To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Mathayo
11Yesu Kirisito akaba ali mwijukuru wa Daudi, Daudi mwijukuru wa Aburahamu. Aba nibo bagurusi b'eihigalye. 2Aburahamu akazara Isaka, Isaka yazara Yakobo, Yakobo yazara Yuda n'abarumuna. 3Yuda akazara Peresi na Zera ahali Tamari, na Peresi yazara Hezironi, Hezironi yazara Ramu.4Ramu akazara Aminadabu, Aminadabu yazara Nahishoni, Nahishoni yazara Solomoni. 5Solomoni yazara Boazi ahali Rahabu, kandi Boazi yazara Obedi ahali Ruti. Obedi akazara Yese, 6Yese niwe yazaire Omukama Daudi. Daudi akazara Solomoni ahali muka Uria,7Solomoni yazara Rehoboamu, Rehoboamu yazara Abiya, Abiya yazara Asa. 8Asa akazara Yehoshafati, Yehoshafati yazara Yoramu, kandi Yoramu yazara Uzia.9Uzia yazara Yotamu, Yotamu yazara Ahazi, Ahazi yazara Hezekia. 10Hezekia akazara Manase, Manase yazara Amosi, Amosi yazara Yosia. 11Yosia yazara Yekonia n'abarumuna, orwo Isiraeli yabaire netwarwa Babiloni omu buzahe.12Orwo Isiraeli yabaire yatwetwe Babiloni omu buzahe: Yekonia akazara Shealisieli, Shealisieli yazara Zerubabeli. 13Zerubabeli akazara Abiudi, Abiudi yazara Eliakimu, Eliakimu yazara Azori. 14Azori akazara Zadoki, Zadoki yazara Akimu, Akimu yazara Eliudi.15Eliudi akazara Eleazari, Eleazari yazara Matani, Matani yazara Yakobo. 16Yakobo niwe yazaire Yozefu iba Maria, Maria ayazaire Yesu owo beta Kirisito. 17Mpaho abagurusi bona kwema ahali Aburahamu kugoba ahali Daudi bali 14. N'okwema ahali Daudi kugoba orwo Isiraeli yatwetwe Babiloni omu buzahe bakaba bali bagurusi 14. Kwema orwo Isiraeli yabaire yatwetwe omu buzahe kugoba ahali Kirisito nabo bagurusi 14.18Okuzarwa kwa Yesu Kirisito kukagenda kuti: Orwo Maria, nyina, yabaire nashelerwa Yozefu, batakaraire hamoi, Maria aboneka aina enda omu bushobora bwa Mwoyo Mutakatifu. 19Yozefu mushaijawe, okwo yabaire ali muntu mugorogoki, mara atalikugonza kumukwasa nshoni, yaramura kumutaishura omu shelekwa.20Kayabaire akyatekeleza ekigambo ekyo, omumalaika w'Omukama amuhabukira omu kiroto, nagamba ati, “Yozefu mutabani wa Daudi, otatina kutwara Maria k'aba mukazi wawe; aha rw'okuba enda ey'atwete agigizire omu bushobora bwa Mwoyo Mutakatifu. 21Arazara omwana w'omwojo, eibara oramweta Yesu, kuba alirokora abantu omu mafu gabo.”22Ebi byona bikabaho kugobesheleza ekyo Omukama yabaire agambire omu kanwa k'omurangi ati, 23“Leba omubikira alitwara enda, mara azare omwana w'omwojo, n'eibara balimweta Emanueli” (nikwo kugamba oti Ruhanga asingiire omuli ichwe.)24Orwo Yozefu yasisimukire, akora nk'okwo omumalaika w'Omukama yabaire amuhangiire. Atwara omukaziwe, 25Kyonkai tiyaraire nawe kuhika orwo yazaire omwana w'omwojo. Yozefu omwana ogwo eibara akamweta Yesu.
21Orwo Yesu yazaliirwe Betelehemu eya Buyahudi omu makiro g'Omukama Herode, leba, ababuya b'enyanyinyi baruga oburugaizoba baija Yerusalemu nibabaza bati, 2“Alihai ogwo azairwe ali mukama w'Abayahudi? Tuboine enyanyinyi y'oburugaizoba, twamara twaija kumufukamira.” 3Omukama Herode kuhulira ekigambo ekyo, ahwa omwoyo na Yerusalemu yona.4Aho ashoroza abakuhani bakuru n'abegesa b'Amateka b'eihanga ababaza mbali Masiha yabaire ali w'okuzalirwa. 5Bamugambira bati, “Omuli Betelehemu eya Buyahudi; kuba nikwo omurangi yakihandikire ati, 6‘Iwe Betelehemu omu nsi ya Yuda, omu butwazi bwa Yuda toli muke muno n'akake; manyasi omuli iwe halitabukwamu omukama alitwara abantu bange aba Isiraeli.’ ”7Nirwo Herode yayesire abashaija abo abamanyi akababaliiliza kumanya ni maki kwema orwo enyanyinyi yabonekire. 8Aho abatuma Betelehemu nabaragira ati, “Mugende munyomoze mbali omwana ali. Kamuramara kumubona mwije mummanyise, nanye kwakwo ngende mufukamire.”9Kabamazire kuhulira eby'omukama yagamba, bakwata omuhanda bagenda. Oraleba, enyanyinyi eyo babaire baboine oburugaizoba egenda ebebembeire, elemwa eyemeelera eiguru mbali omwana yabaire ali. 10Kabamazire kubona enyanyinyi bashemelerwa muno, bagira ebyera bingi.11Kabatahire omu nju babona omwana na nyina, Maria, bamufukamira. Bakomorora ebirongoro byabo bamuha ebigemuro: ezahabu, obunuma n'omubazi gwa mirai. 12Orwo batatiirwe omu kiroto kutagaruka wa Herode, baimukya bashubire omu nsi yabo, omuhanda batwarwa gundi.13Kababaire bagenzire, omumalaika w'Omukama ahabukira Yozefu omu kiroto amugambira ati, “Imuka, otware omwana na nyina osingirwe Misiri, mara oikareyo kuhika orwo ndikugambira; enshonga Herode akwatiliire kuhiiga omwana mbali ali kumwita.” 14Aho Yozefu aimuka akwata omwana na nyina omu kiro, aimukya agya Misiri, 15aikarayo kuhika orwo Herode yafire. Eki kikaba kili ky'okugobesheleza ekyo Omukama yabaire agambire omu kanwa k'omurangi ati, “Nketa omwana wange kumwihya Misiri.”16Herode kubona okwo abashaija abo abamanyi bamuraba omu magezi, ekiniga kija kumwita, aragira kwita abaana bona b'abojo omuli Betelehemu n'omu byaro byona ebyataineho ababaire bali b'emyaka ebili n'abatakagigobize, kuhonderana n'eibanga elyabaire lyarabireho kwema orwo yamanyurwize ebigambo ebyo aha bashaija abamanyi.17Aho kigobelera ekyo Omurangi Yeremia yagambire ati, 18“Eiraka likahulirwa omuli Rama, okuchura n'okutongya kw'amani, Raheli nachulira abaanabe, akanga n'okumaramarwa, aha rw'okuba abaanabe bakafa.”19Orwo Herode yafire, omumalaika w'Omukama abonekera Yozefu omu kiroto ali Misiri nagamba ati, 20“Imuka, okwate omwana na nyina oshube omu nsi ya Isiraeli, enshonga abahigaga kwita omwana bafire.” 21Yozefu aimuka, akwata omwana na nyina, agaruka Isiraeli.22Kyonkai kayahuliire okwo Arikelao niwe yabaire asikiire Herode ishe, akaba mukama wa Buyahudi, atina kugyayo, kandi kayamazire kutatirwa omu kiroto, ahinduka agya omu Wilaya ya Galilaya. 23Agenda atura omu kigo kilikwetwa Nazareti; ekyabaire kigambirwe abarangi kigobelere, bati, “Alyetwa Munazareti.”
31Omu makiro galiinya Yohana aija aranga omw'irungu lya Buyahudi, ati, 2“Mwechuze, ahakuba obukama bw'omw'iguru bwahika.” 3Manyasi ogu niwe Omurangi Isaya yarangireho ati, “Eiraka ly'alikukungeleza omw'irungu niligamba liti, ‘Mushemeze omuhanda gw'Omukama, emihandaye mugigorore.’ ”4Yohana yajwaraga ekijwaro eky'omushenshe gw'engamia, n'omukandara gw'oruhu omu nyugunyu. Kandi ekyakulyakye zabaga nzige n'obwoki bw'omw'ishwa. 5Aho mpaho Yerusalemu na Buyahudi yona n'ebyaro byona ebyataine Yorudani bamugobaho. 6Ababatiza omu mwiga gwa Yorudani nibaatura amafu gabo.7Kyonkai orwo yaboine Abafarisayo n'Abasadukayo nibaija k'ababatiza, ababaza ati, “Inywe ruzaro rw'enjoka, n'ohai ayabatatira kamwija kuhunga aha kibonabonyio ekilikwija? 8Mukore ebikorwa ebirayoleka okwo mulekeire amafu ganyu. 9Muleke kufa gagamba muti, ‘Manya ichwe Aburahamu niwe aba isheichwe!’ Kambagambire, omu mabare aga Ruhanga yakushobora kwihiramu Aburahamu abaana.10Nangu n'aha mbali tuli endyamiti yatekatekirwe kusindura emiti. Buli muti ogutaraba biraba birungi gutemwa gunagwa omu muliro.” 11“Inye nimbabatiza n'amaizi kamwechuza, kyonkai ogwo alikunduga enyuma aina amani kushaga, n'enkaitoze tinakubitwara. Arababatiza na Mwoyo Mutakatifu n'ebiratwabye. 12Oruhungo rumuli omu ngaro, arashomboza enganoye nagiteka omu sitoa, kyonkai omushunga naija kugwokya n'omuliro ogutarara.”13Omu bir'ebyo Yesu aruga Galilaya aija Yorudani ahali Yohana k'amubatiza. 14Yohana abanza amutanga ati, “Inye n'inye ndi w'okubatizibwa iwe, iwe waba n'iwe oija ahali inye?” 15Kyonkai Yesu amuhorora ati, “Mbwenu tutwaze tutyo! Kuba omu ntwaza egi nirwo turashobora kugobesheleza byona ebili by'obugorogoki.” Aho Yohana aikiliza.16Yesu kayamazire kubatizibwa aruga omu maizi bwangu, niho honkai eiguru likinguka, abona Mwoyo wa Ruhanga nasongoka omu mishusire y'ekiiba, amubandaraho. 17Leba, eiraka liruga omw'iguru niligamba liti, “Ogu niwe mwana wange omugonzibwa, niwe nshemelerwa muno.”
41Ahanyuma Mwoyo atwara Yesu omw'irungu kugya kulengesibwa Sitani. 2Ebiro 40 byona yasiibaga arara, kyonkai obugenda bw'eirai arumwa enjara. 3Sitani aija amugambira ati, “K'oraba oli mwana wa Ruhanga hangira amabare aga gahinduke mukate.” 4Kyonkai Yesu amuhorora ati, “Kikahandikwa kiti, ‘Omuntu tatungwa mukate gwonkai, atungwa buli kigambo ekiruga omu kanwa ka Ruhanga.’ ”5Nikwo Sitani kumutwara omu kigo kitakatifu, akamuteka aha katwetwe ka Rwensinga. 6Amugambira ati, “K'oraba oli Mwana wa Ruhanga, oyekunture ahansi; manya kikahandikwa kiti, ‘Aliragira abamalaikabe kukulinda,’ mara ati, ‘Balikushutuza emikono yabo, otalija okasitara aha ibare.’ ”7Yesu agambira Sitani ati, “Kishubire kihandikirwe kiti, ‘Otalilengesa Mukama Ruhanga wawe,’ ” 8Sitani ashuba amutwara aha ibanga elira muno, amwoleka engoma zona z'omu nsi n'ekitinwa kyazo, 9amugambira ati, “K'orabandama okanfukamira, engoma ezi zona ndazikuha.”10Nirwo Yesu yamugambiire ati, “Chwekamu iwe Sitani! Manya kikahandikwa kiti, ‘Orafukamiraga Omukama Ruhanga wawe, mara wenene wenkai obe niwe okolera.’ ” 11Aho Sitani amurugaho, nikwo abamalaika kwija bakamutagaitira.12Yesu kayahuliire okwo Yohana bamukwete, akwata omuhanda agya Galilaya. 13Asigaho Nazareti agenda atura Kaperinaumu bwatana aha nyanja, omu nsi ya Zebuluni na Nafutali,14ekigambo kibone kugobeelera eky'Omurangi Isaya yagambire ati, 15“Ensi ya Zebuluni n'ensi ya Nafutali, obwolekera bw'enyanja, n'okushabuka Yorudani, Galilaya eturwa abanyamahanga: 16abantu abaturaga omu mwilima baboine omushana guhango. Abatura omu nsi y'omwilima n'omu kibeho kya Rufu eizoba lyabashabukiraho.”17Kwema makiro ago, Yesu abanza kuranga ati, “Mwechuze, aha rw'okuba obukama bw'omw'iguru bwahika.”18Yesu kayabaire naraba aha Nyanja ya Galilaya, abona abarumuna babili: Simoni owo beta Petero na Anderea omurumuna, nibanaga eishambo omu nyanja, nobona bakaba bali bajubi. 19Abagambira ati, “Mumpondere, ndabahindura bajubi b'abantu.” 20Niho honkai basigaho amashambo gabo bamuhondera.21Kayarugir'aho abona abarumuna abandi babili: Yakobo eya Zebedayo na Yohana omurumuna, bali omu bwato bwa Zebedayo ishebo nibashoborora amashambo gabo, abeta. 22Aho n'aho basigaho obwato na ishebo, bamuhondera.23Yesu araba Galilaya yona nayegesa omu sinagogi zabo, naranga amakuru garungi evangeli y'obukama bwa Ruhanga. Abantu abatambira buli ndwara na buli bulema. 24Kityo eirangalye limanyika Siria yona, bata nibamuletera abarwaire bona, abaina kaishe ndwara n'obushasi, abakwetwe amasitani, abagwi b'ensimbu n'abakabire embaju, mara abakiza. 25Kandi embaga nyingi eruga Galilaya, omu nsi y'ebigo 10 ebyayetwaga Dekapoli, Yerusalemu, Buyahudi na buseli bwa Yorudani, bamuhondera.
51Orwo Yesu yaboine embaga, atemba aha ibanga. Kayamazire kushuntama ahansi, abegesibwabe bamugoba. 2Abanza kubegesa ati, 3“Baberwa aboro omu mwoyo, kuba obukama bw'omw'iguru bwabo. 4Baberwa abachura, aha rw'okuba balimaramarwa.5Baberwa abafura, enshonga balilya ensi. 6Baberwa abagira enjara n'eiliho ly'obugorogoki, ahakuba baliguta. 7Baberwa abagira obuganyizi, manya baliganyirwa. 8Baberwa ab'emitima elikwera, aha rw'okuba balibona Ruhanga.9Baberwa abaitanira emilembe, kuba balyetwa baana ba Ruhanga. 10Baberwa abagingiizibwa nibaturwa obugorogoki bwabo, enshonga obukama bw'omw'iguru bwabo.11Muliba baberwa inywe orwo abantu balibajaamya, bakabagingiiza nibabakomaho amahano aga buli ngeli kubatura inye. 12Mushanduke mushemelerwe, ahakuba emperwa yanyu eliba mpango omw'iguru. Manyasi nikwo n'abantu bagingiize batyo abarangi ababebembeire.”13“Inywe muli mwonyu gw'ensi. Kyonkai k'omwonyu gwakurunguka gwakushuba gurungwaki? Niguba gutakigasha kantu shana okunagwa aheru gukalibatilirwa abantu. 14Muli mushana gw'ensi. Ekigo ekyombekirwe aha rushozi tibakukisikiza.15N'abantu tibakya tara bakashuba bakagijumikiza kitukuru. Bagiteka ahatungamire eyakiza bona abali omu nju. 16Omushana gwanyu gube nikwo gwakiza abantu, bashobore kubona ebikorwa byanyu ebirungi basingize na Isheinywe asingiire omw'iguru.”17“Mutakulenga muti nkaija kuchwa Mateka n'eby'abarangi basigire bagambire. Tinaizire kubichwa shana kubigobesheleza. 18Kyaho nimbagambira ekilikwo, kulemwa kugoba aha maheleruka g'eiguru n'ensi, akanyuguta kamoi anga akatonyia kamoi tibiliruga aha Mateka kuhika orwo biligobelera byona.19Kityo alitanjukira omuhango gumoiho omuli egi akashuba akaba nikwo ayegesa abantu, ogwo aliba muke bwoli omu bukama bw'omw'iguru. Kyonkai omuntu aligikwata akamara akagegesa ogwo aliba muhango omu bukama bw'omw'iguru. 20Enshonga kambagambire, k'obugorogoki bwanyu muliba mutabushagize begesa b'Amateka na Bafarisayo, timuliziza kutaha mu bukama bwa mw'iguru.”21“Murahuliire okwo bagambiire ab'eirai bati, ‘Otaliita; mara kaishe muntu aliita alikwatwa omushango?’ 22Nawe inye nimbagambira nti; alikanigalira omurumuna alikwatwa omushango. Alikajuma omurumuna bamulete omu rukiiko rw'abagurusi. Alikagamba ati, ‘Oli mufera!’ Omuntu ogwo alinagwa omu rwota rw'omuliro.23Ahonu k'orabaga nohonga ekihongo kyawe ahali alutare, okaijuka okwo murumuna wawe aina ekigambo ahali iwe, 24osige ekihongo kyawe ahali alutare ogende. Obanze oshobokerwangane na murumuna wawe, aho obe nirwo ogaruka okatamba ekihongo kyawe.25Oyanguhe ogwisilize alikukutoijera orwo mukyali omu muhanda nimugya omw'iramuliro, kikutoijera ataija akakunaga omu mikono y'omuramuzi, omuramuzi akakukwasa omulinzi, aho bakakunaga mabusi. 26Nimbagambira ekilikwo, toliziza kurug'omwo kuhika orwo olishashura ekyapa ky'enzindo.”27“Murahuliire okwo bagambire bati, ‘Otalisiyana.’ 28Kyonkai inye nimbagambira nti: Buli muntu anagira omukazi eliisho akamwegomba, ogwo aba yasiyaine nawe aha mutima.29K'eliisho lyawe lya bulyo liraba nilikusindika kufakara, olinonkoremu olinage. Nikigasha orugweho orugingo rumoi kushaga omubili gwawe gwona kunagwa omu rwota rw'omuliro. 30K'omukono gwawe gwa bulyo guraba nigukusindika kufakara, ogutemeho ogunage. Nikigasha kurugwaho orugingo rumoi kushaga omubili gwawe gwona kugwa omu rwota rw'omuliro.”31“Bakashuba bagamba bati, ‘Arakatambyaga omukazi amuhe ebarua y'okumutambya.’ 32Kyonkai inye nimbagambira nti: Buli omoi atambya mukaziwe, shanasi aha rw'enshonga y'obusiyani, ogwo aba nasiyanisa omukazi ogwo. N'ashwera omukazi atambiibwe nawe ogwo aba nasiyana.”33“Kandi murahuliire okwo bagambiire ab'eirai bati, ‘Otalinahira bishuba, eky'onahiire aha Mukama okihikye.’ 34Nawe inye kambagambire: Otaziza kunahira. Otanahira okajuliza iguru, ahakuba eiguru liba nketo ya Ruhanga. 35Otalinahira okajuliza nsi, enshonga ensi eba katebe ka wenene ak'ahumuzaho amaguru. Otalijuliza Yerusalemu, aha rw'okuba kiba kigo ky'Omukama muhango.36Otalijuliza mutwe gwawe, enshonga orushoke n'orumoi tiwakurwiraguza anga kurweza. 37Iwe ogambe oti, ‘Ego’ anga ‘Chei.’ Kyona kyona ekyakushaga aha kiba nikitabuka ahali Sitani.”38“Murahuliire okwo bagambire bati, ‘Eliisho liihwa linu, n'eliino liihwa linu.’ 39Kyonkai inye nimbagambira nti: Omuntu omubi otalimusimbalira. K'omuntu alikutera eitama lya bulyo, iwe ohinduke omuhe n'elindi.40K'omuntu alikutoijera akataho n'okukwaka ekoti yawe, muleke atware n'ebebo yawe. 41K'omuntu alikugimba kugenda nawe ekilomita emoi, ogende nawe ekilomita ibili. 42K'omuntu alikushaba ekintu okimuhe, kandi alikwehozaho otamwangira.”43“Murahuliire okwo bagambire bati, ‘Ogonzega mutahi wawe, kandi onobe omubisha wawe.’ 44Kyonkai inye nimbagambira nti: Mugonzega ababisha banyu, mushabirega ababagingiiza, 45nirwo muliba baana ba Isheinywe asingiire omw'iguru. Kuba wenene ajwisiza ababi n'abarungi omushana, kandi abagorogoki n'abatahikiliire abagwisiza enjura.46Isi kamuragonzaga abababagonza mulibona mperwaki? N'abashoza tibakora byonene ebyo? 47Isi kamurashuura barumuna banyu bonkai, aho abasigaire mwabashagisahoki? N'abanyamahanga tibyo bakora byonene ebyo? 48Aha rw'ekyo nimuragirwa kuba bahikilire nk'okwo Isheinywe asingiire omw'iguru ali muhikiilire.”
61“Mwelinde kushohoza oburungi bwanyu omu maisho g'abantu kabababona. Aha rw'okuba aho Isheinywe asingiire omw'iguru aliba atakibatunga mperwa. 2Kityo orw'olikugira eshumbusho otayeranga nk'okwo engobya zigira omu sinagogi n'omu kigo omu mbarabara kuhaisilizibwa abantu. Nimbagambira eky'amazima, emperwa yabo bagiboine.3K'oragiraga eshumbusho, obumosho bwawe butamanya kyo bulyo bwawe bulikukora, 4eshumbusho yawe etamanyika. Aho Sho abona ebyeshelekire alikuheera.”5“Kandi kamurataga kushoma enshara, nimuragirwa kutashusha ngobya. Bagonza kwemelera omu sinagogi n'okushomera omwo enshara, nangu n'omu mbarabara z'ebigo omu kona k'abantu bababona. Nimbagambira amazima emperwa yabo bagiboine. 6Iwe orwo orashomaga enshara, otahe omu kiyumba kyawe, okinge orwigi, oshomega enshara ahali Sho atalikuboneka. Mara wenene Sho ogwo abona ebishelekire alikuheera. 7Kandi omu kushoma enshara kwanyu mutalikanyisa bigambo nka banyamahanga. Bonene balenga bati barahulirwa aha rw'okugamba bingi.8Mutabashusha. Isheinywe mutakamushabire naba namanya ebyo mulikwetaga.” 9Ahonu mushomega enshara muti, “Isheichwe asingiire omw'iguru, eibara lyawe lihabwe ekitinwa. 10Obukama bwawe bwije, eby'ogonza bikorwe omu nsi nk'omwiguru.11Batutunge kir'eki ekyakulya kya buli kiro. 12Batugarulire amafu gaitu, nk'okwo naichwe tugarulira abatufakalira. 13Batatutahya mu bilengeso. Mara baturokore aha Mubisha.14Kuba kamuragaruliraga abantu amafu gabo, Isheinywe asingiire omw'iguru kwakwo na inywe arabagaruliraga. 15Kyonkai kamutagaruliire bantu amafu gabo, na inywe Isheinywe asingiire omw'iguru tabagarulirega mafu ganyu.”16“Kamurasiibaga mutajunara nka ngobya, ahakuba behindura aha maisho, ngu abantu bamanye okwo basiibire. Nimbagambira ekilikwo, emperwa yabo bagiboine. 17K'orasiibaga oyesige amajuta omu mutwe 18abantu batakumanya okwo osibire, aho Sho asingiire aheshelekire alikuheera.”19“Mutalibiika itunga lingi mu nsi mbali liliirwa enyenje mara likamoma, n'abashuma mbali batema amaju bakaliiba. 20Mubiike eitunga omw'iguru, mbali litaliibwa nyenje anga kumoma anga bashuma kutema nju bakaliiba. 21Aha rw'okuba mbali eitunga lyawe lili kwakwo niho n'omutima gwawe guli.”22“Eliisho niyo eba tara y'omubili. Kityo k'eliisho lyawe liraba lilige, omubili gwawe gwona guraba guli omu mushana. 23Nawe k'eliisho lyawe litalige, omubili gwawe gwona guli omu mwilima. Mbwenu omushana oguli omuli iwe kaguraba guli mwilima, lero aho omwilima gwonene gungi gutai?” 24“Taliho muntu yakukolera bakama babili. Aranoba omoi, agonze asigaire; anga aragumira kimoi ahali omoi, asigaire amugaye. Timwakukolera Ruhanga na itunga.25Kityo nimbagambira, oburora bwanyu butabaisa kahangahango, ngu muralyaki anga muranywaki, anga kufera emibili yanyu mukosha, ngu murajwaraki. Oburora tibulikushaga kyakulya? Anga omubili tigulikushaga bijwaro? 26Mulebe ebinyonyi ebikaharara, tibibiba anga kugesha anga kubiika mu sitoa. Kyonkai Isheinywe asingiire omw'iguru abiliisa. Inywe timulikubishagya nshonga?27Isi kamulikugira akahangahango, n'ohai omuli inywe ayakweyongeraho n'akake konkai aha burorabwe?” 28“Kubaki ebijwaro nibibaisa akahangahango? Mulebe n'enyakyo z'omu bikamba emikulire yazo. Tizikora milimo ya mani anga kushuka myendo; 29kyonkai mbagambire, nangu na Solomoni n'ekitinwakye kyona tiyayambaire kugoba aha kimuli kimoi ahali ebi.30Ka Ruhanga alengya atyo ekikamba, ekilikurora kir'eki, nyenkya kikanagwa omu kyoto, tabajweke kushagaho, inywe bantu abaina okwesiga kuke? 31Ahonu muleke akahangahango mukwese, ‘Turalyaki anga turanywaki anga turajwaraki?’32Manyasi abanyamahanga ebi nibo babiitanira, kandi okwo Isheinywe asingiire omw'iguru namanya okwo ebyo byona mulikubyetaga. 33Mubanze mwitanire obukamabwe n'ebiragirobye, aho n'ebi byona biliba byanyu. 34Aho nyenkya eleke kubagiza akahangahango, aha rw'enshonga nyenkya erayemanya obwayo. Enaku z'ekiro kimoi nizimara aha rwa kir'ekyo.”
71“Mutaramura, nirwo na inywe mutaliramurwa. 2Manyasi eiramu elyo mulikuramura nilyo iramu elyo muliramurwa. N'ekipimo ekyo mulikupimamu nikyo kipimo ekyo mulipimamu.3Ahakubaki nobona akabwabwa akali omu liisho lya murumuna wawe, kyonkai enchuma y'omuti eli omu liisho lyawe otalikugibona? 4Anga wakugambira otai murumuna wawe oti, ‘Kankwihyemu akabwabwa omu liisho,’ okwo iwe omu liisho elyawe halimu enchuma y'omuti? 5Iwe ngobya, obanze oihye enchuma y'omuti omu liisho lyawe, nirwo orabonage okashobora kwihya akabwabwa omu liisho lya murumuna wawe.6Ebili bitakatifu mutalibiha mbwa. N'obubare bwanyu bw'eiguzi mutaliburasira mpunu, zitalisiga zabulibatiliire zikaija kubamara.”7“Mushabe, mulihabwa; muhige, mulibona; mukomakome, mulikingulirwa. 8Ahakuba ayakashaba ahabwa; ayakahiga abona, n'alikomakoma alikingulirwa. 9Handiki ni muntuki omuli inywe ow'omwanawe yakumushaba omukate akamuha eibare? 10Anga akamushaba enfuru, wenene akamuha enjoka?11Inywe ababi kamuraba nimumanya kuha abaana banyu ebintu ebirungi, lero aho Isheinywe asingiire omw'iguru arashagaho atai aha kuha ebintu ebirungi balinya abalikubimushaba! 12Aho byona byona ebyo mwenda abantu kababagilira, na inywe mubibagilire; manya nikwo Amateka galikuragira, n'abarangi nikwo basigire barangire.”13“Mutahire omu kihigi ekifundagataine. Ekihigi ekitwara ahabi kiba kihango mara n'omuhanda nigwanguha. Abakitaahiramu baba bangi. 14Ekihigi eky'okutaahiramu kugya omu burora nikifundagatana, kandi n'omuhanda gw'okubugoba niguguma. N'ababona oburora obwo baba bake.”15“Muramanya abarangi b'ebishuba, abalikwija ahali inywe bajwete akahu k'entaama, kyonkai omunda mishega eruruukire. 16Murabamanyiraga aha bikorwa byabo. Ezabibu zakushoromwa omu mahwa anga etini zakushoromwa omu matoju? 17Nikwo n'omuti gurungi guraba ebiraba birungi, kyonkai omuti gubi guraba ebiraba bibi.18Omuti gurungi tigwakuraba biraba bibi, kandi n'omuti ogubi tigwakuraba biraba birungi. 19Buli muti ogutaraba biraba birungi bagutema bagunaga omu muliro. 20Nikwo murabamanyiraga aha bikorwa byabo.”21“Ti buli omoi angambira ati, ‘Rugaba, Rugaba,’ alitaaha mu bukama bwa mw'iguru, shana olinya akora ebyo Tata asingiire omw'iguru alikwenda. 22Kiro kiliinya bangi balingambira bati, ‘Waitu Mukama, Waitu Mukama, twabashaga omw'ibara lyawe, twabingaga amasitani omw'ibara lyawe, kandi tukakora bingi eby'amani omw'ibara lyawe.’ 23Nirwo ndibagambira akaature nti, ‘Tindikubamanya n'akati; mundugeho inywe bafakare.’ ”24“Buli omoi ahulira ebigambo byange ebi akamara akabigobesheleza alishusha omuntu omugezi ayayombekire enju aha rwazi. 25Enjura kayagwire, emigera ekataba, omuyaga gwaija gwahuta enju egyo, kyonkai tiyakumbire aha rw'okuba omusingi gwayo gukaba guli aha rwazi.26v 26 Na buli omoi ahulira ebigambo byange ebi kyonkai atabigobesheleize, alishusha omuntu omufera ayayombekire enju aha mushenye. 27Enjura egya egwa, emigera etaba, omuyaga gwihya guhuta enju egyo ekumba, mara likaba ikumba ly'amani.”28Yesu kayamazire kugamba ebigambo ebyo, embaga etangazibwa emyegeshezeye. 29Akabegesa nk'omuntu ayabaire aina obushobora, tiyabeegesize nka begesa b'Amateka babo.
81Orwo Yesu yarugire aha ibanga akasongoka, embaga mpango emuhondera. 2Aho leba omubembe amugoba, amubandamira nagamba ati, “Mukama, kawakwenda wakunyeza.” 3Yesu aimukya omukono akwata omubembe nagamba ati, “N'inyenda, oyere.” Aho honkai ebibembe bimuhwaho, ayera.4Yesu amugambira ati, “Oramanya otakugira kyowagambira muntu. Ekiliho ogende oyeyoleke omukuhani, oshube ogire n'ekihongo ekyo Musa yaragiire, akabonero ako abantu baramanyiraho.”5Kayabaire yataha Kaperinaumu, omukuru w'abaisherukare aija amugoba, amutagiliza, 6ati, “Waitu Mukama, waitu Mukama, omwiru wange akabire orubaju ali omu bushasi obubi.” 7Yesu amugambira ati, “Ndaija mukize.”8Kyonkai omukuru w'abaisherukare amuhorora ati, “Mukama, inye tindagiirwe iwe kutaha mwange; shana ogambe ekigambo kishai, omwiru wange arakira. 9Aha rw'enshonga inye ndi muntu alikutwarwa, kandi nanye nintwara abaisherukare. Ngambira omoi nti, ‘Ogende,’ mara agenda; ondijo nti, ‘Oije,’ mara aija. Ngambira omwiru wange nti, ‘Kor'eki,’ akikora.” 10Yesu kayamuhuliire atangara, agambira n'ababaire bamuhondeire ati, “Nimbagambira amazima, omuli Isiraeli tinkaabonagamu muntu aina okwesiga nk'oku.11Kambagambire: Bangi baliruga oburugaizoba n'obugwaizoba bashuntame na Aburahamu, Isaka na Yakobo aha kiihuro omu bukama bw'omw'iguru, 12orwo abaana b'engoma balishangwa banagirwe aheru omu mwilima; omwo nimwo abantu balichulira bakanena amaino.” 13Ashuba agambira omukuru w'abaisherukare ati, “Iroko, nk'okwo wayesiga bibe bityo ahali iwe.” Omu kaanya kalinya konene konene omwana akira.14Orwo Yesu yatahire omwa Petero, abona nyinazara Petero okwo abyamikirwe omushwago. 15Amukwata omukono omushwago gumuhwaho, aimuka amutagaitira.16Bwaigoro obwo bamuletera bangi ababaire bakwetwe amasitani. Yagabingisa ekigambo kyonkai n'abarwaire bona abakiza. 17Eki kikaba kili ky'okugobesheleza ekyagambirwe Omurangi Isaya ati, “Obujege bwaitu akabutwara bwaba bwe, n'endwara zaitu yazetweka.”18Aho orwo Yesu yaboine embaga mpango emuzingoire, aragira kushaabuka kugya buseli. 19Omwegesa w'Amateka aija amugoba amugambira ati, “Mwegesa, hona mbali oragya ndakuhondera.” 20Yesu amugambira ati, “Emiha egira emiina, n'ebinyonyi bigira ebishunkuli; kyonkai omwana w'Omuntu tagira bwegeko bwa mutwe.”21Omwegesibwa ondijo amugambira ati, “Mukama, kambanze ngye nziike tata.” 22Kyonkai Yesu amugambira ati, “Ompondere, oleke abafu baziike abafu babo.”23Orwo Yesu yatahire omu bwato abegesibwabe bamuhondera. 24Aho enyanja echurumbana muno, obwato bugoba aha kubundwa amayengo, kyonkai wenene ashangwa anagiire. 25Abegesibwa bagenda bamusisiimura, nibagamba bati, “Tukize Mukama, twafa.”26Ababaza ati, “Kubaki nimutina, inywe bantu abaina okwesiga kuke?” Aho aimuka akabukira omuyaga n'enyanja, habaho obuchulezi bungi. 27Abantu batangara nibagamba bati, “Ogu muntu owa ngeliki, omuyaga n'enyanja kumuhulira?”28Orwo Yesu yagobire buseli omu nsi y'Abagerasi, abantu babili ababaire bakwetwe amasitani bamugoba; bakaruga omu nyanja mara bakaba nibagwa kubi, nangu taliho yatwarwaga muhanda ogwo. 29Bakunga bati, “Notwenzaki iwe Mwana wa Ruhanga? Waija kunu kutushasa muno akanya katakagobire?”30Aho obuhyo bw'empunu zingi bukaba buli omu katambi kake kuruga mbali bali nibulya. 31Amasitani gamutagiliza gati, “K'oraba notubinga, otusindike omu buhyo bw'empunu.” 32Yesu agagambira ati, “Mugende.” Gabarugamu gataha omu mpunu. Obuhyo bwona buligita buchulenguka aha bulengo bugwa omu nyanja.33Abashumba bairuka bataha omu kigo nibabarura buli kantu, babarura n'ebyabaire aha babaire bakwetwe amasitani. 34Ekigo kyona kija kubonangana na Yesu. Kabamuboine bamutagiliza k'abarugira omu nsi yabo.
91Yesu kayamazire kutaha omu bwato ashaabuka aija omu kigo ky'owabo. 2Bamuletera omurwaire akabire orubaju abyamire aha katanda. Kayaboine okwesiga kwabo agambira omurwaire akabire orubaju ati, “Guma mwana wange, wagarulirwa amafu gawe.”3Aho abegesa b'Amateka abandi bagamba omu katima bati, “Omuntu ogu narogota.” 4Yesu ashangwa namanya ebitekelezo byabo abaza ati, “Kubaki nimutekeleza kubi omu mitima yanyu? 5Kuba ekyorobire kushaga ni kihai, kugamba nti, ‘Wagarulirwa amafu gawe,’ anga kugamba nti, ‘Imuka ogende?’ 6Kyonkai mushobore kumanya okwo Omwana w'Omuntu aina obushobora omu nsi kugarulira amafu,” aho agambira omurwaire akabire orubaju ati, “Imuka, shutura amachera gawe otahe.”7Omurwaire aimuka ataha. 8Embaga kubon'ekyo etina, esingiza Ruhanga ayahaire abantu obushobora nk'obu. 9Yesu kayarugiire kulinya, abona omushaija nayetwa Matayo ashuntamire aha ofisi y'abashoza. Amugambira ati, “Ompondere.” Matayo aimuka amuhondera.1112Yesu akihulira! Agamba ati, “Abagumire tibalikwetaga mutambi shana abarwaire. 13Mugende mumanye enshonga y'ekigambo eki, ‘Tindikwenda kitambo, n'inyenda obuganyizi.’ Tinaizire kweta bagorogoki, nkaija kweta abafakare.”14Abegesibwa ba Yohana bagoba Yesu bamubaza bati, “Kubaki ichwe n'Abafarisayo tusiiba, kyonkai abegesibwa bawe tibasiiba?” 15Yesu abagambira ati, “Abagenyi aha bugenyi bw'obushwere bakuchura bakyaina kishwera? Amakiro galija orwo balibaihyaho kishwera, aho nirwo balisiiba.16Taliho muntu ateeka kiraka kya mwendo ogukyagumire aha kijwaro kikuru, aha rw'okuba ekiraka kitaguka aha kijwaro, kandi aho emitagukire eba mibi kushaga.17Nangu n'edivai empya tibagiteka mu nshaho nkuru. Kakyakuba kityo enshaho nizitulika, edivai neshesheka, mara enshaho zonene nizifa. Edivai empya egya omu nshaho ezihya ez'edivai, aho enshaho n'edivai biikaraho.”18Ka Yesu yabaire aliho nabagambira ebyo, omutwazi omoi ataha omu nju amubandama omu maisho nagamba ati, “Muhara wange yaruga kukaba mwaha; kyonkai oije omuteho omukono gwawe, ararora.” 19Yesu aimuka amuhondera.20Leba omukazi ayabaire arwaire ekiganga emyaka 12 amuruga enyuma akwata aha mukugiro gw'ekijwarokye; 21kuba akaba natekeleza ati, “Kandakwataho kushai aha kijwarokye ndakira.” 22Yesu kuhinduka akabona omukazi ogwo, agamba ati, “Guma mwana wange; okwesiga kwawe kwakukiza.” Niho honkai omukazi akira.23Yesu kayagobire omw'omutwazi, akabona abalikutera emilere n'embaga nechura ekitabe, 24agamba ati, “Murugemu, omwisiki tiyafa, anagiire.” Bonene bamushekelera.25Kababaire bashohoize embaga aheru, ataha omu nju, akwata omwisiki omukono, omwisiki aimuka. 26Ebaruro y'ekigambo ekyo eraliira omu Wilaya yona.27Kandi Yesu kayabaire narugayo, empume ibili zimuhondera, nizitaka ziti, “Mwana wa Daudi otuganyire.” 28Kayatahire omu nju empume zombili zimugoba. Yesu azibaza ati, “Nimwikiliza okwo eki nakushobora kukikora?” Zimuhorora ziti, “Inya Mukama.”29Aho abakwata amaisho nagamba ati, “Mubone kuhonderana n'okwesiga kwanyu.” 30Amaisho gabo gaburura. Yesu abataisa muno ati, “Muramanya omuntu n'omoi eki atakimanya.” 31Kyonkai bonene bagenda bamuranga omu wilaya egyo yona.32Kababaire nibarugayo bamuletera omutita akwetwe sitani. 33Yesu kayamazire kubinga sitani ogwo, omutita agamba. Embaga etangara negamba eti, “Ekyab'eki tikikabonekaga muli Isiraeli.” 34Kyonkai Abafarisayo bagira bati, “Amasitani nagabingisa amani ga mukama wago.”35Yesu araba omu bigo byona n'omu byaro nayegesa omu sinagogi zabo naranga evangeli y'obukama bw'omw'iguru, nakiza buli ndwara na buli bulema. 36Orwo yaboine embaga yagiganyibwa, kuba ekaba eburabuliirwe, eshobeirwe nk'entaama ezitaina mushumba.37Aho agambira abegesibwabe ati, “Eby'okugesha bingi, kyonkai abakozi bake. 38Kityo mushabe Mukama w'eigesha atweke abakozi bangi omw'igeshalye.”
101Yesu ayeta abegesibwabe 12 abaha obushobora bw'okubinga amasitani, n'okutamba buli ndwara na buli bulema.2Amabara g'entumwa ezo 12, owa mbere ni Simoni owo beta Petero, na Anderea omurumuna; Yakobo eya Zebedayo, na Yohana omurumuna; 3Filipo na Balitolomayo; Tomasi na Matayo omushoza; Yakobo eya Alufayo, na Tadeo; 4Simoni Omunyakanaani, na Yuda Isikariote, ayamubanzire.5Entumwa ezi 12 Yesu azituma naziragira ati, “Omu banyamahanga mutagira mbali mwagya, n'omu kigo ky'Abasamaria mutatahamu. 6Shana mugye omu Baisiraeli ababuzire nk'entaama. 7Omu kugenda murange muti, ‘Obukama bw'omw'iguru buli haihi.’8Mukize abarwaire, muhimbure abafu, mweze ababembe, mubinge amasitani. Mukahabwa mutashashwire, na inywe muhe mutashashwize. 9Mutagenda na zahabu, anga feza, anga mulinga mu nshaho zanyu. 10Mutalitwara nshaho mu rugendo, anga kanzu ibili, anga nkaito, anga nkoni. Omukozi asaine alye.11Ekigo kyona kyona anga ekyaro mbali murataha, mubanze muhigemu omuntu wamwo asaine, mwikare omwe kuhika orwo mulirugayo. 12Kamuraba nimutaha omu nju egyo mugyendere emilembe. 13Enju egyo k'eliba esaine, emilembe yanyu esingire omwo. Nawe k'eliba etasaine, emilembe yanyu ebagarukire.14Omuntu wena wena ayange kubatora anga kuhulira ebigambo byanyu, mukunkumure echuuchu aha maguru ganyu orwo mulikuruga omu nju egyo anga omu kigo ekyo. 15Nimbagambira amazima nti aha kiro ky'eiramu ensi ya Sodoma na Gomora elishobora kwemerwa kushaga ekigo ekyo.”16“Leba nimbatuma nk'alikutuma entaama omu mishega. Kityo mugire obwenge nk'enjoka, kandi mube nyakatetere nk'ebiiba. 17Mwekenge abantu. Balibatwara omu nkiiko, babatelere omu sinagogi, 18kandi balibakurura nibabatwalira abagavana n'abakama nibabatura inye, mube bajulizi bange ahali bonene n'aha banyamahanga.19Kabalibatwarayo mutalifa kubi kumanya kwo muligamba anga ekyo mulihorora. Ekyo mulihorora mulikihaabwa omu saa egyo. 20Manyasi t'inywe muligamba; Mwoyo wa Isheinywe niwe aligambira aha mitwe yanyu.21Omuntu aliisa omurumuna, na ishe mwana aliisa omwanawe, n'abaana balishenga abazaire mara babaise. 22Kandi balibanoba bona nibabatura inye. Kyonkai alyegumisiliza kugoba aha nzindo alirokoka. 23Babagingilize omu kigo eki mwirukire omu kikyataine; kuba nimbagambira amazima, timulimarayo bigo byona bya Isiraeli Omwana w'Omuntu atakaizire.”24“Omwegesibwa takira mwegesawe, anga omwiru kukira mukamawe. 25Nikimara omwegesibwa kushusha omwegesawe, n'omwiru kushusha mukamawe. Ka nyin'enju baraba bamwesire Belizebuli, lero ab'ekaye balibagambaho kubi batai?”26“Kityo mutalibatina, enshonga taliho kishwekire ekitalishururwa, anga ekishelekire ekitalimanyika. 27Ekyo ndikubagambira omu mwilima, mukigambe omushana gujwire. N'ekyo murahulira nikigambwa omu bihwe mukigambire aha nshwi z'enju.28Abaita omubili bataisire mwoyo mutalibatina. Shana mutine ayakwita byombilili: Kwita omwoyo n'omubili akabinaga omu rwota rw'omuliro. 29Entaratamba ibili tizigura kyapa kimoi? Mara taliho n'emoi eyakukuntuka hansi Isheinywe atenzire. 30Nangu n'eishoke aha mitwe yanyu libazire. 31Aha rw'ekyo mutatina; inywe mwina enshonga kushaga entaratamba zingi.32Kityo buli omoi alinyebuga omu maisho g'abantu, nanye kwakwo ndimwebuga omu maisho ga Tata asingiire omw'iguru. 33Kyonkai alinyetonga omu maisho g'abantu, nanye kwakwo ndimwetonga omu maisho ga Tata asingiire omw'iguru.”34“Mutalenga muti nkaija omu nsi kuleta milembe. Tinaizire kuleta milembe, shana akaitangano. 35Nkaija kushengesa omuntu ahali ishe, n'omwana muhara kumushengesa ahali nyina, na mukamwanamuntu kumushengesa ahali nyinazara. 36Ababisha b'omuntu baliba balinya ab'omu kaye.37Alikugonza ishe anga nyina kushaga inye ogwo tansaniire. N'alikugonza omutabani anga omuhara kushaga inye na wenene ogwo tansaniire. 38N'atalikwetweka musarabagwe akampondera na wenene ogwo tansaniire. 39Ahungya oburorabwe bulimufera, kandi alyeyanga oburorabwe aha rwange ogwo alibwihura.”40“Omuntu abatora atora inye, n'atora inye atora ayantumire. 41Omuntu atora omurangi aha rw'okuba murangi alirongorwa erongoro ey'omurangi, n'atora omuntu omugorogoki ahakuba muntu omugorogoki, nawe alirongorwa erongoro y'omuntu omugorogoki.42Kandi aliha omoi omu bato ekikompe ky'amaizi galikuhora kagamuheera okuba mwegesibwa wange, mbagambire amazima, taliburwa rongoroye.”
111Orwo Yesu yamazire kwegesa abegesibwabe 12, yarugayo, yagya kwegesa n'okuranga omu bigo byabo. 2Yohana kayayemire jela akahulira okwo Yesu yabaire nakora, yatuma abegesibwabe 3namubaza ati, “N'iwe ogwo ali w'okwija, anga tutegeleze ondijo?”4Yesu abahorora ati, “Mugende mugambire Yohana ebyo mulikubona n'ebyo mulikuhulira kaanya aka: 5empume nizihumuruguka, abalema nibatambuka, ababembe nibezibwa, n'abaigazi b'amatwi nibahulira, abafu nibahimbuuka kandi n'abanaku nibatonwa evangeli. 6Kandi muberwa atalikundengeshanyia.”7Kabagenzire, Yesu abanza kufumolera embaga ahali Yohana ati, “Omw'irungu mubaire mugire kulebayoki? Orubingo orulikuchundwa omuyaga? 8Mutwetweyoki? Kubona omuntu ajwete emyendo elikutelera? Leba, abajwete emyendo elikutelera bali omu maju g'abakama.9Ahosi mubaire mutwetweyoki? Kubona omurangi? Ego, kambagambire, nangu alikushagaho omurangi. 10Ogu niwe yahandikirweho ati, ‘Leba natuma entumwa yange ekwebembere, niwe arakushemeleza omuhanda otakaizire.’ ”11“Nimbagambira amazima, omu bantu bona abakazairwe abakazi takazokwagamu ow'okukira Yohana Omubatiza; kyonkai kandi araba ali muke bwoli omu bukama bw'omw'iguru ogwo nashaga Yohana Omubatiza. 12Kwema omu biro bya Yohana Omubatiza kugoba mwaha obukama bw'omw'iguru bugingiziibwe muno, n'abalikubugingiiza nibabutahamu rwamani.13Abarangi bona n'Amateka bakaranga kugoba ahali Yohana. 14Kamuraba nimwikiliza ekigambo eki, Yohana niwe Eliya aragiirwe kwija. 15Aina amatwi g'okuhulira ahulire.”16“Omuzarwa ogu ngushushanise naki? Nigushusha abaana abashuntamire omu katare nibeta abazani bataahi babo bati, 17‘Twabatelera emilere, timwazina, twatongya, timwachura.’18“Yohana akaija atalikulya anga kunywa, bagamba bati, ‘Aina sitani.’ 19Omwana w'Omuntu yaija nalya, nanywa, bagamba bati, ‘Leba ogu aina omururu, ntamiizi, mutahi w'abashoza n'abafakare!’ Kyonkai amazima g'obumanyi gamanyikira aha bikorwa byabwo.”20Aho Yesu abanza kwatikiraho ebigo ebyo yabaire akoleiremu ebikorwa by'amani, kuba tibayechulize, ati, 21“Olibona iwe Korazini! Olibona iwe Betisaida! Kuba ebikorwa by'amani ebikoleirwe omuli inywe kuba bibaire bikoleirwe omuli Tiro na Sidoni, bakubaire bajwete engunia, bayesiigire n'eijwi, bayechulize. 22Kyonkai mbagambire, aha kiro ky'eiramu, Tiro na Sidoni bilyemerwa kushaga inywe.23Na iwe Kaperinaumu, nogonza kukanga aha iguru? Noija kunagwa omu rwota rw'omuliro. Enshonga ebikorwa by'amani ebyo wakoleirwe kabyakukoleirwe Sodoma, ekigo ekyo kyakubaire kiliho na mwaha. 24Kyonkai nkugambire, aha kiro ky'eiramu ensi ya Sodoma elyemerwa kushaga iwe.”25Omu biro ebyo Yesu agamba ati, “Tata, Mukama w'eiguru n'ensi, ninkusiima, kubona ebigambo ebi obishelekire abaina obumanyi n'amagezi, kandi okabishurulira enkelemeke, 26nikwo, Tata, ekyo nikyo kyakushemeleire. 27Ebintu byona Tata akabintunga; mara taliho amanya Mwana shana Ishe, kandi na Ishe taliho amumanya shana Mwana n'owo Mwana agonza kushurulira.28Mwije ahali inye inywena abalemirwe n'abasikiliirwe, ndabalemuura. 29Mwetweke enkomo yange, mwegere ahali inye, enshonga inye ngira obufura n'obwetohya, mara emyoyo yanyu erahumura. 30Nobona inye enkomo yange neyoroba, kandi omugugu gwange nigurahuka.”
121Omu biro ebyo Yesu akashangwa naraba omu misiri y'engano aha kiro kya Sabato. Abegesibwabe barumwa enjara, aho babanza kugutura ebikumba by'engano babilya. 2Abafarisayo kubon'ekyo, bamugambira bati, “Olebe, abegesibwa bawe nibakora ekilikutangwa kukora ahali Sabato.”3Wenene abagambira ati, “Inywe timukashomaga ekyo Daudi yakozire orwo yarumirwe enjara, n'abo yabaire ainabo: 4okwo yatahire Rwensinga ya Ruhanga akalya Omukate gw'Obusinge bwa Ruhanga, ogwo wenene n'abo yabaire ainabo ababaire batalikujuburwa kulya, shana abakuhani bonkai?5Anga timukashomaga omu Mateka okwo ahali Sabato abakuhani kababa bali Rwensinga bahagaza Sabato, mara batafakaire? 6Kambagambirenu, aha haliho alikukira Rwensinga egyo.7Kuba nimumanya enshonga y'ekigambo eki, ‘Tindikwenda kitambo, n'inyenda obuganyizi,’ timwakuramwire bataina ntambara. 8Aha rw'enshonga Omwana w'Omuntu niwe aba mukama wa Sabato.”9Yesu arugayo, ataha omu sinagogi yabo. 10Omwo hakaba alimu omuntu akabire omukono. Bamubaza bati, “Nikijuburwa kukiza omuntu ahali Sabato?” Aho bagendeleire kwija kumutoijera.11Ababaza ati, “N'ohai omuli inywe ayakuba aina entaama, k'entaama egyo yakugwa omu kiina ahali Sabato, atakugikwata akagihyamu? 12Omuntu taina nshonga mpango kushaga ntaama? Kityo okukora kurungi ahali Sabato nikijuburwa.”13Amara agambira omuntu ogwo ati, “Gorora omukono gwawe.” Omushaija agorora omukonogwe ogwo, gukira, guguma nk'ogundi. 14Kyonkai Abafarisayo baturuka bamugyera omu kyama, bategeka okwo baramwita.15Yesu kayabimanyire arugayo. Abantu bangi bamuhondera, mara abakiza bona, 16kyonkai abaragira batamuranga. 17Ekyo kikabaho kugobesheleza ekyagambirwe Omurangi Isaya ati,18“Leba omwiru wange owo ndonkire, omugonzibwa wange anshemelera. Ndamuteka Mwoyo wange aha mutwe, amanyise abanyamahanga amazima.19Talikungana anga kwomba, nangu n'omuntu kuhulira eirakalye omu mbarabara y'ekigo! 20Talihenda rubingo orwinamire, n'orutambi rulikwaka ekisiliira taliruraza, kuhika orwo alisinga aha rw'okuba muhikiilire; 21kandi Abanyamahanga balimushuubira.”22Kandi bamuletera empume mara omutita ayabaire aina sitani, amukiza, omutita agamba mara abona. 23Abantu bona batangara mara bagamba bati, “Ogu yakuba mwana wa Daudi?”24Kyonkai Abafarisayo kababihuliire bagamba bati, “Omuntu ogu amasitani nagabingisa amani ga Belizebuli, mukama wago.” 25Yesu orwo yamanyire ebitekelezo byabo abagambira ati, “Buli ngoma k'ebeganuka yonene yonkai esiliika. Kandi taliho kigo anga nju ebeganuka ekashuba ekemelera.26Na Sitani k'abinga Sitani, wenene wenkai aba abeganukire. Mbwenu aho engomaye yakuguma etai? 27K'amasitani ndaba ningabingisa amani ga Belizebuli, aho inywe banyu abegesibwa nibagabingisa amani g'ohai? Aha rw'ekyo banyu nibo abegesibwa barabaramura.28Kyonkai k'amasitani ndaba ningabingisa Mwoyo wa Ruhanga, aho lero obukama bwa Ruhanga bwabagobire. 29Angasi omuntu yakutaha atai omw'Omuntu ow'amani akamunyaga ebye atabandize kuboha ow'amani ogwo akaba nirwo anyaga enjuye? 30Atali hamoi nanye ogwo nanshenga, kandi atashombokya nanye anaganaga.31Aha rw'ekyo mbagambire, abantu balifakara n'okurogota barogote mara bagarulirwe, kyonkai alirogota ahali Mwoyo Mutakatifu ogwo taligarulirwa. 32N'omuntu alirogota aha Mwana w'Omuntu aligarulirwa, kyonkai alirogota ahali Mwoyo Mutakatifu taligarulirwa, na mu nsi na mw'iguru.”33“K'ogonza ebiraba birungi, ohiige omuti ogurungi; anga ogonze ebiraba bibi, ohiige omuti ogubi. Omuti gumanyikira aha biraba byagwo. 34Inywe ruzaro rw'enjoka! Mwakugamba mutai ebirungi okwo muli babi? Manya ebijwire aha mutima nibyo akanwa kagamba. 35Omuntu omurungi omw'itungalye elirungi aihyamu ebirungi. Kandi omuntu omubi omw'itungalye elibi aihyamu ebibi.36Mbagambiire, aha kiro ky'eiramu buli bantu balyetonda buli kigambo kibi ekyo balikugamba. 37Ebigambo eby'ogamba nibyo bilikuhindura mugorogoki mara balikuramulira aha bigambo byawe.”38Abegesa b'Amateka abandi n'Abafarisayo bagambira Yesu bati, “Mwegesa, nitugonza okore akabonero.” 39Kyonkai abahorora ati, “Omuzarwa ogubi ogu ogushengi nigwenda akabonero; tigulikwija kuhabwa kabonero, shana akabonero ak'omurangi Yona. 40Nk'okwo Yona yamazire ebiro bishatu n'emishana yaho omu nfuru emumizire, nikwo n'Omwana w'Omuntu alimara ebiro bishatu n'emishana yaho omu nyanga.41Abantu ba Ninive baliimukira kimoi na inywe babatoijere aha kiro ky'eiramu, kuba bonene orwo Yona yabarangiire bakechuza, kandi haliho omuhango kushaga Yona.42Omukamakazi wa Sheba aha kiro ky'eiramu aliimukira kimoi na inywe abatoijere, aha rw'enshonga akaruga harai muno kwehulilira obumanyi bwa Solomoni, mara aha haliho omuhango kushaga Solomoni.”43“Orwo Sitani aruga omu muntu araba mbali amaizi gatali nahiga obwikaro, nawe tabubona. 44Aho agamba ati, ‘Ndashuba omwange mbali naba ndugire.’ Mara orwo aija ashanga enjuye eli bushai, eyeleleire mara buli kantu kali omu mwanya gwako. 45Nirwo agenda akaleta amasitani agandi mushanju agabi kumushaga, gatahamu gatur'omwo. Omuntu ogwo okwo yaba ali elya nyuma aba mubi kushaga okwo abaire ali orwa mbere. Nikwo n'omuzarwa gubi ogu guliba.”46Yesu kayabaire aliho nafumolera abantu, leba nyina n'abarumuna bemelera aheru, nibashaba kufumora nawe. 47Aho omuntu omoi amugambira ati, “Leba nyoko na barumuna bawe bemeleire aheru, nibenda kufumora naiwe.”48Kyonkai wenene ahorora ayamumanyisa ati, “Mawe n'ohai na barumuna bange ni bahai?” 49Aimukya omukono agwolekeize abegesibwabe, agamba ati, “Mawe na barumuna bange nib'aba! 50Ahakuba wena wena akora ekyo Tata asingiire omw'iguru alikwenda niwe murumuna wange, niwe munyanyazi, niwe mawe.”
131Kir'ekyo kyonene Yesu aruga omu nju egyo ashuntama aha mwegego gw'enyanja. 2Abantu bangi bamuhurulira, agya omu bwato ashuntamamu. Abantu abo bona baikara bemeleire aha mwaro.3Abagambira ebintu bingi omu nfumo ati, “Omubibi akaturuka kubiba. 4Kayabaire nabiba, embibo ezindi zagwa aha muhanda, ebinyonyi byaija byazilya. 5Embibo ezindi zagwa aha nsi ey'orwazi ahataina itaka lingi, zanguha zimera aha rw'eitaka kutaba lingi. 6Kyonkai omushana kagwajwire zahotoka, mara aha rw'enshonga y'okutagira mizi zayoma.7Embibo ezindi zikagwa omu mahwa, amahwa gakura gazibuza obwikizo. 8Embibo ezindi zikagwa aha itaka lirungi zaraba. Ezindi zikaraba 100 omu 100, ezindi 60, ezindi 30. 9Araba aina amatwi ahulire.”10Aho abegesibwa baija babaza Yesu bati, “Kubaki nobagambira omu nfumo?” 11Abahorora ati, “Inywe muhairwe kumanya enama z'obukama bw'omw'iguru, kyonkai bonene ekyo tibakihairwe. 12Aha rw'enshonga araba aina ebyo ainabyo niwe arahabwa ebishagireho, mara agire bingi ekinje. Kyonkai olinya ataina kantu, nangu n'ako ainako balikamwaka.13Nikyo ndikubagambilira omu nfumo, okubona tibabona, n'okuhulira tibahulira, n'okushobokerwa chei. 14Ekyo Isaya yarangire nikigobeshelezibwa ahali bonene, akagamba ati, ‘Mulihulirakwo, kyonkai timulishobokerwa n'akake, N'okubona mulibonakwo, kyonkai timulibyekomya.15Manyasi abantu aba emitima yabo ekabisara, n'amatwi gabo gainamu ebinyasi, n'amaisho gabo gabunyize, bataija bakabonesa maisho gabo bakekomya, bakahuliza matwi gabo, bakashobokerwa n'emitima yabo, bakakubuka bakaija ahali inye nkabakiza.’ ”16“Kyonkai gaberwa amaisho ganyu kuba nigabona, n'amatwi ganyu gaberwa orwo galikuhulira. 17Nimbagambira amazima, abarangi bangi n'abantu abagorogoki baramiilizaga kubona ebyo mulikubona, kyonkai tibabiboine; n'okuhulira ebyo mulikuhulira, kyonkai tibabihuliire.”18“Mbwenu inywe muhulire enfumo y'omubibi. 19K'omuntu ahulira ekigambo ky'obukama bw'omw'iguru atakishobokeirwe, sitani aija ashwaikura ekyaba kibibirwe omu mutimagwe; egyo niyo mbibo eyabibirwe ekagwa omu muhanda.20Embibo eyabibirwe aha nsi ey'orwazi, ogu niwe muntu ahulira ekigambo akakitora bwangu n'ebyera, 21kyonkai wenene taina mizi, abanza agumaho akabanga kake, kyonkai k'akwatwa ebiyengo anga bakamugingiiza nibamutura ekigambo ekyo, aho n'aho agwa.22Embibo eyabibirwe ekagwa omu mahwa, ogu niwe muntu ahulira ekigambo, kyonkai akarahuro k'ensi n'okunulirwa eitunga bituhikanisa ekigambo ekyo, kiba kitakigira biraba. 23Embibo eyabibirwe aha itaka lirungi, niwe muntu ahulira ekigambo akakishobokerwa; mara kandi araba ebiraba, ondijo araba 100, ondijo 60 ; ondijo 30.”24Yesu ashuba bachwera abegesibwabe enfumo endijo ati, “Obukama bw'omw'iguru bwakulengwa omuntu ayabibire embibo nungi omu ndimiroye. 25Kyonkai orwo abantu babaire banagiire, omubishawe aija abyara enkenzi omu ngano, ayegendera. 26Engano kayakuzire ekaraba, baba nirwo babona enkenzi egyo.27Abairu ba nyin'enju baija bamugambira bati, ‘Waitu, omu ndimiro yawe tiwabibiremu mbibo enungi? Mbwenu enkenzi erugire nkahai?’ 28Abagambira ati, ‘Omubisha niwe abibiremu enkenzi egyo.’ Abairu bamubaza bati, ‘Nogonza tugende tugihyemu?’29Wenene abahorora ati, ‘Mutaihyamu nkenzi mutaija mukaginyukulirana na ngano. 30Byombili bikure hamoi kulemwa kugoba aha igesha. Aha igesha ndigambira abagesi kubanza bakaihyamu enkenzi bakagikoma ebiba bakagyokya, kandi engano bakagitahya omu sitoa yange.’ ”31Yesu mara bachwera abegesibwabe enfumo endijo ati, “Obukama bw'omw'iguru nibushusha enjuma ya Haradali ey'omuntu yakwete akabiba omu ndimiroye. 32Omu mbibo zona yonene niyo eba nke kuzishaga. Kyonkai k'eba yamezire erugwamu eimera, ahanyuma eimera lirugwamu omuti gw'ekigabiro, nangu n'ebinyonyi bija bigwombekamu ebishunkuli omu matagi gagwo.”33Yesu bagambira abegesibwabe enfumo endijo, ati, “Obukama bw'omw'iguru nibushusha eitumbyo ely'omukazi yakwete akateka omu bipimo bishatu by'ensano, ensano yona ekatumba.”34Ebigambo ebi byona Yesu yabigambiraga embaga omu nfumo. Taliho kyoyabagambiraga atakolize nfumo. 35Ekyo kikagobesheleza eky'omurangi yagambire ati, “Ndigamba omu nfumo, ndigamba ebyashelekirwe kwema ensi etonzirwe.”36Ahanyuma Yesu araga embaga ataha omu nju. Abegesibwabe bamugoba nibagamba bati, “Batushoborore enfumo y'enkenzi omu ndimiro.” 37Abahorora ati, “Omubibi w'embibo nungi Mwana w'Omuntu. 38Endimiro niyo nsi, embibo nungi nibo bantu ab'engoma ya Ruhanga. Enkenzi nibo bantu aba Sitani. 39Omubisha ayabibire enkenzi niwe Sitani. Eigesha nigo maheleruka g'ensi, kandi abamalaika nibo bagesi.40Okwo enkenzi enyukurwa bakagyokesa omuliro, nikwo biliba aha maheleruka g'ensi. 41Omwana w'Omuntu alituma abamalaikabe, balishombokya bona omu ngoma abafakaza banu n'abafakare bona, 42babanage omu kyokezo ky'omuliro; omwo nimwo abantu balichulira bakanena n'amaino. 43Abagorogoki abo balyaka nk'eizoba omu bukama bwa Ishebo. Kigira matwi ahulire.”44“Obukama bw'omw'iguru nibushusha eitunga elishelekiire omw'itaka. Omuntu kayaligwireho alisangira. Omu byerabye yagenda yaguza ebyo yabaire ainabyo byona yagura eitaka elyo.” 45“Kandi obukama bw'omw'iguru nibushusha omutunzi ayabaire nahiga obubare bw'eiguzi. 46Kayamazire kukwasa akabare kamoi ak'eiguzi lihango, yagenda yaguza ebyo yabaire ainabyo byona, yagura akabare ako.”47“Obukama bw'omw'iguru nibushusha eishambo elyanagirwe omu nyanja likakwata buli nfuru. 48Kalyaijwire enfuru ezo, abantu balisika lyaija aha mwaro, bashuntama barondamu ezirungi nibahumuza omu bikwato, kyonkai ezibi bazinaga.49Nikwo biliba aha maheleruka g'ensi. Abamalaika balija bahurane ababi n'abagorogoki, 50ababi babanage omu kyokezo ky'omuliro; omwo nimwo abantu abo balichulira bakanena n'amaino.”51“Ebi byona mwabishobokerwa?” Bamuhorora bati, “Inya.” 52Abagambira ati, “Aha rw'ekyo buli mwegesa w'Amateka araba ali mwegesibwa w'obukama bw'omw'iguru nashusha nyin'enju agya omw'itungalye akaihyamu ebihya n'ebikuru.” 53Orwo Yesu yamazire kubachwera enfumo egi, arugayo,54aija owabo abegesa omu sinagogi, batangara, bagamba bati, “Omushaija ogu obumanyi obu akabwihya nkahai, n'obushobora obw'alikukoza obubonero aga? 55Kyaho ogu ti mwana wa fundi selemara? Nyina tiwe beta Maria? Abarumuna ti Yakobo, Yozefu, Simoni na Yuda? 56Banyanya bona titwinabo? Mbwenu omuntu ogu ebi byona akabihya nkahai?”57Baihw'aho bamwanga. Nawe Yesu yabagambira ati, “Omurangi taburwa kitinwa shana owabo n'omwabo.” 58Tiyakozireyo bikorwa bya mani, aha rw'okutaikiliza kwabo.
141Omu biro ebyo Herode omutwazi wa Galilaya agya ahulira eiranga lya Yesu. 2Agambira abaramatabe ati, “Ogu ni Yohana Omubatiza, ahimbukire omu bafu; niyo nshonga nakoza obushobora obu.”3Herode akaba akwete Yohana yamuboha yashuba yamufunga, aha rwa Herodia muka Filipo omurumuna. 4Nomanya Yohana akaba amugambiire ati, “Ti kirungi iwe kushwera muramu wawe.” 5N'orwo Herode yayendaga kwita Yohana, yatinaga abantu, aha rw'enshonga bamubonaga okwo yabaire ali murangi.6Kyonkai kija kiba kiro ky'okwijuka okuzarwa kwa Herode, aho muhara wa Herodia aija azinira abagenyi, ashemeleza Herode. 7Herode amuraganisa nanahira kumuha kyona kyona ekyo arashaba.8Omwana ogwo nyina amutamu akaliro, agya agambira Herode ati, “Bampe omutwe gwa Yohana Omubatiza aha sinia hanu aha.” 9Omukama ajunara; kyonkai aha kushangwa akaba anahiire n'aha rw'okuteshonaza aha bagenyi aragira kabaleta omutwe ogwo.10Atuma ab'okwita Yohana omu kifungo, 11baleta omutwegwe aha sinia, baguha omwisiki, omwisiki aguletera nyina. 12Abegesibwa ba Yohana Omubatiza baija batwara omubiligwe baguziika; bashuba bagenda bamanyisa Yesu.13Yesu kayahuliire okwitwa kwa Yohana arugayo asabara omu bwato aija aheheleire kwikara wenkai. Kyonkai orwo embaga yakihuliire, eruga omu kigo etwarwa ogw'amaguru emuhondera. 14Kugya kushaabuka ashangayo embaga etali nke, abaganyibwa, akiza abarwaire babo.15Orwo lyatobeire abegesibwa bamugoba bamugambira bati, “Aha irungu, n'ekiro kyagwa; otaishure abantu bagye omu byaro bashake ebyakulya.”16Yesu abagambira ati, “Ekyabatwara kiki? Inywe mube n'inywe mubaha eky'okulya.” 17Bamugambira bati, “Hanu aha twinaho emikate etanu yonkai n'enfuru ibili.” 18Abagambira ati, “Mubindetere hanu aha.”19Aho aragira embaga kushuntama ahansi aha bunyasi. Kayamazire kukwata emikate egyo etanu n'enfuru ezo ibili, araramira omw'iguru, asiima, abegura emikate agiha abegesibwabe, abegesibwa bagigabira embaga. 20Bona balya baiguta. Obuchwagulika obwasigaireho babushomboza baijuza entukuru 12. 21Abaliire ni nk'abashaija 5,000, Aho abakazi n'abaana batabulimu.22Aho honkai Yesu asindika abegesibwabe kutaha omu bwato kumwebembera kugya buseli, orwo wenene alikutaishura embaga. 23Kayamazire kutaishura embaga atemba wenkai omw'ibanga kushoma enshara. Eizoba kalyatobeire ashangwa akyaliyo wenkai; 24kyonkai omu kaanya ako obwato bukaba bukyali harai muno kwema aha mwaro. Amayengo gakaba gabwemire kubi kuba omuyaga gukaba nigwija gubatahiremu.25Orwo enkoko zabaire zakokoroma aija omu nyanja abagoba, natambuka aha maizi. 26Abegesibwa kabamuboine natambukira aha maizi batina, bagamba bati, “Ogu muzimu!” Obutiini bubaborogya. 27Na wenene ayanguha abagambira ati, “Mugume, n'inye, mutatina.”28Petero amuhorora ati, “Mukama k'oraba oli iwe ngambira ndabe aha maizi nkugobe.” 29Yesu amugambira ati, “Ija.” Kityo Petero aruga omu bwato, atambukira aha maizi agoba Yesu. 30Kyonkai kayaboine okwo omuyaga gwagira amani, atina; lero kubona okwo yabanza kugatoberamu, ataaga ati, “Mukama, nkiza.”31Yesu ayanguha aimukya omukono amukwata namugambira ati, “Iwe muntu aina okwesiga kuke, kubaki walengeshanyia?” 32Kayamazire kutaha omu bwato omuyaga guchulera. 33Ababaire bali omu bwato bamufukamira nibagamba bati, “Mazima oli Mwana wa Ruhanga.”34Orwo bamazire kushaabuka bagoba omu nsi ya Genezareti. 35Abayo kabamumanyire, batuma buli hantu omuli Genezareti bamuletera abarwaire bona. 36Bamutagiliza kukora buzima aha mukugiro gw'ekijwarokye. Bona abakweteho bakakira.
151Abafarisayo n'abegesa b'Amateka baruga Yerusalemu, baija ahali Yesu bamubaza bati, 2“Kubaki abegesibwa bawe bashaga emichwo ya batat'enkurw'ichwe? Kabalikwija kulya tibalikunaba mikono.” 3Nawe ababaza ati, “Isi inywe kubaki mushaaga emihango ya Ruhanga aha rw'emichwo yanyu?4Kuba Ruhanga akahanga ati, ‘Okunire sho na nyoko,’ kandi ati, ‘Ow'okukeena ishe anga nyina ogwo afe.’ 5Nawe nimugamba muti, ‘K'omuntu yakugambira ishe anga nyina ati: Ekyo nakukuhaire nakihongeire Ruhanga, takyetaga kukunira ishe.’ 6Inywe nimufaho emichwo yanyu kyonkai ekigambo kya Ruhanga timulikukibonamu kantu.7Inywe ngobya! Isaya akaranga kurungi ahali inywe orwo yagambire ati, 8‘Abantu aba ekitinwa nibampa eky'aha munwa, kyonkai emitima yabo tenyetaireho. 9Nibafa kunfukamira, nibegesa Amateka agatairweho abantu okw'obon'oti nigo Mateka gange.’ ”10Yesu ayeta abantu abagambira ati, “Muhulire mara mushobokerwe: 11Ekitaha omuntu omu kanwa ti kyo kimuhagaza, ahagazibwa ekimurugamu.”12Aho abegesibwa baija bamugambira bati, “Nomanya okwo Abafarisayo batamwa orwo bahulira ekigambo eki?” 13Abahorora ati, “Buli muti ogwo Tata asingiire omw'iguru atabyaire gulisindurwa. 14Mubaleke; bebembezi abaigaire amaisho. Empume k'ekwata empume endijo omukono, bombili bagwa omu kiina.”15Nawe Petero agamba ati, “Batushoborore enfumo egyo.” 16Yesu agamba ati, “Nainywe timukashobokeirwe? 17Timulikubona okwo ekikataha omu kanwa kigya omu rubunda, kikashuba kikaturuka?18Kyonkai ekiruga omu kanwa kiruga aha mutima, mara ekyo nikyo kihagaza omuntu. 19Kuba ebitekelezo bibi biruga aha mutima, leba: obwitamuntu, obusiyani, obushuma, okujulira ebishuba, n'okugeya. 20Ebi nibyo bihagaza omuntu. Kandi okuliisa emikono etanabire okwo tikuhagaza muntu.”21Yesu arugayo agya omu wilaya ya Tiro na Sidoni. 22Leba Omukanaanikazi aruga omu mukoa ogwo ataka, ati, “Waitu Mukama, Mwana wa Daudi banganyire; muhara wange akwetwe eisitani, limuli kubi.” 23Kyonkai tiyamuhoroire kigambo. N'abegesibwabe baija bamutagiliza muno bati, “Omugambire agende, natwombelera.”24Ahorora ati, “Bakantweka omu Baisiraeli bonkai ababuzire nk'entaama.” 25Kyonkai omukazi aija amubandamaho nagamba ati, “Banjune, Mukama wange.” 26Yesu ahorora ati, “Ti kirungi kukwata mukate gwa baana kugurasira mbwa.”27Omukazi agamba ati, “Nikwo Mukama, kyonkai n'embwa zilya obuchweka bw'omukate oburuga aha meza ya mukama wazo bukaragara ahansi.” 28Aho Yesu ahorora omukazi ogwo ati, “Iwe mukazi, okwesiga kwawe kw'amani! Okwo wataka bibe nikwo biba ahali iwe.” Omu kaanya ako konene omuhara akira.29Yesu arugayo araba aha Nyanja ya Galilaya. Atemba aha ibanga ashuntama. 30Embaga emugoba etali nke, bamuletera abalema, n'abalemaziibwe obuhuta, abaigazi b'amaisho, abatita, n'abandi bangi, babamuteka omu maguru, abakiza. 31Embaga etangara kubona abatita nibagamba, abalemaziibwe obuhuta bakizire, abalema nibatambuka n'abaigazi b'amaisho nibabona Basingiza Ruhanga wa Isiraeli.32Yesu ayeta abegesibwabe abagambira ati, “Embaga yanganyia. Bamaraho ebiro bishatu batakalyaga kantu. Kandi tindikwenda kubataishura baina njara bataija bakakabira omu kihanda.” 33Abegesibwa bamubaza bati, “Omw'irungu eli twihye nkahai omukate ogumazire kuliisa embaga mpango eti?” 34Yesu abahorora ati, “Mwina emikate engahai?” Bagamba bati, “Mushanju n'obufuru obuke obutali bungi.” 35Yesu aragira embaga kushuntama ahansi.36Akwata emikate mushanju n'obufuru obwo, kayamazire kusiima abegabegura emikate egyo n'obufuru obwo, aheleza abegesibwa, abegesibwa bagabira embaga. 37Bona balya baiguta. Obuchwagulika obwasigaireho babushombokya bugobya entukuru mushanju. 38Abaliire bakaba bali bashaija 4,000. Abakazi n'abaana batabulimu. 39Orwo yamazire kutaishura embaga, asabara omu bwato agya omu mukoa gwa Magadani.
161Abafarisayo n'Abasadukayo baija bamulenga. Bamugambira k'aboleka akabonero ka Ruhanga. 2Yesu abahorora ati, “Orwo litobera mugira muti, ‘Omukyo gurashemera orwo eiguru lyatukura.’3Kandi bwankya muti, ‘Obwire nibwija kuchurumbana, kuba eiguru lyatukura mara lyatinisa.’ Nimumanya kuleba eiguru mukabaasha omukyo, kyonkai timulikumanya kuleba okwo obukiro obu bwemire. 4Omuzarwa gubi ogu ogutaina bwesigwa nigwenda kubona akabonero. Kyonkai timulikwija kukolerwa kabonero; aka Yona niko, nikamara.” Aho abarugaho ayegenderabwe.5Abegesibwa kababaire bagobire buseli, bashanga okwo bayebwa kwijaho n'omukate. 6Yesu abagambira ati, “Muramanya, mara mwekenge eitumbyo ly'Abafarisayo n'Abasadukayo.” 7Ekigambo ekyo bakifumoraho bonene bonkai bati, “Titwaleta mukate.” 8Yesu akashangwa namanya okwo bataleta mukate abagambira ati, “Inywe bantu abaina okwesiga kuke, kubaki nimugamba okwo mutaina mukate?9Timwina kyomwaihiremu? Timulikwijuka mikate etanu eyaliisize abantu 5,000 n'entukuru ezo mwashombokize? 10Anga emikate mushanju eyaliisize abantu 4,000, n'entukuru ezo mwashombokize?11Mwabulirwaki kumanya okwo naba ntalikugamba mukate? Mwekenge eitumbyo ly'Abafarisayo n'Abasadukayo.” 12Nirwo bashobokeirwe okwo atabagambiire itumbyo lya mukate, akaba abatatiire aha myegesheze y'Abafarisayo n'Abasadukayo.13Orwo Yesu yagobire omu wilaya ya Kaisaria Filipi, abaza abegesibwabe ati, “Abantu nibagamba bati, Omwana w'Omuntu n'ohai?” 14Abegesibwa bamuhorora bati, “Abantu abandi nibagamba bati oli Yohana Omubatiza, abandi bati oli Eliya, abandi bati oli Yeremia anga omoiho omu barangi.” 15Yesu ababaza ati, “Isi inywe nimugamba muti inye ndi ohai?” 16Simoni Petero ahorora ati, “N'iwe Kirisito Omwana wa Ruhanga Asingire.”17Aho Yesu amuhorora ati, “Oli muberwa, Simoni eya Yona! Eki tiwakishurulirwa muntu wena wena, shana wakishurulirwa Tata asingiire omw'iguru. 18Mara nkugambire, oli Petero, mara aha rwazi oru nditekaho enteko yange, kandi n'amani ga rufu tigaligisinga.19Ndakuha enfunguruzo z'obukama bw'omw'iguru. Eky'olikakoma omu nsi kirakakomwaga n'omw'iguru; eky'olikakomorora omu omu nsi kirakakomororwaga omw'iguru.” 20Amara abegesibwabe abatanga muno kugambira omuntu okwo ali Kirisito.21Kwema aho Yesu abanza kumanyisa abegesibwabe okwo alikuragirwa kugya Yerusalemu, abagurusi n'abakuhani bakuru n'abegesa b'Amateka kumushasa nibamutura ebintu bingi, bashube bamwite, kyonkai aha kiro kya kashatu ahimbuke. 22Petero yamuta aha rubaju yabanza kumurwanisa ati, “Mukama wange, Ruhanga alikasinga, nikikabure! Eki ahali iwe tikilikwija kuba.” 23Kyonkai Yesu ahinduka agambira Petero ati, “Ondugeho iwe Sitani! Iwe wagonza kuntanga, aha rw'okuba emitekelereze yawe ti ya Ruhanga, mitekelereze y'abantu.”24Nikwo Yesu kugambira abegesibwabe ati, “K'omuntu yakwenda kumpondera ayeyange, ashuture omusarabagwe ampondere. 25Aligonza kuhungya oburorabwe bulimufera, kandi alyanga oburorabwe aha bwange ogwo alibwihura. 26Kuba omuntu nagasirwaki kulya ensi yona kyonkai kandi akaferwa oburorabwe? Anga omuntu aligiraki kuchungura oburorabwe?27Manyasi Omwana w'Omuntu alija n'abamalaikabe omu kitinwa nk'ekya Ishe, arongore buli omoi aha rw'ebyo yakozire. 28Nimbagambira amazima, haliho abemeleire hanu aha abatalifa n'akake bataboine Mwana w'Omuntu naija ali Mukama.”
171Ebiro mukaga kabyakeire Yesu akwata Petero, Yakobo na Yohana, abatwara aha ibanga lirailirai, aheheleire. 2Omu maisho gabo ahinduka, obuso bwaka bundi izoba, n'ebijwarobye nabyo byera byengelera okw'obona eizoba.3Leba bahabukirwa Musa na Eliya, nibafumora na Yesu. 4Petero agambira Yesu ati, “Mukama wange, hakili twikare hanu aha. K'orayenda ntereho obusisira bushatu hanunju. Akamoi kawe, akandi ka Musa n'akandi ka Eliya.”5Akaba akyagamba ekichwi kilikwengelera kibabunda, eiraka liruga omu kichwi ekyo liti, “Ogu niwe Mwana wange owo ngonza muno, mumuhulilize.” 6Abegesibwa kuhulira batyo, bajumara ahansi batina muno. 7Nawe Yesu aija abakwataho nagamba ati, “Mwimuke, muleke kutina.” 8Kugya kwinuguka tibaboine muntu n'omoi shana Yesu wenkai.9Kababaire nibasongoka eibanga Yesu yabagambira ati, “Ebyo mwabonekerwa mutabigambira muntu kuhika orwo Omwana w'Omuntu alihimbuka omu bafu.” 10Abegesibwa nikwo kumubaza bati, “Kubaki aho abegesa b'Amateka bagamba bati Elia naragirwa abanze aije?”11Yesu ahorora ati, “Eliya naija kwija, mara niwe alitebekanisa buli kantu. 12Kyonkai kambagambire Eliya ogwo araizire, mara tibamumanyire, shana ekiliho bakamukora okwo babaire nibagonza. Kityo nikwo barakora kubi n'Omwana w'Omuntu.” 13Aho nikwo abegesibwa kushobokerwa okwo yabaire nabagambira Yohana Omubatiza.14Yesu n'abegesibwabe baija bagobera embaga. Aho aija omushaija omoi amubandamira agamba ati, 15“Mukama wange, singa oganyire omwana wange, aha rw'okuba nagwa ensimbu mara nashasha kubi. Naikara nakumba omu muliro nagwa n'omu maizi. 16Namuletera abegesibwa bawe kyonkai balemwa kumukiza.”17Yesu ahorora ati, “Inywe muzarwa ogutalikwesigwa, ogulikwehurubasa, ndiikara na inywe mberehai? Ndabegumisiliza ngobehai? Leta omwana wawe aha.” 18Yesu akabukira Sitani amurugamu, omwana aho n'aho akira.19Abegesibwa baija ahali Yesu omu kyama bamubaza bati, “Kubaki ichwe twalemwa kumubinga?” 20Yesu abashubamu ati, “Mwazira okwesiga kwanyu okutaina mbali kuli. Nimbagambira ekilikwo, kamwakugira okwesiga okulikwigana enjuma ya Haradali, mwakugambira eibanga eli muti, ‘Oruge hanu aha,’ ligenda; eky'okubalema tikiliho. [ 21Sitani owa ngeli egi talikubingwa kindi shana okushoma enshara n'okusiiba.”]22Kababaire bali Galilaya bateraine, Yesu yabagambira ati, “Omwana w'Omuntu naija kunagwa omu mikono y'abantu, 23bamwite, mara aha kiro kya kashatu ahimbuke.” Aho bajunara muno.24Yesu n'abegesibwabe kabagobire Kaperinaumu, abashoza b'omushoro gwa Rwensinga, eihera like, bagoba Petero bamubaza bati, “Omwegesa wanyu talikugira mushoro?” 25Petero ahorora ati, “Nagugira.” Orwo yagobire omuka Yesu aba niwe wa mbere kumubaza ati, “Simoni nobon'otai? Abakama b'ensi ehozi n'omushoro babyenza bahai? Babyenza abatwarwa babo anga abanyamahanga?”26Petero kayagambiire ati, “Babyenza abanyamahanga,” Yesu agamba ati, “Ahonu abatwarwa tibalikuragirwa. 27Kyonkai tutaija tukabasiitaza, ogende aha nyanja orashemu eirobo, enfuru erarugamu eli ya mbere ogikwate, k'oragyashamura akanwa orashangamu eihera. Okwate eihera elyo olibahe aha bwawe n'aha bwange.”
181Omu makiro ago abegesibwa baija ahali Yesu bamubaza bati, “Omuhango omu bukama bw'omw'iguru n'ohai?” 2Ayeta omwana amubateka omugati, 3mara abagambira ati, “Nimbagambira amazima, kamutahindukire mukashusha baana, obukama bw'omw'iguru timulibutahamu.4Ayetohya nk'omwana ogu niwe muhango omu bukama bw'omw'iguru. 5Mara ayatora omwana nk'ogu omw'ibara lyange atora inye.” 6“Alisitaza omwana muto nk'ogu alikunyesiga akafakara, kyakugasire aha muntu nk'ogwo kumukoma orubengo ruhango omu bikya bakamutokya omu nyanja obuziba.7Ensi elikabona aha rw'enshonga y'ebilengeso. Ebilengeso tibyakuburwa kwija. Kyonkai alikebona omuntu aleta ebilengeso. 8K'omukono gwawe anga okuguru kwakukufakaza, okutemeho okunage. Hakili otahe omu burora obutalihwaho noburwaho orugingo rumoi anga olemaire kushaga emikono yombili anga amaguru gombili kunagwa omu muliro ogutalihwaho.9Eliisho lyawe kukufakaza, olinonkoremu olinage. Hakili otahe omu burora obutalihwaho oina eliisho limoi kushaga okunagwa omu muliro ogutalihwaho n'amaisho gombili.”10“Mwelinde mutaligaya mwana n'omoi. Kambagambire, abamalaika babo omw'iguru buli kiro bali omu mabona ga Tata asingiire omw'iguru. [ 11Manyasi Omwana w'Omuntu akaija kurokora ababuzire.]12Nimulenga mutai? K'omuntu aina entaama 100, emoi ekarugaho ekabura, talikusiga 99 omu mabanga akagya kuhiiga ebuzire? 13Isi k'alikugibona, mbagambire amazima, nagishemelerwa kushaga ekyenda na mwenda. 14Kityo Tata asingiire omw'iguru talikugonza mwana n'omoi ahali aba k'afa kubi.”15“Ka murumuna wawe arakufakalira, ogende omugambire obufubwe. K'arakuhuliliza, aho murumuna wawe ogwo wamwihyayo. 16Kyonkai k'atakuhuliliize ohiige ondijo anga abandi babili, buli kigambo eky'oramugambira kigireho obujulizi bw'abantu bashatu.17K'arayanga kubahuliliza, aho ogambire enteko. K'arayanga kuhuliliza n'enteko, aho mpaho mumubone nk'omunyamahanga anga omushoza.18Nimbagambira amazima, buli kimoi ekyo mulikoma omu nsi n'omw'iguru kilikomwa. Ekyo mulikomorora omu nsi n'omw'iguru kilikomororwa. 19Nimbagambira, kamulyema babili omu nsi mukagira ekyo mwashaba, Tata asingiire omw'iguru alikibakolera. 20Aha rw'okuba mbali beshombokeize babili anga bashatu omw'ibara lyange, ndabaga ndi omugati yabo.”21Petero aija abaza Yesu ati, “Mukama wange, murumuna wange anfakaliire mugarulire kangahai? Ngobye emirundi mushanju?” 22Yesu amugarukamu ati, “Tindikukugambira mirundi mushanju, shana 70 emirundi 7.”23“Aha rw'ekyo obukama bw'omw'iguru bwakulengerwa aha mukama ayagondize kubara n'abairube ebyo yabaire ababiikisize. 24Orwo yabandize kubara, bamuletera ayabaire aina eibanjalye ely'etalenta 10,000. 25Kayabuzire kushashura eibanja elyo mukamawe aragira kabamuguza, n'omukaziwe n'abaanabe n'ebyo yabaire ainabyo byona, eibanja lihwe.26Omwiru abandama ahansi amutagiliza ati, ‘Mukama wange onyegumisilize, ndakushashura etalenta zona.’ 27Mukamawe amuganyibwa amugarulira n'eibanja elyo.28Kyonkai omwiru wenene wenene ogwo, kayaturukire aheru, agwamu omwiru mutahiwe ayabaire aina eibanjalye ely'edinari 100. Amutamu enshumi y'omunigo amugambira ati, ‘Onshashure ebyo ndikukutonga.’ 29Omwiru mutahiwe agwa ahansi amutagiliza akwese, ‘Onyegumisilize ndakushashura.’30Takunda, agenda amufunga kuhika orwo aramushashura. 31Abairu batahibe kubona ebyabaho, obushasi bwija kubaita. Bakwata omuhanda bagya bagambira mukama wabo byona ebyabaho.32Nikwo mukamawe kumweta akamugambira ati, ‘Iwe mwiru mubi! Nakugarulira eibanja elyo lyona orwo wantagiliza; 33iwe walemwa kugarulira omwiru mutahi wawe nk'okwo inye nakugarulira?’34Mukamawe anigara, amukwasa abalinzi ba mabusi kuhika orwo arashashura eibanja lyona. 35Nikwo na Tata asingiire omw'iguru alibagira inywena, k'omuntu atagaruliire murumuna obumaramunda.”
191Yesu kayamazire kugamba ebyo byona, yaruga Galilaya, yataha omu mukoa gwa Buyahudi buseli bwa Yorudani. 2Embaga nyingi emuhondera, abakilizayo.3Abafarisayo baija mbali ali, bamubaza nibamulenga bati, “Nikijuburwa kutambya omukazi aha rw'enshonga yona yona?” 4Abahorora ati, “Timukashomaga okwo ayatonzire omushaija n'omukazi kwema orwa mbere akatonda omushaija omoi n'omukazi omoi?5Aha rw'ekyo omushaija arasigagaho ishe na nyina ajwangane na mukaziwe, mara ababili abo barabaga mubili gumoi. 6Kityo tibakili babili, babaire mubili gumoi. Ahonu abo Ruhanga yajwangainyie, omuntu atabataishurana.”7Bamubaza bati, “Isi aho kubaki Musa yaragiire omuntu kutambya omukazi, akamuha ebarua y'obutaane?” 8Yesu abahorora ati, “Aha rw'enshonga y'okugumangana kw'emitima yanyu nikyo Musa yabajubuliire kutambya abakazi. Kyonkai kwema orwa mbere tikwo byabaire bili. 9Nimbagambira: Kaishe muntu atambya omukazi, shana aha rw'enshonga y'obusiyani, akashwera ondijo aba nasiyana.”10Abegesibwa bamugambira bati, “Eby'omushaija na mukaziwe kabiraba nikwo bili bityo, aho okushwera tikwina mugasho.” 11Wenene abagambira ati, “Ti bantu bona bakwemera kigambo eki, shana abakihairwe bonkai. 12Nomanya abaho abakobe abazairwe batyo, haliho abakobe abahindwirwe batyo abantu, kandi haliho abakobe abayehindwire batyo aha rw'okuhiga obukama bw'omw'iguru. Ayakubasa kwemera ekyo akyemere.”13Bamuletera abaana bato k'abataho emikono n'okubashabira. Abegesibwa bakabukira abantu; 14Kyonkai Yesu agamba ati, “Muleke abaana bangobe, mutabatanga; manyasi abali nk'aba obukama bw'omw'iguru buba bwabo.” 15Aho abataho emikono, ashuba agenda.16Omuntu omoi aija ahali Yesu amugambira ati, “Mwegesa, nindagirwa kukora kikorwaki ekirungi, nshobore kubona oburora obutahwaho?” 17Yesu amuhorora ati, “Kubaki nombaza ekirungi ni kihai? Omurungi ab'omoi. K'oraba oli w'okutaha omu burora obutahwaho, okwate emihango.”18Omusigazi amubaza ati, “Mihangoki?” Yesu ahorora ati, “Otaliita, Otalisiyana, Otaliiba, Otalihangilira; 19Okunirega sho na nyoko, Ogonze mutahi wawe nk'okwo iwe olikwegonza.”20Omusigazi amugarukamu ati, “Egi yona ntura ningikwata. Mbwenu ekikyambuzireho ni kihai?” 21Yesu amugambira ati, “K'olikugonza kuba muhikiilire, ogende oguze ebyawe, empiha ozihe abanaku, iwe oligira eitunga elyawe omw'iguru; aho oije ompondere.” 22Omusigazi orwo yahuliire atyo agenda ajunaire, aha rw'okuba akaba aina eitunga lingi.23Nikwo Yesu kugambira abegesibwabe ati, “Mbagambiire amazima, omutungi aligumirwa kutaha omu bukama bw'omw'iguru. 24Kanshube mbagambire: Nikyoroba engamia kuraba omu kahuru k'enkinzo, kushaga omutungi kutaha omu bukama bwa Ruhanga.”25Abegesibwa kabahuliire batyo batangara muno, bamubaza bati, “Aho alirokoka n'ohai?” 26Kyonkai Yesu abaleba, ashuba abagambira ati, “Omu bantu ekigambo eki kigumire; kyonkai ahali Ruhanga ebintu byona nibishoboka.” 27Nirwo Petero yahoroire ati, “Leba ichwe tukasigaho buli kantu twakuhondera. Aho tulibonaki?”28Yesu abagambira ati, “Nimbagambira amazima, omu nsi empya, orwo Omwana w'Omuntu alisingira aha nketoye ey'ekitinwa, na inywe abampondeire kwakwo mulikalira enketo 12, muramure enganda 12 za Isiraeli.29Kandi buli omoi araba yasigireho amaju anga abarumuna anga munyanya anga ishe anga nyina anga abaana anga amatakage aha rw'eibara lyange, alirongorwa emirundi 100, ashube abonere kimoi oburora obutalihwaho. 30Nawe bangi abali ba mbere baliba b'enzindo, n'ab'enzindo baliba ba mbere.”
201“Obukama bw'omw'iguru nibushusha buti: Nyin'enju akaturuka omu rukyakya kwinika abakozi omu omu ndimiroye y'emizabibu. 2Kayamazire kwikilijanyia n'abakozi abo okwo omushana gumoi arabaha edinari emoi, yabagambira kugya omu ndimiro y'emizabibu.3Kayagiire kuturuka aheru omu saa ishatu za bwankya, abona abantu abandi nibarandaliza kushai omu katare. 4Na bonene abagambira ati, ‘Nainywe mugende omu ndimiro yange y'emizabibu, mara ndabashashura ehaki yanyu.’ Bagenda.5Nashuba kuturuka zili nk'esaa mukaga n'omu saa mwenda, akora atyo nk'orwesaa ishatu. 6Omu saa nka ikumi n'emoi naturuka abona abemeleire kushai, ababaza ati, ‘Kubaki mwemeleire aha kushai omushana gwona?’ 7Bamuhorora bati, ‘Taliho yatuha mulimo!’ Abagambira ati, ‘Na inywe mugende omu ndimiro yange y'emizabibu.’8Eizoba kutobera, mukama w'endimiro y'emizabibu agambira omukozawe w'emilimo ati, ‘Yeta abakozi obahe emperwa yabo, obandize aha b'enzindo oturuke aha ba mbere.’ 9Balinya ababaire bainikirwe aha saa ikumi n'emoi kabaizire, buli omoi ahabwa edinari emoi. 10Ababaire bainikirwe bali ba mbere kabaizire bashangwa nibategera kubona ebishagireho; kyonkai buli omoi kwakwo ahabwa edinari emoi.11Kabamazire kubona edinari emoi bayeboroboitera nyin'enju 12bati, ‘Ab'enzindo aba bakora esaa emoi yonkai, mbwenu iwe wabaiganisa naichwe abasiibire nitufa nitwosha, omushana nigwija kutwita.’13Wenene aihyamu omoi amuhorora ati, ‘Mutahi wange, ekyo nakushobya tikiliho; tiwaikiliza okwo ndakuha edinari? 14Kwata ebyawe ogende; inye nagonza ogu ow'enzindo kumushashura nk'okwo nashashura iwe.15Nintangwa kukoza ebyange okwo ndikwenda? Isi nondwanisa kuntura obufura bwange?’ 16Kityo ow'enzindo aliba wa mbere n'owa mbere aliba w'enzindo.”17Yesu kayabaire nagya Yerusalemu akwata abegesibwabe 12 abegobya haihi, aho orwo babaire nibagenda abagambira ati, 18“Muraleba aha nitugya Yerusalemu; Omwana w'Omuntu nibaija kumunaga omu mikono y'abakuhani bakuru n'abegesa b'Amateka bamuramure kumwita. 19Nirwo na bonene baramunaga omu mikono y'abanyamahanga bakamujaamya n'okumutera, bashube bamubambe. Kyonkai wenene aha kiro kya kashatu arahimbuka.”20Muka Zebedayo aija n'abatabani bombili ahali Yesu, amubandama omu maisho agira ekyo yamushaba. 21Yesu amubaza ati, “Noyendaki?” Amuhorora ati, “Hanga, batabani bange omu ngoma yawe omoi akushuntame obulyo n'ondijo obumosho.”22Yesu ahorora ati, “Ekyo mulikushaba timulikukimanya. Ekikompe ky'obushasi ekyo ndikwija kunywa mwakukinywa?” Bamushubamu bati, “Twakukinywa.” 23Abagambira ati, “Mwakunywa ekikompe kyange, kyonkai inye tinakushobora kubashuntamya aha bulyo bwange anga aha bumosho. Ekyo kisaine balinya abo Tata yakitekatekeire.” 24Abegesibwa 10 kabahuliire ekigambo ekyo, banigalira abarumuna ababili.25Nawe Yesu abeta abagambira ati, “Nimumanya okwo abakama b'abanyamahanga abatwarwa babo babatwaza eirangira, n'abakuru babo babatwaza amani. 26Omuli inywe kitaliba kityo. Aligonza kuba mukuru omuli inywe abe mukozi wanyu. 27Kandi aligonza kuba wa mbere omuli inywe abe mwiru wanyu. 28Nk'okwo Omwana w'Omuntu ataizire kukolerwa shana kukolera banu, kweyanga oburorabwe kuchungura abantu bangi, bibe nikwo biba bityo.”29Orwo babaire nibaruga Yeriko, embaga nyingi emuhondera. 30Leba empume ibili zikashangwa zishuntamire aha muhanda. Kabahuliire okwo Yesu alikwija narabaho, bataka bati, “Waitu Mukama, Mwana wa Daudi batuganyire!” 31Embaga ebarotokera nebasiza. Kyonkai bonene bataka bashagaho, bati, “Waitu Mukama, Mwana wa Daudi batuganyire!”32Yesu ayemelera, abeta ababaza ati, “Nimwenda kambakoleraki?” 33Bamuhorora bati, “Waitu Mukama, singa tuhumuruguke amaisho.” 34Yesu abaganyibwa, abakwata aha maisho, ekigambo ekyo n'irai babona mara bamuhondera.
211Yesu n'abegesibwabe kababaire bailira Yerusalemu, bagobera Betifage Eibanga ly'Emizeituni. Aho Yesu atuma abegesibwa babili 2nagamba ati, “Mugende omu kyaro ekibali omu maisho, murayanguha mubone endogobe esibikire, eraba eina omwana gwayo; muzisibure muzindetere. 3K'omuntu aragira ekyo yababaza mumuhorore muti, ‘Omukama nazetaaga,’ arayanguha azintwekere.”4Eki kikabaho kugobesheleza eky'omurangi yagambire ati, 5“Mugambire ekigo kya Sioni muti, Leba, Omukama wawe nahabukira omuli iwe, mwetohya ali aha ndogobe, n'omwana gw'endogobe, endogobe nto.”6Abegesibwa bagenda bakora nk'okwo Yesu yabaire abaragiliire. 7Baleta endogobe n'omwana gwayo, bazaraho ebijwaro byabo, Yesu akuuba aha ndogobe. 8Embaga enyingi eyara ebijwaro byayo omu muhanda, abandi batema amatagi g'emiti nago bagara omu muhanda.9Embaga eyabaire emwebembeire n'eyamurugire enyuma etamu orushaaro ekwese, “Hosana Mwana wa Daudi! Ni kilimugisha ogu ayaija omw'ibara ly'Omukama! Hosana omw'iguru muno!” 10Kayatahire ati Yerusalemu ekigo kyona kyayagalikana, nibagamba bati, “Yab'ohai ogu?” 11Embaga eti, “Ogu ni Yesu omurangi wa Nazareti eya Galilaya.”12Yesu ataha omuli Rwensinga ya Ruhanga, abingamu bona ababaire nibagulizamu n'okuguliramu ebintu. Emeza z'abahingi b'empiha n'ebitebe by'abaguza b'ebiiba abichulengura. 13Abagambira ati, “Kikahandikwa kiti, ‘Enju yange baligyeta nju y'enshara;’ mbwenu inywe mwagihindura mpako y'abashuga.” 14Abaigazi b'amaisho n'abalema bamugoba omuli Rwensinga, abakiza.15Kyonkai abakuhani bakuru n'abegesa b'Amateka kababona eby'okutangaza ebyo yakora, n'abaana omuli Rwensinga nibahoya bakwese, “Hosana Mwana wa Daudi,” batamwa. 16Bamugambira bati, “Ebyo aba balikugamba nobihulira?” Yesu abagambira ati, “Ego, isi timukashomaga kigambo eki, Enkelemeke n'abalikwonka okabegesa okuhaisiliza okuhikiliire?” 17Kayamazire kubarugaho aturuka omu kigo agya Betania, niyo yaraire.18Omu bwankya Yesu kayabaire nagaruka omu kigo kya Yerusalemu, yagira enjara. 19Abona omuti gw'omutini aha muhanda, agenda agugobaho, kyonkai tiyagushangireho kantu shana amababi gonkai. Agugambira ati, “Tolishuba kuraba biraba rundi!” Aho honkai omutini gwoma.20Abegesibwa kubona ekyo kibabera kitangaro; bagamba bati, “Kyaba kitai omutini kwoma aho honkai?” 21Yesu abahorora ati, “Nimbagambira amazima, kamuligira okwesiga mutalengeshainyie n'akake, timulikora kushai eby'omutini gwaba, nawe muligambira n'eibanga eli muti, ‘Oruge aha ogwe omu nyanja,’ mara kilibakwo. 22Kamulyesiga, byona ebyo mulishaba omu nshara mulibihabwa.”23Yesu kayatahire Rwensinga, abakuhani bakuru n'abagurusi b'embaga bamugoba nayegesa, bamubaza bati, “Ebi nobikoza bushoboraki, mara n'ohai ayabukuhaire?” 24Yesu abahorora ati, “Nanye kambabaze; kamurampa empororo aho nanye ndabagambira obushobora obwo ndikukoza ebi.25Okubatiza kwa Yohana kukaruga nkahai? Kukaruga omw'iguru anga omu bantu?” Bonene abo babanza kubazangana bonkai, “Katuragira tuti, ‘Kukaruga omw'iguru,’ aratugambira ati, ‘Isi aho nka mutamwikiliize?’ 26Katuragira tuti, ‘Kukaruga omu bantu,’ aho kandi embaga nitugitina; aha rw'okuba abantu bona nibaikiliza okwo Yohana yabaire ali murangi.” 27Kityo bahorora Yesu bati, “Titulikumanya.” Na wenene abagambira ati, “Nanye timbagambire bushobora bwo ndikukoza ebintu ebi.”28“Nimulenga mutai? Omuntu omoi akaba aina abatabani babili. Agya aha wa mbere amugambira ati, ‘Mwana wange, kir'eki ogende okore omu ndimiro y'emizabibu.’ 29Omwana amuhorora ati, ‘Tindikugyayo.’ Kyonkai ahanyuma ayechuza agyayo. 30Agya aha wa kabili amugambira byonene byonene. Ogwo amugambira ati, ‘Waitu ndagyayo,’ kyonkai tiyagiireyo.31Omu babili ayakozire okwo ishe yabaire nayenda n'ohai?” Bahorora bati, “Owa mbere.” Yesu abagambira ati, “Mbagambiire amazima, abashoza n'abamalaya balibataahira mbere omu bukama bwa Ruhanga. 32Aha rw'enshonga Yohana akaija ahali inywe ali mugorogoki, kyonkai timwamwikiliize, kandi abashoza n'abamalaya bakamwikiliza. Na inywe n'orwo mwabyeboneire timwayechulize n'okumwikiliza timwamwikiliize.”33Omu babili ayakozire okwo ishe yabaire nayenda n'ohai?” Bahorora bati, “Owa mbere.” Yesu abagambira ati, “Mbagambiire amazima, abashoza n'abamalaya balibataahira mbere omu bukama bwa Ruhanga. 34Aha rw'enshonga Yohana akaija ahali inywe ali mugorogoki, kyonkai timwamwikiliize, kandi abashoza n'abamalaya bakamwikiliza. Na inywe n'orwo mwabyeboneire timwayechulize n'okumwikiliza timwamwikiliize.”35Abakozi bakwata abairube abo, ogu bamutera, ogu bamwita, ondijo bamuteza amabare. 36Ashuba atuma abairu abandi abalikushaga aba mbere; babakora emikolere yonene yonene. 37Ahanyuma atuma omutabani buchwichwi, nagamba ati, ‘Barakunira omwana wange.’38Nawe abakozi kabaaboine omutabani ogwo bagambirangana bati, ‘Ogu niwe musikawe, mwije tumwite, obusika tubutware.’ 39Bamukwata bamunaga enjai y'endimiro y'emizabibu, mara bamwita.40Mbwenu aho mukama w'endimiro y'emizabibu kalilimuleta, abakozi abo alibagira atai?” 41Bamugambira bati, “Abashengi abo alibaita orufu rubi, endimiro y'emizabibu agikwase abakozi abandi abaramuhaga ebiraba omu birumo byabyo.”42Yesu abagambira ati, “Timukashomaga bihandiko mbali bilikugamba biti, ‘Eibare lyonene lyonene elyo abombeki bayangire, nilyo libaire ibare likuru ly'epembe; ekyo kikakorwa omukama wenene, nitukibona, nikitutangaza?’ ”43Aha rw'ekyo mbagambire, obukama bwa Ruhanga balibubaaka babuhe ihanga lindi elilikugobesheleza ebyo bulikuragira. [ 44Kaishe muntu aligwa aha ibare elyo alisinjagulika, kandi owo liligwera alisasanuka.]45Orwo abakuhani bakuru n'Abafarisayo bahuliire enfumoze ezo, bamanyirayo okwo alikugamba bonene. 46Balengesa kumukwata, kyonkai batina embaga, ahakuba abantu bamubonaga ali murangi.
221Yesu yashuba yabagambira omu nfumo ati, 2“Obukama bw'omw'iguru bwakulengerwa aha mukama ayakoleire omutabani obugenyi bw'obushwere. 3Yatuma abairube kweta ababaire baraliziibwe aha bugenyi obwo; kyonkai tibaizire.4Ashuba atuma abairu abandi nagamba ati, ‘Mugambire abaralizibwa okwo nachumbire enyungu zange z'omuraagiro, nyisire enumi n'enyana zange z'eshajwa, natekatekire buli kantu; mwije aha bugenyi bw'obushwere.’5Kyonkai abaralizibwa ebyo tibabitaireho mutima, bakwata omuhanda bagenda. Ogu agya omu ndimiroye, ondijo agya kwekolera ebye, 6kandi abandi bakwata abairube babajangura, babaita. 7Omukama anigara, atweka abaisherukarebe basilikya abamwitiire abairube n'ekigo kyabo bakitaho omuliro.8Ashuba agambira abairube ati, ‘Esaa y'obugenyi yagobire, kyonkai ababaire baraliziibwe babaire batasaine. 9Aha rw'ekyo mugye omu mihanda etaana mulete abo murabona bona aha bugenyi.’ 10Abairu abo bagenda omu kigo omu mbarabara bashoroza abo bagwiremu, n'abarungi n'ababi; ekiyumba ky'obugenyi kiijura abagenyi.”11“Kyonkai omukama naija kuleba abagenyi abonamu omuntu ataina kijwaro kya bugenyi. 12Amubaza ati, ‘Mutahi wange, omu waijamu otai otaina kijwaro kya bugenyi?’ Ogu aburwa eky'okugamba.13Omukama agambira abakozi b'obugenyi ati, ‘Mumubohe emikono n'amaguru, mumunage aheru omu mwilima; okwo niyo abantu barachuliraga bakanena n'amaino.’ 14Manyasi betwa bangi, kyonkai abarondwamu bake.”15Abafarisayo bagenda batensa kukwatira Yesu omu migambire. 16Bamutwekera abegesibwa babo, hamoi n'ab'omuteko gwa Herode, nibagamba bati, “Mwegesa, nitukumanya okwo oba w'amazima, n'emihango ya Ruhanga ogyegesa kabutekire, eby'abantu tobifaho. Ekitiinwa ky'abantu tokyetaho. 17Mbwenu otugambire okw'olikutekeleza. Kisaine kusholera Kaisari omushoro anga chei?”18Yesu ashangwa namanya okwo baina omutima gubi, abaza ati, “Nimundengeraki? 19Nyoleka amahera ago mushora omushoro.” Bamuletera edinari.20Yesu ababaza ati, “Ekishushani eki n'ekihandiiko eki by'ohai?” 21Bahorora bati, “Bya Kaisari.” Aho Yesu abagambira ati, “Orw'ekyo ebili bya Kaisari mubihe Kaisari, n'ebili bya Ruhanga mubihe Ruhanga.” 22Kabamazire kuhulira ekyo batangara; bamurugaho bagenda.23Kiro kyonene ekyo Abasadukayo abagamba okwo okuhimbuka kutabayo, bamugoba. Bamubaza 24bati, “Mwegesa, Musa akagamba ati, ‘K'omuntu arafaga ataina mwana, omurumuna naragirwa ashwere muka kifa, azalire omurumuna abaana.’25Mbwenu hakaba haliho abantu mushanju bali barumuna. Owa mbere ashwera, afa buchweke, omukazi amuhangiira murumuna. 26Kutyo n'owa kabili n'owa kashatu kugoba aha wa mushanju. 27Aha nzindo ya bona omukazi afa. 28Mbwenu omu kuhimbuka, omu mushanju ogwo aliba mukazi w'ohai? Kuba bakaba bamushweire bona.”29Nawe Yesu abahorora ati, “Mwahaba. N'ebihandiko bitakatifu na mani ga Ruhanga, taliho kyo mulikumanya. 30Aha rw'enshonga aha kuhimbuka talibaho kushwera anga kushwerwa. Abantu balishusha abamalaika ba Ruhanga omw'iguru.31Kandi ebikwete aha kuhimbuka kw'abafu timukashomaga ebyo Ruhanga yabagambiire ati, 32‘Ndi Ruhanga wa Aburahamu, ndi Ruhanga wa Isaka, ndi Ruhanga wa Yakobo?’ ” “Taba Ruhanga wa bafu, aba Ruhanga w'abarora.” 33Embaga kuhulira ekyo egwa omu kitangaro aha rw'emyegeshezeye.34Kyonkai Abafarisayo kabahuliire okwo Abasadukayo yabamara ebigambo, bahurura. 35Harugwamu omoi amubaza kumulenga ati, 36“Mwegesa, omu Mateka omuhango ogukuru guba guhai?”37Yesu amuhorora ati, “Ogonzega Omukama Ruhanga wawe n'omutima gwawe gwona, n'omwoyo gwawe gwona, n'amagezi gawe gona. 38Ogu nigwo guba muhango gukuru mara guba gwa mbere.39N'ogwa kabili nigugushusha: Ogonzega mutahi wawe nk'okwo olikwegonza. 40Emihango egi yombili nigo mani g'Amateka n'eby'abarangi bagambire.”41Abafarisayo bakyali hamoi, Yesu ababaza ekigambo ati, 42“Kirisito nimumulenga mutai? Aba mutabani w'ohai?” Bamugambira bati, “Aba mutabani wa Daudi.”43Yesu abagambira ati, “Ahosi nibigenda bitai? Nka Daudi Mwoyo Mutakatifu namugambira aha mutwe namweta ‘Mukama wange,’ nagamba ati, 44‘Omukama akagambira Mukama wange, ati: Shuntama aha bulyo bwange, kuhika orwo ndikunaga ababisha bawe omu maguru!’45Ka Daudi araba namweta myetere egi ati, ‘Mukama,’ aho yaba atai mutabani wa Daudi?” 46Taliho n'omoi ayashoboire kumuhorora kigambo, kandi kuruga kir'ekyo taliho n'omoi ayashubire kumubaza rundi.
231Yesu akagambira embaga n'abegesibwabe ati, 2“Abegesa b'Amateka n'Abafarisayo nibaitoitora Amateka ga Musa. 3Kityo byona byona ebyo balikubagambira mubikore kandi mubyekomye, kyonkai mutalikora nk'okwo bonene bakora.4Bakoma emigugu esikiire etakutwarwa muntu, bagitweka abantu aha mabega. Kyonkai bonene tibakugisimbuza rukumu. 5Ebyo bakora byona babikora abantu kabababona. Efilakiteri zabo bakora ezihango, baraihisa n'obushuusha bw'ebebo zabo,6n'aha magenyi bagonza emyanya ey'ekitinwa, n'omu sinagogi balebamu entebe ezirungi muno. 7Benda okuramibwa omu katare, kandi bashemelerwa abantu kababeta ‘Rabi.’8Kyonkai inywe mutagonza kwetwa ‘Rabi,’ aha rw'okuba mugira omwegesa omoi, mara inywe nywena muli barumuna. 9Kandi omu nsi omu mutalyeta muntu ‘Isheinywe,’ enshonga mugira Isheinywe omoi asingiire omw'iguru. 10Nangu n'okwetwa ‘Bakama,’ chei, manya Omukama mugir'omoi niwe Kirisito.11Omukuru muno omuli inywe arabaga mukozi wanyu. 12Arayekuzaga aratohibwaga, kandi arayetohyaga arakuzibwaga.”13“Kyonkai mulibona inywe begesa b'Amateka n'Abafarisayo engobya! Kuba nimutanga abantu kutaha omu bukama bw'omw'iguru; inywe timwafa gabutaahamu, kandi n'abalikugonza kubutaahamu nimubatanga. [ 14Mulibona inywe begesa b'Amateka n'Abafarisayo engobya; nimunyaga entumbwa amaju gabo, oku nimuzoka nimushoma enshara ezirazira. Kityo n'eiramu muliramurwa elishagireho.] 15Nimwija kukagwamu inywe begesa b'Amateka n'Abafarisayo engobya! Mushaabuka enyanja, mugenda n'omu mahanga kuhindura omuntu omoi k'ahondera edini yanyu, kandi kamumukwasa mumuhindura omufakare ow'kuragirwa kunagwa omu muliro ogutalihwaho.”16“Mulibona inywe abebembezi empume. Nimugira muti, ‘K'omuntu alinahira najuliza Rwensinga, ekyo ti kigambo; kyonkai omuntu kunahira najuliza ezahabu ya Rwensinga, aho ekinahiro naragirwa kukigobesheleza.’ 17Inywe bafano empume! Ekilikukira obukuru ni kihai, ezahabu, anga Rwensinga elikuhindura ezahabu k'eba ntakatifu?18Nimushuba nimugira muti: ‘Omuntu kunahira najuliza alutare ti kantu; kyonkai kunahira akajuliza ekihongo ekili ahali alutare, aho ekinahiro naragirwa kukigobesheleza.’ 19Inywe baigazi b'amaisho! Ekilikukira obukuru ni kihai, ekihongo anga alutare elikuhindura ekihongo kakiba kitakatifu?20Kityo ayakanahira najuliza alutare, aba najuliza na buli kamoi kona akagiliho. 21N'ayakanahira najuliza Rwensinga, aba najuliza olinya agisingiiremu. 22Ayakanahira najuliza eiguru, anahira najuliza enketo ya Ruhanga, na Ruhanga wenene asingiire aha nketo yonene egyo.”23“Mulibona inywe begesa b'Amateka n'Abafarisayo engobya! Nimugira ekichweka kya ikumi eky'omudarasini, n'eiriki n'ebinzari, kyonkai ebisikiire kushagaho eby'Amateka galikuragira ebyo nimubyehurubasa: Amazima n'obuganyizi n'okwikiliza Ruhanga. Ebi nibyo mwakubaire nimukora, kyonkai n'ebisigaire mutabyehurubasize. 24Inywe bebembezi empume inywe! Nimukenena edivai etagenderanamu na mubwi, kyonkai engamia nimugimira yona!”25“Mulibona inywe begesa b'Amateka n'Abafarisayo engobya! Ekikompe n'esahani nimubyogya aheru kushai, kandi omunda yabyo mwijwizemu ebyo mulikunyaga banu n'ebyo mulikwima abandi. 26Iwe Mufarisayo empume! Obanze oyogye omunda ekikompe n'esahani, nirwo biraija bikera aheru.”27“Mulibona inywe begesa b'Amateka n'Abafarisayo engobya! Nimushusha ebituro ebisiigire einoni, aheru nibizoka bili birungi, kyonkai omunda bijwire amagufa g'abafu n'obujunde obwa nyakajunde. 28Nikwo enjai mulikuzoka muli bantu abagorogoki, kyonkai omunda mwijwire obugobya n'amafu.”29“Mulibona inywe begesa b'Amateka n'Abafarisayo engobya! Nimwombeka ebituro by'abarangi n'okulengya obwijukiro bw'abagorogoki, 30mukwese, ‘Kuba twabaire tuli omu makiro ga batat'enkurw'ichwe titwakwemire nabo kwita barangi.’ 31Aho nimuba nimwegamba okwo muli baana ba balinya abaisire abarangi.32Mbwenunu aho mugendelere, ekyo bashw'enkurw'inywe basigire babandize inywe mukigobesheleze. 33Inywe njoka inywe, enjoka nyakabara; omuliro ogutalihwaho muliguhungaho mutai mutaramwirwe kugugwamu!34Orw'ekyo kambatwekere abarangi n'abamanyi n'abegesa b'Amateka, abandi mubaite, mubabambe; abandi mubatelere omu sinagogi zanyu, mushube mubabumbwigye nibaruga kigo eki nimubahondera omu kindi, 35nimuhiga kurumbirwa obwamba bw'abagorogoki bona abaraisirwe omu nsi, kubandiza aha bwamba bwa Abeli nyakatetere kugoba aha bwa Zekaria eya Barakia, owo mwaitiire omugati ya alutare n'ahatakatifu. 36Nimbagambira amazima, ebi byona nibija kuba aha muzarwa ogu.”37“Yerusalemu, Yerusalemu! Iwe aita abarangi n'entumwa ezo bakutumaho okaziteza amabare! Mirundi nyingi etai eyo nakugondize iwe n'abaana bawe kubateka hamoi nk'okwo enkoko eteka hamoi obwana bwayo omu mapapa gaayo, kyonkai iwe tiwakukunda! 38Leba enju yawe yaba kifurukwa, yanuka omushaka. 39Kankugambire amazima, tokimbona rundi kuhika orwo oligamba oti, ‘Ni kilimugisha ogwo alikwija omw'ibara ly'Omukama.’ ”
241Yesu aruga Rwensinga. Kayabaire nagenda abegesibwabe bamwoleka amaju ga Rwensinga. 2Kyonkai wenene abahorora ati, “Amaju aga gona timulikugabona? Nimbagambira amazima, hanu aha taliho ibare lilisigara ahali linu, litakambwirwe.”3Kayabaire ashuntamire aha Ibanga ly'Emizeituni, abegesibwa bamugobaho aha kabaju, nibagamba bati, “Otugambire, ebi nibibaho maki, n'akabonero k'okwija kwawe n'ekiro ky'amaheleruka ni kahai?” 4Yesu abahorora ati, “Muramanya omuntu atalija akabanaga. 5Manya bangi balija omw'ibara lyange, nibagamba bati, ‘Inye ndi Kirisito,’ mara balihabisa bangi.6Mulihuliza endashana zingi n'engungungu y'endashana. Mwelinde mutalihukuka mitima; ebyo biragiirwe kubaho, kyonkai amaheleruka tigakabaire. 7Nobona eihanga lilitabalira elindi, n'obukama bulitabalira obundi, halibaho n'eifa litali limoi n'emisisi oku na kuli: 8ebyo byona mbandizo kushai y'enaku.”9“Balibanagira ab'okubabonesa enaku, balibaita. Amahanga gona galibanoba nigabatura eibara lyange. 10Abali bangi baligwa, omuntu abanje mutahiwe, balinobangana. 11Halibaho abarangi bangi b'ebishuba mara balihabisa abantu bangi.12Entambara zilyeyongera, n'engonzi omu bantu zilichwija. 13Kyonkai alyegumisiliza kugoba aha nzindo ogwo alirokoka. 14Kandi evangeli egi y'obukama bw'omw'iguru elirangwa omu nsi yona, niyo eliba bujulizi omu bantu bona; aho nirwo amaheleruka galibaho.”15“Kamulibona eihano nyamwita, ely'omurangi Danieli yagambire, lyemeleire ahatakatifu (alikushoma ashobokerwe), 16abalishangwa bali Buyahudi basingirwe omu mabanga. 17Alishangwa ali aha rushwi rw'enju atalikuburuguka kuhiiga ekili omu nju. 18Alishangwa ali omu ndimiro ataligaruka kuhiiga bebo.19Bambi abakazi abalishangwa baina enda n'abaliba nibonkya omu makiro ago! 20Mushabe mutalisingwa kili kirumo kya mbeho anga kili kiro kya Sabato. 21Aha rw'okuba halibaho ebiyengo by'amani ebitakabonekaga kwema ensi yatondwa kuhika mambwenu; mara tikilishuba kuzoka rundi. 22K'ebiro ebyo bitakugufaziibwe, taliho muntu yakurokokire. Kyonkai aha rw'endonkwa ebiro ebyo biligufazibwa.23Omuntu aije abagambire ati, ‘Inywe, leba Kirisito niw'ogu aha!’ Anga, ‘Ali halinya!’ Mutalikiliza kigambo ekyo. 24Balyeyeta Kirisito, n'abarangi b'ebishuba balibaho, bakore obubonero n'ebitangazo, kakyakushoboka bahabise nangu n'endonkwa. 25Mulimanya, nabagambira likyali karai.26Kityo kabalibagambira bati, ‘Niw'ogwo omw'irungu,’ mutaligyayo. Kabaligira bati, ‘Ali enjuruguru,’ mutalikiliza. 27Nk'okwo orurabyo rwema oburugaizoba rukaatangura ensi rukagoba obugwaizoba, nikwo n'emiizire y'Omwana w'Omuntu elishusha. 28Mbali omutumbi guli, niho na kagoma zeshombokeza.”29“Omu makiro ago orwo ebiyengo bilihwamu biti, eizoba lilibundwa omwilima, n'okwezi tikulishamura, n'enyanyinyi zilitongoka aha iguru, n'eby'okutangaza eby'omw'iguru bilitengeta.30Nirwo haliboneka akabonero k'okuranga Omwana w'Omuntu eiguru, aho enganda zona z'omu nsi zilichura, balibona Omwana w'Omuntu naletwa omu bichwi aina amani n'ekitinwa. 31Alituma abamalaika batangure enzamba kweta abantu, balishomboza endonkwaze kuruga omu nsi zona, kwema ndekelero egi y'eiguru kuturuka aha ndijo.”32“Mwegere aha muti gw'omutini: Orwo amatagi gagwo goroba, gakatutura obubabi, mumanya okwo ekyanda kyaija haihi. 33Kityo orwo mulibona ebi byona, mumanye okwo Omwana w'Omuntu ali haihi, yagobire aha bihigi.34Mbagambiire amazima, omuzarwa ogu tigulihagaho kuhika orwo ebi bilibaho. 35Eiguru n'ensi bilichweka, kyonkai ebigambo byange tibilichweka.”36“Nawe ekiro ekyo n'esaa egyo taliho alikubimanya, nangu n'abamalaika b'omw'iguru, nangu n'Omwana w'Omuntu, shana Tata wenkai.37Emiizire y'Omwana w'Omuntu elishusha ebyabaireho omu makiro ga Noa. 38Manyasi omutunga gutakaizire abantu bakaba nibalya, nibanywa, nibashwera, nibashwerwa, kuhika kiro ekyo Noa yatahiire omu bwato. 39Mara tibaina kyobamanyire, omutunga gwalemwa gwaija gwabamira gwabamaraho, nikwo n'emiizire y'Omwana w'Omuntu eliba.40Abashaija balishangwa bali babili omu ndimiro, omoi balimutwara hasigarweho omoi. 41Abakazi balishangwa bali babili aha rubengo nibasa, omoi balimutwara hasigarweho omoi. 42Aha rw'ekyo mwikare muzoire amaisho, aha rw'enshonga timulikumanya kiro eky'Omwana w'Omuntu aliiziraho.43Kyonkai mwekomye ekigambo eki: Nyin'enju kayakumanyire esaa ey'omushuma araiziraho omw'itumbi, yakwikaire narora tiyakumulekire kumutemera nju. 44Kityo nainywe kwakwo mwikare mwetekatekire; ahakuba rw'okuba Omwana w'Omuntu aliizira aha saa eyo mutetegeire.”45“Ni mwiruki omwesigwa mara omugezi owo mukamawe yasigire yakwasa ekaye kubagabira ebyakulya orwo esaa y'okulya yagoba? 46Omwiru ogwo aliba muberwa orwo mukamawe alija akashanga nagabira aba wenene nk'okwo yamuragiire. 47Nimbagambira amazima, alimutaho kugelera ebye byona.48Kyonkai omwiru mubi aije alenge aha katimake ati, ‘Mukama wange yakelererwa,’ 49abanze kutera abairu batahibe, alye, anywe n'entamiizi, 50mukama w'omwiru ogwo aliizira aha kiro ekyo atamwetegeire, aletwe esaa ey'atalikumanya. 51Omukama ogwo alibonabonyia omwiru mubi, amunage omu ngobya; omu ngobya ezo nimwo abantu barachuliraga bakanena n'amaino.”
251“Omu bir'ebyo obukama bw'omw'iguru bulilengwa aha baisiki ikumi abakwete etara zabo kugya kuchwekera kishwera n'omugore. 2Omuli abo, abatanu bakaba bali bafera, kandi abatanu abasigaire bali bagezi. 3Abafera kabatwete etara tibatwete majuta. 4Kyonkai abagezi bakatwara etara hamoi n'echupa z'amajuta.5Kishwera agya akelererwa, aho bona basomba balemwa banagira. 6Omu kiro eitumbi habaho omuranga bati, ‘Omutono, kishwera yaija! Muturuke mumwakiilire.’7Aho abaisiki abo bona baimuka bahemba etara zabo. 8Abafera bagambira abagezi bati, ‘Mutuheho otujuta, etara zaitu zatwalilirwa kuraara.’ 9Nawe abagezi bahorora bati, ‘Haliho orwo gatakutumara ichwe na inywe; hakili mugye omu batunzi mwegulire aganyu.’ ”10“Kababaire bagenzire kugura amajuta ago, kishwera aija, aho abashangirwe baliho bataaha nawe omu nju bakora obugenyi bw'obushwere; n'orwigi rukomwa. 11Ahanyuma n'abaisiki abandi kwakwo baija nibagamba bati, ‘Rugaba, mukama batukingulire.’ 12Kyonkai wenene ahorora ati, ‘Mbagambiire amazima, inye tindikubamanya.’ 13Ahonu mwikare muzoire amaisho, enshonga timulikumanya kiro na saa.”14“Kandi obukama bw'omw'iguru nibushusha omuntu ayaizire kugya omu tabaro, aketa abairube akasiga yabakwasa ebye. 15Omoi yamuha etalenta itanu, ondijo yamuha ibili n'ondijo yamuha emoi; buli omoi yamuha kuhondera obushoborabwe. Akwata omuhanda agenda. 16Ayahairwe etalenta itanu ayanguhya agya azitunduurana, aihyamu etalenta ezindi itanu.17Kityo n'ayaboine ibili aihamu ezindi ibili. 18Kyonkai ayaboine emoi, agya alima akaina omw'itaka ashelekamu etalenta ya mukamawe.19Eibanga lyahingwire lirai, mukama w'abairu abo aija, ayema nabo kubara empiha ezo yabaire abasigiire. 20Ayabaire ahairwe etalenta itanu aija aleterana n'ezindi itanu, nagamba ati, ‘Mukama wange okampa etalenta itanu, leba ezindi itanu ezo nyihiremu.’ 21Mukamawe amugambira ati, ‘Kazare mwiru muge mara mwesigwa; obaire mwesigwa aha bike, ndakukwasa bingi ebishagireho; ija oshemelerwe na mukama wawe.’22N'ayabaire aboine etalenta ibili aija nagambira mukamawe ati, ‘Rugaba, okampa etalenta ibili, leba nyihiremu etalenta ezindi ibili.’ 23Mukamawe amugambira ati, ‘Kazare mwiru muge mara mwesigwa; obaire mwesigwa aha bike, ndakukwasa bingi ebishagireho; ija oshemelerwe na mukama wawe.’24N'ayabaire aboine etalenta emoi aija nagamba ati, ‘Rugaba, nkamanya okw'oba muyebe, ogesha mbali otabibire, oyanura eby'otayanikire. 25Kityo inye nkatina, nagenda nasheleka etalenta yawe omw'itaka. Leba ebyawe niby'ebi.’26Mukamawe amuhorora ati, ‘Iwe mwiru mubi omunafu! Okamanya okwo ngesha mbali ntabibire, nyanura mbali ntayanikiire? 27Ahonu etalenta yange wakugitwete omu benki, aho kanakwizire nakuboine ebili byange hamoi n'amagoba.28Kityo etalenta gimwake, mugihe ow'etalenta 10. 29Buli omoi aliba ain'ake niwe alyongerwaho ebishagireho, atunge aganagane. Kandi atainake, n'ako aliba ainako balikamwaka. 30Omwiru ogu ataina mugasho mumunage aheru omu mwilima; omu mwilima ogwo nimwo abantu barachuliraga bakanena n'amaino.’ ”31“Orwo Omwana w'Omuntu alija omu kitinwakye aina abamalaikabe bona, aho alisingira aha nketo ey'ekitinwa. 32Amahanga gona baligashoroza bagalete omu maishoge, abataishurane nk'okwo omushumba ataishurana entaama n'embuzi. 33Entaama aliziteka omukonogwe gwa bulyo, kandi embuzi aliziteka obumosho.34Aho Omukama aligambira abaliba bali obulyobwe ati, ‘Ija inywe abo Tata yahaire omugisha, mulye obukama obwo mwatekatekeirwe kwema ensi etonzirwe. 35Nobona nkaba nyina enjara mwampa ekyakulya, nkaba nyina eiliho mwampa eky'okunywa, nkaba ndi omu rugendo mwampa oburaro; 36nkaba ndi bushai mwanjweka, nkaba ndwaire mwaija kundeba, nkaba ndi omu kifungo mwaija mwandeba.’37Nirwo abagorogoki balimuhorora bati, ‘Mukama, tukakubona maki oina enjara tukakugabira, anga oin'eiliho tukakuha eky'okunywa? 38Isi ni maki orwo twakuboine oli omu rugendo tukakuha oburaro, anga oli bushai tukakujweka? 39Tukakubona maki orwaire anga oli omu kifungo tukaija kukuleba?’ 40Omukama alibahorora ati, ‘Nimbagambira amazima, ebyo mwakoleire omoiho omuli barumuna bange abato muno, mukabikolera inye.’41Ahanyuma aligambira abaliba bamuli obumosho ati, ‘Mundugeho inywe abaraamwa, mugende omu muliro ogutalihwaho ogwo Sitani yahembeirwe hamoi n'abamalaikabe. 42Ahakuba nkaba nyina enjara timwampaire kyakulya, nkaba nyina eiliho timwampaire kyakunywa; 43nkaba ndi omu rugendo timwampaire buraro, nkaba ndi bushai timwanjwekire, narwara, mara nagya omu kifungo timwandebire.’44Nabo kwakwo balihorora bati, ‘Mukama, tukakubona maki oina enjara anga oin'eiliho, anga oli omu rugendo, anga oli bushai, anga orwaire anga oli omu kifungo tukaburwa kukujuna?’ 45Alibashubamu ati, ‘Nimbagambira amazima, orwo mutakoleire n'omoi omu bato aba, timwakoleire inye.’ 46Abo balibona ekibonabonyio eky'eirai lyona, kyonkai abagorogoki balibona oburora obutalihwaho.”
261Yesu kayamazire kugamba ebyo byona, yagambira abegesibwabe ati, 2“Nimumanya akwo hasigaire ebiro bibili ekiro kya Pasika kugoba, kandi Omwana w'Omuntu nibaija kumukwasa ababisha kumubamba.”3Aho abakuhani bakuru n'abagurusi b'embaga bateranira omu kikaare ky'Omukuhani Nyamukuru ayabaire nayetwa Kaifa, 4batensa okwo barakwata Yesu kitamanyikire bakamwita. 5Kyonkai bagamba bati, “Tutamukwatira mu kiro kikuru, rutaija rukaba rushengo omu bantu.”6Yesu kayabaire ali Betania omwa Simoni omubembe, 7haija omukazi aina echupa y'eibare einamu amajuta g'eiguzi lihango muno, amugoba agamushesha aha mutwe, aho wenene ali aha meza nalya. 8Abegesibwa kabaaboine batyo batamwa, bagamba bati, “Amajuta aga gafaki? 9Manyasi gakuguziibwe garugwamu empiha zitali zijege tuziha abanaku.”10Yesu kayabimanyire ababaza ati, “Kubaki nimwita kubi omukazi ogu? Aha rw'enshonga yankolera ekintu kirungi. 11Buli kaanya inywe abanaku muba mwinabo, kyonkai inye timulikwija kwikara nanye biro byona.12Okunsiiga amajuta aga omubili gwange, yakikora kuntekateka kuziikwa. 13Nimbagambira amazima, hona hona omu nsi mbali amakuru garungi aga gararangwaga, ekyo yakora balikibarura nibamwijuka.”14Omoi omu begesibwa 12 ayayetwaga Yuda Isikariote, akwata omuhanda agya omu bakuhani bakuru, 15ababaza ati, “Murampaki kandamubanaga omu mikono?” Bamushashura ebichweka makumi gashatu by'efeza. 16Kuruga aho ata nahigiliza obushango bw'okumubanja.17Aha kiro kya mbere ky'Omukate Gutatumbisiibwe, abegesibwa baija ahali Yesu bati, “Noyenda tukushemeleze nkahai mbali oraliira Pasika?” 18Abahorora ati, “Mugye omu kigo omw'Omuntu nanka, mumugambire muti, ‘Omwegesa nagamba okwo akanya kagoba; naija kushemeleza Pasika omwawe hamoi n'abegesibwabe.’ ” 19Abegesibwa bakora nk'okwo Yesu yabaragiilira, batekateka Pasika.20Eizoba kalyatobeire araagira n'abegesibwabe 12. 21Orwo babaire nibaraagira agamba ati, “Mbagambiire amazima, omuli inywe halimu arambanja.” 22Bajumara muno, babanza kumubaza omoi omoi bati, “Mukama n'inye?”23Ahorora ati, “Owo twakoza hamoi omu pakuli niwe alikwija kumbanja. 24Omwana w'Omuntu naija kufa nk'okwo kyamuhandikirweho, kyonkai alibona ogwo alikwija kubanja Omwana w'Omuntu! Kyakushemeire k'omuntu ogwo yakuba atazairwe.” 25Yuda ayamubanzire abaza ati, “Rugaba n'inye?” Yesu amuhorora ati, “Wakigambakwo!”26Kababaire nibaragira, Yesu akwata omukate, asiima, agubegura, aguha abegesibwabe agamba ati, “Tora mulye; ogu mubili gwange.”27Ashuba akwata ekikompe, kayamazire kusiima nakyo akibaha nagamba ati, “Mukinyweho inywena; 28aha rw'okuba obu bwamba bwange obw'endagano empya obulikwija kushesheka aha rwa bangi kabagarulirwa entambara zabo. 29Mbagambiire, tinkishuba kunywa divai kuhika kiro ekyo ndinywa empya omu bukama bwa Tata.”30Kabamazire kuhoya oruhoya baturuka bagya omw'ibanga ly'Emizeituni. 31Aho Yesu agambira abegesibwabe ati, “Omw'itumbi eli nimwija kwiruka mukannagaho. Manya kikahandikwa kiti, ‘Nditera omushumba, obuhyobwe bw'entaama bwenaganage.’ ” 32“Kyonkai orwo ndahimbuka ndabebembera Galilaya.”33Petero amugambira ati, “N'orwo bona barairuka bakakunagaho, inye tinkunageho n'akake.” 34Yesu amugambira ati, “Nkugambire amazima, omu kiro omu mwonene, enkokoromi etakakokoromire, oranyetonga kashatu.” 35Petero amugambira ati, “N'orwo ndaragirwa kufa na iwe, tindikwija kukwetonga.” Abegesibwa bona nabo bagamba batyo.36Nikwo Yesu kugenda n'abegesibwabe abo omu mwanya ogulikwetwa Getisameni, abagambira ati, “Mushuntame hanu aha, inye ngye kulinya kushoma enshara.” 37Agenda na Petero na batabani ba Zebedayo babili, abanza kujunaara n'okubangaranwa omwoyo. 38Abagambira ati, “Omwoyo gwange gwina obujune bungi muno, ndaliire kufa. Mwikare hanu aha. Mutanagira, twikare hamoi.”39Agendaho akatambi kake ajumara ahansi ashaba ati, “Tata, kakilikushoboka ekikompe eki kimpingure; kyonkai bitaba kwo inye ndikwenda, shana bibe okwo iwe olikwenda.” 40Agoba abegesibwabe ashanga banagiire. Agambira Petero ati, “Inywe mwalemwa kwikara nanye mutanagiire esaa emoi yonkai? 41Mutanagira, mushome enshara mutaija mukagwa omu kilengeso. Omu mazima omwoyo nigwenda kyonkai obunyama bujege.”42Ashuba agenda elya kabili ashaba ati, “Tata, k'ekikompe eki kitalikumpingura ntakinyoire, eky'olikwenda singa kibe.” 43Ashuba aija ashanga banagiire, okuba oturo tukaba tubakilize amani. 44Ashuba abasigaho ashaba omurundi gwa kashatu, nagamba emigambire yonene.45Aho agoba abegesibwabe ababaza ati, “Mukyanagiire, muhumwire? Leba esaa yagoba, Omwana w'Omuntu baija kumubanja kumunagira abafakare. 46Imuka tushangwe nitugenda, leba embanzi yange niy'egyo yaija.”47Yesu kayabaire akyagamb'ebyo, Yuda omoi omw'ikumi na babili aija n'embaga etali nke baina embanda n'erungu, batumirwe abakuhani bakuru n'abagurusi b'embaga. 48Embanzi ekashangwa yabahaire akamanyiso negira eti, “Owo ndanywegera niwe wenene, mumukwate.”49Niho honkai agoba Yesu nagamba ati, “Kamelere Rugaba!” Mara amunywegera. 50Yesu amubaza ati, “Munywanyi wange, waletwaki?” Nikwo kwija bakamutaho engaro, bakamukwata.51Aho oraleba! Omoi omu bo Yesu yabaire ainabo aimukya omukono ashohorora embanda agitemesa omwiru w'Omukuhani Nyamukuru amutemaho okutwi. 52Aho Yesu amugambira ati, “Garura embanda omu kiraro kyayo. Enshonga bona abakwata embanda balimarwaho embanda. 53Nolenga oti tinakugambira Tata, aho n'aho akantwekera amahe agashagire 12 ag'abamalaika? 54Isi aho ebihandiko bitakatifu biragobelera maki okwo ebi bili by'okubaho?”55Omu kaanya ako Yesu agambira embaga egyo ati, “Mwanzinda n'embanda n'erungu kunkwata nk'omushuga? Buli kiro nashuntamaga Rwensinga n'inyegesa, timukankwataaga. 56Kyonkai ebi byona byabaho eby'abarangi bagambire omu bihandiko bitakatifu kabigobelera.” Aho abegesibwa bona bamunagaho, bairuka.57Abakwete Yesu bamutwalira Kayafa Omukuhani Nyamukuru, niho n'abagurusi n'abegesa b'Amateka babaire bateraniire. 58Petero yamuhondera nasigara haraimu, agoba nyarubuga omw'Omukuhani Nyamukuru, ataha omunda ashuntama n'abalinzi kuleba enzindo erab'ehai.59Abakuhani bakuru n'orukiiko rwona ruhanyahanyia ebishuba eby'okuhangilira Yesu babone kumwita. 60Kyonkai n'orwo bamuhangiliire bingi enshonga tiyazokire n'emoi. Obugenda bw'eirai harugwamu babili 61bagamba bati, “Omuntu ogu agambire okwo alikushobora kukambura Rwensinga ya Ruhanga, akashuba akagyombekera ebiro bishatu.”62Omukuhani Nyamukuru ayemelera amubaza ati, “Toina kyakuhorora? Aba nibakutoijera ahali bihai?” 63Kyonkai Yesu tiyajegire. Omukuhani Nyamukuru ashuba amugambira ati, “Nakutaho Ruhanga asingiire, tugambire k'oraba niwe Kirisito Omwana wa Ruhanga!” 64Yesu agamba ati, “Wakigamba. Kyonkai mbagambire, ahanyuma nimwija kubona Omwana w'Omuntu asingiire aha bulyo bw'Omushobora, naletwa omu bichwi.”65Nikwo Omukuhani Nyamukuru kutagura enyambarwaze akagamba ati, “Yarogota! Abajulizi tukyahiiga baahai? Inywe nywenene mwayehulilira okwo yarogota. 66Nimuramuraki?” Bahorora bati, “Naragirwa kufa.”67Aho bamuchwera omu maisho, bamutera. Nangu abandi bamutera empi 68nibagamba bati, “Otubaasire, iwe Kirisito! Ayakutera n'ohai?”69Aho Petero akaba ashuntamire aheru omuli nyarubuga. Omuzana aija amugoba agamba ati, “Naiwe waba oina Yesu Omugalilaya.” 70Petero ayetonga ekigambo ekyo omu maisho ga bona, nagamba ati, “Eby'olikugamba tindikubimanya.”71Kuturuka ati nagoba omu kishasi omuzana ondijo amubona, agambira ababaire bemeleireho ati, “Omushaija ogu yaba aina Yesu owa Nazareti.” 72Petero ashuba ayetonga ekigambo ekyo narahira ati, “Omushaija ogwo inye tindikumumanya.”73Akaanya kagufi kahinguraho ababaire bali aho baija bagambira Petero bati, “Ky'amazima naiwe oli wabo; nangu n'emigambire yawe nekubanja.” 74Nikwo kubanza kurahira nayekeena ati, “Inye nti omushaija ogwo tindikumumanya.” Aho n'aho enkokoromi ekookoroma. 75Nikwo Petero kwijuka ekyo Yesu yabaire agambire ati, “Enkokoromi etakakokoromire oraba wanyetongire kashatu.” Ashohora alira muno.
271Kabwakeire abakuhani bakuru bona n'abagurusi b'embaga bategeka kwita Yesu. 2Bamuboha bamutwara bamukwasa Pilato, gavana.3Yuda embanzi kayaboine okwo bamuramura kufa, ayechuza, ebichweka 30 by'efeza abigarulira abakuhani bakuru n'abagurusi, 4nagamba ati, “Nafakara orwo nabanja omuntu ataina ntambara nkamwisa.” Bamushubamu bati, “Ichwe ebyo bitukweteki? Iwe ebyo byawe.” 5Kayamazire kujugunya ebichweka 30 ebyo omuli Rwensinga, agenda agya ayehanika.6Kyonkai abakuhani bakuru abo bakwata ebichweka ebyo 30 by'efeza, bagamba bati, “Titulikujuburwa kubiteka buhanika, orwo zili mpiha ezaisa omuntu.” 7Kityo baikilijanyia, baziguza ekisi ky'omubumbi, kuta nibaziikamu abanyamahanga. 8Aha rw'ekyo kwema aho kuhika mwaha ekisi ekyo kyetwa, “Kisi ky'empiha zaisize omuntu.”9Nikwo kugobeelera ekigambo ekyagambirwe Omurangi Yeremia ati, “Bakakwata ebichweka 30 by'efeza, eiguzi ly'ogwo owo Abaisiraeli abandi bachwire, 10baziguza ekisi ky'omubumbi, nikwo Omukama yandagiliire.”11Yesu ayemelera omu maisho ga Pilato gavana. Gavana amubaza ati, “Iwe oli Mukama w'Abayahudi?” Yesu ahorora ati, “Wakigamba.” 12Kyonkai orwo yatoijeirwe abakuhani bakuru n'abagurusi tiyahoroire. 13Nikwo Pilato kumugambira ati, “Ebyo balikukugambaho byona tolikubihulira?” 14Kyonkai Yesu tiyamuhoroire, nangu n'aha kigambo kimoi kyonkai aha byobamutoijeireho. Ekyo gavana kikamutangaza muno.15Aha kiro kikuru gavana yataishuliraga embaga omufungwa wena wena ow'embaga yayendaga. 16Bakaba bainayo omufungwa ruchwa nayetwa Baraba.17Kityo kabamazire kugobana Pilato ababaza ati, “Nimwenda mbataishulire ohai, Baraba anga Yesu owo beta Kirisito?” 18Ahakuba akaba namanya okwo okumuleta bakasindikwa eitima. 19Lero kandi orwo wenene Pilato yabaire aikaliire entebe eyo yaramuliragamu, mukaziwe akamutumaho ati, “Omushaija omugorogoki ogwo otagira kyowamukoraho, aha rw'enshonga kir'eki omu kiroto nashasha muno aha rwa wenene.”20Kandi abakuhani bakuru n'abagurusi bakaba niboohya abantu kushaba Baraba, kwita Yesu. 21Gavana ashuba ababaza ati, “Omu babili aba nimugonza kambataishulira ohai?” Bamuhorora bati, “Baraba.” 22Pilato ababaza ati, “Aho Yesu owo beta Kirisito mugire ntai?” Bona bagamba bati, “Abambwe.”23Pilato ati, “Ahakubaki? Kabiki ak'akozire?” Bonene aho bashagaho okwashana bati, “Abambwe.” 24Pilato kayaboine okwo byabura nshai, abantu bazoka oti baramukiza amani, yakwata amaizi yanaba omu maisho g'embaga nagamba ati, “Omuntu ataina ntambara k'arafa batalimumbaza, inywe mubyemanyire.”25Abantu bona bahorora bati, “Obwambabwe butururuukire ichwe chwenene n'abaana baitu!” 26Aba nirwo abataishulira Baraba. Kayamazire kutera Yesu amubataishulira kabamubamba.27Abaisherukare ba gavana batwara Yesu omu rubuga omu kikaare ekyayetwaga Puraitorio, bamuhuruliza eihe lyona. 28Bamujuura, bamujweka omwendo ogulikutukura nigwengelera, 29bahogosha orukinga rw'amahwa barumuteka omu mutwe, bamukwasa n'orubingo omu mukono gwa bulyo. Bamubandama omu maisho nibamujaamya, bakwese, “Kamelere Mukama w'Abayahudi!”30Bamuchwera ebichwanta, bakwata n'orubingo barumuteza omu mutwe. 31Kabamazire kumujaamya batyo bamujuura omwendo ogulikutukura nigwengelera, bashuba bamujweka emyendoye, bamutwara kumubamba.32Kababaire nibagenda batanganwa omuntu wa Kirene, eibaralye Simoni. Omushaija ogu bamugimba kutwara omusaraba gwa Yesu. 33Kabagobire mbali halikwetwa Goligota (omwamya gw'ekitwe ky'omuntu), 34bamuha edivai y'okunywa, etabangijainyiemu endurwe, kyonkai kayamazire kugirozaho tiyaginyoire.35Kabamazire kumubamba babegana ebijwarobye nibabitekera enshoga. 36Bashuntama ahansi baikara bamuhangire amaisho aha musaraba. 37Aha mutwegwe eiguru bataho ebyo bamuhangiliire, babihandika bati, “Ogu ni Yesu Omukama w'Abayahudi.”38Abashuuga babili bakaba babambirwe kimoi nawe, omoi mukono gwa bulyo n'ondijo ogwa bumosho. 39N'ababaire nibahingura bamulerura nibachundachunda emitwe 40nibagamba bati, “Iwe ayagambiire kukambura Rwensinga okagyombekera ebiro bishatu, oyerokore! K'oraba oli Mwana wa Ruhanga ruga aha musaraba.”41Kutyo n'abakuhani bakuru hamoi n'ebegesa b'Amateka n'abagurusi bamujaamya nibagamba bati, 42“Akarokora banu wenene yalemwa kwerokora. Niwe Mukama wa Isiraeli; mbwenu aha naruge aha musaraba tumwikilize.43Ayesiga Ruhanga, Ruhanga n'amurokore k'araba namugonza; manya akagamba okwo aba Mwana wa Ruhanga!” 44N'abashuga ababaire babambirwe nawe bamuruulira batyo.45Kwema aha saa mukaga kuturuka esaa mwenda, ensi yona ebambwa omwilima. 46Zikaba zaija kuba esaa mwenda Yesu ataka n'eiraka lihango ati, “Eli Eli, lama sabakitani?” Nikwo kugir'oti, “Ruhanga wange, Ruhanga wange, kiki nka wanagirana?” 47Abashangirwe bemeleireho kabahuliire ebyo bagamba bati, “Omuntu ogu nayeta Eliya.”48Harugwaho omoi ayanguha akwata ekikunjuzo, akiijuza esiki, akitungika aha rubingo namuha esiki egyo kuginywa. 49Kyonkai abandi bati, “Leka tulebe Eliya nk'araija kumurokora.” 50Yesu ashuba ataka n'eiraka lihango, omwoyo guhwamu.51Orutimbe rwa Rwensinga runyamukamu habili, kwema eiguru kwija ahansi. Ensi etengeeta n'enyazi zatika. 52Enyanga zikinguka, emibili y'abatakatifu ababaire bafire ehimbuuka. 53Yesu kayabaire yahimbukire abatakatifu abo bataha omu kigo bahabukira abantu bangi.54Omukuru w'abaisherukare n'abo yabaire ainabo balinzire Yesu, babona omusisi n'ebyabaireho byona. Batina muno, bagamba bati, “Mazima kwo ogu yaba ali Mwana wa Ruhanga!” 55Honene aho hakaba haliho abakazi bangi nibalebera harai, abahonderaga Yesu kwema Galilaya. 56Omuli bonene abo ni Maria Magadalena, na Maria nyina Yakobo na Yozefu, na nyina Yakobo na Yohana, niwe muka Zebedayo.57Kabwabaire bwaigoro, omushaija omutungi aruga Arimatea, eibaralye Yozefu, nawe kwakwo akaba ali mwegesibwa wa Yesu. 58Akwata omuhanda agya owa Pilato amushaba omubili gwa Yesu. Pilato aragira kabagumuha.59Yozefu akwata omubili ogwo aguzinga omu mwendo gwa kitaani nungi, 60aguteeka omu nyanga eye nyabwe, eyo yabaire atemire omu rwazi. Ahilingisa eibare lihango muno alibunza enyanga, agenda. 61Maria Magadalena na Maria ondijo bakashangwa baliho, bashuntamire balebire enyanga egyo.62Bukeire bunu, niyo Sabato, abakuhani bakuru n'Abafarisayo bahurulira omwa Pilato 63bagamba bati, “Waitu nitwijuka okwo enkurumbuzi elinya yagambire ekyarora. Ekagamba kuhimbuka aha kiro kya kashatu. 64Orw'ekyo oragire enyangaye elindwe kuhika aha kiro kya kashatu, abegesibwabe bataija bakamwiba bakashuba bakagambira abantu bati, ‘Ahimbukire omu bafu.’ Ekishuba ekya nyuma kyakuba kibi kushaga ekya mbere.”65Pilato abagambira ati, “Inywe mwina abaisherukare ab'okulinda. Mugende mulinde enyanga egyo okwo mulikushobora.” 66Kityo bagenda, okulinda enyanga egyo eibare balikomesa omuhuri, batekaho n'abalinzi.
281Sabato eraire ehoiremu, ekiro kya mbere ky'eilimansi obwire nibushara emambya, Maria Magadalena na Maria ondijo baimukya kugya kuleba enyanga. 2Habaho omusisi gw'amani; omumalaika w'Omukama aruga omu iguru aija ahilingisa eibare, alishuntamaho.3Emishusire akaba nashusha orurabyo, kandi ekijwarokye nikyera nk'eseruji. 4Abalinzi bamutina, bajugumba, nangu bashusha oti bafa.5Kyonkai omumalaika agambira abakazi abo ati, “Mutatina aha rw'okuba nimanya okwo mulikuhiiga Yesu owo babambire. 6Takili hanu aha yahimbukire nk'okwo yagambire. Rugayo mulebe mbali abaire abyamire. 7Ahonu mugende bwangu mugambire abegesibwa okwo yahimbuka omu bafu, mara leba naija kubebembera kugya Galilaya, niyo muramubonera, inye nabagambira.”8Kityo baruga aha nyanga omu bwangu, oku nibatina kandi oku nibashemelerwa, bairuka kugya kugambira abegesibwa. 9Ahanyuma kake Yesu ababuganganwa, abashuura ati, “Muraire mutai!” Bamugoba bamukwata amaguru bamufukamira. 10Aho Yesu abagambira ati, “Mutatina. Mugende mugambire barumuna bange bagende Galilaya, niyo barambonera.”11Orwo babaire nibagenda, abalinzi abandi bataha omu kigo babarulira abakuhani bakuru byona ebyabaho. 12Abakuhani bakuru kabamazire kuterana n'abagurusi bakatensa, bakwata empiha baziha abaisherukare 13nibabagambira bati, “Mugambire embaga muti, ‘Abegesibwabe baizire omu kiro tunagiire bamwiba bamutwara.’14Ka gavana arahulira amakuru aga ichwe turamugwisiliza tubajune orushengo.” 15Kityo batwara empiha mara bakora nk'okwo abakuhani bakuru babaragilira. Ekigambo eki kikaranda omuli Bayahudi kuhika kir'eki.16Ahanyuma abegesibwa eikumi n'omoi bagya Galilaya aha ibanga mbali Yesu yabaire abaragiliire. 17Orwo bamuboine bamufukamira. Kyonkai abandi balengeshanyia.18Yesu aija abagambira ati, “Mpairwe obushobora bwona omw'iguru n'omu nsi. 19Aha rw'ekyo mugende amahanga gona mugahindure begesibwa bange, nimubabatiza omw'ibara lya Tata n'Omwana n'Omwoyo Mutakatifu.20Mubegese kwekomya byona ebyo nabahangiire. Kandi ndi hamoi na inywe ebiro byona kugoba aha maheleruka.”