Koita Ga: Bible for Matthew

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Matthew

Chapter 1

1Ora Iesu Keriso ḡuruane au tene ramu David renu Abraham iauge au tene raki oroḡanu. 2Abraham ra Issac mamera, renu Issac ra Jacob mamera, renu Jacob ra Judah mamera mati au ḡoḡuhe ruḡa yau mamera, 3Judah ra Perez mati Zerah yau mamera, yau neinera Tamah, Perez ra Hezron mamera, renu Hezron ra Ram mamera,4Ram ra Amminadab mamera, renu Amminadab ra Nahshon mamera, renu Nahshon ra Salmon mamera. 5Salmon ra Boaz mamera au neinera Rahab, renu Boaz ra Obed mamera, au neinera Ruta, mati Obed ra Jesse mamera. 6Jesse ra Davida Rohi koita au mamera. Ora Davida uiege uhura Isaraela ḡahava iauki idigei Babulonia otinu, iau tene aukamu onu: Davida ra Solomona mame, au neine ra Uriah,7Solomon ra Rehoboam mamera, Rehoboama ra Abijah mamera, renu Abijah ra Asa mamera, 8Asa ra Johoshaphat mamera, Jehoshaphat ra Joram mamera, renu Joram ra Iahu vara Uzziah vahiera,9Uzziah ra Jotham mamera, Jotham ra Ahaz mamera, Ahaz ra Hezekiah mamera. 10Hezekiah ra Manasseh mamera, renu Manasseh ra Amon mamera, Amon ra Josiah mamera. 11Josiah ra Jechoniah ra vahiera mati au ḡoḡuhe ruḡa, nega ei yauki idigei Babulonia otinu.12Yau ei idigei Babulonia otine itaharahe: Jechoniah ra Shealtiel mamera, renu Shealtiel ra Zerubbabel vahie bera. 13Zerubbabel ra Abiud mamera, renu Abiuda ra Eliakim mamera, renu Eliakim ra Azor mamera. 14Azor ra Zadok mamera, Sadoka ra Achim mamera, renu Achim ra Eliud mamera,15Eliud ra Eleazar mamera, Eleazor ra Matthan mamera, Matthan ra Jacob mamera. 16Jacob ra Joseph mamera, Maria mobore ra, ausenige Iesu raki varavanu, au ihe yauki ronu Keriso. 17Eige Abraham au tene urimi Davida auge taua ramu utube hakira ababu gera; renu Davida tene au urimi ate iau idigei Babulonia oti gurahane, taua ramu utube hakira ababu; mati iau idigei Babulonia otine urimi Keriso ḡuruane taua tage utube hakira ababu gera.18Ora Iesu Keriso ḡuruane aukamu onu. Au neine, Mary ra yauki ronu auka Iosepa mobo ḡahisa. Eduge yauka so guragu kobuḡa veite, auka Horu Aena hedokehe auki detu ḡoinu auki so ḡami be misa. 19Au mobore Iosepa, tage anana maḡe koita vara eige auki ura veite orogo Maria variva ḡahisa, edube auka norena kisa.20Au anana viege uhurahe, Rohi Bauge aneruve raki iaḡo uhura kironu, “Iosepa, Davida moe, a negu siḡoime Maria mi ai mabare kiare, ora Horu Aena ausenige ḡami o raki oroḡima. 21Auka ḡami be mimi vara, au ihe Iesu ana rosa, makava ramu auka koita iau daureve inuhati maḡe ḡahi geige vara.”22Onaki ḡuma ora Dirava gare peroveta ḡahi rone riaḡa ḡahiḡa vara, 23“Eraḡiahe, maeaḡo bera detu ḡoi ḡami be mimi vara,renu yauka ihiva rosa Emmanuela,”-makava ramu, “Dirava ra no ruta gera.”24Joseph raki ḡaḡohi raḡi urimi, Dirava aneruve iaḡo kirone ḡumahe; Maria mi au mabareni kinu, 25eduge iauka so iau abu iaḡia kobuḡa veite uhura auki ḡami manu; eige Iosepa raki ihiva kinu Iesu.

Chapter 2

1Iesu ramu Betelehema Iuda eige auki ḡuruanu. Heroda Iudea rohiva ḡoine uhura, uhuvaka ḡaha bea vani ḡadiḡa kasiva seni Ierusalema oroḡanu, 2berabe raḡI, “Ama ḡami karuka be guruane Iudea ḡaha iau rohive na oreigenu? Vava ge noki koro abaga eraḡI, noka maḡe ḡahisa rome noki oroḡanu.” 3Heroda iau Rohite gava ihinei, au soruke raki huhunaḡi, renu Ierusalema uiege ḡahava dadaḡa ḡainage uhu huhu raḡanu.4Gerege auki dubu baugea mati aena ḡahava ia inuhati ihirogei bouge beragei, “Negu iau Keriso roiare na oreigena au ḡuruisa vima?” 5Iauka roia, “Betelehema Iudea uhura; ora peroveta ḡaha rone gava vara: 6Koita iai bouge, Betelehema, Iudea mata uhura,iaka Iudea mata ketake rohi ḡahare uhura iau vaḡa oḡo avie bera,iai vaḡotoni rohi koita vana oroḡisa,7Eige Heroda raki ḡoḡohu deivaia vani ḡadiḡava oroḡane norena ihirogei beragei negu koro ena vaisu gena au ḡaḡae ḡoinu. 8Gerege auki besugei, roege, “Otiahe Betelehema negu ḡami karuka iama reḡunaki iaḡoisa, ia behuḡege, iama da vasiba ḡahege da tage dama oti maḡe ḡahisa.”9Iauki oḡo rohi e gare ihare, iauki ḡarehare otinu, renu iau ḡumaḡa otege uhura iauki ḡaitana koro vani ḡadiḡava seni uriḡatugei eraḡanu, auki ḡami karuka variada ge auki daivanu. 10Iau koro eraḡane era daivi iauki heḡiri raḡohege.11Iauki iaga uhura siri raḡi, negu ḡami karuka au neine Maria ḡore eragei; iauki komuko daivi maḡe ḡahigei. Renu koba koba ḡami karuka eni iaḡa maḡe idigei oro ḡevene, golo, muraka ḡutika maḡete, mati idi vadaka ahata roiro iaḡava, idigei moimanu. 12Renu Dirava raki iaḡo boriti ḡahigei iauka beta ḡoiraḡohi Heroda ḡasina otisa, eige iauki ḡuma nune bei ḡoiraḡohi iau matamehe otinu.13Siviḡoro raḡi Aikupito otinuNegu deivaia otine itaharahe, Rohi Bauge aneruve raki iaḡo Iosepa ḡasina ḡaḡae ḡoi, kironu. “Urimi ḡami karuka au neine ḡorehe idigei siviḡoro raḡi Aikupito otiahe. Iama ei gurahi ate da ia kiro gevege, badiva Heroda ra ḡami karuka ora auki iaḡoima, auka ḡami hoekisa roma.” 14Gerege Iosepa raki ḡaḡohe raḡi urimare, ḡami karuka mati au neine ḡore vahi uhura, idigevare Aikupito otinu, 15eige iauki gurahi ate Heroda raki hoḡe raḡanu. Onaki ora Rohi Bauge gare riaḡa ḡahi peroveta ḡahi ronu, “Aikupito ge daki di moe ihiromonu.”16Eigera Heroda uhure raki baoraḡanu deiva vani ḡadiḡa seni oroḡone iabaki taraḡanu. Eige auki hoḡoi, ga maemi ḡanito ḡahigei ronu, oti Betelehema mati au oriḡi oḡova iau, ḡami mo iau taue abu mati karukare inuhati iama ḡahigei hoeki geisa.17Eige otavado ana peroveta koita Ieremia rone gava raki riaḡa ḡoinu Eno bera iauki ihinu Rama seni, 18aukamu nivi ḡariri vima renu nina ava dahida,Reisel raki au ḡamuhe iau ninave vima;auka besibe vima bera vaḡahu ḡahisa, badiva iakamu hoḡe raḡanu.”19Heroda hoḡe raḡege, Iosepa Aikupito uiege uhura Rohi bauge aneruve raki iaḡo au ḡasina ḡaḡae ḡoiare kironu, 20“Urima, ḡami karuka renu au neine ḡore idigei ḡoiraḡi Isaraela matava ote, badiva oḡore iana ḡami karuka e ḡamisa roiare ḡahava iabaramu buda raḡohanu. 21Eige Iosepa raki urimare ḡami karuka au neine ḡore idigei ḡoiraḡi Isaraela otinu.22Eduge Iosepa raki ihege Arkelas raki au mame Heroda vataḡe mi Iudea rohi ḡoinu, eige auki mata ei otito siḡovanu. Auka iaḡo ge Dirava raki ḡanito ḡahanu, eige iauki urihi Galileia kasi bei otinu. 23Eige auki iau guragu oḡe kinu ihivara Nasareta. Gerege otavado ana peroveta ḡahaia ro maemanu ramu riaḡa ḡahanu, “Auka Nasareta koita vara.”

Chapter 3

1Ioane Babatiso nega ei Iudea mata ḡaḡaeva hakivi Dirava hari maḡeve ro ioavege, roege, 2“Iama iai daure ḡumave ḡare geisa, badivara va Basileia ramu hugure.” 3Oramu Isaia peroveta koita gavane au rone,“Koita be raki mata ḡaḡaeva gure to roma:Rohi Bauge ḡumaḡe baoviahe,au ioavare ḡumava ieriri ḡahisa. ”4Ioane ogonave ramu kamela homoka ge auki kiege renu vadaka ge auki au negotane bodivi vanu. Au demaka ramu iso iso mati umuko idi. 5Gerege koita iabaraki Ierusalema seni renu Iudea uhura au ḡasina otege, mati Ioridana iaro hakira oḡo ḡahava ia, 6eige auki babatiso ḡahigei Ioridana iarova iau daureve rogei keto gevege.7Eduge auki Faresia mati Sadukea ḡahava au ḡasina babatiso oroḡonu, auki kiro gevege, “Inuhu ḡamika ma ḡahanu! Unuhuna roma iaka Dirava hedokehe siviḡoro raḡohisa? 8Oti me maḡe be kiogeisa eramu ia maḡuri maḡe mane ḡaḡae kisa. 9Ia negu rome iaka ḡuma daure vara ia ḡare gevenu, Noka Aberahamo ramu ni tene; iakera daki ia kirogeima, Dirava vara riaḡahe muni o idigei Aberahamo vahiruhe kiogei gevara10Ḡuma ra bao bao vera aka idi umukahe dodo geisa; idi inuhati iau madika maḡe kiki veite era iaka dodovare mi vene uhura kiraki vara. 11“Daka eiava ge daki koita babatiso ḡahi gevenu, iau daureve ḡare gevare gahavaia. Eduge koita be di itahe oroḡare au hedoke ra raho ketake; eige daka au vaḡotoni maḡe veite renu ḡereḡere veite au vasi iaḡane agohisa. Auka Horu Aena mati hedo ruta gera auna ia babatiso ḡahigeisa. 12Auka riaḡahe koita maḡe kasagei daure ḡaha iau, erehuta negu ḡeḡe kiki koita naḡate, au me kiare auriva miare au demaka iaka maḡe kasai daureva iau. Gerege ḡeḡe kiki koita vana maḡeva idigei au demaka reḡui bougevare iagahe ḡosiḡei, eduge daureve iabara auka idigei vene raḡare uhura kira geige vara.”13Gerege Iesu raki Galileia seni urimi Ioane ḡasina Ioridana otinu, Ioane so babatiso ḡahisa. 14Eduge Ioane raki imiḡi, roege, “Akena da babatiso ḡahisa, esemena a di ḡasina oroḡi roma daka a babatiso ḡahisa?” 15Iesu raki kironu, “Da roiare so negubutu kisa. Ḡuma onaki ora noka Dirava roiare inuhati riaḡa ḡahisa.” Gerege Ioane raki itonu.16Gerege auka Iesu babatiso ḡahanu, auka eiava seni hakivanu, va uduani iabaraki au baoraḡohi, auki Dirava Horu Aenave eraḡage auki uguhi erehuta uguha naḡate abaga vara au ada. 17Gerege eno be raki vava seni uguhi onaki ronu, “Ora di Moera, di soruke, auge di heḡirive ra raho ketakera.”

Chapter 4

1Gerege Horu Aena raki Iesu nisiḡami mata ḡaḡaeva otinu diabolo so tohoḡisa. 2Iesu raki vani utu-ababu mati vahi utu-ababu tamuta veite eige auki ḡubu raḡanu. 3Eige diabolo raki au ḡasita otare kironu. “Ana Dirava Moe ḡoiege, ama muni o ḡanito ḡahigei iau tamuta demaka ḡahi ḡoiraḡohe.” 4Edube Iesu raki ronu, “Buka Aenava ramu ronu,koita bera beta demaka eiḡuge auna maḡuri visa,eduge Dirava avaḡehe ga inuhati haki raḡare au gera. ”5Gerege diabolo raki Iesu nisiḡami oti oḡo aena Ierusalema otime auki dubu ḡurida ramanu, 6auki kiroege, “Akamu Dirava Moe ra, aso oi geroi uguha; edube Buka ramu ronu,Dirava raki au aneruve ḡanito ḡahi gevege iauna a nitabata ḡahisa,renu Iauna ai adahe ami iagemisa,eige ai vase na beta muni ḡadimisa. ”7Iesu raki kironu, “Buka ramu ḡaitana ronu, A negu Dirava ai Rohite tohoḡime. ” 8Gerege diabolo raki ḡaitana Iesu nisiḡami nimu vava bei ḡadimare, auki vata ketake basileia erara vaḡa maḡe inuhati ḡaḡiromi; 9mati diabolo raki kironu, “Iaḡa o inuhati daka idigei a moimo vara, a komuko daivi guramare renu da maḡe ḡahege.”10Eige Iesu raki kironu, "Oheseni geahu ote, Satan! Yaukamu torevanu 'Ai Rohite guge ana riaga gahisa, renu augugena ana au meve kisa,'" 11Eige Dibolo varaki garemanu, a aneru yabera rogi yaheganu.12Ḡamana veite, Iesu raki ihege aena ḡahe iabeki Ioane mi vadibu iagava maemanu, ḡereḡe auki Iudea ḡaremi Galileia otinu. 13Auki Nasareta garemare otime auki Kaperanamu guramege, Galileia gohu ḡaika, Sebulono mati Naptali iau matame uhura,14eige otavado ana peroveta koita Isaia rone eramu riaḡa ḡoisa: 15“Sebulono mati Naptali mata ḡahava ia,Galileia gohu ḡaika ḡahava oti Ioridana iarova, 16koitava iabera vadibu uhura ḡurahegeiauki abaga ketake be eraḡanu,renu oḡore iana mata ei gurahi mati hoḡe uhura uiegeDirava abage ramu idigevenu.”17Nega eige Iesu raki au hari maḡe roege, “Iama iai ḡuma daureve ḡare geisa, badiva va basileia vara hugure.”18Iesu Galileia gohu ḡaika oḡi otege uhura, eige auki niḡahi Simona, au ihe bera Petero, au ḡoḡe Anderea iau abu era gevege, iauka iau rekeve eve maemi. Iauka eve ḡahe iabera. 19Iesu raki kiro gevenu, “Di itahe oroḡiahe, dakena koita iagoia ḡumava ia ḡaḡiro geisa.” 20Gerege iauka iau rekeve ḡare gevare urihi au ruta otinu.21 Au ei urihimi otege, auki ḡami abu era gevenu, Sebedeo au ḡamuhe abu ruḡa, Iakobo mati au ḡoḡe Ioane, iauka iau mame ruta iauki vanaḡiva iau rekeve reḡu gevege, gerege Iesu raki ihiro gevenu. 22 Iauki vaina iau vanaḡive ḡarehi mati iau mame iauki au itahe otinu.23Iesu raki Galileia uhura oti ioavege, iau dubu uhura basileia badi maḡe gava viege, renu oḡore iana dika raḡohi mati dika nune nune koita iau vaḡotoni inuhati auki maḡuri ḡahi gevege. 24Eige auki au badine ro ioa raḡi Siria matava inuhati iau. Gerege iauki koita dika raḡohi, huhu nune nune, sua daure idigei, oḡiḡi veite, ihiko veite, inuhati idigei Iesu ḡasina oroḡege, gerege auki maḡuri ḡahi gevenu. 25Mati koita dadaḡava raki Galileia seni au orei otege au itahe oḡiege, mati Oḡo Utube, Ierusalema, Iudea mati Ioridana mata hakirahe.

Chapter 5

1Iesu raki koita dadaḡa era gevare auki nimu ada ḡadimi guramanu; itaharahe au ḡamituhe iabaraki au ḡasina otinu. 2Gerege auki urimi gavi, mati uguro ḡahigei, roege: 3“Goroa ḡahe iaberamu heḡiri raḡisa, badiva va basileia vara iau era. 4“Niḡo raḡohare iaberamu heḡiri raḡisa, badiva iauka uhudau ḡahigeige vara.5“Uhu maḡe ḡahava iaberamu heḡiri raḡisa, badiva iauka vata o mimi vara. 6“Ḡuma maḡe ḡubuva raḡare mati eia hoḡeva raḡare iaberamu heḡiri raḡisa, badiva iauka de bubu raḡira vara. 7“Vaḡahu ḡahava iaberamu heḡiri raḡisa, badiva iauka uhudau ḡahigeige vara. 8“Iau soruke inuhati Dirava moimare iaberamu heḡiri raḡira vara, badiva iauka au udume mimi vara.9“Mai kiare ḡaheva iaberamu heḡiri raḡira vara, badiva Dirava ra idigei au ḡamuhe ro geige vara. 10“Iana oḡore iana iau ia besibe ḡahigeva ia di dainehe ḡuma maḡe kiare, va basileia vara iai era.11“Di dainehe ge koita iaberamu ia daure ḡahigei renu iai ada ga avaunage raḡi renu ia huhu ḡahigei, badiva iaka di itahe oḡiare ḡahava iabara. 12Iama heḡiri raḡohisa, badiva iai damune vava gera raho ketakera, eige ḡuma kobuḡa oige iauki peroveta uridane onaki besibe ḡahi gevege.13 “Iakamu vata ketake o damena vara, eduge damena au mamine kosavare, nona orenaki au mamine ki ḡoiraḡohisa? Auka bina beta iaḡa be maḡe ḡahiḡa vara, edube iauka mi ḡeahu kira vare renu vasi au ada rahi ioa raḡira vara.14 “Iakamu vata ketake o uhuḡati abaga vara. Oḡo be nimu ada kiare era beta ḡoḡohu ḡoiḡoara.”15 Bera beta lamepa iahure mare mi maua derikahu maema vara, eduge au maema gabuhe maemege auma iaga ḡahava inuhati abaga mohigeisa. 16 Ḡuma kobuḡa ei iai abage ramu uriḡoi koita iau ḡaruisa, gerege iauma iai me maḡeve eragei mati iai Mame vava motea ḡahisa.17 “Ia negu anai rome da oroḡane ra Mose aenave se peroveta ḡaha sebogeisa; da oroḡane beta sebogeisa edube iau gare riaḡa ḡahiḡa vara. 18 Gerege riaḡa vara daki a boriti ḡahima, oti va o mati vata ketake ora veite ḡahisa, aena ga kobabe se uhura gava kobabe tage beta aena oi veite ḡahiḡa vara, ate aena o maka riaḡava inuhati geramu ḡaḡae ḡahisa.19 Gerege unuhuna aena avie o be dodoi, renu koita be ḡanito ḡahigei iauka ḡuma kobuḡe kisa, iauka va basileia uhura ihie koita ḡoiḡo vara; eduge unuhuna aena riaḡa ḡahi mati koita be iaheḡi uguro ḡahima auka va basileia uhura au ihe ra raho ḡoiḡo vara. 20 Iakera daki ia kirogeima, oti iana iai uhure inuhati Dirava meve kiki veite beta Aena kiare ḡaha mati Faresia ḡaha iau naḡate, Dirava ra beta riaḡahe ia idigei au va basileia uhura siri raḡira vara.21 “Iakamu ihege koita iabaramu subuta roege, Ia negu ḡa kime; mati ana unuhuna ḡa kiare koita vanu iauka aenava a maema vara.22 Eduge akera daki aki roma ana ai nane se ai amakine a hoḡa geima, iauka ami kotava a maema vara; mati ana ga daure vima ai nane se ai amakine, iauka ami aena ḡaha mohi gei gevara; renu a roiare, Uhura veite, iauka ami vene uhura a kira kira vara.23Eige ana dubu Dirava moimisa roege, edube ama anana visa ai oḡo nane tage ramu ai uhu huhu tera, 24ama a Dirava moimare mi pata aenava so maema veite; eduge ama uriḡoi oti ai oḡo nane ḡore bebe vasi maḡe kiare, gerege ana ḡoiraḡi oti a Dirava moimo rone maemisa.25Ana koita be ami kotava otege ama vaina au ruta bebe maḡe ḡahigeisa, edube a negu ei tiare au ami aena ḡaha mohigei, iauka ami vadibu iagava a maema vara. 26Riaḡa vara daki aki roma, eige ana gurami ate a moni damuna inuhati ana kiogeisa.27“Iakamu ihege iaukamu ronu, ia negu ni muduka raḡime. 28Eduge daki iaki rogeima, unuhuna maḡi be eraḡi ḡamana ḡahare au uhure au ḡahara vima aukamu au sorukehe ni muduka vanu.29Gerege ai vamaḡa kasiva nie ḡuma daure kiege ama ḡiroi hakivare mi negevisa. Badi vara ai ahata make tinabe dauḡare eramu maḡera, a beta maḡe a ai ahata make inuhati mi vene uhura kira vare. 30Ai ada vamaḡe ḡuma daure kiege ama dodovare mi negevisa. Badi vara ai ahata make tinabe dauḡare eramu maḡera, a beta maḡe ai ahata make inuhati vene uhura kira vare.31“Mati onakime iauki ronu, Unuhuna au mabare betia ḡahima, auma au ḡaremare pepava maemane moimisa. 32Eduge iakera daki ia kirogeima; ata be au mabare ḡaremare, beta auka ni muduka maḡi dainehe, eduge unuhuna maḡi au mobore ḡaremane auka ni muduka maḡi vara; mati maḡi e mare atava tage ni muduka ata vara.33 Akamu ḡaitana ihinu iaukamu subuta ḡahe iabara iauki boriti ḡahi gevenu, Ia negu ia ominue raḡohane e hosaḡime, eduge otavadoana a ominue ḡahanu Rohi Bauge vaḡotoni ronu ama meva kiogeisa. 34 Eduge akera daki aki roma, ia negu ominue raḡohime, va ihiva rome, badi vara era Dirava terona vera, 35 se vata o ihe tage beta rosa, badi vara ora au vase maema gabu vara, se beta Ierusalema ihehe, badi vara era Rohi bauge oroḡane oḡo vara.36 Renu a negu ai omotehe ominue vime, badi vara aka beta riaḡahe omo hanaka kobabe mi kae se dubu ḡahiḡa vara. 37 Edube ai gare ramu rosa Riaḡa, Riaḡa, se Veite, Veite; ana mati iaḡa bena a roma era diabolo seni ge auki oroḡima.38“Iakamu ihege iauki ronu; Ana koita be nie kiege au ḡiroi hakivanu ama ai nie tage ḡiroi hakivisa, renu ana koita be eḡie kiege au kokivanu ama ai eḡie tage kokivisa. 39Eige daki ia kirogeima, ia negu ḡuma daure kiare koitava daure kiogevare damunava kime. Edube koita be ai vamaḡa tihie madavege, ama aniḡoi ge auma ai vaḡa tihie tage madavisa;40mati koita bena a mi kotava a maemi ai ahata ogonave iau dainehe, ama uhura ogonava tage mi moimisa; 41renu koita be ḡumaḡa a ḡanito ḡahi aka iaheḡi au iaḡane agogei tinabe ḡamana otisa, ama agohi tina kibeta ḡamana ḡahi otisa. 42Koita be ai iaḡa be imimiva viege ama moimisa; mati koita bena ai iaḡa be mare ihie auna damunava kiki roma, ama moimisa.43“Iakamu ihege iauki ronu, Ama ai vasire ḡahara visa, a enana ḡahare ama betia ḡahisa. 44Eige daki ia kirogeima, iama ia enana ḡahi gevare iama iau ḡahara raḡisa, mati iai ḡuma daure kiogevare iau ada iama imimi raḡisa, 45eige iana iai Mame vava uiare au ḡamuhe ḡahisa; badiva auki vani kiege auki ḡaruima koitaia daure mati maḡe iau ada, mati auki veni no mohigeima ḡuma maḡe renu ḡuma daure kiogevare iau ada.46Eige ana ai ḡahara raḡare eḡuge iau ḡahara vima, ana otavado damu be mimi vanu? Gerege moni gogoare ḡahava ḡaitage enakime iauki kia iau moni gogoare ḡahava eḡu iauki ḡahara raḡa? 47Mati ana ai oḡo nanuhe eḡu maḡe ḡahigeisa, ana negu orenaki koita nubaḡa iau kisa? Gerege Dirava riaḡa ḡahiḡa veite ḡaitage enaki ḡuma kobuḡa ena iau kia? 48Eige ama heroḡu kisa, ḡuma kobuḡa ei Dirava ni Mame vava uiare era ieriri vera.

Chapter 61 Iama eraḡi maḡe ḡahisa ia negu ia Vesioka meve kiogevare ḡumava koita be iabera erageisa; gerege iaka beta maḡe be iai Mame vava uiare au ḡasina mimi vara.2 “Eige ana koita be iaheḡi iaḡa be moimima, ia negu bitivakava kime, erehuta tarata ḡahaia dubu uhura mati orogo kiare naḡate, gerege koita iabara motea geisa. Riaḡa vara daki ia kirogeima, iaukamu subuta ibinava manu.3 Eduge a koita be iaheḡi iaḡa be moimare ḡoiege, ai ada vaga negu dibana ḡoime otavado ai ada vamaḡave kima, 4 eige a ḡoḡohu ai iahe iaheve kiare, renu ai Mame iorena a eraḡare auna ibinava a moimisa.5 “Renu ia imimi raḡege, ia negu be iau naḡate rahi imimi raḡime. Iauka ura raḡi dubu uhura rahi imimi raḡisa mati ḡuma eḡiahu rahi imimi raḡisa, gerege koita iabara so erageisa. Riaḡa vara daki roma, iaukamu subuta ibinava manu. 6 Eige a imimi visa roege ama oti ai daituhe sirivare udua iaevi kouare ana ḡoḡohu ai Mame imiḡisa. Gerege ai Mame iorena a eraḡare auna ibinava a moimisa.7 “Renu a imimi viege ia negu ga maka veite ro geime, Dirava dibane veite ḡahava kiare naḡate; iau anavare auka iau gare ihima badiva iauka ga dadaḡa roiare dainehe.8 Ia negu iau imimi raḡare naḡate kime, badiva iai Mame ramu aka so imimi veite auka subuta ge auki dibana ana otavado a ḡahara vima.9 “Eige onakime iana imimi raḡisa:Dirava ni Mame vava uma,ai ihera aena vara.10 Ai basileia ramu oroḡisa.A ḡahara vare noma kisa,vata ketake o ada kisa vava kiare naḡate.12 Mati ni daureve vahu geve,no be iau daureve vahu gevare naḡate,13 A negu daure uhura no idigei otime,eduge daure uhura ama no iahe geisa. Badiva basileia renu hedo renu eravaḡa maḡe iabara aiera negu oti behi behi. Amen.14 Gerege ia bebe iau daureve vahu gevege, iai Mame vava ramu iai daureve tage vahugeige vara; 15 eduge ia be iau daureve vahugeige veite ḡahare, iai Mame vava gera beta iai daureve au ia vahugeige vara.Tamuta veite aenava16 “Renu a aena vi tamuta veite ḡoiege, a negu ni berabe vime, erehuta avaunaḡe ḡahaia kiare naḡate. Iauka iau eravaḡe ena kiege koita iabara rosa iauka vaḡoro raḡime iauki. Riaḡa vara daki ia kirogeima, iaukamu subuta iau damune manu. 17 Eduge a tamuta veite ḡoiege, ama ai nie ketovare renu ai omote tage kisa, 18 gerege be iabara beta dibana ḡahiḡa vara a vaḡoro vare, edube ai Mame ḡoḡohu a kiare eraḡare auna damunava a moimisa.19 “Ia negu vata ada oi gure iai kohue bougeime, gerege pitoroka ramu iogeisa mati vaho ḡahe iabara iaga hosaḡi vaho raḡira vara; 20 eduge iama vava iai kohue bouge vare, iaḡa daure be se vaho ḡaha ḡaitage beta iaga hosaḡi vaho raḡira vara. 21 Gerege oreigena a ai kohue bougeima, ai soruke tage ramu eigera.22 “Ni ahata make ramu erehuta ni ni abagera. Eige ai nie maḡe ḡahare, ai ahata make inuhati geramu abaga ḡahiḡa vara; 23 eduge ai nie daure ḡahare, ai ahata make inuhati ramu vadibu ḡahiḡa vara. Gerege negu abaga e ai uhurehe vadibu ḡoiare, ai uhure vadibua ramu raho ketakera.Ahata maka mati horu24 “Koita bera beta bia abu iau besu besu koitave ḡoiḡo vara; badiva auka be betia ḡahisa mati bera ḡahara visa; se auka be maḡe ḡahisa, bera auka daure ḡahisa. Eige aka beta Horu mati ahata maka abu ruḡa iau besu besu meve kobuḡa ḡahi kiki vara.25 “Eige daki ia kirogeima, ia negu maḡuri anana raḡime, iana otavado demaka se eia iogeisa, se ana otavado ogona be bodibo vanu. Maḡuri vana a demaka iare eḡu, renu ahata maka vana a ogona gahara viare eḡu se? 26 Ana niḡahi uguha vava erageima, iauka beḡi-beḡi veite, taboro veite se bougeige veite, eduge iai Mame vava uiare eraki vasi geima. Edube iakamu beta uguha vire ruḡa geregereve iabara?27 Renu ia bena beta anana vanu iai guragu maḡurive tinabe ḡamana ḡahiḡa vanu? 28 Esemena ia gure ogona uhu anana korahiva raḡa? Ama iana idi eravaḡa maḡe kobo raḡoha eraḡa, orenaki ge iau kobo raḡanu; iauka me veitera se ogona tigu-tigu veitera, 29 eige daki roma, riaḡa Solomona au iaḡa dadaḡa uhura au ogonave ra idi eravaḡa maḡe vire naḡate veitera.30 Eduge Dirava ḡati kobo raḡare ḡodo gevare, orena negu gera maḡurive edube vahiḡu gera iauka mi vene kira kira vara, eige auna beta enaki ogonava a ḡodoḡo vanu. otavado ihihi avieva ianu. 31 Gerege ia negu anana raḡi, roege, Nona otavado demaka be isa? se Nona otavado eia isa? se Nona otavado be bodibo vanu?32 Eige iaḡa o iabara Dirava riaḡa ḡahiḡa veite ḡahava iaberaki nega inuhati anava; mati riaḡa iai Mame vava gera dibana ia ḡahara raḡoha iaḡaniva inuhati. 33 Eduge iama Dirava basileiave uriḡoi iaḡoisa mati au ḡuma ieririve iaḡoisa, gerege iaḡa o inuhati ḡaitage auna ia mohigeisa.34 “Eige ia negu vahiḡu anaime, badiva vahiḡu tage avaḡu au huhuve auna anaisa. Negu vani o huhu vara geregere vera noka beta mati nu iaḡa mi adahe maema vara.

Chapter 71 “A negu be iau daureve gava vime, ḡuma kobuḡa ei Dirava ra beta ai daureve gava vivi vara. 2 Eige Dirava ramu ḡuma kobuḡa eige auna a be iau daureve gava vane ai kisa, renu Dirava ramu aena kobuḡa eige auna a be iau daureve gava vane ai kisa.3 Esemena a idi tarana ai oḡo nane niehe gava vima, eduge aka ai niehe idi bauge era aka erara veite? 4 Se ana orenaki ai oḡo nane kirosa, Da ai niehe idi tarana e ariḡima, a aka idi bera ai niehe? 5 Tarata koitaia, uriḡoi ai niehe idi tarana e ariḡare, gerege ana reḡunaki niḡa niḡa viare, ihie ana ai oḡo nane niehe idi tarana e ariḡisa.6 “Ia negu aena iaḡa be mi totoka mohi geime; renu ia negu iai aḡevade idigei oho iau vaḡotoni kira geime, iau negu adahe rahare renu aniḡahare renu ia mato geime.7 A imimi viege auna a moimisa; a iaḡoege ana behuḡisa; a pidi-pidi viege auna ai uduane bao visa. 8 Gerege unuhuna imimi vima auka moimo vara, mati unuhuna iaḡoima auka au ḡaḡae kiki vara, mati unuhuna pidi-pidi vima auka au uduane bao bao vara.9 Unuhuna iai vaḡotoni, bena au moe parao imimi viege, auna muni be mi moimo vanu? 10 Se ana riaḡahe au karava roege, inuhu mi moimo vanu?

11Gerege iana negu, uhu anana daure ḡahava ḡaitage dibana iauna orenaki iaḡa maḡe idigei iau ḡamuhe mohigeisa, eige iai Mame vava uiare eramu iaḡa maḡe dadaḡa mohigeige vara ia imimi raḡare negahe! 12“Eige ia iaḡa inuhati ḡahara raḡi be iau kiare naḡate iauna so ai ḡasina tage kiare; oramu aena mati peroveta ḡaha iau uguro garera.13“Ḡuma avieva sirivisa; au uduane ramu radarade mati ḡuma vara ageraḡira vera, ḡuma era daure uhura ge auki otima, renu ḡuma ei otare ḡahava iabara dadaḡa vara. 14Edube ḡuma avie eramu bereberera, eramu maguri ḡuma vara, renu koita rore beḡuge raki behuḡanu.15“Iama peroveta avaunaḡe ḡahava iau gabide misa, iauka mamoe eravaḡa naḡate ororo vara, edube iau uhure iabera ura totoka daure iau naḡatera. 16Eige ḡuma kobuḡa ei iana au make eraḡisa. A idi madika maḡe ena idi garanate auge iau mia, se idi maḡe ena maha garanate uhura au madika kiki veite? 17Idi maḡe vara maka maḡe kiki vara, eduge idi daure vara maka daure kiki vara.18 Idi maḡe vara beta maka daure kiki vara se idi daure vara beta maka maḡe kiki vara. 19 Idi be maka maḡe kiki veite, iauma dodovare vene uhura kira visa. 20 Eige iana au make riaḡava erageisa.21Beta koita inuhati dai roia, di Rohite, di Rohite, iana va basileia uhura siri raḡisa, eduge oḡoreana di Mame vava uiare meve kiare ḡahava eḡu. 22Vani eige koita dadaḡava ramu daki roro vara, di Rohite, di Rohite, nona ai ihehe peroveta raḡira veitenu, renu ai ihehe sua daure oia geige veitenu, renu ai ihehe noki me bauge dadaḡa kiogevenu? 23Gerege dana kiogei rosa, daka a erara veitera; ḡeahu otiahe, ḡuma daure kiare ḡahava maḡahanu.24“Gerege oḡoreana di gare ihare renu meva kiare ḡahava iabera erehuta uhu anana maḡe koitava naḡate au iage mi muni ada kisa. 25Veni ḡoromare, eia abata orogi, renu nono ḡugui iaga ei ḡadimi, eduge iaga era beta desuraḡira vara, badiva auka muni ada ge auki ḡonu.26Renu oḡoreana di gare ihare, edube auka me ḡahiḡa veite auka erehuta atabe ga ihihi veite oti au iage siḡu ada ḡonu. 27Veni ḡoromare, eia abata ḡadimi renu nono ḡugui iaga ei ḡadimi, iaga eramu desuraḡira vara, auka desuraḡi dudu ketake ruta!”28Iesu ga o rogevene itaharahe, koita iaberaki ḡaḡu raḡohi au uguro viege ḡumahe, 29au uguro viege erehuta auka hedokate ga o riaḡa ḡahi geisa, renu beta aena ḡahava uguro raḡare naḡate.
Chapter 8

1Iesu nimu seni uguhi oroḡoge uhura koita dadaḡava raki au ruta otege; 2renu dika koita be raki au ḡasina oroḡi, au vaḡotoni komuko daivi, roege, “di Rohite, akera daki a imiḡima, ana beta da maḡe ḡahiḡa vanu.” 3Iesu raki au ade inuḡi kamui, roege, “Riaḡa daka a maḡe ḡahiḡa vara. Maḡe ḡoisa!” Ḡamana veite au dikave raki ḡaremanu.4Gerege Iesu raki kironu, “A negu koita be kirome; eduge ote, dubu aena ḡaha iau ḡaḡae ḡoisa, renu Mose aena maemane iauma eraḡare riaḡa ḡahisa, era koita iabaramu riaḡa ḡahisa.”5Iesu raki Kaperanamu sirivare, Roma koita bauge be raki au ḡasina oroḡime auki imiḡi 6roege, “di Rohite, di besubesu koitave ramu dikai iagahu vaḡava veite, huhu raho ketake ruta.” 7Iesu raki kironu, “Dakena ai iagehe oroḡime dana au dikave maḡe ḡahisa.”8Eduge Roma koita bauge eraki kironu, “Di Rohite, daka ai vaḡotoni beta maḡe koitava ge aki roma aka di iagehe oroḡisa; eduge ana beta gavaḡu roege gerege di besubesu atave ramu maḡe ḡoiare. 9Da tage, bia bauge be iau hedoke derikahe, ḡarara ḡami ḡaitage di derikehe; renu da be kiroiare, Ote, auka otito vara, se da mati be kiroiare, Oroḡo, auka ororo vara, renu da di meve kiare koitava kiroiare, Me o kisa, renu auka kiki vara.” 10Iesu ga e ihinei, auki au itahe oḡine kiro gevenu, “Riaḡava daki ia kirogei roma, dakamu beta Isaraela uhura onaki ihihi be eraḡanu.11Dakamu o roma, koita dadaḡa vani ḡadimare renu vani uguhare oroḡisa iauna vava gurahi Aberahamo, Isako renu Iakobo ruḡa tamuta raḡisa, 12edube vava gurahare ḡahava iabara itahe iauna vadibua iauna kiragei otisa, eige iauna niḡo raḡohi renu huhu naḡohi iau eḡie ginono ḡahigeisa. 13Renu Iesu raki Roma ata bauge kironu, “Ote; enakime ana a imimi vane naḡate ai ihihive dainehe ana oti eraḡisa.” Nega kobuḡa ei Roma ḡarara koita eraki maḡe ḡoinu.1514Iesu raki Petero iagehe sirivane, auki au vare maḡiva dikai iaḡiaḡe eraḡa. auki au adehe kamui, negu komata eraki ḡaremanu, auki urimare au demake kinu.16Vahi eige iauki koita dadaḡa sua daure idigevene au ḡasina idigei oroḡanu; auki au ga hedokehe sua daure oiagei hakivi, renu dika raḡane inuhati maḡe ḡahi gevenu. 17Oramu peroveta Isaia gare riaḡa ḡahiḡa vara, “Auki ni isuke inuhati noi ari gevenu renu ni daureve maḡe ḡahi gevenu.”18Iesu raki koita dadaḡa au oriḡi eragei, auki au ḡamituhe boriti ḡahigei iauka hakirahe otisa. 19Gerege aena koita be raki au ḡasina oroḡime auki ronu, “di Biage, ana orei otare dakamu ai itahe ororo vara.” 20Gerege Iesu raki kironu, “Ura totoka iabera muni vaka uia, renu uguha iabera idi ada iau iage; eduge Koita Ḡamika vara au omote maemi vaḡa roro taru veitera.”21Au ḡamite be raki kironu, “Di Rohite, da so oti di mame abatemima.” 22Eduge Iesu raki kironu, “Di itahe oroḡo, renu hoḡe raḡohane ḡare geve iaukena iavaḡu iau hoḡeve abate geisa.”23Iesu raki vanaḡiva ḡadimege, au ḡamituhe iaberaki au itahe oti ḡadihi. 24Tutube veite nono ketake veni ruta geraki koa uhura seni hakivi renu iau vanaḡive eiava raki ḡadimi; eduge Iesu ra iaḡiaḡe. 25Au ḡamituhe iaberaki oti ḡutihi, roege, “Ni Rohite, no maḡuri ḡahigeve! Nokamu negu hoḡe raḡohira vara.26Auki kiro gevenu, “Esemena ia siḡo raḡoha, kava ihihi ḡamikava ianu?” Gerege auki urimi nono mati eve gaḡa gevege; iauki ḡoiraḡohi vea raḡanu. 27Au ḡamituhe inuhati geraki ḡaḡu raḡohi roege, “Ona otavado ata bena onu, nono mati eve ḡaitage au gare iha.28 Iesu raki koa hakirahe otinu mata be ihiva Gadarene ei haki raḡanu, ata abu gera midava seni iauki haki raḡi Iesu eraḡare au ḡasina otinu. Iauka sua daure iabaraki iau uhurehe eige iauka daure ḡuma kiare eige koita iabera ḡuma ei ioa raḡira veitera. 29 Tutube veite iauki bara raḡohi, Dirava Moe, ana otavado bena a noi kisa roma? Ana ni vani vera so mimi veite aka no huhu ḡahigeisa rome a oroḡonu?”30 Ḡamana veite oho teri bauge be iabara tamuta raḡohege. 31 Negu sua daure e iabaraki Iesu imiḡanu, “Ana negu no oia hakiha vanu, ama no besugei oho teri vire iau uhura." 32 Gerege Iesu raki kiro gevenu, “Otiahe!” Iauki haki raḡare oti oho iau uhura siri raḡanu; renu ḡamana veite, negu oho teri e iabaraki siviḡoro raḡime iauki nimu uguraḡohi eve uhura hoḡe raḡohi veite ḡahanu.33 Negu oho narigevege e yabeki ruru ragohi ogo bauge uhura oti, iaga aubougi tironu. 34 Gerege oḡo e ḡahava inuhati geraki Iesu erara oroḡonu; yauki eraḡanei, yauki imiḡanu auka yau oḡe ḡaremi ḡeahu otisa.

Chapter 92 Gerege koita be iaberaki ata be oḡiḡi veite iagahu ena iaḡare hirivi mi Iesu ḡasina oroḡonu. Auki iau ihihive eraḡare auki ata oḡiḡi veite kironu, “Hero kisa di moe; ai daureve Dirava ramu vahu gevenu.3 Gerege aena ḡaha be iaberaki iorena iavaḡu ga raḡi onaki ronu, “Ata oramu ga vime auki Dirava daure ḡahima.” 4 Edube Iesu raki iau uhu ananave eraḡei, auki ronu, “Esemena ia iai sorukehe gure uhu anana daure raḡa? 5 Dana rosa, Ai daureve aumu vahuḡanu, se dana rosa, Urimare renu oḡi. Orena ageraḡirave?” 6 Eduge iama anaisa, Koita Ḡamika vara hedokate vata ketake o ada, auka daure vahugeige vara, gerege auki oḡiḡi veite atava kironu, “Urima, ai iaḡia gedave mare renu oḡo ote.”7 Ata eraki urimare au yagehe otinu. 8 Koita iabaraki eraḡare iauki ḡaḡu raḡohanu, mati Dirava mote ḡahege, au hedo ona kikive koita mohi gevare.Iesu raki Mataio ihiromonu9 Iesu oḡi otege uhura auki niḡahi ata be eraḡanu ihivara Mataio, auka gura gurave au me mare iagahe; renu Iesu raki Mataio kironu, “Di itahe oroḡo.” Gerege Mataio raki urimare au itahe otinu.10 Iesu raki iagahu tamuta viege uhura, Mataio ruta me mi moni gogoare gahava mati be iabera ḡuma daure kiogevare iaberaki oroḡi Iesu mati au ḡamituhe ruḡa gurahanu tamuta patava. 11 Faresia ḡaha be iaberaki eragevare, iauki Iesu ḡamituhe bera gevenu, “Esemena iai biage koita vire ruḡa tamuta vima?”

12Eduge Iesu raki ihare auki ronu, “Oḡore iana komata veite iauka beta iahe iahe koita iaḡoia vara, eduge dika raḡare eḡu gena. 13Oti iaḡoiahe otavado Dirava buka aenave roma, Daka vaḡahu daki roma, beta iauka da maḡe ḡahisa. Da oroḡane ra beta ḡuma ieriri ḡahe eḡu ihirogeige vara, eduge daure ḡahe iau dainehe.14Gerege Ioane itahe oḡiare gahava iabaraki oroḡi Iesu beraḡi, roege, “Esemena no mati Faresia ḡaha aena raḡohi vani be iau tamuta veite, eduge ai ḡamituhe iabera aena raḡira veite?” 15Iesu raki kiro gevenu, “Deiva iabena negu maḡi e mobore iau ruta gerege iau heḡiri raḡa, iauka beta niḡo raḡira vanu? Vaniva oroḡege negu ata era iauna mi ḡeahu otege, gerege iauna aena raḡohisa.16Koita bera beta ogona isaḡe be miare ogona emene ruta baniba vara, enaki kiare ogona emene eramu dariḡohi ketake ḡoiḡoara.17Mati bera beta ḡadiki isaḡe be mi ḡadiki emene vadaka uhura bohubo vara; enaki kiare vadaka emene eramu dariḡohiḡo vara, gerege ḡadiki ḡavaḡa ramu hakivima, renu vadakava ramu daure ḡoima; eduge ḡadiki isaḡe mi vadaka isaḡeva bohuḡege, auka beta daure ḡoiḡo vara.”18Iesu gure gavege uhura, dubu iau biage be raki au ḡasina otime auki au vaḡotoni komuko daivare, ga ḡahi roege, “Di mae ramu negubutu ge auki hoḡe raḡanu; edube ana beta oroḡi ai ade mi au ada maemege, gerege auna maḡuri visa.” 19Gerege Iesu raki urimi au ḡamituhe ḡainage au itahe otinu.20 Gerege maḡi be tage tau utube hakira abu auki taḡo eraḡanu eraki Iesu itahe oroḡime auki au ogona bisuke kamuanu, 21 negu maḡi eraki au uhurehe onaki ronu, “Da enaḡu au ogonave bisukava kamuare, dakamu maḡe ḡoiḡo vara.” 22 Iesu raki aniḡoi eraḡare auki kironu, “Hero kisa di mae; ai ihihive raki a maḡe ḡahanu.” Tutube veite maḡi eraki maḡe ḡoinu.23 Gerege Iesu raki ata bauge iagehe sirivare eige auki niḡahege abate abate koitava iaberaki noḡo raḡi mati niḡo raḡohege era gevenu. 24 Iesu raki boriti ḡahigei ronu, “Iai bouge haki raḡiahe; maiaḡo ora beta hoekera edube iaḡime auki.” Gerege iauki iau bouge ehaiahia ḡahi tati ḡahege.25 Eduge koitaia iaberaki hakiraḡi itahe otinu, Iesu raki sirivare auki negu maiaḡo adakahe mi iagemege auki urimanu. 26 Renu badi oramu rome iauki ioa raḡohege mata inuhati iau.27 Iesu ei urimi otege, ata abu ni veite e iaberaki au itahe otime iauki niḡo raḡi bararaḡi roege, “Davida Moe no vaḡahu ḡahigeve!” 28 Iesu raki oti uduani sirivanu, ni veite abu ruḡa geraki au ḡasina otinu; gerege auki bera gevenu, “Iana da riaḡa ḡaha dakamu ia maḡe ḡahigeige vara?” Iauki kironu, “Erege, Rohi Bauge.”29Gerege Iesu raki iau nie kamui gevare renu ronu, “Iaka da riaḡa ḡahare eige auka enaki iai ḡoiḡo vara.” 30Renu iau nie iaberaki bao raḡohanu. Gerege Iesu raki uagatugei ronu, Eraḡege ia negu koita be kirome.” 31Eduge iauki otime iauki Iesu badine rome iauki mata e oḡova iau rogei oriḡi kouanu.32 Iauka urihi ḡeahu otinu, be iabera ata ga veite be nisiḡami Iesu ḡasina oroḡonu. 33 Iesu raki negu sua daure oiahane itaharahe, ata ga veite eraki gavege koita iaberaki ḡaḡu raḡohime iauki roege. “Nokamu beta ḡuma ona kikive be erara veite Isaraela uhura.” 34 Eduge Faresia ḡaha iabaraki ronu, “Eramu sua daure iau biage hedokehe ge auki sua daure oia geima.35 Gerege Iesu raki oti deiva viege oḡo bauge mati avie iau. Auki koita iau dubu uhura uguro ḡahigei renu va basileia badi maḡe ḡava ro gevege, mati dika nune nune mati komata ḡaitage maḡe ḡahi gevege. 36 Auki koita oro gevene era gevare auki uhudau ḡahigei. Badivara iauki anana dadaḡa raḡohi mati iau ahatane ḡaitage hero veite, erehuta mamoe nitabata ḡahiḡa koita veite naḡate.37 Gerege auki au ḡamituhe kiro gevenu, “Taboro meva ramu ketakera, eduge me ḡahiḡa iabara rore beḡu gera; 38 eige iama taboro Rohiva imiḡege aukena me koitatuhe besugei iauna taboro meva kisa.
Chapter 101 Iesu raki au ḡamituhe utube abu ihirogei bouge vare mati hedo mohigei, iauka sua daure oiageisa mati dika nune nune mati huhu nune nune inuhati maḡe ḡahi geisa. 2 Au apostolo utube abu ihiva iaukamu onu: uriḡoi.2 Au apostolo utube abu ihiva iaukamu onu: uriḡoi geramu, Simona, au ihe bera Petero, mati au ḡoḡe Anderea; Iames renu au ḡoḡe Ioane iau mame ramu Sebedeo. 3 Filipi mati Batelomeo; Toma mati Mataio auka moni gogo koitava; Iames auka Alepeo moe, mati Tadeos. 4 Simona auka Kanana koita vara, mati Iuda Isakariota auki Iesu bive kinu.5 Iesu raki ata utube abu besugei hakivare auki ḡanito ḡahi gevenu: “Otiahe ia negu koita nune nune iau ḡasina oti geima, mati ia negu Samaria ḡaha iau oḡe bei siri raḡohime, 6 eduge iama Isaraela mamoe dauraḡohane iau ḡasina otisa. 7 ia otare uhura iama hari maḡe gava boriti ḡahigeisa, va basileia ramu hugure raki.8 Iama dika ḡaha maḡe ḡahigeisa, hoḡe maḡuri ḡahigeisa, dika nune nune maḡe ḡahigeisa, sua daure oia geisa. Eige otiahe daka beta di damune roro vara, eige otiahe ḡuma kobuḡa ei kisa ia negu iau damu rome. 9 Ia negu muni tahaka be mi otime, 10 koita be negu ioa oi au iagode mime, se ogona abu, se vasi iaḡa, se oḡiḡi besoke; edube me ḡaha iabara iau de bubu iaḡane auka mimi vara.11 Iana oroḡi oḡo bauge bei se avie bei ia siri raḡoha, oti iaḡo iaḡo raḡisa unuhuna iai ḡahara vare e ruta iana gurahi ate ia oḡo e ḡarehisa roege. 12 Ia iaga ei oti siri raḡohege iama maḡe ḡahi geisa. 13 Iaga e ḡahava ia maḡe ḡahi gevege, iama Dirava maive iau ada maemisa. Eduge iau ia maḡe ḡahiḡa veitenu ia negu maḡe ḡahigeime.14 Mati koita be ia maḡe ḡahiḡa veite se iai gare ihihi veitenu, iama iai vasi souke ei iei gevare iana ḡaregeisa. 15 Riaḡa vara daki ia boriti ḡahi geima, berabe vani eige aukamu Sodoma mati Gomora mata koitava vaḡahu ḡahi geige vara.16 “Ihiahe, dakamu koita iau uhura ia besugei hakiha erehuta mamoe besugei ura totoka daure iau uhura; eige iama uhu anana maḡe ruta gurahisa mati ḡuma ieririve maḡuri raḡisa. 17 Iama uhuiamisa, iaukamu ia idigei aena ḡaha mohi gevare mati iauka iau dubu uhura ia hodi geige vara; 18 renu koita iaberamu ia di itahe oḡiare dainehe ia idigei oti Roma rohiva ia mati aena ḡaha iau vaḡotoni otito vara, iaka di badi maḡeve rone riaḡa ḡahisa.19 Iau ia idigei otege, ia negu anana raḡime iana orenaki ga raḡira vanu se otavado roro vanu; ni Mame vava uiare eraki mi iai ḡaḡae kisa iana otavado roro vanu. 20 Eige beta aki ga visa vima, eduge iai Mame vava uiare Horuve aukena iai uhurehe ga visa.21 Oḡo nana bera avaḡu au oḡo nane hoḡe kisa, mati mama iabera iau ḡamuhe iaue kiogeisa, mati ḡami iaberamu iavaḡu iau iahuve iau hoḡe ḡumaḡe kiogeisa; 22 renu koita inuhati gena ia betia ḡahigeisa di ihe dainehe. Eduge unuhuna uhu berebe kiege oti netu netua koita vara maḡuri vara. 23 Iana oḡo bei otege iau ia betia ḡahigeva, iama ḡarehi bei otisa; eige riaḡa vara daki ia boriti ḡahi geima, Koita Ḡamika vara Dirava maḡeve ruta ororo vara, edube iaka au meve kiogei kosako veite Isaraela oḡo inuhati uhura.24 “Ḡami bera beta au biage variada gera, se besu besu koita be tage beta au biage variada; 25 edube au ḡamite eramu au biage naḡate ḡoisa, renu besu besu koita tage au biage naḡate ḡoisa. Eduge iau iaga e biava ihiva Belsebulo roiare, iauna orenaki au iaga ḡahetuhe ḡaitage ihi daure iauni ro geige vanu!26 Eige ia negu siḡa ḡeime; iaḡa be iau ḡodomare auna beta ḡaḡae ḡahiḡa vanu, mati iaḡa be ḡoḡohu iauna beta ro ḡaḡae ḡahiḡa vanu. 27 Otavado ana da vadibua aki roma, ama vani abagava ro geisa; mati otavado a ga ḡamikava a ihi gevenu, ama mata ketake oi gava rogei raho ḡahisa.28 Ia negu siḡo raḡime oḡore iana ahata maka ḡami hoeka eduge iauka beta horu ḡamiḡa vara; eige iama Dirava siḡamisa. Aukena ahata maka hoekare mati ai horuve vene uhura daure ḡahisa. 29 Ana riaḡahe moni kusinaike bei uguha abu hae geige vanu? Eduge bera beta desuraḡira vata ada edube iai Mame roiare eḡu gera. 30 Eige iai omo hanake inuhati tagera aukamu dahi gevenu. 31 Gerege ia negu siḡo raḡohime; au ia ana gevare ramu raho ketake beta uguha dadaḡa iau naḡatera.32 “Eige oḡore iana uriḡoi di ihe koita iau vaḡotoni roia, da tage onakime dana di Mame vava uiare vaḡotoni rosa; 33 eduge oḡore iana da betia ḡaha koita iau vaḡotoni, da tage betia ḡahiḡa vara di Mame vava uiare vaḡotoni.34 Ia negu anai rome da oroḡane daka mai mi oroḡanu vata ketake o ada; veite da oroḡane ra beta mai, eduge eḡi daki mi oroḡanu.35 Da oroḡane ra ḡami ramu au mame enana ḡahisa;renu ḡami maḡi vara au neine enana ḡahisa;varu maḡi vara au vare maḡive enana ḡahisa;36 eige iakamu iai iaga ḡahetuhe iavaḡu enana raḡira vara.37 Oḡore di ḡahara veite edube au mame se neine ḡahara raḡi ketake ḡaha, iauka beta daie ḡahiḡa vara; renu oḡore iana iau ḡami move se ḡami maḡive ḡahara raḡohi ketake ḡaha, iabera beta daie ḡahiḡa vara; 38 renu iana unuhuna au sataurove hirivi veite renu au itahe oḡiḡi veite iabera beta daie ḡahiḡa vara. 39 Oḡore iana iau maḡurive kamui uia, iauka dauda vara, eduge oḡore iana iau maḡurive mi vata maema di dainehe iauka maḡuri riaḡa mimi vara.40 “Unuhuna a maḡe ḡahima da tage auki maḡe ḡahima, mati unuhuna da maḡe ḡahanu auka di Mame da besuḡane e tage auki maḡe ḡahima. 41 Unuhuna Dirava peroveta koitave maḡe ḡahima auka peroveta koita maḡe ḡahane au tage mimi vara; mati unuhuna Dirava meve kiare koitava maḡe ḡahima, auka koita maḡe ḡahane auka maḡeva mimi vara;42 mati unuhuna di itahe oḡiare dainehe eia ribike be mi koita kusinaike o moimare; riaḡa vara daki roma, auka Dirava maḡeve riaḡava mimi vara.”

Chapter 111 Iesu au ḡamituhe utube abu ḡanito ḡahigei kosaime auki mata e ḡaremare oti oḡo koba koba iau badi maḡe koita hugure ḡahi gevege.Ioane Babatiso besu besu ḡamituhea2 Ioane Babatiso vadibu iagava uiege uhura auki Keriso me kiare gava ihinu, gerege auki au enoḡe au ḡamituhe iau besuḡanu Iesu ḡasina, 3 renu Iesu beraḡi ronu, “Ana iau koita rone auka oroḡisa, se koita vana so e oroḡima?4 Iesu raki boriti ḡahi gevenu, “Gerege ḡoiraḡohi oti Ioane kirosa iana otavadoana ia koita iau iha mati ia iavaḡu era gevenu; 5 niḡa niḡa veite iaberamu niḡa niḡa raḡa, oḡiḡi veite iaberamu oḡia, dika nune nune iaberamu maḡe ḡahanu, ihiko veite iaberamu ga iha, koita hoḡe raḡohane maḡuri ḡahigei mati koita goroa iaberamu badi maḡe iha. 6 Renu iana unuhuna iai ihihive dai nune veite iabera heḡiri raḡira vara.”

7Ioane ḡamituhe urihi otege, Iesu raki Ioane badine koita boriti ḡahi gevege. “Ia mata ḡaḡaeva otine iana otavado vana ia eraḡisa rome ia otinu? Nono ḡugui tiru hanaka desuraḡi erageisa rome ia otinu? 8Gerege otavado ana ia eraḡisa rome ia otinu? Ata be ogona dedika kine enu? Ihiahe, ogona dedika kiare ḡahava iabara rohi iau iagehe ge iauki guraha.9Gerege unuhuna ia oti eraḡisa? Peroveta koita benu? Otavado peroveta koita be iana eraḡisa? Riaḡa vara, daki roma auka peroveta ḡaha inuhati aukamu soi gevenu. 10Ioane ramu buka aena uhura rone koita vara,‘Eraḡiahe, dakamu e di besu besu koitave uriḡatu besuḡima,aukena uriḡoi oti ai ḡumaḡe baovisa.’11Riagavara Daki ya boriti gahigeima magi yai tanahegera, bera beta John Baptist koita nagatera. Eduge koita ihi veite va uhura koitavara au variadagera. 12John Baptist koita vanivahe ate negu, va uhura huhuvara rahora, renu huhu kiare atava yaberaki yau herovehe kia.. 13Ioane so au meve kiki veite uhura, Mose aenave mati peroveta ḡaha iaberamu Dirava aenave gava raḡohege; 14mati koita iana roia Ioane ramu Elia, gerege iama riaḡa ḡahisa, koitaia peroveta ḡahe ia rone auka ḡoiraḡira vara. 15Ana ihikotenu ama ihisa!16“Eduge negu tau o koitavaia dana oḡore ruḡa ia geregere ḡahisa? Iakamu erehuta ḡami ḡamika ia orogo gurahi bebe bara gevare naḡatera, 17Noka iani heḡiri noḡo maḡe rogei, edube iaka iavea veite;noki niḡo raḡoha, eduge iaka niḡo raḡira veitera.18Eige Ioane oroḡane negahe auka tamuta veite renu eia daure tage mimi veite, renu koita iaberaki roege, ‘Auka sua daureva raki au uhura’. 19Koita ḡamika oroḡane aukamu tamuta viege renu eia iege, renu koita iaberaki roege, ‘Eraḡiahe, ata oramu tamuta momo vima renu eia daure momo ima, auka moni idiḡare ḡahava mati ḡuma daure kiare ḡahava iau vasire. Edube Koita Ḡamika meva kiare era Dirava uhuvake riaḡa vara auki me maḡeva kima.20Gerege Iesu raki au hedo meve dadaḡa kiogevene oḡo ḡahava iau ḡoiraḡi oti namigei, badiva iauka iau maḡuri daureve ḡare geige veitera. 21“Uhudau vana ianu, Korasin mati Betsaida. Negu hedo me iai oḡo ḡahatuhe iau kiogevene, ena so Taire mati Sidion iau uhura kiare, iauka subuta iau ogona daure kiogei mati ḡuma daure uhura gurahege iauka maḡuri daureve ḡarehi ḡoiraḡohanu. 22Iakera daki ia boriti ḡahi geima, berabe vaniva Dirava ramu Tiare mati Sidion ḡahavaia iahe geige vara edube iaka veitera.23Edube, Kaperanamu,ai anana aka avaḡu ḡadimi vava otito vara?Veitera, auka ami vene uhura a kira kira vara.Makava ramu hedo me iai uhura kine ena so Sodoma uhura kiare, auka ei ate vani o manu. 24Eduge daki a boriti ḡahima, berabe vani eigera Dirava ramu Sodoma iahe iahe vara, edube aka veitera.25Iesu raki au Mame maḡe ḡahanu Gerege Iesu raki imimivi ronu, “Di Mame, va mati vata ketake o Rohiva, akera daki a maḡe ḡahima, aka uhu anana maḡe raḡare mati uhuvaka ḡaha iau iaḡa o reḡunaki ḡaḡae ḡahiḡa veite, edube amu koita ia uhu anana mati uhuvaka veite iauge iauka eraḡisa ḡaḡae kinu; 26riaḡa vara, Mama, ora ai uhu anana maḡe ḡumava aki ḡahara kisa. 27Di Mame ramu iaḡa inuhati idigei da moimanu; renu bera au Moe riaḡa ḡahiḡa veitera edube au Mame auvaḡu gera, mati bera au Mame riaḡa ḡahiḡa veitera au Moe auvaḡu gera. Renu oḡore iana au Moe ro gevare ḡahava auna iau ḡaḡae kisa.28“Iai bouge di ḡasina oroḡiahe, iana oḡore ia huhu naḡoha renu isuka ketake agoha, dakena vaḡaroro ia mohigeisa. 29Di isuke mi agoha, renu ama di uguro gare anaisa; daka di soruke ramu maḡe mati heḡiri ḡuma vara, renu iaka vaḡaroro maḡe mimi vara. 30Eige di huhuve mati di isuke ramu ageraḡirave iabara.”
Chapter 12

1Vani aena beige Iesu mati au ḡamituhe ruḡa geraki koni ḡeḡe uhura oḡi otege; au ḡamituhe iaberaki ḡubu raḡohime iauki koni koboka kinivi iogevege. 2Faresia ḡaha iaberaki eragei, iauki Iesu kironu, “Eraḡa, ai ḡamituhe iabara sabadi vani aena ora iauki hosaḡi onaki kia.”3Iesu raki boriti ḡahigei ronu, “Iana dahida veitenu Davida mati au ḡamituhe ruḡa ḡubu raḡohi kinu? 4Aukamu otime auki dubu uhura sirivare auki parao aena mi inu, eramu aena vara au se au ḡamituhe iabera beta ivara, edube dubu biava iana iavaḡu isa.5Se iana aena dahida veitenu dubu biava ḡainage aena hosa gevenu eduge iauka iaḡa be iau ada roro veitera. 6Dakamu iaki roma, iaḡa aena ketake be ramu oigera beta dubu ra.7Eduge iana buka aena Dirava gare rone maka riaḡava manu, koita iaberamu vaḡahu raḡisa beta de bubu dainehe, aka beta maḡe koita be mi iau daureve roro vara. 8Maka vara Koita Ḡamika vara vani aena rohi vara.”9Iesu raki ei urimime auki iau dubuve otinu; 10eigera ata bera adakava ra hoeke, gerege koita iaberaki beraḡanu, “Ona beta aena vanu a sabadi vaniva dika maḡe ḡahare?” gerege iauka au aena dodo vane eige iauka mi aena ḡaha mohigeisa.11Iesu raki boriti ḡahigei ronu, “Iana be na au mamoe kobuḡave sabadi vaniva oti aba uhura ariraḡare auna beta ada inuḡi mi butui hakiha vanu? 12Koita be maḡurive ramu beta mamoe ruta ḡereḡere veitera! Eige ḡuma ora beta sabadi vani aenava auki dodo vima edube ḡuma maḡe koita bei kiare eramu maḡera.”13Gerege Iesu raki ata e kironu, “Ai ade inuḡa.” Auki au ade inuḡare, gerege au ade raki ḡoiraḡi maḡe ḡoinu, erehuta au ade hakirava naḡate. 14Eduge Farisea ḡaha iaberaki hakiraḡi otime iauki Iesu ḡamiḡa ḡumava iaḡovege, iauna orenaki ḡami hoekisa.15Iesu raki iau uhu anana iauka au ḡamiḡa ḡumava iaḡova gava ihinu, auki ḡare gevare ḡeahu otinu. Edube koita dadaḡava raki au itahe otinu, gerege auki iau dikave inuhati maḡe ḡahi gevege, 16mati auki ḡanito ḡahigei iauka beta koita be iau au gare raḡisa. 17Eige au onaki rone era Dirava gare rone Isaia peroveta koitava raki riaḡa ḡahanu:18“Ihiahe, ora da di besubesu koitave rone era,ora di moera, di soruke ra au maḡera.Daka di horuve mi au ada maemisa,gerege auka mai ḡuma gava koita nune nune inuhati boriti ḡahi geisa.19Auka beta enana visa se bara visa,se bera beta orogo au enoḡe ihisa. 20Auka beta tiru adaka be bokobo varase vene agota beta ḡodo ḡahiḡa varaenakime auna ate mai ḡuma riaḡa koita iau mi oroḡisa. 21Renu koita inuhati gena uhu anana maḡe riaḡa au ihehe misa.”22Gerege iauki Iesu gasina atabe sua daure au uhura nisiḡami oroḡanu auka ni veite mati ga veite; gerege auki maḡe ḡahanu, eige ga veite raki gavi renu niḡa niḡa vima. 23Koita inuhati oroḡane iaberaki ḡaḡu raḡohanu mati roege, “Ora mena Davida Moera?”24Eduge Farisea ḡahavaia gava ihine, iauki ronu, “Ora sua daure iau baugete Belsebulo avaḡu gena sua daure oiagei hakivisa.” 25Eduge Iesu ra yau uhure dibanara eige auki kirogevenu, "Ogo bauge aubougi yavahu bebe hogagevege yauka beta kobabera, ogobe se yagabe avahu hogoiare era beta ramira mege Vivira.26Satan avahu Satan besibe gahege, auka beta kobabera. Au negu baugevena negu orenaki ramira berebe vanu. 27Gerege ia roiare daka sua daure oia geima Belsebulo hedokehe. Ama ia iavaḡu gena iana unuhu hedokehe gena ia oia geve? Eige ia au itahe oḡiare iai gare ramu iai ḡumaḡe ḡaḡae kisa iaka beta ieriri vera.28Eduge riaḡa vara daka Dirava Horu hedokehe daki sua daure oia gevenu. Eige noma eraḡisa Dirava basileiave ramu subuta ge auki oroḡonu. 29Se koita bera beta riaḡahe ata herote be iage hosaḡi sirivi au kohue vahoro ididi vara, se auna beta urigoi ata e raroi maema vanu? Gerege auna au iaga kohue vahoro idiḡisa. 30Unuhuna da itaḡatuima auka dakera auki da betia ḡahima, mati unuhuna da iaheḡi bougeige veite auka Dirava auge auki oia geima.31 Eige daki ia boriti ḡahigeima, koita iabera iau ḡuma daureve mati ga daureve vahugeige vara. Eduge unuhuna Horu aena ga daure ḡahima auka beta vahu vahu vara. 32 Koita be na Koita Ḡamika ḡasina ga daure roma auka vahu vahu vara, eduge unuhuna Horu Aena ga daure ḡahima auka beta vahu vahu vara, negu tau oi oti behi behive.33 “Ana idi be na idi maḡe vanu, renu au madike maḡera; se auna idi daure vanu, renu au madike tage daure; badivara idi ramu au madike maḡeva ge ana eraḡisa. 34 Iakamu inuhu naḡate iabera! Ana orenaki iaḡa maḡe gava rosa, a ai uhure ra daure? Otavado ana ai uhure tobo raḡi uiare era aki gava roma. 35 Koita maḡeva ramu au uhurehe iaḡa maḡe uiare idigei ororo vara. Edube koita daure vara iaḡa daure au uhura uiare idigei ororo vara.36Edube iakera daki ia kiro geima, berabe vaniva koita iaberamu Dirava vaḡotoni oroḡi iau ga maka veite ro gevenu kiroro vara; 37eige ai gare raki a maḡe ḡahisa, mati ai gare raki a daure ḡahisa.”38Gerege aena ḡaha be ia mati Faresia ḡaha iaberaki kironu, “Ni Biage, noka gahara raḡohi akai iaḡa be kiege noma eraḡisa. 39Eduge Iesu raki kiro gevenu, “Eige ḡuma daure kiare mati ga ihihi veite tau o gahava iabera ḡahara raḡa iauka toa be eraḡisa. Eduge Dirava vara beta eravaḡa nune be kiki vara kobabe au peroveta Iona au ḡaḡae kine eḡu gera. 40Gerege ḡuma kobuḡa eige Iona ramu vani abigaḡa mati vahi abigaḡa ge auki karava ketake vaḡatane uhura, e naḡate Koita Ḡamika tage ramu vani abigaḡa vahi abigaḡa ge auna vata uhura guramisa.41Eige Nineva koitavaia mati negu tau o ḡahava iaberamu berabe vaniva urihi ia toho geige vara. Maka vara iauka Iona peroveta viege iauki iau daureve uhura ge iauki ḡoiraḡohanu. Renu eraḡiahe, oroḡare iaḡaniva ramu raho ketakera Iona variada gera!42 Mata ḡamana iau rohi maḡiva ramu ḡamanava urimi berabe vaniva oroḡi tau o ḡahava ruḡa ia toho geige vara, badiva auka mata ḡamana auki oroḡonu auka Solomona uhuvake gava ihisa. Renu eraḡiahe, iaḡa raho ketake be Solomona variada geramu onu!43“Sua daure be koita be ḡaremare, auka eia veite matahe ioai au vaḡaroro taruhe iaḡoia vara, eduge auka beta be behube vara. 44Gerege auki roma, Daka ḡoiraḡi da guramege oḡohe. Auka ḡoiraḡi oḡova eraḡege ahake, momo veite, renu iaḡa inuhati ḡosigei maḡe ḡahanu. 45Gerege auna oti sua daure iatiriḡa au naḡate veite nisigei oroḡisa iauka au ruta ei gurahisa; renu negu ata e au uriḡoi daureve ramu avie edube ihie oramu raho ketake. Eige negu tau oi ḡuma daure oramu raho ḡoiḡo vara beta uriḡoi naḡate.46Iesu gure koita gaḡa gevege uhura, au neine mati au ḡoḡuhe iabera itahe rahirahe, iauki imimi raḡi iauka ga ḡahisa. 47Gerege koita be raki kironu, “Ni ḡaha ai neine mati ai ḡoḡuhea vire itahe rahane, iaukamu a ga ḡahisa.”48Eduge Iesu raki boriti ḡahane kironu, “Unuhuna di neine, renu oḡorea iana di ḡoḡuhea?” 49Gerege auki au au ḡamituhe iau ada susutemi, ronu, “Eraḡiahe o iaberamu di neine mati di ḡoḡuhe iabara! 50Ana unuhuna di Mame vava guramare, roiare meva kiare iaberaki riaḡa di ḡoḡe mati di amakine, mati di neine.”

Chapter 13

1Vani kobuḡa eige Iesu raki iaga ḡaremi oti gohu ḡaika guramanu. 2Koita dadaḡava raki au ḡasina oti bouraḡohi ge auki urimi vanaḡi ada ḡadimi guramanu, koita iabara iau bouge gohu ḡaika rahirahe.3Auki iaḡa dadaḡa badigomu va boriti ḡahigei, roege: “Ihiahe! Nega beige ata be raki au ḡeḡehe beḡi beḡi otinu. 4Auka beḡi beḡi viege, iaka be iabara ḡuma eḡiahu desuraḡohi, uguha iabaraki uguraḡi iogei. 5Be iabara vateta munima ada desuraḡi, vateta raho veite eige ḡamana veite iauki kobo raḡohanu. 6Eduge vani ḡaravane negahe, vani hedokava raki inuhati gabu gevege iauki hoḡe raḡohanu.7Iaka be iabara ḡati uhura iauki desuraḡanu, gerege ḡati raki kobo raḡohi ketake ḡahima iauki daure ḡahanu. 8Eduge iaka be iabera vata maḡe ada ge iauki desuraḡanu eige iauki maka kia, be iabara tinahuva, be iabara utu agorokiva, be iabara utu abigaḡa. 9Iana oḡoreana iana ihikotenu ihiahe!”10Gerege Iesu ḡamituhe iabaraki au ḡasina oroḡime iauki beraḡanu, “Esemena a koita o badigomua gaḡa geima?” 11Iesu raki kiro gevenu, “Dirava ramu va basileia uhuvaka iai iorena ḡaḡae kinu, eduge koita be iauge so veitera. 12Eige iana eraḡa, ana unuhuna uhuvaka manu, Dirava ramu dadaḡa ḡahi moimo vara, mati auka raho ḡahi moimo vara: eduge unuhuna veitenu, auna tina beḡu gena Dirava ra au mi ḡoiraḡira vara.13Da badigomu tahu gaḡa gevare maka vara, iaukamu niḡa niḡa raḡa eduge iauka erara veite, mati iauka ihikote eduge iauka ihihi veite se iau uhure ra bao raḡira veitera. 14Eige iauka Isaia peroveta ḡahi gavi rone:Iaka riaḡa ihisa, eduge iau uhure beta bao raḡira vara,mati iaka niḡa niḡa raḡohisa, eduge iaka beta erara vara.15Eige koita iau soruke ramu vadibu ḡahanu,renu iau ihikoke iabara toḡeve ḡahanu,renu iaukamu iau nie kumu gevenu;eige iauka beta iau niehe niḡa niḡa raḡisa,renu iau ihikokehe ihisa,mati iauma iau sorukehe anavare renu ḡoiraḡohisa,gerege dana maḡuri ḡahi geisa.16Eige Dirava maḡe ḡahisa iai nie, iamu niḡa niḡa raḡa, renu iai ihikoke, iamu iha. 17Riaḡa vara daki ia boriti ḡahi geima, peroveta ḡaha mati koita maḡe dadaḡa ḡahi ia eraḡane iauna so eraḡare, eduge iauka erara veite, mati iauna ia ihine ihare, eduge iauka ihihi veitera.18“Gerege iama ḡeḡe kiki koitava badigomuve ihisa. 19Iana oḡoreana ia basileia ga ihinu eduge iai uhurera bao raḡira veite, diabolo raki oroḡare iau sorukehe uiare vahoro mi ḡeahu otito vara, eramu ḡuma eḡiahu desuraḡane naḡatera.20A muni ada desuraḡane iabara Dirava gare ihare renu iauki heḡirita manu; 21eduge koita be umuka veite, edube nega tina beḡu auna kamuisa, gerege koitaia daure ḡahi mati huhu ḡahi ga o iau dainehe, koita eramu inono veite au ihihive ramu avie ḡoiḡo vara.22Be iana ḡati uhura desuraḡane, o iabara au gare ihinu, eduge ahata maka iaḡaniva mati maḡuriva raki au gare daure ḡahege auki madika veite. 23Edube negu iaka vata maḡe ada beḡene iabara, oḡore iana ga ihinu mati uhu kinu, oḡoreana riaḡa madike ḡosiḡanu, bera tinahu be, bera utu agorokiva, renu bei gera utu abigaḡa.”24Iesu raki badigomu be mati boriti ḡahi gevenu: “Va basileia vara erehuta ata be demaka iaka maḡe au ḡeḡehe beḡi gevenu; 25eduge vahi beige koitaia iaḡohane uhura, koita be raki ḡati daure idigei oroḡi koni ḡeḡe uhura beḡare auki ḡeahu otinu. 26Eige ḡeḡe kobo raḡohi maka kiege, gerege ḡati daure tage iau uhura kobo raḡohege.27Gerege ḡeḡe iahe iahe vare koitava raki au ḡasina oti kironu, Di biage, akamu iaka maḡe eḡuge aki ḡeḡe beḡi gevenu? Orehe genu, ḡati daure o iau uhura kobo raḡoha? 28Auki boriti ḡahigei, Koita daure be raki onaki kinu. Au iahe iahe atave raki kironu, Gerege ana roma nona oti ḡati daure raka geisa?29Eduge auki boriti ḡahigei, Veitera; ia negu ḡati rakai demaka iaka ḡainage raka geime. 30Ḡare geve iau kobuḡa ḡahi kobo raḡohe ate taboro negava; renu taboro nega miege dana me ḡaha boriti ḡahi geisa, Uriḡahi ḡati bougei irosi koba koba idigei vene kisa, edube koniva bougei idigei di demaka iagehe ḡosiḡisa. ”31Iesu raki badigomu ḡaita kiro gevenu: “Va basileia ramu erehuta idi tahaka kusinaike naḡate gerege ata be raki mi au ḡeḡehe beḡenu; 32auka idi tahaka kusinaike vara, eduge au kobo raḡane auki idi ketane ḡoinu, eige uguha vava huraḡohi iabara au ada iaga kisa.”33Iesu raki ḡaitana badigomu be boriti ḡahi gevenu: Dirava aenave rone be tage ramu erehuta maḡi be parao souka mi raho ḡahiḡa ḡadikiva ruta mi kobuḡa ḡahi degide ḡahi gerege parao ramu uhu raho ḡoima.34Iesu raki au gare inuhati badigomua koita boriti ḡahi gevege; auka iaḡa be ena roro kava veitera. 35Onaki ora peroveta ḡaheva iau gare riaḡa ḡahiḡa vara:“Daka badigomu tahu ge dana ga visa;Daka badigomua ge dana vata ketake o ḡanai kine iaḡa ḡaḡae ḡahiḡa veite dana gava rosa.”36Iesu raki koita ḡare gevare auki iagahu otinu. Gerege au ḡamituhe iabaki au itahe otime iauki beraḡi roege, “So negu a badigomu ḡati ḡeḡe uhura makava no kirogeve.” 37Iesu raki boriti ḡahigei ronu, “Negu iaka maḡe beḡene era Koita Ḡamika vara; 38ḡeḡe ra vata ketake ora, mati iaka maḡe vara koita Dirava aenave riaḡa ḡahare ḡahavaia; ḡati ra koitaia Dirava betia ḡahare ḡahavaia, 39eige diabolo raki daure beḡene ḡahava iabara; taboro vara vata o netu netua gera, renu Dirava aneru iabaraki meva kikiva.40Negu ḡati daure idigei bouge vare kiragei vene raḡohisa, ḡuma e naḡate vata ketake o netu netua tage ena ḡoiḡo vara. 41Koita Ḡamika ramu au aneruve besugei, gerege iauna Dirava vaḡotoni oḡore iana ḡuma daure mati maḡuri daure raḡohare kasa geisa au koitatuhe iau, 42Mati iauna idigei vene bubuka uhura kira gevege, eige iauna niḡo raḡohi iau eḡie iana gi raḡohisa. 43Gerege koita maḡe iana vani naḡate abaga ḡahisa erehuta iau Mame va oḡova abage naḡate. Ia ihikote ḡahege ihiahe!44Va basileia vara erehuta iaḡa maḡe be vata uhura abatemenu, koita be raki behuḡare; gerege auki heḡirita oti inuhati haevare mati ḡoiraḡi oti negu mata e haevisa. 45“Riaḡa, va oḡo vara erehuta me maḡe ata be gure muni damu ketake iaḡoi haevisa; 46gerege auki be behuḡare auki oti au ḡasina iaḡaniva inuhati haevare renu auka negu muni damu ketake auka47“Riaḡa, va oḡo vara erehuta reke naḡate mi eve kirai karava nune nune reke butugei; 48gerege reke tobo raḡege, iauki butui oti gohu ḡaika gurahi, renu karava maḡeva idigei boteka bei ḡosigei edube daureva iabara idigei ḡeahu kira gevenu.49Eige onakime iauna netu netua kisa. Aneru iana ugu raḡohi oroḡime iauna koita maḡe iau uhura ḡuma daure ḡahavaia kasa geisa 50renu iauna idigei vene bubuka uhura kiragei, iauna niḡo raḡohi iau eḡie gi raḡohisa.51Iesu raki au ḡamituhe beragei, “Iana iaḡa o inuhati iai uhure iana bao raḡohanu? Iauki ronu, ‘Erege.’ ” 52Eige auki boriti ḡahigei ronu, “Gerege ia aena ḡaha iau ia uguro ḡahigei va basileia aena iakamu erehuta iaga biava au iaḡa maḡe ḡosiḡare ei oreana isaḡe mati oreana emene idigei hakivi ororo vara.” 53Iesu raki badigomu rogei kosavare, auki ḡare gevenu.54Iesu raki ḡoiraḡi au oḡehe otime auki dubu uhura koita uguro ḡahi gevege, iauki ihi ḡaḡu raḡohi mati berabe raḡohi, “Oreigena ata o uhuvaka o mati hedo o idigevenu? 55Ona beta iaga ḡoiare atava moenu? Au neine ihe na Maria? Mati au ḡoḡuhe iabara Iakobo, Iosepa, Simona renu Iuda? 56Renu ona au amakine iana o no ruḡa? Gerege oreigena ata o iaḡa o inuhati idigevenu?”57Gerege iauki besibe ḡahanu. Eduge Iesu raki boriti ḡahigei, “Peroveta ḡahava iauka matau ḡahi gevara eduge iau oḡo riaḡahe mati au iaga ḡahatuhe iau gera veitera.” 58Iauki ei riaḡa ḡahiḡa veite, eige auki hedo me dadaḡa kiogeige veite.

Chapter 141 Nega ei Galileia ni tabata ḡahege rohiva Heroda raki Iesu gare raḡege gava ihinu; 2 gerege auki au ḡamituhe boriti ḡahigei ronu, “Ora Ioane Babatiso; aukamu hoḡe uhura ge auki urimi ḡoiraḡanu, eige auki hedo ruta me onaki kikive kima.”

3Edube Heroda ramu uriḡoi Ioane mi vadibu iagava maemanu, au ḡoḡe Filipi mabare, Herodias dainehe, 4badiva Ioane raki Heroda boriti ḡahege, “Ni aenave ra roma aka beta Herodias mi ai mabare kisa.” 5Renu Heroda auna roma auka ḡami hoekisa, eduge auki koita iau siḡore vanu, badiva auka koita iaberaki riaḡa ḡaha roia auka peroveta koita vara.6Eduge Heroda ḡuruane heḡiri vanihe, Herodias mae raki koitaia iau vaḡotoni iavea vi Heroda tage heḡiri ḡahanu 7eige Heroda raki maiaḡo e ominue ḡahi auna otavado iaḡa vana au ḡahara vima auka mi moimo vara.8Au neine raki uriḡoi uhuḡatu, gerege auki ronu, “Daka imimi vima aka Ioane Babatiso omote mereki ada maemi mi oroḡi da moimisa.” 9Negu iau rohive uhure tage huhu naḡanu, eduge auki ominue vanu au deiva tuhe iau vaḡotoni, eige auki au ḡamituhe ḡanito ḡahigei iauka maiaḡo imimi vane mi moimisa;10auki besugei iauki oti vadibu iagava Ioane omote dodoanu. 11Iauki au omote dodoi mereki ada maemare iauki mi oroḡi negu maiaḡo e moimege, auki mi oti au neine moimanu. 12Ioane ḡamituhea iaberaki oti au ahata make miare iauki abatemare; iauki oti Iesu boriti ḡahanu.13Iesu negu Ioane badine ihine negahe, auki vanaḡi ḡaremi avaḡu tana koita veite gabuhe otinu. Eduge koita iaberaki ihare, iauki oḡo ḡarehime iauki au itahe vasi oḡi otinu. 14Iesu raki tana hakivare, auki koita dadaḡa eragei; auki uhudau ḡahi gevare renu dika raḡane maḡe ḡahi gevege.15Va hiriḡomege, au ḡamituhe iaberaki au ḡasina otime iauki kironu, “Ora mata ḡaḡae vara, mati va ramu hiriḡoromanu; no koita besu geva iau oḡo oti geve mati iavaḡu iau debubu iaḡane hae geisa.”16Iesu raki kiro gevenu, “Iauka beta otito vara; iakena iaḡa be mohi gevege iauna isa. 17Iauki kironu, “Ni ḡasina gera iaḡa veite eduge parao adakasiva mati karava abu gera.” 18Auki kiro gevenu, “Idigei oi di ḡasina oroḡiahe.”19Auki koita kirogei iauka isu ada gurahisa. Gerege auki parao adakasiva mati karava abu idigevare, auki vava gagai Dirava maḡe ḡahare auki parao rehaḡare, auki idigei au ḡamituhe mohigei, iauki idigei koita mohigeisa. 20Iauki iau bouge tamuta raḡohi kosai itaharahe; au ḡamituhe iabaraki iau tamuta raḡane momonoa idigei iauki boteka utube abu toboḡa gevenu. 21Gerege koitaia tamuta raḡohane iaberamu daha adakasiva naḡate, maḡi mati momono iabera iauka dahi geige veitera.22Gerege auki au ḡamituhea besugei iauka uriḡahi vanaḡiva gohu hakirahe otisa, auka so koita inuhati besugei oḡo oti geisa. 23Auki koita inuhati besugei otare, auki nimu ada oti auka avaḡu imimi visa. Va ra hiriḡoromanu auka auvaḡu eigera. 24Eduge au ḡamituhea vanaḡiva gera hurehure oroḡi vanaḡiva ḡadimege, badivara nono raho tinabe raki ḡuguige.25Renu va tahi oroḡege uhura Iesu raki eia ada oḡi iau ḡasina otege. 26Eduge au ḡamituhe iaberaki eraḡege au eia ada oḡi oroḡoge, iauki siḡo raḡohi, roege, “Vire ramu sua ra!” Iauki siḡo raḡohi bara raḡohi. 27Eduge Iesu raki vaina gavi roege, “Uhu berebe kiahe, ora dakaki; ia negu siḡo raḡime.”28Gerege Petero raki gavi kironu, “Rohi Bauge, ona riaḡa akenu, da ḡanito ḡaha da eia ada oḡi ai ḡasina oroḡima.” 29Iesu raki kironu, “Oroḡo.” Gerege Petero raki vanaḡi ḡaremi eia ada oḡi Iesu ḡasina otinu. 30Eduge auki nono ḡugui berebe ḡahane eraḡane, auki siḡo vanu, auki tabe-tabe eve uguhi otege, auki nivi ronu, “Di Rohite, da iaheḡa!”31Iesu raki vaina au ade inuḡi mi kamui, kiroege, “Kava ihihi avie vana anu, otavado uhu korahiva a vima?” 32Iauka iau abu vanaḡiva ḡadihanu nono raki veavi kosavanu. 33Gerege au ḡamituhea vanaḡi ada e iaberaki au vasi ḡaika ḡoru raḡohi, boriti ḡahi roege, “Riaḡa aka Dirava Moera.”34Iauki koa hakirahe otinu, Genesareta matava haki raḡohanu. 35Koita iaberaki ihie au toaḡe kiare, gerege iauki ga besuḡi mata e inuhati iau boriti ḡahigei iauka dikave idigei au ḡasina oroḡisa, 36mati dika koita iaberaki imiḡi roege, maḡenu iau au ogona bisuke tage kamuisa; gerege kamuare ḡahava ḡaitage maḡe ḡahanu.
Chapter 15

1Gerege Faresia mati aena hadiba ḡahava iabaraki Ierusalema seni oroḡime iauki Iesu beraḡanu, 2“Otavado beigena ai ḡamituhe ia ni tenetuhe iau aenave dodova? Iau uriḡahi tamuta raḡoha iau ade ketogeige veite.” 3Iesu raki kiro gevenu, “Gerege otavado dainehe ia Dirava aenave hosaḡi iai tene ḡumaḡe kia?”4Eige Dirava raki ronu, Ai mame mati ai neine ama matau ḡahi geisa, mati, Ana unuhuna au mame se au neine iau ada ga daure raḡa iauka riaḡa hoḡe raḡohira vara. 5Eduge aka roma maḡera koitaia iau iahuvea kiro gevare, Otavado iahe iahe da iani ronu daka ia mohi gevare, era daka mi Dirava moimoara, 6Eige, tene ḡuma iau dainehe, iaki Dirava ga aenava matau ḡahiḡa veite.7Tarata ḡaha ma ḡahanu! Ora riaḡa vara Isaiah raki Dirava gare peroveta ḡahane, kironu: 8Koita o iabara iau avaḡehe ge iauki da maḡe ḡaha,eduge iau soruke ra dai ḡamana vara; 9iau da maḡe ḡahare ra maka veitera,iauka koita iau aena gare iauge iauki hadibava raḡoha.10 Gerege Iesu raki koita ihirogei au ḡasina oroḡare auki kiro gevenu, “Di gare ihare iama uhu maemisa: 11 era beta ai avaḡehe uguhare e raki ai uhura daure ḡahima, eduge ai uhurehe hakivare e raki a daure ḡahima.”12 Gerege au ḡamituhea iabaraki au ḡasina oroḡime iauki kironu, “Ana dibana Faresea ḡahaia ai gare ihine eramu iau uhure huhu ḡahi gevenu?” 13 Iesu raki kiro gevenu, “Idi inuhati di Mame vava uiare beḡibe veite iabara auka ḡaikahe raka geige vara.14 Ena ḡaregeve; iauka ni veite be raki ni veite be nisigamima. Gerege ni veite au vasire ni veite be nisiḡamare iauka iau abu dahana desuraḡira vara.”15 Eduge Petero raki kironu, “Aso a badigomu rone makava no boriti ḡahigeve.” 16 Gerege Iesu raki ronu, “Ia ḡainage iai uhure iana so bao raḡohira veitenu? 17 Iana dibana veite koita be iaḡa be mi iare ra au avaḡehe uguhi au vaḡatanehe, mati auna au ahatanahe hakivisa?18 Eduge otavado au avaḡehe hakivare era au sorukehe eige auki oroḡonu, gerege e raki daure ḡahima. 19 Badiva otavado anana daure vana ai sorukehe anavare, koita ḡahigei, ni muduka, ḡuma daure, vaho, tarata, koita be iau ihe daure ḡahi geisa. 20 Ḡuma o iabaki koita daure ḡahi geisa, eduge ada ketoke veite tamuta raḡohare era beta a daure ḡahiḡa vara.”21 Iesu raki mata e ḡaremi Tiro mati Sidono iau kasihe otinu. 22 Tutube viege Kanana maḡi be ei uiare raki hakivi gure barai roege, “Di Rohite, Davida Moe; da uhudau ḡaha, di mae ra sua daure raki au uhurehe uguhanu.”23 Eduge Iesu ra au ḡasina ga be roro veite. Renu au ḡamituhea iabaraki au ḡasina otime iauki imiḡi roege, “Besuḡa au ḡahe ote, auka ni itahe ge auki gure barai oroḡima.”24 Iesu raki kiro gevenu, “Au da besuḡane ra Isaraela ḡahavaia dauraḡohane iaḡo geige vara.” 25 Eduge negu maḡi e raki oroḡi au vaḡotoni komuko daivi, roege, “Rohi Bauge da iaheḡa.” 26 Iesu raki onaki ronu, “Beta maḡera a momona iau iare demakava miare mi totoka mohi gevara.”27 Maḡi e raki ronu, “Rohi Bauge, era riaḡa vara, totoka ḡaitage au biage tamuta viare momona desuraḡane iogei gevara.” 28 Gerega Iesu raki kironu, “Maḡi bauge, aka ihihi riaḡa maḡi vara! A ḡahara vane era aka mimi vara.” Tutube veite au mae raki maḡe ḡoinu.29 Gerege Iesu raki ogo e ḡaremi Galileia koa eḡiahu oḡi oti, auki nimu be ḡadimi adahe guramanu. 30 Koita dadaḡava raki iau dika nune nune, vasi dauretea, ni veite, ga veite, ada dauretea, nisigeime iauki au ḡasina oroḡanu. Iauki idigei au vasi ḡaika ḡosigei, auki maḡe ḡahi gevenu, 31 eige koita iabaraki ḡaḡu raḡohanu badiva iauki eraḡege ga veitea ga raḡohi, vasi dauretea oḡigei, ni veitea niḡa niḡa raḡohi. Gerege iauki Isaraela Dirava va maḡe ḡahi motea ḡahege.32 Gerege Iesu raki au ḡamituhea ihirogeime auki kirogei, “Daka koita o iabara daki uhudau ḡahi geima, badiva iauka vani abigaḡa gera iauki oi da ruta renu iauka tamuta veite; mati daka beta ḡubuta besugei gevara, iau negu ḡumaḡa manori raḡohime.” 33 Au ḡamituhea iabaraki beraḡanu, “Nona mata ḡaḡae oi orei demaka miare koita o vasi geisa?” 34 Iesu raki bera gevenu, “Iai ḡasina gena parao esebugenu?” Iauki kironu, “Parao iatiriḡava, mati karava kusinaike rorebe.” 35 Gerege Iesu raki koita gaḡagei iauka vata gurahisa,36 auki parao iatiriḡava renu karava tage idigei; Dirava maḡe ḡahare auki rehagevare idiḡei au gamituhe mohi gevege iauki idiḡei koita mohi gevenu. 37 Iau bouge tamuta raḡohi kosai; au ḡamituhea iabaraki demaka momona idigei boteka iatiriḡava toboḡa gevenu. 38 Koitaia tamuta raḡohane atava iau ate ramu daha ababu gera, maḡia mati momono iabara iauka dahi geige veitera. 39 Iesu raki koita inuhati kirogei iauka oḡo otisa. Auka vanaḡiva guivare auki hakirahe Magadan matahe otinu.

Chapter 16

1Farisea mati Sadukea ḡahava iaberaki Iesu ḡasina oti iauki tohoḡi beraḡanu auka vava hedo ḡuma be iau vaḡotoni ḡaḡae kisa. 2Eduge Iesu raki kiro gevenu, “Ana eraḡege va kerekare ḡoiare aka roro vara, ‘Vahiḡu vaniva ramu maḡe ḡoiḡoara eige va ramu kerekare ra.’3Mati va tahi vagutu ḡoiege, ‘Negu vani oramu veni raki ḡoromisa vima, badiva va ramu kerekare mati girigire ra.’ Iaka riaḡahe va toaḡava kiare roro vara, eduge iaka beta riaḡahe negubutu iaḡa eragevare toaḡava kiki vara. 4Dirava riaḡa ḡahiḡa veite taua raki toa berabe raḡa, edube toa bera veitera eduge peroveta Iona au ḡaḡae ḡoine eḡugera.” Gerege auki ei rahirahe gare gevare ḡeahu otinu.5Iesu ḡamituhe oti gohu hakirahe hakiraḡi, iauka vagua raḡanu iauka demaka be mimi veitera. 6Iesu raki kiro gevenu, “Iama Farisea mati Sadukea ḡaha uaḡatu geisa, iau gare mati iau ḡumaḡe erageisa. 7Iauki bebe kiro gevege, “Era noki demaka be mi ororo veite eige auki enaki roma.” 8Renu iau gava raḡege uhura Iesu raki ronu, “Iakamu iai ihihive ramu raho veitera, esemena ia demaka be mi ororo veite gava raḡoha?9Iana iai uhure so bao raḡohira veitenu? Iana anana veitenu ia parao adakasiva koita daha adakasiva vasi gevenu, renu boteka esebu gena ia makava kiogevenu? 10Se ia parao tina iatiriḡava ata daha ababu vasi gevenu, renu boteka esebu gena ia maka kiogevenu?11Esemena iai uhure bao raḡohira veite daka beta demaka gava daki roege? Edube da rone iama Farisea mati Sadukea uaḡatu geisa, iau gare mati ḡumaḡe erageisa!” 12Gerege iau uhure raki bao raḡanu auka beta parao muraka gava ge auki uaḡatu gevenu, eduge Farisea mati Sadukea ḡaha ia uguro raḡare gava.13Iesu raki Kaisara Filipi oḡo hakivi, auki au ḡamituhe bera gevenu, “Koita iana esegena iau roia Koita Ḡamika vana unu hunu?” 14Renu iauki ronu, Be iabera roia Ioane Babatiso, edube be iabera roia Elia, be iabera roia Ieremia se peroveta koita bera. 15Iesu raki bera gevenu, “Eduge dana unuhuna ia roia dana unuhunu?” 16Simona Petero raki ronu, “Aka Keriso ra, maḡuri Dirava Moera.”17Gerege Iesu raki kironu, au maḡeve ra aigera, Iona moe Simona! Beta ahata maka auge auki ai ḡaḡae kinu, eduge di Mame vava uiare eraki a moimanu. 18Renu akera daki aki roma, aka Petero, renu aka muni ora, au ada ge daki di dubuve ḡoḡo vara, renu hoḡe iaḡa bera beta vaḡava ḡahiḡa vara.19Dakena va basileia kiva mi a moimisa, gerege otavado a vata ada oi bodibo vanu vava tage auki bodibo vara, mati otavado a vata ada oi baovare vava tage auka bao raḡira vara.” 20Gerege auki au ḡamituhe ḡanito ḡahigei ronu ia negu koita be boriti ḡahime auka Keriso.21Gerege Iesu raki au ḡamituhe kiro gevege auka Dirava rone eige auka so Ierusalema otito vara. Eigera dubu bauge ia mati dubu biava ia, renu aena kiare ḡahava iabera so mi iaḡa be iau dainehe da huhu ḡahi mati daka hoḡe raḡira vara. Eduge daka vani abigaḡa itaharahe daka urimi ḡoiraḡira vara. 22Gerege Petero raki Iesu nisiḡami ḡeahu otime auki namiḡi, roege, “Dirava vaḡahu ḡaha, di Rohite! Ḡuma roiare o negu riaḡa ḡoime.” 23Eduge Iesu raki aniḡoiare Petero kironu, “Oi ḡeahu ote, Diabolo! Akamu di oḡiḡi ḡumaḡe aki daure ḡahima, ai uhu ananave iabera ahata maka iaḡa iauge aki anana vima, beta Dirava au gera.”24Gerege Iesu raki au ḡamituhe kirogei, “Ana unuhuna di ḡahara vi di itahe oroḡisa, ama avaḡu ai sataurove agohare renu ana di itahe oḡisa. 25Mati oḡoreana iau maḡurive biava raḡisa iauka ḡatugeige vara, mati oḡoreana iau maḡurive di dainehe ḡatua iauka mi ḡoiraḡohira vara. 26Koita be vata ketake o uhuḡatu ḡahuare auna otavado maḡe be mimi vanu, edube iau maḡurive ḡatuisa? Se iauna otavado iaḡa be mi mohigei iau maḡuri riaḡa mi ḡoiraḡohisa?27“Eige Koita Ḡamika ramu vava seni au aneruve ruḡa au Mame maḡeve mi oroḡisa, gerege auna koita koba koba iau me mane damuna mohigeisa. 28Riaḡa vara daki roma, ia be ia rahirahe iabera so beta hoḡe raḡohira vara ate Koita Ḡamika vara vava seni uguhi ororo vara.”

Chapter 17

1 Vani agorokiva itaharahe, Iesu raki Petero mati Iakobo au ḡoḡe Ioane ruta nisigei iavaḡu ḡadihi nimu ada. 2 Iau niḡahege uhura Iesu eravaḡe raki iau vaḡotoni nune ḡoinu, renu au nie raki vani abaga naḡate ḡoi, mati au ogona kaeve ḡaitage vani abaga naḡate.3 Tutube viege Mose mati Elia iaberaki ḡaḡae ḡahanu, iauki Iesu ruta garaḡohege. 4 Gerege Petero raki Iesu ga ḡahi ronu, “Rohi bauge, no oroḡane ramu maḡe riaḡa vara; a maḡe roege, dana oi dubuka abigaḡa ḡosa, bera aie, bera Mose, mati bera Elia.”5 Auka gavege uhura, va abaga ketake be raki iau ada ḡaruanu, mati eno be raki ori uhura hakivi ronu, “Ora di Moe riaḡa vara; di sorukera; dakamu heḡiri ḡahima; iama au gare ihisa!” 6 Au ḡamituhea vava seni eno e gavege ihine, iauki siḡo raḡohi iau nie vata ada ḡoru raḡohanu. 7 Eduge Iesu raki iau ḡasina oroḡare auki kamui gevare, roege, “Urihiahe renu ia negu siḡo raḡohime.” 8 Gerege iauka ni iagemi auhe niḡahi, iauka koita be erara veite eduge Iesu auvaḡu ge iauki eraḡanu.9 Iauka nimu seni ugu raḡohege, Iesu raki ḡanito ḡahigei, “Ia negu ia iaḡa eraḡane koita be kirome ate Koita Ḡamika hoḡe uhura urimi ḡoiraḡare.” 10 Gerege au ḡamituhea iabaraki beraḡanu, “Gerege otavado beigena aena ḡahavaia roia Elia aukena uriḡoi oroḡisa?”11 Iesu raki kiro gevenu, “Riaḡa vara Elia raki uriḡoi oroḡisa mati aukena iaḡa inuhati ḡumava kiogeisa; 12 eduge daki ia kiro geima Elia ramu subuta gera auki oroḡonu, eduge koita iabara au toaḡe kiki veite, edube iauki au vaḡotoni iau ḡahara raḡege ḡumava kiogevege. Eige Koita Ḡamika tage ḡuma kobuḡa eige iauna huhu ḡahisa. 13 Gerege au ḡamituhea iau uhure raki bao raḡohanu auka Ioane Babatiso ḡare ra auki roege.14 Iauki ḡoiraḡohi koita iau vaḡotoni, ata be raki au ḡasina otime, auki komuko daivi guramare, 15 auki kironu, “Rohi bauge, di moe vaḡahu ḡaha, auka omo daure viare mati huhu vara rahora; auka nega dadaḡa vara auki au mi vene uhura au kirai se eia uhura au kiraima. 16 Renu daki nisiḡami ai ḡamituhea iau ḡasina otinu, eduge iauka maḡe ḡahiḡa veitera.”17 Iesu raki ronu, “Iakamu ihihi ḡamika mati tau berebe ḡahavaia, dana iai ḡasina gurami ate vaisu? Daka beta iai uhu berebe raḡare ate nega orei? Ḡami e mi di ḡasina oroḡiahe.” 18 Renu Iesu raki sua daure e ḡanito ḡahege, auki ḡami e ḡaremanu, gerege ḡami e raki inono veite maḡe ḡoinu.19 Gerege Iesu ḡamituhea iabaraki iorena au ḡasina otime iauki beraḡanu, “Esemena no sua daure e oiahia veite?” 20 Iesu raki boriti ḡahi gevenu, “Badivara iai ihihive ra raho veitera. Riaḡa vara daki ia kirogeima, iana iai ihihive na idi tahaka kusinaike naḡate ḡoiare, akamu nimu o ga ḡahi rosa, Oi vaḡava vi virei ote, auka rakaḡohi otito vara; eige iaḡa bera beta ai berebe ḡoiḡo vara.” 21 Edube a imimivi mati tamuta aena viege ana sua daure onaki koita bei oiahi hakivisa.22 Iesu mati au ḡamituhe iau bouge raki oroḡi Galileia bouraḡohi, eige auki boriti ḡahi gevenu. “Koita Ḡamika vara koita iau adahe ḡadimi iau aena derikehe ḡoiḡo vara, 23 renu iaukena ḡamisa, eduge vani abigaḡa ḡahiḡahe auka urimi ḡoiraḡira vara.” Iauki iau bouge au gare ihinu iauki uhu huhu raḡohanu.24 Iesu mati au ḡamituhe ruga Kaperanamu hakiraḡi, eige dubu damu idiḡare ḡahava iabaraki roḡahi Petero ḡasina beraḡanu, “Iai biage na dubu damu mae mima?” 25 Petero raki ronu, “Erege, aukamu kima.” Petero raki Iesu otine iagahe sirivi, gerege auki uriḡoi beraḡege, “Simona, ai uhu ananave na otavado anu? Oḡore iau gena vata ada rohiva iau damune mia? Iau ḡamuhe iau se ḡeahu koita be iau?26 Petero raki ronu, “Ḡeahu koita iau,” Iesu raki kironu, “Gerege ni ḡamuhe iabara beta dubu damu maema vara. 27 Eige, noka beta namigei roro vara, eve oti karava iaḡova, ḡanai karava vara; a negu au avaḡe baovi, aka muni tahaka be behu behu vara; ama miare mi mohigeisa aḡore ni ihehe.”
Chapter 18

1 Iesu ḡamituhea iabaraki oroḡi beraḡanu, “Unuhuna bauge va basileia uhura?” 2 Gerege Iesu raki ḡami ḡamika be ihiromi auki orogi iau vaḡotoni ramanu, 3 auki boriti ḡahigei ronu, “Riaḡa iakera daki ia kirogeima, ia iai ḡumaḡe nune ḡahigei ḡami ḡamika o naḡate ḡahege, veite ḡahare iaka beta va basileia uhura otito vara.4 Eige ana unuhuna avaḡu au mi ḡami ḡamika o naḡatenu aukamu va basileia uhura baugera. 5 Unuhuna ḡami ḡamika o maḡe ḡahima di ihehe auka da tagera auki da made gahima.6 “Koita be momona onaki da riaḡa ḡahare iau ada daure ḡuma kiare, au maḡeve ramu muni ketake be mi au enokehe raro vare mi eve dobukehe kira visa.7 Uhudau vana vata ketake ona otavado ana daure ḡahima! Ḡuma daure o iabara onaki ḡaḡae ḡahiḡa vara, eduge daure kiare koitava bu uhudau bena anu!8 Ana ai ade be se ai vase be ai ihihive avie ḡahima, ama dodo vare mi ḡeahu kira visa; au maḡeve ramu ama maḡuri maḡe uhura guramisa daure ai ada abu se ai vase abu iau dainehe ami vene uhura a kiravime.9 Mati ai nie ai ihihive daure ḡahege ama ḡiroi raka vare mi negevisa; au maḡevera ama ni kobabei maḡuri uhura sirivisa beta maḡe iau ai nie abu dainehe ami vene uhura a kiravime.10 “Ia negu momonaike o betia ḡahi geima; iakera daki ia rogeima, iau aneruve ra nega inuhati ge auki di Mame vava uiare ḡasina ḡaḡae ḡaha. 11 Badivara Koita Ḡamika oroganera koita dauraḡohane ḡahavaia maḡuri ḡahigeisa.12 Orena kimena ia anava? Ata be au mamoe ve tinahu be, gerege be dauraḡare, auka sokovaia utu igaḡu veite hakira igaḡu veite nimu ḡaregei oti mamoe dauraḡane e iaḡoisa? 13 Au behuḡare negahe, iakera daki iaki rogeima, au heḡirive ramu negu mamoe kobuḡa ei raho ketake ḡoiḡoara a utu igaḡuveite hakira igaḡu veite e iau gera au heḡirive ra aviera. 14 Ḡuma kobuḡa eige di Mame vava uiare eraki gahara veite mamoe bera dauraḡisa.15 Eduge ai oḡo nane be a daure ḡahege, ama oti ia abu gurahege ama au daure kine kirosa. Eige au ai gare ihege, iamu iai abu oḡo nana maḡe raḡi ḡoiraḡoha. 16 Eduge au ai gare ihihi veite ḡoiege, ama koita abu ḡaitage idigei aruta otisa, au gare rogevene iauma riaḡa ḡahi geisa.17 Ai oḡo nane gahara veite iau gare ihisa, ama dubu biava kirogeisa; edube au dubu ḡaheva ḡaitage iau gare ihihi veite ḡoiege, iauka itahe ḡaheva iabaki.18 Riaḡa vara daki aki roma, otavado ia vata ada oi kiege bodivanu vava tage auka bodibo vara, renu otavado a vahe ḡima oi vata ada vava tage auka vahe vahe vara. 19 Mati, riaḡa vara daki ia boriti ḡahi geima, iana oḡoreana iai vata ada oi iai abu ia imimi raḡoha, di Mame vava gera iani kiki vara. 20 Eigera oreigena abu se abigaḡa ia di ihehe bouraḡoha, dakamu iai vaḡotoni.21 Gerege Petero raki au ḡasina oroḡare ronu, “Rohi Bauge, erege ekalesia be se di oḡonane be dai daure ḡuma kiarena, dana nega esebu au daurehe uhudau ḡahisa? Nega iatiriḡava se?” 22 Iesu raki kironu, “Daka beta onakime daki roma nega iatiriḡavaḡu, eduge, ama uhudau ḡahisa nega utu iatiriḡa hakira iatiriḡa vaḡu.”23 “Eigera Dirava au Basileiave kinera erehuta rohi be raki oroḡi au me ḡahatuhea au kohuve ni tabata ḡahi gevege ḡahave erageisa. 24 Au gure berabe viege uhura iauki ata be mi roḡahanu auka moni domaga bera auki au manu; 25 mati, auka beta riaḡahe ibinava kiki vara, gerege auki boriti ḡahi roma au, au mabare mati iau ḡamuhea mati iau kohuvea inuhati ḡaitage haegeisa.26 Gerege negu besubesu koita eraki au vaḡotoni komuko daivi guramare auki imiḡanu, Nega tinabe da moima, gerege dana iaḡa inuhati ibinava kisa. 27 Rohi eraki uhudau ḡahare, renu besuḡi roma aukamu iaḡa inuhati vagua ḡahi gevenu.28 Gerege ata eraki itahe hakivi au besubesu bamode be behuḡanu subuta au moni tinahu be mane era auki enokahe gigivare, kiroma, A dai moni mane ibinava ama kisa. 29 Au bamode raki komuko daivi guramare auki imiḡanu, So nega tinabe da moimege, gerege dana ai moni ibinava kiege ḡoiraḡisa.30 Eduge auki besibe vare auki mi vadibu iagava maiami atete au moni mane ibinava kisa. 31 Au sokuhea iabaraki otavado iau eraḡanu e uhu huhuava raḡare iauki oti badiva iau Rohive boriti ḡahanu.32 Gerege auki besubesu koita e ihiromi kironu, Aka besubesu koita daure vara! Daka a imimi viege daki a uhudau ḡahi akai beta a moni mane ibinava kiki ronu. 33 Ana so ai bamode uhudau ḡahare da a uhudau ḡahane naḡate?34 Eduge auki hoḡoime auki negu besubesu koita emi iauka ḡamisa ate auka moni mane ibinava kiki kosaisa. 35 Gerege di Mame vava tage koba koba onaki iai kisa, eduge iama iai soruke inuhati be iau daureve ḡaitage vagua ḡahi geisa.”
Chapter 19

1 Iesu raki iaḡa inuhati rogei kosavare auki Galileia ḡaremi Iudea oḡo kasihe otinuu Ioridana iaro hakirahe. 2 Koita mudaḡo iabaraki au itahe otege auki gure iau dikave maḡe ḡahi gevege.3 Faresia ḡahava bea iabaraki au ḡasina oroḡime iauki tarata ḡumava berabe raḡanu, “Ona ni aenave na ata be ieriri moimege auna ḡuma be iau dainehe au mabare besibe ḡahiḡa vanu au itoege?” 4 Iesu raki ronu, “Iana dahida veitenu ḡanai ḡanai Dirava kiogevene eramu ata be mati maḡi be,5 mati roma, Eigera ata ra au Mame mati au neine ḡare gevare au mabare ḡore bouraḡare, renu iauka iau abu ahata maka kobabe ḡahiḡa vara? 6 Eige iauka beta abu gera, eduge ahata maka kobabera. Eigera Dirava bouḡahi gevene, koita bera beta kasagei gevara.”7 Faresia ḡaha iabaraki kironu, “Otavado beigena Mose ronu aenava ata be au mabare ḡaremisa roare auka au betia ḡahare pepava kiare moimare auna ḡaremisa?” 8 Iesu raki boriti ḡahigei roma, “Iaka soru berebeta iabara eige Mose raki enaki ronu, eduge sina sinava gera beta enaki ḡoiḡovera. 9 Iakera daki ia kirogeima, ata be au mabare ḡaremare, eduge auka ni muduka veite, eduge auka betia ḡahare mati maḡi be mare auka ni muduka ata vara.”10 Au Gamituhea iaba raki kironu, “Enaki atabe au mabare ḡore kiare au maḡeve ra iauka beta bebe idigei gevara.” 11 Eduge auki kiro gevenu, “Koita inuhati gera aena o beta riaḡa ḡahi vara, eduge Dirava mohi gevene ḡahavaḡu gera. 12 Badivara be iabara onakime iauki ḡuru raḡanu, mati be iabara koita iabaraki aena ḡahi gevenu, be iabara beta maḡi idigei gevara badivara iaukera iauki aena ḡahi gevenu va basileia dainehe. Unuhuna a riaḡa ḡahima koitava aukena riaḡa ḡahisa.”13 Koita be iabaraki iau ḡamuhe idigei Iesu ḡasina otinu iau urave aukai au ade iau ada maemare iauni imimi visa. Eduge au ḡamituhea iabaraki iau ḡamuhe idigei oroḡane e nami gevenu; 14 eduga Iesu raki roma, “Momono ḡarire geiahe iau di ḡasina oroḡe, ia negu oia geima; onaki o iabara va basileia vara iauera.” 15 Auki au ade mi iau ada maemare maḡe ḡahigei itaharahe auka ḡaregei otinu.16 Nega beige ata be raki Iesu ḡasina roḡime auki beraḡanu, “Hadiba koita, dana otavado iaḡa be kiare guragu behi behive mimi vanu?” 17 Gerege auki kironu, “Esemena a gure da beraḡima otavado vana maḡe? Koita Kobuḡa beḡu geraki maḡe. A guragu behi behive ḡahara viege, ama aenave badina ḡahisa.”18 Ata eraki Iesu beraḡi roma, “Otavado aena vanu?” Iesu raki roma, “A negu ḡa kime; A negu ni muduka vime; A negu vahoime; A negu be iau ḡasina tarata ga rogeime; 19 Ama ai Mame mati ai neine matau ḡahigeisa; renu, Ama ai ḡaika ḡahatuhe iau ḡahara visa a avahu ai ḡahara vare naḡate.”20 Ḡami eraki kironu, “Dakamu e inuhati kiogevenu; mati otavado da so kiki veite?” 21 Iesu raki boriti ḡahi roma, “Ana urai akai maḡe riaḡa ḡoiege, ote, oti ai iaḡane inuhati haegei kosai, moni va idigei iaḡa veite ḡahava mohigeisa, eige ana vava ai damune misa; ame ḡoiraḡi di itahe oḡisa.” 22 Ḡami isaḡe eraki au ḡare ihare, uhu huhuta ḡahe otinu, badivara auka ada bubu koitavara.23 Iesu raki au gamutuhea boriti ḡahigei roma, “Riaḡa vara daki iaki rogeima, ada bubu ḡahava iabara vava otitoara iau gera bere berera. 24 Ḡaitana daki roma, kamela vara nila vakava riaḡahe siri sirivara eduge ada bubu atavara Dirava basileia ve uhura otitoara bere berera.”25Au ḡamituhea au gare ihine negahe, iauki ḡaḡu raḡohime iauki berabe raḡohi onaki ronu, “Gerege unuhuna bina maḡuri vivi vanu?” 26Iesu raki niḡahi era gevare auki ronu, “Koita iabara beta riaḡahe kiogeige vara, eduge Dirava aige iaḡa inuhatige auka kiogeige vara.” 27 Gerege Petero raki boriti ḡahi roma, “Eraḡa, nokamu iaḡa inuhati ḡare gevare noki ai itahe oḡia. Nona mati otavado be mimivanu?”28 Iesu raki boriti ḡahigei ronu, “Riaḡa vara daki ia boriti ḡahigeima, iaḡa inuhati isaḡe ḡahi gevare negahe, Koita Ḡamika au teronave adahe guramare, ia di itahe oḡiare ḡahavaia ḡainage terona utube abu iau ada gurahare, iana Isaraela iau tene utube abu e iana nitabata ḡahigeisa.29 Mati iana oḡoreana ia di dainehe iai matame se iai oḡo nanuhe se ai amakine se Mame se neine se iai ḡamuhea, ia ḡare gevenu , iaka nega tinahu be se maḡuri behi behive mimivara. 30 Eduge oḡoreana uriḡaha iauka ihie ḡahiḡa vara, renu ihie ḡahava iabara uriḡahiḡa vara.”
Chapter 20

1“Va Basileia vara erehuta mata bia be raki vagutu maḡa urimi otime auki koita be idigevege iauka au ḡeḡehe me misa. 2Auki gaḡagei aukena vani be me kiare damua mohigeisa, enaki kiroge vare auki besugei ḡeḡe iauki otinu.3Auki vani iaḡa igaḡu veite uhura hakivi otinu, ata be eragevege iauki ena rahira kava me veite. 4Gerege auki gaḡagei, ‘Ia ḡainage oti ḡeḡe me miahe, dakena damu kobuḡa e ia mohigeisa.’ Iauki bina otinu.5Auki vani ububu kasiva mati vahiḡeta vani iaḡa abigaḡa otinu, ḡuma kobuḡa e kinu. 6Nega tina kibe vani iaḡa adakasiva uhurahe auki mati hae kiare gabuhe otege ata be iabaraki rahege auki eragevenu; auki bera gevenu, ‘esemena ia vani o uhuḡati iaḡa be kiki veite?’ 7Iauki boriti ḡahi ronu, ‘Bera no gaḡa geige veitera noka oti ḡeḡe me misa.’ Auki kiro gevenu, ‘Ia ḡaitage otiahe ḡeḡe me miahe.’8Vani ugugua ge, ḡeḡe biava raki au ḡeḡe nitabata ḡahare atava ihiromi kironu, ‘Me ḡaha ihirogei iau damune mohigeve, ihie roḡahi me mane e iaue ana uriḡoi mohigeisa ihiege ana uriḡahi orogi me mane iauie kisa.’ 9Negu vani iaḡa adakasiva me manu e iabaraki oroḡi, iau damune ra erehuta vani uhuḡatu me raḡara iau damune naḡate. 10Eige uriḡahi me mohigevene ḡahava iabaraki iau damune misa ro oroḡonu, ge iau anavane iauka iau damune tinabe rahoḡahi mohigeisa; eduge iau ḡaitage damu kobuḡe iauki mohigevenu.11Iauki iau damune mare itaharahe iauki ḡeḡe biava hoḡahi, 12roege, ‘Ata oia ihie me mohi gevene e iabara vani iaḡa kobuḡa kibera iauki me manu, eduge amu iau damune mohi gevene erehuta iauka vani uhuḡae no ruta me miage vani hedo uhura naḡate.’13Eduge auki iau be kironu, ’Vasi, daka beta akera daki a daure ḡahanu; nona beta riaḡa ḡahanu noka vani be me miare damunava misa? 14Negubutu ai damune mare bina ote; daka urai negubutu ata oreana ihie me manu e damune beta rahoḡahi moimisa ia mane ada.. 15Dana bina riaḡa davahu di moni vehe beta di urave be kikivanu? Se mama raḡohimena badivara di ade ra baobao vera koita iau. 16Eige Iesu raki netu netua onaki ronu, oḡore iana ihie iaukena uri ḡahisa oḡore iana uriḡahanu iauka ihie gahisa.”17Iesu Ierusalema ḡadimi otine, auki au ḡamituhea utube abu nisigei ḡeahu otime, auki iau oḡiege uhura norena gaḡa gevenu, 18“Ihiahe, noka Ierusalema ge noki ḡadihi ota, renu Koita Ḡamika varamu eige iauna mi aena kiare ḡahava mohigeisa. Iaukena au hoḡe ḡumaḡe riaḡa ḡahege iauna hoekisa; 19oige iauna mi ḡeahu ḡaha mohigevege iauna eha iahia ḡahi mati hodivi atete iauna satauro ḡahisa; eduge vani abigaḡa itaharahe auna urimi maḡuri vi ḡoiraḡisa.”20Oige Sebedaio mabare raki Iesu ḡasina otinu au ḡamuhe abu ruḡa tage, gerege auki uriḡoi ḡorumi maḡe ḡahare auki imiḡanu. 21Iesu raki beraḡanu, “Otavado ḡahara gena a vima?” Auki kironu, “Ana beta riaḡa ḡahi roroanu di ḡamuhe abu ruḡa bera ai vamaḡahe bera ai vagadahe iauna gurahisa.22Eduge Iesu raki ronu, “Iaka dibana veite otavado ḡahara gena ia raḡoha. Da huhu evia isa roiare iana riaḡahe ivanu?” Iauki kironu, “No tagera ivara.” 23Iesu raki kiro gevenu, “Iaka riaḡahe ivara di kapusihe, kobuḡa berege unuhuna di vamaḡahe se di vagadahe guramisa, era beta daki rosa vima, eduge oḡore iana di Mame riaḡa ḡahigeima e iau iera.” 24Iau ate utube ga o ihire, iauki ḡami aburuḡa ho ḡahi gevenu.25Eige Iesu raki iau bouge ihirogei bougeime auki kirogevenu, “Iaka dibana daure iau hedoke raki idigeima mati urigatu gevare ḡahava tage hedo inuhati iaugera. 26Eduge era beta ḡuma vara; ia negu iai e anaime Iai be aukai urai ihi rahote ḡoisa auka iai besu besu koitave ḡoigoara, 27mati bena urai aukai uriḡatuḡa koita ḡoisa era auka ḡoiraḡi iai bouge iai besu besu meve ena kiogeige koitava ḡoiḡoara; 28erehuta Koita Ḡamika oroḡone naḡate auka beta koita be iabara au meve kiogeisa eduge aukena bunu iau besu besu meve oḡiḡiva viogeisa, mati au maḡurive mi maiamisa koita inuhati iau dainehe.”29Iesu mati au ḡamituhea ruḡa Ieriko ḡarehane, koita dadaḡava raki iau itahe otinu. 30Ata abu ni veite iabaraki ḡuma ḡaika gurahege uhura iauki ihinu Iesu raki oḡi hanevege, iauki bara raḡohi, “Ni Rohite, Davida Moe, no uhudau ḡahigeve!” 31Koita iabaraki namigei roege keri ḡahiahe; eduge iauki ḡaitana bara raḡi roege, “No uhudau ḡahigeve, ni Rohite, Davida Moe!”32Iesu raki ramare auki ihirogei, roege, “Iana otavado ia ḡaharahe raḡoha dakai iai kisa?” 33Iauki kironu, “Ni Rohite, nokamu uraraḡi akai ni nie baogeisa.” 34Gerege Iesu raki uhudau ḡahigei iau nie kamugei. Tutube viege iauki niḡa niḡa raḡohare iauki au itahe oḡinu.

Chapter 21

1Iesu mati au ḡamituhe ruḡa oti Ierusalema kahika ḡahare iauki oti Betefage hakiraḡi, Oliva nimu ḡaika, eige Iesu raki au ḡamituhe abu besugevenu, 2auki kirogevege, “Oti iai vaḡotoni oḡo be ramu enu, iaka negu doniki bera raro rarove behube vara, ḡamikave ḡore; vahege vare iama nisigei oroḡisa. 3Koita bea iaḡa be roege, iama kirosa, ‘Rohi bauge eraki ḡaharahe viogeima gerege auma vaina ḡarire geisa.’4Ḡuma oramu ḡaḡae ḡoinu peroveta koita e ḡare bina riaḡa ḡahiḡa vara, roege, 5“Ierusalema oḡo ketake e boriti ḡahiahe,Eraḡiahe, iai rohite ramu e oroḡima,manauve, renu auka doniki ada ge auki ḡuivanu,renu doniki ḡamika dehiehe gera.”6Au gamituhea iabaraki au boriti ḡahi gevene ḡumahe kiogevenu; 7Iauki doniki mati ḡamikava nisigei roḡahege iauki ogona idigei iau ada ḡosi gevege, Iesu raki ḡadimi adahe guramanu. 8Koita dadaḡa iabaraki iau ogonave idigei ḡumaḡa tatagei, mati be iabara idi hanaka bokogei ḡumaḡa tatavare gevege.9Koita dadaḡa au vaḡotoni uriḡahi otege be iabara au itahe oḡiege iauki bara raḡohi roege,“Davadi Moe Maḡe ḡahi iahe!Maḡe ḡahiahe auka Rohi Bauge ihehe ge auki oroḡima!Aumi no vava Moteaha!” 10Iesu raki Ierusalema hakivi, koita iabaraki kou kiege heḡiri raḡohi, berabe raḡi roege, “Ona unu hunu?” 11Koita iabaraki to raḡohi roege, “Ora Iesu peroveta koita era, Nasareta Galileia ge auki oroḡanu.”12Iesu raki dubu ḡadimi time auki hae kiegare ḡahavaia inuhati oia gevenu, mati moni senisi ḡahegare patava renu uguha haevege ḡahava iau guragu iaḡane inuhati iagegei bohu gevenu. 13Auki boriti ḡahigei ronu, “Dirava ra onakime auki ronu,‘Di iagera imimi iaga vara’;eduge iaka mime iaki ia vaho ḡaha iau hata gabune kia.” 14Koita ni veite mati vasi daurete ḡahava iabaraki au ḡasina dubu otege, auki maḡe ḡahi gevenu.15Eduge dubu baugea mati aena kiki ḡahava iabaraki au me maḡe kiege koita maḡe ḡahi gevege eraḡei, mati iauki ihege momona iabaraki bara raḡohi roege, “Davida Moe Maḡe ḡahiahe,” iauki ho ḡahanu 16gerege iauki beraḡi ronu, “Ana ihima otavado iau roia?” Iesu raki kirogevenu, “Erege; iana buka aena dahida veitenu,‘Iakamu momona ia mati karukarea iau avaḡehehadiba ḡahigei ḡuma maḡe kiogeva mati noḡova tage’?” 17Iesu raki ḡare gevare, auki urimi otinu Betani vahi kobabe ei iaḡanu.18Va tahege Iesu raki oḡi ḡoiraḡi Ierusalema otinu. Au ḡumaḡa ge auki ḡubu raḡanu. 19Auki suke idibe ḡuma ḡaika eraḡanu, gerege auki erarava tiege maka veite hanaka unaḡe. Gerege auki idi eki ronu, “Aka beta ḡaitana makate ḡoiḡoara!” Tutube veite suke idi era hoḡe raḡanu.20Au Ḡamituhea iabaraki eraḡare iau bouge ḡaḡu raḡohi, roege, “Orena kimena suke idi e vaina hoḡe raḡanu?” 21Iesu raki kirogei, “Riaḡa vara daki roma, iai ihihive ia riaḡa ḡahare mati uhu abu veite ḡoiare, se beta da suke idi virei kine naḡate, mati beta oḡu geraki eduge iaka nimu o tage ga ḡahege, ‘Oi rakahoḡi eve uguha,’ auka auvahu rakahoḡi eve uguguara. 22Ana riaḡa iaḡa bena a ḡaharahe imimiva kima, aka iaḡaniva mimivara.”23Iesu raki ḡoiraḡi dubu otinu uhura, dubu baugea mati koita baugea iabaraki au ḡasina time iauki beraḡanu, “Otavado hedo beigena a me o kiogeima, mati unuhuna ieriri a moimanu?” 24Iesu raki kirogei roma, “Berabe kobabera daki ia mohigeima; ia makava da boriti ḡahege, gerege dana ia boriti ḡahigeisa unuhu hedokehe gena da me o kiogeima.25Oreigena Ioane ieriri marena au babatiso viege, Dirava ai gena se koita iau gena?” Iauki iavahu gure bebe bera gevege iauna kiege eseki roroanu, “No negu roare, ‘Dirava ai gera,’ auka noki rogei gevara, ‘Menu gena ia Ioane riaḡa ḡahiga veite?’ 26Eduge no mati roare, ‘koita iau gera,’ noma koita iau siḡore raḡohisa; badivara iauka iau uhuḡati gera Ioane ra iauki riaḡa ḡaha auka peroveta koita vara.” 27Gerege iauki Iesu kironu, “Noka dibana veitera.” Iesu raki mati boriti ḡahigei ronu, “Da tage beta ia boriti ḡahi geige vara dana ieriri oreigena da ḡuma o kiogeima.”28“Otavado ana ia anava? Atabe au ḡamuhe mo abu; auki oti ḡami bauge besugime auki ronu, ‘Di moe negubutu oti ḡeḡe me ma.’ 29Auki besibe vi ronu, ‘daka be otitoara’; eduge auki ihie ananavi ḡoiragare auki otinu. 30Iau Mame raki ḡami abu ḡahiḡava ḡasina otime auki ga kobuḡa e kironu, auki itonu, ‘da kena otisa, mama’; eduge otito veitera.31Iau abu iau uhura unuhuna iau Mame rone meva kinu?” Iauki ronu, “Ḡami bauge.” Iesu raki kirogevenu, “Riaḡa vara daki ia boriti ḡahi geima, takisi gogoare ḡahava mati ni muduka raḡare iaba ramu Dirava basileiave uhura ia uriḡatugei otitoara. 32Ioane iai ḡasina orogone ra ḡuma ieririva ge auki oroḡonu eduge iaka riaḡa ḡahiḡa veitera, edube takisi gogoare ḡahavaia mati ni muduka ḡaha iabara iaka riaḡa ḡahanu; renu ia ihie eraḡane tage iakamu beta anana raḡohi ḡoiraḡare riaḡa ḡahanu.33“Badigomu be mati ihi iahe. Nega beige mata bia be raki ḡeḡe be kinu, auki ḡarava kiare, au make kiki abava tage, renu ḡeḡe nitabata ḡaheva iau niḡa niḡa iagava tage ḡonu. Gerege auki ḡeḡe nitabata ḡahi gevare iau ada uhura maemare auki oḡo ḡaremi mata bei otinu. 34Ḡeḡe taboro ḡahiḡa negava raki kauege, auki au me ḡahatuhe besu gevenu ḡeḡe nitabata ḡahare iau ḡasina au ḡahune mimiva otinu.35Eduge ḡeḡe nitabata ḡahava iabaraki au me ḡahatuhea oiagei, be hodivi hoekare, mati muni tahu ḡahi gevege. 36Auki ḡaitana au me ḡahatuhe dadaḡa besu gevenu, uriḡoi besu gevene era avie; eduge iauki uriḡoi ḡuma kobuḡa e iau kinu. 37Netunetu ge auki au moe besuḡanu iau ḡasina, roege, ‘Iauka negu di moe matau ḡahiḡa vara."38Eduge ḡeḡe nitabata ḡahare ḡahavaia au moe eraḡane, iauki onaki ronu, ‘Oramu ḡeḡe o biava moera; no ḡami hoekare noma au ḡeḡe noni misa.’ 39Gerege iauki ḡami hoekare, miare ḡeḡe itaharahe kiravanu.40Gerege negu ḡeḡe biava oroḡare na otavado auna kikivanu ḡeḡe nitabata ḡahare ḡahava iau?” 41Iauki boriti ḡahi ronu, “Auka negu koita daure inuhati ḡahigei hoeki gevare, auna ḡeḡe emi koita be mohigeisa, gerege iauma au ḡeḡe make kiki negahe au ḡahune tage anavisa.”42Iesu raki kirogevenu, “Iana Buka aenava dahida veitenu:‘Muni bera iaga ḡovare ḡahava iabara besibe ḡahamuni eramu au ḡaikera;Ora Rohi bauge au kikivera,renu eramu heḡiri erara vaḡa maḡe vara’?43Eigera daki iaki rogeima, Dirava basileia vera auka iai mi ḡoiraḡare mati mi oḡore iana madika maḡe kiare e mohigei gevara. 44Unuhu na muni ada desuraḡi ḡohima auka hosaraḡi tina tina ḡoiḡo vara; mati koita be ada gena au desuraḡi ḡohima auka ḡami hoeki kivara.45Haroro baugea mati Faresia ḡahaia au badigomuve ihine negahe, iauki dibana ḡahanu auka iaukera auki iau gare vima. 46Gerege iauki au ni taḡotaḡo mimiva ronu, eduge koita dadaḡa eige iauki siḡo raḡohanu, badivara iauki roia Iesu rai peroveta koita ḡoisa.

Chapter 22

1Iesu raki ḡaitana badigomua koita gaḡa gevege roege: 2“Va Basileia vara onaki ḡoiḡovera rohi be au moe maḡi mare rigiva kiare naḡatera. 3Auki au besubesu ḡahatuhe besugei iauki oti au ihiro gevene ḡahavaia au moe maḡi mare rigiva kinei, eduge iauki besibe raḡi ororo veite.4Gerege auki ḡaitana au besubesu ḡaha be mati besugei, roege, “Da ihiro gevenu ḡahava boriti ḡahigeisa: Eraḡiahe, da rigi o kinera, di ada vasi vasive iaḡani ḡainage damu ḡahi gevenu, renu iaḡa inuhati gera netu raḡanu; oroḡiahe,’5Eduge au ihiro gevene ḡahava iabara au totovehe otito veite, bera ḡoiraḡi au ḡeḡehe otinu, bera au meve kikiva otinu, 6be iabara au besubesu ḡahava kamugei, ḡoḡai ḡahigei, renu ḡahi hoeki gevenu. 7Negu iau rohite raki hoḡoi. Auki au besubesu ḡahatuhe inuhati besugei, iama oti ḡa kine koitava ḡahigei hoekigei renu iau oḡe tage iama gabuisa.8Eige auki au besubesu ḡahatuhe boriti ḡahigei ronu, ‘Rigi meva ramu netuanu, eduge da ḡanai ihiro gevene dakamu beta ihirogei gevare. 9Otiahe oḡo uhura, oḡoreana ia eragevare iama ihirogei iauma rigi demaka oi oroḡisa.’ 10Gerege au besubesu ḡamituhea iabaraki oti ḡumaḡa koita maḡea se daure ia inuhati bougevare, iauki nisigei oti rigi me iagava tobo ḡahanu.11“Eduge iau biage raki oroḡi iau ihiro gevene ḡahavaia erageisa, edube auki atabe eraḡege auka ogonava nune vara auki kinu, 12gerege auki beraḡi ronu, ‘Vasi, esemena a ogona maḡe be kiki veite, renu orena kimena a sirivanu?’ Eduge ata era ga be roro veite.13Eige iau biage raki au ḡahatuhe kirogei, ‘Au vase mati au ade raro gevare, iama mi itahe vadibua kiravisa, eige auna nivi atete au eḡie iana gi raḡohisa.’ 14Dadaḡa vara auki ihiro gevenu, eduge rore kibeḡu gera auki idigevenu, oḡoreana au totove ihine.”15Faresia ḡaha iabaraki bouraḡohi tarata ḡuma bei iauka beraḡisa ronu. 16Gerege iauki iau ḡamituhe bea mati Heroda koitatuhe ruḡa besugei au ḡasina otinu, roege, “Hadiba Koita, noka dibana aka ga riaḡa koita vara, mati aka Dirava ḡumaḡe riaḡa vara aki kirogei, renu aka be nune ḡahiḡa veitera; aka anana veite auna koita bauge vanu se veitenu. 17No boriti ḡahigeve, orena kimena a anaima. Aena ona riaḡa vanu, noma Kaisara tax moimisa, se veite?”18Eduge Iesu ra dibana iau tarata garea, eige auki kirogevenu, “Iaka avanaḡe ḡaha iabara, otavado beigena ia gure da taraḡisa roia? 19Aso negu muni tahaka be mi da ḡaḡiromiahe.” Gerege iauki be mi moimanu.20Gerege Iesu raki beragei, “Ona unuhu vari vade mati ihe iana onu?” 21Iauki ronu, “Kaisara iera.” Gerege Iesu raki boriti ḡahigei ronu, “Eige Kaisara ienu iama mi moimisa, mati Dirava ienu iama mi Dirava moimisa.” 22Iau au gare ihine, iauki ḡaḡuraḡohi; eige iauki ei ḡarehi ḡeahu otinu.23Vani kobuḡa eige Sadukea ḡaha be iabaraki Iesu ḡasina oroḡime, iauki boriti ḡahi ronu koita bera beta hoḡe raḡare mati urimi ḡoiraḡira vara; renu iauki beraḡi, roege, 24Hadiba koita, Mose ra onakime auki ronu, ‘Ata be ḡamika veite hoḡe raḡare, au ḡoḡe ra au ḡobuve miare, gerege iauna iau ḡamuhe raho ḡahigei erehuta ata hoḡe raḡane au ḡamuhea.25Negu oḡo nana iau ate inuhati iatiriḡava gera iauki uiege; ata bauge raki maḡi mare, auki ḡamika veite hoḡe raḡanu, gerege au ḡobue ḡaremanu au ḡoḡe ḡasina. 26Au ḡoḡe abu ḡahiḡava ḡuma kobuḡa ei, mati abigaḡa ḡahiḡava tage, oti netunetua iau ate iatiriḡava iau. 27Netunetua, maḡiva tage raki hoḡe raḡanu. 28Maḡurivi ḡoiraḡira vara, gerege, auna iau ate iatiriḡava unuhu mabare renu? Iaukamu iau bouge maḡini kinu.”29Iesu raki boriti ḡahi gevenu, “Iaka otito daure vara iaki raḡoha, badivara iaka Buka aena se Dirava hedoke tage iaka dibana veitera. 30Hoḡe koita urimi ḡoiraḡare iabara beta maḡite se mabate ḡahiḡa vara, eduge iauka vava aneru naḡate ḡahiḡa vara.31Gerege hoḡe uhura maḡuri raḡohare, ana buka dahida veitenu otavado Dirava ia boriti ḡahi gevenu, 32‘Dakamu Aberahamo, Isako, renu Iakobo iau Dirava vera’? Auka maḡuri ḡahe iau Dirava vera, beta hoḡe ḡahe iau iera.” 33Ḡaru ḡahaia iabaraki au gare ihime iauki ḡaḡu raḡohanu.34Faresia ḡahava iabaraki ihege Iesu raki Sadukea ḡahavaia kou kiege avigahanu, gerege iauki iau bouge bouraḡohi, 35mati iau bera aena hadiba koita vara, eige auki tohoḡi beraḡani. 36“Hadiba koita, aena uhura orena aena bauge?”37Iesu raki kironu, “ ‘Ama Rohi Bauge ai Dirava ve ḡaharahe visa, ai soruke inuhati, mati ai suare inuhati, mati ai uhure inuhati.’ 38Ora sina sinava oroḡi negu aena ketake riaḡa vara.39Renu aena ketake abu ḡahiḡava aukamu onu: ‘Ai ḡaika koitave ama au ḡahara visa a avahu ai ḡahara vare naḡate.’ 40Mose aenave inuhati mati peroveta ḡaha iau hadiba ḡumaḡe iabaramu aena o abu ro gevene iau gena iana iahe iahe misa.”41Faresia ḡaha be iabaraki bouraḡege. Iesu raki bera gevenu: 42“Iana orena kimena ia Keriso anava? Auna unuhu moenu?” Iauki kironu, “Auka Davida moera.”43Auki kiro gevenu, “Orena kimena Horu Aena Davida uhurehe ga gahe gena au ronu, Rohi Bauge, 44‘Rohi Bauge eraki di Rohive kironu,“Di vamaḡa kasihe gurama,atete dana ai enana ḡahatuhe idigei ai vasi derikehe ḡosigeisa.” ’?45Ama Davida ra roma Rohi bauge, orena kime auka au moe?” 46Koita bera mati au berabeve makava roro veitera. Vani eigera bera mati au berabebe vivi veitera.

Chapter 23

1Iesu raki garu ḡahaia mati au ḡamituhea gaḡa gei ronu, 2“Iana Aena ḡahaia renu Faresia ḡahaia aumu hedo mohi gevenu iauka Mose ga hane ḡahiḡa ḡahatuhe iabara; 3eige, iama iau gare ihigevare mati ḡumahe oḡigeisa, edube ia negu iau kiogevare tohogeime, badivara iauka iau ga raḡohare ḡumahe oḡiḡi veitera.4Iauka iaḡa isukate, mati berebere ra iauki ruhiḡa, mati iauki mi koita be iau ada ḡosigei, eduge iauka beta riaḡahe iau ada kakunehe beta iahegei gevara. 5Iaḡa inuhati gera iauki kiogevenu koita iabara erageisa; edube iau gera iauki idigei iau varikehe mati iau adahe rarogei mati tinabe ketake ḡahi koita iabara erageisa iauka Dirava kamui berebe ḡahava iabara.6Iauka gabu maḡeva iauki ḡaharahe raḡoha rigi negava mati dubu uhura iauka guragu gabu maḡeva gurahisa, 7Iau urave koita iabara hae kiare gabuhe mataua maḡe ḡahigeisa, mati rosa hadiba koitaia.8Eduge bea negu ia idigei hadiba koita rogeime, badivara hadiba koita vara kobabera, iaka iai bouge gere gereve iabara. 9Mati ia negu vata ketake o ada be mi rome mama, badivara iai Mame ra kobabera--vava uiare. 10Se ia negu ia bebe idigei uriḡatuḡa koita rogeime, badivara iai utiḡatuḡa vera kobabera, auka Keriso ra.11Iai uhura be iau mi raho ḡahare auka ia besubesu koitave ḡoiḡoara. 12Unuhuna auvahu aumi raho ḡahima, auma manau visa, mati unuhuna manau vima auka raho ḡahiḡa vara.13“Aena ḡahaia mati Faresia ḡahaia, tarata ḡahaia! Iaka koita iau basileia otito ḡumava iaki koua. Edube ia iavahu ḡaitage uhurahe otito veitera, eduge be iau otito ḡumaḡe iaki kougeve. 14“Aena ḡahaia mati Fariea ḡahaia, kava tarata vane ianu. Badivara iaka ḡobu taragei iau iage kohuve idigei, mati ḡuriḡuri eige rogei be iabara ia erageisa; eigera Dirava ra iau kiare gahuara isukate ḡoiḡoara. 15Kava tarata vane aena hadiba ḡahaia mati Faresia ianu. Badivara iaka eve mati vata ketake ora iamu ioa ḡahanu iakai koita kobabe maḡuri ḡahisa, renu iaka mi auka ia bei ḡoisa, eige iai ḡaitage iau daure ḡahune tage mi vene uhura ia kira geige vara.16Kava uriḡatuḡa ḡaha daure ia, iana niḡa niḡa veitenu ia gure roia, ‘Unuhuna dubu aena ihehe be ominue varera maka veitera, eduge unuhuna Dubu aenava ominue viege auka au gare riaḡa ḡahiḡa.’ 17Iakamu ni kopute mati omoto veitea! Orena ihi rahote, negu golo vanu se, Dubu uhura golo aena ḡahare enu?18Onakime iaki roia, ‘Koita be pata o ḡaika ominue vare ra iaḡa be veitera, eduge au iaḡa be pata ada ei ominue ḡahege auka e badina ḡahiḡa vara.’ 19Kava ni kopu ana ianu! Orena ihi rahote, iau mohimohi raḡare enu se aena iaḡa be iau aena ḡahare pata vanu?20Gerege unu huna ominue vima pata aena e ihehe, e aukena pata aena e mati pata ada iaḡaniva inuhati iau ominue visa; 21mati au negu Dubu ei ominue vareva, auka Dubu ei mati Dubu e uhura uiare Diravava auge auki ominue vima; 22mati koita be va ihehe ominue vare, auka ominue vara auki vima Dirava terona vehe mati ḡaikahe unuhuna au ada ḡuramima.23Kava tarata vana aena ḡahaia mati Faresia ḡaha ianu! Badivara iamu demaka maḡe ḡahiḡa madikava tinatina iaki boubou naḡate mi Dirava moima, eduge aena ga baugea iaka matau ḡahiḡa veite: aena bauge o iabara iana idigei koita bea mati vaḡahu ḡahi geisa. 24Kava uriḡatuḡa ḡaha daure ia! Iakamu iaḡa kusinaike be ai eia uhura ariraḡare iamu kokiva, edube iaka kamela ketake erara veite iara soneva!25Kava tarata vana aena ḡahaia mati Faresia ḡaha ianu! Iaka iai tamuta kohue itahara vaḡu ketova, eduge uhurava vara ididi kava ḡumaia mati ḡuma daure ia iabaraki tobo raḡohanu. 26Iaka ni koputea Faresia ḡahaia! Otavado vanu kapusi uhura e uriḡahi ketoviahe, gerege itaharava tagena maḡe ḡoisa.27“Kava tarata vana aena ḡahaia mati Faresia ḡaha ianu! Iaka erehuta hoḡe ḡaha iau midavave itaharava iau regui kae ḡahare, eduge uhura vara hoḡe ita mati miro raki tobo ḡahanu. 28Ia ḡaitage koita itahe ia eragevare iaka maḡe iabara, eduge iai uhure iaka tarata mati ḡuma daure raki ia toboḡa gevenu.29“Kava tarata vana aena ḡahaia mati Faresia ḡaha ianu! Iaka peroveta ḡaha mati Dirava riaḡa ḡahege ḡahava iau abate gevene gabua reḡugei mati herati ḡahigeva, 30mati iaki ronu, ‘No ni tenetuhe iau ḡuru raḡane negahe ḡoinebe, iau peroveta ḡaha ḡahi gevene noka beta iahe gevenu.’ 31Eige iaki iavahu ia ḡaḡae ḡahigei iaka peroveta ḡaha iau ḡahigei hoeki gevene iau tenetuhe iabara.32Oti kiege netu netua tiahe, iai iahuvea sina sinava kinehe. 33Inuhu daure ma ḡahanu! Iana negu vene ia besugevare iana orenaki siviḡoro raḡira vanu?34Eigera daki negu peroveta ḡahaia, uhuvaka ḡahaia, mati aena kiki ḡahavaia, iai ḡasina besu gevenu. Eduge iaki be ḡahigei hoeki mati satauro ḡahigei, renu dubu uhura be hodigei, iaogei oḡo bei oti oḡo bei, 35gerege ḡuma maḡe kiogevege ḡahava ḡahi gevene ḡahuara iai ada gera. Abela ḡuma ieriri koita mati Barakia moe Sakaria ia pata aena padahege iaki ḡami hoekanu. 36Riaḡa vara daki ia boriti ḡahigeima, negu tau o ḡahava iaukena ḡahua misa.37“Ierusalema, Ierusalema, iaki peroveta ḡaha ḡahigei hoekigei mati Dirava besu besu ḡahatuhe muni tahu ḡahigei! Dana nega esebu da urai iai ḡamuhe idigei di ḡaika bougeisa, erehuta uguha au ḡamuhe inuhati au akahanehe baku gevare naḡate, eduge iaki besibe raḡanu. 38Eige iai Dubu vera koita veite mati ahake ḡoigoara. 39Iakera daki ia boriti ḡahi geima, iaka beta da eraḡi ḡoiraḡohira vara atete ia rosa, ‘Rohi bauge ihehe oroḡare koitava iama maḡe ḡahisa.’ ”

Chapter 24

1Iesu raki Dubu uhura hakivi itahe otege, au ḡamituhea iabaraki au ḡasina oroḡime iauki uhuḡatu aukai otavado iau Dubu kiogevene e erageisa. 2Gerege Iesu raki bera gevenu, “Iana iaḡa inuhati erageva se veitenu? Riaḡa vara daki ia kirogeima, muni kobuḡa be tagera beta uara au gabunehe; iauka inuhati dede raḡohira vara.”3Iesu Oliva nimu ada ḡuramane uhura, au ḡamituhe iabaraki ḡoḡohu au ḡasina otinu, iauki beraḡi ronu, “No boriti ḡahigeve, a rogevene o inuhati gena vaisu ḡaḡae ḡahiḡa vanu, mati otavado toavana ḡaḡae ḡoiḡoanu a ḡoiraḡi oroḡare renu vata ketake o netunetua?” 4Iesu raki boriti ḡahigei roma, “Iama iavahu iai ḡabide reḡugeisa bea negu ia tarageime. 5Badivara koita dadaḡa iabara di ihehe oroḡi roroara, ‘daka Keriso ra!’ mati iauka koita dadaḡa tarageige vara.6Eduge iaka ḡarara kerike ihigei gevara mati ḡarara badia; eduge ia negu anana momo raḡohime; onaki o iabara ḡaḡae ḡahiḡa vara, eduge beta netu netua raki kauanu. 7Iaka ihege mata be iaugera iaukame bebe ḡoḡai ḡahigei mati ḡarahi, mata au bouḡige ramu ḡubu raḡohi mati vata vaḡava ia kauka vara: 8Iaḡa o inuhati geramu erehuta ḡami karuka ḡaneganei ḡuruare huhua naḡatera.9“Eige iauna ia idigevare ia daure ḡahigei mati ia ḡahigei hoeki geisa, renu mata o koitava inuhati gena ia betia ḡahi geisa di dainehe. 10Renu koita dadaḡa iabaramu negu iau ihihive ḡaregei, bebe daure ḡahigei gevara renu bebe betia ḡahigei gevara. 11Gerege koita iabara roḡahi peroveta avanaḡe raḡisa mati ia taragei ḡeahu ota.. 12Badivara ḡuma daure tage ramu iau hakiraḡi, koita maḡe iau ihihive renu iau bebe ḡaharahe raḡohare ḡainage ribiribe ḡahiḡa vara. 13Eduge unuhuna uhu berebe vima auka netu netua maḡuri mimi vara. 14Gerege badi maḡe o koita iabaramu vata ketake o ada ro ioa raḡisa, Dirava gare noma ni bouge ihisa mati riaḡahisa; ihiege netu netuana kauisa.15“Iaka negu dubu aenava iaḡa daure be ramare erara vara, peroveta koita Daniela raki badiva ronu (ga o dahare ḡahavaia makava na otavado vanu), 16gerege oḡore iana Iudea uhura iama siviḡoro raḡi nimu otisa; 17koita bena iaga ada gena auma ḡoromi oti iaga uhura au kohue idigeisa; 18unuhuna itahe me mimare au negu au ogonave mimiva ḡoiraḡime.19Kava uhudau veitenu vana vani ei maḡi oreana detu mati oreana ḡami karukate ianu! 20Iama ḡuriḡuri kisa Dirava ḡasina iaka beta riaḡahe siviḡoro raḡira vara au veni se ribiri negava se sabadi vaniva tage. 21Badivara nega ei huhu raho iabara ḡagae ḡahiḡa vara, huhu ona kikivera vata ketake o kine negahe ḡaḡae ḡahiḡa veite atete negu, eduge negahie huhu o naḡate bera mati beta ḡaḡae ḡoiḡoara. 22Eduge Dirava ramu subuta vani tua ḡahi gevenu, au kiki veite goinebe bera beta maḡuri vane; eduge koita be iau ḡutiḡuti gera Dirava na vani e tua ḡahigeisa.23Gerege koita be aki roare, ‘Eraḡa! Oramu Keriso ra!’ se ‘Vieramu aukaki!’---a negu riaḡa ḡahime. 24Badivara Keriso tarata raḡare mati peroveta tarata raḡare ḡahava iabara urihi toa bea mati ḡaḡu raḡira iaḡa be ḡaḡae kiogeige vara. Mati Dirava genenge idigevene e ḡainagera iauki daure ḡahi geisa roia. 25Ihiahe, iakera daki uriḡoi ia boriti ḡahigeima.26Se, iana aki roege, ‘Eraḡiahe! Aukame mata ḡaḡaeva gera,’ a negu ei otime. Eduge iau rosa, ‘Eraḡiahe! Aukame iaga uhura hataima,’ ia negu riaḡa ḡahime. 27Badivara Koita Ḡamika orogarera, erehuta va gibaruvi vani ḡadiḡa kasihe oti vani uguhare ei. 28Hoḡe ḡaha iau ahata make iaḡohare gabuhe gera, gaioka iabaramu ei bouraḡoha.29“Negu nega daure e itaharahevani ramu vadibu ḡoiḡoara,mati bata tage beta abaga ḡoiḡoara;hisiu iabara vava desuraḡohisa,mati hedo vava uiogevare e iabaramu vaḡava vaḡava raḡira vara.30Gerege koita iabaramu vava Koita Ḡamika toaḡe ḡaḡae ḡoiare eraḡi, renu vata ada o koitava inuhati geramu siḡoraḡohi niḡoraḡi, iauki ‘Koita Ḡamika vava ori uhura uguhi oroḡare’ au Dirava hedoke mati au erara vaḡa maḡeve erara vara. 31Gerege auna au aneruve besugei bitivakava ruta, iauna au koitatuhe vata ada o ihinahe oti ihinahe au gene gevene ḡahavaia inuhati bougeisa.32‘‘Noma dibana ḡahisa idi oi: au adakehe kobokava hakiraḡohe hanaka kiege, iama dibana ḡahisa iaha nega vara kahikarera. 33Ḡuma kobuḡa ei a iaḡa o inuhati eragevare, ama dibana ḡoiḡoara negara hugurera, ḡaḡae ḡoisage auki.34Riaḡava daki roma, iaḡa o inuhati negu tau oi uriḡahi ḡaḡae ḡahigevara iauna erageisa. 35Va mati vata ketake oiana dauraḡohisa, edube di garera beta dauraḡira vara.36‘‘Edube vaniva mati negava bera dibana veitera, renu va aneru mati Koita Ḡamika tage dibana veitera, edube Mamakava raki auvahu dibana.37Koita Ḡamika oroḡare toaḡava ramu erehuta, Noa negahe otavado ana ḡaḡae goine e naḡatera. 38Subuta vani e iau etaḡo so roḡiro veitehe koita iaba ramu tamuta raḡohi mati eia daure iogevege, heḡiri raḡohi ata maḡi headava raḡohege, atete vani rone kauane Noa ramu iagatoiva guivanu, 39eduge koita iau uhure iabara bao raḡohira veite eige etaḡoa ramu hoeki gevenu, gerege Koita Ḡamika oroḡare ḡumava ramu enaki ḡoiḡoara.40Gerege nega e kauege ata abu ḡeḡe me miege; bera iaumu mi ḡeahu ota a bera iaumu ḡareha. 41Maḡi abu ḡaitage iau abu parao kiare ḡabuhe, bera iaumu mi ḡeahu ota a bera iaumu ḡareha. 42Ia negu vagua guragu raḡohime badivara iaka dibana veite Rohi bauge ena vani orei ororoanu.43Eduge iama uhu maemisa: iaga bia dibana ḡoiare vaho koita vahi oroḡare negava, auka beta iaḡia vara gerege vaho koita era beta oroḡi au iage hosa hosa vara. 44Gerege ia ḡainage ia negu vagua raḡohime, badivara Koita Ḡamika oroḡare negava iaka beta dibana ḡahiḡa vara.45“Besubesu koita orena ihihi te mati uhu vakate, unuhuna au mi biava maemanu, au besubesu ḡamituhea iau demaka damune kiogevare negahe? 46Kava heḡiri vana besubesu koita e visa vima au biage ḡoiraḡi roḡi behuḡi au me o gure kiogevare. 47Riaḡa vara iakera daki ia boriti ḡahigeima, au biage raki mi au kohue inuhati nitabata ḡahi geige biava maiamisa vima.48Eduge au besubesu koita daure be ḡoinebe auka auvahu rone, ‘Di biagera negu nega ḡamana tinabe beta ḡoiraḡi ororoara,’ 49mati auki urimi au besubesu sokuhea hodigei ḡahigei, renu eia daure iogevare ḡahava ruḡa gurami muraka isa mati tamuta raḡisa, 50gerege negu besubesu koita e biage ra vani bei ḡoiraḡira vara auka dibana veite vaniva mati negava tage. 51Gerega au biagena dodoi tina tina ḡahisa renu mi tarata ḡaha iau vaḡotoni maiamisa, eige auna nivi au eḡie iana gi raḡohisa.

Chapter 25

1“Nega ei va basileia varamu onaki ḡoiḡoara. Mabi utube iana iau lamepave idigei geta maḡi mare atava ruta ada mimi otinu. 2Adakasiva gera uhu vaka veitea, mati adakasiva gera uhu vakatea. 3Negu uhu vaka veite e iabaraki iau lamepave idigevenu, eduge iauka oela tina beta mimi veitera; 4edube uhu vakate e iabara oela tinabe tage iauki idigei geta otinu.5Maḡi mimi atava tage au ororove raki isuhanu, eige iau nie raki iaḡohi iauki iaḡohanu. 6Eduge vahi nemhege be raki bara ronu, ‘Maḡi mimi koitava ramu oroḡima! Oroḡi auruta ada miahe.’7Gerege negu maeaḡo iabaraki urihi iau lamepave reḡu gevege. 8Gerege uhu vaka veite e iabaraki uhu vakate e kirogevenu, ‘So noni oela tinabe kiahe, ni lamepave iabaramu ḡodo raḡoha.’ 9Eduge uhu vakate e iabaraki boriti ḡahigei, ‘Veite riaḡa vara! noka beta ni bouge riaḡahe geregere raḡira vara; maḡe vanu oti oela haevare ḡahava iau haegeiahe.’10Gerege uhuvaka veite mabiva iabaraki oela haeha otinu, iau itahege maḡi mimi atava raki roḡonu, negu mabi uhurate adakasiva ruḡa iabaraki auruta au rigi iaḡahe siri raḡanu; renu iauki udua kouanu. 11Sokova iabaraki ihie roḡahime, iauki ninatata roege, ‘Ata bauge, ata bauge, udua baoviahe no siri raḡoha.’ 12Eduge auki boriti ḡahigei roma, ‘Riaḡa vara daki iaki roma, daka iai dibane veitera.’ 13Gerege Iesu raki netunetua roma, iama uhuiahuia raḡisa, badivara iaka vaniva mati negava dibana veite au Moe ororove.14Va Basileia varamu onaki kivera, “Erehuta atabe au ioave otisa roma, auki au besubesu ḡahatuhe ihirogeime auki kirogei iauka au kohue nitabata ḡahi geisa; 15auki moni daha adakasiva be moimanu, mati tau utube akira adakasiva damua naḡate auki mi abu mohigevenu, be ni abu, be ni kobabe, iau herove ḡere ḡereve. Gerege auki bina au ioave otinu. 16Be moni daha adakasiva moimane eraki au monive mime auki be iau me ḡahi, gerege auki mati daha adakasiva adahe manu.17Ḡuma kobuḡa eige, besubesu ata daha abu mane auie tage daha abu adahe manu. 18Eduge besubesu ata daha kobabe mane eramu oti vata rohare auki au biage monive huni vanu.19Nega tinabe ḡamana ḡoine itaharahe iau biage raki ḡoiraḡi auki au besu besu ḡahtue au kohue nitabata ḡahi gevene berabeva vanu. 20Negu besubesu koita daha adakasiva mane eraki oroḡi, daha adakasiva adahe tage moroḡi, roege, ‘Ata Bauge, aka daha adakasiva aki da moimanu; eraḡa, daka daha adakasiva tage daki adahe kinu.’ 21Au Biage raki kironu, ‘Aka me maḡe vara aki kinu, mati besubesu koita maḡe vara; amu ḡuma ieririvage aki iaḡa avie nitabata maḡe ḡahima, eige daka negu ami iaḡa bauge nitabata ḡahigeige biava a maema vara; oroḡo daḡore no heḡiri raḡoha.’22Gerege besubesu koita moni daha abu moimane eraki oroḡi, roege, ‘Ata Bauge, aka moni daha abu ge aki da moimanu; eraḡa, daka daha abu tage daki adahe kinu.’ 23Au Biage raki kironu, Aka me maḡe vara aki kinu, mati besubesu koita maḡe vara; amu ḡuma eiririvage aki iaḡa avie nitabata maḡe ḡahima, eige daka negu ami iaḡa bauge nitabata ḡahigeige biava a maema vara, oroḡo daḡore no heḡiri raḡoha.’24Gerege besubesu koita moni daha kobabe mane tage raki oroḡi, roege, ‘Ata Bauge, daka dibana aka koita bere berera, a beḡi geige veite iaḡanivaia amu dodo geima, mati a iaḡa iaka be ieie veite e iabara amu bougeima; 25eige daki siḡoime daki ai monive mi vata uhura hunivanu. Eraḡa iaḡaniva one, ma ora aiera.’26Au biage raki boriti ḡahi ronu, ‘Aka besubesu koita daure mati hero veite! Aka dibana ani, da beḡibe veite iaḡanivaia amu dodo geima, mati amu da ieigege veite iaḡaniva amu bougeima? 27Menugena akamu di monive mi be iau me ḡahi, gerege da ḡoiraḡege iauka daie ada tinabe maemare mi da moimisa.28Negubutu moni e au mare, mi oti unuhuna daha utube koitava moimiahe. 29Badivara iana unuhuna ia aute, iauka dadaḡa mohigei gevara, renu iauka vani inuhati dadaḡa mimi vara; eduge iana unuhuna iau ḡasina iaḡa veite, iau ḡasina uiare iauka kokikoara. 30A besubesu koita daure vara, iama mi itahe vadibua kiravisa, ei auma nivi au eḡie ramu gi raḡohisa.’31“Eige Koita Ḡamika oroḡare ra hedo mati maḡe ruta auna au aneruve inuhati ruga, gerege auna au guragu gabu aenave guramisa. 32Koita inuhati vata ada oi gera iau bouge oroḡi au ḡasina bouraḡira vara, gerege auna koita kasagei erehuta mamoe ni tabata ḡahare kiare naḡate, 33gerege auna koita ieririve idigei au vamaḡahe gosigeisa.34Gerege negu rohi ena au vamaḡahe e boriti ḡahi geisa, ‘Oroḡiahe, di Mame ramu ia maḡe ḡahi gevenu, auki uriḡoi au vata ketake o kinei iani ro maemanu; 35badivara da ḡubu raḡanei amu daie kinu, da eia hoḡeviege amu eia da moimanu, daka koita ḡaita eduge amu ai iagehe dami otinu, 36daka bututabue amu oḡonava da ḡodomanu, da komata viege amu da reḡuanu, da vadibu iagava amu da deiva ḡahanu.’37Gerege ḡuma ieririve ḡahava iana rosa, ‘Rohi bauge, vaisu gena no a eraḡege na ḡubu raḡage no a vasiḡanu, se a eia hoḡe viegena no eia a moimanu? 38Se vaisu gena no a eraḡege koita ḡaita gena no ami iaga otinu, se bututabue gena no ogona ai kinu? 39Renu vaisu gena no a eragene a komata vanu se vadibu iagava uiege no a deiva ḡahanu?’ 40Gerege negu rohi eraki boriti ḡahigei roma, “Riaḡa vara daki roma, ia be iau naḡate ia di oḡo nane bei kiare, eramu daigera iaki kia.’41Gerege auna au vagadehe e boriti ḡahi geisa, ‘Dai ḡahe otiahe, iai ḡahune rone iauka vene raḡira uhura ge auki ro maemanu diabolo mati au anerue ruḡa iauni; 42da ḡubu raḡege iaka da vasiva veitera, da eia hoḡe viege iaka eia da moimo veitera, 43daka koita ḡaita eduge aka da mi ai iagehe otito veitera, daka bututabue iaka dani ogona kiki veitera, daka komata vi renu vadibu iagava uiege iaka da deiva ḡahiva veitera.”44Gerege iauna boriti ḡahi rosa, ‘Rohi bauge, vaisu gena no a eraḡege aka ḡubu raḡanu se eia hoḡevanu se koita ḡaita se bututabue se komata se vadibu iagava, gerege no a iahea veite?’ 45Gerege auna kirogeisa, ‘Riaḡa vara daki roma, ia be iau naḡate da besibe ḡahi dami ia oḡo nane kiki veite, eramu beta daigera iaki kia.’ 46Gerege Dirava ramu besugei otitoara huhu behi behive gabuhe, eduge ḡuma ieriri ḡahava iabara maḡuri behi behive oḡohe otitoara.”

Chapter 26

1Iesu iaḡa inuhati hadiba ḡahige netuare auki au ḡamituhe kiro gevenu, 2“Iaka dibana vani abu uhura Edoredore rigi vara, mati Koita Ḡamika vara iauka mi mohi gevege iauka satauro ḡahiḡa vara.”3Gerege aena ḡaha iau bauge tuhea mati oḡo ata baugea iabaraki iau bouge aena ḡahe iau biage iagehe bouraḡohi. Au ihera Kaiafa, 4mati iauna orenaki norena Iesu mare iauna ḡami ga vanu. 5Eduge iauki roege, “Noka beta rigi uhura kiki vara, koitaia negu iau vaḡa ḡarahime.”6Iesu ra Betania oti, Simona lepera koita e iagehe gera, 7au tamuta viege uhura maḡi be raki muraka ḡutika maḡete damuna ketakete, au ḡasina otime auki au omotehe bohuḡanu. 8Eduge au Ḡamituhea iabaraki eraḡare iauki ho ḡahi roege, “Esemena au virena kima? 9Dehoro damu ketake oramu haevi moniva mare mi koita goroa mohigeige vara.”10Eduge Iesu ra dibana iauna otavado ana iau roia, gerege auki kirogei, “Esemena ia gure maḡi oi uhu korahi raḡoha? Au dai kine oramu ḡuma maḡe vara auki kinu. 11Iaka vani inuhati goroa o iabara ia ruḡa, edube iaka beta vani iau bouge daḡore gera.12Au onaki dehoro o mi di ahatane dahu ḡane oramu di hoḡe ḡumava auki kima. 13Riaḡa vara daki ia boriti ḡahi geima, oreigena ia vata ada oi iau badi o ro ioa raḡare, otavado maḡi o au kine era beta vagua ḡahiḡa vara.”14Gerege au ḡamituhea utube abu iau vaḡa be ihiva Iuda Isakariota raki aena ḡaha iau ḡasina otinu 15eige auki beragei, “Iana otavado da moimoanu da Iesu mi ia mohi gevege?” Iauki moni utu abigaḡa mi au damune kinu. 16Nega ei Iuda raki orenaki auna Iesu mi mohigei gevanu.17Vani ḡaneḡane iau parao Rigi kisa rome Iesu Ḡamituhea iabaraki au ḡasina otime iauki beraḡanu, “Nona orei Edoredore demakava kiki vanu?” 18auki kirogei, “Otiahe oḡo uhura gera ata be ḡasina iama kirosa, ‘Hadiba koita e raki roma, ‘Di negave raki kahika ḡoima; daka di ḡamituhea ruḡa Edoredore me vara ai iagehe nona misa’ ” 19Au ḡamituhea iabaraki au kiro gevene e kiare, gerege iauki edoredore demakava reḡui maemanu20Vahiḡeta mane negahe, auki au ḡamituhea ruḡa gurahi; 21gerege iau tamuta raḡege uhura, Iesu raki ronu, “Riaḡa vara daki roma, ia be ramu negu di taove toretoara.” 22Au ḡamituhea iabaraki uhuhu raḡime iauki gure koba koba beraḡime iauki roege, “Rohi bauge, ona beta dakenu?”23Iesu raki ronu, “Unuhuna daḡore naḡu kobabe au ade taḡoima eraki di taove torevisa. 24Koita Ḡamika vara hoḡe raḡira vara buka aena rone naḡate, eduge unuhuna ḡuma daure o kinu Koita Ḡamika taove torevanu! Au maḡevera auna so beta guruare.” 25Iuda taotore vane koitava raki beraḡi ronu, “Di Biage, ona beta dakenu?” Iesu raki ronu, “Auka amu e roma.”26Iau tamuta raḡegare uhura, Iesu raki parao tinabe mi, maḡe ḡahare auki barai au ḡamituhe mohi gevare, mati ronu, “Mare mi iahe; ora di ahata makera.”27Auki mati kebe be mi iagemi, maḡe ḡahare auki mohigei roma, “Iai bouge iahe; 28ora di taokera, Dirava ominue kine, koita dadaḡa iau dainehe auki bohu raḡanu iau daureve inuhati ketogeige vara. 29Iakera daki ia boriti ḡahi geima, daka beta ḡaitana vine eia o ivara atete da di Mame basileia isaḡeve uhura dana ia ruta isa.”30Gerege iauki noḡo be rorota haki raḡohi otege Oliva nimu, 31Gerege Iesu raki boriti ḡahigei roma, “Negu vahi oi iaka urihi dai ḡahe otitoara; Buka aena rone naḡate,‘Dirava ra mamoe nitabata koitava ḡahi geige vara,gerege mamoe iabara siviḡoro raḡohi ḡeahu oti geige vara. 32Eduge da urimi ḡoiraḡare itahare, daka uriḡoi Galileia otitoara.”33Petero raki kironu, “Orenaki gena iau bouge ai ḡeahu ota, daka beta a ḡareḡa vara.” 34Iesu raki boriti ḡahanu, “Riaḡa vara daki aki roma, negu vahi oi, kokorogu vara so nina veite, aka nega abigaḡa da ḡore ḡore ḡahiḡa vara.” 35Petero raki kironu, “Daka beta enaki roroara, edume dana ma aḡore hoḡe raḡare tage, daka beta a ḡore ḡore ḡahiḡa vara.” Gerege au sokuhea ḡaitage eno kobuḡa e ronu.36Gerege Iesu raki iau ruḡa gabube ihiva Getesemane otinu; mati auki au ḡamituhea boriti ḡahigei, “Oi gurahiahe dakamu hoivirei oti imimi vima.” 37Auki Petero mati Sebedio ḡamuhe aburuḡa nisigei, au uhure raki isuhanu mati au soruke taḡe huhu naḡanu. 38Gerege auki kiro gevenu, “Di soruke huhuara raho ketakera, tutube vanebe daka hoḡe raḡanu; oi gurahiahe daḡore no niḡa niḡa raḡoha.”39Auki tinabe ḡaregei otare, aumi vata au kiravi ḡorumare imimivi roege, “Di Mame, au ḡumate ḡoinu, huhu o dai kokiva; beta di uravera edube ai uravera.” 40Gerege auki ḡoiraḡi au ḡamituhe abigaḡa iau ḡasina otege iauki iaḡiaḡea, gerege auki Petero kironu, “Orenaki gena ia daḡore guragu ḡamana veite? 41Ena gure niḡa niḡaḡu raḡisa mati Dirava ai imimi raḡisa ia negu daure uhura siri raḡime; ai horu vera uraima, eduge ahata makava ra hero veitera.”42Auki ḡaitana nega abu ḡahiḡava ḡeahu oti imimi viege, “Di Mame, ḡuma bera mati veitera, eduge da iege, ai uravemu riaḡa ḡoisa.” 43Auki ḡaitana ḡoiraḡi tiege iauki iaḡohiave, iau nie baogeige veite. 44Auki ḡaitana ḡaregei oti imimi viege nega abigaḡa ḡahi gava, ga kobuḡa e ro gevege.45Gerege auki ḡoiraḡi au ḡamituhe iau ḡasina oroḡi renu kiro gevege, “Iana so gure ona iaḡoha? Ni ḡahiahe, nega ramu tuakera, renu Koita Ḡamika au bive kine ḡahava iabara e mi koita daure mohigeisa. 46Urihiahe, nota. Iana eraḡa, di bive kine atava ramu oroḡanu.”47Iesu gure gavege uhura, Iuda, au ḡamite utu abu uhura eraki roḡonu, koita dadaḡava raki au ruta oroḡi iau vaigadea mati iau garevea ruḡa, renu aena biavaia mati oḡo ata baugevaia. 48Au bive kine atava raki kiro gevenu, “Da ata be anoḡare era; iama misa.”49Iuda raki Iesu ḡasina time auki ronu, “Au maive ma, di Biage!” roare auki anoḡanu. 50Iesu raki boriti ḡahi ronu, “Vasi, rogi a kisa roare iaḡaniva kisa.” Gerege iauki roḡahi Iesu adahe kamui berebe ḡahanu.51Tutube viege, iau be Iesu ruta geraki au kaiade mi iau haroro koitave besubesu ḡamive ihikokova dodoi turuhanu. 52Iesu raki boriti ḡahi roma, “Ai kaiave mi ḡeahu maema; oḡore iana kaia idigevenu iauka kaia eige iauna hoḡe raḡohisa. 53Iana dibana veite ianu da negu di Mame ḡasina iahe iahe imimi vare, auka negu ḡarara aneru utube abu besugeige vara dani? 54Eduge au ena ḡoiare buka aena vana orenaki riaḡa ḡoigoanu, badivara ḡuma ora iaumu ronu auka varavisa?”55Gerege Iesu raki koita dadaḡa e gaḡa gevenu, “Koko ia oroḡi kaia mati vaiga ruga da misa roia erehuta daka vaho koita be naḡate. Daka vani inuhati dubu uhura gurami hadiba vima eduge ia beta da manu. 56Eduge iaḡa inuhati geramu vara raḡanu, gerege peroveta ḡahaia buka aena roege eramu riaḡa ḡoisa.” Eige au ḡamituhe iabaraki ḡarehi siviḡoro raḡanu.57Oḡoreana Iesu mane e iabaraki nisiḡami haroro bauge Kaiafas iagehe otinu, eigera aena kiare ḡahaia mati oḡo ata baugea iabaraki bou raḡohanu. 58Eduge Petero raki au itahe tabe tabeki oḡi otege, haroro bauge e iaga ḡaika time auki maḡu uhura sirivi; gabu ni tabata gahava ruḡa ḡurami auna otavado ihihi vanu.59Haroro baugea mati kansolo inuhati geraki orenaki iauna ga tarata bei Iesu ada roege iauna au hoḡe ḡumaḡe kisa, 60eduge iauka iaḡa be erara veitera, be ḡaitage raki roḡahi tarata ga be au ada raḡohege. Ata abu geraki netu netua roḡahi 61mati roege, “Ata oraki ronu, ‘Daka riaḡahe Dirava dubue seboḡare renu vani abigaḡa uhura dana ḡo ḡoiraḡisa.’ ”62Haroro bauge eraki urimi rami mati roege, “Ana ga veitenu? Oiau ai gare raḡohane?” 63Eduge Iesu raki keriḡoi. Gerege haroro bauge eraki kironu, “Maḡuri Dirava ihehe daki a ga ḡahima, no boriti ḡahigeve ana ni Maḡuri ḡahiḡave nu, Dirava Moe nu?” 64Iesu raki boriti ḡahi roma, “Auka amu e roma. Eduge iakera daki ia boriti ḡahigeima,Negu oi oti iaka Koita Ḡamika eraḡegeauka hedo Dirava vamaḡa kasihege auna ḡuramisamati vava seni auna oroḡisa.”65Gerege haroro bauge eraki au oḡonave darivare auki ronu, “Auka Dirava daure ḡahiḡa ga vara auki rogevenu! Nona otavado ga be auseni ihisa? Iakamu au ga daure rone ihi gevenu. 66Iana otavadoana ia anava?” Iauki ronu, “Auka hoḡe raḡira vara.”67Gerege iauki au nie sabaki ḡahi mati hodivege; mati be iabara au tihie madavege, 68roege, “Ana Keriso nu, no peroveta ḡahigeve, unuhuna a hodivanu?”69Petero ra maḡu itahe auki guramanu. Besu besu maḡive be raki au ḡasina time auki ronu, “Ataḡe Iesu Galileia koita e ḡore gera.” 70Eduge auki iau bouge iau vaḡotoni ḡoreḡore vanu, roege, “Daka dibana veite otavado ana ia roia.”71Auki urimi itahe otege, besu besu maḡi be raki eraḡare, mati koita rahi gevene boriti ḡahi gevege, “Ata oramu Iesu Nasareta koita e gore hegera.” 72Auki ḡaitana gore gore vi roege, “Daka ata vire dibane veitera.”73Nega tinakibe uhura koita rahi gevene iabaraki Petero ḡasina oti ronu, “Era riaḡa vara aka iau bera, badivara ai ḡare raki a ḡaḡae kima.” 74Gerege Petero raki ḡavi roege, mati ominue vi roege, “Daka ata vire dibane veitera!” Ḡamana veite kokorogu vara nivinu. 75Gerege Petero raki anavanu otavado vanu Iesu boriti ḡahi ronu: “Kokorogu so nina veite aka nega abigaḡa da ḡore ḡore ḡahisa.” Auki itahe time auki nina raho viege.

Chapter 27

1Va tahi vagutu, haroro bauge inuhati mati ata baugea iabaraki bouraḡohi Iesu ḡamiḡa ḡumava gava raḡohege. 2Gerege iauki adakava raroare, iauki nisiḡami Pilato gavana ata e ḡasina otinu.3Iuda taotore vane koitava raki dibana ḡoinu Iesu ra hoḡe raḡira vara, gerege auki aukine ḡumava ananai ḡoiraḡare au muni tahaka utu abigaḡa idigei otime auki haroro baugea mati ata baugea mohigei ḡoiraḡanu. 4Auki kirogevenu, “Daka ḡuma daure vara daki kinu, daki daure be kiki veite koitava hoḡe ḡumaḡe kinu.” Eduge iauki kironu, “Noka e anana veitera? Era avahu ai tohidera.” 5Iauki negu muni tahaka e idigei dubu uhura kirage vare, auki hakivi otare auvahu au enoke raroi hoḡe raḡanu.6Edube haroro baugea iabaraki negu muni tahaka e idige vare iauki ronu, “Ora taḡote muni tahaka vara, beta maḡera no mi dubu moni maemare ei maemisa.” 7Iauki iau bouge ga raḡohi, iauki muni tahaka emi hodu kiare koitava vateta tinabe haevi, ḡeahu ḡaha iau abate abate gabune. 8Enaki eige iauki mata e ihiva kinu Taḡo Mata oroḡi negu.9Gerege peroveta koita Ieremia gare raki riaḡa ḡoinu, roege, “Iauki siliva muni tahaka utu abigaḡa, au damune Isarela ḡahaia au ibine rone era, 10renu iauki moni e mi hodu kiare koitava matame haevi, era Rohi bauge da ḡanito ḡahane dodihe.”11Iesu raki Roma gavanava vaḡotoni rami; gerege gavana raki beragi, “Ana Iuda ḡaha iau Rohi venu?” Iesu raki ronu, “Auka amu e roma.” 12Eduge auka ga be roro veitera, haroro baugea mati oḡo ata rahoia iabaraki auka daure kinu. 13Gerege Pilato raki boriti ḡahi roma, “Ana iau ai ḡuma daure kiege gava raḡohare ihi geima se?” 14Eduge auka iau gare be dodo veitera; eige gavana raki dauraḡi badiva Iesu ra ga kobabe tage roro veitera.15Edoredore heḡiri nega inuhati gera gavana ra vadibu iagava uiare bera koita iabana roege iauna mi hakivisa. 16Nega ei vadibu uiege bera koita inuhati gera au dibane, au ihera Barabasi.17Gerege koita bou raḡane eige Pilato raki bera gevenu, “Orena ia gahara raḡohi dana iani vaheḡisa, Barabas se Iesu ihiva rone Keriso?” 18Auka dibana riaḡa vara Iuda ḡaha iau aenave ge iauka Iesu mi moimo vara. 19Au kota kiare gabuhe guramege uhura au mabare raki au enoḡe besuḡanu, “A negu ḡuma ieriri koita ei iaḡabe kime, dakamu vani uhuḡae daki huhu naḡanu da iaḡo be au vane.”20Haroro baugea mati ogo ata rahoia iabaraki ḡaru ḡaha kiro gevenu iauka Pilato kiroege aukai Barabasi vaheḡisa a Iesu ra iauma ḡami hoekisa. 21Eduge Pilato ḡaitana bera gevenu, “Unuhuna ia iau abu iau uhura gahara raḡohi dakai vaheḡisa iani?” Iauki roege, “Barabasi.” 22Pilato raki kirogei, “Gerege dana orenaki Iesu iau au ihe rone Keriso kiki vanu?” Iauki iau bouge ronu, “Mi satauro ḡaha.”23Edube auki berabe vanu, “Otavado dainehe, auna otavado ḡuma daure bena au kinu?” Eduge iauki bara raḡohi roege, “Mi satauro ḡaha.” 24Pilato raki eraḡege maḡe bera veitera, eduge ḡoḡai dudu vara hakivege, gerage auki koita iau vaḡotoni eia mime auki au ade ketoare, roma, “Daka ata o hoḡeve beta di kiki vera; edube era ia iavahu iai gera.”25Koita iabaraki iau bouge roege, “Hoḡe ora isukava inuhati ni ada mati ni ḡamuhea iau ada gera!” 26Gerege Pilato raki Barabasi vaheḡare, renu iauki Iesu hodivare, auki mi mohigevenu iauka satauro ḡahisa.27Gerege gavana ḡarara ḡahatuhe iabaraki Iesu mare iauki mi au gabunehe otinu, eige au ḡarara ḡahatuhe inuhati raki bouraḡohi. 28Iauki au ogonade kokivare iauki ogona kerekare be mi au kinu, 29gerege iauki ḡati garanate mi au omotehe maemanu, mati idi be mi au ada vamaḡahe maemanu. Iauki ehaiahia ḡahi ḡoru raḡi renu komuko dairaḡare, kiroege, “Maḡuri, Iuda iau Rohive!”30Iauki sabaki ḡahare, mati idi mi omotova hodivanu. 31Iau ehaiahia ḡahi itaharahe ge, iauki au ogonave darivi kokivare iauki au ogona riaḡava mi au kinu, gerege iauki nisiḡami satauro ḡahisa ro mi otinu.32Iau hakiraḡi otine, eige iauki Kurene atabe eraḡanu, ihivara Simona; gerege ḡarara ḡami iabaraki kiroege auki Iesu satauro ve agohanu. 33Iauki oti gabu be ihiva Golgota (makava ramu Omo kouka mata vara), 34iauki vine muraka mi eia ruta kobua ḡahi; mi moimi auki tohoḡare besibe ḡahanu.35Iauki mi satauro koko ḡahare, au ogonade idigei iau vaḡahe harivege; 36gerege iauki ei gurahare gure ḡaru ḡahege. 37Au omote variada ge iauki torei onaki ronu, “Ora Iesu ra, Iuda ḡaha iau Rohivera.”38Gerege vaho koita abu ḡainage Iesu ruta iauki satauro ḡahi gevenu, bera au vamaḡa kasihe mati bera au vaḡa kasihe. 39Koita oti oroḡege e iabaraki iau omote davegei 40mati roege, “Aka vani abigaḡa uhura dubu seboḡare mati kiege ḡoiraḡira vara, avahu a maḡuri ḡaha! A Dirava Moe ḡoege, menugena satauro ei ḡoroma.”41Ḡuma kobuḡa ei haroro baugea, renu aena kiki ḡahaia mati ata baugea, iabaraki ehaiahia ḡahege, roege, 42Auka be iabara auki maḡuri ḡahi gevege; menugena au beta auvahu au maḡuri ḡahima? Auna Isaraela Rohivanu; eramu au satauro ada ḡoromege nona au riaḡa ḡahisa.43Aukamu Dirava riaḡa ḡahima; edumena Dirava urai negubutu maḡuri ḡahare, mati roma, ‘daka Dirava Moe ra.’ ” 44Vaho ḡahaia au ruta satauro ḡahi gevene e ḡaitage ramu enakime iauki ḡuma kobuḡa ei ga ḡahege.45Vani omo ada roḡone uhura ge vadibua raki vata ketake inuhati bakuanu atete vahiḡeta vani iaḡa abigaḡa. 46Vani iaḡa abigaḡa uhura Iesu raki nivi baravanu, “Eloi, Eloi, lama sabatani?” makava ramu, “Di Diravate, di Diravate, esemena a da ḡare manu?” 47Koita be ei rahi gevene iabaraki iahare, iauki ronu, “Ata ora Elia auki ihiromima.”48Iau be raki rurui otime auki dabua tinabe mare, vine uhura taḡoare, auki mi idiva raroanu, gerege auki mi au susutemenu auka isa. 49Eduge be iabaraki onaki ronu, “Soso, noso eraḡa edumena Elia roḡi maḡuri ḡahare.” 50Gerege Iesu raki ḡaitana nivi bara vare auki hoḡe raḡanu.51Gerege iau dubu uhura dabuava raki dariḡohi abu ḡoinu, auhe uguhi derihe tinu. Vata vaḡava vi, mati munio ḡaitage reha raḡohi gevenu. 52Hoḡe aba bao raḡohi, mati Dirava koita tuhea hoḡe ragohane e iabaraki urihi maḡuri raḡohi ḡoiraḡohanu hanu. 53Iesu hoḡe uhura urimi ḡoiraḡane itaharahe iauki midava ḡarehi oḡo aena ei otege koita dadaḡa iau ḡaḡae ḡoige.54Ḡarara ḡaha bea iau biage ruta gera, iauki Iesu eraḡege iabaraki vata vaḡava viege eraḡi mati iaḡa inuhati vara raḡane erageime, iauki siḡo raḡohi mati onaki ronu, “Riaḡa vara ata oramu Dirava Moera!” 55Ḡaru maḡi dadaḡava raki ḡamanahu rahi niḡahege; iauka Galileia ge iauki Iesu itahe oroḡege mati iaheḡege maḡiva iabara. 56Iau uhura gera Maria Magadala, renu Maria, Iakobo mati Iosepa iau neine, renu Sebedeo mabare57Vahigeta ḡoine eige, ada bubu ata be raki Arimatea seni oroḡonu, au iheramu Iosepa, au tage Iesu gamite bera. 58Auki urimi oti Pilato ḡasina Iesu ahata make imimiva vanu; gerege Pilato raki hedo mohi gevege iauki mi moimanu.59Gerege Iosepa raki mare ogona isaḡe maḡe bei ḡodomanu 60mati auki au avahu muni uhura aba rohone ei maemanu. Gerege auki muni abata be kureime auki aba udua kouare bina otinu. 61Maria Magadala mati Maria be iau ḡainage ei, aba hakirahe gurahege.62Va tahi ḡoiraḡane ei, Sabadi vani vara, haroro baugea mati Farasea ḡaha iabaraki Pilato ḡasina bouraḡanu 63mati ronu, “Rohi bauge, noka tarata koita e au maḡuri vehe au gare rone, ‘Daka vani abigaḡa itaharahe maḡuri vi ḡoiraḡira vara.’ 64Eige ama roege au abave iauma nitabata ḡahi atete vani abigaḡa rone ei; veite ḡoiege au ḡamituhea negu oti au ahata make vahoro mime, mati koita boriti ḡahi rosa, ‘Aukamu maḡuri vi ḡoiraḡanu,’ mati nega ihie tarata ḡuma oramu uriḡoi tarata iaḡaniva soiso vara.”65Pilato raki boriti ḡahigei roma, “Iaka nitabata ḡahate iabaraki; otiahe, midava vire iai herohe iama nitabata ḡahisa.” 66Gerege iauki oti midava kouko muniva reḡunaki maemi berebe ḡahanu.

Chapter 28

1Sabadi itaharahe, pura vani uridane va tahege, Maria Magadala mati Maria be ḡore midava eraḡisa rome iauki otinu. 2Tutube viege vata raki vaḡava ketake vanu; badiva Rohi bauge aneruve raki vava seni uguhi oroḡi muni kurevi ḡeahu maemare auki adahe guramanu.3Au eravaḡe ramu erehuta va gibaru vare abagatera, mati au ogonave tage kae abaga vera. 4Nitabata ḡaha ḡainage siḡo raḡohi ḡabubu raḡi iauki erehuta hoḡe ḡaha iau naḡate ḡahanu.5Eduge aneru eraki maḡi e kiro gevenu, “Ia negu siḡo raḡohime; daka dibana iaka Iesu iau satauro ḡahane era iaki iaḡoa. 6Auka oigera veitera, aukamu urimanu au rone naḡate. Oi oroḡi iau maemane gabuva eraḡiahe. 7Gerege vaina ḡoiraḡohi oti au gamituhea boriti ḡahi geisa, ‘Aukamu hoḡe uhura urimanu, renu aukame uriḡoi Galileia otima; eige iana eraḡisa.’ Ora di gare daki ia kiro gevenu.”8Gerege iauki vaina midava ḡarehi siḡo mati heḡiri ruta ruru raḡi oti au gamituhe boriti ḡahigeisa. 9Tutube veite Iesu raki iau ḡaḡae ḡoiare auki kirogei, “Mai miahe!” Iauki oroḡi au ḡasina, au vase hodohare, iauki ḡoru raḡohi maḡe ḡahanu. 10Gerege Iesu raki boriti ḡahigei roma, “Ia negu siḡo raḡime; oti di nanuhe kiro geisa iauma Galileia otisa; eige iauna da eraḡisa.”11Maḡi iau ḡumaḡa otege, nitabata ḡaha be iaberaki ḡoiraḡohi oḡo otime iauki dubu baugea boriti ḡahi gevenu iau era gevene iaḡaniva inuhati. 12Dubu baugea iabaraki oḡo ata baugea ruḡa bouraḡohi, iauki ga raḡohi iauka moni raho tinabe mi nitabata ḡaha mohigeisa, 13iauki boriti ḡahi gevege, “Iama kiro geisa, ‘Au gamituhe iabaraki vahi oroḡime iauki au ahata make vahoro manu noka iaḡohege uhura.’14Edumena gavana ihare ḡoiege, nokena au uhure maḡe ḡahi mati auka beta iaḡa be iai kisa.” 15Gerege iauki moniva miare iauki iau boriti ḡahi gevene ḡumahe kinu. Gerege badi ora Iudea ḡaha iaberamu ro ioa raḡa oroḡi negubutu.16Au ḡamituhe utube hakira kobabe iaberaki Galileia otinu, iauki nimu be Iesu boriti ḡahi gevene iauka otisa. 17Iau Iesu eraḡane negahe, iauki maḡe ḡahi, eduge be iabera uhu abu.18Iesu raki iau ḡasina oroḡare auki kiro gevenu, “Di Mame ramu hedo inuhati vava mati vata ada aukamu da moimanu. 19Eige otiahe mata o koitava inuhati hedoka ḡahigei, mati babatiso ḡahigeisa Dirava ni Mame mati au Moe Iesu mati Horu Aena iau ihehe,20mati hugure ḡahigeisa iauma iaḡa inuhati da ḡanito ḡahi gevene iauma riaḡa ḡahisa. Mati ia negu vagua raḡohime, daka nega inuhati ia ruta, negu oti netu netua.”