Paju Sapuluh: Bible for 1 Corinthians, 2 Thessalonians, John, Romans

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

John

Chapter 1

Piraai Sa Tulen Haut Hawi Ma Dunia1Hang pinukuanni hanyeru Lengan, Lengan yeru ibaya andri Alatalla andri Lengan Yeru hanyeru Alatalla. 2Lengan yeru haut baya andri Alatalla teka pinukuan. 3Katuluhni nasanyari mitah Hanye.amun puang daya-Ni, katuluh inun sa naan yiti puang sagar tau naan.4Hang wuang Hanye naan pamelum andri pamelum yeru hanyeru piraai murunsia. 5Piraai yeru basahaya hang wuang piiyeng, andri piiyeng puang tau ngangkun-Ni.6Naan erang kaulun sanautus Alatalla, ngaranni Yohanes. 7Hanye hawi jari saksi himpan nampe kasaksian neu piraai yeru himpan itah hanye katuluh ulun jari parisaya. 8Yohanes saurang puang piraai yeru, kude hanye hawi himpan nampe kasaksian neu piraai yeru.9Piraai sa tulen, sa ngampiraai katuluh ulun, sagar hawi ma dunia.10Piraai yeru haut naan hang dunia andri dunia yiti naulah daya-Ni, kude duni puang kataru Hanye. 11Hanye hawi ulun mawat-Ni, kude ulun wat-Ni yeru puang narime Hanye12Kude, here sa narime Hanye naami-Ni kuasa himpan jari anak-anak Alatalla, hanyeru here sa parisaya ma ngaran-Ni.13Here nakayaan puang teka ira atawa kabahumen tenga daging, atawa teka kabahumen kawan upu, kude teka Alatalla.14Lengan yeru haut jari murunsia nelang muneng hang penah takam. Takam haut kadinung kamuuliaen-Ni, hanyeru kamuliaen Anak Palanungkai Amah, penu andri anugerah nelang kapinu'uni.15Yohanes ngami kasaksian neu Hanye andri nanterau, "Yitilah Hanye sa naahengku tawuk aku kaeyau, 'udi aku, sagar hawi Hanye sa badahulu teka aku daya Hanye naan sahuan aku."'16Teka kapenuan-Ni, takam katuluh narime hene anugerah.17Daya, Hukum Taurat naami mitah hi Musa; kude anugerah andri kapinu'uni hawi mitah Yesus Kristus.18Puang sunah erang kaulun sa suah kadinung Alatalla, kude Anak Palanuungkai Alatalla, sa naan hang tapeyaan Amah, ngeyau-Ni.Kasaksian Yohanes Pambaptis (Pangapanrus)19Yitilah kasaksian Yohanes tawuk kawan ulun Yahudi ngutus kawan imam andri kawan ulun Lewi teka Yerusalem himpan nunti ma Yohanes, "Hiye hanyu?" 20Yohanes mangaku, andri hanye puang nyangkalni, hanye ngaku, "Aku puang Kristus yeru." 21Here nunti ma hanye, "amun kalayeru, hiyekah hanyu? Inunkah hanyu Elia?" Hanye nyawab, "Aku puang Elia.""Inunkah hanyu Nabi yeru?" Hanye nyawab, " Puang."22Udiyeru, here kaeyau mahanye, "Hiye hanyu, daya kami paiyuh ang ngami jawaban ma ulun sa ngutus kami? Inun eyaunu neu tenganu saurang?"23Yohanes nyawab andri sa eyau Nabi Yesaya."Akulah lengan ulun sa naantuh Nabi Yesaya nanterau hang penah jumpun: 'Kawituleh lalan ma Tuhan!''' Yesaya 40:324Kawan ulun Yahudi sa nautus yeru hanyeru ulun Farisi. 25Balalu, here kaeyau ma Yohanes, "Amun hanyu puang Mesias, puang Elia, andri puang Nabi yeru, wuah inun hanyu mambapis (ngapanrus)?"26Yohanes nyawab here, "Aku mambaptis (ngapanrus) andri ranu, kude hang penah naun mindri erang kaulun sa puang naun kataru. 27Hanyeru sa sagar hawi udi aku. Nguka tadi sarumpahni gin, aku puang patut." 28Katuluh yeru jari hang Betania, hang subarang Hungei Yordan, uneng Yohanes mambaptis (ngapanrus).Anak Babiri Alatalla29Makaiyat unini, Yohanes kadinung Yesus hawi nunung hanye, balalu Yohanes kaeyau, "Dinungleh, Anak Babiri Alatalla sa muhut dusa dunia! 30Hanyelah sa na ahengku tawuk aku kaeyau, 'Udi aku sagar hawi erang kaulun sa labis hante teka aku daya Hanye haut naan sahuan aku.'31Sadi, aku puang kataru Hanye, kude himpan Hanye napantaru ma kawan ulun Israel, maka aku hawi mambaptis (ngapanrus) andri ranu."32Balalu, Yohanes basaksi eyauni, "Aku kadinung Ruh minau teka langit kala wurung dara andri Ruh yeru muneng hang Hanye.33Aku saurang puang kataru Hanye, kude Hanye sa ngutus aku himpan mambaptis (ngapanrus) andri ranu kaeyau maaku, 'Hanye sa maamau-Ni hanyu kadinung Ruh minau andri muneng, Hanyelah sa sagar mambaptis (ngapanrus) andri Ruh Barasis.' 34Aku raerai haut kadinung nelang ngami kasaksian Hanye-Na hanyeru Anak Alatalla."Murid-Murid Yesus sa Palanungkai35Makaiyat unini, Yohanes mindri lagi baya rueh kaulun muridni, 36balalu hanye kadinung Yesus rahat takia. Yohanes kaeyau, "Dinung naun, Anak Babiri Alatalla!"37Karueh muridni karengei inun sa naeyauni yeru balalu here ngapung Yesus. 38Yesus ngulik ma wading andri tawuk kadinung here rahat ngapung Hanye, Hanye kaeyau ma here, "Inun sa naantara naun?"Here kaeyau ma Hanye, "Guru hang awe Hanyu muneng?"39Hanye kaeyau ma here, "Mayiti naun sagar kadinungni." Udi yeru, here hawi balalu kadinung uneng-Ni muneng balalu here muneng baya Hanye hang andrau yeru daya tawuk yeru kira-kira hanyeru haut jam 4 kariwe.40Erang kaulun teka karueh murid sa karengei paneran Yohanes balalu ngapung Yesus yeru hanye yeru Andreas, pulaksanai Simon Petrus. 41Kapihuanni, Andreas manalu Simon, pulaksanaini, nelang iwara ma hanye, "Kami haut panalu Mesias (sa nasampuri jari Yesus)."42Udi yeru, Andreas ngenei Simon ma Yesus. Yesus ngawauh hi simon andri kaeyau, "Hanyu Simon, anak Yohanes. Hanyu sagar naherau Kefas (sa aratini 'Petrus' atawa 'watu')."43Makaiyat unini, Yesus hamen tulak ma Galilea. Hanye panalu andri Filipus balalu kaeyau mahanye, "Umaleh Aku!"44Filipus baasal teka Betsaida, tumpuk uneng Andreas andri Petrus muneng. 45Filipus panalu andri Natanael balalu kaeyau mahanye, "Kami haut panalu Hanye sa nasurat daya Muses hang wuang Hukum Taurat sa daya kawan nabi, hanyeru Yesus teka Nazaret, anak Yusuf."46Natanael kaeyau mahanye, "Mungkinlah hal sa maeh hawi teka Nazaret?" Filipus kaeyau mahanye, "Hawi ma yati andri dinungleh."47Yesus kadinung Natanael hawi nunung Hanye balalu bapaner neu Natanael, "Dinung naun, erang kaulun Israel tulen, puang uweng kapalasuen hang wuang hanye!"48Natanael nunti, "Kalaawe Hanyu kataru aku?"Yesus nyawab, "Kapihuan Filipus nerau hanyu, Aku haut kadinung hanyu tawuk hanyu naan hang kapit kakau ara."49Jawab Natanael, "Guru, Hanyu hanyeru Anak Alatalla. Hanyu hanyeru Raja ulun Israel."50Yesus nyawab nelang kaeyau mahanye, "Daya Aku kaeyau mahanyu, 'Aku haut kadinung hanyu hang kapit kakau ara', balalu hanyu parisaya? Hanyu sagar kadinung hala-hal sa labis hante teka andrau yiti!" 51Balalu, Hanye nampalus, "Kapinu'uni, aku kaeyau mahanyu, hanyu sagar kadinung langit tauka andri kawan malekat Alatalla minau mamai malayani Anak Murunsia."

Chapter 2

Ranu Jari Anggur1Hang andrau sa katelu, naan pesta piaduan hang Kana, Galilea, nelang ineh Yesus naan hang yeru. 2Yesus andri kawan murid-Ni pada na herau ma pesta piaduan yeru.3Tawuk ranu anggur galis, ineh Yesus kaeyau ma Hanye, "Here kagalisan ranu anggur."4Yesus nyawab, "waweian. inun hubunganni andri Aku? Katika-Ku huan hampe."5Ineh Yesus kaeyau ma kawan walah, "Inunneh sa naantuh-Ni manaun, karaja yeru."6Hang yeru, naan enem balanai teka watu, sa lanani napakai ulun Yahudi hang asara pimuian. Isa balanai yeru muat kira-kira rueh atawa telu gayung.7Yesus kaeyau ma kawan walah, "Isileh kawan balanai yeru andri ranu." Balalu, here ngisi kawan balanai yeru andri ranu hampe penu.8Udi yeru, Yesus kaeyau ma here, "itati, alap babutit andri enei ma pamimpin pesta." Balalu, here ngenei ma pamimpin pesta.9Tawuk pamimpin pesta ngingkam ranu sa haut jari anggur yeru, andri hanye puang karasa teka awe asalni yeru (kude kawan walah sa ngalap ranu yeru karasa), balalu pamimpin pesta yeru nerau pangantin upu, 10palus kaeyau ma hanye, "Katuluh ulun nyurungan ranu anggur sa maeh labis dahulu balalu dami katuluh ulun puas nguut, atiai nasurungan anggur sa kurang maeh. Kude, hanyu nyimuh anggur sa maeh hampe itati."11Tana kawauhen sa palanungkai yena na ulah Yesus hang Kana, Galilea, nelang nantarang kamuliaen-Ni, andri kawan murid-Ni parisaya ma Hanye.12Udi yeru, Yesus minau ma Kapernaum baya ineh, kawan pulaksanai, andri kawan murid-Ni. Here muneng hang yeru sakawah papire andrau.Yesus hang Lewu Alatalla13Andrau Pesta Paskah ulun Yahudi haut rupak, balalu Yesus mamai ma Yerusalem. 14Hang Lewu Alatalla, Hanye kadinung kawan ulun ngari sapi, babiri, andri wurung dara, andri kawan panurup duit maharung hang yeru.15Yesus ngulah samuk teka tadi balalu ngusir here katuluh kaluar teka Lewu Alatalla, tamasuk kawan babiri andri sapi here. Hanye pada ngumpe kawan duit kuin teka kawan panurup duit palus nyamalik kawan meja here.16Ma kawan pangari wurung dara, Yesus kaeyau, "Enei kaluar katuluh yiri teka yiti!Ada naun ngulah lewu Amah-Ku uengan miarian!"17Kawan murid-Ni kaitung hanyeru naan tasurat:"Sinta ma lewu rean-Nu, ngampietung Aku." Mazmur 69:1018Udiyeru, kawan ulun Yahudi nyawab balalu kaeyau ma Hanye, "Tana kawauhen inun sa Hanyu sansarang ma kami hampe Hanyu naan hak ngulah hal yiti?"19Yesus nyawab here, "Sanruntun Lewu Alatalla yiti kude hang telu andrau Aku sagar ngamuanni mulek."20Here nyawab, "salawah 46 taun himpan ngamuan Lewu Alatalla yiti, andri Hanyu sagar ngamuanni hang wuang katika telu andrau?"21kude, sa nabahum Yesus Lewu Alatalla ru hanyeru tenga-Ni raerai.22Daya yeru, tawuk Yesus nasamelum teka penah ulun matei, kawan murid-Ni kaitung inun sa na eyau-Ni yiti; balalu here parisaya ma Buku Barasis andri piwaraan sa nanatuh Yesus.23Tawuk Yesus naan hang Yerusalem salawah Pesta Paskah, hene ulun parisaya hang wuang ngaran-Ni daya kadinung tana-tana kawauhen sa naulah-Ni. 24Kude, Yesus saurang puang harap ma here daya Hanye karasa katuluh ulun, 25nelang puang hamen hiyehiye himpan ngami kasaksian neu murunsia daya Hanye karasa inun sa naan hang wuang atei murunsia.

Chapter 3

Arati Nakayaan Kamulek1Naan erang kaulun Farisi sa bangaran Nikodemus. Hanye erang kaulun pamimpin bangsa Yahudi. 2Hang isa malem, hanye hawi ma Yesus andri kaeyau, "Guru, kami karasa Hanyu guru sa hawi teka Alatalla daya puang uweng sunah erang kaulun sa kaiyuh ngulah tana-tana kawauhen sa naulah-Nu, kasuali Alatalla naan baya hanye.3Jawab Yesus mahanye, "Kapinu'uni Aku kaeayau mahanyu, amun erang kaulun puang nakayaan kamulek, hanye puang sagar kadinung Karajaan Alatalla."4Nikodemus nunti, "kalaawe wangunni erang kaulun tau nakayaan kamulek amun hanye haut matueh? Taukah hanye masuk kamulek ma wuang wuntung inehni balalu nakayaan kamulek?"5Jawab Yesus mahanye, "Kapinu'uni, Aku kaeyau mahanyu, amun erang kaulun puang nakayaan teka ranu andri Ruh, hanye puang kaiyuh masuk ma wuang Karajaan Alatalla. 6Inun sa nakayaan teka lunek hanyeru lunek, andri inun sa nakayaan teka Ruh hanye yeru Ruh.7Ada ngawauh daya Aku kaeyau mahanyu, 'hanyu paiyuhang nakayaan kamulek.' 8Riwut mitah maawe-awe hanye hamen andri hanyu karengei lenganni, kude hanyu puang karasa teka awe asalni. Kairu pada andri katuluh ulun sa nakayaan teka Ruh."9Nikodemus nunti, "wangun katuluh yeru tau jari?" 10Yesus nyawab, "Angneh hanyu guru ulun Israel, kude hanyu puang paham katuluh hal yiti. 11Kapinu'uni Aku kaeyau mahanyu hanye yeru kami bapaner neu inun sa narasakami andri ngami ka saksian neu inun sa nadinung kami, kude hanyu puang narime kasaksian kami.12Amun aku iwara mahanyu neu dunia ai hanyu puang harap, kalaawe tau hanyu sagar harap amun Aku iwara mahanyu neu surga? 13Puang uweng sunah erang kaulun sa suah mamai ma surga, malengkan Hanye sa haut minau teka surga, hanyeru Anak Murunsia.14Sama kala Muses ngampamai anipe tambaga hang penah jumpun, kalayeru pada Anak Murunsia naampamau (natawat),15himpan katuluh ulun sa harap ma-Hanye kaiyuh pamelum isa kalalawah.16Daya Alatalla tu'u-tu'u ngalelu dunia yiti, Hanye ngami Anak-Ni isa tungkan himpan katuluh ulun sa harap ma Hanye puang rupuh, kude kaiyuh pamelum isa kalalawah.17Daya Alatalla ngutus Anak-Ni ma wuang dunia puang himpan mahakimi dunia, kude himpan dunia nasalamat mitah Anak-Ni.18Ulun sa harap(parisaya) ma-Hanye puang sagar nahukum, kude ulun sa puang harap (parisaya) haut naan hang wuang hukuman daya hanye puang harap (parisaya) ma ngaran Anak Tungkan Alatalla.19Yitilah hukuman yeru:Piraai haut hawi ma wuang dunia, kude murunsia labis hamen piiyeng teka piraai daya inun sa nagawi here hanyeru kajahaten. 20Daya katuluh ulun sa ngulah kajahaten muar andri piraai andri puang sagar hawi ma piraai yeru himpan pigawianni puang naungkar.21Kude, ulun sa ngaraja pikaeh hawi ma piraai yeru himpan nasansarang pigawianni sa naulahni yeru hang wuang Alatalla."Yohanenes Manyaksi Neu Yesus22Udi yeru, Yesus andri kawan murid-Ni tulak ma Yudea. Hang yaru, Hanye nangalis waktu-Ni baya here andri mambaptis (ngapanrus) ulun sa miubah. 23Yohanes pada mambaptis (ngapanrus) hang Ainon riet Salim daya naan ranu hang yaru. 24Tawuk yeru, Yohanes huan natamusuk ma wuang panjara.25Balalu, timul sual jawab andri papire murid Yohanes andri ulun Yahudi neu piwuian. 26Here nunung Yohanes andri kaeyau, "Guru, ulun sa baya hanyu hang subarang Yordan, sa neu Hanye hanyu haut baksaksi, tantau aru, Hanye pada mambaptis (ngapanrus) andri katuluh ulun hawi ma Hanye."27Yohanes nyawab, "Murunsia puang tau narime inun-inun, kasuali hal yeru naami mahanye teka surga.28Hanyu saurang tau ngami kasaksian hanyeru neu aku suah kaeyau, 'Aku puang Mesias,' kude aku nautus himpan badahulu teka Hanye.29Ulun sa ampun pangantin wawei hanyeru pangantin upu; kude hengau pangantin upu, sa mindri andri nyandrengei hanye, tu'uni miarai nyandrengei lengan pangantin upu. Jari, kaaraiyen yiti haut nasanyari penu. 30Hanye paiyuh-ang makin hante andri aku paiyuh-ang makin rumis31"Hanye sa hawi teka amau hanyeru hang amau katuluhni, Hanye sa asalni teka dunia andri bapaner neu hal sa naan hang dunia. Hanye sa hawi teka surga hanyeru hang amau katatuluhni.32Hanye ngami kasaksian neu inun sa nadinung andri nasandrengei-Ni, kude kawan ulun puang narime kasaksian-Ni.33Ulun sa narime kasaksian-Ni ngaku andri kapinu'uni hanyeru Alatalla sa tu'uni.34Daya, ulun sa nautus Alatalla sagar nampe lengan Alatalla daya Alatalla ngami Ruh sa puang uweng tikasni.35Amah ngalelu Anak andri haut nyarah katuluhni ma wuang tangan-Ni. 36Ulun sa harap (parisaya) ma Anak kaampun pamelum sa kalalawah, kude ulun sa puang taat andri Anak puang sagar kadinung pamelum, malengkan kakuaren Alatalla tatap naan hang hanye."

Chapter 4

Yesus Bapaner Andri Wawei Samaria1Tawuk Tuhan karasa kawan ulun Farisi haut karengei hanyeru Hanye haut bahasil mambaptis (ngapanrus) labis hene murid teka Yohanes, 2(biar sabujurni Yesus saurang puang mambaptis (ngapanrus) malengkan kawan murid-Ni), 3Hanye nanan Yudea balalu mulek lagi ma Galilea.4Kude, Hanye paiyuh-ang mitah Samaria.5Balalu Yesus hampe ma Samaria, hang isa tumpuk sa bangaran Sikhar, sa naan hang riet tane sa dahuluni naami Yakub ma anakni, Yusuf.6Sumur Yakub naan hang yaru. Udi yeru, Yesus sa kauyuhan daya kiyaan sa lawit, maharung hang iring sumur yeru. Tawuk yeru, kakira pukul 12.00. 7Hawi erang kaulun wawei Samaria kai nyauk ranu. Yesus kaeyau ma Hanye, "Ami Aku ranu." 8(Daya, kawan murid-Ni haut tulak ma tumpuk sa langin midi makuta).9Wawei Samaria yeru kaeyau ma Yesus, "Kalaawe wangunni Hanyu, ulun Yahudi, laku ranu u'ut maaku sa erang kaulun wawei Samaria?" (Daya, ulun Yahudi puang bataguran andri ulun Samaria).10Yesus nyawab andri kaeyau mahanye, "Amun hanyu karasa neu karunia Alatalla andri karasa hiye sa kaeyau mahanyu, 'Ami aku ranu', hanyu musti sagar ilaku ma Hanye, andri Hanye sagar nganyu hanyu ranu pamelum."11Wawei yeru kaeyau ma Hanye, "Tuan, Hanyu puang uweng gayung nelang sumur yena lalem tatu'u, teka awe Hanyu sagar kaiyuh ranu pemelum yeru? 12Inunkah Hanyu labis hante teka datu nini kami, Yakub, sa ngami sumur yiti ma kami andri sa haut nguut raerai teka sumur yiti baya katuluh anak andri satua samelumanni?"13Yesus nyawab andri kaeyau mahanye, "Katuluh ulun sa nguut teka ranu yiti sagar haus kamulek, 14kude ulun sa nguut teka ranu sa naami-Ku mahanye puang sagar suah haus mulek; malengkan ranu sa naami-Ku mahanye yeru sagar jari mate ranu hang wuang tengani sa sagar halajur kaluar hampe ma pamelum sa kalalawah."15Wawei yeru kaeyau ma Yesus, "Tuan, ami aku ranu yeru himpan aku puang sagar haus lagi andri aku puang usah hawi mulek ma yiti himpan nyauk ranu."16Yaeus kaeyau mahanye, "Hulu hanyu, herau matueh upunu andri mulek mayiti diye."17Wawei yeru nyawab, "Aku pauweng darangan."Eyau Yesus mahanyee, "Tu'u eyaunu tawuk hanyu kaeyau, 'Aku puang uweng darangan'. 18Daya hanyu haut suah naan darangan dime kaulun, andri kawan upu sa baya andri hanyu itati puang darangannu. Hang yiti, hanyu kaeyau sa tu'uni."19Eyau wawei yeru ma Hanye, "Tuan, aku karasa hanyeru Hanyu erang kaulun Nabi. 20Datu nini kami isamah hang gunung yiti, kude bangsa-Nu kaeyau hanyeru Yerusalemleh uneng ulun isamah."21Yesus kaeyau mahanye, "Harapleh (parisayaleh) ma Aku, u wawei! Sagar hampe katikani tawuk puang hang gunung yiti atawa hang Yerusalem ulun nyamah Alatalla.22Hanyu nyamah sa puang na taru, kude kami nyamah sa na taru daya kami, daya kasalamaten hawi teka bangsa Yahudi.23Kude, sagar hawi katikani, hanyeru itati, panyamah-panyamah sa tu'uni sagar nyamah Amah (Alatalla) hang wuang Ruh andri kapinu'uni; daya Amah hamen sa kalayeru himpan nyamah Hanye.24Alatalla hanyeru Ruh andri here sa nyamah Hanye paiyuh-ang nyamah Hanye hang wuang Ruh andri Kapinu'uni."25Wawei yeru kaeyau ma Hanye, "Aku karasa hanyeru Mesias sagar hawi (Hanye sa naantuh Kristus) Tawuk Hanye hawi, Hanye sagar iwara katatuluhni ma kami."26Jawab Yesus mahanye, "Aku, sa rahat bapaner mahanyu hanyeru Hanye."27Tawuk yeru, kawan murid-Ni hawi balalu here wauh kadinung Yesus rahat bapaner andri erang kaulun wawei. Kude, puang sunah rang kaulun sa nunti ma-Hanye, "Inun sa naantara-Nu?" atawa "Wuah inun Hanyu bapaner andri Hanye?"28Kamulek, wawei yeru nanan balanai ranuni balalu tulak ma tumpuk andri kaeyau ma kawan ulun hang yaru, 29"Mayati, dinung naun naan erang kaulun sa ngantuh ma aku neu katatuluh sa haut naulah dayaku. Puangkah Hanyeru Mesias yeru?"30Here balalu tulak maluar tumpuk palus manalu Yesus.31Haleyung yeru, kawan murid-Ni nasak Yesus andri kaeyau, "Guru, ware kuman." 32Kude, Yesus kaeyau mahere, "Aku naan makuta sa puang naun karasa." 33Balalu, kawan murid nunti isa ma langinni, "Inunkah pauweng ulun sa ngenei makuta ma-Hanye hinpan nakuta?"34Yesus kaeyau, "Kutaen-Ku hanyeru ngaraja kabahumen-Ni sa ngutus Aku andri nyanuput pigawian-Ni. 35Angneh naun kaeyau, 'Epat wulan ai lagi sagar tiba musim iwasi'?Dinunglah, Aku kaeyau manaun, uka mate naun andri dinung naun kawan wasian haut madintang himpan nawasi. 36Itati pada, hanye sa masi haut narime upani andri ngumpul wua himpan welum makalalawah balalu kawan samasi andri sa ngamule sameh-sameh kaiyuh kaaraiyen.37Hang hal yiti paneran yiti tu'uni, 'Saisa ngamule andri sa langin iwasi.' 38Aku ngutus naun himpan masi inun sa puang naun karaja; ulun langin haut ngarajani andri naun haut masuk ma wuang pigawian here."39Hene ulun Samaria teka tumpuk yeru jari harap (parisaya) ma-Yesus daya papaneran wawei yeru, sa ngami kasaksian, "Hanye iwara ma aku katuluh hal inunsahautnaulahku."40jari, tawuk kawan kawan ulun Samaria yeru hampe ma-Yesus, here ilaku ma-Hanye himpan muneng baya here balalu Yesus muneng hang yaru salawah rueh andrau.41Balalu, labis rama lagi sa harap (parisaya) dayagana kasaksian Yesus saurang.42Here kaeyau ma wawei yeru, "Puang lagi daya panerannu kami jari harap (parisaya), kude daya kami raerai haut karengei, andri kami karasa hanyeru Hanye yiti tu'uni Juru Salamat dunia."Anak Pagawai Istana Nasamare43Udi rueh andrau sapataitah, Yesus nanan uneng yeru balalu nuju Galilea44(Kapihuanni, Yesus saurang haut ngami kasaksian hanyeru erang kaulun nabi puang nahurumat hang tumpukni saurang.)45Tawuk Yesus hampe hang Galilea, kawan ulun Galilea nyamut Hanye daya here haut kadinung katuluh sa nakaraja Yesus hang pesta Paskah hang Yerusalem daya here pada tulak ma pesta yeru.46Daya yeru, Yeus hawi lagi ma Kana, Galilea, uneng Hanye suah ngulah ranu jari ranu anggur. Hang Kapernaum naan erang kaulun pagawai istana sa iya upuni ganyah mekum.47Tawuk pagawai istana yeru karengei Yesus haut hawi teka Yudea ma Galilea, hanye tulak manalu andri ilaku ma Yesus himpan hawi balalu nyamare iyani daya iyani haut kai matei.48Balalu, Yesus kaeyau mahanye, "Amun hanyu puang kadinung tana-tana andri hal-hal sa ajaib, hanyu puang sagar harap (parisaya)."49Pagawai istana yeru kaeyau, "Tuan, hawileh sahuan iyaku matei."50Yesus kaeyau mahanye, "Hulu mudi, iyanu welum!"Ulun yeru harap (parisaya) ma inun sanaeyau Yesus mahanye balalu mudilah ulun yeru.51Tawuk pagawai istana yeru masih hang lalan, kawan walahni panalu andri hanye palus iwara hanyeru iya upuni welum.52Pagawai istana yeru nunti ma here leu pukul pire iyani nuku ware. Balalu, here nyawab, "Hingkariwe leu pukul isa penah andrau ekumni wawai."53Amah iya yeru karasa, hang tawuk yerulah Yesus kaeyau mahanye, "Iyanu welum." Jari, pagawai istana yeru andri katuluh bumuhni jari harap (oarisaya) ma Yesus.54Yerulah tana ajaib (kawauhen) karueh sa naulah Yesus udi mudi teka Yudea ma Galilea.

Chapter 5

Erang Kaulun Upu Nasamare Hang Sumur Betesda1Udi katuluh yeru, naan pesta raya ulun Yahudi balalu Yesus mamai ma Yerusalem. 2Hang Yerusalem, hang riet wawanawang Babiri naan isa sumur sa lalem bahasa Ibranini naantuh Betesda, sa kamarni naan dime.3Hang kamar-kamar yeru, naan rama tatu'u ulun mekum sa naangkading: ulun pehe, ulun kepa, andri ulum lumpuh (here ngandrei ranu hang sumur yeru bagalumang. 4Daya, hang tawuk-tawuk tatantu ai, malekat Tuhan sagar minau ma sumur palus ngagunsang ranuni. Ulun sa palanungkaini masuk ma sumur udi ranuni bagalumang, sagar nasamare teka kawan ekum ringin sa naingkam here.5Hang yeru, naan erang kaulun sa haut mekum salawah 38 taun. 6Tawuk Yesus kadinung hanye mangkading hang yeru nelang karasa hanye haut lawah tatu'u mekum, Yesus nunti mahanye, "Inunkah hanyu hamen nasamare?"7Erang kaulun sa mekum yeru nyawab, 'Tuan, pauweng ulun sa ngampinau aku ma wuang sumur tawuk ranuni bagalumang, kude haleyung aku bausaha ulun langin haut minau badahulu teka aku." 8Yesus kaeyau mahanye, "Hayu mindri! palus hulu takia."9Tawuk yeru jua, ulun yeru nasamare, hanye ngenat tilamni, balalu takia. Kude, andrau yeru hanyeru andrau Sabat.10Dayagana yeru, kawan ulun Yahudi kaeyau ma ulun sa nasamare yeru, "Andrau yiti hanyeru andrau Sabat, hanyu puang iyuh ngenat tilamnu."11Kude, hanye nyawab, "Ulun sa nyamare aku, Hanyena sa kaeyau maaku, 'enat tilamnu andri hulu takia.'"12Here nunti mahanye, "Hiye ulun sa kaeyau mahanyu, 'enat tilamnu andri hulu taki?"13Kude, ulun sa haut nasamare yeru puang karasa hiye Hanye daya Yesus haut nyalinap teka ulun rama hang uneng yeru.14Udi yeru, Yesus panalu lagi andri ulun yeru hang Lewu Alatalla balalu kaeyau mahanye, "Rengei, hanyu haut ware. Adangulah dusa lagi himpan puang jari hal sa labis murun mahanyu!"15Ulun yeru tulak balalu nyarita ma kawan ulun Yahudi hanyeru Yesuslah sa haut nyamare hanye.16Daya yeru, kawan ulun Yahudi ngahanangen Yesus daya Hanye ngaraja katuluh yeru hang andrau Sabat.17Kude, Yesus kaeyau ma here, "Amah-Ku masih bakaraja hampe itati, daya yeru Aku pada masih bakaraja."18Jawaban yeru ngulah kawan ulun Yahudi bausaha munu Yesus, puang dayagana Yesus malangar andrau Sabat, malengkan dayagana ngantuh Alatalla jari Amah-Ni saurang, sa aratini nyansameh tenga-Ni saurang andri Alatalla.Kuasa Alatalla Hang Wuang Yesus19Udi yeru, Yesus nyawab here, eyau-Ni, "Kapinu'uni, Aku kaeyau manaun, Anak puang kaiyuh ngaraja inun-inun teka tenga-Ni raerai, amun Hanye puang kadinung Amah sa ngaraajani; daya inun sa nakaraja Amah, yeru pada sa nakaraja daya Anak. 20Daya, Amah ngalelu Anak andri ngampidinung ma Anak katuluh inun sa Hanye raerai karaja, andri Amah pada sagar ngampidinung ma Hanye Pigawian-pigawian sa labis hante lagi himpan naun wauh.21Daya, sameh kala Amah nyamelum ulun matei andri ngami here pamelum, kalayeru pada Anak ngami pamelum ma hiye sa na aheng-Ni.22Amah puang nukum hiye-hiye, kude haut ngami katuluh hukuman yeru ma Anak, 23Himpan katuluh ulun sagar mahurmati Anak sameh kala here mahurmati Amah. Ulun sa puang mahurmati Anak, puang mahurmati Amah sa ngutus Hanye.24Kapinu'uni Aku kaeyau manaun, ulun sa nyandrengei inun eyau-Ku andri harap (parisaya) ma Hanye sa ngutus Aku kaampun pamelum sa kalalawah, andri puang masuk ma wuang hukuman daya hanye haut miubah teka pampatei ma pamelum.25Kapinu'uni Aku kaeyau manaun, katikani sagar hawi andri haut itati haut hawi, tawuk kawan ulun matei sagar nyandrengei lengan Anak Alatalla balalu here sa karengei yeru sagar welum.26Daya kalaawe Amah kaampun pamelum hang wuang tenga-Ni raerai, kalayeru pada Hanye ngami ma Anak welum sa hang wuang tenga-Ni raerai, 27balalu Amah ngami kuasa ma Anak himpan ngiya-ngaraja hukuman daya Hanye hanyeru Anak Murunsia.28Ada ngawauh neu hal yiti daya katikani sagar hampe tawuk katuluh ulun sa naan hang wuang pasaran sagar nyandrengei lengan-Ni 29balalu here sagar kaluar, hanyeru here sa haut ngulah gawian isa maeh sagar naamuan welum teka pampatei. Kude here sa ngulah kajahaten, nuju naamuan himpan nahakimi.30Aku puang tau ngulah inun-inun teka tenga-Ku raerai. Aku nukum kala sa inun haut narengei-Ku andri hukuman-Ku adil daya Aku puang ngantara kabahumen-Ku raerai, malengkan kabahumen Hanye sa ngutus Aku."Kasaksian Neu Yesus sa Basal Teka Alatalla Amah31"Amun Aku basakasi neu tenga-Ku raerai, kasaksian-Ku puang tu'u. 32kude, naan sa langin sa basaksi neu Aku, andri Aku karasa hanyeru kasaksian sa naami-Ni neu Aku yeru tu'uni.33Naun haut ngutus ma Yohanes andri hanye haut ngami kasaksian neu kawuahen. 34Kude, kasaksian sa natarime-Ku puang teka murunsia. Aku kaeyau neu yiti himpan naun nasalamat.35Yohanes hanyeru lampu sa welum andri maraai basahaya, balalu naun hamen miarai erang pitushang wuang sahayani.36Kude, kasaksian sa naan hang Aku labis hante teka kasaksian Yohanes. Daya, pigawian-pigawian sa nasarah Amah ma Aku himpan nasanyari, hanyeru pigawian-pigawian sa rahat nagawi-Ku itati, ngami kasaksian neu Aku hanyeru Amahkulah sa ngutus Aku. 37Andri, Amah sa ngutus Aku yeru raerai haut nhami kasaksian neu Aku.Kude, naun puang suah nyandrengei lengan-Ni atawa kadinung piruwaan-Ni. 38Balalu, lengan-Ni puang muneng hang wuang atei naun daya naun puang harap (parisaya) ma Hanye sa nautus-Ni.39Naum paajar Buku Barasis daya naun mina hanyeru hang wuang Buku Barasis naun sagar kaiyuh pamelum sa kalalawah; andri Buku Barasis yeru ngami kasaksian neu Aku,40kude naun puang nu'u hawi ma Aku himpan naun welum.41Aku puang narime kamuliaen teka murunsia.42Kude, Aku kataru naun, hanyeru naun puang uweng leluahi Alatalla hang wuang tenga naun.43Aku hawi hang amau ngaran Amah-Ku, kude naun puang narime Aku. Amun ulun langin hawi hang amau ngaran here raerai, naun sagar narimeni.44Kalaawe naun tau harap (parisaya), amun naun narime tawat teka erang kaulun ma ulun sa langinni andri puang ngantara tawat sa hawi teka Alatalla sa Tungkan (Esa)?45Ada ngakira hanyeru Aku sagar nawa naun hang hadapan Amah; sa nawa naun hanyeru Muses, hanyeru ulun sa mahanye naun baharap. 46Daya, amun naun harap (parisaya) ma Muses, naun pada harap (parisaya) ma Aku daya Muses haut nyurat neu Aku. 47Kude, amun naun puang harap (parisaya) ma inun sa haut nasurat daya Muses, kalaawe wangun naun harap (parisaya) ma lengan-Ku?"

Chapter 6

Makuta Ma Labis Teka Dime Ribu Kaulun1Udi yeru, Yesus nyabarang danau Galilea, hanyeru danau Tiberias.2Hene ulun ngapung Hanye daya here kadinung tana-tana kawauhen sa naulah-Ni nadap kawan ulun mekum maringin. 3Udiyeru, Yesus mamai ma amau wungkur balalu maharung hang yaru baya kawan murid-Ni.4Tawuk yeru, pesta Paskah ulun Yahudi haut riet.5Nelang nantau ma ngawariung-Ni andri kadinung ulun rama hawi nunung Hanye, Yesus kaeyau ma Filifus, "Hang awe takam tau midi rute himpan kawan ulun yeru tau kuman?" 6Yesus kaeyau neu yeru himpan nguji Filifus daya sa kapinu'uni Hanye raerai karasa inun sa sagar naulah-Ni.7Filifus nyawab, "Rute saharagani 200 dinar puang sagar sukup ma here, biar asing-asingni ekat kaiyuh erang katetek sa rumis ai."8Erang kaulun murid-Ni, hanyer Andreas, pulaksanai Simon Petrus, kaeyau ma Yesus, 9"Hang yiti naan erang kau'ulun iya sa ngenei dime rute alelei andri rueh kaukui kenah, kude inun aratini yeru ma ulun rama yiti?"10Yesus kaeyau, "huyu here katuluh himpan maharung." Hang uneng yeru hene rikut, jari kawan ulun yeru maharung kakira dime ribu kaulun upuan jumalahni. 11Udi yeru, Yesus ngalaap kawan rute yeru udi ngantuh syukur, Hanye magi kawan rute yeru ma here sa maharung; kalayeru pada naulah-Ni nadap kawan kenah yeru sahene ma sa nabahum here. 12Tawuk katuluh ulun haut wising, Yesus kaeyau ma kawan murid-Ni, "Pumpun katuluh tetekan sa le'eni himpan puang uweng sa taumpe."13Daya yeru, kawan murid mumpunni andri nuwe ma wuang karanyang tetekan-tetekan rute teka dime rute alelei sa natanan here sa luput ikuta. Katuluh le'eni naan duawalas kara yang.14Tawuk kawan ulun yeru kadinung tana kawauhen sa naulah Yesus, here kaeyau,"Hanye yiti pasti Nabi sa najanyi sagar hawi madunia."15Daya karasa hanyeru kawan ulun rama yeru ngaheng hawi andri sagar mamaksa Hanye jari Raja ma here, Yesus tulak lagi ma amau wungkur ngaraerai.Yesus Takia Hang Amau Ranu16Tawuk andrau haut nuku kamalem, kawan murid minau nuju ma danau 17balau udi ma jukung here nuku nyabarang danau nuju Kapernaum. Andrau haut nuku maiyeng, kude Yesus huan pada hawi manalu here. 18Danau nuku bagalumang daya riwut mehet tatu'u.19Udi yeru, tawuk here haut iwehei kakira 185 meter, here katantau Yesus takia hang amau danau palus nyandriet jukung hampe here katakuten. 20Kude, Yesus kaeyau ma here, "Iti Aku, ada takut!" 21Udi yeru, here hamen ngampamai Hanye ma wuang jukung balalu salenga jukung yeru haut hampe maunengan sanatuju here.Ulun Rama Ngantara Yesus22Ma andrau kaiyat unini, ulun rama sa masih mindri hang subarang danau kadinung puang uweng jukung langin hang yeru, kasuali isa jukung ai sa naasuk andri napakai Kawan murid. Kude, Yesus puang uma masuk ma wuang jukung yeru baya andri kawan murid-Ni sa haut tulakraerai. 23Hawilah kawan jukung langin teka Tiberias ma riet uneng kawan ulun yeru nguta rute, udi Tuhan ngantuh syukur.24Tawuk ulun rama kadinung Yesus andri kawan murid-Ni pauweng lagi hang yeru, here nyungkat ma kawan jukung yeru balalu tulak ma Kapernaum lepuh ngantara Yesus.Yesus Hanyeru Rute Pamelum25Tawuk ulun rama yeru kahaba Yesus naan hang sabarang danau, here nunti ma Hanye, "Guru, Hantek awe Hanyu hampe ma yiti?"26Yesus nyawab here andri kaeyau, "Kapinu'uni, Aku kaeyau manaun, naun ngantara Aku puang dayagana naun haut kadinung tana-tana kawauhen, kude daya naun haut nguta rute hampe wising. 27Ada bakaraja himpan ngantara nakuta sa tau nyanrupuh, malengkan ma kutaen sa tau batahan hampe welum isa kalalawah, sa Anak Murunsia sagar ngami ma naun daya ma Anak Murunsia yeru, Amah, hanyeru Alatalla, haut ngami kabahumen-Ni (pengesahan-Ni)28Balalu, ulun rama yeru nunti ma Yesus, "Inun sa paiyuh-ang na gawi kami himpan kami ngaraja pigawian sa nakabahumen Alatalla?" 29Yesus nyawab andri kaeyau ma here, "Yitileh pigawian sa na kahamenen Alatalla: Harapleh (parisayaleh) ma Hanye sa haut nautus Alatalla."30Here nunti lagi ma Hanye, "Amun kairu, tana kawauhen sa sagar na ulah-Nu himpan kami kadinung balalu harap (parisaya) ma Hanyu? Pigawian inun sa na ulah-Nu?31Datu nini kami nguta manna hang penah jumpun, kala sa haut nasurat, 'Hanye ngami here rute teka surga ma nakuta."'32Yesus kaeyau ma here, "kapinu'uni, Aku kaeyau manaun, puang hi Muses sa ngami rute teka surga, kude Amah-Ku sa ngami rute sa tu'uni teka surga. 33Daya, Rute teka Alatalla hanyeru Hanye sa minau teka surga andri ngami pamelum ma dunia."34Here kaeyau ma Hanye, "Tuan, ami ma kami halajur rute yeru."35Eyau Yesus ma here, "Aku yiti Rute welum; ulun sa hawi ma Aku puang sagar kalaawan lagi, andri ulun sa harap (parisaya) ma Aku puang sagar haus lagi. 36Kude, Aku haut iwarani manaun hanyeru biar naun haut kadinung Aku, naun tatap puang harap (parisaya).37Katuluh sa naami Amah ma-Aku sagar hawi ma-Aku, andri sa hawi ma-Aku puang sagar suah Aku ngusir.38Daya, Aku minau teka surga puang himpan ngaraja kabahumen-Ku raerai, malengkankabahumen Hanye sa ngutus Aku.39Andri, yitilah kabahumen Hanye sa ngutus Aku: himpan katuluh sa haut na ami-Ni ma-Aku yeru puang uweng sa wawai, kude Aku sagar ngamuanni hang pijumpuhan zaman. 40Daya, yitilah kabahumen Amah-Ku, hanyeru katuluh ulun sa kadinung Anak andri harap (parisaya) ma Hanye sagar kaiyuh pamelum sa kalalawah, andri Aku sagar ngamuan here hang pijumpuhan zaman."41Dayagana yeru, papire ulun Yahudi nuku ngumel neu Hanye daya Hanye kaeyau, "Aku yiti Rute sa haut minau teka surga yeru." 42Here kaeyau, "Angneh Hanye yiti Yesus, anak Yusuf, sa amah andri inehni taru takam? Kalaawe salenga Hanye kaeyau, 'Aku haut minau teka surga?'''43Yesus nyawab here andri kaeyau, "Ada ngumel hang penah naun raerai. 44Puang sunah erang kaulun kaiyuh hawi maAku, kasuali Amah sa ngutus Aku narikni, balalu Aku sagar ngamuanni hang pijumpuhan zaman. 45Naan tasurat hang Buku kawan nabi: 'Andri, here katuluh sagar naajar daya Alatalla.' Katuluh ulun sa haut nyandrengei andri piajar teka Amah sagar hawi ma-Aku.46Neu yeru puang aratini naan ulun sa haut suah kadinung Amah, kasuali Hanye sa hawi teka Alatalla; Hanyelah sa haut kadinung Amah. 47Aku kaeyau ma naun, 'Kapinu'uni, katuluh ulun sa harap (parisaya) kaampun pamelum sa kalalawah.'48Aku yiti rute pamelum. 49Datu nini naun haut nguta manna hang penah jumpun, kude here matei.50Yitilah rute sa minau teka surga, himpan katuluh ulun ngutani andri puang matei.51Akuna rute pamelum yeru sa haut minau teka surga. Amun ulun nguta rute yiti, hanye sagar welum kalalawahni; andri rute sa sagar naami-Ku himpan pamelum dunia yeru hanyeru tenga-Ku.52Kawan ulun Yahudi nuku basual isa andri langinni, here kaeyau, "Kalaawe tau ulun yiti ngami tengani himpan nakuta?" 53Yesus kaeyau ma here, "Aku kaeyau ma naun, kapinu'uni amun naun puang nguta tenga Anak Murunsia andri nguut ira-Ni, naun puang uweng kaampun pamelum hang wuang tenga naun.54Katuluh ulun sa nguta lunek-Ku andri nguut ira-Ku kaampun pamelum sa kalalawah, andri Aku sagar ngamuan here hang pijumpuhan zaman. 55Daya, lunek-Ku hanyeru kutaen sa tulen andri ira-Ku hanyer uutan sa tulen. 56Hiye sa nguta lunek-Ku andri nguut ira-Ku muneng hang wuang Akuandri Aku hang wuang hanye.57Kala Amah sa welum ngutus Aku, andri Aku welum daya Amah, kalayeru pada hanye sa nguta Aku, hanye sagar welum dayagana Aku. 58Yitilah rute sa minau teka surga, puang rute kala sa haut nakuta datu nini naun andri here matei, ulun sa nguta rute yiti sagar welum ma kalalawahni."59Yesus kaeyau katluh yiti hang Kapernaum tawuk Hanye ngajar hang sinagoge (lewu sambayang ulun Yahudi).Hene Sa Uma Hanye Nanan Yesus60Tawuk hene teka kawan murid nyandrengei neu yiti, here kaeyau, "Ajaran yiti kajut weat. Hiye sa kaule narimeni?"61Daya karasa kawan sa uma Hanye ngumel neu hal yeru, Yesus kaeyau mahere, "Inunkah paner-Ku yiti ngulah naun tasinggung?62Amun kalayeru, kalaawe amun naun kadinung Anak Murunsia mamai mulek ma unengan asal-Ni? 63Ruh ai sa ngami pamelum, kude lunek(daging) puang uweng riranni. Lengan sa naeyau Ku yena manaun hanyeru ruh andri pamelum.64Kude, naan papire teka naun sa puang harap (parisaya)." Daya, teka mulani, Yesus karasa hiye sa puang harap (parisaya) andri hiye sa sagar bahianat nyilaka Hanye. 65Yesus kaeyau, "Irulah sababni Aku iwara manaun hanyeru puang sunag erang kaulun kaiyuh hawi ma-Aku, kasuali neu yeru nakarunia ma hanye daya Amah."66Teka katika yeru, hene sa uma Hanye miheput palus taduh uma Hanye.67Daya yeru, Yesus kaeyau ma kadua walas murid-Ni, "Inunkah naun pada hamen taduh?''68Simon Petrus nyawab Hanye, "Tuhan, ma hiyekah kami sagar tulak? Hanyu ai sa kaampun lengan pamelum sa kalalawah.69Kami haut harap (parisaya) andri karasa hiye Hanyu, hanyeru Hanyulah sa Barasis teka Alatalla."70Yesus nyawab here, "Angneh Aku raerai sa midi naun, dua walas kaulun yiti? Biar kalayeru, isa teka naun hanyeru setan." 71Sa na aheng-Ni hanye yeru Yudas, anak Simon Iskariot, daya Yudas hanyeru erang kaulun teka kadua walas murid yeru, kude hanye sagar mahianati Yesus.

Chapter 7

Pulaksanai Yesus Puang Harap (parisaya) Ma Hanye1Udi yeru, Yesus takia ngaliling Galilea. Hanye puang hakun takia hang Yudea daya kawan ulun Yahudi hang yaru hamen munu Hanye. 2Tawuk yeru, andrau pesta raya ulun Yahudi, hanyeru pesta raya Punuk Rawen, (ngitung katika here hang padang pasir andri pesta hasil tane ranu, inyalah kawan wua, andri kasang-kasangan) haut riet.3Daya yeru, pulaksanai Yesus kaeyau ma Hanye, "Hulu Hanyu tulak teka yiti ma Yudea himpan kawan murid-Nu pada sagar kaadinung kawan pigawian sa sagar na ulah-Nu.4Daya, puang uweng ulun sa ngulah inun-inun andri sadina amun hanye hamen narasa ulun rama. Amun Hanyu ngaraja neu yeru, tantarangleh tenga-Nu ma dunia."5Daya, pulaksanai Yesus raerai puang harap (parisaya) ma Hanye. 6Yesus kaeyau ma here, "Katika-Ku huan hampe, kude katikanu sagar halajur tasadia. 7Dunia puang kaiyuh muar naun, kude dunia muar andri Aku daya Aku ngami kasaksian neu dunia, hanyeru kawan pigawianni bangat jahat.8Hulu naun tulak ma pesta yeru. Aku huan tulak ma pesta yeru daya katika-Ku huan hampe." 9Udi kaeyau kalayeru, Yesus tatap muneng hang Galilea.10Kude, udi kawan pulaksanai-Ni tulak ma pesta yeru, Yesus pada tulak ma yaru, puang rasa ulun kude andri suni-suni. 11Kawan ulun Yahudi ngantara Hanye hang wuang pesta yeru, andri kaeyau, "Hang awe Hanye?"12Hene kenehan hang penah ulun rama neu Hanye. Naan sa kaeyau, "Hanye ulun maeh." Naan pada sa kaeyau, "Puang, Hanye nyantawang rakyat."13Kude, puang uweng sunah erang kaulun sa heei bapaner tarang-tarangan neu Hanye daya takut ma kawan ulun Yahudi.Yesus Ngajar Hang Lewu Alatalla (Bait Allah)14Tawuk pesta yeru masih nalaksana, Yesus masuk ma Lewu Alatalla balalu nuku ngajar. 15Kawan ulun Yahudi jari wauh andri kaeyau, "Kalaawe ulun yiti rama pangarasaen sa kalayeru, padahal puang suah piajar?"16Yesus nyawab here andri kaeyau, "Ajaran-Ku puang baasal teka tenga-Ku raerai, kude teka Hanye sa ngutus Aku.17Amun erang kaulun hamen ngaraja kabahumen Alatalla, hanye sagar karasa ajaran-Ku, inunkah yeru baasal teka Alatalla atawa teka tenga-Ku raerai. 18Ulun sa bapaner teka tengani raerai ngantara hurumat ma tengani raerai, kude ulun sa ngantara hurumat ma Hanye sa ngutusni, hanye tu,u andri puang uweng kapinu'uni hang wuang tengani.19Angneh Muses haut ngami Hukum Taurat manaun, kude puang sunah erang kaulun teka naun sa taat ma hukum yeru? Wuah inun naun bausaha himpan munu Aku?"20Ulun rama yeru nyawab, "Hanyu karasuken ruh pikurun! Hiye sa hamen munu Hanyu?"21Yesus kaeyau ma here, "Aku ekat ngawi isa pigawian kude naun katuluh ngawauh.22Muses ngami manaun sunat, satu'uni yeru puang teka Muses, kude teka datu nini, andri naun nyunat ulun hang andrau Sabat.23Amun erang kaulun nasunat hang andrau Sabat hampe Hukum Muses nalangar, wuah inun naun sangit ma-Aku daya Aku ngulah erang kaulun ware sapenuni hang andrau Sabat? 24Ada mahakimi andri dasarni inun sa nadinung, kude hakimileh andri panghakiman sa tu,u."Inungkah Yesus Hanye yeru Mesias25Kamulek, papire ulun sa muneng hang Yerusalem kaeyau, "Angneh Hanye yiti ulun sa hamen nawunu here?26Kude, dinung naun, Hanye bapaner andri tarus tarang kude here puang kaeyau inun-inun ma Hanye. Mungkin kawan pamimpin yeru tu'u-tu'u haut karasa hanyeru Kristus?27Kude, takam karasa teka awe ulun yiti baasal.Haleung yeru, tawuk Kristus hawi, padahal amun Kristus hawi, puang sunah erang kaulun sa karasa teka awe hanye baasal."28Daya yeru, haleung Yesus ngajar hang Lewu Alatalla, Hanye kaeyau, "Naun tu'u kataru Aku andri karasa teka awe Aku baasal. Kude, Aku puang hawi teka tenga-Ku raerai, kude Hanye sa ngutus Aku hanyeru tu'u, naun puang kataru hiye Hanye,29kude Aku kataru andri Hanye daya Aku asalni teka Hanye nelang Hanyelah sa haut ngutus Aku."30Balalu, here bausaha nyama Hanye, kude puang sunah erang kaulun kaiyuh nyame Hanye daya katikani huan hampe. 31Kude, hene teka kawan ulun yeru sa harap (parisaya) ma Yesus.Here kaeyau, "Amun Kristus yeru hawi, inunkah Hanye sagar ngulah labis hene tana kawauhen teka sa haut naulah ulun yiti?"Pamimpin Yahudi Bausaha Nyama Yesus32Kawan ulun Farisi karengei inun sa napaner ulun rama yeru neu Yesus, balalu kawan imam kapala andri kawan ulun Farisi nuyu kawan panyaga Lewu Alatalla himpan nyama Hanye.33Daya yeru, Yesus kaeyau, "Katika-Ku sameh-sameh baya naun erang pitus ai lagi balalu udi yeru, Aku sagar tulak ma Hanye sa ngutus Aku. 34Naun sagar ngantara Aku, kude puang sagar kahaba Aku. Andri, hang awe Aku muneng, naun puang kaiyuh hawi mayaru."35Kawan ulun Yahudi yeru kaeyau isa ma langinni, "Maawe ulun yiti sagar tulak hampe takam puang tau manalu Hanye? Inunkah Hanye sagar tulak ma ulun Yahudi sa pasai maru-ati hang penah kawan ulun Yunani, balalu ngaajar kawan ulun Yunani? 36Inun aheng paneran-Ni sa kaeyau, 'naun sagar ngantara Aku, kude puang sagar kahaba Aku. Andri, hang awe Aku muneng, naun puang tau hawi mayaru?"'Yesus Bapaner Neu Ruh Barasis37Hang andrau pijumpuhan, hanyeru punsak pesta yeru, Yesus mindri nelang kaeyau, eyau-Ni, "Amun naan sa haus ware hanye hawi ma Aku balalu ngu'ut. 38Ulun sa harap (parisaya) ma Aku, kala sa naantuh hang Buku Barasis, teka wuang tengani sagar mareh kareh ranu pamelum."39Inun sa na aheng Yesus hanyeyeru Ruh, sa sagar natarime daya ulun sa harap (parisaya) ma Hanye. Daya, Ruh yeru huan naami daya Yesus huan namuliakan.Basual jawab Neu Yesus40Tawuk here karengei lengan yeru, papire teka here kaeyau, "Ulun yiti tu'u-tu'u erang kaulun Nabi." 41Ulun sa langin kaeyau, "Hanyena Kristus." Ulun sa langin lagi kaeyau, "Mungkinlah Kristus hawi teka Galilea?42Angneh Buku Barasis kaeyau hanyeru Kristus baasal teka katurunan Dawid andri teka Betlehem, tumpuk uneng Dawid dahuluni muneng?"43Balalu, kawan ulun tabagi pahatian dayagana Hanye.44Papire kaulun teka here hamen nyama Yesus, kude puang erang kaulun nyame hanye.Papire Pamimpin Yahudi puang harap (Parisaya)45Daya yeru, kawan panyaga Lewu Alatalla yeru mulek ma kawan imam kapala andri kawan ulun Farisi, sa nunti ma here, "wuah inun naun puang ngenei Yesus?"46Kawan panyaga Lewu Alatalla yeru nyawab, "Puang sunah erang kaulun suah kaeyau kala ulun yiti!''47Kawan ulun Farisi yeru nyawab here, "Inunkah naun pada haut nasantawang?48Naankah erang kaulun atawa ulun Farisi sa haut harap (parisaya) ma Hanye?49Kude, ulun rama sa puang karasa Hukum Taurat yiti hanyeru takutuk!"Pambelaan Nikodemus50Kude, Nikodemus, erang kaulun teka here, sa duluni suah manalu Yesus, kaeyau ma here, 51"Inunkah Hukum Taurat takam mahakimi erang kaulun sahuan nasandrengei neu inun sa naeyauni andri na karasa inun sa haut naulah-Ni?52Here nyawab, "Inunkah hanyu pada ulun Galilea?Talisik andri dinung hanyeru pauweng nabi sa hawi teka Galilea."Wawei Sa Tajama Bajinah53Kamulek, here katuluh mudi malewu masing-masing.

Chapter 8

1Kude, Yesus tulak ma wungkur Zaitun. 2Kaiyat tatu'u, Hanye haut hawi lagi ma Lewu Alatalla balalu katuluh ulun hawi nunung Hanye. Hanye maharung palus ngajar here. 3Balalu, kawan ahli Taurat andri kawan ulun Farisi ngenei erang kaulun wawei sa iyuh here rahat bajinah, balalu udi nganak wawei yeru mindri hang penah-penah,4here kaeyau ma Yesus, "Guru, wawei yiti tajama tawuk rahat bajinah.5Hukum Taurat Muses marentah takam himpan medak wawei kalayiti andri watu. Kalaawe pandapat-Nu neu hal yiti?" 6Here kaeyau kalayeru hamen mansuba Yesus himpan here naan dasar himpan ngampihala Hanye. Kude, Yesus ibungkuk balalu andri kingkingni, Hanye nyurat hang tane.7Daya here aur nunti ma Hanye, Yesus mindri balalu kaeyau ma here, "Ulun sa puang badusa teka penah naun ware hanye jari sa palanungkai medak wawei yiti andri watu." 8Balalu, Yesus ibungkuk lagi palus nyurat hang tane.9Tawuk here karengei hal yeru, isa mangisa here tubak, nuku teka sa matueh, balalu Yesus natanan ngaraerai, andri wawei huni sa masis mindi hang penah-penah.10Balalu, Ysus mindri palus kaeyau ma wawei yeru, u wawei, maawe here ru hunien? Puang uwengkah ulun sanukum hanyu?"11Jawab wawei yeru, "Pauweng, Tuhan." Yesus kaeyau, "Aku pada puang sagar nukum hanyu. Hulu tulak, andri teka itati, ada ngulah dusa lagi.Yesus Piraai Dunia12Kamulek, Yesus kaeyau ma ulun rama yeru, eyau-Ni, "Akulah piraai dunia. Katuluh ulun sa uma Aku puang sagar takia hang wuang piiyeng, kude sagar kaampun piraai sa welum."13Kamulek, kawan ulun Farisi kaeyau ma Yesus, "Hanyu basaksi neu tenga-Nu raerai, maka kasaksian-Nu puang tu'u."14Yesus nyawab here, eyau-Ni, "Biar Aku basaksi neu Aku raerai, kasaksian-Ku sa kapinu'uni daya Aku karasa teka awe Aku hawi andri maawe Aku tulak, kude naun puang karasa teka awe Aku hawi andri ma awe Aku tulak. 15Naun mahakimi kala sara kadagingen, kude Aku puang mahakimi hiye-hiye.16Kude, umpamani Aku mahakimi, panghakiman-Ku yeru sa wuah daya Aku puang mahakimi raerai, kude baya Amah-Ku sa ngutus Aku.17Likan, hang wuang Buku Taurat naun nasurat hanyeru kasaksian rueh kaulun yeru sa quay. 18Aku basaksi neu Aku raerai andri Amah sa ngutus Aku basaksi neu Aku."19Maka, here nunti ma Hanye, "Hang awe Amah-Nu?" Yesus nyawab, "Naun puang kataru Aku atawa Amah-Ku, amun kataru Aku, naun pada sagar kataru Amah-Ku." 20Lengan yiti natahampe Yesus hang riet ngami parapah tawuk Hanye ngajar hang Lewu Alatalla (Bait Allah), kude puang uweng erang kaulun s nyama Hanye daya katika-Ni huan hampe.Yesus Bapaner Neu Amah21Balalu, Yesus kaeyau lagi ma here, "Aku sagar nanan naun andri naun sagar ngantara Aku, kude naun sagar matei hang dusa naun. Maawe Aku sagar tulak, naun puang kaiyuh hawi ma yaru." 22Kamulek, kawan ulun Yahudi yeru kaeyau, "Inunkah Hanye hamen mitu daya Hanye kaeyau, 'Maawe Aku sagar tulak, naun puang kaiyuh hawi mayaru?"23Kude, Yesus kaeyau ma here, "Naun baasal teka ime, kude Aku baasal teka amau. Naun baasal teka dunia yiti, kude Aku puang teka dunia yiti.24Dayagana yeru, Aku iwara ma naun hanyeru naun sagar matei hang dusa naun daya amun naun puang harap (parisaya) ma-Aku, naun sagar matei hang wuang dusa-dusa naun."25Balalu, here nunti ma Hanye, "Hiye Hanyu?"Jawab Yesus ma here, "Aku haut iwara ma naun teka mulani. 26Naan rama hal neu naun sa paiyuh-ang Aku iwara andri hakimi, kude Hanye sa ngutus Aku henyeru sa wuah andri inun sa rengei-Ku teka Hanye, yerulah sa natahampe ma dunia."27Here puang paham hanyeru Yesus rahat bapaner ma here neu Amah.28Dayagana yeru, "Tawuk naun haut ngampamau Anak Murunsia, katika yerulah naun sagar karasa hanyeru Akuna Hanye, andri pauweng inun-inun sa nakaraja-Ku teka tenga-Ku raerai, malengkan Aku iwara inun sa naajar Amah ma Aku.29Andri, Hanye sa ngutus Aku naan sameh-sameh baya andri Aku, Hanye puang nanan Aku raerai daya Aku eter ngaraja neu hal sa naaheng daya-Ni."30Haleyung Yesus iwara katuluhni yeru, hene ulun harap (parisaya) ma Hanye.Kawan Anak Abraham Andri Kawan Anak Iblis31Kamulek, Yesus kaeyau ma kawan ulun Yahudi sa harap (parisaya) ma Hanye, "Amun naun tatap hang wuang lengan-Ku, naun tu'u-tu'u murid-Ku, 32andri naun sagar karasa sa tu'uni wuah, nelang sa tu'uni wuah yeru sagar ngampi bebas naun."33Here nyawab, "kami hanyeru katurunan Abraham andri puang suah jari walah hiye-hiye.Jari, wuah inun Hanyu kaeyau, 'Naun sagar bebas?"'34Yesus nyawab here, "Kapinu'uni, Aku iwara ma naun, katuluh ulun sa ngulah dusa hanyeru walah dusa. 35Erang kaulun walah puang muneng hang wuang bumuh ma salawahni, kude erang kaulun anak muneng ma kalalawahni.36Jari, amun Anak ngampi bebas naun, naun tu'u-tu'u bebas.37Aku karasa naun katurunan Abraham, kude naun hamen munu Aku daya ajaran-Ku puang kaiyuh unengan hang wuang atei naun.38Aku kaeyau neu sa haut na dinung-Ku andri Amah-Ku, kalayeru pada naun ngaraja neu hal sa narengei naun teka amah naun."39Here nyawab andri kaeyau ma Hanye, "Abraham hanyeru amah kami." Jawab Yesus, "Amun naun katurunan Abraham, naun mustini ngaraja inun sa Abraham karaja. 40Kude, naun bausaha munu Aku, ulun sa iwara manaun neu kawuahen, sa na rengei-Ku teka Alatalla. Abraham puang ngaraja neu yeru. 41Jari, naun ekat ngaraja inun sa nakaraja amah naun raerai."Here kaeyau ma Hanye, "Kami puang nakayaan teka hasil bazinah. Kami naan isa Amah, hayeru Alatalla."42Yesus kaeyau ma here, "Amun Alatalla Amah naun, naun sagar ngalelu Aku daya Aku hawi andri baasal teka Alatalla. Andri, Aku hawi puang daya kabahumen-Ku raerai, kude Hanye sa ngutus Aku.43Inun ngulahni naun puang paham inun sa nawara daya-Ku? Yeru dayanaun puang tau nyandrengei lengan-Ku.44Naun baasal teka amah naun, hanyeru setan andri naun hamen ngulah kabahumen amah naun. Hanye (setan) pamunu teka mulani andri puang negei ma kawuahen daya puang uweng kawuahen hang wuang tengani. Amun hanye iwara pusuen, hanye iwarani teka kunuanni raerai daya hanyeru pamusu andri amah ipusu.45Kude, daya aku iwara kawuahen ma hanyu, naun puang harap (parisaya) ma Aku. 46Hiye teka naun sa tau mambukti Aku badusa?Amun Aku iwara kawuahen, wuah inun naun puang harap (parisaya) ma Aku? 47Hiye sa baasal teka Alatalla, hanye nyaandrengei lengan Alatalla; dayagana yeru naun puang nyandrengeini daya naun puang baasal teka Alatalla."Yesus Bapaner Neu Tenga-Ni andri Abraham48Kawan ulun Yahudi nyawab Yesus andri kaeyau ma Hanye, "Angneh tu'u amun kami kaeyau Hanyu ulun Samaria andri Hanyu karasuken ruh pikurun?"49Yesus nyawab, "Aku puang karasuken ruh pikurun, kude Aku mahurmaati Amah-Ku, kude naun puang mahurmati Aku.50Kude, Aku puang ngantara kamuliaen ma tenga-Ku raerai; naan isa sa ngantara henye andri sa mahakimi. 51Andri kapinu'uni, Aku iwara manaun, katuluh ulun sa nyandrengei lengan-Ku, hanye puang sagar suah kadinung pampatei."52Kawan ulun Yahudi yeru kaeyau ma Yesus, "Itati kami karasa hanyeru hanyu tu'uni karasuken ruh pikurun! Daya, Abraham andri kawan nabi pada haut matei. Kude, Hanyu kaeyau, 'katuluh ulun sa nyandrengei lengan-Nu, hanye puang sagar kaingkam pampatei.'53Inunkah Hanyu labis hante teka Abraham, amah kami, sa haut matei? Kawan nabi pada haut matei; andri hiyekah Hanyu nyansameh tenga-Nu?"54Yesus nyawab, "Amun Aku ngampimulia tenga-Ku raerai, kamuliaen-Ku yeru puang uweng aratini; Amah-Kulah sa ngampimulia Aku, sa neu Hanye naun kaeyau, 'Hanyeru Alatalla kami."'55Kude, naun puang kataru Hanye; amun Aku kaeyau hanyeru Aku puang kataru Hanye, Aku sagar jari ulun pamusu, sameh kala naun, kude Aku kataru Hanye andri Aku nyandrengei lengan-Ni.56Amah naun, Abraham, miarai daya hanye sagar kadinung andrau-Ku.Hanye sagar kadinungni andri miarai."57Balalu, kawan ulun Yahudi yeru kaeyau ma Hanye, "Umur-Nu gin huan hampe 50 taun, kude Hanyu haut kadinung Abraham?"58Yesus kaeyau mahere, "Kapinu'uni Aku iwara manaun, sahuan Abraham naan, Aku haut naan."59Daya yeru, here ngutik watu pakai medak Hanye, kude Yesus sadina balalu nanan Lewu Alatalla.
Chapter 9

Ulun Sa Pehe Teka Nakayaan Nasamare1Tawuk Yesus rahat takia, Hanye kadinung erang kaulun pehe teka nakayaan. 2Kawan murid Yesus nunti ma Hanye, "Guru, hiyekah sa badusa, ulun yiti atawa ulun matuehni hampe hanye nakayaan pehe?3Yesus nyawab, "Puang hanye atawa ulun matuehni sa badusa, malengkan himpan pigawian Alatalla nawara mahanye. 4Takam paiyuh-ang ngaraja pigawian Alatalla sa ngutus Aku salawah andrau masih penah andrau; kamalem sagar hawi tawuk puang uweng erang kaulun kaiyuh bakaraja. 5Salawah Aku masih hang dunia, Akulah piraai dunia."6Udi kaeyau kalayeru, Yesus nura ma tane palus ngakalut rura-Ni andri tane, balalu ngasaini ma mate ulun yeru, 7andri kaeyau ma-Hanye, "Hulu, wui tenganu ha sumur Siloam." Siloam aratini "nautus". Balalu, ulun yeru tulak, mue tengani, andri hanye mulek haut kadinung (puang pehe lagi).8Kawan puruwian andri here sa kapihuanni kadinung hanye masih pehe kaeyau, "Angneh ulun yiti sa lanani maharung andri laku duit hang iring lalan?"9Mehe ulun kaeyau, "Hiyai, hanyena ulunni."Sa langin kaeyau, "Puang, hanye ekat sarupa andri satukang laku duitru." Kude, ulun sa sahuanni pehe yeru kaeyau, "Akuna ulun yeru."10Balalu, kawan ulun yeru nunti mahanye, "Kalaawe matenu tau kadinung?"11Ulun yeru yawab, "Ulun sa bangaran Yesus yeru ngalut tane balalu ngusukni ma mateku. Udiyeru, Hanye kaeyau maaku, 'Hulu ma Siloam palus wui tenganu', jari aku tulak balalu mui tengaku, andri aku haut kadinung mulek."12Here kaeyau ma hanye, "Hang awe ulun yeru?"Hanye nyawab, "Aku puang karasa."13Kamulek, here ngenei ulun sa hunini pehe yeru ma kawan ulun Farisi.14Andri andrau tawuk Yesus ngalut tane andri nguka mate ulun yeru hanyeru andrau Sabat. 15Balalu, kawan ulun Farisi hindra lagi nunti ma ulun yeru kalaawe hanye tau kadinung.Hanye kaeyau mahere, "Hanye ngusuk kalutan tane ma mateku, balalu aku mui tengaku udi yeru aku tau kadinung."16Daya yeru, papire ulun Farisi yeru kaeyau, "Ulun yeru puang baasal teka Alatalla daya Hanye puang satia andri andrau Sabat." Sa langin kaeyau, "Kude, kalaawesah ulun sa badusa tau ngulah tana kawauhen kala yiti?" Balalu, timul kariduen hang penah here.17Jari, here mulek nunti ma ulun pehe yeru, "Inun pandapatnu neu Hanye daya Hanye haut nguka matenu?"Ulun yeru nyawab, "Hanyeru erang kaulun Nabi."18Kawan ulun Yahudi yeru tatap puang harap (parisaya) mahanye, hanyeru ulun yeru sahuanni pehe kude itati haut kadinung, hampe here nerau ulun matueh yeru teka ulun sa itati tau kadinung yeru.19balalu nunti ma here, "Inunkah yiti anaknu, sa eyaunu pehe teka nakayaan?Amun kalayeru, kalaawe hanye itati tau kadinung?"20Ulun matuehni nyawab here andri kaeyau, "kami karasa hanyeru anak kami andri hanyeru pehe teka nakayaan, 21kude kalaawe itati hanye tau kadinung, kami puang karasa; atawa hiye sa haut nguka mateni, kami puang karasa. Tunti ai mahanye, hanye haut bujang; hanye sagar bapaner ma tengani raerai."22Ulun matuehni kaeyau kalayeru daya here puang heei ma kawan ulun Yahudi.Daya, Kawan ulun Yahudi yeru haut sapakat, hanyeru katuluh ulun sa ngaku Yesus yeru Kristus, sagar nauring ma lewu sambayang ulun Yahudi (sinagoge). 23Dayagana yeru ulun matuehni kaeyau, "Hanye haut bujang, tunti ai mahanye."24Jari, makarueh kalini kawan ulun Yahudi nerau sa sahuanni pehe yeru, balalu kaeyau mahanye, "Ami kamuliaen ma Alatalla, kami karasa hanyeru ulun yiti badusa."25Hanye nyawab, "Inunkah ulun yeru ulun badusa atawa puang, aku puang karasa; isa sa karasaenku, sahuaan aku pehe, kude itati aku haut kadinung."26Here kaeyau mahanye, "Inun sa haut naulahni mahanyu? Kalaawe Hanye nguka matenu?"27Hanye nyawab here, "Aku haut iwara manaun, kude naun puang hakun nyandrengeini; wuah inun naun hamen nyandrengeini lagi?Inunkah naun hamen jari murid-Ni pada?"28Balalu, here ngawawarah hanye andri kaeyau, "Hanyu murid ulun yeru, kude kami murid-murid Muses.29Kami karasa Alatalla haut bapaner ma Muses, kude neu ulun yeru, kami puang karasa teka awe Hanye baasal!"30Ulun yeru nyawab andri kaeyau ma here, "Tu'u puang masuk akal salenga hanyu puang karasa teka awe Hanye baasal, padahal hanye haut nguka mateku.31Takam karasa Alatalla puang nyandrengei ulun badusa, kude hiye-hiye sa takut ma Alatalla andri ngaraja kabahumen-Ni, Alatalla nyandrengei hanye.32Teka duluni hampe itati, huan suah nasanrengei hanyeru erang kaulun nguka mate ulun sa pehe teka nakayaan. 33Amun ulun yeru puang baasal teka Alatalla, Hanye puang tau ngulah inun-inun. 34Kawan ulun Yahudi yeru nyawab andri kaeyau mahanye, "Hanyu nakayaan penu andri dusa, andri hanyu hamen ngajar kami?" Balalu, here ngusir ulun yeru.35Yesus karengei kawan ulun Yahudi haut ngusir ulun pehe yeru; tawauk Yesus panalu andri hanye, Yesus kaeyau, "Inunkah hanyu harap (parisaya) ma Anak Murunsia?"36Ulun yeru nyawab, "Hiyekah Hanye yeru, Tuhan, himpan aku harap (parisaya) ma Hanye?"37Yesus kaeyau mahanye, "Hanyu haut kadinung Hanye. Hanyeru sa rahat bapaner andri hanyu."38Ulun yeru nyawab, "Tuhan, aku harap (parisaya)!" Udi yeru, hanye suntup hang hadapan Hanye.39Yesus kaeyau, "Ma mahakimi Aku hawi ma dunia yiti himpan here sa puang kadinung, tau kadinung andri here sa kadinung, jari pehe."40Papire ulun Farisi sa naan riet Hanye karengei neu hal yeru, balalu kaeyau ma-Hanye, "Inunkah kami pada pehe?"41Yesus kaeyau mahere, "Amun naun pehe,naun puang uweng dusa; kude daya naun kaeyau, 'Kami kadinung', dusa naun tatap naan."

Chapter 10

Yesus Pakatik Sa Maeh1Yesus kaeyau, "Andri kapinu'uni, Aku kaeyau manaun, ulun sa masuk ma kanang babiri andri puang itah wawanawang, malengkan andri mamai itah lalan langin, ulun yeru hanyeru pangalat andri pambegal.2Kude, ulun sa masuk mitah wawanawang, hanyeru pakatik babiri.3Mahanye, panyaga wawanawang nguka wawanawang, andri kawan babiri nyandrengei lengani, balalu hanye nerau kawan babirini andri ngaran here, palus ngarairing here maluar.4Udi ngaluar katuluh babirini, hanye takia hang hadapaan here balalu kawan babirini sagar ngapung hanye daya here kataru lengani.5Ulun langin puang sagar naapung here, kude here sagar rari teka hanye daya here puang kataru lengan ulun langin yeru."6Paribahasa yenalah sa nawara Yesus mahere, kude here puang paham inun sa wau ai nawara Yesus mahere.7Dayagana yeru, Yesus kaeyau lagi mahere, "Kapinu'uni, Aku kaeyau manaun, Akuti wawanawang ma kawan babiri yeru. 8Katuluh ulun sa hawi sahuan Aku hanyeru pangalat andri pambegal, kude kawan babiri puang nyandrengei here.9Akuti wawanawang. Amun erang kaulun masuk mitah Aku, hanye sagar nasalamat, nelang sagar kaluar masuk, balalu panalu padang rikut. 10Pangalat hawi ekat lepuh ngalat, munu, andri nyanrupuh; Aku hawi himpan here naan kaiyuh pamelum, palus kaampunni andri balimpah.11Akuti pakatik sa maeh, pakatik sa maeh ngami welum-Ni (hewuk-Ni) ma kawan babiri.12Erang kaulun upaan, puang erang kaulun pakatik, sa puang ampun kawan babiri yeru, kadinung antahu hawi, hanye nanan kawan babiri yeru balalu nempat; antahu yeru sagar nyama andri ngampi tubak kawan babiri yeru. 13Hanye nempat daya hanye erang kaulun upaan andri puang paduli ma kawan babiri yeru.14Akuti pakatik samaeh. Aku kataru kawan babiri-Ku andri kawan babiri-Ku kataru Aku 15sameh kala Amah kataru Aku andri Aku kataru Amah-Ku; andri Aku ngami welum-Ku (hewuk-Ku) ma kawan babiri yeru.16Aku pada naan kawan babiri sa langin sa puang teka kanang yiti; Aku paiyuh-ang ngenei here pada, andri here sagar nyandrengei lengan-Ku; nelang here sagar jari isa kalumpuk andri isa pakatik.17Daya yitilah Amah-Ku ngalelu Aku, daya Aku nganyu amirue-Ku himpan Aku kaiyuh ngalapni mulek.18Puang sunah erang kaulun kaiyuh ngalapni teka Aku, kude Akulah sa nganyuni manyu kabahumen-Ku raerai. Aku naan hak ma nganyu amirue-Ku, andri Aku pada naan hak ma ngalapni mulek. Yitilah parentah sa Aku tarime teka Amah-Ku."19Hindra lagi, naan pibantahan hang penah kawan ulun Yahudi daya lengan Yesus yeru. 20Hene teka here sa kaeyau, "Hanye karasuken ruh pikurun palus jari rapui.Wuah inun naun nyandrengei Hanye?"21Sa langin kaeyau, "Yeru puang lengan erang kaulun karasuken ruh pikurun. Kaiyuhkah ruh pikurun nguka mate ulun pehe?Yesus Andri Amah Hanyeru Isa22Hang tawuk yeru, pesta pentahbisan nakaraja hang Yerusalem. Katika yeru musim marisak, 23nelang Yesus rahat takia hang Lewu Alatalla, hanyeru hang natat Salomo. 24Balalu, kawan ulun Yahudi bakumpul ngawariung Hanye andri kaeyau ma-Hanye, "Pire lawah lagi Hanyu maladar amirue kami bemang? Amun Hanyu Kristus, waraleh tarus tarang ma kami."25Yesus nyawab, "Aku haut iwarani manaun, kude naun puang harap. Kawan Pigawian sanagawi-Ku hang wuang ngaran Amah-Ku, yerulah sa ngami kasaksian neu Aku. 26Kude, naun puang harap daya naun puang tamasuk kawan babiri-Ku.27Kawan babiri-Ku nyandrengei lengan-Ku, Aku kataru here andri here ngapung Aku.28Aku ngami pamelum kalalawah mahere, nelang here puang sagar matei; andri puang erang kaulun sa kaiyuh nyiau here teka tangan-Ku.29Amah-Ku, sa haut ngami here ma Aku, labis hante teka katuluh, nelang puang suah erang kaulun kaiyuh nyiau here teka tangan-Ku.30Aku andri Amah-Ku isa."31Hindra lagi, kawan ulun Yahudi ngutik watu ngunu medak Yesus.32Kude, Yesus kaeyau mahere, "Aku haut nantarang manaun hene pigawian maeh teka Amah, gawian saawe teka yeru sa ngulah naun hamen medak Aku andri watu?"33Kawan ulun Yahudi yeru nyawab Hanye, "Puang daya isa pigawian samaeh kami hamen medak Hanyu andri watu, sa ekat erang kaulun murunsia, ngampi jari tenga-Nu Alatalla."34Yesus nyawab here, "Angneh nasurat hang Buku Taurat naun, 'Aku haut bafirman, naun hanyeru allatala'? 35Amun Allatala ngantuh here sa narime firman (lengan) yeru 'allata', padahal Buku Barasis puang tau nabatal, 36inunkah naun sagar kaeyau neu Hanye sa haut na Barasis andri na utus Amah mawaung dunia, 'Hanyu mahujat (ngapuangen)', daya Aku kaeyau manaun, 'Aku Anak Allatala?37Amun Aku puang ngaraja kawan pigawian Amah-Ku, ada harap ma-Aku. 38Kude, amun Aku ngaraja kawan pigawian yeru, biar naun puang harap ma Aku, harapleh ma kawan pigawian yeru himpan naun karasa andri paham hanyeru hi Amah hang wuang Aku, andri Aku hang wuang hi Amah."39Hindra lagi, here mansuba nyama Yesus, kude hanye salamat teka here.40Balalu, Yesus tulak lagi nyabarang hungei Yordan nintu mauneng Yohanes sa palanungkai mambaptis (ngapanrus) Yesus sadi balalu Yesus muneng haang yeru.41Hene ulun hawi nunung Hanye andri kaeyau, "Biar Yohanes puang ngulah sunah isa tana kawauhen, kude katuluh sa naantuh Yohanes neu ulun yiti tu'uni." 42Balalu, hene ulun jari harap (parisaya) ma Hanye hang yaru.

Chapter 11

Lazarus Matei1Naan erang kaulun upu sa rahat mekum, ngaranni Lazarus teka Betania, tumpuk Maria andri pulaksanaini, Marta.2Maria yiti wawei sa suah ngusuk minyak harum hang pe'e Yesus andri ngusukni pakai wuluni, sa pulaksanaini, Lazarus, katika yeru mekum.3Daya yeru, here rueh ipulaksanai yiti ngirim habar ma Yesus, sa kaeyau, Tuhan, ulun sa nakalelunu rahat mekum."4Kude, tawuk Yesus kaengei habar yeru, Hanye kaeyau, "Ekum yeru puang sagar ngampi patei, kude sagar nantarang kamuliaen Allatala himpan Anak Allatala natawat (namulia) itah kajadian yeru."5Yesus tu'uni ngalelu Marta, andri pulaksanaini Maria pada hi Lazarus. 6Jari, tawuk Yesus karengei hi Lazarus mekum, Hanye singaja muneng rueh andrau lagi hang uneng-Ni muneng. 7Udi yeru, Yesus kaeyau ma kawan murid-Ni, "Hayu takam tulak lagi ma Yudea."8Kawan murid kaeyau ma Hanye, "Guru, kawan ulun Yahudi puang lawah sahuanni bausaha medak Hanyu andri watu, inunkah Hanyu tatap sagar mayaru lagi?" 9Yesus nyawab, "Angneh naan 12 jam hang erang andrau? Amun erang kaulun takia hang tawuk kaandrau, hanye puang katapian daya hanye kadinung raai dunia yiti.10Kude, amun erang kaulun takia tawuk andrau kamalem, hanye katapian daya raai yeru puang uweng hang hanye."11Udi Yesus kaeyau kalayeru, Hanye kaeyau mahere, "Hengau takam, Lazarus, haut mandre, kude Aku sagar tulak ma ngele hanye."12Kawan murid kayau ma Hanye, "Tuhan, amun hanye haut mandre, hanye sagar ware." 13Yesus sabujurni bapaner neu pampatei Lazarus, kude kawan murid ngakira Hanye bapaner neu saandre hang wuang arati tariye mandre.14Daya yeru, Yesus udiyeru kaeyau andri kapinu'uni mahere, "Lazarus haut matei,15nelang Aku sanang ma pikaehan naun, Aku puang naan hang yaru himpan naun tau harap (parisaya). Jari, hayu takam nunung hanye."16Udi yeru, Tomas, sa naantuh Didimus, kaeyau ma kawan murid sa langin, "Hayu takam pada tulak himpan takam tau matei baya Hanye."17Tawuk Yesus hampe, Hanye kadinung Lazarus haut naan hang wuang pasaran salawah 4 andrau. 18Betania yeru unengni kakira limawalas pal lawitni teka Yerusalem. 19Hene ulun Yahudi haut hawi manalu Maria andri Marta, ma ngarariu here daya pampatei pulaksanai here rueh yeru. 20Tawuk karengei Yesus haut hawi, Marta tulak nyamut Hanye, kude Maria tatap muneng hang lewu.21Marta kaeyau ma Yesus, "Tuhan, jaka tawuk yeru Hanyu naan hang yiti, pulaksanaiku pasti puang sagar matei. 22Kude, itati aku karasa inun ai sanalau-Nu ma Allatala, Allatala sagar ngamini ma Hanyu."23Yesus kaeyau mahanye, "Pulaksanainu sagar welum."24Marta nyawab Hanye, "Aku karasa hanye sagar amuan hang andrau kaelanen hang pijumpuhan dunia."25Yesus kaeyau mahanye, "Akuna kaelanen andri pamelum; hiye sa harap ma-Aku, hanye sagar welum biar hanye haut matei, 26andri katuluh ulun sa welum nelang harap ma-Aku puang sagar suah matei. Inunkah hanyu harap neu hal yiti?"27Marta kaeyau ma Yesus, "Yai Tuhan, aku harap Hanyuna Kristus, Anak Allatala, sa hawi ma dunia."Yesus Nungkau28Udi iwara neu hal yeru, Marta tulak nerau Maria, pulaksanaini, balalu kaeyau andri rahasia, "Guru naan hang yiti andri Hanye nerau hanyu." 29Nyandrengei hal yeru, Maria palus mindri balalu manalu Yesus.30Katika yeru, Yesus huan hampe ma tampungan yeru, kude masih hang uneng Marta manalu Hanye.31Kawan ulun Yahudi sa baya hi Maria hang lewu yeru, sa rahat ngarariu hanye, kadinung Maria baansap mindri balalu tulak maluar; here ngapung hanye daya ngakira hanye sagar tulak ma pasaran lepuh nungkau hang yaru. 32Tawuk Maria hampe mauneng Yesus hang yeru, hanye kadinung Yesus balalu ijuku hang pe'e Yesus, palus kaeyau ma-Hanye, ''Tuhan, jaka Hanyu naan hang yiti tawuk yeru, pulaksanaiku puang sagar matei."33Tawuk Yesus kadinung Maria nungkau, andri kawan ulun Yahudi sa sindrah hanye pada uma nungkau, balalu mahanang kunuan Yesus hang wuang Ruh andri bangat tagangu.34Yesus nunti, "Hang awe naun masar hi Lazarus?"Here nyawab Hanye, "Tuhan, hayu uma andri dinungleh."35Yesus balalu nungkau.36Balalu, kawan ulun Yahudi kaeyau, "Dinung! Kalaawe Hanye bangat ngalelu Lazarus!"37Kude, papire kaulun teka here kaeyau, "Puang taukah Hanye sa haut nguka mate ulun pehe yiti pada ngulah Lazarus puang matei?"Lazarus Naamuan Teka Pampatei38Yesus, sa hindra lagi kaingkam mahanang hang wuang tenga-Ni, tulak ma pasaran. Pasaran yeru hanyeru erang kawua liang, andri isa watu naanak pakai nutupni. 39Yesus kaeyau, "Juun watu yeru!"Marta, pulaksanai ulun sa matei yeru, kaeyau ma Hanye, "Tuhan, itati pasti sagar naan enguh buruk daya hanye haut matei salawah epat andrau."40Yesus nyawab hanye, "Angneh Aku haut iwara mahanyu hanyeru amun hanyu harap, hanyu sagar kadinung kamuliaen Allatala?"41Jari, here ngenat watu yeru. Udi yeru, Yesus mihangut palus kaeyau, "Amah, Aku basyukur ma Hanyu daya Hanyu haut nyandrengei Aku.42Aku karasa hanyeru Hanyu halajur nyandrengei Aku, kude daya kawan ulun sa mindri hang ngawariung Aku, Aku iwara hal yeru himpan here harap hanyeru Hanyuleh sa haut ngutus Aku."43Udi kaeyau kalayeru, Yesus nerau andri lengan sa mehet,"Lazarus, kaluar!"44Ulun sa haut matei yeru kaluar, tangan andri pe'eni masih tahuruk tadi panguma, andri uruwawani masih tatutup kain panguma. Yesus kaeyau mahere, "Uka kawan kain yeru teka hanye balalu elahleh hanye tulak."Kunuan (Aheng) Ma MunuYesus45Kawan ulun Yahudi sa hawi manalu hi Maria, nelang kadinung inun sa haut naulah Yesus, jari harap ma Hanye. 46Kude, papire teka here nunung kawan ulun Farisi balalu iwara ma here inun sahaut naulah Yesus.47Balalu, kawan imam kapala andri kawan ulun Farisi ngulah rapat Dewan Yahudi sa paling amau sa naantuh Sanhedrin palus kaeyau, "Inun sa sagar naulah takam? Daya, ulun yiti ngulah hene tana kawauhen. 48Amun takam ngalalea Hanye tarus kalayiti, katuluh ulun sagar harap ma-Hanye andri kawan ulun Roma sagar hawi ma nanrampas uneng yiti andri bangsa takam."49Kude, erang kaulun teka here sa bangaran Kayafas, sa jari imam hante hang taun yeru, kaeyau mahere, "Naun puang karasa inun-inun, 50atawa manimang-nimang hanyeru labis maeh erang kaulun matei ma katuluh bangsa, teka katuluh bangsa rupuh."51Hanye puang kaeyau yeru teka hanye raerai, kude daya hanye Imam Hante hang taun yeru, hanye miantah hanyeru Yesus sagar matei ma bangsa yeru. 52Balalu, puang ekat hanye ma bangsa Yahudi, kude pada ma ngumpul jari isa kawan anak Allatala sa pasai maaru-ati. 53Maka, teka andrau yeru, here sapakat ma munu Yesus.54Daya yeru, Yesuss puang lagi takia tarang tarangan hang penah ulun Yahudi, kude Hanye tulak teka yeru ma daerah riet padang jumpun hang isa tumpuk bangaran Efraim; balalu Hanye muneng hang yaru baya kawan murid-Ni. 55Katika yeru, Paskah ulun Yahudi haut riet, andri hene ulun teka daerah yeru tulak ma Yerusalem sahuan Paskah ma ngabarasis tenga here.56Balalu, here ngantara Yesus andri bapaner isa malanginni haleung here mindri hang wuang Lewu Allatala, here ipanunti, "Kalaawe manurut hanyu?Inunkah Hanye puang sagar hawi ma pesta yiti?" 57Kalayeru pada kawan imam kapala andri kawan ulun Farisi haut ngaluar parentah hanyeru amun erang kaulun karasa hang awe Hanye naan, ulun yeru paiyuh-ang malapurni himpan here tau nyama Hanye.

Chapter 12

Maria ngasai Minyak Harum Hang Pe'e Yesus1Enem andrau sahuan andraau Paskah, Yesus tulak ma Betania, uneng Lazarus muneng, sa haut nasamelum-Ni teka pampatei. 2Hang yaru, haut nasadia makuta pakai kuman kamalem ma Yesus; nelang hi Marta rahat malayani, kude Lazarus isa teka here sa maharung hang meja baya Yesus. 3Kamulek, Maria ngalap saparu ilau narwastu tulen sa rarang tatu'u, balalu ngasai ilau yeru hang pe'e Yesus palus nangkaringni andri wuluni. Balalu, lewu yeru penu andri enguh harum ilau marauh enguh yeru.4Kude, Yudas Iskariot, erang kaulun murid-Ni, sa sagar mahianati Hanye, kaeyau, 5"Wuah inun ilau marauh enguh yeru puang naari ai saharaga telu jatuh dinar balalu naanyu ma ulun-ulun paua?" 6Hanye kaeyau kairu puang daya hanye piahi ma ulun paua, kude daya hanye erang kaulun pangalat, andri daya hanye ngenei kutak duit, hanye gaha ngalap duit sa naampasuk mawuang kutak yeru.7Balalu, Yesus nyawab, "Maraleh wawei yeru, hanye ngarajani pakai nyadia mamasar Aku.8Daya, ulun paua halajur naan baya naun."Kawan Imam Kapala Hamen Munu Lazarus9Tawuk jumalah hante ulun Yahudi karengei Yesus naan hang Betania, here tulak mayaru, puang ekat dayagana Yesus, malengkan pada daya hamen kadinung Lazarus sa haut nasamelum Yesus teka pampatei. 10Balalu, kawan imam kapala baaheng ma munu Lazarus pada. 11Dayagana Lazarus, hene ulun Yahudi nanan here balalu harap ma Yesus.Yesus Masuk ma Tumpuk Yerusalem Kala Raja12Ma kaiyat unini, ulun rama sa lepuh pesta yeru, tawuk karengei Yesus sagar hawi ma Yerusalem, 13here ngalap kawan rawen palem balalu tulak maluar ma nyamut Hanye andri nuku ngantuh "Hosana! Naberkati Hanye sa hawi hang wuang ngaran Tuhan, Raja Israel!" Mazmur 118:25-26.14Udi kaiyuh erang kaukui keledai iya, Yesus maharung hang amauni, kala sa nasurat :15"Ada takut, ui putiri Sion!Dinung! Raja naun hawi, maharung hang amau erang kaukui keledai iya." Zakaria 9:916Kapihuanni, kawan murid-Ni puang paham katuluh hal yeru, kude tawuk Yesus narime kamuliaen, udi yeru here paham hanyeru katuluh yeru haut nasurat neu Hanye, andri here haut ngaraja katuluh yeru ma Hanye.Ulun Rama Bapaner Neu Yesus17Jari, kawan ulun sa baya Yesus katika Hanye nerau Lazarus kaluar teka pasaran andri ngamuan hanye teka pampatei halajur basaksi.18Dayagana yeru, hene ulun nyamut Yesus daya here karengei Hanyelah sa haut ngulah kawauhen yeru. 19Maka, kawan ulun Farisi kaeyau isa ma langinni, "Dinung naun, inun sa na aheng takam puang bahasil. Dinung, katuluh dunia haut uma Hanye!"Yesus Bapaner Neu Pamelum Andri Pampatei20Hang tawuk yeru, naan pada kawan ulun Yunani hang penah here sa tulak ma sambayang hang pesta yeru. 21Here manalu hi Filipus, sa baasal teka Betsaida hang Galilea, andri kaeyau mahanye, "Tuan, kami hamen panalu andri Yesus." 22Filipus tulak balalu iwara ma hi Andreas; Balalu Andreas andri Filipus tulak palus iwara ma Yesus.23Yesus nyawab here, "Katikani haut hampe ma Anak Murunsia ma na kamuliaen.24Andri kapinu'uni, Aku kaeyau manaun, kasuali diki ganum lawu ma tane balalu matei, diki yeru tatap isa ai; kude amun diki yeru matei, hanye ngami hasil hene wua.25Ulun sa palelu andri amirueni, sagar kawawayan amirueni, kude ulun sa puang palelu andri amirueni hang dunia yiti, sagar maliharani ma welum sa kalalawah. 26Amun erang kaulun malayani Aku, hanye paiyuh-ang uma Aku; hang awe Aku naan, hang yeru pada walah-Ku naan; amun erang kaulun malayani Aku, Amah-Ku sagar mahurmati hanye."Yesus Bapaner Neu Pampatei-Ni27"Itati, amirue-Ku balisah. Inun sa sagar nawara-Ku? 'Amah, salamat Aku teka katika yiti?' Kude, ma bahum yitilah Aku hawi tawuk yiti. 28Amah, mulialeh ngaran-Nu!" Balalu, naan lengan teka surga, "Aku haut ngampi mulia ngaran-Ku andri Aku sagar sagar ngampimuliani lagi."29Ulun rama sa mindri hang yeru andri nyandrengeini kaeyau hanyeru lengan ampeng, kude sa langin kaeyau, "Erang kaulun malekat haut bapaner ma Hanye!"30Yesus nyawab andri kaeyau, "Lengan yeru maeyau puang ma-Aku,kude manaun. 31Itati dunia sagar nahakimi, itati kawan panguasa dunia sagar nausir.32Balalu, amun Aku naampamau teka dunia yiti, Aku sagar narik katuluh ulun ma-Aku." 33Yesus iwara hal yiti ma nantarang andri pampatei kalaawe Hanye sagar matei.34Ulun rama yeru nyawab Hanye, "Kami haut karengei teka Hukum taurat hanyeru Kristus sagar tatap muneng salawahni; kalaawe salenga Hanyu kaeyau, Anak Murunsia yeru paiyuh-ang naampamau?' Hiyesah Anak Murunsia yeru?" 35Yesus nyawab here, 'Ekat erang pitus lagi piraai yeru naan baya naun. Takialeh salagi piraai masih naan himpan piiyeng puang sagar manguasai naun; daya ulun sa takia hang wuang piiyeng puang karasa maawe hanye tulak. 36Tawuk Piraai yeru naan witu naun, harapleh ma Piraai yeru himpan naun jari anak-anak piraai."Udi kaeyau kalayeru, Yesus tulak sadina teka here.Papire Ulun Yahudi Puang Harap Ma Yesus.37Biar Yesus haut hene ngulah tana kawauhen hang hadapan here, here tatap puang harap ma Hanye, 38Himpan ganap lengan sa natahampe daya Nabi Yesaya, "Tuhan, hiyekah sa harap ma habar sa natahampe kami? Andri, ma hiye tangan Tuhan haut natantarang?" Yesaya 53:139Yerulah sababni, here puang harap daya Yesaya pada kaeyau, 40"Hanye haut ngampi pehe mate here andri ngampekaras atei here, himpan here puang kadinung andri mate here andri paham makai atei here, Balalu iwaleng hampe Aku nyamare here." Yesaya 6:1041Yesaya kaeyau katuluh yiti daya hanye haut kadinung kamuliaen Yesus andri hanye bapaner neu Hanye. 42Meskipun demikian, hene pada kawan pamimpin sa harap ma Yesus, kude daya takut ma kawan ulun Farisi, here puang ngantuhni tarus tarang daya takut sagar nauring puang iyuh ma sinagoge (lewu sambayang ulun Yahudi). 43Daya, here labis hamen narime kamuliaen teka murunsia hingka kamuliaen teka Allatala.Ajaran Yesus Sagar Mahakimi Murunsia44Kamulek, Yesus ngantuh, eyau-Ni, "Katuluh ulun sa harap ma-Aku, puang harap ma-Aku, malengkan ma Hanye sa ngutus Aku. 45Balalu, katuluh ulun sa haut kadinung Aku, haut kadinung Hanye sa ngutus Aku.46Aku haut hawi jari Piraai ma dunia yiti, himpan katuluh ulun sa harap ma Aku puang muneng hang wuang piiyeng. 47Amun erang kaulun nyandrengei lengan-Ku, kude hanye puang ngarajani, Aku puang mahakimi hanye; daya Aku hawi puang ma mahakimi dunia, malengkan ma nyalamat dunia.48Hiye sa puang harap ma Aku andri puang narime lengan-Ku, maka firman sa nawara-Ku sagar mahakimi hanye hang pijumpuhan Zaman. 49Daya Aku puang bapaner hang amau kabahumen-Ku, kude Amah-Ku sa ngutus Aku ngami ma Aku parentah hang amau inun sa paiyuh-ang nawara-Ku andri sa napaner-Ku. 50Nelang, Aku karasa parentah-Ni yeru hanyeru pamelum sakalalawah. Daya yeru, neu sa natahampe-Ku kala sa nawara Amah ma Aku."

Chapter 13

Yesus Mui Pe'e Kawan Murid-Ni1Sahuan andrau Paskah, Yesus karasa hanyeru katika-Ni haut hampe Hanye sagar nanan dunia yiti nunung Amah-Ni, udi ngalelu wat-Ni raerai hang dunia, Hanye ngalelu here hampe jumpuh.2Salawah kutaen kamalem yeru, setan haut nampasukma wuang atei Yudas Iskariot, anak Simon, himpan mahiyanati Yesus.3Yesus, tawuk karasa hanyeru Amah haut nyarah katuluhni mawaung tangan-Ni, andri Hanyeru hawi teka Allatala, balalu sagar mulek ma Allatala, 4Hanye mindri teka jamuan kutaen kamalem balalu nguka jubah-Ni, palus ngalap kain linen balalu nurukni ma pingang-Ni. 5Udi yeru, Hanye nuwe ranu ma baskum balalu nuku mui pe'e kawan murid-Ni palus ngampi karing pe'e here andri kain sa tahuruk hang pingang-Ni.6Balalu, Hanye hampe ma hi Simon Petrus balalu hanye kaeyau ma Yesus, "Tuhan, Hanyu mui pe'eku?"7Yesus nyawab andri kaeyau mahanye, "Inun sanaulah-Ku, naun puang mamahamini itati, kude yati naun sagar karasa aratini."8Petrus kaeyau, "Hanyu puang sagar suah mui pe'eku!"Yesus nyawab, "Amun Aku puang mui pe'enu, hanyu puang kaiyuh bagian hang wuang Aku."9Simon Petrus kaeyau ma- Hanye, "Amun kalayeru Tuhan, ada ekat pe'eku ai, kude pada tangan andri uluku!"10Yesus kaeyau mahanye, "ulun sa haut mandrus ekat parlu mui pe'eni, kude haut barasis katuluhni. Hanyu haut barasis, kude puang katuluh teka naun barasis."11Daya Yesus karasa hiye sa sagar mahianati Hanye, dayagana yeru Hanye kaeyau, "Puang katuluh teka naun barasis."12Jari, udi Yesus luput mui pe'e kawan murid-Ni, nuwe lagi jubah-Ni, balalu mulek mauneng-Ni, Hanye kaeyau ma here, "Inunkah naun paham inun sa naulah-Ku manaun? 13Naun ngantuh Aku guru andri pada Tuhan. Yeru tu'uni daya Aku memang Guru andri Tuhan. 14Amun Aku, hanyeru Guru andri Tuhan naun, haut mui pe'e naun, naun pada paiyuh-ang mui pe'e naun isa andri langinni.15Daya, Aku haut ngami suntu manaun himpan naunpada ngulah kala sa naulah-Ku manaun.16Andri kapinu'uni, Aku kaeyau manaun, erang kaulun walah puang labis hante teka ampuni, atawa erang kaulun utusan puang labis hante teka ulun sa ngutusni.17Amun naun haut karasa katuluhni yiti, naun naberkati amun naun ngarajani.18Aku puang bapaner neu naun katuluh.Aku karasa hiye ai sa haut napidi-Ku, kude nas yiti paiyuh-ang naganapi, 'ulun sa nguta rute-Ku haut ngenat suini nadap Aku.'19Aku iwara manaun itati, sahuan hal yeru kajadian, naun sagar harap hanyeru Akulah Hanye (Allatala). 20Andri kapinu'uni, Aku iwara manaun, katuluh ulun sa narime ulun sa nautus-Ku, narime Aku; andri ulun sa narime Aku, narime Hanye sa ngutus Aku."Yesus Iwara Hiye Sa SagarMahianati Hanye21Udi Yesus kaeyau kalayeru, Hanye balisah hang wuang Ruh andri basaksi, "Sakapinu'uni Aku iwara manaun, isa teka naun sagar mahianati Aku." 22Kawan murid saling wauh isa andri langinni andri jari bingung neu hiye sa naantuh-Ni.23Erang kaulun murid-Ni basanar hang dada Yesus. Hanyelah murid sabangat nakalelu daya Yesus.24Kamulek, Simon Petrus ngami utau mahanye himpan nunti ma Yesus neu hiye sa nabahumni.25Jari, murid sa basanar hang dada Yesus yeru nunti ma Hanye, "Tuhan, hiyekah ulun yeru?"26Yesus nyawab, "ulun yeru hanyeru hanye sa mahanye Aku ngami erang kapulak rute yiti udi Aku nyulupni." Balalu, udi nyulup pulak rute yeru, Yesus ngamini ma hi Yudas, anak Simon Iskariot.27Balalu, udi Yudas narime pulak rute yeru, iblis marasuki hanye. Daya yeru, Yesus kaeyau mahanye, "Inun sa sagar naulahnu, ulahleh hinang!"28Puang erang kaulun teka here sa rahat kuman yeru paham wuah inun Yesus kaeyau kalayeru ma hi Yudas.29Papire teka here ngakira daya hi Yudas sa negei kutak duit hampe Yesus kaeyau mahanye, "Widi inun sa napakai hang pesta," atawa himpan hanye ngami inunleh ma ulun paua.30Jari, udi narime pulakan rute, Yudas tulak maluar tawuk yeru jua; andri tawuk yeru haut kamalem.Yesus Bapaner Neu Pampatei-Ni31Udi Yudas tulak, Yesus kaeyau, "Itati katikani Anak Murunsia namuliakan andri Allatala naampimulia mitah Hanye. 32Amun Allatala naampimulia hang wuang Hanye, Allatala pada sagar ngampimulia Hanye hang wuang tenga-Ni, andri sagar ngampimulia hanye erang pitus lagi.33Kawan anak-Ku, Aku naan baya naun ekat naan erang pitus lagi.Naun sagar ngantara Aku, andri kala sa haut nawara-Ku ma kawan ulun Yahudi, itati Aku iwarani pada manaun, 'Maawe Aku tulak, naun puang kaiyuh hawi.'34Isa parentah wau Aku ngami manaun, hanyeru himpan naun saling pangalelu, sameh kala Aku haut ngalelu naun, kalayeru pada naun saling pangalelu.35Andri kalayeru, katuluh ulun sagar karasa hanyeru naun kawan murid-Ku, hanyeru amun naun saling pangalelu."Yesus ngampiitung Petrus36Simon Petrus nunti ma Yesus, "Tuhan, maawekah Hanyu sagar tulak?"Yesus nyawab hanye, "Maawe Aku tulak, naun puang kaiyuh ngapung Aku itati, kude diye naun sagar ngapung Aku."37Petrus nunti ma Hanye, Tuhan, wuahinun aku puang kaiyuh ngapung Hanyu itati? Aku sagar nyarah amirueku demi Hanyu!"38Yesus nyawab, "Hanyu sagar nyarah amiruenu ma Aku? Andri kapinu'uni Aku iwara mahanyu, manu puang sagar nanru sahuan hanyu nyangkal Aku telu kali."

Chapter 14

Yesus Ngarariu Kawan Murid-Ni1"Ada atei naun jari balisah; harapleh ma Allatala, harapleh pada ma Aku. 2Hang lewu Amah-Ku hene uneng muneng; amun puang kalayeru, Aku tantu haut iwarani manaun daya Aku tulak ma nyadia isa unengan manaun.3Andri, amun Aku tulak andri nyadia isa unengan manaun, Aku sagar hawi mulek balalu ngenei naun ma unengan-Ku himpan hang awe Aku naan, naun pada naan.4Andri, naun karasa lalan ma uneng Aku tulak."5Balalu, Tomas kaeyau ma Hanye, "Tuhan, kami puang karasa maawe Hanyu tulak, kalaawe kami karasa lalan yeru?"6Yesus kaeyau mahanye, Akuna lalan, andri kapinu'uni, andri pamelum. Puang uweng erang kaulun sa hawi ma hi Amah, amun puang mitah Aku.7Amun naun haut kataru Aku, naun pada haut kataru Amah-Ku; teka itati, naun haut kataru hi Amah andri haut kadinung Hanye."8Filipus kaeyau ma Hanye, "Tuhan, tutui Amah yeru ma kami, andri yeru haut sukup ma kami." 9Yesus nyawab hanye, Filipus, haut kalayeru lawah Aku sameh-sameh baya hanyu, salenga hanyu masih huan kataru Aku?Hiye sa haut kadinung Aku, hanye haut kadinung Amah, kalaawe naun tau kaeyau, 'Tutuileh Amah yeru ma kami?'10Inunkah naun puang harap hanyeru Aku hang wuang Amah andri Amah hang wuang Aku? Lengan sa haut nawara-Ku manaun, Aku puang iwarani teka Aku raerai, kude Amah sa muneng hang wuang Akuna sa ngulah pigawian-Ni. 11Harapleh ma Aku, hanyeru Aku hang wuang Amah andri Amah hang wuang Aku; atawa sapuangni, harapleh daya kawan pigawian yeru ai.12Andri kapinu'uni, Aku iwara manaun, katuluh ulun sa harap ma Aku, kawan pigawian sa naulah-Ku, hanye pada sagar ngarajani; andri kawan pigawian sa labis hante teka katuluh yiti daya Aku tulak ma Amah.13Inun sa nalaku naun hang wuang ngaran-Ku, yeru sagar naulah-Ku himpan Amah naaampimulia hang wuang Anak. 14Amun naun laku inun-inun ma Aku hang wuang ngaran-Ku, Aku sagar ngarajani.Janyi Neu Ruh Barasis15"Amun naun ngalelu Aku, naun sagar nu'u katuluh parentah-Ku. 16Aku sagar laku ma Amah, andri Hanye sagar ngamini manaun Pangarawah sa langin, himpan Hanye baya naun salawahni, 17hanyeru Ruh Kapinu'u, sa puang tau natarime dunia, daya dunia puang kadinung Hanye atawa kataru Hanye; kude naun kataru Hanye daya Hanye muneng baya naun andri sagar naan hang wuang naun.18Aku puang sagar nanan naun kala anule pihatu; Aku sagar hawi manaun. 19Puang lawah lagi, dunia puang sagar kadinung Aku lagi, kude naun sagar kadinung Aku; daya Aku welum, naun pada sagar welum. 20Hang andrau yeru, naun sagar karasa hanyeru Aku hang wuang Amah-Ku, andri naun hang wuang Aku, andri Aku hang wuang naun.21Hiye sa negei parentah-Ku andri ngarajani, hanye ngalelu Aku; andri ulun sa ngalelu Aku sagar nakalelu daya Amah-Ku, andri Aku sagar ngalelu hanye balalu sagar nantarang tenga-Ku mahanye."22Yudas, sa puang hi Iskariot, kaeyau ma Hanye, "Tuhan, kalaawe Hanyu sagar nantarang tenga-Nu ma kami andri puang ma dunia?"23Yesus nyawab andri kaeyau mahanye, "Amun erang kaulun ngalelu Aku, hanye sagar ngaraja lengan (firman) Ku; andri Amah-Ku sagar ngalelu hanye, andri kami sagar hawi mahanye palus muneng baya hanye.24Kude, ulun sa puang ngalelu Aku, puang ngaraja lengan-Ku.Andri, lengan sa naun rengei yeru puang teka Aku, kude teka Amah sa ngutus Aku.25Katuluh yiti haut nawara-Ku manaun salawah Aku masih baya naun.26Kude, Pangarawah yeru, hanyeru Ruh barasis, sa sagar Amah utus hang wuang ngaran-Ku, Hanye sagar ngajar katuluhni manaun, andri sagar ngampiitung naun ma katuluh sa haut nawara-Ku manaun.27Damai sajahtara tanan-Ku baya naun; damai sajahtara-Ku naami-Ku manaun, puang sakala naami dunia sa naami-Ku manaun. Ada nabiar atei naun balisah atawa takut.28Naun haut karengei hanyeru Aku kaeyau manaun, 'Aku sagar tulak, andri Aku sagar hawi lagi manaun.'Amun naun ngalelu Aku, naun sagar miarai daya Aku tulak ma Amah, daya Amah labis hante teka Aku. 29Aku haut iwarani manaun itati sahuan hal yeru kajadian himpan tawuk hal yeru kajadian, naun sagar harap.30Aku puang sagar bapaner labis hene lagi andri naun daya panguasa dunia yiti rahat hawi. Hanye puang bakuasa sunah butit hang amau Aku. 31Kude himpan dunia karasa hanyeru Aku ngalelu Amah, Aku ngulah pas kala sa Amah parentah ma Aku. Amuanleh, hayu takam tulak teka yiti."

Chapter 15

Yesus hanyeru Kakau Anggur1Yesus kaeyau, "Akuna kakau Anggur sa tulen andri Amah-Kulah pangusahani. 2Katuluh raan hang Aku sa puang bawua, naumpe-Ni andri katuluh raan sa bawua, nabarasis-Ni, himpan raan yeru bawua labis hene.3Naun dasar tu'u haut nabarasis daya lengan (firman) sa haut nawara-Ku manaun. 4Unengleh hang wuang Aku andri Aku hang wuang naun. Sameh kala raan sa puang tau bawua teka tengani raerai, kasuali hanye muneng hang kakau anggur, kalayeru pada naun puang tau bawua, kasuali naun muneng hang wuang Aku.5Akuna kakau anggur andri naunlah kawan raanni. Katuluh ulun sa muneng hang wuang Aku, andri Aku hang wuang hanye, hanye sagar bawua hene daya tapisah teka Aku, Naun puang tau ngulah inun-inun. 6Amun erang kaulun puang muneng hang wuang Aku, hanye sagar naumpe kala raan andri jari karing; balalu ulun sagar mumpunni palus nawutni mawuang apui, balalu tatutung.7Amun naun tatap muneng hang wuang Aku andri lengan-Ku muneng hang wuang naun, lakuleh inun ai sagar nakabul manaun.8Amah-Ku sagar naampimulia hang wuang hal yiti, hanyeru amun naun bawua hene andri kalayeru, naun hanyeru kawan murid-Ku."Parentah Yesus Himpan Saling Pangalelu9"Kala hi Amah haut ngalelu Aku, kalayeru pada Aku haut ngalelu naun; tatapleh muneng hang wuang lelu-Ku.10Amun naun nu'u taat ma katuluh parentah-Ku, naun sagar muneng hang wuang lelu-Ku, sameh kala Aku haut taat ma parentah Amah andri muneng hang wuang lelu-Ni. 11Hal yiti nawaa-Ku manaun himpan kaaraiyen-Ku naan hang wuang naun, hampe kaaraiyen naun jari penu.12Yiti parentah-Ku: Naun paiyuh-ang saling pangalelu, sameh kala Aku haut ngalelu naun. 13Puang uweng lelu sa labis hante teka lelu erang kaulun sa ngami amirueni ma kawan dangkeni.14Naun hanyeru kawan dangke-Ku amun naun ngaraja inun sa naparentah-Ku manaun.15Aku puang lagi ngantuh naun walah daya walah puang karasa inun sa nakaraja daya ampuni. Kude, Aku ngantuh naun dangke daya katuluh sa narengei-Ku teka Amah, haut nawara-Ku manaun.16Puang naun sa midi Aku, kude Aku sa haut midi andri haut nutui naun himpan naun tulak andri bahasil kaiyuh wua, nelang wuanu tatap hampe inun ai sa naun laku teka Amah hang ngaran-Ku, Hanye sagar ngamini manaun.17Yitilah parentah-Ku: Naun Paiyuh-ang saling pangalelu!"Yesus Ngampiitung Kawan Murid-Ni18"Amun dunia muar andri naun, naun karasa hanyeru dunia haut muar andri Aku sahuan muar andri naun.19Amun naun teka dunia, tantuleh dunia sagar ngalelu inun sa naan witu hanye; kude daya naun puang teka dunia, malengkan Aku haut midi naun teka dunia, daya neu yerulah dunia muar andri naun.20Itung paneran sa haut nawara-Ku manaun: 'Erang kaulun walah puang labis hante teka ampuni'. Amun here haut ngahanangen Aku, here pada sagar ngahanangen naun. Amun here taat ma lengan-Ku, here pada sagar taat ma lengan-Ku. 21Kude, katuluhni yeru sagar naulah here manaun, dayagana ngaran-Ku. Daya, here puang kataru Hanye sa ngutus Aku. 22Amun Aku puang hawi andri iwara katuluh yeru ma here, here puang sagar badusa. Kude itati, here puang uweng kaiyuh bakilah ma dusa here.23Katuluh ulun sa muar andri Aku, hanye pada muar andri Amah-Ku. 24Saumpamani Aku puang ngaraja hang penah here kawan pigawian sa puang suah nakaraja ulun langin, here puang sagar naan dusa. Kude itati, here haut kadinung kude tatap muar andri Aku andri Amah-Ku. 25Kude, lengan sa nasurat hang wuang Buku Taurat here paiyuh-ang naganapi:'Here muar andri Aku puang uweng alasan.'26Tawuk Pangarawah yeru hawi, sa sagar nautus-Ku manaun teka hi Amah, hanye yeru Ruh Kapinu'uni sa baasal teka Amah, Hanye sagar basaksi daya naun haut baya Aku teka pinukuan." 27Dan kamu juga akan bersaksi karena kamu telah bersama-Ku sejak semula.”

Chapter 16

1"Katuluh yiti haut nawara-Ku manaun himpan naun puang tagunsang (emah).2Here sagar ngusir naun teka sinagoge (lewu sambayang ulun Yahudi).Likan, katikani sagar hawi hanyeru katuluh ulun sa munu naun sagar bapikir hanyeru here rahat babakti ma Allatala.3Andri, hal yeru sagar naulah here daya here puang kataru andri hi Amah atawa Aku. 4Kude, katuluh yeru haut nawara-Ku manaun himpan amun katikani haut hampe, naun kaitung hanyeru Aku haut iwarani manaun. Andri, hal yiti puang nawaraku manaun teka pinukuanni daya Aku masih baya naun.Pigawian Ruh Barasis5Kude, itati Aku sagar tulak ma Hanye sa ngutus Aku, andri puang erang kaulun teka naun sa nunti Aku, 'Maawe Hanyu sagar tulak?' 6Kude, daya Aku haut iwara katuluh yiti manaun, naun balalu mahanang atei. 7Kude, Aku iwara sa kapinu'uni manaun: labis maeh manaun amun Aku tulak daya amun Aku puang tulak, Pangarawah yeru puang sagar hawi manaun; kude amun Aku tulak, Aku sagar ngutus-Ni manaun.8Andri, tawuk Pangarawah yeru hawi, Hanye sagar ngampi sadar dunia neu dusa, Kapinu'uni, andri panghakiman; 9Neu dusa, daya here puang harap ma Aku; 10neu Kapinu'uni, daya Aku tulak ma Amah andri naun puang sagar kadinung Aku lagi, 11andri neu mahakimi, daya panguasa dunia yiti haut nahakimi.12Masih hene hal sa hamen nawara-Ku manaun, kude naun puang kaiyuh nangungni itati.13Kude, tawuk Hanye, Ruh Kapinu'uni yeru hawi, Hanye sagar ngenei naun ma wuang katuluh pikaeh.Daya, Hanye puang bapaner hang amau kabahumen-Ni raerai, malengkan katuluh hal sa narengei-Ni yerulah sa sagar nawara-Ni; andri Hanye sagar iwara manaun neu hal sa sagar kajadian.14Hanye sagar ngampimulia Aku daya Hanye sagar narime sa natarime-Ku, andri sagar iwarani manaun.15Katuluh sanaan witu Amah pada wat-Ku. Dayagana yeru, Aku iwara hanyeru Ruh kapinu'uni (pikaeh) sagar ngabar manaun inunsa natarime-Ni teka Aku."Hanang Atei Jari Kaaraiyen16"Ekat erang pitus ai, balalu naun puang sagar kadinung Aku lagi; andri hindra lagi, ekat erang pitus ai, balalu naun sagar kadinung Aku."17Papire murid Yesus ipanunti, "Inun aheng-Ni Hanye kaeyau ma takam, 'Ekat erang pitus lagi, balalu naun puang sagar kadinung Aku lagi; andri hindra lagi, ekat erang pitus ai, balalu naun sagar kadinung Aku?' andri 'daya Aku sagar tulak ma Amah'?"18Jari, here nunti, "Inun sa nabahum-Ni andri, 'ekat erang itus ai'? Takam puang karasa inun sa napaner-Ni."19Yesus karasa hanyeru kawan murid-Ni hamen nunti ma Hanye, balalu Hanye kaeyau ma here, "Inunkah naun nunti teka naun raerai neu hal sa nabahum-Ku tawuk Aku kaeyau, 'Ekat erang pitus ai balalu naun puang sagar kadinung Aku lagi; andri hindra lagi, ekat erang pitus ai, balalu naun sagar kadinung Aku'? 20Andri kapinu'uni, Aku iwara ma naun, naun sagar nungkau andri mahanang atei, kude dunia sagar miarai; naun sagar mahanang atei, kude hanang atei sagar baubah jari kaaraiyen. 21Tawuk erang kauluun wawei malaheran, hanye kahanangan daya katikani ma malaheran haut hampe; kude udi genani nakayaan, hanye puang kaitung lagi ma kahanangen sa weat daya kaaraiyen hanyeru erang kaulun murunsia haut nakayaan ma dunia.22Kalayeru pada naun kaingkam kahanangen katika yiti, kude Aku sagar manalu naun lagi andri atei naun sagar miarai, nelang puang sunah erang kaulun sa sagar ngalap kaaraiyen yeru teka naun.23Hang andrau yeru, naun puang sagar nunti inun-inun ma Aku. Andri kapinu'uni, Aku iwara manaun, inun ai sa naun laku ma Amah-Ku hang wuang ngaran-Ku, Hanye sagar ngamini manaun.24Hampe itati, naun huan suah laku inun-inun hang wuang ngaran-Ku. Lakuleh, balalu naun sagar narimeni himpan kaaraiyen naun jari penu."Kamanangen Hang Amau Dunia25"Aku haut iwara neu hal yiti manaun andri paribasa; katikani sagar hawi tawuk Aku puang lagi bapaner manaun andri paribasa, kude sagar bapaner manaun andri luga (tarus tarang) neu Amah.26Hang andrau yeru, naun sagar ilaku hang wuang ngaran-Ku, andri Aku puang iwara manaun hanyeru Aku ilakuduani ma hi Amah pakai naun. 27Daya, Amah raerai ngalelu naun daya naun haut ngalelu Aku andri harap hanyeru Aku hawi teka Amah. 28Aku baasal teka Amah andri haut hawi ma dunia; itati, Aku sagar nanan dunia andri mulek ma Amah."29Kawan murid-Ni kaeyau, "Nah, itati Hanyu bapaner luga andri puang makai paribasa lagi.30Itati, kami karasa hanye yeru Hanyu karasa katatuluhni andri puang usah erang kaulun nunti ma Hanyu.Daya yeru, kami harap hanyeru Hanyu hawi teka Allatala." 31Yesus nyawab here, "Harapkah naun itati?32Dinung! Katikani haut hawi, likan haut hawi manaun himpan ngampi pasai, asing-asing mudi ma uneng asalni raerai andri sagar nanan Aku raerai. Kude, Aku puang raerai daya Amah-Ku Baya Aku.33Katuluh yiti Nawara-Ku manaun himpan hang wuang Aku, naun naan damai sajahtera. Hang dunia, naun sagar kaingkam kahanangen, kude kukuhleh atei naun! Aku haut nyantalau dunia!"
Chapter 17

Yesus Lakudua Ma Kawan Murid-Ni1Yerulah kawan piwaraan Yesus, udiyeru hanye mihangut ma langit palus kaeyau, "Amah, katikani haut hampe, ampimulialeh Anak-Nu himpan Anak-Nu pada kaiyuh ngampimulia Hanyu.2Sameh kala Hanyu haut ngami Hanye kuasa ma katuluh murunsia, himpan ma katuluh sa naami-Nu ma Hanye, Hanye tau ngami pamelum isa kalalawah.3Yitilah pamelum sa kalalawah yeru, hanye yeru here kataru Hanyu, isa-isani Allatala sa tu'u, andri kataru Kristus Yesus sa haut nautus-Nu. 4Aku haut ngampimulia Hanyu hang dunia andri nyanuput gawian sa naami-Nu ma Aku himpaan nakaraja.5Balalu itati, u Amah, ampimulia Aku baya Hanyu andri kamuliaen sanaan hang Aku baya Hanyu sahuan dunia naan.6Aku haut nantarang ngaran-Nu ma kawan ulun sa naami-Nu ma Aku teka dunia yiti. Here yeru wat-Nu andri Hanyu haut ngami here ma Aku, nelang here pada haut nu'u nyandrengei lengan-Nu. 7Itati, here karasa hanye yeru katuluh sa naami-Nu ma Aku baasal teka Hanyu.8Daya, Aku haut ngami ma here lengan sa naami-Nu ma Aku, andri here haut narimeni nelang tu'u-tu'u karasa hanye yeru Aku baasal teka Hanyu, nelang here harap hanye yeru Hanyulah sa ngutus Aku.9Aku ilakudua ma here, Aku puang lakudua ma dunia, kude ma here sa haut naami-Nu ma Aku; daya, here yeru wat-Nu.10Katuluh sa naan hang Aku pada wat-Nu, andri katuluh saampun-Nu hanye yeru ampun-Ku pada; andri Aku haut naampimulia hang katuluh yeru. 11Aku puang lagi hang dunia yiti, kude here masih naan hang dunia yiti, kude Aku hawi nunung hanyu. Amah sa Barasis, jaga here hang wuang ngaran-Nu, ngaran sa haut naami-Nu ma Aku, hampe here jari isa sameh kala takam.12Salawah Aku baya andri here, Aku haut nyaga here hang wuang ngaran-Nu sa haut naami-Nu ma Aku. Aku haut nyaga here andri puang uweng sunah erang kaulun teka here sa wawai kasuali hi anak kabinasaen, himpan Buku Barasis naganapi.13Kude itati, Aku sagar hawi nunung Hanyu; andri katuluh yiti nawara-Ku ma dunia yiti himpan here kaiyuh kaaraiyen teka Aku sa natampenu hang wuang tenga here. 14Aku haut ngami lengan-Nu (firman-Nu) ma here, kude dunia muar andri here daya here puang baasal teka dunia, sameh kala Aku puang baasal teka dunia.15Aku puang laku ma Hanyu himpan ngalap here teka dunia, kude himpan nyalinung here teka sa jahat. 16Here puang baasal teka dunia, sameh kala Aku puang baasal teka dunia. 17Barasisleh here hang wuang kapinu'uni; lengan-Nu hanye yeru sa kapinu'uni.18Kala Hanyu haut ngutus Aku ma wuang dunia, kalayeru pada Aku ngutus here ma wuang dunia. 19Daya ma here, Aku ngabarasis tenga-Ku himpan here pada nabarasis hang wuang sa tu'u.20Aku puang ekat lakudua ma here, kude pada ma kawan ulun sa harap ma Aku mitah kasaksian here, 21himpan here katuluh jari isa, sameh kala Hanyu, u Amah, hang wuang Aku andri Aku hang wuang Hanyu; himpan here pada jari isa hang wuang Takam hampe dunia harap hanye yeru Hanyuleh sa haut ngutus Aku.22Kamuliaen sa haut naami-Nu ma Aku, haut amiku ma here himpan here jari isa, sameh kala Hanyu andri Aku pada isa. 23Aku hang wuang here andri Hanyu hang wuang Aku, himpan here jari isa sapenuni. Andri kalayeru, dunia sagar karasa Hanyulah sa ngutus Aku, andri hanyeru Hanyu ngalelu here, sameh kala Hanyu pada ngalelu Aku.24U Amah, Aku hamen himpan here, sa haut naami-Nu ma Aku, pada naan baya Aku hang awe-awe Aku naan, himpan here kadinung kamuliaen-Ku, sa haut naami-Nu ma Aku, daya Hanyu ngalelu Aku sahuan pinukuan dunia.25U Amah sa adil, biar dunia puang kataru Hanyu, kude Aku kataru Hanyu; nelang here karasa hanyu sa ngutus Aku. 26Aku haut iwara ngaran-Nu ma here andri sagar halajur iwarani himpan lelu sa andri Hanye Hanyu ngalelu Aku naan hang wuang here, andri Aku naan hang wuang here."

Chapter 18

Yesus Najama1Udi Yesus kaeyau neu hal yiti, Hanye tulak baya kawan murid-Ni ma sabarang hungei Kidron, uneng sa naan natatni balalu Yesus masuk mawuangni baya kawan murid-Ni.2Yudas, erang kaulun murid sa mahiyanati Yesus, pada karasa natat yeru daya Yesus gaha bakumpul baya kawan murid-Ni hang yeru. 3Yudas, udi narime papire jumalah pasukan andri kawan walah teka kawan imam kapala andri kawan ulun Farisi, hawi ma natat yeru andri ngenei suluh, baya sanyata.4Yesus, sa karasa katuluh hal sa sagar jari ma Hanye, maju ma hadapan balalu nunti ma here, "Hiye sa naantara naun?"5Here nyawab, "Yesus teka Nazaret."Yesus kaeyau ma here, "Akuna Yesus." Andri pada Yudas, sa mahiyanati Hanye, mindri baya here.6Tawuk Yesus kaeyau, "Akulah Yesus, "kawan ulun yeru miheput balalau tumang ma tane.7Kamulek, Yesus nunti lagi mahere, "Hiyekah sa naantara naun?"Here nyawab, "Yesus teka Nazaret."8Yesus nyawab, "Haut wara-Ku manaun, Akulah Yesus. Jari, amun naun ngantara Aku, elahleh kawan murid-Ku yiti tulak."9Hal yiti jari himpan ganap inun sa haut nawara Yesus:"Teka katuluh sa naami-Nu ma Aku, Aku puang kawawayan inun-inun."10Simon Petrus, sa ngenei taruh, nyintak taruhni balalu nyanrawisni ma walah Imam Hante, hampe netek silu kawan walah yeru; ngaran walah Imam Hante yeru hanye yeru Malkhus. 11Balalu, Yesus kaeyau ma Petrus, "Ampasuk taruhnu yeru ma wuang lunanni! Sangkir sa haut naami Amah ma Aku, angneh Aku paiyuh-ang nguutni?" Yesus Naenei Mahadapan Hanas12Kamulek, kawan sardadu Romawi andri kawan parwirani baya kawan walah ulun Yahudi nyama Yesus palus nuruk Hanye, 13balalu labis dahulu ngenei Yesus ma Hanas, Kasian Kayafas, sa Hanyeru Imam Hante hang taun yeru. 14Balalu, Kayafas sa ngami nasehat kawan ulun Yahudi hanye yeru neu sa bariran amun erang kaulun matei ma rakyat.Petrus Puang Mangakui Yesus15Simon Petrus andri erang kaulun murid langinni ngapung Yesus. Murid sa langin yeru taru Imam Hante tawuk hanye masuk andri Yesus ma wuang natat Istana Imam Hante. 16Kude, Petrus mindri hang luar, riet wawanawang. Kamulek, murid sa langin yeru, sa kataru andri Imam Hante, mulek maluar palus bapaner andri wawei panyaga wawanawang, balalu ngenei Petrus masuk.17Balalu, wawei panyaga wawanawang yeru nunti ma Petrus, "Angneh hanyu pada erang kaulun murid teka ulun yeru?"Jawab Petrus, "Lain!"18Udi ngulah parapen, kawan walah andri parawira mindri hang yaru daya tawuk yeru andrau marisak tu'u, balalu here nyanaing tenga here. Petrus pada naan baya here, mindri andri nyanaing tengani.Imam Hante Nunti ma Yesus19Kamulek, Imam Hante nunti Yesus neu Kawan murid-Ni andri neu pangajaran-Ni.20Yesus nyawab hanye, "Aku haut bapaner luga ma dunia. Aku halajur ngajar hang sinagoge andri hang Lewu Allatala, uneng katulu ulun Yahudi ikumpul.Aku puang suah bapaner andri sadina. 21Wuah inun naun nunti ma Aku? Tuntileh ma here sa haut nyandrengei inun sa nawara-Ku ma here; here karasa inun sa haut nawara-Ku."22Tawuk yesus kaeyau kalayeru, erang kaulun panyaga sa mindri hang yeru nampar uruwawa-Ni palus kaeyau, "Kairukah sara-Nu nyawab Imam Hante?"23Yesus nyawab hanye, "Amun Aku ngantuh hal sa hala, tutuileh kahalaenni; kude amun sa naantuh-Ku tu'u, wuah inun hanyu nampar Aku?"24Balalu, Hanas ngirim Yesus hang wuang tangan tahuruk ma Imam Hante kayafas.Petrus Puang Ngaku Yesus Kmulek25Haleyung yeru, Simon Petrus masih mindri andri nyanaing tengani. Balalu, here nunti ma Hanye, "Angneh hanyu pada murid ulun yeru?" Petrus nyangkalni andri nyawab, "lain."26Erang kaulun walah Imam Hante, sa masih naan bumuh andri ulun sa siluni natetek Petrus, kaeyau, "Amun ang hala aku kadinung hanyu andri Hanye hang kabun yeru?"27Hindra lagi, Petrus nyangkalni, balalu tawuk yeru pada, manu nandru.Yesus Naenei Mahadap Pilatus28Kamulek, here ngenei Yesus teka uneng Kayafas ma wuang pangadilan, tawuk yeru masih damihari, kude here puang masuk ma wuang pangadilan himpan here puang namere tenga here, hampe iyuh nguta Paskah.29Balalu, Pilatus kaluar manalu here palus nunti, "Inun tuduhan naun ma ulun yiti?"30Here nyawan palus kaeyau mahanye, "Amun ulun yiti puang ulun jahat, kami tantu puang sagar ngenei Hanye mahanyu."31Pilatus kaeyau mahere, "Enei Hanye andri hakimileh kala hukum naun." Kawan ulun Yahudi yeru nyawab, "Hanye yeru puang sameh hukum ma kami manukum matei erang kaulun." 32Yiti jari ma mangganapi antuhan Yesus, sa nantarang andri pampatei sa kalaawe Hanye sagar matei.33Balalu, Pilatus masuk mulek mawuang pangadilan palus nerau Yesus, balalu nunti ma Hanye, "Inunkah Hanyu Raja ulun Yahudi?"34Yesus nyawab, "Inunkah tuntian yeru teka hanyu raerai, atawa naankah ulun langin sa iwara mahnyu neu Aku?"35Pilatus kaeyau, "Inunkah aku ulun Yahidi? Bangsa andri kawan imam kapala-Nu saurang sa nyarah Hanyu maaku. Inun sa haut naulah daya-Nu?"36Yesus kaeyau, "Karajaan-Ku puang teka dunia yiti. Amun karajaan-Ku teka dunia yiti, kawan walah-Ku himat sagar nawan himpan Aku puang nasarah ma kawan ulun Yahudi. Kude, karajaan-Ku puang teka dunia yiti."37Pilatus kaeyau, "Jari, Hanyu erang kaulun raja?"Yesus nyawab, "Hannyu sa kaeyau Akuna raja. Ma yitilah aku nakayaan, andri ma yitilah Aku hawi ma dunia, hanye yeru himpan basaksi neu wuah.Katuluh ulun sa baasal teka sa wuah sagar nyandrengei lengan-Ku."38Pilatus kaeyau ma Hanye, "Inunkah kawuahen yeru?" Balalu, udi kaeyau kalayeru, Pilatus kaluar lagi manalu kawan ulun Yahudi, balalu kaeaya mahere, "Aku puang kahaba kahalaen inun-inun teka Hanye.39Kude, naun naan kabiasaen hanye yeru aku paiyuh-ang ngampi bebas erang kaulun jamaan hang andrau Paskah. Jari, inunkah naun hamen himpan aku napas 'Raja Ulun Yahudi yiti?"40Here nyawab lagi andri nantiak, "Ada nyanapas ulun yiti, kude hi Barabas!"Barabas hanyeru erang kaulun pambegal.

Chapter 19

1Pilatus ngalap Yesus balalu marentah himpan Yesus nakakasah.2Kawan saradadu nadin isa kapiah teka raan kayu barundrui balalu nuweni ma ulu Yesus, andri nuwe jubah ungu ma Hanye. 3Here takia nyandriet Yesus balalu kaeyau, "Salam, u Raja ulun Yahudi!" Balalu, here nampar uruwawa-Ni.4Pilatus kaluar lagi andri kaeyau mahere, "Tantau! Aku sagar ngenei Yesus maluar manaun himpan naun karasa hanyeru aku puang kahaba kahalaen inun-inun hang Hanye."5Balalu, Yesus kaluar andri makai kapiah rundrui andri jubah ungu. Pilatus kaeyau mahere, "Tantau Hanye!"6Tawuk kawan imam kapala andri kawan parawira kadinung Yesus, here nantiak, "Sampulaki Hanye, sampulaki Hanye!"Kude, Pilatus kaeyau mahere, "Enei Hanye andri sampulaki raerai daya aku puang kahaba kahalaen inun-inun hang Hanye."7Kawan ulun Yahudi yeru nyawab Pilatus, "Kami naan hukum, andri kala hukum yeru, Hanye paiyuh-ang matei daya Hanye ngantuh Hanye anak Allatala."8Tawuk Pilatus karengei basa yeru, hanye magin takut 9balalu masuk mulek ma wuang pangadilan, palus nunti ma Yesus, "Teka awe asal-Nu?"Kude, Yesus puang nyawabni.10Pilatus kaeyau ma Hanye, "Hanyu puang hakun bapaner andri aku? Inunkah Hanyu puang karasa hanye yeru aku naan kuasa himpan nyanapas Hanyu nelang naan kuasa himpan nyampulaki Hanyu?"11Yesus nyawab, "Hanyu puang uweng kuasa inun-inun hang amau Aku, kasuali kuasa yeru naami mahanyu teka amau. Dayagana yeru, ulun sa nyarah Aku mahanyu labis hante dusani."12Udi nyandrengei neu yeru, Pilatus bausaha himpan ngampi bebas Yesus, kude kawan ulun Yahudi nantiak, "Amun hanyu ngampibebas ulun yiri, hanyu puang hengau Kaisar; katuluh ulun sa nganggap hanye raja aratini nawan Kaisar."13Tawuk Pilatus karengen basa yeru, hanye ngenei Yesus maluar, balalu maharung hang karusi pangadilan, hang unengan sa bangaran Litostrotos (lantai watu), kude hang wuang basa Ibrani naantuh Gabata.14Andrau yeru andrau basiap ma Paskah, tawuk yeru leu jam duawalas penah andrau. Pilatus kaeyau ma kawan ulun Yahudi, "Iri Raja naun!"15Balalu, here nantiak, "Wunu Hanye! Wunu Hanye! Sampulaki Hanye!" Pilatus kaeyau mahere, "Paiyuh-angkah aku nyampulaki Raja naun?" Kawan imam kapala nyawab, "kami puang uweng raja salangin teka Kaisar!" 16Pijumpuhanni, Pilatus nyarah Yesus ma here himpan nasampulaki.Yesus Na Sampulaki.17Yesus kaluar nelang mikul balasangar-Ni nintu ma uneng sa bangaran "Uneng Kuruwangah", sa hang wuang basa Ibrani naantuh "Golgota". 18Hang yaru, here nyampulaki Yesus baya andri rueh kaulun langin, sa nasampulaki hang kawan andri hang kawi Yesus, andri Yesus naan hang penah.19Pilatus pada nulis isa surat andri nganakni hang amau kayu balasangar. Surat yeru lengani "YESUS ULUN NAZARET, RAJA ULUN YAHUDI."20Hene ulun Yahudi masa surat yeru daya uneng Yesus nasampulaki yeru naan hang riet tumpuk, andri surat yeru nasurat hang wuang basa Ibrani, Latin, andri Yunani.21Balalu, kawan imam kapala ulun Yahudi kaeyau ma Pilatus, "Ada nyurat, 'Raja ulun Yahudi,' kude suratleh, Ulun yiti kaeyau, 'Akulah Raja ulun Yahudi.'"22Jawab Pilatus, "Inun sa haut nasuratku, sagar tatap tasurat!"23Kawan saradadu, tawuk here haut nyampulaki Yesus, ngalap baju-Ni balalu magini jari epat, isa bagian ma kawan saradadu, pada jubah-Ni; jubah yeru puang uweng karahni, ekat na ulah teka amau maime puang nakararut.24Kawan saradadu yeru kaeyau isa ma langinni, "Ada takam ngirahni, kude mara takam ngundini himpan naputus hiye sa sagar kaiyuhni." Hal yiti jari himpan ganap sa haut nasurat hang wuang Buku Barasis:"Here magi baju-Ku hang penah here andri ma jubah-Ku, here ngundini."Mazmur 22:18Kalayerulah kawan saradadu ngaraja katuluh yeru.25Haleyung yeru, ineh Yesus, pulaksanai wawei ineh Yesus, Maria darangan Klopas, andri Maria magdalena, mindri hang riet balasangar-Ni. 26Tawuk Yesus kadinung ineh-Ni andri murid sa nakalelu-Ni mindri hang yeru, Hanye kaeyau ma ineh-Ni, "Wawei, dinung, iti anaknu!"27Balalu, Yesus kaeyau ma murid sa nakalelu-Ni yeru, "Iti inehnu!" Teka yeru, murid yeru narime ineh Yesus muneng hang lewuni.Yesus Matei28Udi yeru, Yesus, sa karasa hanye yeru katuluhni haut tasanyari, himpan ngampi ganap Buku Barasis, Hanye kaeyau, "Aku haus!" 29Hang yeru naan balanai sa penu andri anggur maasem. Daya yeru, here nyulup lumut ma wuang anggur maasem pakai erang kawila hisop balalu nganyuni ma wiwi Yesus.30Udi nyesep anggur maasem yeru, Yesus kaeyau, "Haut luput." Udiyeru, Hanye nyuku ulu-Ni palus nyarah amirue-Ni.31Daya andrau yeru hanyeru andrau basadia, andri himpan kawan bangkai yeru ada tatap hang kayu balasangar hang andrau Sabat, daya Sabat hanyeru andrau hante, kawan ulun Yahudi ilaku ma Pilatus himpan pe'e kawan ulun sa nasampulaki yeru nasantepu andri bangkaini naampinaau teka balasangar. 32Balalu, kawan saradadu hawi palus nyantepu pe'e ulun sa kaisa andri ulun sa langinni, sa nasampulaki andri Yesus. 33Kude, tawuk here hampe ma Yesus andri kadinung Hanye haut matei, here puang nyantepu pe'e-Ni.34Kude, erang kaulun saradadu yeru nyusuk tumakni malamung Yesus, balalu tawuk yeru jua, ira andri ranu leleu kaluar.35Ulun sa kadinung kajadian yeru ngami kasaksianni, andri kasaksianni tu'u nelang hanye karasa amun hanye iwara sakapinu'uni, himpan naun pada harap.36Daya, katuluh yiti jari himpan ganap sa haut nasurat hang wuang Buku Barasis: "Puang uweng sunah isa taulang-Ni sa sagar nasantepu." 37Andri lagi, hang wuang bagian langin Buku Barasis kaeyau' "Here sagar nantau Hanye sa haut suduk here."Yesus Napasar38Udi kajadian katuluh yeru, Yusuf teka Arimatea, sa pada jari murid Yesus kude andri suni-suni daya takut ma kawan ulun Yahudi, ilaku ma Pilatus himpan hanye kaiyuh ngalap bangkai Yesus; balalu Pilatus ngabula pilakuanni. Jari, Yusuf teka Arimatea hawi balalu galap bangkai Yesus.39Nikodemus, ulun sa hiye manalu Yesus hang tawuk kamalem, pada hawi andri ngenei sampuran ilaumur andri garu, sa weatnileu dimempulu kati.40Balalu, here ngalap bangkai Yesus palus mungkusni andri kain linen sa haut naami rarampah, kala hadat ipasar ulun Yahudi.41Hang riet uneng Yesus nasampulaki, naan kabun sa hang wuang kabun yeru naan pasaran wau sa puang suah isa bangkai na pasar hang yeru.42Daya andrau yeru andra basiap ma ulun Yahudi, andri uneng pasaran yeru puang lawit, here masar bangkai Yesus hang yeru.
Chapter 20

Habar Neu Kaelanen Yesus1Hang andrau kaisa mingu yeru, Maria Magdalena tulak ma pasaran Yesus kaiayat tu'u, tawuk andra masih maiyeng, balalu kadinung watu panutup pasaran haut tasasar teka pasaran yeru. 2Balalu, hanye nempat palus manalu Simon Petrus andri murid langin sa nakalelu Yesus, balalu kaeyau mahere, "Here haut ngalap Tuhan teka pasaran, andri kami puang karasa hang awe here nganak-Ni."3Balalu, Petrus andri murid sa langin yeru tulak ma pasaran. 4Karuehni nempat sasameh, kude murid sa langin yeru nempat labis wansit teka hi Petrus balalu hanye hampe badahulu ma pasaran. 5Hanye nanrueu palus ninung mawuang, balalu kadinung kain linen pamungkus bangkai Yesus taanak hang yeru, kude hanye puang masuk mawuang.6Udi yeru, Simon Petrus hawi, ngapung hanye, palus masuk ma pasaran balalu hanye kadinung kain linen pamungkus taanak hang yeru. 7Andri, kain panutup uruwawa sa na balut hang ulu Yesus puang paanak baya kain linen pamungkus huni, kude haut tagulung hang uneng sa babeda.8Udi yeru, murid sa langin huni, sa labis dahulu hampe ma pasaran, pada masuk. Hanye kadinung balalu harap. 9Daya, kapihuan kajadian yeru, here huan paham Buku Barasis, hanyeru Yesus musti bangkit kamulek teka pampatei.Yesus nyansarang Tenga-Ni Ma Maria Magdalena10Jari, karueh murid yeru mudi malewu.11Kude, Maria mindri hang luar pasaran nelang nungkau. Nelang nungkau, hanye nanture mawuang pasaran yeru,12balalu hanye kadinung rueh malekat babaju mahilak rahat maharung hang uneng bangkai Yesus naangkading sahuanni. Sa isa maharung hang bahagian ulu andri sa isani hang bahagian pe'e.13Karueh malekat yeru nunti ma Maria, "Wewei, wuah inun hanyu nungkau?"Maria nyawab malekat yeru, "Here haut ngalap bangkai Tuhanku andri aku puang karasa hang awe here nganak Hanye."14Udi iwara kalayeru, Maria ngulik ma wading balalu kadinung Yesus mindri hang yeru, kude hanye puang karasa amun yeru hanye yeru Yesus.15Yesus nunti mahanye, "Wawei, wuah inun hanyu nungkau? Hiyekah sa naantaranu?" Daya ngakira Hanyeru panyaga kabun, Maria kaeyau ma Hanye, 'Tuan, amun Tuan haut nadit Hanye, wara ma aku hang awe Tuan haut nganak Hanye, daya aku sagar ngalap Hanye."16Yesus kaeyau ma hanye, "Maria." Maria balalu iwaleng andri kaeyau ma Hanye hang wuang basa Ibrani, "Rabuni", sa aratini "Guru".17Yesus kaeyau mahanye, "Ada hanyu negei Aku daya Aku huat tulak ma hi Amah. Kude, hulu hanyu ma kawan pulaksanai-Ku andri wara mahere, 'Aku sagar tulak ma Amah-Ku andri Amahnu, ma Allatala-Ku andri Allatalanu."'18Maria Magdalena tulak palus iwara ma kawan murid, "Aku haut kadinung Tuhan," andri Yesus sa haut iwara neu hal yiti mahanye.Yesus Nyansarang Tenga Ma Kawan Murid-Ni19Tawuk andrau haut kamalem, hanyeru andrau kaisa hang mingu yeru, nelang kawan wawanawang uneng kawan murid bakumpul tatutup rapet daya here takut ma kawan ulun Yahudi, Yesus hawi andri mindri hang penah-penah here palus puntane, "Damai sajahtra ma naun!"20Udi kaeyau kalayeru, Yesus nyansarang tangan andri lamung-Ni mahere. Kawan murid arai tatu'u tawuk here kadinung Tuhan.21Udi yeru, Yesus puntane lagi mahere, "Damai sajahtra ma naun. Sameh kala Amah haut ngutus Aku, kalayeru pada itati Aku ngutus naun."22Balalu udi Hanye kaeyau kalayeru, Yesus nyiwui here palus kaeyau, "Tarimeleh Ruh Barasis! 23Amun naun ngampun dusa erang kaulun, balalu dusa ulun yeru naampun, amun naan ulun sa dusa-dusani puang naampun daya naun, balalu dusa here puang naampun."Yesus Nyansarang Tenga ma Tomas24Tomas, isa teka kaduawalas murid, sa naantuh Didimus, Puang uweng baya here tawuk Yesus hawi.25Balalu, kawan murid sa langin iwara ma hanye, "Kami haut kadinung Tuhan." Kude, Tomas kaeyau ma here, "Kasuali aku kadinung bakas paku hang tangan-Ni andri ngampasuk kingkingku ma wuang bakas paku yeru, andri ngampasuk tanganku ma wuang lamung-Ni, aku puang sagar harap."26Walu andrau udi yeru, kawan murid bakumpul mulek hang lewu yeru, andri hi Tomas naan baya here. Biar kawan wawanawang na tutup rapet, Yesus hawi andri mindri hang penah-penah here, balalu puntane, "Damai sajahtra ma naun!" 27Udi yeru, Hanye kaeyau ma Tomas, "Susuk kingkingnu hang yiti andri dinung tangan-Ku; balalu ului tangannu maiti palus anak hang lamung-Ku. Ada puang harap, kude harapleh!"28Tomas nyawab Yesus, "Hiyai, Tuhanku andri Allatalaku!"29Yesus kaeyau mahanye, "Inunkah itati hanyu harap daya hanyu haut kadinung Aku?Naberkati here sa puang kadinung, kude harap."Tujuan Yohanes Nyurat Buku Yiti30Masih hene tana kawauhen langin sa naulah Yesus hang hadapan kawan murid-Ni, sa puang tasurat hang Buku yiti.31Kude, katuluh yiti nasurat himpan naun harap hanyeru Yesus hane yeru Kristus, Anak Allatala, nelang himpan mitah kaharapen naun yeru, naun kaiyuh welum hang wuang ngaran-Ni.

Chapter 21

Yesus Nyansarang Tenga-ni Ma pitu Murid-Ni1Kamulek, Yesus nyansarang tenga lagi ma kawan murid-Ni hang riet danau Tiberias. Hanye nyansarang tenga-Ni andri sara kalayena: 2Simon Petrus, Tomas sa naantuh Didimus, Natanael teka Kana hang Galilea, kawan anak Zebedeus, andri rueh murid sa langin rahat bakumpul. 3Simon Petrus kaeyau ma here, "Aku sagar tulak ngakali kenah."Here kaeyau mahanye, "Kami sagar tulak pada baya hanyu."Here katuluh tulak maluar balalu nyungkat jukung, kude malem yeru, here puang kaiyuh sunah erang kaukui.4Tawuk niba subuh, Yesus mindri hang iring hungei, kude kawan murid puang karasa hanye yeru Yesus. 5Hanye kaeyau mahere, "Kawan iya, inunkah naun naan kenah?"Here nyawab, "Pauweng."6Hanye kaeyau mahere, "Timai lunta naun ma tuhi kawan jukung, naun sagar kaiyuh." Balalu, here nimai lunta, kude here puang kaiyuh narikni ma wuang jukung daya hene tu'u kenahni.7Dayagana yeru, murid sa nakalelu Yesus kaeyau ma Petrus, "Iru Tuhan!" Tawuk Simon Petrus karengei hanye yeru Tuhan, hanye nuwe bajuni daya hanye nguka bajuni tawuk bagawi, balalu mitun mawuang danau. 8Kawan murid sa langin hawi makai jukung palus narik lunta sa penu andri kenah. Daya, here puang lawit teka pampang, lawitni leu rueh jatuh repe. 9Tawuk here hampe ma pampang, here kadinung panrukan apui andri kenah na upuh hang amauni andri pada rute.10Yesus kaeyau, "Enei papire kaukui kenah sa wau iyuh naun."11Simon Petrus mamai teka jukung balalu narik lunta sa penu andri kenah hante yeru mapampang, jumalahni jatuh dimempulu telu kaukui. Biar kenah yeru hene tatu'u lunta here puang sitat.12Yesus kaeyau mahere, "Hayu kutaleh," Puang sunah isa teka kawan murid yeru heei nunti ma Hanye, "Hiyekah Hanyu?" daya here karasa Hanyeru Tuhan. 13Yesus hawi balalu ngalap rute yeru palus nganyuni ma here. Kalayeru pada naulahni ma kawan kenah yeru.14Yenalah ma katelu kalini Yesus nyansarang tenga ma kawan murid-Ni udi Hanye kaelan teka penah ulun matei. Yesus Laku Hi Petrus Makatik Babiri-Ni15Udi here lupun kuman, Yesus kaeyau ma Simon Petrus, "Simon, anak Yohanes, inunkah hanyu ngalelu Aku labis teka katuluhni?"Petrus nyawab, "Tu'uni Tuhan, Hanyu karasa aku ngalelu Hanyu."Kamulek, Yesus kaeyau mahanye, "Pakatik kawan babiri-Ku!"16Yesus kaeyau lagi ma karueh kalini mahanye, "Simon, anak Yohanes, inunkah hanyu ngalelu Aku?"Petrus nyawab, "Tu'uni Tuhan, Hanyu karasa aku ngalelu Hanyu."Yesus kaeyau mahanye, "Pakatik kawan babiri-Ku!"17Yesus kaeyau mahanye ma katelu kalini, "Simon, anak Yohanes, inunkah hanyu ngalelu Aku?" Petrus jari mahanang atei daya Yesus nunti ma katelu kalini, "Inunkah hanyu ngalelu Aku?" Balalu, Petrus kaeyau ma Hanye, "Tuhan, Hanyu karasa katatuluhni. Hanyu karasa hanyeru aku ngalelu Hanyu!"Yesus kaeyau mahanye, "Pakatik kawan babiri-Ku!18Aku iwara sa kapinu'uni mahanyu, tawuk hanyu iya, hanyu raerai sa nuruk pingangnu palus takia maawe ahengnu; kude itati hanyu haut matueh, hanyu sagar ngetat tangannu balalu ulun langin sagar nuruk pingangnu, balalu ngenei hanyu ma uneng sa puang na kahamenennu."19Yesus iwara neu yiti himpan nutui andri pampatei kalaawe hi Petrus sagar ngampimulia Allatala. Balalu udi iwara neu hal yeru, Hanye kaeyau ma Petrus, "Umaleh Aku!"Inun Sa Sagar jari Andri Murid Sa Kajut Nakalelu Yesus?20Petrus ikulik andri ninung murid sa bangat nakalelu Yesus rahat ngapung here. Hanyeru murid sa maharung riet dada Yesus hang tawuk kutaen kamalem balalu nunti, "Tuhan, hiyekah ulun sa sagar mahiyanati Hanyu Yeru?" 21Tawuk kadinung hanye, Petrus nunti ma Yesus, "Tuhan, kalaawe andri hanye?"22Yesus nyawab, "Jaka Aku hamen hanye tatap welum hampe Aku hawi mulek, inun urusannu?Hanyu, umaleh Aku!"23Balalu, puntane Yesus yiti tahabar ma kawan pulaksanai sa langin yeru, hanyeru murid yeru puang sagar matei, padahal Yesus puang iwara mahere hanyeru hanye puang sagar matei, kude ekat kaeyau, "Umpamani Aku hamen hanye tatap welum hampe Aku hawi mulek, inun urusannu?"24Hanyelah murid sa basaksi neu katuluh yiti, andri haut nyurat katuluhni, andri takam karasa kasaksianu yeru tu'uni.25Masih naan hal langin lagi sa haut naulah Yesus, sa amun nasurat isa mangisa, inaku katuluh dunia yiti puang sagar sukup himpan katuluh buku sa paiyuh-ang nasurat yeru.

Romans

Chapter 1

1Paulus,walah Yesus Kristus,sah napidi jari rasul pakai iwara Kabar Maeh teka Allatala 2sah haut na janji daya Allatala sahuan mitah kawan nabi-Ni hang wuang Surat Barasis 3neu anak Allatala, manurut murunsia teka turunan Dawid4sah naantuh tuu Anak Allatala sah bakuasa mitah kaelanen teka padang ulun matei manurut Roh Kudus, hanye yiru Kristus Yesus,Tuhan takam.5Mitah Hanye, kami narime ahi lelu andri jabatan jari rasul himpan ngeni kawan ulun teka katuluh bangsa sapuang Yahudi himpan parisaya ma Haye,6tamasuk naun sah na herau himpan jari ulun wat Kritus Yesus.7Ma naun katuluh sah naan hang Roma, isa na herau himpan jari ulun sa barsis:Berkat andri kasanangen ma naun katuluh teka Allatala, Amah takam, teka Tuhan Yesus Kristus!Paulus Hamen Mangunjungi Jemaat han Roma8Mambatang, aku basyukur ma Allatala mitah Kristus Yesus daya iman haut nanyatakan ma katuluh ulun hang dunia.9Daya Allatala, sa nalayaniku andri rohku iwara Kabar Maeh neu Anak-Ni, jari saksiku daya aku puang taduh ngampi itung naun katuluh;10hang wuang doaku, aku ilaku ma Allatala himpan tau ganta naun daya kahandah Allahtala.11Aku sindi tatuu panalu andri naun himpan aku tau mambagi ma naun ahi lelu teka Allatala neu ngampi kansing naun,12hanye yiru himpan takam katuluh na apikansing daya iman parisaya takam masing masing.13Pulaksanai katuluh, aku hamen himpan naun katuluh karasa haut gaha aku baransana ganta naun, kude naan naan halangan hampe itati, aku pada si'ni ngutik hasil panen naun sameh bangsa puang Yahudi lainni.14Aku bautang ma ulun Yunani andri ulun barbar,ma here sah pintar atawa budu.15Daya yiru, aku si'ni tuu iwara Kabar Maeh ma naun katuh naan hang Roma.16Aku puang amangan,tetang Kabar Maeh, daya Kabar Maeh yiru kuasa Allatala ma kasalamatan katuluh ulun sa parisaya, samambatang ulun Yahudi, andri ulun Yunani. 17Daya Kabar Maeh naan hang wuangni, pikaeh Allatala nanyatakan teka iman ma iman sameh naan na tulis " Ulun maeh sagar welum daya iman"Kasangiten Allatala ma Kahalaen Murunsia18Teka surga Allatala nantarang kasangitenni ma katuluh dosa andri kajahaten murunsia nalang here nampan kataru pangajaran isa maeh.19Daya yiru, inun sa rasa murunsia neu Allatala haut bawilah ma murunsia daya Allatala haut iwara ma murunsia20Mulai, dunia naulah,sifat Allatala puang dinung,hanye yiru kuasa-Ni isa kalalawah, haut tau na pantaru murunsia mitah ulahan gawi-Ni hampe murunsia puang badalih.21Murunsia kataru Allatala, kude murunsia puang mahormati hanye yalah Allatala nelang puang batarima kasih ma hanye; kabalikanni, murunsia bapikir sa puang bariran, atei here haut jari maieng.22Here baanggapan dirini pintar, pada hal budu,23here nurup pikaeh Allatala sa puang hala andri gamar murunsia sa puang tau matei,wurung, eha bapee epat, andri eha sa ilansar.24Daya yiru, Allatala maladar here inun sana kabahumen atei here sah ngulah alamurun ma dirini.25Daya, here nurup pikaeh Allatala andri pusuan, ileku palus nyamah binatang ulahan here yiru, puang Sang Pencipta sana hormat hampe kalalawahni. Amin!26Daya yiru, Allatala maladar here mampalus kabahumen here sah murun, kawan wawei here puang uweng aheng bahubungan andri kawan upu.27Kala yiru pada kawan upu, here puang uweng aheng bahubungan andri kawan wawei, kude nafsu here ma sasameh upu, ulahan here tuu jahat; hang wuang tenga here, narime upa daya kajahatan here yiru.28Pada, here puang mangakui Allatala hang wuang pikiran here,Allatala maladar pikiran here rusak hampe here ngulah kawan hal sah puang iyuh naulah daya here.29Atei here penu andri puang bujur, kajahatan,kasakahen andri kamuaren, penu andri iri, wunu patei, babur pamuru, nipu ngakal andri dengki; here katuju maner ulun lain,30katuju nangkurun ulun lain, muar ma Allatala, sakah, sombong,mulut here penu andri kajahatan, puang nyanrengei eau ulun matueh,31budu, puang setia, puang baparasaan,puang uweng ahi lelu ma murunsia.32Here karasa aturan Allatala kaeau ulun sah ngulah katuluhni yiru patut matei,here puang ekat nampalus kajahatan yiru, here pada katuju ulun lain ngulah kajahatan yiru.

Chapter 2

Biar Allatala Jari Hakim1Daya yiru, hanyu puang badalih, murunsia,hie pun nukum ulun lain, ganyah hanyu nukum here, hanyu pada nukum tenganu raerai; daya hanyu nukum pada ngulah hal sah sameh.2Takam karasa hukuman Allatala lawu andri adil ma amau katuluh murunsia sah ngulah hala3Inun pina naun, naun tau kaiyuh lapas teka hukuman Allatala,ui murunsia, hanye yiru naun sah nukum here isa ngulah hal yiru, nelang ngulah hal sah sameh?4Inun sah naun nganggap enteng lelo Allatala, andri pikaeh-Ni, kasabaren-Ni andri pikaeh atei-Ni naun puang karasa pikaeh Allatala daya hanye hamen himpan naun batobat teka dosa naun?5Kude, daya kape silu andri kakarasen atei naun puang hakun baubah, naun haut nyimuh kasangiten rarai hang anrau penghukuman teka Allatala nalalea.6Hanye sagar iwaleh ma katuluh ulun kala pigawianni:7hanye yiru pamelum sajati ma here sah utul hang wuang pigawian isa maeh ngantara kemuliaan andri hormat,8kude kasangiten ma here isa ekat mamikir tengani raerai,puang nyanrengei pikaeh Allatala ekat ngulah kajahatan.9Sagar naan uyuh rara andri kahanangen maulun sangulah kahalaen, mambatang ulun Yahudi andri ulun Yunani.10Kude , katatawen, kahormatan, andri kasanangen sagar naami Allatala ma here isa rajin ngulah maeh mambatang ulun Yahudi andri ulun Yunani.11Daya Allatala puang mambeda murunsia.12Ma ulun sah ngulah dosa puang kataru hukum agama, here sagar na adili andri hukuman agama, Kude murunsia isa ngulah dosa sagar na adili makai hukum agama.13Daya, puang hukum agama sah maeh hang hadapan Allah, daya ulun isa malakukan sah nabahum Allatala hang wuang kabanaran.14Daya, saat ulun puang Yahudi puang kataru hukum agama here raerai manjalani inun sah na parentah hukum agama, daya here puang kataru hukum agama.15Masalah yina na tantarang daya ulah hukum agama, tasurat hang wuang atei, pikiran here naan wayahni na ampihala naan wayah ni na benarkan,16hang anrau sah haut na tukas Allatala, kunu murunsia isa rahasia mitah Yesus Kristus sesuai kabar maeh. Ulun Yahudi andri Hukum Agama17Amun, naun ngatuh tenga naun ulun Yahudi sabagantung andri hukum agama, pada arai hang wuang Allatala,18karasa kabahumen Allatala inun samaeh, haut naajar hukum agama,19yakin naun jari tetei ma here sabadosa,jari piraai ma here hang wuang piieng,20guru ma ulun sa budu, guru ma ulun sa huan dewasa, daya naun naan pengetahuan andri ajaran sah bujur hang wuang hukum agama,21hai naun sah ngajar ulun lain, wuah inun naun puang ngajar tenga naun raerai? Naun ngajar here ada ngalat, padahal naun raerai ngalat?22Naun sah malarang ulun ada idapa, padahal naun sendiri idapa? Naun muar andri barhala barhala, padahal naun raerai marampas lewu barhala?23Naun sah arai ma hukum agama, padahal naun malah mahina Allatala puang makai hukum-Ni!24Daya, hang wuang surat barasis nasurat: "Ngaran Allatala na tangkurun hang penah bangsa lain."25Sunat naan riranni amun naun nyanrengei hukum agama, kude amun naun malangar hukum agama, sunat naun puang uweng riranni.26Jari, amun puang basunat ngulah huyuan hukum agama, sah puang basunat yiru nareken kala ulun sah haut basunat?27Puang, ulun sah puang basunat secara lahiriah, daya naun naan hukum agama, sagar na hukum,naun sah mamiliki hukum agama isa basunat, kude naun malangar hukum?28Daya, sah naantuh Yahudi sajati puang ulun sah ekat dinung teka luar, sunat sah bujur bujur puang ekat nasunat secara lahiriah. 29Erang kaulun Yahudi sajati hanye yiru ulun ateini bujur Yahudi, sunat sah bujur hanye yiru sunat sah kaluar teka atei, isa najalani daya Roh Allatala, puang daya hukum sah nasurat. Pujian ma ulun sameh yina puang hawini teka murunsia, daya hawini teka Allatala.

Chapter 3

1Amun kala yiru, inun kalabihan ulun Yahudi? Atawa, inun kauntungan ni ulun sah basunt?2Rama tuu, gunani hang wuang katuluh hal; utamani,ma here sah naparisaya lengan Allatala.3Kude, kalaawe amun papire kaulun puang parisaya, inun daya gana yiru here puang satia ma Allatala?4Puang, Allatala saratang bujur, biar katuluh ulun mapusu, sameh naan tasurat:" Hanyu tuu bujur hang wuang papaneran-Nu Hanyu sagar manang amun murunsia mahakimi-Nu." Mazmur 51:65Daya sagar, sah puang bujur yiru nantarang pikaeh Allatala, inun sah hamen naeau daya takam? Iyuh sah takam kaeau Allatala puang adil haut nukum takam? ( Aku ngeau ma murunsia kalayina )6Puang budas, Amun kala yiru, kalaawe Allatala tau mangadili dunia yina?7Daya sagar, amun mitah pusuanku, pikaeh Allatala magin nalalea,wuah inun aku magun na hukum kala ulun badosa?8Pada,( sameh sah nafitnah kawan ulun ma kami ) wuah inun takam puang iyuh kaeu,"Hayu, takam ngulah kajahaten himpan kaluar pikaeh teka kajahaten yiru." Here kaeau sameh yiru patut nahukum! Katuh murunsia Nakuasai Dosa9Balalu inun? Inun takam labih maeh teka bangsa lain? Budas puang! Daya, kami haut kaeau sahuan yiru, baik ulun Yahudi atau bangsa lain,muneng hang wuang dosa. 10Sameh kala nasurat,hang wuang surat barasis " Puang uweng erang kaulun sah bujur.11Puang sunah erang kaulun sah kataru. Nelang puang sunah erang kaulun sa ngantara Allatala.12Katuluh ulun haut mulek nadap Allatala, kude here katuluh puang baguna.Puang sunah erang kaulun ngulah sa bujur, erang kaulun pun puang uweng." Mazmur 14: 1- 313"Gugurungan here kala pasaran sah wawanga, tipuan kaluar teka lela lengan here, papaneran here sameh wisa anipe." Mazmur 5: 10; 140: 315Mulut here penu andri sapa sumpah." Mazmur 10:715Jangkau here wansit amun rereu munu ulun.16Kasusahen andri kahansuran naan hang wuang pamelum here.17Pada, here puang karasa kala awe welum hang wuang kasanangen." Yesaya 59:7-818Takut ma Allatala puang uweng hang wuang atei here." Mazmur 36:219Itati wau takam karasa inun sah haut na surat hang wuang hukum agama, samula here sah naan hang ime hukum agama hampe mulut here tatutup,dunia naan hang ime hukuman Allatala.20Puang sunah erang kaulun murunsia, isa tau badamai andri Allatala, here mamnjalankan hukum agama daya mitah hukum agama here kataru dosa. Allatala Ngami Lalan ma murunsia Mitah Iman ma Yesus Kristus21Sagar itati, hukum agama jari lalan murunsia mahadapan Allatla, na saksikan mitah buku kawan nabi.22Lalan nadap Allatala mitah iman ma Kristus Yesus naami ma ulun sah paraya, daya puang uweng bedani:23Daya katuluh murunsia badosa isa haut lawit teka Allatala,24Daya ahi lelo Allatala puang sia sia sah naami mitah panewuhan dosa hang wuang Yesus Kristus;25Sah haut nalalea jari lalan pandamai mitah ira Tuhan Yesus daya iman. Hal yina nutui pikaeh- Ni,daya hang wuang kasabaran Allatala haut maladar here daya kahalaen here sah dahulu26Hal sah na maksud himpan here kataru kaadilan hang masa itati haut tabukti ulun isa bujur baiman ma Yesus.27Hang awe kasumbungan takam? Haut pauweng! Daya hukum inun? Daya perbuatan takam na hukum? Puang, kude daya hukuman iman.28Daya yiru, ina sah na percaya daya takam,daya murunsia na benarkan hang hadapan Allatala mitah iman, puang daya ulahan takam hang wuang hukum agama.29Inun sah Allatala ekat Allatala bangsa Yahudi? Puang sah hanye pada Allatala ma bangsa lain sah puang Yahudi? Hiyai, Ma bangsa puang Yahudi,30Daya Allatala yiru isa, pada hanye sagar nyamuah here sah basunat daya iman, sa puang basunat mitah iman.31Jari, inun takam ngumpe hukum agama mitah iman? Budas puang! Sabalikni, takam mahargai hukum agama.
Chapter 4

Hi Abraham Jari Suntu1Inun sah sagar naeau matakam meu hi Abraham, datu nini bangsa takam?2Daya hi Abraham maeh mitah pagawianni, hanye naan alasan menyumbungkan dirini,kude puang hang hadapan Allatala.3 Daya,inun sah naeau hang wuang surat barasis? "Abraham parisaya ma Tuhan sah sagar hanreken inun pikaeh sa haut naulah dayani."4Ma ulun sah bagawi, narime upa; nelang upa puang naanggap hadiah,daya yiru hak here.5Ma ulun sah puang bagawi, here parisaya ma Allatala, manyu kaparisayaanni ulun badosa, iman here nareken Allatala.6Hi Dawid kaeau tuu naberkati ulun sah hau nareken daya Allatala sah haut ngampi sanang Allatala puang ninung inun sahaut naulah dayanni:7" Tuu sanang ulun sah haut naampuni kahalaenni, nelang kawan dosani.8Tuu sanang ulun sah badosani puang nareken daya Tuhan!" Mazmur 32:1-29Inun berkat yina ekat maulun sah basunat? Atawa pada maulun sah puang basunat? Daya kami haut kaeau sah huanni "Iman Abraham haut nareken."10Nah, kalaawe yiru nareken ma hanye? Sah huan atawa haut na sunat? Puang sah haut nasunat, melainkan sebelum ia disunat.11Abraham narime siri sunat kala metrai sahuaan hanye basunat himpan hanye jari amah rohani makatuluh ulun sa parisaya ma Allahtala daya yiru here haut nareken;12Abraham jari amah rohani ma here puang ekat daya here uma aturan sunat pada ma here sah puang makai auran sunat kude bajalan hang lalan iman sah haut na itah amah takam, Abraham, sah huan hanye nasunat.Abraham Narime Janyi Allatala Mitah Imanni13Allatala bajanji ma hi Abraham nelang katurunanni dunia yina sagar jari milik Abraham puang sagar ma hukum agama, kude mitah iman.14Kude, here puang teka hukum agama sah narime janji ahli waris, iman puang bariran nelang janji Allatala puang bariran;15Daya hukum agama jari kasangiten Allatala, kude amun hukum agama pauweng palanggaran pada pauweng.16Janji Allatala hawi teka iman, janji yiru berdasar teka kasih karunia janji yiru hampe ma katurunan Abraham; puang ekat teka hukum agama,kude pada teka iman Abraham,amah ulun percaya ma Allatala,17( Sah naan na surat,Aku haut nutui hanyu jari amah ma katuluh bangsa" hang hadapan Allatala sah haut nyamelum ulun matei pauweng jari naan.18Hang wuang pangharapan hanye percaya, hampe hanye jari amah ma katuluh bangsa kala sah nasurat hang wuang surat barasih,"Katurunannu sagar jari rama."19Hi Abraham puang balalu bakurang imanni,hi Abraham haut karasa hanye matueh kai 100 taun umurni, kamulek hi Sarah daranganni pada matueh nelang tamanang;20Hi Abraham tatap parisaya ma janji Allatala.Likan imamni batamah kuat hampe hanye ngami kemuliaan ma Allatala,21hanye parisaya tuu Allatala bakuasa ngulah inun sah haut najanji dayani.22Sabab yiru, imanni " haut na perhitungkan."23Kude, na surat puang ekat ma hi Abraham raerai,24pada ma takam. Hal yiru sagar na tarime nyalah ulun sah parisaya Allatala sah nyamelum Yesus, Tuhan takam,teka padang ulun matei.25Yesus sah haut nasarah himpan na wunu daya dosa murunsia, balalu hanye welum kamulek daya Allatala haut ikaeh andri murunsia.

Chapter 5

Murunsia Ikaeh andri Allatala Daya Pangubanan Yesus Kristus1Daya yiru, takam haut ikaeh andri Allatala, mitah Tuhan takam, Kristus Yesus;2Mitah Yesus, takam kiyuh masuk mitah lalan naami daya Allatala itati jari harapan ma murunsia sah naami daya Allatala.3Puang ekat yiru, takam pada arai biar hang wuang kahanangen, sah na alami daya takam, kahana gen ngulah takam tekun,4ketekunan ngulah takam tahan uji, sah tahan uji manghasilkan kaharapen,5kaharapen puang sagar ngulah kasasalen, daya kasih Allatala haut nahuwe ma wuang atei takam mitah Rohni isa haut naami ma takam.6Rahat takam hang wuang hanang, Kristus matei ma takam sah badosa.7Jarang naan ulun sah hakun matei ma ulun sah maeh, tau naan ulun hakun matei ma ulun sah maeh.8Kude, Allatala nantarang sinta- Ni ma takam, rahat takam badosa, Kristus matei ma takam.9Labis teka yiru, takam haut maeh daya ira Kristus, takam sagar na salamat teka kamuaren Allatala.10Tawuk takam bamusuh andri Allatala, takam haut badamai mitah pampatei Anakni,duan itati takam haut badamai andri hanye. Takam haut badamai andri Allatala, pasti nasalamat .11Puang ekat yiru, takam haut nasalamat daya pikaeh Allatala mitah Yesus Kristus, mitah hanye takam narime pikaeh teka Allatala.Matei andri hi Adam, Welum Baya Kristus12Daya yiru, dosa haut masuk ma wuang dunia mitah erang kaulun, kala yiru pada pampatei katuluh ulun daya dosa.13Dosa haut naan hang dunia sah huan hukum agama Musa, kude dosa puang nareken daya Allatala daya puang uweng hukum sah tau nalangar.14Kude, teka zaman Adam hampe zaman Musa, ulun sah puang ngulah dosa sah sameh naulah daya Adam, hanye yiru gamar teka hanye pada sagar hawi.15Kude, pangamian teka Allatala yiru puang sabanding andri dosa. Palangaran erang kaulun, rama ulun matei, kude labis hante daya lelu Allatala daya pangamian mitah erang kaulun, hanye yiru Kristus Yesus.16Lelu Allatala puang daya akibat dosa erang kaulun. Daya erang kaulun sah ngulah palangaran sagar kaluar kaputusan, kude udi rama ulun ngulah dosa hawi pangamian teka Allatala.17Palangaran daya erang kaulun, pampatei sah bakuasa daya erang kaulun, kude labis hante ulun sah narime kalimpahan anugerah teka Kristus Yesus!18Jari, sameh kala palangaran katuluh ulun sah narime kaputusan, kala yiru pada ulah erang kaulun, katuh murunsia narime pamelum.19Daya erang kaulun puang nuu, katuluh jari ulun pendosa. Daya erang kaulun sah taat ma Allatala, rama ulun sah sagar narime pamelum daya Allatala.20Hukum agama na tamah himpan dosa batamah. Kude, magin murunsia magin ngulah dosa, kude Allatala sagar ngami berkat berlimpah.21dosa bakuasa hang wuang pampatei, kude hanye pada ngami pamelum sajati palus ma kalalawah matakam mitah Kristus Yesus Tuhan takam.

Chapter 6

Matei Hang Wuang Dosa Welum hang Wuang Kritus1Jari inun sah naulah takam? Inun takam pangun ngulah dosa himpan Allatala magin sayang ma takam?2Batantu puang! Dosa puang lagi bakuasa ma ulun sah haut matei hang wuang dosa magun welum hang wuangni?3Inun naun karasa waktu takam na baptis hang wuang kematian Yesus Kristus?4Daya yiru, takam haut na pasar sindrah Kristus, tawuk baptian kudus, ubma matei himpan sameh andri Yesus nasamelum teka pampatei daya kuasa Amah, daya yiru takam welum hang wuang pamelum sawau5Amun takam haut jari isa andri Kristus hang wuang pampateini, takam sagar baya hanye hang wuang pamelum sawau.6Takam karasa murunsia sauhang, haut na pantak hang kayu balasangar sindrah Kristus, tenga takam sah badosa nasanenuh daya yiru takam puang lagi nasamalah daya kuasa dosa.7Daya hie sah matei, haye haut bebas teka kuasa dosa.8Itati, amun takam haut matei baya Kristus, takam parisaya himat takam welum baya hanye.9Takam katuluh karasa Kristus haut nasamelum teka padang ulun matei nelang hanye puang sagar matei lagi; pampatei puang lagi bakuasa hang amau dirini.10Pampatei, Hanye matei ma dosa, hindra ma kalalawahni, hanye welum ma Allatala.11Kala yiru pada diri naun, naun manyadari diri naun haut matei ma dosa, welum andri Allatala itetei Kristus Yesus.12Daya yiru, ada maladar dosa nguasai tenga naun isa fana hampe naun manurut sa jahat.13Ada pada nyarah tenga daging naun na peralat daya kuasa dosa pakai kejahatan. Kude sarah diri naun ma Allatala nyalah ulun welum teka padang ulun matei, tenga daging naun jari alat makabahumen Allatala.14Daya, dosa puang sagar guasai naun, daya naun puang welum hang kapit Hukum Agama kude hang kapit lelu sinta Allatala.Walah Allatala15Jari, inun sah naulah daya takam? Inun sah takam sagar ngulah dosa daya takam puang welum hang kapit hukum agama, kude hang kapit ahi lelu Allatala!16Naun pasti karasa rahat naun nyarah tenga diri naun jari walah dosa, naun jari walah ulun sah naturuti; inun yiru dosa sah nganyak naun ma pampatei, atawa ngalut sah sagar nganyak naun ma lalan sah maeh.17Kude, syukur ma Allatala daya naun sadi jari walah dosa, itati naun haut andri sapenuh atei ngalut ma pangajaran isa haut naajar ma naun,18Daya naun haut na bebaskan teka dosa, naun haut jari walak ma Allatala.19Aku bapaner makai suntu himpan murah nan kataru, Daya sameh sadi naun nyarah kawan walah isa jahat, daya yiru here magin ngulah kajahatan, itati sarah kawan budak jari budak sah maeh nampalus eau Allatala.20Tawuk, naun jari walah dosa, naun puang nyanrengei eau Allatala.21Tawuk naun masih jari walah dosa, kauntungan inun sah natarime daya naun hampe naun amangan?Daya yiru, akhir ni ekat ngenei pampatei.22Kude itati, naun haut na bebaskan teka dosa, nelang jari walah Allatala, naun kiyuh kauntungan teka Allatala palus makalalawah.23Daya upa dosa hanye yiru pampatei, kude pamelum sejati hang wuang Yesus Krstus, Tuhan takam

Chapter 7

Nabebaskan Teka Hukum Agama Mitah Tenga Kristus1Inun naun puang karasa, hie pulaksanaiku ( daya aku bapaner ma here isa kataru Hukum Agama), daya Hukum Agama bakuasa hang amau erang kaulun salawh hanye welum?2Daya yiru, erang kaulun wawei isa badarangan taikat daya hukum madarangani salawah hanye welum; kude amun darangani matei, wawei yiru sagar nabebaskan teka hukum sah mangikat hanye.3Amun wawei yiru welum baya upu lain tawuk darangani magun welum, wawei yiru naantuh ibela, kude amun darangani matei, hanye bebas teka hukum, wawei yiru puang naantuh ibela amun hanye narangan lagi andri eang kaulun upu4Daya yiru, naun plaksanai katuluh, naun pada haut matei ma hukum agama mitah tenga Kristus himpan naun jari ulun watni, hanye yiru Kristus sah haut nasamelum teka pampatei hampe takam narime pamelum teka Allatala.5Daya, rahat takam welum takam nuruti inun sah nabahum daya takam, kabahirien dosa sah timbul daya hukum agama sah naan hang wuang tenga takam sah ngulah pampatei6Kude itati, takam haut na bebaskan teka hukum agama, haut matei teka inun sah dahulu marentah takam hampe itati takam malayani hang wuang sara sah wau natutui Roh Allatala, puang manurut hukum sah uhang sahaut na surat. Dosa andri Hukum Agama7Amun kala yiru, inun sah sagar naeau daya takam? Inun Hukum Agama yiru dosa? Batantu puang! Sabalikni, aku puang sagar kataru dosa kasuali hukum agama, daya aku puang sagar kataru inun arati hamen barang ulun lain amun puang hukum agama kaeau," Ada hamen."8Sagar, dosa kiyuh kasampatan mitah parentah hang wuang ateiku neu masam masam kabahirien; daya amun puang uweng hukum agama himat dosa sagar matei.9Sadi aku welum puanguweng hukum agama, tawuk hukum yiru hawi, dosa haut muneng hang atei takam amun puang uweng hukum agama takam sagar matei10kude hukum agama yiru ngenei takam ma pamelum kalalawah, likan ngami pampatei maaku.11Daya, dosa ngalap kasampatan mitah hukum agama pakai nipu nelang munu aku.12Jari hukum agama yiru asalni teka Allatala, hukum yiru hawi teka Allatala,sah adil nelang maeh.13Amun kala yiru,inun sah maeh yiru ngenei pampatei ma aku? Batatu puang! Dosa yiru ngenei pampatei ma aku, mitah inun sah maeh himpan dosa nyata,mitah hukum yiru dosa makin dinung.Sabalawanan hang Wuang Tenga Takam.14Daya yiru takam karasa hukum agama asalni teka Allatala, kude aku murunsia isa malem, taari hang wuang dosa.15Daya, aku pung kataru inu sah naulah daya ku puang ngulah hal sah na kahadak Allatala, kude aku ngulah hal sah nabenci daya Allatala.16Amun aku ngulah hal sah puang na ulah dayaku, aku mangaku hukum agama yiru maeh.17Jari itati, puang lagi aku sah ngulah, kude dosa sah bakuasa hang wuang aku.18Daya, aku karasa puang uweng hal sah puang maeh hang wuang tenga takam, daya kabahumen yiru naan hang wuang tengaku, kude aku ngulah sah maeh yiru puang kude aku puang sanggup nampalusni.19Daya, aku puang ngulah sah maeh sah nakasinienku, kude aku ngulah hal sah jahat, isa puang nakasinien daya ni.20Jari, amun aku ngulah hal sah puang nakasinien dayani, yiru puang lagi aku sah ngulahni, tapi dosa sah bakusa hang wuang tengaku.21Jari, aku kahaba hukum yina, haye yiru: Rahat aku ngulah hal sah maeh, kude ekat hi jahat sah bakuasa hang wuang tenganu.22Daya, aku katuju hukum Allatala hang wuang tengaku,23kude hang wuang tengaku naan pada hukum lain katuluh tengaku sah bajuang nawan hukum tenga dagingku sah daya atei akalku sah naakui hang wuang hukum dosa sah berperan hang wuang diriku.24Amun kayina kaadaanku! Hie sah sagar nyalamat tengaku teka pampatei?25Syukur ma hanyu Allatala mitah Tuhan takam, Kristus Yesus!26Jari, andri akalku, aku malayani hukum Allatala, andri tenga dagingku aku malayani hukum dosa.

Chapter 8

Welum daya Roh Allatala1Daya yiru, itati puang uweng lagi hukuman ma ulun sah muneng hang wuang Yesus Kristus.2Daya, hukum Roh pamelum hang wuang Yesus Kristus haut haut bebas teka hukum dosa andri pampatei.3Daya, yirusah puang tau nalakukan daya hukum agama daya kalemeen tenga, Allatala haut nunyu Anak-Ni himpan jari sameh andri murunsia isa badosa, isa naan hubunganni andri dosa, Hanye nukum andri dosa hang wuang tenga takam,4himpan tuntutan hukum agama nagenapi ma takam sah masih welum, manurut atei, manurut tenga, tapi manurut Roh.5Daya here welum menurut daging, here mamikir hal hal isa basifat kadagingan, mamikir hal- hal kadagingan,kude here welum manurut Roh, mamikir hal-hal sah basipat Roh6Sabab kunuan, isa na arahkan tenga takam hanye yiru maut,kude kunuan sah naarah ma Roh hanye yiru welum damai.7Daya kunuan sah naarahkan ma keadagingan nawan Allatala; daya hanye puang natuduh, nelang puang ngulah hala.8Here sah welum hang wuang kadagingan puang tau ngampisanang Allatala.9Yiru berarti, naun puang welum hang wuang kadagingan, kude Roh Allatala muneng hang atei naun. Amun erang kaulun paung Roh Kristus hang ateini, hanye puang milik Kristus.10Nelang sagar, amun Kristus naan hang atei naun biar tenga naun matei hang wuang dosa, kude roh Allatala muneng hang wuang pikaeh.11Amun, Roh Dia sah ngamuan Yesus teka pampatei muneng hang ateinu, Haye ngamuan Yesus Kristus teka pampatei pada sagar ngami tubuh roh dan jiwani isa pana12Jari, pulaksanaiku, takam ulun sah paling bauntung, kude puang ma daging himpan welum manurut daging.13Daya yiru naun welum manurut daging, naun pada matei, kude amun daya roh hanyu nampatei inun sah naulah pigawiannu naun sagar welum.14Daya katuluh ulun napimpin daya roh Allatala adalah anak anak Allatala.15Daya roh sah naami ma naun puang ngulah naun jari walah balalu naun muneng hang wuang katakuten, kude kabalikan ni naun haut narime Roh sah haut jari anak Allatala, mitah Roh takam nerau," Ambah, u Ambah!"16Roh Allatala baya andri roh takam daya takam anak Allatala,17amun takam anak Allatala, takam jari ahli warisni, sasameh ahli waris andri Kristus; takam tuu tuu uma hang wuang kahanangen baya hanye takam sagar namulia pada baya hanye. Anak anak Allatala sagar Narime Kamuliaan18Daya, aku mangangap kahanangen itati puang sabanding andri kamuliaan isa sagar na tatarang ma takam.19Daya, katuluh sah na ulah na anrei daya takam saatni jari anak Allatala.20Katuluh sah haut na ulah sia sia, puang kahandak tenga takam raerai, kude manurut kahandakni atas dasar pada pangharapan,21himpan inun sah haut naulahni sagar mardeka bebas jari walah palus naami kamuliaan sinrah anak anak Allatala.22Takam karasa katuluh sah miumeh daya kahanangan rahat ngayaan hampe itati.23Puang ekat yiru,kude takam narime Roh palanungkai, miumeh hang wuang atei takam, nelang nganrei Allatala newuh takam.24Takam na salamat hang wuang pangharapan. Pangharapan isa dinung puang pengharpan,daya hie sah baharap andri inun sah haut dinungni?25Kude, amun takam baharap andri inun sah puang dinung, takam nganrei andri sabar.26Kala yiru pada, Roh ngarawah hang wuang kalemeen takam; daya takam puang karasa kalaawe sah harusni badoa, kude Rohni sah nadap Allatala himpan laku ma takam andri penu atei hampe puang luak antuh.27Hanye sah karasa inun kabahumen Roh yiru,hang wuang atei takam, daya sameh kabahumen Allatala.28Takam karasa inun na gawi naan riranni sah maeh ma kawan ulun sah mangasihi Allatala, hanye yiru here isa na herau sesuai kabahumen Allatala .29Here sah haut na pidi daya Allatala labis dahulu, pada sameh andri gamar Anakni, himpan hanye jari sah palanungkai teka katuluh pulaksanaini.30Here haut na pidi labis dahulu, pada na herauni yiru; maeh andri hanye pada naami pamelum sah maeh.Sinta Allatala hang Wuang Kristus Yesus31Jari, inun sah naeau takam itati? Amun Allatala hang pihak takam,hie sah tau nawan takam? 32Hanye raerai puang sayang ma anakni, kude hanye na sarah ma kapantingan takam katuluh,himat hanye puang ngami ma takam katuluhni?33Hiesah kaiyuh manggugat takam ulun sa napidi daya Allatala? Allatala haut nantarang takam pung kahalaen.34Hiesah sah sagar ngami hukuman?Yesus Kristus sa haut matei,hanye haut welum teka padang ulun matei, maharung tuhi kawan Allatala madoakan takam.35Hiesah sah kiyuh misah takam teka sinta Kristus? Inun kasusahen, kakekeen,atawa kahanangen,juju, paua,bahaya atawa pampatei?36Sah naan na surat,"Demi Tuhan,kami naan hang wuang bahaya maut sapanyang waktu; kami naanggap kala babiri sa kai nasamalis." Mazmur 44:2237Kude sagar, hang wuang katulu ni yiru, takam labis teka pamanang daya hanye sinta takam.38Daya, aku parisaya hau pampatei hau welum, hau malekat hau panguasa, hau itati atawa sasagar na hadap daya takam, kakuaten,39puang pada sa naan hang langit atawa hang tane,atawa kawan kakuaten lain,sah tau mamisah takam teka sinta Allatala, isa naan hang wuang ngaran Yesus Kristus,Tuhan takam

Chapter 9

Ulun Pidian Allatala1Aku kaeau sabujurni hang wuang Kristus, aku puang ipusu, hingka wuang ateiku sah naayak daya Roh Barasis,2daya tuu hante hanang ateiku.3Daya, aku baharap aku sah nakutuk,tapisah teka Kristus demi kawan pulaksanaiku,mira bangsa andri aku4hanye yiru ulun Israel; nelang Allatala ngulah here jari anakni,narime kuasani, janji narime Hukum Agama,kalaawe here baibadah, nelang haut narime janjini.5Here katurunan datu nini takam,teka here Kristus haut nakayaan, hanye yiru Tuhan teka katuluhni tawat ma Allatala hampe kalawahni. Amen!6Aku puang sagar manggagal Firman Allatala.Daya puang katuluh ulun Israel teka katurunan bangsa Israel,7puang katuluh teka katurunan Abraham anak Allatala, kude" isa naantuh katurunan Abraham hanye yiru katurunan teka hi Ishak."8Baarati puang anak sah nakayaan jari anak Allatala, ekat katurunan sah haut na janji daya Allatala.9Daya, janji Allatala:" Hang tawuk Aku hawi, Sarah sagar naan anak upu."10Puang ekat yiru ai, hi Ribka pada mihawuntung rueh kaulun anak upu teka isa amah, hanyeyiru hi Ishah, datu nini takam. 11Daya, sah huan rueh kaulun anak yiru nakayaan,hi Ribka huan ngulah hal sah maeh atawa sah jahat, tujuan Allatala midi puang daya perbuatan kude daya pangilan Allatala,12Allatala kaeau ma hi Ribka," Anak sa matueh sagar malayani sa iya."13Hang wuang surat barasis haut na surat Allatala kaeau kala yiti," Aku sinta ma hi Yakub, kude aku muar hi Esau."14Jari, inun sah naeau daya takam? Inun sah Allatala puang adil? Batantu puang!15Daya Allatala kaeau ma hi Moses," Aku sagar nantarang ahilelu ma hie aku hamen nantarang ahi lelu, daya Aku sagar nantarang kasih sayang ma here."16Jari, pikaeh Allatala puang bagantung daya kiakaraja murunsia , kude daya Allatala nantarang pikaeh atei-Ni17Daya, hang wuang surat Barasis nasurat, Allatala kaeau ma raja Mesir: "Aku ngangkat hanyu jari raja ekat maisa tujuan himpan hanyu na pakai nyebar ngaran- Ku malitar dunia."18Jari, Allatala naan ahilelu mahie sah na kahandak-Ni, isa karas atei amun Allatala ngabahumen kala yiru pada.19Nah, naun sagar kaau ma aku:" Daya inun Allatala hamen ngampihala murunsia? hie sah kiyuh nahan kabahumen Allatala?"20Kabalikanni, hie naun murunsia,hampe naun heei nawan Allatala? Inun tau pot wunge nunti ma ulun sangulah hanye," Wuah inun hanyu ngulah aku kala yina?"21Inun sa ulun ngulah pot wunge puang bahak nepe putak; ngulah erang kapuput putak, himpan sameh rueh pot wunge,isa sah maeh, andri isa sah puang maeh?22Kala yiru pada sah nakahandai daya Allatala, Hanye hamen ngaluar panyangitni nelang nantarang kuasani, kude hanye tatap sabar nadap here sah haut ngulah kasangitenni?23Allatala hamen nantarang kasanangen-Ni matakam sah nasintani, sah haut nasadia daya-Ni himpan takam narime kasanangen,24Takam sah, naherau daya Allatala, puang ekat teka bangsa Yahudi,pada teka bangsa lain.25Daya hang wuang buku Nabi Hosea, Allatala kaeau:"Here sah puang ulun watku,sagar naantuhku, ulun watku.Bangsa sah puang nasinta dayaku, sagar naantuhku' sanasintaku'." Hosea 2:2326" Nelang hang unengan hang awe Allatala kaeau:'Naun puang ulun watku; hang unengan here sagar naantuh' anak-anak Allatala sah welum.''' Hesea 1:1027Nabi Yesaya kaeau ma bangsa Israel:" Biar jumlah bangsa Israel wahai kala karasik hang wuang laut, sia-sia ekat butit ai sah sagar na salamat,28Daya Tuhan sagar nyanawu hukuman, ma dunia." Yesaya 10:22-2329Hi Yesaya kaeau kala yina: "Amun Tuhan sah puang uweng tikas puang nanan takam katurunan, takam haut jari sameh Sodom andri Gomora."Yesaya 1:930Jari inun sah tau naeau daya takam? Daya bangsa lain sah puang Yahudi sah puang nyaga hubungan andri Allatala, haut maeh kamulek, hanye yiru kabanaran teka iman;31Kabalikanni, bangsa Israel bausaha manjaga hukum Agama kude akhirni here puang bahasil.32Wuah inun here puang paajar andri iman, ekat andri ulah gawi here. Balalu here tumang katapian hang Watu palangaran.33Neu watu yiru hang wuang Surat Barasis: " Dinung, Aku ngelah pintaruaan hang Sion erang kabutup watu pelangaran andri watu karang, Hie sah parisaya ma Allatala puang sagar amangan."

Chapter 10

Kasalamatan Ekat daya Iman ma Yesus Kristus1Pulaksanai katuluh, aku badoa hang wuang ateiku ma Allatala himpan naun pada nasalamatkan.2Daya, aku tau basaksi mengenai here daya here naan samangat ma Allatala, kude here puang basanar pangatahuan sah teka Allatala.3Daya, here puang karasa kalaawe sarani Allatala ngulah hubungan here tau maeh lagi andri Allatala, nelang daya here hamen manurut sara here raerai,puang tunduk ma sara Allatala.4Daya, Kristus adalah kaganapan Hukum Agama, jari kabanaran ma ulun sah parisaya.5Hi Moses nyurat mitah Hukum Agama, daya eang kaulun sah ngulah kabanaran itetei hukum agama hanye sagar welum maeh.6Kude,kabanaran isa baasal teka iman kaeau," Ada hanyu kaeau hang wuang ateinu,' Hie sah sagar mamai ma surga?' Artini, pakai ngenei Kristus minau ma dunia ulun matei.7atawa' Hie sah sagar minau ma dunia ulun matei?' Artini, ngenat Kristus mamai teka padang ulun matei.8Inun sah naeau dayani?" Firman Tuhan yiru riet tatuu andri hanyu, hanye yiru hang wuang mulut nelang hang wuang ateinu." Yiruleh kabar sah nawara kami.9Amun andri wawanu, hanyu mangaku Yesus Kristus yiru Tuhan, nelang naun parisaya hang wuang atei naun, Allatala haut nyamelum Yesus teka padang ulun matei, naun sagar nasalamat.10Daya makai atei, ulun jari pariaya hampe kiyuh kabanaran, andri mulut ulun mangaku hampe hanye naselamatkan.11Hang wuang surat barasih kaeau," Hie pun sah parisaya ma Allatala puang sagar taamangan."12Daya, puang bedani ulun Yahudi andri ulun Yunani; Tuhan isa yiru samula Tuhan makatuluh ulun, hanye ngami berkat panatau sah hene ma ulun sah laku karawah ma hanye.13Daya," Katuluh ulun sah nerau ngaran Tuhan sagar nasalamat,"14Kude, kalaawe here sagar nerau Tuhan sah huan parisaya? Pada kalaawe here tau parisaya ma Tuhan here huan suah karengei? Kalaawe here tau karengei tentang Tuhan, amun puang uweng sah iwara.15Kalaawe here tau iwara kabar yiru, amun here puang nautus?Hang wuang Surat Barasis nasurat:" Tuu maeh here sah hawi nginsing Kabar Maeh yiru!"16Kude, puang katuluh ulun narime Kabar Maeh yiru. Daya hi Yesaya kaeau," Tuhan, hie sah haut parisaya ma kabar sah haut nawara teka kami?"17Jari, iman timul teka panrengeyan, panrengeyan teka Firman Kristus.18Kude aku nunti," Inun ulun yiru puang karengei kabar yiru?" Himat here karengei daya,"Lengan here hampe litar dunia,lengan here hampe hujung dunia." Mazmur 19:519Kude, aku nunti," Inun bangsa Israel puang paham?" Pamulaan, hi Moses kaeau,Aku sagar ngulah naun samburu ma here isa puang bangsa pidian, naun sangit andri bangsa isa buduh," Ulangan 32:2120Hi Yesaya kaeau labis heei:"Aku panalu ulun sah puang ngantara Aku;Aku nantarang tengaku ma here sah puang nunti neu Aku, Yesaya 65:121Kude, neu bangsa Israel hanye kaeau,"Hapus anrau Aku haut nyurung tangan-Ku ma bangsa isa mape silu nelang aur nawan."

Chapter 11

Allatala Puang Nanan bangsa Pidian-Ni1Aku nunti," Inun Allatala haut ngumpe ulun pidianni raerai?"Batantu puang! Aku pada ulun Israel, teka suku Benyamin.2Allatala puang ngumpe ulun pidianni, sah haut hingka asal. Inun naun puang karasa sah nasurat hang wuang Surat Barasih neu hi Elia, tawuk hanye mangadu bangsa Israel ma Allatala?3"Tuhan, here haut munu kawan nabinu, here haut ngampi hansur unengan ngelah parapa ma hanyu, ekat malee aku raerai isa masih welum, here hamen munu aku."4Inun tanggapan Allatala naami ma hi Elia? " Aku magun nanan here pitu ribu kaulun pakai aku, sah puang suah nyamah dewa Baal."5Kala yiru pada itati, naan sisa ulun sah haut napidi daya Allatala daya leluni.6Kude, here napidi daya leluni, puang daya pigawian here, amun kala yiru leluni puang lagi lelu sah sejati.7Balalu kalaawe? Bangsa Israel puang kayuh inun sah naantara here, kude here sah haut napidi ekat kaiyuh, here haut napidi daya Allatala, kude here mapesilu8haut na surat: " Allatala ngami ma here roh kaanre,mate pakadinung,silu jari marengen, hampe anrau yina." Ulangan 29:4; Yesaya 29:109Hi Dawit kaeau: Elahni pesta here jari jabakan mahere raerai, jari luwang, sah sagar natarime daya here.10Elahni paninungan here jari maiyeng himpan here puang uweng aladinung, pungung here jari bungkuk hampe kalalawahni."Mazmur 69:23-2411Aku nunti lagi, inun here lawu hampe hansur? Budas puang! Kude daya here badosa, kasalamatan ma bangsa sah puang Yahudi, himpan here kasiwa.12Daya kahalaen here jari panatau hang wuang dunia, daya kahalaen here bangsa lain naberkat daya Allatala, batantu sah labis hante lagi berkat sah sagar naami daya Allatala ma here!13Kude itati aku bapaner ma naun, sah puang Yahudi, justru daya aku nyalah rasul ma bangsa sah puang Yahudi, aku tuu hormat ma gawian naun,14aku baharap aku tau ngulah atei bangsaku kasiwa, himpan aku tau nyalamat meheni teka here.15Amun here puang natarime daya Allatala baarti here welum teka padang ulun matei?16Amun erang kahiris rote haut naami ma Allatala, maka katuluh rote naami ma Allatala. Nelang amun wakat kayu wat Allatala, yiru baarati kawan raan watni pada.17Sagar, papire raan isa haut tepu, kude naun sah alami welum jari tunas liar, balau na sangkok kala raan zaitun welum wakat andri dite.18ada jari ulun sah sakah nadap raan- raan yiru. Amun naun sakah, naun harus kaitung puang raan sah ngami kakutan ma wakat, kude wakat sah ngami kakuaten ma raan.19Kude naun sagar kaeau," Raan yiru napepet himpan aku tau na sangkok."20Yiru bujur! Here napepet daya here puang parisaya, kude naun witu mindri daya iman.Ada naun sakah, daya gana yiru naun pada kaingkam takut.21Amun puang Allatala sayang ma kawan raan asli, Hanye pada puang sagar sayang andri naun.22Daya yiru, dinung kalaawe kaehni nelang karasni Allatala; karas mahere isa badosa, kude kaehni manaun sah tatap welum hang wuang pikaeah. Amun puang, naun pada sagar natetek dan naumpe.23Here pada, amun here puang parisaya, here sagar nasangkok daya Allatala isa bakuasa mansangkok here himpan jari maeh lagi.24Amun naun haut natetek palus naumpe secara alami, sameh kakau zaitun liar sah nasangkok kala kakau zaitun sah haut naamule, babeda andri sifatnu, puang sah labih teka here sah raan asli sagar nasangkok kala kakau pohon zaitun here?25Pulak sanai katuluh, aku pahakun naun puang karasa rahasia yina himpan naun pada karasa, ada nganggap naun ulun sah bijaksana, daya kape silu bangsa Israel katuluh bangsa sagar na genapi.26Kala yiru, katuluh ulun Israel sagar nasalamat. Daya hangwuang Surat Barasis nasurat kala yina, "Raja Panyalamat sagar hawi teka Sion, hanye sagar ngumpe katuluh kajahatan teka katurunan Yakub.27Ina janjiku mahere, tawuk aku ngampun dosa here." Yesaya 59:20-21;27:928Manurut Surat Barasis, here yiru musuh naun,kude manurut pidian, here yiru ulun isa nasinta daya datu nini here.29Daya berkat teka Allatala puang sagar natarik inun sah haut naulahni.30Daya, sameh naun sadi puang taat ma Allatala, itati naun haut narime ahi lelu daya naun puang taat ma Allatala;31kala yiru pada here, itati here puang taat ma Allatala kude yati manaun sagar narime ahi lelu teka Allatala.32Daya, Allatala haut maladar katuluh murunsia nakuasai daya dosa himpan Allatala nutui ahi leluni makatuluh murunsia. Tawat ma Allatala33Tuu, tamam katatawen andri kaharatien andri pangrasaen Allatala!Hie sah kaiyuh nyalidiki kawan kaputusanni hie sakarasa lalanni!34" Daya, hie sah karasa pikiran Tuhan? Hie, sah tau ngami nasehat ma hanye?" Yesaya 40:1335" Hie sah suah ngami ala inun ma Tuhan, hampe laku nawaleh dayani? " Ayub 41:1136Daya katuluh baasal teka Allatala, katuluh teka hanye, nelang ma hanye. Tawat ma Allatala hampe kalalawahni! Amin.

Chapter 12

Ami Welumnu ma Allatala1Daya yiru, Allatala tuu maeh andri takam, daya sabab yiru aku laku manaun,pulasanai katuluh, himpan naun nyarah tenga naun jari parapah isa welum ma Allatala; yiruleh ibadah naun sabujurni ma Allatala.2Ada naun ngalut sameh dunia yina, kude baubahleh naun daya pikaeh pribadi naun, hampe naun tau kataru kabahumen Allatala; inun sah maeh, isa ngampi sanang atei Allatala, sah paruna.3Daya, yiru sababni aku ngami manaun, aku iwara ma naun katuluh ulun sah naan hang penah naun ada mamikir hal labih amau teka inun sah harus hanye pikirkan, tiap ulun bapikir manurut kamampuan imanni sah haut naami daya Allatala.4Daya, tenga takam, rama anggota, tiap anggota naan tugasni masing-masing.5Kalayiru pada andri takam, isa tenga hang wuang Kristus. Daya masing-masing takam bahubungan isa andri sah lain.Karunia-Karunia Rohani6Takam masisaan naan karunia naami daya Allatala puang sameh . Pakai banubuat, daya yiru takam naami karunia sesuai andri iman takam.7Karunia pakai malayani, tuu-tuu pakai malyani, karunia pakai ngajar, tuu-tuu pakai mangajar.8Karunia pakai mahibur,tuu-tuu hanye mahibur,amun karunia neu ngami, hanye tuu-tuu ngami inun sah naan hang hanye, karunian pakai tau mamimpin, ware hanye tuu-tuu mamimpin, amun hanye naan karunia neu ahi lelu, ware hanye nampalusni andri sanang atei. Nasehat Welum hang Wuang Kasih.9Handakni sinta ada papura. Muar isa jahat, tegei sah maeh.10Pulaksanai katuluh ipasinta isa andri isa lain kala ulun ipulaksanai isa kaluarga saawe dahulu ngami hormat,11Ada hanyu mawule, bagawi tatap samangat hang wuang roh layanilah Tuhan.12Arai atei hang wuang pangharpan, sabar hang wuang kasusahen, nelang tatap badoa.13Uma nyansukup kaparluan kawan ulun Kristen, bausaha andri sanang atei14Berkati here sah kejam andri hanyu, berkati ada nyapa!15Umba arai andri kawan ulun sah arai, nelang ngiak andri here sah ngiak.16Isa andri sah lain.Ada mamikir hal sah kajut amau, kude sansameh andri ulun sah imbe kadudukanni. Ada nganggap tenga takam labis teka sabujurni!17Ada hanyu iwaleh mahiepun ngulah kajahatan andri kajahatan. Ulah inun sah maeh hang hadapan katuluh ulun.18Amun mungkin, hal yiru tasarah ma hanyu, eau Allatala welum damai andri katulu ulun.19Pulaksanai katuluh isa nasinta, ada hanyu iwaleh dendam, elahni Allatala isa mambalas. Daya hang wuang Surat Barasis haut nasurat, " Iwaleh hak Ku, Aku sagar iwaleh," eau Tuhan.20Kabalikani, amun musuhnu kalauan, ami hanye kuman, amun musuhnu malah, ami hanye ranu. Andri hanyu ngulah yina, hanyu sagar ngulah hanye amangan.21Ada hanyu talau daya kajahatan, kude santalau kajahatan andri pikaeh.

Chapter 13

Kawajiban ma Paraturan Pamarentah1Katuluh ulun harus taat ma aturan pamarentah isa bakuasa, daya pamarentah isa puang baasal teka Allatala, here manjalankan aturan atas parentah teka Allatala.2Daya sabab yiru, hie sah mawan pamarentah, hanye nawan parentah Allatala, here sah nawan sagar narime hukuman.3Daya, ulun sah ngulah maeh puang sagar takut ma pamarentah, kude ulun ngulah kajahatan sah harus takut. Amun naun ngulah maeh, naun sagar natawat.4Daya pamarentah walah Allatala sabagawi ma pikaeh. Kude, amun naun ngulah kajahatan, naun takut daya puang uweng alasan pamarentah nukum ulun. Here walah Allatala, sah ngami hukuman maulun sah ngulah kajahatan.5Daya yiru naun harus taat mapamarentah, puang daya takut hukuman Allatala, kude daya suara teka ateinu.6Daya sabab yiru naun bayar pajak, daya here walah Allatala sah nampalus tugas yiru.7Ami ma pamarentah inun sah harus nabayar; pajak mahere sah bahak narime pajak, bayar sukai mahere sah bahak narime sukai, parasaan takut maulun sah bahak narime rasa takut, hargai here sah harus na hormati here harus nahormati.Mangasihi Ulun Lain yiru Hukum isa Utama.8Ada bautang mahie-hie, kude sinta masasameh murunsia daya ulun isa sinta masasameh haut nampalus hukum agama.9Manurut hukum agama," Ada idapa, ada munu ulun, ada ngalat, ada bahiri inun sah naan watulun," amun naan pamarentah lain, katuluhni haut na kumpul jari isa hukum," Ulun sah sita ulun lain sameh sinta tengani raerai."10Sinta puang ngulah jahat maulun lain. Daya yiru, sinta yiru nampalus hukum agama11Kala yiru pada, naun karasa wayah yiti nampan naun kaelan teka mandre; daya kasalamatan waktuni haut riet matakam teka mulai takam parisaya ma Allatala.12Kamalem haut tapaitah, kaandrau haut riet, daya sabab yiru ware takam ngumpe ulah gawi hang wuang dosa takam makai panrape piraai.13Ware takam welum andri hormat sameh rahat kaandrau, puang rahat pesta bararamian, atawa mahamui, puang rahat cabul atawa kalakuan sah puang maeh hang wuang pibaburen, atawa bahiri.14Pakailah Tuhan Yesus Kristus hang wuang tenga naun, ada malihar tenga naun pakai mamuas nafsu hang wuang dosa.

Chapter 14

Ada Nganggap Tenganu Labis maeh Teka Pulaksanainu1Tarime andri maeh ulun sah kurang parisaya, kude puang himpan nyual kawan pandirianni.2Naan ulun sah tatap pandirianni, hanye iyuh nguta katuluh anrau kuta, kude ulun sah kurang parisaya ekat nguta kawan sayur.3Ulun sah nguta katuluh anraukuta ada nganggap randah ulun sah bapidi kutaan, ada pada ngahalaen ulun sah nguta katuluh kutaen, daya Allatala haut narime hanye.4Naun yiri hie hampe harus mangadili walah ulun lain? Ha'u walah yiru minri atawa tumang, yiru urusan tuanni raerai. Hanye sagar minri daya Tuhan sanggup ngarawah hanye himpan tau minri raerai.5Naan ulun nganggap naan anrau sah labih penting teka kawan anrau sah lain, kude ulun lain nganggap katuluh anrau yiru sameh. Katulu ulun nukas pandirianni raerai.6Naan ulun tau midi anrau, here mamentingkan pakai mahormat Tuhan. Here sah nguta katuluhni, neu mahormat andri tarime kasis ma Allatala panante Tuhan.Kala yiru pada andri ulun sah midi anrau kuta, here puang nguta daya mahormati Tuhan pada ngatuh syukur ma Allatala7Puang sunah erang kaulun teka takam sah tau welum ma tengani raerai, puang sunah erang kaulun teka takam matei ma tengani raerai.8Daya takam welum, takam welum ma Tuhan, amun takam matei, takam matei ma Tuhan. Jari, takam welum atawa matei, takam milik Tuhan.9Daya sabab yiru Kristus matei nelang welum mulek, himpan hanye jari Tuhan,ma kawan ulun matei nelang ulun welum.10Daya inun hanyu ngahalaen pulaksanainu? Wuah inun hanyu nganggap hanye rendah? Takam katuluh sagar minri nadap Allatala himpan naadili.11Hang wuang Surat Barasis haut nasurat,"Aku welum, firman Tuhan, tiap ulun sagar ileku nyamah hang hadapan-Ku, pada tiap lela ulun sagar mangaku aku Allatala." Yesaya 45:2312Katuluh takam sagar mampertanggung jawabkan katuluh ulah gawi takam ma Allatala. Ada Ngulah Ulun Lain Badosa13Daya sabab yiru, ada takam saling ipamada, labis maeh takam ada ngampi hala ulun lain atau jari dosa ma ulun lain14Aku karasa nelang yakin hang wuang Tuhan Yesus puang uweng sunah isa sah najis, kude hal yiru najis maulun lain, amun ulun yiru ngatuh najis.15Amun atei pulaksanainu mahanang gana inun sah nakuta daya naun, naun puang lagi welum makai sinta. Ada naun nanrusak pulaksanai gana anraukuta, daya Kristus haut matei ma hanye.16Daya yiru, ada budas naun nganggap maeh natuduh daya yiru tuu jahat.17Daya Karajaan Allatala puang gana nakuta atawa nauut, kude neu kubujuren,sanang andri kaarayen hang wuang Roh Allatala.18Hie sah malayani Kristus andri sara saberkenan ma Allatala pada hormat ma murunsia.19Jari, ware takam nampalus hal-hal sah ngenei karukunan kasanangen nelang sameh-sameh pangarawah isa andri sah lain.20Ada nanrusak inun sah haut naulah daya Allatala daya gana kutaan! kude jahat sah ulun ikuta ngulah ulun lain badosa.21Labis maeh puang usah nguta daging atawa nguut anggur, amun hal yiru ngulah pulaksanainu badosa.22Tengei kaparisayaan naun nampalus hang hadapan Allatala. Arai ulun sah puang nukum tengani raerai nadap inun sah naanggap maeh.23Kude, ulun sah bimbang sagar naadili amun hanye nguta, daya hanye nguta puang berdasakan kayakinanni; nelang inun sah natampalus puang andri kayakinan yiru dosa.

Chapter 15

Karawah Pulaksanainu Jari Labis Kuat hangwuang Iman1Takam sakuat ngarawah isa maleme imanni, puang ekat ngampisanang atei takam raerai.2Ware takam ngampisanang atei sasameh pulaksanai takam andri maeh, himpan kayakinan takam magin maeh.3Daya, Kristus puang ekat mamikir kasanangen tengani raerai, hangwuang Surat Barasis nasurat kala yina,"Katuluh wadaan here, tatuju mahanyu, haut lawu ma ambau aku."4Inun sah na surat hang wuang Surat Barasis pakai ngajar takam,daya pangajaran sah natarime daya takam teka Surat Barasis, takam kiyuh harapan ma Allatala5Mudahan Allatala, ngami katabahan nelang tantulu rariu ma taka himpan takam welum hang wuang pakat puntal isa maeh manurut kabahumen Kristus,6Andri pakat puntal sahmaeh naun sameh-sameh tau nawat Allatala Ambah Tuhan takam Yesus Kristus.7Daya yiru, tarimeleh isa andri sah lain, sameh kala Kristus sah haut narime naun himpan tau nawat Allatala.8Aku iwara manaun daya Kristus haut jari palayan, maulun sah haut basunat, nampan nantarang kasatian Allatala, hanye yiru nampalus janji ma datu nini takam, 9ma bangsa-bangsa sah puang Yahudi pada here nawat Allatala daya pikaeh ateini ma here. Hangwuang Surat Barasis haut nasurat," Daya yiru, aku sagar nawat hanyu hang penah bangsa puang Yahudi; aku sagar manyanyi tawat hormat ma ngarnnu." Mazmur 18:5010Eauni lagi, Araimihewu bangsa-bangsa, sah haut napidi daya Allatala!" Ulangan 32:4311Yiti pada,"U katuluh bangsa! Ware takam katuluh nawat Tuhan." Mazmur 117:112Yesaya kaeau hinra lagi, " Sagar hawi katurunan Isai, hanye sagar marentah bangsa-bangsa, kawan bangsa yiru sagar baharap mahanye." Yesaya 11:1013Ekat Allatala unengan kaharapen naun hang wuang kaaraian nelang kasanangen daya naun parisaya ma hanye daya kuasa Roh Kudus.Palayanan Paulus ma Bangsa sah Puang Yahudi.14Pulaksanaiku katuluh, aku yakin, naun tuu maeh, naun pada tau ngajar, nelang tau matataan isa andri sah lain.15Aku haut nyurat andri tegas ma naun, aku ngampi itung naun lagi, daya anugerah sah haut naami daya Allatala manaun,16hanye haut nunyu aku jari palayan Yesus Kristus himpan bangsa-bangsa sah puang Yahudi jari imam, iwara Kabar Maeh teka Allatala, nampan sah ulun puang Yahudi tau jari parapah sah tau natarime dayani hang wuang Roh Kudus.17Yiru sababni, hang wuang Yesus Kristus, balalu aku tau kainam arai daya pagawianku ma Allatala.18Daya, aku puang sagar heei bapaner neu inun sah haut naulah, kasuali inun sah haut naulah daya Kristus mitah aku,himpan ngulah bangsa-bangsa isa puang Yahudi taat daya papaneran nelang ulah gawini,19nasinrah andri kawan kaajaiban nelang kawan hal sah luar biasa, mitah kuasa Roh mulai teka Yerusalem hampe Ilirikum, aku haut nampe Kabar Maeh neu Injil Kristus20Bahumku nampe Kabar Maeh teka Kristus ma ulun sah huan karengei neu Allatala daya aku ada ngamuan pondasi hang amau sah haut naanak daya ulun lain.21Hang wuang Surat Barasis haut nasurat,"Here sah huan suah narime kabar neu hanye sagar kadinung,here sah huan suah karengei sagar kataru." Yesaya 52:15Ransana Paulus Tulak ma Roma22Yiru sababni aku gaha bahalangan ganta naun.23Kude itati, daya puang uweng unengan lagi, daya aku haut bataun-taun lawahni sini ganta naun,24Tawuk aku tulak ma Spanyol die, aku harap tau tarie panalu andri naun udi hie naun ngarawah aku tulak ma Spanyol, biar erang pitus aku arai panlu andri naun.25Kude itati aku tulak ma Yerusalem kai malayani ulun wat Allatala,26Orang Makedonia andri Akhaya andri sanang atei ngami sumbangan ma ulun paua hang penah ulun pidian Allatala hang Yerusalem.27Here tuu sanang ngarawah, daya yiru gawian here. Daya bangsa sah puang Yahudi haut narime kawan berkat teka ulun Yahudi, here pada ngarawah ulun Yahudi makai kawan berkat berupa barang banda here.28Daya yiru, aku haut nyanuput gawian yina balalu ngami tanda ma here, aku sagar tulak ma Spanyol mitah tumpuk naun.29Rahat aku nganta naun, aku sagar hawi andri berkat teka Kristus ma naun30Itati, aku laku ma naun, pulaksanai, demi Tuhan Kita Yesus Kristus nelang demi sinta Roh, aku laku ma naun takam katuluh bagumul hang wuang doa ma Allatala neu aku,31badoa himpan aku nalapas teka kawan ulun sah puang parisaya hang Yudea, himpan tugas pelayananku ma Yerusalem natarime andri sanang atei daya ulun sah parisaya.32Daya, kabahumen Allatala aku hawi nunung naun andri arai atei, aku marasa tahibur hang penah naun.33Kirani kasanangen teka Allatala nyinrah pulaksanai katuluh. Amin

Chapter 16

Tabe andri Pesen teka hi Paulus1Aku manyarah ma hi Febe, pulaksanai takam haye yiru erang kaulun palayan jemaat hang Kengkrea.2Tarime hanye hang wuang Tuhan nyalah erang kaulun wat Allatala, karawah hanye, amun hanye laku karawah teka naun daya hanye sendiri haut ngarawah ulun rama tamasuk hanyu.3Hampe tabeku ma hi Priskila andri hi Akwila, kawan hengau sah sameh bagawi ma Kristus Yesus,4here ane matei daya nyalamat aku. Aku batarime kasis ma here, puang ekat ma aku erai isa ngantuh syukur ma katuluh jamaat puang ekat Yahudi.5Hampe pada tabeku ma jamaat sah muneng hang lewu here. Hampe pada tabeku ma hi Epenetus isa nasintaku, hanye ulun pamulaan hang Asia sah parisaya ma Kristus.6Tabe ma hi Maria sah haut bahimat tuu bagawi ma naun.7Tabeku ma Andronikus andri hi Yunias, here isa suku bangsa andri aku nelang sameh masuk penjara nakenal daya kawan rasul, here parisaya ma Kristus dahulu teka aku.8Tabeku pada ma hi Ampliatus, sah nasintaku hang wuang Tuhan.9Hampe tabeku ma hi Urbanus,hengau takam sah bagawi ma Kristus, pada tabeku ma hi Stakhis sah na sintaku.10Tabeku pada ma hi Apeles, kasatiaani ma Kristus haut tabukti. Hampe pada tabeku ma keluarga Aristobulus.11Hampe tabeku ma hi Heodion, pulaksanain mira bangsa andri aku. Tabe pada ma keluarga Narkius, isa naan hang wuang Tuhan.12Hampe tabeku ma hi Trifena dan Trifosa, sah bagawi bahimat malayani Tuhan. Pada ma hi Persis isa nasita dayaku, pada haut bahimat bagawi ma Tuhan.13Tabe pada ma hi Rufus, unlun sah haut napidi daya Tuhan, pada ma inehni sah kala inehku.14Tabe pada ma hi Asinkritus, hi Flegon, hi Hermes, hi Patrobas, hi Hermas , pada makawan pulaksanai isa baya andri here.15Tabe pada ma hi Filologus, hi Nereus andri pulaksanaini, pada ma hi Olimpas pada ma katuluh ulun parisaya sah baya andri here.16Ipanabe isa andri sah lain siuk mesra. Katuluh ungkup Kristus ngirim tabe here ma hanyu.17Itati aku nunyu naun, pulaksanai, tantau ulun isa ngulah parawekan nelang mangacau, pada sah puang sameh andri pangajaran sah natarime, sanawit teka ulun kala yiru.18Daya ulun sah sameh yiru puang bagawi ma Tuhan takam Yesus Kristus, kude here bagawi makai atei here raerai, andri bujukkan papaneran isa marauh, here manipu kawan ulun sah puang suriga.19Daya, kasatiaannu katuluh ulun haut karasa, daya yiru aku tuu arai. Aku sanang himpan naun maharati nadap inun hal sah maeh pada barsis teka hal sah jahat.20Allatala ngami kasanangen ma murunsia sagar nyanramuk iblis hang kapit palat peenu. Berkat teka Yesus, Tuhan takam, nyinrah hanyu.21Timotius, hegau isa pelayanan andri aku, nampe tabe ma hanyu, pada teka hi Lukius, hi Yason, hi Sosipater, pulaksanai sabangsaku.22Aku Tertius, sah nyurat surat yiti, nampe tabeku ma naun hang wuang Tuhan.23 Hi Gayus, ngenei aku amalem hang lewuni pada katuluh jemaat, nampe tabe ma hanyu. Erastus, kapala kaungan tumpuk, Kwartus pulaksanai takam, nampe tabe ma hanyu.24( Berkat Yesus Kristus, Tuhan takam, nyinrah naun katuluh! Amin.)25Hanye sanggup ngampikansing naun manyu Kabar Maeh sah nawaraku neu Yesus Kristus, isa sameh andri ransana isa haut baabat-abat lawahni puang isa ulun karasa,26kude itati haut nawara itetei kitab-kitab kawan nabi, manyu parentah Allatala sa kalalawah isa haut nawara ma katuluh bangsa, nampan tau mamimpin himpan katuluh parisaya,27Hanye isa-isani Allatala sah paling pintar maharati mitah Yesus Kristus; katawenni hampe kalalawahni! Amen.

1 Corinthians

Chapter 1

Salam Teka Paulus 1Paulus, naherau jari rasul Yesus Kristus daya kabahumen Allatala, andri Sostenes, pulaksanai takam. 2Ma ungkup Allatala sa naan hang Korintus, ma here sa barasis hang wuang Kristus Yesus, sa naherau himpan jari kawan ulun Barasis baya katuluh ulun hang tiap-tiap uneng sa nerau ngaran Tuhan takam Yesus Kristus, inunkah hang uneng here atawa takam. 3Anugerah manaun andri damai sajahtra teka Allatala Amah takama andri Tuhan Yesus Kristus.Paulus Basukur Ma Allatala4Aku eter ngantuh syukur ma Allatalaku neu naun daya anugerah Allatala sa naami manaun hang wuang Yesus Kristus,5hanye yeru hang katuluh hal, naun naampitatau hang wuang Hanye, hang wuang katuluh puntane, andri katuluh kapintaren,6sameh kala kasaksian neu Kristus haut nateguh-Ni hang wuang naun.7Andri kalayeru, naun puang sagar kakurangen hang wuang isa pingamian haleyung naun ngandrei panyindrahan Tuhan takam, Yesus Kristus, 8sa pada nyindrah naun hampe ma pijumpuhanni himpan naun puang angmaeh hang andrau Tuhan takam Yesus Kristus.9Allatala yeru satia, sa daya-Ni naun naherau ma wuang pikumpulan andri Anak-Ni, Kristus Yesus, Tuhan takam.Pipasaiyan Hang Wuang Jemaat10Itati, aku ngami nasehat manaun, pulaksanai katuluh, daya ma ngaran Tuhan takam Yesus Kristus himpan naun katuluh kaeyau hal sa sameh himpan puang uweng lagi pipasaiyan hang penah naun, malengkan himpan naun isa pikiran sa sameh andri hang wuang pakat sa sameh. 11Daya, haut nawara maaku neu naun, pulaksaniku, bumuh Kloe, hanye yeru naan pibaburen hang penah naun.12Ahengku itati hanye yeru naun asing-asing kaeyau, "Aku teka Paulus," andri "Aku teka Apolos," andri "Aku teka Kefas," andri "Aku teka Kristus." 13Inunkah Kristus tabagi-bagi?Inunkah Paulus nasampulaki manaun? Atawa, inunkah naun naapanrus hang wuang ngaran Paulus?14Aku basyukur ma Allatala hanye yeru aku puang ngapanrus sunah erang kaulun teka naun, kasuali Krispus andri Gayus, 15himpan puang naan sunah isa sa kaiyuh ngantuh hanye yeru naun naapanrus hang wuang ngaranku. 16Aku pada ngapanrus katuluh bumuh Stefanus hang lewuni; salabisni, aku puang karasa inunkah aku ngapanrus sa langinni.17Daya, Kristus puang ngutus aku himpan ngapanrus, kude himpan ngabar Lengan Sa Maeh (Injil), puang hang wuang kapanaiyen puntane, himpan balasangar Kristus puang naulah sia-sia.Kuasa Atei Akal Allatala18Daya, puntane neu balasangar hanye yeru pibuduen ma here sa rahat binasa, kude ma takam sa nasalamat, hal yeru hanye yeru kakuaten Allatala.19Daya, naan tasurat, "Aku sagar ngampilenuh atei akal ulun sa maharati andri kapintaren ulun sa panai, Aku sagar puang narimeni." Yesaya 29:1420Hang awekah ulun sa maharati? Hang awekah kawan ahli Taurat? Hang awe kawan ahli basualjawab zaman yiti?Angneh Allatala haut ngampibudu atei akal dunia yiti? 21Daya hang wuang atei akal Allatala, dunia mitah atei akalni puang kataru Allatala, makani balalu Allatala narime mitah kabuduen piwaraan Lengan Allatala (Injil) himpan nyalamat sa harap ma Hanye.22Daya, kawan ulun Yahudi laku kawan tana ma kawan ulun Yunani ma ngantara kaharatien (atei akal).23Kude, kami ngabar neu Yesus sa nasampalaki, sa ma kawan ulun Yahudi yeru jari watu katapian, andri ma kawan ulun puang Yahudi, pibuduan.24Kude, ma here sa naherau, inun yeru kawan ulun Yahudi atawa kawan ulun Yunani, Kristus hanye yeru kakuaten Allatala andri kaharatien Allatala. 25Daya sa budu teka Allatala hanye yeru labis maharati teka murunsia, andri sa maleme teka Allatala labis gansang teka murunsia.26Dinung wangun naun tawuk naun naherau, pulaksanaiku, puang hene sa pintar kala tenga daging, puang hene sa bakuasa, puang hene sana kasilawen, 27kude Allatala haut midi sa budu teka dunia himpan ngampi amangan sa pintar, andri Allatala midi inun sa maleme teka dunia himpan ngampi amangan sa gansang.28Balalu, Allatala midi sa puang nakasilawen teka dunia andri nadinung ime, likan neu hal sa puang uweng aratini, himpan ngapuangen neu hal sa baarti, 29himpan katuluh murunsia puang tau ngatamamen hanye hang hadapan Allatala.30Dayagana Hanye, naun naan hang wuang Yesus Kristus, sa ma takam jari kaharatien, pikaeh, kabarasisen, andri panewuhan teka Allatala,31himpan kala sa nasurat, "Biarleh ulun sa nawat tengani, itawat hang wuang Tuhan.

Chapter 2

Iman Sa basanar Ma Allatala1Balalu, tawuk aku hawi manaun, pulaksanaiku, aku puang hawi andri katamamen puntane atawa kaharatien himpan nampe rahasia Allatala manaun. 2Daya, aku ngalap kaputusan himpan puang karasa inun-inun teka naun salangin neu Kristus Yesus, hanyeru Hanye sa nasampalaki.3Aku baya naun hang wuang kalemeen, hang wuang katakuten, andri tu'uni takut. 4Puntaneku atawa inun sa nahabarku puang hang wuang puntane kaharatien sa nakaharapen, kude andri bukti Ruh andri kuasa, 5himpan iman naun puang basanar ma kaharatien murunsia, kude ma kuasa Allaatala.Allatala Nantarang Kaharatien-Ni Mitah Ruh6Kami iwara kahatien hang penah here sa haut matueh, kude puang kaharatien zaman itati atawa teka kawan panguasa zaman itati sa sagar natampunah, 7kude kami iwara kaharatien Allatala hang wuang rahasia, kaharatien satadina, sa nasadia Allatala sahuan pinukuan zaman ma kamuliaen takam.8Puang uweng kawan panguasa zaman itati sa kataruni.Daya, amun here haut kataru, here puang sagar suah nyampulaki Tuhan sa mulia. 9Kude, kala sa nasurat,"Inun sa puang suah nadinung mate, andri silu puang suah karengei, andri puang suah timul hang wuang atei murunsia, katuluh yeru haut nasadia Allatala ma here sa ngalelu Hanye."Yesaya 64:410Kude, Allatala haut nyansarang neu yiti ma takam mitah Ruh (amirue) daya Ruh (amirue) nyalidik katuluh hal, likan kalalemen Allatala. 11Daya, hiyekah teka penah murunsia sa karasa neu hal teka murunsia salangin ruh (amirue) murunsia sa naan hang wuang hanye? Kalayeru pada, puang uweng erang kaulun sa karasa neu hal teka Allatala salangin Ruh (amirue) Allatala.12Itati, takam haut narime, puang ruh (amirue) teka dunia, kude ruh (amirue) sa teka Allatala himpan takam tau karasa neu hal sa naami Allatala ma takam.13Neu hal sa pada naantuh kami yiti, puang hang wuang puntane sa na ajar daya kaharatien murunsia, kude sa naajar daya Ruh (amirue) andri mambanding neu hal sa ruhani andri sa puang ruhani.14Kude, murunsia sa puang ruhani puang narime neu hal sa basal teka Ruh (amirue) Allatala daya neu hal yeru hanye yeru pibuduan mahanye. Hanye puang tau mamahamini daya neu hal yeru ekat tau na pantaru andri ruhani.15Murunsia sa ruhani mantaru katuluh hal kude hanye raerai puang napantaru dY hiye-hiye. 16Daya, "Hiyekah sa karasa pikiran (kunuan) Tuhan hampe kaiyuh ngami nasehat ma Hanye?"Yesaya 40:13Kude, kami naan kaampun pikiran Kristus

Chapter 3

Kalemean Hang Wuang Jemaat 1Kude, pulaksanai katuluh, aku puang tau puntane manaun kala ma murunsia sa ruhani, kude kala ma murunsia duniawi, hanye yeru kala ma kawan gena hang wuang Kristus. 2Aku ngami naun nguut susu, puang kutaen, daya naun huan tau, likan itati naun pada huan tau,3daya naun masih duniawi. Daya, amun naan bahiri andri pibantahan hang penah naun, angneh naun masih duniawi andri welum kala sara murunsia?4Daya, tawuk erang kaulun kaeyau, Aku hang pihak Paulus," andri sa langin, "Aku hang pihak Apolos," angneh yeru aratini naun hanyeru naun bapikir sara murunsia? 5Kawan walah sa dayani naun jari harap kala sa haut nakaruniaTuhan ma asing-asing.6Aku ngamule, Apolos manyiram, kude Allatala sa ngampitumuni.7Jari, puang sa ngamule, puang pada sa manyiram,malengkan Allatala sa ngampitumuni.8Ulun sa ngaamule andri sa manyiram hanyeru isa, andri asing-asingni sagar narime upani sasuai andri usahani raerai.9Sabab, kami hanye yeru hengau sagawian andri Allatala; naun henye yeru ume Allatala, lewu Allatala.10Sasuai andri pangamian Allatala sa naami ma aku, kala erang kaulun ahli bangunan sa panai, aku nganak dasar andri sa langin ngamuan hang amauni.Kude, katuluh ulun paiyuh-ang maneneng kalaawe hanye ngamuan hang amauni. 11Saba, puang uweng erang kaulun sa tau nganak dasar sa langin salain sa haut naanak, hanyeru Kristus Yesus.12Amun naan ulun sa ngamuan hang amau dasar yiti andri amas, perak, kawan watu baharaga, kayu, rikut, riumi, 13pigawian sa nakaraja katuluh ulun sagar lentah daya andrau yeru sagar natantarangni andri apui, andri apui yeru sagar nguji kalaawe masam gawian katuluh ulun.14Amun gawian sa haut na amuan daya erang kaulun tukan bangunan yeru batahan, hanye sagar narime upa. 15Amun gawian ulun yeru galis rakit, hanye sagar rugi, biar kalayeru, hanye raerai sagar nasalamat, kude wangunni kala mitah apui.16Puang karasakah naun hanye yeru naun Lewu Allatala andri Ruh (amirue) Allatala muneng hang wuang naun? 17Amun naan ulun sa nyanlenuh Lewu Allatala, Allatala sagar nyanlenuh hanye daya Lewu Allatala hanyeru Barasis, hanyeru naun.18Ada naan ulun sa nipu tengani raerai. Amun naan ulun teka naun ngakira hanye yeru hanye maharati hang zaman yiti, elahleh hanye jari budu himpan hanye tau jari maharati. 19Sabab, kapintaren dunia yiti hanye yeru pibuduan hang hadapan Allatala. Sabab, naan tasurat, "Hanyelah sa nyama ulun pintar hang wuang panunga here," 20andri lagi, "Tuhan karasa kawan pikiran ulun sa pintar, katuluhni hanye yeru kawai tu'u eleh."21Daya yeru, ada naan sunah erang kaulun sa baagak hang wuang murunsia. Sabab, katuluhni hanye yeru watnu. 22inun Paulus, Apolos, atawa Kefas, inun dunia, inun pamelum atawa pampatei, inun neu hal sa itati atawa neu hal sa sagar naan; katuluhni hanye yeru wat naun. 23andri, naun hanyeru wat Kristus, andri Kristus hanye yeu wat Allatala.

Chapter 4

Palayanan Kawan Utusan Kristus 1Kalayiti sakapinu'uni ulun manilai kami hanye yeru jari kawan walah Kristus andri kawan ulun sa naharap kawan rahasia Allatala. 2Andri kalayeru, kawan ulun sa harap andri hal-hal sa baharaga paiyuh-ang ngami bukti hanye yeru tau naharap.3Kude, maaku yeru puang uweng inunni amun aku nahakimi daya naun atawa daya pangadilan murunsia.Likan, aku raerai puang mahakimi tengaku. 4Sabab, aku puang manyadari inun-inun ma tengaku raerai,Kude, puang dayagana yeru aku nasamuah, malengkan Tuhan sa mahakimi aku.5Daya yeru, ada mahakimi sahuan katikani, hanye yeru sahuan Tuhan hawi. Hanye sa sagar ngampiraai neu hal sa tasadina hang wuang piyeng andri sagar nantarang kabahumen atei. Balalu, katuluh ulun sagar narime tawat teka Allatala.6Pulaksanai katuluh, aku haut ngaraja neu hal yiti ma aku raerai andri Apolos daya manaun himpan hang wuang atei kami, naun tau paajar himpan puang nyanabih inun sa tasurat hampe puang uweng isa teka naun sa jari pangagak isa ma langinni.7Sabab, hiyekah sa ngampibeda naun?Inun sa naan intu naun, sa puang natarime naun?Andri, amun tu'u naun narimeni, wuah inun naun baagak kala puang suah narimeni?8Naun haut natamising, naun haut jari tatau! Puang daya kami, naun haut jari raja! Aku tu'uni hamen himpan naun tu'u-tu'u haut jari raja himpan kami pada tau mamarentah baya naun.9Sabab, pandapatku, Allatala haut nganak kami, kawan rasul, hang uneng sa pangahandrian, kala kawan ulun sa nasanawu hukuman matei; daya kami jari tuntunan ma dunia, inun yeru ma kawan malekat atawa murunsia.10Kami budu daya hamen uma Kristus, kude naun pintar maharati hang wuang Kristus, Kalmi maleme, kude naun wigas. Na nahurmat, kude kami hina. 11Hampe itati, kami hinut andri haus, bapama sitat warat, napangkung, andri welum puang manatap.12Kami uet teteng, bagawi andri tangan kami raerai. Tawuk kami nasangit, kami ngami berkat. Tawuk kami nasiksa, kami batahan.13Tawuk kami nafitnah, kami nyawab andri arai atei. Likan, hampe itati, kami jari kala rateh dunia yiti, murun teka sa ala murun.14Aku nyurat neu hal yiti puang ma ngampi amangan naun, kude ma ngami nasehat ma naun kala kawan anak sa nakaleluku.15Sabab, biar naun naan sapuluh ribu guru hang wuang Kristus, naun puang uweng hene amah. Daya hang wuang Yesus Kristus, akulah sa jari amah naun mitah lengan-Ni (Injil).16Jari, aku ngami kasampaten manaun, jarilah ulun sa ngalut taladanku.17Dayagana yeru, aku haut ngutus manaun hi Timotius, anakku sa nakaleluku andri sa satia hang wuang Tuhan.Hanye sagar ngampiitung naun neu lalan-lalanku hang wuang Kristus, kala sa naajarku hang awe-awe, hang katuluh jemaat. 18Papire teka naun jari baagak, iyalah aku puang sagar hawi lagi manaun.19Kude, aku sagar hinang hawi ma naun, amun Tuhan ngahamenenni, andri aku sagar karasa puang ekat puntane kawan ulun paagakan yeru, kude pada kuasa here.20Sabab, Karajaan Allatala puang hang wuang puntane, malengkan hang wuang kuasa.21Inun sa nakahamenen naun? Inunkah aku paiyuh-ang hawi manaun andri tungkeh atawa andri lelu pada andri ruh pikaeh.

Chapter 5

Dusa Bazinah Hang Wuang Jemaat1Haut naan lapuran hanye yeru naan sa bazinah teka penah naun, bazinah sa hang langin bangsa puang uweng, hanye yeru naan ulun ngalap darangan amahni. 2Andri naun jari sakah! Puangkah sabujurni naun mahanang atei himpan ulun sa ngulah gawian yeru nasingkir teka penah naun?3Tu'u, sasara tenga aku lawit, kude aku hawi hang wuang ruh (amirue). Andri, aku haut nyanawu hukuman ma ulun sa ngaraja hal yeru, iyalah aku hawi. 4Hang wuang ngaran Tuhan Yesus, tawuk naun bakumpul, andri aku baya andri naun hang wuang ruh andri kuasa Tuhan takam, Yesus, 5aku haut ngami putusan ma nyarah ulun yiti ma Iblis ma kabinasaen tenga dagingni himpan ruhni (amirueni) tau nasalamat hang andrau Tuhan.6Kasakahen naun yeru puang maeh, Puang karasakah naun hanye yeru butit ai ragi sagar ngampi ragi katuluh adunan?7Barasisleh katuluh ragi sa lawah himpan naun jari adunan sa wau, sa kalaawe sabujurni naun puang baragi.Sabab, Kristus, babiri Paskah yeru, haut nasamalis. 8Daya yeru, ware takam maraya pesta yeru, puang andri ragi sa lawah, puang teka ragi pikurun andri kajahaten, kude andri rute puang baragi teka sa tulen andri kawuahen.9Aku nyurat manaun hang suratku: ada bahengau andri kawan ulun lanyi. 10Ahengku, puang andri kawan ulun lanyi hang dunia yiti, kawan ulun sa mumpun panatau, kawan panipu, atawa andri kawan panyamah setan. Amun kalayeru, naun paiyuh-ang kaluar teka dunia yiti.11Kude, itati aku nyurat manaun, ada bahengau andri kawan ulun sa naantuh pulaksanai amun hanye hanye yeru ulun lanyi, sarakah, panyamah setan, katuju mamfitnah, pamabuk, atawa panipu. Likan, ada ikuta andri ulun kalayeru.12Sabab, inun urusanku mahakimi kawan ulun luar?Angneh naun mahakimi here sa naan hang wuang jemaat?13Kude, Allatala sa sagar mahakimi here sa hang luar jemaat. Daya yeru, usirleh ulun sa ngaraja kajahaten teka penah naun.

Chapter 6

Neu Pakara Hukum Hang Penah Ulun Parisaya1Tawuk isa teka naun naan pibaburen isa andri langinni, inunkah hanye heei tulak ma ngantara kaadilen hang hadapan kawan ulun sa puang maeh andri puang hang hadapan kawan ulun Barasis? 2Inunkah naun puang karasa hanye yeru kawan ulun Barasis sagar mahakimi dunia? Amun dunia nahakimi daya naun, inunkah naun puang iyuh ma mangadili kawan pakara sa bangat rumis?3Inunkah naun puang karasa hanye yeru takam sagar mangadili kawan malekat? Kalayeru pada kawan pakara sa biasa tiap andrau.4Jari, amun naun nadap kawan pakara biasa kala yeru, wuah inun naun ngeneini ma here sa puang baharaga hang wuang jemaat? 5Aku iwara yiti himpan naun amangan.Inunkah puang uweng erang kaulun teka naun sa pintar maharati, sa tau ngurus kawan pakara hang penah kawan pulaksanaini?6Likan, pulaksanai andri pulaksanai tulak ngantara kaadilen ma hadapan kawan ulun sa puang parisaya (harap)!7Sakapinu'uni, haut jari kagagalen manaun daya naun naan pakara-pakara hukum hang penah naun. Wuah inun naun puang hamen naampihala? Wuah inun naun puang labis hamen naampi rugi? 8Sakapinu'uni, naun raeari bahala andri ngampi rugi. Likan, naun ngarajani ma kawan pulaksanai naun.9Inunkah naun puang karasa hanye yeru ulun sa puang tu'u puang sagar mawarisi Karajaan Allatala? Ada tawang! Kawan ulun lanyi, kawan panyamah setan, kawan ulun sa bazinah, puang upu puang wawei (banci), kawan homoseksual, 10kawan pangalat, kawan ulun sarakah, kawan pamfitnah, kawan panipu, here katuluh puang sagar mawarisi Karajaan Allatala.11Papire teka naun pada kala yeru. Kude, naun haut nabarasis, haut naampikudus, andri haut nasamuah hang wuang ngaran Tuhan Yesus Kristus andri hang wuang Ruh (amirue) Allatala takam.Sanawit Teka Bazinah12Katuluh hal iyuh nagawi dayaku, kude puang katuluhni baguna. Tu'u katuluh hal tau nagawiku, kude aku paung haukun na samalah daya inun-inun. 13Kutaen ma wuntung, andri wuntung ma kutaen, kude Allatala sagar nyanrupuh karuehni. Tenga puang napakai bazinah, kude ma nawat Tuhan, andri Tuhan ma tenga.14Allatala ngamuan Tuhan andri pada sagar ngamuan takam daya kuasa-Ni. 15Inunkah naun puang karasa hanye yeru tenga naun hanye yeru kawan angguta Kristus? Inunkah aku sagar ngalap kawan angguta Kristus andri nyanyari here jari kawan angguta sunal? Satu'uni Puang sagar.16Inunkah naun puang karasa hanye yeru ulun sa nuruk tengani ma sunal jariisa tenga andri hanye?Daya, Hanye kaeyau, "Karuehni sagar jari isa daging." 17Kude, ulun sa nuruk tenga andri Tuhan jari isa ruh (amirue) andri Hanye.18Sanawit teka zinah!Tiap dusa langin sa erang kaulun karaja hanye yeru hang luar tengani, kude ulun sa bazinah, badusa nadap tengani rearai.19Inunkah naun puang karasa hanye yeru tenga naun lewu Ruh Barasis, sa naan hang wuang naun, sa naun tarime teka Allatala, andri hanye yeru tenga naun puang wat naun raerai? 20Daya, naun haut natewuh andri haraga lunas. Daya yeru tawatleh Allatala andri tenga naun.

Chapter 7

Pitataan Neu Narangan1Itati, neu hal sa nasurat naun maaku: hanye yeru inun yeru ma kawan upu himpan puang nyame kawan wawei.2Kude, daya naan kajadian bazinah, tiap kawan upu samaehni naan daranganni rearai andri tiap kawan wawei naan matueh upuni raerai.3Matueh upuni nampenu kawajibanni nadap matueh waweini, kalayeru pada matueh waweini nadap matueh upuni.4Matueh waweini puang bakuasa ma tengani raerai, kude pada ma matueh upuni. Kalayeru pada matueh upuni puang bakuasa ma tengani raerai, kude pada ma matueh waweini.5Ada naun aur ipanawit, kasuali daya pakat sasameh ma samantara katika himpan naun laluasa ngami katika naun ma ilakudua. Udi yeru, welumlah sameh-sameh lagi himpan Iblis puang mansuba naun daya naun puang kaiyuh ngandali tenga naun.6Kude, aku iwara yiti ngami kalungaran, puang ngami parentah.7Aku baharap katuluh ulun sameh kala aku. Kude, tiap ulun naan karuniani raerai teka Allatala, sa erang kaulun hang wuang hal yiti, andri sa langin hang wuang hal yeru.8Ma sa puang narangan andri kawan walu, aku iwara hanye yeru labis maeh ma naun amun tatap hang wuang wangun kala aku. 9Kude, amun here puang tau ngandali tenga, samaehni here narangan. Sabab, labis maeh narangan teka penu andri nafsu.10Ma sa narangan, aku ngami kawan parentah yiti (puang teka aku, kude teka Tuhan), hanye yeru matueh wawei puang iyuh nanan mayueh upuni, 11(kude amun hanye haut talanyur nanan matueh upuni, hanye tatap paiyuh narangan, atawa mulek badamai andri matueh upuni), andri matueh upuni puang iyuh nyansarak matueh waweini.12Ma sa salabisni, aku iwara (aku, puang Tuhan) hanye yeru amun naan pulaksanai sanaan matueh wawei sa puang parisaya, andri wawei yeru hamen welum baya hanye, ada hanye nyansarak matueh waweini yeru. 13Kalayeru pada amun erang kaulun wawei naan badarangan upu sa puang parisaya, andri upu yeru hamen welum baya hanye, ada hanye nanan matueh upuni yeru. 14Daya matueh upu sa puang parisaya yeru naampikudus daya daranganni, andri matueh waweini sa puang parisaya naampikudus daya matueh upuni. Amun puang kalayeru, kawan anak naun hanye yeru kawan anak pikurun, kude itati here kudus (barasis).15Kude, amun sa puang parisaya yeru hamen sarak, elahleh hanye sarak. Hang wuang hal kalayiti, naun puang lagi ireket hang wuang idarangan. Kude, Allatala haut nerau takam himpan welum hang wuang damai sajahtera. 16Daya ui kawan matueh wawei, kalaawe naun karasa salenga naun sagar nyalamat matueh upu naun? Atawa, kalaawe naun karasa, u matueh upu, salenga naun sagar nyalamat matueh wawei naun?Tatap Hang Wuang Kaadaan Tawuk Naherau Allatala.17, Kude, kala sa haut natatap Tuhan ma tiap ulun,sakala Allatala haut nerau here asing-asing, tatapleh welum hang wuang wangun sa kalayeru. Kalayeru pada aku marentah ma katuluh jemaat. 18Inunkah naan ulun sa naherau tawuk hanye haut nasunat?Ada hanye nyamawai tana-tana sunatni. Naankah ulun sa tawuk naherau hanye huan nasunat? Ada hanye nasunat? 19Daya, nasunat atawa puang nasunat, yeru puang kaharusen. Kude, sa paiyuh-ang hanye yeru kataaten nadap parentah Allatala.20Tiap ulun paiyuh-ang naan hang wuang wangun kala tawuk hanye naherau. 21Inunkah hanyu erang kaulun walah sanakai tawuk naherau? Ada hanyu bemang neu hal yeru. Kude, amun naun pada tau jari ulun sa bebas, labis maeh alapleh kasampaten yeru. 22 Daya, hanye sa tawuk naherau hang wuang Tuhan hanye yeru walah, hanyeru ulun sa bebas wat Tuhan. Kalayeru pada, tawuk ulun sa bebas naherau, hanye yeru walah Kristus.23Naun haut natewuh andri haraga lunas, daya yeru ada naun jari walah murunsia.25Pulaksanaiku katuluh, ware tiap ulun tatap muneng baya Allatala, hang wuang wangun tawuk hanye naherau.Pitataan Ma Ulun Sa Huan Narangan25Itati, neu kawan ulun sa huan suah narangan, aku puang uweng parentah teka Tuhan. Kude, aku ngami pandapatku kala ulun, sa daya lelu ahi Tuhan, iyuh naharap. 26Aku ngangap hal yiti inun yeru hang wuang sa mahadin tawuk yiti, hanye yeru labis maeh ma erang kaulun himpan tatap naankala inun sanaan.27Inunkah naun tasandreket daya erang kaulun matueh wawei naun? Ada bausaha neu sarak. Inunkah naun huan narangan? Ada naun ngantara darangan. 28Kude, amun naun narangan, naun puang badusa. Andri, amun erang kaulun wawei narangan, hanye puang badusa. Kude, here sa narangan sagar kaingkam kasuliten welum hang dunia, andri aku hamen naun puang wuah teka hal yeru.29Pulaksanai katuluh, bahumku hanye yeru katikani haut ime. Jari teka itati, elahleh here sa naan matueh wawei, welumleh sa iyalah here puang uweng matueh wawei, 30here sa ngiak iyalah puang ngiyak, here sa miarai iyalah puang miarai, here sa iwidian iyalah panaan. 31andri here sa makai inun-inun hang dunia yiti, iyalah puang makaini. Daya, wangun dunia yiti rahat wawai.32Aku hamen naun bebas teka katakuten.Ulun sa puang narangan bapikir hal neu Tuhan, kalaawe hanye tau ngampisanang Tuhan.33Kude, ulun sa narangan bapikir neu hal saduniawi, kalaawe hanye himpan kaiyuh ngampisanang matueh waweini, 34andri pahatianni tabagi-bagi. Wawei sa puang narangan andri kawan dara kagaeran manyu hal neu Tuhan himpan hanye jari barasis (kudus), inun yeru tenga atawa ruhni (amirueni). Kude, wawei sa narangan gaer neu hal dunia yiti, kalaawe hanye tau ngampisanang matueh upuni.35Aku iwara neu yiti ma kauntungen naun rerai, puang ma ngene pihuruk manaun, kude ma hal sa maeh himpan palayanan naun ma Tuhan puang tagangu.36Amun naan ulun sa ngangap hanye yeru hanye haut ngaraja hal sa puang maeh nadap wawei darani daya wawei darani yeru haut matueh andri kalayeru sa kapinu'uni, elahleh hanye ngaraja inun sa nakahamenenni, hanye puang badusa; elahleh here idarangan. 37Kude, hanye sa haut siap hang wuang ateini, puang rahat hang wuang napaksa, naan kuasa hang amau kabahumenni raerai, andri haut mutus hang wuang ateini himpan puang narangan wawei darani yeru, maka hanyeru haut ngulah sa maeh.38Jari, amun hanye narangan wawei yeru hanye ngulah sa maeh, kude amun hanye puang narangan wawei yeru, gawianni yeru pada maeh.39Matueh wawei ampun matueh upuni salawah matueh upuni masih welum. Kude, amun matueh upuni matei, hanye bebas ma narangan andri hiye ai sa nakahamenenni, asal ulun yeru hang wuang Tuhan. 40Kude, kala pandapatku, hanye sagar labis bahagia aamun hanye tatap hang wuang wangunni, andri pandapatku, aku pada naan Ruh (amirue) Allatala.

Chapter 8

Kutaen Sa Nasarah Ma Antualah (Berhala)1Itati, neu kawan daging sa na sarah (naanyu) ma kawan Antualah. Takam karasa hanye yeru takam katuluh naan pangarasaen.Pangarasaen ngulah kasakahen, kude kaleluen ngamuan sumangat. 2Amun naan ulun sangakira hanye yeru karasa neu inun-inun, hanye welum karasa sa kapinu'uni hanye karasa.3Kude, amun erang kaulun ngalelu Allatala, hanye nakataru daya Allatala.4Daya yeru, neu kutaen kawan daging sa naanyu (nasarah) ma antualah, takam karasa hanye yeru puang uweng antualah hang dunia yiti, andri puang Allatala kasuali Hanye, isa-isani. 5Kude, amun naan sa naantuh allatala-allatala, inun yeru hang surga atawa hang tane (bumi), sakalaawe naan hene "allatala" andri naan hene "tuhan"), 6kude ma takam ekat naan isa Allatala, hanye yeru Amah. Teka Hanyelah katuluh inun-inun andri takam naan ma Hanye. Andri, ekat naan isa Tuhan, hanye yeru Kristus Yesus, sa daya-Ni katuluh sa naan, andri takam naan mitah Hanye.7Biar kalayeru, puang katuluh murunsia naan pangarasaen yiti. Kude, papire ulun, sa haut tabiasa andri andri kawan antualah hampe itati, nguta kutaen yeru kala kutaen sa naami ma antualah. Daya yeru, atei kunuan here sa maleme jari rusak (puang maeh).8Kutaen puang sagar nyantete takam ma Allatala. Takam pada puang sagar labis murun amun puang nguta, atawa puang pada labis maeh amun takam nguta. 9Kude, itunglah hanye yeru kabebasen naun yiti ada hampe jari watu pitapian ma here sa maleme.10Daya, amun naan ulun sa kadinung naun, sa naan pangarasaen, nguta hang wuang kuil antualah, angneh atei kunuanni, amun hanye maleme, sagar nadudus ma nguta kawan daging sa naami ma antualah?11Jari, mitah pangarasaen naun, ulun sa maleme yeru, hanye yeru pulaksanai naun, sa mahanye Kristus haut matei, jari binasa. (matei, rupuh).12Jari, andri badusa nadap kawan pulaksanai naun sa saiman andri nyamatan atei kunuani sa maleme, maka naun badusa nadap Kristus.13Daya yeru, amun kutaen ngulah pulaksanai sa isa iman andri aku, katapian (tahebu), aku puang sagar suah nguta daging hampe sakalalawahni himpan aku puang ngulah pulaksaniku katapian (puang satia ma Lengan Allatala).

Chapter 9

Hak-Hak Erang Kaulun Rasul1Angneh aku erang kaulun bebas? Angneh aku hanye yeru rasul? Angneh aku haut kadinung Yesus, Tuhan takam? Angneh naun hanye yeru hasil gawianku hang wuang Tuhan? 2Amun ma ulun langin aku puang rasul, paling puang aku hanye yeru rasul manaun.Daya, naun hanye yeru materai (tana) karasulenku hang wuang Tuhan.3Yiti pambelaanku nadap here sa sagar mariksa aku.4Inunkah kami pauweng hak ma kuman andri nguut? 5Inunkah kami puang uweng hak ngenei erangkaulun darangan sa saiman, sameh kala kawan rasul sa langin, kawan pulaksanai Tuhan, andri pada Kefas? 6Atawa inunkah ekat hi Barnabas andri aku sa puang uweng hak himpan puang bakaraja?7Hiye sa suah jari saradadu andri ungkus raerai?Hiyekah sa ngamule kabun anggur andri puang nguta wuani? Atawa, hiyekah sa makatik situa sameluman andri puang nguut susuni?8Inunkah aku iwara neu hal yiti ngalut murunsia?Angneh Hukum Taurat pada kaeyau neu hal sa sameh?9Daya, naan tasurat hang wuang Hukum Taurat Muses, "Ada naun nampatei sapi sa rahat ngiik gandum!"Inunkah sapi sa rahat naperhati Allatala?10Atawa, inunkah Hanye iwarani daya ma takam?Hiyai, daya ma takamlah hal yeru nasurat daya sa maluku paiyuh-ang maluku hang wuang kaharapen andri sa mi'iik paiyuh-ang mi'iik hang wuang kaharapen himpan kaiyuh bagianni.11Amun kami namur wini ruhani hang penah naun, (namur lengan Allatala) inunkah balabihan amun kami pada kaiyuh duit teka naun?12Amun ulun langin naan hak yiti hang amau naun, angneh kami labis bahak pada? Biar kalayeru, kami puang makai hak yeru.Ekatni, kami nangung katatuluh yeru himpan kami puang ngami halangan ma ngabar Injil Kristus (Habar Maeh). 13Inunkah naun puang karasa hanye yeru here sa ngaraja neu hal sa barasis (kudus) yeru, nguta kutaen teka Lewu Allatala pada? Andri, here sa malayani altar kaiyuh bagian teka parapah yeru?14Kalayeru pada, Tuhan ngami parentah ma here sa ngabar Habar Maeh (Injil) himpan welum teka Habar Maeh (Injil) pada.15Kude, aku puang suah makai sunah isa teka hak-hak yiti. Andri, aku puang nyurat neu hal yiti himpan na ulah kalayeru ma aku.Daya, labis maeh aku matei teka erang kaulun ngapuangen neu katawatenku. 16Daya, amun aku ngabar Injil, aku puang uweng alasan ma nawat aku daya kawajiban yeru naan hang aku.Silaka aku, amun aku puang ngabar Habar Maeh(injil).17Amun aku ngabar Injil daya kabahumenku raerai, aku naan upa. Kude, amun yiti puang kabahumenku, yiti hanye yeru gawian sa naparisaya ma aku. 18Amun kalayeru, inunkah upaku?Upaku hanye yeru tawuk aku ngabar lengan Allatala (Habar Maeh/Injil), aku iyuh ngabar Lengan Allatala puang baupa andri puang ngampihala hakku hang wuang Injil.19Kude, biar aku bebas hang amau kautuluh ulun, aku nyanari tengaku raerai walah ma katuluh ulun himpan aku kaiyuh ngampi manang labis hene lagi (ngenei ulun labis rama uma Yesus). 20Ma ulun Yahudi, aku jari sarupa kala ulun Yahudi himpan aku tau ngenei ulun Yahudi. Ma ulun sa welum hang wuang Hukum Taurat, aku jari kala ulun sa welum hang wuang Hukum Taurat (biar aku raerai puang puang welum hang wuang Hukum Taurat) himpan aku tau ngenei (ngampimanang) here sa naan hang wuang Hukum Taurat.21Ma here sa puang hang ime Hukum Taurat, aku jari kala puang hang ime Hukum Taurat (puang sa pauwenghukum Allatala, kude hang ime (wuang) hukum Kristus) himpan aku kaiyuh ngampimanang here sa puang hang wuang Hukum Taurat. 22Ma ulun sa maleme (huan bangat parisaya) aku jari maleme himpan aku kaiyuh ngampimanang here sa huan bangat parisaya (maleme). Aku haut jari katuluhni ma katuluh ulun himpan andri katuluh sara aku tau nyalamat papire kaulun. 23Aku ngulah katuluh yiti ma Injil himpan aku tau kaiyuh bagian hang wuangni.24Puang karasakah naun hanye yeru here sa nempat hang wuang bataning nempat katuluhni nempat, kude ekat isa sa narime hadiah? Jari, jari lempatleh kalayeru himpan naun kaiyuh hadiahni! 25Tiap ulun sa bataning balatih nguasai tengani hang wuang katuluhni. Here ngawini ma narime kupiah (mahkota) sa sagar wawai (fana), kude takam himpan kaiyuh sa puang tau wawai (abadi). 26Daya yeru, aku puang tau nempat kalayeru sa puang uweng tujuan. Aku puang nampar kala ulun sa nampar riwut.27Kude, aku malatih tengaku andri karas balalu nguasaini himpan udi aku ngabar Injil ma ulun langin, aku raerai puang ang natarime.

Chapter 10

Piajar Teka Kahalaen Israel1Daya, aku puang hakun naun puang ngararasani, Pulaksanaiku katuluh, hanye yeru kawan datu nini takam, katuluhni naan hang ime rakun andri katuluhni mitah tasik. 2Here katuluh naapanrus (nababtis) hang wuang Muses, hang wuang rakun andri hang wuang tasik.3Here katuluh nguta kutaen ruhani sa sameh, 4andri katuluhni nguut uutan ruhani sa sameh.Daya, here nguut teka Watu ruhani sa uma baya here, andri Watu yeru hanye yeru Kristus.5Biar kalayeru, Allatala puang sini andri sabagian hante teka here. Daya yeru, here natampatei hang penah jumpun (padang karasik) 6Itati, neu hal yiti jari suntu ma takam himpan takam puang jari ulun sa bakahamenen puang maeh kala sa nabahum here.7Ada jari panyamah antualah kala papire teka here, kala sa nasurat, "Bangsa yeru maharung ma ikuta andri nguut, balalu amuan himpan tuli."8Ada takam ngaraja zinah kala sa nakaraja papire teka here hampe ruampulu telu ribu kaulun matei hang erang andrau.9Takam pada puang iyuh mansuba Tuhan, sa kala papire teka here mansubaTuahan balalu matei daya patuk kawan anipe. 10Ada pada naun aur ngapuangen kala here pada ngapuangen balalu nawunu daya malekat pamunu.11Neu hal yiti kajadian hang amau here jari suntu andri nasurat himpan jari saitungen ma takam, sa ma hiye pijumpuhan zaman haut hawi. 12Daya yeru, elahleh ulun sa ngakira amun hanye kukuh mindri andri waspada himpan hanye puang lawu!13Puang uweng kahanangen sa suah nebu naun kasuali kaahanangen sa biasa ma murunsia. Andri, Allatala hanyeru satia, Hanye puang sagar ngelah naun nasuba (nakahanangen) labis teka kamampuen naun. Kude, baya andri kahanangen yeru, Hanye pada sagar nyadia lalan kaluar himpan naun kaiyuh nangungni.14Daya yeru, kawan pulaksanaiku sa nakaleu, sanawit naun teka nyamah antualah.15Aku puntane kala ma kawan ulun sa maharati, sandrengei inun sa nawaraku.16Angneh sangker berkat sa na syukuri takam yeru hanye yeru ikumpul hang wuang ira Kristus?Andri, angneh rute sa napiah takam yeru hanye yeru ikumpul hang wuang tenga daging Kristus? 17Daya naan isa rute, balalu takam sa rama yiti hanye yeru isa tenga; daya takam katuluh jari bagian teka isa rute yeru.18Dinung naun kawan ulun Israel, angneh here sa nguta parapah ngalap bagian teka altar?19Jari, inunkah bahumku?Inunkah kutaen sa naami ma antualah yeru inun-inun? Atawa, inunkah antualah yeru inun-inun?20Puang, Aku iwara manaun neu hal sa kawan bangsa langin samalis, here nyamlisni himpan ngami ma kawan ruh pikurun, puang ma Allatala. Andri, aku puang hamen naun basakutu (bahengau) andri kawan ruh pikurun. 21Naun puang iyuh nguut sangker (cawan) Tuhan atawa pada sangker kawan ruh pikurun. Naun puang tau jari bagian teka kutaen Tuhan andri kutaen kawan ruh pikurun. 22Atawa, inunkah takam ngele kadiditen Tuhan? Inunkah takam labis gansang teka Hanye?Welum Ma Nawat Allatala23"Katuluhni iyuh naulah," kude puang katuluhni bariran. "Katuluhni iyuh naulah," kude puang katuluhni ngamuan. 24Ada naan sunah isa sa ngantara pikaeh ma hanye raerai, kude pada ma ulun langin.25Kutaleh inun sa naari hang pasar daging puang usah mariksani, daya ma hurmat atei akal.26Daya, tane andri katuluh isini hanye yeru wat Tuhan. 27Amun erang kaulun sa welum parisaya ngirak naun andri naun basadia tulak, kutaleh inun ai sa nasurungan manaun puang usah mariksani, daya mahurmat atei akal.28Kude, amun naan ulun kaeyau manaun, "Kutaen yiti haut naanyu ma antualah, "ada nauun ngutani, daya mahurumat ulun sa iwara manaun yeru andri daya atei akal.29Bahumku, puang sa daya atei akal naun raerai, kude atei akal ulun langin. Wuah inun kabebasenku natantu daya atei akal ulun langin? 30Amun aku ngalap bagianku andri ngantuh syukur, wuah inun aku naampihala daya kutaen sa hang amauni aku ngantuh syukur?31Jari, inun naun ikuta atawa nguut, atawa inun ai sa naulah naun, ulahleh katuluh yeru ma nawat Allatala. 32Ada ngulah ulun katapian (kaingkam bahala), inun ulun Yahudi, ulun Yunani, atawa Jemaat Allatala, 33kala aku pada hang wuang katuluh hal ngampisanang katuluh ulun, puang ngantara kauntungenku raerai, kude kauntungen maa ulun rama himpan here tau nasalamat.

Chapter 11

1Jarilah ulun-ulun sa ngalut suntuku, kala aku pada nadap Kristus.Tanna Kakuasaen2Itati, aku nawat naun daya naun ngampiitung aku hang wuang katuluh hal andri itegei ma kawan kabiasaen kala sa natahampeku manaun.3Kude, aku hamen naun paham hanye yeru kapala tiap kawan upu hanye yeru Kristus, kapala kawan wawei hanye yeru kawan upu, andri kapala Kristus hanye yeru Allatala.4Tiap kawan upu sa ilakudua andri banubuat andri ulu sa batutup puang mahurmati uluni.5Kude, tiap kawan wawei sa ilakudua atawa banubuat andri ulu sa puang natutup, mahina uluni, hal yeru sameh kala amun uluni na kukur. 6Daya, aumun erang kaulun wawei puang nutup uluni, elahleh hanye pada netek katuluh wuluni. Kude, amun ngamangan ma erang kaulun wawei netek wuluni atawa ngukur uluni, elahleh hanye nutup uluni.7Kawan upu puang iyuh nutup uluni daya hanye hanye yeru suntu andri kamuliaen Allatala.Kude, wawei hanye yeru kamuliaen kawan upu.8Kawan upu puang baasal teka wawei, kude wawei baasal teka kawan upu.9Andri, kawan upu puang naulah ma wawei, kaude wawei ma kawan upu. 10Dayagana yeru, wawei paiyuh-ang naan tana kakuasaen hang uluni daya kawan malekat.11Kude hang kalayeru, hang wuang Tuhan, puang uweng wawei amun puang uweng kawan upu, atawa kawan panaan upu amun ang uweng wawei.12Daya, wawei baasal teka upu nakayaan mitah wawei. Andri, katuluh hal baasal teka Allatala.13Pikirleh raerai, inunkah iyuh ma erang kaulun wawei himpan lakudua ma Allatala andri ulu sa puang natutup. 14Angneh dunia raerai ngajar manaun hanye yeru upu naan wulu amau, hal yeru jari kahinaen (kasesean) ma hanye? 15Kude, amun wawei bawulu amau, hal yeru kamuliaen ma hanye:Daya, wuluni yeru naami ma hanye jari panutup.16Amun naan ulun sa masih hamen mambantah, kami puang uweng kabiasaen yeru, kalayeru pada ungkup Tuhan.Hal-Hal Sa Hala Hang Wuang Kutaen Kamalem17Hang wuang ngami parentah yiti, aku puang nawat naun daya naun bakumpul puang ma hal sa labis maeh, kude ma hal sa labis murun. 18Kaisa, tawuk naun bakumpul jari ungkup, aku karengei hanye yeru naan pibantahan hang penah naun. Andri, aku harap neu yeru meheni.19Daya, paiyuh-ang naan pibantahan hang penah naun himpan here sa tabukti satia jari luga hang penah naun.20Tawuk naun bakumpul hang isa uneng sa sameh, hal yeru puang himpan nguta kutaen kamalem Tuhan. 21Daya tawuk ikuta, tiap ulun ngalap labis dahulu kutaen (wasi) here raerai hampe naan sa kalauwan andri sa langinni mabuk. 22Inun naun puang uweng lewu ma ikuta andri iku'ut? Atawa, inunkah naun ngasese ungkup Allatala andri ngampi amangan here sa puang uweng inun-inun?Inun sa paiyuh-ang nawaraku manaun? Inunkah aku paiyuh-ang nawat naun? Tantuni puang kalayeru.23Daya, aku narime teka Tuhan inun sa pada haut nasarahku manaun, hanye yeru Tuhan Yesus, hang malem tawuk Hanye nakhianati, ngalap rute, 24balalu udi ngantuh syukur, Hanye miahni palus kaeyau, "Yitilah tengaku, sa hanye yeru manaun; ulahleh jari pangitungen ma Aku."25Kalayeru pada, Hanye ngalap sangkir udi ikuta balalu kaeyau, "Sangkir yiti hanye yeru janyi wau hang wuang iraku. Ulahleh yiti, satiap naun nguutni, jari pangitungen ma Aku."26Daya, satiap naun nguta rute yiti andri nguut sangkir yiti, naun ngabar pampatei Tuhan hampe Hanye hawi.27Daya yeru, hiye sa nguta rute atawa nguut sangkir Tuhan andri sara sa puang maeh, hanye bahala nadap tenga andri ira Tuhan.28Murunsia paiyuh-ang nguji tengani raerai, andri kalayeru elahleh hanye nguta rute andri nguut teka sangkir yeru. 29Daya, ulun sa nguta andi nguut puang ngaku tenga Tuhan, hanye nyanawi hukuman ma tengani.30Dayagana yeru, wuah inun hene teka naun sa maleme andri mekum (sakit), likan sukup hene sa matei.31Kude, amun takam manilai tenga takam raerai andri wuah, takam puang sagar nahukum. 32Kude, tawuk takam nahukum takam naajar daya Tuhan himpan takam puang nahukum baya andri dunia.33Jari, pulaksanaiku, tawuk naun bakumpul ma kuman, sasindrahlah. 34Amun naan ulun sa kalauwan, ware hanye kuman badahulu hang lewuni himpan ada naun bakumpul ma nahakimi. Andri, hal langin sagar naaturku tawuk aku hawi.

Chapter 12

Kawan Karunia (Pangamian) Teka Ruh Barasis1Itati, neu kawan karunia (pangamian) ruhani, pulaksanaiku katuluh, aku puang hamen naun puang kararasa neu yeru. 2Naun karasa hanye yeru naun masih jari kawan ulun sa huan kataru Allatala, naun nasantawang ma antualah sa muna, yeru sa mamimpin naun. 3Daya yeru, aku iwara ma naun hanye yeru puang sunah isa, sa puntane daya Ruh Allatala, sa kaeyau, "Yesus Takutuk." andri puang uweng sunah isa sa tau kaeyau, "Yesus hanye yeru Tuhan," salangin teka Ruh Barasis.4Naan papire karunia (pangamian) ruhani, kude Ruhni sameh. 5Andri, naan papire palayanan, kude Tuhanni sameh. 6Naan papire gawian, kude Allatala sa sameh sa ngaraja katuluhni hang wuang katuluh ulun.7Ma tiap ulun naami pibayaan Ruh ma pikaeh sasameh. 8Ma sa isa naami kapanaiye bapaner mitah Ruh andri ma sa langin naami katauen daya Ruh sa sameh.9Ma salangin naami iman daya Ruh sa sameh, ma sa langin kawan karunia tau nyamare daya Ruh sa isa yeru. 10Ma sa langin naami kawan gawian ngulah mujizat (kawauhen), ma sa langin banubuat (nujum), ma sa langin naami katauen ma mambeda kawan ruh, ma sa langin papire masam basa lela, andri sa langin nyampuri kawan basa lela yeru. 11Katuluh yiti nakaraja daya Ruh sa isa andri sa sameh, sa magi ma asing-asing ulun, kala sa nabahum-Ni.Katuluh Ulun Parisaya Hanye Yeru Bagian TekaTenga daging Karistus12Sameh kala tenga hanye yeru isa, kude naan hene angguta, andri katuluh angguta tenga, biar hanye hene, hanye yeru isa tenga, kalayer pada Kristus. 13Sabab, daya isa Ruh, takam haut nabaptis (naapanrus) ma wuang isa tenga, inun yeru ulun Yahudi atawa ulun Yunani, inun walah atawa ulun ulun bebas, andri takam katuluh naami nguut teka isa Ruh.14Daya tenga puang ekat teka isa angguta, kude teka hene angguta.15Amun pe'e kaeyau, "Daya aku puang tangan, jari aku puang bagian teka tenga," puang baarti hanye puang bagian tenga. 16Andri, amun silu kaeyau, "Daya aku puang mate, aku puang angguta tubuh," puang baarti hanye puang bagian tenga. 17Amun katuluh tenga hanye yeru mate, hang awekah panyandrengeiyan?Amun katuluhni hanye yeru silu, hang awekah pangenguhan?18Kude, itati Allatala haut nganak kawan angguta yeru, satiap ulun teka here, hang wuang tenga, sakalaawe nakabahumen-Ni. 19Amun katuluhni isa angguta, hang awekah tenga? 20Jari, dasar tu'u naan hene angguta, kude ekat isa tenga.21Dayagana yeru, mate puang tau kaeyau ma tangan, "Aku puang parlu hanyu!" Atawa lagi, ulu ma pe'e kaeyau, "Aku puang parlu hanyu!"22Satu'uni, kawan angguta tenga sa nadinung labis maleme malahan yeru sa labis baguna. 23Andri, kawan angguta tenga sa kira takam kurang tahurmat, malah yeru sa naami panghurmatan labis. Andri, kawan angguta tenga, sa takam kakira puang maeh na surung, paiyuh-ang naulah ma labis maeh nasurung, 24daya kawan bagian sa haut tau nasurung ma penah ulun puang naparluni. Kude, Allatala haut ngatur tenga yeru andri ngami kahurmaten labis hante ma kawan angguta sanaan kakurangen,25himpan puang uweng pibantahan hang wuang tenga, kude himpan kawan angguta yeru tau naan pahatian isa andri langinni. 26Amun isa angguta sansara, katuluh angguta sansara baya hanye. Amun isa angguta naampimulia, katuluh angguta miarai baya hanye. 27Itati naun hanye yeru tenga Kristus andri naun asing-asing hanye yeru kawan anggutani.28Allatala haut natapni hang wuang ungkup, kaisa hanye yeru kawan rasul, karueh hanye yeru kawan nabi, katelu hanye yeru kawan guru, kamulek kawan kawauhen (muijzat), kawan karunia ngampiubuh, pangarawahen, kapamimpinan, andri papire basa.29Inunkah katuluhni rasul?Inunkah katuluni nabi?Inunkah katuluhni guru?Inunkah katuluh hanye yeru pangulah kawauhen (mujizat)?30Inunkah katuluhni naan karunia panyamare?Inunkah katuluhni puntane andri hene basa? Inunkah katuluhni nyampuri?31Kude, antaraleh andri tu'u-tu'u kawan karunia sa paling hante. Andri, aku sagar nutuini manaun lalan sa lawit labis maeh.

Chapter 13

Kalelu1Amun aku tau puntane hang wuang basa murunsia andri kawan malekat, kude puang uweng kalelu, aku hanye yeru kala agung sa napalu andri kala galang samaeyau gamarinsing. 2Amun aku naan karunia banujum andri karasa katuluh rahasia andri katuluh katauen, andri amun aku naan kaampun katuluh iman ma ngampinah kawan gunung, kude puang uweng kalelu, aku puanglah inun-inun.3Amun aku ngami katuluh harataku ma miwit katuluh ulun paua, andri manyarah tengaku himpan natutung, kude puang uweng kalelu, sunah utit ai puang uweng riranni maaku.4Kalelu yeru basabar andri maeh atei, kalelu yeru puang ngawuyu, puang ngatamaman tenga raerai, andri puang sakah, 5puang ngaraja sa puang maeh, puang ngantara kapantingani raerai, puang hinang sangit, Huang puang ninung kahalaen ulun langin, 6puang miarai hang amau sa puang wuah, kude miarai hang wuang sa wuah. 7Kalelu yeru kaule nangung katuluh inun heneng, parisaya ma katuluh inun heneng, maharap katuluh inun heneng, andri sabar nangung katuluh inun heneng.8Kalelu puang suah tau jumpuh. Kude, amun naan kawan nujum, sagar puang napakai; amun naan kawan basa, sagar nasantaduh; andri amun katauen, sagar nasamawai. 9Sabab, takam karasa sabagian ai andri takam banujum sabagian ai. 10Kude, tawuk sa paruna hawi, sa sabagian yeru sagar wawai.13Tawuk aku kawaniya, aku bapaner kala kawaniya, aku bapikir kala kawaniya, andri bareken kala kawan iya.Tawuk aku haut bujang, aku nanan neu hal sa tawuk kawaniya yeru. 12Daya itati takam kadinung hang saramin andri babaya dinung, kude udi yeru uruwawa andri uruwawa. Itati, aku ekat kataru meheni, kude udi yeru aku sagar kataru katuluhni, kala aku pada haut napintaru katuluhni.13Jari, itati katelu hal yiti sa tatap muneng, hanye yeru iman, kaharapen, andri kalelu; kude sa pangahante teka kateluni hanye yeru kalelu.

Chapter 14

Nujum (nubuat) Andri Basa Lela1Apung kalelu andri andri nataraleh andri tu'u-tu'u kawan karunia ruhani, utamani haimpan naun taun banujum. 2Sabab, hiye sa puntane hang wuang basa lela, puang puntane ma murunsia, kude ma Allatala; daya puang uweng ulun sa paham (kataru), kude hanye kaeyau neu hal sa rahasia hang wuang ruh.3Kude, ulun sa banujum puntane ma murunsia himpan ngamuan, nasehat, andri rariu. 4Kawan ulun sa puntane hang wuang basa lela ngamuan tengani raerai, kude ulun sa banujum ngamuan ungkup.5Ahengku naun katuluh puntane hang wuang basa lela, kude salabisni lagi himpan naun tau banujum. Ulun sa banujum labis hante teka ulun sa puntane hang wuang basa lela, kasuali amun hanye pada nyampurini hampe ungkup tau narime panguaten. 6Pulaksanaiku katuluh, amun aku hawi manaun andri puntane hang wuang basa ruh, inun untungni manaun, kasuali amun aku puntane manaun andri lengan Allatala, katauen, nujum, atawa pangajaren?7Likan, kawan bana sa puang bahewuk, kala sarunai atawa kacapi sa ngaluar lengan, amun puang ngaluar babeda hang wuang lenganni, kalaawe ulun tau karasa bana yeru sa ganyah naampeau, sarunai atawa kacapi? 8Atawa, amun tarumpet ngaluar lengan sa puang lentah, hiyekah sa sagar nyadia tenga ma himpan babur?9Kalayeru pada naun. Amun andri lela naun, naun ngantuh basa sa puang tau napahami (nakataru), kalaawe ulun karasa inun sana puntane?Sakala naun puntane ma riwut.10Tau pada, kalayeru hene masam basa hang dunia andri puang sunah isa teka yeru sa puang baarati. 11Kude, amun aku puang karasa arati basa yeru, aku sagar jari ulun langin ma hanye sa puntane, andri ulun sa puntane yeru jari ulun langin maaku.12Kalayeru pada naun, daya naun tu'u-tu'u bausaha ma kawan karunia ruhani, bausahaleh himpan bakalimpahan ma ngamuan ungkup. 13Daya yeru, ware ulun sa puntane hang wuang basa lela ilakudua himpan hanye tau nyampurini.14Sabab, amun aku lakudua hang wuang basa lela, ruhku ilakudua, kude kunuanku puang bawua.15Jari, inunkah sa puangiyuh ang naulahku? Aku sagar lakudua andri ruhku andri aku pada sagar lakudua andri kunuanku. Aku sagar numet andri ruhku andri aku pada sagar numet andri kunuanku. 16Amun naun ekat ngantuh syukur andri ruhnaun, kalaawe andri ulun, sa naan hang wuang pusisi puang uweng karunia yeru, tau kaeyau, "Amen," hang amau antuhan syukur naun yeru daya hanye puang kataru inun sa naantuh naun?17Biar naun ngantuh syukur andri maeh, kude ulun langin puang taamuan. 18Aku basyukur ma Allatala hanye yeru aku puntane hang wuang basa lela labis teka naun katuluhni. 19Kude, hang wuang ungkup, alu labis maeh puntane dime kawusi andri kunuanku himpan aku pada tau ngajar ulun langin, teka sapuluh ribu kawusi hang wuang basa lela.20Pulaksanaiku, ada jari kawaniya hang wuang kunuan naun. Jarileh gena hang wuang kajahaten, kude hang wuang kunuan naun jarilah bapikir matueh!21Kala tasurat hang wuang Hukum Taurat,"Daya kawan ulun sa kaampun basa langin andri daya wawa kawan ulun langin, Aku sagar puntane ma bangsa yiti, kude here puang sagar nyandrengei Aku, Lengan Tuhan." Yesaya 28:11-1222Jari kawan basa lela hanye yeru tana, puang ma ulun sa parisaya, kude ma ulun sa puang parisaya, nelang banujum hanye yeru tana, puang ma ulun sa puang parisaya, kude ma ulun sa parisaya. 23Amun katuluh ungkup bakumpul sasameh hang isa unengan, andri katuluhni puntane andri basa lela, balalu naan kawan ulun sa puang kataru atawa kawan ulun puang parisaya (harap) masuk, angneh here sagar kaeyau hanye yeru naun haut rapui?24Kude, amun katuluhni banujum, udi yeru naan ulun sa puang harap atawa ulun sa puang kataru masuk, hanye sagar naami sadar daya katuluhni andri na nilai daya katuluhni.25Rahasia hang wuang ateini sagar lentah, hanye sagar ijuku, andri nyamah Allatala, mangaku hanye yeru kapinu'uni Allatala naan hang penah naun.Kawan Aturan Hang Wuang Pikumpulan Ungkup.26Jari, halajurni kalaawe kawan pulaksanaiku? Tawuk naun bakumpul, asing-asing naan mazmur, pangajaran, lengan (panyindrahan) Allatala, basa lela, atawa isa sampurian. Elahleh katuluh yiti nagawi ma ngamuan ungkup. 27Amun naan sa babasa lela, elahleh ekat rueh atawa paling hene telu kaulun, andri asing-asing andri sara bagantian, nelang paiyuhang naan ulun langin sa nyampurini.28Kude, amun puang uweng ulun sa nyampurini, hanye paiyuhang muneng hang wuang ungkup andri elahleh hanye puntane ma tengani raerai andri ma Allatala.29Elahleh ekat rueh atawa telu nabi sa puntane andri sa langinni ngunuanni.30Kude, amun lengan (panuindrahan) Allatala naulah ma ulun langin sa maharung hang yeru, ulun sa badahulu paiyuhang suni.31Sabab, naun katuluh tau banujum isa mangisa, himpan katuluhni tau paajar andri katuluhni tau naampi kuat imanni. 32Ruh-ruh kawan nabi runuk ma kawan nabi. 33Sabab, Allatala puang Allatala teka karumawen, malengkan damai sajahtra, sameh kala hang wuang ungkup kawan ulun barasis.34Waweiyan tatap muneng hang wuang ungkup daya here puang nalewa ma puntane, malengkan tunuk paiyuhang tunuk sakala Hukum Taurat pada ngantuhni.35Amun naan inun-inun sa hamen napiajar here, elahleh here nunti ma matueh upu here hang lewu daya ngamangan ma waweiyan puntane hang wuang ungkup.36Inunkah lengan Allatala baasal teka naun? Atawa, inunkah ekat manaun ai lengan yeru natahampe?37Amun naan sa ngunuan hanye yeru hanye erang kaulun nabi atawa ulun sa ruhani, elahleh hanye ngarasa neu hal sa nasuratku manaun hanye yeru parentah Tuhan.38Amun naan ulun sa puang karasa neu yiti, hanye puang napantaru.39Jari, kawan pulaksanaiku, usahaleh andri tu'u-tu'u himpan banujum, balalu ada nguring ulun puntane hang wuang basa lela. 40Kude, katuluhni paiyuhang nagawi andri maeh nelang taatur.

Chapter 16

Ngumpul Duit Ma kawan Ulun Barasis1Itati neu ngumpul duit ma kawan ulun Barasis, gawileh kala sa haut natutui sa haut naami ma ungkup hang Galatia. 2Hang andrau kaisa satiap mingu, asing-asing naun ngalap inun heneng andri nyimuhni kala andri sa iyuhan naun himpan ada tawuk aku hawi wau nakumpul.3Tawuk aku hawi, aku sagar ngutus here, hiye pun sanaun satujui, sindrah andri surat-surat himpan naenei baya pangamian naun ma Yerusalem. 4Andri, samaeh pada amun aku pada tulak, here sagar tulak baya aku.Ransana Pakiyaan Paulus5Kude, aku sagar hawi manaun udi aku mitah Makedonia daya aku hamen mitah Makedonia.6Balalu, ahengku sagar muneng baya naun atawa nangalis katika salawah musim marisak himpan naun tau ngarawah aku hang wuang pakiyaanku, maawe ai aku tulak.7Daya, aku puang hamen kadinung naun itati ekat erang pitus ai. Aku baharap muneng papire katika andri naun, amun Tuhan nganyu izinni.8Kude, aku sagar muneng hang Efesus hampe andrau Pantekosta, 9Daya hene tu'u pigawian sa nakaraja sa pasti haut tauka maaku biar masih naan sa balawanan.10Itati, amun hi Timotius hawi, karawahleh himpan hanye puang takut tawukbaya naun daya hanye ngaraja pigawian Tuhan, sameh kala aku pada. 11Jari, ada naan ulun sa ninung hanye ru utus ime. Karawahleh hanye hang wuang pakiayaanni andri damai himpan hanye tau mulek maaku.Aku ngandrei hanye baya andri kawan pulaksanai hang yiti.12Itati, neu pulaksanai takam Apolos, aku tu'uni sini nuyu hanye himpan ngarasa naun baya kawan pulaksanai sa langin, kudr hanye samasakali puang hamen hawi itati. Hanye sagar hawi amun naan kasampaten.Salam Pijumpuhan13Bahati-hatileh, mindrileh kukuh hang wuang iman. Bakalakuanleh kala upu andri jarileh tatap kukuh.14Elahleh katuluh sa naun karaja, nakaraja hang wuang kaleluen.15Aku nasak naun, pulaksanaiku, (naun karasa hanye yeru katuluh isi lewu Stefanus hanyeru wua-wua pangadahulu hang Akhaya, andri here haut nyarah tenga here ma palayanan kawan ulun barasis),16himpan naun pada tunuk ma kawan ulun sakala yiti andri ma tiap ulun sa bagawi sasameh nelang andri petak lahik.17Aku miarai ma pihawian hi Stefanus, Fortunatus, andri Akhaikus daya here haut nyangsukup inun sa kurang teka naun. 18Daya, here ngampirauh amirueku andri amirue naun. Daya gana yeru, hurmatileh kawan ulun sakala yeru.19Kawan ungkup hang Asia nampe tabe manaun. Akwila andri Priskila nampe tabe satu'u hante hang wuang Tuhan manaun, baya andri ungkup hang lewu here. 20Katuluh pulaksanai hang yiti ngirim tabe pada ma naun. Antuh tabe isa andri sa langin andri siuk barasis (kudus).21Aku, Paulus, nyurat tabe yiti andri tanganku raerai.22A mun naan ulun sa puang ngalelu Tuhan, takutukleh hanye.U Tuhan, hawileh!23Lelu ahi Tuhan Yesus nyindrah naun.24Leluku nyindrah naun katuluh hang wuang Yesus Kristus. Amen.

2 Thessalonians

Chapter 1

Tabe ma Jamaat naan hang Tesalonika1Tabe teka hi Paulus,Silwanus, pada teka hi Timotius, ma jamaat isa naan hang Tesalonika hang wuang ngaran Allatala,Amah takam, Tuhan Yesus Kristus.2Anugerah andri damai sejahtera ma naun katuluh teka Allahtala, Amah takam , hang wuang ngaran Tuhan Yesus Kristus.3Kami wajib, ngantuh syukur ma Allatala ngana naun, pulaksanai katuluh, nelang pipatutni kala yiru. Daya naun haut magin parisaya daya pikaeh naun nadap sasameh magin ipasinta.4Daya yiru, kami saratang paner andri arai hewu tiap kali kami nunung jemaat Allatala daya kasabaren naun hang wuang kahanangen isa naalami daya naun. Meu Pangadilan Allatala5Yina bukti pangadilan teka Allatala, daya naun sah naanggap patut masuk ma wuang Karajaan Allatala,daya naun haut wuah kahanangen.6Kalairu pada, adil ma Allatala sah pakai iwaleh kahanangen ma kawan ulun sah haut ngulah naun wuah kahanangen,7kude Allatala ngami kasanangen ma naun isa haut na kahanangen, kala yiru pada ma kami, rahat Tuhan Yesus minau teka surga sindrah kawan malekatni isa bakuasa,8hang wuang apui sa malelap, hanye minau neu nukum ma here isa puang paduli ma Allatala pada puang taat ma kabar maeh neu Yesus Tuhan takam,9Ulun yiru sagar narime hukuman kabinasaan isa kalalawah, lawit teka lingkungan Tuhan isa kuasani tuu bangat hante.10hang anrau hanye hawi yati natawat nelang na hormat daya ulun isa parisaya meu kabar maeh sah natahampe kami manaun.11Daya yiru, kami saratang badoa manaun, kami badoa himpan Allatala ngulah naun maeh sagar naherau naun pada nyanrengei inun sah na bahum dayani ngulah sah maeh andri kuasani,12himpan ngaran Tuhan Yesus takam namuliakan hang wuang naun,naun pada hang wuang hanye, daya pikeh Allatala takam hang wung Tuhan Yesus Kristus.

Chapter 2

Pihawian Ulun sah Jahat1Itati, neu pihawian Tuhan takam, Yesus Kristus, takam sagar nakumpul baya hanye, kami laku manaun, pulaksanai,2himpan naun ada hinang bingung hang wuang kunuannu atawa galisah rahat naun karengei kabar haut hampe wayahni Tuhan hawi mulek, hang wuang roh atawa saolah-olah natulis daya kami.3Ada budas naun hakun natipu daya hiepun. Daya kapihuan anrau yiru hawi, puang sagar hawi sahuan murunsia murtad andri jahat sah haut natukas masuk ma neraka.4sagar nawan nelang namam dirini nadap katuluh isa haut naantuh ilah sa nasamah daya murunsia,hanye sagar maharung hang Lewu Allatala nelang hanye mangaku nelang iwara hanye Allatala.5Puang kaitung sah hanyu rahat aku baya hanyu, aku haut iwara hal yiru mahanyu?6Itati hanyu karasa inun sah nalang hanye hampe saatni die, ulun jahat yiru sagar hawi.7Rahasia kajahaten rahat bagawi,ekat hanye sagar tau nahanni hampe hanye naunur.8Udi hie, murunsia jahat yiru. Amun, Tuhan hawi, hanye sagar munu murunsia sah jahat yiru makai hewuk teka wawani andri pihawianni.9Pihawiaan murunsia jahat yiru makai kuasa teka iblis andri pigawian,hanye ngulah wahai masam kaajaiban, keanehan penu andri tipu daya.10andri katuluh tipu daya jahatni ma here sah sagar binasa daya here puang narime kabar maeh sah tau nyalamat here.11Daya yiru, Allatala nyantawang here himpan here parisaya inun sah puang bujur,12hampe here katuluh nahukum, hanye yiru here sah puang percaya ma samaeh, here sanang andri jajahatan. Naun Napidi Nampan Nasalamat13Pulaksanai katuluh isa nasinta daya Tuhan, kami saratang ngatuh syukur ma Allatala neu naun. Daya Allatala haut midi naun teka mulai himpan nasalamat mitah pidudusan daya Roh andri kabanaran.14Daya yiru Allatala nerau naun itetei Kabar Maeh, sah nawara kami manaun himpan naun narime kamuliaan Tuhan takam, Yesus Kristus.15Jari, pulaksanai katuluh, ware naun minri andri segah nelang itegei papisit ma ajaran, isa haut naami daya kami manaun, inun mitah papaneran atawa surat16Itati,Tuhan takam Yesus Kristus, Allatala Amah Takam, isa haut sinta nelang ngarariu takam andri kaharapen isa maeh.17ngarariu, ngampikansing atei takam hang wuang ulah gawi tatap sabar nelang papaneran sah maeh.

Chapter 3

Pilakuan Doa teka hi Paulus1Ahirni, pulaksanai katuluh, ware naun bakudoa ma kami,nampan kabar teka Tuhan tau nawara andri hinang nelang natarime andri maeh, sameh kala sah haut jari dahulu yari manaun,2himpan kami nasalamat teka kawan ulun sah jahat daya puang katuluh ulun parisaya.3Kude, Tuhan yiru satia.Hanye sagar nyaga nyalinung naun teka kuasa sah jahat.4Nelang kami parisaya hang wuang Tuhan neu naun daya naun rahat ngulah nelang tarus ngulah inun sah nahuyu daya kami.5Mudahan Tuhan nguruk ngajar atei naun neu sinta Allatala pada ngami kasabaren kala Kristus. Kawajiban Himpan Bagawi6Pulaksanai katuluh, itati kami, marentah naun, hang wuang ngaran Tuhan takam, Yesus Kristus, himpan naun nyanawit katuluh pulaksanai sah welum ekat mawule puang sameh andri ajaran sah haut natarime teka kami.7Naun pada haut karasa kalaawe naun haut ngalut suntu kami daya kami puang mawule rahat kami baya naun.8Kami pada puang nguta anraukuta ulun andri puang bayar. Samaehni, kami bausaha bagawi kaanrau kamalem himpan kami puang nyusah ulun lain.9Puang daya kami puang uweng hak laku, himan naun ngarawah kami,daya kami hamen jari suntu himpan naun tau ngalut.10Rahat kami baya andri naun, kami marentah naun: " Amun ulun mawule bagawi, ada hanye kuman,"11Daya, kami karengei naan papire teka naun welum mawule, puang hakun bagawi, kude sibuk andri urusan sah puang baguna.12Ulun sameh yiru kami marentah nelang ngami nasehat hang wuang ngaran Tuhan Yesus Kristus himpan here bagawi andri sanang nelang nguta roti hasil usaha raerai.13Kude naun, pulaksanai katuluh, ada peda ngulah hal sah maeh.14Amun naan ulun sah puang nyanrengei inun sah haut naeau daya kami hang wuang surat yina, siri ulun yiru ada bagaul andri hanye himpan hanye amangan.15Kude, ada ngulah hanye kala musuh, kude ami nasehat nyah erang kaulun pulaksanai. Papaneran sah Pangalisan16Tuhan ngami damai sejahtera kirani tiap waktu hang wuang segala hal. Tuhan nyinrah naun katuluh.17Tabe teka Aku Paulus, andri tangan ku raerai aku nulis surat yina jari siri hang wuang suratku.18Anugerah teka Tuhan takam,Yesus Kristus,nyinrah naun katuluh.