Ralamuli: Bible for Luke, Mark, Matthew

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Matthew

Chapter 1

1Echi osoli echikali chabeami nirá nili mapuricali echi Jesúsi echi ´ranala ravivi ayenacho echi ranali nili Abraham. 2Abraham echikanili echi onola nili Isaac ali Isaac echika onola echi. Jacobi, ali Jacobi echi Judá ali echika nili echi rijimal. 3Judá echi onola echi faresi ali Sara ali echiclama echi Tamari Faresi ali onola echikali Esrom. Esrom echi onola nili Orami.4Arami echikanili onola ali Aminadabi, Aminadabi echi onola nili Naosoni, Naosoni echi onola nili Salmóni. 5Salmóni echikanili onola ali Boos ali echikanira nili echi Rahabi, Boos echi onola ali Obed nasipa nili echi Rut, Obed echi onola nili echi Isairi. 6Isari konili onola Rabirí konili onola Salomóní echo'ná jansa upila´ti echi Uriasí.7Salomoní onola ju Roboami, Roboami echi onola ju Abías, Abías ko nili onola Asa, 8Asa ko onola ju Josefati, Josefati ko nili onola Jarami, ali Jarami ko ju onola Usiasi.9Usiasi ko ju onola Jotami, Jotami ko onola ko Akas, Akas ko ju onola ju Esekias. 10Esekias ko nili onola nira Manasési, Manasési onola Amoni, Amoni ju onola Josiasi. 11Josiasi echi onola Jekoniasi echi temali mapa ali toruámi nili echomí Babilionachi.12Jularáami niili echana Babiloniachi, Jekoniasi ko niili onala Salatieli, echi Salatieli ko ancestro ko Sorobabeli echi. 13Sorobabeli ko ayenacho onola niili jena Abiudi, echi Abiudi ko ayenacho onola niili Eliakimi jena, Eliakimi ko ayenacho jena Asori. 14Jena Asori ko niili ayenacho onola niili Sadoki jena, Sadoki ko niili ayenacho onala Aquimi jena Akimi ko ayenacho onala niili.15Eliudi jena Eliyi ko ayenacho Eleasari jena Eliasari ko ayenacho onola Matání, Matání ayenacho onola ju Jacobi. 16Jacobi onala José konali María, mapuchona jonsa ochérali Jesusi nopa rigá riwárami nili onoruami. 17Karika mapu simarili, jansa Abrahami ayenacho David nili makoy naó simárami, jonso Rabí toruami nili echoná Babiliónachi echi Kristo makoy naó simárolachi.18Mapu ali ochérali Jesusi ikili echirigú nirá. Binioi iyela María echirigá makunemá riweli José yuka, pée kelinla jonsa mapa ali kecho hapawisa,, binoy ko neka sili mapurika maa ropea, asali mapurica riosi wigara echiriga olali. 19Binoy kunali José nili rijoy wealá ayénacho kenakila riwelima echona basachimi rolamali yuka, ali je anidi mapi keni naki echirigá echi muki yuka.20Ali pechi natika asali binoy, bile riosi yua nochamí ilíbali echona rimuka aneka sili José ranala Rabí, ke majawa chapiyú nira upila María, mapu onu rapalíchi atiko achali riosa wigára jitra. 21Binoy rimea riweli bile ranala towí, mujé ko riwama echi táa Jesusi, alí echi binoy ko ku kuwima binoy echoná pueblóchi pireami mapurigó cháti olagá jaroli.22karika echirigó ikí, ili mopuriká suniraminí,ima mapurigó raíchika aníli echi . onoruámi mapu onó profétachi aneka, onigá anilí: 23"Nesi, echi mukiko ke,cho sineti cho bijí rijoy yuka kochi womi ni,ili ni cho bijí kuliwami jú olí riosí ko binoy chapíli, alí bile táa ranelama, binoy riwama. MANUELI MAPU RIGA ANIWAWAMI JU RIOSI TAMI YUKA ATÍ."24José ko asísali rimuka mapurigó echi onoruami ko júli bile angelí mapurigá sima rimútia binoy ko echirigó chapili upila nirá. 25Echirigó nirá binoy ko ke sineti cho yuka kochili echi muki, ma jonsa ranelisa ko ma yuka kochili. Echitao ranala ko riwali ni Jesusi.

Chapter 2

1Edniriga ali Jesusi ocherili echona Belenachi jonsa ali echi Judeachi ali rawe nili jena bacha ralamuli ku nili we machiame echiriga siili echona Jerusaleni je anika nokali: 2"¿kami ati echi walubeala Judachi ochérili? Tamuje riwali jena sopolí panika nirá tamuje sii ayunacho oliwsia" 3Mapuli echi bacha chukuami namili echi Herodisi we majala nakali karga karika echona Jerusalénchi jansa.4Herodisi napabuli echi bacha ochuámi ayenacho echi osili niwaliame ralamuli sine´ami pireami echona wichimoachi echiriga rukeli."¿kami ocherili echi Jesusi ali riwigachi jansa nawati?'´ 5Aboni: echiriga aneli:"echona Belenchi ali Judea echiriga osoruame nili echi jiti profetati. 6ALI MUJE BELENCHI ECHONA WICHIMOBA JUDACHI, KIEMÍJU PENIRÁAECHI YUGA BACHA UCHUWAMI ECHONA JUDACHI, MUJE JITI NAWAMA BILE WALUBELA BACHA CHUKUAMI ECHI TIBUMA ECHI RALAMULI ECHONA ISRAELCHI."7Ali Herodes we ichipaka bayeli echi ralamuli wue machimi echiriga rukeli ni alá nira´a churiko machili echi sopolí. 8Binoiko ju´uli echona Belenchi aniga simibaga ali abo ni alá tibuka ta´a towi, ali echiriga riwisa tami nakibo machimeá nije ali ayenacho ni simea olisia.9Echi riga aboiko raichalí námili echi rijoy bacha chukuami jíti waminabi nokosili echona buwechi ayenacho sapoli riwali panika niraa jiti simibali bachami nira echi riga asáali echona mapu buwili na towi. 10Mapu ali aboi ko riwali echi sopoli we ganilika no kali ne wabe ganilikacho.11Aboiko simibalí echona bitichi áli riwali na towi yuka María nili eyela aboy ko chokobaga ochuga galeli ayenacho irapiká nokali echi taa namuti we nateamí muchuami, alenacho wika namuti oro, we nateami rajaami laanami ayenacho insienso ko nili bile jukame niwarami bile oko jiti, niwakame bile suwe riga jukame ayenacho na ko nili bile echi mirra. We bayoame jukame bile nekuami we nateami nili ayenacho we nirumi nili ebona. 12Onoru wame ko anelí rimuka nira kemi ku rowima echi rijoi Herodisi; yua echirika, simibali echona aboy yawiwalachi simarka.13Maalí ma aboy simibali machinale bile onoruami yua nochami riweami angeli riwirtami nili echi José": rimuka nirá echiriga aneli asísiya toká na towi ayenacho iyela jumka echona Egiptochi echona mi asimea ayenacho nije mi anesa, mapu echi rijoy bacha chukuami Herodisi riweami aka simi na towi milinali cho. 14Echali rocogo José asisali ma apérili towi alí iyela sí simibali auche bilena puéblochi riwéwachi Egiptochi. 15Echico echona asalí walula muruki Herodisi alima kuwanili napop riga anili nowesami profeta maporiga onruami chaneli "Echaná Egiptochi jonsani BAYE NA NIJE RANALA"16Echiriga echoli Herodisi ma machiti chá anera mi nilí echi ralamuli machiami ma iyóli ne walube nira yoli. Echi nulali cowinala karaga suwaba kuyuwí rijoy echona ali chapiruami nili okua bami bali opequeme niraa echona muchuli Belén aniliwachi echali karaga echona muripí alí ma ala nacarrewali buculinala jona suwenali ne echiriga niraa echirijoy we machiami.17Alí ma kuwanili karága napo riga anili alibeche nawesami Jeremiasi: 18"ALI KIPULI BILENEO´OGI ECHOMI RAMÁ JONSA BILE OMONALI ALY WALU NATALI RAKELI NALALI BINOY KU CHUALI JITI ALI BONOYKO KENAKILI NATIMARAMINIMA MAPURIGA ABOYKO KENAKILI MA KE MUCHULI BINOY YUGA."19Mapú alí Herodesi mukuli, naí bile riosi yuka nóchami riwartili rimuka echi José echona Egiptochi je´aneli. 20Ilisika, toká echi ta´a towi ayénacho iyéla, simika echona wichióbachi rewéwachi Israeli, mapu echi anokako tóa towi ma suwíli. 21Joseko ilísali ma yúrali ta´a towi ayénacho iyela máa sébali echona kawichi Israelichi.22Ali ma kipusa binoy echomi Arkelao ko nulayá asoli buchuwíní walúwala niragaechonó Judeáchi mapu choná níwala ni´íli binoy onolá Herodesi, alí majáka sili simiyá echoná. Ali chirigo riosi riwortilá chirigó aneka oneli mapu ali rimuli binoy ma simidi echomí golileachí. 23Alisimíale bitelmia, echoná riweáchi, Nasaretich. Nako ma ala sibárili mapurika onoruámi anili echi profetasi nawésami, anili mapu rigo binoy riwárami nima Nasareno.

Chapter 3

1Echali rawe Juani echi Batista nawali nawisa, sia echona desiertochi ali Judeachi anili: 2"gala ku olasi echi riosi galila ripa ma mulubeali echiriga anili jena raichali jena nawisa sia. 3Echi profetasi Isaiasi, mapu ali anili "ECHI RAI CHALI KU NIILI BILE NIRÁÁ BAYEKA ECHONA DESIERTOCHI JEANELI KARIWESI ECHI BUWE RIOSI YUA ACHINASI KU ECHI BUWE´".4Jipiko Juani ucheli napachi camello wichila boéami ali bilé upuli wichili nolerka echona humilachi binoy kowamiliko nili okoropili ali kolomeni kawichi niruame. 5Echiriga Jerusalenichi, kariga Judeachi ali kariga echona suwé barochi Jordanchi machinili echi yuga. 6Aboni nili pakotami echona bacochi Jordanchi echiriga aboni ruyeli chati olowamiti.7Mapali binoy riwali wikabe jena ralamuli fariseosi ali saduceosi simibaka nokali echí yua mapu pakotaminiima binoy je aneli emi ko: "ranala echi sinowi chati niwami ¿echiriga jeaneli jumisa echi chati jitiri mapu nawama? 8Rakeame nirá niisami okuliami niraa niisami okuliami niraa jitiri. 9Ke nataba chane emi aboi nirá tamuje niwí jena Habrani tamuje onola nirá nijeko mi chanema echi onoruami ko ju ni omeriami cho kayana echi Habrani ayenacho jena rité.10Ma echi ripula ucharami niri cheka nawala jena rojálali aliko karaga rojá ke alá rakeami nili ali ripunarami ali banaga patami napichi nairali. 11Binoy kopagoma bawi kiti alí ku bichisiaku nawali napu juba ku nawali. Tami yúwa wika ju homerami napo riga neje nirá ketasi risensí ju napi nije tomea muje niwalasantalia. Binoy ko pagoma riosi aliwala kiti ali naí kiti. 12Binoy niuli tenerori mína páku amí bino sikala kita alí biwama rele wiyerali yona rijisalichi napabu kuami echi turío mosíkuachi. Binokoyko wikosama echi okosuwi naí jiti echi na´i ku ke siné omertami nimu cho oya.13Ali Jesusi ko nawali echona Galiléachi Bacochi Jordání aniliwachi mapurigá pagótami nima echí Juani jitari. 14Alí Juani ko chobijí a chopiyó asalí aneka: "nijeko newalí pagótame nima mujé jitara alí ¿muje nawama tamí yugua? 15Jesusi ko aneka anela binoy" tami nakiwi jipi echiriká ne walá nimu tamuje jítara sibarisa jé nu nijirame. "Alí Juani ko nakiali."16Alí má pagótochí, echi Jesusi machínali we sapoka echona bawechi jonsa alí echona jonsa, ripa riwigachi ma iráptali ju binoy nila nirá . Biney ko riwali oneruámi wigala rikíname najítaku bile chuluwi rosákami asíbali binoy mapu ona ilbalí. 17Echiriga naíbi nawali bile ne´ogí echona riwigóchi jónsa aniká ruíchaka anelí: "jena ju nijé ranala kalérami. Nije we alá kanilía ati mapurigá alá binoy.

Chapter 4

1Ali Jesusi turuami nili riosi wigali jili echona desiertochi muriga namuti olarame nili echi riablo jili mapu alí echiriga. 2Mapuli echona ayunali naosi makoi rawe ayenacho naosi makoi rokogo echiriga locheli. 3Mapuli nawali echi ehat oluami alí jeaneli muje ju echi riosi ranala, echjiriga mi anesa jena rité kowamé najitasa. 4Echi Jesusi leaneka anili osurutami ati: "KE PI GITI COWAME GITI BITETMA ECHI RIJOI AYENACHO KARIGA RIOSI, RAI CHALI GITI MAPU ONORUAMI CHUMILA BINERALI."5Echiriga echi riablo toli echona wika pireachi mapu ona ke niruli chati echiriga julika anili ne wabe ripa nira echona riosi bite lachi. 6Echiriga aneli : " ayena muje inisaga Riosi ranali ichisami echona rileni echiga osoruami ati" BINOY UJULAMA ECHI ANGELI ALI MI TIBUMA MUJE ALI ABONIKO MI ACHASIMA ECHONA SIKALACHI ECHIRIGA KE MI CHIMIBI WIKIME MUJE RONOLI ECHI BILE RITEKE YUA"7Jesusi echiriga aneli: oché sine osoruami ati: KIEMI ECHIRIGA ALASAMIRE ECHI ONORUAME MUJE NIWALA. 8Oche siné echi riablo otoká isili echona mu ripa echiga inerili kariga nopiri nirú jenaikawichi echiriga napabuka ragami nira´a. 9Binoy echiriga aneli: kariga jenai nima yámani, echiriga muje tamini olisagami.10Echiriga Jesusi jeaneli: ¡Simiga jenai jonsa, riablo! echiriga osoruami ju: OLIMAMI BILEPI RIOSI MUJE NIWALA ECHI BILEPI OLIMAMI. 11Jealiko echi riablo a riweli, ayenacho, sili angeli riosi yua nachamí echiriga oliwalí.12Mapu alí Jesusi namilí jena Juani ko nili bacharami dacha, Jesusi ka ku nawali Galileachi. 13Binoy ko simili machínali Nasareti jonsa jealiko similí bitelsia echona Capernaúmi, mapu ona mulibe nili bakochi ayenacho jena Neftaliachi.14Jenaka ikili mapuriga nawama echi nawesiami anili Isaisi: 15"¡JENA GAWI NILE ZABULÓNE AYENACHO JENA GAWI NIWALI NEFTALÍ, BUWE ECHONA BAKUCHI, MINAMICHO JENA JORDÁNI, GALILEACHI AYENACHO GENTILESI! 16ECHI RALAMULI MUCHI BALI CHONACHI ALI´I RIWALI WALU RAJÁ AMI MAPU ECHI ECHONÁ MUCHIBALI ECHONA PUEBLOCHI ALI MACHINALI BILE KABALI ECHI MUKUMI MAPO NA ABOI MUCHUBALI ALÍ BILE RAJA´AMI WILISALI.17Echali jonsa Jesusi owínali nawesásia jeanisia: alá natasi ma mupili ku nawama riosi.18Chobiji echi simili napawika walu bawirali mi Galileachi riwali okóa rijimala simoni ko riwarami Pegro binoy rijimara Andresi ali banisuli bile morali walu bawirali alí nili rochi siruami. 19Jesusi jeaneli: " kina simasi tami najatasí nije niwamani rochi siruami rijoi." 20Alí we sopuní riweli eche rédesi oniliwami alí má najótali.21Mapualí machinali inori Jesusi binoy riwali oche okuá rijimola. Aboyco muchulí echoná bárcosi mulebe onoló yua Sebereo; Abonikó uchútali kalória pachóka bulea eche redesi. Binoybko boyeli. 22Alí aboyko we sapunika riweli echi barco ayénacho aboy onalá, alí simibale najátia.23Jesusi simiáli buchuwína Galileachi , benerio echomi reweachi sinagogachi raíchia riósi buwérali nawákuami echona ripá riwigachi mapu oná onoruáme bite reynochí, alí sawali karika nauli, ayénacho omónoli. 24Echi nawésami reweami noticiachi binoy jitro, raichaka wakanami chigali echomi buchuina Siria aniliwachi alí ralámuliko wabe wikó noyuame mulíwale echomíaye, chiebiyira naolí nachúwane ayénacho we okó omi ayénacho mapu sayertami nieli obey wigara satanisiti, ayénacho ralimuli niwame satanási echoná pacháni alí mugúsami alí ke amérami nokoyá. Jesusi ko jawéli. 25Wikabé niraga napawika najátali echoná jonsa Galileachi, Decápolisi, Jerusalénichi, Judeachi; waminami bachamí Jordanichi.

Chapter 5

1Alí Jesusi riwali echi ralamuli wika, echiriga moli echona ripa kawichi alí asali echi dicipuli aniliwamí isilí echona yuka. 2Binoi irapali chumila alí binerali ji aneli: 3We kanilika echi we risuwati aliwali echi nima Riosi niwala ko. 4Wé kanikila jue echi nalakanoka echi´nima yarami kuirali.58Wé kanilika echi ni alá iyenami echi nima chapimé echi kawi. 6Wé kanilika ju echi we iaujami alí balamani Riosi raicha lati echi nima bochirami. 7Wé kanilika echi natimami jaré echi nima narema nati mahuami ku. Wé kanilika echi ke chuluwemi surachiaue, echi nima ynema Riosi.9Wé kanilika ju echi kuírami chi jaré echi nima riwarami Riosi ranará. 10Wé kanilika ju echi najatarami jareti echi Riosi raichalati echi nima Riosi niwala echoná Riwigachi.11Weni galá nirá jú muje mapuni alí jaré rolamuli mi rusuá anesa alí mí najátiga járosa alí ayé nacho wikaleka anisá echi raíchalu tami jitara. 12Kanilísi pochisi kanilika we, walu ju maputimi niwaré echona riwigachi. Alí echirigá ralámuli ko najatuli echi nawésomi profetasi aniliwami mapu pereali chabé bachá emi yuá.13Emi ko ju marupigá bile koná naí wíchimóba mapurigá echi koná ma suwíbasa akáloli, ¿Chú rigo ku omeramaré akame najítía? ke sineti ku alá najitama make ola ni´ima, aliko ma banaka pátami nima oyénacho pí riketami nimo ralámuli ronola jiti. 14Emko jú rojámi naí wichimoba. Bileno wika kali jowachi echomí kawichi ke omeri ichípuka jáwa.15Echi ralamuliko ke roje echi rojámi mapurigá wilóma echoná relena kanostochi, echiko wilama we ripa mapurigá ne walá machílabo echomí bitichi. 16Nakísiwi echi rajamí rajema echoná bachami ralámulichi echiriga ayénache riwimea jena olowami we galá alí nawajisi onoruami jitro mapu onó atí riwigachi.17Ke mayesi rije ko nawá mapu rigá biwasía echi osoruáme alí nowésami; keni nawa biwasía nije ko ní nawa mapuriga ma kuwanírami nima sebáriami. 18Echrigá bichiwaga ni oní, jonsa alí ripa ayé nacho naí relé simárosa, nita bile osoruami jota kecho ápise anidiwame ke tasi omeramá simería mapuriga echi leyesi aní, ma sunise karaga namuti suwaba.19Mapu rigó bile ke mayésa jena pi ta´a osoruámi nijírame ayénacho echiriká benersa oche jare ke nejéka olasa, echiko riwárami nima peke me nateami echoná binoy bitélachi riwugami. Aliko mapu alá tibuka bineraka olako olayá, riwárami nima echoná ripa riwigachi walú niraga. 20Alí Nijeko ané pehinira ke majaka sayérasa olami sunisa echi onérami muje ko osá echoná ali echi fariseosi ko ke amerama mu´u wiyáripa. binoy bitélachi.21Emiko a kipuli napu echaneli chabe kiya niraga KEMI KOUMEA napi chugi milimea alí wechali nima winijiramí. 22Nijeko je´ame karaga napí na´áwiko rijimala yuá castigari tam nima lí winijirami nima papu iribí ku ruwésa binoy rijimala ¡mujeko ju bile ralámuli ke nateami! alí echiriga nijirami nima we risu ikimea aúche jare yúa napi jare jeanisa ¡mujeko jke natami! alí risua ikiméa echoná nairali patami nima.23Mapi riga neje nijisa korima mapu ona wilí altarchi alí natasare muje rijimala niwe karunili muje yua. 24Arewesa muje niwila korima echomi bachammi altarchi ku simiga muje buwelachi bacha kalarasa muje rijimala yúa alibeche quina simi muchuwa muje niwali korima.25Ali ala nakarewasa mapi mi wikaleka winigili we sapúka mapa alí échi yuá simeáremi echomi buwechi mapi echona kalaruachi winijirámi alí mi nijisa walúla yuá echi walula alibeche mi yasa warurachi alibeche patami nisa echona pacha. 26Ne bichi walí ichanelí kemi sine ku machínama echo ná jonsa mapu alí jónsa natétasa echalibi nate tarami winómi mapí wiká wikami.2728Emí a kapuli mapu riga aníriami nili: KE ORAMA MAPU KE ALA NATATALI. ali nejeko echane karága napí echi není bire mukí aúche bilé mukí korusi ke alá nimá má ke alá olama echoná solichique.29Echiriga muje búsira otoná ke alá inesa chakena apasa we miká muje yuga mina alá ju mujeti echiriga bilenipi repogala ke itelesa, echiriga kariga muje repogala echiriga patami nima echona rile nuichili. 30Ali muje sikali otoná wika namuti ke ala ju, ripunabo ayenacho pabo mikabe; muje jiti echiriga nima gala mue jiti ke nisa echi ke gala ju echiriga muje, lo pogala ke wikama echona rile.31Ayenacho echiriga anerami nili: "ACHU BILE JULASA MIKABE BINOY UPILA, AYENACHO YABO BILE OSILI GALARTAMI REWERAMI NIRAÁ". 32Nije echiriga anema kariga echi ku riwe binoy upila echiriga jena chati jiti echi rigako ju wechatii ayenacho mupi echi upeko echi yua mapali ku riwerami nisa ke ala ala.33Auche sine, namasi echiriga anerrami echali rawe chabe: ¡KE NIWABO JURAMETI AKALEGA 34ECHIRIGA OLABO MUJE JURAMENTI ECHI RIJOI RIOSI! Echiriga muje mi ane, ke jurarma ke bi iri jiti: tapi ripa jiti echiko ju riosi bitelichi. 35Kecho jena gawichi, jera ko ju bile banko tale kuami muje ronola kecho jena ¡Jerusaleni ko ju echona siudaniachi echi BACHA CHUKUAMI WALU.36Ayenacho ke jurarbo muje mo´a la jili, kemi amerma cho niwa kupa rosa kami ayenacho chokami. 37Ali riwe muje jiti jena raichali ke alaju, yenci, o, ayena, o , keo, kiel, kariga jena ko ju echi nili raichali rile biteami.38Ami nami mapu anili: "BILE BUSILI AYENACHO AUCHE BILE BUSILI, AYENACHO BILE RAME AUCHE BILE RAME". 39Echi riga mi anema, ke jiweri echi chati: jiti jena, bile mi ochosa muje choloachi otoná, ayenacho yabo auche bile.40Auche bile cho mi inyisa muje mi yesa kimaka, chami riwema echi rijoy tomea ayenacho muje nili napacha. 41Mapu echimi julasá werli echona bilie makabe wabe, nirá. 42Ayenacho muje yasa, kariga nopi mi tani taneaka, ke kuwana rawelbo.43A nami echiriga ruwerami: GALESA MUJE ECHONA MULIPA BITEAMI KE MI GALESA ECHI KICHIRAMI. 44Echi riga mi anema, galega echi kichirami tanibo anuruami echi jiti kemi gale. 45Ali echiriga ranala nibó echi onoruami ripa atiami riwigachi. Binoy ko ya mapu machinama rayenali kariga jiti mapu echi ke gala olá ayenacho ala olami. Ayenacho ókuwi kariya jiti alá jiti ayenacho ke ala ola.46Echiriga galega nopi mi galé, ¿Piri yarami nima? ¿Ayenacho echi riya olá nipayame ralinealichi? 47Echi ko sukuira rijimali bi vuka, ¿Piri ola minabi auche jare? ¿Ayenacho echi riya ola jena ke bichiwami? 48Echiriga nibo galabe nirá mapuriga keni onuruami juripa biteami ni galabealá.

Chapter 6

1Gala natiga, kemi olama namúti karelí justisia echo mi bachoami ralamuli yuga mapurigami nerami nimamí aboíti, echiriga olasakami yuga mapurigami nérami nimomi aboiti, echiriga olasakami ke mini´úma bile kiriwili binoy onalá jitará atiame riwigachi. 2Mopumi alí kuwira jré namuti kowa keni kusema rowá bile trompeta aniliami mapurigami riwiria sima jaré echiko noká ke alá ola´ami echiriga echomí sinagógachi alí echi machíaye wipó mapurigá nérami niima oche jaré ralámeli jítara chulube alá onérami nima. Echigani mi one mapori galako ma nerili.3Mapumi alí nijíko bile llmosna kemi nakisaré muje sikala wauná machimeá piri mi oka ati binoy sikólochi atonó. 4Alí muje bile limosna kuwirali, muje ke uniká alowane muje naremu walu kuwirali.5Mapu mi alí taní, kemi oláma mapurigá echi kaleámi niráechiko we kanili pe ronólu jáka. tanía echomí Sinagogachi echomí eskinachi kalírali echiriga ko maye riwirámi nima oche jaré ralámuli jitara. Ni chirigani aní aboiko ma. narema nijirame, recompensa. 6Mujeko mapumi alí taní raíchaga, aló samiré echonó binoy pacha bitélachi. Yerka echi kali alí muje raíchama tánika . Keni onó atí echoná. Ke oniká. Alí muje onolú mujé riwasi echrigó alawame, chiná nira we mi gala kuwina. 7Mapu mi alí tani muje orarika, kemu olásare onika pe échili anigá chulubi mapurigá noká echí ralámuli ke bichiwami, oboiko echirigá olá mapu moyé namtirami nimá oche jare jitorara mapu alí taní orariko.8Alí kemu chiko iyeni níma mujé keni mujé onolako we galámachi, mupe mujé na olé, alí mujé ke cho tási orárachi. 9Echiriga oravisa ji anika: "onoruame tamuje niwala echona ripa atiame, alá biwame echiriga muje rewalá akinasimi olasami. 10Muje binoi nataka olasami echoná wichimoba alí echoná ripa riwigachi.11Yasami jipí echi koami chulubi rawe. 12Wikasami tamuje niwala iwaikami echiriga ayenacho tamuje yua wi ke emi. 13Ke mi otosami echo´na wichibo echiriga sotonamasi echi chati olowamiti.14Echiriga muje wikawami ju ralamuli chibi´aniami muje onoruame riwigachi ariame, ayenacho mi wikamá. 15Alí muje ke wikasami echí chu´aniami ali muje onoruame ke´cho mi wikama echí chú aniame.16Ayenacho, mapumí kóáko echi ayanasi: kemi iyó ka oláma mapurigá alá echi, ké alá bichíami alí aboyko kú nakuliwi aboy cho´ola mapu echiko ma narelí bile kuwiruli. 17Majeko mapó alí ko´áko ayunasi bawí uchéma mo´óchi alí basigoma chuwala. 18Alí ketasi riwírama auche jare mapú ayúnesi alíco bbineli onóra mi ine ke machina mí yáma.19Ke tibuma wanomi moje níwali jenaí kawíchí napómi chujiwa alí so´oli suwá alí echomí chigórami írapika alí chigoli. 20Alí uche sine wiká napá Alí uche síne wiká napábuma mujé niwáli wanómi ámi ripá riwíjachi ke chujiwá alike seóliwama suwamá alí mapu óna echí chigórami ke wesi tamí ómerama chigonima. 21Alí mapu óna muchuwi wanomí ayéna chó echoná asiméa mujé sulalá.22Echi busilaká ju bilé rajayamí jena ripogalachi. Echiriga cho muje busila gala nisa muje ripogala jiti káriga raja´ami ju. 23Echiriha muje busila ke gala nisá muje ripogala kará chowiami ju echiriga echi rajami asisa muje káriga nira´a chonachi jo ¿ni walu ju echi chonalá? 24Ke bile omera oliwa okuaa rijoli, echi ko ke galema bilé auche bile cho galema juma cha bilepi nira ke galema auche bile. Muje ko ke omera oliwa riosí ayenacho wika namuti nikuami.25Echirigá nije mí chunema, ke mí chibi nílsa mujé binoy jiti, bite luami piri mí comea, o pirimi bajima o ayenacho muje ropogala piri mi sipuma o nopachama. ¿Echirigá ke ju bitéluami pe´e kówami jití echi ripogala ayencho napacha? 26Inebo echi wikanika ireyami wika, jiti aboika ke wicha kecho nopabu ichurutami echi muje onola onorunamé chulubi biteamí ya nateamí echi yuá?27chika tamujé amera uche wiká nirá ni´ima arenacho uche echi tetalí. 28¿Churiga muchuní emi wecha niliga echi napachakuami jiti? Ayenacho mujé natasa echi siwalirio jiti echi ko niru mikabe gawichi ochero echi ko ke nocha ke niwa napacha. 29Ayenacho mi anema, jena Salomoni kariga echi wika namuti jiti ke napachali echi jena jare nira´a.30Jena riosi ko suputi jena siwachili cespedichi riweami, jenaka ochera gawichí we wikabe niruami ju echoná nairli: ¿Chu wika nirá mi napachatima emi mapu emi ju peta niwi bichiwili? 31Echiriga ke anisare machinali nia ehanisami, ¿Piri bajísa ? ¿O piri napachaba? 32Churiga kariga jena a ke bichiwami , muje onoruami sinibi biteami machi mapu aleba. 33Echiriga bacha asa muje chulubi biteluami. Ayenacho galartami echiriga kariga namuti yarami nima muje. 34Echiriga ke chanilibo biya rawe wachi jiti echi biya ko nima ma chirutami binoy niraá chulubi rawe mi niwi wika namuti ke gala ju.

Chapter 7

1Ke risuá ané kecho risuá onérami nima. 2Mapurigá echi jitra risuámi anéli, echijitra chikomi risúa anérami nima lí mapu echijitri tétuam muje tétili, echi jitri kumi tétorami níma.53¿Chu mi olá ritiwá bile tóa okosuwi echoná muje rijimala busilíchi kemi iné mujé binowi busilachiko bu'uwí walú kusi? 4¿Chu mi riká omérama ane muje rijimala: "Tamí nakiwi mapuriga machí pama okosuwi kemi iné mujé binowi busilachiko bu'uwí walú kusi?

6Kemi iyáma ruwá echi namuti we galá biwígame echi kochí alí ke ulú échi ku'úchi rite, we bayoámi mapu oná chukú bile gowí, echikó pe rikéga ináma alí karaga kasinama.7Tási alí mi árami nima; ási alí riwimeámi, chónasi alí mi iráptami níma. 8Echiriga kariga echi taniko, iyarami nima alí echi áko rimea'a alí echí chonasi irapitami'nima. 9¿Churiga nima bile rijoi bile ranali yama tasa bile ta'a pani iyama bile rite? 10¿Alí echiriga tása bile rochi ke mi yama bile sinoi?11Alí hemi, abowí ke'e mi alá olami yamamí wé gala karuniti echi abowi ranala, ¿mi ná alu jú muje onola echi ripa atimea nijima karunti wé gala echi tasami? 12Echí chú ke bile nopi nakiware cho jare olasami mujeti echiriká binoy'ti alama mujeti a boy echiriga aniruwami ju chabe nawesamiti (profetas).13Mu'usi echí iyechí pi ta'a echi walú iyechi ni wilé buye otomea echi risú ikiboa áli akabe simari echoná. 14alikó peta ju iye'echi alí peta buwé napi tó bitelóami alí pekuá riwimeáre.15Tibusi wikaléka nawesamí, chiga muliwali si puka boá nirá aliko bichiwali nilí pe lobi nili we walinami risu olaámá. 16Alí binoí rakala jiti machímere achimi. ¿Omerama wía úba alí siíweamí alí chuná echona echi yuá jawami chati que alá? 17Alí chigo íriga bile wealá roja wika we galá rakeámi bileko ke alá rakeami.18Bilé we ala rojaco ke chati chati raké, alí bile roja we ala raké. 19Karagá roja ké ala rakesaka oala raka alí ripunaramí níma napichi patami. 20Alika, napíku echi rakalakiti machimemi.21Ke kariga tami chaneami: "Rijoy, Rijoy," bakimé echona ripa riwigachi, echiriga mapu echi ola kú ayena jena Onuruami jiti ripa riwigachi atiami. 22Echi rawe wikabe tami chanema: "Rijoy, Rijoy," ¿ke ti nawesa muje ralaá jiti eyenacho muje ralaá jiti machipa echi diablo (riabli), ayenacho muje bayoami? 23Echiriga mi anema: !Ke sine mi machi! ¡Mikabeasa nije jiti emo chati olami!24Echiriga kariga, gala namiko jena nije raichali ayenacho olasa, nimá echi rijoy machiami ne wali jena gali echona pisachi. 25Echi okui ko ayenacho walu bawi jiwerami ayenacho ká puchili palí jena galí ko ke ichili, echi niwarami nili echona pisachi jiwerka.2627Mapu kariga namiko nije raichali ke olasa, jenako nima echi rojoi ke natami niwali echi gali echona satebó. Echiriga okusili, echi walu wika nawali echi wika, ko nosobuli jena gali, wichili ni walu nili nosoburami.28Echiriga ikili mapu alí Jesusi sunili raicha jena ra'ichali wikabe ralamuli we natiga echi binerali jiti, 29binoi ku binerirli chilka niwá echi nulukuami o jena ralamuli osili niwaami.
Chapter 8

1Mapa alí Jesusi rikínali echoná kawírili jonsa, wikabá nirága natátoli binowi. 2Echirigá naí bilé nachúgame chánili nawáli binoi yúga, chokóbago ilíbali bacho'ami, anigá: "Rijowi, muje nakisako, mujé omérama tamí biwayá." 3Jesusi ko ma echomí uchali binoi sikala alí nocháli jé aneli binoi: "Nijéko nakí biwárami ní'ima." We sapúka nirá biwárami ni'ili échi chánali.4Jesuiko jé aneli binoi: "Mujéko ke ruwema pí chuké bile rejowi. Simiká muje buwérili, alí mi riwírama, muje binoí échi waluála sacerdote, alí iyá echi nijíkuame mápo Moisesi chanili, mapuriga urigá animea aboni."75Mapa alí Jesusi bakíli echoná Kapernaúmichi, bile kapitani bacha chukuwami nawali binoi yúka tanisa. 6Anigá: "Mujé rijowi, nijé yúwa nóchami ma alá isaba atí echoná kalichili, ma ké noká alí walú ju okolí."8Echi waluála nulámi kapitaní ne'oli alí aneli: "Rijowi, nejéko ke risensi jú mápu mujé ni bachama echoná pachá relé; echirika bini iyáki échi raíchali alí nijé níwali nóchami mako sawárami níma. 9Alí nije ayénacho´jú bilé rejowi ilárami bilé ta'a namuti anigá ayénacho níwini sontarsi tamí yúw nóchami. Nijé aní jená: "simiga" binoi binoi ko simí; ali auché jareko, 'akiná "simi" binoi ko akiná simí; alí mapu tamí yuga nóchami "jená olá binoi olá." 10Mápu alí Jesusi kipusa jena, Binoi kó we gani'ili alí echirigá aneli oché jaré mapu najatía yénali. "Ni bichiwaka nirá ni ané abowi, keni wési ritiwá níwami echirigá bichíwali echoná Israélichi.11Chirigá ni ané, wikabé isimea echomí jonsa bo'ókani alí echomí tu relékini, alí echirigá chokóbaka muchuma echoná mésichi, Abrámi, Isaki alí jakobi, mapu oná Onoruami bitelachi. 12Mapu tanála jú binoi, niwalachi bitelachi aboiko olútami nima echoná me machiachi echomí machí ayé, mápu oná nirúlama omónali, alí ayénacho anéma echi ramilá." 13Jesusi ko anéli echi walula kapitani sontarsi "¡Ma simiga! Mujeko we mayelimi chikó rigá olárami mujé níma." Alí echi wela ola, ame ko sa'awérami ni'ili echalí ábi.14Mapu alí Jesusi nawala echoná Pedro bitelachi, Binoiko riwali echi Pedro wasali bu'uwimi bile ratalí níwaka. 15Jesusi ma nochali binoi sikala jítara, echi naulí ratalí ko peayó ke ineá ikili. Alí binoiko ma ku asísali alí ma we bichiwali najátaga.16Alí ma'a alíwachi echi ralámuli we apali mapo oná atí Jesusi wikabé pagótami mapu satanasi níwame aboi ropogalachi. Binoiko we omérali machí p'aka, pe bile raíchali jítari alí saweli karaga mapu nawiyuámi ni'ili. 17Echiriga nirá ma sébali, mapurigá aniruámi n'ili echi Isaíasi jitri, nawésami anigá: "BINOIKO KUTO'OLI TAMUJE NAULI JITARA ALÍ KU APERALI TAMUJE OKOWALI."18Jipiko, mapa alí riwali Jesusi ne wekabé echomi noléraga binoi yúwa, Binoi iyáli anéka mapu oboi aláma simíbaga bajonsi echoná walú bawirili bo'óna Galileachi. 19Alí nawá bile osayami binoi yúwa alí jeaneli: "Binériami nijé ko mi najátama mapumi omí simí." 20Jesusi ko aneli binowi: "Kiyochi ko niwe bitélachi iwáchi alí chuluwiko iníwame ripá ko niwi rosalá, mapu echi Rijowi Ranálaka ko niwi rosalá, mapu echi Rijowi Ranálako ke iniwi mapu oná uchoma binoi mo'ola."21Oché bile mápu yuá iyénali binowi echirigá aneli Binowi: "Rijowi, tamí nakiwi bachá mapuriga nijé katiwama ropogala nijé onolá." 22Echirigá Jesusi jé aneli binoi: "Tami najató alí riwe echi suwiyami suwíyami katiwama aboni suwíyami."23Mapu alí Jesusi bakiale echoná barkochi, Aboni mapu yúwa yénali najátoli pe michí jonsa. 24Alí naíbi echoná wilísali bile walú ukuí echoná walú bawechi, alí echi barko ma karika ba'awí bakíali echoná buchuwí. Alí Jesusi ko pe'e kuchuwá bu'uwili. 25Echi abowi yúka nagatami ralámuli, mulíwali mapu o'ona bu'uwi binoi alí wachásali onegá. "Tamujé ku'uwí, Rijoi, ¡mati suwiboáré!"26Jesusi ko aneli aboni: "¿Chu olá majá jaro émi ke bichiwami?" Alí binoi ma wilísali ma achabali echi wiká alí ayénacho echi bawí. Alí ma simírasa pe we seweka ilíbali. 27Echi ralámuliko we ganílika nokali aniká nokali "¿Churikamti kré na rijowi ni ala omera simí wilaba echi walú ukui alí ayénacho walú wiká ni alá nejeaolowawi?"28Ma nawása Jesusi echoná bo'ona bakochi alí echiná ni'ili pereami Gadarénosi, okuá ralámuli mapu níwame pacháni ropojálachi satanasi riablo echi jábali binoi yúwa. Aboni ko buwali echoná tótachi alí wé cha nokáwame ni'ili echirigá tasi bile omérali echomí simíra echi buwéchi. 29Naíbi kú oboi aniká sináchili alí jeaneli: "¿Piri mi niwe muje tamuje yúwa Riosi Ranala? ¿Nawáli mujé tamujé soyeriasi kulina jónasa?30Jipo uchili wikabé kóchi echoná kú orami pe'echomi mulipayé echomí. 31Echi riablo níwla nóchami cho bijí a uchuli tanía Jesusi anéka: "Muje tamujé machí pasako julá tamujé moiboa, echoná uchuwi echi kóchi." 32Jesusi ko aneli obówi: "Simibika" Echi riablo ko buwali alí mo'owili echoná kóchi yúwa. Alí naíbi, wiká napawika, wé sapúka echomí túna releami bawechi alí aboni ko ma suwili echoná bawéchi.33Echi ralámuliko mapu oná jároli kóchi neseá ma wé júmsali. Alí ma sisá echomí wika pereachi ma nawésali káraga, ne walá nirága mapu ikile echi ralámuli mapu níwame ni'ili riablo wígala. 34Alí naíbi jónsa, kárika echoná wikabé pireami simíbale natipásia, Jesusi. Mapa alí aboni riwali, aboni ko we aneka anéli miná simika naíbi jónsa.

Chapter 9

1Jesusi bakili echona barkachi simirka achebilenacho, nawali echona binoi pueblochi. 2Echiriga yarami nili bile rijoi ke omerami ilisa buwika bile kima jiti aboi, Jesusi ko chaneli echi rijoi ke omerami wilisia: " Ranla, nisa gala kanilkuami muje chati jiti ko akawarami ju.3Echiriga jena i ku jaré ralámuli osili niwami jeaniga kokali boni nira: "Jena rijoi ko wikalea ani." 4Jesusi machigá chu binoi natiga je aneli: "¿chiriga mi nati ke ala muje sulachi? 5¿Achi minani ala ju jena aniwami: 'muje chati jiti mako akawarami' ju' asisaga simika?" 6Mapu riga machiboa echi Ranala Rijoi niwi nulakami jenai gawichi mapúriga niwi akawakumi chati jiti, echi ko chaneli jena rijoi ke omerami jusa muje nili sarapi ku simiga muje bitelachi."7Echirika echi rijoi ku wiliskali ku simili echona bitichi. 8Mapu alí echi ralámuli riwali jena muchuali natiga ke mayeli echo ayenacho echiriga oliwala Riosi, mapu iyali jena nulekuami jena ralámuli. 9Mapali Jesusi simirli, echona riwali bile rijoi riweami Mateosi, echi ku asalai echona namuti napabuachi ralineikuachi, echika aneli "auche sine." Echiriga aneli: "tami najati" binoy ko wilisaga najatali.10Alí Jesusi osibali koasia echona kalirli, naiko wika nipami echati olami isili alí kowali Jesusi yuga alí ayenacho najatami dicipuli. 11Echiriga echi Fariseosi ineli echiriga dicipuli jotami: "¿Chu rikare muje bineriami koa echi napabuami alí nipami chati?"12Echiriga Jesusi namali echanilii ralamuliko echi ropoka ke nayumi ke no'ale echi ónami bile pi ralamuli nayujami bile no'ale. 13Emiko echiriga binesare chú aniya jena: "Nije naki natimami alí ke naki bile miliwami echiriga nije nawami bayesia alí echi achimi ku wi kawani nijeko nawaki chati aolami yua.14Echi najatami dicipuli Juani isili echi yuga echiriga aneli "chúrikare tamuje alí echi Fariseosi ayuna chulubi, echi muje najátami dicipuli ke ayunari?" 15Jesusi echaneli ¿"Omeri echi bayerami echona bile iniyultuachi bodachi muchuwami riwera, echiriga alí echi novioli nima yerami echi yua, alí echona ayunarima.16Ke bile rijoi uchoma bile usuka echi china okuliwami echona bile sipuchi ochirimi yuka echiriga usuruami solama echi sipuchi alí minabi chiwama.17Kie'bilí ralámuli uchoma bajikuami ukuliwami íchi niwarami bo'olisichi ocherami; echiriga niwasa ichili chiwama alí bajiyuami echiriga kulima echi niwarami bo'olisi risu ikime echiriga nakuliwaka uchasa bile bajiwami ukuliwami niwarami bo'olisi okana nima itubutami nima.18Chobiji Jesusi echaneli jeanika wika karunti, jenaí nawali bile iliámi alí wíyolalí echí echiko echaneli: "Nije ranala tiwe mapú bukilí mukilí likina simí alí uchá sikalá echi ko ala bitelamare. 19Echalí ko Jesusi kó kuwilísali alí ko najatali alí ayená cho mapú echí yuá yenámi dicipuli.20Alí jenai bilé mukí mapú alí riwali lenuami pebí nirá alí akoi okoa bamili, alí niwali jubami Jesusi yuá alí chapili echí napachali chumula. 21Napú alí echaneló echeriga abí anilí alí peé binelí chapimeani echi napachá chumulá alí we ku sawaramí nima. 22Jesusi kuwaní kulika ineli alí echanelí binoi: "ranala nejiwerága bichaisa alá sawarami nima". Alí echi muki alí ke saína ku sawili.23Napú alí Jesusi bakili pacha kaliralí alí iliama riwalí mapú talí echí bka kuselí alí wíka rálamuli mapú alí we chá nakatará anilí. 24Echí ko jeaneli kusimibika tá tiweko ketasi mukilí alí pé kochumeá alí echiko pé achigá nokali pe chibsi anelí neochiá eciri.25Mapu alí na ralámuli, jularami nili machi, binoy ko bakili pacha echiriga mutuli sikala jiti, jena tiwe ko wilisali. 26Jena raichali mapu ikili jiti buchuwi machiruteami nili buchuwi gawichi.27Mapu alí Jesusi simirli echona, okua ralámuli ke machilami. Aboniko sinika nira anili: ¡" Ranala Raviri, nísami nati ma kuami tamuje jiti!" 28Mapuali Jesusi bakili echona bitichi jena ralámuli ke machilami ko riwali echi Jesusi ko aneli: "¿Emiko a bichi nije omeroma olaya jena?" aboniko jeaneli: "Yena, Rijoi."29Echiriga Jesusi nóchalia echi busila echiriga aneli: "Echiriga olarami nisa emi bichiwala." 30Echi busilako niili iraptami. Echiriga Jesusi ko aneli binoy niriga niwalu nolaami nira: "Inesa ke wesi machisa jena jiti." 31Echi okua rálamuli simibali kariga buchuwi ruweli echi mapu ikili a kariga buchuwi gawirli.32Echiriga jena okua ralámuli buwali echona, je nai bile rijoi ke raichami, niwami, riabli pachana jena ko yarami mi nili Jesusi. 33Mapu alí echi riabli machi patami nili echi rijoi ke omerami raicha ku raichalí echi ralámuli ko asali natiga we kaniliga anili. 34Echiriga jena fariseo jé nili: "Echi jiti jena bacha chukuami ranala machi pa raiabli"35Jesusi ko simili buchuwí pueblochi ayenacho aldeachi binoy ko minabi sisali binersia echona sinagogachi nawesia Riosi raichali ripa, ayenacho sa'aweli kariga okokuami jiti ayenacho naulí. 36Mapu alí riwali wika ralámuli we natimali jena ralámuli ko asali omonika majaka natiga aboniko nira nili bowa ke niwami mapu tiburama.37Binoy ko je aneli jena ralámuli: "Echi bichiwale ichirutami ku ju wikabe, ayenacho pe okuá nochami. 38Echiriga orarba raichaba Riosi yua echi Ichiwami jiti mapu riga julama no chami ichiwami."

Chapter 10

1i.Jesusi bayeli alí napabuka echi mako okua dicipuli alí yali echiriga ke alá aliwemi echiriga ke alá aliwemi echiriga machi wama alí echiriga ku sawama káriko nopi iri okolí alí kárika nopiri naolí.2Jipí nali riwa´ala echi nili mako ahua apostoli nalanirí: echi bacha Simoní (jipiká ayenacho riwelí Pegro), alí Andresi echi rijimali Santiagi, e ranali echi Sebereo, alí Juan echi rijimali, 3Filipi alí Bartollomé, Tomasi alí Mateo, alí echi nipami kariniti, Santiagi alí ranali:echi Alfeo alí Tareo, 4Simoni echi selote alí Judachi Iscarioti, echi echi nijima´arelí.5Jenála mako okua Jesusi júli echiriga binerili ali echaneli: "ke Simasi jena chuke bileni echona ke bichiwami ipirelichi alí ke mu´usa ucheke bileni pueblochi echona Samaritanochi. 6A´alí echiriga simibaka echona bo´awá ikami bitelachi echonaIsraelichi. Alí 7echiriga simibaka, nawisasia alí echinaga: Echi ripa reinochi echoná riwigachi ku mulubeni.8Sawasa echi nayukami muchisima echi suwimi, biwasa alí buyami alí echi machi wása riablo. Ni kanilika ní naresa kanilika echanime: 9ke naresi echi onomí nateami, oriwi aniliwami, platinateami echi jiyeri echona ba´alisichi. 10Ke otosi namuti alí mi bilení simeyaremi, echi sipuchi, tapi akarachi tapi bile itisoli echiriga echi nochami wé jala kosa.11Napú chují bilená Siudachi napú omí mówisí abisi chiga nimaré bichiwami lí echona tibisí mapú alí ma ku simasa. 12Pebukuli mawilí echona kalirali narepisi. 13Alí echona kalirali we ala bichiwamí piré ariwesi kilí nirá yemiko.kinasimi ichiri nirá alikó echona kalirali ke alá pirelisa mujeka kanilaka ripima ku kuaní simasi.14Napú ichiri nirá chiga náremare yemi nirá arí kipusi echi raichali nirá napú alí símibali echona kalirali lí siudachi asupisa echí napíso muje ronolachi. 15Aliko ne bichiwari echane ni napu alí kastigartami alí wérisu ikili tabewalá nilí alí wiyerali li Sodomachi li Gomorachi alí echoná Siudachi.16Inesi napú riga nijini napuriga bo´owa linasipa si lobo alí echiri nima mapú wenatami ne riga belí sinoí li kemé maga´a mi napú rigá palomi. 17¡Né kalá tibusi echi ralamuli! echali nijirami nima Consiliochi, bilena buwichi Sinagogasi alí wipisoliti. 18Alí matali má mulipe napú ona muchui jawami lí walula tami nirá nopiriga ruwelini testimoni alí echí abóy nirá napo ke bichiwami jiti.19Mapu alí mi yaraminisa, ke majabo mapu mi anime, muje echiriga ayeracho machirutami nima echona. 20Ke nima muje mapu raichama, ayenacho riosi wigala nima mapu raichama emi jiti.21Bile rijimara nijisa binoi rijimala yasa mukuwami, echi onola, ayenacho ranala ayenacho ranala ko yama onola yua ayenacho mukumeci. 22Emi ko nima kichirami kariga nije rewala, mapu alí mukáwami jena rija ko niuma. 23Mapu alí maburami nisa jena pueblochi, jumipa ciuche bilecho ni bichiwala nirá; mi chane emilo ke simarsa echona pueblochi Israelchi echiriga nawasa bacha ranala jena rijoi riosi ku nalinasa.24Bile risipulo ko ke ju nateami echi bineriami yuá, ké cho echi aliwai nima ripbe niraá echi bacha chukuami yúa. 25Jenaka nisa kariga ne alá jena risipuli ko nisa binerami nira, echi oliwami ko nisa jena bacha chukuami nirá. ¡echi ko bayesa echi bineriami echona bitichi beleebochi chukipi nira echi binoi galila!26Echiriga, ke majabo echi ke niru namuti, nasatami ke nima machirutami ke biiri nasotame, ke nima machirutami. 27Mapu nije aneli chonachi rubó rajami nira rawé mupu nakimo kilinira´a binoy nakala, tanisa echona ripa jiti bitichi.28Ke majaba echi mila´ami repogala ke omera malayá echi aliwa echiriga muje majasa echi omeriami nosobua echi aliwá ayena ripogala cho echona rilé infiernochi. 29¿Ke ju okua chulukuí ranilerami bile pita´a winami jiti? Abiji ayenacho ke bile ichimea echona rilé onola ke machisa. 30Echinea bile tamuje kupala ko ju kariga tararami. 31Ke majabo emi ko ju wabe nateami echi wika chulukui jiti.32Echiriga echi nawesiko bacha´ami jena ralamuli yú nije ayenacho nbawisama bacha nije onola yua echona ripa atiami. 33Chukebile akalesa bachammi nira´a jena ralamuli. Yu ayenacho nije akalemá bachaami nije onola jiti ripa atiami.34Ke nataba echiriga nije pama wisabai je nai gawirili, nije ko ke nawa pamia jena wisabali jenako ju bile ripiya. 35Echirigá ni nawáki ucháma ruyá rijoi mápu chukumeá sayériga binoí onolá, malála ko chukumeá sayéra binoi iyéla, alí mó olila chukumeá soyéra wasíla. 36Mapú sayérama rijowi ko ni´ima pé aho´owí echona bitichi pereámi.37Echi mapu galé binoi onolá we minana tamí yúa echi kó ke íri ni´isaré tamí yúa. échi bilé mápu we galesa binoi ranala towí ayénacho ranála tiwe ke íri ni´isaré tami yúa. 38Échi mápu ké chapí binoi kúrsuali alí tami nagáto, ke íri ní ´isaré tamí yúa. 39Mapú ritiwá binoi bitéluami pe ikáwama: mapu ikáoko binoi bitéluami tami jitarí ologá, a riwimeá.40Mápu échiko a nareko eémi a narema tamí, alí échi mapu a naré tamí, ayénacho a naré mápu tami náwali. 41Mápu á nareko échi nawésami nijí alí mápu échi a nereko echi rijoi weala a nerama échi jitará.42Chuké bile iyása jená bilé ta´a nije níwali, churé ni´isa pe táa báwi rulawami mapu bajíma, echika a jú nije yúga iyénami ni bichiwaga ni ani ke siné ripíma ke íri naréaga.

Chapter 11

1Ali Jesusi echiriga suni´ili echi ruye echi maka okua dicipuli, echi simili echona jonsa binerisa ali nawisasia echo wika pirechi siudachi. 2Jipiko echi Juani na´amili pacha asaka lakarsichi, echiriga naporika olalí echi Cristo, ali echirga ju´uli bile raichali echi dicipuli yua. 3Ali echaneli "¿ muje ju echi nawana o´ocho bile riijai jena buyebo?" Jesusi raichaka ji aneli: "simibaga4Jesusi raichaka ji aneli: "simibaga echiriga anesi echi Juani echimi alá ine´na noka alí namami. 5Echi ke machilami alá ku machili echi ke omerami yenami a la ku yeni ali chanali ku biwarami ju echi ke namami ku namí, echi suwimi ku pireali echí risuti yarami ju bichiri. 6Ali kuiritamu ju echi ke riwako isini ichwami kami yuka.7Alí jená ralámuli simíbali echomí buwéchi, Jesusi ma chotali nawésa mapu omí wikabe muchuáli Juáni yúa: "¿Píri mi néboria simibaki echomí desiertochi - bile máka pátami nokéga wiká jítari? 8Alí, ¿Píri mi nésia simíbaki - bile rijoi napáchami we alá simatí? Ni bichíwaka, obónowi napachágami we simáti pereami echi yúa bachá chuwámi réyesi.9Alí, ¿Píri nébo ruyá buwáki - bilé nawésami? Ayéna, anéki, alí weminána niró nawésami. 10Je náko jú échi mapu jítari osáliti: "NÉSI, NIJÉKO JULAMA NUE NIWALI NAWESAMI BACHAMI CHO´OLA CHIGA KA RIWEMA ECHI BUWÉ EMI NIWALA."11Jé ané ni bichíwaka nirá, echirigá mápu échi echérami bile mukuíti ke bilé níma we natéa mi mapuriga Juáni Bautista. Alí chabi arigá échi rejówi ké mé natéwami echoná ripa riwigachi ko pe we minána nateámi ju échi yúa. 12Mapa alí jónsa rawéli mapu Juani alí Bautista achó biji jípi, echi ripa riwígachi we rísuá nili simárisi, alí echi ralámuli we cha nokómi chapi uwériga.13Aliko echi nawesami alí ma osurua asali we nateami ruweramí nilí echona Juniani. 14Aliko yemí ko achi alanirá li naresa Jenako ju Eliasi echi ku nawama ruli. 15Napi ko alá nakekó juko napú riga kipumare alí kipusare.16¿Piritini jiti inerima echi kuli ochérami? Nako ju kúchi riyekami echiriga walu ralinewacho muchuwami alí echiriga báyeka nakupi bile cho. 17Echa nilií tamujekó kuseli echi baka yemi nirá ali yemiko ke awíli alí yemiko ké nalákali.18Alí Juani ko ke kowasía nolini echi paní tabile bajisía nolini bíni echiko jeanili echiko we chati niwe riablo. 19Echi rijoi ranala nawali kowasi alí bajisia aboiko anili: ¡inesa, jena bile rijoi glotoni abilecho rikuli, a panero jena nipamí ralinel kuachi ayenacho chati olami jena machiwamiko nili machirutami aboi jiti.20Echiriga Jesusi pó winali tania ruwe jena pueblochi nili walu nirá mapu ikili jiwerami niruli, mapu ikili churiga ketali wikawaliami. 21"¡Irisuti nira muje, Corasini! ¡Risuti nira Betsaidachi! Mapuriga ikili jiwerami nili emi jiti echiriga nilati. Olarami echona tirochi ayena Sidonichi, aboiko gala ku olosa nili echali rawe na napacha nili walu napacha yua napiso. 22Jiti nirulama minabi wika namuti echi tirochi ayena Sodonichi echali iawe ini jichachi ke emi jiti.23Muje Capernauni ¿muje a maye nima wilisami echona ripa? kie muje ko torutami nima echona rile: echi Sodomachi olasa olarami na olarami jiwerami nili muje jiti, echiko olasa nilipa jenai jonsa. 24Echiriga anema nima minabi omerami jena rawe ini jilbachi jena Sodomachi muje jiti.25Echali rawe Jesusi jeanilí: "Nijeko mi olima ono rijoy ripabe nira´a ayenacho gawichi mujeko nasali jena namuti machiami galabenga ayenacho ruweka echi ke bineami echiriga jena kuchi kuruwi. 26Ayena ónó echirika nili galabe nira muje inekuami. 27Kariga namuti ju alá bichiriami nije onola jiti. Ke auche bile machi jená ranala ayenacho jena onola. Ke wesi machi echi onola ranala ko ayena auche jare bile echi ranola olanisa revelaria cho.28Akina simasí kara echi nochami we anerami we biteliami nijeko iyamá wisabili. 29Muje tomea nije nili jiwerali binebo nije jiti nijeko ju kili alá na sulalachi ayenacho emiko ribó isabuami aliwala. 30Nije níli jiwerwami ko ju omerrtami echi apeliamiko ke biteamí.

Chapter 12

1Echali rawe´eli Jesusi simirili echona wi wichiruami niruchi rakala echi rawé sawalachí echi dicipuli muchi´ili echiriga owinili opó mulá echi rakala alí kowali. 2Echiriga ali echi Fariseosi riwalí ali je aneli echi Jesusi: "ritiwami muje dicipuli olami echiriga chuku osilí leychi osoruami olama echa´li rawe Sawalachi.3Echi Jesusi ji aneli: ¿ne mi leerli nopi olali Rabiri echalíniwali echi lowali alí echi ralamuli echi yuga muchuwami echi yua. 4¿Echi ali bakili echona bitelachi Riosi ali kowali echi pani oraritami echi nili ke alá kowami ke nilí risenisi kome echi yuga muchuwami ali echi yuga, ayena alá nili bilepi echi Sacerdoteti?ba´acha chukumi.5¿Ali ke leerli echi sulí, echi cháli rawe salachi echi Sacerdoteti echi ba´cha chu ku mi, echonatemplochi ke ala óla echali sawalachi echi ke ju chokili? 6Ali nije mi echane niru bile minani waluwala echi templochi naili.7Echi nirulisa machisa jena echirika nima:"NIJE ECHI KANILI NATIMAMI ALI KE MILIWAMI; ke echirika ke risuwa olarami jeno ke niwi chokili. 8Echiriga ali echi ranalá rijoi ju rijoi echa li sawalachi".910Jenai echi Jesusi ku simili echona jonsa ali bayili echona Sinagogachi echi yuga. Ali echona nirulí bile rijoi echi bile sikala a kicheami jenai Fariseosi echirika rikeli echi Jesusi jé aniga: ¿ni alá ju sawakua echa li rawe sawalachi? Ali omerima inijía echi chati.11Jesusi ko jé anéli: "¿Pirí rijoi ni´ili émi yúa mápu níwasa pé bilepi bo´wa alí echi bówa echisá echoná wé relé jóchi alí ráwe siwaláchi, kému chopisá alí kemú machí pasa echoná jánsa?" 12¡Chú ikipo nirá nateámi alí, échi ríjoi alí bile bówá yúwa! Echirigá nrá pe alá ju alowawa alá échi rawé siwalachi."13Alí Jesusi ko aneli rijoi: "kainá binoi sikala." Binoiko kayánala alí maku nakulíwarami níli binoi kanili, echigarigá oché rigá oché bilé sikola. 14Alí échi mapu rewéami fariseasi buwáli alí ma karéwáli binoi sayeraka. Aboiko we á ali churigá omerama malayá.15Alí Jesusi ma wé námisa kisúpa jéna, ma miká walí echoná jénsa. Wikabe ralámali najátoli binoi ko karága sáwek inárali. 16Binoi ko anéli aboi ke wési machisaré jená, oché jaré. 17Mapu riga ni najitama bichiwali mapurigá aniruámi échi nawésami: Isaiasi, anigá:18"NÉSI NUE NIWAL TAMI OLIWAMI MAPU RIGA NIJE CHAPIKI; NIJE KALELI, MAPU ECHI NUE ALIWALA WE GANILIGA ATI UCHÁMANI NIJE WIGALA BINOOI YÚWA, ALÍ BINOI ANIMEA NIJIKA ECHI KÉ BICHIWAMI.19BINOIKO KE SAYÉRAMA KE NI RISUA ANIMÉ; KECHO NAMMA ECHOMI MACHIAYE. 20BINOY KO KE KAPONAMA BILE MAKA CHIWAGAMI; BINOY KE CHOWAMA ECHI RAJAMI. ECHALI JONSA MA NIÚRASI OLAYA BINOY JUBÁ. 21ALI EHI KE BICHIWAMI NIWAMA BICHIKUMI BINOY RIWALATI."22Aliko ache jare ke omérami raícho alí ke machíliami chati dimonio, yuá ali parami nili napú echona ati Jesusi. Alí kusuali echi rijoí murí ku raíchali ku machi´ili. 23Karága li wikabe alí muchili majáka echanili : "¿Jenala rijó kereko dabiri ranala?."24Napú aliko echí barisé kipulí pé tasaína echanili jena rijoko ke omera arewé chati Satanasi echí jitirí Belsebú echi bachá chati Satanasi. 25Alí Jesusi machili echí natali lí echaneli karaga a mí ripá riwijachí rojonarami echi jiti pé bineli ripilí li binelisiuarachi o kali rajonarachí echirija nisa ke alá ripima.26Li Satanasi machi pali Satanasi alí rajonarami binoy sayerika ¿Churika rípima binoi bitéluchi? 27Alí nije machipasa echi chati Satanasi jítari Belsebú; ¿Chigá jitari machi patama yúa iyénami? jena jiti aboi nimaré nijíwame.28Ali nije machi owasa echi chati dimonio ali Diosi aliwala, ali riósi bitelachi ripo ku nawali yemi yuá. 29¿Alí churiga, omerama echona kalirali bakiya bile rijoi we jiweramí ali chigosía binoi niwali kebulárami nise rijoi we jiwerami ne bacha? 30Ali beche ma chigónama echi niwali echi kalilachi.31Ali ko nijé ane, ibili cháti alí chihisi ani aniwawami ali wikowarami echi ralamuli, ali échirisua anékiuame yéraka aliwala ke wikawárami nima. 32Alí chuke bilé raíchasa echí raíchali ranala riósisayéraka, jénako áku wikawárami nima. Ayénacho pe bile sayéraga raíchasa riosí wigala, échiko pe ke ku wikawárami níma kecho naí kawichi, kecho mapu o rawéli.33Ami niwama bile oko galá olí binoi rakala wé alá, ómi niwama bile oko ké galá alíbinoi rakala ke alá, echiriga bile okoko machiruámi ju echi oboi rákula jítari. 34Emi ochérami jítari sinówi rijramala, maputí mi ju cháti, ¿chútimirika omérabo gala aniyá namúti? Mapurígatimi níware echoná pachana sulachi raícha chumuláchi. 35Echi rijówi gala, we galá niwame rite rojámi echoná pachana sulachi, machí pama echí we galá; echi rijowi ke galá, níwami rite rajamí ké galá echona pachana, sulachí machí pa mapu níwi échi ke gala.36Nije kaní chané echalí rawé jubá siméraboti roplamuliko ku ma chimea ibili raíchali niraá mapu ke alá raíchago anili. 37Nápu rigá aboi raíchálati émi ku riwartami níbo, alí aboi raíchaliti ku risua olárami nibo."38Alí jaré osówama alí bariceo, ku anegá anéli eche Jesusi onigá: "Benériami, nakiti nertomi nibo bilé machíriami, nakiti nertomi nibo bilé machíriami mujé jiti." 39Echi Jesusi ko anéli anika: "bile kaachí ke alá alí we cháti natami áruyá aní bile machí itiomi. Tási bile machiltiami iyárami nima mapuriga echi machiltiami echi Jonasi nawésiami. 40Chu rikú ruyá achirigá nirá Jonasi asali baíkía rawé alí baíkia rokó echona ropalachi waló rochí, ayenacho echi rijoi ranola asimea baíkia rawé alí baíkía roko echona sulachi we érili.41Echi rijowi níwali Nínive jasamaré alíkatiwa kuachi ma jípi yúa ralámuli alí ma risua alámaré.. Echiriga aboiko maku majáli kurewili echi jitari nawesali Jonatisi ali nési bile minána walú Jonasi yuwa atí.42Jena walu bacha chukumi rileri jonsa kainama echona I nijilichi jena ralamuli jijpi pireami ko nima risua olarami na wali je nai we mika jonsa gawirli namisia jena machiwaami Solomoni jiti inesa abilecho walu Salomoni yuá jenai citi.43Mapa ali bile wigala siti chati machinasa bile rojoy jiti. Sime auche bilencho aridosichi amia wisabali jenako ke sine rimea. 44Echiriga jeani kuni simea nije bitelachi mapo ona jonsa ni machinali jealiko ku nawali Ayencho echona riwali echona bitichi ni ala pichitachi napaburachi echona. 45Jealiko machini auche jare to gichao wigala ni wabe chati echi yua kara echi ko simibi bitelsia echona echi riga asali o nili jubcí ko niima jena riyoi we chati echali bacha rawe mirá echiriga binok ko nima jena raweala ke alá.46Jealiko Jesusi abyi ruweka sili echi wika ralamui, je naiko. Eyela ayenacho rijimala asali ecchona machi ak sili yo raichamia yua. 47Jareko Jeanili: "inesa muje iyela ali rijimala machi muchiwi mujeyu raichanili."48Ali Jesusi jeanili echika chaneli ¿Chika ju nije iyela? ¿Ali chika ju nije rijimala? 49Echiriga nijili binoi sikala echiriga yuka risipuli ali jeanili: "¡inebo nai ati nije iyela ali nije rijimala! 50Echi auche jare oliwasa jena olikuami binoi nira nije onola ripa, atiami echi rijá ka ju nije banila ayenacho nije kochila iyela".

Mark

Chapter 1

1Je'na jú mápu alí chótali nawésa Jesucristo noráa, echi Riosi Ranala. 2Mapurigá asirúa atí choná Isaíasi échi nawésami: "ENÉSI NIJÉ KO NAWALI NIJÉ NIWALI NAWESAMI ECHONÁ BACHAMI MUJE YÚWA, MAPÚ KA RIWEMA MUJÉ BUWELACHI. 3ECHI NE'OGI MAPU BAYÉ ECHONA DESIERTOCHI: 'KA RIWÉ ÉCHI BUWE ONORUAMI NIWALI NIWÁ ECHI BUWÉ ACHIGAME'"4Juáni ko nawáli pagósia echoná desiertochi alí nawisásia bilé pagókutami, mapurigá ku galá kú busurebo mapurigá ku wikárami échi cháti olowámi. 5Káriga echomi nasionachi anilíwachi judeachi alí káriga ralámuli pereámi Jerusalénachi. 6Juáni ko napáchiga eyénali bilé walú camello bo'wala, alí bilé púka wichila echomí umilachi alí bin'iko kawáli nakaroali alí kolomeni niruáme bilena kawichi.7Binoyko nawésaka alí jé anili: "Biléko nawámaré nijé bachami yúa echirigá tasi n i risensi nilarepa alí kécho relenapáya échi santalia buléwala. 8Nijeko mi pakoki émi ba´wi jítari, aliko binoiko pagoma bino'i wigára jitari"9Echiriga ikili echalí rawé mápu alí nawáli Jesúsi echiná jonsa Nasarelichi alí Galileachi, alí bino'i ko pagótami échi Juáni jitari echoná bakóchi Joránichi. 10Jonsa machinisa Jesúsi echoná jonsa bawéchi, binoiko riwali echomi ripa alí echi Wigára rikinali nujitaga bile chuligí rosókami nira'a mápu oná bino'i wilili. 11Alí machinali bilé ne'ogí machinali echoná ripa jonsa riwigachi: "Mujé ko jú nijé ranala kalerami nijéko ni wé kaniliga atí muje jítari."12Alí echi Wigara we sapúka nawali pacháni ni wéa ni'li binoi mapú riga simea echomi desiertochi aniliwachi. 13Binoi ko asáli echomí desiertochi na'ósa makoi rawé, mapurigá we sayértami ni'ili échi riablo jitari. Binoiko asali mápu omí nirali karunti namúti akámi we aparuame alí pechi Riosi yúwa nóchami riwe'ami angeli we kueírili.14Aliko Juáni ma chapiruámi nili, Jesúsi ko nawali Galileachi nawisási mapurigá we galá jú Riosi, 15alí anigá: "Alí jipiko ma galá sebari oloyó, alí mápu oná, alí binoi Onoruami má ku mulipa nímaré. Kú bichisi alí kú najátisi échi nawésali."16Alí simárasa echomi walú ba'weachi márchi Galileachi, Binoi rieali echi Somóni alí Andresi, binoi rijimala.Simoni, echoná jároli abo'i bile walú morali niwárami echoná walú bawírili márichi, aboiko jú rochí buwánaga nóchami. 17Jesúsi jé aneli: "Wakiná simasi alí tamí najátisi echirigá nijé niwáma émi make rochí buwánami jípiko niwama ralámuli ku suwibúami. 18Alí ke saináwe sapúka abo'i pé riweli échi morali alí ma simibali jubámi bino'i nujátia.19Mapu alí pe inara Jesúsi echomi miká bino'i riwali échi Jacobo (Santiago), ranála Sebereo, a'lí Juáni bichi rijimala; abówi ko muchúrali echoná barkoci we galá buleo echí maráli. 20Binowi we sapúka bayeli; abówi ko riweli binoí onolá Sebereo echoná barkochi échi ralámuli nóchami yúga alí aboiko ma najátli.21Alí aboi mo'isa echoná Kapenaúmichi alí, má seealachi Jesúsi bakili echoná sinagogachi a'lí benérili. 22Aboi ke mayéka nokali échibenériami, alí binoi benéraga churigá ni we nateami jú alí ke mapu rigámi osayámi.23Echoná ni ilili sinagogachi bíle rijówi niwame bile riablo wigára a'lí sinaka aníli: 24¿Piri tamujéalabo mujé yúga, Jesúsi Nasarétichi biteámi? ¿Mujé niwáli tamujé suwábisia? Nijé machíchigá kó mujé ¡Mujé ko jú Riosi alíwami! 25Jesúsi makú mabáli échi riablo alí je aneli: "¡Nakatra alí machiniga échi yúwa!" 26Alí échi wigala ke alá ma páli echona rilé, aló machinali binówi ruwéka ni wéli sináka.27Káriga ralámuli né wé néka nokali ni we semá riga, echirigá ni abowi nakúpa raíchaga, echirigá ni a'bowi nakúpa raichága rukéka ojároli: "¿Piri jú jená? !Bile ni kuliwami benékuami ni wé nateami nirá! Binoiko ni alá nulé échi wigára ké alá a'lí échiko ni alá nejéwaré." 28Alí pe oyá échi ra'ichali mapu ikili échi bi'noi mápu olali, ma wé ra'ichárami ni'ili buchiwina nora'a, yénacho echomí buchuwi Galileachi.2931

30Jipiko échi Simóni asáli pe bu'wili we nayúka echi ratalí a'lí we sapuní abo'i anili Jesúsi ku ruyeba. 3332Echalí rokogó, ma pe ikinami ma machínasa echí rayénali, a'bowi ma we wikabé tápali mápu wé nayúkami échi niwame wigála riablo. 34Binoi wé sa'walachi wikabé échi nayúkami kanámi nirá'a a'lí machí ulúka échi niwame riablo, alí binoi ke nakiwala échi satanasí raíchama bileani binéli a'lí aboíko alá machíami jú.35Binoi wilísali we biyá , chobijí ke machíachi; ma machinali alí simíli echimí bileani binéli a'li echoná orárili tánika. 36Simóni a'lí mápu yúga jároli ma wé ásili. 37Abówi ku niwalo a'li jé aneli: "Kariga sinémika tamujé míti aka járo."38Binoi jé aníli: "Simábo oché bileáni, mápu omí oché jaré pireachi mulubé, mapurigá nijé omérama nawésa echomí chigó. Echiriga'ni jíti nawáki nijé naíbi. 39Binoi simili buchuwina echomí Galileachi, nawésali echomí sinagogachi a'lí na'wé machí ulúli remenio riablo.40Bile we chánima nawálí binoi yú'wa a'lí ni wé risúwa anika chokóbaka chukúga a'lí jé aneli: "Ni bichíwaka echirigá mujé tamí omérama bi'wé" 41Nénali natimáka, Jesúsi ko kayówali bino'i sikála a'lí nócháli, anéka: "Nije ko naki. A'lí má ku biwárami jú." 42Ke pe ayó échi echonáli másali a'lí échi bi'noi ko ma wé ku sa'wárami jú.43Jesúsi we iwéka anéka a'lí we sapúka siminali nuleli, 44a'lí jé aneli: "Kémi wési ruwésaré jaré, simiko, yúwa echi sacerdote a'lí tomeá échi ofrenda anilíwami mapurigá Moisési jpulali mápuriga néma abo'i."45A'lí bino'i machínali a'lí chótali anéa káriga, ni walú anili raíchali, ke omerali kanilika ayéna echomí puéblochi. Echirigá binówiko kuchugá iyénali echomi kawichí echirigá ni kana'mi pireami mulíwali.
Chapter 2

1Mápali a'lí bino'i ko ra'wili Kapernaúmichi echalí rawé jonsa, ralámuli echoná echirigá bino'i asali bitichi. 2Echiriga wikabé napawili, ni wikabé cha'igá muchálili, ke iyeréchi séboli, a'lí Jesúsi ko ra'íchali nawésali.3Echirigá jaré ralámuli isíli bi´noí yúga a´lí apáli bile rijí ke'oméromi simayá ilisá; na'ó ralámuli matóka apáli. 4A´li aboí me omérali echomí mulebeo mápu o'ná binoí ayí mapurigá ni wikabé rijúwali abi'í ko ma ripá kalírali júmali mápu o'ná atí binoi. A'lí abo'í kó má wé irapka na'wínaka echoná póni mápu oná atí bino'í, abo'í má koná páli échi jubéli káma mápu o'na bu'wili échi ké omérami simiyá nayúwami.5Ni galá enéka bichígoome, Jesúsi ko je anéli échi rijoi ke omérami nokoyá: "Kéni ranala, mujé cháti nátali málku wikáwarami jú." 6Echirigá jaroli jaré, benériami echoná muchúga we nátaga nakó aboi sulálachi: 7"¿Chú rigá oméra simí je'na rijpi raícha echirigá níra'a? ¡Bino'i raícha Riósi oméraga we nipakata! ¿Chigá o omérama ku wikawa cháti bilepi Riósi?"8A'lí pe oyó Jesúsi ko machili bino'i niraga wigala mápuriga abo'i we nátaka muchúli abo'i pacháni nira'a. Binoi jé anili "¿Chú olá echirigá náta émi echoná suláchi? 9¿Piri ke nóchali jú, aníwawa échi rijo'wi ke omérami simiyá alí ilísa, 'Mujé cháti ké a'lá máku ikáwarami jú, o aníwawa: Ilísaka, toká mujé kámali, a'lí ku simí?"10Mapurigá émi machimea echi Rijoi Ranala níwi oméruami ku ikaulia cháti ke alá, "Bino'i jé anili échi ke omérami wilísia: 11"Nijé mi ni ané: asisaka, toká échi káma, alí simiká bino'i kú bitelachi." 12Binoi kú asísali peke ayó ku chapiká símili káma, a'lí machínali echomí iyéchi bachámi káraga yúwa, echirigá abo'wí echomí jáwami ni kalá majáka jábali a'lí ma'we nafétali iyalí Riósi, a'lí jé anelí: "Tamujé ké sinéti ritiwá echirigá."13Bino'i símili machiniga echomí walú maniachi ba'wí a'lí karaga wikabé mulíwali binoí a'lí bino'i bino'i binérili. 14Pé echáli binoi simíraga, Bino'i riwáli échi Leví, ranala Alfeo, atíami echóna nipákuachi wenómi, jé aneli Jesúsi "Tamí nataá." Binoi wilísaka a'lí najátali."15A'lí Jesúsi ko'wa asirachi echoná bitélachi Leví, wikábe nóchami nipáwame namúti jítari a'lí ralámuli echáti olá'ame mucháwali ko'wá Jesúsi yúka a'lí abo'i yúwa iyénami risípali, echirigá wikabé a'lí aboiko ma wé najátali. 16A'lí échi binériami maestro, mápu jú Bariseosi, riwali mapúriga Jesúsi ko asali ko'wa échi ralámuli yúka we cháti o'lámi a'lí pí chikórami bujeámi abo'wi ko wchánéli abo'wi najátami risípulo: "¿Chú isía bino'i kowá yu'wa échi chikórami bujeámi cháta olámi?"17A'lí Jesúsi kupusa je'ná, je'anéli abo'wi: "Ralámuli nísa we jiwérami aboí ropokala ke ne walé o'wámi chópi jaré nayúkami ni'sa né walé bile jítari. Nijeko ke nawáki bayésia échi ralámuli wé cháti olámi jítari."18Mápu yúka iyénali risípuli Juani a'lí échi Bariceo muchúwali ku'wa. Abo'wi mulíwali a'lí jé anéli: "¿Chu olá échi risípulo najátami Juáni yúwa a'lí risipulo najátami Bariseo ko'wa, chu o'lá níwali najátami risipuli ke ko'wa? 19Jesúsi ko jé aneli, "¿Ayéna omérama échi bayérami ko'wá bacha máoa a'lí bi'nowi echo bijí pe wlírasa abo'i yúka? Chí bijí échi niwíyame ilirosa abo'i yúka, ke cho biyíra omérama ko'wá ayúnali."20A'lí échi rawé nawámi mápa a'lí échi niwiyame pe iyérama ni'ma we miká abo'i nirá echalí li rawé ayéna omérama ayúnali ko'wá. 21Ké pi bie rijoí ku ká ríwema bile ta'a chiní kuliwami 'alí uchéma echoná chinichali pe wé ochérami, oché bilena nira'ka pé napúka pachékua pé chiwáma, echí kuliwami ku a'lí oché nirá pe minábi wile chiwáma22Ké pi bile rijoi ro'wáma échi bujíkuami kuliwami echoná wichilachi we ochérami echirigá olásaka échi bajikuami pe rosanáma échi wichi a'lí échi bajikuami ma ke alá ni'ma, a'lí échi wichi échi bajikuami nisaré échi ru'wali wichi."23Echalí sewalachi rawé Jesúsi ku simírali echómi niruáchi pachi rakala a'lí échi najátami risípulo ma we chótali napabúa échi turío rakala. 24A'lí biché Bariseo ko jé anéli bi'nowi: "Ne, ¿chu olá echirigá nokoyá járo mapurigá ke nakítami jú oláma échi rawé seweláchi?"25Binoiko je anéli: "¿Émiko ke siné le'ri échi mápu rigá aláli échi Rabíri mápu a'lí we risúa nirá simírali a'lí we lochéka bi'noi a'lí échi ralámuli mápu muchúeali bi'noi yúka? 26Chú rigá bakíli bitélachi Ríosi mápa a'lí Abiatari ni'tili walúala saserdote a'lí ko'wáli pani echoná bachámi, mápu chópi Onoruámi ni'li a'lí chópi omérama ko'wa saseroti a'lí képi binowi bi ko'wali ayénacho i'yali bino'i témali."27Jesúsi ko a'nili: "Echi sawálachi ko niwárami ni'li mapurigá káraga pagótami, képi pagótami nirá sewalachi. 28Echirigpa nirá, échi Ranala Rijoi jú Rijoi, ayénacho Sewaláchi"

Chapter 3

1A'lí oché siné bi'noi ma bakili echoná sinagogachi, a'lí bile rijoí sikala pe wé wakicheámi echoná asáli. 2Pe jaré ko wé kalarka enéla jórali echiriga ápi sa¿we isima binoi echalí sewelachi echirigá aboiko pe risuá oloká nokomeá binoí inijíka.3Jesúsiko jé aneli tijoi pe sikála okicheámi: "Ilasaká a'lí ilí jenaí masipa káraga jaré yúwa." 4Echirigá anéli échi ralámuli: "¿Piri kála jú olowámi seweláchi; kalá olowámi o ke alá olowáme, ku kuwikuami bilé aliwá ope riwékuame mukumea? Pe aboiko ke bi'ri aniká jáwali.5Jesúsi ko pe we enéka ripiali iyoká 'lí we omónaka mápurigá aboiko ni wé biwárami níwa sulála, a'lí jé aneli rijoi: "Kainá sikala" ma kayúnali a la sikala a'lí Jesúsiko sa'wali. 6Échi Bariseosi we sapúka buwásali ma napawika jaroli échi herorianosi yúa, ma wé karéwali chú rigá miliboa Jesúsi.7Echirigá Jesúsi má simili abo'í risípuli yúa échi walú bawéchi márichi. Alí ni wikabé ralámuli najátalo echoná pireami Galileachi a'lí Jureachi, 8ayénacho Jerusalenchi, Idumeachi a'lí waminana echomí Joranchi a'lí nuléka echomí Tiro a'lí Sirónchi. Echi wikabé sa'wali, karka nayúkami we mulíwali echomí wikabé niráka nochogá.1211Pe iyápi échi sayértami riablo niwami iyála pe enési we chokóbaka vábali bichámi sináka a'lí je anéli: "Mujé ko jú Riósi Ranala." Bonoi ko we ra'amali mapurigá ku ru'umea chigá ko binoi.13Bonoiko má simili ripá kaeírili, a'lí buyérali mápu bino'i kaleli, a'lí abo'i ma echomí mulíwali bino'i yúka. 14Bino'iko chapíli makpi okuá (mápu riwali apóstoles nawésame) mápurigá yúa iyénama a'lí ma julárami ni'ma nawisásia, 15a'lí omérami nima sayéra ayénacho buwána échi wigara riablo Satanási. 16Bino'i ko riwali makoi okúa: Simoni mapurigá iyáli riwalá Pegro;17Jakobi, ranala Sebereo, a'lí Juáni rijimala Jakobi, ma mápu iyáli riwalá Bounerges, jé nakó jú Ra'náchi, 18a'lí Andresi, Jilipe, Bartolomé, Mateo, Tomasi, Santiago, ranala Alfeo, Tadeo, Simóni a'lí Selóti. 19A'lí Judasi Eskariote, mapurigá akaleáma.20Echirigá binoi simili échi bitélachi a'lí ni wikabé napawíli oché siné ni wikabé má ké omérali ko'wá páni. 21Echalí námsa abo'i rijimala je'ná nítari, abo'i bawásala mayéka bino'i "rowísola." 22Échi benériami mápu jonsa isíli Jerusalenchi jé aníli: "Binoiko níwami jú riablo Belcebú," a'lí, "echí jú mápu nulé machí oláma satanási riablo."2324Bulena echoná walúlachi najísaka perélasa ke omérama, a'lá wiliyá ke omérama jiwéra. 25Bilena bitichi rojáka na aoka perélesa ké omérama ga'lá wiliyá.26Échi Satanasi binoi ku najisáka olósa a'lí rojánaka o'lása ké omérama tási bilé namúti mápi echinábi ni'ma. 27Ke wési omérama bakiyá echoná bitelachi rijoi wé jiwérami a'lí chijoa bino'i níwali ke bulésa échi rijoi we jiwérami a'lí echoná jonsa má bolesa ayéna omérama chijo'a echoná bitélachi.28Ní bichiwagani aní, káriga cháti olámi kúchali ralámuli omérama wikáwa ayénacho échi ke galá raíchale émi níwali. 29Mápu risuá oné o ke galá nirása échi Riósi Wigára jítora ke sinéku wikárami níma ke sinéku isibáma echirigá. 30Jesúsiko a'níli jé'na mapurigá abo'i aniká muchúwali jé onéka, "Mápu niwiko wigala, ke galá."31Binoi iyéla a'lí abówi rijimala isili alige pé echomí machí'ayé muchúwali. Abo'i júlali mápu rigá akiná bayéma. 32A'lí wikbé napawíka muchúwali echomí noléraga bino'i yúwa, alí jé anéli: "Mujé iyéla a'lí mujé témali muchúwi machí ayé alí abówi ko mujé mi á eyéno."33Binoi ko jé anéli: "¿Chigá jú nijé eyélako a'lí nijé témali?" 34Binoiko enénali echomí buchiwí mapurigá we noléraga muchúwali binoi yúwa a'lí jé aníli: "¡Nési, naíbi, muchuwí nijé iyéla a'lí nijé témali! 35Echirigá chúge bilé nira'a echirigá ku narésa bino'wi Riosi yúwa, échiko jú nijé rijimala rijoi nirá, a'lí rijimala mikí nira, a'lí ayénacho iyéla."

Chapter 4

1Ni kuliwami nina'a bi'noi chátali benéria echomí beleáni maníachi walú ba'wi. Ni wikabé nira'a napawili noléraka muchúwali bino'i yúwa. A'lí ma ripá móli barkochi echoná walú ba'wírili, a'lí asíbali. Karka wikabé ralámuli muchíbali echomí ba'wéchi. 2Binoi we benéraka asalí rojánarami, bino'i je riwigá benérali abo'i.3"Namisi, echpi raká wichámi má simili wichásia. 4Ma inárali echísa, jaré raká rujíli é echomí buwéchi a'lí nawala chulugí, a'lí pe juwáli. 5Uché jaré rakala ko pe rujili echomí wé niruáchi retéke, echomiko pé ke mé nirúli wi'yé. Alí pe we sapúka ochérali mapurigá ké me roko'ami asali iyé.6A'lí ma machinisa rayénali, échi wichí peokotali mapuriga ke iniwali nawáli a'lí ma akícheli. 7Oché jaré raka rujínali echomí niruáchi gasalá we su'úwémi. Echi su'uwa ko ochérali a'lí pe silínali. Echi raká ko pe ke ta bilé rakéli.8Oché jaré raká ko rujíli echomí we érili we galá a'lí ochérili galá rakeali ni jará a'lí ni we'alí, échi rakála ibili nira'a ku rakéli jaré baisá makoi, jaréko usánisi makoi alí jaréko bile siento nirá mápu rigá ichiruami ni'li." 9Bino'iko jé anili: "Mápu aniwiko naka mapurigá npamima, ayé a namma."10Mapu a'lí Jesusi asáli binéli, mápu abo'i jaré muchúli mulipe binoi yúwa alí makoi okuá, rukéwali échi raíchala rojanárame. 11Binoi jé anéli: "Echiriga émiko echirigani iy'arami ju Onorúami yúwa. Échi machi yéna miko iyárami rojánaka, 12ECHIRIGA ABO'WI ININASA. A'LÍ ABO'WI ININASA, ECHIRIGA KE OMERAMA INENA, A'LÍ ABO'I NAMISA, A'LÍ ABO'I NAMSA, KE MACHIMEA, OCHE BILENA NIRÁ, ABOI KU NAJITAMA A'LI ONORUAMI KU WIKAMA."13Binoi anéli: "¿Émi ke machí je'na roj0nárami? ¿Churigá machimea kariga échi rojanárami? 14Échi wichámi wichá échi raká, ju bilé wichámi raíchala. 15Jaré ko jú mápu rujili echomi bowichi, mápu oná échi raíchali ko ichiruámi nili, mápu a'lí abo'i námili, áli we sapuní Satanasi nawáli alí ma iyéli pechi raíchali mápu ichiruami ni'ili aboi yúwa.16Jaré ko jú wichámi echomi wiyérli retéchili, mápu échi, mápu a'lí námili raíchali, a'li we sapúka ganiliga naréli. 17Abówi ko ke níwi nawáli aboí nirá, alí pe nakí échali; alí nirúlasa karunti omónala échi ráichali jítari, abo'i ko pe ayó ku rowíma.18A'lí jaréko jú wichámi we su'wéachi. Je'na ko núma raíchali, 19échi karunti niruámi naí kawichi, échi akalékuami we nikuami, a'lí aboi echinílkuami oché jaré jitari, moíli a'lí silínali raichali, a'lí tási rakeámi jú. 20Echirigá muchúwi mápu jú wuchiruámi echoná we gala iyérili aboiko ju mápu a námili raíchali a'li a naréli a'lí a rakeli ,nirá baisá makoí, a'lí jaré ko usánisi makoi, a'lí jaré bile siento nirá ibili nirá."2321Jesusiko je aneli: "¿Echiriga émiko achá bile rujékuami rajámi echomi relémi kámachi? émiko pása échi uchéma bile póluámi. 22Ke bi'ri atí nasótaka, mápuriga enérami jú, tá bile mapurigá ke machibóa, ayénacho a ríga iraptami níma. Bile níwasa naká mápuríga namma, ábi námisaré.24Binoi jé anéli. "Námiso mapu namaré, mápu jiti émi éta járo, échi jitari ku tetra miníbo: a'lí oché jaré nímá. 25Mápu a niwiko, échi ábi iyárami níma mínabi, alí échi je níwami, mápu niware ayénacho yéramo níma."26A'lí binoi aníli: "Echoná ripa mápu Onoruani Riosi ati ko jú mápu riga bile rijoi mápu ichali raka iyéchali. 27Binoi ko kochí roko a'lí asisi rawé, alí échi raka ko ratá a'lí ochéri, mápu riga binoiko ke machí chu rigá. 28Échi wié ko ochébini raká binoi nirá, bachá échi sawála, a'lí muláka a'lí rakala we biwárami echoná mululáchi. 29Alí échi raka ma ala biwárasa, we sapúnika binoi machí pá échi hos ripunpama, ma nawalí wíkuachi."30Binoi anéli: "Pirijitara omérabo mayeá ineá echoná rípa binoi bitélachi a'lí piri jíti rojánaka aniboa mápu riga gala binérabo. 31Jú mápu riga bile raká petá, mápu ichiruámi jú échi ta'a raka káriga echoná iyérali. 32Echiriga nirá, mapa alí ichíwáwachi, ochérama a'lí nima ni walú káriga jaré echomi jáwami hipó, a'lí najitaga ni walí sawála, mapuriga échi chuluwi omérama niwá rosala echomí sawálachi kábaga."33Wika rojonárami mapuriga je ná, binoi rapichaga raíchali abo'i nirá, wikabe mapurigá je na a machimea. 34Bino'i ko ke raícha aboí nira mapu riga rojánarami jú. Ke china nirá binoi ruyéli karaga najátami.35Echali rawé, mápa alí ma aliwachí níli, binoi je aneli: "Simabo oche bilena." 36Echiriga abo'wi ríweli échi wikabé, alí otoli Jesúsi aboi yúwa, echirigá binoiko ma asali echoná uchúwali binoi yúka. 37Echoná a'wili bile walu ukuí we ikeamí, a'lí échi báwi we bakíli pacháni, echiriga échi barko ma wé bochili báwi.38Jesusiko asali echona no suwé, kuchugá walú mosobétichi. Aboiko ma wachásili anéka: "¿Benériami, ke mi chibi nili mapu riga ma ti ta muje suwiuaré?" 39Bino'i asísali, ma achábali raíchaga wiká alí je aneli walú báwí: "Pe iki wilí." A'lí échi wika nejeali, alí ma we sewéka ilili.40Binoi je aneli: "¿Chu alá ti mi maja? ¿Chi bíji émiko chi bichí?" 41Aboiko ni we majaka ajáli a'lí je anika nokalí aboí nakupa nirá: "¿Chika ikire je'na, mapu riga wika ayénacho walú ba'wi jití a nejewa alowáwi?"

Chapter 5

1Echiko sili auche biléna bawírali echoná wipo Gararenosichi. 2Alí we sapúka mapú alí Jesúsi rikinali echóna barkochi, bilé rijoi chati alí we ami echóna chuwechi jonsa.3Echi rijoi biteli chuwechi. Make wési omérali chápiya tabile karéni kita omérali. 4Ma chábe chapiruami nili wisabe chapiruami nili kareni. Kita alí ripunali echi kareni, echi sikachi ucherami ripunali ke wesi omerali chapilla.5Chulubi rokógo alí rawe echóna chuwechi alí echóna rípa rábo echi sinali alí sikiréli binoi rite olami kiti. 6Mapu alí binoi riwali echi Jesúsi mi kabe jónsa máli echomi alí chómi bachámi chokobaka chukubali.7Alí échi alí sinali: "¿Pirni olama nimi yuwa Jesúsi Riosi ranala ni ripabé nimi ruwe Riosi kiti nirá ke tami risu olama?" 8Echi Jesúsi echaneli: Machinisa echóna rijoichi jonsa aliwa chati olami."9Echi rukeli: "Chuwiri ju muje riwala?" Binoi jeaneli: "Nije riwalako ju legioni, mapu rigati wikabe ju." 10Echiko cháneli sine oche sine níra ke julárami nima machi kawirali.11Aliko mowa nira uchali echóna uchúli kowá echóna rabo, 12alí aboi íwerli aneka:" Jula echóna pchanachi kochichi; na kiwi muumea aboi." 13Echi ko nakili aliwa cháti olámi búweli alí maili echóna kochichi echiko jumsili rile walú bawirali alí pe okúwa mili kochí, alí aboi jumsali echomi rabo releni bawirali marchi, alí pe okua mili kochi silili bawirali marchi walú bawirali.14Mapu échi kochi kowami jumsili alí ruweli mapurigá ikili echóna wika pireachi alí echóna wipo. Alí wikabé ralámuli simibali nesia churigá ikili. 15Sili mapuna Jesúsi asali mapu alí riwali echi rijoi chati aliweami legioni asali sipuka ala kanilika, alí majali.16Echi gare riwaliko mapuriga ikili echi rijoi mapu riabli, jiti chapuruwami nili alí ruweli auche jarpe mapu riga ikili binoi alí ayenacho ruweli mulube kochichi nira'a. 17Echiko owinali cháne echi Jesúsi ku simiga echóna kawirali jónsa.18Mapu alí móli echóna barkochi echi rijoi mapu riabli jiti chapiruwami nili nawali Jesúsi yuwa. Echi rijoi chaneli mapu nakima echi yuwa simea. 19Jesusiko ke nakili, alí echáneli: "Ku simiga bitichi alí echi ralámuli, echáne mapu riga alali écho Onoruami muje yuwa, alí natimakuami mi yali." 20Echiriga alí echi rijoi simili karaka ruweli wikabe karunti napu Jesúsi niwali echona pueblachi. Alí karaka kanilaka.21Mapu alí Jesúsi bajonili auche siné echóna barkochi auché bilenachi, alí wikabe noleraka, Jabali aló échiko wilibali suwe walú bawirali. 22Auché jaré kuwirami li sinagogachi pireami, Jairo riweami, nawali alí riwali Jesúsi, wichibali binoi ronolachi. 23Alí echanele li auché siné, echaneli : "Ta tiwe nije ranala ma mulube mukumeare. Nije mi tani, kina simi alí echpa muje sikala eche yua alí ku suwarami nima alí ku bitelama." 24Aliko binoi simili wikabe najatali rachika karaka noleka.25Niruli echóna bilé muki we risuanili makoi okua bamibali echiriga lá ritéami nili. 26Echiko we risuanili wabe rilibe echiko tibuli wikabe onami alí karaka suwabali mapu iki niwali, wenomi, mapu alí ku peku sawisarikachi binoiko banabi ikili. 27Binoiko kipuli Jesúsi raichali. Alí binoi simili jubami echi yuá mapu alí simili alí wikábe, yuá, alí chapili napachali.28Alí echiko je aneli: "Chapisaka ne binoi niraja binoi napachala, alí maku sawarami nima." 29Mapu aló binoiko chapisa , ma ke lenali lí binoi newá nili aló binoi ripujala maku sawarami nili échi niwali kiti.30Alí we sapu Jesúsi ma machili binoi nira'a mapu aló machinali ameruami binoi yuá, binoi kuwana kulili alí wikabé ralámuli alí rukeli: "¿Chiga chapili nije napachali?" 31Echi Jesúsi kuwirami echá nelti: "Nibi jená wikabe ralámuli chaiga jawi noleraka muje jeani: '¿chiga tami chapi'" 32Echi Jesúsi ineli noleraka alí chiga isili.33Alí echi mukí machiga churigá ikili, we magalí li sawilumali. Binoi nawali aló wichili bachami ma puna Jesúsi wili alí echaneli ne bichiwali niraga. 34Binoi echaneli: "Ranala, muje bichiwaka ala kumi sawili. Simiga kanilaga alí we sawiga nawili jita."35Chobiji binoi raicha, ilili alisili ralámuli echóna bitelachi walula echóna sinagogachi, echóna nesia: "Muje ranala tewe mukuli. ¿Chukare nikume minapi bineriami?"36Napú alí Jesúsi namalí napurigá anili, Jesúsi jeaneli echi wiliami echóna sinagogachi: "Ke magawá. Ne alabe bichiwasa." 37Echiko ke wesi nakili napu wikaká napawi ma ne bineli Pegro, Jakobi li Juani, echí bunulá Jakobi. 38Aboiko sili echóna iliami kalilachi echóna sinagogachi. Jesúsi ko riwali wikabe ralámuli omanami, ralámuli nalakami alí sinaka.39Mapu binoi bakili echóna kalirali, echa nelí: Churikare nalali echi tewe "¿chulatimi omona nalaka muchuwi? Ta tiweko ke mukuli, pe kuchuga buwi." 40Aboiko we achiga nokali echi niraá. Alí binoi machipali karaka lí chapili onolá li iyela échi ta tiwe alí auché jaré echóna muchuli echi yua, li simibalí auché bilena kuartochi mapu echóna tiwe buwi.41Echiko chapili sikala echi tiwe, li echaneli: "Talita kumi," piriju, "ta tiwe, nije nimi chane ku wilisaga." 42We sapuka wisalí echi tiwe aló ma simili (alí makoi okuá bamibali nili). Echiko muchuli we naga ripili. 43Echiko echiriga anelí kewesi machimea mulube jena niraá. Alí echaneli mapu yasare echi binoi mapu komea.

Chapter 6

1Alí Jesúsi machinali echóna jonsa alí nawalí binoi pueblochi, yua nawalí echi compañeroli bineriami. 2Napu alí nawalí sine sawalachi. echiko bineralí echóna sinagogachi. Wikabe kipuli ala bayorali. Echiko jeaneli: "¿Kumi jonsa riwalí jena bineruami? ¿Jenako webineami napu riga inaro yarami? ¿Napu naju kenetí ju mapú neti niwalí binoi sikala jiyi? 3¿Jenako keju mesi niwami María ranala, li bunula li Jakobi (Satia) alí José, alí Judasi, alí Simoni? ¿Ketasi ne echi wayela jenai tamuje yua?" Alí aboiko ke kanilika ripili mapu riga Jesúsi anili.4Jesúsi jeaneli: "Bile nawésami tasi bile kaleka binoi pueblochi, binoi niwali binoi bitelachi." 5Echiko kebile omerali nocha napú ne alá omérama echali jena ala omelari sikala chapíya jare nayua kami alí ku sawalí. 6Binoi bayeli bichiwami binoi ko simili ruwesia binersia.7Binoi mapábuli makoi okua li owinalí yasia okua niraá; alí echi yalí bile aliwa, 8Nápu jeaneli nápu namuli tomeá ta bile pé tisoli: ke tomea tabilé paní, bolsí, tasi bile wínomi, 9alí ayéna omérama achayá karachi, alí ke omérama okua napacha uchema.10Echiko echanéli: "Mápu ona kilirali bakili echóna múchisi mapu alí masimibili auche bilena. 11Alí uche biléna ketasi ripili echona kúbuwasi echona jonsa, asausa napiso ronalachi, nápu ríga simirali binoi12Echiko bausali alí echanili echi ralámuli natásia mapu ketásiku cháti oláma. 13Wika machí awatami nili chati aliwawami alí asaíte ucherami nili, wika ku sawarami nili nayukami.14Échi wálula Erorisi kipuli échi jiti, echi Jesúsi riwala najiti we alá machiruami. Nili jareko echanili: " Juani li Bautisti ku wilisali mápu alí mu kúri nápu jiti aláno oméro tabíle néti nochá binoi. 15Jareko jeaniri: "Echiko ju Eliasi." Jareko jeanili: "Echiko ju nawesami, nápu riga jare nawesami alí chabe kiya."16Mápu alí Erorisi kepuli jená echaneli: " Juani, nije nuleki ripunala moóla ma miliruami nima. 17Échi Erorisi juláli pacha moarami nima alí Juani buleli careni jiti pacha calirali, echiriga Erorisi jiti (echi bunula Felipe upila) jiti Erorisi upeli echi yua.18Echi Juani echaneli Erorisi: "Ketasi alaju echi muje bunula upuli upesa." 19Herodias ko yoli Juani yuá milimea rulú, binoi ko ké omerali, 20Li Erorisi majali Juani, machili échiko bile rijoi nili kaniliami li santo alí ma niyugami. Mapu binoi kipuli echi Juani Riosi raichali nawesali, ke kaleli alí chobiji ke kamilaga kipuli.21Alí siné rawe nawalí we gala alí Herodías sebalí bamili alí Herorisi niwalí bile kowami alí iyalí walubela alí auche jaré walubelacho aló echi kuwirami echona Galileachi pireami. 22Alí Herodias maláli nawalí li awili echi jti nira tanili alí Erorisi alí nápu bayeli echóna kowawachi. Walubela jeaneli echi rimali: "Tamí taníli nápu yiri kare mápu muje naki aló nije nimi yama."23Echiko ne bichiwari echaneli: "Mápu yiri kare mapu tami taní nije nimi yama pe nasipasi neje niwála." 24Echiko machinili ruweli iyela: "¿Piri tanamareni?" Binoi echaneli: "Echi Juani alí Bautisti si moóla." 25We sapuka bakili binoi wesapu mápu echona warurachi aló tanili: "Tami yasare sinepi niraá pe bile pilati echi Juani moóla alí Bautisti si.26Echi walubelaka we siweka ripili mápu riga ne bichiwali jiti na bayerami echi ke omerali niocia. 27Echu walúla julali bele sontarsi echi napu tibuami elí echaneli aló kiná pamá echi Juani moóla. Echi rijoi walubelako simili echona ralámuli moáluachi. 28Binoi ko pali echi moóla bile pilatichi alí yalí echi rimalí ayena chó iyela yalí. 29Alí kipuli echi Juani kuirali ralámuli echona sili alí matorali echi mukuam alí matorami nili.30Echi apostili ko echona napawili noleraka Jesusi yua, echiriga anili karaka napúrika nakali abooi binertami nili. 31Binoi ko echaneli: "Aboi na rojasimapu óna aboni niraá echona peteli isabasa." Alí wikabe simibáli alí ayenacho sirali jaré echi ko ke bile isibali tabilecho sebali kowawami. 32Echiko amí mikabe simibali mapu echona barkochi ami mikabe né echona bincli niraá ju.33Wikabe ralámuli riwirumi nili mapo alí simibali alí machiruami. Nili alí ralámuli napawika jumsali alí karaga echona pueblochi, echona sebali bacha niraá echi yua. 34Mapú alí sebañi suwe, Jesúsi yua alí riwali wikabe, ralámuli echi niwali kuwiroli nili napuriga bowá niraá ketasi neé napu nesema. Alí binoi owinali bineri wikabe namuti.35Mapú alí ma aliwali, echi niwali kuwiroli echona sili echi ruweli: "Jnai ko ju binelo alí echi orá ko ma alí ju. 36Echirigabi mapurigá omerama simiyá echoná mulube wipó pueblochi ralimeá napu aboni komea."37Alí binoi ko ku nijewali echa nili: "Aboi yasi mapu komeá." Aboi ko canili: "¿Ayena omerabo tamuje simasa ralisia okua siento winomi kita mapu ralimea echi pani yasare napu koméare?" 38Echiko echaneli: "¿Chuikupi pati niwé yemi? Simibaka inesi." Mapu alí ma ikiwasa, aboi ko echanili: "Mali paní alí okua rochí."39Echi ko julali karika ralámuli echona muchisi napawika echona kasala tali we soyonachí. 40Echiko muchibali wikaká napawika bile siento alí malisi makoy niraá. 41Echiko binoi chapili mali paní alí okoá rochi, ripá riwigachi maga, ala kuwietami alí chiwanali echi paní mayorami nimá jawamí mapú alí mayomá echi wikabe ralámuli bachami niraá. Echi yua okuanaka rochi sineami ka rojonali42Karaká aboi kowalí karaka mapu echi jarli. 43Echi jawami napabuli chiwagami pani makoi okuá walí ne buchiami, chiwakami rochí. 44Echona niruli malí mil rijoi chiga kowali echi paní.45We sapuka echi niwali binoi niwali kiwirali mapu jawami echona pacha barkochi moúmea alí auche bilena simama mapú bacha echiriga olalí Betsaida mapu binoi niraá echi ko jeaneli echi wikabe maku simea. 46Mapú alí aboni simibali binoko molí ripa rabo Onurami yua raichasiá. 47Alí chonasa, echi barko manasipa bawirali, chukuli echi ko bineli chukili weyerali.48Echi ko riwali mapú choná muchili chiwanarami ke ómerali mapu wiká we sayerali echi niraá. Naoisi biya niraá alí rokogo Jesúsi nawalí alí echi ko simili echona walu bawirali, wili sirasa nakili. 49Mapa aboni riwali sirami mulube bawirali, alí natali mapú echiko najatami mayelí alí we sinakali, 50karaka aboi riwalí alí muchualii majaka. Alíko we sapuka binoi raichali alí echaneli: "¡Mapujali we jabotami nima! ¡Nije ju! Ketasi majasi."51Echi moli echona barkochi echi yua, alí iká ma riweli; alí aboi muchualí ni kala niraá nataka binoi jitari. 52Aboniko ke ala namali echi paní niraá, napú alí binoi natali echiko ke alá namalí.53Napu aechi ripuna simirali, masili echona wiyerali Genesareti aniwirachi echona bulerachi barkpchi. 54Echali buwasali pacha barkochi , we sapu machili ralámuli napu Jesúsi nili. 55Ralámuli jumalí ne suniamí kawírali alí ma palí nayukami alí sarapichi rikaga palí ma kupili mapu echi inarachi.56Mapú omi simili aldeaschi, echona wika kalirali, o echona wipo, echi ko chapili echi nayukami echona napachali ralineluachi , napú riga omerama chapiá napacha, mapú alí chapiga ku sawarami nimá.

Chapter 7

1Echi Bariseo alí jaré alikó walubela maestro napú alí silí Jerusalemchi li napawalí né noleka echi yuá.2Emí ríwalí alí jarécho echi bineriami komeá binoi nili paní alí chatí nachukami sikala nako ju, tabaile panikali. 3(Aliche echi bariseo alí karaka jurisi, ketasi koá pé koá napú paniká sikala nesinepi karaga; echiko ocherami natali bi nara. 4Napú alí echi bariseo sebalí echi tiendachi, tasi bile koáli tasi bile cho mapu panikali. Ache bilenacho mapú riga olasa echiriga a ólali alí pbakali basi, jarro, echi sikoli kobri ayena cho konchoni mapu ana komea)5Echi Bariseo bineriami ali rukeli jesusi: "¿Napú muje bineriami má ke piré alí natali chabewalí ocherami alí abói kowali pani tasi bile panikasa sikala?67Binoi chanili: "Isaiasi nawesamí ala napú yemí akaleami echi osali: 'JE NA RALÁMULI KUALE BINOI CHUMALACHI, QUITA ALÍ ECHI SULALA AMI MIWA ATI TAMI YUA. TAMI IYA BILE OLAKUAMI QUE BIYIRITÉAMI ALÍ BINERIGA NEGEKUAME RALÁMULI MAPU RIGA OLA ABO'WI.'"108"Emi aboiko ke iwersi ala onoruami raichali pé iwersi alá echi rijoi niwali omawali chabewami." 9Echi ko echaneli: "¡Aboi nebla echiriga noyochali echi Riosi yua nochami nopú jiti ke wikawariami aboi omawalí!" Echi MoisesiI jeaneli: 'KUALE BINOI ONOLA ALI HIYELA' NAPU SI TI RAICHALI MUJE ONOLA NIRAGA ALÍ MUJE IYELA, NE BICHIWALI SUÚMEA.11Mapu yemi aboniko echani: alí bile rijoi echané onolá alí hiyela, napú iri kuwirli nare neje jitara nima korbani (echiko Riosi niraá), 12echaliko yemiko make iré olama muje onola kita alí muje iya kita. 13Alí nateami Onoruami raichali napú ta,uje niwala omawali. Napu riga anelti wika karunti echirí nisa jena.14Binoi bayeli auche sine wikabe alí je aneli: "Kipusi karaka alí namasa machisi. 15Ketasi bile ite bile rijoi napú nachutama napu alí bakisa mapú alí machinisa bile alí ma machutama. 16Alí bile rijoi níwasa naká mápu namma, ayéna nómama." [alí kopia chabewamí makoi osáni]17Mapú alí Jesúsi riweli echi wikabe alí pacha kalirali, bakili echi kuwiroli alí rukeli echi rajonarami. 18Jesúsi jeaneli: "¿Chóbiji áti muchúwi ke machiga? ¿Ke wesi tamí ritiwá kewesi né echona machiye ni bele rijoi ketasi omera echona simira echi ko omera chati nachuchia, 19napúalí ke baki binoi sulalachi, alí ko baki ropalachi aliko machina jenako Jesúsi raámili alí bieali karaka namuti kowami.20echiko echanili:" echiko ju mapu machinali bilé rijoichi majiti chati nachuchami. 21mapú ali pacha bilé rijoy, pachani jonsa ali sulalachi jonsa chati natali muki natami ayenacho nikokuami, ali chigo kuami, 22wika muki, natami, chati wikale kuami, chati nikaweluami, lówisuami; 23karaka jená chati pachani jonsa machine, chati nachukami echi rijoi:24echiko wilisali echona jonsa simili auche bilena kawirali tiro li sidóni. echona bakili bile kalirali ketasi nakili mapú jaré machimeá mapú echona ati, echiko ke omerali ichipa. 25Ali we sapuka bilé muki ranala tá tiwe echiko niwali chati aliwala. Niruami kipuli mulúbe niraá ali nawali chokobaka wilibali. 26Jipiko echi muki griega jú ocherami nawakami sirofenisiachi. Binoi né werli aniga machi panli echi riablo binoi ranalachi ta tiwe.27Echiko echaneli: "Alí bacha comera echi kochi ketasi risensi jú mapú chapimeá echi kochi echi paní wamina kochi awasi. 28Ali binoi nijeaka ali jeaneli "Echiriga nima alí jaré kochi rile pachaá mesachi uchuka kowalí echi pani chiwaámi napú kochi awalí.29Echiko echanelí: "napú jeriga aneli muje ke iré ju mapú ali simea. Echona riablochi ali machinalí muje ranala tiwe". 30binoi ko nawali binoi bitelachi ali ma. Rewali echi tá tiwe kamachi buiami echí chatí riablo maku simili.31Alibeche echiko simili uche bileni kawaralí. Tirochi ali ku nawali ali sidonchi mulube walu bawirali Galileachi echona kawiralí kapolischi. 32Echiko pali ketasi namamí alí ketasi omerami raicha alí jeanelí jenai ucha muje sikala.33Alí chapilí wanacho wikabe jawamí lí uchali makusalí pachani nakalachi napú chona nami alibiche kachipalí, chapili binoi chameluali. 34Binoi ripa riwigachi enelí alí echanelí: irapi. 35Alí we sapú irapuli napu oná namamá nakachi alí napú bulerami nilí chamelachi ma botanali alí maku ala omeralí raicha.36Binoi jeanilí ketasí wesí ruyebo pe chobi ariga binoko jeanelí ke tasí aniga aboi ko raichalí kilí niraá. 37aboni ko jararalí bichiwalí niraá ne walube niraá jeanelí: " binoi ko ala olalí alaku namalí echi ke na mamí alí ke omera mi raícha ma ku ala raichalí."

Chapter 8

1Echalí rawe, nirulí bukuliamí niraka ne wikabe, echiko kebile niwalí mapú komea. Jesusiko bayeli binoi niwalí kuwiralí alí jenelí: 2"Nejeko wikabe, niwa napú tamí kuwirama jitebela, mabakia rawe tamí yua muchuí tasí ite mapú komeá". 3Nije ketasí kosá kujulasaka bitichi buwichiko umugusama. Jareko wilimalí buwechí simibalí." 4Mapú binoi kuwiralí nilí alí rukelí: "¿komi riwiboá wikabe paní churiga omerabo koámi koá pe bilení echona ke wisí rijoachi we wakicheachí?5Echiko rukeli: "¿chuikipo paní niwe yemiko?" alí jeanilí "pe kichao". 6Echiko echaneli wikabe ralamuli rile wichi muchisí. Alí chapilí kicha paní walu natetalí yalí, ma chiwanalí. Ma yalí mapú kuwiralí jú, jití we ala nikurali alí aboniko ayena chu kuwirali wikabe ralamuli.7Echiko ayenacho niwalí pe okuá kuchi rochí alí jubimako binoiko natetali yali, jeaneli echi napú kuwirami ju jena ayenacho kuirbo. 8Aboni kowalí alí simibali alí ku napabuli napú tabili echi chiwanarami kicha kanasta buchiami . 9Naó mili ralámuli nili. Jesúsi ko kuwani ku julali. 10We sapuka echiko barkpchi moli echi kuwirali, yuá alí simibali Damanutachi aniliwachi.11Echaliko machinali sontarsi alí owinali echi yua. Rukesia alí asali napu echona niro señalí ripa riwigachi. 12Negalabe aliwalako echaneli: "¿Jenai wikabeka jena wikabe riukeli señalachi? Ne bichiwali echae yemi niraá taasi bile yarami nima karaka napawika" 13Binoi simili, bukuliami nira bakili echona barkochi, alí rajanali uche bilena bawirali.14Alibeche echi kuwirali alí kenpe walali pani otoya. Aboiko pé bilepi niwali paní achona barkochi. 15Echi echaneli: "¿Tibuli alí echaneli ala tibusi ala naga echi levaruri sontarsi niwali alí iroisi iniwali si lavaruri."16Echi kuwirami ne ala bichiwali olalí: "Echi jareko janako ju tamujeko ke tasi niwa paní." 17Jesusiko ala nea nilí jena kitara alí echaneli: "¿Churika echani ke iteru paní? ¿Ketasi cho ala nami? ¿Tasibile cho ikiwali? ¿We yerta wili natakuami sulachi?18EMIKO AYENA BUSE, ¿PE KETASI MACHILI? EMIKO AYENA NÁKE, ¿KETASI MACHILI? ¿Yemiko ketasi nati? 19Mapu alí rojonali malí pani alí mali mili niraá, ¿chukupi walí buchiami nili napabuli kuchi paní? Aboiko napabuli jeanili: "MAkoi okua."20Alí choikupi rojonali neje kicha paní aló naó mili niraá, ¿chukipo walí buchiami napabuli?" Echiko jeanili: "Kicha" yermiko ketasi cho ala nami 21Echo jeaneli: "¿Yéniko ketasi cho alá namí?"22Echiko silí Betsaidachi. Ralámuli echona pireami ko aló palí bile rijoi ke machiliami alí ne iwerli aneli Jesúsi mapú chapimeá. 23Jesúsi chapili sikachi echi rijoi ke machiliami, alí machipili pueblochi. Binoi kuchipasa echona busilachi alí uchali sikala alí rukeli: "¿Achimi ritiwa namuti?"24Echiko ripa nenali, alí jeaneli: "Nijeko ritiwa bile rijoi napú re bile roja napu riga simi." 25Alibache Jesúsi echali binoi sikala auchesine niraga ne binoi busila, echi rijoi irapali busila, alí machiluami kara ala machili ali wika karunti riwalí. 26Jesúsi julali ku bitichi nawasa alí jeaeli: "Ketasi bakimea echona pueblochi."27Jesúsi machinali kuiroli yuá adeachi alí Gesareachi alí Filipo. Echomi buwichi echiko rukeli binoi kuiroli: "¿Chiga echani nije koria?" 28Aboiko jeaneli: "Alí Juani alí Bautisti, Jareko jeani:'Echi Eliasi' auche jare: 'Nawesami."'29Alí rukeli: "Yemi ¿Chiga echani nije koria?" Ruweka ecchaneli, Pegro echaneli: "Mujé Onoruami." 30Jesúsiko jeanili ketasi wesi ruwesa echi niraga.31Binoiko owinali bineria echi Rijoi Ranala risua ikimea wika karunti, alí niocharami nili ocherami kiti alí oweali jiti alí saserotisi, napu miliruami nima bukia rawe ku wisali bukuliami nirá. 32Echiko echaneli ne kalabe nirá. Alibeche Pegro ko wanacho tolí alí owinali yonali.33Aliko Jesúsi rowili alí enealí echi kuwirami alibeche ma bineli Pegro jeanili: "¡Jubami wili tami yuá muje chati Satanasi! Muje ketasi tibu karunti Onoruami niwali, alí ralámuli niwala karunti." 34Alibeche bayeli echi wikabe binoi nili mapú kuwirali napabuka, echaneli: "Alí jaré tami nagatama, alí a inigela ka chapimea echi kursi aló tami najatasi.35Chiga naki napú ala níyuma binoi aliwaka kita alí wikawama alí chiga wikawama aliwala Tami niraka napu ikili echi vanhelia ku sulanama. 36¿Piri mea bile echi rijoi nwasa naí kawichi alí mukusa? 37¿Piri nijima bile rijoi binoi bitelami jitari?38Napu ire riweliko tamiti alí nije raichali alí wikabeka jipi pireami chati alamí echi Rijoi Ranala riwelamare echi nira apu alí ku nolinama Onorami Ranala echi santo ángeles.

Chapter 9

1Echiriga aneli: "Ni bichiwali mi chane nirú garé yemi je'nai ja'wami, echiga ke mukumeami, ni bacha inésa echi Riosi nawami, wabe omerami nira. 2Usani rawé simirachi, Jesúsi simili echi Pegro, echi Santiago alí ayenacho Juani otogá simili echona ripa walú kawachi a'mu ripa rabó. Aliko nakulili bacha'ami aboni yuwa. 3Alí napachara we ratabami nili ni simirika rosakami nili, ni wabe simirika rosakami ke ite bile jena'i wichimoba omerami rosakali ni wayá.4Alí Eliasi echi Moisesi ke saina ja'ali echóna bachami echi yúwa, alí gáli ra'ichaga Jesúsi yuwa. 5PEgro rukeli jeaneli echi Jesúsi: "Binerami we gara'ju tamuje je'naí muchisa echiriga nakisami niwama bakia kali. Nakisami ni wama bile muje ni'li. Auché bile echi Moisesi niwará ni'ima echi cho' bile Eliasi niwara ni'ima." 6(Pegro ke machilí chu anisatirika, alí echi binéami kari maja'jali.)7Bilé nolí nawalí alí kirika polika na'abali. Echika bilé ra'chala nawali echona nolichi jonsa: "Je ná ju nije Ranala mapu ani wabé jale namisi." 8Alí we ya'ati echalí inenali karika buchuwani ma ke riwali wesi echi aboni yuwa jawami, chopi bineri Jesúsi echona aboni yuwa wiliami.9Echali aboni ku tikina sirili echona rabo jonsa, echiriga aneli ra'amaga je aneli, ke wesi ruwesi mapuriga aboni riwali, echona ripa rabo echali jonsa, echi rijoi ranala ku mukusa alí owinisa. 10Echijiti aboni we tibuka ke wesi ruyeli aboni ayena we rukeli na 'ajuapa je'anika rukeli, churika "aniwami ju echi chi sine ku owinima."11Aboni rukeli: "¿Chu'rika echi nuralami binerami echiko ani echi Eliasi balacha nira'a ku nawama, je naí wichimoba?" 12Alí je aneli: "Eliasi ni bichiwali ju mapo echi Elíasi bacha ku nawama ni bukuriami niwama suwaba namuti. Ayenchi ¿Echiriga ati echí osoruwachi echi rijoi ranala we risu alarami niima wabe kichirami ni'ima? 13Je aneli echi Eliasi ma nawali, echi aboi echiriga olaga kariga, aboni naki nopirika ani echi osoruwachi ikimea binoi."14Echi aboi ku sili echona jaré bineami yuwa, riwali wikabé pagotami napawika muchuwali, alí jaré baneriami yuwa wabe na'awaga ra'ichali echi aboi yuwa. 15Alí aboi riwali echi binoi, alí echi wikabe pagotami riwali si'ineami aboni echona jú maga ni wabe kariga echiriga narépali. 16Echiriga rukeli echi binemi: "¿Churika yemí na'awa echí yuwa?"17Bilé echona atiame je'aneli: "Binérami, nije nimi yebali nijé ranala; echi niwi bilé aliwa ke nkiwa raichama, 18alí mapomi ati echi aliwa echiriga chapi alí bu'wiba wabé runega echi chumulachi, alí echi ramichi aneria kiraka, alí ni warika najiti echiriga ni tani echi binemi echiriga machí pama echí aliwa chopí aboi ke omerali." 19Binoi ku nijeka aneli: "Ralámuli ke bichiwami, ¿chu yenasi asimea yemi yuwa? ¿Chu yensi echirigani anachama? wakinatossi tami yuwa."20Anoi palí echi towí echitowi echi yuwa. Echali echi aliwa gála riwasá Jesúsi, ni wabe jiwerika nokerali echi towi rile wichili alí ronejaku echona chumula. 21Jesúsi je'aniga rukeli echi onola: "¿Chukili jonsa echirika ati?" Chabé ta'alaka jonsa. 22Isinibi echi paká ola echona na irali alí isini bawechi pá milinali ayena omerasaka tamuje ku'wiriya galá tamuje kuwiri."23Jesúsi nije waga je aneli: "Nije a omerá? mapalami gala bichi galá aomerima." 24Wé ya'ati echi towí onolá owarí ra'ichaka alí je'aneli: "¡Nije ni galá bichi! ¡Kuwiri mapuriga waminabi jará bichima!" 25Alí Jesúsi riwali wikabe pagotami jumami echo'na nureli echi we chati aliwra je'aneli: "Muje we chati aliwa ke námitaga, ke raichami, nije nimi nure, ku machiniga echo'na pachana tarape auché sine ku baki echo'na pachana."26Echi chati riablo ariwara owali sinaga wabe jiwéraga nokérali echi towí aló ku machinali echo chati ariwara echo'na pachana towí jonsa. Echali echi ta'a towí mapuriga mukuwa níira bibili, alí echiriga anilí echi wikabe pagotami: "Ma muku'umi ju." 27Chopi Jesúsi ku chapiga echí sikala ku achasalí, echi ta'a towí ku wiribali."28Alí Jesúsi bakili birena karirali, echi bineami je aniga rukeli ni bineli: "¿Churikoria tamuje ketasi gará omerali ku machi paya echi wabe chatí ariwara? 29Binoi echiga je'aneli: "Je'na jeyira riablo ariwara chopi ku machina maparitamo wé ararika."30Aboi echo'na jonsa ku simasa echo'na Galileachi aniriwachi kawirali simarali. Alí binoi ke nakilia jaré machimea komí atiga. 31Echiriga bineriya iyenali echi jaré mapu binoi yuwa nineami niili. Binoi Jeaneli: "Echi rijoi ranalá nijirami ni'ima mapurigá echi pagótami, sikalachi mi'rimea, chopi ku bikiya chíriga auchecho ku owinamani." 32Aboni ke tarape machili churiga aniwami niili, ayenacho wé mgari rukeya.33Aboi isieali echona Capenaumichi. Alí binoi asali echona kalirali jerika rukeli: ¿Churikatamo na'awasia siri echona buchi?" 34Alí aboni ke anika muchili churikare na'awasia isiri anajupa echona buwichi limali echona mulipi chika kuria minana waluala. 35Binoi asibaja bayegá echi garé makoi okua napabuka, je aneli: "Napuyiri nakiko mapu ni ba'aca nima, ne warula níima echiriga nisare ni jubaku chukumi, auche jaré yemi yuwa chopi ku 'wiraga orama si'neami yemi yuwa kariga. "36Echi chapigá bilé ta'a towí echona aboni yuwa nasipa achali. Echona binoi sikalachi chapiga mutuka alí je aneli: 37Chuke bilé echi je'na nareko ku'uchi ta'ami rawalti naresa, tami gale, echi tami nareko ke nijebi nare, echi tami ju'uli je'ani ayenacho nare.38Juani jeaneli: "Bineriami , riwakiti bilé mapu mina machí a'wami echi jaré, riablo ariwala muje rewala'jiti mapu ketasi risensia níiri mapuriga binoi echiriga orama, mapujiti ketasi tamuje yuwa iyena." 39Alí Jesúsi je'aneli: "Ketasi ra'amasi. Echiriga ke nirú omerami alaya tami riwalati binoi gala tami bichi'i ya'ati tami sayeraka raichama.4041Chukebile yasaka mapuriga pé ta'a ba'wi yemi echi nira'a bajinala mapujiti 'tamo Kristo niwala jú, ni bichiwala ni mi ané ariga gala ku natetarami niima.42Chuke bilé wé chati orasagá bile ta'a mapu tami jiti bichiwami ju. Echiko mina marú bawirali patami ni'isa echona binoi kutachi buleka bile rite yuwa ichisa echona bakochi. 43Alí echi muje sikala mi chati orasagá, mina ripuna, waminabi né gala ní'ima muje echiriga sikamochi ni'ira ripa ketasi gala ní'ima echiriga okua sikela ariga echona si'le patami ni'isua mpona echi na'i we raja'ami, tarape sine chowiami ni'ima. 44ECHONA ECHI KUCHIWALI KE SINE SUWI EYENACHO ECHI NA'I TARAPE SINE CHO'WI"45Alí muje ronó mi chati olasa, ripunasa, mina'ni jala ni'ima echiriga nira bitelesa je'nai, ke tasi gala nima echiriga'ni okua roneka ariko echo'na ri'le patami ni'isa. 46ECHONA ECHI RI'LE KUCHIWALI KE SINE SUWI AYENACHO NA'I KE SINE CHO'WI.47Alí muje busila chati olasa mina machi'pa waminani gala nima muje echiriga bere'napi buseka nawasa echona ripa riwigachi ke tasi gala ní'ima echiriga okua buseka ariga echo'na ri'le patami ni'isa, 48ECHONA ECHI KUCHIWALI KE SINE SUWI ALÍ ECHI NA'I KE SINE CHOWÍ.49Echiriga si'neami iyemi la akamí ni'ima echi na'í yuga. 50Wé gala jú, echi koná, chopi echi koná ke tasi me akami ni'isa ketasi auchecho sié ku gala aka'ami niwarami ni'ima, ¿chu riga omerima cho'sine akami najita echo koná? Echiriga yemi akami ni'isa, alí kili kaniraga rijowiai a'nakupa."

Chapter 10

1Jesúsi riweli echona Juréachi aniriwachi kawirachi ku nawali ayena'cho echo'na bakochi Joránachi aniliwachi alí sinibi echiriga alali. 2Echalo jaré owelala bineriami bariseosi aniliwami echona sasá, winijiranga je aniga rúkeli: "¿Ala risengia ju mapo biré kunala upeami mi ima ariwema binoi upila? 3Ku nije'waga jeaniga je'aneli: "¿Churiga anili echi Moisesi?" 4Aboni jeaneli: "Echi Moisesi risensia najili mapu bile rijoi ariga ariwema binoi upira, mapali echi kunala bile osiri jeaniga niwasa mapu binoi ma ariwema binoi upila?5"Mapujiti tamuje wabé biwarami suleami chopi yemi echiriga asagá nuleli," Jesúsi ayenacho ayenacho jeaneli. 6"Ki'ya chokichi mapalí RIOSI NIWALI BILE RIJOI ALÍ BILE MUKI7ECHIJITI BILÉ RIJOI RIWEMA ECHI BINOI ONÓ ECHI IYE BINOI UPEMA ECHI UPI, 8ALÍ BILPI RINA'A NIMA.' Ma ketasi okua ju chopi okuánika bilepi nira'a ju sapaka." 9Mapuriga, a'lí Riosi napabuli ko ke tási bilé rijoi omérama rojána."10Maparí aboni echo'na pacha karirali, muchiki binoi binerami gala rukeli cho' sine. 11Alí je aneli: "Mapuyiripi ariwesa kepu upi, alí auche bilé upésaga echiko wabe chati orá, echi yugá. 12Mina binoi echi muki ku rojuasa echi kunual tuwa alí auche bile yuk kunesa, echi mukui we chati alámi nira jú."13Alí jaré ralámuli echona palí jaré Ku'uchi kuruwi maporiga nochama binoi aló echó bineami rá'amali. 14Chopi mapalí Jesúsi anarli, we i'yali echi aboni yuwa, alí jeaneli: "Ariwesi mapu echi ku'uchi wakina tami yuwa simo'ma ké irí anesí aboi'ko Riosi niwará jú abo'iko ju napuriga ripa atiami.15Ni bichiwali nije yemi nimí je'ane, ne si'neami echi ke chapiko echi Riosi nopiriga bilé ta'a towí ke ku nawama echona ripa binoi yuga." 16Aliko galá mutuka echi jaré ku'uchi echona moba aboni molorachi nochaga, kuirli yalí.1917Alí mapali binoi pe minabi simigainarali , echali bilé rijoi wé maga binoi yuwa chokoba wiliga jeaneli: "We gala binerami, ¿chu'rigani oraga yarami 'nima sinibí biteruami ni'imani? 18Jesúsi kú nije waga jeaneli: "¿Chirikare tami we gala ané? Ke bilepi galá kú Riosi bi bineribi wé galabe jú. Mujé machi jeriga núlala: KETASI MIYA JARÉ, KETASI SI'NU MUKI YUWA KOCHI, KETASI CHIGÓ JARÉ, KETASI IKAREKA RA'ICHA, KETASI IYEKA OLÁ HARÁ GARÉ MUJE ONÓ ALÍ AYENA ECHI IYÉ."20Echi rijoi jeanielo: "Bineriami nije karika echiriga nije waga alalí, chabé chokichi jonsa, mapalini ranáliti." 21Jesúsi wé nega natimali binoi je'aneli: "bilé naputi ketasimi cho orali ralinewasa suwaba namuti iki'mi niwa alí yása suwaba echi garé wé tisuwati, alí mujé niwama echo'na ripa. Alí tami najato." 22Alí binoi echirig anéso ku simili wabé omoniga mapujiti wikabe namuti niwami ní'ili.23Jesúsi né noleraga nenaga ne'aneli echi binoi binerali: "¡Né wabe nochali jú mapuriga jaré wikabe niwami mú umé echona ripa!" 24Alí echi binea,i ne wabe chanilriga ikiga namalí echirigá raichachali. Alí Jesúsi auchecho siné je aneli: "Ku'uchi. ¡né wabé nachali jú echona ripa kú nawákua. 25Minami omerama bilé cameyo simira echona wicharali echíi iwá'achi chopi wabé nachalo orama echi jaré wikabe namuti niwami echona ripa ku nawa."26Alí aboni muchili chami niraga ni walú ni'iea nátaga alí je aneli, anajúpi rukeli: "¿Chiga nolina galá kuwirtami ní'ima? 27Jesúsi ne niga alí jeaneli: "Alí echi rijoi ketasi omero je'na jerigá alaya. Chopi Riosi ne galá omero. 28Pegro owinali je'aniga: "Néto ma ariweli suwaba tamuje niwara namuti ali bachata mi yuwa najatali."29Jesúsi aneli: "Ni bichiwali ané, ke nirú bilé jerika riwemi binoi niwála kalí alí bachilá ayela. keni kuchuwa, alí ayenacho kerema echi aboni kawiwará, nije'tibi raicharati, 30chiga ke narema bilé ciento ni'ira kawirali, kalírali alí rijima ayenacho kúchi, rijimala tewé, alí iwela ayenacho kueírali, kawí najatarami ní'ima waminá'na auchecho kú pirélasa. 31Echi wikabe ni bachá julko pi, júba kú ní'ima alí júba julko, ní bácha ní'ima.32Aboni echona burúami muyená saralí echona Jerusalenchi, achi Jesúsi bachá inaralí. Echi jare we magaka majatari echi jubá yenami Jesúsi chapirali echi makoi okua rojonaka chosine owínali echiriga ané gala ruyeli mapuriga ikimea riwéali binoi. 33Nesí tamuje simabo echona ripa mobo Jerusalenichi, alí echi rijoi ranala yarami ni'ima echi bacha uchuwami saserote alí echi bineriami yarami ní'ima. Aboni tami wé winijaka mi'rinarama ayenachi isena iwarami ní'ima echona. 34Aboni tami risu orama, ayenacho tami kachipama wipisoma, alí aboni tami mi'rimea. Chopí bakia rawé chiriga auchecho ku owinami binoi."35Kakobo alí Juani echi Sebereo ranala, echona isilí alí je'aneli: "Bineriami tamuje naki mapurigami tamuje tamí ori'ima mapurigata mi tá nabo." 36Alí jeaneli: "¿Churigá tamo naki mapurigani yemi mi alí'ima?" 37Alí aboni je'aneli: "Tamuje tamí'ya maputa mi yuwa mulubé muchibo echona ripa riwigachi, bilé simea echona muje sikalachi wetoná asimea ayenacho bilé asimea echona usiti mujpe yuwa."38Alí Jesúsi je'aneli: "Yemiko me machi pirí tami taní. ¿Yemitiju omerama echi basí mapu mulubeni bajimare machama nopiriga pagotami ju, nije?" 39Aboni'ko je'aneli: "Ayenata galá omerabo." Jesúsi je'aneli: "Echi basi yemi bajima'ré alí echi pako'koami mapu jiti magotami ní'ima, yemi ayenacho pagotami ní'ima 40Echiriga ní'ima echona asimea nije yuwa watonachi o kerema echona su'urtichi, ke nije niwalajú echi mi ya wámi echi ko niwalajú echi 'ma kalaritamí jú."41Echi auche jaré makoi bineami jarigá namisa, né wabé na'awali, echí Jakobo echi Juani sayeraga. 42Jesúsi bayegá echi jaré aboni jeaneli: "Yemitamo gará machi, echi no o'wearawara gáwali ne wabé werari nuré echi ralámuli we nateami ne wabé werali orá abonu yuwá.43Chopi yemi tarape chi riga orasi yemi yuga. Echi nakiko walura nirami yemi aboni yuwa echiko gará ní'ima mapuriga pionitami nira nisa binoi chopi kuwirama echi euche jare yemi, 44Alí echi maputama nakiko ni bacha ní'ima echiko galá ni'ima, mapuriga sineami yemi piónawara ni'ira ni'isa mapo binoi chopi kuwiraa echi auche garé yemi. 45Echi Rijoi Ranala ketasi nawari jenai kuirtami ni'ima, nije'ni nwali maporigani kuwieama, alí ayenacho mapuriga mi'riruami ni'ima echiriga wikabe kurika orama.46Alí binoi isiya uchui echona Jerikochi alí binoi machina inarali echona Jerikochi ayenacho echi binoi bineriali alí wikabé pagotami isarili echi ranala Timeo, Bartimeo, asali ke machiriami ni'ili, echiko echona ni bu'uchi asali. 47Alí binoi namisa Jesúsi echi Nasareno, echiriga owili raichaga jeaniga: "¡Jesúsi, Rabiri Ranala, tami natima!" 48Wikabe ralámuli yuniga ralamili echó rijoi ke machiliami, bino'ko waminabi owali ra'ichaga jeaneli : "Rabiri Ranala, tami natima."49Jesúsi wiribali alí jeaneli wakina bayesi. Alí aboni bayeli echi rijoi ke machiliami, je'aniga: "Wé jiweraga! ¡Asisaga! Echi binoi mi baye". 50Binoi'ko pagá echi kimara echona wé ya'ati wirisali sapuga mulubeli Jesúsi yugá.51Jesúsi raichaga je aneli: "¿Piri mi naki mapuriga nije mi ori'ima? Alí echi rijoi ke machiliami je aneli: "Binerami nije naki ku machilisa." 52Alí Jesúsi, je aneli: "Ku simiga mapujitimi galá tamí bichiwali ku sawirimi." ayena'cho wabekaniriga najatali Jesúsi yuw echona buwechi inirachi.

Chapter 11

1Jipiko mapali aboni yenali echona Jerusalenchi, echali mulubé echona Betajechi alí Betaniachi, echona ripa rabó alibochi aniriwachi, alí Jesúsi jú'uli okua echi jaré mapu binoi bineriali 2alí jeaneli: "Simibaga rigowachi echonatamo riwiboa bilé burito wi'ira chu'kuwami ke cho bineami asiriwami. Botanaga wakina tosi. 3Alí jaré' yemi mi je anesagá: '¿Chu'rikare echiriga olá?', yemi jeanebo: 'Echi walubela we no alé sapú pé yatí ku nijima.'"4Aboni simibali alí riwali bilé burito bureraga chukuwami echona iyechi machiye alí botonasi. 5Echali jaré ralámuli echona muchuwali je aneli: "¿Piritamo olá yemi churikorá tamo ku botani echi burito?" 6Aboni jeaneli nopiriga Jesúsi aneli echí ralámuli, alí echiriga riweliti si ma'ma echi buchi.7Echi okua bineriami pali echi burito echona Jesúsi asali alí echi aboni kimala jiti peraga echi burito Jesúsi omerama kasewa. 8Wikabe ralámuli ralanaga arali echi sawa aboni ju'uli echona kawichi. 9Aboni simarali echona bacha'ami aboni najatali né sinaré jeaniga: "¡TAMUJE KU'UWIRA! WABÉ GARABE JU BINOI ECHI INARAMI ECHI RAWALATI BINOI; 10Wabé jará echi ripa riwigachi jonsa nawami ju echi onolá Rabiri; "Tamuje ku'uira echona ripa riwigachi!"11Alí, Jesúsi bakili echona Jerusalenchi alí simiri echona templochi alí bakisa binoi né noriraga 'neniga riwali suwaba echalí ma aliwachi, binoiko machinali euchecho ku simili echona Betaniachi alí echi makoi ikua yuga simili. 12Alí ba'alita rawé alí echi aboni ku alí euchecho ku isili echona Betaniachi jonsa binoi ko wabé locheli.13Alí aboi'ko simibali inesia acha rakeami'ka echi chuná, alí echona nawasa, ke bi'iri riwali pí sawali'bi mapujiti kécho rakeachi ni'ili. 14Binoiko raichaga echi chuná jeaneli: "Ke siné kosa muje rakala": Echiriga echi bineami namalí echiriga raichami.15Aboni isí echona Jerusalenchichi aló binoi bakili echona templochi alí owinali machiwa echi rlineami alí echi ralaya' yenami, ayenacho machiwe templochi. Alí karika banaka awalí echi mesí, alí ayenacho echi nakuliwami echi ralinewami ayenacho ba'anaga walí, alí echi ralinewami makawi ayenachi machi walilti. 16Binoi tarape risensia yali mapuriga wika namuti operaga mowama echona pachá templochi nopiriga ke omerima ralinewa.17Binoi binerali alí je'aneli: "¿ke echiriga osoruami ju: 'NIJE BIERICHI NIMA RIWARAMI BITERICHI ECHI ORARAMI KARIKA JE'NAI WICHIMOBACHI PIREAMI?' Yemi niwali bireana ROSOCHI CHIGORAMI. 18Alí echi bacha oweara bacha uchuwami namali, echiriga aniami aboi anili chu'rika omeramo mi'aya. Echiriga aboi'ko majako no'kali echi ralámuli aboi'ko ni kaniraga na'ama muchiwalio, echi nawesachi. 19Churubí rokogo Jesúsi alí echi bineami riweali echona wikabe pireachi.20Auchecho aboni isiraga bíya alí riwaló echi chuná pí akiche'mi 21Pegro natalí alí jeaneli: "Bineriami, nibira echi chuná mapuni yoniga aneli, má kariga akicheli."22Jesúsi nijewaga je'aneli: "Ni bichi'si Riosi." 23Ni bichiwali mi je'ané, mapuyiripí echiriga anesa je'na kowi: asisaga alí wichimesa echona rile bachochi alí binoi ke bichisa echona pachani sulachi ke bichisa nopu anili echiriga olama echi Onoruami.24Echiriga mi ané; kariga echi tanisa ni bichiwasa mayesi echi binoi nopí bi'iria nareli alí binoi iniwala ni'ima. 25Alí echirga muchisaga li orarisa chiriga wikasa kariga nopi'irí káre, mi olayami, yémi karunti orasa garé ayenacho Onoruami echona rípa atiame mi kú wikawama echi chatí. 26Echiriga yémi ke ku wikawasa, ke'cho echo Oniruami echona rípa riwigachi atiami kú wikawama mí chatí ola walí.27Alí aboni silí echona auchecho siné Jerusalenchi. Alí Jesúsi echomi inaali templochi osami bineami aló echi jaré oweara ocheramo ayenacho echi yúga simibali. 28Aboni je'aneli: "¿Churikare je'na jerika olá? ¿Alí chiga'mi risensia yáli mapuriga mi je'ná jeriga olama?"29Jesúsi jeaneli: "Nijé ayena'cho yemi nimi bilé rukema. Tami rukasa alí nijé ayenacho emi ními gara ku ruyema chigá tami risensia yalí, mapuriga'ni je'na jeriga olama. 30Alí echi Juani pakoali, ¿achá ripa riwigachi niruami nilí o ralámul niwalí jú? tami nijewasa."31Aboni na'jupí ra'chaga je'aneli: "Ayena tamuje jeanisaga, echi ripa riwigachi atiami nuréli alí binoi tamuje tamí jeanigá ku rukema: ¿Churikoria ke'tasi bichiwali? 32Aboni anagupá raichaga je'anili aboni ke tasi galá ni'imaré tamuje jeanesaga mapu echi jaré ralámuli chopí nureli echi Juani echirigá pagónara mapujiti né sinemi ralámuli mayé echi Juani né bichiwali Riosi jiti nawesami ní'ili echi jiti aboni wabe majalo echiriga ku nijewa. 33Alí binoi jeanili: "Ketasi machi." Echali Jesúsi je aneli: "Nijé kecho ni mi ruyema churikoria echiriga óla."

Chapter 12

1Alí Jesúsi owínali bineria raichaga je'aneli: Bilé rijoi ICHALÍ UVA, AYENA ECHI RIJOI WE GALÁ IYERALI ECHO'NA MAPONA BINOI ECHALI ECHI UVA AYENA RILE JOKA. Niwali bilé ripa wiriami kamlí mapuriga echona jonsa gala omeriga nenáma suwaba echo'na ichiruami. Alí echi uva niwamí jaré jioni tibusa auche bireana mikabe simili. 2Alí pé kina'a mapali ma sebali echi uva niwami rijoi echona jú'uli auche bilé binoi pionawaea mapuriga juma echi rakala uva. 3Chopí echi auché jaré piontami mapu echona tibua machili chopiga wipisoli echi piontamo mapu jurara¿mi ní'ili, alí tarapé biyiri yasa ku ju'ali.4Alí echi uva niwami rijoi auchecho bilé pioni ju'uli chopí aboni wé basibuka binoi mo'orachi chiwanali, alí echiriga wabé chibiriga orasa ku jú'uli. 5Alí pe juba'ami auchecho bilé jú'uli chopí echiko aboni wa miná mi'yali alí auchecho sine pe akina'na wikabé ju'uli alí aboni chawanali jaré ayena cho ko'yli auche jaré.6Alí abijí tibili bilepi né jubá echi uva niwami ranala mapu né wabe kaleraimi ni'ili binoi onola jiti. Alí echi uva niwami né juba'ani jú'uli echi ranala jeaniga mapu aboni wé galá ala. 7chopi echi jaré piontami gará riwisa echi ranala, aboni a'nagupi jeanili: "Je'na ju bilépi ju echi uva niwami ranala je'na jú mapu pé mina'na né suwaba niwami ni'ima, je'na wikabe uva echiriwami echijiti miná miriboa, alí ne suwaba je'na ichiruami tamuje nawalí ni'ima."8Alí aboni chapiga mi'yali echi uva niwami ranala, alí aboni má mi'lisá'a echona ichiruwachi jonsa mina machi pali. 9¿Piri olama echi uva niwami? Binoi ku nawasa aló suwaba'ma echi piontami, alí i'yama echi uva euche jaré.10¿Ke siné nenali echo'na Riosi raichala osorumachi: 'MAPURIGÁ TAMÍ JITI RUGÁ JE'NA JERIKÁ OSORUAMI JU, ECHI RITE MAPU ECHI JARÉ KALI NIWA'AMI MINÁ CHAKENA PALI MAPURIGA KETASI GALABÉ NIRA'A JE'NA RITE ECHO'NA SITOCHI, MA BACHA NIRA'A ACHARAMI JÚ. 11JENA'KO NAWALI ECHO ONORUAMI TI NI WÉ BAYOGAMI JÚ FAMI NOPIRIGA INÉ TAMUJE BUSILA." 12Alí echi jaré nakili mapuriga chapiga pachá bacherami ni'ima echi Jesúsi, mapujiti aboni gará machili mapu Jesúsi echiriga iretagá sayarali echi aboni chopi aboni ketasi chiriga chapili mapujiti aboni wabé majali echi auché jaré ralamuli alí aboni'ma ariwesa ku simibali.13Alí ayenacho jura'rati echi auche jaré mapu echi warula siriami Erorisi kipunara siné ka'achi echiga galá omerama winijiya echi Jesúsi . 14Alí aboni yuwa sisá jeaneli: "Bineriami tamuje galá machi mapumi né bichiwaga raichami jú, ayena chóta machi mapu mi ketasi nijewaga olá mapuriga echi jaré ralámuli aná wi nira galé. Alí né bichiwali galá nawesaga binera mapuriga'tamo wé galá bichiga najatabo Riosi yuwa. ¿Ala risensia jú natetabo echi waruwará siriami Sesari aniriwami natetabo o ké? 15Jesúsi galá machili mapuriga aboni wabé yeka raichali: "¿Churikoria naki mapurigani sayéraga ra'chama? Akina tó echi onomi echiriga nijé nema."16Aboni echona palí bilé onomi Jesúsi yuwa. Alí Jesúsi jeaneli: "¿Chiga jú jenai wenomirali atiami? Aboni jeanili "walula Sesari jú." 17Jesúsi jeaneli: "¿ Yasi echi Sesari chopi echi Sesari niwli jú alí echi Riosi niwali jú Riosi ku yasi." Alí aboni we kaniriga itibili aboi echi yuga.18Jare Saruseo we bichiwami ma suwiami ni'isa ketasi auchecho ku owinama. Aboni echona sia'a jeanigá rukeli: 19"Bineriami Moisesi'ko osali tamuje yugá: 'ECHI RIJOI RIJITIMARA MUKUSAGA ALÍ RIWESA BINOI UPILI ARIWESAGA KEPU UPI, CHOPI KETASI KUCHUWAMI NI'ISA'GA ALÍ ECHI RIJOI OMERAMA UPE ECHI RIJIMALI UPILA ALÍ RANELAMA BUNULA JITARA.20Núruli kicha najireami, echi bachiruami né bacha upeli alí pé akina'na tarapé chu ku chasa mukuli. 21Alí echi bunuruami echiriga upeli echi muki je'na ayenacho tarape'cho kuchisa mukuli. Alí auchecho bilé jubawala bonurua mi chiko riko ikili. 22Alí echi kichao nijerami ke riweli kúchi. Alí echona juba echi muki ayenacho mukuli. 23Alí auchecho ku o'winasa ¿chigá náli ni'ima're echi muki kunala? Alí karika kichao ibiri ni'ira upeli echi muki.24Alí Jesúsi je aneli: ¿Ke machi wabe wikami jú, ketasi machi echi osoruami, alí kecho machí churika omera Onoruami? 25Echali aboi kú makusa, alí ku auchecho ku bitelisa, ke tasi upema alí kecho niwana; echi chopi kapitani ni'ima echona ripa riwigachi.26Echi jare ma suwisa alí ku muchuwasa, ¿ké mi leerli echo osoruami echi Moisesi osali, alí echona bireana kuwisichari, nopiriga Riosi raichali alí je'aneli: 'NIJE JU ECHI RIOSI NIWALA ABRAHAMI, ECHI RIOSI NIWALA ISAKI ALÍ AYENACHO RIOSI NIWALA JAKOBI.?' 27BInoi ke echi ju Riosi, suwiame nawala, echi chopi echi pireami bi niwala ju yemí ke la náta jarí28Bilé echi osami nawali alí namali echa niwa'wachi echi aboi'ko riwali echi Jesúsi je'aneli jalajú. Binoi'ko rukeli: "¿Chú iri nalí ju mapuriga né wabe nateami echi núla arika?" 29Jesúsi jeaneli: "Echi ni wabé nateami jú: 'NAMISA, ISRAEL; ECHI WALULA, TAMUJE NIWALA RIOSI, ECHI WALULA BILEPI JÚ. 30KEMI NE WÁBE KARESI ECHI WALUBELA KETAMO RIOSARA NI KARIGA MUJE SULACHI JONSA, NI KARIGA MUJE ALIWALATI, NI KARIGA NOPIRIGA NATÍ ALÍ NI KARIGA NOPIRIGA JIWERAWA. 31Alí pé juba¿ami nira echiriga nurá je'na jú: 'YEMI ECHIRIGA KALESA'RE ECHI JARÉ NOPIRIGA YEMÍ ABONI NIRÁ.' Ke nirú cho bilé echi nurali echi ni wallula je'na.32Echi osomi jé anili: "¡Né wala, Bineriami! ni bichiwali né echiriga aní RIOSI JÚ BILEPI, ALÍ KE NIRU AUCHE BILE NOPIRIGA ECHI. 33KALESA NI KARIGA SULACHI ALÍ NI KARIKA NOPIRIKA NATÍ ALÍ NI KARIKA NOPIRIKA IJIWERI ALÍ KALESA ECHI AUCHE BILÉ NOPIRIGA BINOI NIRA, ni walú mina'na nateami jú karika milisa bilé tá bariniti. 34Echiriga Jesúsi riwali binoi echirigayalí bilé raichali je aneli: "Mujé ke mika atí Riosi yuwá." Echali jonsa, ke wesí ma rikeli.35Alí Jesúsi nijewaga, echiriga asaga bineria echona templochi, alí jé aneli: "¿Chúrigare echi osami jé ani echi jú Kristo echi ranala Rabiri?" 36Rabiri binoi, echi Riosi Wigala ti binoi je'aneli: "MUJE WALUBELA ANILI, NIJE NIWALA JÚ ASAGA NIJE TAMI SIKALACHI OTANA ECHIRIGA NIJE UCHAMA MUJE NIWALA KE KALEMI RILENI UCHECHAMA MUJE RONELACHI. 37Rabiri binoi riwali echi Kristo 'Walubela', echiriga, ¿churiga ju echi binoi ju Ranala Rabiri?" Echi wikabe ralamuli, we namili ní kanilaga.38Nopiriga binerali Jesúsi aneli: "Tibuka echi osami yuka echiriga yena mí welí sipuka, alí narenala sukuirali, echona raline kuachi, 39Alí ni wilabe musiluachi echona sinagogachi, alí echomi ni bachá uchewa mi yuga echona kowalwachi. 40Aboiko ayenacho kowá echona kalirali ke kunemi yuwa, alí ora'rami ní wilí echiriga ralámuli nemá. Jena ralámuli yarami nima ni walú mukuwami.41Echiriga Jesúsi asibalí ni bachami bilé kojonachi ofrendachi echona templochi; Binoi echiriga né ralámuli echali muchuwchi echi wenomí echona kojonachi, wikabe ralámuli me niwami muchuwali wikabe wenomi. 42Echiriga bilé kunamamii pí risuti nawalí alí achalí okua pita'á wenomi biwarámi, pí bilepi nateami.43Jesúsi bayeli echi bineami alí je aneli: "Ni bichiwli mi chané, jena kunamami risuti achalí wika echí karika echi yuga, aboni echali echi kajonachi ofrentachi. 44Echiriga karika aboi yalí nopí irí iniwali tibimi. Je'na kunamami nijilí pí risuti, echali carika wenomi nopi'iri iniwalí, echiga bitelati echiri."

Chapter 13

1Mapuli machinli Jesúsi echona templochi alí chujare nili bineami anili, "¡Binerami, ine je'na bayoami rite, alí bayoami kali!" 2Binoi jeanili, "¿riwali echi walú kali? Pe bilepi nili echi rité tibili tigotami ripili ke najunarami nili.3Mapuli asali echona Olivo aniliwachi Rabo echona kuwana ma pona nili templochi, Pegro, Santiago, Juani alí Andresi alí echika rikueli echona ibil niraga, 4"Ane, ¿cho kilipi jena jeriga ikimea? ¿Churiga gara machiboa mapuli ma mulube sebama echi jena jeriga suwaba ikimea?"5Jesúsi owinali riwesa, "Ne gala tibuka natasi emi aboni mapuriga ke wesi emi ekami. 6Wekabe nolinama, wekabe nije raluati jitri alí animea nije ju binoi alí chakenami wikabe.7Mapuli namili echika nako'ami nili alí echi nako'ami ke chipi nisa, echi namuti jiti mapurika ikimea, alí kecho nili juba rawé 8Alí jasli wekabe nira nakuapa alí nulama niruli kawi nokuali kanami olowali alí owinali mapoli alí raná.9Muchisa alá anaka. Aboi tomea emi bachami emi bachami napawikachi alí wipisotarami nima sinagogachi. Alí napawima owela gawami alí reyes tami jiti, bilé rumea aboi nira. 10Alí emi echi Riosi raichala mapurika nima echi bacha raichala alí karika nili echi jitri.11Mapuli chapili alí nijisa , ke chi nilsa maporikatimi anibore. Echikachi mapoti ma anibore iyarami nima; ke ei nima mpo richama, chopi bilepi Riosi Ikala. 12Binoi rijimala iyala alí echi muku'ami alí echi rijimala alí echi Onoruami nijili echika kuchili mapuli ke nima. Kuchali sayerama onola alí ikimea alí tomea mukuami. 13Alí emiko nili kichirami nije raluati ayenacho nisa tamuje ni juba rawé nisa echi bichiwami mapurika ku na'ubó

Luke

Chapter 1

1Wikabe ala aneli mapuriga ma ala anerami nima chabe niraka napu ruga nili maku wenalí tomu je niraka, 2napu riga echiri yarami niri' Tamuje niraá chiga ne bacha nilí echí wikabe testigo mapu kuwirami echi raíchali níjimiamí. 3Ali nije ayena cho níjeko ala nirakí mapu ma rukerami nima kili niraka. osuruamí ne kalabe niraka muje Teójilo. 4Jenako ju mapu alami machimea ne ala bichiwali napuriga wika namuti mapuriga muje binertalí.5Echali rawe echi walubela Erodesi bile walubela Sakaria riweami echi rijimala niwali binoy riwala ko Elisabeti. 6Echiko níli anajupi ala olama Riosi yu a ala bichiwaka echi nulaami mapu nuleli echi Onoruwamí. 7Ali echico ketasi rane éli ali Elisabeti nilí ketasi sine raneami li anajupi nili we ocherami echali jonsa.8Jipiko nawali ariga olasia ali Sakarias ne wabe Nagatalí Riosí napu kala tibuka inaralí binoy kita napu riga nuleramí nima ne ala inema. 9Ali aboni nakare walí mapurigao olalí aboni mapu riga chapili bile walubela ala nima, binoy ko chairuami nima wikabe jiti ali echona bakimea rioso kalilachi wi kosma muruwa. 10Karaka wikabe ralamuli we wíkawali tanalí echona machi kalirali napu ali jonsa echi muluwa wikosali.11Jipiko bile riosí kapitanuli wilibali 'echi wilibalí echona otona ripa altarchi mole kuachí. 12Ali Sakariasi riwalí wabe sawilumali li mojali echomi wichibali. 13Aliche echi riosí kuwirali je aneli echi: "Ke majama Sakariasí mapu muje raichalí Onoruami yua ma namali muje upila eli sabetiko maranelama bile towi ali moje ruwarama Juani.14Muje we kalaka ne wabe kanilaka ali wikabe kanilama napu ali ranarutami nili. 15Echiko walube nima ne alabe machiliami Onoruami yuka eche ko ke sine bajima echi ub ba'wil chipukami tabile echi we chipuamí ali binoy ko ne wabe buchiámi echí Riosi Aliwala ne illelo rapalachi jonsa.16Wikabe kuchi Israelchi kusimea binoy niwali Riosí. 17Binoy Simea enercia Onoruami echi áliwala omerama echi Eliasi binoy ka olama jena mapu nawama ku surarachi mapu onola ali kuchilí mapu ichi ke namamiju ayena omerama simibia ala machiga inarama kanilaka ala kariga riwema echona pueblochi mapu onoruami niraka."18Sakariasi jeaneli echi angelí:"¿mapuriga neje machimea jená? nijeko bile rijoy nilí acheramí líneje upila wabe ocheramí chigo." 19Ali eche angel ko jeaneli ali chaneli echi" neje juko Gabrielí, chika wilibalí echi Onoruami yuá nijeko nulerami nílí napu riga pamá echi raichalí ne galabe raichali. 20Jenaí muje ketasi omerama raicha tasi bile aniga ripima mapa ali rawe karu riwelsa jenay nako ju napu alí muje ketasi bichilí neje raichalí ali chuirí ko'onimare napu olama rueli echali."21Jipiko ralamuli buye muchili echi Sakariasi echiko chanilka mo chuli mapu echi wilibw rawe Simirala echo na Riosi kalilachi. 22Napó ali echi machinali echiko ke omerali bayé aboy. Ma machilí mapu binoy riwali bile riwi balí echalí wililí echona Riosi kalilachi binoy echiriga dali bayea echi auche jare mapu ke aniga jabli. 23Nawali alasia mapi ulu wa achi simirali binoy ko bitichiku similí.24Pe jubami ku rawe binoy upila Elisabeti echiriga ikili binoy ko chakenala pe mali micha binoy jeanilí. 25Jenako ju binoy Onoruami jeriga olalí tami niraka mapu tami ineli pé rico ma nakiliyeramí nima echí riwelami mapi ralamuli kita."26Ali kichaa micha ali echí angelí Gabrielí juralami nilí Riosi kiti bile siurachi Galilea riweachi Nasareti, 27mapu bile Omaruami chika nilí mapuriga bile rijoy binoy riwaláko Jose nilí napí tibulí echí dabiri bitelachi echi riwalako na birgene níle María. 28Binoy ko nawasa jeaneli su kuir ka muje chigaju ne wabe niraka nimi yua chuku echi Onoruamí. 29Ali binoy ko wabe ijaka yenala echi raichali ali rukeli chuirá nalí su kuirali alanima jena.30Echi angele jeaneli eche Maria ko ke majama mare napo Riosi yu,wa riwali. 31Li inesa machimea binoy ropalachi ali yasa machiluami bile binoy ranala binoy riwama 'Jesusi. 32Binoy ko walubela nima alí binoy riwuramí nima ne ripabe iliami ranala eche onaruami Riosi yama walu cosubeli mapu riga chabe Rabidi simirali. 33Echi nima alabela echona jacobí kalilachi ne sinibí tasi bile sine Subama mapi walubela nira'a."34Maria ko jeanelí echi ángele: "¿napu riga ikimea jena napu riga nije quetasi bile rijoy yua builí? 35Echi ángele niochali alijeaneli echí' "echi Riosi aliwala ku nolinama nimi yua alí amerama wami nabí ripabe nimi yua nolinama alí we alabe ocherama mapú riweami Riosi" ranara.36Nibi muje rijimara Elisabeti ayena cho riwali bile ranala ma we ocheraga jena ko ju kicha micha echi nira'a echi riweami nili esterili. 37Alibeche ne alabe Riosi yuá.'' 38Maria jeanilí: "nibí nije ju Riosi yua nochami apu ali tami yua nima alaju mapu riga muje ani." ali echi ángele mi kabe wilibali.39Ali Maria wilisali echali echali rawe ali we sapuka simili ache bilena ali bile siudachi Judeachi riweachi. 40Binoy bakilí Sakariachi kalilachi ali narepali elisabeti. 41Ali jipi jerega ikili Elisabeti ko namali Maria sukwirali echi ta ranala ropachi atiami chipolí ali Elizabeti ko ne buchiami nili Riosi aliwala kiti.42Binoy ko ne ripabe nióka wilisali ali jeaili: "Ne jalabe ju muje umuji yua ali ne jalabe nira'a ju echi ta'a ropachi atiami. 43¿Churiga echi riga simirali tamí hi yela mapu tami yua nawasa onoruami? 44Nibi mapu ali muje sukwirali né wabe kanilaka. 45Ne galabe kuwirtami onoruwami yua echi chiga bichiwalí mapu nirulama kuanikuami wikabe karunti mapu binoy jeriga anerami nilí Onoruami jiti."46Maria ko jeanilí: " neje nirako nawajim ma onoruami 47nije aliwala ne kanilaka onoruami tami wikawali.48Mapo ali binoy inenali ripa jon sa mapu binoy yua yenali we risuti nibi jipí jonsa bachamí karaka suwaba tami we kalema mupu kala kuwirtami ju. 49Chiga ju ne wabe omerame napu walube karunti tami nira´a binoy riwalaj Santo.5051Tami we natimali echiko ju ali wekabé ne wikabe napu jare ni iwe mi sawilumali sikala. Bino ko rojnarami mapu echi jare wabe norli napuna binoy sulalachi nata.52Binoy chabe jona chakena awatami nirí rípa jonsa ma jawasarami nilí oboní we risuti. 53Ali binoy bosali ali locheli napu namuti we jalabela echi napu wabe niwami ko ma riweramiju tasi bele iri niwaka.54Binoy ko wabe kuwirali mapu binoy yuá yenalí Israelel chípircamí pe chi yena ku nataralí mapuriga tamuje we natimatami 55(mapu riga aneli binoy wenali) alí Abraní alí auche jare ehonabi "ocherami."56María echona ripilíli Elisabeti yua ne mulube bakia micha ali pe jubami ku nawali binoy bitelachi. 57Jipiko masebari echí Elisabeti ma ranelama tatowi echi ko we gala kuwirali binoy ranaa toi. 58Alí echomí mulube pireami ali rijimala kipulí mapu onoruamí ne wabe natima ineli binoy yuá ne wabe kaleka binoy yuá.59Jipiko jeriga ikili mapu alí osanao rawe aboy ko sebali echona pajosia echi towi aboy ko "Sakarias" riwabo rulí napuriga onola riwealí. 60Ali íyela ko ku jeriga anilí : "Ké ichiko Juaní riweanima". 61Echiko echanerami nili binoy: "Ketasi bile ite muje rijimala napu riga jena riwelama."62Aboni ko sika loelí binoy onola rukeka napu binoy ríja nakili napu riga riwelama. 63Ali onola tanalí bile tablí napu achona osumea alí ma osalí:"Binoy riwalako ju Juani." karaka aboy ke sayenati jena kita.64We sapuka binoy chumula írapali ali binoy chamela omerama ali raichali ma nawajimalí onoruami. 65Majali karaka suwaba mapu iku pirelali echo mí mulube echí pirelachi karaka ro janarami nili echona rabo Judeachi pireami. 66Ali karaka napu iki namalí ma katiwaramí nilí pachana sulachi ali jeriga anilí "¿alicho echiriga najitama jena towi? ali echi riosi sikala echi yua chuku.67Binoy onola Sakariasi ne buchigamí Diosi aliwa la echaniga rueli: 68"ne nawajimtami nimo onoruami Riosi Israelchi bioy nawali kuwircia echo na pueblo chi.69Echiko owinali bile awá nopu riga tamije nayubo lí tamuje kalilachi echi kuwirami rabirí. 70Napu riga binoy raichali napu chumuchi nirá chika ne bachá yenali jenai echi Santo profetas aniliwami chabe killa rawe. 71Binoy pama wikawali napu chati olalila karakasowaba sikala chiga tami chijunami.72Binoy olama mapuri ja machimea ala natima tami nima kíti Riosí napuali natama mapu riga binoy santoli mapu riga chabe killa anilí, 73napu riga anilí binoy raíchali Abrani keni onuruami. 74Binoy echiriga natali mapu tamwe ni yubrami nima echi chati lalila kití ne galabe tasi majaka olabo, 75ne biwikami sulachi napuriga winijirami chulubi rawe.76Napu muje ranala towi riwarami nima bile nawesami ne wabe ripabe muje nimare ne bachami napuriga chiwali echi onoruami ripo jala ne kalarasa echi buw'e kalarabo napu jare ralamuli mapu ali simea, 77mapuriga ala ruesa aueche gare wikawarami nima echo pueblochi kala wikawalimtasa chati ololila.78Napu riga ikimea jenay ala natimatami onoruami kita nirulma bukuliami rayenali bukuliami rawe, 79napu ratabama mapu jare chanili echona chonachi napo chona kawachi echona mukuwawachi binoy olama talema binoy ronola kiti echona buwechi ne jalabela nira'a."80Jipiko echi towi ocherali ne jiweramí ju Riosi aliwala jiti mapo echona asali wakicheachi mapu echali rawe riwilti suwaba Israelchi.

Chapter 2

1Jipiko auche jare rawe, niwasia nawali mapu César iweralí yali mapu riga yaramí bíle censo karka ralamulí napo pire jenai kawichí. 2Jenako ju nebacha niwarami censo pe echiriga Cirenio nili siliami Sirio niraga. 3Ali karaka suwaba nili nilí echona pueblo mapuriga ala osolirli ro'warami nima nopi riga echí censo.4José ayenacho rojanali echo Galileachí echona siuda Nasaretachi siudachi Judeachi rabiri ni wala chuiri nili Belenachi, riweachi echiko kalila nilí rabiri rijimala. 5Echi ko binoy echomi similí napawika osolirli ro"warami Maria, yuka chiga we chanili echi yuka mapu ropzami nili.6Jipi ko jekíli napu aboni echona mochili echona masebari tetali mapu binoy ma ranamea echi ta towi. 7Binoy yali bitiluami bile towi ali binoy ranala ali binoy rigimala binoy ko kabili napoli ali walu chinikita ali echona rikali pecebrachi, echona ketasi kase niru mapuna rípima.8Echona ayena niruli jare bineriani echi pastori echona bilena rikachi mapu ripili echona wipo ala tibu tami bowá echalí rokogo. 9Bile Riosi niwala angeli wilibalí aboy Riosi ranala ali we ratabali mulube mapu ona jawi aboy aboniko ne wabe majagali.10Ali echi angeliko jeanele echi jare: "ketasi majasi mapu nije we gala nawesari pali ayenachopama karaka ralamuli wabe ka nilama. 11¡Jipiko ma raneli echí taa towi mapu tamiwika wali yama yemí ami siudachi rabiri aniliwachi. 12Jenako ju napi riwirtami nima jiti yarami ju yemi aboy ma riwimea bile towi chiniti kabi tamí echona buwíami pesebrechi."13Peke saín echi ángeli yua niruli ne walube número echi sontali mapu onoruami nawajimama. 14Ali jeanija "Gloria a Riosi je anija ne ripabe mapuriga we gala nima jena i kawichi mapu auche jare mapu chiga yua ne kanilaka."15Echiriga ikili mapu alí angeli maku simibali ripa riwigachi alí pastiriko je anil bile na auchebile." Jipi ma simabo amí belenachi alí riwiboá jena namuti churiga ikila, mapu Riosi tami machirali." 16Aboni wesapu echomi riwala María, José riuali echona pesebrechi buwiachi.17Pejubami aboní mapu riwali aboni machirali mapi aniga nokali jena towi kita. 18Mapi karaka kipuli jena ne kanilaka mapiriga anilí echi tami bineriami. 19Ali María ko natakabi ripili napi kara karunti mapu binoy kipuli nataka binoy sulalachi. 20Echi bineria mi pastori ku sebalí ne gala tibutami ne nawajimaka onoruami karaka mapu binoy namali binoy ko wi kanami yenalí li riwalí mapu riga napuriga raichalí aboni.21Mapuali osa naó rawe jonsa napa alí binoy noleka sikiretami nili ali ma Jesusi riwararami nima mapu echi riwalako ángeli kíti riwararami nilí mapu pacha ropachi jonsa atiachi.22Echali binoy taralí raweali karaka biwali mapu riga ikili oboy ko notali ley niraka li Moseisi li Jose li María parami nili ami Riosi kalilachi Jerusalenachi mapu echo nijirami níli onoruami yua. 23Churiga osuruami nili echi onoruami: "Kiti echí ne bacha ranaruami rijoy ne wabe kalé onoruami" 24Ali aboni echiriga aniga ripili ali miliruami nima alí binoy onorumi: "echiriga anili bile par paloma ali okua paloma pe bukuli ocherami.25Jenay niruli bile rijoy echona Jerusalem alí Simoni jekano rijoy ala bichiwami nili chopi Riosi. ne buelí mapo alí jare Israelachi pireami ala kuwir tanima ali Riosi aliwala ne sulachi asali. 26Napu riga binoy ko chopi Riosi aliwala bi nojato binoy ketosi mukumea chopi Riosi bi najata.27Ne binoy ko najatali Riosi aliwala, Simioni bakili pacha tenplochi mapu alí onpruami para mi nili mapurigaJesusi niraja mapu riga ala olabo echi Riosi raíchalanapi chabe jonza niruami nilí echi raichali nateami, 28binoy mutuli echi towi ali Riosi nawajimali ali binoy jeanili. 29Jipiko mapu echi yua nochali ma we ala kanilama muje raicha la jiti.30Ali nije busila kítara ala kuirtami nili ala wi kawarami. 31Chuirí nira'a muje binoy machirali ma binoy sebali olali machirali karaka suaba rala muli. 32Bile raja amí riwirali echí ketasi bichiamí Riosi raichali ne jalabe kalerami nili Riosi kita echona pueblo Israeli anilíwachi.33Ali onola lí iyela li kuchili sí alí we karunti riwirtami nili mapu riga aniruami nili wika namuti binoy niraá. 34Simoníko kuwirali alí je oneli María ali iyela: "Jenai asimea towi ma ala chapiruami nima napi riji kamí alí ku jawasrami ali wi kabe ralamuli echona Israelachi pireamínapi cha anera nili- 35ali bile saparini echomi simerama muje binoy niraa- binoy natali wika sulalá echiriga nima."36Bile onorua yu nochami Ao iwerlina riwe ámi echona asali echiko fanuel malala nilí auche jare binoy ko we wílami nili binoy ko yua nawali binoy kunala kícha'a bami bali amaruamí ketasi chati natamí 37ali ketasi kuneami nilí osa naosi makoy na na'o echi tasi sine riweli echi Riosi kalila pero iwerli olali ayunali olaya ali wikawali tania onoruami rwe li rokogo. 38Echali rawe ne mulube waliechi yua alí maa owinalí nate talí aya onoruami binoy raíchali ranala yua binoy wabe buelí echona Jerusalenachi.39Echali aboni ma suwenali kara ka napi aboy echiriga nirali napu aboni riga na karawali mapu onoruami raíchali aboni ni wali pueblochi echí Nasareti. 40Ali towí ma ocherali ali ne kalabe ocherali ne Riosi naga taka alí balu nate taraba Riosi mapu chomi mulube wilibali.41Binoy onolako chulubi bami yenali echona Jerusalenachi napu omowakuachi Paskua alaya. 42Napu alí binoyko makoy okua bamibachi nili aboniko ache sine jimali apona napawikachí mapu echona omowakuachi olalí. 43Mapu jubami aboniko pe tibili echi numero napi ali rawe ma karka sebali echali omowakuachi oboniko owinali maku sebali echona bitelachi. Ali echi towi Jesusi repile pe jubami Jerusalenachi echi wendli ketasi machili. 44Aboniko jelalibinoy ko echi yua nili mapuriga napa wika simibali sine rawe echona jonadachi alibeche aboy ma asili aboy rijimala ali amigolí.45Mapu ali aboni ketasi riwali alí maku sebali echona Jerusalenachi ali ma simibali asiá echi nira ali echona. 46Jeriga ikili ali bikiá rawe nira aboni ku riwali echona Riosi kalilachi nasipa asali echona wika binerami yuá ne wabe kipua ali echiriga alaya echi ruke kuami. 47Kara suwaba mapu kipuli we kanila ka ripili mapu ala machili ala nataga raichali.48Echali aboni riwali aboni echona muchuli ne wabe majaka ali iyela jeaneli ali: "binoy ranala ¿churiga echiriga olali? kipusa muje wenali ali tamuje wabe simibali asia ne wabe niraka." 49Binoy jeaneli auche jare: "¿Emiko tamitimi a'a? ¿yemiko ketasi machi mapu echona asimea nije echona nije onola bitelachi? 50Ali aboni ketasi namali napuriga animea echi raichali.51Alibeche binoy ku nawali binoy bitelachi alíbinoy Nasareti. Nili wabe ala nama mi aboni iyelako karaka ala mo'ali ne sulachi niraka. 52Ali Jesús aoche sine owinali ocheralí ne jala bichiwaka alí ne ripabe sinibi ne wabe kanilaka Riosi yua ali karaka ralamuli.

Chapter 3

1Mako malí bamibali nulaami Tiberio César- mapi chobiji Poncio Pilato mapu echi nilí walubela ami Jureachi erorsí nima walubela echona Galileachi, liami alí binoy rijimala Felipe ayenacho walubela iliami nilí echomi kawichi alí Iturea ali Trakonití alí Lisaniachi echona walubela nilí abiliniachi, 2mapu alí echí walubela saseroti ali Anas ali kaifas echi Riosi raíchali nawali echi Juani ranala ali Sakaria li wakicheachi.3Binoy simili suniami kawirali echomi suniami Jordanachi mapu raichali ruwesia pajokuami niraka mapuriga ma Riosi ku bichiwalí mapuriga maku wi kawali chati uluwamí.4Mapu riga osuruami nili echi usulí alubela prefeta alí Isaiasi: "BILE NIOGILA BILE RIWEACHI NAPU ECHONA WA QUICHEACHI: MA ALA CALARCA BUWESA NAPU ECHONA ONO RUAMI BUWELACHI NIWASI WE ACHNAKA BUWE.5QUARAKA SUNIAMI BUCHISA KARAKA MINA RABO ALI KOLINACHI ALI KUTIGINAMA ALI NAKOLAMI BUWICHI ALI WEALAACHINARAMI NIMA NAPU ECHOMI NIRAGA NIWARAMI NIMA ECHI BUWE 6KARAKA SAPARA NAPURIGA NIUBRAMI NIMA RIOSI KITARA"'7Alibeche echi Juani jeriga anili echi warura yhuka wiabe ralamuli machinalí mapi pagorami nima ¡mapu yemi niraga mapu jeriga ruweli sinoy! ¿chiga binerali echiriga ku simabo ali ku simea?8Mapuriga wikabe rakema mapuriga ala nima ku nakulisa ketasi namo anisi aboni niraka:' Tamuje aboni niwe echi Abrani tamuje onora napu nije nimi jeane echi Riosi ko ju ne ala omerani jawasia echi kuruwi Abrani yarami nima jena riterali.9Mapuriga jipiko echi ripula ma ucharami nima echona roja nawalachi ali karaka roja mapi ke ala rakeamí ripunarami nima ali napichi wikosrami."10Ali wikabe owinali rukesia jeanili: "¿Alibeche piri olabe?" 11Binoy kuwani ku ni ochali ali jeaneli: " Ali jare ayena niwe okua chini rojanasa bilerijoy yuka mapu ketasi bile niwami binoyniwali kowami achigo riga nima."12Aboy silíechona ma pajotami nima aboni jeanerami nili binoy: "`Binerami ¿piri olabo? 13Binoy ko jeaneli echi jare: "Ketasi wika napabusi winomi mapuriga emi nulerami nili napabunala."14Jare sontarsi oyena rukeli binoy jeaneka: "¿mapu riga tamuje?¿piri olabo?" Binoy jeaneli echi jare ke chapisi echi jare wino miala ke iwerli winijima tabile wesi kaleka mapuriga kanilaka mapu riga me ma sinibi"15Jipiko echi ralamuli chabewami bu weli mapu Cristo kunulinama karakasu waba rukeli aboni sulalachi mapu Juani, nira'a mapi echi. Cristo ni sá. 16Juani ku ni ochali echaniga karaga suwaba aboy: "mapu ali nije binoy pagoma emi nira'a bawi kita a jarechiko siri mapuchiga ju minapi omerami mupu nije li nije pajosa mapuriga bile correa niraka sandalia bulelala echiko pagoma emi nira echi Espíritu Santo ali bile nai miraka.17Napi kasuama binoy sikala quiti mapi ali ne kalabe kara ke kasalea mi nima napabura mi nima turio napo ona olumea. Ali binoy wikos ma echi sonola nai kita ketasi sine chowi me a."18Ali wi kabe raichali binerali ali Juani we kalabe raichali ruweli echi jare ralamuli. 19Mapu ali erorisi nili siliami mapu riga nili alima upema binoy bunula upila ali erosisi karaka wika namuti chati oluwawami mapu riga erorisi olali, 20binoy jeriga olali echi nakoami binoy yerali pacha presachi juni.21Jipiko jerega olali koraka suwaba ralamuli pago tami mina Jesusiayenacho pago ta mi nima mapu ali binoy ranala 22ali echi Riosi aliwala rile rikinali echo mi niraka mapuriga bile makawi ali bile niojila machinali riwigachi jonsa" muje ju nije ranala echiriga nije kae nije we nimi yuwa kanili."23Mapu di Jesusi owinali tibúali echiko basia makoy bbami bami nilí echiko ranala nilí mapo riga anili echi Jose ranala, 24echi Matat, ranala binoy echi Leví, ranala ali echi Melqui, ranala binoy echi Jana ranala binoy echi José.25José echi Matatias, ranala nilí binoy ranala echi Amos, binoy echi Naum ranala binoy echi Esli, ranala binoy echi Nagai, ranala 26binoy echi Maat, yanala binoy echi Matatías, ranalabinoy echi Simeí yanala binoy echi José ranala binoy echi Judá ranala2729Juda ko Joana ranala nili binoy echi Resa, ranala binoy echi Zorobatel, ranala binoy echi Salatiel ranala binoy echi Neri ranala 28binoy echi Melki, ranala binoy echi Adi ranala binoy echi Cosam, ranala binoy echi Elmodam ranala binoy echi Er ranala binoy echi Josué, ranala binoy echi Elieser, ranala binoy echi Jorim, ranala binoy echi Matat, ranala binoy echi Levi, ranala Leví.30Leví ranala nili Semeon, ranala nili binoy echi Juda ranala binoy echi José, ranala binoy echi Jonán, ranala binoy echi Eliakim, 31binoy echi Melea ranala binoy echi Mainán, ranala binoy echi Matata ranala binoy echi Natán ranala binoy echi David ranala 32binoy echi Isaí, ranala binoy echi Obed, ranala bioy echi Booz, ranala binoy echi Salmón ranala binoy echi Naason ranala33Naasón ko Aminadab, ranali nili binoy echi Admín, ranala binoy echi Aram ranala binoy echi Esrom, ranala binoy echi Fares , ranala binoy echi Judá ranala 34binoy echi Jakob , ranala binoy Isak, ranala binoy echi Abram, ranala binoy echi Taré ranala binay echi Nakor, ranala 35binoy echi Serug, ranala binoy echi Ragau, ranala binoy echi Peleg, ranala binoy echi Heber, ranala binoy echi Sala ranala36Sala ko Kainán ranala nili binoy echi Arfaxad ranala binoy echi Sem, ranala binoy echi Noé, ranala binoy echi Lamek, ranala 37binoy echi Matusalén, ranala binoyechi Enok, ranala binoy echi Jared, ranala binoy echi Mahalaleel, binoy echi Kaimani ranala 38binoy echi Enos ranala binoy echi Set, ranala binoy echi Adani, binoy echi Riosi ranala.

Chapter 4

1Alibeche alí binoy Jesusi ko binoy aliwala Snato buchi wali alí ku nawali ami bakochí Jordanichi alí jeanerami nilí aliwala we waki cheachi 2napu echomi naosi makoy rawe sa ertami nili riablo. Kiti binoy ketasi kowaliehali rawe mapu echali jonsa binoy ma locheli.3Ali riablo ko jeaneli echi binoy niraá: "muje Riosi ranala nisako nulama jena biwaramí ni wasa echi paní." 4Jesusi ku nimili echi yua: "Jena osuruami: ECHI RIJOY KE TASI BITELIMA PANI AITA BINOY NIRAA."5Ali beche echi riablo jeanerami nilí Jesusí wamina bileana ripabe li binoy machili karaka walubela nira jenay kawichi mapu echali jonsa. 6Echi riablo jea neli binoy nira: "nijeko nijima karaka jena jawami ali karaka nijima napu nije nijima. 7Aliko ala olisa tami kara suwaba muje niwali ju."8Jesusi jeaneli binoy: "ma osuruami: ju MUJE ALA OLAMA ONORU AMI YUA MUJE RIOSALI MUJE NE BILEPI ECHIBI NAJA TAMA.9''' Ali sapu echi riablo jeaneli echi Jesusí ami Jerusalenachi ali echomi uchali bile wabe ripa walube kalirali Riosi Kalila ali binoy jeaneli echi: " muje Riosi ranala nisa ka mina pasa jenay. 10Ali osuruami ko ju: BINOY NULAMA BINOY NIWALI ANGELI MAPU NIMI TIBUMA MAPU ALI ALA TIBUTAMI NIMA, 11ALI ECHI JARE NIMI WILASAMA BINOY SIKALA, MAPU MUJE KETASI CHIWIMEA RONOLACHI NAPU ECHONA RITERALI."12Ali binoy ku rukeli echí Jesusí jeaneli: "Jeaneramí: "Echiriga anili: KE TASI SAYERAMA ONORUAMI MUJE RIOSUALI ALI MACHIMEA.'''' 13Mapu ali echi riablo ma suwenali alí echí Jesusi sayera binoy mina simili alí na riweli auche sine raw'e.14Binoy Jesusi ku nawali Galileachi ne binoy aliwala kiti binoy nawesari kita alí raichali ne suniami kawiralí ne nolerka. 15Binoy chotali binerí echomi sinagogachi echi binoy nilí nekaraka kalerami.1617Echi binoy ko nawali Nasaretichi napi echona wikabe rijoachi napo echona o chebrami nilí, napuriga echona bineami nili alí binoy echona sinagogachi nawali ali echona ilibaka ne ripabe aniga leerli. Echi libro nawe sami Isaiasi yarami nili echi osilí kabitami ali ma riwali echona osurutami :18"ECHI ONORUAMI ALIWALA NE TAMI YUA CHUKU ALI ECHI BINOY WE KALELI JENIGA ECHI BUKULIAM RISUATI ALA RUWESA MAKALA KANILAMA ECHI PACHA ILERTAMI MAKU ALA MACHILAMA ECHI QUE MACHILIAMI NE KALABE KUWIRTAMI ECHI GARE PACHA ERTAMI, 19ALA RUWESA ONORUAMI RAICHILI ALI NE BICHISA ONORUAMI."20Alibeche ku kabili sikachi osuruamí ku kuwana ku yalí mapu kuwirali ali salí. Kara ka busila alí sinagoga má natali echi niraga. 21Bino má owinali kara bayeli aboy: "Jipi ma osuruami ma kanilaka kuwanili." 22Karaka suwaba testigo nilí napuriga binoy anili alí kara suwaba maja jali walu natetaraba napi machinali echi raíchali echona chumulachi oboni jeaniga nuali '' jenako José ranala ju ¿ke?''23Binoy jeaneli echiauche jare: "nebichiwali napi riga anisa eme proferbio: muje onami binoy oosa. Napi irí tamuje riwali namali mapi muje riga olali Kapernaum echiriga bí olali echona wka kalirali." 24Ali binoy chanilí: "'ne bichiwali neje echaneli yemi tasi bile bineriami ju tasi bile napawima echona binoy nila wika kalirali.25Nijeko jeane ne bichiwali, napuriga wika raichama echi umuji ke cunzamí echona Israelchi napu alí peteli alíaboni nira'a mapu alí yerali riwi jachi bakía bamibali ali nasipisi ali bile loche kuami nawali echa kawirali. 26Echiko Eliasiko ke nijirami nili tabile echi yua echiko pe binoy echona Sareptochi li Sidonachi, bile ke kuneami echona biteli. 27Echona niruli wika nayukami niruli mapu ali kinana lii Eliasi alí bineriami tabile echí sawarami nima echiriga Naaman nili Sirio."28Karaka suwaba ralamuli echona sinagogachi ne buchiwa wilili ma kipusa jena karunti. 29Ma jasli machí patami echona wika kalirali wamina bayerti chuiri siurachi bacha niwarami alí aboni tanasa ne bacha pasa. 30Alichi binoy echomi nasipa simirali mapu echona jawi aboni ouche bilena simili .31Alibeche binoy rikinali echona Kapernaumchi, bile siurachi echona Galileachi, ali ma owinali bineria echi aboni ralamuli. 32Aboy ko we majali echi binekuami, binoy ko raichalí jawami.33Jipiko echona sinagogachi, bile rijoy asali mapu chati rimonio aliweami nili jenay kawichi binoy ko we ripabe raichali: 34"¡Niru! ¿piri niwa tamuje piri olabo tamuje muje yua, Jesusi Nasareti? ¿a nawali tamuje suwabsia? ¡nijeko ala machí chiga ju muje muje ju Santo Riosi!35"Jesusi sayerali echi chati rimonio jeaneli "¡quetosi raicha ali binoy machinali echi yua!" mapu ali echi chotiko chapili echi rijoy echona wichi echomi nasipa echi yua alí ma machinali echi yua ketasi chibi olali ketasi namuti. 36Kara ralamuli we majali alí aboni we raichalí anajupa ibili nira'a aboni jeanili: "¿piri raichali ju jenala? pe binoy nulali aliwala kiti chopi jawami yuá alíomerí aboni machina." 37Ali echi ikiruami ma owinali ali chiganacia ai suniami nolerka ali sukaye.38Ali Jesusi machinali echona senagogachi alí bakili Smión calillachi jipiko Simión wasila we risuanila we ripabe ratabali echi nauli aboni tanali echi riwala kita. 39Alibeche binoy wilisali echomi nira'a alí maku achabali echi ratali ali ratali ma riweli. wesapu wilisali binoy alima owinali bichisia.40Mapu ali raenali chukubali, ali ralamuli parami nili Jesusi yua kara suaba napi nayukami nili napu bikana kayami nauli: binoy uchali sikala echi jare sikalachi ai ibili nira'a auche jare Sawali. 41Echi dimonio chati ayenacho karaka buwasali ali wikabe echi nira'a sinakali ali jeaniga: "¡muje ju Riosi ranala!" Jesús sayerali echi chati tasi bile nakili raichoma alibeche abon mamáchili mapu Riosi ranala nilí.4244Alibechi echalí rawe nawali ali binoy machinali echomi bilena ke wesi wikabe rijowachi ralamuli ali echi jarre ralamuli aramiju alí ma sili mapu echomi muchulí aboy ali sayerali napu tubuma mapuriga ke mulubema echi yua. 43Binoy jeaneli: "nije ayena cho ruyema alabe raichali bukuliami onoruami kita nira'a awikanami siurachi, ali jenako ju ne bichiwa napu echiriga napu nije jularami nili jenai." Aliche auchecho anili onoruami raichali ruweka echona sinagogasi ali Jureachi.

Chapter 5

1Sine rawe Jesusi asali suwe wa'lu ba'wi niruachi echona Genesaretachi riweachi ali ralamuli wikbe, nakibuli nokisali aboni nakili kipusa Riosi raichali. 2Jesusi ko riwali okua bariki uchuami mulipi suwe walu bawi niruachi. 3Echi Jesusi moli Simoni yuwa barkichi, binoy ko aneli pe mikabe ba'wichiuchama echi barki echona suwe jonsa, ali ko asaga binerali wikabe ralamuli echona jonsa barkichi.4Ali binoy sunili raicha je' aneli Simoni, otoya echi barki wamina mikabe mapona wabe rokowami niru bawi, echona pama morrali mapo riga siruma rochi. 5Echi Simoni ko nije alí: Binerami, tamuje nochali rokogo ke tasi bile chapili Rochi, muje chani saga, pama auche sine echi morrali. 6Ali aboni ko echiriga olali wikabe rochi chapili, echi morrali, ko chiwali. 7Aliko aboni ko sika ripabe ilali, mochuali, aboni'ko tanali kuwirali, aboni sili ali bochiwali okuana barkichi echiriga owinali mutuwisia.8Ali riwali Simoni, Pegro, ni chokobaga bamachi Jesusi yua je aneli, chakena simi ke nije yua, rijowi nije ju wabe chati olami. 9Binoy ko majaka ali karika echi rochi opowami aboni echiriga juli. 10Santiago ali Juani, echi Sibireo kuchuwala ali rijimala nili Simoni ayenacho asali maja ali Jesusi aneli echi Simoni; Ke tasi maja jipi bbachami jonsa, muje sirusa ralamali. 11Aboni ko pa alí barki suwe bawechi, riweli kariga ali najatali Jesusi,12Sine rawe Jesusi asali echona pueblochi maa ponaa asali bile rijoi chati nayuami buchuwina ropogalachi, ali binoy riwali Jesusi binoy ko choko baga chukuli echona bacha ami Jesusi yuwa, tanaga olali: rijowi, muje na kisaa, omero sawa echi nauli. 13Ali Jesusi nijala sikala nochali je aneli: nije naki i sawaa maa echali wee yati, nauli ku simili.14Binoy je aneli: ke tasi ruwe jare simiga echona inerasi bachaami echi nulaami yuka. nijima echi nomi ma'a po'o riga ko sawarami niili, echí riga nuleli Moisesi, mapoo riga bichiima ralamuli muje ku sawarami ju.15Ali ayenacho nawali Jesusi raichali, buchuwina waminabi wikabe ralamuli isili napawika kipusia echi binoy beneriami. 16Echirika ju echi kowami wamina pali wamina auche bileana echona we wakicheachi auche bileana echona we wakicheachi echona tanali wekawali ayenacho orarili.17Echi ikili pibile echi echali rawe echali muje muchili beneriami ayenacho ruweami ayenacho niruli bariseo ayenacho echi beneriami raichami asali echona, echika niruli nawali weka na soamí pueblochi echona pe kua pereli echona Galileachi ayena jurea ayenacho echona siurarichi echona Jerusalenachi mapu omerami echi onoruami rejoi asali echi yua ala sawerami.18Jipiko sili jarecho ralamuli mutuka bile sarapichi bile rejoi ke omerami eyena ali a'ali bile buwe echiriga simerama echona ripa jonsa achali echona bacha ami. Jesusi yuka. 19Aboni ke omerali riwa bile buchi ma pali echi chati olami echi chati iri echiriga jimali echona ripa kalirali, ali rile rikibuli echi rijoi echona ripa bileana sarapichi jonsa echona nasipa ralamuli yuga echona bachami Jesusi yuwa.20Ineka ala natami Jesusi echanili rijoi muje chati ola ami niima ma wikawarami. 21Ma osali ayenacho bariseo ma ówinali rukesia jena echaneli ¿chika ju jena mapu raicha pechati wikaleami, chika omero, ku wikawa chati olami, pi binoi onoruami pe bineli.22Echi Jesusi ma ku chapili maju aboni muchili nataga ruyeli, ayenacho nijewali echanili aboni ¿echirika muchuwi yemi nata chati echona pachani sulachi? 23¿Piri ju wabe, pe kanilika echaniwa wami, muje chati olami ju wekawirami ayenacho , chaniwawami ma ku wilisika ayena ma ku simi? 24Ma ala aboni machimea echi ranala rajoi, jawami walubeala, echona kawirili mapu ma wikawirami echi chati olaami nije mi chanema muje ma ku wilisika ma ku tosa echi sarapi ayenacho ma ku simika muje bitichi.25Ma we sapuka ilisa bachami, ma suwaka aboni, kayawali sarapi echona búwili echiriga ku simii bitichi we kanilika Riosi oliwaka. 26Suwabaka muchili ayenacho majaka aboni oliwali Riosi. Onoruami echi aboni muchili we majaka echanili ta muje, niimaa inema karunti mapu namuti we simati.27Pe bachaami jena ko namuti simarili Jesusi machinali echona, ayena ineli bile nipami ma ucherami echanerami we risuati asali echona billeana ralineluachi echona ni pami ucharachi binoi jeaneli tami najati. 28Echirika ma inema ma wilisili ayenacho najatali, muje ariweli, suwabaka, "jubami."29Echiriga Lebi niwali ni wa'lu kowami echi Jesusi nawali, echona muchili, wekabe nipami wanomi, auche jare ralamuli, chiga muchili wiyo laga echona mesachi ma kowali aboni echi yuga. 30Ali echi bariseo ayenacho osali chati anili, echi bineami echanili: chu rika emi ko'wa ayena baji yuga weka namuti nipami wanomi auche jare ralamuli chati olami. 31Jesusi ma nijewali: "ayenacho ruwerami niili echi ralamuli ketasi nayukami niili ketasi ne wale bile onami, chopi echi ralamuli nayukami no'o ale echi bilepi. 32Nije ke nawa echanesia echi ralamuli napabu ala olami ayenacho ma ku wekawarami chopi asia echi chati olami echiriga ku kawarami niima.33Aboní echanili echi nawesami echi Juani chulubi ayunali ayenacho orarika ayenacho echi bineami go'wa ayenacho baji. 34Jesusi echanili aboni: ¿omero jare newa ma a'ala bineami echi niwiami ayunali mapu echi nobioli. ati ma echona echi aboni yuga? 35Echali rawe niima echali echi nobioli niima yerami niima mekabe we aboni echirika jena rawe aboni ayunama.36Echirika Jesusi ayenacho echanili bile weka namuti ruweka, aboni, ke bile rejoi omerama pe ta'a chiwana echi chini ai auche bile chini kuliwami, nema echiriga karima bile ocherami, echiriga olasaga ali chiwama echi chini kuliwami ali echi pe ta'a chiwami sini kuliwami ke ala chukubama echi chini ocherama yuwa.37Ke bile rejoi acha bile chipuami kuliwami pacha bile ocherami ayenacho mapu echi newa jena ayenacho echi chipuami kuliwami chiwanarami echi wichili ayenacho echi chipuami kulima ali echi chipuami ke biiri tibima. 38Echi chipuami kuliwame niima nira ucharami echi chipuami rulaami. 39Ke auche jare rejoi pe bachaami niima nijima echi chipuami ocherami niima echi chipuami kuliwami, ayenacho echi chanili echi ocherami echi ala niima.

Chapter 6

1Echi ikili sine rawe ke simirili Jesusi a ichiruachi bineami napabuli echi rakala kowali echi rakalakówali echi rakala nijika echi sikala. 2Jare bariseo echanili: "¿newali echona salachi newa echali rawe. Isabali?3Nijeaka Jesusi echanili ke tasi sine le'erli mapu ali newali rabiri ali ni'i li loche mapu echi ralamuli echi yuga muchuwali. 4Binoi bakili pacha gariliri Riosi galilachi chapili echi pani, echi aboni yuga, ali kowali auche jare echi yuwa ke bineli wa lubeala bacha uchuwami kowali iyali ayenacho ayenacho yali echi auche jare ralamuli mapu ichi yuga muchuwali. 5Echanili: " echi ranala rejoi towi sine rawe isabali."6Echiriga ikili sine rawe sawalachi bakili bileana mapu ona bineruachi asali binerami echona pireachi ali niruli bile rejoi niwali wakicheami echi sikala watona. 7Achali osami ali echi bariseo mapu inema echali rawe ikili ku sawali mapu ali suwibali rewali mapu ali winijili. 8Bachaami ni machili natali aboni echanili echi rejoi mapu niwali echi sikala wakicheami wilisika uche ni nasipa muchuwika machuwali wilisali.9Echali Jesusi je aneli : "Nije mi ruke ¿Sawalachi rawe gala oliwami o ke ala oliwami, echiriga kuwikuami bile, echiriga olabo risu? 10Binoi echiriga nelali nolega kariga aboni echiriga aneli echi rijoi watona muje sikala echi niwali echirika echi sikala, echika ku sawarami ju. 11Aboni ko we na awali ali raichali napawika aboni natali chu riga omerama ola Jesusi.12Echali rawe echi simili gawichi orarisia similiri echali roko orarika Riosi, yuga. 13Echali binoi rawe bayeli echi bineami echi chapili, makoi, okua aboni echika ayenacho ruyeli bineami, echi rawala bineami echi niili.14Simoni echika ayenacho ruyeli, Pegro Antresi, echi rijimala Jakobo, Juani, Felipi, ayenacho Bartolomé. 15Mateo, Tomasi, Jakobo ranala echi Alfeo, Simoni reweami selote. 16Juras ranala áli Jakobo ayenacho Juras Iskariote echi binoi nijili Jesusi.17Echiriga Jesusi rikinali echona gawirili echi jare yuga echona bileana ilibali wikabe ralamuli yuwa ali echi bineami ni wikabe ralamuli juleachi ali Jerusalenachi, mulube wa'lu bawirali pali sironi. 18Echiko aboni sili kipusia echirika ku sawarami niima echi nawliti ralamuli kuwana echi riablo. 19Suwaba ralamuli najatali echiriga omeraga nochiga echi omeruami suwa'wa machinali binoiti echiriga ku sawali kariga aboni.20Ali biche binoi nenali echi bineami echaneli, ni kanilaga jú yemi mapu we risuati ju yemi echi ju Riosi niwala. 21Ni kanilaga echi lowami jipi yemi niima bosami ni kaniliga echi nalaka jipi yemi niima kachimea.22Ne kanilaga yemi echali echi ralamuli ke kale yemi echi aboni, echiriga ola chibi'iri anesa echi ranalatí bi rijoi. 23We kaniliga echalí rawe ali bochisi kaniliga echiriga yemi ni'ima bile warami ni'ima echona ripa riwigachi, echi chabe pireami nawesa mi echiriga ali'iti echika chiko.24Echiriga ¡yemi we niwami! echiriga yemi ma niwali echi kaniluami. 25Ali yemi chiga jipiko ga'la bochirami ju echiriga lowama que hecho yemi ju echi kachiame jipikoi echiriga ni rusu inilama ali nakoma.26¡Ali yemi acheli kariga ralamuli raichama gala aboni echiriga olali echi chabewami we kaleka nawesa.27Tamuje aboni mapu ala namali, echanili we galesi aboni sayerami ala olasi echi ke mi kale. 28Kuwirasa mapu we chati olami ayenacho, orarika mapu ke mi kale.2930Mapu mi pisosa echona banalachi, echiriga yasi auche bileana bile mi yesa echi kimala ke ku naresi, kecho, echi chini. Yasa kariga napi iri tani mapu bile yesa amuti yemi niwalajju ke tanibo ke ku kuwana nijibo.31Mapuriga yemi naki echi ralamuli echiriga iolama achigo riga olama, echi jare. 32Yemi aboni galema echimi galeami ali ralamuli ayenacho galema, ¿piri ju na yemi yuga ni'ira? ayena kalema chati olami chiga kale. 33Yemi binoi gala ola ali ralamuli ayenacho gala olibi ¿piri ju na yemi yuga niira? ayenacho chati olami echiriga ola. 34Ayena yemi aboni echiriga tanesa echi ralamuli yemi echiriga buwesa ku iyasa chikorika ¿piri ju na yemi yuga niira? echiriga chati olami tanewi chati olami ali ayenacho buweka ku chikorika iyarami nisa35We galebo echi aboni mi ke kale ala olasi tanebo ke bijiri buwesi kuwana ali ku natetara, nima bálua nira'a ali yemi niima ranala ripa, atiami echi binoi we gala ju echi ke natetara nijiami echi ralamuli chati olami. 36Ni gala natimami ni si, mapuriga echi onoruami wabe natimami ju.37Ke nijima ke echirika niima winijirami ketasi echanerami niima winijirami ke tasi echanerami niima ke echirika niima winijirami niima ku wika warami niima.38Yasa, ali yarami niima yemi atí wika yarami niima we gala, chigoriga mapuriga yemi nesa, ali mapuriga sebali yemi.39Echanili bile parabola ála omero bile ke machilami ala ku oche bile ala machilama ma ke tasi wichimea mapu echona ju jochi ¿ke echirika ju? 40Bile binemi ke bacha chu'ukumi benerami walu karga mapu simibali ola tibutami nima churika ju benerami.41¿Churika emi ineba echi namuti gasala echirika ati echona busila tamuje rijimala ke tasi newa mapu inema echi gusi echona ati tamuje niwala busila.? 42¿Churika omero ane tamuje rijimala muje rijimala ariwe machipa echi gasala mapu mapu echona ati echi gusi, mapu echona ati muje busilachi muje niwalachi, iyemi ke natamil machi paka bacha echi gusi tamuje niwala busila, ma echirika ma a´la machi pama echi gasala mapu echona ati, echona busilachi ta muje rijimala.43Ke ga ju echi roja ayenacho mchi mapu niru rakala ke tasi wichi wawi ayenacho 44niru suluweami echona ro'ojarili aneluachi ku juma echona ubachi.45Echi rejoi witibu alabe suleami niwami ni'ili sulala machipa alabeala echi rijoi chati ke ala niwami chati oliwawami pachani sulachi raicha echona rinichi .46¿Churiga yemi tami ane "onorami" ali echiriga ke nejewa yemi mapuriga nije ani? 47Sineami echi mapu simiba tami namali echi ráichali, ayena nijewa ali ruye auche jare. 48Mapuriga ju echi rijoi echi niwani bile gali ni rile joli echona ali niwali bile kali echona riterali mapu echali na wali bile walula nawali echona. Komichi mapu echona napawika nili gali ke tasi omerali noke mapu we jiwerami nili echi wabe gala kali nili.49Echi ralamuli mapu namali echi nije raichali ali ke bichiwali mapuriga ju, bile rijoi niwami bile kali pimobi iliwami, ari echiriga ocherasa echí bawi simirasa echona kalirali.

Chapter 7

1Ma jubako Jesusi simili karika ané echi ralamuli, echiriga bakili ka pernaumichi.2Jipiko bile senturoni niwali bile nochami, mapu ni'ili we kalerami echi binoi ti nayumi nili ali ma mulipa mu kumea asali. 3Mapu ali echi senturoni namali raichali echi Jesusi echi aneli jarecho ocherami echi jurios, mapu tanika nawasa ali ku sawasa echi nochami. 4Mapa ali aboni si'ili echi Jesusi yuga ali tanali jiwerili aneli je aniga: "Binoi we gal ju echiriga olami echi jiti, 5echiko binoi tami jule, echi tamuje niwala pueblochi ali bino niwali echi sinagogachi tamuje niwala."6Ali Jesusi inarili echona bawichi aboni echi yuwa mapo ali echi binoi ke mika asali echona kalirachi, echi senturioni juli bile amigoli mapuriga ruyema: "Jesusi ke tasi no kumesa echiriga ke ne ala ju echiriga bakime nije bitelachi. 7Pijitabi mapuriga ke tasi bile ala olami nawama nije muje yuwa, pi anisa bilepi, ráichala ali nije yuwa nochami sawarami, ni'ima. 8Mapu ayenacho nije ni'ima rejoi ucharami re'le bacha uchuwami ayena niwami sontarsi re'le áli nulami echaneli jéna: "Simiga ali binoi nawali ali nije yuwa nochami" "jena ola", ali binoi echiriga ola"9Ayena namali jena Jesusi we bayoami ju echi auche ówinali echaneli echi ralamuli echiriga similari echirika echaneli ke tasi wesi echi Israeli riwali wálu we bichiwami" 10Mapu ali ku nawama echona galirili mapu niuli a echanerami ni'ili, rewali sáwerami echi aboni riwali echi nochami sawarami.11Echi ikili pe bacha ami echi inarali echona, pueblochi echiri we wachi ná ini simiba echi yuka wekabe echi bineami bikb ralamuli echi binoi yuga. 12Mapu ali nawali mulipi echona yerchi echona pueblochi je nái otomea polika bile mu kuami ranala muchu ala eyela chu' iri nili ke riwerami niruli echi yuga weka ramuli echona pueblochi. 13Echali echi Jesusi rewali machinali echi yuwa echanili ke nalaka. 14Pe muliwaka chapi bile ganiliika mapu otomea echona ripima echanili kuruwi echirika anema wiisika. 15Echiri nirulima suw'ami ayena muchuli napawika raichali ayenacho yali echi eyela.16Suwabaka muchili majali we ganiliami echi Riosi echaneli wa'luala beneriami ma muchuwali echi aboni niraa Riosi ma tami inema echona pueblochi. 17Ma ralanali wile niwali karga echona kawichi suniwami suwekayene.18Mapu echi nawesami echi Juani yali ali kuliwami karga echi namuti echaneli echi Juani okuanika echi nawesami. 19Echaneli echi Jesusi ma rukema muje ju mapu niruli nolinama ali buwema auche jare. 20Echali echi ralamuli nolinali echona echanili Juani ali Bautista echirika aneli muje mapu ruke ma muje ju echirika echirika, niruli nawama buwema auche jare.21Echali sinepi ora saweli á weka ramili ayenacho nayukami echi chati riablo aliwala, ayenacho wekabe ralamuli mapu ke machilíami ma yali ala machiti kuami. 22Jesusi nimili echanili jubani ayena ineli, najatali buchi ála ruye echi Juani mapu echi riwali namami rejoi ke machiami ati chapiya echa nariami rejoi mapu ke eyenami ati siniami echi leprosos ati, nima biwarami ralamuli mapu ke ke namami ati nama rejoi mukuami ati newa ku ro'wiami echi ganiliga ayenacho rejoi mapu we nowaleami, ayenacho echanema ala kuliwami. 23Echi rejoi mapu ke riwe bichiwa mapu tami iyali tami ála be gála kkuwitami ni'ima.24Bacha ami mapu ruweami echiJuani ayenacho ma ku simili, Jesusi ma cho tali nawesasia mapu echánili pe mulibe echi Juani: "mapu ¿Emi buwali enesia echona desiertochi? ¿bile pachi ronola asawirami mapu echi wikati? 25Mapu ¿ma buwali enema? ¿bile rijoi mapachami echi napachala walabeala? icheli echi mapu napacha echi yuga napala ralanaga pireli we semati bayoachi, muchuwi echona palasiochi echi reyes. 26Mapu, ¿echi emi buwali inesía? ¿bile, nawesami?ayena nije echanema ni wekabe weka mapu bile nawesami.27Jena ju chika: "MAPU OSALI, MAPU ATI RUYE MAPU TAMI ROJANAMI CHABE MUJE AKABÓ CHIGA MAPU ILASIMA MUJE BUCHI BACHAAMI MUJE NI'RAA. 28Mi chanema napawika jarecho ocherami echi umuki, ke wesi ju weka wa'lu mapu Juani, ke chobiji echi ralamuli pe ibili we nateami ju.2930Mapu a'li suwabaka ralamuli namali jena, newami echi nochami nipami ma ruyeli echi Riosi ucherami nirulinili ma pago tami echi ma pagoma echi Juani. Mapu echi bariseo we sapuka nijeawami echi waluala nulami chati aneli echi we tateami ju echi Riosi echiriga bi niima mapu aboni ke niruli niima pagotami echi Juani.31"¿ Mapu echali, ripili nije wilama echi ralamuli je na generacioni? ¿Churika nili aboni? 32Aboni niili mapu rika towi re´emi echona rari neliachi, mapu natami echirika reweami pibile auche jare echanili: "'Tamojo chapi bile guseli mapu emi mapu emi ke a'wili tamojo najuima bile najui kuami najuiami, aboni ke nalakali"3335"Mapu echi Juani ali Bautista ke nawali kowali echi pani ma bajili echi chipuami mapu emi echanili: "echi niwe bile chati olami." 34Echi ranala echi rijoi nawali kówaga ayenacho bajika ayenacho emi echanili: "nari echi ju bile rijoi glofoni bile rikuli bile amigota mapu nijaami ayenacho nipaai, echi chati olami: "mujeniwe bile echi chati olami!" Mapu ala machiami ju ineami mapu karga suwabaga mapu echi tanala"36Jipi bile echi bariseos ma bayeli echi Jesusi ma go' wali echi yuga. Echiriga pe jubami mapu Jesusi bakili echona bitichi echi bariseo pe bunaka echona mesachi ma go´ali. 37Je na'i niruli bile muki echona siurarichi mapu niili bile chati olaami, mapu echali muje machii mapu echi asali, pe bunaya echona mesachi echona, bitichi echi bariseo bioi pali bile sekoli echi pagorami echi aseite jukami. 38Pe teli mapu muje ma wilili jubami echi yuwa pe mulibe ehi ralala yua nalaka owinali mapu sáminali echi ralala echi yuwa ukuenali mapu ma ku wakicheli, mapu echi kupala yuwa mapu echi mo'ola ucheli ayenachi ralala ma ucheli yuwa aseite perjume.39Echali echi bariseo mapu niruli bayerami echi Jesusi riwali jena binoi natali echirigá niraa, echaniga: "Ayena jéna rijoi simili bile nawesami echali niima echi buwama, chika piri nali echi muki ati chapika buwema mapu emi ju bile chati olamii 40Jesusi nimili echanili: "Simoni niwe namuti mapu mi chanema echi chani"¡echani beneriami!41Jesusi echanili"bichiwali mapu taniwami niwe okua iyaami auche bile yama malisiento auche olinario auche jare malisa makoi. 42Mapu ali aboni ke omerali nateta, echi maku, we kawali, echi ambosiechirika ma niima, ¿chiiri mapu aboni mapu we galema wabe? 43Simoni ma nijewali echanili: "nije ma uchama mapu ma muje kuweka wati wa'lu,"Jesusi echanili"muje ma winijirami ju a'la niraa,"44Jesusi ma ro'wili echi muki echanili echi Simoni: "Ine jena muki nije ma baki muje bitelachi muje ke tami yali ba'wi mapu tami ralala muje echi yuwa ukenali ma saminali tami ronola ma biwali echi yuwa kupala. 45Muje ke tami yali bile beso ke tasi mapu ali nawaki muje ke kuwirtami niili mapu ke besarli tami ralala "46"Muje ke owali echona tami mo'olachi echi yuwa aseite echi aboni ayenacho ma orami niili echi tami ralala echi aseite yuwa ayenacho echi pejume. 47Ni walubeala echaneli echi chati olami mapu niili weka echirika simirili wekawirami mapu echi echaneli walu mapu echika pe kuabi niili wekawili wekale pebi"48"We sapuka echi chanili aboni: "muje chati olami maku wekawirami niima." 49Jarecho mapu bunaka uchuwi napawika owinali, echanesia napawika ayena: "¿Echika ju jé namapu ke wikawi, echi chati olami." 50Echiriga, Jesusi echanili echi muki muje: " we ganiliga ma ku nijuami, niima ga'la inema a'la ganiliga."

Chapter 8

1Echi ikili jubami echi jesusi machotali Simarili omana Suwekaye, mapu su'uná rikachi Siurarichi, echona aldeas, nawesaga, ayenacho ruwega echi a'labeala kuliwami echi walubela, echi Riosi muje. 2Churega ayenachó, bichiwali umuki, mapu ju niruli niili Sawarami echi chati wigala echi nayukami, echi maria echi nili rewewami ayenacho magralena, mapu echiga gichao echi chati olami niruli simirili chewirami. 3Juana upila echi chusa. eneami echi Herodes, Susana ayena wekabé auchejaré muki, echiká, niima, aboni eneli mapu echiriga niima. Ayena we nowaleami.4Pe telibi bile wa'lu niima mapu napawi echi ralamuli Simibali echi aboni echona pueblochi echona pueblo, muje, tarali bile parabola. 5Bile Wicháami machinali wichimea jarecho rakala, pe telibi echi wichali jare, rujili echona auche bileana buchi ayenacho niili, reketami, ayenacho wikaniali, ripa echi, wikanili. 6Pe jarecho rujili rete ni a'la, sapuka ocherali, ne wabe ganiliiga, ayenacho ke niwali mapu a'la Samiachi.7Ayenacho jarecho rujili mapu echi suwiruami ju, ocherali napawika echi rakala yuwa, ayenacho, silili, 8Mapu auche jare rujili, echona alabé Wiyerali ayenacho welabeala bile wichuruami mapu niima, simirama, bile siento, niraá Waluala,""pe jubami, mapu Jesusi isili echanili jena. namutii muje echanimea "muje a'la niima echi namami ayenacho. namali mapu namika.9"Echi nawesami, ma rukeli, piriju echi jéna, parábola. 10Echi chanili: "Echi machiwawami mapu echi, ke tasi anika, echi wa'luala Riosi. Mapu a'la Simarali iyali mapu aboni. mapu auche jare nije raíchama echi paralas, mapu ayena, ineka aboni ke omerama inea mapu ayenacho námali aboni ke omerama namali.11Jipiko jenako ju mapu echi parabolas ju echi rakala ju echi ra'ichali riosi. 12Mapu rujili echi ala buchi ju aboni mapu a'la namali mapu echali echi Satanás. Notinama mapu eyema echi ra'ichali pachani Sulachi mapu ayena aboni ke bichiwi nirma kuwirtami, 13Mapu ayenacho muchuwi echona riterilio, mapu ali namali echi raichali ayena bichiwa, we ganilika, mapu aboni ke niwe, nawala, aboni mayé, pi siné ke sa'ina, pe ke Saiña, Simirima echi alabe. aboni ma rojama,14Echi rakala mapu rujili echona mapu Siiwala. Ju echi ralamuli mapu namali echi. Ra'ichali mapu auche jare, aboni najata a'la buchi aboni ma Si'lima, mapu make a'la buwe alabeala, a'la ganilikuami mapu jena mapurigaji mapu ju rakala kecho bijiwami. 15Mapu echi rakala ma, wichili, echona gawitili alabé jenako ju jarecho mapu mamami mapu bile Sulala, ga'labe, a'la, ma chapimea, mapu aboni, galabe niráa, ala ocherama echi a'la ucha wijawika echona reele, echona bileana kuchiwawachi weka a'la echi a'la ucha yuwa bile rata'ami, mapu a'la Suwabaka. Mapu echi baki omerama inea echi machiliami.16Jipiko ke wesi mapu a'li rajeli bile lampari ma, tibu, pe bile basija ucha wijawika echona reele, echona bileana kuchiwawachi weka a'la echi a'la ucha yuwa bile rata'ami, mapu a'la Súwabaka mapu echi baki omerama inea echi machiliami. 17Pe ke tasi biiri ati ju echona napawikuachi, mapu ke niima yarami mapu machiwawami, ke niru biiri aniwawami mapu ke niima rajerami mapu nawama echi rajeliami. 18Echiriga mapu ala namiko echirika niima, mapu, echiriga nakiko mapu niima niima iyarami Walube, mapu echi ke tasi niwiko mapu echi aboni natali, mapu echi niwiko, niima yerami.19Echiriga echi eyela ayenacho bachila ma Silli, echi aboni, mapu ke omerali mulibewa, yerami echi chati natali, 20ayenacho echaneli: "Muje eyela ayenachi nije rijimala, muchuwi jawika pe machiye, echanema inema, 21Mapu echi Jesusi nimili o nijewali, echanili, "nije eyela ali nije bachila, ju jarecho, mapu namali echi raichala echi Riosi mapu ala Suwenama,22Jipiko bile rawe echi bakili echona bileana barkichi echi bakili echona' bileana barkichi echi jaré nawesami yuwa, echi aboni echanili, "ma Simibaka, auche; jareana echona, komichi. "echiriga aboni muchili, 23Mapu echali pe teli, echi aboni Simibali echi ma gochili, bile we charikachi echi ukiachi waluala walae wikachi nawali echona nele go michi, mapu echi barki mapu muchili bochiwaka echi bawi yuga aboni muchili ni susuati ikili24Echali echi benerami echi Jesusi ma nawali, aboni ayenacho muchuwali echanea: "beneriami ¡Imuchuwi mulipi mukuwawami! " Muje busureli ayenacho rajeli weka ali bawi echi chati, niili aboni echali, niruli bile pe ta'a. 25Echali aboni echanili: "¿Komi muchuwi echi ganiluami?" Ayenacho rukeli, auche jare: "¿echika echali jena mapu nula bile wika, anacho echi bawi aboni nijewi?"26Aboni Simarili echona auche bileana garareanachi echika muchuwi echona Simarkuachi echona wa'lu komichi echona Galileachi. 27Mapu Jesusi nawali barkichi echona wichimoba echi riwali ni bichiwali rijoi echona siruarichi mapu niwa echi chati oliwawami. Mapu bile wa'lu Simirima echi ke niruli sipuchi ayenacho napachali mapu ke pereli echona bilean bitichi pe ke echona suwiwawachi.28Echali echi neli echi Jesusi bachaami wichili bachaami echi yuwa echanili bile nayuar ganiliami."piri mi niwe muje tami yuwa. Jesusi ranala wa'luala riosi? nije we gale; ke tasi chati ola." 29mapu Jesusi niru gálariga wika ucha mapu, machinama machi echi rijoi churiga weka nira aniru. Mapa ali echi asali bulerka karena karenachi aucheka ma inerami niima ayenacho. Tibuami echi ripunali echi kareni niili inerami echi chati oliwawami. Olali echona wakicheachi.30Echali Jesusi rukeli: "¿ Echika ju muje rawala?" Ayenacho muje echanili: "mekeabe"Churega weka chati olami niru mo'wili echi yuwa. 31Aboni najatali ke tasi julama echi abismo.32Echali bile weka kochi muchili echona; go'a echona kolinachi rewewachi echi chati Ola ami ke tasi ke mo'warami niima echi aboni ayenacho yali risensi? 33Echirika echi chati olaami buwali echi rejoi ayenacho moíli echi kochi, we simili, rikinali kolinachi, bileanachi, bileana echona bakochi echona silili.35Echali aboni mapu muchili we nemiga echi kochi, nolinali ayenacho niruli Simirami namali, ayenacho natali echona; Siurarichi, echona gawirili, Echiriga ralamuli buwali inesia mapu niruli echi ikili. 34Echali aboni sili echi Jesusi, ayena riwali echi rijoi echika echi chati ola ami, niruli buwaami muchuwami ayenacho jawami echi Jesusi. napachami ayenacho a'la olami aboni muchili majawa.36Echali aboni mapu niruli riwali echanili churega echi rijoi ayena niima We ganiliami echi echi chati olaami niru niima Sawarami. 37Echirika karga rejoi echona gawirili ayenacho tanali echi Jesusi mapu niima mapu bakimea aboni, mapu ala mutuli wa'lu majakuami. Echirika echi baki echona barkichi mapu echi aboni omerama makusiya.38Echi rijoi chika chati olaami niruli buwaami chati olali ke namali echi Jesusi mapu Sibakimea Simea echi yuwa, mapu jesusi Kuwirili tanali echaniga. 39"Ku rówi echona bitichi ayena tarama Suwabaga namuti mapu riosi newa. Muje yuwa. "Echi rijoi nayatali echona buchi mapu karga echona Siurarichi mapu Jesusi asali newa echi aboni,40Jipiko mapu ali Jesusi Ku nolinali echanesia mayali echi a'la nawali ayenacho Suwabaga ayena muchili buweli. 41Jena'i bile rejoi bayeli jairo chika niili bile echi bacha uchuwami echona Sinagogachi, nawali ayenacho ni chokobaga ayenacho ralala, echi Jesusi mapu niili echona bitichi. Churiga ju bilepi ranala bile tewe, 42Churika Echi makoi okua bamiami ayena asali mukiwaami, newa wa'lu aboni,43Echali echona riwali bile muki chika niruli mekabe wilenachi mapu makoi okua bami a niru Suwabali. Karga echi wanomi echona onaliachi mapu ke tasi omerali niili Sawarami ke auche jare echi aboni. 44Echi nawali jubami echi Jesusi chapi echi wa'la echi napacha we Sapuka ma lehaliriweli.45Jesusi echanili: ¿Chika Simili chika tami chapi? mapu karga we chanili pegro echanili. Beneriami echi wekabe ralamuli jubami jali ayenacho muchuwi newali wa'lu sipoami Echirika muje. 46Mapu Jesusi echanili: "Jare tami ayena chapi nije ayena machi mapu omerami ayena machinali echi tami."47Echali echi muki ineli mapu echi ke omeri wamina masia, ke nimare ucherami muje nawali majaka ayenacho wilisika bachami echi yuwa auche jare ruyeli echona bichikuachi nawesakuachi, karga suwabaga ralamuli echiriga aboni a niruli chapiami. Chureka aboni niima Sawarami we sapuka. 48Echirika echi chanili:"ranala muje niwe we kanilikuami ayena niwa, Saweami. ine we ganilika."49Pe teli aboni auche jare muchili. raicha jare Sili echona bitichi echi wa'luala bitelachi echona Sinagogachi, echaniga: "muje ranala ati mukuli, ke tasi nokimema echi beneriami. 50Mapu echali Jesusi namali jena aboni nejewati echi jairo: "ke niwe majawa: pe bineli maye, muje niima Sáwarami"51Echali echi nawali echona bitichi keomerami niili, ke wesi bakimea echi yuwa septopegro, Juani ayenacho Jakobo (Santiago) Ayenacho onola echi tewe ayenacho echi eyela. 52Jipiko Suwabaga muchili natami mapu olama echi aboni mapu aboni echanili: I'ke nalama omonama. Jena ke ati mukuami ke tasi kochiami" 53Mapu aboni ayena kachili echi aboni, machiga mapu aboni muchili mukuami.54Mapu emi chapiga echi tewe, Sikala. Yali namami echaniga; "tewe wilisika 55echi wigala aboni rówili. echi aboni ma wilisili we Sapuka. emi nulami ma ku Simibaga yarami namuti mapu komea. 56Echi mapu onola muchili majaka, mapu echi nulali mapu ke echanema ke wesi ayenacho niruli echi ikili.

Chapter 9

1Binoy bayeli ali makoy okua, ali omerama echo rablo jiti nira´a mapu omeraba sawe nauli. 2Binoy juli mapurika nawisasia echi Riosi raichala ali saweli echi nayukami.3Binoy aneli: "Ke chapisa tasi giri mapu echomi simisa, echi tisori, echi bolsachi, echi paní, echi onomi. 4Echi chukebile kalitili bakisa, echona tibisi echona ali ku buwasi.5Mapu echomi ke naresa, mapuli emiko ku buwasa echona jona pueblochi, asapasa echi napiso echona nonochi ali rigu nira´a nili echi yuka." 6Echali echi buwasa ali simili mapu echomi alreachi, echi wegala nawesare ali sawali kariga nira´a echomi.7Jipiko heroresa, echi namili karika nira´a mapurika simirili ali asali nataga, auche jare anili echi Juani Bautista ku asisali ayenacho ku mukusa, 8ali echiriga aniruwami ni´ili echi Eliasi, mapu ke ine ikili ali auche jare ko nawesami nili echali chabe nira´a ayenacho ku muchisili acuhe ku pireli. 9Herodesi anili: "Nije ko nulaki ni sikirenali mo´oli Juani, ¿jena chika ju chika echiriga namali echi namuti jiti?" Ali binoi echiriga neli.10Mapoli echi binerami sili aboniko chaneli Jesusi karika mapurika olali. Mapoli Binoy chapili, ali simibali we mika jonsa, acuhe bile pueblochi riweami Betsairachi. 11Mapoli wekabe namali echi jiti, najata isirilí. Binoy nareli, ali raichala mapurika echi Riosi raichala, ali Binoy Saweli auche jare mapu nakili sawerami nima.12Jipiko, echali rawe asali mapo nawamareli juba, li makoy okua sili Binoy yuka ali jeaneli: "Kujulasa echi pagotami mapurika aboni simama echona alreachi ali wipo mulipa riwimea bileana kuchume ali komea, tamuje muchuwa bileana wabe mika." 13Ali Binoy aneli: "Yemi iyasa karunti map komea." Aboni chaneli: "Tamuje ke niwi tapi mali pani ali tapi okua rochi, o echiriga simati ralisia kowami kariga jena ralamuli. 14(Niruli noleka mali mili raramuli.) Binoy aneli echi bineami: "Muchusa napawika nira´a mapurika malisa makoy nira´a."15Ali echi aboni echiriga olali jena olali ralamulo muchuwa. 16Binoy nareli echi mali pani ali echi okua rochi, Binoy ineli ripa riwigachi, ali walu nateraba ali nachutali nasipa chiwanika, echi yali echi bineami maporika uchama bachami echi yuka wekabe ralamuli. 17Kariga aboni kowali ali we ala posali, ali ayena tibili nili jurame, makoy okua walichili tibili pi u´ka ni´ira.18Sine rawe mapuli Jesusi asali ora´ra bineli niraga, echi bineami muchuli binoi yuga Binoy echi rikeka aneli: "¿Chika chani echi raramuli chikaju nije?" 19Aboni nijewali: "Juani echi Bautista ali auche jare echiriga ani eliasi, ali auche jare ani pe bile echi nawesami echali chabe nira´a ku asisali,"20Mapoli Binoy aneli: "¿Ali chika chani yemiko chika ju nije?" Pegro nijewali: "Echika ju Kristo 21Riosi." Ali Binoy echaneli oweika ke wesi ruwesi jena. 22Aneli: "Echi ranala echi rijoy olama wekabé namuti ali ke kalerima echi ocherami jiti ali bacha uchuwami ali binerami, ali mukumi ali echali bakia chileka ku asi´sama ali ku bitelama".23Binoy aneli a kariga aboni: "Echiriga nakisa bile najatama ke, natasa binoi jiti tosa echi kurisi chulubi rawe ali tami najatasa. 24Chukebile ni´ulami echi biteluami ali binoi wikawama, ali echi naki´ko ke niuli nili, nije jiti echi ku niu´luma. 25¿Piri nateami nima rijoy echiriga niurisa kariga jena kawichi, ali wikawama, binoi jiti?26Chukelibe echi riweli tami jiti ali ayenacho nije raichali jiti, echi Rijoy ranala ayenacho riwelama echi jiti echali ku nawasa echona ripa onoruwami niwalachi ali ayenacho echi Santo angelesi. 27Echiriga nibichiwali nira´a chanema echiriga niru temi jena muchuwami kecho machime echi muku´ami ni bacha aboni riwime echi ripa nirumi Riosi,28Jipiko malube osanao rawe pe juba, Jesusi raichali echi raichala, chapili echi Binoy echi Pegro, Juani ali Santiago, ali moli ripa rabo orisia. 29Mapoli Binoy orarili, ali echi cho´ola nakuli´li echi napachala najitili rosakami nira´a nili.30Jena, okua ralamuli muchulo raicha echi Binoy yuga, Moisesi ali Eliasi, 31echika nili echona jabili ni ratabaja ne we bayhoka. Aboni raichali mapuriga ikimea riweli. Ali echi Binoy ma mulipa echiriga olama echona Jerusalenichi.32Jilipo Pegro i auche jareko muchuli echi yuka Binoy nili bile rumukuami we bitekami, mapoli echiriga aboniko we a la busurueli echi ragami ali echi okua ralamuli echi asali Binoy yuga. 33Mapoli aboni chakenali echi Jesusi yuga, Pegro aneli: "Binerami, echi, we ala ju tamuje yuga muchisa jenai olasa maporika bakia kali, bile nili muje, bile nili Moisesi, ali bile nili Eliasi" (Binoy ke machili, churuga aniya).34Mapoli Binoy je aneli echi, bile noli nawali ali echi poli, ali aboniko we majali mapoli mowili echona norirali. 35Bile raichali machinili echona narirali, je aniga "Jena ju nije ralala, Binoy echika jurami ju, namisa." 36Echali echi niyokili raicha, Jesusi asali bineli nira´a aboni kaggteli echi ayenacho emiko maporika riwali.37Jipiko echali rawe, aboniko tikinili echona jonsa rabo, ali we kabe ralamuli napawili echi yuga. 38Jena iba asali bile rijoi ayenacho wikabe ralamuli yuga echi binoi sinaka je aneli. Binerami, periko nesa nije ranala pe echibi niwa nije. 39Inesa bile aliwa echi echiriga ola echi binoi yuga ali ke saina wali sina kenookeva i ali ni machini runuwa echona chumuchi jonsa pe ke sine riwe ali we rusurika ikili. 40Nije echi ni werili aneki achi bineami achiriga machipanala chopi echiko ke omerali."41Jesusi nijeka jeanili: "Yemiko jipi pireami ke bichiwami ju ali we chati olami ¿chu kilini yuga ni asime yemi chú kilini nochama." 42Mapoli binoi echi towí mulube, ali echi rablo pali echona rile ichi ali nokerali echona we jiweraga ali Jesusi machi pali echi chati aliwa ali ku sawali echi towi, ali echiga ku iwiyali echi onola.43Echali aboni muchuwali kariga pe we neka ni we kanili echiriga olami onoruami echiriga kariga nopibiri ola echi Binoy, je aneli echi bineami. 44"Ariwesa jena raichali bakisa echona nakalachi: Echi rijoi nisaka iyarami echona sikalachi ralamuli." 45Mapali aboni ke namali echi raichali opolikami ni´li aboni ali echi aboini je machili mapuriga aniwani nili, ali chobiji abonia niwali magakuami echi rukekuami jena jiti raichali.46Mapoli ma owili riukueka nira nakupa maporika chika echi aboni niima ni walú niraa, echi aboni yuga. 47Ali Jesusi, ma ali machili piri nata echona sulalachi, mutuka bileka towi ali echali echona auche bilena, 48ali jeaneli: "Chuke bile naresa jena towi nije rawala jiti, ayenachi tami nare; ali chukebile tami naresa, ayenacho narema echi tami ju´uli echi ko nisa pi ta´a yemi yuga kariga echi ju ni walu."49Juani nijewali: "Binerami riwakili a bile echi mchi pami echi chati riablo muje rawala jiti tamuje ke naki´kili echiriga olam´a, echi binoi ke tamuje nakata." 50"Yena nakisi" jeanili Jesusi, "a chuke bile ke najisasa yemi yuga, echi ju yemi yuga."51Echali ma mulebe nili rawe ayenacho Binoy nili ku asisima, binoi winaralí pe we´ achinika simi echona Jersusalenchi. 52Binoy ju´uli bile nawesami echona bachami echi yuga, ali aboniko simíbaí ali mowili bileana uka pireachi samariachi ayenacho olasia kariga echi binoi jiti. 53Ali echi raramuli echona ke nareli mapoli Binoy winarali achinaka simia echona Jerusalenchachi.54Mapoli echi binemi Santiago ali Juani riwali echi binoi achaneli: "Jesusi, ¿nakimi nulabo echiriga rikinama bile naí echona riwigachi ali suwabama? 55Mapoli Binoy ku rowisa yonali. 56Aboniko ku simíbali echona auche bileana pi uka pireachi.57Mapali aboni sirali ma siya, bile jeaneli echi Binoy: "Nije mi najatama mapo echomi muje simiyare." 58Jesusi jeaneli echi Binoy: "ECHI KIYOCHU YENA NIWI KALILACHI, ALI ECHI CHULUKI RIWIGACHI JONSA NIWA ECHI ROSOLA ECHI BINOY RANALA RIJOY KE NIWA MAPO ECHOMI KOCHUMEA."59Mapoli Binoy jeanili auche bile: "Tami najati." Ali binoy jeanili: "Jesusi a na kawipe bacha simea a tosia a nije onola." 60Ali Binoy jeaneli: "Nakiwi echi suwiami aboni toma. Ali muje simiga echiriga raicha buchuwina Riosi ripa riwigachi atimi jiti.61Echiriga auche bile rijoi ayenacho chanili: "Nijeko najatama, Jesusi ni bacha nakiwisa jeanema ariosi echona bitichi pireami." 62Jesusi jeaneli: "Ke wesi, auche ma echi sikala echona ararachi ali ninasoka kuwaku ke ku nawama ripa riwigachi."

Chapter 10

1Jipiko pe Juba echi jiti namuti, echi Jesusi nakili auche jare, kichasa makoy ali echi ju'uli pe okua o okua niraa bachami echi Binoy yuga siniami pueblochi ali echona Simea ireli echi Binoy. 2Binoy anili: "Echi ichiruami wika ju, ali echi nochami pe kua nili. Ali echika tanisi echi rijoi wichami ju'ulala nochami echona ichirutachi.3Simika echomi buchi inesa, nije ko ju'uli yemi mapuriga bo'a nasipa echi basachi yuga. 4Ke tosa bolisí echi onomi, ali aka, ali ke suwirasa ke wesi echona buchi.5Chuke bilena kalirali mu'usa yemi bachako anisai'ini kaniraga nisa Je naí bitichi! 6Ayenacho bile rijoi kanila asisa echona muje ni kanilika wisabama echona echi yuga, ali echiriga ké nisa echi we yosa yemi yuga. 7Tibisi echona bitichi, ko'oka ali bajika mapuriga aboni kowá. Echi nochami we gala natarami ni'ima make naklisi echona bitichi auche bile ana bitichi.9pe chukebile pueblochi mapu yemiko mowi, ali yemi naresa, kosi mapu echi ochali bachami a yemi yuga. 8Ali Sawésa echi nayukami echona muchuwami ali je anesi: "Echi ripa atiami ma mulube a ti yemi yuga."10Mapali echiriga nisa yemi mu'usa echona bileni pueblochi, ali aboni ke narema, simibika machi mapo echomi kayechi ali chanesa. 11¡Echiriga echi wie echi pueblochi, mapo chukuba echona ronochi, tamuje biwali bachami yemí yuka! Ali machika echí jiti echí ripa riwigachí ati ami ma mulube ku inara. 12Nije ka chanema echali rawe, nisaka wabe kastigartami nima echona Soromachi ali echi pueblochi yuga.13¡Muje jiti, Sulalachi! ¡Muje jiti betsaíra! echi wé omerami yemi niwali echona tiro ali Siromi, aboni ku ala olama chabe jonasa echiriga asibajama echona napachaka ali napisaka. 14Ali nimare wabe Simarika Kastagartami echona tiro ali Sirani yemi yuga. 15Muje kapernaúm Echiriga natami wilisama echona riwigachi? ke, muje ni'ima rile patami.16Echi nami'ko yemi, tami nami echi ke namiko yemi tami kecho nami ali echi ko ke nami tami. ke tami echi tami ju'uli17Echi kichasi makoy ku sili we kanilika je anili: jesusi ayenachi echi riablo machi ku paki tamuje rawalati. 18Jesusi je aneli: "nije ko asali ineka echi riablo ichimi echona jonsa riwigachi mapuriga bila uki ranami ni'ira. 19Inesa nije ni yakini omerali mapurika rikema echi siño ali akoni, ali kariga omeruami echi riablo jiti, ke tasi omera risuola. 20Ke tasi kanilisi pi najati echi riablo aliwala echi nijiwama yemi mi na'na kanilisi yemi rawala chukusa echona ripa riwigachi.21Echali echi binoi we kanili ni walú echí aliwala alí jeanili: "" ni mi olima onoruami Jesusi echona ripa atiami ali ayenacho Jenai Kawichi, muje nasoli echi namuti Jena we ma machiami ali we natami, ali muje neriga isimi muje echi ke machimi mapuriga kuchi towi. Ayenacho onoruami muje echiriga naki nema"22Kariga echi namuti echiriga nili yarami nije onolati, ali ke wesi machi chika ju echi ranala echi bilepi binoy onoruami, echi ranala ali chuke bile echi ranala jusa nerama.23Ali kuneka echi bineami, Binoy aneli iwani niraga: "We kanilika auche jare mapu ritiwa echi namuti echiriga ritiwa yemi. 24Nije anema, wikabe echi nawesami ali reyesi echinili inenala echi namuti mapu aboni ritiwa, ali ke riwali, ali namasi, echi namuti mapu ali aboni namali",25Jena iba, bile binerami Juriosi, echi bacha uchuwami. Isili ineka isimoria jeaniga: "Binerami. binerami ¿piri olama nije echiriga ku chulubi bitelama?" 26Jesusi je aneli: ¿piri ati osuruatami echona sulachi? ¿Churika leeri? 27Nijewika binoy aneli: "Muje kalesa echi onoruami kariga muje sularachi, ali kariga muje aliwala, ali kariga muje jiwerali, ali kariga, muje natali, ali muje kalesa mapuriga muje jiti. 28Jesusi je aneli: "muje ko nijewali ga'ala, achinaga. Echiriga ola ali muje bitelma.29Ali echi bineriami, echiriga nilaga binoi jiti, je aneli a Jesusi: ¿Ali chika ju auche jare?" 30Nijewali Jesusi anili: "a bile rijoy asali rikinali echona Jerusalenachi ali jeriko binoi ichili echi chikomi yuwa, echi ni'ili iwerami echi napachali, ali pisoli, ali riweli pe mukumi.31Ali kesaña, ali bile saserate ritinali echona buchi ali mapuli binoy riwali, 32binoi nawali echona kawichi ali riwali, simirali ayenacho auche bilena33Ali bile Samarítano, mapolí rikinali, nawali echona binoi ati. Mapali binoi riwali ali simili ni natimali. 34Binoy mulubeli echi binoi ali echi chiniti buleli echona chiwali, roweka echi aseite ali chipuwami roeli echu yuga. Binoy ala kala rali echona echi binoi niwala bulito ali ku toli bileana kalirali ali tibuli binoi echi. 35Binoy echali rawe machibuli okua onomí, ali echiriga iyala echi kali niwami, Je aneli: "tibusa echi binoi ali chuke bi'iri suwabasaga mapoli nije ku nawasa, ku natetama.36¿Chuwira echi bakia, muje natasa, echí ni'ili bile projimo echiriga bimi ichili echi chikorami yuga? 37Binoy binerami aneli: "jena echi nati mami binoy echi". Jesusi je aneli "inesa ali olasa chigo riga".38Jipiko maporika echiko yenali echomi Binoy bakili echona pueblochi, ali bile muki riwewami marta nareli kanilika echona bitichi. 39Echiko niwali bile rijimala riwewami Maria, echiriga asala echona ronolachi Jesusi ali namali echi raichala.40Ali marta asali pe we karunili olaka nawaga echiriga rawa kowami. Echiko mulube li Jesusi ali aneli: "Jesusi, ¿ke wichi ni'ili a nije rijimala a riweli ola binela? 41Ali echiriga ane echi tami kuwiranala "alí Jesusi nijewika ali Je anelí echi binoi "marta marta, muje ko ati we chanilika maporika wika namuti jiti, 42Ali echirigabile namuti we nateami Maria binoi juli ni we ga'ala echiriga ke nima iyerami echiko.

Chapter 11

1Echiriga ikili echali Jesusi asali orara echona bileana bile bineami je aneli: "Jesusi tamuje binerasa orara mapuriga echi Juani binerali echi yuga bileami."2Jesusi jeaneli: "Mapoli yemike orarali anesi: 'Onoruami, nisa muje rawala jiti ala biwarami. Ali muje ripa nawasa.3Yasa chulubi rawe echi pani. 4Kuwikawasa tamuje chati niwala, echiriga mapo tamuje wikawabo echi tamuje ke wikawa ke nakisa mapurika chati olama.5Jesusi jeaneli: "¿Chika a yemiko maye nili bile amigoli nisa echi nili nasipa roko, ali echi nisa: amigoli, atanesa bakia pani, 6ma a bile echi amigoli nije niwala ma ku nawa echona buchi, ali ke niwa mapuriga nijewama binoi echi. 7Ali binoi asala echona pacha omerama a nijewa: 'Ke nukeme. Echi iyeri ma iyerita ílili ma a nije kuchali, ma nawika anije yuga muchi wi echona kamichi. Ke ati kalarasa ali echiriga ilisama ali ni yamani pani.' 8Nije mi ané, ati echiriga binoi ke ku wilisa ali ku yasa echi pani, muje niwali amigoli, mapuriga werali anisa pi yuga asisama ali mi yama chu iku naki echi pani.9Nije chiko riga ane; tasi, ali yarami ní ima asa, ali riwisare, michonasa ali ma irapama. 10Mapuriga kariga ralamali tasa ali yarami ni´ima ali echi ralamuli ku asa riwime, ali echi rijoi michona alí irapatami.11¿Chika onola yemi yuga bile ranala tasa bile rochi, ali yama bile siño alí echiriga bile rochi? 12¿Echiriga tasa bile kawali, iyala bile Akoni? 13Mapoli, ayenacho yemiko mapo ke ga ala nisa mahcini chorika iyama ga´ala echi namuti a chi kuchalí, ¿mi naní a onoruami mapu ripa riwigachi atimi yama echi binoi wigala echi ata´ko?"14Mapu ma ali, Jesusi asala machibu bile rablo, ali nili ke raichami, nisa mapuli binoi rablo machi pali, binoi rijoi ke raichami nili raichali. ¡Ali echi ralamuli muchuli wekanika! 15Mapuli a jare ayenacho ralamuli je anili "Binoy machipá echi chati rablo echi Belsebú echi balubela echi chati rablo."16Auche jare nerali ali a´ali echí Binoy a bile riwitami echona ripa riwigachi. 17Ali Jesusi machili echi natali ali aneli: "Kariga echi bachauchuwami ke ga´ala nisa echiriga chopi rika ke ga´ala nili, ali bile kali rogonarami nisa chopi rika wichime.18Ayenacho echi riablo echiriga rogonarami ju binoi ali wichime, ¿mapoli echi jiwerami chulubi nima? Mapoli yemiko ani a nije machibuli echi chati rablo echona Belsebú. 19Ayenacho nije, machibuli chati rablo echi Belsebú jiti, ¿chika jiti echi natami machipa? Jena jiti, aboni nima echi yuga nulami. 20Mapoli ayenacho nije ma machibuli chati rablo ayenacho binoí nakusali jiti Diosi mapoli binoi jiwerali echi Diosi a nawali a yemiko yuga.21Mapoli bile rijoi we jiwerami mapo echi ati ni kalariga tibu echi binoi kalila, ayenachi binoi niwala ni gala muchiwi. 22Mapoli echali bile rijoi we jiwerami mupamama simirili, binoi rijoi, we wakami nili ma iyeli, echi biwarami echi rijoi, ali echí chikoli echi kariga echí níwali. 23Binoy ke ati tami yuga, ati choopi nije yuga ali binoi ke ku iyena tami yuga.24Echali bile iyala ke raichami machinnali a bile rijoi jiti echi iyenali mapu echomi kawichi wakicheli ilíli ali ajali kami wisabama. Ke riwali ke wesi aneli: 25'Kusimení echona bitichi mapo ona jonsa nawali.' Mapu ku nawali ati mapurika jena riwali bitichi pichita wilili ali we ga´ala. 26Echali simi ali pamare echi binoi iyala echi binana ke gala nili chopi rika nili ali kariga echiko simibali a píreli echona. Ali, echi buchuwi juba a echi rijoi chopi rika ke ga´la."27"Mapoli echali binoi jeaneli a echi namuti, bile muki olali ali niyoli auche jare ayenacho wakabe pagotami ali jeaneli a binoi: "We kanilika echi ropala echi mi ranali ali mi iyali echi chimuli echi mi ochebili." 28Ali Binoy aneli: "Ma gala, we kanika echi aboni mapo namali echi raichala echi Diosi katiwasa."29Mapoli echi wikabe pagatami napawili mapo wikabe raramuli, Binoy ma owili je ania: "Jena jipi ocherami we chati olami. Asa bile rumi, a bile ko ke bijiri romí nima iyarami, ali nili echi niwali Jonasi. 30Ali echika maporika Jonasi nawali bile iyerami echi ninivitas ali echiriga echi rijoi ranala ayenacho nima inertami jipi pireami.31Echi bacha chikuwami echona surchi wili sali mapo kastigarma ayenacho rijoi jipi pireami ali echi kastigarma binoi nawali we mika jonsa nawali jenai kawichi nansia echi we gala natami Salomoni, ali nesa bile walu echi yuga Salomoni jenai ati.32Echi rijoi echi ralamuli sinibi pireami sima echali juba rawe ayenacho jipi pireami echi ralamuli, ali echi kastigarma nima, echi aboni ku wikawali tali mapoli nawesali Jonasi yuga jenai ati.33Ke wesi, omeri echi raje a bile machilikame, ali ochali a bilena nasoka, ali rile a bile kajanachi, ali maporika a bile pe we ripa ayenacho kariga mapu jiti mowi ko gala machilama. 34Echi busuli ju rajé ami echona sapala mapoli echi busuli gala isisa, kariga binoi sapala asisa buchuwi echi rajeami, ali echali echi busuli ke gala nisa, kariga binoi sapala ati buchuwi echi wechona wilili. 35Inesa, gala anaka ayenacho echi machilikami ati, ke nisa wechona wilili. 36Ayenacho kariga muje sapala ati buchuwi echi raje´ami ke bijiri ju buchuwina echi wechona wili´li echali kariga muje, sapala nisaka a bile raje´ami mapo machiliju machilikami maporika muje jiti."37Echali binoi ku sunuli a raicha, a bile fariseo ali atanali a binoi ku kamereli echona bitichi, echika a Jesusi bakili ali asibali echona mesachi. 38Ali echi fariseo ni cha ninilka echi binoi bacha ke panisa kawali sikala.39Ali binoi Jesusi je aneli: "Jipi ko ayemike fariseos, ga ala pabasa echi pachani echi plato ali moba yemi yuga wechika wili yemi. 40¡Yemiko rijoi ke natami! ¿Echi niwali echona pachana ke niwali pa moba? 41Iyasa echi rusuti mapo ati echona pacha ali ke kariga echi namuti echiriga biwarami nima yemi.42Ali, ¡iniru a yemiko fariseos!, churikare echi riesme niji yemi ali chuke bile sakala echona machi niruwami echiriga ke ola mapurika aniechi Diosi kalekami ni werika olakami nigala kalekami Diosi ke riweka auche jare wekabe alowami echi chiko.43¡A niru yemiko fariseos!, mapurika yemiko a kale bacha isiwami echona sinagogachi ali sukurabo ni kaleka echona laplasachi. 44¡A niru yemiko!, mapurika nisa ko chiwechi ke oserachi, a echi ralamuli simibali echi yuga ke machika."45Ali bile binerami echi Juriosi bacha ochuwami a nijewali a Binoy ali je aneli: "Binerami, je anili tamuje chu ane." 46Jesusi je aneli: "¡Ali niru a yemiko, binerami ayenacho balubela! Churikare otonala echi ralamuli we ke omertami otowa yemiko ke bijiti otowa echi biteami mapu yemi niwali nakusali.47¡A niru yemiko!, maporika niwali chiwechi echi nawesami echi rusi olali kowali tamuje ali echiriga olali echi chabemi echi milali. 48Ayenacho a echi mapo riwali ali natali a echi niwali ayenacho chabe ko, churikare echi niwali echiko miyali a echi nawesami, mapu chiwechi yemiko niwali nili echona chiwechi.49Jiti ko ati chiko echi we kanikami echi Diosi anili: 'Echi julama a echiko nawesami ali apostoles, ali echi najata isirali ali milimea ibili echi aboni.' 50Jipi pireami echi chokila nima kariga echi wilenali echi nawesami mapuli chukuchi jonsa jena kawichi binoi owili echona jonsa kawitachi. 51Echona jonsa echi ola Abel, a echi ali Sakarias, ali nili milirutami echona bachami Diosi kalilachi. Echiriga mi anesa yemi jipi pireami nima echiriga nima olami.52¡A niru yemiko binerami juriosi bacha ochuwami! Mapurika yemiko ma wijerami nisa echi machiwami yemiko ku mo´usa chopi rika, ali ke riskusa echiko chika asali echona yemi ke mo´usa ali ke nakiwami echi mo´uwako."53Juba echi Jesusi simili echona jonsa echi osami a echi fariseos ali echali ali iyonali wikabe namuti jiti, 54echiriga chapibo ruya aboni raichaga.

Chapter 12

1Mapoli ati, echali mili pagotami mi muchuli nawika echiriga natapa gali nakupa Binoy owinali Je anesa echi bineami ni bacha ali kariga: "gala naka lebarura echi fariseosi jiti echi we kaleami.2ke niru bijire ke omertami ine echiriga inertami nisa ali ke bijire. nasotami ke machibo. 3Echirika chu ke bile chanesa a echi machilitami nisanatami, ayenacho rejeami, ali ko raichali echona nakali echona nasipa echi bacha, echiriga anirutami nima echona asoteachi jonsa.4Nije chanema a yemiko nije niwali amigoli ke majasi a echiko mapo milali binoi na-pali , ali juba a echiriga echi ke niwa ke jiri mapo olama. 5Ali nije echi ruwemare a yemiko mulube echi chika maga ali magaka a echiko chika, juba echi milali, niwa omerika mapo pama echona rile ayenacho, nije chanema magaka.6¿ke ralinea mali chuliki echi oka kuchi wenomi? ke cho bijiri a echiko ke wikarami nima Riosi jiti. 7Ali abile kariga echi kupa echona mo'uchi nili tararami. ke magasi, yemiko we nateami ju echi wekabe choluki yuga.8Nije chanema echi ko nawesi bacha mi ralamuli yuga, echi rijoi ranala ayenacho nawisami bachami angelesi Riosi niwali. 9Ali echi ke michoyore bachami ralamuli yuga ayenacho ke machiruwa nima bachami angelesi Riosi niwala yuga. 10Chuke bile mapo raicha bile raichali mapo echi niraga ranala rijoi, nisaka ku wikarami, ali ayenacho echiko wekaleami echi nira'a binoi wiyala, echi ke nisaka ku wikarami.11Echali toli kecho echi Sinagogachi, echi bacha uchuwami ali echi balubela, ke chi inilka echiriga echi maporiga raicha nimima mapo animereli. 12Mapoli binoi echi wiyala bineraba echila rawe churikari anemareli,13Echali a bile ko ayenacho wekabe je aneli a Binoy: "binerami, je anesa a nije rijimala tami ruwesa echi nasipa rojansa nije yuka". 14Jesusi Je aneli: "Rijoi, ¿ Chika echi niwali nije rojanami muje yuga maporika nije jiti? 15Ali Binoy je aneli: "Tibuka a yemiko katiwasa a kariga chati natali bitelama bile rijoi ke echiriga jiti bitelama.16Echali Jesusi Je aneli bile ruweka, je anika." Echi kowi a bile rijoi we niwami niruli echi wichirutami, 17Ali binoi we natali, Jeanika: ¿a nije nisaka, a nije ke niwa a bile kawi a katiwakami echi wichiritami?" 18Binoy aneli: "Echi ju a nije olama, nije kajuma echi kaliwakami echi sunuka ali niwanana auche bile walu ali echona muchuwana echi sunu auche jare karunti. 19Nije chanema a nije aliwala: "iliwala, niwa wekabe mapo niwa katiwarami ayenacho wekabe bami, wisabasa kili kosa bajisa kanilika.20Ali Riosi je aneli: "Rijoi ke natami, Jipi roko muje tarami nima muje aliwala ali kariga katewali ¿chika nili nima? 21Echika ju chuke bile mapo katewa ayenacho chopi rika ali ke ju we niwami bachami echi Diosi yuka."22Jesusi je aneli ayenacho binerami: "jiti ke chanema a yemiko, ke chi inilka mapurika bite, mapu komea, a mulube ayenacho maporika muje Sapala, echi napachala. 23Mapurika echi bitekami echi ju binabi echi kowam, ali binoi Sapala echi ju binabi a echi napachala.24inesa echi chuliki, echiko ke wichami ju tapi owiwami, echiko ke niwa katiwakami echona pacha, echi Diosi iya mapo komea. iwenateami yemi echo chuliki yuga. 25¿Ali chika a yemiko maporika ati echiriga we ninala echiriga bitere je naiba kawichi? 26Ayenacho juba yemiko ke nili omerali mapo olamareli a echi namuti pe ta nili ¿churikare we chanili auche jare jiti?27Inesa echi liriosi, mapurika echiko ocheri. Ke nocha, ke cho usu chofiji chanema, Salomoni echi kariga niwali ke echiriga ke ocheli mapurika echi niraga. 28Ayenacho Diosi, auche echiriga ola echi sakala kawichi nirumi. Mapo Jipi niru ma ali mali echona ragachi binana iyarama nima yemi, pe ta bichikami?29Ke agasa maporika kamea reli, ali mapurika bajima reli, ali ke monasa . 30Mapurika kariga echi Jena iba kawichi pireami ine echi namuti, ali echi onoruami machiya a yemiko no ale echi namuti.31Ali asa echi Riosi, ali kariga iyaraninima. 32Ke magasi, pe kua, maporika echi onoruami ati we kanili echi iyame ruwa yemi echona ripa.33A ralinewasa mapi niwa ali iyasa mapo echi we rusiti. Niwasa echi bolsi a echi chiwiri ke siwabi, mapu bile chikorami ke mulema ripa riwigachi, mapurika ke nisa ocherami ke muleli ali ke bile chujutami, rusu olama. 34Mapurika komi echi tibuma ati, echona isimea chokio echona sulachi.35Riwesi echi wili nili sipuchi asimea bachama echona korechi, ali riwesi a echi rajeami echi wilimi rajera. 36Ali nisaka mapurika echi ralamuli mapo muchuli buwe a echi binerami nawasa echona omowalachi echi niwikachi, mapu binoi kawasa ali wichanasa, aboni ne napusa irapama echona iyechi binoi.37We kanika a echi ko nochami a chika binoi onoruami ali riwali galarsa mapuli binoi nawa. ni bichiwa chanema wichama bile sipuchi napachala ali ayenacho kalichi, asinala nulama echiriga koporuya ali nawama rewisia. 38Ayenacho binoi onoruami nawasa echona auche sine nasi pa roko ayenacho wechonachi, o ayenacho a basia chokeimi inesia, ali echi chokuli echona listachi, we gala rujumea we kanilika echi nochami.39Wika a bile machisa echi, ayenacho binoi rijoi echona bitichi biteami machisa echali nawa echi chikorami binoi ke nakimea, echona bitichi. 40Muchusi galarga muje chiko, mapurika yemiko ke machisa Jipiko mapoli binoi ranala echi onoruami nawama.41Pegro je aneli:" Jesusi, ¿echiko echiriga je animi rume bilepi a tamuje o chiko a kariga? 42Binoi Jesusi je aneli: "¿Chika ju binoi we gala ali olami pe welua o chika echi rijoi ochama bacha auche jare nochami yuga echiriga iyamoruwa mapoli no' ale. 43We kanika echi nochami, a chika echi rijoi ko nimare olamare echili binoi ku nawa. 44Ni bichiwala niraa je anema echi binoi ko ochema a tibumi echi kariga echi nawamare.45Ali ayenacho echi nochami je ani ni sulachi niraa: "nije niwala onoruami pe teli. isima ku nawa, ali nochami, ali ma kowali ali ma bajili, ali ma rukuli. 46Binoi rijoi a echi nachami ku nawama a Sine rawe mapoli binoi ke ku buweli, ali a bile orachi echi binoi ke machi, ali ke sikereli pe ta niraa ali riweli echona binoi a bile kawitali mapu gala olami nili.47Binoy nochami, ke machili echi mapu aniyare a echi rijoi ali ke agala galarsa asali olali echi natika mapo anisa, nisaka pisotami pe wika nira'a pisoli. 48Ali binoi ke machili, niwala namuti kega ala nili echi pisoka, nisaka ri misatami, pe niraa pisoli. Kariga echiko a chika pe wika niraga, wika niraga nili, ali chika yuka kanili pe wika, aboniko echika ku tanali a pe winabi echi binoi.49Nije ko nawali echona pasia naitali mapurika echona pasia naitali mapurika echona kawichi, ali churikare echika nakisa. 50Ali niwa pakikami nima pa pakorami alii echiriga nije asisa echika nisaka ma sebali!51¿natasaka a nije nawa a pasia kanili kami echona kawichi? 52Echika a Jipiko a bachami nisaka mali nira bile kali rajonarami, bakia ralamuli o okua niraga ali okua ralamuli a bakia yuga. 53Abonike muchuli rojonaka niraa: onola yuka towi, towi ko yuga onola, iyela ko yuga tiwe ali tiwe ko yuga iyela; isila yuga mo'olila ali yuga isila."54Jesusi chiko je anili a echi wekabe: "mapuli yemiko ritiwa a bile noli wilisame echona rileka, yemi chaniya we sapuka: nawama wikui ali echiriga ikimea. 55Ali echali echi wika echona surchi ati puchika, yemika chinya: nisaka a bile ratakami kulusika ali echiriga ikimea. 56Hipócritas, yemiko machisa echiriga raichama echi nirá echona kawichi ali echona ripa riwigachi, ali ¿mapurika echi yemiko ke machisa churika raichama echi yemiko ke machisa churika raichama echi echali nisaka?57¿Churikare ke echiriga nisaka ke a la nisa echiriga yemiko chapirika? churikare echali yemiko Simibalí echiriga arbersario kecho echi echiriga nili. 58Echona buchi niwa bile jiwerika echi echiriga ola echi muchisa echi yuga binoi, mapurika echi ke echi chapisa echona binoi jues, ali echiriga echi ayenacho echi jues ke iyasa echi bulisi, ali echi bulisi ke pasa echona mowakachi. 59Nije chanema, yemiko ke sine ku niyupama echona jonsa mapurika ku natetasa pe wika wenomi niraga.

Chapter 15

1Wikabe nipami ichi wanomi auche jare chati olami isiga nokali echi Jesúsi yuka kipumuria echi Binoi. 2Okana ichi fariseos ali asami raichali na kupa ichanika: "Jena rijo naré chati olami chati olami ali ayenacho koa echi yuka."3Jesúsi raichali Jenali binerali aboniko jeanika: 4"¿Chika yemi ali niwasa bile siento bowa ali cho wikawasa bile echi ke riwesi echi kimakoy ayna kimakoi bilena chakena alicho kuriwisa. 5Alicho napali kuriwisa binoi ku chapili echona motochi ku matoka ali we kanili.6Nopali binoi ku simili echona bitichi napabuka echi amiguala ali mulube pireami echaneka: 'Kani lisa tami yuka ayenacho manku riwali nije niwala bowa ikami. 7Nije nimi chane wábe minapinirulima kanilkuami ami ripa riwigachi napali bile chati olami echi kunatasa, minápi echi kimakowi kimako ralamuli we gala napi ke ku no alemi wikarami ni´ima.8Ochiko riga, ¿bile muki napi ichi niwili makowi onomi biwarami echiko wikawasa bile onomi ke rajesa ali asa ni la naka napuyenasi riwisa binoi. 9Napali ichi ayena kuriwali echi onomi ichi bayeli karika binoI amiguala ali ichomi chaneka: "Kanilisi tami yuka ayenacho ku riwaki, echi onomi mapi nije ikawili. 10Echiriga nije chane yemi. Nirú kaniluami echona bachami echi angelesi ali Riosi bile Jiti chati alami ayena cho ku natasa."11Ali Jesúsi jeaneli: "Nibichiwali bile rijoi niwili okua towi, 12echi mina bacha ocherami towi mina bacha ocherami towi je aneli binoi onola: 'Keni onó, tami yasami jipi karika.' Nijeni niwála echi kawi, auche jare kariniti ali echiriga olali echi binoi rojanali echi kawi echi aboni yuga.13Keme ili rawe pe waliwachi échi towi rakoli karika nopi ichi niwala ali simili mapariga bilena paisichi mikabe ali ichi ko suwabalí binoi niwali wanomi ralaka karuniti napi echi ke no aleli echiriga suwabili ichi wanomi bile wikabe kaniti ralaga. 14Echiriga mapali ichi binoi suwabili karika niwé wala lowakoami niruli echona palsichi echiko owinali ni noále.15Bi'noy simili ali asiá nochali bilena siwirachi echona paisichi chika juli´ bilena kampochi noporika kowisia echi kochi. 16Ali binoy nikanilika nili konala echi Rakala echi Rakeami napo ichi kochi kowasili ali kewesi yali kebiri kowamí.17Echiko nikanilka nili konala echi rakala echi algorrobas nopi ichi kochi kowa sili ayenacho kewesi yali mapi komea. 18Nije ku simea jenaiba nije onola ichanema: "Ono nije chati ripa riwigachi muje riwali. 19Nije ke nilaju nisa kalerami muje ranala tami niwasa nopirika bile muje kuirami.20Ichirika bino ranala towi echirika kusimili ali nawali onola yuka echirika mapirika abile bino asali mika ichi onola riwali nikanika simili ali maka echirika kulusili ayenacho chumili. 21Bino ranala ichaneli binóko: "Onola nije chati olali echirika bino riwigachi muje busilajiti nije keju nigala nisa muje ranala.22Bino onora bino jeanili echi kuirami: 'Akinatosi wé sapuni echirika nigala nápachali. Ali úchesa echi binoy ali uchesa bile anillo echona sitalachi, ayenacho uchesa akarachi echona ronachi. 23Alicho akina pasa echi wasi minapi sapeami ali milisa. ¡Omowabo ali bile fiesta! 24Echiriga nije ranala mukuka asali ali jipiko ati akami. Binoko asali ikaka. Ali jipiko simili kuriwali ali echiko owinali omawa.25Jipi binoy ranala walula asali machi bilena wipo. Alicho nawali echiko muliwili echona bitichi binoka namili tami ali awimi. 26Binoy balleli abi le echi nochami echirika rukeli´ piri´ namuti omera oloye yenali. 27Binoy kuirami echirika anili échi: 'Muje rijimala ku nawali echiko bitichiku muje onola ali milali bile wasi wabe sapeami napirika ku nawali nibichiwali.'28Binoy ranala bachala asali weyoka ke bakili, bino onola machinili echirika bino. 29Echiko towi walula echiko raichili jeaneli bino onola: 'Nibi wikabe bamiwali nije minasimili muje yuka kesine, 30napirika chukiliki echi towi chika suwabali birela mujeko chati olami nili, muje milali nopirika bile wasi wabe sapeami.'31Binoy onola je aneli echi towi: "Mujé chilubi asalí tamiyuka ali karika nije niwali echiko muje. 32Binoy nili niwali napirika tamoje amawali ali asisa kanilika, echirika ku nawali rijimala echiko muka asali jipiko atí akami echiko asali ikaka ali jipiko nili kuritiwali.

Chapter 16

1Jesusi yenocho chaneli bino binerali "niruli bile nibichiwali rijo wabe niwami chika niwi bile tibuami ayenacho asali tibua asali chigo. 2Echirika echi rijo wabe niwami bayeli echaneli ichi: ¿Piri ju jenali Piri nam'li mojejita? tamiyasa bile raichali chorikare moje make omeri nila tibuwá.3echi tibuwami chaneli chikorika. ¿Piri olama njeke napirika matami yenali nochali napirika nije tibumi? nije make niwini jiwerali napirika suwabama riwelami. 4Nije ma machi piri olama napali tami yesa echi nochali echi tibuami echi ralawuli na kiwali bakimea bitichi.5Echiriga echi tubuami bayeli ibili nira echi ikami ibili rukeli nibacha. ¿choiku tami wikemi tamijita? 6Echiko chaneli echirika tetasa echi asetite olibo echirika aneli. Chapili napibino tarali asibasa supuni ososa mali samoko. 7echiriga echi tubuami chaneli ajare: ¿choiku muje iyaye? echiko chaneli bilesieto tetasa echi harina echiko chaneli kukalarsa ala ososa.8Echiko kaleli chapiíi tibuami napirika nili echiriga ichi ranalá ichijita nai wichimoba minapi ju. 9Echirika anelinisa amigo ala napirika wanomijiti.10Chiko ju nikala peuka ju bichiwami ayecho wikabe nije a machi kanilami ukuaju ichiko kanilami wikabe. 11yemi kenisake nichibichiwami nesa wanomi nikanilika ¿chika mi bicnisa ni bichiwali nira? 12echiriga yemi kenisa nikai? achebile rijowi ¿chika mi yama bino?13Kebile achebile amerima alotiwa amerma okua nocha echirika make kalema bile achebile kalema achiko riga nisa olasa bile makenije olama ochebile. yemi ke omeri oliwa onoruami achiko rika.14Jipiko echi fariseos chika kaleli echi wanomi onamili karka jenala jiti echiko. 15Echiko chaneli jare: "yemi nema echi busila jiti echi pachana sulachi. Echirika ralamuli niwi.16Bacha chukuami binerami asali nopali juani nawali echali rawe ripariwigachi josa onoruami raichali echirika karka ni iwerali ala simiba buwe najatia. 17Napirika minapi kanilka ju simirsa ripa riwigachi ayenacho echona kawichili abile.18Karka echi napirika riwesa bino upila echirika kunesa achebile wabechati ola ayenacho kunesa achebile riwerami bile kunala wabe chati ala ayenocho kunesa achebile riwerami bile kunala wabe chati ala.19Jipikoi niruli abile rijowi wabe niwami chika asali niwili napachala wabe suweti echirika wabe kanili chulubi rawe. 20Sine rawe asali Lazaro asali echona yewachi. 21Echiko kanili konala napiiri rujili echona mesachi echi rijo ochejare ichi rijowi achejare echi kochi chamika22Echirika echiko mukuli ayecho chapika toli echi ongeles echirika echi abraham. Echi rijowi wabe niwami ayenacho mukuli ayuenacho totami nili. 23Echi chabe asali risua a nili bino busila jiti riwali echi Lazaro echirika24Echirika echiko sinaka chaneli onala echi Abraham. Echiriga kuirasa akina Julasa echi Lázaro echirika omerama samecha kuwala echi makusala echi bau ni rulakami nije chamelchi napirika nije weni balache.25Napirika Abraham echaneli: "towi nati moje aliwala nareli muje karuti ala: echi Lázaro echi chikoiri karuti chati napirika jipiko ati. 26aminapi karka jenalia nnnbile walu nili niala olarami napirika echi naki simirma echona jiti kemi omerama oloya kewesi ju napirika omerma echona josa ayenacho tamoje.27Echi rijowi wabeniwami chanili echirika michane moje onola Abraham echirika julasa bitichi nije onola bitelachi. 28Echirika nije niwi mali rijiwala echirika echiko omerma echirijiti echi Jarejiti achiko akina simasa jenaibajiti.29Echirika Abraham chaneli: echiko niwi moises ayenacho ichi binerami ariwesa napirika mnamisa echijiti. 30Echi rijowi wabeniwami echiko aneli: "ke onola Abraham napirika jare nisa echijiti jenalia echi sukami. 31Echirika Abraham echirika aneli echiko ke namsa echi Mosesi echi Prefetas kecho nisá.

Chapter 17

1Jesusi anili echi bineami: "Ayenaju bichi wuli mapuriga nirulimare namuti mapu ikiboare chati olowam, ¡aniru chigasiti nosipi chigainará! 2Minapú halá, nima hechijiti bilerrite mata nirá niwarami nisá echiriga ucherami, nisa nolerika nujé kutachi mina echi bina echiriga paraminisa bawechi, jubaku rowikami.3Ala naka nisare, muje rijimala chati alasa, ku wikawisa. 4Mapuré chati olasaga mujé yu wá kicha nira sine rawe mina ochechosine kicha nira muje yuá, jeanika: 'Tami ku wikawi mujeku ali ku wikawabo.5Bimeami jeanili rejoi: "Minabo wasabi echi leoami." 6Rejoi jeanili: " Yena misakami bichilawami. Mapurika bile rrahola mostaza, mojeko echonime jena roja.7Wamina, ¿chiga mapu rika, mapuaniware echiriga niji wama bile nochami sarami alica ayenucho bowa tibemi; nasa echona bileana jonsa ku nawasa echona wipo akisasimi we sapuka wamina asaga kowal? 8Ke echiriga anema jená: "¿Tami niwisare namuti mapuriga nije kome, wamina uchesare bile puli nolerika muje umilachi, womina tami rowisa mapali nijé sunisa kowai ali ayenacho bajii, wamina muje kome´ wominá bajisa?9¿Ke bile natetara yama echi nochami wamina jena niwali naenoti mapu nuleromi nili? 10Echiriga ayena muje mapali niwasa kanika mapu anerami je anisi tamuje ju nochami bi risuti bilepi echi ola tamuje ola echiriga'''11Mapu ikili mapali echi bile simia narili Jerusalenchi, binoiko simira inarili mapomi rigeachi samariachi ayenachi Galileachi. 12Mapali bakili echomi pireachi echona riwali makoi ralamuli mapú nayokami nili wamina rojaka mikabe binoi yuga. 13Ni weli sinaka raichaga jeaneli: "Jesusi, Bineriami, notimasaremi tamuje."14Mapali echiriwali, echi jeaneli: "Simibaka wamina bachamichi walubela yuwa." Wamina ikili piri wamina simiba, biwarami niili. 15Mapali bile echi riwali ku sawerami nili wamina chipoka ilirali kuliká asii kanilika onoruami yua. 16Wamina chokobaka, echona Jesusi ronolachi walu natetara iyabo. Echiko nili Samaritano.17Onoruami nijewika, jeaneli: "¿Ke sawarami nili echi makoi? ¿ 18Komi muchuwi echi kimakoi? ¿Ke niruti chojare chu rikare ke ku rowiti natetara yasia onoruami, pi jena ke nai biteami? 19Echiko jeaneli: "Ku wisika, wamina. Moje bichilwami mojeku mi sawali."20Rukeka isili echi bariseo, mapali binoi walubela onoriami ku nawamare, Jesusiko jeaneli: "Binoi walubela onoruami ku nawamare kebile neritami ni´imare mapu rika tamuje ke bili machiboare. 21Kecho echi aboni echani me: '¡Nesa jenai! ¡Nesa echomu!', Inebo, wamino binoi walubela onoruami ali echona yemi yuwa".22Binoiko jeaneli echi bineami nolinamare mapali yemi riwiboare inebo bile rawe ranali echi rijoi, lebili riwimea. 23Wamina jeanemare yemi: "¡Inebo, echona! ¡Inebo jenai!' Kebile buwasi o najatika jubami júmika. 24Mapurika mapali úkuwi rajina isimi mapali ni, iwi bilenomi ripabe riwigachi, echirika Riosi ranala nimá echali rawe.25Wamina bachako binoi we risuti olami niim wikabe namuti jiti echiriga kei kalerami echi jipi pireami jiti. 26Chorika ikili echali rawe Noé biteachi echirika ayenacho ikimea echali rawe. Riosi ranara. 27Aboniko kowali, ayenacho bajili, ali napawili, wamina iyarami nili napawikuachi, mapali Noé pacha bakiali arkachi, wamina ma nawali walube bawirali, karka namuti, suwabali.28Echirika binoi churika ikili mapal;i Loti biteli, aboniko kowali, bajili, ralaka, nokali ralineka, ichaya, aboniko, echirika Olali. 29Mapali rawe Loti, machinili echona kawirali soromachi ripa ukuisali echi rajami rujili echona ripa jonsa karika suwabali.30Jubá, chiko rika ikimea jeani echali rawe rijoi ranara echiriga ku ineritami ni´ima. 31Echali rawe kie nakisi wamina echi atiko ripa kalirali rikinama machipasia binoi nila echona kalirili. Wamina ke nakisi chika mapu echi ati bileni wipo ku nawama.32Natasi echi upila a Loti. 33Echi ako biteluami binoi biteluami wikamaré wamina chika wikasa binoi echi biteluami niumare.34Echa, nemani echali roko riga nima torowami wamina chubileko ariwerami nima. 35Nirulima okua muki molinachi uchuami mojana abilechoko toruami niima, abilechoko chariwerami ni´ima. 36Nirulima okua bileni kawiral, bileko ma´a tomea abilechoko chariwema.37Aboni´ko ruyeli jeaniga: "Komi Jesusi?" Wamina jeaneli: "Kumi yena nirú bile ropo ropokala, echona ayenacho napawika nokomea wilu. "

Chapter 18

1Echiriga ruweli bile tá namuti aboniko mapuriga sinibi olasare orara, owamina kebile, siweka, 2jeaneka: " Niruli bileni wikabe pireachi bile echi bacha chukumi kebili majali Riosi wamina ke ala, olali mapuriga jare pagotami yuwa.3Niruli ayenacho echona wicabe pireachi bile kunamami, chika nira´a inarali echi bachia chukuwami yua jeanika tami kuwirisa katewa raichali mapu echi tami sayerimare.' 4Pi telipi nira´a simirasa nira´a echiko ke kalarka asali´i mapuriga kuwirma: 'Wamina kebiri majali echi Riosi ayenacho kecho majali echi ralamuli, 5churiga jena kuna mami tami ya´a echi ke kaniluami echiriga kuwiesareni kalara, wamina ketasi tami nasinali yama chulubi akina, mi yena simi tami yuga."'6Wamina echi Cristo je aneli: "Namisare echi walubela juesi ake ala olami jeaneli. 7¿Riosi ko kiebili lisima echi kalarama papuriga binoi chapili mapuriga tanika nokami aboniko kuwima echali rawe wamina rokosi ¿ni ilisima binoi? 8Nijeko jeanema olama kalarima we sapuka echikorika mapali echi ranala echi Riosi ku nolinasa, ¿nibichiwali, nira´a riwimwa echi bichilwami jena kawirili?"9Wamina echi ayenacho raichali jean namuti jare mapuriga muchuwali ni asi walabela nira ni alabela a pi kawelika nokali cho jar´e ralameluli: 10"Okua ralamuli kimika nokali templochi orar, sia, bileko nili bariseo wamina chubileko nipa, ami mapona kariwekoachi.11Echi bariseo, wilibali orarisia mina orarili namuti binoi nira´a: 'Riosi, nijeko walu natetara mi iyá wamina nijeko ke chirija ju mapuriga chí jare mapuriga jena nipami. 12Nijeko ayunari osánira´a tarali. Nijeko iya´a echi onomi mapu karika echi ki nateliwani.13Echi nipami wanomi wilika echona mulipi ke bi´iri wilisilibinoi busila ripa riwigachi ke wine naga wamina ochoka isili binoi ropokala jeanika: 'Riosi tami natima nije chati olali.' 14Nijeko jeanema yemi aboni, jena ralamuli ni ala´a wikarami nili auche bile yuga chuke bile nochika echirika echirika risuti nima ni'´i natimari."15Echi jareko ayenacho toka nakali kuchi kuruwi, mapu riga echi chapime, wamina mapali bineami riwali jena ali na, awali. 16Wamina Jesusi echaneli jeanika: "Nakisare echi kuchi kuruwi akina simi, ma kie sulisi, Echi ju Riosi niwala. 17Ni bichiwali nira´a je animeani chika naki kie narama echi ripa ati mi Riosi nopiriga bile ta towi ke bakime.18Bile ni bichiwa walubela rukeka aneli jeaneka, jalabeala bineami piri omerika alaka, ¿alabela bineami piri omerika alka olaya ali niwa sinibi biteluame? 19Jesusi je aneli ¿chirikare tami riwaya anemi ala´a? Ke wesi ni a la ju pi´i bilepi onoruami? 20Muje machi echi Riosi Raichali ke wika opesa ke milisame, kie chikosaremi, ke kaleka raicha gala olasa echi muje nola ali ayenacho muje iyiela ayenacho. 21Echi siliame je anili: "Nijewaka karka namuti mapali jonsa rawe kecha me ocherame nili nije.22Mapali Jesusi namali jena´a jeaneli: "Bile namuti yo kare olaserami ralinewa karika namuti mapu niwaremi yasa muje map echi risuti ali nima. Muje nima wikabe namuti echona ripa riwigachi akina simi tami najati." 23Wamina mapali echi rejoi we niwami namili echi namuti echi binoi we monali echi binoi we niwamí nili.24Wamina Jesusi ineka we omonka jeanili we nochili map echi jare we niwameju, bakime echona ripa riwigachi. 25Echi waminani kanilika ju bile kameyo bakime echona bile icha´a busilichi wamina we niwame bakimea echona ripa niwigachi.26Jare namika nokali jeanili: ¿Wamina chika omerima ku niyuma? 27Jesusiko nije wali: ''Echi namuti mapi echi yena ni omera tami ju jare ralamuli mapu echi kanilika ju onoruami jiti.28Pegro jeanili: "Echirika tamujeko aiweka karika tamuje niwa tamuje waminabi najata." 29Jesusi wamina jeanili: "Ni bichiwa nira´a jeani kie niru bile keriweka isili kali. O upita orijimala ayenacho onola, mina kuchi ni gara ecchi jiti nipa riwigachi. 30Chika ke chapimere wikabe waminabi jenai kawirali echona ripa juba raweku karka rawel.31Wamina echi napawika echi makoi okua jeaneli echi jeanili echi abani: "Inebo simabore jimisia echona Jerusalenichi karika suwabaka namuti mapu echi asuruami nili nawesami nira echi ranala onoruami nisare ni sebili. 32Wamina echiko nisare nijirame echi jiti ke nai bere mil wamina chijunaritami, nima wamina ke ala olarame nilima nirisu olarame wamina oki akachi patami nirame. 33Mina ali rimisoka nokali aboniko milirutami nil ma wamina bakia chilika ku asisama.34Aboniko ke ibire namili ke biri je na namuti wamina jena raichala nasotami nili echi jiti aboniko ke namili namuti mapu echi anerami nili.35Nawali olasia mina ali´i Jesusi muliwaka echona jeriko bile bichiwami rejoi ke machilame nili echona´a asali mulube echona walu bieni vi aniga. 36Ni´i namika bile ralamuli simirami binoiko rukeka anili piri simiri jenaí. 37Aboniko jeanika nokali echi Jesusi Nazareti simira´a inari.38Echi rejoi ke machilame kuwirali taka isili jeanika: "Jesusi, ranala Rabiri muje ni isare tami natima." 39Mapu echi chomi isirali bachami echi jiti jeanika wamina ni´i na´chasare ke anika wamina, risu anili waminabi: Ranala echi rabiri nisaremi natima nijeti.40Jesusi wilibali wamina ala´a anili echi rejoi ke machilami asali´i mulipi, Jesusiko rukeka aneli. 41¿Piri nakimi olabo muje jiti? Binoiko jeanili onoruwami nije naki ko machikoame.42Jesusiko jeanili: "Muje ma´a ku machilimare. Busilachi muje bichiliwali kusawali." 43Wamina asi´i kanilika echi onoruame jiti ineka jena suwabaka ralamuli bi´chili echi Riosi.

Chapter 19

1Jesusiko bakili wamina chona simira inarali echona jeriko aniliwachi. 2Jenai niruli bile rijoi echiriga riweami sakeo echiko nili bile walula ralinewami bileni ralinekuachi we niwame nili.3Echiko asali ineka a sili alili bachimekua binoiko chika nili echi jesusi wamina ke omerali ineka isi echomi bachami ineki isiri echona wikabe rijowachi nili echi binoiko petaia rijoi nili 4wamina echiko wemaka isili wamina bachami echi ralamuli jawachi wamina ripa o moka isile bile rajarali echona sika morachi aniliwachi inemorúa echi wamina jesusiko asali mulipasimira echomi.5Mapali Jesusiko nawali bileami echiko binoi ineka isili ripa echaneli echi sakeo ku rikinika we sapuka wamina jipi ripimareli mujebitelichi. 6Echiriga echi binoiko we sapuka rikinali wamina we kanilika nareli. 7Mapali karka suwab ika riwali Jena abani ko kawelka nokali Jeanika: Echiko simili kolsia bile rijoi mapue echijo chati olami.8Sakeo ko wilibali echanili Jesusi. nesa Jesusi nasipasili nije niwali alaia iyasareni echi maporisuti ju wamina namuti chikosani is isakan jare yua nijeko ku yama na osa niraka ku mapu ripa ju. 9Jesusiko echaneli echi jipi nawali jenai kuwirali wamina echi ayenacho echi ju ranala abraami. 10Wamina echi ranola echi rijoi nawalia asia wamina ku chapimea binoi mapu echi ralamuli mapu echi ikaka iyenami.11Wamina aboniko namika nokali jena namuti echi sunika asili raichika mina ruweka asili bile waminana echi asali mulipi Jerusalenichi mina,a aboniko natali we sapuka echi walula Riosi ripa atia,ame ke saina ku nawama. 12Echiko jeanili waminabi bile bichiwale rijoi simili bileni wika pirechi pe,e mikabe chapicia pechi riga binoi walula wamina ku rowika ku auche sine.13Echiko bayeka aneli makoi echi niwali bichiwami wamina iyali makoy mini wamina jeanili nochaga echi nochola mapali nijeko nawasani. 14Echi Ralamuli echona pireami ke kaleli ali julaka olali echi jobami bile rijoi nulama tamje yoga. 15Ikili ku rowisa wamina chapisa echi walula echi ko juliko onali mapu yua yenili nochami chika nijili onomi,i ali,i bayerami nili mapo riga echi machimea piri meka Aboniko nokali olaliko echi nochalijiti.16Echi bachako nawali bacha echi yua jenaika: Rijoí muje minala niwala makoi mina auche jare. 17Echi Rijoi alabeala jeanili ala,a olali ala,a nochami wamina we gala olami pi okua ti nisaremi walula echiriga makoi pireacha wikabe.18Echi junika nawali jeanika, muje minala Rijoi alaka asili mali mina. 19Echi Rijoi alabeala jeanili: mujeko chapisa walula echiriga mali pireachi walube.20Chubileko nawali jeanika: Rejoi jena,í ati muje minala mapu echi katewikini ne gala bileni chulubilení. 21Wamina majakini muje jiti mapuriga muje echiriga ju bile rijoi we paruame mje chapime mapu ke nijili me wiame mapumi ke icha uwime.22Wamina echaneli echi Rijoi nochami ke a la muje binoi raichali jiti mini castigo yamananí muje mochili nije bile rijoi we aparuami nijeka chapi mapomi ke nijikine wamina icha mapomi kieichakin. 23Wamina ¿Chu rikare ke ichakim nije nijala wenomi echona Bunikochi mapali nijeko rowisa,a nije ku chapime ni weni wikaki?24Echi rejoi alabeala echaneli aboniko mapa echi mulipi muchika nokali ku yesare echi mina wamina iyasare mapu echi niware makoimina. 25Aboniko echaleli rejoi mi echiko niware mako mina26Nijeko animea mapuriga cho bile mapu echi niware iyarare mi nabe kabe wamina echi ke niware. 27Wamina je aneli nije saweli, echi aboniko ke nakili echi walu bacha chukuwami echomi akina ku julasa jenai wamina bacha mi tami yua."28Mapali echi anili jena namuti echi waminabi isisali bahcami ripabe moka echona Jerusalenchi.29Ikili mapali echi mulube isili echona Betfage wamina Betaniachi aniliwachi bileni chakena alibochi echi ju'lika. 30Jeanika: "Simika echona chubileni alreachi mapali mu'usa riwiboa bile buliti ke sine kaserami nili. chapisi akina tosi. 31Wamina jare rukesako: ¿Chu rikare ku solana, noka? anisi echi rijoi no'ale"33Echi mapuriga nili jularami simibali wamina riwali echi bile buliti mapuriga Jesusi aneka isili. 32Wamina ku solana uchuli echi buliti, echi bukemi ki je anili: "¿Churikare noka ku solanika echi buliti?" 34Aboniko echaneli: "Echi Jesusi no'ale" 35Aboniko ayena palí Jesusi yuwa, alí perali echi chiní echona bulitichi wamina kaseli Jesusi echi jiti. 36Wamina echi inarali, aboniko ralanika nokali echi chiní echomi buchi.37Mapali echi mulubesili bileni wipo echomi chakena alibochi aniliwachi karika suwabago mapu echi najata isiralí owinali sinaka asili kanilika Riosi yua karika buchuweni bile raichali jiti ni oweli anili buchuweni nocholi jiti omeritami echi mapo. 38Je anika: "rui así kanilika echi ju waluwalu mapu echi riwalati jiti echi onoruwami! ¡Kaniliwami echona riwigachi walabela waminabi ripabe nira!"39Jareko echi bariseo mapu echona muchili echomi ralamuli yua bineami? 40Jesusi ku ruweli jeaneli: "nijeko anime jena muchiko ke aniko echi rite sina kama?41Mapali Jesusi mulubeli echomi bileni wikabe pirechi echiko nalaka isili echi jiti. 42Jeanika: "ayena bilelibi muje nisare machisa jena rawe wamina muje echi namuti mapu echi mi yamuu ni kaniluami! Wamina jipiko echi muchuwi ichipaka muje busiwalati.43Wamina echi rawe nolinamare muje jiti mapali muje saeli niwamare bile riteti niwarami muje nelerika, wamina nimi nolemare, ni ilisimare karika buchuwi. 44Aboniko nimi rimisoku nokome mapali rile wamina muje kuchuwalu ayenacho muje yua. echi abaniko ke nakime bile rite chubileni wamina ke machili mapali Riosi nimi kuwira asalí"45Jesusi bakili echona templochi owinali machi awaechi jare mapu muchili ralinewa. 46Jeanika aboni: "ososuta ati nije karali nimare bile kalirali oraruachi wamina jareko niwali bileni risochi chikorami pirelichi.47Echiriga Jesusi asali binera sinibi echona Riosi kalilachi echi bacha uchuwami oweala. 48Wamina aboniko kie omerili riwiya bile olowami mapuriga olasare, wamina karika suwabika ralamuli asali namika echijiti nili alabe, nira,a.

Chapter 20

1Ikili sine rawe, wamina jesusi binerili echi ralamuli echona Riosi kalirali binerali Riosi raichalijiti, isili echi owela bacha uchuwami ayenacho echi osami isika nokali echi ocherami yuka. 2Wamina bayerami nili, Jeanika echi: "anisa'a ¿Chuwira jiti? " Olami jena wika kariniti.3Echiko binoiko ku raichaga jeaneli aboniko: "nijeko ayenacho rukeka animen bile namuti. anisare echiriga mulipi. 4Echiriga bautisará echi juani ¿echona ripo jonsa echiriga nularami ni'ili o ralamuli nulali?5Aboniko ayena mayeli ayena, jeanika:"ayena anibo, echi riwgachi, echi animere: wamina, ¿Churikare ke bichiwali? 6Wamina ayena anibo: echijiti ralamuli napabaka nokame, mapuriga juan nili bile walula nawesami"7Echiriga echi aboni jeaneli ke machiti komi jonsa echiriga nawali. 8Jesusi jeaneli echi aboni: "Kecho anemani nijeko chiwira jiti jena ola nije karuniti?9Jeaneli echi ralamuli jenai "bile rejoi achali'i bile biñedo, aniliwami ali'i tanawali echi nochami. aniliwami, echiriga auche bileni ku simili mikabe nira'a echona. 10Echali raweli sunili julika isili bile bichiwami echi nochami, echi ikiali iyasa echi rakeami echi biñedo, wamina echi nochama rimisoka nokali, wamina machipali echijiti ke bi'iri.11Wamina echi julika isili auchebile nochami aboniko ayenacho rimisoka nokali, echiriga olali'i we risu olali pisoka echiriga machipali ke bi'iri aka ku ju'uli. 12Echi ayenacho julika isili auche bile baikia ayenacho risu olali echi, wamina echigoriga olali echi yua.13Ali echi rijoi binero iniwami jeaneli: "¿nije piri olama? nije julama echi nije na ranala ni weni galeni, echiko aboni jala'a nijeama echi. 14Wamina Echali nochiachi echiriga riwali echi bindi, na'awili echiriga jeaniya: 'Je' na'ju'niwami'i miliboa mapuriga binoi niwala namuti tamuje niwabo.15Echiriga machili'i echona binerachi aniliwachi, echiriga miliruami nili, wamina. ¿ Chu olamire echi rijoi biñero niwami echi aboni nochami. 16Echiko nawama ke risu'u olasia echi nochami ali yama auche jare". Ali echi riga namisa jena jeaneli: ¡Riosi tami kuirasa!"17Echiriga Jesusi inenaka echi aboni ali je aneli: ¿chu aniwami ju jena oosoruami? ¿Echi rite niwani echa kena Pali echiriga niwararti ni'ili ni bacha chukuwarti rite. 18Karika suwaba mupu echi rujili echona riterali nimare olarami kuchi chiwanarami. Wamina chigoriga ichisa echiriga rachinama."19Echiriga echi osami wamina echi owela jiti'i bacha uchuwami aka'a nokali uchebo ruwa sikala jiti echi binoi echali rawe wamina machili'i echi ruwe anili echi aboni yua. Wamina majali'i echi pagotami. 20Ineli'i echi pi'i kili'i nira, julaliti nemi echiriga nili'i mapuriga alami nira, mapuriga riwimea mapuraichali echona osoruwachi, echiriga nijimaruwa echi bacha chukuwami yuga wamina echi bacha chukuwami yua siliami.21Echiriga rukeliti, jeanika: "binerami, tamuje machi mapu binera simi wamina ra'ucha ayenacho ni'iwanika nira'a, ke echiriga neka echi echiriga nira'a kiewesi'i jiti, echiriga binerasimi alabe'e nira'a mulipi nira'a echi buwe jiti onoruwami Riosi jiti buwerili. 22¿Echiriga ju tamuje jiti echiriga natetare echi ralinelwami echi Cesar,?"23Wamina echi Jesusi namili binoi ke gala raoichami, echiriga aneli: 24"Tami'i bineri bile wanomi. ¿Chigajitiju echi ribujartami wamina echiriga osoruami echono?" echanili: Echi Cesari"26Echiko jeaneli aboni: "Wamina iyasare echi Césari echi namuti mapu echi Césari niwala'a, ali, Riosi, niwala ka echi Riosi niwala ju." 25Echi aboniko ke machili cha ane'e mapu echi anili'i bachami nira'a echi ralamulijiti echiga ripili'i echona ni'i kaniliko echona jiti ra'ichala wamina Kebiirianili.27Mapali jareko echi saruseos simibali echona, jareko echanili kechoniru auche sine ku asisuami. 28Aboniko rukeli echi: je anika "moisesiko osali echiriga BILE RIJIMALA BILE RIJOI MUKUSA NIWIKA UPILA, ALI TAPI NIWIKA KUCHI, ECHI RIJOI UPEEMA ECHI UPILA ECHI RIJIMALA, NIWALA ALI ECHIRIGA RANE BILE TA'A MUCHI RIJIMALA JITI.29Niruli'i kicha rijimala echi bachako chapili bile upila, wamina mukuli tapi kuchi yua, 30echi jubalako ayenacho. 31Echi chubile bakia, wamina suwili. 32Wamina echi muki'i ayenacho mukuli, 33wamina echona bitesa auche Sine ¿chu ira'a upila nima'a echi? echi kicha'a ni'ili upila nira'a."34Jesusi jeaneli aboni: "echi kuchi jena'i kawirali napawima. Echiriga iyarami ni'ima mapawikuami. 35Wamina aboniko mapu riga echi narema auchecho biteluami echi suwimi jiti, tapi napawima, tapi iyarami ni'ima risenisi napawiliwami. 36Tapi omerma suwiya auche jare, echirija ju chopi ayira ju'u mapu riga echi kapitanuala echiriga Riosi kuchuwalaju. Echirija ju Kuchuala ku biteami.37Echiriga echi suwimi, echija ku jawasrami, mapali Moisesi; Olali, echona bileni, olarami rojarali mapona echiriga riwali echi rijoi RIOSI ECHI ABRAHAM ECHI RIOSII ISAKI WAMINA ECHI JACOBO. 38Jipiko keju echiko Riosi echi siwmi jiti. Wamina akami jiti nalini, wamina suwaba pire echi jiti onoroami.39Jareko echi osami jeanili: "binerami ala'a anilimi." 40Wamina kecho omerili rukée namuti.41Jesusi je aneli: "¿Churiga ani'i echi Kristo aniwa ranala Rabi'i? 42Echi binoi Rabiri jeanili echona osilichi echi Salmachi echi rejoi Je aneli, nije niwala rijoi: ASAGA NIJE SICALACHI ATONA 43MAPALI OLASA MUJE SAELI CHURIGA ACHAGA MUJE RONOLICHI! 44Waminabi Rabiri bayeli echi Kristo rijoii ¿Churiga nima echi binoi Rabiri ranala?"4547Namili suwaba pagotami jeaneli echi bineami: 46"Ala'a naka echi osoruami, Chigá olali najata echi nayukami mmikabe, wamina kale sukuira ni'alabé echona sinagochi ayenacho musinali echona siyachi echona wamina echomi jareni bacha omowalwachi.

Chapter 21

1Jesusi jeriga nenali ali riwali echi ralamuli we niwami achomii echi wonomi . 2Binai riwali pi jare kunamami risuwati achami aku wanani biwarami echono kagonachi 3Ali echi binoi je anili: "ni bichiwalii ni mi anema, je na risualti ke kunemi wika muchuwali yemi yuga. 4Kariga je'na nijili pi tiloi wami je'na kunamani pe risuwati muchuwali echi wanomi napuriga binoi niwalu echi jiti biteluami"5Echiriga jare raichali echi Riosi kaliwalati churiga kaliratami 'ka ne' suwerika ni bayomi rite simati binoi aneli : 6" Ali echiriga jena namuti mapuriga yemi wine. echiriga nawama chali rawe ke bile rite tibima echona auchecho bile acharami nima echona echirko ke chalena achorami ni'ima"7Aboni'ko echiriga rukeli je'aniga binerami ? chu'kilipi chikimea jena namulti ? Chi ira ni'ima echi rumi echali jena namuti mulip inarachi ? 8Jesusi nejewaka je'aneli "a la naka yemi ke echiriga olarame ni'ima " yekamo echiriga wikabe wisimimea tami rawalati je'aniga " NIje ju echoli rawe mulube inamarama ke najtasi jubami echi yuga. 9Echiriga namisa nakowami, ke magasi, echiriga Simorama bacha ali ni jub'ko ke ni yati nawama10Ali inoi'ko je'aneli: " Jena asi'sima echona pueblachi bireami yuga ali bacha chuwami najupa najusama. 11Nirulima jenai wichimobachi , ali wikabeni nirulima lawaruami so'oli nirurima je'nai maja'arami echona ripa wika namuti echona ripa12Ali ni bacha echiriga Simirasa aboni omerama uche echi sikala echona yemi yuga, ali ayenacho najatarami ni'iima yarami echona Sinah=gogachi ali pacha mo'aurami ni'ima otoga bacha uchuwami yuga, pu nije rawalati jiti 13Aboniko nakimali raichama binoi jiti1415Echiriga ni natasi echona sulachi ke echiriga kularisi bacha nimikuami, Echiriga nije nijima raicholi ni jala natiga ku raichasi, echi riablo ke omerama mi rijol ane.16Jeriga yemi n Echiriga iweraga alsi'ima ayenacho nijirami keni ono'ti , rijimala'ti ali ayenacho amigualiti aboiko mo'owarami ni'ima, bili yemi we' risu ologa milirutami ni'ima 17Ni kichirami ni'ima suwabati pi nije rawalaibi 18Ke bile echona mo'ochi wikama 19Echiriga iwerago alsa auche gare a bichima je nai20Echiriga nesa echona Jerusalanichi nolej echi nakowami, echona machimea je na, Kimea suwami ma mulip inara . 21Echiriga riwesa echo'na jureachi jumasa echona rabo ali riwema machinamo aboni echona nasipa pireachi pueblachi eli echi atiko kawiche ke ku nawase 22Ayenacho echoli rawe ni'ima ni najisamo echiriga ikimea echiriga osarua ti .23Pirisuti echi muki poch'ami ali chi'ikarami leu'uchi echali rawel Ni'ru'ulima waly we omonorami je nai wichimobachi jenai pagotami jiti. 24ALi echiriga piyoti nokowaka milirutami ni'ima ali otoruami ni'ima no'opa mi wikabeni jenai toruami ni'ima Jerusalenichi wikabe pagotame jiti risu olarami ni'ima mapuyenasi echiriga simirasa echi auche jare pagotami echiriga risensia yama.25NIrulimo merami echona ripa echi rayenali nicha ali echi sopoli jiti ali echona eicimobachi nirulima we omonarami wikabeni jeani kowichiali majaritami echi walu bawi manichi ali ayenacho echi wikati 26Nirulima pagotami ne wabe majami ali echiriga ikimi heani wichimobachi echiriga ni we nokomea ripa riwigachi27Echirga aboni riwimea echi rijol ranara nawami echona ripa norirali jonsa ni omeriga, ne wabe ratanami, niroga . 28Ali echiriga simirasa owinasa ikiwa ni wilisa ka ali ni ripa neka echi mi kuwima ma mulube inara"29Jesusi je aneli bile ruweka "inesi bile chuna ali suwaba echi roga 30Echririga ma' siwalachi yemi ritiwa aboni ala machi aboni ali machi me ke ayo ku ratabama Kuwesama. 31Ali achigoriga riwiboa echiriga ikisia inarachi, yemi machibo echi onoruami ma ku mulube ku rawama.32Ni bichiwali nije echiriga mi anema jipi pireami pagotami ali echiriga SImirasa wikabe namuti 33Echi ripa ali jenai wichimona pi Simirama echi nije raichara ke' sine simirama.34Echiriga ni namisi mapurigia tamuje sura'rachi ke itelimo chati natali, ali ke tekasg ayenacho atomo wabe' ninalaso ni'isaga echiriga natosa wika namuti ni saga Jenai ayenacho echoli rawe no linama ke saina je nai. 35Echiriga nawama buchuwina jenai pireami wichimobachi norinama.36Ne gala naka muchisi sinibi taniga raichasi Riosi yuga, echiriga we Ijiwerabo, ni namami mapoli echiriga ikisiachi jenai, ali ne bacha ku riwimea echi Riosi ranara"37Echali Rawe Binoi osali BIneria echona Nawisa luachi echalu rokogo Binoi machi nali echona jonsa aimirali rokogo echona ripa rabo ne aniliwachi Olibochi 38Suwaba pagotami Simibali, ne bi'ya galu kipusia echi nawesali .

Chapter 22

1Jipiko amowaluachi echi pane ke niwami lebarura ma sebali, ali echiriga ane paskuachi 2Ali echi ne bacha a chuwami ali echi osumi garetago vaicholi churiga omerarma mi'aya echi Jesusi ali aboni ko mujaka nokoli echi pahotami jiti3Riabolo'ko behili echona Jurasi ali jiskariote, cho'bile makoy okoa 4Jurasi simiri echona raichasia echi yugu bacha oweala bacha uchuwami yugu raichali chi riga omerama inigia echi Jesusi5ABoni ni ku we' kanili ali notali echiriga natema echi wanomi 6Binoi nijawali ni najataja it enali echona nima ni'jima mapoli echi pagotami ke tasi yuwas iyenali we yenago olali echi jurasi . Echali rawe sebali pane ke lebarura aniv7Echali rawe sebali pane ke lebarura ni'ili 8Jesusi jeaniga pane ke lebarura aniriwami pakuachi omowaluachi paskuachi ko'o poa' 9Aboni ku nijewago rukeli; "? Kumi naki maputo oraba echi kowami?"10Binoi je aneli; " Namisa ali yemi mulubesa bileni wika pireachi bile rijol motoka inarama bawi tuku sikolichi ali mi riwimea echona. Najatasi echona Kalirali ku Bakimea 11Echiriga Je anesi chona biteami Kalirali Rijol: Binoi Bineriami me je ane': "/ Kumi nali Ju echona ko'omea nije echi bienami yuga echali pakuachi?"12Binoi mi narema bile kali nigala kalaratami echona ripatami echona niwasi echi kowami " 13ALi echiriga simibali echona ali riwali kariga noporiga anili Binoi Ali abou niwali echo Fio'oami echoli paskuachi Ali echiriga bile rijol kanila asisa echona, mje ni kanilagu wisabama echona echi yugu ali echiriga kenisa echi we yoma yemi yuga.14Ne sebali echali rawe binoi asaga yuga echi bineami. 15Echriga Binoi je aneli: "NIje ne' Kaniriga walu ni'ira ne ko'oeni jena paskuachi yemi yuga mapi ni abiji ke cho miliwami ni'isa 16Nije echiriga ane yemi nije keni ko'omeani auche sine. Ali kariga echiriga sabarasa nopi viga ani echi ripa riwigachi atiami onouami."17Echiriga Jesusi chapili bile basi echiriga junisa natetali aya je anili bajisi ne nijika aboni yemi nakupa 18Ali echiriga nije mi ane yemi nije ke bajima echi rakala uba bawili, auchecho sine ali echiriga ku nawasa echi ripa atiami onoruami.19Ali Binoi chapili echi pani ni natetaya yasa ni nosipa rapanago yali aboni je aniga je na ju nije rapogala ni'imi Yarami yemi ; Echiriga olasi tami natiga" 20Binoi bajili echirigoriga ma sunisa kowa , Je aniga: "Jena" Baiko ni Kuliwami Kalivatami Ju, Jena ko Ju' Nije ala 'la yemi natimaka21Ne gala namisi Echi tami niji tami yuga ati jenai mejichi 22Echiriga echi rijol ranara ni bichiwali echiriga ku Simeni binoi risuti riwime echi tami inijiko 23Ali aboni raichago jiretaga najupu chiga ju echiriga olama.24Ali echiriga najupa najisaka raichaga aboni chika niimo echi ni balacha chu kumi 25Binoi Je aneli "Echi ni bacha uchuawami echi ke jenai pireami niwa echirigo nulakuami aboni echi yuwa echi aboni nulami ju echi yuwa riwarami ju siliame we gala26Ke tasi chiga ni'isi yemi chopi riwesi echi walula ni bacha chukuwami kemi yuga pi' ta' mina. Ariwesi echi ni wabe nateami ni'ima napuriga echi ro'oami 27Mapuriga ju ? Chigu ju echi bacha chukuwami, echi atiami echona mesachi oechi ro'oam? ? Ke ju echi atimi echona mesachi? Ali echiriga , nije ju echi ati yemi yugo mapuriga bile ro'oami28Mapuriga yemi ju echiriga chulubi sirami tami yuga ju echiriga chulubi sirami tami yuga ali karuniti simirachi hije. 29Nije yama yemi bile walu ripa riwigachi nirui , chigoriga echi nije onora, onoruami tami yali echi walu ripa riwigachi niruami. 30Echiriga yemi tami yuwa ko'opoa ali baji echona mesichi nije nilichi. Ali yemi ni muchibo Justicia orabo echi mokoy mina okua tojuaku pireami Isarli pagotami yuwa.31Simoni, Simoni ne chiriga ola echi Santanasi mi taaka ami muje olamoria mapuriga bile tuvi 32Echirga nije me orari muje jiti echiriga muje ke riwema bichlwa Echiriga ku simisami ni Jiwerali ya echi rijimala"33Pegro je aneli : " rijol nije ni kalaragaja ati muje yuga simera echona kastigaruachi ali ayenacho mukumeni 34Jesusi je aneli "NIje mi ane', pegro echali echi ta toli ke kusuke jipi rawe , ne bacha tami kalenaga a raicha sami ketasi tami kolenago raicha sami , ketasi tami machi yovia baisa raichaga.35ALi Jesusi je aneli aboni " Echoli nije mi nulesa Simaunala bileni "Ke bi 'ivi " Aka bolisi. Kevemo aka', ? Achatamo newaleli yemi?" Ali aboni nije waja je aneli "ke bi'iri" |v 36 Alin Binoi Je aneli " 36Ali Jipi, echi niwiko echo bolisi otosi y ayenacho echi napachi kowami, ali echi ke niwiko echi bile pi ya ralinewasa echi binoi niwalo sipuchi ali bile ralisa piya.37Ali nije mi ane, napuriga osoruami at tami jiti echirga a ikimea. ALI BINOI INERAMI NILL NOPRIGA BILE NIKOWAMI, echirigia anirumi nili niji jiti echiriga a ikisia inara. 38Echiriga aboni je aneli " ! Rijoi! Nesa Jenai niru okua piya " Ali Binoi Je 'aneli " Ma echi ala ju39Echiriga Ma Sunisa kowa , Jesusi simili chulubi echona ripa rabo olibachi riwewuachi ali echi bienami najatali 40Ali aboni isisa echona Je aneli orarisi ali ke chokena owatami nibo "41Binoi simili mikabe echona echi aboni yuga beleni rite atiachi, ali binoi choloboka ilibali echiriga ilika orarili 42Je aneli " onoruami muje echiriga nakisa simerasa je na basi tami yugo ke sime olasami mapuriga nije naki chopi muje jiti olasani"43Echiriga bile arkangel nawali ripa jansa echona ilibali jiwer la ayali 44Echiriga we omonaga , Binoi orarili ni iwerago ali ni chiliwa'ko ni walu machinali la pachuli echona rile iyerali.45Ali binoi ku asisali oraro chukusu simi echi bineami yuga ali pi riwali kuchuga ochuwami we omonaga pi kochili. 46Ali pi rukeli : ? CHure KOrea Joi Kochuwa u chuwi? asisaga ali orarisi echiriga ke chokena owatami nibo"47Ali Binoi raicha ilili echiriga wikabe pagotami talumili echona isili chi Jurasi yuga bile makoy okua ruyesia Binoi muliwali Jesusi echiriga chumumea ruyo? 48Echiriga Jesusi je aneli: echi Binoi: Jurasai ? Pe mi risu ola echi ranala pi chumuga niji?49Echiriga auche gare echona JEsusi yuga noleriga gali 'ko riwali echriga ikimi ali je anili: Rijol ? tomojo'ko piyati namipo ?' 50Echiriga bile echi yuga nachami bacha chukuwami yuga ali ni ripunali echi nakala echona otona 51Jesusi je aneli:" cha' ariwesi " Ali Binoi nochoga echi nakala ali ku Sawali52Jesusi je aneli echi bacha uchuawami echona templochi ali echi ali echi ocherami echi binoi yuga isimi "?yemi isi mapuriga bile chigorami yuga, bile piya aka isiwanoka ali Kusi'si aka isiwanoka? 53Ali nije asali chulubi yemi yuga echona templochi yemi ke chopili tami, Chopi jipi ma sebali mapolitamo omerabo oraya tamu iiti echi ni bacha chukami rablo nulali echiriga"54Chapiga aboni we mika toli pacha kalivali echi bacha chukuami bitelachi pegro najatali pe mika ni'iva 55Ma Juba ko aboni na'ali echona machi'ye ali kili muchu wali napowiko, pegro ayenacho asinali nasipa echi yuga56Bile nochami echona riwali echona atiami na ichali ali ineli ni kili ni'ira ali je aneli:' jena Rijoi echi yuga iyeni" 57Echiriga pegro kaleka je aneli: "Muki nije ke machi echi" 58Ali Simaraso auchecho bile riwali ali je aneli: Muje ayeanacho Ju echi bile yuga iyenami ali pegro je aneli "rijol ke nije ju"59ALi echiriga Simirali auchecho bile rijol ni werili aniga je aneli ni bichiwali je na rijol ayenacho iyeni echi yuga echi Galileo , 60Ali pegro anil: "rijol nije ke machi chi aniya uje" ali binoi pi biji a raicha ilile binoi bile toli kusuli61Nenika, echi Jesusi ineli echi pegro. Ali Pegro natali echi raichali Jesusi jiti ali echiriga anili binoi: Ni bacha kususo echi toli jipi muje kalemomi tami jiti baisa ni'ira" 62Machinago, pegro monoga nalali ni pacha Jonsa sulachi63Echiriga echi Rabamuli ni tibuka jali echi Jesusi echibiji aneli ali ayenacho pisali 64Echiviga olasa opolasa busili echi aboni toniga je'aniga "ani" ? chiga ju echi mi wipisa? 65Aboni raichali wikabe karuniti Jesusi jiti Chibi'iri aniga66Ni ke Saina ni rawe nili , ali echi ocherami echona pireami pueblochi napawii, okana bacha uchu wami ali echi osami ayenacho aboni toli echona napowaikuacho 67Ali je aneli; "MUje ju echi kirista vusami . 68"Ali Ninoi je aneli " nije echiriga anesani, yemi ke bishimami697071Kariga aboni je aneli: ? Churikoria tamuje , naki bile rumi ? echiriga taml aboni namali binoi chumulachi jonsati"

Chapter 23

1Kariga echi napawimi aboni simibago ali toga echi Jesusi ni bachame echi Pilato yuga. 2Aboni owinali winijisia, je aniga: " Tamujeta riwali je na rijol ke nakiwi echi ramlumulu nai pireami ketasi risensia Ju Mapu tamuje natetabo echi walula sesari ali je aniga echi Binoi ju Kristo, echi bile bacha chukuwami:"3Pilato rukeli je'aniga; ? "MUje ju echi bacha chukuwam echona jurachoi pagotami yuga? Ali Jesusi nije wagu ali je aneli: " Muje echirga u ani" 4! Pilato aneli echi bacha vehuajami ali echi wikave ralamuli Nije e moyejena Rijol ketasi chati aloami ju" 5Chopi aboni waminabi oweli ania aneli: " Echi we chati binera echi ralumulu, jenai jureachi pireami ali ayenacho echona Galialeachi ayenacho jena'i bineria6Ali echiriga namisa Pilato binoi rukeli, acha echona Galileachi biteami nili 7Echiriga machisa binoi echi ni bacha Chukuamika nili echi Herores, binao jululi Jesusi yuka Herodes ali enona asali Jerusalenichi echa'li rawe8Echali Herores Riwisa Jesusi ali ne Wabe Kanili, Binoi echiriga nakili nema chabe nira Bini echiriga namali echiriga buyeli nema nakili bile namuti olami 9Herores rukei echi Jesusi wika Karuniti , ali Jesusi Ke bi 'iri nijewali 10ali echi bacha uchuami y ayenacho osami Jasili, ni chibisi anesla Wikaleka .11Herores ali echi binoi jiti ali ni siputaja bile chini we bayomi ali echiriga ju uli echona auchecho sine Pilato Yuga, 12Herores ali pitato we ami wali najitali echai rawe (aboni echiriga we na'aka Pireli chave )13Pilato echiraga buyeli echi ba'acha uchuame nulami echona wikave Pagotami 14Ali je aneli binoni " Yemi tami yali je na rijol nopiriga we chati olami auche jae ralamuli yuga ali ne ala ne si, neje ke bi'iri chati otami rit wani je na rijol naporiga yemi nijika olali15Ke'cha Herores , Jiti ayenecho Ku akiba ju'ul tanuje yuka, ali nesi ke bi'iri mukeme je na jiti ke chati olali Binoi. 16"Nije echiriga, pi Kastigar'mani ali ku Solonamon" 17Ji pitato echiriga alama iveli bile machiko pama rieli bile ju riosi la karsele chi atiami nikoami echoli rawe ku mo walwachi .18Ali aboni sinakali Karika je anika: "muchi Pasa je'na rijol ali Solonasa echi Barrabasi!" 19Barrabasi nili bile rijol echona bacharami Pacha we chati olami ni'li binoi Jare we risuti olami ni li echa wikabe Pireachi y milamiauch jare.20Pilato auchecho sine rukeli echirigo solonasa ni'ilasa bino echi Jesui . 21Chopi aboni sinakali je aniga " Kursichi uchasi , kursichi uchasi 22Binoi je aneli echi aboni auchecho baisa ni'ira ?chu' rekare? ? Piri crijol? Keni bi'iri riwali je na binoi chati olewamiti echiriga ni mili ru tami ni'ma Ali echiriga Kastigorsa ni pi ku ni yu banami"23Chopi aboni simibali no aneli ne owali rachaga taniga Binoi kursichi ochanara. Ali raichagu taniga ariga omeral echane echi Pilati 24Majiti Pilato echiriga alali napiriga inijirami ni'il 25Binoi Satanali echi aboni nakili ku solonabo. echi pacha bacharami ni'ili wikabe Mi yali yalamuli . Ali binoi echiriga yali Jesusi nopiriga yali Jesusi nopiriga oboni naki.26Echali towa' wachi echona machi, Chapilti echi Simoni echona Sirenechi riwewachi biteami echona rabo jonsa inarali ali chi ucheliti echi kursi binoi echi tameo najataga Jesis Simili.27Wikabe Pagotami ralamuli ali ayenacho muki nalakili we omoniga echi binoi jiti najatasa sirali . 28Echiriga nega Kuwani echi aboni yuga Jesusi aneli ; Jerusalemi ranala ke mala kasi nije ti, aboniti y emiti nalakisi ali yemi tanlitibi nalakisi .29Echiriga nesi echali aje nawana echi oboni chanime: Kaniliga echi ke amerami rane ali ayenacho echi ketasi ranali ali kecho Chi'irali: 30Echiraga aboni owinama je aniwa echi pa rabo akina ichisa tamuje yuka ali ayenacho Polosa tamuje. 31Echiriga loasa jena echiraga echi rosa siyonachi ? Chu ikime echi ma akichesa ?"32Echiriga olasa jena echiraga echi rosa siyonachi ? chu ikime echi ma akichesa ?" Auche jare ralamuli, oku nakoami ayena toruami ni'ili enona kuwiruami ni'ima33Echali wisisa echona riwewachi mo'orachi echona aboni kursichi uchuchai ali ayenacho echi no kowame bi ochaliti echona otona echi bino yuka ali auche bile echona ochaliti 34Jesusi Je anili: Onoruani wikasa echi aboni ke machi chi ologa jare ali aboni echiriga ni pa laga ni nasipa rojonili echi si puchi .35Echi ralamuli ni kili jali naka jabili ali ayenacho echi ocuelo chibi aneli echi binoi je aniga " Binoi kuwili auche jare , binoi echiriga ku niyusa binoi echi Jesusi Riosi niwala nisa.36Echi Santarisi ayenacho chinisi aneli ni mulipa uchuka echi binoi yu ka , ni aka echi bawi chokokami . 37ALi Je aniga : " Muje echiriga walula nisa echona juriosi yuka, binoi ku Kuwairasa ." 38Ayenacho echo ochaliti bile osoruami echona Kursici echona moba echi binoi yuka "Jenakaju echi ni bacha chukumi echi Juriosi niwara39Bile echi nikoami echi ayenacho kurisichi chukuli enona chibisi aneli eci binoi jeaniga: "Ku muje ju echi Cristo ? Niusa bini ku ali ayenacho. 40Ali ayenacho auche bile owerali ; "Kecha mi majawami Riosi mupuriga Kastigarmuiju muje ayenacho chigoriga echi binoi? 41Tamujeko aboni echiriga naresa ti je na aoni ke ala olali tamo aboni tamuje we chati olami juti echiriga a olami ni iso tamuje: Jena rijol ke bi'iri chati orali ;42Ali ayenacho je anili: " Jesusi , nata tamili ali chona ripa ku ariga" 43Jesusi je aneki: Ne bichiwali nije mi ane jipi tami yuka asimea echona ripa"44Echali pi nasipa rawe nili ali ayeancho pi ochona libali echona wichimoba 45Ali echi rawenali chopi chowili echirga echi chini echona templo chi Chukaumi Pi nasipa Chukuwani pi nasipa chiwali."46Sinakali ni awali raichaga , Jesusi je anili onoruame muje sikalachi achamani nije aliwali," je anisa binoi Mukuli. 47Echali echi walula Sontarsi riwali echirga ikirachi bino ne anilaga riosi oliwali je aniga ni bichwali jena nili bile rijol ke chati olami."48Echi Suwaba Pagotami echi napawili echona riwali echiriga ikisiai aboni ku Simibali chonaga echi aboni Surarachi 49Chopi Sineami echi Jalemi ali ayenacho echi Muki echi najata iyenami echona Galileachi Jonsa. Pe mika jonsa nesali echiriga ikisiami.50Je nai yenali bile rijol riwe wami Jose echona ni bacha chukuwami biile rijol we gala . 51( binoi ke chiriga, nakili alabo ) Binoi ni'li echi Pueblo Jureachi eno arimetea riwewachi biteami , binoi ni we buweli echi Riosi52Jena Rijol risensia tanuli echi Pilato tameo ria echi Jesusi 53Binoi echirg rile pali bile chihi chili cabili echiriga rikali bilenachi Pacha rosaochi napa na ke wei cho otorami ni'ili echona .54Echari ni'ili rawe Kaluachi ali echi rawe pi wisabuachi ni'ili. 55Echari echi muki samibali echi binoi yuga echona Galileachi. Ma jubako najatali ali echiriga riwali echona chi'urocho ali ruriga rikalita echi Jesusii 56Aboni ku simibali ali ku kalariga olali echi wabe rawe aboni Wisabali no pi aboni echirga sibarili echari nopiriga asli echi osoruwami.

Chapter 24

1Ne biwa echoli bile tarali Simorosa aboni simibali echona chwechi otoli echi we byami yukumi 2ABoni riwali echi rite chakena acharami echona risachi 3Aboni riwali ali ke riwali echi Jesusi4Simirali, echi aboni ke nata tibili ke saina okua rijol, ratabami sipuchami, jaboli echi yugo . |v 5Echiriga echi muki ni majaka bunaka uchauplai echona rile aboni jeaneli echi muki: ? chu Vikoria Je nai chuyechi ami echi Jesusi auchecho ku bile6Binoi ke je naiati binoi ku asisali! natasi churika anili Binoi raichaga Je anili yemi echali chobiji iyena echona galileachi 7Je aniga echi rijol ranala nijirami ni'ima yarama echi ralamuli chati olami oli kursichi ucharami ni'imo oli baisa chiliko ku asisamo8Ali echi muki natali echi raichali 9Ai ku simibali echona chuyechi Jonsa ali Karika ku ruyeli echi makoy bile ali auche jare 10Jipi Maria Marilene, Joani MAria echi liyela Santigo ali auche Jare muki ku ruyeli echi bienami ku11ALi echiriga ke bichiwali echi bineami ali aboni ke bichiwali echi muki 12Ali pegro ilisaga mali echona chuyechi libago ni neli echona pacha binoir riwali echi chini ke bi'iri niwam pegro echiriga ku Simili echona bitichi, notaga chu ikila13jenai, Okua echi aboni sirali echoli rawe bileana riwewachi Emausichi pe we miku makoi bile metrochi echona JErusalenichi 14Aboni echiriga anili nokupu. chu'riga ihila15ALi echiriga ikili aboni, Jiretaga najupa aboni raichol, Jesusi binoi muliwali ali echi aboni yuka simili 16Echi aboni busili ke omemral ala machiyu17Jesusi je aneli: " piri raicha yemi okua mapoli echona isira? " Aboni kili tibili pi omonaga. 18Bile echi binoi riwewami cleofas raichaga negewaka; " pi muje chu rika iki jenai Jerusalenichi.19Jesusi Je aneli aboni: ? piri ju? aboni je aneli; mapu ikili echi JEsusi echona nazaretasi biteami nili, echi nawesami ni'ili ne walubela, we omerami ni bachami echi onoruami yugo ali karika ralamuli yuga. 20Ali echi ni bacha uchuwami ali echi sili mi nijiko olali echi echiriga milali kursichi michonaga ologa21Tamuje 'ko mayeli echi Binoi Kuwima echi Isreali piremi: Ayenacho ali jenai baika chile mapu jonsa jena jeriga ikili22Ayenacho echi muki tamuje majaraga echali muki tamuje majaragu echali simibali echona chuwechi ni biya kachi . 23Nopi ali echi aboni Ku Simibali je aniga ayenacho nwakiti echi Riosi Kapitanuala Je riga onimi echi Binoi pi ku bite 24Pi Jare ralamuli echi echona muchuwama tamuje yuga simibali echona chuyechi ali riwali mapuriga anili echi muki, ali pi ke riwalii"25Jesusi Je aneli " yemi ralamuli ke natami ali pike bichiwami echona no solachi josa kayika mapuriga aniya anili echi nawesa mi 26Ni oyerali ni'ili echi JEsusi we risu ikime ali echirga ku simea echona vipa? 27Echiriga owinali echi Moisesi echi jiti nawesami profetasi aniliwami Jesusi ni ala ruweli echi aboni karika naputiri aboni echi jiti karika echi osurwamiti28Ali echiriga mo mulip isili echona rijawachi wika mapu ona simalma ireli aboni Jesusi Olasi Mapuriga Waminabi simiya nira. 29Ali Aboni ni werili aniga" tibisa tamuje yuga ma mulipa ochonoma are ali mu aliwi ; " Ali Jesusi bakili ali tibili echi aboni yugo.30Echiriga ikili echi Binoi asibuli echi aboni yuga kaya aisrali ninoi chapiga echi pani, ma natetara wasa nasipa rowanali ali yali echi aboni 31Ali echiriga anili najupo ? quechata ni bichawali pachan solachi mapu ali binoi tamuje yuwu raichaga inarachi echona nuwiwichi ali echi binoi tamuje raichaga ruyeli mapuriga osoruame ju echi Riosi raichal oseriwarachi? 32Aboni ku simibala echona Jerusalenachi. Aboni riwali echi makoy bile mapurika muchiwami ali echi yuga muchuwami aboni33Aboni Ku simibali echona jerusalenichi. Aboni riwali echi makoy bile mapuriga muchiwami ali echi yuga muchawami aboni 34Je aneli: " Echi rijol ni bichiwali ku asisali ali echiriga riwali echi Bimoni" 35Ali aboni karika ku vuweli chu rika ikila echona buwichi ali chu rika Jesusi binoi reali echoli Binoi nasipa chiwanali echi pani.36Chopi raichago cho biji JEsusi binoi echirga ilibali echona nasipa echi yugo ali je aneli kili ni'ra nisi yemi! 37Ali Aboni ni majali ali si chu inilago echiriga natali mapuriga riwali bile aliwa nira.38Jesusi je aneli echi aboni '? Churikoria tamo we chu inilo? ? Churikoria suwinarigo nata echona solachi? 39Nesi nije sikal ali nije ronolo nije Binoi juni chapisi ali nesi echiriga bile aliwa ke supe ali echi uchula iniwi ayena ni niwani 40Echali binoi je anili inerali echi sikala ali ayenacho echi ronola41Ali aboni chobiji ke bichiwali ni simiragu kanili Jesusi je aneli: '?Niwatime pita karuniti kowami?" 42Aboni yali pi to' ta rochi owerami 43Jesusi chapiga ali kowali ni bachami echi aboni yugo niga gali44Binoi Je aneli echi aboni chukilipa asalini yemi yuga echiriga ne anekini Karika mapuriga osurami ati, echi Jesusi echi rigu rigu olorame nima ali milisu ku asismona balka chiliko45Echiriga Binoi machirali aboni omerama muchiyu echi Riosi raichala 46Binoi Jeaneli: " Ali echirga osoruwami ju, echi Jesusi echiriga risu ikemea ku asisima mukusu baika chiliko 47Ali ku wikawarami echi chati olaliti, echiriga nawisorami niso nije rawaliti kariga jenai wichimoba chi echona jonsa Jerusalenichi48Yemi ju echiriga ruwena jena ikimi 49Nesi nije jularami ju yemi yugo mapuriga onoruami echiriga anili echona abiji muchisi wikabe pireachi echiriga ni chapisa echi Riosi oliwala50Ali Jesusi otoga machi ma muliwas echona betaniachi riwewachi Binoi ripa sikelaka ali ni kuwirali wali 51Echiriga ikili Binoi walu kuwarali yali binoi echiriga yiweli ali ku torutami ni'ili echona ripa52Al echirga oliwali ali ku simbali echona Jerusalinichi ni kanilika ku 53Aboni sinibi muchuwali echona templochi , Riosi oliwa.