@s@( YESUS NENA ATOU) 1 "Yesus nena atou Daud kena seraine meke.Daud nena yei Abraham 2 "Abraham nena yei isak isak nena yei Yakub Yakub nena yei Yehuda 3 "Yehuda nena yei hesron Hesron nena yei Ram Matius 1:1-17 1"Yesus nena atou daud kena seraite meke. daud nena yei Abraham 2"Abraham nena yei isak isak nena yei yakub yakub nena yei yehuda 3"yehuda nena yei peras peras nena yei Hezron 4 "Ram nena yei Abinadab. Abinadab nena yei Nahason. Nahason nena yei Salmon. 5 "Salmon nena yei boas,Rahab kenare meke boas nena yei obed.Rut kenare meke obet nena yei isai 6 "Isai nena yei daud Daud nena yei Salmon.nena uria 7 "Salmon nena yei Rehbeam Rehabeam nena yei abia Abia nena yei Asa. 8 "asa nena yei Yosafat Yosafat nena yei Yoram Yoram nena yei Uzia 9 Uzia nena yei Yotam Yotam nena yei Ahas Ahas nena yei Hiskia 10 Hiskia nena yei Manasye Manasye nena yei Amon Amon nena yei Yosia 11 Yosia nena yei Yekhonya neka berabera ne serenye Babel kena yeko mekopuku. 12 Babel kena yeko mekopuku. yekhnyo nana yei Sealtiel Sealtiel nena yei zerubabel. 13 Zerubabel nena yei Abihud Abihud nena yei Elyakim Elyakim nena yei Azor. 14 Azor nena yeı Zadok. Zadok nena yei Akhim. Akhim nenayei Eliud. 15 Eliud nena yei Eleazar. Elazar nena yei Matan. Matan nena Yei yakub. 16 Yakub nena yei yusuf nena mire Maria Yesus Kristus sengko. 17 Nepere Wado meye tenou waruna,mekabi Suna aperau. Abraham meke Daud kenapa mekena, mekabi suna aperau Daud kenare Babel pa mekena nepere Yesus Kristus Sengkai. Yesus Kristus Sengkai 18 Nesereya nena nenang Maria nai yusuf, neperna Maria Wate dua kiyau Mendo wariyei nena yasepa dua merembuku/ sanumbuku. 19 Nai yusuf nena yereu poite kiyou sate, nenang Maria kena Wate tiyoune ne dianerone atena seinipei,nena mendone mekeyonu yekaye baya Tamburu. 20 Ne_mendote mekeyonu awa manteto kena akeyana yuyu burure ate mekensanuyonu, "yusuf Daud niyei We endiki tena dekoikro penya Maria wei mire nena yasene tenouna Mendo wariyei nena yekone meko puku. 21 Maria neyei dote senauna nena Wadote tarunena YESUS Wariyei, nenare da tetra tenou waruna nena pekote baya simbini /supuku." 22 Dayai tan sate Nabi-nabi yansine a yekote kerekai-mekai 23 Teprei nawa yase_bu poinya da yei dote sengke,nena Wadote tarenainya “IMANUEL": AWA MANTETRO ete Semate neme Tapekemmu 24 yusuf yukuburure esua yemuku, Awa Mantetro kena a keyan nete ate sanumbuku da wei mie. 25 Yusuf Maria_perna yukutena nebenya Tenoi pei,nepere Maria yei dote senouna nena_wadote tàrununaYESUS/ WARYEI. Mendona donamin omo Suremekai 1 Wariyei Betlehem yone sengkai Yudeya kani nesereyna andewapona Herodes, yarise te keke. Do naming omo suremekai Yerusalem pa mekai. 2 Atesitikay mekai da yari andewapona neprena nopene sengkai? Demeyate omosure tambikite mekate nte Kapernaunate. 3 Yarise andewapona Herodes ate betoupuku wa nimangbiki Yerusalem nuru akekami. 4 Detrote meye koptiyoune nena ayekosema sute kiyanyote, tepiai seraite Yahudi seray. 5 Nedamane seiyonu Betlehem youne Yudea kani ne nepere ayekote nabi-nabi seray noupa meraipiki. 6 We Betlehem, Yahudi kani, we nekutereneway baye daseray tepiye wena nerore nederaite ini yemine Israel serayte tepene mene. 7 Nepere yari Herodes yekay-yekay. Da doneming te, atesiriyou ne, moyate nemeya kiapa mene. 8 Nepere na kaye sanumpuku Betlehem pa ende na kaye damane fanende. Da ate poitere wurembindi da yei newai dua tondena, dete mete Saninbide denedow ne wayte, tengkapene. 9 Yarise kena ate betapikina kaye, otote kengkani kainetaiye ne meya omosure pere tambiki nete petumpuku ne do neway pere sengkai noune kekiyou. 10 Meyatetambikina kaye, kena karite dereyani. 11 Da donaming mepa uyupa kay doute kaitiyai ne do neway nenang mari, nawa kong, nepere apa merai piki nete oto butuye disiani. 12 Yekote miwarore mami sanumpuku we wenekewana yarise Audewapona kewana eipei, wenipi sire wey seraypa ende. Mesir yopa kai 13 Nemena kaye da donaming dua kay, mang kena ayeko miwarore Yusup te mani sanumbuku. Esuwa yewunu, dayeinewai pere, nenang pere, Mesir pa baya dua ende nepene ekende mang kena yeko. Yarise Herodes yei droute baya titinate. 14 Yusup yukuburure yemuku da doneway pere daye beine Mesir pa duakai. 15 Nepene kiyai yarise Herodes tetepuka mangkew yeko noupa asnane kanyamane Mesir re de wete sanuwe suka. Betlehem ne yei droute baya titiyai 16 Yari audewapona arombuku, dado naming dete pepai teke nena kena arenate deko, akurung te sanumpuku yei droute mai bisereina baya titiyai da yeko da naming dua arambiku. 17 Neperna kaye Nehemia kena ayeko noupa sawekai : 18 Don bu kurung kama, apa akeyai, kenate tukayaime kene nundraipiki, Rahel nei yei dimite dimiyou kenate tikayoune neiyei ambai dua arupuku. Mesir Pa Nekewa Kai 19 Yarise andewapona dua tetepuku mengkena yekote miwarore Yusup mani sanumbuku Mesir ne. 20 Esuwa yemunu , da doneway per nenang pere baya Israel kani pa ende, da do newai pere baya tewaipirina detro meye du soupuku. 21 Yusup Esuawa yumuku da dowei nenang pere nekewa Israel kani nekewa dua ende. 22 AKurung te beteyai. Arkilaus andewapara te dekani, Herodes niyei, nai endikiti dekiyou. ini warore mami sanumbuku wedi Galilea pa ende. 23 Nepa kanye kaye Nasaret yone kai kiyai da yeko kaye Asua yekopa merai piki nabi-nabi kena yekopa, Dayei Nasaret yei. Yohanes butekelou muna 1 Ne dainya me wate kiyampuku Yohanes butekeleyoumu "baya pau kula-kula ne Yudea kena kelame ate saniyou me ; 2 "Peke mekatemate apakeloma baya baluma,awa kena saidia keleudia le na. Akulung nepe watoupa dewamu na. 3 Tepeleitele nena mendo Waliyei dambele Yesaya neyeko dambele ate saniyoune: "a teetro kena akulung kalitesumu-kalite talu baya pau kula-kula nelone akailung walu. Semate kende nipite poiye mekomane kani bo kainijate kanite balumane nipite temeye mekomane Waliyei menenate, nipi yeli-yelite teta-teta te sipi ye mekomane. 4 Yohanes nena mayong unta kenale nena serou unta ele te wapa beyu puku, nena za anuyouna orlomai pele melena madu pele. 5 Netai ye tetero meye dewamainya Yerusalem yolena yo neman delati dewamainya, Yudea yolena yo pele da nou ne kainya tetero meyenamane Yordan pa bei tetonu. 6 Nepelena kaye neo meyenamane nenai pekate ate mekai sewai tepeleitele Yohanis nete Yordan nalewaime butekeloumu. 7 Ne sonine ne doute teu Parisi tetero pele Saduki tetero pele mekai nete butekeloiminate, neye neyote aye sanumu, "Wai wepedaye wali yaselena yopedaye, sime wete sanumpuku dapa mekau, we wei wasematema keipeiye dewa mau balupuku ne peko dewa menemate? 8 nepeleinya e mendote mane mekome ona peko ena wapa nate aloupuku ena peko meketemate ate masawane tepeleitele, 9 nepeleinya e apeu-peu tena wapipeinya, nepeleinya wei kena yeume ate seinende; Abraham pene ayei awa! Nemenate dewete ate denam; Awa mangtetero Awa Abraham te saminu wena nu da olu tenainya mane! Kisiye kisikane temainya mane, neyaye mane kainya manemelenemene. 10 Meteka bula o yenso bulup dua mai sesuku ne o tapainya meyename nena yu poite na ambai, ne o baya desenai baya balumai sing yeupa tamunai. 11 De wete bune kelotempine wena pekote baya sikitepimate, ne metole muma nena mendo Waliyei nena wanekainya, Nepeleinye de nekewana ne yekotena nekoipei de meka bute baye sikite pine, ne wete butekelom ba beba mendo Waliyei pele sing pele nena wanekainya. 12 Mekane dua deko tepuna za penampi. NE nepeleinya noute bayasikineme gandum te bebeipa kapilinaime lumbung, yeupa balunaitene; jerami kena tipa ne meyenane sing yeupa nai tanune ne sing bayana kepeipeinya sing " Yohanes Waliyei te butekeloumbuku 13 Waliyei Galileale Yordsn panamu Yohanis kewanate mu nete butekelonembinate. 14 Nepelena kaye Yohanis nete titsupuku, nete dsnune; "depedaye weye dete butekeloitipime nate, we beyakewanate dekewa meke?" 15 Nemana kaye Waliyei ate saweke, nete ate sanune; "Nenema sate ne yeko duwa kiyambina, nepeleina e Awa kena kenane keu namane e nete moupa mekapine." Yohanis ne ate saweke nete tawekene. 16 Nete bute duwa keloumbuku, Waliyei seraibeite buyeku esuwa ne sonin beine ma baya beseukeloke AWa kena mendo Waliyei awe keleu-keleu merpati apa yepusu meke nena tenai damba sakekone. 17 Ne neyename bentekeite betai akulung Saidia Keleudia lena akulung te betai, dena yei yupu beina, nebesi ka tenate kenate ka." Wapi-wapi di sero damba 1 Mendo '' Waliyei, Yesus te sero damba dekongke.''wapi-wapi ye nate ke tika youne. 2 Dai doa biserei-Deneng doa biserei.''Yesus sa anipei. 3 Wapi-wapi nekewa meke,Yesus te ''Ate saniyoune ne mena we.'' Awa Mang Waliyei kena yei. ''Orute ,Ate mekoi pime pena wate Oru nai pine. 4 Yesus nekewa ate mekou puku.semene merai pikina.da tetero yei, Yereute katena sa ''suwei bena keipei A walite semaine Awa Mang waliyeite.sani-sani sanmane. 5 Nekewa ''wapi-wapi.dekongke''ye..derepakei, walibu ongke me damba tangbuku 6 Ate nekewa sani youne.nemena we Awa Mang Waliyei kena yei.''wei wate apa keneune,Ne yekote semone merai piki. Ne ye '' Ate mekombine, Ne na Akenyana tenouna ''wete meka damba donaiwe.''wena oto oruna masim bipei. 7 Yesus. ate sani youne,we,Awa Mang tena apeu-apeu tena wapini peina. 8 Nekewa wapi-wapi denkoke,Sero yerapa dekonke,Nete ate sani youne. 9Doutetei dikera,dakera Bisi-bisi merembuku- wapi-wapi.''yesusate sani youne, Tembuke, we.''dete oto butu dusut krone. Da krate wena damba sarte pine 10 Yesus. Ate mekoupuku baya ei pawipi.semone meraipikina we,yang Awa Mang waliyeite oto butu ye dusungkrone nate sani-sani sanune 11 Wapi-wapi.nepere baya sua ke yesus te nepene tambuku..nena Ake yana mekai yesus te maing tawekekiyai. Yesus Galilea yopa kena. 12 Yesus.bengtekeite beteyou. Yohanis te,mekapa Awekai,Dekaine ke galilea yopa kai. 13 Nazaret yote dine tambuku yekai ye,''kapernaum ne kekiyou Zebulom pre naftali kena serai pre kakiyai. 14 Dipenekakiyai,Yesaya kena,Akurung yeko kia nai pine 15 Zebulon pre Naftali,kena kani,Ne,Nipi naupa mekena nipi yorden,musepa kena,Galilea,yopa serai sisi kaina Neropa 16 Serai bra-bra yang A'kepe-kepe ne kaina yo.Doutetenai kia dere,erembuku.Nate meka pare ye preumu.peko nena nerone keuna kiate tenaine 17 Nesereina Yesus.Ate sani youmu semate kende saidia,krudiarena,Akurung nepe watoupa mu. Yesus Nena Ototounate simiyou 18 Yesus, '' Otote kenkene wari you Danau Galilea pake.Douteti you. Do bisereitepe yoi.simon nena wado si '' petrus nekasi Andarias. Tangke kate oraina. tangkete kisikane mekeyoi, Ne dobi kaye kaperate werai dobi 19 Yesus ne dobite .sani yomu dewa muru ,Dete tawetere Ne preina we.teteroiyeite wena tangkeye perere. 20 Yesus kena Aru nena kenane eu tou puku.Nena tangke nema apa ei keropiki.Nete eingta weke 21 Yesus Otote neme, dua wari you .Doutetiyou. do biserei Yakobus ''Zebedeus Ni yei pere.Yohanis nena Awa pere Tangkete baya siki yoi.Ne pere yesus netesimi you mu 22 Ne.'' Dobi. naite neme eitambiki, I'' neme ei sesiki. nete,''eingta weke. Yesus ''Aa.''Walite Tete rote Kiri you mu. Tetero yeite poiye meke youmu. 23 Yesus,'' Galilea yote yembi youne Teteroyei te. Ate walibu ongko mene A kiri youmu, Atesaniyoumu,Awa Mang waliyei kena wado ne. peko pre, kani-kani nena nerone keuna baya susung suku. 24 Ne mena akurungte siria yone bete yai peto-peto kura-kura seiyani,Tetero yei sa meka mina mati-mati ayam meke yomina.Mendaina.meterna mane Yesus, Poi ye meke youmu. 25 Ne mane sate, tetero derone-derone tembone-tembone,Nate tawekaine. Galilea yorna Dekapolis yorna,yerusalem,yorna, yudea yorna,yarden muse yene kaina meye mekai. 1 Ne sereinya kiya wariyei ate sani youmu yorena oto te yopa kena serai musene kaina kwa ke. 2 nemena kone.kiya wariyei ate mekoupuku wekaye werauna semo kepeinya beipei neye. 3 Nemenate akurungte meraipiki moye moyena keipeinya beyasa awa mang wariyei dua mekoupukuna. 4 Neyo ate mekaipiki nemenakaye beyat Nate ate ken kene semote. 5 Kiya wariyei ate nena damba wena kenana seraite tukanu sate. 6 De wete ate sename simiye mirete baya sarembinena ne yekote narupuku nekewana. 7 Neman sate nena yauna nena damba ate mekaipiki nemena karo keuna dopre mire per meka atoi kroi peinya. 8 Tetero meye tenouna mendo mekonipei diaseyununa tetero bei bei ne arune. 9 Tetero yei keuna si mirete ourai si mire oripei nemane dua keuna karo tetero si yei te senai. 10 Ne sereina tetero yeite ate kami mekai ne mekate nena tenai damba kero neme damba. 11 Nemansate kia wariyei ate mekopuku ne yeitena disanipeinya bei netena ayena sanipeinya de kewa mainya. 12 Nemena Kaye tetero si meke kia wariyeite ate mekoupuku beya mena yeko poi mena te mekote nepere. 13 Wariyei ate mekoupuku beyam na kone dete ate saniyete beyasa yei poi nepene keu nepreinya besikatere. 14 Ne tetero ate mekoupuku mena damba sei yone beamena akurung wariyei ate mekoupuku tetero. 15 ne yei sekero ate mekoupuku saniyoune meyenamane dua mekeyana bayasa ye neme keupukunate saniyete. 16 Kiya wariyei ate ne sekro yei te saniyoune wena yereu poite keuna dua eu nakaye wena mene sasyesi kainya naite mekoupune site tetrote wasumu soine kainya yote atoumu nepere wena. 17 Nemansate kiya wariyei ate mekoupuku ne yeitena disanipeinya bei netena ayena sanipeinya dekewa mainya da mena yei yang yosna wari nena mekone keuna Neman sate ne mekate ne damba tepi youmu nepere otote dua wariyai. 18 Wariyei nena yaunate ate saniyoumu wete ate sename kayate kainya tetero yosna wari pana sekari dopre wariyei nekewa nete saniyoune yeko kiane keuna nemena Kaye buru sreinya newai. 19 Nena yauna ne ate betai piki kena te tuka yani ate mekai piki nemena Kaye sinte poiye mekonembine kiya wariyei neyote tiyoumu ate mekoupuku de tetero yei katena nemena yeko seiyantena erikroipei mang kena yeko nate dua erikrone. 20 Nemenakaye ate saweke ate mekoupuku wariyeite saniyoune deda mekatena dena naupa ate kate wena tena sah dine tampikite wete da mawe tawekte nemenakaye dekaye beyate doma. 21 Neman sate ate dreyou tetero tua ainyayo meto meto pa meto meto reanya. 22 Nemenate da tetero yeite areyou sim dena wado sate nenei mte nenei do keka mire keka Awa nawa yeibra beimika dinetamipikina neyo ya besika neye orunainya karokeuna mekasu te ne beipa tawenai pine wande nena yereu di diane neme kenai mene. 23 Mire mire mendobanya mire mire mendo nate saniyami dete beta danempinde dena ambai nena kiya base base dua kepinya mane. 24 Tetero besika dekona tuan te ate sanune tuan de arombukane we tetero arma arma tuan wena taburan bariyena monone deyai ne wena sanute areyena dewei. 25 Kiya wariyei ate saweke de wete ate sena mena sasyesi teneyou waru youna dua bete yau tetero peko newai wena wanerone tawekemkeu netena dotepei nete poi mekayau dete poi mekeyaute ne tetro poitena mekoipenya pa nai tetero poi nou poipa nai. 26 Neyo ate jawabte mekaipiki Tuhan monone dewete munu tawepikiti bu iwipei tetro mane meke kina mane meke eyune teneye. 27 "Netetero poitena mekoipenya pa nai tetro poi nou poipa nai. 28 De barina tetro mane meka de tena itipei kine meka detena mayong itipei de sa mekeyoutena detena mekana beseitipei de kemba ereyeune teneyana detena dou tepei. 29 Kiya wariyei ate aroupuku tetro si baipate de reyounu sumupuku mekai nete doite wasuyoume site ikinena meka subei site ikinena bisirei site ikinena besika. 30 Tetro mekasubei ikinena kenente kendere yonu nena tereng dekona mekasu deko tetro bisirei ikinena kenente kendere yona bisirei deko tetro besika ikinena dedoke kanite en wembuku kani yeupa sesuku. 31 De munune mereyoutena we detena satena itipei de bu marina detena. 32 Nemane sate de endikite dekoukroka ne doi dekaka kanite enwembuka kani yeupa sesuka besikana doi newa dou ate sanune we dua arombuke ne sanu de baripei nepere nenoune sanu neye yu wawenai. 33 Nemane deraiti ne doi deye ateyamna tetro doi kenente deranina nedamba bungate sesune dena mekapa atotende. 34 Tetro meka kiripenya baya atonai a kepe kepe neropa barunai nepene doubute mekonai eti ketekurungte mekonai. 35 Moyane we saye mekeyou de wetena doutepei euna de wetena dou tepei. 36 De munumere youtena we dete sate ikete bu mari mere youtena dete bu te ikete de tetro barinya mane meka nou poite ikete. 37 Moyane we saye mekeyou de wetena iwipei kiyana tetro mane meke de mayon tena iwipei. 38 Ne ate saweke de wete ate senamena sasyesi meye teneyou waruyouna dua mekeyau tetro si wena. 39 Tetro poi ate sawiyai Tuhan moyane de wete munune tawepikite bu ipei moyane barina tetro mane meke de wetena. 40 Tetro meka kiripenya baya atonai a kepe kepe neropa barunai nepene doubute mekonai eti ketekurungte. 41 Nemena ate saniami semate kende moyate neya yeko mekone. 42 Mire mire mendobanya mekai karite simiyai dete menipi baya timsime. 43 "Ne we mendo banya tetero tetero pere wedou bisena beya saye nou terpana. 44 A yeko betera damtenate ne ayeko nou terna ambai netenate a yeko pere meka burunasa sate ne damba. 45 We tetero tetero dou bisena beyasa yeko ne nou terna tena meka buruna sa bei betera ye wena mekaburuna sate meka pare ye perentene. 46 We peko damba wesing yeko sematena pere tetero pere wesing we tetero mendo banya nepere we nau nerone werau dari damne werau nepere tetero besika nekewa dewa birinsine wete tawe neme wena tena nepere nekewa birinsine wete wekewa taweneme menena ne tetero sing damba. 47 We peko damba dou bisena tenai tenai we damane seiyanu wari bu ongko ne a yeko te keraupuku ne a yeko erikkroipei nepere ne a yeko noute terna. 48 Nepere teterosi wari dia yeko te nate kerombiminatena ne mang wena yeko keunatena netena pere nena diana. 1 Kiyone mekonende mekopenya weye mekonde wena poi a warite bekoune tetero nepere dou tenawena nepernaye we, ambai poi awa kena wari dia. 2 Nemate wena jununa sate perna nemane dmekaina weye nekewa ate seyunu tetoro aroipenya minye-minye kongko tire-tire, nete pote teteroye seinainate deye wete senamenai tepreinyate nepedaye. 3 Nemenate weye yununa sate aroypenya meka ayasu beyasate meka metere sure ikene, 4 nemenate sate yununatena yebeteryunu Awa doutena yerena sate nekewa biriusi wena damba doi menena. Hal Berdoa 5 Netena weye mendote mekoninate, mepenya tetero siye mekainya mana ate mendota esune tepende wari mepe mere tire-tire nipi dere nepere wete doutenaminate; dena a, wete sename teprenya teret nepedaye neyeko nenandambe ne kena. 6 Nemenate mendote weye mekonenatena tupa dekopa meye numbrute noupa dunupune mendote eune mekone awa yenekena wete, awa dau tenewe yere poi wena damba menena. 8 Ne serei nya mai dowa mekabi oto su pere tenai te nepene kiyouna nemena Kaye. 9 Neperena Kaye dewa meke kena baya paune ate taru bute kerone me Awa mang ena pekote baye sikinimpine. 10 Da a yeko yeko semokepei yeupa duwa mereupuku da akurung waru karite sumu karite taru nipite poi ye meko mane mang dewa ne ne na. 11 Neperena Kaye kanibo te kanite baru mane di sero te di mekote kani te baru mane ne te temete mekomane,nipi yeri yeri te sipi mekomane nipi bo-bote kanite barumane. 12 Neperena Kaye tetero tereng neyena mana dou te tema kena kena bise endo wariyei ena damba mene. 13 Nepereinya ne tetero tereng nekewa mekai nya te nete ate sanumu,wai wepedaye wena atou peda ye sime we te na ate saniyoume wei wate baya baurau puku ne pekoye menenate. 14 Wena ona poi-poite wei kenane tenai mendona mekonipeinya wete sena wena seyuna da oru tenainya mane nute mekoumpune e nekewana kena yenu mendotena mekonipeinya ate senawe. 15 Meteka bura dao meyenamane tepainya ne na yengso burupa duwa keraipiki neo nena na pekotena ne o baya nai desembine sing yeupa nai tanumbine. 16 "Tetero tereng neye ate siraimi nemena Kaye e beya te mekomapina ne serainya mai dowa mekabi oto su pere tenai te nepene kiyouna nemena Kaye ne dainya kiyou netaye kena akurung. 17 Ne ate sawekai simi nena wana Mayon biserei na nepe tena ambainya simi ne karotena. 18 Ate saweke sasiyei duwa seiyambiki na serei kopirmanbine. 19 Nepereinya nete ate siranai neme na e Kaye beya sate mekomaipi ate saweke ne te sanumu. 20 Nemena Kaye tetero tereng te meyenamane nete bute kere youme wariyei nema ne derati bute kerombuku ne mendo mekounu netaiye Kaye beye tekau kerake. 21 Tetero tereng neye ate siraimi nemena Kaye e beya te meko mapina. 22 "Nemena Kaye tetero tereng te meyena mane nete butekere you me wariyei nema ne derati bute kerombuku. 23 Nepereinya wariyei ne kembarite mekone Nate nena mai dowa namimbei tetero ne saiyani. 24 Tetero menene wariyei watone dua anambi ki ne tetero mire mire serai te tawe kani yopa kainya baiterene tepai ne nei dou ne metere da waro mekeyona dua tiani. 25 Mire serai tuana neyau bei mekaina tawekani burete dou te tenya te kai wariyei ne na wa beama aisesu ku tetero besika ne na ne tetero poi nouruna ne a tekrokona da tetero a te sarupuku ne mang kena diate teu tetero menene wariyei watone dua arambi. 26 Mire serai ne kewa dwa burasi mekau merai bu te kerena kerena oke poite merai murte oruka mekekay atona way wariyei te wapa konani. 27 Neperena Kaye tetero tereng neyenamana doute tema kena bise endo wariye ena damba mene. 28 Nepere we yeko mekeyauna pere sa diraipikina ose tunanembinde tetero nemane tetero poi wake we baya tewapuku ne nou temene betera damene 29 We peko orumbinde wesing yeko sematena pere tetero pere we tetero kendo banya we kauna koruna pe bure mane baisu kreu kreu tamipiki ne baisu keuna 30 Nete Nate we nemane we baisua tetero keuna bekouna tepeuna noruna nepere we eyusuna we pro pro tere mendo ambai tere. 31 Nete Nate doute tei de wena neropa sanumpuka kai mendona tetepere piambainya tetero pere nepere a yeko sematena tetero moserei nena nerore baya. 32 De wete sena menape teperaitera meterua wane da serai nete tukanembinde. 33 We tetero dou bisena bute anauna sa eyu sute baya sukumbunu nepere baisutua nemane baya sumbuku. 34 Nepere de wete senawena da sereire we detena nekewa natena dou teipei nemenate we damane seyuna wari kembang wate perenen.
Hal Menghakimi 1 Mekoi penya weye netenate, wetena siyena nemeipei, setena mekoipenya. 2 nemenate nemeiye, wete nemane nemeinaiwa site tukai yena wetena nemane tukayawina. 3 Nemenate weye doute tiye dokeka kena pekote wei wana pekotena dou tepei nemeipei? 4 Beya mane weye nete sanune dayei; nemenate deyei wena peko dounate baya sutepine wei wana douna kese nemenekai? 5 wetetero pekoo baya tua wei pekote dounekainyate baya sipine wande doukiya ye teu, wande tetero sikanate doure baya supune. 6 Mekoipenya weya sa poite yukukenapa yumu perna mekoi penya weye yeko poite opote yumuperna,otoyenarnai birinai pine wete pekote mekonai pine."Mintalah,Carilah,dan Ketuklah 7 Aye saminine inewenat wena; ureme doute kurunte bapame menipi baya tuusina wetenate. 8 Nemenate tetero aye beloumena duwa douna tetero waye ureuna dua tenuna tetero menipite bapuna baya duwa tunsina. 9 Nemenate tetero pebeisika yeiye satenate sane newa orute yune? 10 Bei warite yunu, katenate sanenewena? 11 Nemane weye pekonu nemeumbuke sa poite yeite ateyeme nemena sate Awa Wari Diare poite nemena beite atoumuna nete ane naine mene.'' Hukum Yang Terutama 12 Nemena wena kenane mekeyena tetero wenadamba mekonainya,nemena mekau sikena dam bamba neyeko duwa keropukuna yansina Semone duwa keraipikina A kurungperna tetero.''Jalan Menuju Kehidupan 13 ''Eupana menipi sereinyare,menipi dere nou kurabeitenouna nipi peko tetero terengme nenipire werainya. 14 Tepereiye kura banya menipi kekebetena nipi poi nepenekeu tetero sereibete tambiki,nemeiyambiki.''Peringatan Tentang Nabi-Nabi Palsu 15 ''Semate kende nabi-nabi niskorena manya wekewa manya domba kena wa mane,tepereye nepedaye niskorna. 16 Neneuna yure weye nemeinde tenenbinde tetero oraina anggur yu sa sye-sye bei ara yu sepo sye-sye nerona ? 17 Tepereye ona tepeuna poi wewai nemane ono peko nena yu nemane peko deraite. 18 Ambai ono tepeuna poi nena yu poi wewai nemane ono peko nena yu.Na poite wawi penya. 19 Nemane ono yu poitena wawi penya baya kinaitene aronai pine sing damba barunaitene. 20 Nemenate nena yure weya nete aronbinde. 21 Ambai tetero ate sumu dena wapa,'Tuhan,Tuhan,' eupa wari diapana,Surga,neye Awa kena yekote neye mekona waridiapana,Surga. 22 Nena tuputenate kaso pere tetero ate siminainya dena wapa,Tuhan,Tuhan,netenate de a duwasaniyame dena wadone,sekaite,sekiyame,nena wadone kembarite kasopere yekote mekeya nena wadone seiyane?' 23 Neya menana deye ate jia santeme wena damba ate; de wetena nemeipei aroipei Baya dena ware ende we meyena mane pekotemeke yauna.!'''Mendengar dan Melakukan 24 Tetero bentekeite akurun deye seiyana kembarite mekonaina, ne tetero poi mieyete oro damba merepuku tepeu. 25 Nemena kaye biye apa saupuku bume yereu aru dere sekupuku ne miye apana biritepei tepereye oru damene tepena. 26 Nemena tetero,bentekeite dena a seiyanate poiyena mekoipenya,mendo banya ambanya myete kisi damba mere puku. 27 Tikibai biye mereu bume dereyereu aru seku ne myete baya dingkeru puk sayesi kasopere peko oriyai. 28 Nepere Yesus tuputena ate seyumbukuna kenate tetero kaso pere bentekeite beteyai yekote kuruyome. 29 Ne tetero yekote sanu muna ne tetero kuasa na ne ambai ahli-ahli taurat sena mina mane. (Yesus tetro penyakit kustanate poi mekombuku) 1 Nepere Yesus meko damb're apa yerekai tetro terendo p're nete tawekaini mekai. 2 doute tai tetro penyakit kustana tetro nena bekounu ate mekenseyunu,tuan: weye seyu nunate wete poi mekote pine. 3 Yesus mekate nena wadamba mekoupuku,nete ate sanuyone da sonine weye poi oru pune. 4Yesus nete ate sanuyone,duwa euna,tetro sitena atena sanimpenya,nepere wena wate imam kewa dou eu,yan sine musa nena ate saniyoumna mane yekote nemane mekonde. ( Tetro pelayan perwira romawi poi orupuku) 5 Yesus kapernaum yopa mekai,perwira tetro nekewa meke. 6 ate meken sanione,tuan,ne tetro mendai duwa denapipiki abeine di tenou oto waripei. 7 Yesus nete ate sanune,de mekana nete poi mekotembinate meka. 8 Nepere perwira tetro ate saweke,tuan.deye katena yang mene kate nemena,dete abete sanutupune deye tena nete poi tenmekombine. 9 deye katena tetro sikena kirine kate,yuku serai katena.tetro besika sanumbuka duwa eu,tetro site em sanupunu dewa menai nepere dewa mekai da yekote mekombinde. 10 Yesus ne ate betou puku,ne tertere oru you ne tetro tereme mekauna ate sanumu,da yeko noruna de wete saniyamena da yeko eyei kenane yereu nerona mekoi pei. 11 de wete senamena,tetro tereng si omore mekai,si wari mekai awa Abraham,Isak,Yakub wari diyane sate nebeinye aniyai. 12 ne yei b'ra di wari diane orunai a kepe-kepe neropa barunai,nepere dobute mekonai,eti kete kurungte meko nai. 13 Yesus ne perwira tetro ate sanu youme duwa eu wena percaya mekeyenna mane ne yekone mekombine,ne sonine ne tetro poi oru puku. (Petrus Nenamutu tetro tereng poi oru kai) 14 Nepere Yesus petrus nena mepa meke,doute meke teu,petrus nena mutu saye mekombuku. 15 Yesus nena mekate deko,ne nawa nena mekate wadamba mekopuku nepere ne esua yemuku,nete arikete sate soyoume Yesus nete aniyai. 16 de neng pa meke,tetro tereng mekai,si aru peko-pekona,nepere Yesus a bu besika dombuku,ne tetro tereng mekanya poi oruyai. 17 ne deraiti nabi Yesaya kena semone kanya mane,ne tetro yei menena ena kani-kanite,ena pekote baya sumbine. ( Yesus nena akeyana tetro) 18 Yesus doute teu tetro tereng nete rawekain mai ate sanumu ite baya teinde. 19 Nepere ahli taurat tetro meke ate meken sanune,Guru de wete taweteme,we monoupa euna dembere. 20 Yesus nete ate sanune,rubah nena nou dua keu,merpati nena nou dua keu,nepere da tetro yei nena nou ambai. 21 Murid Yesus si ate mekou puku,Tuhan de wete mekawe sanawe dena awa tetepukunate kanipa te sensine nepere de dewa mete. 22 Nederaiti Yesus nete damane sanune,dete taute,tetro si tetro sounate neye kanipa keronaine. ( Yesus Nau orsote baya dusumbuku) 23 Yesus ipa sakekone,nena derona nembere nai doute tai. 24 Nau orso nau nerone dekome,Yesus yukute tenoupuku nete baya yengkerani. 25 Tuhan, e peko neropa dua mekate,dete poi mekompinae. 26 Nepere Yesus nena deronate ate sanumu,we beya endikite dekau,wena iman ambai? Yesus esuwa yemuku ne arute baya topuku,orsote baya dusumbuku. 27 Ne sekero idamne kekanya herante mekekai ate seiyani da tetro beyamene tetro,aru nena abenye mekopuku,orso ambai dua orpuku. ( Radars tetro bisirei aru pekote dekoi) 28 Yesus danau sua mai akeko,daerah tetro gadara,bisirei sekanya tetro kuburan damb're dewami.nena aru arma dopere,tetro ne niperna waripei. 29 ne dobi ate keterei,nepere ate seinine,we beyamena pote dapa mekau,we Allah niyei dapa mekena dete pekoye mekomu? 30 Doute baya tai opo derona sate anai. 31 Ne dobi nena wana sekai Yesuste sanunu,date dapere baya sekumpunu di opo derona neropa sanumpune. 32 Yesus ate dombuku,da pere baya ende opo kena waburupa ende,nepere opo derona nawekaikai merasi yepa,danaupa baya bariyai no eu sopuku. 33 Tetro opo semate ki yanya nenei wate kotapa dua kai ate kura peto mekambiki opo kena yeko meko pukuna ate kain seiyani. 34 doute tai kotana tetro meyemekai Yesus nembere ate mekaine sei yani nepere Yesuste tambikina kaya ate saniani dapere dasene baya dua ende. ( Yesus mendanya tetrote poi mekombuku) 1ipa sekapiki Yesus bu nerote mai nenei kotapa mai akepo. 2doute tai mendanya tetro,a benye tenounate nekewa dekani mu,nepere doute teu wena iman keu sate,Yesus da ate nete sanune wei kenate apa dusungknone wena pekotenepere,we poi orupunu. 3 nepere doute tai ahli taurat moserei nena kenane ate sei yani,da tetro Allahte a pekote sayunune. 4 Yesus nena kenate dua arom puku,nemena wena peko mendote kenane mekanu? 5 nepere mononu poi nepene keu,peko-peko nerorepoi orunai.esuwa yemunu otote waru. 6 meye dua arambuku dabumina Anak manusia kuasate deko tetro yeite poi mekoneme.Yesus mendanya tetro nete ate sanune,esua yemunu yuku arwate nebeipa durumbunu mepa dua eu. 7 ne poi orpuku mepa dua/ke. 8 tetro teren dopere neyekote tambiki,mendote mekeyani Allahte mendo karone saniyani Allah nena kuasa da tetro yei damba meke.tetrote poi mekeyomu. ( Matius pajakte kopuryonu Yesus) 9 Yesus otote mai douteteu,Matius anekeu pajakte kopurunu Yesuste tawekene. 10 Ne sereye Yesus ane meke keu sate a nai doute tai tetro pajak pere kopirainya tetro dewa mai,penyakit tetro nembere mai ane meka kai Yesus murid-murid sate anai. 11 Nepere parisi tetro ne doute mekai tai,murid-muridte ate mekami senami,beamna pote,guru sate pajak tetro pere sate nebenye anai?'' 12 Yesus ne ate betoupuku, nete ate sanumu,tetro poi da yekotena ne aroi pei.sanamuna tetro nekewa meke. 13 Dua eu, da yekote poi arombinde tetro site kenabisete deremane,de mekane tetro pekote poi neropa ta temme. ( Puasa nena yeko beyamane keu) 14 Murid-murid Yohanis,Yesus kewa mekai nete ate mekam beteyani.beya menate farisi tetro puasate mekai,nepere murid-murid da yekotena mekoi pei? 15 Yesus ate neyote sanumu,nemena penganting-penganting do patya burete tukani,nepere penganting-penganting do nembere werai? nepere ya wayepa mene,penganting do nena nerore baya atononai nepere ne puasate mekonai.'' 16 Tetro si mayon pote done mayon sumu dambal seinbini,ne tambalan mayon sumu baya wekembini nena peko deretere orung bine. 17 Tetro si anggur poite done,kantung sumupa danenbine ne kantung baya beseng kerone,nepere ne anggur apa dirimbini ne kantung baya besnapini.nepere sime nederaite anggur nemete kantung nemepa danenbine,kantung bibinamane poi neme kenemene. 18 Yesus ne yekote sanuyoume,doute tai Gereja semate keuna tetro meke nete otobutu mundusumbuku ate sanune dena yei mire dua tetepuku, nepere we dewamu,wena mekate nena wadamba mekopunu neye poi orumbini." 19 Nepere Yesus esuwa yemuku netettrote tawekenmu murid-murid nembere mai 20 doute tai mire berang nena penyakit pendarahan mai 12 tahun metosuru Yesus kena jubate meka deko, 21 ne mire berang nenei wapa mendote mekeyonu,de juba tupute meka dotena de poi orutipini." 22 Yesus metopa, bursuku ne mire berante ate sanune,wena kenate ane dusungkrone wena iman keu sate we poi orupunu. 23 Yesus Gereja semate kauna tetro nena mepayeruku doute teu serulingte mepanya,nepere tetro tereng dopere yang bising. 24 Ate sanumu duwa ende ne mire berang teteipipei yukute tenou tetro tereng dopere ne ate betapiki dete diwai. 25 Ne tetro tereng nepene kianya baya diapa sekumpuku,Yesus mepa yeruku nena mekate deko neyei mire poiorupuku. 26 Atei dekai petokura daerah sipa-sipa saniyami. (Yesus dou tepenya tetro bite poi mekompuku) 27 Yesus nepere oto eu.dou tepenya tetro bisirei nete metosure tawekeinmi ate napekeimi.Dau niyei dete poi mekompime. 28 ne ate betoupuku,ne dobikena mepa yeruku Yesus nete ate sanuwu,we percyaya mekornate de yekote mekotipini,ya Tuhan. 29 Yesus ne dobi kena doute meka sumpuku,nete ate sanumu wei iman kenane keu sate." 30 ne dobi kena dou duwa erepiki,Yesus nete ate sanuwu da yekote tetro sitena atena sanipenya." 31 nepere nedobi poi orupiki.ne ate dekai petokuraye ate mekom-biki,Yesus kena wadote daerah sipa-sipa dekai saniyami. ( Yesus abanya tetrote poi mekombuku) 32 ne tetro bi duwa kei, doute tiyai tetro kasopere abanya tetro,aru peko-peko mekombuku Yesus kewa dekanimu. 33 nedeiti aru pekote baya duwa sekumpuku ne abanya tetro poi orupuku,tetro teren dop`re herante mekeyai,nepere ate seiyani herante meke-yai ate seiyani,Israel kanina damena yeko dou tepei kate. 34 farisi tetro ate seiyani,da mopena aru peko-peko deko aru pekote baya sekummu. (Yu kasopere kembari tetro serei bete) 35 Yesus otote waru you kota-kotate,desa-desate yembuyone awarite sanu youme di sinagoge-sinagoge injil kerajaan sanuyoume tetro kena pekote tetro sanumunate poi mekeyome. 36 Nepere Yesus doutetiyou tetro teren dopere nete kenabisete dereyoune,tetro si wakebai,si nena yereu nare-nare,nepere domba-dombapa aropuku tanpa gembala. 37 Nederaiti murid-murid ate sanuyome,nepere yu kasopere wewai kembari tetro sereibete. 38 Nemane deraiti awate ate sanende da panenan tetro neye keu nenare deraiti kembari tetro dewa mekombine menai. YESUS MURID-MURIDTE UTUS MEKOUPUKU 1"Yesus 12 muridte sumupuku mekai,ate sanuyoume nete wakete ate youme,tetro sanamunate poi mekomende,aru peko-pekote baya sekemende.penyakitnate poi orunai. 2"Da wado-wado 12 rasul Yesus.besikana.Simon Petrus ,Andrias,Yakobus, zebedeus,niyei Yohanis 3"Pilipus,Bartolomeus, Tomas,Matius,Yakobus, Alfeus,niyei Tadeus 4"Simon zelot tetero,Yudas Iskariot Yesuste naite mekoupuku. 5"Yesus 12 rasul utuste mekopuku nate ate sanuyoume di nipi nerone tetro sisi kanya neropana epeinya,nepere kota samaria neropana epeinya 6"Weye endena domba-domba peko orainyate di israel kanine kai. 7"Nepere weye endena ate mekombinde kerajaan surga nepe duwa noprupuku 8"Tetro senate poi mekomende duwa sounate warite tamende penyakit kustanate,aru peko-pekonate baya sekemende.da yeko wete ateyamme,wete saniame dengan cuma-cuma. 9"Emastena atoupei epenya, perak,tembaga neperna bang yekepa beyauna. 10'' Tas nipiteuwarendena ,mayon po bisirei ,oto ere , kate,nepere tetro si sawarote. 11 '' Ne kota ,desa sipa endenate sime wete atoneme nepene kende nepere Meles dewa mende. 12'' nepere nemepa eyupa endena ate poite mekombinde. 13 ''nemena tetro wete poi dua atonaime , ne poi nedamba mene.ne yeko poinya mekopenya , da yeko wei damba nekewa dewa mene 14,, Sime nederaiti wetena atomipenya , wena atena betoi penya , we baya endenatena , oto temena basete ane bapibinde. 15,,De wete ate senamena nena yeko yansine sodom kanine gemora pere mekekona ne kotane mekopukuna mane . MURID NENA YEREU NERONE NETE NARUYOUMU 16 '' Dou tende de wete domba nerore peko neropa endenatena , nepere wena yereu warikena yereu, nepere awe merpati mane kende. 17 '' Nederaiti, tetro si wete peko neropa wete bisi-bisi mekonaimi, wete sikena meka damba neper sanhedrin wete oye tutu nai nena sinagoge-sinagoge mekonami. 18 '' Wete atonaime, tetro detre-detre neropa raja-raja neropa atonaime ende,De tansate.Dena a warite senamu nemena sate mekonaime. 19 "Tetro sikena damba atonaime ende ,we endikina dekokroi penya,neperna ne serenya wena a beamane sane mende. 20''Newena ate sanemende,Awa Mang tetro kena ayo mire wete wakete imime,ne wakere we ate sanemende. 21''Do keka-dokeka site naite mekonai nepere tetero orunai,awa yeite naite mekonai,yei nai-nenang,yei awa nawa kena a betoipei nepere nete baya tutunai sisi wete yembete kenai.de tansate. 22''Wete yembe orunaime dena wado tan sate,sime nederaite,de wadote semate kenena ne tetro poi damba mende. 23''Wete bisi-bisi kota sine mekonaimena,kota sipa ende.De wete a norunate senamena nepere we yekotena noupa meko penya,De wete ate senamena kota-kota israel noupana mekoi penya ne tetro yei dewa mena yonsine. 24 '' Murid nenei wapana detre tena yepoi penya nepere hamba nenei wapa deretena yepo penya. 25'' Murid nepere guru mane , hamba nepere tuan mane , ne tetro nete simenainya nemena tuan beelzebul , ne peko keluarga nerone tukanainye. AWA MANG TETRO ENDIKI TE DEKOMA 26 '' We endikitena deko kroipenya , tetrodes kena a mosrei seinnanya we netena aroi pei . 27'' De wete senamena yansina a kepe-kepe nerone kiyate neprenya kiya nerone mekate kate , we ate bentekenya beteyau ne ate me koti damne seininde. 28 '' Ne yotena endikitena dekoi kropenya , nepere waritupu pekotena mekoi penya . 29'' Awe biserei naite meko naipine dera besika donai nepere ne awe bi serei apa kani damba yereu toupuku Awa Mang Tetro kenapana erikropei. 30'' Nuwa tenainya meternamane duwa bembiki . 31'' Neperna endikitena dekokroipeinya we yereu poi te mekau amberawe pipit pa arai piki . YESUS NOUTERNA 32 ''Sime nederaiti dena wadote tetro sikena bekone sanemene . De nena wadote Awa Mang tetro kena diyane iten seinine . 33'' Sime nederaiti Dena wadote a peu-peu orununate, De nena wadote Awa Mang tetro nena bekone itin seinine . YESUS NENA YEKO BEYAMAN KEU 34''Emendote meko mane , de metena da bumipa doipeimipei , De metena metekate dote mete. 35'' De metena tetro te baya mete wasine do yei naikena nerore , mire yei nenang kena warore , niyei mire nenangmutu wa nerore . 36'' Ne ekiri-yembe keluarga nerone neme kenemene. 37 '' Sime nederaiti nai-nenangte kenabisete derenena nederaite dete kena bisete denene . Sime waritiki kene mene nena yereu dua narengkrone. 38'' Sime nederaiti dena salib tena eritepenya detero tawitipenya de netena kenabisetena derenipei. 39'' Sime nederaiti nena wanurute semate kenena , ne tetro nena wanuru duwa karumbine, sime newa wanuru duwa karum netetro de tante sate. AWA MANG TETRO POI 40 '' Sime wete donewena , ne tetro dete dekote . Sime nederaiti deteko netena , ne tetro dena Awate kenate derenena Awa dete duniapa utuste mekopuku . 41'' Sime nabi kena yekone donena , ne upah nabi sime tetro poite donena , ne tetro nena upah poi nena upah tetro poi. 42 '' Sime wete bute iniwena , ne tetro nena yereu poi ne tetro murid kena wadone , ne yeko denorunate seitene mene ne tetro nena upah karipipei. 1 Nepere Yesus uena oto touna sekero meka bite butu bipere nate ati ayekote saniumpuku kaye,nenepeu senote kiriyomu awarite neyo keua kota-kota pa saniyomu. ( Yesus pere Yohanis bukroi koi pere) 2 Nepereina,nepere Yohanis ,boiyenu teneyou,Yohanis nenei oto tounate sekerote sanumpuku, 3 Yesuste ate siriyani,''wekaye neyei weye meke bei, yesite nekewa tena?'' 4 Yesus ate saweke neyote saniyomu,''endenakaye Yohanis te eu sanende weye wei beutekei we batau wei doune tanu. 5 Dou bisenu detero doute tai,mendaina detero oto tewerai,sanamuna sisona poi ourai,bentekei betoipenya beutekei te betai,duwa souna dewa deiyai nepere kani-kani nerore kaina awarite betai. 6 Nepere,detero nare-nerete meka pareye pereyomu.'' 7 Nemenakaye,neseray dua kai Yesus nekewa detere tereugte,Yohanis keua yekote saniyomu,''webeya yekote sena nerone tambuku? suru besika te aru ye mapi youni? 8 We kaye beyasate teni nate nekewa kan? detero mayong bu poina pediye andewa poka kena diane. 9 We beya te teni kewa kan? akeyana detero? teperei,deye wete sena menape,ne detero detere akeyana. 10 Nepere,ne detero semokepeipa weraipiki: 'doute tei! akeyana tuwa sanumpuka meke aleyei nipite kiyaye menunikate. 11 De tepereina wete sename,wena nerore mire besika yeite seneone mene wena bekoune wene tepene neyei detere,Yohanes bu kroi-kroi nepere na kaye.aleyei neku, terenewai waridiane neyei detere nembere, 12 Yohanis bu kroi-kroi kena sereinya nepere wari dia sangkei peraye,detero tereng sangken peraye miku kembari sedoperena te mekai. 13 Netenate,akeyana tereng pere ati ayeko sunapere ate kereyai neke Yohanes kena sereipa. 14 Nemena, te wedayeko te doute wate, Elia nekewa meueneite. 15 Siye ye beutekei perena nete betoude,nete poitere betoude! 16 Beyamane, nesereinya yeko mekounate? nesereinya yei drou mane dia nekaude werende, henei yauna pere, 17 Damane seiyani,'de wetena suling te da mepate,we buse koipei.de wariye te da dineate, we lu yekote keipei.' 18 Nemena Yohanes mekena sa amipei,bu anispei nedamane seiyani,'ne arupeko nena wayeupa.' 19 Nemena kaye,detero yei mekena sate aniyou bute aniyou, ale damene seiyani,'doute, te tetero besika sayukuna pere bu yukuna pere,nena seray dera kopri-kopri detero pekopere.'nenena tena,mendo eiyo nenei kembari.'' ( Mendo doipei deterore wa semate keuate) 20 Nepere Yesus karore-karore wariyou Yesus nena kembari te mekeyou yekote mekeyou tetero neneipenya metopuna birisipeinya. 21'' We peko damba ende,khorozim! peko domba ende,beisaida! nepere,nemena yeko-yeko wena ne ki yanei wenai Tirus ne mekeyouna pere Sodom na pere,da seray dwana birisipei mayong neko-neko te titaipai ki tipa te bepa sewaipiki. 22 Netenate,de wete da yane senanena pe yekomekonena, Tirus pere Sodom pere mekeyouna nane nete tikande wedamba. 23 Wekauna,Kapernaum,wena wado yaretere na nopana mane iwe? ambai, wepe wena wado yerene kani damba na mane, da yeko-yeko wena nerone mekone Sodom na wane,ne kota nenuken da sereipa meke. 24 Netenate, de wete da yane senamena nete erimapikinapere, Sodom kauni mekeyouna mane wete tukanimpiki.'' ( Bu warika detero Yesus kena watoupa) 25 Neyana Yesus ate sani yomu,''awa dewete ourawe awamang,manonapere dayodanuapere,teperei da yekote yene narumbuke detero yasebupoinapere mendo bupoina pere, da yekote yei drou kenapa kiriye me. 26 Oh,Awa, nemenate wena bekoune. 27 Yeko meterna mane dena damba duwa kerotupuke dei awa. nepere, deteroyei detena aroipei,de weibe Awa;detero wa awa tena aroipei wei yei yupubeinya ye nepere detero weye kena te kiyena beite saniyeme. 28 Dewa mende meterna, mane bu marina osete tukanuna,de wete pena-penate tatempiki da ose ikamenape nepere aroude deka ose pedaye kena te mene,dekoi-dekoine wena waripiki,wena tong kenakarite. 29 Ne ose nete ikame,nepere dete arotende kena temene-kontemene apadusung krone,nepere wena tong kena karite. 30 Nepere,ne ose kiya terepena-penatere." ( Meka bi butu bipere) 1 Neyana,wariyei tuputena yau gandum mika dambere oto te kai nena oto touna sekero munute tukayani,gandum nate,aniyai. 2 Neperna, kaye perisi tetero dou ye tampiki,wariyei damane saniyani,''wariyei wena oto touna sekero besa kembari tuputena yane makai.'' 3 Nepere, wariyei pasisi tetero te damane sani yomu,''wekaye Daud kena semo beipei nena oto touna mutute tukakani, 4 Beya mane Daud wari bu ongko napena te keangke,noru nape ne dena maungke yekote na pena we amipeinya nepere nembere kanya tetero pere,noruna iman serai tena? 5 Nemena,tena semo we bei pei mang kena yeko,tuputena ya,iman seray wari bu ongko tuputena ya tena meraipiki da yekote na narimbipei? 6 Nepere,de wate senameka pedaye de deretere wari bu ongko dapene da. 7 Nemena, kaye dayeko we duwa arambuku:'de wete sename pedaye kena bisete mangkena yekote',weda yekotena tetero tena o setena ini peinya. 8 Nemane,ne mang kena tuputena ya.''wariyei siri yomu simiye dembere.'' ( Wariyei tetero te tuputena yane mekombuku) 9 Nepena oto te kanya kaye,wariyei neserai kena Sinagoge pa. 10 doute, ti you tetero doyei besika nena me mekasu mendai.nemena kaye, nepena yo wariyei te sani yani damane sani yani,''nemena kaye tuputena yana tetero tena poi na mekombunu?'' wariyei te wapikani nisikoruadanate. 11 Nemena,wariyei nete sani yomu,''simi ye wena nerone domba besika waru,ne domba merasipa kombopa erimimbina tuputena yane,ne kewewa ne domba tena dewa donene kia pa tanembini? 12 Detero yei kena yeko detere ne domba perena erikroipei! nepere kaye,teperei tetero poite tuputena yane.'' 13 Neperna kaye,wariyei ne tetero sani yonu ,''meka te dewa iti.''de detero mekate nengsukn poite orupuku nenei meka poi kiyouna mane deyupuku. 14 Nepere,farisi tetero dua kai ate ai boupukuna kaye nete masiyani,beyanane nete nikorupa nate. ( Wariyei,mang neite kurupukuna ) 15 Nepere,wariyei,da yekote arongbuku,nepere baya ke tetero tereng nete tawekani kai poi mekeyomu, 16 Nete sani yomu nena yeko meke youna tena serai siaroipei. 17 Da yeko mekanatena Nabi Yesaya nena semopa duwa mereupuku: 18" Doute te,dayei dayei dei kurupuka,nete kenate kerombuka,nena damba dena tong kenate kerombuka.mang kena mendo wariyeite nena damba kerombuka,dayei tenate serai bera-bera site. 19 Ne a saripei,a ketereipei,tetero si nena atena mipi nerona betoipei. 20 Suru baya disimbina tei keroipei,sunbu dua mareutena ke pei pei. 21 Nena wadone,serai-serai si nete tenai.'' ( Wariyei kena yekomeke youna mendowa wariyei mang kenare ) 22 Neperna kaye detero besika aru peko nena waburune,doubise pere amou mouna pere,wariyei kena watoupa. ate kani mekai nepere wariyei poiye mekompuku doubisena douti you amou mouna ate seyi younu. 23 Detero tereng ki yanya tengkeng te, bapiai ate siriyai,''nemena dayei dand niyei?'' 24 Neperna kaye,farisi tetero betapikina damane seiyani,''da detero aru pekote-pekote baya sekumuka nemena Beelsebul,aru teaai ke wadone.'' 25 Wariyei daserai kena mendote duwa aroubuku damane saniyomu,''Kerajaan besika baya beseuai menai nenei wate nenei wate e kirete dereuani,nemena tepeipei. 26 Nepere sekai-sekai tena bayana sekingbipei,baya besenai menai nekoi wate ekirete dereuani.beyamane, Kerajaan poi tepene? 27 Nepere,de wariyei,aru peko pekote baya seketem piki nena Beelzebul,nemena tena si siniye wena yei nete baya sekenempini? nemena tena,nenei da seray nenei wate Hakim te mekonai 28 Neperena tena,nemena mangnewa mendowariyei,wariyei aru pede-pekote baya sekeneme,mang kena Kerajaan wena damba duwa meke. 29 Bei,beyamane tetero si wakena tetero kena mepa eyupune sasesite baya neoune ne detero pemipitena poina dimpei? nepere, tetero wena sate bisi neorune. 30 Wariyei nete sani yomu simiye dembere ,dembere wariyei pere derane.nepere,simiye demberena kopirimbenya baya besai-menai. 31 Nemete,wariyei nete saniyomu wei de keometena tena akari dere yena tena wetena baya su kutenpina,nepere mendo wariyei akari te seiyena baya sikimpei. 32 Netenate,simiye mendo wariyei akari sanenbina wetena baya sikimbipei,daserei re wepere bepa di wana.'' ( Ono tepeuna nena yure aro manbidi ) 33"Nepere ne o poi,newenatena ne ouopeke.nena yu pekobei,netenate ne ono tepeuna nena yu re aromangbini . 34 We,wari serainya keu nu,beyamane we seranya nu a bu poite seinde? newene wei me dekore, emburune seinnende. 35 Detero poi nenei medekore kembari poite,tetero peko nenei medekore kembari pekote. 36 Nepere,wariyei ete sanumuna a nare-nare te tete se yanina,neserai neyote sawekai tuputena yane. 37 Netenate neasei yena,wetepoite seinani,wete nisikoruapa. ( Farisi teterope mangkena yeko semate kanya seray pere yekote kiripinate ) 38 Nepernakaye,mangkena yeko semate kanya pere farisi tetero wariyeite saniyani,de wena yekote kurupunu nete dou temang biminate. 39 Nemenate,wariyei neseray kena ate sakewe damane sani yomu,''we seray peko misikorua beya yekote. kiritipinate,nemena,da yekote kiritipini tenenbinde,nemena tena yekote Nabi Yunus. 40 Nemena tena damane,Yunus ka dere kena yase yenu ya namingbei, deneng namingbei kani manue tenombini. 41 Niniwe tetero esune tepende wembere wembere da seray pere tuputena yane wete nederati o sete tukanembinde nepere ne kewa dewa birinsinde awarite Yunus. kena, yeko, mane betoude. 42 Mire detere darisuna nekewa neyemine wembere-wembere da seray peretuputena yane erinai ne osete tukanembinde nemenate neye mane yo tupu mekongbukunapa Salomo. kena eiyomane nepere,tenani Salomo kena yekome dere tere neye da meka tepa. ( Nisikorng te neyu ambai tere ) 43'' Nepere nisikorua aru tetero yei kena wa yeru baya ke,aru kena oto tuna nou-nou bu banya noure note ini kewa ke,nepere ne nou doiteipei. 44 Nemenakaye,aru damane sei yonu,'de nekewa dei wepate,de mopere baya mekea.'nepere,nepa euya keka,ne aru nenouna ne tetero ambai,baya dua mekombuku,poi dua mekapiki. 45 Nemena kaye,ne aru nekewa kena kaye aru nisikorua, te nukea su sunabi oru kepawe tere te nena wayeune ne aru wa yeupa mekai nepene mekai kiyai,nemena kaye,tuputena ya newa we pekotere yeko manina terena mane nemena yeko a seray kena yekone mekone arewa dopre ( Wariyei nena menerona tepereinya ) 46 Nepere wariyei tetero tereng pere ateseiyani,doute te,dena nawa pere dena dokeka pere bai sunu mekai tepai nekote urei wariyei pere ate seininate.'' 47 Tetero besika nete ate saniyonu nya,''doutei wena nawapere wena dokeka seraypere baisune ne tepai,yekote urei wenbere ate seindenate 48 Nepere,wariyei atesaweke tetero neta atemuna wariyei ate munu sanumbuna tetero te,''simiye dena nawa nepere simiye wariyei kena do keka? 49 Nepere wariyei mekate durapuku nena oto touna tepeyanya pa wariyei ate seiyonu,nemena,simiye dena awa kena yekot poi nekonena di wariaiane,ne dena weko dopere weku mire pere,nenei tenang pere wariyei nei wapana seiyonu. 50 Netenate tetero siye dei Awa kena yeko wariara ne keuna te mekonainya ne dedei dokeka do,ne dedei mire keka nepere ne dei nawa.'' ( Meka bite butu namin bei a,aroi-aroi mika yeko sutnate ) 1 Ne yana tena,wariyei miere baya ke bu yene keki you. 2 Nepere, tetero tereng nena wayepa kopiri yonu.neperenakaye,wariyei i daman keki you,tetero tereng buyena tepeyai. 3 Nepere,ne a aroi-aroi te ate sani yomu,damane,''detero besika ke anu te asoina kwa ke, 4 nesonine onu te ke aseyou,morei onu nipiyepa yoyai,nepere awe mekai baya mai anupuku. 5 Onu si oru damba yoyai,demate kampa yoyai,serai beite deiyai kani yeupa poinya eipei. 6 Nepere,sonin tetekoi ke,neonu sonin namune dua keraiyai nepere. yenso tetoipei,neonu dua keraipiki. 7 Onu sanera damba yoiyai nya,sanera dua beyaipiki. 8 Nepere,onu kani tere poipa yoiyai nya yute ari yai,ne yu doa meka subei,si doa namimbei,si dowa besik mekabi pere. 9 Simiye bentei prena,neye nerai betonai.'' ( Wariyei a aroi-aroi te kiriyomu ) 10 Nepere,wariyei nenei oto touna mekai nete ate siriyani,''beyamenate weye neyote a aroi-aroine kiriyeme?'' 11 Wariyei ate saweke,''wepedaye ayeko dua arambuku wari diapana,da serai ne aroipei. 12 Nepere,ne yekoperena,neserai kasopere ora tumpini.nemenate,simiye ambai natena,simi yang nesapere duwa oto nani 13 Nemena sate,de neseraite a aroi-aroine sename dou tenai,douna tempipei,bentekeina betoipei,nepere aroipei. 14 Ne serai tena,ayeko Nabi Yesaya a duwa seyumbuku,bentekeine betenai,nete betonde,da yeko we aroipei.nepere,dounetende,doune teune,da yeko we aroipei. 15 Nepere wena kena dua sawete tampuku,bentekai duwa bepaiki betoipei,wena dou duwa bepaupiki.nepere nenei doutenai,bentekeine betonai,kenane seinani,nekewa dekewa dua burunaisimi.'poiye orunai. 16 Nepere,kena bisina doune tenu bentekei ne betou. 17 Dewete tepereinya senamena pe Nabi kasopere deterepoi kasopere da yekote dou tenaite weye da tamunate,douna teipei,bentekeine betounine we da betau na mane,nebetoipei.'' ( Ayeko teperei a aroi-aroi onu korona ) 18'' Neperenakaye,bentekei betonde ayeko tepereina onu karona. 19 Nepere detero awari betonai nete poina aroipei,nisikorua mene baya mene orune nena kena wari ambai. ne onu mipi yepa yoyainya. 20 Nepere oru damba yoyainya,ne tetero bete yainya kena poipa kena karite dereyani, 21 Ne yensopoina tetoipei poi tepepei.nepere,ose akari-apeko awari, yeko ne apa biriatene. 22 Onu sanera nerona tetero awari betonai,amise-nuseke apeu-peu nerone kasopere orunai awari poina betoipe yu ambai. 23 Nepere,detero onu kani poipa yo yainya,newari te kena poipa oriyai.ne detero poitere nena yu doa meka sate ne damba damba,doa naminbei nepere daa besika meka bipere.'' ( A aroi-aroi sepo pekopere,Gandum pere ) 24 Wariyei a,aroi-aroi site neyote saniyomu-damane,waridia,'' keuna pe detero onupoite mika damba asoina mane. 25 Nepere,tetero yukute duwa tenaipiki,nisikorua meke osinu te Gandum neropa nu soupukuna kaye,dua ke. 26 Nepere ne onu de yainya kaye,osi-osi pere deiyai. 27 Neme kaye,Hamba-Hamba mika perena yo mekai tua mai te saniyani,'awa,wekaye onu poibeite mika aseye? nepere,mopere osinu mekai? 28 Neyote saniyomu,'detero peko nekote mekeyou.'nepere, nei Hamba-Hamba nete sani yani?'beyamane weye eu nebeipa enu kopurami? 29 Nemena kaye,tuan neyote saniyomu,'ambai! nemenatena, weye nete nebeipa,kopindena tena osinute Gandum nutena dawipei. 30 Nepene deire nebei tepenai yu yane wande dou tema de weteni kasuna yote ate. santeme,memetena,osinu nebeipa keroude saye,'' beinde singdamba barunde siugu dekenai nepere Gandum na te gudang pa.''''' ( Wari di sawi namane ragi mane ) 31 Nepere wariyei a aroi-aroi site nekewa saniyomu,waridia sani namane,''detero mika damba tekereuani. 32 Ne oroungnu neka tere newai nepere denanya,ne detere orongnu sipere,nepere ono simane awe ye nia noka na te nepa nena misedamba.'' 33 Nemekaye wariyei ate saniyomu a aroi-arai simane,''waridia raginane,nawa done tipa buran kiani tepung mang ko naminbei metername birin bui ragi pere. 34 Da yeko wariyei neyote tereng te saniyomu a aroi-aroi mane areyou. 35 Nemena kaye,da yeko noupa orunaipini yeko Nabi, duwa keraipiki''de wena embute baya ereutetene da a aroi-aroi,de da ate santemne neyene keuna da douya te me ke konena.'' ( A aroi aroi sepo nisikorna ) 36 Nepere kaye,wariyei detero tereng te datampuku meyeupa nepere.kena oto touna nekewa mekai damane saiyani ,''da yekote date sanimpine a aroi-arai yeko asinika damena. 37 Ne ate saweke,detere onu poite keronenena ne detero yei poi, 38 Mika ne da yo dane.onu poine Kerajaan yei,osinu ne yei nisikorua yei, 39 Nisikorua onu aseyouna ne nisikorua sua,nina ya pana yekote mekone,nete erinaina neto-neto pre yo. 40 Beyanane,yeko nemanbei dayo asimane koprinani king damba,wenane tuputena yane. 41 Teteroyei nena akeyana neto-netoprena yo menai,neorute nebeipa menaine koprinbi nioru nisikorua nepere tetero nisinoruate meke yanya yopei nenei Kerajaan, 42 Neyote nenei sing damba nenouna dimikurung eti temba keurung pre. 43 Nepere,detero piam banya nena kiya soninkya name awa mangpre. nena waritiane, simiye beutei preng da ate foi betoude.'' ( Waridia keuna dramane ) 44'' Waridia keuna de dramane da yo damene teuwu,tetero tanikena tederani,nekewa yepa sesiki tenou.nepere,kena karine,dua ke,meyena mane nena mena, sate naite mekopuku damikate derate keteupuku. 45 Bukesika nekewa,wariatia keuna nai tetero nane da mutiara ureina mane. 46 Da mutiara dekona te kenena kaye nedera detere. ( Wari dia nena yeko kaye tangke kemepina mane. ) 47'' Nemane ye,wari dia keuna yeko ka kena tangke te peto mekambiki,kabisi-bisi ne yepa tanekani. 48 Nepere ka duwa kemenpuku,neseray kisikapa dari nepekai mekai kisidamba, daripa ikan ane mekei kiyai,nepere kate nebeipa kopri yani dari tangke pa ori yai,nemena kaye ka pekote baya baiyai. 49 Nete nate,da yeko tuputena yani mekone.nete-netoperena yo kaye wasinai pekote baya barunai poite mekapa orunai, 50 Nepere detero pekote singdamba barunai.nemane ne nouna nekaye nurunampiki eti temtete bapenai. 51 Da yeko we arambuku?''ne serai ate sawekai,''teperei.'' 52 Nemane,wriyei neyote saniyomu,nemenate,saniyanu. 53... 54 Nepere ne nederaiti nenei kota nete sengkainya pa,ne semote Sinagoge kiriyomu Sinagoge ne yokena nepere neye tengkeng te mekeyai,''apa disaing kroke damane seiyani mo noure da tetero mendote deko da yeko-yekote meke mekon? 55 Nemenate da yei nai o kembari suna? netenate nenei nenang Maria,nepere nenei dokeka seray Yakobus,Yusuf,Simonpere,Yudas? 56 Nemena kaye nenei mirekeka ena nerone? monoure da tetero da yekote deko?'' 57 Nepere ne yo kena seraite netenate,nemenate kiya wariyei nete ate seniyomu,''Nabi tetero besika nekena de komipei,netena nei nonue nenei miene,'' 58 Nepere, ne neinoune yeko sisitena nepena mekoipei nepere nou terere neyo aroipei. 1 Ne sereimya,Herodes tenai te ne wilayah me kiyou,me akurung te betoupuku wariyei kena wadote seiyani. 2 Neperenakaye,nenei oto-touma te ate somumu."nepene ye yohanes pembaptis,ne duwa sesikite ne nekewa dewa souna tetero nerore dewa yeyemuku nena kembari bisi-bisite eune meke mekou." ( Yohanes pembaptis ambai orupuku) 3 Neperena kaye, herodes yohanes te mekaye awekai saye bei yai piki,dekaini tahanan pa aine tumte ke Herodias patya tenate,pelipus nembire,Herodes nemem. 4 Neperei nakaye yohanes nete damane samune,"nemena ambai ne a noruna bai de wetena dowipei Herodias." 5 Neperenakaye,Herodes nena kenana,"seyunu yohaneste,baya tombinenate ne endikite dekou tetero tereng nerone sate ne memdote kene mekoumu yohanes pedaye Nabi. 6 Dayana,Herodes nete sengkainya yapamu,nena yei mire nena bekoune busekou,Herodes kena kenate suwa-suwa burumu. 7 Nepereina ne ate saweke webwya satena kenate yei mire tikaiyene. 8 Netaiye,nenang nete aye samune-aye wapune,ne mire neye ate saweke."dekewa na yohanes pembaptis kena tenaite dewa donde mende da mampan dampa meseng singde." 9 Nepereinya,raya nena kenane nungderaipiki nemane keu wei kenane ate dua saweke da tetero-tetero sate nebeine aniyate,neye ate senaimpiki neyekote ikaite. 10 Ne ate sanumpukuna kaye yohanes kena tenaite penjara yemu baya nai ketembina te. 11 Yohanes kena tenai donde engdena nampan damba esengsingde nemire kena meka inende nedone ne nenang kena meka inene. 12 Netaiye,nena oto-touma mekai Yohanes,nena wa beite maintekena baya main dekone kani pa duwa ai sesuku,neperenakaye ne dua kai wariyei kenapa ate aine kerombuku. ( Roti mekasu bei ka biserei dowa mekasu serei tetero nena tereng.) 13 Netaiye wariyei ne akurung te betoupuku, nenei wa te metopa sukum suku ipa sakokone,tetere bainya noune ye kaye kekiyou,netaiye tetero ate betainya kaye,newande metore damun suku oto kenkani yore-yore wariyai. 14 Neperenakaye wariyei kiyapomu,ne doute teu tetero tereng derone damun suku mai,nya,ne nete temu kenabisete deremu,neperenakaye ne samomuna tetero te poiye meke you mu. 15 Ya nepe demempa eu,nena oto-otouna wariyei kena mekai nete ate mekai senani,"da nou adone kate ya nepe denempa eu,nete tetero tereng sanimpine yore-yore werari sate ourari mari neite anenai nyate. 16 Nemena kaye wariyei nete ate sanume,"nepedaye duwa na epeinya,we nete na sate atome ne nete anenai. 17 Neye nete ate senaine."e dapene katena ena mekane sa ambai,ena mekana sa pedaye roti mekasu ka biserei. 18 Nepereinya nete sanume."ne sate dewa dena watoupa atome." 19 Nepereinya,ne tetero tereng te ate sanumu we dewa me dasepodamene ane meke,ne wande roti mekasupere ka biserei mekapa atoupuku esune ketepeu ma pa doute teu awa mang te ate ke sanune,nepoi ate eu mekoupu ne wande roti te baya eu beseupuku nakaye nenei oto-otouma mekapa ate kome,nena oto-otouna tetero terengte wasya mi. 20 Nemeyena mane sate anaipiki yasate meyenamene duwa mekai pi.neperenakaye,nemeyenamane roti baye pereyai nya popote nebeipa kopiryanina nena tereng dekainya. 21 Nepereinya,nemeyenamane sate anaipikina kaye na a aroi-aroi mane arai,doyei nena terang dowa mekasu serei,mire serai pere yei deroupere nena tereng bembipei ( Wariyei oto te nau dambemu). 22 Wariyei nenei oto-touna te aye susumu wera ipa esakopi we disuna suwa ende nemena te sanumpukukai ne tetero tereng te duwa sanumpuku . 23 Neperena kaye,wariyei tetero te duwa sanumpuku kai ne wande oto ye kenkene serodampa meu nepene soyei mane ike kiyou ne mendo te kene mekou mu. netai ye aye baseke yereu denempa eu ne soyei mane nepene keu. 24 Nepereina,i dari rena nepe baipa duwa meu nau orso bunapa-apa mekai sewai aru arma tere sepronu nau oro duwa-dewa kindiri. 25 Dade nene sonin aperaupa yapa eu,wariyei nau dambere oto t kenkene mu nenei oto-touna oto-touna kewane 26 Netaiye nene oto-touna dou te nau damba tai beya saye nau dambere dewa mu ,ne endikite dekaikroke,ate ketraipiki,wa neperenakaye ne aketerei-ketre,te ketrai ne endikite dekaikroke 27 Neman sate,wariyei seraibeite ate sawake nete nate ate sanumu."kenate wakete atanuru mendote mekanuru da deye mana we endikitena dekoi kroipeinya. 28 Nepereinya, petrus nekewa ate mekoupuku,"nemena wariyei we dete santipime nau dambere weke wate." 29 Wariyei ate,"mekoupuku."dewa mime!"neperena kaye petrus I yeru kiyapamu,mau damba yosuku oto te duwa waru wariyei kwa ke. 30 Netaiye,ne aru te temu,ne endikite dekou netai ye ne apa motupuku,ne ate ketrepuku,"wariyei dete mekapa douitime. 31 Neperena kaye wariyei mekate nensuku Petrus kena mekate mekaye aweke,nete samumu."we mendo wakebai wepedaye pro-proye nene wariye? 32 Ne meyenamane I yeu pa aisako puku,aru teme yerai orupuku.Neperenakaye,ne I dame ne mekai 33 kai oto butu disaykroke wariyei te ate senani,tepereithere,wepedaye awa mangwariyei nenei yei yarise yupubeinya ( Wariyei sanamuna tetero-tetero te poiye mekompuku) 34 Nau te serai piki,nekainya Genesaret kani pa ai akeko. 35 Neperenakaye ne nouna tetero nete duwa rampiki,ne akurung te dekai yopa-yopa disengkami meu tetero sanamuna meyenamane dewa ate kaimi mai wariyei kena watoupa. 36 Nenei kemate wariyei kena mekai kerani dekaye mekate wena mayong tupune meka te nepe ne sitipine,,tetero meyenamane mayong ne meke beite supuna we poi ye duwa orumbinde. ( Awai kena ayeko pere tetero yei kena pere) 1 Neperenakaye,Farisi tetero moserei ye tenai-tenai orudia na pere yerusalem yorena pere dewai mai wariyei te aye senani, 2"Nemena kaye wena oto-touna mengbera kena aye ko te duwa nerani? nepereinya ne meka nekitena bayana sikipi peinya kaye ne roti te amai!" 3 Nemane sate,wariyei ate saweke nete ate sanumu," nemena we awa kena akurung tena ate deranu nangbera kena oru diya na ayeko tenate seiyanu? 4 Nemane sate, awa kena ayekote mukropuku," awa pere nawa poi ate merenu," netenate sime awa te pekoate sanunuma, nawate peko ate sanununa,we baye nai tombine? 5 Nemenakaye,we beya ate seiyanu,tetero simbiyan ye awa te nawa te samuyomu,' nemena kaye nesa ikawina awa nang wariyei kena meka damba bei nai,"' 6 Ne yei awa nawa tena poi ate na simipeinya ne yeipeko,neperena kaye awa nangwariyei kena aye yekote baye simapinate ayei yeko orudamenapa manseine. 7 We tetero peko ,noruna pedaye Yesaya ne yekote da seyunu.edamba sanumu: 8 Da kanina tetero date poi ate neraite nena emburure senaite,nena kena pedaye ambai baikra terene waru. 9 Ne,apeu-peute orainina nete oto butu disipiate ne te senante nete kiramte ne yeko-yeko da tetero nekatena."' 10 Nepereinya,wariyei karite sumu tetero tereng ate seiyante"bentekeite betoma mendote mekomane kenapa oruma! 11 Da beya saye lamburu yeupa ke kenane kene bapunu,tetero te pekotena mekoipeinya, nena kenane orokeimane emburure baye mainya ne tetero te pekote mekaimina" 12 Neperena kaye,nena oto-touna mekai wariyei te ate silani," we aroumbuke Farisis tetero ne akurung te betaipiki ne pro-pro ye ai orupuku?" 13 Nemenate,wariyei ate saweke ne te ate sanumu,awa yowalisena Dia nena mekarena osoiteipeinya ne o na baye dese mai yenso-yenso pere baye biri mai. 14 Nemena sate,nepedaye dou kepe-kepe na tetero bibina nane emburu bopa nai yombine." 15 Petrus ne te aye sanune,"dete neyekote kiyapa sanimpine. 16 Wariyei ate sanumu,"we nemena pene mendo dopeinya. 17 Neperena kaye we mende bai sa syei ana tena emburu pa ouratena neperena kaye yasepa tinatena nekewa yasere baye ma barune jambam yeupa ma barume? 18 Nemena kaye, beya saye emburure nekembaru nena kenane, kena seyunu mendone kai werai tetero te pekote nekomami nate? 19 Ena kenane sa yemo mane muneke,meudo pekote,tetero te titina mendo werai,mire kaina mendo werai,mire pe yukute tenorena mendo kai werai,bisite derautena,ne yeko-yeko ete nemei wepai mina ete pekote senaimina," 20 Da yeko nare-nare mena tetero te pekote mekamte na,neperena kaye sate anemana meka sikipeinya ne meka poi tetero te poi ye mekai mina," ( Wariyei kanaan mire te poiye mekoumbuku) 21 Neperenakaye,wariyei dipere dewa mainya ne sikaingsiki Tirus yo pere Sidon yo pere nepakai. 22 Ne doute tai,Kanaan mire ne sereire ne dewa mu ate mekoupuku," de te kenabisete derenime,Tuhan,Daud niyei! ne yei mire nena wapa aru peko sakeko ne wa pekotere te tikamu." 23 Neperei nya,wariyei nemire tene atena mekoipipeinya netaiye nena oto-touna mekai nete aye seisani," baye sekamburu nemene beite aketerei-keterei beite netou sutu sumu 24 Nemena kaye,wariyei ate saweke,nete ate sanune,"depedaye awa santupu domba-domba Israel duwa kaupaipiki na te ureka mu. 25 Nepere nakaye,ne mire dewa meke nena bekoune oto butu te mudusukroke wariyei,te sanune,Tuhan we detena kenabise bai,Tuhan dete poi ye mekoitipine. 26 Neman sate,wariyei ate saweke,nete ate sanune,"ne pekote mekeyena yei derou kena roti te neye yukukena emburupa baliyemena." 27 Ne mire ate saweke, noru seiyene,Tuhan,yuku pedaye sa merereng tuam mai nena mejale apa yewanya te anai. 28 Neperena kaye,wariyei nete aye sanune," wai,mire wena kenane dere tere seyunu nemane sate nenei mendone nenei kenane seyu,"ne soninderatina yei mire poi ye orupuku. ( Wariyei tetero tereng te poi ye mekoumpuku) 29 Wariyei nepere kai,neyere ketaikeroke kisi kapa kai damau Galilea pa kai,neperena kaye ne mekodam kai nepene ane ikai kiyai. 30 Netaiye,tetero dero detere nete atiyamkroke, ne mekainya tetero mendanya,yaperana,doukepe-kepe na,abanya ye tetero tereng nerore sisiye nebure taupuku mekai, ne tetero-tetero wariyei kena oto toupa apa diyampiki nete poi ye mekompuku. 31 Neperena kaye tetero tereng mendopere titai doute tiyai abainya ate seiyani,mendanya at te werai,yapera napoiye ouraipiki,dou kepe-kepe na doute ai ereupuku,ne meyena mane Israel kena awa mang wariyei te poi ate melani. 32 Neperena kaye wariyei nenei oto-touna karite sumu ate samumu,"de nete kenabisete derane,, da tetero embere dapene tikimane kiyatena ya naminbei kiya te na nepereinya zah ambai,de netena duwa na sanimpipei ne meyenamane mununa wa siye nipi nerone apa ne elimbine. 33 Yau na dero na yei Yesus te ate senaini ate seiyaini mo noure mo pena munu sa bete roti e ye doma damena nou ne da tetero tereng dopre na munu sa te donai anenai.'' 34 Yei Yesus yau na dero na te ate sanumu,''yau na dero we na munu sa roti tereng moserei?'' yau na dero na ate seiyaini yei Yesus te ate seinaini.mekasu su na biserei wande ka pane mo serei bete. 35 Yei Yesus ate sanumu tetero tereng dopre na ane da kani dambene kenai. 36 Yei Yesus neye munu sa roti mekasu su na wau biserei wande ka pane bete te meka dambene tepu ate seiyunu nemane ate dua seiyumbuku,yei Yesus munu sa roti te baya keiyu moi moi ye wasu wande yau na dero na te meka pa atoumu nepere tetero tereng damba ataimi emburu pa dua anai yase dua suweipiki nou pa dua. 37 Nemane ne seraibra bra meye na mane munu sa roti te e'mburu pa dua anai,ne yo seraibrabra munu sa roti po te beipa kopiraini ne na tereng wangkoi mekasu suna biserei pa bembiki. 38 Ne yo seraibrabra munu sate dua ani yai tetero tereng siri aprau 4000 ribu nena tereng do seraibrabra wande mire yei tena a bembipei nena tereng. 39 Nemane nepere tetero tereng dopre yei Yesus ate da sanumu wei nou pa dua da kai,yei Yesus i damba sakekone Magadan yo pa dua da kai yau na dero na pere nebeinie. ( Farisi tetero saduki tetero pere wari yei kena kenate mekai wepa nina) 1 Farisi tetero pere saduki tetero pere wariyei te mekani wepa nina,ne yekote kirinimpinate Yowari sena dia te tenambinate derani. 2 Neperena kaye, wariyei ate saweke,"ya nepe baskeyereu denemba eu,we beya ate seiyani,"da yana a kereutere ma nepe yan ke kai meu ma nimi-nimi orukai meu. 3 Da yakau betene,aru arma terete sepronu ma wande nimi-nimi. ourai a nepe yereu basupuku? we nepane eri ke loi pei ena mendo ambai ene douteipei ma tena yeko-yeko acher zaman pa mu. 4 Nepereinya da yei ma tena mendo peko pere mire mendo pere mekan tena be koupa na beya yekoye mekombine,neyeko besikana ne ena damba na imipipeinya,neyeko pedaye Nabi Yunus kenane duwa mekoupukuna,"neperena kaye nete dane tamupuku ne duwa ke. ( Ragi farisi tetero pere,saduki tetero pere nete yeko te seiyani) 5 Nepere na kaye oto-touna,mekai danaute tewaikroke disuwa kai,ne kepa we ye roti te ouraipiki. 6 Nepereinya,wariyei nete ate sanumu,"doute tende semate warende da ragi Farisi tetera kena pere saduki tetero kena pere. 7 Nepereinya,ne wande ate sanumu neyeko nenei nerone ate seiyani," e roti tena atoipei mipei? 8 Nemanbei,wariyei duwa oroumbukuna neyeko tenate ate sanumu,"wei tetero mende bainya, beya tenate weye ate seiyane wei nerone keuna weye roti ambainya te mekau seiyanu? 9 Nemena kaye we mendo doipei,we mendo mekonipei roti meka su pe neye lima ribu tetero tereng neye anenainya wande ne saposi nena tereng keranjang mo serei kopiram buku? 10 Nemena, roti mekasu sunabi ne empat ribu tetero onenainya nena 2 a posi keranjang moserei kopiranbuku? 11 Nebeya mane we mendo tena doipe de wetena atena sanipei ne yeko roti atena ambai? nepereinya,wasena te warena da ragi farisis tetero pere saduki tetero ke pere," 12 Nepereinya, we mendo.tena poi na doipei ne atena saninpei wasema te warena da yeko euna ragi pana,neyekote kiramina ne tetero farisi pere saduki tetero pere. (Wariyei pedaye mesias) 13 Nepereinya wariyei Kaisarea pilipi,nenaklapa aiakeko, neye oto-touna ate sanume,"tetero kena emburure beta tena,simbiyan te tetero yei te seiyanu," 14 Ne ate sawi yai,"tetero siseiyanina Yohanes pembaptis sineman derati seiyanina Elia,sinemanderati seiyanina Yermia,siseiyani Nabi,"Nepereinya,wariyei nete ate surumu,nemena de dameka tepe 15 Nepereinya,wariyei nete ate surumu,,nemena de dameka tepe na simbiyan?" 16 Simon petrus ate saweke,"wepedaye Mesias,awa nenei yei yubenya!" 17 Wariyei nete ate sanumu,wete meka pare perenempine Simon Yunus niyei,depedaye dena wane aru pere wa sah pere neye wete ate sanumu,depedaya akurung awa kena di Yowari sena dia rena akurung te senane. 18 Neperenakaye,de wena wapane ate seiyane nete nate wena wado Petrus.nete nate da oru damene Gereja te meretepine miyenipi-miyenipi hades nepetena we ye noupa mekou pumu 19 De wete kunci Yowari sena dia kena wena mekapa oto-teme da yo damma we ye saye beimbindena Yowari sena dia rena nemane beinapine.dayo damna baya yerar nambine. 20 Neperenakaye,wariyei mendote mekomu oto-tauna te ate sanumu,we tetero sinte-sinte sanipeina depedaye Mesias. ( Wariyei nena tete yapana yekote kropuku) 21 Neyapa dewa mu,wariyei mekate kurupuku oto-touna te ate sanumu de Yerusalem yopa na te nena wate keneti kamu yeko tereng dopre yarise-yarise,imam imam tenai ahli-ahli taurat suruna ye,neperenakaye nete baya ai topuku yanamina ne dewa esua dewa yuyemuku. 22 Neperenakaye,Petrus mekaye wariyei te dewa yepopuku nena yekesuna meke,nete tangkene,nete aye sanune,"Tuhan,awa beiye neyekote wena ware baya sisininsine! da yeko nekewana wena wapana mipei. 23 Neperenakaye,wariyei metopa burusuku ate petrus te sanunu,"we dopere dena bere bayei! we masepene waliye! wepeneye oru sandungan dena wapana nemenakaye wena mendo besi kana ambai dipa dapa mekeyene neyeko-yeko awa kenarena,yeko-yeko sitetero yei kena kenarema." 24 Nepereinya wariyei nenei oto-touna te ate sanumu,"nemena sime yang ke nane keu dete tawe nete,ne tetero ne ate sawene nenei wate nenei yereute,da osete erengtene dete tawenete. 25 Nepereinya simei nenei wasematena kenate kenena nena wana aru duwa tetembina,neperena kaye sime nenawana aru duwa tetembine ne depatya tenate,ne tetero nenei pere nedona. 26 Ne beya sate nate ne tetero besikaye de kani kura-kura te neye a nene tepe,ne tetero nena wari tupu ambai orumbine? 27 Depedaye, tetero yei dama awa kena kemuliaan burune matena malaekat malaekat serai pere mate damena te mate tetero yei nena kenane poite mekeyai na nepete baya pere mapinati mate. 28 De noruna ate wete da sename,tetero siye dapene esune datepai tete te mekoupukuna ne aru ipei nebu daite doute tende ne tetero yei awa kena Yowari sena dia re menena." 1Wariyei,''Musa Pere Wate Kiam mupuku.- 1''ya makasu sunabei, wariyei yau nate simiyou. petrus ye,yakobus,yei.yohanis nena nekasi yakobus,ate komme.mekodamba ikai.nenei beite koi. 2"wariyei,nenabene wate bisimane mekaupuku.nena warena soningna mane erembuku nena mayon kreu-kreu oraipi. 3''neyo.doutiyai nena bekouna musa,pre elia,pre,ate wariyei pre sei yani. 4"petrus,wariyeite ate sani youne,''Tuhan,weda poi tetera.dedambre dapene kate.weye seyununate,Depare Namimberi Meremapine.Si wetenate Si musa tena.si elia tena. 5 ''petrus ate neme seyununane. ma'ye meke neyote dua mempreumteke;neye doute tiyai.akurung tebeteyai nemaneburure wariyou,Da yeinewaite weye kenate tukanende, bente keite betonde,'' 6"nena oto tauna ne ate beteyai.Oto butu kani damba dusai kroke,endikite dekai kroke. 7"wariyei dewa meke,neyote yekeryauyaumu,ate mekaupuku,''Esau yeminde,endikite dekoipenya,'' 8 neyo dautetiyai.nepena tetero mena ambai neyatiayainya wariyei nebei tepe you. 9 ''Meko dambere apa dewa yerekai,wariyei neyote ate sani youmu,Da,yekotena Atena seinipenya,kendemende,Ne,tetero yei','dua sauna nerore ine yemine, 10"Nena oto tauna.ate saniyani,''nemena kaye.ayo serai,ate seiyani elia nekwa dewa mene? 11'Wariyei ate seweke,''elia kena karo nemane dua keuna.neye menena yekote naupa mekombine. 12"nemane seiyanunate,de,'wete santeme elia dewane meke,we'kauna aroipenya manekau,wei mendona kembarite mekau.nemena karore sate teteroyei wena meka damene tukanene mene.-'' 13"Nena oto tauna mendote,meke yani,di a'seyununa,ete sanumuna yohanis kena wapanate di arou- 14''Wariyei''nena''oto tauna pre,teteroteren neropa kai tetero simeke.wariyei kena bekouna oto buteye dusungkroke ate saniyone 15"Wariyei,singko you si bu yeu pa yau. 16"Ne' tetero seiyoune''wena ote tauna kewa dekang kana,neyopoina mekom bi pei'' 17''Wariyei ate sani youmu, weda youna, wena yereu tepreina aseinipei beimasiyami.De, wena nerone da.kaye? wekaye aroipei. Nemena neyeite dewa doneme. 18"Nema nesate Wariyei Aru peke-peka te ate mekau pukune' yei kena ware baya ke, Ne pere dado newai poiye orupuku. 19" Nemena sate nena ototouna mekai Wariyei kena watoupa mekai. Nekewa dua kai nei beite kai kiyai ate dua dewa seiyani, Beya mena karore, E" di Aru peko-pekote na bayana sekimbipei?" 20" Ne." damba ate sani youmu. Wena wana. Aru poi keipei." Nekewa ate saniyoumu, Da" a"senamena wena-wena. Aru poiye kenaina. Ate mekou pune di mekotepeuna," Di pere baya ne!' Nemena yeko enana keipei. 21" Da mena karo keuna pedaye ,Mendo karonekema; puasa karopre, wande pekote baya tike mangsine. Wariyei Ate Saniyoumu Nene Tete Tenate. 22"Wariyei ," nene oto toenapre," Galilea yopa kopri yaune ne yote ate sani yomu tetero yeite. Niskorna meka damba sarnaipine, 23" Neyo nete baya tonai pineya namina yane deyembine nemane beteyai nena oto touna kenate tikai yani. Pajak Derate Mekonainya Akurung Wariyou. 24 "Neyo Kapernaum, yopa ai yakeko," Dera kopri-kopri koprianina yo mekai Petrus te ate saniyani," beyamane Guru kaye dadera kopirantena kaye mekoipei? 25"Petrus ate saweke," Yo nemena kaye nemepane keye, Wariyei ate dua ne seiyoune," wena mendona beyamane, Simon?" mopena.Yarise-yarise dayo damne kainya nederate orai?" 26"Nemane sate Petrus ate saweko tetero sikenare," Wariyei nena damba ate mokou puku,"Nemena ne yei baya amempinda. 27"Da menatena kena peko-peko mekoi peinya, Dua ende kembate, musepe, eteinde ka memete ye pombin dena, nena embrute kuraye tepende," Nepena sengte donde teterote ato mende site dena karopa mekonde." ( Yosna warina sime derete keu ) 1 Ne sereina,nena yauna mekai kia wariyeite ate saniyaine yosna warina simi ye deterte keu? 2"Nekonate Wariyei, Yei nangkente, dewa sumung suku neyokena waneropa tambauku. 3"Ate mekoupuku wete noruna ate da sename, we dekoi-dekoi te dekou nate, da yei kena wanane, warunate, yo warisnapa eu, 4 Simbi yang kenate apa dusunungkrone warene nate yosna wari warina,ne tetro yei yosna warina.nebei deterete ne kene 5 Sim yang da yeite kna tetere do ne nena nemena ne nei yei mane dena wadone seinenna,nemena ne dete nenei kenapa donete.'' ( Ate saniyami pekotena mekoi peinya ) 6'' Jetero,simiye da yei drou-drou nete kepani nate aye sanumuna, nemena tetero oru te nankoupa bonawi nau koti kene nawi. 7''peko da yo damne dua mekai werai,''nemena yeko nemane dua keuna tetero nepekote deko mekena,nenei wane tuka nembine 8''nemena meka,oto.yeko nare-nare mena,baya berou pune baya teupune warite keuna mendote mekou nena yereute poite keu. 9 ''Da dou nare-nare mane tauna,baya asu krone baya kenenu.wei yerete keuna dou osu bey teu.dou bibi mane teu do nawi sing damba kenenauoi 10 ''semate keu weye seyunu di yei drou teh, mendo nare-nare mane mekone perna.de wete ate sename,nena derona yosna warine yembununa awa'mang tetro te nemena beite,yo wari snane oraine. 11''nemenate,''tetero yei mekouna,da yodamba menena dua kari yainate poiye menemtane. ( Domba karupukuna ate aroupuku ) 12''beyamane tikayene? tetero besika,nena domba doa meka subei wariyai ne'karore besika dua karupuku,nemane sate ne tetero kaya kenate,tikayoune sate doa aprau mekabite mekasu,suna aprau,meko damne dinetapuku,nekaye nekewa burusuku besika karupukunate wureke,ke? 13''Ne'tetero kena dua eunteke,ate mekoupuku,piambai beyamane karupuru bai ne mane sate,besikanate dekonne.doa aprau mekabi suna aprau meko damne tamupu kuna kewake 14''nemena ate awa mang. ate droupuku.da yei kese-kese werainate,mendo pekotena mekoi peina..'' ( Yekote nerai nate ate sani yami ) 15''beyamane,pekote mekoupukena,dua eu ne pekote ne tetero pere' wei beite engsei nere.dua betombinena,we nembere ne do keka kewa ere.- 16''weye ate eungsanune,betoipipena,tetero besika bei besirei neyau bei ende embru-embru seinengde,nemane wangde tembuku,ne A'seiyanuna noru,- 17''Ne a'seiyanuna ne betone nepre bayo sarembinena,ne ate wari bu ongko ne weraine yo kenapa,bei neyei baya sarembinena ne a'betoipeina.nemena tetero pene nau sisine kaina yomane dera kopri-kopri kopirnani- 18''Da'asena mena,noru nate da seiyane, da yodamne beyuna mane,yosna wari nemane deraiti. 19''Wete'ate senamme,beyamane tetero biserei,wena nerore dua ate sawenei, beyasa yang da yodamne,sei yantena,ne,yeko drati awa yosna wari keuna nemane drati mekou- 20''ne''akurung tenate semopa merekai,tetero,biserei bei namimbei kenai dena wadote seinainena,de ne nerone ka ka'' ( Perumpamaan tentang pengampunan ) 21''Nemena ate areko sate,petrus meke wariyeite ate saniyone''Tuhan,beyamane karone deye dokekasi pekote mekainati,nete poy ate seitene.?wande mekasu,suna bisirei..? 22''Wariyei ate mekaupuku,de watena nemena aseinipei,we benende mekasu sunabi-weye benendena mene doa namin meka biserei,meka sunabite benende. 23''nemenate sename,yosna wari keuna ate drou puku.adewafona,nenei kembari teterote beiyone. 24''Nepreinya nekowa teterote beiyone nena kase derai 10.000 talentate nekewa deko meke 25''Ne tetero kay wake bai,beyamane mekombine,ne mane sate netetero ate sanupuku.nena mire nena yei,nena mena sasiesi menyenamanne naite mekombine wande nena ose ambai orunaipine. 26''nemena kone nena kembari.tetero nete oto butu ye dusung kroke.ate saniyoune.menase keime ye,meyena mane poitere dua mekote pinena pneye. 27''Nemena sate nena andewafona kenabisete dere youna sate baya ambuku.nena osete baya deko.. 28''nemane sate nena kembari tetero,basuwake,kembari tetero si pere ei teka nena kese bari youna,Doa mesubeina dinarte mekou pune,nekote ne tete rote meka aweke,ate sanione''dena,dera weya dekenate dewa yute. 29''Nemane sate ne kembari tetero,oto butu dusungkroke.ate mekoupuku merase keime meterna mane dua mekote pine.. 30''Da tetero baya saru puku neteterote dekone teterote tiamina mepa dekongke,nepene tenone mene nena yeko naupa mekombine. 31''Nena kembari tetero sidou tetiyaine nena kenane tikaiyani, meka, nena andowafona saniyaine yeko nare-nare mane mekau puku 32''Nemena sate andewafona,nena kembari teterote simi you ate saniyomu,'we nare-nare mena kembari tetero de mena yeko,nare-nare mena mekoupukena baya sute pine. 33''Wekaye wena kenane kenabisete dere yenena mane di yauna damba nemane dereune.nepere nebeiye tenou waruna damba,nemena beite kene mene.? 34''Nemane sate nena andewafona,arma-arma ori youne saniyoune, mekoipipeina,tetero peko kena meka damba donainya nemena sate.nipite ureyou.nena yekote noupa mekoupuku. 35''Awa mang tetro yosna warine keuna,ne doute,ne semate keu eye,kembari poiye mekomate,nepoi dokeka,kenane teprei nate sawene.? ( Yekote baya saripi nate semopa meraipiki ) 1 Ne sereinya kiya wariyei ate saniyoumu de da Galilea yorena otote Yudea yopa kena serai Yordan musene kaina kwa ke. 2''nepena tetero kasopre nete tawe kani wariyai nete poiye mekeyoumu. 3''Farisi tentara mekai,Yesus te'mekaini wapiani,ne'te ate saniani''be yamena yekone,do yei,mirete baya serembi ne nate.? 4''Nemane sate,''Yesus.ate mekoupuku.wekaye daserei werauna semobei pei manina yana'nei meka semote merembuku;do pre mire pre mekoupuku 5''Nepre deyekote keroupuku,.''yei do'awa,nawa prena keipena.nenei mire pre kenei,besika orumbine.'? 6"Ne'nekewana moye-moye nakeipei wa besika orumbine.nemane sate mang tetero semopa mereupukuna beyasa yang mang dua,beyupukuna,"da tetero yei bayana saripipena.'' 7 Neyo.''Yesus,ate saniani,''ne menakaye.''Musa beyatnate ate sanupuku semote nena mire kewa dekai kai,ne karoye nena mirete.'baya dua sanembine? 8''Yesus"neyote ate saniyoumu wena kena anema,Musa seyumbuku we'mirete baya sarupune. nemena yeko,yansina keipei. 9"Nemane sate wete ate sename,simiye nena mirete baya sanumbuku na;beyamane pekote mekoupuku.wande we mire site doununa,neman derati ne;nemane dua narupukuna drati. 10"Nena ototouna,ate seiyani,''da mena karotena.''do'pre,mire pre.meka atoi kroipena. 11"Yesus.ne yote ate saniyoumu,,da a'sena mena.tetero meyenamana doipena peneye"tetero bei-bei ye.ne yekote orai 12"da'yodamne katena tetero yei.si mirete orai.si mirete oripei nemane derai te.si nemei werai.ne yeko nemane dua keuna karo-si yeite senai si yei senoipei.nenei wa semate waru.nenei yereu kenate dereunu mendote mekounu.ne,nei waritiki kene mene.'' ( Kia wariyei yei drou pre ) 13 "Ne'sereina yei droute ate kaimimekai.wariyei mekate mena tenai damba tepeneme,mendote mekombine,nena,oto tauna kaye ne tetero te aye saniyami. 14"Wariyei ate mekoupuku. beyatnate ne yei kese-kesete.'dekewa mainate nipite peramu.yosna dia keuna,tetero nena yereu yei drou kena-kena mane. 15"Wariyei mekate nena tenai damba kerompuku ne"nepere dua ke. ( Yereu poi kaye beyamane ) 16"Tete sroyei simeke wariyei te ate saniyounu.''yereu poi tena beya kembarite mekote?" 17"Wariyei ne teterote ate mekoupuku,"beyatnate ne yekote dete sani yete.? ne pena besikatere noruna.wei yereu poitena mendote mekonuna. aye kote semate keu." 18"Netetero wariyeite.ate siri youne,"beyamene yeko?"wariyei ate sanione.titi mekoipena nisikorna mekoipenya,bisi mekoipenya.tetero sikena dambana atena,senipeinya. 19"Awa,newate dekoi-dekoite dekoi."wei wate kena bisete dereyena mane,tetero sitena nemane dreunu," 20 "Ne sekro yei.ate mekoupuku ne yeko de meyedua mekeyana;beyasa yang de mekoipei.?" 21"Wariyei ate,"saniyoune,"wei yereu poitena kenate dreununa dua eu wena mena sasyesi naite eu mekone. site tetero kainate otoume.nepere wena yereu piambai yosna wari merenene,dewamu dete taute." 22"Da sekro yei ne ate betoupuku.nena kenare nena mendo.mekeyou nena;ne sasyesi kasoprena tetero. 23 "Wariyei nena oto tounate ate saniyoumu"de noruna ate wete sename.sasyesi kasopre na tetero sekari dopre,yo snapanane. 24"Nekewa ate mekoupuku marisa detre jarumbru nangkeng bana eipei,ate arupuku sasyesi kase pena tetero yo wari sna pana sekari dopre. 25"Nena oto tauna nemena ate betai piki,kite tiniyai,ate mekaipiki,"nemena si yang nou poi pane. 26"Ne yote dou yeti youmu,wariyei ate mekoupuku.da tetero yei nemena yeko keipei.awa mang tetero kena yeko dua keuna," 27"Nemena sate.petrus ate mekoupuku,doutete.dena sasyeisi dine tami pikite,wete damawete tawe kete,beya sate dete atoumu?" 28"Nemane sate wariyei ate mekoupuku noruna ate wete sename,dete tawe kaute werauna,beyamena yeko mekonena yei yupubeina,"nenei yekone nekene.wete ato neme nena yekone e'kende serai bra-brate israel tenou nate.kayete wasinde. 29"Ne mane sate tetero nenei mete,nenei dokekate-nenei mire kekate nenei awate, yei drou-droute.bei mikate dinetiyami'dena wado sate,sa bupoite ne damba- damba orunde.nepere wei yereu nemane beite kende mende. 30"Ne akurung sate ate arupuku.tua tuana meto-metopa.meto-meterna tua-tua mema."
Hal Menghakimi 1 Mekoi penya weye netenate, wetena siyena nemeipei, setena mekoipenya. 2 nemenate nemeiye, wete nemane nemeinaiwa site tukai yena wetena nemane tukayawina. 3 Nemenate weye doute tiye dokeka kena pekote wei wana pekotena dou tepei nemeipei? 4 Beya mane weye nete sanune dayei; nemenate deyei wena peko dounate baya sutepine wei wana douna kese nemenekai? 5 wetetero pekoo baya tua wei pekote dounekainyate baya sipine wande doukiya ye teu, wande tetero sikanate doure baya supune. 6 Mekoipenya weya sa poite yukukenapa yumu perna mekoi penya weye yeko poite opote yumuperna,otoyenarnai birinai pine wete pekote mekonai pine."Mintalah,Carilah,dan Ketuklah 7 Aye saminine inewenat wena; ureme doute kurunte bapame menipi baya tuusina wetenate. 8 Nemenate tetero aye beloumena duwa douna tetero waye ureuna dua tenuna tetero menipite bapuna baya duwa tunsina. 9 Nemenate tetero pebeisika yeiye satenate sane newa orute yune? 10 Bei warite yunu, katenate sanenewena? 11 Nemane weye pekonu nemeumbuke sa poite yeite ateyeme nemena sate Awa Wari Diare poite nemena beite atoumuna nete ane naine mene.'' Hukum Yang Terutama 12 Nemena wena kenane mekeyena tetero wenadamba mekonainya,nemena mekau sikena dam bamba neyeko duwa keropukuna yansina Semone duwa keraipikina A kurungperna tetero.''Jalan Menuju Kehidupan 13 ''Eupana menipi sereinyare,menipi dere nou kurabeitenouna nipi peko tetero terengme nenipire werainya. 14 Tepereiye kura banya menipi kekebetena nipi poi nepenekeu tetero sereibete tambiki,nemeiyambiki.''Peringatan Tentang Nabi-Nabi Palsu 15 ''Semate kende nabi-nabi niskorena manya wekewa manya domba kena wa mane,tepereye nepedaye niskorna. 16 Neneuna yure weye nemeinde tenenbinde tetero oraina anggur yu sa sye-sye bei ara yu sepo sye-sye nerona ? 17 Tepereye ona tepeuna poi wewai nemane ono peko nena yu nemane peko deraite. 18 Ambai ono tepeuna poi nena yu poi wewai nemane ono peko nena yu.Na poite wawi penya. 19 Nemane ono yu poitena wawi penya baya kinaitene aronai pine sing damba barunaitene. 20 Nemenate nena yure weya nete aronbinde. 21 Ambai tetero ate sumu dena wapa,'Tuhan,Tuhan,' eupa wari diapana,Surga,neye Awa kena yekote neye mekona waridiapana,Surga. 22 Nena tuputenate kaso pere tetero ate siminainya dena wapa,Tuhan,Tuhan,netenate de a duwasaniyame dena wadone,sekaite,sekiyame,nena wadone kembarite kasopere yekote mekeya nena wadone seiyane?' 23 Neya menana deye ate jia santeme wena damba ate; de wetena nemeipei aroipei Baya dena ware ende we meyena mane pekotemeke yauna.!'''Mendengar dan Melakukan 24 Tetero bentekeite akurun deye seiyana kembarite mekonaina, ne tetero poi mieyete oro damba merepuku tepeu. 25 Nemena kaye biye apa saupuku bume yereu aru dere sekupuku ne miye apana biritepei tepereye oru damene tepena. 26 Nemena tetero,bentekeite dena a seiyanate poiyena mekoipenya,mendo banya ambanya myete kisi damba mere puku. 27 Tikibai biye mereu bume dereyereu aru seku ne myete baya dingkeru puk sayesi kasopere peko oriyai. 28 Nepere Yesus tuputena ate seyumbukuna kenate tetero kaso pere bentekeite beteyai yekote kuruyome. 29 Ne tetero yekote sanu muna ne tetero kuasa na ne ambai ahli-ahli taurat sena mina mane. (Yesus tetro penyakit kustanate poi mekombuku) 1 Nepere Yesus meko damb're apa yerekai tetro terendo p're nete tawekaini mekai. 2 doute tai tetro penyakit kustana tetro nena bekounu ate mekenseyunu,tuan: weye seyu nunate wete poi mekote pine. 3 Yesus mekate nena wadamba mekoupuku,nete ate sanuyone da sonine weye poi oru pune. 4Yesus nete ate sanuyone,duwa euna,tetro sitena atena sanimpenya,nepere wena wate imam kewa dou eu,yan sine musa nena ate saniyoumna mane yekote nemane mekonde. ( Tetro pelayan perwira romawi poi orupuku) 5 Yesus kapernaum yopa mekai,perwira tetro nekewa meke. 6 ate meken sanione,tuan,ne tetro mendai duwa denapipiki abeine di tenou oto waripei. 7 Yesus nete ate sanune,de mekana nete poi mekotembinate meka. 8 Nepere perwira tetro ate saweke,tuan.deye katena yang mene kate nemena,dete abete sanutupune deye tena nete poi tenmekombine. 9 deye katena tetro sikena kirine kate,yuku serai katena.tetro besika sanumbuka duwa eu,tetro site em sanupunu dewa menai nepere dewa mekai da yekote mekombinde. 10 Yesus ne ate betou puku,ne tertere oru you ne tetro tereme mekauna ate sanumu,da yeko noruna de wete saniyamena da yeko eyei kenane yereu nerona mekoi pei. 11 de wete senamena,tetro tereng si omore mekai,si wari mekai awa Abraham,Isak,Yakub wari diyane sate nebeinye aniyai. 12 ne yei b'ra di wari diane orunai a kepe-kepe neropa barunai,nepere dobute mekonai,eti kete kurungte meko nai. 13 Yesus ne perwira tetro ate sanu youme duwa eu wena percaya mekeyenna mane ne yekone mekombine,ne sonine ne tetro poi oru puku. (Petrus Nenamutu tetro tereng poi oru kai) 14 Nepere Yesus petrus nena mepa meke,doute meke teu,petrus nena mutu saye mekombuku. 15 Yesus nena mekate deko,ne nawa nena mekate wadamba mekopuku nepere ne esua yemuku,nete arikete sate soyoume Yesus nete aniyai. 16 de neng pa meke,tetro tereng mekai,si aru peko-pekona,nepere Yesus a bu besika dombuku,ne tetro tereng mekanya poi oruyai. 17 ne deraiti nabi Yesaya kena semone kanya mane,ne tetro yei menena ena kani-kanite,ena pekote baya sumbine. ( Yesus nena akeyana tetro) 18 Yesus doute teu tetro tereng nete rawekain mai ate sanumu ite baya teinde. 19 Nepere ahli taurat tetro meke ate meken sanune,Guru de wete taweteme,we monoupa euna dembere. 20 Yesus nete ate sanune,rubah nena nou dua keu,merpati nena nou dua keu,nepere da tetro yei nena nou ambai. 21 Murid Yesus si ate mekou puku,Tuhan de wete mekawe sanawe dena awa tetepukunate kanipa te sensine nepere de dewa mete. 22 Nederaiti Yesus nete damane sanune,dete taute,tetro si tetro sounate neye kanipa keronaine. ( Yesus Nau orsote baya dusumbuku) 23 Yesus ipa sakekone,nena derona nembere nai doute tai. 24 Nau orso nau nerone dekome,Yesus yukute tenoupuku nete baya yengkerani. 25 Tuhan, e peko neropa dua mekate,dete poi mekompinae. 26 Nepere Yesus nena deronate ate sanumu,we beya endikite dekau,wena iman ambai? Yesus esuwa yemuku ne arute baya topuku,orsote baya dusumbuku. 27 Ne sekero idamne kekanya herante mekekai ate seiyani da tetro beyamene tetro,aru nena abenye mekopuku,orso ambai dua orpuku. ( Radars tetro bisirei aru pekote dekoi) 28 Yesus danau sua mai akeko,daerah tetro gadara,bisirei sekanya tetro kuburan damb're dewami.nena aru arma dopere,tetro ne niperna waripei. 29 ne dobi ate keterei,nepere ate seinine,we beyamena pote dapa mekau,we Allah niyei dapa mekena dete pekoye mekomu? 30 Doute baya tai opo derona sate anai. 31 Ne dobi nena wana sekai Yesuste sanunu,date dapere baya sekumpunu di opo derona neropa sanumpune. 32 Yesus ate dombuku,da pere baya ende opo kena waburupa ende,nepere opo derona nawekaikai merasi yepa,danaupa baya bariyai no eu sopuku. 33 Tetro opo semate ki yanya nenei wate kotapa dua kai ate kura peto mekambiki opo kena yeko meko pukuna ate kain seiyani. 34 doute tai kotana tetro meyemekai Yesus nembere ate mekaine sei yani nepere Yesuste tambikina kaya ate saniani dapere dasene baya dua ende. ( Yesus mendanya tetrote poi mekombuku) 1ipa sekapiki Yesus bu nerote mai nenei kotapa mai akepo. 2doute tai mendanya tetro,a benye tenounate nekewa dekani mu,nepere doute teu wena iman keu sate,Yesus da ate nete sanune wei kenate apa dusungknone wena pekotenepere,we poi orupunu. 3 nepere doute tai ahli taurat moserei nena kenane ate sei yani,da tetro Allahte a pekote sayunune. 4 Yesus nena kenate dua arom puku,nemena wena peko mendote kenane mekanu? 5 nepere mononu poi nepene keu,peko-peko nerorepoi orunai.esuwa yemunu otote waru. 6 meye dua arambuku dabumina Anak manusia kuasate deko tetro yeite poi mekoneme.Yesus mendanya tetro nete ate sanune,esua yemunu yuku arwate nebeipa durumbunu mepa dua eu. 7 ne poi orpuku mepa dua/ke. 8 tetro teren dopere neyekote tambiki,mendote mekeyani Allahte mendo karone saniyani Allah nena kuasa da tetro yei damba meke.tetrote poi mekeyomu. ( Matius pajakte kopuryonu Yesus) 9 Yesus otote mai douteteu,Matius anekeu pajakte kopurunu Yesuste tawekene. 10 Ne sereye Yesus ane meke keu sate a nai doute tai tetro pajak pere kopirainya tetro dewa mai,penyakit tetro nembere mai ane meka kai Yesus murid-murid sate anai. 11 Nepere parisi tetro ne doute mekai tai,murid-muridte ate mekami senami,beamna pote,guru sate pajak tetro pere sate nebenye anai?'' 12 Yesus ne ate betoupuku, nete ate sanumu,tetro poi da yekotena ne aroi pei.sanamuna tetro nekewa meke. 13 Dua eu, da yekote poi arombinde tetro site kenabisete deremane,de mekane tetro pekote poi neropa ta temme. ( Puasa nena yeko beyamane keu) 14 Murid-murid Yohanis,Yesus kewa mekai nete ate mekam beteyani.beya menate farisi tetro puasate mekai,nepere murid-murid da yekotena mekoi pei? 15 Yesus ate neyote sanumu,nemena penganting-penganting do patya burete tukani,nepere penganting-penganting do nembere werai? nepere ya wayepa mene,penganting do nena nerore baya atononai nepere ne puasate mekonai.'' 16 Tetro si mayon pote done mayon sumu dambal seinbini,ne tambalan mayon sumu baya wekembini nena peko deretere orung bine. 17 Tetro si anggur poite done,kantung sumupa danenbine ne kantung baya beseng kerone,nepere ne anggur apa dirimbini ne kantung baya besnapini.nepere sime nederaite anggur nemete kantung nemepa danenbine,kantung bibinamane poi neme kenemene. 18 Yesus ne yekote sanuyoume,doute tai Gereja semate keuna tetro meke nete otobutu mundusumbuku ate sanune dena yei mire dua tetepuku, nepere we dewamu,wena mekate nena wadamba mekopunu neye poi orumbini." 19 Nepere Yesus esuwa yemuku netettrote tawekenmu murid-murid nembere mai 20 doute tai mire berang nena penyakit pendarahan mai 12 tahun metosuru Yesus kena jubate meka deko, 21 ne mire berang nenei wapa mendote mekeyonu,de juba tupute meka dotena de poi orutipini." 22 Yesus metopa, bursuku ne mire berante ate sanune,wena kenate ane dusungkrone wena iman keu sate we poi orupunu. 23 Yesus Gereja semate kauna tetro nena mepayeruku doute teu serulingte mepanya,nepere tetro tereng dopere yang bising. 24 Ate sanumu duwa ende ne mire berang teteipipei yukute tenou tetro tereng dopere ne ate betapiki dete diwai. 25 Ne tetro tereng nepene kianya baya diapa sekumpuku,Yesus mepa yeruku nena mekate deko neyei mire poiorupuku. 26 Atei dekai petokura daerah sipa-sipa saniyami. (Yesus dou tepenya tetro bite poi mekompuku) 27 Yesus nepere oto eu.dou tepenya tetro bisirei nete metosure tawekeinmi ate napekeimi.Dau niyei dete poi mekompime. 28 ne ate betoupuku,ne dobikena mepa yeruku Yesus nete ate sanuwu,we percyaya mekornate de yekote mekotipini,ya Tuhan. 29 Yesus ne dobi kena doute meka sumpuku,nete ate sanumu wei iman kenane keu sate." 30 ne dobi kena dou duwa erepiki,Yesus nete ate sanuwu da yekote tetro sitena atena sanipenya." 31 nepere nedobi poi orupiki.ne ate dekai petokuraye ate mekom-biki,Yesus kena wadote daerah sipa-sipa dekai saniyami. ( Yesus abanya tetrote poi mekombuku) 32 ne tetro bi duwa kei, doute tiyai tetro kasopere abanya tetro,aru peko-peko mekombuku Yesus kewa dekanimu. 33 nedeiti aru pekote baya duwa sekumpuku ne abanya tetro poi orupuku,tetro teren dop`re herante mekeyai,nepere ate seiyani herante meke-yai ate seiyani,Israel kanina damena yeko dou tepei kate. 34 farisi tetro ate seiyani,da mopena aru peko-peko deko aru pekote baya sekummu. (Yu kasopere kembari tetro serei bete) 35 Yesus otote waru you kota-kotate,desa-desate yembuyone awarite sanu youme di sinagoge-sinagoge injil kerajaan sanuyoume tetro kena pekote tetro sanumunate poi mekeyome. 36 Nepere Yesus doutetiyou tetro teren dopere nete kenabisete dereyoune,tetro si wakebai,si nena yereu nare-nare,nepere domba-dombapa aropuku tanpa gembala. 37 Nederaiti murid-murid ate sanuyome,nepere yu kasopere wewai kembari tetro sereibete. 38 Nemane deraiti awate ate sanende da panenan tetro neye keu nenare deraiti kembari tetro dewa mekombine menai. YESUS MURID-MURIDTE UTUS MEKOUPUKU 1"Yesus 12 muridte sumupuku mekai,ate sanuyoume nete wakete ate youme,tetro sanamunate poi mekomende,aru peko-pekote baya sekemende.penyakitnate poi orunai. 2"Da wado-wado 12 rasul Yesus.besikana.Simon Petrus ,Andrias,Yakobus, zebedeus,niyei Yohanis 3"Pilipus,Bartolomeus, Tomas,Matius,Yakobus, Alfeus,niyei Tadeus 4"Simon zelot tetero,Yudas Iskariot Yesuste naite mekoupuku. 5"Yesus 12 rasul utuste mekopuku nate ate sanuyoume di nipi nerone tetro sisi kanya neropana epeinya,nepere kota samaria neropana epeinya 6"Weye endena domba-domba peko orainyate di israel kanine kai. 7"Nepere weye endena ate mekombinde kerajaan surga nepe duwa noprupuku 8"Tetro senate poi mekomende duwa sounate warite tamende penyakit kustanate,aru peko-pekonate baya sekemende.da yeko wete ateyamme,wete saniame dengan cuma-cuma. 9"Emastena atoupei epenya, perak,tembaga neperna bang yekepa beyauna. 10'' Tas nipiteuwarendena ,mayon po bisirei ,oto ere , kate,nepere tetro si sawarote. 11 '' Ne kota ,desa sipa endenate sime wete atoneme nepene kende nepere Meles dewa mende. 12'' nepere nemepa eyupa endena ate poite mekombinde. 13 ''nemena tetro wete poi dua atonaime , ne poi nedamba mene.ne yeko poinya mekopenya , da yeko wei damba nekewa dewa mene 14,, Sime nederaiti wetena atomipenya , wena atena betoi penya , we baya endenatena , oto temena basete ane bapibinde. 15,,De wete ate senamena nena yeko yansine sodom kanine gemora pere mekekona ne kotane mekopukuna mane . MURID NENA YEREU NERONE NETE NARUYOUMU 16 '' Dou tende de wete domba nerore peko neropa endenatena , nepere wena yereu warikena yereu, nepere awe merpati mane kende. 17 '' Nederaiti, tetro si wete peko neropa wete bisi-bisi mekonaimi, wete sikena meka damba neper sanhedrin wete oye tutu nai nena sinagoge-sinagoge mekonami. 18 '' Wete atonaime, tetro detre-detre neropa raja-raja neropa atonaime ende,De tansate.Dena a warite senamu nemena sate mekonaime. 19 "Tetro sikena damba atonaime ende ,we endikina dekokroi penya,neperna ne serenya wena a beamane sane mende. 20''Newena ate sanemende,Awa Mang tetro kena ayo mire wete wakete imime,ne wakere we ate sanemende. 21''Do keka-dokeka site naite mekonai nepere tetero orunai,awa yeite naite mekonai,yei nai-nenang,yei awa nawa kena a betoipei nepere nete baya tutunai sisi wete yembete kenai.de tansate. 22''Wete yembe orunaime dena wado tan sate,sime nederaite,de wadote semate kenena ne tetro poi damba mende. 23''Wete bisi-bisi kota sine mekonaimena,kota sipa ende.De wete a norunate senamena nepere we yekotena noupa meko penya,De wete ate senamena kota-kota israel noupana mekoi penya ne tetro yei dewa mena yonsine. 24 '' Murid nenei wapana detre tena yepoi penya nepere hamba nenei wapa deretena yepo penya. 25'' Murid nepere guru mane , hamba nepere tuan mane , ne tetro nete simenainya nemena tuan beelzebul , ne peko keluarga nerone tukanainye. AWA MANG TETRO ENDIKI TE DEKOMA 26 '' We endikitena deko kroipenya , tetrodes kena a mosrei seinnanya we netena aroi pei . 27'' De wete senamena yansina a kepe-kepe nerone kiyate neprenya kiya nerone mekate kate , we ate bentekenya beteyau ne ate me koti damne seininde. 28 '' Ne yotena endikitena dekoi kropenya , nepere waritupu pekotena mekoi penya . 29'' Awe biserei naite meko naipine dera besika donai nepere ne awe bi serei apa kani damba yereu toupuku Awa Mang Tetro kenapana erikropei. 30'' Nuwa tenainya meternamane duwa bembiki . 31'' Neperna endikitena dekokroipeinya we yereu poi te mekau amberawe pipit pa arai piki . YESUS NOUTERNA 32 ''Sime nederaiti dena wadote tetro sikena bekone sanemene . De nena wadote Awa Mang tetro kena diyane iten seinine . 33'' Sime nederaiti Dena wadote a peu-peu orununate, De nena wadote Awa Mang tetro nena bekone itin seinine . YESUS NENA YEKO BEYAMAN KEU 34''Emendote meko mane , de metena da bumipa doipeimipei , De metena metekate dote mete. 35'' De metena tetro te baya mete wasine do yei naikena nerore , mire yei nenang kena warore , niyei mire nenangmutu wa nerore . 36'' Ne ekiri-yembe keluarga nerone neme kenemene. 37 '' Sime nederaiti nai-nenangte kenabisete derenena nederaite dete kena bisete denene . Sime waritiki kene mene nena yereu dua narengkrone. 38'' Sime nederaiti dena salib tena eritepenya detero tawitipenya de netena kenabisetena derenipei. 39'' Sime nederaiti nena wanurute semate kenena , ne tetro nena wanuru duwa karumbine, sime newa wanuru duwa karum netetro de tante sate. AWA MANG TETRO POI 40 '' Sime wete donewena , ne tetro dete dekote . Sime nederaiti deteko netena , ne tetro dena Awate kenate derenena Awa dete duniapa utuste mekopuku . 41'' Sime nabi kena yekone donena , ne upah nabi sime tetro poite donena , ne tetro nena upah poi nena upah tetro poi. 42 '' Sime wete bute iniwena , ne tetro nena yereu poi ne tetro murid kena wadone , ne yeko denorunate seitene mene ne tetro nena upah karipipei. 1 Nepere Yesus uena oto touna sekero meka bite butu bipere nate ati ayekote saniumpuku kaye,nenepeu senote kiriyomu awarite neyo keua kota-kota pa saniyomu. ( Yesus pere Yohanis bukroi koi pere) 2 Nepereina,nepere Yohanis ,boiyenu teneyou,Yohanis nenei oto tounate sekerote sanumpuku, 3 Yesuste ate siriyani,''wekaye neyei weye meke bei, yesite nekewa tena?'' 4 Yesus ate saweke neyote saniyomu,''endenakaye Yohanis te eu sanende weye wei beutekei we batau wei doune tanu. 5 Dou bisenu detero doute tai,mendaina detero oto tewerai,sanamuna sisona poi ourai,bentekei betoipenya beutekei te betai,duwa souna dewa deiyai nepere kani-kani nerore kaina awarite betai. 6 Nepere,detero nare-nerete meka pareye pereyomu.'' 7 Nemenakaye,neseray dua kai Yesus nekewa detere tereugte,Yohanis keua yekote saniyomu,''webeya yekote sena nerone tambuku? suru besika te aru ye mapi youni? 8 We kaye beyasate teni nate nekewa kan? detero mayong bu poina pediye andewa poka kena diane. 9 We beya te teni kewa kan? akeyana detero? teperei,deye wete sena menape,ne detero detere akeyana. 10 Nepere,ne detero semokepeipa weraipiki: 'doute tei! akeyana tuwa sanumpuka meke aleyei nipite kiyaye menunikate. 11 De tepereina wete sename,wena nerore mire besika yeite seneone mene wena bekoune wene tepene neyei detere,Yohanes bu kroi-kroi nepere na kaye.aleyei neku, terenewai waridiane neyei detere nembere, 12 Yohanis bu kroi-kroi kena sereinya nepere wari dia sangkei peraye,detero tereng sangken peraye miku kembari sedoperena te mekai. 13 Netenate,akeyana tereng pere ati ayeko sunapere ate kereyai neke Yohanes kena sereipa. 14 Nemena, te wedayeko te doute wate, Elia nekewa meueneite. 15 Siye ye beutekei perena nete betoude,nete poitere betoude! 16 Beyamane, nesereinya yeko mekounate? nesereinya yei drou mane dia nekaude werende, henei yauna pere, 17 Damane seiyani,'de wetena suling te da mepate,we buse koipei.de wariye te da dineate, we lu yekote keipei.' 18 Nemena Yohanes mekena sa amipei,bu anispei nedamane seiyani,'ne arupeko nena wayeupa.' 19 Nemena kaye,detero yei mekena sate aniyou bute aniyou, ale damene seiyani,'doute, te tetero besika sayukuna pere bu yukuna pere,nena seray dera kopri-kopri detero pekopere.'nenena tena,mendo eiyo nenei kembari.'' ( Mendo doipei deterore wa semate keuate) 20 Nepere Yesus karore-karore wariyou Yesus nena kembari te mekeyou yekote mekeyou tetero neneipenya metopuna birisipeinya. 21'' We peko damba ende,khorozim! peko domba ende,beisaida! nepere,nemena yeko-yeko wena ne ki yanei wenai Tirus ne mekeyouna pere Sodom na pere,da seray dwana birisipei mayong neko-neko te titaipai ki tipa te bepa sewaipiki. 22 Netenate,de wete da yane senanena pe yekomekonena, Tirus pere Sodom pere mekeyouna nane nete tikande wedamba. 23 Wekauna,Kapernaum,wena wado yaretere na nopana mane iwe? ambai, wepe wena wado yerene kani damba na mane, da yeko-yeko wena nerone mekone Sodom na wane,ne kota nenuken da sereipa meke. 24 Netenate, de wete da yane senamena nete erimapikinapere, Sodom kauni mekeyouna mane wete tukanimpiki.'' ( Bu warika detero Yesus kena watoupa) 25 Neyana Yesus ate sani yomu,''awa dewete ourawe awamang,manonapere dayodanuapere,teperei da yekote yene narumbuke detero yasebupoinapere mendo bupoina pere, da yekote yei drou kenapa kiriye me. 26 Oh,Awa, nemenate wena bekoune. 27 Yeko meterna mane dena damba duwa kerotupuke dei awa. nepere, deteroyei detena aroipei,de weibe Awa;detero wa awa tena aroipei wei yei yupubeinya ye nepere detero weye kena te kiyena beite saniyeme. 28 Dewa mende meterna, mane bu marina osete tukanuna,de wete pena-penate tatempiki da ose ikamenape nepere aroude deka ose pedaye kena te mene,dekoi-dekoine wena waripiki,wena tong kenakarite. 29 Ne ose nete ikame,nepere dete arotende kena temene-kontemene apadusung krone,nepere wena tong kena karite. 30 Nepere,ne ose kiya terepena-penatere." ( Meka bi butu bipere) 1 Neyana,wariyei tuputena yau gandum mika dambere oto te kai nena oto touna sekero munute tukayani,gandum nate,aniyai. 2 Neperna, kaye perisi tetero dou ye tampiki,wariyei damane saniyani,''wariyei wena oto touna sekero besa kembari tuputena yane makai.'' 3 Nepere, wariyei pasisi tetero te damane sani yomu,''wekaye Daud kena semo beipei nena oto touna mutute tukakani, 4 Beya mane Daud wari bu ongko napena te keangke,noru nape ne dena maungke yekote na pena we amipeinya nepere nembere kanya tetero pere,noruna iman serai tena? 5 Nemena,tena semo we bei pei mang kena yeko,tuputena ya,iman seray wari bu ongko tuputena ya tena meraipiki da yekote na narimbipei? 6 Nepere,de wate senameka pedaye de deretere wari bu ongko dapene da. 7 Nemena, kaye dayeko we duwa arambuku:'de wete sename pedaye kena bisete mangkena yekote',weda yekotena tetero tena o setena ini peinya. 8 Nemane,ne mang kena tuputena ya.''wariyei siri yomu simiye dembere.'' ( Wariyei tetero te tuputena yane mekombuku) 9 Nepena oto te kanya kaye,wariyei neserai kena Sinagoge pa. 10 doute, ti you tetero doyei besika nena me mekasu mendai.nemena kaye, nepena yo wariyei te sani yani damane sani yani,''nemena kaye tuputena yana tetero tena poi na mekombunu?'' wariyei te wapikani nisikoruadanate. 11 Nemena,wariyei nete sani yomu,''simi ye wena nerone domba besika waru,ne domba merasipa kombopa erimimbina tuputena yane,ne kewewa ne domba tena dewa donene kia pa tanembini? 12 Detero yei kena yeko detere ne domba perena erikroipei! nepere kaye,teperei tetero poite tuputena yane.'' 13 Neperna kaye,wariyei ne tetero sani yonu ,''meka te dewa iti.''de detero mekate nengsukn poite orupuku nenei meka poi kiyouna mane deyupuku. 14 Nepere,farisi tetero dua kai ate ai boupukuna kaye nete masiyani,beyanane nete nikorupa nate. ( Wariyei,mang neite kurupukuna ) 15 Nepere,wariyei,da yekote arongbuku,nepere baya ke tetero tereng nete tawekani kai poi mekeyomu, 16 Nete sani yomu nena yeko meke youna tena serai siaroipei. 17 Da yeko mekanatena Nabi Yesaya nena semopa duwa mereupuku: 18" Doute te,dayei dayei dei kurupuka,nete kenate kerombuka,nena damba dena tong kenate kerombuka.mang kena mendo wariyeite nena damba kerombuka,dayei tenate serai bera-bera site. 19 Ne a saripei,a ketereipei,tetero si nena atena mipi nerona betoipei. 20 Suru baya disimbina tei keroipei,sunbu dua mareutena ke pei pei. 21 Nena wadone,serai-serai si nete tenai.'' ( Wariyei kena yekomeke youna mendowa wariyei mang kenare ) 22 Neperna kaye detero besika aru peko nena waburune,doubise pere amou mouna pere,wariyei kena watoupa. ate kani mekai nepere wariyei poiye mekompuku doubisena douti you amou mouna ate seyi younu. 23 Detero tereng ki yanya tengkeng te, bapiai ate siriyai,''nemena dayei dand niyei?'' 24 Neperna kaye,farisi tetero betapikina damane seiyani,''da detero aru pekote-pekote baya sekumuka nemena Beelsebul,aru teaai ke wadone.'' 25 Wariyei daserai kena mendote duwa aroubuku damane saniyomu,''Kerajaan besika baya beseuai menai nenei wate nenei wate e kirete dereuani,nemena tepeipei. 26 Nepere sekai-sekai tena bayana sekingbipei,baya besenai menai nekoi wate ekirete dereuani.beyamane, Kerajaan poi tepene? 27 Nepere,de wariyei,aru peko pekote baya seketem piki nena Beelzebul,nemena tena si siniye wena yei nete baya sekenempini? nemena tena,nenei da seray nenei wate Hakim te mekonai 28 Neperena tena,nemena mangnewa mendowariyei,wariyei aru pede-pekote baya sekeneme,mang kena Kerajaan wena damba duwa meke. 29 Bei,beyamane tetero si wakena tetero kena mepa eyupune sasesite baya neoune ne detero pemipitena poina dimpei? nepere, tetero wena sate bisi neorune. 30 Wariyei nete sani yomu simiye dembere ,dembere wariyei pere derane.nepere,simiye demberena kopirimbenya baya besai-menai. 31 Nemete,wariyei nete saniyomu wei de keometena tena akari dere yena tena wetena baya su kutenpina,nepere mendo wariyei akari te seiyena baya sikimpei. 32 Netenate,simiye mendo wariyei akari sanenbina wetena baya sikimbipei,daserei re wepere bepa di wana.'' ( Ono tepeuna nena yure aro manbidi ) 33"Nepere ne o poi,newenatena ne ouopeke.nena yu pekobei,netenate ne ono tepeuna nena yu re aromangbini . 34 We,wari serainya keu nu,beyamane we seranya nu a bu poite seinde? newene wei me dekore, emburune seinnende. 35 Detero poi nenei medekore kembari poite,tetero peko nenei medekore kembari pekote. 36 Nepere,wariyei ete sanumuna a nare-nare te tete se yanina,neserai neyote sawekai tuputena yane. 37 Netenate neasei yena,wetepoite seinani,wete nisikoruapa. ( Farisi teterope mangkena yeko semate kanya seray pere yekote kiripinate ) 38 Nepernakaye,mangkena yeko semate kanya pere farisi tetero wariyeite saniyani,de wena yekote kurupunu nete dou temang biminate. 39 Nemenate,wariyei neseray kena ate sakewe damane sani yomu,''we seray peko misikorua beya yekote. kiritipinate,nemena,da yekote kiritipini tenenbinde,nemena tena yekote Nabi Yunus. 40 Nemena tena damane,Yunus ka dere kena yase yenu ya namingbei, deneng namingbei kani manue tenombini. 41 Niniwe tetero esune tepende wembere wembere da seray pere tuputena yane wete nederati o sete tukanembinde nepere ne kewa dewa birinsinde awarite Yunus. kena, yeko, mane betoude. 42 Mire detere darisuna nekewa neyemine wembere-wembere da seray peretuputena yane erinai ne osete tukanembinde nemenate neye mane yo tupu mekongbukunapa Salomo. kena eiyomane nepere,tenani Salomo kena yekome dere tere neye da meka tepa. ( Nisikorng te neyu ambai tere ) 43'' Nepere nisikorua aru tetero yei kena wa yeru baya ke,aru kena oto tuna nou-nou bu banya noure note ini kewa ke,nepere ne nou doiteipei. 44 Nemenakaye,aru damane sei yonu,'de nekewa dei wepate,de mopere baya mekea.'nepere,nepa euya keka,ne aru nenouna ne tetero ambai,baya dua mekombuku,poi dua mekapiki. 45 Nemena kaye,ne aru nekewa kena kaye aru nisikorua, te nukea su sunabi oru kepawe tere te nena wayeune ne aru wa yeupa mekai nepene mekai kiyai,nemena kaye,tuputena ya newa we pekotere yeko manina terena mane nemena yeko a seray kena yekone mekone arewa dopre ( Wariyei nena menerona tepereinya ) 46 Nepere wariyei tetero tereng pere ateseiyani,doute te,dena nawa pere dena dokeka pere bai sunu mekai tepai nekote urei wariyei pere ate seininate.'' 47 Tetero besika nete ate saniyonu nya,''doutei wena nawapere wena dokeka seraypere baisune ne tepai,yekote urei wenbere ate seindenate 48 Nepere,wariyei atesaweke tetero neta atemuna wariyei ate munu sanumbuna tetero te,''simiye dena nawa nepere simiye wariyei kena do keka? 49 Nepere wariyei mekate durapuku nena oto touna tepeyanya pa wariyei ate seiyonu,nemena,simiye dena awa kena yekot poi nekonena di wariaiane,ne dena weko dopere weku mire pere,nenei tenang pere wariyei nei wapana seiyonu. 50 Netenate tetero siye dei Awa kena yeko wariara ne keuna te mekonainya ne dedei dokeka do,ne dedei mire keka nepere ne dei nawa.'' ( Meka bite butu namin bei a,aroi-aroi mika yeko sutnate ) 1 Ne yana tena,wariyei miere baya ke bu yene keki you. 2 Nepere, tetero tereng nena wayepa kopiri yonu.neperenakaye,wariyei i daman keki you,tetero tereng buyena tepeyai. 3 Nepere,ne a aroi-aroi te ate sani yomu,damane,''detero besika ke anu te asoina kwa ke, 4 nesonine onu te ke aseyou,morei onu nipiyepa yoyai,nepere awe mekai baya mai anupuku. 5 Onu si oru damba yoyai,demate kampa yoyai,serai beite deiyai kani yeupa poinya eipei. 6 Nepere,sonin tetekoi ke,neonu sonin namune dua keraiyai nepere. yenso tetoipei,neonu dua keraipiki. 7 Onu sanera damba yoiyai nya,sanera dua beyaipiki. 8 Nepere,onu kani tere poipa yoiyai nya yute ari yai,ne yu doa meka subei,si doa namimbei,si dowa besik mekabi pere. 9 Simiye bentei prena,neye nerai betonai.'' ( Wariyei a aroi-aroi te kiriyomu ) 10 Nepere,wariyei nenei oto touna mekai nete ate siriyani,''beyamenate weye neyote a aroi-aroine kiriyeme?'' 11 Wariyei ate saweke,''wepedaye ayeko dua arambuku wari diapana,da serai ne aroipei. 12 Nepere,ne yekoperena,neserai kasopere ora tumpini.nemenate,simiye ambai natena,simi yang nesapere duwa oto nani 13 Nemena sate,de neseraite a aroi-aroine sename dou tenai,douna tempipei,bentekeina betoipei,nepere aroipei. 14 Ne serai tena,ayeko Nabi Yesaya a duwa seyumbuku,bentekeine betenai,nete betonde,da yeko we aroipei.nepere,dounetende,doune teune,da yeko we aroipei. 15 Nepere wena kena dua sawete tampuku,bentekai duwa bepaiki betoipei,wena dou duwa bepaupiki.nepere nenei doutenai,bentekeine betonai,kenane seinani,nekewa dekewa dua burunaisimi.'poiye orunai. 16 Nepere,kena bisina doune tenu bentekei ne betou. 17 Dewete tepereinya senamena pe Nabi kasopere deterepoi kasopere da yekote dou tenaite weye da tamunate,douna teipei,bentekeine betounine we da betau na mane,nebetoipei.'' ( Ayeko teperei a aroi-aroi onu korona ) 18'' Neperenakaye,bentekei betonde ayeko tepereina onu karona. 19 Nepere detero awari betonai nete poina aroipei,nisikorua mene baya mene orune nena kena wari ambai. ne onu mipi yepa yoyainya. 20 Nepere oru damba yoyainya,ne tetero bete yainya kena poipa kena karite dereyani, 21 Ne yensopoina tetoipei poi tepepei.nepere,ose akari-apeko awari, yeko ne apa biriatene. 22 Onu sanera nerona tetero awari betonai,amise-nuseke apeu-peu nerone kasopere orunai awari poina betoipe yu ambai. 23 Nepere,detero onu kani poipa yo yainya,newari te kena poipa oriyai.ne detero poitere nena yu doa meka sate ne damba damba,doa naminbei nepere daa besika meka bipere.'' ( A aroi-aroi sepo pekopere,Gandum pere ) 24 Wariyei a,aroi-aroi site neyote saniyomu-damane,waridia,'' keuna pe detero onupoite mika damba asoina mane. 25 Nepere,tetero yukute duwa tenaipiki,nisikorua meke osinu te Gandum neropa nu soupukuna kaye,dua ke. 26 Nepere ne onu de yainya kaye,osi-osi pere deiyai. 27 Neme kaye,Hamba-Hamba mika perena yo mekai tua mai te saniyani,'awa,wekaye onu poibeite mika aseye? nepere,mopere osinu mekai? 28 Neyote saniyomu,'detero peko nekote mekeyou.'nepere, nei Hamba-Hamba nete sani yani?'beyamane weye eu nebeipa enu kopurami? 29 Nemena kaye,tuan neyote saniyomu,'ambai! nemenatena, weye nete nebeipa,kopindena tena osinute Gandum nutena dawipei. 30 Nepene deire nebei tepenai yu yane wande dou tema de weteni kasuna yote ate. santeme,memetena,osinu nebeipa keroude saye,'' beinde singdamba barunde siugu dekenai nepere Gandum na te gudang pa.''''' ( Wari di sawi namane ragi mane ) 31 Nepere wariyei a aroi-aroi site nekewa saniyomu,waridia sani namane,''detero mika damba tekereuani. 32 Ne oroungnu neka tere newai nepere denanya,ne detere orongnu sipere,nepere ono simane awe ye nia noka na te nepa nena misedamba.'' 33 Nemekaye wariyei ate saniyomu a aroi-arai simane,''waridia raginane,nawa done tipa buran kiani tepung mang ko naminbei metername birin bui ragi pere. 34 Da yeko wariyei neyote tereng te saniyomu a aroi-aroi mane areyou. 35 Nemena kaye,da yeko noupa orunaipini yeko Nabi, duwa keraipiki''de wena embute baya ereutetene da a aroi-aroi,de da ate santemne neyene keuna da douya te me ke konena.'' ( A aroi aroi sepo nisikorna ) 36 Nepere kaye,wariyei detero tereng te datampuku meyeupa nepere.kena oto touna nekewa mekai damane saiyani ,''da yekote date sanimpine a aroi-arai yeko asinika damena. 37 Ne ate saweke,detere onu poite keronenena ne detero yei poi, 38 Mika ne da yo dane.onu poine Kerajaan yei,osinu ne yei nisikorua yei, 39 Nisikorua onu aseyouna ne nisikorua sua,nina ya pana yekote mekone,nete erinaina neto-neto pre yo. 40 Beyanane,yeko nemanbei dayo asimane koprinani king damba,wenane tuputena yane. 41 Teteroyei nena akeyana neto-netoprena yo menai,neorute nebeipa menaine koprinbi nioru nisikorua nepere tetero nisinoruate meke yanya yopei nenei Kerajaan, 42 Neyote nenei sing damba nenouna dimikurung eti temba keurung pre. 43 Nepere,detero piam banya nena kiya soninkya name awa mangpre. nena waritiane, simiye beutei preng da ate foi betoude.'' ( Waridia keuna dramane ) 44'' Waridia keuna de dramane da yo damene teuwu,tetero tanikena tederani,nekewa yepa sesiki tenou.nepere,kena karine,dua ke,meyena mane nena mena, sate naite mekopuku damikate derate keteupuku. 45 Bukesika nekewa,wariatia keuna nai tetero nane da mutiara ureina mane. 46 Da mutiara dekona te kenena kaye nedera detere. ( Wari dia nena yeko kaye tangke kemepina mane. ) 47'' Nemane ye,wari dia keuna yeko ka kena tangke te peto mekambiki,kabisi-bisi ne yepa tanekani. 48 Nepere ka duwa kemenpuku,neseray kisikapa dari nepekai mekai kisidamba, daripa ikan ane mekei kiyai,nepere kate nebeipa kopri yani dari tangke pa ori yai,nemena kaye ka pekote baya baiyai. 49 Nete nate,da yeko tuputena yani mekone.nete-netoperena yo kaye wasinai pekote baya barunai poite mekapa orunai, 50 Nepere detero pekote singdamba barunai.nemane ne nouna nekaye nurunampiki eti temtete bapenai. 51 Da yeko we arambuku?''ne serai ate sawekai,''teperei.'' 52 Nemane,wriyei neyote saniyomu,nemenate,saniyanu. 53... 54 Nepere ne nederaiti nenei kota nete sengkainya pa,ne semote Sinagoge kiriyomu Sinagoge ne yokena nepere neye tengkeng te mekeyai,''apa disaing kroke damane seiyani mo noure da tetero mendote deko da yeko-yekote meke mekon? 55 Nemenate da yei nai o kembari suna? netenate nenei nenang Maria,nepere nenei dokeka seray Yakobus,Yusuf,Simonpere,Yudas? 56 Nemena kaye nenei mirekeka ena nerone? monoure da tetero da yekote deko?'' 57 Nepere ne yo kena seraite netenate,nemenate kiya wariyei nete ate seniyomu,''Nabi tetero besika nekena de komipei,netena nei nonue nenei miene,'' 58 Nepere, ne neinoune yeko sisitena nepena mekoipei nepere nou terere neyo aroipei. 1 Ne sereimya,Herodes tenai te ne wilayah me kiyou,me akurung te betoupuku wariyei kena wadote seiyani. 2 Neperenakaye,nenei oto-touma te ate somumu."nepene ye yohanes pembaptis,ne duwa sesikite ne nekewa dewa souna tetero nerore dewa yeyemuku nena kembari bisi-bisite eune meke mekou." ( Yohanes pembaptis ambai orupuku) 3 Neperena kaye, herodes yohanes te mekaye awekai saye bei yai piki,dekaini tahanan pa aine tumte ke Herodias patya tenate,pelipus nembire,Herodes nemem. 4 Neperei nakaye yohanes nete damane samune,"nemena ambai ne a noruna bai de wetena dowipei Herodias." 5 Neperenakaye,Herodes nena kenana,"seyunu yohaneste,baya tombinenate ne endikite dekou tetero tereng nerone sate ne memdote kene mekoumu yohanes pedaye Nabi. 6 Dayana,Herodes nete sengkainya yapamu,nena yei mire nena bekoune busekou,Herodes kena kenate suwa-suwa burumu. 7 Nepereina ne ate saweke webwya satena kenate yei mire tikaiyene. 8 Netaiye,nenang nete aye samune-aye wapune,ne mire neye ate saweke."dekewa na yohanes pembaptis kena tenaite dewa donde mende da mampan dampa meseng singde." 9 Nepereinya,raya nena kenane nungderaipiki nemane keu wei kenane ate dua saweke da tetero-tetero sate nebeine aniyate,neye ate senaimpiki neyekote ikaite. 10 Ne ate sanumpukuna kaye yohanes kena tenaite penjara yemu baya nai ketembina te. 11 Yohanes kena tenai donde engdena nampan damba esengsingde nemire kena meka inende nedone ne nenang kena meka inene. 12 Netaiye,nena oto-touma mekai Yohanes,nena wa beite maintekena baya main dekone kani pa duwa ai sesuku,neperenakaye ne dua kai wariyei kenapa ate aine kerombuku. ( Roti mekasu bei ka biserei dowa mekasu serei tetero nena tereng.) 13 Netaiye wariyei ne akurung te betoupuku, nenei wa te metopa sukum suku ipa sakokone,tetere bainya noune ye kaye kekiyou,netaiye tetero ate betainya kaye,newande metore damun suku oto kenkani yore-yore wariyai. 14 Neperenakaye wariyei kiyapomu,ne doute teu tetero tereng derone damun suku mai,nya,ne nete temu kenabisete deremu,neperenakaye ne samomuna tetero te poiye meke you mu. 15 Ya nepe demempa eu,nena oto-otouna wariyei kena mekai nete ate mekai senani,"da nou adone kate ya nepe denempa eu,nete tetero tereng sanimpine yore-yore werari sate ourari mari neite anenai nyate. 16 Nemena kaye wariyei nete ate sanume,"nepedaye duwa na epeinya,we nete na sate atome ne nete anenai. 17 Neye nete ate senaine."e dapene katena ena mekane sa ambai,ena mekana sa pedaye roti mekasu ka biserei. 18 Nepereinya nete sanume."ne sate dewa dena watoupa atome." 19 Nepereinya,ne tetero tereng te ate sanumu we dewa me dasepodamene ane meke,ne wande roti mekasupere ka biserei mekapa atoupuku esune ketepeu ma pa doute teu awa mang te ate ke sanune,nepoi ate eu mekoupu ne wande roti te baya eu beseupuku nakaye nenei oto-otouma mekapa ate kome,nena oto-otouna tetero terengte wasya mi. 20 Nemeyena mane sate anaipiki yasate meyenamene duwa mekai pi.neperenakaye,nemeyenamane roti baye pereyai nya popote nebeipa kopiryanina nena tereng dekainya. 21 Nepereinya,nemeyenamane sate anaipikina kaye na a aroi-aroi mane arai,doyei nena terang dowa mekasu serei,mire serai pere yei deroupere nena tereng bembipei ( Wariyei oto te nau dambemu). 22 Wariyei nenei oto-touna te aye susumu wera ipa esakopi we disuna suwa ende nemena te sanumpukukai ne tetero tereng te duwa sanumpuku . 23 Neperena kaye,wariyei tetero te duwa sanumpuku kai ne wande oto ye kenkene serodampa meu nepene soyei mane ike kiyou ne mendo te kene mekou mu. netai ye aye baseke yereu denempa eu ne soyei mane nepene keu. 24 Nepereina,i dari rena nepe baipa duwa meu nau orso bunapa-apa mekai sewai aru arma tere sepronu nau oro duwa-dewa kindiri. 25 Dade nene sonin aperaupa yapa eu,wariyei nau dambere oto t kenkene mu nenei oto-touna oto-touna kewane 26 Netaiye nene oto-touna dou te nau damba tai beya saye nau dambere dewa mu ,ne endikite dekaikroke,ate ketraipiki,wa neperenakaye ne aketerei-ketre,te ketrai ne endikite dekaikroke 27 Neman sate,wariyei seraibeite ate sawake nete nate ate sanumu."kenate wakete atanuru mendote mekanuru da deye mana we endikitena dekoi kroipeinya. 28 Nepereinya, petrus nekewa ate mekoupuku,"nemena wariyei we dete santipime nau dambere weke wate." 29 Wariyei ate,"mekoupuku."dewa mime!"neperena kaye petrus I yeru kiyapamu,mau damba yosuku oto te duwa waru wariyei kwa ke. 30 Netaiye,ne aru te temu,ne endikite dekou netai ye ne apa motupuku,ne ate ketrepuku,"wariyei dete mekapa douitime. 31 Neperena kaye wariyei mekate nensuku Petrus kena mekate mekaye aweke,nete samumu."we mendo wakebai wepedaye pro-proye nene wariye? 32 Ne meyenamane I yeu pa aisako puku,aru teme yerai orupuku.Neperenakaye,ne I dame ne mekai 33 kai oto butu disaykroke wariyei te ate senani,tepereithere,wepedaye awa mangwariyei nenei yei yarise yupubeinya ( Wariyei sanamuna tetero-tetero te poiye mekompuku) 34 Nau te serai piki,nekainya Genesaret kani pa ai akeko. 35 Neperenakaye ne nouna tetero nete duwa rampiki,ne akurung te dekai yopa-yopa disengkami meu tetero sanamuna meyenamane dewa ate kaimi mai wariyei kena watoupa. 36 Nenei kemate wariyei kena mekai kerani dekaye mekate wena mayong tupune meka te nepe ne sitipine,,tetero meyenamane mayong ne meke beite supuna we poi ye duwa orumbinde. ( Awai kena ayeko pere tetero yei kena pere) 1 Neperenakaye,Farisi tetero moserei ye tenai-tenai orudia na pere yerusalem yorena pere dewai mai wariyei te aye senani, 2"Nemena kaye wena oto-touna mengbera kena aye ko te duwa nerani? nepereinya ne meka nekitena bayana sikipi peinya kaye ne roti te amai!" 3 Nemane sate,wariyei ate saweke nete ate sanumu," nemena we awa kena akurung tena ate deranu nangbera kena oru diya na ayeko tenate seiyanu? 4 Nemane sate, awa kena ayekote mukropuku," awa pere nawa poi ate merenu," netenate sime awa te pekoate sanunuma, nawate peko ate sanununa,we baye nai tombine? 5 Nemenakaye,we beya ate seiyanu,tetero simbiyan ye awa te nawa te samuyomu,' nemena kaye nesa ikawina awa nang wariyei kena meka damba bei nai,"' 6 Ne yei awa nawa tena poi ate na simipeinya ne yeipeko,neperena kaye awa nangwariyei kena aye yekote baye simapinate ayei yeko orudamenapa manseine. 7 We tetero peko ,noruna pedaye Yesaya ne yekote da seyunu.edamba sanumu: 8 Da kanina tetero date poi ate neraite nena emburure senaite,nena kena pedaye ambai baikra terene waru. 9 Ne,apeu-peute orainina nete oto butu disipiate ne te senante nete kiramte ne yeko-yeko da tetero nekatena."' 10 Nepereinya,wariyei karite sumu tetero tereng ate seiyante"bentekeite betoma mendote mekomane kenapa oruma! 11 Da beya saye lamburu yeupa ke kenane kene bapunu,tetero te pekotena mekoipeinya, nena kenane orokeimane emburure baye mainya ne tetero te pekote mekaimina" 12 Neperena kaye,nena oto-touna mekai wariyei te ate silani," we aroumbuke Farisis tetero ne akurung te betaipiki ne pro-pro ye ai orupuku?" 13 Nemenate,wariyei ate saweke ne te ate sanumu,awa yowalisena Dia nena mekarena osoiteipeinya ne o na baye dese mai yenso-yenso pere baye biri mai. 14 Nemena sate,nepedaye dou kepe-kepe na tetero bibina nane emburu bopa nai yombine." 15 Petrus ne te aye sanune,"dete neyekote kiyapa sanimpine. 16 Wariyei ate sanumu,"we nemena pene mendo dopeinya. 17 Neperena kaye we mende bai sa syei ana tena emburu pa ouratena neperena kaye yasepa tinatena nekewa yasere baye ma barune jambam yeupa ma barume? 18 Nemena kaye, beya saye emburure nekembaru nena kenane, kena seyunu mendone kai werai tetero te pekote nekomami nate? 19 Ena kenane sa yemo mane muneke,meudo pekote,tetero te titina mendo werai,mire kaina mendo werai,mire pe yukute tenorena mendo kai werai,bisite derautena,ne yeko-yeko ete nemei wepai mina ete pekote senaimina," 20 Da yeko nare-nare mena tetero te pekote mekamte na,neperena kaye sate anemana meka sikipeinya ne meka poi tetero te poi ye mekai mina," ( Wariyei kanaan mire te poiye mekoumbuku) 21 Neperenakaye,wariyei dipere dewa mainya ne sikaingsiki Tirus yo pere Sidon yo pere nepakai. 22 Ne doute tai,Kanaan mire ne sereire ne dewa mu ate mekoupuku," de te kenabisete derenime,Tuhan,Daud niyei! ne yei mire nena wapa aru peko sakeko ne wa pekotere te tikamu." 23 Neperei nya,wariyei nemire tene atena mekoipipeinya netaiye nena oto-touna mekai nete aye seisani," baye sekamburu nemene beite aketerei-keterei beite netou sutu sumu 24 Nemena kaye,wariyei ate saweke,nete ate sanune,"depedaye awa santupu domba-domba Israel duwa kaupaipiki na te ureka mu. 25 Nepere nakaye,ne mire dewa meke nena bekoune oto butu te mudusukroke wariyei,te sanune,Tuhan we detena kenabise bai,Tuhan dete poi ye mekoitipine. 26 Neman sate,wariyei ate saweke,nete ate sanune,"ne pekote mekeyena yei derou kena roti te neye yukukena emburupa baliyemena." 27 Ne mire ate saweke, noru seiyene,Tuhan,yuku pedaye sa merereng tuam mai nena mejale apa yewanya te anai. 28 Neperena kaye,wariyei nete aye sanune," wai,mire wena kenane dere tere seyunu nemane sate nenei mendone nenei kenane seyu,"ne soninderatina yei mire poi ye orupuku. ( Wariyei tetero tereng te poi ye mekoumpuku) 29 Wariyei nepere kai,neyere ketaikeroke kisi kapa kai damau Galilea pa kai,neperena kaye ne mekodam kai nepene ane ikai kiyai. 30 Netaiye,tetero dero detere nete atiyamkroke, ne mekainya tetero mendanya,yaperana,doukepe-kepe na,abanya ye tetero tereng nerore sisiye nebure taupuku mekai, ne tetero-tetero wariyei kena oto toupa apa diyampiki nete poi ye mekompuku. 31 Neperena kaye tetero tereng mendopere titai doute tiyai abainya ate seiyani,mendanya at te werai,yapera napoiye ouraipiki,dou kepe-kepe na doute ai ereupuku,ne meyena mane Israel kena awa mang wariyei te poi ate melani. 32 Neperena kaye wariyei nenei oto-touna karite sumu ate samumu,"de nete kenabisete derane,, da tetero embere dapene tikimane kiyatena ya naminbei kiya te na nepereinya zah ambai,de netena duwa na sanimpipei ne meyenamane mununa wa siye nipi nerone apa ne elimbine. 33 Yau na dero na yei Yesus te ate senaini ate seiyaini mo noure mo pena munu sa bete roti e ye doma damena nou ne da tetero tereng dopre na munu sa te donai anenai.'' 34 Yei Yesus yau na dero na te ate sanumu,''yau na dero we na munu sa roti tereng moserei?'' yau na dero na ate seiyaini yei Yesus te ate seinaini.mekasu su na biserei wande ka pane mo serei bete. 35 Yei Yesus ate sanumu tetero tereng dopre na ane da kani dambene kenai. 36 Yei Yesus neye munu sa roti mekasu su na wau biserei wande ka pane bete te meka dambene tepu ate seiyunu nemane ate dua seiyumbuku,yei Yesus munu sa roti te baya keiyu moi moi ye wasu wande yau na dero na te meka pa atoumu nepere tetero tereng damba ataimi emburu pa dua anai yase dua suweipiki nou pa dua. 37 Nemane ne seraibra bra meye na mane munu sa roti te e'mburu pa dua anai,ne yo seraibrabra munu sa roti po te beipa kopiraini ne na tereng wangkoi mekasu suna biserei pa bembiki. 38 Ne yo seraibrabra munu sate dua ani yai tetero tereng siri aprau 4000 ribu nena tereng do seraibrabra wande mire yei tena a bembipei nena tereng. 39 Nemane nepere tetero tereng dopre yei Yesus ate da sanumu wei nou pa dua da kai,yei Yesus i damba sakekone Magadan yo pa dua da kai yau na dero na pere nebeinie. ( Farisi tetero saduki tetero pere wari yei kena kenate mekai wepa nina) 1 Farisi tetero pere saduki tetero pere wariyei te mekani wepa nina,ne yekote kirinimpinate Yowari sena dia te tenambinate derani. 2 Neperena kaye, wariyei ate saweke,"ya nepe baskeyereu denemba eu,we beya ate seiyani,"da yana a kereutere ma nepe yan ke kai meu ma nimi-nimi orukai meu. 3 Da yakau betene,aru arma terete sepronu ma wande nimi-nimi. ourai a nepe yereu basupuku? we nepane eri ke loi pei ena mendo ambai ene douteipei ma tena yeko-yeko acher zaman pa mu. 4 Nepereinya da yei ma tena mendo peko pere mire mendo pere mekan tena be koupa na beya yekoye mekombine,neyeko besikana ne ena damba na imipipeinya,neyeko pedaye Nabi Yunus kenane duwa mekoupukuna,"neperena kaye nete dane tamupuku ne duwa ke. ( Ragi farisi tetero pere,saduki tetero pere nete yeko te seiyani) 5 Nepere na kaye oto-touna,mekai danaute tewaikroke disuwa kai,ne kepa we ye roti te ouraipiki. 6 Nepereinya,wariyei nete ate sanumu,"doute tende semate warende da ragi Farisi tetera kena pere saduki tetero kena pere. 7 Nepereinya,ne wande ate sanumu neyeko nenei nerone ate seiyani," e roti tena atoipei mipei? 8 Nemanbei,wariyei duwa oroumbukuna neyeko tenate ate sanumu,"wei tetero mende bainya, beya tenate weye ate seiyane wei nerone keuna weye roti ambainya te mekau seiyanu? 9 Nemena kaye we mendo doipei,we mendo mekonipei roti meka su pe neye lima ribu tetero tereng neye anenainya wande ne saposi nena tereng keranjang mo serei kopiram buku? 10 Nemena, roti mekasu sunabi ne empat ribu tetero onenainya nena 2 a posi keranjang moserei kopiranbuku? 11 Nebeya mane we mendo tena doipe de wetena atena sanipei ne yeko roti atena ambai? nepereinya,wasena te warena da ragi farisis tetero pere saduki tetero ke pere," 12 Nepereinya, we mendo.tena poi na doipei ne atena saninpei wasema te warena da yeko euna ragi pana,neyekote kiramina ne tetero farisi pere saduki tetero pere. (Wariyei pedaye mesias) 13 Nepereinya wariyei Kaisarea pilipi,nenaklapa aiakeko, neye oto-touna ate sanume,"tetero kena emburure beta tena,simbiyan te tetero yei te seiyanu," 14 Ne ate sawi yai,"tetero siseiyanina Yohanes pembaptis sineman derati seiyanina Elia,sinemanderati seiyanina Yermia,siseiyani Nabi,"Nepereinya,wariyei nete ate surumu,nemena de dameka tepe 15 Nepereinya,wariyei nete ate surumu,,nemena de dameka tepe na simbiyan?" 16 Simon petrus ate saweke,"wepedaye Mesias,awa nenei yei yubenya!" 17 Wariyei nete ate sanumu,wete meka pare perenempine Simon Yunus niyei,depedaye dena wane aru pere wa sah pere neye wete ate sanumu,depedaya akurung awa kena di Yowari sena dia rena akurung te senane. 18 Neperenakaye,de wena wapane ate seiyane nete nate wena wado Petrus.nete nate da oru damene Gereja te meretepine miyenipi-miyenipi hades nepetena we ye noupa mekou pumu 19 De wete kunci Yowari sena dia kena wena mekapa oto-teme da yo damma we ye saye beimbindena Yowari sena dia rena nemane beinapine.dayo damna baya yerar nambine. 20 Neperenakaye,wariyei mendote mekomu oto-tauna te ate sanumu,we tetero sinte-sinte sanipeina depedaye Mesias. ( Wariyei nena tete yapana yekote kropuku) 21 Neyapa dewa mu,wariyei mekate kurupuku oto-touna te ate sanumu de Yerusalem yopa na te nena wate keneti kamu yeko tereng dopre yarise-yarise,imam imam tenai ahli-ahli taurat suruna ye,neperenakaye nete baya ai topuku yanamina ne dewa esua dewa yuyemuku. 22 Neperenakaye,Petrus mekaye wariyei te dewa yepopuku nena yekesuna meke,nete tangkene,nete aye sanune,"Tuhan,awa beiye neyekote wena ware baya sisininsine! da yeko nekewana wena wapana mipei. 23 Neperenakaye,wariyei metopa burusuku ate petrus te sanunu,"we dopere dena bere bayei! we masepene waliye! wepeneye oru sandungan dena wapana nemenakaye wena mendo besi kana ambai dipa dapa mekeyene neyeko-yeko awa kenarena,yeko-yeko sitetero yei kena kenarema." 24 Nepereinya wariyei nenei oto-touna te ate sanumu,"nemena sime yang ke nane keu dete tawe nete,ne tetero ne ate sawene nenei wate nenei yereute,da osete erengtene dete tawenete. 25 Nepereinya simei nenei wasematena kenate kenena nena wana aru duwa tetembina,neperena kaye sime nenawana aru duwa tetembine ne depatya tenate,ne tetero nenei pere nedona. 26 Ne beya sate nate ne tetero besikaye de kani kura-kura te neye a nene tepe,ne tetero nena wari tupu ambai orumbine? 27 Depedaye, tetero yei dama awa kena kemuliaan burune matena malaekat malaekat serai pere mate damena te mate tetero yei nena kenane poite mekeyai na nepete baya pere mapinati mate. 28 De noruna ate wete da sename,tetero siye dapene esune datepai tete te mekoupukuna ne aru ipei nebu daite doute tende ne tetero yei awa kena Yowari sena dia re menena." 1Wariyei,''Musa Pere Wate Kiam mupuku.- 1''ya makasu sunabei, wariyei yau nate simiyou. petrus ye,yakobus,yei.yohanis nena nekasi yakobus,ate komme.mekodamba ikai.nenei beite koi. 2"wariyei,nenabene wate bisimane mekaupuku.nena warena soningna mane erembuku nena mayon kreu-kreu oraipi. 3''neyo.doutiyai nena bekouna musa,pre elia,pre,ate wariyei pre sei yani. 4"petrus,wariyeite ate sani youne,''Tuhan,weda poi tetera.dedambre dapene kate.weye seyununate,Depare Namimberi Meremapine.Si wetenate Si musa tena.si elia tena. 5 ''petrus ate neme seyununane. ma'ye meke neyote dua mempreumteke;neye doute tiyai.akurung tebeteyai nemaneburure wariyou,Da yeinewaite weye kenate tukanende, bente keite betonde,'' 6"nena oto tauna ne ate beteyai.Oto butu kani damba dusai kroke,endikite dekai kroke. 7"wariyei dewa meke,neyote yekeryauyaumu,ate mekaupuku,''Esau yeminde,endikite dekoipenya,'' 8 neyo dautetiyai.nepena tetero mena ambai neyatiayainya wariyei nebei tepe you. 9 ''Meko dambere apa dewa yerekai,wariyei neyote ate sani youmu,Da,yekotena Atena seinipenya,kendemende,Ne,tetero yei','dua sauna nerore ine yemine, 10"Nena oto tauna.ate saniyani,''nemena kaye.ayo serai,ate seiyani elia nekwa dewa mene? 11'Wariyei ate seweke,''elia kena karo nemane dua keuna.neye menena yekote naupa mekombine. 12"nemane seiyanunate,de,'wete santeme elia dewane meke,we'kauna aroipenya manekau,wei mendona kembarite mekau.nemena karore sate teteroyei wena meka damene tukanene mene.-'' 13"Nena oto tauna mendote,meke yani,di a'seyununa,ete sanumuna yohanis kena wapanate di arou- 14''Wariyei''nena''oto tauna pre,teteroteren neropa kai tetero simeke.wariyei kena bekouna oto buteye dusungkroke ate saniyone 15"Wariyei,singko you si bu yeu pa yau. 16"Ne' tetero seiyoune''wena ote tauna kewa dekang kana,neyopoina mekom bi pei'' 17''Wariyei ate sani youmu, weda youna, wena yereu tepreina aseinipei beimasiyami.De, wena nerone da.kaye? wekaye aroipei. Nemena neyeite dewa doneme. 18"Nema nesate Wariyei Aru peke-peka te ate mekau pukune' yei kena ware baya ke, Ne pere dado newai poiye orupuku. 19" Nemena sate nena ototouna mekai Wariyei kena watoupa mekai. Nekewa dua kai nei beite kai kiyai ate dua dewa seiyani, Beya mena karore, E" di Aru peko-pekote na bayana sekimbipei?" 20" Ne." damba ate sani youmu. Wena wana. Aru poi keipei." Nekewa ate saniyoumu, Da" a"senamena wena-wena. Aru poiye kenaina. Ate mekou pune di mekotepeuna," Di pere baya ne!' Nemena yeko enana keipei. 21" Da mena karo keuna pedaye ,Mendo karonekema; puasa karopre, wande pekote baya tike mangsine. Wariyei Ate Saniyoumu Nene Tete Tenate. 22"Wariyei ," nene oto toenapre," Galilea yopa kopri yaune ne yote ate sani yomu tetero yeite. Niskorna meka damba sarnaipine, 23" Neyo nete baya tonai pineya namina yane deyembine nemane beteyai nena oto touna kenate tikai yani. Pajak Derate Mekonainya Akurung Wariyou. 24 "Neyo Kapernaum, yopa ai yakeko," Dera kopri-kopri koprianina yo mekai Petrus te ate saniyani," beyamane Guru kaye dadera kopirantena kaye mekoipei? 25"Petrus ate saweke," Yo nemena kaye nemepane keye, Wariyei ate dua ne seiyoune," wena mendona beyamane, Simon?" mopena.Yarise-yarise dayo damne kainya nederate orai?" 26"Nemane sate Petrus ate saweko tetero sikenare," Wariyei nena damba ate mokou puku,"Nemena ne yei baya amempinda. 27"Da menatena kena peko-peko mekoi peinya, Dua ende kembate, musepe, eteinde ka memete ye pombin dena, nena embrute kuraye tepende," Nepena sengte donde teterote ato mende site dena karopa mekonde." ( Yosna warina sime derete keu ) 1 Ne sereina,nena yauna mekai kia wariyeite ate saniyaine yosna warina simi ye deterte keu? 2"Nekonate Wariyei, Yei nangkente, dewa sumung suku neyokena waneropa tambauku. 3"Ate mekoupuku wete noruna ate da sename, we dekoi-dekoi te dekou nate, da yei kena wanane, warunate, yo warisnapa eu, 4 Simbi yang kenate apa dusunungkrone warene nate yosna wari warina,ne tetro yei yosna warina.nebei deterete ne kene 5 Sim yang da yeite kna tetere do ne nena nemena ne nei yei mane dena wadone seinenna,nemena ne dete nenei kenapa donete.'' ( Ate saniyami pekotena mekoi peinya ) 6'' Jetero,simiye da yei drou-drou nete kepani nate aye sanumuna, nemena tetero oru te nankoupa bonawi nau koti kene nawi. 7''peko da yo damne dua mekai werai,''nemena yeko nemane dua keuna tetero nepekote deko mekena,nenei wane tuka nembine 8''nemena meka,oto.yeko nare-nare mena,baya berou pune baya teupune warite keuna mendote mekou nena yereute poite keu. 9 ''Da dou nare-nare mane tauna,baya asu krone baya kenenu.wei yerete keuna dou osu bey teu.dou bibi mane teu do nawi sing damba kenenauoi 10 ''semate keu weye seyunu di yei drou teh, mendo nare-nare mane mekone perna.de wete ate sename,nena derona yosna warine yembununa awa'mang tetro te nemena beite,yo wari snane oraine. 11''nemenate,''tetero yei mekouna,da yodamba menena dua kari yainate poiye menemtane. ( Domba karupukuna ate aroupuku ) 12''beyamane tikayene? tetero besika,nena domba doa meka subei wariyai ne'karore besika dua karupuku,nemane sate ne tetero kaya kenate,tikayoune sate doa aprau mekabite mekasu,suna aprau,meko damne dinetapuku,nekaye nekewa burusuku besika karupukunate wureke,ke? 13''Ne'tetero kena dua eunteke,ate mekoupuku,piambai beyamane karupuru bai ne mane sate,besikanate dekonne.doa aprau mekabi suna aprau meko damne tamupu kuna kewake 14''nemena ate awa mang. ate droupuku.da yei kese-kese werainate,mendo pekotena mekoi peina..'' ( Yekote nerai nate ate sani yami ) 15''beyamane,pekote mekoupukena,dua eu ne pekote ne tetero pere' wei beite engsei nere.dua betombinena,we nembere ne do keka kewa ere.- 16''weye ate eungsanune,betoipipena,tetero besika bei besirei neyau bei ende embru-embru seinengde,nemane wangde tembuku,ne A'seiyanuna noru,- 17''Ne a'seiyanuna ne betone nepre bayo sarembinena,ne ate wari bu ongko ne weraine yo kenapa,bei neyei baya sarembinena ne a'betoipeina.nemena tetero pene nau sisine kaina yomane dera kopri-kopri kopirnani- 18''Da'asena mena,noru nate da seiyane, da yodamne beyuna mane,yosna wari nemane deraiti. 19''Wete'ate senamme,beyamane tetero biserei,wena nerore dua ate sawenei, beyasa yang da yodamne,sei yantena,ne,yeko drati awa yosna wari keuna nemane drati mekou- 20''ne''akurung tenate semopa merekai,tetero,biserei bei namimbei kenai dena wadote seinainena,de ne nerone ka ka'' ( Perumpamaan tentang pengampunan ) 21''Nemena ate areko sate,petrus meke wariyeite ate saniyone''Tuhan,beyamane karone deye dokekasi pekote mekainati,nete poy ate seitene.?wande mekasu,suna bisirei..? 22''Wariyei ate mekaupuku,de watena nemena aseinipei,we benende mekasu sunabi-weye benendena mene doa namin meka biserei,meka sunabite benende. 23''nemenate sename,yosna wari keuna ate drou puku.adewafona,nenei kembari teterote beiyone. 24''Nepreinya nekowa teterote beiyone nena kase derai 10.000 talentate nekewa deko meke 25''Ne tetero kay wake bai,beyamane mekombine,ne mane sate netetero ate sanupuku.nena mire nena yei,nena mena sasiesi menyenamanne naite mekombine wande nena ose ambai orunaipine. 26''nemena kone nena kembari.tetero nete oto butu ye dusung kroke.ate saniyoune.menase keime ye,meyena mane poitere dua mekote pinena pneye. 27''Nemena sate nena andewafona kenabisete dere youna sate baya ambuku.nena osete baya deko.. 28''nemane sate nena kembari tetero,basuwake,kembari tetero si pere ei teka nena kese bari youna,Doa mesubeina dinarte mekou pune,nekote ne tete rote meka aweke,ate sanione''dena,dera weya dekenate dewa yute. 29''Nemane sate ne kembari tetero,oto butu dusungkroke.ate mekoupuku merase keime meterna mane dua mekote pine.. 30''Da tetero baya saru puku neteterote dekone teterote tiamina mepa dekongke,nepene tenone mene nena yeko naupa mekombine. 31''Nena kembari tetero sidou tetiyaine nena kenane tikaiyani, meka, nena andowafona saniyaine yeko nare-nare mane mekau puku 32''Nemena sate andewafona,nena kembari teterote simi you ate saniyomu,'we nare-nare mena kembari tetero de mena yeko,nare-nare mena mekoupukena baya sute pine. 33''Wekaye wena kenane kenabisete dere yenena mane di yauna damba nemane dereune.nepere nebeiye tenou waruna damba,nemena beite kene mene.? 34''Nemane sate nena andewafona,arma-arma ori youne saniyoune, mekoipipeina,tetero peko kena meka damba donainya nemena sate.nipite ureyou.nena yekote noupa mekoupuku. 35''Awa mang tetro yosna warine keuna,ne doute,ne semate keu eye,kembari poiye mekomate,nepoi dokeka,kenane teprei nate sawene.? ( Yekote baya saripi nate semopa meraipiki ) 1 Ne sereinya kiya wariyei ate saniyoumu de da Galilea yorena otote Yudea yopa kena serai Yordan musene kaina kwa ke. 2''nepena tetero kasopre nete tawe kani wariyai nete poiye mekeyoumu. 3''Farisi tentara mekai,Yesus te'mekaini wapiani,ne'te ate saniani''be yamena yekone,do yei,mirete baya serembi ne nate.? 4''Nemane sate,''Yesus.ate mekoupuku.wekaye daserei werauna semobei pei manina yana'nei meka semote merembuku;do pre mire pre mekoupuku 5''Nepre deyekote keroupuku,.''yei do'awa,nawa prena keipena.nenei mire pre kenei,besika orumbine.'? 6"Ne'nekewana moye-moye nakeipei wa besika orumbine.nemane sate mang tetero semopa mereupukuna beyasa yang mang dua,beyupukuna,"da tetero yei bayana saripipena.'' 7 Neyo.''Yesus,ate saniani,''ne menakaye.''Musa beyatnate ate sanupuku semote nena mire kewa dekai kai,ne karoye nena mirete.'baya dua sanembine? 8''Yesus"neyote ate saniyoumu wena kena anema,Musa seyumbuku we'mirete baya sarupune. nemena yeko,yansina keipei. 9"Nemane sate wete ate sename,simiye nena mirete baya sanumbuku na;beyamane pekote mekoupuku.wande we mire site doununa,neman derati ne;nemane dua narupukuna drati. 10"Nena ototouna,ate seiyani,''da mena karotena.''do'pre,mire pre.meka atoi kroipena. 11"Yesus.ne yote ate saniyoumu,,da a'sena mena.tetero meyenamana doipena peneye"tetero bei-bei ye.ne yekote orai 12"da'yodamne katena tetero yei.si mirete orai.si mirete oripei nemane derai te.si nemei werai.ne yeko nemane dua keuna karo-si yeite senai si yei senoipei.nenei wa semate waru.nenei yereu kenate dereunu mendote mekounu.ne,nei waritiki kene mene.'' ( Kia wariyei yei drou pre ) 13 "Ne'sereina yei droute ate kaimimekai.wariyei mekate mena tenai damba tepeneme,mendote mekombine,nena,oto tauna kaye ne tetero te aye saniyami. 14"Wariyei ate mekoupuku. beyatnate ne yei kese-kesete.'dekewa mainate nipite peramu.yosna dia keuna,tetero nena yereu yei drou kena-kena mane. 15"Wariyei mekate nena tenai damba kerompuku ne"nepere dua ke. ( Yereu poi kaye beyamane ) 16"Tete sroyei simeke wariyei te ate saniyounu.''yereu poi tena beya kembarite mekote?" 17"Wariyei ne teterote ate mekoupuku,"beyatnate ne yekote dete sani yete.? ne pena besikatere noruna.wei yereu poitena mendote mekonuna. aye kote semate keu." 18"Netetero wariyeite.ate siri youne,"beyamene yeko?"wariyei ate sanione.titi mekoipena nisikorna mekoipenya,bisi mekoipenya.tetero sikena dambana atena,senipeinya. 19"Awa,newate dekoi-dekoite dekoi."wei wate kena bisete dereyena mane,tetero sitena nemane dreunu," 20 "Ne sekro yei.ate mekoupuku ne yeko de meyedua mekeyana;beyasa yang de mekoipei.?" 21"Wariyei ate,"saniyoune,"wei yereu poitena kenate dreununa dua eu wena mena sasyesi naite eu mekone. site tetero kainate otoume.nepere wena yereu piambai yosna wari merenene,dewamu dete taute." 22"Da sekro yei ne ate betoupuku.nena kenare nena mendo.mekeyou nena;ne sasyesi kasoprena tetero. 23 "Wariyei nena oto tounate ate saniyoumu"de noruna ate wete sename.sasyesi kasopre na tetero sekari dopre,yo snapanane. 24"Nekewa ate mekoupuku marisa detre jarumbru nangkeng bana eipei,ate arupuku sasyesi kase pena tetero yo wari sna pana sekari dopre. 25"Nena oto tauna nemena ate betai piki,kite tiniyai,ate mekaipiki,"nemena si yang nou poi pane. 26"Ne yote dou yeti youmu,wariyei ate mekoupuku.da tetero yei nemena yeko keipei.awa mang tetero kena yeko dua keuna," 27"Nemena sate.petrus ate mekoupuku,doutete.dena sasyeisi dine tami pikite,wete damawete tawe kete,beya sate dete atoumu?" 28"Nemane sate wariyei ate mekoupuku noruna ate wete sename,dete tawe kaute werauna,beyamena yeko mekonena yei yupubeina,"nenei yekone nekene.wete ato neme nena yekone e'kende serai bra-brate israel tenou nate.kayete wasinde. 29"Ne mane sate tetero nenei mete,nenei dokekate-nenei mire kekate nenei awate, yei drou-droute.bei mikate dinetiyami'dena wado sate,sa bupoite ne damba- damba orunde.nepere wei yereu nemane beite kende mende. 30"Ne akurung sate ate arupuku.tua tuana meto-metopa.meto-meterna tua-tua mema."
(A aroi-aroite aroupuku anggur mikana kembaripa) 1 "Nemete surga dia keuna mika perna yakau betenekena kaye kebarite anggur mikane mekonaite. 2 Nebeine dua tiyeukroko kembari yebesikana oripiah besika sanumupuku neye anggur mikapananya. 3 "Nemenaye sonin damina nekewa kena doutena di esune nemeiyenai diane tepai. 4 "Nemenakaye nete ate sanumu,we anggur mikapa ende beyasa noruna deye wete atotemena duakai. 5 Bu sipere sonin mekasu,suna besikapere,soin mekasu,suna apraupene neye nekawa euna nemena yeko deratite. 6 Sonin meka bitebutu besikapana nekewa kena site eum te esune tepeu ate sanumu,beyate danoune kembari mekopei daya besika? 7 Neye ate senani, detena kembaritena imipenya nepenaye mika perna ye nete sanumu,we auru,dena anggur mikane." 8 "Tikibai yayedenenpa duwa eu, mika perna tetero ate mandor samunu, karite simi kembari yeite joite atoimi nenei wakete teiyeite, nete atoumuna metore mekenare nemenena kaye tua mekenapane. 9 "Nemena kaye nekembari sonin meka bite butu besikana mekainya moi-moi tetero oriyainya oripiah besika. 10 "Nemekaye neye tua kembari te me terete mekeyaina mekai nena wa ne tukaiyaina kasopere orunainya moi-moi bebei sika oriyai. 11 Nemenakaye oraipikina,ate amika perna teterote ate saniani. 12 Neye seiyani,tetero-tetero mototere mekainya kembari sonin besika besika mekaipiki, weye nete mekeyeme dembere nemanebei,deye eratekete doinamu ya besika tepumpuku.' 13 Mika perna ye ate sauwupuku nete tetero besikaye nena neroredaye,de nena peko wete ambai,we demberna a nebeina seinbipei oripiah besika? 14 wei menate doime dua eime,dena kenane tukanena tetero metoternate,nemane,wembere. 15 Nemena detena norunaten doti pipei kembari deua kenane seiyane dedei yokona? nemena wena dou seranya dena poite? 16 Nemenate tuana meterna nai bekoune besikane naikene,besikana menai metorna mane menai kene,". ( Yesus ate sanumu nekewa tete yekote seyunu) 17 Yesus yerusalem yopanate anyakaye,neye atekome waruna do mekabite butu bipere moiye werai,neye ate nena damba sanumu, 18 "Doute e,neperenya Yerusalem panate mate tetero yeinewai nete sarenai pine imam-imam tenai,ahli-ahli taurat.neye,tete yokote keronai pine. 19 Nemekaye neye serai-serai si-si kenapa sarenaipine,aye sanenai ne,oye penenai nepernakaye salib pa papenai pine,ya namine ne ye nekewa niyemine." ( Ate nawaye zebedeus yei bitenate seyunu) 20 Nedrate nawa da yeibi kena nai Zebedeus yei bipere mekai Yesus te poite mekaimbike sasite Yesus inemenate. 21 Yesus nete sanumu,"bea mane wena kenane tukanu?" nawa ate saweke,a,te kenenu dena yeibi wena dekone kenei sibesika meka metresukene sibesika meka ayasunekene." 22 Nemenekaye Yesus ate saweke,we neneipei,aroipei wena a seyanuna,nemena we da sa setena anusuna da cawan deye antesina? neye ate sawakai Yesus,ya,de dua ermatena," 23 Yesus ate nete sanune,we nemane anensindeye denarna cawan, netenate metere suna pere aya suna pere denana yoko kepei.netenate neye awa nenei yekone koroupuku." 24 Nemenakaye meka biserenya murid siye betaipikenakaye neye aye nenei youna dobiaye masiami. 25 Teprei Yesus sunupuku neye mekai ate sanunu, we duatambuku detere-detere serai-serai site ate dedamba senaimi,tetero-tetero dre neye anyatena nenei yekore nedamba. 26 Noruna pedaye,ambainya wena nerone netenete sime kenane derete wene nerone seineinena,yaute beine. 27 Nemenate sime kenane tukanene besikanate wena nerone seinena nemena hamba mane, 28 Nemane tetero yeimane,dewa meke,nete di poimekeyonu nedraiti poitenate meyena mane kenare saweke kropuku tetero." ( Biserei tetero dou kepe-kepe poiye oripiki) 29 Nemane neye Yerikho yembikina kaye,atinankroko tetero kasopere tawekaniai. 30 Biserei tetero dou bepapikina ane nipi yenekei bentekei betoi Yesus di eu,ate simi,Tuhan,Daud niyei,kenabise detena dereyene!" 31 Tetero kasopere aye nete senaimi yekaiye keru.nemane sate neye nekewa armaye simi ate seini,Tuhan Daud niyei kenabise detena dereyene!" 32 Nemenakaye Yesus nonu te peu nete sumumu ate sanumu,beya mane wena kenane deye wenadamba mekotepine?" 33 Neye ate sanine,Tuhan,dena kenana dena doute tumupunate." 34 Yesus kena kenare kenabise ne damba,nena doute meka sunupuku nepernakaye tikibai neye doute kia tei neye nekewa bripiki Yesus tawekeni.
( Yesus te aye merainetetero deretena mane) 1 Nepernakaye neye watoupa Yerusalem yopanate mai,Betfage yopa maiyeko,Zaitun mekone,Yesus sanumuku murid tetero biserei,' 2 Ate nena damba sanumu,endenakaye yo dibenekeunane,weye tendenakaye keledai besika beiyapiki nate.keledai besikanapere neyaubei,sa beya pikinate baya imepindenakaye bina mane dekwa atomnede. 3 Tetero a site wenadamba sanenaimina,weya nete sanemende Tuhan.sanumupuku,neye dewa taneme pine menanya." 4 Da yeko mekombine netenate beya ate Nabi seiyanina: 5 Ate nena Putri sion,doutetei Raja dewanemu,wana kenate apa dusunkrone,keledai damba keu keledai sekro,yei keledai se. 6 Murid-murid kai kembari Yesus a sanumupukuna mane neye. 7 Neye keledai atekame mekai yei keledai,nena mayoute keledai damba kerapiki/beapiki,Yesus ne damba buna damba yongkuku. 8 Posimena tetero teremime mayouyte nipipa boyai siye o miset kepei-kepei pereyai nipepa apa boyai. 9 Tetero teremme nipine bekoune neye tawe kaimi,ate simiyai.hosana Daud neyei,wena damba poi mene,Tuhan.hosana nou yarerena. 10 Nemena Yesus eupa Yerusalem pake,meyena manene,yona a kurumme seiyonu.neye seri yami sime meke? 11 Tetero tereme ate swapiki,neye Nabi Yesus Nazaret yorena Galilea."yorena." ( Yesus bait Allah te baya sukuyonu) 12 Nemena,Yesus eupa Allah minyepa kena tetero sa naite mekeyai tiyainyate Allah kena meine,baya dingkeryou joite dua dewa wasiyanyat kepete kanya o dambere merpati awepere naite meraupuku. 13 Neye ate nete sanumu,somo pa duwa meraipiki,doa menye,we mekaunakaye,manu mekombuku bisai nate meraupuku." 14 Nepernakaye tetero dou kepe-kepe,tetero mendanya,nepa mekai Allah kena menyene, nepene neye poiye nete mekeyomu. 15 Nemane imam tenai,ahli-ahli taurat doute tiyai nena kembari mekeyouna,Yesus doute tijou yei mere derou ate meraine,Allah kena menyene,hosana Daud," niyei,neye ate dereyaine/kena senay. 16 Nemenakaye Yesus te ate suraine,nemena we beutekei beteye,yei derou kena a simaina? nemena Yesus nena ate saupuku,tepereinye,we somo beipei da yei derou kena emburure,koute neme anainyare aye merenaine,wekaye nepete noupa mekopuku oriyene? 17 Nemenakaye Yesus neme emteupuku baya ke Betania yone denenne nepene ke keu. ( Yesus meke kurummu nena derete,imante) 18 Neperenya yakaune nekawa burusuku neyopa nenate neye munute ketukanu. 19 Dou te teuna ara no nipiyene tepeuna.nepanate eu nenona yu wawipei kepeibeikai,neye ne ono damba ate seyunu,yu nekewana wawi penya.wena wa nemena beite ,tepeumeu neyabeine ne ara no duwa kerapuku 20 Nemenakaye murid-murid doute tiyai neyekote,murid-murid mendote tukaiyai,ate siriyami,beamane are no duwa karapuk,ne ya beine?" 21 Nemenakaye Yesus nena ate saupuku,"tepereye dena a,wenadamba,nemena we poina imante,pero-perona oraipenya weye mekopenya kembari deye da ara ono damba kurupaka,nemena weye ate da mekopa dombuna,bunapa erentene naupa eriubine,'neyeko duwa mekombina. 22 Nete nate sayei site-site weye seyunena,weye duwa douna." ( Yahudi dede setetukaiyane Yesus kena kembarite) 23 Yesus eupake Allah kena menyepake imam tenai dede Yahudi mekai nete senaine ne semote kurumuna,singkena wakere weye da kembarite mekeye? nemena siykenare wake deke?" 24 Yesus ate saupuku nena damba,"deye wete a beisika.wena damba itemena we atena sawende dewete senama singkena wakere da kembarite meka. 25 Moperna yekore Yohanes bute kereyomu? Sorga yorena bei da tetero yei kenarena ?" nemenakaye ate kaiseiyane,nenei nerobeine seiyane, ate seyani"eye seimana,Sorga yorena,neye ate seinena,nemena tena kenapana poina eripei Yohanes kena kembarite?' 26 Nemane kenate eye ate sawena,da teteyei kenarna.e endikite tetero tereng tenounate,Yohanes Nabi." 27 Nemena neye Yesus kenapa ate sewapiki,de aroipei Yesus ate seyunu ,nemena de wete keyana sanipei singkena wakere de kembarite meka. ( A,Arey-aroyte tetero yei bipa aroupuku) 28" Nemenate beanane tukanu? tetero si nena yei do bisirei meke nakaye metenate sanunu, yei eime kembarite da yane anggur mikane.' 29 Neye ate saweke,' yo awa,'nemenakaye eipei. 30 Nemenate ayah nekewa ,binapa ke nemena ate kesanunu ate sarupuku,'kenare sete duwa euw. 31 Sime da yei bi awa kena ate tawekeni?" neye ate, "sawekai".metoreyei,Yesus nete ate sanumu,"tepereyei deye wete senamena pedaye,joipere orainyapere nipine werainya eupa Allah dia tuwa wenorenanya. 32 Nemenate Yohanes meke we damba meke ewuna nipi poite wenetena nemeimbipei,nemenate joi orainya nipine warainya nemeyambiki,weye da yekote tenembinde kenate-kenate tukannende,nepernakaye weye nemeimbinde." ( A,Aroi-araite mikapa araupuku anggur mikate joite mekonai nate) 33" Bentekeite betoude a aroi-aroi site,tetero sikena mika anggur mikate asopuk,ereye yembubuku kanite,noute wembuku anggur tenate,betarate merepuku nepere neye joite nemika anggur tetero mika suna moserei ne baya duake. 34 Tikibai yu wanainya watoupa dewa mu neye erupuku hamba-hamba mika suna nena yute orunainate. 35 Mika semaperna yo pelayaute awekai meka ye peneyai site baya note tewaipike site oruye peneyai. 36 Busite mika perna tetero hamba hamba site sanumupuku teremme sanumupuk.mete serebete ,nemena kembarite deratite mekeyai ne tetero kena damba. 37 nemenakaye mika perna tetero niyei sanumbuku,' ne damba meke.' 38 Mika semate kainya doute tiyai,yeiye mekena.nenei beite ate kai seiyaine ne kera perna tetero dewa mende nete baya tomapine kerate eye.' 39 Nemenakaye neye ,neyeite awekai,jeipambike anggur mikare,baya tanai pinenate. 40 Ansyur mika perna tetero meke,beya mane meke mekeyou nemika semapere kanya tetero?" 41 Neye ate nena damba seiyane,"neye tetero-tetero pekote tenai pekote menena,anggur mikate tetero sikena damba ineme,yu yane orunai nena damba keronaina." 42 Yesus nete ate sanumu,"nemena we wari semo bepei oru kembari tetero baya seraipikena,ne oru benetenou da yeko Tuhan kena pai enadou? 43 Nepenaye deye wete sename waridia yeko Allah,wenare dua donena,tetero nenayute poiye orainyapa. 44 simi da oru damba erinimbina baya bete-bete nutunai pine;simi da oru titawembina peko orumbini." 45 Imam-imam tenai Farisi teteroye beteyai,di,a aroi-aroi mendote duwa ai yepuku.Yesus di a seyuna nena dambanate . 46 Nemena dipite neye dereyani Yesus te awinate,tetero tereng te endikite dekeyani,tetero tereng nemeyambiki nepadaye nabi. ( Ate aroupuku teterote sumupuk yaupanate) 1 Yesus ate nekewa ne damba a,arai-aroi,betonde 2" Surga dia a ne aroupuku tetero dere metaute mekonya mane sate sou yei dote merete donenenate . 3 Neye kembari do sanumupuku tetero-tetero a duwa sanupuku na neye dewa menanyate . 4 Nemenate raya nekewa kembari dote site,tetero-tetero simo dua a tekamete,' tende de sa duwa kera pikite lembu-lembu do ternak-ternak yuna meyenamane dua perapikite ,meyena mane nepete mekapikite dewa da yauneropa mende.' 5 Nemenakaye neye baya seraipiki duwa kai,sibesika paupa duwa ke,si nenei kembaripake, 6 Siye andewa pona kena kembari tetero-tetero awakai pekote mekeyane,note titapiki. 7 Andewa pona ate dereyonu,teterote sanumupuku nete pekote mekeyami baya titiyai,nena yote sing taniai. 8 Nepernakaye neye ate nenei kembari,'metau yau nepete meka pikite tetero sumo simiyate ate deraine. 9 Nemenate ende nipi-nipi derene emesanbine tereme dewa menai tetero tereme weye tondena da yaupa menai.' 10 Kembari tetero kai nipine kopiriane meye mane tetero nembere toyainya pai peko.neyau meye kemepuku. 11 Adewapona eupa meke temupuke nemekaina.nena doune tiyomuna mayan nare da yau erikroipei. 12 Neye ate nena damba sanumu,'dayei, beyamane we da eupa mekau mayon poite titipei da yaupa mekau? ne tetero a mekopipei. 13 Andewapona ate sanumu kembari tetero,'beimbinde mekate otote yepininbinde neye eupa akepe-kepepa baiterapa dipene dimite dimene eti ketete asini.' 14 Nemane, teremme duwa simineme serei erimbine." ( Usaha pemimpin yahudi untuk menjebak Yesus) 15 Damena yokore tetero-tetero farisi kai yekote neye kereyai Yesus beinai pinate nena a,seyuna damte. 16 Neye nena ototou nate neye senamipiki Yesus, kewa kai neyaubei Herodian tetero pere kai.neye ate seiyani," Guru, deye arambikite weye poite kiriyemna nipi Allah kena bruna poikena.we endikitena dekopei,simi weye doute tepei nena wate. 17 Nemena tena,wena ate dete sanumupune .beyamane,noruna keu,joite kaisar pa mekome bei ambai?" 18 Yesus nemeyambuku nena pekote, nemeyumbuku," ate mekopuku beatenate dete wepaute hai munafik? 19 Dete kiritembinde ne joite."neye ne joite nete ikaini. 20 Neye ate nena bamba sanumu,"semopere be pere singkena?" 21 Neye ate sawekai,"Kaisar."netenate,Yesus nena damba sanumu,"ne Kaisar kenapa mekondena nena ne nenei wadona joi.Allah kenapana nenei yekonate korende." 22 Nemena ate betaipiki,neye kenane tukaiyane neme anitembuku duwa kai. ( Saduki tetero derani Yesus beinai pinate) 23 Neya deratine saduki tetero-tetero ate seiyani.jemipenya Yesus kewa mekai ate.senaine beyamane. 24 Neye ate senaine,"Guru,Musa seiyonena tetero doye tetembinena yei banya,nekasi ambai orupukuna noupanate. 25 Neperenya da mekasute suna bipre,dena nerone da kai besikana mere te dekone,duwa tetepuku yei ambai,merete dune tambuku,nekasi dekone. 26 Nemane derati bina,namina,nemekena da mekasu suna birenapake. 27 Nemena beite kene kaye ne mire duwa teteupuku. 28 Neyani yeminatena,ne mire da do makasute suna biperna sime do nene? ne meyena mane ne merebeite dekainina." 29 Nemete,Yesus ate saupuku buru suku ate nenadamba sanumu,"weye nou tepei,aroipe wari semone bei Allah kena yekone. 30 Neya niyemina ne donipenya bei sipana epenya,nepe daye malaikat-malaikat mane sorga ne kenai. 31 Nemane,tetero-tetero tete nerore inai yemina we somo beipei,beya ate Allah we damba sanumu, 32' Depedaye Allah Abraham,Allah Ishak nepere Allah Yakub? ne Allah tete tetero ambai,nederati Allah tetero waripoi. 33 Nemekaye tetero tereumebetai,neye kenate tukaine nena semo kurumuna damba. ( A,Yeko monane poitere keu?) 34 Tepereye farisi tetero beteyai Yesus,saduki teterote mekomupuku yekai oraipiki,neye neyaubei nebeipa. 35 Neperna kaye besika nena nerona tetero taurat yekorena Yesus kena damba ate surunu Yesus te tukaminate, 36" Guru,beyamena yoko poiterekeu da taurat ewune keu?" 37 Yesus ate nena damba sanumu,"we poitereye kenabisete Tuhan Allah kenatere keteukrone nepere wena wanurune nepere wena mendore. 38 Da keuna akurung detere nepere bisikane keuna. 39 Bina keuna damane we poitereye,' kenabisete meye teuna damba derenende wei wate dereyena mane.' 40 Da yeko bi damne,meyena mane beyupuku taurat yekone Nabi kena somopa merepuku." 41 Farisi tetro nebepa koprikene,mang wariyei nete ate suru youme, 42'' Wena mendone mekanuna,mang wariyei sing kena yei?'' neyo ate sawekai Daud niyei.'' 43 Nemenatena,''mendo wariyei, sanumuna nete terenendena tuan. 44 Mang kera wariyei ayekote keropuku,ne meka metersune ikikeu. 45 Daud nete terenendenatena.tuan nenei yei. 46 tetro si da yekotena a sawipei,ne yatena tetro si atena sawipei ne yekopa mene. ( Kiya wariyei yeko sematekanya pere farisi farisi tetro te aye masiyomu ) 1 Nepere tetero tereng pere nenei oto tounate ate saniyomu damane, 2'' Yekote semate kanya pere farisi-farisi tetero Musa kena noute titawaipiki. 3 Netenate nena ne, yekote tawe mende ne kembari te mekonde nena yekote tawemende ne kembari-kembari mekanyatena we tawimipeinya,nepere neye wete ne yekote kirami neyo wana kiripei. 4 Daseray nenei wapa ose-ose bei yai nepere wena yaro damba keray,netenate neyo seray ne yekotena mekana keingsipei. 5 Meterna mane kembari neyo seray meterna mane mekanya nena mendo mekanina tetero netena dou teipei.daseray nena mayong tikite titai piki sa peto terete dou kimi-kimitena te. 6 Da seray nena nou nekenena nou poitene yarene yau nerone bekou terene waribu ongkone mene, 7 Daseray donena nou poiterene naidiane done kene nete Rabite tarenani. 8 Nepere weye,netena Rabi tena dombi peinya wena Rabi, besika wena yauna mane ne dedei dokeka. 9 Netenate we dayeko tena tetero sitena dombipeinya awa dayo damna,nepere wei Awa besika tere ne waridiane keu. 10 Mekopipeinya nepere wetena tenai tena dombipeinya,nepere tetero besika tere tenaite,ne Mesias. 11 Teterosi wena nerone deterete meneng seinina,ne nederaite kembari tetero mane. 12 Nepere teterosi nenei wate wapa mene ye dona ne nederaite aterpa mene nepere teterosi nenei wate apa disiningkrone natena ne nena nou yareterene. 13 We peko damba,yeko semate kauna pere farisi-farisi tetero pere,we sing we tetero-tetero mendo banya! netenate we nederaite waridia menipi-menipite tetero nerone nebeipa dinau netenate we weiwatena eyupana eipei we ote yaurangkroko si eyupana nipite deraine. 14 We peko damba,wesing yeko sematenapere farisi-farisi tetero pere,we mendobanya! nepere mire soina-soina kena miete tinau nepere tetero kena doute neramu dou kimi-kimi tetikitere mekau netenate we seray tepereitena we seray oseterete erengtende. 15 We peko damba,wesing yeko sematena pere farisi-farisi teteropere,wesing we tetero mendobanya! nepere we nau nerone werau dari damne werau,nepere tetero besika nekewa dewa birinsine wete tawe neme wena agama pana tena nepere ne kewa birinsine wete nekewa taweneme menena ne tetero sing damba,nekewa dabiserei peko damba nepere we ne manederaite. 16 We peko damba,dou bisena tenai-tenai,we damane seiyanu wari bu ongko ne a yekote keraupuku,'ne ayeko erikroipei nepere ne ayeko nouterna ambai,netenate ayeko wari buna tena da ayeko nebeipa dua draipiki.' 17 Ne we, mendo banya tetero-tetero pere we dou bisena! beya saye nou terpana,emas bey waribu ongko bey wari kembang ne emas? 18 Ayeko betera damtenate,ne ayeko nou terua ambai netenate a yeko pere meka burunasa sate ne damba,ne a yeko nebeipa deraipiki. 19 We tetero-tetero dou bisena! beyasa yeko ne nou terua tena,meka buruna sa bei betera ye wena mekaburuna sate meka pare ye perentene? 20 Nepere teterosi, nebetera tena yekote krombinina damane sasyesi tenaipere. 21 Nepere teterosi,wari bu ongko tenapere nepenekanya tenapere. 22 Nepere teterosi waridia yeko tenate kerombininatena,ne mang nena yeko keunatena natena pere,nena diana seray tena pere. 23 We peko damba,wesing yeko sema tenapere farisi tetero-tetero,we mendobanya!nepere mekaburuna sa mang nenei yekotena meke selasih,adas manis, pere jiutan, weye derate mekau netenate mang kena a yeko weye kepawe ourau,netenate,nouteruatena pere kena bisete natena pere akoi-akoitena kena kenatererua site kembari te mekan site kepawena oripeina. 24 We tenai-tenai kauna doubisena ste nete eirau mamaunya bu eyu ne anan,nepere unta eyumuna te nete tinan! 25 We peko orumbindena,wesing yeko semate pere farisi tetero-tetero,we farisi tetero-tetero mendobanya! ananya pere kipiorotebaya sikan nepere eyusutena bisite deranuna pere sayukute deranu. 26 We, farisi tetero dou bisena! bute ananua sa eyusute baya sukumbunu,nepere baisutua nemanebaya sumbuku . 27 We peko orumbindena,wesing yeko sematena pere farisi-farisi tetero pere,we tetero-tetero mendobanya! we kauna noruna petamina,nepere eyusu keuna tetero kena wa misepere nekitere. 28 Netenate we nemane,we bai suna tetero kena bekouna tepeuna noruna.nepere we eyusuna we pro-protere mendo ambaitere. 29 We peko orumbindena,wesing yeko semate kauna pere farisi tetero-teteropere,we mendo ambaitere,nepere we Nabi-Nabi kena burete poi mekan nepere poitere mukan tetero-tetero poikenate, 30 Damane seiyanu,'' de warite ne sereinya dedei sesewa,kasih yepe sereine kiyauna tena,nepere de wetena tawinipei nenero na da akeya-akena tetero te baya titiyai. 31 Netenate nepere nederaiti weye da ate seiyanuna wei wapanate seiyanuna,nepere we seray a akeya-a akeyana te titiyan. 32 Netenate,do neki-nekite,tawekanu wei sesewa,kasi ye pe pere. 33 We kauna,do neki-neki mane,wena otou wikren seray! we mopa narembinde ende ose weye eurentende sing nerone? 34 Netenate,doutetei,de wena neropa Nabi-Nabite sanumpuka kai,mendona tetepere piambainya tetero pere nepere ayeko sematena tetero. moserei nena nerore baya titiyau,tetero site opa bapiyan,tetero site nepere wena dou kimi-kimi mepatiyamu site mekaye titian Kota sire-Kota sipa, 35 Nepere we yeko mekeyauna pere sadiraipikina ose tunanembinde tetero poi Habel,nemane tetero poi,meke Zakharianai Berekhya,webaya tewapuku ne nou temene.betera damene. 36 De wete sena menape, teperei tera meterna wane da seray nete tukanembinde.'' ( Yerusalem te aye mereyani ) 37 ''Yerusalem,Yerusalem weye Nabi-Nabite baya titiye nepere oruye kiseriyeme tetero-tetero te sanumpuka wekena kanyate. da moserei moserei de kenate tukanu wena yei-yei mane,nepere weye ate dereyene. 38 dou teime wena da miete tenambini tetero banya tena mane. 39 Nepere, de wete senawena, da sereire we detena nekewa natena dou teipei,nemenate we damane seyunu,'warikembang nete perenen tene mene mang kena wadone.''' ( A wari yeko tupu tena mai yaru pamate Awa mang kera wariyei kena ongko me baye buru teke ) 1 Neperena kaye kiya wariyei Awa mang nenei ongko mere kiyapa mu nekewa duwa eu netaiye oto-touna -oto-touna dewa mekai ate sanumu meka te nepa kuru di Awa mang kera wariyei nena ongko me ongko me tepai. 2 Nete ate sanumu,''we meyenemane doute? de wete ate sename damou na oru besikaye dou beilani sidambere sidamba ne meyename apa nai birimbine.'' ( Me mete tika yonuna sanamu ) 3 Nedaine kiya wariyei Zaitun,sero damene ane iki kiyou,nena oto-touna-oto-touna mekai nembere a bete bete nete senaimi'' ne yeko te dete sanimpime,nemena ya yeko meko nena Awa mang dewa menena ya yeko dayo damene mekomena?'' 4 Kiya wariyei nete ate sanumu,'' wasemate warende tetero wete pekote mekonaime 5 Nemane, keu tetero tereng menanya siye dena wadote wate saneneme dena wado Mesias,' ne tetero tereng te pekote mekonaime. 6 We bentekeite betonde pera kurung waruna a yeko-yeko pera pe mene na,e sema-sema warema ena kenare titein kerone e pero-pro orumana ne yeko manin nenei yapa muna. 7 Nemane, keu daserai neye ine yemina diserai pere dere naine me. 8 Nemane keu ne meyenamane nemena tena peko neperei na yeko mai yaru ne wasine. 9 Nedaipa, nenena ete di mekapa sar napine ete pekote mekonamina ete baye naititimbine aye yembe ekiri da kanine tenouna dena patya tenate,tetero tereng pro-pro ourai si duwa-dewa sirai. 10 Tetero tereng akan murtad ne tetero te sikena mekapa sariyami site ekiri yembe senaimi. 11 Apeu-peu na Nabi kaso depre ne kiyapa nai nya tetero tereng pekote mekonamina. 12 Nemena kaye, tetero wakemena neme warene me tuputena yeko pa nena ne poi nerone ne kene. 13 Nemena kaye, tetero wake mena neme warene me tuputena yeko pa nena ne poi nerone ne kene. 14 Da asena kepei yosena waridia rena ne a kurung te donde da kani kura-kura te da omo meto-metetesane nembe di wai meto-meto senemende meyena mane da kani tengkoyu tengko yereuna betonai nepere nakaya nenei ya yeko keroupuku napa mekombine. ( Sanamu derete re da Mesias-mesias apeu-peu serai ) 15 We doute tende nou keipeinya tetero ye nou mero-mero ne sune tepeu asena,awari a yeko serai Daniel semote merai na serai mendote mekonende. 16 Nemena kaye Yudea tetero-tetero nenei wate bauraipiki serodamba ikai. 17 Tetero bisi mendo te mekeyen me damene keye we apa mu yosuna sasiyei te na da merena oripeinya. 18 Tetero mikane werainya we duwa euna we mayong ato pipeinya 19 Peko serei pa mate nawa-nawa we wate kiye yei kaye yasene dekene wariye ne daite duwa senounate. 20 Mendote mekomane Awa mang te sanemane ne yate aye wate baru mapine duwa nawe mana si nepere apa erimbine da nin serei ya dere yatena. 21 Ne mena kaye nedaipa menena pekote mekonai mene dakanite mekeko nena dayapa munapere da yeko mekombina pa mu. 22 Nemane keu nedanya ya poye mai sesuku,neperena kaye ne meyenamane yereu te kainya tetero ne si poina keipei.nemenakaye, ne tetero-tetero duwa eirapikina nedainya nena ya poye duwa keraipiki. 23 Ne dainya, tetero we ate sanenem doute tei,'Mesias dapene di keu,'nemanbei Mesias dipene dikeu nepetena we nemeipei aroipei. 24 Ne Mesias Mesias nou keipeinya pere Nabi Nabi nou keipeinya pere nedewa mainya nena yeko-yeko Nabi-Nabi nou keipeinya tetero-tetero pekote mekonanaime duwa eirapikina . 25 Nemane keu,de wete duwa saniyame. 26 Tetero wete ate sanenami,' doute te ne di baya pau nerone waru,'we nepana nepete doutetei,ne deko ne ke keu we nepetena tawipei. 27 Nemane, keu eriye nena kiya te mekonembine da omo sure,kiya neme erembine di wai suwa,tenoneyerene nemane keu tetero yei da yodamba menena ne yeko damane yekombinina. 28 Mopatya ne tetero wa oro,wamise tenainya awe nazar nepa kou prunu.'' ( Yeko te mai keroupuku tetero yei dewa menena te ara o pa ate mai aroupuku ) 29'' Seraibeite pekote mekeyaimi neya na,sonin kiya ambai neko duwa orumpuku oko kiya ambai meya ye mare apa yewai ne yeko-yeko marena derete tupunu. 30 Nebu daite beya yeko ye mekombine ne tetero yei na re menena da kanina tetero di yore-yore di kisire-kisire di tengkoyu-tengko yeruna doute tema ne tetero yei ma dambere menena. 31 Nepereina ate sanumu.wera kiyapa derona teng-teng perena dewa mainya toni kurung at mate waru ne nebeipa koupruku,tetero-tetero duwa eirapikina da yeko aperaubei wasupukuna di wai meto-meto te omo meto-mete te di daripa-betapa di ma tupupa da matupu sipa sawene. 32 Semote dewa yepopi ne yeko ara ono neperena nena mise-mise kani-kani neperena sibarunai,we arambuku,ne doi tene na ya watoupa dewa mu. 33 Nemanbei,meyena mane,araumbuku neya watoupa dewa mu,menipi numburu tone meke keu. 34 De ate wete sename tepereitere da mainya,tetero sepei penya,ne yeko meye mekombine. 35 Ma pere da yodambere metopa nai da akurung metopa na siking sipeinya.'' ( Ate sanuyoume wasemate warema ) 36'' Nemane dayane ne sonin tetero besikana pere aroipei,neto-neto perena yosena wari dia na ambai,yei nemane ambai,Awa mang kera wariyei nebeiye. 37 Nemane beyamane mai yeko Nuh,kena sereine mekoupukuna nemane sate ne yeko keropukuna tetero yei da yo damba menena. 38 Nemane, ne beyamane tetero ne mai serei na bume mipeina sate anai,arikate anai do mire te ourai,mire ye dote ourai neperena Nuh ne wande bahtera yeupa duwa ke. 39 Ne meyenamane aroipei beya yeko mekone,ne bume menena ne meye namene ambai nai orumbine; nemane keu ne yeko tetero yei da yo damba dewa menena. 40 Nebu daite tetero biserei mika ne warenei; tetero besikaye duwa donai ninai sibeisika dane keu 41 Da mire biserei ne oru te birini,nete sibesikate duwa dekaine eu nemenakaye sibesikaye dane ani tambuku. 42 Nemena sate ayei wasemate warema,nemane keu e aroipei nebudaite Awa mang kera wariyei menena 43 Da a yeko te wera arombinde,me na tetero ne aroipei moya te moya te mene bei dene ne bisi tetero mane,we sema-sema warende,we ne tena bayana dinkeripeinya. 44 Nemenate we,endena sema tekende sasiei derati te mekonde tetero yei dewa menena ya we aroipei. ( A aroi-aroi kembari tetero kena temena pere kembari tetero kena peko kena armana ) 45''Sime kembari tetero kena temena mendona tetero,ne tetero tetero sate ataim sate anaim sate anai ne tetero yei menena nena sonin we aroi peinya? 46 Kenakari kembari tetero,kena temena ne sate nena tenayei ne tetero-tetero nena tenaiyei nete temu ne te ate sanumu,sate anai nenei tetero dewa mu. 47 De wete aye sename teperei nemena tetero nete bunapa kensu nena semana neperenakaye ne tetero de ne dewa mu,sasyei nena meka damenekai 48 Da nemane,keu kembari tetero peko serainya nena ate seyununa kenane kenena serai tetukanu,' 49 Ne tetero dekewa na,mipei-mipei nete nekaye peneu kembari tetero kembari tetero,ne sate anai arikata anai bu kereu-kereu nebeine anai. 50 Nepere kembari tetero nena yarise mene ne yana nederaite ne yeko te na teipei nepere ne serei di aroipeinya ne ne arongbine, 51 Nepere baya nene nangkou te baya mene ketembini,nepere netetanembina ne tetero-tetero nembere-nembere mendo banya tetero pere ne nouna tena nepene dimi kurung pere eti ketete asyaina pere. ( Mire-mire mendona Mire miremendobanya ) 1'' Kiya wariyei ate aroupuku,Kerajaan Surga mire mekabi pelitate meka piki penganting do menenate. 2 Neperna mekasu mendo banya,mekasu mendona. 3 Mire-mire mendobanya pelitate atekaikai,minyak ambai. 4 Mire-mire, mendona pelitate atekaikai minyak e yupa dua denapiki. 5 Ne Mempelai werana mipei,mire-mire yukudou mereyami yukute dua aitnopuku. 6 Deneng nerosreipa meke tetro ate mekambiki,'mempelai dea mu nete domane!' 7 Ne mire-mire, ate betapiki esuwa ya yemuku nenei pelitate nopa-nopa mekeyai. 8 Mire-mire mendobanya,mire-mire mendonate saniyami dete minyak bete danem pinde dena pelita minyak ambai nena kiya base-base dua kepinya mane.' 9 Mire-mire mendona,mire-mire mendobanya sani yami minyak erikropei.noruna minyakpere naite mekanya kios ende,minyak nepene e donepinde. 10 Mire-mire mendobanya minyak kewa kai,mire-mire mendona nepenganting mekena dekani eyupa nembere-nembere perjamuan kawin, neropa dua kai nepere menipite dua aidunupuku. 11 Mire-mire mendobanya mekai karite simiyai,'Tuan,tuan! dete menipibaya timsime.' 12 Ne Mempelai ate saweke de wetena aroipei. 13 Ne mena ate saniami,semate kende moyate neya yeko mekone.'' ( Perumpamaan tentang talenta ) 14 ''Kiya wariyei ate aroupuku Kerajaan Surga,tetro si baipate de reyounu Hamba-hamba sumupuku mekai nete doite wasu youme. 15 Site ikinena meka subei,site ikinena bisirei site ikinena besika tetro na mimbei nenei wake kena serei ateyoume ne baipa dua sakekone. 16 tetro meka subei ikinena,kenente kendereyonu nena tereng dekona mekasu deko. 17 Tetro bisirei ikinena,kenente kendere yona bisirei deko. 18 Tetro besika, ikinena dedoke kanite en wembuku kani yeupa sesuku. 19 Ne Tuan dewa mu yosuku tetro namimbenya nena doi wasumpukuna yu mosrepa oriyai. 20 Tetro besikana mekasubei deko,'Tuan wena doi iketena mekasubei.deye kenente kandeyana mekasubei deka. 21 Ne Tuan nete ate sanune,'poite mekopuke da sa nankeng newaite mekopuke,sa deterete ite we,eyupa mu dena yekote noupa mekopunu. 22 Tetri bisirenya meke nete ate sanune ,'Tuan, wena doi bisirei ikete de kenengte kan dereanena biserei deka.' 23 Tuan nete ate sanune,'poite mekopuke,eyupa dewa mu da sa nangken poi dua noupa mekopuke sa detere itewena,tanggung jawab nemane mekopune.' 24 tetro besika dekona,Tuante ate sanune Tuan de arombukana we tetro arma-arma,'Tuan, wena taburan bariyena monone deyai,ne wena sanute areyena dewei. 25 Nemane sate de endikite dekoukroka,ne doi dekaka kanite enwembuka kani yeupa sesuka.besikana doi,Tuan newa dou. 26 Ne Tuan ate sanune Hamba jahat dan malas!,'we dua arombuke ne sanu de baripei,nepere nenoune sanu neye yu wawenai. 27 Nemane deraitie, ne doi deye ateyamna tetro doi kenente deranina nedamba bungate sesune dena mekapa atotende. 28 Neperna ne doi baya atombinde tetro doi mekabina nete atonende. 29 Tetro nyenyene, nenei yereu nerone atoname nena yu nemena beite wawenai,sim nederati mekatena kiripenya,ne yu ambai wena yereu nerone kuru nate tetro site nemena beite atome. 30 Tetro meka kiripenya baya atonai a kepe-kepe neropa barunai nepene doubute mekonai eti ketekurungte mekonai.''' ( Tuputena Yeko ) 31''Kiya wariyei menena Awa mang kerawariyei nena yeko dambre,kemuliaan neto-neto perna yo nembere-nembere menai,kiya wariyei kemuliaan dambere mene. 32 Bangsa-bangsa nena bekoupa meneng kopringne nete baya, menewasine Gembala dombatena mane kambing nerore. 33 Domba-domba meka meter sua kopri nene,kambing-kambingte aya sua koprinene. 34 Raja atemekombine meka meter suna dewa mende Awa mang kera, wariyei wetenanou yansine dua mekombuku. 35 De munumere youtena we dete sate ikete bu mari mereyoutena dete bute ikete de tetro barinya mane meka nou poite ikete. 36 De kiyane meka dete mayonte ikete de sanamune teneya meka beseyete de kemba ereyeune teneya dou tiwaute.' 37 Tetro poi ate sawiyai,'Tuhan, moyane de wete munune tawepikite bu ipei. 38 Moyane barina tetro mane meke de wetena tumpangan iwipei,kiyana tetro mane meke de mayontena iwipei? 39 Mo yane we saye mekeyou de wetena doutepei penjara eune de wetena dou tepei?' 40 Ne Raja ate saweke,'de wete ate senamena sasyasi meye teneyou waruyouna dua mekeyau tetro si wena nerone peko newai keuna we netena doutepei.' 41 Ne Raja ate ayasuwa sanuyoume dena bekoune baya ende we tetro peko terkutuk di sindamba barunai ne sing denendai nemena beite deku iblis nembere-nembere neto-netoperna yo nembere. 42 De munune mereyoutena,we detena satena itipei,de bu marina detena bu itipei. 43 De barina tetro mane meka,de tena tumpangan itipei kine meka detena mayong itipei;de sa mekeyoutena detena mekana beseitipei;de kemba ereyeune teneyana detena dou tepei.' 44 Neyo ate jawabte mekapiki,'Tuhan, monone de wete munutawepikiti bu iwipei tetro asing mane meke,kina mane meke,penjara eyune teneye de wetena dou tepei?' 45 Kiya wariyei, ate saweke de wete ate sena mena sasyesi teneyou waru youna dua bete yau,tetro pekonewai wena wanerone tawekemkeu netena dotepei,nete poi mekeyau dete poi mekeyaute. 46 Ne tetro poitena mekoi penya di neraka pa nai,tetro poi nou poipa nai.'' ( Ate boyow Yesus te tonai pena te ) 1 Teterote saniyomena ate tupute mekou nena kaye buru suku murid-muridte meke sanume, 2'' We aram buku,ya bisirei paskahte nag, neyana tetero yeite salebpa bapenai pina.'' 3 Nemekaye,imam tenai,yarise-yarise kera-kerarena nebeipa nebeipa teteyou imandere, kena diapa,nena wado Kayafas. 4 Ate boyo,apeu-peu karore Yesuste awenainete baya tonai pind te seiyani. 5 Nemena kaye,'' nenei meka seiyani paskah yana mekoi pi peina nemenate tetero teren atena sei nipei.'' ( Yesus te mire si besika wate siyoune ) 6 Neperna kaye wariyei,Betani yopa ke Simon kusta kena mene kiyou, 7 Da mire kaye mekena,nena mekana,minyak guci pualam botol nangken newai deko mekena,perlo doprena.nena dera bunane tainya.wariyeite,nena tenai damba diri youne ne soning kaya wariyei sate ani youne. 8 Nena yauna nema tiyanina ate seiyani,kena seraite dere yani,ate mekai piki,"beyatnate di sa nare-narete tau? 9 Dimena mekerai,naite mekainya,dera buna terene,mekainya ne mena sa tetero wake bainyate,ata mina." 10 Wariyei,nemane nemei yomu sate,neyote ate mekou puku,sime saniyoumu ne mirete,nema mekanu.nekaye mendo poite dekona mekou. 11 Wena nerona tetero kasopre wake bainya nekai depe daye.wena nerona nemena beite da wara. 12 Da mire ne mekerai,nena wapa diri younuna nekaro yekote mane kenai bekoupa ne na tete karo tenate. 13 Deye wena dambana ate sename momena noune akurungte dekai da yo dambane,seinaine mene beyasa yang da mir meke youna te mendote yeponai ate seinainye mene." ( Yudas warete boyou wariyeite awenainyate) 14 Nemena kaye nena oto touna wariyaina karore sibesika nena wado Yudas Iskariot,nena yauna nerore baya ke,andewapo-serai kewa ke, 15 Ate sani youmu,"wena mekare,beyate itinde de ne tetero yeite wena meka damba sarte pine?" neman sate,neyo yekote ai keropuku dera doa biserei meka bi pere ikaini. 16 Ne man sate,nedo nipite wure you wariyeite tetero peko kena meka damba saripinate. ( Wariyei nena oto touna pre sate aniyai). 17 Metena ya pena ragi baina,nena oto touna mekai wariyei,"ate saniyaini noute sanimpime sasyesite noupa-noupa a mekotere,paskah sate anemanate?" 18 Wariyei ate saweke,''di yopa engde,tetero sibei keunate,ate sanen nende,dena Guru seyununa," ya watoupa dewa munate.seyununa wena mene nena oto touna pre paskah yaute mekoma.''' 19 Ne mangsate nena oto tounava wariyei sanumpukuna, mane kembari nemane kai mekeyai. 20 Damane kainya kaye.denemba dua mu.wariyei nena oto touna pre sate dua anai. 21 sate anainya nerone.ne ate mekoupuku.wete noruna ate senamne,we da kauna nerore tetro sibeisika,dete ekriye taute." 22 Nena oto touna ne ate betai kena nundraimi mendote mekaini moiye-moiye ate seiyaini."wariyei, deye bei simbi yang?" 23 Ne ate mekou puku,"ne tetero nena mekape re dena meka pere ne yau bei boiteu yeupa ne yau bei tepa pinena,ne tetero dete niskona damba sanembinena. 24 Semone merai pikina mane ne tetro yei. dua dine nemena tetro kaye nena yereu kaye beyamane kene ne tetro yeite mendo nare-nare mane mekou nuna nemena beya kewa,da yo damba sengkai. 25 Nemansate Yudas,wariyeite naite mekoupukuna,ate saweke deye mekoupuka bei?"wariyei ate mekoupuku,"wei meka ate ne saweke." ( Nenei wapana ate aroupuku) 26 Nemansate neyo sate aniyai,wariyei penate doko.atuate ate sani youne da pena,nitana mane wena meka damba ata temme nepere ate mekoupuku meka orungde da dena wa orung," 27 Nemane sate ,nekewa anggur te deko mangte ate sani youme,ne yote ate mekoupuku,"we da meyena mane,da bute anende. 28 Da dena wa sa ayekote kerapuku,da teteroi tenounate,nena pekote baya sumbinate. 29 Wete ate sename,de da anggur ani sipei,neme kete anggur bu awa kena Kerajaan ne,ne yau bei beye-beye mema birine 30 Ne ayekote sani youmu,dimi semo siti dimiyai nepere Zaitun mekopakai. ( Petrus,wariyeite apeu-peute orukroke) 31 Neman sate wariyei,nena oto tou nate sani youmu,"we da kauna meyena mane kenaye nindrinampine de sate.yani sine semo kepeipa meraipiki ya besika,ne tetro yei tonaipine,nena marisa derona tenouna,kra-kra dingkernenne. 32 Beyamna ya mekonena,de dua souna nerore ite yemine tua Galilea pa dua di te. 33 Petrus ate sani youmu.nemane dua keuna we meyena mane,kenaye nindirampiki,de,besika kena yena,nindiri tipipei 34 Wariyei ate mekoupuku,"de wete noruna ate da sena beyamna ta donenmene,awe ye deneng sieine,a mekoi peinane,we dete apeu-peu da nambimbei orutkrone." 35 Neman sate Petrus ate mekoupuku,"be yamna-be yamna yeko mekonena de wembre ne yau bei titinaipine de wetena apeu-peutena wapipei nena oto touna meyena mane,ne abeite ai mekopuku. 36 Nemekaye Yesus oto touna pere nou sipo ayakeko nenou nena wado Getsemani nepenakaye Yesus oto touna te ate sanume,''ane dapene meke,be dinoupa te doate temekone,'' 37 Neye, atekome kaina Petrus pere Zebedeus kena yei bi pere, nemenakaye kenate tukane kaye nena wa nemei yenderoune. 38 Nepena kaye, ate nete sanume,''dena kena pimi kena doperete tukane dua teteipina mane tukane.danoune kende semate dembere da kema.'' 39 Neperena kaye, ne bebetepa kena kaye,apa mereupuku ate awate sanune dedei,'' awa, damena kaye, da cawan dena warena bayana. sepeingbine da karotena dena mendone meka menatena mana mekoipei,meterna mane wena mendona mane noupa mekoupunu.'' 40 Nemena kaye, nekewa burusuku oto touna kewa meke.doute, meketiyoume neyo meyena mane yukute dua tenaipiki nemasate Petrus,'' te ate sanune wekaye soning besika terena we dembrena sematena keipeina? 41 Semate kende mendote mekonende ne merenate we da kani-kani neropana yoipipei tong pei dua tawinena derenu wa orung kari-kani oru.'' 42 Nekewa da bitena burusuku ate nekewa ke sanune,seyunena mane, ''Awa da, cawan kaye dena wadamerena bayana sepeingbine, mena tena deye dua ante sine wena yeko mekeyena mane. 43 Nekewa, burusuku meke date meke teume neyo meye yukute dua tenaipiki yuku dou dua mereyame sate. 44 Nepene, emu tapuku nekewa burusuku, ate nekewa da namunate ke sanune tua sani younena mane derati . 45 Neperenakaye nekewa burusuku muna kaye ototounate ate meke sanume,''yukute tenaure note yaure.doute te, teteroi ditetero peka kena mekapa di sarenai pine. 46 Esua yayemuru,dewa maru otote ma.dembere, sarenete pina tetero watoupa dewa damu.'' ( Wariyeite mekapa Aweka ) 47 Wariyei nena oto tounate,maning atetitawi youmu,nete awenaina,ate sani youmu.Netaiye Yudas nena watoupa dewa meke neye ne mekena karorena,tetero dero de tere mekai.yarise-yarise.serai bra-bra metekaye wungye ate kai mekai 48 Nepeinya de nena watoupa date,yekote da tekirimbina Yudas ate mekoupuku,simi yang de sen-sen." yepitimbina ne tetero nene mekaye awengde." 49 Yudas,seraibeite wariyei kena watoupa ke ate mekoupuku yarise poi!" ne perkaye Yudas Yesuste sen-sen ke yeti younu. 50 Nemane sate warirei ate saniyounu."dekado,wena mendone mekayenna,inekoi pine."ne ate wariyei duwa sanune tiki bai ne yo wariyeite meka duwa awekai. 51 Ne mansate,nena oto touna yarise do Petrus metekate yepoupuku,ondewafona derete,bengtekeite baya keteupuku. 52 Wariyei, nete ate sani youne metekate bapapa eri simi meteka kenen te dere nenna ne meteka birinsine,ne naiwapa nekewa mene 53 Wena mendo mekanuna ,de wakebaibe,dena awa kena dia na neserei di tenou.ate mekotepina,meka bi butu bi perna deronai menai? 54 A semene, dua meraipiki ne yeko nemane duwa keuna ? 55 Wariyei nete ate ate saniyoumu,"wekaye dekewa mekauna,meteka-meteka pre ung-ung bre atekau mekauna we,dete ne ineiyaupuku,serainya tetero,de yakau weye teterote mang kena miene atene senamena beyam nate meka yena awitipei. 56 Da yeko, nemane duwa keuna Nabi-nabi kena semo ne meraipiki ne mangsate,"nena oto touna nepere nenoute dane ani tembuku kra-kra dingkeriyounu. ( Wariyeite Yahudi kena yarise-yarise nete awenainate) 57 Ne serai wariyei awekai.andewafona Kayafas kena dia pa dekanikai,a yekote seiyainina tetero nena bekoupa tambiki 58 ne mane sate .Petrus,metore tawekemke bai betena dane tiyoumu wari yeite ande watona kena dia pakai.ne mansate Petrus eyupa kena sema pre tepainya yo pre ne yau bei kale kiyai doute tiyou yeko beyamane meko nai. 59 Nepereinya,tenai-tenai yarise-yarise ate sei yani a nemei-nemei arainya tetero apeu-apeute orunaine supaya wariyeite tonai pinate. 60 Nemane seiyani tapi,nena wana ne yeko tanipei.neperna, kaye do biserei nepa mekei, 61 Ate mekoipiki.''da tetero neye seiyounu,'waribu ongkote baya dinkerbine ya namimbei nekewa dua merembine.''' 62 Ne mansate,andewa fona detere e suwa yemuku,''wariyeite ate saniyoune,wena mendona a ambai? da tetero kena a seiyanina ,''wena wapa nate da arai?'' 63 Ne man seiyani tapi wariyei,yekaiye tepeu .ne kewa andewafona yarise wariyeite,''ate saniyoune de wete aroupukana.'awa mang tetero,warite keuna yekone ate seiyane,'we dete ate sanim pime,ne menakaye we mesias awa mang tetero nenai yei? 64 Wariyei neyote te ate mekoupuku,''wei meka dua ne dewan buku ne mane sate seiyaunu sate .ate santeme ,da sereine doute tende ye yupubeinya ,meka meter sune kene nena detere dewa mene serore aru seki pinamane se pro nene,'' 65 ne mane sate,andewafona detere nenei mayongte boya weku puku ate mekoupuku,''ne ete a nare-nare mane sanumu! we dua beteyau doute. 66 Wenane beyamane tikanu?''Yahudi serai ate sawekai,'' baya dua toma pind,'' 67 Ne konate nete ekiye bepateiyani,nete mekaye peneyai si tepeyainya oye-oruye kiseri yaine . 68 Ne yo ate,'' mekaipiki bete a yekote dete sanimi sime wete meka penewu?'' ( Petrus wariyei te aroi pei nyate sei yonu) 69 Nemena akurung wari you sate,'Petrus meke ne duane meke kiyou nate mire nepene werai simeke nete ate sani youne,'weda wariyei pere Galilea tetero? 70 Petrus nena, bekoune apeu-peute wapi you ne damane seiyounu,de aroi peinya peneye,''we beya ate seiyanu,'' 71 Ne mansate Petrus menipi toupana dua eu,kaye mire si nekewa ne tenuna kaye ate tetero nepene kainyate sanumu.''da tetero wariyei pere yaute Nasaret.''yone wariyainya tetero. 72 Nemane, saniyani sate Petrus ate mekou puku de aroi,'' pei da apeu-peu bu bina.'' 73 Ne mansate tetero kase pre tepe yainya,nena watou pa kai Petrus.te ate mekaipiki,wena wa wana a sei yanuna,beta tena kiya tere beta te. 74 Ne mane sani yani sate,Petrus yekote mekou puku,''ne tetero de aroi pe ne ate dombuku,''bentekeite bete you awe ate mekeyai. 75 Petrus kena mendone kai wariyai,wari yei kena sani you tena ,''aweye a mekoi peinya ne we dete apeu-peu bu naminbei oru kroke,''ne mansate Petrus di yapa di mi inereipei apa derekengke. ( Yesus pilatus kena bekopa dekankai) 1 Neprenya,imam imam tenai tetro dede yayapere a yekote mekani seiyani Yesus te one bapenai pini. 2 Nete meka awekai sa beyapiki,Pilatus kena bekoupa dekanikai. ( Yudas nenei wate pekote mekopuku) 3 Yudas bentekeite beteyou imam-imam tenai tetro dede nete osete ikani, Yudas nepere patya bure deko doi 30 keping perak imam-imam tenai tetro dede ne joi baya dua atekome, 4 Mendote," mekeyonu de peko dua mekopuka,tetro poite naite mekopuka."imam-imam tenai tetro," dede nete saiyani wei damene seinine!" 5 Yudas ne, doute awa mang wariyei nena me eyupa baya atekome ne mepa dua ke.nenei, wate seroune enbuko. 6 Imam-imam tenai ne doite dekai ate seiyani,da doi dapena sesipenya."da doi tetro kena tenai mekapikitena." 7 Yekote, nebenye tiyeikroke da doi tukang periuk nena kenite da doi nete, mekomapine bare menanya tetrote da kanipa keronai. 8 Ne kani, nena wado 'akal-dama' daserepa neme tengko yereu. 9 Nederaiti Nabi Yeremia: "nena, a yekote keropuku 30 keping perak. Israel serai ne noute none semate kai. 10 Ne nou mang a yekote sanumpuku tukang periuk, nena kanite ne doite mekombinde." ( Yesus dan Gubernur Pilatus) 11 Neprenya, Yesus Pilatus kena bekoune iki tepeu,Pilatus nete ate surunu,"we yahudi kena Raja?" Yesus ate saweke, "ya, weye seiyenamane." 12 Imam-imam tenai andewapona,tetro dede nete ate surkanye nena emburuna a dombipei. 13 Nepere, Pilatus nete ate sanumu, "we beteye tetro tereng wena wapa seiyani?" 14 Nepere, Yesus Pilatus, kena bekona atena sawipei,Pilatus nete herante mekeyou,da yei dena ate suranena a mena dombipei. ( Pilatus bete derembuku Yesuste baya tamburu) 15 Ya dere, yapa meke, Pilatus tetro kemba are yeune tenanyate, baya taneme nena kenane kanya. 16 Ne serenya tetro, bemane keuna kemba are yeuna tenanya, nena wado Barabas. 17 Ne tenate, tetro nebeipa koprikene,Pilatus nete ate surumu," sime wena mendone mekanu nete baya ta tembine, Barabas atau Yesus?" 18 Pilatus ne yeko duwa arombuku,yembe karone Yesuste opa bapenaipini. 19 Pilatus kursi a peretanya damne keu,nena mire nete ate sanune," da tetro tena kembari we mekopenya,da yei tan sate denena yukuburune ate mekai saniyaite." 20 imam-imam tenai,tetro dede nena mendo mekanina tetro tenou waruna Barabas baya tambune Yesus one bapemapine. 21 Pilatus nete ate surumu tetro bisrei tepenya,"sinte wena kenane keu nete baya tatembine,tenou waryouna ate sawekai, "Barabas!" baya tambunu. 22 Pilatus ate neyote sanumu,"nemenatena Yesus tena nena yeko beya mane mekekeu,tenou wariyouna ate sawekai "salibkan Dia!" 23 Pilatus ate surumu beya mena pote,ne beya pekote mekopuku?" nepere ate, deretere keteryai, ''salibkan Dia!" 24 Pilatus ne yekote nemane ti youne sate a poinya seinipei ne bute dukroke mekate tetro kena bekoune baya sukupuku ate sanuyoume da tetro mro-mro,"wei damene seinena!" 25 Tetro taneyouna ate sawekai,"da tetro nena de damba yei damba neme tenone mene!" 26 Pilatus Barabas baya tambuku nepere Yesuste, cambu peneyai Pilatus Yesuste tetro tereng dambu sarumpuku nete one bapenaipine. ( Pilatus nena yuku Yesus amise-mise saniyani) 27 Pilatus nena yuku serai yesus dekani wepre kanya naupa eyupa dekani kai,Pilatus yuku serai ate sanumpuku nete nebeipa yembinbinde. 28 Nena wana mayonte baya kurambiki juba ungu titambiki. 29 Tenaipa makota sye-syepna tu tambiki,meka meter suwa surute ikani,nepere nena bekoune seso tupuyome nete saniyani Yahudi serai nena Raja!" 30 Nete eki bene toyani,suru dekai nena tenanye pengkai. 31 A mise-mise merekani Yesus, nena wana juba ungute apa kurambike nekewa nenei mayonte wapa tu tambiki nete dekani opa bapenaipini. ( Yesus opa bepapiki) 32 Yuku serai si dia suwa mekai doute tiyai,kirene tetro nena wado simon.nete mekani saniyani Yesus nena ote meka-meka dekoi ike. 33 Yuku serai Golgota, mekopa dekani ikai ne meko nena wado bukit " bukit tengkorak", 34 Yuku serai bu pekote ye wambiki Yesus ini nate ne ate dere youne. 35 Yesus opa bepapiki yuku serai, mayonte baya wasiyai nepere undi teiyai. 36 Yuku serai, ane kekai Yesus onone wawunate semate kiyai. 37 Yesus nena tenai damba semo merapikina,Yesus nasared tetro yahudi kena detere " INILAH YESUS RAJA ORANG YAHUDI." 38 Ne serenya tetro peko bisrei,si meter sune waweke si aya sune waweke. 39 Tetro tereng dopre duwa-duwa warekai nete a mise-mise merekani seso-sesopere vawekame, 40 Ate seyani," weye seiyene Gereja mete baya dingkrepunu na namimbei nete naupa merepune,nemena wei wate! onore apa we seine Allah, niyei!" 41 Imam-imam tenai,ahli ahli taurat tetro dede Yesuste a mise-mise saniyani, 42" We tetro site poi mekeyeme,betebei wena wate onore apa yere yousunu.ne nenei wapa seinuna Raja Israel, nepreinya onere apa yousunu de percaya mekomapini. 43 Allah percaya mekeyou, Allah nete onore apa tanembine,Allah nena yekone mekombine,nenei ane sanuyoume 'de Allah."' niyei. 44 Tetro peko bi sune-sune wawekenya Yesuste a mise-mise saniyoni. ( Yesus te tete deko) 45 Soning, meka sunabei neko orumpuku meke soning su suna aperau. 46 Soning mekasu suna aperau Yesus ate napu you Eli,Eli,lama sabakhtani?"artinya,"Allah ku, Allah ku, we beya menate dete damane tetupuke?" 47 Tetro, si nepene tepekanya seikaini di tetro Elia sumu." 48 Tetro si senombuku ke bunga karang,edeko bune yombuku anggur asam, nenepre surupa nambiki emburupa ikani. 49 Si tepekanya ate seiyani,"nete dou mantene Elia mene nete poi me nemekombine." 50 Yesus a bubi, ate armatere keterepuku,nena meka otote apa eukropuku. 51 Tirai Bait Allah waro bisrei apa, darukroke bunare apa yereke nepere bumi nemei, tipekene oru baya darekai. 52 Bure baya tukai tetro, yansine kanine tengkanya esuwa va yemuku. 53 Yesus kena yeko mekopuku,tetro suci kani yeu tengkanya bure yeru esuwa ya yemuku,nena wate tetro tereng neropa kai nete douye tekame. 54 Neprenya yuku serai nena tenai Yesuste, semate tepekanya aye tipikinena ne endikite dekaikroke ate sawiyai teprei da Allah!" niyei. 55 Nepene tepekanya, nawa bra Yesus Galilea kanire tawekani mekai. 56 Maria magdalena,Maria Yakobus nena mire,Yusufpere,Zebedeus nena yei bera mekai. ( Yesus bure yeupa sesiki) 57 Ya neko orpuku Arimatea tetro meke Yusuf, onone wawunate meken Pilatus meken sanuyone. 58 Yusuf Pilatus kew ke Yesus onone wawute meken sanuyone,Pilatus ate mekopuku Yesus nena tubuh Yesus. kena mekapa sarbinde. 59 Yusuf nete, onere apa dekone,mayong linen wapa beyumbuku. 60 Nete dekone nena kani,mekoyene neprei wembukunapa Yesus nete nepa endunteke. Yusuf oru derete burungkroke numburupa tuteke. 61 Maria magdalena,Maria si pere bure toune semate kiyoi. ( Yesus nena burete sema kiai) 62 Ya dere, yapa meke Imam-imam tenai farisi tetro nebeipa kopuruyonu. 63 Ate kansei yani,"Tuan, de mendote mekantena ne warite kiyouna nena a damane seiyone,ya namina de esua ite yemine.' 64 Ate mekombinde, kuburan semate kende ya namimbei semate kende,murid-murid menai yekai menandone,ya namina duwa yemuku da apeu-peu tupu tena yeko peko orumbine." 65 Pilatus neyote sanumu,''da wate sematena yo,end nebu rete sematere te poiye ekend.'' 66 Nemenakaye neyo kainya sema pere na yo nena wakene kai neyo ne burete ai titoupuku semate kiyai. ( Kiya wariyei esuwa yemuku na yeko) 1 Dayama,sabat tupute mekonambina,ya nepe meke buteru,neya ya besikana ne minggu beine,Maria magdalena ye Maria siye ne kainya bulete dou ye tembinate. 2 Netaiye,doute tai,yekoyemekou puku kani deretere tupu nu mang kena akeyana saidia kereudia re apa dayo damba mu yosuku,ne kenakaye orute suwa enu burunsuku nedampa yongkuku. 3 Nena be pedaye eriye atonina mane nena mayong ma keru-keru mane. 4 Nemenakaye nepa doute tai ne endikite dekai,semate kainya serai apa yewaipi duwa souna tetero mana. 5 Ne Malaikat dewanbikina ate ne mire-seraite sanumu,''endikitena dekoikroipeinya nepedaye de we tena duwa arompuka nepereinya we kiya wariyai te opa duwa bepapiki nate urende. 6 Ne dapena keipei nepereinya ne duwa yemuke nenei ayekote noupa mekoupuku.dewa me,doute te neye ane teneyouna nou. 7 Sera beite ende da a kurungte nena oto-touna oto-touna te akiyate emsanimpinde nepedaye duwa yuyemuku duwa souna tetero nerore,nepereinya doute tende ne tuwa Galilea pa nena.dipena,we nederati ne te douye tenenbinde.mendote mekomane,de wetena neate duwa sanumpuka. 8 Nemenakaye,neyo serai-serai bei bure te neme anintembuku nenei wah endiki-endiki pere nemane nena kena kari deretere semsuku,ne seraibeite newai ne a kiyate nena oto-touna oto-touna amisanumpuku. 9 Da,doute te,kiya wariyei neyo pere tekai ate mekoumpuku,"poi!"ne menakaye,neyo kiya wariyei kena watoupa mai,oto te mekaye tepai,nete kepani. 10 Nemenakaye,kiya wariyei neyo ate sanumu,"endikite dekoipeinya;ende da akurungte wekaberate,dokekaberate emsanemde e oto te ma neme Galilea yopa ma,nepena neyo nete douye tenembinde. ( Bure semate kanya serai amangte mekaipiki neyeko apeu-peu) 11 Nepereinya neyo nipi ai,semate kainya tetero mosrei ye nipite kai yo derepa ai akeko ne akurung te Imam-imam tenai kenapa a yekote meye namane nepa kani kerani. 12 Nemane, neyo meyenamane touna tenai-tenai nebeipa kopiranbiki.ate ai kepuku,neyo amang terengte semate kanya seraite nena mekapa ami iki. 13 Ne ate sanumu,''ate seine,da ya denempa duwa eu sonin eye yu kute tenomana bisi tetero dewa manya? 14 Da,nemena yeko te Gubernur betongbi nena,e meye namane ate masa wene e meyena mana endikite na dekoi kroi peinya." 15 Neman bei,neyo amangte ouraipiki neyo ne yeko te duwa kiriyamina yeko te mekai senaimi;ne akurung kura ye peto ye Yahudi tetero nerone mai te tengko meu daya pa mu. ( Kiya wariyei kena ayeko poi) 16 Neperenakaye,nena oto-touna tereng mekabi,oto suna bei oto yekenkani Galilea pakai,ne neko damba kai kiya wariyei nenou te kurungpuku. 17 Nepereinya neyo nenei dou ye tambiki,neyo nete oto butuye disaipiki ne kepani,nemenakaye siye pro-pro ourai. 18 Netaiye,kiya wariyei dewa mu nete ate sanumu,"neyo kewana ate mekoupuku,"mendo wariyei meyenamane wete duwa ate kame,wari dia na pere da yodamena pre. 19 Nepereinya,we oto te ende nena oto-touna oto-touna da kani meyenamane,da kani tupure nemene di kani tupu pa besene ne,nete bute kero mende awa,kena wadone,yei kena wadone,mendo wariyei kena wadone. 20 Neyo te kirimende meye namane kenate marenende de na ayeko we na dampa duwa atekame,we doute tende,de wembre,wembere warema mene neyeko damene tepemamene may te teno ne mene."
(A aroi-aroite aroupuku anggur mikana kembaripa) 1 "Nemete surga dia keuna mika perna yakau betenekena kaye kebarite anggur mikane mekonaite. 2 Nebeine dua tiyeukroko kembari yebesikana oripiah besika sanumupuku neye anggur mikapananya. 3 "Nemenaye sonin damina nekewa kena doutena di esune nemeiyenai diane tepai. 4 "Nemenakaye nete ate sanumu,we anggur mikapa ende beyasa noruna deye wete atotemena duakai. 5 Bu sipere sonin mekasu,suna besikapere,soin mekasu,suna apraupene neye nekawa euna nemena yeko deratite. 6 Sonin meka bitebutu besikapana nekewa kena site eum te esune tepeu ate sanumu,beyate danoune kembari mekopei daya besika? 7 Neye ate senani, detena kembaritena imipenya nepenaye mika perna ye nete sanumu,we auru,dena anggur mikane." 8 "Tikibai yayedenenpa duwa eu, mika perna tetero ate mandor samunu, karite simi kembari yeite joite atoimi nenei wakete teiyeite, nete atoumuna metore mekenare nemenena kaye tua mekenapane. 9 "Nemena kaye nekembari sonin meka bite butu besikana mekainya moi-moi tetero oriyainya oripiah besika. 10 "Nemekaye neye tua kembari te me terete mekeyaina mekai nena wa ne tukaiyaina kasopere orunainya moi-moi bebei sika oriyai. 11 Nemenakaye oraipikina,ate amika perna teterote ate saniani. 12 Neye seiyani,tetero-tetero mototere mekainya kembari sonin besika besika mekaipiki, weye nete mekeyeme dembere nemanebei,deye eratekete doinamu ya besika tepumpuku.' 13 Mika perna ye ate sauwupuku nete tetero besikaye nena neroredaye,de nena peko wete ambai,we demberna a nebeina seinbipei oripiah besika? 14 wei menate doime dua eime,dena kenane tukanena tetero metoternate,nemane,wembere. 15 Nemena detena norunaten doti pipei kembari deua kenane seiyane dedei yokona? nemena wena dou seranya dena poite? 16 Nemenate tuana meterna nai bekoune besikane naikene,besikana menai metorna mane menai kene,". ( Yesus ate sanumu nekewa tete yekote seyunu) 17 Yesus yerusalem yopanate anyakaye,neye atekome waruna do mekabite butu bipere moiye werai,neye ate nena damba sanumu, 18 "Doute e,neperenya Yerusalem panate mate tetero yeinewai nete sarenai pine imam-imam tenai,ahli-ahli taurat.neye,tete yokote keronai pine. 19 Nemekaye neye serai-serai si-si kenapa sarenaipine,aye sanenai ne,oye penenai nepernakaye salib pa papenai pine,ya namine ne ye nekewa niyemine." ( Ate nawaye zebedeus yei bitenate seyunu) 20 Nedrate nawa da yeibi kena nai Zebedeus yei bipere mekai Yesus te poite mekaimbike sasite Yesus inemenate. 21 Yesus nete sanumu,"bea mane wena kenane tukanu?" nawa ate saweke,a,te kenenu dena yeibi wena dekone kenei sibesika meka metresukene sibesika meka ayasunekene." 22 Nemenekaye Yesus ate saweke,we neneipei,aroipei wena a seyanuna,nemena we da sa setena anusuna da cawan deye antesina? neye ate sawakai Yesus,ya,de dua ermatena," 23 Yesus ate nete sanune,we nemane anensindeye denarna cawan, netenate metere suna pere aya suna pere denana yoko kepei.netenate neye awa nenei yekone koroupuku." 24 Nemenakaye meka biserenya murid siye betaipikenakaye neye aye nenei youna dobiaye masiami. 25 Teprei Yesus sunupuku neye mekai ate sanunu, we duatambuku detere-detere serai-serai site ate dedamba senaimi,tetero-tetero dre neye anyatena nenei yekore nedamba. 26 Noruna pedaye,ambainya wena nerone netenete sime kenane derete wene nerone seineinena,yaute beine. 27 Nemenate sime kenane tukanene besikanate wena nerone seinena nemena hamba mane, 28 Nemane tetero yeimane,dewa meke,nete di poimekeyonu nedraiti poitenate meyena mane kenare saweke kropuku tetero." ( Biserei tetero dou kepe-kepe poiye oripiki) 29 Nemane neye Yerikho yembikina kaye,atinankroko tetero kasopere tawekaniai. 30 Biserei tetero dou bepapikina ane nipi yenekei bentekei betoi Yesus di eu,ate simi,Tuhan,Daud niyei,kenabise detena dereyene!" 31 Tetero kasopere aye nete senaimi yekaiye keru.nemane sate neye nekewa armaye simi ate seini,Tuhan Daud niyei kenabise detena dereyene!" 32 Nemenakaye Yesus nonu te peu nete sumumu ate sanumu,beya mane wena kenane deye wenadamba mekotepine?" 33 Neye ate sanine,Tuhan,dena kenana dena doute tumupunate." 34 Yesus kena kenare kenabise ne damba,nena doute meka sunupuku nepernakaye tikibai neye doute kia tei neye nekewa bripiki Yesus tawekeni.
( Yesus te aye merainetetero deretena mane) 1 Nepernakaye neye watoupa Yerusalem yopanate mai,Betfage yopa maiyeko,Zaitun mekone,Yesus sanumuku murid tetero biserei,' 2 Ate nena damba sanumu,endenakaye yo dibenekeunane,weye tendenakaye keledai besika beiyapiki nate.keledai besikanapere neyaubei,sa beya pikinate baya imepindenakaye bina mane dekwa atomnede. 3 Tetero a site wenadamba sanenaimina,weya nete sanemende Tuhan.sanumupuku,neye dewa taneme pine menanya." 4 Da yeko mekombine netenate beya ate Nabi seiyanina: 5 Ate nena Putri sion,doutetei Raja dewanemu,wana kenate apa dusunkrone,keledai damba keu keledai sekro,yei keledai se. 6 Murid-murid kai kembari Yesus a sanumupukuna mane neye. 7 Neye keledai atekame mekai yei keledai,nena mayoute keledai damba kerapiki/beapiki,Yesus ne damba buna damba yongkuku. 8 Posimena tetero teremime mayouyte nipipa boyai siye o miset kepei-kepei pereyai nipepa apa boyai. 9 Tetero teremme nipine bekoune neye tawe kaimi,ate simiyai.hosana Daud neyei,wena damba poi mene,Tuhan.hosana nou yarerena. 10 Nemena Yesus eupa Yerusalem pake,meyena manene,yona a kurumme seiyonu.neye seri yami sime meke? 11 Tetero tereme ate swapiki,neye Nabi Yesus Nazaret yorena Galilea."yorena." ( Yesus bait Allah te baya sukuyonu) 12 Nemena,Yesus eupa Allah minyepa kena tetero sa naite mekeyai tiyainyate Allah kena meine,baya dingkeryou joite dua dewa wasiyanyat kepete kanya o dambere merpati awepere naite meraupuku. 13 Neye ate nete sanumu,somo pa duwa meraipiki,doa menye,we mekaunakaye,manu mekombuku bisai nate meraupuku." 14 Nepernakaye tetero dou kepe-kepe,tetero mendanya,nepa mekai Allah kena menyene, nepene neye poiye nete mekeyomu. 15 Nemane imam tenai,ahli-ahli taurat doute tiyai nena kembari mekeyouna,Yesus doute tijou yei mere derou ate meraine,Allah kena menyene,hosana Daud," niyei,neye ate dereyaine/kena senay. 16 Nemenakaye Yesus te ate suraine,nemena we beutekei beteye,yei derou kena a simaina? nemena Yesus nena ate saupuku,tepereinye,we somo beipei da yei derou kena emburure,koute neme anainyare aye merenaine,wekaye nepete noupa mekopuku oriyene? 17 Nemenakaye Yesus neme emteupuku baya ke Betania yone denenne nepene ke keu. ( Yesus meke kurummu nena derete,imante) 18 Neperenya yakaune nekawa burusuku neyopa nenate neye munute ketukanu. 19 Dou te teuna ara no nipiyene tepeuna.nepanate eu nenona yu wawipei kepeibeikai,neye ne ono damba ate seyunu,yu nekewana wawi penya.wena wa nemena beite ,tepeumeu neyabeine ne ara no duwa kerapuku 20 Nemenakaye murid-murid doute tiyai neyekote,murid-murid mendote tukaiyai,ate siriyami,beamane are no duwa karapuk,ne ya beine?" 21 Nemenakaye Yesus nena ate saupuku,"tepereye dena a,wenadamba,nemena we poina imante,pero-perona oraipenya weye mekopenya kembari deye da ara ono damba kurupaka,nemena weye ate da mekopa dombuna,bunapa erentene naupa eriubine,'neyeko duwa mekombina. 22 Nete nate sayei site-site weye seyunena,weye duwa douna." ( Yahudi dede setetukaiyane Yesus kena kembarite) 23 Yesus eupake Allah kena menyepake imam tenai dede Yahudi mekai nete senaine ne semote kurumuna,singkena wakere weye da kembarite mekeye? nemena siykenare wake deke?" 24 Yesus ate saupuku nena damba,"deye wete a beisika.wena damba itemena we atena sawende dewete senama singkena wakere da kembarite meka. 25 Moperna yekore Yohanes bute kereyomu? Sorga yorena bei da tetero yei kenarena ?" nemenakaye ate kaiseiyane,nenei nerobeine seiyane, ate seyani"eye seimana,Sorga yorena,neye ate seinena,nemena tena kenapana poina eripei Yohanes kena kembarite?' 26 Nemane kenate eye ate sawena,da teteyei kenarna.e endikite tetero tereng tenounate,Yohanes Nabi." 27 Nemena neye Yesus kenapa ate sewapiki,de aroipei Yesus ate seyunu ,nemena de wete keyana sanipei singkena wakere de kembarite meka. ( A,Arey-aroyte tetero yei bipa aroupuku) 28" Nemenate beanane tukanu? tetero si nena yei do bisirei meke nakaye metenate sanunu, yei eime kembarite da yane anggur mikane.' 29 Neye ate saweke,' yo awa,'nemenakaye eipei. 30 Nemenate ayah nekewa ,binapa ke nemena ate kesanunu ate sarupuku,'kenare sete duwa euw. 31 Sime da yei bi awa kena ate tawekeni?" neye ate, "sawekai".metoreyei,Yesus nete ate sanumu,"tepereyei deye wete senamena pedaye,joipere orainyapere nipine werainya eupa Allah dia tuwa wenorenanya. 32 Nemenate Yohanes meke we damba meke ewuna nipi poite wenetena nemeimbipei,nemenate joi orainya nipine warainya nemeyambiki,weye da yekote tenembinde kenate-kenate tukannende,nepernakaye weye nemeimbinde." ( A,Aroi-araite mikapa araupuku anggur mikate joite mekonai nate) 33" Bentekeite betoude a aroi-aroi site,tetero sikena mika anggur mikate asopuk,ereye yembubuku kanite,noute wembuku anggur tenate,betarate merepuku nepere neye joite nemika anggur tetero mika suna moserei ne baya duake. 34 Tikibai yu wanainya watoupa dewa mu neye erupuku hamba-hamba mika suna nena yute orunainate. 35 Mika semaperna yo pelayaute awekai meka ye peneyai site baya note tewaipike site oruye peneyai. 36 Busite mika perna tetero hamba hamba site sanumupuku teremme sanumupuk.mete serebete ,nemena kembarite deratite mekeyai ne tetero kena damba. 37 nemenakaye mika perna tetero niyei sanumbuku,' ne damba meke.' 38 Mika semate kainya doute tiyai,yeiye mekena.nenei beite ate kai seiyaine ne kera perna tetero dewa mende nete baya tomapine kerate eye.' 39 Nemenakaye neye ,neyeite awekai,jeipambike anggur mikare,baya tanai pinenate. 40 Ansyur mika perna tetero meke,beya mane meke mekeyou nemika semapere kanya tetero?" 41 Neye ate nena damba seiyane,"neye tetero-tetero pekote tenai pekote menena,anggur mikate tetero sikena damba ineme,yu yane orunai nena damba keronaina." 42 Yesus nete ate sanumu,"nemena we wari semo bepei oru kembari tetero baya seraipikena,ne oru benetenou da yeko Tuhan kena pai enadou? 43 Nepenaye deye wete sename waridia yeko Allah,wenare dua donena,tetero nenayute poiye orainyapa. 44 simi da oru damba erinimbina baya bete-bete nutunai pine;simi da oru titawembina peko orumbini." 45 Imam-imam tenai Farisi teteroye beteyai,di,a aroi-aroi mendote duwa ai yepuku.Yesus di a seyuna nena dambanate . 46 Nemena dipite neye dereyani Yesus te awinate,tetero tereng te endikite dekeyani,tetero tereng nemeyambiki nepadaye nabi. ( Ate aroupuku teterote sumupuk yaupanate) 1 Yesus ate nekewa ne damba a,arai-aroi,betonde 2" Surga dia a ne aroupuku tetero dere metaute mekonya mane sate sou yei dote merete donenenate . 3 Neye kembari do sanumupuku tetero-tetero a duwa sanupuku na neye dewa menanyate . 4 Nemenate raya nekewa kembari dote site,tetero-tetero simo dua a tekamete,' tende de sa duwa kera pikite lembu-lembu do ternak-ternak yuna meyenamane dua perapikite ,meyena mane nepete mekapikite dewa da yauneropa mende.' 5 Nemenakaye neye baya seraipiki duwa kai,sibesika paupa duwa ke,si nenei kembaripake, 6 Siye andewa pona kena kembari tetero-tetero awakai pekote mekeyane,note titapiki. 7 Andewa pona ate dereyonu,teterote sanumupuku nete pekote mekeyami baya titiyai,nena yote sing taniai. 8 Nepernakaye neye ate nenei kembari,'metau yau nepete meka pikite tetero sumo simiyate ate deraine. 9 Nemenate ende nipi-nipi derene emesanbine tereme dewa menai tetero tereme weye tondena da yaupa menai.' 10 Kembari tetero kai nipine kopiriane meye mane tetero nembere toyainya pai peko.neyau meye kemepuku. 11 Adewapona eupa meke temupuke nemekaina.nena doune tiyomuna mayan nare da yau erikroipei. 12 Neye ate nena damba sanumu,'dayei, beyamane we da eupa mekau mayon poite titipei da yaupa mekau? ne tetero a mekopipei. 13 Andewapona ate sanumu kembari tetero,'beimbinde mekate otote yepininbinde neye eupa akepe-kepepa baiterapa dipene dimite dimene eti ketete asini.' 14 Nemane, teremme duwa simineme serei erimbine." ( Usaha pemimpin yahudi untuk menjebak Yesus) 15 Damena yokore tetero-tetero farisi kai yekote neye kereyai Yesus beinai pinate nena a,seyuna damte. 16 Neye nena ototou nate neye senamipiki Yesus, kewa kai neyaubei Herodian tetero pere kai.neye ate seiyani," Guru, deye arambikite weye poite kiriyemna nipi Allah kena bruna poikena.we endikitena dekopei,simi weye doute tepei nena wate. 17 Nemena tena,wena ate dete sanumupune .beyamane,noruna keu,joite kaisar pa mekome bei ambai?" 18 Yesus nemeyambuku nena pekote, nemeyumbuku," ate mekopuku beatenate dete wepaute hai munafik? 19 Dete kiritembinde ne joite."neye ne joite nete ikaini. 20 Neye ate nena bamba sanumu,"semopere be pere singkena?" 21 Neye ate sawekai,"Kaisar."netenate,Yesus nena damba sanumu,"ne Kaisar kenapa mekondena nena ne nenei wadona joi.Allah kenapana nenei yekonate korende." 22 Nemena ate betaipiki,neye kenane tukaiyane neme anitembuku duwa kai. ( Saduki tetero derani Yesus beinai pinate) 23 Neya deratine saduki tetero-tetero ate seiyani.jemipenya Yesus kewa mekai ate.senaine beyamane. 24 Neye ate senaine,"Guru,Musa seiyonena tetero doye tetembinena yei banya,nekasi ambai orupukuna noupanate. 25 Neperenya da mekasute suna bipre,dena nerone da kai besikana mere te dekone,duwa tetepuku yei ambai,merete dune tambuku,nekasi dekone. 26 Nemane derati bina,namina,nemekena da mekasu suna birenapake. 27 Nemena beite kene kaye ne mire duwa teteupuku. 28 Neyani yeminatena,ne mire da do makasute suna biperna sime do nene? ne meyena mane ne merebeite dekainina." 29 Nemete,Yesus ate saupuku buru suku ate nenadamba sanumu,"weye nou tepei,aroipe wari semone bei Allah kena yekone. 30 Neya niyemina ne donipenya bei sipana epenya,nepe daye malaikat-malaikat mane sorga ne kenai. 31 Nemane,tetero-tetero tete nerore inai yemina we somo beipei,beya ate Allah we damba sanumu, 32' Depedaye Allah Abraham,Allah Ishak nepere Allah Yakub? ne Allah tete tetero ambai,nederati Allah tetero waripoi. 33 Nemekaye tetero tereumebetai,neye kenate tukaine nena semo kurumuna damba. ( A,Yeko monane poitere keu?) 34 Tepereye farisi tetero beteyai Yesus,saduki teterote mekomupuku yekai oraipiki,neye neyaubei nebeipa. 35 Neperna kaye besika nena nerona tetero taurat yekorena Yesus kena damba ate surunu Yesus te tukaminate, 36" Guru,beyamena yoko poiterekeu da taurat ewune keu?" 37 Yesus ate nena damba sanumu,"we poitereye kenabisete Tuhan Allah kenatere keteukrone nepere wena wanurune nepere wena mendore. 38 Da keuna akurung detere nepere bisikane keuna. 39 Bina keuna damane we poitereye,' kenabisete meye teuna damba derenende wei wate dereyena mane.' 40 Da yeko bi damne,meyena mane beyupuku taurat yekone Nabi kena somopa merepuku." 41 Farisi tetro nebepa koprikene,mang wariyei nete ate suru youme, 42'' Wena mendone mekanuna,mang wariyei sing kena yei?'' neyo ate sawekai Daud niyei.'' 43 Nemenatena,''mendo wariyei, sanumuna nete terenendena tuan. 44 Mang kera wariyei ayekote keropuku,ne meka metersune ikikeu. 45 Daud nete terenendenatena.tuan nenei yei. 46 tetro si da yekotena a sawipei,ne yatena tetro si atena sawipei ne yekopa mene. ( Kiya wariyei yeko sematekanya pere farisi farisi tetro te aye masiyomu ) 1 Nepere tetero tereng pere nenei oto tounate ate saniyomu damane, 2'' Yekote semate kanya pere farisi-farisi tetero Musa kena noute titawaipiki. 3 Netenate nena ne, yekote tawe mende ne kembari te mekonde nena yekote tawemende ne kembari-kembari mekanyatena we tawimipeinya,nepere neye wete ne yekote kirami neyo wana kiripei. 4 Daseray nenei wapa ose-ose bei yai nepere wena yaro damba keray,netenate neyo seray ne yekotena mekana keingsipei. 5 Meterna mane kembari neyo seray meterna mane mekanya nena mendo mekanina tetero netena dou teipei.daseray nena mayong tikite titai piki sa peto terete dou kimi-kimitena te. 6 Da seray nena nou nekenena nou poitene yarene yau nerone bekou terene waribu ongkone mene, 7 Daseray donena nou poiterene naidiane done kene nete Rabite tarenani. 8 Nepere weye,netena Rabi tena dombi peinya wena Rabi, besika wena yauna mane ne dedei dokeka. 9 Netenate we dayeko tena tetero sitena dombipeinya awa dayo damna,nepere wei Awa besika tere ne waridiane keu. 10 Mekopipeinya nepere wetena tenai tena dombipeinya,nepere tetero besika tere tenaite,ne Mesias. 11 Teterosi wena nerone deterete meneng seinina,ne nederaite kembari tetero mane. 12 Nepere teterosi nenei wate wapa mene ye dona ne nederaite aterpa mene nepere teterosi nenei wate apa disiningkrone natena ne nena nou yareterene. 13 We peko damba,yeko semate kauna pere farisi-farisi tetero pere,we sing we tetero-tetero mendo banya! netenate we nederaite waridia menipi-menipite tetero nerone nebeipa dinau netenate we weiwatena eyupana eipei we ote yaurangkroko si eyupana nipite deraine. 14 We peko damba,wesing yeko sematenapere farisi-farisi tetero pere,we mendobanya! nepere mire soina-soina kena miete tinau nepere tetero kena doute neramu dou kimi-kimi tetikitere mekau netenate we seray tepereitena we seray oseterete erengtende. 15 We peko damba,wesing yeko sematena pere farisi-farisi teteropere,wesing we tetero mendobanya! nepere we nau nerone werau dari damne werau,nepere tetero besika nekewa dewa birinsine wete tawe neme wena agama pana tena nepere ne kewa birinsine wete nekewa taweneme menena ne tetero sing damba,nekewa dabiserei peko damba nepere we ne manederaite. 16 We peko damba,dou bisena tenai-tenai,we damane seiyanu wari bu ongko ne a yekote keraupuku,'ne ayeko erikroipei nepere ne ayeko nouterna ambai,netenate ayeko wari buna tena da ayeko nebeipa dua draipiki.' 17 Ne we, mendo banya tetero-tetero pere we dou bisena! beya saye nou terpana,emas bey waribu ongko bey wari kembang ne emas? 18 Ayeko betera damtenate,ne ayeko nou terua ambai netenate a yeko pere meka burunasa sate ne damba,ne a yeko nebeipa deraipiki. 19 We tetero-tetero dou bisena! beyasa yeko ne nou terua tena,meka buruna sa bei betera ye wena mekaburuna sate meka pare ye perentene? 20 Nepere teterosi, nebetera tena yekote krombinina damane sasyesi tenaipere. 21 Nepere teterosi,wari bu ongko tenapere nepenekanya tenapere. 22 Nepere teterosi waridia yeko tenate kerombininatena,ne mang nena yeko keunatena natena pere,nena diana seray tena pere. 23 We peko damba,wesing yeko sema tenapere farisi tetero-tetero,we mendobanya!nepere mekaburuna sa mang nenei yekotena meke selasih,adas manis, pere jiutan, weye derate mekau netenate mang kena a yeko weye kepawe ourau,netenate,nouteruatena pere kena bisete natena pere akoi-akoitena kena kenatererua site kembari te mekan site kepawena oripeina. 24 We tenai-tenai kauna doubisena ste nete eirau mamaunya bu eyu ne anan,nepere unta eyumuna te nete tinan! 25 We peko orumbindena,wesing yeko semate pere farisi tetero-tetero,we farisi tetero-tetero mendobanya! ananya pere kipiorotebaya sikan nepere eyusutena bisite deranuna pere sayukute deranu. 26 We, farisi tetero dou bisena! bute ananua sa eyusute baya sukumbunu,nepere baisutua nemanebaya sumbuku . 27 We peko orumbindena,wesing yeko sematena pere farisi-farisi tetero pere,we tetero-tetero mendobanya! we kauna noruna petamina,nepere eyusu keuna tetero kena wa misepere nekitere. 28 Netenate we nemane,we bai suna tetero kena bekouna tepeuna noruna.nepere we eyusuna we pro-protere mendo ambaitere. 29 We peko orumbindena,wesing yeko semate kauna pere farisi tetero-teteropere,we mendo ambaitere,nepere we Nabi-Nabi kena burete poi mekan nepere poitere mukan tetero-tetero poikenate, 30 Damane seiyanu,'' de warite ne sereinya dedei sesewa,kasih yepe sereine kiyauna tena,nepere de wetena tawinipei nenero na da akeya-akena tetero te baya titiyai. 31 Netenate nepere nederaiti weye da ate seiyanuna wei wapanate seiyanuna,nepere we seray a akeya-a akeyana te titiyan. 32 Netenate,do neki-nekite,tawekanu wei sesewa,kasi ye pe pere. 33 We kauna,do neki-neki mane,wena otou wikren seray! we mopa narembinde ende ose weye eurentende sing nerone? 34 Netenate,doutetei,de wena neropa Nabi-Nabite sanumpuka kai,mendona tetepere piambainya tetero pere nepere ayeko sematena tetero. moserei nena nerore baya titiyau,tetero site opa bapiyan,tetero site nepere wena dou kimi-kimi mepatiyamu site mekaye titian Kota sire-Kota sipa, 35 Nepere we yeko mekeyauna pere sadiraipikina ose tunanembinde tetero poi Habel,nemane tetero poi,meke Zakharianai Berekhya,webaya tewapuku ne nou temene.betera damene. 36 De wete sena menape, teperei tera meterna wane da seray nete tukanembinde.'' ( Yerusalem te aye mereyani ) 37 ''Yerusalem,Yerusalem weye Nabi-Nabite baya titiye nepere oruye kiseriyeme tetero-tetero te sanumpuka wekena kanyate. da moserei moserei de kenate tukanu wena yei-yei mane,nepere weye ate dereyene. 38 dou teime wena da miete tenambini tetero banya tena mane. 39 Nepere, de wete senawena, da sereire we detena nekewa natena dou teipei,nemenate we damane seyunu,'warikembang nete perenen tene mene mang kena wadone.''' ( A wari yeko tupu tena mai yaru pamate Awa mang kera wariyei kena ongko me baye buru teke ) 1 Neperena kaye kiya wariyei Awa mang nenei ongko mere kiyapa mu nekewa duwa eu netaiye oto-touna -oto-touna dewa mekai ate sanumu meka te nepa kuru di Awa mang kera wariyei nena ongko me ongko me tepai. 2 Nete ate sanumu,''we meyenemane doute? de wete ate sename damou na oru besikaye dou beilani sidambere sidamba ne meyename apa nai birimbine.'' ( Me mete tika yonuna sanamu ) 3 Nedaine kiya wariyei Zaitun,sero damene ane iki kiyou,nena oto-touna-oto-touna mekai nembere a bete bete nete senaimi'' ne yeko te dete sanimpime,nemena ya yeko meko nena Awa mang dewa menena ya yeko dayo damene mekomena?'' 4 Kiya wariyei nete ate sanumu,'' wasemate warende tetero wete pekote mekonaime 5 Nemane, keu tetero tereng menanya siye dena wadote wate saneneme dena wado Mesias,' ne tetero tereng te pekote mekonaime. 6 We bentekeite betonde pera kurung waruna a yeko-yeko pera pe mene na,e sema-sema warema ena kenare titein kerone e pero-pro orumana ne yeko manin nenei yapa muna. 7 Nemane, keu daserai neye ine yemina diserai pere dere naine me. 8 Nemane keu ne meyenamane nemena tena peko neperei na yeko mai yaru ne wasine. 9 Nedaipa, nenena ete di mekapa sar napine ete pekote mekonamina ete baye naititimbine aye yembe ekiri da kanine tenouna dena patya tenate,tetero tereng pro-pro ourai si duwa-dewa sirai. 10 Tetero tereng akan murtad ne tetero te sikena mekapa sariyami site ekiri yembe senaimi. 11 Apeu-peu na Nabi kaso depre ne kiyapa nai nya tetero tereng pekote mekonamina. 12 Nemena kaye, tetero wakemena neme warene me tuputena yeko pa nena ne poi nerone ne kene. 13 Nemena kaye, tetero wake mena neme warene me tuputena yeko pa nena ne poi nerone ne kene. 14 Da asena kepei yosena waridia rena ne a kurung te donde da kani kura-kura te da omo meto-metetesane nembe di wai meto-meto senemende meyena mane da kani tengkoyu tengko yereuna betonai nepere nakaya nenei ya yeko keroupuku napa mekombine. ( Sanamu derete re da Mesias-mesias apeu-peu serai ) 15 We doute tende nou keipeinya tetero ye nou mero-mero ne sune tepeu asena,awari a yeko serai Daniel semote merai na serai mendote mekonende. 16 Nemena kaye Yudea tetero-tetero nenei wate bauraipiki serodamba ikai. 17 Tetero bisi mendo te mekeyen me damene keye we apa mu yosuna sasiyei te na da merena oripeinya. 18 Tetero mikane werainya we duwa euna we mayong ato pipeinya 19 Peko serei pa mate nawa-nawa we wate kiye yei kaye yasene dekene wariye ne daite duwa senounate. 20 Mendote mekomane Awa mang te sanemane ne yate aye wate baru mapine duwa nawe mana si nepere apa erimbine da nin serei ya dere yatena. 21 Ne mena kaye nedaipa menena pekote mekonai mene dakanite mekeko nena dayapa munapere da yeko mekombina pa mu. 22 Nemane keu nedanya ya poye mai sesuku,neperena kaye ne meyenamane yereu te kainya tetero ne si poina keipei.nemenakaye, ne tetero-tetero duwa eirapikina nedainya nena ya poye duwa keraipiki. 23 Ne dainya, tetero we ate sanenem doute tei,'Mesias dapene di keu,'nemanbei Mesias dipene dikeu nepetena we nemeipei aroipei. 24 Ne Mesias Mesias nou keipeinya pere Nabi Nabi nou keipeinya pere nedewa mainya nena yeko-yeko Nabi-Nabi nou keipeinya tetero-tetero pekote mekonanaime duwa eirapikina . 25 Nemane keu,de wete duwa saniyame. 26 Tetero wete ate sanenami,' doute te ne di baya pau nerone waru,'we nepana nepete doutetei,ne deko ne ke keu we nepetena tawipei. 27 Nemane, keu eriye nena kiya te mekonembine da omo sure,kiya neme erembine di wai suwa,tenoneyerene nemane keu tetero yei da yodamba menena ne yeko damane yekombinina. 28 Mopatya ne tetero wa oro,wamise tenainya awe nazar nepa kou prunu.'' ( Yeko te mai keroupuku tetero yei dewa menena te ara o pa ate mai aroupuku ) 29'' Seraibeite pekote mekeyaimi neya na,sonin kiya ambai neko duwa orumpuku oko kiya ambai meya ye mare apa yewai ne yeko-yeko marena derete tupunu. 30 Nebu daite beya yeko ye mekombine ne tetero yei na re menena da kanina tetero di yore-yore di kisire-kisire di tengkoyu-tengko yeruna doute tema ne tetero yei ma dambere menena. 31 Nepereina ate sanumu.wera kiyapa derona teng-teng perena dewa mainya toni kurung at mate waru ne nebeipa koupruku,tetero-tetero duwa eirapikina da yeko aperaubei wasupukuna di wai meto-meto te omo meto-mete te di daripa-betapa di ma tupupa da matupu sipa sawene. 32 Semote dewa yepopi ne yeko ara ono neperena nena mise-mise kani-kani neperena sibarunai,we arambuku,ne doi tene na ya watoupa dewa mu. 33 Nemanbei,meyena mane,araumbuku neya watoupa dewa mu,menipi numburu tone meke keu. 34 De ate wete sename tepereitere da mainya,tetero sepei penya,ne yeko meye mekombine. 35 Ma pere da yodambere metopa nai da akurung metopa na siking sipeinya.'' ( Ate sanuyoume wasemate warema ) 36'' Nemane dayane ne sonin tetero besikana pere aroipei,neto-neto perena yosena wari dia na ambai,yei nemane ambai,Awa mang kera wariyei nebeiye. 37 Nemane beyamane mai yeko Nuh,kena sereine mekoupukuna nemane sate ne yeko keropukuna tetero yei da yo damba menena. 38 Nemane, ne beyamane tetero ne mai serei na bume mipeina sate anai,arikate anai do mire te ourai,mire ye dote ourai neperena Nuh ne wande bahtera yeupa duwa ke. 39 Ne meyenamane aroipei beya yeko mekone,ne bume menena ne meye namene ambai nai orumbine; nemane keu ne yeko tetero yei da yo damba dewa menena. 40 Nebu daite tetero biserei mika ne warenei; tetero besikaye duwa donai ninai sibeisika dane keu 41 Da mire biserei ne oru te birini,nete sibesikate duwa dekaine eu nemenakaye sibesikaye dane ani tambuku. 42 Nemena sate ayei wasemate warema,nemane keu e aroipei nebudaite Awa mang kera wariyei menena 43 Da a yeko te wera arombinde,me na tetero ne aroipei moya te moya te mene bei dene ne bisi tetero mane,we sema-sema warende,we ne tena bayana dinkeripeinya. 44 Nemenate we,endena sema tekende sasiei derati te mekonde tetero yei dewa menena ya we aroipei. ( A aroi-aroi kembari tetero kena temena pere kembari tetero kena peko kena armana ) 45''Sime kembari tetero kena temena mendona tetero,ne tetero tetero sate ataim sate anaim sate anai ne tetero yei menena nena sonin we aroi peinya? 46 Kenakari kembari tetero,kena temena ne sate nena tenayei ne tetero-tetero nena tenaiyei nete temu ne te ate sanumu,sate anai nenei tetero dewa mu. 47 De wete aye sename teperei nemena tetero nete bunapa kensu nena semana neperenakaye ne tetero de ne dewa mu,sasyei nena meka damenekai 48 Da nemane,keu kembari tetero peko serainya nena ate seyununa kenane kenena serai tetukanu,' 49 Ne tetero dekewa na,mipei-mipei nete nekaye peneu kembari tetero kembari tetero,ne sate anai arikata anai bu kereu-kereu nebeine anai. 50 Nepere kembari tetero nena yarise mene ne yana nederaite ne yeko te na teipei nepere ne serei di aroipeinya ne ne arongbine, 51 Nepere baya nene nangkou te baya mene ketembini,nepere netetanembina ne tetero-tetero nembere-nembere mendo banya tetero pere ne nouna tena nepene dimi kurung pere eti ketete asyaina pere. ( Mire-mire mendona Mire miremendobanya ) 1'' Kiya wariyei ate aroupuku,Kerajaan Surga mire mekabi pelitate meka piki penganting do menenate. 2 Neperna mekasu mendo banya,mekasu mendona. 3 Mire-mire mendobanya pelitate atekaikai,minyak ambai. 4 Mire-mire, mendona pelitate atekaikai minyak e yupa dua denapiki. 5 Ne Mempelai werana mipei,mire-mire yukudou mereyami yukute dua aitnopuku. 6 Deneng nerosreipa meke tetro ate mekambiki,'mempelai dea mu nete domane!' 7 Ne mire-mire, ate betapiki esuwa ya yemuku nenei pelitate nopa-nopa mekeyai. 8 Mire-mire mendobanya,mire-mire mendonate saniyami dete minyak bete danem pinde dena pelita minyak ambai nena kiya base-base dua kepinya mane.' 9 Mire-mire mendona,mire-mire mendobanya sani yami minyak erikropei.noruna minyakpere naite mekanya kios ende,minyak nepene e donepinde. 10 Mire-mire mendobanya minyak kewa kai,mire-mire mendona nepenganting mekena dekani eyupa nembere-nembere perjamuan kawin, neropa dua kai nepere menipite dua aidunupuku. 11 Mire-mire mendobanya mekai karite simiyai,'Tuan,tuan! dete menipibaya timsime.' 12 Ne Mempelai ate saweke de wetena aroipei. 13 Ne mena ate saniami,semate kende moyate neya yeko mekone.'' ( Perumpamaan tentang talenta ) 14 ''Kiya wariyei ate aroupuku Kerajaan Surga,tetro si baipate de reyounu Hamba-hamba sumupuku mekai nete doite wasu youme. 15 Site ikinena meka subei,site ikinena bisirei site ikinena besika tetro na mimbei nenei wake kena serei ateyoume ne baipa dua sakekone. 16 tetro meka subei ikinena,kenente kendereyonu nena tereng dekona mekasu deko. 17 Tetro bisirei ikinena,kenente kendere yona bisirei deko. 18 Tetro besika, ikinena dedoke kanite en wembuku kani yeupa sesuku. 19 Ne Tuan dewa mu yosuku tetro namimbenya nena doi wasumpukuna yu mosrepa oriyai. 20 Tetro besikana mekasubei deko,'Tuan wena doi iketena mekasubei.deye kenente kandeyana mekasubei deka. 21 Ne Tuan nete ate sanune,'poite mekopuke da sa nankeng newaite mekopuke,sa deterete ite we,eyupa mu dena yekote noupa mekopunu. 22 Tetri bisirenya meke nete ate sanune ,'Tuan, wena doi bisirei ikete de kenengte kan dereanena biserei deka.' 23 Tuan nete ate sanune,'poite mekopuke,eyupa dewa mu da sa nangken poi dua noupa mekopuke sa detere itewena,tanggung jawab nemane mekopune.' 24 tetro besika dekona,Tuante ate sanune Tuan de arombukana we tetro arma-arma,'Tuan, wena taburan bariyena monone deyai,ne wena sanute areyena dewei. 25 Nemane sate de endikite dekoukroka,ne doi dekaka kanite enwembuka kani yeupa sesuka.besikana doi,Tuan newa dou. 26 Ne Tuan ate sanune Hamba jahat dan malas!,'we dua arombuke ne sanu de baripei,nepere nenoune sanu neye yu wawenai. 27 Nemane deraitie, ne doi deye ateyamna tetro doi kenente deranina nedamba bungate sesune dena mekapa atotende. 28 Neperna ne doi baya atombinde tetro doi mekabina nete atonende. 29 Tetro nyenyene, nenei yereu nerone atoname nena yu nemena beite wawenai,sim nederati mekatena kiripenya,ne yu ambai wena yereu nerone kuru nate tetro site nemena beite atome. 30 Tetro meka kiripenya baya atonai a kepe-kepe neropa barunai nepene doubute mekonai eti ketekurungte mekonai.''' ( Tuputena Yeko ) 31''Kiya wariyei menena Awa mang kerawariyei nena yeko dambre,kemuliaan neto-neto perna yo nembere-nembere menai,kiya wariyei kemuliaan dambere mene. 32 Bangsa-bangsa nena bekoupa meneng kopringne nete baya, menewasine Gembala dombatena mane kambing nerore. 33 Domba-domba meka meter sua kopri nene,kambing-kambingte aya sua koprinene. 34 Raja atemekombine meka meter suna dewa mende Awa mang kera, wariyei wetenanou yansine dua mekombuku. 35 De munumere youtena we dete sate ikete bu mari mereyoutena dete bute ikete de tetro barinya mane meka nou poite ikete. 36 De kiyane meka dete mayonte ikete de sanamune teneya meka beseyete de kemba ereyeune teneya dou tiwaute.' 37 Tetro poi ate sawiyai,'Tuhan, moyane de wete munune tawepikite bu ipei. 38 Moyane barina tetro mane meke de wetena tumpangan iwipei,kiyana tetro mane meke de mayontena iwipei? 39 Mo yane we saye mekeyou de wetena doutepei penjara eune de wetena dou tepei?' 40 Ne Raja ate saweke,'de wete ate senamena sasyasi meye teneyou waruyouna dua mekeyau tetro si wena nerone peko newai keuna we netena doutepei.' 41 Ne Raja ate ayasuwa sanuyoume dena bekoune baya ende we tetro peko terkutuk di sindamba barunai ne sing denendai nemena beite deku iblis nembere-nembere neto-netoperna yo nembere. 42 De munune mereyoutena,we detena satena itipei,de bu marina detena bu itipei. 43 De barina tetro mane meka,de tena tumpangan itipei kine meka detena mayong itipei;de sa mekeyoutena detena mekana beseitipei;de kemba ereyeune teneyana detena dou tepei.' 44 Neyo ate jawabte mekapiki,'Tuhan, monone de wete munutawepikiti bu iwipei tetro asing mane meke,kina mane meke,penjara eyune teneye de wetena dou tepei?' 45 Kiya wariyei, ate saweke de wete ate sena mena sasyesi teneyou waru youna dua bete yau,tetro pekonewai wena wanerone tawekemkeu netena dotepei,nete poi mekeyau dete poi mekeyaute. 46 Ne tetro poitena mekoi penya di neraka pa nai,tetro poi nou poipa nai.'' ( Ate boyow Yesus te tonai pena te ) 1 Teterote saniyomena ate tupute mekou nena kaye buru suku murid-muridte meke sanume, 2'' We aram buku,ya bisirei paskahte nag, neyana tetero yeite salebpa bapenai pina.'' 3 Nemekaye,imam tenai,yarise-yarise kera-kerarena nebeipa nebeipa teteyou imandere, kena diapa,nena wado Kayafas. 4 Ate boyo,apeu-peu karore Yesuste awenainete baya tonai pind te seiyani. 5 Nemena kaye,'' nenei meka seiyani paskah yana mekoi pi peina nemenate tetero teren atena sei nipei.'' ( Yesus te mire si besika wate siyoune ) 6 Neperna kaye wariyei,Betani yopa ke Simon kusta kena mene kiyou, 7 Da mire kaye mekena,nena mekana,minyak guci pualam botol nangken newai deko mekena,perlo doprena.nena dera bunane tainya.wariyeite,nena tenai damba diri youne ne soning kaya wariyei sate ani youne. 8 Nena yauna nema tiyanina ate seiyani,kena seraite dere yani,ate mekai piki,"beyatnate di sa nare-narete tau? 9 Dimena mekerai,naite mekainya,dera buna terene,mekainya ne mena sa tetero wake bainyate,ata mina." 10 Wariyei,nemane nemei yomu sate,neyote ate mekou puku,sime saniyoumu ne mirete,nema mekanu.nekaye mendo poite dekona mekou. 11 Wena nerona tetero kasopre wake bainya nekai depe daye.wena nerona nemena beite da wara. 12 Da mire ne mekerai,nena wapa diri younuna nekaro yekote mane kenai bekoupa ne na tete karo tenate. 13 Deye wena dambana ate sename momena noune akurungte dekai da yo dambane,seinaine mene beyasa yang da mir meke youna te mendote yeponai ate seinainye mene." ( Yudas warete boyou wariyeite awenainyate) 14 Nemena kaye nena oto touna wariyaina karore sibesika nena wado Yudas Iskariot,nena yauna nerore baya ke,andewapo-serai kewa ke, 15 Ate sani youmu,"wena mekare,beyate itinde de ne tetero yeite wena meka damba sarte pine?" neman sate,neyo yekote ai keropuku dera doa biserei meka bi pere ikaini. 16 Ne man sate,nedo nipite wure you wariyeite tetero peko kena meka damba saripinate. ( Wariyei nena oto touna pre sate aniyai). 17 Metena ya pena ragi baina,nena oto touna mekai wariyei,"ate saniyaini noute sanimpime sasyesite noupa-noupa a mekotere,paskah sate anemanate?" 18 Wariyei ate saweke,''di yopa engde,tetero sibei keunate,ate sanen nende,dena Guru seyununa," ya watoupa dewa munate.seyununa wena mene nena oto touna pre paskah yaute mekoma.''' 19 Ne mangsate nena oto tounava wariyei sanumpukuna, mane kembari nemane kai mekeyai. 20 Damane kainya kaye.denemba dua mu.wariyei nena oto touna pre sate dua anai. 21 sate anainya nerone.ne ate mekoupuku.wete noruna ate senamne,we da kauna nerore tetro sibeisika,dete ekriye taute." 22 Nena oto touna ne ate betai kena nundraimi mendote mekaini moiye-moiye ate seiyaini."wariyei, deye bei simbi yang?" 23 Ne ate mekou puku,"ne tetero nena mekape re dena meka pere ne yau bei boiteu yeupa ne yau bei tepa pinena,ne tetero dete niskona damba sanembinena. 24 Semone merai pikina mane ne tetro yei. dua dine nemena tetro kaye nena yereu kaye beyamane kene ne tetro yeite mendo nare-nare mane mekou nuna nemena beya kewa,da yo damba sengkai. 25 Nemansate Yudas,wariyeite naite mekoupukuna,ate saweke deye mekoupuka bei?"wariyei ate mekoupuku,"wei meka ate ne saweke." ( Nenei wapana ate aroupuku) 26 Nemansate neyo sate aniyai,wariyei penate doko.atuate ate sani youne da pena,nitana mane wena meka damba ata temme nepere ate mekoupuku meka orungde da dena wa orung," 27 Nemane sate ,nekewa anggur te deko mangte ate sani youme,ne yote ate mekoupuku,"we da meyena mane,da bute anende. 28 Da dena wa sa ayekote kerapuku,da teteroi tenounate,nena pekote baya sumbinate. 29 Wete ate sename,de da anggur ani sipei,neme kete anggur bu awa kena Kerajaan ne,ne yau bei beye-beye mema birine 30 Ne ayekote sani youmu,dimi semo siti dimiyai nepere Zaitun mekopakai. ( Petrus,wariyeite apeu-peute orukroke) 31 Neman sate wariyei,nena oto tou nate sani youmu,"we da kauna meyena mane kenaye nindrinampine de sate.yani sine semo kepeipa meraipiki ya besika,ne tetro yei tonaipine,nena marisa derona tenouna,kra-kra dingkernenne. 32 Beyamna ya mekonena,de dua souna nerore ite yemine tua Galilea pa dua di te. 33 Petrus ate sani youmu.nemane dua keuna we meyena mane,kenaye nindirampiki,de,besika kena yena,nindiri tipipei 34 Wariyei ate mekoupuku,"de wete noruna ate da sena beyamna ta donenmene,awe ye deneng sieine,a mekoi peinane,we dete apeu-peu da nambimbei orutkrone." 35 Neman sate Petrus ate mekoupuku,"be yamna-be yamna yeko mekonena de wembre ne yau bei titinaipine de wetena apeu-peutena wapipei nena oto touna meyena mane,ne abeite ai mekopuku. 36 Nemekaye Yesus oto touna pere nou sipo ayakeko nenou nena wado Getsemani nepenakaye Yesus oto touna te ate sanume,''ane dapene meke,be dinoupa te doate temekone,'' 37 Neye, atekome kaina Petrus pere Zebedeus kena yei bi pere, nemenakaye kenate tukane kaye nena wa nemei yenderoune. 38 Nepena kaye, ate nete sanume,''dena kena pimi kena doperete tukane dua teteipina mane tukane.danoune kende semate dembere da kema.'' 39 Neperena kaye, ne bebetepa kena kaye,apa mereupuku ate awate sanune dedei,'' awa, damena kaye, da cawan dena warena bayana. sepeingbine da karotena dena mendone meka menatena mana mekoipei,meterna mane wena mendona mane noupa mekoupunu.'' 40 Nemena kaye, nekewa burusuku oto touna kewa meke.doute, meketiyoume neyo meyena mane yukute dua tenaipiki nemasate Petrus,'' te ate sanune wekaye soning besika terena we dembrena sematena keipeina? 41 Semate kende mendote mekonende ne merenate we da kani-kani neropana yoipipei tong pei dua tawinena derenu wa orung kari-kani oru.'' 42 Nekewa da bitena burusuku ate nekewa ke sanune,seyunena mane, ''Awa da, cawan kaye dena wadamerena bayana sepeingbine, mena tena deye dua ante sine wena yeko mekeyena mane. 43 Nekewa, burusuku meke date meke teume neyo meye yukute dua tenaipiki yuku dou dua mereyame sate. 44 Nepene, emu tapuku nekewa burusuku, ate nekewa da namunate ke sanune tua sani younena mane derati . 45 Neperenakaye nekewa burusuku muna kaye ototounate ate meke sanume,''yukute tenaure note yaure.doute te, teteroi ditetero peka kena mekapa di sarenai pine. 46 Esua yayemuru,dewa maru otote ma.dembere, sarenete pina tetero watoupa dewa damu.'' ( Wariyeite mekapa Aweka ) 47 Wariyei nena oto tounate,maning atetitawi youmu,nete awenaina,ate sani youmu.Netaiye Yudas nena watoupa dewa meke neye ne mekena karorena,tetero dero de tere mekai.yarise-yarise.serai bra-bra metekaye wungye ate kai mekai 48 Nepeinya de nena watoupa date,yekote da tekirimbina Yudas ate mekoupuku,simi yang de sen-sen." yepitimbina ne tetero nene mekaye awengde." 49 Yudas,seraibeite wariyei kena watoupa ke ate mekoupuku yarise poi!" ne perkaye Yudas Yesuste sen-sen ke yeti younu. 50 Nemane sate warirei ate saniyounu."dekado,wena mendone mekayenna,inekoi pine."ne ate wariyei duwa sanune tiki bai ne yo wariyeite meka duwa awekai. 51 Ne mansate,nena oto touna yarise do Petrus metekate yepoupuku,ondewafona derete,bengtekeite baya keteupuku. 52 Wariyei, nete ate sani youne metekate bapapa eri simi meteka kenen te dere nenna ne meteka birinsine,ne naiwapa nekewa mene 53 Wena mendo mekanuna ,de wakebaibe,dena awa kena dia na neserei di tenou.ate mekotepina,meka bi butu bi perna deronai menai? 54 A semene, dua meraipiki ne yeko nemane duwa keuna ? 55 Wariyei nete ate ate saniyoumu,"wekaye dekewa mekauna,meteka-meteka pre ung-ung bre atekau mekauna we,dete ne ineiyaupuku,serainya tetero,de yakau weye teterote mang kena miene atene senamena beyam nate meka yena awitipei. 56 Da yeko, nemane duwa keuna Nabi-nabi kena semo ne meraipiki ne mangsate,"nena oto touna nepere nenoute dane ani tembuku kra-kra dingkeriyounu. ( Wariyeite Yahudi kena yarise-yarise nete awenainate) 57 Ne serai wariyei awekai.andewafona Kayafas kena dia pa dekanikai,a yekote seiyainina tetero nena bekoupa tambiki 58 ne mane sate .Petrus,metore tawekemke bai betena dane tiyoumu wari yeite ande watona kena dia pakai.ne mansate Petrus eyupa kena sema pre tepainya yo pre ne yau bei kale kiyai doute tiyou yeko beyamane meko nai. 59 Nepereinya,tenai-tenai yarise-yarise ate sei yani a nemei-nemei arainya tetero apeu-apeute orunaine supaya wariyeite tonai pinate. 60 Nemane seiyani tapi,nena wana ne yeko tanipei.neperna, kaye do biserei nepa mekei, 61 Ate mekoipiki.''da tetero neye seiyounu,'waribu ongkote baya dinkerbine ya namimbei nekewa dua merembine.''' 62 Ne mansate,andewa fona detere e suwa yemuku,''wariyeite ate saniyoune,wena mendona a ambai? da tetero kena a seiyanina ,''wena wapa nate da arai?'' 63 Ne man seiyani tapi wariyei,yekaiye tepeu .ne kewa andewafona yarise wariyeite,''ate saniyoune de wete aroupukana.'awa mang tetero,warite keuna yekone ate seiyane,'we dete ate sanim pime,ne menakaye we mesias awa mang tetero nenai yei? 64 Wariyei neyote te ate mekoupuku,''wei meka dua ne dewan buku ne mane sate seiyaunu sate .ate santeme ,da sereine doute tende ye yupubeinya ,meka meter sune kene nena detere dewa mene serore aru seki pinamane se pro nene,'' 65 ne mane sate,andewafona detere nenei mayongte boya weku puku ate mekoupuku,''ne ete a nare-nare mane sanumu! we dua beteyau doute. 66 Wenane beyamane tikanu?''Yahudi serai ate sawekai,'' baya dua toma pind,'' 67 Ne konate nete ekiye bepateiyani,nete mekaye peneyai si tepeyainya oye-oruye kiseri yaine . 68 Ne yo ate,'' mekaipiki bete a yekote dete sanimi sime wete meka penewu?'' ( Petrus wariyei te aroi pei nyate sei yonu) 69 Nemena akurung wari you sate,'Petrus meke ne duane meke kiyou nate mire nepene werai simeke nete ate sani youne,'weda wariyei pere Galilea tetero? 70 Petrus nena, bekoune apeu-peute wapi you ne damane seiyounu,de aroi peinya peneye,''we beya ate seiyanu,'' 71 Ne mansate Petrus menipi toupana dua eu,kaye mire si nekewa ne tenuna kaye ate tetero nepene kainyate sanumu.''da tetero wariyei pere yaute Nasaret.''yone wariyainya tetero. 72 Nemane, saniyani sate Petrus ate mekou puku de aroi,'' pei da apeu-peu bu bina.'' 73 Ne mansate tetero kase pre tepe yainya,nena watou pa kai Petrus.te ate mekaipiki,wena wa wana a sei yanuna,beta tena kiya tere beta te. 74 Ne mane sani yani sate,Petrus yekote mekou puku,''ne tetero de aroi pe ne ate dombuku,''bentekeite bete you awe ate mekeyai. 75 Petrus kena mendone kai wariyai,wari yei kena sani you tena ,''aweye a mekoi peinya ne we dete apeu-peu bu naminbei oru kroke,''ne mansate Petrus di yapa di mi inereipei apa derekengke. ( Yesus pilatus kena bekopa dekankai) 1 Neprenya,imam imam tenai tetro dede yayapere a yekote mekani seiyani Yesus te one bapenai pini. 2 Nete meka awekai sa beyapiki,Pilatus kena bekoupa dekanikai. ( Yudas nenei wate pekote mekopuku) 3 Yudas bentekeite beteyou imam-imam tenai tetro dede nete osete ikani, Yudas nepere patya bure deko doi 30 keping perak imam-imam tenai tetro dede ne joi baya dua atekome, 4 Mendote," mekeyonu de peko dua mekopuka,tetro poite naite mekopuka."imam-imam tenai tetro," dede nete saiyani wei damene seinine!" 5 Yudas ne, doute awa mang wariyei nena me eyupa baya atekome ne mepa dua ke.nenei, wate seroune enbuko. 6 Imam-imam tenai ne doite dekai ate seiyani,da doi dapena sesipenya."da doi tetro kena tenai mekapikitena." 7 Yekote, nebenye tiyeikroke da doi tukang periuk nena kenite da doi nete, mekomapine bare menanya tetrote da kanipa keronai. 8 Ne kani, nena wado 'akal-dama' daserepa neme tengko yereu. 9 Nederaiti Nabi Yeremia: "nena, a yekote keropuku 30 keping perak. Israel serai ne noute none semate kai. 10 Ne nou mang a yekote sanumpuku tukang periuk, nena kanite ne doite mekombinde." ( Yesus dan Gubernur Pilatus) 11 Neprenya, Yesus Pilatus kena bekoune iki tepeu,Pilatus nete ate surunu,"we yahudi kena Raja?" Yesus ate saweke, "ya, weye seiyenamane." 12 Imam-imam tenai andewapona,tetro dede nete ate surkanye nena emburuna a dombipei. 13 Nepere, Pilatus nete ate sanumu, "we beteye tetro tereng wena wapa seiyani?" 14 Nepere, Yesus Pilatus, kena bekona atena sawipei,Pilatus nete herante mekeyou,da yei dena ate suranena a mena dombipei. ( Pilatus bete derembuku Yesuste baya tamburu) 15 Ya dere, yapa meke, Pilatus tetro kemba are yeune tenanyate, baya taneme nena kenane kanya. 16 Ne serenya tetro, bemane keuna kemba are yeuna tenanya, nena wado Barabas. 17 Ne tenate, tetro nebeipa koprikene,Pilatus nete ate surumu," sime wena mendone mekanu nete baya ta tembine, Barabas atau Yesus?" 18 Pilatus ne yeko duwa arombuku,yembe karone Yesuste opa bapenaipini. 19 Pilatus kursi a peretanya damne keu,nena mire nete ate sanune," da tetro tena kembari we mekopenya,da yei tan sate denena yukuburune ate mekai saniyaite." 20 imam-imam tenai,tetro dede nena mendo mekanina tetro tenou waruna Barabas baya tambune Yesus one bapemapine. 21 Pilatus nete ate surumu tetro bisrei tepenya,"sinte wena kenane keu nete baya tatembine,tenou waryouna ate sawekai, "Barabas!" baya tambunu. 22 Pilatus ate neyote sanumu,"nemenatena Yesus tena nena yeko beya mane mekekeu,tenou wariyouna ate sawekai "salibkan Dia!" 23 Pilatus ate surumu beya mena pote,ne beya pekote mekopuku?" nepere ate, deretere keteryai, ''salibkan Dia!" 24 Pilatus ne yekote nemane ti youne sate a poinya seinipei ne bute dukroke mekate tetro kena bekoune baya sukupuku ate sanuyoume da tetro mro-mro,"wei damene seinena!" 25 Tetro taneyouna ate sawekai,"da tetro nena de damba yei damba neme tenone mene!" 26 Pilatus Barabas baya tambuku nepere Yesuste, cambu peneyai Pilatus Yesuste tetro tereng dambu sarumpuku nete one bapenaipine. ( Pilatus nena yuku Yesus amise-mise saniyani) 27 Pilatus nena yuku serai yesus dekani wepre kanya naupa eyupa dekani kai,Pilatus yuku serai ate sanumpuku nete nebeipa yembinbinde. 28 Nena wana mayonte baya kurambiki juba ungu titambiki. 29 Tenaipa makota sye-syepna tu tambiki,meka meter suwa surute ikani,nepere nena bekoune seso tupuyome nete saniyani Yahudi serai nena Raja!" 30 Nete eki bene toyani,suru dekai nena tenanye pengkai. 31 A mise-mise merekani Yesus, nena wana juba ungute apa kurambike nekewa nenei mayonte wapa tu tambiki nete dekani opa bapenaipini. ( Yesus opa bepapiki) 32 Yuku serai si dia suwa mekai doute tiyai,kirene tetro nena wado simon.nete mekani saniyani Yesus nena ote meka-meka dekoi ike. 33 Yuku serai Golgota, mekopa dekani ikai ne meko nena wado bukit " bukit tengkorak", 34 Yuku serai bu pekote ye wambiki Yesus ini nate ne ate dere youne. 35 Yesus opa bepapiki yuku serai, mayonte baya wasiyai nepere undi teiyai. 36 Yuku serai, ane kekai Yesus onone wawunate semate kiyai. 37 Yesus nena tenai damba semo merapikina,Yesus nasared tetro yahudi kena detere " INILAH YESUS RAJA ORANG YAHUDI." 38 Ne serenya tetro peko bisrei,si meter sune waweke si aya sune waweke. 39 Tetro tereng dopre duwa-duwa warekai nete a mise-mise merekani seso-sesopere vawekame, 40 Ate seyani," weye seiyene Gereja mete baya dingkrepunu na namimbei nete naupa merepune,nemena wei wate! onore apa we seine Allah, niyei!" 41 Imam-imam tenai,ahli ahli taurat tetro dede Yesuste a mise-mise saniyani, 42" We tetro site poi mekeyeme,betebei wena wate onore apa yere yousunu.ne nenei wapa seinuna Raja Israel, nepreinya onere apa yousunu de percaya mekomapini. 43 Allah percaya mekeyou, Allah nete onore apa tanembine,Allah nena yekone mekombine,nenei ane sanuyoume 'de Allah."' niyei. 44 Tetro peko bi sune-sune wawekenya Yesuste a mise-mise saniyoni. ( Yesus te tete deko) 45 Soning, meka sunabei neko orumpuku meke soning su suna aperau. 46 Soning mekasu suna aperau Yesus ate napu you Eli,Eli,lama sabakhtani?"artinya,"Allah ku, Allah ku, we beya menate dete damane tetupuke?" 47 Tetro, si nepene tepekanya seikaini di tetro Elia sumu." 48 Tetro si senombuku ke bunga karang,edeko bune yombuku anggur asam, nenepre surupa nambiki emburupa ikani. 49 Si tepekanya ate seiyani,"nete dou mantene Elia mene nete poi me nemekombine." 50 Yesus a bubi, ate armatere keterepuku,nena meka otote apa eukropuku. 51 Tirai Bait Allah waro bisrei apa, darukroke bunare apa yereke nepere bumi nemei, tipekene oru baya darekai. 52 Bure baya tukai tetro, yansine kanine tengkanya esuwa va yemuku. 53 Yesus kena yeko mekopuku,tetro suci kani yeu tengkanya bure yeru esuwa ya yemuku,nena wate tetro tereng neropa kai nete douye tekame. 54 Neprenya yuku serai nena tenai Yesuste, semate tepekanya aye tipikinena ne endikite dekaikroke ate sawiyai teprei da Allah!" niyei. 55 Nepene tepekanya, nawa bra Yesus Galilea kanire tawekani mekai. 56 Maria magdalena,Maria Yakobus nena mire,Yusufpere,Zebedeus nena yei bera mekai. ( Yesus bure yeupa sesiki) 57 Ya neko orpuku Arimatea tetro meke Yusuf, onone wawunate meken Pilatus meken sanuyone. 58 Yusuf Pilatus kew ke Yesus onone wawute meken sanuyone,Pilatus ate mekopuku Yesus nena tubuh Yesus. kena mekapa sarbinde. 59 Yusuf nete, onere apa dekone,mayong linen wapa beyumbuku. 60 Nete dekone nena kani,mekoyene neprei wembukunapa Yesus nete nepa endunteke. Yusuf oru derete burungkroke numburupa tuteke. 61 Maria magdalena,Maria si pere bure toune semate kiyoi. ( Yesus nena burete sema kiai) 62 Ya dere, yapa meke Imam-imam tenai farisi tetro nebeipa kopuruyonu. 63 Ate kansei yani,"Tuan, de mendote mekantena ne warite kiyouna nena a damane seiyone,ya namina de esua ite yemine.' 64 Ate mekombinde, kuburan semate kende ya namimbei semate kende,murid-murid menai yekai menandone,ya namina duwa yemuku da apeu-peu tupu tena yeko peko orumbine." 65 Pilatus neyote sanumu,''da wate sematena yo,end nebu rete sematere te poiye ekend.'' 66 Nemenakaye neyo kainya sema pere na yo nena wakene kai neyo ne burete ai titoupuku semate kiyai. ( Kiya wariyei esuwa yemuku na yeko) 1 Dayama,sabat tupute mekonambina,ya nepe meke buteru,neya ya besikana ne minggu beine,Maria magdalena ye Maria siye ne kainya bulete dou ye tembinate. 2 Netaiye,doute tai,yekoyemekou puku kani deretere tupu nu mang kena akeyana saidia kereudia re apa dayo damba mu yosuku,ne kenakaye orute suwa enu burunsuku nedampa yongkuku. 3 Nena be pedaye eriye atonina mane nena mayong ma keru-keru mane. 4 Nemenakaye nepa doute tai ne endikite dekai,semate kainya serai apa yewaipi duwa souna tetero mana. 5 Ne Malaikat dewanbikina ate ne mire-seraite sanumu,''endikitena dekoikroipeinya nepedaye de we tena duwa arompuka nepereinya we kiya wariyai te opa duwa bepapiki nate urende. 6 Ne dapena keipei nepereinya ne duwa yemuke nenei ayekote noupa mekoupuku.dewa me,doute te neye ane teneyouna nou. 7 Sera beite ende da a kurungte nena oto-touna oto-touna te akiyate emsanimpinde nepedaye duwa yuyemuku duwa souna tetero nerore,nepereinya doute tende ne tuwa Galilea pa nena.dipena,we nederati ne te douye tenenbinde.mendote mekomane,de wetena neate duwa sanumpuka. 8 Nemenakaye,neyo serai-serai bei bure te neme anintembuku nenei wah endiki-endiki pere nemane nena kena kari deretere semsuku,ne seraibeite newai ne a kiyate nena oto-touna oto-touna amisanumpuku. 9 Da,doute te,kiya wariyei neyo pere tekai ate mekoumpuku,"poi!"ne menakaye,neyo kiya wariyei kena watoupa mai,oto te mekaye tepai,nete kepani. 10 Nemenakaye,kiya wariyei neyo ate sanumu,"endikite dekoipeinya;ende da akurungte wekaberate,dokekaberate emsanemde e oto te ma neme Galilea yopa ma,nepena neyo nete douye tenembinde. ( Bure semate kanya serai amangte mekaipiki neyeko apeu-peu) 11 Nepereinya neyo nipi ai,semate kainya tetero mosrei ye nipite kai yo derepa ai akeko ne akurung te Imam-imam tenai kenapa a yekote meye namane nepa kani kerani. 12 Nemane, neyo meyenamane touna tenai-tenai nebeipa kopiranbiki.ate ai kepuku,neyo amang terengte semate kanya seraite nena mekapa ami iki. 13 Ne ate sanumu,''ate seine,da ya denempa duwa eu sonin eye yu kute tenomana bisi tetero dewa manya? 14 Da,nemena yeko te Gubernur betongbi nena,e meye namane ate masa wene e meyena mana endikite na dekoi kroi peinya." 15 Neman bei,neyo amangte ouraipiki neyo ne yeko te duwa kiriyamina yeko te mekai senaimi;ne akurung kura ye peto ye Yahudi tetero nerone mai te tengko meu daya pa mu. ( Kiya wariyei kena ayeko poi) 16 Neperenakaye,nena oto-touna tereng mekabi,oto suna bei oto yekenkani Galilea pakai,ne neko damba kai kiya wariyei nenou te kurungpuku. 17 Nepereinya neyo nenei dou ye tambiki,neyo nete oto butuye disaipiki ne kepani,nemenakaye siye pro-pro ourai. 18 Netaiye,kiya wariyei dewa mu nete ate sanumu,"neyo kewana ate mekoupuku,"mendo wariyei meyenamane wete duwa ate kame,wari dia na pere da yodamena pre. 19 Nepereinya,we oto te ende nena oto-touna oto-touna da kani meyenamane,da kani tupure nemene di kani tupu pa besene ne,nete bute kero mende awa,kena wadone,yei kena wadone,mendo wariyei kena wadone. 20 Neyo te kirimende meye namane kenate marenende de na ayeko we na dampa duwa atekame,we doute tende,de wembre,wembere warema mene neyeko damene tepemamene may te teno ne mene."