To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Genesis
11Oku murhondero, Nyamuzinda alema empingu. Egulu lyaliri busha na butambara. Lya libishirwe n'omwizimya. 2Egulu lyali busha na butambara, n'omwizimya gwaliri, na Muka gwa Nyamuzinda alirhulilire elugulu y'amenji.3Nyamuzinda aderha: Omwangaza gube! Nago gwaba. 4Nyamuzinda abona oku mwangaza gwali gwinja; Nyamuzinda aberula omwangaza n'omwizimya. 5Nyamuzinda ahamagala omwangaza mulegerere n'omwizima budufu. Bwayira bwanacha.6Nyamuzinda aderha : Habe ahantu omu menji, hagabe amenji na menji. 7Nyamuzinda ajira ahantu agaba amenji gali elubanda n'ahantu n'ahantu n'amenji galiri elugulu y'ahantu n'ahandi ba bantyo. 8Nyamuzinda ahamagala elugulu bwayira bwanacha, olusiku lwa kabiri. Olusiku lwa kasharhu: Ahantu n'enyanja ebiremwa byabonekana.9Nyamuzinda aderha: Amenji eshishi y'empibgu gabere haguma n'ahantu hayumire habonekane. Kandi bya bantyo. 10Nyamuzinda ahamagala ahantu hayumire budaka nah'amenji nyanja. Nyamuzinda abona oku byaliri binja.11Nyamuzinda adderha mpu obudaka bumere kw'ebirhi n'eshogo n'omurhi gw'amalehe guburhe amalehe ga ngasi lubero okugulu byana bantyo. 12Obudaka bwaba bwamera kw'ebirhi, n'eshogo za ngasi lubero. Nyamuzinda abon'oku byaliri binja. 13Lyaba golo, lyab'esezi, olusiku lwa gasharhu.14Nyamuzinda aderha: Habe akamol'enyanya empingu egabe ezuba n'obudufu; na ehebe echimanyiso oku bisanzi, oku siku n'oku myaka. 15Nayo ebe k'obuleke oku hantu h'empingu emolek'oku gulu, byan'aba ntyola.16Nyamuzinda ajira bimole bibiri binene akamole kanene okumolek'ezuba n'akamole katyu okumolek'obudufu n'enyenyezi. 17Nyamuzinda ayihiba oku hantu h'empingu okumolek'oku gulu. 18N'oku molek'ezuba n'obudufu, n'okugab'akamole n'omwizimya; Nyamuzida abon'oku byaliri binja. 19Lyaba golo, lyab'esezi lusiku lwa kane.20Nyamuzinda aderha mpu: Amenji gabe manene, n'ebilemwa biluge by'akalamo n'enyunyi zibalale oku gulu kuj'enyanya. 21Nyamuzinda alema enyama zizibuzibu z'omunyanja, na ngasi chilemwa chinene chilambagira, amenji gashulul'oku bunene, na ngasi nyunyi oku mbero zoshi. Nyamuzinda abon'oku byali simisize.22Nyamuzinda abagisha aderha mpu: Mube munaluge, muyunjuz'enyanja n'enyunyi zibe zinene oku gulu. 23Lyaba golo, lyab'esezi, lusiku lwakarhano.24Nyamuzinda aderha mpu: Egulu lije ku ngasi lubero lw'ebiremwa bizene, enkavu, n'ebilambagira, n'enyama z'oku gulu za ngasi lubero byanaba ntyola. 25Nyamuzinda ajir'enyama za ngasi lubero oku gulu, n'enkavu za ngasi lubero, na ngasi ebilambagira oku budaka bya ngasi lubero, Nyamuzinda abon'oku byali simisize.26Nyamuzinda aderha mpu: Rhujir'omuntu olikuguma n'erhu, orhushushire, barhambul'efi z'omu nyanja n'enyunyi z'omu chanya n'enyanya w'enkavu n'egulu lyoshi, n'enyanya lya ngasi chilambagira oku gulu. 27Nyamuzinda alema omuntu omushushire kuguma naye yenine. Okushusho lyage amulema, omulume n'omukazi abalema.28Nyamuzinda abagisha, Nyamuzinda aba bwira mpu: Mube munayushuke, munabumby'egulu muligendekeze; murhambule efi z'omu nyanja, n'enyunyi z'omuchanya na ngasi chilemwa chilambagir'oku gulu. 29Nyamuzinda aderha mpu: Mujage mwalola n'amabaha ngasi shogo ziburh'amalehe eziri oku gulu na ngasi murhi gubaho, ngasi malhe g'omurhi gaburhwa, emwenyu, byaba bilyo.30Na ngasi nyama y'omu gulu na ngasi nyunyi y'omu chanya na ngasi chilemwa chilambagira chizene; mbahereze ngasi lubero lw'eshogo nka bilyo; byamaba ntyo. 31Lyaba golo, lyab'esezi lusiku lwa kali ndarhu.
21Ntyo kw'empingu n'egulu byayunjulaga, haguma n'engabo yabyo byoshi. 2Nyamuzinda oku lusiku lwa mushanvu amala akasi kage ajiraga; ahumuka oku lusiku lwa mushanvu oku kasi kage koshi ajiraga, 3Nyamuzinda agisha olusiku lwa mushanvu, ana luchesa, bulala l'olusiku ahumukaga oku kasi alemaga ajira.4Lolaga omurhangiro gw'okulemwa kwa mpingu n'egulu. 5Amango Nahano Nyamuzinda ajira egulu n'empingu, nta muri gw'omumashwa gwaliziba omugulu, nta byasi by'omumashwa byalizimera: Nahano Nyamuzinda arhalizinyesa envula oku budaka, nta muntu walizihinga obudaka. 6Aliko echusi charhenga omubudaka, chanabobeza edaho lyoshi.7Nahano Nyamuzinda abumba omuntu oku kachulo k'obudaka, amufuhera omuka omu mazulu omuka gw'akalamo n'omuntu aba chiremwa chigumaguma. 8Ntya Nahano Nyamuzinda arhwera eshwa omu Edeni, olunda lw'ebushoshokero bw'ezuba, ahira moyo muntu abumbaga.9Nahano Nyamuzinda ameza mw'emirhi ekwirire ya ngasi lubero, omu kulola n'amasu na minja omu kulya, n'omurhi gw'akalamo omu garhi k'eshwa, n'omurhi g'okumenya aminja n'amabi, 10olwinji lwakazi kurhenga omu Edeni omu kubobeza eshwa, lwa chigaba mubigabi bine.11Ezino ly'olurhanzi ye Pishoni; luzongere echihugo choshi chi Havila, ahola hahaba ehoro. 12Ehoro y'echo chihugo eba nyinja bwenene; n'eyola munda wanabona obudela n'ebale lya Onisi.13Ezino ly'olwinji lwa kabiri ye Gihoni; olula luzongolokera echihugo choshi ehe Kushi. 14Ezino ly'olwinji lwagasharhu luhamagerwe; Hidakeli: Lugerere ebushoshokero bw'ezuba bwe Ashuru. Olwinji lwakane, luderherwe Efurati.15Nahano Nyamuzinda arhola omuntu, amuheba omwishwa ly'Edeni mpw'alihinge analilange. 16Nahano Nyamuzinda ahana erhegeko oku muntu; erhi: Wankalya oku malehe goshi g'omwishwa. 17Aliko orhahira okalya agomurhi g'oku menya aminja n'amabi, bulala olusiku wegalyeko okufa wanafa.18Nahano Nyamuzinda aderha; eri: Kurhali kwinja omuntu abe yenine, namujirira omurhabazi omushushire. 19Nahano Nyamuzinda alema n'ebidaka enyama zoshi z'omulubala 'enyunyi z'omulubala, z'empingu, anazilerhera omuntu mpw'alole okwaziyirika amazino, li ngasi chiremwa chibe n'ezino ely'omuntu achihamagala. 20Omuntu ayirika ebishwekebwa byoshi amazino, oku nyunyi z'omuchanya, n'enyama z'omulubala; aliko, omuntu arhabonaga omurhabazi omushushire.21Lero Nahano Nyamuzinda arhozeza omuntu ero lizidohere, ajero; arhola lurhibavu luguma omu mbavu zage, ashubishwekaho n'eyindi nyama. 22Nahano Nyamuzinda alema omukazi n'olubavu akulaga oku mulume, amulerhera oy'omuntu : 23Nyamuntu aderha, eri : Tala lero oyula liri vuha lya mavuha gani na kandi munyofu gw'oku minyofu yani! Oyula ayirikwa mukazi, bulala arhengaga omu mulume.24Che chirhumire omulume aleka eshe na nina achishwera kumukage, babe mubiri muguma. 25Omulume na mukage bombi baliri butambara, barhana yunvaga eshonyi.
31Oku ntyola, enjoka yaliyenghe kulusha enyama zoshi z'omulub, Nyamuzinda aheba okugulu. Abwir'omukazi, mpu : Intyola ku Nyamuzinda aderhaga! Murhalyaga amalehe g'omurhi g'omubusani? 2Omukazi abwir'enjoka; Amalehe g'emirhi y'omu busani rhwakalya; 3S'aliko amalehe g'emirhi y'omukagarhi k'obusani, Nyamuzinda arhuhanzize oku rhurhalyaga, chiro rhurhana humaga rhwakafa.4Enjoka y'abwir'omukazi mpu: Okuli murhankafa chiro n'ehityu. 5Bulala Nyamuzinda amenyir'oku olusiku mw'egaly'eko mwefumbuk'amasu, mwebe nka Nyamuzinda, njimwameny'ebinja n'ebibi. 6Ely'omukazi abon'oku agola murhi gw'ali gw'abulagirir'omukulya, gwana simis'amasu; kandi gunali murhi gw'anyifinjo oku bwenge, okuntyo, arhol'oku malehe g'omurhi alya ahereza n'omulume wage, nay'alya.7Bazibuk'amasu bombi, bameny'oku baliri butambara, bahang'ebibabi by'emirhi bachijirir'emyambalo. 8Ahabuzinda bayunv'omulenge gwa Nyamuzinda aly'alambagir'omubusani omuch'egolo. Adamu na mukage bachibish'omu mirhi y'omubusani. Nyamuzinda arhababonaga.9Nyamuzinda ahamagala Adamu amubwira; mpung'aholi? 10Aderha mpu: Nabere nyunv'omulenge gwae omubusani namayubaha, bulala ndi butambara namachibisha. 11Aderha mpu: Nde wakubwirag'okoli butambara? Walire okumurhi na kuhanzaga, orhalyaga?12Omulume aderha mpu: Omukazi wampaga abere nani, yewampaga oku ndye, na malya. 13Nyamuzinda abwir'omukazi aderha mpu: by'ebichila wamajira? Omukazi aderha mpu: Enjoka yantebekere na malya.14Nyamuzida abwir'enjoka mpu: Bulala wamajir'ebili ntyola; wamakagwa kulush'enyama zoshi, na kulush'enyama zoshi z'omulubala. Okunda yawe wakazi lambagirira, n'akachulo walya esiku zoshi z'akalamo kawe. 15Naheba obushombanyi ekagarhi kawe n'omukazi, n'ekagarhi k'omulala gwawe n'omulala gwage; alabarh'erhwe lyawe, nawe walum'endabarhiro yage.16Abwir'omukazi mpu: Nazibuhya bwenene amalibuko omu kuburha kwawe, omukulibuka waburha, okulonza kwawe kwarhengerer'oku mulume wawe, n'oyu akurhambula.17Abwira Adamu mpu: Bulala wayunvag'omulenge gw'amukawe, wamanalya amalehe g'omurhi; nakuhanzaga na kubwira mpu: Orhalyaga; obudaka bwama kagwa enyanya yawe, oku bulike walya amalehe gago esiku zoshi z'akalamo kawe. 18Amalumo n'emishaki ya kumerera, walya ebirhi by'omushwa. 19Okuntubano y'omubiri gwawe walya omugati kuhik'amango wegaluke omu budaka, bulal'omu budaka warhengaga, n'okuntyo oli kachulo, n'omukachulo wegaluke.20Omulume ahamagal'omukazi, Eva: Bulala aliri nina waboshi baliri oku gulu. 21Nyamuzinda ajirira Adamu na mukage emyambalo y'oluhu lw'emirhi, abayambisa.22Nyamuzinda ana derha: Omuntu amaba muguma werhu omu kumenya aminja n'amabi, oku ntyo, kurhabaga kulehya efune yage n'okurhola ntyo oku murhi gw'akalamo n'okulya, n'okulam'esiku zoshi; 23Oku ntyo: Nyamuzinda amu heka eburhambi bw'eshwa ly'Edeni, alihinge ahola arhengaga. 24Intyola akula omuntu omubusani aheba mwa Mekerubi ebushoshokero bw'ezuba ly'eshwa ly'Edeni n'omupanga g'olulimi lw'omuliro enyunda zombi omukulang'enjira y'ogo murhi gw'akalamo.
41Omulume amenya mukage, ahe'kobukule, aburha Kaini, aderha mpu: N'amabon'omurhaban'emwa Nyamuzinda. 2 Ashubi burha mwene wabo Abeli, na Abeli aliri mungere w'ebibuzi, aliko Kaini aliri muhinzi.3Ely'esiku zigera Kaini aheka eby'obuhinzi emwa Nyamuzinda. 4Na Abeli, yewe ahek'eby'olubere by'oburhunzi bwage n'amavurha g'abyo. Nyamuzinda akenga Abeli, n'entulo yage. 5Aliko arhakengaga Kaini n'entulo yage. Kaini agaya bwene, amasu gage g'emifunyenye.6Nyamuzinda abwira Kaini mpu: Buno gurh'ogayire? Nabun'ogurh'obusu bwawe bufunyere? Nk'ojirire bwinja, k'orhaka yemerwa? 7Na nkorhajirir'ebinja, echaha chanaber'oku lunvi lwawe chana chifija w'oyo, s'aliko ochihangane ochihime.8Kaini baderhesana na Abeli, mwene wabo. Babere bali ebwa shwa, Kaini ayimangira mwene wabo Abeli, amuyirha. 9Nahano abwira Kaini mpu: Abeli mulumuna wawe ngah'ali? Amushuza mpu: Ntenji; mpu kanye mulanzi wa mwene werhu?10Aderha mpu: Bichi bila wamajira? Omulenge gw'eshagama ya mwene wenyu yiyalaka kuhik'emwani yarheng'omu chihugo. 11N'oku ntyola, okagirwe kurheng'omu chihugo chabumbul'obunu bwage kuyegerez'eshagama ya mwene wenyu kurheng'omu fune zawe; 12Hano hing'eshwa lirha chiguh'emisi yalyo; waba murhamizi omugulu.13Kaini abwira Nahano mpu: Oku kagwa kwani kuntalukire okuyiheka. 14Bulala wamankula zene omu masu g'echihugo n'emalangambere gawe na bishwa; naba murhamizi n'oku hangaika omu chihugo; n'omuntu yeshi wambona, anyirha. 15Nahano abwira Kaini, ajuhisw'obubi bwage kalimushanvu. Nahano aheb'echimanyiso chiro olala waka mubona, arhamushurhaga.16Kaini arheng'emalangambere ga Nahano, ajilam'omu chihugo cha Nodi, emund'ezuba li lyama e'Edeni. 17Kaini amenya mukage ahek'obukule, aburha Enoke, ayumbak'echihugo, achi hamagala chihugo ch'enyuma y'ezino ly'omugala, Enoke.18Emwa Enoke Iradi aburhwa, aburhwa Mehuyaeli; Mehuyaeli aburha Metusaeli; Metusaeli aburha Lameki. 19Lameki ashaba bakazi babiri; ezino lya muguma aliri Ada n'elyo wa kabiri Sila.20Ada aburha Yabali; aliri eshe wa baber'omu hema lye nkavu. 21Ezino lya mwene wabo lya liri Yubali; aliri eshe wa bashurh'eholere n'efirimbi. 22Na Sila, yewe kon'oko aburha Tubali-Kaini, oful'ebyuma bya ngasi chintu chi ch'esinga n'echuma. N'omukozi mwene wabo Tubali Kaini aliri Nama.23Lameki aba bwir'abakage oku bali babiri: Ada na Sila, muyunv'omulenge gewani, muli bakazi ba Lameki, muyunv'echi na derha, bulala nayirhir'omuntu enyanya ly'okundabarha. 24Akaba Kaini nja juhiswa obubi kali mushanvu, okuli Lameki kali makumi gali mushanvu na mushanvu.25Adamu amenya mukage kandi aburh'omwana, amuh'ezino lya Seti, bulala aderha mpu: Nyamuzinda ambikir'elindi burha enyuma za Abeli; Bulala Kaini amuyirhire. 26 Na Seti emwage kon'oko omwan'aburhwa, amuherez'ezino Enosi okuntyo abantu bawanzaku hamagal'ezino lya Nahano.
51Chino che chitabu ch'omulala gwa Adamu.Amango Nyamuzinda alemaga omuntu,amujira oku shusho lya Nyamuzinda. 2Alema omulume n'omukazi,abagisha,n'oku bahamagal'oku zino ly'omuntu,amango abalema.3Adamu,oku myaka egana na makumi masharhu,aburha omugala omushushire,oku shusho lyage,n'oku muha ezino lya Seti. 4Oku siku za Adamu,ery'amaburha Seti,yaliri myaka magana munane n'oku burha emisole n'abanyere. 5Emyaka yoshi Adamu amalire hano gulu,yaliri magana mwenda na makumi masharhu nahol'afa.6Seti,oku myaka egana n'erhano,aburha enoke. 7Seti alama,enyuma y'oku burha Enosi,myaka magana munane na mushanvu aburh'abarhabana n'abanyere. 8Emyaka yoshi ya Seti yaliri magana mwenda n'ekumi n'ebiri,anafa.9Enosi,oku myaka magana mwenda aburha Kenani. 10Enosi alama,n'enyuma ly'oku burha Kenoni oku myaka magana munane n'ekumi n'erhano,aburha abarhabana n'abanyera. 11N'esiku zoshi Enosi za liri myaka magana mwenda na makumi marhan,achifira.12Kenani alama myaka makumi gali mushanvu,aburha Mahalali, 13Kenani alama enyuma y'oku burha Mahalali myaka magana munane na makumi mane; aburh'abarhabana n'abanyere. 14Esiku zoshi za Kenani za liri myaka magana mwenda n'ekumi,achifira.15Mahalali,oku myaka makumi gali ndarhun'erhano,aburha Yaredi. 16Mahalali alama,enyuma y'olu burho lwa Yaredi myaka magana munane na makumi masharhu n'oku burh'abarhabana n'abanyere. 17Esiku zoshi za Mahalali Yaliri myaka magana munane na makumi gali mwenda n'erhano,achifira.18Yaredi alama myaka egana na makumi gali ndarhu n'ebiri,aburha Enoke. 19Yaredi alama enyuma y'oluburho lwa Enoke,myaka magana munane,n'oku burh'abarhabana n'abanyere. 20Esiku zoshi za Yeredi za liri myaka magana mwenda na makumi gali ndarhu n'ebiri,n'oku chifira.21enoke,oku myaka makumi gali ndarhu n'erhano,aburha Metusela. 22Enoke,enyuma y'oluburho lwa Metusela,alambagira haguma na Nyamuzinda,myaka esharhu n'oku burh'abarhabana n'abanyere. 23Esiku zoshi za Enoke zaliri myaka magana masharhu na makumi gali ndarhu n'erhano. 24Enoke alambagira haguma na Nyamuzinda arhanachibonekanaga kwo,bulala Nyamuzinda amurhola.25Metusela,omu myaka egana na makumi gali munane na mushanvu,aburha Lameki; 26Metusela alama enyuma y'oku burha Lameki myaka magana mushanvu na makumi gali munane n'ebiri,n'oku burh'abarhabana n'abanyere. 27Esiku zoshi za Metusela alamaga myaka magana mwenda na makumi gali ndarhu na mwenda,n'oku chifira.28Lameki,omu myaka egana na makumi gali munane n'ebiri,aburh'omurhabana. 29Amuha ezino lya Noa,n'oku derha mpu : Oyula arhusimisa oku mikolo yerhuna malibuko g'efune zerhu enyanya y'obudaka Nyamuzinda aheheraga.30Lameki.alama enyuma y'oluburho lwa Noa,myaka magana marhano na makumi gali mwenda n'erhano,aburha abana n'ebikumi; 31N'esiku zoshi za Lameki zaliri myaka magana mushanvu na makumi gali mushanvu na mushanvu,achifira.32Noa aliherhe myaka magana marhano;aburha Semu,Hamu na Yafeti.
61Haba ebichanji abantu barhondera banene luga okugulu, na bananyere baburhwa, 2abana ba Nyamuzinda ba bona abananyere b'abantu oku bali binja bachilondoza abananyere bali basimisize. 3Nahano aderha mpu: Muka gwani arhagenderera oku himana n'omuntu esiku n'amango, buno naye kantyola guli mubiri, okuntyol'akalamo kage kaba siku egana na makumyabiri.4Abefili baliri oku gulu ago mango, na habuzinda bwabo, amango abana ba Nyamuzinda bashimba abanyere abana b'abantu, baba burhira abana; abana babo baliri bantu baherhe obushiru bamira, bantu bajir'enkunya.5Nahano, abon'okw'amabi g'abantu gali ganene oku gulu, n'okw'enkengero zabo zalibihire n'entimanyo z'emirhima yabo yaliri mibi esiu zoshi. 6Nahano achiganya echalemerag'abantu omugulu; byamugayisa omu murhima gwage.7Nahano aderha mpu: Narhindibuz'omuntu na chilemeraga kurheng'omugulu; omuntu n'enyama nka ntyola, na bilambagir'okunda, n'enyunyi z'omuchanya; bulala n'amachigany'echantumag'oku balema! 8Aliko Nowa abon'eragi omu masu ga Nahano.9Ebi bili bihanda bya Nowa. Nowa aliri muntu w'obushinganyanya n'okuli omu mango gage. Nowa alambangira haguma na Nyamuzinda. 10Nowa aburha bana basharhu: Semu, Hamu na Yafeti.11Egulu lya biha emalangambere za Nyamuzinda, egulu lyaba n'obubi kulusha. 12Nyamuzinda abon'oku aben'omubiri boshi bachi bihizy'enjira omugulu.13Nyamuzinda abwira Nowa mpu: Obuzinda bw'ab'emibiri boshi bwahikir'emalangambere gani; 14Ochijirir'e Safina y'omurhi Gofer,ojir'enju omu Safina, oyi chinge omundani n'embuga oku kabulembo. 15Wayinjirantya: Obule bwe safina fune magana masharhu, obugali bwage fune makumi marhano, n'obule kuj'enyanya fune makumi masharhu.16Ojir'edirisha oku Safina fune nguma oyimal'enyanya, n'olunvi lwe Safina oluheb'oku lubavu lwayo oyirire esharhu; eyeshishi, n'eya kabiri n'eya kasharhu. 17Nani olole nalerh'envula y'echihonzi oku gulu, kubihya ngasi chilemwa chiherh'omuka eshishi w'empingu: Ngasi chintu oku budaka chafa.18Aliko na yimanz'echiragane haguma nawe; waj'omu Safina, w'oyo n'abana bawe na mukawe n'abazana bawe. 19Na ya ngasi chintu chiherh'omuka ch'emibiri yoshi, walerha babiri babiri ba ngasi lubero omu Safina waba lolereza baherh'omuka haguma nawe; baba mulume n'omukazi.20Ey'enyungu oku lunda lwabo n'ey'enkavu oku lunda lwabo n'eya ngasi chintu chilambagir'oku lunda lwabo, babiri ku ngasi lubero bayinj'emund'oli bazene. 21Orhole ngasi bilyo bilibwa, n'ebimera, byaba bilyo byawe nabo. 22Nowa ajira ntyo, kukulikira emyazi yoshi Nyamuzinda amubwiraga, ajira ntyola.
71Nyamuzinda abwira Nuhu, ntya: oj'omu nkuge woyo n'omulala gwawe goshi bulala na kubwene wenyine mushiganyanya omu mesho gani mobu buko. 2 Njo rhole haguma nawe mahali mushavu ma ngasi buko bw'ebirhugano bichesebwa, echilume n'echikazi; n'ebirhalibichesebwa orhole hali ( couple) liguma lyonyine, echilume n'echikazi;3 enyunyi z'emalunga nazo za ngasi buko, orhole mahali mushanvu, ehilume n'ehikazi natyo ngasi buko bwayorha buli omu gulu.4Bulala hachiyorhere siku mushavu zonyine nana gali nyesa envula siku makumi mane na madufu makumi mane, nanahirigisa ebinalemaga omugulu byoshi.5 Nuhu ajira ebi Nyamuzinda emurhegekaga byoshi.6Nuhu aliherhre myaka magana ndarhu, amago echihonzi ch'amenji chainja okugulu. 7Nuhu aja omu nkuge yage haguma nabagala, mukage na bazana yi barhafa n'amenji m'echihonzi.8Omubirhugano bichesebwa n'ebirhali bichesebwa, enyunyi z'emalunga na ngasi chintu chibululuka oku daho, 9 abihira omu nkuge haguma na Nuhu, bibiri bibiri, echilume n'echikazi, nkoku Nyamuzinda anarhegekaga Nuhu. 10Enyuma za siku mushavu amenji m'echiho nzi maja okugulu.11Omu mwaka gwa magana ndarhu g'okuburhwa kwa Nuhu, omu siku ekumi na mushavu z'omwezi gwa kabiri, olo lusiku amenji g'eshoko z'ekuzimu zoshi mafunuka n'orhushalala rh'omu nkuba rhwa chilikula. 12Echivula chanya okugulu siku makumi mane na madufu makumi mane.13Olo lusiku lonololo, Nuhu n'abagala, Semu, Kamu na Yafeti, haguma na muka Nuhu na bazana okubali basharhu, boshi baj'omu nkuge, 14haguma n'ebinyama bya ngasi buko, ebintu bishwekwa bya ngasi buko, ebibululuka bya ngasi buko n'orhunyagarha hano gulu, n'enyunyi za ngasi buko, orhunyunyi ,rhoshi rhuherh'ebyubi.15Ahaburhambi bwa Nuhu, nabyo byaja omu nkuge echilume n'echikazi cha ngasi chitu chiyisa omuka choshi.16 Na ngasi hyajiremo hyaliri echilu n'echikazi omu ngasi buko, hiherhe omubiri nkoku Nyamuzinda anabaga arhegekere Nuhu. Nyamuzinda achingira Nuhu olunvi.17Echihonzi ch'envula chanya siku makumi mane oku gulu. Amenji gayinja gabira n'okubarhula enkuge, yaleremba ntyo enyanya z'edaho. 18Amenji mabirira bwenene, mayinamuka enyanya z'egulu, n'elala nkuge yalema yaleremba oku menji.19Amenji mayushuka, mayushuka oku ngulu n'etondo zalilehere bwenene eshishi z'amalunga nazo zashukirwa.20 Amenji marhaluka zila ntondo nka magulu ekumi namarhano.22Mamira ngasi buko b'omubiri gugera okugulu, enyunyi, orhusimba n'ebinyama, ngasi byoshi binyagara okugulu, n'abantu boshi. 21 Ngasi hijira omuka omuzulu, hiyisa hyafa, k'okuderha oku ngasi hiyisa hyaliri okudaho liyumire hyafa.23Ngasi kantu koshi kaliri okugulu kurhenga oku muntu kuhika oku bintu n'orhusimba n'enyunyi z'emalunga, byoshi Nyamuzinda abihirimya omu ngulu, hayorha Nuhu yenyine na bilala byoshi byanaliri naye omu nkuge. 24 Amenji gayorha gamirire egulu siku egana na makumi arhano.
81Nyamuzinda ayibuka Nuhu, n'ebyelubala n'ebirhungano byoshi byaliri haguma naye omu nkuge;Nyamuzinda alika empusi okugulu,n'amenji mayinja makeha.2 Eshoko z'ekuzimu n'olwakungu lw'emalunga zachingwa,n'envula erhachinyaga. 3Amenji maliri oku daho machikula kubuyabuya omugulu,magenda manachichunda,makeha enyuma wa siku egana na makumi marhano.4N'omu mwezi gwa mushanvu,omu siku ekumi namushanvu z'olusiku lw'omwezi,enkuge yayimanga oku ntondo ehamagalwa Ararati. 5 Amenji magendekera makeha kuhika mwezi gw'ekumi. Omu lusiku lwambere lw'omwezi gw'ekumi obuchunjugurhu bw'entondo bwaanzi langikana.6Enyuma lya siku makumi mane ,Nuhu achingula edirisha (akabonezo) alijirire oku nkuge yage. 7Alika hungwe,cha huluka,chagenda chagaluka kuhika amango amenji mayumaga okugulu.8Alikula kandi enguku kulola akab' amenji makehere okugulu.9 Aliko enguku yabula ahantu yankarhabika okugulu kwayo,yashubigaluka omu nkuge bulala amenji malilugire oku daho.Nuhu alambula okuboko,ayirhola,ayigalula hofi naye omu nkuge.10Alindira zindi siku mushanvu,ashubilika elala nguku yarhenga omu nkuge.11Lyaber'egolo enguku yagaluka emunda ali; yamulerhera ehirhi omu bunu yahagulaga okumurhi. Nuhu amenyer'aho okw'amenji makehere oku gulu.12Alindira zindi siku mushanvu;alikula enguku.Aliko erhachigalukaga emund'ali.13Omu mwaka gwa magana ndarhu na muguma gw'akalamo ka Nuhu,mwezi gurhanzi,omu lusiku lurhanzi lw'omwezi,amenji mayuma oku gulu.Nuhu akula echifuniko ch'enkuge:alolereza ,anabona okw'edaho lyayumire. 14 Omu mwezi gwakabiri ,omu lusiku lwa makumyabiri na mushanvu zw'omwezi edaho lyayuma.15Nantyo Nyamuzinda aderha na Nuhu, amubwira: 16Rhenga omu nkuge ,woyo na mukawe,bagala bawe haguma na bazana bawe .17 Ohuluse haguma nawe ebirhungano byoshi biherh'omubiri biri haguma nawe, nk'enyunyi , nk'ebinya lubala n'ebibululuka byoshi oku daho:bishandale oku gulu,biburhane,biyushuke oku gulu.18Nuhu ahuluka haguma n'abagala,na mukage n'abazana. 19N'ebinyalubala byoshi, n'ebirhungano byoshi,n'ebibululuka byoshi,n'enyunyi zoshi,na ngasi rhoshi rhunyagarha oku daho ,byahuluka byarhenga omunkuge,buko oku buku bwakulikirana.20Nuhu ayumbakira Nahano olurhamba ; arhol' ebirhugano bichesezwe byoshi,n'enyunyi zoshi zichesezwe ,arhula entereker'okola lurhamba . 21Nahano ayunva omusingu ngukwirire ,anaderha ntya omu murhima gwage: ntakachikaga egulu enyanya z'omuntu,bulala enganiza z'omurhima gw'omuntu ziri zibi kurhenga obusole bwage ; ntakanachibihya ebizene byoshi nkoku najiraga. 22Amangw' egulu njilyaba lichiriho, eburho n'ebishalulwa,emboho n'echuka, echanda n'esiku z'envula, esuba n'obudufu birhakaleka kubaho.
91Nyamuzinda agisha Nuhu n'abana bage, ababwira mpu: muburhe muyunjuz'egulu! 2Ebirhungano byoshi, enyunyi zoshi z'enyanya, ebilemwa byoshi bilambagira n'efi zoshi z'omu nyanja zibe n'obuba kuli mwabo n'okubayubaha. Byoshi biheberhw'eshishi w'oburhegesi bwenyu!3Ebirhungano byoshi byaba biryo byenyu nk'oku na baherezag'ebyo mwishwa kuba biryo byenyu. 4Aliko murhalyag'enyama eherh'eshagama bulala akalamo kaba omu shagama.5Eshagama y'akalama kenyu na kajuhisa; na kajuhisa kurhenga ngasi chirhungano na ngasi muntu. Ola oka yirha mwene muntu nye mujuhhise akalamo kage. 6Oweshesh'eshagama y'owindi, eshagama yage naye y'esheshwe n'owindi, bulala mwene muntu alemwaga oku shushano ya Nyamuzinda. 7Na nenyu muburhe, muburhe oku bunene, mubumby'egulu.8Na ntyo Nyamuzinda aderha na Nuhu n'abana bage. 9namaheb'echiragane chani haguma nenyu n'abana benyu. 10N'ebilemwa byoshi biherhe akalamo mpu: Enyunyi, ebishwekwa n'ebilemwa by'omulubala n'ebirhungano byoshi byarhengag'omu Nkuge haguma naye.11Nchigashir'oku chiragan'oku; nta chilemwa choshi choshi ch'echife oku chihonzi ch'envula, na nta chihonzi ch'envula ch'echiyinje. 12Nyamuzinda ashubi derha mpu: echi chechimenyiso ch'echiragane chani na nenyu na ngasi chilemwa chilamire choshi haguma nenyu n'okuburha lyoshi lya yinja ahabuzinda. 13Namaheb'omungere gwani enyanya omu mpingu, nka chimenyiso nyono haguma nenyu n'egulu.14Ngasi kushukir'egulu n'enkuba, n'ogula mungere gw'envula kwanabonekan'omu mpingu. 15Nyeyibuk'echi chiragane chani nenyu n'ebilemwa byoshi by'omugulu binchigashire oku menji garhagachiba chihonzi ku sherez'ebilemwa byoshi biherh'akalamo.16Amango ogula mungere gw'ebonekan'omu mpingu, nye gubone n'okuyibuk'echiragane ch'esiku n'amango ahakagarhi kani n'ebilemwa byoshi biyis'omu gulu. 17Nyamuzinda abwira Nuhu mpu: echi ch'echimenyiso ch'echiragane chani n'ebilemwa byoshi biyisa omu gulu, Nuhu n'abana bawe.18Abana ba Nuhu barhengag'omu Nkuge baliri: Shamu, Hamu na Yafeti. Hamu aliri eshe wa Kanani. 19Aba b'abana rhwabona basharhu ba Nuhu na kugerera bowe egulu lyoshi lyabumba.20Nuhu aliri muhinzi na burhanzi ahingag'emizabibu; 21Anyw'elivayi alaluka, ahabuzinda alyama butambara omu hema lyage.22hamu, eshe Kanana, abon'obutambara bw'eshe, arheng'embuga ajibwira bene babo babiri. 23Oku ntyo Shamu na Yafeti barhol'omushangi baguheba ebirhugo bagenda echinyumanyuma bashukir'obutambara bw'eshe, bulal'eburhambi barhabonag'obutambara bw'eshe.24Eri Nuhu azuka amarheng'omubulalu bw'amavu, abwirwa eby'omugala Hamu oku buzinda ajirire, 25aderha mpu: Kanana akomwe! yebe muja wabokozi ba bene babo!26Kandi ashubi derha mpu: Nahano wani, Shamu agishwe na Nyamuzinda wani! Eri Nahano Nyamuzinda wa Shamu, ahabwe obukuzwe! Kanana abe muja wage. 27Nyamuzinda ahe Yafeti oburhambo alame omu hema lya Shamu na Kanana abe muja wabo.28Nuhu alama enyuma ly'echihonzi myaka magana masharhu na makumi marhano. 29Esiku zoshi za Nuhu zahika myaka magana mwenda na makumi marhano agali kufa.
101Neyi yenganuzi y'abana ba Nowa, bali mu, Shamu, Hamu, Yafeti. Barhonderh'okuburha abana ebuzinda bw'elala nvula nene.2Abana ba Yafeti baliri: Gomeri, Magogu, na Madayi, na Yavani, na Tubali, na Meshaki na tirasi. 3Na bana ba Gomeri bali: Ashikenazi na Rifati na Togarima. 4Na bana ba Yavani bali: Elisha na Tarishishi, Kitimu na Dodanimu. 5Kurhengera n'aba bantu b'enyunda zoshi b'abantu bayenera hoshi hoshi omu bihugo byabo; Ngasi baguma kugerera olu limi lwabo; kugerer'embaga zabo, kugerera n'ebihugo byabo.6N'abana ba Hamu baliri: Kushi, Misirayimu, na Putu na Kanaani. 7N'abana ba Kushi bali; Seba na Havila na Sabuta na Rahaama na Sabuteka. N'abana ba Raama bali: Sheba, Dedani.8Na Kushi aburha Nimurodi, aba waburhanzi oherh'emisi omugulu. 9Achiyerekana muhivi oherh'emisi omu kuchigamba kuli Nyamuzinda, echo checharhumaga hab'enderho oku Nemurodi muhivi w'emisi omu kuchigamba kuli Nyamuzinda. 10N'omurhondero gw'obwami bwage gwaba: Babeli. Na Ereki na Akadi na Kaine omu chihugo ch'eshinari.11Arhenga mw'echo chihugo aja e'Ashuru arhonder'okuyumbagaka Ninawi na Reheboti eri na kala. 12Na Reseni omu Ninawi na Kala, ch'echali chizungu chikulu. 13N'oyu Misirayimu aburha Ludimu na Anamimu na Lehabimu, na Nafutali . 14Pafurusimu na Kasilumu, abarhengaga emwa Filisitini na Kafutorimu.15N'oyu Kanani aburha Sidoni mwana wage wa burhanzi na Heti. 16N'omuyebusi n'omu Amori n'omu Garigashi. 17N'omuhivi, n'omu Arkiya n'omu Sinite. 18N'omu Mwaradi n'omu Semani n'omu Hamati, oku buzinda embaga z'omu Kanani za shandala.19Oku ntyo olubibi lw'omu Kanani lwaba kurhondera Sidoni kugera Gerani, hofu n'e Gaza kuhik'e Sodoma n'e Gomora; n'e Edmana, Seboyimu hofu na Lasha. 20Abo babali bana ba Hamu kurhenger'omu mbaga zabo kurhenger'omu ndimi zabo omu bihugo byabo kugerera ebihugo byabo.21Naye Shemu eshekulu w'abana boshi ba Eberi mwene wabo ya Feti mukulu kuboshi na yentyo aburh'abana. 22Abana ba Shemu bali: Elamu na Asihuru na Arpakshadi na Ladi na Aramu. 23N'abana ba Aramu bali: Uzi, na Huli na Geteri, na Masi.24Aripakisadi aburha Sela, Sela aburha Eberi. 25Bana babiri baburhwa emwa Eberi; ezino lya muguma lyaliri Pekegi, bulala oku siku zage echihugo chagabwa, n'ezino ly'owindi mwene waba, lyaliri Yokitani.26Yokitani aburha Almodadi na Selefi, na Hazari- Maweti na Yera; 27Na Hadoramu, na Uzali, na Dikela; 28na Obali na Abemaeli, na Seba; 29na Ofiri, na Havila, na Yobabu, aba boshi baliri bana ba Yokitani.30N'obulamiro bwabo bwaliri kurhenga Mesa, nko kala waj'emwa Sefari, ntondo y'ebushoshokero. 31Aba bali bana ba Semu, omu milala yabo, oku ndimi zabo, omu bihugo byabo oku mahanga gabo.32Eyi eli milala ya bana ba Nowa, omu burha zabo, omu mahanga gabo n'okwago mahanga ga gabirwe omugulu enyuma y'echihonzi.
111N'egulu lyoshi lyaliherhe luderho luguma na lulimi luguma. 2Ngasi mango eri baja lugenzi ebushoshokero, bashiman'egulu bwinj'omu chihugo ch'eSinari; ba ber'aho.3Babwirana mpu: Rhujir'amadafali rhunagayose bwinj'oku muliro. Baba n'amadafali g'amabale na g'eshwagara. 4Baderha mpu: Rhuchiyumbakire rhwenin'echishagala n'omunara, erhwe lyago lihik'empingu rhuna chijirir'ezino; rhulishandaz'oku gulu.5Nahano ayandagala kukola echishagala n'omunara, aben'emuntu bayumbakire. 6Nahano aderha mpu: Bulala boshi bali ba chihugo chiguma baherhe naluderho luguma n'ebibali bajira oku ntyola ntacho chakabagamba echi balonzez'okujira. 7Rhuyandagale rhubashandaz'enderho barhayunvikanag'enderho.8Okuntyola Nahano abashandaza kurheng'eyo lugulu omugulu lyoshi; balek'oku yumbak'echihugo. 9N'okuntyol'ezino lyage lya lihamagerwe Babeli bulala Nahano abashandaz'enderho omugulu na kurheng'agomango Nahano abashandaz'omugulu lyoshi.10Aba baliri lubaurha lwa Semu, semu aliherhe myaka egana, aburha Aripakisadi myak'ebiri echihonzi chigera; 11Semu alama myaka magana marhano eri amali burha Aripakisadi; aburha abarhabana n'abanyere.12Aripasadiki alama myaka makumi masharhu n'erhano aburha Sela, 13Aripasadiki alama myaka magana mane n'esharhu elya mali kuburha Sela, aburha abarhabana n'abanyere.14Sela alama myaka makumi masharhu, aburha Eberi; 15Sela alama myaka magana mane n'esharhu elyamala kuburha Eberi, aburha abarhabana n'abanyere.16Eberi alama myaka makumi masharhu n'ene, aburha Pelegi, 17Eberi alama myaka magana mane na makumi masharhu elyamala burha Pelegi aburha abarhabana n'abanyere.18Pelegi alama myaka makumi masharhu, aburha Reu, 19Pelegi alama myaka magana mabiri na mwenda elyamala kuburha Reu, aburha abarhabana n'abanyere.20Reu alama myaka makumi masharhu n'ebiri, aburha Serugu, 21Reu alama myaka magana mabiri na mushanvu elyamala kuburha serugu, aburha abarhabana n'abanyere.22Serugu alama myaka makumi masharhu, aburha Nahori; 23Serugu alama myaka magana mabiri elyamala kuburha Nahori aburha abarhabana n'abanyere.24Nahori alama myaka makumyabiri na mwenda, aburha Tera, 25Nahori alama myaka egana n'ekumi na mwenda elya mala kuburha Tera, aburha abarhabana nabanyere. 26Tera alama myaka gali mushanvu, aburha Aburahamu, Nahori na Harani.27Okuntyola eri liri burha lya Tera. Tera aburha Aburahamu, Nahori na Harani; Harani aburha Loti. 28Harani afa embere zeshe Tera omu chihugo aburhwaga, omu Uri w'Ekalideya.29Aburahamu, Nahori bashaba abakazi ezino lyamuk'Aburahamu lyaliri Sara, ezino lyamuka Nahori lyaliri Milika, mwali wa Harani, eshe wa Milika n'eshe wa Isika. 30N'oyu Sara, aliri ngumba.31Tera arhola Aburahamu mugala wage na Loti mugala wa Harani mugala w'omwana wage, na Sara mwazana wage, muk'omugala Aburahamu bagenda haguma kuj'ehe Uri y'Ekalideya, kuj'omu chihugo ch'e Kanana baj'emwa Harani, baber'eyo. 32N'esiku za Tera zaliri myaka magana mabiri n'erhano; Tera afir'eHarani.
121Okuntyola Nahano abwira Aburahamu mpu: Rheng'omu chihugo chawe n'omu bene benyu, n'omunju ya isho kuj'omu chihugo n'a kuyereka; 2Nakujira kuba lubaga lunene, na kugisha, na kengesa ezino lyawe, waba migisho. 3Nagisha abakugisha, n'olala waka kukaga namuakaga kon'oko, n'akugerera w'oyo embaga zoshi z'oku gulu za gishwa.4Okuntyo Aburahamu arhenga, agenda nk'okuntu Nahano Nyamuzinda amubwiraga; Loti agenda haguma naye, na Aburahamu aliherhe myaka gali mushanvu n'erhano, amango arhengag'eHarani. 5Aburahamu arhola Sara mukage, na Loti mugala wa mwene wabo, n'ebikulo byabo byoshi baliherhe, na bokozi baliherh'e Harani barhenga kuj'omu chihugo che Kanana; baja omuchihugo.6Aburahamu agera omu chihugo kugera e'Sekemu emwelo ye Morehe. N'omu Kanana aliri omu chihugo agola mango. 7Nahano abonekana ku Aburahamu amu bwira mpu: eburha lyawe naliha chino chihugo; ayumbaka aho, enterekero ya Nahano w'amubonekeraga.8Arhengeyo kuj'oku ntondo y'ebushoshokero y'eBeteli aheba eheme lyage; n'e Beteli na Ai ebushoshsokero ayumbak'enterekero ya Nahamo ahahamagala ezino lya Nahano. 9Aburahamu ajalugenzi, achiri aja eshishi we Negeva.10Eshali lyaliri omu chihugo, Aburahamu ayandagala e Misiri, abereyo bulal'eshali lyali zibuhire bwenene. 11Elyaba amahika hofi n'e Misiri, abwira Sara mukage mpu: Menyer'okoli mukazi okwirire bwenene omu kubona; 12Mbwene nka hanola abe Misiri bakubona, baderha mpu: Oyula ali mukage; bana nyirha, w'oyo bana kulek'ozene. 13Oderhe nkuhunire ok'oli mwali werhu, y'ibiba binja kunyono okunfumya w'oyo, y'indama enyanya zawe.14Eli Aburahamu ahik'e Misiri, abe Misiri babona oku oyola mukazi alikwirire bwenene. 15Entwali za Farao zamubona bajibwira Farao, oyo mukazi ahekwa omunju ya Farao. 16Ajirira Aburahamu ebisimisize enyanya lyage, aliherhe ebibuzi n'enkavu, n'epunda, n'abakozi, n'abakazi ba kasi n'epunda zage n'engamiya.17Nahano alibuza Farao n'olubaga lwage enyanya za Sara, muka Aburahamu. 18Farao ahamagala Aburahamu, aderha mpu: Bichi bila wanjirire? Mpu charhumaga orha mbwir'oku Oyula ali mukawe? 19Mpu bulala gurhe waderhaga oku oyula ali mwali wenyu? Warhuma na murhola abe mukani? Jaga walola kusiga mukawe, omurhole onagende. 20Farao aholereza abakozi bage bamu herekeze omu njira haguma na mukage n'ebintu byoshi aliherhe.
131Aburamu anyegera kurheng'e Misiri yewe na mukage, na byoshi ali herhe, haguma na Loti kugera ebuzinda bw'ezuba. 2Aburamu aliri muchire bwenene oku burhunzi bw'enkavu, oku furanga n'ehoro.3Agenda lugenzi kurhenga Negevi kuhik'e Beteli n'e Ai. 4Oku hantu h'olurhamba, ajirag'ahola embere, n'ahola Aburamu ayakuz'ezino lya Nahano.5Loti kon'okola agenda haguma na Aburamu aliherhe ebibuzi n'enkavu n'ehema. 6Bulal'echihugo chirhabazigirag'okubona haguma kushimana n'ebikulo binene bali baherhe, okuntyo barhazagi kulama haguma. 7Haba ebushombanyi ekagarhi k'abangere b'enkavu za Aburamu n'abangere b'enkavu za Loti. Omu Kanana n'omu Perezi balama omu chihugo che Kanana mw'ezola siku.8Aburamu abwira Loti mpu: Obushombanyi burhabaga nkuhemere, ahakagarhi kani nawe; eri ahakagarhi k'abangere bani n'abangere bawe; nku hemere, bulala rhuli baguma. 9Echihugo choshi chiri emalanga mbere gawe. Ochiberule nkuhemere hale nani; akachishog'ekulembe n'aj'ekulyo, okaj'ekulyo n'aj'ekulembe.10Loti alolerez'echihugo choshi n'e Yorodani abon'oku mencji gali kwirire eyolubanda eri Naymuzinda arhazi kubihya e Sodoma n'e Gomora, nka shwa lya Nahano, nka chihugo che Misiri amango wakayerekeza e' Zoari. 11Oku ntyo Loti achilondoza echihugo chinene eburhambi bwe Yorodani. Loti aja lugenzi ebuzinda bw'ezuba; bachiberula boshi haguma.12Aburamu alama omu chihugo che Kanana na Loti alama omuzungu ch'echihugo bwinja, abungis'ehema lyage eh Sodoma. 13Abantu b'e Sodoma bali babi kandi banya byaha bwenene emalangabere ga Nahano.14Nahano abwira Aburamu elyaba amachiberula na Loti mpu: Jaga walambul'amasu gawe olole kurhengerera aholi, ekulyo n'ekulembe, ebushoshokero n'ebuzikiro bw'ezuba. 15Mpu balal'echihugo choshi obwene, nkuherez'echo n'eburha lyawe esiku n'amango.16Najira n'eburha lyawe kuba nk'amushenyi gw'echihugo, chiro n'eburha lyawe kon'oko lirhaganjwa. 17Yumuk'olambulagir'echihugo obule bwacho n'obugali bwage; bulala naguha choshi. 18Aburahamu ahamisa, ayinja elihaba Emilelo y'e Mamuri, eri Heburoni, ayumbak'aho olurhamba lwa Nahano.
141Omu mango ga Armafeli mwami w'e Sineyari, Ariyoko mwami w'e Elasari na Kedori-laomeri mwami w'e Elami na Tideyali mwami w'e Goyimi; 2 abola bami bachula entambala ku banola babo bami: Bera mwami w'e Sodomo, Birsha mwami w'e Gomora, Sineadi mwami w'e Adma, Sheberi mwami w'e Seboyimi n'omwami w'e Bela ezino lyage ye Sowari.3Aba b'enyuma bachigusha boshi omu kabanda k'e Sidimi yena nyanja y'omunyu.4 Barhegekwa na Kedori-laomeri myaka ekumi n'ebiri, n'omu mwaka gw'ekumi na kasharhu, bagoma.5 Aliko omu mwaka gw'ekumi na kane Kedori-laomeri ayinja haguma n'abandi bami, bachihira haguma, bahima bene Refayimi aha Asteroti-karnayimi, abazuzimi abahimira aha Hama, aba Emimi omu lubanda lw'e Kiriyatamini. 6N'Abaheriti aba himira oku ntondo yabo y'e Setiri, kuhika aha Eli-parani, chihugo ch'elubibi lw'empinga.7Bashubi galuka,baja eAyimi misipeti omu Kedesi. Bahima ab'omuchihugo ch'e Malesiti,kuguma n'aba Amoreni,balamire e Hesasoni-tamari. 8 Ntyok'omwami w'eSodomo, n'omwami w'eGomora no w'eAdima,n'o w'eZeboimi,n'omwamiw'e bela,ye zoari;bagendekeza balwisa bo omulubanda lw'e Sidimu. 9 Balwisa na Kedori-Laoaneri,mwami w'eElamu, na Tidali mwami w'eGoyimi,na Amorafeli mwami w'e Sinari, na Ariyoki mwami w'Elasari: bami bane belwisa bami barhano.10Omu lubanda lw'e Sidimi mwali yunjwire ebiriba by'obulembo; omu kuyaka omwami w'e Sodomo n'omwami w'e Gomora barhogera mo banafira aho; naba yorhaga balibirhira omu ntondo. 11 Aba himaga barhola ebikulo byoshi by'e Sodomo n'eGomora, n'ebilyo byaliri mo byoshi; bachigendera. 12 Loti naye mugala wamulumuna wa Abramu, eyi alamire e Sodomo, bamufarha bamuheka n'ebikulo byage byoshi.13Muguma omu bafumaga abangula aji bwira Abramu, muhebraniya; oyo muntu ali lamire omu mirhi ye Mamuri Amoniti, mwene wabo Esikori na Aneri, baliri bihango bya Abramu.14 Eri Abramu ayuv' egani oku mwene wabo ashwekerwe, arhola omu bakozi bage, balala bagwerh'emisi, magana masharhu n'ekumi na munane, baburhwa b'omu mwage, aba kulikiranya kuhika eDani.15Yewe n'abantu bage bachigaba,balwisa bo;abashurha anabakulikiranya kuhika eHeba ,chihugo chaliri oku malembe g'e Damasi. 16 Agalula ebinyu byoshi; agalula na Loti,mwene wabo n'ebintu byage byoshi n'abkazi n'olubaga.17Eri Abramu agaluka ahimire Kedori-Laomeri n'abami aliri nabo,mwami w'e Sodomo abuganana naye omu lubanda lwe Sawe,lubanda lwa mwami. 18Melkisedeki mwami w'e Salemi,arhula omugati n'e divayi;naye aliri mudahwa wa Nyamuzinda w'e nyanya.19Agisha Abramu ,aderha:Agishwe Abramu na Nyamuzinda w'e nyanya,lulema w'e mpingu n'egulu! 20Agishwe Nyamuzinda w'e nyanya,owahiraga abashombanyi bawe omu maboko mawe! Na Abramu amurhulira echiguma ch'ekumi ch'ebikulo byage byoshi.21Oyo mwami w'e Sodomo abwira Abramu ntya: ompe abantu,oyorhane ebi bikulo bibe byawe. 22 Abramu ashuza mwami w'e Sodomo ntya: Ndahire embere za Nahano, Nyamuzinda w'e nyanya bwenene;lulema w'empingu n'egulu: 23Nta chawe choshi choshi nankarhola,chiro hyaba hihungo,chango ehigozi hy'e chirato,ly'orhaderha:oku namagaza Abramu.Ntacho narhola!24 Ebi ntaderhere byonyine, ebya banasole bani bakaba balire,n'echigabi nahaga abera bangwasaga,Ameri,Esikoli,na Mambri,abola barhola ngasi muntu echage chigabi.
151Enyuma y'ebyo byabaga, omwazi gwa Nahano gwahikira Abahamu omubilorho, amubira: Abrahamu, orhayubahaga; ndi mpezi yawe, n'oluhembo lwawe lwaba lunene. 2Abrahamu ashuza: Nahano ogala byoshi, bichi wepereze? ndamire buzira burha;n'omwimo w'omunju yani ali Eliyezeri we Damasi. 3Na Abrahamu aderha: tala, nta burha wamperezenoyu waburhirwe omu nju yani nj'aba mwimo wani.4Ityo, omwazi gwa Nahano gwamukira tya: arhali yewe yinjiwaba mwimo wawe, s'aliko owerhenge omu bibuno byawe yinji waba mwima wawe. 5Eri amali muherekeza ebuga, aderha: lola okukuba, onaganje ekununu, akaba wakagali ziganja. Anamubwirha: ityo kwebura lyawe lyaba.6Abramu ayemera Nahano wamuyerekag'oku byoshi binali by'okuli.7 Nahano amubwira kandi tya: nye Nahano nakukulaga e Uri mpoje e Kaldeya mpu nguhe echi chihugo chibe chawe.8 Abrama amushuza: Nahano ogala byoshi, bichi namanyerako oku nechi chanaba che mwani?9Nahano amubwira: onderhere endaku ya myaka esharhu, e mpene ya myaka esharhu, e chibuzi cha myaka esharhu, orhole n'empiga n'echana nyunyi ch'enguku. 10Abramu arhola ebyo birhugano, abichamo ngasi chiguma kabiri, ahira ngasi chiguma eburhabi wechindi, aliko arhachagulangaga enyunyi. 11Enyunyi zaguguma kwela mifu yebirhungano; Abramu azilibisya.12Ezuba lyabere lyazika Abramu ahondoberera omwiro; obuba nomuzima gunene byamuhikira. 13Nahano abwira Abramu: omenye bwinja oku emburha zawe njizaba bahisi omu chihugo cha bene. Njibaba bambali babo bantu bana balibuze myaka magana mane.14Aliko njina hana olo lubaga njilwabalibuza, njibarhenga omucho nobugale bunene. 15Woyo nji wakulikira basho n'omurhula, njiwahabwa enyuma y'obushaja bukwirire. 16Oku lugero lwakane nji bagalu eno, bulala obubi bwabanya Amoriti burhazi kuba.17Ezuba lyabere lizika erhi obudufu bwamarumbeza,lolaga haba echusi chinene n'echirimi ch'omuliro, chagera ahagarhi kazilala nyama ziberangirwe. 18Olola siku Nahano ajira echihango haguma na Abramu aderha: namaha eburha lyawe echi chihugo kurhenga okulwinji lwe Misiri kugera okulwinji lunene , lwo lwinji lwa Efrata, 19 chihugo ch'aba Keniti, aba Keniziti, aba Kadimoniti, 20 aba Hititi, aba Periziti, aba Rafayimi, 21 aba Hamoriti, abanya Kanani, aba Girigashiti n'aba Yebuseni.
161Sarayi muk'Abrahamu arhaligwerh'omwana. Aligwerhe omujanyere w'omu Misri ohamagalwa Hagari. 2Na Sarayi abwira Abramu eba mpu; tal'oku Nahano anjirire ngumba, yinja nkuhunire, orhol'oyu mujanyere wani kugerera yewe nji mbon'omwana. Abramu ayunv'omulenge gwa mukage. 3Honaho Sarayi arhola Hagari w'omusri mujanyere wage amuh'eb'Abramu okuba mukage, ago mango eni Abrahamu akol'agwerhe miak'ekumi ekanana. 4Abramu abere'arhola Hagari aba bukule, arhonder'okusuzagura mukazi nahamwabo.5Sarayi abwira Abramu mpu; obubi bwani bub'enyanya lyawe, naheber'omujanyere wani omuchifuba chawe, aber'abon'okwakali bukule lyajandola n'erisho lyakabonerero. Nyamuzinda anchir'olubanja nawe. 6 Abramu abwira Sarayi, ali omu maboko gawe, omukoler'echikusimisize. Sarayi amulibuza, nay'abung'ajahale.7Malayika wa Nahano abugana Sarayi oku shok'omu mpinga, eshok'omu y'onjira y'esuri.8 Malayika wa Nahano amubwira mpu: Hagari mujanyere wa Sarayi ngahe warhenga na ngahe waja? naye ashubiza mpu ndi nayaka Sarayi mkazi nahamwerhu.9Malayika wa Nahano amubwira mpu; galuk'oshubir'emwa mukazi nahamwenyu, ochirhohy'omu maboko gage. 10 Malayika wa Nahano amubwira: nji naluz'eburha lyawe, chiro nji lirhagalika kuganjwa.11Malayika wa Nahano amubwira: tal'okoli bukule, nji waburh'omwana rhabana wanamuh'ezino lya Ismaheli; bulala Nahano ayunvirh'amwalumwa gawe. 12 Oy'omwana njaba nka chihesi chelubala, efune yage nji yab'enyanya za ngasi muntu n'efune yangasi muntu nji yab'enyanya lyage, nj'ayikal'embere za bene babo boshi.13Ahamagal'ezino lya Nahano wamuderhesaga mpu; oyo wa Nyamuzinda obona, bulal'aderha mpu: amesho gani gabwen'owabwene? 14Nantyo; eshoko yahamagalwa Beri-lahai-mwami, bulala hali ahagarhi k'ekadesi n'eberedi.15Hagari aburhira Abramu omwana w'omurhabana, Abramu amuh'ezino lyaIsmaeheli. 16Abramu aligwerhe myaka makumi gali munane na ndarhu amango Hagari aburhaga Ismaeheli.
171Amango Abramu alihegwerhe myaka makumi gali mwenda na mwenda, Nahano abonekera Abramu. Lambagira wmbere z'amalanga gani, n'okuba mushinganyanya. 2Njina jira echihango chani ahakagarhi kawe nani, n'oku kuyushula bwenene.3Abramu arhog'embere z'amalanga gage, na Nyamuzinda amu bwira, n'oku derha: 4Tala echihango chani, china jira nawe Nji waba eshe wa buko bunene. 5Barhaka chikuhamagala Abramu; aliko ezino lyawe nji lyaba Abrahamu, bulala njina kujira eshe wa buko bunene. 6Njina kujira muzere bwenene, njina kuha buko bunene; n'abami nji barhenga mu w'oyo.7Nji najira echihango chani haguma nawe, n'eburha lyawe enyuma zawe, kukulikira n'ebibusi byabo: Nji chaba chihango ch'esiku n'amango, nji naba Nyamuzinda wawe n'eburha lyawe enyuma zawe. 8Nji nakuha, n'eburha lyawe enyuma zawe, echihugo olamiremo nka muhisi, echihugo choshi ch'eKanana, chibe chenyu esiku n'amango, njina naba Nyamuzinda wabo.9Nyamuzinda abwira Abrahamu: W'oyo, nji walanga echihango chani, w'oyo n'eburha lyawe enyuma zae, kukulikira n'eburha lyawe.10Chino ch'echihango chani, nji mwalanga aha kagarhi kani nenyu, n'eburha lyawe enyuma zawe: Ngasi murhabana nj'akaembulwa. 11Nji mwachikembulisa , n'okuba chimenyiso ch'echihango ahakagarhi kani nenyu.12Omulugero lwa siku munane, ngasi murhabana obalimo nj'akembulwa, kukulikira n'ebibusi byenyu, nj'abe aburhirwe omu nju, changwa agulwag'oku furanga nka mwana wa muhisi, orhali w'omubuko bwawe. 13Bali kwanene bakembule olala waburhwag'omunju n'olala wagulwag'oku furanga; n'echihango chani nji chaba omu mubiri gwenyu ch'esiku n'amango. 14Omurhabana orha kembwirwe,orhana kembulwag'oku mubiri, nj'akulwa omu kagarhi k'olubaga: aba abihiz'echihango chani.15Nyamuzinda abwira Abrahamu: Orhaka chihamagala Sarayi, mukawe, ezino lya Sarayi, aliko ezino lyage likala Sara. 16Njina mugisha, n'oku muherez'omugala; njina namuhgisha, nj'anaba buko bunene; bami b'abantu nji baburhwa naye.17Abrahamu arhog'embere z'amalanga gage; asheka, n'oku derh'omu murhima gwage: Njina burha omwana n'omulume wa myaka egana? na Sara, aligwerhe myaka makumi gali mwenda, akana chiburha? 18Na Abrahamu abwira Nyamuzinda: Oh! Ismaeli alame embere z'amalanga gawe!19Nyamuzinda aderha: Okuli Sara, mukawe, nj'akuburhira omwana; nji wamuhamagala omu zino lya Isaka. Nji na jira echihango haguma naye nka chihango ch'esiku n'amango okuburha lyage enyuma zage. 20Enyanya wa Ismaeli, na kuyunvirhe. Tala, nji na mugisha, nji namuha eburha, n'oku muyushula esiku n'amango, nj'aburha bami ekumi na babiri, n'oku mujira lubaga lunene. 21Nji najira echihango chani haguma na Isaka, eyi Sara nj'aburha mwago mango g'omwaka gwa yinjire.22Amango amala derha naye, Nyamuzinda aba enyanya z'Abrahamu. 23Abrahamu arhola Ismaeli, mugala wage, na byoshi bya burhwag'omu mwabo na byoshi byagulwag'oku furanga, abalume boshi baliri omunju y'Abrahamu; n'oku bakembulwa olo lusiku, kukulikir'erhegeko Nyamuzinda abaga amuhere.24Abrahamu abaga ali na myaka makumi gali mwenda na mwenda, amango akembulwa. 25Ismaeli, mugala wage, aligwerhe myaka ekumi n'sharhu amango akembulwa. 26Olola lusiku, Abrahamu akembulwaga, na ntyo n'omugala, Ismaeli. 27N'abantu boshi b'omunju yage, baburhwaga omu mwage, changwa abagulwag'oku furanga nka bahisi, nabo bakembulwa haguma naye.
181Nyamuzinda amubonekera omu mirhi ye Mamure, nk'oku aliyikere ohokujira omu hema lyage, amngo g'echuka ch'ezuba. 2Alambul'amasu alola: Abon'abantu bassharhu bayimangire hofi naye. Amango ababonaga, aja embere zabo, embere z'olunvi lw'ehema lyage, afukama okudaho.3Aderha: Nyamuzinda wani, akaba ndi munya ragi omu masu gawe, nyingirire, orhajaga hale n'omu rhumizi wawe. 4Rhuyemerere, bakulerhere amenji oyog'amagulu: Ohumukire omushishi w'ogula murhi. 5Najilerha echichira ch'omugati, omurhima gwawe gushubi komera, enyuma ya byoshi wanakomeza olugenzi lwawe. Bulala bunola bibyarherema wagera hofi n'omurhumisi wawe. Bashuza: Jira nk'oku we derhere.6Abrahamu agenda dubaduba omu hema lyage emunda Sara ali; aderha mpu: Dubaduba: Bipimo bisharhu by'eshano, oduge, ojire emigati. 7Na Abrahamu alibirha aja omu birhungano byage, arhola empanzi nyinja eshishire ayihereza omusongozi ajira duba ayibaga. 8Ashubirhola amavurha n'amarha, haguma n'empanzi bamuhaga; abihira embere zabo. Aja yenine eburhambi omushishi g'omurhi; Abilya.9Obola aba bbwira mpu: Ngahe Sara mukawe ali? Ashuza; ali ahola omu hema lyage. 10Muguma w'omubowe aderha mpu: Nayinja emunda oli mwamo mango; Namukawe Sara aba n'omwana. Sara ayunva ahawa lunvi lw'ehema lyage lyaliri enyuma zage.11Abrahamu na Sara baliri bashaja, b'emyaka y'enyanya. Sara arhali chiyinji oku akachiburha. 12Achishekera aderha: Bunola oku nkola mugekulu; n'akachibona ameru g'okuburha. Nahamwerhu wani ali mushaja.13Nyamuzinda abwira Abrahamu mpu: Bichi birhumire Sara asheka omu kuderha: ka nakachibon'omwana m'obula bugekulu bwani? 14Ntacho chiriho chaka somezwa embere za Nyamuzinda; Mango maguma nayiriza emunda oli, Sara anabona omwana sole. 15Sara abesha, omuku derha: Nta shekere, bulala aliyubahire. Aliko aderha, nechi washekere.16Aba bantu bayumuka, bagenda, bayerekeza e'Sodomo. Abrahamu agenda nabo abaherekeze. 17Obola Nyamuzinda aderha mpu: Nakabisha Abrahamu ebindonzeze kujira? 18Abrahamu yebe lubaga lunene lukomere, na muli yewe, olubaga lw'egulu lyoshi lwebe lugishirwe. 19Bulala nachishogereye, mboni arhegeka abana bage n'enju yage, enju zage, balange enjira ya Nyamuzinda, omu kujira ebishinganene n'obushinganyanya, n'antyo Nyamuzinda ayeneze oku Abrahamu ebilaganyo amulaganyaga.20Nahano aderha: emiziga, enyanya wa Sodomo na Gomora yayunjwire, n'echaha chabo chilugire. 21Cho chirhumire nkala na yandagala, naji lola akaba banakolere nk'oku na yunvaga, bikulikize olwamo lwa mpikagako n'akaba arhali ntyo, na bimenya.22Abantu ba chiyegula hale baja olunda lwa sodomo; aliko Abrahamu aliri oku lunda lwa Nyamuzinda. 23Abrahamu ayegera aderha: Wahangayisa abinja n'ababi?24Hali amango eri hali makumi marhano g'abinja omuu chishagala ahakagarhi, nabo wabo wabarhindibuza, orha babbalira echishagala enyanya za makumi marhano gagumaguma, gali aha kagarhi k'echishagala? 25Oku yirhisa abashinganyanya n'abanya byaha, mpu yi biba oku bashinganyanya n'abanya byaha, obo bulyo b'okukola ntyo, buje hale nawe. 26Nahano aderha: nkashigana bashinganyanya makumi marhano omu Sodomo nababalira enyanya zabo echishagala choshi.27Abrahamu ashubi derha: Taalaga, nabere nka na bwira Nyamuzinda, nyono ntali chiro nka luvu n'eshano. 28Hali ammango eyi makumi marhano gaba shinganyanya gakabulamo barhano, kubera abola barhano, wakarhindibuza echishagala? Nyamuzindaa ashuza: Ntaka chishereza nkola nabugana bashinganyanya makumi marhano na barhano.29Abrahamu agenderer'okuderha: Hali oku wakabona bashinganyanya makumi marhaano: Nyamuzinda aderha: ntacho najira enyanya yabola makumi marhano. 30Abrahamu aderha: Nahamwerhu orhagayaga: nyenderhere: Hali eyi wakabona makumi masharhu g'abashinganya. Nyamuzinda aderha: Ntacho najira nkabona bashinganyanya makumi masharhu. 31Abrahamu aderha: nasimire oku mbwira Nyamuzinda; ak'ababona bashinganyanya makumyabiri: Nyamuzinda aderha: ntabarhindibuza enyanya ya balira makumyabiri.32Abrahamu aderha: Nyamuzida arhagayaga, lero kuhika buno ntachi derha binene. Akaba akabona bashinganyanya ekumi, Nyamuzinda aderha: Ntabarhindibuza enyanya ya bashinganyanya ekumi. 33Nyamuzinda achigendera, ammango ali amamala ki bwira Abrahamu. Abrahamu agaluka omu chumbi lyage.
191Bamalayika babiri bahika e' Sodomo egolo. Loti aliyikere oku lunvi lw'e'Sodomo. Amango Loti ababonaga ayumuka aja embere zabo, afukama, amalanga gagera oku daho. 2Okundi aderha: lola, ba Nahamwerhu bayingingire muje omunju y'omukozi wawe, ona lalemo obudufu boshi: Oyog'amagulu, wazuka esezisezi, wana genderez'enjira yawe. Nanga, bashubiza; rhwelale omu njira. 3Loti abasezaa oku baj'emwage, baj'omunju yage. Abajirira aka dinyi, abayendera omugati gurhali mu mugadu; Balya.4Barhaliza lyama, abantu b'omu chishagala, b'e Sodomo ba zunguluka enju, kurhenger'okubana kuhik'oku bashaja, olubaga loshi lwayinja. 5Bahamagala Loti bamubaza mpu: ngahe abantu bajag'omu mwawe m'obula budufu bali. Rhuhulusizebo rhubamenye.6Loti ahuluka abbashimba oku lunvi, aching'olunvi enyuma zage. 7Ababwira: Bene berhu mbayingingire murhajirag'amabi. 8Lola, ngwerhe banyere babiri barhasagi shabwa; Nabalerhebo embuga, babajirira ebi basimisize; kinine ntako mujirage abala bantu bulala bayinjaga ezuba w'enchanvuli chani aha mwani.9Baderha: Chiyegule! Bashubi derha mpu Oyula ayinjaga nka mwinjira: Olonzijib'obuzuzi rhwakujirira amabi kumulusha n'okushunika Loti agenda mpu baji shandaza olunv lwage.10Abantu balambul'amaboko, bakululira Loti emunda bali, omunju yage; baching'olunvi. 11Bashurha abantu baliri oku lunvi barhali babona abantu baliri oku lunvi lw'enju, kurhengera oku mwana kuhik'okumukulu, oku bulyo ba chinganire ebirhashobokere omukubona olunvi.12Abantu babaza Loti mpu: Inde ogwerhe hanola? Muhunga wawe, basole, banyere: Na ngasi hyawe hyoshi hiri munola chishagala, kula byoshi hanola. 13Bulala rhukali shereza ahala hantu; Bulala emiziga kw'abala bantu balamire hanola ekola minene embere za Nahano, Nyamuzinnda arhurhumire oku rhubishandaze.14Loti ayumuka, abwira abahunga bage: Aderha; muyumuke, murhenge hanola mugende; bulala Nyamuzinda akala shandaza echishagala. Aliko abonekana omu masu g'abahunga bage nka osimisizwe. 15Kurhengera egolo eyi bamalahika bali baseza Loti, ba mubwira: Yumuka, rhola mukawe na bali bawe bombi bali hanola yi orhafira omu buhanya bw'echishagala.16N'oku aliri alegama, abantu bamufarha okuboko, yewe, mukage na banyere bage babiri, bulala Nyamuzinda alonzaga kumufunya; bamuheka baluleka hale n'echishagala. 17Bachimala bahulusa: muguma mubowe aderha: ochihige oku kalamo kawe; orhalolag'enyuma zawe; orhana yimangaga omu kadekera koshi; ochihigire olunda lw'entondo, yi orha rhindibuzwaga.18Loti ababwira: Oh, nanga, Nahamwerhu. 19Lola, na bwene omurhula omu masu gawe, wana yerekene obonjo bwawe, emunda ndi omu kumbikir'akalamo, aliko, ntaka gali chikula omu ntondo embere nta gwerhe omurhula gwawe, nana hirigirha. 20Lola echi cchishagala chili hofi mpu nchilibirhiremo, chinali chigeke; Oh, naka chirhabalirayo, chirhali chinene? N'omurhima gwani gulame.21Aderha: tala, nguher'eragi, ntaka nabihy'echishagala oderhere. 22Dubaduba libirha ojeyo: Bulala ntacho nakajira orhanazi hikayo: Echo chi charhumire bayirika echo chishagala oku zino lya Zoaro.23Ezuba lyatundukaga eyi Loti ali omu Zoaro. 24Obola Nyamuzinda ayandagaza ku Sodomo n'e Gomora echizombo ch'omuliro gwa Nyamuzinda. 25Ashandaza ebyo bishagala: Akadekera koshi n'abalamiremo, n'ebihingwa byoshi by'oku budaka.26Muka Loti, alol'enyuma, aba yorha bale ly'omunyu. 27Abrahamu azuka esezisezi aja emunda baliri haguma na Nyamuzinda. 28Ayerekeza amasu gage olunda lw'e Sodomon'e'Gomora, n'oku bishagala byoshi by'orhudekera, abona echusi charhenga omu budaka nka musi guli nka gw'efuru.29Amango Nyamubaho ashandazaga ebishagala by'ebihugo, ayibuka abrahamu, okula Loti omu malibuko amango alibuzaga echishagala Loti alilamiremo.30Loti arhenga e' Zoaro, aja oku ntondo haguma n'abali bage babiri, bulala ali yubahire ku yorha e' Zoaro. Alama omu musongi n'abali bage babiri.31Efula ya bwira mudorho wage mpu: Darha akola ali mushaja; na hanola rhuli,nta mulume wachirhuganiza nk'okubiba omu chihugo choshi. 32Yinja rhujinywesa darha amavu alaluke, rhuhushe naye, okubundi rhubikirir'obuko bwa darha. 33Bayemera oku banywesa eshe amavu obola budufu: Efula yaji husha n'eshe, obola arhamenya mangochi alyamaga na mangochi azukaga.34Buche bwasezi, eula ya bwira mudorho wage, talaga lishinjo na husire na darha, rhushube rhumulaluse amavu nawe aji husha naye muno budufu, oku bundi, rhubikirire obuko bwa darha. 35Banywesa eshe amavu kandi obola budufu, n'omuziba naye aji husha n'eshe, arhamenyaga mangochi ahushaga chiro mangochi azukaga.36Bali ba Loti bombi babiri, baheka bukule bw'eshe Loti. 37Owefula aburha omurhabana amuyirika oku zino lya Moabu: Y'eshe wa abanya Moabu, kuhika zinola siku. 38Omuherezi aburha naye omusole, amuyirika oku zino lya Bene ami, y'eshe wa Aminiaya kuhika zinola siku.
201Abrahamu agenda kurhengere aha kagarhi k'echihugo, ajilama ahakagarhi k'e'ekadesi n'Esuru, ahumukira e'Gerari. 2Abarahamu akazagi derha oku mukage Sara ali mwali wabo; Abimeleki, mwami w'e Gerari, arhola Sara. 3Obola Nyamuzinda abonekera Abimeleki omu bilorho, obudufu; amubwira mpu: tala, wafa enyanya w'omukazi washambazize, bulala agwerhe omulume.4Abimeleki, arhamuyegereraga amubwira: Nahamwerhu: Ka wayirha n'olubaga lushinganyanya? 5Orhambwirire oku ali : Mwali wenyu? Naye arhaderhere oku oli musheja wabo? Naoleseze omurhima guchere n'efune erhagwerhezinga.6Nyamuzinda amubwira omu bilorho: Nyinji oku wakolere n'omurhima gu chere. Nani nalikuhanzize oku rhangomera. Chi chirhumire ntali kuyemerere oku omurhole. 7Buno buno galul'omukazi w'oyu mulume, bulala ali mulebi, ye kuhunire wana lama, aliko akaba orhagalwire mukage, omenye oku wafa, w'oyo na ngasi kantu kawe koshi ogwerhe.8Abimeleki azuk'esezisezi, ahamagala abakozi bage boshi, abwirabo eymyazi yoshi; abola bantu bafarhwa n'obuba bunene. 9Abimeleki ahamagala abrahamu naye amubwira: Bichi warhujirire? Bichi nakugoseze byakarhuma wanderhera nyono, n'oburhegesi bwani, echaha chinene ntya. Hali echibi wambweneko chirhakabaho?10Na Abimeleki abwira Abrahamu: Bichi owazize byakarhuma y'ojira okuli nk'okula? 11Abrahamu ashuza mpu: Nakazagi chibwira oku mwechi chihugo barhayubaha Nyamuzinda; n'oku b'enyirhe enyanya ya mukani. 12Na Kandi, buli bukweri oku ali mwali werhu; Munyere wa darha, aliko arhali munyere wa nyama; abere mukani.13Amango Nyamuzinda ambalamisaga kurhenga omunju ya darha; na bwira Sara: tala eragi wenjirire: Ahantu hoshi rhweje, oderhe oku ndi musheja wenyu. 14Abimeleki arhola embuzi, empanzi, abaja n'abajakazi; abihereza Abrahamu amugalulira mukage Sara.15Abimeleki aderha: Lola, echihugo chani chili embere zawe, genda olame aha kusimisize. 16Abwira na Sara: Lola namahereza musheja wenyu bichi chihumbi by'efuranga; ebyola biri by'okukuziby'amasu, oku boshi bali haguma nawe, n'embere wa byoshi weyemeze.17Abrahamu ashenga Nyamuzinda, Nyamuzinda, afumya Abimeleki, mukage n'abajakazi bage, bashobola eburha; 18Bulala Nahano aligumbisize enju y'Abimeleki enyanya za Sara, muka Abrahamu.
211Nahano ayibuka ebi ali abwirire Sara, ana mujirira ebi ali mulanganyize. 2Sara aba bukule aburhira Abrahamu omusole omu bugekulu bwage, amango ga kwanene Nyamuzinda ali amubwirire. 3Oyo mwana wa buragwa n'Abrahamu, Abrahamu amuyirika okuzino lya Isaka. 4Oyo mwana achimala siku munane z'okuburhwa, Abrahamu amukembulisa nk'oku Nyamuzinda ali amurhegekere.5Abrahamu ali gwerhe myaka egana amango omugala Isaka aburhwaga. 6Sara aderha: Nyamuzinda anjirire echintu ch'obwenge; ngasi yeshi wa biyunva anshekera. 7Ayongera aderha: inde wakagali bwira Abrahamu: Oku Sara yechiyonkese abana? Aliko na muburhire omusole omu bushaja bwage.8Omwana okula alek'amwonka, Abrahamu ajir'edinyi, amango Isaka alekag'amonka. 9Sara ashekera, mwene Hagari, omu Misiri ali aburhire Abrahamu.10Sara abwira Abrahamu: Hulusa oyu mwambalikazi n'omwana wage; bulala mugala w'oyula mwambalikazi arhayima haguma na mugala wani; haguma na Isaka. 11Ogo mwazi gwagayisa bwenene Abrahamu enyanya z'omugala.12Aliko Nyamuzinda abwira Abrahamu mpu: Ebyola birha kugayisaga omu masu gawe, kubera omwana w'omujakazi wawe. Hereza Sara byoshi akuhunire; bulala Isaka yi wekurhengeremo obunjukulu bawe. 13Najira n'olubaga lwa mugala wa mujakazi wawe, bulala ali w'omu luburha lwawe.14Abrahamu azuka oku mucherachera arhola omugati n'esupa ly'amenji ali hereza Hagari, alihira oku chirhugo chage, amuhereza n'omwana amuhiga. Agenda, ahera omu mpinga y'e Bere-Seba. 15Amango amenji gw'omu Supa gahwaga, aleka omwana omushishi w'echisinasina ch'omurhi. 16Aji yikala ahalolerre nka muherho: bulala akazagi derha: ntabona oku omwana wani afa, ayikala haguma naye,okula alaka.17Nyamuzinda ayunva omulenge gw'omwana, Malayika wa Nyamuuzinda ahamagala kurhenga omu mpingu, Hagari Amubwira: Bichi ogwerhe; Hagari? Orhayubahaga bulala Nyamuzinda ayunvirhe omulenge gw'omwana wawe ah'ali. 18Yumuka rhol'omwana omu farhe omu fune, bula nye mujirire abe lubaga lunene.19Nyamuzinda amuzibul'amasu, abona eriba ly'amenji; aji doma ayunjuza amenji omu Supa lyage, aherez'omwana anywa. 20Nyamuzinda alama haguma n'omwana, akula, alama omu mpinga, aba w'okulasha emiherho. 21Alama omu mpinga ly'e Parana, na nina omushabira omukazi w'e Misiri.22Agola mango Abimeleki, haguma na Pikoli mukulu w'enfola miherho bage; abwira Abrahamu intyo; Nyamuzinda ali haguma nawe mubyoshi wajira. 23Chigasha bunobuno hanola omu zino lya Nyamuzinda akaba orha besha: Eri nyono, eri abbana bani eri banjukulu bani, wena mbonere echihugo n'alamamo amenja gali kuguma naga kujiriraga. 24Abrahamu aderha: Nchigashire.25Abrahamu ahanula Abimeleki oku eriba ly'amenji g'abambali b'Abimeleki arholaga oku misi. 26Abimeleki ashuza: nta menyere owajirag'ebyo bintu! Orhalibimbwirire nani mbi menyere zene. 27Abrahamu arhol'obuso bwage, n'empanzi abihereza Abimeleki, banywana bombi echihango.28Abrahamu ahira eburhambi mbuzi mushanvu z'emisole. 29Abimeleki abwira Abrahamu mpu: Biri bichi ezola mbuzi mushanvu z'emisole wahirire omurhambi? 30Ashuza: weyemere omu fune zani ezola mbuzi mushanvu, okuzintabere oku chiyemezo oku nahumbire elyo riba.31Che chirhumire bahamagala ahola hantu mpu Bere-Seba, bulala ahola ha mbombi babiri bachigashiraga. 32Obola bajiraa echihango e'Bere-Seba. Kurheng'obo, Abimeleki ayumuka haguma na Pikoli, mukulu w'enfola miherho zage, bagaluka omu chihugo ch'e'Filisitini.33Abrahamu ahinga omurhi gwa Tamari e'Beri-Seba,eyo munda ayemeza ezino lya Nyamuuzinda: Nahano w'esiku n'amango. 34Abrahamu alambagira siku zinene omu chihugo ch'e Filisitini.
221Enyuma za byoshi, Nyamuzinda Arhangula Abrahamu, amu bwira: Abrahamu: Ashuza nyono hano; 2Nyamuzinda amu bwira: Rhola mugala wawe, mugale wawe w'echusha, eyi osima, Isaka;oje omu chihugo ch'e Moriya, eyo munda omuhane nka nterekero oku ntondo nguma na kubwirire. 3Abrahamu azuka oku muchechera ashweka engamiya yage, arhola bakozi bage babiri haguma n'omugala Isaka. Abez'eshali z'enterekero agenda aja ahantu Nyamuzinda ali amubwirire.4Olusiku lwa kasharhu, Abrahamu alambul'amasu, alangira ahola hantu hale hale. 5Abrahamu abwira abamabali bage mpu: mubere hanola n'eengamiya; nyono n'oyula musole rhwagenda kuhika yo, kushenga rhwanashubi bashimana. 6Abrahamu arhol'eshali z'enterekero, azihesa omugala Isaka, aheka omu fune zage omuliro n'akere. Bagenda bombi oku bali babiri haguma.7Obola Isaka abwira Abrahamu mpu: Darha, ashuza: Nyono mwana wani! Isakaashubi derha: Tala eshali n'omuliro, ngahe embuzi eli y'oburherekere? 8Abrahamau ashuza: Mwana wani Nyamuzinda yenine aolonza echibuzi ch'oburherekere. Banali balambagira bombi haguma.9Bachiba bamahika aha Nyamuzinda ali abalaganyize; Abrahamu ahayumbaka oluherero, arhegul'eshali; ashwek'amagulu ga Isaka; amuhira oku luherero, enyanya z'eshali. 10Oku bundi Abrahamu alambul'efune arhol'akere, k'oku baga omugala.11Abona Malayika wa Nahano amuhamagala kurhenger'omu mpingu, aderha: Abrahamu; Abrahamu! Ashuza: Nyono hano. 12Malayika amubwira: Orhahiraga efune yawe emund'omwana ali, na ntako omujirage; bulala mbwene oku oyubahire Nyamuzinda, orhana ndahirire mugala wawe; w'echusha.13Abrahamu alambul'amasu, abona enyuma zage omwana buzi gushwekerwe eri chihuru oku mahembi; Abrahamu alibirha ajiyirhola eyo nganda-buzi, ayirhula mw'enterekero ahali h'omugala. 14Abrahamu, ayirik'ahola hantu oku zino lya Yehova-Yire. Che chirhuma baderha zene mpu: Oku ntondo ya Nyamuzinda, we bone.15Malayika wa Nnahano ashubi hamagala Abrahamu obwa kabiri empingu; 16Aderha: Namachigasha oku bwani nyenine, mwazi gwa Nyamuzinda! Bulala wajirire intyo,orhanalahire mugala wawe, w'echusha; 17Nyekugishe na nduze eburha lyawe kuguma n'enyenyezi z'omu mpingu, na nka mushenyi guli oku nyanja, n'eburha lyawe lyebe n'olunvi lw'abashombanyi.18Olubaga loshi lw'egulu lwegishwe oku burha lyawe; bulala wa kengeseze omwazi gwani. 19Abrahamu achiba amagaluka emw'abaganda bage; bazuka bagenda haguma e' Bera-Seba; bulala Abrahamu ali lamire e'Bera-Seba.20Enyuma w'ebyo byoshi, bahereza Abrahamu oluporo, ba derha: Lolaga Milika naye aburhire mwene wenyu Nahori abana. 21Owaburhanzi Usa, Buzi, mwene wabo, Kemuli eshe w'Arama; 22Kesedi, Hazo, Pidasa, Yidilafe na Betuwela.23Betuwela, aburha Rebeka. Babola bana munane Milika aburhire Nahori, mwene wabo Abrahamu. 24Omusambanyi wage mpu ye Rehuma naye aburhire Zeba, Gahama, Tahasi na Maka.
231Sara aligwerhe myaka egana na makumyabiri na mushanvu eri afa. 2Sara afiraga e'Kirijita-Araba, ye Hebroni omu chihugo ch'e Kanana; Abrahamu ajir'emishibo ya Sara n'okumulakira.3Abrahamu,ayimanga embere z'omufu gwage, abwira abana ba Heta intya; 4Indi mwinjira olamire haguma nenyu, mumperezag'aha n'ahamba omufu gwani ngu kule embere zani.5Bene Heta bashuza Abrahamu bana mubwira mpu: 6Orhuyunve Nahamwerhu! Oli mwene mwami wa Nyamuzinda, aha kagarhi kerhu, hamba omufu gwawe omu shinda nguma mwezila wakaba ochishogere. Ntaye w'omurhwabano wakualahirira eshinda yage wa hamba mw'omufu gwawe.7Abrahamu ayumanga, afukama embere z'olubaga n'embere z'abana ba Heta. 8Ababwira ntya: Akaba munyemerere oku mpambe omufu gwani, mukule omu masu gani, mbayinginire munyunvirize; muna hunire Eprona mugala wa Zohari. 9Andikulire aha Machepela aligwerhe elubibi n'eshwa lyage: Ampererze ehi nagula, hibe kalinzi k'eshinda ahakagarhi kenyu.10Eprona ayikere omu kagarhi k'abana ba Heta. Eprona, omu Heta, abwira Abrahamu empere z'abana ba Heta, na boshi bakazagi yi njira oku lunvi ly'echishigala chage, 11Nanga nahamwerhu onyunvirize! Nakuhereza eshwa n'akuhereze chilalo chilimo. Nguhereze by'omu masu g'abana b'olubaga, hamba omufu gwawe.12Abrahamu afukama embere z'olubaga lw'echihugo. 13Abwira eprona intya embere z'olubaga lw'echihugo: Onyunvirize nkuyingingire, nahana echichiro ch'eshwa; onyemerere y'ahana hamba omufu gwani.14Eprona ashuza Abrahamu omuku derha: 15Nahamwerhu, onyunvirize; obudaka bwa bicheri magana mane g'efuranga, by'ebyola by'ebiri ahakagarhi kawe nani! Hamba omufu gwawe. 16Abrahamu ayunva Eprona, Abrahamu alengera Eprona efuranga, ali aderhere embere z'abana ba Heta, bicheri magana mane bigwerh'akachiro okuba rhimbuzi.17Eshwa lya Eprona e' Machepale hayerekeze e'Mamure; eshwa n'olugurhu lulimo n'emirhi yoshi eli omushwa na ngasi mbibi zoshi z'emurhambi. 18Byoshi byaba kalinzi k'Abrahamu omu masu g'abana ba Heta, na bashibazungulukire olunvi ly'oku yinjira omu chishaggala chage.19Enyuma, Abrahamu ahamba mukage Sara, omu lugurhu lw'eshwa ly'e Meshepela, halolene ne' Mamure y'e'Hebroni, omu chihugo ch'e Kanana. 20Eshwa n'olugurhu biriyo bya yorha by'Abrahamu nka kalinzi k'eshinda ahabwaga na Heta.
241Abrahamu aliry'amashaja omu myaka;Nahano abaga agishire abrahamu omu byoshi. 2Abrahamu abwira omukozi wage,wamira w'omu nju yage,mulanzi w'ebyage byoshi; Nkuhunire,ohir'efune yawe eshishi y'echiberu chani. 3N'oku jira endahiro enyanya ya Nahano Nyamuzinda w'enyanja na Nyamuzinda w'egulu,y'orhagendaga kusholera mugala wani omukazi omubanyere b'e Kanana ndamire nabo. 4S'aliko pgende omu chihugo chani n'omu mulala gwani kurholera Isaka mw'omukazi.5Omukozi amushuza : Haly'amango omukazi arhakayemera ankulikira muchino chihugo; Ka bimpemere okuheka mugala wawe omu chihugo warhengagamo ? 6Abrahamu amubwira : Omenye nji wakahaliza waheka mugala wani eyo ! 7Nahano =,Nyamuzinda w'empingi,wankulaga omu nyumpa ya darha n'omulala gwani,ambwira anandahiza n'oku derha mpu : Njinaha omulala gwawe chino chihugo,yenyine njarhuma Malayika wage embere zawe; n'eyo hinjiwashabira mugala wawe omukazi.8Nankaba omukazi arhakayemera oku kukulikira,echigasho chani njichayorha enyanya yawe,s'aliko njorhahekaga mugala wani eyo. 9Omukazi ahira efune yage eshishi w'echiberu ch'Abrahamu,na n'awabo amugashira kw'omwazi.10Omukozi arhola engamiya ekumi,za nawabo,agenda,ary'aherhe ebikulo by'anawabo omu fune zage,arhenga n'okuja e Mesopotamiya,kuhika omu chihugo ch'e Nahari. 11Ahumusa engamiya oku madwi enyuma y'echizungu,hofi n'eriba omu bisanzi by'egolo,oku bisanzi abajidoma barhenga kudoma amenji.12Ajako n'okuderha : Nyamuzinda,Nahano wa darha Abrahamu,ompereze,inkuhunire,oshimanana n'ebindonzeze oku lusiku lw'ene,onayereke omwambali wani Abrahamu obwinja bwawe. 13Lolaga,okuyumangire hofi n'eshiriza ly'amenji,n'abanyere babene abantu be chizungu balonza oku rhengidoma amenji, 14omunyere na kana bwira : Yandagaza omukuzo gwawe,nkuhunire imwe oku menji gawe n'engamiya zawe nazo,abe yolala munyere warheganyizaga omukozi wawe Isaka; Honaho,njina menyerera oku wajirire omwambali wali Abrahamu aminja.15N'okwarhazimali derha,Rebeka arhengerera,waburhwagwa na Betueli,mugala wa Milika,mukozi wa Nahori,mwene Abrahamu n'akabindi kage oku chirhugo chage, 16noyo munyere ali kwirire omu kulola kwage,mubikira,ntamulume walizishimanana naye,ayandagala oku riba adoma.ayunjuza akabindi kage,arharama,17omukozi amurhangana n'oku mubwira : Oleke mwere oku kabindi kawe;nkuhunire,menji mageke. 18Ashuza : ;Nywaga,mukozi wani,amushegerera n'oku yandagaza n'efune yage akabindi n'oku muhereza amwe.19Amango,amali mumwesa amubwira : Nadomers n'engamiya zawe kugera hano zina mali yugurha. 20Ajira dubaduba,adubika kabindi kage omuriba,ashubi genda duba kandi oku eriba n'oku domera engamiya zage zoshi.21Oyo mulume amulolereza,buzira kuderha omwazi,alole eri Nyamuzinda agishire olubalamo lwage nechi eri nanga. 22Amango engamiya zamaligi kunywa,oyo mulume arhola akagondo k'ehoro kazidohere nka chi chira - chebikoroto,kandi bikomo bibiri bizidohere nka bikoroto ekumi by'ehoro. 23Amubaza Oli mwali wande ? Ombwire,Nkuhunire;k'omu nju ya isho mwakabonekana ahantu h'okulyama ?24Amushubiza : Indi mwali wa Betueli,mugala wa Milika muka Nahori. 25Ashubi mushubiza : Rhuherhe ebyasi n'ebiryo binene n'ahantu h'okulyama.26Oyo mulume afukama n'oku haramya Nahano. 27Aderha : Agishwe Nahano,Nyamuzinda w'omwambali wani Abrahamu,arhalekerer'obonjo bwage n'okuli kwage oku mwambali wani ! Na nyenine,Nahano andongola emwa mwene wabo w'omwambali wani.28Oyo mwana nyere alibirha duba emwabo n'oku bwira nyina eyo myazi yoshi. 29Rebeka aliherhe omulumuna,ezino lyage ye Labani. Na Labani alibirhira embuga e munda oyo mulume ali hofu n'e riba. 30Abona akagondo n'ebikomo oku fune za mwali wabo n'oku yunviriza emyazi ya mwali wabo Rebeka okwaly'aderha : Omulume ambwirire.Ashegerera oyo mulume waliyumangire haguma n'Engamiya hofu n'eriba,31ashubi derha : Yinja,ogishirwe na Nahano ! Chirhumire wabera embuga ? n'arheganyize enju n'ahantu Engamiya zawe za lyama. 32Oyo muntu aja omunju .Labani ashwekula Engamiya azihereza ebyasi n'ebiryo,n'amenchi g'oku shuka amagulu goyo mulume n'amagulu g'abali muherekeze.33Abahereza ebiryo,s'aliko aderha : Ntakalya embere ntanazi derha omwazi na kaderhere. Labani amubwira ! Derha. 34Kon'oko aderha : Indimukozi wa Abrahamu. 35Nahana agishirer omwambali wani, okala aherhe emisi. Amuhere ebibuzi,enkavu,efuranga n'e horo,n'abakozi n'abajakazi,n'Engamiya n'e Punda .36Hanaho,Sara muka Abrahamu,mwambali wani amuburhira omugala omu bushaja bwage n'oku muhereza byoshi aliherhe. 37Nahano wani angashisa aderha mpu: Orharholer'omwana wani omukazi omu banyere b'e Kanana ndamir'omu chihugo chabo. 38Aliko wej'omunju ya darha n'omuburha lyani oshabir'omwana wani omukazi.39Na mubwira Nahano wani mpu: Nkab'omukazi arhankulikira. 40Ambwira mpu: Mpu Nahano ndambagira emalangambere gage, arhuma malayika wage haguma nawe; naye agisha enjira yawe, warholer'omwana wani omukazi w'eburha lyani, w'omunju yadarha. 41Oku ntyo wanachishwekula omu kuchingasha kwani amango wajag'omu burha lyani, na kandi bakalahira kukuha, washwekulwa omu kuchigasha kwani.42Nayinjaga zene oku hantu badomer'amenji na maderha mpu: Nahano Nyamuzinda wa nahano Abrahamu, akaba lero wanagisha enjira ndi na genda, 43Lolaga nyimangir'eburhambi bw'ahantu badomer'amenji; abe omunyere warhengerera kudoma eyina bwira mpu: Ontabale nkuhunire oku menji oherhe nywe, naye ambwire, 44mpu onywe, na domera n'engamiya zawe kon'oko. abe mukazi Nahano alibikire mugala wa nnahano wani.45N'omukashanji ntazi maliderha omu murhima gwani, okuntyo Rebeka arhengerera kudoma n'akabindi oku birhugo byage ayandagal'emunda badomera. 46Naye ajira duba duba aheba ahashi akabindi kage kurheng'oku birhugo byage. Aderha mpu: nywa, na nywesa n'engamiya zawe kon'oko. Okuntuo nanywa nantyo anywesa engamiya zani kon'oko.47Namudosa mpu: Oli mwali wande? Aderha mpu: Mwali wa Bitueli; wali mugala wa Nahori Milka amuburhiraga, naheb'olupeta okuzulu lya lyage n'echiko omu fune zage. 48Nayinamy'erhwe lyani na haramya Nahhano Nyamuzinda n'okugisha Nahano. Nyamuzinda wa nahano wani Abrahamu, wanyerekezag'omunjira nyinja okurhola omunyere wa mwene wabo nahano wani oku mugala wage.49N'oku ntyola akaba mwajirira nahano wani bwinja n'okuli, mumbwire, n'akaba arhalintyo mumenyise ngaluk'okulyo eri okulembe.50Oku ntyola Labani na Betueli ba mushuza baderha mpu: ogu mwazi gurhenger'emwa Nahano, rhurha kagala kukubwir'omwazi, eri gwinja eri gubi. 51Jaga walola Rebeka emalanga mbere gawe omurhole ogende naye aba mukazi wa mugala wa nahano wawe. Nk'oku nahano aderhaga.52Hager'amang'omukazi wa abrahamu ayunva eyo myazi yabo, ayinamar'obudaka embere za Nahano. 53Omukozi arhula ebikoleso by'efuranga n'ebikoleso by'ehoro n'emyambalo, ahereza Rebeka; ahereza benebabo nanina ebintu by'engulo nkali? Kon'oko.54Balya bananywa, yewe n'abantu baliri haguma naye, bana lyama obudufu; Bazuka esezi, aderha mpu: mundeke ngende emwa nahano wani. 55Mwene wabo haguma na nina baderha mpu: Oyu mwananyere abere haguma nerhu siku zigeke nka siku ekumi; oku ntyola agenda.56Aba bwira mpu: Murhampanzaga akaba Nahano agishire enjira yani, munyemerere ngende emwa nahano wani. 57Baderha mpu: Rhwahamagala omwananyere rhumudos'okwa kaderha. 58Bahamagala Rebeka, bamubwira mpu: Ka wagenda haguma n'oyu muntu? Aderha mpu nagenda.59Bayemerera Rebeka yewe nababo oku bulonza bwage, n'omukozi wa Abrahamu n'abantu babo. 60Bagisha Rebeka, bamu bwira mpu: Mwene werhu, obe nina wa bihumbi n'ebihumbi kumi n'eburha lyawe barhambule enyunvi zabo babagayire.61Rebeka ayumuka n'abakozi bananyere bage baj'enyanya w'engamiya, bashimba oyo muntu. Oyo mukozi arhola Rebeka, achigendera. 62Na Isaka ayinja omu njira kurhemga e'Beri Lahai-Roi bulal'ali lamir'omu chihugo ch'eshishi.63Isaka arheng'ebushoshokero bw'ezuba arhimanya omushwa alol'enyanya, abona engamiya zili zayinja. 64Rebeka alol'enyanya, aber'abona Isaka ayandagala duba duba kurheng'oku ngamiya; 65Amubwir'omukozi wage: Nd'oyu muntu oli walambagir'omushwa kurhushimana? Omukozi aderha mpu: Nahano wani, arhola omushangi gwage, achishukira.66Omukozi amubwira Isaka ebyajirire byoshi. 67Isaka amulerha omuhema lya nina Sara, arhola Rebeka, n'oyu aba mukage; amusima, Isaka asimiswa enyuma z'okufa kwa nina.
251Kandi Abraahamuery'amali rhol'owindi mukazi wahamagalwag'oku zino lya Ketura. 2Haguma n'ebizanzi, Ketura amuburhir'abana Zimura, Yokshani, Medani, Midiani, Ishibaki na Sua. 3Yokshani naye aburha Sheba na Dedani. Dedani naye aburha Abashuri na Abaletushi, na Waleumi. 4Midiani amali shab'omukazi naye aburha Efari, eferi, Enoke, Abida na Elidadi n'enyuma zaho ababoshi babonekana oku bana na Ketura.5N'oku buzinda; Abrahamu ahereza omugala w'oburhanzi ebikulo byage byoshi aligwerhe n'oyu mwana aha magalwaga Isaka. 6Aliko aba bandi barhabana aburhaga na Ketura, abagabira ngasi muguma ebyage bikulo bachiri m'omuka. Abrahamu abakula haguma na Isaka abaheka hale na Isaka mugala omu chihugo.7Abrahamu alama myaka egana na gali mushanvu n'erhano agali kufa. 8Afa eyamalama siku zinene z'akalamo kinja omubikulo ashimba beshekulu eya yugurhir'emyaka y'akalamo aleker'olubaga lwage omu bunvikane.9Oku buzinda, eri Abrahamu amali kufa, Isaka na Ismaeli baji muhamba e'Makapela omushwa lya Efuroni mugala wa Zohari liyerekere e'Mamure; 10Omushwa Abrahamu agulaga oku bana ba Bahiti emwa Zohari eyola ya hambirwe yewe na mukage Sara. 11Eri Abrahamu amali kufa, Nyamuzinda agisha Isaka nka mwana wa Abrahamu murhanzi, Isaka alama hofi n'echisima ch'e'Beeri Lahayi-mwami bene Ismaeli.12Ly'eburha lya Ismaeli mwene Abrahamu, Hagari mu Isiri, eyi Hagari mukozi wa Sara amuburhiraga Abrahamu;13Naga gali mazino g'abana ba Ismaeli, oku mazino gabo kukulirana n'eburha lyabo. Omwana wa burhanzi wa Ismaeli, Nebayoti, na Kadari, na Adibeli na Mibusani, 14na Misime na Duma na Masa. 15Hadadi na Tema, Yeturi, Nafisi, na Kedema. 16Aba bali bana ba Ismaeli, naga gali mazino gabo oku bishagala byabo n'oku kambi kabo, bakulu ekumi na babiri kukulikirana n'amahanga gabo.17N'eyi eri myaka y'obulamiro bwa Ismaeli. Myaka egano na makumi masharhu na mushanvu; ahamiswa, afa ajilama na b'eshekulu. 18Babera kurhenga Hawila kugera eSuri eri embere z'e'Misiri ku gerera enjira Y'e'Suriya. Afa emalangambere z'amasu ga bene babo boshi.19N'ebi liri burha lya Isaka, mugala wa Abrahamu: Abrahamu aburha Isaka; 20Oyu Isaka ali herhe myaka makumi mane amango ashabaga Rebeka, mwali wa Betueli, Musuriya wa Badari-Aramu, mwene wabo Labani, Musuriya.21Isaka aharamya Nahano kugerera omuhya wage? Bulala yaliri ngumba; Nahano amuyunva, na rebeka mukage ababukule. 22Abana omunda barhayunvikanaga; aderha: Mpu buno gurhe akalamo? Agenda ajidosa Nahano.23Nahano amu bwira mpu: Bihugo bibiri bili omunda yawe, naba bantu bamberu ebiri njiba rhayunvikana kurheng'omunda yawe; lubaga luguma lwaba lwabushiru kulusha olwa kabiri; n'oyu mukulu n'akolera omudorho.24Amang'esiku zage z'okuburha zihika, jaga walola, mahasha galiri omunda yage. 25owaburhanzi arhenga, mudukula bwenene nka mushangi bamu ezino lya Esau! 26Habuzinda omulumuna arhenga; n'efune yage yali farhir'akasisinya ka Esau; ezino lyage aha magalwa Yakobo; Isaka agwarha myaka makumi gali ndarhu amango ababurhaga.27Eyi misole ya kula, Esau aba muhizi mukulu w'enyama z'omu lubala, Yakobo abera mwirhonzi w'okuber'omuhema. 28Na ntyo Isaka asima bwenene Esau wakazagi mulerher'enyama z'obuhizi; na Rebeka asima Yakobo.29Yakobo ayenda esupu linja ly'enyama; Esau agaluka arhenga higga omu lubala; arhamire. 30Esau abwira Yakobo mpu: Mpereza kw'ebi bilyo binunire ntya, bye supu lidukwire n'ehinyama hilokere bulala ntamire, bulala ezino lyage lyali hamagerwe: Edomu.31Yakobo aderha mpu akaba wayemer'oku nguza z'ene ezinolyawe ly'obukulu. 32Esau aderha mpu: Muzawe ndi hofu kuchifira, eli zino ly'efula kamaro kachi lya malira? 33Yakobo aderha mpu: Ofi chigasha naye achigasha, aguz'oku bilyo ezino lyage ly'efula ku Yakobo. 34Yakobo aha Esau kalyo kalokere n'esuzo, alya, aha buzinda ayumuka achigendera. Intyo ku Esau agayaguzag'ezino lyage ly'efula ly'olubere.
261N'eshali linene lyaj'omu chihugo, lyali shali lya burhanzi ly'esiku za Abrahamu. Isaka alambagirira Abimeleki mwami waba Filisitini n'e'Gerari.2Nahano amubonekera amubwira mpu: Orhayandagalag'e'Misiri; ber'omu chihugo n'akubwira; 3Nabera haguma nawe n'okukugisha mpu bulala w'oyo n'emilala yawe n'abah'ebibihugo byoshi na hikiriza n'endahiro yani na chigashaga n'Abrahamu yisho.4Na kandi nayushul'eburha lyawe nka nyenyezi z'elugulu empingu, naherez'eburha lyawe ebihugo byoshi by'omugulu bya hamagalwa bagishwe. 5Mpu bulala Abrahamu akenga omulenge gwani, achunga ezamo lyani, amarhegeko gani n'obuhamiriza bwani.6Isaka alama e'Gari. 7Abantu b'eyomunda bamudosa enyanya z'amukage; ababwira mpu: Oyula ali mwali werhu; bulala aliyubahire kuderha mpu: ali mukani na kandi aliyubahire abantu baho hantu bakamuyirha enyanya lya mukage Rebeka; bulala aliri mwinja omukubona. 8Byabonekana amango alama ahola siku zinene, Abimeleki mwami wa Bafilisitini alola kugerer'edirisha, abona Isaka aherhe asharha na Rebeka mukage.9Abimeleki ahamagala Isaka aderha mpu: okuli oyumukazi mukawe, buno gurhe waderhaga mpu mwali wenyu? Isaka aderha mpu bulala naliyubahire mpu nagafa enyanya zage. 10abimeleki aderha mpu: bye bichhi bila warhujirire? muguma werhu nka lyamaga n'oyu mukawe, inde wanka hebere kw'echi chaha eri eshagama? 11Abimeleki agez'omukonge oku bantu bage mpu: Olala waka huma k'oyu muntu eri mukage okuli ayirhwa!12Isaka arhwer'emyaka mw'echo chihugo ashalula kali gana; nahano amugisha. 13Oyu muntu aba mukulu, aj'enyanya aba mukulu bwenene; 14nayaba n'ebikulo by'ebibuzi, n'ebikulo by'ebibuzi, n'ebikulo by'enkavu n'abakozi banene; Abafilisitini bayongwa.15N'ebisima byoshi bahumba abakozi b'eshe Abrahamu. Abafilisitini babifuka n'obudaka. 16abimeleki abwira Isaka mpu: yumuk'orhenge haguma n'erhu bunol'oherhe emisi minene kurhulusha. 17Isaka ayumuka arhengahola ayumbaka akambi omu lubanda lw'e Gerari; aber'aho.18Isaka ashubi humb'ebisima by'amenji nk'ebibahumbaga amango g'eshe Abrahamu. Bulala abafilisitini bali bifunikire n'obudaka eri Abrahamu amali kufa; abihamagal'amazino g'ebisima bakazagi humba amango g'eshe Abrahamu.19Abakozi ba Isaka bahumba omulubanda, bashiman'olwinji lwarheng'omu budaka. 20abangere b'e Gerari barhayunvikanaga n'abangere ba Isaka baderha mpu: Aga menji gerhu; ahamagala ezino ly'echila chisima Eseki, bulala barhayunvikanaga naye.21Bahumb'echindi chisima eburhambi, kon'oko barhayunvikanaga. cahih'ezino lya Sitina. 22Arheng'ahola, ahumb'echindi chisima; barhachirhonganaga; aha ahamagala Rehoboti, aderha mpu: Bulala Nahano amarhuha ahantu rhwaber'omu chihugo.23Ashona kurhengaho kuger'e'Beri-Seba. 24Nahano omu bonekanira mw'obo budufu aderha mpu: nyono nye Nyamuzinda wa Abrahamu isho. Orhayubahaga, bunola ndi haguma nawe na kugisha n'akandi na yushul'eburha lyawe enyanya z'omukozi wani Abrahamu. 25 Ayumbak'olurhamba aho, ahamagal'ezino lya Nahano, ayumbaka h'akambi, abakozi ba Isaka bahumbe h'echisima.26Oku ntyo mwami Abimeleki agenda emwage kurheng'e'Gera, n'Ahurati mwira wage, na Fikoli mu Gemedari n'enfola miherho zage. 27Isaka aba bwira mpu: Bulala gurhe muyinjir'emunda ndi na kandi mungayire, mwanandibisyag'emwenyu?28Baderha mpu: Rhwabwene omu kuli koshi oku Nahano Nyamuzindaa ali haguma nawe. Rhwamaderha mpu: Echalapahibe ekagarhi kerhu, ekagarhi kerhu nawe; echihango, obunvikane, haguma nawe, 29oku orharhukolera chi bula nerhu rhurha kulumagako eri binja byonine, rhwanakuleka ogende oku murhula, w'oyo oli mugishwe wa Nahano.30Abajir'ebilyo, balya bananywa. 31Bagaluk'emiseke, bachigasha ngasi mugum'achigash,owabo, Isaka abaleka kurhenga ahamwage n'omurhula.32Olo lusiku lon'olo abakozi ba Isaka ba yinja, bamu bwira enyanya z'echisima, bahumbaga, bamu bwira mpu: Rhwabwen'amenji. 33Achi hamagala Siba oku lwen'ezino lyaho Beri-Seba.34Eri Esau ayeneza myaka maku mane, abona Yudite mwali wa Berihiri, na Basemati mwali wa Elonihiti; 35Baheba akalulwe oku murhima gwa Isaka na Rebeka.
271Isaka aba mushaja,n'amasu gage gahuma garhachibonaga.Honaho ahamagala Esau ,efula yage,amubwira : Mwana wani ! Ana mushubiza : Nyono ! 2Isaka aderha : Talaga,indi mushaja,ntamenyere olusiku lw'okufa kwani.3Bunola, nkuhunire,rhol'eshaho yawe n'omuherho gwawe,genda omu mashwa,ompigir'enyama z'elubala. 4Mpag'ebilyo nk'oku nsimire,obinderhere mbirye,y'omurhima gwani gu kugishe embere nfe.5Rebeka ayunva ebi Isaka ali abwira Esau,mugala wage. Na Esau achigendera omu mashwa,kuhiga enyama n'oku yielrha. 6Okubwindi Rebeka abwira Yakobo,mugala wage : alaga,na yunvirhe yisho aliri abwira mwene wenyu, Esau intya : 7Nderhera enyama,onampe akalyo n'elye,nyana nkugishe embere za Nyamuzinda embere y'okufa kwani.8Bunda,mwana wani, yunva omulenge gwani oku nchikurhegekere. 9Gend'omu buso ontolere myana ebiri nyinja y'empene;nye jirire yisho nk'okw'asimire; 10wana bihekera yisho abilye,y'akugishe ember'afe.11Yakobo ashubiza nyina : Talaga,esau mwene werhu,agwerhe amoya,ntana gwerhe moya. 12Nkabaga darha ye mpumeko,nyembonekane embere zage nka mubesi,nyechilere omuvumo,s'arhali omugisho.13Nyina amubwira : Ogo muvumo,mwana wani,nji gu ngendeko ! Nyunva konine omulenge gwani onaji yintolera. 14Yakobo aji yirhola,anayilerhera nyina,wajiraga akalyo nk'okw'eshe asimaga.15Honaho Rebeka arhola emyambalo ya Esau,mugala wage w'efula,eminja bwenene yalirieka,ayi yambisa Yakobo,omugala w'omuziba. 16Ashukulira efune zage n'oluhu lw'emyana y'empene,n'egosi lyage lyaliri buzira moya. 17Ahahira omufune za Yakobo, omugala,akalyo n'omugati ali arheganyize.18Aja emunda eshe ali,aderha : Darha ! Na Isaka aderha : nyono ! Woyonde,mwana wani ? 19Yakobo ashubiz'eshe : Nyono esau,mugala wawe w'efula; Na jirire nk'oku wambwiraga. Nkuhunire,yumuka,yikala,onalye kw'akala kanyama, y'omurhima gwawe gungishe.20Isaka abwir'omugala : Ahabachi ! Wali wabibwene,mwana wani ! yakobo ashubiza : Bulala Nyamubaho,Nyamuzinda wawe,abigezeze embere zani. 21Isaka abwira Yakobo :Nye gera nkuhumeko,mwana wani yi meny'akoli mugala wani Esau,changwo nanga.22Yakobo ayeger'eshe Isaka,amuhumako aderha : Omulenge,guli mulenge gwa Yakobo,s'aliko efuno zili fune za Esau. 23arhamumenyaga,bulala efune zage zalimerere amoya kuguma ze za Esau,mwene wabo,amugisha.24Aderha : Woyo we mugala wani Esau ? Yakobo ashubiza : Nyono. 25Isaka aderha,Ngabira indye oku kanyama ka mugala wani,y'omurhima gwani gu kugishe. Yakobo amugabira,analya :Ana mulerhera edivayi,anywa.26Lero Isaka,eshe amubwira : Mwana wani,nyegera onunugurhe. 27Yakobo amuyegera,amununugurha.Isaka ayunva empumulo y'emyambalo yage;Okubundi amugisha ana derha : Talaga,empumulo ya mugala wani eli nka mpumulo y'eshwa Nyamubaho agishire.28Nyamuzinda akuhe olume lw'empingu.N'obununu bw'egulu;Engano n'edivayi binene !29Olubaga lukukenge,luna kufukamire,obe mwimangizi wa bene benyu,nabala ba nyoko njibakufukamire,avumwe olala yeshi we kuvume;agishwe olala yeshi we kugishe.30Eyi Isaka amala kugisha Yakobo,na Yakobo amamala kurhenga eshe,Esau,mwene wabo,arhenga kuhiga. 31Ajira naye akalyo,akaheker'eshe;abwir'eshe : Darha ozuke olye oku kalyo kw'omugala,yi nj'omurhima gwawegungishe !32Isaka,eshe amubwira : Woyo nde ? Ashubiza : Nyono mugala wawe w'efula,Esau; 33Isaka afarhwa n'akahinda kanene,ana derha : Inde oyola wahigaga akanyama,amanaka nderhera ?Nalire byoshi embere oyinje,nana mugishire oyola nyinji wanagishwa.34Amango esau ayunva ebinwa by'eshe,abanda akalulu kanene kayunjwire akahinda,ana bwira eshe : Darha,ongishe nani ! 35Isaka aderha : Mwene wenyu ayinjire n'obulyalya,arholere omugishwe gwawe.36Esau aderha : Kuba bamanyirikire Yakobo,bobola amandyalihira kabiri ? Antolere obwimo,talaga kandi amarhola omugisho gwani .Anaderha : tamugisho wambikire? 37Isaka ashubiza,abwira Esau : Talaga,na mujirire na wenyu,na namuhere bene babo boshi nka baja bage,na muhere obulo n'edivayi : Mwana wani,gurhe njage na kujira ?38Esau abwira eshe : Ogo mugisho muguma guwanaligwerhe,darha ? Darha nani ngisha ! esau okula omulenge alaka .39Isaka,eshe ashubiza,amubwira : Talaga ! Ahinji walama harhakaba bununu bw'egulu,n'olume lw'empingu. 40Welame n'engorho yawe,wenabe mukozi wa mwene wenyu,aliko eyonali wayerera eyi n'eyi,nj'ombere oluhyo lwage luli okugosi lyawe.41Esau agwarha omujinya ku Yakobo,enyanya y'omugisho eshe amugaha; Esau aderha omu murhima gwage : Esiku z'olufu lwa darha zili hofu nyeyirhe mwene werhu Yakobo. 42Babwira Rebeka emyazi y'efula yage esau;Ahamagaza Yakobo,mugala w'omuziba amubwira : Talaga,mwene wenyu Esau akalonza kuchiholera ku woyo akuyirhe.43Bunola,mwana wani,oyunv'omulenge gwani ! Yumuka,olibirhire emwa Labani musheja werhu e Harani; 44Obere haguma naye chihe chigeke kuhika ow'oburhe bwa mwene wenyu nji bwa hwera, 45Kuger'amango oburhe bwa mwene wenyu bwahwera,okw'anayibagira echiwamukolere. Nyeshubi kugalula. Bichi byarhuma ntaba nenyu mwembi omulusiku luguma ?46Rebeka abwira Isaka,nkola ntamire n'akalamo enyanya ya banyere ba Heti. Yakobo akol'arhola omukazi,nkabala,b'omubali ba Heti,b'omu banyere b'echihugo,bichi akalamo kamalire ?
281Isaka ahamagala Yakobo,amugisha,ana muha elira rhegeko : Orhakarhola omukazi omu banere b'eKanani. 2Yumuka,ja e Padani-Aramu,omunju ya Betuweli,eshe wa nyoko,orhole y'omukazi w'omu banyere ba Labani,musheja wabo nyoko.3Nyamuzinda w'esiku n'amango a kugishe,akuh'eburha ana kuyolole,oku bwindi obe lubaga lunene ! 4Akuhe omugisho gw'Abrahamu,woyon'omulala gwawe haguma nawe,mpu y'obona echihugo walamamo nku muntu wa bungire,echahere Abrahamu !5Na Isaka alibirha ku Yakobo,achijira e Padani-Aramu,haguma na Labani mwene Betuweli,omu Arameni,musheja wabo Rebeka,nyina wa Yakobo na Esau.6Esau abona oku Isaka ali agishire Yakobo,n'okw'ali amurhumire e Padani-Aramu,kurhola y'omukazi,n'omuku mugisha ali amuhere elira rhegeko : Orharholag'omukazi omu banyere b'e Kanani . 7Esau abon'oku Yakobo ali kengere eshe na nyina,oku analijire e Padani-Aramu.8Esau ayunv'oku abanyere b'e Kanani barhali basimisize Isaka,eshe. 9Na esau ajja emunda Ismaeli ali. Arhola omukazi,olushire abakazi aligwerhe,Mahalati,mwali wa Ismaeli,mwene Abrahamu,na mwali wabo Nebayoti.10Yokobo agerera e Bere-Sheba achijira e Kanani. 11Agera ahantu alala;bulala ezuba lyali lyazikire. Arholaho ebale alijira m'omushego,ana lyama ahola hantu.12Alorha. Talaga,engazi yali yumangire ahashi,n'omurhwerhwe gwayo gwali gerere omu mpingu.Talaga,bamalayika ba Nyamuzinda bazamuka n'oku yandagala n'eyola ngazi. 13Talaga,Nyamuzinda aliri enyanya kw'eyola ngazi;ana derha : Nyono Nyamubaho, Nyamuzinda w'Abrahamu,yisho na Nyamuzinda wa Isaka. Obudaka olyamireko,nyi nakuhagabo n'oluburha lwawe.14Oluburha lwawe lw'ebe nka luchuchu lw'egulu : We yunjulirane hoshi hoshi,e bushoshokero n'ebuzikiro bw'ezuba,emalambo n'ahagarhi k'egulu ; n'emilala yoshi y'egulu nji ya gishwa,kuwoyo n'oku luburha lwawe. 15 Talaga indi haguma nawe,ye nkulange hoshi weje,nye na nkugalule mw'echila chihugo;bulala ntaka kulekerera,nta kukolere ebi nku bwirire.16Yakobo asisimuka omuro lyage aderha : Kubinali,Nyamubaho ali hanola,nani,ntali bimenyere ! 17Ayunv'obuba aderha : Mp'ahala hantu hayubahirhwe ! Hanola y'enju ya Nyamuzinda,hanola l'olunvi lw'empingu.18Yakobo azuka esezi sezi : Arhola nya bale alijirire m'omushego,aliyumanza nka munara,anasheshera amavurha oku murhwerhwe . 19Ahamagala ahola hantu oku zino lya Beteli; aliko miramira echo chizungu chayirikagwa Luzi.20Yakobo ajira echiragane emwa Nyamuzinda,aderha : Akaba Nyamuzinda ali haguma nani,anandangire n'olula lugenzi n'enjira,akampa omugati g'okulya n'emyambalo y'oku yambala, 21n'anka galuka n'omurhula emwa darha,honaho,Nyamubaho yebe Nyamuzinda wani, 22elyola bale nayimanzize nka munara,lyebe nju ya Nyamuzinda; nyehane chiguma ch'ekumi cha byoshi wempereze.
291Yakobo ahir'oku njira,aja omuchihugo chabana b'ebushoshokero bw'ezuba. 2Alola. Talaga,haliri eriba ly'amenji omu mashwa; haliri eburhambi,buso busharhu bw'ebibuzi byaliri bya luhuka,bulala kw'elyola riba libakazagi sholera kw'ebibuzi. N'ebale liri oku chichokole ch'eriba lyaliri lizibuzibu. 3Obuso boshi bwali chigushire ahola;bakazagi kumbagalir'ebale oku chichokole ch'eriba,banasholag'obuso n'oku galul'ebale oku chichokole ch'eriba4Yakobo abwir'abangere : Bene berhu, muli bangahe ? Ngahe mwaliri ? Bashubiza : Rhuli b'e Kanani. 5Ababwira : Muyinji Labani; Mwene Nahori ? Bashuza,rhumuyinji. 6Ababwira 'akomere ? Bashubiza,akomere;Talaga,Raheli,mwali wae ayinja n'obuso bw'ebibuzi.7Aderha : Talaga buchiri bwabona,chirhaziba chihe ch'oku gusha ebirhungano : Rhushole ebibuzi,oku bwindi rhuzilise. 8Abashubiza : Rhurhaka bigala kuhik'amango obuso boshi bwaja haguma;g'amango rhwahindagaz'ebale oku kuchokole ch'eriba,konaku shola ebibuzi.9Nk'oku alichiri abaderhesa,Raheli ayinja n'obuso bw'eshe bw'ebibuzi,bulala mungerekazi. 10amango Yakobo abonaga Raheli,mwali wa Labani,musheja wabo nyina,n'obuso bw'ebibuzi bya Labani,musheja wabo nyina,ayegera ,ahindagaz'ebale oku chichokole ch'eriba,banywesez'obuso bwa Labani,musheja wabo nyina.11Yakobo anunugurha Raheli,akul'omulenge alaka. 12Yakobo amenyesa Raheli okw'aliri mungere w'eshe,okw'aliri mugala wa Rebeka. Analibirha ku bimenyesa eshe.13Kurhenga Labani ayunva baderha ku Yakobo,mugala wa mwali wabo,alibirhira embere zage,amuhobera ana mununugurha,ana muheka omunju yage. Yakobo abalira Labani ebyola byoshi. 14Na Labani amu bwira : Kubinali,oli fuha lyani na munyofu gwani. Yakobo abera emwa Labani mwezi muguma.15Oubundi Labani abwira Yakobo : Bulala oli muchi wani,ka waka nkolera ku busha ? Mbwira bichi naka kuhemba. 16N'obola,Labani ali herhe banyere ba biri.Ow'efula ayirikaga Leya,n'omuziba Raheli. 17Leya ali gwerhe amalanga ga simisize;aliko Raheli ali kwirire w'olugeragero'ona kwirire omu masu. 18Yakobo alisimire Raheli,aderha Nyekukolere myaka mushanvu,nji ompe Raheli,mwali wawe w'omuziba.19Naye Labaniamubwira : Nsimire kuguhaye,ahali hokunuha owundi muntu,yorha emwani ! 20Kon'oko Yakobo,akola myaka mushanvu ku Raheli,anabera omu masu gage siku zigeke,bulala alimusimire.21Okubundi,Yakobo abwira Labani : Mpaga mukani,bulala akashanji kani kayenere;Nyena mushimbe. 22Labani ahira abantu boshi ba hola hantu haguma,ajir'olukulu.23Egolo,arhol'omwali Leya,amuhekera Yakobo,amuyegera. 24Na Labani,aha omwali Leya,omujakazi wage Zilipa,mpu naye amukolere. 25Lichib'esezi.lolaga okwaliri Leya. Hanaho Yakobo abwira Labani : Chichi wanjirire ? K'arhali Raheli yinakolerag'emwawe ? Bichi byarhumire wa mbesha ?26Labani aderha : Erhali nkomezi emwerhu okushabisa omuziba embere z'efula. 27Maliriz'eboso haguma n'oyula,rhweshibi guha owindi wekolere kandi emwani yindi myaka mushanvu mihyahya.28Yakobo anajira ntyo,amalisa eboso haguma na Leya;ahandi Labani amuha omwali Raheli nka mukage. 29Na Labani aha mwali wage Raheli omujakazi,Bilahi,omujakazi wage. 30Yakobo aja emunda Raheli ali,eyasima kulusha Leya;ashubi kola emwa Labani elala myaka mushanvu mihyahya ba muhunaga.31Nyamubaho aberabona oku Leya arhali simirwe;amujira w'okuburha,n'obo Raheli aliri ngumba. 32Leya aba bukule,ana burh'omurhabana,amuh'ezino lya Rubeni,bulala aderha : Nyamuzinda anyandegez'echiburi,honaho bani ye nsime.33Ashibiba bukulekandi,ana burha omurhabana,ana derha Nyamubaho ali ayunvirhe oku ntali simirwe,amashubi mpa oyula,anamuyirik'ezino lya Simiyoni. 34Kandi ashubiba bukule,anaburh'omurhabana,ana derha : Lero ahabigere,bani achinshwekerako,bulala namuburhire barhabana basharhu. chicharhumaga bamuyirika ezino lya Lawi.35Ashiba bukule kandi,aburh'omurhabana,aderha : Lero,nyekuze Nyamubaho. chicharhumaga amuyirika ezino lya Yuda.Alekeraho ku burha.
301Amango Rasheli abona oku arhachiburhire Yakobo, ayagalirwa mwali wabo, abwira Yakobo: Mpaga abana, changw'onfe! 2Yakobo agwarha oburhe bunene enyanya za Rasheli, aderha: Kandi ahali ha Nyamuzinda warhumaga orhaba n'okuburha?3Aderha: Lol'omwambali kazi wani Bila: Shimbaye oburhire oku madwi gani nani mbone abana kuyewe. 4Amuherez'omukazi Bila: Mwambali kazi wage, na Yakobo amushegerera.5Bila aba bukule, aburhira Yakobo omwana rhabana; 6Raheli aderha: Nyamuzinda antabere ayunviriz'omulenge gwani; ampereze omwana rhabana. Che charhuma na muhamagala oku zino lya Dani.7Bila mwambali kazi wa Raheli ashubiba Bukule, aburha omwana wa kabiri wa Yakobo. 8Raheli aderha: Nalwisize muchiryerhu ku mwali werhu; na nahimana. Amuhamagala oku zino lya Nafutali.9Leya abona okw'ali alekere ku burha, arhola Zilipa, mwambalikazi wage, amuhereza Yakobo nka mukage. 10Zilipa, mwambalikazi wa Leya, aburhira Yakobo omwana. 11Leya aderha: Murhula guchi! Amuhamagala oku zinno lya Gadi.12Zilipa, mwambalikazi wa Leya, aburha omwana wa kabiri wa Yakobo. 13Leya aderha: Indi munyaragi! Bulala abanyere b'embwire munyaragi! Ana muhamagala oku zino lya Ashera.14Rubeni agenda amango g'eshalulo ly'bulo; abona amandragali omu mashwa agalerhera Leya; ye nina. Obola Raheli abwira Leya: Nku yingingire mpaga oku mandragali ga mugala wawe. 15Amushubiza: Ka kali bugeke wa ntolere omulume mpuyi orhole na mandragali ga mugala wani? Na raheli aderha: Zene alyama haguma nawe m'obula budufu oku mandragali ga mugala wawe.16Egolo, Yakobo achirhenga omushwa, Leya ahuluka mpu amushimbe, aderha: we yinj'emundandi, bulala na kugulire oku mandragali ga mugala wawe. Alyama naye obola budufu. 17Nyamuzinda ataturura Leya; aba bukule aburha omwana wa karhano wa Yakobo. 18Leya aderha: Nyamuzinda amperez'oluhembo lwani, bulala nahereze omwambalikazi wani omulume wani. Amuhamagala oku zino lya Izakari.19Leya kandi aba bukule aburha omwana wa ndarhu wa Yakobo. 20Leya aderha, Nyamuzinda amperez'oluhembo lwinja. Lero bani alama haguma nani, bulala na muburhire misole ndarhu, amuhamagala omuzino lya Zabuloni. 21Akulikiza, aburha omunyere; amuhamagala omu zino lya Dina.22Nyamuzinda ayibuka Raheli, omu kurhaburha amujira w'okuburha. 23Aba bukule aburha omusole, aderha: Nyamuzinda ankulire emigoshe. 24Amuhereza ezino lya Yusufu, ali aderha oku Nyamuzinda amuyushulire owindi musole.25Amango Raheli achimala burha Yusufu, Yakobo abwira Labani mpu: Leka nchigendere nje emwani, omu chihugo chani. 26Mperezza abakazi bani n'abana bani aba nakurhabalaga nabo; na nagenda; bulala oyinji mukolo guchi na kujirire.27Labani amu bwira: Ka nakajira eragi omu masu gawe! Mbwene bwinja oku Nyamuzinda angishire enyanya zawe. 28Mbwira oluhembo lwawe na kuhalo.29Yakobo amubwira: oyinji gurhe na kukolere wenine; n'okw'obuso bwawe bwabere haguma nani. 30Bulala bigeke waligwerhe embere zani bya yongoberere bwenene na Nyamuzinda akugishire oku ndambagiro yani; bunola, mangachi nyenkoler'enju yani nani?31Labani aderha: bichi nkuhereze? Na Yakobo ashuza: Ntacho w'empereze, oka farha bwinja ebi na kubwira, nye sholese obuso bwawe na mbulange. 32Nazunguluka zene obuso bwawe boshi, hira eburhambi enganda buzi abana buzi b'ebisoro bichangene, n'omwana gw'embuzi y'omukara; n'omu mpene, yoshi y'ebisoro n'ebichanu bichanu, biwempe luhembo lwani.33Okuli kwani kwanshuza omusezi amango wayinji lola oluhembo, ngasi yoshi erhali y'ebichanu n'ebipara omu mpene n'omukara omu byana by'embuzi, byaba olunda lwani bwizi. 34Labani aderha: Nechi bibe ntyo bikubuzwe omwazi gwawe.35Lonolola lusiku, ahira eburhambi ebishakalume bikomere, bigwerhe ebipara bipara, empene zoshi z'ebibijoni bijoni, n'ebipara, zoshi zaliherhe ebipara by'omweru. Na ngasi yoshi yaliri y'omukara omu bigandabuzi. Abihira omu maboko g'abana bage. 36Akundi ahiraho amango ga siku esharhu bali omu njira yewe na Yakobo. Yakobo ajishola ebirhungano bya Labani.37Yakobo arhola amarhabi gabishig'emirhi, g'amanda ne Platina, odokola ho ebishugu by'omweru, aleka bushugunu omweru gwaliri oku marhabi. 38Okubundi arhabika amarhabi ali adokwere omu mbirika omu birhungano binyweramo, omu masu g'ebigandabuzi bya yinjaga kushoka mpu zibone echuka zarhola obukule.39Ebirhungano byaba bukule hofi n'amarhabi z'aburha haguma, ebirhali gwerhe amoya, by'ebilabibala, by'ebisoro. 40Yakobo alondola ebyana buzi, abihira haguma, ebirhaligwerh'amoya na byoshi byaliri by'omukara omu birhungano bya Labani. Intyo byaba ntya ebirhungano eburhambi, arhalihirire haguma n'ebirhungano bya Labani.41Amango goshi ebirhungano bishishire byaliri bukule, Yakobo ahira amarhabi omu riba, embere z'amasu g'ebirhungano, mpu yi ziba bukule hofi n'eburhambi. 42Amango ebirhungano byabaga bizamba, abilekereraga, oku bilireyo oku ebizamba byaliri bya Labani, n'ebishishire byaliri bya Yakobo.43Oyola muntu aba amukulikire bwenene, abona ebirhungano binene, abajakzi n'abakozi, engamiya n'epunda.
311Ayunviriza enderho z'abana ba Labani waderha mpu: Yakobo arholer'ebintu byoshi bya darha, n'ebikulo byoshi agwerhe biri bya darha. 2Yakobo abona obuso bwa Labani burhachiri nk'okubyaliri burhanzi. 3Nahano abwira Yakobo mpu: Galuka omu chihugo cha ba Isho n'omu milala yenyu; naba haguma nawe.4Yakobo arhuma bahamagale Raheli na Leya omwishwa emund'ebirhungano biri. 5Aba bwira mpu: Mbwene nk'obuso bwa isho burhachindi ndolere nka ku byaliri burhanzi; aliko Nyamuzinda wa darha ali haguma nani. 6Muna menyere mwenine oku misi yani yoshi na kolere yisho.7Na ntyo chirharhumaga yisho arha nshubiza enyuma oku luhembo lwani kali kumi na ntyo, chirhabuza Nyamuzinda arhamuleka kumbabaza. 8Aderha mpu: Ezebibarabibara za burhwa zaba luhembo lwawe, ebibuzi byoshi byaburha ezebilara bilara, ashubi derha mpu ezebibala z'ezaba luhembo lwawe, byoshi byaburha eze bibala. 9Okuntyo, Nyamuzinda ahamisize enkavu za Isho azimpereze.10Byahika enkazi z'ebirhungano byoshi byaba makule, nalol'enyanya naharamya Nyamuzinda, anyerek'omu bilorho, empene zoshi za yimaga ebirhungano zali bibala bibala, bibala n'agandi marangi. 11Malayika ayinja kunderhes'omu bilorho, ampamagala mpu: Yakobo; na derha mpu nyono hano Nahano.12Aderha mpu: Lol'enyanya obone empene z'emishakalume ziri za yimya echigusho ch'empene, zoshi ziri za bibala bibala n'agandi marangi, bulala na bwene byoshi Labani akujirire. 13Nyono ndi Nyamuzinda we Beteli aha shesheraga enkingi amavurha, aha wachigashirag'endahiro, yumuk'orhenge mw'echi chihugo ogaluk'omu chihugo waburhwaga.14Raheli na Leya bashuza, bamubwira mpu: Ka hachili akashambala kubwimo omu mulala gwa darha? 15Karha rhuganjire nka bahisi? Bulala arhushabisize ana rhulire kw'ebikulo. 16Bulal'ebikulo byoshi Nyamuzinda anyegere darha biri byerhu n'eburha lyerhu; oku ntyo lero chi Nyamuzinda aku bwirir'okujira, ochijire.17Oku ntyo, Yakobo ayumuka, ahaba abana bage na bakage oku Ngamiya; 18Arhol'ebirhungano byage byoshi, n'ebikulo byage byoshi ebyachag'omu Padari Aramu agaluke emweshe Isaka omu chihugo ch'e'Kanana.19Ago mango Labani abaga ajire kuchir'ebibuzi byage amoya, Raheli ayib'eTerafi zaliri z'eshe. 20Yakobo arhenga Labani Musuriya kubuyabuya omu bwibisho, bulal'arhalonzaga kumubwir'oku akola mulibirha. 21Oku ntyo, alibirha na byoshi aliherhe; agenda arhaluk'olwinji, ayerekeza olunda lw'entondo ye Gileadi.22Labani abwirwa! Enyuma za siku esharhu,oku Yakobo alibirhire. 23Arhola bene babo boshi haguma; alibirha enyuma zage mango ga siku mushanvu amushiman'oku ntondo y'e Gileadi.24Nyamuzinda arhengera Labani omu bilorho obudufu amubwira mpu: Ochihanze wenine orhabwirava Yakobo omwazi gwinja eri gubi. 25Labani alamusa Yakobo, aho Yakobo abaga ayimanzize ehema layge omu ntondo; Labani na bene babo baheb'ehema lyabo omu ntondo y'e Gileadi.26Labani abwira Yakobo: Mpu bichi wajirir'oku ntenga kubuyabuy'omu bwibisho n'okuheka balibani nka bashwekwe bajibagwa? 27Buno gurhe walibirhir'oku bwibisho kubuyabuya wa ntenga buzira kumbwira mbalag'oku bushagaluke n'enyimpo, n'engoma n'empundu. 28Chiro arhalonzize mp'obere banjukulu bani na bali bani? Oku ntyo wakoler'obwihwinja.29Mperh'omu fune zani obuhashe b'oku kuler'amabi; aliko Nyamuzinda wa yisho ama nyinjir'omu bilorho obudufu bwa mulegolo njambwira mpu: Ochihanz'oku bwira Yakobo eri mwazi gwinja eri gubi. 30Oku ntyo oli wagenda dubaduba buno oherhe enyorha y'okugaluka omu mulala gwa yisho, aliko buno gurhe washambuhire banyamuzinda bani?31Yakobo amushuza, amubwira Labani mpu : Bulala naliyubahire na maderha nkaba oyinjire mpu kunyega bali bawe oku misi. 32N'eyi wakashimana yeherhe aba banyamuzinda, arhalama; emalangambere ga bene berhu, lola ebiri byawe omufune zani obirhole. Bulala Yakobo arhamenyaga oku mukage Raheli abashambuhire.33Labani aja omu hema lya Yakobo n'omu hema lya Leya, n'omu ly'ebijakazi bibiri, aliko arhababonaga; Arheng'omu hema lya Leya, aja omu hema lya Raheli.34Raheli abaga arholer'abo banyamuzinda ababish'omu mishangi arhindir'engamiya, aber'enyanya w'engamiya. Labani alonz'omu hema lyoshi arhazibonaga. 35Abwir'eshe mpu: nahano wani yarhagaya bulala nta kagala yimang'embere zawe bulala ndi ekazikazi. Alonza aliko nta Terafi abwene.36Yakobo agaya, alwisa Labani, Yakobo ashuza, abwira Labani mpu: Ngah'egosa lyani liri? Ngahe chaha chani chiri obo wankulikirag'oku misi? 37Obo wama shandaz'ebintu byani byoshi ntya walonza bichi washimanire by'omu mwawe? Ochiheb'emalanga mbere ga bene berhu na bene benyu, barhuchir'olubanja rhwembi.38Myaka makumyabiri ndi haguma nawe, ebibuzi changwa empene zawe zirha momaga makule, chiro ntalyaga ngandabuzi yawe eri mushakalume gwawe omu birhungano byawe. 39Ey'echelubala chanigaga ka nta kulerheragayo? Nyono nyena marhol'obubi bwage, wamulonzaga omu fune zani owanyegwag'ezuba changw'obudufu. 40Namabantya, n'ezuba enyorha yamandibuza, n'emboho, obudufu, ero lyanandibirh'omu masu.41Eyi myaka makumyabiri mberer'omunju yawe, na kukolra, na kukolera myak'ekumi n'ene ku bali bawe bombi, na myaka ndarhu oku birhungano byawe; wahindamula kali kumi oluhembo lwani! 42Nka Nyamuzinda wa darha, Nyamuzinda wa Abrahamu, n'oboba bwa Isaka, nkabirhali haguma nani, okuli wali wangalula fune nyumu.43Labani ashuza, abwira Yakobo mpu: Abanyere bali banyere bani, n'abana bali bana bani, n'ebirhungano biri birhungano byani n'ebi byoshi oli wabona biri byani; Bichi obwene bibi na kajirira bali bani changwa aba bana babo waburhire? 44Oku ntyo, nkuhunire rhugende rhujijir'echiragane rhwembi, chibe chimenyiso ahakagarhi kawe na nani.45Yakobo arhol'ebale, aliyimanza nka nkingi. 46Yakobo abwira bene babo: Mpu murholagul'amabale; bamarholagula bajir'echirhingu, balira ahol'echirhingu chiri ch'amabale. 47Labani alihamagala Yegari Saha Duta, aliko Yakobo yewe alihamagala Galedi.48Labani aderha: Eno nkingi bube buhamirizi kurhenga zene ahagarhi kawe na nani. Che chirhumire lyahabwa ezino lya Galedi. 49N'e Misipa mpu: Bulala, aderhere, Nahano alolereze ahakagarhi kani amango rhurhakubanaga. 50Eri oko libuza bali bani eri obashabire kw'abandi bakazi mpu: Nya muntu oli haguma nerhu; mpu Nyamuzinda ye muhamirizi werhu rhwembi.51Labani amu bwira Yakobo mpu: Jaga walola echi chigabi, lolaga n'eyi nkingi namayimanza ahakagarhi kawe nani. 52echi chilundo kuli kuhamiriza n'eyi nkingi konako oku ntaka rhaluka echi chilundo kuj'emwawe kukubuz'omurhula, kuku rhonganya. eri w'oyo okurhaluka echi chilundo kuji mpangala. 53Nyamuzinda wa Abrahamu na Nyamuzinda wa Nahori arhu chir'olubanja.54Ahabuzinda arhul'entulo oku ntondo ahamagala bene babo oku bilyo balya haguma n'ahabuzinda balyama kw'eyo ntondo. 55Labani azuk'emiseke ahober'abanjukulu n'abali, abagisha. Ahabuzinda agenda, agaluk'emwage.
321Yakobo agendekeza olugenzi lwage, okuntyo bashimanana na malayika wa Nyamuzinda. 2Eri Yakobo abashurha kw'amasu aderha mpu: Aba bali nfola miherho za Namahanga, n'oku ntyo aderha mpu hano hahamagalwa Mahanaimu.3Yakobo arhuma embala mwazi emw'omukulu wage Esau, eyo Seyiri, omu chihugo che Edomu. 4Aba bwira mpu: Mumubwire oku: Nahano wani Esau, na malama emwa bene, emwa Labani kugera zene. 5Mperh'empunda, echigusho ch'ebibuzi na bakozi babalume n'ababakazi mpu namakurhumira eyintumwa nahano wani, mpu mpabwe obubabale emalangambere gawe.6Ezo ntumwa zagenda, zana galuka ku bwira Yakobo mpu: Rhwahikire emwa mwene wenyu Esau, naye ali omu njira kuyinja kulinga n'abantu magana mane. 7Yakobo eri ayunva ntyo ayubaha bwenene n'oku chibaza binene omu ndalala. Agab'abantu aliherhe bigusho bibiri, ebibuzi, ebindi birhungano n'engamiya. 8Agererez'omu murhima mpu: Esau akarhindibuza chigusho chiguma echindi cha kayorha chafuma.9Yakobo aderha mpu: Jaga walola, Nyamuzinda wa darha Aburahamu, na Nyamuzinda wa darha Isaka, Nyamuzinda wambwiraga mpu: Galuka omu chihugo chawe n'omulubaga lwawe, nakukoler'ebinja; 10Ntashinganene obubabale bwawe n'okuli kwawe wa yerekanaga oku mukozi wawe; Bulala kugerera akarhi kani na yambuk'eyi Yorodani; na ntyola nkala ngwerhe bigusho bibiri.11Onfumye nkuhunire oku fune ya mwene werhu, oku fune za Esau, bulala muyubahire akanshurha, n'enyama haguma n'abana. 12Na kandi wa derha oku wanjirir'ebinja, n'okujir'eburha lyani nka muchanga gw'omunyanja, gurhakagalika kuganjwa oku bunene.13Alala aho m'obo budufu; arhegany'oluhembo lwa Esau mwene wabo y'ebibyagwerhe. 14Mpene magana mabiri z'enkazi na mpene makumyabiri z'emishakalume, bibuzi magana mabiri by'enkazi na ngandabuzi makumyabiri, 15ngamiya z'amarha makumi masharhu n'ebyana byazo, nkavu makumi mane na mpanzi ekumi, punda z'enkazi makumyabiri na byana ekumi. 16Aluheb'omu fune z'abakozi bage mpu: Muj'embere mulek'echahu echigusho n'echindi.17Aholerez'owaburhanzi aderha mpu: Hanola Esau mwene werhu akushimana n'okukudosa mpu wende? Na ngahe waja? 18Oku ntyola, oderhe mpu: Abola bali bakozi ba Yakobo, luli luhembo lurhumirwe emwa nahano wani Esau,naye kon'okola ali enyuma zerhu.19Aholerez'owakabiri, n'owa kasharhukon'oko n'abandi boshi bali kulikire ebyo birhungano, aderha mpu: intyola kumuyinjigi bwira Esau hanola mumushimana. 20Na ntyola mwashubi kumu bwira mpu: omukozi wawe Yakobo ali enyuma zerhu. Bulala aliderhere mpu: Namurheberez'okuluhembo lwajir'embere zani; n'ahabuzinda nabona amasu gage, nkabaga anyemera. 21Omurhanzi ager'embere zage; naye abera m'obo budufu omu kambi.22Azuka mw'obola budufu, arhola bakage babiri, n'abaja-kazi bage babiri, n'abala bana bage ekumi na muguma, ashabuk'echabuko cha Yaboki. 23Abarhola, abashabusa, ashabusa na byoshi bali gwerhe.24Yakobo abera yenine. Na ntyo mulume muguma balwa naye kuger'emiseke. 25Tala kw'amango abona kw'arhamuhimire, amuhuma omu mpindi; n'evuha kya Yakobo ly'omu mpindi lya shalama amango balemaga balwa haguma naye. 26Amubwira: Ndika ngende, bulala obuche bwa yinjire. Na Yakobo amushuza: Nta kakuleka ogende, orhana ngishire.27Amubwira: Ezino lyawe wende? Naye amushubiza: Yakobo. 28Ashubi mu bwira: Ezino lyawe lirha chihamagalwa Yakobo, aliko okala hamagalwa Israeli; bulala walwaga na Nyamuzinda na haguma n'abantu, n'oku bahima.29Yakobo amudosa, n'okuderha: Nkuyingingire, omenyes'ezino lyawe. Naye amushuza: Bunola gurhe ohunir'ezino lyazi? Naye amugishira ahola. 30Yakobo ahamagala ahola oku zino lya Penuweli: bulala, aderha, na bwene Nyamuzinda mesho oku mesho, n'akalamo kani ka chungukire.31Ezuba lyakola, amango ager'e Penuweli. Yakobo ashonagirir'echibuno. 32Che chirhuma kugera zene, abana be Israeli barhaly'omusi gw'omu chibuno; bulala Nyamuzinda asharhaga Yakobo omu kumuvuna echibuno, oku musi.
331Yakobo azibul'amasu alola, abona Esau ayinjire n'abantu magana mane; Agab'abana emwa Leya. Raheli n'abajakazi babiri. 2Ahira oku bwimangizi abajakazi n'abana babo, akulikiza Leya n'abana bage, buzinda Raheli haguma na Yusufu. 3Yenine aj'embere zabo, ayunama ashi kali mushanvu, kuhik'amango ageraga hofi na mwene wabo.4Esau alibirha amushimba, amuhobera, amufarhir'omugosi, amu nunugurha: balaka. 5Esau azibul'amasu abona abakazi n'abana aderha: Bande abola ogwerhe ahola? yakobo ashuza: Bana Nyamuzinda ali ashobweze mwambali wawe.6Abambalikazi bayegeraa, bowe n'abana babo, bafukama. 7Leya n'abana bage nabo bashegera, bayunama, hakulikira Yusufu na Raheli bayegera bafukama. 8Esau aderha: Bichi orheganyize aka kampi koshi na mashimana? Yakobo ashuza: Mbone omurhula omu masu ga Nyamuzinda wani.9Esau aderha: Indi omu binene, mwenewerhu langa ebiri byawe. 10Yakobo ashuza: Nanga, nku hunire: Akaba na bwene omurhula omu masu gawe, yemera omu fune yani eyi ntulo, bulala ebyola bibyarhumaga nalola amalanga gawe, nkaku balola amalanga ga Nyamuzinda, wanali nyankiriree bwinja. 11Nyemerera entulo n'akurhulire, bulala Nyamuzinda antabere, na ntacho mbulire. aseza embere zage; Esau ayemera.12Esau aderha: rhugende, rhuj'oku njira, naj'embere zawe. 13Yakobo yewe ashuza: Nyamuzinda wani ayinji oku abana bakomere, n'oku ngwerhe ebigandabuzi n'enavu ziri za yonsa. Zokola rhwazikaza oku lambagira, lusiku luguma, ebirhungano byoshi byanafa. 14Nyamuzinda wani ashokolere omukozi wage, wani, na mukulikira ku buyabuya. Changwa nta birhungano byankulikira na changwa nta bana, kuhika aha nakahikira emwa Nyamuzinda wani e'Seyiri.15Esau aderha: Nkola kulekera ahubwe chichira chiguma ch'abantu bani. Na Yakobo ashuza; bulala gurhe? Infibona omurhula omu masu ga Nyamuzinda wani. 16Lon'olo lusiku, Esau ashubigaluka e' Seyiri. 17Yakobo aja e'Sokota. Ayumbak'enju yage; ayumbaka n'endalo z'ebirhungano byage. Chicha rhumaga bayirika ahola hantu oku zino lya Sokota.18Achigaluka kurhengera e'Padana-Arama, oku cheragi Yakobo ahika oku chishagala che Sikemi omu chihugo ch'e Kanana achumbika embere z'echishagala. 19Agula echichira ch'eshwa ayumabaka ehema, abana ba Hamoro, eshe wa Sikemu oku bichira egana by'efuranga. 20Ahola ayimanza oluherero alu hamagala oku zino lya Eli-Elohe-Israeli.
341Dina,munyere Leya aburhiraga Yakobo,ahuluka mpu aji lamusa abanyere b'omu chihugo. 2Shishemi mwene Hamori,mwami w'echo chihugo,amulangira amurhalula,amuhima alala naye oku misi,amukoz'eshonyi. 3Omurhima gwage gwaronya Dina mwali wa Yakobo,asima oyo munyere,kuhika amurhuliriza omurhima.4Shishemu abwira Hamori eshe : Mpaga oyu munyere abe mukani. 5Yakobo alimenyere oku Shishemu kubinali oku ali asherezeze omwali Dina aliko omukuba abagala baliri omu bulambo n'ebirhungano byabo. Yakobo alanga elyola hwe kugera bagaluke.6Hamori,eshe wa Shishemu aja emunda Yakobo ali mpu baganire. 7Na bene Yakobo eri bachirhenga ebwa mashwa,babere bachiyunva ogola mwazi,abo balume baluba,bagwarh'oburhe bunene bwenene,bulala Shishemu akolere echihemu chibihire omu Izraeli,omu kulyama na mwali wa Yakobo; ebirhakafa byabere.8Hamori aba bwira mpu : Omurhima gwa Shishemu,mugala wani, gurhonyeze mwali wenyu : Mu muheye abe mukage,mbahunire ntyo. 9Mujire rhuyunvikane ntyo : Mwakazirhuha bali benyu,nerhu mwana rhola bali berhu. 10Mulame haguma nerhu,n'echi chihugo chebe chingulire,muchiyorhemo,omuka chirhegereramo munabonemo echikalo.11Shishemu abwir'eshe na bene babo mpu : Mbon/oburhonyi omu masu genyu,nyemabahereze byoshi mwambwira. 12Chiro mwaka luza eshigi,na ngasi byoshi by'engulo ndarhi,n'embahe byoshi mwa mpuna,aliko mumpe oyu munyere abe mukani. 13Bene Yakobo bashuza omu bwenge,babwira Shishemu na Hamori eshe mpu : Bulala Shishemu yi warhalulaga Dina,mwali werhu; amurhola oku misi;14Babashubiza mpu : Chiri chintu rhurhakajira,chokuhereza mwali werhu omulume orhakembwirwe; Bulala emwerhu chiri chirazira. 15Rhwe yemere oku bulonza bwenyu,n'omuburhegesi okubwakaba nkarhwewe,n'oku abarhabana benyu bakembulwe. 16Ago mango rhwanabaha bali berhu,nerhu rhwanarhola bali benyu,rhwenalame haguma nenyu,na ntyo rhwanabe lubaga luguma. 17Aliko,akaba murharhuyunvirhe muka kembulwa,rhwarhol'abanyere berhu rhuchigendere.18Ebinwa byabo byasimisa Hamori na Shishemu mugala wa Hamori. 19Nya musole arhalegamaga ku jira okola bamubwiraga,bulala alisimire mwali wa Yakobo yi wanaliri muntu w'olukengo lunene omunju y'eshe.20Hamori n'omugala Shishemu,banachija eby'olunvi lw'echizungu chabo,bana bwira abantu b'omuola chizungu mpu : 21Abala bantu,bali bantu b'obulonza bwinja kurhwewe,babere haguma nerhu mwechi chihugo,banaj'ahabalonzeze : Echihugo chigalagere bwenene kubo. Rhwerhole bali babo nka bakerhu,nabo rhwanabaha bali berhu nka bakabo.22Aliko abo bantu barhakayemera balama haguma nerhu mpurhube lubaga luguma,akaba barhabana boshi barha kembwirwe,nk'okubali bakembule nabo bonyine. 23Ebintu byabo n'ebirhungano byabo byoshi,ka birhakaba byerhu ? Rhufichakuyemera oku baderhere,yi bayorha haguma nerhu.24Ngasi boshi bakazagihuluka kugerera oku lunvi lw'echizungu,bakazagi yunviriza Hamori n'omugala Shishemu n'abanarhabana boshi bachikembuzana boshi bakazagi yinja oku lunvi lw'echizungu. 25Olusiku lwa kasharhu bachiri balumwa, bagala ba Yakobo babiri : Simiyoni na Lawi basheja babo Dina,ngasi muguma arhol'engorho yage barhogera muchila chizungu chaliyinji oku chili omu murhula, bayirha ngasi mulume yeshi.
27Bene Yakobo,bachikweb'oku bafu,basahura chila chizungu bulala balibakozeze mwali wabw'eshonyi. 28Barhol'oburhunzi bwabo,empanzi zabo n'endogomi zabo,ebyaliri omu chzungu n'ebyaliri omu mashwa. 29Barhol'ebishoko,obugale bwabo boshi,abana babo,abakazi babo na byoshi byaliri omu maju.30Okubundi Yakobo abwira Simiyoni na Lawi mpu : Mwamampira omu maganya,omu kumpira omu maganya ga chino chihugo chabanya Kanani n'aba Perizeti. Ngwerhe bantu bageke bwenene,bangambanira,b'enshurhe,b'empererezeze,nyono n'omulala gwani. 31Bamushubiza mpu : Ka bali bakwanane ku rhola mwali werhu nka mbaraga ?351Nyamuzinda abwira Yakobo mpu : Yumuka ozamukire e Beteli ona bereyo; eyomunda oyumbakeyo oluherero lwa Nyamuzinda wa kubonekeraga amango wa hanzaga wa yaka Esau. 2Yakobo abwira omulala gwage na ngasi boshi baliri haguma naye mpu mukule ba mungu b'emahanga bali ahakagarhi kenyu; Muchicheze munahindamule emyambalo yenyu. 3Rhuyumuke rhuj'e Beteli,eyomunda,nji na yumbakayo oluherero lwa Nyamuzinda wanyunvirizaga amango g'esiku zani z'obuhanya,yiwaliri haguma nana omu lugenzi najiraga.4Bahereza Yakobo ba mungu boshi b'emahanga baliri omufune yage n'emilinga yaliri oku marhwiri gabo. Yakobo abiyikalira omushishi w'omurhi gwaliri hofu na Shishemu. 5Oku bundi bagenda.Obuba bwa Nyamuizinda bwa shandala omu bizung byali bibazungulukire barhana chishibaga chiro bakulikira bene Yakobo.6Yakobo ahika,yewe na ngasi boshi baliri haguma naye, eLuzi y'e Beteli omu chihugo che Kanani. 7Ayumbaka ahola oluherero ayirika ezino Eli-Beteli,bulala ahola ha Nyamuzinda omu bonekeraga amango aheraga ayakaga mukulu wage. 8Debora,mulezi wa Rebeka afa,ahambwa eshishi z'e Beteli,omushishi w'omurhi,aho bahayirika ezino mpu hah'omurhi gw'amalira.9Nyamuzinda ashubi bonekera Yakoboeri agaluka kurhenga e Padami-Arumu ana mugisha. 10Nyamuzinda amu bwira mpu : ezino lyawe we Yakobo,orhakahamagalwa Yakobo,aliko ezino lyawe wekalw Izraeli; amuha ezino lya Izraeli.11Nyamuzida aderha mpu : Ndi yamuzinda ogala byoshi,oburhe onahabwe,eshanja n'amashanja ganene ga burhwa nawe,n'abami barhenga omunda yawe. 12Nji naguha echihugo nahaga abrahamu n'echinahaga Izaka,n'echihugo,nyechihe obuko bwawe enyuma zawe. 13Nyamuzinda ayumuka aja enyanya zage ahola baganiriraga.14Yakobo ayumbaka omunara ahola Nyamuzinda aamuganizizaga,manara gw'amabale arherekerako,ashesherako edivayi n'amavurha. 15Yakobo ayirika ahola Nyamuzinda amuganizizaga ezino lya Beteli.16Barhengera e Beteli,hali hakujir'olugendo lwa kashanji karhali kageke kugera e Efurata, amango Raheli avag'aburha,oku burha kwage kwahangayisa bwenene. 17Omu mango gamalumwa g'okuburha omukazi w'omugekulu amubwira mpu : Orhayubahaga,bulala ogwerhe omurhabana. 18N'oku ali amarhengam'omuka bulala kwali kukola kufa,ayirika ola mwana ezino lya Benoni,alio eshe amuyirika Benjamini. 19Raheli afa ahambwa oku njira y'Efurata aho baderha Betelehemu. 20Yakobo ayumbaka omunara oku shinda yage,gubaderha mpu : Munara gw'eshinda ya Raheli,haguma chiba kuhika zene zene.21Izraeli agenda ajiyumbaka e hema lyage eshiriza lye Midali-Ederi. 22Agomango Izraeli ali lamire eyo munda,Rubeni aji lyama na Bilaha,mbaraga y'eshe;na Izraeli abimenya.Abana ba Yakobo baliri ekumi na babiri.23abana ba Leya baba : Rubeni,yefula ya Yakobo,hajaho : Simiyoni,Lawi,Yuda,Izakari na Zabuloni. 24Abana ba Raheli baba :Yusufu na Benjamini. 25Abana ba Bilahe mujakazi wa Raheli : Dani na Nefutali.26Abana ba Ziripa mujakazi wa Leya,gadi na Asheri : Babo b'obana ba Yakobo ba burhiragwa e Padani Aramu. 27Yakobo achigera ahamw'eshe Isaka,e Mambri,e Kiriati Arba aha baderha Hebroni,aha Abrahamu na Isaka baluhukiraga.28Emyaka ya Isaka yaliri egana na makumi gali munane. 29Arhenga m'omuka,afa :Bamuhira haguma n'olubaga lwage eyi akola mushaja w'olugokoli akola ayugurhire esiku,bagala bage Esau na Yakobo,bamuhamba.
361Talaga oluburha lwa Esau oderhwa Edomu. 2Esau arhola abakazi omu banyere b'eKanani : Ada,mwali wa Eloni,Muhitite : Oholibama mwami wa Ana mwali wa Sibeoni,Muhiviti. 3Na Basmali mwali wa Ismaeli,mwali wabo Nebayoti.4Ada aburhira Esau Elfazi,Basmati aburha Reweli. 5Na Oholibama aburha Yewushi,Yelami na Kore; Babola ba bana ba Esau baburhiragwa omu chihugo che Kanani.6Esau arhola bakage,abagala n'abangere,abantu boshi b'omunju yage amarhungo n'obugale bwage,n'ebintu byage byoshi abonaga omu chihugo ch'e Kanani,agenda aja omu chindi chihugo,hale na mulumuna wage Yakobo. 7Bulala obuchire bwabo bwali bwa maluga,barhaka chigalire kubera haguma,n'echihugo balirimo chali chama fundera,chirhaka chigalire kubabik'enyanya y'amarhungo gabo. 8Esau aji yumbaka omu ntondo ye Seyiri : Esau ye na Edomu.9Talaga oluburha lwa Esau eshe wa Edomu omu ntondo ye Seyiri. 10alaga amazino g'abana ba Esau : Elifazi mugala wa Ad,muka Esau : Reweli mugala wa Basmati muka Esau. 11Bene Elifaze baliri baba : Temani,Omari,Sefo,Gayetani na Kenazi. 12Na Timuna aliri mbaraga ya Elfazi,mwene Esau, aburhira elfazi Amaleki. Ba bana abo ba Ada muka Esau.13Talaga n'abana ba Ruweli : Nahati,Zerahi,Shamma,Miza; bo bana abo ba Basmati muka Esau. 14Talaga bene Oholibama; mwali wa Ana,mugala wa Sileoni muka Esau : Aburhire Esau : Yewushi,elamu na Kora.15Talaga abarhambo b'omubuko bwa mwene Esau : Talaga bene Elfazi,fula ya Esau : Omurhambo Temani,omurhambo Omari,omurhambo Sefo,omurhambo Kenazi, 16omurhambo Kora,omurhambo Gatama,omurhambo Amaleki : abola bo barhambo b'omubuko bwa Elfazi omu chihugo che Edomu; bo bana ba Ada abo.17talaga bene Ruweli,mugala wa ezari;omurhambo Nahati,omurhambo Zerahi,omurhambo Shamma, omurhambo Mizza,ba bola ba barhambo b'obuko bwa Ruweli omu chugo ch'Edomu. Babo ba bana ba Basmati,muka Esau. 18Talaga abana ba Oholibama muka Esau : Omurhanbo Yeweshi,omurhambo Yelama,omurhambo Kari; 19Babola babarhanbo b;omubuko bwa Oholibama mwali wa Ana,muka Esau.20Talaga bene Seriyi w'omu Horiri,bo barhanzi omu chihugo : Lotani,Shobati,Sibeoni,Ana; 21Dishoni,Etseri,na Dishani : Babo ba barhambo ba ba Horiri,bene Seyira,omu chihugo ch'Edomu. 22Bene Lotani baliri baba : Hori na Hemami,mwali wabo Lotani aliri ye Timani.23Talaga bene Shobali : Avani,Munahati,Ebari,Shefo na Onami. 24Talaga bene Sibeoni : Aya wa Ana : Oyo Ana yi wa bonaga eshoko ya menji gadagarhire omu mpinga eri ali ayabula epunda z'eshe Sibeoni.25Talaga abana ba Ana : Dishoni,na Oholibama,mwali wa Ana. 26Talaga bene Dishoni : Hemudani,eshobani,Yitunina kerani. 27Talaga bene Etseri : Bilani,Zavani, na Akani. 28Talaga bene Dishani : Usa na Arani.29Talaga abarhambo b'Abahoriri : Omurhambo Lotani,omurhambo Shobali,omurhambo Sibeoni,omurhambo Ana, 30omurhambo Dishoni,omurhambo Etsari,omurhambo Dishani. Babola babarhambo b'Abahoriri,abarhambo babonekanaga omu chihugo cha Seyiri.31Talaga abami bali bayimire omu chihugo che Edomu,embere z'okuyima k'omwami oku bana be Izraeli. 32Bela, mwene Beri ayima omu Edomu n'ezino ly'echizungu chage lyaliri Dinahaba. 33Bele afa,na Yobabe,mwene Zarashi we Bosara ayima ahali hage.34Yakobo afa,na Hushani w'omu chihugo chaba Temaniti ayima ahali hage. 35Hushani afa,na Hadade mwene Badadi ayima ahali hage. 36Hadadi afa, na Samula we Masereka,ayima ahali hage.37Samula afa,na Sahaulu we Rohobati oku menji ganene,ayima ahali hage. 38Sahaulu afa,na Bali-Hanani mwene Akibori ayim'ahali hage. 39Bali-Hanani mwene Akibali afa,na Hadari ayim'ahali hage. Ezino lye chizungu chage lyaliri Pauru,na mukage ayirikagwa Mahetabeli mwali wa Materedi,munyere we Mezahabu.40Talaga amazi g'abarhambo b'oku chisisi cha Esau birengerere okubuko byabo,n'abayorhaga baba,bikulikize amazino gabo : Omurhambo Aliva; omurhamboo Yeteti, 41omurhambo Oholibama,omurhambo Pinoni. 42Omurhambo Kenazi,omurhambo Temani,omurhambo Mibasari. 43Omurhambo Magidiyeli,omurhambo Irami. Babola ba barhambo b'Edomu omu kushimbana n'ahabali yumbakire omu chihugo bali bagwerhe.Yoyo Esau,eshe w'Edomu.
371Yakobo ayorha omu chihugo che Kanana alichimbikire. 2Hala amaburha ga Yakobo. Yusufu, oku myaka ekumi na mushanvu, akazagi lisa ebirhungano haguma na bene babo. Oyola mwana aliri haguma n'abana ba Bilihe n'abana ba Zilipa, muka eshe. Yusufu naye yi wakazagi lerhera eshe emyazi.3Israeli asimaga Yusufu kulusha abandi bana bage boshi, bulala amu burhaga omu bushaja. Amuherez'echishuli ch'amarangi ganene. 4Bene babo babona oku eshe amusimire kulushabo boshi, bamubikir'omujinya. Bakachimuderheseze n'obwira.5Yusufu abona echilorho, alorholera bene babo, bashubi mugaya kurhalusa. 6Ababwira: Muyunve echi chilorho na lorhere.7Rhwaliri rhwa shweka emiganda; hakagarhi k'eshwa; namabona omuganda gwani gwa zuka gwa yimanga; n'emiganda yenyu ya guzunguluka ya yuanama embere yago. 8Bene babo bamubwira: w'oyo werhu rhegeke? We rhukolese? Bashubi mugaya kandi kulusha; enyanya w'ebilorho byage n'emyazi yage.9Ashubi lorha eyindi ndorho ashubi yi lorholera bene babo; Ababwira: Nalorhere eyindi ndorho; na bwene: Omwezi, ezuba n'enyenyezi ekumi na nguma bya fukamire embere zani. 10Abilorholera eshe na bene babo, eshe amukalihira amubwira: Bichi eyi ndorho yawe ederhere? Bihunire oku nyono, nyoko na bene benyu rhwenji rhwafukama oku daho embere zawe? 11Bene babo bamuyunvira obongwa, aliko eshe yewe abika omwibuko gw'ebyola bintu.12Bene babo Yusufu balijire e'Sikemu ku yabula ebirhungano by'eshe. 13Israeli abwira Yusufu: Bene benyu barha chiyabulire ebirhungano e'Sikemu? Yinja nakurhuma kubo; ashuza: Nyono hano. 14Israeli ashuza: Nkuyingingire, genda olole akaba bene benyu banakomere n'akaba ebirhungano bina kwirire. Onderhere emyazi. Amurhuma ntyo kurhengera omu lubanda lw'e Hebroni, Yusufu aja e' Sikemu.15Omuntu amushimana aherhe azerera omushwa. Amubaza aderha: Bichi oli walonza? 16Yusufu amushuza mpu: Indi lonza bene berhu. Mbwira nkuhunire, ngahe bakaba bali bayabulira ebirhungano. 17Nya muntu amubwira: Kasanzi kano bagendere: Bulala nali bayunvirhe baderha: Rhuje e'Dotana: Yusufu ashimba bene babo, abashimana e'dotana.18Bamu bonera hale, n'embere ahike hofi nabo, baj'enama oku bamuyirhe. 19Babwirana muguma oku windi: Tala nyin'ebilorho ayinjire. 20Yinja bunobuno rhumuyirhe, rhumukwebe omu muferegi, rhwe derhe oku enyama y'elubala ekalihire ya mulire, rhwe lole bichi ebilorho byage byejire.21Rubeni ayunva eyo nama, amukula omu maboko gabo, aderha: Murhamuyirhaga. 22 Rubeni ababwira: Murhasheshag'eshagama. Mumukwebe m'ogula mufulegi guli omu mpinga. Murhana muhumagako. Aligwerhe obusime bunene b'oku mukula omu maboko gabo, okulonza ku mugalula emw'eshe.23Amango Yusufu abaga amahika haguma na bene babo, bamuhogola chilala chishuli chage ch'amarangi ganene, ali yambere. 24Bamurhola bamukabula omu mufulegi. Ogola mufulegi gurhali mu menji.25Ayikala mpu bakola balya, bazibul'amasu, babona echigusho ch'abarhimbuzi baba Simaeli, barhengerera e'Gileadi. Engamiya zabo, zalishanire oburhimbuzi: Amanukato, obuku, ehoro, bahekaga e'Misiri. 26Obola Yuda abwira bene babo: Bichi rhwe yunguke omu kuyirha mwene werhu n'okubisha eshagama yage?27Muyinje rhumuguzize aba Isimaeli, rhurhana muhiragako amaboko gerhu, bulala ali mwene werhu, munyofu gwerhu. Na bene babo bamuyunva. 28Abarhimbuzi be Mediani bagera, bakulula bazamula Yusufu omu mufulegi, bamuguza ku bicheri makumyabiri by'efuranga emwa ba Isimaeli, bamuheka e'Misiri.29Rubeni aja agaluka ewa mufulegi ashimana Yusufu arhachilimo. Aber'emyambalo yage. 30Achigaluka emunda bene babo bali, aderha: Omwana arhachiliho! Nani ngahe naja?31Obola arhol'echishuli cha Yusufu, ali ayirhire echishakalume, avuvuza nya chishuli omu shagama. 32Barhumira eshe chilala chishuli ch'amarangi ganene, bamu bwira: Talaga ebi rhwa bwene! menyaga akaba chishuli cha mugala wawe eri nanga. 33Yakobo achimenya aderha mpu: Chishuli cha mugala wani! Enyama ekalihire ya mulire! Yusufu aberekera bunyarhibunyarhi!34Ashashanyagul'emyambalo yage. Ahira omufuko oku malanga gage, ajira siku zinene z'emishibo y'omugala. 35Abagala n'abali bayinja musiririza; aliko arhalonzaga yunviriza oku mubembereza: Aderha mpu: Omukulaka na yandagal'omushinda emunda mugala wani ali amaluhukiro g'okufa. Alakir'omugala. 36Bamidiani ba muguza e'Misiri emwa Potifari, murhumisi wa Farao, mukulu w'abulinzi.
381Mwago mango, Yuda achikula oku babo aj'emwa mulume muguma w'eAdulani, ezino lyage ye Hira. 2Eyo munda abugana mwali wa Mukanani muguma, oyirikwa Shuwa, ashaba ola munyere.3Aba bukule, aburha omwana w'oburhabana, amuh'ezino lya Eri. 4Ashubiba bukule, aburha omwana rhabana, amuher'ezino lya Onani. 5Ashubi burha omurhabana, amuh'ezino lya Shela; Yuda aliri e Akizibu eri aburha.6Yuda ajishabira efula yage Eri omukazi: Ohamagalwa Tamari. 7Eri, mwana murhanzi wa Yuda; agayisa Nyamuzinda, na Nyamuzinda amuyirha.8Yuda abwira Onani: J'omu mwa muka mukulu wawe, omujirire nk'oku erhegeko ly'obulamu liderhere, oburhire mukulu wawe. 9Aliko Onani alimenyere oku eburha lirhali lyage, eri abaga ali omu nju na muka mukulu wage, alema asheshera oku daho lyarhaburhira mwene wabo eburha. 10Ebyakazagi kola ntyo byagayisa Nyamuzinda, amulambika naye.11Lero Yuda abwira omwazana Tamari: Ojibera mukana omu nju ya isho, kuhika amango mugala wani Shela akula. Bulala akazagi derha omu murhima guyobohere oku Shela naye afa kuguma na bene babo. Tamari agenda, n'okulama omu nju y'eshe.12Esiku zagera, mwali wa Shuwa, muka Yuda afa. Eri Yuda arhenga omu mishibo anyegera e Timuna ajigemba ebibuzi byage, yewe na mwira wage Hila w'e Adulami. 13Babwira Tamari, mpu << lola shozala oyu wanyegera e Timuna, ajigemba ebibuzi byage>>. 14Ahogola emishangi yage y'obukana, ayambala echitambara, yeshi aba mwinja, ajiyikala aha bwa lunvi lw'Enayimi, oku njira y'e Timuna. Ali amasomerwa n'okubona Shela akola mukulu barhana muhere ye amurhole.15Yuda eri amubona, amenya mpu mukazi w'embaraga, bulala achishukire amalanga. 16Aja hofu naye, eburhambi bw'enjira, omubwira ntya: << Oleke nkurhole.>> Arhali menyere oku mwazana oyo. Nyamukazi adosa ntya: << Bichi wampa li nyemera wantola? >>17Naye ashubiza ntya: Nakuha omwanahene w'omu buso bwani . Nyamukazi eri Nyemerere, s'aliko orhangimpa echikinja oku wanamuntumira. 18Naye ashubiza : Chikinja chichi nkuhage ? Nyamukazi eri: Ompe akashe kawe, omugozi gwawe n'ako karhi ofumbarhi.Amuha byo, bamanyena bashimanana , bwaba bukule bwage.19Nyamukazi ayumuka agenda, ahogola echitambara chage; ashubiyambala emishangi yage y'obukana. 20Yuda arhuma omwahene, afumbika olala mwira wage w'e Adulami, mpu agende murholer'ebintu byage ahanaga chikinja emw'ola mukazi. Aliko arhamushimanaga.21Abaza abantu balama ahola mpu: Ngahe ali ola mukazi w'embaraga waliri oku njira Enayimi?Bamushubiza mpu: Nta mbaraga eba eno mwerhu chiro n'omuguma. 22Agaluka emunda Yuda ali, amubwira: Ntamushimanire,chiro n'abantu b'eyo munda bamambwira oku eyomunda erhasagiba omukazi w'embaraga. 23Yuda aderha ntya : Abiberanage, kurhakwanene baje barhuhekera. Ci aliko narhumaga omwanahene orhanamubwene .24Erhihagera myezi esharhu, babwira Yuda mpu : Mwazana wawe Tamara ahemukire.Chiro abere bukule bw'omu bulala Yuda aderha eri Mumulerhe embuga bamuyose . 25Eri bakola bamuherhe embuga, arhumiza emw'eshezala, eri : Omulume nina ebi bintu ye wanjiraga obu bukule . Eri : Olole bwinja nka nde aka kashe, ogu mugozi n'aka karhi. 26Yuda abilolereza aderha ntya : Alimushinganyanya kundusha bulala ntachimuga mugala wani shela . Arhanachi derhaga mpu amusharhira kwo.27Erhi esiku zage z'okuburha zihika, babona oku mahasha gali omunda yage. 28Omu kuburha, muguma mubala bana alambula okuboko; omugekulu akugwarha okuyambisa ehigozi hidukula aderha eri : Oyu ye yenjire mwambere .29Chi ola mwana ashubigalula okuboko, n'awabo aba ye yinja mwambere ola mugekulu aderha, ntya : Oku wanachihaga enjira yani! Ezino lya Peresi. 30Owundi naye anachihuluka ye waliyambere ehigozi hidukula oku boko; banachimuyirika ezino lya Zera.
391Yozefu alihekerwe e Misiri, Potifari murhonyi wa Farao na murhambo mukulu w'abaganda, mu misiri amuguliraga Aba-Ismaeli balimugwerhe. 2Nyamuzinda aliri na Yozefu, aberwa na byoshi, anachibera omu nju y'ola nahamwabo w'omu Misiri.3Nahamwabo abona oku ayimangirwe na Nyamuzinda, n'oku ebi agwerhe ajira byoshi biri byamubera. 4Yozefu arhona ntyo emwa nahamwabo, amuhira omu kasi kage, ana muha oburhegesi bw'eby'omunju yage byoshi.5Kurhenga ago mango amujiraga murhambo w'enju yage na mulanzi w'ebyage byoshi, Nyamuzinda agisha enju y'ola mu Misiri, eri Yozefu orhuma: Omugisho gwa Nyamuzinda gwarha ngasi ebi anajiraga byoshi, omu nju n'omu mashwa. 6 Lero ahira ngasi ebi anagwerhe byoshi omu fune za yozefu, arhachibaga akazidosa akantu kalebe aha nyuma w'eby'okula, n'obo Yozefu aliri mwinja.7Lusiku luguma enyuma ly'aho, muka nahamwabo alolereza Yosefu n'elisho anachimubwira eri: Yinja nkurhindire . 8Aliko yewe alahira, abwira muka nahamwabo,eri: Lola oku ago mango ndi hano, nahamwerhu arhaba ayobohere ebiri muno nju yage, ebyage byoshi abimbikisize. 9Yenine arhagwerhe buhashe kundusha mweno nju. Ntacho ampanzize arhali aha nyuma zawe bulala ndi mukage.10Akazishonda Yozefu ngasi lusiku, s'aliko Yozefu arhayemeraga alala naye n'okubera eburhambi bwage mpu amurhole. 11Lero lusiku luguma Yozefu ayinja omu nju mpu ajire emikolo yage, n'omu bantu bakola mweyo nju; ntaye waliriho. 12Ola mukazi amugwarhira oku mushangi amubwira, eri : Yinja rhulyame!>> S'aliko yewe amulekera gula mushangi, achilibirhira embuga.13Eri abona oku amamulekera omushangi omufune n'oku amalibirhira embuga, 14ahamagala abakozi b'omu mwage, aba bwira eri: << Lolaga oku! Arhulerhere omu Heburaniya mpu ayinje rhusharhirako! Oyu mulume amenyenjako mpu rhulyame naye, lero namahagaza n'oku yama n'omulenge gunene. 15Ene achiyunva na yama, ajandika n'oku ndekera omushangi gwagi aha burhambi bwani, amalibirhibirhira erhongo.>>16Oku handi, nyamukazi anachibika gula mushangi aha burhambi bwage kuhika ninanju ahika afulukira omu nju. 17Amubwira ela myazi, eri : Ola mukozi w'omu heburaniya warhulerhaga alinshibire mpu ansharhireko. 18S'aliko amango na yamaga namana hamagaza, amaleka omushangi gwage ahaburhambi bwani amalibirhira erhongo.19Eri nin'enju ayunva eyo myazi ya mukage amubwiraga, mpu: tal'oku mwambali wawe anyinjagako ntyo. 20Nahamwabo wa Yozefu arhegeka mpu bamu gwarhe banamuhebe omu mpamikwa, mulala bakazaga hira abashwekwe ba mwami. Anachibira omola mpamikwa.21Nyamuzinda eri ali haguma na Yozefu, amuyereka oburhonyi bwage anarhuma arhona omu mesho g'omurhambo w'abashweke. 22Ola murhambo w'empamikwa amulangisa abandi bashwekwe baliri omu mpamikwa boshi na ngasi byakazagijamo, byakazagijirwa naye. 23Oyo murhambo w'empamikwa arhanderhere mpu ayabohere ebiri omu makokoga Yozefu, bulala Nyamuzinda ali haguma naye, anakazagirhuma alekerwa emikolo yage yoshi.
401Enyuma z'aho omurhambo w'amavu n'omurhambo w'ebiryo bya mwami w'e Misiri bagayisa nahamwabo, mwami w'e Misiri. 2Farao agwarhwa n'oburhe bwabo barhonyi bage bombi: Owa'amavu n'owebiryo. 3Abashwekesa emw'omurhambo w'abalanzi, mw'ela mpamikwa Yozefu alishwekerwemo.4Naye omurhambo w'abalanze abarhumira Yozefu mpu akazibakolera, bageza siku zirhali zigeke mw'eyo mpamikwa. 5Omurhambo w'amavo n'olya w'ebilyo, kula banali omu mpamikwa bombi, banachilorha bdufu buguma, ngasi muguma echilorho chage chinamuyerekere.6Esezi eri Yozefu aja omu bali ashimana bombi bali burhe. 7Abaza bala barhambo ba Faraoni bali shwekerwe haguma naye omu mpanikirwa ya ninawabo eri : Gurhe okumugwerhe obusu buzinzibere zene wani? 8Bamubwira : Rhwakazilorha na ntaye wankarhuhugulira echo chilorho. Yozefu ababwira, ntya : Nyamuzinda ye hagula ebilorho, si aliko mushambalire nani gurhe biri.9Omurhambo w'abarhanzi aganirira Yozefu echilorho chani, na bona emburho y'omuzabibu embere zani, 10Ogwo muzabibu gwali gwerhe mashami masharhu, gwashabuka, gwanayasa n'ebihadu by'ogwo muzabibu byakaz'ijakwo amalehe gayerere. 11Akabehe ka Faraoni galiri omu fune zani, narhola gala malehe, nagakandira omu kabehe ka Faraoni, nayumanza akabehe omu maboko ga faraoni.12Yozefu amubwira, eri : Yumvaga okwo kwo kuderha gurhe : Ago mashumi mashrhu gayerekene siku isharhu. 13Hayorha nsiku esharhu Faraoni akulike, anakushubize omu mukolo gwawe : Washubi ikaziyimanga akabehe ka Faraoni omu mabako gage, nk'oku wanakazagijira amango wachiri murhambo w'amavu.14Okaz'iyibuka amango wabona eryo eragi, onansegerere emwa Faraoni, ankule nani mw'eyi nju. 15Bulala kushamula banshamulaga omu chihugo ch'Abayahudi, chiro n'eno munda nayo, ntacho najirire chakarhuma nashwekwa.16Omurhamb w'ebiryo abona oku yozefu ahugwire bwinja echo chilorho, naye amubwira, ntya : << Nani kunalorhaga ntya : Nali mbarhwire birhi bisharhu bya migati oku rhwe lyani. 17Omu chirhiri ch'enyanya mwaliri elya migati Faraoni analya, si aliko ebinyunyi byakaz'irya emigati yaliri chirhiri okurhwe lyani.18Yozefu amushubiza, eri : Yumvaga nawe, ok'oderha oku ebirhiri bisharhu zo nsiku esharhu. 19Hayorhere nsiku esharhu Faraoni akulike, anakumanike oku murhi n'enyunyi zanalya enyama zawe20Oku lusiku lwa kasharhu lwo lwa lusiku lw'okuyibuka okuburhwa Faraoni, ajirira abambali boshi olusiku lukulu. Aliko omurhambo w'amavu n'omurhambo b'abalwi. 21Omurhambo w'amavu amushubiza omu chikono chage, akazifumbika Faraoni akabene kage. 22Omurhambo mukulu w'ebilyo amanikwa nka kala Yozefu anabahuguliraga. 23Si ola murhambo w'amavu, arhachiyibuka Yozefu, amuyibirira.
411Enyuma wa siku ebiri, Farao alorha ayimangire hofu n'olwinji, 2abona molo lwinji mwarhenga nkavu mushanvu zikwirire zanachwera, 3Talaga zindi mushanvu zayinja enyuma zikulikire zila zirhanzi, zibihire, zina yondere zayimanga ahaburhambi wezabo.4Ao nkavu zibihire zina yondere zarhondera okulya zilala mushanvu zalikwirire, Farao asisimuka. 5Ashubi lyama, alorha ebilorho, tala, mihuli mushanvu minenene minja eyimangire oku murhi, kaguma. 6Yindi mihuli mushanvu migegeke eyondere ena babukire n'empusi y'ebushoshokero bw'ezuba, yamera obuzinda bw'eyabo.7Elala mihuli mushanvu yaliyondere, yamira elala mushanvu yali minenene enakwirire, Farao asisimuka, talaga che chali chilorho echo. 8Esezi, Farao ayunva omurhima gwabulire omurhula, ahamagala abashonga na bagula bage boshi b'omu Misiri. Abashambalira ebyo bilorho. Ntaye chiro n'omuguma wamushubanganyiz'ebyo bilorho.9Okwindi, omukulu wamavu ayinja, abwira Farao, eri: Ene nkola nashubanganya endamuso ya mabi gani. 10Farao abaga alubire enyanya za bambali bage boshi; anabahira, omu mpamiko em'omurhambo wabalanzi, nyono n'omurhambo w'ebiryo. 11Rhwalorha nyono n'owerhu omu bidufu buguma; chi ebyo bilorho birhali bye biguma. Ngasi muguma ahabwa amahuguliro kukulikirana n'ebilorho byage.12Omurhwaliri mwali musole muguma Muebraniya, mwambali w'omurhambo w'abalanzi. Rhwamushambalira ebilorho byerhu, arhuhugulira byo. 13Byanaba nk'okwanarhubwiraga: Nyono Farao angalula omu kasi kani, n'owerhu bamuhanika oku murhi.14Farao arhuma mpu bahamagale Yusufu, bamukula duba duba omu mpamikwa. Agembwa, arhola eyindi yindi myambalo, aja emwa Farao. 15Farao abwira Yusufu; eri : Nalorhere ebilorho chi ntaye haban'omuguma wagalire kunshubanganya: Nayunvirhe mpu onahugulira echilorho eri wankachiyunva. 16Yusufu ashuza Farao, aderha: Arhali nyono! Nyamuzinda yi wahana eshuzo ly'okunali emwa Farao.17Farao abwira Yusufu eri: Omuchilorho chani, nali nkanyimangire eburhambi b'olwinji, 18Omulwinji mwayomoka nkavu mushanvu zinene zinja, zarheng'omu lwinji zarhondera zalisa ebyasi eburhambi b'olwinji.19Enyuma lyaho, zindi mushanvu zanyonyoka buzinda bw'ezo zirhanzi, ziyondere, zibizibi bwenene, ntasagi bona enkavu zibihire nkezo omuchihugo choshi ch'e Misiri. 20Zilala nkavu zibi ziyondere za mirugusa zilala mushanvu zaliri zinenene zichwerere, 21Zaziholobeza omunda yazo, ntaye wankamenyere oku zazimirire bulala obubi bwazo burhanzi bwanayorha nk'oku zanaliri. Ahola na sisimuka.22Nashubi bona echindi chilorho: Mihuli mushanvu yamera oku murhi muguma, 23kandi kwashubi mera yindi mihuli mushanvu eyumire yanagokomba n'empusi y'ebushoshokero. 24Elala mihuli yaligokombere yamirugusa elala yabo mihuli mushanvu yaliri minja, na shsmbalira abashonga oko chi ntaye wampugulire.25Yusufu abwira Farao eri: Chilorho cha Farao chiri chiguma. Nyamuzinda amenyisize Farao omuhigo alonzeze okujira. 26Ezo nkavu mushanvu zinja, ziyerekene myaka mushanvu, n'eyo mihuli mushanvu minja nayo eyerekene myaka mushanvu: Chiri chilorho chiguma.27Enkavu mushanvu ziyondere zibizibi zanyonyoka enyuma lyezabo, eli myaka mushanvu, n'eyo mihuli mushanvu yaliyondere, yanayuma n'empusi y'ebushoshokero, k'oku derha okuhaba myaka mushanvu y'eshali, 28nk'oku malire bwira Farao; Nyamuzinda amenyisize Farao chichi alalire okujira; 29Ahala, haba myaka mushanvu ebiryo byaba binene omu chihugo choshi ch'e Misiri.30Kandi hayinja myaka mushanvu y'eshali linene, nji bayibirira bila biryo byoshi byaliri omu chihugo choshi ch'e Misiri, eshali lyanamala echihugo, 31eshali lyeyinje lyebe lizibu nta biryo bye bonekane omu chihugo, 32akaba Farao ebi bilorho byamuhikiraga obwa kabiri, ly'omwazi gwa Nyamuzinda guyimanzwa bwinja, na Nyamuzinda aguhikirze duba duba.33Ntyo, Farao alondole omuntu w'obwenge na mwirhonzi,amuhebe okwirhwe ly'echihugo ch'e Misiri. 34Farao ajira ntyo ahebe abimangizi omu chihugo, na kuheba chiguma cha birhano cha mashalulo omu Misiri mweyo myaka mushanvu y'ebiryo.35Balundika ebishalulo haguma nkeyi myaka minja ya yinja, bajire oku bukulu bwa Farao, 36ebi biryo bibikwe omu nguli y'echihugo, enyanya w'eshali lya myaka mushanvu ya yinja omu chihugo ch'e Misiri, ly'echihugo chirhahwa n'eshali.37Eyi myazi yaba minja emalanga ga farao n'oku bantu bage boshi. 38Farao abwira abantu bage: Gurhe rhwankabona omuntu oli nk'oyu omurhima gwa Nyamuzinda guli omugarhi kage?39Farao abwira Yusufu : bulala Nyamuzindda akumenyisize byoshi, nta muntu w'obwenge n'obwirhonzi nka woyo. 40Namakujira mukulu w'enju yani, n'olubaga lwani loshi lukenge amarhegeko gawe, entebe yani y'obwami yonine eri enyanya zawe. 41Farao abwira Yusufu: Tala, namaguha oburhegesi bw'echihugo choshi ch'e Misiri.42Farao ahogola Olupeta oku fune yage, aluyambisa Yusufu oku fune: Amuyambisa n'emishangi y'echitani, amuyambisa n'omugufu gw'ehoro omugosi. 43Amushonya omu mutugari gwage gwali gwa kabiri omu mituga yage gwa mukulikira, bayinja babanda empundu embere zage: Bafukamire! Ntyo ku Farao amuhere oburhegesi bw'echihugo choshi ch'e Misiri.44Ashubi bwira Yusufu: Nyono nye Farao! Buzira woyo ntawindi w'okufunyula okuboko kwage eri okugulu omu chihugo choshi ch'e Misiri. 45Farao ayirika yusufu ezino lya Isafenate Paeneake; amuha omukazi Asenati, mwali wa Potifari, mudahwa wa Oni, Yusufu agenda arhangula echihugo ch'e Misiri.46Yusufu aliherhe myaka makumi masharhu amango achiyerekana emalanga ga Farao, mwami w'e Misiri; Yusufu arhenga emalanga ga Farao, agera omu chihugo choshi ch'e Misiri. 47Mw'eyo myaka mushanvu y'ebiryo echihugo chayera bwenene.48Yusufu alundika ebiryo mweyo myaka mushanvu omu chihugo ch'e Misiri, alema alunda omu ngasi chishagala chanabika ebiryo by'omu mashwa gali eburhambi, 49Yusufu alunda engano, nka mishenyi y'omu nyanja, byaluga bwenen, baleka n'okuganja, eri bya marhalusa olugero.50Embere wa myaka y'eshali oku yinja, eri Yusufu akola agwerhe bagala babiri; baburhwaga na Asinati mwali wa Potifari, mudahwa wa Oni. 51Yusufu efula ayiyirika ezino lya Manase; bulala, aderha: Nyamuzindaanyibagize amalibuko gani goshi, n'omunju ya darha yoshi, 52N'owakabiri amuha ezino lya Efurayimu, bulala, aderha, Nyamuzinda ampere eburha omu chihugo na rhindibukiraga.53Amango myaka mushanvu y'ebiryo omu chihugo ch'e Misiri eba ya magera, 54n'elala myaka mushanvu y'eshali yarhangira oku yinja nk'oku Yusufu ana bwiragabo. Eshali lyaba omu bihugo byoshi; Oli omu chihugo choshi ch'e Misiri eryo byalirimo.55Amango echihugo choshi ch'e Misiri chashalikaga, olubaga lwalakira Farao mpw'aluhe ebiryo, Faraao abwira abe Misiri: Muje emunda Yusufu ali, mujire okwa nkababwira. 56Eshali lyakomera omuchihugo choshi, Yusufu achingula enguli zali mw'ebiryo, aguza ab'e Misiri engano. Eshali lyaluga omuchihugo ch'e Misiri, 57N'ebihugo byoshi byahika e Misiri, kugulira Yusufu engano; bulala eshali lyalikalihire omu bihugo byoshi.
421Yakobo abwene okw'e Misiri eri ebiryo, abwira abana bage: Gurhe muherhe mwalolanako mwenine oku mwenine? 2Ababwira: Tala, nayunvirhe okw'engano ziri e Misiri; muyandagalireyo mujirhugulira ebiryo, lirhulama rhurhafaga. 3Balumuna ba Yusufu ekumi bayandagalira e Misiri, kugula ebiryo, 4Yakobo arhabarhumaga haguma na Benjamini, mulumuna wa Yusufu, omukuyubaha akayinjija k'obuhanya.5Bene Israeli bayinja omu chigusho cha bandi bajaga kugula ebiryo, bulala eshali lyali lugire omu chuhugo ch'e Kanani. 6Yusufu aliherhe oburhegesi omu chihugo; yiwalemaga aguza ebiryo okulubaga loshi lw'echihugo, bene babo Yusufu bayinja, bafukama emalangambere gage baramya amalanga okudaho.7Yusufu abona bene babo, abamenya, aliko achijira nk'orhabayinji, abaderhesa n'obukali, ababwira: Ngahe mwarhenga? Bamushuza: Omuchihugo ch'e Kanani, rhuli kugula ebiryo, 8Yusufu alimenyere bene babo, aliko bowe barhalimumenyere.9Yusufu ayibuka ebilorho alorhaga enyanya zabo, aba bwira: Mwabo muli ndabi: Muyinjire lola obuzamba bw'e chihugo, 10bamushuza: Nanga, Nahano, abakozi bawe bayinjire kugula ebiryo. 11Rhweshi rhuli bagala bamulume muguma: Rhurhabeshere, bambali bawe rhurhali ndabi.12Naye abashuza, eri: Nanga, muyinjire kurhangula obuzamba bw'echihugo. 13Bamushuza: Rhwabano, bambali bawe, rhuli ekumi na babiri bana bamulume muguma omu chihugo ch'e Kanani; mulumuna werhu ene ye wayorhere na darha, hali na muguma orhachibaho.14Yusufu ababwira: Nta babwirire, okumuli ndabi, 15oku ntya mwamanyikana, nk'oku Farao alamire! Murharhengaha n'omuziba gwenyu gurhazihik'aha. 16Murhume muguma wenyu ajilonza mwene wenyu, nenyu, mwayorha omu mpamikwa, ebinwa byenyu byamenyikana, namenya nkaba okuli kunali omugarhi kenyu; echirhali ntyo, nk'oku Farao alamire, muli ndab. 17Abaheba boshi omu mpamikwa siku esharhu.18Oku lusiku lwa gasharhu, Yusufu ababwira: Mujire ntya, limulama, na nyubaha Nyamuzinda! 19Akaba muli b'okuli, muguma wenyu ayorha ashwekerwe omu mpamikwa; nenyu, muhekage ebiryo mwajirisa emilala yenyu, 20mugende munderhere mulumuna wenyu, limenya okw'ebinwa byenyu birhali bya kubesha, murhachifa, bajira ntyo.21Babwirana bonine okubonine: Okunali rhwalijirire mulumuna werhu amabi, bulala rhwalibwene obuhanya bomurhima gwage, eri arhuhuna obonjo, rhurhamuyunvaga, che chirhumire obubuhanya bwarhugwarha. 22Rubeni, ashuza ababwira: Ntalibabwirire oku murhajiriraga oyu mwana amabi? Aliko murhayunvaga, talaga, eshagama yage yi yamadoswa.23Barhamenyaga oku Yusufu aherhe abayunva, bulala omugarhi kabo mwaliri omushubanganya. 24Achiyeguza okubo, ajilaka, ashubigaluka, abaderhesa: Arhola omugarhi kabo, Simeoni, amushweka omu masu gabo banaherhe banabona. 25Yusufu arhegeka mpu babbumbe eshaho zabo biryo, bagagalule efuranga za ngasi muguma omushaho yage, baherezebo n'olwiko bayikere omu njira, bajira ntyo.26Bashana ebiryo oku Ndogomi zabo, ba genda. 27Bahikire ahabahanda eri bwamayira, muguma wabo mpwa shanula eshaho yage ahereze endogomi yage ebiyalya, aho balalaga, abona efuranga ziri omu bunu bw'eshaho yage. 28Abwira balumuna bage; efuranga zani zagalukire, talazo omushaho yani. Emirhima yabo ya yubaha badirhimana, babwiranana bonine oku bonine: Gurh'oku Nyamuzinda arhujirire?29Bahika emwa Yakobo, eshe omu chihugo ch'e Kanani, bamushambalira byoshi byoshi byabahikire; baderha mpu: 30Omuntu ali murhegesi omu chihugo, amarhuderhesa n'oku kaliha, amrhurhola nka ndabi, 31Rhwamaderha: Okw'ebirhumubwirire, biri by'okuli, rhurhal ndabi. 32Rhuli bana e kumi na babiri nkulikirane, darha muguma; muguma werhu arhachibaho, n'omudorho werhu, ene yeri na derha omu chihugo ch'e Kanani.33N'oyu muntu, murhegesi e'echihugo, amarhubwira: Echinamenyerako oku murhali babeshi chiri chechi: Muleke mwene wenyu muguma eno mwani, murhole ebiryo muhekere emilala yenu, mugende, mulerhe mwene wenyu. 34Ntyo nanamenya oku murhali ndabi, n'oku munali bantu b'okuli; na shubi bagullulira mwene wenyu, eri mukola mwankageragera omu chihugo mwoshi.35Eri bashanula eshaho zabo, tala omushaho ya ngasi muguma, muli ehifuko hyage hy'efuranga, babona, n'eshe, orho rhufuko rhwefuranga, bayubaha, 36Yakobo, eshe wabo, ababwira: mwamambisha abana bani; Yusufu arhachibaho, Simiyoni arhachibaho, na Benjamini oyu mwarhola! Enyanya zani zibibyoshi binaliko.37Rubeni abwira eshe: Njoyirhe bagala bani bombi akaba ntagalwire Benjamini; omuhebe omufune zani na kugaluliraye. 38Yakobo aderha: Omwana wani arhgenda haguma nenyu; bulala mwene wenyu afire, yenayorhere yenine eri ankabugana ebizibu omulugenzi gurhe mwankajira, mwanarhuma envi zani zayandagalira ahokuhumukira abafire namalumwa.
431Eshali lyakomere omu chihugo. 2Eri baba bamamala ebiryo bakulaga e Misiri, Yakobo abwira abana bage: Mugalukeyo, mujirhugulira ebiryo bigeke.3Yuda amushuza: Eri : Oyu muntu arhubwirire bwinja bwinja aderha: Murhakabona amasu gani, akaba mulumuna wenyu arhali nenyu. 4Akaba walonza orhume mulumuna werhu haguma nerhu, rhuna yandagale, rhukugulire ebiryo. 5Aliko akaba arhalonzeze oku murhuma, nerhu rhurhajayo, bulala oyo muntu arhubwiraga: Murhakandola omu masu, nka murhali haguma na mwene wenyu.6Israeli aderha eri: Gurhe oku mwandibuza nyeki, oku bwira oyo muntu oku muchiherhe mulumuna wenyu? 7Bashuza: Mpu oyo muntu adosa enyanya zerhu n'enyanya z'omulala gwerhu, adosa: Mpu kaha isho achiba? muchijira mulumuna wenyu? Rhwanamushuza oku byarhudosaga, karhwalimenyere okwa ka derha: Muyandagale na mulumuna wenyu?8Yuda abwira Israeli, eshe: Leka omwana ayinje rhugende rhweshi. Leka rhugende; rhurhole enjira lichira rhulek'ifa; rhwabano, nawe n'abana berhu. 9Nyono naja ahali hage, akajira okwabere wanandosa, akaba ntamugalula emunda oli, na kaba nta muheba emalanga gawe, nji nanayorha ndi mubi emalangambere gawe. 10Bulala nkarhurhalegemaga ntya, singa rhwamagaluka kabiri.11Israeli, eshe wabo, ababwira: Mujire ntya: Muhebe ebikirano binja bye chihugo omushaho zenyu, muhekere oyo muntu, na malashi gageke, n'obuchi bugeke, ebyo kulunga. 12Mushubi rhola ezindi furanga, muhebe n'efuranga mwashiganaga bahebere omu bunu bw'eshaho zenyu z'ebiryo; akaba kwali kuyibagira.13Murhole mulumuna wenyu, muyimange, mugaluke em'oyo muntu, 14Nyamuzinda mugala byoshi abahe eragi okugaluka em'oyo muntu, anabaleke mugalukekane owenyu na Benjamini, na nyono, akaba kuherwa naherwa n'abana bani, muleke na mperwe. 15Barhola luhembo, arhola n'efuranga birhu bibiri, na Benjamini; bayimanga, bayandagalira e Misiri, baja emalangambere ga Yusufu.16Yusufu abere abona bali na Benjamini, abwira omwimangizi w'enju yage, eri: Ohebe ababantu omunju, oyirhe enyama onarheganye, bulala ababa bantu balya haguma nani ahagarhi k'ezuba. 17Oyo muntu ajira nk'oku Yusufu amurhegekaga, aheka aba bantu omunju ya Yusufu.18Bayobaha amango bahekagwa omunju ya Yusufu, baderha: Enyanya z'efuranga bashubagiheba omushaho zerhu chechirhumire barhulerha muno; balonza okujirhugorha barhugwarhe, banarhujire baja, banarhola n'endogomi zerhu. 19Bashegerera ola mukozi w'omunju ya Yusufu, bamubwirira ahaburhambi bw'enju, 20baderha: Orhubabalire, waliha, rhukola rhurhangire inja eno munda liguma kugula ebiryo.21Eri rhihika aharhwalyamaga, rhwashanula eshaho zerhu; rhwashigana efuranga za ngasi muguma ziri omu bunu bw'eshaho yage; efuranga zerhu kukulikirana n'obuzirho bwazo; zezino rhukola rhugalukene. 22Rhwashubiri lerha ezindi furanga, kugula ebiryo, rhurhamenyere nde wahebaga efuranga omushaho zerhu, 23Oyu muganda abashuza: Omurhula gube haguma nenyu! Ntacho muyubahage! Nyamuzinda wenyu , Nyamuzinda wa Isho, yi wabahaga obu bugale omushaho zenyu, efuranga zenyu bazimpere,ayinja abaherhere Simioni.24Oyo mulume abaheba omunju ya Yusufu; abaha amenji banayoga amagulu; anahereza n'endogomi zabo ebyasi. 25Barheganya entulo zabo, eri balibalinga oku Yusufu ayinja mwelyo zuba; bulala balimenyisizwe emwage.26Yusufu erhyahika omunju, bamuhereza entulo balerhaga bafukama okwi daho emalangambere gage. 27Abadosa oborhere bwabo aderha: Ola sho w'omushaja mwambwiraga, anakomere? Achibaho?28Bashuza: omukozi wawe, darha, anakomere; anachiriho, bayinama, bashubifukama, 29Yusufu alambula amasu, alola ku Benjamini, mwene wabo, mugala wa nina, aderha,eri: Kaye mulumuna wenyu mwambwiraga oyu? Ashubirira, aderha eri: Nyamuzinda akugishe mwana wani!30Yusufu ajira dubaduba, bulala omurhima gwage gwaliherhe enyorha, bwenene oku mulumuna wage, echifufuf cha mugwarha, emiziga yamurhenga omu masu; aja omu mwage, ajilakiramo. 31Elyaba amashuaka amasu,ahuluka; achihangana, aba nka ntako alibere, aderha, eri: Mulerhe ebiryo.32Barheganyiza Yusufu ahage, na bene babo ahabo; ab'e Misiri balyaga haguma naye, nabo babahebera habohabo, bulala ab' Misiri barhanka lirire haguma nabBaebrania, kwanaba kuhemuka kw'aba Misiri. 33Bene babo Yusufu bayikala emalangambere gage, kurhonderera oku fula nk'okw'echilorho chage ch'obufula chinahunire, n'omudorho kulusha abandi nk'okwamaburhwa gabo ganali;baynja balolanako bonine oku bonine n'okusomerwa, 34Yusufu abalerhera ebiryo byali emalangambere gage, na Benjamini ahabwa echigabi chinene garhano kulusha ababo, banywa, bashagaluka haguma naye.
441Yusufu ahana oburhegesi oku mukozi wage, w'omunju: Yunjuza ebiryo omu shaho za b'abantu, nk'oku bankaba bagalire kubarhula, ohire n'efuranga omubunu bw'eshaho ya ngasi muntu, 2wanaheba echikombe chani, echikombe ch'efuranga, omu bunu bw'eshaho yola mudorho, wage. Oyu mukozi ajira nk'oku Yusufu amubwiraga.3Bwabere bwamacha esezi; balika bala bantu haguma n'endogomi zabo. 4Babaga bamarhenga omulugo barhalizihika hale, Yusufu arhuma oyu muganda wage eri: Yumuka okulikire aba bantu, na hano ohika kubo, wanaba bwira: Mpu gurhe mwagalwire amabi oku minja? 5Kamurhaherhe echikombe nahamwerhu anyweramo, chanalaguliramo? Ntyo mwajirire kubi.6Oyu mukozi ababugana, aba bwira bila binwa. 7Bamushuza bamubwira: Mpu gurhe akaderha ebinwa biri ntya? Nyamuzinda arhulanga ojira echijiro chiri nk'echila!8Tala, efuranga rhwashiganaga omu bunu bw'eshaho zerhu, rhwakulerherazo kurhenga emwerhu omu chihugo ch'e Kanani, gurhe hwazimbire efuranga, eri horo omunju ya nahamwerhu? 9Olala eri kabehe ka nkabonekanako mwaba bakozi, afe, nerhu rhwanajiba baja banahamwerhu!
11Ngasi muguma arhula eshaho yage okudaho, ngasi muguma ashanula. 12Oyo muozi afukula, kurhonderera okumukulu, kuhwera oku mudorho; akabehe kabonekana omushaho ya Benjamini. 13Baberaemyambalo yabo, ngasi muguma ashubibarhuza endogomi yage bashubigaluka omulugo.14Yuda na bene babo bahika omu mwa usufu, ahaliri, bayinama, bafukama emalangambere gage. 15Yusufu ababwira: Chijiro chichi mwajirire? Murhamenyere ok'omuntu oli nka nyono aherhe obuhashe b'okubalagula?16Yuda ashuza eri: Bichi rhwajibwira nawerhu? Gurhe rhwajiderha? Gurhe rhwankayunvibwa? Nyamuzinda ayerekene obubi bwa bambali bawe, lolaga rhukola baja banwerhu rhweshi okurhuli n'oyu bagwarhaga kw'akabehe. 17Yusufu aderha eri: Ntenji eri nankajira ntyo, ola muntu bagwarhaga kw'ako kabeheyiwaba muja wani, mwabo mugende n'obuholo emunda isho ali.18Obwindi, Yuda ashegerera Yusufu aderha, eri: Okubonjo, nahamwerhu, oleke omukozi wawe aderhe omwazi omu marhwiri ga nawerhu, orhanaberaga omu rhumisi wawe oburhe bulala kwanali nka Farao. 19Nahanamwerhu adosize abamballi bage, kuderha: Kamuchijira Isho eri mulumuna wenyu?20Rhwashuza: Oku rhuherhe darha w'omushaja, na mulumuna werhu, mwana w'omubushaja bwage; Oyo mwana aliherhe omulumuna afire, ye baburhwaga na nina muguma, anayorhere yenine, n'eshe yelumbi kumusima. 21Wabwira abambali bawe: Mumuyandagazize, muloleko n'amasu gani. 22Rhwashuza nawerhu: Mpu ntako omwana arhenga okw'eshe; Akamurhengako, eshe anafa.23Wabwiraga abambali bawe: Akaba mulumuna wenyu arhayandagere haguma nenyu; murhachindola emalanga, 24eri rhuyinamukira emw'omwambali wawe, darha, rhwamushambalira ebinwa byanawerhu. 25Darha aderha eri: Mugaluke, murhugulire ebiryo bigeke, 26rhwashuza, mpu: Rhwakayanagala; aliko obo mwene werhu alihaguma nerhu, rhwanayandagala, bulala rhurhankalola oyu muntu omu masu, na mwene werhu rhurhali haguma naye.27Omukozi wawe, darha,arhubwirire, mpu muyinji, oku mukani amburhire bana babiri; 28muguma achigendere, menyere buzira kurhindira alibirwe, bulala nta chishwiraga ku mubona kuhika ene. 29Mukola mwashubi ntola oyu, n'obuhanya eri bwankamurhogerako, mwanarhuma ezi nvi zani zaja ekuzimu n'omungo gunene.30Bulala nkashubira emw'omwambali wawe, darha, nta naherhe mwana, oyu omurhima gwage gwachishwekereko, 31na ntyo, hano abona omwana arhali haguma nerhu, okufa anafa, n'ago mango eri bambali bawe banarhuma envi z'omwamabli wawe n'oburhe bunene. 32Na kandi bulala omukozi wawe, achibarhuza oloyu mwana, omu masu ga darha, amango na derhaga ntyo akaba ntamugalwire emunda ali onanjire munizi esiku zoshi.33Oleke, nkuhunire, omukozi wawe ayorhe ahali h'oyu mwana, mbe muja wanawerhu, omwana arherame n'abalumuna bage. 34Nka gurhe na chiyerkana emunda darha ali, ntanali n'omwana? Nanga ntalonza mbone obuhanya bwarhogera darha.451Yusufu agambwa n'okuyimanga emalangambere gabalala boshi balimugorhe; ayama, eri: Muhuluse abanali eburhambi boshi, ntyo ntaye wachiberere haguma na Yusufu, amango achimenyisaga okubene babo. 2Ayama n'omulenge gunene, arhangira okulaka, abanya Misiri bamuyunva, nabo munju ya Farao bamuyunva. 3Yusufu abwira bene babo; eri: Nyono Yusufu: Darha achibaho? Aliko balumuna bage barhagalaga kumushuza, bahwerwa n'okusomerwa okwa chibaho.4Yusufu abwira balumuna bage,eri: Mushegerere, bamushegerera, ababwira, eri: Nyono Yusufu, mulumuna wenyu, mwaguzaga, ahekwa e Misiri. 5Chi onine, murhachigayaga, murhanalubaga, oku mwanguzaga n'okuhekwa enomunda, kwali kufumya akalamo kenyu, Nyamuzinda antuma embere zenyu. 6Tala ekola myaka ebiri y'eshali omu chihugo, hayorha yindi erhano, abantu barhahinga, barhanashalula.7Nyamuzinda abaga antuma imbe naj'embere limulama omuchihugo, n'okulamya akalamo kenyu oku kachungula. 8Arhali mw'omwantumaga eno, chi Nyamuzinda; anyimikire mpu mbe eshe wa Farao, mwimangizi wenju yage yoshi, na murhambo w'echihugo choshi ch'e Misiri.9Mugende duba muyinamukire emunda darha ali, mumubwire, mpu, mugala wawe Yusufu, aderhere, eri: Nyamuzinda anyimiire okuba murhambo w'echihugo choshi ch'e Misiri; oyandagale eno munda ndi orhalegemaga. 10Wayumbaka omu chihugo che Gosheni, wabera ahaburhambi bwani woyo, na bagala bawe, na banjukulu bawe, ebibuzi byawe n'enkavu zawe na ngasi hyoshi oherhe. 11Eyo munda, na kaziguha ebiwalya, bulala hachiyorhere myaka erhano y'eshali, na ntyo, orhachifa woyo, n'enju yawe, n'ebyoherhe byoshi.12Wabwene na masu gawe nna mulumuna wani Benjamini abwene n'amasu gage oku nyono nyendi nabaderhesa, 13mushambalire darha erenge mperhe omuMisir moshi, na byoshi ebimwabwene, muyandagaze darha enomunda buzira kulegema.14Achikweba omu gosi lya mulumuna wage Benjamini, alakira omu gosi lyage. 15Anunugurha balumuna bage boshi, n'okulaka. Anaherhe abahobera, okuzinda, balumuna bage barhondera bamuganiza, bamuderhesa, bamushambaza.16Olwamo lwa yunjula omu nju ya Farao, oku bene babo Yusufu bayinjire: Byaba binja emwa Farao na bambali bage. 17Farao abwira Yusufu, eri: Obwire bene benyu: Mpu okumwajira kuli ntya: Mushanire endogomi zenyu, mugende omuchihugo che Kanani, 18murhole darha, n'emilala yenyu muyinje emunda ndi, nabahereza ebikwirire omu chihugo che Misiri, mwanalya oku mashushi g'echihugo.19Oherhe erhegeko ly'oku babwira mujire ntya, murhole emituga muno chihugo che Misiri oku bana benyu na bakenyu, mulerhe sho munayinje. 20Murhabaga burhe bwe bimwaleka, bulala ngasi hinja hiri omu chihugo che Misiri, hyaba hyenyu.21Bene Israeli bajira nty, Yusufu abahereza emituga nk'oku Farao anaderhaga, abahereza n'empamba bajirira omunjira, aherezabo boshi emishangi y'okuhindamula, ahereza Benjamini magana masharhu g'eshekeli g'efuranga na mishangi erhano y'olusiku lukulu. 23Arhumira eshe ndogomi ekumi zihesizwe ngasi hyoshi hyali hinja omu Misiri, na ndogomi ekumi z'echikazi zihesizwe engano n'omugati, ebiryo by'eshe omu mango g'olugenzi.24Alikula bene babo bagenda anababwira, eri: Murharhonganaga omu njira. 25Bayinamuka e Misiri, bahika omu chihugo che Kanani, emweshe Yakobo, 26Bamubwira: Mpu Yusufu hachiba, mpu ye narhambwire echihugo che Misiri, aliko omurhima gwa Yakobo gwayorha mbohomboho, bulala arhayemeraga.27Bamushambalira ebinwa byoshi Yusufu ababwiraga, abona emituga Yusufu amurhumiraga y'oku mulerha, omurhima gw'eshe wabo Yakobo, gwagaluka; 28Israeli aderha, eri: Ntakwindi gasi mugala wani Yusufu hachiba! Najayo, nji mulolako embere nfe.
461 Israeli, agenda na ngasi hintu hyage hyoshi,ahia Eberisaba, ahana entulo emwa Nyamuzinda Eshe wa Isaa, 2Nyamuzinda ashambala na Israeli omubilorho by'obudufu; amubwira, eri: Yakobo, Yakobo! Israeli, ashuza: mpu Nyono hano! 3Nyamuzinda amubwira: Nye Nyamuzinda, Nyamuzinda wa Isho. orhayubahaga oku Yandagalira e Misiri, bulala eyomunda nakujira mulala gunene, 4Nyenine na yandagala nawe e Misiri, Na nyenine na kukula eyo nkuyinamukane; na Yusufu nja kuzibya amasu.5Yakobo arhenga Eberisaba; bene Israeli bashonya Yakobo, eshe wabo,n'abana babo, na bakabo, oku mituga Farao arhumiragaye y'okubarhula. 6Baheka namaso gabo, na ngasi byoshi babaga baherhe omu chihugo che Kanani. Na Yakobo ayerekeza e Misiri, n'omulala gwage goshi, 7aj'e Misiri n'abagala, n'abana babagala, na banyere bage, n'abanyere b'abana bage, n'omulala gwage goshi.8Talaga amzino g'abana be Israeli bajaga e Misiri Yakobo n'abana bage. Efula ya Ykobo, Rubeni; 9Abana ba Rubeni; Henoki, Pulu, Hesironi na Karimi. 10abana ba Simioni: Jemueli, Jamini, Ohadi, Jakini na Soshari, na Sauli, mugala w'omukazi w'e Kanani. 11Bene Lawi: Gerisoni, Kehati na Merari.12Bene Yuda: Heri, Onani, sela, Feresi, na Zera, aliko Heri na Onanai babaga bafirire omu chihugo che Kanani, bene Peresi: Hesironi na Hamuli, 13bene Isakari: Tola, puwa, Yashubu na Shimuroni. 14Bene Zabuloni: Saridi, Eloni na Yahaleli. 15Babene Yakobo abo, aba Leya aburhiraga Yakobo aha Padani Aramu n'omwali Dina. Abagala na abali, boshi haguma bab'abantu makumi masharhu na basharhu.16Bene Gadi: Sefoni, Hagi, Esiboni, Heri, Arodi na Areli. 17Bene Asheri: Yimuna, Yeshwa, Yeshwi, Beriya na mwali wabo Sara, bene Beriya baliri: Heberi na Melikieli. 18abola bab bene Zilipa aba balala Labani ahaga omwali Leya; aburhira Yakobo abo bana, boshi bab'abantu ekumi na ndarhu boshi haguma.19Bene Raheli muka Yakobo, Yusufu na Benjamini, 20e Misiri, Yusufu aburhira yi Manase na Efurahimu oku Asinati, mwali wa Potifari, mudahwa we Oni, 21bene Benjamini Bele, Bekeri, Asibeli, Gera, Naamani, Eki, Rosi, Mofimi na Aredi. 22Aba b'abana Raheli, aburhiraga Yakobo, boshi haguma bantu ekumi na bane.23Bene Dani: Hushimi. 24Bene Nefutali: Yaseli, Guni, Yeseri, na Shilemi. 25Abala ba bene Biliha abo, balala Labani aherezaga omwali Raheli; b'abana aburhire Yakobo, boshi haguma bali mushanvu.26Abantu bajire e Misiri haguma na Yakobo, balala barhengaga omunda yage yenine, buzira kuganja baka bagala, boshi haguma baliri bantu makumi gali ndarhu na ndarhu. 27Na Yusufu aliherhe bana babiri baburhirwaga e Misiri, oluganjo lwa bantu b'omulala gwa Yakobo bajaga naye e Misiri boshi haguma baliri makumi gali mushanvu.28Yakobo arhuma Yuda embere okwabe ashokla aje emwa Yusufu amubwire mpw'aje e Gosheni. 29Yusufu arhinda omutuga gwage ajako. agenda e Gosheni, ajiyakira Israeli, eshe, amu bwene, achikweba omugosi lyage, arhangira okulakira omugosi lyage bwenene. 30Israeli, abwira Yusufu eri: Nkola na nkafa, bulala na mabona amasu gawe, onachiriho.31Yusufu abwira bakulu bage n'omulala gw'eshe: Nkola nagenda nji manyisa Farao mu bwire: Oku bene berhu n'omulala gwa darha, baliri omu chihugo che Kanani, bahikire emwani. 32Ab'abantu barhunzi, bulala barhunge amaso, abayinjire baherhe enkavu n'ebibuzi n'ebintu byabo baliherhe.33Hano Farao abahamagala abadosa; mpu chichi mujira? 34Mwanamushuza; mpu abakozi bawe; babarhunzi b'obuso. Kurhenga obusole bwerhu kuhika ene, rhwabano na badarha, kw'obo bulyo, mwalama omu chihugo che Gosheni, bulala abangere baba bagayire naba Misiri.
471Yusufu alalika Faraoni n'okumubwira; bene berhu na darha bayinjire,barhenga omu chihugo ch'e Kanani,haguma n'ebibuzi byabo n'empanzi zabo,n'ebikunga byabo byoshi ;babo bali omu chihogo ch'e Gosheni.2 Arhola barhano mwabola benebabo n'okujibayereka Faraoni.3Faraoni ababwira: kasi kachi mukola? Bamushuza ntya:abambali bawe baba bangere nkoku badarha baliri.4 Bashubi bwira Faraoni:rhuinjire bera muchino chihugo,bulala ebibuzi by'abambali bawe birhachiherhe rango ,n' eshali lilugire omu chihugo ch'e Kanani; rhukuhemere abambali bawe bayumbake omu chihugo ch'e Gosheni.5Faraoni abwira Yusufu:isho na bene benyu bayinjire lama haguma nawe. 6 Echihugo ch'e Misiri chiri embere zawe;oyumbakire sho na bene benyu halala obwene hakwirire muchino chihugo. Balame omu chihugo ch'e Gosheni ;na kaba omu bo wabwene mw'abalume bw'o bwenge ;obajire bangere bakulu bw'obuso bwani.7Yusufu alerha eshe ,Yakobo, amuyereka Faraoni. Na Yakobo agisha Faraoni. 8 Faraoni abwira Yakobo : esiku z'emyaka z'akalamo kawe ziri zinga? 9 Yakobo ashuza Faraoni : esiku zakalamo kw'olugenzi lwani ziri miaka egana na makumi masharhu.Esiku z'akalamo kani ziri zigeke na zibi, zirhahikire oku siku zakalamo ka badarha amango gw'olugenzi lwabo. 10 Yakobo agisha kandi Faraoni ,achichunda embere za Faraoni.11Yusufu ayikaza eshe na bene babo ,abaherez'eshwa omu chihugo ch'e Misiri,omu chihugo chikwirire bwenene ahantu haderhwa Ramese, nkoku Faraoni abaga arhegekere.12 Yusufu aha eshe na bene babo emigati ahereza n'omulala gw'eshe goshi,kukulikirana n'oluganjo lw'abana.13Emigati yabula omu chihugo choshi,bulala eshali lyalilugire bwenene; e chihugo ch'e Misiri n'e chihugo ch'e Kanani bashalika bwenene14. Yusufu ashubuza efranga zoshi zaliri omu chihugo ch'e Misiri ne ch'e Kanani,akazi guza obugere balema bamugulira; analema ahira ezo faranga omu bwami bwa Faraoni.15Amango efranga z'omu chihugo ch'e Misiri n'omu chihugo ch'e Kanani zahwaga,abe Misiri boshi bayinja emwa Yusufu,bamubwira : orhuherez' emigati! Gurhe rhwankafira omu masu mawe? N'e furanga zabulire. 16 Yusufu ababwira: rhuhingane ebibuzi byenyun'emigati ,akaba efaranga zabulire. 17 Balerhera Yusufu obuso bwabo ,naye abaha emigati,abahinganira obuso bw'ebirhungano, n'obuso bw'ebibuzi,n'obw'enkavu n'obw'endogomi.Mw'ogo mwaka alema abahereza emigati n'okubahinganira yo oku buso bwabo boshi.18Amang' ogo mwaka gwahwaga ,bayinja emwa Yusufu omwaka gukulikireho,bamubwira: rhurhankabisha nahano okw'efaranga zahwere, n'ebirhungano rhwabihekere emwa nahamwerhu ; ebishibire embere za nahamwerhu eri mibiri yerhu n'amashwa merhu. 19 Gurhe rhwankafira omu mesho mawe , rhwabo n'amashwa merhu? orhugule haguma n'amashwa merhu orhuhe omugati, rhube bambali bawe, rhwabo n'amashwa merhu.Orhuhe emburho rhwarhwera ,lirhulama rhurhanafaga ,n'amashwa merhu marhabaga n'echisara.20Yusufu agula amashwa m'e Misiri moshi maba ma Faraoni; bulala ngasi mumisiri aliguzize eshwa lyage bulala eshali lyalilugire .N'e chihugo chaba cha Faraoni. 21 Ahamisa olubaga loshi ,alukula omu chizungu ,aluheka okulubibi n'olwindi lw'e Misiri. 22Mashwa m'abadahwa monyine arhagulaga bulala abadahwa bakazagi habwa na Faraoni omusingo gwabo ,banalilamire kw'ogo musingo akazagihabo; checharhumaga bowe barhaguza amashwa mabo.23Yusufu abwira olubaga: nabagulire zene haguma n'amashwa menyu moshi,mwamaba baja ba Faraoni; emburho ezi namabaha, munajizirhwera omu mashwa. 24Hano mushalula, nji mwahereza Faraoni echigabi chiguma cha karhano nenyu nji mwayorhana ebindi bigabi bine,binji byarhenga kw'emburho mwashubirhwera omu mashwa,ko kwarhenga ebiryo mwalya n'abana benyu n'abali omumwa benyu.25Baderha ntya:wachungwire akalamo kerhu ,owabona oku rhwakabona olukogo oku masu ma nahamwerhu,njirhunabe baja ba Faraoni.26 Ebyola Yusufu abijira rhegeko ligendekere omu chihugo ch'e Misiri kuhika zene .Echigabi cha karhano ch'eshalulo, Faraoni bachihereza.Mashwa m'abadahwa monyine marhaba ma Faraoni.27Israeli alama omu chihugo ch'e Misiri ahantu hahamagalwa Goseni. Bachihereza amashwa, baburhana bayushuka bwenene.28 Yakobo alama myak' ekumi na mushanvu e Misiri; n'esiku z'emyaka y'akalamo ka Yakobo zaliri egana namakumi mane na mushanvu.29Amango esiku z'okufa za Isiraheli zabaga zirihofi , ahamagala omugala Yusufu amubwira ntya: akaba nsimirwe nawe , nkuhemere ohir' efune yawe oku chiberu chani onkoleseze obwinja n'obushinganyanya: orhampambaga e Misiri. 30 Amango nji nalyama haguma na badarha, njonkule e Misiri , nj'onampambe omushinda yabo. Yusufu ashuza: njinajira nkok'onambwirire.31 Yakobo aderha: ochigashe da, naYusufu achigasha omu masu mage. Okuhandi ,Isiraheli ayegemera omushego gw'enchingo yage.
481Enyuma z'ahola, babwira Yusufu mpu: lola oku isho alwalire,Yusufu orhola abagala bombi, Manase na Efrahimu, bagenda boshi. 2bachi rhondol' emwa YaKobo, mugala wawe Yusufu ayinjire emund'oli. Israheli achih'emisi, ayikala oku nchingo yage.3Yakobo abwira Yusufu, Nyamuzind' ogala byoshi abonekere Eluzi, omu chihugo che Kanana angisha. 4Abwira: njimwaburhana no kuluza, noku kujira ohindamuke mashanja manene, echi chihugo nachiha eburha lyawe enyuma zawe chibe chabo esiku zoshi.5Nantyo abo bana babiri waburhire omu chihugo che Misiri embere nkubugane Emisiri , nji baba bani; Efrahimu na Manase nkoku Rubeni na Simeoni bali bani. 6Aliko abana njiwaburha enyuma zabo nji baba bawe; nji bahamagalwa oku zino lyabene babo omu kashambala kabo. 7Amango narhengaga e Padani, Rasheli anfirak'omunjira,omu chihugo che Kanana, hofi n'Efrata; n'ahola hanamuhambire,omunjira y'Ef rata,e Betelehemu. `8Isiraeli alola abana ba Yusufu,aderha; bobande bano? 9Yusufu ashuza eshe: bali bana bani Nyamuzinda ampere hanola.Isiraheli aderha: nkuhemere obalerh' emunda ndi mbagishe. 10Amesho ma Isiraheli mabaga mazidohere n'obushaja; arhalichiherh' abona.Yusufu abashegeza emunda ali; Isiraheli abanunugusa n'okubahobera.11Isiraheli abwira : ntalichimanyire oku nankashubi kubonako.njaga walola oku Nyamuzinda amanyereka abana bawe.12Yusufu abakula oku madwi g'eshe ayinama oku budaka embere zage.13Okuhandi Yusufu abarhola bombi,afarha Efurahimu omufune yage ye malyo emalembe ga Isiraheli , afarha na Manase omu fune yage ye malembe oku malyo ga Isiraeli, abashegeza emunda ali.14Isiraheli alambula okuboko kwage kw'amalyo akuheba oku rhwe lya Efurahimu ye mudorho bwenene,aheba okuboko kw'amalembe oku rhwe lya Manase: aba hebaga ntyo kw'efune zage eri aherhe omuhigo bulala Manase lwolwari lubere.15Agisha Yusufu aderha: oyu Nyamuzinda badarha Abramu na Isaka balambagiraga naye,Nyamuzinda wandongolaga kurhenga ndamire kuhika zene. 16Malaika mulanzi wanshwekulaga omu mabi goshi,agishe aba bana! bagende bahamagalwa oku zino lyani n'okuzino lya badarha, Abrahamu na Isaka, bagende bayushuka bwenene mw'echi chihugo.17Yusufu alama buzira bushagaluke ,buno eshe ahirire efune yage y'emalyo oku rhwe lya Efurahimu.Afarha efune y' eshe, ayikula okurhwe lya Efurahimu ayiyerekeza oku rhwe lya Manase. 18Yusufu abwira eshe: arhali ntyo darha,bulala oyula lw'olubere: olambule okuboko kwawe kw'emalyo okurhwe lyage.19Eshe alahira ,aderha:nyinji ntyo, mwana wani,nyinji oku nji lwaba lubaga,naye njakula;aliko omulumuna womuziba njaba mukulu bwenene okuye,n'oluburho lwage nji lwayalira nka lubaga. 20Olo lusiku abagisha,aderha ntya: kugerera woyo Isiraeli njagishwa, omukuderha:Nyamuzinda akujire nka Efurahimu na nka Manase analema Efurahimu embere za Manase.21Isiraheli abwira Yusufu,lola oku nkola nafa, aliko Nyamuzinda njaba haguma nenyu,njanabagalula omu chihugo cha basho. 22Woyo, nkuhere echindi chigabi kulusha bene benyu, echigabi nanyegaga omu fune zabamorite n'echoje chani n'omushambi gwani.
491Yakobo ahamagala abana bage ababwira: muchihebe haguma, njinababwira ebinjibyabayinjira omu siku zayinja. 2Muchiheba haguma, muyuvirize, bene Yakobo! muyuvirize Israeli, isho!3Rubeni, oli lubere lwani, misi yani yeburhonyambere yobugabo bwani, webumbire makwanane, webumbire buhashe, 4webirira nka lwichi orhakabona obukulu! bulala washonere okuchingo yasho, wahemwire nchingo yani eri oyishonera kwo.5Simeoni na levi bobaguma bakulikirana ebyoje byabo bikoleso bikalihire. 6Mubiri no murhima gwani birhajaga omuluvebwa lwabo, omurhima gwani gurhajaga omuhano lyabo, bulala bayirhire abantu nobukali bwabo, banacha ebishando by'empanzi.7kukaga akahinda kabo, bulala kakalihire, nokuluba kwabo, kwakuhirha! njimanaberula omu Yakobo najinanabashandaza omu Israeli.8Yuda,bene benyu banakukuze;efune yawe njiyaba omugosi lya bashombanyi bawe.bagala basho njibafukama embere zawe.9Yuda ali chana cha shosho, warhenga oku shosho ,mwana wani! ashurhamire, alyamire nka shosho,nka shosho w'echikanzi: nde wankachimuyumaza?10Akarhi njikarharhenga omu mwa Yuda,chango akarhi k'obwami omu magulu gage,kugera amango owindi murhegesi njayinja,eyo olubaga nji lwakenga.11Ashweka epunda yage oku muzabibu n'oku muzabibu gwinja ashwekera kw'echana ch'epunda yage; afulira omushangi gwage omu mavu,n'omu shagama y'emizabibu afulira mw'echitambara chage ch'omugosi. 12Aherhe amesho madukwire nka divayi n'amenyo g'omweru nka marha.13Zabuloni nj'alama eburhambi bw'enyanja nkulu, njaba eburhambi bw'enkuge, n'olubibi lwage nji lwahika oku lunda lw'e Sidoni.14 Isakari ali nka punda y'emisi. Elyamire omu biraro byayo. 15Abwene oku ahantu aliahumukira hakwirire, n'oku ahola hasimisize bwenene; amanayunamya ebirhugo byage kw'ebizidohere, achiheba omu buko.16Dani nji achira olubaga lwage olubanja, nka baguma bw'obuko bw'e Israeli. 17Dani nji yaba njoka omu njira, lushangabanyere omu njira lw'okuluma akasisinya k'efarasi, mpu ly'owayigendako akumbagala buchuli. 18Nahano wee, ndangalire oburhabale bwawe!19Gadi nji arherwa n'enfola miherho, s'aliko nj'abagalula n'oku bakulikiranya. 20Aseri ayeza ebiryo bilokere binakwirire,biryo bikwanene abami. 21Naftali ali nka kashafu(biche) kashwekwirwe,osima emyazi ekwirire.22Yusufu ali nka rhabi ly'omurhi liherhe omwavu, gumerere hofi n'eriba; amarhabi gago galehere kulusha ebikunguzo.23Bamuhamagala,bamukweba omu machumu bakulikiranya, na kahinda kabwo.24Aliko omuherho gwage gwa shwekwa ,amaboko mage maba n'emisi n'obuhashe ogala byoshi wa Yakobo aba lungere, nka bale l'Israeli.25Mirimo ya Nyamuzinda sho, njiyakurhabala ; kasi nka Nyamuzinda njikakugisha: migisho y'emalunga enyanya . migisho ya menji n'eshishi ,migisho ya mabere n'enda.26Migisho ya sho,migisho ya sho elushire ya badarha kuhika oku ntondo y'esiku na mango byaba oku erhwe lya Yusufu n'oku erhwe lya mwami na bene wabo!27Benyamini aba n'eshali nka lulu,esezi ashengeshula, alya ebiahigaga, egolo agaba ebyanyegaga.28Boshi balyaho buko ekumi na babiri b'Israeli. na hola eshe aderha n'okubagisha.abagisha ngasi muguma n'emigisho yage. 29Nantyo abaha erhengeko na ya kirirwa ahaburhambi bw'olubaga lwani;mumpambe haguma na badarha, lugurho omu eshwa ly'Efroni,Hittiti, 30Omu lugurho omu eshwa makupela, bilolene na Mambri, omu chihugo che kanana.ly'eshwa Abrahamu agulaga Efroni,Hittiti mpu kabe kashabala kage.31Omola bahamba Abrahamu ,Sara mukage ;Isaki na Rebeka mukage .omola nahamba Leya. 32Eshwa n'olugurho lwaliriho lwagulwa na bene Heti. 33Amango amalaga hana amarhengeko oku bana bage, afunya amagulu oku chingo,arhenga mw'omuka olubaga lwage lwamufunya haguma.
501Yusufu achikweba emalanga g'eshe ,amulakirako n'okumununugusa. 2Abwira abafuruma bashige Eshe, abafuruma bashiga Israeli . 3Siku makumi mane zigera, bajira emirimo y'okumushiga ,abanyamisiri balaka siku makumi galimushanvu.4Amango esiku z'emishibo zihwa,Yusufu ashambalira abantu omu bwami bwa Farao , n'okuderha:akaba mwakafira lukogo , mushambalire Farao ebinababwirire.5Darha andahirize aderha: lola, nkolanafa nji wampamba omu nshinda nangulaga omu chihugo ch'e kanana. ndozize okuzamukirayo kuhamba darha; nji nangaluke.6Farao amushuza: zamuka, kuhamba sho, nk'okula akulagirizaga.7Yusufu azamuka kuhamb'eshe haguma naye bazamuka boshi na barhambo ba Farao, abarhonyi bw'omu bwami n'abagula boshi b'omu chihugo ch'e misiri.8Omulala goshi gwa Yusufu, bene babo, enju y'eshe baleka omu chihugo ch'e goseni: abana, ebibuzi n'enkanvu. 9Haliri kandi haguma na Yusufu emitugari, nabagenda okufarasi n'echikunjo chaliri chinene bwenene.10Bagera ahantu h'e Atadi, eshiriza y'e yorodani, bayunva endulu zinene; Yusufu ajira okubukenge bw'eshe mishibo ya siku mushanvu. 11Benechihugo, banyakanani bahamiriza emishibo omu Atadi, baderha: lola emishibo nene oku b'emisiri! ch'e chirhumire bachihamagala oku zino lya Abeli-Mizirayimu, wa aliri hofu n'e Yorodani.12Nantyo abana ba Yakobo bajira okw'eshe abarhengekaga.13 Bamuheka omu chihugo ch'e Kanana, bamuhamba omu lukunda lw'eshwa ly'e Makepela, Abrahamu aguliraga Efroni Muhititi, nka kashabala kag'eshiriza ly'e Mabri.14 Yusufu, babere bamalihamb'eshe, agaluka eMisiri haguma n'abalumuna na boshi agendaga nabo kuhamb'eshe.15Amango benebabo Yusufu babonaga okw'eshe amafa, baderha: ka Yusufu arharhurhola babi, k'arharhugalulira amabi rhwamujiriraga? 16 Baderhesa Yusufu: isho akurhegekaga ntya embere afe: 17nji mushambale ntya emwa Yusufu: ego!obabalire okuyirha kwa benebenyu, n'ebyaha byabo, bulala bakujirirag'amabi! Obabalire ebyaha by'abakozi ba Nyamuzinda n'aba isho! Yusufu abere ayunva eyi myazi alaka.18Benebabo bajaho bonyine bafukama embere zage, baderha: rhuli bambali bawe. 19 Yusufu ababwira: murhayobohaga; ka nyono ndi ahali ha Nyamuzinda? 20Mwalindonzeze amabi: Nyamuzinda amahindamula menja, mpu lya hikiriza ebyamaba zene n'okuchungula akalamo k'olubaga lunene. 21Murhachiyobohaga si, nabakwiza mwewe n'abana benyu. Anabarhuliriza bali omu njira n'okubashambalira omu mirhima yabo.22Yusufu alama e Misiri yewe n'omulala gw'eshe, alama myaka egana n'ekumi. 23Yusufu abona okubana ba Efurahimu kuhika oku luburho lwa kasharhu; abona n'oku bana ba Makiri, n'abana ba Manase, baburhirwaga oku madwi mage.24Yusufu abwira benebabo: nkalifa aliko Nyamuzinda nj'abalambagirira, nj'abazamula kurhenga mw'echi chihugo. Omu chihugo alaganyaga okwaha Abrahamu, Isaka na Yakobo. 25Yusufu alapira bene Isiraheli, aderha: Nyamuzinda nji abalambagirira; nji munazamule amavuha mani hale na hano.26Yusufu afa, ey'aherhe myaka egana n'ekumi. Bamushiga bamuhira omu sanduku e Misiri.