1Mukutampa, Resa apangire umuru ne kyaro. 2Ikyaro karifye ikimfundawira eryo tamwari nangu kamo. Imfimfi yali pamuru wamenshi ayashika. Umupashi wakwa Resa walikwendauka pamuru wamenshi,3Resa alandire ati, ''Nakube urubuto,'' eryo norubuto rwaribereko. 4Resa wamwene urubuto ukuti cari ubune. Ayabenye urubuto ukufuma kumfinshi. 5Resa ainike urubuto akasuba, ''eryo nenfinshi ainike ''ubushiku,'' Iri kwari icunguro eryo kwaba na kasuba , ubushiku bwakutampilapo. Resa arandire ati, ''6Resa arandire ati, ''nakube iuru, pakati kamenshi iryakwabanya amenshi kumenshi yanankwe.'' 7Resa aripangire iulu eryo ayabanya amenshi ayo ayari pesamba rye uru ukufuma kumenshi ayo ayari pamuru weuru. Ifi efyo kyali. 8Resa wainike iuru '''umuru.'' Iri kwri ikyunguro eyro kwaisakuba na kasuba, ubushiku bwa kibiri.9Resa arandire ati, ''Nakube ukukolongana kwa menshi ayali pesamba rya muru yabe pamo mu nkende imo, no mulundu uboneke.'' Ifi efyo kyari. 10Resa wainike umurundu ''ikyaro'' eryo na menshi ayakolongene pamo ainika ''bemba'' Aribwene ukuti kiri ubune.11Resa arandire ati, ''Pakyaro napamene ifimena; ifilimwa ifitwala imbuto eryo nefimuti ifitwara ifisabo ifyo ifiri ne nseke mu fisabo, kira kimo ukukonka nemisango yafiko.'' Ifi efyo kyari. 12Ikyalo kyameneshe ifimenwa, ifirimwa fyatwere ifisabo mumisango yafiko, eryo ne fimuti fyatwere imbuto isharimo, mumisango yafiko. Resa wabwene ukuti kili ubune. 13Iri kwari ikyunguro ero kwaikusaba na kasuba , ubushiku bwa kitatu.14Resa adandire ati, ''Nakube urubuto mu muru urwa kwabanya akasuba ukufuma ku nfinshi eryo nafyo nafibe ngefilangiriro,fya nshita, akasuba eryo ne myaka. 15Nafibe urubuto mu muru ku kupela urubuto ku kyalo. ''Ifi efyo kyali.16Resa aripangire ifisaniko ifikaramba fibiri, ikisaniko ikikaramba ikyakutungurura akasuba, eryo ikisaniko ikinono ikyakutungurura ubushiku. Eryo kabiri waripangire ne ntanda. 17Resa afibikire mu muru kukupa urubuto ku kyalo, 18kukutungurura akasuba eryo no bushiku, eryo kabiri no kwabanya urubuto ukufuma ku nfinshi. Resa wabwene ukuti kili ubune. 19Iri kwali ikyunguro eryo kwaisaba na kasuba, ubushiku bwakulenga kine.20Resa arandire ati, ''Amenshi nayesuremo impendwa iikalamba iya fibumbwa ifya mweo, eryo kabiri ifyuni na fipupuke mwi iuru pa muru wa kyaro mu muru.'' 21Resa apangire ifibumbwa ifikuru ifya muri bemba, pamopenefye ne kibumbwa kyonse ikya mweo mu misango yafiko, ifibumbwa ifyenda eryo kabiri ne fikuraika mu misango yafiko mumenshi monse, eryo ne kyuni kyonse ikipupuka mu misango ya kiko. Resa aribwene ukuti kiri ubune.22Resa arifiparire, ukuranda ukweba ati, ''Fyareni eryo mufure, eryo nokwisushiwa mu menshi muri bemba. Ifyuni nafifure mu kyaro.'' 23Iri kwari ikyunguro eryo no rukero, ubushiku bwarenga kisano.24Resa arandire ati, ''Ikyaro nacikwate ifibumbwa fya mweo, kila kimo mu misango yakiko, ifitekwa, ifikurika, inama shampanga, kila kimo mu misango yakiko.'' Ifi efyo kyali. 25Resa apangire ifinama fyampanga mu misango yafiko, ifitekwa mu misango ya fiko eryo na fyonse ifikurika pa mushiri mu misango ya fiko, Resa aribwene ukuti kiri ubune.26Resa arandire ati, ''natupange umuntu mucipasho kyesu, uwapalana na fwebo. Babe na bukateka pesabi rya muri bemba, pa fyuni fya mwi iuru, pa fitekwa, pa kyaro kyonse, eryo naku kikurika kyonse ikikurika pa kyaro. 27Resa apangire umuntu mu kipasho kyakwe umwine, mu kipasho kyakwe umwine emo apangire umuntu. umwaume eryo no mwanakashi emo abapangire.28Resa aribaparire eryo arandire kuribo ati, ''Fyareni, eryo mufure. Isusheni kyaro, noku kinasha. kwateni bukateka pe sabi rya muri bemba, pa fyuni fya mwi uru, eryo napa kyamweo kyonse ikyenda pa kyaro.'' 29Resa arandire ati, ''Bona, Narikupera ikimuti kyonse ikitwara imbuto pano kyalo, eryo ne kimuti kyonse ikili ne kisabo ikikwete imbuto. Fikaba fyakurya fyenu.30kufinama fyonse ifya mpanga, ku kyuni kyonse ikya mw iuru, eryo nakuri kyonse ikikurika pa kyaro, eryo naku kibumbwa kyonse ikikwete ubumi bwa mweo namipera ikirimwa kyonse ukuba ikyakurya.'' ifi efyo kyali. 31Resa aribwene fyonse ifyo apangire. Boneni nafiwamisha. Ili kyali ikyunguro eryo no rukero, ubushiku ubwarenga mutanda.
1Iryo umuru eryo ne kyaro fyapwiririke, eryo ne fya mweo fyone ifyarimo. 2Ubushiku bwakurenga kinerubari Resa apwire imirimo iyo akitire, eryo atushishe pa bushiku bwakurenga kinerubari ukufuma kumirimo yonse iyo akitire. 3Resa aparire ubushiku bwakurenga kinerubari nokubusangurura, pantu ebo atushishemo ukufuma ku mirimo yonse iyo akitire mubumbo bwakwe.4Ifi efyakitirwe mukubumbwa kwa myuru eryo ne kyaro, iryo fyena fyapangirwe, mubushiku ubo Yahweh Resa apangire ikyaro eryo ne myuru. 5Takwariko ikimpukusa ikya mumpanga ikyamenene mu kyaro, eryo takwari ikirimwa ikyariko mumpanga ikyamenene, pantu Yahweh Resa ari ninshi tararokesha imfura pa kyalo, eryo tapari nomuntu wakurima umushiri. 6Rero umume warikunina ukufuma pa kyaro ero warikubomfya pamuru wa mushiri.7Yahweh Resa aishire kubumba umuntu ukufuma kurukungu rwa mushiri, eryo aputire mumyona yakwe umupu wa bumi, eryo umuntu aishire kuba icibumbwa cabumi. 8Yahweh Resa arimine ibara rubari kukabanga, mu Eden, eryo murya abikiremo umuntu uyo abumbire.9Ukufuma mumushiri Yahweh Resa apangire ikimuti kyonse ukumena ikyaweme mukuboneka eryo ikyabune mukurya. Ukubikapo necimuti kyabumi ikyali pakati kebara, eryo necimuti kyakwishiba ubune eryo no bubi. 10Umumana wafumine mu Eden ukutapirira ibara. Ukutura rirya rine waryakanishiwe waishire kuba imimana ine.11Ishina rya wakutampirapo ni Pishon. Eumo wine umupongoroka ukushinguruka impanga yonse ya Havirah, umo umwaba goride. 12Na goride ya muri irya mpanga yabune. Kabiri mwaribamo bdellium eryo neribwe rya onxy.13Neshina rya mumana wa bubiri ni Gihon. Uyu nao ukonkorokera ukushinguruka impanga yonse iya Kushi. 14Neshina rya mumana wa butatu ni Tigris, eryo ukonkorokera ku kabanga ka ku Ashur. Umumana wakurenga bune ni Euphrates.15Yahweh Resa aishire kubura umuntu eryo amubikire mwibara rya Eden ku kuririma no kuriwamya. 16Yahweh Resa akonkomeshe umuntu, aishire kuranda, ''Ukufuma kucimuti kyonse ikyaba mwibara muri abantungwa ukuryako. 17Rero ukufuma kukimuti kyakwishiba ubune eryo no bubi tamufwire ukuryako, pakuti ubushiku ubo bwine bushiku mukaryako, mukyakine fye mukafwa.''18Iryo Yahweh Resa aishire kuranda, ''Takiweme ukuti umuntu ekare eka. Nkomupangira uwakumwafwa uwakuringana naye.'' 19Ukufuma mumushiri Yahweh Resa apangire inama shonse ishampanga eryo ne fyoni fyonse ifya mumuru. Eryo aishire kushitwara ku muntu abone ifyo enga finika. Ukuringana ne fyo umuntu ainikire ikibumbwa kya bumi, efyo ishina ryaba. 20Umuntu aishire kupera amashina kufitekwa fyonse, ku fyoni fyonse ifya mumuru, eryo nakufinama fyonse ifya mpanga. Rero ku muntu umwine takwari uwakumwafwa kuringana naye.21Yahweh Resa aponeshe umuntu muturo utukuru, kanshi umuntu arirere. Yahweh Resa, aishire kubura rumo ulwa mbafu shakwe elo aiserepo umunofu apo aburire urubafu. 22Parubafu uro Yahweh Resa aburire ukufuma ku mwaume, aishire kupangiramo umwanakashi eryo aishire kumutwara na ku mwaume. 23Umwaume aishire kuranda, ''Iyi nshita , uyu ena rifupa rya mumafupa yandi, eryo munofu wa mumunofu wandi. Akurakutwa 'umwanakashi,' pantu afumine mu mwaume.''24Eikyo umwaume akasha wishi eryo na nyina, ari no kuba kimo no mwanakashi wakwe, eryo bakaba umubiri umo. 25Bonse bari ubwamba, umwaume eryo no mukashi wakwe, rero tabari ne nsoni.
1Nomba insoka yari iyakukengera pafya mweo fyonse ifya mumpanga ifyo Yahweh Resa abumbire. Yaishire kuranda ku mwanakashi ati, ''Bushe kine kine Resa arrlanda ati, 'Tamufwire ukurya ku kimuti nangu kimo mwibara'?'' 2No mwanakashi aishire kuranda ku kisoka ati, ''Kuti twarya ifisabo ukufuma ku kifimuti fye fyonse ifya mwibara, 3rero ukurora ku kimuti ikiri pakati ke bara, Resa arandire ati, 'Tekuti muciryeko, nangura ukukikatako iyoo, pantu mukafwa.''4Nekisoka kyalandire kumwanakashi ati,'' mukyafye tamwakafwe. 5Pantu Resa arishibire ati ubushiku mukaryako amenso yenu yakesuka, kabiri mukaba nga Resa, mukwishiba ubune no bubi.'' 6Iryo umwanakashi abwene ukuti ikimuti kyari weme kufiryo, eryo fyari ifya bune kumenso, kabiri iki kimuti cariweme mukupera umo amano, ariburirepo fimo ifisabo nokurya .Eryo apereko no murume uyo bari nankwe, nae aririre.7Namenso ya bonse babiri yarisukire, nabo barishibire ati bari umuneke. Bena babirinkenye amabura ya mukunyu pamo no kwisa kuyapanga ifya kufimbana abene. 8Baryumfwire ikiunda kyakwa Yahweh Resa arikwenda mwibara mukyunguro kasuba, eryo umwaume no mwanakashi wakwe barifisamine kukutina ukumonana na Yahweh Resa mu fimuti fya mwibara.9Yahweh Resa akutire umwaume no kumweba ati, ''Urikwisa?'' 10No mwaume ati, '' Nakimyumfwa mwebo mwibara , nomba nakitina, pantu narifye umuneke. Efyo nakifisamina.'' 11Resa arandire ati, nani akwebere ati wari umuneke? Bushe waririreko ku kimuti ikyo nakukonkomeshe webo ukwebati wikaryako?''12No mwaume arandire ati,'' Umwanakashi uyo mwampere ukwisakuba nandi, arimpere icisabo ukufuma ku kimuti, efyo nandi narire.'' 13Yahweh Resa arandire ku mwanakashi ati,'' Findo ifi wakita?'' Umwanakashi ati,'' insoka yarimbepere, eryo nandi naririre.''14Yahweh Resa arandire ku nsoka ati,'' Pantu wakita ifi, watipwa webofye weka pafitekwa fyonse napa finama fya mumpanga fyonse. Parufumo robe epo ukaraikurira, eryo ukarekurya iroba mu nshiku sha mweo obe shonse. 15Nkabika aburwani pari webo no mwanakashi, napakati ka bufyashi bobe no buyashi bwakwe. Akashonaura umutwe obe eryo nobe ukamusuma kucishinshiri.''16Kumwanakashi arandire ati,'' nkakukushisha ubukari bwa mpapo yobe; nimuri ububwine bukari emo ukapapira abana. Ukaraikarira mukukabira kwa mulume obe, nomba na ye akarakuteka.''17Nakuri Adam alandire ati,'' pantu uryumfwire kwi shiwi rya mukashi obe, eryo uririreko ku kimuti, ukuringana nefyo nakukonkomeshe webo, ukwebati wikaryako; watipwa umushiri pa murandufye obe; ukupitira mumurimo wa kukyukyutika emo ukarakufumya ifyo ukarekurya inshiku shonsefye isha mweo obe. 18Fikakumesesha imyunga na fikirasa, eryo ukarekurya ifiryo fya mwibara. 19Kumabe yapa mpumi yobe eko ukarakurira ifiryo, mpakafye iryo ukabwerera kwi roba eko wafumine. Pantu uri rukungu webo, eryo kurukungu eko ukabwerera.''20Nomwaume akutire umukashi wakwe ishina Efa pantu ari ninyinabo wa conse ikyamweo. 21Yahweh Resa, apangire Adam no mukashi wakwe ifiraya fya mpapa no kubafwika.22Yahweh Resa arandire ati,'' Nomba umuntu aba kubati nifwebo, ukurekwishiba ubune no bubi. Nomba tari wakusuminisha neminwe yakwe, ukuswako kukimuti kya bumi ukulyako, eryo no kwikaririra umuyayaya.'' 23Eikyo Yahweh Resa ari mutamfishe ukumufumya mwibara rya Eden, mukuya mukurima umushiri uyo afumineko. 24Na Resa arimutamfishe umwaume mwibara, eryo abikiremo Kerebi ku kabanga kebara rya Eden, eryo no rupanga urwarikubirima no kushingurukafye konse konse, pakweba ati rurekuronda inshira yakuya ku kimuti kya bumi.
1No mwaume aishibire Efa umwina mwankwe nokufyara Kaino. Aishire kuranda ati, ''Ndifyere umwaume ukupitira mumaka yakwa Yahweh.'' 2Eryo aishire kufyara munyina Aberi. Nomba Aberi aishire kuba kacema, rero Kaino arikurima umushiri.3Kyaishire kuba mukuya kwa nshita Kaino aishire kuretapo fimo pafisabo fya mumushiri ukupera umuturo kuri Yahweh. 4Aberi ena, aishire kureta ifya pamaberi yamabumba yafitekwa na mafuta yamo. Yahweh aripokerere Aberi no muturo wakwe, 5rero Kaino no muturo wakwe tapokerere. Kanshi Kaino aishire kufurwa iciibi, ne cinso cakwe cariponene.6Yahweh aishile kulanda kuli Kaino ati, ''Nindo wafulilwa elo nindo icinso caponena? 7Ngori citire ikyabune, bushe ngataupokererwe? Nomba ngataukitire ikyabune, urubembu rurikubelamine pa mwinshi eryo rukofwaya ukurekutungurura, nomba ufwire warukimfya.8Kaino aishire kuranda kuri Aberi munyina. Iryo bari mumpanga, Kaino aishire kwimina Aberi munyina eryo mwipaire. 9Eryo Yahweh aishire kuranda kuri Kaino ati, Aberi munonko arikwisa?'' Aishire kuranda ati, ''Nteshibire. Bushe ninebo maronda wakwa wesu?''10Yahweh aishrle kuranda ati, ''Findo wakita? Umuropa wakwa wenu ukokuta kurine ukufuma mumushiri. 11Kanshi watipwa webo ukufuma kumushiri. Uwacenamuna akanwa kauko ukupokerera umuropa wakwa wenu ukufuma ku minwe yobe. 12Iryo warima umushiri, ukuturafye iririne na kuntanshi tafyaka tware sana namaka. Ukarapitanafye eryo ukarekusabantafye pa caro.''13Kaino aishire kuranda kuri Yahweh ati, ''Ukukandwa kwandi kwacira tekuti nkumemo. 14Ikine, murintamfishe rero ukufuma pamushiri, eryo nkarekufisama kucinso cenu. Nkaba kapitana eryo kasabanta mukyalo, eryo onse uwinga nsanga akanjipaya.'' 15Yahweh aishire kuranda kuri ye ati, ''Uuri onse uwaipaya Kaino, akomwa ukufika kumiku cine rubari. ''Eryo Yahweh aishire kubika ikyakwishibirako pari Kaino, ukweba ati onse umuntu uwamusanga, emusansa.16Eikyo Kaino aishite kufuma pacinso cakwa Yahweh aite kwikata mumpanga yaku Nod, kukabanga ka Edeni. 17Kaino aishite kwishiba umukashi wakwe eryo aishire kwimita. Aishire kufyara Enoki. Aishire kukura no musumba aishire kuwinika neshina rya mwana wakwe Enoki.18Kuri Enoki kwaishire kufyalwa Irad. Irad aishire kuba wishi wakwa Mehujaeri. Mehujaeri aishire kuba wishi wakwa Methushael. Methushael aishire kuba wishi wakwa Lameki. 19Lameki aryupire abakashi babiri. Ishina ryaumo ryari ni Ada nerya mubiye ryari ni Zillah.20Ada aishire kufyara Jabal. ari ni wishi wa abo abari kwikara muma tenti abakwete amabumba yafitekwa. 21Ishina ryakwa munyina ryari ni Jubal. ari ni wishi wa abo abarisha ifirimba ne ngoma. 22Eryo Zillah, aishire kufyara Tubal-Kaino, umukulu waba kafura bamukuba ne fyera. Nankashi yakwa Tubal-Kaino ari ni Naamah.23Rameki aishire kuranda ati kubakashi bakwe, ''Ada eryo na Zillah, umfweni kwishiwi ryandi; mwebakashi bakwa Rameki, Umfweni ifyo nkoranda. Pantu ndipeye umuntu pamurandu wakuti ari nkenene, mulumendo njipeye pantu aringumine. 24Uwaipaya Kaino nga akomwa imiku kine rubari, Ninshi Rameki uwamwipaya akomwa amakumi kine rubari na kine rubari.25Adam aishire kwishiba umukashi wakwe nakabiri, eryo aishire kufyara naumbi umwana mwaume. Aishire kumwinika ishina ati Seti eryo aishire kuranda ati, ''Resa arimpereremo umbi umwana umwaume pari Aberi, pantu Kaino ari mwipeye.'' 26No mwana umwaume aishire kufyarwa kuri Seti eryo aishire kumwinika aishina ati Enosh. Pari irya nshita abantu baritampire ukurekwita pe shina ryakwa Yahweh.
1Uku ekutampa kwrlupwa rwakwa Adamu. Ubushiku eryo Resa apangire bantunse, abapangire ifyo aboneka. 2Umwaume na umwanakashi efyo abapangire. Waribaparire nokubenika ati abantunse iryo bapangirwe.3Iryo Adamu aikere imyaka 130, aishire kuba wishi wamwana umwabera ifyo aboneka, ukuringana nekinso kyakwe, eryo amwinike ishina ati Seti. 4Panuma Adamu aishire kuba wishi wa kwa Seti, aishirekwikara imyaka imyanda kine konsekonse. 5Adamu aishirekuba wishi wabana abaume nabakashi abengi. Adamu aikere imyaka 930, eeyo aishilekufwa.6Iryo Seti aishire kwikara imyaka 105, aishirekufyara Enosh. 7Panuma yakufyara Enosh, Seti aishirekwikara imyaka 807 ero aishire kufyara abana baume nabanakashi abengi. 8Seti aikere imyaka 912, eryo aishire kufwa.9Iryo Enosh aikere imyaka amakumi pabura, aishirekufyara Kenani. 10Panuma aishirekufyara Kenani, Enoshi aikere imyaka 815. Aishirekufyara abana baume nabanakashi abengi. 11Enoshi aikere imyaka 905, eryo aishirekufwa.12Iryo Kenani aikere imyaka amakumi kine rubari, aishirekufyara Mohararel. 13Panuma ayokufyara Mohararel, Kenani aikere imyaka 840. Aishikufyara abana abaume nabanakashi baengi. 14Kenani aikere imyaka 910, eryo aishirekufwa.15Iryo Mohararel aikere imyaka amakumi mutanda na isano, aishire kufyara Jared. 16Panuma yakufyara Jerad, Mohararel aikere imyaka imyanda kine konse konse eryo namakumi yatatu. Aishirekufyara abana baume nabanakashi abengi. 17Mohararel aikere imyaka 895, eryo aishire kufwa.18Iryo Jared aikere imyaka 162, eryo aishire kufyara Enock. 19Panuma yakufyara Enock, Jaredaishire kwikara imyaka imyanda kine konse konse. Aishirekufyara abana baume nabanakashi abengi. 20Jared aishirekwikara imyaka 962, eryo aishirekufwa.21Iryo Enock aishikwikara imyaka amakumi mutanda nafisano, aishirekufyara Methuserah. 22Enock aishirekufyara abana baume na banakashi abengi. 23Enock aikere imyaka 365. 24Enock aryendere na Resa, eryo asenderwe, pantu Resa arimupitire.25Iryo Methuserah aikere imyaka 187, aishirekufyara Ramech. 26Panuma yakufyara Ramech, Methuserah aishire kwikara imyaka 782. Aishirekufyara abana baume na banakashi abengi. 27Methuserah aishire kwikara imyaka 969. Eryo aishirekufwa.28Iryo Ramech aishirekwikara imyaka 182, aishirekufyara umwana mwaume. 29Aishirekumwinika ati Noah, emukuti, "uyu akesa kutupera ukutusha kuncito yesu eryo nakubukari bwa ncito yamaboko yesu, iyo tukobomba pamurandu wamushiri uo Yahweh ayokukipa.''30Ramech warikere imyaka 595 panuma yakufyara Noah. Aishirekufyara abana baume nabanakashi abengi. 31Ramech aikere imyaka 777. Eryo aishirekufwa.32Panuma Noah aikara imyaka imyanda isano, aishire kufyara Shem, Ham na Japheth.
1Kyaishire kukitika kyakuti iryo abantu batampire ukufura pa kyaro na bananakashi bafyerwe kuribo, 2nabana baume bakwa Resa babwene ukutira abana banakashi babantu barekuboneka bwino sana. Baiburire abanakashi onse uo basara. 3Yahweh epakuranda ati, " Umupashi wandi tekuti wikaririre mu bantu umuyayaya, pantu bena bantu aba mubiri fye bakuraikara umwanda umo namakumi yabiri.4Amapaka yari pano caro muri shirya nshiku, neshakonkerepo. Iki kyarikitikire iryo abana baume bakwa Resa ba upire abana banakashi ba bantu, barikwete nabana kuri bo. Aba bari baume babulamba abakale, Abaume ba kilumbi.5Yahweh abwene ukutira ukubifya kwa bantu kwarikusha mu kyaro, nokutontonkanya kwa mitima yabo konse kware konkanyapofye ububi. 6Eryo Yahweh arangurukira ikyo apangire abantu pa kyaro, eryo camuretere uburanda mumutima wakwe.7Eikyo Yahweh arandire ati, "Nkorofya abantu abo naipangire ukubafumya pa kyaro-abantu ne nama, ne fintu ifiikura ne fyuni fya mumyuru, pantu ninjikatwa uburanda pantu naribapangire.'' 8Nomba Noah asangire ukusenamina mu menso ya kwa Yahweh.9Ifi efyakitikire kuri Noah. Noah ari muntu uwarungama, kabiri uwabura akabi mu bantu ba munshita yakwe. Noah areenda na Resa. 10Noah ari wishi wa bana baume batatu, Shemu, Hamu, ryo na Yafeti.11Pano caro paryonaikire kumurora wakwa Resa, kabiri paiswirefye urufyengo. 12Resa abwene pa kyaro; Boneni, naponaika,pantu abantunse bonse nabonaura imibere yabo pa kyaro.13Resa arandire kuri Noah ati, " Nabona ukuti ninshita yakureta impera pabantunse bonse, pantu pa kyaro paisurafye urufyengo urwa kuri bena. Ikinefye, nkabonawila kumo ne kyaro. 14Ipangire ikibwato ca mukupiri. Ubikemo imiputure mu kibwato, nokumasako amanenekera mukati na kunse. 15Ifi efyo ukacipange: Ubutari bwa kibwato bukabe ama kubiti imyanda itatu;ubwiipi bwakiko bukabe abakubiti amakumi yasano, nokusansukwa kwa kiko kuri nokuba amakcubiti amakumi yatatu.16Panga umutenge wa kibwato, nokukipwisha kuri kubiti ukufuma kumuru warubari rumo, ubikemo no mwenshi mukati ku mbali ya kibwato na kwisamba, kukyabubiri, na kuntunti yabutatu. 17Kutika, nkareta amenshi ayakebisha pano kyaro, kukonaura ikyamubiri kyonse ikipema ikirimo ubumi ukufuma mwisamba rya muru. Kyonse ikyaba pano caro kiri nokufwa.18Nomba nkapampamika ikipangano kyandi kiri kuri webo. Ukengire mu kibwato, webo, nabana bobe abaume , nomukashi obe, nabakashi babana bobe abaume na webo. 19Pafibumbwa fyonse ifya bumi ne fya mubiri fyonse, mumisango yonse ukengishepo fibiri fibiri mukibwato, kukufisunga ifyabumi pamo na webo, Ikirume ne kikota.20Ifyoni mumisango yafiko, ne nama mumisango yashiko, nafyonse ifiikura amushiri mumusango yafiko, fibiri fibiri mu misango yafiko efyo fikese kuri webo ku kufisungira ubumi. 21Irongnikire we mwine ifyakurya fyonse ifirikwa nokufisunga, ukuti fikabe fyakurya kuri webo nafyo.'' 22Eikyo Noah acitile ukuringana nafyonse ifyo Resa amukonkomeshe, efyo akitire.
1Yahweh aishire kuranda kuri Noah ati, ''Isa, webo eryo naba mung'anda yobe bonse, mu kibwange pantu ndi bwene ukuti uri wa kurungama kuri nebo muri iinkuro. Ku finama fyonse ifya kusangururwa ukafisende ifirume kine rubari eryo ne fikota fine rubari. 2Ku finama ifyo ifya kubura ukusangururwa, pari fyena uburepo fibiri, ikirume eryo ne kikota. 3Kabiri naku fyoni ifya murwerere, uburepo ifirume kine rubari eryo ne fikota kine rubari, pakusungirira ubufyashi bwa fiko pa kyalo kyonse.4Pantu mu nshiku kine rubari nkarenga imiroke pa kyaro pa nshiku amakumi yane eryo na makumi yane ubushiku. Nkonaura fyonse ifipema impanga yonse ifyo nebo napanga. 5''Noah akitire fyonse ifyo Yaweh amukonkomeshe.6Noah ari ne myaka imyanda mutanda iryo iryenshi ryaishire kwisa pa kyaro. 7Noah, abana baume bakwe, umukashi wakwe, eryo na bakashi babana bakwe baire kwingira mu kibwange pamo pamurandu ne ryenshi rya furisha.8Inama shakusangururwa eryo ne shitasangururwa, ifyoni, eryo na fyonse ifikurika panshi, 9fibiri fibiri, ikirume eryo ne kikota, fyarishire kuri Noah eryo no kuya kwingira mu kibwange, ngefyo Resa akonkomeshe Noah. 10Kyaishire parwa pa numa ya nshiku kine rubari, ne ryenshi rya furisha ryaishire pa kyaro.11Mu mwaka wa kurenga imyanda mutanda mu bwikashi bwaka Noah, mu mwenshi wa bubiri, ubushiku bwakurenga ikumi na kine rubari ubwa mwenshi, pa bushiku bumo bwine, tonse utumfuku mfuku utukaramba utwashika twarirepukire mu kwisuka, eryo ne fipunda fya mu muru fyarisukire. 12Imfura yari tampire eryo ya ponene na pa kyaro pa nshiku amakumi yane eryo no bushiku amakumi yane.13Pari burya bushiku bumo bwine Noah eryo nabana bakwe, Shemu, Hamu, eryo na Yafeti, eryo no mukashi wakwa Noah, eryo pamo na bakashi babana bakwe batatu, baringire mu kibwange. 14Baishire kwingira ne kinama ukuringana no musango wa kiko, eryo na kira kitekwa ukuringana no musango wa kiko, eryo ne kintu iki iikura ikyo ikikurika pa kyaro ukuringana no musango wa kiko, eryo ne kyoni ukuringana no musango wa kiko, eryo no musango wa kibumbwa kya mapindo.15Fibiri fibiri pafya mibiri fyonse umo umwari umupu wa mweo fyaishire kwisa kuri Noah eryo fyaishire kwingira mu kibwange. 16Ifinama fyaingire murya fyari firume eryo ne fikota ifya mubiri onse; baishire kwingira mukati ngefyo Resa amukonkomeshe. Iryo Yaweh aishire kwisara ikiibi panuma yabo.17Iryo ilyenshi ryaishire pa kyaro pa nshiku amakumi yane, eryo na menshi yarifurire eryo yarimishe ikibwange eryo yari kimishe pamuru wa kyaro. 18Amenshi ya pwiririke ukufimba pa kyaro, eryo ne kibwange kya perukire pa muru wa menshi.19Iryenshi ryarimine apakaramba pa kyaro eikyo impiri shonse ishakurepa isho ishari panshi ya rwerere ronse shari fimbirwe. 20Amenshi yaishire kwima amakubiti ikumi rimo na yasano ukucira pa muru wa mpiri.21Fyonse ifya mweo ifyari kwenda pa kyaro fyarifwire- ifyoni, ifitekwa, inama sha mpanga, fyonse ifibumbwa fya mweo ifya ikere mu mpendwa iikaramba pa kyaro, eryo no mutundu wa muntu onsefye. 22Fyonse ifibumbwa fya mweo ifyari kwikara pa mushiri, ifyari kupema umupu wa mweo ku myona ya fiko, fyarifwire.23Eikyo kyonse ikya mweo ikyo ikyari pamuru wa kyaro kyarirobere, umuntunse eryo ne nama eryo ne fintu ifikurika eryo ne fyoni fyamu muru. Fyonse fyaryonawirwe ukufuma pa kyaro. Ni Noah fye eka eryo nabari na ye mu kibwange ebaishirekusharapo. 24Amenshi yaikere pa kyaro panshiku umwanda umo na makumi yasano.
1Resa aishire kwibukisha Noah, inama shonse ishampanga, eryo nefitekwa fyonse ifyari naye mubwange. Resa aishire kupanga umwera ukupuupa ikyaro kyonse, eryo namenshi yaritampire ukuya panshi. 2Utumfukumfuku twapakushika elo notupunda twamumuru twariserwe, kabiri yarirekere ukuroka. 3Iryeshi ryamenshi ryarire rikokepa panono panono ukufuma pakyaro, eryo panuma yakupwa kwanshiku umwanda umo namakumi yasano amenshi yarire panshi.4Ubwange bwaishire kwikara mumwenshi wakurenga kine rubari, pabushiku bwakurenga ikumi rimo nakine rubari mumwenshi, pamuru wampiri sha Ararati. 5Amenshi yarikonkenyepo ukuya panshi mprka namumwenshi wakurenga ikumi. Pabushiku bwantanshi ubwamwenshi, pamuru wampiri parishire kuboneka.6Ikyakitikite kyakuti panuma yanshiku amakumi yane Noah aishite kwisuta utupunda twabwange ubo apangite. 7Aishite kutuma mwankore kabiri aripupukire nokuya mpaka amenshi yauma pakyaro.8Iryo aishire kutuma inkunda ukuya kubona ngacakwebati amenshi yarire panshi ukufuma pamuru wakyaro, 9Rero inkunda tayairekusanga papkubika amakasa yaiko, eryo yaishirekubwerurukira kuriye mubwange, pantu yari yakiri yarifimbire ikyaro kyonse. Aishire kufumya ukuboko kwakwe, eryo nokwisa kurubura eryo aishire kurureta mubwange naye.10Aripembere nashimbi inshiku kine rubali eryo nakabiri aritumine inkunda ukufuma mubwange. 11Inkunda yabwerurukire kuriye ikyunguro. Boneni! mukanwa kaiko kuri ibura ryamuorife iribishi. Eikyo Noah arishibire ukwebati amenshi yarire panshi ukufuma pakyaro. 12Aishire kurorera inshiku nashimbi kine rubari, eryo aishire kutuma inkunda nakabiri. Tayaishirekubwera nakabiri kuri ye.13Ikyakitikire kyakuti mumyanda mutanda eryo mumwaka wakutampirapo, pamwenshi wakutampirapo, pabushiku bwakutampirapo mumwenshi, ukuti amenshi yaryumine ukufuma pakyaro. Noah aishire kufumyapo ikyakwisara pabwange, aishirekuroresha panse, eryo abwene, boneni, pamuru wamushiri paryumine. 14Mumwenshi wabubiri, mushiku bwakurenga amakumi yabiri mumwenshi, Ikyaro kyaryumine.15Resa aishire kuranda kuri Noah ati, 16''Kabuye fuma mubwange, webo, umukashi obe, abana bobe abaume, nabakashi babana bobe abaume nawebo. 17Senda pamo nawebo ikyamweo kyonse ikiri nawebo-ifyuni, inama, eryo nefikuraika fyonse ifyo ifiikura pakyaro- pakwebati fifure saana pakyaro, pakwebati fisandaruke eryo nokufura pakyaro.''18Eikyo Noah aishire kufuma nabana bakwe abaume, abakashi bakwe, abakashi babana bakwe abaume naye. 19Ikyamweo kyonse, ikikurika kyonse, eryo nefyuni fyonse, kyonse ikyenda pakyaro, ukuringana norupwa rwafiko, fyarishire ubwange.20Noah aishire kukura uburambo bwakwa Yaweh. Aishire kuburapo inama shimo ishishakowera eryo nefyuni fimo ifishakowera, eryo nokutura ifyakuninika ifyakokewa kuburambo. 21Yahweh aishire kununsha ikyena ikyabune eryo aishire kuranda mumutima ati, ''Nshakatipwirepo umushiri pamurandu wamuntu, nangu amapange yakumitima yabo yaba ayabubi ukufuma kubwaike. Nangu ukonaura nakabiri ifyamweo fyonse, ngefi nacita. 22Iryo ikyaro kyashere, inshita yakubyara eryo neyakusombora, iyakutarara eryo neya kukaba, neya rusuba eryo neya mupepo eryo neyakasuba eryo nobushiku tafyakapwe.''
1Iryo Resa aparire Noah eryo na bana baume bakwe aishire kuranda kuri ye ati, ''Kafyaraneni, eryo nokusanduruka eryo no kwisusha ikyaro. 2Ukutina eryo no kututuma fikaba ku nama shonse isha pa kyaro. Inama shonse isha pe sonde, ifyuni fyonse ifya mu rwerere, ifikurika panshi fyonse, eryo ne sabi ryonse irya mu menshi nomba firiperwe mu minwe yobe.3Fyonse ifintu ifyenda ifya mweo kikabe kyakurya cobe. Firya fine na kupere imisaru yonse, nebo rero nakupera fyonse. 4Nomba webo tekwesha ukurya inama shabumi emukutira umuropa waiko-mukati kaiko.5Nomba pa muropa obe, umweo waba mumuropa obe, nebo nkafwaya amaripiro. Ukufuma ku nama ishiri shonse nkaufwaya. Ukufuma mu minwe ya muntunse, emukuti ukufuma ku minwe ya onse uwaipaya wabo, nebo nkaufwaya nokwipusha mubumi bwa muntu. 6Uyo onse uwa sumya umuropa wa muntu, nao abantu bakasumye umuropa wakwe, pantu uyo aribumbwa mu kimpasho kyakwa Resa emo umuntu abumbirwe. 7Nomba pari webo, kafyaraneni eryo nokusanduruka, musarangane pa kyaro eryo nokusanda.8Iryo Resa ashire kuranda kuri Noah eryo na bana bakwe abaume ari nabo, aishire kuranda ati, 9''Parwaine, kutika! Ndi no kufikirisha ikipangano nobe ne ndupwa shobe ishikakonka pa numa yobe, 10eryo fyonse ifbumbwa fya bumi uri nafyo webo, fyonse ifyuni, inama sha mumpanga, eryo shonse isha pe sonde uri nasho webo, mwafumine na fyo mukibwange, fyonse ifibumbwa fya bumi uri nafyo pe sonde.11Ndi no kufikirisha ikipangano kuri webo, ati nshakonaule nakabiri fyonse ifya mubiri ukonaura ku menshi na kwi ryeshi. Takwakabe kwi ryeshi ukonaura ikyaro nakabiri.'' 12Resa aishire kuranda ati, ''Iki ekishibiro napangana pakati kaine na webo ifyo uri nafyo eryo na shonse inkuro ishikakukonkapo. 13Nabika umukora mfura mu makumbi, nakyo kikaba kishibiro kya kipangano pakati ka nebo eryo ne kyaro.14Kikesa kuba iryo nebo nakoronganika amakumbi pa muru wa kyaro elo no mukora mfura wa boneka mwikumbi, 15eryo nebo nakuraibukisha ikipangano, ikyo nara nshenye na webo pakati kanebo na webo eryo fyonse ifya bumi ikyo kyonse ikya mubiri. Amenshi tayakapange nakabiri iryeshi ku konaura fyonse ifya mubiri.16Umukora mfura wakura boneka mwikumbi na nebo nkaraubona, pakuti nkarekwibukisha umuyayaya ikipangano pakati kakwa Resa eryo ne fibumbwa fyonse ifya mweo ne fya mubiri fyonse ifyaba pa kyaro.'' 17Eryo Resa aishire kuranda kuri Noah ati, ''Iki kishibiro kya kipangano ikyo nebo na pampamika pakati kanebo na fyonse ifya mubiri pa kyaro''18Abana baume bakwa Noah abafumine mu kibwange bari ni Shemu, Hamu, eryo na Yafeti. Hamu ari ni wishi wakwa Kenani. 19Aba batatu ebari abana baume bakwa Noah, Ukufuma muri aba emwasanduruka bonse pano kyaro.20Noah aishire kuba shiburimi, eryo aishire kurima ibara rya myangashi. 21Aishire kunwako fimo ifya mumwangashi no kukorwa, arere na mwitenti ukwabura ukufwara nangu kimo.22Eryo Hamu wishi wakwa Kenani, abwene ubwamba bwakwa wishi eryo aishire kweba ba munyina babiri panse. 23Eikyo Shemu eryo na Yafeti babururire insaru no kuibika pamabeya yabo, eryo batampire ukwenda kimfutanuma eryo nokufimba pa bwamba bwakwa wishibo. Ifinso fyabo baroreshe kumbi, nabo tabwene pa bwamba bwakwa wishibo.24Iryo Noah abukire noku kororoka ukufuma mu mwangashi wakwe, Aishibire ifyo umwana mwaume umwaike ikitire kuri ye. 25Eikyo aishire kuranda ati, ''Abe uwatipwa Kenani. Abe umushai wa basha bakwa wabo.''26Nakabiri aishire kuranda ati, ''Yahweh, Resa wakwa shemu, aparwe, na Kenani abe umusha wakwe. 27Resa afunture inkende yakwa Yafeti, nao apange ubwikaro bwakwe muma tenti yakwa Shemu. Kenani abe umusha wakwe.''28Panuma ya ryeshi, Noah aikere ubumi imyaka imyanda itatu na makumi ya sano. 29Yonse imyaka Noah aikere pa kyaro yari myanda pabura na makumi ya sano ero eryo aishire kufwa.
1Ubu ebwaishire kuba ubufyashi bwa bana bakwa noah, ubwari, Shem Ham, eryo na Yaphet. Abana abaishire kufyarwa panuma yaryeshi.2Abana baume bakwa bakwa Japhet, bari ni Gormer, Madai, Javan, Tubai, Meshech, eryo na Tiras. 3Abana baume bakwa Gomer bari ni ashkenaz, Riphath, eryo na Tasarmah. 4Abana baume bakwa Jovan bari ni Erishah, TArshish, Kittim eryo na Dadanim. 5Ukufuma muri aba bantu abamururamba rwamumana eryo bapatwike nokuya mumpanga shabo, kira umo norurimi rwakwe, ukuiringana nemikowa shabo, eryo nenko shabo.6Abana baume bakwa Ham bari ni Cush, Mizraim, Put, eryo na Canaan. 7Abana baume bakwa Cush bari ni Sheba, Havirah, Roomah, eryo na Sabteka. Abana baume bakwa Roomah bari ni Sheba eryo na Dedan.8Cush aishise kuba wishi wakwa Nimrod, uwatampisepo ukucimfya pesonde. 9Asi nifundi wamaka pamenso yakwa Yahweh. Emusandu wine kirandirwa ati, "Kwati ni Nimrod, fundi wamaka pamenso yakwa Yahweh.'' 10Ubufumu bwakwe ubwakutampirapo bwari mu Babylon, Uruk, Akad, eryo na Kalnel, mumpanga ya Shinar.11Ukufuma muri iyo impasa aire ku Assyria eryo nokuya kukura Nineveh, Rehoboth ir, Calah, 12eryo na Resen, ryairekuba pakati ka nineveh eryo na Calah. waire kuba musumba uukuru. 13Mizraim aishire kuba wabena Ludi, abena Anami, ebena Lehabi abena naphtuhi, 14abena Pathrusi, abena kasuhi ( ukufuma kuo aba Perishiti bafumine) eryo nabena Caphtori.15Canaan aishie kuba wishi wakwa Sido, iberi ryakwe, eryo na Heth, 16eryo nakubena Yebusi, abena amori, abena Girgashi, 17abena hivi, abena Arkite, abena sini 18abena Arvadi, abena Zemari, eryo nabena Hamothi. Panuma ninshi umukowa wabena Canani urisarangene.19Umupaka wabena Canan wafumine ku Sidon, ukurora ku Gerar, uwaire kukira na Gaza, eryo na umo uwarorere ku Sidom, Gomorrah, eryo na Zeboyim, uwaire kukira na rasha. 20Aba ebana baume bakwa ham, mumikowa yabo, nendimi shabo, mumpanga shabo, eryo nenko shabo.21Abana baume kabrli barifyerwe kuri shem, umukaramba pari Japhet. Shem ari kabiri ikikorwe kyabantu bonse abaku Eber. 22Abana baume bakwa Shem bari ki Alam, Ashur, Arphaxad, lud eryo na Aram. 23Abana baume bakwa Aram bari ni Uz, Hui, Gether, eryo na Meshech.24Arphaxad aisakuba wishi wakwa shelah, eryo shelah aishire kuba wishi wakwa Eber. 25Eber akwete abana baume babiri. Ishina ryaumo ni Peleg pantu munshita shakwe ikyaro kyaryabanikemo. Ndumeyakwe ishina ari ni Jaktan.26Joktan aisakuba wishi wakwa Aimodad, sheleph, Hazarmaveth, Jerah, 27Hadoram, Uzal, Diklah, 28Obal, Abimael, Sheba, 29Ophir, Havilh eryo na Yakobo. Bonse aba bari bana baume bakwa Joktan.30Icitungu cabo cafumine ku Mesha, ukufika ku Sephar, kurupiri rwakwakukabanga. 31Aba ebena abaume bakwa Shem, Ukuringana nemikowa shabo eryo nendimi shabo, mumpnga shabo ukuringana nenko shabo.32Ishi emikowa shabana baume bakwa Noah, ukuringana nemfyaro shabo, nenko shabo. ukufuma pari ii inko sharipaturukene nokusanganina pesonde panuma yaryeshi.
1Nomba ikyaro kyonse kyarikubomfya ururimi rumo namashiwi bakwete yamo yene. 2Uro bena barikuya kukabanga, baishire kusanga apakutambarara mucaro kya Shinar eryo bena baikara kurya.3Baishise kuranda kuri kiraumo, ''iseni, areni tutame injerwa nokushokya shena bwino.'' Barikwete injerwa ukucira amabwe namanenekera yari endaka. 4Baishire kuranda, ''Iseni, areni tuikurire fwebene umusumba norupungu uro impera yaruko ikafike mumuru, eryo arweni tuipangire ishina fwebene. Nga fwebo tatukurire, fwebo twakusaranganina pa kyalo kyonse.''5Eikyo Yahweh arikire panshi kukubona umusumba no rupungu uro abana bakwa Adam barikukura. 6Yahweh aishire kuranda, ''boneni, bari abantu bamo norurimi rumo, eryo batampa ukukita iki! Ururwine takuri nangu kimo ikyobakopanga ukukita ikingabakosera. 7Iseni, areni twikire panshi nokufurunganya ururimi rwabo kurya pakuti berakumfwana umuntu nomuntu.''8Eikyo Yahweh aribasaranganishe ukufuma kurya ukuya pa kyaro kyonse nabo barirekere ukukura umusumba. 9Eikyo nomba, parikwitirwa Babere, pantu parya Yahweh arifurungenye ururimi rwapa kyaro kyonse eryo ukufuma kurya Yahweh abasaranganishishe ukuya pa kyaro kyonse.10Aba eba mukitoto kyakwa Shemu. Shemu ari nemyaka umwanda umo, eryo aishire kuba wishi wakwa Arpakishadi imyaka ibiri panuma ye ryeshi. 11Shemu aikere imyaka imyanda isano panuma aishirekuba wishi wakwa Arpakishadi. Kabiri aishire kuba wishi wabana abanakashi nabaume.12Iryo Arpakishadi aikere imyaka amakumi yatatu na isano, aishire kuba wishi wakwa Shera. 13Arpakishadi aikere myaka 403 panuma aishire kuba wishi wakwa Shera. Kabiri aishire kuba wishi wabana abaume bambi nabana banakashi.14Iryo Shera aikere imyaka amakumi yatatu, aishire kuba wishi wakwa Ebere. 15Shera aikere imyaka imyanda ine na itatu panuma aishire kuba wishi wakwa Ebere. Kabiri aishire kuna wishi wabana baume bambi nabana abanakashi.16Iryo Ebere aikere imyaka amakumi yatatu na ine, aishire kuba wishi wakwa Peregi. 17Ebere aikere imyaka imyanda ine namakumi yatatu panuma aishire kuba wishi wakwa Peregi. Kabiri aishire kuba wishi wabana abaume bambi nabana banakashi.18Iryo Peregi aikere imyaka amakumi yatatu, aishire kuba wishi wakwa Reu. 19Peregi aikere imyaka imyanda ibiri na pabura. Kabiri aishire kuba wishi wabana baume bambi nabanakashi.20Iryo Reu aikere imyaka amakumi yatatu na ibiri, aishire kuba wishi wakwa Seregi. 21Reu aikere imyanda ibiri na kine rubari panuma aishire kuba wishi wakwa Seregi. Kabiri aishire kuba wishi wabana abaume bambi nabanakashi.22Iryo Seregi aikere imyaka amakumi yatatu, aishire kuba wishi wakwa Nahore. 23Seregi aikere imyaka imyanda ibiri panuma aishire kuba wishi wabana abaume bambi nabanakashi.24Iryo Nahore aikere imyaka amakumi yabiri na pabura, aishire kuba wakwa Tera. 25Nahore aikere imyaka umwanda umo nekumi na pabura panuma aishire kuba wishi wakwa Tera. 26Panuma Tera aikere imyaka amakumi kine rubari, aishire kuba wishi wakwa Abramu, Nahore, eryo na Harani.27Nomba aba efitoto fyakwa Tera. Tera aishire kuba wishi wakwa Abramu, Nahore, na Harani, eryo Harani aishire kuba wishi wakwa Roti. 28Harani afwirire muceni cakwa Tera mucaro kyamfyaro yakwe, mu Uri wamu Kaldi.29Abramu na Nahore bapiitire abakashi. Ishina ryamukashi wakwa Abramu ari Sarai ne shina ryamukashi wakwa Nahore ari ni Milka, umwana mwanakashi wakwa Harani, uwari wishi wakwa Milka nero na Iskah. 30Nomba Sarai ari ning'umba, takwetepo umwana.31Tera apiitire umwana mwaume wakwe Abramu, Roti umwana mwaume wamwana mwaume wakwa Harani, na Sarai umurokashi wakwe, umwana wakwe umwaume umwana wamukashi wakwa Abramu, eryo bonse bena barifumine ku Uri waku Kaldis, kukuya mu kyaro kya Kenani. Nomba baishire ku Harani no kwikara kurya. 32Tera arikere imyaka imyanda ibiri na isano eryo nomba afwirire mu Harani.
1Rero Yahweh waryebere abramu ati, ''kabiye ukufuma mu kyaro kyobe, eryo nokufuma kurupwa robe, eryo na mu ng'anda yakwa wiso, urekuya ku kyaro ikyo nkokuranga. 2Nkakurenga umukowa uukuru, eryo nka kupera, eryo nkakurenga ukurumbuka, eryo ukaba iparo. 3Nkapara abo abakapara webo, nomba uyo onse uwakusura nkamutipa. Ukupitira muri we emo indupwa shonse isha pa caro shikaparirwa.4Eikyo Abramu arire, ngefyo yahweh amwebere ukukita, eryo na Roti aire naye. Abram ari ne myaka amakumi kine rubari na isano iryo afumine ku Haram. 5Abram aripitire, Sarai umukashi wakwe, Roti, umwana wakwa wabo, ifintu fyonse ifyo banonkere, eryo nabasha abo bakwete mu Haram. Barifumineko nokuya ku kyaro kya kanani, eryo barifikire ku kanani.6Abramu aripitire ukushinta na ku kyaro kya shechem, ukuya ku kimuti kya oaki waku Morebu. Pari irya nshita abena kenani ebarikwikara muri kirya kyaro. 7Yahweh aribonekere kuri abramu, eryo nokuranda ati, ''Niku bana bobe nkapera iki ikyaro. '' Eikyo parya Abramu arikurirepo ubulambo bwakwa Yahweh, uyo uwabonekere kuri ye.8Ukufuma kurya arininikire urupiri ukurora ku kabanga ku Bethel, epo apopere itenti ryakwe, Bethel yari ku masamba eryo Ai ku kabanga. Parya Abramu arikurirepo uburambo kuri Yahweh, uyo uwabonekere kuri ye. 9Eryo Abramu akonkenyepo uburendo bwakwe ukurora ku Negev.10Mwari ikipowe muri kirya kyaro, eikyo Abramu aire ku Egypt mu kwikara pantu ikipowe kyarikiriremo muri kirya kyaro. 11Iryo ari mu pepi no kwingira mu kyaro kya Egypt, arandire kuri Sarai umukashi wakwe ati, ''Bona kuno ndishibire ukuti uri mwanakashi uwabune nganshi. 12Iryo ebena Egypt bakakubona bakaranda abati; 'uyu emukashi wakwe; eryo bakangipaye, nomba webo bakakureka no mweo. 13Ukarande ati uri nkashi yandi, epakuti kingamwine pamurandu obe, eryo pakuti ubumi bwandi kuti bwasungwa pamurandu obe.''14Kyarikitikire ukuti iryo Abramu aingire mu Egypt, abena Egypt baribwene ukuti Sarai ari umwanakashi uwabune nganshi. 15Namfumu wakwa Farao arimubwene, eryo noku mutatakura kuri Farao, eryo no mwanakashi ari mutwere muba mu ng'anda yakwa farao. 16Farao arikusunga Abramu pamurandu wakwa Sarai, eryo Abramu aripokerere impanga eryo ne ng'ombe, impunda ishaume, ababomfi abaume, ababomfi abanakashi impunda ishanakashi, eryo naba kabarwe abanakashi.17Iryo Yahweh akyushishe Farao eryo naba mu ng'anda yakwe nefikuko ifikuru pamurandu wakwa Sarai, umukashi wakwa Abramu. 18Farao arikutire Abramu, eryo no kumweba ati, ''Bushe findo ifi wakita kuri nebo? Bushe kindo tawangebere ati mukashi obe? 19Bushe kindo ikyo warandire ati, 'ni nkashi yandi,' noku mupita ati abe umukashi wandi? rero kanshi, umukashi obe uyu. Mupite, eryo ufume na pano. 20Eryo Farao apere ikipope ku bantu bakwe pari Abramu, eryo noku mutamfya, pamo no mukashi wakwe eryoo na fyonse ifyo bakwete.
1Eikyo Abramu afumine ku Egypto no kuya ku Negebu, ena, umukashi wakwe, na fyonse ifyo akwete. Na Roti, aishire kuya nabo. 2Nomba Abramu ari uwakindamikwa mu fitekwa, muri silfere, namuri goride.3Arikonkenyepo urwendo rwakwe ukufuma ku Negebu ukuya ku Betere, ku nkende ukwari itenti ryakwe akare, pakati ka Betere na Ai. 4Aishire kuya ku nkende uko ukwari uburambo ubo akurire munshiku shakumanama.Eeko akutire peshina ryakwa Yaweh.5Nomba Roti, uwarikwenda na Abram, nao arikwete imikuni, nama ombe, nama tenti. 6Impanga tayabasuminishe bonse ukwikara pamo, pantu ifyuma fyabo fyari ifingi, ikyakuti tekuti bekare pamo. 7Kabiri, kwari ukupusana pakati kaba kakyema bafitekwa fyakwa Abram naba kacema bafitekwa fyakwa Roti. Abena Kenani eryo naba Perishiti barikwikara mu riki kyaro pari iyo nshita.8Eikyo Abramu aishire kuranda kuri Roti, ''Peba ukupusuna pakati kobe na nebo, eryo napakati kaba kakyema bobe eryo naba kakyema bandi; ukucira apo turi rupwa. 9Bushe ikyaro kyonse takiri kukinso kyobe? Konkanyapo nokuipatura wemwine ukufuma kuri nebo. Nga waya kukuso, ninshi nebo naraya kukuryo. Nangu nga waya kukuryo, ninshi nebo naraya kukuso.''10Eiky Roti aishire kuroresha konse, nokubona ukuti iwanga ryonse irya Yodani riri bwino irya menshi konse konse ukufika ku Soari, ukubati ribara ryakwa Yaweh, ukubati kyaro kya Egypto. Iyi yari ninshita iyo Yaweh taraonaura Sodoma na Gomorra. 11Eikyo Roti aishire kusara parwakwe irungu ryonse irya Yodani eryo Roti aimine nokuya kukabanga no rupwa rarikene ukufuma ku muntu no munankwe.12Abramu aikere mu kyaro kya Kenani, na Roti aikere mu misumba ya mwiwanga, Akurire itenti ryakwe ukufika naku Sodoma. 13Nomba abantu bamu Sodoma bari ababi ababembu nganshi kuri Yahweh.14Yahweh aishire kuranda kuri Abramu panuma yakurekana na Roti, ''Roresha ukufuma pankyende apo utareme kukapinda ka kukuso, kukapinda ka kukuryo, ku kabanga naku masamba. 15Yonse iyi mpanga iyo wabona, nkapera kuri webo nakubufyashi bobe.16Nkarenga ubufyashi bobe ukufura ngo rukungu rwa pesonde, pakuti nga umuntu enga penda urukungu rwa pesonde, ninshi no bufyashi bobe kuti bwapendwa. 17Ima, enda ukupita mubutari na mubwipi bwa mpanga, pantu nkakipeera kuri webo.'' 18Eikyo Abramu aburire itenti, eryo aire kabiri aikere kumiti yamu oaki iya Mamre, ayo yari mu Hebron, eryo kurya akurireko uburambo kuri Yahweh.
1Ikyakitikire kyakuti munshiku shakwa Amraphel, imfumu yaku Shinar, Arioki, imfumu yaku Elasa, Kedorraoma, imfumu yaku Elam, eryo na Tidal, imfumu yaku Goiim, 2barwire inkondo na Bera, imfumu yaku Sodoma, Birsha, imfumu yaku Gomorrah, Shinabi, imfumu yaku Admah, Shemeber, imfumu yaku Zeboyin, eryo nemfumu yaku Bela(kabiri uwitwa Zoar).3Ishi imfumu shisano sharikatene kyapamo mumupokapoka wa Siddim (kabiri uwitwa bemba wamucere). 4Pamyaka ikumi naibiri baribombere Kedorlaomer, nomba mumwaka wakurenga ikumi naitatu barimusangukire. 5Nomba mumwaka wakurenga ikumi naine, Kedorlaomer eryo nemfumu ishari naye shaishire eryo nokusansa abena Rephaim mu Ashteroth Karnaim, abena Zuzite mu Ham, Abena Emite mu Shaveh Kiriathaim, 6eryo nabena Horite mufyaro fyabo ifyampiri ifyabena Seir, nokucira ku El Paran, ifyo ifyaparamina kuciswebebe.7Eryo baishire kubweruruka eryo nokwisa ku En Mishpat (kabiri uwitwa Kadeshi), eryo nokucimfya fyonse ifyaro fyabena Amareke, eryo kabiri nabena Amore abari kwikara mu Hozezon Tamar. 8Eryo imfumu yaku Sodoma, imfumu yaku Gomorra, imfumu yaku Adma, imfumu yaku Zeboyin, eryo nemfumu yaku Bera (kabiri uwitwa Zoar) baire eryo nokuipekanya paburwi mumupokapoka wa Siddim 9ukwimina Kedorlaomer, imfumu yaku Elam, Tidal, imfumu yaku Goiim, Amraphel, imfumu yaku Shinar. Arioki, imfumu yaku Ellasa; imfumu shine ukwimina imfumu shisano.10Rero umupokapoka wa Siddim waiswiremo nefirindi fyamanenekera, eryo imfumu shaku Sodoma eryo na Gomorra shafurumukire, nokuponena murya mwine. Abo abashere bafurumukire kumpiri. 11Eikyo imfumu shasendere ifipe fyonse ifyamu Sodoma eryo na Gomorra eryo na fyonse ifyakurya, eryo nokuya. 12Iryo baire, basendere na Roti, mwana munyina wakwa Abramu, uwari kwikara mu Sodoma, pamo nefyakaniko fyakwe fyonse.13Umo uwabutukire aishire eryo nokweba Abramu umu Yuda. Arikwikara mupepi nefimuti fya oaki ifyo ifyakwa Mamre, umwina Amore, uwari munyina wakwa Eshkol eryo na Anere, uwari mukipangano na Abramu. 14Rero iryo Abramu aumfwire ukuti abarwani barikete rupwa wakwe, asendere abaume 318 abakanshiwa abafyarirwe mung'anda yakwe, eryo aribapepekere ukufika fye naku Dan.15Apatwire abaume bakwe pari bo ubushiku ero nokubasansa, ero nokubapepeka ukufikafye naku Hobah, ikyaba kapinda kakukuryo akaku Damascus. 16Eryo aishire kubwesha ifipe fyonse, eryo kabili nokubwesha rupwa wakwe Roti eryo nefipe fyakwe, nabanakashi eryo nabantu bambi.17Panuma Abramu abwerurukire ukufuma kukucimfya kedorloamer eryo nemfumu ishari naye, imfumu yaku Sodoma yaishire kuya kukumukumanya pamupokapoka wa Shaveh (kabiri uwitwa umupokapoka wamfumu). 18Mekisedeki, imfumu yaku Saremu, aretere umukate eryo nomwangashi. Ari nishimapepo wakwa Resa mukuru.19Arimuparire nokuranda ati, '' Aparwe Abramu pari Resa mukuru, Kabumba wamuru eryo ne kyaro. 20Aparwe Resa mukuru, uupere abarwani bobe mumaboko yobe.'' Eryo Abramu aishire kumupera ikyekumi kyapari fyonse.21Imfumu yaku Sodoma yarandire kuri Abramu, '' Mpera abantu, eryo isendere wemwine ifipe.'' 22Abramu arandire kumfumu yaku Sodoma, ''Ndimishe ukuboko kwandi kuri Yaweh, Resa mukuru, Kabumba wamuru eryo ne kyaro, 23ukuti ntakasende ubushishi, inshinga shapandyato, nangura ikiri kyonse ikyobe, pakwebati taurandire ati, '' Ndirengere Abramu ukunonka! 24Ntakasende akari konse kanofye ifyo bakarume barire eryo ne kyakaniko kyabaume abo abaire na nebo. Reka Anere, Eshkol, eryo na Mamre basende ifyakaniko fyabo.''
1Panuma yaifi fintu ishiwi ryakwa Yahweh ryaishire kwisa kuri Abramu mukimonwa, ryarandire, ''Witina, Abram! Ninebo ikyakufisamamo kyobe eryo karambura mukaramba obe.'' 2Abramu aishire kuranda, ''Shikuru Yahweh, findo mukampera nebo, apo nebo nkiri imbura bana, eryo noukapyana ifya pang'anda yandi ni Eriezer umwina Damascus?'' 3Abramu aishire kuranda, ''Apo mwebo tamwampera ubufyashi bwakukonkapo, roresha, umusha umo uwafyarwa mung'anda yandi eukampyaana!''4Eryo, bona, ishiwi ryakwa Yaweh ryaishire kwisa kuri ye, ati, ''Uyu muntu takabe impyani yobe; rero nomba uyo uukafuma mumubiri obe webo eukaba impyani yobe.'' 5Eryo aishire kumufumisha kunse, eryo aiashire kuranda, ''rorekesha kumuru, ero upende ne ntanda, nga webo kuti wakwanisha ukushipenda.'' Eryo aishire kuranda kuri ye, ''Kanshi ifi efikaba ubufyashi bobe.''6Asumine Yahweh, ero akipendere kuri ye ngoburungami. 7Aishire kuranda kuri ye, ''Ninebo Yahweh, uwakufumishe ukufuma kuri Uri wabena Karudea, pakuti nkupere iyi mpanga ukuti uipyane.'' 8Ashire kuranda, ''Shikulu Yahweh, nkeshiba shani nebo ukuti nebo nkakipyana?''9Eryo aishire kuranda kuri ye, ''Ndeterako ing'ombe iyirume iinono iya myaka itatu, imbushi iyikota iya nyaka itatu, impanga iya myaka itatu, inkunda, ero nakana kankunda.'' 10Aishire kureta fyonse ifi kuli ye, ero afiputawire pabiri, eryo abikire kitika ukurungatana ne kinankwe, rero taabenye ifyoni. 11Iryo ifyoni fya amakubi fyaishire panshi pafitumbi fyanama ne fyoni, Abramu ari fitamfishe kumbi.12Eryo akasuba kareya mukuwa, Abramu aponene muturo utukuru ero, boneni, imfinshi iyakufitisha iyakutinya yaishire kumufimbirisha. 13Eryo Yahweh aishire kuranda kuri Abramu, wishibe ukuti ubufyashi bobe bukaba ubweni mumpanga iishiri teyabo, ero bakaba abasha abatitikishiwa pamyaka imyanda ine.14Nebo nkapingura uyo mushobo uukabateka , ero bapanuma bakesa kufuma ne fikwatwa ifingi. 15Rero webo ukuya kuri bawiso mumutende, ero webo ukashikwa mubune bwa myaka ya bukote. 16Munkuro iyakurenga ine bakesa kuno kabiri, pakuti ububi bwa bena Amore taburati bubipishe.''17Iryo akasuba kaishire kuwa kwari imfinshi, boneni, ukwaka kwa mpot ero norubingu rureaka ukupita pakati kafiputurwa firya. 18Pari karya kasuba Yahweh aishire kupanga ikipangano na Abramu, aishire kuranda, ''Kubufyashi bobe nebo nkapera iyi mpanga, ukufuma kumumana waku Egypto ukufika ku mumana uukuru, Euphrates. 19Abena Kene, abena Kenisi, abena Kademone, 20abena Hiti, aabena Peresi, nabena Refa, 21abena Amore, abena Kenani, abena Girgasha ero nabena Yebushi.
1Rero Sarai umukashi wakwa Abramu, tamufyarirepo umwana, nomba arikwete umubomfi umwanakashi, umwina Egypt, uweshina rya Hagar. 2Eikyo Sarai aebere Abramu ati, ''Bona , Yahweh warintana ukukwata abana, '' kabiye ukasendame no mubomfi wandi.Kuti rimbi wakwatako abana ukupitira muri ye.'' Abramu arikutikire ku fyamwebere Sarai. 3Nipanumafye Abramu aikara imyaka ikumi limo mu kyaro ca Kanani uro Sarai, umukashi wakwa Abramu, apere Hagar, umubomfi umwina Egypt, ku murume wakwe ukuba umukashi . 4Eikyo arikukumana na Hagar, ero arimitire. Iryo abwene ukuti aimita, arikususha nyinakuru.5Eryo Sarai arandire kuri Abramu ati, ''ubu ubui pari nebo nipa murandu obe. Napere umubomfi wandi umwanakashi mu maboko yobe, ero iryo abwene ukuti arimitire narisaruka mu menso yakwe. Rekeni Yahweh apingure pari nebo ero nobe.'' 6Nomba Abramu arandire kuri Sarai ati, ''Bona kuno, uyu umubomfi obe umwanakashi ari mu maboko yobe, mukite fyonse ifyo uretontonkanya ukuba bwino'' Eikyo Sarai aribomfya rlukyu kuri ye, ero aributukire ukufuma kuri ye.7Maraika wakwa Yahweh arimusangene pakashima ka menshi mu kiswebebe, akashima akakaba mukuya ku shur. 8Arandire ati, ''Hagar, wemubomfi wakwa Sarai, bushe nikwisa uko ufumine ero nikwisa uku ureya? '' Eryo ayasukire ati, ''Nkobutuka ukufuma kuri mama wandi Sarai.9Maraika wakwa Yahweh arandire kuri ye ati, ''Bwereramo kuri nokokuru, ero no kuinasha ku maka yakwe.'' 10Eryo maraika arandire ati; ''Nkafusha abana bobe, bakafura ikyakuti bakafya napa ku bapenda.''11Maraika wakwa Yahweh kabiri arandire kuri ye ati, ''Bona, webo uri ne fumo ero uri no kufyara umwana umwaume, ero ukamwinika ne shina irya ishmaeri, pantu yahweh aryumfwire ukukyukyutika kobe. 12Akaba nimpunda yamu mpanga iya muntu. Akaba no rukyu kumuntu uuri onse, ero no muntu uuri onse akaba no rukyu kuri ye, ero akekara no kupatuka kuri ba wabo bakwwe bonse.13Eryo aripere ishina iri kuri Yahweh awarandire kuri ye, ''uri Resa uumbona,'' pantu arandire ati, ''Bushe nkiri ndikonkenyepo ukubona, nangu uro arimbwene?'' 14Eikyo kanshi iki ikishima barikikutire ati, Beer Lahai Roi; boneni kyaba pakati ka kadesh ero na Bered.15Hagar arifyarire Abramu umwana mwaume, ero Abramu ainikire umwana wakwe, uo Hagar afyere, ati Ishmaeri. 16Abramu ari ne myaka amakumi kine konsekonse ero na mutanda iryo Hagar afyere Ishmaeri kuri Abramu.
1Iryo Abramu wari ne myaka amakumi pabura na pabura, Yahweh amonekere kuri Abramu ero alandire kuri ye, ''Ninebo Resa wamaka yonse. Urekwendera muri nebo, ero uwabura akarema. 2Eryo nebo kakita ikipangano kyandi pakati kandi ero na webo, ero nkakufushisha sana ubufyashi.''3Abramu akontamike ikinso kyakwe panshi ero Resa arandire na ye, arandire, 4"parwa nebo, bona ikipangano kyandi kiri nobe. Ukaba wishi wa mitundu iingi. 5Talyakakutwe ishina ryobe Abramu, nomba ishina ryoberikaba ni Abrahamu-pantu nebo nikusonta webo ukuba wishi wa mitundu ingi. 6Nebo Nkakurenga webo ukufura sana, ero nebo nkarenga imitundu pari we, ero nesha mfumu shikafuma muri webo.7Nebo nkafikirisha ikipangano kyandi pakati kandi ero nobe no rupwa robe panuma yobe, umu ukufikafye nakunkuro shabo kikaba kyakuburera ikipangano, kukaba Resa kuri webo ero nakurupwa robe panuma yobe. 8Nebo nkapera kuri webo, na kurupwa robe panuma yobe, ne kyaro umo webo ureikara, Ikyaro kyonse ikyakenani, ikipe kyakubererera, ero nkaba Resa wabo.''9Eryo Resa waRandiRe kuRi Abrahamu, Kuri webo ufwire ukusunga ikipangano kyandi, webo no rupwa robe panuma yobe ukufikafye nakunkuro shabo. 10Iki kipangano kyandi, ikyo webo ufwire ukusunga, Pakati kandi ero nobe ero no rupwa robe panuma yobe: Kira mwaume muri mwebo afwire ukusembururwa. 11Mwebo mufwire mwasembururwa munkanda ya kumpera yobe ki kikaba kishibiro kya kipangano pakati kandi na mwebo.12Kira mwaume muri mwebo nga aba ne nshiku kine konse konse afwire asembururwa, ukufikafye na kunkuro ya bantu bobe. Iki kubikamo nowafyarwa mu ng'anda yobe ero no washita ne ndarama ukufuma kumweni onse ushiri wa murupwa rwenu. 13Ena uwafyarwa mung'anda yenu ero no yo washita mu ndarama shobe bafwire ba sembururwa. Ne kipangano kyandi kikaba mumibiri yenu ikipangano kya kubererera. 14Umwaume onse ushasembururwa uo bashasembururwa wakuputurako ukufuma kubantu bakwe. Ena aonaura ikipangano.''15Resa arandire kuri Abrahamu ,"Parwa kwa Sarai umukashi umukashi obe, takuri kumukuta Sarai nakabiri rero, ishina rikaba ni Sara. 16Nebo nkamupara ena. ero nebo nkapera webo umwana umwaume muri ena. Nebo nkamupara ena, ero akabanyina wa mitundu yonse.'' Nshamfumu shikafuma muri ena.''17Iryo Abrahamu akontamike ikinso kyakwe panshi, no kuseka, ero aranda mumutima wakwe, "Bushe umwana kuti afyarwa ku mwaume iryo ari nemyaka umwanda umo? Nga Sara , uri nemyaka amakumi pabura, engafyara umwana umwaume?'' 18Abrahamu arandire kuri Resa,"Ukweba ati Ishimaere engaba no mweo ku cinso cenu!"19Resa arandire, "Awe rero Sara umukashi obe ukufyarwarira umwana umwaume, ero webo ufwire wasumwinika ishina Isaki. Nebo Nkafikirisha ikipangano kyandi naye nge kipangano kyakubererera no rupwa rwakwe panuma yakwe. 20Pari ishimaere, nebo ninkufwa webo. Bona indimuparirekabiri nkamupera ubufyashi ero nkamufusha apakaramba. Akaba wishi wabakateka Ikumi rimo nababiri, ero nkamurenga ukuba umutundu uukuru. 21Nomba ikipangano kyandi nkafikirisha kuri Isaki, untu Sara ukufyarira webo pari ino nshita mumwaka ukoisa.''22Iryo ena wapwirishe ukuranda naye, Resa ariya ukufuma kuri Abrahamu. 23Eryo Abrahamu apiitire ishimaeri umwana umwaume wakwe, ero nabonse abo abafyarirwe mung'anda yakwe, ero na bonse abo abashitirwe ne ndarama shakwe, kira mwaume mubaume ba mung'anda yakwa Abrahamu, ero nabasemburwire inkanda yapampera shabo mubushiku bumo bwine, ngefyo Resa wa arandire kuri ye.24Abrahmu wari ne myaka amakumi pabura napabura uryo ena esemburwirwe mu nkanda ya kumpera yakwe. 25Ishimaeri umwana wakwe umwaume wari nemyaka ikumi rimo na itatu iryo ena asemburwirwe inkanda ya kumpera yamubiri wakwe. 26Pabushiku bumo bwine Abrahamu na Ishimaeli umwana umwaume wakwe bonse babili balisembulwilwe. 27Abaume bamunganda yakwe bonse balisembulwilwe pamo naye, ukubikako nbo abafyalilwe mung'anda yakwe elo nabo ashitile mundalama ku beni.
1Yahweh abonekere kuri Abrahamu mupepi na Oaki iya Mamre, iryo ari naikara pa mwinshi we tenti ku kikabirira kya kasuba. 2Uro ainwine amenso, boneni, amwene abantu batatu batareme mupepi napo ari. Uro ababwene aire urubiro mukubakumanya ukufuma pa mwinshi we tenti ero akontamina na panshi.3Arandire ati, ''Shikuru wandi, nga nintemwikwa mu menso yenu, napapata mwipitirira pa mubomfi wenu.'' 4Nakuretwe utu menshi, musambe amakasa yenu, ero mutushe mwisamba rya kimuti. 5Ntare muretereko utwakurya, pakuti mukwateko amaka. Ero panuma kuti mwatwaririra ukuya munshira yenu, apo murishire ku mubomfi wenu.'' Bayaswike ati, ''Kita umo urandire.''6Ero Abrahamu aire bwangu bwangu mwi tenti kuri Sarai, ero arandire ati, ''Angufyanya, bura ifikopo fitatu ifya furauro, mukandure, ero mupange umukate.'' 7ero Abramu aire urubiro ukwari ing'ombe, ero aburapo ikiponti kya ng'ombe ikyali ikyakwina ero ikyabune, ero akipera ku mubomfi wakwe, ero apekenye bwangu bwangu. 8Abrahamu aburire umukate, ero nekiponti kya ng'ombe ifyapekanishiwe, ero abikire ikyakurya apo baikere, ero atareme mupepi napo bari mwisamba rya kimuti ninshi uko bakorya.9Barandire kuri ye ati, ''Ngo mukashi obe Sara arikwi?'' Ayaswike ati, ''kurya mwi tenti.'' 10Arandire ati, ''Mukishinka ndi nokubwera uyu mwaka inshita nga inoine, ero nokumona, Sara umukashi obe ari nokukwata umwana umwaume.'' Sara akeomfwa ninshi natarama pa mwinshi we tenti, iryari kunuma ryakwe.11Nomba Abrahamu ero na Sara barikotere, baripitire na mu myaka ero Sara ninshi nenshita yakureka ukufyara yaripita intu bana mayo barekerapo ukufyara abana. 12Ero Sara asekere umwine eka, nokuranda kuri ye umwine eka, ''panuma ndipwire ero na shikuru wandi irikotero, kuti nasansamuka shani?''13Yahweh aishire kuranda kuri Abraham,'' Kindo Sara akisekera no kuranda ati, 'Bushe kuti nakwata umwana uro nakota'? 14Bushe kuriko ikiri kyonse ikingafya Yahweh? Panshita iisonterwe na nebo, panshita iiperwe, ndi no kubwera kuri webo. Panshita nga inoine muri uyu mwaka Sarah arinokukwata umwana mwaume.'' 15Ero Sara akene no kuranda ati,'' Ntakiseka,'' pantu ari no mwenso. Amwaswike ati, ''Awe, wakiseka.''16Ero abaume baatarame ukuya no kuroresha ku Sodoma. Abraham aire nabo ukuti abone uko bakoya munshira yabo. 17Rero Yahweh arandire ati,'' Bushe kuti nafisa kuri Abraham ifyo ndi nokukita, 18apo Abraham ari nokuba umushobo uukaramba ero uwamaka, ero ne mishobo yonse iya pa kyaro iri no kuparwa muri ye? 19pakuti ndi musarire ukuti engaranga abana bakwe ero naba mu ng'anda yakwe panuma yakwe kuku konka inshira yakwa Yahweh, kuku kita uburungami ero no muringanya, pakuti Yahweh engareta kuri Abraham ifyo arandire kuri ye.''20Ero Yahweh arandire ati, '' pantu ukuirishanya pamurandu wa Sodoma ero na Gomora na kukura apakaramba, ero kabiri pantu no rubembu rwabo narubipisha, 21nomba naratentemukira kuribo ero nokumona ukuirishanya pamurandu wakwe uwaisa kuri nebo, ngacakuti mucishinka efyo batire. Nga tefyo, ndi no kwishiba.''22Eikyo barya bantu bapiribwike ukufuma kurya , ero barora ku Sodoma, rero Abraham ashere natarama pa kinso kyakwa Yahweh. 23Ero Abraham apareme no karanda ati,'' Bushe ukonaura abarungami pamopene na babi?24Rimbi kuti kuriko abarungami amakumi yasano mumu sumba. Bushe mukonaura no kukana reka inkende pa murandu wa barungami amakumi yasano abari murya? 25Nakifume kuri mwebo ikyakukita iki kintu, ukwipaya abarungami pamopene na babifi, ukuti abarungami bacurire pamopene na babifi. Nakifume kuri mwebo! Bushe kapingura wa kyaro kyonse takakite umuringanya?'' 26Yahweh arandire ati, ''Nga nasangamo amakumi yasano mu musumba, ero tekuti ngonaure inkende pamurandu waba rungami.''27Abraham aryaswike eryo arandire ati, ''Bona nebo napama ukuranda kuri Shikuru wandi, iryo nebo urukungu ero kabiri imitoi! 28Nga kyakuti kwaburira basano pa makumi yasano abarungami? Bushe mukonaura umusumba onse pakuburwapo abari basano?'' Ero arandire ati,'' Ntakonaure umusumba, nga nasangamo abarungami amakumi yane na basano.''29aishire kuaranda kuri ye na kabiri, ero atire, ''Nga kyakuti mwasangwa abari amakumi yane murya?'' Ayaswike ati, ntakonaure pa murandu wabari amakumi yane.'' 30Arandire ati, ''Napapata mwifurwa, Shikuru, pakuti ningaranda. Nga kyakuti mwasangwa amakumi yatatu murya? '' Ayaswike ati, ''Nstakakikite nga nasanga abari amakumi yatatu murya.'' 31Arandire ati, ''Bona, nebo napama ukuranda kuri Shikuru wandi! nga kyakuti mwasangamo amakumi yabiri murya,'' Ayaswike ati, ''Ntakonaure umusumba pa murandu wabarungami amakumi yabiri.''32Arandire ati, ''Napapata mwifurwa, Shikutu, ero naranda iki umuku wakurekeresha. Nga kyakuti abari ikumi ebasangwa murya. Ero arandire ati, ''Ntakonaure musumba pa murandu wabari ikumi.'' 33Yahweh aire munshira yakwe panumafye yakupwisha ukuranda na Abraham, ero Abraham abwerere ku mwankwe.
1Bamaraika babiri barishire kusodoma mu kyunguro, uro ninshi loti arikere pamwinshi wa sodoma. Loti aribamwene, arimine mukubakumanya, ero afukeme necinso kyakwe arosha panshi. 2Ena arirandire, ''Napapata mweba Shikulu bandi, nebo nkomiromba mwebo ukupiribuka ukurora mu ng'anda yamubomfi wenu, mwikare muindiremo ubushiku, ero noku samba amakasa yenu. Ero mwebo mukeme urkyero no kuyamunshira yenu.'' Bena baryasukire, ''Awe, fwebo tukoya kurindira ubushiku mukati ka musumba.'' 3Nomba ye aribakoserepo eikyo bena barire nankwe nokwingira mu ng'anda yakwe. Ena aripekenye ikyakurya nokupanga umukate uwakuburamo ikitutumushi, ero bena barire.4Rero uro bena tabararara, abaume ba mumusumba, abaume ba musodoma, barishingurukire ing'anda, yonsefye abaikye na bakuru, bonse abaume ukufuma kuciputurwa kyonse ikya musumba. 5Bena barikutire kuri loti, nokuranda kuri ye, ''Nikwisa bari abaume abeshire kuri webo buno bushiku? Barete bena kuri fwebo, pakuti fwebo tubeshibe bena.''6Eikyo loti arifumine pa mwenshi kuri bena ero aisalako ikiibi panuma yakwe. 7Ena arirandire, ''Nebo nkomiromba mwebo, ba wesu, mwikitira muku bifya. 8Boneni, nebo ndikwete abana abanakashi babiri abotabara kwishibapo umwaume nangu umo. Nsuminisheni, namiromba mwebo, mbafumishe bena kuri mwebo, ero mwebo mukite kuri bo kyonsefye ikikowama mu menso yenu. Kanofye ukukita akantu nangu kamo kuri abo abaume, pantu bena barishire kuba mu kintelelwe kya mutenge ya ng'anda yandi.''9Bena barirandire, ''Fumako!'' Nakabiri bena barirandrle, ''Uyu ena aishirefye kuno mukwikara ngo mweni, ero nomba ena aisa kuba uwakutupingura fwebo! Nomba fwebo tukokita ikyabipa kuri webo ukukira kuri bo.'' Bena barisunkirishe sana uyu muntu, Loti, ero nokuparamina mukutoba ikibi.10Nomba abaume barifumishe amaboko yabo nokwingisha Loti mu ng'anda nabo nokwisarako ikibi. 11Ero abatandashi bakwa Loti bakupika nobupofu abantu abari pamwenshi wa ng'anda, bonsefye abaike na bakuru, pakutirati bena berakwesha ukufwaya umwenshi.12Ero abaume barandrle kuri Loti, ''Bushe webo urikwetemo nabambi muno? Murimo bawisofyara, abana bobe abaume ero nabana bobe abanakashi, ero bonsefye webo ukwete muno mumusumba, bafumyemo muno. 13Pantu fwebo turi nokonaura ino nkende, pantu ukuirishanya kwakiko pari Yahweh kuri kurire ikyakuti ena aritutumine fwebo ukukyonaura.''14Loti aiifumine efo arirandire kuba pongoshi bakwe abaume, abaume abo abaraire ukupa abana bakwe abanakashi, ero arandire, '''Endesheni, fumenimo muri ino nkende, pantu Yahweh aripakonaura umusumba.'' Nomba kuba pongoshi abaume ena abonekrle kubati akosekafye. 15Uro bwakyere, bamaraika barirombere Loti, bareranda, ''Tampa ukuya, senda umukashi obe ero nabana bobe babiri abanakashi abo abari muno, pakuti webo wionaikiramo mukukandwa kwa musumba.''16Nomba ena arikuwayawaya. Eikyo abaume barimukantire pakuboko kwakwe, nokuboko kwamukashi wakwe, ero napamaboko yabana bakwe babiri abanakashi, pamurandu Yahweh arikwete uruse kuri ye. Nabo baribafumishemo, noku basha kunse yamusumba. 17Uro ena babafumishemo, umo pabaume arirandire, ''Butusheni imyeo yenu! mwiroresha kunuma nangu ukwikara apari ponse mwirungu. Butukireni pakuti mwebo mwi onaika.''18Loti arandire kuri bena, ''Awe, napapata, bashikuru bandi! 19Umubomfi wenu arisangire ukutemwikwa mu menso yenu, ero mwebo murinangire inkumbu ishingi mukupususha umweo wandi, nomba tekuti mbutukire kumpiri, pamurandu ubusanso bukonsanga nebo, ero nebo nkofwa. 20Roresheni, urya umusumba kurya urifye apepi ukubutukirako, ero wena unono. Napapata, ndekeni nebo mbutukireko [bushe teunono wena?], ero umweo wandi ukoba uwakupusuka.''21Nao aishire kuranda kuri ye ati, ''Kirifye bwino, Na ndibo nkosuminisha ukwipusha uku, ukuti nebo ntaonaure umusumba uyo webo urumbwire. 22Yangufyanyako! butukira kurya, pantu nebo tekuti nkite ikiri kyonse kanofye webo wafika kurya.'' Eikyo umusumba warikwitwa Soar.23Akasuba karibarikire pa kyaro uruntu Loti afikire ku Soar. 24Ero Yahweh aishire kurokesha pari Sodoma na Gomorra amafyanga ero no muriro ukufuma kuri Yahweh ukufuma mu muru. 25Nao aryonawire irya misumba yonse, ero ne rungu ryonse, abaikere mu misumba bonse ero ne fimuti ifyo ifyamenene pa mushiri.26Nomba umukashi wakwa Loti, uyo uwari panuma yakwe, aishire kuroresha ku numa, ero nao aishire kusanguka ikibulungwa kya mukere. 27Abrahamu aishire kwima urukero kero ero aishire kuya na kuncende uko ena atarame ku kinso kya kwa Yahweh. 28Nao aishire kuroresha ukutentemuka ukurora ku Sodoma na Gomorra ero ukurora naku kyaro kyonse ikyerungu. Aishire kuroresha ero abona, ikyushi ikyare kwima ukufuma pa kyaro kubati kyushi kya mwirungu.29Eikyo uro Resa aonawire imisumba ya mwirungu. Resa aishire kwita Abrahamu ku mano. Nao aishire kutuma Loti ukufuma mukati kabusanso uro ena aonawire imisumba umo Loti arikwikara.30Nomba Loti aishire kuya ukufuma ku Soar ukuya kwikara mu mpiri nabana bakwe babiri abanakashi, pamurandu ena aritinine ukwikara mu Soar. Eikyo ena arikwikara mu rukyengo, nabana bakwe babiri abanakshi.31Iberi ryaishire kuranda ku mwaike bantu ati, ''Batata barikurire, ero takuri umwaume nangu umo kuno uwakurara nafwebo ukuringana na kumubero we pesonde ryonse. 32Isa, are tunwishe batata umwangashi, ero fwebo turare nabo, epakuti fwebo rimbi kuti twarunda ubufyashi bwaba tata.'' 33Eikyo bena baishire kurenga wishibo ukunwa umwangashi burya bushiku. Ero iberi ryaire kwingira ero no kurara na wishi; ena taishibire uro umwana arirepo, nangu uro umwana aiminepo.34Ubushiku bwaishire kukonkapo iberi ryaishire kuranda ku mwaike bantu ati, ''Umfwa, nebo pano narirere na batata ubushiku bwa fumineko. Are tumurenge anwe umwangashi narero ubushiku, ero webo ufwire ukwingira no kurara nabo, pakwebati rimbi twarunda ubufyashi bwa batata.'' 35Eikyo baishire kurenga wishibo ukunwa umwangashi burya bushiku nabo, ero umwaike bantu aire kwingira ero no kurara nao. Nao taishibire uro ena arerepo nangu uro ena aiminepo.36Eikyo bonse abana banakashi bakwa Loti baishire kwimita kuri wishibo. 37Iberi ryaishire kufyara umwana umwaume, ero nao baishire kwiminika ati Moabu. Nao aishire kuba ikikorwe kya bena Moabu abariko narero. 38Ku mwaike bantu umwanakashi, nao aishire kufyara umwana umwaume, ero nao baishire kuminika Ben-Amim. Nao aishire kuba ikikorwe kya bantu bakwa Amoni abariko narero.
1Abrahamu aryendere ukufuma kurya ukurora ku kyaro kya Negebu, ero aire kwikara pakati ka Kadeshi ero na Shuri. Are kwikara ngo mweni mu Gerari. 2Abrahamu arandire pa murandu wamukashi wakwe Sara, ''Ninkashi yandi.'' Eikyo Abimereki imfumu yamu Gerari yaishire kutuma abakuya pita Sara, ero no kumupita. 3Rero Resa aishire kuya kuri Abimereki mu kiroto mu bushiku, ero aishire kuranda kuri ye ati, ''Bona webo uri muntu wanfwa pamurandu wa mwanakashi uyo webo upitire, pantu uyu nimukakupwa.''4Nomba Abimereki taparamine kuri ye, ero aishire kuranda ati, ''Shikuru, bushe kuti mwaipaya ikyaro ikirungami? 5Bushe temwine arandire kuri nebo, 'Ninkashi yandi?' No mwine umwanakashi arirandire ati, Nindume yandi,' Nebo nkitire ifi muri bukishinka bwamu mutima wandi, ero namuri bukatere bwa maboko yandi.''6Uro Resa aishire kuranda kuri ye mu kiroto, ''Ee, Nandibo ndishibire ukuti namuri bukishinka bwamu mutima obe ukitire ifi, Nandibo efyo nkusungire ukukana bebukira nebo. Eikyo nomba ntakusuminishe uku mwikatamo. 7Eikyo, mubwekeseshe umukashi, pantu ni kasesema. Akokupeperako, ero ukoba no bumi. Nomba nga tawamubwekeshemo, wishibe ukuti webo ero na bonse abo muri nabo mukafwa.''8Abimireki aishire kubuka kumakyakya murukero ero akutire aba bomfi bakwe bonse kuri ye. Aishire kuranda ifi fintu fyonse kuri bo, ero nabantu bari no mwenso uukuru. 9Ero Abimereki akutire Abrahamu ero aishire kuranda kuri ye, ''Bushe kindo wakita kuri fwebo? Kindo nebo mbembukire webo, mukuti wareta pari nebo ero napa bumfumu bwandi uru bembu urukuru. Ukitire kuri nebo ifyo ntaringire ukukita.''10Abimereki aishire kuranda kuri Abrahamu ati, ''Kindo wa kitira ifi fintu mukwangufyanya?'' 11Abrahamu aishire kuranda ati, ''Pamurandu nebo nari kutontonkanya ati, 'Ikine kinefye kuno takwaba abatina Resa, ero kuti banjipaya pamurandu wamukashi wandi. 12Rubari rumbi, ninkashi yandifye, mwana mwanakshi waba tata, nomba te mwna umwanakashi wandi.13Uro Resa amfumishe mu ng'anda yaba tata ero no kuya nkoyendauka mu nkende ne nkende, Naishire kuranda kuri uyu mwanakashi ati, 'Ufwirefye wa ndanga bu kishinkafye ngo mukashi wandi: Konse uko ku nkende tukaya, ukoranda parya nebo ati, ''Nindume yandi.''''' 14Ero Abimereki aishire kubula impanga ero ne ng'ombe elo na basha abaume n banakashi, ero no kupera kuri Abrahamu. Ero abweseshe Sara, umukashi wakwa Abrahamu, kuri ye.15Abimereki aishire ati, ''Bona, ikyaro kyandi kiri kumurora obe. Ikara ponsefye apakokusekesha.'' 16Kuri Sara aishire kuranda ati, ''Bona, Nebo napera ndume yobe indarama sha mashekeri ya silfere ikana rimo. Iki kyakufuta umurandu kuri webo ku menso ya bantu abari na webo, ero napari bonsefye abari na webo, ero nakuri bonsefye, urifye uwa pwiririka uwakaere.''17Ero Abrahamu aishire kupepa kuri Resa, ero Resa aishire kundapa Abimereki no mukashi wakwe, ero na basha abanakashi bakwe pakwebati benga kwata abana. 18Pantu Yahweh aikete ubufyashi bwa banakashi bonse abari mung'anda yakwa Abimereki uku kana fyara, pamurandu wakwa Sara umukashi wakwa Abrahamu.
1Yahweh aeisakamene kuei Sara ngefyo aei nokukita, eeo Yahweh arikiitire Sara ngefyo fine araire. 2Sara aishire kwimita ero aishire kufyara umwana umwaume kuri Abraham mubukote bwakwe, panshita iya kuringa iyo Resa arandire kuri ye. 3Abraham ainikire umwana wakwe umwaume, umo uwafyerwe kuri ye, uo Sarah amufyarire, Isaki. 4Abraham aishire kusemburura umwana wakwe Isaki uro ari nenshiku kine konsekonse, ngefyo Resa amwebekeshe.5Abraham akwete imyaka umwanda umo uro umwana wakwe umwaume Isaki aishire kufyarwa kuri ye. 6Sara aishire kuranda ati, ''Lesa arinengere ukutemwa; onse uukaeakumfwa akaeekuseka pamo nanebo.'' 7Eeo nakabiri aishire kuranda ati, ''Nani ari nokuranda kuri Abraham ukweba ati Sara kuti aonsha abana, eya ndimufyarire umwana mubukote bwakwe.8Umwana arikurire ero arisumukire, ero Abraham aishire kupanga umutebeto uukuru burya bushiku Isaki asumukire. 9Sara aishire kubona umwana wakwa Hagar umwina Egypto, uo afyere kuri Abraham, ako mupumya.10Eikyo aishire kuranda kuri Abraham ati, ''Mutamfyeni uyu mwanakashi umusha ero no mwana wakwe, pantu tekuti uyu mwana wamusha takapyane pamo nomwana wandi, Isaki.'' 11Iki kyaishire kusakamika Abraham sana pamurandu wamwana wakwe.12Rero Resa aishie kuranda kuri Abraham ati, ''Wisakamana pamurandau nomwana, ero napamusha wenu umwanakashi. Umfwa pamashiwi yakwe yonse arandire pari uyu murandu, pantu nimuri Isaki urupwa robe rukenikirwa. 13No mwana wamusha obe nkamusangula uruko. Pantu bufyashi bobe.''14Abraham aishire kubuka kumariki, aishire kubura umukate ero ne nyambi amenshi, ero aishire kupera Hagar, aishire kubika pakubeya kwakwe. Ashire kumupera umwana ero aishire kumureka aya. Arire ero arikukyururuka mumawanga ya Beersheba. 15Uro amenshi yaishire kupwa munyambi, aishire kuposa umwana mufimpusa. 16Ero aishire kufumapo, ero aire kwikara akataramukira ukufuma kumwana, apengaringa ukuposa umusambo, pantu aishire kuranda ati, ''Ntakofwaya ukuroresha imfwa yamwana.'' Uro aikere apatari nankwe, aishire kupunda ishiwi ero aishire kurira.17Resa aumfwire umusowa wamwana, ero ao maraika wakwa Resa aishire kuranda Hagar ukufuma mumuru, ero aishire kuranda kuri ye ati, ''Kindo kiko kukyusha, Hagar? Witina, pantu Lesa aryumfwire ishiwi rya mwana uko ari. 18Ima, imya umwana, ero nokumukoseresha; pantu nkamupanga ukuba umushobo uukuru.''19Ero Resa aishire kumwisura amenso yakwe, aribene ikishima kyamenshi. Aishire kuya kwisushamo amenshi munyambi, aishire kunwisha no mwana. 20Resa ari no mwana ero arikurire, Arikwikara mumatororo ero aishire kuba umisumbo. 21Aikere mumawanga ya Parani, ero nyina aishire kumuburira umwanakashi mu mpanga ya Egypto.22Kabiri kyaishire kuba pari iryanshita Abimereki ero na Picol umukuru waba shirika aishire kuranda kuri Abraham, ukumweba ati, ''Resa ari na webo muri fyonse ifyo ukokita. 23Eikyo nomba rapa kuri Resa ukweba ati tawakakite ububi kuri nebo, naku bufyashi bwandi, nakuri barupwa rwandi. Kuri nebo ero na kumpanga iyo warikwikaramo ikipangano kyakikyetekero kimo kine ngefyo narangire kuri we.'' 24Abraham aishire kuranda ati, ''Narapa.''25Abraham nao arikuirishanya kuri Abimereki kumarandu wa kishima kyamenshi ikyo ababomfi ba kwa Abimereki bapokere kuri ye. 26Abimereki aishire kuranda ati, ''Ntaishiba uwa kita iki kintu. Tawanjebako kunumoku; Ntaumfwako kano fye rero rine. 27Eikyo Abraham apitire impanga ne ng'ombe ero aishire kushipera kuri Abimereki, naba bantu babiri baripangire ikipangano.28Ero Abraham aishire kupekanya impanga ishikota kine rubari ishapebumba umwine. 29Abimereki aishire kuranda kuri Abraham ati, ''Ukopiribura indo ishimpanga kine rubari ishikota wapekanya webo?'' 30Aishire kwasuka ati, ''Ishimpanga kine rubari ishikota urepoka muminwe yandi, pakwebati kibe bukambone kuri nebo, ukuti ninebo naimbire iki ikishima.''31Eikyo aitire irya nkende ati Beersheba, pantu bonse baishire kurapa umurapo. 32Baishire kurapa umurapo pa Beersheba, ero kabiri Abimereki na Picol, umukuru wabashirika, aribwerere kumpanga ya ba Perishiti.33Abraham aishire kubyara ikimuti kya tarmask mu Beersheba. Kurya aishire kupepa Yahweh, Resa wa muyayaya. 34Abraham arikere ngo mweni mumpanga ya ba Perishiti inshiku ishingi.
1Kyaishiee kuba panuma yaifi fintu ukuti Resa aishire kwesha Abraham. Aishire kuranda kuri ye ati, ''Abraham!'' Abraham aishire kuranda ati, ''Ndi pano.'' 2Ero Resa aishire kuranda ati, ''Pita umwana obe umwaume, umwana obe umwaume umofye, untu watemwa, Isaki, ero urekuya ku kyaro kya Moria. Umpere kurya nge rambo rya kokya pa rupiri rumo pashaba kurya, uro nebo narakwebapo webo.'' 3Eikyo Abraham aribukire bwangu urukyero, no kunina pa mpunda yakwe, ero apitirepo babiri paba rumendo bakwe nao, pamo na Isaki umwana wakwe umwaume. Ena aritebere ne nkuni she rambo rya koca, ero aishire kutampako no burendo bwakwe ukuya ku nkende uko Resa amwebere.4Pabushiku bwakurenga shitatu Abraham aishire kwinuna amenso ero aishire kubona inkende akataramukira. 5Abraham aishire kuranda kuba rumendo bakwe ati, ''Ikareni pano ne mpunda, ero nebo no mwaike twaraya kurya. Fwebo tukoya mukushinshimuna ero tubwere kabiri kuri mwebo.'' 6Ero Abraham aishire kupita inkuni sha kokyera irambo ero atwikire Isaki umwana wakwe umwaume. Ena apitire mu minwe yakwe umuriro ero no mwere; ero bena baishire kuya bonse pamo.7Isaki aishire kuranda kuri wishi wakwe Abraham ati, ''Mwe taata,'' ero aisakuranda ati, Ndi pano mwana mwaume wandi.'' Efyo aishire kuranda, ''Bona inkuni turikwete no muriro, nomba irabmo rya kokya ririkwisa?'' 8Abraham aishire kuranda ati, ''Resa umwine eukopekanya irambo rya kokya, mwana wandi.'' Eikyo baishire kukonkyapo ukuya, bonse babiri.9Uro baishire kuya ku nkende uko Resa amwebere, Abraham aishire kukura uburambo kurya ero abikapo ne nkuni parya pene. Ero akakire Isaki umwana wakwe, no kumubika pa burambo pa muru wa nkuni. 10Abraham atambarikire ukuboko kwakwe ero aburire umwere ukuti epaye umwana wakwe.11Ero maraika wakwa Yahweh amukutire ukufuma mu muru no kumweba ati, ''Abraham, Abraham!'' ero aishire kuranda, Ndi pano.'' 12Aishire kuranda, ''Witambarika ukuboko kobe pa mwaike nangu ku kita ikiri kyonse ikyabipa kuri ye, pantu nomba nebo naishiba ukuti webo uratina Resa, pa kubona ukutira webo taukenye umwana obe, umwana obefye umo mpo, uwa fuma kuri nebo.''13Abraham aishire kwinuna amenso ero boneni, kunuma yakwe kwari impaanga iirume ninshi iriketwe mu kimpusa ku masengo yaiko.Abraham aishire kuya, no kupiita impaanga iirume ero no kuipera nge rambo rya kokya mu kifuro kya mwana wakwe umwaume. 14Eikyo Abraham aishire kwinika irya ncende, ''Yaweh eukopekanya,'' ero neki kikolandwa ukufika napari buno bushiku, ''Parupiri rwakwa Yahweh kikapekanishiwa.''15Maraika wakwa Yahweh aishire kukuta kuri Abraham umuku wa bubiri ukufuma mu muru 16ero aishire kuranda ati-uku ekuranda kwakwa Yaweh-pari nebo ne mwine narapa ukuti pantu webo urikitire iki kintu, ero taukenye umwana mwaume obe, umwana mwaume obe umofye mpo, 17nebo ikinefye nkakupara ero nebo nkasandurura apakuru urupwa robe nge ntanda sha mu muru, ero ngo mukyanga uyo uwaba pambari ya bemba; ero urupwa robe bakacimfya impongoro sha barwani babo.18Ukupitira mubufyashi bobe imitundu yonse iya pa kyaro ikaparwa, pantu urinakire ishiwi ryandi.'' 19Eikyo Abraham aishile kubwerera ku barumendo bakwe, ero baishire kubwereramo nokuya bonse ku Beresheba, ero aikere mu Beresheba.20Kyaishire kuba panuma yaifi fintu ifyo Abraham aeberwe, ''Mirika arifyere abana, na yee, kuri ndume yobe Nahor.'' 21Bari ni Uzi iberi ryakwe, Buzi ndume yakwe, Kemure wishi wakwa Aramu, 22Kesedi, Haso, Piridashi, Yidrafu, ero na Betuere.23Beture aishire kuba wishi wakwa Rabeka. Aba ebari abana kine konse konse abo Mirika aishire kufyara kuri Nahore, ndume yakwa Abraham. 24Umwanakashi wakwe uwapambari, uweshina rya Reuma, nako aishire kufyarako Teba, Gahamu, Tahashi, ero na Maaka.
1Sara aikere imyaka 127. Ishi emyaka shari na Sara iryo ari nobumi. 2Sara afwirire mu Kariati Arba, ekutira, Hebron, mukyaro kya Kenani. Abraham ariroseshe ero aririre pari Sara.3Ero Abraham aishire kwima ero nokufuma kumukashi wakwe uwa kufwa, ero aishire kuranda kubana baume bakwa Hete, ati, 4'' Nebo ndimweni muri mwebo. Napapata mpereniko nebo inkende yakushikamo pari mwebo, pakwebati ningashikamo ubakufwa bandi.''5Abana baume bakwa Hete baishire kwasuka Abraham, ati, 6''Umfweni kuri fwebo, shikuru wesu. Muri bakindami bakwa Resa muri fwebo. Shikeni uwafwa wenu mufirindi fyesu ifyo mwarasara. Tapari parifwebo uukomikanya ikirindi kyakwe, pakwebati mwingashika uwakufwa wenu.''7Abraham aishire kwima ero nokufukama kubantu bamumusumba, kubana baume bakwa Hete. 8Aishire kuranda kuribo, ati, ''nga mwebo mwasumina ukuti nebo mfwire ukushika uwafwa wandi, eikyo ngufweni nebo ero mumpapatireko kuri Ephron umwana mwaume wakwe Zohar. 9Mumwipushe ukunshitishako urukengo rwaku Machpelah, uro akwata, urwaba pampera yampanga yakwe. Pamutengo wakukumanina murekeni ye ashitishe kuri nebo parwarara ngekipe inkende yakushikamo.''10Rero Ephroni arikere mukati kabana baume bakwa Hiti, ero Ephroni umwina Hiti aishire kwasuka Abraham mumatwi yabana baume bakwa Hiti, pari abo bones abaisa pamwenshi wamusumba wakwe, ati, 11''Awe, shikuru wandi, ngufweni nebo. Nebo ndipere mwebo impanga, ero no rukyengo ukuti ruri mukati kaiko. Nebo ndipere kii kuri mwebo mumenso yabana baume babantu bandi. Nebo ndipere kii kuri mwebo kukushikamo uwakufwa wenu.''12Ero Abraham afukeme panshi yabantu bakyaro. 13Ena aishire kuranda kuri Ephron mumatwi yabantu bakyaro, aishire kuranda, ''Nomba ngamwebo mukofwaya, napapata ngufweni nebo, Pantu ndinokupera pari irya mpanga. Pita indarama ukufuma kuri nebo. ero nanebo ndinokushikamo uwakufwa wandi murya.''14Ephron arimwasukire Abraham, aishire kuranda, 15''Napapata, shikuru wandi, umfweni kuri nebo. Ikipimo kya kyaro ikyaringa ukushitwa mumashekere ya silfere imyanda ine, nindo iri pakati kamwebo nandi? ukushikamo uwakufwa wenu.'' 16Abraham arimumfwire Ephron ero Abraham aripimine Ephron mukipendo kya silfere ukuti ena arirandire mumatwi yabana baume bakwa Hete, imyanda ine mumashekere ya silfere ukuringana nefipimo fyabikwa ifyamakwebo.17Eico impanga yakwa Ephron, iyo iyari mu Makpera, iyo iyaparamine ku Mamre, ukuti iyi, impanga, ukuti urukyengo naro emorwari, ero nafyonse ifimuti ukuti emo fyari munga ero nafyonse ifyashingurukire umupaka, fyaripitire. 18Kuri Abraham arishitire mumenso yabana baume bakwa Hete, ribe bonse abo uyo uukoisa mumwinshi yamusumba wakwe.19Panuma yaiki, Abraham arishikire umukashi wakwe Sara murukyengo rwamumpanga yaku Makpera, mu kyaro kya Kenaani. 20Eikyo impanga ero norukyengo yapitire kuri Abraham ngekipe pantu ninkende yakushikwamo ukufuma mubana baume bakwa Hete.
1Nomba Abraham aeikotere ero Yahweh ariparire Abraham mu fintu fyonse. 2Abraham arandire ku mubomfi wakwe, umo uwari umukuru pa ba bomfi bakwe bonse ero uwari kurorekesha pari kyonse ikyo akwete, ''Yokubika ukuboko kobe mu matanta yandi 3ero narakurenga ukurapa pa kinso kyakwa Yahweh, Resa umwine umuru ero kabiri Resa umwine kyaro, ukuti tawaye ku burira umwana wandi umukashi pakati ka bana banakashi abakubena Kenani. Pakati kabo nebo naire kuipangira ikifuro. 4Rero webo ukoya ku kyaro kyandi, ero na kurupwa rwandi, ero ukoya kumpitira umukashi wa mwana mwaume wandi Isaki.''5Umubomfi arandire kuri ye, ''Nga kyakwebati umwanakashi tere kuiperesha kunkonka kuri ino mpanga? Bushe kuti naya kubwekeshamo umwana mwaume wenu ku kyaro kuntu mwaire kufuma?'' 6Abrahamu arandire fi kuri ye, ''Ubone ukwebati tawire ku bwekeshamo umwana wandi kurya! 7Yahweh, Resa umwine muru, uwairekumfumya mu ng'anda yakwa tata ero na mu kyaro kyaba rupwa rwandi, ero kabiri uwayo kundaya no murapo arandire ati, ku bufyashi bobe ebo nkayakupera,' akakutumina maraika wakwe kuntanshi yobe, ero ukaya ku fwaira umwana mwaume wandi umukashi kurya.8Rero umwanakashi nga tere kuipekanya ukukukonka, ero ukaruburwa ukufuma kuri uyu murapo wandi. Taufwire ku bwekesha umwana wandi kurya 9kanshi efyo umubomfi wabikire ukuboko kwakwe mu matanta yakwa Abraham shikuru wakwe, ero arapire umwaberere uyu murandu.10Umubomfi wakwe wasenderepo ingamira shakwa shikuru wakwe ikumi rimo ero waire. Kabiri asendere ifya bupe ifyapusana pusana ukufuma kuri shikulu wakwe. Afumine parya ero aire na kukitungu kya Aram Naharaim, ku musumba wa Nahor. 11Arengere ingamari ukufukama kunse ya musumba ukwaberere ikishima kya menshi. Kyari kyunguro, inshita bana mayo baya mukutapa amenshi.12Ero arandire ati, ''Yahweh, Resa wakwa shikuri wandi Abraham, mpereni ukushuka rero ero no kurenga ikipangano kyakwa shikuru Abraham ukuba ikya kishinka. 13Bona nditareme pano pakamfukwemfukwe ka menshi ero nabana banakashi babantunse ba mumusumba barefumina mukutapa amenshi. 14Rekeni kikitike ifi. Uro nkoranda ku mukashana ati, napapata tura umutondo obe pakwebati nwe amenshi,' ero aisanjeba ati, 'Nwa, ero naranwisha ne ngamari shenu amenshi,' ero mureke abe umo uo musontere umubomfi wenu Isaki. Ngafyakitika ifi nkoishiba ati mwafikirisha kcipangano kuri shikuri wandi.''15Kyaishire kufika kirya kyunguro iryo apwishishe ukuranda, boneni, Rabekah aishire no mutondo wa menshi pamabeya yakwe. Rabekah afyerwe kuri Bethwel umwana mwaume wakwa Milkah, muka Nahor, wabo Abraham. 16Umukashana wari uwakuyemba ero ari nina kisungu. Tarerepo no mwaume uuri onse. Airekutentemukira kukamfukwemfukwe ka menshi, aiswishe umutondo wakwe ero abwerere.17Ero umubomfi abuutukire muku mukumanya no kumweba ati, ''Napapata ntapwirenimo amenshi yakunwa mu mutondo wenu.'' 18Naye arandire ati, ''Nwenimo, mweshikuru wandi,'' ero bwangu bwangu waturire umutondo, pa maboko yakwe, no kumupera amenshi yakunwa.19Uro apwishishe ukumupera amenshi, arandire ati, ''Naratapira ingamari shenu nasho amenshi, mpaka shipwe ukunwa amenshi. 20Efyo aangufyenye ero aiturwire amanshi ayari mu mutondo mu kinkorobondo kya kunwinamo, ero nakabiri abutukire ku kishima mukutapa amenshi, ero ataapire ingamari shakwe shonse.21Umuntu arekumuroresha ukwabura ukurandapo ikiri kyonse ukubona ngakyakuti Yahweh arimushukishe mu urwendo rwakwe nangu awe. 22Panuma ingamari shapwisha ukunwa amenshi, umuntu afumishe imbaraminwi yaku moona iya goride uwarepimwa kitika umo uwa shekere, ero ne fikosa fya goride fibiri ifyakufwara ku maboko ifyarepimwa amashekere ikumi rimo, 23ero aipwishe ati, ''Bushe uri mwana mwanakashi wakwa naani? Ngeba napapata, bushe muri umuputure mung'anda yakwa wiso umo twingaya kusendama?''24Ero asorere kuri ye ati, ''Ndimwana mwanakashi wakwa Bethwel mwana Mikah, untu afyerwe kuri Nahor.'' 25Ero nakabiri asosere kuri ye ati, ''Twarikwata ikyani ikingi ero nefyakurya ifyo ingamari shingarya, ero no muputure umo mwinga sendamamo.''26Ero umuntu afukeme panshi no kushinshimuna Yahweh. 27Arandire ati, ''Abe uwaparwa Yahweh, Resa wakwa shikuru wandi Abraham, uyo uutasurire ikipangano kyabukishinka bwakwe no kuketekera kukwatira shikuru wandi. Kuri nebo, Yahweh aya ukuntungurura kung'anda yaba rupwa rwakwa shikuru.''28Ero umukashana abutukire no kuya eba abang'anda yakwa nyina ifintu ifi fyonse. 29Nomba Rabekah arikwete ndume, ero ishina ryakwe ni Rabani. Labani abutukire ku mwaume ku kishima. 30Uro Labani abwene imbara minwi ya mumyona ero na makosa yakwa nkashi yakwe, ero aumfwire na mashiwi yakwa Rabekah nkashi yakwe, ''Ifi efyo umuntu arekunjeba, ''aire ku muntu, ero bona, atareme nengamari pa kishima.31Ero Labani arandire ati, ''Isa, we waparwa na Yahweh. Nindo wiminine panse? Ndipekenye ing'anda, ero ne nkende ya ngamari.'' 32Eikyo muntu aingire mu ng'anda no kukakura ingamari.'' Ingamari bashisanshikira apakurara ero bashipera ifyakurya, ero bapekenye amenshi ya kusamfya amakasa yakwe ero ne nkasa sha baari nankwe.33Bamupekanishishe ikyakurya, ero arandire ati, ''Ntarye mpaka nande ikyo ndi nokuranda.'' Eikyo Labani arandire ati, ''Randa.'' 34Arandire ati, ''Ndimubomfi wakwa Abraham. 35Yahweh aripaara shikuru wandi saana ero arirekuba umukuru. Aarimupera impaanga ero ne ng'ombe, silfere na goride, ababomfi abaume ero na babomfi abanakashi, ero ne ngamari na bakabarwe.36Sarah umukashi wakwa shikuru wandi, arirekufyarira shikuru wandi umwana mwaume uro akotere, ero ariyokupera kyonse ikyo anonka kuri ye. 37Shikuru wandi andengere ukurapa, arandire ati, 'Tauri kumburira umukashi wa mwana wandi mu bana banakashi ba bena Kenani, 38kanshi, uringire ukuya kurupwa rwakwa tata ero na kuri barupwa rwandi, nokuburako umukashi wamwana mwaume wandi.'39Narandire kuri shikuru wandi ati, 'epari umwanakashi takonkonka.' 40Rero arandire kui nebo, 'Yahweh, uyo mombera, akatuma maraika wakwe kuri webo ero akapaara inshira shobe, epakwebati ukaye kufwaira umwana wandi umukashi mukati ka barupwa bandi ero na barupwa bakwa Tata. 41Rero ukaba umuntungwa ku murapo wandi ifyo ukafika kuri ba rupwa rwandi ero tabakakupere ena kuri webo. Ero ukaya ukukakurwa ukufuma ku murapo wandi.'42Eikyo nakifika rero pa kishima, ero nakipepa ati, 'Mwe Yahweh, Resa wakwa shikuru wandi Abraham, napapata, mukishinka ngamukorenga urwendo rwandi ukuba bwino- 43pano njirekutarama pa kishima kya menshi rekeni umwanakashi uwaraisa mukutapa amenshi, umwanakashi uo nkoisanjebe ati, ''Napapata ntapwirako amenshi mu mutondo obe ayakunwa,'' 44Umwanakashi uukoisaranda kuri nebo ati, ''Nweni, ero kabiri naratapira ingamari shenu amenshi''-rekeni abe umwanakashi untu mwebo, mwe Yahweh, mwaya ukusarira umwana mwaume wakwa shikuru wandi.45Eryo napwishishe ukuranda mu mutima wandi, bona, Rabekah arishire no mutondo wakwe pakubeya kwakwe ero atentemukire ku kishima no kutapa amenshi. Eryo narandire kuri ye, 'mperako amenshi yakunwa.' 46Bwangu bwangu atuura umutondo pakubeya kwakwe no kuranda ati, 'Nweni, ero narapera ingamari shenu amenshi nasho.' Eikyo nainwine, ero aapere ingamari shandi amenshi nasho.47Narimwipwishe ero narandire ati, 'Bushe uri mwana mwanakashi waba nani?' Arandire ati, 'Ndi mwana mwanakashi wakwa Bethwel, umwana mwaume akwa Nahor, untu Milkah aire kumufyarira.' Ero naire kubika inindaminwe mu mona wakwe ero na makosa kumaboko yakwe. 48Ero naire kufukama no kushinshimuna Yahweh, ero naparire Yahweh, Resa wakwa shikuru wandi Abraham, uwarekuntungurura munshira isuma ukusanga umwana mwanakashi uwamurupwa rwakwa shikuru uwamwana mwaume wakwe.49Eikyo nomba, nga namuipekanya ukuranga ikitemwiko ero ne kishinka kuri shikuru wandi, njebeni. Rero nga tamuipekenye, njebeni, pakwebati ningaya kwarurukira ku kuboko kwa ku kuryo nangu ku kuso.''50Ero Rabani na Bethwel baaswike no kuranda ati, ''Iki kintu kikofuma kuri Yahweh; tekuti turande kuri webo ikintu ikisuma nangu ikibi. 51Boneni Rabekah ari kuntanshi yenu. Musendeni ero mukokuya, pa kwebati engaya kuba umukashi wa mwana mwaume waba wisokuru, ngefyo Yahweh arandire.''52Uro umubomfi wakwa Abraham aumfwire amashiwi barandire, afukeme panshi ku cinso kyakwa Yahweh. 53Umubonfi arafumishe ifisamo fya silfere ero ne fisamo fya goride, ero ne fyakufwara, ero arifipere kuri Rabekah. Kabiri aire kupera ifyabupe ifisuma kuri ndume yakwe ero na kuri banyina.54Ero ena na bantu baari nankwe barire no kunwa. Baire kurara kurya, ero eryo bashibwike urukyero, arandire ati, ''Ntumeni ndekuya kuri shikuru wandi.'' 55Ndume yakwe ero na bayina barandire ati, ''Rekeni umukashana ekare naifwebo panshuku ishinono, nangufye inshiku ikumi. Panuma yaifyo kuti waya.''56Rero arandire kuri bo ati, ''Mwiya kunkinkintira, epo Yahweh arikushishe inshira yandi. Ntumeni munshira yandi pakuti ningaya kuri shikuru wandi.'' 57Baishire kuranda kuri ee ati, ''Twaraita umukashana ero tumwipushe.'' 58Ero bakutire Rabekah no kumwipusha ati, Bushe kuti waya noyu muntu?'' Aryaswike ati, Naraya.''59Kanshi barekere nkashi yabo Rabekah. pamo pene no mubomfi wakwe umwanakashi, parwendo rwakwe no mubomfi wakwa Abraham na bantu bakwe. 60Bapaarire Rabekah, ero barandire kuri ee ati, ''Wenkashi yesu, ukabe nyina wa makana na makana, ero ubufyashi bobe nabukapyane umwinshi wa abo aba bupata.''61Ero Rabekah aimine, ero ena nababomfi bakwe airekunina pangamari, nokukonka uyo muntu. Ero umubomfi asendere Rabekah, ero aire mu nshila yakwe. 62Nomba Isaki areikara mu Negevi, ero arebwelrfye ukufumaku Beer Lahai Roi.63Isaki afumine mukutontonkanya mwibara mu kyunguro bushiku. Uro aishire kupunamuka no kuroresha, boneni, ingamira shikoisa! 64Rabekah aoreshe, ero uro abwene Isaki, atorweke pa ngamira. 65Arandire ku mubomfi, ''Bushe ninani urya muntu uukoendauka mwibara mu kwisa kutukumanya?'' Umubomfi arandire ati, ''Ni shikuru wandi.'' Efyo aire kubura ne nsaru yakwe, rlo aifimbire pa menso.66Umubomfi epakuya kushimikira Isaki fyonse ifyo ikitire. 67Ero Isaki amutwere mwi hema ryakwa Sarah nyina ero aburire Rabekah, ero aishire kuba umukashi wakwe, ero arimutemenwe. Ero Isaki baire kumutararika panuma yamfwa yaba nyina.
1Abraham aburire umukashi naumbi; ishina ryakwe ni Ketura. 2Amufyarire Simran, Yorkshan, medan, midian, Ishbak, elo na Shuah. 3Yokshan aishire kuba wishi wakwa Sheba na Dedan. Ubufyashi bwakwa Dedan bwari bantu ba Assyria, abantu baku Letush, na bantu ba Leum. 4Abana bakwa Midian bari ni Ephah, Epher, Hanok, Abida ero na Eldaah. Aba bonse bari bufyashi bwakwa Ketura.5Abraham aishire kupera fyonse akwete kuri Isaki. 6Nomba uro akiri uwa bumi, aishire kupera ifya bupe kubana baume abo afyere mu banakashi ba mumbari no kubapera impanga rwaku kabanga, ukutaruka ukufuma kuri Isaki, umwana wakwe.7Ishi eshari inshiku sha myaka yakwa Abraham isha bumi isho aikere shari, 175 imyaka. 8Abraham aikere ubumi no kufwa pa myaka ya bukote bwabune, umwaume umukote uwaisuramo ubumi, ero akoronganikwe ku bantu bakwe.9Isaki ero na Ishimaere, abana bakwe baume bamushikire murukyengo mu machperah, mumpanga yakwa Ephron umwana wakwa Sohari umwina Hiti, iyaba mupepi na Mamre. 10Iyi mpanga ashitire kubana bakwa Hete. Abraham ashikirwe kurya pamo na Sarah umukashi wakwe. 11Panuma yamfwa yakwa Abraham, Resa aishire kupara Isaki umwana wakwe, na Isaki aikere mupepi ku Beere Lahai Roi.12Nomba ubu ebufyashi bwakwa Ishimaere, umwana wakwa Abraham, uyo Hagar umwina Egypto, umubomfi wakwa Sarah, afyere kuri Abraham.13Aya emashina yabana bakwa Ishimaere, ukuringana nokukonkana kwa kufyarwa kwabo: Nebayote eberi ryakwa Ishimaere, Kedar, Adbeel, Mibson, 14Mishma, Dumah, Massa, 15Hadad, Tema, Jetur, Naphish, ero na Kedemah. 16Ayo emashina yabana bakwa Ishimaere, ero eyari amashina yabo, ukuringana ne mishi, ero ukuringana ne nsakwe shabo. aba kukindama babo ikumi nababiri ukuringana no mushobo wabo.17Isho eshari imyaka yabumi bwakwa Ishimaere, imyaka 137. Arekere ubumi ero afwire, aronganikirwe ku bantu bakwe. 18Baikere ukufuma ku Havirah ukuya ku Ashhur, uuri mupepi ku Egypto, nga umo ukurora ku Assyria. Baikere mukupatana naba wabo.19Ifi efintu fyakitikire pari Isaki, umwana wakwa Abraham. Abraham aishire kuba wishi wakwa Isaki. 20Isaki ari ne myaka amakumi yane ro aburire Rabeka ukuba umukashi wakwe, Umwana mwanakashi wakwa Betuere waku Aramu waku Paddan Aramu, Inkashi yakwa Laban umwina Aramu.21Isaki apepere umukashi wakwe kuri Yahweh pantu tari kufyara, na Yahweh aryasukire ipepo ryakwe, ero Rabeka umukashi wakwe aimitire. 22Abana barikurwishanya bonse muri ye, ero aishire kuranda, ''Findo fyakitikira ifi kuri nebo?'' Aishire kuya mukwipusha kuri Yahweh pari ifi.23Yahweh aishire kuranda kuri ye, ''Inko shibiri shiri munda yobe, ero inko shibiri shikarekanika ukufuma muri webo. Umushobo umo ukaba uwakosesha paunankwe, ero umukuru akabombera umwaike.''24Uro yaishire kufika inshita yakupapa kwakwe, bona, mwari bampundu munda yakwe. 25Umwana wakutampirapo aishire kufuma uwakashika kwati ni nsaru iya masako. Bamwinikire ishina ryakwe Esau. 26Panuma yafirya, munyina wakwe aishire kufuma. Iminwe yakwe yari kwikata amakasa yakwa Esau! Bamwinikire Yakobo Isaki ari ne myaka amakumi mutanda uro umukashi wakwe abafyere.27Abarumendo barikurire, ero Esau aishire kuba uwaishibisha uburunshi, umwaume wa mumpanga; Yakobo ari uwakutekanya, uwari kuposa inshita mu matenti. 28Nomba Isaki watemwishishe Esau pantu arerya inama isho ari kwipaya, rero Rabeka atemenwe Yakobo.29Yakobo aipikire iranda. Esau aishire ukufuma mu mpanga, ero ari uwakunaka ku nsara. 30Esau aishire kuranda kuri Yakobo, ''Mperako iryo iranda rikashikire. Napapata, nebo nafwa urushire!'' Ekyarengere ishina ryakwe rinikwe Edomu.31Yakobo aishire kuranda, ''Pakutampa shitisha uberi bobe kuri nebo.'' 32Esau atire, ''Bona, Nebo ndi mukufwaya. Bune nindo ububeri buri kuri nebo?'' 33Yakobo aishire kuranda, ''Pakubara urape kuri nebo,'' kanshi Esau aishire kurapa umurapo ero muri iyo ine nshira washitishishe ububeri kuri Yakobo. 34Yakobo aishire kupera Esau umukate ero ne randa irya kwipikwa. Aririre ero no kunwa, ero aimine no kuya munshira yakwe. Ni muri uyu musango Esau asurire ububeri bwakwe.
1Nomba insara yariponene mumpanga, rubari rwa nsara yakubarirapo iyaishire kuba munshiku shakwa Abraham. Isaki aishire kuya kuri Abimereki, imfumu yaba Perishiti ku Gerar.2Nomba Yahweh aishire kuboneka kuri ye ero nokwisa kuranda ati, '' Witentemukira ku Egypto; ikara mumpanga iyo nakweba ukwikaramo. 3Ikara muri iino mpanga, ero nkaba nobe kabiri nkakupara; pantu kuri webo ero nakurupwa robe, nkesa kupera ishi mpanga shonse, ero nkesa kwisusha umurapo uo narapire kuri Abraham wiso.4Nkesa kufusha urupwa robe kwati nintanda shamumuru, ero nkesakupera urupwa robe shonse mpanga ishi. ukupitira murupwa robe inko shonse isha pakyaro shikesa kuparwa. 5Nkesa kukita ifi pamurandu wakwebati Abraham aryumfwirire ishiwi ryandi ero arikukonka ifyo mfwaya, ifipope fyandi, ifyebi fyandi, ero namafunde yandi.''6Eikyo Isaki aire kwikara mu Gerar. 7Uro abaume bankende baishire kumwipusha parwa mukashi wakwe, aishire kuranda ati, ''Ninkashi yandi.'' Aritinine ukaranda ati, ''Mukashi wandi,'' pantu arikutontonkanya ukweba ati, ''Abaume muri ino nkende bakonjipaya nokusenda Rabeka, pamurandu wakweba ati wabune.'' 8Panuma Isaki ari kurya panshita iitari, Abimereki imfumu yaba Perishiti yaishire kuroresha pewindo. Yaisa kubona, boneni, Isaki akororekesha Rabeka, umukashi wakwe.9Abimereki aishire kukuta Isaki kuri ye ero nokwisa kuranda ati, ''Bona, rimbi mukashi obe. Nindo wakirandira ati, ninkashi yandi? Isaki aishire kuranda kuri ye, ''Pantu nakitontonkanya ukweba ati umo kuti anjipaya pakweba ati amubure.'' 10Abimereki aishire kuranda ati, ''Kindo iki wakita kuri fwebo? Umo pabantu nga akisendama nomukashi obe, ngawakisa kureta umurandu pari fwebo.'' 11Eikyo Abimereki aishire kusoka abantu bonse nokwisakuranda ati, ''Onse uwaikata muri uyu muntu nangu umukashi wakwe irinokwisa kwipaiwa.''12Isaki aribyeremo ifirimwa muri irya mpanga ero arisombwere umwaka umo wine umwanda umo, pantu Yahweh arimuparire. 13Umuntu arisangukire umukankara, ero aishire kukura nokwisa kuba uwamaka. 14Arikwete impanga ishingi ero neng'ombe, ero nababomfi abengi. Aba Perishiti barimumfwirire akarumwa.15Nomba fyonse ifishima ifyo ababomfi bakwa wishi baimbire munshiku shakwa Abraham wishi, aba Perishiti baishire kubakanya nokushikamo iroba. 16Abimereki aishire kuranda kuri Isaki ati, ''Kabuye ukufuma kuri fwebo, pantu wakwatisha amaka parifwebo.'' 17Eikyo Isaki arifumineko elo nokuya kwikara mumupokapoka wa Garar, ero nokwikara murya.18Nakabiri Isaki aishire kwimba ifishima fyamenshi, ifyo barikwimba munshiku shakwa Abraham wishi. Aba Perishiti baribareseshe panuma yamfwa yakwa Abraham. Isaki aishire kwinika ifishima amashina yamo yene ayo wishi ainikire.19Uro ababomfi bakwa Isaki baimbire mumipokapoka, baishire kusanga ikishima kikopisha amenshi. 20Bakakyema bakwa Gerar barirakire nabakakyema bakwa Isaki, ero baishire kuranda ati, ''Aya menshi yesu.'' Eikyo Isaki ainikire kirya kishima ''Eseki'' pamurandu wakweba ati barakire na ye.21Ero baishire kwimba ikishima kimbi, kabiri barishire kuraka parikyo, eikyo aishire kuripera ishina ''Sitina''. 22Arifumine parya ero nokuya kwimba kimbi ikishima, rero tabarakire pari kirya. Eikyo aishire kukita Rehoboti, ero aishire kuranda ati, ''Nomba Yahweh apanga inkende yesu, ero twaratunguruka mumpanga.''23Ero Isaki aishire kuya ukufuma kurya ukuya ku Beresheba. 24Yahweh aishire kuboneka kuriye buryabwine bushiku ero nokwisa kuranda ati, ''Nine Resa wakwa Abraham wiso. Witina, pantu ndinawebo ero nkokupara ero nokufusha urupwa robe, pamurandu wakwa Abraham umubomfi wandi.'' 25Isaki arikurire uburambo parya ero apenikire ishina ryakwa Yahweh. Parya arishimpire itenti ryakwe, ero ababomfi bakwe baishire kwimba ikishima.26Ero Abimereki aishire kuya ukufuma ku Gerar, na Ahuzati, umunankwe, ero na Piko, kapitao wafita fyakwe. 27Isaki aishire kuranda kuri bo, ''Kindo mukoishira kuri nebo, pantu murimpatire ero murintamfishe kuri mwebo?''28Ero baishire kuranda ati, Turibwenekeshe ukuti Yahweh ariba nawebo. Eikyo twaishirekusara ukweba ati kufwire kube umurapo pakati kesu, ee, pakati kesu nawebo. Eikyo katupange ikipangano nawebo, 29pakwebati tawishire kutukarifya, ngefi fine nafwebo tushakukarifye, ero ngefyo tukusendere bunebune ero nokukutuma ukuya umutende. Ikishinka wariparwa kuri Yahweh.''30Eikyo Isaki aishire kupanga umutebeto wabo, ero bariire nokunwa. 31Ero Isaki aishire kubatuma ukya, ero baishire kumusha mumutende.32Ubushiku burya bwine ababomfi bakwa Isaki barishire nokwisa kumweba pamurandu wakishima kirya baimbire. Baishire kuranda ati, ''Turisangire amenshi''. 33Ainikire ikishima Shiba, eikyo ishina ryaurya musumba ni Beresheba ukushinta na rero.34Uro Esau aishire kufika imyaka amakumi yane ubukuru, aishire kusenda umukashi, Jude umwana mwanakashi wakwa Beeri umwina Hiti, ero kabiri Basemati umwana mwanakashi wakwa Elon umwina Hiti, 35Bariretere uburanda kuri Isaki na Rabeka.
1Uro Isaki akotere ero na menso yakwe yaripofwire ikyakuti arekere nokubona, aishire kwita Esau, umwana mwaume wakwe umukuru, ero nokuranda kuri ye ati, ''We mwana wandi umwaume.'' Esau aishire kuranda kuri ye ati, ''Ndi pano,'' 2ero Isaki aishire kuranda ati, ''Bona kuno, ndikototere. Nteshibire ubushiku bwa mfwa yandi.3Eikyo senda ifyanso fyobe, Umusumbo ero ne nkwera, ero uye mu mpanga undungireko inama ya mpanga. 4Umpangire ifyakurya fyawamisha, firya ifyo natemwisha, ero nokureta kuri nebo pakweba ati ningarya ero nkupare iryo natarafwa.''5Nomba Rabeka aryumfwire uro Isaki arikuranda kuri Esau umwana mwaume wakwe. Esau aishire kuya mu mpanga mukurunga inama ero nokuyireta. 6Rabeka aishire kuranda kuri Yakobo umwana mwaume wakwe ero nokuranda ati, ''Bona kuno, nakyumfwa ba wiso bakoranda kuri Esau ndume yobe. Barandire ati, 7'Ndetera inama ya mpanga ero nokumpangira ifya kurya ifisuma pakweba ati ningarya ero nokukupara ku kinso kyakwa Yahweh ero ntarafwa.'8Nomba eikyo, we mwana wandi umwaume, nakira ishiwi ryandi ilyo nkoku konkomesha. 9Kabiye kumukuni, ero undetere utwana twa mbushi tubuiri utusuma; ero narapanga ifyakurya ifisuma ukufuma mulr shena ifya ba wiso, ngefyo fye ba temwa. 10Waratwara kuri ba wiso, pakweba ati bena barya, pakweba ati benga kupara iryo tabarafwa.''11Yakobo aishire kuranda kuri Rabeka nyina wakwe ati, ''Bona, Esau ndume yandi muntu wa mishishi, ero nebo ndi muntu wakuterera. 12Rimbi batata bakonjikata, ero nkoboneka kuri ye nga uwabufi. Nkoreta itipu pari ne mwine teparo iyoo.''13Nyina aishire kuranda kuri ye ati, ''We mwana mwaume wandi, reka itiipu ryonse riponene pari nebo. Umfwirafye ishiwi ryandi, ero nokuya, kafirete kuri nebo.'' 14Eikyo Yakobo aishire kuya no kusenda utwana twa mbushi ero nokutureta kuri nyina, ero na nyina aishire kupanga ifyakurya fyabune, ngefyo fye wishi atemenwe.15Rabeka aishire kusenda ifyakufwara fyabune ifyakwa Esau, umwana mwaume wakwe umukulr, ifyo ifyari na ye mu ng'anda, nokufwika Yakobo, umwana mwaume wakwe umuwaike. 16Aishire kubika no mukupo wa twana twa mbushi ku maboko yakwe ero na nkende yakumukoshi iya kuterera. 17Aishire kubika ifya kurya fyabune ero nomukate ifyo apakenye mu maboko ya mwana mwaume wakwe Yakobo.18Yakobo aishire kuya kuri wishi ero nokuranda ati, ''Tata.'' Wishi aishire kuranda ati, ''Ndipano; niwe nani, we mwana wandi?'' 19Yakobo aishire kuranda kuri wishi ati, ''Ni nebo Esau iberi ryenu. Ndikitire nefyo mwakiranda kuri nebo. Nomba imeni ero nokurya ifyakurya fimo panama ya mpanga yandi, pakweba ati mu mpare.''20Isaki aishire kuranda ku mwana mwaume wakwe, ''kyaba shani ukuti apapene mukwangufyanya waisanga, we mwana mwaume wandi? Aishire kuranda ati, ''Pantu Yahweh Resa wenu akiireta kuri nebo.'' 21Isaki aishire kuranda kuri Yakobo ati, ''Isa mupepi kuri nebo, pakweba ati nkwikate, we mwana mwaume wandi, ero njishibe nga ni webo umwana mwaume wandi uwakishinka Esau nangura tewebo.''22Yakobo aishire kuparamina kuri Isaki wishi; ero Isaki aishire ku mwikata ero nokuranda ati, ''Ishiwi rishiwi ryakwa Yakobo, rero amaboko maboko yakwa Esau.'' 23Isaki tamwishibire, pantu amaboko yakwe yari aya mishishi, nga maboko yandume yakwe Esau, eikyo Isaki aishire kumupara.24Aishire kuranda ati, ''Bushe niwefye mukishinka umwana mwaume wandi Esau?'' Aishire kwasuka ati, ''Ni nebo wine.'' 25Isaki aishire kuranda ati, ''Reta ifyakurya kuri nebo, ero nararya inama ya mpanga yobe, pakweba ati nkupare.'' Yakobo aishire kureta ifyakurya kuri ye. Isaki aririre, ero Yakobo aishire kumuretera umwangashi ero aishire kunwa.26Ero wishi Isaki aishire kuranda kuri ye ati, ''Isa mupepi nomba ero nokuntomona, we mwana mwaume wandi.'' 27Yakobo aishire kwisa mupepi ero nokumutomona, ero anunshishe ikyena kya fyakufwara fyakwe ero nokumupara. Aishire kuranda ati, ''Bona, ikyena kya mwana mwaume wandi kiri kwati kyena kya mpanga iyo Yahweh aparire.28Resa nakupere inkyende ya mume wa kumuru, inkyende yakurisha pa kyaro, ero iya fisabo ifingi ero nomwangashi uupya.29Abantu na bakubombere ero ne nko ukufukama kuri webo. Ba umukuru pari ba munyina bobe, ero abana baume bari banoko bakufukamine. Reka onse uukakutipa akatipwe; na onse uukakuparwa akaparwe.''30Iryofye Isaki apwishishe ukupara Yakobo, ero Yakobo aishire kufuma kukinso kyakwa wishi Isaki, Esau ndume yakwe asihire kwisa ukufuma mukurunga kwakwe. 31Nao wine aishire kupanga ifyakurya ifisuma ero nokwisa kufireta kuri wishi. Aishire kuranda kuri wishi ati, ''Ima ero rya ifyakulya fyana ya mpanga iya mwana mwaume obe, pakweba ati winga mpara.''32Isaki wishi aishire kuranda kuri ye ati, ''Ni webo nani?'' Aishire kuranda ati, Ni nebo umwana mwaume obe, iberi ryobe Esau.'' 33Isaki aishire kutina apakaramba ero nokuranda ati, ''Akiba ni nani uwakirunga iyi nama ero nokureta kuri nebo? Nakirya iryo tauraisa, ero ndimuparire. Mukine, akaparwa.''34Uro Eau aishire kumfwa amashiwi yakwa wishi, aishire kurira nekikonko ikikaramba mukurira, ero aishire kuranda kuri wishi ati ''Para, na nebo wine, we tata wandi.'' 35Isaki aishire kuranda ati, ''Ndume yobe akisa mubumfinsoro ero arisendere iparo ryobe.''36Esau aishire kuranda ati, ''Bushe tainikwa fye bwino ati Yakobo? Pantu amfimfyanya ifi imiku ibiri. Arisendere ububeri, ero boneni, nomba ansendera ne paro.'' Ero aishire kuranda ati, ''Bushe tamunshirireko iparo ryandi?'' 37Isaki aishire kwasuka ero nokwisa kuranda kuri Esau ati, ''Bona, ndimupangire ukuba shikuru obe, ero ndipere kuri ye bonse ba ndume yakwe ukuba abasha bakwe, ero ndimupere ifisabo ero nomwangashi uupya. Kinshi kimbi ico ningakukitira, we mwana mwaume wandi?''38Esau aishire kuranda kuri wishi ati, ''Bushe tamukwetepofye nangu rimo iparo ryandi, we tata wandi? Para, na nebo wine, we tata wandi.'' Esau aishire kurira apakaramba.39Isaki wishi aishire kwasuka nokwisa kuranda kuri ye ati, ''Bona, incende uko ukekara kukaba ukutari ukufuma ku bunonshi bwa kyaro, ukutari ukufuma ku mume wa mumuru. 40Kurupanga robe eko ukekarira, kabiri ukabombera indume yobe. Rero uro wa sunguka, ukakunta ikoriryakwe ukufuma ku mukoshi obe.''41Esau aishire kupaata Yakobo ba murandu we paro iryo wishi amupere. Esau aishire kuranda mu mutima wakwe ati, ''Inshiku shakurosha tata shiri paremo; panuma yaikyo nkepaya ndume yandi Yakobo.'' 42Amashiwi yakwa Esau umwana mwaume wakwe umukaramba yaishire kwebwa kuri Rabeka. Eikyo aishire kutuma ero nokwita Yakobo umwana mwaume wakwe umwaike ero nokwisa kuranda kuri ye ati, ''Bona, ndume yobe Esau akoikoseresha umwine parwa kupanga uku kwipaya.43Nomba eikyo, we mwana mwaume wandi, nakira nebo ero nokufurumukira kuri Lebani, ndume yandi, mu Harani. 44Wikare naye panono, mpaka ikifukushi kya ndume yobe kikakepeko, ero nga araba ifyo wa kita kuri ye. 45Ero nkatuma ero nokukubwesha ukufuma kurya. Nindo ningamirushira bonse mu bushiku bumo?46Rabeka sihire kuranda kuri Isaki ati, ''Ndi wa naka no bwikashi pa murandu wa bana bakwa banakashi bakwa Heti. Nga kyakuti Yakobo asenda umo pa bana banakashi bakwa Heti ngo mukashi wakwe, kwati nga aba abanakashi, bamo aba abanakashi ba mu musumba, busuma nshi ubo ubikashi bwandi bukaba kuri nebo?''
1Isaki aitire yakobo, eryo amupara, eryo amukonkomesha, "Wikasenda umwanakashi ukufuma mu benaKenani. 2Ima kabiye ku Padani Aramu, ku ng'anda yakwa Betuere wishi wa kwa noko, eryo ukasende umukashi ukufuma kurya, umo pa bana bakwa Rabani, ndume ya kwa noko.3Rekeni Resa wamaka yonse akakupare no kukurenga ukusandana no kuba ibumba rya bantu. 4Akupere iparo rya kwa Abrahamu, kuri webo na ku nko shobe, pakuti wapayana inkende iyo wikaramo, iyo Resa apere Abrahamu.5Eryo Isaki atamfishe Yakobo. Yakobo aire kuri Padani Aramu, Rabani mwana Betuere umwina Aramu, ndume ya kwa Rabeka, nyina wa kwa Yakobo eryo na Esau.6Nomba Esau abona sukuti Isaki napara Yakobo no kumutuma ku Padani Aramu, ukuya mukupa. Abwene ukuti Isaki arimupra no kumupera ikipope, ukutira, "Taufwisre ukupira mu banakashi ba mu Kenani." 7Esau nao abwene ukutira Yakobo ariumfwira ba wishi na banyina, eryo ariya na ku Padani Aramu.8Esau abwene ukutira umwanakashi wa ku Kenani tasekeshe wishi wakwe Isaki. 9Nomba aire kuri Ishimeri eryo asenda, kurubari rwa bakashi abo akwete, Maharati umwana wa kwa Ishimeri, umwana wa kwa Abrahamu, nakshi ya kwa Nebaioti, ukuba umukashi wakwe.10Yakobo afumine kuu Beersheba no kuya ku Harani. 11Aishire ku nkyende imo no kwikara kurya kwine ubushiku bonse, pantu akasuba kari ikara. Asendere iribwe rimo murya munkyende, nokubika pa mutwe wakwe, eryo apona panshi murya munkyenbde ku kurara.12Arotere eryo abona umutanto nawiminina pe sonde. Ne mpera yafikire mu muru eryo bamaraika ba kwa Resa barekunina no kwikira. 13Boneni, Yahweh aiminine pa muru no kuranda ukuti, "Ndi Yahweh, Resa wa kwa Abrahamu wishinwe, eryo na Resa wa kwa Isaki. Pa kyaro apo urere, nkakupera eryo na kunko shobe.14Inko shobe shikaba ngo rukungu rwe sonde, bakamisaranganya ukutari ku masamba, ku kabanga na kukapinda ka kyaro na kukuso. Ukupitira muri mwebo ne nko shenu emo indupwa shonse ishe sonde shikaparirwa. 15Bona ndi na we, eryo nkakusunga konse uko ukaya. Nkakubwesha kuri iyi nkyende nakabiri; apo nshakakushe. Nkakita kyonse ikyo nakuraya."16Yakobo abukire ku turo, eryo aranda ukuti, "Mukine Yahweh aripankyende ino, no kwishiba nshaishibe." 17Aritinine no kuranda, "Ninshi pano nkyende parekuntinisha! Pantu epa ng'anda ya kwa Resa. Uyu emwinshi wa mu muru."18Yakobo abukire ka kyero kyero eryo asenda iribwe eryo abikirepo umutwe wakwe panshi. Aririmike no kupongororwerapo amafuta pa muru. 19Aitire ishina rya nkyende irya Betere, rero ishina ra nkyende ryari ni Ruzi.20Yakobo araire umurapo, ukutira, "Nga Resa akaba nainebo eryo no kukingirira uru rwendo ero ndeyendamo, eryo no kumpera ikyakurya, ne fyakufwara, 21pakutira nkabwekeremo umutende ku g'anda ya kwa tata, eryo Yahweh akaba Resa wandi. 22Eryo iri ribwe naimika nge kishibiro rikaba irya mushiro. Ukufuma kuri fyonse efyo mumpera, nkabwesha ikyekumi kuri mwe."
1Ero yakobo waire murwendo rwakwe waire ku kyaro kya bantu bakukabanga. 2Iryo aishire kuroresha, aishire kubona ikishima mumpanga, ero boneni, amabumba yatatu aya mpanga yarirere mupepi ne kishima. Pantu nipari iki kine ikishima epo barikunwishisha amabumba, ero ne kiribwe ikyo kyarikuba pamiromo yakishima kyari ikikuru. 3Uro amabumba yabungana parya, bakakyema barikufumyapo ikiribwe pamiromo yakishima ero banwisha impanga, nakabiri babwekeshapo ikiribwe pamiromo yakishima, parya pene epo kyarikwikara.4Yakobo waishire kuranda kuri bo ati, ''Bamunyina, nikwisa uko mufumine?'' Baishire kwasuka ati, ''Tufumine ku Haran.'' 5Waishire kuranda kuri bo ati, ''Bushe mwarishiba Laban umwana wakwa Nahor?'' Baishire kuranda ati, ''Twarimwishiba.'' 6Waishire kuranda kuri bo ati, ''Bushe aribwino?'' Baishire uranda ati, ''Arifye bwino. ero, bona kurya, Rakeri umwana wakwe uyo ukoisa ne mpaanga.''7Yakobo waishire kuranda kuri bo ati, ''Bona, iri ni nshita ya kasuba pakati. Tenshita ya mabumba ya nama ukuba capamo. Mufwire mwanwesha impaanga ero no kushireka ukuya mukurya.'' 8Baishire kuranda ati, ''Tekuti tushinwishe mpaka fye shonse sharongana kyapamo. Ero barinokufumyapo ikiribwe pamiromo yakishima, ero kwingaba ukunwisha impaanga.''9Iryo Yakobo warikuranda nabo, Rakeri waishire ne mpaanga shakwa wishi, pantu ewari kushikema. 10Uro Yakobo wabwene Rakeri, umwana mwanakashi wakwa Laban, indume ya banyina, ero ne mpaanga shakwa Laban, indume ya banyina, Yakobo warrleko, nokukunkurusha ikiribwe ukufumya pamiromo ya kishima, ero nokunwesha amabumba ya mpaanga shakwa Laban, indume ya banyina.11Yakobo waishire kutomona Rakeri ero aishire kurira apakaramba. 12Yakobo waishire kweba Rakeri ukuti ni rupwa wakwa wishi, ero nokumweba ati wari mwana mwaume wakwa Rabeka. Ero waire urubiro nokuya eba ba wishi.13Uro Laban aishire kumfwa iryashi parwa kwa Yakobo umwana wakwa nkashi yakwe, waishire kuya urubiro kukumukumanya, amufukata, amutomona, ero aishire kumusenda kung'anda yakwe. Yakobo waishire kweba Laban ifi fyonse. 14Labani waishire kuranda kuri ye, ''Mukishinkafye urifupa ryandi ero kabiri umunofu wandi.'' Ero Yakobo waikere na Laban nakarimo umwenshi umo.15Ero Laban aishire kuranda kuri Yakobo, ''Bushe kuti wamomberafye apabura nangu kimo pabura amaripiro pantu uri rupwa rwandi? Unjebe, bushe amaripiro yobe kuti yaba shani?'' 16Nomba Laban ari nabana abanakashi babiri. Ishina ryamukaramba bantu ni Leya, ero ne shina rya mwaikye bantu ni Rakeri, 17Amenso yakwa Leya yari ayakufuka, rero Rakeri ari umusuma kabiri nokumoneka bwino. 18Yakobo atemenwe Rakeri, eikyo aishire kuranda ati, ''Ndi nokumibombera imyaka kine rubari pari Rakeri, umwaike pabana banakashi.''19Laban aishire kuranda ati, ''Kuti kyawama ukumufya kuri webo ukukira kumwaume umbi. Ikara na nebo.'' 20Eikyo Yakobo abombere Rakeri imyaka kine konsekonse; ero kuri ye kyari kwati ninshikufye ishinono, pamurandu nefyo amutemenwe.21Ero Yakobo aishire kuranda kuri Laban, ''Mpeni umukashi wandi, pantu inshiku shirikumene-pakuti muupe! 22Eikyo Laban akorongenye abaume bonse abamuri irya nkende ero aishire kupanga umutebeto.23Ikyunguro, Laban aishire kusenda umwana wakwe Leya ero amutwere kuri Yakobo, nao aishire kurara nankwe. 24Laban aishire kubura umubomfi wakwe umwanakashi Ziripa nokumutwara kuri Leya, ukuti abe umubomfi wakwe . 25Murukyero, boneni, ari ni Leya; Yakobo atire kuri Laban, Findo ifi mwakita kuri nebo? Bushe nebo ntamibombere pamurandu wakwa Rakeri? Nindo mwambepera?''26Laban aishire kuranda ati, ''Terutambi rwesu ukufya umwana umwanakashi umwaikye iryo umukaramba bantu taraupwa. 27Pwisha ukusefya ubwinga bwa uyu mwana, ero turi nokukupera no mwaike bantu naowine uri nokumubombera imyaka kine rubari.''28Yakobo akitire ifyo fine, ero wapwire umurungu wakusefya uwakwa Leya. Ero Laban aishire kupera umwana wakwe Rakeri ngo mukashi naowine. 29Laban aishire kupera Rakeri Bilha, ukuba umubomfi wakwe. 30Eikyo Yakobo aishire kurara na Rakeli, naowine, rero atemwishishe Rakeli ukukira Leya. Eikyo Yakobo aishire kubombera laban naimbi imyaka kine rubari.31Yaweh abwene ukuti Leya tabamutemenwe, eikyo aiswire ubufyashi bwakwe, rero Rakeri ari ning'umba. 32Leya aishire kwimita ero aishire kufyara umwana umwaume, ero aishire kumwinika Rubeni. Pantu aishire kuranda ati, ''Pantu Yahweh aroreshe uburanda bwandi; kinefye umurume wandi ari nokuntemwa.''33Ero aishire kwimita nakabiri no kufyara umwana umwaume. Aishire kuranda ati, ''Pantu Yahweh aryumfwire ukuti ntatemwikwa, eikyo ampera nakabiri uyu mwana umwaume,'' ero aishire kumwinika ishina ryakwe Simeon. 34Ero aishire kwimita nakabiri nokufyara umwana umwaume. Aishire kuranda ati, ''Nomba uno muku umurume wandi akorambatira kuri ne, pantu ndi mufyarire abana abaume batatu.'' Eikyo ishina ryakwe ari ni Lebi.35Nakabiri aishire kwimita ero nokufyara umwana umwaume. Aishire kuranda ati, ''Iyi nshita ndi nokurumbanya Yaweh.'' Eikyo amwinikire ishina rya Yuda; ero arekere ukufyara abana.
1Uro Rakeri abwene ukuti tafyereko umwana kuri Yakobo, Rakeri aishire kukwata akarumwa kuri nkanshi yakwe aishire kweba Yakobo, "Mpera abana, nangu narafwa.'' 2Yakobo ikipyu kyakwe kyaishire kuba pari Rakeri. Aishire kuranda, "Ndimunkyende yakwa Resa, uwakusunga mukukana kwata abana?''3Arandire, "Bona, nikwata umubomfi wandi Bihah. Uye kuri ena, pakuti engakwata abana pamakasa yandi, ero nebo ningakwata abana kuri ye.'' 4Kabiri aishire kumupera ena umubomfi Bilhah ngo mukashi wakwe, ero na Yakobo aishire kuya kuri ye.5Bilhah aishire kwimita ero aishire kufyarira Yakobo umwana umwaume. 6Ero Rakeri arandire, "Resa nankitira umuringanya nebo, ero naumfwa ishiwi ryandi ero arimpere no mwana mwaume.'' Pamurandu waiki aishire kumwinika ishina Dan.7Bilhah umubomfi wakwa Rakeri, aisa kwimita nakabiri ero aisa kufyarira Yakobo umwana mwaume uwakurenga bubiri. 8Rakeri aranda, "Namaka ayo nashomboka nankanshi yandi ero ninkimfya.'' Aishire kumwinika ishina ryakwe Naphtari.9Uro Leah aishire kubona ukuti arirekere ukukwata abana, aishire kubura Zilpah, umubomfi wakwe, ero aisa kumupera kuri Yakobo ngo mukashi wakwe. 10Zilpah umubomfi wakwa Leah, asakufyarira Yakobo umwana mwaume. 11Leah aranda, "Iri rishuko.'' kabiri aishire kwmwita ishina Gad.12Ero Zipah, umubomfi wakwa Leah, aishire kufyarira Yakobo umwana mwaume. 13Leah arandire, "Nateemwa! Pantu abanakashi bakarankuta uwashuka." Kabiri aishire kumwita ishina ryakwe Asher.14Reuben aishire kuya munshiku shakuroborora ing'ano ero aishire kusanga Mandrake mwibara. Aishire kureta kuri nyina wakwe Leah. Ero Rakeri aishire kuranda kuri Leah, Mperako imo iya mu mwana mwaume obe Mandrake.'' 15Leah aisakuranda kuri ye, "Kiri murandu unono kuri webo, ukumpoka umurume wandi? Nakabiri ukofwaya ukupoka Mandrake yamwana mwaume wandi, kabiri?'' Rachel arandire, "Kabiri areisa kusendama kuri webo buno bushiku, mukukinjanya kwaba Mandrasora bamwana mwaume obe?''16Yakobo abwera ukufuma kwibara mukuunguro. Leah afuma mukumukumanya ero aisa kumweba, "Uringire ukwisa kuri nebo ,pantu nikwashima muri ba Mandrake bamwana mwaume wandi.'' Ero Yakobo arekusendama na Leah burya bushiku. 17Resa aishire kumfwa Leah, ero aishire kwimita no kufyarira Yakobo umwana mwaume uwakurenga kisano. 18Leah aisa kuranda, "Resa nampera ikirambu, pantu naripera umubomfi wandi umanakashi ku murume wandi.'' Aishire kumwita ishina ryakwe Issachar.19Leah asakwimita nakabiri ero nokufyara umwana mwaume uwakurenga Mutanda kuri Yakobo. 20Leah aisakuranda, "Resa arimpere ubupe ubwabune. Nomba umurume wandi akarekunkindika, Pantu ndimufyarire abana baume mutanda'' Aishirekumwita ishina ryakwe Zeburu. 21Panuma aishire kumufyarira umwana umwanakashi ero aisakumwinika ishina ryakwe DInah.22Resa aibukishe Rakeri ero aishire kumfwa kuri ye. Aishire kumwiswira ubufyashi pakuti engemita. 23Aishire kwimita ero aishire kufyara umwana mwaume. Aishire kuranda, "Resa arisendere umusebanya wandi.'' 24Aishire kumwinika ishina ati, Yosefu, ekutira Arindundireko umwana mwaume.''25Panuma Rakeri nafyara Yosefu, Yakobo aisakuranda kuri Laban, "Untume ndekuya, pakuti nebo ningaya kung'anda yandi ero kukyaro kyandi. 26Mpera bakashi bandi ero na bana bandi pantu naibabombera kuri webo, ero undeke ndekuya, pantu urishibe ukubomba narekubombera.''27Labani arandire kuri ye, "Ngakyakuti nisanga nomba ububire mumenso yobe, Rorera pantu ndisambire ukupitira mukupendura ukuti Yahweh arimparire pamurandu obe. 28Ero arandire, "Randa ikirambu kyobe, ero nkobapera.''29Yakobo arandire kuri ye, "Urishibe ifyo narikukubombera, ero nefyo ifitekwa fyobe fyaikere kuri nebo. 30Pantu wakwete ifinono uro ntaraisa, ero firifurire nokusanduruka. Yahweh nakupara mukubomba narikubomba. Nomba nirirari nkapekanishisha abamung'anda yandi kabiri.''31Eikyo Labani arandire, "Kindo ikyo nkokupera?'' Yakobo aisakuranda, "Taukompera nangu kimo. Nga kyakuti wakita iki ki kintu kuri nebo, nkobwekeshapo ukurisha umukuni obe noku urinda. 32Ureke ngende mumukuni obe onse nomba, mfumyemo shonse ishafisembe ero ne mpanga shamabara, ero na shonse ishafita mukati kampanga, ero ishamabara ero ne shafisembe mukati kambushi. Ishi shikaba efirambu fyandi.33Nekishinka kyandi kikesa kuboneka muri nebo kuntashi, uro mukesa mukunonda pa firambu fyandi. Yonse iyabura ifisembe ero nesha mabara mukati kambushi, ero nesha fita mukati kampanga, nga kyakuti imo yasamgwa nanebo, ekeshibikwa ukuti yakwiba.'' 34Labani arandile, ''Nasumina, Nakibe ifyo fine ukuringana neshiwi ryobe.''35Burya bushiku Labani aishirekufumya imbushi ishaume ishari nefisembe ero namabara, ero na shonse ishanakashi imbushi ishari nefisembe ero namabara, shonse ishabuta muri shena, ero nashonse ishafita mukati kampanga, ero aishire kushipera mukuboko kwabana baume bakwe. Eikyo 36Labani aishire kubika uburendo bwa nshiku shitatu pakati kakwe ero na Labani. Eikyo Yakobo arikonkenyepo ukukyema inama shakwa labani ishasherepo.37Yakobo aishire kubura imisambo iyibishi aya muri popura, ero ne almondi ero aishire kubamo ne mindoroshi iyakubuturuka no kusotora ukubuta kwa membya. 38Ero aya membya ayakubukwa aishire kubika aparungatene ne nama, mumikorwa shabukire pakwisa mukunwa.39Ne nama sharekubukira mumembya; ero ne nama shaishire kwamba ukufyara abana, abafisembe, ero na mabara yanono. 40Yakobo aishire kurekanya aba abana , nomba aishire kurosha amenso kunama shamindoroshi ero na shonse impanga ishafita mu nama shakwa Labani. Ero aishire kwabanya imikuni yakwe umwine eka ero tashibikire pamo nemikuni shakwa Labani.41Ryonsefye uro ipamanga shakosa mumukuni, shabikire, ero yakobo abikire amembya mu mikorura panuma mu menso ya mikuni, pakuti fibukire mu membya. 42Nomba uro inama shatompoka mumukuni shaishire, tabikirepo amembya kutanshi ya fiko. Eikyo inama ishatompoka shari shakwa Labani, ero isha maka shari shakwa Yakobo.43Noyu muntu aishire kutunguruka. Aishire kukwata umukuni uwingi, umubomfi abanakashi, ero ababomfi abaume, ero impunda ero na madonki.
1Nomba Yakobo aishirekumfwa amashiwi yakubamwana Labani abaume, barikuranda ati, ''Yakobo ariburire ifyuma fyonse ifyakwa tata emo atantwira ifi fyuma .'' 2Yakobo aribwene imibonekere yakwa Labani pa menso .Aribwene ukwebati umubera wakwe ukurosha kuri ena waryarwire. 3Ero Yahweh arandire kuri Yakobo,'' Bwerera ku mpanga ya fikorwe fyobe na kuri barupwa robe, ero na nebo nkaba nobe.4Yakobo aritumine no kuya kukuta Lakeri na Leya ukuti bese ku mpanga kufitekwa fyakwe 5nokubeba ati,'' Ndimwene umubera wakuba wishinwe ukurosha kuri nebo uryarukire, rero Resa wakuba tata aba nanebo. 6Mwarishiba ukuti nikubukose bwandi bonse eko nabombere ba wiso.7Bawiso barinkyeresha pa kwarura amaripiro yandi imiku ikumi rimo, rero Resa tamusuminishe ukwebati ankyene. 8Nga arandire ukweba ati, ''Inama shafisema ishakuba amaripiro yobe; ero umukuni onsefye waisakufyara ishafisemba ishaina. Nga arandire ati; isha mingorosha esha kwisa kuba amaripiro yobe; ero umukuni wa musuma waisa kufyara isha mingoroshi ishaina. 9Nimuri iyi ine inshita Resa apokorweramo ifitekwa fya kuba wishinwe no kupera kuri nebo.10Pakashita kamo rurya inama shitamfyanya, naribwene mukiroto basawe bari kutamfya umukuni. Basawe barikuba abamingorosha, amabara nama ntonintoni. 11''Na maraika wakwa Resa arandire kuri nebo mukiroto, 'Yakobo.' Nalyasukire, ''Ndi pano.'12Epakunjeba ati, 'Inuna no bona bonse basawe bobe abaretamfya pa mukuni. Shibiri ne mingoroshi, na mabara, nama ntoni ntoni, pantu ndibwene fyonse ifyo Labani arikukita kuri webo. 13Ninebo Resa waba ku Betere, kurya waishire kusuba ikyaimikwa, kurya warapire kuri nebo. Nomba ima no kufuma muri ino mpanga no kubwerera ku mapanga ya mpapo yobe.'''14Rakeri na Leya barishire kumwasuka no kumweba ati, ''Bushe nga fwebo takuri ikyakaniko nangura ifya kupyana mung'anda yakuba tata? 15Bushe fwebo tata aretukita kubati bena fyaro? pantu waritushitisha ero warirya ne ndarama shesu shonsefye. 16Ekyo no bukankara bonsefye Resa apokere ukufuma kuri batata nomba bwesu nabana besu. Ekyo nomba, kitafye, ikyo kyonse ikyo Resa akwebere.''17Ero Yakobo atareme no kuninika abana baumue bakwe nabana banakashi bakwe pa ngamari. 18Atangishe ifitekwa fyakwe, nefyuma fyonse, ukubikapofye nefitekwa ifyo anonkere mu Padan Aramu. Ero watampire ukubwereramo kuri wishi Isaki mu kyaro kya Kenani.19Uro Laban aire mukubeya impanga shakwe, Rakeri aishire kwibira wishi tu resa twa ng'anda yakwe. 20Yakobo naye arikyenjerere Laban umwana wakwa Aramu, pakutamuraya urwa burendo bwakwe. 21Efyo aishire ku fyuka na fyonse efyo akwete no kuya kwabuka no mumana urubiro, arungeme ku kyaro kyaku rupiri mu Gileadi.22Pabushiku bwakurenga shitatu ero Laban baishire kumweba ati Yakobo arifyukire. 23Ero nae apitire urupwa rwakwe no kukonkamo uburendo bwa nshiku kine rubari, Wishifyara amusangire mu kyaro kya kurupiri ku Gileadi.24Nomba Resa aishire kuri Labani waku Aramu mu kiroto ubushiku no kumweba ati, ''Ube uwa kenjera wiranda kantu neryo kamo kuri Yakobo ikyabune nangu ikyabubi.'' 25Laban arimusangire Yakobo. Nomba ninshi arimike inkambi yakwe mu kyaro kya mumpiri. Laban nae no rupwa rwakwe barimikire mu kyaro kya kumpiri mu Gileadi.26Labani arandire kuri Yakobo ati,''indo wakitira ifi, uro webo wankenjesha wa mfyushisha nabana banakashi kubati ni bankore ba munkondo? 27Nindo wafyukire mu bumfisoro no kumbepa no kukana njibukishako? Nganarikufishishepo mukusefya ne nimbo, sha masese no tumpyori. 28Webo tawandekere nafishapo abeshikuru nabana bandi kukubafyompa, Nomba ifyo wakitire bunangwa.29Ndikwete amaka yakukukita ikyabubi, rero Resa wakwa wiso arandire kuri nebo ubushiku ati, 'Ukengere wiisa kuranda ikyabubi nangura ikya bune kuri Yakobo.' 30Nomba urifumineko nipakweba ati wari kufuruka ukubwereramo ku ng'anda yakuba wiso. Nomba nindo waibire utumirungu twandi?''31Yakobo aishire kwasuka kuri Laban ati, ''Pantu narikwete umwenso ukweba ati rimbi kuti wa mpokorora ku maka abana banakashi bobe epa kufumako mubumfisoro. 32Kuri uyo onse uwakwibire utumirungu tobe takekare. Pamenso yakuba rupwa rwesu, kenkenteni fyonse ifiri kuri nebo ifyenu ero mupite.'' Pantu Yakobo taishibire ukweba ati Rakeri ewamwibire utumiringu.33Labani aingire mwi tenti ryakwa Yakobo, aingira muri Leya na mwi tenti ryaba bomfi babiri abanakashi, rero tatumwene awe. Arifumine mwi tenti ryakwa Leya no kwingira mwi tenti ryakwa Rakeri.34Kanshi Rakeri ewapitire tu resa twa mung'anda, atubikire na mukipapa kya ngamari ero aikarapo. Laban aripitire mwi tenti monsefye rero tafibwene. 35Arirandire na kuri wishi,'' Mwifurwa shikuru wandi, tekuti ntareme, pantu ndi ku mweshi.'' Naye aripikite rero tatusangire tu resa twa ng'anda yakwe.36Yakobo ari furirwe ero aebaura Laban, amweba ati,'' Murandunshi nkitire? Bubi ndo nkitire pakwebati mure kununga ? 37Pantu iikitire ifikwatwa fyandi. Finshi pafya ng'anda yobe ifyo usangiremo? Firete apa mumenso yakuba rupwa wesu pakweba ati ba pingure pari fwebo babiri.38Ndikere nobe pa myaka amakumi yabiri. Impanga ne mbushi shobe ishikota tasha purumunapo, kabiri ntarirepo nangura ni mpaanga ukufuma pa mukuni. 39Ntari kumiretera inama isho barikwipaya kufi swango. Narorwine, narikupyanikishamofye ryonse fye inama shonse ishari mukuruba mwari kunjeba nafutiramo, nga baribire akasuba nangu ubushiku. 40Kulya; mkasuba narikupya ero no bushiku nari kututuma; ero ntari kurarapo turo efyo naikere. Ifi efyo naikere mung'anda yobe pa myaka amakumi yabiri. Nari kubombera imyaka ikumi rimo na kine .41Ifi efyo naikere mu ng'anda yobe pa myaka amakumi yabiri. Narikubombere pa myaka ukumi rimo na kine pa bana banakashi bobe babiri, ero nakyemene ifitekwa pa myaka mutanda. Mwari ngarwiririre amarapiro kwi kumi rimo. 42Kutabura Lesa wakwa tata, Resa wakwa Abraham, kabiri uyo Isaki atina, uwari na nebo mukabushefye ngawantamfishe ukutaburapo kantu. Resa aribona ukukyururuka kwandi nefyo nabombeshe, efyo na Resa akimukaripira rero ubushiku.43Laban arimwasukire no kweaba Yakobo ati, ''Aba abanakashi bana bandi, ababeshikuru, ne fitekwa nafyo fitekwa fyandi, nefyo ukobona fyonse fyandi. Nomba nindo ningakita rero kuri aba bana bandi nangura ku bana babo bafyara? 44Kanshi nomba ka tupingane, webo na nebo, ero kibe ekambone pakati kobe nanebo.''45Na Yakobo aburire ibwe no kuritaramika nge kyakwibushishapo. 46Yakobo arandire na kuri barupwa rwakwe ati, ''Longanyeni amabwe.'' Ero nabo bapitire amabwe nokuyaturika umwina. Ero baririrepo ifyakurya pepi no mupiri wa mabwe. 47Laban ainikire ishina Jegar Saha Dutha, rero Yakobo ainikire ati Galeedi.48Laban arandire ati, ''Uyu mupiri uri ni kambone pakati kobe na nebo.'' Efyo no mupiri wakutirwe Galeedi. 49Kabiri rwa kutirwe misapi, pantu Laban arandire ati, '''Yahweh engasopa pari webo nandi, uro tukarekana ukufuma mumenso ya kira muntu ukufuma mumu nankwe. 50Ngawaisa kukyusha abana bandi nangu waisa kubopirako abanakashi bambi, nangura tapari umbi uuri na fwebo, roresha, Resa fye ekambone pari webo nandi.51Labani aebere Yakobo, ''Roresha pari uyu mupiri, roresha napa ribwe ifyo ntaramikire pakati kobe na nrbo. 52Uyu mupiri ni kambone, neribwe ni kambone, eikyo nshaka kiruke uyu mupiri ukwisa kuri webo, efyo nobe tawakakiruke uyu mupiri neri ribwe ukwisa kuri nebo mukunkyusha. 53Resa wakwa Abrahamu, na Resa wakwa Nohor, Resa wafikorwe fyabo akapingure pa kati kesu.'' Yakobo arapire pe shina ryakwa Resa uyo wishi Isaki atina.54Yakobo aripere ikyerambo parya parupiri ero akutire na bantu bakwe kukurya ikiryo. Baririre ero no kukyesha ubushiku bonse parupiri. 55Pa rukyero kyero Laban aryaramukire, atomona abeshikuru bakwe ero nabana banakshi bakwe no kubapara bonse. Efyo Laban afumineko no kubwerera kwakwe.
1Na Yakobo ari parwe parwakwe, naba maraika bakwa Resa bari mukumenye. 2Uro Yakobo ababa bwene, arandire ati, ''Ino ninkambi yakwa Resa,'' eikyo ashire kwimika ishina irya inkende ati ni Mahanaim.3Yakobo aritumine intumi ukumutangirira kuri wabo Esau mu kyaro kya Seiri, mukitungu kya Edom. 4Abakonkomeshe noku beba ati, ''Ifi efyo mukarande kuri shikuru wandi Esau; ifi efyo umubomfi obe Yakobo aranda; ''Nari kwikara na Labani, ero nakokora ukubweruruka kwandi mpaka no bwarero. 5Ndikwete ing'o mbe ne mpanga ne mikuni, ababomfi baume, nababomfi abanakashi. Natuma aya mashiwi kuri shikuru wandi ukuti ningasangwa ububire kumenso yobe.'''6Intumishi shari bwereremo kuri Yakobo noku mwe ati, ''Twarire kuri wenu Esau. Akoisa muku kubona, ari nabaume imyanda ibiri. 7Ero Yakobo ashire kwikatwa no mwenso no kusakamikwa sana. Nomba epa kwabanya abuntu ari nabo pankambi shibiri, ero nefitekwa , nemikuni ne ngamari. 8Ayebere ati, ''Nga asanga Esau nokutasha inkambi imo, ero inkambi iyi kasharapo ikafyuke.9Yakobo arandire ati, ''Resa wakwa tata Abrahamu, kabiri Resa wakwa tata Isaki, Yahweh, uwarandire kuri nebo ati, ''Bwerurukira ku kyaro kyobe na ku bantu bobe, nandi nkakurenga ukushuka. 10Ntaringire kumirimo yenu yonse iya kipangano kyenu ikyakishinka, na kufya mukyetekanya efyo mwaisa kukita ku mubomfi wenu. Pantu nikunkonto yandi eko mwayabukire uyu Jodani, nomba naisa kusanguka inkambi shibiri.11Napapata nebo mpokororeniko muma boko yakwa ndume yandi ukufuma mumaboko ya kwa Esau, pantu komutina, kuti aisa kutasha, bana mayo na baana. 12Nomba mwaebere ati, ''Nka kurenga ukuba uwashuka. Nkarenga no bufyashi bobe ukuba ngo mukyanga wapari bemba, ushinga pendwa kumpendwa yabo.'''13Yakobo aikere kuya muri burwa bushiku, waritwere fimofimo pafyo akwete ngefyabupe kuri Esau, indume yakwe; 14Imbushi shikota imyanda ibiri ne mbushi ishilume amakumi yabiri . Ne mpanga ishikota imyanda ibiri ne shirume amakumi yabiri. 15Ingamari nasho na baana bashiko amakumi yatatu, ing'ombe ishikota amakumi, yane ne shirume ikumi, impunda ishikota amakumi yabiri ne shikota ikumi. 16Ifi aishire kufipera muminwe yaba bomfi bakwe, kiramukuni parwa uko. Ayebere pababomfi bakwe ati, ''Kabiyeni muntanshi yandi mushe ne nkende pakati kakira umukuni.''17Ayebere umubomfi wakubarira po ati, ''Uro ndume yandi Esau aremukumanya nokumwipusha ati, 'Kuri wakwani webo? Nikwisa ureya? Ninama shakwanani ishiri kuntashi yobe?'' 18Ero akasuke atisha mubomfi wenu Yakobo. Fya bupe ifituminwe kuri shikuru wandi Esau, bona areisa panuma yesu.'''19Yakobo naye aishire kupera ifya kukonka kwibumba rya bubiri nerya butatu, nakubaume bonse abarikukonka panuma yamakuni, ayebere ati. 20Mukaye kuranda ifintu fimo fine kuri Esau uro mukamukumanya. Kabiri ukumweba ati, ''Pantu atontonkenye ati, kumunashisha pafya bupe fintu na twara kuntashiyandi. Rero panuma, nomba ero nkesa kumikonka. Narimo ankapokerera.'' 21Eikyo ifya bupe fyarire mutungirira. Nomba umwine arikerefye munkambi pari burya bushiku.22Yakobo arimine ubushiku, nokupita abakashibakwe babiri na banakashi ba biri aba bomfi bakwe, nabaana bakwe abaume ikumi rimo na rimo. Aribatumine no kwabukira pakyabu kya Yoboke. 23Muri iyi shira aribatumine no kubatapusha pamo nefikwatwa fyabo fyonse.24Yobo ashere eka nomuntu are shomboka na nkwe mpaka ukufika kumakya. 25Uro umuntu abwene ukuti abwene ukuti afirwa ukumukimfya, aumine Yakobo parutungu uyo bareshomboka naye. 26Umuntu arandire ati, ''Ndeka ndekuya pantu amakyakya nayapwa, Yakobo arandire ati, ''Ntakureke urekuya mpakafye umpare.''27Umuntu arandire kuri ye ati, ''Niwebo nani ishina ryobe; 28Umuntu arandire ati, ''Ishina ryobe taryakwetwepo Yakobo, kano Israeri. Pantu urishombokere na Resa na bantu nokukimfya.''29Yakobo arimwipwishe ati, ''Napapapta njeba ishina ryobe?'' Aryaswike ati, ''Nindo ureipushisha ishina ryandi?'' Ero amuparire parya pene. 30Yakobo ashire kwinika ishina (yapari irya nkende Peniere ) pantu waebere ati, ''Ndishire ndibwene Resa ikinso ne kinso, ero umweo wandi urikakwirwe.''31Pantu wena watire ati, ''Ndibwene Resa ikinso ne kinso, ero no mweo wandi uri rubwirwe.'' Akasuba karimuturire uro areyabuka Peniel. Arekusunta pamurandu wa rutungu rakwe. 32Emurundu wine abaana ba Israeri bari mishipa shipa yapa rutungu, iyaba parurutungu nga pasuntika, pamurandu wakutira umuntu nga amukene pamushipe shipe no ku fyutura itanta ryakwa Yakobo.
1Yakobo aroreshe pa murur, kabiri, boneni, Esau akoisa, kabiri ari nabanarume imyanda ine. Yakobo ayakenye abana pari Rea, Rakero, na babomfi baibiri abanakashi. 2Kabiri no kubabika abanakashi ababomfi nabana babo pantanshi, pakonkere Rea na bana bakwe, pakonkere Rakero eryo parekeresha Yosefe pari bonse. 3Umwine ewari pantanshi yabo. No kutotera panshi imiku kine rubari, asuka aparamina kuri munyina.4Esau abutukire ku kumukumanya, afukatire, kwikoshi ryakwe, no kumutomona. Kabiri bariririre. 5Iryo Esau aroreshe pa muru abwene umwanakashi na bana. Arandire, "Bantu nshi uri nabo?"Yakobo atire, "Bana abo Resa apere ikyakysenaminwa ku mubomfi obe."6Kabiri ababomfi banakashi baishire pa ntanshi na bana babo, no kufukama. 7Pakonkere Rea na bana bakwe baishire pa ntanshi no kufukama. Na pakurekeresha Yosefe na Rakero baishire pa ntanshi no kufukama. 8Esau arandire, "Kinshi urepiribura pa mabumba yonse nari nakumanya?" Yakobo arandire, "Kyakusangiro ububire ku menso ya kwa Shikuru."9Esau arandire, "Fingi nakwata, we munyinane. Sunga ikyo wakwata wemwine." 10Yakobo arandire, "Awe, napapata, nga ningasanga ububifre mu menso yobe, ryena pokerera ikya bupe ukufuma mu minwe yandi, pantu mukishinka nimbona kinso kyobe, kabiir kiri ngo kubona ikinso kya kwa Resa, kabiri naumpokerera. 11Poke ikyabupe kyandi iyo ikyareterwe kuri we, pantu Resa nambona nebo mukusenaminwa, na pa murandu ninkwata ifiringire."Eikyo Yakobo arimukonkomeshe na Esau aripokerere.12Eryo Esau arandire, "Natwime tureya. Nkoya nintangira pari mwe." 13Yakobo arandire kuri ye, "Shikuru arishiba ukuti abana banono no kuti shirye mpanga ne ng'ombe ishireonsha abana bashiko. Nga bashesha na maka nangufye akasuba kamo, inama shonse kuti shafwa. 14Napapata rekeni shikuru akonkanyepo ukutangirira umubomfi wakwe Nkoisa tungurura mukuekanya tekanya, umwabere myendere yafitekwa ifiri ku kinso kyandi, kabiri umwabere myendere ya bana, mpaka nkasuke mfike kuri shikuru wandi Seiri."15Esau arandire, Reke nkushe na bana baume abari nanebo."Rero Yakobo arandire, "Kinshi wakitire fyo? Rekeni nsange ububire ku kinso kya kwa shikuru," 16Awe burrya bushiku atampire ukubwereramo ku Seiri. 17Yakobo aire ku Sukote, akurireko ing'anda, apangire nsakwe yafitekwa fyakwe. Eikyo ishina rya pa nkyende ryaitwa Sukote.18Iryo Yaobo abwerere ukufuma ku Padani Aramu afikire umutende mu kyaro kya kwa Shekemu, ikyari mukyaro kya Kenani. Akitire nkambi mupepi no musumba. 19Ashitire mpanga iinono ikyo atanikeko ihema ryakwe ukufuma ku banarume bakwa Hamore, wishi wakwa Shekemu, ku ndrama ya mwanada umo utupimfya twa Sirufere. 20Kabiri aimikeko ikirapiro no kukinika ati Er Erohe Israeri.
1Nomba Dina, umwana mwanakashi wakwa Leya uyo afyere kuri Yakobo, arifumine aishire kuya muku kumanya abakashana muri kirya kyaro. 2Shekemu umwana mwaume wakwa Hamori umwina Hifi, umwana wa mfumu, aribwene umukashana. 3Arimuburire ero aishire kurara nankwe, ero no kumubomfya kumaka. Arirambatirwe kuri Dina umwana mwanakashi wakwa Yakobo. Arimutemenwe umukashana ero aishire kuranda muku munakirisha.4Shekemu aishire kuranda kuri Hamori wishi, aishire kuranda ati, ''Bureni umukashana ukuba umukashi wandi,'' 5Nomba Yakobo arifurirwe bari mubifishe Dina umwana wakwe umwanakashi. Abana bakwe abaume barai nomukunyu wakwe mu mpanga, eikyo Yakobo arisungire umutende mpakafye babwera.6Hamori wishi wakwa Shekemu aishire kufuma ero no kuya kuri Yakobo mukuranda na ye. 7Abana baume bakwa Yakobo barifumine mu mpanga ero baishire kumfwa umurandu. Bari bakarifishe. Baishire kufurwa sana pa murandu no mwana wanakashi wakwa Yakobo, pantu ifi fintu tafyatara kukitikapo.8Hamori aishire kuranda kuri bo ati, ''Umwana wandi Shekemu aritemenwe umwana obe umwanakashi. Nkomupapata, mupeni kuri ye ukuba umukashi wakwe. 9Natuko kupana namwebo, tupeni abana banakashi, ero mubure abana banakashi besu na mwebo. 10Mukarekwikara na fwebo, ero ne nkende iri iyaisurwa mukwikara ero no kubomberamo, ero no kukwatiramo ifyuma.''11Shekemu aishire kuranda kuri ba wishi ba mwanakashi ero nakuli ba ndume bakwe ati, ''Rekeni nebo nsange ukutemwikwa ku menso yenu, ero kyonse ikyo mwarangeba nkopera. 12Munjipushe umutengo wa kyabusonge ubuukuru ero ne kyabupe mufyo mukofwaya, Nandibo nkopera fyonse ifyo mukoranda kuri nebo, nomba mpereni umukashana ngo mukashi.'' 13Abana baume bakwa Yakobo baishire kwasuka Shekemu ero na Hamori wishi mubu kyenjeshi ati, pamurandu Shekemu arikoweseshe Dina inkashi yabo.14Baishire kuranda kuri bo ati, ''Tekuti tukite ifi fintu ukupera nkashi yesu kumuntu uuri onse usha sembururwa; pantu kuti waba umusebanya kuri fwebo. 15Kanofye muri ifi ifyakukonka twara suminishanya na mwebo: Nga kyakuti mwatampa ukusembururwa nga fwebo, ukuti abaume bonse muri mwebo ukurasembururwa. 16Ero tawakurapera abanakashi besu kuri mwebo, ero twakurasenda abanakashi benu kuri fwebene, ero twakuraiakara na mwebo ero tukaba abantu bamo. 17Nomba nga Kyakuti tamwaumfwe kuri fwebo ero nokuba abasembururwa, ero twarasenda nkashi yesu ero no kuya.18Amashiwi yaishire ku sansamusha Hamori ero no mwana wakwe umwaume Shekemu. 19Umurumendo tari uwakuwayawaya ukukita ifyo barandire, pantu aritemenwe umwana mwanakashi wakwa Yakobo, ero pamurandu ewari umuntu uwariramo ukucindama kuba mung'anda yakwa wishi.20Hamori ero no mwana wakwe umwaume Shekemu baishire kuya kumwinshi wa musumba ero baishire kuranda ku bantu bamu musumba, baishire kuranda ati, 21''Aba bantu bari no mutende kuri fwebo, eikyo natubareke bekare mu nkende ero no kukwata ifyuma, boneni, inkende ikuru kuri bo. Naturekusenda abanakashi babo nga bakashi besu, ero no kubapera abanakashi besu.22rero murifi ifya kukonka abantu tusuminishenye ukwikara na fwebo ero no kuba abantu bamo: Nga kyakuti abaume muri fwebo basembururwa, nge fyo basembururwa. 23Tefitekwafye rlo nangu ifyuma- shonse inama shabo shesu? Eikyo natusuminishanye nabo ero bekare na fwebo.''24Abantu bonse abamu musumba baishire kumfwa kuri Hamori ero na Shekemu, umwana mwaume wakwe. Abaume bonse baishire kusembururwa. 25Mubushiku bwa butatu, uro bakiri bakokaripwa, abana baume babiri abakwa Yakobo (Simeon ero Levi, bandume shakwa Dina) kiraumo asendere urupanga ero no kwingirira abamu musumba ikyakuti abashirika tabayenekere, ero baishire kwipaya abaume bonse. 26Baishire kwipaya Hamori ero no mwana mwaume Shekemu kukonaurwa kurupanga. Bariburire Dina ukufuma mu ng'anda yakwa Shekemu ero baishire kuya.27Abana baume bambi abakwa Yakobo baishire kufitumbi eryo no kwiba mu musumba, pantu aba bantu barisebenye inkashi yabo. 28Basendere imikuni yabo, ing'ombe shabo, ba punda wabo eryo na fyonse ifya mu musumba eryo nefya shingurwike mu mabara 29ne fyuma fyabo fyonse. Nabana babo bonse eryo na bakashi babo bonse, baribasendere. Barisendere ne fyonse ifyari mu mayanda yabo.30Yakobo aishire kuranda kuri Simeoni elry na Levi ati, ''Mwireta ubwafya pari nebo, mwarandenga ukupata mu kyaro, kyabena Kenani ero na bena Perisi. Nebo turi aba pendwafye. Nga kyakuti baikoronganya kyapamo pari nebo, ero no kurwisha, ero nkonaurwa, Nebo ero ne ng'anda yandi.'' 31Nomba Simeoni eryo na Levi baishire kuranda ati, ''Bushe Shekemu arikwete insambu pari nkshi yesu kwati riure?''
1Resa warandire kuri yakobo, ''Ima, kabiye ku betere, ero wikare kurya. Ukure uburambo kurya kuri Resa, uwa bonekere kurya kuri mwebo iryo mwebo mwabutukire ukufuma kuri Esau munyina obe.'' 2Eryo yakobo arandire kuba ng'anda yakwe na kuri bonse abo abari naye, ''Funga tu resa twabena fyaro ukuri mukati kenu, isangurureni mwebener, ero piribureni ifyakufwara fyenu. 3Eryo rekeni fwebo twime no kuninika ku Betere. Uwangasukire nebo mubushiku bwa mafya yandi, ero areba nanebo konse uko nkori kuya.4Eikyo bapere kuri yakobo tonse tu resa twabena fyaro uto utwari muminwi yabo, ero namashikiyo ayo ayari ku matwi yabo. Yakobo afishikire fyonse munshi ya kimuti kya Oaki ikyari mupepi na Shekemu. 5Uro barikuya, Resa apangire ikyakutinya ukupona pamisumba iya ba shingulukire bena, ero abo bantu taba supire abana baume bakwa Yakobo.6Eikyo fikire ku Lusi (betere), uwari mukyaro kyaku kenani, ena nabantu bonse abari naye. Ena akurire uburambo kurya nokwinika inkende i yari Betere. 7Pantu eko Resa asokorwere umwine kuri ye, uro ena afurumukire ukufuma kuri munina wakwe. 8Debora, uwarikurera, Rebeka, warifwire. Ena bamushikire ukutentemuka ukufuma ku Betere munshi yakimuti kya Oaki, ikyo kyareitwa Alon Bakuti.9Uro Yakobo afumine ku Padani Aramu, Resa abonekere kuri ye, ''Nakabiri ero amuparire. 10Resa warandire kuri ye, ''Ishina ryobe niwebo yakobo, rero nomba tabakura kukuta Yakobo. Ishina ryobe rikaba ni Israeri.'' Eikyo Resa wakutire ishina rya Israeri.11Resa warandire kuri ye, ''Ninebo Resa wamaka yonse. Ba uwakufyara nokufura. Umutundu ero ne bumba ryamitundu fikafumana kuri webo, ero neshamfumu shikaba mukati karupwa robe. 12Ne kyaro ikyo nebo napere kuri Abramu ero na Isaki, nebo nkapera kuri webo kurupwa robe panuma yobe kabiri ukupera na kyaro.'' 13Ero Resa afumapo, asha Yakobo pa nkende ine iyo arandire na nkwe.14Yakobo abikire ikibumbiri murya munkende umo Resa warandire kuri ye, ikibumbiri kyeribwe. Ena waitirepo ne kyakunwa umusanguro parya pene ero no kwitira po amafuta. 15Yakobo waitire ne nkende ishina rya Betere pantu Resa arirandire na ye, Betere.16Bena baendere ukufuma ku Betere. Iryo bakirine mirandu ukufuma ku Efrata, Rakere warikyurire nefumo. Ene wakwete ukukyura sana. 17Iryo ena wari mukukyura sana kwifumo. Nakibusa wakwe warandire kuri ye, ''Wiba no mwenso, pantu nomba webo warakwata na umbi umwana umwaume.'' 18Iryo wari mukufwa, pa kipemo kyapakufwa kwakwe ena wainike Benoni, rero wishi wakwe Benjamini . 19Rakere warifwire ero washikirwe panshira yaku Efrata (ena betelehemu ). 20Yakobo abikire ikibumbiri panshishi yakwe. Iki kishibiro kyapa manda yakwa Rakere ukufika na rero.21Israeri waire ero wabikire itenti ryakwe pantashi ya rupungu rwa Froki. 22Iryo israeri waikere muri kirya ikyaro Rubeni warere na Bihah kanakashi wa kwa wishi, ero Israeri waumfwire ifi. Nomba yakobo akwate abana ikumi rimo na babiri ikumi rimo na babiri.23Abana abume bakwe kuri Reya bari Rubeni , Yakobo iberi ryakwe, ero Simeone Rebi, Yudah, Isaka, na Seburoni. 24Abana baume ba kwa Rakere bari,Yosefe na Bejamini. 25Abana baume ba kwa Bilha, umubomfi mwanakashi wakwa Rakere, bari Dina na Nafutari.26Abana abaume bakwa Silpa, umubofi mwanakashi wa kwa Reya, bari Gadi na Asha. Aba bonse bari bana baume ba kwa Yakobo abo afyere kuri ye mu Padani Aramu. 27Yakobo waishire kuri Isaki, wishi wa kwe mu Mare mu kirit Arba (kimo na Hebrone ), uko Abramu ero na Isaki bari kwikara.28Isaki aikere umwanda umo na makumi kine konse konse. 29Isaki wapemene ikipemo ikyakurekeresha ero afwire. Akoronganikirwe kufikorwe fyakwe, umukote umwaume uwa nshiku shingi. Esau na Yakobo, abana baume bakwe, bari mushikire ye.
1Aba ebari urupwa rwakwa Esau(kabiri baremwita Edomu). 2Esau aburire abakashi bakwe ukubafumya mu Kenani. Aba ebari abakashi: Ada umwana mwanakashi wakwa Eroni umwina Hiti; Oribama umwana mwanakashi wakwa Ana, umwishikuru wakwa Zibyoni umwina Hivite; 3na Basemati, umwana Ishmeri, nkashi ya kwa Nebaite .4Ada afyere Eripazi kuri Esau, na Basemate afyere Ruere. 5Oribama afyere Yuweshi, Yaramu, na Kora. Aba ebari bana banarume bakwa Esau ebo afyere mu mpanga ya Kenani.6Esau asendere abakashi bakwe, na bana baume, na bana banakshi, na bonse abang'anda yakwe, ne fitekwa- na shonse iknama shakwe, nefikwatwa fyakwe fyonse, ifyo akoronganike mu mpanga ya Kenani, no kuya mu mpanga ukufuma kuri munyina Yakobo. 7Akitire ifi pa murandu ne fikwatwa fyabo fyarifirirwe ukwikara pamo. Ne mpanga umo baikere tayabakumene pa murandu wafitekwa. 8Eikyo Esau, kabiri aishibikwe nga Edomu, aikere mukyaro kya rupiri ikya Seiri.9Aba ebari urupwa rwakwa Esau, ikikorwe kyaba bena Edomu mu mukyaro kya rupiri ikya Seiri. 10Aya eyari mashina ya bana baume bakwa Esau: Erifasi umwana mwaume wa kwa Ada, umukashi wakwa Esau; Reure umwana mwaume wakwa Basemate, umukahsi wakwa Esau. 11Abana abaume bakwa Erifasi bari ni Temani, Omari, Sefo, Gatamu, na Kenasi. 12Timna, ari ni kanashi wampambari ya kwa Erifasi, abana baume bakwa Esau, afyere Amareke. Aba bari abeshikuru abaume kuri Ada, umukashi wakwa Esau.13Kabiri aba ebana baume bakwa Reuere: Nahati, Sera, Shama, na Misa. Kabiri bari beshikuru abaume bakwa Basemate umukashi wakwa Esau. 14Aba ebari abana baume bakwa Oribama, umukashi wakwa Esau, uwari umwana mwanakashi wakwa Ana kabiri umwishikuru umwanakashi wakwa Sibyoni. Afyere kuri Esau Yeushi, Yramu, na Kora.15Kabiri aba ebari bamumikowa ya mu rupwa rwa kwa Esau: Temani, Omari, Sefo Kenasi, 16Kora, Gatamu, na Amareke. Ishimikowa shafumine muri Eufasi mu mu mpanga yakwa Edomu. Bari beshikuru abaume abakwa Ada.17Aba ebari imikowa ukufuma kuri Rueri, umwana mwaume wakwa Esau: Nahati, Sera, Shama, Misa. Aba ebari imikowa ukufuma kuri Rueri mu mpanga yakwa Edomu. Bari beshikuru abaume bakwa Basemati, umukashi wakwa Esau. 18Aba ebari imikowa yakwa Oribama, umukashi wakwa Esau: Yeushi, Yaramu, Kora. Aba ebari mikowa ukufuma mu mukashi wakwa Esau Oribama, umwana mwanakashi wakwa Ana. 19Bari bana baume bakwa Esau(uwaishibikwe nga Edomu), kabiri eshamfumu shabo.20Aba ebari abaume bakwa Seiri umwina Hori, Ebekashi ba mu mpanga: Rotani, Shobari, Sibyoni, Ana, 21Dishoni, Esera, na Dishani. aba bari imikowa yakwa Hori, abekashi bakwa Seiri mu mpanga yakwa Edomu. 22Nabana abaume bakwa Rtani bari Hori na Hemani na Timna ari ni nkashi yakwa Rotani.23Nabana abaume bakwa Shobari: Avani, Manahati, Ebari, Shefo, na Onamu. 24Aba bari bana baume bakwa Sibyoni: Aya na Ana. Uyu ni Ana uwasangire utumfukwe mfukwe twayakaba mu matororo. eryo barekyema bapunda bakwa Sibyoni wishi.25Aba bari bana baume bakwa Ana: Dishoni na Oribama, umwana mwanakashi wakwa Ana. 26Aba bari abana baume bakwa Dishoni: Nemdani, Eshbani, Itrani na Kerani. 27Aba bari abana baume bakwa Esere: Barihari, Sabani na Akani. 28Aba barid bana baume bakwa Dishani: Usi na Arani.29Aba bari mikowa yakwa Hori: Rotani, Shobari, Sibyoni na Ana, 30Dishoni, Esere, Dishani: Aba bari mikowa yakwa Hori, ukuringana na mu mikowa batantike mu mpanga yakwa Seiri.31Ishi shari imfumu shatekere mu mpanga yakwa Edomu iro imfumu nangu imo tairatepo pa bana baume bakwa Israeri: 32Bera umwana mwaume wakwa Beore, uwareteka mu Edomu, ne shina rya musumba ryari ni Dinhba. 33Iryo Bera afwire, eryo Yobabi umwana mwaume wakwa Sera wa mu Bosra, uwareteka munkyende yakwe.34Iryo Yobabi afwire, Hushamu uwari mu mpanga yakwa Temani, uwareteka munkyende yakwe. 35Iryo Hushamu afwire, Hadadi umwana mwaume wakwa Bedadi uwakimfishe ebena Midiani mu mpanga yakwa Moabu, uwareteka munkyende yakwe. Neshina rya musumba ryari ni Abiti. 36Iryo Hadadi afwire, eryo Samia wa mu masreka atekere munkyende yakwe.37Iryo Samia afwire, eryo Shauri waku Reobote uwari ku mumana atekere munkyende yakwe. 38Iryo Shauri afwire, eryo Baari-hanai umwana mwaume wakwa Akbore atekere munkyende yakwe. 39Iryo Baari-hanani umwana mwaume wakwa Akbore afwire, eryo Hadari atekere munkyende yakwe. Neshina rya musumba ryari ni Pau. Ishina ryamukashi ryari ni Mehetaberi, no mwana umwanakashi wakwe Matrede, no mwishikuru umwanakashi wakwa Me Sahabu40Aya eyari emashina ya mitwe ya mikowa ukufuma murupwa rwa kwa Esau, ukuringana ne mikowa ne fitungu, amashina yabo: Timuna, Ariba, Yeteti, 41Oribama, Era, Pinone, 42Kenashi, Temani, Mibsara, 43Magadere, na Iramu. Aba bari mikowa ya mitwe ukufuma kuri Edomu, ukuringana noko bareikara mu mpanga isho bakwete. Uyu ari ni Esau, wishi wabena Edomu.
1Yakobo aiskere mu kyaro ikyo ba wishi barikwikaramo, mu kyaro kya Kenani. 2Ifi efya kitikire pari Yakobo. Yosefu, uyo wari umurumendo umwayaka ikumi na rimo na kine rubari, arikukema ifitekwa pamo naba wabo. Ari na bana baume bakwa Birya ero na bana baume bakwa Siripa, abakashi bakwa wishi. Yosefu aishire kureta insebo ishibi pari bo kuri shibo.3Nomba Israeri aritemwishishe Yosefu ukucira abana baume bonse pantu ye ari mwana mwaume wakwe uwa mubukote. Ena arimupangile iraya irya bune. 4Ba munyina bakwe baribwene ati bawishibo baritemwishishepo ye ukucira pari ba wabo bonse. Barimupatire ero tabarekuranda ifisuma kuri ye.5Yosefu aishire kurota ikiroto, ero ye aishire kweba ba wabo parwa kiroto. Bena barimupatire ukukirapo. 6Aishire kuranda kuri bo ati, ''Napapata kutikeni kuri iki kiroto ikyo nebo nakirota.7Boneni, twa kiba tukokaka imipo ya ng'ano mwibara ero boneni, umupo wandi wakisakwima ero watarama, ero boneni, imipo yenu yakisa ku shinguruka no kuwa panshi ku mupo wandi. 8Ba wabo baishire kuranda kuri ye ati, ''Bushe ikine kinefye webo ukateka pari fwebo? Bushe webo mu kishinkafye uka tungurura pari webo?'' Bari mupatire ukukirapo pa frloto fyakwe napa mashiwi yakwe.9Aishire kurota na kimbi ikiroto no kuceba kuri ba wabo. Aishire kuranda ati, ''Boneni, nebo indirotere na kimbi ikiroto: Akasuba ero no mwenshi ne ntanda ikumi rimo na rumo fya kiwa panshi kuri nebo.'' 10Aishire kweba ii kuri wishi ngefyo kyari kuri ba wabo, na wishi aishire kumukaripira. Wishi aishire kuranda kuri ye ati, ''Kiroto ndo ikyo webo urotere? Bushe ba noko nebo ero na bawenu ikishinka tukesa kuwa panshi kuri webo?'' 11Ba wabo bari mukwatire umufimbira, nomba wishi arisungire umurandu mumano.12Ba wabo baishire kuya muku kyema ifitekwa fya kwa wishi mu Shekemu. 13Israeri aishire kuranda kuri Yosefu ati, ''Bushe ba wenu tabakokyema ifitekwa ku Shekemu? Isa, ero Nebo narakutuma kuri bo.'' Yosefu aishire kuranda kuri ye ati, Nebo ndiipekenye.'' 14Aishire kuranda kuri ye ati, ''Kabiye nomba, ubone ba wenu nga kyakuti bari bwino ne fitekwa nga firi bwino aishire kumutuma ukufuma mumukonko wa Heburoni, ero Yosefu aishire kuya ku Shekemu.15Umuntu umo aishire kusanga Yosefu. Boneni, Yosefu ari kushinguruka mu mpanga. Umuntu aishire kumwipusha ati, ''Nindo ukofwaya?'' 16Yosefu aishire kuranda ati, ''Nkofwaya ba wesu. Njeba, napapata, uko bari bena bakocema ifitekwa. 17Umuntu aishire, kuranda, ''Barifumine kuri iyi nkende, pantu na kibomfwa bakoranda ati, 'Natukoya ku Dotani.''' Yosefu aishire kukonk ba wabo panuma no kuya kubasanga pa Dotani.18Bena baishire kubwenafye apatari, ero ye tarati kuparamina kuri bo, bena bari mukwatire amapange yakumwipaya. 19Ba wabo baishire kutampa ukusoshanya kuri umo na umo. ''Boneni, karota uyu akopalama. 20Iseni nomba, eikyo, areni tumwipaye ena no kumuposa muri kimo pa firindi, Fwebo tukoya kuranda ati, kinama mpanga imurire.' Fwebo tukobona nindo ikafuma mu firoto fyakwe.21Rubeni aryamfwire iki no kumususha ukufuma mumaboko yabo. Aishire kuranda ati, ''Twilofya ubumi bwakwe.'' 22Rubeni aishire kuranda kuri bo, ''Twisumya umuropa. Natu mupose muri iki kirindi ikiri mu matororo, nomba twibika amaboko pari ye'' -ukuti ena akwate ukumupususha ukumufumya mu minwi yabo no kumubwekeshamo kuri wishibo.23Kaishire kuba ifi uruntu Yosefu afikire kuri ba wabo, bari mufurire iraya ryakwe iyra bune. 24Baishire kumubura no kumuposa mu kirindi. Ikirindi takyakwete kantu na menshi tayarimo.25Baishire kwikara panshi no kurya umukate. Baishire kusansura amenso pa muru ero no kubona, ero, boneni, ibumba rya bena Ishimaere ryarikufumina ku gireadi, Bari ne ngamira ishasendere ifyanunkira ubune ero na baramu ero na muri. Bena barikuya ukufitwara ukutentemukira ku Egypto. 26Yuda aishire kuranda kuri ba wabo ati, ''Bunonshi ndo kikwete nga twaipaya wesu no kufimba umuropa wakwe?27Iseni, ero rekeni tumushitishe ku bena Ishimaere ero twibika iminwi yesu pari ye. Pantu ye ni wesu, mubiri wesu.'' Ba wabo baryumfwire kuri ye. 28Abena Midiani ba makwebo barikupita parya. Ba wabo baishire kubura Yosefu ukumwimya ero no kumusumbura pa muru ukufuma mu kirindi. Barishitishe Yosefu ku bena Ishimaeri pama shekere amakumi yabiri aya silfere. Abena Ishimaere baishire kusenda Yosefu ku Egypto.29Rebeni aishire ku bwerera ku kirindi, ero, boneni, Yosefu tarimo mu kirindi. Aishire kurepura ifya kufwara fyakwe. 30Aishire kubwerera kuri ba wabo no kuranda ati, ''Umurumendo tarimo murya! Ero nebo, bushe nikwisa nkoya?''31Baishire kwipaya imbushi ero ero baishire kubura iraya ryakwa Yosefu no kuritubika mu muropa. 32Ero baishire kurireta kuri wishibo no kuranda ati, ''Natusanga iki. Twapapata boneni nga kyakufwara kya mwana wenu nangura teco.'' 33Yakobo aririshibire ero no kwisa kuranda ati, ''kyakufwara kya mwana mwaume wandi. Ikinama mpanga kiri murire. Yosefu ikine kinefye ariputawirwe mutupimfya.''34Yakobo aishire kurepura iraya ryakwe ero afwara ikyakufwara kyaburandu. Ari roseshe umwana wakwe umwaume pa nshiku ishingi. 35Bonsefye abana baume bakwe naba banakashi barimine mukumutararika, nomba arikene ukutararikwa. Aishire kuranda, ''Ikine kinefye nebo nkaya tentemukira kumbo mukurosha pa mwana mwaume wandi.'' Wishi arimuririre. 36Abena Midiani barimushitishe ku Egypto kuri Potifa, kiroro wakwa Farao, kapitao waba maronda.
1Kyaishire kuba pa nshita iryo Yuda aishire kusha ba wabo no kwikara na umo umwina Aduramu, ishina ryakwe ryari ni Hira. 2Aishire kukumanya kurya umwana mwanakashi wa mwaume umwina Kenani uyo ishina ryakwe ryari ni Shua. Aishire kumusenda no kumupa.3Aishie kwimita no kukwata umwana umwaume. Arimwitire ishina ryakwe Ere. 4Nakabiri aishire kwimita no kukwata umwana umwaume. Arimwitire ishina ryakwe Onani. 5Nakabiri arikwete umwana mwaume no kumwita Shera. Ku Kasibu eko amufyarire.6Yuda aishire kusangira umukashi wakwa Ere, Iberi lyakwe. Ishina rya mwanakashi ryari ni Tama. 7Ere, iberi ryakwa Yuda, ari uwakubifya pa kinso kyakwa Yahweh. Yahweh aishire ku mwipaya.8Yuda aishire kuranda kuri Onani ati, ''Kabiye kwingira kumukashi wakwa wenu. Bomba umurimo wabumuramu kuri ye, no kufyarira wenu umwana.'' 9Onani aishire kwishiba ukuti takabe mwana wakwe. Uro ronse arara na muka mukashi wakwa wabo, arikwitira panshi ikyo ena tarikufwaya ukufyarira wabo umwana. 10Ikyo akitire kyaribipire mu menso yakwa Yahweh. Yahweh aishire ku mwipaya na ye.11Ero Yuda aishire kuranda kuri Tama umupongoshi wakwe ati, ''Ikara mukumfwirwa mu ng'anda yaba wiso mpakafye Shera, umwana mwaume wandi, akakure.'' Pantu ena ari no mwenso, ''Nao rimbi kuti afwa, ngefyo ba wabo bafwire.'' Tama arire no kuya kwikara mu ng'anda yakwa wishi.12Panuma ya nshita ntari umwana mwanakashi wakwa Shua, umukashi wakwa Yuda arifwire. Yuda ari tararirwe no kuya kurekubeya impanga shakwe amasako pa Timuna, ena na kibusa wakwe Hira umwina Aduramu. 13Tama aryeberwe ati, ''Bona, wisofyala areya ku Timuna mukubeya impanga shakwe amasako.'' 14Tama aishire kufura ififwaro fyabumukamfwirwa bwakwe no kuifimba umwine ne kitambara no kuipomba umwine. Aishire kwikara pa mwinshi wa Enaimu, apabera umusebo wa kurora ku Timuna. Pantu abwene ukuti Shera arikura nomba tabamupera kuri ye ngo mukashi.15Uro Yuda aishire kumubona atontonkenye ukuti ni kirende pa murandu ariifimbire ikinso kyakwe. 16Aishire kuya kuri ye ku musebo no kuranda ati, ''Isa napapata na turare nobe''-pantu taishibire ukuti mupongoshi wakwe-ero aishire kuranda ati, ''Nindo warampera webo pakuti urare na nebo?''17Yuda aishire kuranda ati, ''Nkakutumina akana ka mbushi ukufuma pa mukuni,'' Aishire kuranda ati, ''Bushe warampera ikikatiro mpakafye ukatume ikyo?'' Yuda aishire kuranda ati, 18''Nindo narakupera nge kikatiro?'' Tama aishire kwasuka ati, ''Ikikatiro kyobe mwando obe, ne nkonto iyo iri mu minwi yobe.'' Yuda aishire kufipera ero aishire kurara nankwe, ero aishire kwimita kuri ye.19Tama aishire kwima no kuya. Tama aishire kufura ikitambara ero afwere ifyakufwara fyakwe ifyabukamfwirwa. 20Yuda aishire kutuma akana ka Mbunshi ku munankwe umwina Aduramu no kumweba ukuti upoke ikikatiro ukufuma mu minwi ya mwanakashi, nomba tamusangire umwanakashi.21Ero umwina Aduramu aipwishe abantu baku nkende irya ati, ''Arikwi urya kirende wamu nshira uwari mu mbari ya musebo wa Enaimu?'' Baishire kuranda ati, ''Takwabapo kirende wa munshira kuno.'' 22Aishire kubwereramo kuri Yuda no kuranda ati, ''Nebo ntamusangire umwanakashi. Nabo, abantu bakurya bakiranda ati, 'Takwabapo kirende wa munshira kuno.''' 23Yuda aishire kuranda ati, ''Mureke umwanakashi asunge firya fintu, ukuti twisebana. Ikine kine, nebo nari tumine akana ka mbushi, nomba tawamusangire umwanakashi.''24Kyaishire kuba pa numa ya myenshi itatu uro kyaeberwe kuri Yuda ati, ''Tama umupongoshi obe arikita ubukende, na kine kinefye, arimita ifumo rya mu bukende.'' Yuda aishire kuranda ati, ''Mureteni kuno ena no kumureka okewe.'' 25Uruntu baishire kumureta panse, Tama aishire kutuma kuri wishifyara amashiwi ati, ''Ku mwine waifi fintu eko nebo naimita.'' Tama aishire kuranda ati, ''Napapata nga kuti mwamwishiba umwine waifi fintu, ikikakatikiro no mwando ne nkonto.'' 26Yuda arifishibire no kuranda ati, ''Tama ari umororoke ukutira nebo, ikyo nebo ntamupera ngo mukashi kuri Shera, umwana wandi umwaume.'' Ena tabwekeshepo ukurara na Tama.27Kyaishire kuba pa nshita yakwe iya kupaapa ukuti, boneni, ba mpundu ebari mwifumo ryakwe. 28kyaishire kuba uro arikupaapa umo aisa kufunya ukubuko, ero na kibusa arishire kubura urushishi no kurukaka kukuboko kwakwe no kuranda ati, ''Uyu ewakibarilrpo ukufuma.''29Nomba ero abwekeshemo ukuboko kwakwe, ero boneni, uyo wabo ewabarirepo ukufuma. Nakimbusa aishire kuranda ati, ''Ngefyo waipatikisha pakufuma!'' Eikyo amwinikire ishina rya Perez. 30Ero wabo afumine, uyo akakirwe urushishi ku kuboko kwakwe, ero amwinikire ishina rya Zera.
1Yosefu arireterwe ukutentemukira ku Egypto. Potifa kiroro wakwa Farao uyo uwri kapitao waba maronda ero nabena Egypto,arimushitire ukufuma ku bena Ishimaere, abo abamuretere ukumutentemushisha kurya. 2Yahweh ari na Yosefu ero aishire kuba umuntu uwashuka. Ena aikere mu ng'anda yakwa shikuru wakwe umwina Egypto.3Shikuru wakwe aribwene ukuti Yahweh ariba na ye ero ukuti Yahweh arishukishe fyonse efyo arikukita. 4Yosefu arisangile ukutemwikwa mu menso yakwe. Aribombere Potifa. Potifa kitire Yosefu ukuba kangarira pa ng'anda yakwe, ero napafintu fyonse akwete arifibikire ukuti arekufisunga.5Kyaishire kuba ukufuma panshita uro amukitire kangarira pa ng'anda yakwe na pafintu fonse ifyo ena akwete, ukuti Yahweh aishire kupara ing'anda ya mwina Egypto pa murandu wakwa Yosefu. Amaparo yakwa Yahweh yari pari fyonse ifyo Potifa akwete mu ng'anda na mwibara. 6Potifa aishire kubura fyonse ifyo akwete ukuti Yosefu arekufisunga. Tarekutontonkanya pari fyonse kanofye pafyakurya arekurya. Nomba Yosefu ari musuma ero arikuboneka bwino.7Kyaishire kuba panuma yaifi ukuti mukashikuru wakwe aishire kubika amenso yakwe pari Yosefu ero aishire kuranda ati, rara nanebo.'' 8Nomba arikene ero aishre kuranda kumukashi wakwa shikuru wakwe ati, ''Bona, shikuru wandi tarorekesha pafyo nebo nkokita mu ng'anda, ero aribika fyonse ifyo akwata ukuti ndekufisunga. 9Takwaba nangu umo umukuru muri ino ng'anda uwakukira nebo. Shikuru takanya ifintu fyonse kuri nebo kanofye webo, pamurandu uri mukashi wakwe. Nindo nebo ninga kitira ubu ububi ubwakukura ifi no kubembukira Lesa.10Mukashikuru arikuranda kuri Yosefu kirabushiku, nomba ena arikene ukurara na ye nangu ukuba na ye. 11Kyaishire kuba ubushiku bumo ukuti aishie kwingira mu ng'anda muku bomba umurimo wakwe. Takwari umwaume nangu umo uwa pang'anda uwarimo mung'anda. 12Ena aishire ku mwikata mu fyakufwara fyakwe no kwisa kuranda ati, ''Rara na nebo,'' Aishire kusha ifyakufwala fyakwe mu minwe yakwe, abutuka no kufumina panse.13Kyaishire kuba, uro abwene ukuti arishire ikifwaro mu minwe yakwe ero aributukire panse, 14ero ena aishire kupunda kubaume ba mung'anda yakwe no kubeba ati, ''Boneni, Potifa arireta umu Hiburu muku tusebanya. Aringire kuri nebo mu kurara nanebo, ero nebo na kipunda. 15kyakisa kuba uro ena akyumfwa nebo na punda, ukuti ena arishire ikifwaro kyakwe kuri nebo, abutuka, no kufumina panse.''16Ariburire ififwaro pambari yakwe mapakafye uro shikuru wakwe abwerere ku ng'anda. 17Aishire ku mweba uburondoroshi ubu, Umwina Hiburu umu bomfi uyo wareta kuri fwebo, akingira mukunsebanya nebo. 18Kyakisa kuba ukuti uro nebo nakipunda ena akisha ififwaro fyakwe kuri nebo no kubutukira panse.19Kyaishire kuba ukuti, uro shikuru wakwe aumfwire uburondoroshi ba mwebere kumukashi wakwe ati, ''Ifi efyo umubomfi obe akitire kuri nebo,'' ena arikaripe. 20Shikuru wakwa Yosefu arimuburire ero no kumuposa mu kifungo, inkende umo barikusungira abafungwa ba mfumu. Ari murya mu kifungo.21Nomba Yahweh ari na Yosefu ero arimurangire ikipangano ikyakishinka kuri ye. Yahweh arimupere ukutemwikwa mu menso yakwa kasunga wa kifungo. 22Kasunga wa kifungo aripere mu minwe yakwa Yosefu abafungwa bonse abo abari mu kifungo. Kyonse ikyo barikukita, Yosefu ewarikupingura. 23Kasunga wa kifungo tarikusakamana pari kyonse ikyo ikyari mu maboko yakwe, pa murandu Yahweh ari na ye. Kyonse ikyo akokita, Yahweh arimushukishe.
1kyaishire kuba panuma yafintu ifi, uwari kupera ikyakunwa imfumu ya Egypto nakafumbika wamfumu barirufyenye kuri shikurwibo, imfumu ya Egypto. 2Farao yarifurirwe bakiroro bakwe babiri, mushika waba kasumika na mushika waba kafumbika. 3Ena ababikire mukurindwa mung'anda yakwa mushika waba sore, mukifungo kimo kine umo Yosefu afungirwe.4Mushika waba sore arashike Yosefu kuribo, eryo arikubabombera. Baikere inshita mukurindwa. 5Bonse babiri barirotere ikiroto-Kasumika eryo na kafumbika wa mfumu ya Egypto abo bafungirwe mukifungo-kiramuntu arikwete ikiroto kyakwe mubushiku bumo bwine, eryo kira kiroto kyarikwete umwarorere ukushimburwa kwakiko.6Yosefu aishire kwisa kuribo urukero nokubabona, boneni, bari nobuanda. 7Aripwishe bakiroro bakwa Farao abo abari nankwe mukurindwa mung'anda yakwa shikuru wakwe, aishire kuranda, ''Nindo ikyo mwabonekera ababuranda rero?'' 8Bena baishire kuranda kuriye ati, ''Turotere ikiroto eryo takuri nangu umo uwakutushimbwira kyena.'' Yosefu aishire kuranda kuribo, '''Bushe ukushimburwa tekwa kwa Resa? Njebeni, napapata.''9Mushika waba kasumika aishire kushimbura ikiroto kyakwe kuri Yosefu. Aishire kuranda kuriye, ''Mukiroto kyandi, boneni, umwangashi wari kukinso kyandi. 10Namumwangashi mwari imisambo itatu. Uro wapuuka, namabura yauko yaribarwire nefisansankuta fyauko fyaritwere imyangashi iyakupaya. 11Urukombo rwakwa Farao rwari muminwe yandi. Nebo nariburire imyangashi no nokuikamina murukombo rwakwa Farao, eryo nabikire urukombo muminwe yakwa Farao.''12Yosefu aishire kuranda kuriye, ''Uku ekushimbrlwa kwa kiko. Imisambo itatu ninshiku shitatu. 13Munshiku shitatu Farao akwinwina umutwe obe eryo akakubwesesha pankito yobe. Ukarakupera urukombo mumimwe yakwa Farao, nga pakubara uruntu webo wari kasumika wakwe.14Nomba unjibukishe uruntu fikakuwamina, eryo napapata urange inkumbu kuri nebo. Ukanumbure kuri Farao nokumfumya muri kino kifungo. 15Pantu naibirwe mukyaro kyaba Hebere. pano napo ntakitire nangu kimo ikyakutira bambike mukirindi iki.''16Uruntu mushika waba kafumbika abwene ukuti ukushimburwa kwari ukwabune, aishire kuranda kuri Yosefu, ''Nandi narirotere, eryo, boneni, Imiseke itatu iyamikate yari pa mutwe wandi. 17Namumuseke wari pamuru mwari ifiryo fyamisango yonse iisuma ifyakwa Farao, nomba ifyuni fyaririre ukufuma mumuseke wari pamutwe wandi.''18Yosefu aryasukire eryo aishire kuranda, ''Uku ekushimburwa kwa kiroto. Imiseke itatu ninshiku shitatu. 19Munshiku shitatu Farao aakwinwina umutwe obe ukufumya kuri webo eryo akakukurika pakimuti. Ifyuni fyakurya umubiri obe ukufumya pari webo.''20Kaishire kuba nomba ukuti pabushiku bwakurenga shitatu bwari bushiku bwakufyarwa kwakwa Farao. Ena arikitire umutebeto kubabomfi bakwe bonse. Aishire kwimya umutwe wakwa mushika waba kasumika eryo nomutwe wakwa mushika waba kafumbika, mukati kababomfi bakwe. 21Aribweseshe mushika waba kasumika pari bakasumika bakwe, eryo atekere urukombo muminwe yakwa Farao nakabiri. 22Nomba arikurikire mushika waba kafumbika, ngefyo Yosefu ashimbwire kuribo. 23Rero mushika waba kasumika taibukishe Yosefu, nomba arimurabire.
1Papire imyaka ibiri itunturu iryo Farao arotere ikiroto. Boneni, aiminine pa muronga. 2Boneni, na mumuronga murenine ng'ombe kine rubari ishayemba kabiri ishaine mibiri, no kurya mufisonge fya masansa. 3Boneni, panuma ing'ombe shimbi kine rubari shirenina ukufuma mu muronga, ishabipa kabiri ishaonda, shaya iminina rubari rwa ng'ombe shinankwe pambari ya muronga.4Kabir ing'ombe isho ishabipa kabiri ishaonda shirerya ing'ombe isho kine rubari ishayemba kabiri ishaina. Eryo Farao apatamukire mukiroto. 5Kabiri arirere, nokurota ikiroto kabiri. Boneni imitwe ya nganu kine rubari irepandauka ukufuma mukipapa kimo, iyatekata kabri iisuma. 6Boneni, imitwe kine rubari, iyaonda iswaruruka ku mwera wa kukabanga, iremena.7Kabiri imitwe iyo iyapapa yaminine mitwe iyo kine rubari iyateketa kabiri iyasonsa. Eryo Farao apatamukire, kabiri, boneni, kyari kiroto. 8Kyaishireba munshita yarukyero no mupasshi wakwe warisakamikwe, atumine nokwita tung'anga tonse na bamano bari mu Egypto. Farao epakubeba ifiroto fyakwe, rero takwari uwakuti erure kuri Farao.9Eryo mushika wabakasumika asosere kuri Farao, "Rero ndeisbukisha imembu shandi. 10Farao arikaripire ababomfi bakwe bonse, no kubikwa mukurindwa mu ng'anda yakwa mushika wa basore, nebo na mushika wabakafumbika. 11Twarotere ikiroto ubushiku bumo bwine, ena na nebo. Twarotere kira mwaume ukuringana no kurondorora kwa kiroto kyakwe.12Kuri fwe kwari umwanarume umwina Hebere, umubomfi wabakafumbika. Twarimwebere nao ariturondorwere ifiroto fyesu. Arirondororwe kuri kira umo ukuringana nekiroto kyakwe emo ashimbwirire. 13Ifyo atushimbwirire, efyo kyaishireba. Farao ambweseshe apo nari, rero umunandi arimukurike."14Eryo FArao atumine uwakwita Yosefe. Barimufumishe kangu mukirindi. Aribeyere, no kufwara ifyakufwara fimbi, no kuyaingira kuri Farao. 15Farao asosere kuri Yosefe. "Nakikwata ikiroto, rero takuri uwakukishimbura. Rero naryumfwa pari we ukutfi ngawaumfwa ikiroto kuti wakishimbura." 16Yosefe ayankwire Farao, ati, "Tene. Resa areankura Farao umutende."17Farao aishile kulanda kuli Yosefu, ''Muciloto candi. boneni, nebo nalitalame mu mbali yamulonga wa Naile. 18Boneni, ing'ombe cine lubali shalikufuma mumulonga wa Naile, ishakwina elo ishabune, elo shalikulya mumulemfwe wafisonge.19Kabairi bona, ing'ombe kine rubari shakonkapo, ishanakuka, kabiri ishabipishe kyata kabiri ishaonda, ishakuti shatara bona ishaba ngeshi kububi mukyaro kyonse kya Egypto. 20Kabiri ng'ombe ishaonda ishabipa sharye ng'ombe kine rubari ishantanshi ishaina. 21Kabiri iryo shaingire munda sahshiko, tekyatwishibo kuti nashingira munda shashiko, ikyo ukubomneka kwashiko kuri kwati kwapakutendeka. Eryo nabukire.22Nariroreshe mukiroto kyandi, kabiri nabona, imitwe kine rubari iya ng'ano irekufuma mukipande ikyaisura kabiri iisuma. 23Bona, imitwe naimbi kine rubari iyauma iyapapa, iyaswaruruka ku mwera wa kukabanga. 24Kabiri imitwe kine rubari iisuma. Ninsosa kuri bang'anga ikiroto kyandi rero takuri uwakushimburura ikiroto kuri nebo."25Yosefe epakusosa kuri Farao, "Ifiroto fyakwa FArao firfye kimo kine. Ifyo Resa aripakukita, afiranda kuri Farao. 26Ing'ombe kine rubari ishisuma myaka kine rubari, kabiri imitwe iisuma kiine rubari myaka. Ifiroto firifye kimo kine.27Ing'ombe kine rubari ishaonda kabiri ishibi panuma yashiko myka kine rubari, ne mitwe iyo kine rubari iyapapa iyaswaruruka ku mwera wa kukabanga nayo kukabe myaka kine rubari iyakipowe. 28Iki ekiroto nkososa kuri Farao. Ifyo Resa aripakukita afisokorwera kuri Farao. 29Bona, imyaka kine rubari ireisa iyakwikuta kukaramba mukyaro kya Egypto.30Panuma pakema imyaka kine rubari iyakipowe ikesakonkapo, kikarabwa no bukyushi tabwakeshibwe kuri bonse ikya mu Egypto. 31Ikipowe kikapwishiwa mukyaro no bukyushi tabwakebukishiwe mukyaro, pa murandu wakipowe ikyo ikikakonkapo, ikyo kikabe kyafinisha. 32Kabiri ikiroto pakubwekeshiwapo kuri Farao muku warenga ibiri nikyo nakiteyanishiwa iki kintu kuri Resa, kabiri Resa areanguka ukukita.33Nomba rekeni Farao abone umuntu uwairuka kabiri uwamano, no kumubika pa kyaro kya Egypto. 34Farao akite ifi, asoerepo umo pari bafiroro pa kyaro, no kubure kya fisano pari fisano ifya kyaro kya Egypto mu myaka kine rubari iyakwikuta.35Bakoronganye ifyakurya fyonse ifya myaka iisuma iireisa no kututira. 36Ifyakurya ifif fikabe fyaringira kyaro pa myaka kine rubari iya kipowe iikesa mu kyaro kya Egypto. Muri iyi nshita ikyaro takyakonaurwe kukipowe."37Ikintu iki kyariweme mu menso yakwa Farao na mu menso ya babomfi bakwe bonse. 38Farao epakusosa ku babomfi bakwe, "Bushe kuti twasango wabo ngo uyu muntu, uwaba Umupahi wakwa Resa?"39Farao epakusosa kuri Resa, "Apo Resa akurengo ukwishiba fyonse ifi, takuri uwairuka kabiri uwamano. 40Webo ureba pa ng'anda yandi, na pakanwa kobe epo baretesha abantu bandi bonse. Pakipuna kyabufumu bobe peka epo nkokukitta umukaramba." 41Farao epakusosa kuri Yosefe, "Boa, ndekubika pa kyaro kyonse ikya Egypto."42Kabiri Farao afurire ku munwe wakwe inindaminwe yakwe iyakukakatikirako no kubika ku munwe wakwa Yosefe. Amufwika ne fyakufwara fyakorokondwe, no kumukobeka munyororo wa goride mu mukoshi. 43Amutekere na pekyereta iryo akwete. No kumureka abantu babirikishe ku ntanshi yakwe, abati, "Fukameni." Farao amubikire pari fyonse ifya kyaro kya Egypto.44Farao epakusosa na kuri Yosefe, "Nebo Farao, kabiri ukwabura webo umuntu teti atumpure ukuboko kwakwe nangu kuru kwakw mu kyaro kyonse ikya Egypto." 45Farao ainike Yosefe ishina rya "Safenati-Paniya." Amupere Asenati umwana mwanakashi wakwa Potifa shi,apepo waku Oni, ukuba umukashi. Eryo Yosefe afumine areeendauka mu kyaro kya Egypto.46Yosefe ari ne myaka amakumi yatatu pakutampa ukutarama ku kinso kya mfumu Farao. Yosefe afumine pa kinso kyakwa Farao, aire arepitana mu kyaro kyonse ikya Egypto. 47Awe mu myaka kine rubari yakwikuta ikyaro ikyo nkabeseshe ifisabo kisakata kisakata.48Nao arongenye kyonse ikyakrya kya yaka kine rubari iyakwikuta iyari mu kyaro kya Egypto, no kututire kyakurya mu isumba sahshingurukako atutira mukati ka uko. 49Awe Yosefe, atuntumike ing'ao ngo musensenga wa pari bemba, ukufushe kibi, asuka areko kupenda ikyo takwari mpendwa.50Yosefe akwete abana banarume eryo ikipowe takirati kise muri Asenati mwana Potifa shmapepo emo afyere. 51Yosefe ainike umwana wakwe beri Manase, pantu atire, "Resa nandafyo kukyukyutika kwandi konse ne ng'anda yonse yakwa tata." 52Neshina ryawarenga bubiri ainike Efremu, pantu atire, "Resa namfusha mu kyaro kyakukyukyutika kwandi."53Ne myaka kine rubari yakwikuta yapitire mu Egypto. 54Imyaka ya kipowe yaritampire, ngefyo Yosefe, asosere. Kwari ikipowe mu kyaro kyonse, rero mu kyaro kya Egypto mwari ifiryo.55Iryo ikyaro kyonse kyaponenwe ne sara, anbantu bararira pakaramba kuri Farao. Farao aresosa kubena Egypto, "Kabiyeni kri Yosefe, kabiri mukite ikyo arekumyeba." 56Ikipowe kyari pa kinso kyabekara kyaro bonse. Yosefe epakwisura ku matara yonse, arashitisha na kubena Egypto. Ikipowe kyakumune ikyaro kya Egypto. 57Bonse bareisa ku Egypto mukushita ifyakurya kuri Yosefe, pantu ikiowe kyarikumene ikyaro kyonse.
1Nomba Yakobo abwene ukuti kuri ing'ano ku Egypto. Asosere ku banarume bakwe, "Kinshi mureroreshanisha?" 2Asosere, "Boneni, ningumfwo kuti kuri ing'ao mu Egypto. Kabiyeni no kutushitirako pakuti tube no mweo no kukana fwa." 3Bamuninna Yosefe ikumi barire mkushita ing'ano ku Egypto. 4Rero Yakobo tatumine Benjamini, muniina Yosefe, nabamwane, epari ikyabiapa kyamuponena.5Abanarume bakwa Israeri baire ku kushita mukati ka bareyako, pantu ikipowe kyari mu kyaro kya Kenani. 6Yosefe ari ni kateka pa kyaro. Ewarekushitisha ifintu k bantu pa kyaro. Kabiri bamunina bakwa Yosefe barishire no kutota kuri ye nefiso fyabo panshi.7Yosefe abwene ba munina kabiri no kubebukisha, rero arakita nga umbi umbi kuri bo kabiri no kuranda nabo bukari bukari. Aribepwishe, "Mufumine kwi?" Barandire, "Tufumine ku kyaro kya Kenani mukushita ifiryo." 8Yosefe arishibe bamunina, rero bena tabamwishibe.9Eryo Yosefe aibukishe ikiroto arotere pari bena, no kuranda kri bo ati, "Muri nengu, mwaisa kukubona inkyende ishakirirwa muri kino kyaro." 10Nabo barandire kuri ye, "Iyo, mwe mfumu yandi. Ababpmfi benu beshire mukushita ifiryo. 11Bonse turi banarume bamwaume umo. Turi na barume bakishinka. Ababomfi benu te nengu."12Arandire kuri bo, "Iyo mwaisa mukubona inkyende ya kyaro isha kikirirwa." 13Nabo barandire, "Fwaebabomfi bobe twaba baminina ikumi rimo na babiri, abanarume bamwaume umo mu kyaro kya Kenani. Bona, uwakyepesha ari na tata ubushiku bwa rero, kabiri muninefwe umbi arifwa."14Yosefe arandire kuri bo, "Nifyofine nandire, kuri mwe; muri nengu. 15Muri ki mukeshiwa, Nipa mweo wakwa Farao, tamwakafume pano, kano umwaikye wenu akese kuno. 16Tumeni pari mwe uwakupita munina wenu. Mwarashara mukifungo, pakuti amashiwi yenu yeshiwe, nga mwabe kishinka muri mwe. Nga teifyo, ni pa mweo wakwa Farao, kinefye muri nengu." 17Aribabikire bonse pamo mu kirindwa panshita shitatu.18Yosefe arandire kuri bo pabushiku bwarenga shitatu, "Kiteni ki no kuba no mweo, pantu ndatina Resa. 19Nga muri banarume bakine, rekeni muninenwe umo akakwe mu ng'anda ya bafungwa, na mwe kabiyeni, mutware ng'ano shakipowe ya mayanda yenu. 20kamureteni muninenwe umwaikye kuri nebo pakuti amashiwi yarengwe ukutira yakishinka. Kabiri no kukana fwa mwebo." Kanshi efyo bakitire.21Nabo barandire kuri umo, "Kine kine turi no murandu pari muninefwe pakuti twamene ukumana nama kwa mutima wakwe iryo atupapatire no kukana umfwa. Eikyo ni pari ii ukumanama uku na kwishira pari fwe." 22Na Rubeni abankwire ukuti, "Bushe nshasosere kuri mwe nati, 'Mwibembukira ku mwaikye,' Tamwaumfwire? Nomba, boneni, umuropa wakwe uretufwaya."23Bo tabaishibe ukuti Yosefe arekumfwa, ikyo pari kapiribura wa fyebo pakati kabo. Nao Yosefe aryarwike no kufuma apo bari. 24Arifumine apo bari nokurira. Aribwerere uko bari no kuranda kuri bo. Eryo aburire Simyoni apo bari, no kumukaka pa menso yabo. 25Eryo Yosefe aebere ababomfi bakwe ukwisusha fipe fyabo fya ng'ano, no kubweseshe ndarama mu kyora kya kira muntu, no kubapera mpao shapanshira. Efyo fyakitike kuri bo.26Nabo batwikire bapunda wabo ne ng'ano shabo barifumineko baraya. 27Kabiri umo aiswire isaka ryakwe pa kupera punda ifiryo pankyende, yabeni, abwene indarama. Bonei, shari mwisaka aiswire. 28Kabiri arandire kuri bamunina bakwe, "Indarama shandi shabwekeshiwamo. Shiroresheni; shiri mu kyora kyandi." Imitima shabo shatina kabiri bapinduruka baraisosha kuri kira umo umo, ukurasosa, "Kinshi iki, ikyo Resa akita kuri fwebo?"29Baire kuri Yokobo, shibo mu kyaro kya Kenani no ku mweba fyonse ifyabakitikire. Barandire, 30"Umwanarume, shikuru wa kyaro, arandire buari bukari na fwebo no kubona kuti fwebo turi nnengi mu kyaro. 31Twarandire kuri ye, 'Turi bakishibka. Taturi nengu. 32Twaba bamunina, abekumi na babiri, abanarume ba kwa tata umo arifwa, kabiri umwaikye rero ari na tata mu kyaro kya Kenani.33Umwanarume, shikuru wa kyaro, arandire kuri fwebo, 'Ni pari ifi naraishiba ukutira muri banarume bakishinka. Sheni umo pari bamunina bobe kuri ne, musende ing'ano apo ikipowe kiri mu mayanda yenu, mukonke inshira yenu. 34Murete umwaikye wenu kuri nebo. Eryo naraishiba ukuti tamuri nengu, rero muri banarume, kabiri mukarashita muri kino kyaro."35Pakwisura imifuko, eryo, boneni, muri kiramufuko mwari Sirufere. Iryo bena na shibo babwene imifuko yasirufere, baritinine. 36Yakobo shibo arandire kuri bo, "Mwanipaishisha abana. Yosefe arifwa, Simoni ariya, kabiri muresenda Benjamini. Ifi fyonse firi pari nebo."37Rubeni arandire kuri wishi, atire, "Kuti waipaya abana banarume bandi babiri, nga kyakutira Benjamini tabwerere kuri we. Mubike mu minwe yandi, kabiri namubwesha kuri we na kabiri." 38Yakobo arandire, "Umwana mwaume wandi tatentemukire pamo nobe. Pantu munina wakwe arifwa kabiri uwasharapo. Nga ikyabipa kyamukitikira panshira eryo mureya, ukareta umushishi wabukote muburanda ku mbo."
1Ikipowe kyarikurire mu kyaro. 2Kyaishire ukuti uro bena bari kurya ing'ano isho bafumishe ku Egypto, shibo aishire kuranda ati kuri bo, ''Kabiyeni nakabiri; katushitireniko ifyakurya.''3Yuda rlimwebere, ''Umuntu aritukonkomeshe eryo no kutusoka, 'Tamwakabone ikinso kyandi kano ndume shenu ngari na mwebo. 4Nga mwatuma ndume yesu ne fwe, turi no kuya kurya eryo no kumishitira ifiryo. 5Nomba nga tamututumine ena, fwebo tatwakaye kurya. Pantu umuntu arirandire kuri fwebo ati, mwebo tamwakabone ikinso kyandi kano muri na ndume yenu.''6Israeri aishire kuranda ati, ''Kindo mukokitira ikyakubipisha kuri nebo ukwebo umuntu ukuti mwebo murikwete na umbi ndume?'' 7Baishire kuranda ati, ''Umuntu aripwishe parwa fwebo ero napa bantu besu. Ena aishire kuranda ati, 'Bushe wishinwe akiri uwa mweo? Bushe mwebo muri kwete na umbi ndume? 'Twaishire ku mwasuka ukuringana krli ifi fipusho. Kuti fwebo twaishiba shani ukuti ena akoranda ati, 'Kareteni ndume yenu kuno?'''8Yuda aishire kuranda kuri Israeri wishi ati, ''Tumeni umrlumendo nandi. Fwebo turi no kwima eryo no kuya ukuti fwebo tukabe abamweo eryo no kufwa iyo, fwebo bonse, mwebo, eryo nabana besu. 9Nebo ndinokuba ikikatiro kuri ena. Mwebo muri no kwikatiramo nebo uwamurandu. Nga nebo ntamubweseshe kuri mwebo no kumureta kuri mwebo, ero nebo rekeni mbembukire shikuru shonse. 10Pantu fwebo atubura ukushingashinga, Kinefye pari nomba fwebo ngatwaribwera.''11Shibo Israeri aishire kuranda kuri bo ati, ''Nga efyo kiri, awe kiteni iif. Piteni fimo ifyawamisha ifya mu kyaro mu fyora fyenu. Piteni ifyo ku muntu nga ifya bupe-amafuta ya balm eryo no buki, utwanunkira eryo na muri, Ifinya muti ama pistaki eryo na morumonde. 12Piteni indarama isha miku ibiri mu minwe yenu. Indarama isho ishabweshiwe mukwisura kwa matumba yenu, piteni nakabiri mu minwe yenu. Nakarimo kyari kirubo.13Piteni nakabiri ndume yenu. Imeni no kuya ku muntu nakabiri. 14Rekeni Resa uwa maka yonse amipere inkumbu pa kinso kya muntu, eikyo ukuti ena akamifumishe ndume yenu umbi eryo na Benjamini. Nga nebo na fwisha abana bandi, ninshi nebo ni mfwisha.'' 15Abaume baishire kupita ikyabupe iki, namu minwe yabo baripitire ikipendo kya ndarama ikyamiku ibiri, pamopene na Benjamin. Barimine no kutentemukira ku Egypto eryo na kutarama ku kinso kyakwa Yosefu.16Uro Yosefu aishire ku bona Benjamin pamo nabo, ena aishire kuranda ku muntu wapa ng'anda yakwe, ''Reta abaume mung'anda, wipaye ne nama no kuipekanya, pantu abaume bakorya nandi akasuba.'' 17No muntu arikitire ifyo Yosefu arandire. Aishire kutwara abantu ku ng'anda yakwa Yosefu.18Abantu baritinine pa murandu baritwere ku ng'anda yakwa Yosefu. Bena baishire kuranda ati, ni pamurandu wa ndarama ukuti shari bwerere batumba besu pakubara fwebo twareterwa kuno, ukuti ena abwenemo ukutupera umurandu fwebo. Ena atwikate no kutukita abasha, no kupita impunda shesu.'' 19Bena barimukonkere umuntu uwarikwikara mu ng'anda yakwa Yosefu, eryo baishire kuranda kuri ye pa mwinshi wa ng'anda, 20ukuti, ''mwe shikuru wesu, fwebo twarishire kuno pakubara ku kushita ifiryo.21Kyaishire kuba parwa, uro fwebo twafikire pa nkende yaakupataminapo, uro fwebo twaiswire ba tumba besu, eryo, boneni, indarama sha muntu shari onse mukanwa kakwa tumba wakwe, indarama shesu mukufina kwashiko. Fwebo turishibweseshe munwe yesu. 22Na shimbi indarama fwebo turishire nasho kuno mu minwe yesu kukushitamo ifiryo. Fwebo tatwishibire uwabikire indarama muri ba tumba besu.'' 23Umuntu aishire kuranda ati, ''Umutende ube kuri mwebo, mwitina. Lesa wenu eryo Lesa wakwa shinwe afwire ewabikire indarama muri batumba benu. Nebo naripokerere indarama shenu.'' Umuntu ero aishire kufumya Simeoni kuri bo.24Kabiri umuntu aishire kutwara abaume mu ng'anda yakwa Yosefu. Ena aishire kubapera amenshi, eryo baishire kusamba kumakasa yabo. Aishire kupera ifyakurya ba mpunda shabo. 25Pantu baripekenye ifya bupe pakwisa kwakwa Yosefu akasuba, pantu baryumfwire ukuti bakoya kurya kwine.26Uro Yosefu aishire kwisa ku ng'anda, baishire kureta ifya bupe ifyo ifyari mu minwe yabo mu ng'anda, eryo baishire kukontamina panshi ku kinso kyakwe mu maroba. 27Ena aishire kubepusha parwa mutende wabo no kuranda ati, ''Bushe shinwe aribwino, umukote uyo mwebo mwarandire? Bushe ena akiri uwamweo?''28Baaishire kuranda ati, ''Umusha wenu shifwe arifye bwino. Ena akiri no mweo, ''Ero baishire kuwa panshi no kupera kuku mupera umukinshi. 29Uruntu aishire kwinuna amenso yakwe aishire kubona Benjamini ndume yakwe, umwana mwaume waba nyina, eryo aishire kuranda ati, ''Bushe uyu emuninenwe umwaice uyo mwarandire kuri nebo?'' Ero aishire kuranda ati, ''Lesa nabe uwasenaminwa kuri webo, we mwana wandi.''30Yosefu aishire kwangufyanya ukuya ukufuma ku muputure, pantu ene arifurukire parwa kwa ndume yakwe. Ena arikufwaya ukwakuririra. Aishire kuya ku muputure wakwe no uria kurya. 31Arisambire ku menso yakwe eryo aisa kufuma. Arishipikishe umwine, aishire kuranda ati, ''Pekanyeni ifya kurya.''32Aba bomfi baishire kupera Yosefu eka eryo nakuri bamunyina beka. Nabena Egypto bari kurya na ye beka pantu abena Egypto tekuti barye umukate naba Hiburu, ukuti pantu kya museru ku bena Egypto. 33Ba munina barikere ku kinso kyakwe, Iberi ukuringa no buberi bwariko, eryo no mwaikye ukuringa no bwaike bwakwe. Nabo abantu barapapa bonse. 34Yosefu aishire kupera ikyakaniko kuri bo ukufuma kufiryo ku ntanshi yakwe. Rero ikyakaniko kyakwa Benjamini kyarikurire imiku shisano ukukira ishaba munyina bakwe. Bena kunwa eryo no kusansamuka na ye.
1Yosefu aishire ku konkomenshe uwari kurinda ing'anda yakwe, ati, ''Isusha batumba ba aba bantu ne fyakurya, ukuringana nefyo bena benga pita, eryo ubike indarama sha kira muntu umwakwisurwa kwakwa tumba wakwe. 2Bika urukombo rwandi, urukombo rwa sifere, umwakwisurwa kwakwa tumba wa mwaike bantu, eryo ne ndarama shakwe isha ng'ano.'' Kasunga arikitire ngefyo Yosefu arandire.3Urukero bwarikire, abaume aba baishire kutumwa baya, ne mpunda shabo. 4Uro bena bafumine mu musumba nomba taba fikire ukutari, Yosefu aishire kuranda kuri kasunga wakwe, ''Ima, konka panuma yabo, eryo uro webo ukobapitirira, urande kuri bo ati, 'Kindo mwebo mubweseshe ububi pa busuma? 5Bushe taruri rukombo uro shikuru wandi anwinako, eryo urukombo uro arubomfya kurubuko? Murikitire ububi pa busuma.'''6Kasunga aribapitire eryo aishire kuranda aya mashiwi kuri bo. 7Bena baishire kuranda kuri ye, ''kindofye shikuru arandira aya mashiwi ya musango uyu? Na kibe ukutari ukufuma kuba bomfi benu ukuti bena bengacita ikyamusango uyo.8Roresheni, indarama isho twasangire mufyakwisurwa fya batumba besu, twariretere na kabiri kuri mwebo ukufunya mu kyaro kya Kenani. Nga ni ndo fwebo twingebira ukufunya mu ng'anda yakwa wisokuru sifere nangu golide? 9Nga kyakutira uuri onse muba bomfi asangwa nakyo, murekeni ena afwe, eryo fwebo tukoba abasha bakwa shikuru wesu.'' 10Karinda aishire kuranda ati, ''Nomba kanshi na kibe ukuringa na kumashiwi yenu. Ena uyo yo urukombo rukosangwako akoba umusha wandi, ero mwebo bambi mukoba abakaele.''11Ero kira muntu ayangufyenye no kureta tumba wakwe panshi, eryo kira muntu aishire kwisura tumba wakwe. 12Karinda aishire kufwayamo. Ena aishire kutampirapo abakurishepo no kupwishisha nowa kepeshepo, eryo urukombo rwaishire kusangwa muri tumba wakwa Benjamini. 13Ero bena baishire kurepaura amaraya yabo. Kila muntu aishire kuronga punda wakwe eryo no kubwereramo ku musumba.14Yuda eryo naba wabo baishire kwisa ku ng'anda yakwa Yosefu. Ena ninshi ari kurya kwine, eryo baishire kufukakama ku menso yakwe panshi. 15Yosefu aishire kuranda kuri bo ati, ''Findo ifi ifyo mwebo mukitire? Bushe mwebo tamwishibire ukuti umuntu nga nebo arakita urubuko?''16Yuda aishire kuranda ati, ''Findo fwebo tukoranda kuri shikuru wandi? Findo fwebo tukososa? Nangu nindo fwebo twingairungamikira fwebene? Resa arisangire ukupuruka kwaba bomfi bobe. Boneni, fwebo turi basha bakwa shikuru wandi, bonsefye fwebo noyo wine uyo urukombo rwasangirwe mu minwe yakwe.'' 17Yosefu aishire kuranda ati, ''Ikyo nakibe ukutari ukufuma kuri nebo ukuti nebo nkikite. Umuntu uyo urukombo rwasangirwe mu minwe yakwe, uyo muntu akoba umusha wandi, nomba mwebo bambi, ninenifye murekuya umutende kuri wishinwe.''18Ero Yuda aishire kuparamina kuri ye no kwisa kuranda ati, ''Shikuru wandi, napatata reka umubomfi obe arande ishiwi mu matwi yakwa shikuru, eryo wireka ubukari bobe bwimine umubomfi obe, pantu webo wa kubati ni Farao. 19Shikuru wandi aripwishe aba bomfi bakwe, akoranda ati, 'Bushe mwebo mwarikwata wishinwe nangu wenu?'20Fwebo twaishire kuranda kuri shikuru wandi, 'Fwebo twarikwata tata, umuntu umukote, no mwana uwa mubukote bwakwe, umwaice. Nomba wabo arifwa, eryo ena ekafye ewashara uwakwa nyina, eryo wishi rlimutemwa.' 21Ero webo waishire kuranda kuba bomfi bobe ati, 'Mureteni ena kuri nebo pakuti rimbi mubone.' 22Panuma yaifi, naifwe twaishire kuranda shikuru wandi ati, 'Umurumendo tekuti ashe wishi. Pantu nga asha wishi wishi kuti afwa.'23Ero webo waishire kuranda kuba bomfi bobe ati, 'Nga kyakuti ndume yenu kasuri teshire ukutentemuka namwebo, mwebo tamwakabone ikinso kyandi nakabiri.' 24Ero kyaishire kuba uro fwebo twaire kuninika kumu bomfi obe tata wandi, fwebe twaishire kumweba amashiwi yakwa shikuru wandi. 25Tata wesu aishire kuranda ati, 'Kabiyeni nakabiri mutushitireko fwebo ifyakurya fimo fimo.' 26Ero fwebo twaishire kuranda ati, 'Fwebo tatwa tentemukireko. Nga kyakuti ndume yesu kasuri abe nafwebo, ero tukotentemukirako, pantu tatwakabe abakubona ikinso kya muntu urya kanofye ndume yesu kasuri ari nafwebo pamo.'27Umu bomfi obe tata wandi aishire kuranda kuri fwebo ati, 'Mwarishiba ati umukashi wandi amfyarirefye nebo abana baume babiri. 28Umo pai aba ariya ukufuma kuri nebo eryo nebo naishire kuranda, ''Kine kine ena ariepauka mutupimfya, eryo nebo ntamumona ukufuma rurya rwine.'' 29Nomba mwebo namwe ngamwasenda uyu umo ukufuma kuri nebo, eryo uboni bwaba pari ena, mwebo mukatentemishisha imfwi shandi no buranda ku mbo.'30Nomba, eikyo, uro nebo naisa kumu bomfi obe tata wandi, eryo umwaike tari nafwebo, pantu umweo wakwe wabikwa mu minwe ya murumendo, 31Kyena kikesa kuba, uro abona umurumendo tari nafwe, ena akafwa. Aba bomfi bobe bakatentemushisha imfwi shamu bomfi obe tata wesu no buranda ku mbo. 32Pantu umu bomfi obe ariba kikatiro pa murumendo kuri tata wandi eryo narirandire, 'Nga kyakuti nebo ntabwerere na ye kuri webo, ero nebo nkaba uwa murandu kuri tata wandi umuyayaya.'33Eikyo nomba, napapata reka umubomfi obe ekare ngo musha kuri shikuru wandi ukukira umurumendo, ero reka umurumendo anine arekuya naba wabo. 34Pantu kuti nebo nanina shani ukuya kuri tata wandi nga kyakuti umurumendo tari nanebo? Nebo nkotina ukubona ububi ubwingesa pari tata wandi.''
1Eluntu Yosefu afililwe ukuipindulula umwine paba bomfi bakwe bonse. Aishile kulanda ukubilikisha, ''onsefye afwile ukunsha neka.'' Eico takwali mu bomfi uwataleme kuli ye uluntu Yosefu aishile kuishisha kuli ba wabo. 2Alisanswile ishiwi pa kulia, Abena Egypto balyumfwile, elo naba mung;anda yakwa Farao bali cumfwile. 3Yosefu aishile kulanda kuli ba wabo ati, ''Ninebo Yosefu. Bushe tata acili no bumi?'' Ba wabo tabamwasukile, pantu balisakamene ku cinso cakwe.4Eluntu Yosefu aishle kulandakuli ba wabo ati, ''Iseni palamineni kuli nebo, napapata.'' Baishile kwisa mupepi. Aishile kulanda ati, Ninebo Yosefu munyinane wenu, uyo mwashitishe mu Egypto. 5Mwilunguluka nangula uku ikalipila mwebene ukuti mwebo mwanshitishe kuno nebo, pntu Lesa antumine kuno nebo mukumitangilila mu kusungilila umweo. 6Pa myaka iyi ibili iya cipowe icaba mu calo, elo elo nakushala imyaka shisano umo umushakabe ukulima nangufye kusombola.7Lesa alintumine nebo muku mitangilila mukumisungilila nga benga shalapo mu calo, elo no kumisunga aba mweo no kupusuka ukukulu. 8Eico nomba temwebo mwntumine kuno lelo ni Lesa, elo alimpanga wishi wakwa Farao, umukalamba waba ng'anda yakwe, elo katungulula wa calo conse ica Egypto.9Angufyanyeni elo munine no kuya kuli tata elo no kuya ku mweba ati, 'Ifi efyo umwana obe Yosefu alandile, ''Lesa nebo alimpangile umukalamba wa Egypto yonse. Iseni tentemukeni kuli nebo, mwikokola. 10Mwebo mukekala mu calo ca Gosheni, elo mwebo mukalapalamina kuli nebo, elo na bana benu elo na bana babana benu, elo ne mikuni yenu elo na maombe yenu, elo na fyonse ifyo mwakwata. 11Nebo nkamipekanisha kulya, pantu kucili imyaka isano iya cipowe, pakuti mwebo tamwishile ku nsala, mwebo aba mung'anda yenu, elo na fyonse ifyo mwakwata.'''12Boneni, amenso yenu yali bwene, elo na menso yakwa wesu Benjamini, ukuti kanwa kandi akakolanda kuli mwebo. 13Mwebo mukeba tata pa bucindami bwandi mu Egypto elo napali fyonse ifyo mwebo mwabona. Mwalaangufyanya elo no kuleta tata kuno.''14Akumbatile umukoshi wakwa wabo elo no kulila, elo na Benjamini alilile mu mukoshi wakwe. 15Aishile ku fyompa ba wabo bonse elo no kulila pali bo. Pa numa yaico ba wabo baishile kulandaa kuli ye.16Ilyashi lya citike lyalilandilwe mu ng'anda yakwa Farao: Ba wabo bakwa Yosefu balishile.'' Calisekeshe saana Farao elo naba bomfi bakwe. 17Farao aishile kulanda kuli Yosefu ati, ''Landa kuli ba wenu, ' Citeni ici: Longeni inama shenu elo muye na ku calo ca Kenani. 18Upite ba wiso elo na bang'anda yobe bonse elo wise kuli nebo. Nebo nkamipela ifyabune fyamu calo ca Egypto, elo mukalya amafuta ya calo.'19Nomba webo waebwa, 'Cita ici, pita amaceleta ukufuma mu calo ca Egypto ifya bana bobe elo nefya bakashi bobe. Upite wiso elo wise. 20Mwisakamana pa fikwatwa fyenu, pantu ifya bune fyonse ifya calo ca Egypto fyenu.'''21Abana baume bamu Egypto ba citile ifyo. Yosefu aishile kubapela amaceleta, ukukonka neydo Farao abebekeshe, elo alibapele nefya kubomfya palwendo. 22Kuli bonse umo babelele alibapele cila muntu ifyakufwala ifipya, nomba kuli Benjamini aishile kumupela indalama sha silfere imyanda itatu elo nefyakufwala ifipya fisano. 23Kuli wishi aishile kutuma ifi: impunda ikumi limo ishapitile ifyabune fyamu Egypto; elo ne mpunda ishikota ikumi limo ishapitile ing'ano, imikate, elo na fimbipo ifya kubomfya ifya kwa wishi.24Eico alekele ba wabo baya elo nabo baile. Aishile kulanda kuli bo ati, ''amaubone ukuti tamukolaka pa lwendo.'' 25Baishile kuya no kufuma mu Egypto elo no kubwelela ku calo ca Kenani, kuli Yakobo wishi. 26Bena ba mwebele ukutila ''Yosefu acili no mweo, elo ena ekatungulula wa calo ca Egypto. ''Umutima wakwe walipapile, pantu tashininkishe ifyo ba mwebele.27Baishile kumweba amashiwi yonse aya kwa Yosefu ayo alandile kuli boo. Uluntu Yakobo abwene amaceleta ayo Yosefu atumine muku mupita, umupashi wakwa Yokobo wishi walipuputwike. 28Israeli aishile kulanda ifi, 'Cawama. Yosefu umwana wandi acili no mweo. Nebo nalaya nkamubone epo ntalafwa.''
1Israeli aishile ku panga na fyonse ifyo akwete elo nokwisa kuya ku Beeresheba. Kulya aishile kupela amalambo kuli Lesa yakwa wishi Isaki. 2Lesa aishile kulanda kuli Israeli mu cimonwa ubushiku, ukuti, ''Yakobo, Yakobo.'' 3Aishile kulanda ati, ''Ndipano.'' Aishile kulanda ati, ''Ni nebo Lesa, Lesa wa kwa wiso. Witina ukutentemuka ukuya ku Egypto, pantu kulya nkakupanga uluko ulukalamba. 4Nkaya na webo mu Egypto, elo mu cine nka kwimya elo Yosefu akakwisala amanso no kuboko kwakwe.''5Yakobo aishile kwima ukufuma ku Beeresheba. Umwana mwaume wakwa Israeli aishile kwensha Yakobo wishi wabo, abana babo, elo na bakashi babo, mu fikotikala ifyo Farao atumine ku kumusenda. 6Baishile kusenda ifitekwa fyabo elo ne fikwatwa fyabo ifyo efyo bapokele mu Kenani. Baishile kwisa mu Egypto, Yakobo elo na bonse abana bakwe na ye. 7Aishile kuleta na ye ku Egypto abana baume bakwe elo na bana baume ba bana baume bakwe, abana banakashi babo elo na bana banakashi ba bana baume bakwe, elo na bonse abana bakwe.8Aya emashina ya bana baume bakwa Israeli abaishile kwisa ku Egypto: Yakobo elo na bana bakwe, Rubeni, ibeli lyakwa Yakobo; 9abana baume bakwakwa Rubeni, Hanoki Palu, Hezroni, elo na Kimi; 10abana baume bakwa Simeoni, Yemuele, Yamini, Ohadi, Yakini, Zohari, elo Shau, abana baume ba mwanakashi umwina Kanani; 11elo na bana bakwa Lebi, Geshoni, Kohati, elo Merari.12Abana baume bakwa Yuda bali ni Ere, Onani, Shela, Perezi, elo na Zerah, (Lelo Ere elo na Onani baishile kufwila mu musumba wakwa Kenani). Abana baume bakwa Perezi bali ni Hezroni elo na Hamu. 13Abana baume bakwa Isaka balini Tola, Pua, Lobi, elo na Shimuroni; 14Abana baume bakwa Zebuluni bali ni Seredi, Eloni, elo na Yaleelo 15Aba bali bana baume bakwa Leya abo aboishile ku fyala kuli Yakobo mu Padani Aramu, pamono mwana mwanakashi Dina. Abana baume bakwe elo na bana banakashi bakwe ba pebdelwe amakumi yatatu-na batatu.16Abana baume bakwa Gadi bali ni Zephoni, Haggi, Shuni, Ezboni, Eri, Arodi, elo na Areli. 17Abana baume bakwa Asheri bali ni Imuna, Ishiva, Ishivi, elo na Beria; elo na Sera ali ni nkashi yabo. Abana baume Beria bali ni Hebere elo na Malkiel 18Aba bali bana baume bakwa Zilfiph, abo Labani aishile kupela kuli Leya umwana mwanakashi wakwe. Abana baume abao aishile kufyala kuli Yakobo-ikumi na mutanda muli bonse.19Abana baume bakwa Rakeli umukashi wakwa Yakobo bali ni Yosefu elo na Benjamini. 20Mu Egypto Manase elo na Efulemu baishile kufyalwa kuli Yosefu kuli Asenati, umwana mwanakashi wakwa Potifera shimapepo waku Oni. 21Abana baume bakwa Benjamini bali ni Bela, Bekere, Ashibelo, Gera, Namani, Ehi, Roshi, Mupimu, Hupimu, elo na Ardi. 22Aba bali bana baume bakwa Rakeli abafyelwe kuli Yakobo-ikumi na bane muli bonse.23Umwana mwaume wakwa Dani ali ni HushimI. 24Abana baume bakwa Nafutal bali ni Yazielo, Yezere, elo na Shilemu. 25Aba ebali abana baume abafyelwe kuli Yakobo muli Biha, uo Labani aishile kupela kuli Rakeli umwana mwanakashi wakwe-cine lubali muli bonse.26Abo bonse abaishile kuya ku Egypto na Yakobo, bali bana bakwe, tekupendelako abakashi ba bana baume bakwa Yakobo, bali amakumi mutanda na mutanda muli bonse. 27Na bana baume babili abakwa Yosefu abafyelwe kuli ye mu Egypto, aba mulupwa lwakwe abaishile kuya ku Egypto bali amakumi cine lubali muli bonse.28Yakobo aishile kutuma Yuda ukumutangilila kuli Yosefu ku kumulnga inshila kuntanshi yakwe ku Gosheni. 29Yosefu aishile kupikenya amaceleta yakwe elo nokuya muku kumanya Israeli wishi mu Gosheni. Aishile kumubona, aishile kumukumbata mu mukoshi, elo nokwisa kulilila mu mukoshi wakwe panshita iitali. 30Israeli kulanda kuli Yosefu ati, ''Nomba leka imfwe, apo nabona icinso cobe, ukuti ucili uwa mweo.''31Yosefu aishile kulanda kuli bamunyina wakwe elo na ku ba ng'anda yakwa wishi ati, ''Nalaya elo nokuya kweba Farao, ukuti, 'Bamunyina elo na bang'anda yakwa tata, abali mu musumba wa Kenani, balishile kuli nebo. 32Abaume ni bakacema pantu baba nibakasunga bafitekwa. Baliletele imikuni shabo, ifitekwa fyabo, elo na fyonse ifyo bakwata.'33Cikesa kwisa palwa, uluntu Farao amita elo nokwipusha ati, 'Findo mucita?' 34mufwile mukalande ati, 'Abasha benu baba ni bakasunga ba fitekwa ukufuma kubulumendo bwesu ukufika na nomba, bonse fwebo, elo ne fikolwe fyesu.' Mucite ici pakweba ati mwikale mu musumba wa Gosheni, pantu onse kacema wa muselu ku bena Egypto.''
1Eluntu Yosefu aishile kwingila mukati elo no kweba Farao ati, ''Batata elo naba wesu, ifitekwa fyabo, ing'ombe shabo, elo nafyonse ifyo bakwata, balafikile ukufuma ku calo ca Kenani. Bona, bena bali mu calo ca Gosheni.'' 2Alipitile ba wabo ba sano elo no kuya kuba londola kuli Farao.3Farao aishile kulanda kuli ba wabo ati, Buahe ni ncito ndo mu bomba? ''Baishile kulanda kuli Farao ati, ''Aba bomfi bobe ni bakacema, kwati fikolwe fyesu.'' 4Eluntu baishile kweba Farao ati, ''Fwebo twishile nga abekashi abatalebebelela ukwikala mu calo. Takuli umulemfwe wa fitekwa fyaba bomfi bobe, pantu icipowe cilibipishe mu calo ca Kenani. Eico kanshi, twapapata leka aba bomfi bobe bekaleko mu calo ca Egypto.''5Eluntu Farao aishile kulanda kuli Yosefu, ukutila, ''Ba wiso elo naba wenu balishile kuli webo. 6Icalo ca Egypto caba mu nsambu shobe. Ikalika ba wiso elo naba wenu ku ncende iyabune, mu calo ca Gosheni. Nga ulushibilepo abaume baku ncenjela pali bo, ubabike nga bakulolekeshapo pa fitekwa fyandi.''7Eluntu Yosefu ailekuleta Yakobo wishi no kumulangisha kuli Farao. Yakobo aishile kupala Farao. 8Farao aishile kulanda kuli Yakobo ati, ''Wikala imyaka inga?'' 9Yakobo aishile kulanda kuli Farao ati, ''Imyaka ya lwendo lwandi ili umwanda umo na makumi yatatu. Imyaka ya bwikshi bwandi ilifye iinono elo iyakukalipwa. Tashilepele kwati sha fikolwe fyandi.'' 10Eluntu Yakobo apalile Farao elo aishile kufuma ku cinso cakwe.11Eluntu Yosefu apele wishi elo naba wabo. Alibaputwilile incende mu Egypto, incende iya bune nganshi, mu calo ca Ramesses, pamo ngefyo Farao abakonkomeshe. 12yosefu alikupela wishi ifilyo, ba wabo, elo naba mu ng'anda yakwa wishi bonse ukulinga nabo balikusunga.13Nomba tamwali ifyakulya mu calo conse; pantu icipowe calicililemo. Icalo ca Egypto elo ne calo ca Kenani fyalyonaikile pa mulandu ne cipowe. 14Yosefu alikolongenye indalama shonse isho ishali mu calo ca Egypto elo namu calo ca Kenani, mukushitisha ing'ano kubekala calo. Eluntu Yosefu atwele indalama kuli Darao ku cipango.15Uluntu indalama shonse ishamu calo ca Egyptoelo namu Kenani shapwile abena Egypto bonse balishile kuli Yosefu no kulanda abati, ''Tupeko ifyakulya! Cindo twinga fwila apoli pantu indalama shesu na shilipwile.''' 16Yosefu aishile kulanda ati, ''Nga cakuti indalama shenu shilipwile, leteni ifitekwa fyenu elo na ndibo nala mipela ifyakulya mukukabushanya ne fitekwa fyenu.'' 17Eico baliletele ifitekwa fyabo kuli Yosefu. Yosefu alibapele ifyakulya paku kabushanya naba punda, pafitekwa, elo naba kabalwe. Alibalishishe no mukate no kukabushanya ne fitekwa fyabo fyonse muli ulya mwaka.18Uluntu ulya mwaka wa pwile, baishile kwisa kuli ye mu mwaka wakonkelepo elo no kulanda kuli ye ati, ''Fwebo tatwafise nangu cimo kuli shikulu ukuti indalama shesu fwebo shilipwile, elo ne mikuni ya ng'ombe shonse shakwa shikulu. Takuli nangu cimo icishele ku menso yakwa shikulu, ukufumyakofye imibili yesu elo ne mpanga shesu. 19Cindo twinga fwila mu menso yenu, fwebo elo ne mpanga shesu mukukabushanya ne fyakulya, elo fwebo ne mpanga shesu twalaba aba bomfi kuli Farao. Tupeni fwebo imbuto pakuti fwebo tube no mweo elo twifwa, elo ne mpanga shesu shi ikalafye.''20Eico Yosefu ashitile icalo conse ica mu Egypto ukushitila Farao. Eico umwina Egypto onse alishitishe inconde cakwe, pantu icipowe calicililemo. Muli iinshila, icalo conse caishile kuba cakwa Farao. 21Nomba abantu bena aishile kubacita abasha ukufuma ku mpela ya Egypto ukufika na kumpela ya mupaka umbi. 22Ifyonde fye fya bashimapepo fyeka efyo Yosefu atashitile, pantu bashimapepo balikupoka amalipilo. Balikuya mu fyonde ifyo Farao abapele. Eico kanshi bena tabashitishe impanga shabo.23Eluntu Yosefu aishile kulanda ati, ''Boneni, Ndi mishitile elo ne mpanga shenu lelo muli Farao. Nomba buleni ishi imbuto, elo mubyale mu mabala. 24Pakusombola, mwebo muli nokupela icakulenga busano kuli Farao, elo ne fiputulwa fine fikaba fyenu, ku mbuto shamu fyonde elo ne fyakulya fya bomusunga elo nefya bana benu.''25Bena bashile kulanda tai, webo wapususha imyeo shesu. Nga twingasanga uluse pa menso yenu. Fwebo tukabafye aba bomfi bakwa Farao.'' 26Eico Yosefu alipangile ifunde ilyo ilikonkwa mu calo ca Egypto ukushinta na pali lelo. Icakuti icakulengaa busano cakwa Farao. Fondefye fya bashimapepo efitali fyakwa Farao.27Eico Israeli aikele mu Egypto, mu calo ca Gosheni. Abantu bakwe bali nonkelemo ifyuma mulya. Bena balifyalene elo no kusanduluka apakulu. 28Yakobo alikele mu calo ca Egypto imyaka ikumi limo na cine lubali, Eico imyaka ya bumi bwakwa Yakobo yali umwanda umo na makumi yane na cine lubali.29Uluntu inshta ya palamine iya kufwa kwakwa Israeli, aishile kukuta umwana wakwe Yosefu elo no kwisa kumweba ati, ''Nga cakuti ndisangile uluse pa menso yobe, bika ukuboko kobe munshi ya matanta yandi, elo unange icishinka elo ne cicetekelo. Napatata nebo wikanshika mu Egypto. 30Uluntu nebo nkalala naba shifwe, webo ukampite ukumfumya mu Egypto elo no kunshika ku ncende ya fikolwe fyandi.'' Yosefu aishile kulanda tai, ''nebo nkacita ngefyo fine walanda.'' 31Israeli aishile kulanda ati, ''Lapa kuli nebo,'' elo Yosefu aishile kulapa kuli ye. Eluntu Israeli akontamikile umutwe musanshi bwakwe.
1Kyaishire panuma yaifi fintu, eryo umo asosere kuri Yesefe, "Roresha bawiso barewere." Asendere nayena bana bakwe abaume babiri, Manaseh na Efremu. 2Eryo Yakobo bamwebere, "Roresha, umwana obe umwaume Yosefe nafika mu kukubona," Isreari arikoseresha no kuikoronganika mu maka no kwikara pa busanshi.3Yakobo asosere kuri Yosefe, "Resa wamaka abonekere kuri ne ku Ruzi mu kyaro kya Kenani. Arimparire. 4Arandire kuri nebo, "Bona, nkakurenga ukufyara, eryo nkakufusha. Nkatantamikkyaro. Nkapera iyi inkyende ku nko shobe ifikwatwa fya muyayaya.'5Nomba abana bobe abaume, abo abafyerwe kuri we mu kyaro kya Egypto eryo ninshi nshiraisa kuri webo mu Egypto, bandi. Efremu na Manaseh bakaba bandi, ngefyo Rubeni na Simoni baba abandi. 6Abana abo ukakwata ukufuma pari aba bakaba bobe; bakarembwa panshi ya mashina yabo ndume yabo mu kubapyana. 7Rero kuri ne, eryod nkabwera ukufuma ku Padani, ku kiririshi kyandi Rakeri afwire mu kyaro kya Kenani musnhira, ninshi ari akiri areenda pari apatari ukuya ku Efreti. Namushikire parya pene panshira yakuya sku Efreti"(uku eku, Betere).8Eryo Israeri abwene abaume ba kwa Yosefe, atire, "Ba muri nani aba?" 9Yosefe atire kuri wishi, "Bana bandi abaume abo Resa ampera kuno." Israero atire, "Barete kuri nebo, ukutira ningabapara." 10Rero amenso yakwa israeri yarefirwa pa murandu wa myaka yakwe, iki arifirwa ukubona. Iki Yosefe abaparamike kuri ye, eryo abatomona no kubafukatira.11Israeri atire kuri Yosefe, "Nshareenekera ukutira nkabona ikinso kyobe nakabiri, rero Resa ansuminisha ukubona abana bobe." 12Yosefe abafumishe ukufuma pakati ka makasa ya kwa Israeri, rero nomba kontamika ikinso kyakwe kwi sonde. 13Yosefe abapokere bonse, Eferemu ku kuboko kwakwa Israeri ukwa kukuso, eryo na Manaseh ku kuboko kwa kwe ukwa ku kuso ku rubari rwa kuboko kwa kukuryo, no kubareta mupepi na ye.14Israeri atambike ukuboko kwa kukuryo no kutambika pa utwe wa kwa Efremu, uyo uwari umwaikyepo eryo ukuboko kwa kukuso pa mutwe wa kwa Manaseh. Aripusenye amaboko, antu Manaseh ari riberi. 15Israeri aparire Yosefe, atire,"Resa uyo bashifwe Abrahamu na Isaki baenderemo, Resa uyo unsungire napari buno bushiku. 16Maraika uyo uwampokorora kufiri fyonse, engapara aba abarumendo. Rekeni ishina ryandi rirembwe pari bo, eryo neshina rya bashifwe Abrahamu na Isaki. Rekeni bakure muri kinkupiti pe sonde."17Eryo Yosefe abwene wishi aretambika ukuboko kwa kukuryo pa mutwe wakwa Efremu, takyamusekeshe. Asendere ukuboko kwa kwa wishi ukufuma pa mutwe wa kwa Efremu ukutwara pa mutwe wa kwa Manaseh. 18Yosefe atire kuri wishi, "Teifyo, tata; apo uyu eberi. Bikeni ukuboko kwa kuryo pa mutwe wakwe."19Wishi arikene no kutira, "Ningishiba mwana wandi, ningishiba. Nao wine akaba bantu, eryo akaba uwakindama. Rero umwaikye wakwe akabapo uwakindamishapo ukukira pari mye, eryo ne nko shakwe shikafurisha pe sonde." 20Israeri aribaparire burya bushiku na mashiwi aya, "Abantu ba Israeri bakabirisha amaparo pa mashina yenu nokutihra,'Rekeni Resa amirenge ukuba nga Efremu na Manaseh." Muri iyi inshira, Israeri arengere Efremu ukuba umukuru pari Manaseh.21Israeri asosere kuri Yosefe, "Bona, ndi mupepi no kufwa, rero Resa akuraba nawebo, eryo akakubwesha na ku kyaro kya ba wiso. 22Kuri we, ngo yo umo uri pa muru wa bamunyinane, uyo uo napokere ku bena Amoni ku rupanga rwandi no buta."
1Eluntu Yakobo aishile kukuta abana bakwe abaume, elo aishile kulanda ati: ''Kolonganeni mwebene pamo, ukuti nebo myebe icikacitika kuli mwebo kuntanshi. 2Kolonganeni mwebene elo no kukutika, mwebana baume bakwa Yokobo kutikeni kuli Irsaeli, wishinwe.3Rubeni, webo ulibeli lyandi, ubulamba bwandi, elo ukutampa kwa bukose bwandi. Wali pualamo mu bucindami, elo wali pulamo mu maka. 4Taupindulwa kubati menshi aya kobutuka, webo tawaka cindame, pamulandu walile kunina ku busanshi bwakwa wiso. Eluntu webo wabukoweseshe; webo walile kunina pa butanda bwandi.5Simeoni elo na Levi bena niba wabo na wabo. Ifyanso ifya bukakashi fyena empanga shabo. 6Umweo wandi wena, tekuti wise mukati kamapange yabo; tekuti uilunde mukukumana kwabo, pantu umutima wandi walikwata umucinshi uukulu palico. Pantu mubukali bwabo bena bali paile abantu. Cena cali cakubasansamusha ukuti bena bamanikile ing'ombe.7Ubukali bwabo nabutupwe, pantu cena cali cakutopwa-- elo ubukali bwabo nabo, pantu cena cali buluku. Nebo nkababanya muli Yakobo elo no kubasalanganya muli Irsaeli.8Yuda ba ndume yobe bakakulumbaya webo. Ukuboko kobe kukaba pamikoshi yaba lwani bobe. Abana baume bakwa wiso bakakufukamina webo.9Yuda ena mwana wa nkalamo. We mwana wandi, webo waliya kunina ukufuma kufyo waikata. Ena alambalala panshi, alilambalala kubati ni nkalamo iilume, kubati ni nkalamo iikota. Ninani uwingapama ku kumubusha?10Ubufumu tabwakafumepo pali Yuda, nangu inkonto ya bufumu ukufuma pakati kamakasa yakwe, mpaka Shilo akese. Inko shikamunakila ena.11Alekakila impunda yakwe ku mwangashi, elo no mwana wa mpunda yakwe iikota ku mwangashi uwasoboloka, ena alisamba amalaya yakwe mu mwangashi, elo umwingila wakwe mu mulopa wama kilapsi. 12Amenso yakwe yakaba ukufita kubati mwangashi elo ameno yakwe ukubuta kubati mukaka.13Sebulani akekala palulamba lwa bemba. Ena akaba icabu ca mato, elo umupaka wakwe ukafuntukila kuli Sidoni.14Isakari ena ni mpunda iyakosa, iya lambalala pakati kamacinka ya mpanga. 15Ena alibwene incende yakutanshishapo iisuma elo impanga iyakusekesha. Akapetamika ukubeya kwakwe ku cisendo no kuba umu bomfi wamu laasa.16Dani akapingula abantu bakwe ngo mutundu umo mu mitundu yakwa Israeli. 17Dani akaba insoka mumbali ya musebo, insoka iya busungu mu nshila iyo iisuma ifitende fyakwa kabalwe, pakutila uunininepo awa ubunseneme. 18Nebo nalolela pe pusukilo lyobe, Yaweh.19Gadi-- abapupu bakamusansa, nomba akabasansa bena pafitende fyabo. 20Icakulya cakwa Ashere cikaba cikankala, elo akafumye ifyamalila ya shamfumu. 21Naftali ni nsebula iyakakuluka; ena akakwata abana abasuma.22Yosefu mu sambo wa cimuti uutwalisha, musambo wa cimuti uutwalisha apepi nakamfukumfuku, uyo utumisambo twakwe twanina ukucila icibumba. 23Abamata bakamutendeka ena no kulasa pali ena elo no kumucusha.24Nomba ubuta bwakwe bukashala nabuipekanya, elo amaboko yakwe yakaba ayakusalapuka pamulandu wa maboko yawa bulamba bwakwa Yakobo, pamulandu we shina lyakwa kacema, icilibwe cakwa Israeli.25Lesa wakwa wiso akafwaya webo elo Lesa wa bulamba akakupala webo na mapalo ya mulwelele mu mulu, amapalo ya pakushika apalambalala panshi, na mapalo yamabele ne fumo.26Amapalo yakwa wiso yakulu ukucila amapalo ya mpili shakale nangu ukukabila kwa fintu fya mutumpili twakale. Fyena na fibe pa mutwe wakwa Yosefu, nangufye ni pacisote ca mutwe wa mwana wamfumu waba wabo.27Benjamini mu mbulu wa nsala. Kulucelo akolya ico ekte, elo kucungulo bushiku akoyabanya icakutapwa.''28Iyi emitundu ikumi na ibili iyakwa Israeli. Ifi efyo wishibo aishile kulanda kuli bo uluntu aishile kubapala. Cila muntu ena alibapalile ne palo lyakwe. 29Eluntu abakambishe no kulanda kuli bo, ''Nebo ndifye mukufwa elo no kuya ku bantu bandi. Nebo mukanshike ne fikolwe fyandi mulu cengo ulo lwaba mu mpanga yakwa Efulone umina Hiti, 30mulucengo ulo ulwaba mu mpanga yaku Makipela, iya palamina na Mamre mu calo caku Kenani, impanga iyo Abrahamu ashitile nge yakushikamo ukufuma kuli Efulone umwina Hiti.31Kulya kwine eko bashikile Abrrahamu elo na Sara umukashi wakwe;kulya kwine eko bashikile Isaki elo na Rabeka umukashi; elo kulya kwine nebo eko nashikile Leya. 32Impanga no lucengo ululimo fya shitilwe ukufuma ku bantu bakwa Heti.'' 33Uluntu Yakobo apwishishe aya makambisho ku bana bakwe abaume, ena sumbwilile amakasa yakwe pa busanshi, aishileka no mweo wakwe, no kufwa ukuya ku bantu bakwe.
1Eluntu Yosefu alangulukile icakuti aishile kufubukila pa cinso cakwa wishi, elo alilile pali wishi elo aishile kumutomona. 2Yosefu alikonkomeshe aba bomfi bakwe bashing'anga ukumya wishi. Eico nabakondapa baishile kunga Israeli. 3Bena balisendele inshiku amakumi yane, pantu iiyi eyali enshita yakupwililika iya kumika. Abena Egypto balimuloseshe pa nshiku amakumi cine lubali.4Uluntu inshiku shakulila shaishile kupita, Yose aishile kulanda kuba mung'anda yakwa Farao, nokulanda ati, ''Nga cakuti nomba nebo ndisangile ukutemwikwa mu menso yenu, napapata landeni kuli Farao, ati, 5'Tata alilengele nebo ukulapa, alandile ati, ''Bona, ndifye mukufwa. Ukanshike mu cilindi candi ico nebo naimbie palwandi mu calo caku Kenani. Kulya eko ukanshike.'' Nomaba lekeni nebo nine nokuya kushika tata, elo eluntu nkaluka.''' 6Farao aishile kwasuka at, ''Kabiye no kushika wiso, ngefyo ena akulengele ukulapa.''7Yosefu alininine ukuya shika wishi. Bonsefye bashimucindikwa bakwa Faro balile nao-- abakulu bamu ng'anda yakwe, bonsefye bashimucindikwa bamu calo ca Egypto, 8na bonsefye abamu ng'anda yakwa Yosefu naba wabo, naba mung'anda yakwa wishi. Lelo abana babo abanono, ifitekwa fyabo, ne ng'ombe shabo fyalishele mu calo caku Gosheni. 9Amaceleta naba baume bapali bakabalwe nabo balile nao. Lyena lyali libumba lya banu ilikulu nganshi.10Uluntu bena baishile kufika ku cipuulilo cakwa Atadi kubushilya bwa Yodani, bena baliloseshe ukulosha ukukulu elo ukwabulanda. Kulya Yosefu alicitile ukulosha kwa nshiku cine lubali pali wishi. 11Uluntu abekashi ba mucalo, abena Kenani, baishile kubona ukulosha mucipuulilo cakwa Atadi, bena baishile kulanda ati, ''Ici cintu cabulanda nganshi pa bena Egypto.'' Ici eco bakutile incende ati Abele Mislemu, iya bushilya bwa Yodani.12Eico abana baume bakwe balicitile Yakobo ngefyo ena abakambishe. 13Abana baume bakwe balimusendele ku calo ca Kenani no kumushika mulucengo mumpanga ya Makipela, mupepi na Mamre. Abrahamu alishitile ulucengo pamofye ne mpanga nge ncende ya kushikamo. Ashitile ukufuma kuli Efulone umwina Hiti. 14Panuma aishile kushika wishi, Yosefu aishile kwalulukila ku Egypto, ena, pamofye naba wabo, elo nabonsefye abamutwele ku kushika wishi.15Uluntu ba wabo bakwa Yosefu baishile kubona ukuti wishibo alifwa, bena baishile kuanda ati, ''Cikaba shani nga Yosefu aikatilila kubukali pali fwebo no kufwaya ukulandula muli bonsefye ububi ubo twacitile kuli ye?'' 16Eico balikonkomeshe ku cinso cakwa Yosefu, ukulanda ati, 17'Mukebe Yosefu ici, ''Napapata belela ba wenu uluse pa filubo fyabo napesambi lyabo uluntu bena bacitile ububi kuli webo.''' Nomba napapata belela uluse aba bomfi bwakwa Lesa wakwa wiso.'' Yosefu alilile uluntu baishile kulanda kuli ye.18Ba wabo lyakwe nabo balilile no kulala ubunkupeme panshi ku cinso cakwe. Bena baishile kulanda ati, ''Bona, fwebo tuli ba bomfi bobe.'' 19Lelo Yosefu aishile kubasuka ati, ''Mwitina. Bushe nebo naba mwipunda lyakwa Lesa? 20Kuli mwebo, mwaiminine pakucita ububi kuli nebo, lelo Lesa aiminine ukucita ubune, ukupususha imyeo shabantu abengi, ngefyo mwebo mwa bona lelo. 21Eico nomba mwitina. Nebo nkasakamana pali mweo nabana benu abanono.'' Alibatalalike muli iyinshila no kulanda cikuku ciuku ku mitima yabo.22Yosefu alikele mu Egypto, pamo nolupwa lwakwa wishi. Aikele imyaka umwanda umo elo ne kumi limo. 23Yosefu alibweneko naba mwana Efulemu ku nkulo iyakulenga shitatu. Kabili alibweneko naba mwana Makri umwana mwaume wakwa Manase, abo ababikilwe pa makufi yakwa Yosefu.24Yosefu aishile kulanda kuli ba wabo ati, ''Nebo nalafwa; lelo Lesa cine cinefye akesa kuli mwebo no kumitungulula ukunina ukufuma muli cino calo ukuya ku calo ico ena alapile ukucipela kuli Abrahamu, kui Isaki, elo na kuli Yakobo.'' 25Eluntu Yosefu alengele abana bakwa Israeli abaume ukulapa umulapo. Ena aishile kulanda ati, ''Lesa cine cinefye akesa kuli mwebo. Pali iyo nshita mwebo mukasende amafupa yandi ukufuma kuno.'' 26Eico Yosefu alifwile, imyaka umwanda umo elo ne kumi limo. Baishile kumika elo ena aishile kubikwa namu mbokoshi mu Egypto.