Mbukushu (Rundu): Bible for Daniel

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Daniel

Chapter 1

1 Mukwaka ghoghuhatu ghoghu raghuri waJehoiakim, fumu waJuda, Nebuchadnezzar fumu waBabylon ne gheyire kuJerusalem nokuna dhingumwetwedha mbara dhodhiheya. 2 Fumu Nyambi ne ghatapire fumu Jehoiakim waJuda mumoko ghaNebuchadnezzar nogha shimbire yiruwanitha yomundhugho dhaNyambi. Ghayi twarire kudyango dyaShinar, mundhugho dhanyambi wendi, noghana yiturire mundhugho dhomapungwero ghanyambi wendi. 3 Fumu Nebuchadnezzar ne ghatongwere Ashpenez, mukuru wawa mashurundate eshi; ghakona kureta ha-Esreali hamweya kuBabylon, haka diko dyothifumu nomwawa mafumu ghana. 4 Hangaghu ghana hokutanara, hokumoneka thiwana, hakare noghunyanyami, manongwahu nomatjwathaneno mwene nohakare noyikumithamo mukuruwana mumbara dhafumu. Hakona kukuhonga mandimi ghawa nyanyami. 5 Nafumu ne ghawa pire kambenene mukehe diyuwa hadye nokunwa kutishi wafumu, mukuwadeghura myaka dhihatu, nopakumana ne hakumu ruwanene. 6 Hamweya mowano ne hana hoka wa-Juda: Daniel, Hananiah, Mishael na-Azariah. 7 Direnga dyafumu ne dyawatire mena eshi; Daniel ne Belteshazzar, Hananiah ne Shadrach, Mishael ne Meshach na-Azariah ne Abednego. 8 Ene Daniel ne ghaghayarire eshi mbadi shogha kunyateke thinda noyidya ngambi yinwa, yodiyo ghakumbere kwadirenga dyafumu eshi, mbadi shogha kunyateke thinda. 9 Nyambi ne ghanongopire Daniel nogha neghedhire ruhakitho nokudirenga dyafumu. 10 Popo direnga dyafumu ne kokuhutha eshi; "Nayapa fumu wange oyu ngani rawera eshi ngoyipi shomudye nokunwa: Pashanye ghakumu monena muna yundo kupiterera hayendhenu? Fumu ne kukona ghakuni tete mutwi pamurandu wenu. 11 Daniel ne ghaghambire kwamupika, oyu hapire thitumbukera mukupakera thinga haDaniel, Hananiah, Mishael na-Azariah eshi; 12 'Tuna kumbera eshi tuyereke mumayuwa dikumi, mutupe rwidhi tudye nomeyu tunwe 13 ndani mboturikanyithe nowaya hana kudya kutishi wafumu, kutunda keho po, mbo tende eyi mbomona yiwa kwawa pikoye." 14 Mupika fumu ne ghatawire nogha wayerekire mayuwa dikumi. 15 Kughuhura ghomayuwa dikumi, hamonekire ghundjewa-ndjewa noha kanyupire kupiterera hangaghu-ghana awa hadire kutishi wafumu. 16 Mupika fumu yu ne ghashwayithire ko keho yighayara yokuwapa yidya noyinwa yafumu nogha twikere kuwapa vene rwidhi. 17 Kowa hangaghu-ghana hane, Nyambi ne ghawapire ghudimuki, manongwahu muyi kuhonga noghunyanyami naDaniel ne ghakarire nomatjwathaneno ghoyimona meho noyirota. 18 Paghuhura ghomayuwa apa ghaghambire fumu eshi hawarete keho paghutho dhaNebuchadnezzar. 19 Fumu ne ghawepudhurire nomukatji kagho ne mbadiko ghokukona kurikanyitha naDaniel, Hananiah, Misheal na-Azariah. Yodiyo, haruwanene fumu. 20 Mukehe dipwero dyoghunyanyami nomatjwathaneno kuhatera koyi ghawa kona-konine fumu, ghawa wanine eshi yikandho dikumi kupiterera hamoni yomupepo nohaka mafweno awa hakarire mughufumu ghoghuheya. 21 Daniel ne ghatwikere kate mwaka ghokutanga wafumu Cyrus.

Chapter 2

1 Mumwaka ghoghuwadi gho ghuraghuri waNebuchadnezzar, fumu ne gharotire noya rimbekire maghano ghendi pamurandu eshi mbadi ghakonine kukotha. 2 Fumu ne kokurawera mukwitha waheya hamoni yomupepo, haka mafweno, harodhi nawa nyanyami mukuna mutongwera yirota yendi, heyire nokunemana paghutho wafumu. 3 Fumu ne kokughamba kukwagho; "Nakara noyirota, nomupepo wange ne ghuna ruru kudimuka eshi nye yina kutongora yirota yi." 4 Hanyanyami ne haghambire kwafumu mu-Aramaic, "Fumu, pare rure! Tongwere hapikoye yirota yoye notuna kukutongwera mapathwerero ghayo." 5 Fumu ne kokuhutha ghughamba eshi; "Matokwero ghana pu kuturithapo. Ngeshi mbadi shomu nitongwere yirota yange nomapathwerero ghayo, yipo yenu ne kuna kuyitetaghura yipindhi-yipindhi nomandhugho ghenu ne kugha tenda mayara ghayitjoro. 6 Ene ngeshi munitongwere yirota yange nomapathwerero ghayo ne, nakumupa yitapera, ndjambi nofumwa, yodiyo, muni tongwere yirota nomapathwerero ghayo. 7 Shime hahukurukire ghughamba eshi; "Fumu ne ghatongwere hapikendi yirota yendi, podiyo eshi tumu pathwerere eyi yina kutongora. 8 "Fumu ne kokughamba eshi: "Nadimuka mughushemwa eshi, ruvedhe rorwingi muna kushana nomuna dimuka eshi matokwero ghange ne mbadi ghokutjindja. 9 Ene ngeshi mbadi shomu nitongwere yirota, matetero-ndhango ghofotji mudi nagho!" Amwe ne mwakuyuva mukunangera nombudhi dhoghumbumba kate ruvedhe runa kutjindji, yodiyo ne muni tongwere yirota, podiyo eshi nikare nokudimuka eshi kukona munipathwerere eyi yinakutongora." 10 Hanyanyami ne hahuthire kwafumu ghughamba eshi; "Noyofotji temba pano pakaye ghokukona ghatape yikumbera yafumu, yodiyo noyofotji temba fumu endi muraghuri oyu ghepura kwaka mafweno, haghambi nawadhimu nokwawa kakukuhonga. 11 Eyi ghana kumbera fumu ne ghukukutu thikuma, yoyishi noyofotji temba ghokukona ghayitape shimengwa hanyambi awa hapira kutunga nawanu." 12 Eyi ne yatokotithire noku kenyapitha fumu, nogha tapire marawero eshi hanyanyami waheya ho muBabylon ne hapwe kupagha. 13 Yodiyo marawero gha ne ghakuhanyine noha tangire kupagha hanyanyami noha randekire mukashana haDaniel nawa yendhagho nagho eshi hawa paghe. 14 Daniel ne ghahuthire nomaghano gho ghunyanyami kwamukuru wawa mashurundate ghafumu, oyu gheyire mukuna pagha hanyanyami waheya waBabylon. 15 Daniel ne ghapurire mupika fumu eshi: "Pashenye ghana karera matokwero ghafumu eshi ghokatjova?" Popo mukuru wawa mashurundate ne koku mukenithera po Daniel. 16 Daniel ne kokwingena ghakaturemo makumberero kwafumu eshi ghamupe ruvedhe podiyo eshi ghakuna pathure yirota yi kwafumu. 17 Ndani Daniel ne ghayendire kundhugho dhendi nogha kapiteremo hayendhendi haHananiah, Mishael na-Azariah eyi yahokokire. 18 Eshi hakone kushana ghunongo waNyambi ghomudiwiru kuhatera ghudhindo, podiyo eshi Daniel nawa yendhendi ne mbadi hakuwa paghe pofotji nawa nyanyami homu Babylon. 19 Ghudhindo ghu ne wapwire kuhokora kwaDaniel kupitera mughuthiku payimona meho. Popo Daniel ne ghakuyire Nyambi ghomudiwiru. 20 Daniel ne ghahuthire ghuninga eshi; "Fiyaghudhi kudina dyaNyambi kuroruhe nororuheya, maghano nongcamu ne yendi. 21 Aye ne kutjindja ruvedhe noyivaka; Aye ne kushwayitha mafumu nokukuritha mafumu. Aye ne kutapa maghano kwawa nyanyami noghudimuki kowa hakara nomatjwathaneno. 22 Aye ne ghahokora ghudhungi noyinu yoghudhindo, Ghadimuka eyi yidi mudikokore nothishe ne mumwendi thakara. 23 Nakukutumera nokuku kugha owe Nyambi wawa kerekandongo wange; Owe ne wanipa ghunyanyami nongcamu, noghuna nihokwera eyi nakumbera, ghuna tudimukitha eyi ghana raghura fumu. 24 Popo Daniel ne ghayendire kwamukuru wawa mashurundate, oyu ghapiterithire thiruwana thokupagha hanyanyami waBabylon. Ghayendire nokaghamba eshi: "Mwapagha hanyanyami homu Babylon, ene nitware kwafumu noka mutongwera mapathwerero ghoyirota yendi." 25 Popo mukuru wamashurundate ne ghatambukerere kareta Daniel kwafumu nokuna ghamba eshi; "Nawana katughuru mudiko dyaJuda awa hadi mughupika, oyu shogha kupathwerere eyi yina kutongora yirota yoghe wefumu." 26 Fumu ne kokwipura Daniel oyu hatire eshi Blteshazzar eshi: "Yaghushemwa ghuna kuni tongwera yirota eyi namomine nomapathwerero ghayo ndi?" 27 Daniel ne ghahuthire ghuninga eshi; "Ghudhindo oghu ghana shana fumu ne mbadi wakukona kughuhokora hanyanyami, haka kughamba nawa dhimu, haka mafweno nohaka kumona dhimupepo. 28 Ene moghadi Nyambi mudiwiru ghokukona kuhokora ghudhindo yoyishi ye ne ghana hokora kwafumu Nebuchadnezzar, eyi mboyi hokoka mayuwa paghutho. Yirota noyimona yomumutwi nopaghudidi ghoye ne oyi: 29 Kukoye wefumu, yirota eyi yeyire mumutwi ghoye pathiraro ne yoyi mboyi hokoka munyima dhoyinu yino; Noyu ghahokora ghudhindo ne ghana yikuneghedha. 30 Ene kukwange me ne, mbadi ghana nihokwera ghudhindo ghu eshi ngwa me ne nomunyanyami kupiterera yomuheya ghadi ghuyumi. Ene ghana nihokwera ghudhindo ghu pamurandu eshi fumu ne ghadimuke mapathwerero ghoyirota yendi nogha dimuke yighayara yomaghano ghendi. 31 Fumu, wakamburire meho ghoye nowa monine ditjwandjo! Ditjwandjo dishokuru di ne dyamonekire diwa nodyemane paghutho ghoye nothishwi thadyo ne tharoyire thikuma. 32 Mutwi ghothitjwandjo thi ne ghongorondo, kandjiya nomoko ghatho ne ghosiliveri, dipumba nomatami ghothitjwandjo thi ne ghoboronzi, 33 maghuru ghatho ne ghothikuvo nomapadhi ghatho ne ghoyikuvo yokukuvunga nomatapa. 34 Wamonine diwe edi dyatetireko moko no edi dyabonyaghurire ditjwandjo di kutangera kumaghuru ghokuvunga thikuvo nomatapa nodya pwire kubonyaghura mutupindhi-tupindhi. 35 Popo thikuvo, matapa, boronzi, siliveri nongorondo ne yapwire kuvunyununa noya piturire yira mungu ghopa thindanda thokupurera paditenya. Mupepo wayi pungumunine nombadiko marandwero ghayo ene diwe edi dyabonyaghurire ditjwandjo di ne dyakarire dirundu dishokuru nodya yarire kaye kokahe. 36 Eyi ne yoyirota, pano keho ne kuna kukupathwerera eyi yina kutongora. 37 Fumu, owe ne ghofumu wawa mafumu Nyambi ghomudiwiru ne ghakupa ghufumu, mangcamu nofumwa. 38 Kokuheya oku ghatunga munu, oku yatunga yiyama noyinyunyi yomuwiru ne ghayikupa munyara dhoye nogha kutura ghukare muraghuri koyoyiheya, yodiyo ne yowe mutwi ghothitjwandjo ghongorondo. 39 Munyima dhoghufumu ghoye ne, ghufumu ghumweya mboghuneya kupiterera ghoye, shime karo ghufumu ghoghuhatu ghoboronzi mboghuna raghura kaye kokaheya. 40 Mboghuneya ghufumu ghoghune, ngcamu yira thikuvo, thika dyodi thina kutetaghura yinu thikuvo muyipindhi-yipindhi nokuhanyaghura yoyiheya endi yira thikuvo thokuvunyununa, ghufumu gho ne mboghuna kara muyindhi nokuhanyaghurapo maghufumu ghamweya. 41 Thika dyodi wamonine mapadhi nomanyanyo ghokukuvunga nomatapa ghokuyotha nomutara ghumweya ne thikuvo, ghufumu ghu ne mboghuna kutaghura ene mangcamu ghothikuvo ne mboghana kara mumwagho, thika dyodi wamonine thikuvo thokuvunga nomatapa. 42 Nothika dyodi wamonine eshi tunyanyo ne tokuvunga nothikuvo nomatapa, yodiyo ghufumu ghu ne mboghuna kara eshi mutara ghumweya ne ngcamu nomutara ghumweya ne wakasha. 43 Thika dyodi wamonine thikuvo thokuvunga nomatapa, mbohana kuvungu nawanu ene mbadi mboha kuyuvathana. Thika dyodi yakara eshi thikuvo ne mbadi wakukuvunga nomatapa. 44 Mumayuwa ghomafumu gha, Nyambi ghomudiwiru ne mboghana turithapo ghufumu oghu mboha pira kudhongonona noghufumu ghu ne mbadi mboha ghuthiya kwakehe munu, awo ne mboghuna tetaghura muyipindhi nokuhanyaghura maghufumu ghomaheya noghufumu ghu ne mboghuna karapo kuroruheya. 45 Thika dyodi wamonine eshi; thitjwandjo ne diwe dyathi bonyone moko kutunderera kudirundu nokubonyaghura thitjwandjo muyipindhi yoyikuvo, boronzi, matapa, siliveri nongorondo. Nyambi shokuru ne konga hokora kwafumu eyi yakuhokoka munyima dhoyi. Yirota yi ne yaghushemwa nomapthwerero ghayo ne ghaghushemwa. 46 Fumu Nebuchadnezzar ne ghakuvamine paghutho dhaDaniel nogha mupire dikuto: Gharawere eshi haroyithe ndupu nohapo noha tape kukwendi. 47 Ndani fumu ne ghahuthire ghughamba kwaDaniel eshi; "Yaghushemwa, Nyambi ghoye ne Nyambi wawa nyambi, Fumu wawa mafumu, muhokori ghoghudhindo yoyishi ghuna hokora ghudhindo ghu." 48 Popo fumu ne kokuyeyura Daniel nogha mupire maghushwi ghomengi; nogha mutendire ghakare muraghuri mumikunda ghoghuheya waBabylon nogha muturire ghakare mupiterithi wawa nyanyami waheya homu Babylon. 49 Daniel ne ghakumbere kwafumu nogha turire haShadrack, Meshach na-Abednego kughu yendithi ghomumikunda dhaBabylon ene Daniel ye ne ghathiyarire padikorogho dyafumu.

Chapter 3

1 Fumu Nebuchadnezzar ne ghatendire thitjwandjo thongorondo noghure watho ne makubiki kwoko-fotjo noghuyaghuyu watho karo ne makubiki kwoko-fotji. Ghatendere thitjwandjo thi mumuronga waDura, mumukunda waBabylon. 2 Fumu Nebuchadnezzar ne ghatumine mbudhi mukughongawedha hanguvuru homikunda, hapiterithi mikunda, nawa nguvuru veve, hayendithi mikunda, haghaturi nawa piterithi waheya homumikunda mukwiya kumatungekero ghothitjandjo ethi ghatendire fumu. 3 Hanguvuru homikunda, hakareri homikunda torwero, hapunguri, haghaturi hopanaro dhokuyeyuka nopa naro dhopamuve nawa piterithi waheya homikunda ne hakughongawedhire pofotji kumatungekero ghothitjwandjo ethi ghatendire fumu Nebuchadnezzar nohemane paghutho dhatho. 4 Ndani mutumi ghakuyerire nokakugho kokakuru eshi: "Kukwenu mwe mwapwa kurawera mwahanu, matunga nomandimi, 5 apa shomuyuve mughuma ghodipori noyishika yokukutjaka-tjaka ne mwakona kukuvama mukukarera thitjwandjo thongorondo ethi ghatenda fumu Nebuchadnezzar." 6 Kehe yu ghokupira kukuvama ghakarere thitjwandjo thi paruvedhe roro, hakona kumuvukumena pakatji kodirara dhiko dyokwekeshera." 7 Yodiyo, apa hayuvire mughuma ghomapori noyishika yokukutjaka-tjaka, waheya hanu, mishovo dhomumatunga nomandimi hakuvamine nokukarera thitjwandjo thongorondo ethi fumu Nebuchadnezzar ghatendire. 8 Paruvedhe ru ne heyire hanyanyami mukurundera haJuda. 9 Haghambire kwafumu Nebuchadnezzar eshi: "Fumu pare rure!" 10 Owe ne ghuna turithapo marawero eshi kehe munu pakuyuva mughuma ghomapori noyishika yokukutjaka-tjaka ne ghakona kukuvama nokukarera thitjwandjo thongorondo. 11 Kehe yu ghokupira kukuvama gharaperere thitjwandjo ne kumuvukumena mudirara dhiko dyokwekeshera. 12 Ene pano ne pohadi haJuda hamweya, awa watura haraghure mumukunda waBabylon; mena ghagho ne haShadrach, Meshach na-Abednego. Hatutughuru wa ne hananyatha muragho ghoye, nombadi wakukarera nyambi ghoye wo ngambi kukarera thitjwando thongorondo ethi ngaghu tendi." 13 Popo Nebuchadnezzar ne ghapatire thikuma nogha raghure eshi hamuretere ha Shadrach, Meshach na-Abednego nohawa retire kwafumu. 14 Fumu Nebuchadnezzar ne ghaghambire kukwagho eshi; "Yaghushemwa ndi, eshi Shadrach, Meshach na-Abednego ne mbadi wakukarera nyambi wange ngambi thitjwandjo ethi ngani tendi ndi? 15 Pano keho ngeshi muna kuroyithera, apa shomuyuve mughuma ghomapori noyishika yokukutjaka-tjaka ne mwakona kukuvama nokukarera thitjwandjo ethi ngani tendi, ngo thiwana ene ngeshi mbadi shomukuvame nokukarera thitjwandjo ne popo vene kuna kumuvukumena mudirara dhiko dyokwekeshera. Nyambi munye yo ghokukona ghamuyokore munyara dhange?" 16 Shadrach, Meshach na-Abednego ne hahuthire ghughamba kwafumu eshi; "Fumu, mbadi tuna nyanda kukuhuthera mumarawero gha. 17 Ngeshi agha ne ghomarawero, Nyambi wetu oyu tuna kukarera ne kukona ghatuyokore mudirara dhiko dyokwekeshera noghana kutughamwena munyara dhoye fumu. 18 Ene ngeshi kemo, tuna himi kukudimukitha fumu eshi mbadi wakukarera nyambi ghoye endi kukarera thitjwandjo thongorondo ethi ngaghu tendi." 19 Popo Nebuchadnezzar ne ghayarire noghupata; rupara rwendi ne rwakutjindjire kwawa Shadrach, Meshach na-Abednego. Gharaghure eshi didhiko ne dipwe kuhangeka yikandho kwoko-wadi, diyenye kupiterera apa dina kara. 20 Gharawere mandwarume ghongcamu mwawa kayita haghange Shadrach, Meshach na-Abednego nokuwa vukumena mudirara dhiko dyokwekeshera. 21 Hapwire kughanga oku shime hashupatera mithithi, marukwe, mahutji noyishupata yimweya nohawa vukumene pakatji kodirara dhiko dyokwekeshera. 22 Pamurandu eshi marawero ghafumu ne hagha kumithiremo nodidhiko ne dyayenyine thikuma, yodiyo maretha ghomudiro ne ghapayire hatutughuru awa hadhamunine haShadrach, Meshach na-Abednego. 23 Hatutughuru wa hahatu Shadrach, Meshach na-Abednego hakawerere pakatji kodirara dhiko di dyokwekeshera shime hawa ghangera. 24 Popo fumu Nebuchadnezzar ne ghatetukire nogha matukire wangu-wangu. Ghepurire hatapi maghano wendi eshi; 'Nane mbadi hatutughuru hahatu hokupwa kughana tuna vukumena mumudiro ndi?" Hahuthire kwafumu eshi; "Kemo fumu!" 25 Ene fumu ne ghaghambire eshi hatutughuru hane nakumona awa hana pira kughanga, hana kuyendaghura nombadi hana kupya ene ghoghune ne yira Mwana Nyambi. 26 Popo Nebuchadnezzar ne ghahenyine pepi nomengeneno ghodirara dhiko dyokwekeshera noghethire Shadrach, Meshach na-Abednego hapika Fumu Nyambi Shokuru hashwaghe! HaShadrach, Meshach na-Abednego hashwayire pakatji kodirara dhiko. 27 Hanguvuru homikunda, nawa karire wafumu awa hakughongawedhire pofotji hamonine hatutughuru awa mudiro wapira ngcamu kuyirama yagho, huki dhokumutwi wadho ne mbadi dhahuyukire ngambi yishupata yagho eshi yipye endi munuko ghomudiro eshi ha ghuyuve papagho. 28 Nebuchadnezzar ne ghaghambire ghuninga eshi: "Fiyaghudhi kwaNyambi waShadrach, Meshach na-Abednego, Oyu ghana tumu mu-Engeli wendi nokuna ghamwena hapikendi awa hakurupera mumwendi nohana turera kumbadi marawero ghafumu nohana tapa yirama yagho podiyo eshi mbadi hakarere kehe nyambi, shimengwa Nyambi wagho. 29 Yodiyo nakutapa marawero, eshi kehe munu, ditunga endi mushovo ghokughamba yoyiyi kwaNyambi waShadrach, Meshach na-abednego ne ghakona kupwa kupagha nomandhugho ghagho ne kugha tenda mayara ghoyitjoro, pamurandu eshi mbadiko Nyambi ghokukona kughamwena mundhira dhi. 30 Popo fumu ne ghayeyure haShadrach, Meshach na-Abednego mumukunda waBabylon.

Chapter 4

1 Fumu Nebuchadnezzar ne ghatumine marawero gha kwawanu waheya, matunga nomishovo awa hatungire pakaye kokaheya: Thiraro thikuwedherere kukwenu! 2 Naghayara ghuwa mukumu tongwera yidimukitha noyitetukitha eyi Fumu Nyambi Shokuru ngaruwana kukwange. 3 Ngepi kughukuru ghoyidimukitha yendi, nongepi ngcamu dhoyitetukitha yendi! Ghufumu wendi ne wakuroruheya noghuraghuri wendi tunda ghuye yenda ghuye." 4 Ame Nebuchadnezzar ne naparire noyishamberera mundhugho dhange nonadjabwanine maghuwa mumbara dhange. 5 Namonine yirota eyi yani yapithire no apa nararire, yighayara noyimona meho yomumaghano ghange ne yani yapithire. 6 Yodiyo ne naraghure eshi hani retere hanyanyami waheya waBabylon, podiyo eshi hani pathwerere yirota yange. 7 Heyire haka kughamba nawadhimu, haka mafweno haka kukuhonga nohaka kudimuka yivaka, nawa tongwere yirota ene mbadi hakonine kuni pathwerera eyi yina kutongora. 8 Ene paghuhura Daniel ne ghengenine, {oyu hata eshi Belteshazzar, kukutha dina dyanyambi wange; mumwendi ne moghudi mupepo waNyambi Ghokupongoka}, no namutongwerire yirota. 9 Belteshazzar, mupiterithi wawa nyanyami, yoyishi nadimuka eshi mupepo waNyambi Ghokupongoka ne moghudi mumoye nombadiko ghudhindo ghoghukukutu kukoye, nitongwere yirota eyi namonine nomapathwerero ghayo. 10 Eyi ne yirota yange apa nararire paghudidi wange, namonine thitondo pakatji kokaye noghure watho ne ghukuru thikuma. 11 Thitondo thi ne thakurire notha karire ngcamu; ghure watho ne wakumine kudiwiru nokukona kuthimona kughuhura ghokaye kokaheya. 12 Mahako ghatho ne mawa shemwa nombuyo dhatho ne dhingi shemwa, nomumwatho ne kuwana mo yidya yawaheya, yiyama yomumuthitu ne yawana mumvure muthitondo thi noyinyunyi yomuwiru ne yatunga mumite dhatho nokehe thokupara ne thawanine moyo mumwatho. 13 Eyi namonine mumaghano ghange payirara yange, pakarire mukengereri, ghokupongoka oyu ghashurukire kudiwiru. 14 Aye ne ghakuyerire nokakuwo kokakuru ghuninga eshi; "Mutete thitondo thi nomite dhatho nomunyunge ghaweko mahako ghatho nomuharanganye mbuyo dhatho, muninge yiyama yishwaghe mumwatho noyinyunyi yishwaghe kumite dhatho. 15 Muthiye dithina nomidhi dhatho pakaye, muthighange nongwama dhothikuvo noboronzi, pakatji kodipya mumuhonyi. Podiyo eshi payure kumume ghokushwagha kudiwiru. Aye ne ngogha pare muhonyi ghopakaye noyiyama. 16 Mutjima wendi ne ngoghupwe kutjindja eshi mbadi ghomunu karo nokumupa mutjima ghothiyama kate yakupwe yikandho kwoko-wadi. 17 Agha matokwero ne marawero gha mukengereri, nomatetero ndhango gha ne yighamba yoyu ghapongoka podiyo eshi munu ghokupara ne mbogha dimuke eshi Fumu Nyambi Shokuru ne gharaghura maghufumu ghawanu nokughutapa kwakehe yu ghana himi nokughutapa kowa hakumbirupitha. 18 Yirota yi ne yona mono me fumu, pano keho we Belteshazzar, nipathwerere eshi nye yina kutongora yirota yi, pamurandu eshi noyofotji temba munyanyami mumbara dhange ghokukona ghani pathwerere yirota yi ene we ne kokuna ghuyikumithemo nopamurandu eshi mupepo waNyambi ghokupongoka nemumoye ghudi. 19 Popo Daniel, oyu hethire eshi Belteshazzar, ghatetukire kapupi kamanana noyighayara yendi ne yamuyapithire. Yodiyo fumu ne ghaghambire kukwendi eshi; "Belteshazzar, watawedhera yirota nomapathwerero ghayo ghakuyapithe!" Popo Belteshazzar ne kokuhutha ghuninga eshi: "Fumu, yirota yi ne ngoyitambe kowa hakunyenga; nomapathwerero ghayo ghatambe kwawa nyathi ghoye. 20 Thitondo ethi ghuna mone, ethi thina kuru nokakara thongcamu, thoghure ghokakuma kudiwiru no ethi hana kumona kaye kokaheya. 21 Thomahako ghomawa nowingi mbuyo, edhi dhina kara yidya yawaheya, omu yiyama yomumuthitu yatunga nomatungo ghoyinyunyi yomuwiru. 22 Thitondo thiya ne yoyowe fumu! Owe ne wakura nowa kara nongcamu nofumwa dhoye ne dhakura nodha kuma kudiwiru noghuraghuri ghoye ne wakuma mukaye kokaheya. 23 Fumu, ghuna mono mukengereri, ghokupongoka, ghana kushuruka kushwagha mudiwiru nokughamba eshi; "Tete thitondo nothiyungururepo ene thiye dithina nomudhi watho pakaye, muyighange nothikuvo noboronzi mumuhonyi ghomudipya nogha dye muhonyi pofotji noyiyama yomumuthitu kate pakupite yikandho kwoko-wadi. 24 Agha ne mapathwerero ghapo, nomarawero ghaNyambi Shokuru agha ghana tamba kwafumu wange. 25 Mboghuna shwagha mwawanu, matungo ghoye ne noyiyama yomumuthitu nomboghuna di muhonyi yira mahove. Mboghuna yuru kumume ghomuwiru noyikandho kwoko-wadi ne mboyina kupiterera, kate wakudimuke eshi Nyambi Shokuru ne gharaghura maghufumu ghawanu nokughutapa koyu ghana himi. 26 Thika dyodi yapwire kurawera eshi, dithina nomidhi ne yithiyarepo, ghufumu ghoye ne mbohana ghukuhutherapo, munyima dhopa mbodimuka eshi diwiru ne dyaraghura. 27 Yodiyo fumu, tambure maghano ghange, shayeke maharwero ghoye notende ghuhunga. Yakunuke kumaharwero ghoye mukuneghedha ghunongo kwaka kunyanda, podiyo eshi ghuparo ghoghuwa ghoye ne haghu wedherere." 28 Yoyiheya yi ne yahokokire kwafumu 29 Nebuchadnezzar. Munyima dhotughonda dikumi notuwadi, oku ye ne kuna kuyenda ghura pawiru dhombara dhaBabylon, 30 fumu ne kokughamba eshi, "Oyu ne mbadi Babylon shokuru ndi, oyu natendire mbara dhomatungo ghange, pamangcamu ghange nopa dikuto dyoghufumu wange ndi? 31 Shime ghahokwera kughamba fumu, diywi ne dyashwagherere mudiwiru: "Fumu Nebuchadnezzar, wapwa kudimukitha eshi ghufumu ne washwagha mumoko ghoye 32 nomboghuna shwagha mwawanu nodighumbo dyoye ne mboghuna tungu noyiyama mumuthitu. Mboghuna di muhonyi yira mahove noyikandho kwoko-wadi ne mboyina kupiterera kate mbodimuke eshi Nyambi Shokuru ne muraghuri ghoghufumu wawanu nokughutapa kwakeheyu ghana himi." 33 Muviri dhodho, mbudhi kuhatera Nebuchadnezzar ne dhapwire kuyaritha popo. Ghashwayire mwawanu nogha kadire muhonyi yira mahove. Yirama yendi ne yakapwire kuyuritha kumume ghokutunda kuwiru kate huki dhendi dhakakurire yira ghuhuki ghon'wanyi nomandwara ghendi yira ghoyinyunyi. 34 Munyima dhoghuhura ghoruvedhe, ame Nebuchadnezzar ne nakamburire meho ghange kudiwiru nomatjwathaneno ghange ne hagha nihuthere. Natapire fumwa kwaFumu Nyambi Shokuru nonamukughire nokumu kutekera Oyu ghapara kuroruheya. 35 Waheya hatungi homuno mukaye ne yinu vene kukwendi; Aye ne kutenda yinu kukutha kumahimeno ghendi mwakayita homudiwiru nomwawaheya waha tunga pakaye. Noghofotji temba ghokukona kumushayekitha ngambi kumuyereka, ngambi kumwipura eshi; "Nye yi ghuna tendi?" 36 Muthikandho thofotji ne ghudimuki wange ne hana ghuni huthera nokudikuto dyoghufumu wange, fumwa dhange ne hana dhini huthera. Hakareri mukunda nomayami ghange ne hana nishana. Hani huthedhere mughufumu wange nona karire keho ngcamu kupiterera pakutanga. 37 Pano keho me, Nebuchadnezzar, nakukugha nokutapa dikuto kwaFumu ghomudiwiru, Oyu gharuwananga yoyiheya mughushemwa nomandhira ghendi ne ghahungama no ghana kumbirupitha awa hakununeka hathinda.

Chapter 5

1 Belshazzar ghofumu ne ghatendire thirika thothikuru nodiyovi dyawa mayami ghendi nogha nwine vinyu paghutho dhawa hanu diyovi. 2 Apa ghayerekire kunwa vinyu yu, gharawere hakarete yinwitha yosiliveri nongorondo eyi Nebuchadnezzar ghowihe ghakashimbire mungirishe muJerusalem, podiyo eshi fumu nawa mayami, madhiko ghagho, hambuyama wendi hopambadi hanwene mo. 3 Hapikendi ne hakaretire yinwitha yongorondo, eyi hakashimbire mungirishe dhondhugho dhaNyambi muJerusalem. Fumu, mayami, hanuwendi nawa mbuyama wendi hopambadi ne hanwenenemo. 4 Hanwine vinyu nokukugha hanyambi wagho awa hatenditha kungorondo, siliveri, boronzi, yikuvo, yitondo nokumawe. 5 Paruvedhe roro, nyara dhamunu ne hadhi monine nodha tjangire yinu padikuma muthambo muya dhomaturo ghomunyenge mumbara dhafumu. 6 Rupara rwafumu ne rwakutjindjire noyighayara yendi ne yamuyapithire nogha pirire ngcamu mumayonga ghendi nomanwi ghendi ne ghakugundire kukututuma. 7 Popo fumu ne ghakuyerere nokakugho kokakuru mukwitha haka kughamba nawadhimu, haka kukuhonga nawa kamafweno. Fumu ne ghaghambire kohanyanyami homu Babylon eshi: "Kehe yu shogha toye yitjanga yi nokuni pathwerera eyi yina kutongora ne, nina kumuvateka yishupata yothina diwiru nokumu shupeka dyenge dyongorondo muthingo dhendi. No nina kumutura ghakare muraghuri ghoghuhatu mughufumu wange. 8 Waheya hanyanyami wafumu ne hengenine ene mbadi hakonine kutoya yitjanga yi endi hatape mapathwerero ghayo kwafumu. 9 Ndani fumu Belshazzar ne ghayapire thikuma norupara rwendi ne rwakutjindjire nohamayami wendi ne hatetukire. 10 Herekadhi ne ghengenine mundhugho dhothirika thokukushamberera, pamurandu oyi ghaghambire fumu nawa mayami wendi. Herekadhi ne ghaghambire eshi; "Fumu, ngopare rure! Mbadi yikuyapithe yighayara yoye endi rupara roye rukutjindje. 11 Moghadi katughuru mughufumu ghoye omu wakara Mupepo waNyambi Ghokupongoka. Mumayuwa ghoghuraghuri wawiho, munyenge, matjwathaneno noghunyanyami, yira ghunyanyami wawa nyambi, kwayimonine mumwendi; nawiho fumu Nebuchadnezzar ne ghamuturire ghakare mukuru wawakamafweno, haka kughamba nawadhimu, haka kukuhonga, haka kudimuka yivaka. 12 Nomupepo ghokuhungama, manongwahu, matjwathaneno, kupathurura yirota nomashingweneno ghoyimingwa yoyikukutu, nomakoshweneno ghomatamanyi. Hayi wanine mwaDaniel, oyu ghatire fumu eshi Belteshazzar. Pano keho ne mwithe Daniel noghana kuna kupa mapathwerero." 13 Daniel ne haka muretire nafumu ne ghaghambire kukwendi eshi; "Owe ne yowe Daniel ghumweya ghopawa haka kwatire kuJuda, awa tate ghofumu ghakashimbire kuJuda ndi? 14 Nayuvu eshi mumoye ne kuwanamo Mupepo waNyambi, munyenge nomatjwathaneno noghunyanyami ghokuhungama ne moghudi mumoye. 15 Pano ne tuna ketha hanyanyami nawa rodhi eshi hatoye yitjanga yi nokuni pathwerera eyi yina kutongora ene mbadi hana kono kupathurura yinu yi. 16 Nayuvu eshi owe ne kukona ghupathurure nokutapa makoshweneno ghomaghukukutu. Pano keho ne ngeshi ghutoye yitjanga yi nokuni pathwerera eyi yina kutongora ne, nina kukupa yishupata yothina diwiru nokuku shupeka dyenge dyongorondo muthingo dhoye nomboghuna kara muraghuri ghoghuhatu mughufumu wange." 17 Daniel ne ghahuthire ghuninga kughutho wafumu eshi; "Yitapera ne ngo yikare yoye notape ndjambi dho kwaghumweya ene nakukutoyera fumu yitjanga yi nomapathwerero ghayo. 18 Fumu, Nyambi Shokuru ne ghatapire kwaNebuchadnezzar ghowiho ghufumu, ngcamu nodikuto. 19 Pamurandu ghongcamu edhi ghamupire Nyambi, hanu waheya, matunga, mandimi hatutukwire noha muyapire. Kehe yu ghahimine kuparitha, ghatendire kemo nokehe yu ghahimine kapagha, ghatendire kemo. Ghakurithire keheyu ghahimine nogha withire keheyu ghahimine. 20 Ene apa ghakununekire thinda nomupepo wendi ne wakukutere mumakununekero, ghapwire kushwayitha kuthipura thendi thoghufumu noha shwayithire dikuto kukwendi. 21 Hamushwayithire mwawanu nogha karire nomutjima yira ghothiyama nogha katungire nombi dhomumuthitu. Ghadire muhonyi yira mahove nogha kayurire kumume ghomuwiru, kate popa ghaka nongononine eshi Fumu Nyambi Shokuru ne muraghuri ghomaghufumu ghawanu nokutorora yoyu ghana himi. 22 Ene owe ghomwanendi Belshazzar, mbadi wakumbirupitha ghothinda ngambi kemo eshi wayidimuka yoyiheya yi. 23 Owe ne wakuyeyura ghothinda kwimangenyena Fumu ghomudiwiru. Hana kuretera yiruwanitha yomundhugho dhaNyambi ghomuwiru, yowe, mayami ghoye, hambuyama ghoye nawa mbuyama hoye hopapadi ne momuna kunwena vinyu. Owe ne hanyambi hosiliveri, ngorondo, boronzi hoyikuvo, yitondo no homawe ghuna kukugha. Awa hakara eshi awo ne mbadiko kumona, nokuyuva temba ngambi kutjwathana; Ene Nyambi Yu ghakwaterera moyo ghoye munyara dhendi noyo thinda shamandhira ghoye ne mbadi wakugha. 24 Yodiyo, minwe dhonyara hana dhitumu kutunda Kukwendi noyitjanga yi ne yina pu kutjanga. 25 Oyi ne yoyitjanga eyi hana tjanga: MENE, MENE, TEKEL and UPHARSIN. 26 Agha ne pathwerero ghokehe n'ando: MENE, Nyambi ne ghatara ghufumu ghoye nokughu reta kumahurero wagho. 27 TEKEL; wapwa kuviha pathiviha noha kuwana eshi mbadiko yoye. 28 PERES: ghufumu ghoye ne wapwa kuteta pawadi noha ghutapa kwawa Medes noha Persians" 29 Popo fumu Belshazzar ne kokurawera hapikendi eshi hamuvateke Daniel muyitere yothina diwiru nokumushupeka dyenge dyongorondo muthingo dhendi, ndani nokutapa mbudhi kwawaheya eshi Daniel ne ghana kukara muraghuri ghoghuhatu mughufumu. 30 Ghuthiku wowo Belshazzar ghofumu ne ghapwire kupagha. 31 NaDarius ghomu Mede ne ghapingire ghuraghuri ghoghufumu wo oku ye ne myaka makumi kwoko-fotji nodhiwadi.

Chapter 6

1 Yashambererithire Darius mukuhungumana pathipura thoghufumu omu mudi dithere nomakumi mawadi ghawa piterithi, awa mbakara mughufumu ghoghuheya. 2 Mwawa hanguvuru hahatu, Daniel ne ghumweya ghopapagho, hanguvuru wa ne kwawapire thiruwana thokupiteritha hapiterithi homikunda dhimweya podiyo eshi fumu ne mbogha pire kushota. 3 Daniel ne hamuturire panaro dhokuyeyuka kupiterera hanguvuru nawa piterithi waheya, pamurandu eshi mupepo ghokuhungama ne mumwendi wakarire; fumu ne ghaghayare eshi ghamuture ghapiterithe ghufumu ghoghuheya. 4 Hanguvuru nawa piterithi hamweya ne hashanine eshi hawane makwirero muyiruwana yaDaniel mughufumu ghu ene mbadi hawanine makwirero, pamurandu eshi ghakarire ghutawedhi, mbadiko makwirero agha hawanine mumwendi. 5 Hatutughuru wa ne hakuyongire eshi; "Mbadiko mwakwirero ghokukona tuhetithe Daniel, shimengwa tushane thokumuhetitha kuhatera kumuragho waNyambi wendi." 6 Hanguvuru nawa piterithi hamweya wa ne haretire dighano kwafumu eshi: 7 "Fumu ngoghu pare rure!" Hanguvuru homughufumu ghu nawapiterithi hamweya, hatapi maghano waheya hakupire maghano pofotji eshi fumu ne ngogha turithepo marawero agha mboha thineneka eshi, kehe mbakarera nyambi waye naye endi kwamunu waye naye mumayuwa makumi mahatu, ngeshi mbadi kwafumu Darius; munu ghokemo ne kumuvukumena mudikwina dyonyime. 8 Pano keho we fumu ne, turithepo muragho noghupwe kunyateritha, podiyo eshi mbadiko kughu tjindja, kukutha kumuragho wawa Medes nohaka Persians ghokupira kutjindja. 9 Yodiyo, fumu Darius ne ghanyaterithire muragho ghu. 10 Daniel apa ghanongononine eshi fumu ne ghana nyateritha muragho oghu hana turapo, ghayendire kudighumbo nomungonda dhendi dhokuwiru, edhi dhapirukera makende ghadho kuJerusalem ne ghaka tongamene yikandho yihatu mudiyuwa di nogha raperere nokutumera Nyambi wendi, thika dyodi wakarire wahingo wendi mumayuwa ghomaheya. 11 Hatutughuru wa ne hakughongawedhire noha kawanine Daniel ghana kuraperera ghutapa yikumbera yendi kwaNyambi. 12 Awo ne hayendire kwafumu noha kaghambire yokuhatera kumauragho; "Mbadi ngaghu nyateritha muragho eshi ngo mbadiko munu oyu shogha raperere kwanyambi waye naye endi kwamunu waye naye mumayuwa makumi mahatu, nongeshi ghana tendi kemo ne kumuvukumena mudikwina dyonyime ndi?" Fumu ne ghahuthire ghughamba eshi; "Ayo ne mughushemwa, kukutha mumuragho waka Medes naPersians oghu wakara eshi mbadi wakughu tjindja." 13 Awo ne hahuthire kwafumu, "Oya Daniel, ghumweya ghopowa hapika kutunderera kuJuda ne mbadi ghana kuku kutekera, fumu kumashwenekero agha ngaghu nyateritha, aye ne kuna kuraperera kwaNyambi wendi yikandho yihatu mudiyuwa." 14 Apa ghayuvire fumu yinu yi ne, yamukashithire nogha dheghetere eshi ngepi edi shogha ghamwene Daniel koghu muragho nogha rughanine kate runguro eshi ngepi shogha ghamwene Daniel. 15 Ndani hatutughuru wa ne heyire kwafumu noha ghambire eshi: Dimuke fumu eshi, oghu ne muragho waka Medes naka Persians, mbadiko marawero ngambi muragho ghokuturapo fumu eshi hagha tjindje karo." 16 Popo fumu ne ghatapire marawero naDaniel ne hamuretire nohana muvukumene mudikwina dyonyime ene fumu ne ghaghambire kwaDaniel eshi; "Nyambi oyu ghuna kareranga ne kukona ghakughamwene." 17 Diwe ne hadiretire kumengeneno ghodikwina nafumu ne ghaturire thingangeritha thokadeya kendi nokawa mayami ghendi, podiyo eshi mbadiko eyi shoha tjindje kuhatera kwaDaniel. 18 Fumu ne ghahukire kumbara dhendi nogha kadhirerekedhire ghuthiku ghoghuheya nombadiko haka mafweno awa hahenyine kukwendi nombadi ghaturire turo mumeho ghendi. 19 Pa makyathiku ghomurughura fumu ne ghapindukire nogha tambukerere kuyenda kudikwina dyonyime. 20 Apa ghana kumine kudikwina, fumu ne ghethire Daniel nodiywi dyothidiro ghuninga eshi; "Daniel, mupika Nyambi ghomuyumi, Nyambi ghoye oyu ghuna kareranga ne shime ghakukungu noghana kughamwena kunyime?" 21 Popo Daniel ne ghahuthire kwafumu eshi; 22 "Fumu ngoghu pare rure!" 'Nyambi wange ghana tumu mu-Engeli wendi noghana mumu tunwa tonyime nombadi dhina niremeka, pamurandu eshi Nyambi wange ne ghana nimono eshi napira murandu nokukoye ghofumu mbadiko ghuyi oghu natenda." 23 Popo fumu ne ghashamberere nogha rawere eshi Daniel ne hamushwayithemo mudikwina. Daniel ne hamushwayithire mudikwina noha monine eshi mbadiko ghurema oghu ghudi papendi, pamurandu eshi ghatawire mwaNyambi wendi. 24 Fumu ne ghaturithire po marawero eshi harete hatutughuru awa harundere Daniel nohawa vukumene mudikwina dyonyime, hodiyo, hanawo nawa mbuyama wagho. No nyime ne dhawapayire noku tetaghura yishokora yagho yipindhi-yipindhi kughutho ghokawa parundanda rodikwina. 25 Popo fumu Darius ne ghatjangere kwawanu waheya, matunga ghomaheya nomandimi ghomaheya awa hatungire mukaye kokaheya, "Thiraro ngothi kuwedherere kukwenu!" 26 Nakuturithapo marawero mughuraghuri ghoghufumu wange eshi kehe munu ne ghatutukwe nokuyapa Nyambi waDaniel. Aye ne Nyambi ghomuyumi nogha karako kuroruheya; ghufumu wendi ne ghodiyo vene ti mboghupira kuhanyaghuka noghuraghuri wendi ne mboghuna karako kate kughuhura. 27 Aye ne kuyokora mumaghukukutu no Aye ne kutenda madimukithero noyitetukitha mudiwiru nopa muve; Yodiye ngaghamwena Daniel kumangcamu ghonyime." 28 Yodiyo oyu Daniel ne ghaviyare mughuraghuri waDarius nomu ghuraghuri waCyrus ghomuka Persians.

Chapter 7

1 Mumwaka ghokutanga waBelshazzar fumu waBabylon, Daniel ghakarire noyirota endi yimona meho oku ye ne ghana rara paghudidi wendi. Aye ne ghatjangire yirota yi nogha tjangire mo yomudyo thikuma. 2 Daniel ne ghaghambire ghuninga eshi: "Nakara noyimona meho ghuthiku, mumone mipepo dhine dhomudiwiru edhi dhina kupinganitha meyu ghomudikuruviya dishokuru. 3 Nomashereka ghashokuru ne ghana shwayerera mudikuruviya, mashereka gha ne ghakutjaka-tjaka. 4 Thishereka thokutanga ne yira nyime, nothakara nomando ghon'wanyi. Narorera kate mondo ghatho ghana shwagha ko nohana thidhamuna kutunda pamuve nokwimana maghuru mawadi yira munu nomutjima wamunu ne hana ghuthipa. 5 Popo vene thishereka thimweya, thoghuwadi ne yira didjidjikwe. Hana thimeka kumweya nothina kara noyishokora yomatji yihatu mukanwa mumbirikatji komayegho ghatho nohana thitongwera eshi wimane nodye nyama dhodhingi.' 6 Munyima dhoyi, namonine thishereka thimweya yira Ndhogho, thakara nomando mane ghothinyunyi pamughongo watho. Thishereka ne thakara nomitwi dhine noghuraghuri ne haghu thipire. 7 Munyima dhoyi, namonine mughuthiku thishereka thoghune, thokuyapitha nokutetukitha nongcamu thikumenena. Thakarire nomayegho ghashokuru ghoyikuvo; thishereka thi ne tha thathure nokutetaghura muyipindhi-pindhi nokudjata-djata eyi yathiyarire po nomapadhi ghatho. Atho ne thakutjakire noyishereka yoyiheya eyi yangire notha karire nomanyiha dikumi. 8 Apa nakarire mukudheghetera kuhatera manyiha ghatho, nimone ko ne kanyiha ghana kana kumena mumbirikatji dhogha ghamweya, kughutho gho ne manyiha mahatu ne ghawire ko kumidhi. Mudinyiha di, namonine meho yira ghomunu nokanwa omu yashwayire yighamba yishokuru yokukununeka. 9 Nakengururire kate yipura yothifumu yapwire kuturithapo nomuka mayuwa ghokare ne Ghashimbire thipura Thendi nogha hungumanine. Yishupata yendi ne ghukenu yira mume nohuki dhokumutwi wendi ne ghukenu kotongoro yira wanda. Thipura Thendi thoghufumu ne kutwidhima yira maretha ghomudiro nomakosho ghatho ne shime ghana kwekeshera mudiro. 10 Rware romudiro ne rwamonekire norwa shwaghire paghutho Dhendi. Mayovi nomayovi ghawanu ne Hamukuyire; Hanu mayovi dikumi muyendero nomayovi dikumi ne hemanine paghutho wendi, theko ne dhapwire kuturithapo nomarukwaro ne hagha fikure. 11 Nakengururire nopamurandu ghomughuma ghomakununekero ghoyighamba yodinyiha di, nakengurure kate thishereka thi thapwire kupagha noyirama yatho ne hayi hanyaghurire nokuthitumekera. 12 Yishereka yimweya ne hayi tundithire ghuraghuri wayo ene moyo dhayo ne hadhi wedherereko ghure ghothivaka nokaruvedhe ghana. 13 Ame ne; shime hani kengurura muyimona meho paghuthiku nona monine Ghumweya yira Mwana Munu Ghana kwiya nomavuyi ghodiwiru! Gheyire ko-Yu ghapara Kushakare noha muhenyithire pepi Nendi. 14 KuKwendi ne hatapire ghuraghuri, dikuto noghufumu podiyo eshi hanu waheya, matunga nomandimi ne gha-Mukughe. Ghuraghuri Wendi ne ghokukarererapo no agho ne mbadi mboghupwa noghufumu Wendi ne ghodiyo mboghupira kuhanyaghuka. 15 Kukwange me Daniel, mupepo wange ne wakashire mwimi dhoyirama yange noyimona meho yomumaghano ghange ne yani ndhundhire. 16 No nahenyene koyu ghanimanene nona mwipure ghushemwa ghoyoyiheya yi. Ghani tongwere noghani pathwerere eyi yina kutongora yinu yi. 17 Yishereka yishokuru yine ne, mafumu mane agha mbogha kara mukaye. 18 Ene hapongoki waNyambi Shokuru ne mbohana wana ghufumu nokukara wagho kuroruhe nororuheya. 19 Ene nahimine kudimuka ghushemwa kuhatera kuthishereka thoghune; ethi thakutjakire noyishereka yimweya nokuyapitha kupiterera, ethi thakarire eshi mayegho ghatho ne ghoyikuvo nomandwara ghatho ne ghoboronzi; ethi thapayire nokutetaghura muyipindhi-yipindhi nokudjata-djata yiruhupwa nomapadhi ghatho. 20 Nashanine kudimuka nyiha dikumi pamutwi watho nodinyiha dimweya edi dyamenine munyima dhokuwa ko manyiha mahatu, kuditoya ne, dinyiha edi dyakarire nomeho ghadyo nokanwa aka kaghambire yighamba yodishamu no edi dyamonekire eshi adyo ne ngcamu kupiterera hayendhandyo. 21 Apa nakengurure kengeyo, dinyiha dyofotji dyodyo ne dyarwithire hapongoki nodyawa withire. 22 Kate gheyire Oyu Ghakarako Kushakare nogha thekire kumaghuwa ghawa pongoki waNyambi Shokuru. Noruvedhe ne rweyire kwapongoki ghukare ghufumu ne wagho. 23 Eyi ne yogha ghambire munu yu eshi, 'Thishereka thoghune ne, ghufumu ghoghune pakaye, awo ne mboghuna kutjaka nomaghufumu ghomaheya ghamweya nomboghuna thethura kaye kokaheya, kukadjata-djata nokukatetaghura muyipindhi-yipindhi. 24 Nyiha dikumi ne, mafumu dikumi awa mboha shwagherera mughufumu ghu noghumweya ne mbogha neya munyima dhagho; aye ne mboghana kutjaka nawa kakutanga nomboghana withako mafumu mahatu. 25 Mboghana ghamba yighamba yodishamu kwaFumu Nyambi Shokuru nomboghana thathura hapongoki waNyambi Shokuru nomboghana yereka kutjindja ruvedhe nomuragho. Hapongoki ne mbohana watapa munyara dhendi, paruvedhe nomaruvedhe nodihenda dyoruvedhe. 26 Ene theko ne mbodhina pu kughatura nombohana shwayithapo ghuraghuri wendi, kughu ngambwera nokughu hanyaghura po kuroruheya. 27 Ndani ghufumu noghuraghuri, mangcamu nomaghufumu mwishi dhodiwiru dyodiheya ne mbohana ghutapa kohanu hokupongoka waFumu Nyambi Shokuru. Ghufumu wendi ne ghokuroruheya. Maghuraghuri ghomaheya ne mboghana mukarera nokumu kutekera.' 28 "Oghu ne ghuhura ghombudhi, kukwange me Daniel, yighayara yange ne yani yodhinganine norupara rwange ne rwakutjindjire; ene napungure mbudhi dhi mumutjima wange."

Chapter 8

1 Mumwaka ghoghuhatu ghoghuraghuri wafumu Belshazzar, ame Daniel ne nomanine yimona meho, munyima dhoyiya yokutanga. 2 Namonine muyishwagha meho yo, shime nahokwera mukukengurura, nakumonine eshi muShushan nikadi, mumbara, mumukunda wa-Elam nomuyimona meho yi ne, na kumonine eshi kurware rwa-Ulai nidi. 3 Nakamburire meho ghange nona monine ndjwi ghomurume ghomanyiha mawadi ghanemana kumbombwa dhorware nomanyiha gha mawadi ne mare ene dinyiha dimweya ne dire kupiterera dimweya no edi dyodire ne dyodya hurere kumena. 4 Namonine ndjwi yu ghana kutamba kuditokera, kumbunda nokughucuma, nothofotji temba thiyama ethi thamu tjimapire; nothofotji temba thokukona kughamwena munyara dhendi ene gha tendire kehe yi ghana himi nogha karire ngcamu. 5 Shime nahokwera mukughayara yinu yi, namonine kungwe ghana kushwagha kuditokera, ghatjinanine pawiru dhokaye kokaheya, mbadi ghakundamine pamuve nokungwe yu ne ghakara nodinyiha dishokuru mumbirikatji komeho ghendi. 6 Thikungwe thi ne theyire kwandjwi ghomurume, oyu ghakarire nomanyiha mawadi, oyu namonine ghanemana kumbombwa dhorware nokumu pupumena noghupata ghongcamu. 7 Namonine kungwe yu ghana kuhenyena ndjwi ghomurume nogha karire noghupata nandjwi yu ghomurume, ghamuhomokere nokutjora manyiha mawadi. Ndjwi ne ghapirire ngcamu eshi ghemanganyene kungwe ene ndjwi ne ghapwire kuyundwera pamuve nokumudjata-djata, noyofotji temba ghokukona kughamwena ndjwi munyara dha kungwe yu. 8 Yodiyo, kungwe yu ne ghakurire nongcamu thikuma ene apa ghakarire ngcamu, nyiha dhendi dhishokuru ne dhapwire kutjora, mudyango dyo nyiha dho, mweyire manyiha ghashokuru mane kutamba kumipepo dhine dhomuwiru. 9 Kutunderera mogha manyiha, mwamenine dinyiha edi dyakurire thikumenena kutamba mughucuma, kutamba mudiva nokutamba Mudyango Dishaghuwa. 10 Dyakurire thikuma kate kurwitha mashurundate ghodiwiru nokuwitha mashurundate notutumwedhi pamuve nokuwa djata-djata. 11 Dyakuyeyure dyathinda kuwiru-wiru yira Mwana Fumu thinda nomumwendi ne ghashwayithireko muyambo ghokehe diyuwa nodyango dyo thinyaku Thendi ne ghathi withireko. 12 Pamurandu ghomaharwero, mushurundate ghakutapire kudinyiha muku kananitha muyambo ghokehe diyuwa nokughu shayekithapo. Gharuwanine yoyiheya yi noyamutombokire. 13 Ndani nayuvire ghokupongoka ghana kughamba nogha ghaghambire eshi; "Rure rokukuma kupi yakushimba yi, kuhatera muyambo ghokehe diyuwa nomaharwero ghokuma hanyaghukero, matapero ghothinyaku nomashurundate ghomuwiru hana kudjata-djata? 14 Nogha ghambire kukwange eshi; "Mayovi mawadi nomayuwa mathere mahatu; nothinyaku ne mbothina pu kukenitha. 15 Apa namonine yinu yi ame Daniel, nashanine matjwathaneno ghayo, popo vene ghumweya ghokuninga yira munu ne ghana nimanene paghutho dhange. 16 Nayuvire diywi dyamunu mumbirikatji dhombombwa dhorware rwa-Ulai, oyu ghethire nokughamba eshi: "Gabriel, ghamwene katughuru yu ghatjwathane eyi ghana mono!" 17 Ghahenyine pepi nopa nemanene, nayapire nona kuvamine ene ghaghambire kukwange eshi; "Tjwathana mwana munu, eyi ghuna mono ne yoruvedhe roghuhura ghokaye." 18 Pano keho, apa ghaghambire nange, napothomokere muturo oku rupara rwange ne nandjondjwara ene ghani kwatire nogha nimekire. 19 Nogha ghaghambire kukwange eshi, "Mone, ame ne kuna kukutjwathanitha eyi mboyi kahokoka mumayuwa ghoghuhura ghoghukenya; paruvedhe oru gharoyitha ne ghoghuhura. 20 Ndjwi ghomurume oyu ghuna mone nomanyiha mawadi ne, mafumu gha Media naPersia. 21 Thikungwe ne ghufumu waGreece. Dinyiha dishokuru mumbirikatji komeho ghendi ne fumu ghokutanga. 22 Kudinyiha edi dyatjokire nogha manyiha mane; agha ghamenine padyango dyadyo ne maghufumu mane agha mboghakara muditunga ene mbadi nomangcamu ghendi. 23 Nomunyima dhoruvedhe romaghufumu gho, oku maharwero ne gha yara, fumu ghongcamu norupara nokutjwathana yimingwa yodikokore ne mbaghana raghura. 24 Mangcamu ghendi mboghana kara makuru ene mbadi pamangcamu ghendi; mboghana tetukitha mumepithero ghendi nomboyina mutomboka nomboghana kondjo nokwipitha haka mangcamu nohanu hokupongoka. 25 Kupitera mumandungwa-ndungwa ghendi, mboghana kwatitha ghumbango ghumutomboke kupitera mumuragho wendi no aye ne mboghana kununeka mumutjima wendi. Pathiraro ne mbogha nepitha hengi. Aye ne mbogha nemanganyena Fumu ghomafumu ghana ene mboghana mutjoro mbadi payiruwana yoghunu. 26 Yimona meho yorunguro nomathiku-thiku eyi hani tongwere ne yaghushemwa; Yodiyo, yandhere yimona meho yi, ayo ne yatamba kumayuwa ghomenge paghutho." 27 Ndani ame Daniel, napwerere nokukorwa mayuwa ghongandji; Munyima dhogha mayuwa, napindukire nonayendire kuyitumbukera yafumu. Yimona meho yi ne yaniteture thikuma ene noyofotji temba oyu ghayi tjwathanine.

Chapter 9

1 Mumwaka ghokutanga waDarius ghomwana Ahasuerus, mwana hoka wawa Medes, oyu hatungekire ghakare fumu mughufumu wawa Chaldeans. 2 Mumwaka ghokutangerera ghoghu raghuri wendi, ame Daniel ne natjwathanine mambapira, thivarero thomyaka payighamba yaFumu Nyambi kupitera mwamupumbi Jeremiah, eshi papite myaka makumi kwoko-wadi nomahanyaghukero ghaJerusalem ne mboghana kumu kughuhura. 3 Ndani natoperere rupara rwange kwaFumu Nyambi, mukumukumbera kupitera pandapero, kudhirerekadha, kushupata ghudjodjoro nomumutwitwi. 4 Naraperere kwaFumu ghoNyambi wange nona tongononine ghughamba eshi: "Fumu noghu Nyambi ghothitetu, oyu ghapungura makuyuvero ghendi noghunongo wendi kwawa hamuhaka nokowa hana kukumithamo muragho wendi. 5 Twaharura notwa tjora muragho, Twaruwana ghuyi notwa tenda widhi ghomukungu, mukuyakunuka kumarawero ghoye nomatetero ndhango ghoye. 6 Mbadi twategherera kwawa pikoye hapumbi, awa haghambire muDina Dyoye kwawa fumu wetu nokwawa fumu ghana, kwawa wihetu nokwa wanu waheya hatunga muditunga. 7 Fumu Nyambi, ghupongoki ne woye ene kukwetu ne rupara rothihonyi, thika dyodi yidi mumayuwa gha kwawanu haJuda, kwawa hatunga muJerusalem na-Esreali. Kowa hadi popepi nawa hadi kokayenda, mumatunga ghomaheya oku wawa tjidhera, pamurandu ghokupira ghutawedhi wetu, oghu twatenda kukoye. 8 Fumu Nyambi, kukwetu ghakara marupara ghothihonyi, kwa fumu wetu, kwawa mafumu ghana ghetu, kwawa wihetu, pamurandu eshi twakuharwera. 9 KwaFumu ghoNyambi ne kokwakara ghunongo nomathiyerero, ngambi kemo eshi atwe ne twaruwana yinu yomukungu kuKoye. 10 Mbadi twakutekera diywi dyaFumu ghoNyambi wetu, mukuninga eshi ngo tuyende mumandhira Ghendi, agha haturoyithera paghutho dhetu hapike Ndi hapumbi. 11 Kemo, Esreali ghomuheya ne ghatjora muragho Dhoye no mukuyakunuka kuKoye podiyo eshi mbadi hakutekere diywi Dyoye; Yodiyo, eyi yareta ne hayi notwera papetu nomedhero agha hatjanga mumuragho waMosesi mupikendi Nyambi, pamurandu eshi twaharura kukwendi. 12 Aye ne ghaghoya mbudhi Dhendi edhi Ghaghambire kutamba kukwetu, kwawa ghaturi wetu, awa hatughature, mukareta maghukukutu kukwetu; Mwishi dhodiwiru dyodiheya, mbadi yahokoka kumweya eyi yahokokera kwaJerusalem. 13 Thika dyodi yapwa kutjanga mumuragho waMosesi, maghukukutu ghomaheya gha ne gheya kukwetu; ene ngambi kemo, atwe ne mbadi tuna kutapa mandapero ghetu kwaFumu ghoNyambi wetu, podiyo eshi tuthiye ghuyi wetu notutjwathane ghushemwa Ghoye. 14 Yodiyo, Fumu Nyambi ne gharoyitha maghukukutu gha mumaghano Ghendi nokugha reta kukwetu; Fumu ghoNyambi wetu ne ghapongoka kuyiruwana yendi yoyiheya eyi Gharuwananga, ngambi kemo eshi mbadi twakutekera diywi Dyendi. 15 Pano keho We Fumu ghoNyambi wetu, Owe wakashwayithire hapikoye kushwagherera muditunga dya-Egyptena nodyoko dyongcamu nowa kuyukithire Ghothinda, nomayuwa ghano twaharura notwatenda ghuyi. 16 Fumu Nyambi, kukutha kughupongoki Ghoye, nakuraperera eshi ghupata noghukenya Ghoye ne ngoghu yakunuke kumbara Dhoye dhaJerusalem, dirundu Dyoye dyokupongoka; pamurandu ghomaharwero ghetu nomaharwero ghawa wihetu, Jerusalem nohanu Woye ne kuna kutuheka awa tuna kutunga nagho. 17 Pano keho Nyambi wetu, yuverere ndapero dhamupikoye noyikumbera yomakumbirupithero nopamurandu ghodina Dyoye Fumu, rupara Roye ngorusheghenyene pathinyaku Thoye ethi thahanyaghuka. 18 Fumu Nyambi wange, ngoghuhenyithe matwi Ghoye noYuve; Yandhurure meho Ghoye noMone mahanyaghukero ghetu nombara edhi hatoya padina Dyoye; atwe ne mbadi tuna kutapa yikumbera yomakumbirupithero paghutho Dhoye pamuarandu ngwa ghoghupongoki ghoyiruwana yetu ene pamurandu ghoghukuru ghoghunongo Ghoye. 19 Fumu ngoYuve, Fumu ngoTuthiyerere, Fumu ngoTegherere noRuwane! Mbadi Ghurangape, popamutja ghodina Dyoye, Nyambi wange, mbara Dhoye nohanu Woye ne kwawetha padina Dyoye." 20 Shime nahokwera mukughamba ghurapera nokukwera maharwero ghange nomaharwero ghohanu wa-Esreali nokutapa yikumbera yange kwaFumu ghoNyambi wange kuhatera dirundu dyokupongoka dyaNyambi wange. 21 Kemo, shime nahokwere mundapero, katughuru Gabriel, oyu namonine kumatamekero ghoyimona pakutanga ne hana muninga ghashughuke kukwange wangu-wangu, ghana kumine kukwange paruvedhe romuyambo ghorunguro. 22 Ghani tongwere nogha ghaghambire nange ghuninga eshi; "Daniel, neya kuna kupa manongwahu edi ghokutjwathana. 23 Kumatamekero ghoyikumbera yoye, marawero ne ghana shwagha noneya noni kutongwere, owe ne ghomuhakwa ghopa mutjima; yodiyo kona kone mbudhi dhi notjwathane eyi ghuna kumona. 24 "Yivike makumi kwoko-wadi ne yapwa kurithanyitha kwawa kadiko dyoye nokumbara dhokupongoka, mukushayekitha mahumbithero, maghoyero ghodiharwero, mukutenda mathiyerero ghomaharero, mukureta ghupokongoki ghokuroruheya, mukufika yimona meho noghupumbi nokuwethera yokupongoka thikuma. 25 Yodiyo, yidimuke noghu yitjwathane eshi kutunderera kumaturitheropo ghomarawero nomahudhedheropo nomatendwerero ghaJerusalem, kate Mesiya ghoFumu, mbopana kara yivike makumi kwoko-wadi noyivike makumi kwoko-fotji noyivike yiwadi: Mambirikatji ghombara noditete ne mbohana yitendurura ngambi muruvedhe romaghukukutu. 26 Munyima dhoyivike makumi kwoko-fotji noyiwadi, Mesiya ne mbohana mupagha ene mbadi papendi Thinda; Hanu wafumu ghana oyu mbogheya ne mboha nepitha mbara nothinyaku ene ghuhura ne mboghuna kara noruhandjo kate ruvedhe roghuhura ghoyita nomahanyawero ne ghapwa kutetera ndhango. 27 Ndani mboghana kona-kona makuyuvero nawengi muthivike thofotji ene mukatji kothivike thi. Mboghana shayekitha ndupu nomuyambo. Kumahanyithero ghoghuyi ne, aye mbogha nepitha kate taghara-taghara nomatetero ndhango ne mbohana ghanotwera pamwipithi."

Chapter 10

1 Mumwaka ghoghuhatu waCyrus fumu waPersia, mbudhi hadhi hokore kwaDaniel, oyu hatire eshi Belshazzar. Mbudhi ne dhaghushemwa ene ruvedhe oru haturapo ne rure; Daniel ne ghatjwathane mbudhi dhi nogha karire nomatjwathaneno ghoyimona meho. 2 Mumayuwa gha, ame Daniel ne muthidiro nakarire yivike yihatu. 3 Mbadi nadire yidya mwene ngambi nyama endi vinyu eshi ghengene mukanwa kange. Nombadi nakuwethire kehe yi kate yapwire yivike yihatu. 4 Pano keho, mudiyuwa dyomakumi mawadi nodyo ghune dyokaghonda kokutanga, ame ne kurware rushokuru rwaHiddekel. 5 Nakamburire meho ghange nona monine katughuru ghashupatire yoyikenu nongwama mumbunda dho ngorondo kutunda ku-Uphaz. 6 Yirama yendi ne yira diwe dishaghuwa, rupara rwendi ne yira kwetha komvura, meho ghendi ne yira munyenge, moko nomaghuru ghendi ne yira ngoporo ghokughenyumuka. Mughuma ghodiywi dyendi ne yira mughuma ghombunga dhawanu. 7 Yame Daniel pithange namonine yimona meho yi, hatutughuru awa nakarire nagho ne mbadi hayimonine ene woma ghushokuru ne wawa ngambwere noha tjirire hakonde. 8 Yodiyo, hani thiyire pithange apa namonine yimona meho yishokuru yi, mbadi nakarire nongcamu muyirama yange; rupara rwange ne rwakutjindjire nona pirire ngcamu. 9 Ndani nayuvire mughuma ghodiywi dyendi ene apa nayuvire diywi dyendi ne oku me ne napothomokera muturo norupara rwange ne mumuve. 10 Popo vene nayuvire nyara dhina kuni kwata, dhatutumithire thikuma manwi nomakandeke ghomanyara ghange. 11 Nogha ghambire nange eshi; "Katughuru shokuru ghopamutjima, tjwathane yighamba eyi nakuyenda nikutongwere. Wimane, hana nitumu kukoye no apa ghaghambire yinu yi kukwange, ame ne nemanine ghututuma. 12 Ndani ghaghambire kukwange, "Wayapa Daniel, kutunderera mudiyuwa dyokutanga apa watangire kutjwathana nokukumbirupitha kughutho waNyambi ghoye, yighamba yoye ne yapwire kuyuva no neya pamurandu wayo. 13 Ene fumu ghana ghoghufumu waPersia ne ghani tjayere mayuwa makumi mawadi nodyofotji ene Micheal, Ghumweya, Fumu ghomafumu ghana ne gheyire nogha nighamwene, yoyishi kwanithiyire pithange nawa mafumu ghaPersia. 14 Pano keho ne neya kuna kutjwathanitha eyi mboyi hokokera kwawanu woye mumayuwa ghoghuhura. Yimona meho yi ne, kuna tamba kumayuwa ghomengi agha mbogheya. 15 Apa ghaghambire yinu yi kukwange, napirukere nokukengerera mumuve noya nikangire kukumburura ko. 16 Popo vene, ghumweya ghothishwi yira mwana ghokaturu wamunu ghakwatire miromo dhange; nona yahure kanwa kange nona ghambire koyu ghanimanene eshi; "Fumu wange, pamuarandu ghoyimona meho, yina niguvitha nona piri ngcamu muyirama yange. 17 Ngepi mupikoye shogha ghambe noye fumu, yoyishi mumwange ne mbadimo ngcamu mumwange ngambi moyo." 18 Shime karo, yoyo ghapitura yira munu ne ghani kwatire nogha nitanarithire. 19 Ghaghambire, "Katughuru shokuru muhakwa ghopamutjima, wayapa! Thiraro thikare noye; tanare ghushemwa, tanare!" No popa ghaghambire nange ne natanere nona ghambire eshi; "Ghambe fumu yoyishi ghuna nitanaritha." 20 Ghaghambire eshi; "Ghuna dimuka eshi nye neyera kokoye ndi?" No pano keho ne nakuhuka nikarwithe fumu waPersia no apa shoni kuthiye, fumu ghana waGreece ne mbogha neya. 21 Ene nakukutongwera eyi hatjanga mumbapira dhoghushemwa. Noyofotji temba ghokuni shweneka yi, ene Micheal vene ngenyu ghoFumu ghoye."

Chapter 11

1 Mumwaka ghokutanga wafumu Darius gho muka Mede, Ame ne nemane nona kona-konine nimughamwene. 2 Pano keho ne nina kukutongwera ghushemwa: "Mone, mafumu mahatu ne mbogha neya muPersia nofumu ghoghune ne mboghana kara mushwi kupiterera waheya; pamangcamu ghendi ghoghutungi wendi ne mbogha nemanganyena ghufumu waGreece. 3 Ndani fumu ghongcamu ne mbogha neya, oyu mbogha raghura nomarawero ghongcamu nokutenda momu ghana himena. 4 Apa mbogheya fumu yu, ghufumu wendi mboha naghu shwayithapo nokughu taghura kumipepo dhine dhomuwiru ene mbadi mohana hoka wendi endi kukutha mughu raghuri omu ghana kuraghura; ghufumu wendi ne mbohana ghudhuru po nokughu tapa kwawamweya mbadi kohana hoka wendi. 5 Shime karo nafumu ghokuGhucuma ne mboghana kara ngcamu, nawa mafumu ghana wendi; nomboghana wana mangcamu papendi nokukara noghuraghuri. Ghuraghuri wendi ne mboghuna kara ghongcamu. 6 Kughuhura dhomyaka dhongandji, mbohana kupakerera pofotji; kwamwana fumu ghombuyama ghokuGhucuma ne mboghaneya kwafumu ghokuMbunda hatende makuyuvero: Ene mbadi mboha shayekitha mangcamu ghowa hadi kughuraghuri; mbogha nemana Ene mboghana kutapa nawa hamureta, nawa hamutanaritha mu maruvedhe gho. 7 Ene kutunderera kumute ghomidhi dhendi, ghofotji ne mboghaneya mudyango dyendi, oyu mbogheya nawa mashurundate nokwingena mumbara dhafumu ghokuMbunda nokuwa rwitha nomboghana wawitha. 8 Mboghana shimbi hanyambi wagho mughupika ku-Egyptena, no mafumu ghana ghawo noyirawanitha yagho yosiliveri nongorondo nomboghana twikera myaka dhodhingi kupiterera fumu gho kuMbunda. 9 Nafumu ghoku Mbunda ne mbogha neya kwafumu ghokuGhucuma ene mboghanana huka kudyango dyendi. 10 Ngambi kemo, hanendi hoha tutughuru ne mbohanemanganya nokughongawedha mbunga dhawa marundate hongcamu no yofotji ghopapagho ne mbogha neya nokuwa ngambwera nokupita mumbirikatji nomboghana huka kumondo ghendi nokukuroyithera yita. 11 Fumu ghokuGhucuma ne mboghana kara noghupata nokushwagha ghakarwe nendi, nafumu ghokuMbunda, oyu mbogha royitha mbunga dhishokuru dhawa mashurundate ene mbunga dhishawingi dhi ne mbohana dhi tapa munyara dhawa nyathi wagho. 12 Apa mbogha witha mbunga dhi, mutjima wendi ne mboghuna yeyuka nomboghana ningitha mayovi dikumi hawe ene mbadi mboyi mutanaritha. 13 Nafumu gho kuMbunda ne mboghaneya nokuroyitha mbunga dhawa mashurundate hongcamu kupiterera dhokutanga. Munyima dhomyaka dhongondji, fumu ghokuMbunda ne mbogha neya nawa mashurundate hongcamu noyirwitha yoyingi. 14 Paruvedhe ro ne hengi mbo hemanganyena fumu gho kuGhucuma. Shime karo, hatutughuru hohayi mwahapoye ne mbohana kuyeyura hathinda mukuyarithitha yimona meho ene mbohana ghu. 15 Nafumu gho kuMbunda ne mbogha neya nokutenda ditete dyodire nokukwata mbara dhongcamu noha mashurundate hoku Ghucuma ne mbadi mboha mukona ngambi mashurndate agha ghatorora nagho mbadi mbogha mukona. 16 Ene oyu mbogha mwimanganyena ne mboghana tendi yoyi ghana himi noyofotji temba oyu mbo ghemana mundhira dhendi. Aye ne mbogha nemana mudyango dyoDikuto nomepithero mungcamu dhendi. 17 Mboghana turitha rupara rwendi rwingene nomangcamu gho ghufumu wendi ghoghuheya nokukuyuvathana, dyombo ghatenda; Nombo ghana mupa mwanendi ghombuyama ghakepithe ghufumu ghoku Ghucuma ene mbadi mboghemana nendi endi ghakare wendi. 18 Munyima dhoyinu yi, mboghana thotera kumatunga ghokumbombwa dhodikuruviya nomboghana kwata wingi wagho ene fumu ghana ne mboghana mushwahura nokumu shayekitha nomboghana piruka kukwendi thinda nothihonyi. 19 Ndani mboghana pirura rupara rwendi mudyango dyendi ene mboghana punduka nokuwa nombadi mboha muwana. 20 Mudyango dyendi ne mbogha neyamo ghokukananitha mutero mughufumu ghodikuto ene munyima dhomayuwa ghomapu ne mboghana pu kuhanyaghura ene mbadi ngwa mughupata endi muyita. 21 Mumwendi ne mboghana hangedheramo yu hanyatha, oyu mboha pira kupa dikuto dyothifumu, mbogha nengenamo pathiraro ene nokuwana ghufumu mumashende-nde. 22 Nawa mashurundate ghoruhandjo, mbohana wangambwera paghutho dhendi. Waheya hamashurundate nomupiterithi ne mbohanawa dhongonona po. 23 Munyima dhomakupakerero nendi, mboghana neghedha mangerekero, mboghana kuru nokutanara nohanu hohapu. 24 Mbogha nengena muthiraro, mumikunda dhodhitungi; ene mboghana tendi eyi ghapirire kutenda wihe endi hakerekandongo wendi: Mboghana kutapera maghushwi ghomu ghufwiki, yiruhupwa yomuyita nomaghushwi ghamweya vene, mboghana rongeka mawithero ghombara ene paruvedhe rorufupi ngenyu. 25 Mboghana pindutha mangcamu ghendi no matanarithero ghendi kwimanganyena fumu ghoku Ghucuma nomashurundate ghongcamu. Nafumu ghoku Ghucuma ne mboghana kuroyithera yita nomashurundate ghongcamu ene mbadi mbogha yikona pamurandu eshi mbohana muyendi mashende-nde. 26 Ghushemwa, ngambi wowa mboha dya yidya yendi yishaghuwa ne mbohana mudhongononapo; hamashurundate wendi ne mbohana wadhongononapo nowingi wagho ne mbohana wapagha. 27 Waheya wa hafumu ne mbohana pirukera kughuyi nombohana ghamba mbango kutishi ghofotji; ene mbadi mboyi tomboka, pamurandu eshi ghuhura ne mbuneya paruvedhe oru haroyitha. 28 Mundhira dhokuhuka kudyango dyendi noghushwi ghowingi, mutjima wendi ne mboghuna kara nomaghano ghokwipitha makuyuvero ghokupongoka; yodiyo, mbogha nepitha nokutwikera kuhuka kudyango dyendi. 29 Paruvedhe oru haroyitha ne mboghana huka nokuyenda kuGhucuma ene mbadi mboyikara yira rokutanga. 30 Yikepa kutunderera kuCyprus ne mboyina mwimanganyena; yodiyo, mboghana tokota nokuhuka ghemanganyene makuyuvero ghokupongoka noka ghepitha. "Mboghana huka noka neghedha ghuwa kwawa hanyathire makuyuvero ghokupongoka gha. 31 Mboghana royitha hama shurundate nombohana yendi hakepithe thinyaku nokushwayitha po muyambo ghokehe diyuwa nokuturamo yokunyata eyi yepa. 32 Awa haruwana ghuyi kumakuyuvero ne mboghana wepitha noyinyamunitha ene hanu awa hadimuka Nyambi wagho ne mbohana tanara nokutwikera yiruwana yagho. 33 Kwawanu awa hakara nomatjwathaneno ne mbohana hongo hengi ene mumayuwa ghomengi mbohana wera kuthimende, kumaretha, mughupika nomukungu. 34 Apa mbohawa ne mbohana wana maghamweno kapupi kamanana ene wingi wohanu ne mbohana kupakerera nagho mudifurumeko. 35 Kwawa kamatjwathaneno ne mbohana ghu, mukuwa yereka nokuwa kenitha kate muruvedhe roghuhura, yoyishi ruvedhe roghuhura ne shime. 36 Fumu ne mboghana ruwana momu ghana himena: Mboghana kuyeyura nokuku kugha thinda kupiterera kehe yu nyambi nomboghana shamuna Nyambi wawa nyambi nomboyina mutomboka kate ghukenya mboghu kumenenemo; koyi harikanyitha ne mboyina hokoka. 37 Mbadi mbogha nongonona Nyambi wawa kerekandongo wendi ngambi wawa mbuyama endi ghanongonone kehe yu nyambi ene mboghana kuyeyura thinda kupiterera waheya. 38 Aye ne mboghana kutekera nyambi ghomambara ghagho; nyambi oyu hapirire kudimuka hawihe, nomboghana mukutekera noNgorondo noSiliveri, nomawe ghondhiro nomaghushwi ghamweya. 39 Aye ne mboghana homokera mambara ghongcamu nanyambi gho mutundakure, oyu mbogha nongonona nokumupa fumwa; mbogha nawa tendi hakare haraghuri kohanu hohengi nomboghana yakunutha dyango di kumaghuwa ghendi. 40 Paghuhura ghoruvedhe, fumu ghoku Ghucuma ne mboghana homokera fumu ghoku Mbunda ene fumu ghoku Mbunda ne mboghana homoka yira kakundu-kundu nomatemba, nawa dhini-mbi noyikepa yishawingi; Mboghana mbandukera ditunga di nokudipiterera. 41 Mbogha nengena karo mudyango dyodikuto nomatunga ghomengi ne mboghana pu kuwitha ene matunga ghano ne mboghana yokoka munyara dhendi; Edom, Moab nohana hoka wa-Ammon. 42 Mboghana ghonyonona dyoko dyendi kwimanganyena matunga noditunga dya-Egyptena ne mbadi mbodi yokokamo. 43 Mboghana kara nomangcamu kughushwi ghoNgorondo noSiliveri nokughushwi ghoghuheya wa-Egyptena, shime nawa ka-Libyans na-Ethiopians nawo mbohana mukuthu. 44 Ene thitughumo thombudhi dhokushwagha ku-Diva noku Mbunda ne mbodhina mutokotitha; Yodiyo, mboghana shwagha noghupata ghushokuru nokahanyaghura hohengi. 45 Mboghana tendera kakurwera mumbara dhendi, mumbirikatji ko dikuruviya nodirundu dyokupongoka dyodikuto ene mboghuneya ghuhura wendi noyofotji temba mbogha mughamwena.

Chapter 12

1 Paruvedhe ro ne Micheal ne mbogha nemana, Mwana Fumu Shokuru, mukengereri wawanu hohapikoye; nomboruna kara ruvedhe romaghukukutu, ghokuninga eshi mbadi ghahokoka rumweya panganyi ene muruvedhe ro ne, hapikoye mbohana pu kughamwena, Kehe yu mboha wana eshi ghapwa kutjanga mumbapira. 2 Nawaheya awa harara mudikungu dyokaye ne mbohana vumbuka, hamweya ne kumoyo ghororuheya nawa mweya ne kuhonyi endi mahumbithero ghororuheya. 3 Hanyanyami ne mbohana twedhima yira thishe thomuwiru, nawa hapirure hanu hohengi hahuke kughupongoki ne hapitura tutumwedhi kuroruhe-nororuheya. 4 Ene we Daniel, fike mbambira dho kate ruvedhe roghuhura; Hengi mboha tjira noku noku noghudimuki ne mboghuna kuwedherera." 5 Ndani ame Daniel, ghani mono kwange, hawadi hanemana kumbombwa dhorware, ghumweya muthambo muno naghumweya ne muthambo muya. 6 Ghofotji ne ghaghambire koyu ghashupatire yoyikenu, oyu ghakarire pawiru dhomeyu ghomurware eshi; "Ghure ghokukuma kupi yakushimba eshi tukume kumayarithero ghayo?" 7 Nayuvire katughuru yu ghashupatire yoyikenu, oyu ghakarire pawiru dhomeyu ghomurware, apa ghayeyure muwiru moko ghendi nogha tapire medhero koyu ghapara kuroruheya eshi mbopana piti ruvedhe, maruvedhe nodihenda dyoruvedhe; apa mboghamana kuharanganya mangcamu ghohanu hokupongoka, yinu yoyiheya ne mboyinapu. 8 Nayuvire ene mbadi natjwathanine: Ndani nepurire eshi; "Hekudyange, "Ghuhura ghoyinu yi ne ngepi mboghukara?" 9 Ghani huthere eshi, Yende nondhira dhoye Daniel, mbudhi dhi ne dhapwa kufika nokukangera kate ruvedhe roghuhura. 10 Hengi mbapwa kukenitha nokuwa tenda hakenu nokuwa yereka ene hathuta ne mbohana twikera kwipitha; noyofotji temba muthuta yu mbogha tjwathana ene hanyanyami ne mbohana tjathana. 11 Nokutunderera muruvedhe romashwayitheropo ghomuyambo ghokehe diyuwa, nomaturitheropo ghonyata dhomahanyawero. Mbo pana piti myaka diyovi nomathere mawadi nomakumi kwoko-nomane. 12 Mukafiyaghudhi oyu ghana kutaterera nokwiya kumayuwa diyovi nomathere mahatu nomakumi mahatu nomayuwa kwoko. 13 Ene yende ndhira dhoye kate mayuwa ghoghuhura nomboghuna turumutha nokemana mudyango edi hakuroyithera paghuhura ghomayuwa.