To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Matthew
11Igisekuru cha Yesu Kristo mwene Daudi ,mwene Abrahamu ngiki : 2Abrahamu yabyaye Isaka, Isaka abyara Yakobo ,Yakobo nawe abyara Yuda na benese. 3Yuda abyara Peresi ,na Zera kuri Tamari , Peresi abyara Hezironi , Hezironi nawe abyara Ramu .4Ramu yabyaye Aminadabu , Aminadabu abyara Nahasoni ,Nahasoni abyara Salimoni , 5Salimoni abyara Boazi kuri Rahabu , Boazi nawe yabyaye Obedi kuri Ruta , 6Obedi abyara Yese , Yese abyara Daudi . Umwami Daudi abyara Solomono kuri wa mugore wa Uria .7Salomono abyara Rehoboamu ; Rehoboam nawe yabyaye Abiya , Abiya yabyaye Asa . 8Asa abyara Yozafati , Yozafati abyara Yoramu , Yoramu abyara Uzia .9Uzia abyara Yotamu ; Yotamu abyara Ahazi , Ahazi ,nawe abyara Hezekia ; 10Hezekia abyara Manase ; Manase abyara Amoni ; Amoni abyara Yosia ; 11Yosia abyara Yekonia na benenyina igihe c'ubunyage bw'iBabuloni .12Nyuma y'ubunyage bw'iBabuloni , Yekonia yabyaye Salatieli , Salatieli abyara Zerubali , 13Zerubali abyara Abihudi , Abihudi abyara Eliakimu , Eliakimu abyara Azora, 14Azora abyara Sadoki , Sadoki abyara Akimu , Akimu nawe Elihudi ;15Elihudi abyara Eliazari , Elizari abyara Matani , Matani abyara Yakobo . 16Yakobo abyara Yosefu umugabo wa Maria ariwe Yesu witwa Krisito yavutse ho. 17Nuko rero hariho ibisekuruza cumi na bine kuva kuri Aburahamu kugeza kuri Daudi ; ibisekuruza cumi na bine kuva kuri Daudi ukageza kubunyage bw'iBabuloni, ibisekuruza cumu na bine no kuva kubunyage bw'iBabuloni kugeza kuri Kristo .18Dore uko Kuvuka kwa Yesu Krisito kwabaye: Maria ariwe nyina yararambagijwe na Yozefu , ariko atari yamusohoza , abonekana afite inda y'ikinyendaro kubwo ubushobozi bw'umuka wera . 19Naho Yozefu umugabo we , waruri umunyakuri yanga kumukoza isoni , ahitamo kumubenga mw'ibanga.20Akibitekerezaho , maze Malaika w'Umwami amugaragarira mu ndoto ngo : Yozefu mwana wa Daudi , wegutinya gusohoza mugore wawe Maria kubera ko umwana afite mundaye avuye k'umwuka wera . 21kandi azabyara umwana uzamwita Yesu , kubera niwe uzakiza abantu be ibyaha byabo .22Ibi bintu byose byabaye kugira ngo ibyo Umwami yagambiye mu kanwa k'umuhanuzi bisohore ngo : 23Reba umwari azatwara inda , azabyara umwana wumuhungu kandi bazamwita Emanueli : Bigambye ngo : "Imana irikumwe natwe".24Igihe co Yosefu yabyutse , akora nkuko malaika w'Imana yamutegetse , Nuko afata umugore we . 25Ariko ntiyigeze aryamana nawe kugeza igihe co yabyaye umwana we , amwita Yesu .
21 Yesu amaze kuvukira iBetelehemu yo muri Yudea mu gihe cy'umwami Herode , abanyabwenge baturutse iburasira zuba bagera i Yerusalemu . 2Baragamba ngo : Ari hehe umwami w'Abayuda umaze kuvuka ? Kuko twabonye inyenyeri ye i burasira zuba , none natwe twaje kumuramya .3 Umwami Herode amaze kubyumva bimubuza amahoro hamwe nabantu bose b'i Yerusalemu .4Maze ateranya abatambyi bakuru n'abakarani nuko arababaza ngo : Mbesi Kristo azavukira he ? 5Baramusubiza ngo : ni muri Betelehemu y'i Yudea , kuko niko byanditswe n'umuhanuzi ngo : 6Nawe Betelehemu yi Yudea ; ntaho uri mutoya hagati y'imigi ikomeye ya Yuda, kuko muri wowe hazava mo umwami uzaragira ubwoko bwanje bw'Isiraeli.7Nuko Herode yakura Abanyabwenge mubanga , ababaza niba ari ukuva ryari babonye ya nyenyeri yaka.8 Nuko Abatuma i Betelehemu , arababwira ngo : Mugende mushake amakuru nyago kubyerekeye uwo mwana wavutse nimumara kumubona muzabimenyeshe kugira ngo naje ngende kumuramya .9Bamaze kumva magambo g'umwami baragenda. Maze ya nyenyeri yo baribabonye iburasirazuba yongera kubagenda imbere kugeza aho yagereye hejuru yaho urwo ruhinja rwari ruri , maze irahagarara. 10Babonye iyo nyenyeri barishima cane .Binjira munzu , bareba rwa ruhinja hamwe nanyina , Mariya barapfukama bararuramya, bapfundura imfukire zabo maze bamutura, izahabu ,icome n'ishangi . 12Nuko bamaze kubyirwa n'Imana mu ndoto ngo bate gusubira kwa Herode , basubira mugihugo cabo banyuze muyindi nzira.13Bamaze kugenda malaika w'Umwami abonekera Yozefu mu ndoto, aramubwira ngo : Haguruka , ufate uruhinja hamwe na nyina uhungire mu Misiri kandi ube yo kugeza igihe nza kubwira, kubera ko Herode azashakisha umwana ngo amwice .14Yosefu arahaguruka afata uruhinja na nyina nijoro, ahungira i Misiri. 15Aba iyo kugeza igihe co Herode yapfiriye, kugira ngo risohore ijambo ryavuzwe n'Umwami rinyuriye ku muhanuzi ngo : Nahamagariye umwana wanje kuva mu Misiri.Nuko Herode amaze kubona ko abanyabwenge bamubesheje, ararakara cane, yohereza kwica abana bose babahungu bari muri Betelehemu no mu nkengero zayo zose bari musi y'imyaka ibiri no kurenga akurikije igihe yariyabwiwe n'abanyabwenge .17Maze rirasohoka ijambo ryanditswe na Yeremia ngo ; Ijwi ryumwikaniye i Rama ,18Ikiliyo n'amaganya menci , Rasheri arikuririra abana be kuburyo kumuhoza byarananiranye kubera ko batakiriho .19Herode amaze gupfa , malaika w'Imana abonekera Yozefu mu ndoto ari mu Misiri; 20aragamba ngo: Haguruka , ufate uruhinja na nyina uje mugihugu c'Israeli , Kubera abashakaga kwica umwana bamaze gupfa .21 Yozefu arahaguruka , afata rwa ruhinja na nyina baja mu gihugu c'Israeli .22Ariko amaze kumva ko Arikelayo ariwe urigutegeka igihugu ca Yudea mucyimbo ca Herode, ariwe se, agira ubwoba bwo kuja Iyudea. Nuko abimenyeshezwe n'Imana mu ndoto , maze aja mugihugu c'Igalilaya . 23Agezeyo yibera mu muji witwa Nazareti , kugira ngo ibyari byaragambwe n'abahanuzi bisohore ngo : Azitwa u munyanazareti .
31Murico gihe haza Yohana Umubatiza , arikubwiriza mu butayu bw'i Yudea .2 Arikugamba ngo : mwihane kubera ko ubwami bw'Ijuru bwegereje . 3Yohana niwe wari warahanuwe n'umuhanizi Yesaya, ubwo yagambaga ngo : Ijwi ry'urikwabirira mu butayo: mutegure inzira y'Umwami, muringanyize inzira ze.4 Yohana yaratafite imyenda y'ubwoya bw'ingamia, akenyeje n'umukaba guruhu, ibiryo bye byari inzige n'ubuki bw'ubuhura . 5Abantu bose b'iYerusalemu ni Yudea, nabo munkengero za Yorodani baramusangaga .6Bibatirishaga nawe mu mugezi gwa Yorodani, bamaze kugamba ibyaha byabo.7Ariko abonye benci mu bafarisayo n'abasadukayo barikuza ku mubatizo we, arababwira ngo : mwa abana b'inzoka mwe ninde wabigishije guhunga akaga kagiye kuza ? 8Nuko rero mwere amatunda gakwiriye abamaze kwihana .9 Ntimwibwire mu mitima yanyu ko mufite So Aburahamu! Ndikubabwira ukuri yuko muraya mabuye Imana ishobora kuyahindura mo abana ba Aburahamu.10Kandi ishoka buno ishizwe mu mizi yi biti: igiti cose kitera amatunda kizatemwa maze gitabwe mu muriro. 11Njewe ndikubatiza mu mazi ngo mwihane , ariko urikuza inyuma yanje andusha ingufu , ntaho nemerewe no gukora kubirato bye , we azababatiza mu Mwuka Uboneye no mu muriro .12 Akayungiro kari mu maboko ge , aza kondora imbuga ye, ingano azazihunika mu kigega naho umurama azaujugunya mu muriro gutazima .13Muri ico gihe Yesu aza avuye Igalilaya , aja kuri Yorodani kugira ngo yohana amubatize . 14Ariko ashaka kumwangira arikugamba ngo : Ni njewe ukwiriye kubatizwa nawe , none ni weho urikuza kuri njewe ? 15Yesu aramusubiza: byemere, kubera ko ni ngombwa ko dusohoza ibyo gukiranuka byose , aremera aramubatiza .16Yesu amaze kubatizwa , ava mu mazi, nuko, ijuru rirakinguka , nuko abona umwuka gw'Imana gumanuka kuri we gumeze kimwe ng'Inuma, gumuzaho. 17Reba, ijwi rwumvikanira rivuye mw'ijuru ririkugamba ngo : Uyu n'Umwana wanje nkunda kandi wo nishimira, muri we nimwo nashize mo urukundo rwanje rwose.
41Nuko umwuka gwera gujana Yesu mu butayo kugira ngo shetani amugerageze . 2Amara imisi mirongo ine n'amajoro mirongo ine atari kurya nuko agira inzara . 3Shetani araza aramubwira : Nimba uri umwana w'Imana hindura gano mabuye gabe imikati . 4Aramusubiza ngo : biranditswe ntaho umuntu azatungwa n'imikate gusa ,ariko kubwo ijambo riturutse ku Mana .5Nuko shetani amujana mu migi ntagatifu , amuzamura ku gasongero ki Kanisa . 6Aramubwira , nimba uri umwana w'imana , ijugunye hasi ,kubera ko byanditswe ngo : Izategeka abamaraika bayo , bakuramire mu maboko gabo kugira ngo wegusitara ku buye .7Yesu aramubwira ngo : kandi biranditswe : ntukagerageze uwiteka Imana yawe . 8Satani yongera kumujana ku musozo muremure cane , amwereka ubwami bwose bwo mwisi n'ubwiza bwabwo. 9Aramubwira ngo : ibi bintu byose ndabiguha niwemera kumpfukamira, ukandamya .10Maze Yesu aramubwira ngo : vaho satani kubera ko byanditswe ngo : uzaramye uwiteka Imana yawe kandi abe ariyo ukorera yo yonyine . 11Maze satani aramureka, nuko abamalaika baza aho Yesu ari, baramukorera.12Yesu yumvishije ko Yohana bamufunze , aragenda aha i galilaya , 13Ava i Nazareti aja kwibera i Kapernaumu umugi gwerereye inyanja ku mipaka ya Zebulini na Nafutali.14kugira ngo risohore Ijambo rya vuzwe na Isaya ngo : 15igihugu ca Zebuloni n'igihugu ca Nafutali , hafi y'inyamja ,hakurya ya yorodani muri Galilaya y' Abapagani . 16Abantu bose bari bari mu mwijima, ariyo babonye umuco mu nini ,nababandi baribicaye mu gicucu ca urupfu nabo babonye ugo muco .17kuva ico gihe yesu yangiye guhubiri arikugamba ngo : Mwihangane kubera ubwami bw'Imana buri hafi .18Mugihe yarari kwitembeza hafi y'ingezi y'i Galilaya , abona benese babiri Simoni witwaga Petro na Ndereya mwenese barikujugunya ubutimba,no mumazi kubera ko baribari abarobyi 19. Arabawira ngo: munkurikire , nzabagira abaronyi b'abantu . 20Ako kanya bareka ubutimba bwabo baramukurikira .21Yegera imbere gatoya abona abandi benenyina babiri , Yakobo umwana wa Zebedayo , na Yohana mwenenyina , baribari mu bwato hamwe na Se wa Zebedayo baritunganya ubutimba bwabo , arabakura . 22Akokanya ibwoba byose barabita na se abaramusiga bakurikira Yesu .23Yesu azunguruka muri Galilaya yose , arikwigisha murusisiro zose ariguhubiri ubutumwa bwiza bw'umwami no gukiza abarwayi n'ubumuga bw' abantu bose . 24Amakuru ge keneza muri Suria yose bamuzanira indembe n'abarwayi indwara zitandukanye , n'abafite amashetani , n'abarwaye igicuri , n'ibirema bose arabakiza . 25Maze abantu benci cane baramukurikira , abaribaturutse i Galilaya , andi i Dekapoli na Yerusalemu , i Yudea , no hakurya ya Yorodani .
51Abonye abantu kangari, Yesu atarama umusozi, amaze kwicara , abigishwa be baramwegera . 2Nuko amaze kubumbura akanwa, arabigisha ngo : 3Hahirwa abakene bo mu mitima kuko ubwami bw'ijuru ar' ubwabo . 4Hahirwa abafite agahinda , kuko nibo bazahozwa .5Hahirwa abokwicisha bugufi , nibo bazatura isi . 6Hahirwa afite inzara n'omyota y'ukuri ,kuko nibo bazahazwa . 7Hahirwa abanyembabazi kuko nabo bazababarirwa . 8Hahirwa abat'imitima iboneye kuko nibo bazabona b'Imana .9Hahirwa abanga amahoro kubera bizitwa abana b'Imana . 10Hahirwa abagirirwaga nabi barikuzira ukuri, kubera ubwami bw'ijuru n'ubwabo .11Namwe murahirwa iyo barikubatuka no kubagirira barikubabeshara kubw'izina ryanje . 12mwishime kandi munezezerwe , kuberako mufite ingororano itomenye mw'ijuru , mumenye ko uko niko bagiruye nabi abahanuzi babayeho mbere yanyu .13Mwebwe muri umunyu gw'isi , ariko si umunyu niguzamba guzashirirwa mo iki kugirango gongere kuryiha ? Ntaho guba gumaze , ahubwo nukuguta hanze abantu bakagukandagira . 14Kandi muri umwangaza gw'isi , urusisiro rwubatswe hejuru ku musozi ntaho gwakwichisha .15Abantu iyo bakije itara nto bazishira munsi y'igitebo , ahubwo nukurishira hejuru ku meza kugira ngo yangarize abantu bose m'unzu . 16Niko bimeze namwe umwangaza gwanyu gumurikire abantu bose, nibabone inikorwa byanyu byiza , bahimbaza data wa twese uri mwijuru .17ntimugire ngo naje gukuraho amategeko cangwa abahanuzi , ntaho naje kubikuraho ahubwo kubitimiza. 18Kubera ko mbabwije ukuri yuko nubwo isi n'ijuru bizakurwaho , inyuguti ukuri yuko nubwo isi n'ijuru bizahoraho kugije igihe co byose bizasohora .19Umuntu uzapima gukuraho itegeko rimwe muri gano mategeko cangwa kwigisha abantu kubitora , azitwa mutoya mubwami bwo mw'ijuru , ariko uzigisha no kugashira mu bikorwa azitwa mukuru mu bwami bwo mwijuru . 20Kubera ndabibwiye mwebwe , niba ukuri kwanyu kutagomba kuruta ukuri kwa abakarani n'Abafarisayo utaho muzinjira nagakeya m'ubwami bw'ijuru .21mumaze kumvako abantu bakera babwiwe ngo : ntukice , uzica wese azacibwa urubanza . 22ariko nanje ndababwiye ngo : umuntu wese uzarakarira mugenzi we , azacirwa urubanza , uzatuka mwenese ngo wa mupfu we , azahamwa n'urukiko , kandi uzatuka mwene se ngo : wa gicucu we , agomba gutabwa mu muriro wo muri gihonomo .23Nuko rero , n'ujana i sadaka yawe gutura , ukibuka ko ufitanye ikibazo na mugenzi wawe . 24Reka iyo sadaka yawe umanze uje gukiranuka na mugenzi wawe .Ubone ugaruke gutura isadaka yawe .25Niba mugiye mwumwikane mukiri mwijira kugira ngo atakurega ku mucamanza , watsindwa akakujanira abasoda ngo bagufunge muri pirizo . 26Nukuri ndababwiye , ntaho uzawa muri pirizo utari warangiza i deni ryose .27Kandi mwumwishije abantu ba kera bavuze ngo : ntugasambane . 28Ariko njewe ndanabwiye: umuntu uzareba umugore wabandi akamwifuza , azaba amaze kusambana nawe mu mutima .29Niba ijisho ryawe ry'iburyo ritumye ukora icaha , urikure mo maze urite kure yawe ; kuberako biraruta ko urigingo rumwe rwo kumubiri rworimbuka aho kugira ngo umubiri gwawe gose guje muri gihonomo . 30Kandi ukuboko kwawe kw'iburyo nigutuma ukora icaha , uguce ugute kure yawe , kubera ko nibyiza ko ukuboko kumwe kwacibwa ahokugira ngo umubiri gose guje muri gihonomo .31Byarawizwe ngo : umuntu wese uzatandukana n'umugore we azamuhe wiwandikorwo gutandukana . 32Ariko njewe n'umugore we azamuhe wiwandiko rwo gutakana n'umugore we atari yuko yasambanye , azaba amugize umusambanyi n'umuntu wese uzasohoza uwo mugore azaba arigusambana .33Kandi mwumvishije ko byabwiwe aba kera ngo : Ntukarahire ibinyoma , ahubwo uzatimize ibyo warahiriye imana ko uzabikora 34Ariko ndababwiye mwebwe : Ntukarahire , ari ku byerekeye ijuru ,35 kubera ijuru n'intebe y'umwana Imana , cangwa kubyerekeye isi kubera isi n'intebe y'ibirenge by'Imana cangwa kuri Yerusalemu kuko n'umugi g'Umwami ukomeye .36Kandi ntukarahirire ku mutwe gwawe kubera ntabushobozi ufite bwo guhindura umusatsi gwawe ngo gube umweru cangwa urukara . 37Ahubwo amagambo ganyu gabe : ingo , ingo , oya , oya naho ibirenze ibyo biba bivuye kuri satani .38Mwumvije kandi ko byangabwe ngo : Ijisho ku jisho , iryinyo ku rindi . 39Ariko njewe ndababwiye ntimukabuze umuntu mubi ushaka kubagirira nabi kubikora, kandi umuntu nagu kubita urushi kutama ry'ubyuryo azamuhe n'itama ry'ugutandi akubite.40Umuntu nashaka impaka kuri weho ngo atwara ikanzu yawe , uzamuhe n'umwitero . 41Uzaguteka ngo mujyane i Kilometre kimwe uzamugeze ku bilometre bibiri . 42Uzagusaba uzaruhereze , nizagusaba idemi ntukamwangire .45Mwumvishije ko byavuzwe ngo uzakunde mugenzi wawe, uzange umwanzi wawe. 44Ariko njewe ndababwiriye ngo ; muzakunde abanzi banyu, abazavuma mwebwe muzabarage imigisha , mugirire neza abanzi banyu , musengere ababasuzuguraga nabababuzaga amahoro . 43Kugirango mubone kwitwa abama b'imana data wo mwijuru , kubera we ategekaga izuba ngo rivire ababi n'abeza kandi agwisha imvura kuba kiranutsi no kubanyabyaha.46None si ni mukunda ababakundaga gusa muzahembwa iki ? abasoreshaga umusoro nabo sibakoraga guco ? ,47 niba muzaramutsa benenyoko gusa , muzaba mukoze ikihe ciza kuruta abandi ? n'abapagani nabo siko bakoraga ? 48Nuko rero mube abakirinutsi nkuko data watwese wo mw'ijuru ari umukuranutsi .
61Ntimugakore ibyiza imbere y'abantu kugira ngo babarebe : kuko nimukora guco ntamugisha muzabona kwa Data wo mwijuru . 2Nushaka kutura i sadaka ntukavuze ingunga imbere zawe nkuko iryarya zibikoreraga mu masinagogi no mu mayira kugira ngo bashimwe n'abantu . Ndababwiye mukuri ko bafite ibihembo byabo.3Ariko weho nujagutura i sadaka akaboko kawe kurutandi kekumenya ibyo akaboko kawe kiburyo karigukora .4 Isadaka zawe zitangwe mubanga na Data wa twese urebaga amabanga gose azaguha imigisha .5Nimushaka gusenga , mwekuba nk'indyarya, zikundaga gusenga zihagaze mu masinagogi no mumpande z'inzira kugira ngo barebwe n'abantu . 6Ndabibabwiye muby'ukuri ko bamaze kubona ibihembo byabo. Ariko weho , nushaka gusenga , izinjire mumbere yawe wiherere ukinge urugi , usenge So uriahantu h'ibanga kandi na So ureba ibihishwe azabigukorera.7 Kandi nimuba murigusenga ntimu gambe amagambo menci gatagira akamaro nkuko abapagani babi kora kuko bategerezaga yuko mukubamba amagambo menci niho bazasubizwa.8Nuko rero mwegusana nabo ; kubera ko So wo mw'ijuru azi byose byo mukeneye mbere mutari mwabumbura akamwa kanyu . 9Dore uko mugomba kuja murasenga guca : Data wa twese uri mw'ijuru , izina ryawe ryubahwe ,10 Ubwami bwawe buze , ubushake bwawe bube hose mwisi no mwijuru .11Uduhe none ibiryo byacu bya buri musi. 12Utubabarire ibyaha byacu nkuko natwe tubabariraga ababidukoreraga . 13Ntutureke ngo dutsindwe n'ibigeragezo ahubwo uturinde umwanzi .14kubera mwewe nimubabarira abantu ibyaha byabo iSo wo mwijuru azababarira ibyaha byanyu.15Ariko nimudashobora kubabarira abantu ibyaha byabo ,So wo mw'ijuru nawe ntaho azababarira ibyaha byanyu .16Kandi nimushaka kwiyiriza ubusu ,mwekuba nk'indyarya no gukambya impanga , barigushaka ko abantu nibabona uko biyirije ubusa .17 Ndababwiye mukuri ko bamaze kubona ibihembo byabo . 18Ariko wowe niwiyiriza ubusa uzambare neza no kwisiga amavuta. Kugira ngo abantu batekumenya ko wirije ubusa ahubwo So uri mu mabanga gose ariwe umenya ibyawe no kuguha igisubizo .19Mwe kwibikira imali yanyu mwisi aho inyenzi n'ingese bigeraga n'abajura bakabomora no kwiba . 20Ahubwo mubike i mali yanyu mw'ijuru aho inyenzi n'ingese bitageraga naho abajura batoshobora kwiba . 21Kubera aho i mali y'umuntu iri niho n'umuti gwe gubaga .22Itara ry'umubiri n'ijisho , niba ijisho ryawe riboneye , umubiri gose guzagira umwangaza .23 Ariko niba ijisho ryawe rizambye ,umubiri gwawe gose guhindutse umwijima , niba umwangaza guri muri wowe ni kangahe guzaba umwijima mu nini! 24Nta muntu woshobora gukorera abami babiri , kubera yokwanga umwe agakunda uwundi, ntaho woshobora gukorera Imana ni mali .25Kubwibyo , ndababwiye ngo : mwekwiganyira kubyerekeye imiberereho ngo muzarya iki ejo, cangwa muzanywa iki, no kumibiri yanyu, ngo muzambara iki , mbesi ubuzima si biruta ibiryo, n'umubiri guruta imyenda? 26Nimurebe inyoni zo mukirere, ntaho zihingaga ngo zisarure cangwa ngo zihunike mu kigega ariko Data azihaga ibiryo . Nonesi mwewe si mufite agaciro kuruta inyoni ?27N'inde muri mwewe nubwo yakwiganyira ushobora kwiyongeraho kuburebure bwe ?28 Kubera iki muhangayikishwaga n'imyenda ? mwitegereze murebe uko amauwa go mumurima gakuraga: ntaco gakoraga no gushona imyenda ; ariko ndababwiye ko ari na Salomo mu bwiza bwe ntaho yambaye nkaberwe nka rimwe murago mauwa .29 Nonesi niba Imana yambikaga ibyatsi byo mu mirima biriho na none kandi ijo gazatwikwa , azabura gute kubambika , kuki mufite kwizera gukeya ? `30Niba Imana yambika guca ubwatsi bwo mumurima biriho buno ejo bukazatabwa mumuriro azabuzwa niki kubambika kurushaho, mwebwe abafite kwizera guke mwe? 31Nuko rero ntimuhangaike no kugamba ngo : ejo tuzarya iki , tuzanywa iki no kwambara iki ?32Kuko ibyo byose nabapagani babishakaga.iso wo mwijuru azi ibyo mukeneye. 33 Mumanze gushaka ubwami bw'ijuru n'ukuri kose kw'Imana ,ibindi byose mukeneye bizabongererwa.34 Nuko rero ntimuhangaikire ibyejo , kuko ejo hazishakira ibyayo . ibibi bya none bishiranaga nugo musi
72Ntimucire abandi imanza kugirango namwe mutazagucirwa urubanza . Kubera urubanza rwo muciraga abandi nirwo muzacirwa.1 Kuko bazabacira urubanza go mwaciriye ,igipimo mupimaga nico bazabapimira .3kubera iki urebaga igitokorwa kiri mu ijisho rya mugenzi wawe ariko turebe igiti kiri mu ijisho ryawe ?4 Cangwa ni gute wabwira mugenzi wawe ngo: reka ngukuremo igitokorwa kiri mujisho ryawe kandi weho wikoreye umugogo gwi kiti mujisho ryawe?5 wa ndyadya we , umanze uvane ikiti kiri mujisho ryawe,niho uzabona kutokora jisho rya mugensi wawe .Ibyatunganyirijwe Imana ntimubihereze imbwa , ntimugaterere izahabu yanyu imbere y'ingurube kugira ngo zitazikandagira nyuma zikahinduka ngo zibarye .7Musabe namwe muzahabwa , mushake namwe muzabona ,mukomange namwe muzafungurirwa.8 Kubera umuntu wese uzasaba azahabwa , uzashaka , azabona . kandi uzakomanga ku rugi azafungurirwa .9 Cangwa ninde muri mwewe uzaha umwana we ibuye amusabye umukati, 10 Cangwa ya musaba isamaki akamuha inzoka ?11Niba mwewe abantu babi muzi guhereza abana banyu ibintu byiza , data wo mwijuri ntazarushaho kubahereza ibyiza abantu bose bamusengaga ? 12 Ibyo mushaka ko babakorera aribyo namwe muzakorera abandi , kubera yuko iri niryo tegeko kandi nibwo buhanuzi .13Mwinjire mu muryango mutoya , kubera umuryango munini n'inzira ngari ijanaga abantu kurimbuka kandi abantu ni benshi banyuragamo. 14 Ariko akaryango ni kanyori na akayira karapfundanye kari kujana abantu kwa Data kandi n'abantu bakeya banyuragamo .15Mwitondere abahanuzi b'ibinyoma barikuza iwanyu bambaye uruhu rw'intama kandi muribo arimbwa zishamba (Ingunzu ) zikarisha.16 Muzabamenyera kubyo bakoraga , mbese woca inyamunyu ku igitembetembe cangwa wosoroma intoryi kumitobotobo? 17Ni guco bimeze buri giti ciza kibyaraga amatunda meza nigiti kibi kigomba kubyara amatunda mabi .18Muby'ukuri , igiti ciza ntaho cobyara amatunda mabi kandi igiti kibi ntaho cobyara amatunda meza. 19 19Iigiti cose kitabyaraga amatunda meza kigombwa gucibwa no gutererwa mu muriro. 20 Nukorero muzabamenyera ku matunda gabo .21Ntaho ari buri muntu umbwiraga ngo Mwami , mwami uzinjira mu bwami bwo mw'ijuru ariko ni wawundi ukoraga ibyo Data wo mwijuru ashakaga. 22 Abantu benci bazambwira ugo musi ngo : mwami , mwami , ntaho twahanuye mw'izina ryawe no mu izina ryawe twirukanye imyuka mibi kandi no mu izina ryawe twakoze ibitangaza byinchi bikomeye ? 23Hanyuma nzababwira ngo ntaho nabamenye na gakeya ,mumve iruhande mwewe abakozi b'ibibi.24Kandi umuntu wese wunvaga amagambo yanje no kugashira mubikorwa azagerenanywa nu muntu w'umunyabwenge wubatse inzuye hejuru y'urutare. 25 Invura iragwa, amazi araza, umuyaga gurahuha, bikubita iyo nzu ikomeza guhagarara kubera yari yubatswe kurutare.26Buri muntu uzumva amagambo ganje ntagakurikize, azagereranywa n'igipfapfa cubatse inzuye kumucanga 27 Imvura iguye amazi n'umuyaga mwinci biraza bikubita inzu irahirima kandi kugwa kwayo kwabaye nabi cane.28 Ico gihe Yesu arangije kugamba ibyo abantu baratangara kubera ago migisho. 29 Kubera ko yigishije nk'umuntu ufite itegeko ntaho ameze nka babanditsi babo.
81Amaze kurindimuka umusozi, abantu akangari baramukurikira. 2Nuko umunyabibembe umwe aramwegera aramupfukamira no kugamba ngo : Mwami, niba ushaka wonyoza.3 Arambura ukuboko kwe amukoraho, aragamba ndabishaka ,urejejwe, ako kanya ibibembe biruma, abamuzima.4Yesu aramubwira ngo:uhore ntugire uw'ubwira, ahubwo genda wiyerekane kubatambyi utange n'isadaka nkuko Musa yabibategetse bibabere ubuhamya.5Aragenda yinjira i Kapernaumu, umukomanda umwe aramusanga no 6kumwinginga ngo: Mwami, umugaragu wanje ararembye cane arwaye indwara yokunyunyuka umubiri wose aryamye murugo. 7 Yesu aramubwira ngo: ndaza murugo kumukiza.8Uwo mukomanda aramusubiza ngo: Mwami, ntaho nkwiriye kugira ngo weho winjire munzu yanje ariko ugambe ijambo rimwe gusa umugaragu wanje arakira. 9Kubera nanje ndi mukuru mfite ubushobozi kubasoda bonyoboraga, iyo mbwiye umwe ngo genda aragenda, nabwira undi ngo garuka akagaruka; n'umugaragu ngo kora guca akabikora. 10Yesu yumvishije ibyo arumirwa, abwira abaribamukurikiye: nukuri ndababwiye, ntaho nasanze kwizera kungana guca no muri Isiraheri.11Ndababwiye ko abantu akangari bazaturuka hirya no hino, bazicarana na Abrahamu, Isaka na Yakobo mu bwami bw'ijuru.12 Ariko abana b'ibwami bazatabwa hanze mu mwijima. hazaba kurira no kuhekenya amenyo. 13Yesu abwira uwo mukomanda: igendere bibe nkuko ubyizeye. Umugaragu we arakira ako kanya.14Mugihe co Yesu yageze kwa Petro abona nyirabukwe wa Petro aryamye arwaye agapururu (agasambo). 15 Amukoraho agapururu karashira. Arahaguruka amwitaho.16Habaye nimuguroba bamuzanira abafashwe n'imyuka mibi, arazicaha akoresheje ijambo gusa, akiza abari bafite uburwayi butandukanye, 17risohora ijambo ry'umuhanuzi Isaya: Yikoreye intege nkeya zacu akiza uburwayi bwacu.18Nuko Yesu abonye abantu akangari bamuzungurutse ategeka ko bambuka hakurya. 19 Umukarani umwe aramugendera aramubwira: Mwami, ndagukurikira aho uzaja hose. 20Yesu aramusubiza: Ingunzu zifite ibyobo n'inyoni zifite ibyari, ariko umwana w'umuntu ntaho afite aho kuryamisha umutwe.21Uwundi umwe mubari bamukurikiye aramubwira: Mwami, unyemerere manze naja guhamba data. 22 Ariko Yesu aramubyira: unkurikire, ureke abapfu bahambe abapfu babo.23Amaze kwinjira mubwato, abigishwa be baramukurikira. 24Izaruba nyinshi riba mukivo(ingezi), ubwato burarengerwa, ariko Yesu yari asinziriye. 25 Baza kuri Yesu baramubyutsa barikugamba ngo: Mwami, dukize turapfuye.26Arababwira ngo: kubera iki murigutinya mwebwe mufite kwizera gukeya? Nuko arahamagara yamagana iyo zaruba maze ikivo kirahora kiratuza. 27 Abantu baratangara baragamba ngo: uyu nawe ninde kugeza aho amapepo gamwubaha.28Amaze kwambuka hakurya mugihugu ca Abagerasi, abantu babiri buzuye amadaimoni bahura nawe, baturutse mumakaburi bakarishe cane ntan'umuntu wabegeraga.29 Baribari kwabira barikugamba ngo: turigupfa iki weho Mwana w'Imana, uje hano kutubuza amahoho?30Hirya hatoya harihariho igikundi cingurube zirikurisha.31ago madayimoni garamuhendahenda ngo nutwirukana utwemerere twinjire muri ziriya ngurube. 32Aremera arazibwira ngo: mugende. Amadayimoni yinjira muri za ngurube zose zirirukanga, ziragogomoka no mukivo zipfiramo.33Abashumba bizo ngurube birukankira mu mugi baca umwaze uko byose byabaye ni ibyerekeye ga madaimoni. 34Abantu bose bo mumugi barumirwa baja guhura na Yesu bamubonye bamusaba ko yava murako karere kabo.
91Yinjira mu icombo, arambuka, yigira mu mugi gwe wenyine. Maze bamuzanira umuntu wanyunyutse umubiri gose arikugipoyi. 2Yesu abonye kwizera kwabo abwira uwo murwayi ngo: Mwana wanje wishime kubera ko ibyaha byawe bibabariwe.3Ariko bamwe mubakarani baritotomba mumitima yabo: Uyu muntu ari gutuka Imana. 4Yesu amenye ibitekereza byabo arababwira ngo: Kubera iki murigutekereza ibintu bibi mu mitima yanyu? 5 Ni igiki coroshe kugamba ngo ibyaha byawe birababariwe, cangwa kugamba ngo haguruka ugende? 6None rero, mugomba kumenya ko Umwana w'umuntu afite ubushobozi bwo kubabarira ibyaha. Nuko abwira wa muntu unyunyutse ngo: Haguruka, wikorere igitanda cawe, wigire murugo.7Arahaguruka yigira iwabo murugo. 8 Ariko abantu babibonye baratinya, bahimbaza Imana yahaye abantu itegeko rimeze gutya. 9Yesu amaze kuva iyo arikwitembeza abona umuntu witwa Matayo yicaye arigusoresha aramubwira: Nkurikira. Aragahuruka aramukurikira.10Igihe co yari yicaye munzu arikurya, abasoresha na abanyabyaha baraza bicara hamwe na Yesu arikumwe n'abigishwa be. 11 Abafarisayo babibonye bakura abigishwa be no kubabwira: kubera iki Umwami wanyu arigusangira n'abasoresha n'abandi banyabyaha?12Yesu abyumvishije arabasubiza: umuntu utarwaye ntaho yokenera umuganga ariko umurwayi yifizaga umuganga. 13Ariko mugende mwige kuriri jambo: njewe nshaka imbabazi ntabwo ari amaturo. Ntaho naje gushaka ababoneye ahubwo abanyabyaha kugira ngo bihane.15Nuko abigishwa ba Yohana baza iwe barikugamba ngo: Kubera iki twebwe n'abafarisayo twiyirizaga ubusa kenci ariko abigishwa bawe ntaho biyirizaga ubusa. 14 Yesu arabasubiza ngo: mbese inshuti z'umukwe zishobora kubabara mugihe co umukwe arihamwe nabo? Imisi izaza ubwo umukwe azabakurwamo, niho baziyiriza ubusa.Ntamuntu washira ikiraka gishasha ku mwenda gushaje. Kuko gushobora gushwanyura ugo mwenda gushaje maze uko gutanduka gukaba kunini.Ntawashira inzoga ishushe mu bibindi bishaje kuko bishobora gusandara n'inzoga ikameneka. N'ibibindi bikazambagurika. Ariko iyo nzoga ishushe bayisize mubibindi bishasha, ari inzoga ari n'ibibindi byose ntaco byaba.18Ubwo yarari kubabwira ago magambo haza umutware apfukama imbere ye aragamba ngo: umuhara wanje amaze umwanya apfuye, ariko ngwino umurambike ho ibiganza arakira. 19Yesu arahaguruka, aramukurikira arihamwe n'abigishwa be.20Nuko haza umugore wari ufite uburwayi bwokuva amaraso, abumaranye imyaka cumi n'ibiri amuturuka inyuma akora kumusozo gumwenda gwe. 21Nuko yibwiraga muriwe ngo: niba nshobora gukora kumwenda gwe gusa ndakira. 22Yesu arahindukira, agamba arikumureba: ihangane mbe muhara wanje, kwizera kwawe kwagukijije. Uwo mugore ahita akira muri ugo mwanya.23Ubwo Yesu yaramaze kugera munzu y'uwo mutware kandi abonye abari kuvuza imyironge, n'abantu bari kuboroga24 arababwira ngo: Muve ahono kubera ko iyo nkumi itapfuye ahubwo irasinziriye. Nuko baramuseka.25Mugihe abo bantu bari bamaze kwigizwayo arinjira afata ukuboko kwiyo nkumi, nuko iyo nkumi irahaguruka. 26 Iyo nkuru yamamara mukarere kose.27Amaze kuvaho, Yesu akurikirwa n'impumyi ibiri zirikwabira ngo: utubabarire Mwene Daudi. 28Amaze kugera murugo izo mpumyi ziramwegera nuko Yesu arababwira ngo: mwizeye ko nshobora kubikora? Baramusubiza ngo: Ingo Mwami.31Nuko abakora ku maso gabo aragamba ngo: Bibabere nkuko mwizeye. 30 Nuko amaso gabo garahumuka. Yesu arabihanangiriza ngo: Muramenye hatekugira ubimenya. 29 Ariko bamaze gusohoka basakaza inkuru mu gihugu cose.32Bakigenda, bamuzanira umuntu utewe n'amadayimoni y'ikiragi. 33Iyo dayimoni imaze kwirukanwa ca kiragi kiragamba. Nuko abantu baratangara, baragamba ngo: Ntanarimwe ibintu nkibi byigeze kuboneka muri Isiraeli. 34Ariko abafarisayo baragamba ngo: Nikubwo umukuru w'abadayimoni arikwirukana abadayimoni.35Yesu yagendagendaga mu migi yose no munsisiro zose arikwigisha muma sinagogi arikwigisha umwaze guboneye g'ubwami no gukiza indwara zose n'ubumuga bwose. 36 Abonye abantu akangari abagirira imbabazi kubera ko baribarushe kandi bananiwe nki ntama zidafite abashumba.37Nuko abwira abigishwa be ngo: ibisarurwa ni byinshi ariko abo kubisarura ni bake. 38 Mwinginge nyiri umurimo yohereze abasaruzi mu murima.
10Nyuma , yaho , Yesu amaze guhamagara abigishwa be cumi na babiri , abaha ingufu zo kwirukana imyuka mibi (Ibizimu ) no gukiza indwara n'uburema bwose .2Ngaga amazina g'intumwa cumi n'ibiri , uwambere ni Simoni witwa Petero , na Andereya , Yakobo umuhungu wa Zebedayo na Yohana mwene nyina , 3Filipo na Barutelemayo , Tomasi na Matayo wasoreshaga, Yakobo muhungu wa Alfayo na Tadeyo . 4Simoni w'ikana na Yuda Iskariyoti , uwo watanze Yesu .5Abo nibo bigishwa Yesu yatumye amaze kubategeka ngo ; Mutaja iwabo w'abapagani kandi mutazinjira mu migi y'aba Samariya .6 Mugende gushaka imtama z'abIsiraeli baheze . 7Mugende gushaka kandi murikugamba ngo : "Ubwami bw'ijuru buregereje ".8Mukize abarwayi , muzure abapfuye , muboneze ababembe ,mwirukane aba dayimoni. Mwahawe mutaguze , namwe mutangire ubusa . 9Mutatwara izahabu cangwa ifaranga , cangwa igiceri mu mikaba yanyu .10 Cangwa si ishakoshi mu ngendo zanyu , cangwa ipantalo ibiri cangwa ibirato , cangwa inkoni kuko umukozi akwiriye kubona umushahara ku kazi ke .11Mubaye mugeze mu urusisiro cangwa mu mugi mubanze mubaze aho umuntu ukwiriye kubakira ari, muhabe kugeza igihe co gutaha . 12Ni mwinjira mu nzu , mubaramutse .13Niba abatuye muri iyo nzu aribeza , amahoro ganyu gayibemo , ariko babaye ari abantu babi , mutabaha amahoro .14Babaye batabakiriye cangwa ntibumve amagambo ganyu mwigendere , muve muri iyo nzu cangwa ugo mugi , nyuma mubakunkumurire umucucu go ku birenge byanyu . 15Ndikubabwiza ukuri , ugo musi g'urubanza , ugo mugi guzahanwa cane kurusha igihugu c'Isodoma na Gomora .16Ngaho rero mbatumye nk'intama hagati y'ibisimba bikarishe mwitonde nk'inzoka ,kandi mwiyoroshe nk'inuma .17 Mwirinde abantu , kuko bazabarega ku turubinali, kandi bazabadihisha ibiboko mu masinagogi . 18Bazabajanira abategetsi bakuru n'abami kugira ngo mube abahamya imbere yabo n'imbere y'abapagani kubera njewe .19Ariko , naho bazabatanga , mutazibaza ico muzagamba cangwa gusubiza , kuko Imana izabaha muri ako kanya ibyo gusubiza .20 Kuko ntaho ari mwewe muzagamba , ahubwo umwuka gw'Imana yanyu guzagambira muri mwewe .21Ibyene nyina bizicana , n'umubyeyi umwana we , abana bazarwanya ababyeyi babo kandi babice . 22Muzangwa na bose kubera izina ryanje, ariko uzihangana kugeze umwisho , azakizwa . Niba bababaza mu mugi gumwe , muzirukangira mugundi . 23Ndikubabwiza ukuri , umwana w'umuntu azagaruka mutara zunguruka imigi yose y'Israeli .24Umwigishwa ntaho yaruta umwalimu kandi umukozi ntaho yakwigereka kuri shebuja . 25Birahagije ko umwigishwa afatwa nk'umwalimu cangwa umukozi nka shebuja . Niba barise nyirinzu Belzebuli mushaka ko mwewe abo mu nzu bitazarushaho!26Mutabatinya kuko ntacahishwe kitazahishurwa kandi nta na kimwe gikorwaga kitaza menyekana. 27Ibyo ndikugamba imbere yanyu mu mwijima muzabigambira ku karubanda mu mutaga, ariko ibyo ndikubabwirira mugutwi muzabyigishirize hejuru y'agasongero k'inzu .28Mwe gutinya ibyicaga umubiri ariko bidashoboye kwica ubuzima mutinye ahubwo ibishobora kumahoro ubuzima n'umubiri , no kubigeza muri gihonomu .29 None si ntaho mugurishaga ibishwi bibiri ku faranga rimwe " ariko mumenye ko ntana kimwe kigwaga hasi ku butaka no gupfa, Data atabishaka . 30Kandi imisatsi zo kumutwe gwanyu zirabazwe. 31Mwegutinya rero, muruta kure na kure ibishwi akangari.32Ariko uzanyihakana imbere y'abantu nanje nzamwihakana imbere ya Data urimwijuru. 33 Nico gituma uzanyamamaza imbere y'abantu nanje nzamubera umuhamya imbere ya Data uri mwijuru.34Mwe kwibesha ntaho naje kuzana amahoro ku isi, ahubwo nazanye inkota35. Kuko naje gutandukanya umuntu hamwe na se, gutandukanya umuhara na nyina, umukazana na nyirabukwe. 36Kandi abanzi b'umuntu nabo munzu ye.37Ukundaga se na nyina kundusha ntaho duhuriye. Kandi ukundaga umuhungu we cangwa umuhara we kundusha ntaho akwiriwe kuba uwanje. 38 Utikoreye umusaraba gwe ngo ankurikire ntaho nawe akwiriye kuba uwanje.39 Uzarengera ubuzima bwe azabubura, kandi uzabubura kubera njewe azabubona ukundi.40Umuntu uzabaha karibu ni njewe azaba akaribishije kandi unkaribishije azaba akaribishije uwantumye. 41Uwakiraga umuhanuzi kubera ubuhanuzi bwe azabona ibihembo by'ubuhanuzi kandi n'uwakiraga umuntu w'ukuri kubera ukuri kwe azahabwa ibihembo byabanyakuri.Kandi umuntu wese uzaha umutoya ikopo ry'amazi gakonje kuko ari umwigishwa wanje, ndikubabwiza ukuri ntaho azabura igihembo ce.
111Yesu amaze guha amategeko abigishwa be icumi na babili yivirayo yigira mu mingini arikwigisha no guhubiri. 2 Yohana ari mu pirizo yumva ibikorwa bitangaje bya Kristo, maze atuma abigishwa kubaza Yesu ngo: 3 Weho ni wawundi twategereje cangwa dutegereze uwundi?4Yesu arabasubiza ngo: mugende mumubwire ibyo mwumvishije no kwirebera. 5 Impumyi zirikureba, ibirema birikugenda, ababembe barigukira, ibipfamatwi birikumva, abapfuye barikuzurwa, abakene barikubwirizwa ubutumwa bwiza. 6 kandi hahirwa umuntu wese uzanyishimira.7Abo bantu bamaze gusubirayo, Yesu atangira kubwira abantu amakuru ga Yohana arikubabaza: mwagiye mubutayu kureba nde? mbesi n'urubingo ruriguhuhwa n'umuyaga? 8mukuri mwagiye kureba iki? n'umuntu wari wambaye neza? Oya, abantu bambaye neza babaga munzu y'Umwami.None mwagiye kureba iki? Mwagiye kureba umuhanuzi? Nukuri ndababwiye uwo nimukuru kuruta umuhanuzi, kandi uwo niwe wanditswe ngo: reba ntumye intumwa yanje imbere yawe izategura inzira yawe.11Mubyukuri ndababwiye yuko mubantu babyawe n'umugore ntamuntu uruta Yohana umubatiza. 12Ariko umutoya mu bwami bw'Ijuru ni mikuru kumuruta. Kuva mugihe ca Yohana umubatiza, ubwami bw'Ijuru bubonekanaga ku ngufu. Kandi abanyembaraga nibo bazabubona.13Kubera abahanuzi bose, n'amategeko byarangiye kubwa Yohana. 14 Kandi niba mushaka mubyemere kuko niwe Eliya uzaza. 15Ufite amatwi gokumva niyumve.17Ariko abantu bakino gihe twabagereranya niki? Bameze nk'abana batoya bicaye musoko bariguhamagara bagenzi babo ngo: 16Twabavugirije ingoma mwanga kubyina,twaratatse mwanga kurira.19Kubera ko Yohana yaje atari kurya no kunywa bagamba ngo afite amadayimoni. 18 Umwana w'Umuntu yaje arikurya nokunywa, muragamba ngo n'igisambo, tena n'umusinzi, ngo inshuti ze ni abasoresha n'abanyabyaha, ariko ubwenge bugaragarira mubikorwa.22Nuko atangira kuvuma imigi yo yakoreyemo ibitangaza byinshi, kubera ko ntabwo bihanye. 21Agamba ngo: Korazini na Betesaida muzabona ishano kubera ko ibitangaza byakorewe iwanyu, yaba byarakorewe i Tiro no muri Sidona, bababarihanye kera no kwambara amagunira no kwisiga itazi. 20None rero ndikubabwiza ukuri. K'umusi w'urubanza g'Uwiteka, Tiro na Sidoni bazaherezwa ibihano kuruta mwebwe.23Namwe Kapernaumu rero muzakomeza kuzamurwa ugere kwijuru? Reka da! ahubwo uzamanurwa hasi ikuzumu. Kubera ko ibitangaza byakorewe iwawe yaba byarakorewe muri Sodomo ugu mugi guba gukiriho kugeza none. 24Ariko mukuri ndikubabwira mugihe cy'urubanza rw'Uwiteka Sodomo baza yorohereza kurusha weho Kaperenaumu.25Murico gihe Yesu arasubiza ngo: ndagushimye Data Umwami w'isi n'ijuru agamagambo wagahishe abanyabwenge n'ubumenyi ahubwo ubihishurira abana batoya. 26Data urakoze kuko ibi nibyo byagushimishije gukora. Yesu yongera kugamba ngo: 27byose nabihawe na Data kubera ko ntanumwe uzi Umwana usibye Data, ntanumwe uzi Data usibye Umwana, uwo Umwana akundaga amuhishuriraga Se.28Nimuze iwanje mwese abarushe n'imitwaro iremereye nanje nzabaruhura. 29 Mwemere kuba abagaragu banje kugira ngo mbigishe kubera ndi umugwa neza kandi nditondaga bivuye kumutima namwe muzaruhuka kumitima yanyu. 30 Kubera kuba umukozi wanje biroroshe, n'umutwaro gwanje ntaho guremeraga.
121Ico gihe, Yesu anyura mumurima gw'amasaka mu musi gw'isabato. Abigishwa be kuko baribishwe n'inzara, batangira guca amahundo no kurya. 2 Abafarisayo babonye ibyo bintu, baramubaza ngo: Reba abigishwa bawe barigukora ibitemewe umusi gw'isabato.3Ariko Yesu arabasubiza ngo: "Ntaho mwasomye ibyo Daudi yakoze igihe yagize inzara, we nabari hamwe nawe?" 4Ntaho si yinjiye munzu y'Imana akarya imikati yo kwerekanwa yo ari atemerewe kurya ari we cangwa si abo bari bari hamwe, kandi ugo mukati gwari gwaribwaga gusa n'abatambyi.5Cangwa si ntaho mwasomye ko mumategeko ko umusi gw'isabato abatambyi batakurikizaga isabato n'ikanisa, batashoboye kubihanirwa.6 Ariko, ndababwiye, hano hariho uruta uruta ikanisa.7Yaba mwamenyaga ico bisobanuye: "Nishimiraga imbabazi kuruta ibitambo, ntaho mwari mugomba gucira urubanza abari batari kubarwa ho ibibi. 8 Kuko Umwana w'umuntu ariwe umukuru w'isabato.9Amaze kuva aho, Yesu yinjira mu sinagogi.10 Kandi murebe, hari harimo umugabo ufite akaboko k'akarema barabaza ngo: mbesi byemerewe gukiza umusi gw'isabato? Baramubajije kugira ngo babone ibyo bamuregesha.11Arabasubiza ngo: " Ninde muri mwe yaba afite intama imwe yagwa mucobo umusi gw'isabato ntaje kuyikuramo? 12None si umuntu ntafite agaciro kenci kuruta intama? Kumbe biremerewe gukora neza k'umusi gw'isabato.13Nuko abwira uwo muntu: Rambura ukaboko kawe. Arakurambura, ako kanya karakira kamera nk'akandi.14 Ariko abafarisayo baragenda baja inama uko bagombaga kumwica.15Yesu amenye ibyo barimo, yivira yo, abantu akangari baramukurikira bose arabakiza. 16Arabihanangiriza ngo: ntihagire uwo bacira umwaze w'ibyabaye. 17 Kugira ngo risohore ijambo ryavuzwe n'umuhanuzi Isaya ngo:Uyu niwe umukozi wanje mwiza wo narondoye, Umukunzi wanje wo mumutima gwanje gwishimiraga; umutima gwanje guzaba kuriwe nawe azamenyesha abantu bose iby'urubanza rwa nyuma.19Ntaho azatera amahane cangwa kwabira ijwi rye ntaho rizumvikana nabari gutambuka munzira. 20Urubingo rudakuze ntazaruvuna, kandi urutambi rurikwaka ntazaruzimya kugez'igihe co azatsinda kubera gukiranuka kwe. 21 Kandi kubw'izina rye amoko gose gazagira ibyiringiro.22Nyuma yaho bamuzanira umuntu w'amadayimoni w'impumyi, n'ikiragi nawe aragikiza: Ikiragi kiraragamba no kureba . 23 Abantu bose barumirwa no kugamba ngo: uyu n'Umwana wa Daudi?24Abafarisayo babyumvishije baragamba ngo: uyu akuraga imbaraga zo kwirukana amashetani kuri Berezeburi umwami w'amadaimoni. 25Ariko Yesu amenye ibyo barimo arababwira: ubwami bwose iyo bwiciyemo ibice burashiraga, umugi cangwa inzu yo bigabanyijemo ntibumvikane iragwa.26Kandi shetani yirukanye indi shetani abayigabanijemo ibice, azagira imbaraga gute? 27None njewe niba Belzeburi ariwe umpaga ingufu zo kwirukana amadayimoni, mwebwe mukuraga ingufu hehe? Abo nibo bazabacira urubanza.28Niba njewe umwuka gw'Imana arigo gumpaga ingufu zo kwirukana amashetani, mumenye ko ubwami bwo mwijuru bwamaze kubageraho.29 Ni gute umuntu yakwinjira mu nzu y'umuntu ufite ingufu akiba ibintu byose, atabanjije gufunga uwo nyir'inzu, nyuma akabona kwiba ibye byose? 30Uwo tutarihamwe nawe n'umwanzi wanje,aho kugira ngo arundarunde aratatanyaga.31Kuri ibyo rero, ndababwiye ko ibyaha byose n'ibitutsi bizababarirwa, ariko uzatuka Umwuka Wera ntaho azababarirwa. 32 Umuntu wese uzatuka umwana w'Umuntu azababarirwa, ariko uzatuka Umwuka wera ntaho azababarirwa nubwo byaba none nangwa mugihe kizaza.33Igiti nimucita ciza n'imbuto zaco muzazita nziza, kandi igiti nimicita kibi n'imbuto zaco muzazita mbi; kubera igiti kimenyekaniraga kumatunda gaco. 34 Mwewe urubyaro rw'inzoka muri abantu babi, ni gute mwagamba amagambo meza? Kubera umuntu agambaga ibiri mumutima gwe. 35Umuntu mwiza agaragaragaho ibyiza, kubera ko aribyo bimurimo, n'umuntu mubi yerekanaga ibibi kubera ko aribyo bimurimo.36Ndikubabwira umusi go guca urubanza abantu bazatanga raporo y'amagambo gose go bagambye. 37Kandi amagambo gawe nigo gazakugira umukiranusti cangwa gagutsindishe.38Nuko rero bamwe mubakarani n'abafarisayo bafata ijambo baramubwira: Mwalimu, dushaka ko udukorera igitangaza. 39Arabasubiza ngo: urubyaro gw'imitima mibi n'abasambanyi rurigusaba ibitangaza, ntaco ruzahabwa usibye igitangaza c'umuhanuzi Yona. Kuko,40 nkuko Yona yamaze imitaga itatu n'amajoro atatu munda y'igisamaki kinini niko bizabera Umwana w'Umuntu uzamara munda y'isi imitaga itatu n'amajoro atatu.Abantu b'Ininawi bazahaguruka umusi g'urubanza hamwe n'uru rubyaro, kandi barucire urubanza kubera ko bihanye umusi go Yona yarari kubahubiri. Ariko mumenye ko hano hariho uruta Yona.Umwami kazi wa Etiopia azahaguruka k'umusi g'urubanza hamwe n'urubyaro kandi azarutsinda kuko yavuye ku mwisho gw'isi kugira ngo yumvirize ubwenge bwa Salomo, kandi hano hariho uruta Salomo.43Igihe co Shetani avuye mu muntu ajaga gutura ahantu hatari abantu arigushaka aho yirukira ntahabone.44 Nuko, akagamba ngo: nzisubirira muri yanzu yanje yonavuyemo, yayigeramo agasanga irimo ubusa ikoropwe no kupambwa, asubiragayo akazana ibindi bishetani birindwi kurushaho bikinjira muri yanzu bigaturamo. 45Imibereho yanyuma yuwo muntu irazambaga kuruta iyambere. Niko bizaba kwa runo rubyaro rubi rwa kino gihe.46Yesu yarakiri kuvugana n'aba bantu kumbe nyina na bene nyina baribari hanze barigushaka kumugambisha. 47Umuntu umwe aramubwira ngo: nyoko na bene nyoko bahagaze hanze barigushaka kukugambisha.48Ariko Yesu asubiza uwo muntu ngo: Mama ninde na bene mama n'abahe? 49 Nuko arambura ukoboko ku bigishwa be aragamba ngo: aba nibo mama na bene mama. 50Kuko umuntu wese ukoraga ubushake bwa Data urimwijuru, uwo niwe mwene mama, mushiki wanje na mama.
131Ugo musi Yesu ava munzu aza kwichara mukibaya ku ngengero y'ingezi.2 Abantu kangari baraza baramuzunguruka yinjira mu bwato aricara, abo bantu bose bahagarara hakurya.3Ababwira amagambo menci mumigani, atangira ngo: Umuhinzi umwe yagiye gutera imbuto.4 Ari gutera, izambere zigwa uruhande gw'inzira, inyoni ziraza zirazitoragura.5 Izindi zigwa mumakoro, hatari ubutaka buhagije, zimeze zanga gushinga imizi. 6Nuko izuba rivuye rirazitwika ziruma.7Izindi zigwa mu mishubi, imishubi irakura irazisonga izibuza kwera imbuto.8 Izindi zigwa mubutaka buboneye, zibyara imbuto akangari, zimwe mirogo itatu, mirongo itandatu n'izindi ijana. 9Ufite amatwi go kumva niyumve.10Abigishwa be baraza baramubaza ngo: kuberiki urikubigisha mu migani? 11 Arabasubiza: mwewe mwagiriwe ubuntu bwo kumenya amabanga go mu bwami bw'ijuru,ariko abohanze nta buntu bagiriwe. 12 Umuntu wese ufite ikintu azongererwa byinchi, naho utagira ikintu,bazamwaka nako yarafite.13Nico gituma ndikubabwira mu migani : kugira ngo nibareba ntibagire ico babona,14 kandi be gusobanukirwa ni ijambo ry'u muhanuzi Isaya rya sohoye kuribo ririkugamba: kumva muzumva, ariko ntaho muza sobanukirwa nokureba muzareba , ariko ntaco muzabonaKubera aba bantu bagize kwinagira mu mitima yabo,kandi no mumatwi gabo ntaho bumvaga neza amaso gabo garahumye,kugira ngo nibareba batagira ico babona be kugira nico bumva mumatwi gabo ,be kugira nico bamenya mumitima yabo .kugira ngo be kuza ngo mbakize.16Ariko mwewe murahirwa,kubera ko amaso ganyu gararebaga n'amatwi ganyu garumvaga. 17Kuberako,mubyukuri abahanuzi benchi n'abanyakuri bifujije ku bona kuribino murikureba ntibyashoboka bifujije kumva ibyo murikumva buno,birananirana .18None rero mwewe,n'imwunve ibisobanuro bya wamuhinzi. Buri muntu wese wumvaga ijambo ry'Imana ntaryiteho, umwanzi arazaga akarikura mumutima gwe. 19Uwo ni nka zambuto zaguye hafi y'inzira.20Zazindi zaguye mumakoro ni wawundi wumvaga ijambo akaryakira yishimye. 21 Ariko ntamizi iri muriwe, nyuma yakanya gakeya ibigeragezo nukuza ntagire kwihangana ijambo rikava mumutima gwe.22Zazindi zatewe mu mishubi, ni wawundi wumvaga ijambo ariko irari ry'isi n'ubutunzi bikarisonga ntiribyare imbuto.23 Naho zazindi zatewe mubutaka buboneye ni wawundi wumvaga ijambo akaryishimira rikabyara imbuto muri we, hariya ijana, mirongo itandatu, na mirongo itatu.24Yongera kubacira ugundi mugani ngo: Ubwami bw'ijuru bugereranywa n'umuntu wagiye gutera imbuto nziza mu murima gwe. 25Nijoro abantu bamaze gusinzira, umwanzi araza atera urukungu mu masaka arangije arigendera. 26Nyuma amasaka gamaze gukura, hagaragaramo n'urukungu.27Abakozi babibonye, baragenda babwira shebuja: mwami, sitwateye imbuto nziza mu murima ? 28None urukungu rwavuye he? Arabasubiza: Uwo n'umwanzi wabikoze. Abakozi babwira shebuja: tureke tuje kurandura urukungu turujugunye.29Arababwira ngo: Ntibishoboka, kubera ko murebye nabi mwarandura n'amasaka. 30 Ahubwo mubireke bikurire hamwe, igihe co gusarura bizagaragara , urukungu muzarubika hamwe murujugunye mumuriro, naho amasaka muzagahunuka mubigega.31Yongera kubacira ugundi mugani ngo: ubwami bw'ijuru bugereranywa n'akabuto gatoya ka sinapi ko umuntu yagiye gutera mumurima gwe. 32Akakabuto nigatoya cane kuruta imbuto zose ariko iyo kamaze gukura karutaga izindi mboga zose ahubwo kakavamo igiti kinini, n'inyoni zose zirazaga kwarikamo kubera ko gifite amatabi gaboneye.Ababwira ugundi mugani: ubwami bw'ijuru busana n'agasemburo gakeya ko umugore umwe yafashe gasembura ingunguru itatu z'umusabike.34Agamagambo gose Yesu yababwiraga akoresheje imigani, nta n'ikintu na kimwe yongeye kugamba adakoresheje imigani. 35 Kugira ngo risohore ijambo ryavuzwe n'umuhanuzi ngo: nzabumbura akanwa kanje nkoresheje imigani, nzagamba amagambo g'ibanga kuva kuremwa kw'isi.36Nuko asezerera iteraniro yinjira mu nzu, abigishwa be bamusangamo37 baramubaza ngo: Dusobanurire gwamugani g'urukungu m'umurima. Arabasubiza: wawundi wateye imbuto nziza n'umwana w'abantu,38 umurima n'isi, imbuto nziza ni mwebwe abana b'Umwami, urukungu ni babana ba shetani batumvaga. 39Umwanzi ni shetani, niwe washizemo urukungu, naho gusarura n'umusi gw'imperuka; abasaruzi n'abamalaika.40Nkuko urukungu barubohaga bakarujugunya mumuriro, niko bizaba kumusi gw'imperuka. 41Umwana w'umuntu azatuma abamalaika baze batoragure ibibi byose bive mu bwami n'ababandi bakoraga ibibi. 42Maze byose, bijugunywe mumuriro gutazima. Iyo hazaba kurira no guhekenya amenyo. 43 Naho abanyakuri bazaka nk'izuba mu bwami bwa Data wa twese. Ufite amatwi ngaho rero niyumve.44Ubwami bwo mwijuru bugereranywaga n'izahabu yo bahishe mu murima, umuntu ayibonye ayihisha neza aragenda agurisha ibyo yarafite byose kugira ngo agure ugo murima.45 Tena ubwami bw'ijuru busana n'umucuruzi urigushaka imarigarita nziza .46 Amaze gusanga aho imarigarita nziza cane iri, yaragiye agurisha ibye byose kugira ngo abone ibyo yarari gushaka.47Kandi ubwami bwo mwijuru bugereranywa n'ubutimba bwo bajugunye mungezi , bwuzuramo isamaki za buri bwoko. 48Bumaze kuzura, babukururira ku nkengero bararondora isamaki nziza bazishira mu mbegeti, naho isamaki mbi barayijugunya.49Uko niko bizaba ku musi w'imperuka : abamalaika bazatandukanya abanyabyaha n'abanyakuri. 50Abanyabyaha bazatabwa mu muriro gutazima, iyo hazaba kurira no guhekenya amenyo.51Ibyo maze kubabwira murabyumvishije? Baramusubiza ngo: turabyumvishije. 52Arababwira: Umwanditsi w'umunyeshuri mwiza wo mu bwami bw'ijuru ameze nka nyiri inzu uzi53 gutandukanya ibintu bishasha nibya kera. Yesu arangije iyi migani yose ava aho hantu.54Aja iwabo atangira kwigisha mumasinagogi, abantu baratangara no ku gamba ngo: uyu muntu ubu bwenge n'imirimo byo arigukora abikuye he? Uyu si wa mwana w'umubaji? Nyina si Mariya? 55Na bene nyina si Yakobo, Yosefu, Simoni na Yuda? 56Na mashiki be si twirigwanaga nabo? None ubu bwenge abukuye he?57Batangira ku mwanga, ariko Yesu arababwira ngo: Umuhanuzi ntaho yemeregwaga mugihugo ce no munzu ye.58 Kubera ko batagize kumwizera ntaho yakoze ibitangaza byinci.
141Muri ico gihe Umwami Herode yumva amakuru ga Yesu. 2Abaza umukozi we: Uyu ni Yohana umubatiza wazutse akaba afite imbaraga zo gukora ibitangaza bimeze guca?3Kubera ko Herode yari yafunze Yohana muri Pirizo ari kuzira Herodia, muramukazi we warutunzwe na Filipo, amaze gupfa Herode aramutunga. 4Yohana yarari kuzira ko yabujije Herode gutunga muramukazi we w'umupfakazi. 5Herode ashaka kumwica atinya amaso ga bantu, kubera ko abantu bari bazi ko Yohana ari umuhanuzi.6Ariko ku musi mukuru go kwibuka gupfa kwa Herode umukobwa wa Herodia acheza neza imbere y'abantu na Herode arishima. 7Umwami ararahira ngo ico arasaba cose arakimuhereza.8Umwana w'umukobwa asaba nyina inama, nyina aramubwira ngo: Genda usabe umutwe gwa Yohana ku sahani. 9Umwami Herode ashaka kubabara, ariko kubera ko yarahiye mbere y'abantu bose, aremera ategeka ko bamuha ico yasabye.10Atuma abasoda baja guca umutwe gwa Yohana muri pirizo.11Umutwe gwe baguzana kusahani bahereza wa mukobwa nawe azanira nyina. 12Abigishwa ba Yohana baraza bafata iyo ntumbi baja guhamba nuko bangenda kubwira Yesu ibyabaye.13Yesu abyumvishije ava mu bwato bwo yararimo yigira hakurya mu butayu, n'abantu babyumvishije bava hirya no hino bamusangayo. 14Yesu abonye abantu kangari barikumusanga, abagirira imbabazi maze akiza abarwayi babo.15Bigeze nimugoroba abigishwa baramubwira ngo: Hano ho turi nimu butayu kandi reba burije, rekura abantu batahe baje gushaka ibyo kurya.16Yesu arababwira: Ntaho bashaka gutaha ariko mwebwe mubashakire ibiryo. 17Baramusubiza: Hano dufite imikati itanu, ni samaki ibiri gusa ntaco byamara. 18Arababwira ngo mubizane hano mubimpereze.19Abwira abantu bose ngo bicare hasi. Afata imikati itanu n'isamaki ibiri arasenga abiha umugisha, abwira abigishwa ngo bahereze abantu bose barye. 20Bose bararya, barahaga ibyasigaye bwizura ibisobane icumi na bibiri.21 Abariye no guhaga bari bari abagabo ibihumbi bitano tutabaze abagore n'abana.22Arangije, ategeka abigishwa be kwinjira mu bwato ngo bambuke bamusige kuberako yarakiri gusezera kuri iryo teraniro. 23Amaze kubasezera, aratarama umusozi aja gusenga ageza n'imugoroba kandi yarari wenyine. 24Nuko ubwato bugeze hagati yingezi ,izaruba iraza irabukubita kuko umuyaga gwari gubaturutse imbere .25Mumuseke karekare Yesu abasanga yo arikugenda hejuri yingezi. 26Abigishwa bamubonye arikugendera hejuru y'amazi baratinya cane bagira ngo n'igihindi, barabira hejuru y'ubwoba bwinci.27 Ariko Yesu ako kanya arababwira ngo mwizere ko ari njewe mutatinya.28Nuko Petro aramubwira ngo: Niba koko ari weho mwami nyemerera nanje ngendere hejuru y'amazi ngusange. 29Yesu aramusubiza ngo: Ngwino, Petro ava mu bwato agendera hejuru y'amazi arikwerekera aho Yesu yarari.30 Ariko abonye izaruba, aratinya atangira gutebera mu mazi, arabira cane ngo : Yesu unkize.31Ako kanya Yesu arambura ukuboko aramufata aramubwira ngo : Weho ufite ukwizera gukeya, kuberiki wagize gushidikanya?32 Yesu yinjira mu bwato izaruba irahora haba amahoro. 33Abari bari mu bwato babibonye barumirwa baragamba ngo: Nikoko uri umwana w'Imana.34Maze barambuka hakurya bagera mu gihugu c'iGenezareti. 35Abantu baho bamenye ko ari Yesu batuma abaturage bo hirya no hino ngo bazane abarwayi babo. 36Basaba Yesu ko bakora ku kimokora c'ikanzu ye, abantu bose bakoze ku kanzu ye, barakize ako kanya.
151Nuko Abafarisayo n'abanditsi baturutse iYerusalemu bagedera Yesu baramubwira ngo : Kuberiki abigishwa bawe batari kubaha umuco gw'abasaza.2 Ntaho barigukaraba intoke mbere yo kurya.3 Arabasubiza ngo: Nukubera iki namwe mutubahirizaga amategeko g'Imana ahubwo mugashira imbere imico yanyu?4Imana yagambye ngo : Wubahe so na nyoko, kandi uzatuka Se cangwa nyina azapfe ako kanya.5 Ariko mwebwe mukagamba ngo buri muntu uza bwira se na nyina ngo: ibyo nagombaga kubafashisha bizava ku Mana. 6Uwo ntaho azaba yubashe se, ingeso na kamere zanyu byatumye ijambo ry'Imana rita agaciro.7Mwebwe mwa ndyarya mwe, Isaya yahanuye kuri mwebwe ngo: 8Bano bantu banyubahaga ku kanywa gusa, ariko imitima yabo iri kure yanje. 9Berekanagako banyubashe, kandi barikwigisha ibijanye n'ingeso zabo.10Nuko yakura iteraniro ryose, baramusanga arababwira: mwumve kandi musobanukirwe. 11Ntabwo ar'ikintu cinjiraga mukanwa gihumanya, ariko ibisohokaga mukanwa nibyo byanduzaga, nibyo bibi.12Nuko abigishwa be baraza baramubwira: Uzi yuko abafarisayo ba babajwe nabya bindi byo wagambye? 13Arabasubiza ngo: imbuto yose itara tewe na Data, azayikura .14Mubareke abo n'abayobozi b'impumyi kandi impumyi iyoboye iyindi mpumyi zombi zigomba kugwa mu cobo.15Petro arabasubiza: Nyabuneka dusobanurire ugo mugani. 16Ariko namwe kugeza nanubu ntaho mwari mwamenya ico bigambye? 17Ntaho muzi yuko ikinyuze mukanwa kijaga munda kinyuze mu nzira yaco ?18Ariko ibintu byose bisohokaga mu kanwa biba biturutse mu mutima kandi bigaragazaga ico umuntu arico bikamwanduza. 19Kubera mu mutima g'umuntu havagamo ibitekerezo bibi: ubwicanyi, ubusambanyi, kwifuza umugore ry'uwundi, ubujura, kubesha no kuzimura. 20Ibi nibyo bitumaga umuntu aba mubi, ariko kurya udagarabye ndaho bihurije n'ingeso zanyu.21Yesu ava aho hantu yigira hakurya hafi ya Tiro na Sidoni. 22Umugore wu munya kanani aturuka hakurya, arikwabira cane ngo: Mbabarire, nyagasani, mwene Daudi, umuhara wanje yafashwe na madayimoni. 23Ariko Yesu ntaco yamushubije, abigishwa be baraza baramuhendahenda ngo: Nyabuneka mu mubyire agende kubera arikutuyombera.24Yesu arabasubiza: Ntimuzi yuko natumwe gushaka no gukiza intama zaheze za Israeli? 25Nyuma, wamugore araza arapfukama imbere ya Yesu aragamba ngo: Nyabuneka umfashe.26 Yesu aramusubiza: Ntaho ari byiza gufata ibiryo by'abana bo murugo no kubiterera imbwa.27Uwo aramusubiza ngo: Ndabyemeye nyagasani, ariko imbwa nazo zifite uburenganzira bwo gutoragura ibya menetse hasi y'ameza ga shebuja. 28Nuko Yesu aramusubiza ngo: Wamugore we, kwizera kwawe kurakomeye none bibe nkuko ushaka, ako kanya umuhara we arakira.29Yesu avayo, agera ku nkengero y'ingezi y'iGalilaya atarama mu musozi y'icara yo. 30Abantu kangari bamusangayo bajanye abarwayi babo, ibirema, ibipfa matwi, ibiragi, n'abarwayi akangari bu bwoko butandukanye babarambika kubirenge bye maze arabakiza bose.31 Abantu bose baratangara babonye ibirema bikize ibiragi birikugamba,ibipfa matwi birikumva, impumyi zirikureba maze barishima bahimbaza Imana ya Isiraeli.32Yesu amaze kwakura abigishwa be, aragamba ngo: Mbabariye bano bantu bo tumaranye imisi itatu batari kurya no kunywa kandi ntaho ncaka ko bagenda guco batagwa munzira bitewe n'inzara. 33Abigishwa be baramubaza ngo: Hano mu butayu turakura hehe imikati yo guhaza abantu akangari kose? 34Yesu arababaza: Mufite imikati ingahe? baramusubiza: Dufite imikati irindwi n'udusamaki dukeya. 35Abwira abantu bose ngo bicare hasi.36Afata imigati irindwi natwa dusamaki ashimira Imana ahereza abigishwa ngo bahereze buri muntu. 37Abantu bararya, barahaga, batoragura ibisigarizwa byuzura ibisobane birindwi.38 Abantu bose bariye no guhaga bari bageze ku ibihumbi bine hatarimo abagore n'abana. 39Yemerera abantu bose ngo batahe iwabo, naho Yesu yinjira mu bwato yigira hakurya mu mipaka ya Magadani.
161Abafarisayo n'Abasadukayo baza barikumugerageza ngo abereke ikimenyetso kivuye mw'ijuru. 2Ariko Yesu arabasubiza ngo: Iyo bibaye nimugoroba mukabona ijuru ritukuye muragambaga ngo ejo hazaba umuco.3Iyo habaye mugitondo, mumenyaga ko haraba umuvumbi kubera ko ijuru ritukuye kandi harimo ibicu. Muzi kugenzura ijuru ni kirere ariko ntaho muzi kugenzura ibimenyetso byi igihe mugezemo. 4Urubyaro rubi rwa basambanyi rushaka ibimenyetso ariko ntaho ruza bibona usibye ikimenyetso ca Yona, arabareka arigendera.5Abigishwa bagera hakurya bibagirwa kujana imikati, 6Yesu arababwira, murebe neza mwirinde nimisemburo yab'Afarisayo n'Abasadukayo. 7Batangira gusubiranamo no kubazanya ngo: Kuberiki basize imikati. 8Yesu abimenye arababwira: Mwewe mufite kwizera gukeya kubera iki muri kuja impaka no kutumvikana ngo nuko mudafite imikati?9Ntaho mwari mwamenya ntanubwo muri kwibuka imikati itanu na abantu ibihumbi bitatu? n'ibisobane bingahe byasagutse? 10Mwibagiwe imikati irindwi n'abantu ibihumbi bine? n'ibisobane bingahe byo mwashagushije?11Ntaho narindi kubabwira ibyerekeye imikati, ahubwo narindi kugamba ngo mwirinde n'imisemburo yab'Afarisayo n'Abasadukayo. 12Nuko bamenya ko yari atari kubabwira ibitubura byo mu mikati ahubwo birinde amigisho mabi g'Abafarisayo n'Abasadukoyo.13Nuko ubwo Yesu yararikuja mu bice bya Kaizaria yi Filipi, abaza abigishwa be ngo: Hano hanze abantu bagambaga ngo ndinde? 14Baramusubiza ngo: Bamwe bakwitaga Yohana umubatiza, abandi ngo uri Elia cangwa Yeremia, cangwa umwe bo mubahanuzi. 15Arababaza: None si mwewe mugambaga ngo ndinde? 16Petro aramusubiza: weho uri Kristo Umwana w'Imana ihoraho.17Yesu aramusubiza: Hahirwa weho Simoni wa Yona kubera umubiri n'amaraso ntari byo biguhishuriye rino jambo ariko n'Imana data yo mw'ijuru. 18Nanje ndakubwiye weho ni Petro, uri urutari kandi hejuru yu uryo rutare nzubakaho ikanisa ryanje, kandi n'imiryango y'ikuzimu ntaho izapima kuritenganya nagatoya.19Nzaguha, imfunguzo z'ubwami bwo mw'ijuru, icho uzafunga hano kwisi no mw'ijuru kizaba gifunzwe, nico uzafungura mwisi no mw'ijuru kizaba gifunguwe. 20Nuko abwira abigishwa be ngo : Batagira uwo babwira ko ari Kristo.21Guturuka ico gihe, Yesu atangira kwereka abigishwa be ko aringombwa kuja iYerusalemu kubabazwa n'abatabyi hamwe n'abakarani no kumwica, ariko nyuma y'imisi itatu ko azazuka. 22Petro aramwegera no gutomboka ngo: Ibyo bikube kure mwami ntaho byoshoboka. 23Yesu arahindukira aramureba no kumubwira: Petro, genda inyuma yanje uri Shetani kandi uri ibuye ryo gusitaraho ntaho woshobora kumenya iby'Imana ico uzi n'amagambo g'abantu.24Maze Yesu abwira abaigishwa be ngo: Umuntu ushaka kunkurikira amanze kwiyanga abone kunkurikira. 25Umuntu ushaka gukiza ubuzima bwe azabutakaza, ariko uzatakaza ubuzima bwe kubera njewe aza bubona. 26None si bimaze iki umuntu kubona ubukire bwo mwisi ariko agatakaza ubuzima bwe? cangwa umuntu yatanga iki ngo arengere ubuzima bwe?27Kubera umwana w'umuntu azaza mu bwiza bwa Data wa twese n'abamalaika, nyuma azariha buri muntu akurikije ibyo yakoze. 28Muby'ukuri ndababwiye benci muri mwewe muri hano ntaho muzapfa mutari mwabona uko Umwana w'umuntu ari kuza m'ubwami bwe.
171Nyuma y'imisi itandatu Yesu afata Petro na Yakobo hamwe na Yohana,bose abajana hejuru y'umusozi mureyi. 2Yesu ahinduka isura imbere yabo, isura ye yaka nk'izuba, imyenda ye irerereza nk'urubura.3Ako kanya Musa na Elia baragaragara bari kuganira na Yesu. 4Petro abwira Yesu: Mwami nibyiza ko twese twibera hano, niba ubishaka twubake amahema atatu. Imwe yawe, indi ya Musa yagatatu niya Elia.5Akiri kugamba, igiho c'umweru kirabatwikira, ijwi rivamo riri kugamba ngo: uyu niwe mwana wanje wo kundaga kandi nishimiraga, mu mwunvire. 6Abigishwa be babyumvishije bose bagwa igitumo baratinya cane. 7Yesu araza abakoraho no kubabwira ngo : Muhaguruke mutatinya. 8Begura amaso gabo babona Yesu ari wenyine gusa.9Bakirindimuka ugo musozi Yesu arabategeka ngo: Mutagira uwo mwabwira ibyo mwabonye kugeza igiye c'Umwana w'umuntu azazuka avuye mubapfuye. 10Abigishwa be baramubaza: kubera iki abakarani bagambaga ngo, ningobwa ko Elia azamanza kuza?11Arabasubiza, n'ukuri Elia azaza kutunganya ibintu byose. 12Ariko ndikubabwira ko Elia yamaze kuza ariko ntaho mwabimenye ahubwo bamukoreye bibi ibyobashakaga, na niko bazababaza Umwana w'Umuntu. 13Nuko rero , abo bigishwa be batatu bamenya ko yarari kugamba ibyerekeye Yohana umubatiza.14Bamaze kwegera iteraniro ry'abantu, umuntu umwe araza arapfukama imbere ya Yesu aragamba ngo: 15Mwami, umbabarire umwana wanje ararwaye igicuri kandi arababaye cane, rimwe na rimwe agwaga no mumuriro cangwa no mumazi. 16Namuzanye kubigishwa bawe ntaho bamukijije.17Yesu arasubiza ngo: Mwewe urubyaro rutagiraga kwizera n'abapingayi nzabana namwe kugeza ryari? Nzakomeza kubihanganira kugeza giheki? mumuzane hano iwanje. 18Yesu yamagana ago mashetani, akokanya gava muriwa musore ahita akira.19Abigishwa bagendera Yesu rwihishwa baramubaza: kubera iki twebwe tuta shoboye kugirukana? 20Arabasubiza: kubera mufite kwizera guke, ndababwiye ukuri yuko iyaba mwari mufite kwizera kungana n'akabuto ka sinapi mwabwira umusozi ngo: Wa musozi we imuka uve hano uje hakurya kandi bikaba, kandi nta n'ijambo na rimwe ryonanirana kuri mwebwe niba mufite kwizera. 21Ariko ibi byose ntaho mwabishobora mutari gusenga no kwiyiriza ubusa.22Muri ico gihe co baribari muri Galilaya Yesu arababwira Umwana w'umuntu agiye gushirwa mu maboko y'abanzi. 23Nabo bazamwica ariko nyuma y'imisi itatu azazuka, abigishwa barababara cane.24Baragenda bagera Ikapernaumu, abasoresha begera Petro bara mubwira ngo: Umwarimu wanyu ntaho arihaga umusoro nagake? 25Arasubiza, ararihaga, binjiye munzu Yesu atangira kubabwira ngo: Simoni urigutekereza iki? abami b'iyisi bavanaga he imisoro cangwa amaturo? niku abana babo gusa cangwa no kubashitsi?26Petro arasubiza: Nikubashitsi. Yesu aramubwira, nuko rero abana bo bafite ubuhuru.27 Ariko twe kubabera ikigusha, genda hariya ku ngezi urobe uzane isamaki irafatwa ubwa mbere ufungure akanwa kayo uravanamo amakuta, ugende uturihire twese imisoro.
181Ako kanya, abigishwa bagendera Yesu baramubaza: Ninde mukuru mu bwami bwo mw'ijuru?2 Yakura umwana mutoya amushira hagati yabo arababwira: 3N'ukuri ndababwira mwewe nimudahinduka no kuba nk'abana batoya ntaho muzinjira mu bwami bwo mw'ijuru nagato.4Umuntu uz'icisha bugufi ng'umwana mutoya niwe uzaba mukuru mu bwami bwo mw'ijuru. 5Kandi umuntu uzakira no kwita ku mwana mutoya muzina ryanje azaba ari njewe yakiriye. 6Umuntu wese uzatuma abana banje banyizeye bacumura, azafatwa azirikwe urusyo muzosi atabwe mu ngezi.7Isi iza bona ishano, n'ibisitaza biyirimo kandi ningobwako ibisitaza byaza ariko ubizana azabona ishano . 8Niba akaguru kawe cangwa ukuboko bishaka kukugusha, ubice no kubita kure, ni byiza ko umuntu yokwinjira mw'ijuru ar'ikirema aho kugira ngo atabwe mu muriro gutazima afite amaguru gombi n'amaboko gombi.9Ijisho ryawe niritume ukora icaha, uzarivanemo no kurita kure yawe kubera nibyiza kwinjira mw'ijuru n'ijisho rimwe ahokugira ngo mwinjire muri Gihonomo n'amaso abiri.10Mwirinde ntimugasuzugure umwe muri bano bana batoya, kuko nababwiye ngo abamalaika babo mw'ijuru bahoraga bari imbere ya Data wo mw'ijuru. 11Mumenye ko Umwana w'umuntu yaje gucyungura icari carazimiye.12Mwewe murikubitekerezaho iki? Niba umuntu afite intama ijana, imwe igahera mbesi ntaho yosiga zazindi mirongo icenda n'icenda akaja kushaka yayindi imwe yazimiye?13 Amaze kuyibona, mbabwiye ukuri ko agomba kuyishimira cane kuruta zazindi mirongo icenda n'icenda zitari zazimiye. 14Niko bimeze ntaho Data wo mw'ijuru yokwishima abonye umwe muri bano batoya atakaye.15Niba mwene so akoze icaha, genda umuhane mwembi gusa, niyemera akakumva, uzaba ubonye mwene so. 16Ariko niyanga, uzafate uwundi muntu mumugendere kugira ngo bizakubere ubuhamya, kuko ijambo ry'abantu babiri cangwa batatu rihabwaga agaciro.17Naho niyanga kubumvira, ugende ubwire ikanisa, nakomeza kwanga azatabwe hanze, kandi mumubare nk'umupagani cangwa ukoresha w'ikoro.18Nukuri ndababwiye, ibintu muzafunga kwisi no mw'ijuru bizaba bifunzwe, kandi byose muzafungura kwisi no mw'ijuru bizafungurwa. 19Kandi ndababwiye: abantu babiri nibaja inama ikintu chose bazasaba Data wo mw'ijuru azakibahereza. 20Kubera ko aho abantu babiri cangwa batatu bazaterana kubw'izina ryanje nanje nzaba ndihamwe nabo.21Nyuma Petro aramugendera no kumubwira Mwami, mwene data nankosereza nzamubabarira kangahe? kugeza kuri karindwi. 22Yesu aramubwira: ntahonkubwiye karindwi gusa, ahubwo mirongo irindwi gukuba karindwi.23Kubwibyo, Ubwami bwo mw'ijuru bugeranywa n'Umwami washakaga gukora imibare n'abakozi be. 24Igihe co yaratangiye kubara, bazana umwe wari afite ideni rye ry'italanta bihumbi icumu. 25Abuze ico kuriha shebuja ategeka ko agomba kuba imbata n'abana be hamwe n'umugore we n'ibye byose kugira ngo ideni ribone gushira.26Ariko uwo mukozi, arapfukama hasi atangira kumuramya no gusaba imbabazi amwihanganire azariha buhorobuhoro. 27Uwo shebuja amugirira imbabazi baramufungura amubabarira iryo deni ryose aramusonera.28Uwo mukozi aragenda ahura n'umuntu umufitiye ideni ry'indinari ijana, aramusimbukira no kumuniga ngo: undihe cangwa nkunogonore. 29Wamunya deni arapfukama aramwinginga ngo: umbabarire unyihanganire nzakuriha buhorobuhoro.30Ariko we aranga aramufata amujana mu prizo kugeza igihe co azarihira. 31Nuko abandi bakozi baribazi ibyabaye barababara baja kubwira shebuja wabo wambere.32Shebuja aramwakura aramubwira: Weho uri umukozi mubi, wasabye ko no kubabarira ideni ry' ibihumbi icumi nkugirira imbabari. 33Nawe wagombaga kubabarira idinari ijana kubera iki utagize imbabazi nkizo nakugiriye?34Shebuja ararakara cane aramutanga ngo bamukubite kugeza igihe co arariha by'abihumbi icumi. 35Uko niko Data wo mw'ijuru azabagira niba mudashaka kubabarirana mwebwe kuri mwewe bivuye mu mitima yanyu.
191Mugihe co Yesu yarangije aga magambo ava iGalilaya agera mu mipaka ya Yudea hakurya ya Yorodani.2Abantu akangari baramukurikira abakiza indwara zabo.3Nuko Abafarisayo baraza bamugerageza mu magambo ngo: Mbesi birakwiriye ko umuntu yotana n'umugore kubwo impamvu yari yo yose ?4 Arabasubiza ngo: Ntaho mwasomye ko mbere na mbere Imana yaremye Umugabo n'umugore?5Aragamba ngo: Kubera ibyo umugabo azasiga se na nyina azabana n'umugore we nabo bazaba umubiri gumwe. 6Ntaho bazaba bakiri babiri ahubwo umubiri gumwe, rero ico Imana yahujije ntihakagire umuntu wo kugitandukanya .7Baramubwira ngo: None kubera iki Musa yemeraga ko umugabo yakwandika ibaruwa yo kwirukana na gutandukana n'umugore? 8 Kubera imitima yanyu mibi nico catumye Musa abemerera kw'irukana abagore banyu ariko mbere yaho ntaho byabaga. 9Ndababwiye ukuri umuntu wese uzirukana umugore we usibye kubera icaha co gusambaba, agasohoza azaba ari umusambanyi kandi uzasohoza wa mugore wirukanywe azaba nawe arigusambana.10Abigishwa be baramubwira: Niba ibyabagabo n'abagore ariko bimeze ntaho aringombwa gusohoza. 11Yesu arasubiza: Ntaho ari burimuntu woshobora kwakira aga magambo usibye babandi bakiriye ijambo. 12Kubera ko harihobamwe bavutse ari inkone, n'abandi baba inkone babitewe n'abandi, ariko hariho abandi bashatse kwigira inkone kubera umurimo w'Ubwami bw'ijuru . Ufite ushobora kumva agamagambo agakurikize.13Maze bazana abana kugira ngo : Abarambikeho ibiganza no kubasengera. Abigishwa be barabamagana . 14Ariko Yesu abibonye aragamba ngo: Mureke abana batoya baze iwanje mutekubabuza kubera Ubwami bw'ijuru ni ubwabo. 15Abarambikaho ibiganza, nuko ava iyo.16Maze umuntu umwe araza abwira Yesu: Mwalimu mwiza, nigiki ciza conokora, kugira ngo mbone ubuzima bw'iteka? 17Aramusubiza: kubera iki urikunyita Mwiza? hariho umwiza n'umwe gusa, ariko niba ushaka kubana n'Imana iteka, witondere amategeko.18Aramubaza: Agahe amategeko? Yesu aramubwira : Ntukice, ntugasambane, ntukibe, ntugashinje ibinyoma. 19Wubahe so na nyoko kandi ukunde mugenzi wawe nkuko wikunda.20Uwo musore aramubwira: Ibyo byose ndabikurizaga ikindi ncigaje n'ikihe?21 Yesu aramubwira ngo: Niba ushaka kuba intungane, genda ugurishe ibyawe byose ubigabire abakene nawe uzaba ufite ubukire mw'ijuru hanyuma, uze unkurikire. 22Uwo musore yumvishije ibyo Yesu agambye ararakara arigendera kubera ko yari afite ubukire bwinci.23Yesu abwira abigishwa be: mukuri ndababwiye, birakomeye umukire kwinjira mw'ijuru. 24Kandi nongeye kubabwira, biroroshe kugira ngo ingamiya yinjire mu gapfumure k'isindani kuruta ko umukire yokwinjira mu Bwami bwo mw'ijuru.25Abigishwa be bamaze kubyumva baratangara cane, barabaza ngo mbesi none ni inde ushobora gukizwa? 26Yesu arabitegereza arababwira ngo: kubwenge bw'abantu ntaho bishoboka ariko ku Mana byose birashoboka . 27Nuko Petro arasubiza aramubwira ngo: None twewe ko twasize ibyacu byose tukagukurikira tuzabona iki?28Yesu arababwira: Mubyukuri mwewe mwankurikiye mugihe co guhindura byose ngo bibe bisha ubwo umwana w'umuntu azicara ku intebe y'ubwiza bwe, namwe muzicara kuri za intebe icumu n'ibiri murigucira imanza ubwoko icumi na bubiri bw'abisiraeli.29Kandi buri muntu wese uzasiga inzuye na benenyina na se na nyina na abana cangwa imirima kubera njewe azahembwa kari ijana kandi azabona ubuzima bw'iteka.30 Ariko benci bagaragaraga ko araba mbere bazaba abanyuma naba garagaraga ko ari abanyuma bazaba abambere.
201Kuberako ubwami bw'ijuru busana n'umuntu nyirinzu wabyutse karekare mugitondo gushaka abakozi bo mu murima gwe gw'imizabibu. 2Aganira nabo kuhembwa idinari imwe ku mubyizi, abatuma mu murima bajaguhinga .3Aragenda tena ari saa tatu abona abantu bahagaze mu soko ntaco barigukora. 4Arababwira ngo: Namwe muje guhinnga ndabaha umushahara gwanyu, nabo baja mu murima gwe gw'imizabibu.5Aragenda kandi, saa sita na saa kenda afata abandi bakozi nabo arabatuma kuja guhinga. 6Yongera kwigendagiza saa kumi nimwe abona abandi bahagaze, arababaza: Kubera iki muhagaze hano, ntaco muri gukora umusi gose?7 Baramubwira ngo: Ntamuntu wo twabonye wo kuduha akazi. Arababwira: Namwe mugende muje guhinga umurima gw'imizabibu.8Bigeze n'imugoroba nyir'umurima yakura kapita ngo ahamagare abakozi bose abahereze umushara gwabo ahereye kubantu ba nyuma arangirize kubambere. 9Babandi batangiye saa kumi nimwe baraza bahembwa buri muntu idinari imwe. 10Abantangiye mugitondo nabo baraza bagira ngo barahembwa kuruta abandi ariko nabo bahembwa idinari imwe.11Bamaze kuzifata bararakara cane, baritotomba. 12Baragamba ngo, bariya bakoze isaa imwe gusa none ubanganyije natwe twakoze umusi gose izuba riri kudutwika?13Nyirumurima arabasubiza, abwira umwe muri bo: Nshuti yanje ntaho ngukoreye nabi kubera ko twapatanye idinari imwe. 14Fata umushara gwawe wigendere, kuko ni njewe kubushake washatse guhemba uwanyuma nu wambere nkawe.15Mbesi si mfite uburenganzira bwo gukoresha ibyanje nkuko nshaka? cangwa urebye nabi kubera ubwiza bwanje?16 Niko bizaba, abanyuma bazaba abambere n'abambere bazaba abanyuma.17Mugihe co Yesu yarari gutarama kuja iYerusalemu afata abigishwa be cumi na babiri gusa, bari munzira arababwira ngo:18 Reba rero turataramanye tugiye iYerusalemu ariko umwana w'umuntu aza shirwa mu maboko g'abatambyi bakuru n'a bakarani nabo bazamucira urubanza rwo gupfa.19 Bazamushira mu maboko gabanya mahanga bamushinyagurire no kumukubita , bamubambe nyuma y'imisi itatu azazuka.20Nuko nyina wa bene Zebedayo aza kwa Yesu n'abana be arapfukama aramuramya amusaba ijambo rimwe. 21Aramubwira, ushaka iki? arasubiza: Unyemerere ababana banje babiri bichare umwe iburyo bwawe n'undi ugutandi kwawe mu bwami bwawe.22Ariko Yesu aramusubiza ngo : Ntaho muzi ico muri gusaba . Mbesi mwashobora kunywa igikobe co ngiye kuzanywa? Barasubiza ngo: Two shobora .23 Yesu arababwira, nikoko igikombe mwoshobora kukinywa, ariko ibyo kwicara iburyo cangwa igutandi, nta tegeko mbifite ho, ibyo bizahabwa babandi bo Data yarondoye kuva kera. 24Abandi icumi babyumvishije bararakara cane barakariye babandi babiri bibyene nyina.25Ariko Yesu arabakura arababwira : Muzi ko abategetsi biy'isi bategeka n'igitugu ku ngufu kandi aba shefu babo bakabakoresha cane. 26Ariko ntaho ariko bizaba kuri mwewe: Ushaka kuba mukuru hagati yanyu azabe umukozi wanyu. 27Uzashaka kuba uwambere muri mwewe azaba umugaragu wanyu. 28Nkuko umwana w'umuntu ataje ngo : Abantu bamukorere, ahubwo gukorera abandi no gutanga ubuzima bwe ngo bube agakiza k'abantu kangari .29Bari kuva iYeriko abantu kangari baramukurikira .30 Hari hariho impumyi ibiri z'icaye hafi y'inzira, zumvishe ko Yesu ari gutambuka zirabira cane ngo: Mwami! utubabarire weho mwana wa Daudi.31 Abantu barazibuza ngo zihore, ariko zo zikomeza kwabira cane ziri kugamba ngo: Yewe mwana wa Daudi utubabarire.32Yesu arahagarara, arazakura, arazibaza: Mushaka ngo mbakorere iki? 33Ziramusubiza: Mwami dushaka amaso yacu garebe. 34Yesu arazibabarira, akora kumaso gazo akokanya garareba nuko baramukurikira.
211Mu gihe co bari begereye i Yerusalemu, bagera i Betifage aherekeye ku gasozi k'i Mizeituni, Yesu atuma abigishwa babiri, 2Arikubabwira ngo : Mugende m'urusisiro ruri imbere yanyu, murasanga yo ipunda iziritswe hamwe n'icana cayo muyiziture muyinzanire. 3Nihagira umuntu ugira ico ababaza mumusubize ngo : Umwami arayikeneye. Muri ako kanya arabareka mugende.4Ibyo byabaye kugira ngo hasohore ibyagambwe n'umuhanuzi ngo : 5"Mubwire umuhara w'i Siyoni ngo : "Dore umwami wawe aje i wawe, yuzuye ubwitonzi kandi ahetswe n'ipunda, n'icana cayo.6Abigishwa baragenda bakora nkuko Yesu yabibategetse. 7Bazana ipunda n'icana cayo, bayirambura ho imyenda yabo; yicara hejuru yayo . 8Bamwe mu bantu benshi bari aho ngaho basasa imyenda yabo mu nzira; abandi baca amatabi g'ibiti no kugasasa mu nzira.9Abari imbere n'abari bakurikiye Yesu barabiraga bari kugamba ngo : Hozana mwana wa Daudi ! Gira imigisha weho uje mw'izina ry'Umwami ! Hozana ahasumba hose.10Mu igihe yinjiraga muri iYerusalemu umugi gose gurahungabana baragamba ngo : Uyu ninde ? 11Abantu kangari barasubiza ngo : Uyu n'umuhanuzi Yesu w'i Nazareti y'i Galilaya .12Yesu yinjira mu nzu y'Imana. Yirukana abantu bose bagurishirizaga no kugurira mu nzu y'Imana; abirindura ameza z'abavunjayi b'amafaranga, n'intebe z'abagurishaga inuma. 13Nuko arababwira ngo : Byanditswe ngo : Inzu yanje izitwa inzu y'amasengesho ". Ariko mwewe mwayihinduye ubuvumo bw'abasambo.14 Impumyi n'ibirema baramwegera ari mu nzu y'Imana. Nuko arabakiza .15Ariko b'abatambyi bakuru n'abakarani barababara babonye ibitangaza byo yakoze n'abana bari barikwabirira mu nzu y'Imana ngo : Hozana mwana wa Daudi ! 16 Baramubwira ngo : Mbese nturikumva ibyo barikugamba ? Yesu arabasubiza ngo : Ingo. Ntaho mwigeze gusoma aga magambo : " Kuva mu kanwa kabana bato n'abonkaga nimwo wakuye amashimwe "?17 Arabareka aja hanze y'umugi kugeza i Betaniya ararayo .18Nuko mu gitondo agarutse mu mugi agira inzara . 19Arebye igiti c'umutini ku nzira aracegera, ariko nta kintu yabonye kuri ico igiti usibye amababi gusa; arakibwira ngo : Ntihakagire itunda rizongera kukweraho ! Muri ako kanya umutini guruma.
21Yesu arabasubiza ngo : Nukuri ndababwira, iyaba mwari mufite kwizera kandi ntimugire gushidikanya ntaho muzakora gusa ibikozwe kuri ugu mutini, ahubwo nimuzabwira ugu musozi ngo : Vaho ngaho wijugunye mu ngezi, ibyo bizaba .22 Ibyo muzasaba byose mu masengesho, muzabihabwa .23Yesu aja mu nzu y'Imana, noneho mugihe yari arikwigisha , abatambyi bakuru n'abakuru b'abantu baza kumubwira ngo : Ni k'ubuhe bubasha ukora ibyo bintu kandi ninde wabuguhaye ? 24 Yesu arabasubiza ngo : Nanje ndababaza ikibazo kimwe, kandi nimukinsubiza ndababwira ni kubushobozi ki nkora bino bintu.25Umubatizo gwa Yohana gwavuyehe ? Gwavuye mwijuru cangwa ku bantu ? Bariburanya mu mitima yabo barikugamba ngo : Nidusubiza ngo : Mwijuru, aratubwira ngo : Kubera iki mutamwizeye ? 26Kandi nidusubiza ngo : ku bantu turatinya abantu kubera ko bose babona Yohana nk'umuhanuzi. 27Maze basubiza Yesu : ngo : Ntaho tubizi. Nawe arababwira ngo : nanje nuko ntaho ndababwira aho nkura ubushobozi bwo gukora ibi bintu.28Ariko muri gutekereza iki ? Umuntu umwe yari afite abana babiri abwira uwambere ngo : Mwana wanje genda ukorere uruzabibu rwanje.29 Arasubiza ngo : Sinshaka. Nyuma yaho, arihana aragenda . 30Abwira uwakabiri guco. Nuko uwo mwana arasubiza ngo ndagiye Mwami, ariko atajayo.31Ninde murabo babiri wakoze gushaka kwa Se ? Barasubiza ngo : Uwambere. Nuko Yesu arababwira ngo : Ndababwira mu kuri: Abasoresha n'abambaraga bazabatanga mu bwami bw'Imana.32 Kubera ko Yohana yaje iwanyu mu nzira yo gukiranuka namwe ntimwamwizeye. Ariko abasoresha n'abambaraga baramwizeye : Ariko mwewe mwabonye ibyo ntaho mwihannye ngo mwizere .33Mwumve ugundi mugani : Hariho umuntu nyirurugo warateye uruzabibu. Arukikiza uruzitiro, acukuramo icobo co gukamiramo, yubaka mo umunara; arukondesha abahinzi aja mu kindi gihugo .34 Igihe co gusarura kigeze, atuma abakozi be kuri ba bahinzi kugira ngo abone umusaruro w'uruzabibu rwe .35Ba bahinzi bafata za ntumwa, bakubita umwe n'undi baramwica uwa gatatu bamutera amabuye . 36Yongera gutuma abandi bakozi, umubare gusumba ugwambere ba bahinzi babagenza nk'abambere. 37Ariko nyuma yaho abatumira umwana we arikugamba ngo : Bazubaha umwana wanje .38Ariko ba bahinzi babonye uwo mwana baja inama ngo : Uyu niwe muragwa muze tumwice twifatire ugu murage gwe . 39 Baramufata bamuterera hanze y'uruzabibu baramwica.40None si igihe nyiruruzabibu azazira abo bahinzi azabagenza gute ? 41Baramusubiza ngo : Azabarimbura bikabije abo bagome, azakondesha urwo ruzabibu abandi bahinzi bazamuha umusaruro igihe cago.Yesu arababwira : Ntaho mwasomye mu byanditswe ngo : Ibuye abubatsi banze niryo ryabaye iryo gukomeza imfuruka. Ir'ijambo rivuye ku mwami ni igitangaza ku maso gacu ?43Niyo mpamvu mbabwiye ko, ubwami bw'Imana buzakurwa muri mwe, bugahabwa ubundi bwoko buzatanga umusaruro. 44Uzagwa kuri iryo buye azavunagurika , Kandi uwo rizagwaho azashenjagurika.45Bamaze kumva iyo migani, abatambyi bakuru n'abafarisayo bamenya yuko ari bo yagambye.46 Bashaka kumufata ariko batinya abantu kangari kuberako bemeraga ko ari umuhanuzi .221Yesu arabasubiza, yongera kubacira umugani ngo:2 Ubwami bw'ijuru busana n'umwami umwe washatse gukorera umwana we ubukwe.3 Atuma abakozi baje kwakira abantu bararitswe, ariko bose banga kuza.4Yongera atuma bandi ngo baje kubakura bababwire: Reba namaze kwitegura, n'abaze inka yanje ibiryo n'ibindi byose biri tayari none muze mubukwe.5Baramuseka, barigendera buri muntu mu mukazi ke, abandi bigira gucuruza.6 Abataragize iyo baja, bafata ba bakozi barabahonda no kubica.7 Nuko wa mwami ararakara cane, atuma abasoda be bica babagizi ba nabi no kurimbura urusisiro rwabo rwose.8Maze abwira abagaragu be: reba ubukwe burageze ariko abo twatumiye bose banze kuza ntaho bakwiriye.9 None rero mugende mumabarabara manini n'amatoya abo murabona bose baze mubukwe. 10Abo bagaragu baragenda baja mumayira manini barundarunda abantu bose bo babonye, ababi n'abeza, ubukwe bwuzura abashitsi.11Igihe cu Mwami yinjiriye munzu kureba no kuramutsa abashitsi, abona umuntu mwe udafite umwenda gu bukwe. 12Aramubwira: weho winjiye gute hano? ntamwenda gu bukwe ufite? Abura ico agamba.13Nuko Umwami ategeka abagaragu be ngo: Bamufate bamuzirike amaboko n'amaguru no kumujugunya mu mwijima hanze, kuko hazabayo kurira no guhekenya amenyo. 14Kubera ko abahamagawe ni benci ariko abarobanuwe ni bake.15Nuko abafarisayo baragenda gukora inama ukobashobora gutega Yesu mu magambo ge. 16Batuma abantu babo hamwe na ba Herode bagamba ngo: Mwarimu, tuzi neza ko weho uri muntu w'ukuri kandi wigishaga inzira y'Imana y'ukuri kandi ntutinyaga abantu ntanubwo urebaga ubwiza bw'umuntu.17 None tubwire, urigutekerez'iki? ningombwa kuriha imisoro ya Kaizari cangwa oya?18Yesu amaze kumenya ububi bwabo arabasubiza: kubera iki muri gushaka kungerageza mwa ndimanganya mwe. 19Munyereke igiceri c'umusoro, bamuzanira idinari.20Arababwira iyi ni sura yande? N'ikimenyetso cande? 21Baramusubiza ngo: Niya Kaizari. Nuko rero: Ibya Kaizari mubihereze Kaizari n'iby'Imana mubihereze Imana.22Bamaze kubyumva baratangara baramusiga barigendera.23Icyo gihe Abasadukayo bavugaga ko nta muzuko gubagaho baza iwe baramubaza: 24Mwalimu, Musa yaragambye ngo umuntu abaye apfuye nta abana afite, mwene nyina azasohoza umugore we kugira ngo amubyareho abana .25None twari dufite ibyene nyina biridwi, uwambere arasohoza arapfa atari ya byara, umugore we amusigira mwene nyina.26 Gucoguco amusigira uwagatatu kukez'ubwo uwakaridwi nawe yamutunze ho. 27Nyuma ya bose umugore nawe arapfa. 28None igihe c'umuzuko, uwo mugore azaba uwande? kubera ko bose bamutunze ho.29Ariko Yesu arasubiza ngo: Mukoze amakosa kubera ko ntaho muzi ibyanditswe, nda nubwo muzi ubushobozi bw'Imana. 30Mumenye ko igihe co kuzuka nta gusohoza cangwa gusohozwa kubera tuzaba tumeze nga bamalaika mw'ijuru.31Kandi mu byerekeye kuzuka kw'abapfuye ntaho mwa bwiwe n'Imana ko: 32Njewe nd'Imana ya Aburahamu, Imana ya Isaka ndetse Imana ya Yakobo; ndabwo nd'Imana ya bapfu ariko nd'Imana yabari guhumeka. 33Abantu bamaze kuby'umva, baratangara kubwo amigisho ge.34Ariko Abafarisayo bumvishe ko yafunze akanwa k'Abasadukayo baraza bateranira kuri Yesu. 35Umwe muri bo, wo munyamategeko aramubaza arikumugerageza: 36Mwalimu, mu mategeko gose nirihe tegeko rikuru?37Aramusubiza ngo: ukunde Umwami Imana yawe n'umutima gwawe gwose n'ubwenge bwawe bwose.38Iryo niryo tegeko rikuru kandi rya mbere.39Niryakabiri risana niryo rya mbere naryo niri: Ukunde mugenzi wawe nkuko wikunda.40Agamategeko gombi gakubiyemo amategeko n'ubuhanga muzi.41Abafarisayo bamaze guterana hamwe, Yesu nawe arababaza.42 Mutekerez'iki kubyerekeye Kristo? N'umwana wa nde? Baramusubiza ngo n'umwana wa Daudi.43Arababwira: None ni gute Daudi muby'umwuka amwita Mwami arikugamba ngo: 44Mwami yabwiye umwami wanje : wicare m'ukuboko kwanje kw'uburyo kugeza igihe co nzashira abanzi bawe musi yamaguru gawe.45None Daudi niba ariguhamagara Umwami, abaye umwana w'Umwami gute? 46Ntamuntu numwe wamushubije ijambo na rimwe kuva icho gihe ntanumwe wongeye kumubaza ijambo.
231Nuko Yesu abwira iteraniro hamwe n'abigishwa be,2Aragamba: Abakarani n'abafarisayo bicaye muntebe ya Musa. 3Amagambo gose bababwiraga gukora mugumve kandi mugashire mubikorwa ariko mutakora ngabari kwikiza kubera ko hariho abagambaga ntibabishire mubikorwa, ibyo bagambye.4Nibyo , muzi gukorera abandi imitwaro iremereye yo mutashobora kwikorera. 5Kandi ibyo mukoraga mubamushaka ngo babarebwe no gushimwa n'abantu nik aratasi bambaraga zandistwe ho amagambo g'Imana bazigiraga nini bakongera ibimokora by'ikanzu zabo .6Bakundaga kwicara kuntembe zi mbere igihe c'ubukwe no kwigaragaza muma sinagogi. 7Bakunda kuramutswa mu masoko no gushaka ko babita ngo: Rabi.8Ariko mwebwe ndibabite ba Rabi kubera umwalimu wanyu n'umwe, namwe muri abavandimwe. 9Kandi ntimukite umuntu n'umwe ngo Data kuko Data n'umwe wo mwijuru. 10Mwe kwitwa mwalimu kubera umwalimu wanyu n'umwe ariwe Kristo.11Ugaragara ko nimukuru muri mwe azabe umugaragu wanyu. 12Ushaka kwishira hejura azashirwa hasi n'uzicisha bugufi azashirwa hejuru.13Ariko muzabona ishano Abafarisayo n'Abakarani mwa ndyarya mwe kubera ko muzitiraga abantu kwinjira mu bwami bw'ijuru namwe ubwanyu ntaho mushaka kubwinjiramo nabashaka kwinjira mo murababuza. 14Muzabona ishano, Abakarani n'Abafarisayo mwa ndyarya mwe kubera muryaga amazu g'abapfakazi, no muburyarya mugasenga amasengesho maremare, kubera ibyo, muzacirwaho urubanza rukomeye. 15Muzabona ishano mwa ndyarya mwe Abakarani n'Abafarisayo, mufataga ingezi muka ihuza n'isi, ariko nyuma mukabigira Gihonomo kurusha uko mumeze.16Muzabona ishano mwewe abayobozi b'impumyi mugambaga ngo uzarahirisha inzu y'Imana ntaco bitwaye ariko uzarahirihisha izahabu murusengero azaba afunzwe niyo ndahiro. 17Mwa bipfapfa mwe bimpumyi niki gikuru hagati y'izahabu ni nzu y'Imana?18Mbesi umuntu urahiye kuri rutari ntaco amaze, ariko isadaka isengewe kuri rutari iba ifunzwe niryo sengesho. 19Mwa mpumyi mwe nikihe gikuru hagati y'isadaka na rutari itangiweho isadaka.20Nuko rero urahiriye kuri rutari aba arahiye rutari n'ibiyiriho byose. 21Kandi urahiriyeshije inzu y'Imana aba arahirishije nibirimo byose.22 Urahiriye ijuru aba arahiye imbere y'intebe y'Ubwami bw'ijuri n'uyicayeho.23Muzabona ishano mwewe abakarani n'abafarisayo bi ndyarya mutanga kimwe ca cumi ci bintu byo kuryosha ibiryo ariko mukirengagiza amategeko, urubanza, imbabazi no kwizera, ningombwa byose kubimenya ntaco musuzuguye. 24Mwewe abayobozi b'impumyi mwica izazi ariko mukamira bunguri ingamia.25Mwa ndyarya mwe z'Abakarani n'Abafarisayo mufite ishano, mwozaga hanze y'ikopo n'isahani ariko mwujujemo ibintu bihwanye no kwifuza kwanyu. 26Weho mufarisayo w'impumyi manza woze mu kopo no musahani ubone koza inyuma.27Mufite ishano mwe Abakarani n'Abafarisayo bi ndyarya kubera musana na makaburi gasizwe icoka gagasana neza inyuma ariko ndani ar'amagufa g'abapfu guzuye umwanda. 28Namwe hanze mugaragara ngabanya kuri n'imbere yabantu ariko muri mwewe mwuzuye uburyarya n'ibibi byose.29Mwa ndyarya mwe Abakarani n'Abafarisayo muzabona ishano, mwicaga no kubaka amakaburi g'abahanuzi, abanya kuri mukabahamba.30 Mukagamba ngo: Yabaye twarahoze ho kubwa ba sogokuru aho tuba twara komeranye n'abahanuzi.31 Ubwo rero mwiyemereye yuko mur'abana ba babandi bishe abahanuzi.32Ngaho rero mwuzuze igipimo ca basogokuru banyu.33 Mwewe muri nzoka ,abana b'ibiyoka binini , muzasimbuka gute urubanza rwa Gihonomo.34None rero ngiye kubatumira abahanuzi n'abantu bafite ubwenge n'abanditsi kandi benci muri bo bazabica no kubabamba, abandi muri bo bazabakubitira kukarubanda no kubirukana mu migi yanyu. 35Kugirango amaraso gose gamenetse kuva kuntangiro y'isi gazababarweho: Kuva ku maraso ga Abeli umunyakuri n'amaraso ga Zakaria, umwana wa Barakiya uwo mwiciye kuri rutari ahantu hera. 36Mbabwije ukuri, agamagambo gose gazaza gasohore ku rubyaro rwanyu rwose.37Ee Yerusalema, Yerusalema weho wicaga abahanuzi no kubatera amabuye, abaje bari kugusanga. Nikangahe bashatse kuza kurundarunda abana bawe, nkuko inkoko irundarunda ubushwi musi yamababa iri mukaga ? 38Nico gituma inzu yanyu izasigara ntakintu kiyirimo.39 Nuko mbabwije ukuri ntaho muzongera kumbona, kugeza igihe co muzagamba ngo: Hahirwa uzaza mw'izina rw'Uwiteka.
24Yesu ava mu nzu y'Imana, arikugenda abigishwa be baramusanganira bashaka kumwereka inyubako nziza y'inzu y'Imana. Nawe arababwira ngo: Murikureba bino byose, ndikubabwira mukuri ko ntabuye rizasigara rigeretse kurindi.Yesu yicaye hejuru y'umusozi gwa Elayono, abigishwa be baza rwihishwa baramubaza ngo: Ibyo byugambye bizaba giheki? Tuzamenya gute ikimenyetso co kuza kwawe n'icimperuka y'isi? Yesu arabasubiza ngo: Mwirinde ntihagire umuntu wokubayobya. Kubera ko benci bazaza mw'izina ryanje barikugamba ngo: Ni njewe Kristo kandi bazahabura benci.Muzumva barikugamba ibyerekeye intambara n'ibihuha byayo, mwirinde mudata umutwe, kuko ni ngombwa ko ibyo byose bibageraho, ariko ntarigo mwisho gwabyo. Igihugu kizarwana n'ikindi, ubwami burwane n'ubundi. Hazabaho inzara henshi n'imitingito ahantu henshi. Ubwo rero niho umubabaro guzaba gutangiye.Bazababuza amahwemo, bazabica kandi ibihugu byinshi bizabanga kubera izina ryanje. Abantu akangari bazagwa, bazagambanirana no kwangana. Kandi abahanuzi bokubesha bazaba akangari, bazahaguruka no kubesha abantu benshi.Kubera ko ububi buziyongera, urukundo rwa benshi ruzakonja . Ariko uzihangana akageza kumwisho niwe uzakizwa. Buno butumwa bwiza bw'ubwami buzabwirizwa musi yose no kuba ubuhamya kubantu bose, nyuma yaho umwisho gwa byose guzasohora.Nuko rero nimubona ikizira kibi cagambwe n'umuhanuzi Danieli, gihagaze ahantu hera (urigusoma asobanukirwe), Nuko rero abazaba bari i Yudea bazahungire kumisozi. Uzaba ari kugasongero yekuzarindimuka gufata abari munzu ye. Kandi uzaba ari mu murima gwe yekuzagaruka gufata ikoti rye.Ariko bizaba ingorane kubafite inda n'abari konsa muri ico gihe. Musenge kugira ngo guhunga kwanyu bitazaba igihe c'imbeho cangwa igihe c'isabato. Kubera hazabaho amateso menshi gatari gabaho kuva isi yaremwa kugeza buno, ntanubwo gazabaho narimwe. Iyaba iyi misi y'amateso itagabanyijwe, ntanumwe warokoka, ariko ago mateso gazagabanywa kubera abarobanuwe n'Imana.Nihagira uzababwira ngo nguriya Kristo cangwa nguyu mwe kuzabyemera. Kubera ko ba antikristo bazaba benshi n'abahanuzi b'ibinyoma nabo bazerekana ibitangaza kugira ngo bahabure benshi n'abarondowe nabo bazahaburwa. None rero, reba mbagiriye inama bukiri kare.Nuko rero, nibababwira ngo Kristo ari mubutayu mwekujayo, cangwa ngo ari mu mbere, muze mwekwemera. Nkuko umurabyo guturukaga Iburasira zuba gukagaragara no muburengera zuba, niko bizaba umwana w'umuntu nagaruka. Mumenye ko aho intumbi iryamye niho ibisiga biteraniraga.Nyuma yizo misi izuba rizahinduka umwijima kandi n'ukwezi ntaho kuzatanga umwangaza n'inyenyeri zizagwa zive hejuru. N'imbaraga zo hejuru zizatengurwa.30Ugo munsi ikimenyetso c'Umwana w'Umuntu kizagaragarira mukirere, ubwoko bwose bwo kw'isi buzagira ubwoba no kwabira babonye Umwana w'Umuntu agarutse mukirere hejuru afite ingufu n'ubushobozi bwinci. 31Noneho azohereza abamalaika be bafite ijwi rinini ry'ingunga, bazateranya abarondowe nawe baturutse mu bice bine guturuka ku ntangiriro kugeza kuyindi.32Ngaho mwiyigishe ugu mugani g'umutini: iyo amatabi gago gashishe gakazana ibibabi, mumenye ko izuba ririhafi kwaka. 33Namwe ni nkuko igihe muzabona ibi byose mumenye yuko Umwana w'Umuntu ari hafi kandi hafi y'umuryango.34Ndikubabwiza ukuri ko bano bantu ba buno batazapfa ibyo bitarasohora. 35Ijuru n'isi bizavaho ariko amagambo ganje ntaho gazavaho narimwe.Kandi ibyirekeye ugo minsi n'isaha nta muntu uzabimenya, haba malaika wo mwijuru, cangwa Umwana, keretse data wenyine.3837- 39Nkukop byabaye mugihe ca Nowa niko no kuza k'Umwana w'Umuntu kuzaba. Kuko iyi hambere y'Umwuzure abantu bararyaga, bakanywa, bagasohoza nogusogozwa bageza igihe Nowa yinjiriye mu safina. ntaco baribari kwitaho kugeza aho umwuzure gwabagereyeho no kubarimbura bose; niko bizaba n'igihe co Umwana w'Umuntu azagarukiraho.40Nuko rero abagabo babiri baza bari mumurima gumwe ariko umwe azajanwa undi asigare. 41Kandi abagore babiri bazaba bazaba basya k'urusyo rumwe umwe azajanwa undi asigare. 42Mwere gusionzira rero kuko mutazi umunsi Umwami wacu azagarukira.43Mumenye neza ko nyir'inzu yamenya isaha ya nijoro umusambo yaziraho ntaho yarigisinzira kugira ngo adatobora inzu ye. 44Noneho namwe mube tayari kuko ntaho muzi igiohe Umwana w'Umuntu azagarukiraho.45None ninde mokozi wo kwizerwa kandi uzi kwirinda wo bataro yashije hejuru ngo ategeke abantu be kugira ngo abahe ibiryo ku saha? 46Uwo mukozi wo pataro azasanga arigukora nkuko ashaka, aashimwa igihe azagarukira. 47Ndikubabwiza ukuri azamugira umutware w'ibintu bye byose.48ariko ubaye yarabaye umukozi mibi wigambiraga ngo patarol aratinze kugaruka, 49Agatangira kudiha abandi bakozi, akaba arikunywa n'abasinzi, 50Umupataro we azaza umunsi gwatamwiteguyeho n'isaha atazi. 51Azamushanhyaguza kandi amuhe ibye hamwe n'iryarya, aho niho hazabayo kurira no gusya amenyo.
251None ubwami bw'ijuru buzagereranywa n'abahara icumi bafashe amatara gabo bajya gusanganira guanganira umukwe. 2batanu muribo baribari injiji, abandi batano bari bafite ubwenge. 3Mugiye co izo njiji zafashe amatara zibagiwe gushiramo i pitoroli; 4ariko abanyabwenge bo bafashe amatara gabo n'uducupa tw'ipitoroli uruhande.5Umukwe atinze bose bararuha no gusinzira. 6Nijoro hagati, abantu barayomba barikugamba ngo: umukwe araje tuje kumusanganira.7Abo bahara bose barabyuka bategura amatara gabo. 8Izo njiji nazo zirababwira abo banyabwenge ngo: "muduhe ku ipitiroli yanyu kubera amatara gacu garazimye. 9Abanyabwenge baramusubiza ngo: oya nimakeya, ntaho gadukwira twese, mugende kubacuruzi mwigurire aganyu.10Barikugenda barikunyomboroka kubacuruzi, umukwe araza, abari biteguye binjirana n'umukwe munzu y'ibirori umuryango gurakingwa. 11hashize akanya gatoya babandi baraza nokugamba ngo: "Mwami, Mwami udukingurire." 12ariko arabazubiza ngo: "N'ukuri ndababwiye ko ntahombazi." 13Mube maso kuko ntaho muzi umusi n'isaha.14Kandi bizaba ngu umuntu washatse gukora urugendo yakura abakozi be abaha i mali ye. 15Aha uwambere amakuta atano, uwakabiri amakuta abiri, uwagatatu amuha ikuta rimwe, akurikije ingufu za buri muntu, nyuma aragenda. 16Uwo mwanya owo bahaye amakuta atano aragenda aragacuruza yungukamo agandi atano.17N'uwahawe amakuta abiri nawe yunguka agandi abiri. 18Uwahawe ikuta rimwe aragenda acukura icobo ahishamo ryakuta rya pataro we.19Hashije imisi pataro aragaruka ababaza raporo. Uwahawe amakuta atano araza azanye n'agandi makuta atano. 20Aragamba ngo: Mwami, wampaye amakuta atano, none reba nungutse agandi atano. Pataro aramubwira ngo: "Ni byiza biraboneye uri umukozi mwiza kandi urakiranukaga. 21Wabaye umukiranutsi mubintu bikeya nza kongerera akangari; injira wibere m'umunezero hamwe nanje.22uwahawe amakuta abiri nawe araza agamba ngo: Mwami, wampaye amakuta abiri, reba nungutse agandi abiri. 23Pataro nawe aramubwira ngo: nibyiza kandi biraboneye uri umukozi mwiza kandi urakiranukaga, wabaye umukiranutsi mu bintu bikeya nawe nzakongerera akangari. Injira wibere m'umunezero hamwe nanje.24Uwo yahaye ikuta rimwe nawe araza aragamba ngo: Mwami, narinzi ko uri umuntu mubi, usarura aho utateye imbuto, kandi ugahunika ibyo utagosoye. 25Nyaragutinye nja guhisha ikuta ryawe mubutaka, ngiri shikira ibyaribyawe.26Pataro aramubwira ngo: ur'umukozi n'inyanda, waruzi ko nsaruraga aho ntateye imbuto, kandi ngahunika ibyo ntagosoye. 27Wagombaga guha iryo kuta ryanje abacuruzi nagaruka nkabona imali yanje irimo n'inyungu.28Mumwake iryo kuta murihereze wawundi wari ufite icumi. Ufite azongererwa kandi azarushirizwaho. 29Ariko udafite bazamwaka nako yarafite. 30Uyu mukozi ntaco amaze, mumuterere mumwijima niho hazaba kurira no kubeta amenyo.31Ubwo umwana w'umuntu azaza n'ubwiza bwe n'abamalaika bose azicara kuntebe y'ubwiza bwe. 32Amahanga gose gazateranira imbere ye. Azabatandukanya abantu bamwe n'abandi nkuko umushumba atandukanya intama n'ihene. 33Azashira intama iburyo bwe n'ihene murutandi.34Umwami azabwira abari mu buryo bwe: muze mwewe mwahawe umugisha na Data, mufate ubwami mwateguriwe uhereye isi yaremwa. 35Kuko narimfite inzara mumpereza ibiryo, nari mpite imyota mumpereza ici kunywa, nari ndi umushici muranyakira mumpa aho kuryama. 36Nari nambaye ubusa mumpereza imyenda, nari ndwaye murangenderera, nari ndi mu pirizo muza kunsura.37abakiranutsi bazamubaza ngo: Mwami twakurebye gihe ki ufite inzara tuguha ibiryo, cangwa ufite imyota tuguha ico kunywa? 38Twakubonye giheki uri umushitsi tukakwakira cangwa wambaye ubusa tuguha imyenda? 39Ni gihe ki twakurebye uraye cangwa uri mu pirizo tuza kukureba? 40Umwami azabasubiza ngo: ndababwira ukuri abwo mwabikoreraga abatishoboye ni njewe mwabikoreraga.41Kandi azabwira abo m'urutambi gwe ngo: "Muve ahondi mwabivumizwa mwe, muje m'umuriro gwiteka gutazima gwateguriwe shetani n'abamalaika be. 42kuko nari mpfite inzara ntaho mwampaye ibiryo, nari mpfite imyota ntaho mwampaye amazi go kunywa. 43Nari ndi umushitsi ntaho mwanyakiriye, nari nambaye ubusa ntaho mwampaye imyenda, nari ndwaye no gufungwa ntaho mwaje kundeba.44Nabo bazasubiza ngo: Mwami, gihe ki twakubonye ufite inzara, cangwa ufite imyota, cangwa uri umushitsi, cangwa wambaye ubusa, cangwa urwaye, cangwa ufunze ntikwakwitaho? 45Nawe azababwira ngo: mbabwiye ukuri, ubwo mutabikoreraga abatishoboye ni njewe mutabikoreye. 46Abo bazaja m'umuriro gutazima naho abakiranutsi baje mubuzima buhoraho.
261Mugihe co Yesu yari amaze kurangiza amagambo gose abwira abigishwa be :2 Muzi yuko nyuma yimisi biri Pasika irikuza numwana wabantu aratangwa ngo bamubambe .3Maze abakuru babatambyi nabazehe ba bantu bateranira ku mbunga yumutambyi mukuru witwa Kayafa . 4Bigira inama muburyarya ngo bafate Yesu no kumwica . 5Ariko baragamba ngo : bwerekuba muminsi mikuru kugira ngo uruyombo rutava mubantu .6Nuko mugihe Yesu yarari iBetaniya munzu ya Simoni wumubembe .7 Umugore umwe aramwegera afite icupa ryamavuta yari afite ibeyi rikaze cane agamena kumutwe gwe mugihe yari yicaye kumeza ariarikurya . 8Ariko mugihe abigishwa be babibonye bararakara kubera iki gihombo kimeze guca ? 9Kubera ago mavuta gari kugirishwa amafaranga kangari no kuyaha abakene .10Ariko Yesu arabimenya arababwira kubera iki muri kubuza uyumugore amahoro ? ko yankoreye igikorwa ciza ?11 Kubera ko mufite abakene hamwe namwe buri musi , ariko ntabwo turi hamwe buri musi .12Kubera kumena agamavuta umubiri gwanje yabikoze arigutegura guhambwa kwanje . 13Nukuri mwebwe ndababwiye ko burihantu hose umwaze guboneye guza bwirizwa mwisi yose ico gikorwa uwo mugore yakoze kiza gambwa nkurwibutso rwe .14Hanyuma umwe muri babandi cumu nababiri witwaga Yuda Iskariote aja ku bakubakuru babatambyi .15 Arababwira : Murampa iki ngo nanje nzamubahe ? Bamupimira ibice mirongo itatu byi feza .16 Kuva ico gihe yacatse inzira zo kumutanga.17Nuko umunsi gwa mbere gwimikati itasembuye abigishwa be begera Yesu baragamba ngo : ushaka ko tugutegurira ifunguro rya Pasika ? 18Argamba ngo : Mugende murusisiro ku muntu runaka mumubwire ngo Umwigishwa aragambye : igihe canze kiregeje (kiri bugufi) , iwawe niho nzarira Pasika hamwe nabigishwa banje . 19Abigishwa bakora nguko Yesu yababwiye .20Nuko igihe umugoraba gwari gugeze bacarana kumeza hamwe nabigishwa be cumi na babiri . 21Mugihe bari bari kurya aragamba : Ndababwira ukuri umwe muri mwe arantanga . 22Bararakara cane , batangira kumubwira umwe umwe , ninjewe Mwami ?23Arabasubiza , aragamba ngo : Umuntu wotuza gukoza hamwe musahani niwe uzantanga . 24Umwana wumuntu aragenda nkuko rynditswe hejuru ye ariko azabona ishano umuntu uri gutanga umwan w'umuntu . Byari kuba ngombwa kuri we ko atavuka . 25Yuda wamutanze arasubiza aragamba : Ninjewe Rabi ? Aramusubiza : Weho wabigambye .Mugihe bari barikurya Yesu afata umukati aguha umugisha aragumanyagura , aguha abigishwa be aragamba ngo : Mushikire ugu numubiri gwanje .27Mushikire murye ugu numubiri gwanje . Afata ikopo arashima arabaha aragamba ngo : Munywe mwese . 28Kubera aga ari amaraso ari amaraso gi sezerano gamenetse kubwa benshi , gukuraho ibyaha . 29Ariko ndababwira ntaho ndarya amatunda yimizabibu kuva none kugeza umunsi go nzanywa amasha hamwe namwe mubwami bwa Data .32Nyuma , barangije kuririmba baja kumusozi gwa Elayo . 31Nuko Yesu arabwira : Mwese muragwa kubera njewe muri iri joro kubera ko byanditswe ngo : "Ndakubita umushumba wintama zitatane . 30Ariko nyuma yo kuzuka kwanje mwe nzabatanga kugera i Galilaya .33Ariko Petero arasubiza aramubwira : Nubwo bose bagwa kubera wowe njewe sindagwa narimwe . 34Yesu aramubwira ngo : Nukuri ndakubwiye muri iri joro inkoko itari yabika urampakana gatatu . 35Petero aramubwira : Nibishoboka gumpfa hamwe nawe ntaho ndaguhakana . nabigishwa bagamba guco .36Maze Yesu agenda hamwe nabo ahanu hitwa i getsemani abwira abigishwa be : Mwicare hano , mugihe ndigira hirya gato kugira ngo nsenge .37 Afata Petero hamwe na bana babiri ba Zebedayo atamgira kugira agahinda numubabaro . Nuko arababwira : umutima gwanje38 urababaye cane byo gumpfa . Mwicare hano mube maso hamwe nanje .39Aja imbere gake agwa hasi yubamye arasenga arikugamba : Data nibishoboka irikopo nere kurinyweraho . Ariko siko mbishaka njewe ahubwo bibe uko weho ushaka . 40Aza aho abigishwa be baribari asanga basinziriye . Abwira Petero : Ntimwashoboye kuba maso hamwe nanje isaha imwe ? 41Urebe ndagusabye mutinjira mubigeragezo . Umutima kurakunze ariko umubiri numworo .42Aragenda ubwakabiri arasenga arikugamba ngo : Data niba bitashoboka iri kopo rintambuke ho, gushaka kwawe ariko gusohora . 43Aragaruka asanga baryamye kuberako amaso gabo garigaremereye.44 Arabareka arongera aja gusenga ubwagatatu arikugamba aga magambo :45Kandi agaruka aho abigishwa be bari bari arababwira : Muryame , muruhuke . Dore isaha iregereje kandi umwana wumuntu yatanzwe mumaboko yaba nyabyaha . 46Muhaguruke tugende , dore wamuntu wantanze aregereje47Mugihe yari kugamba nuko Yuda umwe wababandi cumi nababiri aza hamwe nawe nabantu kangari bafite imihoro , ninkoni , abavuye kubakuru babatambyi nabazehe .48Nawawundi wamutanze abahereza ikimenyetso aragamba: Uwo ndasoma nuwo mumufate .49Nuko asanga Yesu aragamba ngo : Ndagusuhutsa , aramusoma . 50Yesu aramubwira : Nshuti nkora icakuzanye . Nuko Baraza barambura amaboko kuri Yesu baramufata .51Kandi , reba umwe mubari barikumye na Yesu arambura ukuboko kwe akura umusho gwe akubita umuko w'umutambyi mukuru amuca ugutwi .52Nuko Yesu aramubwira : Subiza umusho gwawe aho gwari guri kubera ko bose bafataga imisho bazinhwa ni misho .53Cangwa urikugira ngo njewe ntaho njewe ntaho nakwinginga Data kugira ngo anyoherereze kano kanya imitwe cumi nibiri yabamalaika . 54Nuko , niburyo ki ibyanditswe bya sohora ? Nkuko byavuzwe ngo bigomba kuba guco .55Kuri iyo saha Yesu abwira abantu kangari : Mwaje kumfata nkaho ndi umusambo , Nimisho , ninkoni kugira ngo mumfate ? Burimusi nicaraga hagati yanyu mu kanisa ndi kwigisha ariko ntimwamfashe . 56Ariko aga magambo gose gaje kugira ngo ibyanditswe numuhanuzi bisohore . Nuko ababigishwa bose baramuhunga baririka .57Nuko bafata Yesu bamujana kwa Kayafa umutabyi mukuru aho abakarani nabasaza bari abateraniye . 58Ariko Petero aramukurikira ari kure kugeza mu mbuga y'umutabwi mukuri arijira yicara hamwe nabakozi kugira ngo arebe iherezo .59Nuko abakuru babatambyi nibarza ryose bashaka abadimwe bo kubesha kuri Yesu kugira ngo babone uko bamwica . Ariko ntibabonye nabadimwe benci bokuhamya ibinyoma . 60Ariko Ntibabonye abadimwe benci bo kubesha . 61Nyuma haza babiri baragamba ngo : Uyu muntu yaragambye ngo : Nshobora kurimbura iri kanisa ry'Imana no kongera kuryubaka mu misi itatu .62Umutabwi mukuru arahaguruka aramubwira ntaco ushobora gusubiza ? ababantu baguhamirije iki weho ? 63Ariko Yesu arahora umutambyi mukuru aramubwira : Ndakurahije ku Mana ihoraho utubwire kwari weho Kristo umwana w'Imana .64 Yesu aramubwira weho wabigambye . Ariko ndababwira ko kuva none murareba umwana w'umuntu yicaye kukuboko kwiburyo kubushobozi gw'Imana arikuza hejuru yibicu .65Nuko umutambyi mukuru atandura imyenda ye arikugamba ngo : Atutse Imana . 66Murigushaka iki kandi kubadimwe ? Reba none ho mwebwe mwese mwumvishije kutuka Imana kwe . Murigutekereza iki ? Barasubiza bari kugamba ngo : Akwiriye gupfa .67Nuko bamuciraho amacancwe mumaso ge no kumukubita inkoni , abandi bamukubita inshi . 68Barikugamba ngo : Hanura niba weho uri Kristo Ninde wagukubise ?69Nuko Petero yari yishaye hanze mu mbuga , umugaragu umwe aza aho yarari aragamba : Weho warikumwe na Yesu wi Galilaya . 70Ariko arahakana mbere yabo bose aragamba : Sinzi amagambo go urikuvuga .71Undi mugore aramureba abwira babandi bari aho : Uyu muntu yarari na Yesu w'umunazareti .72 Arongera aramuhakana hamwe ni ndahiro : Ntaho nzi uyu muntu .73Nyuma yu mwanya muto babandi bari bahagaraye aho baraza no kubwira Petero : Nukuri weho urumwe nabo kubera ko no kugamba kwawe kurerkana ko uriwe . 74Nuko atangira ku vuma no kurahira : Sinzi uwo muntu . Mukanya isake irabika . 75Petero yibuka rya jambo Yesu yagambye : mbere y'isake kubika , urampakana gatatu kose arasohoka aja hanze ararira numubabaro mwinci .
271Bwenda guca abatware bakuru bubwo bwoko na batambyi baja inama yo kwica Yesu. 2Baramuboha bamujana ku mutware Pilato,umuyobozi wi province3Noneho Yuda wamugambaniye abonye bamuciriye urubanza aricuza,agarurira abatambyi bakuru bya bice byi feza mirongwi tatu ari kugamba ngo; Nakoze icaha kugambanira amaraso gatariho urubanza 4nabo baramusubiza ngo ''biramaze kanti birakureba.'' 5Yuda aterera bya bice by'ifeza mu kanisa aja kwimanika.6Abatambyi bakuru bazitoragura barikugamba ngo: << Ntibikwiriye ko zizanwa mu bubiko byera kubera aribiguzi byamaraso>>.7 bamaze kujinama bazigura umurima wo guhamba mo abashitsi. 8Niyo mbamvu ugo murima wiswe << Umurima wamaraso>> kugeza nugu minsi.9Nibyo byahanuwe numehanuzi Yeremia byasohoye ngo: bajanye ibice byi feza ariko igiciro cuwo baciriye uwo bamwe mu bisiraeli baciriye.10 Bazigura umurima wumubumbyi nkuko uwiteka yategetse.11Ubyo Yesu yarahagaze imbere yubutware aramubaza ngo: mwami wabayunda? Yesu aramusubiza ngo. 12Ariko Yesu ndiyagira ico asubiza abo batambyi bakuru. 13Maze Pilato aragamba ngo: Ndiyumvako bakushinja byinshi Nawe ntaho 14yamushubije ijambo narimwe bituma umutegetsi yarakara.15Mugihe c'umunsi mukuru umutegetsi, kubwo imigenzo, abafungurira abari bateranye umufungwa umwe uwo basabye. 16Kuoko hahariho umufungwa waruzwi witwaga Baraba.17Bamaze guterana Pirato ababaza ngo: mbafungurire nde? Baraba cangwa Yesu witwa Kristo? 18 Koko yarabizi ko bamutanze bamwanze, bamufitiye ishari. 19 Amaze kwicara ku ntebe y'ubuzuzi umugire we amutumaho ngo, atagira ijambo narimwe agamba kuriwe kuko ar'umunyakuri. Kuko nababajwe n'amagambo ge mundoto kubera uwo muntu.20Nuko abakuru n'abatambyi n'abakuru b'imiryango bosha abaribateraniye aho ngo: basabe Baraba, Yesu abambwe. 21Ariko umuzuzi arababwira ngo, ninde wo nabafungurira muraba babiri? Baragambe ngo: Baraba.22 Pilato arababwira ngo, ndakori iki kuri Yesu witwa Kristo? Bose baramubwira ngo abambwe.23Kuko yabakoreye iki? Bakomeza kugamba ngo: abambwe. 24Pilato abonye ko ntacaha yakoze, induru ibanye nyinci, afata amazi akaraba intoke imbere y'iteraniro aragamba ngo: amaraso ge gatambarwa ho.25Bagamba ngo: gatubeho n'abana bacu. 26 Yesu Kristo arakubitwa no gutangwa ngo abambwe.27Nuko abasoda bamujana kwa Ponsio Pilato. Bamukura mo imyenda bamwambika umwenda gumutuku. 28Bahambira ikamba ry'imishubi barimwambika m'umutwe, n'urumori mu koboko kwe k'uburyo, 29baramupfukamira barannyega ngo: namahoro Mwami w'abayuda?30Bamuciraho amacanjwe, bafata rwa rumori barumukubita kumutwe. 31Bamaze kumunnyega bamukuraho umwenda bamwambika imyenda ye baja kumubamba.32Mugihe bamaze kuvayo babona umuntu wa kurene wo bitaga Simoni bamuhata kujana nabo ngo yikorere umusaraba gwa Yesu. 33Bageza aho bitaga i Gilgota, bivuga ngo ahantu hari ihanga, bamuha inzoga y'umukurugutira 34uvanze mo n'indirwe ngo anywe ho ariko nyuma yaho yanga kunywa.35Bamaze kumubamba, bagabana imyenda ye bakora ubufindo kura ngo ibyanditswe bisohore nkuko abahanuzi bari barabitangaje ngo: bagabanye imyenda yanje kandi bayikoreraho ubufindo. 36Bicara aho baramucunga. 37Bashira hejuru y'umutwe we ibirego bamuregaga byanditswe ngo: UYU NI YESU UMWAMI W'ABAYUDA.38Maze abasambo babiri babambwa nawe, umwe mubiryo n'undi mubumoso. 39Abaribari gutambuka munzira baramutuka kandi barikuzunguza imitwe yabo. 40baragamba ngo weho ubomora ikanisa ukayubaka mu misi itatu. Wikize niba uri Umwana w'Imana. Rindimuka kumusaraba.41Abatamyi bakuru nabakarani nabo n'abakuru nabo baramunnyega ngo: 42Yakijije abandi ariko we ntiyashobora kwikiza, niba ari Umwami w'abisiraeri n'amanuke ave kumusaraba natwe turamwemera. Yishingikirije ku Imana ngaho n'imukize niba imukundaga.43Kubera ko yagambye ngo: "nd'Umwana w'Imana." 44N'abasambo babambwe nawe nabo bamutukaga guco.45Uhereye ku saha yagatandatu haba ubwira kabiri migihugo cose, kugeza ku saha ya cenda. 46Maze ku saha ya cenda Yesu agamba ijwi rirenga ngo: "Eli, Eli, lamasabakitani", Mana yanje niki gitumye undeka? 47Abantu bamwe mu bari bahagaze aho babyumvishije baragamba ngo: "arikwakura Eliya".48Ugo mwanya umwe muribo arirukanka ashikira sipongo ayuzuza inzoga isharira kurumuri bararumusomesha. 49Ariko abandi baragamba ngo: "mureke turebe ko Eliya araza kumukiza". 50Yesu yongera kwabira n'ijwi rirenga arapfa.51Urisika rwakingirizaga agatagatifu ruratandukamo kabiri biturutse hejuru kugeza hasi, isi inyiga umushitsi ibibuye birameneka. 52Amakaburi garafunguka n'imibiri kangari y'abatagatifu baribapfuye irazuka. 53Bavuye mukaburi binjira mumugi mutagatifu, Yesu amaze kuzuka abonekera kubantu akangari.54Bamaze kubona ugo mutsitsi n'ibyabaye, umukuru w'abasoda b'abaroma, n'abandi baribari hamwe nawe bari gucunga Yesu, baratinya cane baragamba ngo: uyu mugabo koko yari ar'Umwana w'Imana. 55Ahongaho hari abagore benci bari bavuye i Gariraya, bamuherekeje kugira ngo bamufashe. 56Hagati yabo harihariho Mariya w'imagdala, Mariya nyina wa Yakobo na Yozefu na nyina w'abahungu ba Zebedeyo.57Bigeze kumugoroba haza umugabo w'umukire witwa Yozefu wa Arumatayo. Uwo yari umwigishwa wa Yesu. 58Aja kwa Pilato gusaba umurambo gwa Yesu.59Yozefu afata umurambo aguzingira mu mwenda g'umweru. 60Agushira mukaburi ko yari yariyiteguriye we ubwe mu butare. Nuko ashira ho ibuye rinini kumwinjiro gwakaburi, maze arigendera. 61Mariya w'Imagdala n'undi Mariya bari bicaye aho bitegereza akaburi.62Bukeye bwaho, gwari umusi gwo kwitegura isabato, abakuru b'abatware, b'abatambyi n'abafarisayo bajana kwa Pilato. 63Nuko baragamba ngo: "Mutware, twibutse ko wamubeshi yari atariyapfa yaragambye ngo azazuka nyuma y'imisi itatu. 64None ushireho abarinzi bo gucunga akaburi kugeza kumusi wa gatatu. Kugira ngo baigishwa be batazamwiba bakagamba ko yazutse. Ubwo bubeshi bwanyuma bwaba burigusumba ubwambere."65Pilato arababwira ngo: namwe mufite uburinzi bwanyu, mugende, mumucunge namwe nkuko mubyifuza. 66Baragenda, bashiraho abarinzi bo kurinda, bacunga akaburi, nyuma yaho gushira ikimenyetso kwibuye.
28Kandi mubigishe kwitondera ibyo nabategetse byose . Kandi dore ndi hamwe namwe iminsi yose kugeza ku mwisho gw'isi .1Nyuma yisabato , mugitondo cumusi gwambere gwicumweru , Maria wi Magdala na Mariya undi baja kureba kaburi . 2Dore , maze habaho kunyiga umushitsi gw'isi kubera ko Malaika w'umumwami Mana yari agogomye ava mwijuru aje kwiguhirika ibuye maze aryishara hejuru .3yasanaga nu murabyo , kandi umwambaro gwe gwasanaga nurubura . 4Abarinzi baratitira kubera ubwoba bahinduka nkabafuye .5Ariko Malaika afata ijambo nuko abwira abagore ngo : Mwebwe ho , kubera ko nziko murigushaka Yesu wabambwe. 6Ntaho akiri hano yazutse , nkuko yari yagambye muze murebe aho yari aryamishijwe . 7Nuko mugende bwangu mubwire abigishwa be ko yazutse mubapfuye , kandi dore atabatanga kugera i Galilaya iyo niho muzamurebera dore ndabibabwiye .8Bavambwangu mukaburi , bafite ubwobabwinshi kandi bafite ibyishimo nuko bariruka babwira abigishwa iyo nkuru . 9Nuko Yesu aza guhura nabo , aragamba ngo : Ndabaramukije mwinjire mugire amahore .Baramwegera ugira ngo bafate ku birenge bye , kandi baramuramya . 10Nuko Yesu arababwira ngo : Mwegutinya mugende kubwira bene Data ngo baze iGalilaya kuko niho bazambonera .11Bakiri munzira bamwe muri babarinzi , binjira mu mugi nuko bacurira abatabwi bakuru ibyabaye byose . 12Aba bamaze guterana nabazehe no kuja inama , baha abasoda amafaranga menshi . 13Baragamba bati mugambe ko abigishwa be baje mwijoro baramwiba igihe twari dusinziriye .14Niba kandi , umutegetsi wa provense(Intara) nabyumva , twewe tuza mucubya tubakure mukaga. 15Abasoda bafata amafaranga nuko akurikiza bategetswe gukora . Nuko inkuru zibihuha zikwira hagati yabayuda kugeza ugu munsi .16Abigishwa icumu numwe baja muri Galilaya , kumusozi go Yesu yari yaberetse . 17Bamubonye , baramuramya .Ariko bamwe muribo barashidikanya .18Yesu amaze kubegera ababwira uca ngo : ububasha bwose narabuhawe mwijuru no kwisi . 19Mugende , muhindure amahanga yose abigishwa , mubabatiza mwizina rya data , ry'Umwana ni ry'Umwuka guboneye .20Kandi mubigishe kwitondera ibyo nabategetse byose. Kandi dore ndi hamwe namwe iminsi yose kugeza ku mwisho gw'isi.