1 Idi punganay, pinarsua ti Dios dagiti langit ken ti daga. 2 Awan langlanganga ti daga ken awan naggianna. Sipnget ti adda iti rabaw ti kaadalman. Ket ti Espiritu ti Dios, aggargaraw iti ngatoen ti rabaw dagiti danum. 3 Kinuna ti Dios, "Mapaadda ti lawag" ket immadda ti lawag. 4 Nakita ti Dios ti lawag, a daytoy ket nasayaat. Pinagsinana ti lawag ken ti sipnget. 5 Inawagan ti Dios ti lawag nga "aldaw," ken inawaganna ti sipnget a "rabii." Daytoy ket rabii ken bigat, ti umuna nga aldaw. 6 Kinuna ti Dios, "Mapaadda ti nalawa a law-ang iti nagbaetan dagiti danum, ket daytoy ti mangbingay kadagiti danum manipud kadagiti danum." 7 Inaramid ti Dios ti nalawa a law-ang ket pinagsinana dagiti danum nga adda iti babaen ti nalawa a law-ang ken ti danum nga adda iti ngatoen ti nalawa a law-ang. Ket kasta ngarud ti napasamak. 8 Inawagan ti Dios ti nalawa a law-ang a "tangatang." Daytoy ket rabii ken bigat, ti maikadua nga aldaw. 9 Kinuna ti Dios, "Maurnong iti maysa a disso dagiti danum nga adda iti babaen ti tangatang, ket agparang met ti disso nga awan danumna." Ket kasta ngarud ti napasamak. 10 Inawagan ti Dios ti disso nga awan danumna iti "daga," ken inawaganna dagiti nagmaymaysa a danum iti "baybay." Nakitana a daytoy ket nasayaat. 11 Kinuna ti Dios, "Agrusing dagiti mulmula iti daga: mulmula a mangpatpataud iti bukel ken kaykayo nga agbunga iti adda bukelna, tunggal mula segun iti nagtaudanna." Ket kasta ngarud ti napasamak. 12 Nangpataud ti daga kadagiti mulmula, mulmula a mangpatpataud iti bukel segun iti ngataudanda. Nakita ti Dios a daytoy ket nasayaat. 13 Daytoy ket rabii ken bigat, ti maika-tallo nga aldaw. 14 Kinuna ti Dios, "Mapaadda dagiti silaw iti tangatang a mangbngay iti aldaw ken iti rabii. Ket agbalinda a kas pagilasinan, kadagiti panawen, kadagiti aldaw ken kadagiti tawen. 15 Agbalinda a silaw iti tangatang a mangted iti lawag iti daga." Ket kasta ngarud ti napasamak. 16 Inaramid ti Dios iti dua a dakkel a silaw, ti dakdakkel a silaw nga agturay iti aldaw, ken ti basbassit a silaw nga agturay iti rabii. Inaramidna met dagiti bituen. 17 Inkabil ida ti Dios iti tangatang a manglawag iti daga, 18 a mangituray iti aldaw ken iti rabii, ken mangbingay iti lawag ken iti sipnget. Nakita ti Dios a daytoy ket nasayaat. 19 Daytoy ket rabii ken bigat, ti maika-uppat nga aldaw. 20 Kinuna ti Dios, "Mapunno dagiti danum kadagiti pangen dagiti sibibiag a parsua, ken agtayab dagiti tumatayab iti ngatoen ti daga iti nalawa a law-ang ti tangatang." 21 Pinarsua ti Dios dagiti dadakkel a parsua iti baybay, kasta met ti tunggal kita iti agbibiag a parsua, parsua nga aggargaraw ken aguummong iti danum, ken iti tunggal kita iti billit nga adda payyakna. Nakita ti Dios a daytoy ket nasayaat. 22 Binendisionan ida ti Dios, a kunana, "Agbalinkayo a nabunga ken agpaadukayo, punuenyo dagiti danum nga adda kadagiti baybay. Agpaadu dagiti tumatayab iti daga." 23 Daytoy ket rabii ken bigat, ti maika-lima nga aldaw. 24 Kinuna ti Dios, "Mapataud iti daga dagiti sibibiag a parsua, tunggal maysa segun iti bukodda a kita, dagiti dingwen, dagiti agkarkarayam a banbanag, ken dagiti narurungsot iti daga, tunggal maysa segun iti bukodda a kita." Ket kasta ngarud ti napasamak. 25 Pinarsua ti Dios dagiti narurungsot nga ayup iti daga iti bukodda a kita, dagiti dingwen iti bukodda a kita, ken amin nga agkarkarayam iti daga iti bukodda a kita. Nakitana a daytoy ket nasayaat. 26 Kinuna ti Dios, "Mangaramidtayo iti tao a kalanglangatayo, kas kadatayo. Iturayanda dagiti lames iti baybay, dagiti dingwen, ti entero a daga, ken ti tunggal agkarkarayam a banag iti rabaw ti daga." 27 Pinarsua ti Dios ti tao a kalanglangana. Iti bukodna a langa, pinarsuana isuna. Pinarsuana ida a lalaki ken babai. 28 Binendisionan ida ti Dios a kinunana kadakuada, "Agbalinkayo a nabunga ken agpaadukayo. Punwenyo ti daga ket iturayanyo daytoy. Iturayanyo dagiti lames iti baybay, dagiti tumatayab iti tangatang ken tunggal sibibiag a banag nga aggargaraw iti daga." 29 Kinuna ti Dios, "Kitaenyo, intedko kadakayo ti tunggal mula a mangpatpataud iti bukel iti rabaw ti daga, ken tunggal kayo nga agbungbunga nga addaan iti bukel. Taraonto dagitoy kadakayo. 30 Iti tunggal narungsot nga ayup iti daga, iti tunggal tumatayab iti langit, ken kadagiti amin nga agkarkarayam iti rabaw ti daga, ken iti tunggal parsua nga addaan iti anges ti biag, intedko ti tunggal nalangto a mula nga agserbi a taraonda." Ket kasta ngarud ti napasamak. 31 Nakita ti Dios ti amin nga inaramidna. Pudno a nakasaysayaat daytoy. Daytoy ket rabii ken bigat, ti maika-innem nga aldaw.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Maipanggep daytoy iti panangparsua ti Dios...idi punganay." Naipatarus daytoy iti dadduma a pagsasao a kas "Idi un-unana a panawen, pinarsua ti Dios..." Ipatarus daytoy iti wagas a mangipakpakita a daytoy ket pudno a napasamak a saan ket nga istorya laeng.
Maipapan daytoy iti panangrugi ti lubong ken iti tunggal banag nga adda iti daytoy.
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "ti tangatang, ti daga, ken amin nga adda iti daytoy."
maipapan daytoy iti tangatang
Gusoguso ti lubong. Saan pay laeng a pinarsua ti Dios ti amin a banag ken saanna pay laeng nga inkabil dagitoy iti rumbeng a paggiananda.
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "ti danum" wenno "ti adalem a danum" (UDB) wenno "ti nalawa a danum"
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "danum" wenno "adalem a danum" wenno "nalawa a danum"
Bilin daytoy. Imbaga ti Dios nga umadda koma ti lawag.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Nakita ti Dios ti lawag ket naay-ayo iti daytoy." Ti kayat a sawen ti sao a "nasayaat" ket "makapaay-ayo" wenno "naibagay".
Ti Dios daytoy a nangparsua iti lawag ken iti sipnget. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "pinagsinana ti lawag ken ti sipnget" wenno "pinaglawagna iti maysa a disso ken pinasipngetna iti sabali a disso."
Inaramid ti Dios dagitoy a banbanag iti umuna nga aldaw ti lubong.
Agmalem daytoy. Nausar ti dua a paset ti aldaw kas panangdakamat iti agmalem. Iti kultura dagiti Judio, mangrugi ti aldaw no lumneken ti init.
"nalawa nga espasyo nga awan naggianna." Iti panunot dagiti Judio, daytoy nga espasyo ket kas iti uneg iti kasla naipakleb a mallukong wenno kasla iti uneg ti mallukong a naipakleb.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "iti danum "
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Iti kastoy a wagas nga inaramid ti Dios ti nalawa a law-ang ken pinagsinana dagiti danum." Idi nagsao ti Dios, napasamak daytoy. Ipakpakita daytoy ti inaramid ti Dios idi nagsao isuna.
Napasamak ti imbaga ti Dios kas iti imbagana a mapasamak. Nausar daytoy a ragup ti pagsasao iti adu a paset ti kapitulo ken maymaysa laeng ti kaipapananna. AT: "Napasamak a kasta" wenno "Dayta ti napasamak."
Kitaem no kasanom nga impatarus idiay GEN 1:5.
Kitaem no kasanom nga impatarus ti "ti umuna nga aldaw" GEN 1:5 ken kitaem no mabalinmo met laeng nga ipatarus iti kastoy a wagas.
Mabalin nga ipatarus daytoy kas, "Maummong dagiti danum" wenno "Maurnong dagiti danum"
"agbalin a makita ti disso nga awan danumna" wenno "agbalin a nalawag a makita ti disso nga awan danumna." wenno "maikkat koma ti mangkalkalub iti daga." Nakaluban idi iti danum ti daga. Ita, mapan iti sabali a lugar ti danum ket agparang ti dadduma a paset ti daga.
Maipapan daytoy iti daga nga awan danumna. Saan daytoy a maipapan iti daga a mabalin a mulaan.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:7.
"disso"
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:4. Ti "daytoy" ditoy ket ti daga ken ti taaw.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Agtubo dagiti mulmula iti daga"
Nausar ditoy ti sao a "mulmula" kas panangawag iti amin a kita ti mulmula ken kaykayo. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "mulmula, tunggal mula a mangpataud iti bukel ken tunggal kayo nga agbunga."
Dagitoy a kita ti mula ket nalukneng dagiti ungkayna, a saan ket a natangken.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: “kaykayo nga adda bukel ti bungana
Agtubo dagitoy a bukbukel ket agbalinda a kas met laeng iti kayo a nagtaudanda. Iti kastoy a wagas, tunggal kita ti mula ken kayo ket "agpataudda iti kas kadakuada."
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:7.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy iti GEN 1:10.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy iti GEN 1:5.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy iti GEN 1:8.
Dakdakamaten daytoy ti init, bulan, ken dagiti bituen. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "dagiti banbanag nga agranranniag idiay tangatang" wenno "dagiti banbanag a mangmangted lawag idiay tangatang."
"iti panglawaan ti tangatang" wenno "iti nalawa a law-ang ti tangatang"
"a mangisina iti alaw manipud iti rabii." Kayat a sawen daytoy nga "a mangtulong kadatayo a mangammo iti nagdumaan ti aldaw ken rabii." Iparparangarang ti init ti aldaw, ken ti bulan ken dagiti bituen met ket rabii.
"agserbi koma dagitoy a kas pagilasinan" wenno "ipakita koma dagitoy a"
Ti kayat a sawen daytoy a sao ditoy ket maysa a banag a mangipakaammo wenno imangiparangarangna iti maysa a banag.
Dakdakamaten ti sao a "Dagiti panawen" dagiti panawen a naituding para kadagiti fiesta ken dadduma a banbanag nga ar-aramiden dagiti tattao.
Ipakpakita ti init, ti bulan, ken dagiti bituen ti panaglabas ti tiempo. Babaen kadagitoy, maammoantayo no panawenen dagiti pasamak a mapaspasamak iti tunggal lawas, bulan, wenno tawen.
"a manglawag iti daga" wenno "a mangparaniag iti daga." Saan nga agranranniag a bukbukodna ti daga ngem ketdi, malawlawagan daytoy isu nga addaan daytoy iti lawag.
kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:7.
"Iti kastoy a wagas, inaramid ti Dios dagiti dadakkel a silaw." Ipalpalawag daytoy ti inaramid ti Dios idi nagsao isuna.
"dagiti dua a dakkel a silaw" wenno "dagiti dua a naraniag a silaw." Dagiti dua a dakkel a silaw ket ti init ken ti bulan.
"a mangidalan iti aldaw a kas iti panangidalan ti maysa a mangiturturay iti bunggoy ti tattao" wenno "a mangmarka kadagiti tiempo ti aldaw"
Dakdakamaten daytoy dagiti oras iti aldaw a nalawag, saan a ti entero a 24 oras.
"ti basbassit a lawag" wenno "ti saan unay a nalawag a silaw"
"sadiay langit" wenno "iti law-ang nga adda iti tangatang"
"a mangisina iti lawag manipud iti sipnget" wenno "a mamagbalin iti maysa disso a nalawag iti sabali nga oras ken nasipnget iti sabali a disso." Kitaen no kasanom ga impatarus daytoy idiay GEN 1:4.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:10.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:5.
Kitaem no kasanom nga impatarus "ti...aldaw" idiay GEN 1:8.
Mabalin nga addaan iti maymaysa a sao dagiti dadduma a pagsagsao maipapan iti amin a kita ti lames ken kadagiti ayup iti baybay. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Mapunno iti adu a sibibiag a parsua dagiti danum" wennno "Agbiag dagiti ayup nga aglanglangoy kadagiti taaw."
Dadduma a pagsasao ket addaan iti awag iti bilbillit ken dadduma nga ayup ken kadagiti insekto nga agtaytayab. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "dagiti ayup nga agtaytayab" wenno "dagiti tumatayab"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ti tangatang"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Iti kastoy a wagas, pinarsua ti Dios"
dadakkel nga ayup nga agbibiag idiay taaw
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:11,12.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "dagiti ayup nga aggun-gunay/aggargaraw iti adu a danum a nangpunno iti daytoy"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "tunggal agtaytayab a banag nga adda payyakna." No nausar ti sao a "billit," nalaklaka wenno kadawyan nga ibaga ti "tunggal billit" gapu ta amin a billit ket adda payyakna.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:10.
Maipapan daytoy kadagiti ayup nga inaramid ti Dios.
Kastoy ti panangbendision ti Dios. Imbagana kadagiti ayup iti taaw a mangpataudda pay kadagiti kalanglangada, tapno umado ti kas kadakuada kadagiti baybay. Ipalpalawag ti sao nga "agpaadu" ti wagas iti panagbalinda a "managbunga."
"umadu unay ti bilang" wenno "agbalin nga adu"
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:20
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:5.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:8.
Mangpataud ti daga kadagiti sibibiag a banbanag" wenno "Agbiag dagiti adu a sibibiag nga ayup iti rabaw ti daga."
"tapno mangpataud ti tunggal kita ti ayup iti bukodna a kalanglanga"
Iparparangarang daytoy a parsua ti Dios ti amin a kita ti ayup. No addaan iti sabali a panangbunggoy kadagiti ayup ti pagsasaoyo, mabalinyo dayta nga usaren, wenno usarenyo dagitoy a bunggoy.
"dagiti ayup nga ay-aywanan dagiti tattao"
"babassit a parsua"
"narurungsot nga ayup" wenno "nakaam-amak nga ayup"
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:7.
"Iti kastoy a wagas, inaramid ti Dios dagiti narungsot nga ayup"
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:10.
Ti sao a "tayo"
“tattao”. Saan a kayat a sawen daytoy a lallaki laeng.
Agpada ti kayat a sawen dagitoy a sasao ken iyunay-unayna nga inaramid ti Dios ti sangkatao-an a kalanglangana. Saan nga imbaga daytoy a bersikulo ti wagas nga inaramid ti Dios dagiti tattao a kalanglangana. Awan bagi ti Dios isu a saanna kayat a sawen a kabagbagi dagiti tattao ti Dios. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "a sipupudno a kalanglangatayo."
"Iturayan dagiti" wenno "maaddaan iti turay kadagiti"
Agpada ti kayatna a sawen dagitoy a sasao ken iyunay-unayna a pinarsua ti Dios dagiti tattao a kalanglangana.
Naidumduma ti wagas a panangparsua ti Dios iti tao ngem kadagiti amin a parsua. Mailadawan daytoy iti sumaruno a kapitulo. Saanmo nga ibagbaga wenno dakamaten a pinarsua ti Dios ti tao babaen iti panangisao laeng a kas kadagiti immuna a bersikulo.
Ti sao nga "ida" ket maipapan iti lalaki ken iti babai a pinarsua ti Dios.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [GEN 1:22]
Punwenyo ti daga kadagiti tattao.
"amin a billit nga agtaytayab idiay langit"
Iyunay-unay dagitoy a sasao nga addaan sabali a wagas ti panagbiag dagiti ayup ngem kadagiti mula. Saan nga agang-anges dagiti mula, ken mausarda a taraon dagiti ayup. Napisikalan a biag ti kayat a sawen ti "biag" ditoy. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nga agang-anges" (UDB)
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:7.
Naynayunan ti sao nga "Adtoy" ti panangiyunay-unay iti sumaruno. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pudno."
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:10. "Ita, idi kinita ti Dios ti amin nga inaramidna, "nakasaysayaat unay daytoy."
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:5.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 1:8.
1 Ket nalpas dagiti langit ken ti daga, ken dagiti amin nga agbibiag a banbanag a nangpunno kadagitoy. 2 Iti maika-pito nga aldaw, nalpas ti Dios ti trabahona, isu a naginana isuna iti maika-pito nga aldaw manipud iti amin a trabahona. 3 Binendisionan ti Dios ti maika-pito nga aldaw ken imbilangna daytoy a nasantoan nga aldaw, gapu ta iti daytoy, naginana isuna manipud iti amin a trabahona iti panangparsuana. 4 Dagitoy dagiti pasamak maipapan kadagiti langit ken iti daga, idi naparsua dagitoy, iti aldaw nga inaramid ni Yaweh a Dios ti daga ken dagiti langit. 5 Awan pay ti babassit a kayo ti tay-ak iti daga, ken awan pay ti nagrusing a mulmula iti daga, gapu ta saan pay a pinagtudo ni Yahweh a Dios, ken awan ti tao a mangsukay iti daga. 6 Ngem adda angep a nagpangato manipud iti daga ket dinanumanna ti entero a rabaw ti daga. 7 Inaramid ni Yahweh a Dios ti tao manipud iti tapuk ti daga, inyangesna iti agongna ti anges ti biag, ket nagbalin a sibibiag a parsua ti tao. 8 Nangikabil ni Yahweh a Dios iti minuyongan iti dayaen a paset, iti Eden, ket inkabilna sadiay ti lalaki a sinukogna. 9 Manipud iti daga, pinadakkel ni Yahweh a Dios ti tunggal kayo a makaay-ayo iti panagkita ken nasayaat a kanen. Nairaman ditoy ti kayo ti biag nga adda idiay tengnga ti minuyongan, ken ti kayo iti pannakaammo iti nasayaat ken dakes. 10 Adda karayan a rimmuar manipud iti Eden a mangdanum iti minuyongan. Manipud sadiay, nabingay daytoy ket nagbalin nga uppat a karayan. 11 Ti nagan ti umuna ket Pison. Daytoy ti agay-ayus iti entero a daga ti Havila, a ditoy ket adda ti balitok. 12 Napintas ti balitok iti dayta a daga. Adda met ti bidelio ken ti onix a bato sadiay. 13 Ti nagan ti maikadua a karayan ket Gihon. Agay-ayus daytoy iti entero a daga ti Cus. 14 Ti nagan ti maika-tallo a karayan ket Tigris, nga agay-ayus iti daya ti Assur. Ti maika-uppat a karayan ket ti Eufrates. 15 Innala ni Yahweh a Dios ti tao ket impanna isuna idiay minuyongan ti Eden tapno sukayen ken taripatoenna daytoy. 16 Binilin ni Yahweh a Dios ti tao a kunana, "Nawayaka a mangan manipud iti tunggal kayo iti minuyongan. 17 Ngem saanka a mangmangan manipud iti kayo ti pannakaammo iti nasayaat ken dakes, ta iti kanito a manganka manipud iti daytoy, awan duadua a matayka." 18 Ket kinuna ni Yahweh a Dios, "Saan a nasayaat nga agmaymaysa ti lalaki. Mangaramidak iti kaduana a maitutop kenkuana." 19 Manipud iti daga, inaramid ni Yaweh a Dios ti tunggal ayup iti daga ken tunggal tumatayab iti tangatang. Ket inyegna dagitoy iti ayan ti lalaki tapno kitaenna no ania ti iyawagna kadagitoy. Aniaman nga iyawag ti lalaki iti tunggal parsua, dayta ti naganna. 20 Pinanaganan ti lalaki dagiti amin a dingwen, dagiti billit iti tangatang, ken ti tunggal narungsot nga ayup nga adda iti tay-ak. Ngem iti lalaki, awan ti nasarakan a kaduana a maitutop kenkuana. 21 Pinaturog ni Yahweh a Dios iti nasimbeng ti lalaki. Nangala ni Yahweh a Dios iti maysa kadagiti paragpagna ket inserrana ti lasag a nangalaanna iti daytoy. 22 Babaen iti paragpag nga innala ni Yahweh a Dios manipud iti lalaki, inaramidna ti babai ket inyegna daytoy iti lalaki. 23 Kinuna ti lalaki, "Ita, daytoy ket tulang dagiti tulangko, ken lasag ti lasagko." Maawagan isuna a 'babai,' gapu ta naala isuna manipud iti lalaki. 24 Iti kasta, panawanto iti lalaki ti ama ken inana, makipagmaymaysa isuna iti asawana, ket agbalinda a maymaysa a lasag. 25 Agpada a lamo-lamo ti lalaki ken ti asawana a babai, ngem saanda a mabain.
"ti tangatang" wenno "dagiti tangatang"
"ken amin nga adu nga agbibiag a banbanag nga adda kadakuada" wenno "amin nga aguummong nga agbibiag a banbanag nga adda kadakuada"
Nalpas ti pannakaparsua. Nalpas ti Dios a pinarsua dagitoy.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Iti maika-pito nga aldaw, insardeng ti Dios ti trabahona gapu ta nalpasnan amin dagiti ar-aramidenna." Saan a pulos a nagtrabaho ti Dios iti maika-pito nga aldaw.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "iti aldaw a nagsardeng isuna nga agtrabtrabaho" wenno "iti aldaw a saan isuna a nagtrabaho"
Ti mabalin a kayat a a sawen daytoy ket 1) "Inaramid ti Dios ti maika-pito nga aldaw a mangpataud iti nasayaat a pagbanagan" wenno 2) "Imbaga ti Dios a nasayaat ti maika-pito nga aldaw."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ket inlasinna daytoy" wenno "inawaganna daytoy nga aldawna"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "iti daytoy, saan isuna a nagtrabaho"
Masarakan kadagiti nabatbati a bersikulo iti Genesis 2 ti maipapan iti panangparsua ti Dios kadagiti tattao iti maika-innem nga aldaw.
"Daytoy ti listaan dagiti pasamak iti langit ken iti daga" wenno "Daytoy ti pakasaritaan maipapan iti langit ken ti daga." Adda dua a maawatan iti panggep daytoy a salaysay. Mabalin a pakabuklan daytoy dagiti pasamak a nailadawan iti Genesis 1:1-2-3, wenno ipakpakaunana dagiti pasamak a nailadawan iti Genesis 2. No mabalbalin, ipatarusyo daytoy a maawatan iti dua a wagas.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "idi pinarsua ni Apo Dios." Ti sao nga "aldaw" ket maipapan iti amin a tiempo iti panagparsua, saan a maymaysa laeng nga aldaw.
awan pay nagtubo a babassit a kayo a mabalin a kanen dagiti ayup
awan ti nabulong a mulmula a kas kadagiti nateng wenno nalalangto a mula a mabalin a kanen dagiti tattao ken ayup.
Mabalin a dagitoy ti kaipapanna 1) maysa a banag a kasla linnaaw iti bigat wenno angep iti bigat wenno 2) ubbog nga aggapu iti uneg ti daga.
amin a daga wenno ti entero a daga
"binukel"
"agungna"
"anges a mangpabiag kadagiti banbanag." Napisikalan a biag ti kayat a sawen ti "biag" ditoy.
Mabalin daytoy a paset ti daga a pagmulmulaan kadagiti kayo nga agbungbunga wenno kadagiti nadumaduma a kita ti kaykayo.
"idiay daya"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ti kayo a mangmangted biag kadagiti tattao"
"agnanayon a biag" ti kayatna a sawen daytoy wenno awan patinggana a biag.
"ti kayo a mangmangted kadagiti tattao iti kabaelan a mangawat iti nasayaat ken dakes" wenno "ti kayo a mangmangted kadagiti tattao iti kabaelan a mangammo kadagiti nasayaat ken dakes a banbanag"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "amin a banag, mairaman ti nasayaat ken dakes."
"idiay tengnga ti minuyongan." Mabalin nga awan dagitoy dua a kayo iti mismo a tengnga ti minuyongan.
Ti minuyongan ket adda idiay Eden. Agay-ayus ti karayan agingga iti ruar ti Eden. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Nagayus ti karayan idiay Eden a mangdanum iti minuyongan."
Ditoy laeng a paset ti Biblia a nadakamat daytoy a karayan. .
"ti sibubukel a daga a maawagan iti Havila." Masarakan daytoy kadagiti disierto ti Arabia. .
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Adda balitok idiay Havila."
Daytoy a tubbog ket aggapu iti kayo a nakabangbanglo. Napegket daytoy a tubbog nga aggapu kadagiti sumagmamano a kayo a mabalin a mapuoran.
Ti onyx ket maysa a kita iti napintas ken napateg a bato.
Saan a sibubukel a daga ti nagayusan daytoy a karayan, ngem kadagiti nadumaduma a paset iti daga.
"ti entero a daga a maawagan iti Cus"
"nga agay-ayus iti daga nga adda iti daya iti siudad ti Assur." Agay-ayus ti Karayan Tigris manipud iti abagatan nga agpa-laud. Kastoy ti panangipatarus ti dadduma a pagsasao: "ket agay-ayus daytoy iti daya ti Assur."
"ti minuyongan nga adda idiay Eden"
"Ti bunga ti tunggal kayo nga adda iti minuyongan."
bantayan daytoy tapno awan ti saan a nasayaat a mapasamak.
kadagiti dadduma a pagsasao, kadawyan nga ibagada nga umuna ti maiparit ket isarunoda nga ibaga ti maipalubos, kasla idiay UDB.
"mabalin a mangan nga awan manglaplapped/mangiparit"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 2:9.
"Iparitko a kanem" (UDB) wenno "masapul a saanmo a kanen"
napisikalan a pannakatay ti kayatna a sawen daytoy.
"Mangaramidak iti katulonganna"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "katulonganna a maitutop kenkuana" wenno "kadua a maikanada kenkuana"
Ibagbaga dagiti ragup ti sasao nga "iti daga" ken "iti tangatang" ti pakasarakan wenno ayan dagiti ayup ken tumatayab. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "amin a kita ti ayup ken tumatayab."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "dagiti ayup nga ay-aywanan dagiti tattao"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "saan isuna a nakasarak iti katulonganna a maitutop kenkuana" wenno "awan ti kaduana nga umno para kenkuana.
"pinasimbengna ti turog ti lalaki." No nasimbeng ti turog iti maysa a tao, saan a mariing a dagus daytoy.
"Isu daytoyen, dagiti tulangna ket kas kadagiti tulangko, ken ti lasagna ket kas iti lasagko." Kalpasan a nangsapsapul kadagiti ayup a kaduana ngem saan a nakasapul, kamaudiananna ket nakakita isuna iti kalanglangana a mabalin a katulonganna wenno kaduana. Mabalin nga iyeb-ebkasna ti pannakapabang-arna wenno rag-ona.
Maipapan daytoy kadagiti nalukneng a paset ti bagi a kas iti kudil ken piskel.
footnote: Iti pagsasao a Hebreo, ti sao a "babai" ket adda pagpadaanda iti panangbalikas iti sao a "lalaki."
Ti sumaganad ket insurat ti nangisurat. Saan nga imbaga ti lalaki dagitoy a banbanag.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Isu nga" wenno "Ngarud."
Dakdakmatenna ditoy dagiti amin a lallaki a saan ket a maymaysa laeng a tao. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "saanen a makipagnaed dagiti lallaki iti pagtaengan ti ama ken inana."
Saanna a kayat a sawen nga agbalinda a maymaysa a tao iti napisikalan a wagas. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "agbalin a maymaysa a bagi" wenno "agbalin a maymaysa a bagi iti bagi ken espiritu."
Maipapan daytoy iti lalaki ken iti babai a pinarsua ti Dios.
"awan kawesna"
Iti dayta a tiempo, awan ti pakaigapuan a mabainda iti kinalamo-lamoda.
1 Ita, ti uleg ket nasiksikap ngem kadagiti dadduma a narungsot nga ayup iti tay-ak nga inaramid ni Yahweh a Dios. Kinunana iti babai, "Agpayso kadi a kinuna ti Dios a, 'Saankayo a mangmangan manipud iti aniaman a kayo iti minuyongan?"' 2 Kinuna ti babai iti uleg, "Mabalinmi a kanen ti bunga manipud kadagiti kayo iti minuyongan, 3 ngem maipapan iti bunga ti kayo nga adda iti tengnga ti minuyongan, kinuna ti Dios, 'Saanyo a mabalin a kanen daytoy, wenno sagiden man laeng daytoy, ta no aramidenyo dayta, mataykayo."' 4 Kinuna ti uleg iti babai, “Saan, saankayo a matay. 5 Ta ammo ti Dios nga iti aldaw a kanenyo daytoy, malukatan dagiti matayo, ket agbalinkayonto a kas iti Dios, nga ammona ti naimbag ken dakes." 6 Ket idi nakita ti babai a ti kayo ket nasayaat a kanen, ken makaay-ayo daytoy iti mata, ken ti kayo ket makapaawis a mangpasirib iti tao, nangala ti babai kadagiti bungana, ket kinnanna daytoy. Ken inikkanna met ti asawana a kaduana, ket kinnanna daytoy. 7 Agpada a nalukatan dagiti matada, ken naamirisda a lamo-lamoda. Nangdaitda kadagiti bulbulong ti igos ket nangaramidda iti pangabbongda kadagiti bagbagida. 8 Nanggegda ti arimpadek ni Yahweh a Dios iti minuyongan iti kalalammiisan ti aldaw, isu a naglemmeng ti lalaki ken ti asawana manipud iti presensia ti Dios, kadagiti kakay-kaywan iti minuyongan. 9 Immawag ni Yahweh a Dios iti lalaki ket kinunana kenkuana, "Sadino ti ayanmo?" 10 Kinuna ti lalaki, "Nanggegko nga addaka iti minuyongan, ket nagbutengak, gapu ta lamo-lamoak. Isu't gapuna a naglemmengak." 11 Kinuna ti Dios, "Siasino ti nangibaga kenka a lamo-lamoka? Nanganka kadi manipud iti kayo nga imbilinko a saanmo a mabalin a kanen?" 12 Kinuna ti lalaki, "Ti babai nga intedmo a makaduak, inikkannak iti bunga manipud iti kayo, ket kinnanko." 13 Kinuna ni Yahweh a Dios iti babai, "Ania daytoy nga inaramidmo?" Kinuna ti babai, "Inallilawnak ti uleg, ket nanganak." 14 Kinuna ni Yahweh a Dios iti uleg, "Gapu ta inaramidmo daytoy, mailunodka kadagiti amin a dingwen ken kadagiti amin a narungsot nga ayup iti tay-ak. Aguyaska babaen iti tianmo, ken tapokto ti kanem iti amin nga aldaw ti panagbiagmo. 15 Mangikabilak iti pagginnuraanyo iti babai, ken iti bukelmo ken ti bukelna. Dunurennanto ti ulom, ken dunuremto ti mukodna." 16 Kinunana met iti babai, "Pakaruek iti kasta unay ti ut-ot iti panaganakmo; iti nakaro a rigat, ipasngaymo dagiti annakmo. Ti tarigagaymonto ket para iti asawam, ngem iturayannakanto." 17 Kinunana kenni Adan, "Gapu ta dimngegka iti timek ti asawam, ken nanganka manipud iti kayo, maipapan iti imbilinko kenka, a kunak, 'Saanka a mabalin a mangan manipud iti daytoy,' mailunod ti daga gapu kenka; mangankanto manipud iti nagrigatam iti amin nga aldaw ti panagbiagmo. 18 Mangpataudto daytoy kadagiti sisiit ken balang a mulmula a para kenka, ket kanemto dagiti mula iti tay-ak. 19 Babaen iti ling-et iti rupam, mangankanto iti tinapay aginggana nga agsublika iti daga, ta iti daytoy ti naggapuam. Gapu ta tapokka, ket agsublikanto met laeng iti tapok." 20 Pinanaganan ti lalaki ti asawana nga Eva gapu ta isuna ti ina dagiti amin nga agbibiag a banbanag. 21 Nangaramid ni Yahweh a Dios kadagiti pagan-anay a lalat para kenni Adan ken iti asawana ket kinawesanna ida. 22 Kinuna ni Yahweh a Dios, "Ita, nagbalin a kasla kadatayo ti lalaki, ammona ti naimbag ken dakes. Isu nga ita, masapul a saanen isuna a mapalubusan a mangigaw-at iti imana a mangala manipud iti kayo ti biag, kanenna daytoy, ket agbiag iti agnanayon." 23 Isu a pinapanaw isuna ni Yahweh a Dios manipud iti minuyongan ti Eden, tapno sukayenna ti daga nga isu ti nakaalaanna. 24 Pinapanaw ngarud ti Dios ti lalaki iti minuyongan, ket nangikabil isuna iti kerubim iti daya ti minuyongan ti Eden, ken umap-apoy a kampilan nga agrikrikos, tapno mabantayan ti dalan nga agturong iti kayo ti biag.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nalalaing" (UDB) wenno "nalaing a mangala iti kayatna babaen iti panagul-ulbodna"
"Pudno kadi nga imbaga ti Dios." Ti uleg ket aginsasaludsod. Ipatarusyo daytoy a kas saludsod.
Makisarsarita ti uleg iti lalaki ken iti babai.
"Mapalubosankami a mangan" wenno "Adda ti karbenganmi a mangan"
Imbaga ni Eva iti uleg ti impalubos ti Dios nga aramidenda ken ti imbaga ti Dios a saanda a mabalin nga aramiden. Iti dadduma a pagsasao; maibaga ti saanda a mabalin nga aramiden, ken ti mabalinda nga aramiden, kas iti UDB.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Saanyo a mabalin a kanen daytoy" wenno "Saanyo a kanen daytoy"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ken masapul a saanyo a sagiden dayta" wenno "ken saanyo a sagiden dayta"
Ti sao a "ta" ket mangipakpakita iti mapasamak no kanenda ti bunga dayta a kayo. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "No aramidenyo, mataykayo." Dakdakamaten daytoy ti "napisikalan a pannakatay."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:03]]
Idi kinuna ti uleg a "kayo"(saankayo), dakdakamatenna ti lalaki ken ti babai. Aramaten dagiti dadduma a pagsasao ti sao a pangkaaduan, ken dagiti dadduma ket mangaramat iti pangdua a sao."
Ti kayat a sawen daytoy ket "maammoanyonto dagiti banbanag" wenno "maawatanyonto dagiti baro a banbanag."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Kas iti Dios, maamoanyunto amin a banbanag, nasayaat man wenno dakes." wenno "amin a banbanag, mairaman ti naimbag wenno dakes."
makaay-ayo daytoy iti mata
"ti kayo ket makaay-ayo a kitaen" wenno "nagmayat a kitaen" wenno "napintas unay daytoy" (UDB)
"makapaawis iti panagkita" wenno "nagmayat a kitaen" wenno "napintas unay daytoy" (UDB)
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ken kayat ti babai ti bunga ti kayo gapu ta pasiribenna ti tao" wenno "ken kayat ti babai ti bungana gapu ta pagbalinenna daytoy a makaawat iti nasayaat ken dakes a kas iti Dios"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
Kitaenyo no kasanoyo nga ipatarus ti "Malukatanto dagiti matam" idiay GEN 3:5. AT: "Ket nalukatan ti matada" wenno "Nagbalinda a nasiput" wenno "Naawatanda."
nagsisilpo" wenno "nagkakamang"
No saan nga ammo dagiti tattao ti langa ti bulong ti igos, mabalin daytoy a maipatarus a kas "nalapad a bulbulong manipud iti kayo ti igos" wenno "nalapad a bulbulong."
Inaramidda daytoy gapu ta mabainda. Mabalin a maaramid daytoy a nalawag no kasapulan a kas iti UDB. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ket pinagbadoda."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "iti kanito nga agpuy-puyupoy ti nalammis nga angin"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "manipud ti imatang ni Yahweh a Dios" wenno "tapno makita ida ni Yahweh a Dios" (UDB) wenno "manipud kenni Yahweh a Dios."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
"Apay nga ilemlemmengandak?" (UDB). Ammo ti Dios ti ayan ti lalaki. Idi simmungbat ti lalaki, saanna nga imbaga ti ayanna ngem imbagana no apay nga aglemlemmeng isuna.
Iti bersikulo 9 ken 11, agsasao ti Dios iti lalaki.
"Nangngegko ti karasakas"
Ammo ti Dios ti sungbat daytoy a saludsod. Sinaludsodna daytoy tapno mapilitan ni Adan a mangipudno a sinukirna ti Dios.
Ammo met ti Dios a mapasamak daytoy. Ipatarus daytoy a kas saludsod a mangipakpakita a ti Dios ket ak-akusaranna ni Adan iti panagsukir.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
Ammon ti Dios ti inaramid ti babai. Idi sinaludsodna daytoy, ik-ikkanna ti babai iti gundaway a mangibaga kenkuana iti maipanggep iti daytoy, ken iyeb-ebkasna ti pannakaupayna iti inaramidna. Adu a pagsasao ti mangar-aramat iti saludsod para iti panagunget wenno panangbabalaw. No mabalin, mangaramatkayo ti mangiyebkas iti pannakaupay.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
Ti sao a "lunod" ket umuna iti Hebreo a mangiyunay-unay iti nagdumaan ti bendision ti Dios kadagiti ayup ken daytoy a panangilunod iti uleg. Daytoy ket "pagannurutan a lunod," wenno iti wagas a pannakaibaga iti lunod. Babaen iti panangibaga daytoy a lunod, inaramid ti Dios dagitoy.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "amin a naamo nga ayup ken amin a naatap nga ayup."
"aguyaskanto iti daga". Ti sasao nga "aguyas" ket nausar a mangiyunay-unay iti nagdumaan ti wagas ti panaggunay ti panangaramat dagiti dadduma nga ayup babaen kadagiti sakada iti panaggunayda iti uleg nga aguyas babaen iti buksitna. Daytoy ket paset met laeng ti pagannurutan a lunod.
"mangankanto iti tapok". Ti sao a "tapok" isu ti umuna idiay Hebrew tapno mangiyunay-unay iti naggidiatan ti mula nga adda iti ngatuen ti daga a kanen dagiti dadduma nga ayup ken dagiti narugit a makan iti daga a kanen ti uleg. Daytoy ket paset ti pagannurutan a lunod.
Ti kayat a sawen daytoy ket agbalin nga agkabusor ti uleg ken ti babai.
"kaputotan." Ti balikas a "bukel" ket naaramat a mangdakamat iti similya ti lalaki ken itlog ti babai nga agtipon nga agbalin nga ubing a dumakkel iti uneg ti tian ti babai. Ti "bukel" ket naaramat met a mangdakamat kadagiti kaputotan ti maysa a tao.
Maipapan daytoy iti puli ti babai. No maipatarus ti "bukel" a pangkaaduan, mabalin a maipatarus daytoy a kas "Dunurennakayonto...Dunurenyonto met dagiti mukodda."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "tumeken" wenno "rauten."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pakaruekto pay ti rigatmo" wenno "pagbalinekto a nakaru ti rigatmo"
"iti panagpasngaymo" wenno "no agpasngayka" (UDB)
"Kastanto unay ti panagtarigagaymo iti asawam." Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "Kayatemto launay nga addaka iti sidong ti asawam" wenno 2) "Kayatmonto launay a tengngelen ti asawam."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Isunto ti agbalin nga apom" wenno "tengngelennakanto"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
Ti nagan nga Adan ket Adam iti pagsasao iti Hebreo a ti kayatna a sawen ket "lalaki." Adda dagiti nangipatarus a nangusar iti "Adam" dagiti dadduma met ket nangusar iti "lalaki." Aniaman kadagitoy ket mabalin a mausar no maymaysa a tao ti dakdakamatenna. Nu pay iti Iloko, Adan ti nausar a pannakaipatarusna. Ngem mabalin met nga Adam ti usarenyo iti panangipatarusyo.
"nagtulnogka iti imbaga ti asawam"
"nanganka iti bunga ti kayo" wenno "nanganka iti bunga ti kayo"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Masapul a saanmo a kanen dayta" wenno "Saanmo a kanen iti bungana"
"Nailunod ti daga" wenno "Ilun-lunodko ti daga". Daytoy ket pagannurutan a lunod iti Hebreo, nga ti sao a "lunod" ket umuna a maibaga iti salaysay. No mabalin, ipatarus daytoy iti wagas nga mangiyunay-unay iti lunod.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "babaen iti panagtrabaho iti kasta unay"
Ti sao a "daytoy" ket dakdakamatenna ti daga. Manganto dagiti tattao kadagiti paset dagiti mula. Agtubo ken dumakkel dagiti mula iti daga.
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "dagiti mula nga ay-aywanam iti taltalonmo" wenno 2) "dagiti balang a mula nga agtubo lattan iti tay-ak."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "babaen iti narigat a trabaho a mangpaling-et ti rupam"
Ditoy, ti sao a "tinapay" ket dakdakamatenna ti amin a taraon.
"agingga a matayka ken maitabon ti bagim iti daga." Kadagiti dadduma a kaugalian, ikalida iti daga dagiti bagi dagiti tattao a natay. Saan nga agpatingga ti pagrigtan ti tao agingga iti tiempo ti pannakatay ken pannakaitabonna.
"Inaramidka manipud iti daga, isu nga agbalinto met laeng a daga ti bagim." Mangusar iti agpada a sao para iti "tapok" tapno maipakita a ti tao ket agrugi ken agleppas iti agpada a wagas.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ti nagan nga Adan"
"Eva ti inted ni Adan a nagan ti asawana" wenno "pinanaganan ni Adan ti asawana nga Eva" (UDB).
Ti kayat a sawen ti nagan nga Eva iti Hebreo ket agbibiag. Mabalin a mangikabil dagiti agipatpatarus ti palawag, “Ti nagan nga Eva ket kas iti Hebreo nga ‘agbibiag’ ti kayatna a sawen.’’’
Dakdakamaten daytoy dagiti tattao. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "dagiti amin nga agbibiag."
ATMabalin a Maipatarus a kas iti: "kawkawes a naaramid manipud iti lalat dagiti ayup"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Dakdakamaten ti Dios ti maysa a tao--ti lallaki wenno 2) Dakdakamaten ti Dios ti amin a tattao, ditoy ket ti lalaki ken ti asawana ti dakdakamatenna. Uray no ti ibagbaga ti Dios ket maipanggep iti maysa a tao, ti imbagana ket maipapan kadakuada a dua.
"Ammona no ania ti naimbag ken dakes." Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ammona amin, naimbag man wenno dakes." Kitaen:
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Saanko nga ipalubos"
Naaramid ti lalaki manipud ti daga. Daytoy ket saan a maipapan iti maysa a paset ti daga a nagtaudan ti lalaki
"Pinilit ti Dios ti lalaki a pumanaw iti minuyungan." Dakdakamaten daytoy ti pasamak idiay GEN 3:23 a kinunana a "Pinapanaw ti Dios a ni Yahweh isuna iti minuyungan ti Eden." Saanen a pinapanaw ti Dios ti tao iti makadua a gundaway.
"tapno mapasardeng dagiti tattao a makaumay iti ayan ti kayo ti biag"
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) kampilan nga umap-apoy wenno 2) apoy a kalanglanga ti kampilan. Kadagiti pagsasao a saan a mangus-usar iti kampilan ket mabalin a mangaramat iti sabali nga igam a kas iti pika wenno pana.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/03]]
1 Kinaidda ti lalaki ti asawana a ni Eva. Nagsikog isuna ket impasngayna ni Cain. Kinuna ti babai, "Nangipasngayak iti lalaki babaen iti tulong ni Yahweh." 2 Kalpasanna, impasngayna ti kabsat ni Cain a ni Abel. Ita, ni Abel ket nagbalin nga agpaspastor, idinto a ni Cain ket nagtrabaho iti daga. 3 Napasamak nga iti panaglabas ti tiempo, nangidatag ni Cain kadagiti bunga ti daga kas daton kenni Yahweh. 4 Ni Abel met ket nangidatag manipud kadagiti umuna nga annak ti arbanna ken kadagiti taba. Inawat ni Yahweh ni Abel ken ti datonna, 5 ngem saanna nga inawat ni Cain ken ti datonna. Isu a nakaunget unay ni Cain, ket nagruppanget isuna. 6 Kinuna ni Yahweh kenni Cain, "Apay ngay met a makaunget ken nakaruppangetka? 7 No ar-aramidem ti umno, saanka kadi nga awaten? Ngem no saanmo nga ar-aramiden ti umno, agur-uray ti basol iti ruangan ket tartarigagayannaka a tenglen, ngem masapul nga iturayam daytoy." 8 Nakisarita ni Cain iti kabsatna a ni Abel, ket kabayatan nga addada iti kataltalunan, dinuklos ni Cain ti kabsatna a ni Abel ket pinatayna isuna. 9 Kalpasanna, kinuna ni Yahweh kenni Cain, "Sadino ti ayan ti kabsatmo a ni Abel?" Kinunana, "Saanko nga ammo. Siak aya ti para-aywan iti kabsatko?" 10 Kinuna ni Yahweh, "Ania ti inaramidmo? Umaw-awag kaniak ti dara ti kabsatmo manipud iti daga. 11 Ita, nailunodka iti daga, inungapna dagiti ngiwatna a mangawat iti dara ti kabsatmo manipud iti imam. 12 Manipud ita, no sukayem ti daga, saanna nga ipaay ti pigsana kenka. Aglemmelemmeng ken agalla-allakanto iti daga." 13 Kinuna ni Cain kenni Yahweh, ” Ti dusak ket dakdakkel ngem iti kabaelak. 14 Pudno, iti daytoy nga aldaw ket pinatalawnakon manipud iti daytoy a daga ket mailemmengakto manipud iti rupam. Aglemmelemmeng ken agalla-allaakto iti daga, ket siasinoman a makasarak kaniak ket patayennak." 15 Kinuna ni Yahweh kenkuana, "No addaman ti mangpapatay kenni Cain, mabalesto isuna iti maminpito a daras." Kalpasanna, minarkaan ni Yahweh ni Cain, tapno saanto isuna a dangran ti siasinoman a tao a makasarak kenkuana. 16 Isu a pimmanaw ni Cain manipud iti presensia ni Yahweh ket nagnaed iti daga iti Nod, iti daya iti Eden. 17 Kinaidda ni Cain ti asawana ket nagsikog. Impasngayna ni Enoc. Nangibangon isuna iti siudad ket pinanagananna daytoy nga insurotna iti nagan ti putotna a ni Enoc. 18 Naaddaan ni Enoc iti putot ket isu ni Irad. Naaddaan ni Irad iti putot ket isu ni Mehujael. Naaddan ni Mehujael iti putot ket isu ni Metusael. Naaddaan ni Metusael iti putot ket isu ni Lamec. 19 Dua iti inasawa ni Lamec: Ada ti nagan ti maysa ken Zilla met ti nagan ti maysa. 20 Impasngay ni Ada ni Jabal. Isuna ti ama dagiti agnanaed kadagiti tolda nga addaan kadagiti taraken nga ayup. 21 Jubal ti nagan ti kabsatna a lalaki. Isuna ti ama dagiti agtuktukar iti arpa ken plauta. 22 Ni Zilla met, impasngayna ni Tubal Cain, nga agpanpanday kadagiti alikamen a tanso ken landok. Ti kabsat a babai ni Tubal Cain ket ni Naama. 23 Kinuna ni Lamec kadagiti assawana, "Ada ken Zilla, dummegkayo iti timekko; dakayo nga assawa ni Lamec, dumngegkayo iti ibagak. Ta nakapatayak iti lalaki gapu iti panangsugatna kaniak, maysa nga agtutubo a lalaki gapu ta dinunornak. 24 No ni Cain ket naibales iti naminpito a daras, pudno a maibales ni Lamec iti pitopulo ket pito a daras." 25 Kinaidda manen ni Adan ti asawana ket naganak iti maysa pay a lalaki. Pinanaganan ni Eva dayta iti Set ket kinunana, "Inikkannak ti Dios iti maysa pay nga anak a lalaki a kasukat ni Abel, ta pinatay isuna ni Cain." 26 Naaddaan ni Set iti putot ket pinanagananna iti Enos. Kalpasanna, ket inrugi dagiti tattao nga immawag iti nagan ni Yahweh.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "iti tao" wenno "ni Adan" (UDB)
Mabalin nga adda wagas ti pagsasaoyo iti panangibaga daytoy.
Ti sao a "lalaki" ket kadawyan a mangiladladwan iti nataengan a lalaki, ngem iti maladaga wenno ubing. No daytoy ket saan a maawatan, masapul nga ipatarus a kas "ubing a lalaki" wenno "lalaki" wenno "maladaga a lalaki wenno "anak a lalaki."
"Ti nagan a Cain ket kas iti sao a Hebreo a kayatna a sawen 'nagpataud.' Pinanaganan ni Eva ti anakna iti Cain gapu ta pinataudna daytoy."
Saantayo nga ammo no kasano kabayag iti tiempo a nagbaetan ti pannakaipasngay ni Cain ken ni Abel. Mabalin a singin da, wenno nagsikog manen ni Eva ket naipasngay ni Abel a kabsatna. No mabalin, mangaramatkayo iti pagsasao a saan a mangibaga no mano a tawen ti nagbaetanda.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Naaramat daytoy a ragup ti sasao a mangmarka iti rugrugi ti baru a paset ti istoria. No ti pagsasaoyo ket adda iti wagas a panangibaga iti daytoy, mabalinyo nga aramaten ditoy.
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "kalpasan a naglabas ti mano a tiempo" wenno 2) "iti umno a tiempo"
Maipapan daytoy iti taraon a nagtaud kadagiti mula nga inaywananna. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "mulmula" wenno "apit."
Maipapan daytoy kadagiti natataba a paset ti karnero a pinartina. Ti taba ti kasasayaatan a paset iti ayup. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "dadduma kadagiti natataba a pasetda."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nasayaat iti panagkita" wenno "naay-ayo iti"
Adda panangisasao dagiti dadduma a pagsasao para iti nalaus nga unget a kas iti "pimmudot gapu iti unget."
Ti kayat a sawen daytoy a langa ti rupana ket mangipakita a nakaunget wenno nagimon. Dadduma a pagsasao ket addaan iti panangisao a mangiladawan iti langa ti tao no kasta a makaunget.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Inaramat ti Dios daytoy a saludsod tapno ibagana kenni Cain a saan a rumbeng nga agunget ken agruppanget isuna. Kasta met a pinanggepna nga ikkan ni Cain iti gundaway a mangipudno a nagbiddut isuna.
Inaramat ti Dios daytoy a saludsod tapno ipalagipna kenni Cain ti maysa a banag a rumbeng nga ammona koma. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ammom a no aramidem ti umno, awatenka."
Ditoy, ti basol ket naibaga a kas narungsot nga ayup nga agur-uray iti gundaway a mangdarup kenni Cain. Ipakpakita daytoy no kasano ti kapeggad ti basol. Mabalin met nga ipatarus a kas iti adda iti UDB: "Ur-urayennaka ti basol iti ruar ti ridawmo."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ti tarigagay nga agbasol" wenno "ti dakes a banag a kayatmo nga aramiden."
Ti napaadda a basol ket nagtultuloy.
"masapul a tenglem ti basol." Naibaga ti basol ditoy a kasla tao a mabalin a tengngelen.
Mabalain a Maipatarus a kas iti: "Ngem no saanmo nga aramiden ti umno, napeggad dagiti dakes a kapanunotam, ken idalandakanto nga agaramid kadagiti dakes a banbanag, ngem masapul a paggedkedam dagitoy"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Kasapulan dagiti dadduma a pagsasao a manginayon iti nalawag nga pakaammo a nakisarita ni Cain iti kabsatna maipapan iti ipapanda iti taltalon.
Ni Abel ket ub-ubing a kabsat ni Cain. Dagiti dadduma a pagsasao ket masapul a mangaramat iti sao para iti "ading."
Ammo ti Dios a pinatay ni Cain ti kabsatna, ngem sinaludsudna latta ni Cain tapno sumungbat daytoy.
Inaramat ni Cain daytoy a saludsod tapno maliklikanna a mangibaga iti kinapudno. Ipakpakaawatna nga ammo met ti Dios a saan isuna a taga-aywan ti kabsatna. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pagrebbengak kadi ti mangbantay iti kabasatko?" wenno "saan a masapul nga aywanak ti kabsatko."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Inaramat ti Dios daytoy a saludsod tapno babalawenna ni Cain.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ti dara kabsatmo ket kasla tao nga umaw-awag kaniak tapno dusaek ti tao nga nangpatay kenkuana."
Daytoy ket maysa a panangibaga nga iti kayatna a sawen ket sinagepsep ti daga ti dara. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "a nangsagepsep iti dara ti kabsatmo."
Ni Cain ti nangpasayasay iti dara ti kabsatna iti daga. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nga nagpusuak idi pinataymo isuna."
Daytoy ket maysa a pagsasao nga iti kayatna a sawen ket "ti daga ket saan a makaipaay iti adu a taraon para kenka."
Dagitoy a sasao ket mabalin a agtipon ken ipatarus a kas iti: "Agalla-allakanto a kas iti maysa a tao nga awan pagtaenganna."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
"Saanakton a makaumay iti sangngoanam" wenno "Saanakton a makaumay kenka." Ipagarup ni Cain a no mapan iti sabali a lugar, saanton a makapagdayaw iti Dios. Saanna a kayat a sawen a saanen a makita ti Dios ni Cain.
Ti kayat a sawen daytoy ket ti tao nga agakar-akar gapu ta awan pagtaenganna." Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Agalla-allaakto"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Balsekto iti pitu a daras" wenno "dusaekto dayta a tao iti maminpito a daras ti panangdusak kenka"
"tapno saanto a patayen ti siasinoman ni Cain"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Ti kayat a sawen ti "Nod" ket "agalla-alla".
Mabalin nga iti pagsasaoyo ket addaan iti nasayaat a wagas a panangibaga iti daytoy. Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy iti 4:1. GEN 4:1.
"Nangipatakder ni Cain iti maysa a siudad"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Naibaga iti bersikulo 17 ti maipapan iti pannakaipasngay ni Enoc. Naibaga iti bersikulo 18 a naaddaan ni Enoc iti putot. Ti nalawag nga impormasyon ket dimmakkel ni Enoc ken nakaisawa. Mabalin daytoy nga aramiden a nalawag a kas iti adda iti UDB. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Naaddaan ni Enoc iti anak a pinanagananna iti Irad"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Naaddaan ni Irad iti putot a pinanagananna iti Mehujael."
Daytoy ti immuna a lalaki a nanaganan iti Lamec a kaputotan ni Cain.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Isuna ti immuna a tao a nagnaed iti tolda" wenno 2) "isuna ken dagiti kaputotanna ket nagnaed kadagiti tolda."
Dakdakamaten daytoy dagiti tattao nga agnanaed kadagiti tolda ken kasta met nga addaanda kadagiti taraken nga ayup.
Dagiti mabalin a kaipapanna ket 1) "Isuna ti immuna a tao a nangtukar iti arpa ken plauta" wenno 2) "Isuna ken dagiti kaputotanna ket nagtukar iti arpa ken plauta."
natangken a landok a maris dapo
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Imbaga ni Lamec ti agpada a banag iti namindua tapno ipakitana a napateg a dumngeg dagiti asawana iti ibagbagana kadakuada.
Dagitoy ket nagan dagiti babbai.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "No ibalsan ti Dios ni Cain iti pito a daras ti panangdusana kenkuana" wenno "Siasinoman mangpanggep a mangpatay kenni Cain ket madusanto iti maminpito a daras ti pannakadusa ni Cain."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "pudno a siasinoman a mangpatay kaniak ket madusanto iti pito a pulo ket pito a daras"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
Kitaen no kasanom nga impatarus datoy idiay 4:1. GEN 4:1.
Daytoy ti rason a pinanagananna a Set. Mabalin nga aramiden a nalawag a kas iti: 'Inikkannak manen ti Dios iti maysa pay nga anak.
Daytoy a nagan ket kas iti sao iti Hebreo a kayatna a sawen ket "naited."
"nagkararag iti nagan ni Yahweh" wenno "nagtalek iti nagan ni Yahweh" wenno "nagdayaw kenni Yahweh." Daytoy ti umuuna a gundaway iti Genesis nga inawagan dagiti tattao ti Dios babaen iti nagan a Yahweh. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ti agdayaw iti Dios babaen iti panangaramat iti nagan a Yahweh."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/04]]
1 Daytoy ti listaan dagiti kaputotan ni Adan. Iti aldaw a pinarsua ti Dios ti tao, inaramidna ida a kalanglangana. 2 Pinarsuana ida a lalaki ken babai. Binendisionanna ida ken pinanagananna ida iti tao, idi naparsuana ida. 3 Idi nagbiag ni Adan iti 130 a tawen, naaddaan isuna iti putot a lalaki a kalanglangana, a kaas-aspingna, ket pinanagananna daytoy iti Set. 4 Kalpasan iti pannakaipasngay ni Set, nagbiag pay ni Adan iti 800 a tawen. Naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 5 Nagbiag ni Adan iti 930 a tawen, ket kalpasanna, natay. 6 Idi nadanon ni Set iti 105 a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Enos. 7 Kalpasan iti pannakaipasngay ni Enos, nagbiag pay ni Set iti 807 a tawen, ken naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 8 Nagbiag ni Set iti 912 a tawen, ket kalpasanna, natay. 9 Idi nadanon ni Enos iti 90 a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Kenan. 10 Kalpasan iti pannakaipasngay ni Kenan, nagbiag pay ni Enos iti 815 a tawen. Naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 11 Nagbiag ni Enos iti 905 a tawen, ket kalpasanna, natay. 12 Idi nadanon ni Kenan iti 70 a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isuni Mahalalel. 13 Kalpasan iti pannakaiyanak ni Mahalalel, nagbiag pay isuna iti 840 a tawen. Naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 14 Nagbiag ni Kenan iti 910 a tawen, ket kalpasanna, natay. 15 Idi nadanon ni Mahalalel iti 65 a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Jared. 16 Kalpasan iti pannakaiyanak ni Jared, nagbiag pay ni Mahalalel iti 830 a tawen. Naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 17 Nagbiag ni Mahalalel iti 895 a tawen, ket kalpasanna, natay. 18 Idi nadanon ni Jared iti 162 a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Enoc. 19 Kalpasan iti pannakaipasngay ni Enoc, nagbiag pay ni Jared iti 800 a tawen. Naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 20 Nagbiag ni Jared iti 962 a tawen, ket kalpasanna, natay. 21 Idi nadanon ni Enoc iti 65 a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Metusalem. 22 Nagna ni Enoc a kaduana ti Dios iti 300 a tawen kalpasan iti pannakaipasngay ni Metusalem. Naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 23 Nagbiag ni Enoc iti 365 a tawen. 24 Nagna ni Enoch a kaduana ti Dios, ket kalpasanna, nagpukaw, ta innala isuna ti Dios. 25 Idi nadanon ni Metusalem iti 187 a tawen, pinutotna ni Lamek. 26 Kalpasan iti pannakaipasngay ni Lamek, nagbiag pay ni Metusalem iti 782 a tawen. Naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 27 Nagbiag ni Metusalem iti 969 tawen, ket kalpasanna, natay. 28 Idi nadanon ni Lamek iti 182 a tawen, naaddaan isuna iti putot a lalaki. 29 Pinanagananna daytoy iti Noe, kinunana, "Mangiyegto daytoy iti inana manipud iti panagtrabahotayo ken kadagiti nadagsen a trabaho dagiti imatayo, nga isu iti masapul nga aramidentayo gapu iti daga nga inlunod ni Yaweh. 30 Nagbiag ni Lamek iti 595 a tawen kalpasan iti pannakaipasngay ni Noe. Naaddaan isuna iti adu pay nga annak a lallaki ken babbai. 31 Nagbiag ni Lamek iti 777 a tawen. Kalpasanna ket natay. 32 Kalpasan a nagbiag ni Noe iti 500 a tawen naaddaan isuna kadagiti annak a ni Sem, Ham ken Jafet.
Iyam-ammo daytoy a ragup ti sasao ti pakasaritaan dagiti kaputotan ni Adan iti Genesis 5:1-6:8. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Daytoy ti listaan dagiti kaputotan ni Adan."
"umasping iti Dios". Saan nga ibagbaga daytoy no kasano nga inaramid ti Dios dagiti tattao nga agbalin a kas kenkuana. Awan bagi ti Dios, isu a saanna a kayat a sawen kalanglanga dagiti tattao ti Dios.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
Mabalin nga isurat dagiti mangipatpatarus daytoy babaen kadagiti numero nga "130" ken "800" wenno babaen iti panangaramat kadagiti sasao a numero a "sangagasut ket tallo-pulo" ken "wallo a gasut."
Maymaysa ti kayat a sawen dagitoy a ragup ti sasao. Nausar dagitoy kas palagip nga inaramid ti Dios ti tao a kas kenkuana. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1:26. [[:ilo:bible:notes:gen:01:26|1:26]].
Maulit-ulit dagitoy a ragup iti sasao iti sibubukel a kapitulo. Usaren ti gagangay a sao para iti "natay."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
Maulit-ulit dagitoy a ragup ti sasao iti sibubukel a kapitulo. Usaren ti gagangay a sao para iti "natay."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
Ti kumuyog iti maysa a tao a magna ket panangidilig para iti nasinged a pannakirelasion kenkuana. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nasinged ti panagkaddua ni Enoc ken ti Dios" wenno "nagbiag ni Enoc a nasinged ti pannakikaduana iti Dios." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_metaphor]])
Ti dakdakamaten ti sao nga "isuna" ket maipapan kenni Enoc. Awanen isuna ditoy daga.
Daytoy ti maikadua a tao a managan iti Lamek, kaputotan isuna ni Set.
"Daytoy a nagan ket kaun-uni ti Hebreo a sao nga iti kayatna a sawen ket 'inana."’ (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]]).
Ibagbaga ni Lamek iti mamindua ti isu met laeng a banag tapno iyunay-unayna no kasano karigat ti trabahona. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "manipud iti panagtrabahotayo iti kasta unay babaen kadagiti imatayo."(Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_doublet]] ken [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])
AT: "Nagbiag ni Lamek iti 777 a tawen"(Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
Dagitoy nga annak ket saan a nailista a maiyannurot iti pannakaipasngayda. Ni Ham ti kaubingan nga anak. Liklikanyo nga ipatarus daytoy iti wagas a mangipalpalawag a ti listaan ket maibasar iti tawenda
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:05]]
1 Dimteng ti tiempo nga immadu ti tao iti rabaw ti daga ken nangipasngayda kadagiti annak a babbai, 2 ket nakita dagiti annak a lallaki ti Dios a makaay-ayo dagiti annak a babbai ti tao. Nangalada kadagiti inasawada, siasinoman kadakuada a napilida nga asawaen. 3 Kinuna ni Yahweh, "Saan nga agtalinaed ti Espirituk iti sangkatao-an iti agnanayon, gapu ta isuda ket lasag. Agbiagda iti 120 a tawen." 4 Addan iti rabaw ti daga dagiti higante kadagidiay nga al-aldaw, ken kasta met kadagiti simmaruno pay nga al-aldaw. Napasamak daytoy idi inasawa dagiti annak a lallaki ti Dios dagiti annak a babbai dagiti tattao, ket naaddaanda kadagiti annak. Dagitoy dagiti maingel a lallaki idi, nalalatakda a lallaki. 5 Nakita ni Yaweh a nakaru ti kinadakes ti sangkatao-an iti daga, ken agtultuloy a dakes laeng ti tunggal pagduyusan dagiti pagayatan dagiti pusoda. 6 Nagbabawi ni Yahweh a pinarsuana ti sangkatao-an iti rabaw ti daga, ken daytoy ti nagladingitan iti pusona. 7 Isu a kinuna ni Yahweh, "Pukawekto ti pinarsuak a sangkatao-an manipud iti rabaw ti daga; dagiti tattao ken dagiti dadakkel nga ayup, ken dagiti agkarkarayam a banbanag ken dagiti billit iti tangatang, ta agbabbabawiak nga inaramidko ida." 8 Ngem makaay-ayo ni Noe iti imatang ni Yahweh. 9 Dagitoy dagiti pasamak maipapan kenni Noe. Nalinteg a tao ni Noe, ken awan pakapilawanna kadagiti tattao iti tiempona. Nagna ni Noe a kaduana ti Dios. 10 Naaddaan ni Noe iti tallo nga annak a lallaki: ni Sem, ni Ham, ken ni Jafet. 11 Dakes ti lubong iti sangoanan ti Dios, ken napnoan daytoy iti kinaranggas. 12 Nakita ti Dios ti daga; a daytoy ket dakes, ta amin a lasag ket dimmakesen ti wagasda iti rabaw ti daga. 13 Kinuna ti Dios kenni Noe, "Makitak a panawenen a pagpatinggaen ti amin a lasag, ta napnoan iti kinaranggas ti daga gapu kadakuada. Pudno a dadaelekto ida agraman ti daga. Mangaramidka iti daongmo manipud iti tarikayo iti sedro. 14 Mangaramidka kadagiti siled iti uneg ti daong, ken palitadaam daytoy iti alketran iti uneg ken ruarna. 15 Kastoyto ti panangaramidmo iti daytoy: ti kaatiddog ti daong ket 300 a cubits, 50 a cubits ti kaakabana, ken ti kangatona daytoy ket 30 a cubits. 16 Atepam ti daong, ket leppasem daytoy nga addaan iti maysa a cubit ti kangatona manipud iti tapaw ti didingna. Mangikabilka iti ruangan iti sikigan ti daong ken mangaramidka iti akin-baba, maikadua, ken maikatlo a kadsaaranna. 17 Dumngegka, dandanikon a layusen ti daga, a mangdadael iti amin a lasag nga addaan anges ti biag iti sirok ti langit. Matayto amin nga adda iti rabaw ti daga. 18 Ngem makitulagak kenka. Sumrekkanto iti uneg ti daong, sika, ken dagiti annakmo a lallaki, ken ti asawam, ken dagiti assawa dagiti annakmo. 19 Tunggal sibibiag a parsua iti amin a lasag, masapul a mangitugotka iti uneg ti daong iti sagdudua iti tunggal kita, tapno agtalinaedda a sibibiag a kaduam, lalaki ken babai. 20 Kadagiti amin a kita ti tumatayab, ken kadagiti amin a kita dagiti dadakkel nga ayup, ken tunggal kita dagiti agkarkarayam a parsua iti daga, dua iti tunggal kita ti umay kenka, tapno agtalinaedda a sibibiag. 21 Mangurnongka iti tunggal kita iti taraon ket idulinmo daytoy, ket agserbi dagitoy a taraonmo ken taraonda." 22 Inaramid ngarud daytoy ni Noe. Inaramidna dagitoy a maiyannurot iti amin nga imbilin ti Dios kenkuana,.
Naaramat dagitoy a ragup iti sasao a mangmarka iti rugrugi ti baru a paset ti istoria. No adda iti wagas a panangibaga iti daytoy iti pagsasaoyo, mabalinyo nga aramaten ditoy.
"Saan a nalawag ditoy no daytoy ket maipapan kadagiti nailangitan a parsua wenno tattao. Nupay kasta, pinarsua met laeng ida ti Dios." Mabalin nga maipakaawat daytoy a kas kadagiti nagbasol nga angheles, dayta ket, dagiti dakes nga espiritu wenno demonio. Ipagarup dagiti dadduma a maipapan daytoy kadagiti naturay a mangidadaulo wenno kadagiti kaputotan ni Set.
Agsasao ditoy ni Yaweh maipanggep iti bagina ken iti Espirituna, nga isu iti Espiritu ti Dios.
Ti kayat a sawen daytoy ket addaanda kadagiti napisikalan a bagi a matayto iti maysa nga aldaw.
Dagiti mabalin a kaipapanan dagitoy ket 1) ti kadawyan a kapaut ti biag dagiti tattao ket immababa iti 120 a tawen wenno 2) iti uneg ti 120 a tawen ket mabalin a matay ti tunggal maysa. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Saandanton nga agbiag iti nasursurok ngem 120 a tawen" wenno "Agbiagdanto laeng iti 120 a tawen." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
Dadakkel unay a tattao
Maipapan daytoy iti panawen a nagbiag dagiti higante a tattao.
Ipatarusmo daytoy a kas iti inaramidmo idiay 6:2 [[:ilo:bible:notes:gen:06:01|6:2]].
"Dagitoy a higante ket maingel a tattao a nagbiag idi un-unana a panawen" wenno "Dagitoy nga annak ket dagiti nabileg a mannakiranget a nagbiag idi un-unana a panawen."
Maipapan daytoy kadagiti lallaki a nakired ken naballigei iti ranget.
"mabigbigbig a lallaki"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
"sigud a kababalin" wenno "nakaugalian"
"dagiti palimed a kapanunotan iti kaungganda."Mabalin a mangaramat iti sabali a pagsasao malaksid iti a sao a "puso" tapno saritaen ti maipanggep iti paset dagiti tattao nga agpanpanunot.
Daytoy ket maysa a wagas a panangibaga nga isuna ket nalidayan unay maipanggep iti daytoy. Mabalin a mangaramat iti sabali a pagsasao malaksid iti a sao a "puso" tapno saritaen ti maipanggep iti marikrikna.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Dadaelekto ti sangkatao-an a pinarsuak tapno awanton iti sabali pay a tattao iti rabaw ti daga"
Pinarsua ti Dios ti sangkatao-an. Dagiti sasao a "pinarsuak" ket ibagbagana dagiti kanayunan a pakaammo maipanggep iti sangkatao-an. Dagiti dadduma a pagsasao ket masapul nga maisina daytoy a kas maysa a salaysay. Mabalin a Maipatarus kas iti: "Pinarsuak ti sangkatao-an. Pukawek ida iti rabaw ti daga."
Ditoy naaramat daytoy iti negatibo a banag, gapu ta ibagbaga ti Dios ti maipanggep iti panangdadaelna kadagiti tattao gapu kadagiti basolda.
Mabalin a Maipatarus kas iti: "Naay-ayo ni Yahweh kenni Noe"(UDB)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
Iyam-ammo daytoy a salaysay ti maipanggep kenni Noe idiay Genesis 6:9 - 9:29. Mabalin a Maipatarus kas iti: "Daytoy ti pakasaritaan ni Noe."
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay Genesis 5:21. GEN 5:21.
"Addaan ni Noah iti tallo a putot"
"Saan a nailista dagiti annakna babaen iti panagsasaruno ti pannakaipasngayda
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
"Nadadael ti daga iti imatang ti Dios" wenno "Nakita ti Dios a nagbalinen a nadakes unay dagiti tattao iti lubong." Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) amin a tattao iti rabaw ti daga ket nadakes unay wenno 2) am-amin nga adda iti rabaw ti daga ket nagbalinen a nadakes unay.
Mabalin a Maipatarus kas iti: "ken napnoan iti naranggas a tattao ti daga" wenno "ken nagwarasen dagiti naranggas a tattao iti entero a daga" wenno "gapu ta napno daytoy kadagiti tattao nga agtigtignay a siraranggas iti maysa ken maysa"
Dakdakamaten daytoy dagiti tattao.
Ti kayat a sawen daytoy ket "insardengda ti agbiag iti wagas a kayat ti Dios" wenno "dakes dagiti aramidda" (UDB).
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
Maipapan daytoy kadagiti nangnangruna a tattao.
"napnoan iti kinaranggas ti daga gapu kadakuada"
"Dadaelek ida ken ti daga" wenno "dadaelekto ida inton dadaelek ti daga"
Mabalin a tumpaw daytoy iti rabaw ti danum uray adda napigsa a bagyo. Mabalin a Maipatarus kas iti: "dakkel a bangka" wenno "daong" wenno "arka."
Saan nga ammo dagiti tattao no ania a kita ti kayo daytoy idi. Mabalin a Maipatarus kas iti: "tarikayo daytoy a mausar iti panangaramid kadagiti bangka" wenno "napintas a tarikayo" wenno ti nagan ti kayo nga us-usaren dagiti tattao nga agaramid kadagiti bangka.
"warasam iti alketran ti rabawna daytoy" wenno "pinturam iti alketran daytoy." Ti makagapu nga aramiden daytoy ket mabalin nga aramiden a nalawag: "tapno saan a makastrek ti danum" (UDB). (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
Napuskol daytoy, napegket wenno nadaroy a banag nga ikabkabil dagiti tattao iti bangka tapno saan a sumrek ti danum iti nagbabaetan ti tarikayo ti bangka.
Ti "cubit" ket ab-ababa ngem iti kaatiddog ti kagudua a metro. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_bdistance]])
"138 a metro." Mabalin nga aramaten ti sigud a rukodna a nausar idiay ULB wenno iti isu met laeng a nausar a pangrukodna idiay UDB wenno iti bukodyo a pangrukrukod no ammoyo nga idilig iti sigud a nausar manipud idiay UDB. "Ti tallo a gasut a cubits ket dandani 138 a metro."(Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_bdistance]])
"23 a metro" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_bdistance]])
"14 a metro" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_bdistance]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
Mabalin a daytoy ket narisdok wenno nasappa nga atep. Ti usarna daytoy ket tapno masaluadan amin a banag iti uneg ti daong manipud iti tudo.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 6:13. GEN 6:15.
Mabalin a Maipatarus kas iti: "akinbaba a kadsaaran, makintengnga a kadsaaran, ken akin-ngato a kadsaaran" wenno "tallo a kadsaaran" (UDB) wenno "tallo a tukad"
Mabalin a Maipatarus kas iti: "datar" wenno "tukad" wenno "siled"
Imbaga ti Dios daytoy tapno iyunay-unayna nga aramiden ti ibagana. Mabalin a Maipatarus kas iti: "Endengan" wenno "Dumngegkayo iti ibagbagak."
"amin nga agbibiag" (UDB). Ti ragup a sasao "nga addaan iti anges ti biag" ket maysa a wagas a panangibaga iti “ nga agbibiag."(Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
Daytoy a katulagan ket kari ti Dios kenni Noe. Tungpalen ti Dios ti katulagan. Saanna a pinagaramid ni Noe iti aniaman a banag kas paset iti katulagan.
"masapul a pastrekem iti uneg ti daong ti dua iti tunggal kita a sibibiag a parsua"
Dagiti pinarsua ti Dios nga ayup ti kayat a sawen daytoy.
Maipapan daytoy iti tunggal kita dagiti ayup. Mabalin a Maipatarus kas iti: "tunggal kita."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
Maipapan daytoy kadagiti babassit nga ayup nga agkarkarayam iti rabaw ti daga (UDB).
Maipapan daytoy iti dua iti tunggal kita ti tamatayab ken ayup.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "taraon a kankanen dagiti tattao ken taraon dagiti ayup"
Agpada ti kayat a sawen dagitoy a dua a salaysay. Ipalpalawag ti maikadua a salaysay ti immuna ken iyunay-unayna a nagtulnog ni Noe iti Dios. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Inaramid ngarud amin ni Noe dagiti imbilin ti Dios kenkuana." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_parallelism]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:06]]
1 Kinuna ni Yahweh kenni Noe, "Umayka iti uneg iti daong, sika ken dagiti amin a bumalaymo, ta nakitak a nalintegka iti imatangko iti daytoy a henerasion. 2 Iti tunggal nadalus nga ayup, mangitugotka iti sagpipito a lallaki ken sagpipito a babbai. Ken kadagiti ayup a saan a nadalus, mangitugotka iti dua, maysa a lalaki ken maysa a babai. 3 Kasta met kadagiti billit iti tangatang, mangitugotka iti pito a lallaki ken pito a babbai, tapno mataginayonda iti rabaw ti daga. 4 Ta kalpasan iti pito nga aldaw, pagtuduekto iti rabaw ti daga iti uppat a pulo nga aldaw ken uppat a pulo a rabii. Dadaelekto ti tunggal sibibiag a banbanag nga inaramidko, manipud iti rabaw ti daga." 5 Inaramid ni Noe ti amin nga imbilin ni Yahweh kenkuana. 6 Agtawen ni Noe iti innem a gasut idi immay ti layus iti rabaw ti daga. 7 Simrek ni Noe, dagiti annakna, ti asawana, ken dagiti assawa dagiti annakna iti daong gapu iti danum ti layus. 8 Dagiti nadalus nga ayup ken dagiti saan a nadalus nga ayup, dagiti billit, ken amin nga agkarkarayam iti rabaw ti daga 9 sagdudua, lalaki ken babai, immayda kenni Noe ket simrekda iti daong, kas iti imbilin ti Dios kenni Noe. 10 Napasamak a kalpasan iti pito nga aldaw, immay ti danum ti layus iti rabaw ti daga. 11 Iti maika-innem a gasut a tawen ni Noe, iti maikadua a bulan, iti maikasangapulo ket pito nga aldaw ti bulan, iti isu met laeng nga aldaw, pimsuak dagiti amin nga ubbog ti dakkel a taaw iti uneg ti daga, ken naglukat dagiti tawa ti langit. 12 Nangrugi ti tudo ket nagtinnag iti rabaw ti daga iti uppat a pulo nga aldaw ken uppat a pulo a rabii. 13 Iti dayta met laeng nga aldaw, simrek iti daong ni Noe ken dagiti annakna, ni Sem, ni Ham kenni Jafet, ken ti asawa ni Noe, ken dagiti tallo nga assawa dagiti annakna. 14 Simrekda a kaduada dagiti atap nga ayup segun iti kitada, ken dagiti tunggal dingwen segun iti kitada, ken dagiti tunggal agkarkarayam a banag iti rabaw ti daga segun iti kitada, ken dagiti tunggal billit segun iti kitada, ken dagiti tunggal kita iti parsua nga addaan kadagiti payyak. 15 Dua kadagiti amin a lasag nga addaan anges ti biag ket immay kenni Noe ken simrek iti uneg ti daong. 16 Dagiti ayup a simrek ket lalaki ken babai kadagiti amin a lasag; simrekda a kas iti imbilin ti Dios kenkuana. Ket inrikep ni Yahweh ti ruangan idi nakastrekdan. 17 Kalpasanna, immay ti layus iti rabaw ti daga iti las-ud iti uppat a pulo nga aldaw, ket dimmakkel ti danum ket intapawna ti daong. Timpaw daytoy manipud iti rabaw ti daga. 18 Immay ti napegges ken napigsa a danum ket dimmakkel unay daytoy iti rabaw ti daga, ket timpaw ti daong iti danum. 19 Nagpangpangato ti danum manipud iti rabaw ti daga. Naan-anay a linipus ti danum dagiti amin a nangangato a banbantay nga adda iti baba ti entero a langit. 20 Ngimmato ti danum iti sangapulo ket lima a cubits manipud kadagiti tuktok dagiti bantay. 21 Natay amin nga agbibiag nga aggargaraw iti rabaw ti daga: dagiti billit, dagiti dingwen, dagiti atap nga ayup, dagiti amin nga aguummong a parsua iti rabaw ti daga, ken amin a sangkatao-an. 22 Amin dagiti agbibiag a naipuyot ti espiritu ti biag kadagiti agungda, amin dagiti adda iti daga, ket natay. 23 Napukaw ngarud amin dagiti agbibiag nga adda iti rabaw ti daga, ti sangkatao-an ken dagiti dadakkel nga ayup, dagiti agkarkarayam, ken dagiti billit iti tangatang. Nadadaelda amin manipud iti daga. Ni Noe laeng ken dagiti kakaduana iti daong ti nabati. 24 Inturayan ti danum ti daga iti las-ud iti sangagasut ket limapulo nga aldaw.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
Ti sao a "daong" ket ti dakkel a bangka nga inaramid ni Noe tapno makalasat iti sangalubongan a layus. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Mapanka...iti daong" wenno "Sumrekka iti dakkel a bangka."
"a kameng iti pamiliam"
Ti kayatna a sawen daytoy ket nakita ti Dios a nalinteg ni Noe.
Daytoy ket maipapan kadagiti amin a tattao nga agbibiag iti dayta a tiempo. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "kadagiti amin a tattao nga agbibiag ita."
Daytoy ket ayup nga impalubos ti Dios a kanen ken idaton dagiti tattao.
Dagitoy dagiti ayup a saan nga impalubos ti Dios a kanen ken idaton.
"tapno saanda a naan-anay a mapukaw" wenno "tapno, kalpasan ti layus, agtultuloyto nga agbiag dagiti ayup"
Daytoy ket uppat a pulo nga aldaw. Saan a walopulo nga aldaw. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "uppat a pulo nga aldaw ken rabii."
Maipapan daytoy iti napisikalan a biag.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "napasamak ti layus iti rabaw ti daga" wenno "idi pinaglayus ni Yahweh iti rabaw ti daga"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "gapu iti layus nga umay" wenno "tapno malasatan ti layus"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
Dagitoy ket ayup nga impalubos ti Dios a kanen ken idaton dagiti tattao.
Dagitoy dagiti ayup a saan nga impalubos ti Dios a kanen ken idaton dagiti tattao.
Agparis dagiti ayup a simrek iti daong, maysa a lalaki ken maysa a babai.
Naaramat daytoy a ragup a sasao ditoy tapno maipakita iti napateg a pasamak iti istoria-ti rugi ti layus. No ti pagsasaom ket addaan iti wagas a panangaramid iti daytoy, mabalin nga aramaten ditoy.
Ti nalawag a pakaammo a nagtudo ket mabalin a maipalawag kas adda iti UDB.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Idi agtawen ni Noe iti innem a gasut" )
Yantangay ta ni Moises ti nangisurat iti daytoy a libro, mabalin a dakdakamatenna ti maikadua a bulan ti kalendaryo dagiti Hebreo. Ngem saan a sigurado daytoy.
Maipapan daytoy iti maysa nga aldaw idi nangrugi ti tudo. Iyunay-unay dagitoy a sasao no kasano kadaras a napasamak amin dagitoy a kangrunaan a pasamak idi dimteng ti tiempo.
"danum ti baybay nga adda iti babaen ti daga a pimsuak iti rabaw ti daga"
Maipapan daytoy iti taaw a pagarupenda nga adda iti uneg ti daga.
Maipapan daytoy iti tudo. Iladladawanna ti tangatang a kasla bobida a mangtengngel iti taaw iti ngatuenna nga agtinnag iti daga. Idi naglukat dagiti tawa wenno ruangan ti tangatang, nagtinnag dagiti danum manipud kadagitoy. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "naglukat ti tangatang" wenno "naglukat dagiti ruangan ti tangatang."
No ti pagsasaoyo ket addaan iti sao a para iti napigsa a tudo, mabalin a maitutop dayta ditoy.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
"iti dayta met laeng nga aldaw." Maipapan daytoy iti aldaw a nangrugi a nagtudo. Makita idiay bersikulo 13-16 ti inaramid ni Noe sakbay a nangrugi ti tudo.
Dagitoy nga uppat a bunggoy ket nailista a mangipakita a nairaman ti tunggal kita ti ayup. No ti pagsasaoyo ket addaan iti sabali a wagas a panangbunggo-bunggoy kadagiti amin nga ayup, mabalinyo nga usaren dayta, wenno mabalinyo nga usaren dagitoy a bunggoy. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1:24 GEN 1:24.
Maipapan daytoy kadagiti ayup nga agkarkarayam iti daga, kas kadagiti kuneho, kadagiti alibut/banyas/buwaya, ken uleg.
"kitana" wenno “klasena”
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
Maipapan daytoy kadagiti ayup.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nga agbibiag"
Masapul a panunoten no kasanoyo nga ibaga iti pagsasaoyo ti lalaki ken babai nga ayup. Kas koma iti Iloko, kabaian ken kalakian ti pangawag iti ayup. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "lalaki ken babai iti tunggal kita ti ayup" wenno "kalakian ken kabaian iti tunggal kita ti ayup."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: 'kalpasan a simrekda iti daong"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
Napasamak daytoy iti las-ud ti uppat a pulo nga al-aldaw, kabayatan nga umad-adu ti danum. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ken immadalem ti danum."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ken daytoy ti gapuna a timpaw ti daong iti danum"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "timpaw ti daong manipud iti daga" wenno "timpaw ti daong iti rabaw ti adalem a danum"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "naapres ken napigsa ti danum"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "immadu ken pimmigsa ti danum iti daga" wenno "Naan-anay a linipus ti danum ti daga"
"iti entero a tangatang"
"innem a metro." Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 6:15.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
"aggun-gunay"
Maipapan daytoy kadagiti amin nga ayup nga aggun-gunay iti daga iti dakkel a bunggoy. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "dagiti amin nga ayup iti entero a daga nga agkarkarayam"
Karaman ditoy dagiti amin nga ayup ken tattao. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "amin nga agbibiag nga addaan anges ti biag" wenno "ti tunggal parsua nga agang-anges."
Ti sao nga “anges” ket maipapan iti biag.
Ti espiritu ti tao ket paset ti bagina a makaammo ken mamati iti Dios.
"amin a parsua nga agbibiag iti daga." Ibagbagana daytoy ti maysa pay a banag maipanggep kadagiti parsua a naaddaan iti anges ti biag. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ken nagbiag iti daga."
Maipapan daytoy iti napisikalan a pannakatay.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
Ibagbaga daytoy a salaysay ti maipanggep iti napasamak kadagiti sibibiag a parsua. No masapul, mabalin nga ipatarus daytoy a kas "Isu nga amin a sibibiag...napukaw" wenno "Isu a naan-anay a dinadael ti layus ti tunggal sibibiag."
Agpada ti kayat a sawen daytoy kas iti immuna a sasao.
"Awandan iti rabaw ti daga"
"ken dagiti tattao ken dagiti ayup a kaduana"
"nagtalinaed wenno "nagbiag" wenno "nagtalinaed a nagbiag" (UDB)
"linipus ti adalem a danum ti entero a daga" wenno "Nagtalinaed ti danum a nanglayus iti rabaw ti daga" (UDB)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/07]]
1 Pinanunot ti Dios ni Noe, dagiti amin nga atap nga ayup, ken dagiti amin a dingwen a kaduana iti uneg ti daong. Pinagpuyupoy ti Dios ti angin iti entero a daga, ket nangrugi a bimmaba ti danum. 2 Nairikep dagiti ubbog iti uneg ti daga ken dagiti tawa iti tangatang, ket nagsardeng a nagtudo. 3 Nagtultuloy nga immababaw ti danum. Ket kalpasan iti 150 nga aldaw, ababaw metten ti danum. 4 Simmadsad ti daong kadagiti bantay ti Ararat iti maika-pito a bulan, iti maika-17 nga aldaw iti bulan. 5 Nagtultuloy nga immababaw ti danum agingga iti maika-sangapulo a bulan. Iti umuna nga aldaw iti bulan, nagparang dagiti tuktok dagiti bantay. 6 Napasamak a kalpasan iti uppat a pulo nga aldaw, linukatan ni Noe ti tawa ti daong nga inaramidna. 7 Nangipatayab isuna iti uwak ket nagsublisubli daytoy aginggana a nagmaga ti danum manipud iti daga. 8 Kalpasanna, nangipatayab isuna iti kalapati tapno makitana no immababawen ti danum, 9 ngem awan ti nasarakan ti kalapati a lugar a pagdissoan ti sakana, ket nagsubli daytoy kenkuana iti uneg ti daong, ta linipus pay laeng iti danum ti entero a daga. Inyunnatna ti imana ket innalana ken inyunegna daytoy iti daong. 10 Naguray manen isuna iti pito nga aldaw ket nangipatayab manen iti kalapati manipud iti daong. 11 Nagsubli kenkuana ti kalapati iti karabianna. Ket adda nalangto a bulong ti olibo iti sippitna. Ngarud, naammoan ni Noe nga immababawen ti danum. 12 Naguray manen isuna iti pito nga aldaw, ket pinatayabna manen ti kalapati. Saanen daytoy a nagsubli kenkuana. 13 Dimteng iti maika-601 a tawen, iti umuna a bulan, iti umuna nga aldaw ti bulan, nga agmagmagan ti daga. Inikkat ni Noe ti kalub ti daong, kimmita iti ruar, ket nakitana a namagaanen ti rabaw ti daga. 14 Iti maikadua a bulan, iti maika-27 nga aldaw iti bulan, natiananen ti daga. 15 Kinuna ti Dios kenni Noe, 16 "Rumuarkayo iti daong, sika, ti asawam, dagiti annakmo, ken dagiti assawa dagiti annakmo." 17 Paruarem ti tunggal sibibiag a parsua iti amin a lasag a kaduam, karaman dagiti billit, dagiti dingwen, ken tunggal banag nga agkarkarayam iti rabaw ti daga, tapno umaduda iti entero a daga, agbungada, ken agpaaduda iti rabaw ti daga." 18 Rimuar ngarud ni Noe a kaduana dagiti annakna, ti asawana, ken dagiti assawa dagiti annakna. 19 Tunggal agbibiag a parsua, tunggal parsua nga agkarkarayam, ken tunggal billit, amin nga aggargaraw iti daga segun kadagiti pamiliada ket pinanawanda ti daong. 20 Nangaramid ni Noe iti altar para kenni Yahweh. Nangala isuna iti sumagmamano kadagiti nadalus nga ayup ken sumagmamano kadagiti nadalus a billit, ket nangidaton isuna kadagiti daton a maipuor iti altar. 21 Nalang-ab ni Yahweh ti makaay-ayo nga ayamuom ket kinunana iti pusona, "Saankonton nga ilunod pay ti daga gapu iti sangkata-oan, uray pay no dagiti kababalin dagiti pusoda ket dakes sipud kinaubingda. Saanko met a dadaelen dagiti amin a banag a sibibiag, a kas iti inaramidko. 22 Bayat nga adda ti daga, addanto latta tiempo ti panagmula ken panagapit, lammiis ken pudot, panawen ti pudot ken lam-ek, aldaw ken rabii.
"saan a nalipatan" (UDB)
Maipapan daytoy iti dakkel a bangka nga inaramid ni Noe tapno makalasatda iti layus.
Maipapan daytoy iti danum a nagpuswak manipud iti daga.
"nagrikep ti tangatang" wenno "nagrikep dagiti ruangan ti tangatang." Kayat a sawen daytoy a nagsardengen ti tudo. Kitaenyo no kasano nga impatarus ti "naglukat dagiti tawa ti langit" idiay 7:11. GEN 7:11.
"Dagiti ubbog...ken dagiti tawa...nagrikep" wenno "Inrikep ni Yahweh dagiti ubbog...ken dagiti tawa."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
"nagdisso" wenno "nagsardeng iti daga"
Yantangay ta insurat ni Moises daytoy a libro, mabalin a dakdakamatenna ti maikapito ken maikasangapulo a bulan iti kalendaryo ti Hebreo. Ngem a saan a sigurado daytoy.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "iti umuna nga aldaw ti maikasangapulo a bulan"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nagparang iti ngatoen iti danum."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
Naaramat daytoy a ragup ti sasao a mangmarka iti rugrugi ti baru a paset ti istorya. No ti pagsasaoyo ket addaan iti wagas a panangaramid iti daytoy, mabalinyo nga aramaten ditoy.
Ti ragup ti sasao "nga inaramidna" ket ibagbagana ti maipanggep iti "tawa." Dadduma a pagsasao ket mabalin nga ipatarusda daytoy a kas iti: "Nangaramid ni Noe iti tawa ti daong. Immay ti kanito a kalpasan ti uppat a pulo nga aldaw ket linukatanna ti tawa." Kitaen:
Maysa a billit nga addaan iti nangisit a dutdut a mangmangan kadagiti masarakanna a lasag dagiti natay nga ayup.
Ti kayat a sawen daytoy ket agsubli-subli ti uwak iti daong.
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: “agingga a pinagmaga ti angin ti danum" wenno "agingga a natianan."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
"agdisso" wenno "aginana." Kayatna a sawen ket agdisso tapno aginana manipud iti panagtaytayabna.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
"katuktukkol" wenno "kapulpulting"
bulong manipud iti kayo nga olibo
"Naguray isuna iti maikadua a daras ket pinalabasna pay iti pito nga aldaw"
No saan a maawatan daytoy dagiti tattao, mabalinyo nga ilawlawag ti makagapu: "Saanen daytoy a nagsubli kenkuana gapu ta nakakita daytoy iti lugar a pagdissoanna."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
Naaramat dagitoy a sasao a mangmarka iti rugrugi ti baru a paset ti istorya. No adda ti wagas ti pagsasaoyo a mangmarka iti baro a paset ti istorya, mabalinyo nga aramaten dayta ditoy.
Mabalin a Maiptarus a kas iti: "idi agtawen ni Noe iti 601"
Yantangay ta insurat ni Moises daytoy a libro, mabalin a dakdakamatenna ti umuna a bulan ti kalendaryo ti Hebreo. Ngem saan a sigurado daytoy.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "natianan ti danum a nanglipus iti daga" wenno "pinagmaga ti angin ti danum a nanglipus ti daga." .
Dakdakamaten daytoy ti banag a mangkalkalub iti daong manipud iti tudo.
Ibagbaga ti sao a "nakita" kadatayo nga agdengngegtayo iti sumaruno a napateg a pakaammo.
maikapito nga aldaw iti bulan**- "iti maika-27 iti aldaw ti makadua a bulan." Mabalin a dakamatenna daytoy ti maikadua a bulan ti kalendaryo ti Hebreo, ngem saan a sigurado daytoy.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "naan-anayen a natianan ti daga" (UDB)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
"tunggal kita dagiti sibibiag a parsua." Ti sao a "lasag" ket panangdakamat kadagiti "sibibiag a parsua" ken panangiyunay-unay a sibibiag ti madakdakamat.
Daytoy ket isu met laeng a bilin nga inted ti Dios kadagiti immuna a tattao idiay 1:28. GEN 1:28. Mabalin a Maipatarus a kas iti: agpaadu iti kasta unay" wenno "maaddaan iti adu a kaputotan."
"maaddaan ti kaputotan" wenno "aganak"
"dumakkel ti bilang" wenno "umadu"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
Iti dadduma a patarus, daytoy ket mabasa a kas “Rimuar ni Noe.” (Kitaen: Go and Come)
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "agkakaduada segun iti bukodda a kita"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
"nangipatakder ti altar a maipaay kenni Yahweh" wenno "nangipatakder iti altar a pagdaydayawan kenni Yahweh." Mabalinna nga ipatakder daytoy a babaen kadagiti batbato.
Ti kayat a sawen ti "nadalus" ket dagiti impalubos ti Dios nga ayup a maidaton. Dagiti dadduma nga ayup ket saan a nausar a kas daton ken naawagan a "saan a nadalus."
Pinatay ni Noe dagiti ayup ken pinuoran ida a maidaton para iti Dios. AT: "pinuoranna dagiti ayup a kas daton para kenni Yahweh."
Dakdakamaten daytoy ti ayamuom ti naituno a karne.
Ti sao ditoy a "puso" ket dakdakamatenna ti panunot ken karirikna ti Dios.
"agaramid iti napalalo a pakadangran" (UDB)
Daytoy ket mabalin pay a maipalawag: "gapu ta managbasol ti sangkatao-an."
"kadagiti nagkakauna a tawenda, kinaykayatda ti nagaramid kadagiti dakes a banbanag" wenno "uray pay idi ubingda, pagaayatda ti agaramid kadagiti dakes a banbanag"
Ti sao ditoy a "puso" ket dakdakamatenna dagiti kapanunotan, karirikna, kalkalikaguman, ken tarigagay dagiti tattao. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "sigud a kababalinda" wenno "ugalida."
"panawen ti panagmula"
Dagitoy a sasao ket maipapan iti dua a kangrunaan a tiempo iti tawen no maipapan iti panawen.
ti napudot, a tiempo iti tawen
ti nalammiis a panawen, tawen ti panagtutudo
"saanto nga agpukaw" wenno "saanto nga agsardeng nga agparang." Mabalin a Maipatarus a kas iti: "agtultuloyto."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/08]]
1 Ket binendisionan ti Dios ni Noe ken dagiti annakna, a kinunana kadakuada, "Agbalinkayo a nabunga, agpaadukayo, ken punoenyo ti daga. 2 Panagbuteng kadakayo ken panagamak kadakayo ti maaddanto iti tunggal agbibiag nga ayup iti rabaw ti daga, iti tunggal tumatayab iti tangatang, iti tunggal parsua nga agkarkarayam iti daga, ken kadagiti amin a lames iti baybay. Naipaimada kadakayo." 3 Tunggal aggargaraw a banag nga agbibiag ket agserbi a taraonyo. Itedko kadakayo ita ti amin a banag, kas intedko met kadakayo dagiti nalangto a mulmula. 4 Ngem nasken a saankayo a mangan kadagiti karne nga adda pay laeng iti daytoy ti biagna-nga isu ti darana. 5 Ngem para iti darayo, ti biag nga adda iti darayo, pabayadak. Singirek daytoy manipud iti ima ti tunggal ayup. Manipud iti ima ti siasinoman a tao, dayta ket, manipud iti ima ti nangpatay iti kabsatna, singirek ti bayad ti biag dayta a tao. 6 Siasinoman a mangpadara iti maysa a tao, babaento met iti maysa a tao a mapadara isuna, ta iti langa ti Dios nga inaramidna ti tao. 7 Iti biangyo, agbalinkayo a nabunga ken agpaadukayo, agwaraskayo iti entero a daga ken agpaadukayo iti daytoy." 8 Ket nagsao ti Dios kenni Noe ken kadagiti annakna, a kunana, 9 "Dumngegkayo! Iti biangko, makitulagak kadakayo ken kadagiti kaputotanyonto, 10 ken kadagiti amin nga agbibiag a parsua nga adda kadakayo, kadagiti tumatayab, kadagiti dingwen, ken iti tunggal parsua iti daga nga adda kadakayo, kadagiti amin a rimmuar manipud iti daong, iti tunggal agbibiag a parsua iti daga. 11 Makitulagak ngarud kadakayo, a saanto pulos a madadael amin a lasag babaen iti danum iti layus. Pulos nga awanton ti layus a mangdadael iti daga. ” 12 Kinuna ti Dios, "Daytoy ti pagilasinan ti nakitulagak kadakayo ken iti tunggal agbibiag a parsua nga adda kadakayo, para iti amin a henerasion iti masakbayan. 13 Inkabilko ti bullalayawko iti ulep, ket agbalinto daytoy a pagilasinan iti nakitulagak iti daga. 14 Mapasamakto nga inton iyumayko ti ulep iti daga ket makita ti bullalayaw iti ulep, 15 ket lagipekto ti katulagan, nga adda iti nagbaetantayo; siak, dakayo, ken iti tunggal agbibiag a nainlasagan a parsua. Saanto manen a pulos nga agbalin a layus dagiti danum a mangdadael iti amin a lasag. 16 Addanto ti bullalayaw kadagiti ul-ulep ket makitakto daytoy, tapno maipalagip ti agnanayon a katulagan ti Dios kadagiti amin nga agbibiag a parsua nga adda iti daga. 17 Ket kinuna ti Dios kenni Noe, "Daytoy ti pagilasinan ti pannakitulagko kadagiti amin nga agbibiag iti rabaw ti daga." 18 Dagiti annak ni Noe a rimmuar iti daong ket da Sem, Ham, ken ni Jafet. Ket ni Ham ti ama ni Canaan. 19 Dagitoy a tallo dagiti annak ni Noe, ken manipud kadagitoy, ti entero a daga ket napno iti tattao. 20 Nangrugi a nagbalin a mannalon ni Noe, ken nagmula isuna iti ubas. 21 Imminom isuna iti arak ket nabartek. Nakaidda isuna a lamo-lamo iti uneg ti toldana. 22 Ket ni Ham, nga ama ni Canaan, nakitana ti kinalamo-lamo ni tatangna ket imbagana kadagiti dua a kakabsatna nga adda iti ruar. 23 Nangala ngarud da Sem ken Jafet iti lupot ket inkabilda iti abagada, ken nagnada a patallikod ket inabbunganda ti kinalamo-lamo ni tatangda. Saanda a simmango, isu a saanda a nakita ti kinalamo-lamo ni tatangda. 24 Idi nariing ni Noe manipud iti pannakabartekna, natakuatanna ti inaramid kenkuana ti inaudi nga anakna. 25 Isu a kinunana, "Lunod koma ti umay kenni Canaan. Agbalin koma isuna nga adipen dagiti adipen dagiti kakabsatna." 26 Kinunana pay, "Madaydayaw koma ni Yahweh a Dios ni Sem, ket agbalin koma nga adipenna ni Canaan. 27 Palawaen koma ti Dios ni Jafet, ken itulokna nga agaramid isuna iti pagtaenganna kadagiti tolda ni Sem. Agbalin koma nga adipenna ni Canaan." 28 Kalpasan iti layus, nagbiag ni Noe iti tallo-gasut ken limapulo a tawen. 29 Ti pakabuklan ti panagbiag ni Noe ket siyam a gasut ket limapulo a tawen, ket kalpasanna, natay isuna.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1:28. GEN 1:28.
Agpada ti kayat a sawen dagiti sasao a "Agbuteng" ken "agamak
Daytoy ti "panagbuteng kenni Yaweh," dayta ket, kasta unay a panagraem iti Dios ken panangipakita iti dayta a paagraem babaen iti panagtulnog kenkuana.
buteng nga agtaud iti panagbuteng iti kabusor.
Daytoy ti immuna kadagiti uppat a bunggoy a pakairamanan dagiti dadakkel nga ayup, billit, parsua nga agkarayam iti daga, ken lames. Saanna nga iraman dagiti tallo pay a kita iti agbibiag a parsua.
Daytoy ket sapasap a sao para kadagiti banag a tumaytayab. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1:20. GEN 1:21.
Mairaman ditoy dagiti amin a kita ti babassit nga ay-ayup. Kitaenyo no kasanoyo nga iipatarus idiay 1:24. GEN 1:25.
"Naitedda iti turayyo." Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "Inkabilko ida iti turayyo"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
Itultuloy ti Dios ti makisasao kenni Noe ken dagiti annakna.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
Ti "dara" ket simbolo ti "biag". Binilin ti Dios dagiti tattao a saanda a mangan iti karne no dara-dara pay laeng daytoy. Masapul a pagayusen/ikkatenda nga umuna ti dara daytoy.
Itultuloy ti Dios ti makisasao kenni Noe ken kadagiti annakna.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
Pagsinnabalien daytoy ti dara ti tao ken ti dara ti ayup idiay GEN 9:4.
Naipakaawat a naibukbok ti dara. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "no adda agbalin a makagapu iti pannakaibukbok ti darayo/no adda agbalin a makagapu iti pannakautang ti biagyo" wenno "no adda mangibukbok iti darayo/no adda mangutang iti biagyo" wenno "no adda mangpatay kadakayo."
Mipapan daytoy iti naisikalan a biag.
Ti bayad ket saan a maipapan iti kuarta, ngem iti pannakatay ti nangpatay. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pagbayadek ti siasinoman a mangpatay kadakayo."
Ti sao nga "ima" ket maipapan iti tao nga addaan iti pagrebbengan iti maysa a pasamak.
"Pagbayadek/Singirek ti aniaman nga ayup a mangkettel iti biagyo."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pagbayadek/Singirek ti siasinoman a mangkettel iti biag ti sabali a tao"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "manipud iti dayta a tao."
Ti "kabsat(na)" ket naaramat ditoy kas sapasap a sao a maipapan kadagiti kabagian, kas kadagiti kameng ti tribu, kaputotan, wenno bunggoy dagiti tattao.
Ti panangiparukpok iti dara ket maysa a panangidilig para iti panangpapatay iti maysa a tao. Ti kayat a sawen daytoy ket no patayen ti maysa a tao ti maysa a tao, addanto met ti mangpatay kenkuana. Nupay kasta, ti “dara” ket napateg unay iti daytoy a paset ken masapul a maaramat iti patarus no mabalin. Ipatarusyo ti “mangiparukpok iti dara” babaen kadagiti sasao a mangipakita iti pannakapukaw wenno pannakaikkat ti adu a dara a pakaigapuanan ti pannakatay.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "gapu ta inaramid ti Dios dagiti tattao a kaing-ingasna/kalanglangana" wenno "gapu ta inaramidko dagiti tattao a kas iti bukodko a langa"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 1:28. GEN 1:28.
Agsasaon ti Dios kadakuada. Markaan daytoy a ragup ti sasao ti pagbaliwan ti ibagbaga ti Dios kadakuada. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Intuloy ti Dios ti nakisarita kenni Noe ken kadagiti annakna" wenno "Ket intuloy ti Dios ti nagsao".
Daytoy ket naaramat a mangmarka iti panagbaliw manipud iti panangibaga ti Dios maipanggep iti aramiden ni Noe ken dagiti annakna iti maipanggep iti aramiden ti Dios.
Iti daytoy a tulag, nagkari ti Dios, ngem saan a nangsapul kenni Noe iti aniaman. AT: "Agkariak iti napasnek kadakayo."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
"Iti panangibagak iti daytoy, makitulagak kadakayo"
Maipapan daytoy kadagiti amin nga agbibiag a parsua. Dagiti tattao ken ay-ayup.
"Awanton ti panaglayus a mangdadael iti daga." Mabalin nga addaanto dagiti panaglayus ngem saandanto a dadaelen ti intero a lubong.
Palagip maipapan iti maysa a banag a naikari ti kayat a sawen daytoy.
Katulagan daytoy kenni Noe ken ti pamiliana ken kadagiti amin a henerasion a sumaruno.
Itultuloy ti Dios ti makisasao kenni Noe ken kadagiti annakna.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
Daytoy ket maysa a banag a mabalin a mapasamak iti mamin-ano wenno adu a daras.
Saan a kayat asawen a daytoy a lipaten ti Dios ti karina isu nga iti panangipatarus iti daytoy, nasayaat nga usaren ti sao a saan nga mangted iti kapanunotan a malipatan ti Dios ti karina.
Makisasao ti Dios kenni Noe ken kadagiti annak ni Noe.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "amin a kita ti agbibiag a parsua"
Kitaenyo no kasano a naipatarus daytoy idiay 6:12.
Itultuloy ti Dios ti makisasao kenni Noe ken kadagiti annakna.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
"tapno maipalagip" wenno "tapno panunoten"
Agsasao ti Dios ditoy. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "iti nagbaetak ken iti tunggal agbibiag a parsua."
Kitaenyo no kasanoyo nga inpatarus daytoy idiay 9:14 GEN 9:15.
Agsasaon ti Dios kennni Noe. Tanda daytoy ti kaudian nga ibagbaga ti Dios. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Inleppas ti Dios ti ibagbagana babaen iti pannakisaritana kenni Noe" wenno "Kinuna ngarud ti Dios kenni Noe."
Ipakpakaammo dagiti bersikulo nga 18-19 dagiti tallo nga annak ni Noe, nga agbalinto a napateg a paset iti sumaruno nga istoria.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
Ni Ham ti makinputot kenni Canaan.
Iti daytoy a paset ket mabalin nga ipatarusyo no adda man iti pagsasaoyo ti mabalin a maaramat a sao a mangipakita nga iti pagtrabtrabahoan ni Noe ket saan a nadanum a kas iti pagtalonan ti pagay a kadawyan a makitkita ken ammotayo. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Agsuksukay iti daga."
"imminom iti adu unay nga arak"
Saan a naiyunay-unay no kasano ti pannakalamo-lamo ni Noe idi nagidda a nabartek. Ipakpakita daytoy kadatayo a nakababain daytoy babaen iti panagtignay dagiti annakna.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
Maipapan daytoy kenni Noe.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
Iti bersikulo 25-26, nangisawang ni Noe iti lunod iti putotna a ni Ham ken pamendision kadagiti kakabsat ni Ham. Ti imbaga ni Noe maipanggep kadakuada ket mapasamakto met kadagiti kaputotanda, kas naipakita iti UDB.
No kabaelanyo, aramidenyo daytoy a bersikulo iti wagas a mangipakita kadagiti agbasa a daytoy ket daniw.
"nausawan"
Maipapan daytoy kenni Ham. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ni Ham a kaubingan a putotna."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ilunodko ni Canaan" wenno "Adda koma dakes a mapasamak kenni Canaan"
Maysa kadagiti putot ni Ham. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Putot ni Ham a ni Canaan" wenno "Ni Canaan a putot ni Ham."
"ti kababaan nga adipen dagiti kakabsatna" wenno "ti saan unay a kapapatgan nga adipen dagiti kakabsatna"
Mabalin a maipapan daytoy kadagiti kakabsat ni Canaan wenno kadagiti kakabagianda.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
No kabaelanyo, aramidenyo daytoy a bersikulo iti wagas a mangipakita kadagiti mangbasa a daytoy ket daniw.
"Maidaydayaw koma ni Yahweh" wenno "Maikari ni Yahweh amaapadayawan" wenno "Idaydayawko ni Yahweh" (UDB)
"Agbalin koma nga adipen ni Jafet ni Canaan." Mairaman ditoy dagiti kaputotan da Canaan ken ni Jafet.
Dagiti mabalin a kaipapanan daytoy ket 1) "Palawaen pay koma ti Dios ti teritoryo ni Jafet"(UDB) wenno 2) "Paadduen koma ti Dios ti kaputotan ni Jafet."
"ken makipagbiag koma isuna ken ni Sem a sitatalna." Iramraman daytoy dagiti kaputotan da Jafet ken ni Sem.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/09]]
1 Dagitoy dagiti kaputotan dagiti putot ni Noe; ni Sem, ni Ham, ken ni Jafet. Naaddaanda kadagiti putot a lallaki kalpasan iti layus. 2 Dagiti putot a lallaki ni Jafet ket ni Gomer, ni Magog, ni Madai, ni Javan, ni Tubal, ni Mesec, ken ni Tiras. 3 Dagiti putot a lallaki ni Gomer ket ni Askenaz, ni Rifat, ken ni Togarma. 4 Dagiti putot a lallaki ni Javan ket ni Eliseo, ni Tarsis, ni Kitim, ken ni Dodanim. 5 Manipud kadagitoy, nagsisina ken napan kadagiti dagdagada dagiti tattao nga adda iti igid ti baybay, tunggal maysa iti bukodna a pagsasao, segun kadagiti pulida, segun kadagiti nasionda. 6 Dagiti putot a lallaki ni Ham ket ni Cus, ni Mizraim, ni Put, ken ni Canaan. 7 Dagiti putot a lallaki ni Cus ket ni Seba, ni Havilah, ni Raamah, ken ni Sabteca. Dagiti putot a lallaki ni Raamah ket ni Sheva ken ni Dedan. 8 Naaddaan ni Cus iti putot a lalaki, isu ni Nimrod, a kaunaan a mammarmek iti rabaw ti daga. 9 Maysa isuna a maingel a mangnganop iti imatang ni Yahweh. Isu a naibaga a, "Kas kenni Nimrod, a maysa a maingel a mangnganop iti imatang ni Yahweh." 10 Dagiti immuna a napapateg a siudad iti pagarianna ket Babel, Erec, Akkad, ken Calne, iti daga ti Sinar. 11 Manipud iti dayta a daga, napan isuna idiay Asiria ket binangonna ti Ninive, Rehobot-ir, Cala, 12 ken Resen, nga adda iti nagbaetan ti Ninive ken Cala. Dakkel daytoy a siudad. 13 Ni Mizraim ti nagtaudan dagiti tattao iti Lydia, Anam, Lehab, Naftu, 14 Patrus, Caslu(a nagtaudan dagiti Filisteo), ken Caftur. 15 Naaddaan ni Canaan iti putot, isu ni Sidon, nga inauna a putotna, ken ni Het, 16 kasta met dagiti Jebusio, dagiti Amoreo, dagiti Gergaseo, 17 dagiti Heveo, dagiti Arkeo, dagiti Sineo, 18 dagiti Arveo, dagiti Zemareo, ken dagiti Hamateo. Kalpasanna, nagwaras dagiti kaputotan ni Canaan. 19 Ti beddeng dagiti Cananeo ket manipud idiay Sidon nga agpa-Gerar, ket agpatingga idiay Gaza, ken no agturong idiay Sodoma, Gomora, Adma, ken Zeboiim, agpatingga idiay Lasa. 20 Dagitoy dagiti putot a lallaki ni Ham, segun kadagiti pulida, kadagiti pagsasaoda, kadagiti dagada, ken kadagiti nasionda. 21 Naaddaan met kadagiti putot a lallaki ni Sem a manong ni Jafet. Ni Sem met ti kapuonan dagiti amin a tattao ti Eber. 22 Dagiti putot a lallaki ni Sem ket ni Elam, ni Assur, ni Arpaksad, ni Lud, ken ni Aram. 23 Dagiti putot a lallaki ni Aram ket ni Us, ni Hul, ni Geter, ken ni Mesec. 24 Naaddaan ni Arpaksad iti putot a lalaki, isu ni Sela, ket ni Sela ti ama ni Eber. 25 Naadaan ni Eber iti dua a putot a lallaki. Ti nagan ti maysa ket Peleg, gapu ta kadagiti aldawna ket nabingay ti daga. Ti nagan ti kabsatna a lalaki ket Joktan. 26 Ni Joktan ti ama da Almodad, Selef, Hasarmavet, Jera, 27 Hadoram, Uzal, Dikla, 28 Obal, Abimael, Seba, 29 Ofir, Havila, ken Jobab. Amin dagitoy ket putot a lallaki ni Joktan. 30 Ti masakupanda ket manipud idiay Mesa agingga idiay Sefar, ti bantay iti daya. 31 Dagitoy dagiti putot a lallaki ni Sem, segun kadagiti kaputotanda ken kadagiti pagsasaoda, kadagiti dagada, ken kadagiti nasionda. 32 Dagitoy dagiti tribu dagiti putot ni Noe, segun iti kaputotanda, segun iti nasionda. Manipud kadagitoy ket nasinasina ken nagwaras dagiti tattao iti entero a daga kalpasan iti layus.
Ipakpakaammo daytoy a salaysay ti listaan dagiti kaputotan ni Noe idiay Genesis 10:1-11:9. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Daytoy ti listaan dagiti putot ni Noe."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Nagsisina ken immakar kadagiti ig-igid ti baybay ken isla dagiti annak ken kaputotan ni Javan"
Maipapan daytoy kadagiti tattao nga agnanaed iti igid ti baybay ken kadagiti isla.
Dagitoy dagiti luglugar mapan pagnanaedan dagiti tattao. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nagtaudanda a daga."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Tunggal bunggoy dagiti tattao ket agsasao iti bukodda a pagsasao" wenno "Bininay-bingay dagiti tattao ti bagbaggida sigun iti pagsasaoda"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Ti Mizraim ket nagan a Hebreo para iti "Egipto."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Ipakpakaammo daytoy ti maysa a proverbio. Mabalin nga iti pagsasaoyo ket sabali ti wagas a panangipakaammoyo kadagiti proverbio ken nainsiriban a sasao. Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "Daytoy ti makagapu no apay nga ibagbaga dagiti tattao nga"
Ti mabalin a kaipapananna ket 1) dagiti immuna a kabisera a pinasayaatna
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
"Napan ni Nimrod idiay Asiria"
Agtuloy ti listaan dagiti kaputotan ni Noe.
Maysa ni Mizraim kadagiti putot a lallaki ni Ham. Dagiti kaputotanna ket nagbalin a dagiti tattao iti Ehipto. Ti Mizraim ket nagan a Hebreo para iti "Egipto."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Dagiti nagnagan ket dakdakamatenna dagiti dakdakkel a bunggoy dagiti tattao a nagtaud kenni Canaan.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "teritorio"
Ti direksiyon a 'laud' ket mabalin nga aramiden a nalawag: "manipud Sidon ken agturong idiay Gerar nga adda iti laud ti ili ti Gaza" wenno "manipud iti siudad ti Sidon iti abagatan, agingga idiay Gaza nga adda iti asideg ti Gerar."
Ti direksion a "daya" ket mabalin a maaramid a nalawag no kasapulan: "ket agpadaya idiay Sodoma, Gomora, Adma, ken Zeboiim, inggana Lasa."
Ti sao a "dagitoy" ket maipapan kadagiti tattao ken bunggoy ti tattao a naisurat idiay bersikulo 6-19.
"nagsisina segun kadagiti naduma-duma a pagsasaoda"
"kadagiti nagtaudanda a lugar"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Maysa kadagiti putot ni Ham ni Arpaksad.
"pannakabingay-bingay" ti kayat a sawen ti Peleg.
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "nagsisina dagiti tattao iti daga"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Maysa kadagiti annak ni Eber ni Joktan.
Dagiti putot a lallaki ni Joktam ti dakdakamatenna daytoy.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "Ti daga nga iturturayanda" wenno "Ti daga a pagnanaedanda"
Ti sao a "dagitoy" ket maipapan kadagiti kaputotan ni Sem a nailista.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
Maipapan daytoy kadagiti amin a tattao a naisurat idiay kapitulo 10.
"insurat ni"
"Nabingaybingay ken nagwaras iti entero a daga dagiti nasion a nagtaud kadagitoy a tribu" wenno "Nagsisina dagitoy a tribu ket binukelda dagiti nasion iti daga"
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "kalpasan a dinadael ti layus ti daga."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/10]]
1 Ita, maymaysa a pagsasao ti nausar iti entero a daga ken addaanda iti agpapada a sasao. 2 Iti panagdaliasatda idiay daya, adda nasarakanda a patad iti daga ti Sinar ket nagnaedda sadiay. 3 Kinunada iti maysa ken maysa, "Umaykayo, agaramidtayo iti adu a ladrillo ket lutuentayo a naimbag." Addaanda iti ladrillo imbes a bato ken alketran a pangsemento. 4 Kinunada, "Umaykayo, mangbangontayo iti maysa a siudad ken maysa a torre a dumanon idiay langit ti tuktokna para kadatayo met laeng, ket agaramidtayo iti bukodtayo a nagan. Ta no saantayo nga aramiden daytoy, mawarawaratayonto iti entero a rabaw ti daga." 5 Isu a bimmaba ni Yahweh a mangkita iti siudad ken iti torre nga impatakder dagiti kaputotan ni Adan. 6 Kinuna ni Yahweh, "Kitaenyo, sangsangkamaysa dagitoy a tattao nga addaan iti maymaysa a pagsasao, ket irugrugidan ti agaramid iti daytoy! Iti mabiit awanton ti banag a gandatenda nga aramiden a saandanto a kabaelan nga isayangkat. 7 Umaykayo, bumabatayo ket riribukentayo ti pagsasaoda tapno saanda nga agkikinnaawatan." 8 Isu a winarawara ida ni Yahweh iti entero a rabaw ti daga ket insardengda ti panangbangonda iti siudad. 9 Napanaganan ngarud daytoy iti Babel gapu ta riniribok ni Yahweh ti pagsasao ti entero a daga ket manipud sadiay, iti panangwarawara kadakuada ni Yahweh, impanna ida iti ballasiw taaw iti entero a rabaw ti daga. 10 Dagitoy dagiti kaputotan ni Sem. Sangagasut idi ti tawen ni Sem, ket naaddaan isuna iti putot ket isu ni Arpaksad, dua a tawen kalpasan iti layus. 11 Nagbiag ni Sem iti limagasut a tawen kalpasan iti panangiputotna kenni Arpaksad. Naaddaan met isuna kadagiti dadduma pay a putot a lallaki ken babbai. 12 Idi nagbiag ni Arpaksad iti tallopulo ket lima a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Sela. 13 Nagbiag ni Arpaksad iti 403 a tawen kalpasan iti panangiputotna kenni Sela, ken naaddaan isuna iti adu pay a putot a lallaki ken babbai. 14 Idi nagbiag ni Sela iti tallopulo a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Eber. 15 Nagbiag ni Sela iti 403 a tawen kalpasan iti panangiputotna kenni Eber, ket adu pay a lallaki ken babbai iti naiputotna. 16 Idi nagbiag ni Eber iti tallopulo ket uppat a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Peleg. 17 Nagbiag ni Eber iti 430 a tawen kalpasan iti panangiputotna kenni a Peleg. Ket adu pay a lallaki ken babbai iti naiputotna. 18 Idi nagbiag ni Peleg iti tallopulo a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Reu. 19 Nagbiag ni Peleg iti 209 a tawen kalpasan iti panangiputotna kenni Reu. Ket adu pay a lallaki ken babbai ti naiputotna. 20 Idi nagbiag ni Reu iti tallopulo ket dua a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Serug. 21 Nagbiag ni Reu iti 207 a tawen kalpasan a pinutotnani Serug. Ket adu pay a lallaki ken babbai iti naiputotna. 22 Idi nagbiag ni Serug iti tallopulo a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Nahor. 23 Nagbiag ni Serug iti dua gasut a tawen kalpasan a nagbalin nga ama ni Nahor. Ket adu pay a lallaki ken babbai iti naiputotna. 24 Idi nagbiag ni Nahor iti duapulo ket siam a tawen, naaddaan isuna iti putot ket isu ni Tera. 25 Nagbiag ni Nahor iti 119 a tawen kalpasan a naiputotna ni Tera. Ket adu pay a lallaki ken babbai iti naiputotna. 26 Kalpasan iti pitopulo a tawen a panagbiag ni Tera, naaddaan isuna kadagiti putot ket isu da Abram, Nahor, ken Haran. 27 Ita, dagitoy dagiti kaputotan ni Tera. Isuna ti ama da Abram, Nahor, ken Haran, ket ni Haran ti ama ni Lot. 28 Natay ni Haran iti imatang ti amana a ni Tera iti nakaiyanakanna a daga, idiay Ur dagiti Caldeo. 29 Nangasawa da Abram ken Nahor. Sarai ti nagan iti asawa ni Abram ken Milca ti nagan iti asawa ni Nahor a putot a babai ni Haran nga ama da Milca ken Isca. 30 Ita, ni Sarai ket lupes; awanan isuna iti anak. 31 Inkuyog ni Tera ti putotna a lalaki a ni Abram, ti apokona a ni Lot a putot ni Haran, ken ti manugangna a ni Sarai nga asawa ni Abram a putotna a lalaki, ket nagkukuyogda a pimmanaw idiay Ur nga ayan dagiti Caldeo, tapno mapanda idiay daga ti Canaan. Ngem dimtengda idiay Haran ket nagtalinaedda sadiay. 32 Agtawen idi ni Tera iti 205 kalpasanna ket natay idiay Haran.
Nausar daytoy a sao ditoy tapno pagilasinan iti baro a paset iti istoria.
Dakdakamatenna daytoy dagiti amin a tattao iti rabaw ti daga.
Dagitoy dua a ragup ti sasao ket ipakaawatna iti agpada a banag ken iyunay-unayna a maymaysa ti pagsasao dagiti amin a tattao.
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "immakar iti pagtaengan" wenno "immalis"
Dagiti mabalin a kayatna a sawen daytoy ket 1) "iti daya" wenno 2) "manipud ti daya" wenno 3) "agturong iti daya." Ti kangrunaan a napili ket "idiay daya" gapu ta ti Sinar ket agturong iti daya kas pinati dagiti mamasirib a tattao wenno dagiti tattao nga agad-adal iti Biblia a nakaisagpatan ti daong.
Ipakaawatna daytoy a nagsardengda manipud iti panagakarda iti maysa a lugar ket agtalinaed iti maymaysa a disso sadiay.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
Mangar-aramid dagiti tattao iti adu a ladrillo babaen iti pitak ken idarangda daytoy iti napudot a paglutuan tapno tumangken ken tumibker dagitoy.
napalet, napigket, nangisit a likido a naggapu iti uneg ti daga.
Daytoy ket napalet a banag a naaramid babaen iti apog, pitak, darat, ken danum. Ar-aramaten dagiti tattao daytoy a pangpakapet kadagiti bato wenno ladrillo. Ti apog ket pulbos a naaramid manipud kadagiti puraw a batbato wenno kadagiti natangken a naggianan dagiti "mollusk" (shell) a nailuto iti apuy.
"aramidentayo a naindaklan ti reputasyontayo"
"reputasyon"
"agsisinatayonto ket mapantayo agnaed kadagiti nadumaduma a luglugar"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "dagiti tattao"
Ti pakaammo maipapan iti panagulogna ket mabalin nga aramiden a nalawag: "bimmaba manipud idiay langit." Saanna nga ibagbaga daytoy no kasano nga immulog isuna. Aramaten ti sapasap a sao nga ipakpakaawatna iti "bimmaba."
"tapno agpaliiw" wenno "tapno ad-adda a makitana iti asideg"
Amin dagiti tattao ket maysa a dakkel a bunggoy ken agsasaoda amin iti agpapada a pagsasao.
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "aniaman a banag a gandatenda nga aramiden ket mabalinanda nga aramiden." (Kitaen:
Ti sao a "tayo"
Ti kayatna a sawen daytoy ket pinasardeng ni Yahweh dagiti amin a tattao iti entero a daga nga agsao iti maymaysa a pagsasao. Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "guloentayo ti lengguaheda."
Daytoy ti panggep ti pannakariribok ti pagsasaoda. Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "tapno saandanto nga agkikinnaawatan." (UDB)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
"manipud iti siudad"
Ti nagan a "Babel" ket balikas a ti kayatna a sawen ket "riniribok." Mabalin a manginayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" maipapan iti daytoy.
Kayatna a sawen daytoy ket pinasardengen ni Yahweh dagiti amin a tattao iti entero a daga nga agsao iti agpapada a pagsasao. Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "pinaggiginnidiatna ti pagsasao iti entero a daga."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
Daytoy a patang (sentence) ket ipakpakaammona ti listaan dagiti kaputotan ni Sem idiay Genesis 11:10-26.
Daytoy a layus ket manipud iti tiempo ni Noe idi nagbalin a dakes unayen dagiti tattao isu a linayus ti Dios ti entero a daga.
"naparaburan iti anak a lalaki a ni Arpaksad" wenno "naiyanak ti anakna a lalaki a ni Arpaksad"
Dagiti mangipatpatarus ket mabalinda nga isurat daytoy iti letra wenno numero a "100," "2," ken "500."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
Saan nga ammo ti urnos ti pannakaiyanak dagitoy.
Daytoy a patang (sentence) ket ipakpakaammona ti pakasaritaan dagiti kaputotan ni Tera. Ibagbaga ti Genesis 11:27-25:11 ti maipanggep kadagiti kaputotan ni Tera, nangnangruna iti anakna a lalaki a ni Abraham. Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "Daytoy ti pakasaritaan ni Tera" wenno "Daytoy ti pakasaritaan ti kaputotan ni Tera." (Kitaen
Ti kayatna a sawen daytoy ket natay ni Haran kabayatan a sibibiag pay laeng ti amana. ATMabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "Natay ni Haran kabayatan a kaduana ti amana a ni Tera" wenno "Natay ni Haran kabayatan a sibibiag pay laeng ti amana a ni Tera."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
Daytoy ket nagan ti babai.
Daytoy a pagsasao iti Iloko ket nausar tapno ipakdaarna ti baro a pakaammo maipanggep kenni Sarai nga agbalinto a kangrunaan kadagiti maudi a paset.
maysa a babai a saan nga agsikog wenno maaddaan iti anak
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
Dagitoy ket agduma a nagan ken agduma ti pannakaibalikasda iti letra iti Hebreo. Ti maysa ket dakdakamatenna ti maysa a tao ken ti maysa ket dakdakamatenna ti siudad. Mabalinmo nga isurat dagitoy nga agduma iti pagsasaoyo tapno iparang daytoy.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/11]]
1 Ita kinunana ni Yahweh kenni Abram, "Pumanawka manipud iti pagiliam, manipud kadagiti kakabagiam, manipud iti sangkabalayan ti amam, ket agturongka iti lugar nga ipakitakto kenka. 2 Pagbalinenkanto a dakkel a nasion, ken bendisionankanto, ken pagbalinekto a naindaklan ti naganmo, ket agbalinkanto a pakabendisionan. 3 Bendisionakto dagiti mangbendision kenka, ngem ilunodkonto dagiti saan nga agraem kenka. Babaen kenka, mabendisionanto amin a pamilia ti entero a daga." 4 Napan ngarud ni Abram kas iti imbaga ni Yahweh kenkuana nga aramidenna, ket simmurot ni Lot kenkuana. Pitopulo ket lima ti tawen ni Abram idi pimmanaw isuna idiay Haran. 5 Inkuyogna ti asawana a ni Sarai ken ti kaanakanna a lalaki a ni Lot a putot ti kabsatna, amin dagiti sanikuada a naipundarda ken amin a tattao a naalada idiay Haran. Pimmanawda a nagturong iti daga ti Canaan, ket dimtengda sadiay. 6 Dinaliasat ni Abram ti daga agingga iti Sikem, nga ayan ti lugo iti More. Iti dayta a tiempo agnanaed dagiti Cananeo iti dayta a daga. 7 Nagparang ni Yahweh kenni Abram, ket kinunana, "Itedkonto kadagiti kaputotam daytoy a daga." Isu a nangipatakder ni Abram iti altar a maipaay kenni Yahweh, a nagparang kenkuana. 8 Manipud sadiay, immakar isuna ket nagturong idiay katurturodan a pagilian iti daya ti Betel, ket impatakderna sadiay ti toldana, iti nagbaetan ti Betel nga adda iti laud, ken Ai iti dayana. Nangbangon ni Abram sadiay iti altar a maipaay kenni Yahweh ken immawag isuna iti nagan ni Yahweh. 9 Kalpasanna, intultuloy ni Abram ti nagdaldaliasat, ket nagturong idiay Negeb. 10 Adda panagbisin iti dayta a daga, isu a simmalog ni Abram ket nagturong iti Egipto tapno agnaed sadiay, gapu ta nakaro unay ti panagbisin iti daydiay a daga. 11 Idi dandanin a sumrek ti Egipto, kinunana kenni Sarai nga asawana, "Kitaem a, ammok a napintaska a babai. 12 Inton makitadaka dagiti Egipcio kunaendanto, 'Daytoy ti asawana,' ket papatayendakto, ngem pagtalinaedendaka a sibibiag. 13 Ibagam lattan a kabsatka, tapno gapu kenka ket nasayaatakto, ket tapno gapu kenka ket maispal ti biagko." 14 Napasamak nga idi nakastreken ni Abram idiay Egipto, nakita dagiti Egipcio a kasta unay ti kinapintas ni Sarai. 15 Nakita isuna dagiti prinsipe ti Faraon, ket impasindayawda isuna iti Faraon, ket impanda ti babai iti pagtaengan ti Faraon. 16 Nasayaat ti panangtrato ti Faraon kenni Abram gapu kenkuana, ket inikkanna isuna kadagiti karnero, baka, kalakian nga asno, tagabu a lallaki, tagabu a babbai, kabaian nga asno ken kadagiti kamelio. 17 Kalpasanna, pinagrigat ni Yahweh ti Faraon ken ti balayna iti nakaro a didigra gapu kenni Sarai nga asawa ni Abram. 18 Pinaayaban ti Faraon ni Abram, ket kinunana, "Ania daytoy nga inaramidmo kaniak? Apay a saanmo nga imbaga kaniak nga asawam isuna? 19 Apay nga imbagam, "Kabsatko isuna,' isu nga innalak nga agbalin nga asawak? Isu nga ita, adtoy ti asawam. Alaem isuna ket pumanaw kayo." 20 Ket binilin ti Faraon dagiti tattaona maipapan kenkuana, ket pinapanawda isuna, agraman ti asawana ken amin nga adda kenkuana.
Naaramat daytoy a sao tapno pagilasinan iti baro a paset iti istoria.
Pumanaw ka manipud iti dagam, manipud iti pamiliam, manipud iti pagtaengan ti amam.
"mangirugiak iti baro a nasion babaen kenka" wenno "pagbalinek a dakkel a nasion dagiti kaputotam"
"pagbalinenka a nalatak." Ditoy ti sao a "nagan" ket ipakpakaawatna iti reputasyonna.
"Ilunodkonto ti siasinoman a mangpabain kadakayo" wenno "no siasino dagiti mangibilang kadakayo nga awan kais-iskanna, ilunodkonto isuna"
AT: "Bendesionakto amin a pamilia ditoy lubong babaen kenka."
AT: "Gapu kenka" wenno "Gapu ta benendisionanka"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/12]]
Ti Hebreo a "Nephesh," para "kadagiti sanikua" ket mabalin a dakdakamatenna dagiti tarakenda nga ay-ayup. Mabalin met daytoy a pangawag kadagiti tattao.
"dagiti tattao a ginatangda" wenno "dagiti tattao nga inummongda a makikuyog kadakuada.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/12]]
Nagan laeng ni Abram iti nadakamat gapu ta isuna ti ulo iti pamilia. Imbilin ti Dios kenkuana nga itugotna ti pamiliana ket mapanda sadiay. Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "Isu a nagdaliasat ni Abram a kaduana ti pamiliana."
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "daga ti Canaan" wenno "ti Canaan"
Ti More ket mabalin a nagan iti maysa a lugar.
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "Yahweh, gapu ta nagparang isuna kenkuana"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/12]]
Adu a tattao ti kadua ni Abram iti panagdaliasatna. Dagiti tattao a nagakar-akar manipud iti nadumaduma a lugar ket nagnaed kadagiti tolda. Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "ket idiayda nga impatakder dagiti toldada."
"nagkararag kenni Yahweh" wenno "nagrukbab kenni Yahweh"
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "Kalpasanna, innala ni Abram ti toldana ket intultuloyna iti nagdaldaliasat."
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "nagturong iti rehion ti Negeb" wenno "nagturong iti abagatan" wenno "nagpabagatan a nagturong idiay let-ang ti Negeb" (UDB)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/12]]
"Awan ti makan" wenno "Kurang ti makan". Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "Saan a dimmakel a naimbag dagiti mula iti dayta a tiempo."
"iti dayta a disso" wenno "iti lugar a pagnanaedan ni Abram"
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "nagpaabagatan"
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "papatayendak tapno mabalindaka nga asawaen"
"tapno iti kasta, gapu kenka, saandakto a papatayen"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/12]]
Daytoy a ragup ti sasao ket nausar ditoy tapno pagilasinan iti rugi ti pannakapasamakna. No ti pagsasaoyo ket addaan iti wagas iti panangibaga iti daytoy, mabalinmo nga usaren ditoy.
"Nakita dagiti opisial ti Faraon ni Sarai" wenno "nakita isuna dagiti opisial ti ari" (UDB)
Mabalin a maipatarus daytoy a kas iti: "Innala isuna ti Faraon iti pagtaenganna."
Agsipud ta ti Faraon ket maysa nga ari, ti balayna ket maawagan met iti palasio, kas adda idiay (UDB).
"gapu kenni Sarai"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/12]]
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "gapu ta innala ti Faraon ni Sarai, nga asawa ni Abram, a nagbalin nga asawana"
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "Inayaban ti Faraon ni Abram" wenno "Imbilin ti Faraon nga umay kenkuana ni Abraham"
Nangusar ti Faraon iti "rhetorical" a saludsod tapno maipakita no kasano a nagunget isuna maipanggep iti inaramid ni Abram kenkuana. Mabalin met a maibaga daytoy iti "exclamation, "Nakaam-amak ti inaramidmo kaniak!"
"Ket binilin ti Faraon dagiti tattaona maipanggep kenni Abram"
"ket pinapanaw dagiti opisial ni Abram, a kaduana ti asawana ken amin a sanikuana"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/12]]
1 Pimmanaw ngarud ni Abram iti Egipto ket napan idiay Negeb, isuna, ti asawana ken amin nga adda kenkuana. Kimmuyog met kadakuada ni Lot. 2 Ita, nabaknang unay ni Abram kadagiti ayup, iti pirak, ken iti balitok. 3 Intultuloyna ti panagdaliasatna manipud Negeb agingga idiay Betel, iti lugar nga ayan idi ti toldana, iti nagbaetan ti Betel ken Ai. 4 Daytoy a lugar idi ti nangbangonanna iti altar, ken ditoy isuna nga immawag iti nagan ni Yahweh. 5 Ita, ni Lot, nga agdaldalliasat a kadua ni Abram ket addaan met kadagiti arban, bakbaka ken kadagiti tolda. 6 Saanen a makaanay ti daga a mangipaay iti pagbiaganda ta aginnasidegda a dua, gapu ta adu unay dagiti sanikuada, isu a saanda a mabalin nga agkuyog. 7 Maysa pay, adda rimsua a panagsisinnuppiat iti nagbaetan dagiti agpaspastor kadagiti ayup ni Abram ken agpaspastor kadagiti ayup ni Lot. Iti dayta a tiempo, agnanaed iti dayta a daga dagiti Cananeo ken dagiti Perezeo. 8 Isu a kinuna ni Abram kenni Lot, "Awan koma iti panagsinnuppiat iti nagbaetanta, ken iti nagbaetan dagiti parapastormo ken dagiti parapastorko, ta maymaysa ta laeng a pamilia. 9 Saan aya nga adda iti sangoanam ti isuamin a daga? Mapanka ket suminaka kaniak. No mapanka iti kannigid, mapanakto iti kannawan. Wenno no mapanka iti kannawan, mapanakto met iti kannigid." 10 Isu a kimmita ni Lot iti aglawlaw, ken nakitana nga iti kabuklan ti kapatadan ti Jordan ket nasayaat ti pannakapadanumna iti sadinoman agingga idiay Zoar, kas iti minuyongan ni Yahweh, kas iti daga ti Egipto. Daytoy ket sakbay a dinadael ni Yahweh ti Sodoma ken Gomorra. 11 Isu a pinili ni Lot a para kenkuanna ti kapatadan ti Jordan ket nagdalliasat a napan iti daya, ket nagsina ngarud dagiti agkabagian. 12 Nagnaed ni Abram iti daga ti Canaan, ket nagnaed ni Lot kadagiti siudad iti kapatadan. Impatakderna dagiti toldana idiay Sodoma. 13 Ita, nakaro unay ti kinamanagbasol dagiti lallaki iti Sodoma maibusor kenni Yahweh. 14 Kinuna ni Yahweh kenni Abram kalpasan a simmina ni Lot kenkuana, "Manipud iti disso a pagtaktakderam, kumitaka iti amianan, iti abagatan, iti daya, ken iti laud. 15 Amin daytoy a makitkitam a daga, itedkonto kenka ken kadagiti kaputotam iti agnanayon. 16 Ket paaduekto dagiti kaputotam a kas iti kaadu ti tapuk iti daga, ket no kabaelan a bilangen iti maysa tao ti tapuk iti daga, kastanto met iti pannakabilang dagiti kaputotam. 17 Agsaganaka, pagnaem ti kaatiddog ken kaakaba ti daga, ta itedkonto daytoy kenka. 18 Isunga innala ni Abram ti toldana, ket napan nagnaed iti asideg dagiti kayo a lugo ti Mamre nga adda idiay Hebron, ket nangipatakder sadiay iti altar para kenni Yahweh.
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "napan manipud" wenno "simmina manipud"
Ti Negeb ket disierto a rehion idiay akin abagatan a Canaan. Iti Laud daytoy ti Egipto. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "nagsubli iti disierto ti Negeb" (UDB) wenno "napan iti akin-abagatan a Canaan."
"ni Abram ket addaan kadagiti adu nga ayup, adu a pirak ken adu a balitok"
"taraken" wenno "bakbaka"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/13]]
"intuloyna ti nagdaldaliasat manipud iti maysa a lugar a mapan iti maysa a lugar." Inkuyog ni Abraham dagiti kabbalayna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Intultuloyda iti panagdaliasatda."
Mabalin a maaramid a nalawag ti tiempo: "iti lugar a nangisaadanna iti toldana idi sakbay a napan isuna idiay Egipto." Mabalin nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibaga "Kitaen idiay Genesis 12:8."
"nagkararag kenni Yahweh" wenno "nagrukbab kenni Yahweh." Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay 12;8 GEN 12:8.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/13]]
Nausar daytoy a sao iti Iloko tapno maipakita no ania ti sumaruno iti napalabas a pakaammo. Daytoy a pakaammo ket makatulong tapno maawatan ti agbasbasa ti gapu dagiti paspasamak a nangrugi idiay [GEN 13:8]
Awanen iti makaanay a naruot a daga a pagpasturan ken danum idiay para kadagiti amin nga ayupda.
Karaman ditoy dagiti taraken a makasapul iti pagpasturan ken danum.
"saanda a makapagnaed nga agkadua"
Maysa pay daytoy a rason a saan a makaanay kadakuada iti dayta a daga.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/13]]
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Saanta nga agapa"
"agginnura" wenno "aglablaban" wenno "agap-apa"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "ken pagsardengenta dagiti mangay-aywan kadagiti ayupta nga agapa"
"gapu ta agkapamilyata"
"kabagian." Ni Lot ket kaanakan ni Abraham.
Inusar ni Abraham daytoy a "rhetorical" a saludsod tapno ipalagipna kenni Lot maipapan iti maysa a banag nga ammonan. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Ti entero a daga ket nawaya para kenka tapno usarem .
Naalumanay nga agsasao ni Abraham kenni Lot ken al-allukoyenna a mangaramid iti maysa a banag a makatulong kadakuada nga agpada. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Agsinata."
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "No mapanka iti maysa a dalan, mapanak iti sabali" 2) "No mapanka iti amianan, mapanak iti abagatan." Pinagpili ni Abraham ni Lot iti paset ti daga a kayatna, ket alaen ni Abraham no ania ti nabati.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/13]]
Dakdakamatenna daytoy ti sapasap a rehion ti Jodan.
"adda maipaayna a nadalus a danum"
"Maiyarig iti minuyongan ni Yahweh wenno maiyarig iti daga iti Egipto." Dagitoy ket dua nga agsabali a lugar.
Daytoy ket maysa pay a nagan para iti minuyongan ti Eden.
Usaren ti isu met laeng a sao para iti "minuyongan" a kas inusaryo idiay GEN 2:8.
Un-unaanna daytoy ti maysa a banag a mapasamak iti kamaudianna ken mangibaga maipapan idiay GEN 19:24-25. Napateg daytoy ditoy gapu ta ipalpalawagna daytoy no apay a nagnaed ni Lot iti dayta a rehion a kamaudiananna ket saanen a nadam-eg.
"ti kabagian" wenno "dagiti pamilia." Dakamatenna daytoy ni Lot kenni Abram a kaddua dagiti kabbalayda.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/13]]
"nagnaed" wenno "nagtalinaed"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "ti daga dagiti Canananeo"
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1)"Insaadna dagiti toldana "iti asideg ti Sodoma" (UDB) wenno 2) " Inyakarna dagiti toltoldana iti aglawlaw iti disso nga asideg iti Sodoma
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/13]]
"kalpasan a pinanawan ni Lot ni Abraham"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/13]]
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "magnaka a manglawlaw iti pakabuklan ti daga"
Kitaem no kasanom nga impatarus "ti kayo a logo" idiay 12:6. GEN 12:6.
Nagan daytoy ti tao nga akinkua iti kayo a lugo.
"iti altar a naidedekar kenni Yahweh" wenno "iti altar a pagdaydayawan kenni Yahweh"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/13]]
1 Napasamak daytoy kadagiti idi al-aldaw da Amrafel nga ari ti Sinar, ni Arioc nga ari ti Eliasar, ni Kedorlaomer nga ari ti Elam, ni Tidal nga ari ti Goiim, 2 a nangparnuayda iti gubat a maibusor kada Bera nga ari ti Sodoma, ni Birsa nga ari ti Gomorra, ni Sinab nga ari ti Adma, ni Semeber nga ari ti Zeboiim ken iti ari ti Bela (maawagan met daytoy iti Zoar). 3 Nagkakaddua dagitoy naud-udi a lima nga ar-ari idiay tanap ti Siddim (a maawagan met iti Naapgad a Baybay) 4 Nagserbida kenni Kedorlaomer iti sangapulo ket dua a tawen, ngem immalsada iti maikasangapulo ket tallo a tawen. 5 Kalpasanna, iti maikasangapulo ket uppat a tawen, immay rinaut da Kedorlaomer ken dagiti ar-ari a kakadduana ti Refaim iti Asterot Karnaim, ti Zuzim iti Ham, ti Emim iti Save Kiriataim, 6 ken dagiti Horeo iti katurturod a pagilianda a Seir, agingga idiay El Paran nga asideg iti let-ang. 7 Kalpasanna, nagsublida ket dimtengda idiay En Mispat (a maawagan met iti Kades), ket inabakda amin a pagilian dagiti Amalekita, ken kasta met dagiti Amorreo nga agnanaed iti Hazazon Tamar. 8 Kalpasanna, napan nagsagana ti ari ti Sodoma, ti ari ti Gomorra, ti ari ti Adma, ti ari ti Zeboiim, ken ti ari ti Bela (a maawagan met iti Zoar) para iti gubat 9 a maibusor kenni Kedorlaomer nga ari ti Elam, ni Tidal nga ari ti Goiim, ni Amrafel nga ari ti Sinar, ni Arioc nga ari ti Eliasar, uppat nga ar-ari a maibusor iti lima. 10 Ita, ti tanap ti Siddim ket napunno kadagiti abut a naikkan iti alketran, ket idi timmaray dagiti ari ti Sodoma ken Gomorra, natinnagda sadiay. Ket dagiti nabati, nagkamangda kadagiti kabanbantayan. 11 Isu nga innala amin dagiti kabusor dagiti amin nga adda idiay Sodoma ken Gomorra kasta met dagiti amin a taraon, ket pimmanawda. 12 Iti ipapanda, innalada met ti putot a lalaki ti kabsat ni Abram a ni Lot, nga agnanaed idiay Sodoma agraman dagiti amin a sanikuana. 13 Maysa a nakalibas iti immay nangipadamag kenni Abram a Hebreo. Agnanaed isuna iti abay ti kayo a lugo a kukua ni Mamre, nga Amorreo, a kabsat a lalaki da Escol ken Aner, isuda amin ket addaan iti nasayaat a pannakikadua kenni Abram. 14 Ita, idi nangngeg ni Abram a natiliw dagiti kabusorna ti kabagianna, indauloanna iti tallo-gasut ket sangapulo ket walo a nasursuruan a lallaki, a naiyanak iti balayna, ket sinunsonda ida agingga idiay Dan. 15 Biningayna dagiti tattaona a maibusor kadakuada iti rabii ket dinarupda ida, ken kinamatda ida inggana idiay Hobah, nga adda iti amianan ti Damasco. 16 Kalpasanna, insublina amin dagiti sanikua, ken insublina met ti kabagianna a ni Lot ken dagiti taraonda, kasta met dagiti babbai ken dagiti dadduma a tattao. 17 Kalpasan a nagsubli ni Abram manipud iti panangparmekna kenni Kedorlaomer ken dagiti kakaduana nga ar-ari, rimmuar ti ari ti Sodoma tapno sabatenna isuna iti tanap ti Save (a maawagan met iti Tanap ti Ari). 18 Ni Melkisedek nga ari iti Salem ket nangiruar iti tinapay ken arak. Isuna ket padi ti Kangatoan a Dios. 19 Bendisionan koma ti Dios a Kangatoan a Nangparsua iti langit ken daga ni Abram. 20 Madaydayaw ti Dios a Kangatoan, nga isu iti nangipaima kadagiti kabusormo kenka". Kalpasanna, inted ni Abram kenkuana ti apagkapullo dagiti amin a banbanag. 21 Kinuna ti ari ti Sodoma kenni Abram, "Itedmo kaniak dagiti tattao ket alaem dagiti banbanag para kenka." 22 Kinuna ni Abram iti ari ti Sodoma, "Intag-ayko ti imak kenni Yahweh a Kangatoan a Dios, a Nangparsua iti langit ken daga, 23 a saanakto a mangala iti sinulid, galut iti sandalias, wenno aniaman a banag a kukuam, tapno saanmonto pulos nga ibaga, 'Pinabaknangko ni Abram.' 24 Awanto ti alaek malaksid iti kinnan dagiti agtutubo a lallaki ken ti bingay dagiti lallaki a kimmuyog kaniak. Palubosam da Aner, Escol, ken ni Mamre nga alaenda dagiti bingayda."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/14]]
Daytoy a ragup ti sasao ket nausar ditoy tapno markaanna ti pangrugian ti baro a paset iti istoria. No adda iti wagas ti pagsasaoyo para iti panangaramid iti daytoy, mabalinyo nga usaren ditoy.
"idi tiempo ni"
"napanda nakigubat" wenno "inrugida iti gubat" wenno "nagsaganada para iti gubat"
Ti pakaammo nga adda kadakuada dagiti armadada ket mabalin nga aramiden a nalawag: "Nagkakadua dagitoy naud-udi nga ar-ari ken dagiti armadada."
Dagiti paspasamak idiay bersikulo 4-7 ket napasamak sakbay iti bersikulo 3. No adda iti wagas iti pagsasaoyo a mangipakita iti daytoy, mabalin nga aramatenyo ditoy.
Mabalin daytoy nga agbayad iti buis ken agserbida iti armadada. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "Inturayan ida ni Kedorlaomer"
Mabalin a Maipatarus daytoy a kas iti: "nagkedkedda nga agserbi kenkuana" wenno "nagsardengda a nagserbi kenkuana.
Dagitoy ket nagnagan dagiti bunggoy dagiti tattao.
Dagitoy ket nagnagan dagiti luglugar.
Daytoy ket mabalin nga ipatarus a kas dua a ragup iti sasao nga addaan iti naan-anay kaipapanan no kasapulan. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "agingga idiay El Paran. Ti El Paran ket asideg iti let-ang."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/14]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/14]]
Ti sao a "..da" ket dakdakamatenna dagiti uppat a gangannaet nga ari a nangdarup iti rehion ti Canaan. Dagiti nagnaganda ket Amrapel, Arioc, Kedorlaomomer, ken Tidal.
Ibagbagana daytoy a ragup ti sasao dagiti tattao nga Amorreo a naabak. Adda sabali a tattao nga Amorreo nga agnanaed iti sabali a luglugar.
Maawagan met iti Zoar ti siudad iti Bela. Mabalin met nga ikabil daytoy a pakaammo iti pungto ti ragup iti sasao . "ken ti ari iti Bela ket rimmuar a napan nagsagana iti dangadang. Ti Bela ket mawagan met iti Zoar."
"nagtipon a manggubat kenni" Dagiti dadduma nga mangipatpatarus ket mabalin nga ibaga a nagraranget dagiti armada, a kas naaramid UDB idiay bersikulo 9.
Iyam-ammo daytoy a sao ti pakasaritaan a pakaammoan iti maipanggep iti tanap ti Siddim. Ti pagsasaoyo ket mabalin nga addaan iti sabali a wagas iti panangiyam-ammo iti pakasaritaan a pakaammo.
"adda adu nga abot a naikkan iti alketran." Dagitoy ket abot iti daga nga adda iti alketranna. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti "alketran" idiay 11:3. GEN 11:3.
Daytoy ket wagas ti panangdakamat kadagiti ar-ari ken kadagiti armadada.
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) natinnag kadagit abut a naikkan iti alketran ti dadduma kadagiti soldadoda wenno 2) dagiti ar-ari ti natinnag kadagiti abut nga adda alketranna. Manipud idiay [GEN 14:17]
"dagiti saan a natay iti gubat ken saan a natinnag kadagiti abut"
"dagiti kinabaknang iti Sodoma ken Gomorra" wenno "ti sanikua iti Sodoma ken Gomorra"
Dakamatenna daytoy ni Ari Kedorlaomer ken dagiti dadduma nga ar-ari ken dagiti soldadoda a nangdarup iti Sodoma ken Gomorra.
dagiti taraonda ken inumenda
"pimmanawda"
Ti ragup dagiti sasao nga "a putot a lalaki ti kabsat ni Abram" ken "nga agnanaed idiay Sodoma" ket palagipanna ti agbasbasa kadagiti banbanag nga immuna a naisurat maipanggep kenni Lot. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “innalada pay ni Lot agraman dagiti sanikuana. Ni Lot ket putot a lalaki ti kabsat ni Abram ken isu ket agnanaed idiay Sodoma iti dayta a tiempo."
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Maysa a tao a nakalibas manipud iti gubat ti immay"
" Ni Abram ket agnanaed."Mangipakaammo daytoy iti pakasaritaan a pakaammo.
Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti "kayo a logo" idiay 12:6. GEN 12:6.
"kinatulag a makikadua kenni Abram" wenno " addaanda iti katulagan ti kappia kenni Abram"
Dakamatenna daytoy ni Lot.
"lallaki a nasursuroan tapno makiranget"
"lallaki a naiyanak iti pagtaengan ni Abram." Annak dagitoy dagiti adipen ni Abram.
"kinamatda ida"
Siudad daytoy iti adayo nga abagatan ti Canaan, adayo iti nagkampoan ni Abram.
Mabalin a ti dakdakamatenna daytoy ket ti planoda tapno mangabakda iti gubat: "Biningay ni Abram dagiti lallaki iti sumagmamano a bunggoy, ket dinarupda dagiti kabusorda iti nadumaduma a direksiyon." (UDB).
Dakdakamatenna daytoy dagiti banbanag a tinakaw dagiti kabusor manipud kadagiti siudad ti Sodoma ken Gomora.
"ken dagiti kukua ni Lot a tinakaw dagiti kabusor manipud kenni Lot"
"kasta met dagiti baludda a babbai ken dadduma a tattao"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nagsubli iti pagnanaedanna."
Daytoy ti umuna a pannakadakamat daytoy nga ari.
Kadawyan a kankanen dagiti tattao. Kitaen no kasano nga impatarus ti "tinapay" idiay 3:17 GEN 3:19 ken"arak" idiay 9:20. GEN 9:21.
Binendisionan ni Ari Melkisedek ni Abram.
Ti kayatna a sawen daytoy ket ti lugar a pagnanaedan ti Dios.
Ti ragup ti sassao a "dagiti tattao" ket mabalin a dakdakamatenna dagiti tattao iti Sodoma a natiliw dagiti kabusor. Inispal ida ni Abram idi inispalna ni Lot.
Ti kayatna a sawen daytoy ket "nagsapataak" wenno "nagkariak."
Pinagkedkedan ni Abram ti umawat iti aniaman a banbanag para kenkuana, ngem binigbigna a nangan dagiti soldado iti sumagmamano a kasapulan kabayatan ti panagdaliasatda nga agsubli idiay Sodoma kalpasan iti gubat. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Nangalaak laeng iti kinnan dagiti agtutubok a lallaki."
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "ti bingay a sanikua a kukua dagiti lallaki a timmulong kaniak a nangpasubli kadagitoy."
Dagitoy ket dagiti kakadua ni Abram (Kitaem: GEN 14:13). Gapu ta kakadua ida ni Abram, tinulonganda ni Abram a nakiranget. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: Dagiti kakaduak a da Aner, Escol, ken Mamre."
1 Kalpasan dagitoy a banbanag, immay ti sao ni Yahweh kenni Abram iti maysa a sirmata, a kunana, "Saanka nga agbuteng, Abram! "Siak ti salaknibmo ken ti naidaklan unay a gunggonam." 2 Kinuna ni Abram, "Apo a Yahweh, anianto ti ipaaymo kaniak, ta kastoy met latta, awananak iti anak, ken ti agtawid iti balayko ket ni Elieser a taga-Damasco?" 3 Kinuna ni Abram, "Agsipud ta awan intedmo kaniak a kaputotan, kitaem, ti katalek iti balayko ket isu ti agtawid." 4 Ket, pagammoan, immay kenkuana ti sao ni Yahweh, a kunana, "Saan a daytoy a lalaki ti agtawid iti sanikuam; ngem ketdi ti agtaudto a mismo iti bagim ti agtawidto." 5 Kalpasanna, impanna isuna iti ruar ket kinunana, "Tumangadka iti langit, ket bilangem dagiti bituen, no kabaelam ida a bilangen." Ket kinunana kenkuana, "Kastanto met ngarud dagiti kaputotam." 6 Namati isuna kenni Yahweh, ken imbilangna kenkuana daytoy a kinalinteg. 7 Kinunana kenkuana, "Siak ni Yahweh a nangiruar kenka idiay Ur dagiti Caldeo, tapno itedko kenka daytoy a daga a tawidem." 8 Kinunana "Apo a Yahweh, kasanonto a maammoak a tawidekto daytoy?" 9 Ket kinunana kenkuana, "Mangidatagka kaniak iti tallo ti tawenna a baka a saan pay a nagmaya, tallo ti tawenna a kabaian a kalding, tallo ti tawenna a kalakian a karnero, kalapati ken sibong a pagaw." 10 Impanna amin kenkuana dagitoy, ket ginuduana dagitoy. Ket inkabilna ti tunggal kagudua iti batug ti kapisina, ngem saanna a ginudua dagiti billit. 11 Idi bimmaba dagiti billit a mangan kadagiti natay nga ayup, inabog ni Abram dagitoy. 12 Ket idi lumlumneken ti init, nakaturog iti nasimbeng ni Abram ket pagammoan, nasallukoban isuna iti nakaam-amak ken nakabutbuteng a sipnget. 13 Kalpasanna, kinuna ni Yahweh kenni Abram, "Ammoem koma a gangannaetto dagiti kaputotam iti saanda a daga, ket matagabudanto ken maparigatdanto iti las-ud iti uppat a gasut a tawen. 14 Ukomekto dayta a nasion a pagserbianda, ket rummuardanto kalpasan nga addaan iti nawadwad a sanikua. 15 Ngem mapankanto kadagiti amam a sitatalna, ket lakaykanto unayen inton maitanemka. 16 Iti maikapat a henerasion ket umaydanto manen ditoy. Ta saan pay a nadanon ti pagpatinggaan ti kinadagsen iti basol dagiti Amorreo." 17 Idi limneken ti init ket nasipngeten, adda maysa nga agas-asuk a banga ken sumsumged nga aluten a limmasat iti nagbabaetan dagiti pidaso ti ayup. 18 Iti dayta nga aldaw, nakitulag ni Yahweh kenni Abram, kunana, "Kadagiti kaputotamto, itedko daytoy a daga, manipud iti karayan ti Egipto inggana iti dakkel a karayan, ti Eufrates-- 19 dagiti Kineo, dagiti Kenizeo, dagiti Kadmoneo, 20 dagiti Heteo, dagiti Perezeo, dagiti Refaim, 21 dagiti Amorreo, dagiti Cananeo, dagiti Girgaseo ken dagiti Jebuseo."
Dakdakamaten ti "dagitoy a banbanag" idi nakiranget dagiti ari ken inispal ni Abram ni Lot.
"Nagsao ni Yahweh kenni Abram iti sirmata." Ti ragup ti sasao a "immay ti sao ni Yahweh" ket masansan a nausar idiay Biblia tapno iyam-ammo ti pakasaritaan a mangted iti mensahe ti Dios iti maysa a profeta.
Inusar ti Dios dagitoy dua a sasao tapno ibagana kenni Abram ti maipapan iti kababalinna ken ti relasionna kenni Abram.
Agusar dagiti soldado iti kalasag tapno masalakniban dagiti bagbagida manipud kadagiti kabusorda. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Salaknibankanto"
"bayad." Dakdakamatenna daytoy ti bayad a maikari iti maysa a tao. Dagiti dua a mabalin a kayatna a sawen ket 1) "Siak ti kasapulam" wenno 2) "Itedkonto amin a kasapulam."
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Intuloy ni Abram ti nagsao a kinunana, 'Agsipud ta intedmo kaniak'"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/15]]
Ti sao a "pagammoan" ket iyunay-unayna ti kinapudno a ti sao ni Yahweh ket immay manen kenni Abraham, kas adda idiay GEN 15:1. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Kalpasanna, immay manen ti sao ni Yahweh kenkuana."
Ti kayatna a sawen daytoy ket nalawag a naggapu iti Dios ti mensahe a naited kenni Abram.
Ti ragup ti sasao a "Daytoy a lalaki" ket dakamatenna ni Eliazar iti Damasco. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Saanto a ti adipenmo ti agtawid."
Bukod a putot ni Abram ti mabalin nga agbalin nga agtawid kenkuana. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "ti iputotmonto" wenno "bukodmonto a putot."
"bilangen dagiti bituen"
No kasano a saan a kabaelan ni Abram a bilangen amin dagiti bituen, saanto met a kabaelan a bilangen ti siasinoman dagiti kaputotanna gapu ta aduda unay.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/15]]
Kayatna a sawen daytoy nga inawatna ken nagtalek isuna a pudno ti kinuna ni Yahweh.
"Imbilang ni Yahweh ti panamati ni Abram a kas kinalinteg" wenno "imbilang ni Yahweh ni Abram a nalinteg gapu ta namati ni Abram kenkuana"
Ipalpalagip ni Yahweh kenni Abram ti naaramidanna tapno maammoan ni Abraham nga addaan iti pannakabalin ni Yahweh a mangtungpal iti inkarina kenkuana.
Dumawdawat ni Abram iti ad-adu pay a pammaneknek a pudno nga itedto ni Yahweh ti daga kenkuana.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/15]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/15]]
Ti kayat a sawen daytoy ket naimasanna ti naturog.
"napalawlawan isuna"
"saan nga umili" wenno "nagtaud iti sabali a pagilian"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "tagabuento ken parigatento dagiti akinkukua iti dayta a daga dagiti kaputotam." (Kitaen- [[-en-ta-vol2-translate-figs_activepassive]])
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/15]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/15]]
Ditoy ti panangukom ti Dios ket karaman iti panangdusana kadagiti tattao gapu iti basbasolda.
"a pagserbianto dagiti kaputotam"
"adu a sanikua" wenno "dakkel a kinabaknang"
Ti kayatna a sawen daytoy ket "mataykanto."
Ti sao nga "amma" ket nausar tapno dakamaten dagiti kapuonanna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "dagiti kapuonan".
Ditoy ti maysa a henerasion ket dakamatenna ti kaatiddog ti biag a sangagasut a tawen (100). Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Kalpasan ti uppat a gasut a tawen (400)."
"agsublinto ditoy dagiti kaputotam." Mabalin a makaumay dagiti kaputotan ni Abram iti daga a pagnanaedanna, ti daga nga inkari ni Yahweh nga ited kenkuana.
"saan pay a naan-anay." Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "dumakdakesdanto pay sakbay a dusaek ida."
Inaramid ti Dios daytoy tapno ipakitana kenni Abram a makitultulag ti Dios kenkuana.
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "limmasat kadagiti nagbaetan dagiti dua nga intar dagiti pidaso ti ayup"
Iti daytoy a katulagan inkari ti Dios a paraburanna ni Abram, ken agtultuloy a paraburanna no la ketdi agtulnog ni Abram kenkuana.
Babaen iti panangibagana iti daytoy, it-ited ti Dios ti daga kadagiti kaputotan ni Abram. Aramiden ngarud ti Dios daytoy, ngem saan a makaapan iti dayta a daga dagiti kaputotan inggana a mapalabas iti adu a tawtawen.
"ti dakkel a karayan, ti Eufrates." Daytoy ket dua a wagas iti panangdakamat iti isu met laeng a karayan.
Dagitoy dagiti nagan dagiti bunggoy ti tattao a nagnaed iti dayta a daga. Mabalin nga ipalubos ti Dios a parmeken dagiti kaputotan ni Abraham dagitoy a tattao ken alaenda ti dagada.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/15]]
1 Ita, ni Sarai nga asawa ni Abram, ket saan pay a naaddaan iti annak para kenkuana, ngem adda adipenna a babai, a taga-Egipto, nga agnagan iti Agar. 2 Isu a kinuna ni Sarai kenni Abram, "Kitaem, saan nga impalubos ni Yahweh a maaddaanak kadagiti annak. Mapanmo kaiddaen ti adipenko. Mabalinak siguro a maaddaan iti annak babaen kenkuana." Dinengngeg ni Abram ti timek ni Sarai. 3 Daytoy ket kalpasan iti sangapulo a tawen a panagnaed ni Abram idiay daga iti Canaan, idi nga inted ni Sarai nga asawa ni Abram ni Agar, nga adipenna a taga Egipto, kenni Abram tapno agbalin nga asawana. 4 Isu a naaddaanda iti relasion kenni Agar, ket nagsikog isuna. Ket idi nakitana a masikogen isuna, bimmaba ti panangkitana iti amona a babai. 5 Kalpasanna, kinuna ni Sarai kenni Abram, "Daytoy a sagsagrapek ket gapu kenka. Intedko ti adipenko a babai iti arakupmo, ket idi nakitana nga isuna ket masikogen, inumsinak kadagiti matana. Ni Yahweh koma iti mangukom kadata." 6 Ngem kinuna ni Abram kenni Sarai, "Kitaem a, ti adipenmo a babai ket adda iti turaymo, aramidem kenkuana no ania ti ammom a kasayaatan." Isu a nagbalin a naranggas ni Sarai kenkuana, ket nagtalaw ni Agar manipud kenkuana. 7 Nasarakan isuna ti anghel ni Yahweh iti ayan ti bubon iti danum idiay let-ang, ti bubon iti dalan nga agturong idiay Sur. 8 Kinunana, "Agar nga adipen ni Sarai, sadino ti naggappuam ken sadino ti papanam?" Ket kinunana, "Itartarayak ti amok a ni Sarai." 9 Kinuna ti anghel ni Yahweh kenkuana, "Agsublika iti amom a babai, paiturayanka kenkuana iti panagturayna." 10 Kalpasanna, kinuna ti anghel ni Yahweh kenkuana, "Paaduekto iti kasta-unay dagiti kaputotam, ket adudanto unay a bilangen." 11 Kinuna pay ti anghel ni Yahweh kenkuana, "Kitaem, masikogka, aganakkanto iti lalaki ket panaganamto iti Ismael, gapu ta dinengngeg ni Yahweh ti panagasugmo. 12 Agbalinto isuna nga atap nga asno iti tao. Kabusornanto iti tunggal tao, ket kabusorto met isuna iti tunggal tao. Ket agbiagto isuna nga adayo kadagiti amin a kakabsatna." 13 Kalpasanna, intedna daytoy a nagan kenni Yahweh a nagsao kenkuana, "Sika ti Dios a nakakita kaniak" ta kinunana, "Makakitaak latta kadi, uray kalpasan a nakitanak?" 14 Isu't gapuna a naawagan dayta a bubon iti Beer-lahai-roi; daytoy ket adda iti nagbaetan ti Kades ken Bered. 15 Impasngay ni Agar ti putot a lalaki ni Abram ket pinanaganan ni Abram ti putotna nga inyanak ni Agar iti Ismael. 16 Walu-pulo ket innem ti tawen ni Abram idi inyanak ni Agar ni Ismael kenkuana.
Daytoy a sao ket nausar iti Iloko iti panangrugi ti baro a paset ti istoria ken ti napalabas a pakasaritaan maipanggep kenni Sarai.
"tagabu a babai." Daytoy a kita ti tagabu ket agserbi iti babai nga apo .
"nangipasngay iti annak"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Maaddaanak iti anak babaen kenkuana."
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Inaramid ni Abram ti imbaga ni Sarai"
"tinagibassitna ti apona" wenno "impagarupna a napatpateg isuna ngem ti apona"
Dakdakamatenna daytoy ni Sarai. Ti apo ket addaan iti turay iti adipenna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "akin-adipen kenkuana" wenno "ni Sarai."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/16]]
"saan a nainkalintegan daytoy sagsagrapek"
"pagrebbengam" wenno "ket basolmo." Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Gapu kenka daytoy a pannakaumsik" wenno "Basolmo a pagar-aramidannak ni Agar iti saan a nasayaat."
Inusar ni Sarai ti sao nga "arakup" ditoy tapno dakamatenna ti pannakikaidda ni Abraham iti tagabuna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Intedko kenka ti adipenko tapno kaiddaem."
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "kinaguranak" wenno "nangrugi a kinaguranak" wenno "impagarupna a nasaysayaat isuna ngem siak."
"Bay-anta a ni Yahweh ti mangibaga no daytoy ket basolko wenno basolmo" wenno "Bay-anta nga ikeddeng ni Yahweh no siasino kadata ti nagbiddut." Ti kayatna a sawen ti ragup ti sasao a "mangukom iti nagbaetan" ket panangikeddeng no siasino ti nagbiddut iti riri iti nagbaetanda.
"Denggennak" wenno "Ipangag"
"addanka iti karbengan a mangarid iti kayatmo iti adipenmo"
"dakes unay ti panangtrato ni Sarai kenni Agar"
ket nagtalaw ni Agar manipud kenni Sarai"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/16]]
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) inaramid ni Yahweh ti bagina a kalanglanga ti maysa nga anghel wenno 2) daytoy ket maysa kadagiti anghel ni Yahweh wenno 3) daytoy ket naisangsangayan a mensahero manipud iti Dios (ibagbaga dagiti dadduma a nang-adal a naimbag iti Biblia a daytoy ket ni Jesus). Agsipud ta saan unay a maawatan ti ragup ti sasao, kasayaatan no ipatarus daytoy a kas iti: "ti anghel ni Yahweh" nga usaren ti gagangay a sao a nausar para iti "anghel."
Ti napananna a disso iti let-ang ket disierto. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "disierto."
Daytoy ket nagan ti lugar nga adda iti abagatan iti Canaan ken daya ti Egipto.
Daytoy ket pangawag kenni Sarah a nangipakita iti turayna iti adipenna, a ni Agar. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "akin-adipen kaniak."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/16]]
"Kinuna ti anghel ni Yahweh kenni Agar"
Kitaen ti naisurat maipapan iti daytoy a ragup ti sasao idiay16:7 GEN 16:7.
Dakdakamatenna daytoy ni Sarai. Addaan turay ni Sarai iti adipenna, a ni Agar. Mabalin met nga ipatarus ti "amom" a kas "akin-adipoen kenka" wenno "Sarai."
Idi kinunana a "Siak," dakdakamatenna ni Yahweh. Inton ipatarus no ania ti naadaw a sasao, aramiden daytoy a kas inaramid ti anghel ni Yahweh ken usaren ti sao a "Siak" inton dakdakamaten ni Yahweh.
Mabalin met a Maipatarus a kas iti: "Ikankanto iti adu unay a kaputotan"
"adu unay nga awanto iti makabilang kadakuada"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/16]]
Kitaen ti naibaga maipapan iti daytoy a ragup ti sasao idiay 16:7. GEN 16:7.
"Kitaen" wenno "Denggem" wenno "Ipangagmo"
"mangipasngaykanto iti lalaki"
"panaganamto isuna." ti dakdakamaten daytoy ket ni Agar.
Mabalin nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibaga a, "Ti kaipapanan ti nagan nga 'Ismael ket 'Dinengngeg ti Dios.'"
Nagasug isuna gapu ti ladingit ken panagsagabana.
Daytoy ket saan a pananglais. Kayatna a sawen daytoy a ni Ismael ket makapagmaymaysa ken napigsa a kasla atap nga asno. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: Agbalinto isuna a kas iti atap nga asno kadagiti lallaki."
"dagiti kabagian"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/16]]
Inusar ni Agar daytoy a "rhetorical" a saludsod tapno iyebkas ti panagsiddaawna a sibibiag pay laeng isuna uray kalpasan ti pannakitana iti Dios. Pagarupen dagiti tattao a matayda no makitada ti Dios. Mabalin pay nga ipatarus daytoy a maysa a makapakigtot" a kas adda idiay UDB.
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Agbiagak kadi latta, nga uray nakita nak?"
Mabalin nga aginayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibaga a, "ti kayat a sawen ti Beer-lahai-roi ket, 'ti bubon ti sibibiag a nakakita kaniak.'"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/16]]
Ti panagsubli ni Agar kada Sarai ken Abram ket saan a naiparang. Mabalinmo daytoy a paruaren iti patarusmo: "Isu a nagsubli ni Agar ket impasngayna ti anakna."
Iyam-ammo daytoy ti pakasaritaan a pakaammo maipapan iti tawen ni Abram idi napasamak dagitoy a banbanag. Mabalin nga adda naidumduma a wagas iti pagsasaoyo tapno markaan ti pakasaritaan a pakaammo.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/16]]
1 Idi agtawen ni Abram iti siam a pulo ket siam, nagparang ni Yahweh kenkuana ket kinunana, "Siak ti Mannakabalin a Dios. Magnaka iti imatangko ket awanto iti pakapilawam. 2 Ket pasingkedakto ti tulagko iti nagbaetanta, ket paaduenkanto iti aglaplapusanan." 3 Nagkurno ni Abram ken nakisao ti Dios kenkuana a kinunana, 4 "No maipapan kaniak, kitaem, nakitulagak kenka. Sikanto ti ama iti adu a nasion. 5 Saanton nga Abram ti naganmo, ngem ti naganmonto ket Abraham- ta dutokanka nga agbalin nga ama dagiti adu a nasion. 6 Pagbalinenkanto a nabunga iti aglaplapusanan, mangaramidakto kadagiti nasion babaen kenka, ket adunto nga ari ti agtaud kenka. 7 Makitulagak kenka ken kadagiti amin a kaputotam a sumarsaruno kenka, kadagiti amin a henerasionda, iti maysa nga agnanayon a katulagan, nga agbalinak a Dios kenka ken kadagiti sumaruno a kaputotam. 8 Itedkonto kenka, ken kadagiti sumaruno a kaputotam, ti daga a pagnanaedam, amin a daga ti Canaan, kas agnanayon a sanikua, ken siakto ti Diosda." 9 Ket kinuna ti Dios kenni Abraham, "No maipapan kenka, masapul a tungpalem ti tulagko, sika ken dagiti sumaruno a kaputotam iti amin a henerasionda. 10 Daytoy ti katulagan iti nagbaetanta ken kadagiti sumaruno a kaputotam: Masapul a makugit ti tunggal lallaki kadakayo. 11 Masapul a makugitkayo iti akinruar a kudil ti lasagyo, ket daytoyto ti pagilasinan ti tulag iti nagbaetanta. 12 Tunggal lallaki kadakayo a walo nga aldawnan ket masapul a makugit, kadagiti amin a henerasion dagiti tattaom. Daytoy ket pakairamanan dagiti naipasngay iti pagtaengam ken ti nagatang babaen iti kuarta a nagtaud iti siasinoman a ganggannaet a saan a maysa kadagiti kaputotam. 13 Masapul a makugit ti lalaki a naipasngay iti pagtaengam ken ti lalaki a nagatang iti kuartam. Iti kasta ket addanto iti lasagyo ti tulagko kas agnanayon a katulagan. 14 Siasinoman a lalaki a saan a nakugit, a saan a nakugit iti akinruar a kudil ti lasagna ket maisinanto manipud kadagiti tattaona. Sinalungasingna ti tulagko. 15 Kinuna ti Dios kenni Abraham, "Maipapan met kenni Sarai nga asawam, saanmonton nga awagan isuna iti Sarai. Ngem ketdi, ti naganannanto ket Sarah, 16 Bendisionakto isuna, ken ikkankanto iti anak a lalaki babaen kenkuana. Bendisionakto isuna, ket agbalinto isuna nga ina dagiti nasion. Adu nga ari dagiti tattao ti agtaudto kenkuana. 17 Kalpasanna ket nagrukob ni Abraham, ken nagkatawa, ket kunana iti nakemna, "Mabalin pay kadi met a pumutot ti maysa a lalaki nga agtawenen iti sangagasut? Ken kabaelan pay kadi met ni Sara, nga agtawenen iti siam a pulo, ti mangipasngay iti anak a lalaki?" 18 Kinuna ni Abraham iti Dios, "Ni Ismael latta koman ti agbiag iti imatangmo!" 19 Kinuna ti Dios, "Saan, ngem mangipasngayto ni Sarah nga asawam iti anak a lalaki para kenka, ket masapul a panaganam isuna iti Isaac. Tungpalekto ti tulagko kenkuana a kas maysa nga agnanayon a tulag a pakairamanan dagiti sumaruno a kaputotanna. 20 No maipapan kenni Ismael, nangngegka. Kitaem, bendisionak isuna, ken pagbalinek isuna a nabunga, ken paaduekto isuna iti aglaplapusanan. Isunanto ti ama dagiti sangapulo ket dua a mangidaulo kadagiti tribu, ken pagbalinekto isuna a naindaklan a nasion. 21 Ngem ipatungpalkonto ti tulagko kenni Isaac, nga ipasngayto ni Sarah kenka iti kastoy a tiempo iti sumaruno a tawen. 22 Idi nalpasna a kinatungtong ni Abraham, nagpangato ti Dios ket pinanawanna ni Abraham. 23 Ket innala ni Abraham ni Ismael a putotna, ken dagiti amin a naiyanak iti sangkabalayanna, ken dagiti amin a nagatang babaen iti kuartana, tunggal lalaki kadagiti tattao iti sangkabalayan ni Abraham ket kinugitna ti akinruar a kudil ti lasagda iti dayta met laeng nga aldaw, a kas kinuna ti Dios kenkuana. 24 Agtawen ni Abraham iti siam a pulo ket siam idi nakugit ti akinruar a kudil ti lasagna. 25 Ken sangapulo ket tallo ti tawen ni Ismael idi nakugit ti akinruar a kudil ti lasagna. 26 Agpada a nakugit da Abraham ken Ismael iti dayta met laeng nga aldaw. 27 Amin a lallaki iti sangkabalayanna ket kaduana a nakugit, a pakairamanan dagidiay naiyanak iti uneg ti sangkabalayanna ken dagidiay nagatang babaen iti kuarta manipud iti ganggannaet.
siam a tawen- Daytoy a ragup ti sasao ket nausar ditoy tapno markaan ti pangrugian ti baro a paset ti istoria. No adda wagas iti pagsasaoyo a panangaramid iti daytoy, mabalin nga usarenyo daytoy ditoy.
"ti mannakabalin-amin a Dios" wenno "ti Dios nga addaan iti amin a pannakabalin"
Ti pannagna ket maysa a "methapor" iti panagbiag. mabalin a Maipatrus a kas iti: "Agbiagka iti sangoanak" wenno "Agbiag iti imatangko."
"No aramidem daytoy, ket pasingkedakto"
"Tungpalek ti tulagko" wenno "Aramidek ti tulagko"
Iti daytoy a tulag, ikarkari ti Dios a bendisionanna ni Abram, ngem kasapulan met a sumurot kenkuana ni Abram.
"umadu unay ti bilang dagiti kaputotam" wenno "maikkanka iti adu unay a kaputotan"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
Inaramidna daytoy a mangipakita iti panagraemna iti Dios ken agtulnog kenkuana. AT: "nagpakleb ni Abram" wenno "dagdagus a nagpakleb iti daga"
Inusar ti Dios daytoy a ragup ti sasao tapno ipakaammona ti mabalinna nga aramiden para kenni Abram a kas paset iti tulagna kenni Abram.
Ibagbaga ti sao a "kitaem" ditoy a pudno ti sumaganad: "pudno nga adda kenka ti katulagak"
"ti ama iti adu a bilang dagiti nasion" wenno "ti kapuonan dagiti adu a nasion." Ti pangiyebkas a "ti ama iti" ket mabalin a dakamatenna ti maysa a tao a mangidaulo wenno paggapuan iti maysa a banag.
Dagiti mangipatpatarus ket mabalinda nga inayon ti sumarsaruno a "footnote": Ti kayat a sawen ti nagan nga "Abram" ket "naitan-ok nga ama" ken ti nagan nga "Abraham" ket "ama ti kaaduan"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Paaduekto ti kaputotam"
"Pagbalinekto dagiti kaputotam a nasnasion"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "kadagiti kaputotam ket addanto agbalin nga ari" wenno "addanto kadagiti kaputotam ti agbalin nga ari"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
"iti tunggal henerasion"
"kas iti maysa a tulag nga agpaut iti agnanayon." Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "ken agnanayonto daytoy a tulag."
Mabalin a Maipatarus a kas iti:: "tapno agbalin a Diosmo ken Dios dagiti kaputotam" wenno "Siakto ti Diosmo ken Dios dagiti kaputotam"
Inusar ti Dios daytoy a ragup ti sasao tapno ipakaammo ti mabalin nga aramiden ni Abram a kas pasetna iti tulag ti Dios kenkuana.
"ngilinem ti tulagko" wenno "raemem ti tulagko" wenno "tungpalem ti tulagko"
"Daytoy ket paset iti tulagko." Daytoy a paset ket ipakaammona ti paset ti tulag a masapul nga aramiden ni Abram.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Masapul a kugitenyo ti tunggal lalaki nga adda kadakayo"
Dakdakamaten daytoy dagiti lallaki a tao.
Kaykayat ti sumagmamano a komunidad ti ababa laeng a panangiyebkas kas iti "masapul a makugitka."
"ti pagilasinan a marka iti katulagan" wenno "ti pagilasinan a mangipakita nga adda iti katulagan"
Dagiti mabalin a kaipapananna 1) "ti pagilasinan" wenno 2) "maysa a pagilasinan." Ti kayat a sawen ti immuna ket adda iti maysa a pagilasinan, ken ti kayat a sawen ti maikadua ket adda pay dadduma a pagilasinan. Ditoy ti kayat a sawen ti sao a "pagilasinan" ket maysa a palagip a maysa a banag ti naikari.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
"iti tunggal henerasion"
"Siasinoman a lalaki a ginaatangmo." Dakdakamatenna daytoy dagiti tagabu.
"maimarkanto ti katulagak iti lasagyo"
"kas saan a mapukaw a katulagan." Gapu ta naimarka iti lasag, saan a nalaka a mapunas.
Ti sao a "saan a nakugit" ken ti ragup ti sasao a sarunoen ti "lalaki" ket agpada ti kayatna a sawen. Masansan nga ibagbaga dagiti Hebreo iti mamindua ti agpada a banag. Masapul nga ikeddeng dagiti mangipatpatarus no mabalinda nga aramiden dayta iti pagsasaoda..
Saanna a tinungpal dagiti alagaden iti tulagko." Daytoy ti makagapu a maisina isuna kadagiti tattaona.
Dagiti sasao a "No maipapan kenni" ket ipakaammona ti maipanggep iti tao a dakdakamaten ti Dios.
"Paganakekto isuna iti lalaki para kenka"
"agbalinto isuna a kapuonan dagiti adu a nasion" (UDB) wenno "agbalinto a nasnasion dagiti kaputotanna"
"Agtaudto kenkuana dagiti Ari dagiti tattao" wenno "Addanto iti agbalinto nga ari nga agtaud iti kaputotanna"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "pinanunotna" wenno "siuulimek a kunana iti bagina"
Inusar ni Abraham daytoy a kita ti saludsod gapu ta saanna a patien a mabalin a mapasamak daytoy. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Awan duadua a saan a mabalin a makaputot ti maysa a lalaki nga agtawen iti sangagasut"
Nangusar manen ni Abraham iti kastoy a kita ti saludsod gapu ta saanna a patien a mabalin a mapasamak daytoy. Ti ragup ti sasao nga "agtawen iti siam a pulo" ket mabalin a maipatarus a kas iti: "Ket no agtawenen ni Sara iti siam a pulo. Mabalin pay kadi met nga aganak isuna?" wenno "Ket no agtawenen ni Sara iti siam a pulo. Awan duadua a saanen nga aganak pay isuna."
Nangisingasing ni Abraham iti maysa a banag a pudno a patienna a mapasamak. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pangngaasim ta ipalubosmo a tawiden ni Ismael ti katulagan nga inaramidmo kaniak" wenno "Nalabit a palubosam ni Ismael a mangawat iti bendision ti katulagam."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
Imbaga ti Dios daytoy tapno mailinteg ti pammati ni Abraham a saanen a maaddaan iti anak ni Sara.
Dagiti sasao a "No maipapan" ket mangipakita a binaliwan ti Dios manipud iti panangibagbagana maipanggep iti maipasngay a maladaga iti panangibagbagana maipanggep kenni Ismael.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Kitaem" wenno "Dumngegka" wenno "Indengam ti ibagak kenka"
Daytoy ket panangiladawan a pagsasao a ti kayatna a sawen ket "maaddaanto isuna iti adu nga annak"
"paadduekto dagiti kaputotanna"
"dagiti panguloen" wenno "dagiti mangiturturay." Dagitoy a mangidadaulo ket saan a dagiti sangapulo ket dua nga annak ken appoko ni Jacob a mangidaulo kadagiti sangapulo ket dua a tribu ti Israel.
Insubli ti Dios iti panangibagbagana maipanggep iti tulag kenni Abraham ken inyunay-unayna a maipatungpal kenni Isaac, saan a ni Ismael.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
"Idi nalpasen a kinasarita ti Dios ni Abraham"
"Imbati ti Dios ni Abraham"
"tunggal lalaki a tao iti sangkabalayan ni Abraham." Dakdakamatenna daytoy dagiti lallaki manipud iti kaubingan agingga iti nataengan: dagiti maladaga, dagiti agtutubo, ken nataengan.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
"Iramraman daytoy dagidiay naiyanak iti sangkabalayanna ken dagidiay ginatangna manipud kadagiti ganggannaet"
Dakdakamatenna daytoy dagiti adipen ken dagiti tagabu.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/17]]
1 Nagparang ni Yahweh kenni Abraham iti ayan dagiti kayo a lugo idiay Mamre, bayat a nakatugaw isuna iti ruangan ti tolda iti kapudotan ti aldaw. 2 Timmangad isuna ket, pagammoan, nakitana nga adda tallo a lallaki nga agtaktakder iti batogna. Idi nakitana isuda, nagtaray isuna a nangsabat kadakuada manipud iti ruangan ti tolda ket nagdumog a nagparintumeng iti daga. 3 Kinunana, "Apo, no makaay-ayoak iti imatangmo, saanyo koma a labsan toy adipenmo. 4 Adda koma bassit a danum a maiyeg a pangbuggoyo kadagiti sakayo, ket aginanakayo iti sirok ti kayo. 5 Ipalubosyo koma a mangiyegak iti bassit a taraon, tapno mabang-arankayo. Kalpasanna, mabalinyon iti mapan, agsipud ta immaykayo iti adipenyo." Ket kinunada, "Aramidem kas iti imbagam." 6 Kalpasanna, nagdardaras ni Abraham a napan iti tolda nga ayan ni Sarah, ket kinunana, "Darasem, mangalaka iti tallo a takal ti napino nga arina, masaem daytoy, ket agaramidka iti tinapay." 7 Kalpasanna, nagtaray ni Abraham a napan iti ayan dagiti arban, ket nangala isuna iti ubing pay ken napintas a baka, ket intedna daytoy iti adipen, ket nagdardaras ti adipen a nangisagana iti daytoy. 8 Nangala iti keso ken gatas, ken ti baka a naisaganan, ket inkabilna ti taraon iti sangoananda, ket nagtakder iti abayda bayat a mangmanganda iti sirok ti kayo. 9 Kinunada kenkuana, "Sadino ti ayan ni Sarah nga asawam?" Insungbatna, "Idiay, uneg ti tolda." 10 Kinunana, "Agsubliakto kenka iti kastoy met laeng a tiempo inton sumaruno a tawen, ket makitamto, maaddanto iti anak a lalaki ni Sarah nga asawam." Agdengdengngeg ni Sarah nga adda iti ruangan ti tolda, iti likudanna. 11 Ita, lakay ken baketen da Abraham ken Sarah, nataenganda unayen, ken limmabesen ni Sarah iti tiempo a kabaelan pay dagiti babbai iti agipasngay iti ubing. 12 Isu a kinatawaan ni Sarah ti bukodna a bagi, a kinunana iti bagina, "Kalpasan a bimmaketakon, maaddaanak pay ngata iti kastoy a pakaragsakan, kasta met a ti apok ket lakay metten?" 13 Kinuna ni Yaweh kenni Abraham, "Apay a nagkatawa ni Sarah ken kunana, 'Pudno ngata nga aganakak, idinto a baketakon?' 14 Adda kadi aniaman a banag a narigat unay para kenni Yahweh? Iti tiempo nga intudingko, iti kastoy met laeng a tiempo inton sumaruno a tawen, agsubliakto kenka ket maaddaanto ni Sarah iti anak a lalaki." 15 Ket inlibak ni Sarah daytoy a kinunana, "Saanak a nagkatawa," ta nagbuteng isuna. Insungbatna, "Saan, nagkatawaka." 16 Ket timmakderen dagiti lalaki tapno pumanaw ken kimmitada iti baba nga agturong iti Sodoma. Kimmuyog kadakuada ni Abraham tapno itulodna ida iti dalanda. 17 Ngem kinuna ni Yahweh, "Rumbeng kadi nga ilimedko kenni Abraham ti maipanggep iti ngannganin nga aramidek, 18 idinto a pudno nga agbalinto ni Abraham a naindaklan ken nabileg a nasion, ken mabendisionanto amin dagiti nasion iti daga kenkuana? 19 Ta pinilik isuna tapno mabilinna dagiti annakna ken dagiti sumarsaruno a sangkabalayanna nga agtulnog iti wagas ni Yahweh, nga agaramid ti kinalinteg ken hustisia, tapno mabalin a tungpalen ni Yahweh kenni Abraham ti imbagana kenkuana." 20 Kalpasanna, kinuna ni Yahweh, "Gapu ta adu unay dagiti pammabasol a maibusor iti Sodoma ken Gomora, ken gapu ta nalabes unay dagiti basolda, 21 bumabaak ita sadiay tapno kitaek no dakesda a kas kadagiti dimmanon a pammabasol kaniak. No saan, maammoakto." 22 Pimmanaw ngarud dagiti lallaki manipud sadiay, ket nagturongda idiay Sodoma. Ngem nagtalinaed a nakatakder ni Abraham iti sangoanan ni Yahweh. 23 Ket immasideg ni Abraham ket kinunana, "Iramanmo kadi a pukawen dagiti nalinteg kadagiti nadangkes? 24 Nalabit nga adda limapulo a nalinteg iti uneg ti siudad. Pukawemto kadi daytoy ket saanmo a kaasian ti lugar gapu kadagiti limapulo a nalinteg nga adda sadiay? 25 Sapay koma ta saanmo nga aramiden ti kasta a banag, nga iraman mo a papatayen dagiti nalinteg kadagiti nadangkes, ket matrato dagiti nalinteg a kas kadagiti nadangkes. Adayo koma nga aramidem iti kasta! Saan kadi a ti Ukom iti entero a daga ket agaramid iti nainkalintegan?" 26 Kinuna ni Yahweh, "No makasarakak iti limapulo a nalinteg iti uneg ti siudad ti Sodoma, kaasiakto ti entero a lugar gapu kadakuada." 27 Simmungbat ni Abraham a kinunana, "Kitaem ti inaramidko, a naturedak a nagsao iti Apok, uray no maysaak laeng a tapok ken dapo! 28 No ngay adda iti nakurang iti lima a limapulo a nalinteg? Dadaelem kadi ti sibubukel a siudad no kurang iti lima?" Ket kinunana, "Saankonto a dadaelen daytoy, no adda masarakak idiay nga uppat a pulo ket lima." 29 Ngem nakisarita pay isuna kenkuana, a kinunana, "No ngay adda masarakan nga uppat a pulo sadiay?" Insungbatna, "Saanko nga aramiden daytoy maigapu iti uppat a pulo." 30 Kinunana, "Pangngaasim Apo ta saanka nga agunget, ta agsaoak. Nalabit nga addanto masarakan a tallopulo sadiay." Insungbatna, "Saanko nga aramiden daytoy, no adda masarakak a tallopulo sadiay." 31 Kinunana, "Dispensarem koma ti turedko nga agsao iti Apok! Nalabit nga addanto masarakan a duapulo sadiay." Insungbatna, "Saanko a dadaelen daytoy maigapu iti duapulo." 32 Kamauddiananna kinunana, "Pangngaasim Apo ta saanka nga agunget, ta agsaoak iti daytoy maudi a gundaway. Nalabit nga addanto iti sangapulo masarakan sadiay." Ket kinunana, "Saankonto a dadaelen daytoy maigapu iti sangapulo." 33 Napan ni Yahweh iti dalanna apaman a nalpas a nakitungtong kenni Abraham, ket nagawid met ni Abraham.
Kitaen no kasanoyo nga impatarus ti "lugo" idiay GEN 12:6.
Daytoy ti nagan ti tao nga akinkukua kadagiti kayo a lugo.
"idiay lulukatan iti tolda" wenno "idiay pagserrekan iti tolda"
"kapudpudotan a tiempo ti aldaw"
"asideg" wenno "idiay." Asidegda kenkuana, ngem adayo unay no isuna ti umasideg kadakuada.
Ti kayatna a sawen daytoy ket nagrukob tapno sipapakumbaba nga ipakita ti panagraem ken panagdayaw iti maysa a tao.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
Daytoy ket pang-awag nga addaan panagraem. Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Ammo ni Abraham a maysa kadagitoy a lallaki ket isu ti Dios, wenno 2) Ammo ni Abraham a nagtaud iti Dios dagitoy a lallaki.
"pangngaasiyo ta agsardengkayo koma pay laeng"
Nadakamat ni Abraham iti kastoy a wagas iti bagina kas panangipakitana iti panagraemna kadagiti sangailina.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Palubosandak a mangiyeg iti sangkabassit a danum" wenno "Mangiyeg kadakayo ti adipenko iti sangkabassit a danum"
Ti panangibaga iti bassit ket maysa a nadayaw a wagas a mangipakpakita iti kinamanagited. Mabalin nga adu a danum ken taraon ti ited ni Abraham kadakuada. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "sangkabassit a danum...sangkabassit a taraon."
Daytoy a kaugalian ket makatulong kadagiti nabannog nga agdaldaliasat tapno mabang-aran kalpasan iti atiddog a pannagnada.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
agarup 22 a litro
Nalabit a nailuto daytoy a tinapay iti rabaw ti napudot a bato. Mabalin a napitpit daytoy wenno bassit a nagbukel a tinapay.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "partien ken ituno daytoy"
Dakdakamaten daytoy ti natangken a paset ti napaalsem a gatas.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ti natuno a karne ti baka"
Ti sao a "...da"(sangoananda) ket dakdakamatenna dagiti tallo a sangaili.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
"Kinunada kenni Abraham"
Dakdakamaten ti sao a "...na"(Kinunana) ket ti Apo. Isu daytoy ti inawagan ni Abraham iti "Apo" idiay GEN 18:3.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "iti kastoy a tiempo inton sumaruno a tawen" wenno "agarup kastoy a tiempo inton sumaruno a tawen" (UDB)
Ditoy ti sao a "makitam" ket pagalibtakennatayo nga ipangag ti nakaskasdaaw a sumarsaruno a pakaammo.
"idiay lulukatan iti tolda" wenno "idiay pagserrekan iti tolda"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
Mabalinmo nga inayon "ti maadaan iti anak"
Ti kayatna a sawen daytoy ket "agsipud ta lakay metten ti asawak"
Pangawag daytoy a panagraem nga inted ni Sarah kenni Abraham nga asawana.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
Inusar ti Dios daytoy a kita ti saludsod tapno maipakita nga ammona ti panpanunoten ni Sarah ket saan isuna a naay-ayo iti daytoy.
"Adda kadi banag a narigat unay nga aramiden ni Yahweh?" wenno "Adda kadi saan a kabaelan nga aramiden ni Yahweh?" Inusar ti Dios daytoy a kita ti saludsod tapno mapalagipan ni Abraham a kabaelan ti Dios nga aramiden ti aniaman a banag.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
"tapno agpakada kadakuada" (UDB)
Inusar ti Dios daytoy a kita iti saludsod tapno katungtongenna ni Abraham maipanggep iti napateg unay a banag. "Saankonto nga ilimed kenni Abraham no ania ti aramidek...kenkuana" wenno "Ibagakto kenni Abraham no ania ti aramidek...."
Mabalin a maipatarus a kas iti: "Bendisionakto amin dagiti nasion iti daga babaen kenni Abraham"
Para iti panangipatarus iti "kenkuana" kitaen no kasanoyo nga impatarus ti "babaen kenka" idiay GEN 12:3. AT: "mabendisionanto babaen kenni Abraham" wenno "mabendisionanto gapu ta binendisionak ni Abraham."
"tapno iturongnanto" wenno "tapno mangibilinto isuna"
"tapno agtulnog kadagiti kidkiddawen ni Yahweh." Agsasao ti Dios iti maipapan iti bagina. AT: "a pagtalinaeden ti wagasko"
Ibagbaga daytoy no kasanoda a pagtalinaeden ti wagas ni Yahweh. AT: "babaen iti panagaramid iti kinalinteg ken hustisia."
Dakdakamatenna daytoy ti kari iti tulag a mangbendisionan kenni Abraham ken pagbalinenna a naindaklan a nasion. Mabalin a maipatarus a kas iti: "tapno mabalin a bendisionan ni Yahweh ni Abraham kas imbagana nga aramidenna."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
Nakaro ti panangilunod dagiti tattao kadagiti tattao iti Sodoma ken Gomora gapu iti kinadakesda. Idaw-dawatda a dusaen ti Dios ida. Mabalin a maipatarus a kas iti: "ti pukkaw a maibusor iti Sodoma ken Gomora."
"nakaro unay ti basolda" wenno "nakaro ti panagbasolda"
"Bumabaak ita idiay Sodoma ken Gomora"
"bumaba idiay a mangtakuat" wenno "bumaba idiay a mangikeddeng "
Mabalin a maipatarus a kas iti: "dakesda a kas iti nangngegak maipapan kadakuada"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
"pimmanaw manipud iti kampo ni Abraham"
Nagtalinaed a nagkadua da Abraham ken Yahweh"
"immasideg kenni Yahweh" wenno "immaddang nga immasideg kenni Yahweh"
"gibusan"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
Intultuloy ni Abraham ti makisarsarita kenni Yahweh.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
"Pagarupek nga adda"
Namnamaen ni Abraham nga ibaga ti Dios "Saankonto a pukawen."
Ti sao ditoy a "pukawen" ket nausar a pangiladawan a ti kayatna a sawen ket madadael a dagus.
Namnamaen ni Abraham nga ibaga ti Dios "Kaasiak ti lugar maigapu kadagiti limapulo a nalinteg nga adda sadiay."
Mabalin a maipatarus a kas iti: "salakniban" wenno "lappedan ti pannakapapatay" wenno "bay-an nga agbiag dagiti tattao"
"gapu iti"
"Kasla adayo daytoy iti tignaymo"
"maysa a banag a kas iti pammapatay"
Inusar ni Abraham daytoy a kita ti saludsod" tapno ibagana ti namnamaenna nga aramiden ti Dios. Mabalin a maipatarus a kas iti: "Pudno nga aramiden ti ukom ti entero a daga ti umno." wenno "Agsipud ta sika ti ukom iti entero a daga, awan duadua nga aramidem ti nalinteg."
Masansan a nadakamat ti Dios nga ukom gapu ta nalinteg isuna nga ukom a mangikeddeng iti kamaudianan maipanggep iti nasayaat ken dakes.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pakawanennak iti kinadursokko a makisao iti Apok"
Iladladawan daytoy a panangiyebkas ni Abraham a kas tao, a matay ken agsublinto ti bagina iti tapok ken dapo.
"uppat a pulo ket lima laeng ti nalinteg a tattao"
"no adda iti nalinteg a tattao a basbassit ngem uppat a pulo ketlima"
"Saankonto a dadaelen ti Sodoma ken Gomora"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
"nakisarita ni Abraham kenni Yahweh"
Ti kayatna a sawen daytoy ket "no adda masarakam nga uppat a pulo a nalinteg idiay Sodoma ken Gomora."
"Insungbat ni Yahweh"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: Saankonto a dadaelen dagiti siudad no adda masarakak nga uppat a pulo idiay"
"tallopulo a nalinteg a tattao" wenno "tallopulo a nasayaat a tattao"
"naturedak unay a nakisao kenka." Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pakawanennak iti kinaturedko nga agsao kenka" wenno "pasensiaannak iti kinadursokko nga agsao"
"duapulo a nalinteg a tattao" wenno "duapulo a nasayaat a tattao"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
"No bilang ta sangapulo ti masarakam sadiay"
"sangapulo a nalinteg a tattao" wenno "sangapulo a nasayaat a tattao"
"Ket simmungbat ni Yahweh"
"no adda masarakak a nalinteg a tattao sadiay"
"pimmanaw ni Yahweh"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/18]]
1 Rumabiin idi immay dagiti dua nga anghel idiay Sodoma, kabayatan nga agtugtugaw ni Lot iti ruangan ti Sodoma. Nakita ida ni Lot, ket nagtakder a nangsabat kadakuada ket nagkurno. 2 Kinunana, "Pangngaasiyo appok, allukoyenkayo nga umay iti balay ti adipenyo, umyankayo iti agpatnag ken buggoanyo dagiti sakayo. Ket mabalin a masapakayo a bumangon ket agtuloykayo iti papananyo." Ngem kinunada, "Saan, agpatpatnagkami idiay plasa ti ili." 3 Ngem kasta unay ti panangallukoy ni Lot kadakuada, isu a kimmuyogda kenkuana ket simrekda iti balayna. Nangisagana isuna iti makan ken nangiluto iti tinapay nga awan lebadurana ket nanganda. 4 Ngem sakbay a nagiddada, immay dagiti lallaki iti siudad, dagiti lallaki iti Sodoma, agraman dagiti agtutubo ken lakay, amin dagiti lallaki manipud iti tunggal paset iti siudad ket pinalawlawanda ti balay. 5 Pinukkawanda ni Lot a kinunada kenkuana, "Sadino ti ayan dagiti lallaki nga immay kenka ita a rabii! Irruarmo ida kadakami tapno kaiddaenmi ida!" 6 Isu a rimmuar ni Lot ket inserrana met laeng ti ridaw iti likudanna. 7 Kinunana, "Ipakpakaasik kadakayo kakabsatko, saankayo koma nga agaramid iti dinadakes. 8 Kitaenyo, adda dua nga anakko a babbai ket saanda pay a nakikaidda iti asinoman a lalaki. Ipakpakaasik kadakayo, bay-andak a mangirruar kadakuada ket aramidenyo kadakuada ti aniaman a nasayaat iti imatangyo. Saanyo laeng a sagiden dagitoy a lallaki, gapu ta simmangbayda iti salinong ti balayko." 9 Kinunada "Aglisika!" Kinunada pay, "Immay ditoy daytoy a tao nga agnaed kas ganggannaet ket ita, nagbalinen isuna nga ukomtayo! Ita, dakdakes pay ti aramidenmi kenka ngem kadakuada." Induronda ti lalaki a ni Lot, ket immasidegda a mangdadael iti ridaw. 10 Ngem inggaw-at dagiti lallaki dagiti imada ket insublida ni Lot iti uneg ti balay ket inserrada ti ridaw. 11 Ket dagiti lallaki nga adda iti ruar ti balay, binulsek ida dagiti lallaki a sangaili ni Lot, dagiti agtutubo ken lallakay, isu a narigatanda a nangbirok iti ridaw ti balay. 12 Kalpasanna, kinuna dagiti lallaki kenni Lot, "Adda kadi pay sabali a kaduam ditoy? No adda manugangmo a lallaki, annakmo a lallaki ken babbai, ken siasinoman nga adda kenka iti siudad, irruarmo ida ditoy. 13 Ta dadaelenmin daytoy a lugar gapu ta napigsa unayen dagiti pammabasol a maibusor iti daytoy a nakadanun iti sanggoanan ni Yahweh isu nga imbaonnakami a mangdadael iti daytoy." 14 Rimmuar ni Lot ket nakisarita kadagiti manugangna a lallaki, a nagkari a mangasawa kadagiti annakna a babbai, a kinunana, "Darasenyo, pumanawkayo iti daytoy a lugar, ta dadaelenen ni Yahweh ti siudad." Ngem kadagiti manugangenna a lalaki ket kasla agang-angaw laeng isuna. 15 Idi aglawagen, pinilit dagiti anghel ni Lot, a kunada, "Agawaam, ayabam ti asawam ken dagiti dua nga annakmo a babbai nga adda ditoy, tapno saankayo a mairaman a mapukaw iti pannakadusa ti siudad." 16 Ngem nagsarimadeng isuna. Isu a ginammatan dagiti lallaki ti imana ken ti ima ti asawana ken dagiti ima dagiti dua nga annakna a babbai, gapu ta naasi unay ni Yahweh kenkuana. Inruarda ida, ket impanda ida iti ruar ti siudad. 17 Ket idi nairruardan ida, kinuna ti maysa kadagiti lalaki, "Tumaraykayon, isalakanyo dagiti biagyo! Saankayo a tumalliaw, wenno agkamang iti sadinoman a tanap. Agkamangkayo kadagiti kabanbantayan tapno saankayo a mairaman." 18 Kinuna ni Lot kadakuada, "Saan, pangngaasiyo appok! 19 Ti adipenyo ket nakasarak iti pabor iti imatangyo, ket impakitayo kaniak ti naindaklan a kinaimbag gapu iti panangisalakanyo iti biagko, ngem saanak a makalibas a mapan kadagiti kabanbantayan, gapu ta makamakamnak ti didigra ket matayak. 20 Kitaenyo, dayta a siudad nga adda sadiay ket asideg a mabalinko a pagkamangan ken bassit daytoy. Pangngaasiyo, bay-andak nga agkamang sadiay (saan kadi a bassit daytoy?) ket maisalakanto ti biagko." 21 Kinunana kenkuana, "Ala wen, patgak met laeng daytoy a kiddaw, a saankonto a dadaelen ti siudad a dinakamatmo. 22 Darasem! Agkamangka sadiay, ta saanko a maaramid ti aniaman a banag agingga a saanka a nakadanon sadiay." Naawagan ngarud ti siudad iti Soar. 23 Nagsingisingen ti init iti daga idi nakadanon ni Lot iti Soar. 24 Ket pinagtudo ni Yahweh iti asupre ken apuy manipud idiay tangatang idiay Sodoma ken Gomorra. 25 Dinadadaelna dagidiay a siudad, amin dagiti tanap, ken amin dagiti agnanaed kadagiti siudad, ken amin a nagtubo a mula iti daga. 26 Ngem ti asawa ni Lot nga adda iti malikudanna, timmaliaw ket nagbalin isuna nga adigi nga asin. 27 Nasapa a nagriing ni Abraham iti dayta a bigat ket napan iti lugar a nagtakderanna idi iti sanggoanan ni Yahweh. 28 Tinannawaganna ti Sodoma ken Gomorra ken ti amin a daga iti tanap. Kimmita isuna ket nakitana ti asuk nga agpangpangato manipud iti daga a kas iti asuk iti maysa nga urno. 29 Isu nga idi dinadael ti Dios dagiti siudad iti tanap, linagip ti Dios ni Abraham. Inlisina ni Lot iti tengnga ti pannakadadael idi dinadaelna ti siudad a nagnaedan ni Lot. 30 Ngem simmang-at ni Lot manipud iti Soar ket napan nagnaed kadagiti kabanbantayan a kaduana dagiti dua nga annakna a babbai, gapu ta mabuteng isuna nga agnaed iti Soar. Isu a nagnaed isuna iti maysa a rukib, isuna ken dagiti dua nga annakna a babbai. 31 Kinuna ti inauna nga anak iti inaudi, "Lakayen ti amata, ket awan ti siasinoman a lalaki iti sadinoman a makikaidda kadata segun iti wagas iti amin a lubong. 32 Umayka, painumenta iti arak ti amata, ket makikaiddata kenkuana, tapno iti kasta ket mapaaduta pay ti kaputotan ti amata." 33 Isu a pinainumda iti arak ti amada iti dayta a rabii. Ket napan nakikaidda ti inauna nga anak iti amana; saanna nga ammo idi nakikaidda isuna, uray idi bimmangon isuna. 34 Iti simmaruno nga aldaw, kinuna ti inauna iti inaudi, "Dumngegka, idi rabii nakikaiddaak kenni amak, ket inton rabii painumenta manen iti arak, ket masapul a sumrekka ket makikaiddaka kenkuana, tapno iti kasta ket mapaaduta pay ti kaputotan ti amata." 35 Isu a pinainumda iti arak ti amada iti dayta a rabii, ket napan ken nakikaidda ti inaudi kenkuana. Saanna nga ammo idi nagidda isuna, uray idi bimmangon isuna. 36 Isu a dagiti annak ni Lot ket nagsikog babaen iti amada. 37 Impasngay ti inauna ti maysa a lalaki ket pinanagananna isuna iti Moab. Isuna ti nagbalin a kapuonan dagiti maaw-awagan iti agdama a Moabita. 38 Kasta met ti inaudi nga anak, impasngayna met ti maysa lalaki, ket pinanaganna iti Ben Ammi. Isuna ti nagbalin a kapuonan dagiti tattao nga iti agdama ket maaw-awagan iti Ammonita.
Idiay Genesis 18 kinunana a napan dagiti dua a lallaki idiay Sodoma. Maammoantayo ditoy a pudpudnoda nga anghel. (Kitaen: GEN 18:22)
"ti pagserkan idiay siudad ti Sodoma." Ti siudad ket addaan iti pader iti aglawlaw daytoy ket masapul a magna dagiti tattao iti ruangan tapno makastrekda. Napateg unay daytoy a paset iti maysa a siudad. Masansan a busbosen dagiti napapateg a tattao ti orasda sadiay.
Ti kayat a sawen daytoy ket panagruknoy a sipapakumbaba nga iyebkas ti panagraem ken panagdayaw iti maysa a tao.
Daytoy ket balikas a panagraem nga inusar ni Lot kadagiti anghel.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pangngaasiyo ta umaykayo ken umyankayo iti balay ti adipenyo"
Imbilang ni Lot ti bagina a kasla adipenda tapno maipakitana kadakuada ti panagraemna.
Kayat a buggoan dagiti tattao dagiti sakada kalpasan ti panagdaldaliasatda.
"agriing a masapa"
Daytoy ket lugar a pangkaaduan a pagtataripnongan iti ili.
"nagsublida ket kimmuyogda kenkuana"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/19]]
Ti sao a "nagiddada"ket dakdakamatenna dagiti tattao iti balay ni Lot.
"dagiti lallaki idiay siudad ti Sodoma"
"ti balay ni Lot"
Kayat a sawen daytoy ket "amin a lallaki ubing man wenno lakay" ken dakdakamatenna dagiti lallaki iti Sodoma a manglawlawlaw iti balay ni Lot. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "manipud kaubingan agingga iti kalakayan."
"immuneg iti balaymo"
"iti likudanna" wenno "kalpasan a nakarruar isuna"
"Idawdawatko kadakayo kakabsatko"
Nakisao ni Lot kadagiti lallaki iti siudad iti nain-gayyeman a wagas a namnamaenna a dumngegda kenkuana. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "gagayyemko."
"saankayo nga agaramid iti dakes a banag"
"aniaman a tarigagayyo" wenno "aniaman a kayatyo"
"babaen iti talged nga adda iti balayko." Dagiti dua a lallaki ket sangaili iti pagtaengan ni Lot, isu a pagrebbenganna a salakniban ida.
"Agpaigidka!" wenno "Pumanawka iti dalanmi"(UDB)
"Immay ditoy daytoy a tao a kas maysa a dayo" wenno "Immay daytoy a ganaggannaet ditoy tapno agnaed"
Dakdakamatenna daytoy ni Lot.
"ket ita uk-ukomennatayo"
"ket immasidegda iti ridaw tapno rebbaenda daytoy"
"Ngem dagiti dua a sangaili ni Lot" wenno "Ngem dagiti dua nga anghel"
"amin a lallaki manipud kaubingan agingga kalakayan." ATMabalin a Maipatarus a kas iti: "agpada a bassit ken dakkel." Mabalin a ti ibagbaga daytoy ket ti kasasaad iti panagbiag saan laeng nga iti edad.
"Ket kinuna dagiti dua a lallaki" wenno "Ket kinuna dagiti dua nga anghel"
"Adda kadi pay sabali a kameng ti pamiliam iti siudad?" wenno "Adda kadi pay dadduma a kameng ti pamiliam iti daytoy a lugar?"
"dadduma a kameng ti pamiliam nga agnanaed iti daytoy a siudad"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "adu ti indanun dagiti tattao kenni Yahweh a pammabasol maibusor kadagiti tattao iti daytoy a siudad"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Isu a pimmanaw ni Lot iti balay"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "dagiti lallaki a mangikallaysa kadagiti annakna a babbai" wenno "dagiti nobio dagiti annakna a babbai"
"mapanka itan"
"tapno saannakayo met a gibusan ni Yahweh inton dusaenna dagiti tattao iti daytoy a siudad." Ditoy ti ragup ti sasao a "mairaman a mapukaw" ket nausar a pangiladawan a ti kayatna a sawen ket madadael.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ngem nagkedked ni Lot" wenno "Ngem saan a nagrubwat ni Lot a pumanaw"
"Isu a ginammatan dagiti dua a lallaki" wenno "Isu ginammatan dagiti anghel"
"addaan asi kenni Lot." Nailadawan ni Yahweh a "manangngaasi" gapu ta kinaasianna ti biag ni Lot ken ti pamiliana imbes a dadaelenna ida idi dinadaelna dagiti tattao iti Sodoma gapu kadagiti biddut a naaramidda.
"Idi nairruar dagiti dua a lallaki ti pamilia ni Lot"
"Tumaraykayon nga umadayo ket isalakanyo ti biagyo!"
"Naay-ayokayo kaniak" (UDB) wenno "Inawatdak"
"Siak nga adipenyo." Ipakpakita ni Lot ti panagraemna babaen iti panangdakamat iti bagina a kas "ti adipenyo."
"naimbagkayo unay kaniak iti panangisalakanyo iti biagko"
Mabalin a Maipatarus a kas iti:" "Saanak a makadanon kadagidiay a nakaad-adayo a kabanbantayan gapu ta makamakamnak ti didigra sakbay a makadanonak sadiay."
Inusar ni Lot daytoy a kita ti saludsod tapno makita dagiti anghel a pudno a bassit laeng ti siudad. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "kitaenyo ti kabassitna." Mabalinyo met nga ipatarus daytoy sakbay wenno kalpasan ti maudi a "sentence".
Mabalin a Maipatarus a kas iti: " "Maisalakan ti biagko no saanyo a dadaelen dayta a siudad."
"Aramidek ti kiniddawmo"
Mabalin a Maipatarus a kas iti:" "saan a maaramid ti aniaman a banag a mangdadael iti Sodoma ken Gomorra."
Mabalin nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a "Ti nagan a Soar ket kasla iti sao a Hebreo a ti kayatna a sawen ket 'bassit.' Inawagan ni Lot daytoy nga ili iti 'bassit' idiay Genesis 19:20."
"Simmingisingen ti init." Ti ragup ti sasao nga "iti rabaw ti daga" ket mabalin nga "implicit" a kas idiay UDB a saan daytoy a naipatarus.
"nakadanon idiay Soar" wenno "nakastrek idiay Soar"
Ti ragup ti sasao "manipud kenni Yahweh" ket ipakpakitana a ti asupre ken apuy ket nagtaud iti pannakaabalin ni Yahweh. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Intinnag ni Yahweh idiay Sodoma ken Gomorra ti asupre ken apuy."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "gumilgil-ayab nga asupre" wenno "gumilgil-ayab a batbato ken apuy" wenno "umap-apuy a tudo"
Kangrunaan a dakdakamaten daytoy ti Sodoma ken Gomorra, ngem karaman pay dagiti tallo nga ili.
"dagiti tattaao a nagnaed kadagiti siudad"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "nagbalin isuna nga istatua nga asin" wenno "nagbalin ti bagina a kasla natayag a bato nga asin"
Ti sao a "pagammoan" ket isu ti mangbaw-ing iti imatang iti sumaganad a makapakellaat a pakaammo.
Ipakpakitana a daytoy ket napuskol unay nga asuk. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "kasla asuk nga agtaud iti dakkel nga apuy."
Saan a kayat a sawen daytoy a nalipatan ti Dios ni Abraham. Mabalin a Maipatarus a kas iti:"linaglagip ti Dios nga agbalin a naasi kenni Abraham." Ibagbaga daytoy no apay nga inispal ti Dios ni Lot.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "adayu iti pannakadadael" wenno "iti ruar ti disso a nadadaelen" wenno "adayu iti peggad"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/19]]
"ti inauna a putot a babai ni Lot" wenno "Ti in-inauna nga anak"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "painumen iti arak agingga a mabartek isuna" (UDB) wenno "barteken iti arak"
"tapno mapagtalinaedta ti kaputotan ti amata" wenno "tapno makaiyanakta nga agbalinto a kaputotan ti amata" (UDB)
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "saanna a pulos nga ammo ti maipapan iti daytoy" wenno "saanna nga ammo a nakikaidda isuna iti putotna"
Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 19:32.
"nagtaud iti amada ti sikogda" wenno "nagsikogda babaen iti amada"
"dagiti tattao a Moabita nga agbibiag ita "
Ti sao nga "iti agdama" ket dakdakamatenna ti tiempo idi agbibiag ti nangisurat iti Genesis. Naipasngay ti mannurat ken insuratna daytoy kalpasan ti adu a taw-tawen a nagbiag ken natay ti pamilia ni Lot.
"dagiti kaputotan ni Ammon" wenno "dagiti tattao nga Ammonita"
1 Nagdaliasat ni Abraham manipud sadiay a nagturong iti daga ti Negeb iti nagbaetan ti Kades ken Sur. Isuna ket gangganaet nga agnanaed iti Gerar. 2 Kastoy ti imbaga ni Abraham maipapan kenni Sarah nga asawana, "Isuna ket kabsatko a babai." Isu a nangibaon ni Abimelec nga ari ti Gerar kadagiti soldadona ket innalada ni Sarah. 3 Ngem immay ti Dios kenni Abimelec iti rabii babaen iti tagtagainep ket kinunana kenkuana, "Kitaem, kaiyarigam ti natay a tao gapu iti babai nga innalam ta asawa isuna ti maysa a lalaki." 4 Ita, saan pay nga immasideg ni Abimelec kenkuana ket kinunana, "Apo, papatayem kadi uray ti nalinteg a nasion? 5 Saan kadi nga isuna a mismo ti nangibaga kaniak, 'Isuna ket kabsatko a babai'? Uray isuna a mismo ket kinunana nga 'Isuna ket kabsatko a lalaki.' Naaramidko daytoy a nadalus ti pusok ken awan basol kadagiti imak." 6 Kalpasanna, kinuna ti Dios kenkuana iti tagtagainepna. "Wen ammok met nga inaramidmo daytoy a nadalus ti pusom ket inlisika met iti panagbasolmo kaniak. Isu a saanko nga impalubos a sagidem isuna. 7 Ngarud, isublim ti asawa ti lalaki, ta maysa isuna a profeta. Ikararagannakanto ket agbiagkanto. Ngem no saanmo nga isubli ti babai, ammoem a sika ken amin a kukuam ket awan duadua a matayto." 8 Nasapa a bimmangon ni Abimelec iti agsapa ket inayabanna amin dagiti adipenna. Imbagana amin dagitoy a banag kadakuada ket nakaro ti buteng dagiti lallaki. 9 Kalpasanna ket pinaayaban ni Abimelec ni Abraham ket kinunana kenkuana, "Ania daytoy nga inaramidmo kadakami? Kasano a nakabasolak kenka, ta inyegmo kaniak ken iti pagariak ti dakkel a basol? Inaramidmo kaniak ti saan a rumbeng." 10 Kinuna ni Abimelec kenni Abraham, "Ania ti nangiduron kenka a mangaramid iti daytoy a banag?" 11 Kinuna ni Abraham, "Gapu ta impagarupko, 'Sigurado nga awan ti panagbuteng iti Dios iti daytoy a lugar ket patayendak gapu iti asawak.' 12 Malaksid iti dayta, pudno a kabsatko isuna, ta anak isuna ti amak ngem saan nga anak ti inak; ket nagbalin isuna nga asawak." 13 Idi imbaga ti Dios a panawak ti pagtaengan ti amak tapno agdaliasat manipud iti maysa a lugar nga agturong iti maysa a lugar, kinunak kenkuana, 'Masapul nga ipakitam kaniak ti kinapudnom a kas asawak: Iti tunggal lugar a papananta, kastoy ti ibagam maipapan kaniak, "Isu ket kabsatko a lalaki.'" 14 Kalpasanna, nangala ni Abimelec iti karnero, kalakian a baka, lalaki ken babai a tagabu ket intedna dagitoy kenni Abraham. Kalpasanna, insublina kenkuana ni Sarah nga asawana. 15 Kinuna ni Abimelec, "Kitaem, adda iti sanggoanam ti dagak. Aggianka iti sadinoman a kayatmo." 16 Kenni Sara kinunana, "Kitaem, inikkak ti kabsatmo iti sangaribu a pidaso ti pirak. Daytoy ti mangakkob iti aniaman a babak kenka iti imatang ti amin a kaduam, ken iti sangoanan ti amin, naan-anayka a napalinteg." 17 Kalpasanna, nagkararag ni Abraham iti Dios ket pinaimbag ti Dios ni Abimelec, ti asawana ken dagiti babbai a tagabuna isu a naaddaanda iti kabaelan nga aganak. 18 Ta pinagbalin ni Yahweh a baog dagiti babbai iti pagtaengan ni Abimelec, gapu kenni Sarah nga asawa ni Abraham.
Daytoy ket disierto a rehion iti akin-daya a beddeng iti Egipto.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "imbaonna dagiti soldadona a mapan mangala kenni Sara ket iyegda kenkuana"
"nagparang ti Dios kenni Abimelec"
"Dumngegka kaniak" (UDB). Ditoy ti sao a "kitaem" ket inaynayonna ti pannakaiyunay-unay iti sumaganad.
Daytoy ti nadagsen a wagas iti panangibaga a "sigurado a matayka iti mabiit" wenno "papatayenka"
"siaasawa a babai"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/20]]
Nausar daytoy a sao ditoy a mangmarka iti panagbaliw ti dakdakamaten ti istoria, manipud kenni Abraham a maibaw-ing iti pakaammo maipapan kenni Abimelec.
"saan pay a nakikaidda ni Abimelec kenni Sarah" wenno "saan pay a sinagid ni Abimelec ni Sarah"
Nangaramat ni Abimelec iti maysa a kita iti saludsod a mangipalagip iti Dios iti maysa a banag nga ammon ti Dios. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ngem mismo nga imbaga ni Abraham kaniak 'Isuna ket kabsatko a babai.'" (Kitaen:
Dagiti sao nga "isuna a mismo" ket nausar a mangiyunay-unay tapno maibaw-ing ti imatang kenni Abraham. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Saan kadi a mismo nga imbaga ni Abraham." Ipakpakita ni Abimelec a basol ni Abraham ti panangala ni Abimelec kenni Sarah ta imbagana a kabsatna.
Dagiti sao nga "isuna a mismo" ket nausar a mangiyunay-unay tapno maibaw-ing ti imatang kenni Sarah.
Ti kayat a sawen daytoy ket "Naaramidko daytoy nga addaan iti nasayaat a panggep ken aramid" wenno "Naaramidko daytoy nga awan iti dakes a panggep ken aramid." Ti puso ken dagiti ima ket ibagbagida ti panunot ken ar-aramid.
"kinuna ti Dios kenni Abimelec"
"inaramidmo daytoy nga addaan iti nasayaat a panggep" wenno "inaramidmo daytoy nga awan dakes a panggep"
"a sagidem ni Sarah"
"asawa ni Abraham"
"ipalubosko nga agbiagka"
"amin dagiti tattaom"
"Imbagana kadakuada ti tunggal banag nga imbaga ti Dios kenkuana"
Inaramat ni Abimelec daytoy a 'rhetorical question' a mangpabasol kenni Abraham. AT: "Pinagaramidannakami iti dakes!" wenno "Kitaem ti inaramidmo kadakami"
Inaramat ni Abimelec daytoy a 'rhetorical question' tapno ipalagipna kenni Abraham a saan isuna a nakabasol kenkuana. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Saanak a nakabasol kenka...basol."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "a masapul a pagbasolennak ken ti pagariak iti nakabutbuteng a basol"
"Saan a rumbeng daytoy nga inaramidmo kaniak."
"Ania ti nanggapuam a mangaramid iti daytoy?" wenno "Apay a naaramidmo daytoy?" wenno ' "Apay nga imbagam kaniak a ni Sarah ket kabsatmo?"
Ti kayat a sawen daytoy ket ti dakkel a panagraem iti Dios ken ipakita dayta a panagraem babaen iti panagtulnog kenkuana.
"iti Gerar"
"Kasta met a pudno a ni Sarah ket kabsatko"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "maymaysa ti amami, ngem agduma ti inami"
"kinunak kenni Sara"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ipakitam ti kinapudnom kaniak babaen iti panangaramidmo iti daytoy"
"Iti sadinoman a papananta"
"ibagam kadagiti tattao nga agnanaed sadiay nga agkabsatta"
Ti dakdakamatenna daytoy ket dagiti adu a kita ti baka wenno kalakian a baka nga usaren dagiti tattao a mangguyod kadagiti nadagsen nga awit wenno mangaramid kadagiti narigat a trabaho. Masansan a dagitoy ket agparisda nga agtrabaho.
"kinuna ni Abimelec kenni Abraham"
Ditoy ken idiay bersikulo 16 ti sao a "kitaem" ket manginayon iti pannakaiyunay-unay kadagiti sumaganad.
"Agnaedka iti sadinoman a kayatmo"
"sangaribu
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "It-itedko kenkuana daytoy, tapno iti kasta ket saan a panunoten iti asinoman a kaduayo a nakaaramidka iti biddut "
"iti panunot" wenno "iti kapanunotan"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "a mangipaneknek iti tunggal maysa nga awan nagbiddutam."
"awanan kabaelan a maaddaan iti anak"
"gapu ta innala ni Abimelec ti asawa ni Abraham a ni Sarah"
1 Impangag ni Yahweh ni Sarah kas imbagana nga aramidenna, ket inaramid ni Yahweh para kenni Sara ti kas iti inkarina. 2 Nagsikog ni Sara ket inyanakna ti anakna a lalaki kenni Abraham iti kinalakayna, iti naikeddeng a tiempo kas imbaga ti Dios kenkuana. 3 Pinanaganan ni Abraham ti putotna kenni Sara, iti Isaac. 4 Kinugit ni Abraham ni Isaac nga anakna idi walo nga aldawnan, kas imbilin ti Dios kenkuana. 5 Sangagasut ti tawen ni Abraham idi naiyanak ni Isaac kenkuana. 6 Kinuna ni Sarah, "Pinagkatawanak ti Dios; tunggal maysa a makangngeg ket makipagkatawanto kaniak.'' 7 Kinunana pay, ''Siasino ngay koma iti nakaibaga kenni Abraham nga agpasusonto ni Sarah kadagiti ubbing, nupay kasta inyanakko ti putotna iti kinalakayna!" 8 Dimmakkel ti ubing ket napusot, ket nagparambak ni Abraham iti dakkel a padaya iti aldaw a pannakapusot ni Isaac. 9 Nakita ni Sara ti anak ni Hagar a taga-Egipto, nga anakna kenni Abraham, nga aguy- uyaw. 10 Isu a kinunana kenni Abraham, " Papanawem daytoy a tagabu a babai ken ti anakna: Ta saanko a kayat a makipagtawid ti anakna iti anakko, a ni Isaac." 11 Daytoy ket naladingit unay a banag kenni Abraham gapu iti anakna. 12 Ngem kinuna ti Dios kenni Abraham, saanka nga agladingit gapu iti ubing a lalaki, ken gapu iti tagabum a babai. Denggem dagiti amin nga ibagana maipanggep iti daytoy a banag, gapu ta babaen kenni Isaac a mapanagananto dagiti kaputotam. 13 Pagbalinekto met ti anak ti tagabum a babai a maysa a nasion, gapu ta isuna ket kaputotam." 14 Bimmangon ni Abraham iti nasapa iti dayta a bigat, nangala iti tinapay ken danum a naikarga iti supot a lalat ket intedna kenni Hagar, inkabilna daytoy iti abagana. Intedna kenkuana ti ubing a lalaki ket imbagana a pumanaw isuna. Pimmanaw ket nagkalkallautang iti let-ang ti Beerseba. 15 Idi naibusen ti danum iti supot a lalat, pinanawanna ti ubing iti sirok ti maysa a narukbos a kayo. 16 Ket pimmanaw isuna, ket nagtugaw iti saan unay nga adayo manipud iti ubing, ti kaadayona ket kas iti kaadayo ti naibiat a pana, ta kinunana, "Saanko kayat a buyaen ti pannakatay ti ubing." Bayat iti panagtugtugawna iti saan unay nga adayo, nagpukkaw isuna ket nagsangit. 17 Nangngeg ti Dios ti timek ti ubing, ket inawagan ti anghel ti Apo ni Hagar, ket kinunana kenkuana, "Ania ti mangrirriribok kenka Hagar? Saanka nga agbuteng, ta nangeg ti Dios ti timek ti ubing iti ayanna. 18 Tumakderka, bangonem ti ubing ken pabilgem isuna; ta pagbalinekto isuna a maysa a naindaklan a nasion." 19 Ket, linukatan ti Dios ti matana, ket nakitana ti maysa a bubon. Napan na insakdo ti supot a lalat iti danum, ket pinainomna ti ubing a lalaki. 20 Ti Dios ket adda iti ubing, ket dimmakkel isuna. Nagnaed isuna idiay let-ang ket nagbalin isuna a pumapana. 21 Nagnaed isuna idiay let-ang ti Paran, ket nangala ti inana iti asawaenna manipud iti daga ti Egipto. 22 Napasamak iti dayta a tiempo a ni Abimelek kenni Pikol a kapitan ti armadana ket nakiao kenni Abraham, a kinunana, "Ti Dios ket adda kenka iti amin nga ar-aramidem. 23 Ita ngarud agsapataka kaniak ditoy babaen iti Dios a saannakto nga allilawen, uray dagiti annakko, wenno kadagiti kaputotak. Ipakitam kaniak ken iti daga a pagnanaedam ti kinapudnom a kas iti kinapudno nga impakitak kenka." 24 Kinuna ni Abraham, "Isapatak." 25 Nagriri met ni Abraham kenni Abimelek maipanggep iti bubon ti danum nga inagaw dagiti adipen ni Abimelech manipud kenkuana. 26 Kinuna ni Abimelek, "Saanko nga ammo no siasino ti nangaramid iti daytoy a banag. Saanmo nga imbagbaga idi kaniak sakbay ita; Saanko pay a nangnangegan ti maipanggep iti daytoy agingga ita nga aldaw." 27 Isu a nangala ni Abraham iti karnero ken baka ket intedna kenni Abimelek, ket nagtulag dagiti dua a lallaki. 28 Ket nangilasin ni Abraham iti pito a kaba-ian a karnero manipud iti arban. 29 Kinuna ni Abimelec kenni Abraham, "Ania ti kayat a sawen dagitoy pito a babbai a karnero nga inlasinmo? 30 Simmungbat isuna, "Dagitoy pito a babai a karnero ket awatem manipud iti imak, tapno agbalin a saksi para kaniak, a kinalik daytoy a bubon. 31 Isu nga inawaganna dayta a lugar iti Beerseba, gaputa ta nagkinnarida a dua. 32 Nagtulagda idiay Beerseba, ket kalpasanna, nagsubli ni Abimelec ken ni Picol a kapitan ti armadana iti daga dagiti Filisteo. 33 Nagmula ni Abraham iti kayo a tamarisko idiay Beerseba. Sadiay, nagdayaw isuna kenni Yahweh, ti agnanayon a Dios. 34 Nagtalinaed a gangannaet ni Abraham iti daga dagiti Filisteo iti adu nga al-aldaw.
Ti ragup ti sasao nga "impangag ni Yahweh" ket ipakpakitana iti panangtulong wenno panangukom iti maysa a tao. Dakdakamatenna ditoy ti panangtulong ni Yahweh kenni Sarah a maaddaan iti anak Mabalin a Maipatarus a kas iti: "tinulongan ni Yahweh ni Sarah.
"inyanakna ti anak da kenni Abraham ''
" idi lakay unayen ni Abraham"
"iti apag-isu a tiempo nga imbaga ti Dios kenkuana a mapasamak"
"Pinanaganan ni Abraham ti kaipaspasngay a putotna, nga impasngay ni Sarah, iti Isaac" wenno "pinanaganan ni Abraham ti putotna iti Isaac"
"Idi walo nga aldawen ni Isaac, kinugit isuna ni Abraham"
"8 nga aldaw"
"kas naibilin nga aramiden ni Abraham"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
"100"
Nagkatawa ni Sarah gapu ta nasdaaw ken naragsakan isuna. Mabalin a Maipatarus a kas iti: pinagrag-onak ti Dios."
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "tunggal maysa a makangeg maipapan iti inaramid ti Dios kaniak" (UDB)
Daytoy ket "saludsod a rhetorical" a mangipagpaganetget no kasano a maadaan ni Sarah iti anak. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Awan ti siasinoman a nangibaga kenni Abraham, 'Agpasusunto ni Sarah iti ubing.' "
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
Ti nagan ti anak a lalaki ni Hagar ket mabalin nga ibaga iti nalawag. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ismael, nga anak a lalaki ni Hagar a taga Egipto kenni Abraham."
"katkatawaanna ni Isaac"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
" Kinuna ni Sarah kenni Abraham"
" Ibaonmo iti adayu"
Ti dakdakamatenna daytoy ket ni Hagar ken ni Ismael. Nalabit a saan ida a dinakamat ni Sarah babaen iti naganda gapu ta kaungetna ida.
''Ti anakko a ni Isaac''
"Nagliday unay ni Abraham maipapan iti imbaga ni Sarah.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
"saanka nga agdanag maipapan iti ubing ken iti tagabum"
Mabalin a Maipatarus a kas iti:"Aramidem amin nga ibaga ni Sarah kenka maipanggep kadakuada"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Gapu ta ni Isaac ti pagtaudanto dagiti amin a kaputotan" wenno "Ni Isaac ket isunto ti agbalin nga ama dagiti kaputotan nga inkarik nga itedko kenka (UDB)
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Aramidekto met dagiti kaputotan ti anak lalaki ti tagabum a babai nga agbalin a dakkel a nasion" wenno "Pagbalinekto met a kapuonan ti dakkel a nasion ti anak a lalaki ti tagabum a babai."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
Daytoy ket mabalin a dakdakamatenna ti sapasap a taraon ( kasla idiay UDB).
"maysa supot a danum." Ti pagkargaan ti danum ket naaramid manipud iti lalat ti ayup.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Idi naibusen ti danum a karga ti supot"
Dakdakamaten daytoy ti kaadayo ti imbiat a pana ti maysa a tao. Daytoy ket agarup 100 a metro.
"Saanko kayat a maimatangan ti pannakatay ti ubing"
"nagriaw iti napigsa sa nagsangit" wenno nagsangit iti napigsa"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
"Ti timek ti ubing" wenno "ti uni ni Ismael" (UDB)
"maysa nga agipadpadamag a naggapu iti Dios" wenno "Tagaidanun iti damag manipud iti Dios"
Ditoy ti dakdakamaten ti "Langit" ket ti lugar a pagnanaedan ti Dios
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "ania ti napasamak" wenno " apay nga agsangsangitka"
"ti uni ti ubing a lalaki a nakaidda sadiay"
"tulungam a tumakder ti ubing a lalaki "
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Pagbalinekto ti kaputotanna a maysa a dakkel a nasion" wenno " pagbalinekto isuna a kapuonan iti maysa a dakkel a nasion"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
"impakita ti Dios kenni Hagar (UDB).
"Ti pagkargaan a naaramid manipud iti lalat" wenno "ti supot"
"ti ubing a lalaki" wenno " ni Ismael"
"Tartarabayen ti Dios ti ubing" wenno "Binendisionan ti Dios ti ubing"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: nagbalin a nalaing iti panagaramat iti bai ken kadagiti pana."
" nangala ni Hagar iti asawaen ni Ismael"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
Daytoy a ragup ti sasao ket nausar ditoy tapno markaanna iti pangrugian ti baro a paset ti istoria. No iti pagsasaoyo ket adda wagas para iti panangaramid iti daytoy, mabalinmo met nga nga usaren ditoy.
"Mangidadaulo"
Ti sao a "na" ket dakdakamtenna ni Abimelec.
"Bendisionan iti Dios ti amin nga ar-aramidem"
"ngarud"
"ikarim kaniak iti nagan ti Dios" wenno "Ikarim kaniak ken iti Dios a kas saksim"
"a saanka nga agulbod kaniak"
"Kadagiti tattao iti daga"
Dagiti dua a lallaki ket nangaramidda iti katulagan iti maysa ken maysa. Mabalin a Maipatarus a kas iti: " "Kinamatalek gapu iti katulaganta" or "kinamatalek" wenno "kinapudno."
"Isapatak nga ipakita kenka iti kinasayaat nga impakitam kaniak''
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Tinubngar met ni Abraham ni Abimelec gaputa inagaw dagiti adipen ni Abimelec ti maysa kadagiti bubon ni Abraham"
"Innalana manipud kenni Abraham" wenno " inagawna " (UDB)
Mabalin a Maipatarus a kas iti: Daytoy iti damu a mangegko ti maipapan iti daytoy"
No agaramid dagiti tattao iti maysa tulag iti tunggal maysa, agkinnarida a mangaramidda iti maysa banag, ket kasapulan nga tungplenda daytoy.
Daytoy ket pagilasinan iti panaggayyem ket immannugot ni Abraham nga agaramidda iti katulagan kenni Abimelec.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
"Nangisina ni Abraham iti pito a babbai a karnero manipud iti arban"
"Apay nga inlasinmo dagitoy pito a karnero manipud iti arban?
"alaem"
naggapu kaniak
Mabalin a Maipatarus a kas iti: tapno paneknekak iti tunggal maysa"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
"Inawagan ni Abraham dayta a lugar''
Ti mangipatpatarus ket mabalin met a mangnayon iti "footnote" nga iti kayat a sawen ti Beerseba ket mabalin "bubon ti kari" w enno "bubon ti pito,"
"nagkinnari da Abraham ken Abimelec"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay GEN 21:22.
"nagsubli iti daga dagiti Filisteo
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
Dakdakamatenna daytoy ti berde a kayo a mabalin nga agtubo iti let-ang. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "maysa a kayo."
"ti agnanayon a Dios"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/21]]
1 Napasamak a kalpasan dagitoy a banbanag ket pinadas ti Dios ni Abraham. Kinunana kenkuana, "Abraham!" Kinuna ni Abraham, "Adtoyak." 2 Ket kinuna ti Dios, "Alaem ti anakmo, ti kakaisuna nga anakmo, a dungdungoem, ni Isaac, ket mapankayo idiay daga ti Moria. Idatonmo isuna a kas daton a mapuoran iti maysa kadagiti bantay sadiay, nga ibagakto kenka." 3 Isu a nasapa a bimmangon ni Abraham iti bigbigat, insaganana ti asnona, ken nangikuyog iti dua nga agtutubo a lalaki nga adipenna, kasta met ni Isaac nga anakna. Nangputed iti kayo para iti daton a mapuoran, ket nagdaliasatda iti lugar nga imbaga ti Dios kenkuana. 4 Iti maikatlo nga aldaw, timmangad ni Abraham ket nakitana ti lugar iti adayo. 5 Imbaga ni Abraham kadagiti agtutubo a lallaki nga adipenna, agbatikayo ditoy a kaduayo ti asno, ket mapanak ken ti ubing idiay. Agdayawkami ket subliandakayonto. 6 Ket innala ni Abraham ti kayo para iti daton a mapuoran ket impabaklay kenni Isaac a putotna. Innalana ti beggang ken ti kutsilyo; ket napanda a dua. 7 Nagsao ni Isaac kenni Abraham nga amana ket kinunana, "Ama," ket kinunana, "Adtoyak, anakko." Kinunana, ''Kitaem, adda ditoy ti beggang ken ti kayo, ngem ayanna ti kordero a para iti daton a mapuoran?" 8 Kinuna ni Abraham, "Mangipaayto ti Dios iti kordero a para iti daton a mapuoran, anakko. "Isu nga intuloyda a dua iti napan. 9 Idi nakagtengda iti lugar nga imbaga ti Dios kenkuana, nangbangon ni Abraham iti altar sadiay ket imparabawna ti kayo iti daytoy. Kalpasanna, pinungona ni Isaac nga anakna, ket impaiddana iti altar, iti rabaw ti kayo. 10 Ginaw-at ni Abraham ti kutsilyo tapno patayenna ti anakna. 11 Kalpasanna, inawagan isuna ti anghel ni Yahweh manipud langit a kinunana, ''Abraham, Abraham!" ket kinunana, "Adtoyak." 12 Kinunana, "Saanmo a sagiden ti ubing a lalaki, wenno agaramid iti aniaman a banag a mangdangran kenkuana, ta ita, ammokon nga agbutengka iti Dios, gapu ta saanmo nga impaidam ti anakmo a kakaisuna manipud kaniak." 13 Timmangad ni Abraham ket pagammoan, iti likudanna ket adda kalakian a karnero a naisalat dagiti sarana iti narukbos a kayo. Napan ni Abraham ket innalana ti kalakian a karnero ket indatonna a kas daton a mapuoran imbes a ti anakna a lalaki. 14 Isu a pinanaganan ni Abraham dayta a lugar iti "Isabet ni Yahweh'' ket maibagbaga agingga iti daytoy nga aldaw, "Iti rabaw ti bantay ni Yahweh, maisabetto." 15 Inawagan ti anghel ni Yahweh ni Abraham iti maikadua a daras manipud langit 16 ket kinunana - daytoy ket sasao a nagtaud kenni Yahweh, "Sinapataak iti bagik a gapu ta inaramidmo daytoy a banag, ken saanmo nga impaidam ti kakaisuna nga anakmo a lalaki, 17 pudno a bendisionankannto ken paaduekto ti kaputotam a kas iti kaadu dagiti bituen sadi langit, ken kas iti darat iti igid ti baybay; ken tagikuaento ti kaputotam ti ruangan dagiti kabusorda. 18 Babaen kadagiti kaputotam ket mabendisionanto amin a nasion ditoy daga, gapu ta nagtulnogka iti timekko." 19 Nagsubli ngarud ni Abraham iti ayan dagiti agtutubo nga adipenna, ket pimmanawda ken nagkukuyogda a napan idiay Beerseba, ket nagnaed isuna idiay Beerseba. 20 Napasamak a kalpasan dagitoy a banbanag ket naipadamag kenni Abraham, "Naganak met ni Milka, para iti kabsatmo a ni Nahor. 21 Isuda ket ni Uz nga inauna, ni Buz a kabsatna a lalaki, ni Kemuel nga ama ni Aram, 22 ni Kesed, ni Hazo, ni Pildas, ni Jidlap ken ni Betuel. 23 Ni Betuel ti ama ni Rebecca. Dagitoy dagiti walo nga inyanak ni Milka kenni Nahor, a kabsat a lalaki ni Abraham. 24 Inyanak met ti inkabbalayna nga agnagan iti Reuma, da Teba, Taaz ken Maaca.
Daytoy ket nausar a mangmarka iti pangrugian ti baro nga istoria. No ti pagsasaoyo ket adda iti wagas a mangaramid iti daytoy, mabalinyo met nga usaren ditoy.
Ti ragup ti sasao a "kalpasan dagitoy a banbanag" ket dakdakamatenna iti pasamak idiay kapitulo 21.
Inusar ti Dios daytoy a padas tapno maiparangarang iti kinapudno ni Abraham.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Apay" wenno "Ania dayta?" wenno "dumdumngegak"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Uray no ay-ayatem isuna, alaem ni Isaac, a bugbugtong nga anakmo"
Daytoy nga ayat ket naggapu iti Dios ken panangilala iti siasinoman aniaman iti ar-aramidenda.
"ti daga a maaw-awagan iti Moria
"kinargaanna ti asnona" wenno "inkabilna iti asnona ti amin a kasapulanna nga agdaliasat"
"iti dua nga adipenna nga agtububo a lalaki" (UDB)
"nangrugi a nagdaliasat" wenno " nangrugi a magna (UDB)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
"nakitana iti adayo ti lugar nga imbaga ti Dios"
"Impaawitna kenni Isaac"
"Binagkat ni Abraham"
"pagaron" (UDB).mabalin a daytoy ket banga a naglaon iti beggang wenno pagsilawan wenno lampara.
"pimmanawda a dua" wenno " nagkuyogda a napan
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
Daytoy ket nadungngo a wagas a pannakisarita ti anak iti amana.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 22:1.
Daytoy ket nadungngo a wagas a pannakisarita ti ama iti anakna.
Kitaem no kasanon nga impatarus daytoy idiay GEN 22:6.
"'ti karnero nga itedmo a kas mapuoran a daton
Mabalin a Maipatarus a kas iti: Ti Dios ti makaamo iti dayta a kasapulan
"mangpili" wenno " agpili " wenno "mangted"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
Idi nakadanon da Abraham ken Isaac iti lugar
"ginalutanna"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: Iti rabaw ti kayo a naiparabaw iti altar
"pinidutna ti imuko"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
Kitaem no kasanon nga impatarus daytoy idiay GEN 22:1.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "saanmo a dangran ti ubing iti aniaman a wagas."
Dakdakamaten daytoy ti nalaus unay a panagraem iti Dios ken maipakita dayta a panagraem babaen iti panagtulnog kenkuana.
"gapu ta nakitak dayta"
"saanka a nagkedked a mangited iti anakmo...kaniak
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 22:1.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
Ti sao a "pagammoan" ditoy ket pakpakdaaranna tayo tapno indengantayo ti nakakaskasdaaw a mapasamak.
"Napan iti ayan ti karnero ket innalana"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Ipaay ni Yahweh no ania iti kasapulan
Mabalin a Maipatarus a kas iti: "uray ita"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 22:1.
Ditoy ti sao a "langit" ket dakdakamatenna ti disso a pagnanaedan ti Dios.
Mabalin a Maipatarus a kas iti: Inkarik ken siak ti saksi." Imbaga ni Yahweh ti ''iti bagik" tapno ipanamnamana kenni Abraham nga aramidenna no ania ti inkarina nga aramidena.
"nagtulnogka kaniak"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 22:1.
"sigurado a mabendisionan"
Paaduekto manen ti kaputotam" wenno "pagbalinekto a nakaad-du unay ti kaputotam"
Inyasping ti Dios ti kaputotan ni Abraham kadagiti bituen ken iti darat. Kas iti saan a kabaelan a bilangen dagiti tattao iti kinaadu ti bilang dagiti bituen wenno dagiti binukel ti darat, kastanto met ti kaadu ti kaputotan ni Abraham a saanto a kabaelan a bilangen dagiti tao. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "saan a mabilang". "
Ditoy ti sao a "langit" ket dakdakamatenna iti isuamin a makitkitatayo ditoy ngatoen ti daga karaman ti init, bulan ken bitbtuen. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "tangatang"
Kayat a sawen daytoy "abakendanto dagiti kabusorda." Rakrakenento ti Armada ti ruangan dagiti kabusorda' dagiti siudad ket parmekenda.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
"Siak, ti Apo, bendisionakto amin a tao nga agnanaed iti amin a disso"
Mabalin a Maipatarus a kas iti: tinungpalmo no ania ti imbagak" wenno " nagtulnogka kaniak."
Ni laeng Abraham ti napanaganan gapu ta isuna ti Ama, ngem kaawatan a simmurot ti anakna kenkuana. Mabalin a Maipatarus a kas iti: "Nagsubli ni Abraham ken ti anakna."
" dagiti adipen" (UDB)
"pinanawanda dayta a lugar"
Ni laeng Abraham ti naibaga gapu ta isuna ket mangidadaulo iti pamilana, ngem kaawatan a kaduana ti pamiliana kasta met dagiti adipenna. Mabalin a Maipatarus a kas iti: Nagnaed da Abraham ken dagiti tattaona idiay Beerseba."
" Kalpasan dagitoy a pasamak." Ti ragup dagiti sasao a "dagitoy a banbanag" ket dakdakamatenna dagiti pasamak idiay Genesis 22:1-19.
Naibaga kenni Abraham" adda iti nangibaga kenni Abraham"
Daytoy ket nagan iti babai.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/22]]
Kadagidiay a tiempo, saan laeng a maymaysa ti asawa dagiti lallaki nu pay saan a maibilang a pudpudno wenno legal nga asawa dagiti ikabbalay ti maysa a lalaki.
1 Nagbiag ni Sarah iti sangagasut duapulo ket pito a tawen. Daytoy ti dagup ti tawen ti panagbiag ni Sarah. 2 Natay ni Sarah idiay Kiriat Arba, dayta ket, Hebron, iti daga ti Canaan. Nagladingit ken dinung-awan ni Abraham ni Sarah. 3 Kalpasanna, timmakder ni Abraham ket pimmanaw manipud iti ayan ti natay nga asawana, ket nakisao kadagiti lallaki nga annak ni Het, a kinunana, 4 ''Maysaak a ganggannaet a makipagnanaed kadakayo. Pangngaasiyo ta patgandak a manggatang iti maysa a daga a pagitaneman, tapno maitabonko ti minatayko.'' 5 Simmungbat dagiti lallaki nga annak ni Het kenni Abraham, a kunada, 6 ''Denggennakami, apo. Sika ket prinsipe ti Dios kadakami, itabonmo ti minataymo kadagiti kasasayaatan a pagitantanemanmi. Awan kadakami ti agkedkedto kenka iti tanemna, tapno maitabonmo ti minataymo.'' 7 Timmakder ni Abraham ket nagparintumeng iti sangoanan dagiti tattao iti dayta a daga, kadagiti lallaki nga annak ni Het. 8 Kinasaona ida, a kunana, "No umanamongkayo a rumbeng nga itabonko ti minatayko, denggendak ngarud ket makipakpakaasiyo kenni Efron nga annak ni Zohar, para kaniak. 9 Dawatenyo kenkuana nga ilakona kaniak ti rukib ti Macpela, a kukuana, nga adda iti pungto ti taltalonna. Ilakona kaniak iti maitutop a bayadna iti imatang ti kaaduan kas maysa a sanikua a mausar a pagitaneman.'' 10 Ita, ni Efron ket agtugtugaw a kadua dagiti lallaki nga annak ni Het, ket simmungbat ni Efron a Heteo kenni Abraham iti panagdengngeg dagiti lallaki nga annak ni Het, kadagiti amin a napan iti ruangan iti siudadna, a kunana, 11 "Saan, apok, denggennak. Itedko kenka ti taltalon, ken ti rukib nga adda iti daytoy. Itedko kenka iti imatang dagiti annak dagiti tattaok. Itedko kenka tapno itabonmo ti minataymo.'' 12 Ket nagkurno ni Abraham iti sangoanan dagiti tattao iti dayta a daga. 13 Kinasaona ni Efron a mangmangngeg dagiti tattao iti dayta a daga, a kunana, "Ngem no sipapaluboska, pangngaasim ta denggennak. Bayadak ti taltalon. Alaem ti kuarta manipud kaniak, ket itabonko ti minatayko sadiay." 14 Sinungbatan ni Efron ni Abraham, a kinunana, 15 "Pangngaasim, apok, denggennak. Ti paset ti daga ket aggatad iti uppat a gasut a bagi ti pirak, ania ngay dayta kadata? Itabonmo ti minataymo." 16 Dimngeg ni Abraham kenni Efron ket nangtimbang ni Abraham iti gatad nga uppat a gasut a pirak segun iti imbaga ni Efron kabayatan a dedenggen dagiti lallaki nga annak ni Het, uppat a gasut a bagi ti pirak, a maiyannurot iti timbang nga us-usaren dagiti agtagtagilako. 17 Isu a ti taltalon ni Efron, nga adda idiay Macpela a kabangibang ti Mamre, ti taltalon ken ti rukib nga adda iti daytoy, ken amin a kaykayo nga adda iti taltalon ken ti amin nga adda iti aglawlaw ti beddengna, ket naited 18 kenni Abraham babaen iti pananggatangna iti daytoy iti imatang dagiti lallaki nga annak ni Het, ken iti sangoanan dagiti napan idiay ruangan ti siudadna. 19 Kalpasan daytoy, intabon ni Abraham ni Sarah nga asawana iti rukib nga adda iti taltalon ti Macpela, a kabangibang ti Mamre, nga isu ti Hebron, iti daga ti Canaan. 20 Isu a ti taltalon ken ti rukib nga adda sadiay ket naipaima kenni Abraham kas maysa a sanikua a pagitaneman manipud kadagiti lallaki nga annak ni Het.
"Nagbiag ni Sara ti 127 a tawen"
Daytoy ket nagan iti siudad.
Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "Nagliday unay ni Abraham ken nagsangit gapu ta natay ni Sarah"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "timmakder ket pinanawanna ti bangkay"
Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "dagiti kaputotan ni Het"
Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti:"Ilakuandak iti maysa a daga'' wenno '' palubosandak a gumatang iti maysa a paset ti daga''
Ti kayatna a sawen daytoy ket '' ti bagi ti natay a tao nga ay-ayatek.'' Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "ti bagi ti asawak'' wenno "ti asawak" wenno "ti maysa nga ay-ayatek"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
Kitaenyo no kasanoyo nga ipatarus daytoy idiay GEN 23:3.
Daytoy a ragup ti sasao ket nausar a mangipakita ti panagraem kenni Abraham.
Ti mabalin a kayatna a sawen ket "nabileg a tao'' (UDB) wenno ''nabileg a mangidadaulo.''
Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "ti ay-ayatem a maysa'' wenno ''ti asawam'' wenno ''ti bagi ti asawam''
Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "ti kasasayaatan a pagitantanemanmi a disso"
''ipaidam ti tanemna manipud kenka'' wenno " agkedked nga itedna kenka ti tanemna''
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
Ti kayatna a sawen daytoy ket ti panagdumog wenno panagparintumeng a mangipakita iti panagraem ken panagdayaw iti maysa a tao.
''kadagiti Heteo nga akinkukua iti daga''
''nakisao isuna kadakuada''
Dagitoy ket nagan iti lallaki
''ti rukibna nga adda idiay pungto iti taltalonna idiay Macpela''
"ti rukib idiay Macpela." Macpela ti nagan iti purok wenno rehion. Kukua ni Efron ti taltalon idiay Macpela ken ti rukib nga adda iti taltalon.
Ni Efron ti makinkukua iti rukib.
Ti rukib ket adda iti pungto ti taltalon ni Efron.
"iti sangoananyo amin" (UDB) wenno "iti imatangyo"
"paset ti daga a matagikuak ket mausarko"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
Ti sao a "natay" ket mabalin nga ibaga kas "asawak" Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "ti asawak a natay" (Kitaen: Nominal Adjectives)
Daytoy a sao ket nausar ditoy tapno markaanna ti bagbaliwan ti istoria manipud pakaammo maipanggep kenni Efron.
Daytoy ti lalaki nga akinkukua iti rukib a kayat a gatangen ni Abraham.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 23:3
Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "iti imatang Heteo" wenno "kabayatan nga agdingdingngeg dagiti Heteo" wenno "iti panagdengngegda"
Ibagana daytoy no siasino kadagiti Heteo ti agdengdengngeg. Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "amin dagiti naguummong iti ruangan ti siudadna." Ti ruangan ti siudad ket isu ti pagsasarakan dagiti mangidadaulo iti siudad tapno agaramid kadagiti napapateg a pangngeddeng.
Daytoy a ragup ti sasao ket ipakitana a ni Efron ket tao iti dayta a siudad. Saanna a kayat a sawen a kukuana daytoy. Mabalin daytoy a maipatarus a kas iti: "ti siudad."
"iti imatang dagiti annak ti tattaok" wenno "kabayatan nga agbuybuya dagiti tattaok"
Daytoy a ragup ti sasao ket ipakitana a ni Efron ket paset iti dayta a bunggoy ti tattao. Saanna a kayat a sawen nga isuna iti mangidadaulo kadakuada.
"itedko kenka. Itabonmo ti minataymo''
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay [linkerror:bible:notes:g-23-05-23-6]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
Ti ruangan ti siudad ket sadiay ti pagsasarakan dagiti mangidadaulo iti siudad tapno agaramid ti napateg a pangngeddeng
Daytoy a ragup ti sasao ket nausar a mangipakita ti panagraem kenni Abraham
Ti kayatna a sawen daytoy ket "kailliyak" wenno "padpadak a Heteo"
"dagiti tattao nga agnanaed iti dayta a disso''
"kabayatan a dagiti tattao iti dayta a daga ket agdengdengngeg"
Ti sao a ''ngem'' ket ipakitana ti nagdumaan. Kayat ni Efron nga ited ti taltalon kenni Abraham; Kayat ni Abraham a bayadan daytoy. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Saan, ngem no sipapaluboska'' wenno "Saan, ngem no umannamongka babaen iti daytoy.''
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Ikkanka iti kuarta kas bayad ti taltalon''
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
Ti kayatna a sawen daytoy ket agrukob wenno agparintumeng iti nababa unay tapno sipapakumbaba nga ipakita ti panagraem ken panagdayaw iti maysa a tao (Kitaen: Symbolic Language)
Ti "sao a "natay" ket mabalin nga ipatarus nga "asawa" Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "natay ti asawak" wenno "asawak" (Kitaen: Nominal Adjectives)
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 23:10.
"Denggennak, apok" wenno "Dumngegka koma kaniak, naasi a maestro''
Ti kayat a sawen ni Efron ket agsipud ta isuna ken ni Abraham ket agpada a nabaknang, ti 400 a bagi ti pirak ket bassit laeng a gatad. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Ti paset ti daga ket aggatad laeng iti uppat a gasut a bagi ti pirak. Para kaniam ken kaniak, dayta ket awan."
agarup 4.5 a kilos ti pirak
"Mapanmo itabonmo ti minataymo''
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: " Nangtimbang ni Abraham iti gatad ti pirak a para kenni Efron'' wenno "Nangbilang ni Abraham iti gatad ti pirak
"ti gatad ti pirak nga imbaga ni Efron''
AT: "iti imatang dagiti annak dagiti Heteo'' wenno ''kabayatan nga agdingdingngeg dagiti annak dagiti Heteo''
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 23:3.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: kas panangusar ti ummo a pagrukudan ti kadagsen nga us-usaren dagiti agtagtagilako'' wenno ''tinimbangna ti pirak iti kapadpadana a wagas a us-usaren dagiti agtagtagilako.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
Daytoy a ragup ti sasao ket nausar tapno mangipakita ti panagraem kenni Abraham.
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 23:9.
Daytoy ket maysa nga ili wenno bassit a siudad.
Daytoy a ragup ti sasao ket ipalawagna no ania ti kayat a sawen ti nagsurat idi insuratna ''ti taltalon ni Efron.'' Saan laeng a ti taltalon, ngem kasta met ti rukib ken dagiti kaykayo idiay taltalon.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ginatang ni Abraham" wenno "nagbalin a kukua ni Abraham idi ginatangna daytoy'' wenno ''ginatang ni Abraham''
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti panagkita dagiti lallaki nga annak ni Het'' wenno "kabayatan nga agbuybuya dagiti lallaki a kameng iti puli dagiti Heteo''
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 23:3.
Ibagana daytoy no siasino nga annak ti Heteo ti nakakita kenni Abraham idi gatangenna ti daga. Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 23:10.
Daytoy a ragup ti sasao ket ipakitana a naibilang ni Efron iti dayta a siudad. Saanna a kayat a sawen a kukuana daytoy. AT: "ti siudad"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
Ti ruangan ti siudad ket isu iti pagsasarakan dagiti opisyal ti siudad tapno agaramidda kadagiti napapateg a desisyon.
"Kalpasan a mangatangna ti taltalon"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti rukib idiay taltalon"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti taltalon idiay Macpela"
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) Ti Mamre ket sabali pay a nagan ti Hebron wenno 2) Ti Hebron ket dati a maaw-awagan iti Mamre wenno 3) ti Mamre ket asideg unay iti dakdakkel a Hebron, isu a dagiti tattao, nakairuamanda nga awagan daytoy iti Hebron.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Isu a ti taltalon ken ti rukib ket nagbalin a kukua ni Abraham a pangitabonan a disso idi ginatangna manipud kadagiti lallaki nga annak ni Het".
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 23:3.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/23]]
1 Ita, lakayen ni Abraham, lakay unayen, ket binendisionan ni Yahweh ni Abraham iti amin a banbanag. 2 Kinuna ni Abraham iti adipenna a kalakayan iti pagtaenganna ken isu ti mangimatmaton iti amin nga adda kenni Abraham, ''Ikabilmo ta imam iti baet dagiti luppok 3 ket pagsapataenka kenni Yahweh, a Dios ti langit ken Dios ti daga, a saankanto a mangala iti asawa para iti anakko manipud kadagiti annak dagiti taga-Canaan, a nangaramidak iti pagtaengak. 4 Ngem mapankanto iti pagiliak, ken kadagiti kabagiak, ket mangalaka iti asawa para iti anakko a ni Isaac." 5 Kinuna ti adipen kenkuana, "Kasano no saan a kayat ti babai a sumurot kaniak iti daytoy a daga? Masapul kadi nga umayko ikuyog ti anakmo ket isublik iti daga a naggapuam? 6 Kinuna ni Abraham kenkuana, "Siguradoem a saanmo nga isubli ti anakko sadiay! 7 Ni Yahweh a Dios ti langit, a nangala kaniak manipud iti balay ni amak ken manipud iti daga dagiti kabagiak, ken nagkari kaniak babaen iti napasnek a sapata a kunana, 'Itedkonto kadagiti kaputotam daytoy a daga,' ibaonnanto ti anghelna nga umuna kenka, ket mangalakanto iti asawaen ti anakko manipud sadiay. 8 Ngem no saan a kayat ti babai a sumurot kenka, mawayawayaankanto ngarud manipud iti daytoy a panagsapatam kaniak. Dayta laeng ta saan a mabalin nga isublim ti annakko sadiay." 9 Isu nga inkabil ti adipen ti imana iti baet ti luppo ni Abraham nga apona, ket nagsapata kenkuana maipanggep iti daytoy a banag. 10 Nangala ti adipen iti sangapulo a kamelio ti apona ket pimmanaw. Nangala pay isuna kadagiti amin a kita dagiti sagut manipud iti apona. Pimmanaw isuna ket napan iti rehion ti Aram Naharaim, iti siudad ni Nahor. 11 Pinaginanana dagiti kamelio iti ruar ti siudad iti abay ti bubon. Rabii idin, ti tiempo a panagruruar dagiti babbai a mapan agsakdo. 12 Ket kinunana, "Yahweh, Dios ti apok a ni Abraham, ipaaymo koma kaniak ti panagballigi iti daytoy nga aldaw ken ipakitam ti napudno a katulagam kenni apok a ni Abraham. 13 Kitaem, addaak ditoy nga agtaktakder iti abay ti ubbog, ket dagiti babbai a putot dagiti lallaki iti daytoy a siudad ket rummuarda nga umay agsakdo. 14 Kastoy koma ngarud iti mapasamak. No ibagak iti maysa a balasang, 'Pangngaasim ta ibabam ta karambam tapno makiinumak,' ket kunaenna kaniak, 'Uminomka, ken painumek met dagiti kameliom,' ket isunanto ti intudingmo para iti adipenmo a ni Isaac. Babaen iti daytoy a maammoak nga impakitam ti kinapudnom iti tulagmo iti apok." 15 Napasamak a sakbay a nalpasna ti panagsaritana, adtoy met ni Rebecca a rimmuar nga addaan iti karamba iti abagana. Ni Rebecca ket putot ni Betuel nga anak a lalaki ni Milca nga asawa ni Nahor a kabsat a lalaki ni Abraham. 16 Nakapinpintas unay ti balasang ken maysa isuna a birhen. Awan pay iti lalaki a nakikaidda kenkuana. Simmalog isuna iti ubbog ket pinunnona ti karambana, ket simmang-at. 17 Ket nagtaray ti adipen tapno sabtenna isuna ket kinunana, "Pangngaasim ta ikkannak iti bassit a mainum manipud dita karambam." 18 Kinunana, Uminomka, apok," ket dagdagus nga imbabana ti karamba kadagiti imana, ket pinainomna. 19 Idi nalpasna isuna a pinainom, kinunana, "Agsakdoakto met iti para kadagiti kameliom, agingga a malpasda nga uminom." 20 Isu a nagdardaras isuna ket imbukbokna ti nagyan iti karambana iti paginuman dagiti ayup, ket nagtaray manen a nagsubli idiay bubon tapno agsakdo, ket insakdoanna amin dagiti kamelio ti adipen. 21 Siuulimek a binuybuya isuna ti lalaki tapno makitana no pinagballigi ni Yahweh ti panagdaliasatna wenno saan. 22 Idi nalpas nga imminum dagiti kamelio, nangiruar ti lalaki iti balitok nga aritos ti agong nga agtimbang iti kagudua ti siklo, ken dua a pulseras a para kadagiti takyagna nga agdagsen iti sangapulo a siklo, 23 ken sinaludsodna, "Siasino ti akin anak kenka? Pangngaasim ta ibagam kaniak, adda kadi siled idiay balay ni amam para kadakami a pagpalabasanmi iti rabii?" 24 Kinuna ti balasang kenkuana, "Siak ket anak ni Betuel nga anak a lalaki ni Milca, nga inyanakna kenni Nahor." 25 Kinunana pay kenkuana, "Addaankami iti adu a garami ken makan, ken kasta met iti siled a para kenka a pagpalabasam ti rabii." 26 Ket nagkurno ti lalaki ken indaydayawna ni Yahweh. 27 Kinunana, "Madaydayaw ni Yahweh a Dios ti amongko a ni Abraham, saanna a tinallikudan ti kinapudnona iti tulagna ken ti kinamapagtalkanna iti amongko. Iti biangko met, inturongnak a dagus ni Yahweh iti balay dagiti kabagian ti amongko." 28 Kalpasanna, nagtaray ti balasang ket napanna imbaga iti sangkabalayan ni nanangna ti maipanggep kadagitoy amin a banbanag. 29 Ita, addaan ni Rebecca iti kabsat a lalaki, ket Laban ti naganna. Nagtaray ni Laban iti ruar, iti ayan ti lalaki nga adda iti kalsada iti abay ti ubbog. 30 Idi nakitana ti aritos ti agong ken dagiti pulseras iti takiag ti kabsatna, ken idi nangngeganna dagiti sinao ni Rebecca a kabsatna, "Daytoy ti imbaga ti lalaki kaniak," napan isuna iti ayan ti lalaki, ket adda sadiay nga agtaktakder iti abay dagiti kamelio iti ayan ti ubbog. 31 Ket kinuna ni Laban, "Umayka, sika a binendisionan ni Yahweh. Apay nga agtaktakderka dita ruar? Insaganak ti balay ken ti disso a para kadagiti kamelio." 32 Isu a napan ti lalaki iti balay ket inikkatna dagiti awit dagiti kamelio. Ket naikkan dagiti kamelio ti garami ken makan, ket naipaayan met iti danum a pangbuggona kadagiti sakana kasta met dagiti saka dagiti lallaki a kakaduana. 33 Nangisaganada iti taraon iti sagoananna tapno mangan, ngem kinunana, "Saanak a mangan agingga a maibagak no ania ti masapul nga ibagak." Isu a kinuna ni Laban, "Agsaoka" 34 Kinunana, "Adipennak ni Abraham. 35 Binendisionan ni Yahweh ti apok iti kasta unay ket nagbalin a naindaklan. Inikkanna isuna kadagiti karnero ken kadagiti kalding, pirak ken balitok, kadagiti lallaki nga adipen ken kadagiti babbai nga adipen, ken kadagiti kamelio ken kadagiti asno. 36 Ni Sarah nga asawa ti apok ket nangipasngay iti maysa a lalaki kenni amongko idi baketen isuna, ket intedna amin a banbanag a sanikuana kenkuana. 37 Pinagsapatanak ti apok, a kinunana, 'Masapul a saanka a mangala iti asawa a para iti anakko manipud kadagiti annak a babbai dagiti taga-Canaan, daga a nangaramidak iti pagtaengak. 38 Ngem ketdi, masapul a mapanka iti pamilia ni tatangko, ken kadagiti kabagiak, ket mangalaka iti asawaen ti anakko.' 39 Kinunak iti apok, 'Nalabit a saanto a sumurot kaniak ti babai. 40 Ngem kinunana kaniak, 'Ni Yahweh, a pagtultulnogak, ket ibaonnanto ti anghelna a kumuyog kenka ket pagballigiennanto ti dalanmo, tapno iti kasta ket mangalaka iti asawaen ti anakko manipud kadagiti kabagiak ken manipud iti linya ti pamilia ni tatangko. 41 Ngem mawayawayaankanto manipud iti sinapataam kaniak no mapanka kadagiti kabagiak ket saanda nga ited isuna kenka. Ket mawayawayaankanto manipud iti sinapataam kaniak.' 42 Simmangpetak ngarud ita nga aldaw iti ayan ti ubbog, ket kinunak, 'O Yahweh, Dios ti apok a ni Abraham, pangngaasim, no pudno a panggepmo a pagballigien ti panagdaliasatko--- 43 addaak ditoy nga agtaktakder iti abay ti ubbog---Ti koma balasang nga umay agsakdo, iti babai a pangibagaak, "Pangngaasim ta ikkannak iti bassit a danum nga inumek manipud dita karambam," 44 ti babai a mangibaga kaniak, "Uminomka, ket sumakdoakto met para kadagiti kameliom"--- ket isuna ti babai nga inkapinili, Yahweh, para iti putot ti apok.' 45 Sakbay pay a nalpasak nga agsarita iti pusok, pagammoan, simmangpet ni Rebecca nga awitna ti karambana iti abagana ket simmalog idiay ubbog ket nagsakdo. Isu a kinunak kenkuana, 'Pangngaasim ta painumennak.' 46 Dagus nga imbabana ti karambana manipud iti abagana ket kinunana, 'Uminumka, ket painumek met dagiti kameliom.' Imminomak ngarud, ket pinainomna met dagiti kamelio. 47 Ket dinamagko kenkuana, 'Siasino ti akin anak kenka? Kinunana, 'Putotnak ni Betuel a putot ni Nahor, nga impasngay ni Milca kenkuana.' Ket inkabilko ti aritos iti agongna ken dagiti pulseras kadagiti takiagna. 48 Kalpasanna, nagkurnoak ket nagdaydayawak kenni Yahweh, indaydayawko ni Yahweh a Dios ti apok a ni Abraham, nga isu iti nangidalan kaniak iti umno a dalan tapno masarakak ti anak dagiti kabagian ti amongko para iti anakna. 49 Ita ngarud, no nakasaganakayo a mangpadayaw iti apok babaen iti kinapudnoyo ken kinamapagtalkan iti pamilya, ibagayo kaniak. Ngem no saan, ibagayo kaniak, tapno ammok ti aramidek." 50 Ket simmungbat da Laban ken Betuel a kinunada, "Ti banag ket naggapu kenni Yahweh; saankami a mabalin nga agsarita iti nasayaat wenno dakes kenka. 51 Adtoy ni Rebecca iti sangoanam. Alaem isuna ket mapankayo, tapno agbalin nga asawa ti anak ti apom, kas imbaga ni Yahweh." 52 Idi nangngegan ti adipen ni Abraham dagiti sinaoda, nagpakleb iti daga para kenni Yahweh. 53 Inruar ti adipen dagiti banbanag a pirak, ken banbanag a balitok, ken pagan-anay, ket intedna kenni Rebecca. Inikkanna met iti napapateg a sagut ti kabsatna a lalaki ken ni nanangna. 54 Ket nangan ken imminom isuna ken dagiti lallaki a kaduana. Ket nagtalinaedda sadiay iti nagpatnag, ket idi bimmangonda iti kabigatan, kinunana, "Palubosandak a mapan iti apok." 55 Kinuna ti kabsat a lalaki ken ti nanang ni Rebecca, "Agtalinaed pay koma ti balasang kadakami iti sumagmamano pay nga al-aldaw, uray sangapulo laeng. Kalpasan dayta, mabalinna ti mapan." 56 Ngem kinunana kadakuada, "Saandak a lappedan, agsipud ta pinagballigi ni Yahweh ti panagdaliasatko. Palubosandak a pumanaw tapno mapanak kenni amongko." 57 Kinunada, "Ayabanmi ti balasang ket saludsodenmi isuna." 58 Isu nga inayabanda ni Rebecca ket sinaludsodda kenkuana, "Sumurotka kadi iti daytoy a lalaki?" Simmungbat isuna, "Sumurotak." 59 Pinalubosanda ngarud ni Rebecca, a kaduana dagiti adipenna a babbai, iti panagdaliasatna a kadua ti adipen ni Abraham ken dagiti lallaki a kaduana. 60 Binendisionanda ni Rebecca, a kinunada kenkuana, "Kabsatmi a babai, agbalinka koma nga ina iti rinibribu ti sangapulo a ribu, ken tagikuaen koma dagiti pulim ti ruangan dagiti manggura kadakuada." 61 Kalpasanna, nagrubbuat ni Rebecca ket insaganana ken dagiti adipenna a babbai dagiti kamelio, ket simmurotda iti lalaki. Kastoy ti panangala ti adipen kenni Rebecca, ket napan iti dalanna. 62 Ita, ni Isaac ket agnanaed idiay Negeb, ket kasubsublina laeng manipud Beer-lahai-roi. 63 Rimmuar ni Isaac tapno mapan agpanunot iti kataltalunan iti rabii, ket idi timmangad isuna ken kimmita, pagammoan ket adda nakitana a sumagmamano a kamelio a sumungsungad! 64 Kimmita ni Rebecca, ket idi nakitana ni Isaac, limmagto nga immulog iti kamelio. 65 Kinunana iti adipen, "Siasino dayta a lalaki a magmagna idiay taltalon a sumabat kadatayo?" Kinuna ti adipen, "Ti apok." Isu nga innalana ti dalungdongna, ket inabbunganna ti ulona. 66 Imbaga ti adipen kenni Isaac dagiti amin a banbanag nga inaramidna. 67 Ket impan ni Isaac ni Rebecca idiay tolda ni Sarah nga inana ket innalana daytoy, ket nagbalin nga asawana ken inayatna. Naliwliwa ngarud ni Isaac kalpasan a natay ni nanangna.
Dagiti sao a "lakayen" ken "lakay unayen" ket agpada ti kayatna a sawen. Dagitoy a dua ket ipaganetgetna a "lakay unayen" ni Abraham.
Ti panangikabil ti adipen iti imana iti nagbaetan dagiti luppo ni Abraham ket panangpasingked a pudno a tungpalen ti daipen ti isapatana nga aramidenna.
Daytoy ket mabalin nga iyebkas kas maysa a bilin: "ken sapata."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Agkarika kaniak iti nagan ni Yahweh" wenno "Ikarim kaniak babaen ti Dios kas saksim."
"ti Dios ti Langit ken daga" wenno "ti Dios ti amin a banbanag idiay langit ken daga" (Kitaen: )
Dakamatenna daytoy ti lugar a pagnanaedan ti Dios.
"manipud kadagitoy a taga Canaan a kaduatayo a nagnaed."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Agkarika a mapankanto" wenno "Ngem mapanka"
"ti pamiliak"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
(See: Idiom) /Daytoy ket maysa nga ''idiom" nga iti kayatna a sawen ket "lakay unayen."
Ti dakdakamaten daytoy ket ni Abraham ken amin a pamiliana ken dagiti adipenna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "a pagnanaedanmi" (Kitaen: metonymy)
"Ania ti masapul nga aramidek no''
"saanto a sumurot kaniak" wenno "agkedked a kumuyog kaniak"
"Masapul kadi nga nga umayko ikuyog ti anakmo ket isublik iti daga a naggapuam tapno mapan agnaed sadiay?"
Ti ragup ti sasao a "Siguradoem" ket ipaganetgetna ti bilin a sumaruno. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ipasiguradom a saanmo nga isubli sadiay ti anakko" wenno "Masapul a siguradoem a saanmo nga isubli sadiay ti anakko.''
''nagkari kaniak babaen iti napasnek a panagsapata nga itednanto daytoy a daga kadagiti kaputotak" (Kitaen:
"nagkari iti maysa a sapata kaniak"
Dagiti sao nga "isuna'' ken "na" ket dakamatenna ni Yahweh.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Ditoy ti "balay" ket dakdakamatenna dagiti tattao iti pamiliana. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "a nangala kaniak manipud kenni amak ken kadagiti dadduma a pamiliak" (Kitaen: metonymy)
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "a kinunana nga itednanto daytoy a daga iti kaputotak" (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"Ngem no agkedked ti babai a sumurot kenka." Sungsungbatan ni Abraham ti saludsod manipud iti adipen [GEN 24:5]
"nawayakan manipud iti panagkarim kaniak." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "saanmonto nga aramiden ti inkarim nga aramidem."
Daytoy ti mangipakita a puddo nga aramidenna ti inkarina nga aramiden.
"maipanggep iti kiddaw ni Abraham" wenno "nga aramidennanto ti kinunana ni Abraham"
Ti "sentence" ket mangrugi iti "Nangala pay isuna" ket mangted iti kanayunan a pakaammo maipanggep ti innala ti adipen iti panagdaliasatna. Inurnongna ida sakbay a pumanaw isuna.
Ti kayatna a sawen daytoy ket nangala pay isuna kadagiti adu a nasasayaat a banbanag a kayat ni amongna nga ited kadagiti pamilia ti babai.
"naibaon ket napan" wenno "pimmanaw ket napan"
Daytoy iti nagan ti maysa a disso ammianan iti daga ti Canaan.
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) "ti siudad a pagnanaedan ni Nahor" wenno 2) "ti siudad a maawawagan ti Nahor." No kabaelam nga ipatarus daytoy a saanka a mangpili ti kaipapananna, aramidem.
Natatayag nga ayup dagiti kamelio nga addaan kadagiti atiddog a saka. Pinagparitumengna dagiti sakada ket imbabada dagiti bagida iti daga. AT: "Pinagiddana dagiti kamelio." Camels are tall animals with long legs. He made them bend their legs and lower their bodies to the ground. AT: "He made the camels lie down."
"danum ti bubon" wenno "bubon" (UDB) "water well" or "well" (UDB)
"mangala ti danum" (UDB) "get water" (UDB)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Ti sao a "....na" ket dakamatenna ti adipen.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ipakitam ti napudno a katulagan ken ni amongko a ni Abraham babaen ti panangipaaymo ti balligi kaniak itatta nga aldaw"
"ikkannak ti balligi" wenno " "Aramidennak a kabaelak nga aramiden ti immayak nga aramiden ditoy." Kayat ti adipen a mangsapul ti nasayaat nga asawa para iti anak ti amongna.
Daytoy ket kinapudno gapu iti katulagan nga inaramid ti Dios kenni Abraham. AT: "agbalinka a napudno kenni amongko a ni Abraham gapu iti katulagam."
Ditoy ti sao a "Kitaem" ket mangnayon kadagiti pangyunay-unay no ania iti sumaruno.
"ti ubbog" wenno "ti bubon"
"dagiti babbalasang ti siudad"
"Mapasamak koma iti kastoy a wagas" wenno "Mapasamak datoy"
Daytoy ket mabalin a maiyebkas babaen ti "indirect quote: "No dawatek iti balasang a painumennak manipud iti karambana."
AT: "Ibagakto iti balasang, 'Pangngaasim ta ibabam ta karambam tapno maki-inumak.' Palubosam koma ti mangibaga kaniak"
kalalainganna kadakkel a karamba a naaramid iti pitak nga us-usaren a pangikabilan ken pangipattugan ti danum.
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 24:10.
Dakamatenna daytoy ti anak ni Abraham.
"A napudnoka kenni amongko gapu iti katulagam"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Daytoy a ragup ti sasao ket nausar ditoy tapno markaanna no sadino ti pangrugian ti panagtignay. No ti pagsasaoyo ket adda ti wagas nga aramiden daytoy, mabalino nga ibilang nga usaren ditoy.
Ti sao nga "adtoy" ditoy ket pagsaganaennatayo iti makapakella-at pakaammo a sumaruno.
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 24:14.
"Ti tatang ni Rebecca ket ni Betuel. Dagiti nagannakna ket ni Milca ken Nahor, kabsat a lalaki ni Abraham"
Tatang ni Rebecca ni Betuel.
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy nagan ti lalaki idiay GEN 11:22.
Asawa ni Nahor ni Milca ken nanang ni Betuel.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Ti ubbog ket nababbaba ti kangatona ngem ti nagtakderan ti adipen.
Mabalin siguro nga adda pay sabali a lallaki a simmurot iti daytoy a panagdaliasat ti adipen ni Abraham. Ditoy ti "kadakami" ket dakamatenna iti adipen ken kadagidiay nagdaliasat a kaduana. (Kitaen: Exclusive “We”)
Daytoy ket saritaenna ti maipanggep ti rabbi a tiempo kas maysa a tagilako a busbusen dagiti tao. AT: "No sadino a mabalinmi nga agtalinaed ti agpatnag'' (Kitaen: Metaphor)
"tapno sabatenna ti balasang"
"bassit a danum"
Kitem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 24:14. See how you translated this in GEN 24:14.
Ditoy inusar ti babai daytoy a termino ti panagraem tapno dakamatenna ti lalaki, no mam pay isuna ket saanna a tagabu.
dagusna nga imbaba ti karambana"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"Mangalaakto ti danum"
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 24:10.
"Isu a nagapura nga inbukbokna ti nagyan ti karambana"
"paginuman dagiti ayup" (UDB). Ti paginoman dagiti ayup ket atiddag a nakalukat a galon a pangikabilan ti danum tapno makainom dagiti ayup."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"Ti adipen" (UDB)
"binuyana ni Rebecca" wenno "binuyana ti balasang"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "tapno maammoan" (UDB) wenno "tapno malasin"
"'natungpal ti panggep ti panagdaliasatna" wenno "naaramid a naballigi ti panagdaliasatna." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "naipakita kenkuana ti agbalinto nga asawa ni Isaac."
"wenno saan a nagballigi ti panagdaliasatna"
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 24:10.
"balitok nga aritos ti agong nga agdagsen ti innem a gramo"
dua a pulseras a balitok a para kadagiti imana nga agdagsen ti 110 a gramo." Ti kadagsen ket ipakitana ti kadakkel ken kinapategna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti:: "dua a dadakkel a pulseras a balitok para kadagiti imana'
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Siasino ti amam?"
"adda kadi lugar idiay balay ni amam"
"a mabalinmi a pagturugan ita a rabii." Mabalin nga adda pay sabali a lallaki a simmurot a kadua ti adipen ni Abraham iti daytoy a panagdaliasat.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"Kinuna ni Rebecca" wenno "kinuna ti balasang"
"iti adipen"
"Tatangko ni Betuel, ket dagiti nagannakna ket ni Milca ken Nahor"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Addaankami iti adu a garami ken makan a para kadagiti kamelio"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Dakamatenna daytoy ti maipanggep ti tiempo ti rabii kas maysa a tagilako a busbusen dagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti:: ''ken adda met lugar a pagturugam iti agpatnag" (Kitaen: Metaphor)
(See: Forms of You) Ditoy ti "...ka" ket dakamatenna ti adipen ken dagidiay kaduana. (Kitaen: Forms of you)
"ti adipen" (UDB)
"saan a nagsardeng a nangipakita iti kinapudno ti katulaganna ken kinamapagtalkanna" wenno "nagtutuloy isuna a napudno ken mapagtalkan"
Daytoy ket kinapudno gapu iti katulagan nga inaramid ti Dios kenni Abraham. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "kinapudno gapu iti katulaganna" wenno "kinapudno" wenno "kinamanagayat gapu iti katulaganna."
"pamilia" wenno "puli"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Daytoy ket maysa a panangipakita ti kinapakumbaba iti sangoanan ti Dios. (Kitaen: Symbolic Action)
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "agtultuloy nga impakita" (Kitaen: Litotes)
"Amin a banag a napasamak"
Daytoy a sao ket nausar ditoy tapno markaanna ti baro a paset ti istoria. Naammoantayo a ni Rebecca ket addaan ti kabsat a lalaki, ket ti istoria ibagana tatta iti maipanggep no ania ti inaramidna.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 24:13.
Dagitoy a banbanag ket napasamak kasakbayan a nagtaray isuna iti ayan ti lalaki. Ibagana daytoy no apay a nagtaray a rummuar ni Laban iti ayan ti lalaki. (Kitaen: Order of Events)
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "idi mangngeganna ti imbaga ti kabsatna a ni Rebecca maipapan iti kinuna ti lalaki kenkuana"
Ti sao a "kitaem" ditoy ket iyunay-unay no ania dagiti sumaruno. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "kinapudnona."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Ditoy ti "sangkabalayan" ket dakdakamatenna dagiti amin a tattao nga agnanaed iti balay ni nanangna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nagtaray a napan idiay balay ket imbagana kenni nanangna ken iti tumunggal maysa nga adda sadiay''
"Umunegka" wenno "Sumrekka"
"sika benindisionan ni Yahweh''
Ditoy ti sao a "sika" ket dakamatenna ti adipen ni Abraham.
Inusar ni Laban daytoy a saludsod tapno awisenna ti adipen ni Abraham a sumrek iti balayna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saanmo a kasapulan nga agtalinaed dita ruar."
Saan a nalawag no siasino ti nangaramid iti daytoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Inikkat dagiti adipen ni Laban ti awit dagiti kamelio"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "a pagbuggo ti adipen ken dagiti kaduana a lallaki kadagiti sakada"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Ditoy, ti sao a "...da" ket dakamatenna ti kamkameng ti pamilia ni Laban wenno dagiti adipen ti pagtaenganna.
"nangtedda ti taraon iti adipen"
"naibagak dagiti isaok" wenno "imbagak kadakayo no apay nga addaak ditoy"
Ditoy ti sao nga "isuna" ket dakamatenna ni Abraham.
"nakabakbaknang"
Ti sao a "...na" ket dakamatenna ni Yahweh.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"nangipasngay ti maysa a maladaga a lalaki"
"Pinagsapatanak ni amongko, ket kinunana." Mabalin a maipatarus a kas iti: "Pinagsapatanak ti apok a masapul nga aramidek ti imbagana kaniak, a kinunana."
"manipud kadagitoy a taga-Canaan a kaduatayo nga agnanaed"
Agtultuloy nga agsasarita ti adipen ni Abraham iti pamilia ni Rebecca.
inted ti apok... iti anakna
"nakipagnaedak kadakuada." Ditoy ti "...nak" ket dakdakamatenna ni Abraham ken ti amin a pamiliana ken dagiti adipenna. Mabalin nga ipatrus a kas iti: "nakipaggiankami kadakuada" (Kitaen: Metonymy)
"iti bukodko a puli" (UDB)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Daytoy ket maysa a banag a mabalin a mapasamak. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "Kasano no saanto a sumurot kaniak ti babai iti panagsublik?" wenno "Ania ti masapul nga aramidek no saanto a sumurot kaniak ti babai iti panagsublik?''
"aramidennanto a naballigi ti panagdaliasatmo''
''pamilia''
Dagiti agduduma a pagsasao ket usarenda dagiti sao nga umay ken mapan nga agduma. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "no sumangpetka iti pagtaengan dagiti kabagiak" wenno "no mapanka kadagiti kabagiak."
Agtultuloy ti adipen ni Abraham nga agsasao iti pamilia ni Rebecca.
Dagiti agduduma a pagsasao, usarenda dagiti sao nga umay ken mapan nga agduduma. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "no sumangpetka iti pagtaengan dagiti kabagiak" wenno "no mapanka kadagiti kabagiak" (Kitaen: Go and Come)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"ti bubon''
Pinuted ti adipen iti kidkiddawenna iti Dios babaen iti panangalana iti imatang ti Dios iti pagtaktakderanna.
Nagsubli ti adipen a nangibaga iti kiddawna, ket addaan iti tallo a banbanag a naibagana maipanggep iti namnamaenna iti babai nga umayto.
"tapno mangala ti danum''
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 24:15.
Nalpas ti adipen iti panagkiddawna.
Agtultuloy ti adipen ni Abraham nga agsasao iti pamilia ni Rebecca.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Ti kayatna a sawen ket siuulimek nga agkarkararag ti lalaki iti panunotna. Ti sao a "'puso" ket dakamatenna ti kapanunotanna. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "agkarkararag"
Ti sao a ''pagammoan'' ditoy ket markaanna ti sumaruno a mapasamak. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "kinapudnona" wenno "dagus."
Kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay GEN 24:15.
"bubon"
"nangted ti danum kadagiti kamelio"
Agtultuloy ti adipen ni Abraham nga agsasao iti pamilia ni Rebecca.
Ti ragup dagiti sasao a "simmalog" ket nausar gapu ta ti ubbog ket nababbaba ngem iti nagtakderan ti adipen.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"Ni tatangko ket ni Betuel. Dagiti nagannakna ket ni Nahor ken ni Milca.''
"inyegnak ditoy"
Mabalin nga ipatrus a kas iti: "gapu ta indalannak ni Yahweh"
Dakamatenna daytoy ni Betuel, ti anak ti kabsat a lalaki ni Abraham a ni Nahor
Agtultuloy ti adipen ni Abraham nga agsasao iti pamilia ni Rebecca.
kitaem no kasanom nga ipatarus daytoy idiay 24:22.
Daytoy ket maysa a pagilasinan ti kinapakumbaba iti sangoanan ti Dios. (Kitaen: Symbolic Action)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"Itatta" (UDB)
No kasanoda nga ipakita ti kinapudnoda ken kinamapagtalkanda ket mabalin a maibaga a nalawag. AT: "ibagayo kaniak no napudnokayo ken mapagtalkan iti apok babaen ti panangited kenni Rebecca nga agbalin nga asawa ti anakna."
Ti sao a ''kayo'' ket dakamatenna ni Laban ken Betuel.
Daytoy ket kinapudno kadagiti kamkameng ti pamilia.
"'Ngem no saankayo a nakasagana a mangpadayaw iti apok babaen iti kinapudno ken kinamapagtalkanyo iti pamilia''
Agtultuloy ti adipen ni Abraham nga agsasao iti pamilia ni Rebecca.
Ni Betuel ket tatang da Laban ken Rebecca
"Pinalubosan amin ni Yahweh a mapasamak dagitoy."
Ibagbagada nga awan ti turayda a mangikeddeng no ti inaramid ti Dios ket nasayaat wenno dakes.Mabalin nga ipatarus a kas iti: "awan ti tured ti nakemmi a mangukom ti ar-aramiden ni Yahweh."
Ti sao a ''kitaem'' ditoy ket nayunanna nga ipaganetget no ania iti sumaruno.
"Adda ditoy ni Rebecca''
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"dagiti sinao da Laban ken Betuel'' wenno "no ania ti kinuna ni Laban ken ni Betuel''
Ti panagrukobna iti sangoanan ti Dios ket maysa a panangiyebkas iti panagdayaw kenkuana.
"dagiti banbanag a pirak ken balitok" wenno "dagiti banbanag a naaramid iti pirak ken balitok"
"nangina" wenno "nagatad"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"nangingina a sagsagut" wenno "napapateg a sagsagut"
"Ti adipen ni Abraham ken dagiti lallaki a kaduana''
"naturogda sadiay iti dayta a rabii"
"bimmangonda iti simmaruno a bigat"
"uray sangapulo pay nga aldaw"
"10"
"Kalpasanna"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"Palubosandak a pumanaw ken agsubli"
"kinuna ti adipen ni Abraham"
"para iti kabsat a lalaki ken nanang ni Rebecca"
"Saandak a taktaken" (UDB) wenno "Saandak a pagurayen"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Mabalin nga ipatarus a kas iti: "Ni Yahweh ti makaigapo a nagballigi ti panggep ti panagdaliasatko" (Kitaen: Metonymy)
"Isu a pinalubosan ti pamilia ni Rebecca"
Ni Rebecca ket kabsat a babai ni Laban. AT: "ti kabagianda" wenno "kabsat a babai ni Laban"
Dakamatenna daytoy iti adipen a babai a nangpakpakan kenni Rebecca idi maladaga pay isuna, nangtaripato kenkuana idi ubing pay isuna, ken aginggana iti agdama agserserbi kenkuana.
Saan a ni Rebecca ti kabsat a babai ti tumunggal maysa iti pamiliana. Ngem inawaganda isuna iti daytoy tapno ipakitada nga ay-ayatenda isuna. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "Patpatgenmi a rebecca."
"agbalinka koma a kapuonan ti riniwriw a tattao." Mabalin nga ipatarus a kas iti: "maaddaanka koma iti nakaad-adu a kaputotan."
Ti kayatna a sawen daytoy ket "dagiti kaputotam koma ket naan-anay ti panangabakda kadagidiay manggurgura kadakuada." Dagiti armada ket sumrekdanto kadagiti ruangan ti siudad dagiti kabusorda ket parmekenda dagiti tattao.
Ti kayatna a sawen daytoy ket dakkel a bilang wenno saan a mabilang. (Kitaen: Numbers)
"Ket napan simmakay da Rebecca ken dagiti adipenna a babai kadagiti kamelio"
"Iti kastoy a wagas nga innala adipen ni Abraham ket innalana ni Rebecca ket nagsubli iti naggapuanna"
Daytoy a sao ket markaanna ti panagbaliw ti istoria. Ibagbagana ti maipanggep iti pannakasapul ti adipen iti asawa para kenni Isaac.+
Daytoy ti nagan iti bubon ti danum idiay Negev. Kitaem no kasanum nga ipatarus daytoy idiay GEN 16:14.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
"Maysa a rabii napan ni Isaac idiay taltalon tapno agpanunot." Daytoy ket mabalin a nabayagen a tiempo kalpasan a pinanawan ti adipen kenni Rebecca ti pagtaenganna masapul nga agdaliasatda iti nawatiwat.
Ti sao a ''pagammoan" ditoy ket pagsaganaennatayo a mangipangag iti makapakella-at a pakaammo a sumaruno. AT: "Idi inngatona ti panagkitana naklaat isuna a makakita kadagiti umas-asideg a kamelio."
"Inngato ni Rebecca ti panagkitana"
"nagdardaras nga immulog iti kamelio"
"Isu nga inabbunganna ti rupana babaen iti dalungdongna"
maysa a pidaso ti lupot nga us-usaren a pangabbong ti ulo, abaga ken rupa ti tao
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
Mabalin nga ipatarus a kas iti: "ket inasawana ni Rebecca" wenno ''ket innalana isuna kas asawana''
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Isu a liniwliwa ni Rebecca ni Isaac"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/24]]
1 Nangala ni Abraham iti sabali pay nga asawana; ti naganna ket Ketura. 2 Inyanakna da Zimran, Jocsan, Medan, Midian, Isbac, ken Sua. 3 Ni Jocsan ti ama da Seba ken Dedan. Dagiti kaputotan ni Dedan ket dagiti tattao nga Assurim, dagiti Letusim ken dagiti Leummim. 4 Dagiti putot a lallaki ni Midian ket da Efa, Efer, Hanoc, Abida ken Eldaa. Amin dagitoy ket nagtaud iti puli ni Ketura. 5 Inted ni Abraham amin a sanikuana kenni Isaac. 6 Nupay kasta, kabayatan a sibibiag pay laeng isuna, inikkanna kadagiti sagut dagiti annakna a lallaki kadagiti dadduma nga assawana ken imbaonna ida iti nga adda iti daya, nga adayo manipud kenni Isaac, a putotna. 7 Dagitoy dagiti aldaw dagiti tawen iti panagbiag ni Abraham, 175 a tawen. 8 Inyanges ni Abraham ti maudi nga angesna ket natay iti nasayaat a tawen iti kinalakay, lakay a napnoan iti biag, ket naitipon isuna kadagiti tattaona. 9 Intabon isuna da Isaac ken Ismael a putotna idiay rukib ti Macpela, iti talon ni Efron nga anak ni Zohar a Heteo, nga asideg iti Mamre. 10 Ginatang ni Abraham daytoy a talon manipud kadagiti annak a lallaki ni Het. Naitabon ni Abraham sadiay kasta met ni Sarah nga asawana. 11 Kalpasan iti ipapatay ni Abraham, binendisionan ti Dios ni Isaac nga anak ni Abraham, ket nagnaed ni Isaac iti asideg ti Beer-lahai-roi. 12 Ita, dagitoy dagiti kaputotan ni Ismael, nga anak ni Abraham, nga inyanak ni Hagar, nga Egipcio nga adipen ni Sarah, kenni Abraham. 13 Dagitoy dagiti nagnagan dagiti annak a lallaki ni Ismael, segun iti panagsasarunoda a naiyanak: ni Nebayot- ti inauna nga anak ni Ismael, Kedar, Adbeel, Mibsam, 14 Misma, Duma, Masa, 15 Hadad, Tema, Jetur, Nafis ken Kedema. 16 Dagitoy dagiti annak a lallaki ni Ismael, ken dagitoy dagiti nagnaganda, a nagtaudan dagiti barrioda, ken dagiti kamkampoda; sangapulo ket dua a prinsipe segun kadagiti tribuda. 17 Dagitoy dagiti tawtawen iti panagbiag ni Ismael, 137 a tawen: inyangesna ti maudi nga angesna ket natay, ket naitipon kadagiti tattaona. 18 Nagnaed dagiti kaputotanna manipud iti Havila agingga iti Sur, nga asideg ti Egipto, nga agturong iti Asiria. Nagbiagda nga addaan iti gura iti tunggal maysa. 19 Dagitoy dagiti pasamak maipapan kenni Isaac a putot ni Abraham. Ni Abraham ti ama ni Isaac. 20 Agtawen iti uppat a pulo ni Isaac idi inasawana ni Rebecca nga anak a babai ni Betuel nga Arameo iti Padan-aram ken kabsat a babai ni Laban nga Arameo. 21 Nagkararag ni Isaac kenni Yahweh para iti asawana gapu ta awan iti anakna, ket sinungbatan ni Yahweh ti kararagna, ket nagsikog ni Rebecca nga asawana. 22 Agginginnubal dagiti ubbing a sikogna, ket kinunana, "Apay a mapaspasamak kaniak daytoy?" Indawatna kenni Yahweh ti maipanggep iti daytoy. 23 Kinuna ni Yahweh kenkuana, "Dua a nasion ti adda iti aanakam, ken dua a tattao ti agsinanto nga agtaud kenka. Napigpigsanto ti maysa a tao ngem iti maysa, ken pagserbianto ti inauna ti ub-ubing." 24 Idi tiempon ti panaganakna, singin gayam ti adda iti aanakanna. 25 Ket rimmuar ti immun-una a nalabaga ti kudilna a kasla dutdotan a pagan-anay. Pinanagananda isuna iti Esau. 26 Kalpasan dayta, rimmuar ti kabsatna a lalaki. Ig-iggamanna ti mukod ni Esau. Napanaganan isuna iti Jacob. Agtawen iti innem a pulo ni Isaac idi inyanak ti asawana dagiti singin. 27 Dimmakkel dagiti lallaki, ket nagbalin ni Esau a nalaing a mangnganup, maysa a lalaki iti tay-ak; ngem ni Jacob ket naulimek a tao ken ad-adda nga agigian iti ayan dagiti tolda. 28 Ita, ay-ayaten ni Isaac ni Esau gapu ta kankanenna dagiti ayup a maan-anupan ni Esau, ngem ay-ayaten ni Rebecca ni Jacob. 29 Ita, aglutluto ni Jacob iti bukbukel. Simmangpet ni Esau manipud iti talon, ket uray la kimmapsut gapu iti bisin. 30 Kinuna ni Esau kenni Jacob, "Pakanennak man iti dayta a nalabaga a bukel. Pangngaasim, nabannogak unay!" Dayta ti makagapu a napanaganan isuna iti Edom. 31 Kinuna ni Jacob, "Ilakom nga umuna kaniak ti karbengam a kas inauna nga anak." 32 Kinuna ni Esau, "Kitaem, dandani-akon a matay. Ania pay ti pategna kaniak ti karbengak a kas inauna nga anak?" 33 Kinuna ni Jacob, "Agsapataka nga umuna kaniak," isu a sinapataan ni Esau ti karina ket iti kasta a wagas, inlakona kennu Jacob ti karbenganna a kas inauna nga anak. 34 Inikkan ni Jacob ni Esau iti tinapay ken ti naipaburek a nalabaga a bukbukel. Nangan isuna ken imminum, kalpasanna ket timmakder ken napan iti dalanna. Iti kastoy a wagas, tinagibassit ni Esau ti karbenganna a kas inauna nga anak.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus dagiti nagnagan.
Dakdakmatenna daytoy dagiti tattao a nainaganan idiay bersikulo 2-4.
"Tinawid ni Isaac amin a sanikua ni Abraham." Gagangay para iti ama a bingayenna ti kinabaknangna no lakayen isuna ken saanna nga ibati iti sabali ti panangaramid iti dayta kalpasan a matay isuna.
"Nagbiag ni Abraham iti 175 a tawen"
"Nagbugsot ni Abraham ket natay." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Natay ni Abraham."
Daytoy ket nadayaw a panangibaga nga iti mays a tao ket natay. (Kitaen: Euphemism)
Agpada ti kayat a sawen dagitoy dua a ragup ti sasao ken ipaganetgetda a nagbiag ni Abraham iti atiddog unay a tiempo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nagbiag isuna iti atiddog unay a tiempo ken lakay unayen."
Ti panagbiag iti atiddog a tiempo ket nadakamat a ti biag ket kas iti pagikkan a napunno. (Kitaen: Metaphor)
Kayatna a sawen daytoy a kalpasan a natay ni Abraham, ket napan ti kararuana iti isu met laeng a lugar kas kadagiti kabagianna a natay sakbay kenkuana. Mabalin nga ipatarus a kas iti: "naitipon isuna kadagiti kameng ti pamiliana a natayen."
Kukua ni Efron ti maysa a talon idiay Macpela ken ti rukib nga adda iti dayta a talon. Ginatang ni Abraham ti talon manipud kenni Efron.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan ti lugar idiay GEN 23:9.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus dagitoy a nagnagan dagiti lallaki idiay GEN 23:8.
Ti Macpela ket asideg iti Mamre.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan ti lugar idiay GEN 23:17.
"Ginatang ni Abraham daytoy a talon"
Mabalin daytoy nga ibaga iti ”active form”. AT: “Intabonda ni Abraham” (Kitaen: Active or Passive)
“anak ni Abraham”
"dagiti kaputotan ti Heteo" wenno "dagiti Heteo." Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 23:5.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan ti lugar idiay GEN 16:14.
Nausar daytoy a sao iti Iloko tapno ipakaammo ti baro a paset ti istoria ken pakaammo maipanggep kenni Ismael.
Kitaen: Kasanoyo nga ipatarus dagiti nagnagan.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Dagitoy dagiti nagnagan dagiti sangapulo ket dua nga annak ni Ismael. Idadauloanda dagiti tribu a naipanagan kadakuada, ket tunggal maysa kadakuada ket addaan kadagiti bukodna a barrio ken kamkampo"
"12"
Ditoy, ti kayat a sawen ti sao a "dagiti prinsipe" ket dagiti mangidadaulo a lallaki wenno mangiturturay kadagiti tribu; saanna kayat a sawen nga annak ida ti ari.
"Nagbiag ni Ismael iti 137 a tawen"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 25:8.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 25:8.
"Nagnaed dagiti kaputotanna" (UDB)
"iti nagbaetan ti Havila ken Sur"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 2:11.
"idiay agturong iti"
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) "saanda a nagbiag nga agmaymaysa nga addaan kapia" (UDB), wenno 2) "nagbiagda nga adayo manipud kadagiti dadduma a kakabagianda."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Daytoy ti nakaisuratan dagiti kaputotan ni Isaac, nga anak ni Abraham."
"40"
"idi inasawana ni Rebecca"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan ti lalaki idiay GEN 22:22.
Daytoy ket nagan ti daga.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan ti lalaki idiay GEN 24:29.
"saan isuna nga agsikog"
Mabalin nga aramiden a nalawag a ni Rebecca ket masikog iti dua a maladaga iti dayta met la a tiempo: Ni Rebecca, ti asawana, ket nagsikog iti singin."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "agkinkinnabil dagiti maladaga a sikogna" wenno "Agap-apa dagiti maladaga iti tianna"
Masikog ni Rebecca iti singin. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
"kinunana kenni Rebecca"
Daytoy ket “poetic language”. No ti pagsasaoyo ket adda ti wagasna a mangibaga iti daniw, mabalinyo nga usaren ditoy. (Kitaen: Poetry)
Daytoy ket "poetic language" a kayatna a sawen nga irugi ti dua nga ubbing dagiti dua nga agsina a nasion. AT: "Dua a nasion ti aggapunto manipud kadagiti singin nga adda iti tianmo" wenno "Tunggal maysa kadagiti dua a maladaga iti aanakam ket agbalinto a kapuonan iti nasion."
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "ken agsinanto dagitoy iti dua a bunggoy ti tattao inton iyanakmo ida."
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) "agserbinto ti inauna iti in-inaudi" wenno 2) "agserbinto dagiti kaputotan ti inauna kadagiti kaputotan ti ub-ubing." No mabalin, ipatarusyo daytoy tapno maawatan dagiti tattao ti kayatna a sawen.
Ti sao a "pagammoan" ditoy ket mangnayon iti panangiyunay-unay kadagiti sumarsaruno. AT: "kinapudno."
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) nalabaga ti kudilna ken nagpuskol ti buok iti bagina wenno 2) napuskol ti nalabaga a buok iti bagina. AT: "nalabaga isuna ken barbunan a kasla pagan-anay a naaramid iti buok ti ayup."
Mabalin nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a "Ti nagan nga Esau ket kasla kauni ti sao a 'naraber a buok wenno barbunan.'"
"ig-iggamanna ti likod a paset ti saka ni Esau"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a "Ti kayat a sawen ti nagan a Jacob ket 'iniggananna ti mukod.' Daytoy ti wagas iti panangibaga a 'manangallilaw isuna.' "
"60"
"Nagbalin a nalaing iti panaganup ken panagpatpatay kadagiti ayup tapno kanen"
"natalna a tao" wenno "saan unay a naregta a tao"
Dakdakamatenna daytoy ti maipanggep iti tiempo a kas alikamen a mabalin nga usaren ti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “kaadduan a tiempona ket adda laeng isuna iti toldana ” (Kitaen: Metaphor)
Nausar daytoy a sao ditoy tapno markaanna ti panagbaliw ti istoria maipanggep kenni Isaac ken Rebecca.
Ditoy, ti kayat a sawen ti "ay-ayaten" ket "kaykayat" wenno "naipangruna."
"gapu ta kankanenna dagiti ayup a maan-anupan ni Esau" wenno "gapu ta namnamnamenna a kankanen ti karne dagiti atap nga ayup a matiliw ni Esau"
Agsipud ta daytoy ket rugrugi ti istoria maipanggep iti banag a napasamak idi naminsan, dagiti dadduma a mangipatpatarus ket kayatda a rugian daytoy iti ragup ti sasao a kasla "Maysa nga aldaw, aglutluto ni Jacob" kas metlaeng iti pannakaipatarusna iti UDB.
"nagipaburek iti makan" wenno "nagluto iti adda digona." Ti inabraw ket naaramid iti naipaburek a bukbukel. (Kitaen: GEN 25:34)
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "mabisin unay isuna" wenno "agkakapsut isuna gapu ta mabisin unay"
"Nakapsutak gapu iti bisin." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Matmatayakon iti bisin."
Mabalin nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a "Ti kayat a sawen ti nagan nga Edom ket 'nalabaga.' "
"karbengan a kas inauna nga anak a mangtawid iti kaaduan kadagiti kinabaknang ti amata" (UDB)
Nalabes ti panangipaunay-unay ni Esau no kasano ti bisinna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Mabisinak unayen, mariknak a kaslaak la matayen."
Nangusar iti saludsod ni Esau tapno ipaganetgetna a ti pannangan ket napatpateg ngem iti karbengan a kas inauna nga anak. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas salaysay: "Awanen serbina ti tawidko no matayak iti bisin!"
No ania ti kayat ni Jacob nga isapata ni Esau ket mabalin nga ibaga a nalawag: "Isapatam nga umuna kaniak nga ilakom kaniak ti karbengam a kas inauna nga anak."
Dagitoy ket kasla kadagiti bituelas, ngem babassit unay dagiti bukelda, nagbukel, ken pimmatad.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Impakita ni Esau a saanna nga impateg ti karbenganna a kas inauna nga anak"
1 Ita, adda napasamak a panagbisin iti daga, malaksid iti immuna a panagbisin a napasamak kadagidi al-aldaw ni Abraham. Napan ni Isaac kenni Abimelec nga ari dagiti Filisteo idiay Gerar. 2 Ita, nagparang ni Yahweh kenkuana ket kinunana, "Saanka a mapan idiay Egipto; agnaedka iti daga nga imbagak kenka a pagnaedam. 3 Agtalinaedka iti daytoy a daga, ket addaakto kenka ken bendisionankanto; ta kenka ken kadagiti kaputotamto, itedkonto amin dagitoy a dagdaga, ken tungpalekto ti kari a sinapataak kenni Abraham nga amam. 4 Paadduekto dagiti kaputotam a kas kadagiti bituen iti langit, ken itedkonto kadagiti kaputotam amin dagitoy a dagdaga. Mabendisionanto amin a nasion iti daga babaen kadagiti kaputotam. 5 Aramidek daytoy gapu ta nagtulnog ni Abraham iti timekko ken tinungpalna dagiti pagannurotak, dagiti bilinko, dagiti alagadek, ken dagiti lintegko." 6 Nagnaed ngarud ni Isaac idiay Gerar. 7 Idi dinamag kenkuana dagiti lallaki iti dayta a lugar ti maipanggep iti asawana, kinunana, "Kabsatko isuna." Mabuteng isuna a mangibaga nga, "Asawak isuna," gapu ta ti napanunotna, "Papatayendak dagiti lallaki iti daytoy a lugar tapno alaenda ni Rebecca, gapu ta napintas unay isuna." 8 Kalpasan iti nabayag a tiempo a kaadda ni Isaac sadiay, nairana a timman-aw ni Abimelec nga ari dagiti Filisteo iti tawa. Nakitana a lalailoen ni Isaac ni Rebecca nga asawana. 9 Inayaban ni Abimelec ni Isaac ket kinunana, "Kitaem, awan dua dua nga asawam isuna. Apay nga imbagam a, 'Kabsatko isuna'?" Kinuna ni Isaac kenkuana, 10 "Gapu ta napanunotko a mabalin a papatayendak ti siasinoman tapno maalada isuna." Kinuna ni Abimelec, "Ania daytoy nga inaramidmo kadakami? Mabalin a maysa kadagiti tattao ket silalakada a kinaidda ti asawam ket no napasamak ti kasta, nganngani nakami nga insarsarak iti pakabasolanmi." 11 Isu a binallaagan ni Abimelec dagiti amin a tattao a kinunana, "Siasinoman a mangsagid iti daytoy a lalaki wenno iti asawana ket siguradonto a mapapatay. 12 Nagmula ni Isaac kadagiti mulmula iti dayta a daga ken nagapit iti dayta met laeng a tawen iti mamingasut a kaadu, gapu ta binendisionan ni Yahweh isuna. 13 Nagbalin a nabaknang ti lalaki, ken rimmang-ay a rimmang-ay inggana a nagbalin isuna a naindaklan unay. 14 Addaan isuna kadagiti adu a karnero, ken bakbaka, ken dakkel a sangkabalayan. Ket immapal dagiti Filisteo kenkuana. 15 Ita, amin dagiti bubon a kinali dagiti adipen ni amana kadagidi al-aldaw ni Abraham nga amana, ket sinullatan dagiti Filisteo babaen iti pananggaburda kadagitoy iti daga. 16 Kinuna ni Abimelec kenni Isaac, "Umadayoka kadakami, ta nabilbilegka nga adayo ngem kadakami." 17 Isu a pimmanaw ni Isaac manipud sadiay ket nagkampo idiay tanap ti Gerar, ket nagnaed sadiay. 18 Kinali manen ni Isaac dagiti bubon, a kinalida kadagidi al-aldaw ni Abraham nga amana. Sinullatan dagitoy dagiti Filisteo kalpasan ti ipapatay ni Abraham. Pinanaganan ni Isaac dagiti bubon iti isu met laeng a nagnagan nga impanagan ti amana kadagitoy. 19 Idi nagkali dagiti adipen ni Isaac idiay tanap, nakasarakda sadiay iti bubon ti agay-ayus a danum. 20 Nakiapa dagiti agpaspastor a taga-Gerar kadagiti agpaspastor ni Isaac ket kinunada, "Kukuami daytoy a danum." Isu a pinanaganan ni Isaac dayta a bubon iti "Esek," gapu ta nakiapada kenkuana. 21 Kalpasanna, nangkalida iti sabali pay a bubon, ket pinagaapanda manen dayta, isu a pinanagananna dayta a bubon iti "Sitnah." 22 Pimmanaw isuna sadiay ket nangkalida iti sabali pay a bubon, ngem saandan a pinagaapaan dayta. Isu a pinanaganannam daytoy iti Rehobot, ket kinunana, "Ita nangaramid ni Yahweh iti lugar para kadatayo, ket rumang-aytayonto iti daga. 23 Ket manipud sadiay, simmang-at ni Isaac idiay Beerseba. 24 Nagparang ni Yahweh kenkuana iti dayta met laeng a rabii ket kinunana, "Siak ti Dios ni Abraham nga amam. Saanka nga agbuteng, ta addaak kenka ken bendisionankanto ken paadduek dagiti kaputotam, gapu kenni Abraham nga adipenko." 25 Nangbangon ni Isaac iti altar sadiay ket immawag isuna iti nagan ni Yahweh. Sadiayna nga impatakder ti kampona, ket nagkali dagiti adipenna iti bubon. 26 Kalpasanna, napan ni Abimelec kenkuana manipud Gerar, a kaduana ni Ahuzzat a gayyemna, ken ni Ficol a kapitan ti armadana. 27 Kinuna ni Isaac kadakuada, "Apay nga immaykayo kaniak, idinto a kagurguradak ken pinapanawdak manipud kadakayo?" 28 Ket kinunada, "Nalawag a nakitami nga adda ni Yahweh kenka. Isu nga inkeddengmi a masapul nga adda kari iti nagbaetantayo, wen, iti nagbaetantayo. Isu a mangaramidtayo iti katulagan, 29 a saannakaminto a dangran, a kas iti saanmi a panangdangran kenka, ken kas iti panangtratomi kenka iti nasayaat ken pinapanawdaka nga addaan kapia. Pudno, binendisionannaka ni Yahweh." 30 Nangisagana ngarud ni Isaac iti padaya para kadakuada, ket nangan ken imminumda. 31 Bimmangonda a nasapa iti bigbigat ket nagsapatada iti kari iti tunggal maysa. Kalpasanna, pinalubosan ida ni Isaac a pumanaw, ket pinanawanda isuna nga addaan kapia. 32 Iti dayta met laeng nga aldaw, dimteng dagiti adipen ni Isaac ket imbagada kenkuana ti maipanggep iti bubon a kinalida. Kinunada, "Adda nasarakanmi a danum." 33 Pinanagananna ti bubon iti Seba, isu a ti nagan dayta a siudad ket Beerseba agingga kadagitoy nga aldaw. 34 Idi agtawen ni Esau iti uppat a pulo, inasawana ni Judit a putot a babai ni Beeri a Heteo, kasta met ni Basemat a putot a babai ni Elon a Heteo. 35 Ket ladingit ti impapaayda kada Isaac ken Rebecca.
Nausar daytoy a sao ditoy tapno markaan ti baro a paset ti estoria.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "adda ti panagbisin" wenno "adda iti sabali pay a panagbisin." Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 12:10.
No sadino a daga ti dakdakamaten daytoy ket mabalin nga ibaga iti nalawag: "iti daga a pagnanaedan ni Isaac ken iti pamiliana"
Ditoy, dakdakamaten ti ragup ti sasao a "kadagidi al-aldaw" ket idi sibibiag pay ni Abraham. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "napasamak dayta kabayatan iti panagbiag ni Abraham."
Ditoy, ipakpakaammo ti “Ita” ni Yahweh iti daytoy a paset ti istoria.
"nagparang kenni Isaac"
"ta itedkonto amin dagitoy a dagdaga kenka ken kadagiti kaputotam"
“Aramidekto no ania ti inkarik kenni Abaraham nga amam nga aramidek”
Itultuloy ni Yahweh ti makisarsarita kenni Isaac.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Pagbalinekto a nakaad-adu dagiti kaputotam" wenno "Pagbalinenkanto nga addaan iti nakaad-adu a kaputotan."
Iyas-asping daytoy dagiti kaputotan ni Isaac kadagiti bituen tapno iyunay-unayna a maaddaan isuna iti nakaad-adu a kaputotan. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [GEN 22:17]
Dakdakamatenna daytoy dagiti amin a banbanag a makitkitatayo iti tangatang, pakairamanan ti init, bulan ken dagiti bituen.
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas iti: "Bendisionakto amin a nasion iti daga."
Dagiti ragup ti sasao a“nagtulnog iti timekko” ken “tinungpalna dagiti pagannurotak, dagiti bilbilinko, dagiti alagadek, ken dagiti lintegko” ket agpapada ti kayatda a sawen. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “nagtulnog ni Abraham kaniak ken inaramidna amin nga imbilinko kenkuana nga aramidenna” (Kitaen: Parallelism)
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nagtulnog no ania ti imbagak" wenno "nagtulnog kaniak."
Ni Isaac laeng ti nadakamat gapu ta isuna ti mangidadaulo iti pamilia, ngem kaduana ti sibubukel a pamiliana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Isu a nagnaed ni Isaac ken ti pamiliana idiay Gerar."
Ditoy, dakdakamaten ti "buteng" ti saan a makaay-ayo a rikna nga adda iti tao no adda ti pangta iti panangdangran iti bagina wenno iti dadduma. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nagbuteng isuna a mangibaga."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti kasta ket maalada ni Rebecca."
Ipakpakita ti sao a "pagammoan" a naklaat ni Abimelec no ania ti nakitana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ket naklaat isuna a makita ni Isaac"
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) sagsagidenna isuna iti wagas iti panangsagid iti asawa a lalaki iti asawana wenno 2) Agkatkatawa ken agsasao isuna kenkuana iti wagas a pannakisarita ti asawa a lalaki iti asawana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "sagsagidenna ni Rebecca"
Nalabit a nangibaon ni Abimelec iti maysa a tao tapno ibaga kenni Isaac a mapan kenkuana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nangibaon ni Abimelec para kenni Isaac."
Daytoy ket naadaw a sasao manipud iti naadaw a sasao. Mabalin daytoy nga ibaga a kas “indirect quotation”. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Apay nga imbagam a kabsatmo isuna?” (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "tapno mabalinanna nga alaen isuna."
Inusar ni Abimelec daytoy a saludsod tapno ungtanna ni Isaac. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saanmo a rumbeng nga inaramid daytoy kadakami!"
Dakdakamatenna daytoy ti pakaigapuan ti maysa a tao tapno agbasol a kasla iti “panagbasol” ket maysa a banag a naikabil iti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus a kas iti: “pinagbasolnakami iti panangala iti asawa ti maysa a lalaki. (Kitaen: Metaphor)
Ditoy, ti kayat a sawen ti "mangsagid" ket sagiden iti naranggas a wagas. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Siasinoman ti mangdangran iti daytoy a lalaki."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ipapataykonto isuna."
Rugianna daytoy ti baro a paset ti estoria. Nagbaliw manipud iti panangibaga maipanggep iti panangawag ni Isaac kenni Rebecca a kabsatna, ken nangrugi a mangibaga maipanggep no kasano a nagbalin ni Isaac a nabaknang unay ken immapal dagiti Filisteo kenkuana.
"idiay Gerar"
Ti kayatna a sawen daytoy "mamingasut a daras kas kaadu iti naimulana." Mabalin daytoy nga ipatarus a kadawyan a kas "iti nakaad-adu nga apit" (UDB)
"Nagbalin a nabaknang ni Isaac" wenno "Nagbalin a nabaknang isuna"
"ket nagtultuloy isuna a nagbalin a nabaknang inggana a nagbalin a nabaknang unay"
Mabalin a karaman met dagiti kalding ditoy.
Ditoy, ti ibagbagi ti “sangkabalayan” ket dagiti agtrabtrabaho wenno dagiti adipen. (Kitaen: Metonymy)
"isu a nagimon dagiti Filisteo kenkuana"
Ditoy, daytoy a sao ket saanna kayat a sawen nga “iti daytoy a kanito.” Ipatigmaanna daytoy no sadino ti nangrugian ti baru a pasamak iti istoria. Mabalin daytoy nga ipatarus nga addaan iti pangsilpo a sao nga “Isu nga” tapno ipakita a daytoy ti nagbanagan ti napasamak idiay 26:12-13. (Kitaen: Connecting Words)
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) daytoy ket sabali a tignay tapno piliten ni Isaac ken dagiti tattaona a pumanaw. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ket kinuna ni Abimelec” wenno “Kamaudiananna, kinuna ni Abimelec” wenno 2) Inaramid ni Abimelec daytoy a pangngeddeng gapu ta nakitana a nagimon dagiti tattaona ken agtigtignay nga addaan iti gura kenni Isaac. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Ngarud, kinuna ni Abimelec” (Kitaen: Connecting Words)
Dakdakamaten ti ragup ti sasao a "kadagidi al-aldaw ni" ti tiempo idi nabiag pay ti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "idi agbibiag pay, ni Abraham, nga amana."
"napigpigsaka ngem kadakami"
Ni Isaac laeng ti nadakamat gapu ta isuna ti mangidadaulo, ngem kaduana ti pamiliana ken dagiti adipenna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Isu a pimmanaw ni Isaac ken ti sangkabalayanna."
Ditoy, ibagbagi ni “Isaac” ni Isaac ken dagiti adipenna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Nagkali ni Isaac ken dagiti adipenna” (Kitaen: Metonymy)
"a kinali dagiti adipen ni Abraham"
Kitaenyo no kasano daytoy a naipatarus idiay GEN 26:15.
Daytoy ti makagapu no apay a kinali ni Isaac dagitoy. Gapu ta napasamak daytoy nga immuna, daytoy a "sentence" ket rumbeng nga umuna sakbay iti "sentence" maipanggep iti panangkali ni Isaac kadakuada, kas idiay UDB. Wenno rugian daytoy a "sentence" iti "Inaramid ni Isaac daytoy gapu ta."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ginaburanda dagitoy iti daga." Dakdakamaten ti sao a 'dagitoy' dagiti bubon.
Dakdakamaten daytoy a ragup ti sasao ti danum a mabalin nga inumen. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nadalus a danum." (UDB)
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a "Ti kayat a sawen ti nagan nga Esek ket 'apa' wenno 'supiat.'"
"Kalpasanna, nagkali dagiti adipen ni Isaac" (UDB)
"Nakisinnuppiat dagiti agpaspastor a taga-Gerar kadagiti agpaspastor ni Isaac"
"isu nga inted ni Isaac daytoy"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a "Ti kayat a sawen ti nagan a Sitna ket 'suppiat' wenno 'agpabasol.'"
Mabalin nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a "Ti kayat a sawen ti nagan a Rehobot ket 'mangaramid iti lugar para' wenno 'unga-ong a lugar.'"
Dakdakamaten ni Isaac ti bagina ken ti sangkabalayanna.
Ditoy, ti “simmang-at” ket mabalin a pagibasaran a mapan iti amianan. Ibaga iti kadkadawyan a wagas para iti pagsasaoyo a pimmanaw isuna. Mbin: “Pimmanaw ni Isaac idiay ket napan idiay Beerseba.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "paaduek iti kasta unay dagiti kaputotam" wenno "pagbalinek dagiti kaputotam a nakaad-adu."
"para kenni Abraham nga adipenko" wenno "gapu ta inkarik kenni Abraham nga adipenko nga aramidek daytoy"
No apay a nangbangon ni Isaac iti altar ket mabalin nga aramiden a nalawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nangbangon ni Isaac ti altar idiay tapno agidaton kenni Yahweh"
"nagkararag iti nagan ni Yahweh" wenno "nagrukbab kenni Yahweh." Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay GEN 12:8.
"napan kenni Isaac"
Nagan ti lalaki daytoy.
Kitaenyo no kasanoyo nga insurat ti naganna idiay GEN 21:22.
Dagiti mabalin a kayatna a sawen ket 1) "gayyem ni Abimelec" wenno "mamalbalakad ni Abimelec."
Dakdakamatenna daytoy da Abimelec, Ahuzzat, ken Ficol. Nagsao ti maysa kadakuada ken nakianamong dagiti dua iti kinunana. Saanna kayat a sawen a nagsaoda amin iti isu met laeng nga oras. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "kinuna ti maysa kadakuada."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ammomi" wenno "siguradokami."
"isu a kayatmi a mangaramid iti katulagan"
Mabalin met daytoy nga ipatarus kas rugi iti baro a "sentence" kas adda idiay UDB. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Kas inaramidmi laeng ti nasayaat kenka"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Binendisionannaka ni Yahweh."
Ti mangan nga agkakadua ket paset iti panagaramid iti katulagan. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
Dakdakamaten ti "kadakuada" da Abimelec, Ahuzzat, ken Ficol"
Dakdakamaten ti "...da" da Isaac, Abimelec, Ahuzzat, ken Ficol. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nanganda amin."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Bimmangonda a nasapa" wenno "Nagriingda a nasapa."
"Isu nga inawaganna ti bubon iti Seba." Mabalin nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a, "Ti kayat a sawen ti nagan a Seba ket kasla iti sao a 'kari.'"
Mabalin nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a ti kayat a sawen ti "Beerseba" ket "bubon iti kari" wenno "bubon iti pito." (Kitaen ti "note" idiay GEN 21:32)
Kaaduan iti Genesis 26 ket maipanggep kenni Isaac. Dagitoy a bersikulo ket maipanggep kenni Esau nga inauna a putotna.
"40"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nangasawa isuna" wenno "nangasawa iti dua."
Nagan dagitoy dagiti assawa ni Esau.
Nagan dagiti lallaki dagitoy.
"dagiti kaputotan ti Heteo" wenno "ti kaputotan ti Heteo"
Dakdakamaten ti "...da" da Judit ken Basemat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nakakaasi da Isaac ken Rebecca gapu kadakuada."
1 Idi lakayen ni Isaac ket nakudrepen dagiti matana isu a saanen a makakita, inayabanna ni Esau, ti inauna nga anakna, ket kinunana kenkuana, "Anakko." Kinunana kenkuana, "Adtoyak." 2 Kinunana, "Kitaem lakayakon. Diak ammo ti aldaw ti ipapatayko. 3 Isu nga alaem dagiti igammo, ti pagikkan dagiti baim kasta met ti panam, ket mapanka iti tay-ak ket iyanupannak. 4 Mangisaganaka iti naimas a taraon para kaniak, ti potahe a pagaayatko, ken iyegmo kaniak tapno kanek ket bendisionanka sakbay a matayak." 5 Ita, nangngeg ni Rebecca daytoy idi nagsao ni Isaac kenni Esau nga anakna. Napan ni Esau iti tay-ak tapno aganup iti atap nga ayup ket iyawidna. 6 Nagsao ni Rebecca kenni Jacob nga anakna a kinunana, "Kitaem, nanggegko a nagsao ti amam kenni Esau a kabsatmo. 7 Kinunana, ''Iyanupannak ket isaganaannak iti naimas a taraon, tapno kanek ket bendisionanka iti imatang ni Yahweh sakbay iti ipapatayko.' 8 Ita ngarud, anakko, tungpalem no ania ti ibilinko kenka. 9 Mapanka iti ayan dagiti arban, ket iyalaannak iti dua a napipintas nga urbon a kalding; ket lutoek dagitoy iti naimas a taraon para ti amam, a kas iti pagaayatna. 10 Ipanmonto daytoy iti amam, tapno kanenna, tapno bendisionannaka sakbay ti ipapatayna. 11 Kinuna ni Jacob kenni Rebecca nga inana, "Kitaem, ni Esau a kabsatko ket barbonan a lalaki, ken siak ket lalaki nga addaan iti nalamuyot a kudil. 12 Nalabit nga arikapennakto ti amak, ket kaslaakto manangallilaw kenkuana. Lunodto ti iyegko iti bagik a saan ket a bendision. 13 Kinuna ti inana kenkuana, "Anakko, bay-am nga agtinnag ti aniaman a lunod kaniak. Basta tungpalem ti imbagak, ket mapanmo alaen dagiti imbagak ket iyegmo kaniak." 14 Napan ngarud ni Jacob ket nangala kadagiti urbon a kalding ket impanna dagitoy iti inana, ket nangisagana ni inangna iti naimas a taraon, a kas iti pagaayat ti amana. 15 Innala ni Rebecca dagiti kapipintasan a pagan-anay ni Esau nga inauna nga anakna, nga adda kenkuana iti uneg ti balay, ket insuotna dagitoy kenni Jacob nga in-inaudi nga anakna. 16 Inkabilna kadagiti ima ni Jacob dagiti lalat dagiti urbon a kalding ken iti nalamuyot a paset ti tenggedna. 17 Inkabil ni Rebecca ti naimas a taraon ken ti tinapay nga insaganana iti ima ti anakna a ni Jacob. 18 Napan ni Jacob kenni amana ket kinunana, "Amak." Kinunana, "Adtoyak; siasinoka, anakko?'" 19 Kinuna ni Jacob iti amana, "Siak ni Esau nga inauna nga anakmo; inaramidkon kas imbagam kaniak. Ita agtugawka ket manganka iti naanupak, iti kasta ket bendisionannak." 20 Kinuna ni Isaac iti anakna, "Kasano a nakabirukka a dagus, anakko? Kinunana, "Gapu ta inyeg kaniak daytoy ni Yahweh a Diosmo." 21 Kinuna ni Isaac kenni Jacob, "Umasidegka kaniak, tapno maarikapka, anakko, ket ammoek no pudno a sika ti anakko a ni Esau wenno saan." 22 Immasideg ni Jacob iti amana a ni Isaac; ket inarikap ni Isaac isuna ket kinunana, "Ti timek ket timek ni Jacob, ngem dagiti ima ket dagiti ima ni Esau." 23 Saan a nailasin ni Isaac isuna, gapu ta dagiti imana ket barbonan, a kas kadagiti ima ti kabsatna a ni Esau, isu a binendisionan isuna ni Isaac. 24 Kinunana, "Pudno kadi a sika ti anakko a ni Esau?" Ket kinunana, "Siak." 25 Kinuna ni Isaac, "Iyegmo ti taraon kaniak, ket manganak iti naanupam, tapno bendisionanka." Impan ni Jacob ti taraon kenkuana. Nangan ni Isaac, ket nangiyeg pay ni Jacob iti arak, ket imminum isuna. 26 Kalpasanna, kinuna ni Isaac nga amana kenkuana, "Umasidegka itan ket agkannak, anakko." 27 Immasideg ni Jacob ket inagkanna isuna, ket naangotna ti angot dagiti pagan-anayna ket binendisionanna isuna. Kinunana, "Kitaem, ti ayamuom ti anakko ket kas iti ayamuom ti taltalon a benindisionan ni Yahweh. 28 Ikkannaka koma ti Dios ti bingaymo kadagiti linnaaw ti langit, bingaymo iti kinadam-eg ti daga, ken nawadwad a bukel ken baro nga arak. 29 Pagserbiannaka koma dagiti tattao ken agdumog koma kenka dagiti pagilian. Iturayam koma dagiti kakabsatmo, ken agdumog koma kenka dagiti annak a lallaki ti inam. Tunggal maysa koma a mangilunod kenka ket mailunod; tunggal maysa koma a mangbendision kenka ket mabendisionan. 30 Apaman a binendisionan ni Isaac ni Jacob, ken kapanpanaw la unay ni Jacob iti imatang ti amana a ni Isaac - isu met ti isasangpet ni Esau a kabsatna manipud iti panaganupna. 31 Nagluto met isuna iti naimas a taraon ket impanna daytoy iti amana. Kinunana iti amana, "Ama, bumangonka ket manganka iti naanupan toy anakmo, iti kasta ket bendisionannak." 32 Kinuna ni Isaac nga amana kenkuana, "Siasinoka?" Kinunana, "Siak ti anakmo, ti inaunam a ni Esau." 33 Nagpigerger ni Isaac iti kasta unay ket kinunana, " Siasino ti nanganup iti daytoy ket inyegna kaniak? Kinnanko amin daytoy sakbay nga immayka, ket binendisionakon isuna. Pudno, mabendisionan isuna." 34 Idi nangngeg ni Esau dagiti sao ti amana, nagsangit isuna iti kasta unay ken nasaem ti panagsangitna, ket kinunana iti amana, "Bendisionannak met, amak." 35 Kinuna ni Isaac, "Immay ditoy ti kabsatmo a nangallilaw ket innalanan ti bendisionmo." 36 Kinuna ni Esau, "Saan kadi a rebbengna a napanaganan isuna iti Jacob? Ta inallilawnakon iti namindua. Innalana ti karbengak a kas inauna nga anak, ket ita, innalana ti bendisionko." Ket kinunana pay, "Saanka kadi a nangibati iti bendision para kaniak? 37 Simmungbat ni Isaac a kinunana kenni Esau, "Kitaem, inaramidko isuna a mangituray kenka, ken intedko kenkuana amin a kakabsatna a kas adipenna. Ken inikkak isuna kadagiti bukel ken baro nga arak. Ania pay ngay iti maaramidko para kenka, anakko?" 38 Kinuna ni Esau iti amana, "Awan kadin iti uray maysa laeng a bendision para kaniak, amak? Bendisionannak, uray siak met, amak." Nagsangit iti napigsa ni Esau. 39 Simmungbat ni Isaac nga amana ket kinunana kenkuana, "Kitaem, ti disso a pagnaedamto ket adayonto manipud iti kinabaknang ti daga, adayo manipud ti linnaaw iti tangatang. 40 Agbiagkanto babaen iti kampilam, ken pagserbiamto ti kabsatmo. Ngem no bumusorka, ikkatemto ti sangolna manipud ti tenggedmo. 41 Ginura ni Esau ni Jacob gapu iti bendision nga inted ti amana kenkuana. Imbaga ni Esau iti pusona, "Dagiti al-aldaw a panagladingit para iti amak ket umasidegen; kalpasan dayta, papatayekto ti kabsatko a ni Jacob. 42 Naidanon kenni Rebecca dagiti sao ti inauna nga anakna a ni Esau. Isu a nangibaon iti mapan mangayab kenni Jacob nga in-inaudi nga anakna ket kinunana kenkuana, "Kitaem, ni kabsatmo nga Esau ket liwliwaenna ti bagina maipanggep kenka babaen iti panagpangpanggepna a mangpapatay kenka. 43 Ita ngarud, anak ko, tungpalennak ket umadayoka nga agturong idiay ayan ni Laban a kabsatko, idiay Haran. 44 Agtalinaedka kenkuana sadiay iti sumagmamano nga aldaw, 45 inggana a bumaaw ti pungtot ti kabsatmo, aginggana a mapukaw ti unget ti kabsatmo kenka, ket malipatanna ti inaramidmo kenkuana. Kalpasanna, mangibaonakto iti mapan mangisubli kenka ditoy. Apay koma ta mapukawkayo nga agpadpada iti maymaysa nga aldaw? 46 Kinuna ni Rebecca kenni Isaac, "Napunnoanakon iti biag gapu kadagiti annak a babbai dagiti Heteo. No mangasawa ni Jacob iti maysa kadagiti annak a babbai dagiti Heteo, kasla kadagitoy a babbai, sumagmamano kadagiti annak a babbai ti daga, ania ngay ti nasayaat a pagbanagan iti biag para kaniak?
Ti kayat a sawen daytoy ket, ni Isaac ket saanen a makakita a nasayaat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ngannganin nga agbulag".
"Ket simmungbat ni Esau"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Apay?" wenno "Dumdumngegak." Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 22:1
"Kalpasanna kinuna ni Isaac"
Dagiti ragup dagiti sasao a "kumitaka ditoy" ket nayunanna iti panangyunay-unay no ania iti sumaruno. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Dumngegka a nasayaat."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Lakayakon ket saanko nga ammo no kaano ti ipapatayko."
Maipanggep daytoy iti napisikalan nga ipapatay.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "armasmo" wenno "dagiti alikamem."
Ti bai ket banag a pangiggaman kadagiti pana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti baim para kadagiti pana" wenno "dagiti panam."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "aganupka ti atap nga ayup para kaniak."
Ti sao a "naimas" ket maipanggep iti banag a nasayaat unay ti ramanna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ilutoannak iti naraman a karne a pagaayatko.
Kadagiti tiempo iti Biblia, kanayon nga ibaga ti ama iti nangayed a bendision kadagiti annakna.
Ti sao nga "ita" ket nausar ditoy tapno iyam - ammona iti panagbaliw manipud iti imbaga ni Isaac kenni Esau inggana iti imbaga ni Rebecca kenni Jacob.
"Nanggeg ni Rebecca nga agsasao ni Isaac iti putotna a ni Esau"
Ti ragup ti sasao a "kumitaka ditoy" ket nayunanna iti panangyunay-unay no ania iti sumaruno." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Dumngegka a nasayaat."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "manglutoka para kaniak iti nananam a karne a pagaayatko." Kitaenm no kasano daytoy a naipatarus idiay GEN 27:04.
"bendisionanka iti sangoanan ni Yahweh"
"sakbay a matayak"
Kinuna ni Rebecca "ti timekko" tapno iturong no ania ti ibagbagana idi. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "tungpalennak ken aramidem no ania ti ibagak kenka."
Kitaen no kasano iti pannakaipatarus iti agpada a "sentence" idiay GEN 27:4.
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "Kalpasanna ket ipanmo daytoy iti amam" wenno "Kalpasanna ket alaem daytoy para iti amam."
Ti sao a "bendisionan" ket maiturong iti nangayed a panangbendision ti ama nga isaona kadagiti annakna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ken kalpasan iti pannanganna iti daytoy, bendisionannakanto."
"sakbay a matay"
Intultloy ni Rebecca iti nagsao iti in-inaudi nga anakna a lalaki.
Saanna a kayat a sawen daytoy nga "iti daytoy a kanito," ngem mausar tapno imutektekan ti napateg a banag a sumaganad.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "lalakiak nga addaan iti nalamuyot a kudil" wenno "saanak a barbunan."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ket panunotenna nga ulbodak" wenno "maammoannanto nga al-allilawek isuna."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ket gapu ti aramidek, ilunodnakto ket saannak a bendisionan."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "bay-am a siak iti mailunod, anakko."
Kinuna ni Rebecca "ti timekko" tapno iturongna iti no ania ti ibagbagana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "tungpalem no ania ti ibagbagak kenka" wenno "tungapalennak." "
"isangpetannak kadagiti kaub-ubinganna a kalding"
Kitaen no kasano a naipatarus ti isu met laeng a "sentence" GEN 27:4.
Adda pay laeng dagiti buok kadagiti kudil iti kalding.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Intedna iti anakna a ni Jacob ti naimas a taraon ken tinapay nga insaganana."
"Ket simmungbat ti amana" wenno "Insungbat ni Isaac"(UDB)
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy GEN 22:7.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "inaramidko no ania ti imbagam nga aramidek."
Ti sao nga "inanupan" ket maiturong kadagiti atap nga ayup nga inanupan ken pinapatay ti siasinoman. Kitaen no kasano a naipatarus iti "naanupan" idiay GEN 27:3.
"Simmungbat ni Jacob"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nakaskasdaaw a nabirukam daytoy a dagus."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "pinagballiginak."
"no pudno a sika ti anakko a ni Esau"
"Inasitgan ni Jacob ti amana a ni Isaac"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: Ti timek ket kasla timek ni Jacob"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ngem dagiti ima ket dagiti ima ni Esau" wenno "ngem ti rikna dagiti ima ket kasla dagiti ima ni Esau."
Kitaem no kasano a naipatarus iti "naanupan" idiay GEN 27:7
"ket ininom ni Isaac"
Nagsaludsod ni Isaac sakbay a binendisionanna isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti:"Ngem immuna a nagsaludsod ni Isaac" (UDB) (Kitaen: Ti Panagsasaruno dagiti Pagteng)
"ket naangut ni Isaac"
"ti sayamusom"
"ket kalpasanna binendisionanna isuna." Maiturong daytoy iti nangayed a bendision nga ibaga ti maysa nga ama kadagiti annakna.
Ditoy, ti kayat a sawen iti sarita a "binendisionan" ket ni Yahweh iti pakaigapoan tapno mapasamak dagiti nasasayaat a banbanag iti talon ket agbalin daytoy a nabunga.
Inusar ni Isaac ditoy ti "Kitaem" tapno ipaganetgetna ti kinapudno ti ibagana koman. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Pudno nga isu ti angot ti anakko" (UDB) a binendisionan ni Yahweh- Ditoy ti sao a "binendisionan" ket addaan iti kayatna a sawen a ni Yahweh iti nakaigapoan dagiti nasayaat a banbanag a mapasamak idiay talon ken nagbalin a nabunga. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "a ni Yahweh ti nakaigapoan iti pannakaaddana ti adu a mula" wenno "ni Yahweh ti nakaigapoan iti panakaaddana iti adu nga ayup tapno maanupan"
Maaramid a nalawag nga ti angot ti pagan-anay ket kasla iti pagan-anay ni Esau. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "inangutna (Isaac)dagiti pagan-anayna ket kasla angot dagiti pagan-anay ni Esau. Isunga, binendisionan isuna ni Isaac" (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
Ditoy, ti "ka" ket maymaysa ken maiturong kenni Jacob. Ngem ti bendision ket maited met kadagiti kaputotan ni Jacob.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "linnaaw ti angin" wenno "tudo manipud iti tangatang."
Daytoy ket ti panangbendision ni Isaac. Ti ammona ket ni Esau ti katkatungtongna, ngem ni Jacob ti katkatungtongna.
Ti sarita a "kinabaknang iti daga" ket maiturong iti "nadam-eg a daga" Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nasyaat a daga a pagpataudan kadagiti apit"
No "ti bukel ken arak" ket saan nga am-ammo, mabalin daytoy a maibaga a sapasap. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nawadwad a taraon ken mainum"
Ditoy, "dagiti pagilian" ket maiturong kadagiti tattao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti tattao manipud kadagiti amin a pagilian ket agrukbab" (See: Metonymy)
Ti kayatna a sawen daytoy ket tapno agkurno a sipapakumbabana nga iyebkas iti panagraem ken panagdayaw iti maysa a tao.
"agbalinka a mangituray kadagiti kakabsatmo"
"ken dagiti annak a lallaki ti inam ket agrukbabda kenka"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "IIunod koma ti Dios ti siasinoman a mangilunod kenka" (See: Active or Passive)
"kapanpanawna la unay iti tolda ti amana a ni Isaac"
"Nagsubli ni Esau a kabsatna manipud iti panaganupna"
Kitaen no kasano a naipatarus daytoy idiay GEN 27:3.
"bay-am a bumangon ti amak"
"toy anakmo" ket maysa a wagas ni Esau a nadayaw a maiturong iti bukodna a taraon nga insaganana.
"inanupan" ket maiturong iti atap nga ayup nga inanupan dagiti tattao tapno kanenda. Kitaen no kasano a naipatarus iti "inanupan" idiay GEN 27:7.
Maiturong daytoy iti nangayed a panangbendision nga isao iti maysa nga ama kadagiti annakna.
"kinunana kenni Esau"
"Nagrugi nga agpigerger ni Isaac"
Kitaen no kasano a naipatarus ti "atap nga ayup" idiay GEN 27:7.
Agsangit iti wagas a mangipakita iti kasta unay a ladingit ket naisao a kasla iti raman iti banag a napait. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "nagsangit iti napigsa" (UDB) (See: Metaphor.
Tapno mabendisionan imbes nga iti maysa a nakaibagaan iti maysa a "bendision" ket maysa a banag a mabalin nga alaen iti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "binendisionak isuna imbes a sika" (See: Metaphor)
Agus-usar ni Esau iti saludsod tapno iyunay-unayna iti ungetna kenni Jacob. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Rumbeng a Jacob ti nagan iti kabsatko!"
Mabalin met nga agnayon dagiti agipatpatarus iti "footnote" nga ibagbagana: "Ti nagan a Jacob ket 'petpetanna ti mukod.' Daytoy ket maysa a wagas ti panangibaga a 'mangallilaw isuna.'"
Ibagbaga daytoy iti karbengan a kas inauna a kasla iti maysa a banag a mabalin nga iyadayo iti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Inallilawnak iti panangtedko kenkuana iti dua a tawid a rebbengana koma nga awatek a kas inauna nga anak." (See: Metaphor)
Mangus-usar ni Isaac iti saludsod ti panangyunay-unay: "Awanen iti maaramidak pay para kenka!"
Ibagbaga daytoy iti maipanggep iti maysa a bendision a kasla maysa a banag a mabalin nga ipanaw/alaen iti maysa a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ita inallilawnaka iti panangbendisionmo kenkuana imbes a siak" (See: Metaphor)
Nagusar ni Isaac iti saludsod tapno ipaganetgetna nga awanen iti maaramidanna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Awanen iti maaramidak pay para kenka!"
Ammo ni Esau a saan a mabalin a bendisionan isuna ti amana kas iti panangbendisionna kenni Jacob. Damdamagen ni Esau no addapay iti nabati nga ibagana kenkuana a saan a naibaga ni Isaac kabayatan iti panangbendisionna kenni Jacob.
"kinunana kenni Esau"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Dumngegka" wenno "Indengam no ania iti ibagak kenka."
Kitaen no kasano a naipatarus daytoy idiay GEN 27:28.
Kitaen no kasano daytoy a naipatarus idiay GEN 27:28.
Ditoy, ti "kampilan" ket maiturong iti "kinadawel/kinaranggas. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Makilabankanto iti amin a biagmo."
Ibagbaga daytoy ti maipanggep iti maysa nga addaan iti turay a kas iti mangituray iti dayta a tao ket maysa a sangol a masapul nga awiten dayta a tao. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "wayawayaamto ti bagim manipud iti panangtengngelna kenka" (UDB) (See: Metaphor)
"kinuna ni Esau iti bagina" (UDB)
Maiturong daytoy iti bilang dagiti aldaw iti panagladingit iti maysa a tao no iti maysa a kameng iti pamilia ket matay.
Mabalin daytoy a maipatarus nga addaan iti "active clause" Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Adda iti nangibaga kenni Rebecca iti panggep ni Esau."(See:
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti:"Dumngeg" wenno "Imutektekam/Indengam."
"ket paspasayaatenna ti rikna"
"darasem iti pumanaw ditoy ket mapanka idiay ayan ni Laban"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti sumagmamano a panawen" wenno "iti apagbiit".
"inggana nga agtalna iti kabsatmo"
"inggana a saanen a makaunget kenka"
Agus-usar ni Rebecca iti saludsod tapno ipaganetgetna iti pakaseknanna. AT: "Saanko a kayat a mapukaw kayo nga agpadpada iti maymaysa nga aldaw!"
Naipalawag a no papatayen ni Esau ni Jacob, ket papatayendanto ni Esau. (See: Assumed Knowledge and Implicit Information)
Daytoy ket nadayaw a wagas iti panangiturong iti ipapatay ti anakna.(See: Euphemism)
Saan a kayat a sawen daytoy "iti daytoy a kanito," ngem mausar tapno alaenna ti imatang ti napateg a banag a sumaganad.
Lablabsen ni Rebecca iti panangyunay-unayna no kasano iti ungetna kadagiti Heteo a babbai nga inasawa ni Esau. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Makaung-ungetak unay."
"dagitoy a Heteo a babbai"
"kasla kadagitoy a babbai nga agnanaed iti daytoy a daga"
Agus-usar ni Rebecca iti saludsod tapno iyunay-unayna no kasano ti ungetna no mangasawa ni Jacob iti Heteo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Nakabutbutengto iti biagko!"
1 Inayaban ni Isaac ni Jacob, binendisionanna isuna, ken binilinna isuna, "Masapul a saanka a mangala ti asawam manipud kadagiti Canaaneo a babbai. 2 Tumakderka, mapanka idiay Padan Aram, idiay balay ni Betuel nga ama ti inam, ket mangalaka iti asawam sadiay, maysa kadagiti annak a babbai ni Laban a kabsat ti inam. 3 Bendisionannaka koma ti Dios a Mannakabalin-amin, pagbalinennaka a nabunga ken paaduennaka, tapno agbalinka a rineprep ti tattao. 4 Itedna koma kenka ti bendision ni Abraham, kenka, ken kadagiti kaputotamto, tapno matawidmo ti daga a nagnanaedam nga inted ti Dios kenni Abraham. 5 Imbaon ngarud ni Isaac ni Jacob nga umadayo. Napan ni Jacob idiay Padan Aram, iti ayan ni Laban nga anak ni Betuel nga Arameo, a kabsat ni Rebecca nga ina da Jacob ken Esau. 6 Ita, nakita ni Esau a binendisionan ni Isaac ni Jacob ket imbaonna idiay Padan-aram tapno mangala iti asawana sadiay. Nakitana met a binendisionan ni Isaac isuna ken binilinna a kunana, "Masapul a saanka a mangala iti asawam manipud kadagiti babbai iti Canaan." 7 Nakita met ni Esau a tinungpal ni Jacob ti amana ken ti inana, ket napan idiay Padan-aram. 8 Nakita ni Esau a saan a naay-ayo ni Isaac nga amana kadagiti babbai iti Canaan. 9 Isu a napan isuna kenni Ismael, ket innalana a kas asawana ni Mahalat a kabsat ni Nebayot a putot ni Ismael, a putot ni Abraham, malaksid kadagiti addan nga assawana. 10 Pimmanaw ni Jacob idiay Beerseba ket nagturong idiay Haran. 11 Nakadanun isuna iti maysa a lugar ket nagpatpatnag sadiay, gapu ta limneken ti init. Nangala isuna iti maysa kadagiti bato iti dayta a disso, impunganna daytoy, ket nagidda iti dayta a disso tapno maturog. 12 Nagtagtagainep isuna ket nakitana ti maysa nga agdan a nakapasdek iti rabaw ti daga. Nakadanun ti murdongna idiay langit ket ngumato ken bumaba dagiti anghel ti Dios iti daytoy. 13 Pagammoan, nagtakder ni Yahweh iti ngatoen daytoy ket kinunana, "Siak ni Yahweh a Dios ni Abraham nga amam, ken ti Dios ni Isaac. Itedkonto kenka ken kadagiti kaputotam ti daga a pagid-iddaam. 14 Kaslanto tapok iti daga dagiti kaputotam, ket agwaraskayto iti adayo; iti laud, iti daya, iti amianan ken iti abagatan. Kenka ken kadagiti kaputotam ket mabendisionanto dagiti amin a pamilia iti daga. 15 Kitaem, addaak kenka, ket aywanankanto iti sadinoman a papanam. Iyegkanto manen iti daytoy a daga; ta saankanto a panawan. Aramidekto amin nga inkarik kenka." 16 Nakariing ni Jacob iti pannaturogna, ket kinunana, "Awan duadua nga adda ditoy a disso ni Yahweh, ket saanko a napanunot dayta." 17 Nagbuteng isuna ket kinunana, "Anian a nakabutbuteng daytoy a disso! Daytoy ket awanen sabali no di ti balay ti Dios. Daytoy ti ruangan ti langit." 18 Nagriing ni Jacob iti nasapa ket innalana ti bato a nagpungananna. Impasdekna a kas adigi ket binukbukanna iti lana ti rabaw daytoy. 19 Pinanagananna dayta a lugar iti Betel, ngem ti sigud a nagan dayta a siudad ket Luz. 20 Nagsapata ni Jacob a kunana, "No kaduaannak ti Dios ken salaknibannak iti daytoy a dalan a pagpagnaak, ken ikkannak iti tinapay a kanek, ken pagan-anay nga ikawesko, 21 iti kasta ket makasangpetak a sitatalged idiay balay ni amak, ni Yahweh ti agbalinto a Diosko. 22 Ket daytoy a bato nga impasdekko a kas adigi ket agbalinto a nasagradoan a bato. Manipud iti tunggal banag nga itedmo kaniak, sigurado nga isublikto kenka ti apagkapullo."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Saanka a mangala."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Mapanka a sigud."
Kitaen no kasano iti pannakaipatarus daytoy idiay GEN 25:20.
Maiturong daytoy kadagiti kaputotan iti maysa a tao wenno dadduma a kakabagian.
Kitaem no kasanum nga impatarus daytoy a nagan ti lalaki idiay GEN 22:22.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti apongmo."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "manipud kadagiti annak a babbai"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ni ulitegmo."
Intultuloy ni Isaac ti nakitungtong kenni Jacob
Ti sao a "paaduen" ket ipalpalawagna no kasano a pagbalinen ti Dios ni Jacob a "nabunga." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ikkannaka iti adu nga annak ken kaputotan."
Naibaga nga it-ited ti Dios ti daga ti Canaan kenni Jacob ken kadagiti kaputotanna a kas ti maysa nga ubing a nagtawid iti kuarta wenno dagiti sanikua a naggapu iti amana. (See: Metaphor)
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ited koma kenka ni Yahweh ti bendision nga intdna kenni Abraham."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "dagiti kaputotam a kaduam"
"ti daga a naggigianam"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: nga ingkari ti Dios kenni Abraham."
Kitaem no kasano a naipatarus daytoy idiay GEN 25:20.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan ti lalaki idiay GEN 22:22.
Agbaliw ti istoria manipud kenni Jacob inggana kenni Esau
Daytoy a sao ket mausar ditoy tapno markaanna iti panagbaliw manipud iti istoria tapno itedna dagiti pakaammo maipanggep kenni Esau.
Kitaem no kasano a naipatarus daytoy idiay GEN 25:20.
"tapno mangala ti asawa para kenkuana"
"Nakita met ni Esau a binendisionan ni Isaac ni Jacob"
"Saanka a mangala"
"annak a babbai ti taga-Canaan" wenno "babbai a taga-Canaan"
"Naamiris ni Esau"
"saan nga immanamung ni Isaac nga amana kadagiti babbai ti Canaan"
"annak a babbai dagiti taga-Canaan" wenno "ti babbai a taga-Canaan"
"Gapu iti dayta"
"kanayunan dagiti addan nga assawana"
Daytoy ti nagan ti maysa kadagiti annak a babbai ni Ismael.
Daytoy ti nagan ti maysa kadagiti annak a lallaki ni Ismael.
Itultuloy daytoy ti pakaammo maipapan kadagiti pagteng maipapan kenni Esau.
"Dimteng isuna iti maysa a lugar ket, gaputa limneken ti init, nangngeddeng isuna nga agtalinaed para iti dayta a rabii."
"Naaddaan iti tagtagainep ni Jacob"
"nakatakder iti rabaw ti daga"
Maiturong iti lugar a paggigianan ti Dios
Ti sao a "pagammoan" ditoy ket pagdarasennatayo tapno imutektekantayo ti nakaskasdaaw a pakaammo a sumaruno.
"ti kapuonam a ni Abraham" wenno "ni Abraham a kaamaam"
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1)"agtaktakder ni Yahweh iti tuktok ti agdan" wenno 2) "agtaktakder ni Yahweh iti abay ni Jacob"
Iyas-asping ti Dios dagiti kaputotan ni Jacob kadagiti tapuk ditoy daga tapno ipaganetgetna ti adu a bilangda. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Maaddaankanto iti ad-adu pay a kaputotan ngem iti mabilangmo."
Ditoy ti sao a "sikayo" ket maymaysa ngem maiturong kadagiti kaputotan ni Jacob. Maibagbaga laeng a ni Jacob gapu ta isu ti mangidadaulo iti pamilia. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Ket maiwarasto dagiti kaputotam iti laud." (See:
Mabalin daytoy a maipatarus iti "active verb" Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: Bendisionakto dagiti amin a pamilia iti rabaw ti daga babaen kenka ken kadagiti kaputotam."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "kitaem" wenno "Dumngeg" wenno "Imutektekam no ania ti ibagak kenka."
"ta saankanto a panawan inggana a maaramidko amin"
"saluadankanto" wenno "aywanankanto"
"Isublikanto manen iti daytoy a daga"
Itultuloy ti Dios iti nakikatungtong kenni Jacob iti tagtagainep.
Ibagbaga daytoy iti maipanggep iti ruangan ti lugar a paggigianan ti Dios a kasla iti literal a pagarian nga addaan iti ruangan a luktan ti siasinoman tapno sumrek dagiti tattao. (See: Metaphor)
"nariing manipud iti pannaturogna"
Daytoy a ragup dagiti sasao a "ti ruangan ti langit" ket ipalpalawagna a daytoy a disso ket isu ti pagserkan "ti balay ti Dios" ken "ti pagserkan iti paggigianan ti Dios."
Daytoy ket adigi a pakalaglagipan, dayta ket maysa a dakkel a bato wenno dakkel a bato a naipasdek iti pungtona.
Mabalin nga aramiden daytoy a nalawlawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "binukbukanna iti lana iti tuktok daytoy tapno idatonna ti adigi iti Dios." .
Mabalin met nga agnayon dagiti agipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga "Ti nagan a Betel ket addaan iti kaipapanan a 'balay ti Dios.'"
Nagan daytoy iti maysa a siudad.
"nagsapata"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "balay ti Dios" wenno "lugar ti Dios"
Makikatkatungtong ni Jacob iti Dios iti maikatlo a persona. Mabalin daytoy a mailanad iti maikadua a persona. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "No aramidem... ket sika, Yahweh, ti Dios a pagrukbabak" (UDB) (See: First, Second or Third Person)
Itaktakderna daytoy iti panagdaliasat ni Jacob tapno mangbirok iti asawana ken ti panagsublina diay balayda. (See: Metonymy)
Ditoy, "ti tinapay" ket addaan iti nalawa a kaipapanan.(See: Synecdoche)
Ditoy "ti balay" ket itaktakderna ti pamilia ni Jacob. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "iti amak ken ti amin a pamiliak" (See: Metonymy)
1 Ket intuloy ni Jacob ti panagdaliasatna ket nakadanun iti daga dagiti tattao iti daya. 2 Idi kimmita isuna, nakakita iti bubon iti tay-ak, ket adda nakitana a tallo nga arban dagiti karnero nga agid-idda iti abay ti bubon. Ta manipud iti dayta a bubon ket painumenda dagiti arban, ket dakkel ti bato nga adda iti sungaban ti bubon. 3 No kasta naurnongen dagiti amin nga arban sadiay, itulid dagiti agpaspastor ti bato manipud iti sungaban ti bubon ket painumenda dagiti karnero, ket ikabilda manen ti bato iti sungaban ti bubon, a sigud nga ayanna. 4 Kinuna ni Jacob kadakuada, "Kakabsatko, taga-anokayo?" Ket kinunada, "Taga-Harankami." 5 Kinunana kadakuada, "Am-ammoyo kadi ni Laban nga anak ni Nahor?" Kinunada, "Am-ammomi isuna." 6 Kinunana kadakuada, "Nasayaat kadi ti kasasaadna?" Kinunada, "Nasayaat ti kasasaadna, ken, kumitaka sadiay, um-umay ni Raquel nga anakna agraman dagiti karnero." 7 Kinuna ni Jacob, "Kitaenyo, tengnga ti aldaw tatta. Saan pay a daytoy ti umno nga oras a maurnong dagiti arban. Masapul a painumenyo dagiti karnero ket kalpasanna, mapankayo ket bay-anyo ida nga agarab." 8 Kinunada, "Saanmi a mabalin a painumen dagiti karnero agingga a saan pay a naurnong amin dagitoy. Ket itulidto dagiti lallaki ti bato manipud iti sungaban ti bubon, ket painumenminto dagiti karnero." 9 Kabayatan a makisarsarita pay laeng ni Jacob kadakuada, dimteng ni Raquel agraman dagiti karnero ni tatangna, ta ipaspastorna dagitoy. 10 Idi nakita ni Jacob ni Raquel a putot a babai ni Laban a kabsat ti inana, ken dagiti karnero ni Laban, immasideg ni Jacob, intulidna ti bato manipud iti sungaban ti bubon ket pinainumna dagiti arban ni Laban a kabsat ti inana. 11 Inagkan ni Jacob ni Raquel ket nagsangit iti napigsa. 12 Imbaga ni Jacob kenni Raquel a kabagian isuna ti amana, ken isuna ket anak ni Rebecca. Kalpasanna, nagtaray ni Raquel ket napanna imbaga kenni tatangna. 13 Idi nangngeg ni Laban ti damag maipanggep kenni Jacob nga anak ti kabsatna a babai, nagtaray isuna a nangsabat kenkuana, inarakupna, inagkanna, ken inkuyogna iti balayna. Imbaga ni Jacob kenni Laban amin dagitoy a banbanag. 14 Kinuna ni Laban kenkuana, "Pudno a sika ket tulang ken lasagko." Ket nakipagnaed ni Jacob kenkuana iti agarup maysa a bulan. 15 Kalpasanna, kinuna ni Laban kenni Jacob, "Gapu ta kabagianka, rumbeng kadi nga agserbika kaniak nga awan aniamanna? Ibagam kaniak, ania ti kayatmo nga itedko kas tangdanmo?" 16 Ita, addaan ni Laban iti dua a putot a babbai. Ti nagan ti inauna ket Lea, ken ti nagan ti inaudi ket Raquel. 17 Napungay dagiti mata ni Lea, ngem napintas ti pammagi ken langa ni Raquel. 18 Inayat ni Jacob ni Raquel, isu a kinunana, "Agserbiak kenka iti pito a tawen para kenni Raquel, nga inaudi nga anakmo." 19 Kinuna ni Laban, "Nasaysayaat nga itedko isuna kenka, ngem ti itedko isuna iti sabali a lalaki. Makipagnaedka kaniak." 20 Isu a nagserbi ni Jacob iti pito a tawen para kenni Raquel; ket kasla bassit laeng nga aldaw dagitoy kenkuana, gapu iti ayatna para kenkuana. 21 Kalpasanna ket kinuna ni Jacob kenni Laban, "Itedmo kaniak ti asawak, ta naan-anayen dagiti aldawko - iti kasta ket maasawak isuna." 22 Inummong ngarud ni Laban dagiti amin a tattao iti dayta a lugar ket nagpadaya. 23 Iti rabii, innala ni Laban ni Lea a putotna ket impanna kenni Jacob ket kinaiddana daytoy. 24 Inted met ni Laban ni Zilpa nga adipenna a babai kenni Lea a putotna nga agbalin nga adipen ni Lea. 25 Iti agsapa, ni Lea met gayam ti adda! Kinuna ni Jacob kenni Laban, "Ania daytoy nga inaramidmo kaniak? Saan kadi a nagserbiak kenka para kenni Raquel? Apay ngarud nga inallilawnak?" 26 Kinuna ni Laban, "Saanmi a kaugalian nga ited ti inaudi nga anak a babai sakbay ti inauna. 27 Palpasem ti makalawas a rambak ti kasar para iti daytoy nga anakko, ket itedminto met kenka ti maysa pay kas kasukat ti panagserbim kaniak iti pito pay a tawen." 28 Kasta ngarud ti inaramid ni Jacob, ket lineppasna ti makalawas a rambak para kenni Lea. Kalpasanna, inted ni Laban kenni Jacob ni Raquel a putotna kas maysa pay nga asawa daytoy. 29 Inted met ni Laban ni Bilha nga adipenna a babai kenni Raquel tapno agbalin nga adipenna. 30 Isu nga inasawa met ni Jacob ni Raquel, ngem ad-adda nga inayatna ni Raquel ngem ni Lea. Nagserbi ngarud ni Jacob kenni Laban iti pito pay a tawen. 31 Nakita ni Yahweh a saan nga inayat ni Jacob ni Lea, isu a pinagsikogna daytoy, ngem ni Raquel ket awanan iti anak. 32 Nagsikog ni Lea ket naganak iti maysa a lalaki, ket pinanagananna iti Ruben. Ta kinunana, "Gapu ta nakita ni Yahweh ti panagsagabak; ita, ayatennakon ti asawak." 33 Kalpasanna, nagsikog manen isuna ket naganak iti lalaki. Kinunana, "Gapu ta nangngeg ni Yahweh a saannak nga inayat ti asawak, intedna pay ngarud kaniak daytoy nga anak a lalaki," ket pinanagananna iti Simeon. 34 Kalpasanna, nagsikog manen ket naganak iti lalaki. Kinunana, "Ita, maisinggalut kaniakon ti asawak, gapu ta tallon a lallaki ti annakmi." Isu a pinanagananna daytoy iti Levi. 35 Nagsikog manen isuna ket naganak iti lalaki. Kinunana, "Ita, idaydayawko ni Yahweh." Isu a pinanagananna iti Juda; kalpasanna simmardengen isuna nga aganak.
Dagiti tattao idiay Padan-aram ti kayatna a sawen daytoy, a daya a daga iti daga ti Canaan.
Marmarkaan ti sao a "pagammoan" ti rugi ti sabali pay a pasamak iti dakdakkel nga estoria. Mabalin nga addaan ti pagsasaoyo iti wagas a panangaramid iti daytoy.
Marmarkaan daytoy a ragup ti sasao ti panagbaliw manipud iti estoria tapno mangted iti pakaammo maipanggep no kasano a painumen dagiti agpaspastor dagiti arban dagiti karnero.
"painumen dagiti agpaspastor" wenno "painumen dagiti mangay-aywan kadagiti karnero"
"ti paglukatan ti bubon"
"Kinuna ni Jacob kadagiti agpaspastor"
Nadayaw daytoy a wagas a pangkablaaw iti ganggannaet.
"Ita kitaem! Um-umay ni Raquel nga anakna agraman dagiti karnero"
Ditoy, ti "anak" ket dakdakamatenna ti lalaki a kaputotan. Ti maysa pay a mabalin a kayatna a sawen ket "Ni Laban nga apoko ni Nahor." (UDB)
“nangato pay laeng ti init iti tangatang” (UDB) wenno “agranraniag pay laeng ti init”
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "para kenka tapno urnongem dagiti arban dagiti karnero."
Ti kayatna a sawen daytoy ket tapno urnongen ida a sangsangkamaysa iti uneg ti kulongan para iti paggiananda iti rabii.
"bay-anyo ida a mangan iti ruot idiay talon"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “Masapul nga aguraytayo”
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: “inggana a maurnong dagiti dadduma nga agpaspastor dagiti arbanda”
"manipud iti bubon" wenno "manipud iti paglukatan ti bubon"
"kalpasanna ket painumenminto dagiti karnero"
"ti ulitegna"
"ti bubon" wenno "ti paglukatan ti bubon"
Idi un-unana idiay Asideg a Daya, kadawyan a kablaawanda ti kabagianda babaen iti agek. Nupay kasta, kadawyan nga ar-aramiden daytoy dagiti lallaki. No addaan ti pagsasaoyo iti naayat a panangkablaaw para iti kabagian, usarenyo dayta. No saan, usarenyo no ania ti maitutop.
Nagsangit ni Jacob gapu ta napalalo ti ragsakna.
"adda pakainaiganna iti amana"
"ti kaanakanna a lalaki"
"inarakupna isuna"
Idi un-unana idiay Asideg a Daya, kadawyan a kablaawanda ti kabagianda babaen iti agek. Nupay kasta, kadawyan nga ar-aramiden daytoy dagiti lallaki. No addaan ti pagsasaoyo iti naayat a panangkablaaw para iti kabagian, usarenyo dayta. No saan, usarenyo no ania ti maitutop.
"ket imbaga ni Jacob kenni Laban dagiti amin nga imbagana kenni Raquel"
Ti kayatna a sawen daytoy a ragup ti sasao ket addaan iti asideg a pakainaigan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "ti kabagiak" wenno "maysa a kameng iti pamiliak."
Nangusar ni Laban iti saludsod para iti panangyunay-unayna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas iti: "Awan duadua a saan a maiparbeng a pagtrabahoenka para iti awan!"
Ditoy, nausar ti sao a "tatta" tapno markaanna ti panagbaliw manipud iti estoria a mangted iti pannakaammo maipanggep kenni Laban ken kadagiti annakna a babbai.
Ti mabalin a kayatna a sawen ket 1) "napintas dagiti mata ni Lea."
Ditoy, dakdakamaten ti sao nga "ay-ayaten" ti addaan ayat a pannakaawis iti nagbaetan ti lalaki ken babai.
"ngem kasla bassit laeng nga aldaw kenkuana ti tiempo"
"gapu iti adda nga ayatna para kenkuana(Raquel)" wenno "gapu iti ayatna para kenkuana(Raquel)"
AT: "Itedmo kaniak ni Raquel tapno maasawak isuna, ta nagtrabahoak iti pito a tawen para kenka."
"nangisagana iti padaya para iti panagkallaysa"
Naiyunay-unay a saan nga ammo ni Jacob a ni Lea ti kaduana gapu ta nasipnget ken saanna a makita.
Ditoy, nangted ti mannurat iti pakaammo maipanggep iti pannangted ni Laban kenni Zilpa para kenni Lea. Kadawyanna, intedna ni Zilpa kenni Lea sakbay ti kallaysa.
Nagan aytoy ti babai nga adipen ni Lea.
Ditoy, ipakpakita ti sao a "pagammoan" a [ti tao] ket nakigtot gapu iti nakitana. AT: "Nakigtot ni Jacob idi makitana a ni Lea ti nakikaidda kenkuana."
Nangusar ni Jacob iti saludsod tapno iyebkasna ti pungtot ken pannakakellaatna. AT: “Saanak a mamati a naaramidmo kaniak daytoy!”
Inusar ni Jacob dagitoy a saludsod tapno iyebkas ti pannakasakitna wenno panaglabsing iti panagtalekna kenni Laban. AT: "Nagserbiak kenka iti pito a tawen tapno asawaek ni Raquel!"
"Iti pamiliami saanmi nga ited"
"Palpasem ti makalawas a panagrambak iti kasar ni Lea"
Mabalin nga aramiden a nalawag ti naan-anay a kayatna a sawen. AT: "ket inton sumaruno a lawas, itedminto met kenka ni Raquel."
"Ket inaramid ni Jacob ti kiddaw ni Laban, ken pinalpasna ti makalawas a panagrambak ti kasar ni Lea"
Daytoy ket nagan ti babai nga adipen ni Raquel.
Daytoy ket nadayaw a wagas iti panangibaga nga addaanda iti pakainaigan kas agassawa. AT: “Inasawa ni Jacob ni Raquel”
Ditoy, dakdakamaten ti sao nga "ay-ayaten" ti addaan ayat a pannakaawis iti nagbaetan ti lalaki ken babai.
Mabalin daytoy nga ipatarus nga addaan iti "active verb." AT: "Saan nga ay-ayaten ni Jacob ni Lea."
Daytoy ket nalabes a panangi-unay-unay nga ad-adda nga ay-ayaten ni Jacob ni Raquel ngem ni Lea. AT: “ay-ayatenna iti bassit ngem kenni Raquel”
"awanan iti kabaelan nga aganak"
"Nagsikog ni Lea ket nangipasngay iti maysa a lalaki"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana: "Ti kayatna a sawen ti nagan a Ruben ket 'Kitaem, maysa nga anak a lalaki.'"
Mapadpadasan ni Lea ti saem iti rikna gapu ta linaksid ni Jacob isuna. Ti “abstract noun” a “panagsagabak” ket mabalin nga ibaga kas “verb.” AT: “Nakita ni Yahweh nga agsagsagabaak”
Mapadpadasan ni Lea ti kasta la unay a pannakailaksid manipud kenni Jacob. AT: "ti sakit iti riknak" wenno "ti panagladingitko"
"Ket nagsikog ni Lea"
"nangipasngay iti maysa a lalaki"
AT: "Nangngeg ni Yahweh a saannak nga ay-ayaten ti asawak."
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana "Ti kayatna a sawen ti nagan a Simeon ket 'nangngeg.'"
"arakupennak ti asawak"
"Nangipasngayak iti tallo a lallaki para kenkuana"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana "Ti kayatna a sawen ti nagan a Levi ket 'maisinggalut.'"
"Nagsikog manen ni Lea"
"nangipasngay iti maysa a lalaki"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana "Ti kayatna a sawen ti nagan a Juda ket 'idaydayaw.'"
1 Idi nakita ni Raquel a saanna a maipaayan ni Jacob iti annak, inapalanna ti kabsatna. Kinunana kenni Jacob, "Ikkannak kadagiti annak, ta no saan ket matayak." 2 Nakaunget ni Jacob kenni Raquel. Kinunana, "Addaak kadi iti lugar ti Dios a manglaplapped kenka a maaddaan kadagiti annak?" 3 Kinunana, "Kitaem, daydiay ni Bilha nga adipenko. Makikaiddaka kenkuana, ta bareng no makaanak para kaniak, ket maaddaanakto kadagiti annak babaen kenkuana." 4 Inted ngarud ni Raquel kenni Jacob ni Bilha nga adipenna kas maysa nga asawa, ket nakikaidda ni Jacob kenkuana. 5 Nagsikog ni Bilha ket naganak iti lalaki para kenni Jacob. 6 Ket kinuna ni Raquel, "Dinengngegnak ti Dios. Pudno a nangngegna ti timekko ket inikkannak iti anak a lalaki." Isu a pinanagananna daytoy iti Dan. 7 Nagsikog manen ni Bilha nga adipen ni Raquel ket naganak iti maikadua a lalaki para kenni Jacob. 8 Kinuna ni Raquel, "Sipipinget a pannakigabbo ti pannakigabbok iti kabsatko ket nangabakak." Pinanagananna daytoy iti Neftali. 9 Idi nakita ni Lea a nagsardengen isuna a maaddaan kadagiti annak, innalana ni Zilpa, nga adipenna, ket intedna kenni Jacob kas asawana. 10 Naganak ni Zilpa nga adipen ni Lea iti lalaki para kenni Jacob. 11 Kinuna ni Lea, "Kinagasat daytoy!" isu a pinanagananna daytoy iti Gad. 12 Kalpasanna, naganak ni Zilpa nga adipen ni Lea iti maikadua a lalaki para kenni Jacob. 13 Kinuna ni Lea, "Naragsakak! Ta awagandakto dagiti annak a babbai iti naragsak." Isu a pinanagananna iti Aser. 14 Kadagiti aldaw ti panagapit iti trigo, napan ni Ruben iti talon ket nakasarak kadagiti mandragoras. Insangpetna dagitoy kenni nanangna a Lea. Ket kinuna ni Raquel kenni Lea, "Ikkannak iti sumagmamano kadagiti mandragoras ti anakmo." 15 Kinuna ni Lea kenkuana, "Bassit laeng kadi a banag kenka, nga innalam ti asawak? Ita, kayatmo pay nga alaen dagiti mandragoras ti anakko?" Kinuna ni Raquel, "No kasta, makikaidda kenka ni Jacob inton rabii, kas kasukat dagiti mandragoras ti anakmo." 16 Simmangpet ni Jacob manipud iti talon iti rabii. Rimmuar ni Lea tapno sabtenna isuna ket kinunana, "Masapul a makikaiddaka kaniak ita a rabii, ta inabanganka babaen kadagiti mandragoras ti anakko." Isu a nakikaidda ni Jacob kenni Lea iti dayta a rabii. 17 Dinengngeg ti Dios ni Lea, ket nagsikog ken naganak iti maikalima a lalaki para kenni Jacob. 18 Kinuna ni Lea, "Inikkannak ti Dios iti tangdanko, gapu ta intedko ti adipenko a babai iti asawak." Pinanagananna daytoy iti Issacar. 19 Nagsikog manen ni Lea ket naganak iti maika-innem a lalaki para kenni Jacob. 20 Kinuna ni Lea, "Inikkannak ti Dios iti nasayaat a sagut. Raemennakon ita ti asawak, gapu ta naganakak iti innem a lallaki para kenkuana." Pinanagananna daytoy iti Zabulon. 21 Kalpasanna, naganak iti babai ket pinanagananna iti Dina. 22 Linagip ti Dios ni Raquel ket dinengngegna isuna. Pinagsikogna daytoy. 23 Nagsikog ket naganak iti lalaki. Kinunana, "Inikkat ti Dios ti pannakaibabainko." 24 Pinanagananna daytoy iti Jose, a kunana, "Innayon ni Yahweh kaniak ti maysa pay nga anak a lalaki." 25 Kalpasan nga inyanak ni Raquel ni Jose, kinuna ni Jacob kenni Laban, "Ipalubosmo koma a pumanawak, tapno makaapanak iti bukodko a pagtaengan ken iti pagiliak. 26 Itedmo kaniak dagiti assawak ken dagiti annakko a gapuanan ti panagserbik kenka, ket palubosannak a pumanaw, ta ammom ti panagserbi nga impaayko kenka." 27 Kinuna ni Laban kenkuana, "No ita ket nakabirokak iti pabor kadagita matam, aguray, gapu ta natakkuatak a binendisionannak ti Dios gapu kenka." 28 Ket kinunana, "Naganam dagiti tangdanmo, ket bayadak dagitoy." 29 Kinuna ni Jacob kenkuana, "Ammom no kasano iti pinagserbik kenka, ken no kasano nga immadu dagiti arbanmo kaniak. 30 Ta addaanka laeng iti bassit sakbay nga immayak, ket immadu dagitoy iti kasta unay. Binendisionannaka ti Dios iti sadinoman a nagtrabahoak. Ita, kaanoakto ngay met a mangisabet para iti bukodko a pagtaengan?" 31 Isu a kinuna ni Laban, "Ania ti ibayadko kenka?" Kinuna ni Jacob, "Saannak nga ikkan iti aniaman. No aramidem daytoy a banag para kaniak, pakanek manen dagiti arbanmo ken aywanak dagitoy. 32 Palubosannak koma laeng a mapan kadagiti amin nga arbanmo ita nga aldaw, ket ikkatek dagiti turikturikan ken labang a karnero, ken tunggal nangisit kadagiti karnero, ken dagiti labang ken turikturikan kadagiti kalding. Dagitoyto dagiti tangdanko." 33 Ti kinapudnok ti mangpaneknekto kaniak iti masakbayan, inton umayka a mangsukimat kadagiti tangdanko. Tunggal maysa a saan a turikturikan ken labang kadagiti kalding, ken nangisit kadagiti karnero, no addaman ti masarakam kaniak, ket maibilangto a natakaw." 34 Kinuna ni Laban, "Umanamongak. Maaramid koma ngarud, kas iti sinaom." 35 Iti dayta nga aldaw, inikkat ni Laban dagiti amin a kalakian a kalding a garitan ken labang, ken amin a kabaian a kalding a turikturikan ken labang, amin nga adda purawna, ken amin a nangisit kadagiti karnero, ket impaimana kadagiti annakna a lallaki. 36 Nangikabil met ni Laban iti tallo nga aldaw a panagdaliasat iti nagbaetanda kenni Jacob. Intuloy ngarud ni Jacob nga inay-aywanan dagiti nabati kadagiti arban ni Laban. 37 Nangala ni Jacob kadagiti kaputputed a sanga dagiti alamo, ken kadagiti almendras ken kadagiti kastanio a kayo, sana inikkat ti dadduma nga ukisda tapno kasla garitan ti langada. 38 Kalpasanna, inkabilna dagiti sanga nga inukisanna iti sango dagiti arban, iti sango ti kahon a pagkargaan iti danum a pagin-inumanda. Agtitinnakbada no kasta nga umayda uminum. 39 Agtitinnakba dagiti ayup iti sango dagiti sanga, ket naganak dagiti arban iti garitan, turikturikan, ken labang nga urbon. 40 Insina ni Jacob dagiti kabaian a karnero ket inturongna dagiti rupada kadagiti garitan nga ayup ken amin a nangisit a karnero iti arban ni Laban. Ket insinana dagiti arbanna ken saanna nga inlaok kadagiti arban ni Laban. 41 Tunggal agmaya dagiti napipigsa a karnero iti arban, ikabil ni Jacob dagiti sanga iti pagin-inumanda iti sangoanan dagiti arban, tapno agtitinnakbada iti ayan dagiti sanga. 42 Ngem no kasta nga umay dagiti nakakapsut nga ayup iti arban, saanna nga ikabil dagiti sanga iti sangoananda. Kukua ngarud ni Laban dagiti nakakapsut nga ayup, ket kukua ni Jacob dagiti napipigsa nga ayup. 43 Rimmang-ay iti kasta unay ti lalaki. Addaan isuna kadagiti adu nga arban, adipen a babbai ken adipen a lallaki, ken kadagiti kamelio ken asno.
“Idi naamiris ni Raquel a saan isuna nga agsikog”
AT: "saan isuna a naganak para kenni Jacob"
“Sikogannak” Ikkannak kadagiti annak
Nangusar ni Raquel iti "hyperbole" tapno ipakita no kasano ti kinalidayna maipanggep iti saanna a panaganak. AT: "Mariknakto nga awan serserbik."
AT: "Nakaunget unay ni Jacob kenni Raquel."
Daytoy ket "rhetorical" a saludsod nga inusar ni Jacob tapno ungtanna ni Raquel. AT: "Saanak a Dios! Saanka a laplapdan a maaddaan kadagiti annak!"
"kinuna ni Raquel"
AT: "Denggem" wenno "Indengam no ania ti ibagak kenka"
Iti dayta a tiempo, maawat daytoy a wagas para iti lupes a babai tapno maaddaan kadagiti annak nga anamungan ti linteg kas kukuana.
Daytoy ket nagan ti babai nga adipen ni Raquel.
Ti kayatna a sawen daytoy a panangiyebkas ket kukua ni Raquel dagiti annak ni Bilha. AT: "para kaniak."
AT: "bangonek ti pamiliak babaen kenkuana."
Daytoy ket nagan ti babai nga adipen ni Raquel. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay GEN 30:3.
"naganak iti maysa a lalaki para kenni Jacob"
AT: "Inukomnak ti Dios."
AT: "nangngegnak"
"Pinanaganan ni Raquel isuna"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana "Ti kayatna a sawen ti nagan a Dan ket 'nang-ukom isuna.'"
"masikog manen ni Bilha"
"ket naganak iti maikadua a lalaki para kenni Jacob"
Daytoy a ragup ti sasao a "pannakigabbo ti pannakigabbok" ket "idiom" a nausar para iti panangi-unay-unay. Daytoy ket "metaphor" met laeng a mangipadis iti nainpisikalan a pannakilaban iti panggep ni Raquel a maaddaan iti anak a kasla iti adda iti kabsatna. AT: "Naaddaanak iti napinget a pannakidangadang tapno maaddaan iti anak a kasla iti inauna a kabsatko, a ni Lea."
"ket nagballigiak"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana "Ti kayatna a sawen ti nagan a Neftali ket ti 'pannakidangadangko.'"
"Idi nabigbig ni Lea nga"
"Intedna ni Zilpa nga adipenna kenni Jacob kas asawa"
Daytoy ket nagan ti babai nga adipen ni Lea.
"naganak iti lalaki para kenni Jacob"
"Anian a kinagasat!" wenno "Anian a nagsayaat a gasat!"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana "Ti kayatna a sawen ti nagan a Gad ket 'nagasat.'"
Kitaen GEN 30:10 no kasano nga ipatarus ti "Zilpa."
"naganak iti maikadua a lalaki para kenni Jacob"
"Anian a kinagasatko!" wenno "Anian a kinaragsakko!"
"dagiti babbai" wenno "dagiti babbalasang"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana, "Ti kayatna a sawen ti nagan nga Aser ket 'naragsak.'"
"Rimmuar ni Ruben"
Ditoy, ti ragup ti sasao a "Kadagiti aldaw ti" ket "idiom" a dakdakamatenna ti panawen wenno tiempo ti tawen. AT: "iti tiempo ti tawen a panagapit iti trigo" wenno "kabayatan ti panagapit iti trigo."
Daytoy ti prutas a naibaga a mangnayon iti "fertility" ken tarigagay a makikaidda iti kaayan-ayat. AT: "naayat a prutas"
Daytoy ket "rhetorical" a saludsod a nausar tapno ungtan ni Raquel. No ti pagsasaoyo ket agus-usar kadagiti "rhetorical" a saludsod iti kastoy a wagas, mabalin daytoy nga ipatarus a kas "Awan kadi ti bibiangmo?" wenno "Awan kadi ti serserbina kenka?" Wenno, mabalin daytoy nga ipatarus a kas salaysay: "Umdasen a kinadakes nga inagawmo ti asawak." .
Daytoy ket "rhetorical" a saludsod, a nausar tapno ungtan ni Raquel. AT: "Ita kayatmo...met!"
"No kasta, makikaidda ni Jacob" wenno "No kasta ket palubosak ni Jacob a makikaidda"
"para iti gatad dagiti mandragoras ti anakko." Kitaen no kasano a naipatarus ti "mandragoras" idiay GEN 30:14.
"nagsikog"
ket inyanakna ti maikalima a lalaki para kenni Jacob
Ti pananggungona ti Dios kenni Lea ket naisao a kasla isuna ket amo nga agbaybayad kadagiti tangdan ti maysa a nagtrabaho para kenkuana. AT: “Inted ti Dios kaniak ti kaikariak” wenno “Ginunggonaannak ti Dios”
Mamati ni Lea a ginunggonaan isuna ti Dios para iti pannangtedna iti adipenna a babai kenni Jacob. "ti gunggonak."
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana: "Ti kayatna a sawen ti nagan nga Issacar ket 'adda iti gunggona.'"
"Nagsikog manen ni Lea"
"ket naganak iti maika-innem a lalaki para kenni Jacob"
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana: "Ti kayatna a sawen ti nagan a Zabulon ket 'dayaw.'"
Daytoy ti nagan ti babai nga anak ni Lea.
Maseknan ti Dios kenni Raquel ket pinilina a pagsikogen isuna.
Nangted ti Dios iti panggapuan ni Raquel a saanen a makarikna iti pannakaibabain ket naisao a kasla ti “pannakaibabain” ket maysa a banag a mabalin nga ikkaten manipud iti dadduma. Ti “abstract noun” a “pannakaibabain” ket mabalin nga ibaga kas “mabain.” AT: “Inikkannak ti Dios iti panggapuan tapno saanakon a makarikna iti pannakaibabain”
Mabalin met nga agnayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunana: "Ti kayatna a sawen ti nagan a Jose ket 'nayonanna koma.'"
Dagiti immuna nga anak a lallaki ni Raquel ket babaen kenni Bilha nga adipenna a babai.
"Kalpasan nga inyanak ni Raquel ni Jose"
"tapno makaapanak"
"ammom a pinagserbianka iti husto." Ipalpalagip ni Jacob kenni Laban ti nagnumoanda (Gen 29:27).
"Kinuna ni Laban kenni Jacob"
Ti ragup ti sasao a "kadagita matam" ket dakdakamatenna ti kapanunotan ni Jacob. Ti kayatna a sawen ti "idiom" a nakabirokak iti pabor ket ti pananganamong ti dadduma iti maysa a tao. AT: "No adda pabormo para kaniak" wenno "No maay-ayoka kaniak."
Daytoy ket “idiom” a ti kayatna a sawen ket inanamungan ti dadduma ti maysa a tao.
"pangaasim ta agtalinaedka"
"Natakuatak babaen iti bukodko a naespirituan nga ar-aramid"
"gapu kenka"
"Mabalin daytoy nga aramiden a nalawlawag." AT: "Ibagam kaniak no mano ti kayatmo a bayad tapno agtalinaedka ditoy." .
"Kinuna ni Jacob kenni Laban"
"kasano a simmayaat dagiti ayupmo manipud idi rinugiak nga ay-aywanan ida"
"bassit dagiti arbanmo sakbay a nagtrabahoak para kenka"
"ngem ita ti kinabaknangmo ket immadu iti kasta unay"
"Ita, kaano nga aywanak ti bukodko a pamilia?" Mabalin daytoy nga ipatarus a kas salaysay. AT: "Ita, kayatko nga aywanan ti pamiliak!"
Ania ti maibayadko kenka? wenno "Ania ti mabalinko a maited kenka?" Mabalin daytoy nga aramiden a nalawlawag: "Ania ti mabalin nga ibayadko kenka tapno agtalinaedka nga agtrabaho para kaniak?" .
"Ngem no aramidem daytoy a banag para kaniak"
"pakanek ken aywanak ti arbanmo"
"ken ikkatek dagiti tunggal karnero a labang ken nangisit, ken tunggal kalding a labang"
"Daytoyto ti bayad ti panangpatalinaedmo kaniak ditoy"
Ti kayatna a sawen ti sao a "kinapudnok" ket tapno agbalin a napudno wenno patas. AT: "Ket iti masakbayan, maammoamto no nagbalinak a napudno kenka wenno saan"
Mabalin daytoy nga ipatarus nga addaan kadagiti "active verbs." AT: "No makasarakka iti aniaman a kalding a saan a labang wenno aniaman a karnero a saan a nangisit, mabalinmo nga ibilang ida a natakaw."
"mapasamak kas imbagam" wenno "aramidenta ti imbagam" [UDB]
"nga addaan kadagiti garit ken labang"
"nga addaan kadagiti labang"
"tunggal kalding nga adda purawna"
"ken amin dagiti nangisit a karnero"
Kayatna a sawen daytoy nga impaaywanna ida kadagiti annakna a lallaki.
Kayo amin dagitoy nga adda purawna.
"ken nagukis isuna kadagiti pidaso tapno ti puraw a kayo iti unegna ket maipakita"
atiddog a nakalukat a pangikarkargaan iti danum para iti inumen dagiti ayup
"nagmaya"
"nagmaya" (UDB)
"naganak kadagiti urbon a garitan ken labang"
Mabalin nga aramiden a nalawag a daytoy ket naaramid iti sumagmamano a tawtawen. AT: “Kabayatan dagiti sumagmamano a tawtawen a sumarsaruno, insina ni Jacob”
"pinasangona ida tapno kumitada idiay"
"inlasinna dagiti arbanna"
"saanna nga inkabil ida"
AT: "tapno mabalin a makita ti arban ida."
AT: "tapno umad-adu dagiti gundawayda nga agsikog kadagiti kalanglanga dagiti sanga."
"mabalin nga umadu" wenno "mabalin nga agmaya"
"iti sangoanan dagiti sanga"
"dagiti nakakapuy nga ayup"
"Isu a dagiti nakakapsut nga urbon ket kukua ni Laban, idinto ta dagiti napipigsa nga urbon ket kukua ni Jacob." Mabalinyo nga aramiden daytoy a nalawlawag pay. AT: "Isu a dagiti nakakapsut nga urbon ket dagiti saan a garitan wenno labang ken kukua ni Laban, idinto ta dagiti napigpigsa nga urbon ket garitan wenno labang ken kukua ni Jacob." .
"Ni Jacob"
"rimmang-ay la unay" wenno "bimmaknang la unay"
ayup a kasla iti bassit a kabalio nga atiddog dagiti lapayagna
1 Ita, nangngeg ni Jacob dagiti sasao dagiti annak a lallaki ni Laban a kinunada, "Innala ni Jacob dagiti amin a kukua ti Amatayo, ken kadagiti sanikua ti amatayo ti nagappuan amin dagitoy a kinabaknangna. 2 Nakita ni Jacob ti langa ti rupa ni Laban. Nakitana a nagbaliwen ti panakilangen-langenna kenkuana. 3 Ket kinuna ni Yahweh kenni Jacob, "Agsublika iti daga dagiti ammam ken kadagiti kakabagiam, ket addaakto kenka." 4 Nangibaon ni Jacob iti napan nangayab kada Raquel ken Lea tapno mapanda iti kataltalonan, iti ayan dagiti arbanna 5 ket kinunana kadakuada, "Nakitak a nagbaliwen ti panakilangen-langen ti amayo kaniak, ngem ti Dios ti amak ket kanayon nga adda kaniak. 6 Ammoyo a nagserbiak iti amayo iti amin a pigsak. 7 Inallilawnak ti amayo ken binaliwanna ti tangdanko iti naminsangapulo a daras, ngem saan nga impalubos ti Dios a dangrannak. 8 No ibagana a, 'Dagiti burik nga ayup ti tangdanmo', aganak met iti burik nga urbon ti amin nga arban. Ket no ibagana, 'Dagiti garit nga ayup ti tangdanmo', aganak met iti garit nga urbon ti amin nga arban. 9 Iti kastoy a wagas, innala ti Dios dagiti taraken ti amayo ket intedna dagitoy kaniak. 10 Iti naminsan, idi panawen iti panagmamaya, nakitak iti tagtagainep dagiti kalakian a kalding a mangmaymaya iti arban. Dagiti kalakian a kalding ket garit, burik ken labang. 11 Imbaga ti anghel ti Dios kaniak iti tagtagainep, 'Jacob'. Kinunak, 'Adtoyak.' 12 Kinunana, 'Kumitaka iti ngato ket kitaem dagiti amin a kalakian a kalding a mangmaymaya iti arban. Dagitoy ket garit, burik ken labang, ta nakitak ti amin nga ar-aramiden ni Laban kenka. 13 Siak ti Dios ti Bethel, a nangpulutam iti maysa nga adigi, a nangsapataam kaniak iti maysa a kari. Ita, panawam daytoy a daga ket agsublika iti daga a nakaiyanakam.'" 14 Simmungbat da Raquel ken Lea a kinunada kenkuana, "Adda kadi met bingay wenno tawid a para kadakami iti balay ti amami? 15 Saan aya a kasla gangannaet iti panangtrato ti amami kadakami? Ta inlakonakami ket inibusna amin a kuartami. 16 Ta amin a kinabaknang nga innala ti Dios manipud iti amami ket kukuamin ita ken dagiti annakmi. Ita ngarud, aniaman nga ibaga ti Dios kenka, aramidem." 17 Ket timmakder ni Jacob ken inkabilna dagiti annakna a lallaki ken assawana kadagiti kamelio. 18 Rinugianna nga abugen dagiti amin a tarakenna ken amin a sanikuana a naalana, dagiti tarakenna a nagun-odna idiay Paddan Aram. Rinugianna ti mapan iti ayan ti amana a ni Isaac, iti daga ti Canaan. 19 Ita, pimmanaw ni Laban tapno mapanna pukisan dagiti karnerona, ket tinakaw ni Raquel dagiti didiosen nga adda iti balay ti amana. 20 Sinikapan met ni Jacob ni Laban nga Arameo iti saanna a panangibaga kenkuana a pumanawen isuna. 21 Nagtalaw ngarud a kaduana dagiti amin a sanikuana ket nagdardaras a bimmallasiw iti Karayan, ken nagturong iti katurturodan a pagilian ti Galaad. 22 Iti maikatlo nga aldaw, naibaga kenni Laban a nagtalawen ni Jacob. 23 Isu nga inkuyogna dagiti amin a kakabagianna ket kinamatda ni Jacob iti pito nga aldaw a panagdaliasat. Nakamakamda isuna iti katurturodan ti Gilead. 24 Ita, immay ti Dios kenni Laban nga Arameo iti maysa a tagtagainep iti maysa a rabii ket kinunana kenkuana, "Agannadka a makisarita kenni Jacob iti nasayaat man wenno dakes." 25 Nakamakam ni Laban ni Jacob. Ita, nangipatakder ni Jacob iti toldana iti katurturodan a pagilian. Nagkampo met laeng da Laban ken dagiti kakabaggianna iti katurturodan a pagilian ti Galaad. 26 Kinuna ni Laban kenni Jacob, "Ania daytoy nga inaramid mo, ta inallilawnak ken innalam dagiti annakko a babbai a kasla da la balud iti gubat? 27 Apay a pimmanawka a sililimed ken sinikapannak ken saanmo nga imbaga kaniak. Pinarubuatankayo koma nga addaan iti panagrambak ken kankanta, kadagiti tamborin ken kadagiti arpa. 28 Saanmo nga intulok nga agkak iti panagpakada dagiti appok ken annakko. Ita, nakaaramidka iti minamaag. 29 Addaanak iti kabaelan a mangdangran kenka, ngem nagsao kaniak ti Dios ti amam idi rabii a kinunana, 'Aggannadka a makisarita kenni Jacob iti nasaayaat man wenno saan'. 30 Ket ita, pimmanawka gapu ta mailiwka unay iti balay ti amam. Ngem apay a tinakawmo dagiti diosko?" 31 Simmungbat ni Jacob a kinunana kenni Laban, "Gapu ta mabutengak ken impagarupko nga amangan no pilitem nga alaen dagiti annakmo manipud kaniak, pimmanawak a sililimed. 32 Siasinoman a nangtakaw kadagiti didiosem ket saanto nga agtuloy nga agbiag. Iti imatang dagiti kakabaggianta, lasinem ti aniaman nga adda kaniak a kukuam ket alaem." Ta saan nga ammo ni Jacob a ni Raquel ti nangtakaw kadagitoy. 33 Napan ni Laban iti ayan ti tolda ni Jacob, iti tolda ni Lea ken iti tolda dagiti dua nga adipen a babbai, ngem saanna a nabirukan dagitoy. Rimuar isuna iti tolda ni Lea ket simrek iti tolda ni Raquel. 34 Ita, innala ni Raquel dagiti didiosen iti balay ti amana, inkabilna iti silya ti kamelyo ket tinugawanna daytoy. Sinukimat ni Laban ti uneg ti sibubukel a tolda, ngem saanna a nasarakan dagitoy. 35 Kinuna ni Raquel iti amana, "Apok, saanka koma a makaunget no saanak a makatakder iti sangngoanam, madama ngamin ti binulanko. Nagsukimat ngarud ni Laban ngem saanna a nasarakan dagiti didiosen iti balayna. 36 Nakaunget ni Jacob ket nakisinnupiat isuna kenni Laban. Kinunana kenkuana, "Ania ti naglabsingak? Ania ti nakabasolak, ta sipupungtotka a nangkamat kaniak? 37 Ta sinukitmatmo amin a sanikuak. Ania ti nasarakam kadagiti amin a sanikua ti bumalaymo? Ikabilmo ida ditoy sangngoanan dagiti kakabagianta, tapno isuda iti mangukom kadata a dua. 38 Addaak kenka iti duapulo a tawen. Awan ti naalisan kadagiti kaba-ian a karnero ken kaldingmo, ken saanak a nangan iti aniaman a kalakian a karnero manipud kadagiti arbanmo. 39 Aniaman a rinangrangkay dagiti atap nga ayup ket saanko nga inyeg kenka. Ngem ketdi, inakok ti pannakapukawna dayta. Kankanayonmo nga ipabayad kaniak ti tunggal ayup a mapukpukaw, natakaw man iti aldaw wenno iti rabii. 40 Addaak sadiay; main-initan iti aldaw, ken malamlammiisan iti rabii; ket napnapanak nga awan turogko. 41 Iti naglabas a duapulo a tawen, addaak iti balay mo. Nagtrabahoak kenka iti sangapulo ket uppat a tawen para kadagiti dua nga annakmo ken innem a tawen para iti arbanmo. Binaliwam ti tangdanko iti namin sangapulo a daras. 42 No awan kaniak ti Dios ti amak, ti Dios ni Abraham, ken ti pagbutbutngan ni Isaac, awan duadua nga ita ket pinapanawnak nga ima-ima. Nakita ti Dios ti pannakaidadanesko ken ti panagrigatko a nagtrabtrabaho, isu a tinubngarnaka idi rabii." 43 Simmungbat ni Laban kenni Jacob a kinunana, "Dagiti annak a babbai ket putotko, ken dagiti appo ket appokok, ken dagiti arban ket arbanko. Amin a makitkitam ket kukuak. Ngem ania ngay ti maaramidak ita kadagitoy nga annakko a babbai, wenno kadagiti ubbing nga inyanakda? 44 Ita ngarud, agaramidta iti katulagan, data a dua, ket agserbi koma a saksi iti nagbaetanta." 45 Nangala ngarud ni Jacob iti bato ken impatakderna a kasla adigi. 46 Kinuna ni Jacob kadagiti kakabagianna, "Agurnongkayo iti bato." Nagalada garud kadagiti batbato ket nagaramidda iti bunton. Kalpasanna, nanganda iti abay iti bunton. 47 Inawagan ni Laban daytoy iti Jegar Saha Dutha, ngem inawagan ni Jacob daytoy iti Galeed. 48 Kinuna ni Laban, "Daytoy a bunton ket saksi iti nagbaetanta ita nga aldaw." Ngarud ti naganna ket naawagan iti Galeed. 49 Naawagan met laeng daytoy a Mizpah, gapu ta kinuna ni Laban, "Ni Yahweh koma ti mangbantay kadata, inton saanta a makitkita ti maysa ken maysa. 50 No tratoem iti saan a nasayaat dagiti putotko a babbai, wenno no mangala ka iti sabali nga asawa malaksid kadagiti putotko, uray no awan sabali a kaduata, kitaem, ti Dios ti saksi iti nagbaetanta." 51 Kinuna ni Laban kenni Jacob, "Kitaem daytoy a bunton, ken kitaem ti adigi nga impatakderko iti nagbaetanta. 52 Daytoy a bunton ket saksi, ken ti adigi ket saksi a saanakto a lumabes kenka iti daytoy a bunton ken saanka a lumabes kaniak iti daytoy a bunton ken daytoy nga adigi, tapno agaramid iti pakadangran. 53 Ti Dios koma ni Abraham, ken ti Dios ni Nahor, ti Dios dagiti ama da, ti mangukom kadata. Nagsapata ni Jacob iti nagan ti Dios, kenkuana a pagbutbutngan ti amana a ni Isaac. 54 Nangidaton ni Jacob iti daton iti dayta a bantay ket inayabanna dagiti kakabagianna a mangan. Nanganda ken pinalabasda ti rabii iti bantay. 55 Nariing ni Laban a nasapa iti kabigatanna, inagkanna dagiti appokona ken dagiti putotna a babbai ket binendisionanna ida. Kalpasanna, pimmanaw ni Laban ket nagsubli iti pagtaenganna.
"Nangngeg ni Jacob nga ibagbaga dagiti annak a lalaki ni Laban,"
Aglablabes dagiti annak a lallaki ni Laban gapu ta makaungungetda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Innala ni Jacob ti a sanikua ti amatayo." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_hyperbole]])
Agpada ti kayat a sawen dagitoy a sasao. Ipalpalawag iti maikadua ti langa ti rupa ni Laban a nakita ni Jacob. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Nalasin ni Jacob a saanen a maay-ayo ni Laban kenkuana."
"ti amam a ni Isaac ken ni apongmo a ni Abraham"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Naaramat daytoy a sao ditoy tapno senyalan na ti pagsinaan ti kangrunaan nga istorya. Ditoy, mangrugi nga agibaga ti nagsurat ti barbaro a paset ti istorya
"Nangibaon ni Jacob ti mangayab kada Raquel ken Lea ken imbagana nga agkikitada idiay taltalon idiay ayan dagiti arbanna"
Mabalin daytoy nga aramiden nga baro a "sentence": "Kinunana kadakuada"
"Nalasinko a saanen a maay-ayo kaniak ti amayo"
Ti sao nga "yo" ditoy ket dakdakamatenna ni Lea ken Raquel. Mangit-ited met laeng iti pangnayon a panangiyunay-unay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Ammoyo a pinagserbiak iti amayo iti amin a pigsak." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_you]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
"nagulbod kaniak" wenno "saannak a trinato iti patas"
"ti imbagana nga ibayadna koma kaniak"
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) pagsagabaen ni Jacob iti aniaman a wagas 2) napisikalan a panangdangran, kas idiay UDB.
"ti arban ket naganak iti"
"dagiti ayup nga adda ti burikna"
"dagiti ayup nga adda garitna"
"Daytoy ti wagas no kasano nga inted ti Dios dagiti taraken ti amayo kaniak"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
"kabayatan iti panawen iti panagpaadu"
"adda garitna, babassit a labang ken dadakkel a labang"
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Nagparang mismo ti Dios a kas tao, wenno 2) nagparang ti maysa kadagiti mensahero ti Dios. Agsipud ta saan unay a maawatan ti ragup ti sasao, nasaysayaat no ipatarus lattan a kas, "ti anghel ti Dios," nga usaren ti gagangay a sao nga us-usarenyo a maipaay iti "anghel."
"Ken simmungbatak, 'Adtoyak.'"
Kitaem no kasanom nga impatarus a kas idiay [[:ilo:bible:notes:gen:22:01|Genesis 22:1]].
Itultuloy ni Jacob ti istoriana kadagiti assawana a ni Lea ken Raquel.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Kayatna a sawen daytoy ket "kumita iti ngato" (UDB). (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])
Dakdakamatenna daytoy ti pakalaglagipan nga adigi a maysa a dakkel a bato wenno bato a naipatakder iti murdongna.
"adda burik ken labangna"
"a nagkariam kaniak"
"ti daga a nakaiyanakam"
Agtultuloy a makitungtong ti anghel ti Dios ken ni Jacob. (Kitaen: Genesis 31:10-11)
Ditoy ti "arban" ket dagiti babbai a kalding. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "a mangmaymaya kadagiti babbai a kalding iti arban"
Binukbukan ni Jacob ti lana ti adigi tapno idatonna iti Dios. (Kitaen: Symbolic Action)
Saanna a kayat a sawen daytoy a naggiddanda a nagsao. Iyunay-unayna daytoy nga immanamongda iti tunggal maysa.
Nangusar da Raquel ken ni Lea iti saludsod tapno maiyunay-unay nga awan ti nabati nga ited ti amada. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Awan pulos ti nabati para kadakami a tawid manipud iti amami." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Nangusarda iti salusod tapno ipakitada ti ungetda maipapan iti panangtrato ti amada kadakuada. Mabalin a maipatarus daytoy nga "active verb": "Trinatonakami ti amami a kas gangannaet a babbai imbes nga anakna!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]]) (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Mabalin nga aramiden a nalawlawag daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Inlakona kami maipaay iti bukodna a pagimbagan." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
"nausar a naan-anay"
"kukuamin ken dagiti annakmi"
"aramidem amin nga imbaga ti Dios kenka"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Ditoy ti "ita" ket saanna kayat a sawe nga "ti agdama a tiempo," ngem naaramat tapno makita ti sumarsaruno a napateg a puntos.
Innala amin ni Jacob dagiti annakna. Nadakamat laeng dagiti annak a lallaki gapu ta isuda dagiti napateg a kas tagatawidna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "dagiti annakna" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
Ti "taraken" ket maipapan kadagiti amin a naamo nga ay-ayupna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Inturongna dagiti amin a tarakenna."
"dagiti taraken a naalana idiay Paddan Aram"
"Napan isuna iti daga ti Canaan, iti ayan ti Amana a ni Isaac"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Idi pimmanaw ni Laban tapno mapanna pukisan ti buok dagiti karnero, tinakaw ni Raquel dagiti didiosen ti amana."
Dakdakamatenna daytoy ti Karayan Euphrates.
"dagiti bantay ti Galaad" wenno "Bantay Galaad"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
"nagdaliasat nga agturong iti"
Kaugalian dagiti Judio nga ibilang ti aldaw ti panagpanaw a kas umuna nga aldaw. "Dua nga aldaw kalpasan a pimmanawda"
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Adda ti nangibaga kenni Laban" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Ni laeng Jacob ti naibaga gapu ta isuna iti mangidadaulo ti pamilia. Mabalin nga ipalawag a kimmuyog kenkuana ti pamiliana. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "a nagtalaw ni Jacob a kaduana dagiti assawa ken annakna." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
"Isu nga innala ni Laban"
"ken kimmamat ken Jacob"
Pito nga aldaw a nagnagna ni Laban tapno makamatanna ni Jacob.
"Nakamatanna isuna"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Ti sao nga "ita" ket nausar a mangsenyal iti panagbaliw manipud iti istorya iti pakaammo a maipapan ken ni Laban. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Iti dayta a rabii immay ti Dios kenni Laban iti tagtagainep." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:writing_background]])
Ti sasao nga "nasayaat wenno dakes" ket nausar nga agkadua a ti kaipapananna ket "aniaman a banag." Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Saanka nga mangibaga ti aniaman a banag a a mangpadas ken mangpasardeng kenni Jacob a pumanaw." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_merism]])
Ti sao nga "ita" ket nausar a mangsenyal ti panagbaliw manipud iti istoria iti pakaammo a maipapan kenni Jacob ken ni Laban. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, " Idi naabutan ni Laban ni Jacob, impatakder ni Jacob ti kampona idiay turod a pagilian. Ket impatakder met laeng ni Laban ken dagiti kakabaggianna ti kampo da idiay turod a pagilian ti Galaad." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:writing_background]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Idildilig ni Laban ti panagpanaw ni Jacob ken ti pamilyana iti maysa nga soldado a mangpilpilit kadagiti balud a makipagdaliasat kadakuada. Aglablalabes ti panagsao ni Laban gapu ta makaung-unget isuna ken padpadasenna a pabasulen ni Jacob gapu ti inaramidna. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_simile]] and [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_hyperbole]])
"nagtalaw a sililimed"
"addaan iti rag-o"
maysa nga instrumento nga maus-usar iti panagtukar nga addaan iti ulo a kasla tambor a mabalin a patiten ken addaan iti metal kadagiti igidna nga aguni no magungon ti instrumento. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_unknown]])
"agekak dagiti appok"
"nagtignayka a simamaag"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Dagitoy nga instrumento ket iladladawanna ti musika. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "ken addaan iti musika" (Kitaen: Metonymy)
Ti sao a "kayo" ket pangkaadduan ken dakdakamatenna dagiti tunggal maysa a kadua ni Jacob. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Addaanak ti umdas a tattao a mangdangran kadakayo amin" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_you]])
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:31:24|31:24]].
Daytoy a "ka" ket pangmaymaysa ken dakdakamatenna ni Jacob. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_you]])
"makaawid a kaduam ti pamiliam"
"dagiti idolok wenno didiosenko"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, " Pimmanawak a sililimed gapu ta mabutengak nga amangan no pilitem nga alaen kaniak dagiti annakmo a babbai."
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Patayentayo ti siasinoman a nangtakaw kadagiti didiosem!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_litotes]])
Ti sao nga "ta" ket maipapan kadagiti kakabagian ni Jacob ken karaman dagiti kakabagian ni Laban. Adda idiay dagiti amin a kakabagianda tapno masigurado nga amin ket patas ken pudno. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_inclusive]])
"aniaman nga adda kadakami a kukuam, alaem"
Baliwanna daytoy manipud iti istorya iti pakaamo a maipapan kenni Jacob. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:writing_background]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Dakdakamatenna daytoy ni Zilpa ken Bilha.
"saanna a nasarakan dagiti didiosenna"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Ti sao nga "ita" ket nausar ditoy a mangsenyal iti panagbaliw manipud iti istorya ket iturongna ti agbasbasa kadagiti pakaammo a banbanag maipapan kenni Raquel. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:writing_background]])
tugaw a maikabkabil iti likod ti ayup tapno makalugan ti tao.
Ti panangawag ti "apok" iti maysa a tao ket wagas a mangipakita iti panagraem kadakuada.
"gapu ta saanak a makatakder iti presensiam"
Dakdakamatenna daytoy ti tiempo iti bulan nga iti babai ket agpadara manipud iti pus-ongna. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_euphemism]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
"Kinuna ni Jacob kenni Laban"
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Ania ti naaramidak a dakes a masapul a kamatennak iti kastoy?"
"Ania ti nasarakam a kukuam?"
Ditoy ti sao a "ta" ket dakdakamatenna dagiti kakabagian ni Jacob ken karaman dagiti kakabagian ni Laban. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Iparangmo dagiti aniaman a nasarakam iti sangoanan dagiti kabagianta." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_inclusive]])
Ti "kadata a dua" ket ni Jacob kenni Laban. Ti kaipapanan ti sasao nga "iti mangukom kadata" ket ikeddeng no siasino a tao ti kusto iti maysa a riri. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "isuda koma ti mangukom kadata."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Ditoy ti kayat a sawen ti sao nga "sigagarka" ket dagus a kinamat ni Laban ni Jacob tapno tiliwenna daytoy.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
"20 a tawen" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]]
dagiti babbai a karnero
saan a nalpas ti panagsikogna iti nasapa wenno saan a ninamnama a ti kalding wenno karnerno ket naiyanak a natay
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "No adda ti iti maysa kadagiti ayupmo ti pinatay ti atap nga ayup saanko nga inyeg kenka" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Imbes nga ibilang daytoy a napukaw manipud iti arbanmo, imbilangko a kas napukaw manipud iti arbanko."
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Nagtalinaedak kadagiti arbanmo uray iti nakaro unay a kinapudot iti aldaw ken nakaro unay a kinalamiis iti rabii."
Itultuloy ni Jacob a makitungtong kenni Laban
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
"Iti daytoy a napalabas a 20 a tawen" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
"14 a tawen" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:31:07|31:7]].
Ditoy ti sao nga "ama" ket dakdakamatenna ti nagannakna, ni Isaac.
"ken ti isu met laeng a Dios a pagbubutengan ti amak a ni Isaac." Ditoy ti sao a "buteng" ket dakdakamatenna ti "panagbuteng kenni Yahweh", a ti kaipapanna ket ti panagraem iti kasta unay kenkuana ken ti panangipakita iti dayta a panagraem babaen iti panagtulnog kenkuana.
ima**-Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "nga awanan pulos." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])
Ti sao nga "pannakaidadanesko" ket mabalin nga ibaga nga "indadanesnak." Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Nakita ti Dios no kasano karigat a nagtrabahoak ken no kasano nga indadanesnak"
Nangusar ni Laban iti saludsod tapno mangiyunay-unay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Ngem, awan ti maaramidak tapno agsubli kaniak dagiti annakko a babbai ken appokok." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
No agaramid dagiti tattao iti katulagan iti tunggal maysa, agkarida nga agaramidda iti maysa a banag, ken masapul nga aramidenda daytoy.
Ditoy ti sao a "saksi" ket saanna a dakdakamaten ti maysa a tao, ngem nausar nga addaan iti sabali a kaipapanan ken mangdadakamat iti katulagan nga ar-aramiden da Jacob ken ni Laban. Naidilig daytoy iti maysa a tao nga adda idiay idi immanamongda nga agtignayda a sitatalna iti tunggal maysa. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_personification]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Ti kaipapanan daytoy ket maysa a dakkel a bato ti naipatakder tapno markaan ti maysa a lugar a nakapasamakan iti napateg a pasamak.
"pinagtutuonda kadagiti rabaw ti tunggal maysa"
Mabalin a mangikabil dagiti agipatpatarus iti footnote a mangibagbaga, "Ti kaipapanan ti nagan a Jegar Saha Dutha ket 'bunton ti saksi' iti pagsasao ni Laban. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Mabalin a mangikabil dagiti mangipatpatarus iti footnote a mangibagbaga: "Ti kaipapanan ti nagan a Galeed ket 'bunton ti saksi' iti pagsasao ni Jacob. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Ti panagpangan nga agkakadua ket paset ti panangaramid ti katulugan iti tunggal maysa. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
Ti bato ket saan a pudno a saksi a kas iti tao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Daytoy a bunton ti agbalin a palagip kadata nga dua." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_personification]])
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:31:45|31:47]].
Mabalin a manginayo dagiti agipatpatarus iti footnote a mangibagbaga, "Ti kaipapanan ti nagan a Mizpah ket 'pagkitaan a torre.'" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Ditoy ti "ta" ket maipapan kenni Laban ken ni Jacob. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "uray no awan ti siasinoman nga adda idiay a mangkita kadata."
"laglagipem"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Dagitoy a bunton iti bato ket agbalin a pakalaglagipan ken pagilasinan iti pagpatinggaan para kenni Jacob ken ni Laban maipapan iti katulaganda iti kapia.
Ti sao a "Dios" ket pangkaadduan ditoy. Agsipud ta agdaydayaw ni Laban kadagiti nadumaduma a didiosen agar-aramid isuna iti kari a karaman dagiti dios manipud kadagiti agpada nga apongda. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Dagiti dios koma ni Abraham, ken dagiti dios ni Nahor ken dagiti dios dagiti ammada ti mangukom ti nagbaetanta."
Dakdakamatenna daytoy ni Terah, nga ama ni Abraham ken Nahor.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
Ti bersikulo 55 ket ti umuna a bersikulo iti kapitulo 32 iti kaunaan a teksto ti Hebreo, ngem ti maudi a bersikulo iti kapitulo 31 iti kaadduan kadagiti kabarbaro a Biblia. Isingasingmi a surutenyo ti naikabil a numero dagiti biblia iti pagsasaoyo.
Ti kaipapananna daytoy ket ti panangipakita ti tarigagay a maipaay iti nasayaat ken dagiti pagsayaatan a banbanag ti mapasamak iti maysa a tao.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:31]]
1 Intuloy met ni Jacob ti panagdaliasatna, ket sinabat isuna dagiti anghel ti Dios. 2 Idi nakita ida ni Jacob, kinunana, "Daytoy ket kampo ti Dios", isu nga inawaganna dayta a lugar iti Mahanaim. 3 Nangibaon ni Jacob kadagiti mensahero nga umun-una ngem isuna a mapan iti kabsatna a ni Esau, iti daga ti Seir, iti rehion ti Edom. 4 Binilinna ida, a kunana, "Kastoy ti ibagayo iti apok a ni Esau: Kastoy ti kuna ti adipenmo a ni Jacob: 'Nakipagnanaedak kenni Laban, ket nagtalinaedak a nakipagnanaed aginggana ita. 5 Addaanak kadagiti baka, asno, ken arban, lallaki nga adipen, ken babbai nga adipen. Nangibaonak tapno maibaga daytoy iti apok, tapno makasarakak koma iti pabor iti imatangmo."' 6 Nagsubli dagiti mensahero kenni Jacob ket kinunada, "Napankami iti kabsatmo a ni Esau. Umaynaka sabten, ket adda kaduana nga uppat a gasut a lallaki. 7 Ket nagbuteng ken nariribukan ni Jacob ti kasta unay. Isu a biningayna dagiti tattao a kaduana iti dua a kampo, ken kasta met dagiti arban ti karnero ken kalding, baka, ken dagiti kamelyo. 8 Kinunana, "No umay ni Esau iti maysa kadagiti kampo ket darupenna daytoy, aglibasto ti maysa a kampo." 9 Kinuna ni Jacob, "Dios ti amak a ni Abraham, ken Dios ti amak a ni Isaac, Yahweh, a nagkuna kaniak, 'Agsublika iti pagiliam ken kadagiti kakabagiam, ket parang-ayenkanto,' 10 Saanak a maikari iti amin nga aramidmo a nangipakita iti kinapudnom iti katulagan ken iti amin a kinamatalek nga inaramidmo para iti adipenmo. Ta sarukod laeng ti awitko idi bimmallasiwak iti daytoy a Jordan, ket ita nagbalinakon a dua a kampo. 11 Pangnga-asim ta ispalennak manipud iti ima ti kabsatko, manipud iti ima ni Esau, ta mabutengak kenkuana, nga umay isuna ket darupennak ken dagiti inna a kadua dagiti ubbing. 12 Ngem kinunam, 'Pudno a parang-ayenkanto. Pagbalinekto dagiti kaputotam a kasla darat iti baybay, a saan a mabilang iti kinaaduda."' 13 Nagtalinaed ni Jacob sadiay iti dayta a rabii. Nangala isuna iti sumagmamano kadagiti adda kenkuana a kas sagut a maipaay kenni Esau, a kabsatna: 14 dua gasut a kabaian a kalding ken duapulo a kalakian a kalding, dua gasut a kabaian a karnero ken duapulo a kalakian a karnero, 15 tallopulo nga agpagpagatas a kamelio ken dagiti urbonda, uppat a pulo a kabaian a baka ken sangapulo a kalakian a baka, duapulo a kabaian nga asno ken sangapulo a kalakian nga asno. 16 Impaaywanna dagitoy kadagiti adipenna, maysa nga arban iti tunggal adipen. Kinunana kadagiti adipenna, "Umunakayo kaniak ket ikkanyo iti pagbaetan ti tunggal arban." 17 Binilinna ti umuna nga adipen, a kunana, "Inton masabatnaka ni Esau a kabsatko ken agsaludsod kenka, a kunana, 'Siasino ti nakaibilangam? Sadino ti papanam? Ken siasino ti makinkukua kadagitoy nga ayup iti sangoanam?' 18 Ket ibagamto a, 'Dagitoy ket kukua ti adipenmo a ni Jacob. Dagitoy ket sagut a naipatulod para iti apok a ni Esau. Ket makitamto, sumarsaruno isuna kadakami,'" 19 Binilin ni Jacob ti maikadua a bunggoy, ti maikatlo, ken dagiti amin a tattao a mangsarsaruno kadagiti arban. Kinunana, "Ibagayo ti isu met laeng a banag kenni Esau inton makitayo isuna. 20 Ibagayo met a, "Sumarsaruno kadakami ti adipenmo a ni Jacob.'" Ta pinanunotna nga, "Ay-ayoek isuna babaen kadagiti sagut nga ummun-una kaniak. Inton makitak isuna, barbareng no awatennakto." 21 Isu nga immuna a napan dagiti sagut ngem isuna. Nagtalinaed isuna iti dayta a rabii iti kampo. 22 Bimmangon ni Jacob iti dayta a rabii, ket inkuyogna dagiti dua nga assawana, dagiti dua a babai nga adipenna, ken dagiti sangapulo ket maysa a putotna a lallaki. Imbaonna ida iti ballasiw ti waig ti Jabbok. 23 Iti kastoy a wagas, imbaonna ida iti ballasiw ti waig kasta met dagiti amin a sanikuana. 24 Nabati nga agmaymaysa ni Jacob, ket maysa a lalaki ti nakigabbo kenkuana inggana iti panagsingising ti init. 25 Idi nakita ti lalaki a saanna a maabak isuna, dinapigna ti patong ni Jacob. Naglagisi ti patong ni Jacob kabayatan a makigabgabbo isuna kenkuana. 26 Kinuna ti lalaki, "Palubosannakon, ta sumingsingisingen ti init." Kinuna ni Jacob, "Saanka a palubosan malaksid no bendisionannak." 27 Kinuna ti lalaki kenkuana, "Ania iti naganmo? Simmungbat ni Jacob, "Jacob." 28 Kinuna ti lalaki, "Ti naganmo ket saanen a Jacob, no di ket Israel. Ta nakibinnalubalka iti Dios ken kadagiti tattao ket nangabakka." 29 Sinaludsod ni Jacob kenkuana, "Pangngaasim ta ibagam kaniak ti naganmo." Kinunana, "Apay a salsaludsudem ti naganko?" Ket binendisionanna isuna sadiay. 30 Pinanaganan ni Jacob ti lugar a Peniel ta kinunana, "Nakitak ti Dios iti rupan-rupa, ket naisalakan ti biagko." 31 Lumgaken ti init idi pumanaw ni Jacob idiay Peniel. Agpilaypilay isuna gapu iti patongna. 32 Dayta ti makagapu no apay nga agingga iti daytoy nga aldaw ket saan a kankanen dagiti tattao ti Israel ti pennet iti patong nga adda iti nagsuopan iti patong, gapu ta dinangran ti lalaki dagidiay a pennet bayat iti panaglagisi ti patong ni Jacob.
Mabalin a mangikabil dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a kunkunana, "Ti kayat a sawen ti nagan a Mahanaim ket 'dua a kampo.'"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
Mangar-aramat ni Jacob iti nadayaw a pagsasao ken dakdakamatenna ti kabsatna a kas "ti amok."
Mangar-aramat ni Jacob iti nadayaw a pagsasao ken dakdakamatenna ti bagina a kas, "ti adipenmo."
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:12:14|12:16]].
Dagiti sasao nga "dagiti mensaherok" ket ammotayo ti kaipapananna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "imbaonko dagiti mensaherok a mangibaga iti daytoy." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_ellipsis]])
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "tapno maay-ayoka kaniak."
This is a mountainous area in the region of Edom. (See: How to Translate Names)
Banbantay daytoy a paset ti rehiyon ti Edom. (Kitaem: Kasano nga Ipatarus dagiti Nagan)
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Daytoy ti kayatko nga ibagayo iti amok a ni Esau. Ibagayo a...iti imatangmo.'"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
400 a tattao (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
Dakdakamatenna daytoy ti saan a nasayaat a marikrikna ti maysa a tao no adda iti peggad a madangran ti bagina wenno dagiti dadduma.
"narigatan" wenno "mariribukan"
Dakdakamaten ti "kampo" ditoy dagiti tattao. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, " darupen dagiti tattao iti maysa a kampo, ken dagiti tattao iti sabali a kampo ket aglibasto" (Kitaen: Metonymy)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
Saanna a dakdakamaten daytoy dagiti nadumaduma a didiosen ngem ti kakaisuna a Dios a daydayawenda amin. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Yahweh, a Dios ti amak a ni Abraham ken ti amak a ni Isaac."
"ken iti pamiliam"
"Agaramidakto ti nasayaat kenka" wenno "Tratoenkanto ti nasayaat."
"Saanak a maikari nga agtalinaedka a napudno iti katulagam wenno a mangipakita iti kinapundo iti adipenmo."
Nadayaw daytoy a panangibaga iti "siak."
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Yahweh, sika a nangibaga nga agsubliak iti pagiliak ket parang-ayennakto" (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
Ti kaipapanan ditoy ti "addaanakon" ket no ania dagiti adda kenkuanan ita. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "ket ita umanayen dagiti tattao, dagiti arban ken dagiti sanikuak a mangaramid iti dua a kampo."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
"isalakannak"
Dakdakamaten ti sao nga "ima" ditoy ti pannakabalin. Agpada ti kayat a sawen dagitoy. Ti maikadua ket ipalpalawagna a ti kabsat nga ibagbaga ni Jacob ket ni Esau. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "manipud iti pannakabalin ti kabsatko, ni Esau" wenno "manipud iti kabsatko, ni Esau. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_parallelism]] or [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
"Mabutengak ta amangan no"
"agaramid ti nasayaat kenka" wenno "tratoenka a nasayaat"
Idildilig ti Dios dagiti kaputotan ni Jacob kadagiti darat iti aglawlaw ti baybay. Iyunay-unay daytoy ti kinaadu ti kaputotan nga itedto ti Dios kenni Jacob.
"saanmo a mabilang gapu ti kinaaduda"
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Ngem kinunam pudno nga aramidennakto a narang-ay ken aramidem dagiti kaputotak...mabilang." (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
"200" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:31:38|31:38]].
"20...30...40" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
"ken dagiti annakda"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:12:14|12:16]].
Ti kayat a sawen ti "ipaaywan" ket mangdutok iti sabali a mangaywan. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Biningayna dagitoy iti babassit nga arban, ken impaaywanna ti tunggal arban kadagiti adipen" (UDB)
"bay-anyo nga agdaliasat ti tunggal arban nga addaan iti distansia kadagiti dadduma nga arban"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
"Binilinna"
"Siasino ti amongmo?"
"siasino ti amkinkukua kadagitoy nga ay-ayup iti sangoanam?"
"Kukua dagitoy ti adipenmo a ni Jacob"
"Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Kayatko nga ibagayo kenkuana nga amin dagitoy a banbanag ket kukua ni Jacob, ti adipenna, ken it-itedna dagitoy iti amona, ni Esau. Ken ibagayo kenkuana nga um-umayen ni Jacob a mangsabat kenkuana" (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
Dakdakamaten ni Jacob ti bagina iti nadayaw a wagas a kas adipen isuna ni Esau.
Dakdakamaten ni Jacob ni Esau iti nadayaw a wagas a kas amona.
Dakdakamaten ti "kami" (kadakami) dagiti adipen nga agsasao ken dagiti dadduma pay nga adipen a mangitultulod kadagiti arban kenni Esau. (Kitaen: Exclusive “We”)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
"binilin"
Dagiti mabalin a kaipapananna ket, 1) Ibagayo met, 'ti adipenmo a ni Jacob'" wenno 2) Ibagayo, 'Ken ti adipenmo a ni Jacob.'"
"Pagkalmaek isuna" wenno "Iyaw-awanko ti ungetna"
"pasangbayennakto a siaanus"
Ditoy dagiti "sagut" ket dagiti adipen a mangitultulod kadagiti sagut. (Kitaen: Metonymy)
Ditoy ti "isuna" ket mangiyunay-unay a saan a simmurot ni Jacob kadagiti adipen. (Kitaen: Reflexive Pronouns)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
"dagiti dua nga adipen nga asawana"
"narabaw a paset ti karayan a nalaka a ballasiwen"
Daytoy ti nagan ti karayan. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
"amin nga adda kenkuana"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
"nagsuopan." Dakdakamatenna daytoy ti paset a nagsuopan ti tulang ti luppo ken ti patong.
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Dinangran ti lalaki ti padingpading ni Jacob kabayatan nga makigabgabbo isuna kenkuana" wenno "Pinaglagisi ti lalaki ti tulang ti luppo manipud iti nagsuopan ti patong." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Ditoy ti kayat a sawen ti "bendision" ket ti pangiyebkas iti bendisyon iti maysa a tao ken aramidenna a mapasamak ti nasasayaat a banbanag iti dayta a tao.
"inggana parbangon" (UDB)
Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Saan! Masapul a bendisionannak pay nga umuna ket kalapasanna palubosankan" (Kitaen: Double Negatives)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
Mabalin a mangikabil dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga, "Ti kayat a sawen ti nagan nga Israel ket 'Nakibinnalubal isuna iti Dios.'" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Ditoy ti kayat a sawen ti "tattao" ket "dagiti tattao" a sapasap.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
Kinunana, "Apay a saludsudem ti maipapan iti naganko?'" Daytoy ket nausar a mangkigtut, mangtubngar, ken pagpanunoten ni Jacob maipapan ti napasamak kenkuana ken ti lalaki a kinagabbona. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Saanmo a saludsuden ti naganko!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Mabalin a mangikabil dagiti mangipatpatarus ti "footnote" a mangibagbaga: "Ti kayat a sawen ti nagan a Peniel ket "ti rupa ti Dios." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
"ngem insalakanna ti biagko" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Ti kayat a sawen ti "rupanrupa" ket agkinkinnita ti dua a tao nga aginnasideg
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
Senyalan daytoy ti panagbaliw manipud iti istorya iti pakaammo maipapan kadagiti kaputotan ti Israel. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:writing_background]])
Dakdakamatenna daytoy ti lasag a mangisilsilpo iti tulang ti luppo iti patong.
"nagsuopan ti tulang"
"kabayatan a dapdapigenna"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:32]]
1 Timmangad ni Jacob ket, adtoy, sumungsungad ni Esau, ken kadwana iti 400 a lallaki. Biningay ni Jacob dagiti ubbing kada Lea, Raquel ken kadagiti dua nga adipen a babbai. 2 Ket impasangona dagiti adipen a babbai ken dagiti annakda, simmaruno ni Lea ken dagiti annakna, ken simmaruno ni Raquel kenni Jose a kauddian iti amin. 3 Immun-una isuna ngem kadakuada. Nagpakleb isuna iti naminpito a daras agingga a nakaasideg isuna iti kabsatna. 4 Nagtaray ni Esau a simmabat kenkuana, inarakupna, inapungolna iti tengngedna, ken inagkanna isuna. Ket nagsangitda. 5 Idi kimmita ni Esau, nakitana dagiti babbai ken dagiti ubbing. Kinunana, "Siasino dagitoy a tattao a kakuyogmo? Kinuna ni Jacob, "Dagiti annak a sipaparabur nga inted ti Dios iti adipenmo." 6 Ket nagpasango dagiti adipen a babbai ken dagiti annakda, ket nagrukobda. 7 Simmaruno met a nagpasango ni Lea ken dagiti annakna ket nagrukobda. Kamaudiananna, nagpasango ni Jose ken ni Raquel ket nagrukobda. 8 Kinuna ni Esau, "Ania ti kaipapanan amin dagitoy a bunggoy a nasabatko? Kinuna ni Jacob, "Tapno makasarak iti pabor iti imatang ti apok." 9 Kinuna ni Esau, "Umdasen ti adda kaniak, kabsatko. Idulinmo dagiti adda kenka a para kenka. 10 Kinuna ni Jacob, "Saan, pangngaasim, no nakasarakak iti pabor iti imatangmo, awatem ngarud ti sagutko manipud kadagiti imak, ta pudno unay, a nakitak ti rupam, ken daytoy ket kasla pannakakita iti rupa ti Dios, ken inawatnak. 11 Pangngaasim ta awatem ti sagutko a naiyeg kenka, gapu ta pinaraburannak ti Dios, ken gapu ta umdasen ti adda kaniak." Iti kasta, naguyugoy isuna ni Jacob, ket inawat ni Esau dagitoy. 12 Ket kinuna ni Esau, "Intayo garuden. Umun-unaak ngem kadakayo. 13 Kinuna ni Jacob kenkuana, "Ammo ti apok a babassit pay laeng dagiti ubbing, ken addaan iti urbon dagiti arban a kakuyogko. No apuraenda ida iti uray maysa nga aldaw, matayto amin dagiti arban. 14 Umun-una koma ti apok ngem iti adipenna. Agdalliasatak a nainnayad a maitunos iti pannagna dagiti taraken iti sangngoanak, ken maitunos iti pannagna dagiti ubbing, agingga a makadanonak iti ayan ti apok idiay Seir." 15 Kinuna ni Esau, "Bay-am koma ngarud nga ibatik kadakayo iti dadduma kadagiti kakaduak a lallaki. Ngem kinuna ni Jacob, "Apay nga aramidem dayta? Nangipakitan ti apok iti naan-anay a kinaimbag kaniak. 16 Isu nga iti dayta nga aldaw ket inrugi ni Esau a nagsubli idiay Seir. 17 Nagdaliasat ni Jacob idiay Succot, nangipatakder ti balayna, ken nangaramid kadagiti paglinungan para kadagiti tarakenna. Naawagan ngarud ti lugar iti Succot. 18 Idi naggapu ni Jacob idiay Padan-aram, nakasangpet isuna a sitatalged idiay siudad ti Sikem, nga adda iti daga ti Canaan. Nagkampo isuna iti asideg ti siudad. 19 Ket ginatangna iti sangagasut a bagi ti pirak ti paset ti daga a nangibangonanna iti kampona manipud kadagiti annak ni Hamor, nga ama ni Sikem,. 20 Nangipatakder isuna sadiay iti altar ket inwaganna daytoy iti El Elohe Israel.
Ti sao ditoy a "pagammoan" ket paalibtakennatayo a mangkita wenno mangimutektek iti nakaskasdaaw a baro a paset ti istorya
"400 a lallaki" wenno " uppat a gasut a lallaki"(Kitaen[[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]]).
"assawa a babai nga adipen." Dakdakamatenna daytoy ni Bilha ken Zilpa.
Ti kaipapanan ditoy ti sao nga "agrukob" ket panagrukob wenno panagdumog kas panangipakita ti panagraem ken panagdayaw iti maysa a tao.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:33]]
Saan a kayat a sawen daytoy a biningay ni Jacob a patas dagiti ubbing tapno adda ti agpapada a bilang dagiti ubbing a kadua ti tunggal babai. Biningay ni Jacob dagiti ubbing tapno maibilangda kadagiti inada. (kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information
Iyunay-unay ti “isuna” ditoy nga agmaymaysa a napan ni Jacob iti sangoanan dagiti dadduma. (Kitaen: Reflexive Pronouns)
"sabten ni Jacob"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas. "Inarakup ni Esau ni Jacob, inapungolna, ken inagkanna isuna."
Mabalin nga ipatarus daytoy a nalawlawag kas "Ket nagsangit ni Esau kenni Jacob gapu ta naragsakda ta nagkitada manen." (Kitaen [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]]).
"nakitana dagiti babbai ken ubbing a kadwa ni Jacob"
Dagiti sasao a "ti adipenmo" ket nadayaw wenno naraem a wagas a panangdakamat ni Jacob iti bagina. Mabalin met daytoy nga ipatarus a kas: "Dagitoy dagiti annak a sipaparabur nga inted ti Dios kaniak." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_123person]]).
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:33]]
"assawa a babai nga adipen." Dakdakamatenna daytoy ni Bilha ken Zilpa.
Dakdakamaten dagiti sasao nga "amin dagitoy a bunggoy" dagiti bunggoy dagiti adipen nga imbaun ni Jacob a mangted kadagiti sagsagut kenni Esau. "Apay nga imbaunmo amin dagidiay a nadumaduma a bunggoy a /mangsabet/ (mangam-ammo) kaniak?"
Dagiti sasao a "ti apok" ket nadayaw wenno naraem a panangdakamat kenni Esau. Mabalin met daytoy nga ipatarus a kas: "Tapno maay-ayoka koma kaniak." (Kitaen [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_123person]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:33]]
Pagilasinan daytoy iti kinapakumbaba ken panagraem iti sabali a tao. (Kitaen: Symbolic Action
Dagiti sasao a”ti apok” ket nadayaw a wagas a panangdakamat kenni Esau. (Kitaen First, Second or Third Person)
Mabalin nga aramiden a nalawlawag daytoy: "Addaanak iti umdas a sanikua." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]]).
"no maay-ayoka kaniak" Mabalin met daytoy nga ipatarus a kas: "gapu ta naay-ayoka kaniak."
"daytoy a sagut nga it-itedko kenka"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Ta pudno unay" wenno "Ta awan duadua"
Iyar-arig ni Jacob ti rupa ni Esau iti rupa ti Dios. Saan a nalawag ti kaipapana daytoy. Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) Naragsak ni Jacob ta pinakawan isuna ni Esau kas iti panangpakawan ti Dios kenkuana wenno 2) nasdaaw ni Jacob a nakakita manen iti kabsatna a kasla iti panagsiddaawna a makitana ti Dios wenno 3) nagpakumbaba ni Jacob iti sangoanan ni Esau kasla nagpakumbaba iti presensia ti Dios.
"Nasayaat unay ti panangaywan ti Dios kaniak" wenno "kasta unay ti panangbendisyon ti Dios kaniak"
Kaugalian (idi) nga umuna a saan nga awaten wenno pagkedkedan ti sagut, ngem /ketdi/(kalpasanna) awaten ti sagut sakbay a mapasaktan (mabainan) ti mangited.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:33]]
Ti “rupa” ditoy ket maipapa kenni Esau. Nasaysayaat daytoy no ipatarus a kas “rupa” gapu ti kinapateg ti sao a “rupa”ditoy iti “rupa ti Dios” ken “rupan-rupa” wenno “sisasango” idiay 32:30 (Kitaen: Synecdoche)
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “nga inyeg dagiti tagabuk kenka” ” (Kitaen: Active or Passive)
Daytoy ket nadayaw wenno naraem ken pormal a wagas ti panangdakdakamat kenni Esau. Mabalin met nga ipatarus a kas: "yo" (dakayo.) (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_123person]])
"ubbing unay dagiti annak tapno papartaken nga agdaliasat"
"ay-aywanan dagiti kakuyogko a bunggoy ken arban dagiti urbonda"
"papartaken unay ida" wenno "apuraen unay ida"
Daytoy ket nadayaw wenno naraem a wagas a panangdakamat ni Jacob iti bagina. Mabalin met nga aipatarus a kas: "siak." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_123person]])
Mabalin met nga ipatarus a kas: "kitkitaek ti kinapartak dagiti ayup a pangibasarak iti pannagnada."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:33]]
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “No pilitentayo ida a papartaken a mapan ti uray maysa nga aldaw” (Kitaen: Active or Passive)
Daytoy ket nadayaw ken pormal a wagas a panangdakamat ni Jacob ti bagina. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “Apok, siak ti adipenmo. Pangngaasim ta umun-unaka ngem siak” (kitaen: First, Second or Third Person)
“Pakaseknak ti iyaapanda a maitunos iti kinapartak dagiti ayup” ("Iti kinapardas dagiti ayup nga ay-aywanak")
Mangus-usar ni Jacob ti saludsod a mangiyunay-unay a saan a kasapulan a mangibati ni Esau kadagiti tattaona. Mabalin met nga ipatarus a kas: "Saanmo nga aramiden dayta" wenno " Saanmo a kasapulan nga aramiden dayta" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Daytoy ket nadayaw wenno naraem ken pormal a wagas ti panangdakamat kenni Esau. Mabalin met nga ipatarus a kas: "yo" (dakayo.) (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_123person]]).
Ti kaipapanan ti nagan a Succot ket pagapunan wenno paglinungan. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
"para kadagiti ay-aywananna nga ay-ayup"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:33]]
Naipakaawat daytoy a ti balay ket para met laeng iti pamilyana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas:”nangipatakder iti balay a para kenkuana ken para iti pamilyana” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
Ti "Idi" ket mangirugrugi iti baro a paset iti istorya kalpasan a naginana ni Jacob idiay Succot.
"Nangipatakder isuna iti kampona iti asideg"
"paset ti daga" wenno "bassit a paset ti daga"
Nagan daytoy ti lalaki. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Ti Sikem ket nagan iti siudad ken lalaki.
"100" wenno "sangagasut" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
Ti kaipapanan ti El ti Dios ti Israel ket 'Dios, ti Dios ti Israel. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:33]]
Daytoy ti pangrugian ti baro a paset ti istorya. Iladladawan ti nangisurat ti inaramid ni Jacob kalpasan a naginana isuna idiay Succot.
Dakdakamatenna laeng daytoy ni Jacob gapu ta isuna ti panguloen ti pamiliana. Naipakaawat a kaduana ti pamiliana. . (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
1 Ita, ni Dina nga anak a babai ni Lea kenni Jacob, ket rimmuar tapno sarakenna dagiti babbalasang iti dayta a lugar. 2 Nakita isuna ni Sikem, a prinsipe iti dayta a lugar, a putot ni Hamor a Heveo, ket ginuyodna daytoy, ken pinilitna daytoy a makikaidda kenkuana. 3 Nakayawan isuna kenni Dina, nga anak a babai ni Jacob. Inayatna ti balasang ken kinasaritana daytoy iti naalumamay. 4 Kinasarita ni Sikem ti amana a ni Hamor, kinunana, "Alaem daytoy a balasang tapno agbalin nga asawak." 5 Ita, nanggeg ni Jacob a rinames ni Sikem ni Dina a putotna a babai. Adda idi iti kataltalunan dagiti putotna a lallaki a mangay-aywan kadagiti tarakenna, isu a nagtatalna pay laeng ni Jacob agingga a nakasangpetda. 6 Napan ni Hamor nga ama ni Sikem kenni Jacob tapno makisarita kenkuana. 7 Simrek dagiti annak a lallaki ni Jacob a naggapu iti taltalon idi nangngegda daytoy a pasamak. Napasakitan dagiti lallaki. Nakapungtotda unay gapu ta imbabainna ti Israel gapu iti panangipilitna iti bagina iti anak a babai ni Jacob, ta saan a rumbeng a napasamak ti kasta a banag. 8 Nakisarita ni Hamor kadakuada, kinunana, "Ay-ayaten ni Sikem a putotko ti putotmo a babai. Pangngaasim ta itedmo isuna a kas asawana. 9 Makiinnasawakayo kadakami, itedyo kadakami dagiti annakyo a babbai, ket alaenyo dagiti annakmi a babbai para kadakayo. 10 Makipagnaedkayo kadakami, ken mabalinyo ti agnaed iti daga ken mabalinyo ti aglako, ken gumatang iti sanikua. 11 Kinuna ni Sikem iti ama ni Dina ken kadagiti kakabsatna, "Makasarakak koma iti pabor iti imatangyo, ket itedkonto ti aniaman nga ibagayo kaniak. 12 Dawatandak iti gatad a kas kadakkel iti gatad a bayad ti nobya ken sagut a kas tarigagayanyo, ket itedkonto ti aniaman nga ibagayo kaniak, ngem itedyo kaniak ti balasang nga asawaek." 13 Simmungbat dagiti putot a lallaki ni Jacob kada Sikem ken Hamor nga amana, nga addaan iti panangallilaw, gapu ta rinugitan ni Sikem ni Dina a kabsatda a babai. 14 Kinunada kadakuada, "Saanmi a maaramid daytoy a banag, nga itedmi ti kabsatmi a babai iti siasinoman a saan a nakugit; ta pakaibabainanminto dayta. 15 Iti daytoy laeng a katulagan nga umanamongkami kadakayo: no makugitkayo a kas kadakami, no ti tunggal lalaki kadakayo ket nakugit. 16 Ket iti dayta, itedmi kadakayo dagiti annakmi a babbai, ken alaenmi dagiti annakyo a babbai para kadakami, ket makipagnaedkaminto kadakayo ket agbalintayo a maymaysa a tattao. 17 Ngem no saankayo a dumngeg kadakami ken agpakugit, alaenmi ngarud ti kabsatmi a babai ket pumanawkami." 18 Dagiti sasaoda ket nakaay-ayo kenni Hamor ken iti putotna a ni Sikem. 19 Saan a nagtaktak ti baro a mangaramid iti imbagada, gapu ta naragsakan isuna iti putot a babai ni Jacob, ken gapu ta isuna ti kangrunaan a mararaem a tao iti sangkabalayan ti amana. 20 Napan ni Hamor ken ti putotna a ni Sikem iti ruangan ti siudad ket kinasaritada dagiti lallaki ti siudadda, a kunada, 21 nasayaat dagidiay a tattao kadatayo, isu a palubusantayo ida nga agnaed iti daga ken aglako ditoy, ta kinapudnona, nalawa ti daga para kadakuada. Asawaentayo dagiti annakda a babbai, ken ipaasawatayo met kadakuada dagiti annaktayo a babbai. 22 Iti daytoy laeng a katulagan nga umanamong dagiti lallaki a makipagnaed kadatayo ken agbalintayo a maymaysa a tattao: no ti tunggal lalaki kadatayo ket makugit a kas kadakuada a nakugit. 23 Saan kadi a dagiti taraken ken sanikuada-amin nga ayupda ket kukuatayonto? Umanamongtayo ngarud kadakuada, ket makipagnaedda kadatayo." 24 Dimngeg kada Hamor ken Sikem a putotna dagiti amin a lallaki iti siudad. Tunggal lalaki ket nakugit. 25 Iti maikatlo nga aldaw, idi lumlumteg pay laeng dagiti sugatda, innala dagiti dua a lallaki a putot ni Jacob, da Simeon ken Levi, a kakabsat a lallaki ni Dina, dagiti kampilanda, ken napanda iti siudad nga awan ti nakadlaw kadakuada, ket pinatayda dagiti amin a lallaki. 26 Pinatayda ni Hamor ken ni Sikem a putotna, babaen iti tadem ti kampilan. Innalada ni Dina manipud iti balay ni Sikem ket pimmanawda. 27 Immay dagiti dadduma a lallaki a putot ni Jacob kadagiti bangkay ken tinakawanda ti siudad, gapu ta rinugutan dagiti tattao ti kabsatda a babai. 28 Innalada dagiti arbanda, dagiti tarakenda, dagiti asnoda, ken amin a banag nga adda iti siudad ken kadagiti kataltalunan iti aglawlaw 29 agraman dagiti amin a kinabaknangda. Tiniliwda amin nga annak ken assawa dagiti tattao sadiay. Innalada pay amin nga adda kadagiti babbalay. 30 Kinuna ni Jacob kada Simeon ken Levi, "Nangiyegkayo iti riribuk kaniak a mangpabangsit kaniak kadagiti agtataeng iti daga, kadagiti Canaanita ken kadagiti Perezeo. Bassit laeng ti bilangko. No pagtitipunenda dagiti bagbagida a bumusor kaniak ken darupendak, ket madadaelakto, siak ken ti bumalayko." 31 "Ngem kinuna da Simeon ken Levi, "Rumbeng kadi a trinato ni Sikem iti kabsatmi a babai a kasla maysa a balangkantis?"
Nausar daytoy a sao ditoy a mangmarka ti baro paset ti istoria.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:30:19|30:21]].
Kitaem no kasanom nga impatarus ti agpada a sao a "Heveo" idiay [[:ilo:bible:notes:gen:10:15|10:17]].
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Kayatna ti makikadua wenno makidenna kenni Dina" wenno "Nagustuanna unay isuna." (UDB)
Dakdakamatenna daytoy ni Hamor saan a ni Sikem. Saanna met a kayat a sawen a ti "prinsipe" ket anak ti ari . Ti kayatna a sawen ket ni Hamor ti pangulo iti dayta a disso.
Ti kayatna a sawen daytoy ket kinasaritana a siaayat tapno maallukoyna nga ay-ayatenna isuna ken kayatna nga ayatenna met isuna.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/34]]
Nausar ti "ita" ditoy a mangmarka ti panagbaliw ti istorya ket iturongna ti agbasbasa iti maipapan kenni Jacob. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:writing_background]])
Dakdakamaten ti sao a "na" (rinugitanna) ni Sikem.
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "ginammatanna isuna ken kinaiddana" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_euphemism]])
"nagulimek"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
Ni "Hamor.....napan tapno makisarita kenni Jacob
"Nakaunget wenno nakapungtot dagiti lallaki"
Dakdakamatenna ti sao nga "Israel" ditoy ti tunggal kameng ti pamilia ni Jacob. Naibabain ni Israel a bunggoy iti tattao. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "imbabainna ti pamilia ti Israel" wenno "inyegna iti pannakaibabain kadagiti tattao ti Israel."
Kitaen no kasanom nga impatarus ti agpada a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:34:01|34:2]]
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "ta saanna koma a rumbeng nga inaramid ti dakes unay a banag." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
Kas idiay (UDB), mabalin nga ibaga daytoy a kas maysa a "Nakapungtotda unay - saan koma a rumbeng a napasamak -direct quotation" a naibaga dagiti annak a lallaki ni Jacob. (Kitaen: Direct and Indirect Quotations)
"Nakisarita ni Hamor kenni Jacob ken kadagiti annak a lallaki ni Jacob"
Dakdakamaten ti sao nga "ayat" ditoy ti nalailo nga ayat iti lalaki ken babai. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "ay-ayatenna isuna ket kayatna nga asawaen isuna. "(Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])
iti dadduma a kaugalian, dagiti nagannak ti mangikeddeng no siasino ti mangasawa ti anakda.
Ti makiinnasawa ket panangasawa ti kameng manipud iti sabali a puli. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: " Palubusanyo ti panagasawa dagiti tattaoyo ken tattaomi."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
"nalawa ken mabalinyo nga usaren ti daga a para kadakayo"
"Imbaga ni Sikem iti ama ni Dina a ni Jacob"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Palubusannak a makasarak iti pabor ti sangoanam wenno manipud kenka." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
Kadagiti dadduma a kaugalian, daytoy ket kaugalian a mangted ti lalaki iti kuarta, sanikua, baka, ken dadduma a sagsagut iti pamilia ti nobya iti tiempo iti panagkallaysa.
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Ngem nagulbod dagiti annak a lallaki ni Jacob kanni Sikem ken Hamor idi simmungbatda kadakuada."
Kitaem no kasanom nga impatarus ti "rinugitan" idiay [[:ilo:bible:notes:gen:34:04|34:5]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
"Imbaga dagiti annak a lallaki ni Jacob ken ni Sikem ken ni Hamor"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Saan kami nga umanamong a mangited kenni Dina iti pannakiasawa."
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Ta dayta ket mangiyeg kadakami iti pannakaibabain."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
Ti kayatna a sawen daytoy ket palubusanda ti tao manipud iti pamilia ni Jacob a mangasawa ti tao nga agnanaed iti daga ni Hamor.
"tapno makugitda"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Immanamong ni Hamor ken ti anakna a lalaki a ni Sikem iti imbaga dagiti annak a lallaki ni Jacob."
"Ni Dina nga anak a babai ni Jacob"
Mabalin met nga ilawlawag ti kaipapananna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Ammo ni Sikem nga umanamong amin dagiti lallaki iti sangakabbalayan ti amana gapu ta isuna ti kangrunaan a maidaydayaw kadakuada." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
Kadawyan kadagiti pangulo nga agkikitada iti ruangan ti siudad a mangaramid kadagiti pangngeddeng.
Ni "Jacob, dagiti annakna a lallaki, ken dagiti tattao ti Israel"
Iramraman ti "kadatayo" ni Hamor, ti anakna a lalaki ken amin a tattao a kinasaritada idiay ruangan ti siudad. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_inclusive]])
"palubusam ida nga agnaed ken aglako ditoy a daga"
Us-usaren ni Sikem ti sao a "kinapudnona" a mangiyunay-unay ti imbagana. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "gapu ta kinapudnona, nalawa ken umdas ti daga" wenno "gapu ta pudno unay a nalawa ti daga para kadakuada tapno agnaedda ditoy."
Kitaem no kasanom nga impatarus ti agpada a sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:34:08|34:9]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
Intuloy ni Hamor kenni Sikem ti panakisaritada kadagiti lallakay iti siudad.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
"No laeng maakugit ti tunggal lalaki kadatayo, kas kadagiti lallaki ti Israel a nakugit nga umanamongda a makipagnaed ken makipagkaykaysa kadatayo a kas maymaysa a tattao"
Mangusar ni Sikem ti saludsod a pangiyunay-unay. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Kukuatayonto amin dagiti ay-ayup ken sanikuada!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Isu nga adda maysa a dinutukan ni Hamor ken Sikem a mangkugit kadagiti amin a lallaki." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Kalpasan ti dua nga aldaw"
"idi agpapaut-ot dagiti amin a lallaki iti siudad"
"innalada ti kampilanda"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "simrekda iti siudad a saan a pagarupen dagiti tattao a dangran ida dagiti Israelita."
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas maysa a baro a sasao. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Pinatay ni Simeon kenni Levi amin a lallaki iti siudad."
"babaen iti kampilanda"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
Kitaen ti panangipatarusmo ti "rinugitan" idiay 34:5.
"ti bangkay ni Hamor, Sikem, ken dagiti tattaoda"
"tinakawda amin a banag ti siudad"
Ni Sikem laeng ti nangrugit kenni Dina, ngem inraman dagiti annak a lallaki ni Jacob a pagrebbengan ti entero a pamilia ni Sikem daytoy a pasamak. Kitaen ti panangipatarusmo ti "rinugitan" idiay [[:ilo:bible:notes:gen:34:04|34:5]].
"Innala dagiti annak a lallaki ni Jacob dagiti arban dagiti tattao"
"amin a sanikua ken kuartada"
"Tiniliwda amin nga ubbing ken dagiti assawada"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
"Nakaigapuan ti dakkel a pagrigatak" wenno "Nangiyeg ti pakadadaelak"
Dakdakamaten ti sasao a "ko" ken "siak" ti amin a sangakabbalayan ni Jacob. Ibagbaga laeng ni Jacob ti "ko" ken "siak" gapu ta isuna ti panguloen. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Bassit ti bumalayko....maibusor kadatayo ket darupendatayo, ket dadaelendatayonto amin" (Kitaen: Synecdoche)
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Pinagbalindak a makaparurod kadagiti Caananita ken kadagiti Perezeo." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])
Dakdakamaten ti sao a "ko" (bilangko) ti amin a sangakabbalayan ni Jacob. Ibagbaga laeng ni Jacob a "ko" gapu ta isuna ti panguloen. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Bassit ti bumalayko." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])
"mangbukel ti armada a mangdarup kaniak"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "dadaelendak" wenno "parmekendak" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Mangusar ti saludsad ni Simeon ken Levi a mangiyunay-unay. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Saan koma a trinato ni Sikem ti kabsatmi a babai a kasla balangkantis isuna!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:34]]
1 Kinuna ti Dios kenni Jacob, "Tumakderka! Mapanka idiay Betel ket agtalinaedka sadiay. Mangbangonka sadiay iti Altar ti Dios a nagparang kenka idi timmarayka manipud iti kabsatmo a ni Esau. 2 Ket kinuna ni Jacob kadagiti kaballayna ken kadagiti amin a kakadwana, "Ibellengyo dagiti didiosen nga adda kadakayo, aramidenyo ti pakaibilanganyo a nasin-aw ken sukatanyo dagiti kawesyo. 3 Kalpasanna, pumanawtayo ditoy ket mapantayo idiay Betel. Mangbangonak sadiay iti altar a maipaay iti Dios, a nangsungbat kaniak iti tiempo ti panagsagabak, ken kankanayon nga adda kaniak iti sadinoman a napnapanak. 4 Intedda ngarud kenni Jacob dagiti amin a didiosen nga adda kadagiti imada, ken dagiti aritos nga adda kadagiti lapayagda. Inkali ni Jacob dagitoy iti sirok ti kayo a Lugo nga asideg idiay Sikem. 5 Kabayatan iti panagdaliasatda, pinagdanag ti Dios dagiti siudad nga adda iti aglawlawda, isu a saan a dinarup dagidiay a tattao dagiti putot ni Jacob. 6 Nakadanon ngarud ni Jacob idiay Luz (dayta ket Betel) nga adda iti daga ti Canaan, isuna ken amin a tattao a kadwana. 7 Nangbangon isuna sadiay iti altar ket inawaganna iti El Betel gapu ta imparangarang ti Dios ti bagina kenkuana idi itartarayanna ti kabsatna. 8 Ni Deborah, a mangay-aywan kenni Rebecca ket natay. Naitabon isuna idiay Betel iti sirok ti kayo a lugo, isu a naawagan dayta nga Allonbacuth. 9 Idi naggapu ni Jacob idiay Paddan-aram, nagparang manen ti Dios kenkuana ket binendissionanna isuna. 10 Kinuna ti Dios kenkuana " Ti naganmo ket Jacob, ngem saankanton a maawagan iti Jacob, ti naganmonton ket Israel. ” Pinanaganan ngarud isuna ti Dios iti Israel. 11 Kinuna ti Dios kenkuana. "Siak ti Manakabalin-amin a Dios. Agbunga ken agpaaduka. Agtaudto kenka ti maysa a nasion ken bunggoy dagiti nasion, ken agtaudto dagiti ari manipud kadagiti kaputotam. 12 Ti daga nga intedko kenni Abraham ken kenni Isaac ket itedkonto kenka. Itedkonto met daytoy a daga kadagiti kaputotam. 13 Ket pinanawan isuna ti Dios idiay lugar a nakisaritaanna kenkuana. 14 Nangbangon ni Jacob iti adigi iti lugar a nakisaritaan kenkuana ti Dios, maysa nga adigi a bato. Binuyatanna daytoy iti arak ken lana a kas datonna. 15 Pinanagananan ni Jacob ti lugar a nakisaritaan ti Dios kenkuana iti Betel. 16 Intuloyda ti nagdaliasat manipud Betel. Idi adayoda pay laeng manipud Efrata, nagpasikal ni Raquel. Nagpasikal isuna iti nakaro. 17 Kabayatan iti nakaro a panagpasikalna, kinuna ti mangpapaanak kenkuana "Saan ka nga agbuteng, ta ita maaddaanka iti maysa pay nga anak a lalaki. ” 18 Idi matmatayen isuna, iti kamaudianan nga angesna, pinanagananna ti anakna iti Benoni ngem inawagan isuna ti amana iti Benjamin. 19 Natay ni Raquel ket naitabon iti dalan nga agturong idiay Efrata (dayta ket Betlehem). 20 Nangikabil ni Jacob iti adigi a bato iti tanemna. Daytoy ti pagilasinan iti tanem ni Raquel agingga ita nga aldaw. 21 Intultuloy ni Israel ti panagdaliasatna ken impatakderna ti toldana iti labes ti Migdal Eder. 22 Kabayatan nga agnanaedni Israel iti dayta a daga, kinaidda ni Ruben ni Bilha a maysa kadagiti inkabbalay ti amana ket naammoan daytoy ni Israel. Ita, addaan ni Jacob iti sangapulo ket dua a putot a lallaki. 23 Dagiti putotna a lallaki kenni Lea ket ni Ruben, nga inauna a putot ni Jacob, ken da Simeon, Levi, Juda, Issacar ken Zabulon. 24 Dagiti putotna a lallaki kenni Raquel ket ni Jose ken ni Benjamin. 25 Dagiti anakna kenni Bilha, nga adipen ni Raquel, ket ni Dan ken ni Neftali. 26 Dagiti annak a lallaki ni Zilpa, nga adipen ni Lea, ket ni Gad ken ni Aser. Amin dagitoy ket lallaki a putot ni Jacob a naipasngay idiay Paddan-aram. 27 Dimteng ni Jacob iti ayan ni Isaac nga amana idiay Mamre iti Kiriat Arba (a maawagan met laeng iti Hebron) a nagnaedan da Abraham ken Isaac. 28 Nagbiag ni Isaac iti sangagasut ket walopulo a tawen. 29 Inyanges ni Isaac ti maudi nga angesna ket natay, pimmusay a lakay unayen. Ni Esau ken ni Jacob a lallaki a putotna ti nangitabon kenkuana.
" Ibellengyo dagiti didiosenyo" wenno" panawanyo dagiti sinan-diosyo"
Daytoy ti kaugalian a panangdalus iti ugali ken bagi sakbay a mapan nga agdayaw iti Dios.
"Idi naglak-amak ti narigat a kasasaad "wenno "idi mariribukanak"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
"isu nga inted amin dagiti pamiliana ken dagiti adipenna"
"nga adda kadagiti sanikuada" wenno "aniaman nga adda kadakuada"
"dagiti aritosda" (UDB). Dagiti mabalina a sawen ket 1) ti balitok nga aritosda ket mabalin nga usarenda nga agaramid kadagiti didiosenda wenno 2)innalada dagitoy nga aritos manipud iti siudad ti Sikem kalpasan a dinarupda daytoy ken pinatayda amin a tattao. Mabalin a dagiti aritos ket mangipalagip kadakuada kadagiti basolda.
Nagbuteng dagiti tattao kenni Jacob, ngem ti Dios ti makagapu a nagbuteng dagiti tattao kenni Jacob.
Ti kayatna a sawen ket awan ti siasinoman iti pamilia ni Jacob ti nangdarup. Ngem dua kadagiti annakna a lallaki, ni Simeon ken ni Levi ti nangdarup kadagiti Canaanita a kabagian ni Sikem kalpasan nga tinengel ken kinaidana ti annak a babai ni Jacob. Nagbuteng ni Jacob ta amangan no bumalesda [[:ilo:bible:notes:gen:34:30|34:30]]. Mabalin met laeng a maipatarus daytoy a kas: "pamilia ni Jacob" wenno "kaballay ni Jacob" (kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
Ti kayat a sawen ti “siudad” ditoy ket dagiti tattao nga agnanaed kadagiti siudad. ( Kitaen: Metonymy
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
Mabalin nga inayon ti mangipatarus ti "footnote" a mangibaga" Ti kayat a sawen ti nagan nga El Betel ket 'Dios ti Betel"'(kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Nagan daytoy ti babai. (kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Ti taga-aywan ket babai a mangay-aywan ti anak ti sabali a babai. Ti mangay-aywan ket irespetoda unay ken napateg iti pamiliada.
Ti mangipatarus ket mabalin nga inayonna iti "footnote" a mangibaga a "Ti kayat a sawen ti nagan nga Allonbacuth ket "Kayo a Lugo a nagsangitan."'(kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
“ impakaammo ti Dios sadiay ti kinasiasinona kenni Jacob”
Mabalin met laeng a maipatarus daytoy a kas : “Intabonda isuna idiay Betel” (Kitaen: Active wenno Passive)
Ti kayat a sawen ti “simmalog “ ket nausar gapu ta intabonda isuna idiay lugar a nababbaba ngem Betel.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
kitaen ti Genesis [[:ilo:bible:notes:gen:25:19|25:20]] no kasanom nga impatarus ti "Paddan-aram
Ti kayat a sawen ti "bendission" ditoy ket panangibaga iti bendission iti siasinoman ken panangipakaammo nga adda iti maaramid a naimbag a banbanag iti dayta a tao.
"ngem ti naganmo ket saanton a Jacob"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
"Kinuna ti Dios Kenni Jacob"
kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a bilbilin idiay [[:ilo:bible:notes:gen:01:28|1:28]].
Mabalin met laeng a maipatarus daytoy a kas: "adu a nasion."
Ti kayat a sawen ti “nagpangato” ket nausar gapu ta ti pagnanaedan ti Dios ket kadawyan a mapanpanunot nga iti nangato wenno iti ngato ti lubong. Mabalin met laeng nga maipatarus a kas: “pinanawan ti Dios isuna”
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
Pakalaglagipan daytoy nga adigi a maysa laeng a dakkel a bato a naikabil iti murdongna.
kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:28:18|28:18]].
Mabalin met nga inayon dagiti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibaga a "ti kayat a sawen ti nagan a Betel ket 'balay ti Dios."'
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
"Addaan isuna iti nakaro a rigat a mangipaspasngay iti ubing''
"Idi nakaro unayen ti sakit ti panagpasikalna"
ti tao a tumultulong iti babai kabayatan iti panangipaspasngayna iti ubing
mabalin a maipatarus daytoy a kas : "sakbay iti pannakatayna."
Mabalin met nga inayon ti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibaga a " ti kayat a sawen ti nagan a Benoni ket 'anak ti ladingitko."(kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Mabalin met nga inayon ti mangipatpatarus iti "footnote" a mangibagbaga a "Ti kayat a sawen ti nagan a Benjamin ket anak ti makanawan nga ima." Dagiti ragup ti sasao a "makanawan nga ima" ket pakaammoan iti lugar ti naisangsangayan a pabor.
mabalin nga maipatarus daytoy a kas: "ket intabonda isuna."(Kitaen:[[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"Markaan daytoy ti tanem ni Raquel agingga ita nga aldaw"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
Ti kayatna a sawen daytoy ket tore wennu nangato a balay nga impatakder dagiti agpaspastor nga mangbantay kadagiti arbanda. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay[[:ilo:bible:notes:gen:29:28|29:29]].
Daytoy a patang ket mangirugrugi iti baro a pagsasaritaan, nga agtultuloy iti sumaganad a bersikulo.
“iti dalan” (UDB)
ti kayat a sawen daytoy ket idi isursurat ti nagisurat daytoy.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
"12 nga annak a lallaki"(kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:29:28|29:29]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:29:23|29:24]].
dagiti annakna a naipasngay idiay Padan-aram Ti kayatna a sawen ket saan a mairaman ditoy ni Benjamin a naipasngay idiay daga ti Canaan nga asideg iti Betlehem. Imbagana laeng ti Padan-aram gaputa kaaduan kadakuada ti naipasngay ditoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas : " Dagiti annakna a naipasngay idiay Padan-aram, malaksid kenni Benjamin a naipasngay idiay daga ti Canaan." (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:13:16|13:18]].
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:23:01|23:02]].
Ti “immay” ket mabalin met laeng a maibaga a kas “napan”( Kitaen; mapan ken umay)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
"180 a tawen" (kitaem:[[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a sassao idiay.[[:ilo:bible:notes:gen:25:07|25:08]].
ti kayat a sawen daytoy ket kalpasan a natay ni Isaac, ti kararuana ket napan idiay lugar nga ayan dagiti kabagianna nga immuna a natay. Mabalin met laeng a maipatarus daytoy a kas: “nakikadua isuna kadagiti kameng ti pamiliana a natayen” (Kitaen: Idiom and Active or Passive)
Agpada met laeng ti kayat a sawen ti ragup ti sassao a “lakay” ken “napnoan ti al-aldaw”. Ipaunay-unayda a nagbiag ti nabayag unay a tiempo ni Isaac. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “Kalpasan a nagbiag isuna iti nabayag unay a tiempo ken lakay unayen”( Kitaen: Doublet)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:35]]
1 Dagitoy dagiti kaputotan ni Esau (a maawagan met laeng iti Edom). 2 Nangala ni Esau iti assawana manipud kadagiti Canaanita. Dagitoy dagiti assawana: ni Ada a putot ni Elon a Heteo; ni Oholibama a putot ni Ana ken apoko ni Zibeon a Heteo; 3 ken ni Basemat a putot ni Ismael ken kabsat ni Nebayot. 4 Impasngay ni Ada ni Elifaz kenni Esau, ken impasngay ni Basemat ni Reuel. 5 Impasngay ni Oholibamah da Jeus, Jaalam, ken Kora. Dagitoy dagiti lallaki a putot ni Esau a naipasngay idiay Canaan. 6 Innala ni Esau dagiti assawana, dagiti putotna a lallaki ken babbai ken amin a kameng ti sangkabalayanna, dagiti tarakenna –amin nga ayupna ken amin a sanikuana a naurnongna idiay daga ti Canaan ket napanda iti lugar nga adayo manipud iti kabsatna a ni Jacob. 7 Inaramidna daytoy gapu ta adu unay ti sanikuada no agtalinaeda a dua sadiay. Saan nga umanay kadakuada ti daga a nagnaedanda gapu kadagiti tarakenda. 8 Isu a ni Esau a maawagan met laeng iti Edom ket nagnaed iti katurturodan a pagilian iti Seir. 9 Dagiti sumaganad ket dagiti kaputotan ni Esau, a kapuonan dagiti Edomita iti katurturodan a pagilian ti Seir. 10 Dagitoy dagiti nagan dagiti lallaki a putot ni Esau: ni Elifaz nga anak a lalaki ni Ada nga asawa ni Esau; ni Reuel nga anak a lallaki ni Basemat nga asawa ni Esau. 11 Dagitoy met dagiti lallaki a putot ni Elifaz: da Teman, Omar, Zepo, Gatam ken Kenaz. 12 Impasngay met ni Timna a maysa nga inkabbalay ni Elifaz a putot ni Esau ni Amalek. Appoko dagitoy ni Ada nga asawa ni Esau. 13 Dagitoy dagiti lallaki a putot ni Reuel: da Nahat, Zera, Samma ken Mizza. Appoko dagitoy ni Basemat nga asawa ni Esau. 14 Dagitoy met dagiti annak a lallaki da Esau ken Oholibama nga asawana. Ni Oholibama ket putot ni Ana ken apoko ni Zibeon. Impasngayna kenni Esau da Jeus, Jaalam ken Kora. 15 Dagitoy dagiti puli manipud iti kaputotan ni Esau: dagiti kaputotan ni Elifaz nga inauna a lalaki a putot ni Esau: da Teman, Omar, Zepo, Kenaz, 16 Kora, Gatam ken Amalek. Dagitoy ket puli a nagtaud kenni Elifaz idiay daga ti Edom. Isuda ket lallaki nga appoko ni Ada. 17 Dagitoy dagiti puli a nagtaud kenni Reuel, a lalaki a putot ni Esau: da Nahat, Zera, Samma ken Mizza. Dagitoy dagiti puli a nagtaud kenni Reuel iti daga ti Edom. Isuda dagiti appoko a lallaki ni Basemat nga asawa ni Esau. Dagitoy dagiti puli ni Oholibama nga asawa ni Esau: da Jeus, Jaalam ken Kora. 18 Dagitoy dagiti puli a nagtaud kenni Oholibama nga asawa ni Esau, a putot ni Ana. 19 Dagitoy dagiti putot a lallaki ni Esau, ken dagitoy dagiti pulida. 20 Dagitoy dagiti a lallaki a putot ni Seir a Horeo nga agnanaed iti daga: da Lotan, Sobal, Zibeon, Ana, 21 Dison, Ezer ken Disan. Dagitoy dagiti puli dagiti Horeo, dagiti agnanaed idiay Seir iti daga ti Edom. 22 Dagiti lallaki a putot ni Lotan ket da Hori ken Heman. Ni Timna ket kabsat a babai ni Lotan. 23 Dagitoy dagiti lallaki a putot ni Sobal: da Alban, Manahat, Ebal, Sefo ken Onam. 24 Dagitoy dagiti lallaki a putot ni Zibeon, da Aya ken Ana. Isu daytoy ni Ana a nakasarak iti napudot nga ubbog iti let-ang kabayatan nga ipaspastorna dagiti asno ni Zibeon nga amana. 25 Dagitoy dagiti putot ni Ana: ni Dison ken ni Oholibama a putot a babai ni Ana. 26 Dagitoy dagiti lallaki a putot ni Dison: da Hemdan, Esban, Itran, ken Keran. 27 Dagitoy dagiti lallaki a putot ni Ezer: da Bilhan, Zaavan ken Akan. 28 Dagitoy dagiti lallaki a putot ni Disan: ni Uz ken ni Aran. 29 Dagitoy dagiti puli dagiti Horeo: da Lotan, Sobal, Zibeon, ken Ana, 30 Dison, Ezer, Disan: Dagitoy dagiti puli dagiti Horeo segun iti listaan dagiti pulida iti daga ti Seir. 31 Dagitoy dagiti ari a nagturay idiay Edom sakbay nga adda nagturay nga ari kadagiti Israelita: 32 Nagturay ni Bela a lalaki a putot ni Beor idiay Edom ken ti nagan ti siudadna ket Dinhaba. 33 Idi natay ni Bela, simmukat kas ari ni Jobab a lalaki a putot ni Zera a taga-Bozra. 34 Idi natay ni Jobab, naisukat a nagari ni Husam a nagtaud iti daga dagiti Temanita. 35 Idi natay ni Husam, naisukat a nagari ni Hadad a lalaki a putot ni Bedad. Isuna ti nangparmek kadagiti Midianita iti daga ti Moab. Ti nagan ti siudadna ket Avit. 36 Idi natay ni Hadad, naisukat a nagari ni Samla a taga-Masrecca. 37 Idi natay ni Samla, naisukat a nagari ni Saul a a nagtaud idiay Rehobot nga asideg iti karayan Eufrates. 38 Idi natay ni Saul, naisukat a nagari ni Baal Hanan a lalaki a putot ni Akbor. 39 Idi natay ni Baal Hanan a putot ni Akbor, naisukat a nagari ni Hadar. Ti nagan ti siudadna ket Pau. Ti nagan ti asawana ket ni Mehetabel a babai a putot ni Matred ken apoko a babai ni Me Zahab. 40 Dagitoy dagiti nagan dagiti panguloen dagiti puli manipud iti kaputotan ni Esau, segun iti pulida ken kadagiti rehionda, ken segun kadagiti nagnaganda: da Timna, Alva, Jetet, 41 Oholibama, Ela, Pinon, 42 Kenaz, Teman, Mibzar, 43 Magdiel ken Iram. Dagitoy dagiti panguloen dagiti puli ni Edom segun iti pannakaurnosda iti daga a tinagikuada. Daytoy ni Esau nga ama dagiti Edomita.
"'Dagitoy dagiti kaputotan ni Esau a maawagan met laeng nga Edom" Daytoy a sassao ket ipakaamona dagiti pakasaritaan dagiti kaputotan ni Esau iti libro ti Genesis 36:1-18. Mabalin met laeng a maipatarus daytoy a kas: " Daytoy ket pakasaritaan dagiti kaputotan ni Esau, a maawagan met laeng nga Edom."
Dagitoy dagiti nagnagan dagiti assawa ni Esua. ( Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:26:34|26:34]].
Dagitoy ket nagnagan ti lallaki.( Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Dakdakamatenna daytoy dagidiay dakkel a bunggoy dagiti tattao. Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:10:15|10:17]].
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay. [[:ilo:bible:notes:gen:26:34|26:34]].
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:28:08|28:9]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:01|36:2-3]].
Dagitoy dagiti nagnagan dagiti annak a lallaki ni Esau. ( Kitaen [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
"Dagiti sanikua ni Jacob ken ni Esau"
"saan a nalawa para kadagiti arban ni Esau kenni Jacob"
Ti kayat a sawen daytoy ket immakar iti sabali a lugar ken agnaed idiay. Mabalin a maipataros daytoy a kas: " napan nga agnaed iti sabali a daga"( Kitaen: Idiom)
dakdakamatenna daytoy dagidiay amin a naurnongna kabayatan nga agnanaed idiay Canaan. Mabalin a maipataros daytoy a kas: a naurnongna kabayatan nga agnanaed idiay daga ti Canaan" (Kitaen)
Dakdakamaten ti sao a "nagtaengan" ket immakar iti sabali a lugar ken agnaed idiay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "idiay nag-akaranda"(kitaen: Idiom)
Dakdakamatenna dagiti amin a naurnongna a gameng kabayatan nga agnanaed isuna idiay daga ti Canaan. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: a naurnongna kabayatan nga agnanaed isuna idiay daga ti Canaan" (Kitaen)
Ti kayat a sawen daytoy ket immakar iti sabali a lugar ket agnaed idiay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "napan nagnaed iti sabali a daga"( Kitaen: Idiom)
Ti kayat a sawen ti sao a "nagnaedan" ket umakar iti sabali a lugar ken agnaed idiay. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: " idiay immakaranda "(kitaen: Idiom)
"Dagiti sanikua ni Jacob ken ni Esau"
"saan a nalawa para kadagiti arban ni Esau ken ni Jacob"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Daytoy a sasao ket ipakpakaammo daytoy dagiti pakasaritaan dagiti kaputotan ni Esau idiay Genesis 36:9-43 Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Daytoy ti pakasaritaan dagiti kaputotan ni Esau."
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:04|36:4]].
kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:01|36:2-3]].
Dagitoy dagiti nagnagan dagiti annak a lallaki ni Elifaz. ( Kitaen [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Daytoy ti nagan ti inkabbalay ni Elifaz. ( Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Ti kayatna a sawen ket agnanaedda idiay siudad ti Seir. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: " Ti agnanaed idiay siudad ti Seir'' ( Kitaen)
Ti kayatna a sawen daytoy ket nagnaedda idiay turod ti pagilian ti Seir. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Ti nagnaed idiay turod a pagilian ti Seir'' ( Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:04|36:4-5]].
Dagitoy ket nagnagan ti lallaki.(Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:01|36:2-3]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:04|36:4]]
Dagitoy dagiti nagnagan dagiti puli.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:04|36:4-5]].
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:13|36:13]].
kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:01|36:2-3]].
Ti kayat a sawen daytoy ket nagnaedda idiay daga ti Edom. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: a nagnaed idiay daga ti Edom" ( Kitaen Assumed Knowledge and Implicit Information)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Ti sao nga "Seir" ket nagan ti lalaki ken pagilian.
Ti sao a "Horeo"ket maipapan kadagiti bunggoy ti tattao. Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:14:03|14:6]].
"a nagnaed idiay Seir, a maawagan met laeng ti Edom"
Dagitoy ket nagan dagiti Lallaki (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
daytoy ket nagan ti babai (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:20|36:20]].
Dagitoy ket nagnagan dagiti lallaki.(Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:12:14|12:16]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:20|36:20-21]]. Idiay 36:25 Dakdakamatenna ditoy ni “Disson nga anak a lalaki ni Ana. Idiay 36:26 dakdakamatenna ditoy ni "Dison nga anak a lalaki ni Seir.
Daytoy ket nagan ti babai. (kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Dagitoy ket nagnagan dagiti lallaki. (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:14:03|14:6]].
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:20|36:20-21]].
ti kayat a sawen daytoy ket agnanaedda idiay daga ti Seir. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "kadagidiay nagnaed idiay daga ti Seir" ( Kitaen)
Dagitoy ket nagnagan dagiti lallaki (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Dagitoy dagiti nagnaggan dagiti lugar.(Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Ti kayat a sawen daytoy ket daytoy a siudad ti nagnaedanna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: Ti nagan ti siudad a nagnaedanna" (Kitaen: Idiom)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:31|36:33]].
Dagitoy ket nagnagan dagiti lallaki. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Dagitoy ket nagnagan dagiti lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
"Dagiti kaputotan ni Teman" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Ti kayat a sawen daytoy ket agnanaed ni Husam idiay daga dagiti Temanita" ( Kitaen)
Ti kayat a sawen daytoy ket idiay nga agnanaed isuna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: Ti nagan ti siudad a pagnanaedanda" (Kitaen: Idiom)
"Ni Samla a manipud Masrecca"
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:36:34|36:36]].
Dagitoy ket nagnagan dagiti lallaki(Kitaen [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Dagitoy dagiti nagnagan dagiti lugar(Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
daytoy ket maipapan ti karayan nga Euprates
Daytoy ket nagan ti babai. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Nagnaed ni Saul idiay Rehobot. Ti Rehobot ket masarakan idiay igid ti karayan ti Euphrates" Mabalin nga aramiden a nalawag daytoy. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: “kalpasanna nagturay ni saul iti lugarna. Manipud isuna idiay Rehobot nga adda idiay igid ti karayan ti Euphrates.”( Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information))
Ti kayat a sawen daytoy ket daytoy a siudad ti nagnaedanna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "Ti nagan ti siuadad a nagnaedanna" ( Kitaen: Idiom)
mabalin a mainayon ti mapukpukaw a pakaammo. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: "anak isuna a babai ni Matred ken ti apoko a babai ni Mezaab" ( Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
Nagan dagitoy dagiti bunggoy ti tattao (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Daytoy a ragup ti sassao ket dakdakamatenna nga isuna ti kapuonan wenno nagappuan dagiti bunggoy ti tattao.
"ti pangulo dagiti puli"
dagiti puli ken dagiti rehionda ket napanaganan manipud iti panguloen dagiti puli. Ken, kitaen ti UDB para iti nalawlawag a pakaipatarus. Mabalin met laeng a maipatarus a kas" ti nagan dagiti pulida ken dagiti rehion a pagnanaedanda ket napanaganan kalpasan iti panagturayda. Dagitoy dagiti nagnaganda;"( Kitaen)
dagiti nagnagan dagiti bunggoy dagiti tattao. ( Kitaen: no kasano nga ipatarus dagiti nagnagan)
"pagtaengan a lugar" wenno " dagiti lugar a nagnaedanda"
Kuna iti listaan "agbalin" Esau, a ti kayatna a sawen ket daytoy ti listaan ti isu amin a kaputotanna. Mabalin a maipatarus daytoy a kas: " Daytoy ti listaan dagiti kaputotan ni Esau" (Kitaen: Metoymy)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:36]]
1 Nagnaed ni Jacob iti daga a pagnanaedan ti amana, iti daga ti Canaan. 2 Dagitoy dagiti pasamak maipanggep kenni Jacob. Ti barito a ni Jose nga agtawen iti sangapulo ket pito, ket ay-aywananna dagiti arban a kaduana dagiti kakabsatna a lallaki. Kaduana dagiti annak ni Bilha ken dagiti annak ni Zilpa, nga assawa ti amana. Adda impadamag ni Jose a saan a nasayaat a banag maipanggep kadakuada iti amada. 3 Ita, ad-adda ti panangipateg ni Israel kenni Jose ngem kadagiti amin a putotna gapu ta naiyanak daytoy idi lakayen ni Israel. Inyaramidanna isuna iti napintas a kawes. 4 Nadlaw dagiti kakabsatna nga ad-adda ti panagayat ti amada kenkuana ngem kadakuada amin a kakabsatna. Ginurada ken saan a nasayaat iti panakisaritada kenkuana. 5 Nagtagtagainep ni Jose, ket imbagana ti maipapan iti daytoy kadagiti kakabsatna. Ad-adda pay a ginurada isuna. 6 Kinunana kadakuada, "Pangngaasiyo ta denggenyo daytoy a natagtagainepko. 7 Mangrepreppettayo kampay idi kadagiti trigo idiay talon, pagammoan ket bimmangon ti rineppetko ken timmakder, ket pagammoan, pinalikmutan ken nagrukob dagiti rineppetyo iti rineppetko." 8 Kinuna dagiti kakabsatna kenkuana, "Ibagbagam kadi nga idaulloannakaminto? Mapasamakto aya met nga iturayannakami?" Ad-adda a ginurada isuna gapu kadagiti tagtagainepna ken gapu kadagiti sasaona. 9 Nagtagtagainep manen isuna iti maysa pay, ket imbagana daytoy kadagiti kakabsatna. Kinunana, "Ammoyo kadi, adda manen natagtagainepko: Nagrukob kano kaniak ti init, ti bulan, ken dagiti sangapulo ket maysa a bituen." 10 Imbagana met daytoy iti amana a kas met kadagiti kakabsatna, ket tinubngar isuna ti amana. Kinunana kenkuana, "Ania met daytoy a natagtagainepmo? Ibagbagam kadi nga agrukobak kasta met ti inam ken uray pay dagiti kakabsatmo kenka? 11 Umapal dagiti kakabsatna kenkuana, ngem ti amana ket pinanpanunotna daytoy a banag. 12 Napan idiay Sikem dagiti kakabsatna tapno aywananda dagiti arban ti amada. 13 Kinuna ni Israel kenni Jose, "Di met adda dagiti kakabsatmo idiay Sikem a mangay-aywan kadagiti arban? Umayka ta ibaonka kadakuada." Kinuna ni Jose kenkuana, "Nakasaganaak." 14 Kinunana kenkuana, "Mapankan, kitaem no nasayaat met laeng ti kasasaad dagiti kakabsatmo ken dagiti arban, ket umaymo ipakaammo kaniak." Imbaon ngarud ni Jacob ni Jose manipud iti tanap ti Hebron ket napan isuna idiay Sikem. 15 Nakita ti maysa a lalaki ni Jose. Agalla-alla idi ni Jose iti tay-ak. Sinaludsod ti lalaki kenkuana, "Ania ti birbirukem?" 16 Kinuna ni Jose, "Birbirukek dagiti kakabsatko. Ibagam koma kaniak no sadino ti pangay-aywananda kadagiti arban." 17 Kinuna ti lalaki, "Pimmanawda iti daytoy a lugar ta nangngegko a kinunada, 'Mapantayo idiay Dotan."' Sinurot ngarud ni Jose dagiti kakabsatna ket nasarakanna ida idiay Dotan. 18 Nakitada isuna iti saan unay nga adayo, ken sakbay a nakaasideg isuna kadakuada, pinanggepda a patayen isuna. 19 Kinuna dagiti kakabsatna iti tunggal maysa, "Kitaenyo, um-umay daytoy a managtagtagainep. 20 Umaykayo ngaruden, patayentayo isuna ken itinnagtayo iti maysa kadagiti abut. Ibagatayonto, "Inalun-on isuna ti narungsot nga ayup.' Kitaentayo man no anianto ti pagbanagan dagiti tagtagainepna." 21 Nangngeg ni Ruben daytoy ket inispalna isuna manipud kadagiti imada. Kinunana, "Saantayo a pukawne ti biagna." 22 Kinuna ni Ruben kadakuada, "Saanyo a pagayusen ti dara. Ibillengyo isuna iti abut nga adda iti daytoy a let-ang ngem saanyo a dangran isuna"- tapno maispalna isuna manipud kadagiti imada ket maisublina isuna iti amana. 23 Ket napasamak nga idi nakadanunen ni Jose iti ayan dagiti kakabsatna, inallada ti napintas a kawesna. 24 Innalada isuna ket intinnagda iti abut. Awan naggian ti abut ket awan danum iti daytoy. 25 Nagtugawda a mangan iti tinapay. Timman-awda ket adda nakitada a bunggoy dagiti Ismaelita a sumungsungad a naggapu idiay Galaad, ket awit dagiti kamelioda dagiti rekado, bangbanglo ken mirra. Agdaldaliasatda tapno iyapanda dagitoy idiay Egipto. 26 Kinuna ni Juda kadagiti kakabsatna, "Ania ti maganabtayo no patayentayo ti kabsattayo ken agulbodtayo gapu iti pannakatayna? 27 Umaykayo, ilakotayo ketdi isuna kadagiti Ismaelita a saan ket a dangran. Ta kabsattayo isuna, kadaraantayo a mismo." Dimngeg dagiti kakabsatna kenkuana. 28 Limmabas dagiti agtagtagilako a Midianita. Inyaon dagiti kakabsat ni Jose isuna ket inruarda isuna iti abut. Inlakoda ni Jose kadagiti Ismaelita iti duapulo a pirak. Intugot dagiti Ismaelita ni Jose idiay Egipto. 29 Nagsubli ni Ruben idiay ayan ti abut ket idi kitaenna, awan met ni Jose iti abut. Rinay-ab ni Ruben ti kawesna. 30 Nagsubli isuna kadagiti kakabsatna ket kinunana, "Ayanna ngayen ti ubing? Ket siak, papanakon ngay?" 31 Nangpatayda iti kalding ken innalada ti kawes ni Jose ket insawsawda iti dara. 32 Kalpasanna, inyapanda daytoy iti amada ket kinunada, "Nasarakanmi daytoy. Pangngaasim ta kitaem no kawes daytoy ti anakmo wenno saan." 33 Nabigbig ni Jacob daytoy ket kinunana, "Kawes daytoy ti anakko. Inalun-on isuna ti narungsot nga ayup. Awan duadua a napirsapirsayen ni Jose." 34 Rinay-ab ni Jacob dagiti kawesna ket nagkawes isuna iti nakersang a lupot. Nagdung-aw isuna para iti putotna iti adu nga aldaw. 35 Immay dagiti amin a putotna a lallaki ken babbai tapno liwliwaenda isuna ngem saanna a kayat a maliwliwa. Kinunana, "Mapanakto idiay sheol a silaladingit gapu iti anakko." Sinangsangitan ni Jacob ni Jose. 36 Inlako isuna dagiti Midianita idiay Egipto, kenni Potifar, maysa nga opisial ti Faraon, ken isu iti mangidadaulo kadagiti guardia ti Faraon.
"idiay Canaan a nagnaedan ti amana"
Ipakpakaammo daytoy a sasao dagiti pasamak kadagiti annak ni Jacob idiay Genesis 37:1-50:26. Mabalin a maipatarus daytoy a kas, "Daytoy ti pakasaritaan iti pamilia ni Jacob."
"17 ti tawenna" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:29:28|29:29]].
Kitaen no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:29:23|29:24]].
"kabit"(UDB)
"ti dakes a padamag maipanggep kadagiti kakabsatna"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
Nausar daytoy a sao a mangsenyal ti panagbaliw manipud ti istorya iti pakaammo maipanggep kenni Israel ken ni Jose. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:writing_background]])
Dakdakamaten daytoy ti nainkabsatan nga ayat wenno ayat para iti gayyem wenno kameng ti pamilia. Gagangay daytoy nga ayat ti tao iti nagbaetan ti gagayyem wenno kakabaggian.
"Naiyanak ni Jose idi lakayen ni Israel"
"Nadlaw dagiti kakabsat ni Jose nga ay-ayaten ti amada ni Jose"
"saan a makisarita iti nasayaat a wagas kenkuana"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
"inyaramidan ni Israel ni Jose"
"napintas a kagay"
Daytoy ti pakabuklan dagiti paspasamak a mapasamak idiay 37:6-11.
"Ken ad-adda pay a ginura dagiti kakabsat ni Jose isuna ngem iti pananggurada kenkuana idi"
"Pangngaasiyo ta dumngegkayo iti daytoy a natagtagainepko"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
Imbaga ni Jose kadagiti kakabsatna ti maipanggep iti tagtagainepna.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
Dagiti dadduma a pannakaipatarusna: "kitaenyo" wenno "dumngegkayo" wenno "dumngegkayo iti ibagak kadakayo"
Dakdakamaten ti sao a "tayo" (mangrepreppettayo) ni Jose ken karaman amin dagiti kakabsatna. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_inclusive]])
No naapiten dagiti trigo, mareppet daytoy ket maidulin daytoy agingga a dumteng ti tiempo a mabalinen nga isina dagiti bukel manipud iti ungkay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "mangrepreppet kadagiti trigo."
Ti sao a "pagammoan" ditoy ket mangipakita a nasdaaw ni Jose iti nakitana iti tagtagainepna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "ket, Timmakder ti rineppetko ken nagummong dagiti rineppetyo ket nagrukobda iti rineppetko."
Agpada ti kayat a sawen dagitoy a sasao. Mangus-usar ti saludsod dagiti kakabsat ni Jose tapno laisenda ni Jose. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "saankanto a pulos nga agbalin nga arimi, ken saankaminto a pulos nga agrukob kenka!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_parallelism]] and [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Ti sao a "tayo" (mangrepreppettayo) ket dakdakamatenna dagiti kakabsat ni Jose, saan a ni Jose. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_exclusive]])
"gapu kadagiti tagtagainepna ken dagiti imbagana"
"Adda sabali pay a tagtagainep ni Jose"
"11 a bituin" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
"inungtan isuna ni Israel, a kunkunana"
Mangus-usar ni Israel ti saludsod a mangtubngar kenni Jose. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "saan a pudno daytoy a natagtagainepmo. Saanak nga agrukob kenka uray pay ti inam, ken dagiti kakabsatmo." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Ti kayat a sawen daytoy ket panagunget gapu ta adda ti nagballigi wenno ad-adda a nalatlatak.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
Kayat a sawen daytoy a pinanpanunotna ti maipapan iti kaipapanan ti tagtagainep ni Jose. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “pinanpanunotna no ania ti mabalin a kayat a sawen ti tagtagainep” (Kitaen :Idiom)
Mangus-usar ni Jacob ti saludsod a mangipakaammo ti baru a pagsasaritaan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Ay-aywanan dagiti kakabsatmo ti arban idiay Sikem." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
"nakasaganaak a mapan"
"umayka ket ipakaammom kaniak no ania ti naduktalam" wenno "pakaammoannak"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
Naipakaawat ditoy a kidkiddawen ni Israel kenni Jose nga agsagana isuna a pumanaw ken umay tapno kitaenna isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas,”Agsagana ken umayka kaniak” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
“kinuna ni Israel kenni Jose”
"manipud iti tanap"
"Nakita ti maysa a lalaki ni Jose nga agalla-alla idiay talon"
Sensenyalan daytoy ti pagruggian ti sabali a pasamak iti istorya. Mabalin nga adda ti wagas a panangibaga iti daytoy iti pagsasaoyo.
"ania ti sapsapulem"
"pangngaasim ta ibagam kaniak no sadino"
"pangipaspastoranda kadagiti arban"
Daytoy ti nagan ti lugar nga aggarup 22 a kilometro ti kaadayuna manipud idiay Sikem. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
"Nakita dagiti kakabsat ni Jose isuna idi adayu paylaeng isuna"
"pinanggepda a patayen isuna"
"um-umayen ti nagtagtagainep"
"ita ngarud"
"nakaam-amak nga ayup" wenno "narungsot nga ayup"
"kinnan isuna"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Iti dayta a wagas, siguradoentayo a saan a mapasamak dagiti tagtagainepna."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
"nangngegna dagiti panggepda"
"Ken pinadasna nga ispalen ni Jose manipud kadakuada" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
"saantayo a patayen ni Jose" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_inclusive]])
"saanyo a pagayusen ti dara" wenno "saanyo a patayen isuna" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
"ngem saanyo isuna a dangran" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "Imbaga ni Ruben daytoy tapno maispalna ni Jose"
"manipud kadagiti kakabsatna" wenno "manipud kadakuada" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
"tapno maisubli ni Ruben ni Jose"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
Nausar dagitoy a sasao a mangsenyal ti napateg a pasamak iti istorya. No adda ti wagas a panangibaga iti daytoy iti pagsasaoyo, mabalinyo daytoy nga usaren ditoy. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "Idi."
"inikkatda ti napintas a kawesna" wenno "rinay-abda ti napintas a kawesna manipud kenkuana"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:37:03|37:3]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
"nagtugaw dagiti kakabsat ni Jose tapno manganda"
Sensenyalan ti sao a "pagammoan" ti pagrugian ti maysa pay a pasamak iti istorya. Mabalin nga adda ti wagas a panangibagaiti daytoy iti pagsasaoyo. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "Kimmitada ket nakitada a ti bunggoy."
"dagiti kamelioda a nakaawit"
Daytoy ket maus-usar iti panagluto a mangnayon iti raman ti makan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "pangparaman."
Maysa daytoy a namantika a banag nga addaan ti nabanglo nga angot a maus-usar a pang-agas. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: ''agas."
"iyapanda dagitoy idiay Egipto." Mabalin daytoy nga aramiden a nalawlawag. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "iyapanda dagitoy idiay Egipto tapno ilakoda." ([[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
Us-usaren ni Juda daytoy a saludsod a mangiyunay-unay a maaddaanda ti kuartada no ilakoda ni Jose. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Awan ti maganabtayo no patayentayo ti kabsattayo ken ilimedtayo ti maipapan iti daytoy" wenno "Imbes a patayentayo ti kabsattayo ken ilimedtayo ti maipapan iti daytoy, adda ti nasaysayaat a napanunotko." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]]).
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
"saantayo a dangran isuna" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
Agpada ti kayat a sawen dagitoy a sasao. Iyunay-unay ni Juda ti panaglangenlangen ti pamilia iti nagbaetan ni Jose ken dagiti dadduma a kakabsat. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "kadaraantayo isuna" wenno "kabsattayo isuna." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_doublet]]).
"dimngeg dagiti kakabsat ni Juda kenkuana" wenno "immanamong dagiti kakabsat ni Juda kenkuana"
Dagitoy a dua a nagan ket maipapan iti agpada a bunggoy dagiti aglaklako a nasabat dagiti kakabsat ni Jose.
"iti bayad a dua pulo a pirak"
"inyapanda ni Jose idiay"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
“kadagitoy a tattao a kaputotan ni Ismael” (UDB)
Ti sao ditoy a "pagammoan" ket ipakpakitana a nasdaaw ni Ruben a naammoanna nga awanen ni Jose. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: Nagsubli ni Ruben idiay abut, ken nasadaaw idi nakitana nga awanen ni Jose idiay."
Daytoy ket tignay ti kasta unay a pannakapasakit ti rikna wenno panagladingit.
Mangus-usar ni Ruben ti saludsod para iti panangiyunay-unay. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "awanen ti ubing! Saanakon a mabalin nga agawid!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti agpada a ragup dagiti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:37:03|37:3]].
"kinnan isuna"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Nalabit a pinirsapirsayen ti narungsot nga ayup ni Jose." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
"ti dara ti kalding"
“inyapanda ti kawes”
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti agpada a ragup dagiti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:37:29|37:29]].
Ti "lumo" ditoy ket maipapan iti akin-tengnga a paset ti bagi wenno ti siket. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "nangikawes ti nakirsang a lupot."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "ngem saanna a pinalubusan a liwliwaenda isuna." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"ti tanem"
"Inlako dagiti Midianita ni Jose"
"ti mangidadulo kadagiti soldado a mangbanbanatay iti ari"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:37]]
Ti kayat a sawen daytoy ket agladingit isuna manipud ita agingga a matay isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “Pudno nga inton matayak ket mapanak idiay ayan dagiti tanem, agladingitak ladta” Assumed Knowledge and Implicit Information)
1 Napamak nga iti dayta a tiempo ket pinanawan ni Juda dagiti kakabsatna ket nakipagnaed iti maysa nga Adullamita nga agnagan ti Hira. 2 Naam-ammona idiay ti anak ni Sua a maysa a Canaanita. Inasawana ket kinaiddana daytoy. 3 Nagsikog isuna ket nagpasngay iti lalaki. Napanaganan daytoy iti Er. 4 Nagsikog manen isuna ket nagpasngay manen iti lalaki. Pinanagananna daytoy iti Onan. 5 Naaddaan manen isuna iti anak a lalaki ket pinanagananna daytoy iti Sela. Idiay Kezib ti nangipasngayanna kenkuana. 6 Nakasarak ni Juda iti iyasawana kenni Er nga inauna a putotna. Ti naganna ket Tamar. 7 Nadangkes ni Er nga inauna a putot ni Juda iti imatang ni Yahweh. Isu a pinatay isuna ni Yahweh. 8 Kinuna ni Juda kenni Onan, "Kaiddaem ti asawa ti kabsatmo. Aramidem ti pagrebbengan ti maysa a bayaw ket mangpadakkelka iti anak para iti kabsatmo." 9 Ammo ni Onan a saannanto a kukua ti ubing. Tunggal kaiddaenna ti asawa ti kabsatna, ibelbellengna ti kissitna iti daga tapno saan isuna a maaddaan ti anak para iti kabsatna. 10 Dakes ti inaramidna iti imatang ni Yahweh. Pinatay ngarud met laeng isuna ni Yahweh. 11 Ket kinuna ni Juda kenni Tamar a manugangna, "Agtalinaedka a balo iti balay ti amam agingga a dumakkel ti anakko a ni Sela." Ta napanunotna, "Nalabit a matayto met laeng daytoy a kas kadagiti kakabsatna." Pimmanaw ni Tamar ket nagnaed iti balay ti amana. 12 Kalpasan ti nabayag a tiempo, natay ti putot ni Sua nga asawa ni Juda. Naliwliwa ni Juda ket napan isuna kadagiti mangpukpukis kadagiti karnerona idiay Timna, kaduana ti gayyemna nga Adullamita a ni Hiran. 13 Naibaga kenni Tamar, "Ammom, mapan ti katugangam idiay Timna tapno papukisanna dagiti karnerona." 14 Inikkatna ngarud ti kawes ti kinabalona ket inabbunganna ti bagina iti naingpis a lupot ken binalkotna ti bagina. Nagtugaw isuna iti ruangan ti Enaim, nga adda iti igid ti dalan nga agturong idiay Timna. Ta nakitana a dimmakelen ni Sela ngem saan a naiyasawa ni Tamar kenkuana. 15 Idi nakita ni Juda isuna, impagarupna a maysa isuna a balangkantis gapu ta inabbunganna ti rupana. 16 Inasetganna isuna iti igid ti dalan ket kinunana, "Umayka, pangngaasim ta bay-am a kaiddaenka"- ta saanna nga ammo nga isuna ti manugangna- ket kinuna ni Tamar, "Ania ti itedmo kaniak tapno mabalinnak a kaiddaen?" 17 Kinunana, "Mangipatuludak kenka iti urbon a kalding manipud iti arban." Kinuna ni Tamar, ''Ikkannak kadi iti pakakitaan a mangtedkanto agingga nga ipatulodmo daytoy?" 18 Kinunana, "Ania a pakakitaan ti mabalinko nga ited kenka?" Ket kinuna ni Tamar, "Ti selio, ti tali ken ti sarukod nga adda iti imam." Intedna dagitoy kenkuana ket nakikaidda kenkuana. Ket nagsikog ni Tamar babaen kekuana. 19 Bimmangon isuna ket pimmanaw. Inikkatna ti abbongna ket inkawesna ti kawes ti kinabalona. 20 Impatulod ni Juda ti urbon a kalding iti Adullamita a gayyemna tapno alaenna manipud iti babai ti intedna a pakakitaan a tungpalenna ti karina iti babai, ngem saanna a nasarakan daytoy. 21 Ket dinamag ti Adulamita kadagiti tattao iti lugar, "Ayan ti balangkantis nga agserserbi iti templo nga adda iti igid ti dalan ti Enaim?" Kinunada, "Awan iti balangkantis nga agserserbi iti templo ditoy." 22 Nagsubli ngarud isuna kenni Juda ket kinunana, "Saanko a nasarakan isuna. Kinuna pay dagiti tattao idiay, 'Awan met iti balangkantis nga agserserbi iti templo ditoy."' 23 Kinuna ni Juda, "Bay-am nga idulinna dagiti banbanag nga intedko, maibabainta laeng. Pudno met nga impatulodko daytoy nga urbon a kalding, ngem saanmo isuna a nasarakan." 24 Napasamak a kalpasan iti tallo a bulan, naipadamag kenni Juda, "Nagbalin a balangkantis ni Tamar a manugangmo, ket nagsikog isuna gapu iti daytoy." Kinuna ni Juda, "Iyegyo isuna ditoy ket puoranyo isuna." 25 Idi naiyegdan ni Tamar, nangipatulod isuna iti mensahe iti katuganganna, "Babaen iti tao nga akinkukua kadagitoy a masikogak." Kinuna ni Tamar, "Pangngaasim ta bigbigem no siasino ti akin kukua kadagitoy, ti selio, ti tali ken ti sarukod." 26 Nabigbig ni Juda dagitoy ket kinunana, "Ad-adda a nalinteg isuna ngem siak, gapu ta saanko isuna nga impaasawa iti anakko a ni Sela." Ket saannan a kinaidda pay daytoy. 27 Idi dimteng ti tiempo nga aganaken daytoy, singin gayam ti adda iti aanakanna. 28 Napasamak nga idi agan-anaken isuna, inruar ti maysa ti imana, ket nangala ti agpapaanak iti nalabbaga a sinulid, inggalotna iti ima ti ubing ket kinunana, "Daytoy ti immuna a rimmuar." 29 Idi insublina ti imana, ti met immuna a rimuar ket ti kabsatna. Kinuna ti agpapaanak, ''Kasano a nakiinnunaka a rimmuar!" 30 Ket napanaganan daytoy iti Perez. Kalpasanna, rimmuar ti kabsatna nga addaan iti nalabbaga a sinulid iti imana, ket napanagan isuna iti Zera.
Ipakpakaammo daytoy ti baru a paset ti istorya a maipapan kenni Juda idiay 38:1-30. Dagiti mabalin a kaipatarusanna ket, "no kalpasan, pinanawan ni Juda" wenno "iti dayta a tiempo, nakipagnaed ni Juda." (UDB)
"ti maysa a tao nga agnagan ti Hiran idiay ili ti Adullam" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Ni Sua ti ama ti babai a Canaanita nga inasawa ni Juda. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
"nagsikog ti asawa ni Juda"
Dagitoy ti nagan dagiti annak a lallaki ni Juda. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Nagan daytoy ti maysa a lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “Pinanaganan isuna ti amana ti Er”
“pinanagananna isuna”
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay, [[:ilo:bible:notes:gen:38:03|38:3]].
"ket dakes"
"Isu a pinatay isuna ni Yahweh"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
Dagiti sasao nga “iti imatang’’ ket maipapan kenni Yahweh a makakitkita iti kinadangkes ni Onan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “ket dakes ken nakita ni Yahweh daytoy”
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay, [[:ilo:bible:notes:gen:38:03|38:4]].
Maipapan daytoy iti kaugalian a no matay ti inauna a kabsat sakbay a naaddaanda iti anak, asawaen ken kaiddaen ti sumaruno a kabsatna ti balo. No naipasngayen ti balo ti umuna nga anak, maibilang dayta nga anak a kas anak daydi inauna a kabsatna ken awatenna ti tawid ti inauna a kabsat.
"Isu a pinatay met laeng ni Yahweh isuna"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
"ti asawa ti inauna nga anakna"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:03|38:5]].
"wenno, matay isuna a kas iti kabsatna"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
Ti kayatna a sawen daytoy ket agnaed isuna iti balay ti amana. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “Ken agnaedka iti balay ti amam”
Implano ni Juda nga ipaasawana ni Tamar kenni Sela inton dumakkel isuna. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “Inton dumakkelto ti anakko a ni Sela, mabalinnaka nga asawaen”
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:01|38:2]].
"idi saanen nga agladladingit ni Judah, isuna ket"
"iti tao a mangpukpukis kadagiti karnerona"
Dagitoy ket nagan dagiti lugar. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:01|38:1]].
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "adda ti nangibaga kenni Tamar" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
katugangam**- "ti ama ti asawam a lalaki"
"dayta a kawes ti balo"
Maysa daytoy a naingpis unay a banag nga us-usaren dagiti babbai a pangabbong ti ulo ken rupada
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "Saan nga impaasawa ni Juda ni Tamar kenni Sela." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
“Simmurot kenkuana ni Hiran a gayyemna a taga-Adullam” (UDB)
“dumngegka.” Ti sao a “kitaem” ditoy ket nausar tapno dumngeg ni Tamar.
Kayat a sawen daytoy nga linengdanna ti bagina babaen ti kawesna tapno saan isuna a mabigbig dagiti tattao. Iti kaugallian, paset ti kawes dagiti babbai ti dakkel a pidaso ti lupot nga pangbalkotda ti bagida. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “ken binalkotna ti bagina babaen ti kawesna tapno saan isuna a mabigbig dagiti tattao”
"idi nakita ni Juda ni Tamar"
"ti asawa ti anakna"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
"Iti dalan"
Saan nga impagarup ni Juda a maysa isuna a balangkantis gapu laeng ta naabbungan ti rupana no diket nakatugaw met isuna iti ruangan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “gapu ta inabbunganna ti ulona ken nagtugaw iti kanayon a pagtugtugawan dagiti balangkantis” (UDB)
Nakatugaw ni Tamar iti dalan. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “napan isuna iti pagtugtugawanna iti dalan’’
“sumurotka kaniak” wenno “umayka”
Ti "pangnamnamaan" ket maysa a banag nga ibatim iti sabali a tao a mangipakita a salimetmetam ti karim.
Ti "selio" ket maysa a banag nga addaan ti disenyo a naikitikit iti daytoy. Italmeg ti makin kukua ti selio daytoy iti napigket a pitak a maus-usar a mangselio ti dokumento. Senyalan daytoy ti disenyo iti napigket a pitak. Nausar daytoy a senyal a mangpaneknek nga impatulod ti akin-kukua ti selio ti dokumento. Ti "tali" ket naikabil iti selio tapno mabalin a maikabil ti akin-kukua iti tingngedna.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "sinikoganna isuna." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
“manipud iti arban dagiti kaldingko”
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:12|38:14]].
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:12|38:14]].
"sublien ti pangnamnamaan manipud iti babai." Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti "sapata" idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:17|38:17]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
Daytoy ni Hiran, ti Adulamita a gayyem ni Juda. Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:01|38:1]].
"dagiti sumagmamano a tattao nga agnanaed idiay"
"ti balangkantis nga agserserbi idiay templo? Nakitak isuna iti dalan ti Enaim." Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus ti "Enaim" idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:12|38:14]].
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "wenno katawaandata dagiti tattao no maammoanda ti napasamak." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
Nausar dagitoy a sasao ditoy a mangsenyal ti pagruggian ti baru a paset ti istorya. No adda ti wagas iti panangibaga daytoy iti pagsasaoyo, mabalinyo nga aramaten daytoy.
"Ni tamar nga asawa ti inauna nga anakmo"
Ti sao a "gapu iti daytoy" ditoy ket maipapan iti "kinabalangkantis" nga inaramidna.
"irruaryo isuna"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "Puorantayo isuna agingga a matay" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, "idi nairuardan isuna." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"ti ama ti asawana"
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:17|38:18]].
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy a nagan idiay [[:ilo:bible:notes:gen:38:03|38:5]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “adda ti nangibaga kenni Juda”
Dagitoy a sasao ket nausar ditoy a mangsenyal ti pagruggian ti baru a paset ti istorya. No adda ti wagas ti panangaramid iti daytoy iti pagsasaoyo, mabalinyo nga aramaten daytoy.
Ti sao a "paggamoan" ket mangipakpakita ti panakakellaat a singin ti ipasngay ni Tamar a saan pay a naammoan idi.
Nausar dagitoy a sasao ditoy a mangsenyal ti napateg a pasamak iti istorya. No adda ti wagas ti panangramid iti daytoy iti pagsasaoyo, mabalinyo nga aramaten daytoy.
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:35:16|35:17]].
"naranniag a nalabbaga a sinulid"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
“inruar ti maysa kadagiti maladaga ti imana”
“iti pungwa-pungwanna” wenno ‘iti imana”
Ti sao a "pagammoan" ditoy ket mangipakaammo a kitaentayo ti makapasiddaaw a pakaammo a sumaganad.
"Ti kayat a sawen ti nagan ket 'makiinnuna a rimmuar." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
"Ti kayat a sawen ti nagan a Zerah ket naranniag a nalabbaga a sinulid." (kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:38]]
Sensenyalan daytoy a ragup dagiti sasao ti napateg a pasamak iti istorya. No adda ti wagas iti pagsasaoyo a mangaramid iti daytoy, mabalinyo nga usaren daytoy.
Ipakpakita daytoy ti pannakasiddaaw ti agpapaanak idi nakitana nga immuna a rimmuar ti maikaddua a maladaga. Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “immunaka a rimmuar!”
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas, “pinanagananna isuna”
1 Naipan ni Jose iti Egipto. Ti Egipcio a ni Potifar, a maysa nga opisial iti Faraon ta isu ket kapitan dagiti guardia, ginatangna ni Jose manipud kadagiti Ismaelita a nangipan kenkuana sadiay. 2 Adda ni Yahweh kenni Jose. Isuna ket narang-ay a tao. Adda isuna iti balay ti amona nga Egipcio. 3 Nakita ti apona nga adda ni Yahweh kenkuana ken pinarang-ay ni Yahweh ti tunggal banag nga inaramidna. 4 Nagbalin ngarud ni Jose a makaay-ayo iti imatang ti apona. Nagserbianna ni Potifar. Pinagbalin ni Potifar ni Jose a mangimaton iti isuamin nga adda iti balayna, ket amin a sanikuana, impaaywanna kenni Jose. 5 Napasamak a manipud iti tiempo a pinagbalin ni Potifar ni Jose a mangimaton iti balayna ken iti amin a sanikuana, a binendisionan ni Yahweh ti balay ti Egipcio gapu kenni Jose. Ti bendision ni Yahweh ket adda kadagiti amin nga adda iti balay ken taltalon ni Potifar. 6 Impaaywan ni Potifar dagiti amin nga adda kenkuana kenni Jose. Saannan a masapul a panunoten pay ti maipapan iti aniaman a banag malaksid ti taraon a kanenna. Ita, ni Jose ket nataer ken nabaked. 7 Napasamak kalpasan daytoy, a ni Jose ket pinaggarteman ti asawa ti apona. Kinunana, "Kaiddaennak." 8 Ngem nagkedked isuna ket kinunana iti asawa ti apona, "Kitaem, saan a pakibibbiangan ti apok no ania ti aramidek iti balay, ken amin a sanikuana ket impaaywanna kaniak. 9 Awan ti siasinoman a nangatngato kaniak iti daytoy a balay. Awan iti aniaman a saanna nga intalek kaniak malaksid kenka, gapu ta sika ket asawana. Apay ketdin nga aramidek daytoy a nakaro a kinadakes a pakabasulak iti Dios?" 10 Inaldaw a makikisao isuna kenni Jose, ngem nagkedked isuna a makikaidda wenno makikaddua kenkuana. 11 Napasamak iti maysa nga aldaw a simrek isuna iti balay tapno aramidenna ti trabahona. Awan kadagiti lallaki iti balay ti adda iti balay. 12 Ginammatanna isuna babaen kadagiti kawesna ket kinunana, "Kaidddaennak." Timmaray ni Jose a napan iti ruar, ket nabatina ti kawesna iti ima ti babai. 13 Napasamak nga idi nakita ti asawa ni Potifar a nabati ni Jose ti kawesna iti ima daytoy ken timmaray iti ruar, 14 immawag isuna kadagiti lallaki iti balayna ket imbagana kadakuada, "Kitaenyo, nangiserrek ditoy ni Potifar iti Hebreo a manglais kadatayo. Sinerreknak tapno kaiddaenak, ket nagikkisak. 15 Napasamak nga idi nangngegna a nagikkisak, timmaray iti ruwar ket nabatina ti kawesna kaniak." 16 Inkabilna ti kawesna iti sibayna agingga a nagawid ti apona. 17 Imbagana kenkuana daytoy a palawag, "Ti adipen a Hebreo nga inyegmo kadakami, sinerreknak tapno gundawayannak. 18 Ket napamasak nga idi nagikkisak, timmaray iti ruar ket nabatina ti kawesna kaniak." 19 Napasamak nga idi nangngeg ni Potifar ti palawag nga imbaga ti asawana kenkuana a kunana, "Kastoy ti inaramid kaniak ti adipenmo," nakapungtot iti kasta unay ni Potifar. 20 Innala ni Potifar ni Jose ket pinaibaludna, iti lugar a nakaibaludan dagiti balud ti ari. Ket adda ngarud isunan iti pagbaludan. 21 Ngem adda ni Yahweh kenni Jose ken impakitana kenkuana a napudno isuna iti tulagna. Nagtignay ni Yahweh iti agbanbantay iti pagbaludan isu a nakasarak ni Jose iti pabor iti imatang daytoy. 22 Intalek ti agbanbantay iti pagbaludan dagiti amin a balud nga adda iti pagbaludan kenni Jose. Aniaman nga ar-aramidenda idiay, naitalek kenni Jose dagitoy. 23 Awan ti pagdanagan ti agbanbantay iti pagbaludan maipapan iti aniaman a banag a naitalek kenni Jose, gapu ta adda ni Yahweh kenkuana. Pinarang-ay ni Yahweh ti aniaman nga inaramidna.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Inyapan dagiti Ismaelita ni Jose idiay Egipto" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"nagbalin isuna a narang-ay a tao"
"nagnaed isuna idiay balay" wenno "nagtrabaho isuna iti balay"
Itan, tagabo ni Potifar ni Jose
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
"Naamiris ti amona nga adda ti Dios kenni Jose gapu ta pinarang-ay ni Yahweh ti amin a banag nga inaramid ni Jose."
Ti kayat a sawen daytoy ket nakita ti amo(na) no kasano a tinultulungan ni Yahweh ni Jose. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Nakita ti amona a tultulungan ni Yahweh isuna.” (Kitaen: Idiom)
“Ni Yahweh ti nangparang-ay iti amin a banbanag nga inaramid ni Jose.”
Ti kaipapanan ti pagsasao a "nakabiruk ti pabor" ket naragsakan ti maysa a tao babaen iti maysa met laeng a tao [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])
Ti kayat a sawen ti “makabirok ti pabor” ket tapnoanamongan dagiti dadduma. Dakdakamaten dagiti sasao nga “iti imatangna” ti kapanunotan ti maysa a tao. Dagiti mabalin a kaipapananna ket: Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: 1) “Naay-ayo ni Potifar kenni Jose” wenno 2) Naay-ayo ni Yahweh kenni Jose” (Kitaen: Idiom)
Ti kayat a sawen daytoy ket isuna ti bukod nga adipen ni Potifar.
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "Ni Jose ket nakaay-ayo iti imatang ni Potifar" wenno 2) "Ni Jose ket nakaay-ayo iti imatang ni Yahweh."
"Impaaywan ni Potifar kenni Jose ti bumalayna ken amin a naibilang a sanikua ni Potifar"
No ti maysa a banag ket “maipaaywan iti maysa a tao,” ti kayatna a sawen ket dayta a tao ti akinrebbeng iti pannakaaywan ken pannakaidulinna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “impaaywanna kenni Jose” (Kitaen: Metaphor)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
"Ken idi... binendisionan ni Yahweh
Nausar dagitoy a sasao ditoy a mangmarka ti pagrugian ti sumaruno a paset ti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)
“a pinagbalin ni Potifar ni Jose a mangimaton”
Ti kaipapanan ti "binendisionan" ditoy ket ti pakaigappuan a mapasamak iti tao dagiti naimbag ken pagnumaran a banbanag wenno banag a mabenbendisionan.
"Impaaywan ni Potifar kenni Jose ti bumalayna ken amin a naibilang a sanikua ni Potifar"
Binendisionan ni Yahweh ti bumalay ni Potifar, dagiti mulmula ken dagiti dingwenna"
Sarsaritaen ti nagsurat ditoy ti maipapan ti bendision nga inted ni Yahweh a kasla maysa a pangabbong ti maysa a banag. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Binendisonan ni Yahweh” (Kitaen: Metaphor)
"Isu nga impaaywan ni Potifar kenni Jose dagiti amin a banbanag nga adda kenkuana"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: “ Ti panunoten laeng ni Potifar ket no ania dagiti kayatna a kanen."
Marmarkaan ti sao nga "ita" ti barbaro a paset ti istoria ken mangit-ited daytoy ti pakammoan ti napalabas ni Jose. Mabali nga ipatarus daytoy a kas: "Ni Jose ket nataer ken napigsa."
Dakdakamaten daytoy ti bumalayna, dagiti mulana ken tarakenna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Ti bumalay ni Potifar, amin dagiti mulana ken tarakenna” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
No ti maysa a banag ket “maipaaywan iti maysa a tao,” ti kayatna a sawen ket dayta a tao ti akinrebbeng iti pannakaaywan ken pannakaidulinna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Isu nga impaaywan ni Potifar kenni Jose dagiti amin a banbanag a kukuana.” (Kitaen: Metaphor)
Agpada ti kayat a sawen dagitoy a sasao. Dakdakamatenna daytoy ti makaay-ayo a langa ni Jose. Mabalin a nasayaat ti langana ken napigsa. Mabalin daytoy nga ipatarus daytoy a kas: “nataer ken napigsa” (Kitaen: Doublet)
Saanna a pagdanagan ti maipapan iti aniaman nga adda iti bumalayna; mangngeddeng laeng isuna ti maipapan iti kayatna a kanen. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: Maipapan laeng iti taraon ni Potifar a masapul a mangngeddeng isuna. (UDB) (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information and Double Negatives)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
"Ket isu"
"awan ti pagbibbiangan ti amok maipanggep iti bumalayna iti panangaywanko." Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "italtalek kaniak ti amok ti bumalayna" (See: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_doublenegatives]])
impaaywanna kaniak dagiti amin a banbanag a maibiling a kukkuana"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "Naturturayak ngem ti siasinoman iti daytoy a balay. Intedna ti amin a banbanag kaniak malaksid kenka." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_doublenegatives]])
Mangar-aramat ni Jose ti saludsod tapno mangiyunay-unay. Mabalin nga ipatarus daytoy kas: Pudno launay a saanko a maaramid ti kasta a dakes a banag ken basol a maibusor iti Dios. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Nausar ti “ket” ditoy a mangmarka ti baro a pasamak iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)
Us-usaren ni Jose ti sao “dumngeg(ka)” tapno ipangag isuna ti asawa ni Potifar.
No ti maysa a banag ket “maipaaywan iti maysa a tao,” ti kayatna a sawen ket dayta a tao ti akinrebbeng iti pannakaaywan ken pannakaidulinna. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “impaaywanna kaniak dagiti amin a banag a sanikuana.” (Kitaen: Metaphor)
Sarsaritaen ditoy ti nagsurat ti maipapan iti turay a kasla daytoy ket kinatan-ok. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Naturturayak ngem iti siasinoman iti daytoy a balay” (Kitaen: Metaphor)
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Intedna amin a banag kaniak malaksid kenka” (Kitaen: Litotes)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
umasideg kenkuana
Ket iti maysa nga aldaw simrek isuna
"Awan dagiti dadduma a lallaki iti balay" wenno "Awan dagiti dadduma nga adipen ti adda iti balay."
"ket nagdardaras a nagtaray iti ruar" wenno "ket nagdardaras a nagtaray iti ruar ti balay"
Ti kayat a sawen daytoy ket saanna a sinardengan a dinawdawat kenni Jose a makikaidda isuna kenkuana. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Saanna a sinardengan a dinawdawat kenni Jose a makikaidda isuna kenkuana” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
Nausar ti “ket” ditoy a
mangmarka ti baro a pasamak iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
"Ket...immawag isuna"
"ken nagdardaras a nagtaray idiay ruar ti balay"
Ditoy, ak-akusaran ti asawa ni Potifar ni Jose iti pangpadpadasna a manggamat ken mangkaidda kenkuana.
"Idi a nangngegna a nagikkisak, (imbati)na"
Nausar dagiti sasao a “ket… inawaganna,” ken “napasamak a” ditoy a mangmarka iti sumaruno a pasamak iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)
“dagiti tattao nga agtrabtrabho iti balayna”
Us-usaren ti asawa ni Potifar ti sao a “dumngeg(kayo)” ditoy tapno ipangag isuna dagiti adipen.
Nausar dagiti sasao nga “idi nangngegna a nagikkisak,” ken “napasamak a” ditoy a mangmarka ti sumaruno a pasamak iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
"Impalawagna daytoy ti kastoy"
Dakdakamaten ti sao a "kadakami" ti asawa ni Potifar ken agraman dagiti dadduma a bumalay. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_inclusive]])
Ditoy, ti kaipapanan ti sao a "laisen" ket "gammatan ken makikaidda." Us-usaren dagiti dadduma a pagsasao ti saan a diretso a panangisao a kas ti "immay ditoy tapno kaiddaennak." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_euphemism]])
"Ket"
"nagdardaras a timmaray a rimmuar iti balay"
ti amona - “Ti amo ni Jose.” Dakdakamatenna daytoy ni Potifar.
“simrek tapno laisenak.” Ti sao a “laisen” ditoy ket “gammatan ken kaiddaen.” Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “simrek iti ayanko ket pinilitnak a makikaidda kenkuana! (UDB) (Kitaen: Euphemism)
Us-usaren ti asawa ni Potifar ti sao a “ket” a mangmarka ti sumaruno a pasamak nga ibagbagana maipapan iti panangpadpadas ni Jose a makikaidda kenkuana. (Kitaen: Introduction of a New Event)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
Nailasin dagiti karaman: "Napasamak nga, idi nangeg ti amo (Potifar) na (Jose) ti palawag nga imbaga ti asawana kenkuana(Potifar), "Daytoy ti inaramid kaniak ti adipen(Jose)mo(Potifar)," nakapungtot ti kasta unay isuna(Jose). 20Innala ti amo(Potifar) ni Jose isuna(Jose) ket inkabilna isuna(Jose) iti pagbaludan, ti lugar a nakaibaludan dagiti balud iti ari. Adda isuna(Jose) sadiay pagbaludan.
"Ket, idi a nangngeg ti amona ti panangipalawag ti asawana kenkuana"
"Nakapungtot ni Potifar ti kasta unay"
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas: "ti lugar a pangikabkabilan ti ari dagiti baludna." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"Adda ni Jose sadiay"
Nausar ti sao a “ket” a mangmarka ti baro a pasamak iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)
“Ti amo ni Jose.” Dakdakamatenna daytoy ni Potifar. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “ti amo ni Jose, a Potifar” (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
“nangngegna ti panangipalawag ti asawana kenkuana.” Ni Potifar ti dakdakamaten ti sao nga “na (nangngegna)” ken ti “kenkuana.”
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
"ken napudno kenkuana gapu ti napudno nga inkarina kadagiti kapuonan ni Jose"
"Impaay ni Yahweh kenni Jose ti pabor." Ti kaipapanan daytoy ket ni Yahweh ti makagapu a maragsakan ti agbanbantay ti pagbaladun kenni Jose ken tratoenna isuna a nasayaat.
"ti mangimatmaton ti pagbaludan" wenno "ti tao a mangay-aywan ti pagbaludan"
"Ni Jose ti mangay-aywan iti amin nga inaramidda sadiay"
"aniaman a banag ket ni Jose ti mangay-aywan"
"Pinarang-ay ni Yahweh ti amin a banag nga inaramid ni Jose"
Dakdakamaten daytoy ditoy no kasano nga inaywanan ken kinaasian ni Yahweh ni Jose. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Ngem nagimbag ni Yahweh kenni Jose” (UDB) wenno “Ngem inaywanan ni Yahweh ni Jose” (Kitaen: Idiom)
Ti kayatna a sawen ket ni Yahweh ti nakaigappuan ti pannakay-ayo ti agbanbantay ti pagbaludan kenni Jose ken trinatratona isuna ti nasayaat. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “Ni Yahweh ti nakaigappuan ti pannakaay-ayo ti agbanbantay ti pagbaludan kenni Jose”
“naipaaywan kenni Jose” (Kitaen: Metaphor)
Dakdakamatenna daytoy ditoy no kasano a tinulungan ken indalan ni Yahweh ni Jose. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: “gapu ta indalan ni Yahweh ni Jose.” (Kitaen: Idiom)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:39]]
1 Napasamak a kalpasan dagitoy a banbanag, nakaaramid iti saan a nasayaat ti agiserserbi iti arak ken ti agisagsagana iti kanen ti ari ti Egipto iti amoda, nga isu ti ari ti Egipto. 2 Nakapungtot ti Faraon kadagiti dua nga opisialna, ti panguloen dagiti agiserserbi iti arak ken ti panguloen dagiti agisagsagana iti taraon. 3 Pinaibaludna dagitoy iti pagbaludan ti kapitan ti guardia, a nakaipupokan met laeng ni Jose. 4 Intalek ida ti kapitan ti guardia kenni Jose. Inasikasuna ida. Nagtalinaedda iti pagbaludan iti nabayag met bassit a tiempo. 5 Nagtagtagainepda nga agpada, tunggal maysa kadagitoy ket nagtagtagainep iti isu met laeng a rabii, ket adda iti pakaitarusan ti tagtagainep ti tunggal maysa, ti panguloen dagiti agiserserbi iti arak ken ti panguloen dagiti agisagsagana iti taraon ti ari ti Egipto. Dagitoy a dua ket naipupok iti pagbaludan. 6 Napan ni Jose kadakuada iti kabigatanna ket nakitana ida. Ket nadlawna a nalidayda. 7 Sinaludsodna kadagiti opisial ti Faraon a kaduana a nakabalud iti balay ti apona, a kunana, "Apay a nalidaykayo ita nga aldaw?" 8 Kinunada kenkuana, "Nagtagtagainepkami nga agpada ket awan ti makailawlawag iti daytoy." Kinuna ni Jose kadakuada, "Saanyo kadi nga ammo a ti Dios ti pagtaudan iti pannakailawlawag? Ibagayo koma kaniak ti natagtagainepyo." 9 Imbaga ti panguloen dagiti agiserserbi iti inumen ti tagtaginepna kenni Jose. Kinunana kenkuana, "Iti tagtagainepko, nakakitaak iti maysa a lanut. 10 Ti lanut ket addaan iti tallo a sanga. Idi nagsaringit daytoy, nagsabong ket dagiti raay ti ubas a bungana ket naluom. 11 Ig-iggamak kampay idi ti kopa ti Faraon, pinurosko dagiti ubas ken pinespesko dagitoy iti kopa ti Faraon, ket inyawatko ti kopa iti ima ti Faraon." 12 Kinuna ni Jose kenkuana, "Kastoy ti kaipapananna dayta. Dagiti tallo a sanga ket tallo nga aldaw. 13 Tallo nga aldaw manipud ita, patangadennakanto ti Faraon ket isublinakanto iti saadmo. Iyawatmonto ti kopa iti Faraon, a kas iti sigud nga ar-aramidem kas agiserserbi iti inumenna. 14 Ngem laglagipennakto inton sumayaat ti kasasaadmo, ket subadannak koma met iti kinaimbag. Dakamatennak koma iti Faraon ken iruarnak manipud iti daytoy a pagbaludan. 15 Ta pudno a naipanawak manipud iti daga dagiti Hebreo. Kasta met ditoy, awan ti inaramidko a rumbeng a pakaipupokak iti daytoy a pagbaludan." 16 Idi nakita ti panguloen dagiti agisagsagana iti taraon ti ari a makaay-ayo ti kaipapananna, kinunana kenni Jose, "Nagtagtagainepak met iti kastoy, adda kampay idi iti tallo a basket a tinapay a susuonek. 17 Iti akinrabaw a basket ket adda amin a kita dagiti naluto a taraon a maipaay iti Faraon, ngem kinnan daytoy dagiti billit manipud iti basket a susuonek." 18 Simmungbat ni Jose a kinunana, "Kastoy ti kaipapananna. Dagiti tallo a basket ket tallo nga aldaw. 19 Iti uneg ti tallo nga aldaw, ingatonto ti Faraon ti ulom ken paibitinnakanto iti kayo. Kanento dagiti billit ti lasagmo." 20 Napasamak nga iti maikatlo nga aldaw ket isu ti panagkasangay ti Faraon. Nangangay isuna iti padaya para kadagiti amin nga adipenna. Inikanna iti naisangsangayan a panangibilang ti panguloen dagiti agiserserbi iti inumen ken ti panguloen dagiti agisagsagana iti taraon, ngem kadagiti amin a dadduma nga adipenna. 21 Insublina ti panguloen dagiti agiserserbi iti inumenna iti pagrebbenganna, ket isuna manen ti agiserserbi iti kopa iti ima ti Faraon. 22 Ngem pinaibitinna ti panguloen dagiti agiserserbi iti taraon, a kas iti imbaga ni Jose kadakuada. 23 Ngem saanen a nalagip ti panguloen dagiti agiserserbi iti inumen ti ari a tulungan ni Jose. Ngem ketdi, nalipatanna ti maipapan kenkuana.
"Kalpasan dagitoy a banbanag
Naaramat daytoy a ragup iti sasao ditoy a mangmarka iti baro a pasamak ti istoria. (Kitaen: Intro-duction of a New Event)
Daytoy ti tao a nangited ti inumen iti ari.
Daytoy ti tao a nangaramid ti taraon a maipaay iti ari.
"napagurada ti amoda"
"ti mangidadaulo a taga-idasar ti kopa ken ti mangidadaulo ti panadero"
"Inkabilna ida idiay pagbaludan"
"Inkabilna ida idiay pagbaludan a banbantayan ti kapitan ti guardia."
Mabalin daytoy nga ipatarus daytoy a kas: "Daytoy met laeng ti nangibaludan ni Potifar kenni Jose." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
[[:ilo:bibia:questions:comprehension:gen:40]]
"Impaaywanna kenni Jose ti taga-idasar ti kopa ken ti panadero"
"Timmulong ni Jose nga aywanan ida"
"Nagtalinaedda iti pagbaludan iti napaut a tiempo"
"Kabayatan nga addada iti pagbaludan, nagtagtagainep ti taga-iyawat ti kopa ken ti panadero ti ari ti Egipto iti isu met laeng a rabii. Tunggal tagtagainep ket adda ti umiso a kaipapananna."
[[:ilo:biblia:questions:comprehension:gen:40]]
"Napan ni Jose iti ayan ti taga-idasar ti kopa ken ti panadero"
Ti sao nga "adtoy" ditoy ket ipakpakitana a nagsiddaaw ni Jose iti nakitana. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Nagsiddaaw isuna a nakakita a nalidayda."
"Iti pagbaludan iti balay ti amona." Dakdakamaten ti "Ti amona" iti amo ni Jose, a kapitan ti guardia.
Mangar-aramat ni Jose ti saludsod a mangiyunay-unay. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: Kabaelan ti Dios nga iparangarang ti kaipapanan dagiti tagtagainep." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
"Pangngaasiyo ta ibagayo kaniak dagiti tagtagainep"
[[:ilo:biblia:questions:comprehension:gen:40]]
Kitaenyo no kasanoyo nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:40:01|40:2]].
"Agar-aramat ti taga-iyawat ti kopa ti sao nga "adtoy" ditoy a mangipakita a nagsiddaaw isuna iti nakitana iti tagtagainepna ken tapno dumngeg kenkuana ni Jose kenkuana.
Ipakpakita ti sao nga "adtoy" ditoy a ti taga-iyawat ti kopa ket nagsiddaaw iti nakitana. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Iti tagtagainepko, nakakitaak ti maysa a lanut iti sangoanak!"
"naluom dagiti raayna iti ubas"
[[:ilo:biblia:questions:comprehension:gen:40]]
"Adtoy ti kaipapanan ti tagtagainep"
"Iti tallo pay nga aldaw"
Ditoy, agsasao ni Jose ti maipapan iti panangwayawaya ti Faraon ti taga-idasar ti kopa manipud iti pagbaludan a kasla ti Faraon ti makagapu nga ingatona ti ulona. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "wayawayaannakanto manipud iti pagbaludan" (Kitaen: Metaphor)
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "itag-aynakanto tapno ikkatenna ti pannakaibabainmo."
"ket ipalubosnanto nga agserbika manen kenkuana."
Mabalin nga inayon dagiti mapukpukaw a sasao. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "kas inaramidmo idi"
[[:ilo:biblia:questions:comprehension:gen:40]]
"ken pangngaasim ta kaasiannak"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Tulongannak a makaruar iti daytoy a pagbaludan babaen iti panangibagam iti Faraon ti maipapan kaniak."
Ti kayat a sawen ni Jose iti taga-iyawat ti kopa nga ibagana ti Faraon ti maipapan kenkuana tapno wayawayaan ti Faraon isuna manipud iti pagbaludan.
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Ta ti kinapudnona, innaladak dagiti tattao" wenno "Ta ti kinapudnona, innaladak dagiti Ismaelita."
"ken kasta met a kabayatan nga addaak ditoy Egipto, awan ti inaramidko tapno isu ti pakaibaludak" (UDB)
"iti daga a pagnanaedan dagiti tattao a Hebreo.”
[[:ilo:bibia:questions:comprehension:gen:40]]
Kitaenyo no kasanoyo a impatarus daytoy idiay [[:ilo:biblia:notes:gen:40:01|40:2]].
"a nasayaat ti kaipapanan ti tagtagainep"
"Kasta met iti tagtagainepko,"
"Nagtagtagainepak met, ket iti tagtagainepko,"
Ipakpakita ti sao nga "adtoy" ditoy a ti taga-iyawat ti kopa ket nagsiddaaw iti nakitana. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "adda ti tallo a basket iti rabaw ti ulok!"
Mangar-aramat ti panadero ti sao nga "adtoy" ditoy a mangipakita a nagsiddaaw isuna iti nakitana iti tagtagainepna ken tapno dumngeg ni Jose kenkuana.
"naluto a taraon a maipaay ti Faraon"
[[:ilo:biblia:questions:comprehension:gen:40]]
"Adtoy ti kipapanan ti tagtagainep"
"Iladladawan dagiti tallo a basket ti tallo nga aldaw"
Inaramat met ni Jose dagiti sasao nga "itag-ayto... ti ulom" idi nakisarita isuna iti taga-iyawat ti kopa idiay [[:ilo:biblia:notes:gen:40:12|40:13]]. Ditoy adda ti sabali a kaipapananna. Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "ingatonanto ti ulom a pulipulanna ti tali ti tingngedmo ket ibitinnakanto iti kayo" wenno 2) ingatonanto ti ulom tapno putden daytoy ."
Ti narabaw a kayat a sawen ti "lasag" ditoy ket ti nalukneng a paset a bagi ti tao.
[[:ilo:biblia:questions:comprehension:gen:40]]
Kitaenyo no kasanoyo a naipatarus daytoy idiay [[:ilo:biblia:notes:gen:40:01|40:2]].
"Kalpasanna, iti maikatlo nga ladaw," Ti sao a "napasamak" ket naaramat ditoy a mangmarka iti barbaro a pasamak iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)
"Kalpasanna, iti maikatlo nga aldaw"
"Nagpadaya isuna"
Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "Pinalubosanna ti panguloen ti taga-iyawat ti kopa nga agserbi manen kenkuana."
Dakdakamaten ti "pagrebbengan" ti panguloen ti taga-iyawat ti kopa iti trabahona a kas panguloen a taga-iyawat ti kopa. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: Insublina ti trabaho ti panguloen ti taga-iyawat ti kopa" (Kitaen: Metonymy)
"isu nga inyawatna ti kopa iti ima ti Faraon"
Dakdakamatenna daytoy ti pasamak idi impatarus ni Jose dagiti tagtagainepda. Mabalin daytoy nga ipatarus a kas: "kas imbaga ni Jose a mapasamakto idi impatarusna dagiti tagtagainep dagiti dua a lallaki." (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
[[:ilo:biblia:questions:comprehension:gen:40]]
1 Napasamak nga idi napalabas ti dua a tawen, nagtagtagainep ti Faraon. Kampay idi, nakatakder isuna iti igid ti Karayan Nile. 2 Pagammoan, adda pito a baka a timmakdang manipud iti Karayan Nile, napipintas ken nalulukmeg dagitoy, ket nagarabda kadagiti runo. 3 Pagammoan, adda met sabali pay a pito a baka a timmakdang a simmaruno kadakuada manipud iti Karayan Nile, kasla la adda sakit dagitoy ken nakukuttongda. Nagtakderda iti asideg dagiti sabali pay a baka iti igid ti karayan. 4 Kalpasanna kinnan dagiti kasla adda sakitna ken nakukuttong a baka dagiti pito a napipintas ken nalulukmeg a baka. Kalpasanna, nakariing ti Faraon. 5 Ket naturog manen isuna ket nagtagtagainep iti maikadua a daras. Adda kampay idi iti pito a dawa a nagrusing manipud iti maymaysa nga ungkay, nabagas ken napintas daytoy. 6 Pagammoan, pito met a dawa nga eppes ken nalanet gapu iti angin ti daya iti nagrusing kalpasan dagiti immuna. 7 Inalun-on dagiti eppes a dawa dagiti napintas ken nabagas a dawa. Nakariing ti Faraon, ket naamirisna a tagtagainep laeng gayam daytoy. 8 Napasamak nga iti kabigatanna, mariribukan unay ti espirituna. Nangibaon isuna kadagiti adipenna a mangayab kadagiti amin a salamangkero ken mamasirib a lallaki iti Egipto. Imbaga ti Faraon kadakuada dagiti tagtagainepna, ngem awan iti uray maysa kadakuada a makaibaga iti kaipapanan dagitoy a tagtagainep iti Faraon. 9 Ket kinuna ti panguloen nga agiserserbi iti inumen iti Faraon, "Ita, panpanunutek ti maipapan kadagiti nakabasolak. 10 Nakaunget ti Faraon kadagiti adipenna ket pinaibaludnak iti balay ti kapitan dagiti guardia, siak ken ti panguloen nga agisagsagana iti taraon. 11 Nagtagtagainepkami a dua iti maysa a rabii. Nagtagtagainep ti tunggal maysa kadakami ket saan nga agpada ti kaipapanan dagiti tinagtagainepmi. 12 Adda kaduami sadiay a maysa nga agtutubo a lalaki a Hebreo, nga adipen ti kapitan dagiti guardia. Imbagami kenkuana ket inlawlawagna ti kaipapanan dagiti tagtagainepmi. Imbagana ti kaipapanan ti tagtagainep ti tunggal maysa kadakami. 13 Napasamak a no ania iti imbagana a kaipapanan ti tagtagainepmi ket isu ti napasamak. Insublinak ti Faraon iti akemko, ngem binitayna ti kaduak." 14 Kalpasanna, pinaayaban ti Faraon ni Jose. Dagus nga inruarda isuna iti pagbaludan. Nagibarbas, sinukatanna ti kawesna, ket napan iti Faraon. 15 Kinuna ti Faraon kenni Jose, "Adda natagtagainepak, ngem awan iti makailawlawag iti daytoy. Ngem nangngegko ti maipapan kenka, a no mangngegmo ti maysa a tagtagainep, mailawlawagmo daytoy." 16 Simmungbat ni Jose iti Faraon, a kunana, "Saan nga iti bukodko. Sungbatan ti Dios ti Faraon nga addaan iti pabor." 17 Nagsao ti Faraon kenni Jose, "Iti tagtagainepko, nagtakderak kampay idi iti igid ti Karayan Nile. 18 Pagammoan, adda pito a baka a timmakdang manipud iti Karayan Nile, nalulukmeg ken napipintas dagitoy, ket nagarabda kadagiti runo." 19 Pagammoan, adda pito a sabali pay a baka a timmakdang a simmaruno kadakuada, nakapuy, saan a makaay-ayo a kitaen ken nakukuttong dagitoy. Saanak pay a nakakita iti kasta kakuttong iti entero a daga ti Egipto. 20 Kinnan dagiti nakuttong ken saan a makaay-ayo a baka dagiti immuna a pito a nalukmeg a baka. 21 Idi nakandan dagitoy, saan a makita a kinnanda ida, ta saanda latta a makaay-ayo a kitaen a kas iti sigud a langada. Kalpasanna, nakariingak. 22 Iti tagtagainepko, kimmitaak kampay idi, ket pagammoan, adda pito a dawa a rimmuar manipud iti maysa nga ungkay, nabagas ken napintas dagitoy. 23 Pagammoan, adda pay pito a dawa nga eppes, nakuttong, ken nalanet gapu iti angin ti daya ti nagrusing a simmaruno kadakuada. 24 Inalun-on dagiti eppes a dawa dagiti pito a napipintas a dawa. Imbagak dagitoy a tagtagainep kadagiti salamangkero, ngem awan pulos ti makaipalawag kaniak iti daytoy. 25 Kinuna ni Jose iti Faraon, "Agpada ti tagtagainep ti Faraon. Impakaammo ti Dios iti Faraon ti aramidennanto. 26 Dagiti pito a napipintas a baka ket pito a tawen, ken dagiti pito a napipintas a dawa ket pito a tawen. Agpada dagiti tagtagainep. 27 Ken dagiti pito a nakuttong ken saan a makaay-ayo a kitaen a baka a timmakdang a simmaruno kadagitoy ket pito a tawen, ken kasta met a dagiti pito nga eppes a dawa a nalanet gapu iti angin ti daya ket piton a tawen ti panagbisin iti kaipapananda. 28 Dayta ti banag nga imbagak iti Faraon. Impaltiing ti Dios iti Faraon ti aramidennanto. 29 Kastoy ti mapasamak, addanto pito a tawen a nawadwad ti apit iti entero a daga ti Egipto. 30 Kalpasan dagitoy, umayto ti pito a tawen ti panagbisin, ket malipatanto ti amin a kinawadwad iti daga ti Egipto, ken dadaelento ti panagbisin ti daga. 31 Saanto a malagip ti kinawadwad iti daga gapu iti panagbisin a sumaruno, ta nakaronto unay daytoy. 32 Naulit dayta a tagtagainep ti Faraon gapu ta inkeddengen ti Dios dayta a banag, ken ipatungpalto daytoy ti Dios iti mabiit. 33 Ita, masapul a mangbiruk ti Faraon iti tao a nasaririt ken masirib, ket isaadna daytoy a mangimaton iti entero a daga ti Egipto. 34 Kastoy koma ti aramiden ti Faraon: Mangdutok koma isuna iti mangimaton iti daga. Alaen koma dagitoy ti apagkalima dagiti apit ti Egipto iti pito a tawen ti kinawadwad. 35 Urnungenda koma amin dagiti taraon kadagiti nasayaat a tawtawen nga umay. Ikan koma ida ti Faraon iti kalintegan nga agidulin kadagiti bukbukel kadagiti siudad. Pabantayanna koma kadakuada daytoy. 36 Dagiti taraon ket agbalinto nga abasto ti daga kabayatan iti pito a tawen a panagbisin a mapasamakto iti daga ti Egipto. Iti kastoy a wagas, saanto a mapukaw dagiti adda iti daga gapu iti panagbisin. 37 Nasayaat daytoy a pammagbaga iti imatang ti Faraon ken iti imatang dagiti amin nga adipenna. 38 Kinuna ti Faraon kadagiti adipenna, "Makasaraktayo kadi pay iti kas iti daytoy a tao, nga addaan iti Espiritu ti Dios?" 39 Isu a kinuna ti Faraon kenni Jose, "Agsipud ta impakita ti Dios kenka amin daytoy, awanen iti kas kenka iti kinasaririt ken kinasirib. 40 Iturayamto ti balayko, ket agtungpalto kenka dagiti amin a tattaok. Iti laeng trono a nabilbilegak ngem sika." 41 Kinuna ti Faraon kenni Jose, "Kitaem, isaadka iti entero a daga ti Egipto." 42 Inikkat ti Faraon iti imana ti singsingna a nakitikitan iti marka ti pagarian ket inkabilna daytoy iti ramay ni Jose. Kinawesanna daytoy iti nalamuyot a lupot a lino, ken inukkoranna iti balitok a kuentas. 43 Pinagluganna isuna iti maikadua a karwahena. Adda lallaki a nagpukkkaw iti sangoananna, "Agparintumengkayo." Insaad isuna ti Faraon a mangituray iti entero a daga ti Egipto. 44 Kinuna ti Faraon kenni Jose, "Siak ti Faraon, ket malaksid kenka, awan ti siasinoman a tao a mangituray iti amin a daga ti Egipto." 45 Pinanaganan ti Faraon ni Jose a "Zafenat Panea." Intedna kenkuana ni Asenat a kas asawana, ti putot a babai ni Potifera a padi ti On. Inturayan ni Jose ti entero nga Egipto. 46 Tallopulo ti tawen ni Jose idi nagtakder isuna iti sangoanan ti Faraon, nga ari ti Egipto. Rimmuar ni Jose manipud iti ayan ti Faraon, ket napan iti entero a daga ti Egipto. 47 Iti uneg ti pito a tawen ti kinawadwad, adu ti naapit iti daga. 48 Inurnongna amin dagiti taraon iti uneg ti pito a tawen nga adda iti daga ti Egipto ket indulinna dagiti taraon kadagiti siudad. Indulinna iti tunggal siudad ti taraon a naapit kadagiti talon nga adda iti aglawlaw daytoy. 49 Nagidulin ni Jose kadagiti bukbukel a kasla darat iti baybay ti kaaduna, kasta unay ti kaaduna ket urayna la insardeng iti panangbilbilang kadagitoy, gapu ta saanen a mabilang daytoy. 50 Sakbay a dimteng dagiti tawen ti panagbisin, adda dua nga annak ni Jose, nga inyanak kenkuana ni Asenat, nga anak a babai ni Potifera a padi ti On. 51 Pinanaganan ni Jose ti inauna a putotna iti Manases, ta kinunana, tinulongannak ti Dios a nanglipat iti amin a pakariribukak ken amin a sangkabalayan ti amak. 52 Pinanagananna iti Efraim ti maikadua a putotna, ta kinunana, "Pinagbalinnak ti Dios a nabunga iti daga a nakaparigatak." 53 Nagpatingga ti pito a tawen ti kinawadwad iti daga ti Egipto. 54 Nangrugi ti pito a tawen ti panagbisin, kas iti kinuna ni Jose. Adda panagbisin iti amin a daga, ngem adda taraon iti amin a daga ti Egipto. 55 Idi adda panagbisin iti amin a daga ti Egipto, nagpakaasi dagiti tattao iti Faraon para iti taraon. Kinuna ti Faraon kadagiti amin a taga-Egipto, "Mapankayo kenni Jose ket aramidenyo ti ibagana." 56 Adda panagbisin iti amin a paset ti entero a daga. Linukatan ni Jose dagiti amin a pagipenpenan ket inlakona kadagiti Egipcio. Nakaro ti panagbisin iti daga ti Egipto. 57 Um-umay ti amin a paset ti daga iti Egipto tapno gumatang iti bukbukel kenni Jose, gapu ta nakaro ti panagbisin iti amin a daga.
Nausar daytoy a ragup ti sasao ditoy tapno markaanna ti pangrugian ti baro a paset ti istorya. No adda iti pagsasaoyo ti wagas a panangaramid iti daytoy, mabalin nga usarem ditoy.
Naglabas ti dua a tawen kalpasan nga impalawag a naan-anay ni Jose dagiti tagtagainep ti taga-iyawat ti kopa ken ti panadero ti Faraon, a kadua ni Jose a naibalud.
Marmarkaan ti sao nga "adtoy" ditoy ti pangrugian ti sabali a pasamak iti istorya. Mabalin nga adda wagas ti panangaramid iti daytoy iti pagsasaoyo.
"agtaktakder ti Faraon"
Ipakpakita ti sao nga "adtoy" ditoy a nasdaaw ti Faraon iti nakitana. Iti sabali a pannakaipatarus: "Kellaat."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas baro a sasao: "Nasalun-at ken nalukmegda."
Natayag, nakuttong a ruruot dagitoy nga agtubo iti nabasa a paset. Iti sabali a pannakaipatarus: "mangmanganda ti ruot iti igid ti karayan."
Ipakpakita ti sao nga "adtoy" a nasdaaw ti Faraon iti nakitana.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas baro a sasao: "Masaksakit ken nakuttongda."
Nangatngato a paset daytoy iti igid ti karayan. Iti sabali a pannakaipatarus: "abay ti karayan" wenno "igid ti karayan."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/41]]
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy a sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:3]].
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy daytoy a sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:2]].
"nakariing"
Ipakpakita ti sao nga "adtoy" ditoy a nasdaaw ti Faraon iti nakitana.
Ti dawa ket paset ti mula a pagrusingan ti bukel.
Napuskol wenno atiddog/natayag daytoy a paset ti mula. Iti sabali a pannakaipatarus: "dimmakkel iti maysa a sanga."
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas baro a sasao: "Nasalun-at ken napintasda."
"nga eppes ken nagango gapu iti napudot nga angin a naggapu iti daya"
"dimmakkel" wenno "naparnuay"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/41]]
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:04|41:6]].
"kinnan"
"nasalun-at ken nasayaat a dawa." kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:04|41:5]].
"nakariing"
Ipakpakita ti sao nga "adtoy" a nasdaaw ti Faraon iti nakitana.
"nagtagtagainep isuna"
Nausar daytoy a ragup ti sasao ditoy tapno markaanna ti pangrugian ti baro a paset ti istorya. No adda iti pagsasaoyo ti wagas a panangaramid iti daytoy, mabalin nga usaren ditoy.
Dakdakamaten ti sao nga "espiritu" ditoy ti akin-uneg a kinataona wenno ti riknana. Iti sabali nga pannakaipatarus: "nariribukan ti akin-uneg a kinataona wenno "nariribukan isuna" (Kitaen:[[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])
"imbaonna dagiti adipenna"
Kayatna a sawen daytoy ket "agayab" wenno "bilin tapno umay"
Nagusar dagiti nagkauna nga ar-ari ken mangiturturay kadagiti salamangkero ken masirib a lallaki kas mammagbagada.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:40:01|40:2]].
Nausar ti sao nga "Ita" tapno mangiyunay-unay. Iti sabali a pannakaipatarus: "Naamirisko a nalipatak nga imbaga kadakayo ti maysa a banag"
"impaibaludnakami, siak ken ti panguloen a panadero iti kapitan dagiti guardia." Kitaen no kasanom nga impatarus ti "panguloen a panadero" ken "ti kapitan dagiti guardia" idiay [[:ilo:bible:notes:gen:40:01|40:2-3]].
"maysa a rabii, nagtagtagainepkami a dua"
"agduma ti kaipapanan ti tagtagainepmi"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
"Idiay pagbaludan adda kaduami, siak ken ti panguloen a panadero"
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:40:01|40:3]].
"Imbagami kenkuana ti tagtagainepmi ket imbagana ti kaipapananna kadakami"
"Inlawlawagna no anianto ti mapasamak kadakami a dua"
Nausar daytoy a ragup ti sasao ditoy tapno markaanna ti napateg a pasamak iti istorya. No adda iti pagsasaoyo ti wagas a panangaramid iti daytoy, mabalin nga usarem ditoy.
"no ania ti inlawlawagna maipapan kadagiti tagtagainep ket isu ti napasamak"
Ditoy, us-usaren ti taga-iyawat ti kopa ti titulo ti Faraon iti pannakisasaona kenkuana a kas wagas ti panagdayawna kenkuana. Sabali a pannakaipatarus: "Pinalubosannak nga agsubli iti trabahok."
"ti panguloen a panadero"
"Imbaon ti Faraon dagiti tagabuna/adipenna nga ayabanda ni Jose"
"ruar ti pagbaludan"
Ti panagibarbas ken panagpukis ket gagangay nga aramid/sursuro.
"nagparang iti sangoanan ti Faraon"
"awan ti makaipalawag iti kaipapananna"
"mailawlawagmo ti kaipapananna"
"Saan a siak ti makailawlawag iti kaipapananna"
"Sungbatan ti Dios a sipapabor ti Faraon"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Us-usaren ti Faraon ti sao nga "adtoy" tapno denggen ni Jose ti nakaskasdaaw a pakaammo.
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:3]].
Us-usaren ti Faraon ti sao nga "adtoy" tapno denggen ni Jose ti nakaskasdaaw a pakaammo.
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:2]].
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:2]].
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:2]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Us-usaren ti Faraon ti sao nga "adtoy" tapno denggen ni Jose ti nakaskasdaaw a pakaammo.
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:3]].
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:2]].
Sabali a pannakaipatarus: "Iti amin a daga ti Egipto, saanak pay a nakakita iti kasta kalaad a baka."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Us-usaren ti Faraon ti sao nga "adtoy" tapno denggen ni Jose ti nakaskasdaaw a pakaammo.
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:04|41:5]].
Us-usaren ti Faraon ti sao nga "adtoy" tapno denggen ni Jose ti nakaskasdaaw a pakaammo.
"nagrupsa" wenno "nalaylay"
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:04|41:6]].
"dimmakkel" wenno "naparnuay"
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:07|41:7]].
Dagiti mabalin a kaipapananna 1) "awan pulos" wenno 2) "awan pulos." Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:07|41:8]].
"Ipakpakita ti Dios kenka ti aramidennanto"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:01|41:3]].
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:04|41:6]].
Ditoy, us-usaren ni Jose ti titulo ti Faraon a kas wagas ti siraraem a pannakisasaona kenkuana. Sabali a pannakaipatarus: "Mapasamakto dagitoy a paspasamak a kas imbagak kenka."
"impakaammona"
Sabali a pannakaipatarus: "Dumngegkayo iti ibagbagak kadakayo."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
"Pitonto a tawen ti panagbisin ti sumaruno iti pito a tawen ti kinawadwad"
Iyeb-ebkas ni Jose ti maysa a kapanunutan iti dua a wagas tapno iyunay-unay ti kinapategna. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_parallelism]])
Sabali a pannakaipatarus: "Inikkannaka ti Dios iti dua a tagtagainep tapno ipakitana kenka dagiti paspasamak a mapasamakto." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Nausar daytoy a sao ditoy tapno markaanna ti baro a paset ti istorya.
Sabali a pannakaipatarus: "intedna kenkuana ti turay iti entero a daga ti Egipto."
"Masapul nga urnungen ken ipenpenda ti apagkalima kadagiti apit."
Sabali a pannakaipatarus: "iti uneg ti pito a tawen nga adu ti apit."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
"palubosanda dagiti agay-aywan a mangurnong"
"agipenpen" wenno "agidulin"
"masapul a bantayan dagiti agay-aywan ti trigo"
"agbalinto a reserba a taraon"
Saanto a matay ti bisin dagiti tattao ken ay-ayup a kas pagbanagan ti um-umay a kinakiddit/kinakurang ti apit.
"Ipagarup ti Faraon ken dagiti opisialesna a nasayaat daytoy a panggep" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])
"iti kapanunotan ti" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])
"kinuna ti Faraon kadagiti opisialesna"
"ti tao a kas iti inladawan ni Jose"
"agnanaed kenkuana ti Espiritu ti Dios"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Kitaen no kasanom nga impatarus ti "nasaririt" idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:33|41:33]].
"addanto turaymo iti entero a pagariak"
"iturayamto dagiti tattaok" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"iti laeng pagrebbengak kas ari"
"Kitaem, insaadka"
"Inikkanka ti turay iti entero a pagariak"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Ti singsing ti Faraon a nakitikitan ti marka nga adda kenni Jose ti mangmangted iti amin a turay ken kuarta tapno itultuloyna dagiti panggep nga imbagana/binalabalana iti Faraon.
Nalamuyot, nalagda a lupot ti "lino" a naaramid manipud iti "blue-flowered flax" a mula.
Daytoy a tignay ket ilawlawagna kadagiti tattao a maikadua laeng ni Jose iti Faraon.
"agrukob ken padayawan ni Jose"
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:41:39|41:41]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Mabalin nga inayon dagiti mangipatpatarus dagiti sumaganad a "footnote": "Mangipaltiing kadagiti palimed" ti kayat a sawen ti nagan a Zafenat Panea. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Dagiti papadi idiay Egipto ti kangangatoan ken naipangpangruna a puli. Ipakpakaawat daytoy a pannakiasawa nga adda lugar ti pammadayaw ken gundaway kenni Jose.
"Asenat" ti nagan ti babai nga inted ti Faraon kenni Jose a kas asawana. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Ni "Potifera" ti ama ni Asenat. (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Maysa a siudad ti On, naawagan met iti Heliopolis, "ti Siudad ti Init" ken sentro ti panagrukbab iti dios ti init a ni Ra. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
Sabali a pannakaipatarus: "Nagturay ni Jose kadagiti amin a tattao ti Egipto."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
"idi naiparang isuna iti Faraon"
"adu ti apit iti daga"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
"inurnong ni Jose"
Sabali a pannakaipatarus: "Kas kaadu dagiti darat iti igid ti baybay ti trigo nga impenpen ni Jose." (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:figs_simile]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay[[:ilo:bible:notes:gen:41:44|41:45]].
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay[[:ilo:bible:notes:gen:41:44|41:45]].
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay[[:ilo:bible:notes:gen:41:44|41:45]].
Dakdakamatenna daytoy ni Jacob nga ama ni Jose ken ti pamiliana.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
Amin a nasion iti aglawlaw ti Egipto, agraman ti daga ti Canaan.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
"Idi mabisinan dagiti taga-Egipto"
"Nagwaras ti panagbisin iti entero a daga." Dakdakamaten ti sao a "paset" ti rabaw ti daga.
pasdek a nakaipenpenan ti trigo para iti masakbayan
naulpit unay
"um-umay dagiti tattao manipud iti amin a region iti aglawlaw ti Egipto"
"iti entero a daga." Daytoy ket kasla amin dagiti nadumaduma a kadua nga agtagtagilako/agsuksukat ken dagiti nasion a paset ti panaglaklako/panagsuksukat ti Egipto a naapektaran iti tikag ket immay iti Egipto para iti irik.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:41]]
1 Ita, naammoan ni Jacob nga adda bukel idiay Egipto. Kinunana kadagiti putotna a lallaki. "Apay ta agkikinnitakayo?" 2 Kinunana, "Dumngegkayo, nangngegko nga adda bukel idiay Egipto. Sumalogkayo sadiay ket gumatangkayo iti agpaay kadatayo manipud sadiay tapno agbiagtayo a saan ket a matay." 3 Simmalog ngarud dagiti sangapulo a kakabsat ni Jose tapno gumatang iti bukel manipud iti Egipto. 4 Ngem ni Benjamin a kabsat ni Jose ket saanna a pinasurot kadagiti kakabsatna, ta kinunana, "Amangan no adda dakes a mapasamak kenkuana." 5 Immay met dagiti annak ni Israel tapno gumatang malaksid pay kadagiti immay, ta adda met panagbisin iti daga ti Canaan. 6 Ita, ni Jose ti gobernador iti entero a daga. Isuna ti aglaklako kadagiti amin a tattao ti daga. Immay dagiti kakabsat ni Jose ket nagpaklebda iti daga. 7 Nakita ni Jose dagiti kakabsatna ket nabigbigna ida, ngem nagpammarang isuna kadakuada ken nagsao isuna iti nagubsang kadakuada. Kinunana kadakuada, "Sadinno ti naggapuanyo?" Kinunada, "Naggapukkami iti daga ti Canaan tapno gumatang iti taraon." 8 Nabigbig ni Jose dagiti kakabsatna ngem saanda a nabigbig isuna. 9 Nalagip ni Jose dagiti tagtagainepna maipapan kadakuada. Kinunana kadakuada, "Espiakayo. Immaykayo tapno kitaenyo ti saan a naguardia-an a paset ti daga." 10 Kinunada kenkuana, "Saan, apo. Immay dagitoy nga adipenmo a gumatang ti taraon. 11 Putotnakami amin ti maymaysa a tao. Mapagtalkankami a lallaki. Saan nga espia dagitoy adipenmo." 12 Kinunana kadakuada, "Saan, ngem immaykayo tapno kitaenyo ti saan a naguardia-an a paset ti daga." 13 Kinunada, "Sangapulo ket dua nga agkakabsat dagitoy adipenmo, putotnakami ti maysa a tao idiay daga ti Canaan. Kitaem, kadua ita ti amami ti inaudi a kabsatmi, ket awanen iti daytoy a biag ti maysa pay a kabsatmi." 14 Kinuna ni Jose kadakuada, "Kas nakunakon; espiakayo. 15 Babaen iti daytoy masubokkayo. Isapatak iti nagan ti Faraon a saankayo a pumanaw ditoy, malaksid no umay ditoy ti inaudi a kabsatyo. 16 Mangibaonkayo iti maysa kadakayo ket mapanna alaen ti kabsatyo. Maibaludkayo tapno masubok dagiti imbagayo, no adda met laeng kinapudno kadakayo, ta no saan, isapatak iti nagan ti Faraon, awan duadua nga espiakayo." 17 Ket imbaludna amin ida iti tallo nga aldaw. 18 Iti maikatlo nga aldaw, kinuna ni Jose kadakuada, "Aramidenyo daytoy ket agbiagkayo, ta adda panagbutengko iti Dios. 19 No mapagtalkankayo a lallaki, mabati ngarud ti maysa kadakayo iti daytoy a pagbaludan, ngem mapankayo, mangawitkayo kadagiti bukel para iti panagbisin kadagiti balbalayyo. 20 Iyegyo ti inaudi a kabsatyo kaniak iti kasta ket mapaneknekan dagiti imbagayo ket saankayo a matay." Kasta ngarud ti inaramidda. 21 Kinunada iti tunggal maysa, "Pudno a nagbidduttayo maipapan iti inaramidtayo iti kabsattayo ta nakitatayo ti ladingit ti kararuana idi nagpakaasi kadatayo ngem saantayo a dimngeg. Ngarud naisubli kadatayo daytoy a ladingit. 22 Simmungbat ni Ruben kadakuada, "Saan kadi nga imbagak kadakayo, 'Saankayo nga agaramid iti basol maibusor iti ubing,' ngem saankayonto met gamin a dimngeg? Ita kitaenyo, maisidsidirenkadatayo ti darana." 23 Saanda nga ammo a naawatan ida ni Jose, ta adda mangipatpatarus iti nagbabaetanda. 24 Pinanawanna ida ket nagsangit. Kalpsanna, nagsubli isuna iti ayanda ket nagsao kadakuada. Innalana ni Simeon kadakuada ket pinaibaludna iti imatangda. 25 Ket binilin ni Jose dagiti adipenna a punoenda iti bukbukel dagiti sako dagiti kakabsatna, ken isublida ti kuarta ti tunggal maysa a lalaki iti sakona, ken ipaayanda ida iti kasapulanda iti panagdaliasatda. Kasta ngarud ti naaramid para kadakuada. 26 Inkarga dagiti agkakabsat dagiti awitda a bukel kadagiti asnoda ket pimmanawda manipud sadiay. 27 Iti lugar a naginanaanda, maysa kadakuada ti nanglukat iti sakona tapno pakanenna ti asnona ket nakitana ti kuartana. Adda daytoy iti ngarab ti sakona. 28 Kinunana kadagiti kakabsatna, "Naisubli ti kuartak. Kitaenyo daytoy; adda daytoy iti sakok." Ket uray la agkibbakibbayo ti pusoda ken agpigpigergerda a nagkikinnita. Kinunada, "Ania daytoy nga inaramid ti Dios kadatayo?" 29 Napanda kenni Jacob nga amada nga adda iti daga ti Canaan ket imbagada kenkuana ti amin a napasamak kadakuada. Kinunada, 30 "Ti lalaki, nga apo ti daga ket sigugubsang a nakisarita kadakami ken impagarupna nga espiakami iti daga. 31 Imbagami kenkuana, 'Mapagtalkankami a lallaki. saankami nga espia. 32 Sangapulo ket dua kami nga agkakabsat, putotnakami ti amami. Natayen ti maysa kadakami ken ti inaudi a kabsatmi ket adda ita iti ayan ti amami idiay daga ti Canaan.' 33 Ti lalaki nga apo ti daga, kinunana kadakami, 'Babaen iti daytoy ket maammoak no mapagtalkankayo a lallaki. Ibatiyo ti maysa a kabsatyo kaniak, mangalakayo iti bukel para iti panagbisin kadagiti balayyo, ket mapankayo. 34 Iyegyo ti inaudi a kabsatyo kaniak. Iti kasta ket mapaneknekak a saankayo nga espia, ngem ketdi, mapagtalkankayo a lallaki. Ket wayawayaakto ti kabsatyo ket mabalinkayo a gumatang ken aglako iti daytoy a daga."' 35 Napasamak nga idi imbukbokda dagiti sakoda ket adtoy, adda iti sako ti tunggal maysa ti nakasupot a kuartada. Idi nakitada ken ti amada dagiti nakasupot a kuartada, nagbutengda. 36 Kinuna ti amada a ni Jacob, kadakuada, "Pinagladingitdak kadagiti putotko. Natayen ni Jose, awanen ni Simeon ken iyadayoyo ni Benjamin. Maibusor kaniak amin dagitoy a banbanag." 37 Nagsao ni Ruben iti amana, a kunana, "Uray patayemto dagiti dua a putotko a lallaki no saanko a maisubli ni Benjamin kenka. Italekmo isuna kaniak ket isublikto isuna kenka." 38 Kinuna ni Jacob, "Saan a sumurot a sumalog kadakayo ti anakko. Ta natayen ti kabsatna ket isuna laengen ti nabati. No adda dakes a mapasamak kenkuana iti dalanyo, ipandakto, siak a purawen ti buokna, iti sheol gapu iti ladingit."
Marmarkaan ti "ita" ti baro paset ti istoria.
Us-usaren ni Jacob ti saludsod tapno ungtanna dagiti annakna ta awan ti aniaman a banag nga ar-aramidenda maipapan iti trigo. Sabali a pannakaipatarus: "Saankayo nga agtugaw laeng ditoy!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Ni Benjamin ti kaubingan nga anak ni Jacob manipud kenni Rachel nga inay-ayatna. Sabali a pannakaipatarus: "Mabalin nga adda saan a nasayaat a banag a mapasamak kenkuana."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
Adda dua a mabalin a kaipapananna 1) nagsardeng ti istoria iti pangrugian ti bersikulo 5 ken naibaga manipud iti kapanunotan iti kaadda idiay Egipto (ULB) wenno 2) nagsardeng ti istoria kalpasan ti bersikulo 5 ken naibaga manipud iti kapanunotan iti kaadda idiay Canaan (UDB).
"Maibilang dagiti annak ni Israel kadagidiay adu a sabsabali a tattao nga immay tapno gumatang iti trigo idiay Egipto"
Markaan ti "Ita" ti panagbaliw ti istoria iti pakaammo maipapan kenni Jose. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:writing_background]])
"entero a daga ti Egipto" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
"dagiti amin a tattao ti amin a pagilian nga immay tapno gumatang ti trigo" (Kitaen:[[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
"Idi nakita ni Jose dagiti kakabsatna, nabigbigna ida"
"nagtignay isuna a kasla saanna ida a kabsat" wenno "saanna nga impakaammo kadakuada nga isuna ti kabsatda"
Saan a retorical a saludsod daytoy uray ammo ni Jose ti sungbatna. Paset daytoy ti panangpilina nga ilimed ti kinasiasinona kadagiti kakabsatna.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay [[:ilo:bible:notes:gen:37:05|37:5]].
Ti espia ket tattao a sililimed a mangsapul iti pakaammo maipapan iti maysa a pagilian tapno tulungan ti sabali a pagilian.
"immaykayo tapno ammoenyo ti saan a maguguardia-an a dagami"
Wagas daytoy tapno dakamaten ti maysa a tao tapno padayawan ida.
Dakamaten dagiti agkakabsat dagiti bagbagida kas "dagitoy adipenmo." Natakneng a wagas daytoy ti pannakisasao iti maysa a tao a naturturay.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
"Kinuna ni Jose kadagiti kakabsatna"
"Saan, immaykayo tapno ammoenyo ti saan a maguguardia-an a dagami"
"12 nga agkakabsat" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
"Ita, kadua ti amami ti inaudi a kabsatmi"
"ken natayen ti maysa a kabsatmi"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
"kas iti imbagak kadakayo, espiakayo." (Kitaen no kasanom nga impatarus "dagiti espia" idiay [[:ilo:bible:notes:gen:42:09|42:9]].
Sabali a pannakaipatarus: "Daytoy ti pangsubokko kadakayo." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Ipakpakita daytoy a ragup ti sasao ti napasnek a sapata. Sabali a pannakaipatarus: "Isapatak, babaen iti biag ti Faraon."
"Mangibaonkayo iti maysa kadakayo tapno alaenna ti kabsatyo"
Sabali a pannakaipatarus: "Ipaibaludko ti dadduma kadakayo tapno maammoak no ibagbagayo ti kinapudno."
"no saan, babaen iti biag ti Faraon, awan duadua, espiakayo"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
"No aramidenyo ti ibagak, palubosankayo nga agbiag"
Dakdakamatenna daytoy ti kasta unay a panagraem iti Dios ken ipakpakita dayta a panagraem babaen iti panagtulnog kenkuana.
masapul a mabati ti maysa kadagiti kabsatyo iti pagbaludan
"ngem mapan dagiti dadduma kadakayo"
Sabali a pannakaipatarus: "mangawitkayo kadagiti trigo kadagiti pagtaenganyo tapno matulunganyo ti pamiliayo kabayatan daytoy a panagbisin."
Sabali a pannaaipatarus: "tapno maammoak a pudno ti imbagayo." (Kitaen:
[[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
Dakamaten ti sao a "kararua" ni Jose. Sabali a pannakaipatarus: "gapu ta nakitami ti ladingit ni Jose." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_synecdoche]])
Us-usaren ni Ruben ti saludsod a mangiyunay-unay. Sabali a pannakaipatarus: "imbagak kadakayo a saanyo a saktan ti ubing a lalaki, ngem saankayo a dimngeg." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
Dakdakamaten ti "dara" ti ipapatay ni Jose. Impagarup dagiti kakabsatna a natayen ni Jose. Sabali a pannakaipatarus: "Ita sagrapentayo no ania ti maiparbeng kadatayo gapu iti ipapatayna." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
Ti mangipatpatarus ket maysa a tao nga agipatpatarus no ania ti ibagbaga ti maysa a tao iti sabali a pagsasao. Nangisaad ni Jose iti maysa a mangipatarus iti nagbaetanda kadagiti kakabsatna tapno aramidenna a kasla saanna a maawatan ti pagsasaoda.
Agsasao pay laeng ni Jose iti naiduma a pagsasao ken us-usarenna ti mangipatpatarus tapno makitungtong/makisao kadagiti kakabsatna.
Dakdakamaten ti "mata" ditoy ti imatangda. Sabali a pannakaipatarus: "impaibaludna iti imatangda" wenno "Impaibaludna kas buybuyaenda/kitkitaenda." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
"tapno itedda kadakuada dagiti banbanag a kasapulanda"
"inaramid dagiti adipen maipaay kadakuada amin a banbanag nga imbilin ni Jose"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
Idi nagsardengda iti maysa a lugar para iti rabii, maysa kadagiti agkakabsat ti nanglukat iti sakona tapno pakanenna ti asnona. Nakitana ti kuartana iti sako!"
Ti sao nga "adtoy ditoy ket paalibtakennatayo a dumgeg iti naisangsangayan/nakaskasdaaw a pakaammo a sumaruno.
Sabali a pannakaipatarus: "Adda nangisubli iti kuartak." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"Kitaenyo iti sakok!"
Sabali a pannakaipatarus: "Ket nagbutengda unay." (Kitaen: (See: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_idiom]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
"sigugubsang ti panagsaona"
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:42:09|42:9]].
Naawatan ti sao a "kabsat." Sabali a pannakaipatarus: "Natayen ti maysa a kabsat." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_ellipsis]])
"ken ti inaudi a kabsat ket ita"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
Sabali a pannakaipatarus: "mangalakayo ti trigo kadagiti pagtaenganyo tapno matulonganyo ti pamiliayo kabayatan ti panagbisin."
"mapan" wenno "pumanaw"
"ken palubosankayonto a gumatang ken aglako iti daytoy a daga"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
Nausar daytoy a ragup ti sasao ditoy tapno markaanna ti napateg a pasamak iti istoria. No adda iti pagsasaoyo iti wagas a panangar-aramid iti daytoy, mabalin nga usarem ditoy.
Ipakpakita ti sao nga "adtoy ditoy a nasdaaw dagiti agkakabsat iti nakitada. Sabali a pannakaipatarus: "ti siddaawda."
"supot ti pirak a barya"
Dakamatenna daytoy ti saan a nasayaat a karirikna ti maysa a tao no adda pagpeggadanna wenno dagiti sabali.
"impaidamdak kadagiti annakko" wenno "dakayo ti nakaigapuan a mapukawko dagiti dua nga annakko"
"mapasakitanak kadagitoy amin a banbanag"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
Sabali a pannakaipatarus: "Isaadnak a mangaywan kenkuana."
"Saan a kumuyog/sumurot ti anakko kadakayo idiay Egipto." Idiay 42:8 ti sao "kayo" ket pangkaaduan ken dakdakamatenna dagiti inauna nga annak a lallaki ni Jacob. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_you]])
Mabalin a maaramid a nalawag ti kaipapananna. Sabali a pannakaipatarus: "Ta dua laeng ti annak ti asawak a ni Rachel. Natayen ni Jose ket ni laengen Benjamin ti nabati." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
Dakdakamaten ti "uban" ditoy ni Jacob ken iyunay-unayna ti kinalakayna.
Sabali a wagas daytoy iti panangibagbaga "pakaigapuan a matay." Sabali a pannakaipatarus: "ket dakayo ti pakaigapuan, ti maysa a lakay, a matay iti ladingit."
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:42]]
1 Nakaro ti panagbisin iti daga. 2 Napasamak nga idi nakandan ti bukbukel nga insangpetda manipud idiay Egipto, ket kinuna ti amada kadakuada, "Mapankayo manen; gumatangkayo iti taraontayo." 3 Imbaga ni Juda kenkuana, "Nainget iti panangballaag kadakami ti lalaki, 'Saanyonto a makita ti rupak malaksid no kaduayo ti kabsatyo.' 4 No paikuyogmo kadakami ti kabsatmi, sumalogkami ket igatangandaka iti taraon. 5 Ngem no saanmo a kayat nga isurotmi isuna, saankami a sumalog. Ta imbaga ti lalaki kadakami, "Saanyonto a makita ti rupak malaksid no kaduayo ti kabsatyo."' 6 Kinuna ni Israel, "Apay a pinagaramidandak iti saan a nasayaat babaen iti panangibagayo iti lalaki nga adda pay sabali a kabsatyo? 7 Kinunada, "Nagsaludsod ti lalaki maipanggep kadakami ken iti pamiliatayo. Kinunana, 'Sibibiag pay kadi ti Amayo? Adda pay kadi sabali a kabsatyo?' Sinungbatanmi isuna segun kadagitoy a salsaludsod. Ammomi aya ngarud met nga ibagana nga, 'Itugotyo ditoy ti kabsatyo?'" 8 Kinuna ni Juda kenni Israel nga amana, "Italekmo kaniak ti ubing. Agrubbuatkamin a mapan tapno agbiagtayo a saan ket a matay, datayo, sika ken kasta met dagiti annaktayo. 9 Siak ti makaammo kenkuana. No saanko isuna a maisubli kenka ken maidatag iti sangoanam, uray siak lattan ti mangawit iti pammabasol iti agnanayon. 10 Ta no saankami koma a nataktak, awan dua-dua a kapaminduami koman ita a nagsubli ditoy. 11 Kinuna ti amada a ni Israel kadakuada, "No kasta ngarud, ita, kastoy ti aramidenyo." Mangalakayo kadagiti kasayaatan a napataud iti daga ket ikabilyo kadagiti sakoyo. Mangitugotkayo iti sagut para iti lalaki: sangkabassit a resina ken diro, kadagiti rekado ken mira, piniones ken almendras. 12 Paminduaenyo ti gatad ti kuarta nga itugotyo. Itugotyo manen ti kuarta a naisubli kadagiti sakoyo. Nalabit a biddut laeng daytoy. 13 Isurotyo pay ti kabsatyo. Agrubbuatkayo ket mapankayo manen iti lalaki. 14 Sapay koma ta ited ti Dios a Mannakabalin amin ti asi kadakayo iti sangoanan ti Lalaki, tapno wayawyaanna kadakayo ti sabali pay a kabsatyo ken kasta met ni Benjamin. No mapukawko dagiti annakko. Mapukawanak ngarud." 15 Innala dagiti lallaki dayta a sagut. Nangalada iti mamindua a kaadu ti kuartada ken insurotda ni Benjamin. Nagrubbuatda, simmalogda idiay Egipto, ket dimmatagda iti sangoanan ni Jose. 16 Idi nakita ni Jose a kaduada ni Benjamin, kinunana iti agay-aywan iti balayna, "Ikuyogmo dagiti lallaki idiay balay, mangpartika iti ayup ket isaganam daytoy, ta makipangan kaniak dagiti lallaki iti pangaldaw." 17 Inaramid ngarud ti mangay-aywan ti imbaga ni Jose. Impanna ngarud dagiti lallaki iti balay ni Jose. 18 Nagbuteng dagiti lallaki gapu ta naipanda iti balay ni Jose. Kinunada, "Gapu daytoy iti kuarta a naisubli kadagiti sakotayo idi immuna nga immaytayo, tapno mangbirok isuna iti gundaway a maibusor kadatayo. Mabalin a tiliwennatayo ken pagbalinennatayo a tagabu, ken alaenna dagiti asnotayo." 19 Immasidegda iti mangay-aywan iti balay ni Jose, ket kinatungtongda isuna iti ruangan ti balay, 20 a kunada, "Apo, simmalogkami idi damdamo tapno gumatang iti makan. 21 Ket napasamak nga idi nakadanonkami iti disso a paginanaan ket linuktanmi dagiti sakomi, ket, nakitami nga adda ti kuarta ti tunggal maysa iti ngarab iti sakona, awan iti naksay iti kuartami. Intugotmi daytoy. 22 Nangitugotkami pay iti sabali a kuarta a paggatangmi iti taraon. Saanmi nga ammo no siasino iti nangikabil iti kuartami kadagiti sakomi." 23 Kinuna ti mangay-aywan, "Kapia koma iti maadda kadakayo, saankayo nga agbuteng. Ti Diosyo ken ti Dios ti amayo siguro ti nangikabil iti kuarta kadagiti sakoyo. Naawatko dagiti kuartayo." Impan ngarud ti mangay-aywan ni Simeon kadakuada. 24 Pinastrek ti mangay-aywan dagiti lallaki iti uneg ti balay ni Jose, "Inikkanna ida iti danum, ket binuggoanda dagiti saksakada. Inikkanna iti makan dagiti asnoda. 25 Insaganada dagiti sagut a maipaay iti isasangpet ni Jose iti aldaw, ta nangngegda a manganda sadiay 26 Idi simmangpet ni Jose iti balayna, intugotda dagiti sagut nga adda kadakuada iti balay, ken nagrukobda iti daga iti sangoananna. 27 Dinamagna ti kasasaadda a kinunana, "Nasalun-at kadi ti amayo, ti lakay nga ibagbagayo? Sibibiag pay kadi isuna?" 28 Kinunada, "Nasalun-at ti amami nga adipenmo. Sibibiag pay isuna." Nagparintumeng ken nagdumogda. 29 Timmangad isuna ket nakitana ni Benjamin a kabsatna, ti anak ti inana, kinunana," Daytoy kadi iti inaudi a kabsatyo nga ibagbagayo kaniak?" Kinunana, "Paraburannaka koma ti Dios, anakko." 30 Nagdardaras a rimmuar ni Jose iti siled ta kasta unay a natignay isuna maipanggep iti kabsatna. Nangsapul isuna iti lugar a pagsangitanna. Napan isuna iti siledna ket nagsangit sadiay. 31 Nagdiram-us isuna sa rimmuar. Tinengngelna ti riknana, kinunana, "Idasaryo ti taraon." 32 Nagserbian dagiti adipen ni Jose nga is-isuna ken dagiti agkakabsat nga is-isuda. Nakipangan dagiti Egipcio sadiay nga is-isuda laeng gapu ta saan a mabalin a makipangan dagiti Egipcio iti tinapay kadagiti Hebreo, ta makarimon dayta kadagiti Egipcio. 33 Nagtugaw dagiti agkakabsat iti sangoananna, ti inauna segun iti pannakaiyanakna, ken iti inaudi segun iti kinaubingna. Nasdaaw dagiti lallaki. 34 Nangted ni Jose iti taraon nga adda iti sangoananna. Ngem iti paset ni Benjamin ket maminlima ti kaaduna ngem iti naited kadagiti kakabsatna. Naginomda ken nakipagragsakda kenkuana.
"Nakaro ti panagbisin iti daga ti Canaan"
Nausar daytoy a ragup ti sasao ditoy a mangmarka iti rugrugi ti baro a paset ti istorya. No adda ti sabali a panangaramid daytoy iti pagsasaoyo, mabalinyo nga aramaten ditoy.
"idi nakapanganen ni Jacob ken ti pamiliana"
"inyeg dagiti inauna nga annak ni Jacob"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
"Imbaga ni Juda kenni Jacob nga amana"
"nadagsen unay isuna idi binallaagannakami, kunkunana"
Dakdakamaten ni Juda ni Benjamin, ti buridek ni Raquel sakbay a natay isuna.
Namindua nga inaramat ni Juda daytoy a ragup ti sasao idiay 43:3-5 a mangiyunay-unay kenni amana a saanda a makasubli idiay Egipto no awan ni Benjamin. Ti ragup ti sasao a "ti rupak" ket maipapan ti lalaki, a ni Jose. AT: "Saandakto a makita." (Kitaen:
"ta ti lalaki a nakaibilinan dagiti amin a lako a taraon"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
Mangar-aramat ni Israel iti saludsod nga agunget kadagiti annakna a lallaki. AT: "Saan a rumbeng nga imbagayo iti lalaki nga adda pay sabali a kabsatyo ken mangted kaniak iti pakariribukak!"
"Adu ti sinaludsod ti lalaki"
"sinungbatanmi dagiti sinaludsodna kadakami"
Nangaramat dagiti annak a lallaki ti maysa a saludsod tapno mangiyunay-unay. AT: "Saanmi nga ammo nga ibagana...isalogyo!"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
AT: "Mapankamin idiay Egipto ken mangala iti trigo tapno agbiag ti sibubukel a pamiliatayo."
AT: "Ikarik nga isublik isuna"
AT: "Siak ti mangsungbat kenka iti aniaman a mapasamak kenni Benjamin."
"mabalinnak a pabasolen"
"Naminduakami koman a nagsubli"
Iladladawan ni Juda ti maysa a banag a mabalin a napasamaken iti napalabas ngem saan a napasamak. Ung-ungtan ni Juda ti amana iti panagurayna iti nabayag a mangibaon kadagiti annakna idiay Egipto a mangala pay iti taraon.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
"no daytoy laeng ti pagpiliantayo, aramidentayo ngarud"
Kitaen no kasanom nga impatarus dagitoy a sasao iti GEN 37:25.
nasam-it a banag a naaramid babaen kadagiti ayukan
bassit, a nalangto a kayo
maysa a bukel ti kayo a nasam-it ti ramanna
"Doblienyo ti gatad ti kuarta nga alaenyo" (Kitaen:
"Isubliyo idiay Egipto ti kuarta a nasarakanyo kadagiti saksakoyo"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
"itugotyo pay ni Benjamin"
"isubli"
"Simeon"
"No mapukawko dagiti annakko, ket mapukawko dagiti annakko." Kayat a sawen daytoy, ammo ni Jacob a masapul nga aklonenna ti aniaman a mapasamak kadagiti annakna.
"doblienyo ti kuarta nga adda kadakauda" (Kitaen:
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
"Ni Benjamin ket kadua dagiti inauna a kakabsat ni Jose"
Ti "mangay-aywan" ti addaan pagrebbengan a kadagiti aramid iti sangakabbalayan ni Jose.
"iti balay ni Jose"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
"Nagbuteng dagiti kakabsat ni Jose." Dakdakamaten ti sao a "nagbuteng" ket saan a makaay-ayo a karirikna ti maysa a tao no adda peggad iti bagina wenno kadagiti dadduma.
"iti balay ni Jose"
AT: "Mapaspasamak daytoy gapu iti kuarta nga insubli ti maysa a tao kadagiti saksakotayo idi damdamotayo ti immay ditoy."
"a ni Jose"
Mabalin a maipatarus daytoy a kas baro a ragup ti sasao. AT: "Ip-ipandatayo ditoy tapno maaddaanda iti gundaway a mangpabasol kadatayo."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
Nausar ditoy daytoy a ragup ti sao a mangmarka iti panangrugi ti maysa a napateg a pasamak iti istorya. No iti pagsasaoyo ket adda wagas iti panangaramid iti daytoy, mabalinmo nga aramaten daytoy ditoy.
"idi nakasangpetkami iti lugar a pagtalinaedanmi iti rabii"
Ditoy ti sao nga "adtoy" ket ipakpakitana a nasdaaw dagiti agkakabsat gapu iti nakitada.
"nasarakan ti tunggal lalaki ti apag-isu a gatad ti kuartana iti sakona"
"isu nga insubli ti kuarta nga adda kadakami"
"ad-adu pay a kuarta"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
Daytoy a kaugalian ket tulonganna dagiti nabannog nga agdaldaliasat tapno agpalammiisda kalpasan ti adayo a panpannagnada.
namaga a taraon a nailasin para kadagiti ay-ayup
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
"Impan dagiti agkakabsat dagiti sagsagut nga adda kadakuada"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
Ti kayat a sawen daytoy ket "timmangad isuna iti ngato."
Mabalin a maipatarus daytoy iti baro a ragup ti sasao: "Iti anak ti inana. Kinuna ni Jose."
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) AT: "Isu kadi, daytoy ti inaudi a kabsatyo...kaniak" wenno 2) Nangsapul ni Jose iti pammatalged no ti lalaki ket isu ni Benjamin, a kabsatna."
"Paraburan koma ti Dios"
Daytoy ket maysa a nainggayyeman a wagas iti pannakisao ti maysa a lalaki iti sabali a tao a nababbaba ti saadna.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
"Dagus a rimuar"
Dakdakamaten ti ragup ti sasao a "kasta unay a pannakatignay" ti kasta unay a karirikna ti maysa a tao no adda ti napateg a banag a mapasamak. AT: "ta addaan isuna iti kasta unay nga asi iti kabsatna " wenno "ta kasta unay ti panangipategna iti kabsatna"
"ken kinunana"
Iti kayat a sawen daytoy ket ibunong ti taraon tapno makapangan dagiti tattao.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
Nagserbian dagiti adipen ni Jose a bukbukodna ken dagiti kabsatna nga is-isuda ken dagiti Egipcio, a makipangpangan kenkuana, kadagiti bagbagida"
Mabalin a maipatarus daytoy a kas baro a ragup ti sasao: "Inaramidda daytoy gapu ta ipagarup dagiti Egipcio a nakababain ti makipangan kadagiti Hebreo."
"Nagseddaaw unay dagiti lallaki idi naamirisda daytoy"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/43]]
1 Binilin ni Jose ti mangay-aywan iti balayna, a kunana, "Kargaam dagiti sako dagiti lallaki iti taraon, segun iti kabaelanda nga awiten, ken ikabilmo ti kuarta ti tunggal maysa a lalaki iti ngarab dagiti sakoda. 2 Ikabilmo ti kopak, ti pirak a kopa, iti ngarab ti sako ti inaudi, ken kasta met ti kuartana a bayad ti bukel." Inaramid ngarud ti mangay-aywan ti imbaga ni Jose. 3 Lumawlawagen iti bigat, ket napalubosan a pumanaw dagiti lallaki, isuda ken dagiti asnoda. 4 Idi nakaruardan iti siudad ngem saanda pay a nakaadayo, imbaga ni Jose iti mangay-aywan, "Tumakderka, kamatem dagiti lallaki, ket no makamatam ida, ibagam kadakuada, " Apay a sinubadanyo iti dakes ti naimbag? 5 Apay a tinakawyo ti kopa a pagin-inuman ti apok, nga ar-aramatenna metlaeng nga agbuyon? Nakaaramidkayo iti dakes, gapu iti daytoy a banag a naaramidanyo." 6 Nakamatan ida ti mangay-aywan ket insaona dagitoy a sasao kadakuada. 7 Kinunada kenkuana, "Apay ta agsasao ti apok iti nalabes a sasao a kas kadagitoy? Adayo nga aramiden dagiti adipenmo daytoy a banag. 8 Kitaem, ti kuarta a nasarakanmi kadagiti ngarab ti saksakomi, inyegmi manen kadakayo manipud iti daga ti Canaan. Kasano ngarud nga agtakawkami ti pirak ken balitok iti balay ni amom? 9 No siasino kadagiti adipenmo iti pakasarakanna, uray matay isuna, ken dakami met ket agbalin a tagabu iti apok." 10 Imbaga ti mangay-aywan, "Ita ngarud, mapasamak koma a kas kadagiti imbagam. No siasino iti pakasarakan ti kopa, agbalin isuna a tagabuk, ket dakayo a dadduma, saankayo a mairaman." 11 Kalpasanna, pinartakan ti tunggal maysa nga imbaba dagiti sakoda, ket linukatan ti tunggal maysa dagiti sakoda. 12 Nagbiruk ti mangay-aywan. Rinuggianna iti kalakayan ket lineppasna iti kaubingan, ket nasarakanna ti kopa iti sako ni Benjamin. 13 Rinay-abda dagiti kawesda. Nagsakay ti tunggal lalaki iti asnona ket nagsublida iti siudad. 14 Immay ni Juda ken dagiti kakabsatna iti balay ni Jose, adda pay laeng isuna sadiay, ket nagpaklebda iti sangoananna. 15 Kinuna ni Jose kadakuada, "Ania daytoy a naaramidyo? Saanyo kadi nga ammo nga iti lalaki a kas kaniak ket agbuybuyon?" 16 Kinuna ni Juda, "Ania iti maibagami kenka apo? Ania iti isaomi? Wenno kasanomi nga ikalintegan dagiti bagbagimi? Naduktalan ti Dios ti basol dagiti adipenmo. Kitaenyo, dakami ket tagabum apo, dakami amin agraman ti nakasarakan iti kopa." 17 Kinuna ni Jose, "Adayo a maaramidko ti kasta. Ti laeng lalaki a nakasarakan ti kopa ti agbalin a tagabuk, ngem dakayo a dadduma, sumang-atkayo a sitatalna iti ayan ti amayo." 18 Ket immasideg ni Juda kenkuana ket kinunana, "Apo, pangngaasim, bay-am koma nga agsao daytoy adipenmo ket denggem koma, ken saanka koma a makaunget iti adipenmo, ta sika ket kas iti Faraon. 19 Nagsaludsod ti apok kadagiti adipenna, kunana, 'Adda kadi amayo wenno kabsatyo a lalaki?' 20 Ket kinunami kenka apo, "Addaan pay iti amami, lakayen isuna, ken adda maysa a putotna iti kinalakayna, maysa nga ubing. Ket natayen ti kabsatna a lalaki, ken is-isuna laengen iti nabati nga anak ti inana, ket ay-ayaten unay isuna iti amana.' 21 Ket imbagam kadagiti adipenmo, 'Iyegyo isuna kaniak tapno makitak isuna.' 22 Ket kinunami kenka apo, 'Saan a mabalin a panawan ti ubing ti amana. Ta no panawanna ti amana, matay ti amana.' 23 Ket kinunam kadagiti adipenmo, 'Malaksid a kaduayo a sumalog ti kabsatyo a lalaki, saanyonto a makita manen ti rupak.' 24 Ket napasamak nga idi napankami iti adipenmo nga amak, imbagami kenkuana ti insaom apo. 25 Ket kinuna ti amami, 'Mapankayo manen gumatang iti taraontayo.' 26 Ket kinunami, 'Saankami a makapan. Mapankami no kaduami ti inaudi a kabsatmi, ta saankami a mabalin a sumango iti lalaki malaksid no kaduami ti inaudi a kabsatmi.' 27 Kinuna kadakami ti adipenmo nga amak, 'Ammoyo met nga inikkannak laeng iti dua nga annak a lallaki ti asawak. 28 Ket napukaw ti maysa kaniak ket kinunak, "Sigurado a narangkarangkayen isuna, ket saankon a nakita pay isuna manipud idi." 29 Ket no alaenyo pay daytoy maysa kaniak ket adda iti saan a nasayaat a mapasamak kenkuana, ipandakto, siak a purawen ti buokna, iti sheol gapu iti ladingit. 30 Ita, ngarud, no mapanak iti adipenmo nga amak, ket saanmi a kadua ti barito, agsipud ta ti biagna ket naisinggalut iti biag ti ubing, 31 mapasamakto nga inton makitana a saanmi a kadua ti ubing, ket matayto isuna. Ket dakaminto nga adipenmo ti pakaigapuan iti panagladingitna a mangipan kenkuana iti sheol.' 32 Ta nagkari daytoy adipenmo iti amami maipapan iti ubing, a kinunana, 'No saanko a maisubli isuna kenka, uray siakton ti mangawit iti pammabasol ti amak iti agnanayon.' 33 Isu nga ita, pangngaasim ta ipalubosmo koma a daytoy nga adipenmo ti mabati a kas tagabu kenka apo, a saan ket a ti ubing, ket ipalubosmo koma a sumang-at ti ubing a kaduana dagiti kakabsatna a lallaki. 34 Ta ania ngay ti rupak a mapan iti amak no saanko a kadua ti ubing? Mabutengak a makita ti dakes a mabalin a mapasamak iti amak."
Pirak dagitoy nga adda iti bassit a sako.
"iti sakona"
"ikargam ti pirak a kopa"
"iti sako ti kaubingan a kabsat"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
"idi aglawagen"
AT: "pinarubuatanda dagiti lallaki, agraman dagiti asnoda."
"Sinubadandakami ti dakes, kalpasan ti kinasayaatmi kadakayo!"
Us-usaren ti mangay-aywan ti maysa a saludsod tapno ungtanna dagiti agkakabsat. AT: "Ammoyon a daytoy ti kopa a pagin-inuman ti amok ken ar-aramatenna iti panangpugpugtona!"
AT: "Dakes ti inaramidyo"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
Dakdakamaten dagiti agkakabsat ti mangay-aywan a kas "ti amok." Maysa daytoy a natakneng a wagas a pannakisasao iti maysa a naturturay. AT: "Apay nga ibagbagam daytoy, amok?"
Dakdakamaten dagiti agkakabsat dagiti bagbagida a kas "dagiti adipenmo" " Natakneng daytoy a wagas a pannakisasao iti maysa a tao a naturturay. AT: "Saanmi a pulos nga aramiden ti kasta a banag."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
"ammom ti kuarta a nasarakanmi kadagiti saksakomi"
"insublimi kenka manipud idiay Canaan!"
Inusar dagiti agkakabsat ti maysa a saludsod a mangiyunay-unay a saanda a nagtakaw manipud iti apo ti Egipto. AT: "Isu a saankami a pulos a mangala iti aniaman a banag manipud iti balay ti amom!"
Dakdakamaten dagiti agkakabsat dagiti bagbagida a kas "dagiti adipenmo." Natakneng daytoy a wagas a pannakisasao iti maysa a tao a naturturay. AT: "No masarakam a maysa kadakami ti nangtakaw iti kopa."
Dakdakamaten ti ragup ti sasao a " ti amok." Ti mangay-aywan. AT: "mabalinnakami a pagbalinen a tagabum."
"Wen. Aramidek iti imbagam"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
"imbabana iti sakona"
Ti sao a "kabsat" ket nalawag. AT: "ti inauna a kabsat...ti inaudi a kabsat."
Mabalin a naipatarus daytoy a kas baro a ragup ti sasao. AT: " Nasarakan ti mangay-aywan ti kopa iti sako ni Benjamin."
Dakdakamaten ti sao nga "da" ket kadagiti agkakabsat. Kitaen no kasanom nga impatarus ti kapadana a ragup ti sasao idiay GEN 37:29.
ken nagsublida
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
"Adda pay laeng ni Jose sadiay"
"nagpaklebda iti sangoannana"
Us-usaren ni Jose iti maysa a saludsod a mangiyunget kadagiti kakabsatna. AT: "Sigurado nga ammoyo a ti tao a kas kaniak ket mabalin nga makasursuro kadagiti banbanag babaen iti salamangka!"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
AT: "Awan maibagami, amok. Saankami a makapagsao iti adda kaes-ekanna. Saanmi a maikalintegan dagiti bagbagimi."
Dakdakamatenna daytoy ni Jose. Natakneng daytoy a wagas a pannakisasao iti maysa a tao a naturturay.
Ditoy ti "naduktalan" ket saanna a kayat a sawen a naduktalan ti Dios ti inaramid dagiti agkakabsat. Kayat a sawen daytoy a dusdusaen ida ita ti Dios gapu iti inaramidda. AT: "Dusdusaennatayo ti Dios gapu iti napalabas a basbasoltayo."
AT: "ken iti maysa a nakaiggem iti kopam."
"Saanko a maaramid dayta"
AT: "Ti lalaki a nga adda kenkuana ti kopak"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
immasideg
Dakdakamaten ni Juda ti bagbagina a kas "ti adipenmo." Natakneng daytoy a wagas a pannakisasao iti maysa a tao a naturturay. AT: "palubosannak nga adipenmo."
"a makisarita kenka, amok"
"pangngaasim, ta saannak nga ungtan, nga adipenmo"
"ta nabilegka a kas ni Faraon" wenno "ta kapadam ti Faraon"
Dakdakamaten ni Juda ni Jose iti sasao nga "amok" ken "na." Dakdakamatenna met ti bagina ken dagiti kakabsatna a kas "dagiti adipenna." AT: "Sika, amok, sinaludsodnakami, nga adipenmo." wenno "Sinaludsodnakami."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
Dakdakamaten ni Juda ni Jose a kas "amok." Natakneng a wagas daytoy a pannakisasao iti maysa a tao a naturturay. AT: "imbagami kenka, amok"
Dakdakamaten daytoy ti nainkabsatan nga ayat wenno ayat a maipaay iti maysa a gayyem wenno kameng ti pamilia.
Dakdakamaten ni Juda ti bagina ken dagiti kakabsatna a kas "dagiti adipenmo." AT: "Ket kinunam kadakami, nga adipenmo."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
Dakdakamaten ni Juda iti bagina ken dagiti kakabsatna a kas "dagiti adipenmo." Natakneng a wagas daytoy a pannakisasao iti maysa a tao a naturturay. AT: "imbagam kadakami, nga adipenmo."
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 43:3.
Nausar daytoy a ragup ti sasao ditoy tapno markaanna ti rugrugi ti baro a paset ti istorya. No adda wagas iti panangar-aramid iti daytoy iti pagsasaoyo, mabalin nga usaren ditoy.
Dakdakamaten ni Juda ni Jose a kas "amok." AT: "imbagami kenkuana iti imbagam, amok."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
saan a nairaman ni Jose iti "kadakami".
Ni Juda ti dakdakamten a "sika".
Ni Juda ti dakdakamaten a "sika", ni Benjamin ti dakdakamaten ti "daytoy a maysa", ken ni Jacob ti dakdakamaten ti "kaniak”.
Kitaen no kasanom nga impatarus daytot idiay GEN 42:38.
Iladladawan ni Juda kenni Jose ti maysa a banag a mabalin a mapasamak kenni Jacob no agsubli isuna nga awan ni Benjamin.
"no saanmi a kadua ti ubing"
AT: "agsipud ta imbagana nga ipatayna no saan nga agsubli ti ubing."
Agsasao ni Juda iti maipanggep iti maysa a pasamak a kasla pudno a mapasamak iti masakbayan.
Kitaen no kasanom nga impatarus iti agpadis a ragup ti sasao idiay GEN 42:38.
Dakdakamaten ni Juda ti bagina ken dagiti kakabsatna a kas "dagiti adipenmo." Natakneng a wagas daytoy a pannakisasao iti maysa a tao a naturturay. AT: "Ken dakami, nga adipenmo" wenno "Ken dakami."
Dakdakamaten ni Juda ti bagina a kas "ti adipenmo." AT: "Ta siak, nga adipenmo" wenno "Ta siak."
"nagkariak iti amak maipanggep iti bumaro"
"ket mabalin a pabasolennak ti amak"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
Dakdakamaten ni Juda ti bagbagina a kas "ti adipenmo." Natakneng daytoy a wagas a pannakisaso ti maysa a tao a naturturay. AT: "palubosannak, ti adipenmo" wenno "palubosannak."
Dakdakamaten ni Juda kenni Jose a kas "amok." AT: "kenka, amok" wenno "kenka."
Agar-aramat ni Juda iti maysa a saludsod a mangiyunay-unay iti ladingit a mariknana no saan nga agawid ni Benjamin ti balayna. AT: "Saanak a makasubli iti amak no saanko a kadua ti ubing."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/44]]
1 Ket saan a nalapdan ni Jose ti bagina iti sangoanan dagiti amin nga adipen a nakatakder iti abayna. Kinunana iti napigsa, "Panawandak, dakayo amin." Awan iti adipen a nagtalinaed a nakatakder iti abay ni Jose idi inyam-ammona ti bagina kadagiti kakabsatna a lallaki. 2 Nagsangit iti napigsa, nangngeg dagiti Egipcio daytoy, ken nangngeg iti balay ti Faraon daytoy. 3 Kinuna ni Jose kadagiti kakabsatna, "Siak ni Jose. Sibibiag pay kadi ti amak?" Saan a masungbatan dagiti kakabsatna isuna, ta naklaatda iti sangoananna. 4 Ket kinunana ni Jose kadagiti kakabsatna, "Pangngaasiyo ta umasidegkayo kaniak." Immasidegda. Kinunana, "Siak ni Jose a kabsatyo, nga inlakoyo ditoy Egipto. 5 Ket ita, saankayo nga agladingit wenno makaunget kadagiti bagbagiyo iti panangilakoyo kaniak ditoy, ta imbaonnak ti Dios nga immuna kadakayo tapno maisalbar ti biag. 6 Ta iti daytoy dua a tawen, adda panagbisin iti daga, ket adda pay lima a tawen nga awanto iti agarado wenno agapit. 7 Imbaonnak ti Dios nga immuna kadakayo tapno maisalakankayo ken dagiti kaputotanyo, ken tapno maisalbarkayo ket adu kadakayo iti makalasat. 8 Ita ngarud, saan a dakayo iti nangibaon kaniak ditoy no di ket ti Dios, ken pinagbalinnak a kasla ama iti Faraon, apo ti amin a balayna, ken mangituray iti amin a daga iti Egipto. 9 Agalistokayo a mapan iti ayan ti amak ket ibagayo kenkuana, 'Daytoy ti imbaga ti anakyo a ni Jose, Pinagbalinnak ti Dios nga apo iti amin nga Egipto. Umayka kaniak, saanka nga agtaktak. 10 Agnaedkanto iti daga ti Gosen, ket asidegkanto kaniak, sika ken dagiti annakmo ken dagiti annak dagiti annakmo, ken dagiti arbanyo, ken amin nga adda kenka. 11 Ipaaykonto amin a kasapulanyo sadiay, ta adda pay lima a tawen ti panagbisin, tapno saanka nga agbisin, sika, ti sangakabalayam, ken amin nga adda kenka.' 12 Kitaenyo, makita dagiti matayo, ken iti mata ti kabsatko a ni Benjamin, a ngiwatko ti agsasao kadakayo. 13 Ibagayo iti amak ti amin maipanggep iti kinaturayko iti Egipto, ken amin a nakitayo, Agalistokayo a mangiyeg iti amak ditoy." 14 Inarakopna ti tengnged ti kabsatna a ni Benjamin ken nagsangit, ket nagsangit met ni Benjamin iti tengngedna. 15 Inagkanna amin dagiti kakabsatna ket nagsangit kadakuada. Kalpasan dayta, nakisarita dagiti kakabsatna kenkuana. 16 Naipadamag dayta a banag iti balay ti Faraon: "Immay dagiti kakabsat ni Jose." Naragsakan ti Faraon ken dagiti adipen iti daytoy. 17 Kinuna ti Faraon kenni Jose, "Ibagam kadagiti kakabsatmo, 'Kastoy ti aramidenyo: Paawitanyo dagiti ayupyo ket mapankayo iti daga ti Canaan. 18 Alaenyo ti amayo ken dagiti sangkabalayanyo ket umaykayo kaniak. itedkonto kadakayo ti kasayaatan a daga ti Egipto, ket mangankayonto iti patauden ti daga.' 19 Ita ibilinko pay kenka nga ibagam ti kastoy, 'Aramidenyo daytoy, mangiruarkayo kadagiti kariton manipud iti daga ti Egipto para kadagiti annakyo ken para kadagiti assawayo. Alaenyo ti amayo ket umaykayo. 20 Saanyo a pakaseknan ti maipanggep kadagiti sanikuayo, ta kukuayo ti kasayaatan iti amin a daga iti Egipto.'" 21 Kasta ngarud ti inaramid dagiti putot a lallaki ni Israel. Inikkan ida ni Jose kadagiti kariton, segun iti bilin ti Faraon, ken inikkanna ida iti balon a para iti panagdaliasatda. 22 Kadakuada amin, nangted isuna iti tunggal lalaki iti pagsukatan a bado, ngem kenni Benjamin, nangted isuna iti tallo gasut a pidaso ti pirak ken lima a pagsukatan a bado. 23 Para iti amana, impatulodna dagitoy: Sangapulo nga asno a napaawitan kadagiti kasayaatan a banbanag iti Egipto; ken sangapulo a kabaian nga asno a napaawitan iti bukbukel, tinapay, ken dadduma a kasapulan a maipaay iti amana, iti panagdaliasatna. 24 Imbaonna ngarud dagiti kakabsatna ket pimmanawda. Kinunana kadakuada, "Kitaenyo ta amangan no agaapakayo iti panagdaliasatyo." 25 Rimmuarda iti Egipto ket dimtengda iti daga ti Canaan, kenni Jacob nga amada. 26 Imbagada kenkuana a kunada, "Sibibiag pay ni Jose, ken isuna ti mangiturturay iti amin a daga iti Egipto." Ket kasta unay ti siddaaw ti pusona, ta saan a mamati kadakuada. 27 Imbagada kenkuana amin dagiti sasao nga imbaga ni Jose kadakuada. Idi nakita ni Jacob kadagiti kariton nga impatulod ni Jose a mangilugan kenkuana, naparegta ti espiritu ti amada a ni Jacob. 28 Kinuna ni Israel, "Naan-anayen. Sibibiag pay ti anakko a ni Jose. Mapanko kitaen isuna sakbay a matayak."
"asideg kenkuana"
"sangakabalayan ti Faraon" wenno "amin nga adda iti balay ni Faraon"
"nagbutengda kenkuana"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
Ti kayat a sawen daytoy ket saanna a nalapdan ti riknana. AT: "makasangsangit"
AT: "nga inlakoyo kas maysa atagabu ken naipan idiay Egipto."
"saankayo a maupay " wenno "saankayo nga agdanag"
"tapno makaisalakannak kadagiti biag"
"addanto pay lima a tawen nga awan ti panagmula wenno panagapit." AT: "ken agpaut ti panagbisin iti lima pay a tawen."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
"tapno maisalakankayo a natedda iti daga" wenno "tapno masigurado a makalasat dagiti kaputotanyo" (UDB)
Naidilig ni Jose iti maysa nga ama gapu ta binagbaggaanna ken timmulong a nangiwanwan kenni Faraon a kas ar-aramiden ti anak. AT: "pinagbalin a kangatuan a mammagbaga iti Faraon."
"ti amin a sangkabbalayanna" wenno "ti amin adda iti palasyo"
Ditoy, ti “daga” ket maipapan kadagiti tattao. AT: “mangituray iti amin a tattao iti Egipto” (Kitaen: Metonymy)
Ditoy, ti kayat a sawen ti Jose ket isuna ti mangituray a sumaruno iti akem ti Faraon, ti ari ti Egipto. (Kitaen: Assumed Knowledge and Implicit Information)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
"agsubli" wenno "agpaamianan"
"umay ditoy" wenno "agbagatan"
AT: "maibelleng" wenno "mabisinan"
AT: “ibagam kenkuana a daytoy ti imbagak: ‘Imbaga ti Dios …amin nga adda kenka.’ “ (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
Ti sao a "dagiti mata" ket maipapan kadagiti agkakabsat ken ni Benjamin. AT: "Dakayo amin ken makitayo ni Benjamin a siak daytoy, ni Jose, ti kabsatyo."
Us-usar ni Jose ti sao a "ngiwatko" tapno dakamatenna ti bagina. AT: "nga siak, ni Jose, ket makisasao kadakayo."
"no kasano a mapadayawanak"
"ti amak ditoy ayanko"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
"Inarakupna ni Jose ti kabsatna a ni Benjamin, ket nagsangitda a dua"
"Kalpasan a siwayawaya a nakikatungtong dagiti kakabsatna kenkuana"
Idi un-unana iti Asideg ti Daya, gagangay ti mangkablaaw iti kabagyan babaen iti agek. No ti pagsasaoyo ket adda naayat a panangkablaaw iti kabagyan, aramatenyo dayta. No awan, aramaten ti kusto.
Kayat a sawen daytoy nga agsangsangit ni Jose idi inagkanna ida.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
AT: "Nangngeg ti tunggal maysa nga adda iti palasyo ti Faraon immay dagiti kakabsat ni Jose."
"itedko kadakayo ti kasasayaatan a daga iti Egipto"
AT: "kanenyonto ti kasasayaatan a taraon nga adda iti daga."
Mangibagi iti palasio ti Faraon
AT: “Ibagam kadagiti kakabsatmo a paawitanda dagiti ayupda ket mapanda idiay Canaan tapno alaenda ni amada ken dagiti pamiliada. Ibagam kadakuada ta umayda ditoy, ket itedko kadakuada iti kasasayaatan a daga iti Egipto ken kasasayaatan a taraon nga idiayatayo” (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
"bilinenka met"
Intultuloy ti Faraon ti nangibaga ken ni Jose no ania ti ibagana kadagiti kakabsatna.
Saanna a kayat a sawen nga “iti daytoy a kanito,” ngem naaramat tapno mapan iti imatang iti napateg a puntos a sumaruno.
AT: “ibagam pay kadakuada a mangiruarda kadagiti kariton a manipud iti daga ti Egipto a para kadagiti annak ken assawada. Ken, ibagam kadakuada nga alanda ni amada ket umayda ditoy. Saandakoma a madanagan a mangitugot kadagiti sanikuada, ta itedkonto kadakuada ti kasayaatan a banbanag nga adda kadatayo iti Egipto” (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
"ken inikkanna ida ti kaspulanda nga agdalyasat"
"300 pidaso"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
Dagiti mabalin a kaipapananna 1) "saankayo nga agririri" ken 2) "saankayo nga agbuteng."
"ket nakillaat isuna" wenno "kasta unay ti siddaawna
saanna nga inawat a pudno ti imbagada"
Ditoy, ti “daga ti Egipto” ket maipapan kadagiti tattao iti Egipto. AT: “iturayanna amin a tattao ti Egipto” (Kitaen: Metonymy)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
"Imbagada kenni Jacob"
"amin nga imbaga ni Jose kadakuada"
Ti sao nga "espiritu" ket maipapan kenni Jacob. AT: "immimbag ti amada a ni Jacob" wenno " nagbalin a nagagaran unay ti amada a ni Jacob."
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/45]]
1 Nagdaliasat ni Israel a kaduana amin nga adda kenkuana ket napan idiay Beersheba. Sadiay, nangidaton isuna kadagiti datdaton iti Dios ti amana a ni Isaac. 2 Nagsao ti Dios kenni Israel iti maysa a sirmata iti karabianna, a kunana, "Jacob, Jacob." 3 Kinunana, "Adtoyak." Kinuna met ti Dios, "Siak ti Dios, ti Dios ti amam. Saanka nga agbuteng a sumalog idiay Egipto, ta sadiay, pagbalinenkanto a dakkel a nasion. 4 Kumuyogakto kenka a mapan idiay Egipto, ket siguradoek kenka nga isublikanto metlaeng. Ket pakidimento ni Jose dagiti matam iti bukodna nga ima." 5 Nagrubwat manipud Beersheba ni Jacob. Indaliasat dagiti annak ni Israel ni Jacob nga amada, dagiti annakda, ken dagiti assawada, kadagiti kariton nga impatulod ti Faraon a mangilugan kenkuana. 6 Innalada dagiti tarakenda ken dagiti sanikuada a napaaduda iti daga ti Canaan. Dimtengda idiay Egipto, ni Jacob ken dagiti amin a kaputotanna a kimmuyog kenkuana. 7 Intugotna idiay Egipto dagiti putotna a lallaki ken dagiti putot a lallaki dagiti putotna ken dagiti putotna a babbai, ken dagiti putot a babbai dagiti putotna a lallaki, ken dagiti amin a kaputotanna. 8 Dagitoy dagiti nagnagan dagiti annak ni Israel a dimteng idiay Egipto, ni Jacob ken dagiti putotna: Ni Ruben nga inauna a putot ni Jacob; 9 dagiti putot a lallaki ni Ruben a da Hanoc, Pallu, Hezron ken Carmi; 10 dagiti lallaki a putot ni Simeon, a da Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar ken Saul nga anak ti maysa a babai a taga-Canaan, 11 dagiti putot a lallaki ni Levi, a da Gerson, Cohat, ken Merari; 12 dagiti lallaki a putot ni Juda: da Er, Onan, Selah, Perez kenni Zera (ngem natay ni Er kenni Onan idiay daga ti Canaan. Ken dagiti putot a lallaki ni Perez ket da Hezron ken Hamul); 13 dagiti lallaki a putot ni Issacar: da Tola, Pua, Yob ken Simron; 14 Dagiti lallaki a putot ni Zabulon: Da Sered, Elon ken Jaleel 15 (dagitoy dagiti annak a lallaki ni Lea nga inyanakna kenni Jacob idiay Padan-aram, ken ti anakna a babai a ni Dina. Tallo pulo ket tallo amin dagiti putotna a lallaki ken babbai); 16 dagiti lallaki a putot ni Gad ket da Zifion, Aggi, Suni, Ezbon, Eri, Arodi ken Areli; 17 dagiti lallaki a putot ni Aser ket da Imma, Isva, Isvi, ken Beria, ken ni Sera a kabsatda a babai; ken dagiti putot a lallaki ni Bereiah ket da Heber ken Malkiel 18 (dagitoy dagiti annak a lallaki ken appoko ni Zilpa a babaonen nga inted ni Laban ken ni Lea nga anakna. Dagitoy dagiti inyanak ni Zilpa kenni Jacob, sangapulo ket innem a tattao amin); 19 dagiti annak a lallaki ni Raquel nga asawa ni Jacob—ni Jose ken ni Benjamin; 20 (pinutot ni Jose iti daga ti Egipto ni Manases ken ni Efraim, nga inyanak ni Asenat, a putot a babai ni Potifera a padi ti On,); 21 dagiti putot a lallaki ni Benjamin ket da Bela, Beker, Asbel, Gera, Naaman, Ehi, Ros Muppin, Huppin ken Ard 22 (dagitoy dagiti annak a lallaki ni Raquel a naiyanakna ken ni Jacob kasta met dagiti appokona. Sangapulo ket uppatda amin); 23 ti lalaki a putot ni Dan ket ni Husim; 24 dagiti lallaki a putot ni Neftali ket da Jazeel, Guni, Jeser ken Sillem 25 (dagitoy dagiti annak a lallaki ni Bilha nga adipen, nga inted ni Laban kenni Raquel nga a babai putotna. Dagitoy dagiti inyanakna kenni Jacob ken dagiti appokona. Pito amin ti bilang dagitoy a tattao). 26 Amin dagiti tattao a simmurot kenni Jacob idiay Egipto, a kaputotanna, malaksid kadagiti assawa dagiti lallaki a putot ni Jacob—innem a pulo ket innem ti bilang amin dagitoy a tattao. 27 Dagiti lallaki a putot ni Jose a pinutotna idiay Egipto ket dua ti bilangna. Pito pulo amin ti bilang dagiti tattao iti balay ni Jacob a napan idiay Egipto. 28 Pinauna ni Jacob ni Juda a mapan kenni Jose tapno isurona kadakuada ti dalan nga agturong idiay Gosen, ket dimtengda iti daga ti Gosen. 29 Insagana ni Jose ti karwahena ket napanna sinabat ni Israel nga amana idiay Gosen. Nakitana isuna, inarakupna ti tengngedna, ket nagsangit iti tengngedna iti nabayag. 30 Kinuna ni Israel kenni Jose, "Ita, uray matayakon, agsipud ta nakitakon ti rupam, a sibibiag ka pay." 31 Kinuna ni Jose kadagiti kakabsatna a lallaki ken iti balay ti amana, "Mapanak ket ibagak iti Faraon, a kunak, 'Dagiti kakabsatko ken ti balay ni amak, nga adda iti daga ti Canaan ket immay kaniak. 32 Agpaspastor dagiti lallaki, ta isuda ket agtartaraken kadagiti ayup. Intugotda dagiti arbanda, ken amin nga adda kadakuada.' 33 Mapasamakto nga inton paayabannakayo ti Faraon ket damagenna, 'Ania ti trabahoyo?' 34 ibagayonto, 'Agay-aywan dagitoy nga adipenmo kadagiti arban manipud pay kinaubingmi aginggana ita, dakami, ken dagiti kapuonanmi.' Aramidenyo daytoy tapno mabalinyo ti agnaed iti daga ti Gosen, ta tunggal agpaspastor ket makarimon kadagiti Egipcio."
"dimtengda idiay Beersheba"
"idiay Egipto"
Naaramid ti kari ken ni Israel
Ti ragup ti sasao a "irikepto dagiti matam" ket maipapan kenni Jose nga addanto isuna inton matay ni Israel ken ni Jose ti mangirikepto kadagiti ti matam inton matayka. AT: "Ken addanto kenka ni Josento inton tiempo ti pannakataymo."
Gagangay a maar-aramat daytoy a sao "isublika manen" no agsasao maipanggep iti panagdaliasat manipud Egipto agingga Canaan.
"Wen, dumdumngegak”
Ni Jacob ti madakdakamat ditoy. Ngem ti “ka” ket maipanggep iti kaputotan ni Israel nga agbalinto a dakkel a nasion. AT: “Ikkan-kanto iti adu a kaputotan, ket agbalindanto a dakkel a nasion” (Kitaen: Forms of You and Synecdoche)
"rimmuar manipud"
Kitaem no kasanom nga impatarus ti “dagiti kariton” idiay 45:19.
"napaaduda" (UDB) wenno "nagun-odanda"
"Intugot ni Jacob"
"dagiti appokona"
dagiti appokona a babbai"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/46]]
Dakdakamaten daytoy dagiti nagnagan dagiti tattao a sumaruno.
"dagiti kaputotan ni Israel a dimteng idiay Egipto"
Amin dagitoy ket nagnagan dagiti lallaki.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/46]]
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay GEN 38:3-5.
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay GEN 38:29-30.
Amin dagitoy ket nagnagan dagiti lallaki.
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay GEN 30:21.
tallo** - Dakdakamaten ti "dagiti annak a lallaki" ken "annak a babbai" ditoy kadagiti annakna a lallaki ,annak a babbai, ken appoko. AT: Addaan isuna iti 33 nga annak a lallaki ken babbai."
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy a nagnagan idiay
Daytoy ket nagan ti babai.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay GEN 29:24.
Dakdakamaten daytoy dagiti 16 nga annak, appoko, ken appoko iti tumeng a kabagian ni Zilpa.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/46]]
Daytoy ket nagan ti babai.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 41:45.
Dagitoy dagiti nagnagan dagiti lallaki.
Maipapan daytoy kadagiti 14 nga annak a lallaki ken appoko a kabagyan ni Raquel.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/46]]
Dagitoy dagiti nagnagan dagiti lallaki.
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay GEN 29:29.
Maipapan daytoy kadagiti 7 nga annak ken appoko a mainaig kenni Bilha.
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/46]]
six** - "66"
"saan a karaman" wenno "saan a naibilang"
"pamilia ni Jacob" wenno "sangakabbalayan ni Jacob"
"70"
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/46]]
"tapno ipakitana kadakuada ti dalan a mapan idiay Gosen"
"inarakupna ti amana, ken nagsangit iti nabayag"
"Nakasaganakon a matay." AT: "Naan-anay ti biagkon."
Iyeb-ebkas ni Jacob ti ragsakna a nakakita kenni Jose a saan laeng a ti rupa ni Jose. AT: "agsipud ta nakita ka manen a sibibiag."
Ditoy, ti “Jose” ket mangibagi kadagiti adipenna. AT: “Insagana dagiti adipen ni Jose ti karwahena ket napan isuna” (Kitaen: Metonymy)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/46]]
"ti sangakabbalayan ni amana" wenno "ti pamilia ti amana"
"ken ibagak Faraon"
Gagangay nga aramaten ti ragup ti sao "sumang-at" ti dakdakamatenna ket adda napan mangibaga nga addaan iti nangatngato a turay. AT: “mapanko ibaga iti Faraon”
Daytoy ket "quotation" nga adda uneg ti "quotation". Mabalin nga isurat a kas "indirect quotation." AT: “ibagak iti Faraon a dagiti kakabsatko… amin nga adda kadakuada” (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
Naaramat daytoy a ragup ti sasao a mangmarka iti napateg a mapasamak iti istoria. No iti pagsasaoyo ket adda wagas iti panangaramid iti daytoy, mabalinyo nga aramaten ditoy.
Dagiti pamilia ni Jose ket dakdakamatenda dagiti bagbagida a kas "dagitoy adipenyo" inton makisasaoda iti Faraon. Nadayaw daytoy a wagas ti panagsasao iti siasinoman nga addaan iti dakdakkel a turay. AT: "Dakami, dagiti adipem."
"Ipagarup dagiti Egipcio a makarimon dagiti agpaspastor"
AT: “ket damagennakayo maipanggep no ania a kita ti trabahoyo, ibagayo nga” (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
AT: “ibagayonto nga addaankayo … dakayo ken dagiti kapuonanyo.” (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
[[rc://ilo/bible/questions/comprehension/gen/46]]
1 Kalpasanna, napan ni Jose ket imbagana iti Faraon, "Simmangpet ti amak, ken dagiti kakabsatko, dagiti arbanda ken amin a kukuada manipud iti daga ti Canaan. Addada ita idiay daga ti Gosen." 2 Insurotna ti lima kadagiti kakabsatna ket inyam-ammona ida iti Faraon. 3 Kinuna ti Faraon kadagiti kakabsatna, "Ania ti trabahoyo?" Kinunada iti Faraon, "Agpaspastor dagiti adipenmo, kas kadagiti kapuonanmi." 4 Ket kinunada iti Faraon, "Immaykami kas saan nga agpaut nga agnaed iti daga. Awan ti pagpastoran para kadagiti arban dagiti adipenmo, gapu ta nakaro unay ti panagbisin iti daga ti Canaan. Isu nga ita, pangaasim ta palubosam nga agnaed dagiti adipenmo iti daga ti Gosen." 5 Kalpasanna, nagsao ti Faraon kenni Jose, kunana, "Immay ti amam ken dagiti kakabsatmo kenka. 6 Adda iti sangoanam ti daga ti Egipto. Pagnaedem ti amam ken dagiti kakabsatmo a lallaki iti kasayaatan a rehion, ti daga ti Gosen. No adda ammom a siasinoman a lallaki nga addaan iti kabaelan kadakuada, isaadmo ida nga agaywan kadagiti dingwenko." 7 Kalpasanna, intugot ni Jose ni Jacob nga amana ket imparangna iti Faraon. Binendisionan ni Jacob ti Faraon. 8 Kinuna ti Faraon kenni Jacob, "Kasanon kaatiddug ti panagbiagmo?" 9 Kinuna ni Jacob iti Faraon, "130 dagiti tawen a panagdaldaliasatko. Bassit laeng ken nakas-ang dagiti tawen ti panagbiagko. Saan nga atiddug a kas iti kaatiddug ti panagbiag dagiti kapuonak." 10 Kalpasanna, binendisionan ni Jacob ti Faraon ket pimmanaw iti sangoananna. 11 Kalpasanna, inaywanan ni Jose ti amana ken dagiti kakabsatna. Inikkanna ida ti masakupan iti daga ti Egipto, ti kasasayaatan iti daga, iti daga ti Rameses, kas imbilin ti Faraon. 12 Nangipaay ni Jose iti taraon a maipaay iti amana, kadagiti kakabsatna, ken amin a sangkabalayan ti amana, segun iti bilang dagiti bibiagenda. 13 Ita, awan taraon iti amin a daga; ta nakaro unay ti panagbisin. Nakakaasi ti daga ti Egipto ken ti daga ti Canaan gapu iti panagbisin. 14 Inurnong ni Jose ti amin a kuarta nga adda iti daga ti Egipto ken iti daga ti Canaan, babaen ti panaglaklakona iti trigo kadagiti agnanaed. Ket impan ni Jose ti kuarta iti palasio ti Faraon. 15 Idi naibusen ti amin a kuarta dagiti daga ti Egipto ken Canaan, immay amin a taga-Egipto kenni Jose a kunkunada, "Ikkandakami iti taraon! Rumbeng kadi a mataykami lattan iti imatangmo gapu ta naibusen ti kuartami?" 16 Kinuna ni Jose, "No naibusen ti kuartayo, iyegyo dagiti tarakenyo ket ikkankayonto iti taraon a kas sukat dagiti tarakenyo." 17 Inyegda ngarud kenni Jose dagiti tarakenda. Inikkan ida ni Jose iti taraon a kas sukat dagiti kabalio, dagiti arban, ken dagiti asno. Pinakanna ida iti tinapay a kas sukat ti amin a tarakenda iti dayta a tawen. 18 Idi agleppasen dayta a tawen, napanda kenkuana iti sumaruno a tawen ket kinunada kenkuana, " Saanmi nga ilimed iti apomi a naibusen ti kuartami, ken kukuan ti apomi dagiti tarakenmi. Awanen a pulos ti nabati iti imatang ti apomi, malaksid kadagiti bagimi ken dagami. 19 Rumbeng kadi a mataykami lattan iti sangoanam, dakami ken ti dagami? Gatangendakami ken ti dagami a kas kasukat iti taraon, ket agbalinkaminto nga adipen ti Faraon, dakami ken ti dagami. Ikkandakami iti bukel tapno agbiagkami a saan ket a matay, ken tapno saan koma nga agbalin a langalang ti daga." 20 Ginatang ngarud amin ni Jose ti amin a daga iti Egipto para iti Faraon. Ta inlako ti tunggal Egipcio ti talonna, gapu ta nakaro unay ti panagbisin. Iti kastoy a wagas, nagbalin a kukua ti Faraon ti daga. 21 No maipanggep met kadagiti tattao, pinagbalinna ida a tagabu manipud iti pagpatinggaan ti beddeng ti Egipto agingga iti kasumbangir a pagpatinggaan. 22 Ti laeng daga dagiti papadi ti saan a ginatang ni Jose, gapu ta naikkan dagiti papadi iti abasto. Nanganda manipud iti bingay nga it-ited ti Faraon kadakuada. Isu a saanda nga inlako ti dagada. 23 Kalpasanna, kinuna ni Jose kadagiti tattao, "Kitaenyo, ginatangkayo ken ti dagayo ita para iti Faraon. Ita, adtoy ti bukel para kadakayo, ket mulaanyonto ti daga. 24 Iti panagaapit, masapul nga itedyo ti apagkalima iti Faraon ket kukuayonto ti uppat a paset, mausar daytoy kas bin-i para iti talon ken taraon dagiti sangkabalayanyo ken dagiti annakyo." 25 Kinunada, "Inispalmo dagiti biagmi. Makasarakkami koma iti pabor kadagiti matam. Agbalinkami nga ad-adipen ti Faraon." 26 Inaramid ngarud daytoy ni Jose a linteg a maipatpatungpal iti daga ti Egipto agingga kadagitoy nga aldaw, a kukua ti Faraon ti apagkalima. Ti laeng daga dagiti papadi ti saan a nagbalin a kukua ti Faraon. 27 Nagnaed ngarud ni Israel iti daga ti Egipto, iti daga ti Gosen. Nakagun-od dagiti tattaona kadagiti sanikua sadiay. Nagbunga ken immaduda iti kasta unay. 28 Nagnaed ni Jacob iti daga ti Egipto iti sangapulo ket pito a tawen, isu a sangagasut uppat a pulo ket pito ti tawen ti panagbiag ni Jacob. 29 Idi umadanin ti tiempo nga ipapatay ni Israel, inayabanna ni Jose nga anakna ket kinunana kenkuana, "No nakasarakak ita ti pabor iti imatangmo, ikabilmo ta imam iti sirok ti luppok, ket ipakitam kaniak iti kinapudno ken kinamapagtalkan. Pangaasim ta saannak nga itabon ditoy Egipto. 30 Inton pumusayak, ipanawnakto iti Egipto ket itabonnak iti disso a nakaitaneman dagiti ammak." Kinuna ni Jose, "Aramidekto ti kas iti imbagam." 31 Kinuna ni Israel, "Agsapataka kaniak," ket nagsapata ni Jose kenkuana. Kalpasanna, nagdumog ni Israel iti uloanan ti pagiddaanna.
Binaliwan nga inurnos ti UDB ti pasamak ti Faraon, ngem insurat ti ULB dagiti pasamak a kas iti insurat ti mannurat. (Kitaen [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_events]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
Dakdakamaten dagiti kakabsat ni Jose kadagiti bagbagida a kas "dagiti adipenmo." Pormal a wagas daytoy a pannakisasao a naturturay. AT: "dakami, dagiti tagabum."
"agpaspastor dagiti tagabum kadagiti arban"
"dakami, ken dagiti kapuonanmi" wenno "dakami ken dagiti kapuonanmi"
"immaykami nga agnaed iti apagbiit iti Egipto"
"awan ti ruot a kanen"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
"silulukat ti daga iti Egipto kadakayo"
"pagnaedem ti amam ken dagiti kakabsatmo iti kasasayaatan a paset ti daga, nga isu ti daga iti Gosen"
"no ammom iti aniaman a lallaki kadakuada nga addaan ti kinalaing iti panangay-aywan kadagiti ayup" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
"Manu ti tawenmo?"
Dakdakamaten ti ragup ti sasao "dagiti tawen ti panagdaldaliasatko" ti kaatiddug ti panagbiagna iti daga. AT: "Nagdaliasatak iti rabaw ti daga iti 130 a tawen" wenno "130 ti tawenkon." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
Dakdakamaten ni Pablo iti panagbibiag ti pamilia ti amana uray no at-atiddug ngem kenkuana. Ipakpakita pay ni Jacob ti biagna a napnoan ti kasta unay a rigat.
Ti kayat a sawen ti "bendision" ditoy ket mangiyebkas iti nasayaat a tarigagay ken makatulong a banbanag a mapasamak iti dayta a tao.
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
"Kalpasanna, inaywanan ni Jose ti amana ken dagiti kakabsatna"
Daytoy ti maysa pay a nagan para ti daga iti Gosen. (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:translate_names]])
"segun iti kaadu dagiti tattao nga adda kadagiti familiada"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
Nausar daytoy a sao ditoy tapno markaanna ti panagbaliw iti istoria kadagiti napasamak iti napalabas maipanggep iti panagbisin iti Canaan ken Egipto.
Dakdakamatenna daytoy dagiti tattao nga agbibiag kadagitoy a daga. AT: " dagiti tattao iti Egipto ken dagiti tattao iti Canaan." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
"kimmutong ken kimmapsot"
"iti balay ti Faraon"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
AT: "idi awanen ti kuarta dagiti tattao iti Egipto ken Canaan" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"manipud iti daga ti Egipto ken manipud iti daga ti Canaan"
Nangusar dagiti tattao iti saludsod tapno iyunay-unay ti reggetda a gumatang iti taraon. AT: "Pangaasim, saanmo nga ipalubos a mataykami gapu ta awanen ti kuartami!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
"impaayan ida iti" wenno "ikkan ida" (UDB)
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
"immay dagiti tattao kenni Jose"
Dakdakamaten dagiti tattao ni Jose kas "amok." Pormal a wagas daytoy iti pannakisasao iti maysa a tao a naturturay. AT: "Saankami nga aglemmeng kenka, amomi."
"Awanen ti nabati kadakami a maited kenka, amomi"
Dakdakamaten ti sao a "dagiti mata" ti imatang ni Jose. Agusar dagiti tattao iti saludsod tapno iyunay-unay iti reggetda a gumatang ti taraon. AT: "Pangaaasim ta saanmo laeng a buyaen kas mataykami ken nadadael ti dagami!" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]] ken [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_rquestion]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
"Isu a nagbalin a kukua ti Faraon ti daga"
"Ngem saanna a ginatang ti daga dagiti papadi"
Ti "abasto" ket dagup iti kuarta wenno taraon a kanayon nga ited ti siasinoman iti sabali a tao. AT: "Ikkan ti Faraon dagiti papadi iti dagup iti taraon iti inaldaw." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_activepassive]])
"manganda manipud iti inted ti Faraon kadakuada"
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
"tapno nasken nga agmulakayo"
"Bingayenyunto kadagiti apagkalima a paset dagiti mula no umay ti panagapit. Maited ti maysa a paset iti Faraon a maipaay a bayad ken kukuayo dagiti apagkapat a paset" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol1:translate:figs_explicit]])
"maipaay ti taraon para kadagiti bumalayyo ken maipaay kadagiti annakyo" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_ellipsis]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
AT: "Makasarakkami koma iti pabor iti sangoanam ken agbalin a dagiti adipen ti Faraon." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_metonymy]])
Kayatna a sawen a maysa a tao ti immanamong babaen iti sabali a tao.
"ti daga iti Egipto" wenno "iti entero a daga iti Egipto"
Ipatarus daytoy iti isu met laeng a wagas a kas inaramidmo idiay "apagkalima" [[:ilo:bible:notes:gen:47:23|47:24]].
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
Ti sao nga "immaduda" ipalpalawagna iti "kinaadu ti bungada." AT: "Addaanda iti adu unay nga annak." (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:figs_doublet]])
"17 a tawen" (Kitaen: [[:ilo:ta:vol2:translate:translate_numbers]])
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
"No makasarakak iti pabor kenka" wenno "No naay-ayoka" (UDB)
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay [[:ilo:bible:notes:gen:24:01|24:2]].
"tratoennak iti napudno ken mapagtalkan a wagas"
Ti sao a "pangaasim" nayonanna ti panangyunay-unay iti daytoy a kiddaw.
"inton matayak ken maitipon kadagiti kamkameng ti pamiliak nga immuna a natay kaniak"
"agkarika kaniak" wenno "agsapata kaniak"
"agkarika kenkuana" wenno "agsapata kenkuana"
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) "Indumog ni Jacob ti ulona iti pagiddaanna" (ULB) wenno 2) Nagpusipos ni Jacob iti katrena ken kimmapsot ti bagina iti pagiddaanna (UDB) wenno 3) "Nagdumog ni Jacob bayat a nakasanggir iti saklayna" (Septuagint).
[[:ilo:bible:questions:comprehension:gen:47]]
1 Ket napasamak a kalpasan dagitoy a banbanag, nga adda maysa a nangibaga kenni Jose, "Kitaem, masakit ti amam." Isu nga intugotna dagiti dua nga annakna, a da Manases ken Efraim. 2 Idi nabagaan ni Jacob, "Kitaem, simmangpet ni Jose a putotmo a mangsarungkar kenka," Pimmigsa ni Israel ket nagtugaw iti pagiddaan. 3 Kinuna ni Jacob kenni Jose, "Nagparang kaniak ti Dios a Mannakabalin-amin idiay Luz iti daga ti Canaan. Binendisionannak 4 a kinunana kaniak, 'Kitaem, pagbalinenkanto a nabunga, ken paaduenkanto. Pagbalinenkanto a pagtaudan dagiti nasnasion. Itedkonto daytoy a daga kadagiti kaputotam kas agnanayon a sanikuada.’ 5 Ket ita, dagiti dua a putotmo, a naiyanak kenka iti daga ti Egipto sakbay nga immayak kenka iti Egipto, ket kukuak. Kukuakto da Efraim ken Manases, a kas kada Ruben ken Simeon a kukuak metlaeng. 6 Kukuamto dagiti annak a maadda kenka kalpasanda; mailistadanto kadagiti nagan dagiti kakabsatda iti tawidda. 7 Ngem no maipapan kaniak, bayat nga agdaldaliasatak manipud idiay Padan, nagladingitak gapu iti pannakatay ni Raquel iti dalan iti daga ti Canaan, kabayatan nga adayokami pay laeng iti Efrata. Intabonko isuna sadiay iti dalan a mapan ti Efrata (dayta ket Betlehem)." 8 Idi nakita ni Israel dagiti annak ni Jose, kinunana, "Siasino dagitoy?" 9 Kinuna ni Jose iti amana, "Putotko ida, inted ida ti Dios kaniak ditoy." Kinuna ni Israel, "Iyegmo ida kaniak, tapno mabendisionak ida." 10 Ita, kumapuyen dagiti mata ni Israel gapu iti kinalakayna, isu a saanen a makakita. Isu nga inyasideg ida ni Jose kenkuana, ket inagkan ken inarakupna ida. 11 Kinuna ni Israel kenni Jose, "Saanko a pulos a ninamnama a makitak manen ti rupam, ngem impalubos pay kaniak ti Dios a makitak dagiti annakmo." 12 Impan ida ni Jose iti nagbaetan dagiti tumeng ni Israel, ket kalpasanna nagparintumeng nga indumogna ti rupana iti daga. 13 Innala ni Jose dagiti dua, ni Efraim iti makannawanna a makannigid ni Israel, ken ni Manases iti makannigidna a makannawan ni Israel, ket inyasidegna ida kenkuana. 14 Inggaw-at ni Israel ti kannawan nga imana ken impatayna iti ulo ni Efraim, nga inaudi, ken ti kannigid nga imana iti ulo ni Manases. Pinagkurosna dagiti imana, ta ni Manases ti inauna. 15 Binendisionan ni Israel ni Jose, a kunana, "Ti Dios a nagtultulnogan dagiti ammak a ni Abraham ken ni Isaac, ti Dios a nangay-aywan kaniak inggana ita nga aldaw, 16 ti anghel a nangsalsalaknib kaniak manipud iti amin a peggad, bendisionanna koma dagitoy nga ubbing. Maipanagan koma ti naganko kadakuada, ken ti nagan dagiti ammak a da Abraham ken Isaac. Umaduda koma iti rabaw ti daga." 17 Idi nakita ni Jose nga impatay ti amana ti kannawan nga imana iti ulo ni Efraim, saanna a nagustuan daytoy. Innalana ti ima ti amana tapno iyakarna manipud iti ulo ni Efraim ket inturongna iti ulo ni Manases. 18 Kinuna ni Jose iti amana, "Saan a kasta, amak; ta daytoy ti inauna. Ipataymo ti kannawan nga imam iti ulona." 19 Nagkedked ti amana a kinunana, "Ammok, anakko, ammok. Agbalinto met isuna nga adu a tattao, ken agbalinto met a natan-ok. Ngem natantan-okto ti inaudi a kabsatna ngem isuna, ken agbalinto nga adu a nasion dagiti kaputotanna." 20 Binendisionan ida ni Israel iti dayta nga aldaw babaen kadagitoy a sasao, "Iwaragawagto dagiti tattao ti Israel dagiti bendision babaen kadagiti naganyo a kunada, "Pagbalinennakayo koma ti Dios a kas kenni Efraim, ken kas kenni Manases'." Iti kastoy a wagas, pinagbalin ni Israel nga imun-una ni Efraim ngem ni Manases. 21 Kinuna ni Israel kenni Jose, "Kitaem, dandaniakon matay, ngem addanto ti Dios kenka, ket isublinakanto iti daga dagiti amam. 22 Kenka, kas nangatngato ngem kadagiti kakabsatmo, itedko ti naanduyas a bantay nga innalak manipud kadagiti Amorreo babaen iti kampilan ken pana."
Nausar daytoy a ragup ti sasao ditoy tapno markaanna ti pangrugian ti baro a paset iti istoria. (Kitaen: Introduction of a New Event)
“maysa a tao iti nagibaga kenni Jose”
“Dumngegka, ti amam.” Nausar ti sao a “kitaem” ditoy tapno maala iti atensyon ni Jose.
“Isu nga intugot ni Jose”
Mabalin a mailanad daytoy iti “active form.” AT: “Idi adda maysa a tao a nangibaga kenni Jacob” (UDB) (Kitaen: Active or Passive)
“immay kenka ti anakmo a ni Jose”
Agsasao ti nangisurat ditoy iti rigat ni Israel nga agtugaw iti pagiddaan kasla agur-urnong isuna iti “pigsa” kas iti maysa a tao nga agur-urnong iti makita. AT: “Inkarigatan ni Israel iti agtugaw iti pagiddaan” wenno “Narigatan ni Israel kas nagtugaw isuna iti pagiddaan” (Kitaen: Metaphor)
Kitaem no kasanom nga impatarus ti nagan daytoy a siudad idiay 28:19.
Mabalin a maipatarus daytoy iti baro a sasao nga agrugrugi iti agduma a disso. AT: “iti daga ti Canaan, ken binendissionannak. Ken imbagana kaniak”
Dakdakamatenna daytoy iti panangiwaragawag iti Dios iti pormal a bendision iti maysa a tao.
Daytoy ket “quotation” iti uneg ti “quotation.” Mabalin a mailanad daytoy kas “indirect quotation.” AT: “ken imbagana kaniak nga aramidennak a nabunga ken paaduennak. Ken, imbagana kaniak nga aramidennak a pagtitiponan dagiti nasion ken itedna daytoy a daga kadagiti kaputotak kas agnanayon a sanikua.”
Inusar ti Dios ti sao nga “adtoy” ditoy tapno paalibtakenna ni Jacob a dumngeg iti ibagana kenkuana.
Ti ragup ti sasao “paaduenka” ilawlawagna no kasano nga inaramid iti Dios ni Jacob a “nabunga.” AT: Ikkankanto iti adu unay a kaputotan” (Kitaen: Doublet and Idiom)
Dakdakamatenna ti “ka…” ditoy ni Jacob, ngem itaktakderna kadagiti kaputotan ni Jacob. AT: “Aramidekto dagiti kaputotam nga adu a nasion” (Kitaen: Metonymy)
“ti agnanayon a sanikua”
Saanna a kayat a sawen daytoy nga “iti daytoy a kanito,” ngem nausar daytoy tapno mangiyasideg iti atensyon iti napateg a puntos a sumaruno.
Kayatna a sawen daytoy a tawiden dagiti nabati nga annak ni Jose ti daga kas paset dagiti tribu ni Efraim ken Manases. AT: “kas para iti tawidda, ilistam ida iti baba dagiti nagan dagiti kakabsatda”
Kitaem no kasanom nga impatarus ti nagan daytoy a siudad idiay 35:16.
“Siasino ti akin annak dagitoy?”
Masansan a mangiwaragawag iti ama iti pormal a pamendision kadagiti annakna wenno appona.
“Inagkan ida ni Israel”
Nausar ti sao nga “Ita” ditoy tapno markaanna iti panagbaliw ti napasamak iti napalabas maipanggep kenni Israel. (Kitaen: Background Information)
Idi ingkabil ni Jose dagiti annakna iti luppo wenno kadagiti tumeng ni Israel, pagilasinan daytoy nga al-alikakaen ida ni Israel. Nangited daytoy iti naisangsangayan a kalintegan nga agtaud nga aggapu kenni Jacob. (Kitaen: Symbolic Action)
Nagrukob ni Jose tapno mangipakita iti pammadayaw iti amana. (Kitaen: Symbolic Action)
Ingkabil ni Jose dagiti dua a lallaki tapno iti kasta ipatay ni Israel iti kannawan nga imana kenni Manases. Inauna a kabsat ni Manases ken pagilasinan ti kannawan nga ima a maawatna iti dakdakkel a bendision. (Kitaen: Symbolic Action)
Pagilasinan iti panangipatay iti kannawan nga ima iti ulo ni Efraim a maawatna ti dakdakkel a bendision. (Kitaen: Symbolic Action)
Ditoy itaktakder met ni “Jose” ni Efraim ken ni Manases. Agsipud ta ni Jose ti ama, isuna laeng iti nadakamat ditoy. (Kitaen: Synecdoche)
Naisao iti panagserserbi iti Dios a kasla magmagna iti sangoanan iti Dios. AT: “Ti Dios a pinagserbian ti apongko a ni Abraham ken ti amak a ni Isaac” (Kitaen: Metaphor)
Inaywanan ti Dios ni Israel kas panangaywan iti agpaspastor kadagiti karnerona. AT: “a nangaywan kaniak kas panangaywan ti agpaspastor kadagiti ayupna” (Kitaen Assumed Knowledge and Implicit Information)
Dagiti mabalin a kaipapananna ket 1) dakdakamatenna daytoy iti anghel nga imbaon ti Dios a mangsalaknib kenni Jacob wenno 2) dakdakamatenna daytoy ti Dios a nagparang iti langa ti anghel tapno mangsalaknib kenni Jacob.
“nangispal kaniak”
Ditoy ti “nagan” mangitakder ti tao. Ti ragup ti sasao a “mainagan ti naganko kadakuada” ket maysa nga “idiom” a kayatna a sawen a nalagip iti maysa a tao gapu iti sabali a tao. Mabalin a mailanad daytoy iti “active form”. AT: “Malagip koma dagiti tattao ni Abraham, ni Isaac ken siak gapu ken ni Efraim ken ni Manases” (Kitaen: Metonymy and Idiom and Active or Passive)
Dakdakamaten ti “da…” ditoy ni Efraim ken ni Manases, ngem ibagbagina daytoy kadagiti kaputotanda. AT: “Maaddaanda koma kadagiti adu a kaputotan nga agbiagto iti entero a daga” (Kitaen: Metonymy)
Pagilasinan ti kannawan nga ima ti dakdakkel a bendision nga awaten koma iti inauna nga anak. (Kitaen: Symbolic Action)
Dakdakamatenna ti “isuna” ditoy ni Manases, ngem mangibagi kadagiti kaputotanna. AT: “Maaddaanto ti inauna nga anakmo kadagiti adu a kaputotan, ken agbalindanto a natan-ok a tattao” (Kitaen: Metonymy)
Itaktakder ti “sasao” ditoy no ania ti naibaga. AT: “iti dayta nga aldaw, kunkunana” (Kitaen: Metonymy)
“Ibalikasto dagiti tattao iti Israel dagiti naganyo no mamendisionda kadagiti sabali”
Daytoy ket “quotation” iti uneg iti “quotation”. Mabalin a mailanad daytoy kas “indirect quotation.” AT: “babaen kadagiti naganyo.” Dawatendanto iti Dios a pagbalinen dagiti sabali a kasla kenni Efraim ken kasla kenni Manases.” (Kitaen: Quotes within Quotes and Direct and Indirect Quotations)
Ibagbaga ni Israel nga umuna ti nagan ni Efraim ket sabali a wagas a mangipakpakita a natantan-okto ni Efraim ngem ni Manases.
Ti panangited kenni Efraim iti dakdakkel a bendision ken panangaramid kenkuana a napatpateg ngem ni Manases ket naisao a kasla inkabil ni Israel a sibabagi ni Efraim iti sangoanan ni Manases. (Kitaen: Metaphor)
Ditoy ti “kenka” ken “ka..” ket pangkaadduan ken dakamatenna amin a tattao iti Israel. (Kitaen: Forms of You)
Daytoy ket maysa nga “idiom” a kayatna a sawen a tulonganto ti Dios ken bendisionanna dagiti tattao iti Israel. AT: “Tulongannakanto iti Dios” wenno “Bendisionannakanto iti Dios” (Kitaen: Idiom)
Ditoy ti “isubli” ket mabalin a maipatarus a kas “alaen.” (Kitaen: Go and Come)
“daga dagiti kapuonam”
Gapu ta natantan-okka ngem kadagiti kakabsatmo, itedko kenka.”
Ditoy ti “kenka” ket pangmaymaysa ken dakamatenna ni Jose. (Kitaen: Forms of You)
Itaktakder ti “kampilan” ken “pana” ditoy ti pannakigubat. AT: “ti paset iti daga nga inabakko ken innalak manipud kadagiti Amorreo” (Kitaen: Metonymy)
1 Ket inayaban ni Jacob dagiti putotna a lallaki ket kinunana, "Aguummongkayo, tapno maibagak kadakayo ti mapasamakto kadakayo iti masakbayan. 2 Aguummong ken dumngegkayo, dakayo nga annak a lallaki ni Jacob. Denggenyo ni Israel nga amayo. 3 Ruben, sika ti inauna a putotko, ti pigsak ken ti nangrugian ti kinapigsak, naisangsangayan iti kinatan-ok ken naisangsangayan iti kinabileg. 4 Saan a matengngel a kas iti napigsa ti ayusna a danum, saanto a sika ti kangrunaan, gapu ta simmagpatka iti pagiddaan ti amam. Ket rinugitam daytoy; simmagpatka iti pagtugawak. 5 Agkabsat da Simeon ken Levi. Armas ti kinaranggas dagiti kampilanda. 6 O kararuak, saanka a mapan iti taripnongda; saanka a makiraman kadagiti saritaanda, gapu ta saan a maiparbeng ti kasta iti pusok. Ta gapu iti pungtotda ket nakapatayda kadagiti lallaki. Para iti pakaragsakanda ti panangpilayda kadagiti bulog a baka. 7 Mailunod koma ti pungtotda, ta nakaro unay-- ken ti nalaus a pungtotda, ta naulpit daytoy. Bingayekto ida iti Jacob ken iwaraskonto ida iti Israel. 8 Juda, dayawendakanto dagiti kakabsatmo. Ti imam ket addanto iti tengnged dagiti kabusormo. Agrukobto iti sangoanam dagiti putot ti amam. 9 Maiyarig ni Juda iti anak ti leon. Anakko, nagsublika manipud kadagiti tinukmaam. Nagrukob isuna, nagkukot a kasla leon, a kasla babai a leon. Adda kadi makaitured a mangriing kenkuana? 10 Saanto a maisina ti setro manipud kenni Juda, wenno ti sarukod ti mangiturturay manipud iti nagbaetan dagiti sakana, agingga nga umay ti Silo. Agtulnogto dagiti nasion kenkuana. 11 Inggalutna ti urbon a kabalyona iti lanut ti ubas, ken ti urbon nga asnona iti napintas a lanut ti ubas, linabaanna dagiti kawesna iti arak, ken ti pagan-anayna iti dara dagiti ubas. 12 Lumabbaganto dagiti matana a kas iti arak, ken dagiti ngipenna a kas kapuraw ti gatas. 13 Agnaedto ni Zabulon iti igid ti baybay. Pagsangladanto isuna dagiti barko, ken dumanonto iti Sidon ti keteganna. 14 Ni Issacar ket maysa a napigsa nga asno, agid-idda iti baet ti pagapunan dagiti karnero. 15 Makitana ti nasayaat a lugar a paginanaan ken ti nadam-eg a daga. Irukobna ti abagana iti dadagsen ken agbalin nga adipen iti trabaho. 16 Ukomento ni Dan dagiti tattaona a kas maysa kadagiti tribu ti Israel. 17 Maiyarigto ni Dan iti uleg nga adda iti igid ti dalan, maysa a nagita nga uleg iti pagnaan a mangkagat kadagiti mukod ti kabalio, a pakaigapuan iti pannakatnag ti nakasakay iti daytoy. 18 Ur-urayek ti panangisalakanmo, Yahweh. 19 Ni Gad--darupento isuna dagiti mangraraut, ngem darupennanto ida kadagiti mukodda. 20 Nabaknangto iti taraon ni Aser, ket mangipaayto isuna kadagiti taraon a maipaay iti ari. 21 Ugsa a siwawaya iti kaiyarigan ni Neftali; maaddaanto isuna kadagiti napipintas nga annak. 22 Nabunga a sanga iti kaiyarigan ni Jose, nabunga a sanga nga asideg iti ubbog, a kimmalay-at iti pader dagiti sangana. 23 Darupento isuna dagiti pumapana ket panaendanto ken riribukenda isuna. 24 Ngem agtalinaedto a nalagda ti bai ti panana ken nabilegto dagiti imana gapu kadagiti ima ti Mannakabalin a Dios ni Jacob, gapu iti nagan ti Agpaspastor, ti Bato ti Israel. 25 Gapu iti Dios ti Amam, a tumulongto kenka, ken gapu iti Mannakabalin a Dios, a mangbendisionto kenka kadagiti bendision iti tangatang, kadagiti bendision ti danum nga aggapu iti uneg ti daga, kadagiti bendision dagiti barukong ken aanakan. 26 Dagiti bendision ti amam ket dakdakkelto ngem dagiti nagkakauna a banbantay wenno kadagiti makaay-ayo a banbanag kadagiti agnanayon a turturod. Addanto dagitoy iti ulo ni Jose, dagiti bendision a mangkorona iti ulo ti nagbalin a prinsipe a nangidaulo kadagiti kakabsatna a lallaki. 27 Ni Benjamin ket maysa a mabisin a lobo. Iti agsapa, alun-onenna ti natiliwna, ken iti rabii, bingayenna ti nasamsamda." 28 Dagitoy dagiti sangapulo ket dua a tribu ti Israel. Kastoy ti imbaga ti amada kadakuada idi binendisionanna ida. Binendisionanna ti tunggal maysa iti maitutop a bendision. 29 Kalpasanna, binilinna ida a kinunana kadakuada, "Dandanin ti ipupusayko. Itabondak iti nakaitaneman dagiti kapuonak iti rukib nga adda idiay talon ni Efron a Heteo, 30 iti rukib nga adda iti talon idiay Macpela, nga asideg iti Mamre iti daga ti Canaan, ti talon a ginatang ni Abraham a mausar a pagitaneman manipud kenni Efron a Heteo. 31 Intabonda sadiay ni Abraham ken ni Sara nga asawana; intabonda sadiay ni Isaac ken ni Rebeca nga asawana; ken intabonko sadiay ni Lea. 32 Ti talon ken ti rukib nga adda idiay ket nagatang manipud kadagiti tattao a Heteo. 33 Idi nalpasen ni Jacob dagitoy a bilbilinna kadagiti putotna a lallaki, inyunnatna dagiti sakana iti pagiddaan ket inyangesna ti maudi nga angesna, ket pimmusayen.
Ibaga daytoy a dua a ragup ti sasao nga adda kaipapananna iti agpada a banag tapno maiyunay-unay. Sabali a pakaitarusanna: "Umaykayo ket dumngeg a siaannad iti amayo."
Idaton dagiti nagannak a Hebreo dagiti umuna nga anakda iti Dios. Dagiti sasao a "rugrugi" ken "umuna a bunga" a ti kayatna a sawen a kukua ti Dios ni Ruben iti naisangsangayan a wagas. Sabali a pakaitarusanna: "ti umuna a bunga iti kinataok."
"umun-unaka iti kinadayaw ken kinabileg."
Iyarig ni Jacob ni Ruben iti naapres a danum tapno maiyunay-unay a saanna a matingngel ti pungtotna ket saan a makatalna.
"saanka a makauna manipud kadagiti kakabsatmo a lallaki"
Maipapan daytoy idi nakikaidda ni Ruben ken ni Bilha idiay [GEN 35:22]
"usarenda dagiti kampilanda a mangpasakit ken mangpapatay kadagiti tattao"
Us-usaren ni Jacob ti sasao a "kararua" ken "puso" tapno dakamatenna ti bagina ken ibagbagana a dagiti dadduma a tattao--ket uray met iti Dios--raemenna unay isuna ta saanna a kayat iti makiraman kadagidiay nga agpangpanggep nga agaramid iti kinadakes.
Agpada iti kayat a sawen dagitoy dua a ragup ti sasao. Pinagtipon ida ni Jacob tapno maiyunay- unay a saana a kayat iti makiraman iti dakes a panggepda. Sabali a pakaitarusanna: "Sigurado a saanak nga makiraman kadakuada nga agpanggep iti aniaman."
Idildilig ni Jacob dagiti lallaki iti Sekem kadagiti baka. Iyunay-unayna daytoy ti kinapigsa dagiti lallaki ket pinapatay da Simeon ken Levi dagiti lallaki a kasla ayup laeng. Sabali a pakaitarusanna: "nginurungorda dagiti lallaki a kasla iti panagngurungorda ti baka."
Iti padto, saritaen a kanayon ti profeta dagiti sasao ti Dios a kas no ti Dios mismo iti agsasao. Iyunay-unayna daytoy no kasano iti kinaasideg ti profeta ken ti Dios. Sabali a pakaitarusanna: "Ti Apo kunana, "Ilunodko ida gapu iti pungtotda" wenno "Siak, ti Apo, ilunodkonto ida gapu iti pungtotda."
Ti sao a "siak" Bingay/ek ket maipapan ti Dios. Ti sao nga "ida" ket maipapan kada Simeon ken Levi ngem padto daytoy maipanggep kadagiti kapututanda. ti sasao ng a "Jacob" ken "Israel" ket maipapan kadagiti tattao iti Israel. Sabali a Pakaitarusanna: "Bingayekto ti kaputotanda ken iwaraskonto ida kadagiti amin a tattao iti Israel."
bakemto dagiti kabusormo"
Ti kayat a sawen daytoy ket agdumog tapno maipakita ti napakumbaba a panagraem ken panagdayaw iti siasinoman.
Indilig ni Jacob ni Juda iti maysa a bumaro a leon tapno maiyunay-unay ti kinapigsana. Sabali a Pakaitarusanna: "Kasla bumaro a leon ni Judah."
"Sika, anakko, ket nagsublika manipud iti pannanganmo iti natiliwmo"
Idildilig met ni Jacob ni Juda iti maysa a babai a leon. Kangrunaan nga aganop ken agsalaknib ti babai a leon kadagiti annakna. :
Us-usaren ni Jacob ti maysa a saludsod tapno maiyunay-unay no kasano a pagbutbutngan dagiti dadduma a tattao ni Juda. Sabali a Pakaitarusanna: "Awan ti mayat a mangriing kenkuana"
Ti "setro" ken ti "sarukod' ket attiddog a naarkusan a kayo nga iggem iti ari. Maipapan daytoy iti pannakabalin nga agturay. Ken dakamaten ti "Juda" dagiti kaputotanna. Sabali a Pakaitarusanna: "Ti pannakabalin nga agturay ket agnanayonto nga adda kadagiti kaputotan ni Juda."
Dagiti mabalin a kaipapananna 1)"agingga nga umay ti mangituray idiay Shiloh. Kalpasanna agtulnogto dagiti nasion kenkuana." wenno 2)" agingga nga agtulnog dagiti nasion kenkuana ken mangted ti pangraem kenkuana." Ibilang dagiti adu a tattao daytoy a maysa a padto maipanggep iti Mesias a kaputotan ni Ari David. Kaputotan ni Ari David ni Judah.
Dakamaten ti sao a "na" (Igal-galut/na) dagiti kaputotan ni Juda, wenno iti agturturay idiay GEN 49:10.
Kanayon nga iti padto a pasamak a mapasamakto iti masakbayan ket nailadawan a kas maysa a napasamaken iti napalabas. Iyunay-unayna a daytoy a pasamak ket pudno a mapasamak. Sabali a Pakaitarusanna: "Labaannanto" wenno "labaandanto."
"agbalinto dagiti matada." Sabali Pakaitarusanna: "Dagiti matana ket" wenno "Dagiti matada ket."
"nangisngisit ngem arak...napurpuraw ngem gatas"
Dakamatenna daytoy dagiti kaputotan ni Zabulon.
Dagiti ili iti baybay a paggianan wenno ipatakder ni Zabulon ket mangipaayto a sangladan dagiti barko.
Maysa a paset iti baybay nga asideg iti daga ken natalged a lugar para kadagiti barko.
Kanayon nga iti padto a pasamak a mapasamakto iti masakbayan ket nailadawan a kas maysa a napasamaken iti napalabas. Iyunay-unayna a daytoy a pasamak ket pudno a mapasamak. Ti "Issacar" ditoy ket dakamatenna dagiti kaputotanna. Maiyarigda iti maysa nga asno. Iyunay-unayna daytoy iti panagtrabahoda iti narigat. Sabali a pakaitarusanna: "Dagiti kaputotan ni Issacar ket kasladanto iti napigsa nga asno.
Dagiti mabalin a kaipapananna 1) "agid-idda iti nagbaetan dagiti nakasako nga aw-awitenda" wenno 2) "agid-idda iti nagbaetan dagiti dua a kulungan ti karnero."
"makakitada iti pagin-inanaan a lugar a nasayaat ken dayta a daga ket makaay-ayo"
"agtrabahoda iti kasta unay a mangawit ti dadagsen"
"ken agtrabahoda a kas tagabo para iti sabali"
Dagiti mabalin a kaipapananna 1) "dagiti mangidadaulo kadagiti kaputotan ni Dan iti mangukom kadagiti tattaoda" 2) Ukomento dagiti kaputotan ni Dan dagiti tattao ti Israel."
"Kaslanto maysa nga uleg ni Dan iti igid ti dalan." Uray pay no bassit ti uleg, ngem mapatinnagna iti nakasakay ti kabalio, kasta met ken Dan, bassitda a tribu, ngem nakaam-amakda kadagiti kabusorda.
Dakamaten ti sao nga "ak" (aguray/ak) ket ni Jacob
Dakamatenna dagitoy dagiti kaputotan ti tunggal lalaki.
Maiyarig daytoy kadagiti kaputotan ni Neftali kas iti babai nga ugsa a siwawayawaya nga agtaray. Mabalin nga iyunay -unayna daytoy a napartakda nga agidanon. Sabali a pakaitarusanna: "Dagiti kaputotan ni Neftali ket kaslada ugsa a nawayawayaan."
Dakamatenna daytoy dagiti kaputotan ni Jose. Maiyarigda iti sanga ti kayo nga agparnuay ti adu a bunga. Iyunay-unayna daytoy nga umaduda launay iti bilang. (Kitaen: and
Tattao nga agar-aramat kadagiti bai ken pana
Dagiti "ima" ket iparangarangna ti pannakabalin ni Yaweh. Sabali a Pakaitarusanna: "ti kadagiti ima ti Mannakabalin a Diospannkabalin ti Mannakabalin."
Ditoy ti "nagan" dakamatenna ti entero a kinatao. Sabali a pakaitarusanna: "gapu iti Pastor."
Iyarig ni Jacob ni Yaweh iti Pastor ken maysa a bato. Iyunay-unayna daytoy a ni Yaweh ket mangidalan ken mangsalaknib kadagiti tattaona.
Ti "Addadanto" ket dakamatenna dagiti bendision iti amana. Iyarig ni Jacob dagiti bendision nga itedna ken ni Joseph iti maysa a korona nga aramten ti prinsepe. Iyunay-unayna daytoy a dagitoy a bendision ket pakakitaan iti kinadayaw ni Jose ken addaan ti kinaturay kadagiti kakabsatna. Sabali a pakaitarusanna: "Dagitoy a bendision ket kasladanto korona iti ulo ni Jose."
"nailasin manipud kadagiti kakabsatna"
Daytoy ket dakamatenna ni Benjamin ken dagiti kaputotanna. Iyarig ida ni Jacob a kas iti mabisin a lobo. Iyunay-unayna daytoy nga agbalindanto a natured a mannakigubat. Sabali a pakaitarrusanna: "Dagiti kaputotan ni Benjamin ket kasladanto kadagiti lobo a mabisin."
Ti "Dagitoy" dakamatenna dagiti annak ni Jacob a nadakamat idiay 49:1-27. Nagbalin a mangidadaulo ti tunggal anak iti bukodda a tribu.
Ti sao ditoy a 'nabendisionan" ket dakamatenna iti panangibagbaga dagiti pormal a bendision.
"Inikkanna ti tunggal anak iti maitutop a bendision"
"Dandanin ti ipapatayko."
"binilinna ida"
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy idiay GEN 23:10.
Kitaem no kasanom nga impatarus dagitoy idiay GEN 23:17.
Sabali a pakaitarusanna: "Nagatang ni Abraham."
"manipud kadagiti Hetita"
"nalpasen iti panangisursurona kadagiti annakna a lallaki" wenno "nalpasen iti panangbilbilinna kadagiti annakna a lallaki"
Agtugtugaw ni Jacob iti pagiddaan. Itatta, nagpusipos ket inkabilna dagiti sakana iti pagiddaan tapno isuna ket makaidda.
Kitaem no kasanom nga impatarus ti agpada a ragup ti sasao idiay GEN 25:8.
1 Ket inarakup ni Jose ti rupa ti amana, sinangitanna ken inagkanna isuna. 2 Binilin ni Jose dagiti adipenna a mangngagas a balsamoenda ti amana. Isu a binalsamo dagiti mangngagas ni Israel. 3 Inaramidda daytoy iti uppat a pulo nga aldaw, ta dayta iti naan-anay a bilang ti aldaw a panangbalsamo. Sinangitan isuna dagiti Egipcio iti pitopulo nga aldaw. 4 Idi nalpasen dagiti aldaw ti panagsangsangit, nakisarita ni Jose kadagiti opisial ti Faraon a kunana, "No nakasarakak ita iti pabor iti imatangyo, pangngaasiyo koma ta ibagayo iti Faraon, a kunaenyo, 5 'Pinagsapatanak ti amak, a kunana, "Kitaem, dandanin ti ipapatayko. Itabondak iti tanem a kinalik para iti bagik iti daga ti Canaan. Idiaydakto nga itabon." Ita palubosandak koma a mapan mangitabon iti amak, kalpasanna ket agsubliak.'" 6 Simmungbat ti Faraon, "Mapanmo itabon ti amam kas insapatam kenkuana." 7 Simmang-at ni Jose ket napanna intabon ti amana. Kimmuyog kenkuana a napan dagiti amin nga opisial ti Faraon, dagiti mammagbaga iti sangakabalayanna, ken dagiti amin a panglakayen nga opisial iti daga ti Egipto, 8 dagiti amin a sangakabalayan ni Jose ken dagiti kakabsatna, ken dagiti sangakabalayan ti amana. Ngem pinanawanda dagiti babassit nga annakda, dagiti arbanda, iti daga ti Gosen. 9 Kimmuyog met kenkuana a napan dagiti nakakarwahe ken dagiti nakakabalio a soldado. Nakadakdakkel unay daytoy a bunggoy dagiti tattao. 10 Idi dimtengda iti pagirikan ti Atad iti bangir ti Jordan, nagladingitda iti kasta unay. Nangipaay ni Jose sadiay ti pito nga aldaw a panagladladingit a para iti amana. 11 Idi nakita dagiti agnanaed iti daga, a Canaanita ti panagladladingit idiay pagirikan ti Atad, kinunada, "Daytoy ket maysa a naliday unay a pasamak kadagiti Egipcio." Dayta ti gapuna a naawagan ti lugar iti Abel Mizraim. Daytoy ket adda iti labes ti Jordan. 12 Tinungpal ngarud dagiti lallaki a putot ni Jacob ti imbilinna nga aramidenda para kenkuana. 13 Impan isuna dagiti lallaki a putotna idiay daga ti Canaan ket intabonda isuna iti rukib idiay talon ti Macpela, nga asideg iti Mamre. Ginatang ni Abraham ti rukib agraman ti talon a mausar a pagitaneman. Ginatangna daytoy manipud kenni Efron a Heteo. 14 Kalpasan a naitabonna ti amana, nagsubli ni Jose idiay Egipto, isuna, kaduana dagiti kakabsatna, ken dagiti amin a kimmuyog kenkuana a nangitabon iti amana. 15 Idi nakita dagiti kakabsat ni Jose a natayen ti amada, kinunada, "Kasano ngay no nasakit pay laeng ti nakem ni Jose ket kayatnatayo a balsen kadagiti amin a dakes nga inaramidtayo kenkuana?" 16 Isu a nangipatulodda iti mensahe kenni Jose, a kunada, "Nangted iti bilin ti amam sakbay a natay, kinunana, 17 'Ibagayo kenni Jose daytoy, "Pakawanem koma dagiti kakabsatmo iti biddut nga inaramidda idi pinagaramidandaka iti saan a nasayaat.'" Ita, pangngaasim ta pakawanem dagiti adipen ti Dios ti amam." Nagsangit ni Jose idi naiyeg iti mensahe kenkuana. 18 Napan met dagiti kakabsatna ket nagpaklebda iti sangoananna. Kinunada, "Kitaem, adipennakami." 19 Ngem simmungbat ni Jose kadakuada, "Saankayo nga agbuteng. Addaak kadi iti lugar ti Dios? 20 Ket no maipapan met kadakayo, panangdangran ti pinanggepyo nga aramiden kaniak, ngem pinagbalin ti Dios daytoy a naimbag, tapno maisalbar ti biag ti adu a tattao, a kas makitayo ita. 21 Ita ngarud, saankayo nga agbuteng. Ipaaykonto ti kasapulanyo ken kasta met kadagiti annakyo." Liniwliwana ida iti kastoy a wagas ken nagsao a sisasayaat kadakuada. 22 Nagnaed ni Jose idiay Egipto, kaduana ti pamilia ti amana. Nagbiag isuna ti sangagasut ket sangapulo a tawen. 23 Nakita ni Jose dagiti putot ni Efraim agingga iti maikatlo a henerasyon. Nakitana met dagiti putot ni Makir a putot ni Manases. Imbilangna ida a kameng iti pamiliana. 24 Kinuna ni Jose kadagiti kakabsatna, "Dandanin ti ipapatayko; ngem awan duadua nga umayto ti Dios kadakayo ken ipanawnakayo iti daytoy a daga ken iturongnakayo iti daga nga insapatana nga ited kada Abraham, Isaac, ken Jacob." 25 Ket pinagsapata ni Jose dagiti tattao ti Israel iti maysa a kari. Kinunana, "Awan duadua nga umayto ti Dios kadakayo. Iti dayta a tiempo masapul nga awitenyo dagiti tulangko manipud ditoy." 26 Natay ngarud ni Jose, sangagasut ket sangapulo ti tawenna. Kalpasan a binalsamoda isuna, inkabilda isuna iti maysa a lungon idiay Egipto.
"gapu iti ladingit ket inarakupna ti amana"
"dagiti adipen a mangay-aywan kadagiti bangkay"
maysa a naisangsangayan a wagas nga aramidenda tapno agpaut ti bangkay
"Inabutda iti 40 nga aldaw"
"70 nga aldaw"
"dagiti aldaw ti panagladladingit kenkuana" wenno "dagiti aldaw ti panagsangsangit kenkuana"
Kitaem no kasanom nga impatarus daytoy a ragup ti sasao idiay GEN 30:27.
"Kitaem, matmatayakon"
"a kas nagsapataka kenkuana"
Dimmar-ay amin dagiti kangrunaan a mangidadaulo ti Faraon iti punpon.
Dagitoy dagiti nanganngato ti saadna iti pamilia ti Faraon.
Mabalin nga ipatarus daytoy a kas baro a sasao: "Kimmuyog kenkuana dagiti sangakabbalayan ni Jose, dagiti kakabsatna ken ti sangakabbalayan ti amana."
"Ngem imbatida dagiti annakda"
"Nagdakkel unay daytoy a panagtitipon"
Ti sao nga "isuda" (dimteg/da) dakdakamatenna dagiti napan nakipamunpon.
Ti kaipapanan ti sao nga "Atad" ket "Siit" ken mabalin a dakamatenna daytoy ti kaadu ti siit nga agtubo iti dayta a lugar. Wenno, mabalin a nagan daytoy ti tao nga akinkukua ti pagir-irikan.
"kasta launay ti ladingetda"
"7 nga aldaw"
"idiay pagir-irikan ti Atad"
"Kasta launay ti panagladladingit dagiti Egipcio"
Mabalin a nayunan ti "footnote" ti agipatpatarus a mangibagbaga: "Ti kaipapanan ti nagan nga Abel Mizraim ket "ti ladladingit ti Egipto.'"
"Annak a lallaki ni Jacob"
"a kas ti panangiturongna kadakuada"
Kitaen no kasanom nga impatarus dagitoy idiay GEN 23:17.
Kitaen no kasanom nga impatarus daytoy a nagan idiay GEN 23:10.
"nagsubli ni Jose idiay Egipto"
"amin a simmurot kenkuana"
"Ania ngata no makaunget ni Jose kadatayo"
Ni Jacob ti ama dagiti amin nga agkakabsat. Kunada ditoy "ti amam" a mangiyunay-unay a kasapulan ni Jose iti dumngeg no ania ti imbaga ti amana. Ti sabali a Pakaitarusanna: "Kinuna ti amatayo sakbay a natay."
"iti kinadakes nga inaramidda kenka"
"Ita pangngaasim ta pakawanennakami, dagiti adipen ti Dios ti amami, kadagiti kinadakes nga inaramidmi kenka"
"nagsangit ni Jose idi nangngeganna daytoy a mensahe"
Nagpaklebda iti daga. Panangipakita daytoy iti kinapakumbaba ken panagraem kenni Jose.
Us-usaren ni Jose ti maysa a saludsod a mangliw-liwa kadagiti kakabsatna. Ti sabali a pakaitrusanna: "Awanak iti lugar ti Dios" wenno "Saanak a Dios."
"Ingagarayo ti nagaramid ti dakes a maibusor kaniak"
"Tinarigagayan ti Dios daytoy para iti pagsayaatan"
"Ngarud saankayo nga agbuteng kaniak"
"Siguradoek a dakayo ken dagiti annakyo ket addaan iti umdas a kanen"
"Liniw-liwana ida babaen ti panagsaona iti nasayaat kadakuada"
Nagan daytoy ti apoko ni Jose.
Ti kaipapanan daytoy a balikas ket makaawatda ti naisangsangayan a karbengan nga agtawid. Ti sabali a pakaitarusanna: "Inikkan ida ni Jose ti naisangsangayan a karbengan nga agtawid."