1Jituh awal bara injil Yesus Kristus, anak Hatalla. 2kilau je nulis ngguang kitab Nabi Yesaya: "gite tuh! aku mangirim utusan-Ku manyahelu ikau je akan manyadia jalan akam mu. 3Tehe suara mangahau bara padang belantara : nyadia jalan akan Tuhan, napa jalan je lurus akay ye4Yohanes mambaptis ulun ngguang padang belantara dan mangkhotbahkan baptisan pertobatan akan pangampunan kasalaye. 5Dan uras panduduk Yudea dan uras ulun Yerusalem dumah ngguang Yohanes. iye mambaptis luas ngguang sungei Yordan, sambil luse mangaku kare kasalan. 6Yohanes hapa bulu unta dan peteng kahang upak ngguang kaliling kahange. iye kuman sakalap dan madu himba7Yohanes bakhotbah dan bapander, "limbas yaku kan tehe lun dumah je labih bakuasa bara yaku. yaku dia layak mahekung dan lekak tali sandal E. 8Yaku mambaptis ikau umba danum, tapi Iye mambaptis ikau umba Roh Kudus9Metuh jie dumah Yesus bara Nazaret, wilayah Galilea, dan kana baptis gawin Yohanes ngguang sungei Yordan. 10Limbas balua bara danum, Yesus payah langit tabeta dan roh kilau burung merpati muhun ngguang Iye 11Limbas jie tehe suara dumah bara surga, "Ikau nyanak kesayangan Ku. akam Mu yaku berkenan."12Limbas jie, Roh manaput Yesus ngguang padang belantara 13Iye tehe ngguang padang belantara epat puluh andau katahi e dan kana coba gawin iblis. Yesus tehe ngguang antara kawan metu dan kawan malaikat malayan Iye14Limbas Yohanes kana panjara, Yesus tulak ngguang wilayah Galilea dan mamander Injil Hatalla 15Iye bapander " jari genap waktu e, karajaan Hatalla jari dani. bartobat dan parcaya nday umba Injil!"16Metuh Yesus lagi nakalau saran danau Galilea, Iye manggite Simon dan Andreas, pahari e, lagi mamirik jala ngguang danau gawin luse je panjala lauk. 17Limbas je Yesus bapander umba luse, "umba Yaku, Yaku akan napa ikau jari panjala kalunen 18Simon dan Andreas pasau malihi jala luse dan umba Iye.19Metuh Iye tulak labih kecau jua, Iye payah Yakobus, nyanak Zebedeus, dan Yohanes pahari e, je tehe ngguang jukung dan lagi marasih jala. 20Limbas je Yesus pasau mangahau luse dan luse pasau malaihi aba luse, Zebedeus, ngguang jukung hayak umba kawan upahan e, pasau buhau umba Yesus.21Limbas jie, luse dapai ngguang Kapernanun. limbas andau sabat napara Yesus tame ngguang Sinagoge dan mangacar 22Luse takjub mahening ajaran E gawin Iye mangacar kilau ulun je tehe kuasa dia kilau ahli-ahli taurat.23Metuh jie, ngguang Sinagoge tehe hatue je manyarung roh jahat dan iye ngariak, 24Auh e, "naray urusan antara Ikau dengan ekey, Yesus bara Nazaret ?, en Ikau dumah akan mampatei ekey ? tawang ku ewey Ikau. Ikau iyelah je kudus bara Hatalla!" 25Tapi, Yesus malait iye, auh E, "benyem! balua bara iye tuh!" 26Limbas roh najis je mangerek iye sambil ngariak dengan suara nyangit, balua roh jie bara iye.27Luse uras e takjub, sahingga luse saling bakisek, auh e, "naray tuh? sabuah pangajaran taheta dengan kuasa! Iye bahkan mamarintah roh-roh najis je dan luse taat umba Iye 28Limbas jie, dengan capat kabar tentang Iye tasebar ngguang suwey-suwey sapai saluruh wilayah Galilea29Limbas jie Yesus dengan murid-murid E buhau bara Sinagoge, luse tame ngguang pasah Simon dan Andreas hayak Yakobus dan Yohanes. 30Tapi, epu Simon je bawi lagi meter gawin iye lagi hawan, maka luse capat mamander kaadaan e akan Yesus. 31Yesus pun manyundau iye dan manatut lengei e hayak manduhup e mendeng. limbas jie pahawan e pasau nihau dan bawi jituh napara malayan luse32Metuh andau hamalem, lapas matan andau nihau, luse manaput uras ulun je dia barihas dan je nyarung roh jahat ngguang Yesus 33Limbas jie uras panduduk kota bakupul ngguang baun atep pasah jie 34Yesus mampaamat are ulun je dia barihas dengan are macam panyakit hayak maharak are talun. tapi, Iye ngahana kawan talun je bapander gawin luse sene Iye35Susu-susung, metuh andau masih pindem Yesus hikat dan buhau ngguang je benyem limbas jie Iye badoa. 36Limbas jie, Simon dengan ulun are je umba iye manggau Yesus. 37metuh luse sundau Yesus, luse bapander, "uras ulun manggau Ikau!"38Dan, Yesus bapander, "ayo ita buhau" ngguang kota-kota je dani mangat Yaku tau kia bakhotbah akan ulun ngguang nganih. gawin, jituh alasan Yaku dumah" 39Gawin jie, Yesus buhau manyusur saluruh wilayah Galilea. Iye mamander firman ngguang Sinagoge-sinagoge luse maharak kawan talun.40Limbas jie, tehe ulun je, bapanyakit kusta dumah ngguang Yesus, iye balaku duhup dan balutut umba Yesus sambil bapander, "amun Ikau hawang, Ikau tau mampaamat yaku." 41Gawin Iye ngasi, Yesus mangulur lengei E dan manatut ulun jie sambil bapander, "Yaku hawang. ikau jari amat!" 42Limbas jie kia panyakit kusta e nihau dan ulun jituh jari amat.43Yesus manyuhu ulun jie buhau dan mampaingat iye dengan tegas. 44Iye bapander umba ulun jie, "ilah mander kan ulun tentang hal jituh. tapi, buhau, ngarah arep mu akan imam, dan persembahkan kurban akan kaamat mu tuh kilau je nyuhu gawin Musa, amat jari akan luse45Tapi, ulun jie buhau dan napara mamander sacara tabuka dan manyebar barita jituh sacara luas. gawin jie, Yesus dia tau tame ngguang kota sacara tarang-tarangan. tapi ngguang luar, ngguang daerah je benyem. tapi, ulun bara saluruh daerah mangguang Iye.
1Papireandau lapas jie, metuh Yesus haluli ngguang Kapernaum, tahening berita amun Iye tehe ngguang pasah. 2Limbas jie are ulun bakupul sapai dia ati ruangan je cukup bahkan ngguang balikat atep pun hiam, dan Iye mamara firman akan luse.3Limbas jie luse mangguang Yesus sambil manaput ulun lumpuh 4Luse dia tau manaput ulun lumpuh tuh ngguang Yesus gawin saking kakaren ulun. Limbas jie luse mambuka sapau je tehe ngguang ngambu Yesus. lapas luse mambuka sapau luse mampamuhun tilam ukan ulun lumpuh tuh meter.5Metuh Yesus gite iman luse, Iye bapander umba ulun lumpuh je lagi meter, "oy nyanak-Ku kasalam mu jari ngampun-Ku". 6Tapi, belah ahli taurat je munduk ngguang nganih napara bapikir suang atei 7"Embat ulun jituh bapander auh jie? Iye lagi mahalea! ewey je tau mangampun kasalan ulun, beken bara Hatalla kabuat?"8Bara suang Roh E Yesus pasau tawan naray je lagi mikir se ngguang atei. Iye bapander umba luse, "embat ikau bapikir kilau jie ngguang suang atei mu? 9Juwei labih murah mamander akan ulun lumpuh, kasalam mu jari ngampun en mamander, 'hikat, ngatang tilam mu dan nanjung'?10Tapi mangat kau tawai e amun Nyanak Kalunen tehe kuasa ngguang dunia hapa mangampun kasalan" Yesus bapander umba ulun lumpuh jie, 11"Yaku bapander umba ikau: hikat, ngatang tilam mu, dan buli ngguang pasah mu." 12Ulun lumpuh jie pasau mendeng, mangindu tilam e, dan buhau paluar, ngguang sumbang baun ulun are. uras ulun takjub dan memuliakan Hatalla, hayak bapander, "ekey dia beci gite hal je arak jituh!"13Yesus buhau jua ngguang saran danau, dan uras ulun dumah ngguang Iye, dan Iye mangacar luse. 14Metuh Iye kalau, gitay e Lewi, nyanak Alfeus, lagi munduk ngguang ukan pembayaran pajak. Limbas jie, Yesus bapander umba iye, "umba Yaku" Limbas jie, Lewi pasau mendeng dan umba Yesus.15Samantara Yesus munduk kuman ngguang pasah ulun Lewi je, are ulun pangupul pajak dan ulun badosa je kuman kia umba Yesus dengan murid-murid E, gawin ngguang nganih are ulun, dan luse umba dengan Yesus. 16Metuh jie ahli taurat bara kalompok Farisi manggite Yesus lagi kuman umba ulun badosa dan pangupul pajak, luse bakisek umba murid-murid, "embat Iye kuman umba ulun panagih pajak dan ulun badosa?"17Metuh Yesus mahening pander luse, Iye bapander umba luse, "ulun je sehat dia butuh dokter, tapi luse je dia barihas je butuh. Yaku dumah ibeken akan ngahau ulun je buah, tapi ulun je sala."18Murid-murid Yohanes dengan ulun farisi lagi puasa. belah ulun dumah bakisek umba Iye, "embat murid-murid Yohanes 19Limbas jie, Yesus bapander umba luse, "tau herah ulun je mangiring panganten puasa samantara panganten hatue masih umba luse?20tapi, andau e akan dumah metuh panganten hatue kana kindu bara luse, dan andau jie luse akan puasa. 21 dia ati ulun je manambal pakaian tahi je barawit umba kain je taheta. amun kilau jie tambal kain je taheta je akan marawit pakaian je tahi, dan rawit e batambah hae.22Dan dia ati ulun je nyuang anggur taheta ngguang suang katong upak je jari tahi. amun kilau jie anggur je akan marawit katung upak je atau sebalik e, anggur je taheta je ngina ngguang suang katung upak je taheta.23Dan, metuh andau sabat, Yesus nakalau kabun gandum, ngguang parjalanan murid-murid napara mamutik buan gandum. 24Limbas jie, ulun Farisi bapander umba Iye, "gite, embat luse napa taluh je malanggar hukum andau sabat?"25Limbas jie Iye bapander umba luse, "jeham beci herah ikau mamasa naray je hapa Daud metuh iye dengan ulun je umba iye lagi kakurangan dan balau? 26en arak e iye tame ngguang pasah Hatalla metuh jaman Abyatar manjabat jari imam hae, dan kuman roti persembahan, je cuma tau kinan gawin imam, dan manenga roti je akan ulun are je umba iye?"27Limbas jie, Yesus bapander umba ulun farisi "andau sabat je napa akan kalunen, beken kalunen akan andau sabat. 28Jari, nyanak kalunen iyelah Tuhan, kia akan andau sabat."
1Yesus tame jua nangguh Sinagoge, ngguang nganih tehe ulun je lengei e lumpuh silai e. 2Luse mapayah Yesus en Iye ulih e mampaamat ulun je metuh andau sabat amat luse tau manuduh Iye.3Limbas jie Yesus bapander umba ulun je lumpuh lengei silai e je "mendeng ngguang betuk. 4Dan Yesus bapander umba luse "en tau ita manapa je lamus en je jahat metuh andau sabat? manduhup pambelum en mapatei? tapi luse benyem.5Limbas jie Yesus mapayah sakaliling luse sambil basingi, iye pehe atei manggite katekang atei luse. Limbas jie Yesus bapander umba ulun je lengei lumpuh silai e "ngulur lengem mu" dan ulun je mangulur lengei e, dan lengei e amat haluli. 6Lapas jie ulun farisi pasau buhau, dan napara hapakat umba ulun. Herodian je malawan iye umba en arak cara mampatei iye.7Tapi Yesus mangecau arep e umba murid-murid ngguang danau, dan kakarean ulun bara wilayah Galilea manganyak Iye, dan bara Yudea. 8Bara Yerusalem, Idumea, daerah silan sungei Yordan dan tehe kia bara sakitar Tirus dan Sidon, are ulun metuh mahening je nguan Yesus, dumah ngguang iye.9Gawin ulun are je, Yesus bapander umba murid-murid e amat manyiap jukung akai e amat luse dia mandasak iye. 10Gawin Yesus jari mampaamat ulun are maka uras je tehe panyakit e tarus mandasak amat tau manekap iye.11Dan metuh roh-roh najis mapayah Yesus, luse sujud ngguang baui e dan ngariak "ikau nyanak Hatalla". 12Tapi Yesus mangahana luse mamander ewei iye.13Limbas jie Yesus lupat ngguang bukit dan mangahum ulun-ulun je kahawang e akan umba Iye dan luse dumah ngguang Iye 14Iye menetapkan due belas ulun amat luse tau umba Iye dan Iye tau ngutus luse akan bakhotbah 15Dan manenga kuasa akan maharak talun. 16Yesus menetapkan due belas ulun jie : simon (je nenga Yesus ngaray e Petrus),17Yakobus nyanak Zebedeus, dan Yohanes paharin Yakobus (je nenga Yesus nagaran luse Boanerges, arti e "nyanak guruh"). 18Andreas, Filipus, Bartolomeus, Matius, Tomas, Yakobus, nyanak Alfeus, Tadeus, Simon ulun Zelot. 19Dan Yudas Iskariot je mahianat Iye.20Limbas jie Yesus tame ngguang suang pasah, dan ulun jua bakupul ngguang nganih sahingga Yesus dan murid-murid E dia tau kuman roti. 21Metuh kaluarga e mahening hal jituh luse dumah manaput Yesus haluli Gawin luse mamander iye jari dia waras ndai. 22Dan, ahli-ahli taurat je muhun bara Yerusalem mamander "iye nyarung Beelzebul!" dan "Iye maharak talun umba kuasa pamimpin talun"23Limbas jie Yesus mangahau luse amat luse dumah ngguang Iye, dan bapander mahapan parumpamaan "en tau iblis maharak iblis. 24Amun karajaan tapisa-pisah malawan arep e kepai e, pasah jie dia tau batahan. 25Dan amun sabuah pasah tapisa-pisah arep e kepai, pasah jie dia akan tau batahan.26Amun iblis bangkit malawan arep e dan tapisa-pisah iye dia kan tau batahan tapi barakhir riwayat e. 27Dia ati ulun je tau tame ngguang pasah ulun je kuat dan manakau harta benda e, kecuali iye mameteng ulun je kuat jie, maka bara jie iye tau manakau pasah e.28Yaku bapander je katutui e umba ikau, uras dosa anak kalunen tau kana ampun dan uras hinaan je luse mander e. 29Tapi ewei mahina Roh Kudus dia akan kan ampun, tapi iye mandinu dosa je kekal. 30Gawin ahli-ahli Taurat jie bapander "iye nyarung roh najis"31Limbas jie umai dan pahari-pahari Yesus dumah dan mendeng ngguang luar pasah l se manyuhu ulun ngguang akan mangahau Iye. 32Kakaren ulun metuk munduk ngaliling Yesus dan luse bapander umba Iye "gite umai-MU dan pahari-Mu tehe ngguang luar manggau Ikau"33Dan Yesus manimai luses dan bapander "ewei je umai dan paharing-Ku?" 34Limbas jie mapayah ulun jie munduk ngaliling iye dan bapander "gite umai dan pahraing-Ku! 35Gawin ewi je manguan kahawang Hatalla iye lah paharin hatue-Ku, dan paharin bawi-Ku, dan umai-Ku."
1Yesus napara mangacar jua ngguang saran danau ulun are bakupul mangarumun Yesus, sapai iye lupat ngguang jukung umba munduk ngguang ngambu danau. Samantara ulun are jie ngaru ngguang ndae iye je ngguang saran danau. 2Dan iye mangacar luse tentang are hal kilau suang pangajaran E, Iye bapander umba luse,3Hening auh ku tuh! " tehe ulun panawur je akan tulak manawur, 4Terjadi metuh iye lagi manawur, tehe belah bibit je balawu ngguang saran jalan Limbas jie dumah burung-burung kinai e. 5Belah e balawu ngguang ngambu petak je babatu je dia halau petak e. Bibit jie capat tumbu gawin petak e dia lalem.6Metuh pandang andau, tanaman jie lepah balayu gawin hiam ati uhat e sapai tanaman jie teah. 7Belah e are balawu ngguang betuk padang duhi. Limbas jie,padang duhi tumbu mangapit tanaman jie sapai tanaman jie matei,dan tanaman jie dia tau mamua.8Belah e balawu ngguang petak je lamus sapai tanaman jie tau mamua tumbuh sapai batambah hae dan sapai mamua telu puluh kali lipet, jahawen puluh kali lipet, sapai saratus kali lipet." 9Limbas jie, yesus bapander"ewei je tehe pinding akan mahening, belai e iye mahening;10Metuh andau Yesus kepai e ulun are mangaliling Iye umba dengan due blas rasul, bakisek umba Iye tentang parumpamaan jie. 11Limbas jie, Iye manimai luse,"Rahasia karajaan Hatalla jari nenga akammu. Tapi, akan ulun beken,satiap hal kana sapai suang parumpaan, 12Amat, manyau tau manggite, luse manggite dan dia luse tawai e; manyau tau mahening tapi dia mangerti. Mangat luse dia batobat dan kana ampun."13Limbas jie Yesus bapander umb luse .'' ilah ikau ngerti tentang perumpamaan jituh ? en arak e ikau tau mangerti uras e tentang perumpamaan jie? 14Panawur jie lagi manawur firman 15Luse je ulun balawu ngguang saran jalan akan firman je kana tawur. metuh luse mahening dengan capat iblis dumah dan mangindu Firman je jari nawur ngguang luse.16Kilau je kia luse je kana tawur ngguang petak babatu iye je ulun mahening Firman dan manarima e dengan tanya. 17Tapi luse dia bauhat ngguang suang betin luse kepai umba batahan samantara. Limbas jie, dumah kahalin atau panganiayaan gawin Firman jie, luse capat balawu18Je beken balawu ngguang betuk padang duhi. Luse jie ulun je mahening Firman. 19Tapi gawin ikeh umba dunia je, belai akan kakayaan dan kahawang akan hal je beken je akan tame ngguang Firman jie, je mangapit iye dia tau mamua. 20Tapi luse je kana tawur ngguang petak je lamus e luse je mahening Firman jie manarima e dan tau mamua telu puluh kali lipet,jahawen puluh kali lipet, sapai saratus kali lipet.21Limbas jie, Yesus bapander umba luse"Bekenkah sumbu" dia akan naput amat ngina ngguang penda gatang atau penda ukan tiruh? Bekenkah saharus e sumbu jie ngina ngguang ngambu pain sumbu? 22Gawin hiam ati je basuhuk je akan mamander e. Limbas jie, hiam ati jua rahasia narai pun akan hal je mander e. 23Jakai tehe ulun je tepun pinding e akan mahening belai e iye mahening e!"24Limbas jie, Yesus bapander umba luse " Payahlah narai je ikau hening e ukuran je hapamu akan mangukur ikau. Dan masih tehe je akan nambah akammu. 25Gawin ewei je tehe ngina taluh iye akan nenga ulun jua tapi ewei je hiam ati ngina taluh narai je tehe ngguang iye akan kana kindu.26Limbas jie, Yesus bapander "Karajaan Hatalla iyelah kilau ulun je manawur bibit ngguang petak. 27Panawur jie tiruh dan misik susung umba hamalem, dan bibit jie manyuluh dan tumbu. Panawur jie dia tawan mana e. 28Petak jie mahasil bua e kepai. Awal tumbu, Limbas jie upak bawak e, dan Limbas jie bawak gandum ngguang suang upak bawak e jie. 29Limbas bawak gandum je masak,ulun jie capat mangarat e gawin musim panen jari dumah.30Limbas jie, Yesus bapander, "Umba narai ita tau mambandingkan karajaan Hatalla? Atau, umba parumpamaan narai ndai ita tau mambanding e? 31Karajaan Hatalla jie kilau bawak sesawi je kana tawur ngguang petak manyau bawak je jie paling anak e ngguang antara uras bawak tanaman ngguang bumi, 32Tapi metuh kana tawur,bawak jie akan tumbu manjadi labih hae bara uras tanaman kabun je,dan mapalua pating-pating je hae sapai burung-burung tau manapa kaselah e ngguang naungan e.33Umba mahapan are parumpaan kilau jie, Yesus mamander Firman akan luse sasuai kilau je tau luse hening e. 34Iye dia beci bapander umba luse tanpa tehe parumpamaan, tapi Iye manjelas uras e dengan kepai e umba murid-murid e.35Dan,metuh andau jie, metuh andau jari halemei Yesus bapander umba muri-murid E, "Ayo ita buhau ngguang dipah danau jie." 36Limbas malihi ulun are jie, luse manaput Yesus haya-hayak umba luse tame ngguang jukung. Dan,jukung-jukung je beken umba dengan Iye. 37Limbas jie,tarjadi riwut je dasyat dan galombang hae mapahas jukung luse sapai jukung jie kutep gawin danum.38Tapi,Yesus tehe ngguang likur kapal tiruh ngguang ngambu batal. Maka, luse mapisik Iye dan bapander umba E,"Guru, en ikau dia paduli amun ita binasa?" 39Limbas jie, Yesus misik dan manimang riwut jie, Limbas jie bander umba laut "Benyem! Teteplah!" Maka, riwut jie dende dan manjadi tetep.40Limbas jie, Iye bapander umba luse"Embat ikau mikeh?Enkah ikau masih hinyam ati iman?" 41Luse manjadi mikeh dan bapander ice umba je beken,"Ewei kah Iye tuh?Bahkan riwut je nyangit dan laut taat umba Iye!"
1sapailah luse nagguh silan danau, ngguang daerah lun Gadara. 2metuh Yesus muhun bara jukung, dengan capat ulun bara kuburan je kana rasauk roh najis mangguang Yesus.3Iye ngaru ngguang suang kuburan-kuburan. hinyam ati je sanggup mameteng e jua, bahkan umba rantai. 4gawin, iye jari rancak kana peteng dengan panga pai dan rantai, tetapi iye manggetu rantai e dan mamelek panga e.5satiap handau dan hamalem, iye bahekak bara kuburan dan bara bukit-bukit dan mampahimang arep e kepai e dengan batu. 6metu ulun je gite Yesus bara kecau, iye haguang dan basujud ngguang baun Yesus.7limbas jie, sambil bahekak dengan suara nyaring iye bapander, "narai urusan antara yaku dengana ikau, Yesus, nyanak Hatalla je Mahagatung? aku laku duhup umba Ikau demi Hatallla, ilah nyiksa yaku!" 8gawin, Yesus jari bapander umba iye, "balua bara ulun jituh oi roh najis!"9limbas jie, Yesus bakisek umba ulun jie, "ewei ngarammu?" dan, iye manjawab, "ngarang ku legion gawin ekei are." 10iye jari rancak balaku duhup umba Yesus amat dia maharak luse bara daerah jie.11Nangguh nganih tehe kawan urak je lagi kuman ngguang dani bukit. 12Limbas jie, roh-roh jahat jie balaku duhup umba Yesus, dengan bapander, "nyuhu ih ekei tame suang kawanan urak jie" 13Yesus mangabul e. gawin jie, roh-roh najis jie buhau dan maname urak. kawanan jie bajumlah kira-kira due ribu je haguang ngguang saran tewang sapai ngguang danau, limbas jie leteng ngguang suang danau.14Limbas jie, panunggu-panunggu urak jie mbuhau arep e dan mamander e ngguang kota dan ngguang lewu. dan are ulun balua akan manggite narai je jari terjadi. 15Limbas jie, are ulun je dumah ngguang Yesus dan manggite iye je endau kan rasuk roh jahat, iye je Legion, lagi munduk dan jari bapakaian, dan iye jari haluli waras. dan, luse manjadi mikeh.16Limbas jie, luse je manyaksi kajadian jie, mangesah akan are ulun en arak tapai hal jie tarjadi ngguang ulun je kana rasuk roh jahat dan tentang kawan urak jie. 17g Gawin jie, are ulun napara balaku umba Yesus amat malihi daerah luse.18Limbas jie, metuh jie Yesus lagi lupat nangguh jukung ulun je endau kana rasuk roh jahat jie, balaku duhup amat iye tau hayak umba Yesus. 19Tapi, Yesus dia manyuhu e, melainkan bapander umba iye, "buhau ih nangguh nyanak pahari mu. ngesah akan luse uras hal je jari Tuhan akammu dan bahwa Tuhan ngasi umba ikau." 20Limbas jie, ulun jie buhau dan napara mamander akan are ulun ngguang Dekapolis tentang uras hal je jari nguan Yesus akai e. uras ulun manjadi heran.21Metuh Yesus pa dipah jua hapa jukung nagguh silai e, ulun are bakupul ngguang dani Iye, dan Iye ngaru ngguang saran danau. 22Limbas jie, pamimpin Sinagoge je ngarai e Yairus dumah dan limbah manggite Yesus, iye basujud ngguang pai E. 23dan, Iye balaku duhup dengan tutu umba Yesus, kuai E, "nyanak bawi ku je masih tabela hawang matei. dumah dan ngina lengem Mu ngambu e amat iye ulih amat dan belum." 24Limbas jie Yesus buhau hayak yairus. tehe are ulun je manganyak Yesus dan mangarumbung E.25Dan, tehe ulun bawi je kana pandarahan salam due belas nyelu. 26Iye jari rancak mandarita gawin are tabib, dan jari mampalua uras je tehe nangguh iye, tepai hinyam ati gunai e dan arak e mahi batambah buruk. 27Limbas mahening tentang Yesus, bawi jie mangguang Yesus ngguang betuk kawan kalunen dan manatut pakayai E.28Bawi jie bapander, ''amun yaku tau manatut pakayay E, yaku akan amat.'' 29Sacapat jie kia pandarahan e tende dan iye makeme bahwa beti e jari amat bara panyakit e.30Yesus pasau tawan amun tehe kuasa je jari balua bara Iye. Iye mamalik arep E ngguang antara kakaren ulun jie dan bapander :"ewey je manekap pakaian Ku! 31Limbas jie murid-murid Yesus bapander umba umba Iye, Ikau manggite kakaren kalunen dan ikau bapander, "ewei je manekap yaku?" 32Limbas jie, Yesus manggite sakaliling E manggite ewei je jari nguai E.33Tapi, limbas Iye tawai e narai je jari terjadi umba arep e, bawi jie manjadi mikeh dan hagerek. iye dumah dan basujud ngguang baun Yesus umba mamander akan Yesus uras kabuah e. 34Limbas jie, Yesus bapander umba bawi jie, "nyanak-Ku, iman mu jari manyalamat kan ikau. buhau ndai suang damai sejahtera dan amatlah panyaakit mu."35Sementara Yesus lagi bapander, pire-pire ulun dumah bara pasah pamimpin Sinagoge je bapander, "nyanak mu jari matei. embat masih ngaraen Guru?"36Tapi, Yesus di hawang mahening narai je jari mander ulun, Iye bapander umba pamimpin Sinagoge jie, "ilah mikeh, parcaya ih." 37Limbas jie, Yesus dia manyuhu ice ulun pun umba Iye, kacuali Petrus, Yakobus, dan Yohanes paharin Yakobus. 38Limbas jie, luse sapai ngguang pasah pamimpin Sinagoge jie, dan ie manggite karami dan are ulun managis kia dengan suara nyaring.39Limbas jie, metuh Yesus tame, Iye bapander umba luse, "embat ikam sabak dan managis? nyanak jie dia matei, tapi lagi tiruh." 40Tapi luse manatawe Yesus. tapi Iye manyuhu luse uras e balua dan Iye manaput aba dan umai nyanak jie, serta ulun je hayak Iye, limbas jie tame suang ruangan ukan nyanak tawela je ngaru41Limbas jie, nahay E lengen nyanak tawela jie Iye bapander umba e, " Talita kum!" (arti e, "bawi tawela, yaku bapander umba ikau misik naday") 42Tawela bawi jie pasau mendeng dan napara mananjung, gawin iye baumur due blas nyelu, dan uras ulun mangkeme takjub. 43Limbas jie, Yesus manenga parintah je karas umba ulun bakas tawela jie amat ilah ice beti pun je tawan hal jie dan mamander akan luse amat tawela jie nenga panginan.
1Limbas jie, Yesus buhau bara nganih dan sapai ngguang kota asal E, dan murid-murid E manganyak Iye. 2Metuh andau sabat dumah, Yesus napara mangacar ngguang Sinagoge. dan are ulun mahening E mangkeme takjub, dan bapander "bara suwei Iye dinu hal jie? hikmat narai je tehe ngguang Iye dan mujizat narai je ngguang lengei E. 3Bekenkah Iye tukang kayu, nyanak Maria, dan paharin Yakobus, Yoses, Yudas, dan Simon? bekenkah pahari E je bawi tehe umba ita situh? Limbas jie luse dia manarima Iye.4Limbas jie Yesus bapander umba luse "ngguang suei-suei ulun je mareha nabi, kecuali ngguang asal E kepai E. 5Maka Yesus dia tau manapa muzjizat E ngguang nganih, kacuali mangina lengei E ngguang pire ulunje hawang dan mampaamat luse. 6Dan Iye heran Gawin ka dia parcayaan luse. Limbas Iye buhau ngaliling lewu dan mangacar.7Limbas jie Yesus mangahau due blas murid E dan napara mangutus luse badue, dan manenga luse kuasa atas roh-roh najis. 8Limbas jie Iye manenga parintah akan luse amat luse dia manaput naray-naray ngguang jalan, kacuali tuket, dia ati roti, dia hapa tas, dia ati duit, suang peteng kahang luse. 9Tapi mahapa sandal dan ilah mahapa pakaian.10Dan Yesus bapander umba luse "ngguang suei pasah ukammu ngaru, ngaru lah sie sapai ikau balua bara sie. 11Dan amun tehe ukan je dia manarima ikau dan hiam mahening ikau, metuh ikau buhau ngipas kawu bara paimmu mangat jari kasaksian akan luse.12Limbas jie luse buhau dan mamander amun ulun harus batobat 13Maka luse maharak are talun dan mangarapi are ulun dia barihas dengan minyak serta mapaamat luse.14Dan Raja Herodes jari mahening e Gawin ngaran Yesus jari terkenal ulun bapander, " Yohanes Pambaptis" jari bangkit bara ulun matei maka mujizat-mujizat jie bagawi ngguang Iye. 15Belah e bapander, "Iye je Elia." tapi belah e bapander, Iye je nabi, kilau salah ice bara nabi."16Tapi metuh Herodes mahening hal jie iye bapander, "Yohanes, je jari mutung ku kuluk e jari bangkit!" 17Arak e Herodes kepai e je jari manyuhu ulun, akan manawan Yohanes, dan mameteng iye ngguang suang panjara demi Herodias, sawan bara pahari e Filipus, Gawin Herodes jari kawin umba Herodias.18Gawin Yohanes pire kali bapnder umba Herodes "sala ikau mangindu sawan paharimu." 19Gawin jie Herodias dendam umba Yohanes dan hawang mampatei e, tapi iye dia tau. 20Gawin Herodes mikeh, Gawin iye tawai e yohanes ulun je buah, dan ulun suci, dan Herodes malindung iye. metuh Herodes mahening Yohanes, iye manjadi bingung, tapi Herodes hanjak mahening Yohanes.21Tapi jari sapai andau je tepat, metuh Herodes ulang tahun iye manapa sabuah parjamuan akan pajabat-pajabat gatung e, parwira-parwira e dan pamimpin-pamimpin Galatia. 22Metuh nyanak Herodias je bawi tame dan manari, iye manyanang atei Herodes ulun je munduk umba iye. dan Herodes basumpah umba iye narai je laku mu umba yaku pasti nenga ku akam mu."23Dan Herodes basumpah narai je laku mu umba yaku pasti nenga ku akammu bahkan saparu bara karajanku". 24Dan bawi jie buhau ngguang umai e dan bapander, "naray je harus laku ku?" umai e manimai, "kuluk Yohanes Pambaptis." 25Dan metuh jie kia dengan capat tawela jie dumah ngguang raja dan bapander "yaku hawang ikau manenga akang ku kuluk Yohanes Pambaptis ngguang ngambu talam."26Gawin talanjur basumpah umba ulun je kuman hayak iye, iye dia hawang manolak palakun tawela jie. 27Metuh jie raja mangirim algojo dengan parintah manetek kuluk Yohanes Limbas jie, algojo buhau dan manetek kuluk Yohanes. 28Limbas jie, iye manaput kuluk Yohanes nggua ng ngambu talam dan manenga akan tawela jie, dan tawela jie manenga akan umai e. 29Dan metuh murid-murid Yohanes mahening e, luse dumah dan mangindu betin Yohanes dan mangina e ngguang kuburan.30Limbas jie Para Rasul bakupul ngguang Yesus dan mamander akay E naray je jari nguan se dan ngacar se. 31Dan Yesus bapander umba luse, "ayo manyare arep ngguang ukan je benyem dan baistirahat hanjulu." Gawin, tehe are ulun je dumah dan buhau, dan kuman luse dia sapet 32Limbas jie Yesus dan murid-murid E buhau manyare arep dengan jukung ngguang ukan je benyem.33Tapi are ulun manggite luse buhau dan manggasene luse. dan are ulun je haguang haya-hayak nakalu jalan petak bara kota dan dumah ngguang nganih manyahelu Yesus dan murid-murid E. 34Metuh Yesus buhau ngguang saran danau, Iye manggite are ulun dan Iye ngasi umba luse Gawin luse kilau domba je hiam ati panjaga e maka, Yesus napara mangacar luse are hal.35Metuh andau napara hamalem murid-murid Yesus dumah ngguang Iye dan bapander "ukan jituh ukan je benyem dan jari gatung alem. 36Nyuhu luse buhau ngguang daerah sakaliling dan ngguang lewu-lewu mangat luse mameli taluh akan kinan.37Tapi Yesus manimai, "ikau lah je manenga luse kuman." dan luse bapander umba iye "harus kah ekei buhau dan mameli roti sareha due ratus dinar dan manenga e akan kinan luse? 38Yesus bapander umba luse "tehe pire roti mu? buhau dan gite!" Limbas luse taway e dan luse bapander "lime roti dan due lauk"39Limbas jie Yesus manyuhu luse uras e amat luse munduk suang kalompok-kalompok ngguang ruput bahijau. 40Are ulun je munduk bakalompok, tehe je saratus ulun dan tehe je lime puluh ulun. 41Limbas jie Yesus mangindu lime roti dan due lauk jie, sambil naharep langit, Iye mangucap syukur dan mambahi roti jie, Limbas jie Iye manenga akan murid-murid E amat manyaharan akan ulun are. Iye mambahi due lauk jie akan uras ulun.42Dan luse uras e kuman sapai besuh. 43Limbas jie luse mangindu due blas karanjang je kutep Gawin tisan roti dan lauk. 44Dan tehe lime ribu hatue je kinan roti45Limbas jie, Yesus capat manyuhu murid-murid E lupat ngguang jukung dan tulak nyahelu Iye ngguang silan Betsaida Limbas jie Iye manyuhu are ulun je buhau. 46Limbas bapamitan umba luse, Iye buhau ngguang bukit akan badoa. 47Metuh andau hawang hamalem, jukung jie tehe ngguang betuk danau, dan Yesus kepai E ngguang petak.48Dan Limbas Iye gite murid-murid E mambesei dengan uyuh Gawin riwut je balawanan arah dengan luse, kira-kira metuh jam jaga hamalem, Yesus mangguang luse sambil mananjung ngguang ngambu danau dan Iye hawang mananjung nakalau luse. 49Tapi metuh luse manggite Yesus mananjung ngguang ngambu danau, luse manyangka amun Iye je talun. Limbas jie luse ngariak. 50Gawin luse uras e manggite Yesusu dan mikeh. tapi Yesus bapander umba luse, "tenang jituh yaku! ilah mikeh."51Limbas jie Iye lupat umba luse ngguang jukung, dan riwut jie pun tende dan luse sangat takjub. 52Gawin luse dia mamahami tentang mujizat lime roti jie Gawin atei se masih batekang.53Limbas jie Yesus dan murid-murid E pindah, lusu singgah ngguang Genezaret. 54Limbas luse muhun bara jukung ulun tau ngasene Yesus. 55Dan luse haguang ngguang saluruh daerah jie dan napara manaput ulun jie dia barihas ngguang ngambu tilam, ngguang suei pun luse mahening tentang ukan Yesus.56Maka pasuei pun Yesus tame ngguang lewu-lewu, atau kota-kota, daerah-daerah ngguang sakitar e luse mampeter ulun je dia barihas jie ngguang karami dan bamohon umba Iye amat luse tau manekap ujung pakaian E. dan ewei pun je manekap pakaian E je akan barihas.
1Limbas jie bakupullah ulun Farisi manyundau Yesus umba ahli Taurat je dumah bara Yerusalem.2Dan, luse manggite murid Yesus kuman roti dengan lenge je najis,lenge je dia ngenyau. 3Gawin, ulun Farisi dan uras ulun Yahudi dia akan kuman amun lengen luse dia ngenyau gawin kabiasaan Hiang Umbuh je natut luse. 4Dan,amun ulun Yahudi je dumah bara ukan umum, luse dia akan kuman sajeham mangenyau lengei e. Are kabiasaan je beken je jari narima luse akan natut, kilau hapa ngenyau kare galas,kendi,dan taluh je bara tembaga.5Limbas jie, ulun Farisi dan ahli Taurat bakisek umba Yesus,"Embat murid-murid-Mu dia belum manurut kabiasaan Hiang Umbuh, tapi malah kuman roti dengan lenge najis?"6Yesus bapander umba luse,"Yesaya mangungkap dengan tutu tentang ikau je munafik,kilau je tatulis : Bangsa je mareha Yaku umba mulut luse, tapi atei luse kecau bara Yaku. 7Luse manyembah Yaku dengan sia-sia gawin luse mangacar ajaran parintah je napa gawin kalunen.'8Sambil mangabai parintah Hatalla, ikau manatut kuat kabiasaan kalunen.” 9Limba jie, Yesus bapander jua umba luse, “umba kaharitimmu ikau manolak parintah Hatalla mangat tau mampartahankan kabiasaan mu. 10Gawin, Musa bapander,'reha umaimu dere abamu,' dan,' ewei je manyapa aba e atau umai e harus kana hukum matei.11Tapi, ikau bapander amun ulun bapander umba aba e atau umai e,'narai kauntungan je kan dinu mu bara yaku iyelah kurban, parsembahan,' 12Limbas jie ikau dia ndai mangijin iye manapa nara-narai akan aba e atau umai e, 13dengan arak jie ikau jari mambalang Firman Hatalla dengan kabiasaanmu je jari turun tamurun.Dan ikau manapa are hal arak jituh."14Limbas jie, Yesus mangahau jua uras ulun dan bapander umba luse,"Hening Yaku, dan maham. 15Dia ati taluh je bara luar kalunen je tame ngguang suang beti e je tau manajiskan iye, tapi hal-hal je balua bara kalunenlah je manajiskan iye." 16Amun ulun tehe pinding hapa mahening taluh, biar ih iye mahening!"17Limbas jie,metuh Yesus tame ngguang pasah dan malihi kawan ulun jie, murid-murid e bakisek umba Iye tentang parumpamaan jie. 18Dan, Iye bapander umba luse,"En ikau mahi dia mangerti? Dia herah kau tawai e amun narai je bara luar tame ngguang suang kalunen dia akan manajiskan iye? 19Gawin, je tame je dia tame ngguang suang atei e, tapi elem e,dan Limbas jie balua ngguang jamban."( Dengan arak jie,Yesus manyatakan amun uras panginan je halal).20Limbas jie Iye bapander,"Narai je balua bara kalunenlah je manajiskan iye. 21Gawin bara suang, bara atei,lembut pikiran-pikiran jahat,kahawang nakalau,mapatei, 22perzinahan, kamakam,kajahat,kanjuh,belai,bahiri,manuduh, kasombong,dan kabureng. 23Uras hal je jahat je dumah bara suang kalunen,dan jie je manajis e.24Bara ukai e je,Yesus hikat dan buhau ngguang wilayah Tirus dan Sidon. Dan,Iye tame ngguang ice pasah dan dia hawang ice ulun pun je tawai e,tapi Iye dia tau lapas bara parhatian. 25Limbas jari mahening kabar tentang Yesus,ulun bawi jie ngina nyanak bawi je lagi nyarung roh najis dumah dan sujud ngguang pain Yesus. 26Bawi jie iyelah ulun Yunani, lahir ngguang Siro-Fanesia. Iye bamohon umba Yesus mangat Iye maharak talun je balua bara nyanak e.27Limbas jie, Yesus bapander umba bawi jie,"Belai e kawan tawela dan mamedak e akan kawan asu." 28Tapi,bawi jituh manimai Yesus dan bapander "Tutu,Tuhan, tapi asu jie tehe ngguang penda meja je kuman tisan kawan tawela jie."29Limbas jie, Yesus bapander umba bawi jie,"Gawin ikau je mamander jituh, ikau tau buhau. Talun jie jari malihi nyanakmu." 30Limbas jie,bawi jie bahau ngguang pasah e dan sundau umba nyanak e lagi meter ngguang ukai e tiruh, dan talun jie jari buhau.31Limbas jie,Yesus balua jua bara wilayah Tirus dan balua nakalau Sidon manuju ngguang danau Galilea, ngguang wilayah Dekapolis. 32Limbas jie, luse manaput ulun barengen je bahali bapender. Luse balaku duhup umba Yesus mangat Iye mangina lengei Ye ngguang ngambu ulun jie.33Limbas jie,Yesus manaput ulun jie buhau bara kumpulan ulun are. Iye manamean tinjuk E ngguang suang pinding ulun jie,Limbas jari maluca,Iye manatut jela ulun jie. 34Limbas jie,Yesus gite langit, Iye manarik haseng panjang dan bapander,"Efata!", arti e" Tabukalah!" 35Metuh jie kia, pinding ulun jie tabuka, peteng jela e talapas, dan iye bapander dengan jelas.36Yesus ngahana luse mangesah paristiwa jie akan ewe-ewei. Tapi,samakin Iye mangahana luse,samakin luse mangesene e. 37Luse tutu-tutu takjub dan bapander,"Iye jari mamapa taluh dengan lamus. Iye bahkan manapa ulun barengen tau hening taluh dan ulun bisu tau bapander."
1Metuh jie metuh sajumlah ulun are bakupul dan dia ati narai-narai akan kinan, Yesus mangahau murid-murid E dan bapander umba luse. 2"Yaku ngasi umba ulun are jituh Limbas metuh jituh luse jari umba Yaku selama telu andau, dan hiam ati narai-narai je akan kinai e. 3Dan amun Yaku manyuhu luse buhau ngguang pasah luse metuh luse balau luse tau tucah ngguang parjalanan Limbas pire-pire bara luse dumah bara kecau." 4Dan murid-murid E manimai Iye, "bara suei ulun tau mampabesuh luse umba roti ngguang ukan je benyem kilau jituh?"5Limbas jie, Yesus bakisek umba luse, "pire roti je tehe ngguang ikau?" Limbas jie manimai e "uju roti" 6Limbas jie, Yesus manyuhu ulun are jie munduk ngguang petak, dan Iye manggindu uju roti jie, dan mangucap syukur, dan iye manenga e akan murid-murid E mangat nyaharan akan ulun are luse pun manenga akan ulun are.7Dan murid-murid E kia tehe isut lauk Limbas mangucap syukur akan jie Yesus manyuhu murid-murid E manenga lauk jie akan ulun are. 8Ulun are jie kuman sapai besuh, dan luse mangupul tisan panginan je batisa uju karanjang kutep. 9Tehe kira-kira epat ribu ulun je kuman.Limbas jie Yesus manyuhu luse buhau. 10Limbas jie Yesus pasau tame jua ngguang jukung hayak murid-murid E dan sapai ngguang daerah Dalmanuta.11Dan, ulun farisi dumah badebat umba Yesus sambil balaku Yesus manunjuk tanda bara surga hapa mancobai Iye. 12Limbas Yesus mahela tahaseng panjang ngguang Roh E, Iye bapander "embat generasi jituh manggau tanda? Yaku bapander je katutui e akamu, dia ati ice tanda je akan nenga akan generasi jituh." 13Limbas jie, Yesus malihi luse, tame jua ngguang jukung, dan buhau ngguang silai e.14Murid-murid dia ingat naput roti, dan baya tehe mangina ice roti ngguang jukung. 15dan Yesus manyapai akan luse, "basiap-siaplah! umba ragi ulun farisi dan ragi Herodes.16Limbas jie, luse napara badiskusi ice umba je beken soal luse je hiam ati roti. 17Dan, Limbas tawan hal jie Yesus bapander umba luse, "embat ikau bapander tentang roti? en ikau jeham mangerti? en ateimu je puna tekang.18En ikau tehe mate, tapi dia manggite? dan, tehe pinding,tapi dia mahening? dia ingat herah ikau 19Metuh Yaku mambahi lime roti akan lime ribu ulun, pire karanjang je kutep gawimu potongan je ngupulmu?" luse manimai " due blas karanjang"20Dan metuh roti jie akan epat ribu ulun, pire karanjang je kutep Limbas potongan panginan je ngupulmu? luse manimai E, " uju karanjang". 21Limbas jie, iye bapander umba luse,"en ikau masih jeham mangerti? "22Limbas jie, Yesus dan murid-murid E dapai ngguang Betsaida. dan, pire ulun dumah manaput ulun je babute dan bamohon umba luse amat manekap iye. 23Yesus pun manahan lengen ulun je babute jie dan manaput iye ngguang luar desa. Limbas jie, Yesus maluca mate ulun babute jie dan mangina lengei E ngguang ngambu iye.Yesus bakisek umba iye, "en ikau manggite taluh?"24Limbas jie, ulun jie manggite ngambu dan bapander, "yaku manggite ulun, tapi luse kilau batang kayu je lagi mananjung" 25Limbas jie, Yesus mangina lengei E ngguang ngambu mate ulun jie jua, Limbas ulun jie mambuka mate e, iye pun tau manggite taluh dengan jelas, 26Limbas jie, Yesus manyuhu iye buhau ngguang pasah e dan bapander, " ilah tame ngguang lewu."27Limbas jie, Yesus buhau, hayak umba murid-murid E ngguang lewu Kaisarea filipi.dan metuh ngguang parjalanan, Yesus bakisek umba kawan murid E "kuan ulun-ulun, ewei Yaku tuh?" 28Luse manimai,"Yohanes Pambaptis, je beken mamander Elia, dan je beken jua mamara Iye nabi."29Limbas jie, Yesus bakisek umba luse "tapi manurutmu, ewei kah Yaku tuh ?" Petrus manimai E, " Ikau iyelah Kristus" 30Dan Yesus mapaingat luse amat dia mamander akan ulun tentang Iye.31Limbas jie, Yesus napara mangacar murid E bahwa nyanak kalunen harus mandarita are hal dan kana tulak Limbas kawan bakas Yahudi,imam-imam kapala, ahli-ahli Taurat, dan kana patei, dan Limbas andau katelu Iye bangkit haluli. 32Dan, Yesus bapander tentang hal jituh sacara tabuka. Limbas jie Petrus manarik Yesus ngguang balikat dan napara maningak Iye.33Tapi sambil manggite murid-murid E, Yesus maningak Petrus dan bapander "buhau ih bara Yaku , oy iblis! Limbas ikau dia mamikir masalah-masalah Hatalla, tapi mamikir masalah kalunen" 34Limbas jie, Yesus mangahau ulun are, hayak umba murid-murid E, dan bapander umba luse "amu ulun hawang nganyak Yaku, iye harus manyangkal arep e kepai, dan mananggung salib e, Limbas jie manganyak Yaku.35Limbas ewey je hawang manyalamat tahaseng e akan nihau tahaseng e. tapi, ewei je nihau tahaseng e demi Yaku dan Injil akan manyalamat iye. 36Limbas naray untung e ulun mandinu saluruh dunia tapi nihau tahaseng e? 37narai je tau ulun nenga akan manewus tahaseng e?38Limbas, ewei je mahawen Limbas Yaku dan firman-Ku ngguang generasi je dia satia dan badosa, maka nyanak kalunen akan mahawen kia mangakui ulun je metuh iye dumah ngguang kamuliaan Aba-E hayak umba malaikat je kudus.
1Limbas jie,Yesus bapander umba luse,"Yaku bapander je katutui e umba ikau, tehe pire-pire ulun je lagi mendeng nguang situh dia akan matei sapai luse manggite karajaan Hatalla dumah dengan kuasa." 2Jahawen andau limbas jie, Yesus mangahum Petrus, Yakobus,dan Yohanes,limbas jie manaput luse ngguang ukan je benyem nangguh gunung je gatung. Limbas jie, Yesus baubah tapai E ngguang baun luse. 3Dan, pakayai E manjadi berkilau dan amat puti. Hiyam ati tukang pamuti kain ngguang dunia je tau napa puti kilau jie.4Limbas jie, lembut ngguang baun luse, Elia hayak dengan Musa, dan luse lagi bapander umba Yesus. 5Limbas jie, Petrus bapander umba Yesus, "Rabi,sangat lamus akan ekei ngarau ngguang situh. Ayo, ita manapa telu tenda, ice akam-Mu, ice akan Musa, dan ice akan Elia." 6Gawin, Petrus dia tawai e ndai harus manimai narai jua gawin luse uras e mikeh.7Limbas jie, lembut awan je mangurung luse, dan tahening suara je dumah bara awan jie, auh E,"Jituh tuh nyanak kasayangan Ku. Hening auh e j." 8Metuh jie kia, limbas luse manggite ngguang sakitar,luse dia jua manggite ice ulun pun umba luse kacuali Yesus.9Samantara luse muhun bara gunung,Yesus manenga parintah akan luse amat dia mangesah akan ice ulun pun narai je jari luse gite, sapai nyanak kalunen bangkit bara antara ulun matei. 10Gawin jie,luse manahan pander jie akan luse arep e sambil bakisek narai arti e kebangkitan bara papatei jie.11Limbas jie,luse bakisek umba Yesus,"Embat kawan ahli Taurat bapander bahwa Elia harus dumah labih helu?" 12Limbas jie, Yesus bapander umba luse,"Elia memang harus dumah labih helu hapa mamulih segala e. Dan,arak tapai e dengan je tatulis tentang Nyanak kalunen bahwa Iye harus manderita are hal dan kana hina? 13Tapi, Yaku bapander umba ikau bahwa Elia memang jari dumah,dan luse mahawi Iye sasuai dengan narai je kahawang luse kilau je tatulis tentang Iye.14Limbas jie, metuh Yesus,Petrus,Yakobus,dan Yohanes haluli umba murid-murid,luse manggite kawan ulun are ngguang sakaliling murid-murid jie,dan kawan ahli Taurat lagi badebat umba luse. 15Dan, limbas kawan uras ulun jie manggite Yesus luse takicet dan mangguang manyambut Iye. 16Limbas jie,Yesus bakisek umba luse,"Narai je lagi ikam debatkan umba ahli-ahli Taurat jie?"17Ice beti bara kawan ulun jie manimai Iye,"Guru,yaku manaput nyanak hatue ku umba Ikau gawin iye nyarung roh je manapa iye bisu. 18Satiap kali roh jie manguasai iye,iye mamating e ngguang petak dan iye mapalua bure bara nyawai e,dan mangirut kasingai e,limbas jie iye manjadi kaet. Yaku balaku umba murid-murid -Mu amat maharak roh jie, tapi luse dia sanggup." 19Yesus manimai luse dan bapander,"Oi,generasi je dia baiman! Pire jua katahi Yaku harus hayak ikau? Pire jua katahi Yaku harus batahan umba ikau? Naput nyanak tawela jie umba Yaku!"20Limbas jie, luse manaput nyanak tawela jie umba Yesus. Metuh roh jie manggite Yesus, iye pasau mangerek nyanak tawela jie. Nyanak tabela jie bawalu ngguang petak dan taguling dengan nyawai e je mapalua bure. 21Limbas jie, Yesus bakisek umba aba tawela jie na,"Jari pire katahi hal jituh tarjadi umba iye?" Timai e, "Bara tawela behin. 22Dan, roh jie jari rancak mamedak e nangguh suang apui dan nangguh suang danum amat maparutek iye. Tapi, aman ikau tau manapa sasuatu, ngasilah umba ekei dan nduhup ekei."23Yesus bapander umba iye,"Amun ikau tau? Uras sasuatu mungkin akan luse je parcaya. 24Aba tawela jie pasau manangis dan bapander,"Yaku parcaya! nduhuplah kadiaparcayaanku!" 25Metuh Yesus manggite bahwa are ulun dumah bakarumun dengan capat, Iye malait roh jie sambil bapander umba iye, "Ikau roh bisu dan barengen,Yaku parintahkan ikau balua bara tawela jituh dan ilah tame jua!"26Limbas mangariak dan mangerek tawela jie dengan hebat, maka roh jie balua. tawela jie pun kilau ulun matei gawin are ulun bapander, "iye matei!" 27Tapi, Yesus manahan lengen tawela jie dan mapisik iye, maka tawela jie mendeng.28Metuh Yesus tame ngguang suang pasah, murid-murid E bakisek umba Iye sacara pribadi, "embat ekei dia tau maharak e?" 29Dan Iye bapander umba luse, "jenis je jituh dia tau balua kacuali gawin doa.30Bara nganih, Yesus dan murid-murid E buhau dan nakalau wilayah Galilea. dan, Iye dia hawang tehe ulun je tawai E. 31Gawin Iye lagi mangacar murid-murid E dan bapander umba luse, "Nyanak Kalunen akan kana sarah ngguang lengen kalunen, dan luse akan mapatei E. dan, limbas Iye kana patei, telu andau limbas jie Iye akan bangkit." 32Tapi, murid-murid E dia paham umba pander jie dan mikeh bakisek umba Iye.33Limbas jie, Yesus dan murid-murid E sapai ngguang Kapernaum. dan, limbas Yesus ngsru ngguang suang pasah, Iye bakisek umba luse, "narai je mander mu ngguang jalan ni endau?" 34Tapi, luse benyem gawin ngguang jalan ni endau luse badebat ice umba je beken tentang ewei je paling hae. 35Limbas jie, Yesus munduk dan mangahau kadue blas murid E. dan, Iye bapander umba luse, "amun ulun hawang jari je pertama e, iye harus jari je tarakhir e bara uras e dan jari palayan akan uras e."36Limbas jie, Yesus mangindu ice beti tawela dan mangina e mendeng ngguang antara luse. dan, smbil maketem tawela jie, Iye bapander umba luse, 37Ewei je manyambut ice beti tawela kilau jituh ngguang ngarang-Ku, iye manyambut Yaku. dan, ewei je manyambut Yaku, dia manyambut Yaku, malainkan Iye je mangutus Yaku.38Yohanes bapander umba Yesus, "Guru, ekei manggite ulun je tau maharak talun ngguang ngaram-Mu, dan ekei mahalang iye gawin iye beken murid-Mu." 39Tapi, Yesus bapander, " ilah mahalang iye gawin hinyam ati ulun je manguan parbuatan ajaib ngguang ngarang-Ku, tau metuh jie kia mahina Yaku.40Gawin, ewei je dia malawan ita, tehe ngguang pihak ita. 41Gawin, Yaku mamander je katutui e akammu, ewei je nenga akammu danum gawin ikau manganyak Kristus, upah e dia akan nihau.42Dan, ewei je jari manyasat kawan tawela je jari parcaya umba Yaku, labih lamus akai e amun batu kilangan je hae ngatung ngguang uyat e dan iye nganan ngguang suang danum ni. 43Dan, amun lengem mu manapa ikau badosa, mutung ih lengem mu je. labih lamus akam mu tame ngguang suang pambelum dengen lenge pukeng, daripada hapa due lenge tame ngguang suang neraka, ngguang suang apui je dia akan beci belep, 44Ukan je uler e dia akan matei dan apui e dia akan belep.45Dan, amun paim mu manapa ikau badosa, netek i paim mu je. labih lamus akam mu tame ngguang suang pambelum dengan pai je putung, daripada hapa due pai kana pedak ngguang neraka, 46Ukan je uler e dia akan matei dan apui e dia akan belep.47Amun matam mu manapa ikau badosa, ngaruit i mate mu je. labih lamus akam mu tame ngguang suang karajaan Hatalla dengan ice mate daripada dengan due mate tapi kana pedak ngguang suang neraka, 48Ukan je uler e dia akan matei dan apui e dia akan belep.49Gawin, satiap ulun akan kana kahing gawin apui. 50Kahing je lamus, tapi amun kahing jie nihau kakahing e, en arak tapai e ikau tau manapa e bakahing jua? nginalah kahing je ngguang suang arep mu dan badamai lah ice umba je beken.
1Limbas jie, Yesus malihi ukay E je Dan buhau ngguang wilayah Yudea Dan ngguah dipah sungei YorDan. Dan, ulun are bakupul mangarumun Iye jua Dan kilau kabiasaan-E, Iye mangacar Luse jua. 2Limbas jie, ulun farisi mangguang Iye, akan manguji Iye Luse bakisek, "en kah pabuah amun banai e mamisah sawai e?" 3Yesus manimai Luse, "naray parintah Musa akammu?" 4Luse bapander, "Musa mangizinkan amun banai e manapa surat pamisah akan sawai e Dan mamisah e."5Tapi, Yesus bapander umba Luse, "gawin katekang atei mu je, Musa manulis parintah jituh akammju. 6Tapi bara awal panciptaan, 'Hatalla manapa hatue Dan bawi.7Gawin jie, ulun hatue akan malihi aba e dengan umai e. 8Dan, kadue e akan jari ice daging.' gawin jie, Luse beken due ndai, Tapi jari ice daging. 9Jari, narai je pahumba Hatalla, dia tau misah gawin kalunen."10Limbas jie ngguang suang pasah, murid-murid E bakisek jua umba Iye tentang hal jie. 11Maka, Iye bapander umba Luse, "ewei je mamisah sawai e Dan kawin umba ulun beken, iye je jinah umba sawai e. 12Dan, amun sawai e mamisah banai e, Dan kawin umba ulun je beken, iye je zinah.13Dan, Luse manaput kawan tawela ngguang Yesus mangat Iye tau manatut Luse, Tapi murid-murid maningak Luse. 14Tapi, metuh Yesus gite je arak jie, Iye basingi Dan bapander umba murid-murid "belai e kawan tawela je dumah ngguang Yaku ilah ngahana Luse gawin karajaan Hatalla je iyelah ulun je kilau Luse.15Yaku mamander akam mu, ewei je dia manyambut karajaan Hatalla kilau ulun tawela, iye dia akan tame ngguang suang e". 16Limbas jie Yesus mangetem kawan tawela je, Iye mambarkati Luse Dan mangina lengei E ngambu Luse.17Limbas jie, metuh Yesus lagi manyiap parjalanan E, ice ulun pangguang ngguang Iye, Dan balutut ngguang sumbang baui E Dan bakisek "guru je baik, narai je harus napaku mangat yaku dinu warisan belum salamanya?" 18Dan, Yesus bapander umba iye, "embat ikau nyewut Yaku baik, dia ati ice ulun pun je baik, kacuali Hatalla. 19Ikau jari tawam mu parintah-parintah 'ilah patei ulun, ilah bajinah, ilah manakau, ilah manenga kasaksian kanjuh, ilah manipu, reha aba mu Dan umai mu."20Limbas jie ulun jie bapander jua umba Iye, "Guru, yaku jari manguan uras e jie bara metuh yaku masih bucang." 21Tapi, Yesus gite hatue jie Dan ngasi umba iye, Dan Yesus bapander umba iye, "ice hal je kurang bara ikau. buhau Dan njual uras panatau mu, nenga akan ulun susah, maka ikau akan dinu panatau ngguang sorga. Limbas jie pati Dan umba Yaku." 22Tapi, pander jie manapa iye pehe atei e Dan iye buhau dengan pehe atei gawin iye are panatau e.23Limbas jie, Yesus manggite sakaliling E Dan bapander umba murid-murid E, "puna bahali akan ulun kaya tame suang karajaan Hatalla!" 24Murid-murid takicet umba pander E Tapi Yesus, bapander jua umba Luse, "oy nyanak-Ku, puna bahali tame karajaan Hatalla! 25Labih murah ice kawak unta tame nakalau luwang pilus daripada ulun kaya tame karajaan Hatalla."26Murid-murid samakin takicet Dan bapander ice umba je beken, "Limbas jie, ewey je tau salamat?" 27Yesus manggite Luse Dan bapander, "akan kalunen hal jie dia mungkin, Tapi dia ati je dia mungkin akan Hatalla. gawin uras e mungkin akan Hatalla." 28Petrus napara bapander umba Yesus, "gite ekey jaari malihi uras e Dan manganyak Ikau!"29Yesus bapander, "Yaku mamander je katutui e akam mu, dia ati ice ulun pun je jari lihi pasah e, atau kawan pahari e je hatue, atau kawan pahari e je bawi, atau umai e, aba e, atau kawan nyanak e atau tana e gawin Yaku Dan gawin Injil, 30Je metuh wayah jituh dia akan manarima saratus kali lipet pasah, kawan pahari e je hatue, kawan pahari e je bawi, nyanak e, tana e, dengan penyiksaaan ; Dan metuh masa je akan dumah belum je salamanya 31Tapi, are ulun je sulak e aakan jari je tarakhir, Dan je tarakhir akan jari je sulak e."32Luse lagi suang parjalanan lupat ngguang Yerusalem Dan Yesus mananjung ngguang baun Luse. Dan, Luse makeme takjub, samantara ulun je umba Iye makeme mikeh. Dan, Yesus haluli manaput kadua blas murid E, Iye napara mamander akan Luse naray je akan tarjadi umba Iye, 33Kuai E, "gite, ita lagi lupat ngguang Yerusalem Dan Nyanak Kalunen kan nyarah lun akan imam-imam Dan ahli taurat. lyse akan mahukum Iye sapai mateiDan manenga e akan ulun je beken Yahudi. 34Luse akan mahina Iye, Dan maluca E, Dan mahawi Iye, Dan mampatei E. Tapi, Limbas andau katelu, Iye akan bangkit."35Limbas jie, Yakobus dere Yohanes, kawan nyanak Zebedeus, dumah ngguang Yesus Dan bapander, "Guru ekei hawang Ikau akang kei narai-narai je laku kei." 36Dan, Yesus bapander umba Luse, "narai kahawang mu je tau Ku napa akammu?" 37Luse bapander umba Iye, "ngijin ice ulun bara ekei munduk ngguang silan gatau-Mu, Dan je ice ngguang silan sambil-Mu, ngguang suang Kamuliaan-Mu."38Tapi, Yesus bapander umba Luse, "ikau dia tawan naray je laku mu. samggup herah ikau ngihup bara galas je harus Ku ngihup e atau kana baptis bara baptisan je khusus akang Ku?" 39Luse bapander umba Iye, "ekei sanggup !" Limbas jie, Yesus bapander umba Luse, "galas je ngihup Ku memang ngihup mu kia, Dan ikau akan kana baptis denga baptisan je mbaptis lun akan Ku. 40Tapi, akan munduk ngguang silan gatau Ku atau ngguang silan sambil Ku, beken hak Ku akan manenga e Tapi taluh jie iye lah akan Luse je nyari nyadia."41Mahening je auh jie, sapuluh murid je beken basingi umba Yakobus Dan Yohanes. 42Limbas jie Yesus mangahau Luse Dan bapander umba Luse. "tawammu dia amun Luse je nganggap lun akan pamarintah uras ulun beken Yahudi manapa saolah-olah bakuasa umba Luse. Dan ulun-ulun gatung mangguna kakuasaan e ngambu Luse.43Tapi, dia saharus e ngguang antara ikau. sabalik e, ewei je hawang jari hae harus lah iye jari palayaan mu, 44Dan ewei je hawang jari je sulak ebara antara ikau harus lah iye jari palayan ikam uras e. 45Gawin, Nyanak Kalunen dumah dia akan dilayani, Tapi kan malayani, Dan manenga haseng E, akan tewus e.46Limbas jie, Luse sapai ngguang Yerikho. metuh Yesus malihi Yerikho dengan murid-murid E Dan ulun are, ice ulun pangemis je babute ngarai e Bartimeus, nyanak Timeus, lagi munduk ngguang saran jalan. 47Metuh iye mahening amun tehe Yesus bara Nazaret, iye pun mulai ngariak Dan bapander, "Yesus, Nyanak Daud, ngasi lah umba yaku!" 48Are ulun maningak iye Dan manyuhu e benyem. Tapi iye samakin ngariak, "Nyanak Daud, ngasi lah umba yaku!"49Limbas jie Yesus tende Dan bapander, "ngahau iye." Dan Luse mangahau ulun babute jie Dan bapander umba iye. "nguat atei mu! mendeng Iye mangahau ikau." 50Sambil malekak pakaian e, ulun babute jie mendeng Dan mangguang Yesus.51Dan, Yesus bapander umba iye, "narai kahawang mu je tau Ku napa e akammu?" ulun babute jie manimai Yesus, "Nabi, napa yaku tau gite taluh." 52Limbas jie, Yesus bapander umba iye, "buhau. iman mu jari paamat ikau." metuh jie kia, iye tau gite taluh, Dan iye manganyak Yesus sapanjang jalan.
1Dan metuh luse hawang sapai ngguang Yerusalem, dani Betfage dan Batania ngguang bukit Zaitun, Yesus manyuhu due murid E, 2Dan bapander umba luse " buhau lah ngguang lewu je tehe ngguang baun nih, dan metuh ikau tame, ikau akan sundau ice kawak keledai bucang je tapeteng je dia beci kana lupat gawin ulun. lekak keledai jie dan naput. 3Amun tehe ulun je bakisek umba ikau " embat ikau manguan taluh jie? mander Tuhan mamerlu kaledai jituh dan akan maliai E haluli ngguang situh.4Limbas jie luse buhau mangguang ice kawak kaledai bucang je tapeteng ngguang atep, ngguang luar jalan, limbas jie luse malapas e. 5Ulun je mendeng ngguang nganih bakisek umba luse, "narai je nguam mu tuh embat kau malekak kaledai jie?" 6Luse manimai ilau je jari mander Yesus kan luse, dan uras ulun jie manyuhu luse buhau.7Limbas jie, luse menyandang keledai jie akan Yesus, mangina pakaian luse ngguang ngambu keledai jie, dan Yesus munduk nguang ngambue. 8Dan are ulin mangina pakaian luse nguang jalan, dan je beke e manawar pating kayu je netek se nguang tana. 9Ulun are mananjung ngguang baun dan luse umba Iye dan je umba Iye je ngariak:"Hosana!" Kana berkatlah iye je dumah ngguang Tuhan. 10Kana barkatlah dumah karajaan Daud,Hiang Umbuh ita! Hosana ngguang ukan je gatung!"11Libas jie, Yesus tame ngguang Yerusalem dan buhau ngguang Bait Hatalla. Limbas Iye manggite sakaliling e iye buhau ngguang Batania umba due blas murid E gawin andau jari pindem. 12Andau jewu metuh luse malihi Batania, Yesus makeme arep e balau.13Limbas Iye gite batang hara je badawen, bara kecau,Iye buhau amat manggite mikeh tehe taluh je tau Iye sundau e bara batang kayu je." Metuh Iye sapai ngguang batang kayu jie,Iye dia manyundau nara-narai, kacuali dawen-dawen e,gawin metuh jie beken musim bua ara. 14Limbas jie,Yesus bapander umba batang kayu jie,"Ilah tehe jua ulun je kuman bua jie bara ikau akan salama-lama e." Dan murid-murid E mahening e.15Limbas jie,luse sapai ngguang Yerusalem. Dan,Yesus tame ngguang Bait Hatalla dan napara maharak ulun je lagi bajual ngguang Bait Hatalla Iye mamalik meja-meja, panakeri duit, dan kursi-kursi je manjual burung-burung marpati. 16Dan Iye dia manyuhu ulun manaput barang-barang manakalau Bait Hatalla.17Limbas jie,Yesus mangacar luse dan bapander, "Bekenkah tehe tatulis,pasahKu akan nyewut ulun pasah doa akan uras bangsa? Tapi, ikau jari mangubah e manjadi sarang parampok. 18Kawan imam dan ahli Taurat mahening e dan luse manggau cara amat mapatei E. Gawin luse mikeh umba E,gawin luse are je takjub akan pangajaran E. 19Metuh andau hawang hamalem, Yesus dan murid-murid E malihi Kota jie.20Limbas jie, andau jari susung metuh luse lagi nakalau,tagitan luse batang hara je jari teah sapai uhat e nih. 21Petrus taingat dan bapander umba Yesus: "Rabi, gite! Batang hara je jari nyapa-Mu malem jari teah."22Dan Yesus manimai luse,"Ngina iman ngguang Hatalla! 23Yaku mamander je katutui e akammu, ewei je bapander umba gunung jituh, "Takakatlah dan tapedaklah ngguang suang laut,dan hiam ati karaguan ngguang suang atei e, tapi parcaya amun narai je nyewut e je akan tarjadi,maka hal jie akan tarjadi akai e.24Maka jie,Yaku bapander umba ikau,narai je doa dan je laku mu,parcayalah bahwa ikau jari manarima e, maka hal jituh akan nenga ulun akammu. 25Dan amun ikau mendeng dan badoa,mangapun amun ikau mangina sasuatu taharep ulun,mangat abamu je tehe ngguang Surga jua amat mangampun kasalammu. 26Tapi amun ikau dia mangampun abamu je dia ngguang Surga jua akan mangampun kasalan-kasalammu.27Limbas jie,luse dumah jua ngguang Yerusalem, samantara Yesus mananjung ngguang Bait Hatalla, kawan imam dan ahli Taurat, dan kawan bakas Yahudi dumah ngguang Iye. 28Dan,luse bapander umba Iye, "Umba kuasa narai ikau mangguan hal-hal jie? Atau ewei je manengga akam-Mu kuasa akan mangguai e?"29Yesus bapander umba luse, "Yaku akan bakisek ice partanyaan akammu." Nimai lu pander Ku tuh harun Yaku mamander akammu dengan Kuasa narai Yaku manapa hal-hal jie! 30En baptisan Yohanes baasal bara Surga en bara kalunen? Nimailah Yaku!"31Luse badiskusi ice umba je beken dengan bapander,"Amun ita manimai e, "Bara Surga' Iye akan bapander"Limbas jie,embat ikau dia parcaya umba e?' 32Tapi,amun ita manimai e"Bara kalunen!'Para pamimpin gawin,para pamimpin jie mikeh umba ulun are,gawin luse uras e manganggap Yohanes je tutu-tutu Nabi. 33Gawin jie luse manimai Yesus,"Ekei dia tawai e." Limbas jie, Yesus bapander umba luse, "Kilau jie kia Yaku,Yaku kia dia akan mamander e akammu dengan Kuasa narai mangguan hal-hal jie!"
1Limbas jie, Yesus napara bapander umba luse ngguang parumpamaan"Tehe ulun je mangusahakan sabuah kabun anggur. Iye manapa pagar ngguang sakaliling e,dan mangali luang akan mahames anggur,dan manapa manara pangawas. Limbas jie, iye manyewa akan pangawi kabun dan buhau ngguang luar negeri. 2Metuh gilir manyapang, iye mangirim ice palayan akan ulun je lagi manyapang kabun jie,amat iye manarima bara luse hasil kabun anggur e. 3Tapi luse manawan palayan jie,dan mangauh e,limbas jie maharak e dengan lenge kosong.4Gawin jie iye mangirim jua palayan je beken akan luse,dan luse mangauh kuluk e,dan manguan iye dengan cara je mapahawen. 5Limbas jie,iye mangirim palayan e je beken dan luse mapatei e. Hal jie rancak tarjadi umba are ulun,sabagian kana kauh, dan sabagian e kana patei.6Ulun tepun kabun jie masih mangina ice jua,iye je nyanak kasayangan e. Akhir e iye mangirim nyanak e je dan luse bapander,"Luse akan mareha nyanak ku, " 7Tapi bara panggawi kabun jie bapander ice umba je beken,"Jituh puna ahli waris e. Ayo ita mapatei e dan warisan e je akan ita."8Limbas jie,luse manawai e dan mapatei e, limbas jie,manganan iye ngguang luar kabun anggur. 9Narai je akan nguan tepun kabun jie? Iye akan dumah dan mapatei kawan panggarap jie dan manenga kabun anggur jie akan ulun beken.10Dia beci kah ikau mamasa Alkitab jituh: "Batu je nganan gawin tukang bangunan,jari batu panjuru. 11Jituh je parbuatan Tuhan,dan jituh parbuatan ajaib ngguang matan ita. 12Limbas jie luse barusaha manawan -E, tapi luse mikeh umba ulun are,gawin tawan luse Yesus manyapai parumpamaan jie akan luse. Limbas jie, luse malihi Yesus dan buhau.13Limbas jie, luse manyuh ulun dumah ngguang Yesus, tehe pire-pire ulun Farisi dan ulun Herodian mangat tau manjebak Iye ngguang pander hai E kepai E. 14Luse dumah dan bapander umba Yesus,"Guru,ekei tawang ke bahwa Ikau je buah dan dia paduli umba pandapat ulun beken.Gawi Ikau dia manggite panampilan ulun tapi mangacar jalan Hatalla je sasuai umba katutui e. En tutu mamayar pajak en dia? 15Haruskah ekei mambayar e en haruskah ekei dia mambayar e?" Tapi Yesus jari tawai e kamunafikan luse,Iye pun bapander umba luse,"Embat ikau manguji Yaku? Naput akang-Ku ice dinar dan belai e Yaku manggite e."16Limbas jie, luse manaput e,dan Yesus pander umba luse,"Gambar dan tulisan eweikah jituh?" Luse manimai e,"Gambar dan tulisan Kaisar. 17Limbas jie,Yesus bapander umba luse,"Nenga akan Kaisar hal je jari hak hai e dan akan Hatalla amun jie hain Hatalla."Dan luse hengan umba Yesus.18Limbas jie,ulun Saduki,je mamander bahwa hiam ati kabangkitan,dumah ngguang Yesus dan bakisek umba Iye,luse bapander, 19manulis akan ita ulun je tehe pahari e hatue, matei dan malihi sawai e,tapi iye dia malihi nyanak e,pahari e je hatue jie harus kawin umba balu jie dan manapa katurunan akan pahari e.20Tehe uju beti ulun pahari. Pahari e je partama je mangindu sawai e je, dan metuh iye matei,iye dia malihi katurunan. 21Limbas jie, pahari e je kadue kawin umba bawi jie,dan matei tanpa malihi katurunan kilau jie kia pahari e je katelui e. 22Dan hiam ati bara kauju pahari e malihi nyanak e akhir e limbas luse jie,bawi jie mahi matei. 23Metuh andua kabangkitan,dan metuh luse bangkit jari sawan eweikah bawi jie? Gawi kauju pahari jie jari mangindu iye akan sawan luse."24Yesus manimai luse"Beken kah jituh alasanmu manjadi sasat,gawin ikau mangerti Kitab Suci ataupun Kuasa Hatalla? 25Gawin metuh luse bangkit bara ulun matei dia ati kawin mangawin,tapi luse manjadi kilau malaikat Surga.26Tentang ulun matei je bangkit, diakah ikau mamasa e ngguang Kitab Musa,metuh gawin padang duhi en arak e Hatalla bapander umba e, "Yaku iyelah Hatalla Abraham,dan Hatalla Ishak dan Hatalla Yakub? 27Iye beken Hatalla ulun matei,tapi Hatalla ulun belum,ikau puna tutu sasat.28Limbas jie,ice ulun bara ahli Taurat dan mahening luse badebat. Metuh iye mapayah Yesus jari manimai luse dengan lamus, maka iye bakisek umba Yesus"Parintah juei je paling penting bara uras jituh? 29Yesus manimai"Hukum je paling partama iyelah:"Hening oi ulun-ulun Israel! Tuhan Hatalla ita iyelah ice-ice e Tuhan. 30Dan nyayangilah Tuhan Hatallamu dengan sagenap ateimu,dan dengan sagenap jiwamu,dan dengan sagenap pikiranmu, dan sagenap kakuatanmu. 31Dan je kadua iyelah; Nyayangilah sasamamu kilau ikau manyayang arepmu kepai; Hiam ati hukum je labih hae bara jituh."32Limbas jie,ahli Taurat bapander umba Yesus"Ikau buah Guru,Ikau buah mamander iye je ice dan dia ati je beken salain beken bara Iye. 33Dan manyayang Iye dengan sagenap atei,dan dengan sagenap pangartian,dan dengan sagenap kakuatan, serta manyayang saman arep e kilau arep e, memang labih penting bara Kurban bakehu dan persembahan. 34LImbas jie, metuh Yesus mapayah ulun je manimai dengan bijaksana,ye bapander umba e, "Ikau dia kecau bara karajaan Hatalla,"Limbas jie hiam ati ulun je bahanyi bakisek umba Yesus.35Dan, sambil mangacar ngguang Bait Hatalla, Yesus bapander"En arak tapai ahli-ahli Taurat bapander bahwa Kristus nyanak Daud? 36Daud kepai e bapander ngguang roh kudus.'Tuhan bapander umba Tuanku; Munduk ngguang silan gataungku, sapai yaku mangina musuh-musuh-Mu ngguang ngiwa paim-Mu. 37Daud kepai e manyewut Yesus sebagai "Tuhan", Jari en arak mungkin Kristus Nyanak e? Dan are ulun mahening- Iye dengan hanjak.38Ngguang pangajaran e Yesus bapander,"Babuah umba ahli Taurat,je hobi e mananjung hapan pakayan panjang dan hobi e manarima salam hormat ngguang ukan umum. 39Dan tehe ukai e munduk tahormat ngguang Sinagoge-Sinagoge , dan ukan-ukan tahormat ngguang perjalan. 40Luse marampas pasah ulun balu dan sabagai dalih luse badoa panja-panjang. Luse akan manarima hukuman je labih babehat.41Limbas jie, Yesus munduk naharep kotak persembahan dan manaliti ulun-ulun je maname duit ngguang suang kotak persembahan jie. Are ulun kaya jie maname e dengan jumlah haie. 42Limbas jie,dumah balu dan maname due kabilap duit logam,je sanilai umba ice sen.43Limbas jie, Yesus mangahau murid-murid-E dan bapander umba luse"Yaku bapander katutui e umba ikau, balu susah jituh jari maname labih are ngguang kotak persembahan jie daripada ulun beken. 44Gawin,luse uras e manenga bara kalimpahan luse,tapi balu susah jie,manenga e bara kasusah e,manenga uras e je tehe umba iye,iye je uras nafkah e.
1Limbas jie,metuh Yesus malihi Bait Hatalla,ice beti bara murid e bapander umba Iye, "Guru,gite puna indah batu-batu dan puna indah bangunan-bangunan jituh! 2Yesus manimai e, "En ikau dia manggite bangunan-bangunan je mewah jituh? Hiam ati ice pun batu je akan ngaru ngguang ngambu batu je beken je dia akan kana palawu.3Dan,samantara Yesus lagi munduk ngguang bukit Zaitun je naharep Bait Hatalla, Petrus,Yakobus,Yohanes dan Andreas bakisek umba Yesus kepai e. 4akan ekei,metuh en hal-hal jie akan terjadi,dan narai je akan manjadi tanda amun uras jie akan capat baakhir.5Limbas jie,Yesus napara bapander umba luse,"Babuah ih amat dia ulun je dia manyasat ikau. 6Are ulun je akan dumah ngguang Ngarang-Ku,pander, jituh Yaku. Dan,luse akan manyasat are ulun.7Metuh ikau mahening tentang paperangan tentang barita-barita tentang perang,ilah mikeh. Hal jituh harus tarjadi,tapi akhir bara uras e jeham tarjadi. 8Gawin,bangsa akan bangkit malawan bangsa,dan kerajaan malawan karajaan.Akan terjadi bumi bagatar ngguang are ukan;akan are kalah, jituh tuh permulaan bara kapehe malahir.9Tapi, jaga arepmu gawin, luse akan manyarah ikau ngguang pangadilan, dan akan kana hepes ngguang Sinagoge dan ikau akan mendeng ngguang baun Sanhedrin dan raja-raja gawin Yaku, sebagai kesaksian akan luse. 10Dan, Injil harus helu diberitakan ngguang uras bangsa.11Dan, metuh luse manaput ikau dan manyarah ikau,ilah geher helu dengan narai je harus mandermu,tapi mander ih narai je jari ngarunia akammu metuh wayah jie gawin dia ikau je bapander,malainkan roh kudus. 12Dan, ice beti pahari akan manyarah pahari e ngguang papatei,dan aba umba nyanak e.Nyanak tawela akan bangkit malawan ulun bakas e dan mapatei luse. 13Dan, ikau je akan kajilek uras ulun gawin ngarang-Ku. Tapi, ulun je tatap batahan sapai akhir e akan salamat.14Tapi, metuh ikau manggite ulun je lagi manyiksa mendeng ngguang ukan je dia seharus e (ulun je mamasa e haruslah mangerti), luse je ngguang Yudea harus haguang ngguang pagunungan. 15Ulun je ngaru ngguang ngambu sapau pasah ilah muhun atau tame ngguang suang pasah e hapa mapalua nara-narai bara suang pasah e. 16 Dan, ulun je ngaru ngguang tana,ilah haluli mangindu pakayai e.17Calaka luse je lagi batehi dan luse je lagi manyusu awau e metuh andau jie. 18Badoa, amat hal-hal jituh dia tarjadi matuh wayah sadingen. 19Gawin, metuh andau jie akan tarjadi pandaritaan hae je dia beci tarjadi metuh awal panciptaan,je Tuhan cipta sapai wayah jituh,dan dia akan haluli tarjadi jua. 20Dan, amun Tuhan dia mapasingkat andau jie,dia akan tehe ice beti pun je salamat tapi, amun je tapilih,je jari Iye pilih,Iye mapasingkat andau jie.21Limbas jie,amun tehe ulun je bapander umba ikau,gite e Kristus ngguang situh! Atau, gite Iye tehe ngguang nganih! 'Ilah parcaya. 22Gawin, Mesias-Mesias palsu dan nabi-nabi palsu akan bangkit dan maninjuk tanda-tanda dan kaajaiban hapa manyasatkan, amun tau,bahkan ulun-ulun pilihan. 23waspada! Yaku jari mamara uras jituh akamu sahelu e.24Tapi, metuh andau-andau jie, limbas tarjadi pandaritaan hae, matan andau akan manjadi pindem, dan bulan dia akan bacahaya. 25Bintang-bintang akan balawu bara langit, dan kuasa bara langit akan kana gerek." 26Limbas jie, luse akan manggite Nyanak Kalunen dumah ngguang awan dengan kuasa dan kamuliaan je hae. 27Limbas jie, Iye akan mangutus malaikat-malaikat dan mangupulkan je kana pilih bara kaepat arah mata angin, bara ujung-ujung bumi sapai ngguang ujung-ujung langit.28Balajarlah bara parumpamaan batang ara: metuh pating e jari balemu dan dawen e balua, maka ikau tawamu bahwa wayah pandang jari dani. 29Kilau jie dengan ikau, apabila ikau manggite hal-hal jituh tarjadi,mangat ikau tawai e bahwa iye jari dani,ngguang baun atep.30Yaku mamander je katutui e umba ikau,generasi jituh dia akan nakalau sapai uras e jituh tarjadi. 31Langit dan bumi akan nakalau, tapi Firman-Ku dia akan beci nakalau" 32andau jam jie,hiam ati ice ulun pun je tawai e,dia kia malaikat ngguang Surga, bahkan dia nyanak ,hanya Aba.33Waspada,bajaga-jaga. Gawin,ikau dia tawai e metuh en waktu e akan dumah. 34Hal jituh kilau ulun je lagi melakukan parjalanan. Metuh iye malihi pasah dan manenga kuasa umba palayan-palayan e, gawin arep e, dan manenga parintah akan panja atep amat bajaga-jaga.35Gawin jie, bajaga-jagalah gawin ikau dia tawai e metuh en ulun tepun pasah jie akan dumah,halemei,betuk alem,atau matuh manuk manandu,atau susung hewe-hewuk. 36Ilah sapai iye tiba-tiba dumah dan ngguang ikau lagi tiruh. 37Narai je manderku akammu, Yaku bapander umba uras ulun: "Bajaga-jagalah"!
1Metuh andau paskah dan andau raya roti dia baragi napara due andau jua, imam-imam kapala dan ahli-ahli taurat lagi manggau cara hapa manawan Yesus hapa tipu muslihat dan mapatei Iye. 2Gawin luse bapander "ilah metuh andau parayaan amat dia ati kasak ngguang rakyat.3Limbas Yesus tehe ngguang Betania ngguang pasah Simon je kusta, metuh lagi munduk ngguang meja kuman, dumah lah ice ulun bawi umba sabuah guci anak e baru batu kualam baisi minyak harum bara narwastu je murni dan mahal. iye mamusit guci jie dan manusuh e ngguang kuluk Yesus. 4Tapi tehe pire0pire ulun je bapander sambil basingi ice umba je beken, "embat baraus umba minyak harum kilau jituh? 5Gawin minyak jituh tau njual telu ratus dinar labih dan tau nenga akan ulun susah. dan, luse manimang bawi jie.6Tapi, Yesus bapander "belai e iye. embat ikau mangesah iye? iye jari manapa parbuatan je lamus akang ku. 7Gawin ulun-ulun susah tarus teha umba ikau dan metuh juei ikau hawang,ikau tau manapa parbuatan je lamus akan luse. Tapi,ikau dia tau tepun yaku. 8Bawi jituh jari manguan taluh je tau iye nguai e. Iye mangampuni beting-Ku labih helu bara panguburan-Ku. 9Yaku mamander e akammu je katutui e, dan kilau Injil je kana pander ngguang saluruh dunia, narai je jari nguan bawi jituh akan mander kilau paringatan akai e. "10Limbas jie, Yudas Iskariot, ice bara kadue blas murid E,buhau ngguang imam-imam akan manyarah Yesus akan luse. 11Metuh luse mahening e,luse hanjak dan bajanji akan manenga Yudas duit. Gawin jie,Yudas manggau kasampatan je lamus akan manyarah-E.12Metuh andau partama Raya Roti dia baragi, metuh luse mangurbankan nyanak domba paskah, murid-murid Yesus bakisek umba Iye," Ngguang suei kahawang-Mu ekei buhau manyiap panginan akan paskah?" 13Limbas jie,Iye manyuhu due ulun murid-E dan bapander umba luse,"buhau ngguang kota, dan ice hatue metuh iye manaput kendi baisi danum akan manyundau ikau. Nganyak iye. 14Dan ngguang suei ukai e tame, mander umba ulun tepun pasah je, Guru e bapander : ngguang ruangan suei yaku tau kuman paskah hayak umba murid-murid-Ku?15Limbas jie, iye akan manunjuk akammu sabuah ruangan hae ngguang laseh ngambu dan jari lengkap Gawin paralatan. Nyiapkanlah parjamuan akan ita ngguang nganih. 16Limbas jie, murid-murid-E buhau dan sapai ngguang kota. Ngguang nganih luse dinu ukan je kilau kuan Yesus je mander E akan luse, Limbas jie luse manyiap akan paskah.17Metuh hamalem, dumahlah Yesus umba kadue blas murid-E. 18Dan, metuh luse munduk kuman, Yesus bapander, "Yaku bapander je katutui e umba ikau ice bara ikau, je metuh kuman hayak Yaku, akan mahianat Yaku." 19Luse napara pehe atei dan bapander ice-ice umba Iye,"pasti dia yaku kan?"20Yesus bapander umba luse, "iye je ice bara due blas murid,ulun je maculup roti hayak umba Yaku ngguang suang makok. 21Gawin, nyanak kalunen akan buhau kilau je tatulis tentang Iye, Tapi calakalah ulun je mahianat nyanak Kalunen! labih lamus ulun jie dia beci lahir."22Metuh luse kuman, Yesus mangindu roti,dan Limbas mambarkati, Iye mambahi e dan manenga e akan luse,dan bapander, "ngindu ndai, jituh beting-Ku." 23Dan, Iye mangindu galas, dan mangucap syukur. Iye manenga e akan luse dan manenga uras danum bara galas jie. 24Limbas jie, Yesus bapander umba luse, " jituh tuh daha-Ku,daha parjanjian, je nusuh akan ulun are. 25Yaku bapander umba ikau je katutui e, Yaku dia akan ngihup jua hasil bua bara batang anggur,sapai Yaku ngihup danum je taheta ngguang karajaan Hatalla.26Limbas manyanyi lagu rohani, luse buhau ngguang bukit Zaitun. 27Limbas jie,Yesus bapander umba luse,ikam uras e akan malihi Yaku, Gawin jari tehe tatulis, Yaku akan manyarang panjaga,dan domba-domba jie akan Tapisa-pisah.28Tapi,amun Yaku jari bangkit,Yaku akan buhau ngguang Galilea helu bara ikau." 29Tapi,Petrus bapander umba Iye,"sakalipun luse uras e malihi Ikau, Tapi yaku dia.30Dan, Yesus bapander umba e," Yaku bapander je katutui e umba ikau. Hamalem tuh, helu bara jahau manuk manandu due kali,ikau akan manyangkal Yaku telu kali." 31Tapi,Petrus manakie hai e manimai, "sakalipun yaku harus matei umba Ikau, yaku dia akan manyangkal Ikau!" Dan, luse uras e bapander hal je sama.32Limbas jie,sapailah luse ngguang ukan je bagare Getsemani,dan Iye bapander umba murid-murid-E,"munduk ngguang situh samantara Yaku badoa." 33Dan, Iye manaput Petrus,Yakobus,dan Yohanes umba Iye, Iye manjadi mikeh. 34Limbas jie, Iye bapander umba luse,"jiwa-Ku pehe atei,bahkan hawang matei,tataplah ngaruh situh dan bajaga-jaga."35Maka,Limbas mangecau isut, Iye basujud ngguang petak dan badoa,amun wayah jie nakalau bara Iye. 36Dan, Iye bapander,"Aba,aba segala sasuatu mungkin akam-Mu. Ngindulah galas jituh bara Yaku. Tapi dia bahawang haing-Ku,malainkan kahawang haim-Mu.37Limbas jie, iye dumah dan madinu murid-murit metuh tiruh,dan Iye bapander umba Petrus"Simon embat ikau tiruh? 38Bajaga-jagalah dan badoalah amat ikau dia balawu nguang pancobaan. Roh memang manumun, Tapi daging balemu" 39Iye buhau dan badoa mangucap pander je sama.40Dan jua iye, Iye dumah dan mandinu luse metuh tiruh Gawin mate luse bebehat,dan luse dia tawan narai je akan nimai luse luse umba-iye. 41Jari jie,Yesus dumah jua ngguang katelui e dan bapander umba luse,"ikau masih tiruh dan baistirahat? Jari,waktue jari duma. Gite nyanak kalunen je kana sarah nguang lengen ulun-ulun je badosa. 42Misik ndai,ayo ita buhau,je manyarah Yaku jari dani."43Limbas jie,samantara Yesus masih bapander. Yudas, ice bara kadue blas murid e, dumah hayak ulun are umba pedang dan pantung,kana utus Gawin imam kepala, ahli Taurat,dan bakas bangsa Yahudi. 44Iye je manyarah jari manenga tanda,kuaie,"ulun je akan nyium-Ku iye je ului e. Nawan iye dan naput iye buhau ngiwa bara pangawasan," 45Dan metuh Yudas sapai,iye capat manani Yesus dan bapander, "Rabi !" Limbas jie iye manyium Yesus. 46Limbas jie, luse manahan Yesus dan manawan Iye.47Tapi,sala ice bara luse je menendeng mangawut pedang dan manyarang palayan imam hae,Limbas je mamutung pinding e. 48Dan,Yesus bapander umba luse,en kah ikau pati manawan Yaku hapan pedang dere pentung kilau manawan parampok? 49Satiap andau,Yaku hayak ikau ngguang Bait Hatalla sambil mangacar,Tapi ikau dia manawan Yaku,Tapi hal jituh tarjadi amat kitab suci tau genap." 50Limbas jie,luse uras malihi-E dan buhau haguang.51Tehe ice ulun je manganyak Yesus, baya mahapan kain lenan ngguang beti e. Dan luse manawai e. 52Tapi iye malihi kain lenan e je dan buhau haguang sambil haluwai.53Limbas jie,luse manaput Yesus ngguang imam hae,dan uras imam kapala, dan kawan bakas,dan ahli-ahli Taurat bakupul haya-haya. 54Dan Petrus manganyak Yesus bara kecau,sapai ngguang pasah imam hae.ngguang nganih,iye munduk umba pangawal sambil mangalasut arep e ngguang dani apui.55Imam kapala dan uras mahkamah agama tarus manggau kasaksian hapa malawan Yesus amat luse tau mapatei-E, Tapi luse dia manyundau narai-narai. 56Gawin,are ulun manenga kasaksian palsu hapa malawan-E,Tapi kasaksian luse dia sasuai ice umba je beken.57Limbas jie, pire-pire ulun mendeng dan manenga kasaksian palsu hapa malawan Yesus,kuai e,"ekei mahening Iye bapander, 58"Yaku akan manehep Bait Hatalla Gawin lengen kalunen,dan ngguang telu alem,Yaku akan mamangun je beken, je dia napa Gawin lengen kalunen. " 59Tapi akan hal jituh kasaksian luse dia sasuai ice umba je beken.60Limbas jie, imam mendeng ngguang betuk luse dan bakisek umba Yesus,"en ikau dia manenga jawaban akan luse je basaksi malawan Ikau? 61Tapi Iye tatap benyem dan dia manimai e. Imam bakisek jua umba Yesus dan bapander,"en Ikau Mesias,Nyanak Hatalla je tapuji?" 62Dan,Yesus bapander, "Iye je Yaku,dan ikau akan manggite nyanak kalunen munduk ngguang silan gatau je mahakuasa dan dumah haya-haya umba awan-awan ngguang langit."63Limbas jie,sambil marawit pakayai E,imam bapander,"embat ita harus perlu saksi jua? 64Ikau jari mahening hinaan,narai kaputusanmu?" dan,luse uras e mahukum Iye dengan hukuman matei. 65Pire-pire ulun maluca Iye,dan manutup baui E,dan manapar Iye, dan bapander umba Iye," oi nabi,coba Kau nebak e !" kawan pangawal manarima Iye dengan manapar-E.66Dan,samantara Petrus masih tehe ngguang ngambu halaman pasah imam,ice ulun palayan bawi imam dumah. 67Dan,manggite Petrus ngalasut arep e, palayan jie, manggite iye dan bapander,"Ikau gin umba Yesus,ulun Nazaret." 68Tapi,Petrus dia mangaku e sambil bapander,"yaku dia sene Iye dan dia mangerti narai pandermu je." Limbas jie,iye buhau ngguang atep gerbang,dan manuk jahau manandu.69Palayan bawi jie manggite Petrus sinde jua dan napara bapander jua umba Petrus je lagi mendeng,"ulun jituh iye je bagian bara luse kia." 70Tapi,iye dia mangaku jua.Dan, dia pire katahi e bara jie kawan ulun je mendeng bapander jua umba Petrus," ikau pasti bagian bara luse nih kia Gawin ikau ulun Galilea."71Tapi iye napara manyapa arep e,"yaku tuh dia ku sene e ulun je mandermu je!" 72Dia pire bara jie,manuk jahau manandu akan kadue kali e dan Petrus taingat akan je jari mander Yesus akai e, "sajeham manuk jahau manandu due kali, ikau akan dia mangakui Yaku telu kali." Limbas jie Petrus manangis.
1Susu-susung imam kapala manapa ice parundingan umba kawan bakas,dan ahli Taurat,dan umba uras Sanhedrin. Dan luse mameteng Yesus dan manaput Iye buhau manenga Iye akan Pilatus. 2Limbas jie, Pilatus bakisek umba Iye"En Ikau Raja ulun Yahudi?" Dan Iye manimai"Ikau je mamander e." 3Limbas jie,kawan imam manuduh Yesus dengan are tuduhan.4Dan Pilatus bakisek jua umba Iye "embat Ikau dia manimai e? Gite kakaren tuduhan luse akan malawan Ikau. 5Tapi Yesus dia manimai pander e sapai Pilatus heran.6Metuh andau Raya Paskah, Pilatus biasa e malapas akan luse ice tahanan je laku luse. 7Dan tehe ulun je ngarai e Barabas jari kana tahan hayak kawan pambarontak je mapatei ulun are ngguang suang pambarontakan e je. 8Are ulun dumah dan napara balaku umba Pilatus amat manguan kilau kabiasaan e je nguan e akan luse.9Dan Pilatus manimai luse dengan bapander "en kah ikau hawang amat yaku malapas akamu Raja ulun Yahudi je jituh?" 10Gawin iye jari tawan bahwa kawan imam jari manyarah Yesus gawin kahirin luse. 11tapi, imam-imam malah mampangaruhi ulun are amat balaku umba Pilatus malapas Barabas.12Limbas jie, Yesus bpander umba luse, "jari, narai je harus nguan ku akan ulun je nyewut mu Raja ulun Yahudi?" 13Dan luse bahekak jua, "nyalib Iye."14Limbas jie Pilatus bapander umba luse"embat? Narai kajahat je jari nguai E?" Tapi luse bahekak labih nyaring jua,"nyalib Iye!" 15Gawin hawang manapa puas atei ulun are, Pilatus malapas Barabas akan luse, limbas jari mancambuk Yesus, iye manyarah e amat kana salib.16Dan, uras panjaga manaput Yesus ngguang istana ieje gedung pengadilan, dan luse uras e mangahau pasukan amat bakupul. 17Limbas jie, luse mamasang Akai E pakaian ungu, limbas manapa mahkota baduhi, luse mamasang e ngguang Yesus. 18Limbas jie, luse napara manyapai salam akan Iye," salam Raja ulun Yahudi!"19Dan, luse ahepes kuluk E umba buluh dan maluca Iye limbas jie basujud manyembah Iye. 20 Limbas luse mahalea Yesus, luse malapas pakaian jie bara Yesus, dan mamasang pakaian hai E, limbas jie luse manaput Yesus balua akan nyalib E. 21Dan,luse mamaksa ulun jie metuh nakalau Simon ulun Kirene,je lagi buhau bara lewu,aba bara Aleksander dan Rufus, hapa mananggung salib e.22Limbas jie,luse manaput Yesus je ngarai e Golgota, je arti e "Ukan Tengkorak". 23Luse manenga akai e anggur bacapur Mur, tapi Iye dia mangindu e. 24Limbas jie,luse manyalib Iye dan mambahi pakayai e,sambil mamedak undi,akan manentu bagian narai je luse ngindu e.25Dan metuh jie,jam telu"Metuh luse manyalib Iye. 26Dan, tulisan mengenai tudahan umba Yesus tatulis"Raja ulun Yahudi." 27Limbas jie,luse manyalib due ulun parampok hayak dengan Iye,ice beti ngguang silan gatau e dan ice beti ngguang silan sambil e. 28Jari tagenaplah Kitab Suci jie mamander e"Dan Iye tahitung ngguang antara ulun durhaka."29Limbas jie, ulun je lagi nakalau mahina Yesus sambil mangeleng kuluk luse dan bapander, "Oi! Ikau je mapahancur Bait Hatalla. Dan akan manguan e haluli suang telu andau, 30Nyalamat arep-Mu dan muhun bara salib jie!"31Kilau jie kia imam-imam hayak dengan ahli-ahli Taurat, mahalea Yesus dan bapander ice umba je beken, "Iye manyalamat ulun beken,tapi Iye dia tau manyalamat arep e kepai. 32Mesias sang Raja Israel metuh jituh muhun bara salib amat ita tau manggite dan parcaya." Luse je kana salib hayak Yesus mahi mancela Iye.33Metuh jam due blas,tarjadi kapindem ngguang uras wilayah sapai jam telu. 34Metuh jam telu Yesus mangariak dengan suara je nyaring, "Eloi,Eloi, lama sabakhtani?", je arti e, Hatalla-Ku, Hatalla-Ku embat Ikau malihi Yaku? 35Dan limbas mahening e,pire-pire ulun je mendeng dani Iye bapander, "Payah! Iye mangahau Elia."36Limbas jie, ulun haguang manganyak kain ngguang anggur masem dan mangina e ngguang Buluh,dan manenga akan Yesus amat Iye manyip e, sambil bapander Belai e ita gite en ka Elia dumah mapamuhun Iye. 37Limbas jie, Yesus ngariak dengan suara je nyaring dan mahutus. 38Metuh jie pambatas" Bait Hatalla tabeta jari due bara ngambu sapai ngguang ngiwa.39Dan metuh pasukan,mendeng manaharep Yesus,manggite arak tapan Yesus mahutus. Iye bapander, "Puna tutu,ulun jituh tu Nyanak Hatalla!" 40Nangguh nganih tehe kia ulun bawi je manggite e bara kecau,ngguang antara luse,Iye je Maria Magdalena, Maria umai Yakobus Bucang,Yesus dan Salome. 41Metuh Yesus tehe ngguang Wilayah Galilea,luse manganyak dan malayani Iye. Dan, nangguh nganih tehe are ulun bawi je beken je dumah hayak umba Yesus nangguh Yerusalem.42Metuh jie, jari hamalem,gawin andau jie je andau parsiapan,Iye je andau sahelu bara andau Sabat, 43Yusuf ulun Maritea dumah anggota Majelis Agung, dan iye kia manunggu dumah e Karajaan Hatalla,mapahanyi arep e dan mangguang Filatus dan malaku betin Yesus. 44Filatus takicet mahening bahwa Yesus jari matei. Iye mangahau kapala pasukan dab bakisek umba iye,En ka tutu Yesus jari matei.45Limbas Filatus mahening bara kapala pasukan, iye manenga hatun Yesus akan Yusuf. 46Dan, Yesus mameli kain lenan dan mapamuhun hatun Yesus,limbas jari mukus e ngguang suang kain lenan jie iye mapeter e ngguang auang kuburan je ngali ulun nguang bukit batu. Dan, iye manguling batu ngguang jalan tame kuburan jie. 47Maria Magdalena dan Maria umai Yesus manggite ukan hatun Yesus kana peter.
1Dan, metuh andau Sabat jari nakalau, Maria Magdalena, Maria umai Yakobus, umba Salome, jari mameli rampa-rampah amat Luse tau buhau dan mangundusi Yesus. 2Susu-susung, metuh andau kaice minggu jie, Luse dumah ngguang kuburan.3Luse bapander ice dengan je beken, "ewei je akan manguling batu bara atep kuburan jie?" 4Tapi, Limbas Luse naharep pambu, Luse mangite batu je hae je jari taguling.5Dan, metuh Luse tame, gitan se tehe ulun je hapa baju baputi lagi munduk ngguang silan gatau, dan Luse takicet. 6Limbas jie, Iye bapander umba Luse, "ilah mikeh, ikau manggau Yesus ulun Nazaret je jari kana salib. Iye jari bangkit. Iye hiam ati ngguang situh ndai. Gite ukan Luse peter-E malem. 7Tapi, buhau ndai, mander akan murid-murid E dan akan Petrus: amun Iye jari manyahelu ikau ngguang Galilea. Ngguang nganih ikau akan sundau umba Iye, kilau je jari mander E akamu."8Limbas jie, Luse balua dan buhau bara kuburan jie gawin Luse hagerek dan takjub, dan Luse dia mamander narai-narai akan urass ulun gawin Luse mikeh. Dan, narai je jari nyuhu lun se mander e akan Petrus dan kawan kawal e, mander se dengan singkat. Limbas jie, Yesus manyuhu Luse bara timur sapai ngguang barat, akan manyatakan kabar je Kudus dan je dia tau matei tentang kasalamatan je kekal.Amin.9Metuh Yesus bangkit susu-susung andau kaice ngguang minggu je, Iye awal e mangguang Maria Magdalena je bara iye Yesus jari maharak uju roh jahat. 10Limbas jie, iye buhau dan mamander akan lus eje jari umba Iye, samantara Luse lagi pehe atei dan manangis. 11Dan, metuh Luse mahening amun Yesus masih belum dan jari gite gawin ulun, Luse dia harap.12Limbas kajadian jie, Yesus ngarah arep E dengan bentuk beken umba due ulun bara Luse je lagi mananjung manuju desa. 13Limbas jie, Luse haluli dan mamander akan ulun je beken, tapi ulun je beken dia harap umba pander Luse.14Limbas jie, Iye ngarah arep E akan kaseblas murid-E metuh Luse lagi munduk, Iye maningak Luse gawin Luse dia harap dan gawin katekang atei Luse. gawin, Luse dia harap umba ulun je jari gite Iye Limbas Iye bangkit. 15Dan, Iye bapander umba Luse" buhau ngguang saluruh dunia dan ngesah Injil akan uras makhluk. 16Ewei je jari parcaya dan jari kana baptis akan kana salamat, tapi ewei je dia percaya akan kana hukum.17Dan, tanda-tanda jituh akan manganyak Luse je parcaya: ngguang suang ngarang-Ku Luse maharak roh-roh jahat; Luse akan bapander dengan bahasa-bahasa je taheta; 18Luse akan manatut hanipe umba lengen Luse; dan amun Luse ngihup racun Luse dia matei, hal jie dia akan mancalakakan Luse, Luse akan mangina lengei e ngguang ngambu ulun je dia barihas, dan ulun jie akan amat."19Dan Limbas Tuhan Yesus mamander akan Luse, Iye takatang ngguang surga dan munduk ngguang silan gatau Hatalla. 20Limbas jie, Luse buhau dan bakhotbah ngguang suei-suei, samantara Tuhan bagawi umba Luse dan manguat Firman-E nakalau tanda-tanda je manyartai e.
1Bara Paulus, rasul Yesus Kristus gawin kahawang Hatalla. Akan uras ulun je kudus ngguang Efesus, uras ulun baiman suang Yesus Kristus. 2Anugerah dan damai sejahtera akamu bara Hatalla, Aba ita, dan Tuhan Yesus Kristus.3Tapujilah Hatalla dan Aba bara Tuhan ita Kristus Yesus, je jari mambarkati ita suang Kristus dengan satiap barkat rohani ngguang sorgawi. 4Gawin, Iye mamilih ita suang Kristus sajeham parmulaan dunia amat ita tau jari kudus dan dia barcela ngguang sambang baui E. suang kasih,5Iye mamilih ita bara sulak e dan ngakat E jari kawan nyanak E nakalau Kristus Yesus sasuai umba kasukaan kahawang E. 6Iye manapa jie akan kapujian kamuliaan anugrah E, je jari ngarunia E dengan cuma-cuma akan ita suang Nyanak E tersayang.7Suang Iye, ita mandinu panewusan nakalau daha-E iye je pangampunan akan kasalan ita sasuai umba kakaren anugrah-E, 8Je jari limpah Hatalla akan ta suang kare hikmat dan pangartian.9Iye mamander akan ta rahasia kahawang-E sasuai umba maksud lamus je jari rancana-E suang Kristus, 10Je akan jalan-E metuh Iye tehe akan mampaice uras e ngguang Kristus, je tehe ngguang surga dan je tehe ngguang bumi.11Suang Kristus, ita gin jari bagian bara warisan je jari netap-E bara sulak e sasuai umba rancana-E, je manguan uras e suang kaputusan kahawang-E. 12Amat ita je partama-tama mangina pangharapan umba Kristus akan jari puji-pujian akan kamuliaan-E.13Suang Iye, ikau gin mahening firman je katutui e, Iye je injil kasalamatan mu, dan harap umba Iye, je matrai umba Roh Kudus je jari nyanji. 14Roh Kudus iye lah jaminan warisan ta, sapai panewusan tarjadi ngambu luse je jari milik Hatalla kabuat akan pujian kamuliaan-E.15Gawin jie, bara yaku mahening tentang iman mu suang Tuhan Yesus dan kasih mu umba uras ulun kudus, 16Yaku dia tende mangucap syukur akam mu metuh yaku mangingat ikau suang doa-doa ku.17Yaku badoa amat Hatalla bara Tuhan ita, Kristus Yesus, aba bara kamuliaan, manenga akammu roh hikmat dan panyataan suang pangatawan akan Iye. 18Yaku badoa amat mate atei mu balawa sahingga ikau tau mangerti pangharapan je terkandung suang kahau-E, kakaya-E je terkadung suang warisan-E je mulia akan ulun Kudus19Dan kakuatan je hae je dia paukur akan ita je harap, kilau je jari nunjuk-E suang kahaen kakuatan-E. 20Kahaen kakuatan-E jituh nunjuk-E metuh Iye mambangkitkan Kristus bara antara ulun matei dan mapunduk Iye ngguang silan gatau-E ngguang surgawi, 21Je kecau labih gatung bara uras aturan, kakuasaan, pamarintahan, dan labih gatung bara uras ngaran je jari tehe, dia baya ngguang masa jituh, tapi masa je akan dumah.22Iye manakluk kan uras je tehe ngguang penda pai-E dan manenga arep-E jari kuluk bara uras jamaat, 23Je iye lah beti-E ngguang suei Iye mancukupi uras e.
1Behin,ikau matei ngguang kasalan-kasalan dan dosa-dosamu, 2Je metuh jie ikau mananjung manganyak jalan dunia,manganyak karajaan riwut,roh je metuh jituh bagawi ngguang antara tawela jie dia taat. 3Ngguang antara luse, ita uras e behin mahi belun suang belai daging ita,manapa puas kahawang daging dan pikiran ita. Ita ngguang dasar e iyelah nyanak durhaka, sama ikau kalunen je beken.4Tapi Hatalla, je kaya umba kasih dan gawin kahaen kasih E jie Iye ngasi umba ita, 5Bahkan metuh ita matei ngguang kasalan-kasalan ita,Iye manapa ita belum haya-hayak umba Kristus.Gawin anugerah e, ikau jari salamat. 6Dan Iye mambangkitkan ita umba Iye dan mamundukkan ita haya-hayak dengan Iye ngguang ukan Surgawi suang Yesus Kristus. 7Amat metuh masa jie akan dumah,Iye tau maninjuk kakayaan anugerah E je dia taukur suang kalamus E umba ita Suang Yesus Kristus.8Gawin anugerah ikau salamat nakau iman dan jituh dia bara ikau kepammu,tapi Karunia Hatalla, 9Beken bara gawimmu amat hiama ati ice ulun pun je manyombong arep e. 10Ita tuh buatan Hatalla,je napa Suang Yesus Kristus amat manapa gawi lamus je jari nyiap Hatalla sajeham e amat ita tau belum Suang E.11Gawin jie,ingat bahwa ikau behin lahir sabagai kafir, je nyewut "ulun dia basunat"Gawin luse je manyewut arep e sabagai"ulun basunat",iye je sunat je nguan ngguang beti gawi lengen kalunen. 12Ingat metuh jie ikau belum tanpa Kristus, tapi pisah bara kawargaan Israel dan ulun-ulun asing akan ikatan parjanjian je jari nyanji, dia mangina pengharapan dan tanpa Hatalla sunag dunia jituh.13Tapi,wilayah tuh, suang Yesus Kristus, ikau je behin paling kecau jari naput manjadi dani gawin daha Kristus. 14Gawin, Iye kepai e iye je damai sajahtera je jari napa due belah pihak manjadi ice dan je jari mahancur dinding pamusuhan je jari mamisahkan, 15Dengan mahapus parmusuhan suang daging E,iye je Hukum Taurat je baisi parintah-parintah dan katetapan-katetapan sahingga suang E,Iye manapa kadue e manjadi ice kalunen harui e,sahingga tarjadi pandamaian, 16Dan mandamaikan kadue e umba Hatalla suang ice beti nakalau salib, sahingga mapatei parmusuhan.17Iye dumah dan mamander damai sajahtera akammu je kecau dan damai sajahtera Umba luse je dani. 18Gawin,bara Iye,kere badue mangina jalan tame umba Aba suang ice roh.19Jari,ikau dia jua ulun-ulun asing dan pandumah,tapi sasama warga dengan ulun-ulun kudus dan anggota-anggota kaluarga Hatalla. 20Je kana pendeng ngguang ngambu dasar kawan rasul dan kawan nabi,dengan Yesus Kristus kepai e sabagai Batu Panjuru e. 21Suang Kristus,uras bangunan je lagi pahumba haya-hayak dan tumbu manjdi Bait Suci Suang Tuhan. 22Suang Iye, ikau kia lagi kana bangunan haya-hayak manjadi ukan ngaru Hatalla Suang Roh.
1Gawin alasan jituh lah, yaku Paulus kana panjara Gawin Yesus Kristus demi ikau ulun-ulun kafir. 2Ikau pasti jari mahening tentang tugas palayanan suang tugas Hatalla Je jari nenga lun akang ku kan nenga ku akammu3Dengan panyataan jie, rahasia jie jari mander lun akang ku kilau Je jari nulis ku sacara singkat. 4metuh mamasa jituh, ikau pasti mamahami pagatian manganai rahasia Kristus, 5Je dia mander akan ulun bara generasi beken, tapi wayah jituh dinyatakan umba kawan Rasul dan kawan nabi-E Je kudus Gawin roh kudus.6Rahasia jie, iyelah bahwa nakalau injil ulun kafir manjadi sesama ahli waris, sesama anggota bara ice beti, dan haya-hayak manggindu bagian bara janji suang Yesus Kristus. 7Yaku manjadi palayan injil sasuai umba karunia bara anugrah Hatalla, iJe jari nenga akang ku manurut kuasa-E.8Akang ku, Je paling hina ngguang antara uras ulun kudus, anugrah jituh nenga lun akan mambaritakan akan ulun-ulun kafir kakayaan Kristus Je dia tapateser. 9Dan manaput kalawa akan satiap ulun tentang rahasia-E Je tasuhuk salama baabad-abad ngguang Hatalla Je manapa uras e.10Amun kilau jie, nakalau Jemaat, berbagai hikmat Hatalla, metuh jituh jari mander akan kawan pamarintah dan panguasa ngguang surgawi. 11jituh sasuai umba rancana kekal Je jari dinyatakan suang Yesus Kristus Tuhan ita,12Je suang Iye, ita mandinu kahanyi dan jalan tame ngguang Hatalla dengan yakinGawin kasatiaan Kristus. 13Gawin jie yaku balaku umba ikau amat ilah putus asa napayah kapehe Je keme ku tuh demi ikau. kapehe jie iye lah kamulian mu.14Gawin alasan jituh lah yaku balutut ngguang sambang baun Aba 15Bara Iye lah, satiap kaluarga ngguang surga dan ngguang bumi manarima ngarai-E. 16Yaku badoa sasuai umba kakayaan, kamuliaan-E, Iye basadia mangarunia akammu kakuatan suang batin mu dengan kuasa nakalau Roh-E17Sahingga Kristus basadia ngaru ngguang suang atei mu nakalau iman sahingga ikau bauhat dan badasar suang kasih. 18Dan amat ikau dan hayak umba ulun kudus tau mamahami batapa lebar, panjang, gatung, dan lalem e kasih Kristus. 19Limbas jie ikau tau mangasene kasih Kristus Je malampaui pangatahuan sahingga ikau kutep dengan saluruh kaperluan Hatalla.20Akan Iye, Je sanggup manguan Je labih malimpah bara uras Je laku ta atau mikir ta, sasuai umba kuasa Je bagawi ngguang ita. 21Akan Iye lah, kamuliaan suang jamaat dan suang Yesus Kristus akan saluruh generasi sapai salama-lama e. Amin.
1Gawin jie,yaku ulun je kana panjara gawin Tuhan,manurung ikau amat belum sapadan umba kahau je jari narimamu. 2Dengan karandahan atei,dan kalembut,umba kasabar,saling mananggung beban ngguang kasih. 3Bausahalah sakuat tanaga akan mamalihara kasatuan Roh ngguang ikatan damai sejahtera.4Gawin tehe ice beti, dan ice Roh,sama hal e metuh ikau kana kahau akan ice kahau bara harapanmu. 5Ice Tuhan, Ice iman, Ice baptisan. 6Ice Hatalla,dan Aba bara uras e, je ngguang ngambu uras,nakalau uras,dan suang uras e.7Tapi,akan ta uras e kana tenga anugerah sasuai umba kahaen karunia Kristus. 8Gawin ice,mander"Metuh Iye lupat ngguang ukan je gatung,Iye manawan ulun je kana tawan,dan manenga Karunia akan Kalunen.9Metuh Ye mander"Iye lupat",Bekenkah gawin jie iye kia jari muhun ngguang bagian ngiwa bumi? 10Iye, je muhun,iye je kia je lupat labih gatung bara uras langit,amat Iye mancukupi kaparluan uras e.11Iye kia je manenga, baik rasul-rasul,nabi-nabi,pamara-pamara Injil,panjaga-panjaga, ataupun pangacar-pangacar. 12Akan malengkap uras ulun Kudus ngguang gawi palayan akan pambangunan beti Kristus, 13Sapai Ita uras e mancapai kasatuan iman dan pangatahuan akan Nyanak Hatalla,iye je kalunen bakas,manurut kahaen tingkat partumbuhan je sasuai ngguang Kristus.14Gawin jie,ita beken nyanak tawela je hiam ati tujuan gawin galumbang dan naput ngguang sue-suei. Gawin berbagai pangajaran, gawin tipu daya kalunen,gawin kaharatie,bara panipuan ulun je licik. 15Sabaik e,mander katutui e ngguang kasih,ita akan belum ngguang uras hal umba iye je kapala, iye je Kristus. 16Bara Iye saluruh beti tasusun dan kana peteng uras e amat jari ice nakalau tapangan satiap span. Amun masing-masing manguan bagian e, beti tau belum sahingga mambangun beti e kepai e suang kasih.17Gawin jie, Yaku mamander e dan manegas e suang Tuhan Ilah jua ikau belum kilau ulun je dia Parcaya,je belum ngguang pikiran je sia-sia. 18Pangartian luse jari pindem dan tapisah bara pambelum Hatalla gawin kabureng je tehe ngguang betin luse kepai e gawin katekang atei. 19Parasaan luse jari tupul dan luse manyarah arep luse akan belai,akan manguan sagala macam pancamaran umba kasarakahan.20Tapi,beken gawin cara jie ikau balajar tentang Kristus. 21Umpama ikau jari mahening tentang Iye dan ajaran tentang Iye,kilau jie katutui e je tehe ngguang Yesus. 22Nganan kalunen helumu je jari dinumu ngguang acara belummu je helu,je lagi kana rusak gawin belai je manipu.23Nahetalah roh pikiranmu. 24Hapalah kalunen je taheta,je kana cipta ngguang rupa Hatalla ngguang keadilan dan kakudusan je sajati.25Gawin je,dengan manganan kapalsu,Ayo Ikau bapander tentang katutu akan sasamamu gawin ita sama-sama bara ice beti. 26Basingilah dan Ilah napa dosa.Ilah sapai napa matan andau nihau suang kasingimu. 27Ilah nenga kasampatan akan talun.28Ulun je jari nakalau, ilah manakau jua. Labih lamus amun Iye bagawi dan manapa gawi e je lamus dengan lengei kepai e sahingga Iye mangina taluh amat tau mbahi akan ulun je labih perlu. 29Ilah napa pander karam je balua bara mulut mu,tapi pander je lamus je mamangun ulun jie butuh sahingga pandermu je manenga berkat dan luse je mahening e. 30Ilah mandukakan roh Kudus Hatalla gawin jie Iye ikau dimatraikan.31Ngananlah uras macam kapait,kasingi,parsilisihan,dan pander manuduh,uras kajahatan, ngecau jie bara ikau. 32Basikap amat Ice umba je beken nginalah atei mu je balemu, dan saling mangampuni kilau Hatalla je suang Kristus kia mangampun Ikau.
1Gawin jie,jarilah panumun-panumun Hatalla kulau tawelaje tarsayang. 2Belumlah suang Kasih,sama kilau Kristus ngasi umba ita dan manenga arep e akan ita sabagai parsambahan dan kurban je harum akan Hatalla.3Tapi, ilah sapai tehe pancabulan atau uras kacamaran atau kamakam, bahkan nyewut ulun kia ilah Gawin hal jie dia tehe ngguang antara ulun-ulun kudus. 4Ilah sapai tehe pander je karam e,pander je bureng,atau katik-katik je kasar.. je dia pantas.. sebaik e, ngucaplah syukur.5Gawin,tawamu dengan pasti bahwa ulun cabul,ulun je dia suci,ulun je dia makam je manyembah talun kambe,dia akan mandinu warisan suang karajaan Kristus dan Hatalla. 6Ilah sapai tehe ulun je manipu dengan pander je kosong Gawin hal-hal jie tau mapadumah murka Hatalla nyanak durhaka. 7Jari, ilah hakawal umba luse.8Behin ikau je kapindem,tapi wayah jituh ikau tarang suang Tuhan.Belumlah sabagai nyanak tarang 9Gawin buah bara tarang iye je uras kalamus,kaadilan,dan katutu, 10dan mancoba manggau narai je manyayang Tuhan. 11umba mangindu bagian suang Gawin kapindem je dia mahasilkan bua , sebaik e lekaklah gawi je jie. 12Gawin,manyewut hal-hal jie ngguan luse benye-benyem pun puna mahawen.13Tapi,uras je kana lekak Gawin tarang akan ta gite 14Gawin uras e je manjadi nyata iye je tarang. Gawin jie, je mander,"Misik,oi ikau je hobi tiruh! Bangkitlah bara antara ulun matei,dan Kristus akan balawa ngguang ngambu ikau."15Jari,parhati dengan saksama arak tapan e ikau belum, ilah ikau ulun bureng,jarilah bijak. 16Ngunalah waktu je tehe dengan sebaik-baik e Gawin andau-andau jituh iyelah jahat. 17Gawin jie,ilah manjadi bureng,tapi ngertilah narai kahawang Hatalla.18Ilah busau Gawin anggur Gawin hal jie je dia pantas,sebaik e kuteplah Gawin Roh. 19Bapanderlah ice umba je beken suang Mazmur,Kidung Pujian,dan nyayian rohani,manyanyi dan napayah lagu pujian akan Tuhan sagenap atei mu. 20Ngucaplah syukur senatiasa atas uras je umba Hatalla Aba suang ngaran Tuhan ita,Kristus Yesus. 21Nunduklah ice beti akan je beken suang kaikeh akan Kristus.22Kawan bawi,tunduklah umba banammu, kulau umba Tuhan mu, 23Gawin banam mu iye je kapala bara sawai e,kilau Kristus je kapala bara jamaat, Iye je beti E,dan Iye je Juru salamat e. 24Tapi,kilsu jamaat je tunduk umba Kristus,kilau jie kia sawai e harus tunduk umba banai e suang uars hal.25Kawan hatue, ngasilah umba sawam mu kilau Kristus je ngasi umba jemaat dan manenga arep E akan jemaat. 26Hapa manguduskan luse dengan marasih e bara pambasuhan danum dengan Firman. 27Kilau jie kia Kristus tau mampersembahkan jemaat akan arep e suang kamulian,tanpa noda,atau tanpa kareut,atau semacam e sahingga jemaat manjadi kudus dan dia bacela.28Kilau jie kia,kawan hatue harus ngaasi umba sawai e kilau iye kia ngasi umba beti arep e iye je ngasi umba sawai e ngasi kia umba sawai e ngasi kia umba arep e. 29Gawin, hiam ati ulun je beci bajilek umba beti e kepai, tapi iye mamelihara dan marawat e. Kilau jie kia je Kristus nguan akan jemaat. 30Gawin ita je anggota-anggota beti E.31Iye je sebab e,ice beti hatue akan malihi aba dan umai e dan jari ice dengan sawai e sahingga kadue manadi ice beti. 32Rahasia jituh hae,dan yaku manmander jituh ngguang hubungan antara Krists dan Jemaat. 33Tapi,belai e ih arep mu kepam mu ngasi umba sawam mu kulau arep mu kepam mu dan sawai e harus mareha banai e.
1Kawan tawela, taat lah umba ukun bakas mu suang Tuhan Gawin jituh hal je buah. 2"reha lah aba dere umai mu," jituh parintah partama 3"amat pambelum mu lamus dan ikau tau baumur panjang ngguang bumi."4kawan aba, ilah manapa kawan nyanak mu basingi, tapi pahae lah luse ngguang disiplin dan ngguang tingak Tuhan5ulun je bagawi taat lah umba tuan mu je tehe ngguang dunia jituh dengan hormat dan gentar, dan dengan katulusan atei kilau akan Kristus. 6ilah kilau ulun-ulun je manguan gawi baya akan payah ulun akan manyanangkan kalunen, tapi sabagai hamba-hamba Kristus je manguan kahawang Hatalla bara atei. 7malayani lah dengan tutu-tutu kilau akan Tuhan dan beken akan kalunen. 8Gawin tawammu, en ka iye budak en ulun mardeka, amun iye manguan gawi je lamus, Tuhan akan manenga upah akai e.9Tuan-tuan, nguan kia akan hamba-hamba mu tende ndai mangancam gawil asal kau tawai e baik tuan haimmu atau tuan luse sama-sama tehe ngguang surga, dan Iye dia pilih kasih.10Akhir e, jari lah kuat suang Tuhan dan suang kuasa-E. 11Hapan lah saluruh parlangkapan sanjata Hatalla amat ikau tau mendeng malawan tipu daya iblis.12Gawin parjuangan ita beken malawan daging dan daha, tapi malawan pamarintah-pamarintah, panguasa-panguasa, kakuatan-kakuatan dunia je pindem tuh, dan malawan kakuatan roh bara si jahat je tehe ngguang langit. 13Gawin jie, hapa lah saluruh perlengkapan sanjata Hatalla amat ikau tau itatap batahan metuh andau je jahat jie dumah, dan metuh uras e jari salesai ikau tatap mendeng.14Jari, mendeng lah teguh, dengan mangancang peteng kahang kabanaran ngguang kaliling kahang e dan hapa bacu zirah kaadilan: 15dan hapan lah kaos pai dengan kasiapan injil damai sejahtra. 16Ngguang uras hal, ngindu lah parisai iman akammu amat tau mamelep uras panah apui bara si jahat.17Ngindu lah katopong pambelum serta pedang roh, ie je firman Hatalla, 18Sambil badoa satiap waktu suang roh dengan uras doa dan balaku duhup. suang doa mu je bajaga-jaga lah umba uras katekunan sambil manaikan uras parmohonan akan uras ulun kudus.19badoa kia akang ku amat metuh yaku mambuka mulut ku, pander dikaruniakan akang ku sahingga yaku dengan bahanyi manyapai rahasia injil. 20Gawin injil jie, yaku jari utusan je tapeteng. badoa amat yaku tau manyapai e dengan bahanyi kilau juei saharus e yaku bapander.21Tikhikus, pahari saiman ku je tersayang dan palayan je satia ngguang Tuhan, akan mamander uras e akam mu amat ikau kia tawan en arak e kaadaan ku dan narai je nguang ku. 22Yaku memang mangutus iye akam mu akan tujuan jituh, iye je amat ikau tawan kabar ekei dan amat iye capat mahibur atei mu.23Damai sejahtera akan paharin tah saiman, dan kasih umba iman bara Hatalla Aba dan Tuhan Yesus Kristus. 24Anugrah manyartai uras ulun je mangasihi Tuhan ita, Yesus Kristus, dengan kasih je dia akan binasa.
1Bara Paulus dere Timotius, hamba Yesus Kristus, umba uras ulun kudus suang Kristus Yesus je tehe ngguang Filipi dan umba kawan panilik jemaat serta majelis jemaat: 2Anugrah dan damai sejahtera bara Hatalla, Aba ita, dan Tuhan Yesus Kristus manyertai ikau!3Yaku basyukur umba Hatalla ku satiap kali Yaku mangingat ikau. 4Suang doa ku akan ikam uras e, Yaku salu badoa dengan hanjak 5Gawin kerjasama je nenga mu suang pambaritaan injil metuh andau pertama e sapai wayah tuh. 6Yaku puna yakin bahwa Iye je jari manapara gawi je lamussngguang antara ikau, Iye kia je akan manyampurnakan e sapai andau Yesus Kristus.7Jari sapantas e Yaku makeme kilau jituh umba ikau Gawin ikau uras e tehe ngguang atei ku. baik metuh Yaku kana panjara atau pun metuh Yaku manenga pambelaan dan paneguhan akan injil, ikau jari manjadi kawal ku haya-hayak umba Yaku suang anugerah Hatalla. 8Hatalla iye je saksi ku, batapa Yaku manggau umba ikam uras e suang kasih Yesus Kristus.9Jituh tuh doa ku: kira e kasihmu samakin batambah-tambah, dengan pengetahuan dan sagala hikmat; 10sahingga ikau tau mamilih narai je lamus; amat atei mu tulus dan dia bacacat metuh andau Kristus; 11Dan kutep dengan bua-bua kabanaran je dumah nakalau Kristus Yesus akan kamuliaan dan pujian akan Hatalla.12Kawan paharing ku, Yaku hawang ikau tawai e amun narai je jari terjadi umba Yaku justru jari manaput kamajuan akan injil, 13Sahingga saluruh panjaga istana dan uras ulun je beken tawai e amun Yaku kana panjara akan Kristus. 14Sabagian hae pahari saiman je samakin yakin umba Tuhan Gawin pamanjaraan ku jituh, manjadi labih bahanyi mamara firaman Hatalla tanpa mangkeme mikeh.15Memang, tehe ulun-ulun je mamara Kristus Gawin bahiri dan parsaingan, tapi tehe kia, je Gawin maksud lamus. 16Luse je bamaksud lamus manguai e Gawin kasih Gawin luse tawan amun Yaku ngina lun ngguang situh akan pambelaan injil. 17Sedangkan je bamaksud dia lamus, luse manguai e Gawin ambisi egois, dia tulus dan bapikir luse tau manambah kasulitan akang ku katahin Yaku kana panjara.18Limbas jie narai hasil e? je penting iye je dengan cara narai pun, baik dengan maksud pura-pura atau pun maksud je tutu, Kristus dibaritakan dan Gawin jie Yaku hanjak. iyuh, dan Yaku akan tarus hanjak, 19Gawin Yaku tawai e amun nakalau doa-doa mu dan panduhup roh Kristus Yesus,narai je jari tarjadi umba Yaku justru akan manjadi pambebasan ku.20Harapan je ku yakini iye je Yaku sama sakali hiam mandinu kahawen. sabalik e, Yaku mandinu kahanyi amat Kristus, sebagaiman wayah jituh dan salalu, kana mulia suang betingku, baik suang kaadan belum atau matei. 21Gawin akang ku, belum iye je Kristus dan matei iye je kauntungan.22Tapi, amun Yaku harus belum suang beti jituh, baarti Yaku akan bagawi mahasilkan bua. limbas jie, juei je harus milih ku, dia ku tawai e. 23Yaku hapit ngguang antara due pilihan jie. kahawaang ku iye je malihi pambelum jituh capat dan hayak-hayak umba Kristus, Gawin iye je jauh labih lamus. 24Tapi, akammu, akan labih baguna amun Yaku tatap belum suang beting ku.25Dengan kayakinan jituh, Yaku taway e amun Yaku akan ngaru haya-hayak ikam demi kamajuan dan kahanjak mu suang iman. 26Amun Yaku haluli jua umba ikau, maka kabanggaan ku akan batambah suang Kristus Gawing ku. 27Tapi amun kilau jie, belum lah dengan cara je layak akan Injil Kristus amat amun Yaku dumah dan hasundau umba ikau, atau amun dia dumah, Yaku tau mahenung bahwa ikau tatap mendeng teguh suang ice roh, dengan ice pikiran, hapa bajuang haya-hayak akan iman bara injil.28Ilah sapai ikau kana pikeh Gawin lawan-lawan mu, Gawin jie iye je tanda jelas kahancuran akan luse, tapi kasalamatan akammu, dan tanda jie pun bara Tuhan. 29Gawin demi Kristus ikau jadi kana karunia dia baya amat parcaya umba E, tapi kia amat mandarita bagi Iye. 30Iye je sebab e ikau malawan pargumulan-pargumulan je sama kilau je gitammu Yaku lawan e, dan je wayah tuh ikau mahening Yaku masih makeme e.
1Jadi, amun suang Kristus tehe semangat, panghiburan kasih, parsakutuan Roh, kasih sayang, dan ngasi 2Sampurnakanlah kahanjak ku umba sahati sapikir, tehe kasih Je sama, paice suang Roh, dan tehe ice tujuan.3Ilah napa sagala sasuatu bara ambisi Je egois atau katamam Je sia-sia; tapi umba karandah atei, anggap ih ulun beken labih penting bara arep mu. 4Ilah bara ikau mamandang akan kapantingan mu ih, tapi kapantingan ulun Je beken kia5Belai e pikiran jituh tehe ngguang antara ikau, sabagaimana kia Je tehe nggang yesus Kristus, 6Je amun tehe rupa Hatalla,Iye dia manganggap kesetaraan-E dengan Hatalla jie kilau sasuaatu Je harus dipartahankan. 7Sabalik e, Iye manapa arep-E hiam ati mangina narai-narai dan mahambakan arep-E kilau budak amat manjadi sama dengan kalunen. 8Suang kaadaan-E Je kilau kalunen, Iye marandahkan arep-E dengan taat sapai matei, bahkan matei ngguang ngambu kayu salib.9Akan alasan jituh lah, Hatalla puna mapagatung Iye dan manganugerahkan akai-E Ngaran ngguang ngambu uras Ngaran 10Amat suang ngaran Yesus, satiap utut balutut baik Je tehe ngguang langit, Je tehe ngguang bumi, aataupun Je tehe ngguang ngiwa bumi. 11Dan satiap Jela mangaku amun Kristus Yesus ieJe Tuhan, akan kamuliaan Hatalla, Sang Aba!12Gawin jie, paharing ku Je tersayang, sabagaimana ikau tarus taat dia hanya metuh yaku tehe uba ikau, labih-labih wayah jituh metuh yaku dia umba ikau nggawi lah kasalamatan mu dengan mikeh dan gentar. 13Gawin, Hatalla lah Je bagawi ngguang suang ikau, baik akan kahawang ataupun akan manguan taluh Je manyanangkan Iye.14Nguan lah uras e jie tanpa kamunyau atau mambantah 15Mangat ikau dia cacat dan dia basala, sabagai Nyanak-Nyanak Hatalla Je dia bacela ngguang betuk generasi Je kelok daan sasat jituh, sahingga ikau bacahaya ngguang antara luse sabagai tarang ngguang dunia. 16Batatutlah segah umba firman pambelum amat metuh andau Kristus, yaku tehe alasan hapa bamewah amun yaku dia haguang dengan sia-sia dan bagawi karas dengan sia-sia.17Sakalipun yaku harus nusuh kilau galas prsambahan ngguang ngambu kurban dan palayanan iman mu, yaku hanjak dengan ikam uras e. 18Kilau jie kia ikau, dengan alasan Je sama, hanjak hayak umba yaku.19Suang Tuhan Yesus, yaku baharap tau capat mangutus Timotius akamu amat yaku kana hibur metuh yaku mahening kabar tentang ikau. 20Gawin, yaku dia mangina ulun beken Je kilau iye, Je dengan tulus paduli umba kasajahtaraan mu. 21Kilau Je tawam mu, Timotius jari mabuktikan arep e bareha, iye malayani umba yaku demi kamajuan pambaritaan injil kilau ice beti tawela umba aba e.22Seperti kamu tahu, Timotius telah membuktikan dirinya berharga, ia melayani bersamaku demi kemajuan pemberitaan Injil seperti seorang anak kepada ayahnya. 23Gawin jie, yau baharap tau mangutus iye capat limbaas yaku tawan narai Je akan tarjadi umba yaku, 24Dan yaku parcaya umba Tuhan bahwa yaku kepang ku kia akan capat diumah umba ikau.25Tapi, yaku bapikir perlu kia mangutus Epafroditus akam mu. iye Je paharingku, kawal sapalayanan ku, kawal saparjuangan ku, dan kia ulun Je manaput pesan akamu dan Je malayani kabutuhan ku. 26Gawin, iye puna manggau umba ikam uras e dan puna susah atei e Gawin ikau mahening bahwa iye pehe. 27Memang, behin iye puna pehe sapai hawang matei, tapi Hatalla manunjuk kan kasih umba iye dan dia baya umba iye, malainkan kia umba yaku mangat dukacita ku dia tatumpuk.28Gawin jie, yaku jari samakin hawang mangutus e jua akam mu amat ikau tau hanjak metuh manggite e jua, bakurang lah kakhawatiran ku. 29Nyambutlah Epafroditus suang Tuhan dengan kahanjak dan rehalan kawan ulun Je kilau iye 30Gawin iye hawang matei gawi Kristus; iye manaruh tahaseng e hapa mangati bantuan Je dia tau nenga mu akang ku.
1Akhir e, kawan pahari, hanjak lah suang Tuhan. yaku dia kabaratan manulis jua hal-hal je sama akam mu gawin hal jituh akan manjaga ikau. 2buah-buah lah umba kawaan asu, buah-buah kia umba kawan panapa kajahatan, umba luse je manyunat arep e, 3gawin italah ulun-ulun basunat je sajati, je manyembah suang Roh Hatalla, mamuliakan Yesus Kristus, dan je dia mangina harap ngguang hal-hal je lahiriah.4Biarpun yaku sabenar e tehe alasan akan bamegah ngguang hal-hal je lahiriah, talabih jua yaku; 5yaku kana sunat metuh andsau kahanya, bangsa Israel asli, bara suku Benyamin, ulun Ibrani je hapa bahasa Ibrani. manurut hukum taurat, yaku ielah ulun Farisi.6suang hal samangat, yaku ielah panyiksa jamaat dan suang hal katutu ngguang ngiwa hukum taurat, yaku dia ati cacat. 7tapi, uras je behin manguntungkan yaku, wayah jituh nganggap ku ruhi gawin Kristus.8uras e nganggap ku ruhi amun ku mambanding e umba pangenalan tentang Yesus Kristus, Tuhan ku, je kecau labih bareha bara narai pun. demi Kristus, yaku jari kanihauan uras e gawin uras e je wayah jituh nganggap ku rahang! amat yaku tau mandinu Kristus. 9yaku manyundau ulun suang Kristus beken suang kabuah je baasal bara beti ku kabuat je dinu ku bara hukum taurat, tapi je dumah nakalau iman suan Kistus, ieje kabanaran bara Hatalla je badasarkan umba iman. 10mudahan yaku tau mangasene Iye dan kuasa kabangkitan-E, serta manyatu suang kapehei-E akan jari kilau Iye suang papatei-E 11saahingga akhir e yaku tau dinu kabangkitan bara antara ulun matei.12tapi, dia baarti yaku jari mandinu e atau jari sampurna, malainkan yaku manuru e amat yaku manekap e kilau Kristus je jari manekap yaku. 13kawan pahari, yaku dia manganggap amun yaku jari manekap e. tapi, ice hal je jari napa ku: yaku dia mangingat narai je jari ngguang likut ku dan mangarahkan arep ku akan narai je tehe ngguang baun ku. 14yaku tarus maju ngguang tujuan amat mandinu hadiah, ieje kahau surgawi bara Hatalla suang Yesus Kristus.15Ayo ita je sampurna bapikir kilau jituh amun ikau dia bapikir kilau jituh, ayo ita tarus belum sasuai umba kabanaran je jari tehe ngguang ita. 16Namun demikian, marilah kita terus hidup sesuai dengan kebenaran yang sudah kita miliki.17Kawan pahari nganyak taladan ku dan perhati tutu-tutu ulun je jaga belum e sasuai umba taladan je jari gite mu bara ekei. 18Gawin, tehe are ulun je belum jari musuh-musuh salib Kristus. yaku jari rancak mangesah e akam mu dan wayah jituh yaku mangesah e jua umba danum mate. 19Akhir belum luse ielah kabinasaan, gawin hatalla luse ielah elem luse, dan pujian luse ielah hal-hal je mapahawen. pikiran luse baya akan hal-hal duniawi.20Tapi ita ielah warga negara karajaan surga, ngguang nganih ita samangat manunggu Juru Salamat, ieje Tuhan Yesus Kristus. 21Iye akan mangubah betin ta je hina manjadi kilau betin kamuliaan-E. dengan kuasa-E, Kristus tau manaput uras e tunduk umba Iye.
1Gawin jie, kawan pahari kesayangan ku, je manjadi kahanjak dan kabanggan ku, mendenglah dengan kuat suang Tuhan 2Yaku puna tutu balaku duhup umba Euodia dan umba Sintikhe kan belum rukun suang Tuhan 3Yaku balaku akammu, kawan kawal ku, nduhup kawan bawi jituh gawin luse jari bagawi dengan Yaku kan palayanan Injil, hayak kia dengan Klemens dengan kawan kawal ku je beken, je ngarai e tehe ngguang buku pambelum4Taruslah hanjak suang Tuhan, sinde kali jua Yaku mara e tarus lah hanjak! 5Biarlah kaamat atei mu tawan gawin uras ulun. Tuhan jari dani. 6ilah khawatir tentang nara-narai. Tapi, mara uras kahawang mu akan Hatalla bara doa dan permohonan serta ucapan syukur. 7Damai sejahtera Hatalla je nakalau sagala pengertian akan manjaga atei dan pikiran mu suang Yesus Kristus.8Akhir e, kawan pahari, uras je buah, uras je mulia, uras je adil, uras je suci, uras je lamus, uras je tapuji, uras je sampurna, uras je patut kana puji, mikir uras e tuh. 9Narai je jari palajar mu, narima, hening, dan gite bara Yaku, napa uras e je, maka Hatalla sumber damai sejahtera akan manyerta ikau.10Yaku hanjak suang Tuhan gawin wayah tuh, ikau manenga jua parhatian mu akang ku. memang, behin ikau beci manenga parhatian akang ku, Tapi ikau dia dinu kasampatan. 11Yaku mander jituh beken gawin Yaku lagi kakurangan, gawin Yaku jari balajar mancukupkan arep suang kaadaan narai pun. 12Yaku tawang ku narai arti kakurangan, dan Yaku tawang ku narai arti kalimpahan. bara uras kaadaan, Yaku jari balajar belum bakecukupan, metuh balau atau besuh, metuh are duit atau hinyam ati duit. 13Yaku tau napa uras e bara Iye je nenga kakuatan akang ku14Tapi, ikau jari nguan je lamus hawang mamahi beban umba Yaku. 15Ikau gin jari tawammu, jamaat Filipi, metuh awal partama palayanan Injil , limbas Yaku malihi wilayah Makedonia, hiam ati jemaat je hawang mambahi beban umba Yaku bara hal manenga dan manarima, kacuali ikau. 16Bahkan, metuh ngguang Tesalonika, ikau mangirim bantuan akan kabutuhan ku labih bara ice kali. 17Tapi, beken bantuan jie je nggau ku, Tapi Yaku manggau bua je akan mampahae kauntungan mu.18Yaku jari narima pambayaran je pas bahkan labih. haing ku tehe uras e kahawang ku gawin pambarian je nenga mu akang ku bara Epafroditus. pambarian je ngirim mu je manjadi parsambahan je harum, kurban je berkenan, dan manyanang atei Hatalla. 19Hatalla ku akan manenga kaparluan mu manurut kakayaan E je mulia suang Yesus Kristus. 20Kamuliaan akan Hatalla dan Aba ita sapai salama-lama e. Amin.21Nyapai salam kei akan uras ulun kudus suang Yesus Kristus. salam akammu bara kawan pahari saiman je tehe umba Yaku ngguang situh. 22uras ulun je kudus mangirim salam akammu, khusus e luse je bagawi malayani ngguang istana kaisar. 23Bara Tuhan Yesus Kristus manyartai roh mu. Amin.