Siamou: Bible for 2 Thessalonians, John, Luke, Ruth, Titus

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Ruth

Chapter 1

1A kiti kartèê ye mɔ, klɔ̂ dyàn ni jo à kiyɛŋnî mɔ. Betelɛmu jɔ dyan n'a lu fù n'a' dye jɛn mɔn niin lɛ Zude kiyɛŋnî mɔ yi ki denno ɲɛnké Moabu kiyɛŋnî mɔ. 2Fù jɔɔ̂ yin ki Elimelɛki ɔ fù n'a luû yin bè Naomi à dye jɛn mɔn niînî bè Makilɔn ni Kilijɔn, fɛ ki Efrata yin in ki li Zuda kiyɛŋnî mɔ Betelɛmu yi ri là Mahamu kiyɛŋnî mɔ yi ki ɲinɛnè mimi.3Nawomi dèê ri kué ki à n'a' dyé jɛn mɔn niine jèlta. 4Yikun Mohabu kpaŋltosɛ̂ŋn mél maɛ tyɛldé. Fù mélî maâ yin be Oripa à maâ yin bè Riti. yi ri nɔtɔ̂ŋn mɔn fu' ku'ur klɛ mimi. 5Fù kwɔnɔ'n Makilɔn ni Kilijɔn ki saaŋ kuè. Nawomi ki bwɔnè a' dèê n'a' dye jɛn mɔ'n niîni mɔ.6Fù gbarye Nawomi n'a' brɛ̂ meli ri duklɔ yi k'a' sɛɛno Moabu kiyɛŋnî mɔ ki dénno a' tɔdenî mɔ, fù bolo ɔ bo à r'a' Moabu kiyɛŋnî mɔ tɛŋn mɔ dé N̂totɔŋn ni yi n` jimiiî kyaŋ ki leyɛɛŋn tè yi to. 7Fù gbarye à ri ɲinɛnɲɛ tikɛlî mùn mɔ in, ki duku'lî mimi. A brɛ mél mɔn niînî ki denno à tɔŋnî mɔ. Yi ki ɲɛlja dé yii kɔ'ɔn Zuda kiyɛŋnî mɔ.8Fù gbarye Nawomi k'a' wu' a' brɛ mélmɔn niînî se dé: "yikun jir niinî nɔnkur w'a' sɛ yii ki a' tɛŋnfɔɛŋɛ̂ mɔ yii nɔɛɛ̂ sadi. Yiigbɔ ɲɔn klɛ` fù jimin klômɛɛ̂ni mùn se faâ mun to, 9N̂totɔŋn ki gbɔ ɲɔn kwo yii se ma'no. N̂totɔŋn ki jarfyɛ tè yii byéen byéenî to yi yi detéê sadi." Fù gbar ye ki yi ta mɔ ɲɔn, kɛ yi k'a' myɛɛl kwo a' faaŋn sɔɔ. 10Yi k'à wu Nawomi se dé: "owo n̂ bè kɔɔŋn a' wɔse an jimiiî n kiyɛŋnî mɔ."11Nawomi ki yin gbukalî mɔli dé: "Mu'n dye méèlî ɛ yiî w'a' sɛ. Yiikun blaa'n mu'n se ɲɔnɔ? Mu'n bè bishaaŋn maɛ᷆ ɲɔnbɛ̂ yé fɛ᷆ ki teŋn yikun dètê yé a? 12Ye w'a' sɛ n'dye méèl. Yii wo don, mu'n klɔ̂mun ɔ tyɛl dɛ klɛ ɔ, mu'n déê ni ta ɲa fɔŋn mun se in mun tɛl b'à mɔ dé n'ki dye jɛɛ᷆ kwɔŋ, 13A shi yiikun b'a' ka'atyɛ᷆ldɛ klɛ ɔ dé yiikun fɛ kpɛŋnlɛ yi᷆ ki sɔja, yi ki bɛ᷆ yikun tyɛldé a? owo, n' dye méêl. Mun kyɛ᷆ gbɔɔ̂ r'a' tɛtɛ̂ ku'kwa' yikun se gbɔ mɔ, fù bolo ɔ bo N̂totɔŋn kpɛŋn ni tokpartɛ᷆ŋn mu'n fléen."14Fù gbarye yi᷆ k'a' myɛ'ɛl kwo yé a' faaŋn sɔɔɔ. Fù kwɔ'ɔn Oripa k'a' waŋbinî tà mɔɲɔn ki folo tè à to, kɛ Ruti k'a taɲɛ᷆né Nawomi to. 15Nawomi k'à wu Ruti se dé: " A srɔɔ mélî den mun nɛn a'n jimiî n'a' tonyɛlmɔ᷆ɛɛ̂ tɔŋnî mɔ. Akun wo saaŋ a' sɛ̂no à tɔŋnî mɔ."16Kɛ᷆ Ruti k'a' wu' dé: "Be mu'n tonyɛl de mun ka'rli a' to n' k'a' jélê mimi bo, fù bolo ɔ bo a' ni᷆ dénno bén mùn nɔkɔŋl se, mu'n bè dona mimi. A ni᷆ ɲinɛ᷆ɛn béni᷆ nɔkɔŋl se mu'n saaŋ bè ɲinɛ'na mimi. A' jimii᷆ be tɛŋna mun n' jimiî, A'kun Jɔnɔsɔɔɔ̂ bè tɛŋna mun n' Jɔnɔsɔɔ'. 17A'kun kloon bénî mun se mun ni klo'on mimi,mun ki tokpɛ mimi. Mɔn ma' ki mun n'akun karli yi' to mun wo kun ɔ bo, N̂totɔn ki kyɛ᷆ŋn ɲɛn mun fléen." 18Nawomi n'a' ŋmɔn de Ruti r'a' taɲɛ᷆ àkun to hiin, à wo kɛl kan bo.19Fù gbârye yi k'a' kɛ̂li ɲɛnja yiseyi᷆ ki denno loké Betelehɛmu. Yi᷆ mùfɔ᷆ŋn lo mimi, à dyɛɛ᷆ jimii᷆î nɔ᷆nkurn won ki kɔŋn kɔŋnè. A᷆ méèlî k'a wu dé: " A᷆ niî ki Nawomi ɔ y'aa?" 20Nawomi ki yi᷆ n gbukali mɔli dé: " Yii be mun fɛŋn de Nawomi bo, kɛ᷆ yii wo mun fɛŋn dé Mara fù bolo ɔ bo lokur nɔ᷆nkurn totɔŋn ni᷆ gbɔ kukwa' sɔɛ᷆ klɛ mun to. 21Mun mɔntɔɔŋn mɔn déno, kɛ᷆ Dirɲɔn totɔŋn mun kpɛŋn kwɛ̂l se bur bɛ. ɲɔn mɔn nukwɔɔŋn yikun ni mun fɛɛŋn de Nawomi ta Dirɲɔn totɔŋn bè gbɔjaal kwo᷆ɲɛ᷆ mun to? Lo kur nɔnkurn Totɔŋn bur mun ta."22Fù faâ to Nawomi n'a' wâŋbin kpaŋltosɛ᷆ŋn Ruti k'a' sɛɛno Moabu kiyɛŋnî mɔ. Yi᷆ ri lo᷆ Betelehɛmu orje kùnmɔɔ̂ tityɛŋn gbâr ye.

Chapter 2

1Nawomi dètêê sádi jɔ dyàn tɛ̀ŋnɛ̀n ín, fù jɔɔ̂ ki kwàŋljɛn mɔtɔ̂ŋn ɔ ki li Elimilɛki ǹ krɔ̂ɔ̂ ta, fù yin ki Bwazi ɔ. 2Mwabu kpaŋltosɛ̂ŋn r'à ló Nawomi se dé: «À jɛ́l mún ki don klɔŋ se, tɔnî mun nì mún mùnurjà, mún bè kùnmɔ kwɔɲɛ́na fù se.» Nawomi k'à wú à se dé: «Don, ń dyel-mél.»3Fù gbârî ye Ruti ki dénno kùnmɔ kwɔɲɛ́nké à kùnmɔ kwɔtêê, k'à ŋmɔ́n d'àkun ni lo Bwazi ǹ klɔŋ má mɔ. Fù bè Emelɛki ǹ ta jimin má ɔ. 4Fù se kwó, Bwazi lɛ̀ Betelɛhɛmu ki bɛ̀ lo mímí, k'à wú kùnmɔ kwɔtêê se dé: «Diryɔŋtotɔn ki tɛŋn yíi wɔ́se.» Yì k'à mɔli dé: «Diryɔŋtotɔn ki dɔ̀kɔ̂ gbɔ̀n á se.»5Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, à klɛwɔklɛtɔnî mun n'à kɔ̀ŋmɔ kwatêê tɛ́ŋlɛ́ɛn, Bwazi k'à wú fɛ̀ se dé: «Àni mélî ki gbò rɔ?» 6À Kɔ̀ŋmɔ kwatêê ŋmelɔnî k'à mɔli dé: «Mowabu kpaŋltosɛ̂ŋn dye-mélî mun ni lì bɛ̀ɲɛ̀n Nawomi se ki li Mowabu ǹ kìyɛŋnî mɔ, fù rɔ. 7À ri mún tonyɛl dé mún k'à tosɛ́ àkun k'án kɔ̀ŋmɔ kwɔɔ̂ ɲɛ́n à kɔ̀ŋmɔ tɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ tyé mɔ, à kɔ̀ŋmɔ kwatêɛ̂ besé. À ri byɛ̀ gbâr ye. À n'á byɛ̀ ɔ, à w'á kyɛ̀ŋmɔyɛ̀ŋn kɛ̂n bo, fóro kyáŋmɔ, à ri dénno á kyɛ̀ŋmɔyɛŋnké di kyáaŋne.»8Mowabu r'à ló Ruti se dé: «Mún dye-mél, á tàshɛŋ ɲɛ̀n, bè don kɔ̀ŋmɔ kwɔ ɲɛ́nké klɔŋ má mɔ bo, b'á fɔŋn bɛlkwó húnmɔ to saaŋ bo. Á ki tɛŋn mún ǹ klɛwɔklɛ méèlî wɔ́se húnmɔ. 9Á k'à klɔŋɔ̂ yi, á ki kpé à kɔ̀ŋmɔ kwatêê ta. Mún n'à ló ń klɛwɔklɛtêê se dé yì b'à totá bo. Nìn n'á jà, á ki don à nunblè kpra, á k'á gbɛ à mínɛ̂nbleê ǹ tù nunî mɔ.»10Fù gbâr ye Ruti r'á kurkpɛ́ k'á ɲáa hlú ɲáan ta k'à wú Bwazi se dé: «Myɛ́n mùn n'à jɛ́l á ki mún mùnurtú, á k'á kpɛnja mún to ɲɔn sɔ́ɔ? Mún ki tɔ́ŋn ɔ.» 11Bowazi k'à wú dé: «Á ri gbɔɔ̂ mun klɛ̀ á wâŋâ se á dèê klômun kwɔ́ɔn, fù nɔ̀nkurn ló mún se. Fù nì á r'á tɔɔ̂ n'á nɔɔ̂, n'án kìyɛŋnî jél ta, á kwɔ̀ŋ fù mun mɔ, á ki bɛ kúur má fù kìyɛŋn mɔ, á wo fɛ̀ mun shi ín bo. 12Á ri mùmun klɛ̀, Diryɔŋtotɔn k'á sâr fù ɔ. Á k'án klɛ̀gbɔ ɲɔn mɔyînmun ŋmɔ́ɔn Diryɔŋtotɔn, Isirayɛli buryinî ǹ Jɔnɔsɔɔ̂ se, á ri byɛ̀ á yá fù mun bìyáa kɔ̀ŋnɔn.»13Ruti k'à mɔli dé: «Ń ki kjàrfyɛ ŋmɔ́n á ɲáa tɔŋn Diryɔŋtotɔn. Ákún mun n'án fwɔŋ mélî nìryɛŋn tofyɛɛ̀ŋn, á ki gbukɛl nar kɛl à se, ta, án fwɔŋ mélî bè fín mún to.»14À leê gbâr ye, Bowazi k'à wú à se dé: «Á sukúr bɛ, á ki le di, án won-myɛlî tá à tánkúnî mɔ, á k'à di.» Fù gbâr ye Ruti ki ɲínɛ́ɛn à kɔ̀ŋmɔ kwɔtêê blɛ̀ se. Bowazi ki kɔ̀ŋmɔbin gbɛ̂lmun má tè à to.Ruti ki le di fóro k'à búr ɲɛn á blɛ̀ se.15Fù jìrɛ̂mun, ki dukú ki kɔ̀ŋmɔ kwɔɲɛ́n yɛnja yé. Bowazi r'à ló án klɛwɔklɛtêê se dé: «Yíi w'à jél k'án kɔ̀ŋmɔ kwɔɲɛ́n à kɔ̀ŋmɔ têê tyé mɔ, yíi be bóló wú à to bo. 16Yì ǹ kɔ̀ŋmɔ kwàmun taŋl mɛ́ɛ̀ ki mɛl ta à besé, nɔkɔ́ŋl ki fɛ̀ tɔ́ŋn. Yíi b'à gbɔwú bo.»17Ruti ki kɔ̀ŋmɔ kwɔɲɛ́n fóro núkur gbâr ye. À ri kɔ̀ŋmɔ kwɔɔ̂ mun ŋmɔ́n, ki fù ŋmɛ, ki efa ɲɛn byéen kúur Origi ŋmɔ́n. 18À dénno fù rɔ à dyɛ wono, à wâŋ-mélî ki fù kɔ̀ŋmɔ kwɔɔ̂ binî ŋmɔ́n. Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn Ruti ki yekpɛ̀ŋl fwɔŋn má tè Nawomi to.19Ruti wâŋ-mélî k'à wú dé: «Á r'àni kɔ̀ŋmɔ kwɔɔ̂ rɔ lɛ̀ fɛ́ɛŋn ɲa? Á ri klɛwɔklɛ̀ fɛ́ɛŋn? Tɔnî mun n'ákún mùnurjà, fù ki dukɔ̂ dye ɔ.» Ruti ri klɛwɔklɛ̀ jɔɔ̂ mun se, à ri fù gbɔló á wâŋâ se, k'à wú dé: «Mún ni klɛwɔklɛ̀ se, yí ri fù fɛ́ɛŋn dé Bowazi.» 20Nawumi k'à waŋ-binî ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Diryɔŋtotɔn ki dukɔ̂ gbɔ̀n á se, fù bóló ɔ bo Diryɔŋtotɔn w'án ɲɔnbéê yɛnbréen à jirlɛ̀ɛ̂ n'à jimin klômɛ́ɛ̀ɛ̂ se bo.»21Mowabu kpaŋltosɛ̂ŋn Ruti k'à wú yé dé: «Á r'à ló mún se yé d'á ki tɛŋn mún ǹ klɛwɔklɛtêê blɛ̀ sɛ fóro mún ǹ kɔ̀ŋmɔɔ̂ ki kwa kɔ́ŋnê.» 22Nawomi k'à wú á waŋ-binî se dé: «Ń dye-mél, à ri ɲɔn á ki don à klɛwɔklɛ méèlî se, dó b'á ŋmɔ́n klɔŋ má mɔ bo.»23Fù gbâr ye Ruti ki tɛŋnè Bowazi ǹ klɛwɔklɛ méèlî wɔ́se, ki kɔ̀ŋmɔ kwɔɲɛ́n fóro origi nì alikama kwà kɔ́ɔŋn ɔ. Ruti ki tɛ̀ŋnè á wâŋ-mélî wɔ́se mímí.

Chapter 3

1Ruti wâŋbin Nawomi k'à wu à sé dé: " N' dyê mél, mun n'à shi n' ki tikɛlɲɛn a' se a' ki ɲinɛɛn mimi fyâr mɔ, 2Fù bolo ɔ bo a'ri kpɛ Bowaze n᷆ binî mun ta fù ri shùn ŋmɛɛn to. A᷆ kun n'an kùmɔɔ̂ sɛɛŋl an farî ɲɛ ɲa tu'unî se.3Duku' a' k'a tê a' k'a tokin a' k'a wâ ɲɔɛɛ̂ nɛn a' kpra a ki kyɛelno à farî ta, kɛ᷆b'a' byéen yɛn a' to àn leè dikɔŋnî n'an nun laâ tyémɔ bo. 4A᷆ ni᷆ shinè a' k'à la'fɔŋni tɛŋlɛn a' ki don à tohlu wàâ gbɔnli à kpaŋlî ta a' ki shiŋn à kpɛltɔn. Ari yaŋɲɛ᷆ a' ki muûn kwo, àkun nɔnkurni be fù wua a' se.» 5«Ruti ki Nawomi n' gbukalî mɔli dé: "A' gbɔɛ᷆ɛ̂ mun nɔkɔŋl lo mun se n' bè fɛ᷆ kwo bɛ᷆»6Ruti ki Nawomi ki jɛɛlii᷆no à farî ta. à wâŋâ ri mun lo' à se ki fɛ᷆ nɔ᷆nkurn kwo. 7Bowaze k'an leê dikɔɔŋn ɔ à ɲɛ᷆ mu'kwɔɔŋ, ki déno shiŋnké à kùmɔn biŋnî yɛnto a' gbɔmɔn nar ɔ, Ruti k'a' nyɛɛlbɛ᷆ k'a' tohlû wââ gbɔ᷆n li à kpalî ta ki shiŋnè.8Gbɔtɛ̂lmɔ Bowazi k'a'toji᷆r ki bidyàn shiŋnɲɛ᷆ ŋmɔ᷆n a' kpaŋltɔŋn ki yàntuè. 9Bowaze k'a wu dé: "gbo᷆rɔ?" Fù biî rɔ dé: "Mun k'a' fwɔŋ mél Rutiî rɔ. A'n tohlu' waâ bu'r an fwɔŋ mélî fléen, fù bolo ɔ bo mun ɲɔnlɛɛ ya'nɲɛ᷆ a' to."10Bowaze k'a wu dé: "Dirɲɔn Totɔŋn n᷆ dɔkɔ̂ ki tɛŋn a' se. A᷆ni klɛgbɔɛɛ̂ r'a' ɲɔnbéê yɛɛn kyaŋmɔ ki ji᷆ré kyɛlye furî to, fu bolo ɔ bo a' wo menɛ᷆nble dakpɛŋl fù ni᷆ kwa bo lo tɔŋn ɲɛɛn a' byéen se bo. 11Fù mɔ kyanmɔ kwo n' dye mélɓɛ yantubo, à bè gbɔɛ᷆ɛ̂ mun nɔkɔŋl wua mun se n' be᷆ fɛ᷆ nɔnkur kwoa a' se, fù bolo ɔ bo mun ň jimii᷆î n,ɔ᷆nkurn n'à shi d'a' ki mél télmun ɔ.12Hlɔ a' ɲɔnlɛɛ yanɲɛ᷆ mun to, kɛ᷆ a' ɲɔnlɛɛ yanɲɛ᷆ jirma to, fù bè shu᷆n akun to ki ji᷆ré mun to. 13Dɛ' humɔ. Fù jɔɔ̂ n'àkun ɲɔnlɛ kpɛŋnta fù ni᷆ kwoa bo à n'àkun ɲɔnlɛ kpɛŋnta bo à bè fù wua dwɔn lɛɛ. A' ɲɔnlɛ gbɔ n'a' mɔnar bo, à bè fù wua, mun nɔ᷆nkurnî b'a' ɲɔnlia Dirɲɔn totɔŋn lɛɛ̂ yinî nukwɔɔn. Shiŋn humɔ, foro woon ki tɛl."14Fù kpɛŋnîta, Ruti ki shiŋnè à kpaŋltɔn forô woon tɛlyɛɛŋse. Ki duku' woon tɛlyɛɛŋse do wo do mɔlɛshi bo, fù bolo Bowaze r'à wuɲɛ᷆ à se in d'à b'à jél de do k'à shu de mél dyàn bɛɲɛ᷆ à fari ta bo. 15Bowaze ki saaŋ wu' à se dé: "Bɛ a' tonewâ sɔɔɔ̂ rɔ a' k'a kwàŋlî ti᷆ŋn." Ruti k'an tonɛwâ sɔɔɔ̂ kwàŋli᷆ tiŋn. Bowaze ki orje bini᷆ mɔn ɲɛ kpaan shaŋn gbe à se d'à wo don à nɔ. Fù kwɔɔn Bowaze ki deno dyɛ wono.16Ruti k'a' sɛno a' wâŋâ to tɔŋnî mɔ. Fù k'à wu à se dé à gbano jà, n' dye mél?" 17A᷆ r'à lo saaŋ dé: "Bowaze ri orije shanmɔn kpaan tɛ᷆ mun to, à r'à lo dé mun bɛ sɛ déno n̂ kpɛŋn kwɛl ɔ n' wââŋ tɔnîmɔ bo." 18A᷆ wâ méli k'à mɔli dé: "mun dyɛ mél, a' ki tɛŋn wà humɔ kyaane a' k'à yi fu bolo ɔ bo à ni gbɔɔ̂ bè tɛŋn faâ mun to, ta fù jɔɔ̂ bè ɲamɔgbâl ɲɔn a ŋmɔn na à gbɔɔ̂ ɲa' mɔlɛɛ tyémɔ bo."

Chapter 4

1Bowazi ki dénno ɲínɛ́ɛnké à dyɛɛ̂ dɛ́ɛ yéen se. Fù gbâr ye à tolɛ kɔ́ŋnî fulóo tɛ̀ŋnɛ̀n jɔɔ̂ mun se ín, Bowazi ri kɛl fù mun gbɔ mɔ, fù ki bè jìré, Bowazi k'à wú à se dé: «Hé jɔ! Á sukur bɛ à húnmɔ, á ki ɲínɛ́ɛn húnmɔ.» Fù k'á sukúr bɛ, ki ɲínɛ́ɛnè. 2Fù gbâr ye Bowazi k'à dyɛɛ̂ mɔ klɔ̀rɔn jir fú mɔtɔ́ŋn, k'à wú yì se dé: «Yíi wo ɲínɛ́ɛn à húnmɔ.» Yì ki ɲínɛ́nè.3Fù kwɔ́ɔn, à toli kɔ́ŋnî ri jɔɔ̂ se, k'à wú à se dé: «Nawumi mun ni lì blaàn Mowabu kìyɛŋnî mɔ, fù ri n̂ tɔbin jɔ Elimelɛki ǹ ɲáatyar dyàn yɛ gbɔ ló. 4Mún ki fù wú ákún se ín, ń k'á tɛ́lobúr, àni jimiìî nɔ̀nkurn nì mún ǹ jimiìî klɔ̀rêê ɲíɲra. Á n'à se á k'à toli, á k'à toli. Kɛ̀ á n'à se á k'à toli bo, á ki fù wú mún se nɔkɔ́ŋl ń k'à shu. À tolɛɛ̂ hlɔɔ̂ r'ákún mùn kpɛŋn. Mún kpɛŋn jàɲɛ̀n ákún mùn to.«Fù jɔɔ̂ rɔ dé: «Mún b'à tolia.»5Bowazi k'àn gbukɛlî mɔlî dé: «Á nì bè fù klɔŋɔ̂ sɔŋn lɔɔ̂ mun lɔ, á ki Mowabu kpaŋltosɛ̂ŋn Ruti toli fù lɔɔ̂ núkúurî mɔ, nɔkɔ́ŋl á k'à dye-jɛ́ɛnî klômunî yin li à kyɛ̂ŋn gbɔn gbɔɔ̂ mɔ.» 6À tolɛ hlɔɔ̂ ri tɛ̀ŋnɛ̀n mùmun kpɛŋn, fù k'à wú dé: «Mún w'à toli hìn ń byéen se bo, mún bè nɛa ń tokɔ́ŋn kpɛŋn nɔkɔ́n. Ákún wo mún tolɛ hlɔɔ̂ gbɔ̀n á byéen se, bóló ɔ bo mún kwo hìn bo.»7Kyɛ̀ŋlye Isirayɛli buryin se, kwɔ̀ŋbɛ̀ŋmɔ̂n mɔ, á n'à se á k'àni gbɔɔ̂ kúur kwo, árí klômuntɔn besé gbɔɛ̀ɛ̂ to kpɛnjaâ ɛ̀, fù nì kwoa bo, níi to sáɛ̀ŋ ri bwɔɔ̀n ki tè jir má to. Fù ki níshîbé ɔ Isirayɛli buryinî tyé mɔ. 8À tolɛɛ hlɔɔ̂ ri mùmun kpɛŋn, fù k'à wú Bowazi se dé: «Ákún w'à toli á byéen se.» Fù kwɔ́ɔn, k'án sáaŋnî bwɔ à níi to.` 9Fù se kwó Bowazi k'à wú à klɔ̀rêê se n'à jimiìî nɔ̀nkurn se dé: «Yíkun ki nínshîtê ɔ ɲa, dé máɛ̀ɛ̂ mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n Emelɛki kpɛŋn ín, fù nì máɛ̀ɛ̂ mun tɛ̀ŋnɛ̀n ín Kilijɔni nì Makilɔni kpɛŋn, mún ni fɛ̀ nɔ̀nkur sɔ̀nɲɛ̀n Nawomi kpɛŋn. 10Mún ni Makilɔni lu Nawomi kúur Ruti sɔ̀ŋn saaŋ, ń k'à nɔ ń tyɛ̀ldɛ̂ mél jìr nɔkɔ́ŋl mún ǹ jiminî yin be kú bo, nɔkɔ́ŋl à yinî be jel li à kúurî tyé mɔ bo, fɛ̀ mun tɛ̀ŋnɛ̀n à dyɛɛ̂ wono. Yìkun la tɛ̀ŋn fù gbɔɔ̂ nínshî ɲa.»11À jimiìî mun nɔ̀nkurn tɛ̀ŋnɛ̀n à dyɛɛ̂ dɛ́ɛ yéenî se ín, fɛ̀ n'à klɔ̀rêê k'à mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn la tɛ̀ŋn fù gbɔɛ̀ɛ̂ nínshî, mélî mun ni dɛ́ɛn á sádi, Diryɔŋtotɔn k'à jél fù mélî ki tɛŋn árí Rashɛl nì Leya. Fɛ̀ mun ni bukwɔŋ ŋmɔ́ɔn ki Isirayɛli ǹ dutwɔŋɔ̂ twɔ̀ŋn. Á k'à fáâ yɛ̀n Efrata to, á ki yin sɔ́ɔ ŋmɔ́n Betelɛhɛmu dyɛɛ̂ wono. 12Diryɔŋtotɔn ki kúur tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ tè á to ki li fù mélî bisháaŋnî mɔ. Fù k'àkun ǹ denî ɔ, Perɛzi ǹ denî lɛ̀shì jir, fù mun Zuda kwɔ̀ŋɲɛ̀n Tamar se.»13À la mano tɛ̀ŋn hin, Bowazi ki Ruti tyɛ̀ldé dé à se. Diryɔŋtotɔn k'à mɔ kyon nɛ́n ki nya gbɔ̀n, ki dye-jɛn kwɔŋ. 14À méèlî k'à wú Nawomi se dé: «Fulóo ki tè Diryɔŋtotɔn to. 15Àni bisháaŋnî b'ákún nìrgbála k'ákún klɔ̀mun yɛŋn ɲɛ́n. Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, ákún wáaŋbínî mun gbɔ r'ákún tìyà, à bè fín dye-jɛn jir kiin to á se, fù mùn la kwɔ̀ŋ.»16Nawomi ki fù bisháaŋnî gbɔ̀n á kàr ɔ, k'à tobol. 17À ɲínɛ̂nshì méèlî n'àkun nɔ̀nkurni k'à bisháaŋnî yin nɛ́n, yì b'à lóon dé: «Nawomi ri jɛn-bisháaŋn kwɔ̀ŋ.» .Yì k'à fɛ́ŋn dé Obedi. Obedi ki Izayi kwɔŋ.18Perɛzi n'á buryinî kwɔ̀ŋ fáâ rɛn: Perɛzi ri Hezerɔn kwɔ̀ŋ, 19Hezerɔn ki Ramu kwɔŋ, Ramu ki Aminadabu kwɔŋ 20Aminadabu ki Nashikɔn kwɔŋ, Nashikɔn ki Salimon kwɔŋ, 21Salimon ki Bowazi kwɔŋ, Bowazi ki Obedi kwɔŋ, 22Obedi ki Isayi kwɔŋ, Izayi ki Dawuda kwɔŋ.

Luke

Chapter 1

1Gbɔɛ̀ɛ̂ mun ni klɛ̀ ŋmɛ́ɛn se, jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri fù gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀ fáâ todɛ̀ndɛ̂nî ɲwár funkpɛ́. 2Fù gbɔɛ̀ɛ̂ ri klɛ̀ mɛ̀mun ɲíɲra ki gbɔ̀n à klɛ funkpɛ̂ gbâr ye, fɛ̀ ki bè tɛ̀ŋnè Jɔnɔsɔ gbukɛl kɛlê. Yì r'à klɛ̀ fáâ todɛ̀ndɛn ŋmɛ́ɛn se fáâ mun to, fù mɔ́n ɲwáartêê r'à ɲwár yì ɲíɲra klɛ̀ fáâ to. 3Mún saaŋ fù gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀ fáâ níkyàŋ ɲɔn sɔ́ɔ, ń tɔbin Tewofili, ki gbɔ̀n à yɛŋnjà fɔŋnî mɔ. Fù se kwó, mún ǹ jɛ́ɛn mɔ dé mún ni yanɲɛ̀n ń ki fɛ̀ nɔ̀nkurn ɲúr ákún se, à tɛ́ŋlɛ́n fáâ to ki gbɔ̀n à dɔ to 4nɔkɔ́ŋl á k'à shu d'á ri kɛɛlnɲɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ mun ɔ, á k'à hlɔja d'à klɛ̀ fá ɔ.5Jude kìyɛŋnî wono, kìyɛŋntɔn Erɔdi ye mɔ flɛ́klɛrɔn dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, yì r'à fɛ́ɛŋn ín dé Jakariya. Yì ri flɛ́klɛrê jùmɔ̂ɔ̂ mun yin nɛ́nɲɛ̀n dé Abiya, à ri tɛ̀ŋnɛ̀n fɛ̀ wɔ́se ín. Fù jɔɔ̂ luû ki Aruna burjir ɔ ín, yì b'à fɛ́ɛŋn dé Elisabɛti. 6À blê jir níinî ki bùkwɔ̀ɛ̀ŋa ɔ ín Jɔnɔsɔ se, yì r'á kpɛŋnjàɲɛ̀n ín Diryɔŋtotɔn ǹ tɔ̂ɛ̀ŋɛ̂ n'àn yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ to. 7Kɛ̀, kwɔ̀ŋ dye mɔ́n byéen la yì yin ta ín bo, bóló ɔ bo à lu Elisabɛti ki dye kwɔŋ kaarn mél ɔ ín, yì jir níinî bè kòlɲɛ̀n.8Lɔɔndya, Jakariya b'án flɛ́ɛɛ̂ klɛɛ̀n Jɔnɔsɔ se, bóló ɔ bo fù mlìî ri yanè àkun fù jùmɔ̂ɔ̂ to. 9Ki yan à flɛ́ɛɛ̂ klɛ fáâ se, àkun fù mɛ̀lî mùn ni ŋmɔ́n gbɔ̀n wono gbúshúmɔ́n mɔ nyɛ brée ɔ à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ mímí. 10Jakariya k'à gbúshúmɔ́nî mɔ nyɛ brê gbâr ye, à jùmɔ̂ɔ̂ nɔ̀nkurn tonyɛɛl klɛɛ̀n wo ín.911À la máno tɛ̀ŋn híin, Diryɔŋtotɔn ǹ tɔ́ŋrɔn dyàn k'á byéen yɛ̀n à to, à bè líɲɛ̀n à flɛ́klɛmɔ́nî kìndíir bén se, à gbúshúmɔ́n mláaŋ fɔŋnî mɔ. 12Jakariya mùfɔn à ŋmɔ́n à nìryɛŋn ki lùnè, à gbɛ́ɛ ki jìrè à to yànbê se. 13Kɛ̀ Diryɔŋtotɔn ǹ tɔ́ŋrɔnî k'à wú à se dé: «Be yàntú bo, Jakariya, bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ r'án tonyɛɛlî jà, á luû bè dye-jɛn kwɔŋbɛ̂ á se, á ki b'à yin nɛ́n dé Yuhana.14À kwɔ̀ŋɔ̂ bè tɛŋna á se gbɔmɔnar gbɔ, á gbɔ b'á byéen tìyà, à saaŋ bè tɛŋna jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ se gbɔmɔnar gbɔ. 15Fù bóló ɔ bo à bè tɛŋna jimin denkɛŋl sɔ́ɔ Diryɔŋtotɔn se, à bè tyɛŋ gbɛa bo, à saaŋ be lamɔ́n bóló gbɛa mùmun bè jimin ɲáa mɔkekɛl hìn bo. À bè ywára Jɔnɔsɔ ǹ Tɛ́l-Tofénéê rɔ à kwɔŋ gbâr ye à nɔ se.16Àkun b'à jéla Isirayɛli burjir tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'á sɛbɛ Diryɔŋtotɔn gbɔɔ̂ tosɛ́, yì ǹ Jɔnɔsɔɔ̂ ɛ̀. 17À bè búra Jɔnɔsɔ nyân lotɔnbé b'à se, tɔ́ŋrɔn Eli fáâ to, ki tɔɛ̀ nì yì derê tyé tityɛ́ŋn. À bè gbɔtokátê nìryɛŋn tojira ki tɛŋn (bùkwɔ̀ɛ̀ŋ) gbɔmɔbinhlɔrê nìryɛŋn fáâ to, ki jùmɔ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔ mɔtityɛ́ŋn ɲɛn Diryɔŋtotɔn ǹ gbɔ ta.»18Jakariya k'à wú Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî se dé: «Mún bè gbáno fù shubɛ̂ dé hlɔ ɔ? Bóló ɔ bo mún klɔ̀mun ɔ. Mún luû saaŋ kòl déè dye kwɔŋ ɔ.» 19Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî k'à mɔli dé: «Mún ki tɔ́ŋrɔn Gabiriyɛli ɔ mùmun ni líɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ɲáa bè mún to mano. À ri mún tɔ́ŋɲɛ̀n dé ń ki bɛ àni Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ wú á se. 20À fɔn yi, á yɛŋn bè táanbɛ̀ á wo kɛl hìn tɛŋna ká bo, fóro àni gbɔɛ̀ɛ̂ ki bɛ kwo, bóló ɔ bo á wo mún ǹ kɛl gbukɛlî hlɔjà bo, gbɔɔ̂ mun ni búrɲɛ̀n klɛ ta gbârî mun ni ɲɛ̀nɲɛ̀n à to.»21Fù gbâr ye à jùmɔ̂ɔ̂ ri Jakariya kpɛŋnlɛɛ̀n ín, à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ à dálî ki yì wonkɔ́ŋnè. 22À mùfɔn lɛ̀ à wo kɛl hìn ká bo, yì k'à shu d'à r'á tɛ́l mɔ ŋmɔ̂n klɛ̀ à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ. Ki tɛ̀ŋnè à b'á kpɛŋn ɔ kɛɛ̀ln yì wɔ́se à yɛŋntââ wono. 23Jakariya fù klɛwɔɔ̂ klɛ gbârî mùfɔn á mɔyînè, k'á sɛno á sádi.24Fù gbɔɛ̀ɛ̂ jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Jakariya lu Elisabɛti ki nya gbɔ̀n, k'à toyá fwɔ́ŋn kwɛŋl wono à b'à lóon á byéen wono dé: 25«Diryɔŋtotɔn ǹ klɛ̀ fù ri rɛn la mún se, dye ŋmɔ̂n kaarn flɛ́ɛ fɔn mún to ín, Diryɔŋtotɔn ki ɲukwó mún to ki fù flɛ́ɛɛ̂ gbɔ̀nli mún to.»26Elisabɛti nyaâ fwɔ́ŋn kpaantɔn; à nɛn Jɔnɔsɔ k'án tɔ́ŋrɔn Gabiriyɛli búrno Galile kìyɛŋnî mɔ dyɛ dyàn mɔ dé Nasarɛti. 27À r'à tɔ́ŋɲɛ̀n jɛn gbɔ hlɔ̀ kaarn mímyée-bisháaŋn dyàn se ín, yì b'à fɛ́ɛŋn dé Mariyamu, mùmun ni blèɲɛ̀nɲɛ̀n Isufu se, kìyɛŋntɔn Dawuda burjirî ɛ̀. 28Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî mùfɔn lò à to, k'à wú à se dé: «Ń n'á fuló Mariyamu, ákún mùmun búrɲɛ̀n jàrfyɛ mɔ, Diryɔŋtotɔn ni tɛ̀ŋnɛ̀n á wɔ́se.» 29À fulóoô ki Mariyamu wonkɔ́ŋnè , à b'á byéen duùn àniî fulóoô tɔŋnî gbɔ ɔ.30Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî k'à wú à se dé: «Be yantú bo, Mariyamu, bóló ɔ bo á ri jàrfyɛ ŋmɔ́n Jɔnɔsɔ se. 31À fɔn yi, á bè nya gbɔnbɛ̀, á ki dye-jɛn kwɔŋ, á ki bɛ à yin nɛ́n dé Yesu. 32À bè tɛŋna jimin sɔ́ɔ, ki be fɛ́ŋn dé Lokúur-Nɔ̀nkurn-Totɔn Dye-Jɛn. Diryɔŋtotɔn Jɔnɔsɔ b'à ɲínɛ́ɛna à kpàŋn Dawuda ǹ faŋ-ɲínɛ́mɔ́nî ta. 33À bè Isirayɛli buryinî takɛla gbâr mun nɔkɔŋl, àn kìyɛŋntɔnbéê bè tɛŋna dɔ kaarn gbɔ.»34Mariyamu k'à wú Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî se dé: «Fù la gbáno klɛɛ̀n, mún wo tɛ̀ŋn din jɛn dó wɔ́se bo? 35Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî ki Mariyamu ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Tɛ́l-Toféné bè kyɛla á fléen, Lokúur-Nɔ̀nkurn-Totɔn Jɔnɔsɔ b'án lotɔnbéê rɔ á tohlúuna; fù r'à jɛ́l à bisháaŋn tofénéê mun bè kwɔŋbɛ̂, à bè fɛ́ŋna dé Jɔnɔsɔ Dye-Jɛn.36À nɛn, á tɔbin mél Elisabɛti, mùmun dwɔ̂nɲɛ̀n dé kwɔŋ-kaarn-mél ɔ, àkun saaŋ nya gbɔ̀nɲɛ̀n dye-jɛn kwɔŋ ɔ, à n'án múklɔ̀béê bra ɔ, fù fwɔ́ŋn kpaan nɛn. 37Fù bóló ɔ bo gbɔ dó wo kyɛ̀ŋlɛɛn Jɔnɔsɔ to bo.» 38Mariyamu k'à wú dé: « Mún ki Diryɔŋtotɔn tɔŋnklɛrɔn ɔ, án lô gbɔɔ̂ ki kwo mún se, á k'à kɛl fáâ to.» Fù la klɛ̀ híin, Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî k'á sukúr li à fur.39Fù yefyɛ̂l níinî tyé mɔ, Mariyamu ki sìsâ mɔ dénno Jude káàlî kòkɛ̀lî dyɛ dyàn mɔ, 40ki dé Jakariya sádi, ki fulóo búr Elisabɛti se. 41Elisabɛti ri Mariyamu ǹ fulóo klɛ myɛlî ná gbârî mun ye, à bisháaŋnî k'á mɔgbé à biî nya mɔ, à biî ki ywárè Jɔnɔsɔ ǹ Tɛ́l-Toféné ɔ,42ki kɔ́bɔ́ á faŋ sɔ́ɔ ɔ dé: «Kyon bè nɛ́nbɛ̂ á mɔ ki jiré à mél búùrî nɔ̀nkurn to, fù nì bisháaŋnî mun nya r'á ɲɛ kyon ki nɛ́n fù mɔ. 43Mún ki gbòrɔ fóro mún Totɔn Jɔɔ̂ kwɔŋ nɔɔ̂ ki bɛ mún sádi? 44À nɛn, mún tàshɛŋ ri jò ákún ǹ fulóo klɛ myɛlî mɔ gbârî mun ye à bisháaŋnî k'á mɔgbé mún nya mɔ á gbɔmɔnar se. 45Mélî mun ni Diryɔŋtotɔn k'á se lô fù ri hlɔjà, d'à bè kwoa, fù la á fyâr.»46Mariyamu k'à wú dé: «Mún ni sɔ́jà ɲɛ̀nɲɛ̀n Diryɔŋtotɔn ta ń nìryɛŋn nɔ̀nkurn ɔ,47Mún gbɔ ri ń byéen mɔnar Jɔnɔsɔ núkwɔ́ɔn,Mún Tanyântɔnî ɛ̀,48Fù bóló ɔ bo à r'á tɛ́l ɲɛ̀nɲɛ̀n mún gbɔ mɔ,À tɔŋnklɛrɔn blɔ̀munî ɛ̀.Fù mùn n'à jɛ́l, jìrbɛ̀kúur mun nɔkɔŋl b'à wúa,Dé mún ni la ń fyâr.49Fù bóló ɔ bo Lokúur-Nɔ̀nkurn-Totɔn ni gbɔ sɔ́ɔ sɔ́ɛ̀ klɛ̀ mún se,À yin ki tɛŋn Toféné.50À r'á yànhlórê mùnur jaàn,Fóro ki dénno loké yì kpaŋltosɛ̂ɛ̀ŋ nɔ̀nkurn to.51À ri gbɔtokpâr sɔ́ɛ̀ klɛ̀ á kpɛŋn tokpârî ɔ,Ki wonjɛ́ɛnsɔ́tê tó mɛlè yíi to.52À ri faɛ̀ŋ tokyɛl li yì ǹ faŋ-ɲínɛ́mɔ́n ta,Ki jimin blɔ̀mɛ́ɛ̀ tɔŋnkúr.53À ri klɔ̂ ǹ jà tê kpɛŋn ló mɔ́n ɲɔn ɲɔɛ̀ ɔ,Ki nòfelê kpɛŋn kwɛ̂l tó gbeè.54À ri Isirayɛli buryinî kpɛŋn to gbɔ ɲukwɔ́,À tɔŋnklɛrɔnî ɛ̀, k'á tɛ́l ɲɛn àkun nɔ̀nkurni k'à mùnur ja gbɔ mɔ,55Á n'à ŋmɔ́n árí à r'à ló ŋmɛ́ɛn kpɛ̀ɛ̀ŋɛ̂ se ín fáâ mun to,Brayima n'á kpaŋltosɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ɛ̀,D'à bè tɛŋna dɔ kaarn gbɔ.»56Mariyamu ki tɛ̀ŋnè Elisabɛti wɔ́se fóro fwɔ́ŋn tyáar kúur, ki fù kwɔ́ɔn á sɛno á sádi. 57Elisabɛti kwɔŋ gbârî mùfɔn lò, ki kwɔŋ jɛn-bisháaŋn. 58À ɲínɛ́nshîtêê n'à tɔbiìŋî k'à nââ se dé Diryɔŋtotɔn n'án mùnur jaâ ɲájìr ɲɛ̀nè Elisabɛti bén se, yì nɔ̀nkurn gbɔ ki yì mɔnukwó à wɔ́se.59À bisháaŋnî kwɔ̀ŋɔ̂ yefyɛ̂l kprɛɛntɔn lɔ, yì ki bɛ à kpàkwóon hlɛŋ ɔ, dé yíi k'à tɔ Jakariya yinî nɛ́n à to, 60kɛ̀, à bisháaŋnî kwɔ̀ŋ nɔɔ̂ k'à wú dé: «Owo, à bè fɛ́ŋnbɛ̂ dé Yuhana.» 61Yì k'à wú à se dé: «Yì wo máno ákún ǹ dó fɛ́ɛŋn bo!»62Yì ki tàshɛŋtúrê ǹ jɛ́ɛn mɔ, á kpɛŋn ɔ kɛl à bisháaŋnî tɔɔ̂ wɔ́se, nɔkɔ́ŋl à fɛ́ŋn yinî ki shu. 63Jakariya ki klɔ́bin sârmun nyɛl yì se mɔ́n ɲwáar ɔ, k'à ɲúr dé: «À yinî ki Yuhana ɔ.» Yì nɔ̀nkurn won ki kɔ́ŋnè.64Fù tíkɛ́l byéenî mɔ Jakariya yɛŋn tââ ki flìè, à dɛ́ɛɛ̂ hlɛ̀ŋɛ̂ ki jalè, ki kɛl, ki fulóo tè Jɔnɔsɔ to. 65À la máno tɛ̀ŋn híin, à ɲínɛ́nshîtêê nɔ̀nkurn nìryɛŋn ki lùnè yànbê se, jimiì bè fù gbɔɔ̂ klɛ̀ fáâ todɛ̀ndɛ́ɛn yíi se Jude káàlî kòkɛ̀lî nɔ̀nkurn wono. 66Mɛ̀mun nɔkɔŋl nì fù gbukɛlî ná ki ɲínɛ̂nè fɛ̀ tɛ́l mɔ, yì b'á byéen duùn dé: «Àni bè tɛŋna gbáno dye?» À fáto kwó, Jɔnɔsɔ ri tɛ̀ŋnɛ̀n à wɔ́se.67À la máno tɛ̀ŋn híin, à bisháaŋnî tɔ Jakariya ki ywárè Tɛ́l-Toféné ɔ, ki tɔ́ŋrɔnbé gbukɛl kɛl dé: 68«Diryɔŋtotɔn ki tofɛ́ɛŋn ɔ, Isirayɛli buryinî ǹ Jɔnɔsɔɔ̂ ɛ̀,À k'án jùmɔ̂ɔ̂ tokpɛŋnjàâ nì wɛɛl wono à tobúurnî ta.69À ri Ɲɔnlɛtɔn ben fyɛ̂mun búr bɛ ŋmɛ́ɛn se,Mùmun ni fɛ́ lìɲɛ̀n Dawuda burjir mɔ,À tɔŋnklɛrɔnî ɛ̀,70À n'à ŋmɔ́n árí à r'à ló ín kyɛ̀ŋlye kyɛ̀ŋlye fáâ mun to,Án tɔ́ŋrê tofénéèê se,71D'á bè ŋmɛ́ɛn sɛ́ kɛŋla n̂ kɛ̀ŋlshìtê,Fù nì n̂ gbɔdɛ́tê nɔ̀nkurn kpɛŋn.72Fù wono, à r'án mùnurjaâ klɛ̀ ŋmɛ́ɛn fù kpɛ̀ɛ̀ŋɛ̂ se ín,K'á tɛ́lɲɛn án tɔ́ŋyɛ̀-nyɛ̀bé tofénéê mɔ, 73À r'á mwɔ̀n ín fù mun klɛ gbɔ ɔ yɛŋngbɔ̂n wono,Brayima se, ŋmɛ́ɛn kpàŋnî ɛ̀.74Fù nì ki ŋmɛ́ɛn ɲɔn li n̂ sɛ́ kɛɛŋlmun kwɔ́ɔn ŋmɛ́ɛn kɛ̀ŋlshìtê kpɛŋn,Nɔkɔ́ŋl n̂ k'á nìryɛŋn fwàr ɔ àkun se gbɔɛ̀ɛ̂ kwo,75Nɔkɔ́ŋl ŋmɛ́ɛn ki tɛŋn jimin tofénéè,Fù nì n̂ ki tɛŋn bùkwɔ̀ɛ̀ŋ àkun ɲáa b'à to,Ŋmɛ́ɛn shiî nɔ̀nkurn wono.76Ákún kwó, ń tɔé, á bè fɛ́ŋna déLokúur-nɔ̀nkurn-Totɔn ǹ Tɔ́ŋrɔn,Bóló ɔ bo á bè búra Diryɔŋtotɔn nyânÁ k'à jìrɛ̂ ɲɛ̂ɛ̀lî sár.77Á b'à kwoa àn jimiìî ki yíi ɲɔnlɛɛ̂ shu,Yì ǹ klɛ̀ gbɔjáàlî ŋmáan jìrî se,78Ń tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ǹ mùnurjaâ n'àn ɲɔnbéê faŋ mɔ.Fù mùnurjaâ b'à jéla n̂ ki woyɛ́ɛl ŋmɔ́n jɔ̀nɔ̀ ɲɛYe fɛ́ blakúnî fáâ to,79Ki woyɛ́ɛl li à butúun mɔ tɛ̀ŋnɛ̀n fɛ̀ɛ̂,N'à jir ja kún ɲɛhlóo fɛ̀ɛ̂ se, fù nì ki n̂ níi gbɔn ɲɛn jàrfyɛ ɲɛ̂l ta.»80À bisháaŋnî kwó, fù ri fáâ mun to sɔ́jà dékɔ́ɔŋn, à tɛ́lî bè máno nukwó dékɔ́ɔŋn; ki tɛ̀ŋnè máno à klɔnɲáaâ se fóro à k'á byéen yɛn yefyɛ̂lî lò ɔ Isirayɛli buryinî to.
Chapter 2

1Fù gbâr ye, Rɔmu kìyɛŋntɔn sɔ́ɔ Sesari Ogusiti ri twɔ́ɔŋn dyàn wúɲɛ̀n ín dé kìyɛɛ̂ŋ nɔ̀nkurn mɔ jimiì yin ki ɲúr. 2Fù yin ɲwáar túkyɛ̀ŋlî ri klɛ̀, fù gbâr ye Kiriniyusi bè Siri kìyɛŋnî takɛl gbɔ to. 3Jimiì nɔ̀nkurn don ín án dyɛ mɔ nɔkɔ́ŋl yì nɔkɔŋl k'á yin ɲúrké á tɔden mɔ.4Isufu ki saaŋ li Galile kìyɛŋnî wono Nasarɛti dyɛɛ̂ mɔ á yin ɲúrkɔ́ɔŋn ɔ Jude kìyɛŋnî dyɛ dyàn mɔ, Dawuda ǹ dyɛɛ̂ ɛ̀, mùmun ni fɛ́ɛŋn dé Betelehɛmu, bóló ɔ bo kìyɛŋntɔn Dawuda burjir ɔ ín. 5Isufu ki dénno á yin ɲúrké á nyɛ̀ Mariyamu wɔ́se, fù mun ni flɔ́ɔ ín.6Yì ki tɛ̀ŋnè mímí fóro Mariyamu kwɔŋ gbârî lò ɔ, k'á tú dye-jɛnî kwɔŋ, 7k'à tokekɛ̂l wâ ɔ, k'à shín yìnmɔ́ɛ̀ ǹ le le kónkóolnb mɔ, bóló ɔ bo tɛŋnfɔŋn wo ŋmɔ́n yì se à tɔ́ɛ̀ŋ bré lɔ́ɔ̂ mɔ bo.8Mɔ̀kɔ̀myɛntê dyɛ̀ tɛ̀ŋnɛ̀n fù kòkɛ̀lî mɔ ín, fɛ̀ ri woláan ín klɔŋn se, yì ǹ yìnmɔ́ɛ̀ɛ̂ tɛ́ŋlɛ́nfɔn. 9Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔn dyàn ki gbɔ̀n byéen ɔ á byéen yɛ̀n yì to, Jɔnɔsɔ tɛ̀ŋnɛ̀nî hláhlákúnî bè ŋmɔ́ɔn yì tomlì kyɛ̂ɛ̂ mɔ. Yàn ki yì nɔ̀nkurn jàè tɛ́tɛ̂.10Kɛ̀, Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî k'à wú yì se dé: «Yíi be yàntú bo! Bóló ɔ bo mún ni byɛ̀ Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔ lóo ɔ yíkun se, à bè tɛŋna jimiì nɔ̀nkurn se gbɔmɔnar twɔ́ɔŋn. 11À nɛn, gbɔ mɔ jimiì Ɲɔnlɛtɔn ɲa kwɔ̀ŋ yíkun se Dawuda ǹ dyɛɛ̂ mɔ, mùmun ki Jɔnɔsɔ ǹ mɔtɔ̂ŋmun jimin ɔ, fù mun ki ŋmɛ́ɛn Totɔn ɔ. 12Fù tofyɛɛ̂ bè shua fáâ mun to fù rɛn: yíi bè bisháaŋn-kpɛ̀ŋl dyàn shínɲɛ̀n ŋmɔ́na yìnmɔ́ɛ̀ ǹ le le kónkóoln mɔ, à bè tokɛkɛ̂lɲɛ̀n wâ ɔ.»13Kyáaŋn tɛ̀ŋn, Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'à jɔ̀nɔ̀ ɲɛ lì bɛ à máâ tomlì kpɛ́è, yì bè Jɔnɔsɔ tofɛ́ɛŋn dé: 14«Fulóo ki tè Jɔnɔsɔ to nɔ̀nfléen jɔ̀nɔ̀ ɲɛ,ɲámɔgbâl ki tɛŋn à ɲáantyarî ta à gbɔmɔnar fɛ̀ɛ̂ se!»15Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrêê mùfɔn á sukúr li à mɔ̀kɔ̀myɛntêê fur, yì k'á sɛdúno à jɔ̀nɔ̀ ɲɛ, à mɔ̀kɔ̀myɛntêê k'à wú yíi se dé: «N̂ ki don à dyɛ wono, Betelɛhɛmu, àni gbɔɔ̂ mun klɛ̀mun nɛn, Diryɔŋtotɔn k'à kwo fù ki wú ŋmɛ́ɛn se, n̂ ki fù yiké.» 16Yì k'á munân ɔ dénno, yì ki Mariyamu nì Isufu ŋmɔ́n, fù n'à bisháaŋn-kpɛ̀ŋlî bè shínɲɛ̀n yìnmɔ́ɛ̀ ǹ le le kónkóoln mɔ.17Yì mùfɔn máno dénno à bisháaŋnî ŋmɔ́nké, gbɔɔ̂ mun ni lóon yì se ín, àni bisháaŋnî gbɔ mɔ, yì ki fù todèndɛn. 18Mɛ̀mun nɔkɔŋl à mɔ̀kɔ̀myɛntêê ǹ dèndɛ̂n gbɔɔ̂ ná yì won ki kɔ́ŋnè. 19Kɛ̀, Mariyamu kwó, àni gbɔɔ̂ ki tɛ̀ŋnè fù tɛ́l mɔ, à b'à kìsɛ́ɛn. 20À mɔ̀kɔ̀myɛntêê k'á sɛno án tíkɛ́lî mɔ, yì bè Jɔnɔsɔ súnkwɔ́ɔn, yì b'à tofɛ́ɛŋn yì ǹ ŋmɔ̂n gbɔɔ̂ nì yì ǹ nâ gbɔɔ̂ rɔ, bóló ɔ bo à nɔ̀nkurn klɛ̀ ár'à ri todèndɛ́ɛn ín fáâ mun to.21À bisháaŋn-kpɛ̀ŋlî kwɔ̀ŋ yefyɛ̂l kprɛɛntɔn n'á mɔyîn, ki kpàkwóon-tìn. Yì k'à yin nɛ́n dé Yesu. Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔnî fù yinî mùn tɛ̀ Mariyamu to ín à nya wo gbɔ̀n kɛŋn bo.22Isufu nì Mariyamu ǹ tofénébêc yefyɛ̂ɛ̀lî mɔyînmun kwɔ́ɔn, ki yan Musa ǹ tɔ̂ŋnî fáâ se, yì ki dénno à jɔɔnî ɔ Jerisalɛmu, ki yɛŋntê Diryɔŋtotɔn to; 23bóló ɔ bo à ri ɲúrɲɛ̀n Diryɔŋtotɔn ǹ tɔ̂ŋnî mɔ dé tú dye-jɛɛ̂ nɔ̀nkurn ki tɛŋn Diryɔŋtotɔn ǹ gbɔ ta. 24Yì ki saaŋ flɛ́kwo yekákwoon mɔ́n níin, fù nì kwoa bo nànànbrɛ̂ káarn mɔ́n níin ɔ, Diryɔŋtotɔn ǹ tɔ̂ŋnî mɔ à lô fáâ to.25Jɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ ín, mùmun yin ki Simeyɔn ɔ. Fù jɔɔ̂ ki bùkwɔ̀ŋe ɔ ín, à bè saaŋ á kpɛŋnjaàn Diryɔŋtotɔn ǹ yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ to. À ri Isirayɛli buryinî tofyɛŋnî kpɛŋnlɛɛ̀n ín, Jɔnɔsɔ ǹ Tɛ́l-Toféné ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín à wɔ́se. 26Tɛ́l-Toféné r'à yɛ̀n à to ín, d'à bè kúa á ɲáa bré kaarn mɔ Diryɔŋtotɔn ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî to bo.27À ri dɛ́ à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ Tɛ́l-Toféné faŋ mɔ. Yesu kwɔ̀ŋmɛ́ɛ̀ɛ̂ mùfɔn lò à jɔɔnî ɔ, ki yɛŋntè à flɛ́klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ k'à tɔ̂ŋnî mɔ yɛ̀n fáâ to, 28Simeyɔn k'à gbɔ̀n búr á bɔ̀ mɔ, ki fulóo tè Jɔnɔsɔ to, k'à wú dé: 29«Mún Totɔn, á la kyáŋmɔ á tɔŋnklɛrɔnî kpìsàŋn ja híin,Ki don á ɲámɔgbâl ɔ,Án kɛl gbukɛlî mɔ à yɛ̀n fáâ to mún to.30Bóló ɔ bo mún n'ákún ǹ ɲɔnlɛɛ̂ ŋmɔ́n ń ɲáa ɔ,31Á ri ɲɔnlɛɛ̂ mun gbɔ mɔtityɛ́ŋn ɲɛ̀nɲɛ̀n jimiì nɔ̀nkurn nyân,32Fù ki tɛŋn woyɛ́ɛl tɔbin kúùr se,K'à kwo sɔ́jà ki ɲɛn án jimiì, Isirayɛli buryinî ta.»33Simeyɔn ǹ kɛl gbukɛlî k'à bisháaŋnî tɔɔ̂ n'à nɔɔ̂ wonkɔ́ŋnè, à gbɔ mɔ lô fù ri ta. 34Simeyɔn ki kyon nɛ́n yì mɔ, k'à wú Mariyamu se dé: «À fɔn yi, àni bisháaŋnî b'à kwobɛ̂ Isirayɛli burjir tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ki gburè, tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ki tɔŋnkúr lí. À bè tɛŋna gbɔ tofyɛ, jimiì bè yíi tyaaŋn à gbɔ ta. 35À bè máno jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ wono gbɔ li búra woyɛ́ɛl to. Mariyamu, ákún kwó, á ɲámɔɲàn se, à bè tɛŋna árí yì r'á sàŋnɲɛ̀n kɛ̀ŋlɲɛ́n-krɔ ɔ ki dénno loké á nìryɛŋn to.»36Aseri kpaŋltosɛ̂ŋn Fanuwɛli dye mél dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, tɔ́ŋrɔn-mél ɔ, yì r'à fɛ́ɛŋn ín dé Ani, à r'á tɛ́tɛ̂ kòlɲɛ̀n ín. Ki gbɔ̀n à mímyée mɔ à tyɛ̀l ɔ, à ri nɔ̀tɔ̂ŋn kiin klɛ̀ á dè wɔ́se, 37à dèê ki kúè. À biî ki tɛ̀ŋnè máno mél sarɔn, à shiî ki bè nɔ̀tɔ̂ŋn kpɛ̂ŋlŋmɛn àmi yoro (84) ŋmɔ́n, à w'á fɔnbɛlkwɔ́ɔn à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ to bo, à bè Jɔnɔsɔ tonyɛɛln ki nìnfwɔ̂nf túun gbo ye gbo. 38À biî ki saaŋ bè yanè Simeyɔn ǹ tonyɛɛlî to fù gbâr mɔ́n byéenî to, ki jo fulóo tɛ to Jɔnɔsɔ to, à bè Yesu gbɔ dèndɛ́ɛn wɛɛl wono Jerisalɛmu tobréeê kpɛŋnlɛ fɛ̀ɛ̂ se.39Yesu kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ ri Diryɔŋtotɔn ǹ tɔ̂ɛ̀ŋɛ̂ mɔ yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ kwò mɔyînè gbârî mun ye, yì k'á sɛno Galile kìyɛŋnî mɔ, Nasarɛti dyɛɛ̂ mɔ. 40À bisháaŋnî fáâ mun to sɔ́jà dékɔ́ɔŋn, à tɛ́lî bè máno á mɔnurkwó dékɔ́ɔŋn, à bè ywárɲɛ̀n gbɔ mɔbinhlɔ tɛ́l ɔ, Jɔnɔsɔ ki jàrfyɛ tè à to.41Yesu kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ be nì kàtɛ̂l mun nɔkɔŋl doòn ín Jerisalɛmu, A-Bè-Jirea-Fu-Ta Wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ. 42Yesu kwɔ̀ŋ nɔ̀tɔ̂ŋn fú-níintɔn, à ri dɛlɲɛ̀n à bè klɛɛ̀n fáâ mun to, yì ki dénno yíse Jerisalɛmu à wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ. 43À wúwɔ́ɔŋɔ̂ mùfɔn kɔ́ŋnè, yì sɛkɔ́ŋnfɔn Yesu jɔɔnî ki tal ta Jerisalɛmu à kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ w'à mɔhlɔ̀ bo. 44Yì ǹ jɛ́ɛn mɔ d'à ri tɛ̀ŋnɛ̀n yíi wɔ́se à dyɛwɔ́ɔn kɔ́ŋntêê tyé mɔ ín, yì ki yefyɛ̂l byéen ɲɛ̂l kél, yì bè Yesu ɲɛ́ɛn yíi tɔbiìŋî nì yíi hlɔ̀têê tyé mɔ.45Yì w'à ŋmɔ́n bo, fóro yì k'á sɛno Jerisalɛmu à ɲɛ́nfɔn. 46À yefyɛ̂l tyáartɔn lɔ, yì ki dénno à ɲínɛ̂nɲɛ̀n ŋmɔ́nké à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ à kɛlêê tyé mɔ, à bè yì ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî tonáan, fù n'à bè duklɛɛ̀n yì se. 47Jimiìî mun nɔ̀nkurn n'àn gbukɛlî tonáan ín àn jɛ́ɛnhlɔ̀béê n'àn gbukɛlî mɔlɛ fáâ se, fɛ̀ won ki kɔ́ŋnè.48À kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ mùfɔn à ŋmɔ́n fɛ̀ won ki kɔ́ŋnè. À nɔɔ̂ k'à du dé: «Ń tɔé, à ri gbáno jà á k'àniî kwo ŋmɛ́ɛn to? Mún n'á tɔ tɛ́l mɔkɛɛŋlmun n'á bén ɲɛ́ɛn ín.» 49K'à wú yì se dé: «À ri gbáno jà yíkun bè mún bén ɲɛ́ɛn? Yíkun w'à shi dé mún ni yanɲɛ̀n ń ki tɛŋn ń Tɔɔ̂ ǹ lɔ́ɔ̂ mɔ ín be a?» 50Kɛ̀, yì w'àn kɛl gbukɛlî ná bo.51Fù la klɛ̀ híin, Yesu k'á sɛno yì wɔ́se Nasarɛti dyɛɛ̂ mɔ, à bè sɔ́jà ɲɛ̀nɲɛ̀n yì fléen. À nɔɔ̂ k'àni gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn ɲɛ̀nè á tɛ́l mɔ. 52Yesu kwó, fù ǹ gbɔ mɔbinhlɔ̀ tɛ́lî b'á tabréen, à bè bɛlkwɔ́ɔn, à gbɔ ki Jɔnɔsɔ nì jimiì nɔ̀nkurn tìyà tɛŋn.

Chapter 3

1Rɔmu kìyɛŋntɔn sɔ́ɔ Tiberi ǹ kìyɛŋntɔnbéê nɔ̀tɔ̂ŋn fú-kwɛŋlɔnî r'à ŋmɔ́n Pɔnsi Pilati bè Jude kìyɛŋnî takɛɛ̀ln. Erodi bè Galilé kìyɛŋnî gbɔ ŋmelê ɲɛrotɔn, à ɲínkar Filipu bè Iture nì Tarakoniti kìyɛŋnî gbɔ ŋmelê ɲɛrotɔn, fù nì Lisaniyasi bè Abileni kìyɛŋnî gbɔ ŋmelê ɲɛrotɔn. 2Fù gbâr ye Ani nì Kayifu bè flɛ́klɛrê ŋmelê. Fù kàtɛ̂lî to Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ri tɛ̀ Jakariya dye Yuhana to klɔŋnkúur se.3Fù la klɛ̀ híin, Yuhana ki Jurudɛni yísɔ́ɔɔ̂ kpraâ nɔ̀nkurn kél, à bè tyɛl-tofénéja gbɔ ɔ jimiì sènbéen, dé hlɔ̀má wo dé yì se, yì ki kár gbɔjáal klɛ to, yì tyɛl-tofénéjaâ ki yì to ŋmáan jìr.4Tɔ́ŋrɔn Esayi ǹ sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ ɲwâr gbɔɛ̀ɛ̂ la kwò mɔyînè, fù mun mɔ à ri ɲúrɲɛ̀n ín dé:«Jɔ dyàn fɔn gbɔ́nkɔ́ klɛɛ̀n klɔŋnkúur se dé:"Diryɔŋtotɔn ǹ ɲɛ̂lî ki sár,À jìrɛ̂fɔɛ̀ŋɛ̂ ki sòlnja.5À mɔ gbólón fɔɛ̀ŋɛ̂ nɔ̀nkurn ki túê,À káàlî n'à kpéèê nɔ̀nkurn k'á takɛ́ê,À ɲɛ̂l shɛɛŋlmɛ́ɛ̀ɛ̂ ki têlnè,À ɲɛ̂l mɔ kùr kùr fɔɛ̀ŋɛ̂ ki takɛ́ sòlnjaê.6Jimin kúur nɔkɔŋl bè Jɔnɔsɔ ǹ ɲɔnlɛɛ̂ ŋmɔ́na."»7À jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ɔ mun blaàn ín Yuhana se á tè tofénéja ɔ, à r'à lóon fɛ̀ se ín dé: «Fúfwóonê dyɛ̀ kúùr! Gbò ri yíkun sènbé, dé yíi w'á byéen taŋl Jɔnɔsɔ ǹ bla fù kítíî to?8Yíi wo ɲɛn fá ɲɔn mɔ á byéen ɲɛn mùmun b'à yɛn hìn dé hlɔ̀má ri dɛ́ yíi se, yíi ki kárè yíi ǹ klɛ fù gbɔjáàlî to. Yíi b'à búr á ŋmel mɔ dé Brayima ki yíkun kpàŋn ɔ bo, fù se kwó, ń b'à wúbɛ̂ yíi se dé Jɔnɔsɔ r'àni kàkrɔɛ̀ɛ̂ tojir hìn, ki tɛŋn Brayima kpaŋltosɛ̂ɛ̀ŋ.9Yíkun ki tyémɔ́ɛ̀ ɔ, jéné tityɛ́ŋnmun ɔ yíkun tɔ́ɔ ɔ, yíi dirn ki mɔ kár, bóló ɔ bo tímɔ́nî mun wo sɛ̂ŋn ɲɔn sɛ́ŋn bo, fù bè tɔ́ nyɛ kaana.»10À jùmɔ̂ɔ̂ r'à duùn ín dé: «Ŋmɛ́ɛn ki la kyáŋmɔ myɛ́n kwo?» 11K'à mɔli dé: «Tonɛn-wâ mɔ́n níin nì tɛ̀ŋnɛ̀n tɔŋnî mun se, à w'à máâ tèè à tonɛn-wâ kaarn tɔŋnî to. Leyɛ́ɛŋn nì tɛ̀ŋnɛ̀n tɔŋnî mun se, fù ki má tè leyɛ́ɛŋn kaarn tɔŋn to.»12Martar hlátê máɛ̀ ki saaŋ bɛ, Yuhana se á tè tofénéja gbɔ ɔ, fɛ̀ k'à du dé: «Kɛlɔn, ŋmɛ́ɛn ni yanɲɛ̀n n̂ ki myɛ́n kwo?» 13Ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Bɛn nì kwòɲɛ̀n mùmun ta, yíi be bóló sɛ́ ki fù takel bo.»14Suruwáshi máɛ̀ ki saaŋ à du dé: «Ŋmɛ́ɛn híin, ŋmɛ́ɛn ni yanɲɛ̀n n̂ ki myɛ́n kwo?» Ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíi be dó kpɛŋnmɔ́n sɛ́ à kpɛŋn faŋ ta bo, yíi be wô dó ta bo, yíi ǹ ŋmɔ́ɔn fù ri ki yíi ɲáa ja.»15À jùmɔ̂ɔ̂ ri Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî blaâ kpɛŋnlɛɛ̀n ín, yì nɔ̀nkurn ǹ jɛ́ɛn mɔ dé Yuhana ki Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî ɔ ín. 16Kɛ̀, Yuhana k'à wú yì nɔ̀nkurn se dé: «Mún fù ri ki yíkun tyɛl-tofénéja gbɔ ɔ nun ɔ, kɛ̀ tɔŋnî mun ǹ lobéê ri sɔ́ɔ mún fù ri to, fù mí blaàn. Mún ni dwan fù ǹ sáɛ̀ŋɛ̂ mɔ yɛŋlî jal ɔ. Fù bè yíkun tè tofénéjabɛ̂ Tɛ́l-Toféné nì nyɛ ɔ.17Àn kùnmɔ bin fɛ́mɔ́nî ri jàɲɛ̀n à kpɛŋn, ki bɛ fù rɔ án kùnmɔ binî mɔfé li à sháa mɔ, k'à gbe án líi mɔ, k'à sháaâ ŋmɛ́ din kaarn nyɛ mɔ.»18Yuhana r'àni gbukɛɛ̀lî kúur tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ɔ jimiì sènbéen ín, fù n'à bè Jɔnɔsɔ ǹ Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ lóon yì se. 19Kɛ̀ la, Yuhana ki hlɔ wú gbɔ ŋmelê ɲɛrotɔn Erodi se, bóló ɔ bo à r'á ɲínkar jɔɔ̂ lu Erodiyadi shɛ́ à kpɛŋn, ki tɛ̀ŋnè à lu, fù n'àn gbɔjáàl máɛ̀ɛ̂ klɛ̀ɛ̂ ta. 20À w'án gbɔjáal klɛɛ̂ dɔɲɛ̀n fɛ̀ fléen bo, ki Yuhana nɔ̀nkurni jà mɔkpɛ́è à mɔklálɔ́ɔ̂ mɔ.21Yuhana k'à jimiìî nɔ̀nkurn tyɛ̀l tofénéjà gbâr ye, ki saaŋ Yesu tè tofénéja. Fù kwɔ́ɔn, Yesu ǹ tonyɛɛlî klɛ̀ gbâr ye à jɔ̀nɔ̀kpárî k'á mɔflìè. 22Tɛ́l-Toféné ki kyɛl bɛ á twólè à ɲinatyé árí yekákwoon. Myɛl dyàn ki li à jɔ̀nɔ̀kpárî mɔ, fù b'à lóon dé: «Á ki mún dye-jɛn ɔ, mùmun gbɔ ri mún tìyà tɛ́tɛ̂.»23Yesu r'án klɛwɔɛ̀ɛ̂ funkpɛ́ à kwɔ̀ŋɔ̂ nɔ̀tɔ̂ŋn kufú. Jimiì ǹ jɛ́ɛn mɔ dé Yesu ki Isufu dye-jɛn ɔ. Isufu ki Eli dye-jɛn ɔ. 24Eli ki Matati dye-jɛn ɔ. Matati ki Lefi dye-jɛn ɔ. Lefi ki Meliki dye-jɛn ɔ. Meliki ki Janayi dye-jɛn ɔ. Janayi ki Isufu dye-jɛn ɔ.25Isufu ki Matatiasi dye-jɛn ɔ. Matatiasi ki Amɔsi dye-jɛn ɔ. Amɔsi ki Nahomi dye-jɛn ɔ. Nahomi ki Esili dye-jɛn ɔ. Esili ki Nagayi dye-jɛn ɔ. 26Nagayi ki Mata dye-jɛn ɔ. Mata ki Matatiasi dye-jɛn ɔ. Matatiasi ki Semeyini dye-jɛn ɔ. Semeyini ki Yoseki dye-jɛn ɔ. Yoseki ki Yoda dye-jɛn ɔ.27Yoda ki Johanani dye-jɛn ɔ. Johanani ki Eresa dye-jɛn ɔ. Eresa ki Sorobabɛli dye-jɛn ɔ. Sorobabɛli ki Salatyɛli dye-jɛn ɔ. Salatyɛli ki Neri dye-jɛn ɔ. 28Neri ki Meliki dye-jɛn ɔ. Meliki ki Adi dye-jɛn ɔ. Adi ki Kosami dye-jɛn ɔ. Kosami ki Elimadami dye-jɛn ɔ. Elimadami ki Eri dye-jɛn ɔ. 29Eri ki Yesu dye-jɛn ɔ. Yesu ki Eliyeseri dye-jɛn ɔ. Eliyeseri ki Yorimi dye-jɛn ɔ. Yorimi ki Matati dye-jɛn ɔ. Matati ki Lefi dye-jɛn ɔ.30Lefi ki Simeyɔn dye-jɛn ɔ. Simeyɔn ki Juda dye-jɛn ɔ. Juda ki Isufu dye-jɛn ɔ. Isufu ki Yonami dye-jɛn ɔ. Yonami ki Eliyakimu dye-jɛn ɔ. 31Eliyakimu ki Meleya dye-jɛn ɔ. Meleya ki Mena dye-jɛn ɔ. Mena ki Matata dye-jɛn ɔ. Matata ki Natani dye-jɛn ɔ. Natani ki Dawuda dye-jɛn ɔ. 32Dawuda ki Jɛsi dye-jɛn ɔ. Jɛsi ki Obedi dye-jɛn ɔ. Obedi ki Boosi dye-jɛn ɔ. Boosi ki Sala dye-jɛn ɔ. Sala ki Naasɔni dye-jɛn ɔ.33Naasɔni ki Aminadabu dye-jɛn ɔ. Aminadabu ki Adimini dye-jɛn ɔ. Adimini ki Arini dye-jɛn. Arini ki Esirɔni dye-jɛn ɔ. Esirɔni ki Perɛsi dye-jɛn ɔ. Perɛsi ki Juda dye-jɛn ɔ. 34Juda ki Yakuba dye-jɛn ɔ. Yakuba ki Ishaka dye-jɛn ɔ. Ishaka ki Brayima dye-jɛn ɔ. Brayima ki Tera dye-jɛn ɔ. Tera ki Nawori dye-jɛn ɔ. 35Nawori ki Serugi dye-jɛn ɔ. Serugi ki Ereyu dye-jɛn ɔ. Ereyu ki Pelɛgi dye-jɛn ɔ. Pelɛgi ki Ebɛri dye-jɛn ɔ. Ebɛri ki Sala dye-jɛn ɔ.36Sala ki Kayinamu dye-jɛn ɔ. Kayinamu ki Aripakisadi dye-jɛn ɔ. Aripakisadi ki Semu dye-jɛn ɔ. Semu ki Nufu dye-jɛn ɔ. Nufu ki Lamɛki dye-jɛn ɔ. 37Lamɛki ki Matusalamu dye-jɛn ɔ. Matusalamu ki Enɔki dye-jɛn ɔ. Enɔki ki Yerɛdi dye-jɛn ɔ. Yerɛdi ki Malaleyɛli dye-jɛn ɔ. Malaleyɛli ki Kayinamu Dye-jɛn ɔ. 38Kayinamu ki Enɔsi dye-jɛn ɔ. Enɔsi ki Sɛti dye-jɛn ɔ. Sɛti ki Adama dye-jɛn ɔ. Adama ki Jɔnɔsɔ dye-jɛn ɔ.

Chapter 4

1Yesu ywârmunî ɛ̀ Tɛ́l-Féné ɔ, k'á sɛli Jurudɛni yísɔ́ɔɔ̂ kpra, ki dénno klɔŋnkúur se Tɛ́l-Toféné b'à twɔn-yɛ̀n dékɔ́ɔŋn. 2Fù la klɛ̀ híin, Sutana k'à tɔŋnli yi yefyɛ̂l bin kpɛ̂ŋlkrɔ̂, fù yefyɛ̂ɛ̀lî wono Yesu wo le bóló dì bo, fù mùfɔn kɔ́ŋnè, klɔ̂ ki la à ja.3Sutana k'à wú à se dé: «Á nì Jɔnɔsɔ dye-jɛn kwó, à wú àni kàkrɔ̂ɔ̂ se, d'à w'á won-myɛ̂l tojìr. 4Yesu k'à mɔli dé: «À ri ɲúrɲɛ̀n jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé leyɛ́ɛŋn byéen w'à jɛ́ɛln jimin ki tɛŋn á shi mɔ bo.»5Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Sutana ki dénno à nɔ káal dyàn nɔ̀nfléen, ki díryɔ́ŋ mɔ kìyɛŋnbéèê nɔ̀nkurn yɛ̀n à to gbɔ̀n byéen, 6k'à wú à se dé: «Ń bè fù kìyɛŋnbéèê nɔ̀nkurn faŋbéê n'à lobéê tebɛ̀ á to, bóló ɔ bo à ri tèɲɛ̀n mún to, ń k'à tè ń tìyà tɔŋn to, 7ákún n'á kurkpɛ́ á k'á ɲáa hlú ɲáan ta mún tɔŋn, à nɔ̀nkurn tɛŋna á fù.»8Yesu k'à wú à se dé: «À ri ɲúrɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ d'á k'á kurkpé Diryɔŋtotɔn tɔŋn, án Jɔnɔsɔɔ̂ ɛ̀, á k'àkun byéen tonyɛl.»9Sutana ki dénno à nɔ Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ, k'à ɲínɛ́ɛn à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ nùmwàŋ se, k'à wú à se dé:«Á nì Jɔnɔsɔ dye-jɛn kwó, lun jo à ɲáan ta;10bóló ɔ bo à ri ɲúrɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ, d'á b'án tɔ́ŋrê búr bɛa á tɛ́ŋlɛ́ɛn ɔ,11dé fù nì yì k'á hlúja á kpìsàŋn to, nɔkɔ́ŋl á b'á níi kír timin to bo.»12Kɛ̀, Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé:«À ri wúɲɛ̀n d'á be Diryɔŋtotɔn tɔŋnli bo, án Jɔnɔsɔɔ̂ ɛ̀.» 13Sutana ki Yesu tɔŋnli tar fá kúur nɔkɔŋl to, k'á sukúr li à fur wà.14Yesu yârmunî ɛ̀ Tél-Toféné ǹ lotɔnbéê mɔ, k'á sɛno Galile kìyɛŋnî mɔ, à gbɔ ki ná fù kòkɛ̀lî nɔ̀nkurn wono. 15À ri jimiì kɛɛln ín à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔ, jimiì nɔ̀nkurn n'à súnkwɔ́ɔn ín.16Yesu ki bɛ Nasarɛti, à ri toblɔ̀ dyɛɛ̂ mun mɔ, ki dé à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ tarwɔg yefyɛ̂l ta, à ri dɛlɲɛ̀n à bè klɛɛ̀n ín fáâ mun to. À ri duklɔ́ Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ kɛɛln ɔ, 17yì ki tɔ́ŋrɔn Esayi ǹ ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ gbɔ̀n tèè à to. À ri fù mɔtàr híin, ki tíkɛ́l dyàn ŋmɔ́n à mɔ à bè ɲúrɲɛ̀n mímí dé:18«Diryɔŋtotɔn Tɛ́lî ri mún fléen, bóló ɔ bo à ri nyɛ́ɛl fûr mún fléen, nɔkɔ́ŋl ń k'à Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ wú dàkwɛɛ̂ŋl se. À ri mún tɔ́ŋɲɛ̀n nɔkɔ́ŋl ń ki don jimin jàmɛ́ɛ̀ tobrée gbɔ wúké yì se, fù nì kyaâr ɲáa tofli gbɔ fù nì ń ki da-klɛrê ɲɔnli yì kɛ̀ŋlshì tê kpɛŋn. 19Nɔkɔ́ŋl Diryɔŋtotɔn b'án ɲɔnbéê rɔ bɛa díryɔ́ŋ mɔ kàtɛ̂lî mun to, ń ki fù wú jimiì se.»20Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu k'à sɛ́bɛ̂ɛ̂ blíin, k'à tèè à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ klɛwɔ klɛtɔnî to, ki ɲínɛ́ɛnè. Fù tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ jimiìî nɔ̀nkurn k'á ɲáa kpéè à to. 21Fù la klɛ̀ híin, k'à wú yì se dé: «Yíkun ki Jɔnɔsɔ ǹ Sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ gbukɛlî mun nákún nɛn, fù la klɛ̀ ɲa.» 22À jimiìî nɔ̀nkurn n'à yin nar fɛ́ɛŋn ín, fù n'à ri gbukɛl mɔbiîŋî mun kɛɛ̀ln ín, fù ki yì nɔ̀nkurn wonkɔ́ŋnè. Yì k'à wú dé: «Àniî ki Isufu dye-jɛn ɔ be a?»23Yesu k'à wú yì se dé: «Mùmun wo gbɔ níin mɔ bo, yíkun b'àniî wúa tɛl mɔ dé wɔŋklɛrɔn w'á byéen kpɛ́lnja. Yíkun saaŋ b'à wúa mún se dé ń ni gbɔɛ̀ɛ̂ mun nɔkɔŋl klɛ̀ Kapɛrinayimu, dé yíi r'à ná, dé ń wo fù gbɔɛ̀ɛ̂ kúur kwo húnmɔ ń dyɛɛ̂ mɔ.» 24Yesu ki saaŋ à wú yì se yé dé: «Hlɔ ta, tɔ́ŋrɔn dó wo jaàn ja fá ɲɔn mɔ án dyɛ mɔ bo.25Kɛ̀, mún n'à lóon yíkun se hlɔ ta dé nɔ̀ r'á ká tɔ́ɔŋn ɔ kàtɛ̂l mɔ́n tyáar á to fwɔ́ŋn kpaan wono, tɔ́ŋrɔn Eli ye mɔ. Fù kàtɛ̂lî to klɔ̂ ri jòɲɛ̀n à kìyɛŋnî nɔ̀nkurn mɔ ín. Dè-klô-mél tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri tɛ̀ŋnɛ̀n Isirayɛli kìyɛŋnî mɔ ín. 26Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, Jɔnɔsɔ wo tɔ́ŋrɔn tɔ́ŋnò yì mɔ dó se bo, fóro dè-kló-mél dyàn kwó kɛ̀, mùmun ni tɛ̀ŋnɛ̀n Sarɛpita dyɛɛ̂ mɔ ín, Sidoni kìyɛŋnî wono. 27Túrbé láaŋ ri jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ to ín Isirayɛli kìyɛŋnî wono tɔ́ŋrɔn Elise ye mɔ, fɛ̀ dó wo kpɛ́lbé ŋmɔ́n bo fóro Seri kìyɛŋnî jir Naman kwó kɛ̀.»28À tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ fɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn ni fù gbukɛlî ná híin, yì k'á nìrfúnè tɛ́tɛ̂. 29Yì ki dukú, yì ki Yesu totúr li à dyɛɛ̂ bur. Yì ǹ dyɛɛ̂ ri ɲínɛ̂nɲɛ̀n káalî mun fléen, yì k'à jàno líké fù káalî kwɔ́ ɲáaâ yɛŋn to, nɔkɔ́ŋl yì k'à totúr búrê mímí. 30Kɛ̀, Yesu ki jìré yì tyé mɔ, ki jìreno á kɔ́ɔŋn fɔŋn.31Yesu ki dénno jimiì kɛɛlnké à tarwɔ yefyɛ̂lî ta, Kapɛrinayimu dyɛɛ̂ mɔ Galile kìyɛŋnî wono. 32Yesu k'à jimiìî kɛɛln fáâ ki tɛ̀ŋnè shɔ́ gbɔ yì se, bóló ɔ bo à ri yì kɛɛ̀ln ín, faŋ b'àn gbukɛlî mɔ.33Jɛn tyɛ́ɛŋntɔn dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n yì wɔ́se à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ ín, fù jɔɔ̂ ki fɛ́ yì ta á faaŋn sɔ́ɔ ɔ dé: 34«Hé jɔ! Á ri myɛ́n ɲɛ́ɛn ŋmɛ́ɛn se Nasarɛti jir Yesu? Á ri byɛ̀ ŋmɛ́ɛn tó lɛ ɔ a ? Ń n'á shi, á ki tɔŋnî mun ɔ, Jɔnɔsɔ ǹ jimin toféné.»35Yesu ki fɛ́ á faaŋn sɔ́ɔ ɔ à jɔɔ̂ ta dé: «Á kɔŋnî kpɛ́ n̂ ta, á k'à jɔɔ̂ búrê!» À tyɛ́ɛŋnî k'à jɔɔ̂ gbɔ̀nsâr ta yì tyé mɔ, ki lì jìré à wo bóló gbɔjáal klɛ̀ à to bo. 36À jimiìî nɔ̀nkurn won ki kɔ́ŋnè, yì b'à lóon yíi se d'àniî ki gbáno gbukɛl ɔ? Yesu bè kɛɛ̀ln kôòl wɔ́se faŋ nì totɔnbé b'à se, yì bè lɛɛ̀n jimiì mɔ. 37Fù gbɔɔ̂ klɛ̀ɛ̂ núkwɔ́ɔn, Yesu yin ki dukú fù kòkɛ̀lî nɔ̀nkurn wono.38À ri lɛ̀ à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ ki dénno Simɔn sádi. Simɔn brɛ̂-mélî gbɛ́ɛ bè jɛ̀nɲɛ̀n tɛ́tɛ̂, yì ki Yesu tonyɛl d'à w'à kyaŋ kpɛ́lnbê gbɔ mɔ. 39Yesu k'á tùtwòn à biî fléen, k'à gbɛ́ɛ jɛ̀nî tóli à gbɛ́ɛ mɔ fù tíkɛ́l byéenî mɔ á myɛl kpɛ́ln ɔ, à biî ki dukú ki le tè yì to.40À yeê jwɛl gbâr ye jimiì nɔ̀nkurn ki bɛ án láŋrɔn kúur nɔkɔŋl ɔ, Yesu k'á kpɛŋn ɲɛn yì byéen byéenî fléen, ki yì kpɛ́lnjàè. 41Kôòl ki li jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ mɔ, yì bè fláan á faaŋn sɔ́ɔ ɔ dé: «Ákún ki Jɔnɔsɔ Dye-Jɛnî ɔ.» Kɛ̀, Yesu ki yì tokùkwɔŋ, à w'à se yì ki kɛl bo, bóló ɔ bo yì r'à shi d'àniî ki Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋmun Jiminî ɔ.42À wóon wo saaŋ tɛ́l máá Yesu ki li, ki dénno klɔŋn se. À jimiìî nɔ̀nkurn ki li à bén ɲɛ́ɛn ɔ, yì ki dénno à ŋmɔ́nké. Yì w'à se ki don ki yì tal ta bo. 43Kɛ̀ la, k'à wú yì se dé: «Fóro mún ki saaŋ don à dyɛ búùrî mɔ ń ki Jɔnɔsɔ ǹ faŋbé Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ wúké mímí, fù mùn núkwɔ́ɔn ɔ mún ni tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n.» 44À b'à Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔ wúun mli jimiì se à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔ Jude kìyɛŋnî wono.

Chapter 5

1Lɔɔndya, Yesu bè tɛ̀ŋnɛ̀n Jɛnɛsarɛti nun kárbrê sɔ́ɔɔ̂ kpra, à jùmɔ̂ɔ̂ ki bɛ à kpar táè á tyé mɔ, Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî toná besé, 2ki kúrn mɔ́n níin líɲɛ̀n ŋmɔ́n, à yɔfɛtêê ri lɛ̀ mɛ̀mun mɔ, yì b'án yɔɛ̀ɛ̂ tolóon à nunî blɛ̀ se. 3Ki dé fù kúrn mɔ́n níinî mɔ mɔ́n byéen mɔ, fù bè Simɔn fù. Yesu k'à wú Simɔn se d'à w'à fɔn bɛlkwó à ɲáantyarî to kyáaŋne. Yesu bè ɲínɛ̂nɲɛ̀n à kúrnî mɔ, à b'à jùmɔ̂ɔ̂ kɛɛln.4À mùfɔn yì kɛɛln kɔ́ŋnè, k'à wú Simɔn se dé: «Á sukúrno à nun twáŋl fɔŋnî mɔ, yíi k'án yɔɔ̂ fe.» 5Simɔn k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Kɛlɔn, ŋmɛ́ɛn n'á byéen mɔŋmɛ̀ wóon tɛ́lè à klɛwɔɔ̂ mɔ, n̂ wo bóló ŋmɔ́n bo. Kɛ̀, án lôô ta, ń b'à yɔɔ̂ febɛ̂.» 6Yì r'à yɔɔ̂ fɛ híin, yì ki yɛ́ɛŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ja, fóro à yɔɛ̀ɛ̂ ki b'á mɔgbɔ́ngbɔ́n kùnmɔ. 7Yì krɔmɛ́ɛ̀ɛ̂ mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n à kúrn máâ mɔ, yì ki fɛ̀ fɛ́ŋn á kpɛŋn ɔ yíi kyaŋ ɔ. Yì mùfɔn byɛ̀, yì k'à kúrn mɔ́n níinî nɔ̀nkurn wú yɛ́ɛŋn ɔ, fóro yì ki bè kyɛl kùnmɔ à nunî fùnɔn.8Simɔn, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Piyɛri, fù la máno à ŋmɔ́n híin, k'á kurkpé Yesu tɔŋn, k'à wú dé: «Ń Totɔn, á fɔn bɛlkwó mún to, bóló ɔ bo mún ki ŋmáantɔn ɔ.» 9Àni yɔɔ̂ fɛ̀ɛ̂ k'à yɛ́ɛ̀ŋɛ̂ jà fáâ k'àkun n'á wɔ́se fɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn wonkɔ́ŋnè. 10Sebede dye-jɛɛ̂ ɛ̀: Jaki nì Yuhana, fɛ̀ mun ki Simɔn brashì tê ɔ, fɛ̀ won ki saaŋ kɔ́ŋnè. Kɛ̀, Yesu k'à wú Simɔn se dé: «Be yàntú bo, ki la gbɔ̀n kyáŋmɔ to, á bè jimiì ɲɛ́nbɛ̂ Jɔnɔsɔ se.» 11Yì k'á sɛbɛ à kúùrî ɔ, yì k'á kpɛŋnmɔ́ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn jél ta, yì ki kpé Yesu ta.12Yesu tɛ̀ŋnɛ̀nî se dyɛ dyàn mɔ, túrbé láaŋ ǹ jàmun jɔ dyàn k'à ŋmɔ́n, fù jɔɔ̂ k'á kurkpé k'á ɲáa hlú à ɲáan ta à tɔŋn, k'à tonyɛl dé: «Ń Totɔn, á n'à toshɛ́, á ki mún kpɛ́lnja.» 13Yesu k'á kpɛŋn ɲɛn à fléen, k'à wú à se dé: «Ń n'à toshɛ́, á ki kpɛ́lnja.» Fù tíkɛ́l byéenî mɔ à jɔɔ̂ ki kpɛ́lnjàè.14Fù la klɛ̀ híin, Yesu k'à yɛ̀n à jɔɔ̂ to dé: «B'àniî tokɛl dó se bo, kɛ̀ don á byéen yɛnké à flɛ́klɛrɔnî to, á ki kpɛ́lnbê ŋmɔ̂n flɛ́kwo án tofénébéê ŋmɔ̂nî ɔ Musa ǹ yɛ̀n fáâ to, fù b'à jéla jimiì k'à shu d'á ri kpɛ́lnjàè.»15Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, Yesu yinî ki li bénkúur nɔ̀nkurn se, fóro jimiì ri lɛɛ̀n ín tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ, yì ki bɛ yíi tobra àn gbukɛɛ̀lî tonáa ɔ, fù nì ki yì to lɛ́ɛ̀ŋɛ̂ kpɛ́lnja yì se. 16Kɛ̀ Yesu r'á sukúurn li yì fur ín dyàno, ki don klɔŋnkúur se tonyɛɛlklɛ ɔ.17Lɔɔndya Yesu bè jimiì kɛɛln, à Farisiyɛ́ɛ̀ŋɛ̂h n'à tɔ̂ŋn yɛn kɛlêê máɛ̀ bè ɲínɛ̂nɲɛ̀n, fɛ̀ mun ni lɛ̀ Galile kìyɛŋnî dyɛɛ̂ nì Jude kìyɛŋnî dyɛɛ̂ nɔ̀nkurn mɔ, fù nì Jerisalɛmu dyɛɛ̂ ɛ̀. Diryɔŋtotɔn ǹ lotɔnbéê ri tɛ̀ŋnɛ̀n Yesu se ín, à bè fù rɔ láaŋrê kpɛ́lnjaàn.18À nɛn, jimiì dyɛ̀ ki jɔ dyàn mùrkômun gbɔ̀n bɛ à shínmɔ́n ta, yì r'à se ín, yì ki dé à nɔ, yì k'à shín Yesu ɲɛro. 19Fù jimiìî w'à jɔɔ̂ rɔ á dɛ́ fá shi à jùmɔ̂ɔ̂ sɔ́ɔ se bo, yì ki dú à lɔ́ɔ̂ fléen à jɔɔ̂ rɔ, yì ki kwɔ́ kwáŋl à klɛ̀ɛ̂ mɔ, yì k'à n'á shîn mɔ́nî ɔ kyɛlno fù kwɔ́ɔ̂ se Yesu ɲɛro à jimiìî tyé mɔ.20Yesu r'à jimiìî ǹ gbɔ hlɔ-jaâ hlɔ̀, k'à wú à jɔɔ̂ se dé: «Á to ŋmáanî ri jìrè.» 21À tɔ̂ŋn yɛn kɛlêê n'à Farisyɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ki fù gbɔɔ̂ kìsɛ̂ kùnmɔ dé: «Àni jɔɔ̂ ki gbò rɔ, à bè Jɔnɔsɔ yin nìnáan? Gbò ri ŋmáan jir hìn, à wo Jɔnɔsɔ ɔ bo?»22Yesu ki yì ǹ kìsɛ̂ gbɔɛ̀ɛ̂ hlɔ̀ɔ̂ se, k'à wú yì se dé: «À ri gbáno jà yíkun bè máno á kìsɛ́ɛn? 23Àni gbukɛl mɔ́n níinî mɔ fɛ́ɛŋntɔn lô ri nar? Á to ŋmáanî ri jìrè, fù lô ri nar dàà, dukú á ki kélî lô ri nar? 24Nɔkɔ́ŋl yíi k'à shu dé faŋ ri tèɲɛ̀n à ɲáan tyarî ta Jimin Dye-Jɛn to, à b'à nɔ ŋmáan jir hìn.» Fù se kwó, k'à wú à láaŋrɔn jɔɔ̂ se dé: «Mún n'à lóon ákún se, dukú á k'á shínmɔ́nî gbɔ̀n á ki don á sádi.»25Fù la klɛ̀ híin, à jɔɔ̂ ki fyɛ̀ŋn dukú yì nɔ̀nkurn ɲíɲra k'á shîn mɔ́nî gbɔ̀n, ki dénno á sádi, à bè Jɔnɔsɔ súnkwɔ́ɔn. 26Yì nɔ̀nkurn wonkɔ̂ŋnmun bè Jɔnɔsɔ súnkwɔ́ɔn, yàn ki yì jà tɛ̀ŋndɛ̂ se, yì b'à lóon dé: «Ŋmɛ́ɛn la ɲa shɔ́ gbɔɛ̀ ŋmɔ́n.»27Fù gbɔɛ̀ɛ̂ jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ki li mímí, ki dénno martar-hlárɔn dyàn ŋmɔ́nké, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Lefi, à bè ɲínɛ̂nɲɛ̀n án klɛwɔ klɛ fɔŋnî mɔ, k'à wú à se dé: «Kpé ń ta!» 28K'án klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn yɛŋnɲɛ̀n ta, ki kpé Yesu ta.29Lefi ki fwɔŋn táaŋn Yesu se á sádi, martar-hlárɔn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ tɛ̀ŋnɛ̀n ín, fù nì jimin máɛ̀, fɛ̀ bè tɛ̀ŋnɛ̀n à le le fɔŋnî mɔ yì wɔ́se. 30À Farisyɛ́ɛ̀ŋɛ̂ n'à tɔ̂ŋn kɛlêê k'á yɛŋn kɔ̀ŋnɔn kwɔ́ŋn kùnmɔ, yì b'à lóon Yesu ǹ kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se dé: «À ri gbáno jà yíi bè le leèn àni martar-hlárêê n'àni gbɔjáal-klɛrêê wɔ́se?» 31Yesu k'à gbukɛlî mɔgbɔ̀n, k'à wú yì se dé: «Jiminî mun n'á kpɛ́ln ɔ, wɔŋklɛrɔn togbɔ wo fù se bo, à togbɔ mun la láaŋrɔn se. 32Mún wo bɛ̀ɲɛ̀n bùkwɔ̀ɛ̀ŋ fɛ́ɛŋn ɔ bo, mún ni bɛ̀ɲɛ̀n gbɔjáal-klɛrê fɛ́ɛŋn ɔ, nɔkɔ́ŋl yì ǹ klɛ̀ gbɔjáalî hlɔ̀má ki dé yì se, yì ki kár gbɔjáal to.»33Jimin máɛ̀ k'à wú Yesu se dé: «Yuhana ǹ kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ri nìnfwɔ́ɔŋn tòmɔ̀-tomɔ, yì bè Jɔnɔsɔ tonyɛɛln, à Farisyɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ǹ kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ saaŋ fù gbɔ mɔ́n byéenî klɛɛ̀n. Ta, ákún fù kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ bè le leèn, yì bè lamɔ́ɛ̀ laàn.» 34Yesu k'à wú yì se dé: «Yíkun ni jɛn k'á nyɛ̀ tyɛ̀l gbɔ klɛfɔn à krɔmɛ́ɛ̀ tó búr hìn nìnfwɔ̂ŋn to yì bè tɛ̀ŋnɛ̀n à dè jɔɔ̂ wɔ́se a? 35Lɔɔndya à dè jɔɔ̂ bè gbɔ̀n lia yì tyé mɔ, fù lɔɔ̂ mɔ, yì bè nìnfwɔ̂ŋna.»36Yesu ki saaŋ àni gbukɛɛ̀lî kɛl tɛl mɔ dé: «Jimin dó wo wâ fâŋl togbɔ́ɔn ki fù rɔ wâ klo bùtâr bo. Fù nì klɛ̀ híin, à wâ fâŋl gbɔ̂munî bè tɛɛŋna. À wâ fâŋl togbɔ̂nmunî n'à wâ kloô wo saaŋ ɲukwó hìn yíse bo.37Jimin dó wo tyɛŋ búu gbɛɛ̀n bìfyɛ̀ŋn toklɔ̀mun mɔ bo, fù nì la klɛ̀ híin, à b'à bìfyɛ̀ŋnî bè gbɔ́ɔna, à tyɛŋɛ̂ ki fûrè, à bìfyɛ̀ŋnî ki nìnáê. 38Fù k'à lô ɔ dé tyɛŋ búu ri yanɲɛ̀n ki gbe bìfyɛ̀ŋn fâŋl mɔ. 39Fù se kwó, jiminî mun ni dɛlɲɛ̀n à bè tyɛŋ klɔ̀mun laàn, fù wo tyɛŋ búu ɲɛ́ɛn la ɔ bo, bóló ɔ bo à r'à shi dé tyɛŋ klɔ̀mun ni ɲɔn.»

Chapter 6

1Tarwɔ yefyɛ̂l dyàn ta, Yesu n'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ jìrɛ́f'ɔn klɔŋ dyàn tyé mɔ, àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ki kùnmɔ dyàn taŋn kútúr mɔ kukûr á kpinatyé, yì k'à binî kun. 2Farisyɛ̂ɛ̀ŋ máɛ̀ k'à wú yì se dé: «À ri gbáno jà yíkun b'à tarwɔ yefyɛ̂lî ta klɛ kaarn gbɔɛ̀ɛ̂ klɛɛ̀n?»3Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yeê mun fyɛ̂l ɔ klɔ̂ ri Dawuda n'á krɔmɛ́ɛ̀ɛ̂ jà ín, yì ki gbɔɔ̂ mun kwo yíkun wo fù kɛɛln din be a? 4À ri fáâ mun to dɛ́ ín Jɔnɔsɔ ǹ lɔ́ɔ̂ mɔ, ki Jɔnɔsɔ ǹ gbɔ ta ɲɛɛn won-myɛ̂lî gbɔ̀n k'à kun, ki má tè á krɔmɛ́ɛ̀ɛ̂ to, dó wo yanɲɛ̀n ki won-myɛ̂lî mun kun flɛ́klɛrê kwɔsé bo.» 5Yesu k'à wú yì se dé: «Jimin Dye-Jɛnî k'à tarwɔ yefyɛ̂lî totɔn ɔ.»6Tarwɔ yefyɛ̂l má dyàn ta, Yesu ki dé à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ, à b'à jimiìî kɛɛln, jɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, à kìndíirn kpɛŋnî bè kwó saɲɛ̀n. 7À tɔ̂ŋn kɛleêê n'à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ bè Yesu tɛ́ŋlɛ́ɛn nɔkɔ́ŋl yì k'à shu à nì bè láaŋrê kpɛ́lnjaa à tarwɔ yefyɛ̂lî ta, nɔkɔ́ŋl yì k'à nɛ hìn tɛŋn. 8Kɛ̀, Yesu ri yì wono gbɔɔ̂ shi ín, k'à wú à kpɛŋn kwó saɲɛ̀n jɔɔ̂ se dé: «Dukú á ki líê à jimiìî tyé mɔ.» À jɔɔ̂ ki dukú, ki líè.9Fù la klɛ̀ híin, Yesu k'à wú yì se dé: «Mún ki la yíkun du nâ: à tarwɔ yefyɛ̂lî ta, myɛ́n gbɔ klɛ ɲɛ̂l tèɲɛ̀n? Gbɔɲɔn dàà, gbɔjáal? Jimin ɲɔnli kún mɔ dàà, jimin krɔ?» 10Yesu k'à jimiìî nɔ̀nkurn yì bɛ̀ kpɛ́è, ki kwɔ́ɔn à wú à jɔɔ̂ se dé: «Á kpɛŋnî mɔtir.» À r'à mɔtàr híin, à jɔɔ̂ kpɛŋnî ki kpɛ́lnjàè. 11À tɔ̂ŋn kɛleêê n'à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ nìr ki yì gbúshúè, yì bè mùmun kwoa Yesu to, yì ki fù rɔ yíi du kùnmɔ.12Lɔɔndya Yesu ki dúno káal dyàn fléen Jɔnɔsɔ tonyɛɛl ɔ, ki wodɛ́è fù tonyɛɛlî klɛfɔn. 13À wóon mùfɔn tɛ́l, k'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ fɛ́ŋn tobra, ki jir fú-níin mɔtɔ́ŋn yì tyé mɔ, ki fɛ̀ yin nɛ́n dé twɔ́ɔŋnlórê.14Yì byéen byéenî yiîŋ rɛn: Simɔn, yì ri mùmun sɛfɛ́ɛŋn dé Piyɛri. Fù n'à srɔ́ɔ Andere, Jaki, Yuhana, Filipu, fù nì Batelemi, 15Matiyu, Tomasi, fù nì Alifu dye-jɛn Jaki, nì Simɔn, yì ri mùmun sɛfɛ́ɛŋn dé Seloti, 16fù nì Jaki dye-jɛn Jude, nì Judasi Isikariyoti, fù ki bè tɛ̀ŋnè dɔ̀nblírɔn.17À kyɛl li blafɔn à káalî fléen, àn kɛɛln-bisháaŋn jir fú-níinî b'à wɔ́se, ki bè lo dɛ́ɛl fɔ̀sɛ̀ sɔ́ɔ dyàn mɔ, àn kɛɛln-bisháaŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ bè tɛ̀ŋnɛ̀n jùmɔ̂ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ wɔ́se. Fù jùmɔ̂ɛ̀ɛ̂ máɛ̀ ri lɛ̀ Jude kìyɛŋnî mɔ, máɛ̀ ki li Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ, fù nì máɛ̀ ki li à fíin-nunî kpra kìyɛɛ̂ŋɛ̂ dyɛ sɔ́ɔ sɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔ, Tiri nì Sidɔnî dyɛɛ̀ɛ̂ ɛ̀. 18Fɛ̀ nɔ̀nkurn ni byɛ̀ yì ki b'àn gbukɛlî toná, fù nì ki yì mɔ lɛ́ɛ̀ŋɛ̂ kpɛ́lnja. À tyɛ́ɛŋntêê ǹ tyɛ́ɛŋnî ki li li yì mɔ. 19À jùmɔ̂ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn ni fá ɲɛ́ɛn ín nɔkɔ́ŋl yì nɔkɔŋl k'à totá hìn tɛŋn bóló ɔ bo faŋ dyàn ni lɛɛ̀n à mɔ ín ki jimiì gbɛ́ɛ mɔ láaŋ kɔ́ŋnê.20À la máno tɛ̀ŋn híin, Yesu k'á ɲáa tɔŋnkúr k'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ yi, k'à wú yì se dé:«Yíkun mɛ̀mun ki dàkwɛɛ̂ŋl ɔ, yíkun la á fyârBóló ɔ bo Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ki yíkun fù rɔ.21Yíkun mɛ̀mun fɔn klɔ̂ ɔ, yíkun la á fyâr,bóló ɔ bo yíkun bè nya ywâr ŋmɔ́na.Yíkun mɛ̀mun fɔn ɲa hlɛɛ̀n, yíkun la á fyâr,bóló ɔ bo yíkun bè myɛna á gbɔmɔnar se.22Yíkun mɛ̀mun gbɔ ri jimiì dɛ́ɛn, yì b'á káan yíi se, yì bè yíi flaàn, yì bè yíi tojakwɔ́ɔn, Jimin Dye-Jɛn gbɔ ta, fù gbâr ye yíkun la á fyâr.23Fù gbɔɛ̀ɛ̂ ri klɛɛ̀n yíkun to gbârî mun ye, Yíkun gbɔ ki yíi byéen mɔnukwó, Yíi ki tɛ́jo, bóló ɔ bo yíkun bè kyon ŋmɔ́nkúna jɔnɔkpár mɔ. Yìkun kpɛ̀ŋɛ̂ saaŋ máno tɔ́ŋrê fléen fár dé.24Kɛ̀, yíkun mɛ̀mun ki nòfel tê ɔnar la yíkun besé,bóló ɔ bo yíkun n'á fù fyârî ŋmɔ̂nmun ɔ.25Yíkun mɛ̀mun fɔn di nì ywár ɲanar la yíkun beséBóló ɔ bo yíkun bè tɛŋna klɔ̂ mɔ.Yíkun mɛ̀mun fɔn myɛɛ̀n ɲaâ mɔ,nar la yíkun besé,bóló ɔ bo yíkun bè tɛŋna ɲámɔɲàn nì hlɛ mɔ.26Yíkun mɛ̀mun yin nar ri jimiì nɔ̀nkurn kɔŋn,nar la yíkun besébóló ɔ bo yíkun kpɛ̀ŋɛ̂ la máno kɛɛŋn lóo tɔ́ŋrê sɔ́jà dé.»27Yesu k'à wú dé: «Kɛ̀, mún n'àniî lóon yíi se, yíkun mɛ̀mun ni mún ǹ kɛl gbukɛlî tonáan: yíi kɛ̀ŋlshìtê gbɔ ki yíi mɔnukwó, yíi wo gbɔɲɔn kwo yíi gbɔndɛ́ɛ tê se, 28yíi wo kyon nɛ́n yíi to bâl klɛtêê mɔ, yíi ki Jɔnɔsɔ tonyɛl yíi tojakwɔ́têê se.29Jiminî mun n'á tà ŋmɛ̀, á k'à máâ tojir ɲɛn à se. Jimin n'án tonɛwâ sɔ́ɔ gbɔ̀n, b'à tó à tonɛwâ tíinî gbɔn gbɔ ta bo. 30Jiminî mun nɔkɔŋl ki mɔ́n dyàn nyɛl á se, à teè à tɔŋn to. Fù nì jiminî mun k'á kpɛŋnmɔ́n gbɔ̀n, be fù tɔŋnî du á kpɛŋnmɔ́nî gbɔ ɔ bo.31Yíi n'à se jimiì ki gbɔɔ̂ mun kwo yíi se, yíi wo fù kúur kwo jimiì se. 32Yíkun gbɔ ri jiminî mun tìyà, fù tɔŋnî gbɔ nì yíkun mɔnukwɔ́, yíkun bè myɛ́n tɔŋn ŋmɔ́nbɛ̂ fù mɔ? À ta ŋmáantê kwó, fɛ̀ gbɔmɔnar têê gbɔ ri yì mɔnukwɔ́ɔn. 33Yíi nì gbɔɲɔn klɛɛ̀n yíkun se gbɔɲɔn klɛrêê se, yíkun bè myɛ́n tɔŋn ŋmɔ́nbɛ̂ fù mɔ? À ŋmáantêê saaŋ fù kúur klɛɛ̀n. 34Yíi nì mɔ́n ɔ jimin daàrn, fù tɔŋnî b'à kúur tè hìn má yíkun to, yíi bè myɛ́n tɔŋn ŋmɔ́nbɛ̂ fù mɔ? À ta à ŋmáantêê kwó, fɛ̀ saaŋ mɔ́n ɔ yíi daàrn, nɔkɔ́ŋl yì ki bɛ à tyɛl ŋmɔ́n fù tɔŋnî se.35Kɛ̀, à ta yíi kɛ̀ŋlshì tê kwó, yì gbɔ ki yíi mɔnukwó, yíi wo gbɔɲɔn kwo fɛ̀ se, yíi bè yì daàrn mɔ́n ɔ, yíi w'á kpɛŋnjàɲɛ̀n à tyɛl hláa gbɔ to bo. Yíkun bè fù mɔ kyon denkɛŋl sɔ́ɔ ŋmɔ́nkúna, yíi ki tɛŋn Lokúur-Nɔ̀nkurn-Totɔn dye-jɛɛ̂, bóló ɔ bo àkun ni ɲɔn klɛɛ̀n ɲɔnhlɔ́ɔ kaarn tê nì gbɔjáal-klɛrê se. 36Yíi wo jimiì mùnur ja á n'à ŋmɔ́n árí yíkun Tɔɔ̂ ri fáâ mun to jimiì mùnur jaàn.37Yíi be jimin dó nɛ bo, yíkun saaŋ bè nɛa bo. Yíi be jimin dó kɛŋ bo, yíkun saaŋ bè kɛŋa bo. Yíi w'á tɛjél jimiì se, yíkun saaŋ bè tɛjɛ̂l ŋmɔ́na.38Yíi wo jimiì kɛ́ŋ, yíkun saaŋ bè kɛ́ŋa. Yíkun kláaŋ fù ri bè shaŋna ɲɔn sɔ́ɔ, ki gbe toɲír yíi ǹ wâ yɛŋn mɔ, ki fun kír, ki bɛ á tofûr, bóló ɔ bo yíkun b'à jimiìî fù ri shaŋna mɔ́n kwɛ̂lî mun mɔ, yíkun fù ri saaŋ bè shaŋna fù mɔ́n kwɛ̂lî núkúur mɔ.»39Yesu k'àni gbukɛlî kɛl yì se tɛl mɔ yé dé: «Kyar má ri kyar má kpár ja hìn a? Yì nɔkɔŋl bè dénno wôkúna à kwɔ́ mɔ́n byéenî se bo kɛ̀?» 40Kɛɛln-bisháaŋn wo fíŋnkwɔ́ɔn ɲɛjirɔn to bo, kɛ̀, kɛɛln-bisháaŋnî mun k'án tosháaŋ fù ri tosháŋ ja ɲɔn sɔ́ɔ, fù bè tɛŋna á ɲɛjìr tɔŋnî fáâ to.41Mɛɛlnî mun n'ákún tɔbin jɔɔ̂ ɲábinî ta, à ri gbáno jà ákún bè fù lɛɛ̀n? Nan krɔ̂ɔ̂ mun n'ákún fù ɲábinî ta, ákún wo fù tɛ́ŋlɛ́nɲɛ̀n bo? 42Ákún bè gbáno à wúbɛ̂ á tɔbin jɔɔ̂ se d'á k'à ɲábinî ta mɛɛlnî gbɔn li, ákún w'á ɲábinî ta fù nan krɔ̂ɔ̂ tɛ́ŋlɛ́nɲɛ̀n bo? Gbɔ níin mɔ jimin, ákún kyɛ̀ŋl w'á fù ɲábinî ta fù krɔ̂ɔ̂ gbɔn li wà. Fù nì la klɛ̀, á b'á tɔbin jɔɔ̂ ɲábinî ta mɛɛlnî ŋmɔ́n gbɔ̀n lia.43Tímɔ́n ɲɔn sɔ́ɔ dó wo sɛ̂ŋn jaal sɛ́ɛŋn bo, tímɔ́n jaal sɔ́ɔ dó wo sɛ̂ŋn ɲɔn sɛ́ɛŋn bo. 44Tímɔ́n kúur nɔkɔŋl ri hlɔɔ̀n à sɛ̂ŋn se, dó wo bwɛl sɛ̂ŋn káarn kɛ̀ŋmɛ̀ fin fléen bo, dó wo yɛ̀ŋnfúun sɛ̂ŋn káarn wó fin fléen bo.45Jimin ɲɔn n'án mɔ́n ɲɔɛ̀ lɛɛn án mɔ́n ɲɛn fɔŋn, fù mun k'à nìryɛŋnî ɔ. Jimin jaal bè mɔ́n jaal jaal sɔ́ɛ̀ lɛɛn án mɔ́n jaal jaal sɔ́ɛ̀ ɲɛn fɔŋn mɔ. Jimin nìryɛŋnî ri súsɔ́ŋɲɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ mun ɔ, fɛ̀ mùn ni lɛɛ̀n à kɔŋnî mɔ.46À ri gbáno jà yíkun bè mún fɛ́ɛŋn dé ń Totɔn, ń Totɔn, yíi w'á kpɛŋnjàɲɛ̀n mún ǹ yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ to bo? 47Jiminî mun nɔkɔŋl ki bɛ mún se, ki mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî toná, k'án klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ kwò yan fù to, fù tɔŋnî shaŋna mùmun to, ń bè fù yɛnbɛ̀ yíi to. 48Fù tɔŋnî ri tɛ̀ŋnɛ̀n árí lɔ́ twɔŋntɔnî mun n'án lɔ́ fin ɲɛn mwɔn hlɛɛ̀ŋn twáŋl sɔ́ɔ, ki don táaŋ jaké, ki kwɔ́ɔn án lɔ́ɔ̂ finî ɲɛn fù fléen. À yísɔ́ɔɔ̂ nì wúè nun ɔ, ki kɛ́ gbe bɛ à lɔ́ɔ̂ nin, à w'á mɔgbéa bo, bóló ɔ bo à twɔ̀ŋn ɲukwóɲɛ̀n.49Kɛ̀, tɔŋnî mun ki mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî toná, à w'án klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ kwò yan fù to bo, fù tɔŋnî ri tɛ̀ŋnɛ̀n árí lɔ́ twɔŋntɔnî mun w'án lɔ́ fin ɲɛn mwɔn hlɛɛ̀ŋ bo, k'à fin ɲɛn mùku ta. À yísɔ́ɔɔ̂ nì wúè nun ɔ, ki kɛ́ gbe bɛ à lɔ́ɔ̂ nin, ki ŋman gbeè fù tíkɛ́l byéenî mɔ.»

Chapter 7

1Yesu r'àni gbukɛɛ̀lî nɔ̀nkurn kɛl kɔ́ŋnè gbârî mun ye à jùmɔ̂ɔ̂ se, fɛ̀ mun n'á tàshɛŋ ɲɛ̀nɲɛ̀n à se ín, ki kwɔ́ɔn dénno Kapɛrinayimu dyɛɛ̂ mɔ.2Fù gbâr ye tɔŋnklɛrɔn dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n Rɔmu sùráshî ŋmelɔn jɔ dyàn se ín, à wo kpɛ́ln bo, à b'á kló yɛŋn se, à gbɔ bè la kpârɲɛ̀n fù sùráshî jɔɔ̂ to tɛ́tɛ̂. 3Fù jɔɔ̂ ki bè Yesu gbɔ ná, ki Yawutui klɔ̀rɔn máɛ̀ tɔ́ŋno Yesu tonyɛlké, ki bɛ àkun tɔŋnklɛrɔnî kpɛ́lnja. 4Fù klɔ̀rêê ki bɛ Yesu se, yì k'à tonyɛl, yì b'à totâŋnfɔn à lóon à se dé: «Àni faŋ jɔɔ̂ nì kyaŋ ri yanɲɛ̀n, 5bóló ɔ bo ŋmɛ́ɛn fù tɔbin kúur sɔ́ɔ ɔ gbɔ r'à tìyà. Àkun mùn saaŋ à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ twɔ̀ŋnɲɛ̀n ŋmɛ́ɛn se.»6Fù kpɛŋnî ta, Yesu ki braanno yì wɔ́se. Yì mùfɔn shùnjà à sùráshî jɔɔ̂ ǹ denî to, k'á jirɛ̂ máɛ̀ tɔ́ŋno à wúké Yesu se dé: «Mún Totɔn, b'á byéen kyɛŋn bɛ bo, bóló ɔ bo ákún ki dé mún sádi, mún wo yanɲɛ̀n fù to bo. 7Fù núkwɔ́ɔn, mún nɔ̀nkurni wo yanɲɛ̀n ń ki ń sukúr ákún to bo. Kɛ̀, gbukɛl kur mɔ́n byéen ɔ má, fù wú mún tɔŋnklɛrɔnî ki kpɛ́lnjaê, 8bóló ɔ bo ŋmelê ri tɛ̀ŋnɛ̀n mún se, mún bè saaŋ sùráshî máɛ̀ takɛɛ̀ln. Ń b'à wú hìn yì mɔ jir se d'à wo don, ki don! Ń bè saaŋ à wú hìn yì mɔ jir se d'à wo bɛ, ki bɛ! Ń b'à wú hìn ń tɔŋnklɛrɔnî se d'à w'àniî kwo, ki fù kwo!»9Yesu ri fù gbukɛɛ̀lî ná gbârî mun ye à won ki kɔ́ŋnè fù jɔɔ̂ tɔŋn, k'á ɲáa tojìr á besé jùmɔ̂ɔ̂ kɛ́ŋ, k'à wú dé: «Ń k'à wú yíi se, à ta Isirayɛli buryinî tyé mɔ kwó, mún w'àni Rɔmu jirî ǹ gbɔ-hlɔjaâ kúur ŋmɔ́n din bo.» 10À tɔ́ŋrêê sɛloô n'á to gbɔ tyé, á ŋmelɔn jɔɔ̂ sádi, yì ki dénno à ŋmɔ́nké, à tɔŋnklɛrɔnî bè kpɛ́lnjàɲɛ̀n.11Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ki dénno dyɛ dyàn mɔ, yì ri mùmun fɛ́ŋn dé Nayinu. Àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ nì jùmɔ̂ kɛ̀l sɔ́ɔ ki dénno à wɔ́se. 12Yì mùfɔn shùnjà dyɛ dyàn dɛ́ɛ yéen to, yì ki jimiì dyɛ̀ kàrmɔkír, yì bè dè-klô-mél dyàn dye-jɛn nikyɛ́ɛŋ gbɔ̀nkɔ́ɔŋn nikyɛ́ɛŋ gbɔn-gbá mɔ. Àkun byéen ki dye-jɛn ɔ à nɔ se. À dyɛɛ̂ mɔ jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ b'à biî wɔ́se. 13Diryɔŋtotɔn n'à biî ŋmɔ́n gbârî mun ye à mùnur k'à ja, k'à wú à biî se d'à be to bo, 14k'á sukúrno yì to, k'á kpɛŋn ɲɛn à nikyɛ́ɛŋ gbɔn-gbáâ fléen, à gbɔ̀n fɛ̀ɛ̂ ki líè. Yesu k'à wú à se dé: «Ń tɔé, mún n'à yɛn á to d'á wo dukú.» 15À nikyɛ́ɛŋɛ̂ ki dukú ɲínɛ́ɛnè, ki kɛl kùnmɔ, Yesu k'à jɔɔnî tèè à nɔ to.16À jimiìî nɔ̀nkurn won ki kɔ́ŋnè yànbê se, yì nɔ̀nkurn bè Jɔnɔsɔ súnkwɔ́ɔn dé: «Tɔ́ŋrɔn denkɛŋl sɔ́ɔ r'á ŋmel tɔŋnkrɔ́ ŋmɛ́ɛn tyé mɔ, Jɔnɔsɔ r'á kpɛŋnjàɲɛ̀n án jùmɔ̂ɔ̂ to.» 17Fù gbukɛlî k'á mɔmɛl Jude kìyɛŋnî nɔ̀nkurn wono, fù n'à tàmlìî ɛ̀.18Yuhana ǹ kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ k'à kwò jìrɛ̂ gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn tokɛl à se. Fù la klɛ híin, Yuhana k'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ mɔ jir níin fɛ́ŋn, 19ki yì tɔ́ŋno yì Totɔn Yesu besé ki wú à se dé: «Jɔnɔsɔ ǹ jimin mɔtɔ̂ŋnmunî mun bla gbɔ ri wúɲɛ̀n, ákún ɔ dàà n̂ ki jir má kpɛŋyíi?» 20Fù jimiìî mùfɔn lò Yesu to, yì k'à wú à se dé: «Tyɛl-tofénéjatɔn Yuhana ri ŋmɛ́ɛn tɔ́ŋ dé n̂ ki bɛ á du, d'ákún ki Jɔnɔsɔ ǹ jimin mɔtɔ̂ŋnmunî ɔ dàà n̂ ki jir má kpɛŋyíi?»21Fù gbâr mɔ́n byéenî to Yesu ki láaŋrɔn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ kpɛ́lnja, k'à kôl láaŋ ǹ jàmun fɛ̀ɛ̂ kpɛ́lnja, ki kyar tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ɲáa tofli. 22Fù kwɔ́ɔn k'à wú Yuhana ǹ tɔ́ŋ bɛ̀ fɛ̀ɛ̂ se dé: «Yíi ri gbɔɛ̀ mun ŋmɔ́n á ɲáa ɔ, fù nì yíi ri mɛ̀mun ná, yíi wo don fɛ̀ tokɛlké Yuhana se, dé kyaâr ɲáa to ri flì, mùrkoê ki dukú kél, túrê ki kpɛ́lnja, tàshɛŋtúrê ki ná kwo, jimin klômɛ́ɛ̀ ki ɲìnɛ̀n, à Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ ki wú dàkpɛɛ̂ŋl se. 23Fù nì dé jiminî mun wo mún gbɔ hlɔjaâ yɛŋnbrɛ́ bo, fù tɔŋnî la fyâr.»24Yuhana ǹ tɔ́ŋrêê sɛɛ̀nmun kwɔ́ɔn, Yesu ki kɛl kùnmɔ à jùmɔ̂ɔ̂ se Yuhana gbɔ mɔ dé: «Yíi dénno myɛ́n yiké à klɔŋnkúurî se ín? À sɔŋn ǹ mɔgbɛ́ɛ wɔshɛɛ̂ŋ a? 25Ɔŋhɔŋ, yíkun ni dénno myɛ́n yiké ín? Jiminî mun n'á tonɛ́nɲɛ̀n kúur kaarn wáɛ̀ɛ̀ ɔ a? Kɛ̀, jiminî mun n'á tonɛ́ɛn kúur kaarn wáɛ̀ɛ̀ ɔ, à bè faŋbé le leèn, fù tɔŋnî mùn ni tɛɛ̀ŋn kìyɛŋntɔn den mɔ. 26À nì fù rɔ bo, yíkun la dénno myɛ́n yiké ín? Yíi ri dénno tɔ́ŋrɔn yiké a? À nì fù kwó, à ri nur tɔ́ŋrɔn to.27À tɔ́ŋrɔnî gbɔ ri ɲúrɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé: "Ń ki ń tɔ́ŋrɔnî tɔ́ŋ blakún nɛn, à b'á jìrɛ̂ ɲɛ̂lî sára á nyân." 28Mún n'à lóon yíkun se dé jimin dó wo kwɔŋ kɛŋn díryɔ́ŋ wono mùmun bè nur Yuhana to bo. Ta, Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ jimin tíinî la sɔ́ɔ yé Yuhana to.»29Jimiìî mun nɔkɔŋl ri Yuhana ǹ gbukɛlî tonáan ín, fù n'à martar-hlátêê ɛ̀, yì nɔ̀nkurn k'à shu ɲɔn sɔ́ɔ dé Jɔnɔsɔ ǹ gbɔɔ̂ k'à hlɔɔ̂ rɔ, fù mùn n'à jɛ́l yì ki Yuhana ki yíi tyɛl-tofénéja gbɔɔ̂ tosɛ́. 30Kɛ̀, à Farisiyɛ̂ŋɛ̂ n'à tɔ̂ŋn kɛleêê k'á káè Jɔnɔsɔ se klɛgbɔɛ̀ɛ̂ mɔ klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ to, fù wono yì wo Yuhana ki yì tyɛl-tofénéja gbɔɔ̂ toshɛ́ bo.31Yesu k'à wú dé: «Mún ni ɲa yeê kpùnsɛlkúurî shaŋn hìn gbò to? Yì ri gbò lɛ̀? 32Fù jimiìî ri bisháɛ̀ŋ lɛ̀ mɛ̀mun ni ɲínɛ̂nɲɛ̀n dɛ́ɛl fɔ̀sɛ̀ sɔ́ɔ mɔ, yì b'á myɛl teènè yíi to dé:«Ŋmɛ́ɛn ni jɛ́l twɔ̀ŋ yíkun se,Yíkun wo sɛ̀ŋn fù to bo.Ŋmɛ́ɛn ki kún tɔŋn ɲɛ́ɛn jɛ́l ɲɛ́n yíkun se,Yíi wo saaŋ fù tò bo.33Fù bóló ɔ bo tyɛl-tofénéjatɔn Yuhana ri byɛ̀, à wo le leèn bo, à wo tyɛŋ laàn bo, yíkun ɔ dé tyɛ́ɛŋntɔn ɔ. 34Jimin Dye-Jɛn ki bɛ, à bè le leèn, à bè lamɔ́ɛ̀ laàn. Yíkun ɔ d'àni jɔɔ̂ ki nyarɔn ɔ, à bè tyɛŋ laàn, fù n'à bè martar hlárê nì ŋmáantê jirɛ̂. 35Kɛ̀, Jɔnɔsɔ ǹ gbɔ mɔbinhlɔ́ɔɔ̂ ri mɔfáhlɔ̀ dé hlɔ ɔ, à hlɔjà fɛ̀ɛ̂ se.»36Farisiyɛ̂ŋ má ki Yesu fɛ́ŋn le to á sádi, ki dénno ɲínɛ́ɛnké à leê le fɔŋnî mɔ à Farisiyɛ̂ŋ jɔɔ̂ wɔ́se. 37Kyáaŋn tɛ̀ŋn, mél ŋmáantɔn dyàn blakún nɛn, mùmun ni tɛ̀ŋnɛ̀n à dyɛɛ̂ wono. Fù biî k'à ná kpɛŋn ta dé Yesu ri bɛ̀ɲɛ̀n à Farisiyɛ̂ŋ jɔɔ̂ sádi le lefɔn, ki dénno nɔ̀nɔ̀fíiŋn ɔ tityɛ́ŋn kéne tíin dyàn ɔ á kpɛŋn, à bè wúɲɛ̀n nyɛ́ɛl toben nar sɔ́ɔ ɔ. 38À ri lò Yesu to híin, ki lí à besé, ki to à ɲánìnî ki Yesu níi to ɲíkíè. À biî k'á fléen yinî ɔ à níi tokukûr, k'à to ɲɔ́ ɲɔ́, ki nyɛ́ɛl to ben nar sɔ́ɔ fûr à to.39À Farisiyɛ̂ŋ jɔɔ̂ mun ni Yesu fɛ́ŋn le le gbɔ to, fù ri máno à ŋmɔ́n híin, k'à wú á byéen wono dé: «Àni jɔɔ̂ nì tɔ́ŋrɔn kwó ín, à r'à shua ín d'à totá biî ki ŋmáantɔn ɔ.» 40Yesu ki gbukɛl gbɔ̀n k'à wú à se dé: «Simɔn, gbukɛl fɔn ń se ákún se lóo ɔ.» Simɔn k'à mɔli dé: «À wú ń Totɔn.»41Yesu k'à wú dé: «Kɔ́ŋnɛ́ntɔn dyàn ǹ kɔ́ŋn ni jir níin to ín. À máâ fù ri ki kpɛ̂ŋl-tɔnbinj kpɛ̂ŋlkwɛŋl à to karkwɛŋl ɔ ín (500), à máâ fù ri bè kpɛ̂ŋl-tɔnbin kúrfú (50). 42À blê jir níinî to lo bóló wo tɛ̀ŋnɛ̀n yì to kɔ́ŋnî táar ɔ bo. À jɔɔ̂ ki ɲukwó yì to, yì to kɔ́ŋnî táar kaarn gbɔ ɔ. Fù blê jir níinî mɔ, à kɔ́ŋnɛ̂ntɔnî gbɔ ri gbò tìyà gbò to?» 43Simɔn k'à mɔli dé: «Mún ǹ jɛ́ɛn mɔ d'à ri ɲukwɔ́ kɔ́ŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ jɔɔ̂ mun to, dé fù rɔ.» Yesu k'à wú dé: «Á ri hlɔ ló.»44Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'á kàr jìr à mélî kɛ́ŋ, k'à wú Simɔn se dé: «Á ɲáa fɔn àni biî to a? Mún ni byɛ̀ ákún sádi; á wo níi tolóo nun ɔ mún kyɛ́ŋl bo, àni biî ki bɛ, k'à ɲánìn ɔ mún níi to ɲíkí, k'á fléen yinî ɔ fù kukûr li. 45Ákún wo mún sɔ́ja gbɔ núkwɔ́ɔn ń tìn tâ á kàr mɔ bo. Kɛ̀ la, à biî byɛ̀ ɔ ákún sádi, à wo mún sɔ́ja gbɔ núkwɔ́ɔn ń níi to ɲɔ́ ɲɔ́ gbɔ yɛŋnbrê bo.46Ákún wo nyɛ́ɛl fûr mún ɲinatyé bo, kɛ̀ à biî ki nyɛ́ɛl toben nar sɔ́ɔ fûr mún níi to. 47Fù r'à jɛ́l, mún b'à lóon á se dé gbɔmɔnarbé sɔ́ɔɔ̂ mun n'à nìryɛŋn ta, fù núkwɔ́ɔn, à biî r'án klɛ̀ gbɔjáalî tɛjɛ̂l (solshɛ̂) ŋmɔ́nɲɛ̀n. Jiminî mun ǹ klɛ̀ gbɔjáàl nɔ̀nkurn sol wo sɛ́ɲɛ̀n bo, gbɔmɔnarbé sɔ́ɔ bè tɛŋna fù se bo.»48Fù kwɔ́ɔn, k'à wú à biî se dé: «Án klɛ̀ gbɔjáàlî solsɛ́ɲɛ̀n (tɛjɛ̂l ŋmɔ́nɲɛ̀n).» 49Jimiìî mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n yì wɔ́se à le le fɔŋnî mɔ, fɛ̀ k'à wú á byéen wono dé: «Àni tɔŋnî ki gbò rɔ jimiì to ŋmáan jir lo b'àkun to?» 50Yesu k'à wú à biî se dé: «Án gbɔ hlɔjaâ r'á ɲɔnlɛ, don á ɲámɔgbâl ɔ.»

Chapter 8

1Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ri dyɛ tíin tíinê nì dyɛ sɔ́ɔ sɔ́ɛ̀ mɔ kɛ́ɛln ín, à kɛɛln-bisháaŋn jir fú-níinî bè tɛ̀ŋnɛ̀n à wɔ́se. À bè jimiì kɛɛln, à bè Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ gbɔ lóon. 2Tyɛ́ɛŋn ǹ mɔ dɛ̂mun mél máɛ̀ tɛ̀ŋnɛ̀n à wɔ́se ín, à ri mɛ̀mun kpɛ́lnjàɲɛ̀n, à bè máɛ̀ to láaŋ kɔ́ŋnɲɛ̀n. Mél jir byéen bè saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n mùmun ki Magidala Mariyamu ɔ, kôl mɔ́n kiin lɛ̀ mùmun mɔ, 3fù nì Jani, mùmun ki Erɔdi ǹ denî ŋmel ta gbɔɛ̀ ɲámɔlɛtɔn Shusa lu ɔ. Fù nì Susani nì mél tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ máɛ̀. Fù méèlî Yesu n'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ kyaŋ ín á kpɛŋmɔ́ɛ̀ ɔ.4Jimiì ri lɛɛ̀n ín dyɛ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ mɔ, yì ki Yesu fùno bɛ. Jùmɔ̂ denkɛŋl sɔ́ɔ r'á tobra híin, k'àni tɛl gbukɛlî kɛl yì se dé: 5«Jɔ dyàn ni lɛ̀ kùnmɔ bin mar ɔ án klɔŋ mɔ, kùnmɔ bin máɛ̀ ki wô dénno ɲɛ̂l blɛ̀ se à marfɔn, jimiì bè fɛ̀ tohlɛ́ɛŋn á níi ɔ, lunmɔ́ɛ̀ bè fɛ̀ jɛɛ̀n. 6Kùnmɔ bin máɛ̀ ki wô dénno táaŋn ta, fɛ̀ ɲáa fyɛ̂mun ki kwó kwóè bóló ɔ bo yì w'á dirn kpɛ́ɛ fɔŋn ŋmɔ́n gbâl mɔ bo.7Máɛ̀ ki wô dénno kɛ̀mɛ̀ biîŋ tyé mɔ, yì k'á ɲáa fɛ́ yíse, à kɛ̀mɛ̀ bɔɛ̀ɛ̂ ki fɛ̀ to blinblînè. 8Máɛ̀ ki wô dénno ɲáan núkwá fɔɛ̂ŋ mɔ, fɛ̀ k'á ɲáa fɛ́, yì ki sɔ́ja, yì k'á binî kúur karkwɛŋl kwɛŋl sɛ́ŋn.» Yesu ri fù gbukɛlî kɛl kɔ́ŋnè híin, ki fɛ́ dé: «Tonáa klɛ tàshɛŋ nì tɛ̀ŋnɛ̀n tɔŋnî mun se, fù tɔŋnî ki tonáa kwo.»9Àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ k'à du àni tɛlî tɔŋnî ɔ, 10k'à mɔli dé: «Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê butúun bénî mɔ fáhlɔ tɛ́lî tèɲɛ̀n yíkun to, kɛ̀ à gbɔ ri dèndɛ́ɛn máɛ̀ se tɛl mɔ, nɔkɔ́ŋl lɛ klɛfɔn, yì wo bóló mɔ fáshua bo. Tonáa klɛfɔn, yì wo bóló náa bo.11Fù tɛlî tɔŋnî k'à lô ɔ d'à kùnmɔ binî ki Jɔnɔsɔ gbukɛl ɔ. 12Jimin máɛ̀ ri tɛ̀ŋnɛ̀n árí ɲɛ̂l blɛ̀ se kùnmɔ bin wômun. Fù jimiìî mùn ni Jɔnɔsɔ gbukɛlî tonáan, Sutana ki bɛ à gbɔ̀n li yì nìryɛŋnî ta, nɔkɔ́ŋl yì b'à hlɔja bo, yì ɲɔn be li bo. 13Jimin máɛ̀ tɛ̀ŋnɛ̀n árí táaŋ ta wô kùnmɔ bin. Fù jimiìî mùkâr ye Jɔnɔsɔ gbukɛlî ná, yì r'à hláan á gbɔmɔnar rɔ, kɛ̀ dirn w'à se bo. Yì w'à hlɔjà ŋmel ta bɛlkwóa bo, gbɔnbrê b'à jɛ́ɛln yì k'à burjiìrn nì fù gbukɛli kɛ́ŋ.14Jimin máɛ̀ bè saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n árí kɛ̀mɛ̀ biîŋ tyé mɔ wô kùnmɔ bin, fɛ̀ mùkâr ye Jɔnɔsɔ gbukɛlî ná, wonkɔ̂ŋn, nì nòfel gbɔ, fù nì tìyà gbɔɛ̀ k'à sɛ́ fûrè yì kpɛŋn, yì ki tɛŋnê árí tímɔ́nî mun wo sɛ́ɛŋn bo. 15Jimin máɛ̀ tɛ̀ŋnɛ̀n árí ɲáan ɲɔn gbâlmun mɔ kùnmɔ bin wômun, fù jimiìî mùn ni Jɔnɔsɔ gbukɛlî tonáan, yì b'à hláan nìryɛŋn ɲɔn ɔ hlɔtabê mɔ. Yì k'á nɔkɔ́ŋl á kpɛŋnja ɔ à to. Fù jimiìî tɛ̀ŋnɛ̀n árí tyémɔ́nî mun ni sɛ̂ŋn ɲɔn sɛ́ɛŋn.16Dó wo niyɛ́ɛl brémɔ́n ɔ niyɛ́ɛl bréen k'à tohlú kéne ɔ bo, à wo saaŋ à nɛ́na shínmɔ́n kɔ̀ŋnɔn bo. Kɛ̀ à r'à dendéeln díkî to, nɔkɔ́ŋl ki woyɛ́ɛl búr lɔ́ mɔ dɛ́tê se, 17bóló ɔ bo gbɔ dó toyâmun wo tɛɛ̀ŋn dyɛgbɛl kaarn mɔ bo. Butúun mɔ gbɔ dó wo saaŋ tɛɛ̀ŋn woyɛ́ɛl to toflì brê kaarn mɔ bo. 18Yíi w'án tonáa klɛ fáâ tɛ́ŋlɛ́n! Bóló ɔ bo mɔ́n bè tea mɔ́ntɔn to, à se fù ri ki tosáŋ. Kɛ̀ mɔ́n wo tɛ̀ŋnɛ̀n tɔŋnî mun se bo, àn jɛ́ɛn mɔ dé tíinî mun n'àkun kpɛŋn, fù bè sùnsùr lia à kpɛŋn.»19Yesu kwɔ̀ŋ nɔɔ̂ n'à tɔbiîŋî ki bè li à tɔŋnimɔ kɔ́ɔŋn ɔ, yì lòmunî w'á sukúr hìn tɛ̀ŋn à to, à tomlì kyɛ̂ jùnmɔ̂ɔ̂ sɔ́ɔ se bo. 20Jir k'à wú à se dé: «Á nɔɔ̂ n'á tɔbiîŋî mí líɲɛ̀n wo, á togbɔ ri yì se.» 21Ki fù tɔŋnî ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mɛ̀mun ni Jɔnɔsɔ gbukɛlî tonáan, yì b'á klɛ gbɔɛ̀ kwo nì yan fù to, fɛ̀ ki mún nɔ nì mún tɔbiîŋ ɔ.22Lɔɔndya, Yesu ki dé án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ wɔ́se kúrn mɔ, k'à wú yì se dé: «Yíi w'à wa n̂ ki don à nun-kárbrê-sɔ́ɔɔ̂k kɛɛl máâ mɔ.» 23Yì mùfɔn lò à nun-kárbrê-sɔ́ɔɔ̂ tyé mɔ Yesu ki shín dɛ́è. Sɔŋn tokpâr sɔ́ɔ dyàn ki fé, à nunî ki bân dé à kúrnî mɔ, ki tɛŋn árí à ri jwɛɛ̀ln à nunî fùnɔn.24Fù la klɛ̀ híin, à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ k'à sukúrno Yesu ɲinɛnké, yì k'à wú à se dé: «Kɛlɔn! Kɛlɔn! À nunî ki ŋmɛ́ɛn lekún nɛn la dɛ́!» Yesu ki ɲìnɛ̀nè, ki fɛ́ à sɔŋn tokpâr sɔ́ɔɔ̂ n'à nun bânkúnî ta. Yì ki lí líè, à tíkɛ́lî k'á mɔgbálè. 25Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu k'à wú yì se dé: «Yíkun ǹ gbɔ hlɔjaâ we la?» À kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ wonkɔ̂ŋn se yàn ki yì jàè. Yì bè yíi duùn d'àni jɔɔ̂ ki gbòrɔ? À bè sɔŋn tokpâr sɔ́ɔ nì nun bânkúnî tafɛ́ hìn dé yì wo lí, yì ki líê àn lô fáâ to.26Yesu n'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ri dénno loké Gerasa yinî ǹ kìyɛŋnî to, à nun-kârbrê sɔ́ɔɔ̂ kɛɛl máâ mɔ Galile kìyɛŋnî téln mɔ híin, 27à wo saaŋ lɛ̀ à kúrnî mɔ, fù dyɛɛ̂ mɔ lɛ̀ jɔ dyàn ki b'à hlú. Fù jɔɔ̂ ki tyɛ́ɛŋntɔn ɔ ín. À gbɔ̀n mɔ dâlmun ɔ à wo wâ bréen á kpra ín bo, à wo láan di bo. À láfɔŋn ki dukuùr tyé mɔ ɔ ín.28Fù jɔɔ̂ wo saaŋ á ɲáa brê Yesu to, k'á faaŋ sɔ́ɔ ɔ á myɛlkwoòno á fekúnè à tɔŋn, k'à wú dé: «Á ri myɛ́n klɛ besé mún to Yesu, Lo-Kúur-Nɔ̀nkurn-Totɔn Jɔnɔsɔ Dye-Jɛn? Mún n'á tonyɛɛln be ɲɛ̀lokɔ̂ŋn kwo ń to bo.» 29À ri fù lóon ín bóló ɔ bo Yesu r'à kôlî tafɛ̂ɲɛ̀n d'à wo li à jɔɔ̂ mɔ. Fù gbâr ye à kôlî k'à jɔɔ̂ mɔ jò mɔ dâlmun ɔ ín, fóro yì b'à kpɛŋn hlɛɛ̀ŋn tɔŋn yɛŋl ɔ, yì b'à níi nɛ́ɛn kwa mɔ, à tɛ́ŋlɛ́n gbɔ núkwɔ́ɔn. Kɛ̀, à ri fɛ̀ nɔkɔŋl kútúurn nì gbeènè ín, à kôlî k'à jaànno klɔŋnkúur se.30Yesu k'à jɔɔ̂ du dé yì ri gbáno àkun fɛ́ɛŋn? K'à mɔli dé: «Kôl-Tyɛɛ́ŋ-Sɔ́ɔ.» À ri máno à ló, bóló ɔ bo kôl tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri jòɲɛ̀n à mɔ. 31À kôòlî ki Yesu tonyɛl d'à be yìkun tó gbeè dɔ kaarn kwɔ́ mɔ bo.32Fù lɔɔ̂ mɔ kír bùìŋl dyɛ̀ ri le leèn ín à káalî fléen. À kôòlî ki Yesu tonyɛl dé yìkun ki jo fù kíìrî mɔ. Yesu ki fù ɲɛ̂l tè yì to. 33À kôòlî ki lì li à jɔɔ̂ mɔ yì ki dénno joké à kíìrî mɔ, yì k'á bùn ɔ tú kyɛl lì bɛ à káalî fléen, yì ki bɛ̀ jò kú kúè à nun-kárbrê-sɔ́ɔɔ̂ mɔ.34À kír myɛntêê ki fù gbɔɔ̂ ŋmɔ̂nî se, fɛ̀ ki wo túno à gbɔɔ̂ tokɛlké à dyɛ wono, fù n'à sɛ̀l ɲáɛ̀ŋɛ̂ kpra. 35Fù gbɔɔ̂ nâ kpɛŋn ta, jimiì ki lì bɛ à klɛ̀ fáâ lɛ ɔ. Yì bè lo Yesu to híin, yì ki b'à kôòl ǹ mɔ lɛ̀ jɔɔ̂ ɲínɛ̂nɲɛ̀n ŋmɔ́n Yesu kpaŋl tɔŋn wâ b'à kpra, à ɲáa to bè líɲɛ̀n. Yàn k'à fyâr lɛtêê jàè.36À ri klɛ̀ mɛ̀mun ɲíɲra, fɛ̀ k'à tyɛ́ɛŋntɔn jɔɔ̂ kpɛ́lnjà fáâ tokɛl à gbɔ fyâr lɛtêê se. 37Gerasa kìyɛŋnî jimiìî nɔ̀nkurn ki Yesu tonyɛl d'à k'á sukúr li yìkun fur yànbê ki yì nìryɛŋn lùn tɛ̀ŋndɛ̂ se. Yesu ki dé à kúrnî mɔ d'á k'á sɛno,38à tyɛ́ɛŋntɔn jɔɔ̂ k'à wú à se fù tíkɛ́l byéenî mɔ, d'á ki don à wɔsé. Yesu k'à tó sɛ á besé dé: 39«Á sɛno á sádi, Jɔnɔsɔ ri gbɔɛ̀ɛ̂ mun klɛ̀ á se, á ki don fù nɔ̀nkurn tokɛlké.» À jɔɔ̂ k'á sɛno Yesu k'à se klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn to dèndɛ́nké à dyɛɛ̂ bén kúur nɔ̀nkurn se.40Yesu mùfɔn á sɛbɛ̀ lo à nun-kárbrê-sɔ́ɔɔ̂ kɛɛl máâ mɔ Galile kìyɛŋnî yɛŋn to, jimiì nɔ̀nkurn ki bɛ̀ à hlú bóló ɔ bo yì r'à kpɛŋnlɛɛ̀n ín. 41Jɔ dyàn ki bɛ, mùmun yin ki Jayirusi ɔ, fù n'à b'à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ ŋmelɔn. Fù jɔɔ̂ ki bɛ̀ á byéen feê Yesu tɔŋn k'à tonyɛl d'à wo bɛ àkun sádi 42bóló ɔ bo à dye-mél jir byéenî mun n'à kpɛŋn, nɔ̀tɔ̂ŋn fú-níin (12) tyé dɔ mɔ jir ɔ, fù r'á klóo yɛŋn se ín kpɛ́ln kaarn se. À mùfɔn lɛ̀ kɔ́ɔŋn ɔ à jùmɔ̂ɔ̂ k'à kpârè.43Fù gbâr ye nɔ̀tɔ̂ŋn fú-níin (12) wono to tɔ́ŋ fûr lî kaarn bi dyàn n'á furɲɛ̀n nɔ̀nkurn mɔŋmɛ̀ kɔ́ŋnɲɛ̀n wɔŋklɛrê se, yì dó w'à kpɛ́lnja hìn tɛ̀ŋn bo. 44Fù biî k'à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ á ninyɛɛ̀lnno loké Yesu to, k'àn wââ yɛŋnî totá à besé, à biî to tɔ́ŋɔ̂ ki líè fù tíkɛ́l byéenî mɔ.45Fù la klɛ̀ híin, Yesu k'à wú dé: «Gbò ri mún totáɲɛ̀n?» Mùmun nɔkɔŋl ɔ d'àkun ɔ bo. Piyɛri k'à wú dé: «À jùmɔ̂ɔ̂ k'ákún tomlì kyɛ̂ɛ̂ r'ákún kpârɲɛ̀n.» 46Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ Yesu k'à wú dé: «Jir ri mún totáɲɛ̀n, bóló ɔ bo mún n'à tɛ́ŋlɛ́n ŋmɔ́n dé faŋ dyàn lì li mún mɔ.»47À biî r'à hlɔ̀ d'àkun ni dyɛgbɛlè, ki yànbê gbɛ́ɛ jar se bɛ̀ á byéen feê Yesu tɔŋn, k'á brê gbɔɔ̂ tokɛl à jùmɔ̂ɔ̂ ɲíɲra. Fù nì gbɔɔ̂ mun n'àkun brê Yesu totââ mɔ. Fù n'à ri fáâ mun to tɛ̀ŋn ki kpɛ́lnjàè fù tíkɛ́l byéenî mɔ. 48Yesu k'à wú à se dé: «Ń nɔé, án gbɔ hlɔjaâ r'á kpɛ́lnjà, don á ɲámɔgbâl ɔ.»49Fù gbâr ye, Yesu bè kɛl gbɔ to yé, jir má ki lì bɛ à kɛɛln-lɔ́ɔ̂ ŋmelɔn Jayirusi sádi, ki b'à wú à se d'à dye-mélî wo mí ká bo. D'à b'à kɛlɔn jɔɔ̂ kɔŋná ká bo. 50Yesu ki fù gbukɛlî nââ se, k'à wú à kɛɛln-lɔ́ɔ̂ ŋmelɔn jɔɔ̂ se dé: «Be yàntú bo jɔ! Á ki Jɔnɔsɔ gbɔɔ̂ hlɔja má, á dye-mélî bè dukúbɛ̂.»51Yì ri gbârî mun ye dénno loké à jɔɔ̂ sádi, Yesu wo jimin dó kɛ́ŋ dɛ́ bo, fóro Piyɛri nì Yuhana nì Jaki, fù n'à biinî tɔɔ̂ n'à nɔɔ̂ ɛ̀. 52Jimiì nɔ̀nkurn n'à biinî klôô hlɛɛ̀n ín, yì bè béníin. Yesu k'à wú yì se dé: «Yíi be to bo, à wo kúɲɛ̀n bo. Kɛ̀, à ri dɛ́ɲɛ̀n.» 53À jimiìî ki myɛn kùnmɔ Yesu to, bóló ɔ bo yì r'à shi d'à biinî ri kúɲɛ̀n.54Kɛ̀, k'à biinî ja à kpìsàŋn to, k'á myɛl tokpâr mɔ kɛl à wɔ́se dé: «Ń nɔé, dukú!» 55À biinî nwɔ́ɔnî k'á sɛbɛ̀ déè à mɔ fù tíkɛ́l byéenî mɔ, ki dukú. Yesu k'à wú dé yì wo le tè à to k'à di. 56À biinî dyeèê won ki kɔ́ŋnè. Kɛ̀, Yesu ki yì tokùkwɔŋ dé jimin dó b'àni gbɔɔ̂ klɛ̀ fáâ tokɛl dó se bo.

Chapter 9

1Yesu k'à kɛɛln-bisháaŋn jir fú-níinî fɛ́ŋn tobra, ki lotɔnbé nɛ́n yì mɔ, ki lo tè yì to, yì bè nur kôòl nɔ̀nkurn to, fù nì láaŋrê kpɛ́lnja lo. 2Fù kwɔ́ɔn ki yì búrno jimiì kɛɛlnkɔ́ɔŋn ɔ Jɔnɔsɔ ǹ Faŋbé sɔ́ɔɔ̂ gbɔɔ̂ rɔ, yì bè láaŋrê kpɛ́lnjaàn.3Yesu k'à wú yì se dé: «Yíi nì lɛ̀ kɔ́ɔŋn ɔ, yíi be don tonɛnwâ mɔ́n níin ɔ á se bo. Yíi be don kɛ́ɛŋl ɔ bo, yíi be don fyɛ̀ŋnm ɔ bo, yíi be don le ɔ bo, fù nì yíi be don kpɛ̂ŋl ɔ á se bo. Yíi be bólóon gbɔ̀n bo. 4Yíi nì tɔ́ŋnshî fɔŋn ŋmɔ́n tíkɛ́l mun nɔkɔŋl mɔ, yíi wo tɛŋn mímí fóro yíi kɔ́ɔŋn gbâr lò ɔ.5Yíi nì tɔ́ŋnshî fɔŋn ŋmɔ́n tíkɛ́lî mun mɔ jimiì se bo, yíi mùkâr ye lɛ̀ fù dyɛɛ̂ bur, yíi k'á níi to kúkwâŋn tokwɔŋ. Fù bè tɛŋna gbɔ tofyɛ, mùmun bè yì sènbéa yì ǹ klɛ̀ fù ri ɲukwɔ́ɔ kaarnî ɔ.» 6Yesu ǹ kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ki kél kél mli dyɛ nì dyɛ, yì b'à Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ lóon jimiì se, yì bè láaŋrê kpɛ́lnjaàn bénkúur nɔ̀nkurn se.7Galile kìyɛŋnî gbɔ ŋmelê ɲɛrotɔn Erodi ri Yesu ǹ klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn ná híin, à tɛ́l k'á mɔkɛŋlè bóló ɔ bo jimin máɛ̀ r'à gbɔɔ̂ tokɛɛ̀ln ín dé tyɛl-tofénéjatɔn Yuhana ri kúɲìnɛ̀n li jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ. 8Máɛ̀ ɔ dé tɔ́ŋrɔn Eli r'á sɛbɛ̀ɲɛ̀n. Máɛ̀ ɔ dé kyɛ̀ŋlye tɔ́ŋrɔn klo-klóo sɔ́ɔ má ri kúɲìnɛ̀n li jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ. 9Erɔdi k'à wú á byéen wono d'àkun ni jir búrno Yuhana kwàŋl tɔ́ké ín, d'àkun ki jɔɔ̂ mun gbɔ tokɛl nákún nɛn la, fù ki gbò rɔ?» Fù wono, Erɔdi ki fù jɔɔ̂ bén ɲɛ́n kùnmɔ d'á k'à ŋmɔ́n á ɲáa ɔ.10À twɔ́ɔŋnlórêê mùfɔn á sɛbɛ, yì k'án klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn dèndɛn Yesu se. Yesu ki yì jàno á wɔ́se dɔkâr mɔ Bɛtisayida dyɛɛ̂ blɛ̀ se, jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ wo tɛ̀ŋnɛ̀n tíkɛ́lî mun mɔ bo. 11À jimiìî k'à fɔnhlɔ̀ kpɛŋn ta à fùnono. Yesu k'à jùmɔ̂ɔ̂ ŋmelhlú, ŋmelhlú fá ɲɔn mɔ, ki Jɔnɔsɔ ǹ Faŋbéê gbɔ ɔ yì kɛɛln. Láaŋrêê mun ni yì tyé mɔ ín, ki saaŋ fɛ̀ kpɛ́lnja.12À yeê kɔ́ŋnkúnî se, à twɔ́ɔŋnlórɔn jir fú-níinî k'á sukúr bɛ Yesu to yì k'à wú à se dé: «Kɛlɔn, ɲɛ̂l tè à jùmɔ̂ɔ̂ to à jimiìî ki don á shínfɔŋn nì lemɔ́n ɲɛ́nké à kòkɛ̀lî dyɛɛ̂ɛ̂ n'à sɛ̀l ɲáɛ̀ŋɛ̂ kpra. Fù bóló ɔ bo ŋmɛ́ɛn fɔn húnmɔ klɔŋnkúur se.» 13Yesu k'à wú yì se dé: «Yíkun nɔ̀nkurni wo lemɔ́n tè yì to.» Yì k'à mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn se fù ri wo won-myɛ̂l kur mɔ́n kwɛŋl nì yɛ́ɛŋn mɔ́n níin takelɲɛ̀n bo. Ákún se kwó ŋmɛ́ɛn nɔ̀nkurni ki don lemɔ́n sɔŋnkún bɛ tè àni jùmɔ̂ɔ̂ nɔ̀nkurn to a?» 14Ta fù lɔɔ̂ mɔ jɛɛ̂ɛ̂ ki jimin ble kwɛŋl (5.000) kúur rɔ ín. Yesu k'à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se dé yì wo yì ɲínɛ́ɛn kúur kúur ɔ, jimin kúr-fú fú (50) ɔ.15Yì k'à kwo àn lô fáâ to, yì k'à jimiìî nɔ̀nkurn jà ɲínɛ́ɛn dénno. 16Fù kwɔ́ɔn, Yesu k'à won-myɛ̂l kur kwɛŋlî n'à yɛ́ɛŋn mɔ́n níinî gbɔ̀n: k'á ɲáa tɔŋnkúr nɔ̀nfléen, ki fulóo tè Jɔnɔsɔ to, fɛ̀ rɔ gbɔ tyé, ki yì mɔ kútúr kútúr tè án kɛɛlnbishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ to dé fɛ̀ w'à síkár à jùmɔ̂ɔ̂ to. 17À jimiìî nɔ̀nkurn ki le dì ywár, à won-myɛ̂l fùnkùr búùrî ki tɛ̀ŋnè kà ɲɛ fú-níin.18Lɔɔndya Yesu bè Jɔnɔsɔ tonyɛl gbɔ to dɔkâr mɔ, àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ r'à wɔ́se ín, à bè yì duùn dé: «Jimiì r'à lóon dé mún, Yesu ki gbò rɔ?» 19Yì k'à mɔli dé: Máɛ̀ ɔ dé tyɛl-tofénéjatɔn Yuhana ɔ, máɛ̀ ɔ dé Eli ɔ, máɛ̀ ɔ saaŋ d'à tɔ́ŋrêê mɔ má kúɲìnɛ̀n byɛ̀ ɔ.20Fù wono, ki yì du dé: «Yíkun se kwó híin, mún ki gbò rɔ?» Piyɛri k'à mɔli dé: «Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî ɔ.» 21Yesu ki yì tokùkwɔŋ tokpârja dé yì b'àniî tokɛl dó se bo. 22Yesu k'àni gbukɛlî wú ɲɛn à ta dé fóro Jimin Dye-Jɛn ki da tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ kwo, à klɔ̀rê gbo, à flɛ́klɛrê ŋmelê gbo, fù n'à tɔ̂ŋn kɛlê gbo, yì nɔkɔŋl k'á ká à se. À yɛŋn marî ki sɛ́ à kpɛŋn, ki ɲìnɛ̀n à klô yefyɛ̂l tyáarɔn lɔ.23Yesu k'à wú à jimiìî nɔ̀nkurn se dé: «Tɔnî mun nì kpɛ́ɛ bése mún ta, fù tɔŋnî b'á byéen gbɔ kìsɛ̂ bo, k'á kpɛ́-nanîn tɔŋn á tíin ye mun nɔkɔŋl, ki kpé mún ta. 24Fù bóló ɔ bo jiminî mun n'á yɛŋn marî taŋl bése fù tɔŋnî bè bwɔɔna á yɛŋn marî mɔ. Kɛ̀, tɔŋnî k'á ká á yɛŋn marî se mún núkwɔ́ɔn, fù tɔŋnî b'á yɛŋn marî ɲɔnlia. 25Díryɔ́ŋ mɔ́ɛ̀ nɔ̀nkurn ŋmɔ̂n bè myɛ́n ɲukwóbɛ̂ jimin to àkun nɔ̀nkurni mun yɛŋn marî bè sɛ́bɛ̂ à kpɛŋn, ki nìnaê?26Fù se kwó, fù tɔŋnî nì bè mún, Yesu gbɔɔ̂ nì mún ǹ gbukɛlî ɔ flɛ́ɛ jìr, Jimin Dye-Jɛn saaŋ bè fù tɔŋnî gbɔ ɔ flɛ́ɛ jira. À mùlɔ byɛ̀ án lobéê n'á Tɔɔ̂ ǹ lobéê n'àn Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔn tofénéèê ǹ lobéê wono. 27Mún n'à lóon yíkun se hlɔtabê mɔ dé jimin máɛ̀ fɔn húnmɔ, yì wo kún to á ɲáa búra Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ŋmɔ́n kaarn mɔ bo.»28Àni gbukɛɛ̀lî kɛl jìrɛ̂ yefyɛ̂l kprɛɛntɔn lɔ Yesu se, ki Piyɛri nì Yuhana, fù nì Jaki jàno káal bɛl sɔ́ɔ dyàn fléen Jɔnɔsɔ tonyɛɛl ɔ. 29À bè Jɔnɔsɔ tonyɛl gbɔ to, à ɲáa mɔɔ̂ k'á mɔsɛŋlè, à gbɛ́ɛ to wâɛ̀ɛ̂ k'á ɲáa mɔsɛŋlè lɔ̂ sɛkɛ sɛkɛ.30Fù tíkɛ́l byéenî mɔ, jir níin bè tɛ̀ŋnɛ̀n yì bè kɛl gbɔ to yíse. Fɛ̀ ki Musa nì Eli ɔ ín. 31Yì bè ŋmɔ́ɔn Jɔnɔsɔ ǹ lobéê wono, yì bè kɛl gbɔ to Yesu wɔ́se à klóoô k'àn klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ kwò mɔyînkúnî ta Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ.32Piyɛri n'á krɔmáɛ̀ɛ̂ b'á tɛ́tɛ̂ dɛ́ jòɲɛ̀n. Yì mùfɔn ɲìnɛ̀n á ɲáa ta kárè, yì ki Yesu ǹ lobéê ŋmɔ́n, fù n'à blê jir níinî mun tɛ̀ŋnɛ̀n à wɔ́se ín. 33Fù jir níinî á sukúrlɛɛ̀n ín gbârî mun ye Yesu fur, Piyɛri k'à wú à se dé: «Kɛlɔn, à ri ɲɔn ŋmɛ́ɛn ki tɛŋn húnmɔ, n̂ ki wâ-lɔ́ mɔ́n tyáar kpé: ákún fù mɔ́n byéen, Musa fù mɔ́n byéen, Eli fù mɔ́n byéen.» Piyɛri w'án lóo fù ri shi ín bo.34Jénjên dyàn ki kyɛl bɛ̀ yì mɔbarè Piyɛri b'án gbukɛlî kɛl gbɔ to yé. À jénjênî ki yì mɔbarkúnî ki yàn ɔ yì jàè à mɔ. 35Myɛl dyàn ki li à jénjênî mɔ dé: «Àniî ki mún Dye-Jɛn ɔ, mún ni mùmun mɔtɔ̂ŋnɲɛ̀n. Yíi w'á kpɛŋnja àn lóo fù ri to.» 36Fù myɛlî lɛ gbâr ye Yesu r'á byéen ín. À kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ k'á sháaŋn sháaŋnè, yì wo fù lɔɔ̂ mɔ án ŋmɔ́n gbɔɛ̀ɛ̂ mɔ bóló ló dó se bo.37Fù wóontɛ̂lî mɔ, Yesu k'à káalî fléen kyɛl lì blafɔn, jùmɔ̂ tɛ̀l sɔ́ɔ dyàn ki bɛ à hlúu ɔ. 38À nɛn, jɔ dyàn k'à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ kɛl á faaŋn sɔ́ɔ ɔ dé: «Kɛlɔn, mún n'ákún tonyɛɛln, mún dye-jɛnî yi ń se, bóló ɔ bo fù byéen ɔ má ń se. 39À nɛn, tyɛ́ɛŋn ǹ mɔdɛ̂mun jimin ɔ, kyáaŋn tɛ̀ŋn k'á myɛl kɛ́è. À nì duklɔ́ à se à r'à gbɛ́ɛ jaàrn tokpâr sɔ́ɔ, à kɔŋn kùkwɔŋ bè fúun. K'à bréfɔn à r'à gbɛ́ɛ ŋmaàn ta à to. 40Ń k'ákún ǹ kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ tonyɛl dé yì w'à kôlî tó li à mɔ, fɛ̀ w'à kpɛ́ hìn tɛ̀ŋn bo.»41Yesu k'à wú dé: «Jimin jaâl dyɛ̀ kúùr, Jɔnɔsɔ gbɔɔ̂ hlɔja kaarn jimiì. Mún bè tɛŋnbɛ̂ yíkun wɔ́se fóro fɛ́ɛŋn gbâr ye, ń ki yíkun gbɔ sɛ́ ń to? Bɛ á dyeê rɔ húnmɔ.» 42À sukúr blakúnî se à kôlî k'à jɔɔnî gbɔ̀nsár ta ɲáan ta, à b'à gbɛ́ɛ jaàrn tokpâr sɔ́ɔ . Kɛ̀, Yesu k'à kôlî tafɛ́, k'à jɔɔnî kpɛ́lnja k'à tobúrè à tɔɔ̂ se.43Jɔnɔsɔ ǹ lotɔnbéê sɔ́ɔ fáâ ki jimiì nɔ̀nkurn wonkɔ́ŋnè. Yesu ǹ klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ ki yì nɔkɔŋl wonkɔ̂ŋnɲɛ̀nî se, k'à wú à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se dé: 44«Yíkun kwó, yíi w'àniî tityɛ́ŋn toná á tàshɛŋ ɔ: Jimin Dye-Jɛn bè jà nɛ́nbɛ̂ kpɛŋn mɔ.» 45Kɛ̀, à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ w'àni gbukɛlî tɔŋn hlɔ̀ bo, à kɛlɲɛ̀n yì se gbɔ tofliŋ jɛ́ɛn mɔ, nɔkɔ́ŋl yì b'à mɔ bin gbɔ̀n bo. À mɔ fáhlɔ́ɔ duklɛɛ̂ yàn ki yì jàè.46À kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ r'á tɛ́l mɔtɔ́ɔŋn mɔ yíi tyaaŋn ín, nɔkɔ́ŋl yì k'à shu yìkun tyé mɔ tɔŋnî mun ni tɛŋn hìn jimin sɔ́ɔ. 47Yesu ki yì byéen byéenî tɛ́l mɔ fù ri hlɔ̀ɔ̂ se, ki bisháaŋn tíin byéen jà ɲínɛ́ɛn á blɛ̀ se, 48k'à wú yì se dé: «Tɔnî mun k'àni bisháaŋnî sɛ́ mún yin ɔ, fù tɔŋnî ri mún nɔ̀nkurni shɛ́, ki mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî sɛ́. Fù bóló ɔ bo tɔŋnî mun ki yíkun tyé mɔ jimin dwan ɔ, fù tɔŋnî ki la à jimin sɔ́ɔɔ̂ rɔ.»49Yuhana k'à gbukɛlî mɔgbɔ̀n k'à wú dé: «Kɛlɔn, ŋmɛ́ɛn ni jir má ŋmɔ́n à bè kôòl tɛ́ɛln ákún yin ɔ, ŋmɛ́ɛn k'à tó à ta, bóló ɔ bo à wo braàn nì kpé ákún ta ŋmɛ́ɛn wɔ́se bo.» 50Yesu ki Yuhana ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíi b'à tó à ta bo, bóló ɔ bo tɔŋnî mun wo yíkun tojakwɔ́ɔn bo fù tɔŋnî ki yíkun narɔn ɔ.»51Yesu lɛ gbârî shùnjà blakúnî se díryɔ́ŋ mɔ, ki dúno jɔ̀nɔ̀kpár mɔ, ki Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ kɔ́ɔŋn gbɔɔ̂ rɔ á nìryɛŋn ta gbɔ jìrè. 52Fù wono, k'á yɛŋntokwɔ́ɔŋn-lórê búrno á nyân. Fɛ̀ mùfɔn ɲɛ̂l jà híin, yì ki dénno déké Samari yinî ǹ dyɛ dyàn mɔ, à bla gbɔɔ̂ mɔ à nyânɲɛn ɔ. 53Fù dyɛɛ̂ jimiìî w'à bla gbɔɔ̂ mɔ à nyânɲɛn gbɔ toshɛ́ bo, bóló ɔ bo à ri Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ kɔ́ɔŋn gbɔɔ̂ rɔ á nìryɛŋn ta gbɔ jìrɲɛ̀n ín.54Fù kpɛŋnî ta, kɛɛln-bisháaŋn Jaki nì Yuhana ki fù mɔ fáhlɔ̀ɔ̂ se yì k'à wú dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, á r'à se ŋmɛ́ɛn k'à kwo nyɛ ki li jɔ̀nɔ̀kpár mɔ, ki bɛ yì ŋmɛ́ kɔ́ŋmɔ́è a?» 55Fù la klɛ̀ híin, Yesu k'á ɲáa tojìr yì kɛ́ŋ, ki fɛ́ yì ta á nìr rɔ [dé: «Jimin Dye-Jɛn wo bɛ̀ɲɛ̀n jimiì marlɛ ɔ bo, kɛ̀ à ri bɛ̀ɲɛ̀n jimiì ɲɔnlɛɛ ɔ.»] 56Yì k'á tojìr, yì ki dyɛ má mɔ kɔ́ɔŋn ɲɛ̂l ja.57À ɲɛ̂l mɔ jir má k'à wú Yesu se dé: «Á n'á ŋmel jìr tíkɛ́l mun nɔkɔŋl mɔ ń bè kpéa á ta.» 58Yesu k'àn gbukɛlî mɔli à se dé: «Kùbwôn se dɛ́ɛ kwɔ́ tɛ̀ŋnɛ̀n, yɔ bè tɛ̀ŋnɛ̀n nɔ̀nfléen lunmɔ́ɛ̀ se, kɛ̀ tíkɛ́l wo tɛ̀ŋnɛ̀n Jimin Dye-Jɛn se tèkêl ɔ láa ɔ bo.»59K'à wú má se dé fù wo kpé àkun ta. Fù k'à mɔli dé: «Á tɛjél mún se, ń mùkâr ye ń tɔɔ̂ tokyɛ́ wà.» 60Yesu ki fù ǹ gbukɛlî mɔli dé: «À jél à jimin klômɛ́ɛ̀ɛ̂ k'án nikyɛ́ɛ̀ŋɛ̂ tokpɛ́, ákún kwó, ákún wo don Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê twɔ́ɔŋn wúké.»61Yì mɔ jir má ki saaŋ à wú dé: «Ń totɔn, mún bè kpébɛ̂ ákún ta, kɛ̀ á tɛjél ń ki ɲɛ̂l nyɛlké ń jiminbéê se wà.» 62Yesu ki saaŋ fù ǹ lô fù ri mɔli dé: «Jiminî mun nɔkɔŋl nal kɛl jaàn à bè lɛklɛɛ̀n á bése, fù wo ɲɔn Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê to bo.»

Chapter 10

1Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, yì Totɔn Yesu ki kɛɛln-bisháaŋn jityáar-fú ami níin (72) má mɔtɔ́ŋn yé, ki yì tɔ́ŋno á nyân jir níin níin ɔ, dyɛɛ̂ nì tíkɛ́l kúur nɔkɔŋl mɔ, àkun ni yanɲɛ̀n ki bɛ jiré tíkɛ́ɛ̀lî mun mɔ. 2Yì kɔ́ɔŋnî n'á to gbɔ tyé, k'à wú yì se dé: «À kùnmɔ tityɛ́ɛŋn fù ri la fɔn tyɛɛ́ŋ, kɛ̀ à tityɛ́ŋntêê yɛŋn bè la dwan. Yíi w'à kùnmɔɔ̂ Totɔnî tonyɛl ki kùnmɔ tityɛ́ŋntê búr bɛ án kùnmɔɔ̂ tityɛ́ɛŋn ɔ.3Yíi w'à ɲɛ̂l ja, ń ki yíi búr kɔ́ɔŋnkún nɛn árí bɛ́bɛ́ɛ biîŋ klɔŋnsémɔ́n jaar sɔ́ɛ̀ tyé mɔ. 4Yíi be sáaŋn nɛ́n bo, yíi bè dyɛwóon kɔ́ɔŋn fyɛ̀ŋn gbɔ̀n bo, yíi be kpɛ̂ŋl brée dɔ́ gbɔ̀n bo, fù nì yíi be lí ɲɛ̂l mɔ jimin dó wɔ́se fulóo klɛ ɔ bo.5Yíi nì dɛ́ denî mun nɔkɔŋl mɔ, yíi w'à wú wà dé: "Jɔnɔsɔ ki ɲámɔgbâl ɔ dé àni denî jimiìî mɔ." 6Jimin ɲámɔgbâlɔn nì tɛ̀ŋnɛ̀n à denî mɔ, yíkun ǹ tonyɛɛlî bè jaa fù tɔŋnî to. Kɛ̀, à nì tɛ̀ŋn fù bo híin, à b'á sɛbɛ̀ yíkun shára. 7Yíi wo tɛŋn fù denî mɔ. Yíi nì lemɔ́n nì lamɔ́nî mun ŋmɔ́n mímí yì se, yíi wo fù di. Fù bóló ɔ bo klɛwɔklɛrɔn nɔkɔŋl yanɲɛ̀n á klo ɔ á se. Yíi be li tɔ́ŋnshîfɔŋn má mɔ yíi ki déké tɔ́ŋnshîfɔŋn má mɔ bo.8Yíi nì dɛ́ dyɛɛ̂ mun nɔkɔŋl mɔ, yì ki yíi tityɛ́ŋnja mímí, fɛ̀ nì leê mun nɔkɔŋl ɔ yíi kyɛ́ŋl, yíi wo fù di. 9Yíi ki fù dyɛɛ̂ mɔ láaŋrêê kpɛ́lnja, Yíi k'à wú yì se dé Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ri shùn yì to.10Kɛ̀, yíi nì dɛ́ dyɛɛ̂ mun nɔkɔŋl mɔ, yì wo yíi tityɛ́ŋnjà mímí bo, yíi wo don fù dyɛ jimiìî ki yíi hlú dɛ́ɛlî ta, yíi k'à wú 11d'à ta yíkun níi to à dyɛɛ̂ kúkwâŋnî kwó, dé yíi bè fù tokwɔ̀ŋ gbe tabɛ̂ yì se. Ta, yì ri yanɲɛ̀n yì ki Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê shùnjàɲɛ̀nî mɔ fá shu ín. 12Mún n'à lóon yíkun se dé fù lɔɔ̂ mɔ Jɔnɔsɔ ǹ bla fù kítíî yɛŋn la bè jakwóa yé ki jire Sodɔmu dyɛɛ̂ jimiìî brê fù ri to.»13«Nar la Korasini yinî besé! Nar la Bɛtisayida yinî besé! Fù bóló ɔ bo shɔ́gbɔɛ̀ɛ̂ mun ni klɛ̀ yìkun se, ki klɛ̀ kwó ín Tiri nì Sidɔni dyɛɛ̂ mɔ ín, fù dyɛɛ̂ jimiìî ǹ klɛ̀ gbɔjáalî hlɔ̀má dɛ́ mɔ dâlmun ɔ yì se ín, yì ki kárè gbɔjáal to. Yì ri kún klɛ wâ nɛ́na ín, fù nì yì ri twɔ́ɔŋn kukûra á gbɛ́ɛ to ín, fù b'à yɛ̀nɲɛ̀n dé yì r'á shɔn mɔsɛŋlè. 14À fá to kwó, Tiri nì Sidɔni dyɛɛ̂ jimiìî ǹ Jɔnɔsɔ ǹ kítí sɔ́ɔɔ̂ yɛŋn la bè nukwóa yé ki jiré yìkun fù ri to. 15Kapɛrinayimu yinî kwó, yì ǹ jɛ́ɛn mɔ dé yìkun bè ŋmeltɔnkrɔ̂ ŋmɔ́nbɛ̂ fóro Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ a? Fù wo kwo hìn bo, yì bè máno gbɔ̀n feênbɛ̀ din kaarn nyɛ mɔ.»16Yesu k'à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se yé dé: «Tɔnî mun ni yíkun kɔŋn gbukɛl tonáan, fù tɔŋnî ri mún kɔŋn gbukɛl tonáan. Tɔnî mun n'á káan yíkun se, fù tɔŋnî r'á káan mún se, fù tɔŋnî b'á káan mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî se.»17À kɛɛln-bisháaŋn jityáar-fú àmi níinî k'á sɛbɛ yì gbɔmɔnar wo náa bo. Yì k'à wú Yesu se dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, à ta kôòl kwó, yì nɔkɔŋl fɔn ŋmɛ́ɛn kɔŋn gbukɛl tonáan ákún yin ɔ.» 18Yesu k'à wú yì se dé: «Mún ni Sutana wɛ́ɛlkúnî lì blakún ŋmɔ́n jɔ̀nɔ̀ ɲɛ nɔ̀ɲal fáâ to. 19À nɛn, mún ni faŋ tɛ̀ yíkun to jaâl nì kaâr tohlɛ́ɛŋ ɔ, fù nì kɛ̀ŋlshì ǹ lotɔnbéê nɔ̀nkurn tohlɛ́ɛŋ ɔ, bóló gbɔjáal wo yíkun titíina bo. 20Fù se kwó, kôòl ki yíkun kɔŋn gbukɛl tonáaâ be tɛŋn yíkun se gbɔmɔnar gbɔ bo, yíkun yinî ɲwáarî ɛ̀ Jɔnɔsɔ se jɔnɔkpár mɔ, fù ki tɛŋn yíkun se gbɔmɔnar gbɔ.»21Fù gbâr byéenî to, Tɛ́ltoféné k'à kwo Yesu w'á gbɔmɔnar se náa bo, k'à wú dé: «Mún n'á fuló ń Tɔ Jɔnɔsɔ, jɔnɔkpár nì ɲáantyar Totɔn, bóló ɔ bo á ri hlɔ toyá mɔbinhlɔrê nì jɛ́ɛnhlɔrê to, á k'à toflì búr bisháaŋn tíin tíinè se. Oo ń Tɔ Jɔnɔsɔ, bóló ɔ bo, á r'à se ín á ki máno à ja á tìyà fá ɲɔn sɔ́ɔɔ̂ mɔ.22Mɔ́n kúur nɔ̀nkurn ni nɛ́nɲɛ̀n mún kpɛŋn mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, dó wo Dye-Jɛn shi à wo Tɔ ɔ bo, dó wo Tɔ shi à wo Dye-Jɛn ɔ bo. Dó wo Tɔ shi Dye-Jɛn kwɔsé bo, Dye-Jɛn n'à se ki Tɔ yɛ̀n tɔŋnî mun to, fù tɔŋnî b'à shua.»23Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu k'á ɲáa jìr à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ kɛ́ŋ, k'à wú fɛ̀ byéen denden se dé: «Àni gbɔɛ̀ɛ̂ ri klɛ̀ yíkun mɛ̀mun ɲíɲra, yíkun k'à ŋmɔ́n á ɲáa ɔ, yíkun la á fyâr! 24Fù bóló ɔ bo, tɔ́ŋrê nì kìyɛŋntɔn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ r'à se ín, yíkun ɲíɲra klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ ki kwo yìkun ɲíɲra ín. À wo kwo hìn tɛ̀ŋn yì ɲíɲra bo. Yì ki yíkun tàshɛŋ ǹ náa gbɔɛ̀ɛ̂ ná ín, yì wo fù ná hìn tɛ̀ŋn bo.»25À nɛn, tɔ̂ŋn kɛlɔn jɔ dyàn ki dukú á búr lɛ ɔ Yesu tɔŋn, k'à wú à se dé: «Kɛlɔn, à ri ɲɔn mún ki myɛ́n kwo nɔkɔ́ŋl mún ki dɔ kaarn shi ŋmɔ́n?» 26Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «À tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ gbáno tɔ̂ŋn gbukɛl ɲúrɲɛ̀n? Á ri gbáno à ŋmɔ́ɔn à kɛɛlnfɔn?» 27À tɔ̂ŋn kɛlɔn jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «Diryɔŋtotɔn, án Jɔnɔsɔɔ̂ gbɔ k'á mɔnukwó, á nìryɛŋn nɔ̀nkurn ɔ, á kur nɔ̀nkurn ɔ, á faŋ nɔ̀nkurn ɔ, fù n'á tɛ́l nɔ̀nkurn ɔ. Á krɔmá gbɔ k'á mɔnukwó ár'ákún byéen nɔ̀nkurni ɛ̀.» 28Yesu k'à wú à se dé: «Máno tɛ́tɛ̂ ɔ, máno à ja, á bè dɔ kaarn shi ŋmɔ́na.»29Kɛ̀, à tɔ̂ŋn kɛlɔn jɔɔ̂ k'á byéen ɔ hlɔtɔn jìr, fù se kwó ki Yesu du dé: «Gbò ki mún krɔmá ɔ?» 30Yesu ki tɛl dyàn wú à se dé: «Jɔ dyàn ni lɛ̀ Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ à bè kyɛlkɔ́ɔŋn Jeriko dyɛɛ̂ mɔ ɲɛ̂l-kártê k'à jɔɔ̂ ja ɲɛ̂l se. Yì k'à kpɛŋnmɔ́ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn sɛ́, yì ki kwɔ́ɔn à ŋmɛ̀ kìr búr ta, yì ki jìré.31Kyáaŋn tɛ̀ŋn flɛ́klɛrɔn dyàn blakún nɛn; fù ɲɛ̂l mɔ́n byéenî se, k'à jɔɔ̂ ŋmɔ́n, ki tìr jìré dɔ́se à to. 32Fù kwɔsé, Lefi kpaŋltosɛ̂ŋn má ki bɛ̀ lo fù tíkɛ́l byéenî mɔ, k'à jɔɔ̂ ŋmɔ́n, fù ki saaŋ tìr jìré dɔ́se à to.33Kɛ̀, Samari jir dyàn ni kɔ́ɔŋn dyɛwóon ín, à mùfɔn bɛ̀ lo à jɔɔ̂ to, k'à ŋmɔ́n, à mùnur k'à ja. 34Fù dyɛwóon kɔ́ɔŋn jɔɔ̂ k'à sukúrno à jɔɔ̂ to, ki tyɛŋ ɔ à mɔbwɔnnɛ̂n fɔɛ̂ŋɛ̂ towú, ki nyɛ́ɛl kukûr à to, k'à totìn. Fù kwɔ́ɔn, k'à gbɔ̀n ɲínɛ́ɛn á tèkêl sùnbaarnî ta, ki dénno à búrké tɔ̂ɛ̀ŋ brée fɔŋn mɔ, k'á kpɛŋnja à to. 35Fù wóontɛ̂lî mɔ, ki kpɛ̂ŋl-tɔnbino mɔ́n níin li á byéen se, k'à tè à tɔ́ŋnshî jɔɔ̂ to, k'à wú à se d'à k'à nɔ à jɔɔ̂ mɔtityɛ́ŋn, d'à nì bɛ̀ gbɔ má kwo yé àniî takɛɛl mɔ, àkun b'á sɛjìrɛ́fɔn fù túra à se.»36Yesu k'à tɔ̂ŋn kɛlɔn jɔɔ̂ sɛdu dé: «Ákún se kwó, à blê jir tyáarî mɔ gbò ri tɛŋn hìn à ɲɛ̂l-kártêê ǹ jà jɔɔ̂ krɔmá? 37À tɔ̂ŋn kɛlɔn jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «À ɲɛ̂l-kárêê ǹ jà jɔɔ̂ mùnur ri tɔŋnî mun jà, fù rɔ.» Yesu k'à wú à se dé: «Don, á ki máno á ɲɛnké fù fá byéenî to.»38Yesu n'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ b'à ɲɛ̂l mɔ, yì ki dénno déké dyɛ dyàn mɔ, bi dyàn ki yì hlú á sádi, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Marita. 39Yì bè Marita srɔ́ɔ mélî fɛ́ɛŋn dé Mariyamu. Fù ki bɛ̀ ɲínɛ́ɛnè á Totɔnî tɔŋn, à b'àn kɛl gbukɛlî tonáan.40À ɲínkar mél Marita b'á sɛ́ nì tar klɛwɔɛ̀ kpɛŋn, ki bɛ̀ à wú Yesu se dé: «Ń Totɔn, mún srɔ́ɔ mélî fɔn mún jélɲɛ̀n àni klɛwɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔɔ̂ tyé mɔ ń byéen, fù fɔn ɲɔn à se a? À wú à se d'à wo bɛ ń kyaŋ.» 41À Totɔn ki Marita ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Marita, Marita, ákún wonkɔ̂ŋnɲɛ̀n 42á b'á mɔŋmɛ nì mli klɛwɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ tyé mɔ, ta gbɔ byéen tɛ̀ŋnɛ̀n, fù bè gbɔ sɔ́ɔ. Mariyamu ni fù gbɔ̀n, dó bè mùmun sɛ́ hìn tɛŋna à kpɛŋn bo.»

Chapter 11

1Lɔɔndya Yesu ri tonyɛɛl klɛɛ̀n ín tíkɛ́l dyàn mɔ, à mùfɔn kɔ́ŋnè híin, àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ mɔ jir byéen k'à du dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, n̂ n'à se á ki ŋmɛ́ɛn tosháŋ ín tonyɛɛl klɛ fáâ ɔ Yuhana k'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ toshâŋ fáâ to.»2Yesu k'à wú yì se dé: «Yíi mùkâr ye tonyɛɛl klɛɛ̀n, yíi k'à wú dé:Ŋmɛ́ɛn tɔ Jɔnɔsɔ!Ákún yin nar ki fɛ́ŋn,Án faŋbéê ki bɛ à ɲáan-tyarî ta!3Á ki ŋmɛ́ɛn ǹ ye mun nɔkɔŋl leyɛ́ɛŋnîtè ŋmɛ́ɛn to.4Ŋmɛ́ɛn ǹ klɛ̀ gbɔjáalî ɔ á tɛjél n̂ se,bóló ɔ bo jimin mun nɔkɔŋl ki gbɔjáal kwo ŋmɛ́ɛn to,ŋmɛ́ɛn saaŋ á tɛjɛ́ɛln fù jiminî se.B'à jél ŋmɛ́ɛn ki dé gbɔ tɔŋnlɛɛ mɔ bo.»5Yesu k'à wú à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se yé dé: «Yíkun mɔ gbò jirɛ̂ bè lo hìn à to gbɔtɛ̂l mɔ, k'à wú à se, d'à wo ɲukwó àkun to lemɔ́n gbɔ ɔ. 6Fù bóló ɔ bo d'àkun jirɛ̂ má ri dyɛwóon lì bɛ̀ kyɛl àkun ta, à wo bè bóló ŋmɔ́n àkun se tɛ ɔ à to bo. 7Ki tɛŋn ár'à jirɛ̂ jɔɔ̂ r'à ló à se, à lɔ́ mɔ tɛ̀ŋn mɔ d'à b'àkun kɔŋná bo híin, d'àkun n'á derê shînmun ɔ, dé yíi k'á mɔ yéen kpɛ́è, d'àkun wo dukú hìn ká bóló tɛ ɔ à to bo. 8Mún n'à lóon yíkun se, d'à ta duklɔ́ jirɛ̂bé núkwɔ́ɔn bo, à bè dukúa à jirɛ̂ jɔɔ̂ ǹ mɔ́n nyɛl hìnî núkwɔ́ɔn, à ri ɲátomɔ́nî mun nɔkɔŋl besé, ki fù tè à to.9Mún n'à lóon yíkun se dé yíi w'á ɲátomɔ́n nyɛl, yíi ɲátomɔ́nî bè tea yíi to. Yíi wo mɔ́n ɲɛ́n, yíi bè mɔ́n ŋmɔ́na. Yíi wo klɔ́ tokwɔŋ jimin ŋmrɔ, jimin bè yéen flia yíi se. 10Fù bóló ɔ bo, jiminî mun nɔkɔŋl á ɲátomɔ́n nyɛɛln, fù ɲátomɔ́nî ri tɛɛ̀n à to. Jiminî mun nɔkɔŋl á ɲátomɔ́n ɲɛ́ɛn, fù r'á ɲátomɔ́n ŋmɔ́ɔn. Jiminî mun nɔkɔŋl klɔ́ tokwɔɔ̀ŋn, yéen fliìn fù se.11Tɔ gbò ri fɔn yíkun tyé mɔ, à kwɔ̀ŋ dye nì won-myɛ̂l nyɛl à se, tɔ ki kàkrɔ̂ ɔ á dyeê kɛ́ŋ, à wo won-myɛ̂l ɔ à kɛ́ŋa bo? Fù nì kwoa bo, ki yɛ́ɛŋn nyɛl tɔ se, tɔ ki jal ɔ á dyeê kɛ́ŋ, à wo yɛ́ɛŋn ɔ à kɛ́ŋa bo? 12Fù nì kwoa bo, à tɔŋnî kwɔ̀ŋ dye ki shìshɛ́ɛŋ nyɛl à se, tɔ ki kar ɔ à kɛ́ŋ? 13Fù se kwó, yíkun mɛ̀mun ki jimin jaâl ɔ, yíkun bè mɔ́n ɲɔn ɲɔn sɔ́ɛ̀ tɛ fáshi yíi kwɔ̀ŋ derê to, yíkun Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mun tɛ̀ŋnɛ̀n jɔ̀nɔ̀kpár mɔ, fù bè Tɛ́ltoféné ɔ à nyɛl têê kɛ́ŋa ki jiré yíkun k'á derêê kláaŋ mɔ́ɛ̀ɛ̂ to bo kɛ̀?»14Lɔɔndya, Yesu bè kôl tɛ́ɛl gbɔ to, mùmun ni jɔ dyàn ɔ bóbó jìrè. À mùfɔn à kôlî tó li, à jɔɔ̂ ki jo kɛl gbɔ to fóro jimiì nɔ̀nkurn won ki kɔ́ŋnè. 15Kɛ̀, à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ jimin máɛ̀ k'à wú d'à ri kôòl ǹ kìyɛŋntɔn Belesebuli lo mɔ kôòl tɛ́ɛln.16Máɛ̀ k'à tɔŋn á búr lɛ gbɔ núkwɔ́ɔn à wú à se d'à wo jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lì bɛ̀ shɔ́gbɔ tofyɛ má kwo. 17Yesu ki yì wono fù ri hlɔ̀ɔ̂ se, k'à wú yì se dé: «Kìyɛŋn mɔ́n byéen mɔ jimiì mùlɔ dukú jo yíi to kɛ̀ŋl ɔ, fù kìyɛŋnî ri kyɛ́. Fù fá byéenî to à lɔ́ɛ̀ɛ̂ saaŋ máno yíi nin gbe, má ki wô má fléen.18Fù se kwó, Sutana nì duklɔ́ k'á byéen tokɛ̀ŋlɲɛ́n àn kìyɛŋnbéê bè gbáno faŋ ŋmɔ́nbɛ̂? Fù bóló ɔ bo yíkun fɔn à lóon dé mún ni kôòl ǹ kìyɛŋntɔn Belesebuli lo mɔ kôòl tɛ́ɛln. 19Mún nì kôòl tɛ́ɛln kôòl ǹ kìyɛŋntɔn Belesebuli lo mɔ, yíkun wɔ́se jimiìî ri yì tɛ́ɛln gbò lo mɔ? Fù mùn n'à jɛ́l yíkun wɔ́se jimiìî b'à yɛna dé hlɔ wo yíkun se bo. 20Kɛ̀ mún ni kôòl tɛ́ɛln Jɔnɔsɔ kpɛŋnbin byéenî ɔ, fù k'à lô ɔ d'àn faŋbéê ri shùnjàɲɛ̀n yíkun to.21Kɛ̀ŋlɲɛ́n-mɔ́ɛ̀ nì kwàŋl-jɛnî mun se, à b'á tɛ̀ŋn fɔŋn tɛ́ŋlɛ́ɛn, bóló wo fù kpɛŋn-mɔ́ɛ̀ titíin bo. 22Kɛ̀, kwàŋl-jɛn má ki bɛ, fù bè kpâr yé àkun to, fù r'àn kɛ̀ŋlɲɛ́n-mɔ́ɛ̀ɛ̂ hláan à kpɛŋn, à r'á kpɛŋn jàɲɛ̀n mɛ̀mun to, k'à kpɛŋn shɛ̂ mɔ́ɛ̀ɛ̂ síkár síkárê jimin máɛ̀ to. 23Tɔnî mun ki mún narɔn ɔ bo, fù tɔŋnî ki mún kɛ̀ŋlshì ɔ. Tɔnî mun wo mún kyaŋ nì jimiì bra bo, fù tɔŋnî ri jimiì káarn yíi to.»24Yesu ki saaŋ à wú dé: «Kôl mùkâr ye lɛ̀ jimin mɔ, à ri kél nì mli klɔŋnkúur se, á kyɛ̀ŋnmɔyɛn fɔŋn ɲɛ́ɛn ɔ, à n'á kyɛ̀ŋnmɔyɛn fɔŋn ŋmɔ́n bo, à r'à lóon d'àkun n'á sɛkɔ́ɔŋn á lì bɛ̀ fɔŋn. 25Gbârî mun ye à sɛbyɛ̀munî ki b'à ŋmɔ́n à lɛ̀fɔŋnî bè mɔ yɛ̀n búrɲɛ̀n, ki mɔtityɛ́ŋn, 26à r'á sɛno àkun to nur fù kôl jaar jaar sɔ́ɔ mɔ́n kiin jakún blaàn, yì ki bɛ dé ɲínɛ́ɛnê àn mɔ lɛ̀ jiminî mɔ. Fù jiminî se gbɔɛ̀ɛ̂ ri jakwɔ́ɔn yé ki jire à tú kyɛ̀ŋlî to.»27Yesu la máno àni gbukɛɛ̀lî kɛl kɔ́ŋnè híin, bi dyàn k'à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ tɛ̀ŋn mɔ á myɛl tɔŋnkrɔ̂ mɔ à wú à se dé: «Mélî mun n'ákún kwɔ̀ŋ, k'á ɲɔ́, fù la á fyâr.» 28Yesu k'à wú dé: «Fù ki hlɔ ɔ, kɛ̀, mɛ̀mun ni Jɔnɔsɔ gbukɛlî tonáan, yì k'á se gbɔ kwò yan fù to, fɛ̀ mùn ki la à fyâr fɛ̀ɛ̂ rɔ.»29À jimiìî tobrakúnî sɔ́ɔ se, Yesu k'à wú yì se dé: «Ɲa yeê kpùnsɛlkúùrî shɔn jaal. Yì ri shɔ́gbɔ tofyɛ mùn ɲɛ́ɛn, kɛ̀, shɔ́gbɔ tofyɛ bè yɛna máɛ̀ to Jonasi to yɛ̀n fù ri kúur kwɔsé bo. 30Fù bóló ɔ bo Jonasi ri fáâ mun to tɛ̀ŋn shɔ́gbɔ tofyɛ Ninibu yinî se ín, Jimin Dye-Jɛn bè fù fá byéenî to tɛŋnbɛ̂ shɔ́gbɔ tofyɛ ɲa yeê kpùnsɛlkúurî se.31À yebɔ̀nblî-kìndíir bénî kìyɛŋntɔn mélî bè ɲinɛnbɛ̀ ɲa yeê kpùnsɛlkúurî wɔ́se Jɔnɔsɔ ǹ kítíî lɔɔ̂ mɔ ki yì nɛ, bóló ɔ bo à ri lɛ̀ díryɔ́ŋ dɔ má ta, ki bɛ̀ Solomani ǹ mɔbinhlɔ gbukɛlî toná. À nɛn, mún n'à lóon yíkun se, dé jimin fɔn húnmɔ mùmun bè nur Solomani to.32Jɔnɔsɔ ǹ kítíî lɔɔ̂ mɔ Ninibu yinî bè ɲinɛnbɛ̀ yì ki ɲa yeê kpùnsɛlkúurî nɛ, bóló ɔ bo Jonasi ǹ kɛɛlnî ri yì ǹ klɛ̀ gbɔjáalî hlɔ̀má dɛ́ yì se, yì ki kárè gbɔjáal to. Fù wono, mún n'à lóon yíkun se dé jir fɔn húnmɔ, mùmun bè nur Jonasi to.»33Yesu k'àni tɛlî wú dé: «Gbò ri niyɛ́ɛl brémɔ́n mɔ nyɛ bréen yáa ɔ? Fù nì kwoa bo k'à tohlú kéne ɔ? À r'à niyɛ́ɛl brémɔ́nî dendéeln díkî gbɛ́ɛ to, nɔkɔ́ŋl ki woyɛ́ɛl búr lɔ́ mɔ dɛ́tê se. 34Ɲábin ki jimin se niyɛ́ɛl brémɔ́n ɔ, jimin ɲábin n'á ɲɔn ɔ, à gbɛ́ɛ nɔ̀nkurn bréen woyɛ́ɛl to. Kɛ̀, jimin ɲábinî w'á ɲɔn ɔ bo, à gbɛ́ɛɛ̂ nɔ̀nkurn tɛɛ̀ŋn butúun mɔ. 35Fù wono, á byéen tɛ́ŋlɛ́n, á wono gbíjîrɲɛ̀nî be tɛŋn butúun bo. 36À la máno tɛ̀ŋn híin, á gbɛ́ɛɛ̂ nɔ̀nkurn nì búrè woyɛ́ɛl to, á bén dó wo tɛ̀ŋnɛ̀n ká butúun mɔ bo híin, á gbɛ́ɛɛ̂ nɔ̀nkurn bè búra woyɛ́ɛl to á n'à ŋmɔ́n árí niyɛ́ɛl brémɔ́n fáâ mun to ákún bén kúur nɔ̀nkurn bréen woyɛ́ɛl to á niyɛ́ɛlî ɔ.»37Yesu b'án gbukɛlî kɛl gbɔ to yé, Farisiyɛ̂ŋ má k'à fɛ́ŋn ki bɛ le di àkun sádi. Yesu ki déno à le lefɔŋnî mɔ ki ɲínɛ́ɛnè yì wɔ́se. 38À Farisiyɛ̂ŋ jɔɔ̂ b'à tɛ́ŋlɛ́ɛn, k'à ŋmɔ́n à w'á kpɛŋn toló ki kwɔ́ɔn à leê dì bo, fù k'à wonkɔ́ŋnè.39Kɛ̀, yì Totɔn k'à wú à se dé: «Yíkun Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ɛ̀, yíi ri nun la kôòl nì tókóòl bùndùr mɔ lóon sɛkɛ sɛkɛ, ta yíkun wonoô bè kpârɲɛ̀n yíi ǹ se nwɔ́ɔnlɛ mɔ́ɛ̀ tɛ́l nì jaarbé tɛ́l ɔ. 40Kɛɛ̀ŋl dyɛ̀ kúùr! Jɔnɔsɔɔ̂ mun n'à mɔ́n kwɛ̂ɛ̀lî bùndùùrî tityɛ́ŋn, fù mùn saaŋ yì wonoô tityɛ̂ŋnɲɛ̀n be a? 41Fù se kwó, yíi w'án nun la kôòlî nì yíi ǹ tókóòlî wono mɔ́ɛ̀ɛ̂ gbɔ̀n, yíi k'à tèè dàkwɛɛ̂ŋl to, fù wono yíi ǹ gbɔ kúur nɔ̀nkurn bè tofénéjaa.42Yíkun Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ɛ̀, nar la yíkun besé, bóló ɔ bo yíkun ni nànàyê nì táŋnkún-wɔŋ nì tánkúnmɔ́n tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ kpinar liìn nì tè Jɔnɔsɔ to. Ta, yíi bè Jɔnɔsɔ ǹ bùkwɔ̀ŋbé n'àn gbɔmɔnarbé gbɔɛ̀ɛ̂ jêlɲɛ̀n. Yíkun ni yanɲɛ̀n yíi ki fɛ̀ mùn to á kpɛŋnja ín, yíi ki kwɔ́ɔn à gbɔ búùrî ɲɛn fɛ̀ ta.43Yíkun Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ɛ̀, nar la yíkun besé, bóló ɔ bo à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔ ɲɛ̀nɲɛ̀n ɲɛro ɲínɛ́mɔ́ɛ̀ɛ̂ gbɔ ri yíkun tìyà, fù nì yíi b'à se sɔ́jà ki ɲɛn yíkun ta yíi fulófɔn jùmɔ̂ dɛ́ɛl ta. 44Nar la yíi besé, bóló ɔ bo yíkun tɛ̀ŋnɛ̀n árí lɛhlɔ kaarn dùkur, jimiì ri kɛ́ɛln mùmun ta yì w'à lɛshi bo.»45Tɔ̂ŋn kɛlɔn jɔ dyàn ki gbukɛl gbɔ̀n, k'à wú Yesu se dé: «Kɛlɔn, án gbukɛlî kɛlfɔn á ri déɲɛ̀n ŋmɛ́ɛn se án kɛl gbukɛlî mɔ.» 46Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Nar ri yíkun nɔkɔŋl besé, yíkun tɔ̂ŋn kɛlêê ɛ̀, bóló ɔ bo yíkun ni tyée mɔnur sɔ́ɔ tɔŋn jimiì tíin, yíkun wo tyéeê mun nɔ̀nkurni totá besé á kpɛŋnbin byéen ɔ bo.47Nar ri yíi besé, yíkun tɔ̂ŋn kɛlêê ɛ̀, yíkun mɛ̀mun fɔn tɔ́ŋrê dùkur klo kloè tityɛ́ɛŋn ɲa, ta yíkun kpɛ̀ŋɛ̂ bè jir ja kún ɔ fɛ̀ ɲɛ́nɲɛ̀n. 48Yíkun k'à tɔ́ŋrêê dùkuùrî tityɛ́ŋnkúnî r'à yɛ̀nɲɛ̀n dé yíkun ni hlɔ tèɲɛ̀n yíi kpɛ̀ŋɛ̂ to yì kwòô rɔ, bóló ɔ bo yíkun fɔn yì dùkuùrî tityɛ́ɛŋn.49Fù mùn n'à jɛ́l, Jɔnɔsɔ ǹ mɔbinbé tɛ́lî mɔ à ri wûɲɛ̀n dé; "Mún bè tɔ́ŋrê nì twɔ́ɔŋnlórê tɔ́ŋ bɛa yíkun kpàɛ̀ŋɛ̂ se, yíkun kpàɛ̀ŋɛ̂ bè yì máɛ̀ kwoona, yì ki yì máɛ̀ búr da mɔ." 50Fù bè kwoa nɔkɔ́ŋl yíkun ɲa yeê kpùnsɛlkúurî ki bɛ du, ki gbɔ̀n díryɔ́ŋ brê funkpɛ̂ gbâr ye yíkun kpɛ̀ŋɛ̂ k'à tɔ́ŋrêê kwò tɔ́ŋ fûr gbukɛlî ɔ, 51ki gbɔ̀n Abɛli kwòô to, ki bɛ̀ búr Jakariya fù ri to, mùmun ni kwòɲɛ̀n à flɛ́klɛmɔ́nî n'à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ tyé mɔ. Oo, mún ni fù mùn lóon yíkun se, fóro yíkun ɲa yeê kpùnsɛlkúurî ki bɛ du fù gbɔɛ̀ɛ̂ nɔkɔŋl ɔ.52Yíkun tɔ̂ŋn kɛlêê ɛ̀, nar la yíkun besé, bóló ɔ bo yíkun n'à gbɔhlɔ yéenî fli kébéen binî lɛ, yíi wo dɛ́ yíi ki gbɔhlɔ̀ bo, mɛ̀mun saaŋ dɛ́ɛ besé ín, yíi ki fɛ̀ tó dɛ́ɛ gbɔ ta.»53Yesu mùfɔn lɛ̀ fù tíkɛ́lî mɔ, à tɔ̂ŋn kɛlêê n'à Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ki kyáŋmɔ à kɔŋntɔ́ kùnmɔ duklɛ fá kúur nɔkɔŋl to nɔkɔ́ŋl ki gbukɛl máɛ̀ ŋmɔ́n wú, 54nɔkɔ́ŋl ki turè án gbukɛɛ̀lî tyé mɔ, yì k'à ja fù rɔ.

Chapter 12

1Fù gbâr ye jimin ble tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ r'á tobra yíi ta, yì ki bɛ̀ yíi níi tohlɛ́ɛŋ kùnmɔ. Yesu ki wo fyɛ̀ŋn à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se dé: «Yíi w'á byéen tɛ́ŋlɛ́n à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ǹ won bà lómɔ́nî to, fù mun ki yì ǹ gbɔníimɔbéê rɔ.2Fù bóló ɔ bo gbɔ dó wo tɛɛ̀ŋn toyâ mɔ, à toflì brê kaarn mɔ wodɛ́ɛl to bo, gbɔ dó wo saaŋ tɛɛ̀ŋn tofliŋ mɔ, à wo tɛŋna mɔhlɔ̀ kaarn mɔ bo. 3Fù mùn n'à jɛ́l yíkun mùlɔ bè gbɔɔ̂ mun wúa butúun mɔ, fù bè toflì búra ye kpɛ̀ŋl sɛɲn sɛɲn to. Yíkun mùlɔ bè gbɔɔ̂ mun wúa gbɔ tofliŋ mɔ tàshɛŋ tɔŋn lɔ́ fùnɔn híin, fù saaŋ bè gbɔ́nkɔ́ kwoa mɛ̀mɛ̂ fléen.4Yíkun mɛ̀mun ki mún jirɛ̂ɛ̀ ɔ, mún n'à lóon yíkun se dé yíi be jimin gbɛ́ɛ krɔrê yàntú bo, yì wo gbɔ má kpɛ́ hìn fù takɛɛl mɔ bo. 5Ń bè yíi ǹ yànhlóo fù ri yɛnbɛ̀ yíi to. Yíi wo Jɔnɔsɔ yàntú, fù mun ni jimin kwòmun kwɔ́ɔn à kpɛ́ hìn k'à búrê din kaarn nyɛ mɔ. Oo, mún n'à lóon yíkun se dé yíi wo fù mùn yàntú.6Niin ɲínkâr mɔ́n kwɛŋl ja nì yɛ̀ kpɛ̂ŋln-níin be a? Ta Jɔnɔsɔ ri yì mɔ́n byéen byéenî nɔkɔŋl tɛ̀ŋn mɔshi. 7À ta yíkun fléen yin mɔ́n byéen byéenî nɔkɔŋl kwó, yì nɔkɔŋl dwɔ̂nɲɛ̀n. Yíi la be yàntú bo, yíkun nur niin ɲínkâr tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ to yíi ta.8Mún n'à lóon yíkun se dé: Tɔnî mun ki b'à wú jùmɔ̂ tyé mɔ dé jimin dye-jɛn k'àkun totɔn ɔ, mún saaŋ b'à wúa jɔ̀nɔ̀kpár mɔ Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrêê tyé mɔ dé fù tɔŋnî ki mún fù rɔ. 9Kɛ̀, tɔŋnî mun ki b'à wú jùmɔ̂ tyé mɔ dé jimin dye-jɛn k'àkun totɔn ɔ bo, mún saaŋ b'à wúa jɔ̀nɔ̀kpkár mɔ Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrêê tyé mɔ dé fù tɔŋnî ki mún fù rɔ bo. 10Jiminî mun nɔkɔŋl ki bè gbukɛl jaal kɛl Jimin Dye-Jɛn to, fù tɔŋnî bè solshɛ̂ ŋmɔ́na. Kɛ̀, jiminî mun nɔkɔŋl ki bè Tɛ́l-Toféné yin nìna, fù tɔŋnî la bè solshɛ̂ ŋmɔ́na bo.11Yì mùlɔ yíi jàno kítîkɔ́ɔŋn ɔ kɛɛln-lɔ́ɛ̀ wono, ŋmelê se, fù nì kwoa bo faɛ̀ŋ se, yíi k'á byéen tanyân fáâ ɛ̀, fù nì yíkun ǹ lóo fù ri gbɔ be yíi wonkɔ́ŋn bo, 12bóló ɔ bo gbârî mun ye yíkun bè kɛla, Tɛ́l-Toféné bè yíkun ǹ lóo fù ri nɛ́na yíi kɔŋn fù gbâr mɔ́n byéenî to.»13Jɔ dyàn k'à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ tɛ̀ŋn mɔ à wú Yesu se dé: «Ń Totɔn, à wú mún ɲínkar jɔɔ̂ se d'à wo ŋmɛ́ɛn tɔɔ̂ kyɛ̂ŋɛ̂ síkár mún n'àkun tyé mɔ.» 14Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Jɔ, gbò ri mún ɔ yíkun tyé mɔ kítíkárɔn jìr, fù nì kwoa bo, ki mún ɔ yíkun tyé mɔ kyɛ̂ŋ síkárɔn jìr?» 15Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn k'à wú à jimiìî nɔ̀nkurn se dé: «Yíi w'á byéen tɛ́ŋlɛ́n mɔ́n kúur nɔ̀nkurn se nwɔ́ɔnlɛɛ to, bóló ɔ bo jimin ǹ ŋmɔ̂n mɔ́n byéen w'à jɛ́ɛln ki tɛŋn á shi mɔ bo.»16Fù gbâr ye Yesu ki gbukɛl dyàn kɛl yì se tɛl mɔ dé: «Fɛ́lklɛ̀ kùnmɔ ri ɲukwɔ́ ín lorɔn dyàn se, 17fù lorɔn jɔɔ̂ ǹ kùnmɔɔ̂ gbɛ fɔŋn gbɔ k'à wonkɔ́ŋnè, à bè la á byéen duùn d'àkun bè gbáno án ŋmɔ̂n kùnmɔɔ̂ jirbɛ̀? 18À ri tɛ́lî mun ŋmɔ́n fù rɛn: d'àkun b'án líìî kɛ́bɛ̂, ki líi denkɛŋl denkɛŋl sɔ́ɛ̀ twɔ̀ŋn, d'àkun k'án ŋmɔ̂n kùnmɔɔ̂ n'án ŋmɔ́n mɔ́ɛ̀ɛ̂ gbe fɛ̀ mɔ. 19Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn k'à wú á byéen se, d'àkun ni kùnmɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ŋmɔ́n ɲɛn á fur, nɔ̀tɔ̂ŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ wono le fù, d'àkun b'á kyɛ̀ŋmɔyɛ̀ŋnbɛ̀, k'á di, k'á gbɛ, ki wúwɔ́ɔŋ wúwɔ́ŋ.20Kɛ̀ Jɔnɔsɔ ki la à wú à se dé kɛŋl dyàn kúur, d'à yɛŋn marî bè sɛ́bɛ̂ à kpɛŋn ɲa núkurî núkúuri mɔ, d'à ri mɔ́ɛ̀ɛ̂ mun ŋmɔ́n ɲɛn á fur dé fɛ̀ bè tɛ̀ŋn tabɛ̂ gbò fù? 21Fù fá byéenî to jimin ni mɔ́n tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ɲɛ́ɛn nì ɲɛn á fur ki tɛŋn lorɔn, ta Jɔnɔsɔ se, fù tɔŋnî ki dàkpɛŋl ɔ.»22Fù kwɔsé, Yesu k'à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se yé dé: «Fù mùn n'à jɛ́l mún b'à lóon yíkun se dé yíi b'á wonkɔ́ŋn yíi ǹ díryɔ́ŋ wono leyɛ́ɛŋnî gbɔ nì yíi gbɛ́ɛ to nɛ̂n wâ gbɔ ɔ bo. 23Fù bóló ɔ bo yíkun kur bwàrî gbɔ ri tokpâr ki jìré leyɛ́ɛŋn gbɔ to. Yíkun gbɛ́yɛ́ɛnî gbɔ bè tokpâr ki jìré wâ gbɔ to.24Yíi wo kyɛɛ̀ŋl yiin, yì wo kùnmɔ nukwoòn bo, yì wo saaŋ kùnmɔ tityɛ́ɛŋn bo. Kɔ́lɔ́ wo tɛ̀ŋnɛ̀n yì se bo, líi wo saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n yì se bo, kɛ̀ Jɔnɔsɔ ri yì leyɛ́ɛŋn lɛɛn. Yíkun gbɔ ri tokpâr Jɔnɔsɔ se ki jìré fù lunmɔ́ɛ̀ɛ̂ to bo kɛ̀? 25Yíkun mɔ gbò ri fɔn à b'á wonkɔ̂ŋn se má búr hìn á byéen shi ta, à ta gbâr tiin kwó má? 26Fù se kwó, yíkun wo fù gbɔ tíinî kpɛ́ hìn bo, myɛ́n núkwɔ́ɔn yíkun won bè kɔ́ŋnɲɛ̀n à gbɔ búùrî ɔ gbɔ tyé?27Yíi w'à furn fláa mɔ́n tíin tíinêê yiin, yì wo klɛwɔ klɛɛ̀n bo, yì wo saaŋ wâ hlɛ́ɛŋn bo, yì furn fyɛ̂mɛ́ɛ̀ɛ̂ bè ɲɔn ɲɔn. Fù wono mún n'à lóon yíkun se d'à ta Solomani kwó, à n'án nòfelɔnbéê n'á nɔ̀nkurn wono, à wo wâ nɛ́n mùmun bè fù furn fyɛ̂mɛ́ɛ̀ɛ̂ se lò ɲɔn ɲɔn fɔn bo. 28Shɛɛ̂ŋ mun tɛ̀ŋnɛ̀n ɲa klɔŋn se, dwɔn fɛ̀ ki bɛ ŋmɛ́ê nyɛ mɔ. Jɔnɔsɔ b'á kpɛŋnjaàn fɛ̀ to, à b'á kpɛŋnjaa yíkun to, ki jire fɛ̀ to bo kɛ̀? Yíkun ǹ gbɔ hlɔja fáâ ri fáaŋn.29Yíkun kwó, yíi bè leê mun dia, fù nì yíi bè lamɔ́nî mun gbɛa, yíi b'á tɛ́l mɔkɛŋl fɛ̀ ŋmɔ́n fá gbɔ ɔ bo. 30Fù bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ hlɔkaarntêê ri fù mɔ́ɛ̀ɛ̂ mùn ɲɛ́ɛn, yì w'á yɛ̀ŋntolí hìn bo, ta yíkun tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ bè yíkun se togbɔ mɔ́ɛ̀ɛ̂ shi.31Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê kyɛ̀ŋl ki tɛŋn yíkun ǹ ɲɛ́ɛn fù ri ɛ̀, Jɔnɔsɔ bè kwɔ́ɔn yíkun ǹ ɲɛ́ɛn fù ri tè ɲɛna fù ta. 32Yíkun mɛ̀mun tɛ̀ŋnɛ̀n árí bɛ́bɛ́ɛ kúurî mun wo sɔ́ɔ bo, yíkun wo tɛŋn má á wonlɛɛ ɔ yànbê kaarn mɔ, bóló ɔ bo yíkun tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ r'à ŋmɔ́n d'à ri ɲɔn àkun k'án faŋbéê tè yíkun to.33Yíi w'á kpɛŋnmɔ́ɛ̀ɛ̂ yɛè, yíi k'à tarî síkár dàkpɛɛ̂ŋl to. Yíi wo nìna kaarn dɔ́ tityɛ́ŋn, fù nì yíi ki kɔ́ɔŋn kaarn nòfel ɲɛn Jɔnɔsɔ se jɔnɔkpár mɔ, ɲra wo lo hìn mùmun to k'à ɲra bo, tyée wo mùmun di hìn bo. 34Fù bóló ɔ bo yíkun ǹ nòfelî bè tɛŋna tíkɛ́lî mun mɔ yíkun nìryɛŋnî bè tɛŋna mímí saaŋ.»35Yesu k'án gbukɛlî ɔ dénno ɲɛro yì se dé: «Yíi w'á mɔtityɛ́ŋn ɲɛn, yíi b'á tatìnɲɛ̀n karr fùnsaŋ ɔ, niyɛ́ɛl brémɔ́n mɔ niyɛ́ɛl brêmun bè jàɲɛ̀n yíi kpɛŋn. 36Yíkun wo tɛŋn árí klɛwɔ-klɛrêê mun n'á ŋmelɔn kpɛŋnlɛɛ̀n, mùmun lì blaàn tyɛ̀l gbɔ klɛ fɔŋn, à sɛbyɛ̀munî bè yì ŋmrɔ klɔ́ tokwɔŋ hìn, yì k'à fli à se fù tíkɛ́l byéenî mɔ.37Klɛwɔ-klɛrêê mun n'á mɔtityɛ́ŋn ɲɛ̀nɲɛ̀n yì b'á ŋmelɔn kpɛŋnlɛɛ̀n, à byɛ̀munî ki bɛ̀ yì ŋmɔ́n klɛwɔ to, fɛ̀ la fyâr. Hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé fù ŋmelɔnî b'á tyé tina, ki yì ja ɲínɛ́ɛn, ki le síkár tè yì to. 38Gbɔtɛ̂l mɔ byɛ̀ ɔ dà, jisɛ̂l yɛŋn to byɛ̀ ɔ dà, à byɛ̀munî ki b'à ŋmɔ́n yì b'à kpɛŋnlɛɛ̀n fɛ̀ la fyâr.39Yíi w'à búr á ŋmel mɔ dé lɔ́ totɔn bè ɲra dɛ́ɛ wóon shi ín á sádi, à w'à kɛ́ŋ déa bo. 40Yíkun wo saaŋ á mɔtityɛ́ŋn ɲɛn, bóló ɔ bo Jimin Dye-Jɛn bè bɛa wóon dyàn to yíi tɛ́l wo mùmun jàɲɛ̀n bo.»41Piyɛri ki Yesu du dé: «Ń Totɔn, ákún ni fù tɛlî wúɲɛ̀n ŋmɛ́ɛn byéen se dàà, á r'à wúɲɛ̀n à jimiìî nɔ̀nkurn se?» 42Yì Totɔn k'à wú à se dé: «Klɛwɔ-klɛrɔn yɛŋntokwɔ́ɔŋn tɔŋn jɛ́ɛnhlɔrɔn gbò ri tɛ̀ŋnɛ̀n, à ŋmelɔn k'à búr à krɔmɛ́ɛ̀ɛ̂ takɛl ɔ, nɔkɔ́ŋl ki le tè yì to à tɛ gbâr ye? 43Klɛwɔ-klɛrɔnî mun ŋmelɔn sɛbyɛ̀mun b'à ŋmɔ́n à ɲáa bè kpɛ̀ŋlɲɛ̀n klɛwɔ se fù fáâ to, fù la fyâr. 44Hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé fù ŋmelɔn jɔɔ̂ bè fù klɛwɔ-klɛrɔnî ɲínɛ́ɛna án nòfelî tɛ́ŋlɛ́ɛn ɔ.45Kɛ̀, à klɛwɔ-klɛrɔnî k'à búr á ŋmel mɔ d'àkun ŋmelɔnî bè dála mímí, ki jo à klɛwɔ klɛrêê ŋmɛl to, jɛn gbo mél gbo. À bè le leèn, à bè lamɔ́ɛ̀ laàn fóro ki bɛ à ja. 46Fù klɛwɔ-klɛrɔnî w'à bréen á ŋmel mɔ d'àkun ŋmelɔnî mí blaàn yeê mun fyɛ̂l ɔ bo, à w'à shi d'à mí blaàn gbârî mun ye bo, fù ki la à bla yefyɛ̂lî tɛ́tɛ̂ ɔ. À b'à klɛwɔ-klɛrɔnî kyɛl lia à ɲínɛ̂n fɔŋnî mɔ, k'à gbɔjìr ɲɛ̀ltokɔ̂ŋ ɔ yɛŋntokwɔ́ɔŋn kaarn tɔŋn gbɔjir fáâ to.47Klɛwɔ-klɛrɔnî mun n'á ŋmelɔn tìyà gbɔ shi, à wo bóló gbɔ mɔtiyɛ́ŋn bo, fù nì kwoa bo, à w'à tìyà gbɔ klɛɛ̀n bo, fù klɛwɔ-klɛrɔnî bè ŋmɛ̀ tyɛɛ́ŋ ŋmɛa. 48Kɛ̀, klɛwɔ-klɛrɔnî mun w'á ŋmelɔn tìyà gbɔ shi bo, ki gbɔ kwo mùmun b'à ŋmɛl ŋmel yan híin, fù bè ŋmɛa fá yan dɔ mɔ. Tɔnî mun ni nòfel denkɛŋl sɔ́ɔ ŋmɔ̂nɲɛ̀n, Jɔnɔsɔ ri gbɔ denkɛŋl sɔ́ɔ duklɛɛ̀n fù se. À ri mɔ́n tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ tèɲɛ̀n tɔŋnî mun to, à ri gbɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ duklɛɛ̀n fù se.»49Yesu k'à wú yì se yé dé: «Mún ni bɛ̀ɲɛ̀n nyɛ ɔ díryɔ́ŋ wono, ń n'à se fù nyɛɛ̂ ki ja kyáŋmɔ. 50Mún ni yanɲɛ̀n ń ki dé da dyàn mɔ kyáŋmɔ, fù bè mún tokpɛŋlbɛ̂ fóro ki kwo.51Yíkun ǹ jɛ́ɛn mɔ dé mún ni bɛ̀ɲɛ̀n ɲámɔgbâl ɔ à ɲáantyarî ta a? Owo dɛ́! Mún n'à lóon yíkun se dé mún ni bɛ̀ɲɛ̀n kɛ̀ŋlshìbé dɛ́ɛ ɔ jimin nì jimin tyé mɔ. 52Fù bóló ɔ bo, ki la gbɔ̀n kyáŋmɔ to, jir kwɛŋl nì tɛ̀ŋnɛ̀n krɔ̂ mɔ́n byéen ta, à jir tyáarî bè dukú joa à jir níinî to, à jir níinî ki saaŋ dukú jo à jir tyáarî to. 53Tɔ bè dukú joa dye-jɛn to, dye-jɛn ki saaŋ dukú jo tɔ to. Nɔ bè dukú joa dye-mél to, dye-mél ki saaŋ dukú jo nɔ to. Wâŋ bè dukú joa waŋnbin to, waŋnbin ki saaŋ dukú jo wâŋ to.»54Yesu k'à wú à jùmɔ̂ɔ̂ se yé dé: «Yíkun mùkâr ye á ɲáa ɲɛ̀n ye jɛlfɔŋnq yíi k'à ŋmɔ́n nɔ̀bwàr bè duklɔ́ɔn, yíkun wo saaŋ fyɛ̀ŋn à lóon dé nɔ̀ bè tɔ́ŋnbɛ̂, ki saaŋ máno tɔ́ŋn. 55Fù nì sɔŋn nì kwáŋl lì bɛ̀, yebɔ̀nblî kìndíir bén se, yíkun n'à lóon dé wóon mɔjɛ̀n bè libɛ̂, fù ki saaŋ máno li. 56Gbɔ níin mɔ jimiì, à ɲáantyarî n'à jɔ̀nɔ̀kpárî ɲáaâ b'à jél hìn yíkun b'à wóèê mɔ fá shi, myɛ́n núkwɔ́ɔn gbɔɛ̀ɛ̂ mun klɛkún nɛn kyáŋmɔ, yíkun wo fɛ̀ mɔ fá shi bo?57Fù nì myɛ́n núkwɔ́ɔn yíkun wo gbɔ ɲɔn shu hìn á byéen yíi k'à kwo bo? 58Jimin n'á jàno á kítîkɔ́ɔŋn án klɛ̀ gbɔ ta á kɛŋ gbɔ núkwɔ́ɔn híin, á nɔkɔ́ŋl á k'à n'á tyé tyé tityɛ́ŋn, yíi wo lò kɛŋn à kítíkárɔnî to bo, nɔkɔ́ŋl à b'á jano teké kítíkárɔn to bo, à kítíkárɔnî b'á tè mɔhlɛ̀ŋrɔn to bo, mɔhlɛ̀ŋrɔn b'á ja mɔkpɛ́è mɔklálɔ́ mɔ bo. 59Á to kɔ́ŋnî ta kpɛ̂ŋln-byéen kwó, mún n'à lóon á se d'á wo lia fù mɔklálɔ́ɔ̂ mɔ à tár kaarn mɔ bo.»

Chapter 13

1Fù gbâr ye Pilati ki Galile yin máɛ̀ kwo, yì b'án Jɔnɔsɔ se flɛ́klɛ mɔ́ɛ̀ kprakwa gbɔ to. Jimin máɛ̀ ki bɛ̀ fù wú Yesu se. 2Yesu ki fɛ̀ ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíkun ǹ jɛ́ɛn mɔ d'à Galile yinî mun kwò, fɛ̀ ri gbɔjáal kwòɲɛ̀n ki jìré à Galile yin búùrî to, fù r'à jɛ́l d'à ki yì kwo a? 3Mún n'à lóon yíkun se dé máno nɔ bo. Kɛ̀, yíkun ǹ klɛ̀ gbɔjáalî hlɔ̀má wo dɛ́ yíi se yíi ki kár gbɔjáal to bo, yíkun nɔ̀nkurn saaŋ bè máno kɔ́ɔŋn.4Fù nì, Jerisalɛmu Silowe tíkɛ́lî mɔ lɔ́taduklɔ̂ ri kútúr gbeè ín jir fú-kprɛɛn ta, ki yì kwòè. Yíkun ǹ jɛ́ɛn mɔ dé fɛ̀ ri gbɔjáal kwòɲɛ̀n ki jìré Jerisalɛmu dyɛɛ̂ jimin búùrî nɔ̀nkurn to a? 5Mún n'à lóon yíkun se dé máno nɔ bo. Kɛ̀ yíkun ǹ klɛ̀ gbɔjáalî hlɔ̀má wo dɛ́ yíi se yíi ki kár gbɔjáal to bo, yíkun nɔ̀nkurn saaŋ bè máno kɔ́ɔŋn.»6Yesu ki tɛl mɔ kɛl yì se dé: «Bwɛl fin tɛ̀ŋnɛ̀n jɔ dyàn se àn klɔŋ mɔ ín, à bè bɛ nì bwɛl sɛ̂ŋn ɲɛ́n à to, à byɛ̀munî wo bóló ŋmɔ́ɔn bo. 7À jɔɔ̂ k'à wú à klɛwɔ-klɛrɔnî se d'àkun nɔ̀tɔ̂ŋn tyáar rɛn, àkun bè bɛ n'à sɛ̂ŋn ɲɛ́n à fléen, à wo bóló ŋmɔ́na bo. D'à w'à tɔ́ li, à b'à ɲáantyarî sɛ́ jaê á kpɛŋn kwɛ̂l bo.À klɛwɔ-klɛrɔnî k'à wú à se d'à w'à jélè nɔ̀tɔ̂ŋn byéen yé, àkun bè mwɔn tìn à fin tɔŋnî tomlì kpɛ́bɛ̂, ki núkwá kúr gbe à tɔŋn. Á nì wúwɔ́ŋ ki bɛ sɛ́ŋn lɔɔndya. Fù nì klɛ̀ bo, á k'à tɔ́ búrê.»10Lɔɔndya tarwɔ yefyɛ̂l dyàn ta, Yesu bè jimiì kɛɛln gbɔ to tonyɛɛlklɛ-lɔ́ dyàn mɔ, 11ta fù tíkɛ́lî mɔ bi dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, kôòl ki láaŋ ɔ à biî ja ki bè nɔ̀tɔ̂ŋn fú-kprɛɛn (18) ŋmɔ́n; à láaŋâ k'à biî toklîè. À w'á mɔtir hìn fá dóon to bo.12Yesu r'à biî ŋmɔ́n gbârî mun ye, k'à fɛ́ŋn, k'à wú à se dé: «Bi, á jà láaŋâ r'á tobúrè.» 13Yesu k'á kpɛŋn ɲɛn à biî fléen, à biî k'á mɔtìr líè fù tíkɛ́l byéenî mɔ, ki fulóo tè Jɔnɔsɔ to. 14Kɛ̀, à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ ŋmelɔn jɔɔ̂ to ki saè à nìr se, bóló ɔ bo Yesu ri láaŋrɔn kpɛ́lnjà à tarwɔ yɛfyɛ̂lî ta. Fù jɔɔ̂ k'à wú à jùmɔ̂ɔ̂ se dé: «Yefyɛ̂l kpaan tɛ̀ŋnɛ̀n, klɛwɔ bè klɛɛ̀n fù yefyɛ̂ɛ̀lî ta. Yíi la b'á láaŋ fɔɛ̂ŋɛ̂ kpɛ́lnjà fù yefyɛ̂ɛ̀lî ta. Yíi be bɛ à tarwɔ yefyɛ̂lî ta bo.»15Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Gbɔ níin mɔ jimiì dyɛ̀ kúùr! Yíkun mɔ dó w'án nal, fù nì kwoa bo án sùnbaarn jal din tarwɔ yefyɛ̂l ta à hlɛ̀ŋn fɔŋn, ki dénno à gbɛkɔ́ɔŋn be a? 16Sutana ki láaŋ ɔ àni biî mun jàɲɛ̀n nɛn nɔ̀tɔ̂ŋn fú-kprɛɛn (18) wono, Brayima kpaŋltosɛ̂ŋnî ɛ̀, fù wo yanɲɛ̀n ki tobúr li Sutana kpɛŋn à tarwɔ yefyɛ̂lî ta be a?»17Yesu r'án gbukɛlî kɛl gbârî mun ye, à kɛ̀ŋlshìtêê nɔ̀nkurn k'á mwàsùmɔ́è flɛ́ɛ se, ta à jùmɔ̂ɔ̂ nɔ̀nkurn b'á tàrɔmyɛɛ̀n á gbɔmɔnar se, Yesu k'àni shɔ́gbɔɛ̀ɛ̂ klɛkúnî ta.18Yesu k'à wú yé dé: «Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê la myɛ́n mɔ́n lɛ̀? Ń b'à shaŋna myɛ́n mɔ́n to? 19À ri tímɔ́n dyàn sɛ̂ŋn bin lɛ̀, dé mútárídî. Jɔ dyàn ni mùmun nukwò án klɔŋ mɔ, ki sháŋ, ki sɔ́ja, ki bè tɛ̀ŋnè tímɔ́n, niinê b'á twɛ́ɛln à bɔ mɔ.20Yesu ki saaŋ à wú yé dé: «Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê la myɛ́n mɔ́n lɛ̀? 21Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ri tɛ̀ŋnɛ̀n árí lómɔ́nr, kpá klɔ̀ ɲɛ tyáar won bà bin mél dyàn k'à búr án won bà bìnmunî mɔ, k'à ɲɛ̀nè, fóro ki bè dúè shaari.»22Yesu ri dyɛ sɔ́ɔ sɔ́ɛ̀ nì dyɛ tíin tíinè mɔ kɛ́ɛln ín, à bè jimiì kɛɛln, fù n'à b'á ŋmel jìrɲɛ̀n Jerisalɛmu dyɛɛ̂ bén se. 23Jir k'à du dé: «Ń Totɔn, à jimin ɲɔnlɛɛ fɛ̀ɛ̂ bè tyɛɛ́ŋ tɛŋna be a?» Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: 24«Mún n'à lóon yíkun se, dé yíi w'á nɔkɔ́ŋl, yíi ki dé Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ dɛ́ɛ yéen tíinî se, bóló ɔ bo jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ b'á dɛ́ɛ fá ɲɛ́na fù yéen tíinî se, yì w'á dɛ́ɛ fá ŋmɔ́na bo.25À denî totɔn jɔɔ̂ mùkâr ye wo saaŋ duklɔ́ k'à yéenî saè, ki yíkun mɛ̀mun jélè wo, yíkun bè joa à klɔ́ɔ̂ tokwɔŋ to, yíi k'à wú dé "Dentɔn, à yéenî fli n̂ se". À bè yíi ǹ gbukɛlî mɔlia d'àkun wo yíi lɛfɔŋn shi bo. 26À la máno tɛ̀ŋn híin, yíi bè joa à lóo to dé yíi ri le dì, fù nì yíi ki lamɔ́ɛ̀ gbɛ à wɔ́se, ki yíkun kɛɛln jùmɔ̂ dɛ́ɛl ta. 27À bè yíi ǹ gbukɛlî mɔlia d'àkun wo yíkun lɛfɔŋn shi bo; dé yíi w'á gbɔ̀n àkun fur, yíkun mɛ̀mun ki gbɔjáal klɛrê ɔ.28Fù tíkɛ́lî mɔ hlɛ bè toa, ɲɛ̀l mɔkin ki kun, yíi mùkâr ye bè Brayima, nì Ishaka, nì Yakuba, fù n'à tɔ́ŋrêê nɔ̀nkurn ŋmɔ́n Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ, yíkun bè tó gbeɲɛ̀n wo. 29Jimin máɛ̀ bè lì bɛa klíŋ se, máɛ̀ ki saaŋ li yejɛlfɔŋn. Jimin máɛ̀ bè lì bɛa yebɔ̀nblî kìmɛ́ɛl se, máɛ̀ ki saaŋ li yebɔ̀nblî kìndíir se. Yì ki bɛ ɲínɛ́ɛn yíse gbɔmɔnar le lefɔŋn Jɔnɔsɔ ǹ faŋbé mɔ. 30À nɛn, fù gbâr ye mɛ̀mun ki besétê ɔ ín, fɛ̀ máɛ̀ bè tɛŋna ɲɛrotê, mɛ̀mun ki ɲɛrotê ɔ ín, fɛ̀ máɛ̀ ki tɛŋn besétê.»31Fù gbâr mɔ́n byéenî to, Farisiyɛ̂ŋ máɛ̀ k'á sukúrno Yesu to, yì k'à wú à se dé: «Yesu, á sukúr li húnmɔ, á k'á fɔnbɛlkwó, kɛ̀ gbɔ ŋmelê ɲɛrotɔn Erodi b'á marlibɛ̂.» 32Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíi wo don à wúké fù dɔ̀nblírɔnî se dé mún fɔn tyɛ́ɛŋntê ǹ kôòl tó lɛɛ̀n, ń bè láaŋrê kpɛ́lnjaàn wà, ɲaâ nì dwɔnî tyé mɔ, dwɔn-wontɛ̂l ń ki fɛ̀ to kɔ́ŋnê. 33Kɛ̀, mún ǹ Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ kɔ́ɔŋn ɲɛ̂lî kɛ́ɛlî ɛ̀, ɲaâ nì dwɔn, fù nì dwɔn-wóontɛ̂lî ɛ̀, fù ki faŋ ta ɔ. Fù bóló ɔ bo tɔ́ŋrɔn ki kú Jerisalɛmu dyɛɛ̂ bur, fù fá wo yí bo.34Jerisalɛmu yinî ɛ̀! Jerisalɛmu yinî ɛ̀! Yíkun mɛ̀mun ni tɔ́ŋrê krɔɔ̀n, yíi bè fù twɔ́ɔŋnlórêê nin nì kwo timin ɔ, à ɲáa gbátɔn nɛn, mún b'à se ń k'à dyɛɛ̂ jimiìî tobra árí hlɔŋ nɔ ri fáâ mun to án shìmiî tobraàn á bìyáa tɔŋn, yíi b'á káanè fù to? 35À nɛn, yíi ǹ dyɛɛ̂ nì yíi ǹ denî bè tɛɛŋnbɛ̀ yíi se ɲɛ kìkâ kaarn mɔ. Mún n'à lóon yíkun se dé; yíkun ɲáa bè búra ká mún to bo, fóro yíi ki b'à wú dé: "Tɔnî mun ni blaàn Diryɔŋtotɔn yin ɔ, kyon ki nɛ́n à mɔ."»

Chapter 14

1Tarwɔ yefyɛ̂l dyàn ta Yesu ki bɛ Farisiyɛ̂ŋ ŋmelêê mɔ jir sádi le le ɔ, à mùfɔn ɲínɛ́ɛnè à le le fɔŋnî mɔ jimin máɛ̀ b'à tɛ́ŋlɛ́ɛn. 2Gbɛ́ɛ lóo láaŋ ǹ jàmun jɔ dyàn tɛ̀ŋnɛ̀n ín. 3Yesu ki gbukɛl gbɔ̀n, k'à tɔ̂ŋn kɛlêê n'à Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ du dé: «Ŋmɛ́ɛn ǹ tɔ̂ŋn gbukɛlî mɔ láaŋrɔn kpɛ́lnja ɲɛ̂l tèɲɛ̀n dàà à ɲɛ̂l wo tèɲɛ̀n bo?»4Yì k'á sháaŋn sháaŋnè, yì w'à mɔlɛ bo. À la máno tɛ̀ŋn híin, k'à láaŋrɔnî ja, k'à kpɛ́lnjàè, k'à wú à se d'à wo don. 5Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'à wú yì se dé: «Yíkun mɔ gbò ri fɔn, à dye-jɛn fù nì kwoa bo, àn nal ki jo tí mɔ tarwɔ yefyɛ̂l ta à w'à lia fù tíkɛ́l byéenî mɔ bo?» 6Yì wo fù gbukɛlî mɔgbɔ̀n hìn tɛ̀ŋn bo.7Yesu ki tɛl dyàn wú à Farisiyɛ̂ŋ jɔɔ̂ sádi le le fɔŋnî mɔ jimin fɛ̂ŋnmɛ́ɛ̀ɛ̂ se, bóló ɔ bo à r'à tɛ́ŋlɛ́n ŋmɔ́n, yì b'à ɲɛro bénî se fù ɲínɛ́mɔ́ɛ̀ɛ̂ tojaàn; k'à wú yì se dé: 8«Jir mùlɔ á fɛ́ŋn tyɛ̀l myɛ̂n le fɔŋn, be ɲínɛ́ɛn ɲɛro bén se ɲínɛ́mɔ́ɛ̀ɛ̂ ta bo. À ri tɛŋn hìn ákún fɛ̂ŋntɔnî b'ákun to ɲáa sɔ́ɔ tɔŋn fɛ́ŋnɲɛ̀n. 9Yíkun jir níinî fɛ̂ŋn tɔŋnî be bɛ à wú d'á wo dukú á k'à ɲínɛ́mɔ́nî tèè fù jɔɔ̂ to bo. Á bè dukúa á ɲáa mɔ flɛ́ɛ ɔ, á ki don ɲínɛ́ɛnké à besé ɲínɛ́mɔ́nî ta.10Kɛ̀, jir mùlɔ á fɛ́ŋn fù gbɔɔ̂ kúur to, don ɲínɛ́ɛnké besé ɲínɛ́mɔ́n ta, nɔkɔ́ŋl á fɛ̂ŋn tɔŋnî nì byɛ̀, k'à wú á se dé: "Ń jirɛ̂, dukú bɛ ɲínɛ́ɛn ɲɛro". À la máno tɛ̀ŋn híin, fù bè tɛŋna sɔ́jà ɲɛ̀n ákún ta á wɔ́se tyɛ̀l myɛ̂n le têê nɔ̀nkurn tyé mɔ. 11À fá to kwó, tɔŋnî mun n'á byéen tokyɛɛln, fù bè ɲɛflɛ́ɛ ŋmɔ́na, tɔŋnî mun n'á byéen ɔ ɲɛflɛ́rɔn jiìrn, fù bè tokyɛla.»12Yesu ki saaŋ à wú á fɛ̂ŋn tɔŋnî se dé: «Á mùlɔ jùmɔ̂ ǹ le fwɔŋn táaŋn, fù nì kwoa bo jùmɔ̂ ǹ le yekpɛ̀ŋl fwɔŋn, b'á jirɛ̂ fɛ́ŋn à to bo, á ɲínkaàr n'á srɔ́ɛ̀ gbo, á tɔbiîŋ gbo, á ɲínɛ̂nshì nòfelê gbo, nɔkɔ́ŋl yì be bɛ à tyɛl kwo á se, yì fù yefyɛ̂l lò ɔ bo.13Kɛ̀, án fɛ́ɛŋn fɛ̀ɛ̂ ki tɛŋn: lo kaarn tê nì, todɔ́tê nì, mùrkoê fù nì kyaâr. 14Fù la bè tɛŋna ákún se fyâr, bóló ɔ bo yì b'à tyɛl kwo hìn tɛŋna á se bo. Fù bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ b'án klɛ̀ ɲɔnî túra á se, à bùkwɔ̀ɛ̀ŋɛ̂ kúɲinɛnî wono dwɔn.»15À le le fɔŋnî mɔ jimin fɛ̂ŋnmɛ́ɛ̀ɛ̂ mɔ jir má ri fù gbukɛlî ná híin, k'à wú Yesu se dé: «Tɔnî mun nì bè tɛŋn Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ le le tɔŋn, fù la á fyâr!» 16Yesu k'à wú à se dé: «Jɔ dyàn ki fwɔŋn táaŋn, ki jimiì nɔ̀nkurn fɛ́ŋn à to. 17À leê le gbâr mùfɔn lò, k'á tɔŋnklɛrɔnî búrno à wúké án fɛ̂ŋn têê se dé yì wo bɛ kɛ̀ à leê blɔ̀mun ɔ.18Yì nɔ̀nkurn ki bla kaarn tɛjɛ̂l nyɛl à jɔɔ̂ se. À jimin túkɛ̂ŋlî ɔ d'àkun ni klɔŋ sɔ̀ŋnɲɛ̀n, d'àkun ni yanɲɛ̀n ki fù klɔŋɔ̂ yiké, d'à w'á tɛjél k'àkun ǹ tonyɛɛlî tosɛ́. 19Jir má ɔ d'àkun ni nal tɔ́lɔ́ mɔ́n fú sɔ̀ŋnɲɛ̀n, d'àkun ni dénno fɛ́lkwò yikɔ́ɔŋn fɛ̀ ɔ, d'à w'á tɛjél k'àkun ǹ tonyɛɛlî tosɛ́. 20Jir má ɔ saaŋ yé d'àkun k'á nyɛ̀ tyɛ̀l gbɔ kwò blakún nɛn, dé fù núkwɔ́ɔn d'àkun bè bɛ hìn tɛŋna bo.21À jɔɔ̂ tɔŋnklɛrɔnî k'á sɛno fù twɔ́ɛ̀ŋɛ̂ nɔ̀nkurn mɔfá wúké á ŋmelɔn jɔɔ̂ se. À ŋmelɔn jɔɔ̂ k'á nìr ɔ à tó búrè d'à wo don á munân ɔ, à dyɛ wono ɲɛ́l-sâàrî kpra jimiì nì ɲɛ̂l-ɲínkâàr ta jimiì fɛ́ŋnkún bɛ húnmɔ, à lo kaarn tê gbo, à todɔ́tê gbo, à kyaâr gbo fù n'à mùrkoê. 22À tɔŋnklɛrɔn jɔɔ̂ ki bɛ̀ à wú á ŋmelɔn jɔɔ̂ se d'à ri mùmun ló dé fù ri klɛ̀, kɛ̀ à denî fɔn wúɲɛ̀n bo.23À ŋmelɔn jɔɔ̂ k'à wú á tɔŋnklɛrɔnî se d'à wo don à ɲɛ̂l ta jimiìî n'à klɔŋyɛɛ̀ŋɛ̂ to jimiìî fɛ́ŋnkún bɛ. D'à k'à kwo fá kúur nɔkɔŋl to nɔkɔ́ŋl àkun ǹ denî ki wúè jimiì se. 24Fù bóló ɔ bo ń b'à wúbɛ̂ yíkun se d'à jimin fɛ̂ŋnmɛ́ɛ̀ɛ̂ mɔ dó wo mún ǹ fwɔŋnî twɔ̀ŋlɛɛ̀n bo.»25Jùmɔ̂ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ kpéɲɛ̀nî se Yesu ta à wɔ́se brakɔ́ɔŋn ɔ, k'á tojìr k'à wú yì se dé: 26«Tɔnî mun nì brashìbé klɛ kpɛŋn ta mún wɔ́se, à w'á káɲɛ̀n á tɔ se bo, à w'á káɲɛ̀n á nɔ se bo, à w'á káɲɛ̀n á lu se bo, à w'á káɲɛ̀n á derê se bo, à w'á káɲɛ̀n á tɔbin jɛɛ̂ se bo, à w'á káɲɛ̀n á tɔbin méèl se bo, fù n'à kâɲɛ̀n á yɛŋn marî se bo, fù tɔŋnî wo tɛŋn hìn mún ǹ kɛɛln-bisháaŋn bo. 27Tɔnî mun w'á kpɛ́ɛ nan gbɔ̀n ki kpɛ́ɛ mún ta bo, fù wo tɛŋn hìn mún ǹ kɛɛln-bisháaŋn bo.28Fù takɛɛl mɔ, lɔ́taduklɔ̂ twɔŋn gbɔ ri tɛŋn hìn yíkun mɔ gbò se, à wo ɲínɛ́ɛna k'à twɔŋn kpɛ̂ŋlî dwɔ̂n yi wà bo, k'à shu à se fù ri nì b'à twɔ̀ŋn kɔ́ŋn hìn tɛŋna? 29Fù yànbê se, à lɔ́ɔ̂ fin ɲɛ̀munî wo bè twɔ̀ŋn kɔ́ŋna bo. Jimiì mùkâr ye b'à ŋmɔ́n, yì be bɛ àkun flɛ́li, yì ki bɛ à wú 30d'àni jɔɔ̂ ri lɔ́ twɔŋn yɛŋnjà, à twɔ̀ŋ kɔ́ɔŋn lo wo ŋmɔ́n à to bo.31Fù nì kwoa bo kìyɛŋntɔn gbò ri tɛ̀ŋnɛ̀n, à bè dénno kìyɛŋntɔn má to kɛ̀ŋlɲɛ́nkɔ́ɔŋn à wo ɲínɛ́ɛna wà bo, k'à yi àkun nì b'án jimin ble-fúû (10 000) rɔ án kàrmɔja tɔŋnî hlú hìn tɛŋna, fù mun mí blaàn jimin ble-kar (20 000) rɔ. 32À nì bè loa bo k'á wɔ́se jimin máɛ̀ búrno tonyɛɛl kwoké à fɔŋn bè bɛl yé. 33Fù fá byéenî to, jiminî mun nɔkɔŋl à se ki tɛŋn mún ǹ kɛɛln-bisháaŋn, fóro fù tɔŋnî k'á kpɛŋnmɛ́ɛ̀ yi jélè.34Mún n'à lóon yíkun se dé fíin ki mɔ́n ɲɔn ɔ, kɛ̀ à mɔ tímí fɔŋnî nì kɔ́ŋnè, myɛ́n b'à jélbɛ̂ ki tímí ja yé? 35À wo tɛŋn hìn ká núkwá, ki gbɔ ɲukwó ɲáan to bo, à ri tɛ̀ŋn má fɛɛ. Tonáa klɛ tàshɛŋ nì tɛ̀ŋnɛ̀n tɔŋnî mun se, fù wo tonáa kwo.»

Chapter 15

1À martar-hlárêê n'à ŋmáantêê nɔ̀nkurn k'á sukúr bɛ̀ Yesu ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî toná. 2À Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ n'à tɔ̂ŋn kɛlêê k'á yɛŋn kɔ̀nɔn kɛl kùnmɔ dé: «Àni jɔɔ̂ fɔn sɛ̀bɛ̂bé klɛɛ̀n ŋmáantê se, à bè le leèn yì wɔ́se.»3Kɛ̀, Yesu k'àni gbukɛlî kɛl tɛl mɔ dé: 4«Gbò ri fɔn yíkun tyé mɔ, bɛ́bɛ́ɛ kar-kwɛŋl bè tɛ̀ŋnɛ̀n à se, yì mɔ mɔ́n byéen ki jelè, fù tɔŋnî nì bè fù mɔ́n byéenî ɲɛ́nkúna k'à kpɛ̂ŋlŋmɛn àmi fú-kɛlî (99) jél ta klɔŋnkúur se, fóro ki b'à ŋmɔ́n bo? 5À mùkâr ye b'à ŋmɔ́n, k'à gbɔn ɲɛn á bùfàŋn ta á gbɔmɔnar se,6fù n'à byɛ̀munî ɛ̀ á sádi, k'á jirɛ̂ɛ̀ n'á ɲínɛ́nshî fɛ́ŋn k'à wú yì se dé yì w'àkun kyaŋ fù gbɔmɔnarî kwo, bóló ɔ bo àkun n'án bɛ́bɛ́ɛ jɛɛlmunî ŋmɔ́n. 7Fù fá byéenî to, mún n'à lóon yíkun se, dé ŋmáantɔn jir byéen k'á hlɔ̀má wú, ki kárè gbɔjáal to, fù bè tɛŋna gbɔmɔnarbé à jɔ̀nɔ̀kpár mɔ fɛ̀ɛ̂ se ki jìré à bùkwɔ̀ŋ jir kpɛ̂ŋlŋmɛn àmi fú-kɛlî (99) to, hlɔ̀má togbɔ wo fɛ̀ mun se ká bo.8Fù nì kwoa bo, mél gbò ri tɛ̀ŋnɛ̀n, kpɛ̂ŋl tɔŋn bin mɔ́n fú b'à se, mɔ́n byéen ki jelè, à wo niyɛ́ɛl brémɔ́n mɔ nyɛ búra, ki srɔ gbɔ̀n k'à lɔ́ɔ̂ mɔ yɛ̀n, k'à ɲɛ́n ɲátolîbê mɔ fóro ki b'à ŋmɔ́n bo? 9À mùkâr ye b'à ŋmɔ́n, k'á jirɛ̂ méèl n'á ɲínɛ́nshî méèl fɛ́ŋn á sádi, k'à wú yì se dé yì w'àkun kyaŋ fù gbɔmɔnarî kwo, bóló ɔ bo àkun n'án kpɛ̂ŋl tɔŋn bin jɛɛlmunî ŋmɔ́n. 10Fù fá byéenî to, mún n'à lóon yíkun se, dé ŋmáantɔn jir byéen k'á hlɔ̀má wú, ki kárè gbɔjáal to fù bè tɛŋna gbɔmɔnar gbɔ Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrêê se.»11Yesu k'à wú yé dé: «Jɛn-bisháaŋn jir níin tɛ̀ŋnɛ̀n jɔ dyàn se ín. 12À srɔ́ɔtɔnî k'à wú yíi tɔɔ̂ se dé: "Ń tɔ, ákún kyɛ̂ŋɛ̂ mɔ mún fù nin fɔŋnî ki mùmun ɔ fù rɔ ń kɛ́ŋ". Yì tɔɔ̂ k'á kyɛ̂ŋɛ̂ síkár, ki yì nɔkɔŋl fù nin fɔŋn ɔ yì kɛ́ŋ.13Yefyɛ̂l tyáar kúrur jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, à srɔ́ɔtɔnî k'án ŋmɔ̂n mɔ́ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn gbe yíi ta, ki fù kpɛ̂ŋlî gbɔ̀n, ki dénno kìyɛŋn má mɔ mùmun fɔŋn bɛl. À mùfɔn lò mímí ni mɔ, k'án nòfelî nìnáè tayáa gbɔɛ̀ klɛfɔn. 14À ri gbârî mun ye án nòfelî nɔ̀nkurn nìná kɔ́ŋnè híin, klɔ̂ ki jòè fù kìyɛŋnî mɔ, le ki dìrè à to.15À la máno tɛ̀ŋn híin, ki dénno déké klɛwɔ mɔ fù kòkɛ̀lî mɔ jir má se. Fù tɔŋnî ki dénno à búrké án klɔŋ mɔ kíìr toblɔ fɔŋn. 16À r'à se ki fù kíìr leyɛ́ɛŋnî má kun ín, k'á to klɔ̂ kár fù rɔ, kɛ̀ dó wo fù bóló tea à to bo.17Tɛ́l dyàn ki bɛ à se, k'à wú á byéen wono d'àkun tɔɔ̂ se klɛwɔ-klɛrɔn jir gbá ri tɛ̀ŋnɛ̀n fɛ̀ bè le di nì búur jéelnè? Àkun bè fɔn klóon klɔ̂ kpɛŋn. 18D'àkun b'á sɛkɔ́ɔŋn, ki don à wúké dé: "Ń tɔ, mún ni tɔ̂ŋn kútâr Jɔnɔsɔ se, 19ń ki gbɔ jáal kwo ákún to; mún wo ɲɔn ń ki fɛ́ŋn ká d'ákún dye-jɛn bo, mún gbɔjìr án klɛwɔ klɛrêê gbɔjir fáâ to".20À jɔɔnî ki dukúno á tɔɔ̂ besé. À bè dɔ́se yé, à tɔɔ̂ k'à blakún ŋmɔ́n, à mùnur k'à ja, ki túno á bɔ̀ kekɛ̂lkúnè à kpra k'à tìn táè á kàr mɔ. 21À dye jɔɔ̂ k'à wú à se dé: "Ń tɔ, mún ni tɔ̂ŋn kútâr Jɔnɔsɔ se, ń ki gbɔ jáal kwo ákún to; mún wo ɲɔn ń ki fɛ́ŋn ká d'ákún dye-jɛn bo".22Kɛ̀, à jɔɔnî tɔɔ̂ k'á wú án klɛwɔ klɛrêê se dé yì w'à wâɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn to ɲɔn fù ri gbɔn bɛ á munân ɔ, dé yì ki fù nɛ́n à kpra, fù nì daan, yì ki fù nɛ́n à kpɛŋnbin to, fù nì sáaŋn, yì ki fù nɛ́n à níi to. 23Dé yì wo don à nal káarn kùrmun ɲɔn sɔ́ɔɔ̂ jakún bɛ kprakwa, dé yíi ki gbɔmɔnar wúwɔ́ɔŋ le táaŋn di. 24Fù bóló ɔ bo d'àkun dye jɔɔnî mun nɛn, à ri jelè ín ki bè ŋmɔ́n. À ri tɛ̀ŋnɛ̀n ár'à ri kúɲɛ̀n ín, ki ɲìnɛ̀n bɛ. Yì ki jo à gbɔmɔnar wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ to á tìyà fá to.25Fù r'à ŋmɔ́n, à dye-jɛn klɔ̀rɔnî bè mí yé klɔŋn se. À mùfɔn á sɛbɛ shùnja di yɛŋn to, ki binmɔ́ɛ̀ myɛl ná, fù nì sɛŋn sɛŋn myɛl, 26k'á tɔɔ̂ ǹ klɛwɔ klɛrêê mɔ jir má fɛ́ŋn, k'á sádi klɛgbɔɔ̂ mɔ fá dukwo fù se. 27Fù jɔɔ̂ k'à wú à se d'à srɔ́ɔ jɔɔ̂ r'á sɛbɛ̀ɲɛ̀n, à tɔɔ̂ k'à nal káarn kùrmun ɲɔn sɔ́ɔɔ̂ kwo à se bóló ɔ bo à ri bɛ̀ lo á kpɛ́ln ɔ.28À jɔɔ̂ dye-jɛn klɔ̀rɔnî k'á nìrfúnè, k'á káè dɛ́ɛ ɔ di. À tɔɔ̂ ki lìno à tonyɛlkún bɛ̀ dé di. 29À la máno tɛ̀ŋn híin, k'à wú á tɔɔ̂ se de: «À ri fɔn nɔ̀tɔ̂ŋn mimyɛ́ɛl ŋmɔ́nɲɛ̀n mún b'ákún ǹ klɛwɔɛ̀ɛ̂ klɛɛ̀n á n'à ŋmɔ́n árí ń ki fwɔŋ ɔ, ń w'án tɔ̂ŋ to ń ká din bo. Ákún wo blebin tè din mún to ń k'à nɔ wúwɔ́ɔŋ le táaŋn di ń jirɛ̂ wɔ́se bo. 30Kɛ̀, á dye jɔɔ̂ mun nɛn, à ri byɛ̀, àkun mùmun dénno án nòfelî nìnáké tayáabê klɛfɔn mímyée sɔ́ɛ̀ wɔ́se, á ki nal káarn kùrmun ɲɔn sɔ́ɔɔ̂ kprakwa fù se.31À tɔɔ̂ k'à wú à se dé: «Ákún kwó, ń tɔé, ákún fɔn mún wɔ́se gbángbâr mún kpɛŋnmɔ́ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn k'ákún fù rɔ, 32kɛ̀, fóro ŋmɛ́ɛn k'àni gbɔmɔnar wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ, bóló ɔ bo ákún srɔ́ɔ jɔɔ̂ mun nɛn, à ri jelè ín ki bè ŋmɔ́n. À ri tɛ̀ŋnɛ̀n ár'à ri kúɲɛ̀n ín, ki ɲìnɛ̀n bɛ."»

Chapter 16

1Yesu ki saaŋ àni gbukɛlî tokɛl án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se yé dé: «Klɛwɔ ɲɛrotɔn dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n nòfelɔn jɔ dyàn se ín, jimiì ki b'à tɔŋndé fù nòfelɔnî se d'à jɔɔ̂ r'àn nòfelî leèn bin kaarn mɔ. 2À nòfelɔn jɔɔ̂ ki b'án klɛwɔ ɲɛrotɔn jɔɔ̂ fɛ́ŋn k'à wú à se d'àkun fɔn mùmun náan à gbɔ mɔ dé fù ki hlɔ ɔ a? D'á w'án klɛwɔɔ̂ klɛ̀ fáâ wú, bóló ɔ bo d'à w'àkun ǹ klɛwɔ ɲɛrobé kwo hìn ká bo.3À klɛwɔ ɲɛrotɔn jɔɔ̂ k'à wú á byéen wono d'àkun bè myɛ́n kwobɛ̂ kyáŋmɔ? Fù bóló ɔ bo àkun ŋmelɔn jɔɔ̂ b'àkun búurnbɛ̀. D'àkun ki fɛ́lkwoa? Dé fù faŋ wo fɔn àkun mɔ bo. D'àkun ki tɛŋn nyɛɛl klɛrɔn a? Fù flɛ́ɛ fɔn àkun to. 4D'àkun fɔn án klɛ fù ri shi, àkun mùkâr ye bè gbɔ̀n li án klɛwɔɔ̂ ta, nɔkɔ́ŋl jimin k'àkun kyaŋ.5À la máno tɛ̀ŋn híin, k'à ŋmelɔn jɔɔ̂ ǹ kɔ́ŋntêê fɛ́ŋn jir byéen byéen ɔ, k'à túkyɛ̂ŋlî du d'àkun ŋmelɔn jɔɔ̂ ǹ gbá kɔ́ŋn n'àkun to? 6À kɔ́ŋn jɔɔ̂ k'à mɔli dé nyɛ́ɛl ti kar-kwɛŋl (100), k'à wú fù se d'àn kɔ́ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ rɛn. D'à wo ɲínɛ́ɛn á munân ɔ, ki ti kúrfú (50) ɲúr. 7Fù kwɔsé ki saaŋ jir má du d'àkun híin, dé gbá kɔ́ŋn n'àkun to? Fù k'à wú dé kùnmɔ bin bwarn kar-kwɛŋl (100), k'à wú fù se d'àn kɔ́ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ rɛn. D'à wo kpɛ̂ŋlŋmɛn (80) ɲúr.8Fù nòfelɔn jɔɔ̂ k'à lɛshu d'àkun ǹ gbɔ shɛɛŋl klɛ jɔɔ̂ ri jɛ́ɛnshi à k'á ɲɛ̀n fáâ se. Fù bóló ɔ bo ɲa yeê jimiìî r'án gbɔɛ̀ klɛɛ̀n yíse jɛ́ɛnhlɔ̀bê mɔ ki jìré Jɔnɔsɔ núkwɔ́ɔn wono gbíjîr mɔ gbɔ klɛ jimiìî to. 9Mún kwó, mún n'à lóon yíkun se dé yíi w'án hlɔtabê mɔ ŋmɔ́n kaarn nòfelî ɔ jirɛ̂bé ja jimiì to, nɔkɔ́ŋl fù mùkâr ye bè kɔ́ŋnè fɛ̀ ki bɛ don yíkun hlúké Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê wono dwɔn, fù mun wo kɔ́ɔŋn bo.10Jiminî mun ki yɛŋntokwɔ́ɔŋntɔn ɔ gbɔ tíin mɔ, fù jiminî ki saaŋ máno yɛŋntokwɔ́ɔŋntɔn ɔ gbɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ mɔ. Fù nì jiminî mun tɛɛ̀ŋn jimin shɛɛŋlmun gbɔ tíin mɔ, fù jiminî saaŋ máno tɛɛ̀ŋn jimin shɛɛŋlmun gbɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ mɔ. 11Fù nì klɛ̀ híin, yíkun nì tɛ̀ŋn yɛŋntokwɔ́ɔŋntê díryɔ́ŋ nòfelî gbɔ mɔ bo, Jɔnɔsɔ w'án faŋbéê mɔ ŋmɔ́n nòfelî tea yíkun to bo! 12Fù nì yíkun nì tɛ̀ŋn yɛŋntokwɔ́ɔŋntê jir má kpɛŋnmɔ́ɛ̀ gbɔ mɔ bo, Jɔnɔsɔ wo yíkun fù ri tea án faŋbéê mɔ dwɔn bo!13Tɔnklɛrɔn dó wo ŋmelɔn jir níin tɔŋnkwo hìn gbɔ̀n byéen bo. Fù nì klɛ̀ híin, à máâ gbɔ b'à déa à máâ gbɔ k'à tìyà tɛŋn. Fù nì kwoa bo k'á nur tɛŋn à máâ wɔ́se, k'à máâ tojakwó. Fù k'à lô ɔ dé yíkun wo tú mli hìn nòfel besé, yíi ki saaŋ Jɔnɔsɔ tɔŋnkwo bo, fù fá wo yí bo.»14À Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ bè Yesu ǹ kɛl gbukɛlî tonáan, yì b'à kɛŋl myɛɛ̀n bóló ɔ bo nòfel gbɔ ri yì tìyà. 15Yesu k'à wú yì se dé: «Yíkun n'á byéen ɔ bùkwɔ̀ɛ̀ŋ jiìrn jimin ɲáa ɲɛ̀n ŋmɔ̂n ɔ, ta, Jɔnɔsɔ bè yíkun nìryɛŋn ta gbɔɛ̀ɛ̂ shi. Fù bóló ɔ bo jimiì ri gbɔɔ̂ mun ɔ gbɔ mɔtityɛ̂ŋnmun jìrɲɛ̀n, fù ki Jɔnɔsɔ se gbɔ nìnâmun ɔ.16Musa ǹ tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ n'à tɔ́ŋrêê ǹ ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ fɔn jimiì ɲɛjiìrn ín, ki bɛ̀ búr Yuhana fù gbârî to. Fù kwɔ́ɔn Jɔnɔsɔ ǹ Faŋbéê Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ ki wú jimiì se, yì b'á ɲákpɛɛ̀ŋln yì ki dé à mɔ ɲɛ̀lokɔ̂ŋ ɔ. 17À jɔ̀nɔ̀kpárî n'à ɲáantyarî gbɔ bè kɔ́ɔŋna fɔɔrée, ki jìré à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ ɲwâr kôlbiîŋîs mɔ mɔ́n byéen gbɔ kɔ́ɔŋn to.18Jɛnî mun nɔkɔŋl k'án mél tyɛ̀ldɛ̂mun búrè, ki mél má tyɛ̀ldé, fù ri nyɛ̀nkɛ́ɛln fù mél fâŋlî wɔ́se. Fù nì jɛnî mun nɔkɔŋl ki jɛn má ǹ mél brêmun tyɛ̀ldé, fù ri nyɛ̀nkɛ́ɛln fù mél tyɛ̀ldɛ̂munî wɔ́se.»19Yesu ki saaŋ à wú dé: «Nòfelɔn jɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, à nɛ́n wâ bè wâ ɲwáar ɲáa ɲínkâr kísɛ́ŋn, faŋbé le sɔ́ɔ bè táaŋn à se ye mun nɔkɔŋl ɲámɔkâr wúwɔ́ɔŋ wúwɔ́ɔŋ ɔ. 20Lo kaarn tɔŋn dyàn bè saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n, yì bè fù fɛ́ɛŋn dé Lasari. Fù jɔɔ̂ gbɛ́ɛ nɔ̀nkurn ki nwɛ́ɛl ɔ ín, à shín fɔŋn b'à jɔɔ̂ ǹ fwɔ́ɔ yéenî blɛ̀ se. 21À r'à se ín k'á nya ywár à nòfelɔn jɔɔ̂ ǹ le dì fɔŋnî mɔ le sâmɛ́ɛ̀ɛ̂ rɔ ín, bwôè bè blaàn, fɛ̀ b'à gbɛ́ɛ to nwɛ́ɛ̀lî todyɛɛ̀n.22À lo kaarn tɔŋn jɔɔ̂ ki bɛ̀ kúè, Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrê ki b'à nwɔ́ɔnî gbɔ̀nno búrké Brayima tɔŋnimɔ. À nòfelɔn jɔɔ̂ ki saaŋ bè kúè, fù ki gbɔ̀n tokpɛ́è, 23ki dénno búrkúnè ɲámɔjɛ̀n jaar sɔ́ɔ mɔ dabur. À nòfelɔn jɔɔ̂ ki b'á ɲáa tojìr ki Brayima ŋmɔ́n dɔ́se, fù nì Lasari b'à blɛ̀ se.24À la máno tɛ̀ŋn híin, k'á myɛl tokpâr mɔ à wú dé: "Ń tɔ Brayima, ń mùnurja! À wú Lasari se d'à w'á kpɛŋnbin byéen ɔ nun tá bɛ du ń kɔŋn, ń ki ń kpra ɲíkí à nɔ, bóló ɔ bo ń fɔn ɲámɔjɛ̀n mɔ nyɛ mɔ."25Kɛ̀, Brayima k'à wú à se dé: "ń tɔé, á tɛ́l ɲɛn á tɛ̀ŋnɛ̀n gbârî gbɔ mɔ díryɔ́ŋ mɔ. Á r'à shi dé mɔ́n ɲɔn kúur nɔ̀nkurn tɛ̀ŋnɛ̀n á se. Lasari híin, fù ri tɛ̀ŋn ɲámɔjɛ̀n mɔ díryɔ́ŋ wono, ki kyáŋmɔ ɲámɔgbâl ŋmɔ́n húnmɔ, ákún híin, ta ákún bè tɛ̀ŋnɛ̀n ɲámɔjɛ̀n mɔ. 26Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, gbólón twáŋl sɔ́ɔ ri ŋmɛ́ɛn nì yíkun dɔkârɲɛ̀n nɔkɔ́ŋl mɛ̀mun ni lɛ besé húnmɔ, yì ki don yíkun tɔŋnimɔ, yì b'à kpɛ́ hìn tɛŋn bo. Fù nì dó saaŋ be li hìn tɛŋn à kɛɛl máâ mɔ, ki bɛ ŋmɛ́ɛn tɔŋnimɔ bo".27À nòfelɔn jɔɔ̂ k'à wú d'àkun n'á tɔ Brayima tonyɛɛln ki Lasari búrno àkun tɔɔ̂ sádi 28bóló ɔ bo nɔbin jɛn jir kwɛŋl tɛ̀ŋnɛ̀n àkun se, k'àkun brê fáâ todèndɛ́nké nɔkɔ́ŋl yìkun saaŋ be bɛ àni ɲámɔjɛ̀n tíkɛ́lî mɔ bo.29Brayima k'àn gbukɛlî mɔli dé Musa n'à tɔ́ŋrêê ǹ ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mí yì se. Yì w'á kpɛŋnja fɛ̀ ǹ lóo fù ri to. 30À nòfelɔn jɔɔ̂ k'à mɔli dé: "Owo, ń tɔ Brayima, jir byéen klômun ki li jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ, ki dénno àniî wúké yì se, yì b'á hlɔ̀má wúa, yì ki kár gbɔjáal to". 31Brayima k'à wú dé yì n'á kpɛŋnjà Musa ǹ lô fù ri to bo, yì w'á kpɛŋnjà à tɔ́ŋrêê ǹ lô fù ri to bo, yì b'á kpɛŋnjaa à jimin kúɲìnɛ̀n bɛ̀munî ǹ lóo fù ri to bo.»

Chapter 17

1Yesu k'à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se dé: «À wo kwo hìn jimiì nímɔkɛŋl gbɔɛ̀ wo yíkwóa bo. Kɛ̀, fù jimiì nímɔkɛŋl gbɔɛ̀ɛ̂ yíkwɔ́ɔɔ̂ ki bè li jiminî mun mɔ, nar la fù tɔŋnî besé.» 2Fù jiminî ki tìn nyɛl denkɛŋl sɔ́ɔ to, ki gbɔn feê fíin-nun mɔ, fù yɛŋn bè la nar à to, ki jìré à jimin faŋ dwan fɛ̀ɛ̂ mɔ jir byéen nímɔkɛɛŋl (ŋmel mɔ nìnâ) gbɔ yíkwɔ̂ to fù tɔŋnî se.3Yíi w'á byéen ja, yíi k'á ɲɛn fá shu! Á tɔbin kúur mɔ jir ki gbɔjáal kwo á to, à fɛ́ŋn, á k'à sènbe. Àn klɛ̀ gbɔjáalî hlɔ̀má nì dɛ́ à se, ki kárè gbɔjáal to, á k'à solsɛ́. 4Fù nì ki gbɔjáal kwo ákún to jìr ɲáa kiin yefyɛ̂l byéen wono, à hlɔ̀má ki dé à se, ki kárè gbɔjáal to, k'á sɛbɛ ákún se jìr ɲáa kiin, à b'ákún tonyɛɛln, à solsɛ́.»5À twɔ́ɔŋnlórêê k'à wú yíi Totɔn se dé: «Má búr ŋmɛ́ɛn ǹ gbɔ hlɔjaâ ta!» 6Yesu k'à wú dé: «Gbɔ hlɔjaâ mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun se, à bè sɔ́ɔ fɔn mútárídî bin se lò ín, yíkun n'à wú hìn ín àni tímɔ́n fin sɔ́ɔɔ̂ se ín d'à w'á wuno kpéké à fíin-nunî mɔ, k'à kwo yíi ǹ lô fáâ to.7Yíkun mɔ gbò se tɔŋnklɛrɔn tɛ̀ŋnɛ̀n, à b'àn klɔŋ mɔ klɛwɔ klɛɛ̀n fù nì kwoa bo à b'àn yìnmɔ́ɛ̀ myɛɛ̀n. À mùkâr ye lì bɛ klɔŋn se, k'à wú à se d'à wo ɲínɛ́ɛn ki le di. 8À wo fù wúa bo, à b'à wúa à se d'à wo le mɔtityɛ́ŋn àkun se, k'á tyétìn ki le tè àkun to k'à di, k'á gbɛ. Fù kwɔ́ɔn à tɔŋnklɛrɔnî bè le dia, k'á gbɛ.9Fù tɔŋnî wo fulóo tea à tɔŋnklɛrɔnî to bo, bóló ɔ bo à to tɛ̀ klɛwɔ ɔ. 10Yíkun wo saaŋ máno à kwo fù fá byéenî to, yíi ri gbârî mun ye á to tɛ̀ klɛwɔɛ̀ nɔ̀nkurn kwò kɔ́ŋnè. Yíi k'à wú dé yíkun ki bin kaarn klɛwɔ klɛrê ɔ, dé mùmun ló yíkun se, dé yíi ri fù mùn klɛ̀.»11Yesu ǹ dyɛwóon kɔ́ɔŋnî wono Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ kɔ́ŋnfɔn, à ri kɔ́ɔŋn ín Samari kìyɛŋnî nì Galile kìyɛŋnî tyédɔɔ̂ ta. 12À dɛ́ɛ yɛŋn se dyɛ dyàn mɔ, túrɔn jir fú ki b'à hlú. Yì ki lí líè dɔ́se, 13yì k'á myɛl tɔŋnkrɔ̂ mɔ à wú dé: «Kɛlɔn Yesu, ŋmɛ́ɛn mùnurja!»14Yesu ki yì ŋmɔ́n, k'à wú yì se dé yì wo don á byéen yɛnké à flɛ́klɛrêê to. Yì kɔ́ɔŋn gbâr ye, yì ki dénno kpɛ́lnjakúnè ɲɛ̂l mɔ. 15À túrɔn jir fúû mɔ jir byéen ki b'à ŋmɔ́n d'àkun ni kpɛ́lnjàè híin, k'á sɛbɛ á besé, ki Jɔnɔsɔ súnkwó á myɛl tokpâr ɔ. 16Fù k'á kurkpé, k'á ɲáa hlú ɲáan ta Yesu tɔŋn, ki fulóo tè à to. Fù jɔɔ̂ ki Samari jir ɔ ín.17Yesu ki dukwo dé: «À túrɔn jir fúû nɔ̀nkurn wo kpɛ́lnjà ín be a? Yì búur jir kɛlî mí fɛ́ɛŋn? 18Yì mɔ dó wo ŋmɔ́n ká bo fóro àni tɔ́ŋn jɔɔ̂ byéen k'á sɛbɛ̀ fulóo tè Jɔnɔsɔ to.» 19Fù kwɔsé, Yesu k'à wú à jɔɔ̂ se dé: «Dukú á ki don, án gbɔ hlɔjaâ r'á ɲɔnlɛ.»20À Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ki Yesu du dé Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê bè bɛa fɛ́ɛŋn gbâr ye? Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé : «Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê bè bɛa bla fáâ mun mɔ, à bè tɛŋna jimiì ǹ tɛ́ŋlɛ̂n ŋmɔ́n gbɔ bo. 21Yì b'à wúa d'à nɛn húnmɔ bo, fù nì kwoa bo, d'à nɛn míî bo. Fù bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ri tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun tyé mɔ.»22Fù kwɔ́ɔn Yesu k'à wú à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se dé: «Ye dyàn bè fɛ́a, fù lɔɔ̂ mɔ yíkun nwɔ́ɔn bè tɛŋna Jimin Dye-Jɛn ŋmɔ́ɔn gbɔ se, à ta yefyɛ̂l byéen kwó, yíi w'à ŋmɔ́na bo. 23Yì b'à wúa yíi se d'à nɛn húnmɔ, fù nì kwoa bo d'à nɛn míî, yíi be don mímí bo, yíi be túno yì besé mímí bo. 24À nì fù kwó, nɔ̀ɲal fáâ mun to ɲaàln gbɔ̀n à jɔ̀nɔ̀kpár dɔ máâ to, ki don búrké à dɔ máâ to, Jimin Dye-Jɛn saaŋ bè máno tɛŋna á bla lɔɔ̂ mɔ.25 Kɛ̀, à la bè da tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ kwoa wà, ɲa yeê jimiìî k'á ká à se. 26Gbɔɛ̀ɛ̂ mun ni klɛ̀ ín Nufu yeê mɔ, fù gbɔɛ̀ɛ̂ núkúurî saaŋ bè kwoa Jimin Dye-Jɛn fù yeê mɔ. 27Nufu ǹ kúrnî mɔ dɛ́ɛ gbâr ye jimiì ri le leèn ín, yì bè lamɔ́ɛ̀ laàn. Yì r'á luìî tyɛ̀l gbɔɛ̀ klɛɛ̀n ín yì b'á dye-méèl tɛɛ̀n jɛɛ̂ to, fóro yeê mun fyɛ̂l lɔ Nufu ri dɛ́ à kúrnî mɔ, fù gbâr ye nunlô ki bɛ̀ díryɔ́ŋ dìè, marséyɛŋnmɔ́ɛ̀ nɔ̀nkurn ki kú kúè shaari.28À saaŋ bè kwoa máno Loti yeê fù ri klɛ̀ fáâ to, fù gbâr ye jimiì ri lemɔ́ɛ̀ leèn ín, yì bè lamɔ́ɛ̀ laàn. Yì bè mɔ́ɛ̀ sɔɔ̀ŋn, yì bè mɔ́ɛ̀ yɛɛ̀n. Yì bè mɔ́n nukwoòn, yì bè lɔ́ɛ̀ twɔɔ̀ŋn. 29Kɛ̀, Loti ri yeê mun fyɛ̂l ɔ lɛ̀ Sodɔmu dyɛɛ̂ bur, jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lì bɛ̀ ɲɔ́bint mɔ nyɛ nɔ̀ ri tɔ́ŋn ín, marséyɛŋnmɔ́ɛ̀ nɔ̀nkurn ki kú kúè shaari.30Jimin Dye-Jɛn b'á byéen yɛna yeê mun fyɛ̂l ɔ díryɔ́ŋ mɔ, fù gbɔɛ̀ɛ̂ saaŋ bè máno kwoa. 31Fù yefyɛ̂lî bè jiminî mun ŋmɔ́na mɛ̀mɛ̂ fléen, à kpɛŋnmɔ́ɛ̀ b'à se à lɔ́ɔ̂ mɔ, à wo yanɲɛ̀n ki kyɛl bɛ fɛ̀ gbɔ̀n bo. Fù yefyɛ̂lî nì bè jiminî mun ŋmɔ́n klɔŋn se, à wo yanɲɛ̀n k'á sɛbɛ ká di bo.32Yíi w'á tɛ́lɲɛn Loti luû to klɛ̀ fù ri mɔ. 33Jiminî mun n'à ɲɛ́ɛn k'á yɛŋn marî tanyân, fù bè bwɔɔna á yɛŋn marî mɔ. Kɛ̀, jiminî mun tɛ w'á yɛŋn marî to bo, fù b'á yɛŋn marî ɲɔnlia.34Mún n'à lóon yíkun se d'àni túun bwàrî se, jir níin ki bè tɛŋn shínmɔ́n mɔ́n byéen ta, má bè gbɔ̀n lia má ki jél ta. 35Mél jir níin ki bè tɛŋn mɔ́n nwɔn tê yíse, má bè gbɔ̀nlia má ki jél ta. 36Jɛn jir níin ki bè tɛŋn yíse klɔŋ mɔ́n byéen mɔ, má bè gbɔ̀nlia má ki jél ta.»37À kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ki Yesu du dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, fù bè kwoa fɛ́ɛŋn tíkɛ́l nì fɛ́ɛŋn gbâr ye?» Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli tɛl mɔ dé: «Mɔ́n klô ri ŋmɔ́ɔn tíkɛ́lî mun mɔ dwɔ ri ŋmɔ́ɔn mímí.»

Chapter 18

1Yesu ki gbukɛl dyàn kɛl tɛl mɔ án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se, nɔkɔ́ŋl k'à yɛ̀n yì to, dé dó b'á gbɛ́ɛ gbál á byéen to tonyɛɛl klɛfɔn fífí bo, 2k'à wú yì se dé: «Kítíkárɔn dyàn tɛ̀ŋnɛ̀n dyɛ dyàn mɔ ín, à wo Jɔnɔsɔ yànhlóon bo, à wo saaŋ jimin dó ɲáɲɛhlóon bo.3Fù dyɛɛ̂ mɔ, dè-kló-mél dyàn saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n ín, fù bè bɛ n'à wú à se, d'à w'àkun n'á kɛ̀ŋlshìî tyé mɔ kítíî kár. 4À gbɔ̀nî ŋmel ta ki bè bɛlkwó, à w'à biî n'à kɛ̀ŋlshìî tyé mɔ kítíî káar gbɔɔ̂ tohláan bo. Kɛ̀, ki la bè lɔɔndya à wú á byéen wono dé: "Hlɔ ɔ, mún wo Jɔnɔsɔ yànhlóon bo, mún wo jimin dó ɲáɲɛhlóon bo. 5Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, mún b'à biî n'á kɛ̀ŋlshìî tyé mɔ kítíî kárbɛ̂, ki kár mún to, à bè mún kyɛŋn ká bo. Fù bóló ɔ bo à ri gbɔ flɛ́liɲɛ̀n mún to."»6Yì Totɔn k'à wú yé dé: «Yíi la àni yɛŋntokwɔ́ɔŋn kaarn kítíkárɔnî ǹ kɛl gbukɛlî yiin! 7Jɔnɔsɔ ǹ jimin mɔtɔ̂ŋmɛ́ɛ̀ɛ̂ mun n'á tomyɛl klɛɛ̀n à besé, ye gbo túun gbo, d'à ki ɲukwó yìkun to, à bè ɲáro ɲukwóa fɛ̀ to bo kɛ̀? 8Mún n'à lóon yíkun se d'à bè ɲukwóa fɛ̀ to ɲáro sɔ́ɔ mɔ. Kɛ̀ Jimin Dye-Jɛn mùkâr ye á sɛbɛ, à b'á sɛbɛ̀ gbɔ hlɔja ŋmɔ́na à ɲáantyarî ta a?»9Jimiìî mun n'á byéen ɔ bùkwɔ̀ɛ̀ŋ jìrɲɛ̀n ín, yì w'à jimin búùrî gbɔ dwɔ̂nɲɛ̀n bo, Yesu k'à wú tɛl mɔ fɛ̀ se dé: 10«Jir níin ki dénno à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ tonyɛɛl klɛ ɔ, à máâ ki Farisyɛ̂ŋu ɔ ín, à máâ bè martar-hlárɔn.11À Farisyɛ̂ŋ jɔɔ̂ bè líɲɛ̀n, à b'án tonyɛɛlî klɛɛ̀n á wono dé "Ń tɔ Jɔnɔsɔ, mún n'ákún fuló bóló ɔ bo mún wo tɛ̀ŋnɛ̀n à jimin búùrî fáâ to bo: Yì bè wɛ́ɛln jimiì ta, yì wo bùkwɔ̀ŋbé klɛɛ̀n bo, yì bè nyɛ̀nkɛ́ɛln, á n'à ŋmɔ́n ár'à ni martar-hlárɔnî ɛ̀. 12Ń bè nìnfwɔ́ɔŋn klɔ́ ŋmel byéen wono yefyɛ̂l níin, ń bè ń ŋmɔ̂n mɔ́ɛ̀ nɔ̀nkurn kpinar lɛɛn".À martar-hlárɔnî bè líɲɛ̀n dɔ́se, à b'á mwànsùmɔ́ɲɛ̀n, à nɔ̀nkurni w'á ɲáa tɔŋnkúr hìn ki jɔ̀nɔ̀kpár yi bo. Kɛ̀, à bè la á to ŋmáanî sɔ́ɔ se á kàr mɔ ŋmɛɛ̀ln á ɲámɔɲàn se, à b'à lóon dé "Ń Tɔ Jɔnɔsɔ, mún ǹ ŋmáantɔnbéê wono ń mùnurja". Mún n'à lóon yíkun se, dé fù jɔɔ̂ r'á sɛno á sádi bùkwɔ̀ŋbé mɔ, kɛ̀, à Farisyɛ̂ŋ jɔɔ̂ wo tɛ̀ŋn bùkwɔ̀ŋ bo. Fù bóló ɔ bo tɔŋnî mun n'á byéen tokyɛɛln, fù bè ɲɛflɛ́ɛ ŋmɔ́na, tɔŋnî mun n'á byéen ɔ ɲɛflɛ́rɔn jiìrn, fù bè tokyɛla.»15À ta bisháaŋn-kpɛ̀ɛ̀ŋl kwó, jimiì ri yì gbɔɔ̀n bɛ ín, Yesu ki yì totá á kpɛŋn ɔ. Kɛ̀, à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ri fù ŋmɔ́n gbârî mun ye, yì ki kwɔ́ŋn à jimiìî fléen. 16Yesu ki yì fɛ́ŋn, k'à wú yì se dé: «Yíi w'à jél yì ki bɛ bisháɛ̀ŋ ɔ mún se, yíi be yì tó bo, bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê k'àni bisháɛ̀ŋɛ̂ kúur jimiìî fù rɔ. 17Hlɔ ta mún n'à lóon yíkun se dé jiminî mun nɔkɔŋl wo Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ŋmɔ́n árí bisháaŋn bo, fù wo déa à mɔ fífí bo.18À Yawutuìî ŋmelɔn má ki Yesu du dé: «Kɛlɔn ɲɔn, mún ni yanɲɛ̀n ń ki myɛ́n kwo nɔkɔ́ŋl ń ki dɔ kaarn shi ŋmɔ́n?» 19Yesu k'à wú à se dé: «Myɛ́n núkwɔ́ɔn ákún bè mún fɛ́ɛŋn dé ɲɔn? Jimin dó wo ɲɔn Jɔnɔsɔ byéen kwɔsé bo. 20Á r'à tɔ̂ŋn gbukɛɛ̀lî shi: Be nyɛ̀nkél bo. Be jimin marli bo. Be ɲra kwo bo. B'á krɔmá yɛŋntonɛ́n bo. Á k'á tɔ n'á nɔ ɲɛflɛ́ɲɛn.» 21À jɔɔ̂ k'à wú dé: «Mún fɔn fù tɔ̂ɛ̀ŋɛ̂ nɔ̀nkurn to ń kpɛŋnjàɲɛ̀n má ń bisháaŋn gbâr ye lì bɛ̀ mɔ.»22Yesu ki fù gbukɛlî náaâ se, k'à wú à se dé: «Gbɔ dyàn ni fwɔ̂ŋnɲɛ̀n yé ákún to. Don, á k'á kpɛŋnmɔ́ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn yɛè, á ki yì yɛ̀ kpɛ̂ŋlî lú dàkpɛɛ̂ŋl to, á bè nòfel ŋmɔ́na jɔ̀nɔ̀kpár mɔ. Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn á ki kpé mún ta.» 23À jɔɔ̂ ri fù gbukɛlî ná gbârî mun ye, k'á ɲámɔɲànè, bóló ɔ bo nòfelɔn tɛ́tɛ̂ ɔ ín.24Yesu r'à hlɔ̀ d'à r'á ɲámɔɲànɲɛ̀n gbârî mun ye, k'à wú à se dé: «Nòfel tɛ̀ŋnɛ̀n jimiìî mun se, fɛ̀ mùn dɛ́ɛ ri jaar Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ! 25Fù bóló ɔ bo ɲɔ̀mɛ̂ sɛ́lɛ la nar mísɛŋn dar se yé ki jìré nòfelɔn dɛ́ɛ to Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ.»26Jimiìî mun n'àn gbukɛlî tonáan ín, fɛ̀ k'à wú dé: «Gbòɛ̀ nì gbòɛ̀ ki la à ɲɔnlɛ fɛ̀ɛ̂ rɔ kpɛ́?» 27Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Jimin ni kyɛ̀ŋnliinè gbɔɔ̂ mun to, Jɔnɔsɔ wo kyɛ̀ŋnlɛɛn fù to bo.»28Piyɛri k'à wú dé: «À nɛn, ŋmɛ́ɛn n'án gbɔɛ̀ nɔ̀nkurn jél ta n̂ ki kpé ákún ta.» 29Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé jiminî mun nɔkɔŋl án den jél ta, k'á lu jél ta, k'á tɔbiîŋ jél ta, k'á kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ jél ta, k'á derê jél ta Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ŋmɔ̂n núkwɔ́ɔn, 30fù tɔŋnî bè fù tonur tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ŋmɔ́na díryɔ́ŋ wono, ki dɔ kaarn shi ŋmɔ́n dwɔn.»31Yesu k'à kɛɛln-bisháaŋn jir fú-níinî jàno á wɔ́se dɔkâr mɔ, k'à wú yì se dé: «Ŋmɛ́ɛn kɔ́ŋnkún nɛn Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ; à tɔ́ŋrêê ri gbɔɛ̀ɛ̂ mun nɔ̀nkurn ɲúrɲɛ̀n ín Jimin Dye-Jɛn gbɔ mɔ, fɛ̀ nɔ̀nkurn dénno máno kwokɔ́ɔŋn ki mɔyîn. 32Fù bóló ɔ bo à ri dénno tobúrkɔ́ɔŋn Jɔnɔsɔ hlɔ kaarn tê se, yì ki myɛn à to, yì k'à fɛ, yì k'á kpiyáaŋ búr à to. 33Yì k'à ŋmɛ saŋbwàr ɔ, yì ki kwɔ́ɔn à kwoê. À bè ɲinɛna á kwò yefyɛ̂l tyáarɔn lɔ.»34Kɛ̀, àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ w'àn kɛl gbukɛlî mɔ bin bólóon gbɔ̀n bo, ki tɛ̀ŋnè gbukɛl toyâmun yì se. Yì w'à hlɔ̀ gbɔɔ̂ mun lókún ɔ bo.35Yesu shùnjà blakúnî se Jeriko dyɛɛ̂ to, fù k'à ŋmɔ́n kyar jɔ dyàn bè ɲínɛ̂nɲɛ̀n à ɲɛ̂l blɛ̀ se, à bè mɔ́n nyɛɛln, 36k'à jùmɔ̂ɔ̂ jìrɛ́ɛ myɛl ná, ki dukwo à mɔfáhlɔ besé. 37Yì k'à wú à se dé Nasarɛti jir Yesu ri jìrɛ́ɛ myɛl ɔ.38À jɔɔ̂ k'á myɛl tɔŋnkrɔ̂ mɔ à wú dé: «Yesu, kìyɛŋntɔn Dawuda Dye-Jɛn, ń mùnur ja!» 39Jimiìî mun ni kélkɔ́ɔŋn à ɲɛro ín, fɛ̀ k'à tafɛ́ d'à w'á sháaŋn yíi fléen. Kɛ̀, k'á myɛlî sɛtɔnkúr yé tokpâr sɔ́ɔ dé: «Kìyɛŋntɔn Dawuda Dye-Jɛn ń mùnur ja!»40Yesu ki líè, k'à wú à jimiìî se dé yì w'à ja bɛ. À mùfɔn bè lo à to híin, k'à du dé: 41«Jɔ, á r'à se ń ki myɛ́n kwo á se?» À jɔɔ̂ ki Yesu ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Ń Totɔn, ń ɲáaâ tofli ń se!»42Yesu k'à wú à jɔɔ̂ se dé: «Á ɲáaâ ri toflìè, án gbɔ hlɔjaâ r'á ɲɔnlɛ.» 43À jɔɔ̂ ɲáaâ k'á toflìè fù tíkɛ́l byéenî mɔ, ki kpé Yesu ta, à bè Jɔnɔsɔ súnkwɔ́ɔn. À jimiìî nɔ̀nkurn ni fù gbɔɔ̂ klɛ̀ fáâ ŋmɔ́n híin, yì ki Jɔnɔsɔ tofɛ́ŋn.

Chapter 19

1Yesu k'á kɔ́ŋnfɔn jìré Jeriko dyɛɛ̂ mɔ. 2Martar-hlárê ŋmelɔn jɔ dyàn bè tɛ̀ŋnɛ̀n, nòfelɔn ɔ ín, yì b'à fɛ́ɛŋn dé Jashe.3Fù jɔɔ̂ ri Yesu ɲɛ́ɛn ín k'à shu jiminî mun ɔ. Kɛ̀, à ri fáâ mun to à ŋmɔ́na à wo fù fáshi à jùmɔ̂ɔ̂ sɔ́ɔ se bo, bóló ɔ bo jimin kurn ɔ ín, 4ki túno á munân ɔ à jùmɔ̂ɔ̂ nyân, ki tímɔ́n bɛl sɔ́ɔ dyàn jà dú à ŋmɔ́n gbɔ núkwɔ́ɔn, bóló ɔ bo à bè jìrébɛ̂ mímí.5Yesu mùfɔn bè lo fù tíkɛ́lî mɔ, k'á ŋmel tɔŋnkúr lɛ klɛ ɔ nɔ̀nfléen, k'à jɔɔ̂ ŋmɔ́n, k'à wú à se dé: «Jashe, kyɛl bɛ á munân ɔ, bóló ɔ bo à ri yanɲɛ̀n mún ki ń tɔ́nshîbé dé ɲa ákún sádi.» 6À la máno tɛ̀ŋn híin, Jashe ki kyɛl á munân ɔ, ki Yesu hlú á sádi á gbɔmɔnar ɔ. 7À jimiìî nɔ̀nkurn n'à kɔ́ŋnkúnî ŋmɔ́n híin, yì k'á yɛŋn kɔ̀ŋnɔn Yesu gbɔwú dé: «Àni jɔɔ̂ lɛ̀mun nɛn à ŋmáantɔn jɔɔ̂ sádi á tɔ́nshîbé dékɔ́ɔŋn ɔ.»8Kɛ̀, Jashe ki dukú, ki líè Yesu ɲɛro, k'à wú à se dé: «À nɛn, ń Totɔn, ń bè ń nòfelî síkárbɛ̂ mɔ́n níin, ń k'à síkâr máâ teè dàkpɛɛ̂ŋl to, ki saaŋ tɛŋn árí ń ni wôɲɛ̀n jir ta, ń k'à kpɛŋnmɔ́nî kúur mɔ́n yor tè à to.» 9Yesu k'à wú à se dé: «Ɲɔnlɛɛ la ɲa byɛ̀ àni denî mɔ, bóló ɔ bo ákún ki Brayima kpaŋltosɛ̂ŋn má ɔ saaŋ. 10Fù bóló ɔ bo Jimin Dye-Jɛn b'à jimin jɛɛlmɛ́ɛ̀ɛ̂ ɲɛ́n, ki yì ɲɔnli.11À jimiìî ki fù gbukɛlî tonákúnî se, ki tɛl má wú yé yì se. Fù bóló ɔ bo yì ri shùnjàmun ɔ Jerisalɛmu dyɛɛ̂ to ín, ki tɛŋn yì ǹ jɛ́ɛn mɔ dé Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê bè yɛnbɛ̀ yìkun to fù tíkɛ́l byéenî mɔ. 12Fù kpɛŋnî ta, Yesu k'à wú dé: «Kìyɛŋntɔn dyàn dye-jɛn ni lɛ̀ dyɛwóon kɔ́ɔŋn ɔ, kìyɛŋn fɔŋn bɛl sɔ́ɔ mɔ; nɔkɔ́ŋl ki don kìyɛŋntɔnbé ŋmɔ́nké, k'á sɛbɛ fù kìyɛŋntɔnbéê kwo án kìyɛŋnî mɔ.13À kɔ́ɔŋnî n'á to gbɔ tyé, k'á tɔŋnklɛrêê mɔ jir fú fɛ́ŋn, ki tɔŋn-kpɛ̀ŋl kur byéen byéen ɔ yì nɔkɔŋl kɛ́ŋ, k'à wú yì se dé yì w'à nɔ á mɔjìr àkun sɛblaâ n'á to gbɔ tyé. 14Kɛ̀, fù jɔɔ̂ gbɔ w'àn kìyɛŋnî jimiìî tìyà à gbɔdɛ́ɛ se bo. Yì ki twɔ́ɔŋnlórê búrno à besé, dé yì wo don à wúké à dòn fɔŋnî kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ se dé yìkun w'à jɔɔ̂ ɲɛ́ɛn ki tɛŋn yìkun ǹ kìyɛŋntɔn bo. 15À mùfɔn á sɛbɛ án kìyɛŋnî mɔ, án kìyɛŋntɔnbéê ŋmɔ̂n kpɛŋn ta, k'á tɔŋnklɛrêê fɛ́ŋn, à ri tɔŋn-kpɛ̀ŋl kur byéen byéen tè ta mɛ̀mun to; nɔkɔ́ŋl k'à shu yì nɔkɔŋl á fù rɔ á mɔjìr fáâ mun to.16À tɔŋnklɛrɔn túkyɛ̂ŋlî ki bɛ, k'à wú dé: "Ń Totɔn, á r'án tɔŋn-kpɛ̀ŋl kur byéenî mun tè ta mún to ín, à ri tɔŋn-kpɛ̀ŋl kur fú má dɛ́ tɔŋn ɔ." 17À jɔɔ̂ k'à wú á tɔŋnklɛrɔnî se dé: "fù ri ɲukwɔ́, á ki tɔŋnklɛrɔn ɲɔn ɔ. Á tɛ̀ŋnî se yɛŋntokwɔ́ɔŋntɔn gbɔ tíin mɔ, dyɛ mɔ́n fú bè tebɛ̀ á to takɛl ɔ."18À tɔŋnklɛrɔn níintɔnî ki bɛ, k'à wú dé: "Ń Totɔn, á r'án tɔŋn-kpɛ̀ŋl kur byéenî mun tè ta mún to ín, à ri tɔŋn-kpɛ̀ŋl kur kwɛŋl má dɛ́ tɔŋn ɔ." 19À jɔɔ̂ k'à wú fù à se dé: "dyɛ mɔ́n kwɛŋl bè tebɛ̀ á to saaŋ takɛl ɔ."20Tɔnklɛrɔn má ki bɛ, k'à wú dé: "Ń Totɔn, á r'án tɔŋn-kpɛ̀ŋlî mun tè ta mún to ín, à nɛn. Mún n'à tityɛ́ŋn totìn yáè ín wúyáa mɔ; 21fù bóló ɔ bo ákún yàn ni mún to, á se gbɔ jaarî se, á b'án ɲɛ̀n kaarn mɔ́n gbɔɔ̀n ki tɛŋn á fù, á b'án nùkwò kaarn kùnmɔ tityɛ́ɛŋn."22À kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ k'à wú à se dé "Tɔnklɛrɔn jaal, án gbukɛlî kɛl fáâ se ń b'à yɛnbɛ̀ á to d'án lô fù ri w'á nar bo. Ákún n'à shi ín dé mún se gbɔ ri jaar, á b'à shi dé mún ni ń ɲɛ̀n kaarn mɔ́n gbɔɔ̀n ki tɛŋn ń fù, á b'à shi dé mún ni ń nùkwò kaarn kùnmɔ tityɛ́ɛŋn. 23Myɛ́n núkwɔ́ɔn á wo la mún ǹ tè ta kpɛ̂ŋlî ɲɛ̀n kpɛ̂ŋl-yálɔ́ mɔ bo, ń sɛbyɛ̀munî dénno à likúna à n'á ta tɔŋnî ɔ ín be a?"24Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn jimiìî mun tɛ̀ŋnɛ̀n mímí ín, à kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ k'à wú yì se dé yì w'à kpɛŋn fù tɔŋn-kpɛ̀ŋlî sɛ́ ki teè à tɔŋn-kpɛ̀ŋl kur fú tɔŋnî to. 25Yì k'à wú dé: "Ŋmɛ́ɛn Totɔn, fù ki tɔŋn-kpɛ̀ŋl kur fú ŋmɔ̂nmun ɔ."26Mún n'à lóon yíkun se dé mɔ́n bè tea mɔ́ntɔn to, à se fù ri ki tosáŋ. Kɛ̀ mɔ́n wo tɛ̀ŋnɛ̀n tɔŋnî mun se bo, à se fù tíinî nɔ̀nkurni bè sùnsùr lia à kpɛŋn. 27À kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ k'à wú à jimin búùrî se dé: "Yíi wo mún kɛ̀ŋlshìtêê ja bɛ húnmɔ, mɛ̀mun w'à se ín mún ki tɛŋn yìkun ǹ kìyɛŋntɔn bo, yíi ki yì kprakwa ń ɲíɲra".»28Yesu la máno àni gbukɛlî kɛl kɔ́ŋnè híin, ki búr à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ɲɛro Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ kɔ́ŋnfɔn.29Yesu n'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ mùfɔn shùnjà Bɛtifase dyɛɛ̂ nì Betani dyɛɛ̂ to, Olifiye tímɔ́n fiîŋ káalî blɛ̀ se híin, ki kɛɛln-bisháaŋn jir níin tɔ́ŋ, 30k'à wú yì se dé: «Yíi wo don á ɲɛro dyɛɛ̂ mɔ, yíkun mùkâr ye dɛ́ à dyɛɛ̂ wono, yíi bè sùnbaarnbin dyàn tìnɲɛ̀n ŋmɔ́na dó wo dú kɛŋn mùmun ta bo. Yíi k'à jal, yíi ki bɛ à nɔ. 31Jir nì yíi dù dé yíkun n'à sùnbaarnbinî jaàln myɛ́n núkwɔ́ɔn? Yíi w'à wú à tɔŋn se d'à togbɔ ri ŋmɛ́ɛn Totɔn se.»32À r'à blê jir níinî mun tɔ́ŋè, fɛ̀ dònmunî ki dénno à ŋmɔ́nké máno, Yesu ǹ lô fáâ to yì se. 33Yì rɔ dé yíi k'à sùnbaarnbinî jal, à sùnbaarn têê ki yì du dé yì r'à sùnbaarnbinî jaàln myɛ́n núkwɔ́ɔn? 34À kɛɛln-bisháaŋn jir níinî k'à mɔli dé: «À togbɔ ri ŋmɛ́ɛn Totɔn se.» 35À la máno tɛ̀ŋn híin, yì k'à sùnbaarnbinî jàno teké Yesu to. Yì k'án wâɛ̀ɛ̂ gbe à sùnbaarnbinî bùndùr mɔ, yì ki Yesu dú ɲínɛ́ɛn à fléen. 36À kɔ́ŋnkúnî wono à jimiìî bè máno án wâɛ̀ɛ̂ mɔkìr búr dékɔ́ɔŋn à ɲɛ̂lî ta.37À shùnjàmun kwɔ́ɔn Jerisalɛmu dyɛɛ̂ to, yì mùfɔn bè lobɛ̀ Olifiye tímɔ́n fiîŋ káalî kyɛɛlî to lo ɔ lò mɔ, à kɛɛln-bisháaŋn jùmɔ̂ɔ̂ nɔ̀nkurn k'á gbɔmɔnar se jo Jɔnɔsɔ tofɛ́ŋn gbɔ to, á myɛl tɔŋnkrɔ̂ mɔ àn klɛ̀ shɔ́gbɔɛ̀ɛ̂ ŋmɔ̂n ɔ. 38Yì b'à lóon dé:«Kyon ki nɛ́n kìyɛŋntɔn mɔ,mùmun mí blaàn Diryɔŋtotɔn yin ɔ!Ɲámɔgbâl ki tɛŋn jɔnɔkpár mɔ,Fulóo ki tè Jɔnɔsɔ to nɔ̀nfléen jɔ̀nɔ̀ ɲɛ.»39Farisiyɛ̂ŋ máɛ̀ k'à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ tɛ̀ŋn mɔ à wú Yesu se dé: «Kɛlɔn, à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se dé yì w'á sháaŋn jimiì féen.» 40Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún n'à lóon yíkun se dé yì ta á sháaŋnè, kàkrɔ̂ɛ̀ myɛl bè libɛ̂!»41Yì shùnjà blakúnî se Jerisalɛmu dyɛɛ̂ to, Yesu ri gbârî mun ye á ɲáa bré à dyɛɛ̂ to, k'à gbɔ to. 42À b'à lóon dé: «Jerisalɛmu dyɛɛ̂ ɛ̀, ákún nɔkɔŋl nì jàrfyɛ ŋmɔ́n fáâ shi ín ɲaâ mɔ mano, fù ri fín ín! Kɛ̀, kyáŋmɔ la, fù wóon n'ákún jàè, ki toyáè ákun to.43Ye dyàn bè fɛ́a, fù lɔɔ̂ mɔ á kɛ̀ŋlshìtê bè kyɛla á ta, yì ki kɛ́l twɔ̀ŋn á tomliŋ kpɛ́è, yì k'á tokpârè bén kúur nɔ̀nkurn se. 44Yì b'á ŋmɛ̀ kɛ́ɛna, yì k'á mɔ jimiìî nɔ̀nkurn kwoê. Yì bè kàkrɔ̂ má jéla kàkrɔ̂ má fléen bo. Fù bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ ri blaàn gbârî mun ye ákún núkwɔ́ɔn, á wo fù hlɔ̀ bo.»45Yesu ki dé à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ, ki wo jo à yɛ klɛ klɔ́kɛ́lêê tó lɛ to, 46à b'à lóon yì se dé: «À ri ɲúrɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé "Mún ǹ lɔ́ɔ̂ bè tɛŋna tonyɛɛlklɛ-lɔ́." Kɛ̀, yíkun k'à nɔ shɛnflɛrê ki yíi ŋmelhlú fɔŋn jìrè.»47À ri jimiì kɛɛln ín ye mun nɔkɔŋl à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ. À flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à tɔ̂ŋn kɛlêê n'à dyɛ klɔ̀rêê k'à to fá ɲɛ́n kùnmɔ krɔ ɔ. 48Kɛ̀, yì wo la à to klɛ fá ɲáa ɲɔn sɔ́ɔ shi bo, bóló ɔ bo jimiì nɔ̀nkurn ni kpéɲɛ̀n ín à kɔŋn gbukɛɛ̀lî ta ɲátolîbé mɔ.

Chapter 20

1Yefyɛ̂l dyàn ki bè tɛŋn, fù lɔɔ̂ mɔ Yesu ri jimiì kɛɛln ín à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ, à b'à Twɔ́ɔŋn Nar Sɔ́ɔɔ̂ gbɔ lóon jimiì se. À flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à tɔ̂ŋn kɛlêê n'à klɔ̀rêê ki b'à tutwòn, 2yì k'à wú à se dé: «Ákún n'àni shɔ́gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ faŋâ ŋmɔ́n fɛ́ɛŋn? Gbo r'à klɛ ɲɛ̂l tɛ̀ ákún to? À wú ŋmɛ́ɛn se.»3Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún saaŋ bè yíkun dubɛ̂ gbɔ dyàn ɔ. 4Gbò ri Yuhana tɔ́ŋɲɛ̀n d'à ki jimiì tyɛl-tofénéja, à ri Jɔnɔsɔ ǹ tɔ̂ŋ to ín dàà à ri jimiì ǹ tɔ̂ŋ to ín?»5Kɛ̀, yì ki kyáŋmɔ á tɛ́l mɔtɔ́ŋn kùnmɔ à mɔlɛɛ fá gbɔ ɔ dé: «Ŋmɛ́ɛn n'à mɔlɛ dé Jɔnɔsɔ ǹ tɔ̂ŋ ɔ ín, à b'à wúa dé myɛ́n núkwɔ́ɔn ŋmɛ́ɛn w'àn gbukɛlî hlɔjà bo? 6Ŋmɛ́ɛn nì b'à mɔli dé jimiì ǹ tɔ̂ŋ ɔ ín, à jimiìî nɔ̀nkurn bè ŋmɛ́ɛn nina timin ɔ bóló ɔ bo yì nɔ̀nkurn n'à shi dé Yuhana ki tɔ́ŋrɔn ɔ ín.»7Fù wono, yì k'à mɔli dé yìkun wo Yuhana tɔ̂ŋ tɔŋn shi jimiì tyɛl-tofénéja gbɔ ɔ bo. 8Fù kpɛŋnî ta Yesu k'à wú yì se dé: «Tɔnî mun n'àni gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ faŋâ tɛ̀ mún to, mún saaŋ bè bóló wúbɛ̂ yíkun se fù mɔ bo.»9Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn Yesu ki jo tɛl dyàn lóo to à jùmɔ̂ɔ̂ se dé: «Jɔ dyàn k'án resɛ̂ŋn klɔŋ ja, k'à gbɔnɛ́n ta klɔŋ mɔ klɛwɔklɛrê kpɛŋn, ki dénno kìyɛŋn má mɔ dálkɔ́ɔŋn ɔ mímí. 10À resɛ̂ŋnî mùfɔn lò, k'á tɔŋnklɛrêê mɔ jir byéen tɔ́ŋno à klɔŋ mɔ klɛwɔ-klɛrêê se dé yì k'àkun fù resɛ̂ŋn sɛ̂ŋn nin te bɛ àkun to. Kɛ̀, yì k'à resɛ̂ŋn klɔŋ jɔɔ̂ tɔŋnklɛrɔnî ja, yì k'à ŋmɛ, yì k'à kpɛŋn kwɛ̂l tó búrè.1111 À resɛ̂ŋn klɔŋ jɔɔ̂ ki saaŋ tɔŋnklɛrɔn má tɔ́ŋno yé à klɔŋɔ̂ mɔ klɛwɔklɛrêê se. Yì ki fù fɛ, yì k'à ŋmɛ, yì ki saaŋ àkun kpɛŋn kwɛ̂l tó búrè. 12À jɔɔ̂ k'á tɔŋnklɛrêê mɔ jir tyáarɔn tɔ́ŋno à resɛ̂ŋn klɔŋɔ̂ mɔ klɛwɔklɛrêê se yé, yì ki fù ŋmɛ̀ mɔbwɔnnɛ́n, yì k'à tó li à klɔŋɔ̂ mɔ.13À resɛ̂ŋn klɔŋ jɔɔ̂ k'à wú á byéen wono dé: "Mún bè myɛ́n kwobɛ̂ yé? Ń bè ń gbɔmɔnar dye-jɛnî tɔ́ŋbɛ̂ yì se; á nì wúwɔ́ŋ yì bè fù ɲɛflɛ́ɲɛna." 14Kɛ̀, à resɛ̂ŋn klɔŋɔ̂ mɔ klɛwɔ-klɛrêê r'à resɛ̂ŋn klɔŋ jɔɔ̂ dye-jɛnî blakún ŋmɔ́n gbârî mun ye, yì k'à wú á kísɛ́nî tyé mɔ dé "À tɔ kyɛ̂ŋ gbɔn jɔɔ̂ blakún nɛn, yíi w'à jél n̂ k'à kwo nɔkɔ́ŋl à klɔŋɔ̂ ki tɛŋnê ŋmɛ́ɛn fù."15Yì k'à dye jɔɔ̂ tó li à klɔŋɔ̂ mɔ, yì k'à ŋmɛ̀ kwòè. Kyáŋmɔ la, à resɛ̂ŋn klɔŋ jɔɔ̂ bè gbáno à klɔŋɔ̂ mɔ klɛwɔklɛrêê jira? 16À bè bɛa ki fù klɛwɔklɛrêê kwoê, k'à klɔŋɔ̂ gbɔnɛ́n klɛwɔklɛrɔn máɛ̀ kpɛŋn.» À jùmɔ̂ɔ̂ ri fù gbukɛlî ná gbârî mun ye, yì k'à wú dé: «Jɔnɔsɔ wo n̂ ɲɔnli àniî kúur mɔ!»17Kɛ̀, Yesu ki yì yì bɛ̀ kpɛ́è, k'à wú yì se dé: «À ri wûɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲûrɲɛ̀n sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé;"Lɔ́ twɔŋntê ri kàkrɔ̂ɔ̂ mun gbɔ̀n feê,fù r'á sɛbɛ̀ tɛ̀ŋnè kàkrɔ̂ɔ̂ mun ni ɲɔn ki ɲɛn lɔ́ kpar ta."Fù gbukɛlî ki myɛ́n lô ɔ?18Jiminî mun nɔkɔŋl ki bè wô fù kàkrɔ̂ɔ̂ ta, fù tɔŋnî bè mɔ kútúr kútúr gbeêna. Fù kàkrɔ̂ɔ̂ ki bè wô jiminî mun nɔkɔŋl ta, fù tɔŋnî bè mɔ ŋmàn gbeêna.»19À tɔ̂ŋn kɛlêê n'à flɛklɛrê ŋmelêê ki Yesu ja fá ɲɛ́n kùnmɔ fù tíkɛ́l byéenî mɔ. Fù bóló ɔ bo yì r'à hlɔ̀ d'àni tɛlî ki yìkun gbɔlókún ɔ. Kɛ̀, à jùmɔ̂ɔ̂ yàn bè la yì to. 20Fù gbukɛɛ̀lî kɛl ɔ Yesu se, à tɔ̂ŋn kɛlêê n'à flɛ́klɛrê ŋmelêê ki jo Yesu tɛ́ŋlɛ́n gbɔ to. Fù wono yì ki dɔ̀nblírê tɔ́ŋ, fɛ̀ k'á byéen ɔ Jɔnɔsɔ gbɔɔ̂ hlɔjarɔn ɲɔn sɔ́ɛ̀ jìr, nɔkɔ́ŋl yì ki Yesu ja àkun nɔ̀nkurni kɔŋn gbukɛlî ɔ. Yì k'à nɛ́n à kòkɛ̀l ŋmelɔn jɔɔ̂ kpɛŋn, à faŋâ ri mùmun se.21Fù dɔ̀nblírêê ki la à du dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, án kɛl gbukɛlî ki hlɔ ɔ, án jimiì kɛɛln gbukɛlî bè hlɔ, á wo gbɔmɔlɛɛn bo. Kɛ̀, á ri jimiì kɛɛln Jɔnɔsɔ ɲɛ́n ɲɛ̂lî kɛ́ɛl fáâ rɔ hlɔtabê mɔ. 22Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, ɲɛ̂l tèɲɛ̀n ŋmɛ́ɛn ki martar túr Rɔmu kìyɛŋntɔn sɔ́ɔ Sesari se dàà, fù ɲɛ̂l wo tèɲɛ̀n bo?»23Kɛ̀ Yesu ki yì ǹ dɔ̀nblîî tɔŋn hlɔ̀ɔ̂ se k'à wú yì se dé: «Yíi wo bɛ kpɛ̂ŋl tɔŋnbin byéen ɔ.» 24Yì ri byɛ̀ fù rɔ híin, ki yì du dé: «Àniî ki gbò nìníin n'à yin ɲúrɲɛ̀n ɔ à fléen?» Yì k'à mɔli dé: «Rɔmu kìyɛŋntɔn Sɔ́ɔ Sesari ɔ.»25Yì la máno à ló híin, k'à wú yì se dé: «Mɔ́nî mun ki Sesari fù rɔ, yíi wo fù tè Sesari to. Fù nì mɔ́nî mun ki Jɔnɔsɔ fù rɔ, yíi wo fù tè Jɔnɔsɔ to.» 26Yì ki kyɛ̀ŋliè Yesu ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî mɔ à ja ɔ à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ. Kɛ̀, à gbukɛlî mɔlɛɛ fáâ ki yì wonkɔ́ŋnè, yì k'á sháaŋn sháaŋnè.27Sadɔsyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ mun wo dwɔn jimin klômɛ́ɛ̀ ɲinɛnkúnî hlɔjàɲɛ̀n bo, fɛ̀ k'á sukúr bɛ Yesu to, yì k'à du dé: 28«Ŋmɛ́ɛn Totɔn, Musa ǹ ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ à ri ɲúrɲɛ̀n dé; "Mél tyɛ̀ldɛ̂mun dè ki kú à wo dye ŋmɔ́n bo, à dèê srɔ́ɔ jɛn yanɲɛ̀n ki fù mélî gbɔ̀n yì ki dye kwɔŋ à ɲínkartɔnî se."29Ta, dye-jɛn jir kiin tɛ̀ŋnɛ̀n jɔ dyàn se ín, à klɔ̀rɔntɔnî ki mél tyɛ̀ldé, à wo dye ŋmɔ́n à se bo, à jɔɔ̂ ki kúè. 3031À níintɔnî ki bè fù mélî núkúurî gbɔ̀n dé; ki dénno loké à tyáarɔnî n'à kiintɔnî to, yì dó wo dye ŋmɔ́n à se bo. Yì ki kú kúè. 32Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, à mélî nɔ̀nkurni ki saaŋ bè kúè. 33À jimin klômɛ́ɛ̀ɛ̂ ɲinɛnfɔn dwɔn à mélî bè tɛŋna à dye-jɛn jir kiinî mɔ gbò fù? Fù bóló ɔ bo à jir kiinî nɔ̀nkurn n'à gbɔ̀n dé á lu ɔ.»34Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Ɲa yeê jɛɛ̂ɛ̂ ri méèl gbɔɔ̀n, à méèlî ki ɲínɛ́ɛn jɛɛ̂ se. 35Kɛ̀, Jɔnɔsɔ r'à wûɲɛ̀n dé jimin klômɛ́ɛ̀ɛ̂ mun ni yanɲɛ̀n ɲìnɛ̀n lɛ to à klômɛ́ɛ̀ɛ̂ tyé mɔ, fɛ̀ ki be tɛŋn àkun ǹ faŋbéê mɔ dwɔn, fù jɛɛ̂ɛ̂ bè mél gbɔna bo, à méèlî wo ɲínɛ́ɛna jɛɛ̂ se bo. 36Fù jimiìî saaŋ bè kúbɛ̂ ká bo, bóló ɔ bo yì bè tɛŋnbɛ̂ árí Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrê. Yì ki tɛŋn Jɔnɔsɔ derê bóló ɔ bo yì ri kúɲìnɛ̀nɲɛ̀n.37Musa nɔ̀nkurni ri fù gbukɛl mɔ́n byéenî yɛ̀nɲɛ̀n ín à tímɔ́n fin yaanî gbɔ mɔ dé jimin klômɛ́ɛ̀ bè ɲinɛna, ki Diryɔŋtotɔn yin nɛ́n dé Brayima ǹ Jɔnɔsɔ, Ishaka ǹ Jɔnɔsɔ, fù nì Yakuba ǹ Jɔnɔsɔ. 38Ta Jɔnɔsɔ ki jimin klômɛ́ɛ̀ ǹ Jɔnɔsɔ ɔ bo, Jɔnɔsɔ ki jir-lɛ̀ ǹ Jɔnɔsɔ ɔ, bóló ɔ bo jimiì nɔ̀nkurn ki jir-lɛ̀ ɔ àkun se.»39Tɔ̂ŋn kɛlɔn máɛ̀ k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, án gbukɛlî kɛl fáâ ri ɲukwɔ́.» 40Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn jir má w'á nìryɛŋn jà ki duklɛ̀ ká bo.41Yesu k'à wú yì se dé: «À la gbáno jà jimiì b'à lóon dé Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî ki Dawuda kpaŋltosɛ̂ŋn ɔ? 42Dawuda nɔ̀nkurni r'à wûɲɛ̀n Jɔnɔsɔ se Jɛ́l ɲɛ̂n Sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé:"Diryɔŋtotɔn n'à ló ń Totɔn se dé;'Ɲínɛ́ɛn mún kìndíir bénî se, 43fóro mún k'á kɛ̀ŋlshì ɔ á níi-ɲɛn-mɔ́n jìr ɔ'." 44Fù se kwó Dawuda nɔ̀nkurni r'à fɛ́ɛŋn dé'Ń Totɔn'.À la gbáno tɛɛ̀ŋn Dawuda kpaŋltosɛ̂ŋn?»45À jimiìî nɔ̀nkurn bè Yesu ǹ gbukɛɛ̀lî tonáan k'à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se à jùmɔ̂ɔ̂ ɲíɲra dé: 46«Yíi w'á byéen tɛ́ŋlɛ́n à tɔ̂ŋn kɛlêê to, yì r'á tonɛ́ɛn tonɛnwâ bɛl bɛl sɔ́ɛ̀ ɔ dɔnkɛ́ɛl ɔ. Yì ǹ ɲɛ́ɛn fù ri bè jimiì ki yì fuwú sɔ́ja wono jùmɔ̂ dɛ́ɛl ta, yì ki ɲínɛ́ɛn à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔ ɲɛro ɲínɛ́mɔ́ɛ̀ɛ̂ nì le le fɔŋn ɲɛro ɲínɛ́mɔ́ɛ̀ɛ̂ ta. 47Yì b'à dè-klô-méèlî kpɛŋmɔ́ɛ̀ hláan yì kpɛŋn, ki tɛŋn yì fù. Fù nì gbukɛl tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ gbɔ bè yì tìyà tonyɛɛl klɛfɔn. Fù tɔ̂ŋn kɛlêê ǹ kítíî bè jakwóa tɛ́tɛ̂.»

Chapter 21

1Yesu k'á ŋmel tɔŋnkúr k'á ɲáa ɲɛn, ki nòfelê ŋmɔ́n à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ yì nɔkɔ́ŋl b'á fù kpɛŋntabrê bréen à kpɛŋntabrê brée dɔ́ɔ̂ mɔ. 2Àkun ki saaŋ dè-klô-mél dàkpɛŋl dyàn ŋmɔ́n, fù bè kpɛ̂ŋln-byéen mɔ́n níin bréen à dɔ́ɔ̂ mɔ. 3Yesu k'à wú yì se dé: «Hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se d'à dè-klô-mél dàkpɛŋlî ǹ brê kpɛŋntabrêê ri tyɛɛ́ŋ yé à búùrî fù ri to. 4Fù bóló ɔ bo à búùrî r'á furɲɛ̀n nòfel mɔ má lɛ, yì k'à búr à dɔ́ɔ̂ mɔ kpɛŋntabrê ɔ. Kɛ̀, àni biî n'án dàkpɛ̀ŋlbêê bra ɔ, à r'á kpɛŋnjàɲɛ̀n mùmun to ín leyɛ́ɛŋn sɔŋn ɔ, ki fù nɔ̀nkurn gbɔ̀n búrè à dɔ́ɔ̂ mɔ.»5Jimin máɛ̀ r'à lóon ín à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ gbɔ mɔ d'à mɔtityɛ̂ŋn la ɲɔn kàkrɔ̂ ɲɔn ɲɔɛ̀ ɔ, fù n'à bè mɔtityɛ̂ŋnɲɛ̀n jimiì ki Jɔnɔsɔ to tɛ̀ mɔ́n ɲɔn ɲɔɛ̀ɛ̂ rɔ. Fù wono Yesu k'à wú dé: 6«Yíkun ɲáa fɔn mɔ́ɛ̀ɛ̂ mun to ɲa, ye dyàn bè fɛ́a kàkrɔ̂ má bè ŋmɔ́na kàkrɔ̂ má fléen bo, yì nɔ̀nkurn bè kìn gbeêna.»7Yì k'à du dé: «Kɛlɔn, fù gbɔɛ̀ɛ̂ bè kwoa fɛ́ɛŋn gbâr ye? Fù nì fù klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ tofyɛɛ̂ bè tɛŋna myɛ́n nì myɛ́n?» 8Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíi w'á byéen tɛ́ŋlɛ́n, yíi b'à jél dó ki yíi fliŋ bo. Fù bóló ɔ bo jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ bè bɛa mún yin ɔ, yì k'à wú dé yìkun ki Jɔnɔsɔ ǹ mɔtɔ̂ŋnmun jiminî ɔ. Yì b'à wúa dé gbâr kɔ́ɔŋnî shùnjàmun ɔ, yíi bè kpé fɛ̀ ta bo. 9Yíi mùkâr ye kɛ̀ŋl gbukɛɛ̀l nì byéen takâ gbukɛɛ̀l ná, yíi be yàntú bo bóló ɔ bo fù gbɔɛ̀ɛ̂ klɛɛ̂ ki faŋ ta ɔ wà. Kɛ̀ fù bè tɛŋna díryɔ́ŋ kɔ́ŋnkún fù tíkɛ́l byéenî mɔ bo.»10Fù jirɛ̂mun kwɔ́ɔn k'à wú yì se dé: «Tɔbin kúur sɔ́ɔ má bè dukúa tɔbin kúur sɔ́ɔ má se kɛ̀ŋl ɔ. Kìyɛŋn má ki dukú kìyɛŋn má se kɛ̀ŋl ɔ. 11Ɲáan bè jira jaar sɔ́ɔ tíkɛ́l máɛ̀ mɔ, jùmɔ̂ láaŋ nì klɔ̂ ki jo tíkɛ́l máɛ̀ mɔ. Jimiì nìryɛŋn lun gbɔɛ̀ nì yàn ǹ ja gbɔ tofyɛɛ̀ bè ŋmɔ́ɔn jɔ̀nɔ̀kpár mɔ.12Kɛ̀ la, fù gbɔɛ̀ɛ̂ klɛɛ̂ n'á to gbɔ tyé, yì bè yíkun jaa, yì ki yíkun búr da sɔ́ɔ mɔ. Yì bè yíkun jà nɛ́na à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ gbɔ ŋmelêê kpɛŋn, yì ki yíkun mɔkpɛ́ê mɔklálɔ́ mɔ. Yì bè yíkun jaana kìyɛŋntê nì kòkɛ̀l ŋmelê se mún gbɔ núkwɔ́ɔn. 13Fù bè kwoa yíkun ki mún gbɔ mɔ nínshîbé gbukɛl kɛl núkwɔ́ɔn yì se.14Yíkun b'á byéen tanyân tɛ́l ɲɛ́n gbɔ búr á ŋmel mɔ bo, 15bóló ɔ bo mún nɔ̀nkurni bè gbukɛl nɛ́na yíkun kɔŋn, ń ki byéen mɔbinhlɔ tɛ́l ɔ yíi kɛ́ŋ. Yíkun kɛ̀ŋlshìtê bè yíkun tyaŋn hìn tɛŋna bo, yì wo yíkun ǹ kɛl gbukɛl mɔŋmɛ hìn tɛŋna bo.16À ta yíkun kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ nì yíkun nɔbiîŋ nì yíkun tɔbiîŋ fù nì yíkun jirɛ̂ɛ̀ kwó, yì bè yíkun jà nɛ́na yíi kɛ̀ŋlshìtê kpɛŋn, yì ki yíi mɔ máɛ̀ kwoê. 17Jimiì bè yíkun tojakwóa mún gbɔ núkwɔ́ɔn. 18Kɛ̀, à ta yíkun fléen yin bin byéen kwó, à wo jela bo. 19Yíkun nɔkɔ́ŋlɲɛ̀nî wono Jɔnɔsɔ bè yíkun ɲɔnlia.»20Yesu k'à wú dé: «Yíi mùkâr ye à ŋmɔ́n kɛ̀ŋlɲɛ́ntê ki bè Jerisalɛmu dyɛɛ̂ tomlì kpɛ́è, yíi k'à shu d'à dyɛɛ̂ kláa gbâr la lòɲɛ̀n. 21Fù gbârî mùkâr ye lò ki mɛ̀mun ŋmɔ́n Jude kòkɛ̀lî mɔ, fɛ̀ wo túno à káàlî mɔ. À ri mɛ̀mun ŋmɔ́n Jerisalɛmu dyɛɛ̂ wono, fɛ̀ wo tú li à dyɛɛ̂ mɔ. À lò ki mɛ̀mun ŋmɔ́n klɔŋn se, fɛ̀ be dé bɛ ká di bo. 22Fù bóló ɔ bo fù gbârî bè tɛŋna Jɔnɔsɔ nìrkyɛ̀ŋl sɛŋl gbâr, nɔkɔ́ŋl gbɔɛ̀ɛ̂ mun ni ɲúrɲɛ̀n ín Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ fɛ̀ ki kwo mɔyîn.23Fù lɔɔ̂ mɔ, nar la bè tɛŋna à mél funɔɛ̀ɛ̂ n'à dye ɲɔ́ méèlî besé! Fù bóló ɔ bo Isirayɛli kìyɛŋnî jimiìî la bè da kwoa fù lɔɔ̂ mɔ, fù nì Jɔnɔsɔ k'à nìrfún yì to. 24Jimin máɛ̀ bè kwoa kɛ̀ŋlɲɛ́n krɔ ɔ, máɛ̀ ki jano fwɔŋbé mɔ tɔbin kúur sɔ́ɔ máɛ̀ nɔ̀nkurn tyé mɔ. Jɔnɔsɔ hlɔ kaarn tê ki Jerisalɛmu dyɛɛ̂ ŋmɛ kɛ́ê shaari. Fù gbɔɛ̀ɛ̂ bè kwoa má fù tɔbin kúur sɔ́ɛ̀ɛ̂ ǹ klɛ yefyɛ̂ɛ̀lî kwò kɔ́ɔŋnî tyé mɔ.»25Yesu k'à wú yé dé: «Tofyɛɛ̀ dyɛ̀ bè ŋmɔ́na à yeê to, ki ŋmɔ́n à fwɔ́ŋnî to, fù nì ki ŋmɔ́n à sɛ̀ɛ̀ŋlî to. À fíin-nunî báan myɛl ki ná jaar sɔ́ɔ. Fù lɔɔ̂ mɔ jimiì nɔ̀nkurn bè tɛŋna wonkɔ̂ŋn mɔ, yì sekɔ̂ŋn se. 26Jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ bè kir gbeêna yànbê gbɛ́ɛ jar se à ɲáantyarî ta klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ kìsɛ́ɛ tɛ̀ŋndɛ́ɛ se. Fù bóló ɔ bo jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lotɔnbéèê bè yâŋna.27Fù gbâr ye jimiì bè jimin Dye-Jɛn kyɛɛl blakún ŋmɔ́na jénjên nì lotɔnbé denkɛŋln sɔ́ɔ nì Jɔnɔsɔ ǹ lobéê mɔ. 28Fù gbɔɛ̀ɛ̂ funkpɛ́ɛ gbâr mùkâr bè lobɛ̀, yíi wo dukú lí, yíi k'á ŋmel tɔŋnkúr bóló ɔ bo yíkun tobrée gbâr shùnjàɲɛ̀n.»29Yesu ki tɛl gbukɛl dyàn kɛl dé: «Yíi w'àni bwɛl finî n'à tímɔ́n búùrî yiin! 30Yì wo saaŋ á wɔŋ tɛ́ kùnmɔ má, yíkun nɔ̀nkurni r'à shi á byéen lɛ klɛfɔn dé lɔ ri shùnjàɲɛ̀n. 31Fù fá byéenî to yíkun saaŋ mùkâr ye fù gbɔɛ̀ɛ̂ klɛkún ŋmɔ́n, yíi k'à shu dé Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ri shùnjàɲɛ̀n.32Hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé, jimiìî mun nɔ̀nkurn n'á shi mɔ ɲaâ mɔ mano, yì nɔ̀nkurn wo kúa àni gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀ kaarn mɔ bo. 33Jɔ̀nɔ̀kpár nì ɲáantyar gbɔ bè kɔ́ɔŋna, kɛ̀ mún ǹ gbukɛlî wo kɔ́ŋn hìn fífí bo.»34Yesu k'à wú dé: «Yíi w'á byéen tɛ́ŋlɛ́n, yíi b'à jél yíi nìryɛŋn ki kpârè ɲátojaalbê, nì tyɛŋ yɛ̀ ɲámɔkekɛ̂l, fù nì díryɔ́ŋ mɔ jimin ɲáa jà gbɔɛ̀ kìsɛ̂ se bo, bóló ɔ bo, díryɔ́ŋ dɔkɔ́ɔŋn gbârî bè tɛŋna yíkun se yɛŋntajò gbɔ. 35À bè tɛŋna árí yɔ ri fáâ mun to máɛ̀ tohlúun. Fù bóló ɔ bo díryɔ́ŋ dɔkɔ́ɔŋn gbârî blaàn yɔ fáâ to, ki bɛ jimiì nɔ̀nkurn tohlúè à ɲáantyarî ta.36Yíi wo tɛŋn á ɲáa to, yíi bè tonyɛɛl klɛɛ̀n gbâr nì gbâr nɔkɔ́ŋl yíi ki faŋ ŋmɔ́n, yíi ɲɔn ki li fù bla gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn mɔ, fù nì yíi ki bɛ dukú lí hìn tɛŋn Jimin Dye-Jɛn ɲíɲra.»37Yesu ri jimiì kɛɛln ín à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ yekpɛ̀ŋlo, núkur nì jò à b'à túun bwàrî kwokéen Olifye káalî fléen. 38Jimiì nɔ̀nkurn bè sɛɛ̀ln n'à fùnono àn kɛɛln gbukɛɛ̀lî tonákɔ́ɔŋn ɔ à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ.

Chapter 22

1Lómɔ́n gbɛ kaarn won-myɛ̂lî wúwɔ́ɔŋ yefyɛ̂lî shùnjàmun kwɔ́ɔn, yì ri mùmun yin nɛ́nɲɛ̀n d'A-Be-Jirea-Fu-Tav wúwɔ́ɔŋ. 2À flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à tɔ̂ŋn kɛlêê ri tɛ́l ɲɛ́ɛn ín, yì ri fáâ mun to Yesu yɛŋn marî sɛ́a à kpɛŋn, bóló ɔ bo yì r'à jùmɔ̂ɔ̂ ɲɛhlóon ín.3Fù gbâr ye Sutana ri déɲɛ̀n Judasi mɔ ín, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Isikariyoti, à bè Yesu ǹ kɛɛln-bisháaŋn jir fú-níinî má. 4Fù jɔɔ̂ ki dénno á fun nɛ́nké à flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ fenɛntêê ŋmelêê wɔ́se. Yì ki kɛl àkun ki Yesu jà nɛ́n fáâ ta yì kpɛŋn.5Fù ki yì tìyà tɛŋn tɛ́tɛ̂, yì ki bɛn à to dé yíi ki kpɛ̂ŋl ɔ à kɛ́ŋ. 6Judasi ki fù tosɛ́, ki jo Yesu jà nɛ́n fá ɲɔn sɔ́ɔ ɲɛ́ɛn to kpɛŋn mɔ à jùmɔ̂ɔ̂ wo mùmun mɔshi bo.7À lómɔ́n gbɛ kaarn won-myɛ̂lî wúwɔ́ɔŋɔ̂ yefyɛ̂lî ri lò híin, A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ flɛ́ɛɛ̂ klɛ bɛ́bɛ́-binî ri yanɲɛ̀n ki kprakwa ín, à fwɔŋnî táaŋn ɔ. 8Yesu ki Piyɛri nì Yuhana tɔ́ŋno, k'à wú yì se dé: «Yíi wo A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ lemɔɛ̀ɛ̂ mɔtityɛ́ŋn n̂ se, n̂ k'à di.» 9Yì k'à du dé: «Á r'à se n̂ ki don à mɔtityɛ́ŋnké fɛ́ɛŋn?»10Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «À nɛn, à dyɛɛ̂ dɛ́ɛ yɛŋn se, yíi bè jɔ dyàn kàrmɔkíra, à bè blè lô nun tînɲɛ̀n. Yíi ki kpé à ta, à nì dɛ́ denî mun mɔ, yíi ki dé à besé. 11Yíi k'à wú fù denî totɔn jɔɔ̂ se dé n̂ Totɔnî à ló d'àkun n'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ b'A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ leê dibɛ̂ lɔ́ wonî mun mɔ, fù we?12À bè lɔ́taduklɔ̂ dyàn ɲinatyé lɔ́ wono denkɛŋl sɔ́ɔ mɔtiyɛ̂ŋnmun dyàn yɛna yíi to, yíi ki A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ lemɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔtityɛ́ŋn mímí.» 13Piyɛri nì Yuhana ki dénno máno à ŋmɔ́nké árí Yesu ri fáâ mun to à ló yì se, yì k'à wúwɔ́ɔŋɔ̂ lemɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔtityɛ́ŋn mímí.14À leê le gbâr mùfɔn lò, Yesu ki dénno ɲínɛ́ɛnké à le lefɔŋnî mɔ à twɔ́ɔŋlórêê wɔ́se. 15Yesu k'à wú yì se dé: «Mún n'à se ín tɛ́tɛ̂, ń k'àni A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ leê di yíkun wɔ́se mún ǹ daâ klɛɛ̂ n'á to gbɔ tyé, 16bóló ɔ bo mún n'à yɛɛ̀n yíi to dé mún wo À-Bè-Jirea-Fu-Ta leê dia ká bo, fóro à leê le ŋmelî k'á mɔyîn Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ.»17Fù la klɛ̀ híin, Yesu ki la-klɛ kôl gbɔ̀n, ki fulóo tè Jɔnɔsɔ to, k'à wú dé: «Yíi w'àniî sɛ́ tè yíi to, 18bóló ɔ bo mún n'à yɛɛ̀n yíi to dé Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê blaâ n'á to gbɔ tyé mún wo tékâŋn tyɛŋ gbɛa ká bo.»19Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn: ki won-myɛ̂l gbɔ̀n, ki fúlóo tè Jɔnɔsɔ to, ki fù mɔ gbɔ́n gbɔ́n, k'à tèè yì to, k'à wú dé: «Àniî ki mún gbɛ́ɛ kyɛɛ̂ rɔ, à ri tèɲɛ̀n yíkun núkwɔ́ɔn, yíi wo fù kwo yíi k'á tɛ́l ɲɛn mún mɔ.» 20À leê dì kɔ̂ŋnmun kwɔ́ɔn, fù fá byéenî to, k'à kôlî gbɔ̀n, ki fù tèè yì to, k'à wú dé: «Àni kôlî k'à tɔ́ŋyɛ̀-nyɛ̀bé fâŋlî ɔ, fù tɔ́ŋyɛ̀-nyɛ̀béê ri lɛ̀ mún tɔ́ŋɔ̂ mɔ ki fûr yíkun núkwɔ́ɔn.21Kɛ̀, jiminî mun bè mún jà nɛ́nbɛ̂ kpɛŋn mɔ, fù k'á kpɛŋn nɛ́nkún nɛn mún wɔ́se le mɔ. 22Hlɔ ɔ, Jimin Dye-Jɛn bè kɔ́ɔŋn à yɛɛ̀n fáâ to, kɛ̀ jɔɔ̂ mun b'à jà nɛ́nbɛ̂ kpɛŋn mɔ, nar la fù tɔŋnî besé.» 23À kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ki kyáŋmɔ yíi du kùnmɔ tɔŋnî mun tɛŋn hìn fù gbɔɔ̂ klɛtɔn yìkun tyé mɔ.24À twɔ́ɔŋnlórêê ki dukú yíi se gbɔtyaaŋn ɔ, yìkun nɔ̀nkurn mɔ jimin sɔ́tɔnî gbɔ ta. 25Yesu k'à wú dé: «Tɔbin kúur sɔ́ɛ̀ kìyɛŋntê ri kìyɛɛ̂ŋ takɛɛ̀ln jaarbé mɔ, à faŋâ ri mɛ̀mun kpɛŋn, fɛ̀ r'à se jimin ki yìkun yin nar fɛ́ŋn.26À be máno tɛŋn yíkun se bo. Kɛ̀, tɔŋnî mun ki jimin sɔ́ɔ ɔ yíkun tyé mɔ, fù ri yanɲɛ̀n ki tɛŋn jimin dwaan. Tɔnî mun ni ŋmelɔnbé mɔ, fù ri yanɲɛ̀n ki tɛŋn tɔŋnklɛrɔn. 27Fù wono, gbò ki jimin sɔ́ɔ ɔ jimiì nɔ̀nkurn to, tɔŋnî mun ni ɲínɛ̂nɲɛ̀n à leê kàr mɔ dàà, tɔŋnî mun ni jimin tɔŋnklɛɛ̀n? À leê kàr mɔ tɔŋnî ɔ be a? Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun tyé mɔ árí jimin tɔŋnklɛrɔn.28Yíkun kwó, yíkun mɛ̀mun ni gbɔ shɛ́ á to mún wɔ́se, mún ǹ gbɔnbrê gbɔɛ̀ɛ̂ wono. 29Fù núkwɔ́ɔn, mún Tɔɔ̂ fáâ mun to faŋbé tɛ̀ mún to, mún saaŋ bè máno à tebɛ̀ yíkun to, 30nɔkɔ́ŋl yíkun ki le di, yíi ki lamɔ́ɛ̀ gbɛ mún wɔ́se ń faŋbéê wono, fù nì yíi ki ɲínɛ́ɛn faŋ ɲínɛ́mɔ́ɛ̀ ta, yíi ki Isirayɛli buryinî mɔ tɔbin kúur fú-níinî kítî.»31Yesu k'à wú dé: «Simɔn, Simɔn, Sutana ri ɲɛ̂l ɲɛ́nɲɛ̀n d'á bè yíkun mɔlibɛ̂ árí yì ri fáâ mun to kùnmɔ won mɔlɛɛn. 32Kɛ̀, mún ni Jɔnɔsɔ tonyɛl ákún se nɔkɔ́ŋl á be dirê án gbɔ hlɔjaâ to bo. Á mùkâr á sɛbɛ gbârî mun ye, á ki mùkwɔŋ nɛ́n á krɔmɛ́ɛ̀ɛ̂ mɔ.»33Piyɛri k'à wú à se dé: «Ń Totɔn, mún ni ń mɔtityɛ́ŋnɲɛ̀n kpɛ́ɛ ɔ ákún ta, à ta la jà yì ki mún mɔkpɛ́ê à mɔklálɔ́ɔ̂ mɔ, fù nì kwoa bo yì ki mún kwo ákún wɔ́se.» 34Kɛ̀, Yesu k'à wú dé: «Piyɛri, ń k'à wú á se d'ákún bè ɲa mún hlɔ̀ kaarn gbɔ tyaŋna fóro ɲáa tyáar sùnkwɔ́ɔ ki kwɔ́ɔn to.»35Yesu k'à wú án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ se yé dé: «Mún ni yeê mun fyɛ̂l ɔ yíkun tɔ́ŋno kpɛ̂ŋl nì dyɛwóon kɔ́ɔŋn fyɛ̀ŋnw nì sáaŋn kaarn mɔ ín, mɔ́n má ri fwɔ̂nè yíkun to ín a?» Yì k'à wú dé bóló wo fwɔ̂n yìkun to bo, 36k'à wú yì se dé: «Kɛ̀, kyáŋmɔ la, kpɛ̂ŋl nì mí mùmun se, à tɔŋn w'à gbɔ̀n. Fù fá byéenî to, dyɛwóon kɔ́ɔŋn fyɛ̀ŋn nì mí mùmun se k'à gbɔ̀n. Kɛ̀ŋlɲɛ́nkrɔ nì mí mùmun se bo, à tɔŋn w'án tonɛnwâ yɛ̀ ki má sɔŋn.37Bóló ɔ bo, mún n'à yɛɛ̀n yíkun to dé gbɔɛ̀ɛ̂ mun ni ɲúrɲɛ̀n ín Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ mún gbɔ ta, fóro fù ki kwo mɔyîn: "yì r'à dwɔ̂nɲɛ̀n ín gbɔjáal klɛrê tyé mɔ", fù se kwó, gbɔɔ̂ mun ki mún ǹ gbɔ ɔ, fù lokún ɔ á dɔ to.» 38À kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ k'à wú à se dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, kɛ̀ŋlɲɛ́nkrɔ mɔ́n níin fɔn.» Yesu k'à wú yì se d'à ri ɲɔn mano.39Yesu ki li, ki dénno Olifiye tímɔ́n fiîŋ káalî fléen, á n'à ŋmɔ́n d'à ri dɛlɲɛ̀n à b'à klɛɛ̀n ín fáâ mun to. Àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ ki dénno à besé. 40À ri lò fù tíkɛ́lî mɔ gbârî mun ye, k'à wú yì se dé yì wo Jɔnɔsɔ tonyɛl nɔkɔ́ŋl yì be dé tɔŋnlɛ gbɔ dó mɔ bo.41Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'á fɔn bɛlkwó yì to, yì tyé bɛlî bè timin fɛɛ ɲáa byéen kúur, k'á kurkpé, ki Jɔnɔsɔ tonyɛl. 42À b'à lóon dé: «Ń Tɔ Jɔnɔsɔ, á n'à toshɛ́, á ki mún ɲɔnli àni da la-klɛ kôlî gbɔ mɔ klɛ daâ mɔ, kɛ̀, mún tìyà gbɔ be kwo bo, ákún tìyà fù kwó kɛ̀.»43Fù gbâr ye, Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔn dyàn k'á byéen yɛ̀n à to ki li jɔ̀nɔ̀kpár mɔ, ki b'à tokpâr ja. 44Yesu tɛ́lmɔkɛɛŋlî se, ki má búr án tonyɛɛlî fléen, à to fyɛlî ki tɛ̀ŋnè árí tɔ́ŋ, à bè duùn ɲáan ta.45À mùfɔn dukú li án tonyɛɛlî mɔ, ki dénno à kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ dɛ́ɲɛ̀n ŋmɔ́nké ɲámɔɲàn ki yì kyɛ̀ŋn se. 46K'à wú yì se dé: «À ri gbáno jà yíkun bè láan? Yíi wo dukú, yíi ki Jɔnɔsɔ tonyɛl nɔkɔ́ŋl yíi be dé tɔŋnlɛ gbɔ mɔ bo.»47Yesu bè kɛl gbɔ to yé, jùmɔ̂ dyàn ki bè kyɛlè à fléen, Judasi yinî ri nɛ́nɲɛ̀n mùmun to fù ki yì ɲɛjìr tɔŋnî ɔ ín, àn kɛɛln-bisháaŋn fú-níinî mɔ jirî ɛ̀, k'á sukúr bɛ Yesu to, à tìn táa ɔ á kàr mɔ. 48Kɛ̀, Yesu k'à wú à se dé: «Judasi, á bè Jimin Dye-Jɛn jà nɛ́nbɛ̂ kpɛŋn mɔ à tìn tákúnî ɔ á kàr mɔ a?»49Jimiìî mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n à wɔ́se ín, fɛ̀ mùfɔn à ŋmɔ́n dé gbɔɔ̂ mun bè kwobɛ̂, yì k'à wú dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, n̂ ki kɛ̀ŋlɲɛ́nkrɔ gbɔ̀n yì se a?» 50Yì mɔ jir má k'à flɛklɛrê ŋmelɔn jɔɔ̂ tɔŋnklɛrɔnî kìndíir tàshɛŋɛ̂ kyàŋn li. 51Kɛ̀, Yesu k'à wú dé: «Yíi w'à jél má mano.» K'à jɔɔ̂ tàshɛŋɛ̂ totá, ki kpɛ́lnjàè.52Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, à flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ fenɛntêê ŋmelêê n'à klɔ̀rêê mun ni dénno dé yíi k'à jaké, k'à wú fɛ̀ se dé: «Yíkun ni byɛ̀ kɛ̀ŋlɲɛ́nkrɔ nì kɛ́ɛŋl ɔ mún se, árí yíi ri blaan shɛnflɛrê se? 53À ta mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n ye mun nɔkɔŋl yíkun wɔ́se ín à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ ín, fù gbâr ye yíi w'á kpɛŋn tá mún to ń ja ɔ bo. Kɛ̀, yíkun fù yeê la fyɛ́, yeê mun mɔ faŋ ki Sutana fù rɔ.»54Fù kwɔ́ɔn, yì ki Yesu jano déké à flɛ́klɛrê ŋmelɔn jɔɔ̂ sádi. Piyɛri kpéɲɛ̀n yì ta ín dɔ́se. 55Yì ri nyɛ kaɲɛ̀n à denî dishɛ́ŋ ín, jimiì bè ɲínɛ̂nɲɛ̀n fù to, Piyɛri ki ɲínɛ́ɛnè fɛ̀ wɔ́se.56Tɔnklɛrɔn mél dyàn k'à ɲínɛ̂nɲɛ̀n ŋmɔ́n à nyɛɛ̂ to, fù biî k'à ɲáa gbal à ɲáa mɔ, k'à wú dé: «Àni jɔɔ̂ saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n Yesu wɔ́se ín. 57Kɛ̀, Piyɛri k'à biî tyaŋn, k'à wú dé: «Bi, mún w'àni jɔɔ̂ shi bo.» 58Kyáaŋn tɛ̀ŋn, jɔ dyàn k'à ŋmɔ́n, k'à wú dé: «Jɔ, ákún ki saaŋ yì má ɔ.» Kɛ̀, Piyɛri k'à wú à jɔɔ̂ se dé: «Jɔ, mún ki yì má ɔ bo dɛ́!»59Gbâr mɔ́n byéen kúur jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, jɔ má dyàn k'à tityɛ́ŋn wú á sɛ̀bɛ̂ ɔ dé: «Hlɔ ta, àni jɔɔ̂ ri tɛ̀ŋnɛ̀n à wɔ́se ín, bóló ɔ bo Galile jir ɔ.» 60Kɛ̀, Piyɛri k'à wú dé: «Jɔ, mún fɔn wolɲɛ̀n án kɛl gbukɛlî mɔ bo.» Kɛ̀, fù tíkɛ́l byéenî mɔ, yì bè kɛl gbɔ to yé, sùnkwɔ́ɔ ki to.61Yì Totɔn k'á tojìr k'á ɲáa ɲɛ̀nè Piyɛri ɲáa mɔ. Piyɛri tɛ́l ki bɛ yíi Totɔn ǹ kɛl gbukɛlî mɔ, à ri mùmun ló ín dé: «Ákún bè ɲa mún hlɔ̀ kaarn gbɔ tyaŋna fóro ɲáa tyáar, sùnkwɔ́ɔ ki kwɔ́ɔn to.» 62Piyɛri ki li wo, k'á tɛ́tɛ̂ to.63Yesu tɛ́ŋlɛ́ntêê ri myɛɛ̀n à to ín, yì b'à ŋmɛɛ̀ln. 64Yì k'à ɲáa mɔ tìn wâ ɔ, yì ki kwɔ́ɔn à du dé: «Ákún ŋmɛlɔnî ki gbò rɔ? Tɔ́ŋrɔnbé kwo!» 65Yì ki gbukɛl jaal tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ máɛ̀ kɛl à to, gbɔ fyɛ̀ ɔ.66À wóon mùfɔn tɛ́l, à dyɛ klòrêê n'à flɛ́klɛrê ŋmelêê, fù n'à tɔ̂ŋn kɛlêê ki yíi tobra. Yì ki Yesu jàno yíi ǹ kítíkártêê se. 67Fɛ̀ k'à wú à se dé: «Ákún nì Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî kwó, à mɔ fá wú ŋmɛ́ɛn se.» Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Ń n'à mɔ fá ló yíkun se, yíi b'à hlɔjaa bo. 68Mún nì yíkun dù, yíi b'à mɔlia bo.69Kɛ̀, ki la gbɔ̀n kyáŋmɔ to, Jimin Dye-Jɛn bè dénno ɲínɛ́ɛnkúna Lokúur-Nɔnkurn-Totɔn Jɔnɔsɔ kìndíir se.» 70Fù se kwó, yì nɔ̀nkurn k'à wú dé: «Ákún ki la Jɔnɔsɔ Dye-Jɛn ɔ kpɛ́ b'a?» Ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíkun ni mùmun ló, mún ki fù rɔ.» 71À la máno tɛ̀ŋn híin, yì k'à wú dé: «Jimin dó ǹ nínshîbé gbukɛl togbɔ wo ŋmɛ́ɛn se ká bo, ŋmɛ́ɛn n'à ná àkun nɔ̀nkurni kɔŋn.»

Chapter 23

1Fù kpɛŋnî ta, à tobra kúùrî nɔ̀nkurn ki dukú, yì ki Yesu jàno Pilati se. 2Yì ki saaŋ jo à nɛ gbɔ to dé: «Ŋmɛ́ɛn n'à ŋmɔ́n àni jɔɔ̂ bè ŋmɛ́ɛn ǹ tɔbin kúur sɔ́ɔɔ̂ kpaŋlmɔkɛŋl gbɔ to, fù n'à bè yì tɛ́ɛln dé yì be martar túr Sesari se bo, fù n'à b'à lóon d'àkun ki Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî ɔ, à kìyɛŋntɔnî ɛ̀.»3Pilati k'à du dé: «Ákún k'à Yawutu kìyɛŋntɔnî ɔ a?» Yesu k'à wú dé: «Ákún ni máno à ló.» 4À la máno tɛ̀ŋn híin, Pilati k'à wú à flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à jùmɔ̂ɔ̂ se dé: «Mún fɔn ŋmel bólóon ŋmɔ́nɲɛ̀n mùmun b'àni jɔɔ̂ kɛŋ ŋmel yan bo.» 5Yì b'à wú nì wú má dé: «À r'án kɛɛlnî ɔ jimiì kpaŋlmɔkɛɛŋln nì búr gbɔ to káa to Jude kìyɛŋnî nɔ̀nkurn wono, à r'à yɛŋnjà Galile kìyɛŋnî mɔ, fóro à húnmɔ.»6Pilati ki Galile kìyɛŋnî yinî nââ se, ki dukwo, à jɔɔ̂ nì Galile jir kwó. 7À r'à hlɔ̀ dé Yesu ri lɛɛ̀n Erɔdi ǹ takɛl kìyɛŋnî wono gbârî mun ye, k'à búrno fù se; fù mun saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n ín Jerisalɛmu dyɛɛ̂ wono fù gbâr ye.8Erɔdi ri Yesu ŋmɔ́n gbârî mun ye k'à tìyà tɛŋn tɛ́tɛ̂, bóló ɔ bo, à gbɔ̀n mɔ dâlmun ɔ, à r'à se k'à ŋmɔ́n ín, Yesu gbɔ mɔ lô gbɔɛ̀ɛ̂ náaâ núkwɔ́ɔn. Fù n'à nwɔ́ɔn n'à se ín Yesu k'án shɔ́gbɔɛ̀ɛ̂ máɛ̀ kwo àkun ɲíɲra. 9Erɔdi ki Yesu du gbukɛl tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ɔ, kɛ̀, à wo bóló ló bo. 10À flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à tɔ̂ŋn kɛlêê bè tɛ̀ŋnɛ̀n. Fɛ̀ b'à nɛɛ̀n jaarbê mɔ.11 Erɔdi n'án surashîìî ki Yesu gbɔjìr fájaalbé mɔ, yì k'à flɛ́li shɔn jaalbê mɔ, yì k'à tonɛ́n wâ ɲɔn sɔ́ɔ ɔ, k'à sɛbúrno Pilati se. 12Fù lɔɔ̂ núkúuri mɔ Erɔdi nì Pilati ki tɛ̀ŋnè yíi jirɛ̂, ta kyɛ̀ŋlye yì ki yíi kɛ̀ŋlshì ɔ ín.13À la máno tɛ̀ŋn híin, Pilati k'à flɛ́klɛrêê ŋmelêê n'à ŋmelêê n'à jùmɔ̂ɔ̂ fɛ́ŋn, 14k'à wú yì se dé: «Yíkun mùn ni byɛ̀ àni jɔɔ̂ rɔ d'à fɔn jimiì kpaŋlmɔkɛɛŋln. À nì fù kwó, mún k'à dùmun nɛn yíkun ɲíɲra, yíkun n'à nɛ gbɔɛ̀ɛ̂ mun nɔ̀nkurn ɔ, mún wo fɛ̀ mɔ bóló ŋmɔ́n mùmun b'à kɛŋ ŋmel yan bo15Erɔdi saaŋ à kɛŋ ŋmel ŋmɔ́n bo, bóló ɔ bo à r'à sɛbúr bɛ ŋmɛ́ɛn se. À jɔɔ̂ rɛn, à wo bóló klɛ̀ mùmun b'à krɔ ŋmel yan bo. 16Fù r'à jɛ́l mún b'à ŋmɛbɛ̂ ń ki kwɔ́ɔn à tobúrê.» 17Kàtɛ̂l mun nɔkɔŋl Pilati ri yanɲɛ̀n à bè jimin mɔkyɛ̂mun jir byéen tobúurnè ín, À Bè Jìréa Fù Ta Wúwɔ́ɔŋɔ̂ mɔ.18Yì nɔ̀nkurn k'á myɛl tɔŋnkrɔ̂ mɔ à wú yíse dé: «Àni jɔɔ̂ kwoê, á ki Barabasi jélê ŋmɛ́ɛn se.» 19Barabasi ri mɔkpɛ́ɲɛ̀n ín jimin kpaŋlmɔkɛɛŋl brê gbɔ tokáa to à dyɛɛ̂ wono fù nì jimin kwò yɛŋn se.20Pilati r'à se ín ki Yesu tobúrê, ki kɛl yé à jùmɔ̂ɔ̂ se. 21Kɛ̀, yì k'á myɛl tɔŋnkrɔ̂ mɔ à wú dé: «À kpé tá nan gbɛ́ɛ to! À kpé tá nan gbɛ́ɛ to!» 22À tyáarɔnî mɔ Pilati k'à wú yì se dé: «À jɔɔ̂ ri myɛ́n gbɔjáal klɛ̀? Mún ɲáa fɔn àn klɛ̀ gbɔ bóló to mùmun b'à krɔ ŋmel yan bo. Fù se kwó, mún b'à ŋmɛbɛ̂ ń ki kwɔ́ɔn à tobúrê.»23Kɛ̀, yì bè kpéɲɛ̀n má à ta, yì k'á myɛl tɔŋnkúr, yì b'à lóon à se d'à w'à kpé tá nan gbɛ́ɛ to, fóro Pilati ki b'à búrè yì fù ri to. 24Fù la klɛ̀ híin, Pilati k'à wú dé yì ri mùmun nyɛl, dé fù ki kwo. 25Jɔɔ̂ mun ni mɔkpɛ́ɲɛ̀n à mɔklálɔ́ɔ̂ mɔ ín, jimin kpaŋlmɔkɛɛŋl brê gbɔ totáa to nì jimin kwò yɛŋn se, ki fù tobúrè bóló ɔ bo fù ki yì ɲɛ́n fù ri ɔ ín. Yesu kwó, ki fù búrè yì se, à jùmɔ̂ɔ̂ ki fù gbɔ jìr á tìyà fáâ to.26Yesu jà kɔ́ŋnfɔn à krɔ fɔŋnî mɔ, yì ki jɔ dyàn kàrmɔkír à bè li blaàn klɔŋn se, yì r'à fɛ́ɛŋn ín dé Simɔn. Fù jɔɔ̂ ki Sirɛni dyɛɛ̂ jir ɔ ín. Yì ki fù tíin à nanî tɔŋn k'à gbɔnno Yesu besé.27Jùmɔ̂ bè kpéɲɛ̀n Yesu ta, fù nì mél tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ, fɛ̀ bè béníin, yì bè hlɛɛ̀n Yesu gbɔ ɔ. 28Yesu k'á ɲáa tojìr ki yì yi á besé, k'à wú yì se dé: «Jerisalɛmu méèlî ɛ̀, yíi be mún gbɔ to bo, yíi w'á byéen gbɔ to, fù nì yíi derêê ɛ̀,29bóló ɔ bo yefyɛ̂l dyàn blaàn, fù lɔɔ̂ mɔ jimiì b'à wúa dé méèlî mun ki kwɔŋ kaarn méèl ɔ, yì wo dye kwɔ̀ŋ din bo, fù nì yì wo dye ɲɔ́ din bo, dé fɛ̀ la fyâr. 30Fù gbâr ye jimiì b'à wúa káàl se dé yì wo wô yìkun fléen, fù nì yì k'à wú kpéè se dé yì wo yìkun tohlú, 31bóló ɔ bo yì n'àni gbɔɛ̀ɛ̂ klɛɛ̀n nan blɛ̂ ɔ, yì bè myɛ́n gbɔ kwoa nan kwɛ̂l ɔ?»32Yì ki saaŋ jɛn gbɔjáal klɛrɔn jir níin jàno, fɛ̀ krɔ ɔ Yesu wɔ́se.33Yì ri lò kpé dyàn fléen, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Ŋmel Kpár, Yì ki Yesu kpé à nanî gbɛ́ɛ to mímí, fù n'à gbɔjáal klɛrɔn jir níinî ɛ̀. À máâ r'à kìndíir bén se ín, à máâ b'à kìmɛ́ɛl bén se. 34Yesu k'à wú dé: «Ń Tɔ Jɔnɔsɔ, á tɛjél yì se, bóló ɔ bo yì w'án klɛ fù ri mɔfáshi bo.» Yì k'àn wɛ́ɛ̀ɛ̂ síkáar mɛ̀l búr.35À jùmɔ̂ɔ̂ bè líɲɛ̀n mímí, yì bè yì kar lɛɛ̀n. À Yawutu ŋmelêê bè Yesu flɛ́lɛɛn d'à ri jimin máɛ̀ ɲɔnlɛ, à wo la á byéen ɲɔnli, à nì Kristax kwó, Jɔnɔsɔ ri mùmun mɔtɔ́ŋnɲɛ̀n.36À sùrashîìî saaŋ à flɛ́lɛɛn ín. Yì k'á sukúrno à to, yì ki nunɲàn tè à to. 37Yì k'à wú dé: «Á nì Yawutuì ǹ kìyɛŋntɔn kwó á byéen ɲɔnli.» 38À ri ɲúr ɲɛ̀nɲɛ̀n à ŋmelî taróo ín dé: «Àniî ki Yawutuì ǹ kìyɛŋntɔn ɔ.»39À wɔ́se nan to kpéɲɛ̀n jir níinî máâ bè kwɔ́ɔŋn à ta dé: «Ákún ki Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî ɔ be a? Á byéen ɲɔnli, fù nì ŋmɛ́ɛn.» 40Kɛ̀, à máâ k'à máâ tafɛ́ à b'à lóon dé: «Ákún mùmun ni fù daâ núkúuri mɔ, ákún wo Jɔnɔsɔ ɲɛhlóon be a? 41Ŋmɛ́ɛn ni nɛɲɛ̀n, bóló ɔ bo àniî ki ŋmɛ́ɛn ǹ klɛ̀ fù ri kwɔnsɛ ɔ ŋmɛ́ɛn to. Kɛ̀, àni jɔɔ̂ wo bóló gbɔjáal kwòɲɛ̀n bo.»42Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'à wú Yesu se dé: «Yesu, á mùkâr ye byɛ̀ án faŋbéê mɔ, á k'á tɛ́l ɲɛn mún mɔ.» 43Yesu k'à mɔli dé: «Hlɔ ta, mún n'à lóon á se d'á ri ɲa dɛ́ɛn àrijínɛ̂ mɔ mún wɔ́se.»44Yekpɛ̀ŋl sɛn sɛn to wóon ki bùrè à kìyɛŋnî nɔ̀nkurn mɔ, fóro gbâr mɔ́n tyáar kúur. 45À yeê k'á ɲátoyáè, à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ wonkárɲɛ̀n wââ ki gbɔ́nè á tyé mɔ.46Yesu k'á myɛlkwo á faŋsɔ́ɔ ɔ dé: «Ń Tɔ Jɔnɔsɔ, ń ni ń shiî nɛ́nè á kpɛŋn.» À mùfɔn fù ló híin, à yɛŋn marî k'á sɛ́è à kpɛŋn. 47À sùráshîì ŋmelɔn jɔɔ̂ la máno à ŋmɔ́n híin, ki Jɔnɔsɔ súnkwó dé: «Hlɔ ta, àni jɔɔ̂ ki bùkwɔ̀ŋ ɔ ín.»48Jimiìî mun nɔ̀nkurn n'àni karî yì, fɛ̀ mùfɔn àni gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀ fáâ ŋmɔ́n, fɛ̀ sɛkɔ́ŋnfɔn yì k'á kàr mɔ ŋmɛ̀ dénno yì ɲámɔɲàn se. 49Yesu hlɔ̀ fɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn líɲɛ̀n ín dɔ́se yì b'àni gbɔɛ̀ɛ̂ fɔnlɛɛ̀n. Méèlî mun ni kpéɲɛ̀n à ta ín Galile lìbɛ̀ mɔ, fɛ̀ saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n yì wɔ́se ín.50À kítíkártêê ǹ tobrakúurî mɔ jɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, fù jɔɔ̂ ki jimin ɲɔn ɔ ín, à bè bùkwɔ̀ŋ; yì r'à fɛ́ɛŋn ín dé Isufu. 51Arimati dyɛɛ̂ jir ɔ ín, à Yawutuìî ǹ dyɛɛ̂ ɛ̀. Fù jɔɔ̂ ri Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê kpɛŋnlɛɛ̀n ín. Fù jɔɔ̂ wo kpɛ́ɛn ín á krɔmɛ́ɛ̀ɛ̂ ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî nì yì ǹ klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ ta ín bo.52Fù se kwó, ki dénno Yesu nikyɛ́ɛŋɛ̂ nyɛlké Pilati se. 53Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'à nikyɛ́ɛŋɛ̂ kyɛl à kpɛ̂ nanî to, k'à tokɛkɛ̂l wâ lɔ̂ ɔ, ki dénno à nɛ́nké dùkur mɔ. Fù dùkurî ri tìnɲɛ̀n ín táaŋ mɔ, nikyɛ́ɛŋ dó wo tokyɛ́ kɛŋn mùmun mɔ bo.54Fù yefyɛ̂lî ki júmâ ɔ ín, à tarwɔ yefyɛ̂lî bè yɛŋnja kpɛŋn ta. 55À méèlî mun ni kpéɲɛ̀n ín Yesu ta Galile lì bɛ̀ mɔ, fɛ̀ ri dénno Isufu wɔ́se à tokyɛ́ dùkurî ŋmɔ́nké, yì k'à tokyɛ̂ fáâ yi. 56Fù méèlî k'á sɛno ben nukwɔ́ɔ mɔ́n nì nyɛ́ɛl toben nar sɔ́ɔ mɔtityɛ́ŋnké. Yì k'á kyɛ̀ŋmyɛ̀n à tarwɔ yefyɛ̂lî ta, à tɔ̂ŋnî mɔ à yɛ̀n fáâ to.

Chapter 24

1À klɔ́ŋmelî funkpɛ́ɛ yefyɛ̂l túû ta lɛ́ɛ múmúr, à méèlî k'án mɔtityɛ̂ŋn ben nukwɔ́mɔ́nî gbɔ̀nno. 2Yì ki b'à ŋmɔ́n à dùkurî mɔkpɛ́ɲɛ̀n kàkrɔ̂ɔ̂ bè kùnkôl lìɲɛ̀n à ŋmrɔ. 3Fù méèlî ki dé à dùkurî mɔ, kɛ̀, yì wo yíi Totɔn Yesu nikyɛ́ɛŋɛ̂ ŋmɔ́n bo.4Fù gbɔɔ̂ ki yì tɛ́l mɔkɛɛŋlî se, jɛn jir níin dyàn líɲɛ̀n nɛn yì ɲɛro. Fɛ̀ gbɛ́ɛ to nɛ́nɲɛ̀n wɛ́ɛ̀ɛ̂ bè hláhláan. 5À méèlî gbɛ́ɛ ki jìrè yì to yànbê se, yì k'á mwàsùmɔ́è à ɲáan ta, à jɛn jir níinî ki yì du dé: «À ri gbáno jà yíkun bè jir lɛ̀ ɲɛ́ɛn jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ?6À wo fɔn húnmɔ bo. Kɛ̀, à ri kúɲìnɛ̀nɲɛ̀n. À ri gbukɛlî mun kɛl yíkun se ín, à bè tɛ̀ŋnɛ̀n yé Galile, yíi w'á tɛ́l ɲɛn fù mɔ. 7À r'à ló ín dé: «Fóro Jimin Dye-Jɛn ki ja nɛ́n ŋmáantê kpɛŋn, yì k'à kpé tá nan gbɛ́ɛ to, fù yefyɛ̂l tyáartɔn lɔ, ki kúɲìnɛ̀nè.»8Fù la klɛ̀ híin, yì tɛ́l ki bɛ̀è Yesu ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî mɔ. 9À méèlî k'á sɛli à dùkurî tɛ̀ŋn fɔŋnî mɔ, yì ki dénno án ŋmɔ́n gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn to dèndɛnké à kɛɛln-bisháaŋn jir fú-byéenî n'à kɛɛln-bisháaŋn búùrî se. 10Fù méèlî ki Magidala dyɛɛ̂ jir Mariyamu, nì Jani, fù nì Jaki kwɔ̀ŋ nɔ Mariyamu ɔ ín. Fɛ̀ n'à mél búùrî ki dénno à to dèndɛké à twɔ́ɔŋnlórêê se.11Kɛ̀, fù gbukɛɛ̀lî ki tɛ̀ŋnè yì se árí bin kaarn gbukɛl, yì w'à méèlî ǹ gbukɛlî hlɔjà bo. 12Kɛ̀, fù n'á nɔ̀nkurn mɔ Piyɛri ki dukú túno à dùkurî kpra. À ri lò híin, k'á tùtwòn, k'á ɲáa ɲɛn, à wo bóló ŋmɔ́n ɲáan ta à tokekɛ̂lɲɛ̀n wâ lɔ̂ɔ̂ kwɔsé bo. Fù la klɛ̀ híin, k'á sɛno á sádi, fù gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀ fáâ b'à wonkɔ́ŋnɲɛ̀n.13Ta fù yefyɛ̂lî núkúuri mɔ, kɛɛln-bisháaŋn jir níin dyàn ni kɔ́ɔŋn dyɛ dyàn mɔ ín, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Emayusi. À nì Jerisalɛmu dyɛɛ̂ tyé bɛlî bè kilomɛtiri mɔ́n fú-níin (12) kúur. 14Yì b'à kwò jìrɛ̂ gbɔɛ̀ɛ̂ fá dèndɛn dékɔ́ɔŋn yíi se.15Yì ri gbârî mun ye fù gbɔɛ̀ɛ̂ tokɛɛ̀ln yì b'à ɲádèndɛ́ɛn yíi se ín, Yesu nɔ̀nkurni ki bɛ yì mɔjo, ki ɲɛ̂l bra yì wɔ́se. 16Kɛ̀, ki tɛŋn árí gbɔ̀ndyàn ni kwɔ̀ɲɛ̀n yì ɲáaâ to, yì wo Yesu lɛshi bo,17ki yì du dé: «Yíi ri máno myɛ́n gbɔɛ̀ to dèndɛ́ɛn yíi se à ɲɛ̂lî se?» Yì k'á ɲámɔɲàn ɔ líè. 18Yì wɔ́se jir má dyànî mun ni fɛ́ɛŋn dé Kleyopasi, fù k'à gbukɛlî mɔli dé: «Ákún byéen ɔ má Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ ɲínɛ́n jìrɛ̂mun jir, mùmun ǹ hlɔ̀ w'àni kwò jìrɛ̂ gbɔɛ̀ɛ̂ mɔ bo!»19Yesu k'à wú dé: «Fù ki myɛ́n gbɔɛ̀ ɔ?» Yì k'à mɔli dé: «Nasarɛti jir Yesu gbɔɔ̂ kɛ̀, mùmun ki tɔ́ŋrɔn ín, àn kɛl gbukɛl n'àn klɛ gbɔɛ̀ mɔ faŋ bè sɔ́ɔ Jɔnɔsɔ nì jùmɔ̂ nɔ̀nkurn ɲáa b'à to. 20Ŋmɛ́ɛn ǹ flɛ́klɛrê ŋmelêê nì ŋmɛ́ɛn ǹ ŋmelêê r'à jà nɛ́n fɛɛ̀ŋ kpɛŋn, nɔkɔ́ŋl kún ki kɛŋ à to, ki kpé tá nan gbɛ́ɛ to.21Ŋmɛ́ɛn n'á kpɛŋnjàɲɛ̀n àkun mùn to ín d'àkun bè Isirayɛli buryinî tobúra wɛɛl wono. Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, fù gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀ɛ̂ yefyɛ̂l tyáarɔn ki ɲa ɔ.22Hlɔ ta, ŋmɛ́ɛn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ mɔ, mél máɛ̀ ri ŋmɛ́ɛn wonkɔ́ŋnè faaŋn sɔ́ɔ ɔ. Fɛ̀ ri dénno lɛ́ɛ múmúr à dùkurî kpra, 23yì w'à nikyɛ́ɛŋɛ̂ ŋmɔ́n bo. Yì k'á sɛbɛ à wú dé Jɔnɔsɔ ǹ Tɔ́ŋrê (Mɛlɛkɛ) dyɛ̀ r'á byéen yɛ̀n yìkun to, k'à wú yìkun se d'à r'á lɛ̀ ɔ. 24Ŋmɛ́ɛn mɔ máɛ̀ ki saaŋ dénno à dùkurî kpra. À méèlî bè mùmun wú yì ki máno dénno à ŋmɔ́nké à méèlî ǹ ló fáâ to, kɛ̀, yì wo la Yesu ŋmɔ́n bo.»25À la máno tɛ̀ŋn híin, Yesu k'à wú yì se dé: «Tɛ́l kaarn jimiì, yíkun w'à tɔ́ŋrêê ǹ kɛl gbukɛlî hlɔjaàn ɲáro bo. 26Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî wo yanɲɛ̀n ín k'àni daâ kwo à klɛ̀ fáâ to, nɔkɔ́ŋl ki dé án faŋbéê mɔ be a?» 27Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, gbɔɛ̀ɛ̂ mun ni ɲúrɲɛ̀n ín Jɔnɔsɔ ǹ Sɛ́bɛ̂ɛ̂ nɔ̀nkurn mɔ, ki fɛ̀ tɔŋn wú yì se, ki gbɔ̀n Musa ǹ sɛ́bɛ̂ɛ̂ to, ki dénno búrké à tɔ́ŋrêê nɔ̀nkurn fù sɛ́bɛ̂ɛ̀ɛ̂ to.28Yì ri kɔ́ɔŋn ín dyɛɛ̂ mun mɔ, yì mùfɔn shùnjà à dyɛɛ̂ to, k'á byéen ɲɛn ár'à kɔ́ɔŋn fɔŋnî ri bɛl yé. 29Kɛ̀, yì k'à totâŋn fɔn à wú à se d'à wo tɛŋn yìkun wɔ́se bóló ɔ bo à núkurî jwɛlkún ɔ. Yesu ki dé fɛ̀ wɔ́se yì tɔ́nshî denî mɔ.30À mùfɔn ɲínɛ́ɛnè yì wɔ́se à leê kàr mɔ híin, k'à won-myɛ̂lî gbɔ̀n ki fulóo tè Jɔnɔsɔ to, k'à tyé gbɔ́n tè tè yì to. 31Fù la klɛ̀ híin, yì ɲáa ta tɛ̀lî ki gbɔ́n li, yì k'à lɛshu, kɛ̀, ki yɛnè yì to. 32À blê jir níinî k'à wú yíi se dé: «Yesu ri kɛl ŋmɛ́ɛn wɔ́se ɲɛ̂l se, ki Jɔnɔsɔ ǹ Sɛ́bɛ̂ɛ̂ wono gbukɛɛ̀lî tɔŋn wú ŋmɛ́ɛn se gbârî mun ye, ŋmɛ́ɛn byéen gbɔ ri ŋmɛ́ɛn mɔnar árí shɔ́ ín be a?»33Fù tíkɛ́l byéenî mɔ, yì ki dukú yì k'á sɛno Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ. Yì ki dénno à kɛɛln-bisháaŋn jir fú-byéenî n'á krɔmɛ́ɛ̀ɛ̂ tobramunî ŋmɔ́nké. 34Fɛ̀ k'à wú dé: «Hlɔ ta, ŋmɛ́ɛn Totɔn kúɲìnɛ̀nɲɛ̀n, à r'á byéen yɛ̀n Simɔn to.» 35Gbɔɔ̂ mun ni klɛ̀ yì to à ɲɛ̂lî se, fù nì k'à won-myɛ̂lî tyé gbɔ̂nî se yì r'à hlɔ̀ fáâ mun to, à blê jir níinî ki fù to dèndɛn.36À kɛɛln-bisháaŋn jir níinî bè fù gbukɛlî kɛl gbɔ to à kɛɛln-bisháaŋn búùrî se, Yesu nɔ̀nkurni ki bè kyɛlè yì tyé mɔ, k'à wú yì se dé: «Ɲámɔgbâl ki tɛŋn yíi se!» 37Yàn ki yì jàè tɛ́tɛ̂, bóló ɔ bo yì ǹ jɛ́ɛn mɔ dé yíi ri nwɔ́ɔny dyàn ŋmɔ́n.38Kɛ̀, Yesu k'à wú yì se dé: «À ri gbáno jà yíkun tɛ́l bè mɔkɛŋlɲɛ̀n? Myɛ́n n'à jɛ́l yíkun bè gbɔníin mɔ? 39Yíi wo mún kpɛɛ̂ŋɛ̂ nì mún níìî yiin, mún tɛ́tɛ̂ ni ɔ. Yíi wo mún totá yi, gbɛ́yɛ́ɛn nì kpár tɛ̀ŋnɛ̀n mún se. Fɛ̀ wo tɛ̀ŋnɛ̀n nwɔ́ɔn dó se bo.» 40Fù la ló híin, k'á kpɛɛ̂ŋɛ̂ n'á níìî yɛ̀n yì to.41Yì gbɔmɔnar nì yì wonkɔ̂ŋn n'à jɛ́l yì w'à hlɔjà dé Yesu ɔ bo. Fù la klɛ̀ híin, Yesu ki yì du dé: «Lemɔ́n dyàn ni ŋmɔ́n hìn yíi se húnmɔ a?» 42Yì ki yɛ́ɛŋn gbɛ̂lmun fùnkuurn dyàn tè à to, 43ki fù sɛ́ kɛ̀è yì ɲíɲra.44Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu k'à wú yì se dé: «Mún ni gbukɛɛ̀lî mun kɛl ín, ń bè tɛ̀ŋnɛ̀n yé yíkun wɔ́se, ń ki ń sɛ fù gbukɛɛ̀lî ta dé gbɔɛ̀ɛ̂ mun ni ɲúrɲɛ̀n ín mún gbɔ ŋmel ta, mɛ̀mun ni wúɲɛ̀n ín Musa ǹ Tɔ̂ŋnî n'à Tɔ́ŋrêê ǹ Sɛ́bɛ̂ɛ̂ n'à Jɛ́l Sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ, fóro fù gbɔɛ̀ɛ̂ ki kwo mɔyîn.»45À la máno tɛ̀ŋn híin, ki tɛ́l ɔ yì kɛ́ŋ nɔkɔ́ŋl yì ki Jɔnɔsɔ ǹ Sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔfáshu. 46Yesu k'à wú yì se dé: «À la máno tɛ̀ŋn híin, à ri ɲúrɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî bè da kwoa ín, ki kúɲìnɛ̀n li jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ, à klô yefyɛ̂l tyáarɔn lɔ. 47Fù gbukɛɛ̀lî yanɲɛ̀n ki kɛl àkun yin ɔ tɔbin kúùr nɔ̀nkurn se, ki wú funkpé Jerisalɛmu dyɛɛ̂ to, nɔkɔ́ŋl yì ǹ hlɔ̀má hlɔ̀ɔ̂ se, yì ki kárè gbɔjáal to, fù ki yì to ŋmáan jìr.48Yíkun ni fù gbɔɛ̀ɛ̂ fɔn ŋmɔ́n kpɛŋn ta tɛ̀ŋn à nínshî. 49À nɛn, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri gbɔɛ̀ɛ̂ mun yɛŋngbɔ̂n , mún bè fɛ̀ búr bɛa yíkun se, kɛ̀ yíkun kwó, yíi wo tɛ̀ŋn má àni dyɛɛ̂ mɔ fóro à jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lì bɛ̀ lotɔnbéê kyɛɛl ɔ yíkun fléen.»50Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu k'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ jàno fóro Betani dyɛɛ̂ shùn mɔ, k'á kpɛŋn tɔŋnkúr yì fléen, ki kyon nɛ́n yì mɔ. 51Yì mɔ kyon nɛ́nfɔn, k'á sukúr li yì fur, ki gbɔ̀n dúno à jɔ̀nɔ̀kpár mɔ.52À kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ kwó, yì k'á kurkpé, yì k'á ɲáa hlú fóro ɲáan ta Yesu tɔŋn. Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, yì k'á sɛno Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ yì gbɔmɔnar sɔ́ɔ se. 53Yì ri yíi tobraàn ín gbâr mun nɔkɔŋl à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ, yì ki Jɔnɔsɔ tofɛ́ŋn.

John

Chapter 1

1Díryɔ́ŋ funkpɛ̂ɛ̂ bè gbukɛl ŋmɔ́n, fù gbukɛlî bè tɛ̀ŋnɛ̀n Jɔnɔsɔ wɔ́se, fù gbukɛlî nɔ̀nkurni bè Jɔnɔsɔ. 2À ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín díryɔ́ŋ funkpɛ̂ gbâr ye Jɔnɔsɔ wɔ́se. 3Mɔ́n kúur nɔ̀nkurn ni búr lìɲɛ̀n fù gbukɛlî se, fù to mɔ́n bóló wo tɛ̀ŋnɛ̀n fù Gbukɛlî wo mùmun búrɲɛ̀n bo.4Shi ri lɛ̀ àkun mɔ, fù shiî ki tɛ̀ŋnè niyɛ́ɛl jimiì se. 5Fù niyɛ́ɛlî ri woyɛ́ɛl lɛɛ̀n butúun mɔ, butúun w'à gbɔ hláan á to bo.6Jɔnɔsɔ ki jɔ dyàn tɔ́ŋ bɛ, yì r'à fɛ́ɛŋn ín dé Yuhana. 7Fù jɔɔ̂ ri byɛ̀, ki bɛ tɛŋn fù niyɛ́ɛlî nínshî, ki fù niyɛ́ɛlî nínshîbé kwo, nɔkɔ́ŋl jimiì ki gbɔ hlɔja àkun faŋ mɔ. 8Yuhana ki tù niyɛ́ɛl ɔ ín bo, kɛ̀ à ri byɛ̀, tɔŋnî mun ki niyɛ́ɛl ɔ, ki fù nínshîbé kwo.9Fù niyɛ́ɛlî k'à niyɛ́ɛl sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔɔ̂ rɔ ín, à ri byɛ̀ díryɔ́ŋ mɔ woyɛ́ɛl lɛ ɔ jimiì nɔ̀nkurn se.10Fù Gbukɛlî mùn ni fɔn ín díryɔ́ŋ mɔ. À ri díryɔ́ŋ bré ín kɛ̀ jimiì w'à hlɔ̀ tɔŋnî mun ɔ à gbɔ tosyɛ́ bo. 11À ri byɛ̀ á fù tɔbin kúurî se, kɛ̀ à fù tɔbin kúurî k'á ká se.12Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, mɛ̀mun n'à gbɔ toshɛ́, yì k'à gbɔ hlɔja, à ri Jɔnɔsɔ dyebê mɔ tɛŋn ɲɛ̂l tɛ̀ fɛ̀ nɔ̀nkurn to, yì ki tɛŋn Jɔnɔsɔ derê. 13Fù derêê wo kwɔ̀ŋɲɛ̀n jimin kwɔŋ fáâ to bo, yì kwɔ̀ŋɔ̂ wo jimin mɔ lɛ̀ gbɔ ɔ bo, à wo jɛn mɔ lɛ̀ gbɔ ɔ bo, kɛ̀ fù derêê kwɔ̀ŋɔ̂ ri tɛ̀ŋn Jɔnɔsɔ mɔ lɛ̀ gbɔ.14Fù Gbukɛlî k'á tojìr tɛ̀ŋnè jimin, ki bè ɲínɛ́ɛn ŋmɛ́ɛn tyé mɔ, ŋmɛ́ɛn k'àn lobéê ŋmɔ́n, lobéê mun tɛ̀ŋnɛ̀n árí Jɔnɔsɔ se lɛ̀ Dye-Jɛn mɔ́nbyéenî fù ri ɛ̀, à bè ywárɲɛ̀n jàrfyɛ nì hlɔ ɔ. 15Yuhana k'à yɛ̀n nínshîbé mɔ á myɛl tokpâr ɔ fù jɔɔ̂ gbɔ mɔ dé: «Mún ni jɔɔ̂ mun gbɔ lóon ín, d'à ri blaàn ín mún besé, fù jɔɔ̂ rɛn, à ri nur mún to, bóló ɔ bo à fɔn wà ín, mún nyân.»16À ri ywárɲɛ̀n mɔ́nî mun mɔ, ŋmɛ́ɛn byéen byéenî ki ŋmɔ́n fù mɔ, fù nì jàrifyɛ ki búr jàrfyɛ ta. 17À tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ ri ŋmɔ́nɲɛ̀n Musa se ki tè ŋmɛ́ɛn to, kɛ̀ jàrfyɛ nì hlɔ ri ŋmɔ́nɲɛ̀n Yesu Krista se. 18Jimin dó wo Jɔnɔsɔ ŋmɔ́n din fífí bo. Kɛ̀, Dye-Jɛn mɔ́nbyéenî mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n Jɔnɔsɔ wɔ́se, yì bè yíi won shi, àkun mùn la à mɔfáló.19Yuhana ǹ nínshîbé gbukɛlî rɛn. À Yawutu ɲɛrotêê ri gbârî mun ye à flɛ́klɛrêê nì Lefi buryinî tɔ́ŋè Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ tɛ̀ŋn mɔ Yuhana se, yì r'à dù dé: «Ákún ki gbò rɔ?» 20À wo tàr án gbukɛlî mɔ bo, k'à mɔli à fá to yì nɔ̀nkurn ɲíɲra dé: «Mún ki Krista ɔ bo dɛ́, àkun mun ki Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋmun Jiminî ɔ.» 21Yì k'à du dé: «À la máno tɛ̀ŋn híin, ákún ki Eli ɔ la kpɛ́ b'a? Yuhana k'à wú dé: «Owo dɛ́, mún ki Eli ɔ bo.» Yì k'à du dé: «Ákún ki la à Tɔ́ŋrɔnî ɔ kpɛ́ b'a?» K'à mɔli dé: «Owo.»22À la máno tɛ̀ŋn híin, á ki tɔŋnî mun ɔ á byéen se, fù wú ŋmɛ́ɛn se nɔkɔ́ŋl n̂ k'à sɛɛŋnlî teké ŋmɛ́ɛn tɔ́ŋ bɛ̀ tê to. ákún se kwó ákún la ki la gbò rɔ?» 23Yuhana k'à wú dé Tɔ́ŋrɔn Esayi ǹ wú jìrɛ̂ fáâ to dé: «Mún k'à klɔŋnkúur se gbɔ́nkɔ́klɛrɔnî ɔ dé yíi wo n̂ Totɔn jìrɛ́ɛ ɲɛ̂ɛ̀lî sòlnja.»24Tɔ́ŋrêê mun ni tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n Yuhana se, fɛ̀ ki Farisiyɛ̂ɛ̀ŋa ɔ ín. 25À Yawutu ɲɛrotêê k'à du dé: «À ri gbáno jà á bè jimiì tyɛl-tofénéjaàn, ákún wo Krista mún ki Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî ɔ bo, ákún wo Eli ɔ bo, fù nì kwoa bo, ákún w'à tɔ́ŋrɔnî ɔ bo?»26Yuhana ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún ni jimiì tyɛl-tofénéjaàn nun ɔ. Jir fɔn líɲɛ̀n yíkun tyé mɔ, yíkun wo mùmun shi bo, fù ri mí blaàn mún besé, 27mún ni fáaŋn fù ǹ sáɛ̀ŋɛ̂ mɔyɛŋlî jal ɔ.» 28Fù gbɔɛ̀ɛ̂ ri klɛ̀ Betani dyɛɛ̂ mɔ, Jurudɛni yísɔ́ɔɔ̂ kɛɛl máâ mɔ, Yuhana ri jimiì tyɛl-tofénéjaàn ín tíkɛ́lî mun mɔ.29Fù wóontɛ̂lî mɔ Yuhana ki Yesu blakún ŋmɔ́n àkun bén se, Yuhana k'à wú dé: «Jɔnɔsɔ ǹ bɛ́bɛ́binî rɛn, mùmun ni jimiì to gbɔjáal gbɔɔ̀n li. 30Mún ni mùmun gbɔ lóon ín d'à ri mí blaàn mún besé, à ri nur mún to, bóló ɔ bo à ri fɔn wà ín mún nyân. 31Mún wo fù tɔŋnî shi ín bo. Mún ni byɛ̀ jimiì tyɛl-tofénéja ɔ nun ɔ nɔkɔ́ŋl Isirayɛli buryinî k'à shu.»32Yuhana k'án ŋmɔ́n jìrɛ̂ gbɔɛ̀ɛ̂ dɛ̀ndɛn dé: «Mún ni Tɛ́l-Féné kyɛl blakún ŋmɔ́n ín ki li à jɔ̀nɔ̀ ɲɛ árí yekákwoon, ki b'á twólè Yesu fléen ki tɛ̀ŋnè. 33Fù klɛ̀ kaarn gbâr yé, mún wo fù tɔŋnî shi ín bo, kɛ̀ tɔŋnî mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n ín jimiì tyɛl-tofénéja ɔ nun ɔ, fù r'à ló ín dé mún bè Tɛ́l-Féné kyɛl blakún ŋmɔ́na, ki b'á twólê jɔ dyàn fléen, ki tɛŋnê, d'àkun ni jimiì tyɛl-tofénéjaàn Tɛ́l-Féné ɔ. 34Mún k'à ŋmɔ́n, ń b'à wú hìn hlɔtabê mɔ dé fù jɔɔ̂ ki Jɔnɔsɔ Dye-Jɛnî ɔ.»35Fù wóontɛ̂lî mɔ, Yuhana b'á sɛtɛ̀ŋnɛ̀n yé fù tíkɛ́l byéenî mɔ án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ mɔ jir níin wɔ́se; 36ki Yesu jìrékɔ́ɔŋnkún ŋmɔ́n, k'à wú dé: «Jɔnɔsɔ ǹ bɛ́bɛ́binî rɛn.»37Yuhana ǹ kɛɛln-bisháaŋn jir níinî ki fù gbukɛlî ná kpɛŋn ta kpé Yesu ta. 38Yesu k'á besé yi, k'à ŋmɔ́n yì bè kpéɲɛ̀n àkun ta, ki yì du dé: «Yíkun ni myɛ́n ɲɛ́ɛn?» À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ k'à mɔli dé: «Rabi, ákún tɛ̀ŋn fɔŋnî ki fɛ́ɛŋn ɔ?» (Rabi, fù k'à lóo ɔ dé Kɛlɔn.) 39Yesu k'à wú yì se dé: «Yíi wo bɛ, yíi b'à ŋmɔ́na.» À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ki dénno à tɛ̀ŋn fɔŋnî ŋmɔ́nké. Yì ki tɛ̀ŋnè à wɔ́se fù lɔɔ̂ mɔ. Fù wóonî ki ye togbál gbâr ɔ ín.40Fù kɛɛln-bisháaŋn jir níinî mun ni Yuhana ǹ gbukɛlî ná yì ki kpé Yesu ta, Simɔn Piyɛri srɔ́ɔ Andere ki fɛ̀ mɔ jir ɔ ín. 41Andere k'à kyɛ̀ŋlî ɔ dénno á ɲínkar Simɔn se, k'à wú dé: «Ŋmɛ́ɛn ni Krista ŋmɔ́n.» Fù k'à lô ɔ grɛki jɛ́ɛn mɔ dé Jɔnɔsɔ ǹ Jimin mɔtɔ̂ŋnmun. 42Andere ki Simɔn jàno Yesu se. Yesu ki Simɔn ɲáa mɔ yi, k'à wú dé: «Ákún ki Jonasi dye-jɛn Simɔn ɔ, á yin bè nɛ́nbɛ̂ dé Piyɛri.» (Piyɛri k'à lô ɔ dé táaŋ.)43Fù wóontɛ̂lî mɔ Yesu k'á byéen mɔtityɛ́ŋn Galile kìyɛŋnî mɔ kɔ́ɔŋn ɔ, ki Filipu ŋmɔ́n, k'à wú fù se dé: «Kpé ń ta.» 44Filipu ki Betisayida dyɛɛ̂ jir ɔ ín, Andere nì Piyɛri ǹ dyɛɛ̂ ɛ̀. 45Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Filipu ki dénno Natanayɛli se, k'à wú à se dé: «Jɔnɔsɔ ǹ mɔtɔ̂ŋnmun jiminî mun gbɔ ri ɲúrɲɛ̀n ín, Musa ǹ ɲwár sɛ́bɛ̂ɛ̂, nì Jɔnɔsɔ ǹ twɔ́ɔŋnlórêê ǹ ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ, ŋmɛ́ɛn la à ŋmɔ́n. Fù mun ki Isufu dye-jɛn Nasarɛti jir Yesu ɔ.»46Natanayɛli k'à wú à se dé: «Mɔ́n ɲɔn ŋmɔ́n hìn ki li Nasarɛti a?» Filipu k'à mɔli dé: «Bɛ à yi.» 47Yesu ki Natanayɛli ŋmeljìr blakún ŋmɔ́n àkun tɛ̀ŋn bénî se, ki kɛl à gbɔ mɔ dé: «Àniî ki la Isirayɛli jir sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔɔ̂ rɛn, mùmun wo dɔ̀nblî klɛɛ̀n fífí bo.» 48Natanayɛli k'à du dé: «Ákún ni gbáno mún hlɔ̀?» Yesu k'à mɔli dé: «Filipu k'á fɛ̂ŋnî n'á to gbɔ tyé mún n'ákún ŋmɔ́nɲɛ̀n ín, á b'à bwɛl finî tɔŋn.49Natanayɛli k'à sɛwú dé: «Kɛlɔn, ákún ki Jɔnɔsɔ Dye-Jɛnî ɔ, á bè Isirayɛli buryini ǹ kìyɛŋntɔn.» 50Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Á ri fù lóon bóló ɔ bo mún n'à ló dé ń n'ákún ŋmɔ́n à bwɛl finî tɔŋn a?, fù r'à jɛ́l á bè gbɔ hlɔjaàn. Á bè gbɔ sɔ́ɔ máɛ̀ ŋmɔ́nbɛ̂ yé mùmun b'á dɔ ɔ àniìî to.» 51Yesu k'à wú dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé yíi bè jɔ̀nɔ̀kpár mɔflìɲɛ̀n ŋmɔ́na, Mɛlɛkɛɛ̀ bè dú n'á sɛkyɛl Jimin Dye-Jɛn to.»
Chapter 2

1Fù gbɔɛ̀ɛ̂ kwò jìrɛ̂ yefyɛ̂l tyáarɔn lɔ, tyɛ̀l dyàn ki wúwɔ́ŋ Kana dyɛɛ̂ mɔ, Galile kìyɛŋnî wono. Yesu kwɔ̀ŋ nɔɔ̂ ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín. 2Yesu n'án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ saaŋ fɛ́ŋnɲɛ̀n ín fù tyɛ̀lî wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ.3Gbâr dyàn bè lo, à tyɛŋɛ̂ ki kɔ́ŋnè, Yesu nɔɔ̂ k'à wú à se dé tyɛŋ ri kɔ́ŋnè yì se. 4Kɛ̀, Yesu k'á nɔɔ̂ ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Bi, ákún ki fù lótɔn ɔ mún se a? Mún fù gbârî wo lò kɛŋn bo.» 5Yesu nɔɔ̂ k'à wú à tɔŋnklɛrêê se dé: «À nì bè mùmun nɔkɔŋl wú yíi se, yíi wo fù kwo.»6Fù tíkɛ́lî mɔ kàkrɔ̂ blè sârmun mɔ́n kpaan tɛ̀ŋnɛ̀n ín, à b'à Yawutuìî ǹ tofénéja nun gbɛ fù. Kúnblɔ́ ɲɛ kwɛŋl kúur bè yanɲɛ̀n yì byéen byéenî lô to. 7Yesu k'à wú à tɔŋnklɛrêê se dé: «Yíi wo nun tu àni blèrêê wú.» Yì ki nun ɔ yì wú fóro yì ŋmrɔ yɛŋn to. 8K'à wú yì se dé: «Yíi ki má kwo à mɔ kyáŋmɔ, yíi ki don à teké à le ɲɛrotɔn jɔɔ̂ to.» Yì k'à nunî kwòno teké à jɔɔ̂ to.9À nunî mun n'á tojìrè tyɛŋ, à le ɲɛrotɔn jɔɔ̂ mùfɔn fù tyɛŋɛ̂ twɔ̀ŋyi, à w'à lɛ̀ fɔŋn hlɔ̀ bo. Fù b'à ŋmɔ́nɲɛ̀n, à tɔŋnklɛrêê mun n'à nunî tùɲɛ̀n, fɛ̀ b'à lɛ̀ fɔŋn shi. À la máno tɛ̀ŋn híin, fù jɔɔ̂ k'à tyɛ̀l gbɔ klɛ jɔɔ̂ fɛ́ŋn, 10k'à wú à se dé: «Jimiì nɔ̀nkurn dɛlɲɛ̀n yì bè tyɛŋ nar lúun jimiì to wà, à tyɛŋɛ̂ mùkâr ye à jimiìî jà, à narî ki dìrè, yì ki kwɔ́ɔn à nar kaarn fù rɔ li wo síkáar ɔ. Kɛ̀, ákún k'à tyɛŋ narî ɲɛ̀nè fóro kyáŋmɔ.»11Yesu la máno án shɔ́gbɔ tofyɛɛ̂ túkyɛ̂ŋl klɛ̀. À r'à klɛ̀ Kana, Galile kìyɛŋnî wono, à b'án lobéê yɛɛ̀n án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ to, fɛ̀ ki Yesu gbɔɔ̂ hlɔja.12Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, ki kyɛlno Kapɛrinayimu á kwɔ̀ŋ nɔɔ̂ n'á srɔ́ɔ jɛɛ̂ɛ̂ n'án kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ wɔ́se. Kɛ̀, yì ki yefyɛ̂l waan kwo mímí.13À Yawutuìî ǹ A-Be-Jirea-Fu-Ta Wúwɔ́ɔŋɔ̂c shùnjà blakúnî se, Yesu ki dénno Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ. 14À ri dɛ́ à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ gbârî mun ye, ki naâl yɛtê, nì bɛ́bɛ́ɛ̀ yɛtê, nì yekákwoonê yɛtê ŋmɔ́n. Fù nì kpɛ̂ŋl ɲɛsɛŋlê, fɛ̀ bè ɲínɛ́ɛn ɲínɛ́nɲɛ̀n án yɛklɛmɔ́ɛ̀ kàr mɔ.15À ri máno yì ŋmɔ́n híin, ki yɛŋl ɔ saŋbwàr tityɛ́ŋn, ki fù rɔ yì nɔ̀nkurn tó li à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ, fù nì yì ǹ bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ nì yì ǹ naâlî ɛ̀, ki yì ǹ yɛklɛmɔ́ɛ̀ɛ̂ totúr gbeè, à kpɛ̂ŋlî ki fûrè. 16Fù nì k'à wú à yekákwoon yɛtêê se dé: «Yíi w'á sukúrli àni mɔ́ɛ̀ɛ̂ rɔ húnmɔ! Yíi be mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ǹ lɔ́ɔ̂ rɔ yɛklɛ fɔŋn jìr bo.»17Àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ tɛ́l ki bɛ̀è à mɔ d'à ri ɲûrɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé: Ákún ǹ lɔ́ɔ̂ gbɔmɔnarî bè mún kwobɛ̂. 18À la máno tɛ̀ŋn híin, à Yawutu ɲɛrotêê k'à du dé: «Á ri shɔ́gbɔ tofyɛ fɛ́ɛŋntɔn kwò hìn, mùmun b'à yɛn hìn d'àni gbɔɔ̂ klɛ ɲɛ̂l tèɲɛ̀n ákún to?» 19Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíi w'à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ kɛ́ê, ń b'à sɛtwɔŋna yefyɛ̂l tyáar wono.»20À Yawutu ɲɛrotêê k'à du dé: «Nɔ̀tɔ̂ŋn kpɛ̂ŋlkrɔ̂ àmi kpaan (46) klɛ̀ àni tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mun twɔŋn fɔn, ákún bè gbáno fù sɛtwɔŋnbɛ̀ yefyɛ̂l tyáar wono?» 21Kɛ̀, Yesu ri tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mun gbɔ lóon ín, fù k'àkun nɔ̀nkurni fù gbɛ́ɛɛ̂ rɔ. 22Fù jìrɛ̂ mɔdâlmun kwɔ́ɔn, à ri kúɲìnɛ̀n bɛ gbârî mun ye, àn kɛɛln-bishɛ́ɛ̀ŋɛ̂ tɛ́l ki bɛ à mɔ d'à ri fù ló ín, yì k'à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwârmunî nì Yesu ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî hlɔja.23Yesu ri gbârî mun ye tɛ̀ŋnɛ̀n Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ, A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ gbâr ye, jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'àn klɛ̀ shɔ́gbɔɛ̀ tofyɛɛ̀ɛ̂ ŋmɔ́n kpɛŋn ta, yì ki gbɔ hlɔja à yin ɔ. 24Kɛ̀ Yesu wo yìkun se gbɔ dó to á kpɛŋnjàɲɛ̀n ín bo, bóló ɔ bo à ri yì nɔ̀nkurn wono mɔ gbɔ shi ín. 25À se jimin má se gbɔ dèndɛnî, togbɔ w'à se ín bo, àkun nɔ̀nkurni r'à shi á byéen ín jimin wono gbɔɔ̂ ki mùmun ɔ.

Chapter 3

1Farisiyɛ̂ɛ̀ŋ jɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Nikodɛmu, fù mun ki Yawutu ɲɛrotɔn ɔ. 2Fù jɔɔ̂ ki dénno Yesu se túun se, k'à wú à se dé: «Kɛlɔn, ŋmɛ́ɛn n'à shi d'ákún ki Jɔnɔsɔ ǹ búr bɛ̀mun kɛlɔn ɔ, ŋmɛ́ɛn kɛɛln ɔ; bóló ɔ bo ákún ki shɔ́gbɔ tofyɛ̀ɛ̂ mun klɛkún nɛn, Jɔnɔsɔ wo tɔŋnî mun wɔ́se bo, à w'à kwo hìn bo.»3Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon á se dé tɔŋnî mun w'á sɛkwɔ̀ŋ fâŋl bo, fù tɔŋnî wo Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê ŋmɔ́n hìn bo.» 4Nikodɛmu k'à du dé: «Jimin la gbáno á sɛkwɔɔ̀ŋn á klɔ̀jàmun kwɔ́ɔn? À la á ɲáníintɔn dɛ́ɛn á nɔ nya mɔ, k'á sɛkwɔŋ yé b'a?»5Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon á se dé tɔŋnî mun kwɔ̀ŋ nun nì Tɛ́l-Féné faŋ mɔ bo, fù tɔŋnî wo dé hìn Jɔnɔsɔ ǹ faŋbéê mɔ bo. 6Jiminî mun ni kwɔ̀ŋ gbɛ́yɛ́ɛn, fù ri tɛɛ̀ŋn gbɛ́yɛ́ɛn. Jiminî mun ki kwɔŋ Tɛ́l-Féné, fù shiî ri lɛ̀ Tɛ́l-Féné se.7Mún k'à lôô ɛ̀ á se dé yíi w'á sɛkwɔŋɔ̂ be tɛŋn ákún se yɛŋntajò gbɔ bo. "Fóro yíi k'á sɛkwɔŋ fâŋl" 8Sɔŋn ni lɛɛ̀n, k'á ŋmeljîr á tìyà fɔŋn, á b'à gbɛ̂l náan, ta, á w'à lɛ fɔŋn shi bo, á w'à kɔ́ɔŋn fɔŋn shi bo. Jiminî mun ni kwɔ̀ŋɲɛ̀n Tɛ́l-Féné faŋ mɔ, fù saaŋ máno tɛɛ̀ŋn.»9Nikodɛmu k'à sɛdu yé dé: «Fù la gbáno kwo hìn?» 10Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Ákún mùmun ki kɛlɔn sɔ́ɔ ɔ Isirayɛli buryinî tyé mɔ, ákún wo fù klɛ fáâ shi be a? 11Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon á se dé; ŋmɛ́ɛn ni gbɔɔ̂ mun shi ŋmɛ́ɛn ni fù lóon, ŋmɛ́ɛn ni gbɔɔ̂ mun ŋmɔ́n, ŋmɛ́ɛn bè fù nínshîbé klɛɛ̀n. Kɛ̀, yíkun bè ŋmɛ́ɛn fù gbukɛlî to á káan.12Mún nì díryɔ́ŋ wono klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ kɛl yíkun se, yíkun wo fù hlɔjaàn bo. Mún mùkâr ye bè jɔ̀nɔ̀kpár mɔ klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ kɛla yíkun se, yíkun bè gbáno fù hlɔjaa? 13Jimin dó wo dúno din jɔ̀nɔ̀kpár mɔ Jimin Dye-Jɛn kwɔsé bo, fù mun ni kyɛl lì blaàn jɔ̀nɔ̀kpár mɔ.14Musa ri fáâ mun to à jal tityɛ̂ŋnmunîe tɔŋnkrɔ́ ín nɔ̀nfléen, nan gbɛ́ɛ to à klɔŋnkúurî se, fóro Jimin Dye-Jɛn ki saaŋ tɔŋnkúr máno nɔ̀nfléen, 15nɔkɔ́ŋl tɔŋnî mun k'à gbɔ hlɔja, fù tɔŋnî ki dɔ kaarn shi ŋmɔ́n.16Fù se kwó díryɔ́ŋ jimiì gbɔ ri Jɔnɔsɔ mɔnukwɔ́ árí shɔ́, fóro k'á Dye-Jɛn mɔ́nbyéenî yɛŋntêè, nɔkɔ́ŋl jiminî mun nɔkɔŋl k'à gbɔ hlɔja, fù be nìnáè bo, kɛ̀ ki dɔ kaarn shi ŋmɔ́n. 17À fá to kwó, Jɔnɔsɔ w'á Dye-Jɛnî búr bɛ̀ díryɔ́ŋ mɔ ki jimiì kítî bo, kɛ̀ à r'à búr bɛ yì ɲɔnlɛɛ ɔ. 18Tɔnî mun n'à gbɔ hlɔjà, fù tɔŋnî ǹ gbɔ wo kítí mɔ bo. Tɔnî mun n'à gbɔ hlɔjà bo, fù tɔŋnî tɛ̀ŋnmun ɔ kítí mɔ, bóló ɔ bo à ri Jɔnɔsɔ Dye-Jɛn mɔ́nbyéenî gbɔ hlɔjà bo.19Fù kítíî rɛn dé, niyɛ́ɛl byɛ̀ díryɔ́ŋ wono, kɛ̀ butúun gbɔ ki jimiì tìyà tɛŋn woyɛ́ɛl to, bóló ɔ bo jimiì ǹ klɛgbɔɛ̀ ri jaal. 20Fù se kwó, jiminî mun nɔkɔŋl gbɔjáal klɛɛ̀n, niyɛ́ɛl gbɔ wo fù tìyà bo, fù wo lɛɛ̀n woyɛ́ɛl to bo, nɔkɔ́ŋl àn klɛ gbɔjáalî be tɛŋn woyɛ́ɛl to bo. 21Kɛ̀, jiminî mun ni hlɔtabê mɔ án gbɔ klɛɛ̀n, fù tɔŋnî ri lɛɛ̀n woyɛ́ɛl to, nɔkɔ́ŋl ki yɛ̀n d'àkun klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ bɛnɲɛ̀n Jɔnɔsɔ to.»22Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ki dénno án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ wɔ́se Jude kìyɛŋnî wono, ki tɛ̀ŋnè yì wɔ́se mímí gbâr dyàn tyé mɔ, fù n'à bè jimiì tyɛl-tofénéjaàn. 23Yuhana saaŋ jimiì tyɛl-tofénéjaàn ín Enɔn dyɛɛ̂ mɔ, Salimu dyɛɛ̂ shùn mɔ, bóló ɔ bo nun tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri tɛ̀ŋnɛ̀n mímí ín; jimiì don ín mímí á tyɛl-tofénéjakɔ́ɔŋn ɔ. 24Fù r'à ŋmɔ́n Yuhana wo mɔkyɛ́ kɛŋn à mɔklálɔ́ɔ̂ mɔ bo.25Fù wono gbɔtyaaŋn dyàn ki dukú Yuhana ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ nì Yawutu jɔ dyàn tyé mɔ tofénébê gbɔ ta. 26Yì ki dénno Yuhana se, yì k'à wú à se dé: «Kɛlɔn, tɔŋnî mun tɛ̀ŋnɛ̀n ákún wɔ́se ín Jurdɛni yí-sɔ́ɔɔ̂ kɛɛl mɔ, ákún k'à nínshîbé gbukɛl kɛl. Fù jɔɔ̂ la fɔn jimiì tyɛl-tofénéjaàn kyáŋmɔ, jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ la fɔn kɔ́ɔŋn à se.»27Yuhana ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Jɔnɔsɔ wo jimin kyɛ́ŋl bo, à wo bóló ŋmɔ́n hìn bo. 28Yíkun nɔ̀nkurni r'à ná dé mún n'à ló ín dé: "mún ki Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋnmun Jiminî ɔ bo, mún ni búr bɛ̀ɲɛ̀n fù nyân," yíkun nɔ̀nkurni fù mɔshi.29À ri tɛ̀ŋnɛ̀n árí tyɛ̀l mímyée ki tɔŋnî mun fù rɔ, fù k'à dèê rɔ; kɛ̀ à tyɛ̀l mímyéeê dèê jirɛ̂ jɔɔ̂ mun ni líɲɛ̀n à blɛ̀ se, à b'á tàshɛŋ ɲɛ̀nɲɛ̀n à se, fù gbɔ r'à byéen mɔnar árí shɔ́ à dèê kɛl myɛlî núkwɔ́ɔn. Mún fù gbɔ mɔnarî ki saaŋ fù kúur ɔ. À b'á mɔyînɲɛ̀n. 30Fóro fù ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n, mún ki tokyɛl.31Jiminî mun ni kyɛl lì blaàn nɔ̀nfléen, fù ri tɛɛ̀ŋn mɔ́n kúur nɔ̀nkurn ɲinatyé; jiminî mun ni tɛɛ̀ŋn ɲáan ta, fù ri tɛɛ̀ŋn ɲáan ta, à bè kɛɛ̀ln ɲáan ta mɔ́ɛ̀ gbɔ mɔ. Jiminî mun ni kyɛl lì blaàn jɔ̀nɔ̀kpár mɔ, fù ri tɛɛ̀ŋn jimiì nɔ̀nkurn ɲinatyé. 32Fù jiminî ri mùmun ŋmɔ́n ki mùmun ná, à ri fù nínshîbé klɛɛ̀n. Kɛ̀ jimin dó w'àn nínshîbé gbukɛl ɲɛ́ɛn bo. 33Jiminî mun n'àn nínshîbé gbukɛlî tohláan, fù r'à yɛɛ̀n hlɔtabê mɔ dé Jɔnɔsɔ ki hlɔ ɔ,34bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ ri jiminî mun búr bɛ fù ri Jɔnɔsɔ gbukɛl kɛɛ̀ln, bóló ɔ bo Jɔnɔsɔ r'à ywárɲɛ̀n Tɛ́l-Féné ɔ. 35Dye-Jɛn gbɔ ri Tɔ mɔnar, ki gbɔ kúur nɔ̀nkurn nɛ́n à kpɛŋn. 36Tɔnî mun nì Dye-Jɛn gbɔɔ̂ hlɔjà, fù ri dɔ kaarn shi ŋmɔ́ɔn; tɔŋnî mun w'á byéen hlɛ̀ŋ Dye-Jɛn to bo, fù wo shi ŋmɔ́na bo. Kɛ̀ Jɔnɔsɔ nìrfûnmun ni tɛɛ̀ŋnè fù fléen.»

Chapter 4

1Yesu r'à hlɔ̀ d'à Farisyɛ́ɛ̀ŋɛ̂ r'à ná, d'àkun fɔn kɛɛln-bisháaŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ŋmɔ́ɔn ki jìré Yuhana to, àkun bè yì tyɛl-tofénéjaàn. 2À fá to kwó, Yesu nɔ̀nkurni wo jimiì tyɛl-tofénéjaàn ín bo, àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ k'à tyɛl-tofénéjatêê rɔ ín. 3Fù wono, Yesu ki li Jude kìyɛŋnî wono k'à sɛno Galile kìyɛŋnî mɔ.4Ta, Yesu kɔ́ɔŋnfɔn Galile kìyɛŋnî mɔ, Samari kìyɛŋnî mɔ jìrɛ̂ɛ̂ k'à kpɛŋn gbɔ ɔ ín bo. 5Fù la klɛ̀ híin, ki dénno loké Samari kìyɛŋnî dyɛ dyàn to, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Sikari. Fù dyɛɛ̂ ri tɛ̀ŋnɛ̀n Yakuba k'á dye Isufu to tɛ̀ ɲáantyarî to shùn mɔ.6Yakuba ǹ tíî bè tɛ̀ŋnɛ̀n fù tíkɛ́lî mɔ. Yesu kél kyɛ̀ŋn kpɛŋn ta án dyɛwóon kɛ́ɛlî mɔ, ki bè ɲínɛ́ɛnè fù tíî kpra. Fù gbâr ye, ye kpɛ̀ŋlmun ɔ ín. 7Samari kìyɛŋnî mél dyàn ki bè nun tu. Yesu k'à wú à biî se d'à wo nun ɔ àkun kɛ́ŋ d'àkun k'á gbɛ. 8Fù r'à ŋmɔ́n Yesu ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ bè dònɲɛ̀n à dyɛɛ̂ wono le sɔŋnkɔ́ɔŋn ɔ.9À Samari kìyɛŋnî mélî k'à wú Yesu se dé: «À ri gbáno jà, ákún mun ki Yawutu ɔ, á bè nun nyɛɛln mún se á la ɔ, mún Samari jirî ɛ̀?» (Fù b'à ŋmɔ̂nɲɛ̀n à Yawutuìî nì Samari yinî wo braàn nì gbɔ dó kwo yíse bo.) 10Yesu k'à biî ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Ákún bè Jɔnɔsɔ ǹ tɛmɔ́n shi ín, ákún b'á se nun nyɛltɔnî shi ín, àkun mùn ni nun nyɛla ín fù se á k'á gbɛ, ki shi mɔ tɛŋn nun tè á to á k'à gbɛ.»11À biî k'à wú dé: «Ń Totɔn, súmɔ́kpá wo ákún se bo, à tíî bè twáŋl, ákún bè fɛ́ɛŋn fù shi mɔ tɛŋn nunî ŋmɔ́nbɛ̂? 12Ŋmɛ́ɛn kpàŋn Yakuba mun n'àni tíî hlɛ̀ŋ ŋmɛ́ɛn se, àkun nɔ̀nkurni k'à mɔ nun gbɛ, à derê n'àn yìnmɔ́ɛ̀ gbo, ákún ni sɔ́ɔ fù to a?»13Yesu k'à mɔli dé: «Jiminî mun nɔkɔŋl àni tíî nun laàn, nìn bè sɛjaa yé; 14kɛ̀, jiminî mun ki mún ǹ tɛ nunî gbɛ, nìn bè fù jaa ká fífí bo. Mún ǹ tɛ nunî bè tɛŋna àkun mɔ árí nun kundur fɔŋn, ki bɛ dɔ kaarn shi tè.»15À mél Samari jirî k'à wú Yesu se dé: «Ń Totɔn, fù nunî má mɔ ń kɛ́ŋ ń k'à gbɛ, nɔkɔ́ŋl nìn be mún ja ká bo, nɔkɔ́ŋl ń saaŋ be bɛ nun tu ká húnmɔ bo.» 16Yesu k'à wú à biî se dé: «Don á dèê fɛ́ŋnké, á k'á sɛbɛ húnmɔ à wɔ́se.»17À biî ki Yesu ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Dè wo ń se bo.» Yesu k'à wú à biî se dé: «Hlɔ r'á se à lôô rɔ dè w'á se bo. 18Fù bóló ɔ bo jɛn jir kwɛŋl á gbɔ̀n jìré á lu ɔ, á ri ɲínɛ́nɲɛ̀n mùmun se mano, fù wo saaŋ á dè ɔ bo. Fù se kwó, á ri hlɔ ló.»19À biî k'à wú Yesu se dé: «Ń Totɔn, mún ni la à hlɔ̀ d'á ki tɔ́ŋrɔn ɔ. 20Ŋmɛ́ɛn fù kpàɛ̀ŋɛ̂ fɔn án Jɔnɔsɔ tonyɛɛln ín àni káalî fléen, yíkun Yawutuìî b'à lóon dé Jɔnɔsɔ tonyɛɛl fɔŋn ki Jerisalɛmu ɔ be a?»21Yesu k'à wú à se dé: «Bi, mún ǹ lóo fù ri hlɔja, ye dyàn bè fɛ́a, ŋmɛ́ɛn Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ wo tonyɛla àni káalî fléen bo, à wo tonyɛla Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ bo. 22Yíkun Samari yinî ɛ̀, yíkun ni Jɔnɔsɔ tonyɛɛln, yíkun wo Jɔnɔsɔ shi bo, ŋmɛ́ɛn Yawutuìî ɛ̀, ŋmɛ́ɛn bè Jɔnɔsɔ tonyɛɛln, ŋmɛ́ɛn bè Jɔnɔsɔ shi. Fù bóló ɔ bo ɲɔnlɛɛ ri lɛɛ̀n ŋmɛ́ɛn Yawutuìî se.23Kɛ̀, ye dyàn bè fɛ́a, fù yeê nɔ̀nkurni fyɛ̂mun ɔ, à tonyɛɛl klɛrɔn sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɛ̀ɛ̂ bè ŋmɛ́ɛn Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ tonyɛla Tɛ́l-Féné faŋ mɔ, hlɔtabê mɔ, bóló ɔ bo ŋmɛ́ɛn Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri fù tonyɛɛl klɛrêê kúur mùn ɲɛ́ɛn. 24Jɔnɔsɔ ki Tɛ́l-Féné ɔ, (nwɔ́ɔn) mɛ̀mun n'à tonyɛɛln, fóro fɛ̀ k'à tonyɛl Tɛ́l-Féné faŋ mɔ, hlɔtabê mɔ.»25À biî k'à wú Yesu se dé: «Mún n'à shi dé Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî blaàn, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Krista. À mùkâr ye byɛ̀, à b'à gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn wúa ŋmɛ́ɛn se.» 26Yesu k'à wú à biî se dé: «Mún k'àkun mùn kɛlkún nɛn á wɔ́se.»27Yesu bè kɛl gbɔ to yé à biî wɔ́se àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ki bè lòè. Yesu k'à biî wɔ́se kɛlkúnî ki tɛ̀ŋnè yì se yɛŋntajò gbɔ. Kɛ̀, yì mɔ dó w'à du nìryɛŋn ŋmɔ́n d'à ri myɛ́n nyɛɛln à biî se bo? Fù nì kwoa bo d'à ri gbáno jà à bè kɛɛ̀ln à biî wɔ́se?28À Samari mélî k'án nun tu blèê ɲɛ̀n ta à tíî kpra, ki dénno àni gbɔɔ̂ tokɛlké jimiì se à dyɛ wono dé: 29«Yíi wo bɛ jɔ dyàn yi íin! À ri mún ǹ klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ hlɔ̀, k'à nɔ̀nkurn tokɛl, Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî ɔ bo kɛ̀?» 30Jimiì ki li à dyɛɛ̂ wono, yì ki dénno Yesu besé.31Fù gbâr ye à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ri Yesu tonyɛɛln ín, yì b'à lóon dé: «Kɛlɔn le di!» 32Kɛ̀, Yesu k'à wú yì se dé: «Le dyàn fɔn mún se le fù, yíkun wo fù mun shi bo.» 33À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ki kyáŋmɔ yíi du kùnmɔ dé: «Dyàn bè le tèɲɛ̀n à to bo kɛ̀?»34Yesu k'à wú yì se dé: «Tɔnî mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n, mún ǹ lemɔ́nî ki fù tìyàgbɔ klɛɛ̂ rɔ, fù nì ń k'àn klɛgbɔɔ̂ kwo mɔyîn. 35Yíkun wo tɛl mɔ à lóon dé kùnmɔ bè tityɛ́ŋna fwɔ́ŋn yor jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn be a? Fù wono, mún n'à lóon yíkun se, dé yíi w'á ŋmel tɔŋnkúr yíi ki lɛ kwo à klɔɛ̀ŋɛ̂ mɔ, à kùnmɔɛ̀ɛ̂ lòmun ɔ. 36Tɔnî mun n'à kùnmɔɔ̂ tityɛ́ɛŋn, fù r'á klo ŋmɔ́ɔn. À r'à kùnmɔ binî mun tobraàn fù ki jimiì ɔ dɔ kaarn shi ŋmɔ́n núkwɔ́ɔn, nɔkɔ́ŋl à kùnmɔ nɔkwotɔnî n'à kùnmɔ tityɛ́ɛŋntɔnî ki tɛŋn yíse gbɔmɔnarbê mɔ.37Fù wono, tɛlî mun ni lóon dé: "Jir má ri kùnmɔ nukwoòn, jir má k'à tityɛ́ŋn," fù ki hlɔ ɔ. 38Mún ni yíkun tɔ́ŋno klɔŋɔ̂ mun mɔ kùnmɔ tityɛ́ɛŋn ɔ, yíkun wo fù klɔŋɔ̂ mɔ fɛ́lkwòɲɛ̀n bo. Jir máɛ̀ ri fù fɛ́lî kwòɲɛ̀n, yíkun nì fɛ̀ ki tɔŋn ŋmɔ́n fù faŋ mɔ.»39À biî ǹ nínshîbé gbukɛlî núkwɔ́ɔn, Samari dyɛɛ̂ jir tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ki Yesu gbɔɔ̂ hlɔja. À ri mùmun lóon ín dé: «À ri mún ǹ klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ hlɔ̀, k'à nɔ̀nkurn tokɛl.» 40Samari dyɛɛ̂ jimiìî ri Yesu fònonò loké gbârî mun ye à to, yì k'à tonyɛl d'à wo tɛŋn yìkun wɔ́se, ki fù tosɛ́, ki máno tɛ̀ŋnè yì wɔ́se yefyɛ̂l níin wono.41Fù kwɔ́se jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ máɛ̀ ki Yesu gbɔɔ̂ hlɔja yé, àn kɛl gbukɛlî núkwɔ́ɔn. 42À jimiìî k'à wú à biî se dé: «Ákún ǹ lôô byéen w'à jɛ́l ŋmɛ́ɛn ki Yesu gbɔ hlɔja bo, bóló ɔ bo ŋmɛ́ɛn nɔ̀nkurni r'àn gbukɛlî ná à yɛŋn to. Ŋmɛ́ɛn ki saaŋ à shu d'àkun ki la díryɔ́ŋ jimiì Ɲɔnlɛtɔnî tɛ́tɛ̂ ɔ.»43Fù yefyɛ̂l níinî jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn Yesu ki li Sikari dyɛɛ̂ mɔ, ki Galile kìyɛŋnî wono kɔ́ɔŋn ɲɛ̂l ja; 44Ta àkun nɔ̀nkurni r'à wúɲɛ̀n ín dé: "Tɔ́ŋrɔn dó wo jaàn ja fá ɲɔn mɔ án kìyɛŋn mɔ bo." 45Kɛ̀ à mùfɔn dénno loké án kìyɛŋnî wono Galile híin, fù jimiìî k'à hlú, hlúu fá ɲɔn mɔ, bóló ɔ bo yìkun nɔ̀nkurni r'àn Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ ŋmɔ́n á ɲáa ɔ, A-Be-Jirea-Fu-Ta Wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ. Fù bóló ɔ bo yìkun saaŋ dònɲɛ̀n ín fù wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋn.46À ri lò Galile kìyɛŋnî wono, ki dénno Kana dyɛɛ̂ mɔ à ri nun ɔ tyɛŋ jìr ín dyɛɛ̂ mun mɔ. Kapɛrinayimu dyɛɛ̂ faŋ jɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, à dye-jɛn bè láaŋ. 47Fù faŋ jɔɔ̂ k'à ná kpɛŋn ta dé Yesu ri lɛ̀ Jude kìyɛŋnî wono k'á sɛno loké Galile. À faŋ jɔɔ̂ ki dénno Yesu se, k'à tonyɛl d'à wo kyɛl bɛ Kapɛrinayimu, ki bɛ àkun dye-jɛnî kpɛ́lnja, bóló ɔ bo à ri klóo kpɛŋn ta.48Yesu k'à wú à jɔɔ̂ se dé: «Yíkun nì gbɔ tofyɛ nì shɔ́gbɔɛ̀ ŋmɔ́n bo, yíkun wo gbɔ hlɔjaàn kpɛ́ la bo?» 49À faŋ jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «Ń Totɔn, kyɛlno à dyɛɛ̂ mɔ mún dyeê klóoô n'á to gbɔ tyé.» 50Yesu k'à wú à se dé: «Don, á dye-jɛnî mí kpɛ́lnjàɲɛ̀n.» Fù faŋ jɔɔ̂ ki Yesu ǹ kɛl gbukɛlî hlɔja, ki dénno.51À jɔɔ̂ k'á sɛkyɛlkɔ́ɔŋn ɲɛ̂l jàmun ɔ ín à dyɛ wono, à tɔŋnklɛrêê k'à kàrmɔkír, yì k'à wú à se d'à dyeê ri kpɛ́lnjàè. 52À faŋ jɔɔ̂ k'á tɔŋnklɛrêê du à dyeê kpɛ́lnjà gbârî gbɔ ɔ, fɛ̀ k'à wú à se dé: «Dír, núkur ye tàshíin gbâr ye, à láaŋâ r'à búrɲɛ̀n.»53À jɔɔnî tɔɔ̂ k'à shu dé fù gbâr byéenî to dé Yesu r'à wúɲɛ̀n àkun se dé: «Don, á dye-jɛnî mí kpɛ́lnjàɲɛ̀n.» Fù wono, àkun n'án jiminbéê nɔ̀nkurn ki Yesu gbɔ hlɔja. 54Yesu ri fù shɔ́gbɔ tofyɛ níintɔnî klɛ̀ yé Galile kìyɛŋnî wono Jude kìyɛŋnî mɔ lì bɛ̀mun kwɔ́ɔn.

Chapter 5

1Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, à Yawutuìî ǹ wúwɔ́ɔŋ dyàn ki tɛŋn Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ, Yesu ki dúno mímí. 2Jerisalɛmu dyɛɛ̂ dɛ́ɛ yéenî jɛ̀nî se, à bɛ́bɛ́ɛ̀ dɛ́ɛ yéenî blɛ̀ se nun-mwɔn bɔ̂n sɔ́ɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, yì b'à fɛ́ɛŋn ébúrû jɛ́ɛn mɔ dé Betisada. Fù nun-mwɔnî kpra dàn mɔ́n kwɛŋl bè tɛ̀ŋnɛ̀n. 3Fù dàɛ̀ɛ̂ kɔ̀nɔn láaŋrɔn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ bè shín shínɲɛ̀n: À kyaâr gbo, à kpaŋlbyéentê gbo, à mòròkôè gbo. [Yì b'à nunî mɔkinî kpɛŋnlɛɛ̀n. 4Fù bóló ɔ bo mɛ̀lɛ̀kɛ̂ dyàn ni bɛ nì bɛ kyɛl dyàno, à nun-mwɔn bɔ̂n sɔ́ɔɔ̂ mɔ, ki b'à nunî mɔkìn. Jiminî mun nɔkɔŋl kyɛ̀ŋl ki kyɛl hìn tɛŋn à nunî mɔ, à mɔkìnmun kwɔ́ɔn, láaŋâ mun nɔkɔŋl fù jiminî to ín, fù ri kɔ́ɔŋnè.]5Fù tíkɛ́lî mɔ láŋrɔn jɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, fù jɔɔ̂ ǹ láaŋâ k'à jàâ bè nɔ̀tɔ̂ŋn kufú àmi kprɛɛn (38) ŋmɔ̂nɲɛ̀n. 6Yesu k'à shínɲɛ̀n ŋmɔ́n, k'à shu d'àni jɔɔ̂ ǹ láaŋâ mɔdâlmun ɔ à mɔ, k'à du dé: «Á r'à se á ki kpɛ́lnja a? Jɔ!»7À láŋrɔn jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «Ń Totɔn, dó wo fɔn mún se, fù ki mún gbɔn búr à nun-mwɔnî mɔ, à nunî mɔkin gbâr ye bo. Mún ki ń toká joɛl fɔn, jir má jòmun ɔ mún ɲɛ.» 8Yesu k'à wú à se dé: «Dukú, á k'á shínmɔ́nî gbɔ̀n, á ki kél.»9À jɔɔ̂ ki kpɛ́lnjàè fù tíkɛ́l byéenî mɔ, k'á shínmɔ́nî gbɔ̀n, ki jo kɛ́ɛl to.10Fù yefyɛ̂lî k'à yawutuìî ǹ tarwɔɔ̂ rɔ ín. À Yawutu ɲɛrotêê k'à wú à kpɛ́lnjàɲɛ̀n jɔɔ̂ se dé: «Ɲa ki tarwɔ ɔ, ɲɛ̂l wo tèɲɛ̀n á to, á k'á shínmɔ́nî gbɔ̀n bo.» 11Kɛ̀, à jɔɔ̂ k'à wú yì se dé: «Jɔɔ̂ mun ni mún kpɛ́lnjàɲɛ̀n fù r'à ló dé ń wo ń shínmɔ́nî gbɔ̀n dé ń ki kél.»12Yì k'à du dé: «Gbò k'à lô tɔŋnî ɔ d'á w'á shínmɔ́nî gbɔ̀n d'á ki kél?» 13Kɛ̀, à láaŋrɔn jɔɔ̂ w'á kpɛ́lnjàɲɛ̀n jɔɔ̂ shùɲɛ̀n ín bo; fù bóló ɔ bo Yesu r'á yɛn lìɲɛ̀n ín fù tíkɛ́lî jùmɔ̂ɔ̂ mɔ.14Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ki dénno à jɔɔ̂ ŋmɔ́nké à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ, k'à wú à se dé: «Á la kyáŋmɔ kpɛ́lnjàè, be gbɔjáal kwo ká bo dɛ́! Narî mun ni jaar láaŋ to, nɔkɔ́ŋl fù b'á ŋmɔ́n bo.» 15À láŋrɔn jɔɔ̂ ki dénno à wúké à Yawutu ɲɛrotêê se dé Yesu mùn k'àkun kpɛ́lnjà jɔɔ̂ rɔ.16Fù mùn n'à jɛ́l à Yawutu ɲɛrotêê ki jo Yesu to fá ɲɛ́ɛn to, bóló ɔ bo à ri fù gbɔɔ̂ klɛ̀ tarwɔ yefyɛ̂l ta. 17Kɛ̀,Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ r'á klɛgbɔ klɛɛ̀n tòmɔ̀-tomɔ, mún saaŋ fɔn fù to.» 18Fù mùn n'à jɛ́l à Yawutu ɲɛrotêê k'á sɛ̀bɛ̂ ɔ Yesu to fá ɲɛ́ɛn yé à krɔ ɔ, bóló núkwɔ́ɔn ɔ bo, à r'à lóon d'àkun Tɔ ki Jɔnɔsɔ ɔ, à bè saaŋ á byéen shaaŋn Jɔnɔsɔ to, fù takɛɛl mɔ à bè saaŋ à tarwɔɔ̂ yefyɛ̂lî gbɔ mɔŋmɛɛ̀ln.19Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé Dye-Jɛn wo bóló kwo hìn á byéen, à wo mùmun klɛ fɔn ŋmɔ́n Tɔ se bo. Tɔ ri gbɔɔ̂ mun nɔkɔŋl klɛɛ̀n, Dye-Jɛn saaŋ fù byéenî klɛɛ̀n máno fá byéen. 20Fù bóló ɔ bo Dye-Jɛn gbɔ ki Tɔ mɔnarî se, à r'án klɛ gbɔ kúur nɔkɔŋl fáyɛɛ̀n à to. Tɔ bè klɛgbɔ máɛ̀ yɛna Dye-Jɛn to yé, mùmun bè nur àniìî to, nɔkɔ́ŋl yíkun won ki kɔ́ŋnê.21Fù wono, Tɔ ri fáâ mun to jimin klômɛ́ɛ̀ ɲinɛɛ̀n, k'à kwo yì ki tɛŋn á lɛ̀ ɔ, fù fá byéenî to Dye-Jɛn ni jimin klômɛ́ɛ̀ ɲinɛɛ̀n yì ki tɛŋn á lɛ̀ ɔ, à r'à se mɛ̀mun ki tɛŋn á lɛ̀ ɔ. 22Tɔ Jɔnɔsɔ wo jimin dó kítíin bo, kɛ̀ à r'à kítí kár gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn tèɲɛ̀n Dye-Jɛn to, 23nɔkɔ́ŋl jimiì ri fáâ mun to Tɔ ɲɛflɛ́ɲɛɛ̀n, yì ki máno Dye-Jɛn ɲɛflɛ́ɲɛn. Jiminî mun wo Dye-Jɛn ɲɛflɛ́ɲɛɛ̀n bo, fù jiminî saaŋ Dye-Jɛn tɔ́ŋ bɛ̀ Tɔɔ̂ ɲɛflɛ́ɲɛɛ̀n bo.24Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé jiminî mun ki mún ǹ gbukɛlî toná, ki mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî gbɔ hlɔja, fù ri dɔ kaarn shi ŋmɔ́nɲɛ̀n; à wo déa kítí mɔ bo. Fù jiminî ri lɛ̀ kún mɔ, ki tɛŋn shi mɔ.25Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se, dé ye dyàn bè fɛ́a, fù yeê nɔ̀nkurni fyɛ̂mun ɔ. Jimin klômɛ́ɛ̀ bè Jɔnɔsɔ Dye-Jɛnî kɛl myɛl náa, mɛ̀mun n'à kɛl myɛlî ná fɛ̀ bè tɛŋna á lɛ̀ ɔ.26Tɔ nɔ̀nkurni mun ki shi fin ɔ, fù fá byéenî to, Tɔ ri shi tɛ̀ Dye-Jɛn to. Dye-Jɛn nɔ̀nkurni ki saaŋ tɛŋn shi fin. 27Tɔ ri faŋbé tèɲɛ̀n Dye-Jɛn to kítí káar ɔ, bóló ɔ bo jimin Dye-Jɛn* ɔ.28Yíi b'à jél mún ǹ lóo fù ri ki tɛŋn yíkun se yɛŋntajò gbɔ bo, bóló ɔ bo gbâr dyàn bè loa, jimin klômɛ́ɛ̀ɛ̂ mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n á dùkur mɔ, fɛ̀ b'à myɛl náa, 29yì ki li á dùkur mɔ. Mɛ̀mun ni gbɔɲɔn kwòɲɛ̀n, fɛ̀ bè ɲinɛna, yì ki tɛŋn á shi mɔ. Mɛ̀mun nì gbɔjáal kwòɲɛ̀n, fɛ̀ bè ɲinɛna, yì ki kítî.30Mún wo bóló kwo hìn ń byéen fù loô rɔ bo, mún ni kítí káarn nì yan Jɔnɔsɔ se ná fù ri to. Mún ni kítí káarn à fá to, bóló ɔ bo mún wo ń tìyàgbɔ klɛɛ̀n bo, ń tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî tìyàgbɔ kwó kɛ̀. 31Mún nì ń byéen gbɔ tokɛɛ̀ln, fù bè tɛŋna hlɔ gbukɛl yíkun se bo. 32Jir má ri mún gbɔ tokɛɛ̀ln, mún n'à shi d'à ri nínshîbéê mun klɛɛ̀n mún gbɔ tokɛlî wono, fù k'à hlɔɔ̂ rɔ.33Yíkun ni jimiì tɔ́ŋno Yuhana se, k'à hlɔɔ̂ gbɔ mɔ nínshîbé gbukɛl kɛl. 34Mún kwó, jimin dó ǹ nínshîbé gbukɛl kɛlî togbɔ wo mún se bo, kɛ̀ mún n'àni gbɔɛ̀ɛ̂ lóon nɔkɔ́ŋl yíkun ɲɔn ki li. 35Yuhana ki woyɛ́ɛl-brémɔ́n ɔ ín, ki woyɛ́ɛl búr, yíkun kwó, yíkun n'à se ín yíi ki gbɔmɔnarbê kwo gbâr tíin tyé mɔ fù woyɛ́ɛlî to.36Kɛ̀, gbɔɛ̀ɛ̂ mun ni wúɲɛ̀n mún gbɔ mɔ, mún ǹ klɛgbɔɛ̀ɛ̂ r'à yɛ̀nɲɛ̀n d'à ri sɔ́ɔ Yuhana ǹ lô fù ri to: mún Tɔɔ̂ ri klɛgbɔɛ̀ɛ̂ mun kwò mɔyîn gbɔ wúɲɛ̀n mún se, mún ni fɛ̀ mun klɛɛ̀n, fù klɛgbɔɛ̀ɛ̂ r'à yɛɛ̀n dé mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri mún tɔ́ŋɲɛ̀n. 37Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n, fù nɔ̀nkurni ri nínshîbé gbukɛl kɛl mún gbɔ mɔ. Yíkun w'à kɛl myɛl toná din bo, yíkun w'à ɲáa mɔ ŋmɔ́n din bo. 38Àn kɛl gbukɛlî wo ɲínɛ́ɛn fɔŋn ŋmɔ́n yíkun nìryɛŋn ta bo, bóló ɔ bo yíkun w'àn tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî gbɔ hlɔjà bo.39Yíkun ni Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwârmunî tityɛ́ŋn kɛɛln ɲɔn sɔ́ɔ à Sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ, bóló ɔ bo yíkun n'à se yíi ki dɔ kaarn shi ŋmɔ́n fù wono, fù gbukɛlî ɲwârmunî bè mún gbɔ dèndɛ́nɲɛ̀n. 40Fù n'á nɔ̀nkurn wono, yíkun w'à se yíi ki kpé mún ta nɔkɔ́ŋl yíi ki dɔ kaarn shi ŋmɔ́n bo!41Mún wo jimiì ǹ ɲɛflɛ́ɲɛ̀n ɲɛ́ɛn bo. 42Kɛ̀, mún ni yíkun shi: Jɔnɔsɔ gbɔmɔnarî wo tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun se yíi nìryɛŋn ta bo.43Mún ni bɛ̀ɲɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ yin ɔ, yíkun wo mún gbɔ toshɛ́ bo. Jir má nì blaàn á byéen yin ɔ, yíkun bè fù gbɔ tosɛ́a. 44Yíkun bè gbáno mún gbɔ hlɔjabɛ̂? Yíkun b'à se yíkun byéen byéenî ki yíi ɲɛflɛ́ɛ ŋmɔ́n yíi se, ta ɲɛflɛ́ɛɛ̂ mun ni lɛɛ̀n Jɔnɔsɔ byéen nì byéenî se, yíkun wo fù ɲɛ́ɛn bo.45Yíi b'à búr á ŋmel mɔ dé mún bè yíkun nɛa mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se bo dɛ́! Yíkun nɛtɔnî bè tɛŋna Musa, yíkun n'á kpɛŋnjàɲɛ̀n fù mun to. 46Yíkun ki Musa gbɔ hlɔjà kwó ín, yíkun ni saaŋ mún gbɔ hlɔjaa ín, bóló ɔ bo Musa ri mún gbɔ dèndɛ̂nî ɲwár sɛ́bɛ̂ mɔ. 47Kɛ̀, yíkun w'à sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ Musa ǹ ɲwâr gbɔɛ̀ɛ̂ hlɔjaàn bo, yíkun bè gbáno mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî hlɔjabɛ̂?»

Chapter 6

1Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ki dénno Galile nunkârbrê-sɔ́ɔɔ̂ kɛɛl máâ mɔ, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Tiberiyadi nunkârbrê-sɔ́ɔ. 2Jùmɔ̂ kɛ̀l sɔ́ɔ dyàn ki dukú kpé Yesu ta, bóló ɔ bo yì r'àn shɔ́gbɔ tofyɛɛ̀ɛ̂ ŋmɔ́nɲɛ̀n láaŋrê kpɛ́lnjafɔn. 3Yesu k'à káalî dúno án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ wɔ́se, yì ki dénno ɲínɛ́ɛnké mímí.4Fù b'à ŋmɔ́nɲɛ̀n à Yawutuìî ǹ A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ shùnjàmun. 5Yesu k'á ɲáa ɲɛn, ki jùmɔ̂ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ blakún ŋmɔ́n àkun tɛ̀ŋn fɔŋn, k'à wú Filipu se dé: «Ŋmɛ́ɛn bè lemɔ́n sɔŋn fù ŋmɔ́nbɛ̂ fɛ́ɛŋn, nɔkɔ́ŋl à jimiìî ki le ŋmɔ́n di?» 6Yesu ri fù lóon ín nɔkɔ́ŋl k'á búr Filipu tɔŋn, ta, à r'án klɛ fù ri shi ín.7Filipu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «À ta kpɛ̂ŋl tɔŋnbin* kpíníinkúur ɔ (200) sɔ̀ŋn won-myɛ̂l kwó, fù wo bóló ɲukwó hìn yì byéen byéenî to bo. 8Simɔn Piyɛri srɔ́ɔ Andere mun k'àn kɛɛln-bisháaŋn má ɔ, fù k'à wú à se dé: 9«Jɔɔn dyàn fɔn won-myɛ̂l kur mɔ́n kwɛŋl nì yɛ́ɛŋn mɔ́n níin b'à se; fù ri myɛ́n ɲukwó hìn àni jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔɔ̂ to?»10Yesu k'à wú dé: «Yíi w'à wú à jimiìî se dé yì wo ɲínɛ́ɛn.» Fù tíkɛ́lî mɔ shɛŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín. Fù kpɛŋnî ta yì ki ɲínɛ́ɛn ɲínɛ́ɛnè. À jùmɔ̂ɔ̂ mɔ à jɛɛ̂ ki ble-kwɛŋl ɔ ín. 11Yesu k'à won-myɛ̂l kuùrî gbɔ̀n, ki fulóo tè Jɔnɔsɔ to, ki lú à jimiìî to, ki saaŋ máno à yɛ́ɛ̀ŋɛ̂ gbɔjìr. À jir byéen byéenî nɔkɔŋl k'á fù nin fɔŋn ŋmɔ́n á tìyà fá to. 12À jimiìî ywár kpɛŋn ta, Yesu k'à wú án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ se dé: «Yíi w'à won-myɛ̂l fùnkùrn búur tɛ̀ŋnmɛ́ɛ̀ɛ̂ kúr nɔkɔ́ŋl bóló be nìná bo.»13Yì k'à won-myɛ̂l fùnkùrn búur tɛ̀ŋnmɛ́ɛ̀ɛ̂ kúr kà ɲɛ fú-níin, à jimiìî ywârmun kwɔ́ɔn. 14À jimiìî ki fù shɔ́gbɔ tofyɛɛ̀ɛ̂ ŋmɔ́n kpɛŋn ta à wú dé: «Hlɔ ta, tɔ́ŋrɔnî mun bla gbɔ ri lóon díryɔ́ŋ mɔ, fù k'àni jɔɔ̂ rɔ.» 15Yesu r'à hlɔ̀ dé yì b'àkun jabɛ̂ faŋ ta, yì k'à nɔ kìyɛŋntɔn jìr, k'á sukúr li yì fur k'à káalî sɛjà dúno tɛŋnkúnè á byéen mímí.16Ye joɛl yɛŋn se Yesu ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ki kyɛlno à nun kárbrê-sɔ́ɔɔ̂ kpra, 17yì ki dé kúrn dyàn mɔ, yì k'á ŋmeljìr Kapɛrɛnayimu dyɛɛ̂ bén se. Fù gbâr ye wóon bwàrmun ɔ ín Yesu wo bɛ̀ lò kɛŋn yì to bo. 18Sɔŋn tokpâr sɔ́ɔ dyàn ki fé, à nunî ki bân.19Yì mùfɔn kilomɛtiri mɔ́n kwɛŋl kúur tú à nunî ta, yì ki dyàn kɛ́lkún ŋmɔ́n à nunî ta, à b'á sukúr blaàn à kúrnî to, yàn k'à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ jàè. 20Kɛ̀ Yesu k'à wú yì se dé: «Yíi bè yàntú bo, mún ɔ.» 21Yì r'à se yì k'à gbɔ̀n ín à kúrnî mɔ. Kɛ̀ ɲáa toflì tokyɛ̂ tyé mɔ, yì k'á byéen ŋmɔ́nè à nun kwon yɛŋn ta, yì kɔ́ɔŋn fɔŋnî mɔ.22Fù wóontɛ̂lî mɔ, jùmɔ̂ɔ̂ mun ni tɛ̀ŋn ta à nun kârbrê-sɔ́ɔɔ̂ kɛɛl máâ mɔ, fɛ̀ r'à hlɔ̀ ín dé kúrn mɔ́n byéen tɛ̀ŋnɛ̀n má ín, fù tíkɛ́lî mɔ fù ye joɛl yɛŋnî se. Yì b'à shi dé Yesu wo déɲɛ̀n án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ wɔ́se yì kɔ́ŋnfɔn à mɔ bo. Kɛ̀ à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ byéen ɔ má ín. 23Kɛ̀ gbâr dyàn tyé mɔ, Yì Totɔn ni fúlóo tɛ̀ Jɔnɔsɔ to ki won-myɛ̂l lú jimiì to tíkɛ́lî mun mɔ ín yì k'à kun, kúrn máɛ̀ ki li Tiberiyadi dyɛɛ̂ mɔ, fɛ̀ ki bɛ̀ lo fù tíkɛ́lî to shùn mɔ.24À jimiìî mùfɔn à hlɔ̀ dé Yesu n'án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ mɔ dó wo tɛ̀ŋnɛ̀n ká mímí bo, yìkun nɔ̀nkurni ki dé à kúùrî mɔ Yesu bénɲɛ́nkɔ́ɔŋn ɔ Kapɛrinayimu dyɛɛ̂ mɔ. 25Yì ki dénno à ŋmɔ́nké Kapɛrinayimu kɛɛlî mɔ, yì k'à du dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, ákún ni byɛ̀ fɛ́ɛŋn gbâr ye húnmɔ?»26Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún n'à lóon yíkun se hlɔ ta, hlɔ ta dé yíkun wo mún bénɲɛ́ɛn mún ǹ gbɔ tofyɛɛ̂ ǹ yɛ̀n fù ri núkwɔ́ɔn bo, kɛ̀ yíkun ni mún bénɲɛ́ɛn bóló ɔ bo yíkun ni le dì ywár. 27Lemɔ́nî mun ni kɔ́ɔŋnè, yíi bè klɛwɔkwo fù ŋmɔ́n núkwɔ́ɔn bo, yíi wo klɛwɔkwo kɔ́ɔŋn kaarn lemɔ́n núkwɔ́ɔn, fù mun ni dɔ kaarn shi tɛɛ̀n. Fù tɛtɔn ki Jimin Dye-Jɛn ɔ, bóló ɔ bo à Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ r'á byéen tofyɛ ɲɛ̀nɲɛ̀n àkun to.»28Yì k'à du dé: «Ŋmɛ́ɛn ni yanɲɛ̀n n̂ ki myɛ́n kwo, nɔkɔ́ŋl n̂ ki Jɔnɔsɔ klɛgbɔɛ̀ kwo?» 29Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Jɔnɔsɔ klɛgbɔ klɛɛ̂ k'àn tɔ̂ŋ bɛ̀ tɔŋnî gbɔ hlɔja gbɔɔ̂ rɔ.»30Yì k'à wú à se dé: «Á ri shɔ́gbɔ tofyɛ fɛ́ɛŋntɔn kwo hìn, ŋmɛ́ɛn k'à ŋmɔ́n, n̂ ki kwɔ́ɔn ákún gbɔ hlɔja? Ákún ǹ klɛ fù ri ki myɛ́n ɔ? 31Ŋmɛ́ɛn kpàɛ̀ŋɛ̂ ri manɛ* dì à klɔŋnkúurî se, à ri ɲúrɲɛ̀n Jɔnɔsɔ ǹ sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ fáâ mun to dé: À ri jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lɛ̀ lemɔ́n tɛ̀ yì to.32Yesu k'à wú yì se dé: «Mún n'à lóon yíkun se hlɔ ta, hlɔ ta d'à jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lɛ̀ lemɔ́nî ki Musa ǹ tɛ̀ ɔ yíkun to bo, kɛ̀ mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ r'à lemɔ́n sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔɔ̂ mùn tɛɛ̀n yíkun to ki li jɔ̀nɔ̀kpár mɔ, 33fù se kwó Jɔnɔsɔ ri lemɔ́n mun tɛɛ̀n, fù k'à jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lì bɛ tɔŋnî ɔ, mùmun ni dɔ kaarn shi tɛɛ̀n jimiì to..» 34Yì k'à wú à se dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, fù lemɔ́nî tè ŋmɛ́ɛn to tòmɔ̀-tomɔ.»35Yesu k'à wú yì se dé: «Mún mùn ki fù lemɔ́nî ɔ, mùmun ni fù shiî tɛɛ̀n. Tɔnî mun ki kpé mún ta, klɔ̂ kɛ̀kɛ̀ bè fù tɔŋnî jaa ká bo. Tɔnî mun ki mún gbɔɔ̂ hlɔja, nìn saaŋ bè fù tɔŋnî jaa ká fífí bo. 36Kɛ̀ mún n'à ló yíkun se ín, dé yíkun ni mún ŋmɔ́nɲɛ̀n, ta yíkun wo mún gbɔɔ̂ hlɔjaàn bo. 37Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri jimiìî mun tɛɛ̀n mún to, yì bè kpéa mún ta, mùmun ki kpé mún ta, ń bè fù tó búra denbur se fífí bo.38Fù bóló ɔ bo mún ni kyɛl lì blaàn jɔ̀nɔ̀kpár mɔ mún nɔ̀nkurni tìyàgbɔ klɛ núkwɔ́ɔn bo, kɛ̀ mún ni kyɛl lì bɛ̀ɲɛ̀n jɔ̀nɔ̀kpár mɔ mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî tìyàgbɔ klɛ núkwɔ́ɔn. 39Àniî ki mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî tìyàgbɔɔ̂ rɛn: à ri jimiìî mun tɛɛ̀n mún to, dé mún b'à jél fɛ̀ mɔ dó be nìnáè bo, kɛ̀, mún ki yì klôɲìnɛ̀n à dɔkɔ́ɔŋn-yefyɛ̂lî* ta. 40Fù wono, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ tìyàgbɔɔ̂ ki tɔŋnî mun nɔkɔŋl Jɔnɔsɔ Dye-Jɛnî ŋmɔ́ɔn à b'à gbɔ hlɔjaàn, fù ri dɔ kaarn shi ŋmɔ́nɲɛ̀n. Ń bè fù tɔŋnî klôɲinɛna à dɔkɔ́ɔŋn-yefyɛ̂lî ta.»41Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, à Yawutuìî k'á yɛŋn kɔ̀ŋnɔn kwɔ́ŋn kùnmɔ Yesu gbɔ mɔ, bóló ɔ bo à fɔn à lóon ín d'àkun k'à jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lì bɛ̀ lemɔ́nî ɔ. 42Yì k'à wú dé: «Àniî ki Isufu dye-jɛn Yesu ɔ be a? Ŋmɛ́ɛn ni jɔɔ̂ mun tɔ shi, n̂ b'à nɔ shi. Myɛ́n núkwɔ́ɔn à la à lóon dé: "Mún ni kyɛl lì blaàn jɔ̀nɔ̀kpár mɔ?" »43Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíi b'á yɛŋn kɔ̀ŋnɔn kwɔ́ŋn yíi to bo. 44Jimin dó wo kpé hìn mún ta, à wo mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ki fù tɔŋnî gbár sukúr bɛ̀ ɔ mún to bo, fù mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n, mún bè fù tɔŋnî klôɲinɛna à dɔkɔ́ɔŋn-yefyɛ̂lî ta. 45À ri ɲúrɲɛ̀n à tɔ́ŋrêê ǹ ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé: Jɔnɔsɔ bè yì nɔ̀nkurn kɛɛlna. Fù wono, jiminî mun nɔkɔŋl ki mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ǹ gbukɛlî toná, k'àn lóo fù ri tosɛ́, fù jiminî ri kpɛ́ɛn mún ta.46Jimin dó w'á ɲáa búr din mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ to bo, à se lì bɛ̀ tɔŋnî byéen kwó kɛ̀, fù tɔŋnî mùn la á ɲáa búrɲɛ̀n à to. 47Hlɔ ta, hlɔ ta mún n'à lóon yíkun se dé tɔŋnî mun ni gbɔ hlɔjaàn, fù tɔŋnî ri dɔ kaarn shi ŋmɔ́ɔn.48Mún ki lemɔ́n ɔ, mùmun ni dɔ kaarn shi tɛɛ̀n jimiì to. 49Yíkun kpàɛ̀ŋɛ̂ ri manɛ dì dé klɔŋnkúur se, fù n'á nɔ̀nkurn wono yì ki kú kúè.50Lemɔ́nî mun nɛn, mùmun ni kyɛl lì blaàn jɔ̀nɔ̀kpár mɔ, tɔŋnî mun nì fù dì, fù tɔŋnî wo kúa fífí bo. 51Mún ki shi mɔ tɛŋn lemɔ́n ɔ, mùmun ni kyɛl lì bɛ jɔ̀nɔ̀kpár mɔ. Tɔnî mun nì fù lemɔ́nî dì, fù tɔŋnî bè tɛŋna á shi mɔ tòmɔ̀-tomɔ. Mún bè lemɔ́nî mun tebɛ̀ yíkun to, fù ki mún gbɛ́yɛ́ɛnî ɔ. Mún bè ń gbɛ́yɛ́ɛnî tebɛ̀, nɔkɔ́ŋl díryɔ́ŋ jimiì ki tɛŋn dɔ kaarn shi mɔ.»52Yesu ki fù gbukɛlî kɛlî se, à Yawutuìî ki dukú yíi se gbɔtyaaŋn ɔ dé: «Àni jɔɔ̂ bè gbáno á gbɛ́yɛ́ɛnî tebɛ̀ ŋmɛ́ɛn to lemɔ́n fáâ to ŋmɛ́ɛn k'à di?» 53Yesu k'à wú yì se dé: «Mún n'à lóon yíkun se hlɔ ta, hlɔ ta, dé yíkun wo Jimin Dye-Jɛnî gbɛ́yɛ́ɛnî dì lemɔ́n fáâ to bo, yíkun w'à tɔ́ŋɔ̂ yɛ̀ bo, yíkun wo dɔ kaarn shi ŋmɔ́n hìn fífí bo.54Tɔnî mun ki mún gbɛ́yɛ́ɛnî di, ki mún tɔ́ŋɔ̂ gbɛ, fù ri dɔ kaarn shi ŋmɔ́ɔn, mún bè fù tɔŋnî klôɲinɛn à dɔkɔ́ɔŋn-yefyɛ̂lî ta. 55Fù se kwó mún gbɛ́yɛ́ɛnî ki lemɔ́n sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔ ɔ, mún tɔ́ŋɔ̂ bè lamɔ́n sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔ. 56Tɔnî mun nì mún gbɛ́yɛ́ɛnî dì, ki mún tɔ́ŋɔ̂ gbɛ, fù tɔŋnî ri tɛ̀ŋnɛ̀n mún mɔ, mún bè tɛ̀ŋnɛ̀n fù tɔŋnî mɔ.57Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n, fù ki shi fin ɔ fáâ mun to, mún ki saaŋ máno shi fin ɔ àkun faŋ mɔ. Tɔnî mun ki mún gbɛ́yɛ́ɛnî di fù tɔŋnî saaŋ bè tɛŋna á shi mɔ mún faŋ mɔ. 58Lemɔ́nî mun nɛn, à ri kyɛl lì bɛ jɔ̀nɔ̀kpár mɔ. À wo tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun kpàɛ̀ŋɛ̂ ǹ dì fù ri fáâ to bo; fɛ̀ ri kú kúè. Tɔnî mun k'àni lemɔ́nî di, fù bè tɛŋna dɔ kaarn shi mɔ tòmɔ̀-tomɔ.» 59Yesu ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín Kapɛrinayimu tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ, k'àni gbukɛɛ̀lî ɔ jimiì kɛɛln.60Yesu ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ r'àni gbukɛɛ̀lî ná híin, fɛ̀ mɔ jir tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'à wú d'àni gbukɛɛ̀lî ri jaar tɛ̀ŋndéè, dé gbò r'á kpɛŋnja hìn àni gbukɛɛ̀lî nɔ̀nkurn to? 61Yesu k'án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ǹ yɛŋn kɔ̀ŋnɔn kwɔ́ŋn gbukɛlî hlɔ̀ɔ̂ se àkun gbɔ mɔ, k'à wú yì se dé: «Àni gbukɛɛ̀lî ri yíkun ŋmel mɔ nìnáè a?62Yíkun nì la jimin Dye-Jɛn sɛdúkɔ́ŋnkún ŋmɔ́n kwó ín híin, kyɛ̀ŋl ye à lì bɛ̀ fɔŋnî mɔ, yíkun ni myɛ́n kwoa ín? 63Tɛ́l-Féné mùn ni fù shiî tɛɛ̀n jimin to, fù kaarn mɔ jimin wo bóló ɲúkwɔ́ɔn bo. Mún ni gbukɛɛ̀lî mun kɛl yíkun se, fɛ̀ ri lɛ̀ Tɛ́l-Féné se, ki shi tè jimiì to.64À fá to kwó jimin máɛ̀ fɔn yíkun tyé mɔ, fɛ̀ mun wo gbɔ hlɔjaàn bo.» À fá to kwó, ki gbɔ̀n à funkpɛ́ɛ gbâr ye, Yesu r'à gbɔ hlɔja kaarn têê hlɔ̀, fù nì tɔŋnî mun b'à jà nɛ́na kpɛŋn mɔ. 65Ki saaŋ àni gbukɛɛ̀lî kɛl dé: «Fù mùn n'à jɛ́l mún k'à wú yíkun se dé jimin dó wo kpé hìn mún ta, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ wo mún tɔŋnimɔ bla ɲɛ̂l tɛ̀ mùmun to bo.»66Ki gbɔ̀n fù wóonî to, àn kɛɛln-bisháaŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'á sɛ à besé, yì wo kpɛ́ ká à ta bo. 67Fù la klɛ̀ híin, Yesu k'à wú à kɛɛln-bisháaŋn jir fú-níinî se dé: «Yíkun híin, yíkun saaŋ á sɛkɔ́ɔŋn besé a?» 68Simɔn Piyɛri k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Ń Totɔn, ŋmɛ́ɛn bè kɔ́ɔŋn gbò se? Dɔ kaarn shi ŋmɔ́n gbukɛlî mùn ni ŋmɔ́ɔn ákún se. 69Ŋmɛ́ɛn k'à hlɔja, ŋmɛ́ɛn k'à shu d'ákún ki Krista ɔ, Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋ bɛ̀ jimin Tofénéê ɛ̀.»70Yesu k'à wú yì se dé: «Mún mùn ni yíkun jir fú-níinî mɔtɔ́ŋnɲɛ̀n be a? Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, yíkun mɔ jir byéen ki Sutana ǹ jir ɔ.» 71Yesu ri Simɔn Isikariyoti dye-jɛn Juda mùn gbɔlóon ín, àn kɛɛln-bisháaŋn jir fú-níinî mɔ jirî ɛ̀. Fù bóló ɔ bo àkun k'à jà nɛ́ntɔnî ɔ kpɛŋn mɔ.

Chapter 7

1Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ki Galile kìyɛŋnî mɔ kél, bóló ɔ bo à wo kɛ́ɛl besé Jude kìyɛŋnî mɔ ká ín bo. Fù bóló ɔ bo à Yawutu ɲɛrotêê r'à tofá ɲɛ́ɛn ín ki kwo. 2Fù gbâr ye, à Yawutuìî ǹ sɛ̀l kpɛ́ɛ wúwɔ́ɔŋɔ̂ ri shùnjàɲɛ̀n ín.3Yesu srɔ́ɛ̀ɛ̂ k'à wú à se dé: «Yesu, á sukúr li húnmɔ, á ki don Jude kìyɛŋnî mɔ, nɔkɔ́ŋl ákún fù kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ki saaŋ ákún ǹ klɛgbɔɛ̀ɛ̂ klɛ fɔn ŋmɔ́n. 4Tɔnî mun n'à se ki shu, fù tɔŋnî w'án gbɔ klɛɛ̀n toyâ mɔ bo. Ákún k'àni gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ fáâ mun nɛn, à kwo kpèn sɔ́ɔ, á k'á byéen yɛ̀n díryɔ́ŋ to.»5Fù b'à ŋmɔ̂nɲɛ̀n Yesu srɔ́ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurni w'à gbɔ hlɔjàɲɛ̀n bo. 6Yesu k'à wú fɛ̀ se dé: «Mún fù gbârî wo lò kɛŋn bo, kɛ̀ yíkun se kwó, gbâr kúur nɔkɔŋl ɲɔn má. 7Yíkun gbɔndɛ́ɛ wo tɛŋn hìn díryɔ́ŋ jimiì to bo. Mún gbɔndɛ́ɛ mùn la díryɔ́ŋ jimiì to, bóló ɔ bo mún ni yì ǹ klɛ gbɔjáàlî lóon yì ɲíɲra hlɔtabê mɔ.8Yíkun wo don à wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ, mún wo bè kɔ́ɔŋn wà bo. Fù bóló ɔ bo mún fù gbârî wo lò kɛŋn bo.» 9Yesu ki fù gbukɛlî kɛl jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, ki tɛ̀ŋnè Galile kìyɛŋnî mɔ.10Yesu srɔ́ɔ jɛɛ̂ɛ̂ mùfɔn dénno à wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ, àkun nɔ̀nkurni ki saaŋ bè dénno. Kɛ̀, à wo dòn jimiì ɲíɲra bo, à ri dénno ɲátoyâ mɔ. 11À Yawutu ɲɛrotêê ri Yesu bénɲɛ́ɛn ín à wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ, yì ki dukwo dé: «À ri mí fɛ́ɛŋn?»12À jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ yɛŋn kɔ̀ŋnɔn kɛl gbukɛl tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín Yesu gbɔ mɔ. Fù bóló ɔ bo máɛ̀ r'à lóon ín dé jimin ɲɔn ɔ. Kɛ̀, máɛ̀ ɔ dé owo, fù rɔ bo, jimiì kpaŋlmɔkɛŋlɔn ɔ. 13Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, à Yawutu ɲɛrotêê yànbê se dó wo kɛl ín à gbɔ mɔ kpèn sɔ́ɔ bo.14À wúwɔ́ɔŋɔ̂ tyé mɔ jìrɛ́ kpɛŋn ta, Yesu ki dé à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ, à bè jimiì kɛɛln. 15À Yawutuìî won ki kɔ́ŋnè, yì b'à lóon dé: «À ri gbáno tɛ̀ŋn à bè gbɔ shi à wo kɛɛlnkwòɲɛ̀n bo?» 16Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún ni kɛɛlnî mun ɔ jimiì kɛɛln, à wo lìɲɛ̀n mún mɔ bo, mún tɔ́ŋ bɛ̀ Tɔnî mɔ lɛ̀ ɔ.17Tɔnî mun n'à se ki Jɔnɔsɔ tìyàgbɔ kwo, fù tɔŋnî b'à shua dé mún k'à jimiìî kɛɛlnkúnî nì lìɲɛ̀n Jɔnɔsɔ mɔ, fù nì kwoa bo mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî nì lìɲɛ̀n mún nɔ̀nkurni mɔ. 18Tɔnî mun n'á byéen tokɛɛ̀ln fù tɔŋnî r'á yin ɲɛ́ɛn, kɛ̀ tɔŋnî mun n'á tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî yin ɲɛ́ɛn àn lobéê ki shu, fù ki hlɔtatɔn ɔ, gbɔ shɛɛŋlmun bóló wo tɛ̀ŋnɛ̀n fù wono bo.19Musa mùn n'à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mùn tèɲɛ̀n yíkun to be a? Yíkun mɔ dó w'á kpɛŋnjàɲɛ̀n fù to bo, myɛ́n núkwɔ́ɔn yíkun b'à ɲɛ́ɛn yíi ki mún kwo?» 20À jùmɔ̂ɔ̂ k'à mɔli dé: «Yesu, á ki tyɛ́ɛŋntɔn ɔ. Gbò fɔn à ɲɛ́ɛn k'ákún kwo?»21Yesu k'à wú yì se dé: «Mún ni gbɔ mɔ́n byéen klɛ̀, fù ki yíkun nɔ̀nkurn wonkɔ́ŋnè. 22Musa r'à kpàkwóonhlɛŋ tɔ̂ŋnî ɲínɛ́ɲɛ̀n yíkun se, kɛ̀ à wo funkpéɲɛ̀n àkun ta bo. À ri funkpé lì bɛ̀ɲɛ̀n yíkun kpàɛ̀ŋɛ̂ se, à ta à tarwɔ yefyɛ̂lî ta kwó yíkun bè jɛn-bisháɛ̀ŋ kpàkwóonhlɛɛ̀ŋn.23Yíkun nì jɛn-bisháɛ̀ŋ kpàkwóonhlɛɛ̀ŋn à tarwɔ yefyɛ̂lî ta, nɔkɔ́ŋl Musa ǹ tɔ̂ŋnî be kútúrê bo, myɛ́n n'à jɛ́l yíkun b'á nìrfúun mún to dé mún ni jir má kur nɔ̀nkurn kpɛ́lnjà à tarwɔ yefyɛ̂lî ta? 24Yíi be ɲáa ǹ ŋmɔ̂n ɔ kítíkár bo, kɛ̀ yíi wo kítíkár hlɔtabê mɔ.»25Jerisalɛmu dyɛɛ̂ jimin máɛ̀ r'à lóon ín dé: «Yì ri jɔɔ̂ mun ɲɛ́ɛn krɔ ɔ ín, fù mùn nɛn be a? 26À nɛn, à bè kɛɛ̀ln à jùmɔ̂ɔ̂ ɲíɲra dó wo bóló lóon bo! Ŋmɛ́ɛn ǹ faɛ̀ŋɛ̂ r'à shi dé, Jɔnɔsɔ ǹ Jimin mɔtɔ̂ŋnmunî tɛ́tɛ̂ ɔ má a? 27Ta, à nì Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî kwó, fù mùkâr ye bè bɛa, dó bè fù lì bla fɔŋn shua bo. Kɛ̀, àni jɔɔ̂ kwó ŋmɛ́ɛn ni fù lɛ̀ fɔŋn shi.»28Fù gbâr ye Yesu bè jimiì kɛɛln gbɔ to yé à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ, ki kɛl á myɛl tokpâr ɔ dé: «Yíkun ǹ jɛ́ɛn mɔ dé yíkun ni mún shi, yíi bè mún lɛ fɔŋn shi! Ta, fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, mún blaâ ki mún mɔ lɛ̀ gbɔ ɔ bo, kɛ̀ mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî ki hlɔtatɔn ɔ, yíkun wo fù tɔŋnî shi bo. 29Mún kwó, mún ni la ń tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî shi, bóló ɔ bo mún ni lì bɛ̀ɲɛ̀n àkun tɔŋnimɔ, àkun bè mún tɔ́ŋɲɛ̀n.»30Fù núkwɔ́ɔn yì bè Yesu ɲɛ́ɛn ja ɔ, kɛ̀ jimin dó w'á kpɛŋn tá hìn tɛ̀ŋn à to bo, bóló ɔ bo àkun ǹ gbârî wo lò kɛŋn ín bo. 31Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'à gbɔ hlɔjà à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ, yì k'à wú dé: «Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî nì byɛ̀, àkun ǹ klɛ shɔ́gbɔɔ̂ bè sɔ́tɛŋna àni jɔɔ̂ fù ri to bo kɛ̀?» 32À Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ k'à jimiìî ǹ yɛŋn kɔ̀ŋnɔn kɛl gbukɛɛ̀lî ná Yesu gbɔ mɔ. Fù núkwɔ́ɔn à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ n'à flɛ́klɛrê ŋmelêê ki fɛŋnɛnklɛrê búrno Yesu jakɔ́ɔŋn ɔ.33Yesu k'à wú dé: «Mún bè tɛŋnbɛ̂ yíkun wɔ́se kyáaŋne yé, ń ki kwɔ́ɔn don ń tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî se. 34Yíi bè mún bén ɲɛ́nbɛ̂, kɛ̀ yíi bè mún ŋmɔ́na bo. Mún bè tɛŋna bénî mun se yíkun wo don hìn mímí bo.»35À Yawutuìî ri yíi duùn ín dé: «Àkun bè kɔ́ɔŋn fɛ́ɛŋn, ŋmɛ́ɛn w'àkun ŋmɔ́n hìn tíkɛ́lî mun mɔ bo? Yawutuìî mun ni dénno dɔ́se, yì ki ɲínɛ́ɛn ɲínɛ́ɛn mliŋ à Gerɛsi yinî tyé mɔ, à bè kɔ́ɔŋn fɛ̀ besé, à bè fù Gerɛsi yinî kɛɛln a? 36À r'án gbukɛlî mun kɛl dé ŋmɛ́ɛn b'àkun bén ɲɛ́nbɛ̂, kɛ̀ ŋmɛ́ɛn b'àkun ŋmɔ́na bo. Àkun bè tɛŋna bénî mun se dé ŋmɛ́ɛn wo don hìn mímí bo. Fù gbukɛlî ki myɛ́n lô ɔ?»37À wúwɔ́ɔŋɔ̂ totɔ́ŋ lɔ, fù mun k'à wúwɔ́ɔŋɔ̂ yefyɛ̂l sɔ́ɔ ɔ, Yesu ki dukú lí, ki kɛl á myɛl tokpâr ɔ dé: «Nìn nì tɔŋnî mun to, fù tɔŋnî wo bɛ á gbɛ mún se. 38Tɔnî mun ki mún gbɔɔ̂ hlɔja, fù tɔŋnî bè tɛŋna árí yísɔ́ɔ nun kùndur fɔŋn, mùmun bè fwoòn, nunî mun ni shi tɛɛ̀n jimin to, à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ gbukɛlî ǹ lô fáâ to.»39Fù gbukɛlî kɛlkúni ki Tɛ́l-Féné gbukɛl kɛlkún ɔ ín Yesu se, mùmun bè tebɛ̀ jimiì to, mɛ̀mun nì b'àkun gbɔɔ̂ hlɔja. Tɛ́l-Féné wo tɛ̀ kɛŋn jimiì to ín bo, bóló ɔ bo Yesu wo ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n kɛŋn wà án lobéê mɔ ín bo.40À jùmɔ̂ɔ̂ r'àni gbukɛlî ná híin, máɛ̀ k'à wú d'àni jɔɔ̂ k'à tɔ́ŋrɔnî tɛ́tɛ̂ ɔ. 41Máɛ̀ k'à wú d'à jɔɔ̂ ki Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî ɔ. Máɛ̀ ɔ dé Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî ri li hìn Galile a? 42À wo ɲúrɲɛ̀n à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ ín dé: Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî bè tɛŋna Dawuda kpaŋltosɛ̂ŋn mɔ jir, ki li Betelehɛmu dyɛɛ̂ mɔ, Dawuda ri tɛ̀ŋnɛ̀n dyɛɛ̂ mun mɔ ín be a?43Fù la à jɛ́l à jimiìî myɛɛ̂lî ki tɛ̀ŋnè á dɔ ɔ yíi to Yesu gbɔ mɔ. 44Yì tyé mɔ jimin máɛ̀ r'à se ín ki ja, kɛ̀ dó w'á kpɛŋn tá à to bo.45À fɛŋnɛnklɛrêê mun ni dénno ín Yesu jakɔ́ɔŋn ɔ, fɛ̀ k'á sɛno à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ n'à flɛ́klɛrê ŋmelêê se, fɛ̀ ki yì du dé: «À ri gbáno jà yíi w'à jà bɛ̀ bo?» 46À fɛŋnɛnklɛrêê k'à mɔli dé: «Jimin dó w'àni gbukɛlî kúur kɛl din bo.»47À Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ki yì sɛdu yé dé: «À saaŋ yíkun kpaŋlmɔkɛŋl a? 48Ŋmɛ́ɛn ŋmelêê mɔ jir, fù nì kwoa bo à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ mɔ jir r'à gbɔ hlɔjà a? 49Kɛ̀, àni jùmɔ̂ɔ̂ w'à tɔ̂ŋn gbukɛlî hlɔ̀ bo, fù r'à jɛ́l yì ki gbɔ hlɔja, jimin to bâl klɛ̀mɛ́ɛ̀ ɔ!»50Nikodɛmu mun dénno Yesu se ín, àkun mun k'à farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ mɔ jir ɔ ín, àkun k'à wú yì se dé: 51«Ŋmɛ́ɛn ǹ tɔ̂ŋn gbukɛlî ɲwârmunî ǹ yɛ̀n fáâ se, ŋmɛ́ɛn ni yanɲɛ̀n n̂ ki jimin kɛŋ, à wo dù àn klɛ̀ fù ri ki hlɔ̀ be a?» 52Yì k'àn gbukɛlî mɔli à se dé: «Ákún saaŋ lɛɛ̀n Galile a? À tɛ́ŋlɛ́n yi ɲɔn sɔ́ɔ, á b'à ŋmɔ́na tɔ́ŋrɔn dó wo lɛɛ̀n Galile kìyɛŋnî mɔ bo.5353[Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, yì byéen byéenî nɔkɔŋl k'á bur jìr, yì k'á sádi kɔ́ɔŋn ɲɛ̂l ja.

Chapter 8

1Yesu ki dénno Olifiye tímɔ́n fiîŋ káalî fléen. 2Fù wóontɛ̂lî mɔ lɛ́ɛ múmúr k'á sɛno yé à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ. À jimiìî nɔ̀nkurn sukúr byɛ̀ɛ̂ se à to, ki ɲínɛ́ɛnè, ki jo yì kɛɛln gbɔ to. 3Fù la klɛ̀ híin, à tɔ̂ŋn kɛlêê n'à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ki mél dyàn jà bɛ̀ lí à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ, yì ri mùmun jaɲɛ̀n ín nyɛ̀nkɛ́lfɔn,4yì k'à wú Yesu se dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, àni mélî ri jà nyɛ̀nkɛ́lfɔn. 5Musa r'à ɲúrɲɛ̀n à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ ŋmɛ́ɛn se d'àni méèlî kúur nin kwo timin ɔ. Ákún se kwó híin? Ákún ni gbáno à wúa? 6Yì ri fù lóon ín à tɔŋnlɛ gbɔ núkwɔ́ɔn, nɔkɔ́ŋl yì k'à nɛ hìn tɛŋn. Kɛ̀, Yesu k'á ŋmel tùtwòn, ki jo á kpɛŋnbin ɔ ɲáan mɔɲwáar to.7À tɔ̂ŋn kɛlêê n'à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ki Yesu dù tɛ̀ŋndɛ̂ se, k'à ŋmelî tɔŋnkúr, k'à wú yì se dé: «Yíkun tyé mɔ jimin nì fɔn, mùmun wo gbɔjáal kwò din bo, fù kyɛ̀ŋl w'à nin!» 8Yesu k'á ŋmelî sɛtùtwònè, ki jo á kpɛŋnbin ɔ à ɲáanî sɛmɔɲwáar to.9Yì ri fù gbukɛlî ná gbârî mun ye, yì ki dénno byéen byéen ɔ ki gbɔ̀n yì mɔ klɔ̀rê to, ki dénno búrké yì besé bisháɛ̀ŋɛ̂ to, yì nɔ̀nkurn k'á sukúr li. Yesu ki tɛ̀ŋnè á byéen, fù nì yì ri mélî mun jà bɛ̀ lí. 10Fù la klɛ̀ híin, Yesu k'à ŋmelî sɛtɔŋnkúr k'à mélî du dé: «Bi, ákún nɛtêê we? Jimin dó w'ákún kɛŋɲɛ̀n kpɛ́ bo kɛ̀?» 11À mélî k'à mɔli dé: «Dó ɔ bo mún Totɔn.» Yesu k'à wú à se dé: «Mún wo saaŋ ákún kɛŋa bo. Don, kɛ̀ be la gbɔjáalkwo ká bo dɛ!]12Yesu ki gbukɛl má yɛ̀n yé à jimiìî to dé: «Mún ki niyɛ́ɛl ɔ díryɔ́ŋ mɔ, niyɛ́ɛlî mun ni shi tɛɛ̀n jimiì to, tɔŋnî mun nì kpɛ́ mún ta, fù tɔŋnî wo kéla butúun mɔ bo. Kɛ̀ à bè tɛŋna woyɛ́ɛl to.» 13Fù kwɔsé à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ k'à wú à se dé: «Ákún n'á byéen gbɔ tokɛɛ̀ln, fù bè tɛŋna hlɔ gbukɛl ŋmɛ́ɛn se bo.»14Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún ta la saaŋ ń byéen gbɔ tokɛl, mún ǹ lóo fù ri ki hlɔ ɔ. Fù bóló ɔ bo mún ni ń lì bla fɔŋn shi, ń bè ń kɔ́ɔŋn fɔŋn shi. Kɛ̀ yíkun kwó, yíkun wo mún lì bla fɔŋn shi bo, yíi wo mún kɔ́ɔŋn fɔŋn shi bo. 15Yíkun ni kítíkáarn jimin ǹ kítíkáar mɔ. Mún kwó, mún wo jimin dóon kítíin bo. 16Mún ta la saaŋ tɛ̀ŋn kítíkárɔn, mún ǹ kár kítíî bè kára hlɔ ɲáa ta. Fù bóló ɔ bo mún wo ń byéen bo, kɛ̀ mún Tɔɔ̂ mun ni mún búr bɛ̀ɲɛ̀n, fù ri mún wɔ́se.17Yíkun ǹ tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ à ri ɲúrɲɛ̀n dé jir níin ǹ nínshîbé gbukɛl nì tɛ̀ŋn fá byéen fù k'à hlɔɔ̂ rɔ. 18Mún ni ń byéen gbɔ tokɛɛ̀ln yíkun se, mún Tɔɔ̂ mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n, fù ki mún nínshî ɔ.»19À jimiìî k'à du dé: «Ákún Tɔɔ̂ we la?» Yesu k'à mɔli dé: «Yíkun wo mún shi bo, yíi wo mún Tɔɔ̂ shi bo. Yíkun nì mún shi ín, yíkun ni mún Tɔɔ̂ shua ín.» 20Yesu r'àni gbukɛɛ̀lî kɛɛ̀ln ín à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ, à b'à jimiìî kɛɛln gbɔ to à kpɛŋntabrée brê dɔ́ɔ̂ blɛ̀ se. Dó w'á kpɛŋn tá à to bo, fù bóló ɔ bo àkun fù gbârî wo lò kɛŋn ín bo.21Yesu ki saaŋ à wú yé yì se dé: «Mún bè kɔ́ɔŋn, yíkun bè mún bén ɲɛ́na. Yíi bè kúa án gbɔjáal-klɛɛ̂ mɔ. Mún bè dona tíkɛ́lî mun mɔ, yíkun bè don hìn tɛŋna mímí ni mɔ bo.» 22À Yawutuìî k'à lóo kùnmɔ yíi se dé: «À bè dénno á byéen kwokɔ́ɔŋn la dàà?, bóló ɔ bo à r'à ló d'àkun bè dona tíkɛ́lî mun mɔ, dé ŋmɛ́ɛn bè don hìn tɛŋna mímí ni mɔ bo.»23Yesu k'à Yawutuìî ǹ gbukɛlî mɔli yì se dé: «Yíkun k'à ɲáantyarî ta jimiì ɔ, mún bè jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lì bɛ̀ jimin. Yíkun ki díryɔ́ŋ jimiì ɔ, mún wo díryɔ́ŋ jimin ɔ bo. 24Fù r'à jɛ́l mún k'à wú yíkun se dé yíkun bè kúbɛ̂ án gbɔjáal-klɛɛ̂ mɔ; bóló ɔ bo yíkun nì "Mún ki Mún" gbɔɔ̂ hlɔjà bo, yíi bè kúbɛ̂ án gbɔjáalî mɔ.25Yì k'à du dé: «Ákún ki gbò rɔ?» Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún ki tɔŋnî mun ɔ, mún ni mùmun ló yíkun se ín ki gbɔ̀n à funkpɛ̂ gbâr ye mún ki fù rɔ. 26Gbɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri fɔn mún se ń k'à wú yíkun se ín, fù nì ń ki kítíkár yíkun gbɔ mɔ, kɛ̀ mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî fù ri k'à hlɔɔ̂ rɔ. Mún ni mùmun ná àkun se mún ni fù mùn lóon jimiì se díryɔ́ŋ mɔ.» 27À jimiìî w'à hlɔ̀ dé Yesu w'á Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ gbɔ kɛɛ̀ln ín bo.28Fù wono, Yesu k'à wú yì se dé: «Yíkun mùkâr ye bè jimin Dye-Jɛn tɔŋnkrɔ́, yíkun b'à shua dé Mún ki Mún ɔ. Fù nì yíkun b'à shua dé mún wo gbɔ dó klɛɛ̀n ki li mún mɔ bo. Kɛ̀, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri mún kɛɛlnɲɛ̀n mùmun ɔ mún ni fù mùn lóon. 29Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n, àkun ni tɛ̀ŋnɛ̀n mún wɔ́se, à wo mún jélɲɛ̀n ń byéen bo, bóló ɔ bo mún ni gbɔɛ̀ɛ̂ mun klɛɛ̀n tòmɔ̀-tomɔ, fɛ̀ ri klɛɛ̀n à tìyà fáâ to.» 30Yesu ǹ gbukɛlî kɛlkúnî se máno, jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'à gbɔ hlɔja.31Fù la klɛ̀ híin, à Yawutuìî mun n'à gbɔ hlɔjà, k'à wú fɛ̀ se dé: «Yíkun n'á kpɛŋnjaàn mún ǹ kɛl gbukɛlî to, yíkun bè tɛŋna mún ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋ hlɔtabê mɔ. 32Yíkun bè hlɔ shua, hlɔ ki yíkun tobúrê.» 33Yì k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn ki Brayima kpaŋltosɛ̂ɛ̀ŋ ɔ, ŋmɛ́ɛn wo fwɔŋbé kwò din dó se bo. À ri gbáno jà ákún b'à lóon dé ŋmɛ́ɛn bè tobúra?»34Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta mún n'à lóon yíkun se dé tɔŋnî mun nɔkɔŋl ki gbɔjáal kwo, fù tɔŋnî ri tɛ̀ŋn gbɔjáal ǹ fwɔŋ. 35Ta, fwɔŋ wo tɛɛ̀ŋn tòmɔ̀-tomɔ den mɔ jir bo, kɛ̀ à totɔn jɔɔ̂ dye-jɛnî ki den mɔ jir ɔ tòmɔ̀-tomɔ. 36Fù se kwó, Jɔnɔsɔ Dye-Jɛnî nì yíkun tobúrè, yíkun ni tɛ̀ŋnè jimin tobrêmun sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ɛ̀ɛ̂ ɛ̀.37Mún n'à shi dé yíkun ki Brayima kpaŋltosɛ̂ɛ̀ŋ ɔ, kɛ̀, fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, yíkun b'à se yíi ki mún kwo, bóló ɔ bo mún ǹ gbukɛlî wo ɲínɛ́ɛn fɔŋn ŋmɔ́nɲɛ̀n yíkun mɔ bo. 38Mún ni mùmun ŋmɔ́n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, mún ni fù mùn lóon yíkun se. Yíkun híin, yíkun ni mùmun ná yíi tɔ se, yíkun ni fù mùn klɛɛ̀n.»39À Yawutuìî ki Yesu ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn tɔɔ̂ ki Brayima ɔ.» Yesu k'à wú yì se dé: «Yíkun tɔ nì Brayima kwó ín, yíkun ni Brayima ǹ klɛ gbɔ kwoa ín. 40Kɛ̀, kyáŋmɔ la, yíkun n'à se, yíi ki mún kwo, mún mun ni hlɔ gbukɛl ná Jɔnɔsɔ se, ń k'à wú yíkun se. Brayima la fù kúur klɛ̀ ín bo dɛ́! 41Yíkun n'á tɔɔ̂ klɛgbɔɛ̀ɛ̂ klɛɛ̀n.» Yì ki fù gbukɛlî mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn ki nyɛ̀nkɛ̂l derê 'ɔ bo. Tɔ mɔ́n byéen tɛ̀ŋnɛ̀n ŋmɛ́ɛn se, fù ki Jɔnɔsɔ ɔ.»42Yesu k'à wú yì se dé: «Jɔnɔsɔ nì yíkun Tɔ kwó ín, mún gbɔ ri yíkun mɔnukwóa ín, bóló ɔ bo mún ni lìɲɛ̀n àkun Jɔnɔsɔ mɔ ń ki bɛ. Mún byɛ̀ɛ̂ wo lìɲɛ̀n mún nɔ̀nkurni mɔ bo, kɛ̀ àkun Jɔnɔsɔ mùn ni mún tɔ́ŋn bɛ̀ɲɛ̀n. 43À la gbáno jà yíkun wo mún ǹ kɛl gbukɛlî mɔfáhlɔɔ̀n bo? 44Fù bóló ɔ bo yíkun wo gbɔlônáan bo. Yíkun tɔ ki Sutana mùn ɔ. Yíkun n'à se yíi ki fù tìyà gbɔ kwo, fù mun ki yíkun tɔɔ̂ rɔ, ki gbɔ̀n díryɔ́ŋ brê funkpɛ̂ gbâr ye jimin krɔ ki fù ǹ klɛwɔ ɔ. À w'án gbɔ dó klɛɛ̀n hlɔ ta bo, bóló ɔ bo hlɔ w'àkun mɔ bo. À mùkâr ye bè kɛɛŋn lóon, à r'án kɛɛŋnî wúun nì yan á nɔ̀nkurni shɔn to, bóló ɔ bo àkun ki kɛɛŋnlórɔn ɔ. À bè kɛɛŋn tɔ.45Mún kwó, mún ki hlɔ lórɔn ɔ, fù r'à jɛ́l yíkun wo mún gbɔ hlɔjaàn bo. 46Yìkun mɔ gbò r'á kpɛŋnbin byéen tɔŋnkúr hìn, k'à wú dé mún ni gbɔjáal klɛ̀? 47Fù wono, mún nì hlɔ lóon, à ri gbáno jà yíkun wo mún gbɔ hlɔjaàn bo? Tɔnî mun ki Jɔnɔsɔ ǹ jimin ɔ, fù ri Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî tonáan. Yíkun wo Jɔnɔsɔ gbukɛlî tonáan bo, bóló ɔ bo yíkun ki Jɔnɔsɔ ǹ jimiì ɔ bo.»48À Yawutuìî k'à wú dé: «Ŋmɛ́ɛn nargbɔ ɔ n̂ k'à wú d'á ki Samari jir* ɔ, fù n'á bè tyɛ́ɛŋntɔn.» 49Yesu k'à mɔli dé: «Tyɛ́ɛŋn wo jòɲɛ̀n mún mɔ bo, kɛ̀ mún ni ń Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ɲɛflɛ́ɲɛɛ̀n, yíkun b'á káɲɛ̀n mún ɲɛflɛ́ɲɛn ɔ.50Mún wo ɲɛflɛ́ɛ ɲɛ́ɛn ń k'à ɲɛn ń byéen ta bo. Àkun n'à ɲɛ́ɛn mún se, àkun bè kítíkáarn. 51Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé tɔŋnî mun k'á kpɛŋnja mún ǹ kɛl gbukɛlî to, kùn bè loa à tɔŋn fífí bo.52À Yawutuìî k'à wú dé: «Ŋmɛ́ɛn la kyáŋmɔ à hlɔ̀ dé tyɛ́ɛŋn jòɲɛ̀n ákún mɔ. Ŋmɛ́ɛn kpàŋn Brayima ri kúè, à tɔ́ŋrêê ki saaŋ kú kúè. Ákún ɔ dé tɔŋnî mun k'á kpɛŋnja ákún ǹ kɛl gbukɛlî to, dé kún bè loa fù tɔŋn fífí bo. 53Brayima mun ni kúè, ákún ni nur fù to a? À tɔ́ŋrêê saaŋ kú kúè, ákún ni la á byéen ɔ myɛ́n jìrɲɛ̀n?»54Yesu k'à mɔli dé: «Mún nì ɲɛflɛ́ɛ ɲɛ́ɛn nì ɲɛn ń byéen ta, fù ɲɛflɛ́ɛɛ̂ ki bólóon ɔ bo. Tɔnî mun ni ɲɛflɛ́ɛ nì ɲɛ́ɛn ɲɛn mún ta, fù ki mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ rɔ. Yíkun n'à lóon dé mùmun ki yíkun ǹ Jɔnɔsɔ ɔ. 55Yíkun w'à shi bo, mún ni la à shi. Mún n'à ló dé ń w'à shi bo, mún bè tɛŋna yíkun kúur kɛɛŋnlórɔn. Kɛ̀, mún ni la à shi, ń bè ń kpɛŋnjàɲɛ̀n àn gbukɛlî to. 56Brayima gbɔmɔnar se, àkun ǹ jɛ́ɛn mɔ d'àkun bè mún yeê ŋmɔ́na, k'à ŋmɔ́n, à gbɔ k'à byéen mɔnukwó.»57À Yawutuìî k'à wú à se dé: «Ákún wo nɔ̀tɔ̂ŋn kúrfú (50) ŋmɔ́n kɛŋn wà bo, ákún ɔ d'ákún ni Brayima ŋmɔ́n á ɲáa ɔ a?» 58Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta mún n'à lóon yíkun se dé: "Brayima kwɔŋɔɔ̂ n'á to gbɔ tyé díryɔ́ŋ wono, Mún ki mún ɔ má ín".» 59Fù núkwɔ́ɔn, yì ki timiî tɔ́ŋn à lɛŋ ɔ, kɛ̀ k'á yá li à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ yì fur.

Chapter 9

1Yesu k'á jìrɛ́fɔn kyar dyàn ŋmɔ́n, mùmun ni kwɔ̀ŋɲɛ̀n kyarbé mɔ. 2Àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ k'à du dé: «Kɛlɔn, à jɔɔ̂ n'á kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔ gbò ri gbɔjáal klɛ̀ fù k'à jél ki kwɔŋ kyarbé mɔ?3Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «À jɔɔ̂ ǹ klɛ̀ gbɔjáal núkwɔ́ɔn ɔ bo, à wo saaŋ à kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ ǹ klɛ̀ gbɔjáal núkwɔ́ɔn ɔ bo. Kɛ̀, à ri kwɔ̀ŋ máno nɔkɔ́ŋl Jɔnɔsɔ ǹ klɛgbɔɛ̀ɛ̂ ki yɛ̀n à se klɛ gbɔɛ̀ɛ̂ wono. 4Fóro ŋmɛ́ɛn ki mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî ǹ klɛwɔɔ̂ kwo ye bè tɛ̀ŋnɛ̀n yé, bóló ɔ bo wóon bùr blaàn, wóon bwàrmun kwɔ́ɔn klɛwɔ wo kwona jimin dó se bo. 5Mún tɛ̀ŋnɛ̀nî wono díryɔ́ŋ mɔ, mún ki niyɛ́ɛl ɔ díryɔ́ŋ jimiì se.»6Yesu ki fù gbukɛlî kɛl jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'á kpiyáaŋ búr ɲáan ta, ki fù kpiyáaŋâ rɔ bà mɔɲàn, ki fù rɔ à kyarbé mɔ kwɔ̀ŋ jɔɔ̂ ɲáɛ̀ɛ̂ todɛ́. 7K'à wú à se dé: «Don Silowe nun-mwɔnî ta, á k'á ɲáaâ mɔwú à nunî ɔ.» (Silowe k'à lô ɔ dé tɔ́ŋrɔn.) À ri dénno loké mímí, k'á ɲáaâ mɔwú. À mùfɔn á sɛbɛ̀ lo, ki ŋmɔ́ɔn kwo.8À ɲínɛ́nshîtêê nì jimiìî mun n'à shi ín dé nyɛɛlklɛrɔn ɔ, fɛ̀ ki jo à lóo to dé: «À kyar jɔɔ̂ mun bɛ nì ɲínɛ́ɛn ín ki mɔ́n nyɛl, àniî ki fù jɔɔ̂ rɔ be a?» 9Máɛ̀ ɔ d'àkun ɔ. Máɛ̀ ɔ d'àkun ɔ bo kɛ̀, d'à la fɔn àkun lɛ̀. À kyarbé mɔ kwɔ̀ŋ jɔɔ̂ k'à wú d'àkun nɔ̀nkurni ɔ.10À jimiìî k'à du dé: «À la máno tɛ̀ŋn híin, ákún ɲáɛ̀ɛ̂ la gbáno á toflì, á ki ŋmɔ́ɔn kwo?» 11À kyar jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «Yì ri jɔɔ̂ mun fɛ́ɛŋn dé Yesu. Fù jɔɔ̂ ri bà ɔ mún ɲáɛ̀ɛ̂ todyɛ́l, k'à wú mún se dé ń wo don Silowe, dé ń ki ń ɲáaâ mɔwú à nunî ɔ. Mún ki dénno, ń ki ń ɲáaâ mɔwú, ń ki ŋmɔ́ɔn kwo.» 12À jimiìî k'à du dé: «Fù jɔɔ̂ we?» Ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Ń fá shi bo.»13À jimiìî k'à kyarbé mɔ kwɔ̀ŋ jɔɔ̂ jàno à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ se. 14Ta Yesu ri yefyɛ̂lî mun ta bà ɔ à kyar jɔɔ̂ ɲáɛ̀ɛ̂ todyɛ́l, à ɲáɛ̀ɛ̂ k'á toflìè ki ŋmɔ́ɔn kwo fù ki tarwɔ ɔ ín. 15Fù ŋmɔ̂n ɔ, à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ki saaŋ á fù du kwo d'à la gbáno klɛ̀ ki ŋmɔ́ɔn kwo? À jɔɔ̂ k'à wú yì se dé: «À ri bà ɔ mún ɲáɛ̀ɛ̂ todyɛ́l, ń ki ń ɲáa mɔwú, mún fɔn ŋmɔ́ɔn klɛɛ̀n kyáŋmɔ.»16Fù se kwó, Farisyɛ̂ɛ̀ŋ máɛ̀ k'à wú d'àni jɔɔ̂ wo lìɲɛ̀n Jɔnɔsɔ se bo, bóló ɔ bo à w'á kpɛŋnjàɲɛ̀n à tarwɔ yefyɛ̂lî to bo. Máɛ̀ ɔ dé gbɔjáalklɛrɔn dó àni shɔ́gbɔɛ̀ɛ̂ kúur kwo hìn bo? Yì myɛɛ̂l k'á síkárè Yesu gbɔ mɔ. 18À Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ k'à kyar jɔɔ̂ sɛdu yé dé: «Ákún se kwó híin? Ákún ni myɛ́n lóon àni jɔɔ̂ gbɔ mɔ? Jɔɔ̂ mun n'ákún ɲáɛ̀ɛ̂ toflì, á ki ŋmɔ́ɔn kwo.» À jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «Mún se kwó Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔn ɔ.» 17Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, à Yawutu ɲɛrotêê w'à jɔɔ̂ ǹ kyarbé mɔ kwɔ̀ŋɔ̂ hlɔjà bo, fù n'à ɲáɛ̀ɛ̂ ki toflì ki ŋmɔ́ɔn kwo, fù r'à jɛ́l yì k'à kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ fɛ́ŋn.19Yì k'à kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ du dé: «Yíkun n'à ló dé yíkun dye jɔɔ̂ mun ni kwɔ̀ŋɲɛ̀n kyarbé mɔ, dé fù k'àni jɔɔ̂ rɔ. À la gbáno jà à bè ŋmɔ́ɔn klɛɛ̀n kyáŋmɔ?» 20À jɔɔ̂ kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ k'à mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn n'à shi dé ŋmɛ́ɛn dye-jɛn ɔ, n̂ b'à shi d'à ri kwɔ̀ŋɲɛ̀n án kyarbéê mɔ; 21kɛ̀, ki ŋmɔ́n à bè ŋmɔ́ɔn klɛɛ̀n kyáŋmɔ, ŋmɛ́ɛn wo fù mɔfáshi bo. Fù nì tɔŋnî mun n'à ɲáɛ̀ɛ̂ toflì, ki ŋmɔ́ɔn kwo, n̂ wo fù shi bo. À r'á ŋmel tojìrmun ɔ, yíi w'à du, à r'á se gbɔɔ̂ ɲáa ɲɔn sɔ́ɔ dèndɛn hìn á byéen yíi se.»22À kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ ri yì ǹ gbukɛlî mɔlɛ máno, bóló ɔ bo yì r'à Yawutu ɲɛrotêê yànhlóon ín. Fù bóló ɔ bo à Yawutuìî ri bɛnɲɛ̀n à to dé tɔŋnî mun k'à wú dé Yesu ki Jɔnɔsɔ ǹ Mɔtɔ̂ŋmun jiminî ɔ, dé fù tó lɛɛ̀n à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ. 23Fù mùn n'à jɛ́l à kwɔ̀ŋmɔ́ɛ̀ɛ̂ k'à wú d'à r'á ŋmel tojìrmun ɔ, dé yì w'à du.24À Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ k'à kyar ɲáa toflìmun jɔɔ̂ ɲáníintɔn sɛfɛ́ŋn yé, yì k'à wú à se dé: «Hlɔ wú ŋmɛ́ɛn se Jɔnɔsɔ núkwɔ́ɔn. Kɛ̀, ŋmɛ́ɛn la à shi d'ákún ɲáɛ̀ɛ̂ toflì jɔɔ̂ ki gbɔjáalklɛrɔn ɔ.» 25À jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «À ta tɛ̀ŋn gbɔjáalklɛrɔn, mún wo fù mɔfáshi bo, gbɔ byéen tɛ̀ŋnɛ̀n mún bè mùmun mɔfáshi: mún ki kyar ɔ ín, mún fɔn ŋmɔ́ɔn klɛɛ̀n kyáŋmɔ.»26À Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ k'àn mɔli dé: «À ri myɛ́n klɛ̀ ákún to? Ki gbáno ákún ɲáɛ̀ɛ̂ tofli?» 27À jɔɔ̂ ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún k'à mɔfálômun ɔ yíkun se, yíi wo mún ǹ gbukɛlî toná bo; myɛ́n núkwɔ́ɔn yíkun n'à se yíi k'à sɛtoná yé? Yíkun saaŋ se yíi ki tɛŋn àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋ a?»28À Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ k'à jɔɔ̂ jà fɛ̀è. Yì k'à wú à se dé: «Ákún mùn k'àn kɛɛln-bisháaŋn ɔ, ŋmɛ́ɛn bè Musa ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋ. 29Ŋmɛ́ɛn n'à shi dé Jɔnɔsɔ ri kɛlɲɛ̀n Musa wɔ́se, kɛ̀ ŋmɛ́ɛn w'àni jɔɔ̂ tɛɛ̀ŋn fɔŋn shi bo.»30À kyar ɲáa toflìmun jɔɔ̂ ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Yíi w'à tɛɛ̀ŋn fɔŋn shi bo, fù ki la shɔ́ ɔ dɛ́! Ta à bè la mún ɲáɛ̀ɛ̂ toflìɲɛ̀n. 31Ŋmɛ́ɛn saaŋ à shi dé Jɔnɔsɔ wo gbɔjáalklɛrê ǹ tonyɛɛl jaàn bo. Kɛ̀, tɔŋnî mun n'à ɲɛflɛ́ɲɛɛ̀n, à b'à tìyà gbɔ klɛɛ̀n, à ri fù tɔŋnî ǹ tonyɛɛl jaàn.32Dé jir má ri kyarbé mɔ kwɔ̀ŋ tɔŋn ɲáɛ̀ toflì, ki ŋmɔ́ɔn kwo, ŋmɛ́ɛn wo fù ná din bo. 33Àni jɔɔ̂ wo lìɲɛ̀n Jɔnɔsɔ se ín bo, à wo bóló kwo hìn tɛŋna ín bo.» 34Yì k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Ákún mun kur bwàrî ri kwɔ̀ŋɲɛ̀n gbɔjáal mɔ, ákún ki ŋmɛ́ɛn kɛɛln tɔŋn ɔ a?» Fù núkwɔ́ɔn yì k'à tó li à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ.35Yesu r'à kyar ɲáa toflìmun jɔɔ̂ tó lɛ̀ gbɔɔ̂ ná à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ híin, k'à bén ɲɛ́n k'à wú à se dé: «Ákún ni jimin Dye-Jɛnî gbɔɔ̂ hlɔjàɲɛ̀n a?» 36À jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «Fù ki gbò rɔ, ń Totɔn, fù r'à jéla mún k'à gbɔ hlɔja.» 37Yesu k'à wú à se dé: «Á ɲáa fɔn jɔɔ̂ mun to, à bè kɛɛln á se, fù jɔɔ̂ rɔ.» 38À kyar ɲáa toflìmun jɔɔ̂ k'à wú dé: «Mún n'à gbɔ hlɔjà ń Totɔn.» K'á kurkpé, k'á ɲáa hlú ɲáan ta Yesu tɔŋn.39Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu k'à wú à se dé: «Mún ni bɛ̀ɲɛ̀n díryɔ́ŋ mɔ kítí ki káar, fù b'à jéla mɛ̀mun wo ŋmɔ́ɔn klɛɛ̀n ín bo, fɛ̀ ki ŋmɔ́ɔn kwo. Fù nì mɛ̀mun ni ŋmɔ́ɔn klɛɛ̀n ín, fɛ̀ ki kyarja.» 40Farisyɛ̂ɛ̀ŋ máɛ̀ ri tɛ̀ŋnɛ̀n à wɔ́se ín, fɛ̀ mùfɔn àn kɛl gbukɛlî ná híin, yì k'à du dé: «Ŋmɛ́ɛn híin, ŋmɛ́ɛn ki kyaâr ɔ a?» 41Yesu k'à mɔli dé: «Yíkun nì kyaâr kwó ín, yíkun wo gbɔjáal wo tɛŋna yíkun fléen ín bo. Kɛ̀, kyáŋmɔ la, yíkun fɔn à lóon dé yíi ri ŋmɔ́ɔn klɛɛ̀n, fù r'à jɛ́l gbɔjáàl bè yíkun fléen ki tɛ̀ŋnè.»

Chapter 10

1Yesu k'à wú dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se, dé tɔŋnî mun ni dɛ́ɛn bɛ́bɛ́-gbɛl mɔ bén má se, à wo déa à yéen se bo, fù tɔŋnî ki ɲra ɔ, à bè shɛnflɛrɔn ɔ. 2Kɛ̀,tɔŋnî mun ni dɛ́ɛn fù bɛ́bɛ́-gbɛlî mɔ à dɛ́ɛ yéenî se, fù tɔŋnî ki fù bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ myɛntɔnî ɔ.3À tɛ́ŋlɛ́nklɛrɔnî r'à yéenî fliìn àkun mùn se, à bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ r'àkun kɛl myɛlî shi. À r'án bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ fɛ́ɛŋn yì yin ɔ, ki yì rɔ li wo. 4À mùkâr ye án bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn ɔ lɛ̀ wo híin, à mɔ̀kɔ̀myɛntɔnî ri bréen yì ɲɛro, àn bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ ki kpé à ta, bóló ɔ bo yì r'à myɛlî shi.5Kɛ̀ yì wo kpéa á hlɔ̀ kaarn tɔŋn ta bo, yì nɔ̀nkurni ri túa à ɲɛ, bóló ɔ bo yì wo tɔ́ŋn myɛl shi bo.» 6Yesu la máno àni tɛl ló yì se, kɛ̀ yì w'à tɛlî tɔŋn hlɔ̀ bo.7Yesu k'án tɛlî tɔŋnî wú yì se dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se, dé mún k'à bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ gbɛlî yéenî ɔ. 8Mɛ̀mun nɔkɔŋl ri byɛ̀ mún nyân, fɛ̀ ki ɲraɛ̂ ɔ, yì bè shɛnflɛrê, kɛ̀ à bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ w'á tàshɛŋ ɲɛ̀n yì se bo.9Mún ki la yéenî ɔ, jimin ni mun nɔkɔŋl ki dé jìré mún se, fù bè ɲɔnlɛɛ ŋmɔ́na. À bè déa, ki li, ki lemɔ́n nar le fɔŋn ŋmɔ́n. 10Ɲra bla ŋmelî ki ɲra klɛ ɔ, fù nì gbɔ krɔ, ki bwɔnnɛ́n. Mún ni byɛ̀ nɔkɔ́ŋl shi ɲɔn sɔ́ɔ ki tɛŋn jimiì se dɔ kaarn mɔ.11Mún k'à mɔ̀kɔ̀myɛntɔn ɲɔn sɔ́ɔɔ̂ rɔ, mɔ̀kɔ̀myɛntɔn ɲɔn sɔ́ɔ r'á shi tɛɛ̀n kún to án bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ núkwɔ́ɔn. 12Kɛ̀, klɛwɔ mɔ klo ɲɛ́ntɔn, fù ki mɔ̀kɔ̀myɛntɔn sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔ ɔ bo, à bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ w'à fù rɔ bo, à nì kur blakún ŋmɔ́n bɛ́bɛ́ɛ ja ɔ, à ri hlóon k'à jél ta. À kurî k'à ja, à búùrî k'á mɔmɛlê. 13Fù tɔŋnî ki klɛwɔ mɔ klo ɲɛ́nkúnî se, à tɛ wo bɛ́bɛ́ɛ to bo. Mún k'à mɔ̀kɔ̀myɛntɔn ɲɔn sɔ́ɔɔ̂ rɔ.14Mún ni ń bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ shi, mún ǹ bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ bè mún shi, 15árí mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri fáâ mun to mún shi, mún bè ń Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ shi. Mún ni ń shiî tɛɛ̀n kún to, árí mɔ̀kɔ̀myɛntɔn n'à klɛɛ̀n fáâ mun to àn bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ núkwɔ́ɔn. 16Bɛ́bɛ́ɛ máɛ̀ tɛ̀ŋnɛ̀n yé mún se dɛ́ɛ kaarn mɔ fù gbɛlî mɔ, fóro mún ki fɛ̀ ɔ bɛ dé. Fɛ̀ b'á tàshɛŋ ɲɛna mún se, fù nì yì nɔ̀nkurn bè tɛŋna yìnmɔ́n kúur mɔ́n byéen nì mɔ̀kɔ̀myɛntɔn mɔ́n byéen Bɛ́bɛ́ɛ máɛ̀ tɛ̀ŋnɛ̀n yé mún se dɛ́ɛ kaarn mɔ fù gbɛlî mɔ, fóro mún ki fɛ̀ ɔ bɛ dé. Fɛ̀ b'á tàshɛŋ ɲɛna mún se, fù nì yì nɔ̀nkurn bè tɛŋna yìnmɔ́n kúur mɔ́n byéen nì mɔ̀kɔ̀myɛntɔn mɔ́n byéen.17Mún gbɔ ri mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mɔnar, bóló ɔ bo mún ni ń shiî tɛɛ̀n kún to, nɔkɔ́ŋl ń k'à sɛsɛ́. 18Jimin dó w'à sùnsùr li hìn mún kpɛŋn bo, kɛ̀ mún nɔ̀nkurni mùn la à tɛɛ̀n ń byéen. Mún shiî tɛ lo ri mún to kún to, à sɛhláa lo bè mún to kún kpɛŋn. Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri fù mùn wúɲɛ̀n mún se klɛ ɔ.»19Yesu k'àni gbukɛɛ̀lî kɛlî núkwɔ́ɔn À Yawutuìî myɛlî ki síkárè mɔ́n níin yé fâŋl. 20Yì mɔ jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'à wú dé: «Tyɛ́ɛŋn ni jòɲɛ̀n à mɔ. Fwɔ r'à mɔ. À ri gbáno jà yíi b'àn kɛl gbukɛlî tonáan?» 21Jimin máɛ̀ k'à wú d'à r'àni gbukɛlî mun kɛl, dé fù ki tyɛ́ɛŋntɔŋn kɔŋn gbukɛl ɔ bo, dé tyɛ́ɛŋntɔn ni kyaâr ɲáa tofli hìn yì ki ŋmɔ́ɔn kwo a?22À Yawutuìî k'à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ mɔ Fénéja-Wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ, Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ, 23kàyɛ́ɛl gbâr ye. Yesu b'á kél nì mli à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ tíkɛ́l dyàn mɔ, mùmun fɛ́ɛŋn dé Solomani ǹ dàn-tɔŋn. 24À Yawutuìî ki b'à tomlì kpɛ́è, yì k'à du dé: «Ákún, Yesu bè ŋmɛ́ɛn jélbɛ̂ àni tɛ́lmɔkɛɛŋlî mɔ fóro fɛ́ɛŋn gbâr ye? Ákún nì Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî kwó, à wú n̂ se hlɔtabê mɔ.»25Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún k'à lômun ɔ yíkun se, yíkun wo mún ǹ gbukɛlî hlɔjà bo. Mún ni ń Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ǹ klɛgbɔɛ̀ɛ̂ mun klɛɛ̀n à yin ɔ, fù ri mún mɔ fálóon saaŋ. 26Kɛ̀, yíkun wo mún gbɔɔ̂ hlɔjà bo, bóló ɔ bo yíkun ki mún ǹ bɛ́bɛ́ɛ máɛ̀ ɔ bo.27Mún ǹ bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ ri mún myɛl shi, mún bè yì shi, yì bè kpɛ́ɛn mún ta. 28Mún ni dɔ kaarn shi tɛɛ̀n yì to, yì wo kúa bo, dó bè yì sɛ́ hìn tɛŋna mún kpɛŋn fífí bo.29Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mun ni yì tɛ̀ mún to, bóló wo sɔ́ɔ fù to bo. Jimin dó wo yì sɛ́ hìn à kpɛŋn bo. 30Mún nì ń Tɔ Jɔnɔsɔ ki mɔ́n mɔ́nbyéen ɔ.» 31À Yawutuìî ki dukú saaŋ yé, yì ki timiî kúr dé yíi r'à nìn krɔɔ̀n.32Yesu k'à wú yì se dé: «Mún ni klɛgbɔ ɲɔn sɔ́ɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ klɛ̀ yíkun ɲíɲra mún Tɔɔ̂ lo mɔ, yì mɔ fɛ́ɛŋntɔn núkwɔ́ɔn yíkun nì mún nìn krɔ besé? 33À Yawutuìî k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn w'à se n̂ k'ákún nin kwo án klɛgbɔ ɲɔn sɔ́ɔ bóló núkwɔ́ɔn bo, kɛ̀ ŋmɛ́ɛn n'ákún nìn krɔ besé timin ɔ, á k'á byéen shaŋnkúnî ta Jɔnɔsɔ to. Ákún jimin mun, á b'á byéen ɔ Jɔnɔsɔ jiìrn!»34Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «À ri ɲúrɲɛ̀n yíkun ǹ tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ dé: yíkun ki jɔnɔsɔ tíin tíinê ɔ. 35Jɔnɔsɔ ri fù gbukɛlî mun kɛl, fù gbukɛlî w'á mɔsɛɛŋln bo, ŋmɛ́ɛn ni fù shi. Á ki ŋmɔ́n Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ri tɛ̀ ín jimiìî mun to, fɛ̀ ki fɛ́ŋn dé flɛ́klɛmɔ́ɛ̀, fù gbukɛlî wo nìnána fífí bo. 36Jɔnɔsɔ r'án jiminî mun mɔtɔ́ŋn, k'à tofénéja, k'à tɔ́ŋ bɛ díryɔ́ŋ mɔ, yíkun k'à wú fù gbɔ mɔ dé fù r'á byéen shaaŋn Jɔnɔsɔ to. Mún k'à lôô núkwɔ́ɔn dé ń ki Jɔnɔsɔ Dye-Jɛn ɔ.37Mún nì ń Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ǹ klɛgbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀ bo, yíkun bè mún gbɔɔ̂ hlɔja bo! 38Kɛ̀, mún ki fù klɛgbɔɛ̀ɛ̂ kwo, fù n'á nɔ̀nkurn mɔ yíkun wo mún gbɔ hlɔjaàn bo. Yíi wo fù klɛgbɔɛ̀ɛ̂ hlɔja nɔkɔ́ŋl yíi k'à mɔfáshu, fù nì yíi k'à shu dé mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ nì mún ki mɔ́n mɔ́nbyéen ɔ, mún nì mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ bè mɔ́n mɔ́nbyéen.» 39Yì k'à krɔ fáâ tofá má ɲɛ́n yé, kɛ̀ ki kɛŋlè.40Yesu k'á sɛno Jurudɛni yísɔ́ɔɔ̂ kɛɛl máâ mɔ, Yuhana bɛ nì jimiì tyɛl-tofénéja tíkɛ́lî mun mɔ, ki tɛ̀ŋnè mímí. 41Jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ki bɛ à se, yì k'à wú à se dé: «Yuhana wo shɔ́gbɔ bóló klɛ̀ bo, kɛ̀ Yuhana ri mùmun nɔkɔŋl ló àni jɔɔ̂ gbɔ mɔ, fù ki hlɔ tɛ́tɛ̂ ɔ.» 42Fù lɔɔ̂ mɔ jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ki Yesu gbɔɔ̂ hlɔja mímí ni mɔ.

Chapter 11

1Láaŋrɔn jɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín Betani dyɛɛ̂ mɔ, Mariyamu n'á ɲínkar-mél Marita ǹ dyɛɛ̂ ɛ̀. Yì r'à fɛ́ɛŋn ín dé Lasari. 2Mariyamu mun ni nyɛ́ɛl to ben nar sɔ́ɔ fûrɲɛ̀n ín á Totɔn Yesu níi, k'á yin ɔ à níî tokukûr. Fù Mariyamu biî tɔbin-jɛn Lasari ki fù láaŋrɔn jɔɔ̂ rɔ ín.3À tɔbin-méèlî ki tɔ́ŋrɔn búrno à wúké Yesu se dé: «À nɛn, á gbɔmɔnar jiminî ri láaŋn.» 4Fù gbukɛlî náaâ se Yesu se, k'à wú dé: «Àni láaŋâ dɔkɔ̂ŋnî ki kún ɔ bo. Kɛ̀, fù ri klɛ̀ Jɔnɔsɔ ǹ lobéê yɛ̀nî núkwɔ́ɔn, nɔkɔ́ŋl à Dye-Jɛnî ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n fù láaŋâ se.»5Marita n'á srɔ́ɔ-mélî fù nì Lasari gbɔ ri Yesu mɔnar ín, 6ta, à mùfɔn à ná dé fù jɔɔ̂ mí láaŋ, ki tɛ̀ŋnè yefyɛ̂l níin yé, á tɛ̀ŋn fɔŋnî mɔ. 7Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'à wú à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ se dé: «N̂ k'á sɛno Galile kìyɛŋnî mɔ!»8À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ k'à wú à se dé: «Kɛlɔn, à Yawutuìî fɔn kyáŋmɔ ákún ɲɛ́ɛn nìn krɔ ɔ ín tíkɛ́lî mun mɔ, á b'á sɛkɔ́ɔŋn mímí a?» 9Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Gbâr fú-níin tɛ̀ŋnɛ̀n yefyɛ̂l byéen wono be a? Jimin nì kɛ́ɛln wóonî to, à w'á nítoŋmɛɛ̀ln bo, bóló ɔ bo à ri ŋmɔ́ɔn klɛɛ̀n woyɛ́ɛl to;10kɛ̀, jimin nì kɛ́ɛln túun se, fù r'á nítoŋmɛɛ̀ln, bóló ɔ bo niyɛ́ɛl wo woyɛ́ɛl búrɲɛ̀n fù se bo.» 11Fù gbukɛɛ̀lî nɔ̀nkurn kɛl jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn Yesu se, k'à wú yì se dé: «Ŋmɛ́ɛn jirɛ̂ Lasari ri dɛ́ɲɛ̀n, kɛ̀ mún bè dénno à ɲinɛnkɔ́ɔŋn.»12À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ k'à wú à se dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, à nì dyɛ́ɛn kwó, à bè kpɛ́lnjaa.» 13Yesu r'à jɔɔ̂ kúɲɛ̀n gbɔ lóon ín, kɛ̀ à b'à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ǹ jɛ́ɛn mɔ d'à ri kɛɛln ín dyɛ́ɛn nɔ̀nkurn sɔ́ɔɔ̂ gbɔ ta. 14À la máno tɛ̀ŋn híin, Yesu k'à wú yì se mùmun wo toyâ mɔ bo, dé: «Lasari ri kúè.15Lasari ri kló mún wo tɛ̀ŋnɛ̀n bo, fù ri bɛn tɛ̀ŋn mún to nɔkɔ́ŋl yíkun ki gbɔ hlɔja. Kɛ̀, yíi w'à wa n̂ ki don à tɔŋnimɔ.» 16Fù wono, yì ri Toma mun sɛfɛ́ɛŋn dé Didiyimu, fù k'à lô ɔ dé ŋmâlbɔ, fù k'à wú yì se dé: «Yíi w'à wa saaŋ, ŋmɛ́ɛn ki don kúké yíse à wɔ́se.»17Yesu mùfɔn lò, fù k'à ŋmɔ́n Lasari tokpɛ́èmun yefyɛ̂l yor ŋmɔ̂nmun dùkur mɔ. 18Betani dyɛɛ̂ ri shùn ín Jerisalɛmu dyɛɛ̂ to, yì tyébɛlî bè kilomɛ́trî tyáar kúur. 19Fù núkwɔ́ɔn, Yawutu tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ki bɛ Marita n'á srɔ́ɔ Mariyamu se, yì tɔbin jɔ Lasari kúnî fulóo ɔ. 20Marita mùfɔn à ná dé Yesu mí blaàn yìkun sádi, ki dénno à hlúké. Fù b'à ŋmɔ́nɲɛ̀n Mariyamu bè mí ɲínɛ̂nɲɛ̀n lɔ́ mɔ.21Marita k'à wú Yesu se dé: «Ń Totɔn, ákún nì fɔn húnmɔ ín, mún tɔbin jɔɔ̂ wo kúa ín bo. 22Kɛ̀, kyáŋmɔ la, mún n'à shi d'ákún nì bè Jɔnɔsɔ tonyɛl gbɔɔ̂ mun nɔkɔŋl ɔ gbɔ tyé, à bè fù jaa á se.» 23Yesu k'à wú à se dé: «Marita, á tɔbin jɔɔ̂ klômunî bè ɲinɛna.»24Marita k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Fù ki hlɔ ɔ, mún ni mùmun shi à bè ɲinɛna à dɔkɔ́ɔŋn-yefyɛ̂lî ta à jimin klômɛ́ɛ̀ɛ̂ ɲinɛn lɔɔ̂ mɔ.» 25Yesu k'à wú à se dé: «Mún mùn k'à jimin klômɛ́ɛ̀ɛ̂ ɲinɛntɔnî ɔ, ń bè shi tɛtɔn yì to. Jiminî mun nɔkɔŋl ki mún gbɔɔ̂ hlɔja, fù tɔŋnî ta kló, à bè ɲinɛna ki tɛŋn á shi mɔ. 26Tɔnî mun ki mún gbɔɔ̂ hlɔja à b'á shi mɔ, kùn bè loa à tɔŋn fífí bo. Á ri fù hlɔjàɲɛ̀n a?»27Marita k'à wú dé: «Oo ń Totɔn! Mún n'ákún ǹ Jɔnɔsɔ ǹ jimin mɔtɔ̂ŋnmunbéê hlɔjàɲɛ̀n, à Dye-Jɛnî ɛ̀, mùmun bla gbɔ ri lóon ín díryɔ́ŋ mɔ.» 28Marita ri fù gbukɛlî kɛl kɔ́ŋnè híin, k'á sɛno á srɔ́ɔ-mél Mariyamu fɛ́ŋnké, k'à yâ wú à se dé: «Kɛlɔn mí bɛ̀ɲɛ̀n, à r'á fɛ́ɛŋn.» 29Mariyamu wo saaŋ fù ná máá, ki wo tɛ́ dukú ki li, ki dénno Yesu se.30Yesu wo dɛ́ kɛŋn à dyɛɛ̂ mɔ ín bo, kɛ̀, à ri tɛ̀ŋnɛ̀n yé ín Marita k'à kàrmɔkîr fɔŋnî mɔ. 31Mariyamu tɔbin jɔɔ̂ kúnî fulóo Yawutuìî mun ni bɛ̀ɲɛ̀n à tofyɛŋn ɔ, yì bè tɛ̀ŋnɛ̀n à wɔ́se lɔ́ mɔ, fɛ̀ mùfɔn à fùfwɔ́ŋ lìkɔ́ŋnkúnî ŋmɔ́n, yì ki dukú kpé à ta. À ri yì jɛ́ɛn mɔ ín d'à ri kɔ́ɔŋn à dùkurî ta hlɛ ɔ. 32Mariyamu mùfɔn dénno loké Yesu to, à tɛ̀ŋn fɔŋnî mɔ híin, à wo saaŋ á ɲáa bré à to, k'á byéen gbɔ̀n búrè ɲáan ta, k'à wú à se dé: «Ákún bè fɔn húnmɔ ín, mún tɔbin jɔɔ̂ wo kúa ín bo.»33Yesu mùfɔn Mariyamu n'á tɔŋnimɔ byɛ̀ Yawutuìî hlɛkúnî ŋmɔ́n híin, à nìryɛŋn ki to tɛ́tɛ̂, k'á ɲámɔɲànè. 34Yesu ki yì du dé: «Yíi r'à tokpɛ́ɲɛ̀n fɛ́ɛŋn?» Yì k'à mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn, bɛ à yi.» 35Yesu ɲánìn ki kyɛlè à kàr mɔ.36Fù se kwó, à Yawutuìî k'à wú dé: «Yíi r'à ŋmɔ́n a? À jɔɔ̂ gbɔ r'à mɔnar ín dɛ́!» 37Yì mɔ jimin máɛ̀ k'à wú dé: «Jɔɔ̂ mun ni la kyaâr ɲáa toflì, fù jɔɔ̂ w'à kwo hìn ín Lasari be kú ín be a?»38Yesu nìryɛŋn k'á sɛto yé fâŋl, ki dénno à dùkurî kpra. Fù dùkurî ki táaŋ kwɔ́ ɔ ín, kàkrɔ̂ bè ɲɛ̀nɲɛ̀n à ŋmrɔ. 39Yesu k'à wú dé: «Yíi w'à kàkrɔ̂ɔ̂ kùnkol li à ŋmrɔ. À jɔ klômunî tɔbin-mél Marita k'à wú Yesu se dé: «Ń Totɔn, à ben liinmun ɔ, à ri yefyɛ̂l yor ŋmɔ́nɲɛ̀n fù tíkɛ́lî mɔ.» 40Yesu k'à wú à se dé: «Á nì gbɔ hlɔjà, á bè Jɔnɔsɔ ǹ lobéê ŋmɔ́na, mún ni fù wúɲɛ̀n ákún se ín be a?»41À la máno tɛ̀ŋn híin, yì k'à dùkurî mɔkyɛ̂ kàkrɔ̂ɔ̂ kùnkol li, Yesu k'á ɲáa tɔŋnkúr à jɔ̀nɔ̀ ɲɛ k'à wú dé: «Ń Tɔ Jɔnɔsɔ, ákún ni mún k'á tonyɛɛlî jà ń se, fulóo k'á fù rɔ. 42Mún se kwó, mún n'à shi d'ákún ni mún ǹ tonyɛɛ̂lî jaàn tòmɔ-tomɔ. Kɛ̀, mún ni fù gbukɛlî kɛɛ̀ln mún tomlì kyɛ̂ jùmɔ̂ɔ̂ núkwɔ́ɔn, nɔkɔ́ŋl yì ki ákún ki mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀nî hlɔja.»43Fù gbukɛlî kɛl jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn Yesu se, ki fɛ́ dé: «Lasari, dukú li bɛ!» 44À nikyɛ́ɛŋɛ̂ ki lì bɛ, à bè tokekɛ́lɲɛ̀n wâ-lɔ̂ kpɛŋn byéen ɔ, à níi gbo, à kpɛŋn gbo. Yì b'à ɲáa mɔ tìnɲɛ̀n wâ ɔ. Yesu k'à wú yì se dé: «Yíi w'à tojal, yíi k'à jélè ki don.»45À Yawutuìî mun ni dénno Mariyamu sádi, yì ki Yesu ǹ klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ ŋmɔ́n (á ɲáa ɔ), fɛ̀ mɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'à gbɔ hlɔja. 46Kɛ̀, Yì mɔ máɛ̀ ki dénno à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ se, yì ki Yesu ǹ klɛ̀ gbɔɛ̀ɛ̂ tokɛl fɛ̀ se.47Fù wono, à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ n'à flɛ́klɛrê ŋmelêê k'à kítíkár klɔ̀rêê fɛ́ŋn tobra, yì k'à wú fɛ̀ se dé: «Ŋmɛ́ɛn bè myɛ́n kwobɛ̀? Bóló ɔ bo à jɔɔ̂ fɔn shɔ́gbɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ klɛɛ̀n ín. 48Ŋmɛ́ɛn k'à jélè fù to, jimiì nɔ̀nkurn b'à gbɔ hlɔjaa, fù nì Ɔrɔmu faɛ̀ŋɛ̂ bè bɛa yì ki ŋmɛ́ɛn ja, yì ki ŋmɛ́ɛn ǹ (tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔ toféné sɔ́ɔɔ̂) kɛ́ê, yì ki ŋmɛ́ɛn ǹ tɔbin kúur-sɔ́ɔɔ̂ mɔbwɔnɛ́nê.»49Yì mɔ jir má, mùmun yin ki Kayifu ɔ, à flɛ́klɛrêê ŋmelɔn ɔ ín fù kàtɛ̂lî to, fù k'à wú yì se dé: «Yíkun wo bóló shi bo; 50yíi w'à shu dé jir byéen klô yɛŋn nar ŋmɛ́ɛn to, jùmɔ̂ taŋl núkwɔ́ɔn kún to, ki jìré kìyɛŋn nɔ̀nɔ̀nkurn mɔbwɔnɛ́ɛnî to.»51À fá to kwó, fù gbukɛlî kɛlî ɛ̀, Kayifu se, à wo lìɲɛ̀n àkun nɔ̀nkurni mɔ ín bo. Kɛ̀, àn flɛ́klɛrê ŋmelɔnbéê se, à ri tɔ́ŋrɔnbé klɛ̀ fù kàtɛ̂lî to dé Yesu ri yanɲɛ̀n ín ki kú à Yawutu tɔbin-kúur sɔ́ɔɔ̂ ɲɔnlɛɛ núkwɔ́ɔn. 52Fù tɔbin-kúur sɔ́ɔɔ̂ byéen ɲɔnlɛɛ núkwɔ́ɔn ɔ ín bo, kɛ̀ Jɔnɔsɔ derêê mun n'á mɔmɛlɲɛ̀n ín, fɛ̀ ki tɛŋn tobrakúur mɔ́n byéen. 53Ki gbɔ̀n fù yefyɛ̂lî to, à Yawutuì ŋmelêê ki bɛnè Yesu krɔɔ̂ to.54Fù mùn la à jɛ́l Yesu wo kéeln n'á kɛŋl ká à Yawutuìî mɔ bo. Kɛ̀, ki la li mímí ki dénno à klɔŋnkúurî yɛŋn to tɛ̀ŋnɛ̀n dyɛ dyàn mɔ, mùmun fɛ́ɛŋn dé Efarayimu, ki ɲínɛ́ɛnè án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ wɔ́se fù tíkɛ́lî mɔ. 55À Yawutuìî ǹ A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ shùnjà blakúnî se, jimin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ r'á ŋmel jìrɲɛ̀n Jerisalɛmu dyɛɛ̂ bénî se ín à wúwɔ́ɔŋɔ̂ loô n'á togbɔ tyé tofénébê ŋmɔ́ɔn ɔ.56À Yawutuìî ki jo Yesu bén ɲɛ́ɛn to à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔɔ̂ wono, yì bè yíi duùn d'à la gbáno jà? À wo blaàn à wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ be a? 57À flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ k'à yɛ̀n dé tɔŋnî mun nɔkɔŋl nì Yesu ŋmɔ́n k'à wú yìkun se, nɔkɔ́ŋl yìkun k'à ja.

Chapter 12

1À A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ búur bè yefyɛ̂l kpaan yé, Yesu ki bè dé Betani dyɛɛ̂ mɔ. Lasari tɛ̀ŋnɛ̀n ín dyɛɛ̂ mun mɔ, à ri jɔɔ̂ mun ɲìnɛ̀n li ín jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ. 2Yì ki túun-fwɔŋn táaŋn à se mímí ín, Marita k'à leê gbɔ̀n ɲɛn ín. Lasari k'à leê kàr mɔ ɲínɛ́ɛn têê má ɔ ín Yesu wɔ́se. 3Mariyamu ki nyɛ́ɛl to ben nar sɔ́ɔ fel ɲɛ byéen gbɔ̀n k'à fûrè Yesu níiî to, k'á yin ɔ à níiî tokukûr. Fù nyɛ́ɛlî k'à nyɛ́ɛl sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔɔ̂ rɔ ín, à tar bè kɔ̂ŋn. À nyɛ́ɛlî benî ki yì tɛ̀ŋn lɔ́ɔ̂ wonoô nɔ̀nkurn gbɔ̀nè.4Àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ mɔ jir má ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín, mùmun ni fɛ́ɛŋn dé Juda Isikariyoti. À bè Yesu jà nɛ́ntɔnî ɛ̀ ín kpɛŋn mɔ, fù k'à wú dé: 5«Myɛ́n núkwɔ́ɔn yì w'àni nyɛ́ɛlî yɛ̀ kpɛ̂ŋl tɔŋnbin kpíníinkúur à to kar-kwɛŋl (300), fù kpɛ̂ŋlî ki tè dàkpɛɛ̂ŋl to ín bo?» 6À wo fù lóon ín nɔkɔ́ŋl ki ɲukwó dàkpɛɛ̂ŋl to ín bo (dɛ́), àkun ǹ dɔ́tɔnbéê se, mɔ́n nì bré à dɔ́ɔ̂ mɔ, à ri fù lɛɛn. Fù bóló ɔ bo àkun ki ɲra ɔ ín.7Kɛ̀, Yesu k'à wú dé: «Yíi w'à biî jélê! À r'àni nyɛ́ɛl toben nar sɔ́ɔɔ̂ fûr mún fléen, ń tokláa lɔɔ̂ mɔ klɛ fù ri tofyɛ ɲɛn ɔ. 8Dàkpɛɛ̂ŋl bè tòmɔ̀-tomɔ tɛŋnbɛ̂ yíkun wɔ́se, kɛ̀ mún bè tɛŋnbɛ̂ yíkun wɔ́se tòmɔ̀-tomɔ bo.»9Yawutu tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ r'à ná gbârî mun ye dé Yesu ri mí Betani dyɛɛ̂ mɔ híin, yì ki dénno mímí. Yì wo dònɲɛ̀n Yesu byéen gbɔ núkwɔ́ɔn bo dɛ́, yì ri dénno Lasari lɛ ɔ saaŋ, Yesu ri jɔɔ̂ mun ɲìnɛ̀n li jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ. 10Fù mùn n'à jɛ́l, à flɛ́klɛrê ŋmelêê k'à búrè á ŋmel mɔ dé Lasari ki saaŋ kwo, 11bóló ɔ bo Yawutu tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ r'á burjìr yì kyɛ́ŋl àkun Lasari se klɛ̀ fù ri núkwɔ́ɔn yì ki Yesu gbɔ hlɔja.12Fù wóontɛ̂lî mɔ, jùmɔ̂ tɛ̀l sɔ́ɔ ki dénno à wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ, yì k'à ná dé Yesu ri blaàn Jerisalɛmu dyɛɛ̂ mɔ. 13Yì ki sɛ́ŋn wɔŋ gbɔ̀n, yì ki lino à hlúké, yì b'à lóon á myɛl tokpâr ɔ dé: Fulóo ki tè Jɔnɔsɔ to! Tɔnî mun ni blaàn Díryɔ́ŋtotɔn yin ɔ kyon ki nɛ́n à mɔ Isirayɛli kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ ɛ̀14Yesu ki sùnbaarnbin ŋmɔ́n, ki dú ɲínɛ́ɛn fù ta Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ à yɛ̀n fáâ to dé: 15Be yàntú bo Siyɔŋn dyɛɛ̂ ɛ̀, Án kìyɛŋntɔnî rɛn, à ri blaàn, À bè ɲínɛ̂nɲɛ̀n sùnbaarnbin ta.16Yesu ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ w'àn kɛl gbukɛlî tɔŋn hlɔ̀ à kɛl gbâr ye bo. Kɛ̀, Jɔnɔsɔ ri gbârî mun ye Yesu ŋmelɔnkrɔ́, fù gbâr ye la, yì tɛ́l ki bɛ̀è à mɔ dé fù gbɔɛ̀ɛ̂ ri ɲúrɲɛ̀n ín à sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ àkun gbɔ mɔ. Fù nì jimiì ki saaŋ fù gbɔɛ̀ɛ̂ kwo àkun se.17À jùmɔ̂ɔ̂ mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n Yesu wɔ́se ín Lasari fɛ́ŋn gbâr ye à b'á dùkur mɔ, fù nì k'à ɲìnɛ̀n li jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ, fù jimiìî r'à yɛ̀n án nínshîbé gbukɛlî mɔ d'à klɛ̀ fá ɔ. 18Fù r'à jɛ́l ki bɛ̀ à hlú, bóló ɔ bo yì r'à ná d'à ri fù shɔ́gbɔɔ̂ klɛ̀. 19À la máno tɛ̀ŋn híin, à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ki kyáŋmɔ à lóo kùnmɔ yíi se dé: «Yíi r'à ŋmɔ́n dé ŋmɛ́ɛn wo bóló kpɛ́ hìn bo, jimiì nɔ̀nkurn kpéɲɛ̀n nɛn la à ta.»20Girɛsi jir máɛ̀ ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín à jùmɔ̂ɔ̂ tyé mɔ, fɛ̀ ri dònɲɛ̀n ín Jɔnɔsɔ tonyɛlkɔ́ɔŋn ɔ A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ŋ fɔŋnî mɔ. 21Fù Girɛsi yinî k'á sukúrno Galile kìyɛŋnî dyɛ Betisayida jir Filipu to, yì k'à du dé: «Ŋmelɔn, ŋmɛ́ɛn n'à se n̂ ki Yesu ŋmɔ́n.» 22Filipu ki dénno fù gbukɛlî tayɛnké Andere to, fù kwɔ́ɔn yì jir níinî ki dénno fù gbukɛlî yɛnké yíse Yesu to.23Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Jimin Dye-Jɛn ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́nbɛ̂ gbârî mun ye, fù la lò. 24Mún n'à lóon yíkun se dé hlɔ ta, hlɔ ta dé kùnmɔ bin nì wô ɲáan ta ki nìná bo, à ri tɛɛ̀ŋnè á byéen. Kɛ̀, à nì nìnáè, à ri sháaŋn, ki bɛ tɛŋn bin tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ.25Jiminî mun yɛŋn marî gbɔ r'à mɔnar, fù ri bwɔɔ̀n à mɔ, fù nì jiminî mun k'á tɛ kár li díryɔ́ŋ mɔ tɛŋn shiî to, fù jiminî b'á yɛŋn marî ɲɔnlia dɔ kaarn shi ŋmɔ́ɔn ɔ. 26Jiminî mun n'à se ki mún, tɔŋnkwo, fù jiminî wo kpé mún ta. Mún bè tɛŋna tíkɛ́lî mun mɔ, mún tɔŋnklɛrɔnî bè tɛŋna mímí ni mɔ. Jiminî mun ki mún tɔŋnkwo, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ bè fù ŋmelɔnkúra.27Mún tɛ́lmɔkɛŋlɲɛ̀n nɛn la kyáŋmɔ (da kpɛŋn,) ń ki myɛ́n wú yé? "Ń Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂, ń k'à wú d'á ki mún ɲɔnli àni da wóonî mɔ a?"... Kɛ̀, mún ni bɛ̀ɲɛ̀n fù da wóonî mùn núkwɔ́ɔn. 28"Ń Tɔ Jɔnɔsɔ, ákún fù yinî ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n!"» À la máno tɛ̀ŋn híin, myɛl dyàn ki li jɔ̀nɔ̀kpár mɔ dé: «Mún n'à ŋmelɔnkrɔ́ ín, ń b'à ŋmelɔnkúrbɛ̂ yé.» 29À jùmɔ̂ɔ̂ mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n fù tíkɛ́lî mɔ ín, fɛ̀ tàshɛŋ ri jò fù myɛlî mɔ, fɛ̀ r'à lóon ín dé nɔ̀fúndârmɔ́n myɛl ɔ. Máɛ̀ ɔ dé Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔn dyàn ni kɛɛ̀ln ín à wɔ́se.30Yesu k'à sɛwú yì se yé dé: «Àni myɛlî wo lɛ̀ mún núkwɔ́ɔn bo, à ri lɛ̀ yíkun núkwɔ́ɔn. 31Díryɔ́ŋ jimiì kítî gbâr la kyáŋmɔ lò. Díryɔ́ŋ ŋmelɔn jaal sɔ́ɔɔ̂ bè kyáŋmɔ tó búurnbɛ̀ denbur se.32Mún mùkâr ye bè ŋmelɔŋnkrɔ̂ ŋmɔ́n à ɲáantyarî ta, mún bè jimiì nɔ̀nkurn gbár sukúra ń to.» 33Yesu r'àni gbukɛlî kɛɛ̀ln ín, à bè kúa klóo fáâ mun mɔ, ki fù yɛ̀n.34À jimiìî k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Ŋmɛ́ɛn n'à ŋmɔ́n à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ ɲwâr gbukɛlî mɔ dé Jɔnɔsɔ ǹ Jimin Mɔtɔ̂ŋnmunî ri tɛɛ̀ŋn á shi mɔ dɔ kaarn mɔ. Ákún la gbáno à lóon dé fóro jimin Dye-Jɛn ŋmelɔŋnkrɔ̂ ŋmɔ́n? Gbò ki la fù jimin Dye-Jɛnî ɔ?» 35Yesu k'à wú yì se dé: «Niyɛ́ɛl bè kyáaŋn tɛŋnbɛ̂ yé yíkun wɔ́se díryɔ́ŋ mɔ. Yíi wo kél fù woyɛ́ɛl to, nɔkɔ́ŋl butúun be tɛŋn yíkun se yɛŋntajò gbɔ bo. Jiminî mun ni kɛ́ɛln butúun mɔ, fù jiminî w'á ja ɲɛ̂l hlɔɔ̀n bo. 36Niyɛ́ɛl tɛ̀ŋnɛ̀nî se yíkun wɔ́se, yíi wo niyɛ́ɛl gbɔɔ̂ hlɔja, nɔkɔ́ŋl yíi ki tɛŋn woyɛ́ɛl to jimiì.» Fù gbukɛlî kɛlmun kwɔ́ɔn Yesu se, k'á fɔŋnbɛlkwóno á yákúnè yì to.37Yesu ta se àni shɔ́gbɔ tofyɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn klɛ̀ yì ɲíɲra, yì w'à gbɔ hlɔjà bo, 38nɔkɔ́ŋl tɔ́ŋrɔn Esayi ǹ kɛl gbukɛlî mɔ lô gbɔɛ̀ɛ̂ ki kwo mɔyîn dé: «Diryɔŋtotɔn, ŋmɛ́ɛn ni gbukɛlî mun kɛl, gbò ri fù hlɔjà ín? Fù nì Diryɔŋtotɔn n'án lotɔnbéê yɛ̀n gbò to ín?»39Esayi ri yì ǹ gbɔ hlɔja kaarnî ŋmelî ló yì se dé: 40«Mún Jɔnɔsɔ ri díryɔ́ŋ jimiì ɔ kyaâr jìr, Ki yì nìryɛŋn tokpârja, Nɔkɔ́ŋl yì be ŋmɔ́ɔn kwo á ɲáa ɔ bo, Yì nìryɛŋnî be bóló gbɔ mɔfáshu bo, Yì b'á mɔsɛŋl yì ki kár gbɔjáal klɛ to bo, Mún, Jɔnɔsɔ be bɛ yì kpɛ́lnja bo.» Fù núkwɔ́ɔn yì wo gbɔ hlɔja hìn ín bo.41Esayi ri fù gbukɛlî mùn kɛl ín, Yesu ǹ lobéê ŋmɔ́n fù gbâr ye, ki kɛl à gbɔ mɔ. 42Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, à Yawutuìî tyé mɔ ŋmelɔn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ k'à gbɔ hlɔja, kɛ̀ à Farisyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ yànbê se yì w'á ɲɛn hìn fù ɲɛnî mɔ ín bo, nɔkɔ́ŋl yì be tó li à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɔ̂ mɔ bo. 43Fù bóló ɔ bo jimin ǹ sɔ́jà gbɔ ri yì tìyà ki jìré Jɔnɔsɔ ki yì ǹ klɛ̀ ɲɔn hlɔ̀ to.44Yesu ki kɛl á myɛl tokpâr ɔ dé: «Tɔnî mun ki mún gbɔɔ̂ hlɔja, fù tɔŋnî wo mún gbɔ hlɔjaàn bo dɛ́, kɛ̀ fù tɔŋnî ri mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî gbɔ hlɔjaàn; 45fù nì tɔŋnî mun ni mún ŋmɔ́ɔn, fù tɔŋnî ri mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî ŋmɔ́ɔn.46Mún ni byɛ̀ díryɔ́ŋ mɔ woyɛ́ɛl lɛ ɔ jimiì se, nɔkɔ́ŋl jiminî mun nɔkɔŋl ki mún gbɔ hlɔja, fù tɔŋnî be tɛŋn butúun mɔ bo. 47Jiminî mun ki mún ǹ kɛl gbukɛlî ná, à w'á kpɛŋnjà à to bo, mún wo fù tɔŋnî kɛɛ̀ŋn bo. Fù bóló ɔ bo mún wo bɛ̀ɲɛ̀n díryɔ́ŋ mɔ jimiì kɛŋ ɔ bo, kɛ̀ mún nì bɛ̀ɲɛ̀n jimiì ɲɔnlɛɛ ɔ.48Tɔnî mun k'á burjìr mún kɛ́ŋ, k'á ká mún ǹ kɛl gbukɛlî to, fù kítíkártɔn tɛ̀ŋnɛ̀n; mún ni gbukɛlî mun kɛl, fù b'à kɛŋa à dɔkɔ́ɔŋn-yefyɛ̂lî ta. 49Fù bóló ɔ bo mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî wo lìɲɛ̀n mún se bo, à ri lìɲɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, fù mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n. Ń ni yanɲɛ̀n ń ki mùmun wú, fù nì ń ki gbukɛlî mun kɛl, àkun nɔ̀nkurni ri fù yɛ̀nɲɛ̀n. 50Fù nì mún b'à shi d'àkun ǹ gbukɛlî ri dɔ kaarn shi tɛɛ̀n. Fù mùn n'à jɛ́l mún ni gbukɛlî mun kɛɛ̀ln, mún n'à kɛɛ̀ln nì yan mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ǹ kɛl gbukɛlî to.»

Chapter 13

1À A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ loô n'á togbɔ tyé, Yesu b'à shi d'àkun lɛ gbârî ri lòɲɛ̀n díryɔ́ŋ mɔ ki don á Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, àkun fù kpɛŋn jimiìî mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n díryɔ́ŋ mɔ, fɛ̀ mun gbɔ r'à mɔnar, à ri fɛ̀ gbɔ ɲɛ̀n á nìryɛŋn ta ki dénno loké á dɔ to. 2À leê le gbâr ye, Sutana ki Yesu jà nɛ́n gbɔɔ̂ kpɛŋn mɔ ɲɛ̀nmun Simɔn dye-jɛn Judasi Isikariyoti ki nìryɛŋn ta ín,3Yesu b'à shi d'àkun Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri lo kúur nɔ̀nkurn nɛ́nɲɛ̀n àkun kpɛŋn, d'àkun ni lìɲɛ̀n Jɔnɔsɔ se, d'àkun b'á sɛkɔ́ɔŋn Jɔnɔsɔ se, 4ki dukú à leê kàr mɔ, k'án wáɛ̀ɛ̂ bwɔ, ki wâ kpɛŋn byéen gbɔ̀n, ki fù rɔ á tatîn. 5Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, ki nun jìr gbe kónô dyàn mɔ, ki jo án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ níi tolóo to, fù nì ki yì níìî tokukûr á tahlɛ̀ŋ wâ kpɛŋn byéenî ɔ.6À la máno tɛ̀ŋn híin, à ri lò Simɔn Piyɛri fù níi tolóoô to, fù k'à wú à se dé: «Ákún mun ki mún Totɔn ɔ, ákún ki mún níi towú kɛ̀!» 7Yesu k'à wú à se dé: «Mún ki mùmun klɛkún nɛn ákún wo fù mɔfáshu hìn kyáŋmɔ bo, kɛ̀ á b'à mɔfáshua kwɔ́ɔn.» 8Piyɛri k'à wú à se dé: «Owo, ákún wo mún níi towú hìn fífí bo.» Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Mún n'ákún níi toló bo, ákún nin wo tɛŋna ká mún se gbɔ dó mɔ bo. 9Simɔn Piyɛri k'à wú à se dé: «Ń Totɔn, b'à dɔɲɛn mún níiî byéen ta bo dɛ́! Kɛ̀, mún kpɛɛ̂ŋ nì mún ŋmelî nɔkɔŋl towú.»10Yesu k'à wú à se dé: «Tɔnî mun ni nun tyɛ̀lmun ɔ, nun tyɛl togbɔ wo fù se bo [fóro níi tolóo kwó kɛ̀], bóló ɔ bo fù tɔŋnî kur nɔ̀nkurn tofénéjàɲɛ̀n. Yíkun nɔ̀nkurn ni tofénéjàɲɛ̀n, kɛ̀ yíi nɔ̀nkurn shari ɔ bo.» 11À fá to kwó, Yesu r'á jà nɛ́ntɔnî shi ín kpɛŋn mɔ; fù mùn n'à jɛ́l k'à wú dé: «Yíkun nɔ̀nkurn shari wo tofénéjàɲɛ̀n bo.»12Yesu mùfɔn án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ níi towú kɔ́ŋnè, k'á kpra nɛ̂n wáɛ̀ɛ̂ gbɔ̀n nɛ́n á kpra, k'á sɛɲínɛ́ɛnè à leê kàr mɔ, ki yì du dé: «Mún ni gbɔɔ̂ mun klɛ̀ yíkun se, yíi r'à mɔfáhlɔ̀ a? 13Yíkun ni mún fɛ́ɛŋn dé Kɛlɔn, fù nì Totɔn, fù ki mún fɛ́ŋn fá tɛ́tɛ̂ ɔ, bóló ɔ bo mún ki fù rɔ. 14Á k'à ŋmɔ́n mún ki yíkun níìî towú, mún mun ki Totɔn nì Kɛlɔn ɔ, yíkun saaŋ yanɲɛ̀n yíi ki yíi kísɛ́ŋnî níi towú. 15Fù bóló ɔ bo mún ni fù kwò yɛ̀nɲɛ̀n yíkun to, nɔkɔ́ŋl yíi ki bɛ fù kúur kwo yíi kísɛ́ŋnî se kwɔ́ɔn.16Mún n'à lóon yíkun se hlɔ ta, hlɔ ta, dé tɔŋnklɛrɔn dó wo sɔ́tɛɛ̀ŋn á totɔn to bo, tɔ́ŋrɔn dó wo saaŋ sɔ́tɛɛ̀ŋn á tɔ́ŋtɔn to bo. 17Yíkun nì fù hlɔ̀, yíkun la á fyâr, nɔkɔ́ŋl má, yíkun k'á klɛgbɔɛ̀ kwo yan fù to. 18Mún wo fù gbukɛlî kɛlɲɛ̀n yíkun nɔ̀nkurn se bo dɛ́ ! Mún ni ń mɔtɔ̂ŋnmun jimiìî shi. Kɛ̀, fóro Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ lô gbɔɛ̀ɛ̂ ki kwo mɔyîn. À jɔɔ̂ mun ni ɲínɛ̂nɲɛ̀n mún wɔ́se à leê kàr mɔ, fù ri fɔn á kùmurklîɲɛ̀n mún se .19Ki la gbɔ̀n kyáŋmɔ to, mún n'à lóon yíkun se, dé fù gbɔɔ̂ loô n'á to gbɔ tyé, nɔkɔ́ŋl fù mùkâr ye lò, yíi ki mún ki mún gbɔɔ̂ hlɔja. 20Mún n'à lóon yíkun se hlɔ ta, hlɔ ta, dé tɔŋnî mun k'á kpɛŋnja mún ǹ kɛl gbukɛlî to, fù tɔŋnî r'á kpɛŋnjaàn mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî ǹ kɛl gbukɛlî to.»21Fù gbukɛɛ̀lî kɛl jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn Yesu se, à tɛ́l ki mɔkɛŋlè tɛ́tɛ̂, ki hlɔtabê gbukɛl mɔ à yɛ̀n dé: «Hlɔ ta, hlɔ ta, mún n'à lóon yíkun se dé yíkun mɔ jir bè mún jà nɛ́nbɛ̂ kpɛŋn mɔ.» 22À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ki jo yíi lɛ to, yì b'á byéen duùn yìkun mɔ Yesu jà nɛ́ntɔnî gbɔ ɔ kpɛŋn mɔ.23Yesu ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ mɔ à gbɔmɔnar tɔŋnî ri ɲínɛ̂nɲɛ̀n ín à blɛ̀ se à le le fɔŋnî mɔ. 24Simɔn Piyɛri k'á kpɛŋn ɔ kɛl à wɔ́se duklɛ mɔ d'à ri gbò gbɔ lóon? 25Fù jɔɔ̂ k'á yɛŋn ɲɛn Yesu tàshɛŋ tɔŋn, k'à du dé: «Ń Totɔn, fù jɔɔ̂ ki gbò rɔ?»26Yesu k'à mɔli dé: «Mún bè jɔɔ̂ mun ǹ won-myɛ̂l fùnkùr toɲíkí libɛ̂ à mɔ́nî mɔ, ń k'à tè à to, fù jɔɔ̂ rɔ.» Yesu k'à won-myɛ̂lî toɲíkí, k'à tè Simɔn dye-jɛn Judasi Isikariyoti to. 27Judasi wo saaŋ à won-myɛ̂l fùnkùr toɲíkîmunî shɛ́ máá, Sutana ki dé ɲínɛ́ɛnè à nìryɛŋn ta á mɔkâr ɔ. Yesu k'à wú à se dé: «Á r'à se á ki gbɔɔ̂ mun kwo, fù kwo á mɔnân ɔ.»28Kɛ̀, à leê kàr mɔ ɲínɛ́nɲɛ̀n fɛ̀ɛ̂ mɔ dó w'àni gbukɛlî kɛl ŋmel hlɔ̀ à se bo. 29Fù la klɛ̀ híin, Judasi ǹ dɔ́tɔnbéê se, à jimiìî ǹ jɛ́ɛn mɔ dé Yesu r'à lóon à se, d'à wo don à togbɔ mɔ́ɛ̀ɛ̂ sɔŋnké à wúwɔ́ɔŋɔ̂ wúwɔ́ɔŋ ɔ, fù nì kwoa bo ki mɔ́n dyàn sɔŋn bɛ tè à dàkpɛɛ̂ŋlî to. 30Judasi k'à won-myɛ̂l fùnkùrî gbɔ̀n, ki li ɲáa toflì tokyɛ̂ tyé mɔ. Fù gbâr ye wóon bwàrmun ɔ ín.31Judasi mùfɔn lɛ̀, Yesu k'à wú dé: «Jimin Dye-Jɛn la kyáŋmɔ ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n, Jɔnɔsɔ ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n fù se. 32Jɔnɔsɔ nì ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n fù se híin, kyáaŋn tɛ̀ŋn àkun Jɔnɔsɔ nɔ̀nkurni b'à kwobɛ̂ Dye-Jɛn ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n fù se. 33Yíkun bisháɛ̀ŋɛ̂ ɛ̀, mún bè tɛŋnbɛ̂ yíkun wɔ́se kyáaŋne yé. Yíkun bè mún bén ɲɛ́na, ń ni fáâ to à ló ín à Yawutuìî se dé: "mún ni kɔ́ɔŋn tíkɛ́lî mun mɔ, yíkun wo don hìn mímí bo." mún saaŋ fù núkúuri lóon yíkun se kyáŋmɔ.34Mún ni gbukɛl fâŋl yɛɛ̀n yíkun to: Yíi gbɔ ki yíi mɔnukwó; yíkun gbɔ ki mún mɔnukwɔ́ fáâ to; yíkun gbɔ wo saaŋ máno yíi mɔnukwó. 35Fù nì klɛ̀, jimiì nɔ̀nkurn b'à shua dé yíkun ki mún ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋ ɔ, yíkun gbɔ nì yíi mɔnukwɔ́.»36Simɔn Piyɛri k'à du dé: «(Ń Totɔn,) á ri kɔ́ɔŋn fɛ́ɛŋn?» Yesu k'à mɔli dé: «Mún ni kɔ́ɔŋn tíkɛ́lî mun mɔ, ákún wo kpé hìn mún ta kyáŋmɔ á ki don mímí bo, kɛ̀ á bè kwɔ́ɔn kpéa mún ta.» 37Piyɛri k'à du dé: «Ń Totɔn, myɛ́n núkwɔ́ɔn mún wo kpé hìn ákún ta kyáŋmɔ bo? À ta la jà mún ki ń byéen tè kún to ákún núkwɔ́ɔn.» 38Yesu k'à mɔli dé: «Á b'á byéen tebɛ̀ kún to mún núkwɔ́ɔn! Mún n'à lóon á se dé hlɔ ta, hlɔ ta, ákún bè ɲa mún hlɔ̀ kaarn gbɔ tyaŋna fóro ɲáa tyáar, sùnkwɔ́ɔ ki kwɔ́ɔn to.»

Chapter 14

1Yesu k'à wú án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ se dé: «Yíkun tɛ́l b'á mɔkɛŋl bo, yíi wo Jɔnɔsɔ gbɔɔ̂ hlɔja, yíi ki mún gbɔɔ̂ hlɔja. 2Tɛŋnfɔŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri tɛ̀ŋnɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ sádi. Fù nì kɛɛŋn kwó ín, mún w'àni gbukɛɛ̀lî kɛla yíkun se ín bo, bóló ɔ bo mún bɛ̀ dénno tɛŋnfɔŋn mɔtityɛ́ŋnkɔ́ɔŋn yíkun se mímí. 3À la máno tɛ̀ŋn híin, mún nì dénno tɛŋnfɔŋn mɔtityɛ́ŋnké yíkun se híin, mún bè ń sɛbɛa, ń sɛkɔ́ɔŋnkúnî ki yíkun jano ń kpɛŋn, nɔkɔ́ŋl mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n tíkɛ́lî mun mɔ yíkun ki tɛŋn mímí saaŋ.4Mún ni kɔ́ɔŋn tíkɛ́lî mun mɔ, yíkun ni fù tíkɛ́lî mɔ kɔ́ɔŋn ɲɛ̂lî shi.» 5Toma k'à wú Yesu se dé: «Ń Totɔn, ŋmɛ́ɛn wo ákún kɔ́ɔŋn fɔŋn shi bo. Ŋmɛ́ɛn bè gbáno fù tíkɛ́lî mɔ kɔ́ɔŋn ɲɛ̂lî shubɛ̂? 6Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Mún k'à ɲɛ̂lî ɔ, mún bè hlɔ, mún bè shi. Jimin dó wo lo hìn mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ to, mún se jìrɛ́ kaarn mɔ bo. 7Yíkun nì mún hlɔ̀ kwó ín, yíkun ni mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ shua ín. Kyáŋmɔ kwó, yíkun k'à ŋmɔ̂nmun nɛn, yíi k'à shu.»8Filipu k'à wú à se dé: «Ń Totɔn, á Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ yɛ̀n ŋmɛ́ɛn to, fù bè yana.» 9Yesu k'à wú à se dé: «Filipu, à gbɔ̀n tɛ́tɛ̂ mɔdâlmun ɔ, mún bè tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun wɔ́se, ákún wo yìyáaŋ mún hlɔɔ̀n be a? Ta,Tɔnî mun ki mún ŋmɔ́n, fù tɔŋnî ri Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ŋmɔ́n. Myɛ́n n'à jɛ́l ákún b'à lóon dé ń wo mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ yɛ̀n yíkun to?10Mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mɔ, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ bè tɛ̀ŋnɛ̀n mún mɔ, yíkun wo fù hlɔjàɲɛ̀n be a? Mún ki yíkun se kɛl gbukɛɛ̀lî wo lìɲɛ̀n mún nɔ̀nkurni se bo, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mun tɛ̀ŋnɛ̀n mún mɔ, fù r'án klɛgbɔɛ̀ɛ̂ klɛɛ̀n á byéen. 11Yíkun wo mún ǹ lóo fù ri hlɔja, dé mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mɔ, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ bè tɛ̀ŋnɛ̀n mún mɔ. Yíkun ta mún ǹ lóo fù ri hlɔjà bo, yíi wo gbɔ hlɔja àn klɛgbɔɛ̀ɛ̂ núkwɔ́ɔn.12Hlɔ ta, hlɔ ta mún n'à lóon yíkun se dé tɔŋnî mun ki mún gbɔɔ̂ hlɔja, mún ni klɛgbɔɛ̀ɛ̂ mun klɛɛ̀n, fù tɔŋnî saaŋ bè fù kúur kwoa. Fù tɔŋnî nɔ̀nkurni bè fù tonur fù kwoa, bóló ɔ bo mún bè kɔ́ɔŋn mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se; 13yíkun bè tonyɛɛl kwoa gbɔɔ̂ mun nɔkɔŋl ɔ gbɔ tyé, mún yin ɔ, mún bè fù gbɔtɔn kwoa yíkun se, nɔkɔ́ŋl mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n Dye-Jɛn faŋ mɔ. 14Yíkun nì bè tonyɛɛl kwo gbɔɔ̂ mun nɔkɔŋl ɔ gbɔ tyé mún yin ɔ, mún bè fù gbɔtɔn kwoa yíkun se.15Mún gbɔ nì yíkun mɔnukwɔ́, yíkun b'á kpɛŋnjaa mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî to. 16Mún kwó, mún bè mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ tonyɛlbɛ̂ ki kyaŋtɔn má búr bɛ yíkun se, nɔkɔ́ŋl fù ki bɛ tɛŋn yíkun wɔ́se dɔ kaarn mɔ. 17Fù ki hlɔ Tɛ́l-Féné ɔ, díryɔ́ŋ jimiì wo mùmun ŋmɔ́n hìn bo, bóló ɔ bo yì w'à ŋmɔ́ɔn bo, yì w'à shi bo. Kɛ̀, yíkun kwó, yíkun n'à shi, bóló ɔ bo à ri tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun wɔ́se, à saaŋ bè tɛɛŋna yíkun wɔ́se.18Mún bè yíkun jéelna bonbé mɔ bo, kɛ̀ mún bè ń sɛbɛa yíkun tɔŋnimɔ. 19Kyáaŋntɛ̀ŋn díryɔ́ŋ jimiì bè mún ŋmɔ́nbɛ̂ ká bo; kɛ̀ yíkun kwó, yíkun bè mún ŋmɔ́nbɛ̂, bóló ɔ bo mún ni ń shi mɔ, fù wono yíkun saaŋ bè tɛŋna á shi mɔ. 20Fù lɔɔ̂ mɔ, yíkun b'à shua dé mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mɔ, yíkun bè tɛ̀ŋnɛ̀n mún mɔ, mún bè tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun mɔ.21Mún ǹ yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ ri ɲínɛ́nɲɛ̀n mùmun tɛ́l mɔ, à b'á kpɛŋnjàɲɛ̀n à to, mún gbɔ ri fù tɔŋnî mùn mɔnar. Mún gbɔ ri tɔŋnî mun mɔnar, fù tɔŋnî gbɔ bè mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mɔnukwóa, fù tɔŋnî gbɔ bè mún mɔnukwóa saaŋ, mún bè ń tɛ̀ŋnɛ̀nî yɛna fù tɔŋnî to.» 22Judasi, mùmun ki Isikariyoti ɔ bo, fù k'à wú à se dé: «Ń Totɔn, myɛ́n núkwɔ́ɔn ákún bè fù kwobɛ̂, ákún k'á tɛ̀ŋnɛ̀nî yɛ̀n ŋmɛ́ɛn to, á w'à yɛ̀n hìn díryɔ́ŋ jimiì to bo?»23Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Mún gbɔ nì tɔŋnî mun mɔnukwɔ́, fù b'á kpɛŋnjaa mún ǹ kɛl gbukɛlî to, fù tɔŋnî gbɔ ki mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mɔnukwó, ŋmɛ́ɛn bè donna fù tɔŋnî se, n̂ k'á tɛŋnfɔŋn mɔtityɛ́ŋn fù sadi. 24Mún gbɔ wo tɔŋnî mun mɔnar bo, fù wo mún ǹ kɛl gbukɛlî to á kpɛŋnjaàn bo. Yíkun ni gbukɛlî mun tonáan, à wo lìɲɛ̀n mún se bo, kɛ̀ mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mun ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n, à ri lìɲɛ̀n fù se.25Mún ni fù gbukɛɛ̀lî kɛlɲɛ̀n yíkun se, ń bè tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun tyé mɔ. 26Kɛ̀, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ bè kyaŋtɔnî mun búr bɛbɛ̂, fù ki Tɛ́l-Féné ɔ. Àkun bè jimiì kɛɛlna gbɔ kúur nɔ̀nkurn ɔ, ki mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî nɔ̀nkurn ɔ yì tɛ́lobúr. 27Mún bè ɲámɔgbâl tebɛ̀ yíkun to, ń ki yíkun jél ɲámɔgbâl mɔ. Mún w'à tɛɛ̀n yíkun to díryɔ́ŋ jimiì ǹ tɛ fáâ to bo. Yíkun tɛ́l be mɔkɛŋl bo, yíi nìryɛŋn be to bo.28Yíkun n'à ná mún b'à lóon yíkun se dé mún bè kɔ́ɔŋn, ń ki ń sɛbɛ yíkun se. Mún gbɔ nì yíkun mɔnukwɔ́ kwó ín, mún kɔ́ɔŋnkúnî se mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, yíkun bè tɛŋna fù gbɔmɔnarbéê mɔ ín, bóló ɔ bo àkun ni sɔ́ɔ mún to. 29Mún ni fù gbɔɛ̀ɛ̂ lóon yíkun se kyáŋmɔ, à klɛɛ̂ n'á togbɔ tyé, nɔkɔ́ŋl fù gbɔɛ̀ɛ̂ mùkâr bè kwoa yíkun k'à hlɔja.30Mún bè gbukɛl tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ kɛlbɛ̀ yíkun wɔ́se ká bo, bóló ɔ bo díryɔ́ŋ ŋmelɔn jaal sɔ́ɔɔ̂ mí blaàn, à wo lo mún tɔŋn bo. 31Kɛ̀, nɔkɔ́ŋl díryɔ́ŋ jimiì k'à lɛshu dé mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ gbɔ ri mún mɔnar, ń bè ń ɲɛɛ̀n àkun ki mún to yɛ̀n ɲɛnî mɔ. Yíi wo dukú n̂ k'á sukúr li húnmɔ.»

Chapter 15

1(Yesu ki la kwɔ́ɔn à wú yì se dé: «) Mún ki resɛ̂ŋnfin sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔ ɔ, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ b'à totɔnî ɛ̀. 2Bɔ mun nɔkɔŋl ki fɛ́ mún to, tímɔ́n fáâ to, sɛ̂ŋn w'à to bo, à ri fù kyaàŋn nì li; fù nì bɔ mun nɔkɔŋl ki fɛ́ mún to, sɛ̂ŋn b'à to, à ri fù totɔ́ɔŋn nɔkɔ́ŋl ki sɛ̂ŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ sɛ́ŋn yé.3Mún k'àni gbukɛlî lóoô núkwɔ́ɔn yíkun se, yíkun totɔ̂ŋnmun ɔ tímɔ́n totɔ́ɔŋn fáâ to. 4Yíi wo tɛŋn mún wɔ́se mɔ́n mɔ́nbyéen, mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun wɔ́se fáâ mun to. Tímɔ́n bɔ wo sɛ́ŋn hìn á byéen à wo tɛ̀ŋn á finî wɔ́se mɔ́n mɔ́nbyéen bo. Fù fá byéenî to, yíkun nì mún nì tɛ̀ŋn mɔ́n mɔ́nbyéen bo, yíkun wo sɛ́ŋna tímɔ́n sɛ́ŋn fáâ to bo.5Mún ki resɛ̂ŋnfin ɔ, yíkun kwó, yíkun b'à bɔɔ̂ ɛ̀. Tɔnî mun nì tɛ̀ŋn mún wɔ́se mɔ́n mɔ́nbyéen, mún ki tɛŋn fù tɔŋnî wɔ́se mɔ́n mɔ́nbyéen, fù tɔŋnî bè sɛ̂ŋn tyɛɛ́ŋ sɛ́ŋna tímɔ́n sɛ́ŋn fáâ to, bóló ɔ bo yíkun wo bóló kwo hìn mún kaarn mɔ bo. 6Tɔnî mun nì mún wo tɛ̀ŋn mɔ́n mɔ́nbyéen bo, fù tɔŋnî bè gbɔ̀n feena denburse, tímɔ́n bɔ tɔ̂mun fáâ to, ki kwóê. Yì k'à kúr gbeè nyɛ mɔ, ki ŋmɛ́ê. 7Yíkun nì mún nì tɛ̀ŋn mɔ́n mɔ́nbyéen, yíi k'á kpɛŋnja mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî to, yíkun nì bè mɔ́n mun nɔkɔŋl nyɛl, fù bè tea yíi to.8Sɛ̂ŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ nì ŋmɔ́n yíkun to tímɔ́n sɛ̂ŋn fáâ to, fù ri ɲɛnflɛ́ɲɛɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ta. Fù nì klɛ̀, fù b'à yɛna dé yíkun ki mún ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋ ɔ. 9Mún gbɔ ri mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mɔnar fáâ mun to, yíkun gbɔ saaŋ máno mún mɔnar. Yíi wo tɛŋn mún ǹ gbɔ mɔnarbéê mɔ.10Yíkun n'á kpɛŋnjà mún ǹ gbukɛɛ̀lî mɔ mún ǹ yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ to, yíi bè tɛŋna mún ǹ gbɔ mɔnarbéê mɔ, árí mún ni fáâ mun to ń kpɛŋnjàɲɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ǹ yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ to àn gbukɛlî mɔ, ń bè tɛ̀ŋnɛ̀n àn gbɔmɔnarbéê mɔ. 11Mún ni fù gbukɛɛ̀lî kɛɛ̀ln yíkun se, gbɔɔ̂ mun n'à jéla mún ǹ gbɔmɔnarbéê ki tɛŋn yíkun se, nɔkɔ́ŋl yíkun fù gbɔmɔnarbéê ki tɛŋn gbɔ mɔyîmun.12Mún ǹ yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ rɛn (ke) dé yíkun gbɔ ki yíi mɔnukwó, yíkun gbɔ ki mún mɔnukwɔ́ fáâ to. 13Gbɔmɔnarbéê mun ni sɔ́ɔ jimin se gbɔ kúur nɔ̀nkurn to, fù ki byéen tɛ ɔ kún to á gbɔmɔnartê núkwɔ́ɔn.14Yíkun kwó, yíkun nì mún ǹ gbukɛlî mɔ yɛ̀n gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀, yíkun ki mún gbɔmɔnartê ɔ. 15Mún wo yíkun fɛ́ɛŋn ká dé tɔŋnklɛrê bo, bóló ɔ bo tɔŋnklɛrɔn w'á totɔn ǹ klɛ gbɔ shi bo. Mún ni yíkun fɛ́ɛŋn dé ń gbɔmɔnartê, bóló ɔ bo mún ni gbɔɛ̀ɛ̂ mun nɔ̀nkurn náɲɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, mún n'à klɛ̀ yíkun ki fù nɔ̀nkurn shu.16Yíkun wo mún mɔtɔ́ŋnɲɛ̀n bo! Kɛ̀, mún mùn ni yíkun mɔtɔ́ŋn búrɲɛ̀n, nɔkɔ́ŋl yíi ki don sɛ́ŋnké (tyémɔ́n sɛ́ŋn fáâ to), fù sɛ̂ŋnî ki tɛŋn dál mɔ́n, nɔkɔ́ŋl yíkun nì bè mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ tonyɛl mɔ́nî mun nɔkɔŋl ɔ gbɔ tyé mún yin ɔ, ki fù tè yíkun to. 17Mún ni mùmun yɛɛ̀n yíkun to, fù ki yíkun gbɔ ki yíi mɔnukwɔ́ɔɔ̂ rɔ. (Mún ǹ yɛ̀n gbukɛɛ̀lî mɔ à lô fáâ to.)18Yíkun gbɔndɛ́ɛ nì díryɔ́ŋ jimiì to, yíi w'à shu dé mún mùn kyɛ̀ŋl gbɔndɛ́ɛ ri díryɔ́ŋ jimiì to wà ín. 19Yíkun nì díryɔ́ŋ jimiì fù kwó ín, yíkun gbɔ ri díryɔ́ŋ jimiì mɔnukwóa ín, yì ǹ gbɔ ta jimiìî fáâ to. Kɛ̀, ki ŋmɔ́n yíkun gbɔ wo díryɔ́ŋ jimiì mɔnukwɔ́ bo, mún bè yíkun mɔtɔ́ŋn li lìɲɛ̀n díryɔ́ŋ jimiì tyé mɔ, fù mùn núkwɔ́ɔn ɔ, yíkun gbɔndɛ́ɛ bè díryɔ́ŋ jimiì to.20Yíi w'á tɛ́l ɲɛn mún ki yíkun se kɛl gbukɛlî mɔ, dé tɔŋnklɛrɔn wo sɔ́tɛɛ̀ŋn á totɔn to bo. Jimiì nì mún bré da mɔ, yì saaŋ bè yíkun búra da mɔ. Jimiì n'á kpɛŋnjà mún ǹ kɛl gbukɛlî to, yì saaŋ b'á kpɛŋnjaa yíkun ǹ kɛl gbukɛl to. 21Kɛ̀, yì bè fù gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn kwoa yíkun to mún yinî núkwɔ́ɔn, bóló ɔ bo yì wo mún Tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî shi bo. 22Mún nì byɛ̀ ín bo, ń wo kɛl yì se ín bo, gbɔjáal (besénar) wo ŋmɔ́na yì to ín bo. Kyáŋmɔ la, tɛjɛ̂l nyɛɛl ǹ gbɔ wo yì ǹ gbɔjáal (besénarî) mɔ yì se bo.23Mún gbɔndɛ́ɛ nì tɔŋnî mun to, mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ gbɔndɛ́ɛ saaŋ fù tɔŋnî to. 24Mún w'à shɔ́gbɔ tofyɛɛ̀ɛ̂ klɛ̀ yì ɲíɲra ín bo, jimin dó wo mùmun kúur kwò din bo, gbɔjáal (besénar) wo ŋmɔ́na yì to ín bo. Kyáŋmɔ la, yì r'à ŋmɔ́n, mún nì mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ gbɔndɛ́ɛ bè la yì to. 25Kɛ̀, àni gbukɛlî mɔ klɛgbɔɛ̀ɛ̂ mun ni ɲúrɲɛ̀n à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ, fù ki tɛŋn gbɔ mɔyînmun dé: Mún gbɔndɛ́ɛ ri yì to bin kaarn mɔ .26Kyaŋtɔn mùkâr ye bè bɛ, mún ni kyaŋtɔnî mun búr blaàn yíkun se mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ǹ búr bla mɔ, fù mun ki hlɔ Tɛ́l-Féné ɔ, ki li mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, fù bè mún nínshîbé kwoa, 27yíkun ki saaŋ mún nínshîbé kwo, bóló ɔ bo ki gbɔ̀n à funkpɛ̂ gbâr ye, yíkun ni tɛ̀ŋnɛ̀n mún wɔ́se.»

Chapter 16

1(Yesu k'án sènbê gbukɛlî gbíjîr yì se dé:) «Mún n'àni gbukɛlî kɛl yíkun se nɔkɔ́ŋl yíkun ŋmel mɔ be nìná bo. 2Jimiì bè yíkun kɛ́ŋ déa à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɛ̀ɛ̂ mɔ bo, gbâr dyàn nɔ̀nkurni bè loa, jimiìî mun ni yíkun ɲɛ́ɛn krɔ ɔ, à bè fɛ̀ ǹ jɛ́ɛn mɔ dé fù ki Jɔnɔsɔ tìyà gbɔ klɛkún ɔ.3Yì b'á ɲɛna fù ɲɛnî mɔ bóló ɔ bo yì wo mún shi bo, yì wo mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ shi bo. 4Mún n'àni gbukɛlî kɛɛ̀ln yíkun se, nɔkɔ́ŋl fù gbârî mùkâr ye bè lo, yíkun tɛ́l ki tɛŋn à mɔ dé mún fù wú jìrɛ̂mun ɔ yíkun se ín. Mún w'à ló yíkun se ki gbɔ̀n à funkpɛ̂gbâr ye bo, bóló ɔ bo mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n yíkun wɔ́se ín.5Kyáŋmɔ la, mún kɔ́ɔŋnkún nɛn mún tɔ́ŋ bɛ̀ tɔŋnî se, yíkun mɔ dó wo mún dù mún kɔ́ɔŋn fɔŋn gbɔ ɔ bo bo. 7Kɛ̀, yíkun k'á ɲámɔɲànè tɛ́tɛ̂, bóló ɔ bo mún ni fù gbɔɛ̀ɛ̂ ló yíkun se. 6Fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, mún ni hlɔ lóon yíkun se dé mún kɔ́ɔŋnî yɛŋnar yíkun to, bóló ɔ bo mún nì dòn bo, kyaŋtɔn wo bɛa yíkun se bo. Kɛ̀, mún nì dénno ń bè kyaŋtɔn búr bɛa yíkun se.8À mùkâr ye bè bɛ, à bè gbɔjáal (besénar) , nì bùkwɔ̀ŋbé fù nì kítí mɔfáwúa bénobê mɔ díryɔ́ŋ jimiì se: 9bóló ɔ bo mùmun ki (gbɔjáal-besénar) ɔ, à wo mún gbɔɔ̂ hlɔjaàn bo; 10bóló ɔ bo mùmun ki bùkwɔ̀ŋbé ɔ, mún ni kɔ́ɔŋn mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, yíkun b'á ɲáa búra ká mún to bo; 11bóló ɔ bo mùmun ki kítí ɔ, díryɔ́ŋ ŋmelɔn jaal sɔ́ɔɔ̂ ri kɛŋɲɛ̀n fù mɔ.12Gbukɛl tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ri tɛ̀ŋnɛ̀n mún se yé lóo ɔ yíkun se, kɛ̀ yíkun wo fɛ̀ mɔfáshu hìn kyáŋmɔ bo. 13Hlɔ Tɛ́l-Féné mùkâr ye byɛ̀, à bè yíkun ɲɛjira hlɔ nɔ̀nkurn wono; bóló ɔ bo à kɔŋn lɛɛ gbukɛɛ̀lî bè lia àkun nɔ̀nkurni mɔ bo, kɛ̀ à bè kɛla án nâ gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn gbɔ mɔ, ki bla gbɔɛ̀ɛ̂ wú yíi se. 14Àkun bè mún ŋmelɔnkúra, bóló ɔ bo àkun bè mún ǹ gbɔ ta fɛ̀ɛ̂ gbɔna, k'à mɔfáwú yíkun se.15Mɔ́n mun nɔkɔŋl ki mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ fù rɔ, fù ki saaŋ mún fù rɔ; fù mùn n'à jɛ́l mún k'à wú d'àkun bè mún ǹ gbɔ ta fɛ̀ɛ̂ gbɔna, k'à mɔfáwú yíkun se. 16Kyáaŋn tɛ̀ŋn yé, yíkun bè mún ŋmɔ́nbɛ̂ ká bo, fù nì kyáaŋn tɛ̀ŋn yé, yíkun ki mún sɛŋmɔ́n fâŋl [bóló ɔ bo mún ni kɔ́ɔŋn mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se.]»17Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ mɔ máɛ̀ k'à wú yíi se dé: «À ri gbáno gbukɛl kɛɛ̀ln ŋmɛ́ɛn se? Dé kyáaŋn tɛ̀ŋn yé, dé ŋmɛ́ɛn b'àkun ŋmɔ́nbɛ̂ ká bo, fù nì dé kyáaŋn tɛ̀ŋn yé, dé ŋmɛ́ɛn k'àkun sɛŋmɔ́n? Fù nì d'àkun b'á sɛkɔ́ɔŋn á Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se?» 18Fù se kwó à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ki yíi du dé fù gbukɛlî ki myɛ́n lókún ɔ dé kyáaŋn tɛ̀ŋn...? Fù ki mùmun lókún ɔ dé yìkun wo fù shi bo.19Yesu k'à hlɔ̀ɔ̂ se dé yì r'àkun du besé, k'à wú yì se dé: «Yíkun kwó, yíkun ni yíi duùn mún ǹ kɛl gbukɛlî gbɔ ɔ, dé kyáaŋn tɛ̀ŋn yé, yíkun bè mún ŋmɔ́nbɛ̂ ká bo; fù nì kyáaŋn tɛ̀ŋn yé, yíkun ki mún sɛŋmɔ́n. 20Hlɔ ta, hlɔ ta mún n'à lóon yíkun se dé yíkun bè toa, yíi ki bénîn, ta, díryɔ́ŋ jimiì bè gbɔmɔnarbê mɔ: yíkun bè tɛŋna ɲámɔɲàn mɔ, kɛ̀, yíkun ɲámɔɲànî b'á tojìra ki tɛŋn gbɔmɔnarbê. 21Mél mùkâr ye á nya ǹ jà kwɔɔ̀ŋn, à ri tɛɛ̀ŋn ɲámɔɲàn mɔ, bóló ɔ bo à kwɔŋ gbârî ri lòɲɛ̀n; fù mùkâr ye à bisháaŋnî nì kwɔ̀ŋ búrè, à ri tɛɛ̀ŋn gbɔmɔnarbê mɔ, à tɛ́l ki duê á ɲámɔɲànî to bisháaŋn kwɔ̀ŋ núkwɔ́ɔn díryɔ́ŋ mɔ22Fù se kwó, yíkun saaŋ kyáŋmɔ tɛ̀ŋnɛ̀n ɲámɔɲàn mɔ; kɛ̀, mún mùkâr ye bè yíkun sɛŋmɔ́n, yíkun nìryɛŋn bè tɛŋna gbɔmɔnarbê mɔ, dó wo fù gbɔmɔnarbêê sɛ́a yíkun kpɛŋn bo. 23Fù yeê mùn lɔ fyɛ́, yíkun wo gbɔ dó ɔ mún dua ká bo. Mún n'à lóon yíkun se hlɔ ta, hlɔ ta dé yíkun bè mɔ́n mun nɔkɔŋl nyɛla mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se mún yin ɔ, à bè fù tea yíkun to. 24Ki la bè búr kyáŋmɔ to, yíkun wo bóló nyɛl kɛŋ mún yin ɔ bo. Yíi wo mɔ́n nyɛl, mɔ́n bè tea yíi to, nɔkɔ́ŋl yíkun ǹ gbɔmɔnarbéê ki mɔyîn.25Mún ni la àni gbukɛlî kɛlɲɛ̀n yíkun se tɛl mɔ, ye dyàn bè fɛ́a, mún bè kɛla yíkun se tɛl mɔ ká bo, kɛ̀ mún bè mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se gbɔɛ̀ɛ̂ wúa yíkun se kpèn sɔ́ɔ.26Fù yeê mùlɔ fyɛ́, yíkun bè mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ tonyɛla mún yin ɔ, mún w'à lóon yíkun se dé mún bè mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ tonyɛlbɛ̂ yíkun se bo; 27fù r'à jɛ́l yíkun gbɔ bè mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ nɔ̀nkurni mɔnar, bóló ɔ bo mún gbɔ ri yíkun mɔnukwɔ́, fù nì yíkun ki mún ǹ Jɔnɔsɔ se lɛ̀ɛ̂ hlɔja. 28Mún ni lìɲɛ̀n mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se, ń ki bɛ díryɔ́ŋ mɔ; kyáŋmɔ mún ni ń sukúrlɛɛ̀n díryɔ́ŋ mɔ, ń ki don mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ se.»29Yesu ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ k'à wú à se dé: «Ákún kɛlkún nɛn la kyáŋmɔ kpèn sɔ́ɔ, ákún wo gbukɛl bóló kɛɛ̀ln tɛl mɔ bo, 30ŋmɛ́ɛn ni la kyáŋmɔ à hlɔ̀ d'ákún ni gbɔ kúur nɔ̀nkurn shi, fù nì jimin dó ǹ duklɛ gbukɛl togbɔ w'á se bo; fù mùn n'à jɛ́l ŋmɛ́ɛn k'ákún ǹ Jɔnɔsɔ se lɛ̀ɛ̂ hlɔja.» 31Yesu ki yì du dé: «Yíkun ni mún gbɔɔ̂ hlɔjà kyáŋmɔ a?32À nɛn, ye dyàn bè fɛ́a, à nɔ̀nkurni fyɛ̂mun ɔ, fù lɔɔ̂ mɔ yíkun b'á kára yíi to, yíi nɔkɔŋl ki don á fù fɔŋn, yíi ki mún jél ta ń byéen; kɛ̀ mún wo tɛ̀ŋnɛ̀n ń byéen bo, bóló ɔ bo mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri tɛ̀ŋnɛ̀n mún wɔ́se. 33Mún ni la àni gbukɛlî kɛlɲɛ̀n yíkun se, nɔkɔ́ŋl yíkun ki tɛŋn ɲámɔgbâl mɔ mún se. Yíkun bè dakwoa díryɔ́ŋ mɔ. Kɛ̀ yíi w'á nìryɛŋn lí, mún ni lòɲɛ̀n díryɔ́ŋ tɔŋn.

Chapter 17

1Yesu wo saaŋ gbârî mun ye fù gbukɛɛ̀lî kɛl kɔ́ŋn, k'á ɲáa tɔŋnkúr jɔ̀nɔ̀ ɲɛ, k'à wú dé: «Ń Tɔ Jɔnɔsɔ, gbâr la lò, à kwo á Dye-Jɛnî ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n, fù r'à jéla ákún Dye-Jɛnî k'à kwo ákún ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n. 2Ákún ki jimiì nɔ̀nkurn takɛl lo tɛ̀ fáâ to à to, nɔkɔ́ŋl ki dɔ kaarn shi tè ákún k'à to tɛ̀ jimiìî to.3Ta dɔ kaarn shi ŋmɔ́ɔnî ri lɛɛ̀n ákún hlɔɔ̂ se, ákún Jɔnɔsɔ sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔɔ̂ ɛ̀, Yesu Krista ki shu, á ri mùmun tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n. 4Mún n'ákún ŋmelɔnkrɔ́ à ɲáantyarî ta, mún k'ákún ki mún to tɛ̀ klɛgbɔɔ̂ kwò mɔyîn. 5Ákún kwó, ń Tɔ Jɔnɔsɔ, ákún la kyáŋmɔ à kwo mún ki ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n ákún blɛ̀ se, mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín ŋmelɔnkrɔ̂ɔ̂ mun mɔ ákún wɔ́se díryɔ́ŋ ki kwɔ́ɔn búr.6Á ri jimiìî mun tɛ̀ mún to díryɔ́ŋ mɔ, mún n'ákún yinî yɛ̀n fɛ̀ to nɔkɔ́ŋl yì k'ákún shu. Fù jimiìî k'ákún fɛ̀ ɔ ín, á ki yì tè mún to, yì bè á kpɛŋnjaɲɛ̀n ákún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî to. 7Yì la kyáŋmɔ à hlɔ̀ d'ákún ki mún to tɛ̀ mɔ́ɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn lɛ̀ ákún se. 8Fù bóló ɔ bo mún n'ákún ki mún se kɛl gbukɛɛ̀lî kɛlɲɛ̀n yì se, yì k'à ná; yì k'à shu hlɔtabê mɔ dé mún ni lìɲɛ̀n ákún mɔ. Fù nì yì ki ákún ki mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀nî hlɔja.9Mún ni ń tonyɛɛlî klɛɛ̀n yìkun mùn se. Mún wo ń tonyɛɛlî klɛɛ̀n díryɔ́ŋ jimiì se bo, kɛ̀ mún ni ń tonyɛɛlî klɛɛ̀n ákún ki mún to tɛ̀ fɛ̀ɛ̂ se, bóló ɔ bo yìkun k'ákún fɛ̀ ɔ. 10Mɔ́n mun nɔkɔŋl ki mún fù rɔ, fù ki ákún fù rɔ, fù nì mɔ́n mun nɔkɔŋl k'ákún fù rɔ, fù ki mún fù rɔ, mún ni ŋmelɔnkrɔ̂ ŋmɔ́n yìkun se. 11Mún wo tɛ̀ŋnɛ̀n ká díryɔ́ŋ mɔ bo, yìkun bè tɛ̀ŋnɛ̀n díryɔ́ŋ mɔ, mún bè kɔ́ɔŋn ákún tɔŋnimɔ. Mún Tɔ Jɔnɔsɔ Féné, yì jaɲɛn á yin ta, á ri fù yinî mun tèɲɛ̀n mún to, nɔkɔ́ŋl yì ki tɛŋn mɔ́n mɔ́nbyéen árí ákún nì mún.12Mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín gbârî mun ye yì wɔ́se, mún n'ákún ki mún to tɛ̀ fɛ̀ɛ̂ jàɲɛ̀nɲɛ̀n ín ákún yin ta. Mún ki yì jàɲɛn, yì mɔ dó wo jɛɛl bo, fóro yì mɔ jɛl fù ri kwó kɛ̀, nɔkɔ́ŋl mùmun ni ɲúr ɲɛ̀nɲɛ̀n ákún ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ, fù ki kwo mɔyîn. 13Mún ni la kyáŋmɔ kɔ́ɔŋn ákún tɔŋnimɔ, mún ni la fù lóon mún tɛ̀ŋnɛ̀nî wono díryɔ́ŋ mɔ, nɔkɔ́ŋl yì ki tɛŋn mún ǹ gbɔmɔnarbê mɔyînmunî mɔ. 14Mún n'ákún ǹ gbukɛlî kɛl yì se, díryɔ́ŋ jimiì ki yì tojakwó, bóló ɔ bo yì wo díryɔ́ŋ jimiì wɔ́se bo, mún fáâ to ń wo díryɔ́ŋ jimiì wɔ́se bo.15Mún w'ákún tonyɛɛln á ki yì li li díryɔ́ŋ mɔ bo, kɛ̀ á ki yì taŋl Kɛ̀ŋlshì kpɛŋn. 16Yì wo díryɔ́ŋ jimiì ǹ gbɔ ta bo, mún fáâ to ń wo díryɔ́ŋ jimiì ǹ gbɔ ta bo. 17Yì tofénéja hlɔ ɔ: ákún gbukɛlî ki hlɔ.18Ákún ni mún tɔ́ŋ bɛ fáâ mun to díryɔ́ŋ mɔ, mún saaŋ máno yì tɔ́ŋno díryɔ́ŋ mɔ. 19Fù nì mún ki ń byéen jélê ákún kpɛŋn, yìkun ki saaŋ á byéen jélê ákún kpɛŋn, ákún ki yì tofénéja hlɔ ɔ.20Mún wo ń tonyɛɛlî klɛɛ̀n yìkun byéen déndén se bo dɛ́, kɛ̀ mɛ̀mun nì bɛ̀ á kɔŋn gbukɛl mɔ à yɛ̀n dé yíi ri mún gbɔɔ̂ hlɔjàɲɛ̀n, (mún ni ń tonyɛɛlî klɛɛ̀n) fɛ̀ se, 21nɔkɔ́ŋl yì nɔ̀nkurn ki tɛŋn mɔ́n mɔ́nbyéen, árí mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri fáâ mun to mún mɔ, mún bè mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ mɔ. Yìkun ki saaŋ tɛŋn mɔ́n mɔ́nbyéen ŋmɛ́ɛn mɔ, nɔkɔ́ŋl díryɔ́ŋ jimiì k'ákún ki mún tɔ́ŋ byɛ̀ɛ̂ hlɔja.22Mún kwó, mún n'ákún ki mún to tɛ̀ lobéê tɛ̀ yì to, nɔkɔ́ŋl yì ki tɛŋn mɔ́n mɔ́nbyéen, árí ákún nì mún ni fáâ mun to mɔ́n mɔ́nbyéen, 23mún ki tɛŋn yìkun mɔ, ákún ki tɛŋn mún mɔ, nɔkɔ́ŋl yì k'á tityɛ́ŋn tɛŋn mɔ́n mɔ́nbyéen, díryɔ́ŋ jimiì k'à shu d'ákún ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n, fù nì yì gbɔ k'ákún mɔnukwó, mún gbɔ k'ákún mɔnukwɔ́ fáâ to.24Mún Tɔ Jɔnɔsɔ, ákún n'à jimiìî mun tɛ̀ mún to, mún ni tɛ̀ŋnɛ̀n tíkɛ́lî mun mɔ, mún n'à se fɛ̀ ki tɛŋn mímí mún wɔ́se, nɔkɔ́ŋl yì ki mún ǹ lobéê ŋmɔ́n, ákún ni lobéê mun tɛ̀ mún to, bóló ɔ bo mún gbɔ r'ákún mɔnukwɔ́ díryɔ́ŋ finɲɛ̀nî ki kwɔ́ɔn kwo.25Mún Tɔ Jɔnɔsɔ sɛ̀bɛ̂ sɛ̀bɛ̂ sɔ́ɔ, díryɔ́ŋ jimiì w'ákún hlɔ̀ bo, kɛ̀ mún n'ákún hlɔ̀, fù n'àni jimiìî k'à shu d'ákún ni mún tɔ́ŋ bɛ̀ɲɛ̀n. 26Mún n'à klɛ̀ fɛ̀ k'ákún yinî shu. Mún b'à kwobɛ̂ yì k'ákún shu yé nɔkɔ́ŋl mún gbɔ mɔnarî mun n'ákún se, yì ki tɛŋn fù gbɔmɔnarbéê mɔ, mún ki tɛŋn yìkun mɔ.

Chapter 18

1Fù gbukɛlî kɛl jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn Yesu se, ki dénno án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ wɔ́se Sedirɔn gbólónɲáaâ kɛɛl máâ mɔ. Táŋnkúnmɔ́n-wɔ dyàn bè tɛ̀ŋnɛ̀n mímí, ki dé fù táŋnkúnmɔ́n-wɔɔ̂ mɔ, àkun n'án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ gbo. 2Judasi mun k'à jà nɛ́ntɔnî ɔ kpɛŋn mɔ, fù b'á twɔnshi fù tíkɛ́lî mɔ, bóló ɔ bo Yesu n'án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ri dɛlɲɛ̀n yì bè yíi tobraàn ín fù tíkɛ́lî mɔ. 3Fù mùn n'à jɛ́l Judasi ki dénno faŋ fenɛntê kúur má ɔ á wɔ́se, fù nì tɛ́ŋlɛ́nklɛrê. À flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à Farisiyɛ̂ɛ̀ŋɛ̂ ri fɛ̀ mun tɔ́ŋnɲɛ̀n. Àkun nɔ̀nkurni ki búr yì ɲɛro, niyɛ́ɛl-bré-mɔ́ɛ̀ bè yì se, fù nì yíin hlɛ̀ŋ mɔ nyɛ brêmɛ́ɛ̀ nì kɛ̀ŋlɲɛ́nmɔ́ɛ̀.4Yesu k'á to klɛgbɔɛ̀ɛ̂ hlɔ̀ kpɛŋn ta á sukúrno, ki yì du dé: «Yíkun ni gbò ɲɛ́ɛn?» 5Yì k'à mɔli dé yìkun ni Nasarɛti jir Yesu ɲɛ́ɛn. Yesu k'à wú yì se dé: «Mún ɔ» Judasi mun k'à jà nɛ́ntɔnî ɔ kpɛŋn mɔ, fù bè líɲɛ̀n yì wɔ́se.6Yesu mùfɔn yì ǹ gbukɛlî mɔlɛ d'àkun ɔ híin, yì k'á besé kél, yì ki wô wôè à ɲáan ta. 7Yesu ki yì sɛdu yé dé: «Yíkun ni gbò ɲɛ́ɛn?» Yì k'à mɔli dé yìkun ni Nasarɛti jir Yesu ɲɛ́ɛn.8Yesu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún n'à ló yíkun se dé mún ɔ. À nì mún ɲɛ́nkún kwó yíkun se, yíi w'àni jimiìî jélê yì ki don.» 9À ri fù lóon ín nɔkɔ́ŋl àn kɛl gbukɛɛ̀lî mɔ lóo gbɔɛ̀ɛ̂ ki kwo mɔyîn, à ri mùmun ló ín dé: «Àkún ki mún to tɛ̀ jimiìî mɔ dó wo jɛɛl mún kpɛŋn bo».10Kɛ̀ŋlɲɛ́n-krɔ dyàn ni Simɔn Piyɛri se ín, fù ki fù jà wu, ki fù rɔ à flɛ́klɛrê ŋmelɔn jɔɔ̂ tɔŋnklɛrɔnî kìndíir tàshɛŋɛ̂ kyàŋn li. Yì ri fù tɔŋnklɛrɔn jɔɔ̂ fɛ́ɛŋn ín dé Malikusi. 11Yesu k'à wú Piyɛri se dé: «Án kɛ̀ŋlɲɛ́n-krɔɔ̂ sɛnɛ́nê à gbɛ́l mɔ! Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri da la-klɛ kôlîi mun tɛ̀ mún to, mún wo yanɲɛ̀n ń ki ń gbɛ fù rɔ be a?»12À faŋ fenɛnklɛrê tobrakúurî nì yì ŋmelɔn jɔɔ̂, n'à Yawutu fenɛnklɛrêê ki Yesu ja, yì k'à tìn. 13Yì k'à kyɛ̀ŋlî ɔ dénno à nɔ Anɛ se, Anɛ ki Kayifu brɛ̂ ɔ. Kayifu ki fù kàtɛ̂lî to flɛ́klɛrê ŋmelɔn ɔ ín. 14Kayifu mùn k'à Yawutuìî sènbê jɔɔ̂ rɔ ín dé: «Jir byéen klô ri fín jùmɔ̂ ǹ yɛŋn mɔ.»15Ta Simɔn Piyɛri nì kɛɛln-bisháaŋn má bè kpéɲɛ̀n Yesu ta. À flɛ́klɛrê ŋmelɔn jɔɔ̂ bè fù kɛɛln-bisháaŋnî shi, fù jɔɔ̂ ki dé Yesu wɔ́se à flɛ́klɛrê ŋmelɔn jɔ sɔ́ɔɔ̂ ǹ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ. 16Kɛ̀, Piyɛri ki lí ta à wo, à yéen ŋmrɔ. À flɛ́klɛrê ŋmelɔn jɔɔ̂ ǹ hlɔ̀ kɛɛln-bisháaŋnî ki lì bɛ, ki kɛl à yéen fenɛn biî se, ki Piyɛri jà dé.17À tɔŋnklɛrɔn biî mun ki la à fenɛnklɛ biî rɔ, fù k'à wú Piyɛri se dé: «Ákún nɔkɔŋl k'àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ má ɔ ín be a?» À jɔɔ̂ k'à mɔli dé: «Owo, mún ki yì má ɔ ín bo.» 18À tɔŋnklɛrêê n'à fenɛnklɛrêê mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n, fɛ̀ ki kyɛ̂ŋ ɔ nyɛ ka, fɛ̀ ki fù totɛŋn, bóló ɔ bo yɛ́ɛl lɛɛ̀n ín. Piyɛri ki saaŋ dénno líké fɛ̀ wɔ́se à nyɛɛ̂ totɛŋn to.19À flɛ́klɛrê ŋmelɔn jɔɔ̂ ki Yesu du àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ gbɔ n'àn jimiì kɛɛln fáâ gbɔ ɔ. 20Yesu k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Mún ni kɛl jimiì nɔ̀nkurn ɲíɲra kpèn sɔ́ɔ, ń ki jimiì kɛɛln à tonyɛɛlklɛ-lɔ́ɛ̀ɛ̂, n'à tonyɛɛlklɛ-lɔ́sɔ́ɔ̂ dishɛ́ŋɛ̂ mɔ yefyɛ̂l tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ta, à Yawutuìî r'á tobraàn tíkɛ́lî mun mɔ, mún wo ń gbukɛl dó kɛl din toyâ mɔ bo. 21Myɛ́n n'à jɛ́l ákún bè mún duùn? Jimiìî mun ni mún ǹ kɛl gbukɛɛ̀lî ná, yíi wo fɛ̀ du, mún ni gbukɛɛ̀lî mun kɛl, fɛ̀ r'à shi.»22Yesu ki fù gbukɛlî kɛlî se, à faŋ fenɛntêê mɔ jir byéen k'à ŋmɛ à tà mɔ, k'à du dé: «Ákún n'à flɛ́klɛrê ŋmelɔn jɔɔ̂ ǹ gbukɛlî mɔlɛɛn mano a?» 23Yesu k'à mɔli dé: «Mún nì gbukɛl jaal kɛl, mún ǹ gbukɛl jaalî yɛ̀n íin. Kɛ̀ mún nì gbukɛl ɲɔn kɛlɲɛ̀n, myɛ́n n'à jɛ́l ákún bè mún ŋmɛɛ̀ln?» 24Fù la klɛ̀ híin, Anɛ ki Yesu hlɛ̀ŋmunî búrno flɛ́klɛrê ŋmelɔn Kayifu se.25Fù gbâr ye Simɔn Piyɛri líɲɛ̀n mímí ín, à bè nyɛ totɛɛ̀ŋn. Yì k'à du dé: «Á shi ákún saaŋ tɛ̀ŋnɛ̀n àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ wɔ́se ín?» Piyɛri k'à tyaŋn, k'à wú dé: «Owo, mún ɔ bo.» 26Piyɛri r'à flɛ́klɛrê ŋmelɔn jɔɔ̂ mun tɔŋnklɛrɔnî mun tɔbin tàshɛŋ kyàŋn li ín, fù jɔɔ̂ k'à wú dé: «Mún wo ákún ŋmɔ́n à wɔ́se à wɔɔ̂ mɔ ín be a?» 27Piyɛri k'à sɛtyaŋn yé. Sùnkwɔ́ɔ ki wo to, fù tíkɛ́l byéenî mɔ.28Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, yì ki li Yesu ɔ Kayifu sádi, yì ki dénno à nɔ lɛ́ɛ múmúr à Orɔmu yinî ŋmelɔn jɔɔ̂ sádi. Yìkun nɔ̀nkurni wo dɛ́ à ŋmelɔn jɔɔ̂ sádi bo, nɔkɔ́ŋl yì to be núkwá bo, nɔkɔ́ŋl yì k'à A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ leê di hìn tɛŋn. 29Pilati ki li, ki dénno yì se, ki yì du dé: «Yíkun ni gbáno gbukɛl ɔ àni jɔɔ̂ kɛŋɲɛ̀n?» 30Yì k'àn gbukɛl mɔli dé: «Àni jɔɔ̂ wo gbɔjáalklɛrɔn ɔ ín bo, ŋmɛ́ɛn w'à jà bɛa ákún se ín bo.»31Fù r'à jɛ́l Pilati k'à wú yì se dé: «Yíkun nɔ̀nkurni w'à ja, yíi k'à kítî yíi fù tɔ̂ŋn gbukɛlî ɔ.» À Yawutuìî k'à wú à se dé: «Jimin krɔ ɲɛ̂l wo tèɲɛ̀n ŋmɛ́ɛn to bo.» 32Fù gbɔɛ̀ɛ̂ klɛ̀ nɔkɔ́ŋl Yesu ri gbukɛɛ̀lî mun kɛlɲɛ̀n á kúnî gbɔ mɔ, àkun bè fáâ mun to kúa, fù ki kwo mɔyîn.33Fù la klɛ̀ híin, Pilati k'á sɛdé án kítíkáar-lɔ́ɔ̂ mɔ, ki Yesu fɛ́ŋn k'à du dé: «Ákún ki Yawutu ǹ kìyɛŋntɔn ɔ a?» 34Yesu k'à mɔli dé: «Fù gbukɛlî ri lìɲɛ̀n ákún kpɛŋn tɔŋn dàà jir ǹ kɛl gbukɛl ɔ ákún se mún gbɔ mɔ?» 35Pilati ki Yesu ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Ákún se kwó mún ki la Yawutu ɔ kpɛ́ be a? Ákún fù tɔbin kúurî n'à flɛ́klɛrê ŋmelêê r'ákún jà bɛ̀ nɛ́nɲɛ̀n mún kpɛŋn; ákún la myɛ́n klɛ̀?»36Yesu k'à mɔli dé: «Mún fù faŋbéê ki díryɔ́ŋ faŋbé ɔ bo. Mún fù faŋbéê nì díryɔ́ŋ faŋbé kwó ín, mún tɔŋnklɛrêê r'á takáa ín kɛ̀ŋl mɔ nɔkɔ́ŋl mún be ja nɛ́n à Yawutuìî kpɛŋn bo; fù n'á nɔ̀nkurn mɔ, mún ǹ faŋbéê w'à húnmɔ díryɔ́ŋ mɔ bo.» 37Pilati k'à du dé: «Ákún ki la kìyɛŋntɔn ɔ kpɛ́ be a?» Yesu k'à mɔli dé: «Ákún fɔn à lóon dé mún ki kìyɛŋntɔn ɔ. Hlɔ gbukɛl ki mún kwɔ̀ŋ ŋmel nì mún byɛ̀ ŋmel ɔ díryɔ́ŋ mɔ, ń ki hlɔ nínshîbé kwo. Jiminî mun nɔkɔŋl á kpɛŋnjàɲɛ̀n hlɔ to, fù r'á kpɛŋnjaàn mún ǹ kɛl gbukɛlî to.»38Pilati k'à du dé hlɔ ki myɛ́n ɔ? Fù duû klɛ̀mun kwɔ́ɔn Pilati se k'á sɛli yé án kítíkáar-lɔ́ɔ̂ mɔ ki dénno à Yawutuìî se, k'à wú yì se dé: «Mún fɔn bóló ŋmɔ́nɲɛ̀n mùmun b'àni jɔɔ̂ kɛŋ ŋmel ŋmɔ́nɲɛ̀n bo. 39Kɛ̀, gbɔɔ̂ mun ni dɛlɲɛ̀n à bè klɛɛ̀n, à A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ yefyɛ̂lî ta, jir byéen mɔkyɛ̂mun ni tobréen; yíkun n'à se ń k'à Yawutu kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ tobúrê a?» 40À la máno tɛ̀ŋn híin, yì k'à sɛwú á myɛl tokpâr ɔ yé dé: «Owo, fù jɔɔ̂ rɔ bo, kɛ̀ Barabasi ɔ.» Ta, fù Barabasi jɔɔ̂ ki shɛŋnflɛrɔn ɔ ín.

Chapter 19

1Fù se kwó Pilati k'à wú dé yì wo Yesu ja, dé yì k'à ŋmɛ saŋbwàr ɔ. 2À sùráshîìî ki kìyɛŋntɔn ŋmel to nɛ́n kar blíin kɛ̀ŋmɛ̀ ɔ, yì ki fù nɛ́n Yesu ŋmel to. Yì k'à tonɛ́n tonɛnwâ kpɛ̀ŋl bɛl sɔ́ɔ ɔ, 3yì k'á sukúrno à to, yì k'à wú à se dé: «Á dɛ́nsɛ Yawutuì ǹ kìyɛŋntɔn!» Yì k'à ŋmɛ à tà mɔ.4Pilati k'á sɛlì bɛ wo yé fâŋl, k'à wú à Yawutuìî se dé: «Mún k'à nɔ lì bɛ̀mun nɛn wo yíi se, nɔkɔ́ŋl yíi k'à shu dé mún wo kɛŋ fɔŋn bóló ŋmɔ́nɲɛ̀n à jɔɔ̂ to bo.» 5À la máno tɛ̀ŋn híin, Yesu ki lì bɛ wo, à kɛ̀ŋmɛ̀ kar blîŋnmunî bè nɛ́nɲɛ̀n à ŋmel to, fù n'à tonɛnwâ kpɛ̀ŋl bɛl sɔ́ɔɔ̂ ɛ̀. Pilati k'à wú yì se dé: «À jɔɔ̂ rɛn!» 6À flɛ́klɛrê ŋmelêê n'à faŋ fenɛntêê mùfɔn Yesu ŋmɔ́n, yì k'à wú á myɛl tokpâr ɔ dé: «À kpé tá nan gbɛ́ɛ to! À kpé tá nan gbɛ́ɛ to! Pilati k'à wú yì se dé: «Yíkun nɔ̀nkurni w'à kpé tá nan gbɛ́ɛ to, kɛ̀ mún wo kɛŋ fɔŋn bóló ŋmɔ́nɲɛ̀n à jɔɔ̂ to bo.»7À Yawutuìî ki Pilati ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Tɔ̂ŋn gbukɛl dyàn fɔn ŋmɛ́ɛn se, fù tɔ̂ŋnî mɔ gbukɛlî r'à yɛ̀nɲɛ̀n d'à ri yanɲɛ̀n ki kwo, bóló ɔ bo à r'á byéen ɔ Jɔnɔsɔ Dye-Jɛn jìrɲɛ̀n.» 8Pilati ri gbârî mun ye fù gbukɛlî ná, àn yànbêê k'á tosáŋè, 9ki dénno à kítíkár-lɔ́ɔ̂ mɔ, ki Yesu du dé: «Ákún ni lɛɛ̀n fɛ́ɛŋn?» Kɛ̀ Yesu w'à gbukɛlî mɔlɛ bo.10Pilati k'à du dé: «Á r'á sháaŋn mún to a? Ákún w'à shi d'à lo ri mún to ákún ki tobúrê, à lo bè mún to ákún ki kpé tá nan gbɛ́ɛ to be a?» 11Yesu k'à mɔli dé: «Ákún ki mún to nurkwɔ́ɔ lo bóló w'ákún se bo, Jɔnɔsɔ se jɔ̀nɔ̀kpár mɔ lì bɛ̀ fù ri kwó kɛ̀. Fù r'à jɛ́l tɔŋnî mun ni mún jànɛ́ɛn ákún kpɛŋn, fù ǹ klɛ̀ gbɔjáal (besénarî) ri sɔ́ɔ yé ákún fù ri to.»12Pilati wo saaŋ fù gbukɛlî ná gbârî mun ye, ki jo Yesu mɔ kpɛŋnlɛɛ fá ɲɛ́ɛn to. Kɛ̀ à Yawutuìî k'à wú á myɛl tokpâr ɔ dé: «Á n'á kpɛŋnlɛ àni jɔɔ̂ mɔ á ki Rɔmu kìyɛŋntɔn sɔ́ɔ Sesari jirɛ̂ ɔ bo. Jiminî mun nɔkɔŋl á byéen ɔ kìyɛŋntɔn klɛɛ̀n, fù r'á byéen ɔ à kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ kɛ̀ŋlshì jiìrn.» 13Pilati ri fù gbukɛlî ná gbârî mun ye, ki Yesu ɔ lì bɛ wo, ki ɲínɛ́ɛnè àn kítíkáar fɔŋnî mɔ, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Tun-bɛn, fù k'à lô ɔ ébúrû jɛ́ɛn mɔ dé Gabata.14Fù wóontɛ̂lî k'à A-Be-Jirea-Fu-Ta wúwɔ́ɔŋɔ̂ rɔ ín, ye kpɛ̀ŋlmun kwɔ́ɔn, Pilati k'à wú à Yawutuìî se dé: «Yíi ǹ kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ rɛn yíi se kpɛ́!» 15Kɛ̀ yì k'à wú á myɛl tokpâr ɔ dé: « Ki kwo! Ki kwo! À kpé ta nan gbɛ́ɛ to!» Pilati k'à wú yì se dé: «Mún ki yíkun ǹ kìyɛŋntɔn jɔɔ̂ kpé kwo nan gbɛ́ɛ to a?» À flɛ́klɛrê ŋmelêê k'à mɔli dé: «Kìyɛŋntɔn má wo fɔn ŋmɛ́ɛn se Rɔmu kìyɛŋntɔn sɔ́ɔ Sesari kwɔsé bo.» 16Fù la klɛ̀ híin, Pilati k'á kpɛŋnliè Yesu mɔ yì se kpé táa ɔ nan gbɛ́ɛ to. Yì ki fù kpɛŋnî ta à ja, [yì ki dénno à nɔ.]17Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn Yesu nɔ̀nkurni k'á kpɛ́-nanî gbɔ̀n, ki li à dyɛɛ̂ bur, ki dénno tíkɛ́l dyàn mɔ, yì ri mùmun fɛ́ɛŋn dé Ŋmelkpár, fù bè lóon ébúrû jɛ́ɛn mɔ dé Goligota. 18Yesu ki kpé nan gbɛ́ɛ to fù tíkɛ́lî mɔ jir níin wɔ́se, à kínkáar mɔ́n níinî nɔkɔŋl se jir byéen byéen, Yesu bè yì tyé mɔ.19Pilati k'à kwo yì ki klɔ́bin to sɛ́bɛ̂ dyàn ɲwârmun kpé tá à kpɛ́-nanî to. À bè ɲúrɲɛ̀n dé: «Nasarɛti jir Yesu, Yawutuì ǹ kìyɛŋntɔn.» 20Yawutu tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ ki fù klɔ́bin to sɛ́bɛ̂ ɲwârmunî kɛɛln, bóló ɔ bo Yesu ri kpé tá nan gbɛ́ɛ to tíkɛ́lî mun mɔ, fù ri shùn ín à dyɛɛ̂ to: à sɛ́bɛ̂ɛ̂ bè ɲúrɲɛ̀n ébúrû jɛ́ɛn, nì látɛ̂ŋn jɛ́ɛn, fù nì gìrɛ̀kî jɛ́ɛn mɔ.21À Yawutuìî ǹ flɛ́klɛrê ŋmelêê k'à wú Pilati se dé: «B'à ɲúr dé Yawutuì ǹ kìyɛŋntɔn bo, à ɲúr d'à r'à ló dé: "Mún ki Yawutuì ǹ kìyɛŋntɔn ɔ".» 22Pilati k'à wú yì se dé: «Mún ni mùmun ɲwár, mún ni fù ɲwár.»23À sùráshîìî mùfɔn Yesu kpɛ́ nan gbɛ́ɛ to, yì k'àn wâɛ̀ɛ̂ síkár, síkâr ɲɛ̀n fɔŋn mɔ́n yor, sùráshî mun nɔkɔŋl n'á fù nin fɔŋn. (Yì ki saaŋ àn tonɛnwâ-bɛlî gbɔ̀n, fù bè gbɔ̀nɲɛ̀n à níi to fóro à kwàŋlî to, kwɛ̀l fɔŋn w'à se bo.) 24Yì b'à lóon yíi se dé: «N̂ b'à tyé gbɔ́n bo, kɛ̀ n̂ k'à mɛ̀lbúr fù k'à gbɔntɔnî yɛ̀n. Fù ri klɛ̀ nɔkɔ́ŋl Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ ló gbɔɛ̀ɛ̂ ki kwo mɔyîn dé: Yì ri mún ǹ wâɛ̀ɛ̂ síkár yíi to, Yì ki mún ǹ tonɛnwâ-bɛlî mɛ̀lbúr.25À sùráshîìî ǹ klɛ̀ fù ri nɛn la. Yesu kpɛ̂ nanî blɛ̀ se à kwɔ̀ŋ nɔɔ̂ n'á srɔ́ɔ-mélî ri tɛ̀ŋnɛ̀n ín, fù nì Kulopasi lu Mariyamu nì Makidala jir Mariyamu. 26Yesu k'á kwɔ̀ŋ nɔɔ̂ ŋmɔ́n, fù n'à gbɔmɔnar fù kɛɛln-bisháaŋnî bè líɲɛ̀n à blɛ̀ se, k'à wú á nɔɔ̂ dé: «Bi, á Dye-Jɛnî rɛn.» 27Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'à wú fù kɛɛln-bisháaŋnî se dé: «Á nɔɔ̂ rɛn.» Ki la gbɔ̀n fù wóonî to, ki dénno Yesu nɔɔ̂ rɔ á sádi.28Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu k'à hlɔ̀ kpɛŋn ta d'à nɔ̀nkurn n'á mɔyînè, nɔkɔ́ŋl Jɔnɔsɔ ǹ gbukɛlî ɲwâr sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ gbɔɛ̀ɛ̂ k'á mɔyîn, k'à wú dé: «Nìn ni ń to.» 29Mɔ́n-kwɛ̂l dyàn mɔ nunɲàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n fù tíkɛ́lî mɔ ín. À sùráshîìî ki wíyáa kekɛ̂l isofi tímɔ́n bɔ kɛ́ɛŋl to, yì ki fù ɲíkí à nunɲànî mɔ, yì ki fù ɲɛn Yesu yɛŋn to. 30Yesu r'à nunɲànî twɔ̀ŋyi gbârî mun ye, k'à wú dé: «À nɔ̀nkurn la á mɔyînè.» (Fù la klɛ̀ híin), k'á tàshínè, k'á káè á shiî se.31Fù gbɔɔ̂ klɛ̀ɛ̂ se à tarwɔɔ̂ nyânɲɛn klɛwɔɛ̀ɛ̂ klɛ yefyɛ̂lî ta, fù wóontɛ̂lî b'à tarwɔɔ̂ ɛ̀. À Yawutuìî w'à se nikyɛ́ɛŋ dó be kpé dɛ́ê à kpɛ́-naɛ̀ɛ̂ to bo, bóló ɔ bo à tarwɔɔ̂ ki yefyɛ̂l sɔ́ɔ ɔ yì se. Fù r'à jɛ́l yì ki Pilati tonyɛl d'à ki ɲɛ̂l ɔ yìkun kɛ́ŋ, à jimin kpɛ̂mɛ́ɛ̀ɛ̂ kpaâŋlî kútúr kútúr, dé yíi ki kwɔ́ɔn yì kyɛl li à kpɛ́-naɛ̀ɛ̂ to. 32Fù la klɛ̀ híin, à sùráshîìî ki dénno loké, yì k'à jimin túkyɛ̂ŋlî kpaàŋlî kútúr, yì k'à máâ fù ri kútúr, mùmun ni kpé táɲɛ̀n yì wɔ́se ín. 33À ri lò Yesu to, yì ri fù kúunmun ŋmɔ́n híin, yì wo fù kpaàŋlî kútár bo;34kɛ̀, à sùráshîìî mɔ jir má ki tònbɔ̂ ɔ à saŋ à kínkáar se, nun nì tɔ́ŋ ki wo li. 35Jɔɔ̂ mun n'à ŋmɔ́n á ɲáa ɔ fù r'à tokɛl hlɔtabê mɔ. Fù nɔ̀nkurni b'à shi d'án lô fù ri ki hlɔ ɔ, nɔkɔ́ŋl yíkun ki saaŋ à hlɔja.36Fù ri klɛ̀ nɔkɔ́ŋl à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ ɲwár gbukɛlî ki kwo mɔyîn, mùmun ni wúɲɛ̀n ín dé: À kpaârî mɔ dó bè kútúra bo. 37Fù gbukɛlî má saaŋ ɲúrɲɛ̀n à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ bén má se ín dé: Yì ri tònbɔ̂ ɔ à jɔɔ̂ sàŋ jimiì bè fù yia.38Fù jirɛ̂mun kwɔ́ɔn, Arimate jir Yisufu mun ki Yesu ǹ kɛɛln-bisháaŋn ɔ ín toyâ mɔ, bóló ɔ bo à Yawutuìî yànbê à to. Àkun ki dénno Yesu nikyɛ́ɛŋɛ̂ nyɛlké Pilati se, k'à gbɔnno. Pilati k'à tosɛ́, k'à nikyɛ́ɛŋɛ̂ gbɔn ɲɛ̂l tè à to. 39Nikodɛmu mun lɔɔndya dénno ín Yesu se túun se, fù ki saaŋ mirɛ nyɛ́ɛl nì aloé nyɛ́ɛl toben nar sɔ́ɔ gbɔ̀n bɛ, yì bè kɛɛŋlɲɛ̀n yíi mɔ, à mɔnurî bè kilô kufú (30) kúur.40Fù kpɛŋnî ta, yì jir níinî ki Yesu nikyɛ́ɛŋɛ̂ gbɔ̀n, yì k'à tokekɛ̂l wâ kpɛŋn-byéen ɔ, yì ki fù nyɛ́ɛl toben nar sɔ́ɔɔ̂ fûr à gbɛ́ɛ to, árí à ri dɛlɲɛ̀n à bè klɛɛ̀n fáâ mun to. 41Ta táŋnkún-wɔ dyàn ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín Yesu kpé kwò tíkɛ́lî mɔ, fù wɔɔ̂ mɔ dùkur dyàn ni tìnɲɛ̀n ín nikyɛ́ɛŋ dó wo tokyɛ́ kɛŋ mùmun mɔ bo. 42Yesu nikyɛ́ɛŋɛ̂ ki gbɔ̀nno tokpɛ́ké fù tíkɛ́lî mɔ, bóló ɔ bo fù dùkurî fɔŋn shùn ín, fù wóontɛ̂lî b'à Yawutuìî ǹ tarwɔ yefyɛ̂lî ɛ̀.

Chapter 20

1À klɔ́ŋmelî yefyɛ̂l túû lɔɔ̂ mɔ, Makidala jir Mariyamu ki dénno à dùkurî kpra lɛ́ɛ múmúr, butúun bè tɛ̀ŋnɛ̀n (yé); ki b'à ŋmɔ́n à dùkurî mɔkyɛ̂ kàkrɔ̂ɔ̂ bè kùnkóln lìɲɛ̀n à ŋmrɔ. 2Mariyamu Madelɛni k'á sɛtúno Simɔn se, fù nì Yesu gbɔ mɔnar kɛɛln-bisháaŋn máɛ̀, k'à wú yì se dé: «Yì ri ń Totɔn nikyɛ́ɛŋɛ̂ li li à dùkurî mɔ, ŋmɛ́ɛn w'à ɲɛnkɔ̂ŋn fɔŋn hlɔ̀ yì se bo.»3Piyɛri nì kɛɛln-bisháaŋn má ki li à dùkurî kpra kɔ́ɔŋn ɔ, 4yì ki túno yíse á jir níin ɔ. Kɛ̀ à kɛɛln-bisháaŋn máâ kyɛ̀ŋl ki túno loké á munân ɔ à dùkurî kpra. 5Fù k'á kurkpé k'á ɲáa ɲɛn, k'à ŋmɔ́n Yesu tokekɛ̂lɲɛ̀n wâ kpɛŋn-byéenî bè tɛ̀ŋnɛ̀n, ta à wo la dɛ́ bo.6Simɔn Piyɛri mun kpéɲɛ̀n à ta ín, fù ki dénno loké. Fù ki dé à dùkurî wono, k'à ŋmɔ́n à tokekɛ̂lɲɛ̀n wâ kpɛŋn-byéenî mun ni tɛ̀ŋnɛ̀n ín, ki fù mɔjal gbeɲɛ̀n ŋmɔ́n ɲáan ta. 7Yì ri wâ-lɔ̂ɔ̂ mun ɔ Yesu ŋmelî tokekɛ̂lɲɛ̀n ín, yì wo fù ŋmɔ́n à wâ kpɛŋn-byéenî wɔ́se bo, kɛ̀ fù bè mɔjal búrɲɛ̀n á dɔ ɔ tíkɛ́l má mɔ.8Fù la klɛ̀ híin, à kɛɛln-bisháaŋn máâ mun kyɛ̀ŋl dénno loké à dùkurî kpra, fù ki saaŋ dé, k'à ŋmɔ́n, ki gbɔ hlɔja. 9Fù b'à ŋmɔ́nɲɛ̀n, yìkun w'à tɔ̂ŋn sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ ɲúrɲɛ̀n gbukɛlî mɔfáhlɔ̀ kɛŋn bo, fù mun ni wúɲɛ̀n dé Yesu ri yanɲɛ̀n ín ki ɲinɛn li jimin klômɛ́ɛ̀ tyé mɔ. 10Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ k'á sɛno á tɛ̀ŋn fɔŋn.11Fù wono, Mariyamu líɲɛ̀n wo ín à dùkurî yéen ŋmrɔ à bè hlɛɛ̀n. À hlɛfɔn k'á tutwòn à dùkurî mɔ lɛ klɛ ɔ, 12ki Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrɔn jir níin ŋmɔ́n wâ lɔ̂ mɔ, yì bè ɲínɛ́ɛn ɲínɛ́nɲɛ̀n Yesu nikyɛ́ɛŋɛ̂ shîn fɔŋnî mɔ, má b'à ŋmel tɔŋn, má b'à kpaŋl tɔŋn. 13Jɔnɔsɔ ǹ tɔ́ŋrêê ki Mariyamu du dé: «Bi, á ri myɛ́n hlɛɛ̀n?» Mariyamu ki yì ǹ gbukɛlî mɔli dé: «Mún ni hlɛɛ̀n bóló ɔ bo yì mún Totɔnî nikyɛ́ɛŋɛ̂ gbɔ̀n li, mún w'à ɲɛnkɔ̂ŋn fɔŋn shi yì se bo.»14À ri fù gbukɛlî kɛl kɔ́ŋnè híin, k'á tojìr k'á besé yi, ki Yesu líɲɛ̀n ŋmɔ́n, à w'à hlɔ̀ dé Yesu ɔ bo. 15Yesu ki Mariyamu du dé: «Bi, á ri myɛ́n hlɛɛ̀n? Á ri gbò ɲɛ́ɛn?» Ki tɛŋn Mariyamu ǹ jɛ́ɛn mɔ d'à táŋnkún-wɔɔ̂ mɔ klɛwɔ klɛtɔnî ɔ, k'à wú à se dé: «Ń Totɔn, ákún n'à nikyɛ́ɛŋɛ̂ gbɔ̀nɲɛ̀n, à ɲɛnkɔ̂ŋn fɔŋn wú ń se, ń ki don à gbɔnké.»16Yesu k'à fɛ́ŋn dé: «Mariyamu!» Mariyamu k'á besé yi, ki kɛl Yesu wɔ́se eburu jɛ́ɛn mɔ dé: «Arabuni!», fù k'à lô ɔ dé kɛlɔn. 17Yesu k'à wú à se dé: «Be ń jaɲɛn bo, bóló ɔ bo mún wo dúno kɛŋn jɔ̀nɔ̀ ɲɛ ń Tɔɔ̂ tɔŋnimɔ wà bo. Kɛ̀, don mún srɔ́ɛ̀ɛ̂ tɔŋnimɔ, á k'à wú yì se dé mún fɔn dúkɔ́ɔŋn mún Tɔɔ̂ nì yíkun Tɔɔ̂ nì mún ǹ Jɔnɔsɔɔ̂ nì yíkun ǹ Jɔnɔsɔɔ̂ tɔŋnimɔ.» 18Makidala jir Mariyamu ki dénno à wúké à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ se d'àkun ni yì Totɔn ŋmɔ́n ín, k'àni gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn to dèndɛn àkun se.19Fù lɔɔ̂ mɔ núkur gbâr ye, fù mun k'à klɔ́ŋmelî yefyɛ̂l tú ɔ, à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ tɛ̀ŋnɛ̀n lɔ́ɔ̂ mun mɔ ín, fù yéèê bè sa saɲɛ̀n à Yawutuìî yànbê se; Yesu ki bɛ lí yì tyé mɔ, k'à wú yì se dé: « Ɲámɔgbâl ki tɛŋn yíi se!» 20À mùfɔn máno à ló híin, k'á kpɛɛ̂ŋɛ̂ n'á kínkáarî yɛ̀n yì to. À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ri fù ŋmɔ́n híin yì byéen gbɔ ki yì mɔnukwó.21Yesu k'à wú yì se yé dé: «Ɲámɔgbâl ki tɛŋn yíi se! Mún Tɔ Jɔnɔsɔɔ̂ ri fáâ mun to mún tɔ́ŋ bɛ, mún saaŋ máno yíkun tɔ́ɔŋn.» 22Fù gbukɛɛ̀lî kɛlmun kwɔ́ɔn, k'á kɔŋn sɔŋn lú yì fléen, k'à wú dé: «Tɛ́l-Féné ki ɲínɛ́ɛn fɔŋn ŋmɔ́n yíkun mɔ. 23Yíkun nì bè jiminî mun nɔkɔŋl ǹ klɛ̀ gbɔjáal (besénar) saŋli, fù jiminî bè saŋlɛɛ ŋmɔ́na, kɛ̀ yíkun wo jiminî mun nɔkɔŋl ǹ klɛ̀ gbɔjáal (besénar) saŋlɛ bo, fù jiminî wo saŋlɛɛ ŋmɔ́na bo.»24Yì ri Toma mun sɛfɛ́ɛŋn dé Ŋmal-bɔɛ, fù b'à kɛɛln-bisháaŋn jir fú-níinî má, fù wo tɛ̀ŋnɛ̀n yì wɔ́se Yesu byɛ̀ gbâr ye ín bo. 25À kɛɛln-bisháaŋn búùrî k'à wú à se fù kpɛŋnî ta dé: «Ŋmɛ́ɛn ni n̂ Totɔn ŋmɔ́n.» Kɛ̀ Toma k'à wú yì se dé: «Mún n'à kpɛŋnî kpɛ́ mwɔ́ɛ̀ɛ̂ fyɛɛ̂ ŋmɔ́n bo, mún wo ń kpɛŋnbin nɛ́n yì kpɛ́ fɔɛ̀ŋɛ̂ mɔ bo, mún wo ń kpɛŋnbin nɛ́n à kínkáar se à sàŋ fɔŋnî mɔ bo, mún w'à gbɔ hlɔjaa fífí bo.»26Fù kwɔsé yefyɛ̂l kprɛɛn jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ b'á sɛtɛ̀ŋnɛ̀n yé fù lɔ́ mɔ́n byéenî mɔ, Toma bè tɛ̀ŋnɛ̀n yì wɔ́se. À yéèê bè sa saɲɛ̀n, Yesu ki dénno líkúnè yì tyé mɔ, k'à wú yì se dé: «Ɲámɔgbâl ki tɛŋn yíi se!» 27Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, k'à wú Toma se dé: «Á kpɛŋnbin nɛ́n húnmɔ, á ki mún kpɛɛ̂ŋɛ̂ yi íin, á k'á bɔ̀ mɔtir á k'à ɲɛn mún kínkáarî ta, á ki kár gbɔ hlɔja kaarn to, kɛ̀ á ki gbɔ hlɔja.»28Toma k'àn gbukɛlî mɔli dé: «Mún Totɔn, mún Tɔ Jɔnɔsɔ!» 29Yesu k'à wú à se dé: «Ákún ni mún ŋmɔ́n fù mùn n'à jɛ́l á ki gbɔ hlɔja a? Mɛ̀mun ni gbɔ hlɔjà ta yì wo bóló ŋmɔ́nɲɛ̀n bo, fɛ̀ la á fyâr!»30Yesu ri shɔ́gbɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ máɛ̀ klɛ̀ yé án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ɲíɲra, mɛ̀mun wo ɲwár àni sɛ́bɛ̂ɛ̂ mɔ bo. 31Kɛ̀, àniìî ri ɲwár nɔkɔ́ŋl yíi ki gbɔ hlɔja dé Yesu ki Krista ɔ, Jɔnɔsɔ Dye-Jɛnî ɛ̀, nɔkɔ́ŋl yíkun ki shi ŋmɔ́n àkun yin ɔ yíi ǹ gbɔ hlɔjaâ se.

Chapter 21

1Fù jìrɛ̂mun kwɔ́ɔn, Yesu k'á byéen sɛyɛ̀n yé án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ to, Tiberiyadi nun-kârbrê-sɔ́ɔɔ̂ kpra. Yesu ri fáâ mun to á byéen yɛ̀n, fù rɛn: 2Simɔn Piyɛri, nì Toma mun ni sɛfɛ́ɛŋn dé Ŋmâlbɔ, nì Galile kìyɛŋnî dyɛ Kana jir Natanayɛli, nì Sebede dye-jɛɛ̂ɛ̂ ɛ̀, fù n'àn kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ mɔ jir níin bè tɛ̀ŋnɛ̀n yíse. 3Simɔn Piyɛri k'à wú à kɛɛln-bisháaŋn búùrî se d'àkun ni dénno yɔ fekɔ́ɔŋn. Fɛ̀ k'à wú à se dé yìkun saaŋ kɔ́ɔŋn à wɔ́se. Yì ki li, yì ki dé à kúrnî mɔ. Fù túun bwàrî nɔ̀nkurn wono yì wo bóló jà bo.4Fù wóontɛ̂lî mɔ lɛ́ɛ, Yesu bè tɛ̀ŋnɛ̀n à nun kwonî ta, kɛ̀ à kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ w'à shi dé Yesu ɔ ín bo. 5Yesu ki yì du dé: «Bisháɛ̀ŋɛ̂ ɛ̀! Lemɔ́n bóló fɔn yíkun se be a?» Yì k'à mɔli dé owo. 6Yesu k'à wú yì se dé: «Yíi w'án yɔɔ̂ fe à kúrnî kìndíir bén se, yíi bè yɛ́ɛŋn jaa.» Yì k'à yɔɔ̂ feê fù kpɛŋnî ta, àn jà yɛ́ɛ̀ŋɛ̂ tyɛɛ́ŋtɛ̀ŋn nurkwɔ́ se, ki tɛ̀ŋnè yìkun nɔ̀nkurni w'à gbár li hìn ká bo.7Fù la klɛ̀ híin, Yesu gbɔ mɔnar kɛɛln-bisháaŋnî k'à wú Piyɛri se dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn ɔ!» Simɔn Piyɛri wo saaŋ fù ná máá dé: «Ŋmɛ́ɛn Totɔn ɔ.» Simɔn k'án wâɛ̀ɛ̂ gbɔ̀n nɛ́n á kpra, bóló ɔ bo à r'á tokwɛ̂l ɔ ín, ki lùn jòè à nunî mɔ. 8À kɛɛln-bisháaŋn búùrî k'à kúrnî ɔ à yɔ mɔ yɛ́ɛŋn tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔɔ̂ gbár bɛ, bóló ɔ bo yì fɔŋn bɛl à nun kwon to ín bɔ̀kùr kpíníinkúur (200) kúur. 9Yì mùfɔn bè kyɛl à nun kwon ta, yì ki ninkâr dyàn ŋmɔ́n, yɛ́ɛ̀ŋ bè bɛn bɛnɲɛ̀n fù fléen, fù nì won-myɛ̂l.10Yesu k'à wú yì se dé: «Yíi w'án kyáŋmɔ jà yɛ́ɛ̀ŋɛ̂ má gbɔn bɛ.» 11Simɔn Piyɛri ki dé à kúrnî mɔ, k'à yɔ lô yɛ́ɛŋn denkɛŋln denkɛŋln sɔ́ɔ kar-kiin àmi fú-tyáarî (153) gbár bɛ ɲáan ta. À yɛ́ɛ̀ŋɛ̂ n'á tyɛɛ́ŋ bra ɔ à yɔɔ̂ wo gbɔ́n bo.12Yesu ki yì fɛ́ŋn dé yì wo bɛ le di. À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ mɔ dó wo Yesu du gbɔ kpɛ́ hìn tɛ̀ŋn d'àkun ki tɔŋnî mun ɔ bo. Fù bóló ɔ bo yì r'à shi ín dé yìkun Totɔnî ɔ. 13Yesu k'á sukúr bɛ, ki won-myɛ̂l tè yì to, fù nì yɛ́ɛŋn. 14Fù ki tɛ̀ŋnè Yesu k'án kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ to á byéen yɛ̀nî ɲáa tyáarɔn, à ɲìnɛ̀n lɛ̀ ɔ à jimin klômɛ́ɛ̀ɛ̂ tyé mɔ.15À kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ ǹ leê dìmun kwɔ́ɔn, Yesu ki Simɔn Piyɛri fɛ́ŋn k'à du dé: «Jonasi dye-jɛn Simɔn, mún gbɔ r'á mɔnar àniìî to a?» Simɔn k'à mɔli dé: «Oo ń Totɔn, á r'à shi d'á gbɔ ri mún mɔnar.» Yesu k'à wú à se dé: «Á kpɛŋnja mún ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ to árí bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ myɛntɔn.» 16Yesu k'à ɲáa níintɔn sɛfɛ́ŋn k'à du yé dé: «Jonasi dye-jɛn Simɔn, mún gbɔ r'á mɔnar a?» Piyɛri k'à mɔli dé: «Oo ń Totɔn, á r'à shi d'á gbɔ ri mún mɔnar.» Yesu k'à wú à se dé: «Tɛŋn mún ǹ bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ myɛntɔn.»17Yesu k'à ɲáa tyáarɔn sɛfɛ́ŋn k'à du yé dé: «Jonasi dye-jɛn Simɔn, mún gbɔ r'á mɔnar a?» Piyɛri k'á ɲámɔɲànè à ɲáa tyáarɔn sɛdùû rɔ dé: «Mún gbɔ r'á mɔnar a?» Fù se kwó k'à mɔli dé: «Ń Totɔn, ákún ni gbɔ kúur nɔ̀nkurn shi, á r'à shi d'á gbɔ ri mún mɔnar.» Yesu k'à wú à se dé: «Á kpɛŋnja mún ǹ kɛɛln-bisháɛ̀ŋɛ̂ to árí bɛ́bɛ́ɛ̀ɛ̂ myɛntɔn. 18Mún n'à lóon á se hlɔ ta, hlɔ ta d'ákún ni gbârî mun ye á mínɛ̂nblebé mɔ ín, ákún nɔ̀nkurni r'án wâɛ̀ nɛ́ɛn ín á byéen á k'á tatìn. Á bè don hìn á tìyà fɔŋn, kɛ̀ klɔ̀bé mùkâr ye bè lo á to, á b'á bɔ̀ tɔŋnkúra, jir má k'á to wâɛ̀ nɛ́n, ki don á nɔ á tìyà kaarn fɔŋn.»19Yesu ri fù gbukɛlî kɛɛ̀ln ín, k'à yɛ̀n Piyɛri to àkun Piyɛri bè kúnî mun kúa fù ki ɲɛflɛ́ɲɛn Jɔnɔsɔ ɲɛn. Fù gbukɛlî kɛlmun kwɔ́ɔn Piyɛri se, k'à wú à se dé: «Kpé ń ta.»20Piyɛri k'á tojìr, ki Yesu gbɔ mɔnar kɛɛln-bisháaŋnî kpéɲɛ̀n ŋmɔ́n yìkun ta, fù kɛɛln-bisháaŋnî k'á yɛŋn ɲɛ̀n tɔŋnî ɔ ín à leê lefɔn Yesu tàshɛŋ tɔŋn, k'à du ín dé: «Ń Totɔn, gbò k'ákún jà nɛ́ntɔnî ɔ kpɛŋn mɔ?» 21Piyɛri mùfɔn fù kɛɛln-bisháaŋnî ŋmɔ́n, ki Yesu du dé: «Àni kɛɛln-bisháaŋnî híin, myɛ́n gbɔ bè kwoa à to?»22Yesu k'à wú à se dé: «Mún n'à se ki tɛŋn á shi mɔ fóro mún sɛbyɛ̀ ɔ, ákún ǹ myɛ́n fù mɔ? Ákún kwó, ákún wo kpé mún ta.» 23Fù gbukɛlî ki tokɛlno loké Yesu ta kpéɲɛ̀n fɛ̀ɛ̂ to dé fù kɛɛln-bisháaŋnî bè kwoa bo. Ta, Yesu w'à klóo kaarn wúɲɛ̀n à se bo, kɛ̀ à r'à ló dé: «Mún n'à se ki tɛŋn á shi mɔ fóro mún sɛbyɛ̀ ɔ ákún ǹ myɛ́n fù mɔ?»24Fù kɛɛln-bisháaŋnî mùn ni fù gbɔɛ̀ɛ̂ tokɛl, k'á sɛ k'à ɲúr. Ŋmɛ́ɛn b'à shi d'àn tokɛl gbɔɛ̀ɛ̂ ri kwòɲɛ̀n hlɔ ta. 25Yesu ri gbɔ tyɛɛ́ŋ sɔ́ɔ máɛ̀ kwòɲɛ̀n. Fù gbɔɛ̀ɛ̂ nɔ̀nkurn ki ɲwár kwó ín sɛ́bɛ̂ mɔ, mún tɛ́l mɔ kwó, dé fɛ̀ ɲɛn fɔŋn wo ŋmɔ́n hìn ín díryɔ́ŋ mɔ bo.

2 Thessalonians

Chapter 1

1A' Tesaloniki yíinɛ ǹ Jɔnɔsɔ tonyɛl lɔɔ̂ mɔ, Poli, Siliwɛn ni Timotè, gbò ri tɛŋnὲ Jɔnɔsɔ mɔ fù mun ki ŋmέɛn tɔɔ̂ rɔ, gbò b'à tὲŋnὲ ŋmέɛn totɔŋn Yesu mɔ.2 Jɔnɔsɔ n'án Yesu krisita yinɔlobé fù nì ɲáar mɔ gbâl ki tè yí to.3N' tɔbíiŋ yíi kun gbɔ núkwɔ́ɔ ári ɲɔn ń ki Jɔnɔsɔ fuu gbár ni gbar án klὲ ɲɔnnî núkwɔ́ɔn, fù mun nùnkurnî k'à ɲɔnî ɔ, bòlo ɔ bo, yí ǹ Jɔnɔsɔ gbɔ hlɔjàâ á mɔnurkwóè, fú ní yíkun ɲɔnbéê ɛ̂ yí kun fù b'à mɔnurkwó dekɔ́ɔn. 4ŋmέɛn n'á byéen fúlóon yíkun yín ɔ à Jɔnɔsɔ tonyɛl lɔ́ὲɛ̂ mɔ, yí ǹ gbɔ to kpɛŋn jaâ ní ǹ nìryɛŋn ɲɔnbêê nukwɔ́ɔn Jɔnɔsɔ ǹ ɲɛlî ta yí ŋmelta gbɔὲɛ̂ nɔ̀nkurn tyémɔ.5 Fù ki Jɔnɔsɔ ǹ ŋɔnbêê hlɔfɔŋn ɔ, nɔkɔ́ŋl yíki tɛŋn Jɔnɔsɔ ǹ jíimin ɲɔὲ mun núkwɔ́ɔn yí ri da klɛn6Bòló ɔ bo àri tὲŋnὲ Jɔnɔsɔ ń hlɔɔ̂ mɔ de mèmun ní gbɔjaal klὲ à ri ɲɔn jaal ki lo fù to. 7Fù nì yí jaal kwòɲὲ mὲmun to Jɔnɔsɔ fὲ nì ŋmέɛn kέŋ kyὲŋn mɔmyɛŋn ɔ, ŋmέɛn totɔŋn Yesu krista bè libe a nɔ̀nfleen án faŋ tɛ mɛlɛkɛ̂ὲɛ̂ wɔ́se. 8A' nyɛ fyâlî tyémɔn ki faŋ ɲɛn jíimiì ta mὲmun wo Yesu kɛɛlnî tokpɛŋn jaan bo.9yí bè kɔ́ɔŋn kàarn gbέjὲn ŋmɔ́n na mûn fɔŋn bè bɛl Jɔnɔsɔ tèŋn fɔŋnî to fù n'à faŋ â to. 10À bè lɔɔ̂ mún to be a nɔkɔ́ŋl ki faŋ ŋmɔ́n fù ni mὲmun nɔ̀nkurn n'à gbɔ hlɔjà à gbɔ ki fὲ tiya tɛŋn. Fù bóló ɔ bo ŋmέɛn níshîbéêὲ yíkun blὲse fù hlɔri jàɲὲ.11Fù mun núkwɔ́ɔn ɔ ŋmέɛn ní Jɔnɔsɔ to nyɛɛln yíkun se nɔkɔ́ŋl ki yí gbɔn án jimin ɲɔ́ὲ ɔ yí klɛgbɔ́ὲɛ̂ nukwɔ́ɔn fù nì k'án faŋâ rɔ n̂ kpɛŋn ɔ klὲ gbɔὲɛ̂ ní n̂ nìrɲɛn ɲɔn ɔ klὲ gbɔὲɛ̂ mɔ kyon nέn. 12Gbɔɔ̂ mún n'à jéla Yesu ń faŋâ ki tɛŋn yí mɔ fù n'à tέlbè yí kun mɔ, Jɔnɔsɔ n'an yesu krista loô mɔ.
Chapter 2v 1 Mu ki ŋmɛn totɔn Yesu krista sɛ bla gbɔrɔ. fu ni ŋmɛn tobra kur gbɔɛ, ni ye tonyɛl n'tɔbinɛ.

2Ye b'a je do ki ye tɛlmɔ kanŋl bo, fu ni ki ye ɲɛnɛnbur ye, kpɛnŋ fɔɔre bo, yanbi se, fu ni gbokal se, fu ni kawa bo tuwɔn se, da ri lɛ ŋmὲɛn tɔnni mɔn. ke tɛne ari ŋmὲɛn tɔtɔn ni yefiyali lo mu nɔ.3De jíimin dó bɛ yi ɲɛnɛbur fa doón to bo; bóló ɔ bo, fu wo hlɔ jaɲɛ kyɛlye bo, fu ni nki gbo jakɛrɔ blakun ŋmɔn, fu mu ki bwuɔn den ɔ.4 kɛŋlshi muni duklɔ gbɔ nɔkur nɔnflé ye b'á fɛɛn di jɔnɔsɔ, funi ye b'á tonyɛl, a be tɛɲen Jɔnɔsɔ n'lɔ́ɔ mɔn, a b'á byen yɛn Jɔnɔsɔ ɔ.5ye wa tɛl ɲɛn mun gbɔɛ mɔ, mun mɛmɔ lo yíi se mún gbar mun to tɛnɲɛn yîikun wɔse be á? 6kiya mɔn, mɔn ni mun ye tɛl, a wa biye yɛɛ hi bo, a gbar wo lo kɛn bo, ye fu shi. 7Bòlo ɔ bó gbɔshɛɛŋl mun ni yaɲɛn furi an klɛwɔ́ɔ funkpɛ.8Fu mɔ, jíminjɛɛl bé á byen yɛn na, ŋmὲn totɔn Yesu be fu nenaa á kɔɔn sɔn ɔ, ke à jelen a bla kun nwɔɔ ni se. 9Fu klɛnshijaalsɔ be bɛ a sutana faa mɔ, ki shɔgbɔ ɛ kur kwo, ki jíimi kwɛnŋ mɔ kanl. 10A bɛ gbɔjɛl kur nɔnɔ kur kua nekɛŋl, mɛmu nena ɲal ta ke fɛ jelen. Bòlo ɔ bó ye wo hlɔ to shɛ bo, gbɔ mun a jéla ye kí kɛŋl.11fù muɔnimɔn, Jɔnɔsɔ ki lô faansɔ bur bɛ ye jalɔ gbo muna jela ye bɛ kɛŋn hlɔ ja bo. 12Gbɔ mun á jela ŋmέɛn mun gbɔhlɔjaŋ bo, kɛ telkarnbi ba yí tiya, fɛ kɛnŋ.13Mun tɔbin,Tɔtɔn gbɔmɔn naar te ɛ, n yanɲɛ ki Jɔnɔsɔ n jarfiyɛ fuu tonton mɔ. Bòlo ɔ bo Jɔnɔsɔ ŋmέɛn mɔ tɔn a kɛnŋ ɲali fun kpɛ gbariye, tɛlféné n fénébimɔ, funi hlɔrabe hlɔjato.14 Fu mun na jal, ari yekun fɛɛn ŋmέɛn Jɔnɔsɔ gbɔkal sé, gbɔ mun na jela nki ŋmέɛn totɔn Yesu krisita lôbi ŋmɔn. 15Fu se kuo, ntɔbin y'a kpɛn ja ŋmέɛn logbɔɛ to ye mun ŋmέɛn kɔngbukali mɔn, funi ŋmέɛn tuwɔ ɲuari mɔ.17De ŋmέɛn totɔn Yesu krisita nɔnkur ni fù ni Jɔnɔsɔ ń tɔɔ mun ni ŋmέɛn ɲɛn, a bɛ jarfiyɛ tὲnɲɛ ŋmέɛn to, ki nìrgbɛl ni kpɛnjabɔ ɲɔn sɔ te. 16ŋmέɛn nìryɛn ɲoko, fu ni fáa te ń to gbɔ kur nɔnkun mɔn, klɛwɔ nin, fu ni gbukal ɲɔn mɔ.
Chapter 3

10bólo ɔ bo ŋmέɛn gbârî se tὲŋnὲ yí kun sé in ŋmέɛn ni mɔlɔta à lóon yí kun se, de tɔŋnî múni klɛwɔ klɛ besé bo, di fu tɔŋnî wo le kîkɛɛŋn le bo. 11ŋmέɛn n'à lɔ̀ dé yí kun tyémɔn jimin máὲ tὲŋnὲ yi b'an dírɲɔn klὲn téln kaarn bé mɔ yí wó klɛwɔ ɲɛɛn. klɛ ɔ bo, yí b'á byéen búrɲὲ klɛ káarn gbɔ́ὲ klɛ to.12 N̂ ni twɔ́ɔn tɛɛŋn fù jímiiî to, n̂ ki yí tonyɛl Yesu krista yín ɔ, yí k'á tokel won myɛ̂lî kun, án klɛ wɔɔ̂ ɲɛn mɔ. 13Yí kun mὲmun ki ń tobiíŋ ɔ b'á bɔ̀ gbál ɲɔn klɛfɔŋn bo.14 kὲ tɔŋnî muni ŋmέɛn ló fùrî to kpɛŋn jà bo, yì fù yin gbɔn, dóon b'á ɲɛngbɔn à kɔŋn bo nɔkɔ́ŋl flέɛ k'à ja.15 Yí b'á yi á kɛŋlshì lɛ ɲáa ɔ bɔ kɛ, yí à tέl mɔkyan srɔ́ɔ bi mɔ. 16Jarfyɛ totɔŋn Jɔnɔsɔ nɔ̀nkurnî ki járfyɛ te yí to gbar mun nɔkɔŋl fù nì fá kú nɔkɔ́ŋl to. dé Jɔnɔsɔ ki tɛŋn n̂ wɔse fù nì ki n̂ tityέŋn ja.17 Mún Polî yí fulóon ń tokel kpɛŋn ɔ, fù kì mun kpɛŋn fyɛ ɔ ń twɔ́ɔŋn sέbɛ̂ɛ̂ mɔ. 18N̂ totɔŋn Yesu krista ǹ lobéê ki tɛŋn n̂ mɔnkurn wɔsé.1N' tɔbiìŋî ὲ yí kyɔn nέn ŋmέɛn mɔ à fáâ mún to tɛŋna Jɔnɔsɔ gbukɛlî ki mɔmɛl fù nì ki faŋn ŋmɔ́n ári à fáâ mun to ŋmέɛn se.2 À fáâ mún to tɛŋnaŋmέɛn ki sɛkɛŋl à jimin jaàlî kpɛŋn bolo ɔ bo nìryɛŋn ɲɔn wó yì se bo. 3Jɔnɔsɔ́ɔ ri télnɲὲ, à bè yí jàɲɛna, fù n'à bè yí tanyâna won jέɛn sɔ́ɔ tè ɔ gbɔ tyé.4ŋmέɛnî yíkun hlɔjàɲὲ Jɔnɔsɔ ǹ ɲɛlî ta yí ǹ klɛ gbɔὲɛ̂ɛ ὲ fù nì yí bè mὲmun kwoa, ŋmέɛn ɲέn fáâ to. 5Dirɲɔn totɔŋn kí yí nìrɲɛnî tojirɲɛn Jɔnɔsɔ ǹ gbɔ mɔnarbéê mɔ fù nì Yesu ǹ nìr gbâlî ta.6ŋmέɛn n'à ɲέɛn yíkun se, n̂ tɔbiìŋî ὲ, n̂ totɔŋn Yesu krista yin ɔ, dé yíi á fɔŋn balkwo à gbɔ ɲɔn klɛ kaarn tɔbin kúurîto, fù nì gbɔjaàl to, yí ki têln Jɔnɔsɔ́ɔ ɲɛ̂lî ta árí ŋmέɛn lô fáâ to. 7Yíkun nɔ̀nkurnî r'à shi á byéen yí kun gbɔ́ no à tashaŋa, bóló ɔ bo 8ŋmέɛn wo tobòlɲὲ yí kun tyémɔ gbɔjal klɛ mɔ bo. ŋmέɛn wó dó ǹ won myɛ̂l kùnɲὲ kwɛ̂l bo, kὲ klɛwɔ mɔ fù nì kyὲn won, n̂ b'á klɛgbɔɔ̂ to túun gbo ye gbo, nɔkɔ́ŋl n̂ be tɛŋn yí mɔ dó ta tyé bó. 9Fù k'á nɔ dé ŋmέɛn w'à hlɔɔ̂ ŋmɔ́ɔn bo kὲ ŋmέɛn n'à lɛ á byéen mɔ n' ki yí tosháŋ.

Titus

Chapter 1

1Pɔl, Jɔnɔsɔ klɛwɔ klɛtɔn, Yesu Krisita takpɛtɔn Jɔnɔsɔ jimiì mɔ́tɔŋnmɛɛ̀ fù nì hlɔ lɔ́têê fɛ̀ mun à kpɛŋnyɛŋnè Jɔnɔsɔ dɔ kaarn shi flɛ́ɛn. 2Fɛ̀ mun yɛŋn tɛ̀ɲɛ̀n tagbal ɔ. Fù mun à gbukalî toja à wóon to.3Fù gbukalî mun lo ɲɛ́l tè mún to, ki li Jɔnɔsɔ se, ŋmɛ́ɛn Kɛltɔnî (Ɲɔnlɛtɔnî) ɛ̀.4Tite to, mún tikel dye Jɔnɔsɔ ɲɛ̂l ta, ń nɔ̀kurn ta mún ló nɛn fù nɔnkɔŋ. Jɔsɔ fyar nì gbɛ gbâl mún lɛ̀ Jɔnɔsɔ se ki tè á to Yesu Krisa yin ɔ. 5Ń n'á talta Crête dyɛ mɔ, à ki à gbɛ bur mɔ́n tityɛ́ɛnn, a ki à klɔrê ɲínɛ́ɛn à dyɛ nɔnkurn mɔ.6À dyɛ mɔ, jɛn telnmun ki yanɲɛ̀n ki mél mɔ́n byéen gbɔ̀n, ki bisháɛ̀ŋ ɲɔn sɔ́ɔ ŋmɔ́n, yì bè telnnè. Yì wo ɲɛnkɛŋl bo, yì b'à kwɔŋmɛ̀ lona tè. 7À Jɔnɔsɔ lɔ́ɔ ɲɛro tɔ́niîn yánɲɛ̀ ki tɛŋn jimin tɛlnmun árí àn kpɛ̂ŋl máar tɔn, à niìr bè gbaɲɛ̀ à wo jáarbo, flɛ́ɛ b'à jaa, à wo à bwéen tɛɛ̀ŋn tyɛɛ́ŋ to bo, à ɲɛ̀lo wóo kɔ́ɔŋn bo. Mɔ́n wo hlɔ kaarn mɔ tèkél mɛ́ɛ̀ ɲɛ́ɛn bo.8À sáaŋ yanɲɛ̀n ki jimiì nùkurn ŋmel hlúu, ŋmel hlúu fáâ ɲɔn mɔ́n Jɔnɔsɔ ǹ ɲɛ́ɛlíî ta, niìr yɛɛŋ ɲɔn ɔ. 9Káa tyɔɔ táa Jɔnɔsɔ gbukɛlî to fù mun ki hlɔɔ̂, à n'à ŋmɔ́ɔn ár'á fúu mún tá wúɲɛ̀n nɔnkɔŋl ki lo ki jimiì toteln yiì ka ɲɛ́l ɲɔnî ja, jimin mun jimin mɔkɛɛŋl á tèkel tɛ́ɛl lɔ́.10À tɔntɔn ɲínɛ́ntêê tyémɔ, jimin tyɛɛ́ŋ gbɔ loo náan bo. Yì b'à byéen gbɔɔ̂ jimiì tìyà tɛŋn. Máɛ̀ mun kɛŋn lo, hlɔ jiìrn. 11Yíi fɛ̀ɛ̀ kɔŋn kpɛ́, yì jiminbeê nɔnɔnkur mɔkɛŋl. Yì bè jimiì kɛɛln flɛ́ɛ ǹ jakaarn, nìn klɛkaarn gbɔɛ̀ ɔ nɔnkɔŋl yì ki nòfòl ŋmɔ́n.12Yì tyémɔ jir byéen, yì ǹ kèkɛ̂l Jɔnɔsɔ ǹ tɔŋrɔnî à ló dé Krɛti yinî ki kɛŋnlótêê ɔ, yì bè jaar, yì bè tùtwɛltêê, fù nì yì be kɛɛŋl. 13Fù gbukɛlî ki hlɔ ɔ, fù se kwo yíi se kɛln to kpɛŋlsɔ́ɔ, gbɔ mɔ́n à jeela yíi ki Jɔnɔsɔ ɲɛ́l kél à fá to.14Fù nì yì b'à taa Juda yinî kɛɛ̀ŋɛ̂ to bo, fù nì yì takɛltêê mɔ à burjirn hlɔ kɛnɛn.15Gbɔ nɔnkurn gbijirnɛn à jimin gbijirmɛ̀ kpɛŋ, ki bólo gbijirmɛ̀ a jimin won tumɛ̀, ń n'á nurjaal , yì tɛlî nɔkurn nukwaɲɛ̀n. 16Y'à nɔ Jɔnsɔ hlɔtê jiìrn, yì b'à káa á se à klɛ gbɔɛ̀ rɔ, yì bè nyɛnkɛŋl, y'à nɔ lonakaarntê jirn, fù nì yì wo gbɔ ɲɔn bóló kwo shi bo.
Chapter 2

1Ákun kwo, gbɔ mun ɲɔn nɛn tɔŋn gbɔ féné to, á k'à fɛ̀ wú. 2À wú à klɔrêê se dé, yì wo tɛŋn segbɔ nartêê, yì mɛ̀mun telnɲɛ̀n, mɛ̀mun kisɛ b'à ɲɔn, kpɛŋnja b'à mɛ̀mun fléen sɛbɛta, fù ni bukwɔŋbè, fù n'à ɲirgbâl mɔ.3Á k'à wú muklɔɛ̀ se dé yíi klɛ fá ki yan fù to, Jɔnɔsɔ gbɔɔ̂ tyé, yíi bè tɛŋn jimin yin nínáan tè fáâ to bo, fù ni sáaŋ, be tɛŋn tyɛŋ be ye ŋmelja bo di wo yíi tosháŋ gbɔ ɲɔn klɛ ɔ. 4Fù ŋmel mɔ́n byéenî to, à mél shyɛ jir gbɔ mun n'à jela, yíi dèê gbɔ ki mɔ́n ɲɔkɔ, fù n'à bisháɛ̀ŋ. Yíi ki tɛŋn byéen jati byéen to kwarti, yíi k'à nɛko den mɔ klɛwɔ to ɲɔn sɔ́ɔ. 5Yíi bin byéen ni ki beln à dèê se tɛŋnkɛŋl Jɔnɔsɔ gbukalî bè mɔ́n twɔn gbɔ̀n bo.6À ki kɛl à jɛn bisháɛ̀ŋ se dé ki tɛŋn nartê. Gbɔ ɲɔn kur ɲɔnkurn mɔ, 7á b'à byéen yen teln bin mɔ, á bè kɛŋl tè mun b'à féné, à bè yanɲɛ̀n. 8Gbukɛl féné sɔ́ɔ, gbɔ tyan wo mun mɔ bo, tekɛŋl n̂ kɛŋlshi twɔ ki mele, à wo gbɔjaal bóló wú híin n̂ to bo.9À klɛwɔklɛtêê se kɛl tikɛl yi ki bel yi ŋmel tê se, yì ki yì tìyà gbɔ kurn nɔnkurn mɔ, yì be tɛŋn gbo tyan tè keken bo. 10Bè bele ɲra bo. Á ki gbɔ mɔ́n yin mun kwo teln bi mɔ. Gbɔɔ̂ mun à jeela Jɔnɔsɔ ǹ gbukalî ki ŋmeltɔn kur ɔ ŋmɔ́n gbɔ kur nɔnɔnkurn mɔ, fù mun ki n̂ tɛlntɔn ɔ.11Bóló bo Jɔnɔsɔ ǹ jarfyɛ r'à byéen yɛn fù mun ki jimin nɔnɔnkurn tɛln ɲɛ́l ɔ. 12À ri tel te n̂ to tekeln ń ki nɔkwa gbɔ ni díryɔ́ŋ ɲa tel gbè yi jelè ń k'à se ɲinɛnin kwo ɲa ye to gbɔ hlɔ bi mɔ, 13telnbi fù nì Jɔnɔsɔ ɲɛ́l ta. Dwɔn gbɔ marsɔ́ɔ niyon, fù nì Jɔnɔsɔ ǹ faŋbin nì Yesu Krista yɛ nì nùkwɔ́ɔn, mun ki mɛ telntɔn ɔ.14Yesu ni à byéen tɛ mɛ nùkwɔ́ɔn, nɔ̀kɔŋl ki ń tosɔɔn gbɔjaal nɔ̀nkurn to, fù ni ki ń nɔ an jimin jìr. À ba mɛmun toféné jaɲɛ̀n yì b'à kparmɔn karnè gbɔɲɔn klɛ ɔ.15Fù gbɔɛ̀ wú á ki jimin sewu, fù nì jimin takɛl ŋmeltɔn bi mɔ. Do b'à dwankwo bo.

Chapter 3

1Yì senbè dé yì ri ɲɔn yi k'á byéen tokyɛl à gbukɛl kùrkártêê n'à faɛ̀ŋɛ̂ se, yì ki sɔja kwo, 2yì k'á mɔtin gbɔ ɲɔn klɛ se. Yì be do gbɔ wú bo, yì k'á nirgbâl ɲɔnbé mɔ yí wo tɛŋn nìrgbâl mɔ jimiì wɔ́se.3Bóló ɔ bo ŋmɛ́ɛn kɛŋlbé gbɔɛ̀ kwò dé kyàl ye. Sɔjaklɛ kaarn mɔjɛɛl wono, n̂ nwɔ́ɔn bè mɔ́n kúur nɔ̀nkurn se n̂ ɲáa togbɔɛ̀ wo kɔ́ɔŋn bo. N̂ b'à shiî klɛɛ̀n jaarbè mɔ, fù tojakɔ́ɔ̂ wò n̂ ɲáa mɔ gbɔ ɔ bo, n̂ gbɔ bè yí dɛ́ɛn.4Kɛ̀, gbârî mun se, Jɔnɔsɔ, ŋmɛ́ɛn Ɲɔnlɛtɔnî ɛ̀, á ɲɔnbéê nì ɲmɛ́ɛn gbɔ mɔnarbéê yɛ̀n gbârî ye, 5à wo n̂ ɲɔn lɛ ŋmɛ́ɛn ɲɔnklɛ̀ núkwɔ́ɔn bo, kɛ̀, à r'à klɛ̀ á fù ɲɔnbéê núkwɔ́ɔn Tyɛl-Féné ja nukwɔ́ɔn, n̂ ki tɛ̀ŋnè jimin fâŋl Tɛ́l-Féné faŋ mɔ.6À ri mún mɔmɛl ŋmɛ́ɛn fléen dɔkaarn mɔ Yesu Krista ŋmɛ́ɛn ɲɔnlɛtɔnî núkwɔ́ɔn. 7Nɔ̀kɔŋl n̂ ki tɛ́l ɲɔn ŋmɔ́n Jɔnɔsɔ ǹ loô mɔ, n̂ ki be tɛŋn dɔkaarn shi mɔ.8À ni gbukɛlî ki hlɔ ɔ, ń n'à shi á k'à ni gbɔɛ̀ɛ̂ wú, nɔkɔ́ŋl mɛmun Jɔnɔsɔ gbɔɔ̂ hlɔjà fɛ̀ k'á byéen búr ɲɔnklɛ to. À nɛn mumun ɲɔn à be gbɔ ɲukwɔ́ɔn jimiì to.9Kɛ̀ yíi á byéen ja binkaarn gbɔtyáaŋn bo, jimin kpɛŋ jimin gbɔ lo to bo fù nì kɛ̀ŋl nì gbɔtyaaŋn to Jɔnɔsɔ ǹ tɔŋnî gbɔ mɔ; bóló ɔ bo nɔ̀nkurn ki gbɔ kwɛ̂l ɔ. 10Tɔŋnî mun ki jimiì mel tɔŋn ɔ à nì fù senbê tar á fɔŋnfɛlkwó fù to. 11À ri shi dé fù jiminî kúurî ki jimin jaal ɔ, fù n'à bè gbɔjaal klɛɛ̀n, fù k'à nɛ́n din kaarn nyɛ mɔ.12Ń mukar ye bɛ̀ Aritemasi fù nì kwoa bo Tishiki tɔŋbɛ á se á k'á mɔkar á ki ń fonobe Nikopolisi, bóló ɔ bo ń ni ń mɔ tityɛ́ŋnɲɛ̀n à yɛ́ɛl gbârî klɛ ɔ mímí. 13À yanɲɛ̀n Zenosi fù mun ki tɔŋn kɛlɔn ɔ fu nì Apolisi ǹ ɲɛ́lî kɛlî ki li, nɔkɔ́ŋl bélé be fwɔ̂n yì to bo.14À ri ɲɔn ŋmɛ́ɛn fù jimiì ki gbɔ ɲɔnklɛ tosháŋ nɔkɔŋl gbɔɛ̀ɛ̂ mun togbɔ tɛ̀ŋnɛ̀n kyáŋmɔ fɛ̀ ki kwo hìn tɛŋn, nɔkɔ́ŋl yì be tɛŋn bin baarn mɔ bo.15Mɛ̀mun nɔ̀nkurn ŋmɛɛn ɲɛ́ɛn gbɔ hlɔja mɔ fulóo tè fɛ̀ to, Jɔnɔsɔ ǹ lobéê ki tɛŋn yíi wɔ́se.