Bille: Bible for Genesis

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Genesis

1

1Ni kundunna, Kulli gil ɓakuli ni ngunjah. 2ngunjah ye nyha ni gila guɓung ngha le ngha pumpurom. pinnah ngha muri limmah. Bongho magerenteng le Kulli ngha ki ginya muri muru.3Kulli nah, "Ih iɓ poshibang pagha," le poshibang ngha nghang. 4Kulli shin poshibang nghe, ih ɓonna. le koriyi poshibang ri pinnah. 5Kulli gor poshibang nghe "kara," le gor pinnah ye "duh." Le kapolla ngha nghang le beri ngha nghang, kara ma kundunna.6Kulli nah, "Ih ɓi nongho muru ɓi pagha, le ih ɓi koriyi muru ri muru." 7Kulli gil nongho muru le koriyi muru mama njahli ya ni muru mama bikuli ya ri nongho le yang. B̟onna. 8Kulli gor nongho egh "bikuli." Le kapolla ngha nghang ni beri ngha nghang, kara ma ɓahri.9Kulli nah, "Ih ɓi muru ni digha binje le bikuli ya ih ɓi kpaɓɓa bin mona, le ih ngunjeh ma yunnah ɓii ɗigha." pagna nina. 10Kulli gor ngunjahli ma yumna egh "ngunjah" le kpabba le muru agh gori "salang magula" Shin ne ih bonna11Kulli nah, "Ih ɓi ngunjah pushi lusung: alusung ni ki bil njih ni ngung ni ki bil njih yang ngha, mama kwa agh ari jah yang." Bonna. 12

13Le kapola ngha nghang ni beri ngha nghang, kara ma tahro.14Kulli nah, "Ih poshibang bi digha a kuli ate koriyi bakara ri duh, ih bi a dum, kunbang, akara ni abogho. 15Ih bi a digha aposhibang ni a kuli ki poshibang a ngunjah agh." Bonna.16Kulli gil aposhibang magulina ɓahri, poshibang magula egh ih ɓi pag tumo ni ɓa kara, le poshibang makena ih pag tumo ni duh. Gil la amuna nshienri ɗeshili. 17Kulli tig yang a kuli ih ɓi a pah poshibang ri ngunjah, 18ih ɓi a ɗigha muri kara ni duh, le ih ɓi a koriyi poshibang ni pinna. Kulli shinna ɓona. 19Le kapolla ngha nghang ni beri, kara ma ihne.20Kulli nah, "Ih amuru ɓi ɗungso ni agi usulo dudug, le aminyah ih gangla a nongho ɓakuli." 21kulli gilla ayam gula magulina ni a salang magula agh, ɗeshili ni agi usulo ni kwa agh a ngura yang, agi usulo ni ki ginya ngha ɗungshi ɓa muru ba kwa agh, le aminyah ni kwa agh ni jah yang. Kulli shinna Ɓonna.22Kulli moshiyang, ki nah, "Nmosso ni nyashibang, le nɗunshi amuru ni salang magula agh. Ih aminyah a ɗungshi nugunjah." 23Le kapolla ngha nghang ni beri, kara ma tongno egh.24Kulli nah, "Ih ɓi nguɓ njeh ih pussa agi usulo, mama kwa agh ari jah yang, agiluwo,aga ki kungni ya ni ayam lusung, mama kwa agh ari jah yang." Ɓonna. 25Kulli gil ayam lusung ri jah yang, agi luwo ri jah yang, le ni ga kwa ki kungno a njahli ya a jah yang. Shinna ih ɓonna.26Kulli nah, "Le ih ɓi shi gil ɓwa a minlim sung, ki pur sung. Ih ɓi a kum ɗigha muri a njih ni salang, ni muri aminyah ɓakuli, muri agiloh, ni muri aga kwa ki ɗemmah njahli a ngunjah agh." 27Kulli gil ɓwa a minlimmi. A minlimmi ni gil li. Ɓabura ni ɓamah ni gilla.28Kulli moshi yang le nah yi yang, "Nmosso, nɓurro. Nɗungshi ngunjah, nn'ganni. nɗigha muri anjih salang, mura aminyah ɓakuli, ni muri gi usulo ni kwa ki ginya a ngunjah agh." 29Kulli nah, "Shina, mpah ne yong lusung ni kwa a ngunjah ni ki ɓil njih ya, ni ngung ni kwa ni njihngung ngha. Aka ɗig gili]h le yong.30Nyamlusung ni ngunjah kwa agh, minyah ni kwa a kuli ya, ni ga kwa ki ɗemmah njahli ya, ni ga kwa a gila ni usulo ri ya, ni lusung ni kwa agh ih ɓi ɗig gilihna." Pagna nina. 31Kulli shin ga kwa gil agh. "Shinni, Ɓonna. Le kapolla ngha nghang berri ngha nghang, Kara ma topurmoh.
2

1Le gil ɓakuli ni ngunjah mahla le a ɗungshi yang ni agi usulo kwa. 2A kahra ma tomɓahri Kulli meshili atumo le ni pag agh kwa, le usulo ari atumo le kwa a kahra ma tompur ɓahri. 3Kulli moshi kahra ma tompur ɓahri le tighi gerenteng, ate a kahra egh ni Kulli usuli ni ari atumo ma gilli ngunjah.4Ga ni pag pagha ni a gilli ɓakuli ni ngunjah, a kahra ni Yahweh Kulli gil li ngunjah ni aɓakuli ya. 5A ɓalusung nyha a njunjah sang ngha, a lusung nyha sang puro a ɓabang ngha, ate Kulli ni sang tigha ih ɓi muru ih nyah a ngunjah agh, le ɓwa nyha ka ɗig ɗiya agh. 6Keminiya tirimah nagha ki soɓɓoh ki liɓ njahli kwa7Yahweh Kulli gil ɓwa ni tuɓɓu ni njahli ya, le fug yi usulo a luhli, le ɓwa ɗig ɓayong ma shinshim. 8Yahweh Kulli gil kwahgoh a nji nanjeh, a Aidan, Le a beh ni tig ɓwa ni gil agh nghang.9A nguɓ njahli Yahweh Kulli gil ngung ni kwa ɓor shina ni maɓonna ate gilihna agh a gulo. Ga bolli ngung ma usulo ni a ntiri ɓa kwahgoh agh ni ngung ma yeri gi maɓonna ni mashihra. 10Salang puro a Aidan ate pih ba kwahgoh egh muru, Le koriya beh ɗig asalang ihne.11Luhli makunduna ih Fishon. Ini pag mama billa ntiri njeh Hawila kwa agh, bah ni Azurfa agh. 12Azurfa ni njeh ya maɓonna ni. Atahli Onis ngha nghanng ɗeshili.13Luhli salang ma ɓahri ni Gihon. Mama billa ntiri njeh Kush wa. 14Luhli salang ma tahro ni Tigris, le ini billa nji nanjeh le Asshur. Salang ma ihne ni Yuferites15Yahweh Kulli tol ɓeh le tighi a kwahgoh Aidan ih ɓi gilliyi. 16Yahweh Kulli lag ɓeh, ki nah, "A logle a lih nji ngung ni kwa a kwahgoh agh nieh. 17Keminiya ɗigna ni awo lih nji ngung ma yeri gi maɓonna ni mashihra. Ni njiteng aka wuh."18Le Yahweh Kulli nah, "Ni ɓotto ke ɓwa ɗig ni muri ya. Le ih ɓi gil yi ɓa angni ni pyerra ri ya. 19A nguɓnjahli Yahweh Kulli gil giluwo ni kwa a lusung ngha ni minya ni a kuli ya. Le zuni yang bin beh ih ɓi pah yang luhlung. Luhlung ni kwa ɓeh gori gigillani ni usulo agh, ɗigna nina. 20Ɓeh pih agiluwo kwa luhlung, ni aminya ni a kulli ya, ni ni nyam lusung kwa. Keminiya ɓeh ni kum ɓa aangna ni pyerra ri ya.21Yahweh Kulli tig ngih njitullo bol ɓeh., le nongtullo. Yahweh Kulli pushi muhnjikari mwoh le gir ba pushi muhnjikari nghang ngha. 22Ni muhnjikari ɓeh ni pushi ya, gil ɓamah le zuni bin ɓeh. 23Ɓeh nah, "A kunbang ni ya, mama ni pag muh le muh lang, ni nyama le myammam. A gori 'ɓamah' ate pushi ri ɓabura."24Nina agh, ɓabura ka ɗag tehri ni ngih, ka kpaɓni mahmi, le aka ɗig ngirung mwoh. 25A yangha kwa ni tehsalang, ɓabura egh mni mahmi, keminiya ni a og ihriɓiyina agh.

3

1Niɓeniya yuoh ngha ni nahli bang ni wor anshile ayam lusung ni kwa yaweh kulli gil agh, nah yi ɓamah egh, Kulli nah, ''Ni njiteng ni ɖigna ni nga lih njih ngung a ɓa bang ni ya'?". 2Bamah egh nahyi yuoh "Njih ngung ni kwa ba ɓarang ni ya salih. 3Keminiya ga bolli njih ngung mama a ntiri ɓabang ngh Kulli nah ni sa lih, ko ɖoghiya ate mama sa wuh.'"4Yuoh nahyi ɓameh, Ni njiteng ni ni nga wuh agh. 5Ate kulli yeri na kareh ni ih nlih ni ya, njih yong ka ɓwa agh le nga ɖig ninga Kulli, nga yeri gima ɓonna ni mashihra. 6Ngha bamah egh shinni ngung nghe ka ɓor lih, le ye ɓor na shinna a njiung ngha, ɖeshili ate tig ɓayong yeriteng ngha. tuh njih ngung nghe lih, le tuh pih buri ni a yangha nini ya, le osso lih.7Le njihyang kwa ɓwa agh le a yerre ih a yangha ni tessalang, nina le a al nbuh gorih a tah a vulliyi ni ɓung yang. 8A og kara Yaweh Kulli ki ginya a ɓabang nghe a pollo le kara, le ɓeh ni mahmi vulla ri Yaweh Kulli a ntiri a ngung ni a ɓabang nghe ya.9Yaweh Kulli gor ɓeh le nah yi. "Awo ngha yebang.?" 10Beh nah, N'ogno a ɓang, le ngobong wollang ngha vullo ate myang ni tessalang". 11Kulli nah, "yang woɓɓo awo ngha ni tessalang? Ko a lih na nji ngung ni ntigha ke ih ɓi lih ya agh?"12Beh nah. "Bamah ni a peng ngha ih ɖig ni meng ngha ini peng nji ngung nghe ke nlih." 13Yaweh Kulli nah yi ɓamah egh, "Mang a pag pagha ni?" Bameh nah "yuoh ni soriyi nghang ke nlih yi"14Yaweh Kulli nah yi yuoh, "Ate a pag na ga agh, nyommoni ni weh a ntiri ni muro a ntiri a giluwo ni a yamlusung. Muri tehyoh ni aka gingni le kikkiri ni ka pag gilihna lo ha kara ni kwa a ɗigni ni usulo agh. 15Nga tig shiɓi murum ntiri yong ni ɓamah, le a ntiri amuno ni amuni. ih wam muro le a doghi kushi."16Ari ɓameh nah, "Nga ɓuhriyo konno ɓilmuna, a konno egh ni aka ɓil li amuna, ga awo al kwa agh ate buroni, keminiya ih ka ɗigha muro."17Ari Adamu agh nah, "Ate a ogna ngih mahmo, le a lihna njih ngung mama nlagha ngi nah ke ih ɓin nlih ya agh; nyommoni ni njahli ate muro, ni gana ri tumo ni aka lihni ha kara usulo lo kwa. 18Njahli ka pushi ajweh ni awolgweh le aka lih aga a ɗigha a bang ngha. 19Ni lihngha kundumo ni aka lih ni burodi, ha a nyer ni nguɓnjahli bah a pur nghang ngha. Ate awoni kikkiri le ɓa kikkiri ni a nyer nghang."20Ɓeh gor luhli mahmi ih Hauwawu ate ini ih pag ngih aɓayong aɓayong kwa. 21Yahweh Kulli gil yi Adamu ni mahmi gikurra nguɓɓu le mel yi yang.22Yahweh Kulli nah, "Niɓeniya ɓwa ɗigna ninga mwoh a ntiri sung, ki yeri gi naɓonna ni mashihra.Niɓeniya ke ih ɓi shi ɗaghi ih ɓi keni bih dog njih ngung ma usulo, le tuhyi lih, le ɗigha ha ke kene agh." 23Nina agh, Yahweh Kulli piriyi a bang Adani, ih woro ih ke jug njahli ni a pushi ngha nghang. 24Kulli pushi ɓeh a bang Adani, le tigha a Kerubobi a njih na njehle ɓabang Eden, lni garabwo ma teɓna ki piliya njih ba kwa agh. Ate ih ɓi a lel njere ni kikah ri ngung usulo agh.

4

1Ɓeh yeri mahmi Hauwawu le muna kpah yeh le ɓil Kayinu. Nah, "Ɓil la ɓabura ni angna le Yahweh." 2Le ɓil muna ngih Habila. Niɓeniya Habila ɗigna ɓa lella anjung, Keminiya Kayinu ɓa ɗig ɗiya.3Le pagha ni kunbang Kayinu zuni ɓaɓa ntiri njihngung ni ɗig ga gipahna bin Yahweh. 4Abel te ya, zuni ɓaɓa le aminɓala le agiluwo le ni ama lishina ɓaɓa. Yahweh agna Habila ni gipahna, 5keminiya Kayinu ni gipahna le ya ni agha. Nina agh Kayina pag yahlula, le ɓundumi.6Yahweh nah yi Kayinu, "Pallang ke a pag yahlula ni ɓundumo? 7Ngha a pagna ga yarata agh, ni a agho a? Keminiya ngha ni a pag ga yarata a agh, gimashihra gungha kunkangna lo le alla ka nuh muro, keminiya ɗigna aka ɗigha muri,"8Kainu waɓteng ri munangih Habila. Gire pagha ngha a yangha a ɓabang ngha, Kainu loghi munangih Habila le wol nlue. 9Le Yahweh nah yi Kainu, "Muna ngwoh nghe?" Kainu nah, "Ni nyeri ya. Mini ngi pag ɓalel munangyang?"10Yahweh nah, "Mang a pagha? Nkilla le muna ngwoh logna njahli ki ɓua ni lullo a binang. 11Niɓeniya nyommoni ni weh pura a njeh, ni logshi kuni ag nkilla le munagwoh a boh agh. 12Logni niɓeniya a ɗig njahli le ni ih pushiyo gissoro ni masso le ya. A ɗig ɓa gangla al bin ɗigna a ngunjah.13Kainu nah yi Yahweh, "Fungso lang uwora ga nlogle ntol agh. 14A pagha agh, a piriyi nang a njehni, le nga vulla ri kundumo. Nga ɗig ɓa gangla al bin ɗigna a ngunjah, le ɓeni kwa kumang ngha ka wol nluyang." 15Yahweh nah yi, "Ngha ɓwa wolnluo Kainu, a ihlih tangma nluo muri mbende tonɓahri." Le Yahweh tig nyonglo a kundum Kainu, nina agh ate ɓeni kwa kumi ya, ɓeh ni ki wolnlue ya.16Nina agh Kainu puro ɗag kundum Yahweh le ke ɗigha a njeh Nod, nji manjeh le Eden. 17Kainu yeri mahmi le kum muna yahli. Le ɓil Enok. Ɓag lahmagula le gori ni lulli muni Enok.18A vil yi Enok Irad. Irad ni ɗig teh Mehujayel, Mahujayel ɓig teh Methushayel. Methushayel ɗig teh Lameh. 19Lameh bolla amenah ɓahri. Lulli mwoh ih Adah, le lulli mamona ih Zillah.20Ada ɓil Jabal. Ini pag teh aɓeni ɗigha a agungri aɓeni ni agiluwo agh. 21Lulli munangih ih Jubal. Imi ih pag teh aɓeni ki dalli ngwangntah ni agi tongna agh. 22Zilla te ya ɓilla Tubal-Kainu, mantuh le bronz, ni andolong. Lulli mingali Tubal-Kainu ih Naamah.23Lameh nah yi amahmi, "Ada ni Zillah, nteshikiri yong ri gih lang; a yong amaleh Lameh, nteshikiri yong ri atenana lang. Ate nwolla nluo ɓwa ate tigna nghang pinye, basadeng ate nyimnang. 24Ngha a nwah ihlimurung le Kainu mbende tonɓahri ya, le ihlimurung le Lameh ka pag mbende woro tahro purlum."25Adamu yeri mahmi ɗeshili, le ɓil munabuna. Gor lulli ih Seth le nah, "Kulli ye pah nang munabuna maɓi a tuhkushi Habila, ate Kainu wolla nlue." 26A ɓil yi Seth munabuna le gor lulli ih Enosh. A kunbang ngho agh aɓayong ingni na a gor lulli Yahweh.

5

1Ga ni pag gi nyonglina muri aminkah Adamu. A kare ni kulli gilli ɓayong agh, gil yang ninga ini. 2Ɓabura ni ɓamah ni gilla. Moshi yang le gor yang ɓayong ngha gilli yang ngha.3Ngha Adamu pagni bogho woro topurmwoh pur lum agh, ɓil muna ninga ini ki puri, a minlim le, gor lulli ih Seth. 4Nzum ɓilla le Seth agh, Adamu pagna bogho woro tongno tompur tahro. Ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang. 5Adamu pag bogho woro tongno tompur ihne pura muri wuramwoh pur lum, le wuh.6Ngha Seth pagni bogho woro tongno pura muri tongno agh, ɓil Enosh. 7Nzum ɓilla le Enosh agh ɗigna bogho woro tongno tompur tahro pura muri tomɓahri le ɓilla amuna buna ni auna ngalang. 8Seth pag bogho woro tongno tompur ihne pura muri lum pur ɓahri. le wuh.9Ngha Enosh pagni bogho woro tongno tompur ihne ya, ɗig teh Kenan. 10Nzum ɓilla le Kenan agh, Enosh pag bogho woro woro tongno lum tompur tahro pura muri lum pur tongno. Le ɓilla amuna buna ni amuna ngalang. 11Enosh pag bogho woro tongno lum tompur ihne pura muri tongno.12Ngha Kenan pagni bogho woro tompur bɓahri ya, ɓil Mahalalel. 13Nzum ɓilla le Mahalalel agh, Kenan ɗigna bogho woro tongno lum tompur tahro pura muri woro ɓahri. Ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang. 14Kenan pag bogho woro tongno lum tompur ihne pura muri lum, le wuh.15Ngha Mahalalel pagni bogho woro tahro pura muri tongno agh, ɓil Jared. 16Nzum ɓil Jared agh pag bogho woro tongno tompur tahro pura muri woromwoh pur lum, le ɓilla amuna buna ni amuna ngalang. 17Mahalalel pag bogho woro tongno tompur tahro pura muri woro ihne pure lum pur tongno, le wuh.18Ngha Jared pagni bogho woro tongno pura muri woro tahro pure ɓahri ya, ɓil Enoch. 19Nzum ɓilla le Enoch agh, Jared pagna bogho woro tongno tompur tahro. Le ɓil amuna buna ni amuna ngalang. 20Jared pag bogho woro tongno tompur ihne pura muri woro tahro pura muri ɓahri, le wuh.21Ngha Enoch pagni bogho woro tongno topur mwoh agh, ɓil Methuselah. 22Enoch gingna ni Kulli bogho woro tongno tahro nzum ɓilla le Methuselah. Le ɓilla amuna buna ni amuna ngalang. 23Enoch pag bogho 365. 24Enoch gingna ni Kulli in paghi ke Kulli tolli.25Ngha Methuselah pagni bogho 187, ɓil Lamech. 26Nzum ɓilla le Lamech agh, Methuselah pagna bogho 782. Ɓilla amuna buna ni amuna ngalang. 27Methuselah pag bogho 969. Le wuh.28Ngha Lamech pagni bogho 182, ɓil muna buna. 29Pih lullung Nuhu, ih nah, "Mama ka pahsung usulo ri tumo lesung ni ri konno le tumo le bihsung, mama ɗigna sa pagha ate Yahweh wara nyom njahli ya."30Lamech pagna bogho tongno tongno pura muri woro ihne pure lum pur tongno agh le ɓil Nuhu. Ɓilla amuna buna ni amuna ngalang. 31Lamech pag bogho woro tongno tomɓahri pura muri woro tahro pura muri lum pure tomɓahri. Le wuh.32Nzumo ni Nuhu pagni bogho woro tongno tongno agh, le ɓil Shem, Ham, ni Yafet.

6

1Zu na kunbang ni aɓayong logshi ɓuhro a ngung njahli ni ɓilliya amunagallang, 2nga amunabuna le Kulli shinni amunagallang le aɓayong agh a tol njiyang. Le tol yi muyang a mehna, ɓeni kwa agh tariyi muyang ngha. 3Yahweh nah, "bongho lang ni ki ɗigha bin a ɓwagha ha kikene agh, ate a girung ni. Aka ɗig bogho worotogno pur wora mwoh."4A ri akara wogha a Nephilim ngha ngungnjah, ni ngha kikene. Nga paggiri ngha amunabuna le Kulli tigni amunagallang le aɓayong lah ngha, aɓilla amuna ni yang. Mamani pagha aɓairritenna ni ɓeriya, abuna ni ayeri agh.5Yahweh shin gimashihra le aɓayong gongna a ngungnjah, nga kwa kpanni ɗenshele yahliyang gimashihra ni tollo kenne. 6Yahweh nah keyerina le ke ni pushi aɓayong a ngungnjah agh, gire pih yahlula a kunyahli7Nina agh Yahweh nah, "Ngha gangha aɓayong ni pusa a muri ngung njah -aɓayong na agiluo, a gah noni muyayang ngha, amiya ni akuli ya, ate keyerina le ke ni pushi yang ngha. 8Keminiya Nuhu kumna ɓorro a nji Yahweh.9Mamani ɗig bibilla le Nuhu. Nuhu ɓayong maɓonna ni, a ntira aɓayong ɓeh ya nya ni gimashihra. Nuhu gin ni Kulli. 10Nuhu ɗigha ter a munabuna tahro: Shem, Ham, and Japheth.11Ke ngung njah ɓiyina a nji Kulli, nye ɗugshi ni gimashihra. 12Kulli shin ngung njah; Nshinna, nye ɓiyina, ate girung kwa ɓiyina agipagna le yang ngung njah.13Kulli nahyi Nuhu, "Nshinna kunbang nga zu ni mala le agirung, ate ngung njah ɗungshi na na gimashihra ari yang. Ininina, nga ɓiyi yang ni ngung njah egh. 14Ih gilyi muyong doroshi ni ngun cypress. Gil a kangna a ye doroshi ye, le vulliyi ni myang dong a njibaye ni jummi. 15Ini nga gilli ninga; Ke nonno le doroshi ih ken worotogno tahro; ke ɓayeh ih pag woraɓahri pur lum, ni sabale ihɓi ken woramwoh ɓahri.16Pag yi doroshi ye muri, a meshili girikari a muri bogrong. tig kunkangna anji ɓayeh doroshi ni gil ɓayeh ma njeh, ni ɓayeh ma ɓahri, ni ɓayeh ma tahro. 17Teshikiro, tolla ɗigha ɓunomuru a muri ngung njah, ate ɓiyi a girung in kwa a ngung njah bin nje ɓakuli ni usulo ri ya. Ga kwa ngung njah agh ga wuh.18Keminiya ngha tig ogrung lang ni yong. Nga ingna a yeh doroshi, yong, na munabuna le yong, na mahmo, na mahla amuna yong ni yong. 19Ga kwa puso ni usulo ri ya ni girung, jah mamah kwa agh ɓahri aka zu ni yang a yeh doroshi, ate a ɗig njah ni yong mabuna ni magallang.20Jah amiya a ngurayang, anyamma a ngurayang, aga gikuna njali agh a ngurayang, makwa agh ɓahri ka zu abino ate a ɗig njah. 21Kpaɓɓi muro a nja gilih ni kwa agh a lih agh ih gibbe, Ata ihɓi yong gilih na yang." 22Le Nuhu pag nga. Amuri a gah kwa Kulli tighi ya, ih ni pagha.

7

1Yahweh nah yi Nuhu, "Nzu, ni aɓa liyo kwa n'ingna a gissasa, ate nshinna nyongni aɓa njiteng a njah ni. 2Jah giluwo ma kunwar ni kwa agh aka zuni a mabunna tonɓahri ni ama ngalang tonɓahri. Ari agiluwo mama nyha kunwar a agh, zuni yang ɓabura ni mahmi. 3Ɗeshiliya aminya ma ɓakuli, zuni abuna tonɓahri ni ama ngalang tonɓahri, ate a tig jah yang a ngunjah.4Ate a yeh kara nga tig muru ka nyah a ngunjah ma ɓakara woro ɓahri ni duh woro ɓahri. Nag ɓihyi ga kwa ni usulo a nguɓnjahli mini ngilli ya." 5Nuhu pag ga kwa Yahweh tighi ih ɓi pag ga.6Nuhu ngha ni bogho woro tongno topurmwoh ngha wamma muru zuni ngunjah. 7Nuhu, mahmi, amuni, ni amahle amuni kwa ingna a gissasa mure ate amuru ni ki wambang ngha.8Agiluwo ma kunwar ni a mama nyha kunwar agh, aminyah, ni aga kwa ki sungha njeh ya, 9ɓahri ɓahri, ma bunna ni ma ngalang, zu a bin Nuhu, le ingna a gissasa, ninga mama Yahweh lagni Nuhu agh. 10Ɗig nina a zum akara tonɓahri ye ya, amuru wambang zu a ngunjah kwa.11A yeh bogho woro tongno topurmwoh le Nuhu agh, a yeh shienri ma ɓahri, a yeh kara ma lum pure tonɓahri le shienri ye, a kara mwoh, le anjimuru maguliyina ni njahli ya sahgha, le ɓakuli logshi kuni. 12Muru logshi nyah a ngunjah ha ɓakara woro ɓahri ni duh woro ɓahri.13A kare ni mw,oh agh Nuhu ni amuni, Shem, Ham, ni Yafet, ni mahle Nuhu, ni amahle amuni tahri ni yang, ingna a gissasa. 14A ingna ni ayam shihra ni kwa agh ni jahyang, ni ajah agiluwo ni kwa agh a ngurre yang, ama sunghina ni kwa a ngunjah agh ari jahyang, ajah aminyah ni kwa agh a ngurre yang. Jah gi usulina ni kwa ni kwetire ya15Ɓahri le ga kwa ngha ni ngirung ni usulo ri ya zu nz bin Nuhu le ingna a gissasa. 16Agiluwo ni kwa agh ingna ma bunna ni ma ngalang; a ingna ninga Kulli lagni Nuhu ih ɓi pag ga. Le Yahweh gir kunjere mur yang.17Le wamma muru zu a ngunjah kwa ha akara woro ɓahri, le muru egh woro ɓuhro le logshi gissasa a bikuli le ngunjah. 18Amuru egh vulliyi ngunjah kwa, le gissasa ye nongha muri muru.19Amuru egh logho gogho ha nkonno ma saɓna ni kwa a ngunjah agh muru ɓoshina mur yang. 20Amuru egh ɓoshi muri ankonno ma saɓyi na ye ni kusung lum pur tongno21Agi usulo ni kwa a ngunjah agh wuh-aminyah, agiluwo, ayam lusung, agi usulo ni gogho leyang kwa ni a ngunjah agh, aɓayong kwa 22.Agi usulo ni kwa a njahli ni usulo ri yang ngha, wuhna.23Nina agh gi usulo ni kwa a nguɓ njahli ya juhrina, ɓayong, agiluwo, agi sungha njahli ni aminyah ɓakuli. A yangha kwa a juhrina a ngunjah. Nuhu ni mwoh ni aɓeni nini a gissasa agh ni uwo. 24A muru egh nongha ngunjah ha akara woro tonɓahri pur lum.

8

1Kulli ɗenshi ni Nuhu, na anyam ɓalusung, na agiluo ni niyang a gisassa agh. Kulli tig gugh bwa a ngungnjah, le muru tang songso. 2Ke anjimuru ma limna na agɓele ɓakuli gira kpya, muru ɗagte nya. 3Ke a muru ni gi ɓangha tang ingna ngungnjah, ni njummo agh ari mallale akara worotomgno woroɓahri pru lum a mure ma songshi na.4Ke gisassa zu ɗigha a muri nkonno Ararat, akara ma lumpure tomɓahri, a shieri ma tomɓahri. 5Ke amuru ma ɗig songso ha ari shieri ma lum. A muri kara ma kunduna ma shieri agh, amuri ankonno ɗung muyang.6Ɗigha njum kara woro ɓahri le Nuhu logshi gbende gisassa mamah gil agh. 7Tashi gahla ke logho woro galla ha amuru ke songshi ni a ngungnjah.8Le ye ke tashi kuhla ih ke shin songso le muru angungnjah, 9Keminiya kuhla ni kum bin usuli kushi ya, le nyere bini a gisassa, ate muru ngha wa oh amuri ngungnjahli. non bih njibang, le ke tol nyensaa ye gisassa a bini.10Ye lebbang kara tomɓahri ɗeshili le ye pushi kuhla a ye gisassa tasha. 11Ke kuhla nyen ni kapola. Shinna! ni mbur ngung zaitun masona a kuni. Nina agh Nuhu yerina ih le amuru ɓurina songshi ngung njahli. 12Ye lebbang kara tomɓahri, ɗeshili le ye pushi kuhla a ye gisassa tasha. Le ni ye nyera bini ya.13Ɗigha a amur worotongno topurmwoh ni bogho ma kunduna, a kara ma kunduna a shieri ma kunduna, nga amuru yumni a ngung njahli agh. Nuhu pushi gbende kun gisassa, nshin bang, shinna agowo, Nshinna, ngung njahli yumna. 14A shieri ma ɓahri, a kara woramwoh pure tomɓahri, ngung njhali yumna.15Kulli nahyi Nuhu, 16"Mpura a gisassa, yong, amah yong, amuna yong, na amah le amuna yong ni yong. 17Ntolla nyamma makwa ni usulo a bih yong- amiyah, aguluo, na ga ɗemma ni kwa ki ɗemma ngung njahli agh-ate a nyashibang mashi a ngung njahli, ate a ɓilɓilla le ɓuhro a ngung njahli."18Le Nuhu puro na amuni, mah mi, na amah le amuni ni ma. 19Gah kwa ni usulo ri agh, gah gi ɗemma, na aminya, gah kwa ki gyah a ngung njahli agh, ari aɓilɓilla le yang, ɗag ɓah gisassa.20Nuhu ɓagyi Yahweh ɗeshile ɗarah, Tolla agiluo ma gerenteng ɓaɓah, na aminya ma gerenteng, na gipahna ma pingsa amuri ɗeshile ɗarah. 21Yahweh og boro sunsunang nah njiɓaye, "Ni wa yom njahli ate muri ɓayong mapinna, ate ma aɗenshele ayahli yang agh ma mashihra amunaleyang. ke nye ngha juri gah kwa agh gi usuli ya, ninga mamah pag gah. 22Ngha miniya ngung njahli wa o'agh, kunbang janggiri ni tolgisoro, tahɓi ni binpiena, kunpiena ni kuntahɓi, la kara ni duh ni gi kashiya."

9

1Let Kulli moshi Nuhu na amuni le nahyi yang "Mbilla nyanshibang ndunshi ngujah. 2Ngobong ni njilayong ki kariyi gakwa ni usulo a ngunjah agh, amuri aminya ni a Kulli kwa, amuri gakwa ki ginya nje agh, ni amuri anji ni a muru agh kwa a panayongni a biyong.3Gakwa ki ginninju agh ki dig gilli leyong ningha ma npani yong anbugi mansona agh. ni ɓeni agh npana yong gakwa. 4Keminiya ke ɓi nli nyama ni njungha ini, ninkillale riya5Keminiya ate, nkilla lo agh usulo ngha ye ngha ili muri. A bi nyama ni kwa agh ngha ili muri. A bi bayong ini abi beni wol nlue, muna ngiya ngha il usulo le abini. 6Beni kwa sob nkilla le bwah ko agh bwa ni ki sob nkilla le ko ate pubbang le kulli ni pagni. 7Yong te agh in billa riyong njashibang in meshiye a ngunjah kwa njishibang a muri".8Le Kulli nateng ri Nuhu na amuni ki nayi yang. 9"Mem teya inteshi kiriyong ngi bol ogrung lang niyong na amin kayong a nzuyong. 10Ni agalayong nikwa ni, njungh, na amiya na agiluwoh ni ga kwa ni usulo pag mamiyong a ngunjah agh, logha ri aga kwa pura gisasa ni ga te kwa ni usolo ri a ngunjah agh.11miya ngi teshi ogrung lang niyong ih ni wa pag agh a bishili bayong kwa ni muru agh. Na wa bishili njunjah ni muru agh" 12Kulli na "ga ni gidunna ogrung ni ngi pagha ntirang ni yongha na agilayong ni kwa ni usulo agh ni nza ni ki zu kwa agh 13Ntigna ngangri lang a nlaggiri ih ka dig gi dunna ogrung ntirang ni ngunjah.14Ih dig agh kumbang nzuni ni nlagiri ngunjah le nshin ngangiri a lagiri agh, 15Le ngha denshi ni ogrun ni ntirang ni yong ngha ni gha kwa ni usolo agh. Muru ni wa dunso gir jabangha.16Nganri ki pura anlagiri ngha shina, ate ih ndenshe ni ogrun ma niki mal agh agh a tiri Kulli ni agha ni usolo ni nyama a ngunja kwa agh" 17Le Kulli waɓi Nuhu, gha ni ki dun ogrun ni nteshe a tiran ni aga kwa ni usolo a ngunjah agh.18A muna Nuhu ni pura a gibasa agh ini Shem, Ham, ni Japhet. Ham ni pag teh Kan'ana. 19Aɓeni taro ni agh ini pag amuna Nuhu aɓayo kwa pura jibiyang ke dunshi ngunjah.20Nuhu ni digdiya ni duna pana agun inabi . 21Nu muru inabi bara nongni ninang ni vuliyi riya a gumrile22Le Ham teh Kan'ana shin teselang le teri, le wabi amunagi ni bari a njibang gha. 23Ini Shem ni Yafet- toli dagra magula buagh goriyang ginni njuyang ke vulini tesalang le teyang. Kundunyang pilla digsa ini na shinni tesalang le teyang ngha.24Ngha Nuhu logni nba tuna njiya, le yeri ga muni makena pagya. 25Ini nani "Kan'ana ih juro. Ih bi dig denlale a denlala amunangi".26Ye na deshi "Ihbi Yaweh Kulli le shem, moshi le Kan'anana ih bi dig benlale. 27Ihbi Kulli buri njiye le Yafet ih pag liye a gumri le Shem, ih Kan'ana dig denlale".28Njum muru agh Nuhu pag bogho wuro tongno taro pura muri wuro bari pulum. 29Akale Nuhu kwa agh bogho wuro tongno tomburi ine pura muri wuro bari pulum le wu.

10

1Aɓayongni ni pag biɓilla le amuna Nuhu, a yangni, Shem, Ham, ni Japhet. Amuna ni a ɓilla njum wambang le muru agh.2Amuna Japhet ni Goma, Mago, Madai, Java, Tubal, Meshech ni Tiras. 3Amuna Goma ni Ashkenaz, Riphath, ni Togarmah. 4Amuna Java te ya ayangni Elishah, Tarshis, ɓa Kittite ni Dodanim. 5Ari yang ni aɓa kunsalang koriyi nghang le worra njeh le yang, ɓeni kwa agh ni kunbille, nji ri kunvarre le yang, ari aɓa layang.6Amuna Ham ni kush, Masar, Fut, ni Kan'ana. 7Amuna Kush ni Seba, Hawila, Sabta, Ra'ama, ni Sabteka. Amuna Ra'ama ni Sheba ni Dedan.8Kush ni dig ter Nimrod, ɓeni pag ngih gara ɓabura mwoh a ngunjah ni ya. 9Ɓa ahlah magula ni a dum Yahweh. Ih ni paghi ke a nah "Ninga Nimrod, ɓa ahlah magula a dum Yahweh." 10A ntiri alah magulina makunduna le ya ni Babila, Erek, ni Akkad, ni Kelnah, ni njeh shinar agh.11Njehwo ɗagha worra Assuriya ki ɓag Nineba ni Rehobot, Ir, ni Kala, 12ni Resen mama ntiring le Nineba ni Kala agh. 13Masar ni ɗig ter aɓa Lud, Anam, Naftu, 14Faturus, Kaslu (ntira aɓeni aɓa Filistiya pur nghang ngha), ni aɓa Kirit.15Kan'ana ni ɗig ter a Sidon, minɓalla ni Het, 16ɗeshili ni a Yebusiya, Amoriya, Girgashiya, 17Hiwiya, Arkiya, Siniya, 18Arwadiya, Zemariya, ni a Hamitiya. Nzumo ni kunvarre le ɓa Kan'ana meshiyi ni.19Kasa njeh le aɓa Kan'ana lo,gha Sidon, nji Gerar kari Gaza le worra nji Sodom, Gomora, Adma, ni Ziboyim, logha Lasha. 20Amuna Ham ninga, bolla ri kunvarre le yang, nji ri kunbiri le yang, a njahli le yang, ni a njeh le yang.21Amuna ni a ɓil yi Shem, nyem Yafet agh. Shem ɗeshili ya kahyi aɓa Eber ni. 22Amuna Shem agh Elam, Asshur, Arfakshad, Lud, ni Aram. 23Amuna Aram agh Uz, Hul, Geter, ni mash.24Arfakshad ni ɗig teh Shela, le Shela ɗ teh Eber. 25Eber ngha ni amuna ɓahri. Luhli mwoh Peleg, ate a njah le ni a gaɓni ngunjah. Luhli muna ngih ih Yoktan.26Yoktan ɗig teh Almodad, Shelef, Hazarmawet, Yera, 27Hadoram, Uzal, Dikla, 28Obal, Abimayel, Sheba, 29Ofir, Hawila, ni Yobab. ayangha kwa agh amuna Yoktan ni.30Kasa njeh le yang logha mesha, kene ha Sefar, a nkonno ni nji nanjeh ya. 31Amuna Shem ninga, a kunvarre le yang ni kunbilla yang, a njahli le yang, ari a njeh le yang.32Akunvarre le amuna Nuhu ninga, ari ɓiɓilla le yang, ri a njeh le yang. Aba ni anjeh koriyi wo ke meshiye a ngunjah a njum wamma muru.

11

1Niɓeniya ngunjah kwa ki pag tumo ni kunburi mwoh le atenana le yang mwoh. 2Ngha a logni ginya nji nakuli ya, a zu a kum njeh Shinar ngha nongho le ɗigha beh.3anah yi ari yang, " Nzu, shi yog soɓong le shi tonni yarata." A yog soɓong a tukushi tahli ni myang. 4Anah, "Nzu, le shi ɓaghi musung lah magula ni tong ma saɓna ni ka dog ɓakuli ya, le ate ih ɓi shi pag lullung. Ngha ni shi paghi ya le sa meshiya ngunjah kwa."5Nina agh Yahweh zu shin lah magula ni tonghi ni aminkah Adamu ɓag ga. 6Yahweh nah, "Shinna aɓayong mwoh ni ni kunburi mwoh, le a tolla pag ga aghǃ Ni ih sashibang ngha ga kwa a tollo a pag ga ni ki gan yang ngha. 7Nzu, shi suhlo le shi juhri kunburi leyang, le nina agh ni a ogha ari yang ngha."8Nina agh Yahweh meshiyi yang kwa a ngunjah le a ɗagte lah magula ye. 9Ngha nina agh, a gor beh ih Babel, ate a beh ni Yahweh juhri akunburi ni ngunjah agh kwa nghang le a beh ni Yahweh meshiyi aɓayong nghang kwa a ngunjah.10Aminkah Shem ni ga. Shem kena bogho woro tongno, le ɓil Arfakshad bogho ɓahri a nzum wamma muru. 11Shem ɗigna bogho woro tongno tongno a nzumi ni ɓilli Arfakshad agh. Ye ɓilla amuna buna maɓi ni amuna ngalang.12Ngha Arfakshad pagni bogho woro mwoh pur lum pura muri tongno agh, ɓil Shelah. 13Arfakshad pag bogho 403 a nzum ɓilla le Shelah. Le ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang maɓi.14Ngha Shelah pagni bogho woro mwoh pur lum agh, ɓil Eber. 15Shelah pag bogho 403 a nzum ɓilla le Eber. Le ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang maɓi.16Ngha Eber pagni bogho woro ɓahri pur ihne agh, ɓil Peleg. 17Eber pag bogho 430 a nzum ɓilla le Peleg. Le ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang maɓi.18Ngha Peleg pagni bogho woro mwoh pur lum agh, ɓil Reu. 19Peleg pag bogho 209 a nzum ɓilla le Reu. Le ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang maɓi.20Ngha Reu pagni bogho woro mwoh pura muri lum pur ɓahri ya, ɓil Serug. 21Reu pag bogho 207 a nzum ɓilla le Serug. Le ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang maɓi.22Ngha Serug pagni bogho woro mwoh pur lum agh, ɓil Nahor. 23Serug pagna bogho woro tongno ɓahri a nzum ɓilla le Nahor. Le ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang maɓi.24Ngha Nahor pagni bogho woro mwoh pura muri tonpur ihne agh, ɓil Terah. 25Nahor pagna bogho 119 a nzum ɓilla le Terah. Le ye ɓilla amuna buna ni amuna ngalang maɓi. 26Ngha Terah pagni bogho woro tahro pur lum agh, ɓil Abram, Nahor, ni Haran.27Niɓeniya aminkah Terah ni ga. Terah ɓil Ibram, Nahor, ni Haran, le Haran ɓil Lot. 28Haran wuh a dum tehri Terah a njeh ni a ɓilli nghang ngha, a Ur ni a Kaldiya agh.29Ibram ni Nahor bol mah. lulli mahle Ibram Saraya le lulli mahle Nahor ih Milka, muna Haran, ɓeni pag teh Milka ni Iskah. 30Niɓeniya Saraya agh nkoɓɓi ni; ih nyha ni muna agh.31Terah tol Ibram muni, Lot muna muni Haran, ni Saraya nkilli, mahle muni Ibram, le a ɗag njeh Ur ni Kaldiya agh, a woro a ke ɗigha njeh Kan'ana. Keminiya a zu a Haran a zu ɗig nghang. 32Terah pagna bogho 205 le wuh a Haran.

12

1Niɓeniya Yahweh nah yi Ibrahim, "Puro ɗag njehlo, ni aɓwahlo ni ɓa leh tehro, a wora njehni nga ɗum mo agh. 2Nga tigho a ɗig njeh magula, le nga mosso, le nga tig lullo ka gullo, le aka dig mosso. 3Nga moshi ɓeni mosso agh, keminiya ɓeni kwa shiɓi gusso agh nga nyommi. Njibino ni aɓayong ni kwa ngunjah agh ka kumni mosso."4Le Ibrahim woro ninga mama Yahweh waɓi ya, le Lotu wor nini. Ibrahim ngha ni mbogho woro tahro pur lum ngha ɗagni njeh Haran ngha. 5Ibram tol mahmi Saratu, ni Lot muna munangih, ni agi kumna leyang kwa a kpaɓ ɓa, ni aɓayong ni kwa a tolla Haran agh. A logho a worra njeh Kan'ana, le a zu a njeh Kan'ana6Ibram ɗura ntiri njeh ye ha Shechem a bin ngung Oak ni More ya. A kunbang nghe ya aɓa Kan'ana ngha ɗigha njeh ye. 7Yahweh ɗum muri bin Ibram, le nah, "A bin aminkahwo ni nga pah njeh ni nghang." Nina a beh ya Ibram ɓaghi Yahweh deshile ɗahra nghang, ɓeni ɗum muri bini ya.8Logha beh ya worra dingli ni nji makuli le Bethel, bah ke gil tahra le nghang agh, Bethel nji manjeh, le Ai ngha nji makuli. A beh ya ɓag deshile ɗahra nghang le gor lulli Yahweh. 9Le Ibram log ginya, worra nji Negev10Yahlo ngha nghang njeh ye, Le Ibram worra njeh Masar ke ɗig nghang, ate yahlo magula ni. 11Ngha tolli ɗigni gyaɓ ni Masar agh, nah yi mahmi, "Niɓeniya shina, nyerina ni awo ni ɓamah ma ɓonsahri. 12Aɓa Masar shino le anah, 'Mahmi ninga,' le a wol nluyang keminiya a tigho ni usulo. 13Nah awo ni mingalang, nina ni aka ɗag nghang le nga aɓ ɓa ate muro."14Ɗigha na ngha Ibram ingni ni Masar agh, Aɓa Masar shin Saratu ɓonna nsahri, 15Amuna murung shin ne, le ɓongshi a bin Fir'auna, le a tol Saratu a wori a leh Fir'auna. 16Fir'auna paghi Ibram gimaɓonna ate muri Saratu, le pih njung, ndah, anbuljeng, aguro mangalang, ni aloggah17Le Yahweh tighi Fir'auna ni ɓa leh binkonna magula ate muri Saratu, mahle Ibram. 18Fir'auna tigha ih Ibram ɓi, le nah, "Mang ga a panghang ni ya? Pallang ke ni a waɓ ɓang ih mahmo ni ya.? 19Pllang ke a nah, 'Mingalang ni,' ate ih ɓi ntolli ih ɗig mahmang? Niɓeni nina agh, mahmo ngha, tolli le a worro.' 20Le Fir'auna lagha aɓa leh a muri Ibram, le tighi ih wor ni mahmi ni gikunna le kwa.

13

1Abram logha masar wara nji na Kulli, ni mahmi ni aga abin agh kwa. Lot wor ni yang. 2Abram ngh ni gi kunna ma gillo na agi funna dudug.3Ye tol ginya a nji na Kulli kene Bethel, har bangunro le ma kuduna pag nga ngha, a ntitin Bethel- ni Ai. 4Wara ba kana ɓag ɗenshile ma denshini Kulli 'a. Beh ni jimma ni lulli Yaweh.5Lot ni wor ni Abram agh, yanga ni a loh zuh, a dah ni a gunri ɗuɗɗug. 6Njeh ni lole periyang a digha ba mwoh agh, ate agi kunna leyang gonna ɗuɗɗug, na a lole a digha bi monno, ngha. 7Deshiliya, sashinung nga ngha a ntirin a bah lel gi lloh le Abram ni a bah lel gi lloh Lot. A kunben ya, a bah kan'aniyawu ni bah Perriziyawa ngha digha a njeh agh.8Le Abram nahyi Lot, "ke ɓih mannono loga ntirinsung, ni ntirin a bah lel gillo le ni abah meng nga, su sungha a lah mwoh. 9Ne ngun njeh ni ga kwa ɗunmo le? Kene a gab ro ni meng. A woro nji ma katang le, ngi woro nji ma lih. Ko a wor te nji ma lih, ngha woro nji ma katang."10Nina Lot shiniyi bang le shin nongho njeh Urdu ni muru ni kwa nonghang ha Zowar, ninga ɓabang Eden, ninga njeh Masar. Ga ngha kedebang Yahweh juri Sodom ni Gomora. 11Nina le Lot tol yi kanangiri nongho njeh urdu le wora nji nakuli, le aɓwalung nghe koriyo.12Ibram ɗigha njeh Kan'ana, le Lot ɗigha a ntiri alah magula ni nongho njeh ya. Gilla agungri ha Sodom. 13Niɓeniya ɓa Sodom agh aɓa paghi Yahweh gimashihra ni.14Yahweh nah yi Ibram ngha Lot ɗagni bini ya, "Shina logha bah a tanghang ngha wora nji eɓɓe, gangra, nakuli ni nanjeh. 15Njehni kwa a shin shinna ni ya, nga pohne ni aminkahwo ha ke kene.16Nga tigha aminkahwo ka gog ninga kikiri, Ate mama ɓwa ngha nghang ka bang kikiri njahli le, a logle a bangha aminkahwo. 17Logho, a ginya ntiri nonno ni saɓɓa le njeh egh, ate nga pohne." 18Le Ibram pon gungri le, zu ɗigha kahri Oak ni Mamre, a Hebron, le ɓaghi Yahweh deshile ɗahra beh.

14

1Le ɗigha a njah le Amrafel murung Shinar, Ariyok, murung Ellasar, Kedorlayomaer, murung Elam, ni murung Tidal ma Goyim, 2ih a pag luwa ni Bera, murung Sodom, Birsha murung Gomora, Shinab, murung Adma, murung Shemeber ma Zeboyim, ni murung Bela (ni a gori Zowar) agh.3Amurung ma zumo ni tongno ni ya kpaɓa bin mona a njonglong ni Siddim agh (ma a gor ɗeshili ih Salang Muah). 4Amurung ni pagne murung Kedorlayomi tumo guro ma bogho lumpur ɓahri, keminiya a bogho ma lumpur tahro agh a logshi murung. 5Le amurung nghe a bogho ma lumpur ihne ya , murung Kedorlyomer ni amurung ni pahmurung bini ya loghi Refayawa ni luwa a Ashterot Karnayim, aɓa Zuza a Ham, ni Emawa ni a bang Kiriyatayim, 6ni aɓa Horiya ni a nji dingli njeh Seyir, ha kena Elfaran, ni a kari ɓalusung ngha.7Le a nyerre a zu a Enmishfat (ni ɗeshili a gori Kadesh agh), le a gankun anjeh le aɓa Amaleka, ni ih mi aɓa Amoriya aɓeni ɗigha a Hazazon Tamar agh ɗeshili. 8Le murung Sodom, murung Gomora, murung Adma, murung Zeboyim, ni murung bela(ni ɗeshili a goriZowar agh) puro ki gil riyang ate luwa a jonglong Siddim 9ni murung Elam, Kedorlayomeɽ Tidal, murung Goyim, Amrafel, murung Shinar, Ariyok, murung Elassar; amurung ihne a luwa muri tongno.10Niɓeniya ɓa njonglong Siddim ngha ɗungso ni tuhli miyang, le ngha amurung Sodom ni Gomora ki bangni ya, kpah a yeh.Aɓeni a ɗag ga ɓangha wora nkonno. 11Nina agh amurung nghe ponna agile ɓa Sodom ni Gomora, ni agi lihna leyang kwa wor woro leyang, 12Ngha a wori ya, a ye tol Lot muna munangih Ibram ni ɗigha a Sodom agh, kpaɓni ni agikunna le kwa.13Ɓeni ɓang ngha zu waɓi Ibram ɓa Ibraniya, Yang ngha ɗigha kari ngung Oak ni Mamre agh, aɓa Amoriya, ɓeni amuna ngih Eshkol ni Abner agh, aɓih Ibram ni. 14Niɓeniya ngha Ibram ogni ih aɓa shiɓi muri bolla ɓwale ya, wor ni aɓwa 318 aɓeni a ɓilla a leh ya, le a alliyi ne yang tah luwa agh, le pirta yang ha Dan.15Gaɓ ɓa abuna a muri aɓeh ni duh, le ini ni aguro le pirrah aɓayong ngho ha Hobah, ni nji gangra le Damashku. 16Le nyer ni agikunna ye kwa, le zu ni ɓwale, Lot ni agikuna le, ɗeshili ni amenah ni aɓayong ɓaɓa.17Nzum nyerre le Ibram ni ki ganni kun Kedorlayomer ni amurungni nini ya, murung Sodom puro ka kumu a njonglong Shavah (bni ɗeshili a gori ɓa njonglong le murung ngha). 18Murung Salem, Melkizedek pushi brodi ni muru njingung. Ini ih pag malah le Kulli magula kwa.19Moshi ih nah, "Mosso ni ni Ibram njibin Kulli Murung magula kwa, ɓeni gil ɓakuli ni njahli ya. 20Mosso ni ni Kulli Murung Magula kwa, ɓeni poh aɓwo ɓa shiɓi muro a bwo agh.21Murung asodom nah yi Ibram, "Peng aɓayong, le a tol yi kanangiro agikunna ye." 22Ibram nah yi murung Sodom, "Nlogshina beng bin Yahweh, Kulli Murung Magula kwa, ɓeni gil ɓakuli ni njahli ya, 23ni ngi tol njinguri, nguri kurra, ko guɓung mamo agh, ate ni awo nah, 'Ntigna Ibram ɗig ɓakumo.' 24Ni ngi tol guɓung ngha se ga abuna ni woro lih ya ni mama a pih abuna ni wor ni meng ngha. Le ih ɓi Aner, eshkol, ni Mamre a tol bang leyang,"

15

1A jum aga agh, tenana le Yahweh zu a bin Ibram a njiloro ki nah, "Ibrahim ka ɓang ngoɓong nghaǃ Mini ntongho lo ni gosse lo magula." 2Ibram nah, "Murungkulli Yahweh, mang ga aka peng ngha ka pag nghang, ngha te ya nyha ni muna agh, le ɓa tol gibere liyang ngha Eliyezer ɓa Dimashku ni ya?" 3Ibram nah, "Kikara agh ni a peng muna agh, shina, ɓeni a ɓilla a liyang ngha ka ɗig ɓa tol gibereǃ"4Le, shinna, tenana le Yahweh zu yi, ki nah, "Ko fitong ɓeni ni ka pag ɓa tol gibere lo agh; keminiya se ɓeni ka pura ngiro agh ini ka pag ɓa tol gibere lo." 5Le pushi dabeng, nah yi, "Logshi njioh bikuli a bangha a muna shienri, a gan bang yang le." Le nah yi , "Ini aminkahwo ka gogha nina."6Ibram pahna njiteng ri Yahweh, le banghi ne ninga njiteng. 7Le Yahweh nah yi, "Mini Yahweh ɓeni pusso a njeh Ur agh le aɓa Kaldiya, poh njeh ih ɓi ɗig gibere lo." 8Nah yi, "Murungkulli Yahweh, ni yellang ni nga yerini ih nga tolli gibere."9Le Yahweh nah yi, "Zuni nghang nsahri ndah ni bogho le tahro agh, ni nsahri mbul ni bogho le tahro agh, ni gan njuhni ni bogho tahro agh, ni kullalah ni muna kullalah." 10Ibram zuni aga kwa, le gaɓyang ntiring, tigha kanda mamona ki shin ɓih, keminiya ni gaɓ aminya agh. 11Ngha aminyani ki lih nyamma agh sullini a muri ayamme ya, Ibram piriyi yang.12Le ngha kara ki kpahni ya, ngih njintulo tol Ibram, le shinna ngih pinna ma limna vulliyi. 13Le Yahweh nah yi Ibram, "Yere ih aminkahwo ka ɗigha abiri a njehni mami yangni ya agh, a ishiyang a guro le a par yang ma bogho woro tongno ihne.14Nga waɓɓi njehni pahyang ganni ya njuo, le nzumi ya aka puri gikunna dudug. 15Keminiya aka wora bin akahwo a ololo, le aka lingsho a bogho maɓonna ma yahghalo. 16Njah ma ihne ka zu a bah ɗeshili. Ate gimashihra le aɓa Amoriya ni sang ɗungshi ya."17Ngha kara ingnini ki bol pinna agh, shina, nlelle a nkori gishe ni leshi gishe puro le billa ntiring le ayam agiluwo egh ni a tangshiya. 18A kare ya, "Yahweh ogrung ni Ibram ki nah, "A bin aminkahwo pahna njehni, logha ri salang Nilu kena ri ngih salang Yufiretis- 19ma Keniya, aɓa Keniya, aɓa Kadmoniya, 20aɓa Hittiya, aɓa Periziya, aɓa Refaya, 21aɓa Amoriya, aɓa Kan'aniya, aɓa Girgashiya, ni aɓa Jebushiya."

16

1Ni ɓeniya Saraya mahle Ibrahim, ni ɓil yimuna agha keminiya yangha ni nsari lah muna masar lulli ih Hajaratu agh. 2Le saraya nayi abraham shina Yaweh ni peng muna agha njimno ingna bini nsari lah lang, gotole nga kum muna a nji bini. Abram ogna ghi mahmih saraya. 3Tola kena bogho lum ngha Abraham ɗigni njeh kan'ana agha ini sarayamahle Abraham pahni buri, Hagar nsari lah le muna masar le iɓi ɗig mahmi. 4Ingna bini Hajaratu muna kpah a yeh. (kun muna). Ngha shinni muna pangnah yeh ya le injen in gih lah le.5Le sarah nahyi Abraham "Ɓihya ni ki kukang niya ngha ate muro npahno guro nsari lah lang bin ntulla lang, Le ngha shinna kunna muna agha inpilla gi jenneg a nji ih Yaweh ɓ7i waɓi sung njuo . 6Keminiya Abraham nahyi saraya "shina nsari lah loh ngha a boh paghi a shina pag maɓona agh" Nina le saraya pih gani ma tenna, le ɓangha ri.78Malaika le Yaweh Kulli kuma a ɓa lusung, a kunmura ni ki saghi ya. Kun ɓagha muruh ni a njere shuragha. Nahyi, "Hajaratu nsari lah le saraya, njeɓɓang ni a pur nghang a woh kayeh? Le nah "Ngii ɓangha ri ngh lah lang saraya."9Malaika le Yaweh nahyi , "Nyerah bin ngih lah loh a pah muro ri gullo le." 10Malaika le yaweh nahyi, ngha moshin aminkahwo le aka gogho mama ni a bang.11Malaika Yaweh ye nah yi yang " ngha niɓeniya muna ngha a yoh, le aka ɓil muna ɓuna, aka gor lulli ih Ishmai'la ate mama Yaweh ogna ɓuah gonna lo." 12Ih ka ɗig ninga mbuljeng ma shira le ɓwata, Ih ka funo a ri ɓeni kwa agha, le ɓeni kwa agh ka funa ri le ih ka ɗig kukwo ri amuna tehri kwa"13Le pih Yaweh ɓeni nah tengri ya, lullung ni, "A woni a pag Kulli ni shinang ngha." A te ma nah, "Nyeh uwa na shinbang a njung shina ni shinnang ngha le.? 14Ngha nina agh a gor tuh̠ muru yeh biya lahari royi, ngha tagha ntiring kadesh ni Bered.15Hajaratu bilyi Abram muna, le Abram tighi mun ni Hajaratu ɓil yi ya lullung ih ishmail. 16Abram ngha ni ɓogho woro ih pure toppurammwoh ngha Hajaratu ɓill li ishmaila agha. "shima a kumna muna a yoh le aka billi, aka gor lulli ih ishmaila, ateh Yaweh ogna agh lo.

17

1Ngha Ibram keni bogho woro ihne pure tompur ihne ya.Yahweh ɗum muri bin Ibram la nah yi, "Mini Kulli magula kwa. Ginya dumang , a ɗig gerenteng. 2Le nga tangha muri ogrung ni ntiri sung ngha, le nga mosso ni ɓuhro."3Ibram gungho jul kundumi njeh le Kulli nahteng nini, ki nah, 4"Mameng ngha, shina, ogrung lang ngha ni weh. Aka ɗig teh anjeh dudug. 5Ni awa goro ih Ibram agh, keminiya a goro ih Ibrahim- ate ntollo ih ɓi a ɗig teh aɓayong dudug. 6Nga ɓuri mosso, le nga pussa anjeh aro, le amurung ka pura bino7Nga tig ogrung lang ni weh ni biɓilla lo ni nzumo agh, a njah leyang kwa ate ogrung ma ha ke kene ni, ih ɓi ndig Kulli bino ni aminkahwo ni nzumo agh. 8Nga poh ni aminkahwo ni nzumo agh, njeh ni nnɗig nghang abiri ya. Njeh Kan'ana kwa, ate ih ɗig gikunna leyong ma ha ke kene, Nga ɗig Kulli leyang."9Le Kulli nah yi Ibrahim, "Weh te ya, ɗigna aka bil ogrung lang, aweh ni aminkahwo ni nzumo agh a njah leyang kwa. 10Ga ni pag ogrung lang, ngha ɗigha aka bil agh, a ntiri weh ni meng , ni aminkahwo ni nzumo aghː Muna buna ni kwa ntiri yong ngha ɗigna a jaɓɓi. 11A kashi shua nguɓu, le ika ɗig ogrung ni ntiri sung ngha.12Muna buna ni kwa a ɓilla ni kara tompur tahro agh ɗigna aka jaɓɓi, a njah le aɓwalo kwa.Ga bolla ɓeni a ɓilla a liyo agh, ni ɓayong masa ni akur ni bollo nyha a biɓilla a agh. 13Ɓeni a ɓilla a liyo agh, ni ɓeni a kur ni bollo lo agh ɗigna aka jaɓ yang. Nina ni ogrung lang ka ɗigha a ngiro ate ogrung ma ha ke kena ni. 14Ɓabura ni kwa ni a jaɓ ɓi ri kashi shua nguɓu le ya agh, a pushi ntiri aɓa leh. Le bunna ogrung lang."15Kulli nah yi Ibrahim, "Mami Sarai mahmo te ya, ke aya gori Sarai agh. Nina agh le, lulli ka ɗig Saratu, 16nga moshi, le nga poh muna a nji bini. Nga moshi, le ih ka ɗig ngih anjeh, Amurung le aɓayong ka pura nji bini."17Le Ibrahim gungho ni kundumi njahli, le ollo, le waɓa a yahli, "Ih pagha muna ka ɓil ri bin ɓeni ni bogho woro tongno agh le? Ni yellang ni Saratu, ɓeni ni bogho woro ihne pura muri lum agh, ka kumni muna?" 18Ibrahim nah yi Kulli, "Oh ih Ismaila ni ka ɗigha dumoǃ"19Kulli nah, "Nyha nina agh, keminiya Saratu ka ɓil yo muna, le a tighi lullung Ishaku. Nga bol ogrung lang nini ha ke kene ni aminkahyi ni nzumi ya. 20Mami Ismaila te ya, n'ogno. Shinna nwara moshi le nga ɓuri nbende dudug. Ih ka ɗig teh amuna murung lumpur ɓahri, le nga tigha ih ɗig njeh magula. 21Keminiya ogrung lang ngha nga tighi ni Ishaku, ɓeni saratu ka ɓil yo bogho ni ki zu agh bang ninga agh."22Ngah malli nahteng nini ya, Kulli woro ɗag Ibrahim. 23Le Ibrahim tol muni Isuwa, aɓeni kwa a ɓilla a leh ya, ni aɓeni kwa kur ni bollo le ya, abuna ni kwa a leh Ibrahim agh, a jaɓna shua nguɓu leyang a kare, ninga mama Kulli waɓ ɓi ya.24Ibrahim ngha ni bogho woro ihne pure tombi ihne ngha a jaɓni ya. 25Ismaila muni ngha ni bogho woromwoh pur lum ngha a jaɓni ya. 26A jaɓ Ibrahim ni Ismaila a kare wo ni mwoh agh. 27Abuna ni kwa a leh a jaɓ yang kwa nini, bolla aɓeni a ɓil yi ya, ni a mama kur ni bollo agh.

18

1Yahweh ɗum muri bin Ibrahim gyaɓ ni ngung Oak ni Mamre, ngha ɗigni a kun gungri le ni ntiri ɓa kara agh. 2Logshi njih le shin aɓayong tahro ngha tangha dumi. Ngha shinni yang ngha, ɓangha ik kene ke kum yang le gungha njahli.3Nah, "Magula lang, nkumna ɓorolo le kukushi ka ɗur denglahlo agh. 4Le ih ɓi a zuni muru, nlag kushi yong le n'usulo a tinah ngung. 5Ih ɓi a zuni yong gilihna, nlih mbolli riyong. Le nzumi ya nworo ate nzuna bin denglah leyong." A pil yi, "Pag ninga mama a waɓ ɓa."6Le Ibrahim kara ingna a gungri a bin Saratu le nah, "Kara a tol muh maɓonna kunkoro tahro a yogho, le a ton burodi." 7Ibrahim ɓangha kene a luwo le bol nsahri ma lihshina, pih adenglah le, a kara a giliyi. 8Le tol kira ma nongna ni mapiyo, ni ndah ni a lam ma, tig gilihne a dung yang, le tangha tinna ngung nghe ni yang ngha a lihni gilihna ya.9Anah yi, "Mahmo Saratu ngha njebbang?" Pilla, "Yangha a gungri" 10Ɓeh nah, "Njtiengni ga, nyerra bah ni kuntahɓi le, shinna, Saratu ka kum muna." Saratu te ya yangha tangha nzum yang a kun gungri ki ogyang.11Niɓeniya Saratu ni Ibrahim yahyina, a pagna boho dudug, le Saratu wora ɗur boghoni ɓamah logle ɓil li muna agh. 12Saratu olloh, nah yi kanangiri, "Ngha nwara yahyi ya le, telelah lang ma agh yahyina, ini niɓeni nga kum yahlung poshina ni?"13Yahweh nah yi Ibrahim, "Mang paghi ke Saratu olloh? Le nah, "Ih ka pagni njiteng nga ɓil muna, ngha nwara yahyina agh le'? 14Guɓung ngha nghang gankun Kulli le? A kunbangni ntig ga, a kuntahɓi nga nyerra bino a ntiri kunbang ninga mama bogho ni ki zu agh, Saratu ka kum muna." 15Le Saratu ni agha nah, "Ni n'ol agh ate ɓang ngha ngoɓong. Le pil yi, "Oh oh a ollah."16Le aɓeh logho woro le jen Sodom. Ibrahim worni yang ke tig yang a njinjere. 17Keminiya Yahweh nah, "Ih ɓi songri murang bin Ibrahim muri ga nga paghi ya. 18Kikara agh Ibrahim ngha ka ɗig njeh magula, le anjeh ni kwa ngunjah agh ka kum mosso ate muri ya? 19Ate ntolle ih ka waɓi amuni ni aɓa leh ih ɓi a bol tenana le Yahweh ni ɗum njere njiteng ni gerenteng. Ate Yahweh ka zuni a muri Ibrahim ga waɓ ɓi ya.20Le Yahweh nah, "A buah agh ni muri Sodom ni Gomorah agh gogna, le gimashihra leyang ɗura. 21Niɓeniya nga sullo le nga shin ɓuah ni a muri ya ko kena tekushi ga zu a binang ngha, ih ɓi nyerre."22Le abune pilla beh wora nji Sodom. Keminiya Ibrahim ni ɗag tangha dum Yahweh ya. 23Le Ibrahim shissa zu le nah, "Aka wolla aɓa njiteng ni aɓa gimashihra?24Keminiya ngha aɓa njiteng ngha nghang woro-ɓahri pur lum a njeh ya aka wol yang kwa, ni awo ɗag yang ate aɓa njiteng ni beh woro-ɓahri pur lum agh? 25Ih ɓi ɗig kukwo ni weh ke a pag jah ga. A wolla aɓa gimashihra ni aɓa njiteng, Nina le a paghi aɓa njiteng ni aɓa gimashihra giri mwoh. Ih ɓi ɗig kukwo ni weh, ih ɓa waɓi ngunjah njuo ni ki waɓ njuo ga njteng ngha. 26Yahweh nah, "Ngha nga kum ma aɓayong woro-ɓahri aɓa njiteng a Sodom, le nga tol yi yang gimashihra leyang nga ɗag yang ate muri aɓa njiteng nghe.27ibrahim pilla le nah, "Shina niɓeni agna muyong nga nahteng ri Murungkulli lang, 28Ko ke mini kikiri ni tuɓuǃ ke ngha tongno nyha a ntiri woro-ɓahri pur lum le aɓa pah njiteng ngha, aka wol yang a njeh kwa ate muri tongno ni nyha agh," Le nah, "Ni ngi wol yang ngha, ngha nga kum woro-ɓahri pur tongno agh."29Ye nahteng ɗeshili, ih ke ɗigha aka kum woro-ɓahri beh ya? Pil yi, "Ni ngi wol yang ngha ate muri aɓeni woro-ɓahri ya. 30Nah "Kukushi ke ih ɓi yahlo ɓi lul agh, Murungkulli lang ate nga nahteng.Ke ɗigha aka kum woro-mwoh pur lum agh. Pilla nah, "Ni ngi paghi ya ngha nga kum woro-mwoh pur lum beh ya. 31Nah, "Shina niɓeni ntol le murang nga nahteng ri Murungkulli lang, "Ke ɗigha a kum woro-mwoh a beh ya." Pilla "Ate muri woro-mwoh egh ya, le ni ngi wol yang ngha."32Nah, "Kukushi ke ih ɓi yahlo lul agh Murungkulli lang, nga waɓ ga mwoh ni nzumo, ke ɗigha aka kum lum a njeh ya." Le nah, "Ate muri lum egh ya ni ngi wol yang ngha." 33Yahweh ma woro ngha malli waɓ tenana ni ri Ibrahim agh. Le Ibrahim nyerra lah.

19

1Amaleka ni ɓahri ya zu a Sodom ni kapolla, ngha Lot ngha uwa ɗigha kunjere Sodom agh. Lot shin yang, logho ke kum yang le gungho jul kundumi njahli. 2Nah, "Nshinna niɓeni, amagula lang, kukushi nkenghe nzu a leh guro leyong, le nlag kushi yong, n'nongho. Le nga kashi bang nga wor woro leyong." A pil yi, "Oh oh, sa nongha bin kpaɓa ni ntiri lah agh." 3Keminiya jim yang teɓi, nina agh le a wor nini, le a ingna a leh. Lahmi yang gilih ni ton brodi ni njibongho nyha ri ya agh, le a lih.4Keminiya kedebang a nongha njahli ya, abuna ni a lah Sodom agh, kangni, kpaɓni abasa adenna, aɓa gula, abuna ni nji bah kwa a njeh ya. 5A gor Lot, le anah yi, " Abuna ni ingna bino bah agh ayang nghe? Zuni yang binsung, ate sa yeri yang."6Nina agh Lot puro le gir kunjere le zu a binyang. 7Nah, " Njimna yong, amuna tehrang, ke ih ɓi mpag gimashihra agh. 8Nshinna niɓeni, myang ni amuna ngalang ɓahri ni ni yeri ɓabura a agh. Kukushi le ih ɓi zuni yang binyong, le mpag yi yang ga kwa ɓor yi yong ngha. Ko guɓung mwoh ke ih ɓi mpaghi aɓwa ni ya, ate a zuna a minlim kangna lang."9Anah, "Nyenni nzumoǃ" Anah ɗeshili, "Ɓeni zu ɗigha bah biri, le niɓeniya pilla ɓa waɓnjuoǃ Niɓeniya sa pagho gimashihra ka wor mami yang." Le a tutti Lot, le a zu gyaɓ ha a ɓunni kun kangna.10Keminiya abiri ye keni bih yang non Lot nyenni a lah le gir kunjere. 11Le abiri le Lot wol abune ni kwa a dabeng ngha ni njiung nwaghina, kpaɓni ma kyena ni magula kwa, nina agh a al kunjere puro ha iri yang malla.12Le abiri le Lot nah yi, "A wongha ni ɓung sa a bah? nkillo ma buna, amuno ni amuna ngalang lo, ko ɓeni kwa a wongha ni a njeh ni ya, pushi yang a bah. 13Ate shi sung ngha sa juhri njeh ni, ate a tigteng ni muri ya kena dum Yahweh ke tashi sung ih ɓi shi zu pingshi."14Lot puro ke waɓi a nkilli ma buna, abuna ni a ogna riyang ka tigha amuna ngalang le lah agh, nah, "Ni kara, mpura bah, ate Yahweh ngha ka pingshi njeh ni." Keminiya ankilli ki shin ninga ih dal agh. 15Ngha durubang pag ni ya, amaleka jim Lot, ki nah, "Nlog woro, tol mahmo ni amuna ngalang lo ɓahri ya. Ate ke ih a kpaɓ yang kwa a lah ye a juhri ya."16Keminiya ih suhriyo. Nina agh, le abune bol bih, ni bih mahmi, ni bih amuna ngalang le, ate Yahweh shinna gi enna le. A pushi yang a njeh, le a ke tig yang kukwo a nzum lah. 17Ngha a pushini yang ngha, mwoh a ntiri abune nah, "Mɓangha ate usulo leyongǃ Ke ih ɓi mpil njih yong nzumo agh, ko a beng ngha. Mɓangha nwora nkonno ate ke ih ɓi pon yong ngha."18Lot nah yi yang, "Oh oh, kukushi magula langǃ 19Nshinna niɓeni, guro lo kumna ɓoro a bino, le a ɗumna nghang ɓorolo ri ashi usulo lang, keminiya ni ngi gan ɓangha bilbang nkonno agh, ate gimashihra ye ka kum mang, le nga wuh. 20Nshinna niɓeni, lahwo dumma makyena ni. Kukushi, le ih ɓi nɓangha nwora beh- ih makyena ni ya?-le usulo lang ka aɓɓa."21Nah, "Agna, mpahno njere ɗeshili, le ni ngi juhri lah ni a gor agh. 22Karaǃ ɓangha woro beh, ate ni ngi gan pag guɓung ngha sete a bilbang beh." Ngha nina agh a gor lulli leh Zowar.23Kara pura ngha Lot billi bang a Zowar agh. 24Le Yahweh soɓ muru gishe a muri Sodom ni Gomora. 25Pingshi alah, aɓabang, ni aɓwa ni kwa alah ye ya, ni aga kwa ki gulla nguɓnjeh ya.26Keminiya mahle Lot ni nzumi ya, pil njih nzumo, le pil gihgeng muah. 27Ibrahim log niberi sup le woro bah tang nghang dum Yahweh ya. 28Shin nji Sodom ni Gomora nji alah ni nongha beng ngha. Shin bang le shinna, nlelleh gishe ni ki logho ninga nlelleh muru gishe.29Nina agh kulli pingshi alah ni nongha beng ngha, kulli dengshi ni Ibrahim. Pushi Lot a ntiri alah ni juhro bah Lot ɗig nghang ngha.30Keminiya Lot ɓang ngoɓong ɗigha Zowar, le logho wora nkono ni amuna ngalang le ɓahri a ke ɗig nghang. Nina agh ke ɗigha a gunang, ni amuna ngalang le ɓahri.31Muna magula nah yi ma kyenna, "Tehsung yahyina, le ɓabura nyha ka nongni sung ninga njinere ni pagni a ngunjah kwa agh. 32Zu, ih ɓi shi tig tehsung ih nuh muru inabi, le sa nongni ni mo, ate tig lulli biɓilla lesung nji bin tehsung." 33Nina agh le a tig tehyang nuh muru inabi ni duh egh. Le muna magula ingna nong ni tehri; tehri ni yeri kunbang ni nongni, ko ngha logni ya.34Bang kor agh muna magula nah yi ma kyena, "Teshikiro, duh ni ɗur agh bah ni nong nghang ni tehrang. Le ih ɓi shi tighi ih nuh muru inabi ɗeshili, le a woro a ke nong ni mo, ate sa tig lulli biɓilla lesung nji bin tehsung." 35Nina agh le tig tehyang nuh muru inabi ɗeshili, le ma kyena ingna ke nong nini. Tehyang ni yeri kunbang ni nongni, ko ngha logni ya36Nina agh amuna ngalang nghe kwa kum muna yeh yang a nji bin tehyang. 37Muna magula ɓil muna buna le gor lulli muni ih Mowab. Ini ɗig kah aɓa Mowab ha ni kyari. 38Ma ngalang ma kyena te ya, osso ɓil muna buna, le gor lulli ih Ben-Ammi. Ini ɗig kah aɓa Ammona ha ni kyari.

20

1Ibrahim logho ginya wora nji njeh Negev, le ɗigha ntiri Kadesh ni Shur. Digna biri a njeh Gerah. 2Ibrahim waɓtele mahmi, ih "Mingalang ni." Le Abimelek murung Gerar tashi bang a tol Saratu. 3Keminiya Kulli zu a bin Abimelek a njiloro ni duh le nah yi, "Shina, awo ni nluo ate muri ɓahma ni a toltollo ni ya, ate mahle ɓwa ni."4Niɓeniya Abimelek ni zu a kari ya le nah, "MurungKulli, aka juri njeh ma njiteng? 5Ini kanangiri ni waɓna nghang ih, 'Mingalang ni ya?' Ɓahma ma kanangiriya waɓna, ih 'Minburang ni.' Mpag ga ni yahlung kunwar ni njiteng a beng."6Le Kulli nah yi a njiloro egh, "Ini nina, ɗeshiliya nyerina a yahlung kunwar ni a pagni ga, le n'osso ntaɓno a pag nghang gimashihra. Ngha nina agh, ni nɗagho a doghi ya. 7Ngha nina le, nyer ni mahle ɓeh, ate ini ɓa agkuntumo bin Kulli. Ih ka jimmah, le ni awo wuh agh. Keminiya ni a nyer ne agh le, yere aweh ni aɓwa lo kwa njiteng ni nga wuh8Abimelek logni niberi suɓ le gora aguro le kwa bini. Waɓi yang aga kwa. Le ngoɓong bolla aɓeh. 9Le Abimelek gor Ibrahim le nah, "Mang a pag yi sung ni? Ni yellang ni mpagno gimashihra, ke a zuni nghang ni njeh lang gimashihra magula? A pagna nghang ni botto ke pag ri ya agh."10Abimelek nah yi Ibrahim, "Mang sorro ke a pag ga?" 11Ibrahim nah, "Ate ndengshine, 'A njiteng ngha ɓang Kulli nyha a bah agh, le aka wol nluo yang ate mahmang,' 12Ko nyha nina ma agh le, ni njiteng mingalang ni, muna tehrang, keminiya muna ngih yang ni ya; ke ɗig mahmang.13Ngha Kulli tig nghang nɗag ɓa leh tehrang le nginya bang ni bang ngha, nah yi, 'Aka ɗum mang njiteng ni a ɗigna lo mahmang. Bah kwa shi ken nghang ngha waɓ ɓa a murang ih, "Minburang ni"" 14Le Abimelek tol njuh ni ndah, ni aguro mabuna ni amangalang le pih Ibrahim. Le nyer ni Saratu, mahle Ibrahim bini.15Abimelek nah, "Shina, njeh lang ngha dum yong ngha. Nnong lah bah kwa ɓor yi yang ngha." 16Ari Saratu agh nah, "Shina, mpehne minburo azurfa woro tongno lum. Ih ɓi vulliyi gimashihra ni kwa mpagho a njih ɓeni kwa awo ngha nini ya, le a dum ɓeni kwa agh, awo ngha yarata."17Le Ibrahim jim Kulli, le kulli pih Abimelek iritenna, ni mahmi, ni aguro mangalang le ate ih ɓi a ɓilla amuna. 18Ate Yahweh wara gir ɓa yahli aɓa leh Abimelek ate Saratu, mahle Ibrahim.

21

1Yahweh teshikiri ri Saratu ninga mama waɓ ɓa, le Yahweh paghi Saratu ninga mama tollo ih pag ga. 2Saratu kum muna ɓil yi Ibrahim a yaghale pyerra ri kunbang ni Yahweh waɓi yang ngha. 3Ibrahim gor lulli muna mama Saratu ɓil yi ya Ishaku. 4Ibrahim jaɓ muni Ishaku ngha pagni kara tompur ɓahri ninga mama Yahweh tighi ih pag ga.5Ibrahim ngha ni bogho woro tongno ngha a ɓil li yi Ishaku agh. 6Saratu nah, "Yahweh tignang onloh, le ɓeni kwa oghi ya ka olni meng" 7Ye nah, yang ɓoh ka nah yi Ibrahim ih Saratu ka ɓil amuna, le ngho te ya mɓille muna a yahgha leǃ.8Mune gullo a tuh yi kunkira, le Ibrahim gor njibuno magula kareni a tuhni Ishaku kunkira agh. 9Sarah shin muna Hajajratu ma Masar ni ɓil yi Ibrahim agh, ngha ki dankun muni.10Nina le nah yi Ibrahim, "Piriyi guro ɓamahni ni muni, ate muni ni ki tol gibere ni munang Ishaku agh. 11Ga kon Ibrahim dudug ate muni ni.12Keminiya Kulli nah yi Ibrahim, "Ke ih ɓi konno ate muri mune ko nsari lahlo agh, Og atenana le Saratu ni ih waɓ ɓo kwa a muri teng ni ya. Ate nji biin Ishaku ni aminkahwo kwa ka kumni lullung. 13Nye nga tig muna mahguroni ih ka ɗig aɓayong ate muna ɓillalo ni.14Ibrahim logni beri kpi-kpi, tol burodi ni duh muru, le pih Hajaratu, tighine gogreh, tol muni pih le tig yang a woro. Woro ke gangla a lusung Biya-sheba. 15Ngha muru ni a duh muru agh malli ya. Ɗag mune a tinna wahli. 16Le woro ke ɗig ningho jag ntiri yang kehna tah ntah, ate nah, "Ke ih ɓi nshin wuhle munang ngha." Ngha yangha ɗigni ih shin ni ya, logshi gih ɓuah.17Kulli og ɓuah le muna. le malaika le Kulli a kuli gor Hajaratu nah yi, "Mang gangso, Hajaratu? Ka ɓang ngoɓong ngha ate Kulli ogna ɓuah le muno a bah ɗig nghang ngha. 18Logho a tol mune, le tengshi yahli; ate nga logshi ih ɗig njeh magula."19Le Kulli logshi nji le shin tuuhmuru, woro ke ɗungshi duhmuru, le pih muni ih ɓi nuh. 20Kulli lel mune, gullo ɗigha lusung le pil ɓa tahgiri. 21Ɗigha a lusung Haran, le ngih kummi ɓamah a njeh Masar.22Le ɗigha a kunbangni Abimalek ni Fikol magula le aɓa kurung le waɓi Ibrahim ki nah, "Kulli ngha ni weh ari gipagna lo kwa. 23Niɓeniya kaniyi nghang giri ni Kullilo, ih ni awo ɓungshi murang, ko ihmi amunang ngha ko ni aminkah nghang ngha. Ɗummang ni njehni nga ɗig nghang ngha ogrung ma njiteng ni nɗumo agh. 24Ibrahim nah, kaniyi na giri.25Ibrahim ye ɓuah yi nah Abimalek, "Ate muri muru ni adenglah le Abimalek agha bih ya. 26Abimalek nah, "Ni nyeri ɓeni pag gire ya,; ni a waɓ ɓang kikara agh, ni n'oghi ya se ni kyari. 27Le Ibrahim tol njuh ni ndah le pih Abimalek, le aɓayongni ɓahrini ya ogri yang.28Le Ibrahim tigha ansari njuh tompur ɓahri a luwo sa. 29Abimalek nah yi Ibrahim, "Mang pag tekushi ansari njuhni tompur ɓahri ni a tig sa a ntira anshile ni ya?" 30Pil yi, "Aka agha ansari njuh ni tompur ɓahri ni ya ih ɓi ɗig waɓkun murang ih mini tum tuhmuru ni

31Le gor beh ih Biya-sheba ate ɗigna behni a yangha kwa agh a kaniyi giri nghang. 32A ogrung a Biya-sheba le Abimalek ni Fikol magula le aɓa kurung nyere woro a njeh le aɓa Filistiya.33Ibarhim pang ngung ngyeh a Biya-sheba a beh le gor lulli Kulli magula kwa nghang. 34Ibrahim ɗig ninga biri a njeh Filistiya kara dudug.
22

1Le a nzum aga Kulli mom Ibrahim. Nah yi, "Ibrahimǃ" Ibrahim nah, "Miyang." 2Le Kulli nah, "Tol muna bunalo, muno ma kunkolong, ɓeni yahlo tol agh, Ishaku, le a wori njeh Moriya, peh gipahna pingshina a muri nkonno beh, mama nga waɓɓo agh." 3Nina le Ibrahim logni beri sup, eɓ nbuljeng, le wor ni abisadeng ɓahri, ni muni Ishaku. Al warra ate gipahna pingshina, le bol njere bah kulli waɓɓi ya.4A kara ma tahro agh, Ibrahim logshi nji le shin beh kukowo. 5Ibrahim nah yi abisa adegnah le, "Ntangha bah ni nbuljeng, le mem ni bisadeng ni sa wora bogho. Sa gushi Kulli le sa nyer ɗeshili binyong. 6Le Ibrahim tol wara ni ate gipahna pingshina agh tighi muni Ishaku muri. Tol gishe bih ni njibwoh; le a ongso a woro.7Ishaku nah teng ri Tehri le nah, "Tehrang" le Ibrahim nah, Miyang, munang." Ishaku nah, "Shina, gishe ngha ni wara, keminiya njung ma gipahna pingsa nghe?" 8Ibrahim nah, "Kulli kanangiri ka pahsung njung gipahna pingshina, munang." Le a woro, a ongso.9ngha a bilibang bah Kulli waɓi ya, Ibrahim gil bin ɗahra beh le nongshi wara muri. Le bol Ishaku kuriyo, le bughi muri bin ɗahra egh, a muri wara. 10Ibrahim keni bih le tol njibwo ka tuhmi muni bwo.11Le malaika le Yahweh a kuli gori le nah, "Ibrayim, Ibrayim!" Le nah, "Myang ngha." 12nah yi, "Ka tig boh ri basadeng nghe ya, ko a tig yi pinye guɓung ngha, ate niɓeniya nyerina ih awo ngha awo ɓang Kulli, shinani ih ni a bol muno a agh, muno mwoh lo, ni pura binang ngha."13Ibrayim logshi muri le shina, gamnjuh ngha njeme le kpangha a waragiri a nzumi. Ibrayim woro ke bolli, tummihbwoh le pah ɗahra pingsa ni a tuhkushi muni. 14Nina agh Ibrayim pih be lullung ih, "Yahweh ka pahsung," le ini a waɓi nina zuni ni kyari, "A muri nkonno le Yahweh aka peh."15Malaika le Yahweh a kuli ye gor Ibrayim kushi ma ɓahri 16le nah- ga agh waɓa le Yahweh ni a nji binang, ih kaniyi na giri ih ate a pagna ga agh, le ni a ɗag muno, ma kunkolong ngha agh, 17a njiteng ngha nga mosso le nga ɓuhro dudug aminkah wo ninga amunashienri ma ɓakuli, le ninga njisalalng kunsalang magula; le aminkah wo ka ag kunjere le aɓa shiɓi muyang.18A nji bin abiɓilla lo ni aɓayong kwa ni a ngunjah agh ka ɗigni ni mosso, ate mama a ogna gih yang." 19Nina agh Ibrayim nyera bin basa adenah le, a ɗag be a wora kushimona kwa a Beyasheba, le a ɗig nghang.20Gire pagha a nzum aga agh a waɓih Ibrayim ih, "Milka ɓilla amuna, ɗeshili, a bin munangwoh Nahor." 21A yangni Uz minɓalla, Buz munangih, Kemuyel teh Aram, 22Kesed, Hazo, fildash, Jidlaf, ni Betuwel.23Bethuwel ni ɗig te Rebeka. Alulli amuna ni tonɓahri Milkah ɓil yi Nahor munangih Ibrayim agh ni ga. 24Ansahri lah le, ɓeni lulli ih Rumah agh, ɓilla Tebah, Gaham, Tahash, ni Maaka.

23

1Bogho le Saratu woro tongno pura muri woro mwoh pure tompurɓahri. Ini pag abogho ni Saratu pagha a ɗigna le ya. 2Saratu wuh a Kiriyat-arba ini ki pag Hebron, ni njeh Kan'ana. Ibrahim ɓwa nluo Sarah.4Ibrahim logho ɗag nluo mahmi ye, ke waɓɓi amuna Hittiya, ih nah, 3"Mini ɓwa masa ni biri a ntiri yong. N'angna nghang ni nkiliya a ntiri yong, ate nga lingshi nluo lang."5Amuna Hittiya pil yi Ibrahim, ki nah, 6"Teshi kiro risung, magula lang. A woni muna murung le Kulli a ntiri sung. Lingshi nluo lo a nkiliya lesung ni yahlo tol agh. Bwa nyha a ntiri sung ka shiɓi yo nkiliya le, ate lingshi nluo lo agh.7Ibrahim logho le gungha dung aɓa njeh ni amuna Hittiya egh. 8Nah teng ri yang, ih nah "N'agna ih ɓi lingshi nluo lang le, ih n'og nghang le njim mang Efron muna Zohar. 9.Njimi ih ɓi mag nghang gunghang Makfela, mami ni a ɓabang le ya. Ate kurre te ya ih ɓi waɓɓi a ogho le ɓayong kwa ate beh ih ɗig nkiliya."10Niɓeniya Effron ngha ɗigha ntiri amuna Hittiya, le Effron ɓa Hittiya pil yi Ibrahim a ogho le amuna Hittiya, ni aɓeni kwa zu a kun njere leh ya, ih nah, 11"O'oh, magula lang, og nghang. Mpahno ɓabang nghe, ni gunghang ni a yeh agh. Mpahno ne a dung amuna aɓa lyang. Mpahno ne ih ɓi a lingshi nluo lo."12Le Ibrahim gungha dung aɓayong ni njahli ye agh. 13Nah teng ri Effron a ogho le aɓeni njahli ye agh, ih nah, "Keminiya aka ag le, jimno oghang. Nga nwah ɓabang nghe. Ag bollo beng, le nga lingshi nluo lang beh."14Effron pil yi Ibrahim, ki nah, 15"Njimno, magula lang, teshi kiro rang. Ɓabang ngha ki kur ri woro tongno ihne ma gipyeshi azurfa, ke mang ntiri sung ni weh? Lingshi nluo lo." 16Ibrahim teshi kiri ri Effron le pyeshi dungro le azurfa ni Effron waɓɓa a ogho le amuna Hittiya, woro tongno ma gipyeshi azurfa, ari gipyeshina le aɓa mag giri.17Le ɓabang le Effron ni a Makfela, kahri Mamre agh, ini pag ɓabang ngheni ni gunang yeh, ni angung kwa yeh kangni njang ngha, 18a bin Ibrahim ngha kur ɓabang nghe kundung amuna Hattiya, ni aɓeni kwa zu a kunjere lah magula le ye.19A njum ga agh, Ibrahim lingshi Saratu mahmi a gunang ni a ɓabang ni Makfela, ngha kahri Mamre, ni Hebron, a njeh Kan'ana agh. 20Nina ni ɓabang ni gunang nghe pil li mami Ibrahim ate ɗig nkiliya le amuna Hattiya.

24

1Niɓeniya Ibrahim yahyina dudug le Yahweh moshine a ga kwa agh. 2Ibrahim nah yi magula le agur ni a leh ya, ɓeni muri agi kuna le ya, "Ishi bwo a ɓapehrang 3le nga tigho a kaniyi giri ni Yahweh, Kulli ma ɓakulli ni Kulli ma ngunjah, ih ni awo tol yi muna buna lang ɓamah a ntiri amuna ngalang ni Kan'ana agh, ntiri aɓeni ngil liyang nghang ngha. 4Keminiya aka wora njeh lang, a bin aɓwa lang, le tol yi munang Ishaku ɓamah."5Guro egh nah yi, "Mang ka pag giri ngha ɓameh shiɓi kuratyang zu a njeh ni ya? Ɗigna nga tol muno nga nyen ni a njeh ni a pur nghang ngha?" 6Ibrahim nah yi, "Yerre ih ni a tol munang a nyen ni beh yaǃ 7Yahweh, Kulli ma ɓakuli, ɓeni pusang a ɓa leh tehrang ni ntiri aɓwa lang, ɓeni ogrung kaniyi giri ki nah, "A bih aminkahwo ni nga pah njeh ni; ih tutti amaleka le a dum yong, le aka kum ɓamah ate muri munang a beh.8Keminiya ngha ɓameh ni agha ka kuratyo a agh, le a pushi muro ri kaniyi giri lang. Sete giri mwoh ni awo tol munang a wo nyen ni njeh ya." 9Nina agh guro egh ishi bih a ɓapehri Ibrahim telelah le, le kaniyi giri a muri tenana ye.10Guro egh tolla aloggah lum mami telelah le, le woro. Le ye tolla bin telelah le jah gibiri maɓonna ni kwa agh. Wora nji Aram Naharaim, a lah Nahor. 11Tigha aloggah nongha njeh a nzum lah kari tuhmuru. Ni kapolla ni, kunbang ni amenah ki zu a tog muru.12Le nah, "Yahweh, Kulli le telelah lang Ibrahim, peng dumposhina ni kyari le ɗumang ogrung njiteng ti telelah lang Ibrahim. 13Shina, myang tangha kari tuhmuru, le amuna ngalang le aɓayong ngha ki zu a tog muru. 14Le ih ɓi pag ninga. Ngha nah yi muna ngalang, 'Kukushi ishi bangmuru le a peng ih ɓi nuh muru,' le nah nghang, 'Nuh, le nga pih aloggah le ɗeshili,' le ih ɓi ɗig ɓeni mwoh a tollo ate guro lo Ishaku. Nji ri ga ni nga yeri ni ih a ɗumna ogrung njiteng ri telelah lang."15Le gire pagha kedebang ih mal nahteng le, shin Rebeka puro ni minbang a gogre zu a tog muru. Betuwel muna Milka, mahle Nahor muna teh Ibrahim ni ɓil Rebeka. 16Muna ngalang nghe ɓor nsahri le ni ɗeshili yeri ɓabura agh. Wora tuh muru, dungshi minbang le ih nyere.17Le guro egh ɓangha ke kumi le nah, "Kukushi nyer nghang muru ma nuh a minbang lo." 18Nah, "Nuh telelah lang," le kari suhli minbang le, le pih muru ih nuh.19Ngha malli pih muru ma nuh, nah, "Nga nyer muru ate aloggah lo ɗeshili, sete a nuh a malla." 20Nina agh kara ke soɓ muru a gi nuhmuru le agiluwo, le ye ɓang ɗeshili kena tuhmuru, le togho ate aloggah kwa.21Ɓeh bol ngung fahshi ka shina ko yahweh poshina dumi ko oh oh. 22Ngha ih malli pahni aloggah muru agh, ɓeh pushimuna nyeh lullung ma zinariya mama kena kanda shekel, ni anyeh bung mama kena shekel lum agh, 23le ihli, "Awo ni muna yang? Kukushi waɓɓang ni, kangna nongho ngha nghang a leh tehro?"24Nah yi, "Mini muna Betuwel muna Milka, ɓeni ɓil yi Nahor agh." 25Ɗeshiliya nah yi, "Shi sung ngha ni lusung ni food, ni kangna nongho."26Le ɓeh gungha njeh le gushi Yahweh. 27Nah, "Mossoni ni Yahweh, Kulli le telelah lang Ibrahim, ɓeni ni ɗag ogrung njiteng le ni agha le ri telelah lang. Ate meng te ya, Yahweh billa ni meng ha ɓa leh aɓwale telelah lang."28Le muna ngalang nghe ɓangha woro a ɓa leh ngih ke waɓi yang ga kwa agh. 29Niɓeniya Rebeka ngha ni minbura ni a gori Laban agh. Laban ɓangha wora bin ɓeh a tuhmuru a gatanjere. 30Ngha shinni nyeh lullung ni ma bung a bin mingali ni tenana ni ye ogha bin mingali ya, "Ga ni ɓeh waɓɓang," wora bin ɓeh le shinni yang ngha tangha tuhmuru kari aloggah.31Le Laban nah, "Zu, ma moshina le Yahweh. Mang pag yi ke a tangha njibang? Ngilla kangna, ni bang ate aloggah." 32Nina agh ɓeh zu a lah le suhli aga a muri aloggah agh. A pih aloggah gilih, le a tighi muru lag kusung ni akushi aɓeni zu nini ya33Le a tighi gilih dumi ih lih, keminiya nah, "Ni ngi lih gilihna sang ngha sete nwaɓ ga myang ne nga waɓɓa." Nina agh Laban nah, "Waɓɓi." 34Nah, "Mini guro le Ibrahim, 35Yahweh moshi na telelah lang dudug, pahne anjuh ni andah, azurfa ni zinariya, aguro ma buna ni ama ngalang, ni aloggah ni a mbulnjeng.36Saraya, mahle telelah lang, ɓil yi muna buna a yahga le, le pahne gikunna le kwa a bih. 37Telelah lang tig nang kaniyi giri, ki nah, "Ɗigna ni awo tol yi munang ɓamah a ntiri amuna ngalang le aɓa Kan'ana, a njeh ni nɗg nghang ngha. 38Nina agh, ɗigna aka wora ntiri ɓa leh tehrang, ni a bin aɓwa lang, le a kum ɓamah ate munang.'39Nah yi telelah lang, 'Golle ɓameh ni ki kuratyang ngha.' 40Keminiya nah nghang, 'Yahweh, ɓeni ngi ginya dumi ya, ka tutti malaika le ni weh le ih poh dumposhina a njere, nina agh aka tol yi munang ɓamah a ntiri aɓwa lang ni ɓa leh tehrang. 41Keminiya aka kum muro ari kaniyi giri lo ngha a kena bin aɓwa lang le ni a poh ne ya agh. Le a kum muro ri kaniyi giri lang.42Nina agh mbilbang a bah ni kyari a tuhmuru, le n'nah, 'O Yahweh, Kulli le telelah lang Ibrahim, ngha aka tig ginya lang ka ɗig ni dumposhina le- 43myang, tangha tuhmuru agh-le ih ɓi muna ngalang ni zu a tog muru, ɓamah ni nah, "Kukushi nyer nghanng muru fitong a minbang muru lo ih ɓi nuh," 44ɓamah ni nah nghang, "Nuh, le nga nyerreh ate aloggah lo-le ih ɓi ɗig ɓamah ɓeni weh, Yahweh, tol yi muna telelah lang ngha.'45Kedebang ngi mal waɓ tenana a yahlang, shina le Rebeka ngha zu ni minbang muru a gogre le wora ke tog muru. Nina agh nah yi, 'Kukushi peng muru ma nuh nghang.' 46Suhli minbang muru ni gogre ya ni kara le nah, 'Nuh, le nga pih aloggah lo ɗeshili.' Nina agh n'nuh, le pih aloggah ɗeshili.47N'ihli le nah, "A wo ni muna yang?' Nah, 'Muna Bethuel, muna Nahor, mama Milka ɓil yi ya.' Le n'ishiyi muna nyeh a lulli ni bih. 48Le ngungha njahli ngushi Yahweh, Kulli le telelah lang Iibrahim, ɓeni billi meng a njere ma ɓonna ih ɓi nkum muna ngalang a ntiri aɓwale ate muri muni ya.49Ngha nina niɓeni le, a agna aka ɗum agnjiung ni njiteng bin telelah lang le, waɓɓang. Keminiya nyha nina agh le, waɓɓang, ate nga nyerra nji ma kattang ko ma lih maɓonna."50Le Laban ni Bethuwel pilla nah, "Gire pura bin Yahweh; ni sa gan waɓteng ko ɓonna ko ni ɓotiya agh. 51Shinna, Rebeka ngha dumo. Tolli le a woro, ate ih ka ɗig mahle muna telelah lo, ninga mama Yahweh waɓ ɓa."52Ngha guro le Ibrahim ogna atenana ni ya, gungha njahli a dum yahweh. 53Guro egh pushiyi agi azurfa, agi zinariya, adagra, le pih Rebeka. Ye pih minbure ni ngih agipahna maɓonna54Le ini ni abuna aɓeni nini ya lih ni nuh. A nongho duh egh, le ngha a logni niberi ya, nah, "Nɗag nghang ih ɓi nwora bin telelah lang." 55Le minbura Rebeka ni ngih nah, "Le ih ɓi ɗig ni sung ma kara lum. Nzumi ya ih gan woro."56Keminiya nah yi yang, "Ke ih ɓi ngittang ngha, Yahweh wara peng dumposhina a njere. Nɗag nghang ate ih ɓi nwora bin telelah lang." 57Anah, "Sa gor muna ngalang nghe le sa ihli." 58Nina agh a gor Rebeka le a ihli, "Aka wor ni ɓeni?" pilla, "Nga woro."59Nina agh a tutti mingali yang Rebeka, ni aguro ma ngalang, a woro ni guro le Ibrahim ni aɓih. 60A moshi Rebeka le anah, "Mingali sung, ih ɓi a ɗig ngih aworo tongno lul le aworo tongno lum, le ih ɓi aminkahwo ag kunjere le aɓa shiɓi muyang."61Le Rebeka logho, ini ni amuna ngalang aguro le, le a eɓɓa aloggah, le a kuratye ɓeh. Nina gah guro egh tol Rebeka, le wor woro le. 62Niɓeniya Ishaku ngha ɗigha a Negev, le nyerre le ni a Beyer Lahai Royi.63Ishaku woro ke ki usulo a bang ni kapolla. Ngha logshi ni njih shingbang, shina, aloggah ngha ki zuǃ 64Rebeka shingbang, le ngha shinni Ishaku agh, suhla muri loggah. 65Nah yi aguro, "Yang ɓabura wo ki ginya a ɓabang ki zu a binsung ngha?" Aguro egh nah, "Telelah lesung ni." Nina agh tol giɓug ga ngiri, le vulliyi ni muri.66Guro egh banghi Ishaku aga kwa pag ga. 67Le Ishaku zuni mo a gungri le ngih Saraya le tol Rebeka, le ɗig mahmi, agna njih. Nina agh Ishaku kum pashi yahlung nzum wuh le ngih.

25

1Ibrahim tol ɓamah maɓi; lulli ih Ketura. 2Ɓil yi Zimran, Yokshan, Medan, Midiyan, Ishbak, ni Shuhu. 3Yokshan ni pag teh Sheba ni Dedan. Aminkah Dedan ni pag aɓa Asshuriya, aɓa Letushiya, ni aɓa Le'ummiya. 4Amuna Midiyan ni pag Efa, Efer, Hanok, Abida, ni Elda'a. A yangha kwa ni ya aminkahyi Ketura niƊ5Ibrahim pih Ishaku gikunna le kwa. 6Ningo kwa agh, ngha yangha wa usulini ya, pahne amuna amenah makena le tutti yang njeh njinakuli, dunna ni muni, Ishaku.7Akara ni Ibrahim pagha a yeh abogho ni ɗigni ni usulo agh, bogho 175. 8Ibrahim non usulo ma nzumo le wuh a yahgha le, ɓagula ni ɗungshi ni ɗigna maɓonna agh9Ishaku ni Ishma'il, amuni, lingshi a gunang Makfela, a ɓabang le Efron muna Zohar ɓa Hitti, ni kari Mamre ya. 10Ɓabang ni Ibrahim kura bih amuna Hittiya agh. A lingshi Ibrahim beh ni mahmi Saraya. 11Nzum wuh le Ibrahim agh, Kulli moshi muni Ishaku, le Ishaku ɗigha a Beyer Lahai Royi.12Niɓeniya aminkah Ishma'il maun Ibrahim agh ni ga, amuna Ibrahim, mama Hagar ma Masar, nsari lah le Saratu, ɓil yi Ibrahim agh.13Lulli amuna buna le Ishma'il, ri ɓilla leyang ngha ni ga; Nebaiyot-minɓala le Ishma'il, Kedar, Adibeyel, Mibsam, 14Mishma, Dumah, Massa, 15Hadad, Tema, Yetur, Nafish, ni Kedema. 16Amuna Ishma'il in ga, ni alulli yang, ari aminlah yang, ni nji ri kpaɓ ɗigna leyang; amuna murung lumpur ɓahri air kunvarre leyang17Abogho le Ishma'il ni ɗigni ya ni ga, bogho 137. Non usulo ma nzumo le wuh, le kpaɓi ni aɓwale. 18A ɗigha logha Havilah ha Shur, mama kari Masar agh, ninga ɓwa ki ka nji Aassuriya agh. A ɗigha a mohno ni ari yang.19Gi bangna muri Ishaku muna Ibrahim ni ga, Ibrahim ɗig teh Ishaku. 20Ishaku ngha bogho woro ɓahri ngha tolli mahmi Rebeka, muna ngalang le Betuwel ɓa Aram ni Faddan Aram, mingali Laban ɓa Aram21Ishaku jim Yahweh ate mahmi ate mam nkoɓɓi ni, le Yahweh og jimma le, le mahmi kum muna yeh. 22Amune sagshiri yang a yeh, le nah, "Mang pag yi ke ga ki pag nghang?" Woro ke ihli Yahweh a muri.23Yahweh nah yi, "Anjeh ɓahri ni a yoh, aɓwa ɓahri ka koriya ro. Mwoh ka ɗig ni iritenna wor mamona , le magula ka paghi ma kyena tumo."24Ngha kunbang ɓilmuna le pag ni ya, shinna, le apassa ni a yeh. 25Makunduna puro bangha ni nyong ngiri. A gor lulli ih Isuwa. 26Nzumi ya, muna ngih puro. Bih bol kushi Isuwa. A gor lulli ih Yakubu. Ishaku ngha ni bogho woro tahro ngha mahmi ɓilli amune ya.27Amuna bune gulo, le Isuwa ɗig ɓa yeri tahgiri, ɓa ɓalusung; keminiya Yakubu agh ɓa nahteng ni ya, kunbang ni kwa agh yangha a gungri. 28Niɓeniya Ishaku agna nji Isuwa ate yang ngha ih zuni yi yamma ih kummo a galah agh, ih lih, keminiya Rebeka agna nji Yakubu.29Yakubu lam muru songho. Isuwa nyerra a ganglah, le yahlo ki wolli dudug. 30Isuwa nah yi Yakubu, "Peng ngilih ni muru songho. Kukushi, irang mallaǃ" Ini paghi ke a gori ih Edom.31Yakubu nah, "Nikunduna agh mag nghang gulo lo." 32Isuwa nah, "Shina, Myang nga wuh. Mang pag ɓoro le gulo a binang?" 33Yakubu nah, "Nikunduna sang ngha kaniyi nghang giri," Nina agh Isuwa kaniyi giri le a njinjere nini Isuwa magni yi Yakubu gulo le. 34Yakubu pih Isuwa brodi ni muru songho. Lih, nuh, le logho wor woro le. Pagha nini Isuwa keshi ni gulo le.

26

1Niɓeniya yahlo pangna njeh, jinjum mamah pagha ari njah le Abraham ngha. Isaac kenna bin Abimelek, murung la Philistine a Gerar2Niɓeniya Yahweh ɗunmuri a bini le nah, "Ke kenna Masar ya; ɗigha njeh ni nawo a ɗigha nghang ngha. 3Ɗigha ngunjeh ni, nga ɗigh ni yong ngha mosshi yong; ate yong na minkah yong, nga pah yong a njeh ni, le ngha ɗungshi kanna ni kanniyi Abraham teh yong ngha.4Ngah ɓuhri aminkah yong ngah a muna shieri ni a kuli, ye ngha pih aminkah yong a njeh -ni kwa. jibin a minkah yong a alh ni kwa ngunje ni aghka mosso. 5Ngah pag gire a te Abraham onang tenena lang ni keang te muri telang angi, gi gilang.6Isaac diya Gerar. Kara ni a buna jiye a illi te muri mami a, na "mi galang ni" bang na ngobong wabba i mamin ni" ya ang, 7shina a ba jeh ye ka woleyang a te a ka tol Rebecah a te wani bon sari" ini na nina. 8Ni jumo ni Isaac diya biye to kunbang ah, bimele murung le a phistines shin bang a teso. Shina Isaac na yi gisorina yah mamoni palang ke a na " migale ni"? Isaac ang ki nu kung Rebekah, mami.9Abimeleke go Isaac na yi gisorina yah mamoni palang ke a na " migalo ni"? Isaac na yi ngitolo buwa ka walang ka tolo". 10Abimelek nayi, mang a payi sungi? ke bung ka nong ni momo ke a june sung monso ni dana musung. Nibeniya. 11Abimele nayi a muwa kwa na " Beni kwa dou babbura ni n, mami a walluye".12Isaac jan giri bowo ye kun gi soro dudug woro tongo pu lum. 13A te Yahweh mosi ne ba bura ye di ba kung giri, gikunale buri moso kenimo bin magula. 14A phislintines pangna kiki a muri.15Nibeni a tumuro ni a guro le teri Abraham lum a, a philistines linshi ni jisalang. 16Abimelek nayi gulo woro da sung, a wara sung ni gulo. 17Isaac mang muri ke diya a tali Gerar, biye ni di ang, Isaac yere ke bushi tu murule teri ang a kana a bushi a.18A philisttian teshi na tumoyr junjun uru le Abraham. Isaac go tumuru ye ni lulun ni teri Abraham go ri ya ya.19Ngah a gurole Isaac tunni minu ye a, a kuna muru ni ma a misungni " Isaac tiyi tu muru njimuru- ma gula . 20A le giri ni a Gerar worinarung na le gile Isaac, a na " muro ni a ma misungni "Isaac tiyi tu muru ye lulung misungni" Isaac tiyi tu muru ye lulung "ESEK" a te a usorina rung ni mo.22Ke miniya a tun muru mabi. a ye a worinarung temuri dechi ye tityi lulang " stinah". 21mangmuri biye ke kun muro ma bi, ne a ya worung muri a ke gori Rehoboth, ke na " Nibeniya Yahweh gilesung kangna, sa buro a njeye"23Isaac lowo lung kenan Beersheba. 24Yahweh dummuri a bini ni du ye, nayi "mini Kulli le Abraham tero ka bang Ngobong ang, miyaniyong nga buri yong, ngah moshi a ballyo, a temuri Abraham ". 25Isaac ba bin dara go luli Yahweh biyeni mang tara le gurole tun muru biye.26Le Abimelek kena bini angh lungni Gerar, ni Abuzzath, biyini ni phicol magular le soja. 27Isaac nayiyang "palang ke a wo zuwa binang ngah a yang a wo ke a wo zuwa binan ngah a yang a wo udi tellang ang a purinang bino.28Ke a nahma "shishine gerente Yahweh ang muru, shi na keminiya le shi ina lah gula, iyeh a tirinsung, iyeh a trinsung ni weh. 29lang shi pa wab-kusung ni weh, nima na woh payisung girna nanga a, niga mahma ni shi pawoh girna nangna ah, shi bolo yarata nishi shibi muro ah, shina a kene yarat. Yahweh monshi no".30Isaac payi yang gilina ni gi nuhna, a liyi a nuhna, a liyi a nuh. 31A lowo a kashibang ke a wah kunyang na munateyang Isaac tutiyang ke a mang muyang a pyem32Karaye a denlah le Isaac ju wabbi telle muru ni a tuum ah A nah, " shi kuna muru". 33Loyi muru yeh lulung i shbah, a te luli jyeh ye beer sheba tolo ju ni keyari.34Angh Esau ang ni bowoh wuramwoh puh bari a ti na mah lah, luli i Judith muna Beeri Bah Hittite, ni Basemath muna Elon bah Hittite. 35A juniyi Isaac ganshirung ni Rebekah.

27

1Ngha Ishaku yayi ni le njih bolpinna ha ih nyha ih ga shinbang ngha ogh, gor "Isuwa munabunna magulla le, le nahyi, "munabuna lang." Isuwa nahyi, "Miyang ba," 2le Ishaku nah, "Shinna niɓeniya, ih nyayina, Ni nyeri kara nluoh lang ngha.3Innina le tol agibura lo, ɓamah lo ni ntah lo, le a woro a lusung a ki bang nghang alla. 4Pag nghang gilina maɓonna, jah mamah yalang ki tol agh, le a zu ni nghang ni ate nlih le mosso kedebang ih wuh."5Niɓiyeni ya Rabekah ogna ngha Ishaku nahni teng ri Esau munakunna le agh. Isuwa woro alusung ka alla nyamma ka nyer ni ka zu ni. 6Rebekah nahteng ri Yakubu munabuna le nah, "Shinna, n'orgna terro nahyi Isuwa munaterro. Ih nah, 7'Zun peng nyam alla le a pag nghang gilihna maɓonna ate nga lih le mosso a njih Yahweh kedebang nwuh8Niɓeniya te ya, munabuna lang, bil gih lang ngha nlag wo agh. 9Woro abin a nzuh, le a zu ni nghang amuna njuh maɓonna ɓahri, le nga yi terro gilina maɓonna ni yang, ninga mamah yahli ki tol agh. 10A ka tolli a kahni yi terro, ate ih lih, ate ih mosso kedebang ih wuh."11Yakubu nahyi ngih, Rebekah, "Shinna, munaterang Isuwa agh ɓa nyong ngirung ni, meng te ya nyong nyha ngirang ngha. 12Golle terrang ka ɗog nghang, le nga ɗig yi ɓasoribang. Mosso ni ya nyomo ni nga zu ni murrang."13Ngih nahyi, "Munabuna lang, le nyomo ni kwa agh ih nyere a murrang. Mamah agh bil tenana lang, woro, zu ni nghang ni." 14Le Yakubu woro ke bol amunambul le zu ni yi ngih, le ngih pag gilina maɓonna, ninga mama yahli terri tol agh.15Rebekah tol gikuhra le Isuwa mama ɓoro orr bang kwa agh, munbuna le magulla, mamah bin ni a lah agh, le ishi yi Yakubu ni, munabuna makyena le. 16Le tig nguɓɓu le amunambul egh ri abih ni melli pag ɓuɓu nghang agh. 17Tig gilihna maɓonna ni brodi ni pag agha bih munabuna le Yakubu.18cYakubu woro abin terri le nah, "ter rang," Terri nah, "Miynag ba; awoni yang, munabuna lang?" 19Yakubu nahyi terri, "mini Isuwa munabuna magulla lo. Mpagni ninga mamah a waɓ ɓang agh. Nieniya logho ɗigha njahli a lih nyamma alla lang, ate a mossang/"20Ishaku nahyi munabuna le, "pag niyellang ke ama kum mi ni kahra ninga, munabuna lang?" nah, "Ate Yahweh Kulli lo ni zu ni nghang ni." 21Ishaku nahyi Yakubu, "Zua kahrang, ate nɗog wo, munabuna lang, nyere ko awoni munabuna lang, Isuwa manjiteng ko awoni ya le."22Yakubu sissa kenne abin terri; le Ishaku ɗog yi le nah, "Gih egh agh gih le Yakubu ni, keminiya abung egh agh abih Ishaku ni." 23Njih Ishaku ni tuh ari ya, ate abih ngha ni nyongho, ninga abih munatrri Isuwa, le Ishaku pih mosso.24Nah, "Awoni mbang munabuna lang Isuwa?" pillah, "Mini" 25Ishaku nah, zu ni nghang gilihna egh, le nga lih nyamma alla lo, ate nga mosso." Yakubu zu ni gilihna egh abin ni. Ishaku lih, le Yakubu zu niyi nimba njingung, le nuh.26Le terri Ishaku nahyi, "zu gyaɓ mini niɓeniya a kpa rang, munabuna lang." 27Yakubu zu gyaɓ zu kpa ari terri, le ɗungshi ɗummo le agikuhra le, le moshi nah, "Shinna, ɗungso le munabuna lang ngha ninga ɗungso le ɓabang ni Yahweh pih mosso agh.28In Kulli ih puh koriya le tirma ɓakuli, koriyo le nenne le ngungjah, ninjigiri keminang ni mba-njingung mapiyo.29In ɓayong dudung paghi yong tummo ni anjeh gungha dum yong. Ɗig magulla muri amunaterro, Le amunabuna le nguwo gungha dummo. Le ɓeni kwa ki nyommo agh oh ɗigha a nyommo; le ɓeni te kwa ki mosso agh ih ɗiga a mosso."30Ke Ishaku malli pih Yakubu mosso agh, Yakubu ki pur ninga abin terri le, Isuwa munaterri nyere a alla le. 31Osso pag gilihna maɓonna le zu ni yi terri. Nah yi terri, "Dah, logho a lih gi alla le muno, ate a peng mosso.32Terri Ishaku nahyi, "A worni yang?" Nah, "Mini munabuna lo, muna ma kunduna lo, Isuwa." 33Ishaku koshiyo kikir le nah, "Yang alla ke zu ni nghangw? Nlih ne kwa kedebang a zu, mpah ne mosso. Ini ni na, ih ka mosso.'34Ngha Isuwa ogni tenana le terri ya, Ishi kunni jollo ni ɓwah, le nahyi terri, "peng mosso lang te, terrang." 35Ishaku nah, "Munaterro zu a ba a njinjere soriyi bang ngha tol mosso lo wori."36Isuwa nah, "Ni ah gorri ih Yakubu ni njiteng agh? Ate vungri nang mbende ni ɓahri ni ya. tol ngosoɓilla lang, ni, shinna, niɓeniya ya tolla mosso lang wori." Le nah, "Ni a ɗog nghang nshille mosso agh?" 37Ishaku pil le nah yi Isuwa, "Shinna, ntigne ɗig magulla lo, mpah ne amunaterri kwa ah ɗig ɓa pag yi tummo, mpah ne njigiri ni mba-njingung mapiyo. Mang wa uwo nlogle mpag wo, muinabuna lang?"38Iauwa nah yi terri, 'A nyha nghang ni mosso ko mwoh agh, terrang?" Peng mosso, terrang." Isuwa ɓwah ɓororo.39Ishaku terri pil le nah yi, "Shinna, ba a ɗighna agh ka saɓɓa ari kummo le ngunjah, ari tirima le ɓakulli ni kuli ya. 40Ni garabuo lo ni aka ɗiig ni, aka pag yi munaterro tummo. Keminiya a velle, aka ɓun dungro le ni mello agh."41Isuwa bol Yakubu a yahli ate mosso ni terri pih ya. Isuwa nah a yahli, "Kara gon nluoh ate terrang ngha gyaɓ; njummi ya nga wol nluoh munaterrang Yakubu." 42Ah waɓɓi Rebekah tenana le Isuwa munabuna magulla le. Le tashibang ah gor yi Yakubu munabuna makyena le, le nahyi, "Shinna, munaterro Isuwa ngha ki pashi yahli a muro ni pyere ih wolnluoh.43Niɓeniya te ya, munabuna lang, og tenana lang a ɓangha a woro abin Laban, minburang, a Haran. 44Ɗigha abin ni sang, sete funno le munaterro sullo, 45Sete yahlung lulla le munaterro nyha wa owa aro agh, ha jangshina ga a pag yi ya. Le nga tashibang ah nyer soɓiye ah zu ni. Ate mang ke nga ɓor yong kwa ɓahri a kara mwoh?46Rebekah nahyi Ishaku, "Yalang jenna ɗigna ngunjah ate muri amunagallang le Heth. Ngha Yakubu tig mwoh le amunagallang le Heth a lah agh, ninga amena ni, le amunagallang njeh ni, Mang ka pag ɓoro ɗigna lang binnang?"

28

1Ishaku gor yakubu moshi, le nah yi , "Tol yi muro bahma a ntiri ama Kana'ana. 2Logho, a wora Paddan Aram, a leh Bethuwel ter ngwo, tol bamah beh, a ntiri amuna ngalang le Laban, minburah ngwo.3Ih ɓi Murungkulli mosso, ih ɓi nyasso ni ɓuro, ate aka pad ɗigna le ɓayong dudug. 4Ih ɓi poh mosso le Ibrahim, awe, ni aminkahwo ni ka zu agh, ate a tol giberreh njahli ni awo ɗig bihri nghang ngha, Ngha Kulli pih Ibrahim agh."5Le Ishaku ɗag Yakubu ih ɓi woro. Yakubu wora Fadan Aram, bin Laban muna Betuwel ɓa Arami, minbura Rifkatu, ngih Yakubu ni Isuwa.6Niɓeniya Isuwa shina Ishaku moshina Yakubu le tutti ih wora Fadam Aram, ih ɓi tol ɓamah beh. Ye osso shin na ih Ishaku moshine le laghi, Ih nah, "Digna ni awo tol ɓamah a ntiri amah Kan'ana." 7Isuwa ye shinna ih Yakubu ogna tehri ni ngih, le wora Fadan Aram.8Isuwa shinna ni amenah le ɓa kan'ana ni poshiyahli tehri Ishaku agh. 9Le wora bin Ishma'il, ke tol yi mahmi ɓiyongmah, Mahalth muna Ishma'il, muna Ibrahimɳ mingali Nebaiyot, ih ɓi ɗig mahmi10Yakubu ɗag Beyersheba le wora nji Haran. 11Bilbang bangbung le nonghang ate kara wara ingna. Tol tahli mwoh a beh, nongshini muri, le nongha a beh lellah a njung.12Loro le shin gi-eɓ kuli logha njahli ha ɓakuli, le shina amalaika le Kulli ki sullo ni eɓɓe. 13Shinna, Yahweh ngha tangha amuri le nah, "Mini Yahweh, Kulli le Ibrahim Teh yong, ni kulli le Ishaku. Njahli ni a nonghang ni ya, nga poh ne ni aminkawo.14Aminkawo ka ɗig ninga kikkiri, le a nongho a wora njimakuli, njinanjeh, njieɓɓe ni njigangrah. Nji bino ni aminkawo ni aɓayong ni kwa ngunjah agh ka kum mosso. 15Shinna, myang ni weh, le nga lello ba kwa a kah nghang ngha. nga yer ni weh a njahli ni ɗeshili; Ate ni ngi ɗagho agh. Nga pag ga kwa ogni rang ni ya.16Yakubu logha njintullo, le nah, "Njiteng ni Yahweh ngha ba, ni nyeri ya." 17Ɓangna ngoɓong le nah, "Ni yellang ni karriyi bang le baǃ Ba ni ye ɗig guɓung wor leh Kulli. Ba ni pag kunjere ɓakuli."18Yakubu logni beri le tol tahli ni nongshini muri ya. Tighi ih ɓi ɗig gbingrah le ɗahri ni muru. 19Gor luhli beh ih Bethel, keminiya luhli lahmagula egh kikkara agh ni Luz.20Yakubu kaniyi giri, ki nah, "Ngha Kulli ka ging ni meng, ka lellang a njere ni ngi ginghang ni ya, ka peng burodi ih nlih, ni dagrah ih ɓi melle, 21ate nga nyer kukoturo a leh tehrang, le Yahweh ni ka ɗig Kulli lang. 22Le tahli ni ntigha ɗig gbingrah ni ya ka ɗigni tekushi. A ntiri ga kwa a peng ngha, nga nyenni yo ma lum le ni njiteng.

29

1Yakubu tang ginya ha njeh le aɓayong ni njima Kuliya 2shinbang le shin dumiya a lusun gah tumuruni mama nogha a ba mogha na tahli a aye. 3Ni kunbangni a giluwo kpanibeya aba leh gilowa a shishi fali ni a kum mureya a numuru a male ye fuli a beye.4Yakubu nayiyang ma, "Amiyammang in pura yabangole? A pila nah ma, shi pura Haran" 5Nayiyan ɓonna? ye iliyang nima, in yerina Laban muna Nahor? Anama, shi yerine? 6pila nayang ma yangha ku kotiro? A pila nayi ma yangh kukotiro, shishina biye. Rahila ni muniya gha ki juni a jun.7Yakubu nama inshini, antiri ba karani ni boto ke agilowo kpaba a bamohgha, Yakubu nama kara warabang in payang muru ayera ka nonghaje . 8A nah na payan ku murugha, sai a gilowo kpa kwa ke ban ka shishi tali a kun murugha ka shisha. Ka a pih a gilowo muru.9Ke Rachael juna a gilowole tarigya. 10Ku bangni Yakubu shini Rachael muni ki juna a gilowa. Yakubu nu kuni ari Rahila ni ji merun a ji. Yakubu nayi Rahila in tari a biye malanyang ngha Laban owni teneneya amori Yakubu ni muna mingaliya,11Jekob kpahri Rashel ni ɓua ɓororo. 12Jekob nah yi Rashel ini ɓwale tehri, le ini muna Ribeka. Le ɓangha kene hi waɓi tehri.13ban mere ke kuni ki kuni ɓoli kuri jun a ley Yakubu nayima Laban gha kwaniya. Ke Laban pila nayina a woni pa usulolan ni kila ni girangha, biyeni Yakubu dingha har senri mwoh, 14Laban nayi Yakubu adiyabimang ate awoni apag baliyan? waɓang man ngha wamogha?15Le Laban nah yi Yakubu, "Aka pag nghang tumo ningho nieh ate awo ni ɓwalang ngha? Waɓɓang, mang ka ɗig ngosse lo?" 16Niɓeniya ngha ni amuna ngalang ɓahri. Lulli magula ih Lai'atu, le lulli ma kenna ih Rahila. 17Lai'atu ngha ni njiung ma ɓor shina, keminiya Rahila ɓor nsahri puro le ɓamah. 18Yakubu agnji Rahila, nina agh le nah, "Nga pag wo tumo bogho tonɓahri ate Rahila, muna ngalang lo ma kyenna."19Laban nah, "Ɓor na ke ih mponne, a muri ih ɓimpih ɓabura ma sa ne. Ɗigni meng." 20Nina agh Yakubu pag tumo bogho tonɓahri ate Rahila; le a ɗig ninga akara fittong ni bini ya, ate agnjiung ni yang ne ate muri ya.21Le Yakubu nah yi Laban, "Peng mahmang, ate akara lang ɗungshina-ate mama nga wora biniǃ" 22Nina agh Laban kpaɓa abuna ni kwa a beh ya le pag njibuno.23Ni kapolla agh, Laban tol Lai'atu muni ma ngalang le zuni bin Yakubu, ɓeni ingna bini ya. 24Laban pih Lai'atu Zilfaguro ma ngalang, ih ɓi pag yi tumo. 25Niberi ya, shinna, Lai'atu niǃ Yakubu nah yi Laban, "Mang ga a pag nghang ni ya? Ni pag wo tumo a temuri Rahila agh? Mang pag yi ke a soriyi nghang?"26Laban nah, "Nyha a gipagna lesung ih ɓi shi pah minyem kedebang minɓalla agh. 27Meshili akahra tonɓahri mami manjuwula, le sa poh mamo na ɗeshili ih ngha a ye pag tumo bogho tonɓahri maɓi."28Yakubu pag nina, le meshili kara tonɓahri le Lai'atu. Le Laban pih Rahila muna ngalang le ih ɓi ɗig mahmi ɗeshili. 29Laban osso pih Rahila muna ngalang le Bilha ih ɓi ɗig guro le. 30Nina agh Yakubu ingna bin Rahila, keminiya agnji Rahila uwor Lai'atu. Nina agh Yakubu pag yi Laban tumo ma bogho tonɓahri.31Yahweh shinna ih ni a agnji Lai'atu agh, nina agh logshi ɓa yeh, keminiya Rahila nkoɓɓi. 32Lai'atu kum muna yeh le ɓil muna buna, le gor lulli ih Ruben. Ate nah, "Ate Yahweh shinna bin konna lang; ni njiteng niɓeniya burang ka agnjiang."33Le ye kum muna le ɓil muna buna. Nah, "Ate Yahweh ogna ih ni a agnjiang ngha, nina agh pah nang muna buna ɗeshili," Le gor lulli ih Simeyon. 34Le ye kum muna ɗeshili le ɓil muna buna. Nah, "Kunbang ni niɓeniya burang ka kpangha rang, ate mɓille amuna buna tahro." Nina agh lulli ih Lawi.35Ye kum muna ɗeshili le ɓil muna buna. Nah, "Kunbang ni ya nga ɓongshi Yahweh." Ngha nina agh gor lulli ih Judah; le ɗag te ɓil muna.

30

1Ngha Rahila shinni ni ɓil yi Yakubu muna a agh, Rahila pag kiki ri muna ngih. Nah yi Yakubu, "Peng amuna, ko nga wuh." 2Yakubu pag yehlulla ni Rahila dudug. Nah, "Mini a bang le Kulli le, ɓeni tigho ke ni a kum mosso le yong ngha agh?"3Nah, "Shinna, Bilha guro lang ngho. Kena bini, nina agh ih ɓil amuna a muri kusang, le nga kuma amuna nji bini." 4Nina agh pih Yakubu Bilha guro le ih ɗig mahmi, le Yakubu ingna bini.5Bilha kum muna le ɓil yi Yakubu muna buna. 6Le Rahila nah, "Kulli pushinang, le ogna gihyang le peng muna." Ate ga agh gor lulli ih Dan.7Bilha guro le Rahila ye kum muna ɗeshili le ɓil yi Yakubu muna buna. 8Rahila nah, "Wara magula ni nwara ni ɓeng mingalo le ganne." Gor lulli ih Naftali.9Ngha Lai'atu shinni ih ɗagna te ɓil muna agh, tol Zilfa, guro le pih Yakubu ih ɗig mahmi. 10Zilfa guro le Lai'atu, ɓil yi Yakubu muna buna. 11Lai'atu nah, "Kumɓoro ni gaǃ Nina agh gor lulli ih Gad.12Le Zilfa guro le Lai'atu, ɓil yi Yakubu muna buna ma ɓahri. 13Lai'atu nah, "Myang ni binmurubangǃ Ate amuna ngalang ka gorang ih binmurubang." Nina agh gor lulli ih Asher.14Ruben wora a ɓabang kikaya a kunbang pongisoro le kum ngung Mandrake. Zu pih Lai'atu ngih ne. Le Rahila nah yi Lai'atu, "Peng fittong le ngung Mandrake ni muno zuni wo agh." 15Lia'atu nah yi, "Gima kyena ni bino, ih a agna ɓabura beng? Niɓeniya awo ala aka ag Mandrakes le muna, muri?" Rahila nah, "Le ih ka nongni weh ni duh ni, ate ariyi ni mMandrake le muno."16Yakubu nyerra a ɓabang ni kapolla. Lai'atu puro zu kumo le nah, "Ɗigna aka zu a binang, ate mama nwara nkuro ni Mandrake le munang." Nina agh Yakubu nongni Lai'atu ni duh egh. 17Kulli og Lai'atu, le kum muna le ɓil yi Yakubu muna buna ma tongno. 18Lai'atu nah, "Kulli nwah na nghang ngosse, ate pahna ɓamah guro lang bin burang." Gor lulli ih Issakar.19Lai'atu ye kum muna le ɓil yi Yakubu muna buna ma topurmwoh. 20Lai'atu nah, "Kulli pah nghang gipahna maɓonna. Niɓeniya burang ka gussang, ate mɓille amuna buna topurmwoh." Gor lulli ih Zebulun. 21Ni nzumo agh ɓil muna ngalang le gor lulli ih Dina.22Kulli ɗengshini Rahila le oghi. Tighi kum muna. 23kum muna yeh le ɓil muna buna. Nah, "Kulli tolla iriɓiyina lang." 24Gor lulli ih Yusufu, ih nah, "Yahweh ɓuhrina nghang muna buna maɓi."25Nzumo ni Rahila ɓilli Yusufu agh, Yakubu nah yi Laban, "Tuttang ih nworo, ate nga wora liyang ni a njeh lang. 26Peng amahmang ni amunang aɓeni pagho tumo ate muyang ngha, le ih ɓi nworo, ate a yerina tumo ni pagho agh."27Laban nah yi, "Niɓeniya ngha kumna ɓoro a bino le, tangsang njeh, ate n'aliyina njer ɗum gipagna ni Yahweh moshinang ate muro agh." 28Le nah, "Waɓ ngosse lo, le nga nwoh."29Yakubu nah yi, "A yerina mpagno tumo, ni pagha ni agiluwo lo kumni lissa agh. 30Ate awo ngha ni fittong kedebang nzu, le a ɓuhrina dudug. Yahweh moshino njiba kwa mpag tumo nghang ngha. Niɓeniya ni kunbang ma nyeni nga alli ma ɓa liyang ɗeshili?"31Nina agh Laban nah, "Mang nga nwah?" Yakubu nah, "Ni awo peng guɓung ngha. Ngha aka pag ga ate murang ngha, nga lishi agiluwo ɗeshili. 32Le ih ɓi ngalah a ntiri agiluwo lo ni kyari, ih mpushi a mama gahyi riyang, ni mapinna ni kwa a ntiri anjuh agh, le ni ama gahyi riyang a ntiri ambul agh. A yangni a ɗig ngosse lang.33Ɗum njiteng lang ka waɓkun kara, ngha a zu shina ngosse mameng ngha. Mama kwa mwoh a ntiri ambul ngiri ni gahyi ya, le mapinna ni ya a ntiri anjuh a agh, ngha a kumo a binang ngha, le a shinni n'iɓɓ ni iɓɓa." 34Laban nah, "N'agna. Ih ɓi ɗig ninga mama a waɓɓa."35A kare ya Laban pushi aboro mbul ni gahyi riyang ngha, ni ama ngalang kwa ni gahyi riyang, ni ama ma kwa gahyi ri ni ma poshina agh, ni ama pinna ni kwa a ntiri anjuh agh, le pih amuni ne a bihyang. 36Laban ye tig kara tahro ma ginya a ntiri yang ni Yakubu. Nina agh Yakubu tangha a lel agiluwo le Laban.37Yakubu tol abih ngung ngwendah, ni almon, ni ngung armon, le fahyi ɗag bin ma poshina ni a yeh agh. 38Le tig agare ni fahyi ya a bin gi nuh muru le agiluwo, ba a zu nuh nuru nghang ngha. Le a zu nuh muru le, a lehle.39Agiluwo lehle a dum abatagiri egh; le agiluwo egh ɓilla amuna ma ngiri gahyi na, ni ma pinna. 40Yakubu koriyi anjuh, keminiya tigha anshile a shin nji ba ama ngiri gahyina, ni ama pinna ni kwa aluwo le Laban ngha. Le koriyi anjuh le kanangiri le shiɓi kpaɓ yang ni agiluwo le Laban.41Kunbang ni kwa agiluwo maguliyi na ni a luwa agh ki lehli ya, Yakubu ka nongshi batagiri egh a yeh gi nuh muru a dum agiluwo, nina agh ate a tol muna a batagiri egh. 42Keminiya ngha agiluwoni ni ɗimma a agh zu le, ih nyha ih ɓug gare a dum yang. Nina agh ama ma ni ɗim ma agh ama mi Laban ni, le ama ma ɗimma mama Yakubu ni.43Ɓeh ɗig ɓa kumo, ɗigni aluwo magula, aguro ma ngalang ni aguro ma buna, ni aloggah ni ambulnjeng.

31

1Niɓeniya Yakubu ogna teng ni muna Laban waɓɓa, ih anah, "Yakubu tolla aga kwa mami tehrang ngha, le a ntiri agi kunna le tehrang ni kunni agi kunna le kwa, le a ntiri gikunna le tehrang ni ɗig ni ɓakumo." 2Yakubu shinna ariya le kundum Laban. Le gipagna le Laban ariyina a bini. 3Le Yahweh nah yi Yakubu, "Nyerra njeh le atehro ni bin aɓwalo, le nga gingni weh."4Yakubu tahshibang a gor Rahila ni Lai'atu a zu a bah ni agiluwo 5le ya le nah yi yang, "Nshinna gpiagna le tehyong ariyi na a rang, keminiya Kulli le tehrang ngha ni meng. 6N'nyerina ni masso ngirang kwa ini mpagni tehyong tumo.7Tehyong soriyi nang le ariyi nghan ngosse lang mbende lum, keminiya Kulli ni ɗaghi kummang ngha. 8Ngha nah, 'Agiluwo ma ngiri gahyina ni pag ngosse lo le,' luwo kwa ɓilla amuna ma ngiri gahyina. Ngha nah, 'Ama ngiri yonglina ni pag ngosse lo,' le agiluwo kwa ɓilla ama ngiri yonglina. 9A njinjere nini Kulli tolli agiluwo le tehyong peng.10Mbende mwoh a kunbang lehle leyang le, nshinna a loro ih boro mbul ni ki lehl agiluwo agh. Boro mbul ye agh ma ngirung yonglina, gahyina, ni tongtong. 11Malaika le Kulli nah nghang a loro, 'Yakubu.' Nah, 'Myang.'12Nah, 'Logshi njioh le a shin aboro mbul ni kwa ki lehle a luwo kwa agh. Ama ngiri yonglina, ama gahyina, ni ama tontong, ate shinna ga kwa Laban ki pag wo agh. 13Mini Kulli le Bethel, bah a ɗahro gbingrah agh, bah a tig wo a kaniyi nghang giri ya. Niɓeniya logho a dag njeh ni le a nyerra njeh ɓilla lo.'"14Rahila pilla nah yi, "Ɓaɓa ngha nghang ko gibere ate musung a leh tehsung? 15Ni pag yi sung ninga aɓayong ma sa agh. Ate magna sung le lihna bollo lesung kwa. 16Ate mama agikunna ni kwa Kulli tolla bin tehsung ngha pilla mami sung, ni amuna sung. Le niɓeniya, ga kwa Kulli waɓɓo agh , pag yi."17Le Yakubu logho le tigha amuni ni amahmi a muri aloggah. 18Le pussa agiluwo le kwa tutto a dumi, kpaɓni agi kunna le kwa, ye kpaɓni agiluwo ni kuma a Faddan Aram. Le gilla ri puro ih wora bin tehri Ishaku a njeh Kan'ana.19Ngha Laban wara a kashiyi yong anjuh. Rahila iɓ kuli ma ɓa leh tehri. 20Yakubu ɗeshiliya soriyina Laban ɓa Aram, ate ni waɓi ih yang ngha ih ɓangha. 21Nina agh ɓang ni gikunna le kwa le ni kara a ɗur salang, le tig muyang nji alah ni dingli Gileyad agh.22A kara ma tahro le a waɓɓi Laban ih Yakubu ɓangna. 23Nina agh ponna aɓwale nini le a pir tayang ha ginya kara tonɓahri. Kummi a alah dingli Gileyad.24Niɓeniya Kulli zu a bin Laban ɓa Aram a njiloro ni duh le nah yi, "Lel muro ri ga a waɓɓi Yakubu agh, ko ma ɓonna ko mashihra." 25Laban ɗur Yakubu. Niɓeniya tigna tahra le dingli njeh egh. Laban ni aɓa leh osso kpaɓa a dingli njeh Gileyad.26Laban nah yi Yakubu, "Mang a pagha? ke a soriyi nghang le a ponna amuna ngalang lang ninga aguro luwa? 27Mang paghi ke a ɓangha rang yengreng, le a soriyi nang le ni a waɓɓang ngha? Ke ntuttino ni njibuno, ni ngya, ni a yinyang. 28Ni a ɗag nghang ih ɓi mkpahri aminkah nghang ngha le mag yi amuna ngalang lang shikahra agh. Niɓeniya a pagna gi ɓahngha.29Ngha a gulo lang ih mpag wo gimashihra, keminiya Kulli le tehro nahteng duh ni ɗur agh le nah, 'Lel muro ri ga a waɓi Yakubu agh ko maɓonna ko mashihra.' 30Niɓeniya a wara ate awo ngha a koshiyi nyerra a leh tehro. Keminiya mang pag yi ke a iɓ kuli lang?"31Yakubu pilla nah yi Laban, "Ate ngoɓong wol lang le ɗengshina ih aka agha amuna ngalang lo a tenne, ini nwor yengreng. 32Ɓeni kwa iɓ kuli lo agh ɓeh ni ki ɗigni usulo. A ntiri aɓwa lang ngha, ɗum ga kwa ɗig mamo a binang ngha le a tolli." Ate Yakubu ni yeri ni Rahila iɓna yang ngha.33Laban ingna a gungri le Yakubu, ingna a gungri le Lai'atu, le ingna a gungri le aguro ma ngalang ni ɓahri ya, keminiya ni kum yang ngha. Pura a gungri le Lai'atu le ingna a gungri le Rahila.34Niɓeniya Rahila tolla kuli ma ɓa lah, tig yang muri loggah , le ɗigha muyang. Labang alliyina bang kwa a gungri egh, keminiya ni kum yang ngha. 35Nah yi tehri, "Ka pag yehlulla agh, telelah lang, ni ngi gan tangha dumo agh, ate miyang ngi bil shienri." Nina agh alliyi bang keminiya ni kum kuli ma ɓa leh ya.36Yakubu pag yehlulla le sagshiri ri Laban. Nah yi, "Mang pagha ni ɓottiya? Mang pag gimashihra lang, ke pir tyang ni funno ninga? 37Ate a alliyina ɓa yeh agikunna lang kwa. Mang a kum mang mama ɗig gima ɓa liyo agh? Tig yang a dum aɓwa lang ba, nina agh a waɓ njuoh a ntiri sung.38Ate myang niweh bogho woro mwoh. Njuh ma ngalang lo ni nsahri mbul lo ni pa sohyi muna, ko mbol njuh a luwo lo nwollo nlih ya. 39Ga nyamlusung bol agh ni nzuni bino agh. Ntolla bosso egh. A alla nwah a beng, ko iɓɓa ni ɓa kara ko ni duh. 40Myang beh; ni ɓa kara, kara pingsang, le tirihma ni duh; ngi ɗigha nongtulo nyha.41Abogho ni woro mwoh ni ya myang a loh. Mpagno tumo bogho lum pur ihne ate muri amuna ngalang lo ɓahri, le bogho topurmwoh ate muri agiluwo lo. A ariyina ngosse lang mbende lum. 42Se ngha Kulli le tehrang, Kulli le Ibrahim, ni mama Ishaku ɓangha, billa ni meng, ni njiteng ngha ke a piriyi nghang beng ni ɓongri. Kulli shinna bin konna ni ganna lang, le saghoa duh ni ɗar agh."43Laban pilla le nah yi Yakubu, "Amuna ngalang ngha amuna ngalang lang ni, Aminkahwung ngha aminkah nghang ni, le aluwo egh ya aluwo lang ni. Ga kwa a shin ngha ama meng ni. Keminiya ke mang nga paghi amuna ngalang lang, bin amuna yang ni a ɓil la ni kyari? 44Nina niɓeniya, Le ih ɓi shi ogri sung, a weh ni meng, le ih ɓi ɗigha waɓkun ni a ntiri sung,"45Nina agh Yakubu tol tahli le tig yi ih ɓi ɗig gbingra. 46Yakubu nah yi aɓwale, "Mkpaɓa atahli." Nina agh a tolla atahli le a tangshi yang. Le a lih gilih beh gyaɓ. 47Laban gori ih Yegar Sahaduta, keminiya Yakubu gori Galeyed.48Laban nah, "Ɗamatahli ni ya ini pag waɓkun ntiri sung ni kyari." Ngha nina agh a gor lulli ih Galeyed. 49A gori ɗeshili ih Mizfa, ate Laban nah, "Ih ɓi Yahweh shin ntiri sung, ngha shi ɗag bah le shin risung nyha nghang agh. 50Ngha a paghi amuna ngalang lang ga ni ɓotiya agh, ko ngha a tol ɓamah maɓi sa agh, ko ke ɓwa nyha a bah mwoh nisung ngha agh, shinna, Kulli ni ka waɓkun ntiri meng ni weh."51Laban nah yi Yakubu, "Shinna a tangsa tahli ni, le shin gbingra ni, mama ntigha ntiri sung ni weh ya. 52Atangsa tahlini ni pag waɓkun, le gbingra ni ya waɓna kun, ih ni ngi ɗur atangsa tahli ni ya le ni gbingra ni bini, nga pag gimashihra agh. 53Le ih ɓi Kulli le Ibrahim, ni kuli le Nahor, akuli le atehyang, ih waɓisung njuoh." Yakubu kaniyi giri ni lulli tehri Ishaku ma pah ngoɓong.54Yakubu Pah ɗahra a muri nkono le gorra aɓwa le a zu lih gilih. A lih le nongho a nkono egh. 55Niberi sup Laban logho, kpahri aminkahyi muna buna ni ama ngalang le moshi yang. Le Laban ɗag beh nyera lah.

32

1Yakubu wor woro le, le Malaika le Kulli kumi. 2Ngha Yakubu shini yang, nah, "Bin kpaɓa mami Kulli ni ga," Nina agh gor lulli beh ih Mahanayim.3Yakubu tutti aɓa kuntumo ni duna a bin muna tehri Isuwa a njeh Seyir, a nji njeh Edom. 4Lag yang, ih nah, "Ga ni nga nah yi telelah lang Isuwa; Ga ni pag ga guro lo Yakubu waɓɓa; ' Myang nɗigni Laban, le tenghina bang ni nyerre lang se niɓeni. 5Myang ni andah ni ambulnjeng, ni anjuh, aguro ma buna ni aguro ma ngalang. Ntahshina bang ni kuntumo ni a bin telelah lang, nina agh ate ih ɓi kum ɓoro a bino.'"6Aɓa kuntumo nyerra bin Yakubu le nah, "Shi kenna bin muna tehro Isuwa. Yang ngha ih zu ih lung qri ni weh, le aɓwa woro tongno ihne ngha nini." 7Le Yakubu ɓang ngoɓong ni pag yehlulla. Nina agh gaɓɓa aɓeni nini ya bin kpaɓna ɓahri, ɗeshiliya anjuh, andah, ni aloggah. 8Nah, "Ngha Isuwa zu amuri kpaɓa mwoh ni luwa le, kpaɓa mamona ka aɓɓa."9Yakubu nah, "Kulli le tehrang Ibrahim, ni Kulli le tehrang Ishaku, Yahweh, ɓeni nah nghang, "Nyerra njeh lo ni bin aɓwalo, nga ɓuhro,' 10Ni pyerari agi pagnalo kwa ma ogrung njiteng ni ma tangna njiteng lo ni paghi guro lo agh. Ate ni gara lang ni mwoh nɗuri Urdu, le niɓeniya nɗigna bin kpaɓa ɓahri11Kukushi assang a bih muna tehrang, a bih Isuwa, ate nɓang na ngoɓong le, ih zu nghang ni, ni angihyongni amuna ni luwa. 12Keminiya a nah, 'Nga tigho a ɓuhro. Nga tig aminkahwo ka gog ninga njisalang salang, mama ni a logle a bang yang ngha agh.'"13Yakubu nong nghang duh egh. Tolla ɓaɓa le ga ih ka ;pih Isuwa muna tehri ya a bih; 14ansahri mbul woro tongno ɓahri ni aboro mbul woro mwoh, ansahri njuh wor tongno ɓahri ni aganjuh woro mwoh, 15aloggah ma ngalang woro mwoh pur lum ni amuna yang, andah woro ɓahri ni ansahri ndah woro ɓahri ni ademndah lum, ni ambulnjeng ma ngalang woro mwoh ni ama buna lum. 16Aga ni pih aguro le a biyang, aluwo ni kwa agh a ngura yang. Nah yi aguro le, "Nwor ni duna sang le ngaɓ yang a njiyang."17Lag guro ma kunduna, ih nah, "Ngha nlungri ni Isuwa muna tehrang, le ihli yong, ih nah, 'Nyong ni a mami yang? Nji yebbang ni nga ka nghang? Agiluwo le yang ga a dum yong ni ya?' 18Le nga nah yi, 'A mami Yakubu guro lo ni. Agipahna ni bin Isuwa telelah lesung. Shina, yang ngha ih zu a nzum sung.'"19Yakubu ye lagha a ngura aguro le ma ɓahri, ma tahro, le anshile abuna kuratye agiluwo. "Nga waɓi Isuwa ga mwoh agh ngha nlungri ya. 20Ɗigna nga nah, 'Guro lo Yakubu ngha ki zu a nzum sung.'" Ate ɗengshina, "Nga pashi yahli ni agipahna ni ngi tutti ni ya, Le ni nzumo le, ngha nga shini ya, golle, ih ag nghang." 21Nina agh a wori agipahna egh ni duna. Ini kanangiri ya, nongha a ba kpaɓ nghang ngha.22Yakubu log ni duh, le tol amahmi ɓahri, aguro amenah ɓahri, ni amuna buna le lumpur mwoh. Tutti yang a ɗur ɓangha muru Jabbok. 23A njinjere ninitutti ni yang ni agi kunna le kwa a ɗur ɓangha muru.24A ɗag Yakubu ni muri, le ɓwa warwara nini ha durbang pagha. 25Ngha ɓeh shina ni ih ganni ya agh, yim Yakubu ɓuni, nina agh ɓuni tihɓah ngha a wari wara nini ya. 26Ɓeh nah , "Le ih ɓi nworo, ate bang ngha ki tuh." Yakubu nah, "ni ngi ɗagwo awo wor agh sete a mossang."27Ɓeh nah yi, "Mang pag lullo?" Yakubu nah, "Yakubu." 28Ɓeh nah, "Lullo ni wa ɗig Yakubu agh, keminiya Israila. Ate a warawara ni Kulli ni aɓayong, le a gana yang."29Yakubu ihli, "Kukushi waɓɓang lullo" Nah, "Pallang ke awo ihli lullang?" le moshi beh. 30Yakubu gor lulli beh ih Feniyel ate nah, "Nshinna Kulli njiung ni njiung, le usulo lang aɓna."31Kara puro kum Yakubu ni sang ɗur Feniyel ya. Yang ngha ih suhriyo ate ɓuni. 32Ini paghi ke ha ni kyari aɓa Israila nyha ki lih nkiɓi ɓung mama a dohyi ɓung ngha, ate ɓeh nauni na ankiɓi ye ngha ih tihɓini ɓung Yakubu agh.

33

1Yakubu logshi nji le shin Isuwa ki zu, ni abuna woro tongno ihne. Yakubu gaɓa amuni a ntiri Lai'atu, Rahila, ni aguro ma ngalang ɓahri. 2Le tigha aguro ma ngalang nghe ni amuna yang dum, Lai'atu ni amuni kurata yang, le Rahila kpah nghang, le Yusufu gir nzumo kwa. 3Ini kanangiri ag duna. Gungha njahli mbende tonɓahri, ha bilbang kari muna tehri4Isuwa ɓangha ke lungri nimo, kuhri melli, kpahri. Le a ɓua. 5Ngha Isuwa logshi ni nji ya le shin amenah ni amuna. Nah, "A yang ga ni nweh ni ya?" Yakubu nah, "Amuna mama Kulli ari nieh le pih guro lo agh ni."6le aguro ma ngalang pura dum ni amuna yang, le a gungha njeh. 7Le Lai'atu ni amuni kpah nghang, pura dum le gungha njeh. Malle ya, Yusufu ni Rahila pura dum le gungha njeh. 8Isuwa nah, "Mang pag tekushi ni aɓayong ni kwa nlungri ni yang ni ya?" Yakubu nah, "Sa alɓoro a bino telelah lang."9Isuwa nah, "Myang ne pyerrang, muna tehrang. Tighi kanangiro ga kwa a wo ngha ne ya." 10Yakubu nah, "Oh oh, kukushi, ngha kumna ɓoro a bino le, ag gipahna ni a beng, ate a njteng ngha, nshinna kundumo, le ngha ninga shin kundum Kulli, le a ag nang. 11Kukushi ag gipahna ni a zuni wo agh, ate Kulli ɗumna ngha dumposhina, le myang ne pyerrang." Nina agh Yakubu jimmi, le Isuwa aghi.12Le Isuwa nah, "Ih ɓi shi bol njere. Ngo wora dum yong." 13Yakubu nah yi, "Telelah lang yerre ih amuna makenina ni ga, le anjuh ni andah ngha ni amuna yang. ngha a pir yang ni kara agh, ko a kara mwoh kwa agiluwo egh ka wuh. 14Kukushi, le ih ɓi telelah lang ih wor sang dum aguro le. Sa ginya ni tolliyi kushi sung pyera ri ginya le agiluwo ni dum sung ngha, le ari ginya le amuna, ha nga zu a ba telelah lang pag nghang a Seyir agh."15Isuwa nah, "Le ih ɓi nɗag wo ɓaɓa le abunani ni meng ngha." Keminiya Yakubu, "Pallang ke ih pag nina? Le ih ɓi nkum ɓoro a bin magula lang." 16Nina agh a kara egh Isuwa bol njere le nyerra Seyir. 17Yakubu wora Sukkot, ɓaghi kanangiri lah a be, le gil yi agiluwo luwo. Ngha nina agh a gor lulli be ih Sukkot18Ngha Yakubu puri Faddan Aram agh, bilbang a njeh shechem mama a njeh le aɓa Kan'ana agh dwah, Nongha kari leh egh. 19Le zuni min shihsalang ma ba gil gungri le ngha puri bin amuna Hamor, teh Shchem, kuri azurfa woro tongno. 20beh ni gil deshile ɗahra nghang le gori ih El Elohe Israila.

34

1Niɓeniya Dinatu muna Liyatu, mama ɓil yi Yakubu agh, puro ka kum nsahri a njeh ye. 2Shechem muna Hamor ɓa Hittiya, muna murung njeh shinni, le tolli ke nongni mo le pih iriɓiyina. 3Yahli tolla Dinatu muna Yakubu. Agnanji muna ngalang le nahteng ri ɗikiki4Shechem nahteng ri tehri Hamor, ki nah, "Kum mang muna ngalang ni ih ɓi ɗig mahmang." 5Niɓeniya Yakubu ogna ih ɓiyina muni Dinatu. Amuna buna le ngha ki lella agiluwo, nina agh Yakubu ɗig jehyi ha a nyerra lah.6Hamor teh Shechem wora bin Yakubu ka nahteng ri. 7Amuna Yakubu nyer ni a lusung zu ogni tenana egh ya. Yahli yang lullo ate pahne Israila iriɓiyina ni nongni muna Yakubu, ate jah gire ni ɓotto ke pag ga.8Hamor nahtenr ri yang, ih nah, "Munang Shechem agnanji muno. Kukushi mpih ni ih ɓi ɗig mahmi. 9Shi tigha ari sung lah. mpah sung amuna ngalang leyong ih ɓi shi tigha lah le n'osso ntolla a mami sung ate mur yong. 10Nga ɗigni sung, le njeh egh ɗigne yong bin magha ni kuro, le ntigha agikunna."11Shechem nah yi Yakubu ni amuni, "Kumna ɓoro binyong le, ga kwa nwaɓ ɓang ngha nga pah yong ni. 12N'ihlang te gimagula gipahna tah, ga kwa nwaɓ ɓang ngha nga peh, keminiya mpeng muna ngalang ni mahmang. 13Amuna Yakubu pil yi Shechem ni muni Hamor ni yiri, ate Shechem ɓihyina mingali yang Dinatu.14Anah yi yang, "Ni sa pag ga agh, ih shi pah mingali sung bin ɓeni ni jaɓ a agh; ate ih ɗig gi iriɓiyina bin sung. 15Njereni ni mwoh sa ogni ri sung ni yong; Ngha nga jaɓɓa ninga sung ngha, le muna buna ni kwa ntiri yong ngha ka jaɓɓa. 16Le ini sa pahni mingali sung binyong, le sa tolla amuna ngalang leyong a ɗig mamisung, le sa ɗigni yong sa pil aɓayong mwoh. 17Keminiya ni n'og tenana lesung jaɓ ɓa, le sa tol mingali sung sa woro."18Tenana leyang poshi yahli Hamor ni muni Shechem. 19Muna buna ye ni tenghibang ri ga a waɓi ya, ate yahli poshina ri muna Ishaku, le ate ini ɓayong ma gushina a leh tehri kwa.20Hamor ni Shechem muni wora a kunjere njeh ki waɓteng ri abuna, ki nah, 21"Aɓayong ni ngha ni ɗigna ololo ni sung, shi ɗag yang ih ɓi a ɗigha njehni le ih a magha ni kuro. njieng ngha njeh egh gula ka pyeri yang. Shi tolla amuna ngalang leyang a ɗig amahsung, le shi osso shi pah yang amuna ngalang lesung.22Ga ni mwoh pag njere ni aɓayong ni agni a ɗig ni sung, shi aɓayong mwohː Ngha amuna buna lesung ka jaɓ ɓa ninga mama a jaɓni ya. 23Agiluwo leyang ni agikunna leyang kwa ka ɗig mamisung ngha. Shi agni ga le a ɗigni sung."24Ɓeni kwa puro kenna kunjere njeh ya ogna Hamor ni Shechem, muni. A jaɓɓa abuna kwa, aɓeni kwa puro kenna kunjere njeh ya. 25A kara ma tahro agh, ngha awa uwo a konno mpinye jaɓɓa agh, amuna Yakubu ɓahri (Simeyon ni Lawi, aminbura Dinatu), tol garabwo le wol nluo abuna ni kwa a njeh ye ni a lel yarata agh. 26A wol nluo Hamor ni Shechem ni kun garabwo. A tol Dinatu a leh Shechem le a woro.27Anshile amuna Yakubu zu a bin a nluo ye le ponna agiri a njehye, ate aɓeh ɓih yina mingali yang. 28A ponna anjung, ambul, ambuljeng leyang, ni ga kwa a njehye ya ni aɓabang ni kangni yang ngha. 29Abolla amuna yang, amah yang, ni agikunna leyang kwa. Ha ni aga kwa alah agh a ponne30Yakubu nah yi Simeyon ni Lawi, "Nzu na ni nghang gi gangshina, ate aɓa ɗigha njehni ka shiɓang, aɓa kan'ana ni aɓa Feriziya. Myang fitong a gogho. Ngha a kpaɓ muyang le log nghang ngha, a wol nluyang ni aɓa liyang." 31Keminiya Simeyon ni Lawi nah, "Ke ngha a pagne mingali sung ninga mah njah agh?"

35

1Kulli nah yi Yakubu, "Logho, a wora Betuwel ake ɗig nghang. Ɓaghi Kulli bin ɗahra nghang, Kulli ni ɗum muri ro ngha a ɓangni ri Isuwa muna ngwo agh. 2Le Yakubu nah yi aɓa leh ni aɓeni kwa nini ya, "Mpushi akulli masa ni a ntiri yong ngha, nlag muyong, le n'ariyi dagra leyong. 3Le shi ɗag ba shi wora Bethel.. Nga gil yi Kulli bin ɗahra nghang, Ini agnang a kara gangshina lang,le yang ngha ni meng ba kwa ken nghang ngha."4hLe a pih Yakubu akulli masa leyang kwa ni biyang ngha, ni a nyeh kirung leyang. Yakubu lingshi yang a tina ngung nkahn ni kari Shekem. 5Ngha a wori ya, Kulli sulli gi pah ngoɓong a muri alah magula ni kangniyang ngha. Nina le aɓeh ni pir tye amuna jcob agh.6Nggha Yakubu bil li bang a Luz (ini ki pag Bethel)̠, ni a njeh Kan'ana, yangha ni aɓayong ni kwa nini ya. 7Ɓag bin ɗahra le gor beh El Bethel, ate behni Kulli ɗum muri nghang binni, ngha ih ɓangni ri muna ngih ya. 8Deborah ɓa pih Rebekah ɓuhri wuh. Le a lingshi a tinnah ngung nkahn, nina le a gor beh Allon Bakuth.9Ngha Yakubu zuni a Paddan Aram, Kulli ɗum muri a bin Yakubu ɗeshili le moshi. 10Kulli nah yi, "Lullo ih Yakubu, Keminiya ni awa gor lullo ih Yakubu. Lullo ka ɗig Israila." Le Kulli gor lulli ih Israila.11Kulli nah yi, "Mini Kulli magula kwa. Mɓilliya ni nyashibang. A njeh ni kpaɓɓa le anjeh ka pura bino, le amurung ka logho a ntiri aminkahwo. 12Njeh ni ngha pih Ibrahim ni Yakubu agh, ngha poh ne. A bin aminkahwo ni nzumo agh, nga pah yang ne." 13Kulli wora ba a nah teng nghang nini ya.14Yakubu tig gbingrah a bah kulli nah teng nghang ri ya, gbingrah ma tahli. Le Yakubu soɓ ginuhna muri le ye soɓ murun muri. 15Yakubu gor luhli ba Kulli nah teng ri nghang ngha, Bethel.16A logha Bethel ni ginya. Ngha a sashini bang 2fitong ni Efrata agh. Le kunbang ɓilmuna le Rahila pagha, kono ɓilla ma tenna bolli. 17Ngha Rahila wa uwoni a kono ɓilmuna, ɓa agmuna nah yi, "Ka ɓang ngoɓong ngha, ate nib.eniya aka kum muna buna maɓi." 18Ngha ih wuhni ya, ni usulo wuhle ni pahni lullung,- tighi lullung Benoni, Keminiya tehri gohri ih Benyamin. 19Rahila wuh le a lingshi a njere ni kika Efrata (ini pag, Betelehem). 20Yakubu tig gbingrah a muri nkiliya ye, Ini ɗig giɗuna zu a karani ni kariya in nkiliya le Rahila ni2122Israila ginya le nong gungri le ha njung bi tangha shinmuri agiluwo. Ngha Israila ɗigni njeh ya, Ruben nongna ni Bilha nsahri lah le tehri, le Israila ogna teɓi. Niɓeniya Yakubu ngha ni amuna buna lumpur ɓahri.23Amuna buna le ni Leya agh, ayangni Ruben, minɓalla le Yakubu, ni Simeyon, Lawi, Yahuda, Isshaka, ni Zebulun. 24Amuni ni Rahila agh ayangni, Yusufu ni Benyamin. 25Amuna Bilha nsari lah le Rahila agh ayangni, Dan ni Naftali.26Amuna buna le Zilfa, nsari lah le Leya agh, ayangni Gad ni Asher. Amuna buna ni kwa ni ya a ɓil yi Yakubu ne a Faddan Aram. 27Yakubu zu a bin tehri Ishaku, a Mamre ni Kiriyat Arba (lullung mwohni ni Hebron), ba Ibrahim ni Ishaku ɗig nghang ngha.28Ishaku pagna bogho 180. 29Ishaku non usulo le ma nzumo le wuh, a kpaɓɓi ni akahyi. Ɓagula ɗigna ni akahra dudug. Isuwa ni Yakubu amuna buna lingshi.

36

1A mama ni pag biɓilla le Isuwa ni a gori Edom agh. 2Isuwa tol mahmi ma Kan'ana. A mahmi ni gaː Adah muna Elon ɓa Hittiya; Oholibamah muna Anah, minkah Zibeyon ɓa Hiwiya; 3ni Basemat muna Ismailu, mingali Neboyot.4Adah ɓil yi Isuwa Elifaz, ni Basemat ɓil Reyuwel. 5Oholibamah ɓil Yewush, Yalam ni Kora. A mama ni pag amuna Isuwa ni a ɓil yi a njeh Kan'ana agh.6Isuwa tol amahmi, amuna buna le, amuna ngalang le, ni aɓa leh kwa, agiluwo le kwa, ni agikunna le kwa ni kumo a njeh Kan'ana agh, le wora a njeh ma sa ni mami muna tehri Yakubu. 7Pag ga ate agiluwo leyang gogna a ɗigha bin mona. Njeh ni a dig nghang abiri ya ni ki peri yang ngha ate agiluwo leyang. 8Nina Isuwa ni a gori edom agh, ki nonglah a dingli Seyir.9A mama ni pag biɓilla le Isuwa, kahyi aɓa Edom ni ni ɗigha dingli Seyir. 10Lulli amuna Isuwa ni gaː Elifaz muna Adah, mahle Isuwa; Reyuwel muna Basemat, mahle Isuwa. 11Amuna Elifaz ayangniTeman,Omar, Zefo, Gatam, ni Kenaz. 12Timna nsahri lah le Elifaz, muna Isuwa, ɓil yi Amalek. Aminkah Adah, mahle Isuwa.13Amuna Reyuwel agh ni gaː Nahat, Zera, Shamma, ni Mizza. Aminkahyi Basemat, mahle Isuwa ni ga. 14Amuna Oholibamah, mahle Isuwa, ɓeni muna Anah ni ya, minkahyi Zibeyon. Ɓil yi Isuwa Yewush, Yalam, ni Kora.15A mama ni pag a kunvarre ni a ntiri aminkah Isuwa aghː aminkah Elifaz, minɓala le Isuwaː Teman, Omar, Zeho, Kenaz, 16Korah, Gatam, ni Amalek. Akunvarre ni pura bin Elifaz a njeh Edom agh. A yangni a pag aminkahyi Adah.17Akunvarre ni pura bin Reyuwel, muna Isuwa agh ni gaː Nahat, Zera, Shammah, Mizzah. Akunvarre ni pura ri Reyuwel a njeh Edom agh ni ga, A yangni aminkah Basemat, mahle Isuwa. 18Akunvarre le Oholibamah, mahle Isuwa agh ni gaːYewush, Yalam, Kora. Akunvarre ni ya a pura bin Oholibamah, mahle Isuwa, muna Anah. 19Amuna Isuwa (ɓeni a gori Edom agh), ni ga, le a yangni amurung.20Amuna Seyir, ɓa Hori, aɓeni njeh yaː Lotan, Shobal, Zibeyon, Anah, 21Dishon, Ezer, ni Dishan, akunvarre le aɓa Hori ni ga, aɓeni ɗigha njeh Seyir ni Edom agh. 22Amuna Lotan agh, a yangni Hori ni Haman, le Timna agh mingali lotan ni.23Amuna Shobal ni gaː Alvan, Manahat, Ebal, Shefo, ni Onam. 24Amuna Zebiyon ni gaː Aiya ni Anah. Anah ni ga ɓeni kum muru ma pihna ni ki sagha njeh a lusung ngha. Ngha ih lelli anbuljeng le Zebiyon tehri ya.25Amuna Anah ni gaː Dishon ni Oholibamah, muna Anah. 26Amuna Dishon ni gaː Hemdan, Eshba, Itran, ni Keran. 27Amuna Ezer ni gaː Bilhan, Zaavan, ni Akan. 28Amuna Dishan ni gaː Uz ni Aran.29Akunvarre le aɓa Hori ni gaː Lotan, Shobal, Zibeyon, ni Anah, 30Dishon, ezer, Dishanː Akunvarre le aɓa Hori ni ga, ari bangha leyang ni njeh Seyir agh.31Aɓeni ni pagha amurung ni nongmurung a njeh Edom agh kedebang murung ni kwa agh nongmurung muri amuna Israila: 32Bela muna Beyor, nongna murung a Edom, le lulli lahmagula le ih Dinhabah. 33Ngha Bela wuhni ya le Jobab muna Zerah le Bozrah, nongmurung a tuhkushi.34Ngha Jobab wuhni ya, Husham ɓeni pura njeh le aɓa Teman ngha, nongna murung a tuhkushi. 35Ngha Husham wuhni ya, Hadad muna Bedad ɓeni lihluwa muri aɓa Midiya agh a njeh le Mowab agh, nongna murung a tuhkushi. Lulli lahmagula le ih Avith. 36Ngha Hadad wuhni ya, le Samlah le Masrekah nongna murung a tuhkushi.37Ngha Samlah wuhni ya, le Shual le Rehobot ni kahri ɓanghamuru agh nongmurung a tuhkushi. 38Ngha Shaul wuhni ya, le Baal Hanan muna Akbor nongmururng a tuhkushi. 39Ngha Baal Hanan muna Akbor wuhni ya, le Hadar nongmurung a tuhkushi. Lulli lahmagula le ih Fau. Lulli mahmi ih Mehetabel, muna mangalang le Matired, minkah Me-Zahab.40Alulli amagula le akunvarre ni pura ri aminkah Isau agh ni ga, billa ri akunvarre leyang ni akasanjeh, a nji ri alulli yang: Timna Alvat, Jetet, 41Oholibamah, Elah, Pinon, 42Kenaz, Teman, Mibzar, 43Magdiyel, ni Iram. Lulli amuri aɓalah le Edom, a nji ri ɗigna leyang a njeh ni pag mami yang ngha. Isau ni ga, teh aɓa Edom.

37

1Yakubu ɗigha njeh ni tehri ɗig nghang biri ya, a njeh Kan'ana. 2Gi waɓna muri Yakubu ni ga. Yusufu, ɓeni basadeng ni bogho le lum pure tonɓahri ya, ngha ki lella anjuh ni amuna tehri. Yang ni amuna Bilha ni amuna Zilfa, amahle tehri. Yusufu zuni kuntumoni ni ɓor ti ya agh a muyang a bin tehyang.3Niɓeniya Israila agnji Yusufu wor anshile amuni ate mama muni ni ɓilla a yahgha le agh ni. Sohriyi adagro ma yonglina na ɓonna. 4Amuna tehri shinna ih tehyang agnji wor anshile amuna tehri kwa. A shiɓi muri le a nyha a nahteng ri ololo agh5Yusufu loro le waɓi amuna tehri loro egh, A ɓuri shiɓi muri. 6Nah yi yang, "Kukushi nteshi kiri yong ri loro ni nlori ni ya.7Shinna, shi sung ngha sa kur kungli gweh a billi le shinna, kungli gweh lang logho tang suwap, akuro gweh mami yong zu le gungha dum mameng." 8Amuna tehri nah yi, "Njiteng a nongmurung musung le? Nina ni a nongmurung musung?" A ɓuri shiɓi ate loro le ni atenana le.9Lori ɗeshili le waɓi amuna tehri ne . Nah, Nshina, nlori loro maɓiː Kara ni shienri ni amuna shienri lum pure mwoh gungha dummang." 10Waɓi tehri ne ninga mama waɓi amuna tehri ya, le tehra sahghi. Nah yi, "Mang ki pag loroni a lori loro ni ya? Ih ngwo ni meng ni amuna tehro ka zu za gungha njahli a dumo?" 11Amuna tehri pag kiki ni mo, keminiya tehri bol tenana egh a yahli.12Amuna tehri woro a lella anjuh a Shechem. 13Israila nah yi Yusufu, "Amuna tehro nyha ki lella anjuh a Shechem agh ale? Zu, le nga tahso a binyang." Yusufu nah, "Ngilla rang." 14Nah yi, "Wor niɓeni, ke shina a yangha kukuturo ni agiluwo kukuturo, le a zuni ngha kuntumo." Nina agh Yakubu tashi ɗag ɓa njonglong Hebron, le Yusufu wora Sheghem.15Ɓwa ngha kum Yusufu. Shinna, Yusufu ngha ki gallah. Ɓeh ihli, "Mang awo alla?" 16Yusufu nah, "Myang ngi alla amuna tehrang. Waɓɓang, kukushi, nji yebbang ni a lella anjuh nghang." 17Ɓeh nah, "A ɗag na bah, ate n'ogna yang anah, 'Le ih ɓi shi wora Dotan.'" Yusufu pir tye amuna tehri le kum yang a Dotan.18A shini kukuwo, le kedebang ih zu gyaɓ ɓa, a kpaɓna kunyang a wol nlue. 19Amuna tehri nah yi ari yang, "Nshinna, tele loro ngha ki zu. 20Nzu niɓeni, ngha nina agh, le ih ɓi shi wol nlue le shi ɓughi a yeh mwoh ntiri atuhli ni. Sa nah, 'Nyam lusung bolle.' Le sa shin mang ka ɗig aloro le."21Ruben oghi le ashi a biyang. Nah, "Ke ih ɓi tol usulo le ya." 22Ruben nah yi yang, "Ke ih ndog nkilla ni bihyong ngha. Mɓughi a tuhli ni a lusung ni ya, keminiya ke ntig bihyong ri ya"- ate ih ashi a bihyang le ih zuni mo bin tehri.23Le ɗigha ngha Yusufu billi bang bin amuna tehri ya, a pushiyi dagra maɓonna ma yonglina le. 24A tolli a ke ɓugha a tuhli. Ɓa tuhli ye ya muru nyha nghang ngha.25A ɗigha njahli a lih brodi. A logshi njih yang a shinbang, le, shiinna, tangsa le aɓa Ishma'il ngha pura Gileyad, ni aloggah leyang tol amiyang, a ma ɓishina, ni a murun ma susunang. A ginbiri a kani Masar. 26Yahuda nah yi amuna tehri, "Ɓurro mang sa kummang ngha shi wol nlue muna tehsung le shi vulliyi nkilla le ya?27Nzu, le shi mag yi aɓa Ishma'il ne le ke ih shi tig bihsung muri ya. Ate ini muna tehsung, ngirisung." Amuna tehri ogna tenana le. 28Aɓa Midiya ɓamag giri ɗuro. Amuna tehri non Yusufu le tolli pushi a tuhli ye. A mag Yusufu bin aɓa Ishma'il azurfa woro mwoh. Aɓa Ishma'il wori Yusufu a Masar.29Ruben nyerra bin tuhli ye, le, shinna, Yusufu nyha a tuhli ye agh. San dagra le. 30Nyerra bin amuna tehri le nah, "Mune nyha a beh yaǃ Le Meng ngha, nji yebbang ni nga ka nghang31A wol mbul le a tol dagra le Yusufu a issa a nkilla ye. 32Le a zuni dagra maɓonna ma yonglina egh a bin tehyang le a nah, "Shi kum ga. Kukushi shini ko dagra le muno ni ko ini ya." 33Yakubu yerine le nah, "Dagra le munang ni. Nyam lusung bolle ya. Yusufu agh a meshiyi ne lulushi ya."34Yakubu sanniyi dagra le ishi teshili giri a ɓunni. Ɗig lgonno temuri muni akara dudug. 35Amuna buna le ni amuna ngalang le kwa logho ki gimmi, keminiya ni agha gimyahli ya. Nah, "Ni njiteng nga wora nluo ngi gonna te munang." Tehri ɓuah ate muri. 36Aɓa Midiya mag yi a Masar a bin Fotifa, magula ɓakurrung, le Fir'auna.

38

1kara ngha nghang Judah dagni amunateri ki digh ni ba Adulla ngah ah gori Hirah agh ke. 2Kum munangallang ba canaan ngha ah gori Shau agh. Bolli, kalla kpab ,yang.3Bil muna buna. Ah gori ih Er. Ye bil Muna buna deshili. pih lullang ih onan. 4Ye kum munabuna deshili le pih lullang ih shelah. A 5kezib ni billi nghang.6Judah kum mi, Er, muni ma kundana, bamah. Lulli bamah egh ih Tamar? Er, munabuna makunduna le Judah agh ba pag gimashira ni a shinna le Yaweh. 7Yaweh wol nlue.8Judah nah yi onan, "kenne abin mah le muatero. Pagh yi gipagna le ah minyem burah, le a kum mi munatero muna". 9Onan yerina ih muna egh ni ki pag mami ah. Kara ni kwa ingni yi mah le munateri egh muna agh. 10Ga pag agh gimashira ni a kundum Yahweh. Yah osso wol nlue.11Le Judah na yi Tamar, -Mah le muni, "ke dig Mahbere a liye tero sete munang, shelah gullo" Ate bangngobong ih, " Golle osso" wuh ninga mami a miunateri". Tamar woro keh digha liye teri.12Njum kunbang dudug agh, Munangallang le Sha, mah le JUdah wuh. A ppashi yali Judah le woro abin abakashiyi nyong anjuh le a Timnah, angeshi ni bi, Hirah, ba Adulla. 13Ahwabi Tamar, Shinna, teh buro ngha ki kah Timmah ate kashiyi nyong anjuh le". 14Pangshi kukura mabbere niri ya, le vulliyi ngiri kwa. Dinga a kunlah Enaim, ngha njinjere ni ki kah Timmah agh. Ate yeri ih shelah gulla keminiya ni ah pih ne ih pag buri ya.15Ngah Judah shinni ya, tollo ih mahnjah ni ate vulliyina kundum mi. 16Kenghe abin ni a gata njere le nah, 'zu, le kalla kpab sung" - ke ni nyere ih mah le muni ya agh- le mah le mini egh nah, " mang aka peng ate kalla ih kpab sung?17Nah, "Nga tashi yo bang ni mbul a ntiri agiluo lang" mah le muni egh nah" Aka peng gitolyalung kedebang a tashibang ni?" 18Nah, " Gidum dighamuribang ni nguri kura bung lo, ni garo ni buwo ni ya". Pih agiri egh le kalla kpah yang, le tolyi muna.19Mah le muni egh logho woro, ke pushiyi ga vulliyi ni kundumi ya le ishi kukura le. 20Judah tashibang bih ba Adulla ni munambul egh ate ih ag agitolyalung le bi bamah egh, keminiya ni kummi ya.21Le aɓa Adullam ihli abuna egh ate be, "Ba mahnjah ma pag gillang ɓeni a Enayim a kahri njinjere agh?" A nah "Mahnjah ɓa pag gillang nyha nghang a ba agh" 22Nyera bin Judah le nah, Ni nkumi ya. Ɗeshiliya, abuna ni be ya nah, 'Mahnjah ɓa pag gillang nyha nghang ba agh.'" 23Judah nah, "Ih ɓi bolla agiri egh, ate ke ih ɓi shi nuh iriɓihyina agh. A pagha agh, ntuttina muna mbul ni, keminiya ni nkumi ya."24Gire pagha a nzum anshienri tahro agh a waɓih Judah, "Tamar nkillo mangalang pah njah, le a pagha agh, kumna muna nji ri paghe." Judah nah, "Nzuni mo ba le aka pingshi." 25Ngha a pushini njibang ngha, tuttih nkili mabuna kuntumo, "A nji bin ɓeni ga mami ni ya myang ni muna a yang." Nah, "Kukushi ɗumo ga agh mami yang, gitigbung, nguri ni gara." 26Judah yeri yang le nah, "Yangha ni ɗum njiteng uworang, ate ngha ni pih Shelah ni mahmi ya, munang. Ni yeri ɗeshiliya.27Kunbang zu mama ih ɓilli muna agh, shina, ih apassa ni a yahli. 28Le ngha ih ɓilli muna agh, mwoh pushi bih, le ma agmuna tol gimabangha kur yi a bih le nah, "Mama ni pur ni kunduna."29Keminiya le nyeni bih, le shina, munangih ni pur ni kunduna. Ma agmuna nah, "Ni yellang ni a ɓunni njere lo a puro." Nina agh a gori ih Ferez. 30Le ɓih passa ɓeni ni kandagiri a kura bih ya puro, le a pih lullung ih Zerah.

39

1A zuni Yusufu masar, Fotifa ɓa masar, ɓa pagtumo le Fir'auna, magula le aɓa lel lah kuri bih aɓa Ishmaila, ni zuni mo beh ya. 2Yahweh ngha ni Yusufu le ɗig ɓa moshina. Ɗigha a leh telelah ɓa Masar.3Telelah le Yusufu shinna Yaweh ngha nini le ga kwa pag ga Yaweh ngha ki moshi. 4Yusufu kumna agha bin telelah le, pagne Fotifa tumo le ɓongho tighi muri leh, ni gikunna le kwa.5Dig nina, logha ri kunbang telelah le tigni muri leh ni agikunna le kwa agh, le Yahweh mashi leh ɓa masar egh ate Yusufu. Mosso le Yahweh ngha muri ga kwa Yahweh nghe ne a lah ni ɓabang ngha. 6Fotifa tig gile kwa bih Yusufu. Ih nyha ih wa ɗengse te guɓung se ga ih lih ya . Niɓeniya, Yusufu ɓor deng ni ernjiung.7Dig nina, njum aga agh, mahle telelah le tig njih wri Yusufu le nah, "Nong ni meng." 8Keminiya shiɓa, le nah yi mahle telelah le, "shina, telelah lang ngha ki tig njih ri ga kwa ngi pagha a lahni ya, le tigna ga kwa mami ya a beng.? 9Bwa nyha gulo a lahni worang ngha. Guɓung nyha ni ɗanghang ngha age, keminiya se weh, ate awo ni mahmi. Ni yellang ni nga pagni gima nangna ni gimashihra ni dum kulli.10Karani kwa agh, yangha ih nahteng ri Yusufu ih ɓi nong ni mo ko ih ɗig nini. 11Le ɗigha kara mwoh, woro a leh ih ka pag tumo le. Bwa mwoh, nyha a ntiri aɓeni a leh ya, ngha lah agh. 12Mahle telelah le bol ɗagra le, le nah, "Nong ni meng" ɗag dagra le a bih, ɓangha, pura njibang.13Le ɗigha ngha shina ɗagne dagra le a bih le ɓangha pura njibang ngha. 14Le gor ra abuna ni a leh ya waɓɓiyang, "shina, Fotifa zuni ni ɓa ibrani ni bah ih ɓi dankunsung. zu a binang bah ih nong ni meng, le nmagjollo. 15Digha ngha ogni nmagjollo agh, ɗag dagra le beng, ɓangha wora njibang."16Tig dagra egh kari ha telelah le nyerra lah. 17Banghi ga ninga, "Guro ibrani ni a zuni sung ngha, zu ka dangkunang. 18Le ɗigha ngha magni jollo agh, ɗag dagra ɓinang, ɓangha wora njibang."19Le ɗigha ngha telelah le ogni tenana ni mahmi banghi ni ya. Go ni pag ga gurolo pagna hang ngha, "le yahli lullo. 20Telelah le Yusufu tolli ke ɓughi bin kurbang, Bah aɓeni murung kur agh a tig yang ngha. yangha beh a bin kuro.21Keminiya Yaweh ngha ni Yusufu le ngha ki ɗumi ogrung njiteng le. Kumna agha abin aɓa lella aɓeni a kur agh. 22Aɓa lella aɓeni a kur agh, pih Yusufu abih aɓeni a kur kwa abin kuro agh. Ga kwa a pagha beh ya, Yusufun ni muri. 23Aɓa lel aɓeni a kur aghni gangshi ri yang muri guɓung ga a bih ya, ate Yahweh ngha nini. Ga kwa pag ga, Yaweh ngha ki moshi.

40

1Le ɖigha a njum aga agh, ɓa bol korobang le murung Masar ni ɓa kangiri le murung paghi telelah leyang murung Masar ga ni ɓottiya agh. 2Fir'auna pag yahlulla ri aɓa pagtumo ni ɓahri ya, magula ɓa bol korobang ni magula ɓa kangiri. 3Ɓug yang bin kuro a leh magula le aɓa lel lah abin kuro ni mwoh ni bah tig yusufu nghang gha.4Magula le aɓa lellah tutti yusufu bin yang le ih ɓi paghi yang tumo. A ɗigha bin kuro egh, ma kunbang. 5Ayangha kwa a lorro ɓa bol korobang ni ɓa kangiri le murung masar aɓeni a tigha bin kuro agh. A duh ni mwoh agh ɓeni kwa agh lorring, Le lorro ni kwa agh ni tekushi.6Yusufu zu a ɓiyang ni beri le shin yang a yahlung lulla. 7Ihli aɓa pag tumo le Fir'aunani yangha niyang abin kuro a leh tellelah le ya, ih nah, "mang ki lushi yahliyong ni kyari?". 8A nah yi "shishung ngha kwa shi lorri na le ɓwa ngha ka waɓ tekushi ya" Yusufu nah yi yang, "Dum tekushi ya mami Kulli ni ya? jimna yong nwaɓang ne".9Magula ɓa bol korobang waɓi Yusufu lorro le, nah yi "A lorro lang nshina ngung a dum mang. 10A bih ngung nghe tahro, ngha ih shuwa ni ya, lyenghe ɓweh le ɓil njih ngung. 11Minkoro le Fir'auna ngha a beng, le ntol anjih ngung nghe ngamma a korobang le Fir'auna le ntighi a bih.12Yusufu nah yi, "Ga ni pag tekushi. Abih ngung tahra dumna a kahra tahro. 13Fir'auna ka gusso le ka nyan, weh abin tumo lo. Aka tighi Fir'auna koroɓang a bih, ninga manla kana awo pag ga.14Keminiya ɗengshini meng ngha ga kwa agh ginya yarata agh, le jimno, shin gienna lang, gor lullang bin Fir'auna le a pursang abin kuro ni. 15Ate a njiteng ngha a iɓɓang a njeh le aɓa ibraniya, ba ɗeshiliya ni mpang guɓang ke a ɓunghang a tuhli ni ya.16Ngha magula le aɓa kangiri shinni tekushi ɓonna agh, nah yi Yusufu, Nmeng ma agh osso nlorri na, le nshina agwo burodi tahro a murung. 17Gwo mama ɓikuli ngha ɗungshi ni a jah gikangna ni kwa agh mami Fir'auna, keminiya, aminya li yang kwa a gwo ni murang ngha."18Yusufu pilla le nah, "Tekushi ngha" Gwo tahro ɗumna kara tahro, 19A kara tahro, Fir'auna ka logso le ka gerroh ngung. Le aminlah ka lih yamnioh behǃ20Digha ngha kara tahro zuni ya, le kara ɓilla le Fir'auna ni, paghi njibuno ate aguro le kwa, le logshi magula le aɓa bolyi korobang ni magula le aɓa kangiri a ntiri aguro le. 21Nyenni magula le aɓa bol korobang bin tumo, le tig korobang a bih Fir'auna ɗeshili. 22Keminiya ger magula le aɓa kangiri ninga mama Yusufu waɓni yang tekushiya. 23Nina kwa agh, magula ɓa bol korobang ni ɗenshi ni Yusufu agh. Keminiya jangshina a te muri.

41

1Le ɗigha a malla le ɗungso bogho ɓahri ya, Fir'auna loro. Shinna, yangha tangha kunsalang Nilu. 2Shinna, andah tonɓahri pura a salang Nilu, ma ɓor shina ni nenneh, le lelle a kagli. 3Shinna, andah maɓi tonɓahri pura nzum yang a salang Nilu, a yonno le ni ɓor shina agh. A tangha kari andah mama a kunsalang nghe4Le andah ma yonnani ni ɓotti shina a agh mella a mama nenneh ɓor shina agh. Fir'auna logha njintullo. 5Le ye nontullo ɗeshili kunbang ma ɓahri. Shinna, angung gweh tonɓahri puro ri ngweh mwoh, ɗungso ni ɓor shina. 6Shina angung gweh maɓi tonɓahri, ma syal le gung nji nakuli sahniyi ne ya, sahga nzum yang.7A muri ngung gweh ma syal mella a muri gweh ma ɗungshina. Fir'auna logha njintullo, le, shinna, loro ni. 8Le ɗigha ngha niberi ya yahli ganni. Tahshibang le a gor aɓa ɓangnah ni aɓa yeriteng ni kwa a Masar agh. Fir'auna waɓ loro le. keminiya ɓwa mwoh nyha gan pil yi Fir'auna tekushi loro ye agh9Le magula ɓabol minkoro nah yi Fir'auna, "Nɗengshina gimashihra lang ni kyari. 10Fir'auna pag yehlulla ni guro le, le ɓughi bin kuro a leh magula le aɓa lelli, magula ɓa kangiri ni meng. 11Shi loro a duh mwoh, ini ni meng. Shi loro ɓeni kwa agh ari tekushi loro le.12Basadeng ɓa Ibrani ngha nghang ni sung, guro le magula le aɓa lel bang. Shi waɓi le pil yi sung tekushi loro lesung. Pil yi sung tekushi ɓeni kwa ari loro le. 13Le ɗigha ngha waɓni sung tekushi ya. Pag nina. Fir'auna nyessang bin tumo lang, keminiya ɓeni mwoh agh panghi."14Le Fir'auna tashibang a gor Yusufu. A kara a pushi Yusufu bin kuro. Nwah muri, ariyi dagra le, le zu a bin Fir'auna. 15Fir'auna nah yi Yusufu, "Nlorina, keminiya ɓa pil tekushi nyha. Keminiya ogna teng a muro, ih ngha a og loro le a gan pil tekushi." 16Yusufu pil yi Fir'auna, ki nah, "Ih nyha a binang. Kulli a ɓoro le ka og Fir'auna17Fir'auna waɓ tenana ri Yusufu, "A loro lang ngha, shinna, myang tangha kunsalang Nilu. 18Shinna, andah tonɓahri pura a salang Nilu, ma ɓor shina ni nenneh, le lelle a kagli.19Shinna, andah maɓi tonɓahri pura nzum yang a salang Nilu, a yonno le ni ɓor shina agh. Ni pa nshin jah yonno egh a njeh Masar. 20Le andah ma yonnani ni ɓotti shina a agh mella a mama nenneh ɓor shina agh. 21Ngha a melli yang ngha, ni a logle a yerre ih a mella, ate a yangha a uwo a yonno leyang. Le nlogha njitullo.22Nshinna a loro lang, le, nshinna, angung gweh tonɓahri puro ri ngweh mwoh, ɗungso ni ɓor shina. 23Shina angung gweh maɓi tonɓahri, ma- nyinlina, syal le gung nji nakuli sahniyi ne ya- sahga- nzum yang. 24A muri ngung gweh ma syal mella a ngung gweh tonɓahri ma ɗungshina. Waɓna aloro lang a bin a ɓaɓangna, keminiya ɓwa nyha ka ɓang nghang tekushi ya."25Yusufu nah yi Fir'auna, "Aloro le Fir'auna ngha mwoh. Ga Kulli ngha muri ka pag ga, waɓi Fir'auna. 26Andah maɓonna tonɓahri ya abogho tonɓahri ni, le angung gweh maɓonna tonɓahri ya abogho tonɓahri. Aloro egh mwoh.27Angung gweh ma selenteng ni andahni ni ɓoti shin ngha agh ngha zu a nzum bogho tonɓahri ya, le ɗeshili ya angung gweh ma selenteng ni gung njimakuli sahniyi ya ka ɗig abogho tonɓahri ma yallo. 28Ga ni pag ga nwaɓi Fir'auna agh. Ga Kulli ngha muri ka pag ga, ini ɗumi Fir'auna. 29Shinna, abogho tonɓahri ma gogwo gilihna ka zu a njeh Masar kwa30Abogho tonɓahri ma yallo ka zu a nzumi, le aka zanshi ni agogwo gilihna a njeh Masar kwa, le yallo egh ka ɓihyi njeh kwa. 31Ni a ɗengshi ni gogwo gilihna ɗeshili a njeh ya ate yallo ni ka kuratye ya, ate ih ka konno. 32Loro egh ni a bishili Fir'auna ih teng nghe ya Kulli wara tighi, le Kulli ka paghi nyha ni sashibang ngha.33Niɓeniya ih ɓi Fir'auna ih shinbang te ɓwa ɓa yerigiri ni yeriteng, le ih tighi muri njeh Masar. 34Ih ɓi Fir'auna ɓi tol ɓa pagtumo ih tigha muri njeh Masar, le ih ɓi a tol tongno le agisoro ni Masar a bogho tonɓahri ma gogwo gilihna.35Ih ɓi a kpaɓa agilih kwa a yeh abogho maɓonna ni ki zu agh le a tigha anjigiri ye a ɗighamuribang le Fir'auna, ate a pagtumo ni a njeh egh. A tig yang. 36A pah a gilihna egh a njeh ye ate abogho tonɓahri ma yallo ni ka pagha a njeh Masar kwa agh. Njinjere nini njeh ni ni ki juhrini ni yallo agh37Tenana ni ɓor yi Fir'auna ni aguro le kwa. 38Fir'auna nah yi aguro le, "Sa gan kum ɓwa ninga, ɓeni bongho le Kulli ngha ri ya?"39Nina agh Fir'auna nah yi Yusufu, "Ate Kulli ɗumno aga kwa agh, ɓwa nyha mwoh ni yerigiri ni yeriteng ninga weh ya. 40Aka ɗigha muri lyang, le njibin tenana lo ni a nongni murung muri aɓwa lang kwa. Le a muri ngunmurung murung lang ni mwoh gulo uworo." 41Fir'auna nah yi Yusufu, "Shinna, ntigno muri njeh Masar kwa."42Fir'auna pushi muna nyeh a bih le ishiyi Yusufu a bih. Mel yi dagra ma linen maɓonna, le ɓughi njilang ma zinariya a melli. 43Tighi a nyeh gwo piri ma ɓahri mami. Aɓwa kanna a dumi, "Mpah njere, ngungho ni kungni yong." Nina ni Fir'auna tigni muri njeh Masar.44Fir'auna nah yi Yusufu, "Mini Fir'auna, awo ni ya le, ɓwa nyha logle logshi kushi ko bih a njeh Masar kwa agh, sete a agha. 45Fir'auna gor lulli Yusufu ih "Zafeyat Faneya." Pih Asenath, muna ngalang le Fotifera malah lahgula On. Yusufu ɗigna magula a muri njeh Masar.46Yusufu ngha ni bogho woro mwoh pur lum ngha tangni a dum Fir'auna, murung Masar agh. Yusufu ɗag dum Fir'auna, le woro ganglah a njeh Masar kwa. 47A yeh abogho tonɓahri ma gogwo gilih ya, njahli pushi gilih dudug.48Kpaɓɓa agilihna ni kwa a njeh Masar a bogho tonɓahri ma gogwo gilih a njeh masar agh le tig gilih ye a njeh egh. Tigha agilih ni a ponna a ɓabang ni kangni a lah maguliyina ni kwa agh. 49Yusufu ɗam njigiri ninga njisalang salang, dudug ha a ɗagte banghi, ate ganna yang a bangha.50Yusufu ngha ni amuna buna ɓahri kedebang bogho yallo zu, mama Asenath, muna ngalang le Fotifera, malah lahgula On, ɓil yi ya. 51Yusufu gor lulli minballa le Manasse, ate nah, "Kulli tig nang njangshini ganna lang kwa ni aɓa leh tehrang." 52Gor lulli muni ma ɓahri ih Ifraimu, ate nah, "Kulli ɓuhri nang a njeh ma ganna lang."53Abogho tonɓahri ma gogwo gilihna bni a njeh Masar agh zu malla. 54A ingna a yeh abogho tonɓahri ma yallo, ninga mama Yusufu waɓɓa. Yallo ngha nghang ayeh anjeh kwa, keminiya a njeh Masar kwa agh Gilihna ngha nghang.55Ngha yallo ingni a njeh Masar agh, aɓayong ɓuah yi Fir'auna ate gilihna. Fir'auna nah yi aɓa Masar kwa, "Nwora bin Yusufu le mpag ga kwa waɓi yong ngha." 56Yallo egh ɗumna a kundum aɓayogn kwa. Yusufu logshi akunbah njigiri kwa le mag yi aɓa Masar. Yallo egh gogna a njeh Masar. 57Ngunjah kwa ngha ki zu a Masar ki kur gilihna a bin Yusufu, ate yallo gogna ngunjah kwa.

42

1Niɓeniya Yakubu ogna ih gilihna ngha a Masar. Nah yi amuna, "Mang pag yi ke nga shinna a riyong le?" 2Nah, "Nshina ogna ih gilihna ngha Masar, nwora beh nke nkur yi sung gilihna ate ih ɓi shi aɓɓa." 3Amuna teh Yusufu lum wora kur gilihna a njeh Masar. 4Keminiya Yakubu ni tashiyang ni Banyamin muna ngih Yusufu agh ate nah, "Ɓangna ngoɓong guɓung ka kummi."5Amuna Israila zu a kur gilihna a ntiri yang ngha, ate yahlo ngha nghang a njeh Kan'ana. 6Niɓeniya Yusufu ni ki pag magula muri njeh ye. Ini ih pag ɓa mag yi ɓayong kwa gilihna. Amuna tehri zu ji pih gulo gungha dumi njeh.7Yusufu shinna amuna tehri yeri yang kwa, keminya shiɓi ɗum muri binyang le nahteng ri yang ni funno. Nah yi yang, "Mpura nji yebbang?" Anah, "Shi pura njeh Kan'ana shi zu a kur njigiri." 8Yusufu yerina amuna tehri kwa keminya ni a yeri ya.9Le Yusufu ɗengshi ni loro ni lorini a mur yang ngha, le nah yi yang, "Nyongni aɓa iɓɓa shin gipagna njehǃ Nzuna a shin binsunghina njeh lesung." 10Anah yi, "Oh o, telelah lang. Aguro lo zu a kur gilihna. 11Shi sungni amuna ɓwa mwoh kwa. Gimashihra nyha a yahli sung ngha, aguro lo agh aɓa iɓɓa shin gipagna njeh ni ya."12Nah yi yang, "Nyha nina agh, nzu ngi za shin bin sunghina lesung a njehni. 13Anah, "Shi sung ngha lumpur ɓahri amuna tehrung, amuna ɓwa mwoh a njeh Kan'ana. Shinna, makenna kwa ngha bin tehsung niɓeni, le mamona nyha wa uwo a njah agh."14Yusufu nah yi yang, "Ini pag yi ke nwaɓ ɓi yong; Nyongni aɓa iɓɓa shin gipagna njeh. 15Ari ga ni momni yong. Ni usulo le Fir'auna kwa ni nga ɗag njeh ni ya, sete minyem yong zu a bah. 16Ntashi mwoh ih ke zuni minyem yong. Nga ɗigha bin kuro ate sa mom tenana leyong ko njitengni, nyha nina agh le. Ko nyha nina agh le, ni usulo le Fir'auna kwa nyongni aɓa iɓɓa shin gipagna njeh. 17Tig yaqng kwa bin kuro ma kara tahro.18Yusufu nah yi yang, "Mpag ga- le, nga ɗigha ate mini ɓa ɓang Kulli, 19Nyongni aɓa njiteng le, nɗag ɓwa mwoh ih ɓi ɗigha bin kuro, keminiya le nworo, ntol njigiri ate yahlo ni lah agh. 20Nzuni nghang minyem yong makenna kwa ate sa yeri njiteng leyong, le ni nga wuh agh." Le a paghi nina.21Anah yi ari yang, shin pagna gimashihra a muri yahlung konna ni muna tehsung ngha a yeh ya, ngha jimni sung ke ni shi oghi ya agh. Nina agh yahlung konna egh sulli na a mur sung. 22Ruben pil yi yang, " Ni nwaɓi yong ke ih ɓi pag yi muna tehyong gimashihra, keminiya nshiɓi og nghang ngha? Niɓeniya, nshinna, a alla nkila le mur sung."23Ni a yere ih Yusufu ngha ki og yang ngha, ate ɓa pil tenana ngha nghang ntiri yang. 24Yusufu pil nzumi ri yang ɓua le nyer re nahteng ri yang. Yusufu bol Simeyon a ntiri yang girrah. 25Yusufu tigha a ɗungshi alugru leyang ni njigiri, le ishiyi ɓeni kwa agh bollo le a lugru le, le pahyang agiri shisa ate ginya leyang. A pagne yang nina.26Amuna tehrung nghe kurra agi leyang muri anbuljeng le ɗag beh. 27Le ngha mwoh leyang logshini kun lugru le ka pih nbuljeng gilih ya, le ki shin bollo le a kun lugru. 28Nah yi amuna tehri, "A tigna nghang bollo lang a lugru lang, nshini ngha." Yahliyang yangla riyang le a koshiyi ari yang, anah, "Mang ga Kulli pag yi sung ni ya?"29Awora bin tehyang Yakubu a njeh Kan'ana le a waɓi ga kwa pag yang ngha. Anah, 30"Ɓeh, magula njeh ye, funna ri sung ih tollo agh, shi sung ni aɓa iɓɓa shin gipagna njeh. 31Shi nah yi, 'Shi sung ni aɓa iɓɓa shin gipagna njeh ya, shi sungni aɓa njiteng, 32shi sung ngha lumpur ɓahri amuna tehsung, mwoh nyha wa uwo agh, le makenna lesung ngha bin tehsung a njeh Kan'ana.'33Ɓeh, magula njeh ye, nah yi sung; 'Nɗag muna tehyong mwoh binang, nina ni nga yerini, nyong ni aɓa njiteng, ntol njigiri ate yalloh ni lah yong, nworro. 34Nzuni nghang minyem yong makenna, le nga yerre ih nyongni aɓa iɓɓa shin gipagna njeh ya, keminiya aɓa njiteng. Le nga mag yi muna tehyong buh le nga woro zu magha ni kurro a njeh ni."35Le ngha a soɓni njigiri ya , le a shina, kukuya azurfa le ɓeni kwa agh ngha a lugru le. Ngha ayangha ni tehyang a shin ni kukuya azurfa ye agh, ngoɓong wol yang. 36Tehyang Yakubu nah yi yang, "Ntig ngha a konno ate muri amunang. Yusufu nyha wa uwo agh, Simeyon wara, le nga tol Banyamin ɗeshili. Ni n'agni aga kwa agh."37Ruben waɓteng ri tehyang ki nah, "Ni nyer ni wo Banyamin agh le, wol nluo amunang kwa ɓahri, tig bnghang ni a beng, nga nyer ni wo ni ɗeshili. 38Yakubu nah munang ni ki wor ni weh ya. Ate muna ngih wuhna le ini uwo mwoh. Nga woro guɓung kumi a njere le, le aka zuni mbu yahgha lang konno ha nluo."

43

1Yahlo ngha a njeh egh kikir. 2Ngha a lihni nji giri ni kwa a zuni a Masar agh, teh yang nah yi yang, "Nwor ɗeshili; nkur yi sung gilihna."3Judah waɓ ɓi, "Ɓeh lagna sung, 'ni awo shinnang ngha sete muna tehyong zu ni yong' 4A tutti muna tehsung ni sung le, sa woro shi ka kurwo gilihna. 5Keminiya ni a tutti ni sung ngha le, ni sa kah agh,. Ate ɓeh nahne sung, 'Ni awo shinnang ngha sete muna tehyong zu ni yong.'"6Issraila nah, "Mang ngho ke mpag nghang ga ni ɓotiya agh ni waɓi ɓeh rih nyong ngha ni muna tehrung maɓi?" 7Anah, "Ɓeh ihli agiri a musung ni aɓa lah sung. Nah, 'Tehyong ngha njah? Nyong ngha ni muna tehrung maɓi?' Shi pil yi atenana billa ri a'ihli bang ni. Ni yellangni sa yerrini ih ka nah, 'Nzu ni muna tehyong bah?'"8Judah nah yi Israila, tehri, "Tutti muna egh ni meng. Sa logho sa woro ate shi aɓɓa, ke ih shi wuh, weh ni amuna sung kwa. 9Ɗag nghang ni a beng. Bollang ngha guɓung paghi ya. Ni nyer ne nzu teshi a kundumo agh le, tig nghang teng ha ke kene. 10Ate ni ɓo shi tenghibang ngha le, njiteng ni ke shi nyer na bah mbende ɓahri."11Israila, teh yang, "Ɗig nina le, niɓeniya mpag ga, Ntol agi maɓonna ni njeh ni ya a lugru leyong. Nken ni ɓeh agipahna-amurung ɓishina ni nyih, achi ni myrr, nji fistashiyo ni almon. 12Ntol bollo bih yong mbende ɓahri. Bollo ni a nyer shi yong a kun alugru leyong, ntolla bihyong ɗeshili. Gor le ɓoriyo ni.13Ntol muna tehyong ɗeshili, Nlogho nwor ra bin ɓeh. 14Ih ɓi Kulli murungkulli shin gi'enna le a kundum ɓeh. Ate ih mag yi munateh yong mamona ni Banyami buh. Ngi pag gonnluo ate muri amunang le, myang ngi pag gonnlu." 15Amuna ɓagulla egh tol agi pahna ni. le a tol a bihyang ɗeshili, a tol bollo mbende ɓahri, kpaɓni Banyami. A logho a wor ra Masar aka tangha kundum Yusufu16Ngha Yusufu shin ni Banyamin ni yang ngha, nah yi aɓa pagtumo a leh, "Zu ni aɓayong ni a lah, tummi giluwo buo a gilliyi, ate aɓayong ni ka lih gilihna ɓakara ni meng." 17Ɓa pagtumo egh pag ninga mama Yusufu waɓ ɓa. Zu ni aɓeh a leh Yusufu.18Ngoɓong kpahri abuna egh ate a zuna ni yang leh Yusufu. A nah, "A zu ni sung bah ate bollo ni a nyeshi sung a luru lesung ngha. Ate ika kum njere a mur sung. Golle ih bol sung le tig sung ninga aguro; ih tol mbulnjeng lesung." 19A shisa a kena kahri ɓa pagtumo a leh Yusufu egh, le a nahteng ri a kunkalla. 20A nah, "Magula lang shi zu kana bah ni kunduna ate kur gilihna21Le ɗigha, ngha shi billibang bin nongho le abiri ya, le shi logshi a lugru lesung, le, shinna, bollo le ɓeni kwa agh ngha kun lugru le, bollo lesung ni gogho le kwa. Shi nyer na nshile a bihsung. 22Nshile bollo agh shi zuna ni a bihsung ate kur gilihna. Ni shi yeri ɓeni ishi bollo egh a lugru lesung ngha." 23Ɓa pagtumo egh nah, "Nɗig ololo, ke ɓang ngoɓong ngha. Golle Kulli leyong ni Kulli le tehyong ni ishi bollo leyong a lugru leyong. N'angna bollo leyong." Le ɓa pagtumo egh pushi Simeyon zu ni binyang24Ɓa pagtumo egh tol yang keni a leh Yusufu. Pahyang muru, le a lag kushi yang.Pih anbulnjeng leyang gilihna. 25A gil agipahna ate zu le Yusufu ni ɓakara. Ate a ogna ih aka- lih gilihna a beh ya.26Ngha Yusufu zu ni lah agh, a zu ni agipahna ni a bihyang a leh ya. le a gungha nzali a dumi. 27Ihli yang ate ɗigna leyang, le nah, "Tehyong ngha kukoturo? Ɓagula ni nwaɓ tele ya. Yangha wa uwa njah?"28A nah, "Guro lo tehsung ngha kukoturo. Yangha wa uwo a njah." Le a gungha dumi a pih gushi. 29Ngha logshi ni njih kuli ya le shin Banyamin minyemi,muna buna le ngih, le nah, "Muna tehyong makenna ni nwaɓ ɓang teɓi ya ni nga?" Le nah, "Le Kulli ih ɓi poh nieh le, munang."30Yusufu pura a kangna egh ni kahra, ate yahli ganne ate muri muna tehri. Al bang sa ɓua nghang. 31Lag kundumi le pura dabeng. Bol ri , le nah, "Mpah gilihna egh."32Aɓa pagtumo egh pih Yusufu gilihna ni muri le amuna tehri ni mur yang. Aɓa Masar ni beh ya ya osso lih gilihna ni mur yang ate aɓa Masar ni logle lih burodi ni aɓa Ibraniya agh, ate gima nangna ni a bin aɓa Masar. 33Amuna tehri ye ɗigha a dummi, logha ri makunduna billa ri ɓilla leyang kena ri makenna. Gire gangshi yang. 34Yusufu tutti yang gilihna ɓaɓa ni dumi ya. Keminiya mami Banyami- gogho ken mbende tongno le mami amuna tehri kwa. A nuhyi giri ni yahlung sagli le a pag binmurubang.

44

1Yusufu tigha adenglah le, ki nah, "Ndungshi a abukku le ɓayong ni gi lih, dudug ninga mama ɓeni kwa agh ka gan tol agh, le n'ishi ɓeni kwa agh bollo le a gitolla le. 2N'ishi minkoro ma azurfa lang a bukku le makyenna, ni bollo njigiri le ɗeshili." Adengleh pag ninga mama Yususfu waɓ ɓa.3Ni durubang, le a tutti aɓeh a woro ni abulnjeng le yang. 4Ngha a ɗagni lah magula egh ya keminiya nisang a wora duna agh, Yusufu nah yi adenglah le, "Nlogho, sowatye aɓayong ngho, nkum yang le, ih nah yi yang, 'Mang pag yi ke nnwah gi mashihra ate gi maɓonna? 5Minkoro ni ya ma nuh muru le telelah lang ni ya, le minkoroni ni ih pagni tumo le Kulli ya? Mpagna gimashihra, ga mpag pagha ni ya."6Adenglah egh pir tayang kum yang le Waɓi yang ga. 7Anah yi, "Mang paghi ke telelah waɓ jah atenana ni? Ih ɓi ɗig kukwo ni adenglah lo ke a pag jah ga.8Shina, bollo ni shi kuma a bukku lesung, shi pura njeh Kan'ana ɗeshili shi zuni yo. Pallang ke sa iɓɓa a ntiri azurfa ni zinariya le telelah lo? 9Gurolo ngha nghang a kumne le , ih ɓi wuh le ɗeshili sa ɗigha aguro le telelah lesung. 10Denglah ye nah, "Niɓeniya le ih ɓi ɗigha ninga mama nwaɓ ɓa. Ɓeni a kum minkoro egh bini ya ka ɗig guro lang, le a nshile yong pushina muyang."11Le ɓen kwa agh kahri suhli bukku le njahli, le logshi. 12Denglah egh ingna a alliyi bang logha ri magula kenna ri makenna, a kum minkore a bukku le Bilyaminu. 13Le a saniyi adagra leyang. Ɓeni kwa agh ponna agille muri nbuljeng le nyerra lah magula egh.14Yahuza ni amuna ngih zu a leh Yusufu. Yang ngha wa uwo a beh, le a gungha njahli a dumi. 15Yusufu nah yi yang, "Mang ga mpag pagha ni ya? Ni nyerri ni ɓwa ninga meng ngha ɓa ɓangkulli ni ya?"16Yahuza nah, "Mang sa nah yi telelah lang? Mang sa waɓɓa? ko sa lag musung ni yellang? Kulli bolla gimashihra le guro le yong. Shina, shisung ni a guro le telelah lesung, sung ni ɓeni a kum minkoro egh bih ya. 17Yusufu nah, "Ih ɓi ɗig kukwoni meng ke mpag ga. Ɓeni a kum minkoro ni bih ya, ɓeni ka ɗig guro lang, keminiya anshile yong te ya nwor ra bin tehyong ni ololo."18Le Yahuza zu a kahri le nah, " Magula lang, njimno le ih ɓi guro lo ih yahliyo teng, le ka ɗag yahlulla lo ih zu a muri guro agh, ate mama awo ngha ninga Fir'auna. 19Magula lang ihli guro le, ki nah, 'A wongha ni tehrung ko muna ngih yong?'20Shi nah yi magula, 'Shi sungha ni tehrung, ɓagula, ni muna a yahgha le, muna makenna. Keminiya muna ngih wuhna, le ini mwoh uwa bih ngih le tehri ngha ki agnjih.' 21Le a nah yi guro lo, "Zuni mo binang bah ate nga shini.' 22Nzumi ya, shi nah yi Magula lang, 'Muna egh ni logle ɗag tehri ya. ate ih ka ɗag tehri le, tehri ka wuh.'23Le a nah yi aguro lo, 'Se te Minyem yong zu a bah, ni nga shin kundumang ɗeshiliya.' 24Le ɗigha ngha shi worri bin gurolo tehrang ngha shi waɓne ye atenana le telelah lang. 25Tehsung nah, 'Nworo ɗeshili, nke kuryi sung Gilih.' 26Le shi nah, 'Ni sa wor agh. Ngha minyesung makenna ka wor ni sung, le sa worro, ate ni sa kum shin kundum ɓeh ya se te minyesung makenna ngha ni sung.'27Gurolo tehsung nah yi sung, 'Nyerina ni mahmang ɓilla amuna bunna ɓahri. 28Mwoh leyang ɗag nghang le nah, "Ni njiteng a nyamlusung bolle, le ni nye nshini ɗeshili ya." 29Niɓeniya, ngha ih nye ntol mama binang, le guɓung kumi le, nga zuni yi yahga langni nluo.'30Niɓeni, nina agh, ngha zu a bin gurolo tehrang, le basadeng ni nyha ni sung a agh, te ya ɗigna le ngha ate muri mune, 31Ih ka ɗigha, ngha ni shin mune ni sung ngha agh, ih wuh. Le agurolo tigna yahga le tehyang gurolo a nluo. 32Ate gurolo ɗigna gitigna ate muri muna ni a bin tehrang le nah,' 'nga ɗigni gimashihra ha ke kenne a bin tehrang ngha ni zuni yi muna ni ya agh33Niɓeni nina agh, jimno ih ɓi gurolo ɗigha temuri munani ninga guro le telelah lang, le ih mune ih ɓi wor ni amuna tehri. 34Ate ni yellang ni nga kani bin tehrang ngha muna ni nyha ngha agh? Myang ngi ɓang ngoɓong shin gimashihra ni zu yi tehrang ngha."

45

1Le Yusufu ni gan gitikunyahli a dum aguro aɓeni kwa ni tangni ni ya. Ɓororo nah, "Ɓeni kwa agh ih ɗag bah." Nina guro nyha wa uwo agh le ɗum muri bin amuna tehri. 2Ɓua ɓororo, ha aɓa Masar ni ɓa leh Fir'auna ogho. 3Yusufu nah yi amuna tehri, "Mini Yusufu. Tehhrang ngha wa uwo le? Amuna tehri ni gan pil yi ya, ate gire magne .yang tahɓi4Le Yusufu nah yi amuna tehri, jimna yong, "Nzu a karang." a zu gyaɓ. nah, "Mini Yusufu muna tehyong, ɓeni nmagha a Masar agh. 5Ke ih ɓi gangshi ri yong ko mpag yahlula ni kanangiri yong ate nmagnang bah agh, keminiya ate Kulli tuttang bah a dum yong ate nga tig usulo leyong. 6Ate a bogho ni ɓahri ni ya yahlo ngha nghang, le nshile bogho tongnno ngha wa uwo mama ɗigɗiya nyha ke pongisorro ka pag nghang ngha.7Kulli tuttang dum yong ate nga tig yong ninga a nshile ɓayong ni uwo a ngunjah agh, le a nji bin ngih assale ih tig yong ni usulo. 8Nina niɓeniya nyongni ntuttang bah agh keminiya Kulli ni, le tig nghang ih nɗig teh Fir'auna, telelah le ɓa leh kwa, ni ɓa ɗigha muri njeh Masar kwa.9Nkara le nworra bin tehrang le nah yi, 'Ga ni muno Yusufu nah, "Kulli tignang telelah le Masar kwa. Zu a binang, ka tenghibang ngha. 10Aka ɗigha njeh Goshen, le awo ngha kahrang, ni amuno ni amuna amuno, ni agiluwo lo, ni ga kwa mamoni ya. 11Nga tig ga kwa agh a beh temuro, ate mama nshile bogho tongno ma yahlo ngha wa uwo, nina le ih ɓi ingna a enna agh, ni ɓa loh ni ga kwa mamoni ya.'"12Shina, njoh ngha ki shinna, ni njih muna tehrang Banyami, ih mini ni kunang ngi nahteng ri yong. 13Nga waɓɓi tehrang ate muri gusso lang kwa a njeh Masar, ni ga kwa ih nshin ngha. Nga karra le nzuni tehrang bah."14Kur Banyami mehli le ɓuah, le Banyami osso ɓuah. 15Kurrah amuna tehri kwa le ɓuah. Njumi ya amuna tehri nahteng ri16Tenana ye agh a waɓne a leh Fir'aunaː "Amuna ,teh Yusufu zuna." Gire poshi yahli Fir'auna ni aguro le kwa dudug. 17Fir'auna nah yi Yusufu, "Waɓɓi amuna tehro, 'Mpag ga; Mpona agi luwa leyong le nworra njeh Kan'ana. 18Ntol teh yong ni aɓa lah yong kwa ih nzu a binang. Nga pah yong njeh maɓonna le Masar, le nga lih ma lihshina le njeh ye.'19Niɓeniya a tigna yong, 'Mpag ga, ntol nyehgwo piri ate amuna yong ni a mahyong, Ntol teh yong le nzu. 20Ke ih ɓi ngangsh iri yong ate gikunna leyong, ate gimaɓonna ni kwa Masar agh mami yong ni.'21Amuna Israila pag nina. Yusufu pah yang anyehgwo piri, ninga mama Fir'auna tig ga, le pah yang gilih ate ginya leyang. 22Pahne ɓeni kwa agh dagra ih b.i a ariya, keminiya Banyami ya pih azurfa woro tongno tahro ni adagra ate ariya tongno. 23Ate tehri ya, tahshiyi bang niː anbuljeng lum tolla agimaɓonna ni Masar agh; ni anbuljeng mamgalang lum tolla a njigiri, burodi, ni agi ɓaɓa temuri tehri ate nginya leyang.24Nina agh tutti amuna tehri a worro le a ɗag beh. Nah yi yang, "Nshina ke ih ɓi a mohna njere ya." 25A ɗag Masar le a zu a njeh Kan'ana, a bin tehyang Ishaku. 26A waɓi yi anah "Yusufu ngha wa uwo ni usulo, le ini ih pag ɓa ɗigha muri njeh Masar kwa." Yahli koshiyo, ate ni pah njiteng ni ga a waɓi ya agh27A waɓi yi atenana le Yusufu ni nah yi yang ngha. Ngha Yakubu shin ni anyehgwo piri ni Yusufu tahsa aka tolli ya, minlim Yakubu tehyang nyerrari. 28Israila nah, "Pyerina. Yusufu munang ngha wa uwo ni usulo. Nga worro nga shini kedebang nwuh."

46

1Israila ginya le wora Beersheba ni ga kwa yang ngha ni ya. A beh ni ɗahri yi Kulli le tehri Ishaku. 2Kulli waɓteng ri Israila a njiloro ni duh , ki nah, "Yakubu, Yakubu." nah, "Myang." 3Kulli nah, "Mini Kulli, Kulli le tehro, ka ɓang ngoɓong wora Masar agh, ate a beh ni nga tigho a ɗig njeh magula. 4Nga wor ni weh a Masar, le ni njiteng nga pusso ɗeshili, le Yusufu ka gunghi njioh ni bih."5Yakubu logha Beersheba. Amuna Israila ni tol Yakubu tehyang, amuna yang, amahyang, a nyeh gwoh piri ni Fir'auna tutto ih ɓi tolli ya. 6A tolla agiluwo leyang, ni agikunna leyang kwa ni ia pkumma a njeh Kan'ana agh. A zu a Masar, Yakubu ni aminkahyi kwa. 7Zuni amuni, ni amuna amuni, amuna ngalang, ni amuna ngalang le amuni, ni aminkahyi kwa.8Lulli amuna Israila ni ga aɓeni zu a Masar agh; Yakubu ni aminkahyi, Ruben minɓalla le; 9amuna Ruben, Hanok, Pallu, Hezron, ni Karmi; 10Amuna Simeyon, Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar, ni Shaul, amuna mah Kan'ana; 11ni amuna Lawi, Gershon, Kohat, ni Merari.12Amuna Yahuza ni ga, Er, Onan, shelah, Perez, ni Zerah (keminiya Er ni Onan wuh a njeh Kan'ana). Amuna Feresa agh Hesruna ni Hamul. 13Amuna Isakka agh, Tola, Fuwa, Yashub, ni Shimron. 14Amuna Zabaluna agh Sered, Elon, ni Yaleyel. 15Amuna Liatu ni ga mama ɓil yi Yakubu a Fadan-aram, kpaɓni muna ngalang le Dinatu. Amuna buna ni amuna ngalang le kwa kena woromwoh pura muri lumupr tahro.16Amuna Gad agh Zifiyon, Haggi, Shuni, Ezbon, Eri, Arodi, ni Areli. 17Amuna Ashiru agh Yimnah, Yishuwa, Yishwi, ni Beriya, ni Sera mingaliyang. Amuna Beriya te ya Eber ni Malkiyel. 18Amuna Zilfa ni ga, aɓeni Laban pih Liatu muni ya. Amuna ni kwa ɓil yi Yakubu agh kwa lum pure topurmwoh.19Amuna Rahila mahle Yakubu agh Yusufu ni ni Banyamin. 20A Masar ni Asenath muna Fotifera, malah a On ɓil yi Yakubu Mannasa ni Afarimu nghang. 21Amuna Banyamin ni Bela, Beker, Ashbel, Gera, Na'aman, Ehi, Rosh, Muffim, Huffim, ni Adar. 22Amuna Rahila ni ga, aɓeni ɓil yi Yakubu kwa aghlumpur ihne.23Muna Dan agh Hushim ni. 24Amuna Naftali ni Yazeyel, Guni, Yezer, ni Shillem. 25Amuna Yakubu ni ga mama Bilha ɓil yi, ɓeni Laban pih muni Rahila agh-ayngha tompur ɓahri.26Aɓeni kwa wor ni Yakubu a Masar agh, aminkahyi ma ngiri, ni a bangha amahle amuni ya, A yangha kwa woro tahro pura muri topurmwoh. 27Kpaɓni amuna Yusufu ni ɓahri a ɓil yi a Masar agh, Aɓa leh Yakubu ni kwa wora Masar agh woro tahro pur lum.28Yahuza ni Yakubu tassa dum yang bin Yusufu ih ɓi ɗumi njere ni kika Goshen, le a zu a njeh Goshen. 29Yusufu gil nyeh gwo piri le wora kum Israila tehri a Goshen. Shini, kuri melli ɓua ma kunbang dudug. 30Israila nah yi Yusufu, "Niɓeniya le ih ɓi nwuh, ate mama nshin na kundumo a wo ngha a wa uwo agh."31Yusufu nah yi amuna tehri ni ɓa leh tehri ya, "Nga ka nga waɓi Fir'auna, nga nah, 'Amuna tehrang ni ɓa leh tehrang ni, aɓeni a njeh Kan'ana agh, zu na binang. 32Aɓeh ya alelgiri ni, ate aɓa tig agiluwo ni. A zu na ni aluwo mbul ni anjuh leyang, ni aga kwa a kum ma,'33Le ih ɗigha ngha Fir'auna gor yong, ihli yong, 'Mang ɗig gipagna leyong?' 34nga nah yi, 'Aguro lo agh aɓa lella agiluwo ni ke logho lang basadeng ha ni kyari, shi sung ngha ni akahsung,' Mpag ga ate nga ɗigha njeh Goshen, ate ɓa lelgiri ni kwa agh gi jenna ni a bin aɓa Masar."

47

1Yusufu ingna ke waɓi Fir’auna, “Tehrang ni amuna ngihyang, aluwo leyang, andah leyanng, ni agikunna leyang kwa, a pura njeh Kan’ana a zu. Shina, a yang ngha njeh Goshen.” 2Tolla amuna tehri tongno le ɗum yang a bin Fir’auna.3Fir’auna nah yi amuna tehri egh, “Mang ki pag tumo leyong?” Anah yi Fir’auna, “Aguro lo agh alelgirri ni, ninga akahsung.” 4Le anah yi Fir’auna, “Shi zu a ɗigha njeh ni ma kunbang fittong. Gilih le agiluwo le aguro lo nyha, ate yahlo mashihra ni a njeh Kan’ana agh. Nina niɓeniya, kukushi ɗagha aguro lo ih ɓi a ɗigha njeh Goshen.”5Le Fir’auna waɓteng ri Yusufu, ki nah, “Tehro ni amuna ngwoh zuna bino. 6Njeh Masar ngha dumo. Suhli tehro ni amuna ngwoh a nji bin maɓonna, a njeh Goshen. A yerina abuna ɓa tengkurung a ntiri yang le, tig yang ih ɓi a lel agiluwo lang.”7Le Yusufu zuni tehri Yakubu le ɗumi bin Fir’auna. Yakubu moshi Fir’auna. 8Fir’auna nah yi Yakubu, “Ha kunbang ma yeni nga ɗigni?” 9Yakubu nah yi Fir’auna, “Abogho ma ɗigna biri lang ngha 130 ni. Abogho ma ɗigna usulo lang ni fittong ngha, ma konna ni. Ni tol kunbang ma saɓna ninga akahra ɗigna le akah agh.” 10Le Yakubu moshi Fir’auna le ɗag bini.11Le Yusufu suhli tehri ni amuna ngih. Pahyang gikunna a njeh Masar, njeh maɓonna wor bang, a njeh Rameses, ninga mama Fir’auna lagni ya. 12Yusufu al yi tehri gilihna, amuna ngih, ni aɓeni kwa a ɓaleh tehri, ari gogho le amakyenina leyang.13Niɓeniya gilihna nyha a njeh kwa agh; ate yahlo egh shihrina. Njeh Masar ni njeh Kan’ana juhro ate ma yahlo. 14Yusufu kpaɓa abollo ni kwa anjeh Masar ni a mama njeh Kan’ana agh, ari mahgyi aɓa ɗigna njeh gilihna. Le zuni bollo egh a lah murung le Fir’auna.15Ngha bollo ni njeh Masar ni mama njeh Kan’ana kwa malli ya, Aɓa Masar kwa zu a bin Yusufu ki nah, “Pahsung gilihna! Ni yellang ni sa wuhni a dumo ate bollo lesung malla?” 16Yusufu nah, “Ngha bollo leyong malla agh, nzuni agiluwo leyong le ih ɓi n’ariyi yongni ni gilihna.” 17Nina agh a zuni agiluwo leyang bin Yusufu. Yusufu ariyi yang apirri, anjuh, andah, ambuljeng ni gilihna. Lihni yang ni brodi ni ariya ni agiluwo leyang kwa agh a bogho egh.18Ngha bogho egh malli ya, a zu a bini a bogho mama kpah nghang ngha le anah, “Ni sa songri magula lesung ih a bollo lesung malla agh, le aluwo andah agh mami magula lesung ni. Guɓung nyha wa uwo a shina le magula lesung ngha, se ngiri sung ni njeh lesung. 19Ni yelling ni sa wuhni a njioh, sung ni njeh lesung kwa? Kur sung ni njeh lesung a ariyi ni gilihna, le sung ni njeh lesung sa ɗig aguro le Fir’auna. Pahsung njigiri ate sa ɗigha le ni sa wuh agh, le njeh lesung ni ki ɗigha aɓwa nyha nghang ngha.”20Nina agh Yusufu zuni yi Fir’auna njeh Masar kwa. Ate ɓa Masar ni kwa agh mahgna njahli le ate yahlo mashihra. A njinjere nini njeh egh pilli mami Fir’auna. 21Ate muri aɓayong te ya, tig yang aguro logha ri malla le njang Masar kehna ri njang mamona. 22Se njeh le amalah ni mwoh Yusufu ni kur agh, ate a yangha a nwah amalah egh bollo. Le a lih a ntiri ga Fir’auna kip ah yang ngha. Ngha nina agh ni a mahg njahli leyang ngha.23Le Yusufu nah aɓayong, “Nshinna, nkurra yong ni njahli leyong ni kyari mami Fir’auna. Niɓeniya njigiri ngha ate muyong, le nga jam njahli egh. 24A nzum pongisoro agh, nga pah tongno le bin Fir’auna, le nshile ihne agh mami yong ni, ate njijama ni ate gilih le aɓa lahyong ni amakyenina leyong.”25Anah, “A ashina usulo lesung. Ih ɓi shi kum ɓoro a bino. Sa ɗigha aguro le Fir’auna.” 26Nina agh Yusufu ɓag gi tigna ni wa uwo a njeh Masar ha ni kyari ya, ih mwoh le tongno agh mami Fir’auna ni. Njahli le amalah ni mwoh ni pil mami Fir’auna agh.27Nina agh Israila ɗigha njeh Masar, a njeh Goshen. Aɓwale kum gikunna nghang. A ɓuhro ni nyassa dudug. 28Yakubu ɗigha njeh Masar bogho lum pure tonɓahri. Nina agh abogho le Yakubu ngha woro tongno pura muri woro ɓahri pure tonɓahri.29Ngha kunbang pagni Israila ka wuhni ya, gor muni Yusufu le nah yi, “Ngha niɓeni kumna ɓoro a bino agh, ishi boh a ɓapehrang, le a ɗum mang njiteng ni agha. Kukushi ka lingsang a njeh masar agh. 30Ngha nongho nwuh agh, tolling a pusa njeh Masar le a lingsang a nkiliya le akah nghang.” Yusufu nah, “Nga pag ninga mama a waɓ ɓa.” 31Israila nah, “Kaniyi nghang giri,” le Yusufu kaniyi giri. Le Israila nyenni muri a muri alah le.

48

1Le ɗigha anzum aga, ɓung nah yi Yusufu, "Shinna, tehro ngha ki non nkonno." Nina agh tolla amuni ɓahri, Manasse ni Ifraimu. 2Ngha a waɓni Yakubu, "Shinna, muno Yusufu zuna za shino," Israila momo logho ɗigha njeh3Yakubu nah yi Yusufu, "Kulli Magula kwa pura rang a Luz ni a njeh Kan'ana agh. Mossang 4le nah nghang, "Shina, nga nyasso, le a ɓuro. Nga tigho kpaɓa le anjeh. Nga pih aminkahwo njeh ni ih ɗig gikunna leyang ha malla le nyha.'5Niɓeniya amuna buna lo ni ɓahri a ɓil yo a njeh Masar kedebang njuh agh, a mameng ni,. Ifraimu ni Manasse ke ɗig mameng, ninga mama Ruben ni Simeyon ɗig ni mameng ngha. 6Aminyem ni a ɓilla a nzum yang ngha a mamo ni; a tig lulli yang ntiri amuna tehyang a gibere leyang. 7Keminiya nmeng te ya mmpura Paddan, ri yahlung dungrina ih Rahila wuhna a njeh Kan'ana a njere, ngha a uwo ni kukuwo a ka Efrata agh. Lingshi beh a njer Efrata" (ini ki pag Baithalami).8Ngha Israila shinni Yusufu muni ya, nah, "Amami yangha?" 9Yusufu nah yi tehri, "Amunang ni, mama Kulli moshinang bah agh." Israila nah, "Zuni yang bah, ih ɓi nmoshi yang." 10Niɓeniya njih Israila nyha ki shinbang yarata agh ate bogho le. Nina agh ni gan shinbang ngha. Yusufu zuni yang gyaɓ, le kpahri yang, kur yang.11Israila nah yi Yusufu, "Ni tig yang nga shin kundumo ɗeshiliya, keminiya Yahweh ɗag nang ih ɓi nshina amuno." 12Yusufu pushi yang a nkungni Israila, le gungho kundumi njahli. 13Yusufu tol yang kwa, Ifraimu a nji kattang ki shin nji lih le Israila, le Manasse nji ma kattang le ki shin nji buh ma lih le Israila, le zuni yang kari.14Israila zuni bih ma lih le tigha muri Ifraimu, ɓeni pag ma kyenna, le bih ma kattang a muri Manasse. Ariyi abih, ate Manasse ni pag minɓalla. 15Israila moshi Yusufu ki nah, "Kulli ɓeni atehrang Ibrahim ni Ishaku ginya dumi ya, Kulli ni konna te murang ha ni kyari ya, 16malaika ɓeni lel urang ari gimashihra ni kwa agh, ih ɓi moshi amuna ni. Ih ɓi a gor lullang ri yang, ni lulli atehrang Ibrahim ni Ishaku. Ih ɓi a gulo a gogho a ngunjah."17Ngha Yusufu shinni tehri tigna bih ma lih muri Ifraimu agh, bang ni ɓor yi ya. Tol bih tehri a muri Ifraimu nyeshi a muri Manasse. 18Yusufu nah yi tehri, "Nyha nina agh dah; ate minɓalla ni ga. Tig bwo ma lih a muri."19Tehri shiɓa le nah, "Nyerina, munang, nyerina. Ih osso ih ka ɗig aɓayong, le ɗeshiliya magula. Nina kwa agh minyemi ka uwori ni gulo, le aminkahyi ka ɗig gogho le anjeh." 20Israila moshi yang kare ni atenana ni, "Aɓa Israila ka waɓ mosso ni lulli yong ki nah, 'Ih Kulli ih tig yong nɗig ninga Ifraimu ni manasse'."21Israila nah yi Yusufu, "Shina, myang nga wuh, keminiya Kulli ka billi weh, le ka nyer ni weh a njeh le atehro. 22Abino, ninga mwoh ni a muri amuna tehri ya, mpahno nji suhlo le ni agha bih aɓa Amoriya ni garabwo ni ntah lang ngha."

49

1Le Yakubu gorra amuni, le nah, "Nkpaɓ mur yong kwa binmona , le nga waɓi yong ga ka pag giri a dum ma. 2Kpaɓa binmona le nteshi kiri yong, amuna Yakubu. Nteshi kiri yong ri Israila, Tehyong.3Ruben, awo ni a pag minɓala lang, masso ngirang ma kunduna, ɗungso ni gusso ni gulo. 4Ninga muru ni ki ɓangha guɓung nyha ki tahɓi ya agh, ni awo kum dumposhina agh, ate a eɓna muri bin nongo lang. Le a ɓihyi ne5Simeyon ni Lawi ya amuna ngihyong ni. Agi bura ma mononi ni garabwo leyang. 6Ke minlimang ih ɓi ingna bin kpaɓa leyang; ke ih ɓi gusso lang ih kpaɓ ni yang ngha, kunyahlang ngha ni gusso dudug muri agire. Ate a yahlulla leyang a wol nluo aɓwa. Ate poshina le yahli yang ni a wolla ademndah.7Ih ɓi a nyom yehlulla leyang, ate funna le ngih funno egh gogna. Nga gaɓ yang bin Yakubu le nga meshiyi yang a Israila.8A ɓongshi muna tehtong, Yahuda. Bwo ka ɗigha mel aɓa shiɓi muro. Amuna tehro ka gungha dumo.9Yahuda agh muna yim ni. Munang, a gungho le a meshiyi yang ninga yim, ninga yim ma ngalang. Yang ni yong ka mom logso?10Gara murung ni ki ɗag Yahuda agh, ke gara le murung ka pura ntiri akushi ya, sete Shiloh zu. Anjeh ka oghi bang.11Ih kuriyi ambulnjeng ri ngung Inabi, le amuna mbulnjeng le ngung ri inabi maɓonna, lagna dagra le ni muru njingung inabi, le dagra masaɓna le a bangha le njingung nghe. 12Njih ka pinna ninga muru njingung inabi ye, le milli ka posso ninga kirra.13Zebulun ka ɗigha kunsalang. Ih ɗig ba agi sassamuru ka tanghang ngha, le njang le ka bilbang ha Sidon14Issakar agh mbuljeng ma tenna ni, ki nongha ntiri agi tolla. 15Shin bin usulo, ni njahli maɓonna. Ih nengmelli ri gitolla le ih ɗig gure le tumo gana.16Dan ka waɓi aɓwale njuo ninga mwoh a ntiri akunvarre le Israila. 17Dan ka ɗig yuoh gatah njere, yuoh ma tunang a njinjere mama ka num piri ate ɓakog yi ih kpah no kori. 18Nga lel assa lo, Yahweh.19Gad-aɓa iɓgiri ka logho. Keminiya ih numyang a kushi yang. 20Asher ka kum gissoro dudug, le ka pah agilih shisa ma lahmurung. 21Naftali te ya njah ni a ɗag ga ni; le ih ɓilla amuna ma ɓonna.22Yusufu agh bih ngung magula ni, bih ngung magula ni kari muru agh ni, mama abih ki pah nji dudug a duna agh. 23Aɓa tahgiri ka loghi le ka tahyi shin gi enna nyha.24Keminiya ntahlo ka tang yarata, le bwo ka tehɓe ate bih Magula kwa Mwoh le Yakubu, ate lulli lelgiri, Tahli le Israila25Kulli le tehro ka angno le Kulli Magula kwa ka mosso ni mosso ma bikuli, mosso ma limna ni nongha tina njahli ya, ni mosso ma kira ni yong.26Amosso le tehro gulla uwor amosso le akonno mayahyina ko gima ɓonna le adingli. Le ih a ɗigha muri Yusufu, ɗeshili a muri ɓeni ɗig muna murung le amuna tehri ya.27Banyamin agh nkushe mafunna ni. Ih lih ga bol agh ni shira, le ni kapolla agh ih ga kwa pon ngha."28Akunvarre le Israila ni lum pur ɓahri ya ni ga. Ga ni pag ga tehyang waɓi yang ngha ih moshi ni yang ngha. Ɓeni kwa agh moshi pyerra ri. 29Le lagyang nah, "Myang nga wora bin aɓwa lang. Nlingsang ni akah nang a gunang ni a bang Efron ɓa Hitti, 30a gunang ni a bang Makfela, ni kari Mamre a njeh Kan'ana, ɓabang ni Ibrahim kuro bi Efron ɓa Hitti ate ih ɓi ɗig nkilliya agh.31Beh ni a lingshi Ibrahim ni Hauwawu mahmi nghang; a beh ni a lingshi Ishaku ni mahmi Rebeka nghang; le beh ni lingshi Leya nghang. 32Ɓabang ni gunang ni yeh ya a kuri bih aɓa Hittiya." 33Ngha Yakubu malli lagha amuni ya, logshi kushi ɓugha muri kalla, le non usulo le ma nzumo wuh, le wora bin aɓwale.

50

1Le Yusufu ngha ni dum kpahna ha kpah ri tehri, ɓua te muri, le kpahri. 2Yusufu lagha aguro le aɓa pah ɓuhri ih ɓi a gil nluo tehri a tigha. Nina ni aɓa pahɓuhri gilla tig Israila. 3A tol akahra woro ɓahri ate ini pag ɗungso kahra ma tig nluo. Aɓa Masar ɓua ate muri akahra woro tahro pura muri lum4Ngha akahra ɓua nluo egh ɗuri ya, Yusufu nah teng ri aɓa leh Fir'auna, ih nah, "Ngha nkunna agha binyong le, njimna n'nahteng ri Fir'auna, nah yi, 5'Tehrang tig- nghang a kaniyi gir.i, ki nah, "Shina, myang nga wuh. Lingsang a nkiliya ni tummoh ate murang a njeh Kan'ana agh. Beh ni aka lingsang ngha.'" 6Fir'auna pilla, "Woro ke lingshi tehro ninga mama tigno a kaniyi ni girir ya."7Yusufu wora lingshi tehri. Aguro le Fir'auna kwa worni ni-aɓa gula ni a leh ya, ni amagulina bin tumo njeh Masar kwa, 8ni aɓa leh Yusufu kwa ni amuna tehri, ni aɓa leh tehri. Keminiya amuna yang, agi luwo leyang, ni alel giri leyang ngha a ɗag yang njeh Goshen. 9Nyehgwo piri ni aɓa kogpiri worni ni. Kpaɓɓa le ɓayong dudug ni.10Ngha a zuni bin sahri- giri ma Atad agh ni nji gini Urdu, a bue beh ni yong dungrina. Beh ni Yusufu ɓua nlue tehri ma kahra tompur ɓahri. 11Ngha aɓa Kan'ana ni njeh ya, shin ni ɓua nlue a bin sahri giri ni Atad agh, a nah, "Ga agh gi lushi yahlung ni a bin aɓa Masar." Ini pag yi ke a gor lulli beh Abel Mizraim, mama njum Urdu agh.12Nina ni amuna Yakubu paghi ninga mama waɓi yang ngha. 13Amuni tolli wori njeh Kan'ana, ke lingshi a gunang ni a ɓabang Makfella ni, kari mamre agh. Ibrahim kura gunang nghe ni a ɓa bang ngha ate ih ɓi ɗig nkiliya. Kuri bih Effron ɓa Hittiya. 14Yusufu nyerra Masar ngha malli lingshi tehri ya, ni a muna tehri, ni aɓeni kwa ki tighi a lingshi nluo tehri ya.15Ngha amuna teh Yusufu shina ih tehyang wuh na agh, a nah, "Mang ka pag giri ngha Yusufu wa pag yahlula ni sung le ka alla ka nwah sung ngosso gimashihra ni shi paghi ya. 16Nina agh a tigha ih Yususu ɓi zu, a nah "Tehro lagbang ih kedebang agh, ih nah, 17'Nwaɓɓi Yusufu ga, "Tol yi amuna tehro gimashihra ni a pagho agh." Niɓeniya tol gimashihra le aguro le Kulli le tehro." Yusufu ɓua ngha a waɓni teng ri ya18Amuna osso woro ke gungha dumi. a nah, "Shina, shisung ni aguro lo." 19Keminiya Yusufu pil yi yang, "Ke ih ɓang ngoɓong ngha. Mini bin ɗigna le Kulli? 20Yong te ya, ni ntol gimashihra murang ngha, keminiya Kulli ni paghi ate gima ɓonna, ate ih tig usulo le aɓayong dudug ninga mama nshin ni kyari ya. 21Nina niɓeniya ke ih ɓi ɓang ngoɓong ngha. Nga konna te muyong ni amuna makennina leyong." Pashi yahli yang ni ga, le waɓteng ri ayahli yang ololo.22Yusufu ɗigha njeh Masar, ni aɓa leh tehri. Digna bogho woro tongno pur lum. 23Yusufu shinna amuna Ifraimu ha njah ma tahro. Ye osso shin na amuna Makir muna Manasse, aɓeni gulla dumi ya.24Yusufu nah yi amuna tehri, "Myang nga wuh; keminiya Kulli ka zu a binyong le ka pushi yong a njeh ni, ih kanni yong a njeh ni kaniyi giri ih pih Ibrahim, ni Ishaku, ni Yakubu agh." 25Le Yusufu tigha amuna Israila kaniyi giri. Nah, "Ni njiteng Kulli ka zu a binyong. A kunbang nghe ya ɗigna nga tol muhlang." 26Nina agh Yusufu wuh, bogho 110. A gil nlue le a tigha a gitol nluo a Masar.