Central Sentani: Bible for Lukas

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Lukas

1
Penjelasan Pendahuluan

1Foi moi, Teofilus. Ro miyae helen mae nda ram-1bun aei nolone bewatere homone uwa nihaeinye-hike hauwate. 2Huba ijokore eraiboke yo yae huwaime wanen, naei wanen mbai na homone hauwate. Nebei yo yae nda a heraeyaiboke. 3Nemene, reyae na hubara meu-ngehaleukokale, ra ura hubawanale naei foi sele benen ware homone na foi moi yae na hubara hufeumendere. 4Na bena ware kelewayete naeinya hele niyae.

Yohanes Bure Koumile Kiyae Hononatere A Yobowounge

5Ro mbai na ro Zakharia. Neyae imam Abiale riyana. Nda Zakharia imamde hebewole hee yae Hero-des Yudea kanire Ondofolore hebewole. Nda Zakharia na miyae na ro Elisabet, Harunbe orona mena. 6Hokolo bee ro bele miyae bele Allahle ro be ro yoinye wali himalei-nyeboke yo. Allah yae Musare ukeunge wali heere folou-koke are hubara haeisa yaneinyeke. 7Elisabet kihone,hokolo bee na fa ban mo nekeimeke, rorele miyaenale meijeukoke.8- 9Ya mbai mo, Abiale homona yaunga orowate yo naei mon kayee ruke hee mo, Zakharia yae imam kaliare mokowole. Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyae einye o ha ongkou fololo bele ongkou felembonde naeise oye yae nihaeiboke, Zakharialena ruke. 10O ha ongkou fololo bele ongkou felewole hee, ro miyae moi-nye woke yo naeise naeise Allahre ebeli bowainye.11Zakharia hili era akau era ongkounge felewole hee,euweke ongkou felei-felei itukai meube reufira Allahle malaikat uwa yakaungeboke. 12Nebei malaikat erekeu. 13Nebeibe malaikat yae weunge,“Fe efaeijae, Zakharia, webeli kali boyanae Allah be hineubokete.Wa miyae Elisabet kelu mbai hononetere, Yohanes yae hele ro roubonde.14Nda fa honondene, weyae rei mai aneibote kole, ro miyae woke yo nebei sului mbai konate hukelenate. 15Allahle ro be ro yoinye Nare ro beleenneronde.menduwende heera, Allahle Roh yae ei annebonde.16Nda fa hononde Israel yoni-yoni helen sele mokom-mile bukenate naei Tuhan Allah a wemmile hului neke.nate. 17Allahle burelen boi-boi rore yembonde. Allahle yendo kayaalo Elia Allahle Roh bele elae wake bele Allahle kaliare mokowole wanen Yohanes mokonde.Ako naei mokommile bukenaibonde na kelu omi bele rei mai yae nekenate nane merau be elae u elae ro miyaere mokommile wali himalainyeboke yo isaei hebaen bele huwate are boronate. Tuhan huwemmile a hului neke-nate ro miyae holo mbai neyae mokommihande.”18Zakharia yae weunge, “Reyae rorelebe yeubokale.Ra miyae nebei sului mbai miyaenalebe yeuboke. Naen-dae mekai yae nda a waraere reyae a hele yae elere-konde?” 19Nebei malaikat yae weunge, “Reyae malaikat Gab-riel yae ware wawale. Reyae Allahle bene hebeyale.Neyae ukeufe nda rei mai bele a ware mekawawale. 20Nda wawale a mbai sambai weyae na helere eleikoi-nye, mana yara weyae a mun faeu mun yeubonde nekeu-mende, nda a wawale na hului menaibende erele.”21Ro miyae moinye woke yo nare ereiko rakeiko yae kainye, a hin-sin mae hinate: “Rahene Zakharia nda heki nen eke wabeyole.” 22Rakainye mo, Zakharia meukuke,a mun yeuboke. Ro miyae erainyere Zakharia me weije-weije yae koumi, a eleikoi sului. Nebeinye ro miyae isae-yaeiboke Zakharia era buhibe kaneungeboke. 23Nebeisa imam kalia mokowole hee baeufoke mo,Zakharia kuun uke imaere ewole.24Nekaikoke na heki ban mo Elisabet emale yeuboke. Oko maehae mbai na imae einye mo meungekeukoke. 25Nda a bae elewole,“Ro yae miyae yae kiho nekewekalene a wewe kaisekere Allah nou heufekoke. Mana yara onomi foka Allah meu-feyeke.”
Yesus Hononate A Yobowounge

26Elisabet emale oko mehine mbai nendo yeuboke mo, Allah Na malaikat Gabrielre ukeunge Galilea kanina Nasaret yore eke. 27Gabriel ukeunge eke miyae yele maengke yele mbai na ro Mariale bokore eke. Nda maengke Yusuf rowendere a hokaikoke. Nda Yusuf Ondo-folo Kaban Daudle orona mena. 28Nebei malaikat Mariale bokore eke mo weunge, “Allah ware onomi foka yae ei hawenewende, wangkele mbainye nekefobe.” 29Malaikat nda a mekai ukeungene Maria kulu-kulu hele yeuboke. Na kena eisa elele, “Rahe a mabe nda malaikat meke haraungeboke eleukoke.”30Nebeibe malaikat benende weunge, “Fe efaeijae,Maria. Allah ware onomi foka yae ei hawete. 31Weyae emale yeubondera, kelu mbai honole, Yesus yae hele ro roubonde. 32Neyae kaban yembonde, Allah Hubalo Mando Na Kelu yae kaenenainyele. Na yobe Ondofolo Kaban Daudle yo waku Allah Nare kinyennele. 33Mende Yakuble orona mena yo naei Ondofolore yembonde,nekenende huba ban haei ban.”34Nebeibe Maria yae weunge, “Reyae miyae yele maengke yele ya. Naendae wanen mae nda a rare warae benate?” 35Nebeibe malaikat yae weunge, “Allahlena Roh waei rande onde, Allahle elae wake mende ei aneubon-dene,Allah yae nda nene waewae Fare Naei Fa yae elende.36Boroibo, waka baeke Elisabet, kiho kaeneime- 37Rabuhine ban Allahlena rambun nemene na hului yembonde.” 38Nebeibe Maria yae weunge, "Reyae Allah Naei yebaei bubaei ya. Ninae lonbe nemene waei are eleyae huluinye raei u ranne yembonde.”
Maria Elisabetle Ereiboise Eke

39Na heki ban mo, Maria erambun mokoungehake kulun uke, yo mbai Yudea kanina moko nolone honolere eke. 40Nebei ijenne Zakhariale imae hebelene. Maria eweufike Elisabetre ro bere melaeyeungeboke. 41Mariale are mo Elisabet boroke bae, na kou yahi einya fa nenaei-jae eiso meiso howole nane merau Allahle Roh Elisa-betre ei aungeboke.42Nebeisa kaenele, “Ewole mewole miyae maengke nolora wembai onomi foka yae ei aubo-kete. Foi sele moi sele waei koufa yahira honole fa. 43Raei Tuhan nenake weyae mekaene raei kena roweufe-hike. 44Rone mo melaeyaerae bae,kou yahi na fa reinye oro kena me kena rorole. 45Reyae Allahre ebeli banale weyae onomi foka hubaungele, rabuhine ban Allah ware uwote a nemene benate naeise hila rabo haleyaene.”
Maria Na Helen Foi Allahre Uwounge

46Maria yae weunge,“Ra kena u eisa Tuhande buma kaenale. 47Reyae roweisi-roweisi kale,Allah wali holere moloufeboke Kiyaele eisa.48- 49Me baei ban nekewekalera,Allah me baeufeboke.Raei eisa Allah Elaelo Wakelo rambun mbaikaban sele mokoubokene,mana yara huba raweuboke,ro miyae yae rare onomi foka yae ei aungebokekiyae yae ungaisendere.Na Ro Niyae yolo-yolo hele.50Ro miyae Nare hubara haeisa yanainyeke yonorona mena beleyanekoi yase yae ei haweumiyeke. 51Allah Hubalo Mando rambun emere-emeremokowole,embei aiko bele yore na mehininde kolowainyebele heraeiwoumi.52Ondofolo-ondofolo hiwa Na yo malo bele yaeherewoumi,me baei ban yore yarowole anuwau foinyehawoumi, 53Monine kowate yo raman foise narewoumi wandebewate,nda kanina kelana keren nalene arilayeke youwoumi na me bangka u bangka yae ewate.54Allah Naei are raufike huluinye,eyae Israel Naei yebaei bubaei nekande yore yanekoi yase yae ei haweyeume. 55Maebu naei maeko natere ukeumi huluiAllah Abrahamde buhae hewounge mahieyeiboi,nebeibe huba ban haei ban ma mbaimaere na orona mena bele yae hemmeyende.”56Maria oko name hului Elisabetle bokone nekeu-koke mo, nebeisa kulun uke naei imaere ewole.Yohanes Bure Konemile Kiyae Hongkate 57Meke ya na hului yeuboke mo, Elisabet kelu fabe hongke. 58Elisabetre yaneikoi yase yae Tuhan ei hawe-woungere imae ribo mbainye yo nane merau naei aka baeke borowatene, nangkele rei mai kowate.59Nebei kelu fa hongkate ya mehine name mo, na ro uwa elan nenaisande naeise Allahre ei mom-mom imaere mekate. Naei yohona ro miyae naeko Zakhariale ro bu yae ronaibondere kena kowate. 60Nebeibe nda fa nenake yae weumi, “Nebei ro kena ban, Yohanes yae ro romabonde.” 61Nebei ro miyae yae wainye, “Waei akana baekena nda ro wanen ewei mo.”62Nebeinye Zakhariare a hinenainyehindere me yae mo kowainye, “Nde yae nda fa ro romambondere?” 63Zakharia homore molongkondere homofae riyeu-mihike, ikainyele, nebeinye moloukoke, “Na ro Yoha-nes.” Ro miyae na fangkengke bele bowate.64Nebei heera Zakharia na he mabon raweuboke na a bele Allahre benen buma kolowounge. 65Naei imae ribona a Yudea kani mokona ro miyae bele eufureukoke boro-wate. 66Allah nare na hele ei aungebokene, ro miyae helen nda are borowate yo a hin-sin mae hinewate,nenaeijae na kenara mo elewate, “Kabanne nda fa rahere enjembonde?”
Zakharia Allahlena A Heraeiwole

67Nebei fa Yohanes naeko Zakharia, Allahle Roh yae maemae koungekoke mo Allahlena a elewole, 68“Men, Allahre buma kolomanaei yo Israel naei Allah,rabuhine ban Neyae mekeNaei holona ro miyae na beko bakoreaheukoke baeufoke.69Allah Walilo mbai raneujeke,Naei yebaei bubaei Ondofolo Kaban Daudleorona menabe. 70Nendahina Allah Naei yenjo kayaayo waloraeleukoke hului mokoukoke. 71-72Aei yobe naei kamahe naeise yanekoi yase yae eiemmihawende naeisenane merau Naei a heteungekoke a huluimokonde naeise,yokeijo aere ikele u han u hebate yo noloraAllah aere hole molommebonde. 73- 74- 75Nebei are heteungekoke mbainendahina Allah aei yobe Abrahamde a holokoukokeaere yokeijo nolora hole emmemolonde.Nebei nibi yae eyae na hului fe efaei yae,u mekai yolo-yolo belewali himalanneboke beleNaei kaliare mokomayende nda no hayaendeemmebaensonde.”76Zakharia yae benende elele,“Kelu,ware Allah Hubalo Mando Naei yendokayaalo yae enaikaenete,Tuhan Naei nibi hiyei raneubonde naeiseweyae bere holo ele. 77Weyae Allahle holona ro miyaere weumilenaei beko bako faeinyemmibonde walora wali hena bona enaiyaronde.78Nda nemene Allah yanekoi yase bele Kiyae randa mo.Wali Ondofolo Allah ungende mendesurgara onde hehe wanen mennaengkonde. 79Onde ro miyae ouben nolone nekate yoherere buhae hokoyeumi yorehehe naemmikonde.Neyae aere rei mai yeumewali nibine oromale naeise kelemmele.”80Nebei Zakharia na fa kaban bewole, na u bene wa bene maemae kowounge. Neyae a kala-kala anuwaunge ennekengkondera Israel ro miyaere uwa memmikelem-bonde hee.

21Yohanes hongkate heera oko mehine mbai nekaikoke hee yae, Kaisar Agustus ukeumi Roma kani kabanna ro miyae nemene mere nulenaibondere. 2Nda roko mbai selebe me nulaiboke, Kirenius, Siria kani naei Ondofolore hebewole hee yae. 3Rore haungate naeise ro miyae naeise-naeise na yore yande bukewate mewate.4Ro mbai, na ro Yusuf, Galilea kanina Nasaret yora kulun uke Yudea kanina Betlehem yore, Ondofolo Kaban Daudre hongkate yore ewole, rabuhine ban Yusuf Daudle orona menane. 5Yusuf Maria na miyaere yembondere ehe kaikoke kiyae bele ro haungeikonde naeise nanem-baisa ekete. Nebei hee Maria emale yeuboke yae.6Betlehem yone ekete Maria naei hononde ya nobeungeboke. 7Meke,Kelube na kou eme yahi emera hongke. Maria o hote kaban sapi yae domba yae ramande anate cinye nekeunge.
Domba Kayaayo Yesus Hongkate Isaeyaeiboke

8Yudea kanine Betlehem yo kelaeunge, domba kayaare hebate yo reniai yae na domba kayaane hebe-wate mo, 9Allahle malaikat na uwa meumiyakauboke.Allah na u inyukui yae hehe naeumikoke. Nebei domba kayaare hebate yo fe yae waku yae maemae koumikoke.10Nebeibe malaikat yae weumi, “Fe efaemmae. Reyae a foi faeu foibe roukale male mare ufembere, nane merau ro miyae nemene ufemilere. Mayae rei mai kombe nebei wanen mbai nebei ro miyae konate. 11Mana ya Walilo mbai Daudle yona hongkate. Neyae Tuhan Allah yae oro umau heraungeboke Wali Ondofolo Kiyae [Yunani afaeu-nge] Kristus yae kaenainye. 12Iwau wanen nda ma yae erennele, fa mefa na malo yae rulenaisinde, domba naei sapi naei kere anate o hote kaban einye nenainyende.”13Nebeisa nebei malaikat kelaeunge surgana malai-kat felayo helen sele na hiwa yakaiboke. Allahre buma kaewainye na a bele elewate, 14“Allah na bumane hele ekenekele Kiyaerehili hebenayendenane merau nda kani kelana ro miyae Naeikenare koyeumi yoreAllah rei mai yemmile.”15Nebeisa malaikat nda domba kayaayo nukaimi-boke, surgare baeiboke. Ewate mo, nda domba kayaayo naeise naeise elate, “Men, Betlehem yore ema. Allah yae meke weume a ema erembon.” 16Na hibi u hale me hale nane yo kulun hayaeikoke.Ekate, Mariale Yusufle nebei fa bele hubayaeikoke, o hote kaban einye nekainyele honowole.17Erewainye bae, nda fa malaikat are huwaimi huluinye a heraeyeu-boke. 18Nebei domba kayaayo huwaimi are borowate ro miyae nemene fa yae bowate. 19Nebeibe Maria nebei a faeu elayoke, naei kena einye auboke nou heungoke. 20Malaikat are weumikoke borowate nane merau ere-wate huluinye yeubokene, nebei domba kayaayo ke faufe benen bukewate ewate, Allahre bumane kolainyeke.
Yesus Ro Baeinyehoke

21Hongkatera ya mehine name mo, Yesus ro uwa elan nainyehake mo, na hibi nenake emale eyeiboi heene malaikat ukeunge hului Yesus yae Na ro baeinye-hoke.
Allahle Imaene Yesus Allahle Me Einye Kinyainyeboke

22Musale walora wali heere foloukoke a hului Maria fa honoke heera ya rorele u bee Allahre ei mom-mom imaere ei sului, [uwa ha belene]. Nebei mon moi wokene Yusufle Mariale Yesus roukainyele Allahle me einye kinyenainyebonde naeise Yerusalem yore ewate. 23Allah yae Musare ukeunge wali heere foloukoke homo einye nda wanen moloukoke, “Kelu bena Kiyae Allahre kinyennebombe hele,” 24nane merau Maria uwa faei-nyeiboise. Tuhan Allah Musare ukeunge wali heere folou-koke a hului, fa hononde miyae Allahre ongkou felei-boise merpati kelu bee, una, merpati aye wanen hi bee.
Simeon dan Hana Melihat Yesus

2525 Nebei hee Yerusalem yone ro mbai nekewole na ro Simeon, na wali himaloungeboke nekeweke. Allahle are hubara haeisa yaneungeke, nane merau Allah yae Israel ro miyae yokeijo naei me eisa memmihayengkondere ereiko rakeiko koweke. Allahle Roh yae Naei uware ei haweungeboke. 26Na bere Allahle Roh yae a ukeunge neyae eherei mo nekende mende Tuhan Allah oro ijoko yae erennebonde.27Allahle Roh yae Simeonde kiyae imaehoufe eke. Nebei ya Musale walora wali here foloukoke a hului Allahre kinyeneinyebondere nacise Yesusre naekole nenakele roukeinyele nebei anuwau mbainye ayeuboke. 28Nebei fare Simeon roukeunge nda a yae mo Allahre buma kaewounge, 29“Nemene me mokamae Allah a ukeufe hului reyae Waei kaliare mokale kiyaere mokoufebonde kena rei mai yae hererele.30Rabuhine ban Weyae ukanae meke Walilo raei ijoko yae ninae erekanale. 31Weyae ro miyae nemene naei benenda Walilo relahi yae mokoungehakae. 32Neyae hehe naeyele wanenYahudi ro miyae ban yore wali hena bona wali nibi are yakammilenane merau Israel yore Waei nene waewae kelemmile.”33Naei fa naei a Simeon mae weumi borowetene Yusufle Mariale fa yae bowote. 34Simeon Allahre riyeu-ngehike hokolo namere onomi foka yae ei hawemmile,nebeisa Mariare weunge, “Allah nda fare eleuboke wekeunge Israel ro miyae helen ehee bukulu yemmile nane merau helen onomi fokare yemmile. Neyae Allahle bokora meke are elendebe, nebeibe ro miyae hiwa Naei a beko hungaimile. 35Nane merau Naei aerene waei kena une buhae kole. Neyae ro miyae helen naei nunne honate u bene nekaimi yoni-yonire yakammibonde.”36Allahle yendo kayaalo miyaenale hele mbai na ro Hana,Fanuelle fa, Aserle yohona. Na molo bele ralo yakama mehine bee bele nekeikokete mo na molo hereke. 37Hana rora moloufake heera ralo yakama 38Allahle imaene mo nekeweke. Reniai rai Allahre ei moloungeke, roko mbembe yarele me heiboyele neke-weke, na hibi-hibi ebeli boyeunge, 38 Yusufle Mariale na fa bele mekatera mo, Hana Allahre helen foi uwounge nane merau Allah Yerusalem yo na yokeijo me eisa hayemmikondere rakeimeyainye ro miyae nemenere nda fa naei a weumiyeke. Nasaret Yore Benen Bukaiboke Ewate39Yusufle Mariale Allah yae Musare ukeunge wali heere foloukoke honate homo na huluinye mokoikokete mo, hokolo bee na fa bele bukaibokate Galilea kanina naei yo Nasaretre ewate. 40Nda fa kaban bewole, meli mekai bele. Isaei hebaen bele ma yae u mekai harannele naeise maemae koungekoke. Allah ro miyaere kena buhae aere ban mae heumi Kiyae Nangkele mbainye nekete.
Yesus Allahle Imaene

41Na ralone yakamane baei Yesus naekole nena-kele [Mesir Kanine Allah yae Yahudi naei bena kelu fa-fare hole molouboke u bene nekenaimihinde] ya kaban (Paskah ya) Yerusalem yone eikate. 42Naei koyate heena nda roko hibe ekate ya kabande Yesus ralo yakama me bee oro nen bee bele yeuboke ekate. 43Ya kabanda baeufoke mo, bukaiboke naei yore ewate.Yesus mbai nukainyeboke Yerusalem yone nekewolere naekole nenakele naeisaei ban, na kobu ewote. 44Neyae elete Yesus nda ro helen miyae helen nolona mande ya. Ekate nibi nolone ya mbai yeuboke yae wa nebeisa baeinyekoke, ro nolo miyaenolore,na aka nolo baeke nolore, baei-baei baewoinye.45Baewoinye hubayeikoi mo,nebeinye hokolo bee naekole nenakele benen bukeiboke naei baeikoise Yerusalem yore ewote. 46Yerusalemda kulun ukate ewate heera, baeinyemeke ya namebe yeuboke benen Yerusalemne,mekete Allahle imaene erekeinyele. Nebeinye Yahudi naei aga-mare kelaeimi ro nolone nuweuboke nekewole. Yesus naei a hineyeumi weyainye nane merau nebei yo hineyainye wenyainye nane merau nebei yo hineyainye Yesus yae weumi. 47Nebei a nemene hinewainye na ijenne na hibi-hibi uwoumine, nebeinye arilewole yo fa yae bowate.48Naekole nenakele naei wanen ekete erekeinyele bae, fa yae bowote. Nebeisa nenake yae weunge, “Kelu, rahene kobu wanen maere mokoumebokae. Araite rangkele ware hubayeikoi mone,buhae hokoumeboke.” 49Nebeibe Yesus yae weumi, “Rahene mayae Rare baeufe? Mayaebe isian, nda Maekole imaene Reyae neke-rele Kiyae.” 50Yesus na mekai haraungebokere hokolo bee onewote.51Nebei ara ukeumi bae, Yesus naekole nenakelere hakoumiboke Nasaret yore ewate. Nebeinye eke,nena-kele naekole kelene ekenekewole. Nenake nda a nemene na kena einye mo heraweuboke. 52Yesus kabande beu-weke, isaei hebaende bele ma yae u mekai harannele naeise henaweke. Allah yae nane merau ro miyae yae nare kena hele kowainye.
31Ralo yakama me bee oro fae reufi mbai bele meujeuboke Kaisar Tiberius meungekeukoke.Nebei hee yae Yudea kani naei Ondofolore Pontius Pila tus yae hebewole,Herodes yae Galilea kanire.Iturea bele Trakonitis bele kanire wa Herodes naka baeke Fili-pus yae,Abilene kanire Lisanias yae ikileuboke. 2Imam-imam naei kaban sele Hanasle Kayafasle hebe-wote.Ralo yakama yae Zakhariale fa Yohanes a kala-kalane nekewole yae Allah a meke uwounge.3Yohanes Yordan Wi kelaeunga kanine meke nekewole,ro miyaere Allahle a huwoumi weumi,"Mai beko bakora nulu kenayembe, kelemmibombe naeise bu kona-yembe, Allah mai beko bakora faeinyenengkombe."44 Yendo kayaalo Yesaya Yohanesle naeise nda wanen moloukoke,"Ro mbai a kala-kalane ekekaenele,'Tuhanbe nibi a hiyei ranennebo.Kalo-kalo ran-dan ijen alommi.5Moko faufe mokonnele,nibi yeli-yeli yo alommle eleiso akoibore honate nibi ro hiyei ranen. 6Allah ro miyaere hole molommibonde nibire nda kanina kelana ro miyae nemene na ijoko yae erenate!'”7Ro miyae Yohanes bure kommilere nekai mewate nebeibe Yohanes yae weumi, “Nda ro miyae mewaube kembene Allahlena ehee bukulu menensayembera henensombe.8Mayae na hele bekora nulure kembo-kembe naeise kelemmilere u mekai foi mokombe.Mayae Abrahambe orona menane wali hena bona yarongkombe naeise u benera enekemmae, rabuhine ban nda rukara Allah na hului Abrahambe orona menare mokongkonde!9Rame kahu relahi mokainye-hake o na kambura kahenate onatere. Nane merau Allah relahi mokoungehake ani foise omokoi yo kahe-nate i ranne mo hainyate.”10Nebei ro miyae yae Yohanesre hinainye, “Nebei uwana rahebe meyae mokomabonde?” 11Nebeinye Yohanes yae weumi, “Nde na malo beena, ro miyae malo ban kate yore hakommile.Nane merau nde raman belena, ro miyae hiwa raman ban yore hakommile."12Pajakre arileyate yo bele Yohanes bure kommilere mekate mo, wainye, “Guru, rahebe meyae mokoma-bonde?” 13Nebeibe Yohanes yae weumi, “Mare ukayembe hului yae mo pajak riyemmiyembe, mai kenana hului bele yae eriyeijae.”14Nane merau felayona ro hiwa mekate hinainye,“Meyae bae rahebe mokomabonde?”Nebeibe Yohanes yae weumi,“Ro naei miyae naei roi na mera einukeijae hele, ro miyae naei ro nendon naise eiseijae. Wali waei roi buna yae nekewende.”15Nda a weumikoke heera ro miyae na kena ura elate,“Nauwae nda Yohanes nebei Wali Ondofolo rakei-meyannele Kiyae niyae era?” 16Nebeibe Yohanes yae Yohanes yae weumi,"Reyae mare bu yae kamale Nekemakonde e boise reyae na hului ban, rabuhine banNaeibene reyae mende mare Allahle Roh bele,i bele yae konembe.17Neyae ro miyae yawemmibonde Nangkele mbainye lengkonde ralone yakamane italo ranne enaibende."18Mehi mehi yae Yohanes ro miyaere a usaei uwoumi,foi faeu foi huwoumi. 19Nebei hee Herodes Galilea kani naei Ondofolo,na aka baekele miyae na ro Herodiasbe roukene nane merau na me hilae u hilae hiwa nekai mokowolene,Yohanes yae a usaei wasaei a elae yae horoungeboke. 20Herodes naei me u beko benen elaeibo-elaeibo hele kowolene,Yohanesre kawane heungekoke.
Yesus Yohanes Yae Bu Koungeboke

21Yohanes namman Herodes yae kawane eheikoi hee yae, ro miyae hiware bu kowoumi hee nane merau Yesusre koungeboke. Nebeisa Yesus Naekore ebeline bowounge mo, yaku uke raweukoke, 22Allahle Roh yakura aye merpati wanen mae Naei uwa rande kenare kawale Kelu,Weyae Raei kenare foi mokoya rae."
Yesus Na Yobe Naei Kamahe Naei

23Yesus na ralo yakama ro rele u mbai u hine me bee bele (30) hului yae,na kalia huba raweuboke.Ro miyae yae na kena u eisa bae elewateYesus Yusufle kelu.Yusuf Elil kelu, 24Eli Matatle kelu,Matat Lewile kelu,Lewi Malkhile kelu,Malkhi Yanaite kelu, Yanai Yusufle kelu.25Yusuf Maticale kelu,Matica Amosle kelu, Amos Nahumbe kelu,Nahum Heslile kelu,Hesli Nagaite kelu, 26Nagai Maatle kelu, Maat Maticale kelu,Matica Simeite kelu, Simei Yosekhle kelu,Yosekh Yodale kelu.
30Lewi Simeonbe kelu, Simeon Yehudale kelu,Yehuda Yusufle kelu, Yusuf Yonambe kelu,Yonam Elyakimbe kelu, 31Elyakim Meleale kelu,Melea Minale kelu, Mina Matatale kelu,Matata Natanbe kelu, Natan Daudle kelu, 32Daud Isaite kelu, Isai Obedle kelu,Obed Boasle kelu, Boas Salmonbe kelu,Salmon Nahasonbe kelu.33Nahason Aminadable kelu,Aminadab Adminbe kelu, Admin Arnile kelu,Arni Hezronbe kelu,Hezron Peresle kelu,Peres Yehudale kelu, 34Yehuda Yakuble kelu,Yakub Ishakle kelu, Ishak Abrahambe kelu,Abraham Terahle kelu,Terah Nahorle kelu. 35Nahor Serugle kelu, Serug Rehule kelu,Rehu Pelegle keu,Peleg Eberle kelu,Eber Salmonbe kelu.36Salmon Kenanbe kelu,Kenan Arpakhsadle kelu,Arpakhsad Sembe kelu,Sem Nuhle kelu,Nuh Lamekhle kelu, 37Lamekh Metusalahle kelu,Metusalah Henokhle kelu,Mahalaleel Kenanbe kelu, 38Kenan Enosle kelu,Enos Setle kelu,Set Adambe kelu,Adam Allahle kelu.
41Allahle Roh yae Yesusre ei aungebokera Yordan hoke a kala-kala anuwau mbaise ewote. 2Nebeinye ya meke.Yesus bune ramanne anei mo nekeukokene na huba mokoikoi yare bae Yesus moni yaroungekoke.3Walobo yun mae weunge, "Na hele Weyae Allahle Keluna, nda ruka honate weimi ramande yacibo" 4Nebeibe Yesus yae weunge, "Allahle homofacne nda a moloukoke, 'Ro miyae raman anatene mo ban wali nekate.'"5Nebeisa walobo yun Yesusre yaweungehoke anu-wau mbai na bumare hele ekete, u hale me hale nda kanina kela Yesusre keleungeboke. 6Walobo yun mae Yesusre weunge, “Nda kani kela nemenaei ondofolo anu wau bele na one hengko bele Waei me einye kinyereibo-tere. Nemene raei me einye mo honoimeyele meke mana yane ndere raei kenare korele huluinye nendon isende. 7Rare ei moloufebondena, nemene ware kinyerete."8Yesus benen beungehoke weunge, “Allahle homo-faene nda a moloukoke honole, 'Tuhan Waei Allah mbaise mo ei moloungele, Naei kaliare mo mokole"119Nebeisa walobo yun Yesusre yaweungehoke ikete kiyae maline haungeboke.Nebeisa mo weunge,"Na hele, 10Allahle homofaene Waei nacise nda a moloukoke honole,'Allah na malaikat yoni-yonire wemmileWaei kayaa hebenate.' Woro rukane nele belene na malaikat yoni-yoni mene roungayete.'"12Yesas yae weunge, "Allahle homofaene ndaa maoakoke,Tuhan waei Allah,me u hire kelembondere 13walobo yan Yesusre mekai mahi-mahi yae meu-ehoke,nebeisa ya mon hine ereumeke.
Yesus Galiea Kanine Na Me U Huba Raweuboke Mokowole

14Allahle Roh ikeunge elae bele Yesus Galilea kanire bkeufike ewole.Nebei kanine Yesusle a faeungekoke hawayeke. 15Allahre ei mom-mom imae yoni-yonine ilnmiyeke, ro miyae nemene Nare buma kaewainye.
Yesus Nasaret Yone Hukainyehike

16Yesus Nasaret yone kaban yeuboke. Roko mbai nebei yore eke. Sabat ya mo naei mokoyate huluinye Vesus Allahre ei mom-mom imaene eke Allahle homofae kongkondere afae yae aunguke. 17Nare Allahle yendo kayaalo Yesaya moloukoke homofaebe ikainyele. Nda homofae na rulune ikainyelebe Yesus wekeunge Naei uwa naei a moloukoke koukoke,18"Allahle Roh Rauwane keteufeboke.Allah Rare eleufebokea foi faeu foise bun ban wai ban yore hufemiyendere.Allah Rare ukeufe mekale nda me umokorebondere.Ikilaimikoke yore bulaereremibonde,ljoko erei yo mokoremile ijoko erenate,Hiwa yo naei me kelene nekate yorehaisemikonde, 19Nane merau ufemile nda ya Allah ro miyaere foi mokommile."20Nebei homore mo Yesus oleungekoke ikeunge kiyaere benen beungehoke wa,nebeisa angken oungu mo mokaiboke erewainye. 21Yesus huba raweuboke rn wate yembondere elayeke,mana ya mai ro be ro yoinye na hului yeuboke.” 22A foi sele elewolene,ro miyae fa yae bowate buma kaewainye elate, “Nda Yusufle fa mo. Naendae wanen mae nda ma meke mokole?"23Yesus yae nebei yore weumi, "Reyae isaeyeubo kale mayae nda are wenselere, 'Dokter, waei ube onomi yeinye. Meyae borowande Weyae Kapernaum yone rambun emere-emere mokowoyae. Mana weyae kabande yeubokae yone nebei wanen mae mokoi-kone!'” 24Yesus benende weumi, “Allahle yendo kayaalo mbai na yone yanne ro ban.25Nebeibe borombo ba!Allahle yendo kayaalo Elia na wali nekewole heene ralo yakama name bohi bele ya omoloikoi mone nebei kanine moni mai nekeumi kowate. Nebei hee miyae nannale (rora molowate yo) Israel kanine nekai neke-wate. 26Nebeibe Elia nebei miyae nannale hile bokore ewei ei. Sarfat yore Sidon kanina miyae nannale mbaite bokore mo Allah yae ukeunge ewole. 27Nebei sului mbai yendo kayaalo Elisale heene Israel kanina ro miyae u bauwau (kusta) helen sele nekeumi kowate. Nebeibe, nebei kowate nolora hi yae ha yae onomi erowei mo, Siria kanina Naaman nembai sele onomi rouke.”28Nebei ro miyae ei mom-mom imaene nekewate yo borokainyelene, Ikelere yeumiboke. 29Na riyane ainyu-kate Yesusre hukainyeke yo moinye ai baleke ekate a yae-harainyeboke Yesusre a yaeyaene kinyenaibonde onde-rebe, 30nebeibe Yesus ro nolo miyae nolora waeisi-waeisi koukoke aloungekoke ewole.
Ro Mbai Alo Yae Aungeboke Yesus Onomi Ikeunge

31Nebeisa Yesus Galilea kanina Kapernaum yore eke Sabat yane Yesus ro miyaere kelewoumi. 32Naei yo malo waku malo bele meke elewolene, Naei a faeu elewolere ro miyae fa yae bowate.33Nebei ei mom-mom imae eise ro mbai alo yae aungeboke kiyae eweufike. Nebei ro kali yae hebeunge-koke kaenewole, 34“Yesus Nasaretna Ro rahere maere mokoumebondere? Weyae maei hoikoise mekae? Reyae Ware raeisaei! Weyae nene waewae Kiyae Allahlera mekae!”35Yesus yae nebei alore weunge, “Hileibo! Nda role u bulura eituwe!” Nebeisa ro miyaele bene alo yae nebei rore kaeuboke woke na maleu-maleu wae eukuke. 36Nebeinya ro miyae nemene naeise-naeise elate,“Ei! A korolo ukeunge? Naei uwane kitainyeboke yae walobo yoni-yonire enaibalende hukeimeyeumi bale-yate!” 37Yesus nda me u keleubokene Naei ro nebei kanine hurewole.
Ro Miyae Helen Yesus Onomi Iwoumi

38Allahre ei mom-mom imaera Yesus meukuke Simonbe imaere ewole. Simon na miyae nenake naume kabansele ekekolene, ro miyae yae Yesus hakonnebon-dere riwainye. 39Simon na miyae nenake honole ijende Yesus eke, nebei naume hukeungehike, na hibi foi rouke.Nebei miyae aunguke Yesus naei mekatene humfo wamfo bewole.40Be baheweke mo ro miyae era yo buloo yo nemene yauwaimi Yesusle bokore mewate. Yesus mere mo na u ranne koloumiyeke, nera buloo ninae nunda- yeke. 41Nebei alo yoni-yoni ro miyae une nekayeke nele bele balayeke kaenayeke,“Weyae Allahle Fa hele ya!” Alo yoni-yoni naeisaei Yesus Wali Ondofolone,nebei alo yoni-yonire Yesus oku yae rorowoumi a elenaterea hun kolowoumi.
Yesus Yo Ran Yo Randa Allahre Ei Mom-Mom Imaene Keleumiyeke

42Ya heuboke mo Yesus a haei-saei mbainye maleu eke nekewole. Ro miyae nare baei-baei baewainye,nebeisa mekate erekainyele wainye, “Maere enukeime-mae ya!” 43Nebeibe Yesus weumi, “Allahle holona yo Raei me kelee u keleene nekenate naei a foi faeu foi yo hi yo hi bele yae hufemiyendere,rabuhine ban nebei naeise Allah nda kani kelare ukeufe mekale.” 44Nebeisa Yesus Yudea kanina ei mom-mom imae hira-hira huweumiyeke.
51Ya mbai mo Yesus meke Genesaret bu yabainye meke hebewole, ro miyae kilin-kilin hoi-soi Allah-lera a foi faeu foise angkaeise boronatere. 2Nebeisa Yesus euweke erele bae ka yo naei kai bee maeiyorou-boke, kaisa wayakoukoke na waunge bune hukate. 3Yesus nebei kai yatere eke, Simonbe kiyaene yeufileu-koke.Nebeisa Simonde ukeunge raufe yae ebi fere neu-fike mo, nebei kai randa Yesus angken mae nuweuboke mo nebeinya ro miyae helen arilewolere kelewoumi.4Keleumikoke mo, Yesus Simonde weunge,“Ebi fere raufe yae neufinde imale mo, wa wau nebeinye wowonde kare haumalere.” 5Nebeibe Simon mae Yesusre weunge, “Tuhan,nda reniai koko lon mehi mehi hayeyandere bae, ka mbai sambai maei waunge ofoisi mo! Nebeibe weyae uka-raene reyae benen ufoyondere.” 6Yesus are eleukoke huluinye wokate bae ka wau eise maemae koukoke, na wau huba raweuboke kaiwole. 7Helen selene kai hina yore kaenewaimi. Kai hina yo bele mekate hakaimiboke hauwate. Nebei kai bee hawai-koke maemae koukoke, bu ike kai wanei kaneungeboke.8Simon nebei ma erekene meke Yesusle bene oro selen-selen mae roroukoke weunge, “Tuhan, ninae rare nukeisobone. Reyae beko yae bako yae maemae koufe-koke.” 9Simon mae, ro hiwa nanembainye orate yo yae nda ka helen hauwatene yei yae kowate. 10Nebei sului mbai Simon naei holo mbainye orate yo Yakobusle Yoha-nesle Zebedeusle fa-fa bee bele. Nebeisa Yesus yae Simonde weunge, “Fe efaeijae Simon! Mana yara weyae rore miyaere wau hayewendere yobole Rangkele mbai-nye nekemale.” 11Nebei yo na kaise mo yobaiboke yaufe ike bae, nemene fomene nukaiboke hayaiboke Yesusre hakainyekoke.
Yesus Ro Mbai U Bauwaufe Koweke Onomi Ikeunge

12Nebei kanina yo mbainye ya mbai Yesus nekewole yae,nebeinya ro mbai u bauwau na ure nekai sele feleu-ngeboke Yesusre erekeungene, na be are yae neke riye-wounge, “Tuhan, Weyae kena kolena, rare onomi yeu-fele!” 13Yesus na mere mo nekeunge nda rore kataunge-hike wa weunge, “Reyae kena kale,onomire rowelere.”Na hibi hele nebei u bauwau kowole u yeuboke.14Yesus nebei rore weunge, “Boroyae, ro hi miyae hire eisuweijae. Oro moloubonde, imamde hebele kiyaele bere ele, onomi yeuboke naei uwa yakaunge-bonde. Musale walora wali heere foloukoke a huluinye Allahre hili era akau erare ongkou wae felennebonde naeise obo yoku mbai yeungele. Nebei mekai yaeisae-yeumibonde weyae na hele onomi roukae.”15Naendae wanende bae, Yesusle a heraeyeuboke ele-wate nane morau ro mivae helen sele Naei a faeu elewole borayeke naeise, nane merau nera buloo kayeke mewate. 16Yesus roko helen Naekore ebeli boi-boise a haei-saeinye eyewole.Ro Mbai Oro Me Nimainyekoke Yesus Onomi Ikeunge

17Ya mbai Yesus ro miyaere kelewoumi hee yae Farisi holona yo bele Musale walora wali heere folou-koke are isaeyaeiboke kelaeimi yo bele nebeinye rai-boke borowainye. Nda yo hiwa Yerusalem yora, hiwa yo Galilea kanira, hiwa yo Yudea kanira mewate.Yesus Na uwane Allahle elae wake keteungeboke yae erana buloona yore na hului onomi iwoumi.18Nekate mo, hiwa yo ro mbai oro mere nimewainyebe na ijongku honson bele kaeibokate mekate. Yesus imae einyene nebei yo relewainye Yesusle bene ranaisin-dere. 19Ro miyae ahuneubokene kaenaibonde enatere na hului ban, nebeinye kaeibokate imae malire yae ikate, yande mo wewe kaikokate na honson anuwau bele ro miyae hebate nolone Yesus hebele bene nokai-nyele oke.20Na hila rabo erewoumi elaekei selene nebei rore Yesus yae weunge, “Aka baeke wa beko bako faeinyeubo-kawale.” 21Nebeibe Farisi ro yoni-yoni hebate bele, Musale walora wali heere foloukoke are isaeyaeiboke kelaeimi yo bele naeise naeise elate, “Nda ro ndebe meke Allahre aukaka mekeukounge?” Ro miyae naei beko faeinyei-boise ro hi miyae hi yae na hului ban. Allah nenaeijaere na hului.22Nebei yo na u benera hayaeinye a Yesus isaeyeu-bokene weumi, “Mai kena u einye a na hele ban elaube! 23Mayae elaube,'Na foma-foma hele Yesus nda rore weungele, wa beko ninae faeinyeubokawale,rabuhine ban yembonde naeise ro miyae ereiboinye.kaeibo eye, rabuhine ban ro miyae erenaterene. 24Mana Reyae kelerembombere Reyae Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae nane merau Allah one hengko bele kiteufeboke yae Reyae mere mokale. Reyae na hului beko bele neban bele yore faei-nyeremile.” Nebeisa oro mere nimewainye kiyaere weu-nge,“Ainyu, wa ijongku honson kaeibo na hibi aloi-nyoko wa imaere eye!”25Na hibi nebei yo naei nolone aunguke na kewa yumakere mo yaroukoke aloungekoke ewole Allahre buma kaeungeke. 26Nebei ro miyae euwa kaeu-kaeu mo kaeuwate Allahre buma kaewainye. Nebei yo na fa bele bowate elate, “Era emera hele mana ya nda mekai yeu-boke erande.”
Yesus Lewire Kaeneungekoke

27Yesus nebei anuwaufa oro molouboke ewole yae,ro mbai na ro Matius pajakre arilate imaene nekewolebe erekeunge. Yesus yae weunge, “Rare hakoisobo!” 28Lewi aunguke nemene fomene nukeuboke hayeuboke Yesusre hakoungeboke.29Nebeisa mo Lewi Yesusre raman bulau mbai mokouboke.Lewi naei kalia mbainye mokate yo helen arilewole nane merau ro miyae hiwa yo bele yae mekate Lewile imaene Yesus naei nanembainye raman anewate. 30Farisi holona yo bele Musale walora wali heere folou-koke are isaeyaeiboke kelaeimi yo bele Yesus na moisa orowate yore waimi, “Rahene pajakre arilate yo bele ro miyae beko bakore mokoyate yo bele nanembainye alaeuboke raman anaube?” 31Nebeibe Yesus yae weumi, “Onomire nekate yo onomire mokoumi rore ebaeyei, erane buloone kate yo yae baeyainye. 32Wali himalainyeboke yo yae nauware nebanne mokate yore kaeneremile nulu kenaimibonde naeise mewale.”
Yarele Me Heiboyate Naei A

33Nebei ro miyae Yesusre wainye,“Yohanesle moisa orowate yo, Farisi moisa orowate yo bele roko mbemba yarele me heiboyate nane merau naei ebeli bele ibowainye, nebeibe wa moisa orowate yo nendon raman anate." 34Yesus isaeyeuboke na heki ban mo Nare honai-bonde. Neyae kani kelane nekele naeise raman bulau wanen a yae ahuneuboke weumi, “Ro mbai miyae neme rowele raman bulau mokoiboyolere hokoimeyele yo nebei ro bele nanembainye nekate yae yarele me heibo-yate! Nebei mekai ban. 35Raman bulau baensonde mo,nebei molo neme naei u nolo u kaisa ahaufe ende wa.Nebei hee na kahili wa na hului yarele me heiboyate nekate.”36[Nda ahuba beene malo male bele anggur bu anuwau male bele na u mekai Musale walora wali heere foloukoke are hakainye ro miyae wanen Yesus yae a ahuneuboke. Malo neme bele anggur bu anuwau neme bele na u mekai Yesus Naei a elelere hila rabo halaeinye ro miyae wanen a ahuneuboke.] Nebei ahuba nda mekai huwoumi, “Hangkande malo neme yae malo male ranne oboyei.Rabuhine ban nebei malo neme kingkombonde malo malere yobongkonde benen kaban sele kayengkonde. Nane merau nebei malo neme malo malene hakan ungatena nayaka yembonde.37Nebei sului mbai anggur bu neme anuwau malene erileyei. Rabuhine ban nebei anggur bu kabanbende,mokonnebonde nebei bure rilate anuwau ferengkonde,beko yembondene bu rilengkonde baensonde. 38Nebei-nye hole moloiboise anggur bu neme anuwau anggur bu neme yae rilengkombe. 39Nde yae anggur bu henara aneufikera mo benen anggur bu bale-balere anensindere riyewole? Nenaeijae elengkonde anggur bu hena mbai naei foi sele.”
61Sabat ya mbai mo Yesus na moisa orowate yo bele gandum heke nolora ewate na gandum ani bele hokayeke me yae haeyeke na rabingkae balayeke nebeisa euware anayeke. 2Farisi yo yae wainye,“Rahene Yahudi naei era henare mayae asasi kaube,Sabat ya yae omokoi rambunbe mayae mekaumo-kaube?”3Nebeibe Yesus yae weumi, “Naendae wanen, aei yobe Ondofolo kaban Daud na moisa hakainyekoke ora-yeke yo bele monine kowatene mokouboke u mekai mayae homone okoikoi? 4Allahre ei mom-mom imae eise eweufike imam yoni-yoni yae mo anenaikonde feube yaroukoke na moisa hakainyekoke ro miyae bele ikeumi anaikoke. Musale walora wali heere foloukoke a huluinye nebei feu ro miyae hosoro anei sului.” 5Nebeisa Yesus weumi, “Reyae, Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, Sabat ya na yunde yeubokale Reyae Niyae.”
Ro Mbai Na Me Meube Reufi Nimainyekoke

6Sabat ya hine mo Allahre ei mom-mom imae mbainye Yesus eke kelewoumi. Nebeinye ro mbai na me meube reufi nimainyekoke nangkele eweufike. 7Musale walora wali heere foloukoke are isaeyaeiboke kelaeimi yo bele Farisi holona bele Yesusre kemere nenainyebonderene na ijoko ranne mo erainye, Sabat yare hiwa yore onomi yemmikonde era. 8Nebeibe Yesus na u benere nekaimi ma isaeyeuboke. Nebeisa "Ainyu ndane meisebeinyu!” Nebei ro aunguke,yeufe-beunguke.9Nebeisa mo nebei ro miyae nebeinye arilewole yore Yesus yae weumi, “Musale walora wali heere foloukoke male, bekobe mokomale? Ro miyae wali holebe moloma.mile,hoi-soibe homale?” 10Nebei ro miyae nekatere nemene ereumikoke mo,mere mo nekeunge, na hibi na me foi yeuboke. 11Nebeinye Musale walora wali heere foloukoke are isaeyaeikoke kelaeimi yo bele Farisi holona yo bele ikele hele kowate, arilaisike Yesusre mokonainyebondere ane kolowainye.
Yesus Abu Ako Ro Me Bee Oro Nen Bee Bele Yaroukoke

12Ya mbai Naekore ebelire bonnele naeise Yesus mokore yeuketeke, reniai koko Allahre ebeline mo bou-ngemeke. 13Ya yolowole wa, na moisa orowate yore kae-neumikoke, nebei nolora ro me bee oro nen bee bele eleukoke wekeumi. Nda eleukoke yore Naei abu ako yae kaenewoumi. Nebei yo na ro nda niyae:14Simon (Petrus yae Yesus ro roungeboke), Andreas Simon na aka baeke,Yakobus, Yohanes, Filipus, Bartolomeus, 15Matius,Tomas, Yakobus Alfeusle fa kayee, Simon (Zelot yae kae-nainye kiyae), 16Yudas Yakobusle fa, meke Yudas Iska-riot kelaise neke kiyae.
Foi Beko Yoni-Yoni Hubanaimile Are Yesus Keleumiyeke

17Yesus nebei ro eleukoke yo bele mokora nanem-baisa okate fau mbainye waisebeuboke. Nebei faunge ro miyae Yesusre hakainyekoke yo arilewole. Nane merau ro miyae helen hokowole, Yudea kanira, Yerusalem yora,nane merau bu haeinya yo beera Tirus bele Sidon bele. 18Nda yo hokowole Yesus a elende boronate naeise,nane merau nera buloo katere Yesus onomire yemmile naeise mewate. Alo yae aumiboke kayeke yo mekate,Yesus onomi iwoumi. 19Yesusle bokore ro miyae Na uware ikilenatere waere-waere relewainye,rabuhine ban Na uwara onomi yeumi elae nebeinya ro miyae nemene onomi yeumikoke.20Yesus na moisa orowate yore ereumikoke mo,nebeisa weumi,“Mayae keren ban nale ban yo na hului Raei mekelee u keleene nekembene,onomi foka hubannembe! 21Mayae nda heena monire kaube yo Allah marenarenembe uwa rembombene,onomi foka hubannembe!Mayae nda heena rimere are kaube yo reensarengkombene,onomi foka hubannembe.22Reyae Allahle bokora mekale ro miyae uwareyeubokale Kiyae aerenemare ikele konayembe,hukenayembe,a bekohuwayembe,ro u mekai beko bele yae kaenenayembe yo onomi foka hubannembe. 23“Yo koi yo bae rei mai nendon kombe, rabuhine ban mai me buhae kaban sele surgane mokoungehake.Nendahina nebei u mekai beko ma yae na yobe nebei naei yae me u mbai Allahle yenjo kayaayore mokowaimi.24Nebeibe mayae run bele kangke bele hembonibele rela bele yobeko hele hubannembe,rabuhine ban mai foi ninae nda waline mohubaimeyaunge. 25Mayae nda heena kuikui maemae belehonoimeyayembe yobeko hele hubannembe,rabuhine ban moni mai ennehubambe.Mayae nda heena re are koimeyaube yobeko hele hubannembe,rabuhine ban kena beko yae rime a yae engkombe.26Mayae nda kanine eise moloimeyayembe yobeko hele hubannembe, rabuhine ban nendahina Allahle ban yenjokayaayore naei wanen mbai aei yobe naeikamahe naei yae ei molowaimi!”
Wa Yokeijore Buhae Heumile

27“Mayae boraufele yore Reyae wamale, mai yokei-jore buhae hemmiyembe, ware ikele koimeyete kiyaere me u foi yae mokoungele, 28ware olomore roronete kiyaere Allah riyeungele foi yae mokonnele, ware bekore mokonete kiyae naeise Allahre ebeli boungele.29Nde yae wa kahu reufi mefae ungetena, na reufi bele yeu-ngele ungete. Wa ambelae rowendena, waeungehinde rowende nane merau malo hi bele yeungele. 30Rambun hi rinyetena, na hibi nebei rambun yeungele.Waei ram-bun nukensandena, benen beneufonde naeise huku-huku yae okoinyemae.31Ware mokonayetere kena koyae ma,naei sului mbai yae hiwa yore mokoumile. 32“Ware kena buhaere heyayete yore mo wa kenabuhae heumilena, rahe foibe rowele? U mekai bekore bakore mokoyate yo naei wanen mbai mokoyate. 33Nane merau romiyae ware foise mokoyayete yore mo waei foi mokoumiyendena,rahe foibe rowele? U mekai bekore mokoyate yo nebei wanen mbai na hului mokonaikonde! 34Benen benayeubonde bene yae neke-nayetene elae yo wake yore wa hemboni rela yeumi-yendena, rahe foibe rowele? U mekai bekore bakore mokoyate yo nebei wanen imokowate yeumira nebeisa riyeisiyaimile.35Naei sele nebei wanen ban! Wa yokei-jore foi mokoumile nane merau buhae heumile. Nane merau ma hemboni rela yokeijo yae rinyetena, benen beneisote naeise u bene enekeijae. Wa me u naei wanen mokolena, Allah Hubalo Mando waei roibu hobeneikote, nane merau Allah Naei kelu omi yae ware elengkonde, rabuhine ban ro miyae helen foi ewe-yei yo bele u mekai bekore bakore koyate yo bele Allah foi yae mokoyeumi. 36Mai Ako Allah ro miyaere yanekoi yase yae ei haweyeumi wanen mae mayae yanekoi yase bele nekembe.”
Waei Kena Hului Yae Ro Miyaere Hului Okoloijae

37“Weyae hiwa yo naei bekore hului okoloijae, waei bekore hului ranayeisite bele. Ro miyae naei are weyae a hele ban mae eleijae, Allah ware beneufonde bele. Ro miyae hiwa naei beko u bene nundenayewende,nebei wanen mbai Allah waei beko faeinyeneibote.38Nendon yeumiyende waheumiyendena, nebei sului mbai ware mokonayewende benen kone-kone maemae enaikitete.Mehinin mae kolole yeumilena, nebei sului mbai ware mehinin mae kolonayewende inyayewende.”39Nebeisa mo Yesus nda a ahuneuboke huwoumi,“Ijoko kumba kiyae benen ro ijoko kumba kiyaere yawennehondena, nebei bee bo einye eneibalende. 40Guru mbai naei isaei bumana na fa-fa keleumira.Nebeibe isaei isaeyaeikoke fa-fa na guru u mekai wanen mbai nekenate.41“Rahene wa aka baeke na ijokona kerende mo weyae eranae, nebeibe o kaban wa ijokonare bae weyae ereiboi? 42Naendae wanen mae wa aka baeke na ijo-kona kerende rowelere weyae weungele, 'Mei, wa ijo-kona keren roufei,' nebeibe o kaban waei ijoko einyare bae weyae ehubaisi sele! Weyae faeu kai bee! Wa ijo-kona o kabanbe rowei! Ijoko foi erele mo wa, nebeisa wa aka baekele ijokona keren rowele.”
O Ha Na Ani Bele Mo

43“O foi ha foi na ani bekore omokoiboi. Nebei sului mbai o beko ha beko ani foise omokoiboi. 44Nanira rowate ereiboyatera,nebeisa na no ro roiboyainye.Fonom kaiwa ara ani yae omokoiboi nane merau isa bele ora anggur ani yae omokoiboi.45Nebei sului mbai u mekai foi bele ro miyae na kena une foi honainyera a foi faeu foise eleyate. U mekai beko bele ro miyae na kena hului mbaibe neuwara baleimeyate.”
Isaei Bele Ro Isaei Ban Ro Na Imae Heikoke

46“Rahene mayae Rare kaeneyaufe, 'Tuhan, Tuhan,nebeibe mai wali bae Raei a weyamale huluinye omoko-yei? 47Ro miyae Rangkele mbainye nekate yo nane merau Raei are boraise huluinye mokate yo naeise Reyae kelerem-bombe. 48Naei u mekai ro mbai imae ruka ranne heuboke wanen. Alune yane hu foi mekele foinyene nebei imae kusei mahei ban hebende.49Ro miyae Reyae huwamaele are boraikoke mere ure omokoyei yo naeise Reyae kele-rembombe. Naei u mekai ro mbai na imae ifau ranne heu-boke wanen. Alune yane mende wende nebei imae kelam-bonde kulun ya, nemene beko yembonde.”
71Nebei ro miyae arilewolere nebei a weumikoke mo, Yesus na hibi Kapernaum yore ewole.2Nebei-nye fela yun mbai naei kena koungeke yebaei bubaei erane hereinyen-hereinyen kowole. 3Nebei fela yun Yesusle a borokene, Yahudi yun-junde ro keli name weu-mikoke Yesusle bokore enate, rinyainyehinde na yebaei bubaeise erane kolere onomi menneyendere. 4Ekate mo,Yesusre na kena maemae riwainye wainye, “Nda fela yun na yeisi raeiboi hului na yebaei bubaeise onomi yeungele, rabuhine ban 5maei ro miyaere kena buhae heyeumi nane merau maei ei mom-mom imae heuboke.”6Yesus nebei yo bele nanembaisa alainyekoke ewate.Na imaere nobewounge bae, nebei fela yun na kahili ware ukeumi ekate Yesusre ungainyele, “Tuhan,maei rowa elele naei imaere eijae, rabuhine ban neyae yeise raeiboi ban nauware ereungene. 7Nebei aerene renaei bubaei erane koyele kiyae onomi rowende. 8Reyae maei raei keleena felayo hiwa rare boraise. Ro mbaise reyae Ndare mei!' neyae mende. Nebei sului mbai raei yebaei bubaeise ufende, 'Nda mokoibo!', neyae mokombonde.”9Nda a wanen boroukokene, Yesus fangkengke yae kowole. Euweke na moisa mate ro miyaere weumi, “Nda ro hele ken. Israel ro miyae nekate nolora nda role hila rabo wanen Reyae ehubayeikoi mo!” 10Ukeumi mekate yo naei imaere baeiboke ekate bae, nebei erane kole kiyae erainye aunguke onomibe rouke.
Yesus Hokolo Fa Mbai Waleungeboke

11Na heki ban mo, Yesus Nain yore eke. Na moisa orowate yo, nane merau ro miyae helen Yesus naei nanembaisa ewate. 12Meke Nain yo romau kaban nobeu-ngeboke mo, ereumi ro miyae herebe no koloi einye kaei-bokate nebei yo eisa maibaleke mate. Nda here miyae-nale mbai (na molo nukengeboke) na kelu nembai sam-bai selebe hereke kaeibokate mate.Ro miyae helen sele hakainyekoke nda miyaenale rimeimeyelene mbainye mate. 13Yesus euweke nda miyaenalere erekeungene,Na kena beko hele hubawounge weunge, "Ninae erimeijae!” 14Yesus ebi fere bere yae eungakeleufike mo,nebei here no kaeibokate matene na me ikileuboke. Nebei nore kaeibokate mate yo nemene hebaiboke. Yesus a weunge, "Ae, hokolo fa, Reyae ware wawale ainyu!" 15Nebei fa aunguke, angken nuweuboke wa a elewole. Nebeisa Yesus nenakele mene kinyeungeboke.16Nebeinya ro miyae fangkengke yae bowate,kayaalo kaban mbai aei nolone meuwakauboke, Allah Na. 17Yesusle a Yudea kani nemene ninae hureukoke.
Yohanes Bure Koumi Kiyae Ukeumi Ewate Yo

18Yohanes na moisa orowate yo Yesus na me u moko.wole a Yohanesre huwainyekoke. Yohanes nebei yo mekate nolora ro bee kaeneumikoke, 19ukeumile enete Yesusre nda a hineinyehinde, “Weyae na hele Allah are kolowounge kiyae niyae, meyae ro hibe rakemandere?” 20Hokolo bee ekete Yesusre weinye, “Yohanes bure koumi kiyae yae maere ukeume mekende Ware hinaisi-tere, Weyae Allah are kolowounge Kiyae niyae,niyae ban,meyae ro hibe rakemandere?”21Nebei hee erane buloone kayeke ro miyae helen sele Yesus onomi iwoumi, alo yae hauwaimi yo na alo yoni-yonire hukeumiyeke, ijoko erei yo mokowoumi ijoko erewate. 22Nebei aerene Yohanes yae ukeumi ekete beere Yesus weumi, “Bebo, mayae ijokore ere-keube angkaeise borokeube hului yae Yohanesre huwen-nekobe. Ro miyae ijoko kumba nekayeke yo mana ijoko erate, oro rebeisi-rebeisi rebaeyeke yo mana ele mele kate, u bauwau kayeke yo onomi yarowate, angkaei kokun nekayeke yo mana angkaei borate, herewate yo walaeiboke, a foi faeu foi keren ban nale ban yore bele ekehuwoumi. 23Ro miyae Rare hakoyaise aerene ehe-kaei hubanainyelebe Rare moi ebulei kiyae, onomi foka hubanainyende.”24Yohanes yae ukeumi mekete ro bee ewote mo,Yesus huba raweuboke ro miyae helen hebatere Yoha-nesle ane weumi, 25“Rahere erembomberene mayae a kala-kalare eyewaube, nebenya kena u wauwaufe koyate holona ro mbai naei u mekai o mbai alu yae ndire ndare kuseunge wanende erembombere? 26Rahere erembombere eyewaube, ro mbai malo maye-maye hiret kokere erennebombere? Niyae ban! Ro miyae malo maye-mayere hirate yo bae nane merau nime kaungei nolone nekate yo ondofolo yoni-yoni naei imaena.Nebeise banna, rahere mayae eyewaube? Yenjo kayaayombaise erennebombere? Na hele. Reyae mare wamale,neyae Allahle yenjo kayaayo holore moi wokeumi.27Nane merau naei naeise Allahle homofaene homo molaikoke. Neyae Raei buelen boi-boi rore yeuboke naeise Allah yae Rare ukeufe are Maleakhi moloukoke,'Nda niyae Raei burelen boi-boi ro.Neyae Weyae mele nibi a mokoisaise nare bere holo yae ufende ende.'* 28Reyae nda a na helebe mare wamale,Miyae naei kou ei yahi eisa honowate yoni-yoni nolora Yohanes bure kowoumi kiyae na bumane hele. Nebeibe ro ban sele ro miyae Raei me kelee u keleene nekate holona yo Yoha-nesre moi wokainye."29Nebeinye arilewole ro miyae nemene pajakre ari-late yo bele Yesus huwoumi are boraikokene, Allahle wali nibi are na ijen elaikoke. Yohanes nebei yore bu koumikoke. 30Nebeibe Farisi holona yo bele Musale walora wali heere foloukoke are isaeyaeiboke kelaeimi yo bele Allahlena mehinin kolowounge na wali holere molommibondere kena ban. Nebei yo Yohanes bure kom-mikondere ahi yae elewate.31Yesus benen weumi,“Rahe rambun mae nda holona ro miyaere ahundebonde elerekonde? Naei u mekai naendae wanen mae elerekonde ban? 32Nebei yo fa-fa rambun nai hei-sei anuwaunge roiboyate naei hokolo uneyaufe kaenaimi wanen waimi,'Mai naeise meyae suling ranandebokebe,nebeibe mayae bae okoi mo.Meyae here rime wanenjekebe,nebeibe mayae rime erimei mo.'33Rabuhine ban Yohanes meke bae raman bele bu bele nendon ban aneinye,mayae elaube,'Alo yae aunge-boke!' 34Nebeisa Reyae,Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae,raman bele bu bele nendon mae analene, ro miyae elate,'Ndi ro erenne,raman mali bu 35Alahle isaei hebaen bele ro miyae me foi u foi mokoyatene, erenate ro miyae yae naei foi naeise ele-nate.”
Seorang Perempuan Berdosa Mengurapi Yesus

36Farisi holona ro mbai na ro Simon Yesusre riyeunge-hike meke ramande enei anengkondere. Naei imaene ekete raman anewote. 37Nebei yone maengke mbai na wali beko yae maemae koungekoke. Nebei ya Yesus Farisi holona ro Simonbe bokone ekete raman anewote borokene, minyak kembo fololo bele mongkon kaei-kaei yayatebe rouke Yesusle bokore eke. 38Eke Yesus na moinye noro kelaeu-nge hebeunguke rimene rimewole. Na ijoko ibo balewate Yesusle oro ranne. Nebeinye na umaa yae rouke hobewou-nge kalangkondere. Nebeisa yoi yae huneungeke nane minyak kembo fololo belebe Yesus na orone heungeke.39Farisi holona ro Simon Yesusre ramande riyeunge-hike meke kiyae nebei wanen ereubokene na kena eisa elele, “Nda ro ramanne anende kiyae na hele Allahle yendo kayaalona, nda maengke na wali beko ma nemene isaeyembonde.” 40Nebeisa mo Yesus yae Simonde weunge,“Simon,Reyae a mbaise ware ufetere.”Simon mae weunge, “Guru, nendon weise.”41Yesus nda ahuba ahuneuboke weunge, "Roo bee, ro mbaise ekete roi riyeinyehike (nebeisa mo benen ahenei-konde).Ro hi yae kalia ya 500 mokoukoube na hului yae riyeungehike, ro hi yae wa ya 50 mokoukoube na hului yae riyeungehike. 42Hokolo bee aheikoi suluinye,Nda ro bee nolora nde yae nebei ro roise riyeinyehike kiyaere kena buhae hele kowounge?” 43Simon mae weunge, “Reyae bene nekeufe roi kabande rouke kiyae yae.”Yesus yae weunge,“Na helebe waei a eleukokae."44Yesus nebei maengkere ereungekoke mo, benen beu-foke Simonde weunge, “Nda maengke eranae. Waei imaere Reyae mekalebe, nebeibe orore kuyeufekonde naei bu weyae omokoisai [nda naei mokoyate era hena].Nda maengke na ijoko ibo yae rorore kuyeyoufe benen rouke na umaa yae hobeufekoke. 45Weyae rare yoi bulu ehuneisi mo, nda maengke eranae Reyae na meweufikalera Raei oro ninae yoi bulu yae huneyoufe [ro melaeyeiboi wanen].46Weyae Rare minyak fololo bele yae Raei yunda ehobei-koi mo, nebeibe nda maengke bu fololo bele yae Raei oro hobeufekoke. 47Nebeinye na beko bako helen sele faei-nyeumikoke, rabuhine ban naei kena buhae kaban heufe-koke. Ro miyae na beko ebi ken faeinyeungekoke, nebei ro miyae kena buhae ebi ken hemmiyende.”48Nebeisa Yesus nebei maengkere euweke weunge,“Waei beko bako nemene faeinyeikokete.” 49Ro miyae hiwa yo nangkele raman mbainye anayoke yo naeise naeise a hin-sin mae hinate, “Nda ro mae-nin meke ro miyae naei beko bele mekeufaeinyeumi!” 50Nebeibe Yesus nebei maengkere weunge, “Rei mai yae ninae eye,Rare hila rabo halewaraene wa wali hole moloubokete!”
81Na heki ban mo nebei kanina yo ebibi kaban-kaban nemene Yesus orowole a huweumiyeke,Allah merau raungehike Naei holona ro miyae Raei me kelee u keleene nekenate. Na moisa orowate yo me bee oro nen bee bele, 2miyae maengke helen, Yesus onomire iwoumi yo,nane merau alo yoni-yoni na uwara huke-Woumi yo, Nare hakainyekoke. Nebei miyae maengke na ro nda niyae, Maria, Magdalena kaenenainyele (alo mehine bee belere Yesus na u bulura hukeumihike kiyae); 3Yohana (Khuza Ondofolo Herodesle imae eise wakun kayaare hebewole kiyaele miyae); Susana; miyae maengke hiwa helen nangkele. Nda miyae maengke naei roibu yae Yesusle holo naei wali rambunde hakowainye.
O Haka Heraeyeyele Wanen Mae Yesus Nda AhubaAhuneuboke Huwoumi

4Ro miyae helen Yesusle bokore yo hira yo hira hokowole. Erewole helen sele arilaisike wa,Yesus nda ahubabe ahuneuboke huwoumi, 5“Ro mbai hekere mokondere eukuke o haka heraeyeweke hiwa nibine balayeke. Hiwa ro miyae oro yae alaeyeke, na hiwa yo aye yae anaikoke. 6Hiwa kani ruka bele ranne balayeke.Nebei kani hele-helene nane merau bu banne hon ketai.jeke na hibi kalayeke.7Hiwa hun isa bele kaiwa nolone balayeke, ketewatene hun nangkele ikate awainyekoke kalaukoke. 8Nebeibe o haka hiwa kani foi kela foinye balayeke, ketewate, ani mokowate, faru wang-wang 100 bewate.”Nda ahubara huweumikoke baeufoke mo wa Yesus yae weumi, “Nda a boraube ro miyae nou foi hembe.”9Na moisa orowate yo Yesusre hinainye,“Nebei ahuba na no rahe mekai?” 10Yesus yae weumi, “Raei me kelee u keleene nekate ro miyae holo naeise na nunna honate rambun isaeyem bombe naeise mare mo ikembe. Nebeibe, ro miyae hiwa naeise Allahle yendo kayaalo Yesaya nda a homone mokoukoke,'Neyae erenatebe,ijoko ereiboinane merau boronatebe, isaeyeiboi.'*Nebei a hului benatene ro miyae hiware ahumbo-ahumbo yae huwamaele.”11“Nebei a ahuneubokale huwaemale na mekai nda niyae, O hakare eleukokale nebei Allahle ako faeuko. 12“Nibine balayeke yo na mekai ro miyae nebei are borayeke yo. Nebei yo Rare hila rabo halenaisele belene,walobo yun mae na kena eisa meke nebei are nukeufake. 13“Ruka bele kani ranne balayeke yo na mekai ro miyae nebei are borayeke na kenane na foi sele hawa-yeke, nebeibe inyale ban kambu ban. Mon fofo nebei are na hele elenate, nebeisa walobo yun wabeisiyeumi na roko mbai balenate.14“Hun isa bele nolone balayeke yo nebei niyae nebei a faeufe boraikoke ro miyae. Nebeibe nebei yo naei wali holere molommibonde aerene buhae hokoibo-youmi nane merau yeisi raeiboi walire kena haehae koyatene, nebei a faeufe ayeikoyainyene anire omokoi. 15“Kani foi kela foinye baleyate yo nebei niyae nebei a faeufe borowate ro miyae na kena u yolo-yolo bele, na hibi-hibi hila rabo halenayende, nebei a hului nekenate,ani nime bele mokowate.”
Isehe Naeikoyole Wanen

16“Hi yae ha yae ise releikoyeunge boloisiyele yae helai yae obumboi nane merau ijongku honson kelene eraisi. Imaere obere mate yo nebei hehe erenatere naei anuwaunge ambonde. 17Nda wali einye, aei yeyanne hului mbai Allah yae aere yeyeume hiwa bele baramme-konde. Nebei aerene, boraube a u bene yolo-yolo yae nekenayembe. 18Nebeinye Reyae wamale a naeise u bene foi yae nekenayembe. Mayae Allahle isaei hebaen mokombombena, Allah mare benen hi baranembombe.Allahle isaei hebaen bele kiyae helen barannele. U kiyae naei u bene nekainye hului honainyele bele enjarong-konde."
Yesus Nenake Bele Na Uwakewa Bele Mekate

19Yesus nenake, na uwakewa bele naei bokore mewatebe, ro miyae helenne naei bokore menatere kabewainye. 20Nebeinye ro mbai Yesusre weunge, "Ana, wa uwakewa bele moinya ekaisebtae, Wangkele hubayengkombere mekate." 21Nebeibe Yesus yae weumi, "Menakere, Raei uwake.ware ufemile yo Maekole a faeufe boroyate, nebei sului-nye mokoyate yo niyae.”
Yesus Alure Ukeunge Kalaungeboke

22Ya mbai mo Yesus na moisa orowate yo bele kai mbaisa hawaiboke. Nebei yore Yesus yae weumi,“Men,eyae ndi bu habala reufire fomalere.” Nebeinye nane yo kulunde mo ukate. 23Au wae nekate bumoko nolore nare fowate yae, Yesus ijongkune feleungekoke. Ya alu kaban nda bu hubane raweuboke. Omboi kai eise bele hauwole bae, obulaenaikonde wanen mae kowate.24Nebeinye Yesus na moisa orowate yo ekate nare yengke wainye, “Tuhan, Tuhan, eyae bune obulemakon-dere kande ya!”Nebeisa Yesus aunguke nebei alu rawele bele ruwae kaban belere a elae ukeungera uke kalaungeboke. 25Nebeisa Yesus kai einya yore weumi, “Rare hila rabo haleyaufe wauwaunge era mayae buhae hele hokombo-kembe!”Nebei yo na buhae bele hokowoumi fa yae bowate.Naeise naeise elate, “Nda ro nde maeninne? Alu boyene,alu ruwaene naei a bele weumi nane merau Naei ane boraiboke!”
Alo Yoni-Yoni Ro Mbaite Uwana Yesus Hukeumihike

26Yesus na moisa orowate yo bele kaisa fokate Gerasa kanine Galilea kani bu habala reufinane. 27Yesus yaunge akoiboise mo akouboke bae,ro mbai alo yae aungeboke meke na bokone meufebeunguke. Nda ro yo kaban mbaisabe meke, heki hele na melan mae mo oro-uka ahebulu here nore kolayeke nolone honoweke.28Roko yae roko yae alo yoni-yoni na aweiso-aweiso mo koyeu-koke nane merau hiwa yo kayaa hebewatebe, hokoiko-kabanire eyewote. Yesusre erekeungene, kali nekai kaene-wole meke, na bene oro selen-selen mae roroukoke. 29Na u buluna alore Yesus ukeunge eukukene,nda ro kaenele,“Yesus Allah Hubalo Mando Na Fa,rahere rare mokoufe-bondere? Reyae riyawale rare beko omokoisemae!”30Nda rore Yesus yae hineunge,“Wa ro nde?”Nebei ro yae weunge, “Legiun,” rabuhine ban na u bulune alo yoni-yoni helen nekatene. 31Nebei alo yoni-yoni yae Yesusre riyei-tiyei riyainye benen a bulu na wauwau helere ewei eijae hele.32Nebeinye moko enene obo nekai sele kate ramanne anate. Nebei aerene Yesusre wainye,“Maere waeimihi nebei obo kate uwa einye emayembon.” Nebei-nye Yesus be hineumiboke. 33Nebeisa nane alo yoni-yoni nebei role uwara maibaleke nane obo kate u einye ayeu-boke. Nebei obo habeleyate ekate a yaeyaera rorate bune wate nebeisa anaiboke.34Obo kayaare hebate yo nebei wanen erewatene,hakaikoke ewate yo eise bele yo moise bele a heraei-wate. 35Nebei yeubokere erenaibondere ro miyae yora yora balaimeke, Yesusle bokore mekate bae, nebei ro Yesus na u buluna alo yoni-yonire hukeumihike kiyae erainyele Yesus Noro kelaeunge nuweuboke.Ambelae hireukoke na u bene foi yeuboke. Ro miyae erewainye yo buhae yaraiboke.36Naei ijoko yae erewainye yo,ro miyae hiware Yesus na mekai nda role u bulura alo yoni-yoni hukeumihike huwewaimi. 37Gerasa kanina ro miyae buhae hele hokowoumine, Yesusre nebei anu-kaisa fileukoke ewate.38Foise yeuboke ro Yesusre hakonnebondere riye-wounge.Nebeibe Yesus yae weunge, 39“Beiso,waeiyore eye.Allah ware onomi ikete a huweumiyende!”ore eye mihike a nebei yo kaban honole einye huweumiyeke.Yesus Yairus Na Maengke Fa Waleungeboke Bele
Miyae Mbai Ha Yae Rileweke Bele

40Yesus benen bukeufike mewole mo, Nare rakeikoi kainye ro miyae erekainyele,ei hauwainyele. 41Ro mbai Allahre ei mom-mom imae yunde hebewole na ro Yairus Yesusle bokore na hibi meke. Yesusle bene oro selen-selen roroukoke riyewounge naei imaere enetere. 42Na maengke ralo yakama me bee oro nen bee bele, naei mbai sambai sele kiyae, era buloone koumeke herendere eke kole. Yesus aloungekoke Yairusle imaere ewate mo,ro miyae hokoimeyele yae Yesusre uwa yae ayaeinyekoke.43Nebei nolona miyae mbai ralo yakama me bee oro nen bee bele ha yae mo rileweke, hi yae ha yae onomi yeise na hului ban. 44Nda miyae Yesusle bokore moisa meke Na malo me yae kataungehike. Nebei hee yae ha rile-weke na hibi heunguke.45Yesus Na uwara hubaungehikene hinele,"Nde Ra uwa kataufehike?”Nebei ro miyae mate yo neyae ban mae mo elate.Nebeinye Petrus yae weunge,“Tuhan,aei bokona ro miyae helen sele mande,Ware ayayekokete kilin-kilin hoi-soi hoimeyate." 46Nebeibe Yesus yae weunge,"Ro miyae hi yae Raei uwa kataufehike ya.Reyae hubanale Raei uwana elae hi eukuke.”47Nda miyae naei ura hubawoungene, na hibi oro me oinyeu hineuboke. Meke Yesusle bene oro selen-selen mae roroukoke. Nebeisa nda ro miyae matere huweumi rahene neyae Yesus na uwa kataungehike.Nane merau kataungehike heera na hibi ha heunguke. 48Nebeinye Yesus yae weunge, “Waei hila rabo haleyae huluinye nebeinye onomi roukae. Woro foi yae ele!”49Yesus ane namman elele mo, ro mbai Yairusle imaerabe mele Yairusre weunge,“Wa maengke ninae hereke. Rahe londe benen Guru waeli bengkendere!” 50Yesus nebei a borokene Yairusre weunge, “Buhae ohokoijae! Rare hila rabo mo haleufele, wa fa annunde.”51Yairus naei imaere ekate mo,Petrus yae,Yohanes yae, Yakobus yae, Yairus yae, Yairus na miyae bele Yesus ukeumi eise ayeuboke. Ro miyae a hun raumihike na moinye mo hebewate. 52Moinye ro miyae arileweke nda fa hereke aerene mekate rimewainye. Nebeibe Yesus yae weumi, “Rime rimeijae. Nebei fa eherei, ijongkube honole!” 53Rimere rimate yo neyae naeisaei nda maengke herekebe. Nebeinye Yesuslena a weumire neyae re yae harewainye.54Nebeisa Yesus meke nane maengke hereke na mera ikileungeboke mo weunge, “Ainyu!” 55Nda maengke na unulu na u bulure meweufike bae na hibi waleuboke. Nebeisa Yesus ukeumi nebei fare ramande inyainyele anengkondere. 56Nenakele naekole fangkengke mo bowote. Nebeibe Yesus yae weumi,“Hire hare ehuweijae hele.”
91Yesus na moisa orowate ro me bee oro nen bee bele kaeneumikoke alo yoni-yoni hukenaimiyende elae bele era yo buloo yo onomi inyaimiyende elae bele kiteumiboke. 2Nebeisa ukeumi ewate Allah merau rau-ngehike Naei holona ro miyae Yesus Naei me kelee u keleene nekenate a faeu hungaimile nane merau era buloo kayeke yore onomi inyaimile.3Nebeisa weumi,“Mai nibi a embe wali rambun ma mene eyaroi ei kayee nda niyae: mehukun, hokou, raman, roi, ambelae hi bele. 4Makei imaene ungayembe nekembena,nebeinye mo nekembe kulun wembe embe.5Makei yone mare hukenayembena, membalembe hee mai orona kani bahere mo rubonnebombe. Nda iwau wanen kelemmi-bombe neyae beko hele mokaibokene.” 6Nebeisa Yesus na moisa orowate yo kulun ukate yo ran yo randa orayeke, Yesuslena a foi faeu foi huwaimi-yeke, nane merau erane buloone kayeke yore onomi yaei-miyeke.
Herodesle Yesusle

7Herodes Galilea kanire Ondofolore hebewole hee yae Yesus mokowole a elewate borowole. Ro miyae hiwa elate Yohanes bure kowoumi kiyaebe waleuboke,hiwa yo yae elate Allahle yendo kayaalo Eliabe benen meuja-kauboke, 8hiwa yo yae elate na bena hele nekewate yenjo kayaa yo nolora hibe benen waleuboke, Herodes u bene baeiso-baeiso kowole. 9Herodes yae elele,“Yohanes mbai na yun ukamaele naeisake. Nda ro nde maenin?Helen sele naei a boroimeyale.” Herodes Yesusre ijoko erennebonde naeise relewounge.
Ro Miyae Nemene 5.000 Yesus Raman Wahewoumi Anewate

10Yesus na moisa orowate yo bukaiboke mekate,ekaimokowate a nemene Yesusre huwewainyele.Nebeisa Yesus na moisa orowate yo bele na mo-mo Betsaida yore ewate. 11Nebeinya ro miyae borokate bae Yesus na moisa mo hakowainye. Yesus ei haweumi nane merau Naei me kelee u keleene nekate ro miyae holona naeise kelewoumi. Nda yo nolora mewatena erane buloone kayeke yore onomi iwoumi.12Hu akowole hee yae wa, Yesus na moisa'orowate yo mekate Yesusre wainye, “Tuhan, nda anuwau a kala-kala ya. Ro miyae weimi yo nobena-nobena honatene enate raman annayende nane merau ijongku enairelende hononate.” 13Nebeibe Yesus yae weumi, “Ramande mayae yem-mile anenatere!”Nebei yo wainye, “Maeinya feu maehae mbai ka bee hele! Waei kenare koyae meyae raman hiwa bele emaya-rongkondere?” 14(Ro arilewole nemene 5.000 hului.)Yesus benen na moisa orowate yore weumi,“Ro miyae wemmi riyane-riyane nuwaiko, riya mbai ro miyae 50 hului yae!”15Nebeinye Yesus na moisa orowate yo naei a ukeumi huluinye ukaimile raiboke. 16Nebeisa Yesus nane feu bele ka belere mo yaroukoke, be bumare weu-weke Naeko Allahre helen foise mo ukeunge, na hibi Naei me yae kaiwole na moisa orowate yore iwoumi ro miyae arilewolere wahenaimilere. 17Nebei ro miyae ane-wate wande hele yaeiboke. Nebeisa na kalun honowate arilaisike kakali me bee oro nen bee bele.
Petrus Yesusre Ro Roungeboke

18Ya mbai Yesus ebeline nembai eke bowole mo,na moisa orowate yo Na bokore mekate. Yesus yae hineumi,“Ro miyae Rare nde yae elate?” 19Na moisa orowate yo yae wainye, “Ro miyae hiwa Ware Yohanes bure koumi ro yae elate. Nebeibe hiwa yo yae Ware Allahle yendo kayaalo Elia yae elate. Na hiwa yo yae Ware bena yenjo kayaa yo nolora hibe benen aunguke yae elate.”20Nebeinye Yesus yae hineumi,“Mayae bae Rare nde yae elaube?”Petrus yae weunge, “Tuhan, Wembai Allah yae oro umaufe heraweibokete Wali Ondofolo.” 21Yesus yae weumi, “Nebei a hire hare a yaka-yaka okommimae. 22Reyae, Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, beko helen hubareng-Musale walora wali heere foloukoke are isaeyaeiboke kelaeimi yo yae Rare moi bulenaisele. Ro miyae yaehonaisebondebe, nebeibe ya name mo Reyae are-nunde.”23Nebeisa Yesus nebeinye ro miyae hebatere weumi“Nde Raei moisa hakombonde kiyae, na kenare koyele wali mekai kena yae herawende hele, nebeisa Raei aerene ohaline bonaikonde ro wanen mae Rare hakonse-ekinyeiboinya, 24Rabuhine ban nde yae naei wali Raei me einye ekinyeibonye, naei wali hole omoloiboi. Nebeibe nde yae naei wali Raei me einye kinyensebondena, nebei kiyae naei wali hole molorembonde. 25Na foi rahe ro miyae mbai nda kani kelana rambun naei me einye honoube, nebeibe wali hena bona eitowei?26Ro miyae nde Raei ro aerene nane merau Raei a faeu kelaemaele aerene, ro miyae bene fe kondena, nebei wanen mbai fe yae korende Reyae Maeko Allah Naei one hengko kiten-sebonde hehe kaban Maekole u i u nukui einye bele malaikat yolo-yolo bele surgara memale ya. 27Reyae na hele wamale, mai nolona ro miyae hiwa eherei mo neke-nate Allahle yo waku mende naei ijoko yae kanenainye-bonde."
Yesus Nauwa Ma Hi Yeuboke

28Yesus a huwoumira ya mehine name hului mainye-keukokera Petrus, Yohanes, Yakobus, Yesus yaweumi-boke Naeko Allahre ebeli boisise mokore ikate. 29Yesus Naekore ane bowounge mo na be yoi uke ma hire bewole nane merau malo keleumon wili halaman bewole.30Na heki ban mo ro bee yakaiboke Yesus naei ane elate.Nebei yenjo kayaayo bee na ro Musale, Eliale. 31Hehe hokolo bee na une naeumikoke. Hokolo bee Yesus naei ane elate, Yerusalemne menjembondere Allah naei mehininde raungehike huluinye Yesus honaibon-dere.32Petrus, Yohanes, Yakobus, nemene ijongkune une hehe namman boumi. 33Kulun bowote Yesusre nuke-neinyele hee yae wa,Petrus yae Yesusre weunge,“Tuhan,ndane onomi hele hubannele. Naei foi sele meyae fale name hemakondere: mbai Waei,mbai Musale, na hi Eliare.” (Petrus nebei a elewolebe onewai-nye rahe abe elele.)34Petrus ane elewole yae, mangko meke feleumi-boke na moisa orate name fe waku yae yaroumikoke. 35Nebeisa a mbai mangko bulura weumi, "Nda Raei Fa Niyae Reyae eleubokale wekeunge Kiyae, Nare mo boron-nele.” 36Nda ara baeufoke bae, Yesus nembai sele nukainye-koke hebewole. Nda ijoko yae erewate rambun hokolo name ehuweyei nekayeke.
Yesus Kelu Fa Mbai Na U Bulura Alore Hukeungehike

37
38Ro mbai nebei ro miyae nolora kaenele,“Guru, raei kelu fa mbai ken ijoko erenebomae ya! 39Alo mele helaweunge bae, kali mo ikaenewole, na uwa nemene elae halae yeiboyole, olokee mo neuwara ibalewate. Nebei alo na uware beko hele mokoyeunge,menduwendere ahi elele! 40Wa moisa orowate yore ekale nebei alore hukenainyehindere riyewamaele,nebeibe neyae na hului ban.”41Yesus nebei a boroukokene hebate yore weumi,“Mayae na hele Rare hila rabo ehalei holona nane merau Raei kelemale wali nibira wekaube yona mangkele mbai-nye mo nekemandere nane merau kena yae mo heraufen-dere.” Nebei fa naekore weunge, “Wa fa ndare yawei-nyoho meu!” 42Yaweungehoke Yesusle bokore ete mo, alo nebei fare ae woke, noro me elaeiwate, nebeibe Yesus na hibi nane alo a elae yae haeungeboke bele, nebei fa onomi ro miyae fangkengke yae bowate Allah nebei elae keleu-bokene.
Yesus Herende Naei A Benen Huwoumi

43Ro miyae Yesus nebei merau mokowole erewainye ijoko kelei-kelei mo kelewate. Nebeisa Yesus na moisa orowate yore weumi, 44“Nda Raei a wamale angkaei foi-foi yae boron: Reyae, Allah ukeufe mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, u mekai beko bele ro miyae naei me einye kinyenaisebondere.” 45Nebeibe na moisa oro-wate yo nebei a eleukokere ka yae raneumibokene one-wate handawate nane merau benende hinenainyehin-dere buhae yae hokowoumi.
Nde Naei Kaban Sele?

46Yesus na moisa orowate yo naeise naeise a kilate elate nde naei nolora naei kaban sele. 47Yesus na u mekai kate isaeyeubokene nebeinye fa mefa ken mbai yaweungehoke meke na bokone haungeboke hebewole. 48Nebeisa mo na moisa orowate yore weumi, “Nde nda fa hebelere Raei Ro einye ei hawennelena,Rare ei hawensele. Nde Rare ei hawenselena, Rare ukeufe mekale Kiyae Maeko Allahre ei hawennele. Rabuhine ban, nde mai nolora ro ban sele, nebei kiyae niyae ro bele!”
Nde Mayae Mokaube Wanen Mokondena, Nebei Kiyae Mai Kahili

49Yohanes yae weunge,“Tuhan, ro mbai erekannele Waei ro yae alo yoni-yonire hukeyeumi.Nebei ro aei riyana banne meyae nare ahewannele.” 50Yesus yae Yohanesre nane merau na moisa oro-wate yo na hiware weumi, “Nare ahennemae! Ro miyae na me u mangkele nane hului mokonatena, nebei kiyae niyae mai kahili.”
Yo Mbai Samariana Yesusre Kena Ban

51Surgare ende ya nobewounge mo, Yesus Naei u benera haraungeboke Yerusalem yore endere. 52Naei uware enainyekende naei bele inyale naei bele rambun mokoneinyehande naeise, ro bee ukeumi nibi bere Sama-ria kanina yo mbainye enete. 53Naeisaei nekate Yesus Yerusalem yore endene, nebeinye Samaria ro miyae Yesusre ei ehawei! [Samaria ro miyae bele Yahudi ro miyaere bele yokeijo yae nekate.]54Na moisa orowatera ro bee Yakobusle Yohanesle nebei merau isaeyeibokene Yesusre weinye, “Tuhan, Waei kena naendae hubanae,meyae i ungannele yakura onde nda ro miyaere hukele-naibondere?” 55Yesus beufoke are mo yareumikoke. 56Nebeisa yo hire yae ewate.
Ro Miyae Nde Naei Yesusle Moisa Oronayende
57Yesus na moisa orowate yo bele alainyekoke ewate mo, ro mbai yae meke weunge, “Tuhan, raei kena kale Weyae makeise ele rangkele mo orayendere!” 58Nebeibe Yesus yae weunge, “Bulou yoku na hon-son bulu bele nane merau aye na nale bele. Nebeibe Reyae, Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, uware alorebonde anuwau ban.”59Nebeisa Yesus ro hire weunge,“Rare hakoisobo!”Nebeibe weunge, “Rare mon yeise maeko hereke ere-molonsan.” 60Nebeibe Yesus yae nebei rore weunge, “Rare hila rabore ehalei yo yae nebei here molonaisande.Weyae aloinyoko Raei me kelee u keleene nekenate ro miyae holone enaiyembonde are huweumiyendere.”61Ro hi yae meke weunge, “Tuhan, raei kena kaleWare hakoreibotere, nebeibe ebi fere waeisihi wangkele orayende naeise raka baeke a isaeisemibon.” 62Nebeibe Yesus yae nebei rore weunge, "Ro miyae nekenende nebeisa kennehinde,nebei kiyae Raei kaliare mokonde naeise na hului ban.”
101Tuhan Yesus benen ro 70 eleukoke wekeumi 10 yo ukeumi anuwau Neyae ende ijende bere holo yae enate. 2Yesus nebei yore weumi, “Ro miyae helen sele Raeinya are boronatere kena kate,nebeibe kelei-keleise kelenaimile ro kalobe molole.Nebeinye Allahre riyennele ro miyae helen mae wemmile menate.3Ninae eme! Mai kena nime hababe, nebeibe ikele hande koyate yo nolore wamale embere. 4Malo huba,bekangke, oro mehau, ma mene yaroi eijae mo. Nibi nolone embena,ro hi miyae hire ro emelaeyeijae mo.5“Imae mbaise emembombena,nda wanen mae wemmile, 'Rei mai nda imae eise.' 6Ro miyae na wali rei mai bele nebei imaene nekelena, neyae rei mai endo-wende. Ro miyae na wali rei mai ban mae nebei imaene nekelena, neyae rei mai erowei. 7Imae ungayembe einye mo nekembe nane merau raman bu inyaiyembe anembe,rabuhine ban kaliare mokoyate yo na me buhae bele yaronate. Nebei imae mbainye mo nekembe,imae hira hira okoijae.8“Yo mbaise embe mare na foi yae ei hawenayem-bene, raman bu inyayembe hului anembe. 9Nebei yona erane buloone kayeke yo onomi yemmiyembe nane merau a wemmile, 'Allah merau raungehike hului Naei holona ro miyae Raei me kelee u keleene nekenate ya nobeungeboke.'10Embe yo hira mare hukenayembena,na nibi kabanda hebembombe mo kaenemmile, 11'Mare isaeise imayembere, wa yona yanna kani bahe kela bahe maei orona kolowaiboke nemene nare rubannele. Nda iwau wanen kelaeyembe mayae beko hele mokowau-bene.Nebeibe bene foi yae nekenayembe, Allah merau raungehikehului Naei holona ro miyae Yesus Naei mekelee u keleene nekenate ya nobeungeboke.' 12Reyae hayeumikoke foma-foma bele nda yo ehee bukulu hai-nyemikondera.'
KorazimYoBele Betsaida Yo Bele Allahle Are OboroiKowate

13“Korazim yona ro miyae bele Betsaida yona bele beko hubannele! Mai nolone rambun emere-emere mokoukokale Tirus bele Sidon bele yone mokoukokale yae nendahina nebei yo naei beko bakora nulu keumi-boube, nane merau rei ban mai ban malo yae hirai-koube,na yun ran ondowai yae olaeikoube nekaimeube [nulu keiboyoumire naei iwau mokoikoyate.] 14Allah nda kani kelana ro miyae naei walire hului kolommi-konde heene Tirus bele Sidon bele yona ro miyaere ehee bukulu ebi fere foma-foma bele mare hainyengkombera. 15Nane merau mayae Kapernaum yona ro miyae mai kenara elaube Allah mare yakure kaenengkombe,nebeibe Allah ane hele hainyengkombe.”16Nebeisa Yesus na moisa orowate yore weumi,“Ro miyae mare borayembe yo, Rare boraise. Mare huka-yembe yo, Rare hukaise. Nane merau ro miyae Rare hukaise yo nebei yo Allah Rare ukeufe mekale Kiyaere hukainye.”
Ro 70 Bukaiboke

17Ro 70 eleukoke wekeumi na moisa oronate na hiwa yo bukaiboke rei nekai kaimeke. Mekate wainye,“Tuhan, Waei ro yae oku naemmilene alo yoni-yonibe maere boroiboyaime!” 18Yesus yae weumi,“Reyae erewanale walobo yun wili weiboyole wanen mae yaku bumara ruke owole. 19U bene foi nekenayembe a kaikai bele rami bele oroyae alemembe naei elae nemene mare kitembokamale,walobo yun nelae nemene mayae na hului melenne-hambe. Hi yae ha yae mare bekore omokoiboi sului. 20Alo yoni-yoni mai ane borowayembe aerene reibe okoijae, nebeibe mai ro surgana homofaene molaikokene reibe kom.”21Nebei hee mo Yesus Allahle Roh aungeboke yae ware helen foi sele wawale, rabuhine ban Weyae nebei kelewamaele rambun isaei hebaen bera fae yae felewa-nae, nebeibe fa-fa u mekai wanen ro miyaere yakaime-yeumi,Waei kenare koyae huluinye.22“Maeko, rambun nemene ninae Raei me einye kinyeufeboke. Hi yae ha yae Reyae Allahle Kelure ro oroibo mo, Maeko nembai sele. Nane merau hi yae ha yae Maekore ro oroiboi mo, Reyae Na Kelu rembai sele, nane merau Reyae eleukokale wekamaele ro miyae na kena u einye Reyae Allahle naeise yakaremi-bonde.”23Nebeisa Yesus euweke na moisa orowate yore na mo-mo yae weumi, “Allah yae mokole rambun yoni-yoni mai ijoko yae ereyaubene foi hubaungele. 24Rabuhine ban yenjo kayaayo helen bele ondofolo yoni-yoni helen bele mayae ereyaube boroyaube rambun wanende ere-naibondere relaeinyeke, nebeibe na hului ban.”
Samariana Kena Buhae Bele Ro Yae Ahuneuboke

25Roko mbai Musale walora wali heere foloukoke are isaeyaeiboke kelaeimi nolona ro mbai meke umali hubannehinde naeise Yesusre weunge, “Guru, reyae wali hena bona ererowende naeise rahe me u mokorele?” 26Yesus yae weunge,“Musale walora wali heere foloukoke homofaene rahe abe molaikoke? Waei u bene nekayete nebeinya a na mekai rahe?” 27Nebei ro yae weunge, “'Wa kena u, welae wake,wa u bene wa bene nemene, Allahre kena buhae na mae-mae yae heungele. Nane merau waei uware buhae hae-nae wanen mbai mangkele ya-ya wali nibi mbainye oraube yore heumile.'” 28Yesus yae weunge, “Na helebe eleyae. Naei wanen mae ele mokolena wali hena bona eukowende.”29Nebeibe nane ro naei uware felele benen Yesusre weunge,“Raei wali nibi mbainye orande yo nde?” 30Yesus yae weunge, “Ro mbai Yerusalem yora Yeri-kho yore owole. Nibi nolone owole mo yokoyo mekate rahuae yae baikoke, herendere kowole.Yokoyo nebei ro naei rambun na malo nemene yaraikoke nukainyeboke na nibine ha yae kaka yobowole.31Imam mbai naeisaei ban nebei nibi mbaisa auboke mewole. Meke nebei ro honole erekeungene, uke yaheuboke nahaufa ewole. 32Nebei sului mbai Imam Lewile orona mena ro mbai,nane nibi mbaisa auboke mele.Meke nane ro honole ere-keungene, nane merau yaheuboke nahaufa mo ewole.33Nebeisa, Samariana ro mbai kolore ewole nane nibi mbaisa mewole nebei robe erekeunge bae na kena beko bele hubawounge. 34Nebeinye eke na uwana ba minyak bele,anggur bele yae kuyeungekoke, malo yae aweunge- koke. Nebeisa nda Samariana ro naei keledairannee nane ro haungeboke, yaweungehoke kolo yo honate imae mbaise ewote,nebeinye holewounge. 35Yaheuboke mo,nebei imaena rore roi perak hele bee yeungekoke mo weunge, 'Nda rore foi yae holeungele.Benen roi naen-naen helen nen mokoungekondena,reyae merele yare ware isete.'”36Nda ahubara huweungekoke mo Yesus nebei Musale walora wali heere foloukoke isaeyaeiboke kelaeimi holona rore hineunge, “Nda ro name nolora elale makei kiyaebe waei u benere nekete hului nebei ro name nolora nde na hele ya-ya wali nibi mbainye orate ro?” 37Nebei ro yae weunge, “Hakoungeboke kiyae.”Nebeinye Yesus yae weunge, “Foi, mana eye waei me u nebei wanen mae eumokonde!”
Yesus Martale Mariale Bokore Eke

38Yesus na moisa orowate yo bele alainyekoke ewate yae yo mbainye ayeuboke. Nebeinye maengke mbai na ro Marta ukeumi naei imaere enatere. 39Marta nauwake mbai na ro Maria. Maria meke Yesus Na oro kelaeunge nuweuboke Na a elewolere borowole.40Marta mbai raman anenaikonde naei mokoisaise humfo wamfo bewoke,eke Yesusre weunge,“Tuhan,Weyaenou ehei sele Maria ereufekoke rembai nda raman kaliare moko-yale.Weinye hakonsebone!” 41Tuhan Yesus yae weunge,“Marta,Marta,weyae buhae bele hokoibo-hokoibo humfo wamfo wamfo beyoyae, nda u bene nekeyayete. 42Naei berei sele na mbai ken, Maria yae nare ikilauboke. Ro miyae hi yae ha yae naei mera enukeisai.”
111Ya mbai Yesus eke anuwau mbainye Naekore ebeline ekebowounge. Baeufoke mo, ro mbai na moisa orowate holona yae meke weunge, “Tuhan, Yohanes naei moisa orowate yore ebeli boi-boi naeise keleu-mikoke wanen maere bele keleimeko.”2Nebeisa Yesus yae weumi, “Mayae Araise ebelire bonnelerena, nda ma yae harannebombe bonnele,'Arai, Waei ro nene waewae hele yae mokomayewende.Ro miyae Waei me kelee u keleene nekate yo yan meujebo.3Maei raman mana ya naeise maere na hului yae yeumele. 4Maei beko neban faeinyeimeko, rabuhine ban meyae hiwa yo naei beko neban mokaimekokere u bene nundaimekoke. Maere wabenaimele hee, ei haweumele.'”5Yesus benen weumi, “Ro mbai mai riyara reniai nolo yae naekobaele bokore eube mo boungele,'Ako,waeinya feu fo name hului yeisoko ba. 6Rabuhine ban raei kahili mbai kolora oroyelerabe raei imaene meke none yele, anengkonde naei ramanbe kabaen-nele.' 7“Naekobae ekebounge kiyae nda wanen mae eleu-koube, 'Reniai nolo helebe mekae yengkarae ya!Romau nemene ninae ahaendekoke, raei kelu omi bele ijongkune honande. Rambun hi reyae ware ainyui eyei sului ya.' 8Reyae wamale, naendae wanen na akobae fe ban koli-koli bowoubene, naekobae romau raweu-boube yeungele.9Nebei aerene Reyae mare wamale, eitiyeinye, ware inyete;eihineinye baeinye, rowele; me kaba-kiyaerowende; me kaba-kabare boinye, ware romau raungeibote. 10Riyende kiyae rowende; baende kiyae hubainyekonde; romau me kaba-kabare bonde kiyae nare romau raungainyebonde.11“Mai nolora ro nde naei fa kare riyewounge, rami yae ikeunge? 12Ojo rore riyewounge, a kaikai yae ikeunge? 13Mai wali bekobe, nebeibe mai kelu omi rambun riyayembe huluinye yeyaumi. Nebei sului mbai,mai Allah surga einye Kiyae,Naei Roh riyenainyele yore yemmile.”
Yesusle Beelzebulle

14Ya mbai mo ro mbaite uwa bulura amunde mokou.nge alobe Yesus hukeungehike eukuke. Nebei alo euku-kera,nda ro a elewole. Ro miyae helen sele ijoko kelei.kelei mo kelewate. 15Na hiwa yo yae elate,“Beelzebul,walobo yunbe elae yae Yesus alo yoni-yonire hukeumi.”16Ro miyae hiwa Yesusre umali hubanainyehinde naeise surgana iwaufe riwainye. 17Nebeibe Yesus nebei yo na mekai harainyebokere isaeyeubokene weumi, “Yo yan mbai na ro miyae be hun ma hun nekenatena, nebei yo yan here ware wembonde.Nebei sului mbai imae obe mbai na ro miyae naeise naeise kena ikele ikowatena, nebei ro miyae here ware wembonde.18Walobo yun na walobo akobaere hukenne-hindena, na yo yan here ware wembonde. Mayae elaube Reyae Beelzebulle elae yae roukale alo yoni-yoni huka-maele. 19Reyae Beelzebulle elae yae roukale alo yoni-yonire hukamaelena, mai riyana yo rahe elae yae alo yoni-yonire hukaumi? Mai moisa orowate yo nenaeijae mayae ame-amebe yanaube are wayembe! 20Reyae Allahleelae yae roukale alo yoni-yonire hukamaelene,Allah meraufe raungehike hului Reyae Wali Ondofolo yae mere mokamaele.21“Elae bele ro naei imaene nekelena, naei rambun yaroikoise ro miyae na hului ban sele. 22Nebeibe ro hi fela mendare rabo haleimeyeunge mera nukeufaube,nane merau rambun nemene wahemmikonde. 23“Ro miyae Rangkele mbainye nekemalere ahire nde Rangkele mbainye nekemalere muli oyoboinya,nebei kiyae ro miyae herebe boumi.”
Alo Yoni-Yoni Ro Miyae U Bulune Benen Meyeisiyele

24“Alo mbai ro uwa miyae uwara meituwele,anu-wau kala-kalane yaneyele no yeiboise baeyele, ehubayei-koinya, elele, 'Reyae benen bukerehinde raei imae nukeungebokale relahine erenekendere.' 25Bukeufike nane imae eke erewole bae, nebei imae erele mokoisai sele mokainyehake, na imaena rambun yoni-yoni hiyei ranaiboke. 26Nebeinye benen bukeufike eke alo mehine bee bele na u mekai beko hele yobe yaweumiboke mekate. Yaweumiboke mekatera nebei role u bulune na riyane ayeuboke nekewate. Nda ro na beko hele wali bena nekewolera.”27Yesus ane huwoumi yae miyae mbai nebei ro miyae hebate nolora Yesusre weunge,“Ware honokete nane merau nimere naefokete miyae mbai, onomi foka hubanende!” 28Nebeibe Yesus yae weunge, “Ro miyae Allah weumi are boroyate nane merau nebei suluinye neke-yate yo onomi foka hubanainyende.”Ro Miyae Yesusre Riyewainye Rambun Emere-Emere Mokondere29Yesus namman ane huwoumi yae ro miyae helen hokoumeke. Yesus uwoumi, “Nda hokolo na ro miyae na wali beko hele. Rambun emere-emere keleremibondere kena kate, nebeibe Reyae nare ekelei. Allahle yendo kayaalo Yunuslena relahire benen keleremibondere. 30Yunus Niniwe yore kelewoumi wanen, nebei sului mbai Reyae, Allah bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, nda heena ro miyaere kelaemale.31Miyae Ondofolo Hilo norona ahaufa mewole Ondofolo Salo-mole a usaeibe meke borowole. Nda hee Reyae mekahe-bale Ondofolo Salomole isaei hebaende moi wokanale.folo bele nda hokolona ro miyae bele nanembaisa annumbe,me nonomombe.Rabuhine ban,nebei Miyae mayae Raei a usaei wamalere boraubebe, nebeibe eha-koiboi.32Yunus Allahlena a faeu eke Niniwe yona ro miyae uwoumine, nebei Niniwe yona yo naei beko bakora nulu keumiboke. Nda hee Reyae mekale Yunusre moi wokanale. Nda kani kela huba mokoikoi yane,Niniwe yona ro miyae bele nda hokolona ro miyae bele nanembaisa annumbe, me nonayemombe.Rabuhine ban nebei Niniwe yona ro miyae Yunusle a uwoumi boraibo-kera nulu keumibokene, nebeibe mayae Raei a faeu ela-lere boraubebe, nulu ekeiboi mo.
Ouben Bele Hehe Bele

33“Isehe releungekoke kiyae nunne honate anuwau helai keleene obuneiboi sului. Isehe releikoyainye,nebei hehe naemmikonde naeise naei anuwaunge anai-bonde. 34Mai kena una hubaunge mai ijoko wanen mokoiboyole. Rambun foi reufine mo eremembena,hehere erembe wanen mai u bene foi nekenayemembe.Rambun na beko reufine mo eremembena, ouben hau-ben erembe wanen u bene beko nekenayemembe.Mayae u bene beko na hibi-hibi nekenayemembena,mai kena une beko mo eremembe. 35Nebei aerene mai kena u kayaa foi yae hebembe, hehe naeukokebe kebengkonde bele. 36Mai kena une hehe mo naeikoye-lena, nebei heene ouben hauben enekei sului,isehe wauwane naeyete wanen.”
Moise Mo Foi Omokoijae

37Yesus ara huwoumi baeufoke mo,Farisi holona ro mbai yae uwounge naei imaene ramande eneyanengkon-dere.Yesus hakoungeboke nebei role imaene ramanne ekeyanewote. 38Nda Farisina ro Yesus na me bu ekuyei-newate.39Nebei wanen ukeungene Yesus yae weunge,“Na hele,mayae Farisi ro miyae mai kolaei bele hote bele na bolu yae naba yae, beko yae bako yae maemae kongko-kembe. 40Mayae kobu! Allah moi reufi mokouboke Kiyae mbai eise naei wanen mbai mokouboke. 41Mai hote ei kolaei einyabe keren ban nale ban yore hakommi-yembena,ma kena ei yolo-yolo yembonde.42“Mayae Farisi ro miyae beko hele hubannele, rabu-hine ban mai ani era hekena yaroyaube yele era me bee kayee rora mbai Allahre yeyaunge, nebeibe ro miyae hiware na ijen ban mokoyaumi nane merau Allahre kena buhae eheyei. Nebei me ube na bereise mokomembe nane merau Allahre hili era akau era yennele naeise moise ehayeijae.43“Mayae Farisi ro miyae beko hele hubannele,rabu-hine ban Allahre ei mom-mom imaene mayae kena hele anuwau foise-foise baeyaube royaube. Nai hei-sei ijenne mare rore melaeinyayembere mai kena hele koyaube. 44“Mayae beko hele hubannele, rabuhine ban mayae here bulei auma ban na wanen. Ro miyae nebei bulei randa atebe, nebeibe kelen bele baeii bele rambun nebei kani bulune honate neyae isian.”45Musale walora wali heere foloukoke are isaeyaei-boke kelaeimi holona ro mbai Yesusre weunge,“Guru,nebei a mekai huwaemae yae maei naei a bekobe huwaemae.” 46Yesus yae waunge, “Mayae Musale walora wali heere foloukoke are isaeyaeuboke kelaeumi yo beko hele homofaena honate huluinye waumi nda wanen mae wali mane enainyekende heene mayae nare ebi fere hara enei sele einyekewaube.47“Mayae beko hele hubannele, rabuhine ban mai Allahle yenjo kayaayo na bulei ranne mayae u bene nekeise-nekeisi fale foi haeube. 48Nebei nibi yae mai.Mai yobe naei yae haikoke, mayae bene nekeisi-nekeisi fale haeube.49Nebeinye Allah Na isaei hebaen bele yae elele, 'Raei yenjo kayaayo bele, Raei abu ako bele ufe-mile enate. Naei nolora hiware beko mokonaimiyende,hiware honayende. 50Nebei aerene nda kani kela na hubare raweubokera Habelre haiboke heera huba rawem-bonde mende Zakhariale heene Allahle yenjo kayaayo nemene haikoke aerene, nda heena nekate ro miyaere Allah ehee bukulu hainyemikonde. 51(Zakharia hili era akau erare ongkoufe felate itukai bele, Allahre ei mom-mom imaene bele haiboke.)52“Mayae Musale walora wali heere foloukoke homo-faere isaeyaeuboke kelaeimi yo beko hele hubannele,rabuhine ban Allahle isaei hebaen naei romau einye mayae hebaube [mayae kelaeumi]. Nebeibe mai wali nebei a huluinye aloisai mo, benen nebei wali nibine hakonate ro miyaere mayae a hun mae kolaumi!”53Yesus kulun uke heene Farisi holona ro miyae nane merau Musale walora wali heere foloukoke homofaere isaeyaeiboke kelaeimi yo, 54Yesusre ikele hele kowai-nye, walangka wanen wokainyele a mahi-mahi yae hinewainye.
121Ro miyae nekai sekai sele kilin-kilin hoi-soi,oro hi ran hi ranne hebayeke. Nanene hebate wa Yesus na moisa orowate yore weumi,“Farisi kelaeimi are bele yae nekate. Ragi ebi ken mokounge tepung kaban ohu-mile ro miyae helen u bene beko nekenaimile.2Nunna honate yo nemene ninae yakanaibonde a yakane kolonai mikonde. 3Reniai yae elewaube a faeu,rai yae boronate.Ro miyaere angkaei kelaeufa a maehae-maehae yae yowa einye uwaumi, a yaka bu yakane kaenenate.”[Nebei aerene u mekai be bee bele yae enekeijae.]4“Aka naei baeke naei,Reyae wamale,nda uwa melen honayembe hainyayembe naeise mayae buhae ohokoijae. Rohre neyae ohoiboi sului. 5Mana Reyae kele-rembombere ndere mayae fe faennelere. Allah mbaise mo fe faennele. Neyae na hului ro miyae uwa hombon-dera na hibi narakare kannehinde ende. Nebei Kiyae Niyae mayae buhae hokonnembe.6Aye maehae mbaise roi na ane hele heiboyate, nebeibe Allah aye mbai sam-baise enundeikoi sului. 7Wa yunna umaa Allah na helen Naeisaei.Nebeinye Reyae wamale buhae ohokoijae,rabuhine ban mai yeisi raeiboi na bumana hele aye yoni-yonira.”
Yesusle Ro Na Hele Yae Elembe Ro Miyae Naei Bene

8“Reyae wamale, nde yae ro miyae naei bene Rare Wali Ondofolo yae elendena,Reyae,Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, naei mekai mbai Allahle malaikat yoni-yoni naei bene nebei rore Raei me kelee u keleene nekate holona ro yae ereleng-konde. 9Nebeibe nde yae ro miyae naei bene Rare Wali Ondofolo ban mae elendena, Reyae naei mekai mbai Allahle malaikat yoni-yoni naei bene nebei rore Raei me kelee u keleene nekate holona yo ban mae erelengkonde. 10“Nde yae Rare, Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyaere, a beko faeu beko wenselena,nebei kiyae na beko mokowolere na hului faeinyerem-bonde,nebeibe nde yae Allahle Rohre a aukaka konnele kiyae naei beko mokowolere efaeinyeiboi sului.11“Ei mom-mom imae yun-jun bene, yoyo koseyo bene,mere mokaimi ro bene wauwa foi naeise olelere merau eleukonde a nemene buhae ohokoijae mo hebembe. 12Rabuhine ban nebei hee Allahle Roh yae eleukonde a facu nemene ware keleneikote."
Rundo Kangkelo Ro Kobune Ahuneuboke

13Nebeinye arilewole ro miyae nolora ro mbai yae Yesusre weunge, “Guru, raei aka baeke weinye maeko-lena run kangke meyae beere nukcumiboke raei bele yae hi yensele." 14Yesus yae weunge,“Aka backe, nde yae Rare rou-keufe mai nolora heberenunde mai run kangkere wahere-kobere?” 15Nebeinye nekewate ro miyaere Yesus yae weumi,“Mauwa foi yae kayaa hebembe, kuikui maemaere kena haehae okoijac. Naendae wanen horore ro mbai kuikui maemae nolone nda wali heki nekeweube,nebei kuikui maemae yae nare wali foise eyei."16Nebeisa Yesus nebei ahuba ahuneuboke a huwoumi,“Ro mbai run bele kangke bele. Kani foi kela foi tanne nekewolene, nime kaungei bele na imaene honowate. 17Nda ro na kena eisa elele,'Rahebe nda hee mokorebonde? Nebei ani era, kombo mahu, nime kau-ngei bele honaisene kolorekonde anuwau u yeuboke.' 18Nebeisa u bene nekainyekoke mo nenaeijae nauware weunge, 'Ninae u bene nekaisehike. Nda imae kolate rela-hibe ufemile kelanaibonde benen naei kaban sele yae henaikonde. Nebeinye ani era kombo mahu abunere-hinde hononate.' 19Nebeisa wa raei uware ufende,'Ram-bun foi helen sele arilewekae, ninae na hului arilewo-yae! Na hului nekewende rimolone yangkone.Mei,meyane meisire.'20“Nebeibe Allah weunge, 'Kobu! Nda reniai sele weyae herele. Nebei rambun yoni-yoni arilewoyaebe weyae ehubaisi.'” 21Na ahuba riyau weiboise wa Yesus yae weumi,“Na mekai naei wanen, nda kani kelane ro miyae hembo-nine relane mo arilenende, nebeibe Allahlena a weunge huluinye ehakoiboi.”
Wali Rambunde Buhae Ohokoijae

22Nebeisa Yesus na moisa orowate yore weumi,“Reyae mare wamale, eraman bu, malo, ma wali ram-bunde buhae ohokoijae! 23Mai wali einye na bereinye kiyae raman bu ban nane merau malo ban.24Aye abara mali koyate ijoko foi yae na wali eremmikombe! Nebei aye meleme ban, kombo mahu mokoiboyole neyae einyi-hei,nane merau imae kaban obe kaban ban nebei kombo mahu nimere kolonatere.Nebeibe Allah nare holeyeumi! Mangkele aye bele, meyae aweukoke. 25Naendae wanen, mai nolora nde buhae-buhae yae na wali hukai mbai baraungeboke? 26Wali hukai mbai ken mayae ebaraikoi sului, Allah mo na huluinye, waenne-himbe Allah mai wali rambun inyembe. Nebei naeise mayae buhae ohokoijae.27“Eme! Arokou kitele ma ijoko foi yae erenne-kombe me u omokoyei, malo ehayei, nebeibe na u mokoisayeunge baengko fereisayele. Ondofolo Salomo rundo kangkelo hororebe naei u rela kiteungeboke, nda arokou ehameikoi sului. 28Faunga ke hebeyate mana kitate wahenare i yae baikoube ika bangka yaeiboube.Nebeibe Allah nebei kere uwa moloumiboke foi moi sele yaeiboke. Emekai bele Allah mayae hila rabo elae ban yore uwa baengkore ferenembe rambun inyembe.29Raman bu anengkombe naeise buhae ohokoijae. 30Rabuhine ban Allahre isian yo yae nebei rambun naeise rilibo hayeyate. Mai Arai Allah wali rambun yembe nibire isaeyeuboke.31Nebeibe Allah merau rau-ngehike hului Raei me kele u keleene nekate holonare me baenembombere relennekombe. Neyae mai wali ram-bun nemene barannembe. 32“Mayae holo kaei-kaei ken buhaebe ohokoijae,rabuhine ban Arai Allah kena rei mai aungeboke Raei nembe.33Mai keren nale roi naise heiko! Nebeisa nebei roi keren ban nale ban yore waheumiyende.Ma me u foi mokombena, surgana hemboni rela wanen rambun hono.nayembe.Nebeinye yokoyo yae erowei, nane merau mane yae ofoloyei hononayende. 34Makeinye hemboni relare honate ijen, mai kena u nebeinye mo.”
Mokoisa Mokoisa Yae Nekembe

35Nebeisa mo Yesus benen nda yore weumi,“Kayaa na hensen mo hebembe erabuhi yeiboi bele era. Ma malo nemene ma uwane mo kitennebombe, isehe na naeisoi yae hebembe. 36Abu ako na rowa kolore eye-wole rakeunge wanen mauwa mokonnehambe rakembe,mele romau me kaba-kaba bole bae na hibi romau rawei-boyeunge.37Abu ako romau kayaare hebeyate yo na ijoko elae mo isebewate yae na rowa mele hee,kena rei mai ikowate. Na hele, nda wanen bele bae nebei rowa na abu akore ungemile raman mbainye anenate,naei me yae raman naei abu akore wahemmile. 38Abu ako na rowa reniai nolo, na rene kaukau mende na ijoko elae mo isebewate wali ma yae hubainyaikonde, nebei hului mbai rei mai konate.39Nebeibe nda a bele isaeyembo,Imaena rorele yokolo mendere hukai naeisaeinya,imae nendon yokolore ewaeisi sele. 40Mayae naei wanen mokoisa-mokoisa yae nekembe, rabuhine ban mayae isian ya Reyae, Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae,benen merele.”41Petrus yae Yesusre hineunge,“Tuhan,maei foi naeibe Weyae ahuneubokae weyamae, ro miyae nemene foi naei?” 42Nebeibe Yesus yae beufoke weunge,“Abu ako na rowa a weunge huluinye imokowole nane merau isaei hebaen bele ma yae uwa haraungeboke kiyae na rowa yae kaeiboyole yunde yeiboyole. Nda ro yae yebaei bubaei hiwa yore raman yeumi na hu huluinye aneiko-yate. 43Na rowa meke heene nebei abu ako imae einya rambunne roi yae bu bende kiyae, onomi foka yae hubannele. 44Reyae na helebe wamale, nebei wanen ben-dena, nebei rowa na hemboni rela nemene kayaa hebende naeise nda rore inyengkonde.45Abu ako beko kiyae bae, na kena eisa elende, 'Nda rowa eke namman wabenende.' Nebeinye, na yebaei bubaei huba rawem-bonde rone miyaene rahuae olemmile, raman bele bu elae bele anenende, yun yambi-yambi annebonde konde. 46Na kobu-kobu konde hee yae na rowa mende. Nda abu akore na rowa mende yae rowende, ramiyaeli yae folongkonde, ro miyae Rare hila rabo ehalei yo nolone hannebonde.47“Abu ako na rowa kenare kole naeisaeibe,nebeibe naei kena kole hului omokoikoinya nane merau nauware omokoisainya,na rowa mende heene nda abu akore rahuae elae hele bongkonde. 48Ro hi, na rowa kenare kole naeisaei ban nane merau ehee bukulu hainyainyele naei rambun mokombonde kiyaere,rahuae elae ban bonaikonde. Helen ikainyele kiyaera helen riyenainyele.Kayaa hebende naeise helen ikainyele kiyaera helen sele riyenainyele.
Rei Mai Ban,Nebeibe Ikele Han

49“Reyae nda kani kela ise ufoyonde bolonsinde naeise mekale. Raei kena u eisa elale, nebei i bolou-fiube beube ya! 50Reyae beko namman foronsubang-konde nane merau kena beko foronsubangkonde mende nebei beko baensonde.51Mayae u bene neka-yembe,Reyae rei maibe nda kani kelare roukale mekale. Nebeibe rei mai ban, ikele hanbe Reyae rou-kale mekale. 52Nda heera huba rawembonde imae mbainye ro miyae maehae mbai nekenate, bee yae name bele oinyaikonde relenainyele. 53Na waere-waere, naeko yae na kelule a onyeibonde, na kelu yae naekole a onyeibonde. Nenake yae na maengkere a Nenake yae na fau miyaere a onyeibonde,na fau miyae yae nenakere a onyeibonde.”
Kani Kela Na Mekai Beimeyeunge Isaeimabonde

54Nebei ro miyae arilewole yore Yesus benen weumi, “Mangko wai reufire keteijele mayae na hibi yae elaube, 'Yare molondere,' na hele ya moloikoyole. 55Nane merau alu eraunge nau reufira mele bae elaube,'rolonsan wendere,' na hele rolonsan naeikoyole oyo-wole. 56Mayae maisaei nda kani kelara nane merau yakura ya mehinin alu mehinin kolaungebe, nebeibe Raei me u mokalere mayae isaeyeiboi,nane merau Allah meraufe raungehike hee Naei holona ro miyae Raei me kelee u keleene nekenate ya nobeungeboke mayae isae-yeiboi.57"Mayae menaeijae foi naeise a ohoikoi! 58Weyae yokeijo hi bele yoyo koseyo bene ebe mai a ranainyehin-derena, u hale yae releungekonde nda ro bele foi moko-kobe. Foi omokoikoinya, ware yoyo koseyo naei me einye kinyenaibote,yoyo koseyo yae Polisi naei me einye kinyenaibote. Polisi yae ikilenaibote embe ware kawane henaikote. 59Reyae wamale, naei riyeyete roi aheikoi ebaeisoinya, weyae kawa eisa emeituwei sului.”
131Nebei heene ro miyae hebate nolora hiwa Yesusre uwainye,Galilea kanina ro miyae Allahre hili era akau era ongkoufe felewainye hee yae Pilatus houkoke. 2Nebei a boroukokene Yesus yae hine-woumi weumi, “Mai u benera nekayembe hului, Galilea ro miyae nolora nebei ro miyae na wali beko helene neyae nebei wanen mae haikokate? 3Reyae wamale,nebei mekai ban. Nebeibe mai beko bakora nulu ekeiboi-nya,mayae nane merau Allah bele wahengkombe.4Nane merau mai u bene nekayembe hului, nebei ro miyae 18 Siloam imae yae oke herauwolere Yerusalem yona ro miyae nolora na wali beko helene hereke? 5Reyae wamale, nebei mekai ban. Nebeibe mai beko Beko Bakora Nulu Ekeiboinya,Beko Eubende bakora nulu ckeiboinya, mayae nane merau Allah bele wahengkombe."6Nebeisa mo Yesus nda ahubabe ahuneuboke huwoumi, "Ro mbai anggur heke mokouboke nolone ara hebelena anire kaneweke an, mbai ereiboi mo. 7Nebei aerene,naheke mere mokole rore weunge, 'Eranae, nda keukokale mbai sambai ehubayeikoi mo. Kaheinyoko ou! Na karo hele ndane hebeimeyele!'8"Nebeibe nebei heke kayaare hebele kiyae yae na roware weunge, 'Nda ralo yakama mbaise mo eranekon hebeukoke. Reyae enera enera kani waerekonde retara einye haufekonde. 9Na u bene nekainye hului bena ralo yakamane ani mokonde era. Ani wa mokondena,hebende; omokoinya, kaheungekonde ruwende.'”
Miyae Mbai Moko Buru Nekewekebe Yesus Sabat Ya Yae Onomi Ikeunge

10Sabat ya mo, Yesus Allahre ei mom-mom imae mbainye eweufike kelewoumi. 11Nebeinye miyae mbai ralo yakama 18 alo yae aungebokene buloone mo koweke. Moko buru yeuboke aufaere na hului ban.12Yesus nda miyaere erekeunge bae na hibi kaeneunge-koke. Nda miyaere weunge, “Nda hee ninae weyae onomi roukae!” 13Yesus nebei miyae moko buru ranne mere mo raungehike. Nebei hee yae nda miyae na hibi na uwa benen aloukokene Allahre na hibi buma kolo-wounge. 14Yesus Sabat ya yae nda miyaere onomi ikeungene ei mom-mom imae yunde hebewole kiyae ikele nekai sele kowole. Nebeinya ro miyaere weumi,“Ya mehine mbai eyae kaliare mokomale ya. Nebei ya yae membe onomi inyayembe,Sabat ya yae emeijae!”15Yesus nebei ei mom-mom imae yunde hebele kiyaere weunge,“Mayae u mekai u bee wa bee yae yaumi yawaumi raman bune baeyate. 16Nda hee nda yae aungeboke. Naendae wanen, nda Sabat ya yae nebei alo hukeisi eituwei sului?”17Yesus nda are mo ukeumi bae, na yokeijo fene kuinyei-kuinyei kuinyewate, nebeibe Yesus nda me u wanen mokouboke naei ijoko yae erewatene ro miyae hiwa rei mai kowate.
O Haka Wanen Mae Ahuneuboke Huwoumi

18Yesus yae hineumi, “Raei me kelee u keleene nekate ro miyae holo rahe mekai elemakonde? 190 kaban ko heke ro rouke na hekene eke moloufake yae a ahunerebondere. Nebei o kaban na ro Yunani afaeunge mustard yae elewate. Nda o haka ko sawi ko wanen mbaibe na kaei-kaei sele. Nebeibe kitele bae nda o reu ha reu hiwa hebatera neyae na kaban sele yeiboyele,maensa akau rorole ate, aye bumana mate nebeinye no yeiboise meisebate.”20Yesus benen hineumi, “Raei me kelee u keleene nekate ro miyae holo rahe a yae ahunerebonde? 21Nebei holo nda wanen elerekonde, miyae mbai ragi ebi mo roke terigu kaban mokoungehakene nanemene alewou-ngele.”
Romau Kiki

22Yerusalemde ewole nibi na yo ran yo randa oro-weke,yo ebibi, yo kaban-kabanne keleumiyeke. 23Oro-bonare enaiyaronde ro miyae helen, na keli name mo?"Yesus yae weumi, 24“Mayae relennembe romau nebei romau kikira enayembondere relenainyele,nebeibe na hului ban.25Roko mbai nebei imae rorele annunde nebei romau ahunembonde mare na moinye nenensimbe hebembe, me kaba-kaba yae bombe wen-nele, 'Rowa, romau raweibo meyae emambondere!'“Nebei rowa yae ungembe, 'Reyae mare onaemale ya,makeisabe meyae mekaube.' 26“Mayae benen wennele,'Aei mbai raman ane-wande.Weyae mbai maei yone kelewamae.' 27“Benen nane a mbai ungembe, 'Reyae mare onae-male, makeisabe meyae mekaube. Ndara eme hasale yae beko bakore mokoyaube ro miyae!'28“Naei ya mende mayae Abraham,Ishak,Yakub,nane merau Allahle yenjo kayaayo nemene Allahle yo ei waku einye eremmile, nebeibe mare hukenayensimbe.Nebei heene mayae rime a kena beko hele kombe. 29Naufa, waisa, ebunda, robonda nemene menate Allah naei yo waku mennembondene nebeinye raman bulaunge rei mai yae menaikonde. 30Nebeibe rore rowaimi ro miyae helen Allahle bene ro ban inyaibonde. Nane merau nda hee ro ban nekate ro miyae helen ro bele inyaibonde.”
Yesus Yerusalem Yore Kena Beko Kowounge
31Nebei hee Farisi holona yo hiwa mekate Yesusre wainye,“Nda yora eye,yo hire yae ele,rabuhine ban Herodes ware honeubondere baete.” 32Nebeibe Yesus yae weumi, “Eme, nebei ame-ame yaneyele ro isaei yennele, 'Ereiko, nda hee bele wahena bele alo yoni-yoni Reyae hukeremile, erane buloone kayeke yo onomi isemiyende. Ya name nendo Raei kalia riyau ufebonde.' 33Nebei aerene Reyae nda hee,wahe-nare,ya hende alorengkondere, rabuhine ban na mekai ban sele Allahle yendo kayaalo mbai sambai Yerusalem yo moinye herende.34“Yerusalem,Yerusalem! Allahle yenjo kayaayo mayae howaube haiwaube! Allahle abu ako ruka yae bowaube haiwaube! Roko naennaen don ojo nafe na fa. Fare noro keleene hanemikondere wanen mae mare yaufembombere relewanale, nebeibe meyae kena ban sele. 35Nebei wanenne nda heera mae Allah ei ehawei. Ndaa isaeyembombe,nda heera Rare ereiboi mo nekemembe mende mayae elembe, 'Tuhan Allahle Ro eisa mele Kiyaere onomi foka hubannende.'”
141Sabat ya mbai mo Farisi holona ro bele rowai-nye ro mbai naei imaene ramande aneneikon-dere Yesus eke. Hiwa yo Yesusre ijoko mokaiboke erewai.nye. 2Yesusle bokore ro mbai na uwa nemene benben baeyeke meke Yesusle bene meufebeunguke. 3Nebeinye nekate yora hiwa Farisi holona yo hiwa Musale walora wali heere foloukoke homofaere isaeyaeiboke kelaeimi yo. Nebei roerekeungene,Yesus nebei yore hineumi,“Musale walora wali heere foloukoke a hului Sabat ya erane buloone kayeke yo onomi imamile, eyeijae?”4Nebei yo hineumi a ban faeu ban yaeiboke.Nebei-nye, Yesus nebei ro yaweungehoke meke na hibi onomi ikeunge, nebeisa ukeunge ewole. 5Nare ewole mo,Yesus nebei arilewole yore weumi,“Ro mbai na sapi kelu Sabat ya yae perigi einye ruweube hikoube, nde yae mai nolo mekaubera Sabat yane nare hole omoloiboi?” 6Nebei yo hi yae Yesusre a ebeisoi mo, a ban faeu ban yaeiboke.7Nebei yo riyane kaenewoumi mekate Yesus ereumi anuwau foise-fise mo baetene, Yesus nda ahuba ahuneu boke weumi, 8“Ro mbai raman bulau mokombondere ware kaeneikote melene, anuwau foise-foise ebaeijae.Rabuhine ban, yeisi raeiboi kaban bele hibe moisa wabengkonde mende era.Nebeinye, 9nebei imae rorele nuwei nekeyae ndi ro kiyae melere rannehike.'Nebeinye wa fe bele aungunde, na moinya hele angken nuwei honatene eunguweubonde10Reyae wamale, ro hi yae ware kaeneneikote naei imaere elena,angken nuwei na moinyahelene rowele. Nebeise kaenewole kiyae nenaei-jae mende ungete, 'Ako, mei ndi anuwau foinye nolone buma kaeneibote 11Nde nauwa kaendena, kere-miyae nare ro enainyeronde."12Nebeisa mo Yesus nebei imae rorelere weunge,“Raman bulau kaban, ebi mokoubondene waei kahili wafeu, aka baeke, hokolo uneyau, waei imae ribo mbai-nya nekaube ro miyae, hembonilo relalo,ekaenei emei-jae. Rabuhine ban, benen ware kaenenayeikote. Weyae mokowamae wanen naei wanen mbai benaibonde ware mokonayete.13Nebeibe raman bulau eumokoubondene keren ban nale ban yo, mera nimewaimi yo,orora nime-waimi yo, ijoko kumba yo, kaeneumile menate. 14Nebei wanen mokoubondena, Allah ware foi yae ei haweneite.Naendae wanen horore nebei yo ware benen ebeisoi omokoiboi sului, wali himalainyeboke ro miyae nulu yo mahe yore benen anainyunde heene, Allah waei roibu hobeneikote.”
Raman Bulau Kaban A Yae Ahuneuboke Huwoumi

15Nebei nolora ro mbai Yesus a eleukoke borouko-kene, weunge, “Ro miyae Allah Naei yo waku mende yane yawemmile raman bulau Nangkele mbainye enaya-nende yo, onomi foka hubanainyele.” 16Nebeibe Yesus yae nda ahuba ahuneuboke weu-nge, “Ya mbai, ro mbai raman bulau kaban mokoubo-kere ro miyae helen homo hayewoumi. 17Meraufe rau-ngehike ya mo, nebei rorele naei abu akore ukeunge homore hayewoumi yore emmikaenendere,'Mem,nemene ninae mokannehake!'18“Nebeibe kaenewoumi yo menate naeise na hului ban mae a wainye. “Ro mbai nendo kiyae weunge, 'Ikele okoijae, reyae kani manemfa roukale, ijoko ereiboise erelere hele.' 19“Ro bee nendo kiyae weunge, ‘ikele okoijae, reyae nda sapi bee menemfa roi yae roukale,ijoko foi ere mierengkonde hele.' 20“Ro name nendo kiyae weunge,'Miyae manemfa hele roukalene reyae ei sului.'21“Nebei abu ako bukeufike eke na roware nebei a weungekoke. Na rowa nebei wanen boroubokene,ikele hele kowole. Nebeinye benen na abu akore weunge,'Hasale yae bukeisi eye. Nibire, a koukoufe baeumile.Hun ban wai ban yo, mera nimewaimi yo, ijoko kumba yo, oro nimewaimi yo, nemene yaweumile ndare menate.' 22“Na heki ban mo nebei abu ako na roware weu-nge,'Nemene weyae ukarae huluinye mokowale,nebeibe angken nuwei hiwa namman na bangka honate.'23“Nebei bulau ro benen weunge,'Raei imae ei mae-mae kongkonde naeise eye, nibi kabanna akela nibina ele, ereumile yo u hale yae weumile ndare menate. 24Reyae wawale, nebei homore waheukokamaele yora ro mbai raei imae eise raman aneikoise menensinde belene.'”
Yesusre Hakonnebonde Oroneyende Ro Naei Wali

25Ro miyae helen sele Yesusle moisa mewate.Euweke erekeumi mo weumi, 26“Rare kena buhae heu-fene hakonsebonde oroyende kiyae nenake naekore, na miyae fa-fare, naei aka baekere, nane merau naei uware bele hole omoloyei yae Raei moisa ehakoiboi oroi sului. 27Raei aerene ohaline bonaikonde ro Rare hakoufele wanen ehakoiboi kiyae, Raei moisa orowate holona yo ban.28“Ro mbai mai nolora imae mbaise hembondena,namman eheiboi mo roi na helen me baengkonde. Roi na hingkin ma nda imae hembonde riyau wennebonde. 29Rabuhine ban huba yae yensebendena,erabae aehure bohi ruka ahuneukoke,erenate yo re yae harenainyele. 30A elenate, 'Yei, nda ro na imae hewole riyau eweiboi ya!'31“Nane merau ondofolo mbai naei felayo ro nemene10.000.Ondofolo hi kiyaele fela roroneikondere nebeibe naei felayo helende melemmihande. 32Nauwara hubannele nele na hului banna, namman ahaufa nekele heene abu akore wemmile enate, foi mokonaikonde.” 33Na huba mokoikoise wa Yesus yae weumi, “Mai nolora nde nerambun-rambun enukeiboi ehaiboinya, Raei moise hakonate holonane eyeisi sului.34“Hae na yu foinya, nebei hae na foi.Nebeibe na yu u yembondena, na hului ban benen yu belere mokonainye-bonde. 35Nebei hae rabuhi ban yeuboke, kani foi mokon-nekondere na hului ban sele,na hibi kaenainyehinde.”“Raei wamale are boraube ro miyae nebei are nou hembe.”
151Ya mbai mo,Yesus huweumi are boronate naeise pajakre arilate yo nane merau u mekai beko bako bele yo arilewole. 2Nebeibe Farisi holona yo bele Musale walora wali heere foloukoke homofaere isae-yaeiboke kelaeimi yo bele a mulun-mulun mae elewate,“Yeu, ro miyae u mekai beko bele Neyae ei haweyeumi nane merau raman don bele mbainye anate.”3Yesus nda ahubabe ahuneuboke huwoumi, 4“Ro mbai mai nolora wanen naei domba nemene 100,domba mbaibe nundeuboubena,rahebe mokouboube? Neyae nebei 99 nemene na ke faunge nukeumiboube,nebei mbai nundeuboke kiyaere baeungeweube roweungele mete.ranne kaeuboube kena rei mai bele imaere meube. 5Nda domba mbai ken nundeubokere hubayeikoube baka ranne kaeuboube kena rei mai bele imaere meube.6Nebeisa nebei ro naei hokolo uneyau, ro miyae naei imae ribo mbainye nekate yo kaeneumile, 'Mem, rei maise komalere.Ra domba mbai nundeubokerabe,nebeisabe ekale roukanale mekende.' 7Nebei wanen mbai ro mbai beko nolora meukuke nulu keungebokene surgana yo rei mai kaban sele kate, ro miyae 99 nulu keumibokera.”
Roi Perak Mbai Nundeuboube Ahuba

8Yesus benen nda ahuba ahuneuboke huwoumi,“Maengke mbai na roi perak me bee hele. Mbai nundeu-boubena,isehe yae naeufoube, niheungehiube imaena retara nemene faeinyeukoube, baeube. 9Ereubera,naei hokolo uneyau bele imae ribo mbainye nekate yo bele kaeneumile,'Mem, nda heene raei imae einye rei maise komalere. Rabuhine ban raei roi perak mbai nundeubo-kerabe benen roukale.' 10Reyae wamale nebei wanen mbai ro mbai beko bako mokoimeyelera nulu keungebo-kene Allahle malaikat yoni-yoni rei mai kate.”
Fa Mbai Nundeuboke

11Yesus benen nda ahuba ahuneuboke weumi,“Ro mbai na kelu fa-fa bee. 12Na moinya kiyae yae naekore weunge, 'Arai, waei rambun rambun honatera raei kayee yeisoko.' Nebeinye naeko hokolo beere naei rambun kayee moloumikoke.13Mainyekeukoke mo, nda fa nebei rambun naei kayee yeungekoke yaroukoke naise heu-koke, kulun uke ahaunga kanire ewole. Eke nebei kanine na roi nemene haiwole, wali na isohi-isohi bekore kena haehae kole hului nekewole. 14Na roi baeungehoke hee mo, moni mai naei kaban sele nebei kanine meungeke kowate. Na wali kabewounge hele.15Nebei kanina obore nareumi ro mbaite bokore eke, roi kaliare mokon-dere riwounge. Nda ro yae ukeunge naei obo kayaane eke hebewole. 16Nebei ro moni yaroungekokene, obo yae anate ramande naei kena anengkondere kowole,nebeibe hi yae ha yae nare eyei mo.17“Nebeisa u bene meungenekeufike elele, 'Yei,mae-kole imaena na yebaei bubaei raman aneyatera kalun-kalun bele ekaisonate, nebeibe ndane reyae monine here-relere kale! 18Mana ya reyae maekole bokore bukere-hinde erelere maekore na yaka yae ufende, “Arai, reyae u mekai beko helebe Allahre nane merau ware mokowa-bale, 19Nebei aerene reyae waei fa yae eleikoi sului.Rare waei yebaei bubaei yae me baeufebonde.”'20Na hibi kulun uke naekole bokore ewole. ngeboke. Naeko naei kena buhae nekai sele kowounge, 21“Nda fa naekore weunge,'Arai,Allahre nane merau ware beko nekai mokowabale. Rare na hului ban hele waei fa yae me ebaeufebondere.'22“Nebeibe naeko yae imae einye kaliare mokate yore kaeneumi, 'Hasale yae malo naei foi sele rowemme na une menne hirengko, bula na mene mennehirengko,oro mehau norone menne hirengko. 23Nebeisa embe sapi hokolo fa rundun koba-koba hele rowembe nen-sambe,rei mai komale anemale. 24Nda raei fa hereke-rabe benen waleuboke,eungundeubokerabe benen mende hubayekoke.' Nebeinye yo koi yo bae yoloufake kowate.25"Nebei ya na fa bena kiyae na hekene yae.Hekera mokoukoke mewole imaere nobewounge bae,amin waku yo koi yo bae katebe borole. 26Nebei aerene, naei imae eise kaliare mokate ro hire kaeneungekoke hineu-nge, 'Nda rahe erabe kate?' 27Nebei ro yae weunge,'Wauwake mana bukeufike meke. Na fa na be foi yoi foi yae mekene naeko ukeumi sapi hokolo fa rundun koba-koba hele naendehake.'28“Na fa bena ikele hele kowole, imae eise enensin-dere ahi hele elewole. Naeko meke a moi-moi yae moko-wounge eise enensindere. 29Nda fa yae weunge,'Arai,ralo yae yakama yae waei kaliane relei-telei releweka-nale, waei a wewekarae borowekawale.Rahebe nebei wanen ware mokowekawalene rare ikarae? Raei hokolo uneyau bele yo koi yo baere amin wakure komakondere kambing mbai fere eneisai mo! 30Nebeibe waei fa waei rambun-rambunde eke miyae maengke nauware naise haete yore heraeyeumiboke, bukeufike meke bele, sapi foi moi nare houngebokae!'31Naeko yae weunge, 'Kelu, weyae rangkele monekeyende kiyae. Raei rambun yoni-yoni nemene waei rambun bangka mo. 32Amin waku yo koi yo bae komale hele. Wauwake herekerabe waleuboke, nundeubokerabe mandehubayeukoke.'”
161Yesus na moisa orowate yore nda ahuba huweumi, “Ro mbai hembonilo relalo. Naei abu ako yae nebei ro naei rambun yoni-yoni nendon herae-yele are hiwa yo yae a mainyeneke. 2Nebei abu ako kae-neungekoke, weunge, 'Waei a boroukokale hului weyae u bulu-bulu bele ro. Raei rambun yoni-yoni weyae yarou-kokae nane merau mokoukokae na helen homone moloiko roweime, rabuhine ban ninae weyae mokouko-kae.'”3“Nda abu ako u bene baeiso-baeiso kowole, 'Naen-dae wanen mae mokorebonde? Nda ro hukensehindena,rahe kaliabe mokorele? Kani nei-nyeise reyae elae ban wake ban koyale, a ri-ti fe mo nde riyende!' 4Nebeisa elele, 'Ninae u bene nekeufehike. Hukensehinde ya bae,raei kahili naei imaere erelene ei haungaisele naeise nda me ure mokorebonde.'5“Nebei abu ako na rowa naei rambun yaraikoke yo kaeneumikoke mekate mo weumi,'Raei rowale rambun mayae yaraukoke nebeibe namman eheikoi ebaeisoi naennaen hului honate?' 6“Ro mbai nendo yae weunge,'Raei minyak zai-tunda helai 100.'“Nebei abu ako yae weunge, 'MIbae nda homo niyae 50 hele yae moloiko.' 7“Ro bee nendore hineunge, 'Aka baeke, waei kayee naennaen hului?'“Nebei ro yae weunge, 'Raei gandum holoboi 1000.'“Abu ako yae weunge,'Nda homo moloi niyae moloiko holoboi 800.'8"Naei u bene holoka koukokene, nebei u bulu-bulu u mekaise na rowa yae buma kaewounge. Nda kani a mokoi-mokoise meli mekai ayeukoke Raei are boratehakoyate yora." 9Reyae wamale,ndakanikelana tam nebei wanen maere kahili wafeufe arilewende, lere yaibonde hane merau surgare eweufinde ro bele melaeinyayeibote.10“Ro mbai rambun ebibire kayaa foi hebende, foi yae mokondene, nebei ro mbat rambun kabande rabo koinye, rambun kabande rabore chalei sului. 11Nda kanina kelana rambun yoni-yoni mai mene rabore chalei huluinya, surgana rambun yoni-yoni bele nde yae mai mene rabo halende? 12Ro miyae hiwa naci rambun waei menare rabore chalcinya,nde yae waei naci rambun inyete?13“Ro mbai rowa bee naei kaliare omokoiboi sului.Rabuhine ban hire kena ikele konende, hire kena buhae hennele nane merau hire angkaei boronnele, hire oboroi.Nebei sului mbai Allahre boroyainye yo,roi naei yebaci bubaeise eyeiboi sului."14Farisi holona yo Yesus huwoumi a angkaci yac borowate. Roise kena kaban kowatene, Yesusre aukaka kowainye. 15Nebeibe Yesus weumi,“Mare ro miyae kena u ei bele isaeyeuboke.Ro miyae yae ro bele elande rambunde, Allah ro ban mae ereunge.16"Musale walora wali heere foloukoke homofae faeufe huwaimi meke Yohanes bure kowoumi kiyaele ro miyae Raei me kelee u keleene nekenate a faeufe kelee u keleene nekate yo holone enayembondere. 17Nda kani kela bele yaku bele nendon mekai nundenabonde, nebeibe Musale walora wali heere foloukokent18"Nde na miyae nennchinde benen miyae hihemiyae nenainyehindebe rowende nekenetena,nebei Hembonilo Relalole,Lazarusle19Nebeisa Yesus benen weumi, “Ro mbai hemboni rela, kuikui maemae nolone nekeweke. Ambelae foi-foi bun-bun neyae hireweke,nime nolo kaungei nolone nekeweke. 20Ro mbai naei wali a ri-ti yae riyeweke,na ro Lazarus, na uwa u bauwau wae feleungeboke koweke.Nare hemboni rela bele kiyaele imae romau bene nekai-nyele honowole. 21Na moni kolere,hemboni rela bele kiyae anele raman mohi-mohi balatere anengkondere bele yoku yae mekate na bauwaube faeu wae efelaei-wate.22“Nebeisa Lazarus hereke malaikat-malaikat yae yawainyehoke ekate surgane Abrahambe bokone hai-nyeboke. Hemboni rela bele kiyae nane merau hereke ai moloufake. 23Narakare eke u buhae wa buhae hele hubawounge. Na ijoko narakara erewole bae, nahau felera Abrahambe erekeunge nekele Lazarus na bokone.24Nda ro yae kaenele,'Yobe Abraham! Rare kena buhae korekomae ya. Ra u buhae kaban sele nda i nolone hubanale Lazarus wenemae na mengkamau-nge bu yaweufiube meube raei faeu ranne raufehiube ya.'25“Nebeibe Abraham mae weunge,'Kelu, bene neka-yete,wa wali heki foi yoni-yoni nemene ninae hubawe-kae, Lazarus yae bekobe hubawounge. Nda hee neyae ndane foi mekeufubaunge,weyae beko mekaehubanae. 26Nebei mo ban,nane merau aei nolone bo (a bulu)kabani hele honole. Ndana yo nebeise ofoi, nebeinya yo ndare emei!'27“Nda ro yae weunge, 'Nebei uwana,Lazarusbe wei-nye maekole bokore eu. 28Nebeinya maeka naei rau-hubayanne anuwaufe emeijae hele naeise Lazarus ende angkaa yobommibonde.'29“Nebeibe Abraham mae weunge,'Musale walora wali heere foloukoke homofae bele Allahle yenjo kayaayo molaikoke homofae bele nemene na mena ekai.sonate. Nebeinye erenate hakonate!' 30Nebeibe nda ro yae weunge, ‘Nebei homofae koikoise neyae kena ban nekeyate. Ro mbai herende benen , walembonde naei bokore endena, neyae nulu kemmi bonde.' 31“Nebeibe Abraham mae weunge,'Musalena,Allahle yenjo kayaayo naeinya honate homofaena a neyae moi yae bulenainyelena,ro miyae hereubera aungube horo londe bae neyae be ebukeisi.'”
171Yesus na moisa orowate yore weumi,“Oro halunde hayaeimi rambun yakanaibonde hele,nebeibe nebei oro halunde hayemmile kiyae na wali beko hele hubannende. 2Na foi sele nebei beko mulire yobombonde kiyae na bereise na horora ruka ehekaei yae na horone ha molonaisinde bumoko nolo lonne enai-wonde,nda fa-fa wanen ro miyae wali beko nibibe kelemmile bele.3Ma uwa kayaa foi yae hebembe!“Waka baeke na wali ereungele bekore wenendena,a yareungekonde, nulu kennebondena, na bekore u benera nundenayengkombe. 4Ya mbai mehine bee bele ware beko mokoneikotena, benen nulu kennebondera a mende ungete,'Ikele okoisemae,' na beko mokouboke u benera nundenayeikote.”
Hila Rabo

5Na abu ako benen Yesusre wainye,“Tuhan,maei hila rabo elae yeime.” 6Yesus yae weumi,“Ma hila rabo sawi ko ebi ken wanen bae o ha kabande waungele, 'Raweibo ndi bumoko nolone yeisebe,' na hului raweuboube yeufe-beube. hakoyate yora."
Rahene Ro Miyae U Bene Beko Rowele

7"Ro nde yae na yebaei bubaeise ara bura meube mo weungele,'Mei na hibi raman mei aneiko!'? 8Nebei mekai ban sele. Na hele beufoube weungele, ‘Eraman koloisoko. Wambelae foi hireko, ndane mo hebewonde.Reyae raman andekonde baensonde mo, nebeisa weyae aneukonde. ‘9Yebaei bubaei, abu ako, nebei naei wanen mokonatebe, nebeibe na rowa 'helen foi' ewei,rabuhine ban na baka ranne kaliare mo mokowate. 10Nebei sului mbai mayae Allah a ukembe kalia mokombe baensonde hee, elembe 'Maei ukeume kaliare mo mokowande.Meyae yeise raeiboi ban yebaei bubaeibe nekande.'”
Yesus Ro Me Bee U Bauwau Wae Molayeke Yo Onomi Ikeumi

11Yesus Yerusalem yore ewole hee,Samaria kani bele Galilea kani bele hee randa ewole. 12Yo mbaise eweufike mo, ro me bee na u bauwau wae molayekene Yesusle bokore mewate. Nebei hee ro miyae u bene neke-waimi u bauwaufe era buloone foisi-foisi foyatene,nda yo 0 nahaufa hebaiboke kaenainyekoke, 13“Yesus, Tuhan,maere yanekoi yase yae ei meimehawei!”14Yesus nebei yore ereumikoke mo weumi,“Eme imam-imamde mauwa onomi yaraukokere emmike-lembo." Nibine alainyekoke ewate mo,onomi yaraikoke. 15Nebei me bee nolora ro mbai na uwa onomi yeuboke ere-woungene, bukeufke meke Allahre buma nekai kaewou-nge. 16Meke Yesusle orobene be are neke, helen foi uwou-nge. Nda Samariana ro mbai mo meke. [Yahudi yoni-yoni Samaria ro miyaere ele moise woke yo yae elewate.]17Nebeinye, Yesus yae weumi,“Ro me bee lonbe,ekate? 18Rahene nda ele moinye robe,nembai mo 19Nebeisa Yesus nda rore weunge, “Ainyu eye. Wa hila rabo yae onomi ikete!”
Allah Mende Naei Yo Waku Nembonde Hee

20Ya mbai Farisi holona yo hiwa mekate Yesusre hinainye makei hee yae Allah Naei yo waku mennem-bonde. Yesus yae weumi, “Allah Naei yo waku mennem-bonde hee ro miyae nda ijoko hele ereiboi. 21Nane merau ro miyae hiwa yae ware ewei,'Mennerembo nda niyae!' Hiwa yo yae nane merau ewei, 'Ndi nare!'Rabu-hine ban, Allah Naei yo waku mai kena u einye honole.”[Yesusle me kelee u keleene nekate niyae.]22Nebeisa Yesus na moisa orowate yore weumi,“Bena ya mendene mayae kena kaban kombe Reyae Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyaere erensebombere,nebeibe mayae Rare ereiboi sului. 23Nebei heene ro miyae a hira kaenenate,'Ndare erennoko! Ndire erennoko!' Naei are oboroijae ehakoijae hele. 24Wili wanen yakune wele na hehe nda kani kela nemene naeikoyole wanen mbai Raei merele ya.25Na bere holo Reyae beko nekai hubarengkonde, nebeisa nda heena ro miyae Rare moi bulenaisebonde. 26“Raei uwa yakarebonde heene, Allahle yendo kayaalo Nuh bere nekewole hee wanen. 27Nebei heene nekewate yo raman anewate, miyae yarowate iwaimi,ya-ya nebei hului mo kaimekate Nuh kai kaban einye meufi-leukoke heene. Nebeisa bumae yae meke yarowole bune ayaneuboke.28“Nebei wanen mbai Lotle heene, ro miyae raman bu anayeke, rambun yoni-yoni nai haeyeke yarayeke,heke mokayeke, imae haeyeke. 29Lot Sodom yora meu-kuke mo, nebei ya mbai i yakura oke, ro miyae nemene howole haiwole.30“Nebei wanen mbai Raei merele yane. 31Nebei ya ro miyae imae bumane hebenatena, nerambun yaroi-koise imae eise oijae. Nebei sului mbai hekena mokonate yo imaere ebukeijae hele.32Lotle miyaene mo bene nekenayembe. Nerambun u bene nekewainyene moiseyae be beufoke bae, hae rukare yeuboke. 33Nde na nanembainye einyekei. Nde na wali Allahle me einye eneinyekende.34Reyae wamale, nebei reniai ro bee a nukennebonde. 35Miyae bee melune yalenete,hire rowende, hi nukennebonde. 36Ro bee hekene eneimo-konde, hi rowende, hi nukennebonde.”*37Yesus na moisa orowate yo yae hinainye,“Tuhan,makeinye?”Yesus nda a ahuneuboke weumi, “Makeinye makei-nye era kaka honate, aye abara mali hubayeikoyate.”
181Yesus Na moisa orowate yo na hibi-hibi yae Allahre ebeli bonainyende nane merau rabo ban nekatere kelemmile naeise Yesus nda ahuba ahuneuboke huwoumi, 2“Yo mbainye hakim mbai Allahre fe efaeyei nekeweke, rore miyaere nde ban beweke.3Nebei yo mbainye miyaenale (rora moloufake) mbai roko yae roko yae nebei hakimbe bokore eibeiso meibeiso koweke weunge,'Raei yokeijo beko mokoufeboke rambunde benen ijen mae mokoibo!'“Ya-ya yae oroumekere hakim nebei miyaenalere 4“Y ahi yae mo weungemeke. Nebeisa hakim u bene nekai-nyekoke mo na kena eisa elele, 'Reyae Allahre fe efaeyei,rore miyaere nde ban beyale. 5Nebeibe nda miyaenale rare hileiko-hileiko koimeyeufene,ninae hakorembon.Ehakoiboinya, na hibi-hibi mo orommende,reyae ijongku foi ohonoiboi korele.'”6Nebeisa Yesus yae weumi, “Nda hakim nde banbeyele yae elele a boraube. 7Naendae wanen, Allah Naei hileiko-hileiko kainyeweube yore ehakoiboi? Hakoiboi naeise wahenare,ya hendere yae wemmile? 8Reyae Nebeibe Reyae, Allahle bokora mekale ro miyae uware wanen, Rare hila rabore halaeise yo hubaimale?”Farisina Ro Bele Pajakre Yarole Ro Bele9Ro miyae hiwa nauware wali himalainyeboke yae erainye, nebeibe hiwa yore u mekai beko bele yae eraimi. Nebei yore kelemmile naeise Yesus nda ahuba ahuneuboke huwoumi, 10“Ro bee ebelire boneinyele naeise Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyaene ekete. Ro hi Farisi holona, na hi kiyae pajakre arilewole ro.11Farisi holona ro eufebeunguke hebele naei naeise elele, 'Allah, reyae nebei ro miyae hosoro wanen banne Ware helen foi sele wawale. Reyae yoko ebaeyei,beko omokoyei, ro naei miyae uwa mbainye ohonoi nane merau raei wali ndi ro pajakre arileyele kiyaele wanen ban. 12Reyae mon mbai roko bee yarele me heiboyale nekeikoyale. Nane merau raei roibure hobeyaise rambun me bee kayeero Allah yeyawale.'13“Nebeibe pajakre arileyele kiyae yae,nahaufa hebeunguke na be kanire beufoke na beko mokowolene kena beko hubawounge yae elele, 'Allah, reyae beko bako bele ro, rare yanekoi yase yae ei haweufele.'” 14Yesus yae weumi, “Reyae wamale hokolo bee imaere ewote,pajakre yaroyele kiyaebe Allah yae nare wali himaloungeboke ro yae me baeungeboke,nebeibe Farisi holona kiyaere me ebaei. Nauware kaete ro miyaere ane enaimikolonde. Nauware ane koloyainye ro miyaere bumane emmikande.”
Yesus Fa-Fa Ebibire Me Herauwoumi

15Ro miyae na wayeu fa-fa mere herawemmile naeise yarowaimi Yesusle bokore mewate.Yesus na moisa orowate yo nebei wanen erewatene, nebei ro miyae mewatere a yae ayae yarewaimi. 16Nebeibe Yesus nebei fa-fa ebibire kae-newoumi wa elele, “Raei bokore nebei fa-fa ebibi nendon waemmihi mai! Nare ahemmimae! Rabuhine ban Raei me kelee u keleene nekate holona ro miyae fa-fa u mekai wanen nekate. 17Nana heselebe wamale,nde yae fa-fa naeko nenake weimi are boroyeumi wanen Reyae wamaele are oboroinya, Raei me kelee u keleene nekate ro miyae holone eyeiboi sului."
Hembonilo Relalo

18Yahudi yun-jun nekatena ro mbai meke Yesusre hineunge, “Guru, u mekai foi bele Kiyae, reyae rahe me ube mokorebonde wali hena eitoufele?” 19Nebeibe Yesus yae weunge, “Rahene weyae rare u mekai foi bele yae warae? U mekai foi bele ro miyae u,Allah nembai u mekai foi bele nekele. 20Allah yae Musare ukeunge wali heere foloukoke are weyae isaeiwo-yae, Ro miyae bele miyae ro bele uwa mbainye ohonoi-jae, ro miyae ohoijae, yoko ebaeijae,ro miyae naei ro nendon naeise eheyeijae,araise anare be hinenaimile.” 21Nda ro yae weunge,“Nebei nemene fomene na hokolora reyae mokoyale.”22Nebei wanen eleukoke borokene, benen Yesus yae weunge,“Mbai sele honole niyae weyae mokoubonde hele. Waei rambun-rambun nemene naise heukonde,nebei roi keren ban nale ban yore waheumikonde.Nebeisa surgana hemboni relabe waeise enaijembonde.Nebeisa mele Rare hakoufebonde orayende.” 23Yesus yae uwounge a boroukokera na hemboni rela helen selene na kena beko kaban kowole.24Yesus ereungekoke wa elele, “Hemboni mali rela eise eyeiboise kabenainyekonde. 25Unta jarum bulure Raei me kelee u keleene nekate yo holo eise neyae eyei-boise kabenainyekonde.”26Ro miyae hiwa Yesus nebei a wanen eleukoke borokainyelene hinainye, “Nebei wanen mae eleyaena,makei yo yae wali hena bona enaiyaronde?” 27Yesus yae weumi, “Ro miyae yae omokoikoi sului rambunde Allah na hului mokonde!”28Nebeisa mo Petrus yae weunge,“Eramae,Ware mo hakomayete naeise maei rambun nemene nuke-wande haiwande.” 29Yesus yae weumi, “Nde yae na imae obe,na miyae fa, naka baeke, nenake naeko, Raei me kelee u keleene yo holo aerene nukemmibondena, 30nda kanine neyae nebei hului mbai benen helen yaronde nane merau herendera wali hena bona endowende.”
Yesus Herende Naei A Roko Name Nendobe Huwoumi

31Yesus na moisa orowate yo me bee oro nen bee bele yore na mo-mo arileumihike mo weumi,“Eyae Yeru-salem yore emalere. Reyae Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyaele naeise Allahle yenjo kayaayo homone molaikoke hului benatere. 32Allahre onaeinye ro miyae naei mene Rare kinyenaisebonde.Neyae aukaka konaisele,a beko ungaisele, eki hesere roronaisele, rahuae bonaisekondera honaisebonde. 33Nebeibe ya name mo Reyae walerebonde.”34Yesus nebei a merau elewokere na moisa orowate yo hi yae ha yae isaeyeiboi. Na mekai harawounge nebei yore felewoumi, onewate rahe abe elewole.
Ro Mbai Ijoko Kumba Nekeweke Yesus Onomi Ikeunge

35Yesus Yerikho yo nobewounge yae, ro mbai ijoko kumba nibi enene nekewole a ri-tinye riyewole. 36Ro miyae helen sele mate borowolene hineumi,"Nda rahe erabe yeuboke?” 37Nebei yo wainye,“Nazaretna Yesusbe mele."38Nebei a boroukokene nebei ro yae kaenele, “Yesus,Ondofolo Daudle kelu! Rare yanekoi yase yae ei haweu-fele ya!” 39Nebei ro hilembonde naeise na bena hebate ro miyae a elae yae haewainye, nebeibe neyae kali laeisi-laeisi kowole, “Ondofolo Daudle kelu! Rare yanekoi yase yae ei haweufele ya!”40Yesus hebeunguke mo ukeumi nebei ro yawainye-hoke. Naei bokore yae meke mo, Yesus yae hineunge, 41“Waei kena koyae rahebe ware mokoreibotere?”Nda ro yae weunge, “Tuhan, raei kena kaban sele koyale benen ijoko ererelere.”42Yesus weunge, “Mana onomi rowei! Wahila rabo elae randa nda foi roukae." 43Nebei ro na ijoko na hibi onomi yeuboke. Nebeisa Yesusre hakoungeboke ewotee Allahre buma kaeungeke. Hebewate yo nebei wanen ere-watene,naeise naeise Allahre buma kaewainye.
191Yesus Yerikho yo einye eweufike oroweke yae, 2nebei yona ro mbai na ro Zakeus,hembonilo relalopajakrearilate holona yo naei yun.3Yesus ndebe ijoko yae erennebondere, nebeibe Zakeus oro fone nane merau ro miyae helen selene, Zakeus Yesusre erennebon-dere relewounge an. 4Nebeinye ro miyae mate nolora bere yae hakauboke o bumare neke yeuketeke, Yesus keleera mende na hului hilonnele.5Yesus meke nebei ijenne mo bumare euweke Zakeusbe kanekeunge weu-nge, “Zakeus, hasale yae oi akoibo! Reyae nda ya waei imaene erensindere.” 6Nebeinye Zakeus u hale me hale owakouboke,Yesusre yaweungehoke na rei bele naei imaere ewote. 7Nebei erewate ro miyae na a mulun-mulun bele ele-wate, ro wali beko lonbe naei imaere ete!8Zakeus Yesusle naei imaene ekete mo, hebeunguke Yesusre weunge,“Tuhan,raei hemboni rela nolora wahe-rekondere reufi ro miyae keren ban nale ban yore isemi-kondere. Ro miyae nde nde reyae ame-ame yaneunge-kale kiyae, raeisa nare berensonde raka keli isengkonde!” 9Yesus yae weunge, “Nda heene Allah ware hole molokokete, rabuhine ban Abrahambe wanen weyae Allah a ukete hului mokobokae. 10Reyae, Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, ro miyae wali nibi mekaisorate yore baeimeyamaele nane merau hole eremimolonde.”
Roi Foi Mokate Ahuba Ahuneuboke Huwoumi

11A elewolene namman nare borainye mo,Yesus nda ahuba ahuneuboke huwoumi, rabuhine ban Yerusalem yore Yesus naei nobaeinyekoke nane merau ro miyae u bene nekewaimile Yesus Yudea kani naei Ondofolore menjembonde hee nobeungeboke. 12Yesus yae weumi,“Ro mbai ondofolo riyana kani hire ewole. Ende ondofo-lore enjembondere oro umau heraungainyebondera benen bukensinde na yore yande mende.13Namman kulun ewei ei mo, na imae einya kaliare mokate ro me bee kaeneumiko mekate. Naeise naeise roi roibu oko name hobenaikonde hului yeumikoke. Nebeisa mo mokombe mende reyae bukerhinde merele.' 14“Nebei yona ro miyae hiwa nda rore ikele kowai-'Meyae kena ban nda ro maei ondofolore nekendere.' 15“Nebeibe nebei ro ondofolore nekende kiyae oro umau herawainyeboke,bukeufike naei yore ewole. Nebei roise waheumikoke yore kaeneumikoke mekate isaeise rowendere naennaen hului na roi benen baraikoke.16“Ro mbai nendo meke weunge,'Ondo,nebei roi ikarae mokoungebokale me beere yeuboke.' 17“Nebei ondofolo yae weunge,'Foi sele, weyae abu ako foi. Rambun ebibine rabo halawale.Nebei aerene ndi yo yan me bee waei me einye kinyereibote.'18“Ro bee nendo meke weunge,'Ondo, nebei roi ika-rae mokoungebokale maehae mbaise yeuboke.' 19“Nebei kiyaere nebei ondofolo yae weunge,'Yo yan maehae mbai waei me einye kinyereibote.'20“Ro name nendo meke weunge, 'Ondo, nda wa roi niyae reyae malone ruleufikale honoumeke. 21Weyae nansau felene, reyae buhae hokowoufe.Waei banbe roweyae, weyae omoloikoi ijen ani eisokoyae.'22“Nebei ondofolo yae weunge,'Weyae ro beko hele! Waei are eleukokae huluinye mana ware mokorei-botere.Weyae waeisaei reyae ro nansau,raei banbe reyae rowale,reyae omoloyei ijenne ani eisokale. 23Rahene weyae roi meli mekai bele ro miyaere eyei?Emiyemae,neyae nebei yo rambun hi yae mokouboube roi barauboube. Mele mo helen wanen mae rowele.'24“Nebei ondofolo nebeinye hebate yore weumi,'Na mena roi rowen, mbai nendo kiyaere yenne.' 25“Nebei ro miyae hebate yae wainye,'Neyae naei helen sele.'26“Nebeibe benen nebei ondofolo yae weumi,'Reyae mare wamale, nde na mena bele honate kiyae benen helen sele baranainyele. Nde na mena ebibi yoboungekuyenainyekonde. 27Mana reyae ninae ondofolore hebe.relere rare ahi yae elewate yo yawemmibomai.Ra bene nemene hongko hayengko!'”
Yesus Yerusalem Yore Eweufike

28Nebei ahubara huwoumikoke baeufoke mo, Yesus bere neuboke Yerusalem yore ewate.29Betfage yo bele Betania yo bele Zaitun moko kelaeunge honote yo bee nobaeinyeboke mo, Yesus na moisa orowate nolora ro bee ukeumi bere enetere, 30Yesus yae weumi,“Bena yore ebe,”“Nebei yone ebalebene keledai hokolo fa mbai erenele ha yae rinainyekoke. Ro mbai na randa efileikoi mo.Na ha bulaerenekobe ndare yawenehobe mebe. 31Ro hi miyae hi mare hinenayebena, 'Rahere nebei keledai ha bulaereu-nge?' Meyae wennele, 'Maei Tuhan mae ukeume.'”32Hokolo bee ekete Yesus na are eleukoke huluinye bewate. 33Nebei keledai hokolo fa na hane bulaerewoi-nye mo, keledaise hayeunge ro meke hineumi,“Rahere nebei keledai ha bulaereunge?” 34Nebeibe hokolo bee yae weinye, “Maei Tuhan nda keledai randa efilengkondere hele.” 35Nebeisa keledai yawoinyehoke Yesusle bokore ewate. Ekate na malo nebei keledai uwa ranne hayaei-nyekoke nebeisa Yesusre ikilainyeboke keledai ranne yeu-nguweuboke. 36Yesus keledai randa mei-meise mo mewole, ro miyae naei nibi ende ijende malo yae bewate.37Yerusalemde nobewounge, Zaitun moko nonore owole ijenne mo, naei ijoko yae erewate Allah naei mahi-mahi mokowole bewatene na moisa orowate yo helen sele mun sobolo Allahre buma kolowainye. 38Nebei yo kaenate, Allahle ro yae meke Ondofolo,onomi foka hubannele!” Meyae ebeli bomanele surgane rei mai nekenayende nane merau Allahre hili hebenainyende.39Farisi ro miyae nebei kaenate nolone hebate Yesusre 40Nebeibe Yesus yae weumi,“Reyae wamale,ndi yo hilenaibondena,nda ruka ufemile kaenenate.”41Yesus Yerusalem yore nobewoungele wa euweke erewounge rimewounge, 42elele,“Yei,Reyae kena kaban isembe, nebeibe nda hee nebei a usaei nunne hono-nende.43Ya mon mbai mende, wa yokeijo helen menate yo ele yanainyehonde na ranne honsi-honsire konate naeise kani hainyaikonde ahenayengkombe, yanenayeng-kombe, bohira bohira ainyayengkombe. 44Allah waei hole moloiboise mekebe mayae Nare ehakoiboinye, waei ro miyae, waei kelu omi, waei imae obe, nemene ninae kuinyayengkombe, faeinyenayembombe,ruka ahune-wate aene ranne ohonoi yembonde.”
Yesus Naeko Allahle Imaere Eweufike

45Nebeisa Yesus Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyae eise eweufike nebeinye nai hei-sei yore hukewoumi weumi, 46“Allahle homofaene nda wanen molaikoke, 'Raei imae obe ro miyae ebeli boi-boi imaere yembonde.' Nebeibe mayae mekaube yokoyo naei nalere maumokouboke!”47Allahle imaene mo rene huae keleumiyeke.Nebeibe imam yun-jun bele Musale walora wali heere foloukoke isaeyaeiboke kelaeimi yo bele Yahudi yun-jun bele Nare honaibondere nibi baewate. 48Nebeibe nibi baewate an, rabuhine ban ro miyae helen Naei a faeu ele-wokene maeumikoke.
201Ya mbai Allahre ei mom-mom imae na kaban sele imaehounge Allahle a foi faeu foinye Yesus huwoumi yae imam yun-jun bele Musale walora wali heere foloukoke homofaere isaeyaeiboke kelaeimi yo bele Yahudi yun-jun bele 2mekate Yesusre hinainye,“Nde yae nda elae ikete?”3Nebeibe Yesus yae weumi,“Reyae benen mare hine-rensimbere. 4Yohanes ndele ro yae bure kowoumi,Allahle ro yae, ro miyae ro yae?”5Nebei ro na mo-mo arileufike elate, “Allahle ro yae elemakondena, Neyae aere wemmele, nebei wanenna rahene naei are elele huluinye mayae ehakoiboi? 6Benen, ro miyae naeinya yae elemakondena,nda ro miyae boronate bae aere ruka yae hainyaimele, rabuhine ban naei u benera nekaimi Yohanes Allahle yendo kayaalo.”7Nebeinye Yesusre wainye,“Meyae maeisaei ban.” 8Yesus yae weumi,“Reyae nane merau mare ewei,ndele elae yae nda rambun emere-emere mokale.”Heke
Roi Bele Yae Mokate Ahuba Ahuneuboke

9Yesus nebei ro miyae arilewolere nda ahuba ahu-neuboke huwoumi, “Kani rowa mbai anggur heke mokouboke. Nebeisa roi yae mokonate yore nebei heke kinyeumiboke, kulun uke, yo hire kolone oroweke. 10Anire hokonate hee, nebei kani rowa naei yebaei bubaei mbaise ukeunge ewole naei ani kayeere rowende.Nebeibe nebei hekere mokate yo yae nare rahuae bai-koke hukainyehike na me bangka u bangka yae ewole.11Nebei heke rowa benen yebaei bubaei hi ukeunge ewole. Nda kiyae mekere benen bowate fe mokainye-boke nebei hului mbai ukainyele na me bangka yae ewole. 12Nebei heke rowa yebaei bubaei name nendo ukeunge eke. Nebei heke yo herawaikoke bowate ba hai-nyebokera, kaeibokate heke ele moinye wokate.13“Nebeisa bae nebei heke rowa yae elele,'Benen fabe ufende endere. Neyae endene,ndi yo fe faenainyele era.' 14“Nebeibe nebei heke rowa na kelu mewole erekai-nyelene nebei hekere mokate yo naeise naeise elate,homabondere!Nda rambun rambun nukembonde aeise nye haiboke.”15Nebeisa Yesus yae hineumi, “Nebei heke rowa buken-sinde mende bae, nebei heke yore naendae yae mokom-mile? 16Reyae elale meube nebei heke yore houkoube hele,nebeisa nebei hekere mo roweube benen hiwa yore yemmile.”Yesus nebei a eleukoke boraikokene, nebei yo yae elate, “Meyae rabo halemale nebei wanen ebeijae!”17Yesus nebei ro miyaere ijoko ereumi mo wa elele,“Nebei wanen mae elaubena, nda Allahle homofaene honole a rahe naeise molaikoke?'Imae hei-seise isaei hebaen bele yo na huluibanne wokate rukabe,mana na bereise yae erainye?'* 18Ro miyae nde nebei ruka ranne ruwende kiyae mohi mohi kamai kamai yembonde; nde nebei ruka yae onde wende herawembondena, kani man kela mande yem-bonde.”19Musale walora wali heere foloukoke homofaere isaeyaeiboke kelaeimi yo bele imam yun-jun bele na hibi Nare ikilenaikonde nibi mbai baewainye rabuhine ban naeisaei Yesus naei u naeibe nebei ahuba ahuneuboke huweyole.Nebeibe ro miyae helen erewaimine fe yae faewate.
Pajak Naei Abe Hinewainye

20Nebei yo Yesusre naei ijoko ranne mo erainye.Ro mbembare a moi-moi yae mokaimikoke Yesusle bere ame-ame yae wali himalainyeboke yo yae enate. Yesusre melaeli roronainyele a mahi wanen elengkondena,nebei kanire ikileuboke Ondofolole me einye kinyenaibonde naeise,21Nebei ro a moi-moise mokaimikoke yo ekate Yesusre wainye,“Guru, meyae maeisaei nekande Waei a faeu kelaemae nemene na hele mo. Nane merau Allah a wete hului wali nibi naeise rore miyaere na bene-bene wamae, be ijokone erei. 22Mana maere na yaka yae weime, Kaisarre pajak imanele, eyeijae?”23Yesus nebei yo naei holoka kate isaeyeubokene weumi, 24“Nebei roi mbai Rare kelensebo. Ndele me nou bele ro yun bele honole?”25Nebei yo yae wainye,“Kaisarle.”Yesus yae weumi, “Nebei wanenna, Kaisarle kayee Kaisarre yennele, Allahle kayee Allahre yennele!” 26Nebei ro miyae nolone Yesus naei a faeu mbai sam-bai walangkare wainyejeke na hului ban yeuboke. Naei a eleukokene nebei yo fa yae bowate nane merau a ban faeu ban yaeiboke.
Herewate Yo Walenaibonde

27Saduki ro miyae (nda yo yae elate ro miyae herai-boke yo benen ewaleiboi) hiwa Yesusle bokore mekate.Yesusre hinainye, 28“Guru, Musa nda a huwe a relen aere harawoume, 'Ro mbai miyae rowende na fa ban mae herendena, nebei ro hereke naei aka baeke hele yae nebei miyaenale nekenete,naeka naei orona menare holensindere.' 29Roko mbai ro mehine bee bele naeka nauwake nekewate. Na bena kiyae miyae rouke na fa ban mae nekeikoke neyae hereke. 30Nauwake bee nendo nebei miyaenale rouke nane merau fa ban mae hereke. 31Nebei wanen mae mo, oke nauwake na nime kalaikoi-nya kiyaele nekeikoke na fa ban mae hereke.
33Nebei ro yoni-yoni na mehine beene nemene nangkele nekaikokene,mende herewate yo benen anainyunde heene,nda miyae naei sele ndele nekenete?”34Yesus yae weumi,“Nda heena ro miyae yaronate,maengke rore enate. 35Nebeibe bena ya fokehonolene,Allah yae wemmile anainyunde yo, benen rone miyaene kewa yumake mbainye ohonoi. 36Allahle malaikat ekainyekate wanen, naei wanen enainyekende,here ehuba-nebeinye ndine Allahle kelu omire enayembonde.37Musa na yaka yae kelewoume, ro miyae herewate yo walenaibonde. Rabuhine ban isa folon i yae bewolene Musa yae Allahre nda ro yae kaenewounge,'Abrahambe Allah, Ishakle Allah, Yakuble Allah.' 38Nebei aerene Neyae wali yo naei Allah ya, nulu mahe naei Allah ban.Allahle ro be ro yoinye ro miyae nemene wali bele nekate.”39Ro mbemba Musale walora wali heere foloukoke homofaere isaeyaeiboke kelaeimi yo yae wainye,“Waei a foi sele eleukokae.” 40Benende hinenainyelere,nebei yo fe yae faewainye.
Wali Ondofolo Ndele Fa?

41Yesus nebei yore hineumi, “Rahene ro miyae yae Wali Ondofolo, Ondofolo Daudle orona mena yae elate? 42Daud nenaeijae homofae Mazmurne moloukoke,'Allah yae Raei Tuhande weunge,Ra meube reufine meinyuweibo, 43mende wa yokeijo nemene mokoremikondeworo keleene menayorulembonde.'* 44“Daud yae Tuhan mae kaeneungena,naendae wanen benen Wali Ondofolore Daudle orona mena yae elemakonde?”45Nebei ro miyae Yesus ane elele borainye yae, Yesus weke na moisa orowate yore weumi, 46“Kayaahebembe ndi Musale walora wali heere foloukoke homofaere isaeyaeboke kelaeimi yo. Nare rore melaeinyai mile naeise malo koko neme yae hireikoyate.Nai hei-sei anuwaunge ate bohire bohire eyorate. Ei mom-mom imaene anuwau foise nare baeyate, nebei sului mbai raman bulau nolone. 47Miyae hi na molo herele bae,naei imae einya rambun-rambun belae walae yae yaro yate.Na bekore felenaikonde naeise, Allahre ebeli koko eibainye. Allah nebei yore ehee bukulu na ehekaei sele emmiwononde.”
211Roko mbai Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyaene Yesus ijoko erewoumi yae run bele kangke bele nolone nekayeke yo na roi haufau anuwaunge hauwate. 2Miyaenale rora moloufake mbai nane merau erewounge na wali kou kalo einye nekeye-kebe meke na roi tembaga bee hele roi haufau anuwau-nge haweukoke. 3Nebeinye Yesus yae weumi,“Reyae wamale, nda miyaenale na helen selebe neyae hauwole. 4Nebei run kangke nolone nekate yo ebibibe yaraikoke mekaisawate. Nebeibe nda miyaenale naei wali hunde nekewolebe rouke mewauboke.”
Huba Mokoikoi Iwau

5Na moisa orowate yo hiwa mekate Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyaena ruka baengko bele yae nane merau rambun hiwa yae uwa molainyebokene ei sele molowainye. Nebeibe Yesus yae nebei yore weumi, 6“Na ya bele hembonde nda imae eraunge nemene fomene kerensonde onde,ruka mbai sambai aene ranne ohonoi.7Nebei yo yae Yesusre hinainye,“Tuhan,Waei ele-yae a makei ya yae yembonde? Iwau rahe ma yae rilende eremalene isaeimabonde nebei ya nobeunge-boke?” 8Yesus yae weumi, “Kayaa foi yae hebembe mare wabenayembe bele. Ro miyae helen sele Raei ro yaemekate are elenate. Nauwa naeise nda a elenate,'Reyae Nebeibe,nebei yore oboroijae ehakoijae hele. 9Buloo Nebei nemene na bere yae menaibende,nebeibe huba mokoikoi ya na hibi yae ebei.”10Yesus benen huwoumi, “Yo yan hi anainyunde yo yan hi bele fela relenainyele, kani hina yo anai-nyunde kani hina yo bele relenainyele. 11Oinyeu kaban makei-makei nemene hinende, moni mai,yano o reu ha reu nenaisande ungayonde, era buloo men-nende. Iwau beko bako mahi-mahi eme hele yakura benate erembe.12“Nebeibe nda rambun-rambun nemene ebei mo,Raei aerene mare nemene ikilenayengkombera,weitasi konayembe. Ei mom-mom imaene yaungayembombe embe a kolonayembe nane merau kawa eise hena-yembe.Rare hakaufe aerene yobonayembe ondofolo kose bene yensebembe. 13Nebei benatene,mayae Raei naei a faeu nebei yore huwemmile.14Mai kena elae yae hebembe, nebei hee naei a faeu hinenayembere mayae bukemmile naeise buhae ohokoijae. 15Renaei-jae isaei hebaen isembene, ma yokeijo yoni-yoni mai a faeu elembere ohoroiboi sului.16Ana yae arai yae, aka yae baeke yae,yoho yongko yae, hokolo uneyau wae,mai kelai nenayende. Hiwa yo mbemba mai nolora honaikonde. 17“Rare hakonsele aerene, ro miyae nemene mare ikele konayembe. 18Nebeibe, mai Allahlena wali henara neyae ehobeikoi sului. 19Rare hila rabo halensemembe walora wali hena bona hubayengkombe.20“Felayo eremmile Yerusalem yo yanenainye-ban beko bendere. 21Nebei hee Yudea kanina ro miyae mokore habelenate. Yerusalem yo einye nekaube yo nukembombe membalembe,yo moinya yo benen yoeise eije. 22Nebei ya Allah ya Allah Na homofaene molaikoke honole huluinye ro miyae naei beko mokowate hului ehee bukulu hainyemikonde.23Nebei ya emale miyae holona nane merau wayeu miyae holona beko hele hubanainyele. Yudea kanina nekate yo beko hele huba-nainyekonde nane merau ikele han kaban me u yoni-yoni hubanaimile. 24Hiwa yo ramiyaeli yae honai-konde, hiwa yo ikilenate kani hi kela hire yaungaimile enate.Allahre onaeinye yo menate Yerusalem yo ei yae anainyebonde, mende Allah huluise raungehike ya membaensonde.
Yesus Bukensinde Mende Ya

25“Hune, okone, findelaunge,nebeinye yen mengko-londe.Nau wala kulun mendene, nda kanina kelana ro miyae fe yae waku yae yarommikonde, onenate handa-nate. 26Nda kani kelane benatere fe kaban faenatene ro miyae hokoiko-hokoiko konate, rabuhine ban kunde waufe ikilaikoke honate nemene bulenaibonde alenaibon-dene.27Nebei hee ro miyae Reyae Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyaere elae wake bele one hengko hehe kaban bele mangko einye merele erenaisele. 28Nebei wanen erembe benate heene,annumbe, be bumare wemembe, ebi fere mo wali hena bona rowelere.”29Nebeisa Yesus nda ahuba ahuneuboke huwoumi,“Ara no hebele bele o hiwa hebate bele eremmiko. 30Reu bu kate eraube bae elaube yakama nobeunge-boke. 31Nebei sului mbai nda iwau hi hi erembe benate,mayae isaeyembombe ebi fere mo, Allah mare hole molo nembombe.32“Reyae wamale,nda hokolo namman nekenate,nda a wamale nemene menaibende. 33Buma a nemene nundenate, nebeibe Raei ako faeukobe niyae mbai sam-bai enundeiboi mo hononayende.34“Mauwa kayaa foi yae hele hebembe, yo koi yobeko mokoyeumi naeise bele aerene buhae hokona-yembe belene, nane merau huba mokoikoi ya mende obo yoku wali omokoisainye walangkane ikilenaikonde beko hubanainyekonde wanen mare beko hubana-yembe belene. 35Nda kanina ro miyae nekande nemene nebei ya hubanaimikonde.36Kayaa foi yae hebembe. Allahre ebeli bonnele nebei beko bende yare mare hole molonembombe nane merau Reyae,Allahle bokora mekale ro miyae uwa yeubokale Kiyae,benen merele heene mayae buhae ohokoi yae Raei bene hebembe.”37Na yane baei Yesus Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyaene eikeleumi. Huaere keisiyeunge Zaitun mokone einyekele. 38Benen ya heiboyole bae,Allahre ei mom-mom imaene arilewainye ro miyae na rene mate Yesus are elende boronainyele naeise.
221[Mesir kanine Allah yae Yahudi naei bena kelu fa-fare hole molouboke u bene nekeisi-nekeisi]ya kaban Paskah nobewounge. (Nebei heene feu ragi ban anewate.) 2Nebei yona ro miyae helende fe yae faewai-mine,imam yun-jun bele Musale walora wali heere foloukoke homofaere isaeyaeiboke kelaeimi yo bele Yesusre honaibondere nibibe baewate.
Yudas Yesusre Kelai Nenendere

3Yesusle moisa orowate ro me bee oro nen bee bele nolona ro mbai Yudas Iskariotle kena einye walobo yun meweufike. 4Nebeisa Yudas eke imam yun-jun bele Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyaele kayaare hebate yun-jun bele bokore eke5Nebei yo rei nekai kowate,Yudasre wainye,“Ware roi yae imayete." 6Yudas be hineuboke, ya monbe ereu meke Yesusre kelai nenende ro miyae naeisaei ban mae kinyemmibondere.
Ya Kaban Naei Ramande Mokonainyehandere

7Nebei ya kaban ninae nobeungeboke. Nebei yare domba mbai hili era akau era yae Allahre ongkou felei-boyate. 8Yesus Yohanesle Petruslere weumi,“Ebe ndire, nda ya kaban aei raman anemakondere mokon-nehabe.” 9Nebei bee hineinye, “Tuhan, makeinye Waei kena koyae meyae raman mokomansandere?”10Yesus yae weumi, “Yo eise ebebobe yae ro mbai na mene bu helena kaembonde mende. Hakonnekobe na moisa ebe, neyae enensinde imaene mangkele ebebobe. 11Imae rorelere wennele, 'Aei Tuhan mae riyele makei ijenne Rangkele Raei moisa orande yo bele nda ya kaban naei raman anemakonde?'12Nebei rorele imae buma raka na wakun kaban honolebe mare kelenebobe.Rambun-rambun na hului sului nebeinye honate. Nebei-nye mayae raman mokonnehabe.” 13Petrusle Yohanesle aloinyekoke ekete Yesus naei are eleukoke huluinye na ijenne bewate. Nebeinye hokolo bee Paskah raman mokoinyehake.Arileufike.
Raman Mbainye Anewate

14Paskah ramande anenate hee mo,Yesus meke Na abu ako nolora nuweuboke. 15Nebei yore Yesus weumi, “Raei kena kaban kale Reyae namman beko ehubayeikoi konde. 16Reyae wamale, nda heera benen reyae nda ya Raei me kelee u keleene orulenaibonde nekenate yo yae ro miyae Rangkele nanembainye anggur bu anema-hinde.”17Nebeisà kolaei anggur bure rileuboke rouke,Naeko Allahre helen foise mo ukeunge wa elele,“Nda kolaei yaron, maise maeise menaei wahen. 18Bene neke-nayembe, nda heera benen Reyae nda ya kabanda raman aneikoi mo nekerende, mende Maeko mokommibonde ro miyaè Raei me kelee u keleene orulenaibonde nekenate.Benen nebei ro miyae Rangkele nanembainye anggur bu anemahinde.”19Nebeisà, Yesus feu rouke benen Naeko Allahre helen foise ukeunge, benen Naei me yae kaiwole nebei yore iwoumi weumi, "Nda Raei uwa melen niyae,mai aerene ikembe. Rare u bene nekeisi-nekeisi wanende nda mòkande wanen mae mokomembe.” 20Nebei wanen mbai raman anaikoke mo, anggurre anate kolaeise mo rouke weumi, "Nda kolaei einye ram-bun [walora u bene nekenayembe] mai aerene Raei ha rileubokale. Raei ha yaere Allah a heteungekoke nibi neme ro miyaere wali himalainyeboke yo yae me baem-mile a elaekei yeuboke.21“Nebeie eraunge! Raei kelaise nenende kiyae Rangkele mbainye ndane nekende. 22Reyae,Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, Alah meraufe raungehike huluinye hererele, nebeibe Raei kelaise nenende kiyae beko hele hubannende!” 23Nebei yo naeise naeise na uware uware hinate,ndebe naei nolora nebei merau mokombonde?24Yesus na moisa orowate nolora aku yeuboke. Ro ndebe naei sele naei nolora rorele yae erenainyele (fe fae-nainyele). 25Yesus yae weumi, “Nda kanina kelana neke-yate ondofolo kose na ro miyaere feleyaimi nane merau nauware kaenaimile, 'Aka kayaa baeke kayaa yo.'26Nebeibe mayae nebei wanen omokoijae. Nde mai nolora rore ronainyele kiyae, na wali fa meha wanen mae oronde.Nde ondofolo kosere nekendena, bennehonde abu ako wanen mae mokonde. 27Yebaei bubaei ramande wahaeimi yo ro ban. Ondofolo kose ramanne anele kiyaere ro rainye-boke. Nebeibe Reyae yebaei bubaei yae mai nolone nekei-meyale.28“Bekore meisubanale yane mayae Rangkele hebe-meyande. 29Raei yo waku einye mayae nendon Rangkele mbainye raman emanende naeise nane merau Israel naei akona akona me bee oro nen bee bele na orona mena yore naei walire mayae hului kolommile naeise, 30Maeko yo waku mbai kinyewoufe naei wanen mbai Reyae mare yo waku mbai kinye-rembe.”
Petrus Wo Konde Reyae Yesusre Onaenale

31Yesus na moisa orowate ro mbai na ro Simon.Yesus yae weunge,“Simon, Simon, boroyae! Walobo yun meke riyeufehike ware wabeneifitere. 32Nebeibe Simon,Reyae waei naei ebeli Allahre bowanale hila rabobe nelae yae mo hebele. Weyae benen bukeufinde Raei a ufete hului nekele ya, waei aka baeke hiwa yo naei hila rabore elae eumiyende.”33Petrus yae weunge, “Tuhan, ware kawane henayei-kotena,honayeibotena, raei uwa mokoungehakale Wang-kele mbainye nekale.” 34Nebeibe Yesus yae weunge,“Petrus,mana ya ojo mukuu a namman okoikoi mo, Rare weyae waeisaei ban mae roko name weumikonde.”
Malo Huba,Kakali,Ramiyaeli

35Nebeisa Yesus yae nebei yore weumi,“Na bena hele mare ukamale embe naeise. Malo huba, kakali,oro mehau nemene eyaroi eijae ukamale. Nebei hee kalo molowombe?”Nebei yo yae wainye, “Omoloiboi!” 36Yesus yae weumi, “Nebeibe nda heera, malo huba,kakali hononatena, nemene yarongkombe embe;nde ramiyaeli banna u hale yae na malo roi naise hembonde,nebei roi yae na hibi ramiyaeli rowende.37Allahle homo-faene Raei naeise nda a molaikoke, 'Nare u hila wa hila ro yae elenaikonde.'* Nebei a Raei uwane yembonde hele. Allahle homofaene Raei uwa naeibe molowate hului na hele benate eraube.” 38Yesus na moisa orowate yo yae wainye,“Tuhan,ereibo ndana ramiyaeli bee.”Yesus yae weumi, “Ninae na hului.”
Yesus Zaitun Mokone Ebeline Naekore Ike Bowounge

39Yesus benen naei orole wanen Yerusalem nukeu-ngeboke na moisa orowate yo bele Zaitun mokore iwate. 40Ikate mo weumi, “Ebeli Allahre bonnele,walobo yun wabenensimbe balembe bele.”41Nebeisa Yesus ruka yalo roko mbainya wande eukuweube hului yae nebei yo naei bokora nahau eke,nge, 42“Arai,na huluinya, nda beko Raei rande mendere koijae, Waei kena huluinye mo mokole.”43Surgana malaikat mbai meujakauboke elae ikeunge. 44Yesus na kena u eisa han wanen mae howote nebeinye benen Nae.kore ebeli bowounge. Na uwana roibu ha kibo-kibo wanen mae kani rande balewate.45Ebelira boungekokera mo, Yesus benen na moisa orowate yo riyare eke. Nebei yo eke erewoumi kena beko kaban kowatene nemene u kei-keinye ijongkune mo honaiboke. 46Nebei yore weumi, “Rahene ijongkune mo honaube? Annu, ebelibe bonne walobo yun mare wabenensimbe balembe bele.”
Yesus Ikilaiboke

47Yesus namman nare ane elate bae, ro homo mbai nekate mewole. Yudas Yesusle moisa orowate kiyae yae be neuboke eke Yesusre yoi bulure hunennehin-dere. 48Nebeinye Yesus yae Yudasre weunge,“Yudas,wa kelai neufende naeise Rare yoi bulu yae huneufe-hindere?”49Yesus na moisa orowate yo nda rabuhi yembonde era erewaimine Yesusre wainye, “Ramiyaeli yae foloma-kondere ya.” 50Nebeisa Yesus na moisa orowate ro hi ramiyaeli yae uke bae, imam kaban nabu ako na angkaei meube reufibe neufake ruke. 51Nebeibe Yesus yae weunge, “Ninae okoijae!”Nebeisa nebei ro nangkaeise mo ikileungeboke na hibi foi yeuboke.52Nebeisa Yesus imam yun-jun bele Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyae kayaare hebate yo bele uwoumi, “Rare yokolo yae elaubene era, Raei ikileiboise ramiyaeli yae o bohi-bohi yae yaraukoke mekaube? 53Reyae na yane baei Allahre ei mom-mom imae na kaban sele kiyae na imaehounge nuweuboyale keleime-yamaelebe,mayae Rare ikileiboi. Nebeibe ninae, nda yamayae ouben hauben nolone nekaube yo mai kena hului mokongkombe."
Yesus Yahudi Yoyo Koseyo Bene

54Yesusre ikilaiboke, na hibi hele yawainyehoke imam kabanbe imaene ewate.Yesusre yawainyehoke ewate moisa Petrus na ahau folo yae hakoumiboke. 55Nebeinya ro miyae uware akelenate naeise imaehou nolone i ralo kaban mokaibokene nuwaikoke. Petrus na nolone eunguweuboke.56Petrus nebei imaehounge nam-man nekele yae, maengke mbai imam kabanbe yebaei bubaei nebei nolora meke Petrus isehe naeungekoke yae ereungekoke nabe ijoko roungeboke wa weunge, “Nda ro Yesus Nangkele mbainye orowote.” 57Nebeibe Petrus oneunge yae elewole,weunge,“Reyae Nare onaenale.” 58Na heki ban mo ro hi Petrusre erewounge,weunge,“Weyae nane merau Naei holo mbainye orowaube.”Petrus weunge,“Reyae nebei holona ban!”59Hukai mbai nekeukoke mo,ro hi eleukoke,“Na yaka hele weyae nebei holona na ro hi niyae, rabuhine ban weyae Galilea kanina rone.” 60Petrus weunge, “Waei a eleyae reyae na hele isian!" Petrus nda a mekai eleukoke hee yae ojo a kou-koke.61Tuhan Yesus be beufoke Petrusre na hibi ijoko ereungeboke. Petrus nebei hee yae Yesus yae ukeunge abe u bene nekeungehike,“Nda hee ojo a okoikoi mo,weyae roko name Rare oneufekond a eleukonde. " 62Petrus nebei abe u bene nekeungehikene, imaehou moise eke rime a yan bu yan rimewole.
Yesusre Aukaka Kowainye

63Yesusle kayaare hebate yo hiwa Nare aukaka kowainye hiwa rahuae yae bowate. 64Nane kayaa yo hebate yae na ijoko aheikoyainye mo hinainye,“Mana eleiko nde yae ware rahuae ukete.” 65Nane merau aukaka konainyele a nekai sele uwainye.
Yesus Yahudi Naei Yoyo Koseyo Bene

66Ya heuboke mo, Yahudi yun-jun bele imam yun-jun bele Musale walora wali heere foloukoke are isae-yaeiboke kelaeimi yo arileufike, Yesus yawainyehoke naei are kolainye ijenne meufebeunguke. 67Nebei yo wainye, “Maere yakaimebo, Wali Ondofolo Kiyae Weyae Niyae?”Yesus yae weumi, “Mare yakarembombena,mai nolora ro mbai sambai a hele yae eleikoi. 68Nane merau Reyae mare hinerensimbena, mayae wo okoi.69Nebeibe nda heera Reyae, Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyae, ninae erele Allah Elaelo Wakelo Naei meube reufine erenuwembondere.” 70Borate yo nemene hinainye, “Naendae wanen,Weyae na hele Allahle Kelu?”Yesus yae weumi, “Mayae elaube hului mbai.” 71Nebei yo yae elate, “Ro miyae Naeinya a hele ame lon ninae oboroijae, mana ya naei euwara na hele boro-kande!”
Yesus Pilatusle Bene

231Nebei are kolainye yo nemene ainyukate,Yesusre yawainyehoke Ondofolo Pilatusle bere ekate. 2Nebeinye ekate mo, nebei yo Nare nda a horou-bokebe elate, “Nda ro erannekoke aei kanina ro miyaere nibi bekobe keleimeyeumi. Neyae weumi Kaisarre pajakomokonnemae. Nauware elele Neyae Ondofolo hi yae,Wali Ondofolo yae.”3Nebeinye Pilatus Yesusre hineunge,“Na hele Weyae Yahudi naei Ondofolo?”Yesus yae weunge,“Wenaeijae nane merau eleyae.” 4Nebeinye Pilatus imam yun-junde, nebei ro miyae ari-lewolere weumi, “Reyae nda ro naei u mekai wa mekai nane merau naei a faeu nemene ereungekokale, na foi bangka mo. Rahe randa Nare bekore mokomandere?” 5Benen nebei yo waeli hele baete elate,“Yudea kanina ro miyae nemene a moi hurewoumile naei era hena hului ehakoiboi yae nekenate, na bereise Galilea kanina ro miyaere bere a nareumikoke, mana meke ndane.”
Yesus Herodesle Bene

6Pilatus nebei elaikoke are boroukokene hineumi,“Nda Galileana ro?” 7Galilea kanina yo Ondofolo Hero-desle me einye honole. Pilatus isaeyeuboke Yesus Gali-leana rone, nebeinye Yesus ukainyele Ondofolo Hero-desle bokore eke. Herodes nebei hee Yerusalem yore kolone oroweke.8Ondofolo Herodes Yesusle a elayeke borowekene,kena kaban kowole na be ijoko erenembondere. Herodes rabo halewole Yesus rambun emere-emere naei bene mokombonde. Neyae Yesusre erewoungene naei uwa roweungehike. 9Nebeinye Herodes Yesusre a hi yae hine-yeunge hi yae hineyeunge, nebeibe Yesus a mbai sambai ewei sele. 10Imam yun-jun bele Musale walora wali heere foloukoke homofaere isaeyaeiboke kelaeimi yo bele hebewate Yesusre a elaekei sele nekainyele.11Hero-des bele naei felayo bele Yesusre mahi-mahi mokowai-nye, aukaka yae kowainye, ondofolo ondofolo naei yo malo yan malo haeinyeboke, benen bukainyehike Pila-tusle bokore ekate. 12Herodes bele Pilatus bele yokeijo yae nekeyekebe,nebeibe nebei ya foi mokoikokete kahi-lire yeibokete.
Yesus Honaibonde Naei A Ruke

13Pilatus imam yun-jun bele Yahudi yun-jun hiwa bele ro miyae hosoro bele arilewoumi 14weumi, “Mayae nda ro raei bokore yawaungehoke meke elaube ro miyaere a nekai huweumi akure ketembondere.Mana ya nda mai bene reyae ereungekokale, mainya beko elaube naeinye reyae ehubayeikoi mo.15Herodes nebei sului mbai ehubaikoi, rabuhine ban ereungekokera ukeumi benen raei bokore yawainyehoke mekate. Nda ro Na me u mokolera nane merau Naei a faeu elerera erannekoke.Mayae nane merau na yaka eraube hoiboise homabon-dere me ure Neyae omokoiboi. 16Nebeinye reyae rahuaere mo ufemile bonaikondera haisengkonde ende.” 17Paskah ya kabande mo naei era hena huluinye,kawane hebate ro mbai nebei yore Pilatus hayennekonde menduwende.*18Nebei ro miyae arilewole yo yae kae-nate, “Nebei ro hombo! Maere Barabasbe hayennoko meukuwe!” 19(Barabas yo kelai yan kelai mokouboke,ro houkokene kawane haeinyekoke.)20Pilatus kena kowole Yesusre hayennekonderene,nebei ro miyae arilewolere a roko hi bele a uwoumi. 21Nebeibe nebei yo yae kaenate, “Nare ohaline bongko!Nare ohaline bongko!” 22Roko name nendo Pilatus nebei hului mbai hineu-mihike weumi, “Rahe bekobe neyae mokouboke? Reyae mbai sambai Naeinye beko ehubayeikoi, Nare homa-bonde aere u hele. Nebeinye reyae ufemile Nare rahuae bonaikonde,nebeisa haisengkonde ende.”23Nebeibe nebei yo kali ara nene kaenate Yesus oha-line bonaikondere hele. Naei a yae mo herawaiboke. 24Nebeinye Pilatus nebei yo Yesus herendere a kaenewa-tene ninae be hineumiboke. 25Nebei Barabas kawane hebele kiyae, yo kelai yan kelaise neungeboke kiyae riyainye huluinye Pilatus hayeungekoke meukuke. Pila-tus Yesusre nebei yo naei me einye ikeumi naei kenahului yae mokowainye.
Yesus Ohaline Bowate

26Nebei yo yae Yesus yawainyehoke nibi noloneSimon Kirenena ro yo eise menensindere mewole.Simonde ikilaibokea elae haeinyekoke ukainyele Yesusohali kaewekebe kaembonde,27Ro miyae nekai seleYesus na moisa hakainyekoke keteijeke. Miyae maengkenane merau hakainyekoke. Naei nolora hiwa Yesusrerimainyejeke, 28Nebeibe Yesus euweke nebei yoreweumi, "Yerusalem miyae maengke! Rare rimensemae.Mauwa, mai kelu omi rimebe rimemmi.29Naei yo beiyan bei ya mendene wa, mayae elembe, 'Foi sele moisele miyae kihore nekeyate yo, naei kou yahira kelu omimbai ohonoi mo. Nane merau naei nime bune fa hi ena-reiboi mo.' 30Nebei hee yaeRo miyae elure yoise ungaimile,Kereiso maere oimeherawe!"nane merau elure yoise ungaimile,maere feleimekone!"" * 31Reyae o nehí wanen, rabuhine ban Reyae bekoban bako banne, mayae niyae o kala-kala wanen, bekobako nekai mokoyaubene. Reyae o nehi wanen Kiyaerebeko mokaisene, emekai wanen mare o kala-kala wanenyore beko mokonayengkombe.32Buloo kelai fela kelai ro bee nane merau yawaimi-DOke Yesus nanenbainye ohali bonaikondere.33Ikate RoTun Bo Ma anuwau wae wainye ijenne Yesus ohaline bai-Koke. Nebei ro bee na meline meubene baikoke. 34Yesusweumi, Arai, ndi ro miyae naei beko mokate faeinyeu-inibonde, rabuhine ban naei me u mokate neyae isaeyel-boi sului." Yesus nambelae nebei felayo yae oye nihaeibokenenaeijae mo wahaeikoke.35Nebeinye hebewate voijoko isane erewate. Yahudi yun-jun Yesusre aukakakowainye, wainye, "Ro miyae hiware hole moloumiye-kae lonbe, nda hee Allah yae na hele eleuboke uketo.kani kelare Wali Ondofolore mekaena, Waei uwarewenaei hole moloibo!"36Kayaare hebate felayo nebei hului mbai aukaka kainye. Anggur bu faere mobe ikainyele. 37Wainye, Na heleWeyae Yahudi naei Ondofolona, Wauwa hole molojbo! 38Na yun ran bumare bohire yae homo nda a vaemolaikoke, "NDA YAHUDI NAEI ONDOFOLO."39Nebei ro bee meline meubene hebete hi yaeYesusre nane aukaka bae kounge, "Na hele Weyae WaliOndofolona, mana nda hebandera wali yeimeko!" 40Nebeibe na hi kayee yae weunge, "WeyaeAllahre fe efaei? Nda ehee bukulu na hului mbai relannele. 41Nebeibe meyae bee maei me u mokondekokehuluinye yarondekoke, nebeibe nda ro u mekai bekoomokoyei."42Nebeisa Yesusre weunge, "Yesus, Waei yo wakuWenaei mele neubonde heene, raei u bene bele nekena-yete." 43Nebeibe Yesus yae weunge, "Reyae na helewawale, nda heene wangkele Rangkele wali yo hena yoeinye ayembonde. "
Yesus Hereke

44Nebei hee hu yaukanne hului. nebeibe ouben hauben yeuboke hebewoke oke huae rai hujoko namene. 45Hu na nukui u yeuboke, Allahle imaene malo kabanheere folaikoke uke fo beere raweukoke.46Yesus kali nakaban don mae kaenele, "Arai! Raei unulu Waei meeinye kinyawale!" Nebei are mo eleukoke bae, na nohibi hokoukoke. 47Felayo na yun kiyae, nenaei ijoko yae erewole,Allahre buma kolowounge, “Na hele! Nda ro na hele wali himaloungeboke.”48Isare erenatere hokoweke ro miyae bewate naeiseijoko yae erewatene, imaere obere ewate na kena eisamehi yae ekaifolowate, 49Yesus na kahili wafeu belemiyae maengke Galileara hakainyekoke mewate yo belena felanda mo hebaiboke erainyoke.
Yesus Molowainye

50Ro mbai na ro Yusuf Yudea kanina Arimatea yone honole. Naei wali himaloungeboke, na foi sele neke-weke.Nebei hee neyae Yahudi yoyo koseyo holona ro mbai. 51Neyae nane merau Allah Naei yo waku mennem-bondere rakeungeke. Yahudi naei yoyo koseyo hebewo-lebe, nebeibe Yesusre honaibonde a ruke neyae be ehinei-boi.52Yusuf eke Pilatusre riyeungehike Yesus na nore roungatere. 53Nebeinye Yesus na nore ohali randa rubai-nyeboke roukate. Malo naei foi sele mokaiboke na ro lenan nebei here no rulaisike. Ruka buleinye ekate nekai-nyele. Nda ruka bulei manemfa hele waeibokate. Hi yaeha yae nebei anuwaunge here no mbai eneyei.54Nebei ya maehae mbai nen, Sabat ya nobeungeboke. 55Nebei miyae maengke Galilea kanira Yesus nang-kele mbainye mewate yo Yusufre hakainyekoke nebei bulei bele Yesus naendae yae ruka buleinye nekainyele belere eraikoke. 56Bukaiboke imaere ekate, Yesusle uwa rilenaibonde naeise bu fololo bele mokainyehake.Musale walora wali heere foloukoke a huluinye neyae Sabat yane no yaeiboke.
24
Yesus Waleuboke

1Minggu ya na rene kaukau fele nebei miyae maengke naei rambun-rambun mokainyehake bele yaraikoke ruka buleise ewate. 2Ruka buleise ekate nebei ruka kaban bulei romaufe ahaeikoke erewate olaei-nyekoke. 3Na hibi eise ayeuboke bae, Yesus na no ere-wate an.4Nebeinye hebaiboke onei-onei onewate mo,ro bee nambelae wili yae bate na bokone meisebeuboke. 5Nebei miyae maengke fe hele yaroumikokene na be kanire bekate. Hebate wa, nda ro bee nebei yore a weimi, “Rahene mayae wali bele nekele ro herewate yo nolore yae baeyaunge?6Neyae oloo! Neyae ninae aunguke! Galilea kanine nekeweke hee nda a mare uwombe u bene nekenayembe, 7'Reyae wamale, Reyae,Allahle bokora mekale ro miyae uware yeubokale Kiyaere beko bakore mokoyate yo naei me einye kinye-naisebonde, ohaline bonaisekonde, nebeisa ya name mo arenunde.'”8Nebei miyae maengke Yesus nebei a ukeu-mire u bene nekaimihike. 9Nebei miyae maengke ruka buleisa baeibokate mekate mo, Yesus na moisa orowate yo ro me bee oro nen mbai bele yore ruka buleinye bewate rambun nemene huwewaimi nane merau na moisa orowate yo hiware bele huwaimi. 10Nebei are huwaimi miyae maengke nda na ro niyae: Maria Magdalena, Yohana, Maria Yakobus nenake kiyae, nane merau miyaemaengke hiwa yo Yesus na moisa orowate yo bele.11Namoisa orowate yo yae nebei miyae maengke a huwou-mire na hele ban elewate. Naei waimi are a bulaen-bulaen mae elate. 12Nebeibe Petrus hakauboke rukabuleise ewole. Eke, are niheufike, nebei bulei eise ere-wole, Yesus Nauware rulaisike malo mo nebeinye hono-wole. Petrus bukeufike ewole na kena eisa hubaunge annda wanen yeubokere.

Ro Bee Emaus Yore Ewote

13Nebei ya mbai Yesus na moisa orowate ro beeEmaus yore ewote. Yerusalem yora Emaus yore nahau10 km hului. 14Nda Yerusalemne rilewole iwaubehokolo bee na oro ranne mete huweimeyete.15Eleime-yete, huweimeyete na u benera koloimeyeinyele mo,Yesus meke hokolo beere meumibarauboke nanembaisamewate. 16Erabuhi yae mokoiboyaimi wanen, Yesusreerewoinyebe, nebeibe Nare ro oroiboi.17Yesus yae hineumi, "Rahe ahubabe nda nibinolone mayae bee huweimeyeube?"Hokolo bee hebeiboke na be bele kabeikoke. 18Hokolo bee metera ro hi kiyae na ro Kleopas beufokeYesusre weunge, “Wembai kolo ro era, nda Yerusalem yoeinye manemfana bewate rambunde isaeyeiboi?"19Yesus yae hineumi, "Rahe rambun?"Hokolo bee yae weinye, "Nebei Nasaret yona roYesus. Neyae Allahle yendo kayaalo mbai. Naei a faeubele Naei me u bele walora Allah na hele ukeunge mekehaeise yakaungeboke nane merau ro miyae isaeyaeibokeNeyae Allahlera. 20Imam yun-jun bele maei Yahudi yun-Jun mae Nare honaibonde naeise Ondofolo Pilatusle meeinye kinyainyeboke. Felayo yae Nare ohaline baiko-kate!21Maei rabo halewande hului Neyae mende maeiIsrael yoni-yoni Romawi naei me kelee u keleera bulae-Temmele. Nebei ya yeubokera meke ya namebe yeuboke.Na Moisa Orowate Yore Yesus Na Uwa Yakaumniboke.22Nane merau miyac maengke hiwa mael nolora mekatemaere mnokaimeboke kulu-kulu hele yaendeboke. Narene kaukau fele ruka buleise ckate, 23nebeibe Yesus Mahere no ehubayeikoi. Mekate clate, 'Meyae ekande,malaikat mo erekammile. Nebei malaikat yae waimeYesus waleuboke.' 24Maeisa hiwa yo nane merau rukabuleise ekate, mekate elate miyae maengke a na helebeelate. Meyae mbaibe ekande, Yesusre ereiboi."25Nebeinye Yesus yae nebei beere weumi, "Mayaena kobu hele! Allahle yenjo kayaayo homone molaikokeare mayae na hele elengkombere kena wauwau kaube. 26Wali Ondofolo Allah are kolowounge hului beko helenhubannekonde helera Allah yae one hengko yae kiteneng.konde," 27Nebeisa Naei uwa naei abe Allahle homofaenenemene molowate yakawoumi, Musale homofaera hubaraweuboke meke Allahle yenjo kayaayo molaikoke homo-fae nemene.28Emaus yo nobewainye yae, Yesus na hibi endereuwa haraungeboke. 29Nebeibe hokolo bee heraweinye-boke weinye, "Be bahele ya na heki ban mo ouben yem-bondere, ninae lon maengkele ndane honoma." NebeinyeYesus eweufike nebeinye hononatere.30Nanembainye nuwaikoke ramande anenatere yae,feu rouke, Naekore helen foise mo ukeunge, na hibi kayeu-koke hokolo beere waheumiboke, 31Nebei heera hokolobee na ijoko keleumikoke, Yesusre ro roinyeboke. NebeibeYesus hokolo bee naei nolora nundeuboke. 32Naeise naeisehi yae hire weunge, "Ra kena roweufehike hele, Allahlehomofaene a honate yakaimeyeumene!"33Na hibi hokolo bee ainyukete bukeiboke Yerusalemyore ewWote. Nebeinye na moisa orowate ro me bee oro nmbai bele ro miyae hiwa yo bele arileufike nekewate. 34Nebeinye nekate yo yae hokolo beere waimi, "Tuhannana hesele waleuboke! Simonde Na uwa vakaungeboke 35Nebeisa hokolo bee nibine ekete hubavaeikoke ahuwoimi nane merau Yesus feunge kaiwole heene ro roi-nyeboke.36Nebei bewate ahubane nare huwate mo, Yesusmeke na nolone yakaiboi yae yakauboke weumi, "Onomifoka hubanne!" 37Nebei yo enaelo yae elewatene fe yae waku yaeyaroumikoke.3838 Nebeibe Yesus yae weumi, "Rahene fefaeube, rahene mai hila rabo elae ban yaeiboke? 39Raeime bele oro bele ijoko eren. Nda Reyae hele ya! Me foiyae Raei uwa ramense ijoko foi yae erense, enaelo naeimelen bo Raeinya eraufele wanen ban." 40A huwoumira na me bele oro bele na hibi kele-woumi erewate.41Rei nekai kowatebe, nebeibe ijokokelei-kelei mo kelewatene namman Neyae na hele waleu-boke a eleikoi. Yesus yae hineumi, “Mai nolona ramanban mo mekaube?" 42Ka bohi inye beubokere mo rou-kate ikainyele. 43Yesus nebei ka ikainyelere mo, nebeiyo naei bene hebeunguke anewole.44Yesus weumi, "Rangkele mbainye orowande heenenda abe uwamale, Musale homofae moloukoke beleAllahle yenjo kayaayo hiwa molaikoke bele Mazmurnemoloukoke bele nebei a nemene hului Raei naei molo-wate na hele benate bangka mo."45Nebeisa Yesus elae ikeumi Allahle homofaene ana mekai harainyebokere na hului isaeinyaibonde. 46Yesus yae weumi, "Allahle homofaene molaikokehului Wali Ondofolo mende, beko hubanengkonde,herendera ya name mo walembonde. 47Nda kani kelanemene forilengkonde Yerusalem yora bere huba rau-ngaibonde nda a Wali Ondofolole Ro randa hungai-mile, Ro miyae nde na beko bakora nulu kennebon-dena, Allah naei beko bakora faeinyemmibonde.nemene mai ijoko yae erewaube rambun mai48Mayaeangkaei yae borowaube rambun yoni-yoni huwe-membe. 49Allah are heteungekoke huluinye Reyaemare Naeinya Roh isembere. Nebeibe mayae nda yonenamman nekembe mende Allah Naei elae wake beleketenembombe."
Yesus Yo Bumare Ewole

50Yesus yaweumiboke nebei yo eisa maibaleke ekateBetania yone, Na mere mo raneuweke nebei yore onomiyae ei hawewoumi, 51Namman nare onomi ei hawe-woumi yae, na hibi kaeuboke surgare ewole.52Nebei yoNare ei molowainye, nebeisa uwa roweumihike yae Yeru-salemde bukaiboke ewate, 53Allahre ei mom-mom imaena kaban sele kiyaene nekayeke, na hibi-hibi Allahrebuma kolainyeke.