Namwanga: Bible for 1 Corinthians, 1 John, 1 Peter, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Corinthians, 2 John, 2 Peter, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Colossians, Deuteronomy, Ephesians, Exodus, Galatians, Genesis, Hebrews, James, John, Leviticus, Luke, Mark, Matthew, Philippians, Revelation, Romans, Ruti

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Genesis

1

1Pantaliko, Leza welewuzile iyulu ninsi yapansi. 2Insi yitalinji nanti amiwele yimwi swinya yalinjivye. Imfinzi yalinji papela apazike . Umuzimu wakwe Leza wapitanga papela paminzi.3Leza watili," kuwe uwuswepe," nga akuswepa. 4Leza alola uwutswe, kuno awuzima. Wankinye uwutiswe kumfinzi. 5Leza ayita uwutiswe'' umusanya,'''nga umusanya awita'' uwusiku.''Kwalinji amangunzi nu mutondotondo, uwanda wakutalichila.6Leza watili, '' lekani kuwe ichipawulo pakasi ya minzi, nga lekani yankanie aminzi ku minzi.'' Lekani lyankanie aminzi ku minzi.'' 7Leza apanga ichipawulo nukwankania aminzi yano yalinji pansi yipawulo ukufuma ku minzi yano yalinji papela pipawulo . Chalinji nawonye. 8Leza ayita ipa wulo '' ilewelewe.'' yalinji amanguzi nu mutondotondo, uwanda wachitiwili.9Leza watili, '' lekani aminzi yapansi pi lewelewe yakolonganikane ponga ku masyo yonga, nga insi iyikale yiloleke.'' Chalinji nawonye. 10Leza ayita insi iyikale chalo '' chapansi,'' naminzi ayakolonganikane ponga ayita '' wasumbi.'' Waweni kuno chalinji achizima.11Eleza ati," lekani insi yimezye ivya mafwa: ivimelwa ivyakukoma impumba ni miti ya vikomwa iya kukoma ivikomwa vino impumba zili muchi komwa, chili chonsi ukulingana nimewele yakwe." Chalinji ndivyo wonye. 12Insi yafumizye ivya mafwa, ivimelwa vyafumizye impumba ukuyana nimiwele yawo, ni miti yakukoma ivikomwa yino mpumba yakwe yalinji mwakwe yoliyo, ukyana ni mewele yawo. Leza waweni kuno chalinji achizima. 13Yalinji amanguzi nu mutondotondo, uwanda wachititatu.14Leza ati," lekani kuwe inkozyo mwilewelewe yigawe uwanda ukufuma kuwusiku nga lekani viwe ngati avimanyikwilo, ku vyampindi, ku vya manda ni myaka. 15Lekani kuwe inkozyo mwilewelewe lyapa ulukozyo pansi yapansi." Chalinji ndivyo wonye.16Leza wapanzile inkozyo inkulu ziwili, inkozyo inkulu ukuvinda umusanya, nu lukozyo ulutichi ukuvinda uwusiku. Wapanzile swinya ni ntanda. 17Leza waziwisile mwilewelewe kupa ulukozyo pansi yapansi, 18ukuvinda umusanya nu wusiku, nu kugawa ulukozyo ukufuma ku mfinzi. Leza waweni kuno chalinji achizima. 19Yalinji amangunzi nu mutondotondo, uwanda we chini.20Leza ati," lekani aminzi yakwile ni mpendwa ni vyelewulwa vyawumi, nga lekani ivinyunyi vyapapuka papela yansi mu lwenze lwi lewelewe." 21Leza ayelewula ivyelewulwa vya mwesumbi mukulu, nga ni chelewulwa chonsi cha wumi ukuyana ni miwele yakwe, ivyelewulwa vino vikupita navino vikakwivwa aminzi kulikonsi, nga ni chinyunyi cha mapa chonsi ukuyana ni miwele yakwe. Leza waweni kuno chalinji achizima.22Leza wavipefile, ati, " komani vikomwa nga munyame, nukwizuzya aminzi mwakwe wasumbi. Lekani ivinyunyi vinyame pansi yapansi." 23Yalinji amangunzi nu mutondotondo, uwanda wachiti sano.24Lza ati," lekani insi yapansi yikome ivyelewulwa vyawumi, chonsi ukulingana ni miwele yakwe, ivitekwa, ivinyamana ivitichi, ni vitumbu vya munsi, chonsi ukulingana ni miwele yakwe." Chalinji ndivyo wonye. 25Leza wapanzile ivitumbu vyansi ukuyana ni miwele yawo, ivitekwa ukuyana ni miwele yawo, nachonsi chino chikusela pa musili ukuyana ni miwele yakwe. Waweni kuno chalinji achizima.26Leza ati, " lekani tupange umuntu muchata chitu, muchikolanio chitu. Lekani viwe ni nsambu panswi zya mwesumbu, napa vinyunyi vya milewelewe, pa vitekwa, pakwe vyonsi ivya munsi, napa chinyamana chonsi ichakusela munsi." 27Eleza welewuzile umuntu muchata chakwe. Muchata chakwe wa mwelewuzile weliwe. U monsi nu mwanachi welewuzile woliwo.28Leza wawapefile nukuti kwakwe woliwo, " munyame, nukuvula. Mwizuzye insi yapansi, nukuyi chinvya. Muwe ni nsambu panswi zya mwesumbi, pa vinyunyi vya mwilewelewe, napa chintu chlichonsi icha wumi chino chikupita pansi yapansi." 29Leza ati," lola, nakupa ichimelwa chonsi icha kukoma impumba yino yili pansi yonsi yapansi, nu muti wonsi impumba yakwe yili mwakwe yoliyo. Viliwa avyakulya kwakwe mwemwe30Ku chitumbu chonsi ichansi yapansi, ku chinyunyi chonsi icha mwiyulu, na chonsi chino chikusela munsi, na kuchelewulwa chonsi chino chili nu mufuto wawumi napa ichawumafwa chonsi ichimelwa achakulya." chalinji ndivyo wonye. 31Leza waweni chonsi chino wapanzile. Lola, chalinji achizima nkaninye. Yalinji amangunzi nu mutondotondo, uwanda wa chitimutanda.

2

1Apalipano imyulu ninsi yapansi zyasizile, nivintu vyonsi ivyawumi vino vyalinji mwenemo. 2Pawanda mununenulambali Leza wafisile pawumalimo wa mulimo wakwe wuno wawonvile, achili chino wizile puza pawanda wamunenulambali ku milimo yakwe yonsi. 3Leza apepa uwanda wamunenulambali nukuwutelefya, pamulandu mwakwe wowo wizile puza ku milimo yakwe yonsi yino wawonvile mukwelewula kwakwe.4Vyo vyalinji avyakuwombwa ukulingana ni myulu ninsi yapansi, pano vyelewuzlwe, pawanda wuno Yahweh Leza wapanzile insi yapansi ni myulu. 5Kutalinji nanti we vupa wa musili wino walinji ukuti ali munsi yapansi, nga kutalinji ichimelwa cha musili chino chalinji chipunsile, Amuno Yahweh Leza atalenjesizye ukuti yitonye pansi yapansi, nga patalinji umuntu wakulima umusili, 6Kweni esusuwe wakwezile ukufuma munsi yapansi nu kusembelela papela pa musili wonsi.7Yahweh apanga umuntu ku lutukumbu lwivu, nga amufutila mu mpuno zyakwe umufuto wa wumi wakwe, nga umuntu awa amumi. 8Yahweh akomela ichalo kuwu fumilo wilanzi, mwakwe Edeni, nga mulyanye awika umuntu wino wamupanga.9Ukufuma kumusili Yahweh Leza wapanzile umuti wonsi ukukula chino achizima ku minso ni chizima ku chakulya. choo mukuzanwa nu muti wawumi wuno walinji mukasi muchalo. numuti wakumanya ichizima ni chiwipe. 10Uluzi lwafumile mu Eden ukusembelela ichalo. Kulyanye lwagawinkine aluwa induzi zini.11Uluzi lwakutalichila we Pishon. Aluliluno lukatantala munsi yonsinye iye Havilah, kuno kuli egolide. 12Egolide wansi yoo amuzima. Kuli swinya ebdellium niwe lye onyx.13Izina lya luzi lwe chitiwili we Gihon. Lweni lukatantala munsi ye Kushi yonsinye. 14Izina lya luzi lwe chititatu we Tigrisi, nga lukatantala kuwufumilo we Ashur. Uluzi lwe chini we Euphrates.15Yahweh Leza wasenzile umuntu wamuwika muchalo che Eden ukuwuwonvya nu kuwusunjilila. 16Yahweh Leza apingula umuntu, ati, " Kumuti wonsi uwa muchalo mufwile wawalya muwusapuke. 17Kweni ku muti wakumanya ichizima ni chiwipe utazipizile wawalya, amuno pawanda wuno ulilya ku muti woo, nakawuzyenye ulifwa."18Apano Yahweh Leza ati, " asachizima kuno umuntu afwile awe wenga. Nandi mupanjile ekavwa uwa kumuyana." 19Ukufuma ku musili Yahweh Leza wapanzile ichinyamana chonsi icha munsi ni chinyunyi chonsi icha mwilewelewe. Ngapano wavilesile ku muntu kuti alole muno andi avyitile. Monsi muno umntu witizile ichelewulwa chawumi, lyalinji alizina lyakwe. 20Umuntu wapile amazina ku vitekwa vyonsi, ku vinyunyi vyonsi vya mwilewelewe, na kuvitumbu vyonsi ivya munsi. Kweni ku muntu weni kutalinji nanti wekavwa uwa kuyana kwakwe weliwe.21Yahweh Leza wapanjisizye utulo utwakulachisya ukupona pa muntu, achino umuntu walazile. Yahweh wasenzile lumwi uluwazu lwakwe nga ayiyala umuwili pano wasenzile uluwazu. 22Nu luwazu luno Yahweh wasenzile ku muntu, wapanzile umwanachi nuku muleta ku muntu. 23Umuntu ati, " Ipmindi yoo, wee ali fupa lya mafupa yane, nu mutande wamutande wane. Ali yitwa, 'pamulandu wasenzilwe ku muntu."24Achaleka umuntu ayisi nu nyina kwe, aliwa ponga nu waku wakwe, nga waliwa amuwili wonga. 25Wonsi walinji chitankwa, umonsi nu muchi wakwe, kweni watasozilwe insoni.

3

1paponye inzoka yalinji anchenjele ukulusya inyama zyonsi izyalonde zino e Yahwey Eleza welewuzile. Ayiti kumwanachi, '' Avino Leza nakawuzye wavwanzile, mutize mulye icha muti wonsi ukufuma muchalo'?'' 2Umwanachi ati ku nzoka, "Tufwile twawalya ichikomwa icha ichakufuma ku miti yachalo, 3kweni ukulingana ni chikomwa cha muti wuno wuli mukasi muchalo, Leza watili, 'mutati mwawalya wowo, nanti akuwukumya, amoo mulifwa. '''4Inzoka ayiti kumwanachi, '''Mwawuchisinkanye mutalifwa. 5Amuno Leza amanyile kuno uwanda wuno mulilya aminso yinu yaliyiyuka, nga muliwa vino Leza, awakumanya ichizima ni chiwipe. 6''Walile umwanachi walola kuno umuti walinji awuzima ku chakulya, nukuti walinji awakuloleka ichete muminso, nukuti umuti walinji ayakulenjesya wumwi ukuwa ni njelu, wakuntuzile chumwi icha vikomwa nukulya. Apano wapile swinya chimwi umulume wakwe wino walinji naweliwe, nga alya.7Aminso yawo wonsi ayiyuka, nga awamanya kuno walinji chintakwa. Awasuminkania amafwa ya mukuyu apaliponga nukuyivwimbilizya woliwo. 8Wivwile umuswato we Yahwey Leza akupita muchalo lyo ilanzi lyatonta, achino umonsi nu mwanachi wakwe awavwama ku minso ye Yahwey mukasi ya miti yamuchalo.9Yahweh Leza ayita umonsi ati kwakwe weliwe, nga uli kwi?'' 10Umonsi ati, " imbivwile muchalo, nga intina, umulandu tendi chintakwa. Achino tenjifisile." 11Leza ati, nga wuzye weweni akunenile kuno uli chintakwa? ungawanga ulile ku muti wuno nakupinguzile ukuti nanti kulya kwewolilwo?12Umonsi ati, " Amwanachi wino wampile ukuwa nanene, wampile ichikomwa ukufuma ku muti, nga nalile. " 13Yahweh Leza ati ku mwanachi, " Nga chani chino wawomba?" Umwanachi ati, " Inzoka yimbifile nga indya."14Yahweh Leza ati ku nzoka, " pamulandu wawomba choo, wemutipwe nsu muvikwato vyonsi nivitumbu vyonsi ivyamunsi. Apawula wako wuno uliwapitila, swinya uliwawalya ulutukumbu amanda yawumi wako wonsi. 15Ndiwika uwulwani pakwe wewe nu mwanachi, pakasi pa mbeyu yako ni mbeyu yakwe. Aliwapumunta umutwe wako, nga nawe uliwaluma ichitende chakwe."16Kumwanachi ati, ndiyonjelezya uwulumila wako mukuwa na wana, uliwapapa awana muwulumila. Ukuluchila kuliwa pe wakuwako kweni alivinda pakwe wewe.17Kwe Adamu amunena ati, pamulandu wateyelezya ku mazwi ye wakuwako, nga walya ku muti ,ukulingana chino nakupinguzile wewe pakuvwanga ukuti, 'Utafwile ulye kwe wowo; umusili awutipwe umulandu na wewe; ulilya ukufuma kuwulumila ya wumi wako. 18Chilifumya iminga nivimalemati kwakwe wewe, nga ulilya ivimelwa vyamuchalo. 19Pitwinsi lya mpumi yako ulilya ichibama, ukufichila wanyochela kumusili, amuno wasenzilwe ukufuma kwecho. Amuno we lutukumbu naku lutukumbu ulinyochela. ''20Umonsi amwita wakuwakwe izina Eva pamulandu walinji we mayo wa vya wumi vyonsi. 21Yahweh Leza apanjila Adamu nu waku wakwe ivizwalo vyamikwela nukuwazwika.22Yahweh Leza ati, '' kanonzi umuntu wawa nge asweswe, uwakumanya ichizima ni chiwipe. Achino kanonzi atazipizile ukuzumilizwa ikasa lyakwe lifichile, ukusenda ku muti wawumi, nukulya nukuwa nuwumi wamuyayaya. '' 23Achaleka Yahweh Leza wamufumizye muchalo che Eden, pakulima umusili kwewuno wafumilizile. 24Achino Leza afumya umuntu muchalo, nga awichila amakerubi pa wufumililo wilanzi we Eden, nulupanga lwakulilima luno lwasenukanga konsi na konsi, ukuti luchinjilizye inzila ku muti wawumi.

4

1Umonsi amanya Eva umuchi wakwe nga awa ni chfuwa akwata Kaini. Ati," Nafum ya umuntu nu lwavwilizyo lwe Yahweh." 2Apano akwata umunyina e Abel. Nomba Abel wizilewa we kachema wang'onzi, kweni Kaini walimanga umusili.3Chizile chawa mukupita kwa mpindi Kaini walesile ivikomwa vimwi vya musili ukuwa achawupi kwe Yahweh. 4Lelo Abel, walesile chimwi iche nakatote wang'onzi zyakwe nazimwi na mafuta yamwi. Yahweh azumilizya Abel ni chawupi chakwe, 5kweni Kaini ni chawupi chakwe atazumilizizye. Achino Kaini walinji afulwe nkaninye, nga awika ni nkansi.6Yahweh ati kwe Kaini, "Wuzye achani chino ufuzilwe nga chani chino ukuwika inkansi? 7Ndi wawomba chino achizima, utanga uzumilizwe? kweni ndi utawomba chino sachizima, uluwembu lukulindilila pa mulyango ni vikumbuchilwa ukukutungulula, kweni ufwele uvinde pakwe choo."8Kaini avwanga kwe Abel umunyinakwe. Yalinji ampindi yino walinji muchalo, Kaini akatuchila Abel umunyinakwe nuku mukoma. 9Apano Yahweh ati kwakwe Kaini, " Nga Abel umunyinako ali kwinye?" ati," Ntamanyile. Wuzye kalola wa munyina wane?10Yahweh ati," Nga achani chino wawomba? uwazi wa munyonko wukupunda kwe nene ukufuma ku musili. 11Kanonzi mwe watipwe ukufuma ku musili, wuno wati wiyula umulomo wakwe ukupochelela uwazi wa munyonko ukufuma kwikasa lyako. 12Pano ukulima umusili, ukufuma kanonzi nu kutwalilila wuta likoma ivikomwa ivivule. Umusowa masyo nuwa kupitana avino uliwa munsi."13Kaini ati kwe Yahweh, " ukusundwa kwane kwakula ukulusya chino ntanga mfichilisye. 14Nakawuzyenye, mwamfumya nene pawanda woo ku musili woo, nga ndi fisama ku chinsyo chako. Ndi sowa masyo nuwa kupitapitana munsi, nawensi wino wanzana alinkoma." 15Yahweh ati kwakwe weliwe, " Ndi wumwi wakoma Kaini, ukulanduzya kuliwa pakwe weliwe munenulambali." Apano Yahweh awika ichimanyikwilo pakwe Kaini, ukuti ndi wumwi wamuzana, umuntu weyo atalwisania naweliwe.16Achino Kaini wizile fuma paminso ye Yahweh nukuya yikala munsi Nod, kuwufumililo we Eden. 17Kaini amanya ewaku wakwe nga awa ni chifuwa. Wapafile Enoki. Wazenzile umusumba awita izina lya mwana wakwe Enoki.18Kwakwe Enoki kwa pafilwe Iradi. Iradi wizile awa we yisi we Mehujayeli. Mehujayeli wizile awa we yisi we Metushayeli. Metushayeli wizile awa we yisi we Lameki. 19Lameki wa twazile awanachi wawili. Izina lya kwe wenga walinji we Adah, nga ni zina lyakwe winji walinji we Zillah.20Adah wakwasile eJabo. Walinji we yisi wa kwe wawo wano wakakwikala muma tenti wano wali nivitekwa. 21Izina lya munyina wakwe walinji we Jubo. walinji we yisi wawo wano wakalizya babatoni ni mfwemfwe 22Lelo kwakwe Zillah, wakwasile Tubo-kaini welinji we Naamah.23ELamecki watili kuwa waku wakwe, "Adah ne Zillah, teyelezyani kwizwi lyane; mwe wachi wakwe Lamecki, teyelezyani kwakwe vino nkuvwanga. Amuno nati inkoma umuntu pamulandu nukunchisa nene, pamulandu umulumendo wanchisile. 24Ndi Kaini walanduzwa ku mpindi munenulambali, alyakuti Lamecki ali landuzwa amakumi munenulambali ni mpindi munenulambali."25Adam amanya swinya ewaku wakwe, nga akwata umwana winji umonsi. Amwita izina lyakwe e Seti nga ati, " Leza wapa umwana winji mumasyo yakwe Abel, amuno Kaini wamu komile." 26Umwana wakwasilwe kwakwe Seti nga amwita izina lyakwe Enoshi. Pa mpindi yoyo awantu watalisile ukwita pi zina lyakwe Yahweh.

5

1Woo amutantiko wa mbeyu yakwe Adam. Pawanda wuno Leza welewuzile umuntu, wawelewuzile muchata chakwe 2Umonsi nu mwanachi wawelewuzile woliwo. Wawa pefile nga ayita woliwo awantu pano welewuzilwe.3Walile pano Adam wikala imyaka umwanda na makumi yatatu, wizile wawa we tata wa mwana umonsi uwa muchata chakwenye, muchikolanio chakwe, nga amwita izina lyakwe e Seti. 4Watili pano Adam wawa we tata wakwe Seti, wisile imyaka imyanda kananimonsi wizile wawa we tata wa wana wachonsi awavule nawa chanachi. 5Adam wisile imyaka imyanda mufundikambali namakumi yatatu, ngapano wafwile.6Walile Seti wikala imyaka umwanda na yitatu wizile wawa we yisi we Enoshi. 7Watili wawa we yisi we Enoshi, wisile imyaka imyanda kananimonsi na munenulambali nga wizile wawa we yisi wawana chonsi wavule nawa chanachi. 8Seti wisile imyaka imyanda mufundikambali ikumi na yawili, ngapano wizile wafwa.9Walile Enoshi wikala imyaka amakumi mufundikambali, wizile wawa we yisi we Kenani. 10Watili pano wawa we yisi we Kenani, Enoshi wikazile imyaka amakumi kananimonsi ikumi na yasano. 11Enoshi wikazile imyaka amakumi mufundikambali na yasano, ngapano wizile wafwa.12Walile Kenani wikala imyaka amakumi munenulambali, wizile wawa we yisi we Mahalalelu. 13Watili wawa we yisi we Mahalalelu, Kenani wikazile imyaka imyanda kananimonsi na makumi yani. Wizile waw we yisi wa wanachonsi wavule na wachanachi. 14Kenani wikazile imyaka imyanda mufundikambali ni kumi, ngapano wizile wafwa15Walile Mahalalelu wikala imyaka umutanda na yasano, wizile wawa we yisi we Jaredi. 16Watili wawa we yisi we Jaredi, Mahalalelu wikazile imyaka imyanda kananimonsi na makumi yatatu. Wizile wawa we yisi wawanachonsi wavule na wachanachi. 17Mahalalelu wikazile imyaka imyanda kananimonsi amakumi mufundikambali na yasano, ngapano wizile wafwa.18Walile Jaredi wikala imyaka umwanda amakumi umutanda na yawili, wizile wawa we yisi we Enoki. 19Watili wawa we yisi we Enoki, Jaredi wikazile imyaka imyanda kananimonsi. Wizile wawa we yisi wa wanachonsi wavule nawachanachi. 20Jaredi wikazile imyaka mufundikambali amakumi umutanda na yawili, ngapano wizile wafwa.21Walile pano Enoki wikaLa imyaka amakumi umutanda na yasano, wizile wawa we yisi we Metuselah. 22Enoki wapisile ne Leza imyaka imyanda yitatu lyo wawa we yisi we Metuselah. Wizile wawa we yisi wa wana chonsi na wanachi awavule. 23Enoki wikazile imyaka imyanda yitatu na yisano. 24Enoki wapisile ne Leza, ngapano wizile pita, amuno Leza wamusenzile.25Walile Metuselah wikala imyaka umwanda amakumi kananimonsi na munenulambali, wizile wawa we yisi we Lameki. 26Watili wawa we yisi we Lameki, Metuselah wikazile imyaka imyanda munenulambali amakumi kananimonsi na yawili. Wizile wawa we yisi wawana awavule awachonsi na wanachi. 27Metuselah wikazile imyaka imyanda mufundikambali amakumi mutanda na mufundikambali. Apano wizile wafwa.28Walile Lameki wikala imyaka umwanda kananimonsi na yawili, wizile wawa we yisi wa mwana umonsi. 29Wa mwisile izina lyakwe Noah, awati, " wee alitupa ukupuza ku milimo yitu nu kuwulumilwa wa kuyikungula kwa makasa yitu, yino tuzipizile tuwombe pamulandu nu musili wuno Yahweh ati atipa."30Lameki wisile imyaka imyanda yisano amakumi mufundikambali na yasano watili wawa we yisi we Noah. Wizile wawa we yisi wawana wavule awachoinsi na wachanachi. 31Lameki wikazile imyaka imyanda munenulambali amakumi munenulambali na munenulambali. Apano wizile wafwa.32Watili Noah wikala imyaka imyanda yisano, wizile wawa we yisi we shemu, Hamu, ne Yafeti.

6

1Chizile chawa lyo awantu ukuvula pansi yapansi nga nawana wachanachi wakwasilwe kwakwe woliwo, 2ukuti awana wakwe Leza waweni awana wawantu kuno walinji awayembe. Wayitwalizile wonga awanachi, wensi uwawoliwo wino wamusolanga. 3Yahweh ati, " Umuzimu wane wutaliwa mu wantu penyee, amuno amutande. Waliyikala imyaka umwanda na makumi yawili."4Wa masayi walinji munsi yapansi mu manda yalianye, nga swinya nukuya inkolelo. Chawovnilwe pano awana we Leza watwazile awana wawantu, nga awakwata awana nawoliwo. Waa walinji awantu wamaka awakalii, awantu awamanyikwe.5Yahweh waweni kuno uwuwipe wa muntu wakulisya munsi yapansi, nga nukuti nakelenganizye ka wuntu ya myenzo yawo walivye awuwipe wakutwalilila. 6Yahweh wayilizanizye ukuti wapanzile awantu pansi yapansi, nga cha lwilwi nsizye weni ku mwenzo wakwe.7Achino Yahweh watili, "Nandi mpyele awantu wano nati mbelewula ukufuma kunsi yapansi ---awantu ni vinyama, nivintu vyonsi ivya kuzenzela ni vinyunyi vya mwilewelewe, amuno nkuyilizania ukuti navipanzile. " 8Kweni Noah wazanile ukutemelwa mu minso yakwe Yahweh.9Vyo vyalinji avyakuwombwa ukulingana ne Noah. Noah walinji amuntu umulungamane, atalinji nanti ampifya mwakwe wantu wampindi yakwe. Noah wapitanga ne Leza. 10Noah wizile wawa we yisi wawana watatu: Shemu , Hamu, ne Yafeti.11Insi yapansi yawozile paminso yakwe Leza, nga yizwile ni vyongo. 12Leza waweni insi yapansi; lola, yavunzile amuno umutande wonsi wati wuwozya inzila zyakwe pansi yapansi.13Leza ati kwakwe Noah, "Nalola kuno ampindi yakumalizya imitande yonsi, amuno insi yapansi yizula ni vyongo ukupitila yoliyo. Nakawuzyenye, nkwizu kuzyonona ninsi. 14Yipanjilani mwenga uwato wesapule. Pangani amakasi muwato, nukusyema mukasi nakunzi. 15Avyo mwandi muye muwupanjile: Uwutali wawato wandi wuwe ichisunsa imyanda yitatu; muwutali wakwe wandi wuwe amakumi yawili yamamita nukutalimpa kwakwe kwandi kuwe amamita ikumi lyonga na yani.16Pangani umusonje wawato, nga mumalizye pa chisunsa ukufuma papela pa mbali. Muwike umulyango pa mbali pawato nga mupange na pansi, uwe chitiwili, nga ni chipitu che chititatu. 17Teyelezyani, ndi pakuleta intalala ya minzi pansi yapansi, pakonona imitande yonsinye yino yili numufuto wawumi ukufuma pansi piyulu. Chonsi chino chili pansi yapansi chilifwa.18Kweni ndiyikazya ipangano na mwemwe. Muliyinjila muwato, mwemwe, awana winu ne waku wako, nawachi wawana wako ponga nawewe. 19Ichelewulwa chonsi icha wumi icha mutande chonsi, uluko lwe viwili vili vyonsi muzipizile muviwike muwato, ukuvisunga nuwumi namwemwe, ivyonsi ni vyanachi.20Ni vinyunyi ni myata nimiwele yawo, ni vinyamana ni miwele yawo, ni vyakusela nga ni chakusela chonsi ichansi ni miwele yawo, viwili vyonsi viliyiza kwakwe mwemwe muvisunge nuwumi. 21Ukolonganike kwakwe wewe wenga ichakulya cha mwata wonsi ichakulyekwa nukuchisunga, kuti chize chiwe achakulya chakwe mwemwe navyolivyo." 22Achaleka Noah wawonvile choo. ukulingana kwakwe vyonsi vino Leza wamupinguzile, achaleka awomba.

7

1Yahweh ati kwe Nowa,'' zanga''wewe ni mbumba yako yonsi, muwato, amuno nalola kuno wewe wemulungamane pankolelo zyane munkulo yoo. 2Kunyama yonsi iyintakandamana ulileta izyonsi munenulambali nizyanachi munenulambali . Kunyama zino ankandamane, kwezyozyo mulete ziwili, iyachonsi niyachanachi. 3Swinya ni nyunyi zyamwilewelewe, ulete izyonsi mnenulambali ni zyanachi munenulambali, ukusunga imbeyu yakwe pansi yonsi iyapansi .4Amuno mumanda munenulambali ndipanjisya imvula yitonye pansi yapansi kumanda amakumi yani umusanya nuwusiku. Ndiyonona chonsi ukufuma pansi pamusili ichawumi chonsi chino napanga.'' 5Nowa wawonvile chonsi chino Yahweh wamupinguzile.6Nowa walinji ni myaka imyanda umutanda pano intalala yaponile munsi. 7Nowa, awanakwe, ewakuwakwe, nawanyinavyala winjizile ponga muwato pamulandu wa minzi yantalala.8Inyama nzima ni nyama zino zisi nzima, ninyunyi nachonsi chino chikasela pansi, 9viwili viwili, ichonsi nichanachi, vyizile kwe Nowa avyinjila muwato, ndivino Leza wamupinguzile Nowa. 10Ayala manda yasila munenulambali, aminzi yantalala ayiza munsi yapansi.11Mumwaka wa myanda mutanda wawumi wakwe Nowa, mumwezi we chitiwili, pawanda wi kumi munenulambali uwa mwezi, pawanda wuliwonga, ivintopwezi vyonsi vizike avimiminuka, namampongololo ya mwiyulu ayiyuka. 12Imvula ayitalika ukupona pansi yapansi ku manda yani uwusiku numusanya.13Pawanda wowonye Nowa nawana wakwe awachonsi, Shemu,Hamu, nu Yafeti, nu muchi wakwe Nowa, nawachi watatu awana wakwe ponga nawoliwo, awinjila muwato. 14Awakwinjila ponga nachonsi ichinyamana ukulingana numwata wakwe,nachonsi ichitekwa ukulingana numwata wakwe, ni chakusela chonsi chino chikasela pansi yapansi ukulingana numwata wakwe, ninyunyi yonsi ukulingana numwata wakwe, ichelewulwa chonsi namapa.15Viwili muvya mutande vyonsi mwakwe vino mwalinji uwumi wamufuto vwizile kwakwe Nowa nukwinjila muwato. 16Ivinyama vino vyinjizile mwenemo vyalinji ichonsi nichanachi ivyamutande vyonsi; vyinjizile mwenemo ngati vino Leza wamupinguzile. Ngapano Yahweh azyiyalila ichisakati.17Ngapano intalala ayiza munsi yapansi ku manda amakumi yani, nga naminzi ayavulilila ayatumpula uwato nukuwukwezya papela yansi. 18Aminzi ayafichilisya ukwiyala insi yapansi, nga uwato awambama papela paminzi.19Aminzi ayakwela nkaninye pansi yapansi achaleka ni myamba yonsi iyitali yino yalinji pansi pilewelewe yakupichizilwe. 20Aminzi yakwezile intampulo ikumi nayasano papela pasosonjelwa yamyamba.21Ivyawumi vyonsi vino vyapitanga munsi vyafwile_ inunyi, ivitekwa, inyama vyamumpanga, ivyelewulwa vyawumi vyonsi vino vyikalanga mumpendwa inkulu pansi yapansi, nawantu wonsinye. 22Ivyelewulwa vyawumi vyonsi wano wisile pamulundu, wano wafutanga umufuto wawumi ukupitila mumpuno zyawo, wafwile.23Achino ichawumi chonsi chino chalinji papela yansi chapyezilwe, awantu nivinyama nivintu vyakusela nivinyunyi vyamwilewelewe. Vyonsinye vyononilwe ukufuma munsi. Nowa vyee nawawo wano walinji naweliwe muwato wasyazile. 24Aminzi yikazile pansi yapansi amanda umwanda wonga namakumi yasanu.

8

1ELeza welenganizizye Nowa, ivinyamana vyonsi mumpanga, nga nivitekwa vyonsi vino vyalinji naweliwe muwato. Eleza alenjesya inkungu ukuputa papela pansi, nga aminzi ayatalika ukupwela. 2Imbwiwi zyawu zike wampongolo wiyulu zyiyusile nga ayileka, nga ayileka ukutonya. 3Intalala ya minzi yatalisile ukwika katichi katichi munsi yapansi, nga pakupelelechezya kwa manda umwanda nakumi yasano yizile yasila.4Uwato wizile wupuza mu mwezi wamunenulambali, pawanda wikumi munenulambali wamwezi, pamyamba ye Ararati. 5Aminzi ayatwalilila ukwika ukufichila umwezi wikumi. Pawanda wakutalichila wamwezi, insonga zyamyamba zyalolesile.6Yalile pano amanda amakumi yani yapita Nowa ayiyula impongolo yawato wuno wapanzile. 7Watumile chigowe nga apapuka ukunyochela nyochela ukufichila yakala munsi yapansi.8Nngapano wizile tuma inkunda pakulola ndi aminzi yasizile papela yansi yapansi, 9kweni inkunda yitazanile amsyo yakuwika ichinama chakwe, nga ayinyochela kwakwe weliwe muwato, amuno yachilinji yakukwanisya insi yonsi yapansi. Wafumizye ikasa lyakwe ayisenda nukuyileta muwato naweliwe10Walindilizile amanda yanji munenulambali nga atuma swinya inkunda ukufuma muwato. 11Inkunda yanyochezile kwakwe weliwe akamanguzi. Lola! Mu mulomo mwakwe mwalinji ifwa iyawe lyakwe alivi iliteta. Apano Nowa wamanyile kuno amanzi yapwela munsi yapansi. 12Walindilizile swinya amanda yanji munenulambali, nga atuma swinya inkunda. Yitanyochezile swinya kwakwe weliwe.13Chalinji pano mu myaka umutanda nu mwaka wakutalichila, mu mwezi wakutalika, muwanda wakutalika uwa mwezi, kuno aminzi yakazile munsi yapansi. Nowa afumya ichikupichizyo cha wato, alolechesya kunzi, alola kuno, lola, papela wamusili pakala. 14Mumwezi wachitiwili, pawanda wamakumi yawili munenulambali, insi yakazile.15E leza ati kwe Nowa, 16Fumani muwato, mwemwe, ewaku wako, awana wako wachonsi, nawachi awawana wako nawewe. 17Fuma ponga nawewe ichelewulwa chonsi ichamuwili chonsi chino chili nawewe _ ivinyunyi, ivinyamana, nachonsi ichakusela chino chikusela pansi_ ukuti vizipizile vinyamane pansi yapansi, ukuti vikome ivikomwa nukonjelezwa pansi yapansi.''18Apano Nowa wafumile nawana wakwe wa chonsi, ewaku wakwe, nawachi wawana wakwe naweliwe. 19Ichelewulwa chonsi ichawumi, ichakusela chonsi, nichinyunyi chonsi, ichilichonsi ichakupita pansi, ukulingana nimbumba zyawo, wasile uwato.20Nowa azenga akavuwa kwe Yahweh. asenda ivinyama vimwi ivintakandamikwa nga nivinyunyi vimwi ivintakandamikwa, nga apa ivyawupi vyakocha pakavuwa. 21Yahweh anunchizya umunsi uwuzima nga ati umwenzo wakwe, '' ntalitela ntipe swinya umusili umulandu nawantu, chingatenga amelenganio ya myenzo yawo ayiwipe ukufuma ku wunya wawo. Ntalitela nanti akonona swinya ichintu chonsi ichawumi, ndivino nawomba. 22Pano insi yapansi yichili, impindi ya mbewu nukusinza, ukutalala nukulungula, ichisanya ni chisiku, umusanya nuwusiku vitaliyimilila.''

9

1Apano Leza apepa Nowa nawana wakwe wachonsi, nga ati kwakwe woliwo, '' komani vikomwa, munyame, nukwizuzya insi yapansi. 2Ukutinia kwakwe mwemwe nuwutundume winu wuliwa chinyamana ichawumi chonsi pansi yapansi, pa chinyunyi chonsi icha mwilewelewe, nachonsi icha kupita pamusili, ni nswi zyonsi izya mwe sumbi. Vyati vipwa mumakasa yinu.3Icha kupita chonsi chino achawumi chiliwa achakulya kwakwe mwewemwe. ndivino nawapile ivimelwa vyawumafwa, Kanonzi nkuwapa chilichonsi. 4Kweni mutazipizile mwawalya inyama nuwumi wakwe-wuno awazi wakwe- mwakwe yoliyo.5Kweni mo uwazi winu, uwumi wuno wuli muwazi winu, ndivwamba ukunyosezyapo. Ukufuma kwikasa lyachinyamana chonsi ndiwuvwamba. Ukufuma kwikasa lya muntu wensi, akulikuti, ukufuma kwikasa lyewumwi wuno wakoma umunyina, ndivwambichisya ukulipila pa wumi wa muntu weyo. 6Wensi wino akwisyu wazi wantu, pamuntu weyo uwazi wakwe wuli yiswa, amuno amuchata che Leza muno welewuzile umntu. 7Ukuwa mwemwe, komani ivikomwa nukunyama, musalangane insi yonsi iyapansi nukunyama pakwe yoliyo."8Apano Leza avwanga ku wana wakwe nakwe weliwe, ati, 9"ukuwa nene, teyelezya! naya paku fichilisya ipangano lyane nawewe nawa kwichilila pakwe wewe, 10Ni chelewulwa chonsi ichawumi chino chili nawewe, ni vinyunyi, ni vitekwa, ni chelewulwa chonsi ichansi ichakuwa namwe, chonsi chino chafumile muwato, ku chelewulwa chawumi chonsi icha pansi.11Newawo ukufichilisya ipangano namwe, ukuti icha mutande chonsi chitalitela chononwe na minzi yantalala. Kutalitela swinya intalala yonone insi yapansi." 12Leza ati, " Choo achili chimanyikwilo chipangano chino nkupanga pakasi pakwe nene na wewe ni chelewulwa chonsi ichawumi chino chili nawewe, ni kwatwa lyonsi ilyankolelo: 13Nawika umulalamfuti mwiwingo,nga chiliwa achilolelo chipangano pakasi nene ninsi yapansi.14Chiliyiza chiwe pano ndileta iwingo pansi yapansi nga umulalamfuti awuloleka mwiwingo, 15ngapano ndiyizuka ipangano lyane, lino lili pakasi pakwe nene namwemwe ni zichelewulwa chawumi chonsi ni vyamiwili vyonsi. aminzi yataliwa swinya antalala pakonona ivyamuwili vyonsi.16Umulalamfuti wuliwa mumawingo nga ndiwulola, umwakuti njizuke ipangano lyamuyayaya pakasi pakwe Leza ni chelewulwa chonsi ichawumi ni chamuwili chonsi chino chili munsi yapansi.'' 17Apano ati kwakwe Noah," Cho achimanyikwilo chipangano lino nasimichizya pakasi pakwe nene ni vyamuwili vyonsi vino vili pansi yapansi."18Awanachonsi wakwe Noah wano wafumile muwato walinji Shemu, Hamu, ne Yafeti. Hamu walinji we Tata we Cannan 19Waa walinji awana chonsi wakwe Noah, nga ukufuma we waa insi yonsi yapansi ya nyamilwe.20Noah watalisile ukuwa we sichilima, nga akomela ivikomwa. 21Wizile wamwa umutawa wumwi nga akoleka. Walazile chintakwa mwi teti lyakwe.22Apano Hamu, Etata we Cannani, waweni uwuchintakwa we yisi nga anena awanyina wakwe kunzi. 23Nga Shemu ne Yafeti awasenda umwinjila awawika pa vipungo vyawo vyonsi, nukupita ichimfutete nga awavwimba ichintakwa cheyisi wawo. Impumi zyawo zyalozizye kunji, achino wataweni uwuchintakwa we yisi wawo.24Walile Noah wakatuka kuwukoleke wakwe, wizile manya chino umwanakwe chonsi umutichi chino awomvile kwakwe weliwe. 25Nga ati, "Cannani awe amutipwe. Azipizile awe awakupyunjila wawapyungi wawanyina wakwe."26Watili swinya,"Leka Yahweh, eLeza we Shemu, apepwe, nga leka Cannani awe wekapyunga wakwe. 27Lekani Leza ayonjelezye ichipya che Yafeti, nga lekani apange akaya kakwe mwi teti lye Shemu. Lekani Cannani awe wekapyunga wakwe."28Lyo intalala yapita, Noah wikazile imyaka imyanda yitatu namakumi yasano, 29Amanda yonsi yakwe Noah yalinji imyanda mufundikambali na yasano ngapano wafwile.

10

1Yoo yalinji ankwatwa yakwe Nowa, wino we Shemu, Hamu, ne Yafeti. Awana chonsi wakwasilwe kwakwe woliwo lyo intalala yapita.2Awanachonsi wakwe Yafeti walinji we Gomer, Magogi, Medayi, Javani, Tubal, Mesheki, ne Tirasi. 3Awanachonsi wakwe Gomer walinji we Ashkenaz, Riphath, ne Togarmah. 4Awanachonsi wakwe Javani walinji we Elishah, Tarshish, Kittim, ne Dodanimu. 5Ukufumilila kwakwe yaa awantu wa mumbali mwakwe sumbi wapawunkine nga awaya mutwaya twawo, wensi ni nvwango yakwe, ukulingana nuluko lwawo, ni nduko zyawo.6Naa waa wana Hamu walinji Kushi, Miziramu, Put, ne Kanani. Naa waa wana wakwe 7Kushi walinji we sebal, Havilah, sabuta, Raamah, swinya sabuteka. Naa waa wana wakwe Raamah walinji we sheba ne Dedani.8Kushi wizile wawa. we yisi wakwe Nimirod, wino walinji awantaliko ukuchinvya insi 9Walinji wekawinga wamaka paminso pakwe Yahweh. Awuli mulandu kulikuti, " vino Nimurod, ekewinga uwamaka yakwe Yahweh." 10inkasi zyakutalichila izya wufumu walinji we Babylon, Uruk, Akkad, ne Kalneh, munsi yakwe Shinar.11Ukufuma munsi yoyo wayile ku Assyria nga azenga Niniveh, Rehoboti Ir, Kalah, 12ne Resen, wino walinji pakasi pe Niniveh ne kalah. Walinji amusumba uwukulu. 13Mizraim wizile wawa we yisi wakwe Ludites, wa Anamites, wa Lehabites, wa Nephtuhites, 14Wa pathrusites, wa kasluhites (kwakwe wino awafilisiti wafumilizile), nawa kaphtorites.15Kanani walinji amukwasi wakwe Sidoni, eketote wakwe nuwa kwe Heth, 16swinya nuwa wa Jebusites, wa Amori, wa Girgashites, 17wa Hiva, wa Akari, wa Sinayi, 18wa Arivadi, wa Zemari, wa Hamati. Pankolelo yakwe induko zyawa Kanani zya salangine.19Numumpaka wawa Kanani wafumizile ku Sidoni, mukutungululwa ne Gerar, mpaka naku Gaza, nga pano akupita ukulungama kwe Sodomu, Gomorrah, ne Zeboyimu, mpaka nuku Lasha. 20Waa walinji awana chonsi wakwe Hamu, nu nduko zyawo, ni nvwango zyawo, munsi zyawo, munsi zyawo, nga namu nduko zyawo.21Awanachonsi wakwasilwe swinya kwe Shemu, umunyina wakwe Yafeti. Shemu walinji swinya amunyenya wawantu wonsi wawa Eber. 22Awanachonsi wakwe Shemu walinji we Elamu, Ashur, Arphaxad, Lud, ne Aram. 23Awanachonsi wakwe Aram walinji we Uz, Hul, Gether, ne Mesheki.24Arphaxad wizile wawa we yesi wakwe Shelah, nga ne Shelah wizile wawa we yisi wakwe Eber. 25Eber walinji nawanachonsi wawili. Izina lyakwe wumwi walinji we Peleg, amuno mumanda yakwe insi yagawinkine. Izina lya munyinya walinji we Joktan.26Joktani wizile wawa we yisi wakwe Amodadi, Shelefu, Hazarmaveti, jerah, 27Hadoramu, Uzal, Diklah, 28Obal, Abimael, Sheba, 29Ophir, Havilah, ne Jakobu. wonsi waa walinji awanachonsi wakwe Joktani.30Ichipya chawo chalinji acha kufuma ku Mesha mpaka Sepa, umwamba wakufuma kukambazwa kawufumo wilanzi. 31Waa walinji wanachonsi wakwe Shemu, ukulingana nintanto zyawo ni nvwango zyawo, munsi zyawo ukulingana ni nduko zyawo.32Waa wino walinji wanachonsi wakwe Noah, ukulingana naku nkwantwa zyawo, naku nduko zyawo. Kwakwe vyoo induko zyapawunkine nga aziwaya ninsi lyo intalala yapita.

11

1Lelo insi yonsi yawovyanga invwango yonga nga walinji namazwi ayaliyonga. 2Ndivino wachonile kuwufumilo wilanzi, wazanile uwutambalale munsi ye shinar nga awikala kulyanye.3Awati kwe numuwuye," zanji, lekani tumate injelwa nukuzyocha ichetechete." Walinji ni njelwa mumalo ya mawe namanenengela ngati amusumbi. 4Awati, " zanji, lekani tuyizenjele swenga umusumba ni pembo lino papela pakwe pafike kwiyulu, nga tuyipanjile swenga izina. Ndi tutangatuti wonye, tuli salangana pansi yonsi iyapansi."5Achino Yahweh wisile alola umusumba ni pembo lino uluko lwe Adam wazenzile. 6Yahweh ati, " Lola, amuntu wenga ni nvwango iyliyonga, nga wati watalika ukuwomba choo! kanonzi kusi nanti chimwi chino wakasi ukuwomba chilikaninkana kwakwe woliwo. 7Zanji, lekani twike nukuvulungania invwango yawo, ukuti watakati wivwane we numuwuye."8Achaleka Yahweh wawasalanginie munsi yonsinye swinya waleke ukuzenga umusumba. 9Achaleka, akaya kaa kitwa Babelo, umulandu Yahweh wavulunginie invwango yansi yonsi nga ukufuma koko Yahweh wawasalanginie ukuwafumia munsi yonsi yonsi yapansi.10Waa walinji awaluko we Shemu. Shemu walinji imyaka umwanda wonga, nga wizile wawa we yisi wakwe Arphaxad imyaka yiwili lyo intalala yapita. 11Shemu wikazile imyaka imyanda yisanu lyo wawa we yisi we Arphaxad. Wizile wawa swinya we yisi wawanachoinsi nawachanachi.12Walile pano Arphaxad wikala imyaka amakumi yatatu nayasano, wizile wawa we yisi we Shelah. 13Arphaxad wikazile imyaka imyanda yini lyo wawa we yisi we Shelah. Wizile wawa swinya we yisi wawanachonsi nawachanachi.14Pano Shelah wikazile imyaka amakumi yatatu, wizile wawa we yisi we Eber. 15Shelah wikazile imyaka imyanda yini nayitatu lyo wawa we yisi we Eber. Wizile wawa swinya we yisi wawanachonsi nawachanachi.16Pano Eber wikazile imyaka amakumi yatatu nayani, wizile wawa we yisi we Pelegi. 17Eber wikazile imyaka imyanda yini namakumi yatatu lyo wawa we yisi we Pelegi. Wizile wawa swinya we yisi we wawanachonsi nawachanachi.18Pano Pelegi wikazile imyaka amakumi yatatu, wizile wawa we yisi we Reu. 19Pelegi wikazile imyaka imyanda yiwili namufundikambali lyo wawa we yisi we Reu. Wizile wawa swinya we yisi wawanachonsi wanji nawachanachi.20Pano Reu wikazile imyaka amakumi yatatu nayawili, wizile wawa we yisi we Serugi. 21Reu wikazile imyaka imyanda yiwili namunenulambali lyo wawa we yisi we Serugi. Wizile wawa swinya we yisi wawanachonsi wanji nawachanachi.22Pano Serugi wikazile imyaka amakumi yatatu, wizile wawa we yisi we Nahor. 23Serugi wikazile imyaka imyanda yiwili lyo wawa we yisi we Nahor. Wizile wawa swinya we we yisi wawanachonsi wanji nawachanachi.24Pano Nahor wikazile imyaka amakumi yawili namufundikambali wizile wawa we yisi we Terah. 25Nahor wikazile imyaka umwanda ikumi nafundikambali lyo wawa we yisi we Terah. Wizile wawa swinya we yisi we wawanachonsi wanji nawachanachi. 26Walile pano Terah wikala imyaka amakumi munenulambali, wizile wawa we yisi we Abram, Nahor, ne Haran.27Kanonzi waa walinji awaluko lwakwe Terah. Terah wizile wawa we yisi we Abram, Nahor, ne Haran, nga Haran wizile wawa we yisi we Loti. 28Haran wafwile muminso yeyisi eTerah munsi yakwe yaku kwatwila, mu Ur ya wachaldeans.29Abram ne Nahor watwazile awanachi. Izina lya muchi we Abram walinji we Sarai nga nu muchi we Nahor walinji we Milkah, umwana wakwe Haran, wino walinji we yisi wakwe wakwe Milkah ne Iskah. 30Kanonzi Sarai walinji we chumba; atalinji nanti amwana.31Terah wasenzile umwana wakwe Abram, Lot umwana wa mwanawakwe Haran, ne Sarai enyinavyala, umuka mwana wakwe Abram, nga awakatuka ponga mu Ur yawa wachaldeans, pakuya munsi ye Kenani. Kweni wizile ku Harani nukwikala kulyanye. 32Terah wikazile imyaka imyanda yiwili nayasano nga afwa mu Haran.

12

1Kanonzi Yahweh ati kwe Abram, "fuma munsi yako, nakuwakamu wako, naku ng'anda yeso , uye kunsi yino ndikusontela. 2Ndipanga wewe uluko ulukulu, nga ndikupepa, nukupanga izina lyako ukuwa alikulu, nga uliwa wewupepo. 3Ndipepa wano wakukupepa, kweni wonsi wano watakukuchindika ndiwatipa. Ukupitila mwakwe mwemwe imbumba zyonsi izya munsi zilipepwa."4Achino Abram wapisile, ndivino Yahweh wamunenile ukuwomba, nga Lot wapisile naweliwe. Abram walinji ni myaka amakumi munenulambali nayasano pano wafumile mu Haran. 5Abram wasenzile Sarai, umuchi wakwe, Lot, umwana wamunnyina, nivyuma vyawo vino walinji navyo, nawantu wano wafumule nawomu Harani. Wakatusile ukuya mukaya ke Kenani, nga awiza munsi ye Kenani.6Abram apitilila ayafika namunsi ye Sheckem, kumukuyu waku More. Mpampindinye yoo awina Kenani wikazile munsi. 7Yahweh alolechela kwe Abram, swinya ati, " Kuwana wako ndipa insi yoo." Achaleka kulyanye Abram azenjela Leza akavuwa, wino walolesile kwe weliwe.8Ukufuma koko apita aya kunsi ya myamba kuwufumililo wilanzi ku Betele, kuno wazenzile umutanda wakwe, Betele asyala kuwinjililo wilanzi nu Ai kufumililo wilanzi. Kulyanye azenga akavuwa ke Leza swinya akita izina lyakwe Yahweh. 9Ngapano Abram apitilizya uwulendo, aya alungama ku Negevu.10Kwalinji Inzala munsi, achaleka Abram aya munsi ye Ejiputi pakwikala, ane Amuno inzala yalinji ayikulu munsi. 11Lyo wapalamila ukwinjila Ijiputi, anena Sera umuchi ati, " lola nomba, manyile kuno we mwanachi umuzima. 12Nanti awina Ijiputi wakulola wakuya ukuti, 'we amuchi wakwe ; wakuya wakunkoma, ukuwa wakuya ukukusya wewe nuwumi. 13Uye uti wenkazi yane, alyakuti chinzipile nene pamulamndu wakwe wewe, swinya nukuti uwumi wane wupitilile pamulandu nawewe."14Ala pano Abram winjila mu Ijiputi, awina Ijiputi awalola kuno Sera walinji amuzima. 15Awana wakwe awamulola, swinya awamulanjizya kwe Felo, swinya awamulunvya awamusenda awamutwala kwisano lyakwe Felo. 16Felo apochelela Abram ichete muno weliwe, swinya Abram apochelela ing'onzi swinya ning'ombe, nindokwe izyonsi, awawonvi awonsi, awawonvi awanachi, indokwe izyanachi swinya ningamila17Achaleka Yahweh ayinvya Felo swinya nisano lyakwe ni ndwala inkulu pamulandu nu Sera, umuchi wakwe Abram. 18Felo wamwisile Abram, swinya amunena ati, achintuchi chino uchisile kwenene? Achani chino utanenile kuno wee amuchi wako? 19Ngachani chino watili, ankazi yane; waleka namusenda ukwa amuchi wane? kanonzi, wewakwako. Musede, swinya pita inzila yako." 20Achaleka Felo apa isundo kuwantu wakwe ivyakwe weliwe, swinya awamuwinga, apaliponga numuchi swinya navyonsi vino walinji navyo.

13

1Achaleka Abram afuma apita mu Ijiputi nga apita aya munegevu, weliwe, umchi wakwe navyonsi vino walinji navyo. Lot nawe apita nawo. 2Nomba Abram walinji amuwotoke kuvitekwa, ne siliva, swinya ne Golide.3Wapitilizizye nuwulendo wakwe ukufuma ku negevu ukuya kun Betele, kumasyo kuno kwalinji ipembo lyakwe kali, pakasi pakwe Betele nu Ayi. 4Wayile kumasyo kuno ipembo lyazenzilwe nakali paa wisile pizina lyakwe Yahweh.5Nomba Lot, wino wapitanga nu Abram, walinji nuwufyo, nivitekwa, nimitanda. 6Amasyo yatawalingine wonsi ukwikala apoliponga, pamulandu ivyuma vyawo vyalinji avivule nkani, umwakuti watanga wikale ponga. 7Naswinya kwalinji imipanzi kuwachemi wakwe Abram nawachemi wakwe Lot. Awina Kenani nawina Pelezi wikalanga munsi pampindinye yoyo.8Achaleka Abram anena Lot ati, " Leka patakawe impokoto pakasi pakwe wewe nanene, swinya napa wachemi wako nawane; mwakwevyonsi, swe luko longa. 9Wuzye insi yonsi yisi mwakwe wewe? pitilizyani swinya tupawunkane ukufuma kwe nene nkuya kwe ndilo, nene nkuaya kwe kamani."10Achaleka Loti atalangania, swinya alola insi yonsi iyakwe Yorodan yalinji antambalale iyitililwe naminzi konsinye nukuyafika naku Zoar, ngati achalo chakwe Yahweh, ngati ansi ye Ijiputi. Choo chalinji lyo Yahweh atani ayonone Sodomu nu Gomora. 11Achaleka Loti wasozile ukwikala mumupata wakwe Yorodani nga alungama kuwufumililo wilanzi, swinya nawa luko awapawunkana ukufuma kumuwuye.12Abram wisile munsi ye Kenani, nga Loti ayikala pakasi pamupata wamisumba imitambalale. Azenga imitanda kutali kupipi ne Sodomu. 13Kanonzi awantu wamusodomu walinji awawembu nkaninye ukupanzinkana ne Yahweh.14Yahweh ati kwe Abram, lyo Elot wayipawula kweweliwe, " Lola kumasyo kuno uyimilile ukufuma kambazwa, kambazwa, kuwufumilo wilanzi, nakuwinjililo wilanzi. 15Yonsi insi yino walola, ndikupa wewe nawana wako umuyaya.16Ndileka awana wako wavule ngati antukumbu lyansi, aluakuti ndi umuntu angawazya intukumbu zyamunsi, fwandi ni kwata lyakonye wangawazya. 17Katuka, uye muwutali swinya namuwupapatale wansi, amuno ndikupa wewe." 18Achaleka Abram anyamula imitanda, nga aya ayikala mumiwuyu yaku Mamre, yino yili mu Hebroni, swinya kulyanye azenga nakavuwa kakwe Yahweh.

14

1Chachisilwe mumanda ye Amrafelo, Imfumu ye Shinari, Arioch, uwe Ellasar, Kedorlaomer, Imfumu ye Elam, ne Tidah, Imfumu ye Goiim, 2walwile ivita nawa Bela, Imfumu ye Sodomu, Birsha, Imfumu ye Gomorrah, Shinab, Imfumu ye Admah, Shemeber, IMfumu ye Zeboyim, nga ni Mfumu ye Bela(yino yitwanga swinya Zoar).3Zyoo Imfumu zisano zyizile zisanzinkana ponga muchifwansi che Siddim(chino chikakwitwa swinya Esumbi wamuchele). 4Pamyaka ikumi nayiwili wawombelanga Kerdolaomer, kweni mumyaka ikumi nayitatu awakatuchila. 5Apano mumyaka ikumi nayini, Kerdoalomer nizyamfumu zino zyalinji nawe azichinvya Rephaim, mu Ashteroth Karnaim, awa Zuziti mu Ham, nawa Mayiti mu Shave Kiriathaim, 6nawa Hori mukaya kawo kamulundu ake Seir mpaka naku Paran, yino yili kupipi nulupalang'ang'a.7Awanyoka awiza ku En Mishpati(yino yikakwitwa swinya Kadesh), nukuchinvya insi yonsi yawina Amaleki, nawina Amori wino wikalanga mu Hazazoni Tamar. 8Achaleka Imfumu ye Sodomu, Imfumu ye Gomorrah, Imfumu ye Admah, Imfumu ye Zeboyim, ni Mfumu ye Bela(akulikuti Zoar) awaya pakupekania pakuya ukulwa muchifwansi che Siddim 9ne Kardolaolmer, Imfumu ye Elam, Tidal, Imfumu ye Goiim, Amrafelo, Imfumu ye Shinar, Arioch, Imfumu ye Ellasar; Izyamfumu zini ukulwa nazisano.10Lelo Ichifwansi che Siddim chalinji mwizwile ivizinji vye tara, nga avyo izyamfumu zye Sodom ne Gomorrah awasamala, awaponela mulyanye. Wawo wano wasyazile wasamalizile ku myamba. 11Achaleka izyamfumu azisenda vyonsi vino avye Sodomu ne Gomorrah navyonsi ivyakuzumilizwa vyawo, awapita. 12walile wapita, wasenzile swinya Lot, umwana wamunyina we Abram, wino wikalanga mu Sodomu, navyonsi vino walinji navyo.13Wenga wino wapulumusile wizile nukumunena Abram umuhebeli. Wikalanga mumusitu we Mamre, awa Amori, wino walinji amunyina we Eshkol ne Aner, wano walinji awamwizilila we Abram. 14Ngapano Abram wivwile kuno awalwani walema awaluko lwakwe, wafuzye 318(awantu imyanda yitatu ikumi nakananimonsi awasambilizwe wavita wano wapafilwe mung'anda yakwe, nga awasamazya mpaka ukufika kwe Dan.15Wankinie awantu wakwe ukuwalwisania, uwusiku swinya awawalwisya, nukuwasamazya nukufika chaku Hobah, yino yili kukambazwa ke Damasika. 16Nga anyosya ivyawo vyonsi, nga anyosya swinya nuwaluko lwakwe eLot niviya vyakwe, na mamanye nawantu wanji.17Walile pano Abram wanyoka ukuchinvya Kerdolaomer nga Izyamfumu zino zyalinji naweliwe, Imfumu ye Sodomu wafumile ukusunkana naweliwe muchifwansi che Shaveh(ichakwitwa swinya ichifwansi chazyamfumu). 18Melchizedek, Imfumu ye Salem, walesile e buledi ni pala. Walinji we simapepo we Leza uwapapela nkaninye.19Amupepa ati" Umupepwe awe we Abram kwe Leza wapapela nkani, ekelewula wiyulu ninsi. 20Umupepwe awe we Leza wapapela nkani, wino apile awalwani winu mwikasa lyinu." Apano Abram apa kwe weliwe ichikumi chonsi.21Imfumu ye Sodomu ayiti kwe Abram," Mpa wantu, iviya yisendele wenga." 22Abram avwanga ati ku Mfumu ye Sodomu," Nakatusya ikasa lyane kwe Yahweh, eLeza wapapela nkani, ekelewula wiyulu ninsi, 23ukuti ntalifumya ulukonje, inkonje zyandyato, nachonsi chino achinu, ukuti mutize muti swinya, ' Nati muwotosya Abram. ' 24Ntandi nsende chimwi ukufumya chino awache walile nukwankania kwa wantu wano wayile nanene. Leka Aner, Eshkol, ne Mamre wasende ichipya chawo."

15

1Alapano vyoo vyapita amazwi ye Yahweh yizile kwe Abram muchilolwa, ati," utatina, Abram! ne chinjililo chako nichlipwa ichikulu." Abram avwanga ati ," 2Mfumu Yahweh, Wuzye wandi umpe chani nene, pano nkutwalilila nukuntapapa, nga nuwi pyana wane we Eliezer uwa kudamasika?" Abram avwanga ati," 3pano utampile impampo, lola, wino alikwatwa mung'anda yane aliwa awampyani!"4ngapano, Lola, amazwi ye Yahweh ayiza kwakwe weliwe, ayati," We umuntu ataliwa awampyani wako; kweni wino alifuma muwula wako awo alipyana." 5Nga umufumya kunzi, nukuti," Lungama ulole kwiyulu, nga upende intanda, ndi uyine ukuzipenda." Nga avwanga ati kweweliwe," Avyo uluko lwako luliwa."6Wasuwizile Yahweh, nga achisenda kweweliwe ukuwa awulungamane. 7Avwanga ati kweweliwe," Yahweh, wino wafumizye wewe mu Ur iya wa kaladiya, ukupa wewe insi yoo ukupyana," 8watili," Mfumu Yahweh, Nga ndi manya wuli ukuti nd pyana?"9Nga avwanga ati kweweliwe , " Ulete umwana ng'ombe uwa myaka yitatu, imbuzi yamyaka yitatu, ing'onzi yamyaka yitatu, inkunda, swinya nintozi. " 10Wamuletezile vyonsinyevyoo, nukuviputula pawili, nukuwika chonsi pakasi ukulolana nichiwuye, kweni atankinie ivinyunyi muvipya. 11Pano ivyakulya ivinyunyi vyika kuvifwe, Abram wavisamazyanga.12Alapano ilanzi lyati lwawila, Abram waponechezile nga, lola, imfinzi intundume ayimuponela. 13Ngapano Yahweh avwanga kwe Abram ati," Nakawuzyenye umanye kuno ikwatwa lyako liliwa alyeni munsi yino sayawo, nga waliwa awazya nukutamika imyaka imyanda yini.14Ndipanzya uluko lolo luno waliwa pyunjila, nga pankolelo walifuma insawo invule. 15Kweni muliya kuwa kwasi winu mumutende, nga mulizikwa muwukote uwuzima. 16Mwi kwatwa lyechini waliyiza swinya koo, amuno imbembu zyawa Amori zitani zisile."17Alapano ilanzi lyawila nga ni mfinzi yakoma, lola, inyungu yamulilo nulukozyo lukwana ukuputunsania paviputulwa. 18Pawanda wowo Yahweh wapanzile ipangano nu Abram, avwanga ati," Ndipa ikwatwa lyako insi yoo, ukufuma ku luzi lwe Ijiputi nuku luzi lukulu, Euphrates_ 19wa kinites, wakenizztes, wa Kadmonites 20waHittites, wa Perizzites, wa Rephites, 21waAmorites, waCaanites, wa Girgashites, nawa Jebusites."

16

1Nomba Esera, umuchi wakwe Abrahamu, atamukwatisile umwana nanti wumwi, kweni walinji numuwonvi umwanachi, umwina ijiputi, wino izina lyakwe walinji we Hagala. 2Ngapano Esera avwanga ati kwe Abrahamu, " lola, nomba, Imfumu Yahweh yanjima nene impapo . nazina yanga kumuwonvi wane. Umuno nchepamwi ningiza imbe nawana ukupitila mwake weliwe." Abrahamu azumilizya izwi lyakwe Sera. 3Pansizi pano Abrahamu wikala imyaka ikumi munsi ye Kenani pano Sera, umuchi wakwe Abrahamu, apa Hagala, umuwonvi wakwe umwina Ijiputi, kumulume wakwe ukuwa amuchi. 4Ngapano apita kwe Hagala, nga anyamula uwula. Pano walola ukuti wanyamula uwula, nga amusula nyinakulu.5Ngapano Esera ati kwe Abrahamu," intazi yoo lkwenene amulandu wakwe wewe napile umuwonvi wane umwanachi ukumuwika pa chifuwa chako, swinya pano walola ukuti wanyamula uwula, nasuzilwe mumieranso yakwe. Lekani Imfumu Yahweh yitupanzye pakasi pakwe nene nawewe. 6Kweni Abrahamu avwanga ati kwe Sera," Lola koo, umuwonvi wako umwanachi ali mumaka yako, umuchitile chonsi chino chinga kuzipila." Ngapano Sera awamuyinvya, achaleka amusamala.7Umungelo wakwe Yahweh Leza amuzana papipi nichifula chaminzi mulumpalang'ang'a, ichifula chino chili munzila yakuya ku shuri. 8Avwanga ati, Hagala, muwonvi wakwe Sera, nga wafuma kwinye swinya ukuya kwinye?" Ngapano ati," nkusamala kwe mamakulu Sera."9Umungeli wakwe Yahweh avwanga ati kwakwe weliwe," nyochela kwe nyokokulu, swinya uwatontela kumasundo yakwe." 10Ngapano umungelo wakwe Yahweh amunena ati, " Ndivuzya nkaninye ikwata lyako, liliwa alintapendwa.11Umungelo wakwe Yahweh swinya amunena ati, " Lola, unyamuzile uwula swinya ulikwata umwana umonsi, swinya alimwita izina Ishimayeli, pamulandu Yahweh wivwa ukuyimba kwako. 12Aliwa we sinka muntu, aliwa mulombwa kwewila muntu, nawila muntu aliwa nulombwa kwakwe weliwe, swinya aliyikala apatali ukufuma kuwanyina wakwe wonsi.14Ngapano apa izina lyo kwe Leza Yahweh wino wavwanzile kweweliwe ," wewe we Leza we muno ukandola nene," amuno wavwanzile wati," Wuzye nigatwalilila ukulola napano ambweni?" 13Achaleka ichifula chaminzi chisilwe Biya Lanayi Roi; lola, chili pakasi pe kadeshi ne Beredi.15Hagala akwata umwana umonsi wakwe Abrahamu, swinys Abrahamu amwita umwanakwe izina, wino Hagala wakwasile, e Ishmaeli . 16Abrahamu walinji nimyaka amakumi kanani monsi ni myaka mutanda pano Hagala wamupapizile Abrahamu e Ishimaeli.

17

1Pano Abrahamu wawa nimyaka amakumi mufundikambali, ni myaka mufundikambali(99), Yahweh walolesile kwe Abrahamu swinya ati kwe weliwe, " Ne Leza wamaka pita nanene, utawa nanti kampifya. 2Apano ndi simichizya ilayano pakasi pwakwe nene swinya nawewe, swinya aliwa nyamya nkaninye."3Abram afukama pansi naminso yakwe pansi nga avwanga naweliwe, ati, 4" Ndivyo nene, lola, ilayano lyane lilinawewe. Uliwa we mukwasi wakunyamya izyansi. 5Izina lyako litaliwa alye Abram, liliwa alye Abrahamu_ amo nakusozile wewe ukuwa we mukwasi wakunyamya izyansi. 6Ndikupanga wewe ukukoma ivikomwa iviule, swinya ndipanga izyansi zyewewe, swinya izyamfumu zilifuma kwewewe.7Ndiyikazya ilayano lyane pakasi penene swinya nawewe swinya nawana mwemwemwe pakwe wewe, muwukwasi wonsi uwawo sita kulolechesya ilyano, kwe Leza kwewewe swinya nawana winu pewewe. 8Ndikupa wewe, nawana winu pakwewewe, insi kuno insi yonsi ya Kenani, yamuyaya, swinya aliwa we Leza wawo."9Ngapano Leza ati kwe Abrahamu," Ndivyo wewe, ufwile usunge ilayano lyane, wewe nsiswinya nawana pewewe mwikwatwa lyinu lyinsinye. 10Lyoo alayano lyenene, lino mufwile musunge, pakasi pewewe swinya nanene swinya nawana winu pewewe: Umonsi wensi makwe mwemwe afwile aputulwe. 11Mufwile mulembwe uwusilamo kuwumalilo wachonsi , swinya choo chiliwa achimanyikwilo chilayano pakasi penene swinya nawewe.12Umonsi wensi mwakwe mwemwe yano amanda kananimonsi awakote wafwile walembwe uwusilamo, kuwantu wazyanduko. Choo chisanzwa weliwe wino wapapwa mung'nda yako nawino wakalwa ni ndalama ukufuma kwe mwizililila wensi wino sawumwi wawana winu. 13Wino wapapwa mung'anda yako swinya wino wakalwa ni ndalama yako afwile alembwe. Amo ilayano lyane liliwa mumuwili wamuyaya wilayano. 14Umonsi wensi wino atalembwa kumuwili wawonsi aliputulwa kukufuma kuwantu wakwe. Wapangulania ilayano lyane,"15Leza ati kwe Abrahamu ," ndivyo Serai ewakwako, ukamwita ukuti Serai swinya. Mwakwechoo, izina lyakwe aliwa we Sera. 16Ndimupepa weliwe, swinya alikupa wewe umwana mwakwe weliwe. Ndimupepa weliwe, swinya aliwa we mayo wa zyansi . Izyamfumu zyawantu waliyiza ukufuma mwe weliwe ."17Ngapano Abrahamu afukama aponia pansi aminso, sewinya aseka , swinya ati mumwenzo wakwe ," umwana angapapwa ku muntu wino ali nimyaka umwanda wonga (100) nga chingawa wuli Esera, wino ali nimyaka amakumi mufundika mbali, umwana?" 18Abrahamu ati kwe Leza, ukuti Ishumaeli ayikale pankolelo pewewe.19Leza avwanga, " awe, kweni Sera ewakuwako alipapila umwana wewe, swinya ufwile umwite izina ilye Ayizeki. Ndiyikazya ilayano lyane naweliwe mwamuyaya wilayano nawana wakwe pakwe weliwe. 20Ndivyo Ishumaeli, nakwivwa wewe. Lola, nati mupepa weliwe swinya nati mupanga ukupapa kuvule swinya alinyama alinyama nkaninye . Aliwa we tata wawa kumi wawakumi nawawili awana mfumu, swinya ndipa weliwe uwukulu wansi. 21Kweni ilayano lyane ndiyikazya nu Ayizeki, wino Sera alipapa kwe wewe pampindi yo umwaka wukwiza."22Lyo wamala ukuvwanga naweliwe, Leza wapisile mupela ukufuma kwe Abrahamu. 23Apano Abrahamu asenda umwana Ishumaeli umwana wakwe, swinya nawonsi wanoi wapafilwe mung'anda yakwe, swinya nawonsi wanio wakazilwe nindalama zyakwe, umonsi wrnsinye mwakwe mwemwe mwensi mwe wang'anda ye Abrahamu , awalembwe umuwili wawonsi wawo muliwenga uwanda, Ndiwo Leza wavwanzile kwe weliwe.24Abrahamu walinji nimyaka amakumi mufundikambali lyo walembwa uwusilamu mumuwili wawonsi wakwe. 25Ishumaeli mwana wakwe walinji nimyaka ikumi nayitatu pano walenvilwe uwusilamo mumuwili wawonsi wakwe. Muwuliwonga 26uwanda Abrahamu swinya nu Ishumaeli umwana wonsi awalembwa uwusilamo. 27Wonsi awonsi wamung'anda yakwe walenvilwe uwusilamo naweliwe, ukusanzwa nawo wapapwa yako swinya nawo wakazilwe nindalama ukufuma kuwa mwizilila.

18

1Yahweh walolesile kwe Abram pamuwuyu we mamule, lyo wikala pamulyango wamutanda pakulungula kwa wanda. 2Waweni kupela swinya, lola, waweni awantu watatu wimilile pakwe weliwe. Lyo wawalola wasamalizile ukuwasunkania palyango wamutanda afukama pansi.3Ati, " mwe Mfumu yane, ndi mwazana ukutemwelwa mwakwe nene, nazina mutize mupitiile pamuzya winu." 4Lekani aminzi yatichi yize, mupwizye amatamba yinu, swinya mwemwe mupuze mumuti mwisika. 5Lekani ndete ichakulya chitichi, ukuti muzane amaka mwewenecho. Ukufuma papo mungapita, amuno mwiza pamuzya winu ." Awamutolelela, " chita ndimo wavwanjila."6ngapano Abrahamu zuwazuwa winjizile mumutanda nukuya kwe Sera, swinya avwanga," zuwa, senda uwusu wuzima indupe zitatu, uwukolonganie upange ebuledi. 7Ngapano Abrahamu asamalila kuvitekwa, swinya asenda ingwata intelepe swinya inzima, swinya apa umuwonvi swinya wapitisizye ukutenda. 8Wasenzile iziwa itimbe swinya nulususu, swinya ningwata yapekinue, swinya awika ichakulya pankolelo pakwe woliwo.9Swinya wimilizile pambali mumuti mwisika pano wakulya. Watili kwe weliwe," alikwi Sera ewaku wako?" atolelela, "koko, mumutanda." 10Ati," umwakusimichilanye ndiyiza kwe mwemwe mulupepo, nga lola, Sera ewakuwako aliwa numwana." Sera wateyelenzyanga pamulyango wamutanda, wuno walinji kunsizi kwe weliwe.11Kanonzi Abrahamu ne Sera wakosile, wakuzile nkaninye munkulo, swinya Sera wapitilizile imyaka yino umwanachi angapapila awana. 12Nga Sera wasesile wenga, ati kwakwe weliwe wenga," pano nasila swinya Tatakulu wakota, wuzye nandi imbe nichimwemwe?"13Yahweh watili kwe Abrahamu," achani chino Sera akuseka swinya ati, ' wuzye ndisuka pampe umwana pano nakota? 14Wuzye kuli ichitale chimwi kwe Yahweh? pampindi yino yansozile nene mu mpindi yalupepo, ndi nyoka kwe mwemwe. Pampindi yoo umwaka wuno wukwiza sera aliwa nu mwana. 15Sera wachikanile swinya ati," Ntasesile," amuno nasayanga. Atolelela, " awe, wasesile."16Awonsi wakatusile awapita swinya awichilila awalungamana mu Sodomu. Abrahamu awasuchilila awalanjizya inzila. 17Ukuwa Yahweh ati, " wuzye nazipila ukufisa Abrahamu nkasi ukuchita, 18amuno Abrahamu umwakusimichila aliwa awamwiko wamaka, swinya ni myiko yonsi munsi yli lotwa mwakwe weliwe? 19Muno nasola umwakuti awasambilizye awana wakwe swinya nawang'anda yakwe umwakuti wize wasunjilile inzila zyakwe Yahweh, ukuwomba uwulungamane nichisinka, umwakuti Yahweh akwanilisye chino wamunena Abrahamu.20Yahweh ati," pamulandu ukulila kwe Sodomu swinya nu Gomora akukulu nkaninye, umulandu uluwembu lwawo lwatwalilila, 21kanonzi ndiya ndole ukulila kwakwe weliwe kuno kwiza kwakwe nene, ndi wachiwonvile choo. Ndi sawowo, ndimanya."22Nga awonsi wapilusile ukufuma penepo swinya wayile kwe Sodomu, kweni Abrahamu wasyazile ayimilile pankolelo pe Yahweh. 23Nga Abrahamu awasunkania swinya ati," Wuzye muliyonona awalungamane ponga nawawipe?24pamwi kuli amakumi yasano ayawalungamane mumusumba. Wuzye muliyononona awalungamane swinya nanti kuyasya amasyo pamulandu wawalungamane wano wali mwenemo? 25Navino chiwe kwakwe mwemwe ukuchita inchitu choo, ukukoma awalungamane ponga nawawipe, umwakuti awalungamane wasundwe ukulingana nawawipe. Navino chiwe kwakwe mwemwe! wuzye kapanzya wansi yansi ataliwomba chino achilungamane" 26Yahweh avwanga ati, " Ndinazana awalungamane amakumi yasano mumusumba wa Sodomu apano ntali konona pamulandu wawoliwo,"27Abrahamu atolelela swinya avwanga ati," Lolani, nayipa ukuvwanga ku Mfumu, chingatenga nelutukumbuvye nitoyi! 28Nga ndi pali wasano awachepelwe kuwa lungamane amakumi yasano? Wuzye uliyonona umusumba wonsi pamulandu wakuchepelwa kwa wasano?" apano avwanga ati," Ntaliyonona, ndi nazana amakumi yani nayasano."29Wavwanzile kwe weliwe swinyanye ati, " Nga ndi amakumi yani wano wazanwa mwenemo? " Atolelela," ntaliwomba choo pamulandu nawawo amakumi yani." 30Avwanga ati, Nazina utati uwe wemukalale, Mfumu, achino mfwile nvwange. Nga ndi wazanwa mwenemo amakumi yatatu." 31Atolelela, " Lola, nayipa ukuvwanga ku Mfumu yane! Pamwi amakumi yawili walizanwa mwenemo." Atolelela, " Ntaliyonona pamulandu nawawo amakumi yawili."32Avwanga ati," mutati mufulwe, Mfumu, swinya nandi nvwange choo chonga impindi yawumalilo. Ndi wazanwa ikumi lyonga mwenemo." Apano avwanga ati," ntaliyonona pamulandu nawawo ikumi lyonga." 33Yahweh walilepano wamalizya ukuvwanga ne Abrahamu, apita nga Abrahamu anyochela kung'anda.

19

1Awangeli wawili awaya mu Sodomu amanguzi pano Loti wisile pa mpongolo ye Sodomu. Loti awalola akatuka ukuya sunkana nawoliwo, nga afukama nukupunamila umusili. 2Ati," nazina watatakulu wane, nkuwalambilizya kuno mupiluchile kumbali ya mu ng'anda ya muwonvi winu, uyikale uwusiku, nga upwizye amatamba yako. Aga apano ukatuke umutondotondo nukuya inzila yako." Awasuka, "awe, tuliwa nuwusiku mumasyo yamusumba." 3Kweni wawalambilizizye nkaninye, apano awaya naweliwe, nga awinjila mung'anda yakwe. Wawatenganichizile ichakulya cha chibama ichawula umutawa, nga awalya.4kweni pano wachilinji ukuti walale, awantu wamu kaya, awantu wamwe Sodomu, waliwizizye ing'anda, awanya nawasongo, awantu wonsi ukufuma imbali zyonsi izya kaya. 5Awapunda kwe Loti, awati kwe weliwe, " walikwinye awantu wano winjizile mwakwe mwemwe uwusiku? Wafumyani zanji nawo kwakwe sweswe, ukuti tuwamanye."6Ngalelo Loti afuma pamu lyango kwakwe woliwo nga ayiyalila ichisakati weliwenye. 7Watili, "nkuwalenga, wanyinawane, mutati mwawomba muwuwipe. 8Lola, ndi nawana wachanachi wawili wano watamanyile umonsi. Lekani nene, nkuwalenga, ukuwaleta kwakwe mwemwe, nga muwombe nawoliwo chino chingawa achizima muminso yinu. Lelo mutawomba chimwi nawantu waa, pamulandu awalendo wane."9Awati," nyochelani!" nawonye watili," wee wizile ukwikala ngati amweni, nga kanonzi ati awa wekapanzya witu! nga kanonzi tuliwomba uwuwi nkaninye nawolilwo ukulusya woliwo." wamutitichizizye umuntu, kwe Loti, nga awapalamila ukuvuna ichisakati.10Kweni awantu watambasuzile amakasa yawo nga awaleta Loti mung'anda nawoliwo nga awiyala ichisakati. 11Ngapano awalendo we Loti awapumunta awantu wano walinji kwi londe lya mulyango lya ng'anda uwuntonko, awanya nawasongo, nukuti wafisile pakutonta pakwelezya ukuzana umulyango.12Ngapano awantu awati kwe Loti, "wuzye uli nawumwi swinya koo? etatavyala wumwi, awana wako wachonsi nawachanachi, nawensi wino ulinawe mukaya,wafumyani kuno. 13Amuno tuli pakonona amasyo yaa, pamulandu awakulonjelela pankolelo pakwe Yahweh wati wapongomoka nkani achino watutuma ukwiza ukonona insi yoo."14Loti afuma kunzi ukuya vwanga nawayisivyala, awantu wano walayizizye ukutwala awana wakwe wachanachi, nga ati, "pitisyani, fumanipo pamasyo yaa, amuno Yahweh ali pakononasendainsi yoo." Kweni ku wayisivyala wawanga ngati akutowongola. 15Pano uwuche wakatondotondo, awangeli walenzile Loti, awati," pitanji, senda ewaku wako nawana wako awachanachi wano wali koo, ukuti mutati mupyelwe nukusundwa kwa kaya kaa."16Kweni Loti wapwansime. Achili chino awantu wasompozile ikasa lyakwe, nikasa lye waku wakwe, namakasa ya wana wakwe wachanachi, pamulandu Yahweh walinji nuwila kwakwe weliwe. Wawafumizye kunzi, nukuwawika kunzi kwa kaya. 17Walile pano wawafumya kunzi, wumwi uwa wantu ati, "samalani mupususye uwumi winu! mutalola kunsizi pamwi ukulikonsi pawu lambalale. pusuchilani ku myamba ukuti mutapyelwa."18Loti ati kwakwe woliwo, " awe, nazina, wabwana wane! 19Umuwonvi winu wazana ukutemelwa muminso yinu, nga mwandanjizya inkumbu inkulu mu wumi wane, kweni ntanga nsamalile ku myamba, pamulandu chikwizu kunchinvya, nga nkwizu kufwa. 20Lola, akaya kako koko kapalamizile nkaninye ukusamalila kweneko, lelo akatichi. Nazina, lekani nsamalile kulyanye (wuzye asakatichi?), nga nuwumi wane wuli pusuka."21Watili kwakwe woliwo, " Achizima, Nazumilizya swinya uwulengo winu, ukuti ntaliyonona akaya kano mwalumbula. 22Pitisya! Samalila kokoo, amuno Ntangambombe chimwi ukufichila mwafika kulyanye." Achaleka akaya kisilwe Zowa.23Ilanzi lyalinji papela pano wafikanga ku Zowa. 24Apano Yahweh aponia esafule nu mulilo ukufuma mwilewelewe. 25Wononile utwaya toto, ne namutambalale wensinye, nutwaya tonsi utwakwikala, nivimelwa vyonsi ivyakumela mumusili.26Kweni umuchi we Loti, wino walinji kunsizi kwakwe, waweni kunsizi, nga walinji alupanda lwa muchele. 27Abraham akatuka umutondotondo aya ku masyo kuno wimilile pankolelo ne Yahweh. 28Alola pansi pe Sodomu ne Gomorrah naku kunsi yonsi iye namutambalale. waweni nga lola, ichunsi chakwelanga ukufuma munsi ndivino achunsi chilungu.29Achino pano Leza wononile utwaya twe namutambalale, Leza wisile Abrahamu uku mwizusya. Wafumizye Loti mukasi muwononi pano wononile utwaya tuno Loti wikalanga.30Kweni Loti wafumile ku Zowa ukuya ukwikala ku myamba nawana wakwe wachanachi wawili, pamulandu watinile ukwikala mu Zowa. Achino wikalanga mumpako, nawana wakwe wawili.31Enakatote ati ku mutichi, "Tata witu amukote, nga kusi nantu monsi kuli konsi uwakulala naswe ukulingana ni nzila zyansi yonsi yapansi. 32Zanga, tuleke Tata ang'we ipala, nga twize tulale naweliwe, ukuti tukuzye ikwatwa lye Tata witu." 33Achino walesile Tata wawo wang'wa ipala uwusiku wulyanye. Apano enakatote winjizile nukuyalala nuyisi; atamanyile impindi yino walalizile pansi nanti ampindi yino wakatuchilanga.34Uwanda wakukonkapo enakatote ati ku mutichi," Teyelezya, ndazile nu Tata uwusiku wuno wapita. Zanga tulenjesye ang'we swinya ipala uwusiku, nga uye uyinjile mwenemo ukuti ulale nawe liwe, ukuti tukuzye ikwatwa lye Tata witu." 35Acho walesile yisi wang'wa pala uwusiku wulyanye swinya, nga umutichi aya alala nuyisi naweliwe. Atamanyile impindi yino walalizile nimpindi yino wakatusile.36Achino awana wakwe Loti wonsi walinji napa chifuwa cheyisi wawo. 37Enakatote wapafile umwanachonsi, amwita izina Moab. Wizile wawa weTatakulu wawa Moab wakanonzi. 38Lelo umwanakwe umutichi, nawenye wapafile umwanachonsi, amwita izina we Ben_Ammi. Wizile wawa we Tatakulu wa wantu wawa Ammon wakanonzi.

20

1Abrahamu wapisile ukufuma kulyanye ukulungama kunsi ye Negevu, nga ayikala pakasi pe Kadeshi ne Shur. Walinji amweni ukwikala mu Gera. Abrahamu 2ati ukulingana nu muchi wakwe e Sara, "Ankazi yane." Apano Abimeleki Imfumu ye Gera watumile kwe Sara nga amutwala. 3Kweni Leza ayiza kwe Abimeleki muchilota uwusiku, nga ati kwakwe weliwe, " lola, we muntu mufwe umulandu nu mwanachi wino utwazile, amuno amuka muntu."4Lelo Abimeleck atapalamizile kupipi naweliwe nga ati," Amfumu, wandu kome nuluko ululungamanye? 5Atalanzile weliwenye kwakwe nene,' ankazi yane?' Nanti weliwenye wayivwanjizile wenga, ' andume yane. ' Nchisile choo nuwuntu wane uwamumwenzo swinya namakasa yane yasi nuwuwipe."6Ngapno Leza wamunenile muchilota ati," Molimo nanyine manyile kuno nuwuntu wamumwenzo wako wachile choo, swinya anenenye nakusunzile ukuti utakawembuke kwenene. 7Achaleka ntakuzumilizizye wewe ukuti umuleme. Achaleka nyosya emuka muntu amuno amutumwa. Wandi akupepele wewe, swinya uliwa nuwumi. Ukuwa ndi utakumuleka, umanye kuno wewe nawonsi wano awako achakusimichila mulifwa."8Abimeleki akatuka umutondotondo swinya ayita wonsi awawonvi kweliwe. Awanena ivintu vyo vyonsi, nga intete aziwalema nkaninye. 9Ngapano Abimeleki ayita Abrahamu swinya amunena ati," Achani chino uchisile kwe sweswe? Wuzye mbembusile chani kwe wewe, chino ulesile penene swinya namunsi yane uluwembu ulukulu? unchisile nene ivichitwa vino vitalingine ukuchitwa."10Abimeleki anena Abrahamu ati," Ngachani chalenzile ukuti uchite ichintunye choo?" 11Abrahamu ati,"Pamulandu nelenginie ukuti nakawuzyenye pasi ukutina Leza mumasyo yaa, nga wandi wankome umulandu numuchi wane. ' 12Pakwecho, molimonye ankazi yane, umwana we tata wane, kweni asa mwana we mayo; nga awa amuchi wane.13Pano Leza walenzile nafuma mung'anda yakwe tata nikuya kunsi ninsi, imunena inti, ' uwandanjizya ukuwa wemulungamane ngati wemuchi wane: pamasyo yonsi pano twaya, uwati," Andume yane"''' 14Achaleka Abimeleki asenda ing'onzi swinya nig'ombe, swinya nawazya awonsi swinya nawazya awanachi, amupa Abrahamu. Ngapno anyosya Sera umuchi wakwe Abrahamu, kwe weliwe.15Abimeleki ati," Lola, insi yane yili pankolelo pakwe wewe. Yikala ponsi pano pakusechelesya." 16Ngapano anena Sera ati," Lola napa indume yako imyanda yandalama zya siliva. Azyakufisa uwuwipe wakwe wewe paminso yakwe wonsi wano wali nawewe, swinya pankolelo pakwe wewe, wachita ichiyane."17Achaleka Abrahamu wapefile kwe Leza, ngapano Leza apozya Abimeleki, umuchi wakwe swinya nawazya wakwe awanachi alyakuti wakwata wana. 18Amuno Yahweh wiyazile amawula ayawa mung'anda yakwe Abimeleki pamulandu nu Sera, umuchi wakwe Abrahamu.

21

1Yahweh ateyelezya Sera kwakwe vino wabwanga ukuti nge awonvile, nga Yahweh awomba ndimuno wamulayilizizye Sera. 2Nga Sera awanuwula nga apapa umwana kwe Abrahamu muwukote wakwe, pampindi yino Leza wawisile pano wavwanganga kwakwe weliwe. 3Abrahamu amwita amwaita umwana wino wakwatwa kwakwe weliwe, ati Ayizeki. 4Abrahamu amuputula uwanawakwe Ayizeki uwusilamo lyo wakwana amanda kananimonsi, ndivino Leza wapinguzile.5Abrahamu walinji ni myaka umwanda wonga pano wakwatwanga kwakwe weliwe. Sera ati ," 6Leza wapanjisya ukuti nseke; wensinye wino andayivwe andansechele, 7"Nga avwanga swinya ati " weweni wino watela vwange kwe Abrahamu kuno Sera aliyosya awana, nga lelo namupapila umwana muwukote!"8Nga umwana akula aleka ukonka, nga Abrahamu awanukuzela ukukulu pano Ayizeki waleka ukonka 9Sera alola umwana Hagayi umu Ijiputi , wino wapafile kwe Abrahamu, akusoweka.10Nga avwanga kwe Abrahamu ati," Mufumye umwanachi umuzya wee nuwana wakwe, amuno umwana wamuzya wee atalipyanana numwana wane Ayizeki. " 11Choo chalinji achakuyilizania nkaninye kwe Abrahsamu pamulandu numwana wakwe.12Kweni Leza avwanga ati kwe Abrahamu," Utayizania pamulandu numwana, nga napamulandu nuwanachi umuwonvi. Uteyelezye ku mazwi yonsi yano akuvwang pilyasi lyoo, amo akupitila mwe Ayizeki muno ikwatwa lyako liliyitwa. 13Ndipanga swinya umwana wamuwonvi muluko, pamulandu ampampo yako."14Abrahamu akatuka umutondotondo, asenda e buledi numuwa waminzi, nga apa vyoyo kwe Hagayi, nga amuwika paviweya. Amupa umulumendo awapita. Wakatusile awapitapitana mulumpalang'ang;a lwe Beersheba. 15Alapano aminzi mumuwa yasila, amusya umwana mwakwe vupawumwi. 16Nga alosya, swinya ayikala pamusinzo wufupi naweliwe, umwakuziwilila, amo wavwanzile kuno," ntati ndole kuno umwana wane akufwila." Vino wisile muwuchingane naweliwe, nga akwezya amazwi yakwe alosya.17Leza ayivwa amazwi yamulumendo, nga umungelo apunda Hagayi ukufuma mwiyulu, nga ati kwake weliwe, " Nga achani chino chikukutamya, Hagayi? Utatina, amuno Leza ayivwile amazwi yamulumendo kuno ali. 18Katuka, nyamusya umulumendo, nukumuwomya; amo ndmupanga ukuwa aluko ulukulu."19Apano Leza ayiyula aminso yakwe, nga alola ichifula chaminzi. Wayile alonga aminzi mumuwa, nga ang'wesya umwana. 20Leza waklinji numwana, nga akula. Wikalanga mulumpalang'ang'a nga wizile wawa wechiwinda. 21Wikalanga mulumpalang'a'ng'a lwe Paran, nga mama wakwe amusendela umwanachi ukufuma munsi ye Ijputi.22Yafichizili pindi yino Abimeleki ne Phicol esongo wawa musika avwanga kwe Abrahamu, ati , " Leza alinamwe mwakwe vyonsi vino mukuwomba. 23Kanonzi mulape kwenene nu Leza ukuti mutandi muwombe umwakumbipa, kuwana wane nanti aluko lwane. Lanjizya kwenene, ninsi yino wikalanga ilayano ilililyonga isuwalikwa wuno nalanjizya kwe wewe." 24Abrahamu ati," Nkulapa."25Abrahamu ayilizania swinya ukulingana nichifula chaminzi kwe Abumeleki chino Abumeleki waposile kweweliwe. 26Abumeleki ati," ntamanyile wino awonvile choo. Mutatezile mumbuzye ukufika kanonzi; Ntatezile njivwe ukufika uwanda wilelo." 27Achino Abrahamu asenda ing'onzi ning'ombe apa kwe Abumeleki, nga awantu wawili awapanga ipangano.28Ngapao Abrahamu awika ing'onzi munenulambali indama pakwe zyonga. 29Abumeleki ati kwe Abrahamu," Wuzye ing'onzi indama munenulambali zikusula chani zino waziwika pakwe zyonga?" 30Atolelela ati," Zyoo ing'onzi munenulambali indama ulipochela mwikasa lyane, ukuti wuwe awukaboni kwe nene, ukuti anene nimvile choo ichifula."31Achino ayita amasyo yayo Beersheba, pamulandu wonsi walafile ichilapo kulyanye. 32Wapanzile ipangano pa Beersheba, nga Abimeleki ne Phicol, esongo wawamusika, awanyochela munsi yawa filisiti.33Abrahamu Akomela umuti we Tamari mu Beersheba. Kulyane apepa Yahweh, Leza wamuyaya. 34Abrahamu wasyazile vino we mwizilila munsi yawa filisiti amanda mavule.

22

1Kwalile pano vyoo vyapita lyo Leza wamwelezya Abrahamu. Ati kweliwe," Abrahamu!" Abrahamu ati, " Newawo. " 2Nga Leza ati, " Senda umwanako, umwanko nsu, wino wamukunda, e Ayizeki, nga uye kunsi ye Moriah. upe weliwe kulyanye ichawila chakocha pamyamba yimwi kulyanye, yino naya nkunene." 3Achaleka Abrahamu akatuka umutondotondo, anyepa indokwe yakwe, nga asenda awalumendo wakwe wawili, ponga ne Ayizeki umwanakwe. Aputula ivisinga vyachawupi chakocha, apano atalika umusinzo ku masyo kuno Leza wamunenile.4Pawanda wachititatu Abrahamu alola amasyo apatali. 5Abrahamu ati kuwalumendo, " mwikale paa ni ndokwe, nga Nene numulumendo twandi tuye koko. Twaya mukufukamila nga twandi tunyoke swinya kwakwe mwemwe." 6Apano Abrahamu asenda ivisinga vyakochela ichawupi nga wika pakwe Ayizeki umwanakwe. Asenda mwikasa lyakwe umulilo numupeni; nga awaya ponga wonsi.7Ayizeki avwanga kwe yisi ati, " Tatawane," nga ati, " Newawo, " Mwanane." Ati, "Lola, umulilo woo ni nkuni, kweni ing'onzi iyakochela ichawupi yilikwinye?" 8Abrahamu ati, " Leza nye wenga andi ape ing'onzi yachawupi chakochela, mwanane. " ngapano awatwalilila, wonsi woliwo ponga.9Alapano wiza ku masyo yano Leza wamunenile, Abrahamu azenga akavuwa kulyanye nga awika imiti pelipo. Apalipano anyepa Ayizeki umwanakwe, nukumulalika pakavuwa, papela pankuni. 10Abrahamu atambasula ikasa lyakwe nukusenda umupeni pakukoma umwanakwe.11Apalipano umungeli we Yahweh apunda kwe weliwe ukufuma mwiyulu nga ati, " Abrahamu, Abrahamu!" nga ati, " Newawo." 12Ati, " Utawika ikasa lyako pamulumendo, nanti kuwomba chimwi ukumuchisa, amuno kanonzi namanya kuno ukutina Leza, pakulola ukuti utakanizizye umwanako, umwanako nsu ukufuma kwakwe nene."13Abrahamu apunamila mupela alola nga lola, kunsizi kwalinji ing'onzi yino impembe zyakwe zyalemizwe mwevupa. Abrahamu akatuka aya senda ing'onzi apa weliwe ngati achawupi chakocha mumalo mwana wakwe. 14Achichino Abrahamu ayita amasyo yayo, " Yahweh andi ape," nga avyo chikalandwa nakuwanda wilelo,"Pamwamba we Yahweh chilipwa."15Umungeli we Yahweh apunda kwe Abrahamu ake chitiwili ukufuma kwiyulu 16nga ati_ koo akuwizya kwe Yahweh_ Pakwe nene nenga nafina kuno pamulandu wawomba choo, nanti kukanilila umwanako, umwanako nsu, 17Nakawuzyenye ndikupepa nga nkwizu kuvuzya uluko lwako nkaninye ngati antanda zya mwiyulu, swinya ngati wesenga wamumbali mwesumbi; nga uluko lwako lulisenda impongolo zyawa lwani wawo.18Ukupitila muwanako imyiko yonsi yamunsi yapansi yilipepwa, pamulandu wivwila amazwi yane." 19Achilichino Abrahamu wanyochezile kuwa lumendo wakwe, nga awakatuka awapita ponga ku Beersheba, nga ayikala pa Beersheba.20Kwalile pano vyo vyapita kuno Abrahamu wanenilwe, " Milkah apafile awana, nawenye, kumunyonko Nahor." 21Walinji awa Uzi ekatote wakwe, Buz umunyina, Kemuel eyisi we Aram, 22Kesed, Hazo, Pildash, Jidlaph, ne Bethuel.23Bethuel wizile wawa weyisi we Rabeka. Waa walinji awana kananimonsi(8) wano Milkah wapafile kwe Nahor, umnyina we Abrahamu. 24Impochelezi yakwe, wino izina lyakwe walinji we Reumah, nawe wamupapizile Tebah, Gaham, Tahash, ne Maacah.

23

1Sera wisile imyaka umwanda wonga ni myaka amakumi yawili namunenulambali(127). yaa yalinji amyaka yawulanzi wakwe Sera. Sera 2wafwizile pa kiriatariba, akulikuti Hebulon, munsi ye Kenani. Abrahamu walosizye swinya walizile pamulandu we Sera.3Ngapano wakatusile apita asya ichala chamuchi, ayanena awana wawa Hiti ati, 4"Nene newansi yinji swinya nemweni pemwemwe. Nazina mupaniko amasyo yamalalo pakwe mwemwe, alyakuti nkazike ichala."5Awana wawa Hiti awamwasuka Abrahamu, awati," 6Teyelezya kwe sweswe, Tatakulu. Wewe we mwana wakwe Leza pakwe sweswe. Kazike chako pano wasola kunkungwe zitu. Pasi wino angakulesya kunkungwe yakwe, ukuti ukazike ichala chako."7Abrahamu akatuka swinya ayafukama pansi kuwantu wansi, kuwana wawa Hiti. Awanena ati," 8Ndimwazumilizya ukti nzike ichala chane, swinya mundambilizye kwe Efuloni umwakwe muno anene. 9Mumukolowozye ndi angankazya ininga yakwe makipela, yino ali nayo, yino yilikumpelechezya yachalo chakwe. Pakutaka umutengo muleke ankazye nene paminso imbe namasyo yakuzichila."10Efuloni wikalanga ponga nawana wawa Heti, ngapano Efulono umu Heti amwasuka Abrahamu pakwivwa, kwewonsi wano wizile kumpongolo yakaya kakwe, ati," 11Awe mfumu yane njivwa nene. Nkukupa wewe ichalo, swinya nininga yino yawa mwenemo. Inkupa kwe wewe paminso yawana wawantu wane. Nkupa kwe wewe ukuti ukzike ichala chako ."12Ngapno Abrahamu afukama pankolelo pawanyu wansi yoyonye. 13Avwanga kwe Efuloni pakwivwa wawantu wansi, ati," Ukuwa nd ukulonda nazina njivwa nene. Nandi ndpile ichalo. Senda indalama ukufuma kwenene, swinya nandi nkazike ichala chane kulyane."14Efuloni amwasukaka Abrahamu, ati, " 15Nazina nkazi yane, nteyelezya nene. Akachipawo kamwi akansi umutengo imyanda amakumi yani indalama zye siliva, ngachani chino chi pakasi pakwe nene namwemwe? Zika ichala chako." 16Abrahamu ateyelezya kwe Efuloni swinya Abrahamu wivwile kwe Efuloni umutengio wandalama zino wavwanzile paminso yawa Hiti imyanda amakumi yani indalama zye siliva, ukulingana nimiwele yachipimo chakwe wakakazya.17Achino ichala chakwe Efuloni , chino chalinji kumakipela, chino chalinji kupipi nu mamre, akulikuti, ichalo, nininga yino yli mwenemo, nimiti yonsi yino yalinji mwenemo swinya navyonsi umuliwila umumpaka wakwe, avipita. 18Abrahamu awa amwenecho paminso yawa Hiti, paminso yakwe wonsi wano wizile ku mpongolo yansi yakwe.19Pansizi pakwe choo, Abrahamu azika Sera mu ninga yachalo chakwe makipela, chino chili kupipi numamre, akulikuti, Hebloni, munsi ya Kenani. 20Achaleka ichalo swinya nininga vyapilwe kwe Abrahamu ukuwa avyakwe ukuti yawe amasyo yakuzika ukufuma kuwana awawa Hiti.

24

1Kanonzi Abrahamu walinji amukote nkaninye swinya Yahweh wamusozile Abrahamu muvintu vyonsi. 2Abrahasmu ati kuwonvi wakwe, wino walinji amukote mung'anda yakwe swinya wino walolelelanga vyonsinye vino walinji navyo," Wika ikasa mwisika mulupamba lwane. 3Nandi ndeke ulape kwe Yahweh,Eleza wiyulu swinya Eleza wansi, utalizanila umuchi umwana wane uwachonsi ukufuma kuwina Kenani, mwakwe wano mpanzile uwikalo mwakwe woliwo. 4Ukuwa wandi uye kunsi yane, umuka mwana wane Ayizeki."5Umuwonvi ati kwe weliwe," Nga ndi umwanachi wiza wakana ukunkonka nene ukwiza kunsi yoo? Wuzye nkasende umwana wako munyosye kunsi yino wafumile?" 6Abrahamu ati kweliwe," utize uyelezye ukunyosya umwana wane koko! 7Yahweh, Leza wiyulu, wino wansenzile nene ukufuma mung'anda yakwe tata swinya ukufuma kunsi yawaluko lwane, swinya wino ndayile nene nichilapo chakusimichila, ati, kwikwatwa lyako ndipa yoo insi, ' alituma umungelo wakwe paminso yako, kulyanye aliya azane umuka mwana wane.8Ukuwa ndi umwanachi atakasi ukumunkonka, wandi uwe wemusapuke chane choo. Utakize uwele nawe." 9Achaleka umuwonvi awika ikasa lyakwe mwisika mpamba zyakwe Abrahamu eyisikulu, alapa kwakwe weliwe ukuyana ni lyasi lyoo.10Umuwonvi asenda ingamila ikumi izyakwe yisikulu apita. Asenda nivyawila vyonsi ukufuma kwe yisikulu. Akatuka aya kukaya kaku Aram Naharaim, kumusumba waku Nahori. 11Aleka ingamila azifukama kunzi panzi kumusumba pachifula chaminzi. Yalinji amangunzi, impindi yino awanachi wakafuma pakusemba aminzi.12Achaleka ati," Yahweh, Leza wakwe tatakulu Abrahamu, mpa nene ulongo ilelo swinya undanjizye ilyano lisuwilwe kwe tatakulu Abrahamu. 13Lola paa njimilile pachifula chaminzi nawana awakazyana wakufuma mumusumba mukusemba aminzi pachifula. 14Leka chiwombwe ndivyo wonye. Ndinati kumukazyana, nazina tula insembo yako ing'weko aminzi ; nawe ati kwenene, ng'wa, swinya nandi impe ningamila zyakonye zing'we, ' fwendi weyonye awino ule wansontela umuwonvi wako Ayizeki. Kwakwe choo akuno nandi manyile kuno walayilizya ilayilizyo isuwilwa kwe tatakulu wane."15Walanga pano atani amale mukuvwanga, lolani, Rabeka ayiza ninsembo yakwe pachiweya. Rabeka wakwasilwe kwe Beteri umwana wakwe Milika, emuka Nahori, umunyina wakwe Abrahamu. 16Umukazyana walinji amuzima nkaninye swinya emwali. Atamanyile umonsi nanti wumwi. Ayichilila aya pachifula, ayizuzya insembo yakwe apita.17Umuwonvi asamala ayamusunkania swinya amunena ati," Nazina mpako aminzi ing'we munsembo yako." 18Amunena ati, ng'wa tatakulu, " apitisya atula insembo mumakasa yakwe, amupa ang'wa.19Lyo wamalizya ukumupa aminzi yakung'wa, amunena ati," nandi nsembele ningamila zyakonye mpaka zing'we zyonsi." 20Achaleka apitisya ayitulila mumusuwa aminzi yamunsembo, ngapano asamala swinya pakusemba minzi kuchifula, ngapano asembela aminzi ingamila zyonsi.21Umuntu amulolechesya chimyamya ukuti alole ndi Yahweh azumilizizye uwulendo pamwi pole. 22Lyo ingamila zyamala ukung'wa, umuntu asenda imbalaminwe yakwe golidi yino ukung'wama kwakwe kwalinji pakasi kasi ke shekelo, nivingolwa viwili ivyamumkasa yakwe vino ukung;wama kwakwe kwalinji ikumi lyakwe shekelo, 23Ngapano akolowozya," nga wemwana mukazyana wakwe weni? Nazina mbuzya, wuzye mung'nda yinu muli umuwuyo wuno tungaya twikale uwusiku wonsi?"24Amunena ati, " Ne mwana wakwe Beteri umwana wakwe Milika, wino wapafile kwa Nahori." 25Swinya amunena ati," tuli navyonsi amapembesalye nivyakulyesya, nikasi ilyakulala wewe uwusiku."26Ngapano umuntu afukama pansi apepa Yahweh. 27Avwanga ati," umulote awe ne Yahweh, Eleza wakwe tatakulu Abrahamu, wino atiwilila ilayilizyo lyakwe isuwilwa swinya nulukundo lwakwe paminso yakwe tatakulu. Kwakwe nene Yahweh andungamisile mung'anda yawaluko lwakwe tatakulu."28Ngapano umukazyana asamala ayanena awamung'anda wakwe nyina vyonsinye vyoo. 29Kanonzi Rabeka walinji nindume yakwe, nizina lyakwe walinji we Labani. Labani asamala aya kumuntu kumusewo pachifula. 30Lyo walola imbalaminwe swinya nivingolwa mumakasa yamunyina, " vyoo avino umuntu ambuzizye nene," aya kumuntu, swinya, lolani, wimilile papipi ningamila pachifula.31Ngapano Labani ati," zanga, we mulotwe wakwe Yahweh. Ngachani chino uyimilile kunzi? Insenginie ing'anda nuwuyo wangamila ." 32Achaleka umuntu ayinjila mung'anda swinya asapila ningamila. Ingamila zyapilwe ivipembesalye nivyakulya wamupile naminzi yakusamba kumanama yakwe swinya nakumanama yawantu wano walinji nawo.33Awawika ichakulya pankolelo pakwe weliwe ukuti alye, avwanga ati," ntandi indye ukufichila mwavwanga chino chiliko." Achaleka Labani ati," Twalilila ukuvwanga." 34Avwanga ati," Nemuwonvi wakwe Abrahamu. 35Yahweh wamulota etatakulu nkaninye swinya awa amuntu mukulu. Wamupa ing'onzi ning'ombe, siliva ne golide, awawonvi awachonsi nawachanachi, swinya ningamila ni ndokwe.36Esera emuka tatakulu, wamupapizile umwana umonsi muwukote, swinya wapa chonsinye cho wawanacho kweweliwe. 37Etatakulu walesile nalapa, ati, ' utize usende umuka mwana wane kuwana awanachi awina kenani, mwewino mukaya kwakwe akakwikala. 38Mwachoo uye kung'anda yakwe tata, swinya kuwaluko lwane ukasende umuka mwana wane. '39Nanenile tatakulu inti, ' Nche pamwi atalinkonka. ' 40Ukuwa ambuzya ati, ' Yahweh, wino ankankolelela, alituma umungelo wakukukolelela swinya alikulanjizya inzila yako, alyakuti uyize uzane umuka mwana wane ukufuma muwaluko lwane swinya nukufuma mumukozololo wamung'anda yakwe tata. 41Ukuwa uliwa we musatuke ukufuma kuchilapo ndiwiza kuwaluko lwane swinya watali kulemeka wewe. Apano uliwa we musatuke kuchilapo chane. '42Achaleka mfisile pachifula ilelo, nga navwanga nati, ' O Yahweh, Leza wakwe tatakulu Abrahamu, ndi molinye unganswefezya izina lyane_ 43newaa indipaa njimilile papipi nichifula_ leka umukazyana wino akwiza ukusemba aminzi, wino ndi niza navwanzya nati," Nazina mpako aminzi munsembo yako ing'we," 44umwanachi ndiwiza wati kwenene," Ng'wa, swinya nandi nsembele aminzi ingamila zyako"_ leka weyonye awe amwanachi wino wewe Yahweh, wasolela umwana wakwe tatakulu. '45Chalinji lyontani male nukuvwanga; mumwenzo lolani, Rabeka ayiza ninsembo yakwe pachiweya ayichilila ukuya semba aminzi pachifula. Achaleka imuwuzya inti, ' Nazina mpako ing'we. ' 46Papo napapo atulainsembo mumakasa yakwe pachiweya ati, ' ng'wa, nandi impe ningamila zyakonye aminzi. ' Achaleka ing'wa nigamila azing'wa.47Apano imuwuzichizya inti, ' Wuzye we mwana wakwe weni ? Atolelela ati, ' Ne mwana umwachi wakwe Beteri, umwana wakwe Nahori, wino Milika wamupapizile weliwe. ' Ngapano imbika imbalaminwe kumpuno yakwe swinya nivingolwa mumkasa yakwe. 48Apano imfukama pansi impepa Yahweh, swinya intunvya Yahweh, Leza wakwe tatakulu Abrahamu wino wantunguluzile nene munzila ukuti ntwazye umwana wakwe tatakulu umukazyana waluko lwakwe.49Achaleka, ndi muli nulukundo nukusimichila kwe tatakulu, mbuzyani. Ukuwa ndichisi awowo, mbuzyani, alyakuti mpiluluchile kwendilo pamwi kwekamani."50Apano Labani ne Beteri awamutolelela awati," Ichintu choo chafuma kwe Yahweh; tutanga tuvwange chimwi ichiwipe nanti achizima. 51Lola, Rabeka ali pankolelo pakwewewe. Msende uwapita , alyakuti aye awe amuchi wamwana we sokulu, ndimuno Yahweh wavwanjila ."52Apano umuwonvi wakwe Abrahamu lyo wivwa amazwi yayo, afukama pansi pamusili pankolelo pakwe Yahweh. 53Umuwonvi afumya iviya vyakwe siliva niviya vyakwe golide, nivi zwalo, amupa e Rabeka. Apa swinya ivyawila vizima nkaninye indume yakwe nakwe nyina.54Apano weliwe nawonsi wano walinji nawo awalya nukung'wa, wikazile kulyanye wusiku wonsi, ngapano lyo wakatuka umutondotondo, avwanga ati," Ntumani kwe tatakulu." 55Indume yakwe ne nyina wamunile wati, Lekani umukazyana ayikale naswe kumanda yamwi yatichi, yawe nanti ikumi. Apano akize apite."56Ukuwa amunena ati," mutakanchinge nene napano Yahweh akolelezile inzila yane. Ntumani alyakuti inje kwe tatakulu." 57Nawo awati," Twandi tumwite umukazyana swinya nukumukolowozya." 58Achaleka awamwita Rabeka numukolowozya," Wuzye wandi upite numuntu wee? Awatolelela ati," Nandi mpite."59Apano awatuma inkazi yawo Rabeka, apaliponga numuwonvi wakwe uwachanachi, wakwe numuwonvi wakwe Abrahamu nawantu wakwe. 60Awamulota eRabeka, awamunena wati, nkazi yitu, ukawe wanyina wamyanda nimyanda ikumi, swinya nawana wako wapyane impongolo yewano wawapata."61Apano Rabeka akatuka, weliwe nawawonvi wakwe awanachi awakwela ingamila, awakonka umuntu. Mumwata wonye umuwonvi asenda Rabeka, awapita inzila yakwe. 62Ukuwa Ayizeki wikalanga mu negevu, watezile lyo wanyokavye ukufuma ku Biya Lahai Roi.63Ayizeki aya muchalo akamanguzi mukwelengania. Ayinula aminso alola, lolani, kwizanga ingamila! 64Rabeka alola, ngapano ala walola Ayizeki, ayika pangamila. 65Avwanga kumuwonvi ati, " Ngaweweni umonsi wino akupita muchalo tusunkania?" Umuwonvi atolelela ati," wetatakulu wane." Achaleka asenda ichiwalo avwimbana.66Umuwonvi alandila Ayizeki vyonsinye vino wachisile. 67Ngapano Ayizeki amuleta mumutanda wakwe Sera enyina, nga amusenda Rabeka, awa amuchi wakwe, swinya wamukunzile. Achaleka Ayizeki wamyalilisilwe lyo nyina wakwe wafwa.

25

1Abrahamu atwala swinya umwanachi winji; izina lyakwe walinji we Keturah. 2Wamupapizile Zimran, Jokshan, Medan, Midian, Ishbak, ne Shuah. 3Jokshan walinji weyisi we Sheba ne Dedan. Inkwatwa yakwe Dedan walinji Awantu awasiriya, awantu awaletushi, nawantu awaleum. 4Awanakwe Midian awachonsi walinji we Ephah, Epher, Hanok, Abida, ne Eidaah. Wonsinye waa walinji ankwatwa ye Keturah.5Abrahamu wapile vyonsi vino walinji navyo kwe Ayizeki. 6Chingatenga, lyo achili kuwumi, wapile ivyawupi kumpochelezi zyawa nawanachonsi wakwe nga awatuma kunsi ya winjililo wilanzi, ukutali ne Ayizeki, umwana choinsi wakwe.7Yaa yalinji amanda yamyaka yawumi wakwe Abrahamu yano wikazile, umwanda amakumi munenulambali nayasano(175). 8Abrahamu afuta ilyawumalilo nga afwa pa wukote uwuzima, umukote nuwumi uwukwane, nga awunganikwa kuwantu wakwe.9Ayizeki ne Ishumael, awanachonsi wakwe, awamuzika mu ninga ye Machpelah, muchalo che Ephron umwanachonsi wakwe Zohar umu Hiti, yino akupipi ne Mamre. 10Ichalo choo Abrahamu wakazile kuwanachonsi wakwe Heti. Abrahamu wazisilwe kulyanye nu muchi e Sera. 11Yalile yapoita pano imfwa yakwe Abrahamu, Leza apepa Ayizeki umwanachonsi wakwe, nga Ayizeki wikazile kupipi ne Beer Lahai Roi.12Kanonzi waa walinji alikwatwa lyakwe Ishmael, umwanachonsi wakwe Abrahamu, wino Hagayi umu Ijiputi, umuwonvi wakwe Sera, wapafile kwe Abrahamu.13Yaa yalinji amazina yawana chonsi we Ishmael, ukulingana numutantiko wamikwatilwe yawo: Nebaioth_ ekatote we Ishmael, Kedar, Adbeel, Mibsam, 14Mishma, Dumah, Massa, 15Hadad, Tema, Jetur, Naphish, ne Kedemah. 16Waa walinji awana wakwe Ishmael, nga yaa yalinji amazina yawo, ukuyana nutwaya twawo, nukuyana namakambi yawo; awana mfumu amakumi yawili ukulingana ni nduko zyawo.17Yaa yalinji amyaka yawumi we Ishmael, umwanda amakumi yatatu munenulembali. Afuta umufuto wakwe wawumalilo nga afwa, nga awunganikwa kuwantu wakwe. 18Wikalanga ukufuma ku Havilah mpaka ku Ashhur, tuno akupipi ne Ejiputi, ndi wumwi akupita ukulozya ku Assria. Wikalanga muwulwani we numuwuye.19Vyoo vyalinji avya kuwombwa ukuyana ne Ayizeki, umwanakwe Abrahamu. Abrahamu wizile wawa weyisi we Ayizeki. 20Ayizeki walinji ni myaka amakumi yani pano watwazile Rabeka ukuwa amuchi wakwe, umwana wakwe Bethuel umu Aramean we Paddan Aram, inkazi yakwe Laban umu Aramean.21Ayizeki alenga kwe Yahweh umulandu numuchi pamulandu nuwuchumba, nga Yahweh ayasuka ukulenga kwakwe, nga Rabekah awa nifumo. 22Awana awalimbana mukasi mwakwe, nga ati, " Wuzye achani chino chiwombwa kwenene?" Wayile ukukolowozya Yahweh kwakwe choo.23Yahweh ati kwakwe weliwe, " Imyiko yiwili yili munda mwakwe wewe, nga awantu wawili walitalukana mwakwe wewe. Umuntu wenga aliwa awamaka ukulusya umuwuye, nga esongo alipyunjila umutichi."24Alapano impindi yafichila pakupapa, Lola, kwalinji wantembwa muwula mwakwe. 25Umwana wakutalichila wafumile amuwenzu kulikonsi ngati achizwalo cha meya. Awamwita izina lyakwe awati we Esau. 26lyo vyo vyapita, umunyina wafumile. Ikasa lyakwe lyafyenyile ichitende che Esau. Ayitwa Jekapu. Ayizeki walinji ni myaka amakumi mutanda pano umuchi wawapafile.27Awalumendo awakula, nga awa we chiwinda umumanyinsanie, umuntu wamu wa mpanga; kweni Jekapu walinji amuntu umutepwe, wino wasumbanga impindi yakwe mumitanda. 28Nomba Ayizeki wakunzile Esau pamulandu walyanga inyama zino wavwima, kweni Rabekah wakunzile Jekapu.29Jekapu watenzile ilanda. Esau wizile ukufuma mu mpanga, nga watonsile nkaninye ni nzala. 30Esau ati kwe Jekapu, " Ndyesyako nilanda iwenzu lyolyo. Nazina, natonta!" Achili chino izina lyakwe lyisilwe Edom.31Jekapu ati, " Ichakutalichila unkazye ikwato lyako." 32Esau ati, " Lola, ndi papipi ukufwa. Nga ikwato lili nawuzimachi kwakwe nene?" 33Jekapu ati " Ichakutalichila ulape kwakwe nene," Achaleka Esau alapa ichilapo nga munzila yoyo akazya ikwato lyakwe kwe Jekapu. 34Jekapu apa Esa ebuledi numusunyi wilanda. Alya nu kung'wa, apano akatuka nukupita. Munzila yoo Esau atachindisile ikwato lyakwe.

26

1Nomba akupoma ichipome munsi, pansizi pachipowe chakutalika chino chalinji mumanda yakwe Abrahamu. Ayizeki wayile kwe Abimeleki, Imfumu yawa filisiti ku Gerari.2Ngapano Yahweh alolechelsa kwe weliwe swinya amunena ati, utize uye ku Ijiputi, yikala munsi yino nandi nkunene ukuti uyikale mwenenmo. 3Yikala munsi yonyeyoo, swinya ndiwa nawe swinya ndikupepa wewe; amuno kwe wewe swinya naku wana wako, yonsi yoo, swinya ndi fichilisya ichilapo chino nalafile kweso Abrahamu.4Ndinyamya awana wako ngati antanda zyamwiyulu, swinya ndipa kuwana wako insi zyo zyonsi. Ukupitila muwana wako insi zyonsi izyamunsi zilipepwa. 5Ndichita choo pamulandu Abrahamu watontezile izwi lyane swinya wasunzile ilango lyane amadsundo yane, amakomelezyo swinya namasundo."6Achaleka Ayizeki ayikala mu Gerari. 7Awala wantunye munsi yoo wamukolowozya ivyamuchi wakwe, ati, " Ankazi yane." Watinile ukuti, anuchi wane, pamulandu welenginie," Awantu wakumasyo yalyanye wandi wankome wasende Rabeka, pamulandu amuzima nkani." 8Alapano Ayizeki walinji kokonye impindi ntali, Abimeleki Imfumu yawa filisiti walolanga pipenjelele. Waweni, lola, Ayizeki wachenanga nu Rabeka, umuchi wakwe9Apano Abimeleki ayita Ayizeki kwakwe weliwe swinya ati," lola, wewakwako. Ngachani chino watili, ' Ankazi yako'?" Ayizeki amunena ati," pamulandu nelenginie ukuti wumwi anga nkoma amusende." 10Abimeleki ati," Ngachani chino wachita choo kwesweswe? wumwi uwawantu wanga achipepule alale numuchi wako, wanga alete imilandu pakwe sweswe." 11Apano Abimeleki asochela awantu wonsi ati," wensi wino akulema umonsi wee pamwi umuchi wakwe alikomwa."12Ayizeki akomezile ivikomwa munsi mulyanye swinya asinza nukusinza numwaka wonganye imyanda, pamulandu Yahweh wamupefile. 13Wachindime nivyuma, swinya wakomezile ivivule navinji ukufika awa amuchindame . 14Walinji nig'onzi mvule swinya nig'ombe nimbumba iyikulu muchiwanza chakwe. Nawa filisiti awamukwina.15Apano ivifula vyonsi vino awawonvi wakwe yisi winvile mumanda yakwe Abrahamu eyisi, wawimisile fuchila numusili. 16Abimeleki amunena Ayizeki ati," pita fuma pesweswe, amuno ulinamaka mavule ukulusya sweswe." 17Achaleka Ayizeki achinta ayazenga umitanda mupata wakwe Gerari, ayikala kokonye.18Swinyanye Ayizeki afukula ivifula vyaminzi, vino winvile mumanda yakwe Abrahamu Eyisi. Awina filisiti wawimisile lyo Abrahamu wafwa. Ayizeki wisile ivifula amazina yano wavyisile.19Pano awawonvi wakwe Ayizeki wafukulanga mu mupata, kulyanye wazanile chifula chakantopwezi kaminzi. 20Awachemi wavikwato wa ku Gerari wapokosile nawachemi wavikwato awakwe Ayizeki, awati," Aminzi yaa ayitu." Achaleka Ayizeki ayita ichifula " Mpokoto, " wapokosile naweliwe.21Apano awimba ichifula chinji swinyanye awapokota, naponye, achaleka wachipile izina ilililyonga ilyakwe Sitinah. " 22Wasile papo waya afukula swinya chinji, ukuwa wasitela wapokote swinya kwe chocho. Achaleka achita Rehoboti, swinya ati," Nomba Yahweh watupa amasyo sweswe, swinya twandi tuwanyama munsinye yoo."23Achaleka Ayizeki wafumile papo ayaku Beersheba. 24Yahweh alolechele kweweliwe muwusiku wulyanye amunena ati," Ne leza wakwe Abrahamu eso. Utatina indi nawe swinya ndikupepa wewe swinya nukunyamya ikwata lyako , muno amuwonvi wane Abrahamu." 25Ayizeki azenga akavuwa kulyanye swinya akita izina lyakwe Yahweh. Kulyanye azenga umutannda, nawawonvi wakwe winvile ichifula.26Abimeleki wayile kweweliwe ukufuma ku Gerari, ne Abuzzati, umuwuye, swinya nufikolo, emusika wavita vyakwe. 27Ayizeki awanena ati," ngachani chino mukwiza kwenene, napano mwampata swinya mwambinga?"28Ngapano awati," tuchiweni umwakulolechela kuno eLeza awawa nawewe. Achaleka twelenginie ukuti pawe ukulapa pakwe sweswe, molimo pakasi pesweswe nawewe. Achaleka leka tuchite ukulapa nawewe, 29Alyakuti utize utuchise ndivino, sweswe tutakuchisa wewe, swinya ndino sweswe twakulemile ichete swinya twakuchinsizye umutende. Molimo wemupepwe nu Yahweh."30Achaleka Ayizeki awatewetela, nga awalya nukung'wa. 31Wakatusile umutondotondo awalapilana wenga numuwuye. Apano Ayizeki awasuchilila, swinya wamusile mumutende.32Muwanda wowonye awawonvi wakwe Ayizeki wizile nukumunena ivya chifula chino winvile. Awati," Tuzanile aminzi." 33Achita ichifula ati Shibah, achaleka izina lya kaya we Beershebah nilelo.34Pano Esau walinji ni myaka amakumi yani(40) asenda umwanachi Judith umwakwe Beeri umu Hiti, swinya Basemati umwanakwe Eloni umu Hiti. 35Awaleta intazi kwe Ayizeki nu Rabeka.

27

1walile pano Iyizeki wakota naminso yaponi mfinzi yasya pakulola, wapunzile Esau, umwanakwe songo ati, kwe weliwe ," mwanane ." Esau ati kwe weliwe newawo," 2Nga Iyizeki ," lola kanonzi nakota. Ntamanyile uwanda wamfwa yane.3Achaleka senda ivyanzo vyako, umuvi wako ne wuta, nga uye mumpanga unvwimile inyama. 4Umpanjile ichakulya ichizima, ichiyane chino nakunda, nga ulete kwe nene nga indye nukukupepa pano ntani imfwe."5Nomba Rabeka wivwile pano Iyizeki wavwanganga ne Esau umwanakwe. Esau wayile ku mpanga pakuvwima nukuti anyoke ni nyama. 6Rabeka avwanga kwe Jekapu umwanakwe ati," Lola koo, njivwile eso akuvwanga kumukulu wako. 7Esau atili Ndetela inyama nga unjanizye ichakulya ichizima, ukuti nchilye nga inkupepe muminso yakwe Yahweh pano imfwa yitani.'8Achaleka kanonzi, mwanane, tontela amazwi yane ndivino nkukupingula. 9Yanga kuwuchemo, nga undetele wana wawili awambuzi awazima; nga nandi njanie ichakulya ichizima icheso ukufuma kwe zyolizyo, ngevino wakunda. 10Wandi uchitwale kweso, ukuti achilye alyakuti akupepe pano imfwa yakwe yitani yifike.11Jekapu ati kwe Rabeka umuchi wakwe, " lola, Esau umukulu wane amuntu wameya, nga nemo nemuntu umutelepe. 12Pamwi Tatawane andi ayize akumye, nga akwizu kuloleka kwe weliwe ukuwa neka kopechezya. Nkwizu kuleta ulutipo pakwe nene asalupepo.13Mamakwe ati kwakwe weliwe," mwanane, lekani ulutipo lonsi lupone penene. Tontelavye amazwi yane, nukuya, uvilete kwakwe nene. 14Apano Jekapu wapisile asenda awanambuzi nukuwaleta kwe mama wakwe, nga mama wakwe ayania ichakulya ichizima ndivino Tatawakwe wakundizile.15Rabeka asenda ivizwalo vizima vyakwe Esau, umwanakwe songo, yano yalinji nawe mung'anda, nga ayawika pe Jekapu, umwakwe umutichi. 16Awika ichikowa chawanambuzi awika pamakasa yakwe napa chawi ichitelepe pansingo. 17Awika ichakulya chizima nichibama chino ati apekania mumakasa yamwana wakwe eJekapu.18Jekapu aya kweyisi wakwe ati, " Tatawane."Yisi ati," newawo; weweni mwanane?" 19Jekapu ati kweyisi," nemwanako esau ekatote. Nawomba ndivino wati uvwanga kwanene. Kanonzi yikala nukulya inyama, yimwi ukuti umupepe.20Ayizeki ati ku mwanakwe," nga wazana wuli wanguwangu, mwanane? " Ati, Umulandu Yahweh Leza wako andetezile." 21Ayizeki ati kwe Jekapu ,"palamila kwakwe nene, kunkumye, mwanane, nga imanye kuno we mwanane wachisinka pamwi sawowo."22Jekapu aya palamila kwe Ayizeki eyisi; nga Ayizeki amukumya ati, " amazwi aye Jekapu, kweni amakasa amakasa yakwe Esau." 23Esau atamumanyichisizye weni, pamulandu pamakasa yakwe yalinji ayameya, ngati amakasa yamukulu wakwe Esau, achino Ayizeki wamupefile.24Watili," Nakawuzyenye we mwanane Esau? Atolelela." Anene." 25Ayizeki ati, " leta ichakulya kwakwe nene, nga nkwizu kulya inyama yako yamumpanga, ukuti nkupepe. " Jekapu aleta ichakulya kwakwe weliwe. Ayizeki alya, Nga Jekapu amuletela ipala, nga ag'wa.26Ngapano Yisi wakwe Ayizeki ati kwakwe weliwe," palamila nomba umfyompe, mwanane." 27Jekapu apalamila amumfyompa, nga anunchizya ifungo lya vizwalo vyakwe nga amupepa. Watili, " lola, umununsi wamwanane wuli ngati amununsi wamuchalo che Yahweh chino ati apepa.28Leka akupe ichipya cha lumi lwiyulu, ichipya chaweninsi, nga nimpumba invule ni pala ipya.29Leka wantu wakupyunjile ninsi zikufukamile. Uwe wetatakulu pawanyonko, nawanachonsi awe nyoko walikufukamila. Leka wensi wino akukutipa atipwe; Leka wensi wino wakupepa wewe apepwe."30Watili pano Ayizeki akumalizyavye ukumupepa Jekapu, nga Jekapu ayiza sowa mukafumile paminso yeyisi wakwe Ayizeki, Esau umukulu wakwe winjizile ukufuma pakuwinga. 31Wayanizye swinya ichakulya nukuchileta kweyisi wakwe. Ati kweyisi wakwe," Tata,katuka nukulya vimwi ivya mwanako ivya mumpanga, ukuti umupepe."32Eyisi Ayizeki ati kwe weliwe, " weweni wewe? " watili, nemwanako ekatote, Esau." 33Ayizeki wazakazile nkaninye nga ati, " Te ali weweni wino avwimile inyama ya mumpanga nukuyileta kwakwe nene? tendile yonsinye lyo utani wize, nga imupefile. Molimonye alipepwa.34Walile Esau wivwa amazwi yeyisi, walizile nukupongomoka nukulila kwawulumilwa, nga ati umpepe, swinya nani Tata." 35Ayizeki ati," umunyinko ayizile koo umwakunkopeka nga ati asenda uwupepwe wako."36Esau ati," Wuzye ntakulandisya ukuti we Jekapu? amuno wambipa ndivyo wonye ka akechitiwili. Wasenzile wasenzile uwanangwa wi kwatwa lyane, nga, lola, nomba lola wasenda uwupepwe wane." Apano watili," wuzye utati usunga uwupepwe wakwenene? 37Ayizeki atolelela ati kwe Esau ," lola, namupanga ukuwa we Tatakulu wako, nga napa kwe weliwe awanyina wonsi ukuwa awawonvi, nga namupa impumba ni pala ipya. Avyani swinya vino ningawomba kwakwe wewe mwanane?"38Esau ati kweyisi ," usi nanti awupepwe wonga pakwenene, Tatawane? mpepa nanenenye, Tatawane." Esau alila umwakukwezya.39Ayizeki yisi wakwe atolelela ati kwe weliwe, " lola, amasyo kuno uliyikala yaliwa uktali ukufuma kuwuwotoke wansi, ukutali ukufuma ku lumi lwi lewelewe kupela. 40Uliwakwikala nulupanga lwako, nga ulipyunjila umunyonko. Kweni pano wakatuchila ulivuna ikoli lyakwe munsingo yako."41Esau wapasile Jekapu pamulandu nuwupepwe wakwe wuno yisi wapile kwakwe weliwe. Esau ati mwenzo wakwe," Amanda yakulosezya Tatawane yapalamila; ndila pano nakoma Jekapu ewunji." 42Amazwi yakwe Esau umwakwe songo yalanzilwe kwe Rabeka. Achino watumile nukumwita Jekapu umwanakwe umutichi nga ati kwe weliwe," lola, umunyonko Esau ukuyimyalalika wenga kuvye wewe pakwelengania pakukukoma.4344Achaleka kanonzi, mwanane, njivwila nga usamalile kwe Labani indume yane, mu Harani. Uyikale nawe liwe pampindi intichi, ukufichila umukulu wako watonsya uwukali wakwe, 45Ukufichila uwukalale wamukulu wako wafuma kwakwe wewe nukwiwilila chino wati uwomba kwakwe weliwe. Apalipano ndituma nukukunyosya koko. Nga mulanduchi insovye mwemwe mwensi muwanda wonga?46Rabeka ati kwe Ayizeki," natonta muwumi umulandu wawakazyana we Heti. Ndi Jekapu angatwala umukazyana wenga uwe Heti ukuwa amuchi, vino awanachi waa, awakazyana wamwi awamunsi, wuzye uwumi wane wuliwa awuzimachi kwakwe nene?

28

1Ayizeki amwita Jekapu amulota ,swinya amukomelezya nisunndo, utize uyize utwale umwanachi umu Kenani. 2Katuka yanga ku Paddani Aram, kung'anda yakwe Betueli eyisi wakwe mama wako swinya ukatwalile kweneko umwanachi, wenga umwana mukazyana uwakwe Labani indume yakwe mama wako.3Eleza wamaka yonsi akulote wewe aleke unyame uvule wewe alyakuti uyize uwe niwumba ikulu ilyawantu. 4Akupe ukulotwa we Abrahamu, kwe wewe, swinya nikwatwa lyakonye pansizi pakwe wewe alyakuti wize upyane insi wewe wikalangamo, yino Leza wapile Abrahamu."5Ngapano Ayizeki amutuma Jekapu, Jekapu aya aya ku Paddani Aram kwe Labani umwana monsi wakwe Betueli umu Aramean, indume yakwe Rabeka, nyina wakwe Esau nu Jekapu.6Kanonzi Esau kuno Ayizeki walotwa Jekapu swinya asendwa ukuya ku Paddani Aram, kukutwala umwanachi kweneko . Wizile lola kuno Ayizeki walotwa weliwe swinya wamupa nisundo avwanga ati ," utize uyize utwale umwanachi waku kenani. 7Easu weweni swinya kuno Jekapu wivwila yisi numama wakwe, swinya awapita awaya ku Paddani Aram.8Esau walola kuno awanachi wa mu Kanani watasechelesya Ayizeki yisi . 9Achaleka wayile kwe Ishumaeli, nga atwala awanachi pawawuye wano walinji nawo kali, Mahalath umwana Ishmaeli, umwana Abrahamu indume ye Nebaioth, ukuwa amuchi.10Jekapu wafumile ku Beersheba swinya alungama ku Haran. 11Wizilke pamasyo yamwi swinya ayikala wusiku wonsi, pamulandu ilanzi lyatezile lyinjila asenda iwe lyonga pamasyo yayonye, aseyamila kumutwe wakwe swinya, alala pansi pamasyo lyanyanye aponechela.12Alota ichiloto swinya alola ipanda ilyafuma liyafika mwiyulu swinya awangeli wakwe Leza wakwika wano wikanga nukukwela penepo. 13Lola, Yahweh ayimilila papela pakwe cholicho swinya avwanga ati, " Nene ne Yahweh Leza wakwe Abrahamu, umukwasi wako, swinya Leza wakwe Ayizeki. Ninsi yino wewe ulazipo ndikupa wewe swinya nuluko lwako.14Ikwatwa lyako liliwa nge alutukumbu lwansi, swinya lilisalangana mpaka kukambazwa, kuwufumilo wilanzi, kasika kakapela nakambazwa, nakambazwa kapela . mwakwe wewe imyiko yamunsi yonsi yilotwa. 15Lola ndi nawewe swinya ndikusunga konsi kuno uliya. Ndikunyosya swinya munsi yoo; amo ntalikusya wewe. Ndiwapa mwemwe vyonsi vino napangana namwe."16Jekapu akatuka mutulo twakwe, nga ati," Nakawuzyenye Yahweh alipamasyo yaa, swinya ntamanyanga." 17Awa nintete nga ati," Amasyo yaa ayatundume! pasi chinji swinya nkano yoo ang'anda ye Leza. Yoo ampongolo ya kwiyulu."18Jekapu akatuka umutondotondo swinya asenda niwe lino waseyamizile ku mutwe wakwe. Aliwika nge alupanda swinya ayitila penepo amafuta. 19Wisile izina amasyo yayo ati we Bethel, kweni izina lyakutalichila lyamusumba lyalinji we Luz.20Jekapu wafile ichilapo avwanga ati," ndi Leza aliwa nane nukunchinjilila munzila yino nkupita, nga ampa ni nukulya, nivizwalo, 21ukuti nyochele kung'anda ye tata numuchinjililwe, apano Yahweh aliwa we Leza wane. 22Ngapano iwe lyoo lino nawika ngati alupanda ulufimwe. mwakwe vyonsi vino wampa, Nakawuzyenye ndipa ichikumi kwakwe mwemwe ."

29

1Apano Jekapu aya uwulendo swinya ayiza munsi yawantu yakuwufumililo wilanzi. 2Pano walolechesyanga, alola ichifula mumpanga, swinya lola, amawufyo yatatu ayang'onzi yalazile mumbali nacholicho. Amuno ukufuma muchifulanyechoo amuno wasembanga aminzi ayakug'wensya ing'onzi, swinya aliwa lino wakupichilanga pachifula lyalinji alikulu. 3Pano ing'onzi zyonzi zyawungine papo, awachemi wasyembusyanga ichiliwe pamulomo uwachifula apano awang'wensya ing'onzi swinya awakupika ichiliwe pamulomo wachifula, ukunyochezya mumasyo yakwe4Jekapu wavwanzile kwewoliwo ati," Wanawitu nga mufumile kwinye? awamwasuka awati," Twafuma ku Harani. 5Walanzile kwewoliwo ati," Wuzye mwamumanya Labani umwana Nahor?" Nawo awati," Twamumanya. 6Nga avwanga ati kwewoliwo," Wuzye alichete?" Awawti, Alichete swinya awawti lolani papo Rakelo umwanakwe umwanachi akwiza ning' onzi."7Jekapu watili," Lola, apakasi pawanda sampindi yakumuwunganichila ing'onzi apaliponga. Muzipe amanzi ing'onzi. Swinya apano mupite mukuchema . " 8Wavwanzile ati," Tutanga tuleke ivikwato zisuke ing'onzi zyonsi ziwungane apaliponga. Awonsi wandi wasunchilizye iliwe ukufuma pamulomo wachifula, ngapano tulizing'wesya ing'onzi.9Pano Jekapu wachilinji ukuvwanga nawoliwo, Rakelo ayiza ning'onzi zyakwe yisi, zino wachemanga. 10Pano Jekapu wamuweni Rakelo, umwanakwe umwanachi wakwe Labani, indume yakwe yangu wakwe, Jekapu ayiza, asunka ichiliwe ukufuma pamulomo wachifula, apano ang'wensya uwufyo lyakwe Labani, indume yakwe yangu wakwe.11Jekapu afyompa Rakelo swinya alila akolomoka. 12Jekapu anena Rakelo ukuti ne luko lwakwe tata winu, nukuti walinji amwana chonsi wakwe Rabeka. Ngapano wasamazile swinya ayamunena yisi13Pano Labani wivwile ilandwe lyakwe Jekapu umwana inkazi yakwe asamala ukuya ukumusunkania nukumukukutila, nukumufyompa weliwe, swinya amusenda amutwala mung'anda yakwe. Jekapu amuwuzya Labani ivntu vyonsinyevyoo. 14Labani ati kweliwe," Nakawuzyenye welifupa lyane swinya wemuwili wane." Apano Jekapu ayikala nawe ukuyana numwezi wonga.15Ngapano Labani avwanga kwe Jekapu ati," Wuzye umbombele nene ukwawula chimwi pakuti we kamu wane? Mbuzya, ichilipwa chako chiliwa chani?" 16Lelo Labani walinji nawana awanachi wawili. Izina lyakwe songo walinji we Leya, ni zina lyamuzuna walinji we Rakelo. 17Aminso yakwe Leya yalinji amafwawalale, kweni Rakelo wazifile mumiwele swinya namukalolechele. 18Jekapu wakunzile Rakelo, avyo wavwanzile ati," Nandi mbombele Rakelo imyaka munenulambali, umwana wako umutichi umukazyana."19Labani ati," chingazipa impe weyo kwakwe wewe, ukulusya ukuti impe wee umuntu winji. Yikala nane. 20Ngapano Jekapu wawombezile imyaka munenulambali; swinya weni waweni ngati wawombela amanda amatichi umulandu nulukundo luno walinji nalo peweliwe.21Ngapano Jekapu ati," kwe Labani," Mpa umuchi wane, amuno amanda yasila _imutwale!" 22Apano Labani awunganika awantu wonsi awamasyo ukuti pawe kuzewela.23Ku kamanguzi, Labani asenda Leya umwanakwe umwanachi amutwala kwe Jekapu. 24Labani wapile umukazyana umuwonvi Ezilpa apa umwanakwe umwanachi Leya ukuwa amuwonvi wakwe. 25Kumutondotondo, Lola, walinji we Leya! Jekapu avwanga kwe Labani ati," Nga achani chino wawomba kwe nene? Wuzye ntapyunjilanga kwakwe wewe umulandu ne Rakelo? Nga mulanduchi wankopeka nene?"26Labani avwanga ati," asamyiko yitu ukutwazya umutichi pano songo atani atwalwe. 27Umale esabata wenga numwanane umwanachi uwusiwinga, swinya twandi twize tukupe winji wewe nanti wambombela nene imyaka yinji munenulambali."28Jekapu awomba wonye, amalizya sabata wenga nu Leya. 29Apano Labani wapile Rakelo, umwanachi umuwonvi ukuwa amuchi swinya. 30Apano Jekapu aya kwe Rakelo, swinya akundisya Rakelo ukulusya Leya. Nomba Jekapu wawombezile imyaka yinji papela munenulambali eLabani.31Yahweh wizile lola kuno Leya wapatikwa, apano amwiyula uwula, kweni Rakelo walinji we chumba. 32Nga Leya awa swinya nichifuwa apapa umwana umonsi, nga amwita izina ati we Reuben. Amuno wavwanzile ati," pamulandu Yahweh aweni ukuchulika kwane; nakawuzyenye umulume wane andi ankunde."33Apano anyoka ayimilila swinya apap umwana umonsi. Avwanga ati," Pamulandu Yahweh ayivwile kuno napatwa, achaleka wampa swinya umwanumonsi," nga amwita umwana Simeon. 34Awa nuwula swinya apapa umwana umonsi. Avwanga ati," Pampindi yoo kanonzi umulume wane andi alematile kwakwe nene, namupapila awana wonsi watatu." Achaleka izina wisilwe we Levi.35Awa nuwula apapa swinya umwana umonsi. Avwanga ati," Pampindi yoo nandi mutunvye Yahweh." Achaleka amwita izina we Yudah; apano aleka ukupapa awana.

30

12Pano Rakelo walola kuno atakumupapila Jekepu awana, Rakelo walinji nuwuzuwa kumukulu wakwe. Avwanga ati kwe Jekapu," Mpanga wana, nanti sawowo nawafwa. " Jekapu avitilwa Rakelo avwanga ati, " Wuzye indi pamasyo yakwe Leza wino wakulema ukuti utawa nawana?"34Avwanga ati, " alola, kuli umuwonvi wane Bilhah. Yanga uyinjile mwakwe weliwe, alyakuti anga papila awana mumakokola yane, nga imbe nawana ukufuma mwakwe weliwe." Achaleka wapile uuwonvi wakwe Bilhah ukuwa amuchi, nga Jekapu ayinjila mwakwe weliwe.56Bilhah awa nuwula apapila Jekapu umwana umonsi. Ngapano Rakelo ati, " Leza wampanzizya nene, nga wivwa amazwi yane nga wampa umwanumonsi." Pamulandu wakwe choo ayita umwana wakwe izina we Dan.78Umuwonvi wakwe Rakelo, awa nuwula swinya apapila Jekapu umwanumonsi wechitiwili. Rakelo avwanga ati, " nukulwisya kwa maka yonsi nalwisania mukulu wane nga nachinvya." Amwaita izina lyakwe Nafutali.91011Alapano Leya walola kuno waleka ukupapa awana, asenda Zilpah, umuwonvi wakwe, nga apa Jekapu ukuwa amuchi wakwe. Zilpah umuwonvi wakwe Leya apapila Jekapu umwanumosi. Leya avwanga ati, " alongo lwane!" acho amwita izina ati we Gad.1213Ngapano Zilpah, umuwonvi wakwe Leya, apaila Jekapu umwanumonsi uwe chitiwili. Leya avwanga ati, " Ndi nichimwemwe! amuno awana awanachi walinjita nene uwa chimwemwe." Acho amwita izina lyakwe we Asheri.14Rubeni aya mu mpindi yakusinza ingano nga zana imfungo mumpanga. Nga azileta kwe Leya enyina. Apano Rakelo ati kwe Leya, " Mpangako zimwi imfungo zya mwana wako." 15Leya ati kwe weliwe, " Wuzye ukulola kuno alilyasi ilitichi kwe wewe, vino watusenda wakuwane? Alyakuti nomba ukulonda ukusenda swinya imfungo zya mwana wane, nazyonye?" Rakelo atii, " Apano andi alale anawewe uwusiku, umwakukawulania ni mfungo zya mwana wako."16Jekapu wawezile ukufuma ku mpanga amanguzi. Leya afuma ukuya sunkana naweliwe nga ati, " Ufwile uyize kwenene, amuno nakwita pamulandu wamfungo zya mwana wane. " Acho Jekapu alala nu Leya uwusiku wowo. 17Leza ateyelezya kwe Leya, nga awa nuwula apaila Jekapu umwanumonsi uwe chitisano. 18Leya avwanga ati, " Leza wampa ivilipwa vyane, pamulandu napile umuwonvi wane wakuwane. " Amwita umwanw izina ati we Isakari.19Leya awa nuwula amukwatila Jekapu umwana wachitimutanda. 20Leya ati, " Leza wampa ichawila ichizima. Kanonzi wakuwane andi achindike, amuno namupapila awana chitimutanda(6)." Amwita umwana wakwe ati we Zebuluni. 21Pankolelo yakwe apapa umwana umwanachi amwita izina ati we Dinah.22Leza ayita Rakelo ukumwizusya nukumuteyelezya. Alenjesya ukuti awe nuwula. 23Awanuwula apapa umwanachonsi. Ati, " Leza wafumya insoni zyane. " 24Amwita izina ati we Josefu. " Yahweh wonjelezya kwenene umwana umonsi."25Alapano Rakelo wapapa Josefu, Jekepu ati kwe Labani, " Ntumani, ukuti inje kukaya kane swinya naku kunsi yane. 26Mpa wawakuwane nawana wane kwakwe wano napyunjilapo pakwe wewe nga unsye mpite, amuno umanyile umulimo wuno nakuwmbela."27Labani kwe weliwe, " kanonzi ndi ningazana ukutemwelwa pachinso chako, lindilila, pamuandu nasambilila ukuwombela uwuleza kuno Leza ati ampepa umulandu nawewe. " 28Apano avwanga ati, " taka ivilipo vyako, nga nandi nkulipe."29Jekapu avwanga ati kwe weliwe, " Umanyile muno nakuwombezile wewe, namuno ivitekwa vyalinji nanene. 30Amuno walinji nivitichi lyo ntani njize, nga vyavula ukulusya. Yahweh ati akupepa pakwe chonsi chino mbonvile. Nga wuzye alinyi lino ndipa imbumba yane swinya?"31Nga Labani ati, " Wuzye nakupa chani?" Jekapu ati, " Utakupa nanti chimwi. Ndi uliwomba cho kwenene, ndi chema swinya ivitekwa vyako nukuvisunjilila. 32Leka mpitulukemo muwumfyo wako wonsi ilelo, pakupawula ingo'onzi zyonsi zyamawala namabata, ning'onzi intifi mung'onzi, ni mbuzi zyamawala namabata mumbuzi. Vyo viliwa avilipwa vyane.33Apano uwuchisinka wulisimichila pe nene munkolelo, pano ukwiza pakulolechesya ivilipwa vyane. Imbuzi yonsi yino yisi namawala namabata mwakwezyolizyo, nintifi mung'onzi, ndi zimwi zyazanwa nanene, ziliyenganizwa ukuwa azyakwiwa. " 34Labani ati, " Nazumilizya, Lekani viwe ukulingana namazwi yinu. "35Uwanda wowo Labani wafumizye imbuzi wasawe wano walinji namawala namabata, imbuzi izyanachi zyonsi zino zyalinji namawala namabata, yonsi yino yalinji nuwutiswe mwenemo, nga nintifi zyonsi pakasi pa ng'onzi, nga apa mumakasa ya wana wakwe. 36Labani nawe awa nuwulendo wamanda yatatu pakasi pakwe weliwe Jekapu. Achino atwalilia ukuchema amawufyo ye Labani yano yasyazile.37Jekapu asenda aputula ulusamba uluteta ulwa muwula, nga numuti uwutambalale uwa numusafwa, nga afwafwawula ichitiswe mwakwe vyolivyo, nga aleka ivitiswe mukasi muchimuti aviloleka vino vyalinji mutumuti. 38Nga awika utumuti tuno wafwafwawuzile munkolelo yamawufyo, munkolelo yavyakung'welela kuno wizile pakung'wa. Awalola pano wizile pakung'wa.39Amawufyo yalyanga pankhole patumiti ; swinya amawufyo yapapanga awana wa mawala. 40Jekapu wapawunkhinye awana wang'ozi kweni zino zyasyazile wazilozizye kuvinyamana izyamawala ni ng'onzi zyonsi inthifi mwiwufyo lye Labani.Ngapano apawulyanya amawufyo yakwe pakwe weliwe wenga nga atawisile ponga vyolivyo namawufyo yakwe Labani.41Lyonsi ndi ing'onzi yanzuto mwiwufyo likupapa, apano Jekapu wanzanga utumuti muchakung'wela minzi pankolelo yaminso yiwufyo, ukuti zifwile situmbate mutumuti toto. 42Kweni pano ichinyamana ichifowoke mwiwufyo chafika, atawikanga utumuti unkolelo mwakwe zyolizyo. Lelo ivinyamana ivifowoke vyalinji avye Labani, nga izyanzuto azye Jekapu.43Umuntu wizile wawa amuwotoke nkaninye. Walinji namawufyo ayakulu nkaninye, awawonvi awachanachi nawa wonvi wachonsi, ningamila nindokwe.

31

1Nomba Jekapu wivwile amazwi yawana wakwe Labani, pano watili," Jekapu ati asenda chonsi chino ache tata witu, swinya akufuma kwe tata kuno ati azana ansawu zyonsi zyoo." 2Jekapu alola ichinsyo che Lababi. Waweni kuno imiwele yakwe yati yipiluka. 3Ngapano Yahweh ati kwe Jekapu, " Anyochela kunsi ye yawakwasi wako nakuwa kamu wako, nga ndiwa nawe."4Jekapu watumile ayita Rakelo nu Leya kuwufyo wang'onzi 5zyakwe nga ati kwakwe woliwo," Nalola imiwele yeso kwakwe nene ati apiluka, kweni Leza we tata wane alinane. 6Mumanyile kuno nawombela amaka yane yonsi tata winu.7Tata winu wanchenjezya nene nga achinja ivilipo impindi ikumi, kweni atamuzumilizyizye ukuti anchise. 8Ndi wati, ' inyama zyamawala ziliwa ivilipwa vyako, ' apano ing'onzi zyonsi azipapa awana wamawala. Ndiwati, ' izyamawala ayatiswe namatifi viliwa avilipwa vyako , ' apano ing'onzi zyonsi zikupapa awana awatiswe nawatifi. 9Munzila yoo Leza ati asenda ivitekwa vye tata winu avipwa kwakwe nene.10Pampindi yino indama yikulondela inkambaku, Naweni muchilota wasawe wano wakwelanga ing'onzi zyalinji azyamawala, utubata, nga namabata ayakulu. 11Umungelo we Leza ati kwanene muchilota, ' Jekapu. ' Natili, ' newawo. '12Wavwanzile ati, ' tumpula aminso yako nga ulole wasawe wonsi awambuzi wano wakukwelana ning'onzi. Awamawala, awamabata, namabata ayakulu, amo nalola chonsi chino Labani akuwomba kwakwe wewe. 13Ne Leza we Bethel, kuno wapakazizye ulupanda, kuno walafile. Kanonzi katuka fuma munsi yoo nukunyochela kunsi yino wakwatizilwe."'14Rakelo nu Leya wasusile swinya awvwanga kweweliwe," Pali chimwi ichakupyana mung'anda ye ye yangu witu? 15Wuzye atakutuwovya ngati swewamwizilila? Amuno ati atukazya nga swinya ati ayonona impiya zyitu ukufikapo. 16Amuno insawo zyonsi zino Leza ati asenda kwakwe tata kanonzi azyitu nwana witu. Lelo nomba, chonsi chino Leza wavwanga kwe wewe, chiwombe."17Apano Jekapu wakatusile swinya akwezya awana wakwe nawachi pangamila. 18Apisya ivitekwa vyakwe pankolelo naweliwe, ponga nivyakwe vyonsi, ponga nivitekwa vino wazanile mu Paddan Aram. Apano wakatusile ukuya kweyisi Ayizeki munsi ye Kenani.19Pano Labani wayile ukupanya ameya yang'onzi zyakwe, Rakelo wivile amakolania yatwa leza. 20Jekapu nawe amuchenjezya Labani uwa Aramean, kuntamunena kuno akufumapo. 21Achino wasamazile nachonsi chino walinji nacho nga wangu wangu alamba uluzi, nga alungama munsi yamwamba we Gilead.22Pawanda wachititatu Labani wawuzizwe kuno Jekapu asamazile. 23Apano asenda nawakamu wakwe nga amunkoka pawulendo wamanda munenulambali. Ayiza mupitilila mumwamba we Gilead.24Nomba Leza ayiza kwe Labani we Aramean muchilota uwusiku nga ati kweiliwe," Ulolechesye nkaninye ukuti utavwanga kwe Jekapu ichizima pamwi ichiwipe." 25Labani apitila Jekapu. Nomba Jekapu awika amatamanda yakwe mwisika mumwamba. Labani nawe awika ipembo nawakamu wakwe mumwamba we Gilead.26Labani avwanga ati kwe Jekapu," Wuzye wawomba chani, chino wambipa nukusenda awana wane ngati awamuvingololo vyavita? 27chani chino wasamala umwakuwembeluka nukuchenjezya nene nanti kumbuzya? Nge nakutuma nukusechela nuzevya nindwimbo, amazeze swinya ning'oma. 28Utanzumilizizye ukufyompa awizikulu wane awachonsi nawachanachi pakuwalaya. Nomba wawomba uwukaleza.29Chili mumaka yane pakukuchisa, kweni Leza we tata wako avwanzile kumwane uwusiku nukuti," Usamamle utavwanga kwe Jekapu ichizima pamwi ichiwipe. ' 30Nomba wapita pamulandu walondanga ukunyochela ku ng'anda yeso. Kweni nga chani chino wiwa twaleza twane?"31Jekapu wasusile swinya ati kwe Labani," Umulanndu Nalinji nintete swinya nelenganianga ukuti wandi usende awana wako kwenene umwakupatichizya Nawembelusile. 32Wensi wino ayivile waleza wako atalitwalilila ukwa nuwumi Paminso yawakamu wane, manyani chonsi chino chilinane ndi achinu musende." Amuno Jekapu atamanyile kuno Rakelo ayivile vyovyo.33Labani ayinjila mwitamanda lye Jekapu, mwitamanda lye Leya, namwitamanda lyawawonvi wachanachi wawili, kweni atavizanile. Winjizile mwitamanda lye Leya nga ayinjila swinya mwitamanda lye Rakelo.34Nomba Rakelo wasenzile twaleza twa mung'anda, awika pa chakwikalila pangamila, nukwikala pelipo. Labani avwambilizya mwitamanda lyonsinye, kweni atazanile. 35Watili kwe yisi ," Utafulwa, tatakulu wane, ukuti ntanga njimilile pankolelo pakwewewe, mondi kumwezi." Acho wavwambilizizye kweni atazanile waleza wakwe wamung'anda.36Jekapu wafuzilwe nga apanzinkana nu Labani. Avwanga ati kweliwe," Wuzye chino njononile achani? Uluwembu lwane achani, ukuti mulange mundondelezya muwukali? 37Amuno mwavwambilizya nkaninye kunsawo zyane. Nga wuzye mwazana chani iviya vyamung'anda yinu? wawikani pankolelo pawakamu, witu ukuti wapanzye pakasi pakwe sweswe wawili.38Amuno imyaka amakumi yawili nene nalinji namwemwe. Wapongo winu nimbuzi izyachanachi zisitela zipolote nene ntalyapo indma muchiwaga chinu. 39Chino chalyesilwe nichitumbu ntalesile kwe mwemwe. Mumalo mwakwe, nizile naluza. Wapanzile chila mpindi nalipila chonsi ichitekwa chino chasowa, ukwiwika umusanya pamwi uwusiku. 40Avyo Nalinji; umusanya nivwanga ichilungula, nga nukupupwa nimpepo uwusiku; nga ntalalanga nutulo.41Yoo imyaka amakumi yawili nikalanga mung'anda yako. Nawombezile umulandu nawana wako imyaka ikumi lyonga nayani, ni myaka mutanda ku ng'onzi Wawa wewakuchinja amalipo yane impindi ikumi. 42Suka Leza wetata wane, Eyisi we Abraham, nawino Ayizeki akamutina, alinane, nakawuzyenye nge watuma makasavye. Leza walola ivykuluma vyane nukufwililichila kwane pakuwomba, nga akukalipila nuwusiku."43Labani atolelela ati kwe Jekapu," Awana awanachi awanane, awizikulu awizikulu wane, nig'onzi ang'onzi zyane. Vyonsi vino ukulola avyane. Kweni ilelo ningawomba chani nawanane, pamwi nakuwana wawo wano wapafile? 44Achino nomba, tupange ilayano, we nanene, leka liwe wekaboni pakasi pakwe wewe nanene."45Apano Jekapu asenda iwe awika ukuwa achimanyilo. 46Jekapu ati kuwina luko wakwe," Wunganikani amawe." Achino awasenda awawapampinkania. Nga awapanga umulu nga awalya palyanye. 47Labani ayita papo Jegar saha Dutha, kweni Jekapu ayita Galeed.48Labani ati ," Umulu woo awukaboni pakasi pewewe nanene ilelo." Achaleka izina likwitwa Galeed. 49Chisilwe Mizipa, pamulandu Labani watili," Yahweh azipizile walolechesya pakasi pakwe wewe nanene, pano tutakulolana we numuwuye. 50Nanti ukuyinvya awana wane awachanachi, chingatenga pasi wumwi nasweswe, lola, Leza wekaboni pakasi pewewe nanene."51Labani ati kwe Jekapu," lola piwe swinya lola pachipapa, chino nene mbisile pakasi pewewe swinya nanene. 52Umulu woo wekaboni, swinya ichipmpa choo wekaboni, ukuti ntalitela nchipitilile ukupitilila umulu woo kwe wewe swinya nukuti utalitela upitilile umulu woo nga nulupanda loo kwenene, pakunchisa. 53Leka Leza we Abrahamu, nakaleza ki kolania ake Nahor, twaleza tweyisi, tupanzye pakasi pitu." Jekapu alapa pakutina yisi wakwe Ayizeki.54Jekapu wapile inzuwi pamwamba nga ita awaluko wakwe ukulya ichakulya. Walile nukulinda wusiku wonsi pamwamba. 55Labani akatuka umutondotondo, afyompa awizikulu wakwe nawanakwe awanachi nukuwapepa. Apano Labani akatuka ukunyochela kukaya kakwe.

32

1Ejekapu nawe apita inzila yakwe, swinya nawangeli wakwe Leza awamusunkania. 2Pano wawalola, avwanga ati," yaa amasyo yakwe Leza," ngapano ayita izina amasyonye yayo mahanayimu.3Jekapu atuma wakapitawo pankolelo pakwe weliwe ku munyina Esau munsi ye Seyiri, mumusumba wakwe Edomu. 4Awawakomelezya ati,"choo achino mwandi mukavwange kwe tatakulu Esau: Choo achino umuwonvi wako Jekapu akuvwanga :' Nikalanga ne Labani, nga wanchelewesya ukwiza mpaka nomba. 5Indi ng'ombe ni ndokwe, namawufyo, nawawonvi awonsi nawanachi. Natuma izwi lyoo kwe tatakulu, alyakuti uwe ninkumbu kwakwe nene.6Wakapitawo awawela kwe Jekapu swinya awavwanga awati," twayile kumunyonko Esau. Akwiza mukukusunkania, nawantu imyanda yini (400)." 7Apano Jekapu awanintete nkaninye mbali namalanda. Achaleka apawunkania awantu wano walinji nawo ivipya viwili swinya namawufyo, ning'ombe ningamila ivipya viwili. 8Avwanga ati," Ndi Esau angiza ayonone ichipya chonga, chimwi chingasyala chipusuke."9Jekapu ati," we Leza wakwe tata wane Abrahamu, swinya Leza wakwe tata Ayizeki, Yahweh, wino wavwanzile kwenene, ' nyochela kunsi yako swinya nakumyiko yako, swinya ndi kusunga ichete, ' 10Ntazipila nanti katichi ukupochelela imilimo yako ayilayano lyawulungamane swinya navyonsi ivyakusuwalikwa vino wachita kumuwonvi winu. Amuno nalanvile uluzi lwakwe jolodan lonye, ninsonzo ntupu, swinya kanonzi nawa nivipya vyoo viwili11Nkulambilizya mpususya kumakasa ya mwana witu, ukufuma kwikasa lyakwe Esau, amuno nkumutina, ukuti angiza nukunkoma nene swinya nawa mayo nawana. 12Ukuwa wavwanzile watili, ' ndikuchitila ichete. Ndichitila ikwata lyako lize linyame ndivino alusesenga lwame sumbi, luno lutanga luwazwe ukuvula kwakwe lolilo,"13Jekapu alinda paponye uwusiku wowo. Asenda vimwi vino walinji navyo nge achawila kwe Esau, umunyina: 14wanyina mbuzi imyanda yiwili (200) nawasawe amakumi yawili(20), imyanda yiwili ing'onzi, ing'onzi inzonsi amakumi yawili, 15ingamila zyakukama amakumi yatatu (30) nutwana twawo, amakumi yani ing'ombe ninkambaku ikumi, amakumi yawili (20) indokwe, ninjonsi ikumi. 16Vyonsonye vyoo wapile mumakasa yawawonvi wakwe, awawufyo malekanelekane. Awanena awawonvi wakwe ati," Kolelani musyalichizanie pakusokola.17Awakonkomelezya awawonvi awakutalichila ati, " Ndi Esau umunyina wane wawasunkania, wawawuzya awati, Nga mwewakweweni? Nga mukuyakwi? Nga vyonsi ivinyamana vyoo vyovili pankolelo pakwemwemwe avyakwe weni?' 18Ngapano muliti, ' Avyamuonvi wako Jekapu. Achawila chino atumile kwe tatakulu Esau. Lola, nawenye asyalichizile akwiza pansizi pakwe sweswe."'19Jekapu wowonye swinya avino awakomelechezya awachitiwili,, nawachititatu, nawonsi awantu wano wasokolanga amawufyo yavikwato. Avwanga ati, " mukavwanjile umulimonganye ndi mwamusunkania . 20Mwandi mukamunene swinya muti, umuwonvi Jekapu asyalichizile alimunsizi mwakwe sweswe."' Amuno welenganianga ukuti," Ndi mutalalika kunsigo nivyawila vino natuma pankolelo pakwe nene. Nga pansizi, nga indole impumi yakwe, pamwi nche angampochelela." 21Achaleka ivyawila avikolelela pakwe weliwe. Weni asyalichila alala pamasyonye yayo.22Jekapu akatuka uwusiku wowo, nga asenda awachi wakwe wowili, nawawonvi awanachi wowili, swinya nawanakwe wachonsi ikumi nawenga. Awapita pilambwa lye Jekapu. 23Munzilanyo yoo awalanvya uluzi ponga navyonsi vyo walinji navyo.24Jekapu wasyalichile wenga, numuntu aya awachilichizania akusuka akucha. 25Alapano umuntu walola kuno atanga amupote, amuma palupamba pansizi. Ulupamba lwe Jekapu aluvyulika pano wakulwa. 26Umuntu amunena ati," Ndechezya mpite, amuno kanonzi kwawacha." Jekapu amunena ati," Ntanga nkulechezye nkandi ndiwa mpepa."27Umuntu avwanga kwe weliwe ati," Izina lyako weweni?" Jekapu ati, " Jekapu." 28Umuntu ati," utalitela uyitwe ilyakwe Jekapu, swinya, nkandi ilyakwe Israel. Amuno walwa ne Leza nawantu swinya wachinvya."29Jekapu amulambilizya ati," Nazina mbuzya izina lyinu." Avwanga ati," Ngachani chino ukuwuzichizya izina lyane?" nga paponye amupepa. 30Achaleka Jekapu ayita amasyonye yayo Peniel ati," Amuno nalola Leza ichilungampumi, lelo atankomile."31Ilanzi alifuma pano Jekapu wachila Penueli. Alanga akusinta umulandu walupamba lwakwe. 32Achaleka ukufumilila uwanda wowonye awa Israel inyama yamunkole lwapansizi lwalupamba ulwapamutembeleko, amuno umuntu wavunile vyovyonye ivyapalupamba lwakwe Jekapu pano wavyuguzile ulupamba lwe Jekapu.

33

1Jekapu ayinula ichinso chakwe, lola Esau akwiza, nawe weliweponga swinya nawonsi imyanda yini. Jekapu awankania awana awakwe Leya nawana wakwe Rakelo, nga nawana wawawonvi wawili awanachi. 2Ngapano awika awawonvi wakwe awanachi nawanakwe apoliponga pankolelo, Leya nawana wakwe awawakonka nga apakonkapo Rakelo nu Joseph awakuwumalilo pakwe wonsi. 3Nga weliwe umwenechonye akolela pankolelo pakwe woliwo. Afukama nukwinama pansi impindi munenulambali, asuka apalamila kupipi numunyina.4Esau asamalila mukuya musunkania, afika amukukutila, awika insingo pachiweya chakwe swinya amufyompa. Nga wonsi awalila. Walile pano 5Esau winula ichinsyo chakwe, alola awanachi awanachi swinya nawana, nga avwanga ati, " nga wantu waa wano muli nawo awaweni?" nga Jekapu amutolelela ati, awanane wano Leza wampepa wampa nemuwonvi wako."6Apano wanachi awawonvi awapalamila nawana wawo pankolelo, swinya nga awafukama awamulamuka. 7Ukukonka papo Leya nawenye swinya ponga nawana wakwe nawo awiza pankolelo nga awafukama pansi awalamuka. Josefu nga nu Rakelo awiza pankolelo nawo awafukama pansi awalamuka. 8Nga Esau ati, " nga ukusulachi ku mupanda wonsi wuno nene nsunkinie? nga jekapu avwanga ati, awakuti wakusechelesye wewe tatakulu.9Nga Esau avwanga ati, " nene ndinavyo ivyakukwana mwanawitu sunga vyonsinye vino ulinavyo. Nga Jekapu avwanga ati, " 10awe, nazina, ndi nazana ukutemwelwa muminso yako, apano pochelela ichawila mwikasa lyane, amuno nakawuzyenye, nalola ichinsyo chako, swinya chili ngati nalola ichinsyo che Leza, nga wanzumilizya nene. 11Nalambilizya pochelela ichawila chane chino chafimilwe kwakwe wewe, umulandu Leza awonvile naswe mu nkumbu mwakwe nene, swinya ndinavyo ivivule." Avyo Jekapu amulambilizya nga Esau apohelela.12Nga Esau avwanga ati," lekani nomba tuyani tutwaliile nuwulendo witu. Nandi nkolele. " 13Jekapu avwanga ati, kwakwe weliwe," Tatakulu wane amanyile kuno awana wachili awanya, nga swinya ning'onzi, ponga ning'ombe zino zikosya wana wawo. Ndi ungazipisya muwulendo wukalambane nsuwile pamwi kuwanda wonga inyama zyonsinye zyandi zifwe. 14Nalambilizya leka Etatakulu wane awapita pankolelo pawawonvi wakwe. Nemo nandi napita katichikatichi, ukuyana nivitekwa imipitile vino vili pankolelo pakwe nene, swinya nga nandi napitisya ukulusya awana, ukufichila niza kwakwe Tatakulu wane ku Seir."15Nga Esau avwanga ati," leka nene nkatuke namwemwe wamwi awonsi wane wano wali nanene." Kweni Jekapu avwanga ati," nga wawomba chani ichamwata ndivino woo? leka nene nvwambilizye uluzango ku mbali yaku Mfumu. 16Ngapano Esau uwanda wowonye akatuka atalika uwulendo wakwe ukunyochela ku Seir. 17Ukuwa Jekapu akatuka ukulungama ku Sukkoti, ayizenjela ing'anda yakwe, nuluwa lwa vikwato vyakwe. Achaleka izina lya masyo yalyanye ayitwa ukuti Sukkoti.18Pano Jekapu wizile fumila ku Paddan Aram, wafisile numutende mumusumba we Shechem, kano kali muchipya chaku Kenani. Wazenzile imitanda kupipi numusumba. 19Apano wakazile ichipya chansi chimwi kuno wasimfile ihema lyakwe ku wana wakwe Hamor, eyisi we Shechem, ni ndalama umwanda wonga. 20Kulyanye asimpa akavuwa nga ayita pelipo El Elohe Israel.

34

1Nomba Dina, umwanakwe Leya wino wapafile kwe Jekapu wayile mukusunkania awakazyana mukaya. 2Shekemu umwanakwe Hamori umwina Hiviti, umwana wa Mfumu uwamunsinye yoyo, amulola. Amusenda swinya alala nawe swinya nukumukwelengula. 3Wapalamizizwe, kwe Dinah umwanawakwe umukazyana uwe Jekapu. Amukundisya nkaninye swinya alanda nawe nukumusakamsala.4Shekemu avwanga kweyisi amori, avwanga ati," Nsendelani umukazyana wee awe amuchi wane." 5Kanonzi Jekapu ayivwa kuno amononile Dinah umwanakwe umukazyana. awana wakwe awalumendo walinji ni vikwato vyakwe mumpanga, ngapano Jekapu ayivwa umutende alima umwenzo wakwe wasuke awana wakwe wize wawele.6Hamori yisi wakwe shekemu aya kunzi kwe Jekapu mukuvwanga nawe. 7Awanakwe Jekapu wizile ukufuma ku chalo lyo wivwa chochachitwa. Awonsi awavitwa awafulwa nkaninye pamulandu wawakwelenguzile nkaninye Israeli pakulola numwana umukazyana uwa kwe Jekapu, amuno ichamusango woo chitalingine ukuchitwa.8Hamori avwanga nawoliwo ati, " mwana wane Shekemu wakunda umwana wako umukazyana. Nazina mumupe weliwe awe amuchi wakwe. 9Twatwalilana sweswe, mutupe sweswe awana winu awakazyana, swinya namwemwe musende awana witu. 10Mwandi mwakwikala nasweswe, ninsi yiliwa ayinu ukwikala nukazya mwenemo, mwazana umuzano nukuwa nivintu ."11Shekemu avwanga kwe yisi naku ndume zyakwe, " leka chikusechelesye wewe muminso yako, swinya nachonsinye chino mulimbuzya ndiwapa. 12munkolowozye ivivule ivyakwimala swinya nivyawila vino mukulonda, swinya ndiwapa chonsinye chino mwalanda kwenene, kweni mumpe umukazyana awe amuchi wane. " 13umwanakwe Jekapu amwasuka Shekemu ne Hmori ne yisi umwakumukopeka, psamulndu Shekemu wamuewifizye Dinah inkazi yakwe.14Awavwanga kwewoliwo awati," Tutanga tuwombe woo ukutwazya inkazi yitu kwe wino atapulwa uwusilamo amuno amukwelengula kwakwe sweswe. 15Munzila iya mwata ndivyo yoo apano tuli wazumilizya mwemwe: Ndi mungiza muputulwe uwusilamo nge asweswe vino tuli, ndi umondsi wensi uwa kwe mwemwe angaputulwa uwusilamo. 16Apano tungize tuwape awana witu awakazya namwemwe swinya naswe twasenda awana winu awakazyana kwe mwemwe, swinya tuli yikala namwemwe swinya tuliwa umuntu wenga. 17Ukuwa Ndi,mukututelezya sweswe swinya mutaputuziklwe uwusilamo, swinya twandi tusende inkazi yitu twandi tupite."18Amazwi yawo ayasechelesya Hamori numwana wakwe Shekemu. 19umulumendo umutichi atapompochezizye ukuwomba vino wamunenile, pamulandu walinji nulukundo ku mwana we Jekapu, swinya walinji amuchindikwa mung'anda ye yisi .20Hamori nu Shekemu umwana wakwe wayile kumpongolo iyamusumba wulyanye swinya wavwanzile nawonsi, awamusumba mulyanye awati , " 21Awantu waa wali numutende nasweswe, achaleka nomba leka wakwikala munsi swinya wakazya nukukala namuno vingawela, nkaninye, insi ankulu. Lekani tusende awana wawo ukuwa awachi witu, swinya naswe tuwape awana witu awachikazyana.22Mumiwele yonye yoo awonsi walizumilizya pakwikala nsweswe swinya tuliwa umuntu wenga; Ndi achakuti umonsi wensi uwakwe sweswe ndi walembwa uwusilamo ngati muno woliwo wawezile. 23Amuno ivitekwa vyawo swinya ne katundu wawo_ vyonsi ivikwato viliwa ivyitu? achaleka sweswe tuyani twazumilizya, swinya waliwa kwikala nasweswe."24Awonsi wonsi awamumusumba wivwichisisye kwe Hamori nu Shekemu, umwana wakwe. Umonsi wensi walenvilwe uwusilamo. 25Pawanda wachitittatu, pano wachilinji wali muwulumilwa, awana wakwe wawili awakwe Jekapu(Simeon nu Levi, indume zyakwe Dinar), chila muntu asenda panga wakwe swinya awasansa umusumba wuno walinji awuchinjililwe. 26wamukomile Hamori swinya numwana wakwe Shekemu nulupanga ulukole konsikonsi. Awamusenda Dinar ukufuma mung''anda yakwe Shekemu swinya awapita nawe.27Wanji awana wakwe Jekapu wizile kumiwili iyifwe swinya awansa umusumba, pamulanndu awantu wamulemile. awalala ni nkazi yawo pamaka. 28Awasenda ivitekwa vyawo, amawumba ning'anda zyawo swinya navyonsinye vino vyawaliwilizizye vino vyalinji mumbali 29nichuma chawo chonsi nawana wawo wonsi nawachi wawo, awalemwa. Ngapano awasenda navyonsinye vino vyalinji mung'anda zyawo30Jekapu avwanga nu Simeoni nu Levi, " mwaleta intazi pakwe nene, ukulenjesya nene ndematile kuweninsi, Wa Kenani nawa pelezi. Ne mutichi mumpendwa. Ndiwa kolonganika ponga ukulwisanyia nanene nukunfyenyelezya, apa nandi njononwe, ne nimbumba yane. '' 31Kweni Simeoni ne Levi awati, '' Wuzye Shekemu afwile awombe woo ninkazi yitu ngati vino angawomba numuzelele?''

35

1Leza anena Jekapu ati," Katuka yanga ku Beteli, ukikale kulyanye. Zenga koko akavuwa ke Leza, wino walolesile kwakwe wewe pano wasamazile umunyonko Esau." 2Apano Jekapu anena awonsi awapachiwanza chakwe." swinya nawonsi wano walinji nawo," Wikani ukutali waleza wano wali pakasi pe mwemwe, yiswefye wenga, swinya uchinje ivizwalo vyako. 3Lekani tukatuke tuye ku Beteli . Nkazenge kweneko akavuwa ke Leza, wino njasusile pawanda ntamyo zyane, wino walinji nanene konsinye kuno naya .4Achaleka awapa Jekapu twaleza twachilendo twansi zinji tonsi tuno walinji nato mumakasa yawo nindewelele zino zyalinji mumakutwi yawo. Jekapu wawazisile mwisika mumuwuyu kupipi nu Shekemu. 5Pawulendo wawo, Eleza wawisile uwiyimvi mumisumba yino yawaliwilizizye awaleka awantunye wawo watapilila wakwe Jekapu.6Apano Jekapu afika ku LUZ(yino we Beteri) yino yalinji munsi ye Kenani , nawantu wonsi wano walinji waweliwe . 7Wazenzile akavuwa kulyanye swinya ayita amasyo yayonye ati we Beteri , pamulandu Eleza wawo wayiwumbuzile wenga kweliwe, pano wasamalanga umunyina wakwe. 8Deborah, umuwonvi we Rabeka, wafwile azikwa ukwichilila mwisika mumiti yamawuyu, apano chisilwe Allon Bakuti.9Pano Jekapu wizile ukufuma ku paddani Aram, Eleza amulolechela weliwe swinya amupepa weliwe . 10Eleza avwanga ati kweweliwe, " izina lyako we Jekapu, kweni izina lyako utali wakwitwa Jekapu. Izina lyako uliwa kwitwa Israeli ." Achaleka Leza amwita izina Israeli.11Leza ati kweliwe, " ne Leza wamaka yonsi. Mupapane swinya munyamane . Ivintu vyonsi insi izyamunsi swinya namawumba ysansi imvule yaliyiza ukufuma kwewewe swinya izyamfumu ziliwafumu mwewewe. 12Insi yino napile Abrahamu swinya nu Ayizeki nene nandi mbape mwemwe. Ndiwa kwe mwemwe kuwinaluko lwinu pano mbape insi." 13Leza wavwanzile ukufuma kweweliwe ukufuma kumasyo yano wavwanzile nawe.14Jekapu awika amawe pamasyo yano Leza vwanjilanga nawe penepo , azenga ulupanda lwamawe ayitila penepo ivifimwa vyakung;wa namafuta. 15Jekapu ayita izina lyamasyo yano wavwanganga nawe, ati Beteri.16Awasunkania awawuye awapitila ponga ukufuma ku Beteri. Pano walinji pamusinzo ukufuma ku Efulata , Rakelo wazanilwe nuwulumilwa wukulu pakupapa. 17Walile pano alimuwulumila pakupapa, u muchi muwuye avwanga kweliwe ati, utati uwatina amuno kanonzi wandi uwe numwana winji umonsi ." 18Pano wafwanga nulufuto ulwakufwa amwita izina ati we Ben_Oni, kweni eyisi amwita izina Benjamin. 19Rakelo afwa swinya azikwa mumbali munzila yino yalungama ku Efulata (yino we Betelehemu). 20Jekapu azenga ulupanda lwa mawe pankolelo pankungwe yakwe. Ichimanyilo chapankungwe chilipo ukufuka ilelo.21Israeli Atwalilila muwulendo swinya azenga umutanda ukupitilila akapungu ka vitekwa. 22Pano Israrli wikalanganye munsi yoyo Rubeni umwana wakwe azeleluka nu Biliha umuzya wino yisi watwazile nga nuyisi amanya, swinya Israeli wamanyile wonsi ikumi nawawili.23Awana wakwe Leya we Rubeni, ekatote wakwe Jekapu, swinya nu Smeon,Levi, Yudah, Isakari swinya ne Zebulon. 24awana wamwe Rakelo we Josefu ne Benjamin. 25Awana wamwe Biliha, umuwonvi wakwe Rakelo umwanachi walinji we Dani, ne Nafutari.26Awana wakwe Zilipa umuwonvi wakwe Leya umwanachi we Gad ne Asheri. Wonsinye waa awana wakwe Jekapu wano wakwatizilwe ku Paddani 27Aram. Jekapu aya kwe Ayizeki eyisi ku mamre ku Kariatraba(achilichonga nukuti Hebulon) kuno Abrahamu nu Ayizeki wikalanga.28Ayizeki wikazile imyaka umwanda wonga ni myaka amakumi kananimonsi (180). 29Ayizeki afuta ukufuta ukwakulechelezya, nga afwa, swinya aya kuwakwasi wakwe esongo uwamanda mavule. Nga awana wakwe Esau nu Jekapu nawana wakwe awonsi awamuzika.

36

1Waa awanakwe Esau ( wino we Edomu). 2Esau watwazile awanachi wamu Kenani. Waa walinji awanachi wakwe: Ada umwanakwe Eloni umuhiti; Oholibamah umwakwe Anah, umwizikulu we Zebeon Umuhivi; 3swinya Bsemati, umwizikulu Ishmael, inkazi yakwe Nebaioti.4Ada wapafile kwe Esau Elifazi, swinya basemati apapa Reuel. 5Oholibamah apapa Jeush, Jalam, ne Korah. Waa walinji awana Esau wano wakwasile munsi ye Kenani.6Achaleka Esau asenda awachi awanakwe awalumendo, nawakazyana, ninsawo yakwe yonsi yino walinji nayo, nivitekwa _ivinyamana vinji vyonsi, navyonsi, vino vyowakolonganisile munsi yakwe Kenani, nga apita munsi yakutali ukufuma ku munyina Jekapu. 7Wachisile ndivyo woo muno vyo walinji navyo vyalinji avivule nkani kwe woliwo ukwikala apaliponga. Amasyo yano wokazile penepo yatayine ukwikala wonsi pamulandu wavitekwa . 8Achaleka Esau, ino wafumukwa ukuti Edomu, ayikala munsi yamwamba wakwe Seiri.9Lyoo alikwata lywakwe Esau, eyisi wawina Edomu , munsi yamwamba wakwe Seiri. 10Yaa amazina yanakwe Esau awonsi: Elipasi wanakwe Eda, umuchi wakwe Esau; Renueli umwakwe Basemati, umuchi wakwe Esau. 11Awanakwe Elifazi walinji Temani, Omari, Zepo, Gatamu, swinya ne Kenazi. 12Timuna, impochelezi yakwe Elifazi, umwanakwe Esau, apapa Amaleki. Waa walinji awizikulu wakwe Adah, umuchi wakwe Esau.13Waa wainji awanakwe Renueli : Nahati, Zerah, Shamamah, ne Mizali. Waa walinji awizikulu wakwe Basemati umuchi wakwe Esau. 14Waa walinji awanakwe Oholibama, umuchi wakwe Esau, wino walinji amwana umwanachi uwakwe Anah, swinya umwizikulu wakwe Zibeoni. Apapa Jeushi kwe Esau, Jalamu ne Kola.15Zyoo zyalinji anduko zyamuwanakwe Esau: uluko lwakwe Elifazi, umwana ekatote uwakwe Esau: Temani, Omari, Zepo Kenazi, 16Kola, Gatamu, nga ne amaleki. Zyoo zyalinji anduko ukufuma Elifazi mukaya ke Edomu. Walinji awizukulu wakwe Adah.17Waa walinji awana awanachi ukufuma mwe Renueli umwanakwe; Nahati, Zela, Shammah, Mizzah. Zyoo anduko ukufuma kwe Renueli munsi yakwe Edomu. Walinji awizikulu wakwe Basemati, umuchi wakwe Esau. 18Zyoo zyalinji anduko ukufuma kwe Oholibamah, umuchi wakwe Esau: Jeush, Jalamu, Kola. Zyoo anduko zino zyafumile kwe Oholibamah umuchi wakwe Esau, umwana umwanachi wakwe Anah. 19Waa walinji awanakwe Esau(wino wamanyisilwe ngati we Edomu), swinya wanye waa awano walinji azyamfumu zyawo.20Waa walinji awanakwe Seiri umuhorite, awinansi: Lotani, Shobali, Zebeoni, Anah, 21Dishoni, Ezeri ne Dishani. Zyoo anduko zyawa Horiti, awinansi we seiri munsi yakwe Edomu. 22Awanakwe Lotani walinji Hori ne Hemani, swinya timna walinji we nkazi yakwe Lotani.23Waa walinji awankwe Shobali: Aluvani, Manahati, Ebali, Shepo ne Onamu. 24Waa walinji awanakwe Zebeoni awonsi: Aiah ne Anah. Wee we Anah wino wazanile ivifula vyaminzi ayalungule mumavunje, pano wachemanga indokwe zyakwe yisi Zebeoni.25Waa walinji awanakwe Anah: Dishoni ne Oholibamah, umwana umwanachi uwakwe Anah. 26Waa walinji awanakwe Dishoni awonsi: Hemunadani, Eshibani, Itirani, ne Kenani. 27Waa walinji awanakwe Ezeri awonsi: Bilihani, zayavani, ne Akani. 28Waa walinji awanakwe Dishani awonsi: Uzi ne Arani.29Yaa yalinji amapembo yawa Horiti: Lotani, Shobali, Zebeoni, ne Anah, 30Dishoni, Ezeri, Dishani: Yaa yalinji amapembo yawa Horiti, ukuyana nimitantichile iyamiwele yamunsi ye Seiri.31Zyoo azyamfumu zino zyatesile munsi yakwe Edomu pankolelo lyo nayimwi Imfumu yitani yiteke awanakwe Israeli: 32Bela umwanakwe Beori, ateka mu Edomu, ni zina lya musumba wakwe walinji we Dinhabah. 33Pano Bela wafwa, ngapano Jobabu umwana umonsi wakwe Zerah uwakwe Bozrah, apyana.34Pano Jobabu wafwa, Hushani wino walinji awamunsi yawa Temanaiti, amupyana. 35Pano Hushamu wafwa, Hadadi mwanakwe Bedadi wino wachinvizye awa Midiani munsi ya Moabu, amupyana. Izina lya musumba wakwe walinji we Aviti. 36Pano Hadadi wafwa, ngapano Samulah uwakwe Masilekah amupyana.37Pano Samulah wafwa, ngapano Shauli uwakwe Reoboti mumbali yaluzi amupyana. 38Pano Shauli wafwa ngapano Baal_ Hanani umwanakwe Akbari amupyana. 39Alapano Baal_Hanani umwanakwe Akibo, wafwa, Hada apyana. Izina lya musumba walinji we Pau. Umuchi wakwe walinji we Meotabo izina lyakwe, umwanakwe Matridi, umwizikulu wakwe Masahabu.40Yaa yalinji amazina yawa songo miko ukufuma kwi kwatwa lyakwe Esau, ukuyana ni myiko zyawo mumisumba yawo, mumazina yawo: Tmna, Alvah, Jetheth, 41Ohilibamah, Elah, Pinoni, 42Kenazi, Temani, Mizibar, 43Magdiel, ne Iram. Waa walinji awasongo lwaluko lwe Edomu, ukuyana nimikalile yamuchipya cho walinji nacho. Wee walinji we Esau, eyisi wawa Edomu.

37

1Jekapu wikalanga munsi yino yisi wikalanga, munsi ye Kanani. 2Vyo vyalinji avintu vyakuwombwa ukulingana ne Jekapu. Josefu wino walinji amutichi imyaka ikumi namunenulambali, walolelanga ivikwato ponga nawanyina wakwe. Walinji numwana uwachosi uwe Biliha swinya numwana we Zilipa nwachi weyisi. Josefu watwalanga ilandwe ilintatemweka ilyakwewoliwo kwe yisi.3Kanonzi Jekapu akunda Josefu ukulusya wonsi awana wachonsi pakuti walinji amwana wino wapafile muwusongo wakwe. Wamupanjizile ichizwalo ichizima. 4Awanyina wizile walola kuno yisi wamukunzile nkaninye ukulusya awanyina. Wamupasile nkaninye watavwanganga ichte kweweliwe.5Josefu walosile ichilota ngapano awanena awanyina mo alotezile ichilota chocho. Apano wamupasile nkaninye. 6Avwanga kwewoliwo ati,"Nazina muteyelezye ichilota chino ndosile.7Lolani, twanyepanga imyanzi yavyakulya muchalo lolani, umwanzi wane wakatusile awimilila, swinya lolani, imyanzi yinu yizile fukamila umwanzi wane." 8Awanyina avwanga kweweliwe awati," Mwelimonye uliyiza ututungulule sweswe? Awamupata ukulusya psmulandu nivilota vyakwe nga namazwi yakwe.9Walosile ichilota chinji swinya awanena awanyina. Awati," nati ndota ichilota chinji: ilanzi umwezi ni ntanda ikumi nayonga avisokowalila nene. 10Wavwanzile choo kweyisi, ndivino wawuzizye awanyina, nge yisi amukalipila. Avwanga kwakwe weliwe ati," achilotachi cho ulosile? Wuzye mama wako nene nawanyonko nakawuzyenye tuliwakufukamila wewe?" 11Awanyina walinji nuwuzuwa naweliwe, kweni yisi wasunzile ilyasi mumelenganio.12Awanyina wayile muchema ivitekwa ku Shekemu. 13Israeli avwanga ati kwe Josefu," Wuzye wanyonko watakuchema ivitekwa ku Shekemu? zanga nga nandi nkutume kwakwe woliwo." Josefu avanga ati kwakwe weliwe, Newawo. " 14Avwanga kweweliwe ati," yanga nomba, uye ulole ndivilichete kuwanyonko swinya ndi vilichete kuvitekwa swinya undetele izwi." Ngapano Jekapu amutuma ukufuma kuchifwansi che Hebloni, nga Josefu aya ku Shekemu.15Umuntu wumwi azana Josefu. Lola Josefu wapitananga mumpanga. Umuntyu amukolowozya, Wuzye ukuvwamba chani?" 16Josefu avwanga ati," Nkuvwamba awakuluwane . mbuzya nazina, kuno wakuchema ivitekwa." 17Umuntu avwanga ati," wafumile pamasyo yaa, amuno njivwile wakuti , 'lekani tuye ku Dosani."' Josefu akonka awaniyna wakwe ku Dosani.18Awamulola apatali lyo atani apalamile kwakwe woliwo, wapangine ukumukoma. 19Awanyina avwanga awati," kwewe numuwuye," Lola ekalota wapalamila. 20Achaleka, nomba, zanji tumukome nukumusumbila mwakwe vinji vimwi. Tukuya ukuti, ' Inyama yamumpanga yati yimulya." Tulilola vino chiliwa kuvilota vyakwe."21Rubeni ayivwa amupususya mumakasa yawo. Avwanga ati," tutati tufumye uwumi wakwe." 22Rubeni avwanga ati kwakwe woliwo," tutati tuzwisye uwazi. Tumusumbile mwizinji lino lili mulumpalang'ang'a, kweni tutakawike ikasa pakwe weliwe"_ ukuti afwile amupususye kumakasa yawo nukumunyosezya kweyisi.23Apano Josefu lyo wafika pawanyina, awamuzula ichizwalo chakwe ichizima. 24Awamusenda numusumbila mwizinji lino lisinachimwi nanti aminzi mwenemo.25Awikala pansi nukulya ebuledi. Awatumpula aminso awalola, nga, lola, iwumba lya ma Ishumaelites likwiza ukufuma ku Gilead, zyamuzile ivilungo swinya namafuta ayawusule. Wayanga nayo ku Ijiputi. 26Yudah avwanga ati kuwanyina," Wuzye amuzano wuno tungazana ndi tungakoma umwana witu nukwita uwazi wakwe?27Zanji, lekani tumukazye kuwa Ishumaelites swinya tutawika amakasa yitu pakwe weliwe. Pakuti wewunji, amuwili witu." Awanyina awamwivwichisya. 28Awamidiani awapitilila. Awanyina awamufumya Josefu muchizinji. Awamukazya Josefu kuwa Ishumaelites pamutengo wandalama amakumi yawili izye siliva. Wa Ishumaelites awanymula Josefu ukuya nawe ku Ijiputi.29Rubeni anyochela kuchiwina, swinya lola, Josefu asi muchiwina. Alepula ivizwalo vyakwe. 30Wanyochezile kuwanyina swinya avwanga ati ," Umulumendo nawumwi kweneko! nga nene nawaya kwinye?"31Awalemba imbuzi swinya awasenda ichizwalo che Josefu awazuwika muwazi. 32Awatwala kwe yisi swinya awavwanga kuno tuzanile vyoo. Twazina lolani nanti achizwalo chamwana wako pamwi awe." 33Jekapu asimichizya swinya ati ," achizwalo chamwana wane. Inyama yas,umpanga yimulile. Josefu nakawuzyenye anyonkoline utumpisyampisya."34Jekapu alepula ivizwalo vyakwe nukuzwala isaka mumutembeleko wakwe. Walosizye uwana wakwe kumanda mavule. 35Wonsinye awana awalumendo nawakazyana wizile ukumumyalalika, kweni wakanile umumyalalika, avwanga ati "Nakawuzyenye ndiyichilila kumalalo yamwana wane." Yisi atwalilila ukumulosya. 36Awamiani awamukazya ku Ijiputi kwe Potifala, inkombe yakwe Falawo, ekalolechesya wawamusika esongo.

38

1Yizile fika impind yino Yudah wasya awanyina ayikala nawumwi Adullamite, wino izina walinji we Hirah. 2Kulyanye wansunkine mnumwana wakwe umwanachi wino numonsi umwina Caanan wino izina walinji we Shua. Wamusenzile apita kweweliwe.3Asenda uwula apapa umwana umonsi. Amwita izina ilye Er. 4Awa nuwula swinya awanumwana umonsi, amwita izina Onan. 5Awa numwana swinya amwita izina Shelah. Palinji apamasyo ye Kezib pano wapafile umwana kwakwe weliwe.6Yuda wavwambizile Er, umwanakwe ekatote umwanachi izina lyakwe walinji Tamari. 7Er umwana katote wakwe Yuda wawembusile paminsio yakwe Yahweh, Yahweh wamukomile.8Yuda ati kwe Onani ," yanga kumuchi wamunyonko. Uwombe umulimo wamunyonko kweweliwe, nga uupape umwana mumalo yamunyonko." 9Onani amanya kuno umwana ataliwa awakwe. Pampindi yonsi ndi waya kumuka munyina wononelanga pansi umwakuti atakapape umwana uwamunyina 10.Chino wachisile chalinji achiwipe paminso yakwe Yahweh. Yahweh akoma swinya nawelinye.11Apano Yuda ati kwe Tamari, enyinavyala wakwe, " Yikala uwe wemufwilwe ukufichila Shelah, umwanane wakula ." Amuno watile, kuno angafwa, nawenye ndivino awanyina." Tamari akatuka ayayikala mung'anda yeyisi.12Alapano papita impindi, umwana umwanachi wakwe Shua, umuchi wakwe Yudah afwa. Yudah amyalalikwa nukuya kuwa kapela wameya yang'onzi pe Timnah, ne chiwuza wakwe Hirah umu Adullamite. 13Awamunena Tamar, " Lola, esovyala akuya ku Timnah ukupela ing'onzi zyakwe ameya. " 14Wizile fumya ichizwalo chawufwilwe nukuyivwimba wenga ichakuyivwimba nukuyivwimbula wenga. Wisile pampongolo Enaim, yino anzila yakuya ku Timnah. Amuno waweni kuno Shelah akuzile ngalelo atakupwa kwe weliwewe ukuwa amuchi.15Pano Yuda wamulola ayalengania ukuti amuzelele pamulandu wayiveimbuzule wenga impumi. 16Aya kweweliwe mumbali munzila ati ," Zanga," nazina leka ndale nawewe_ amo atamanyile kuno wenyina vyala_ nga ati ," Wuzye wandi umpe chani ukuti ulale nani?"17Avwanga ati," Nandi nkutumile umwanambuzi ukufuma muwufyo." avwanga ati," Wandi umpe tasi ichilemelo ukufichila pano watuma?" Atolelela," 18Wuzye ningakupa chilemelochi?" Atolelela ati," Imbalaminwe yako nulukusa, numulinnda wunu wuli mwikasa lyako." Amupa nga apita nawe nga swinya alala nawe, nga awa nuwula wakwe weliwe.19Akatuka swinya ayifwimbula umwenda swinya ayazwala imyenda yawufwilwe. 20Yudah asengania umwanambuzi ne chiwuza wakwe umwina Adullamite ukuti apochelele ichilemelo ukufuma mwikasa lya mwanachi, ukuwa atamuzanile.21Apano umu Adullamite awakolowozya pamasyo awantu," Wuzye umuzelele wino amu Enaim wikalanga munzila alikwinye?" Awati," Patatezile pawe umuzelele paa." 22Anyochela kwe Yuda ati ," ntamuzanile. Swinya nawantu pamasyo yayo wakuti , 'patatezile pawe wumwi umuzelele paa."' Yudah at," 23lekani asunge ivintu vyovyo, ukuti tutasozwa insoni. Nakawuzyenye, natumile umwana mbuzi, kweni utamuzanile."24Yalanga pano imyezi yitatu yafichila awamunena Yudah," Tamari enyokovyala apanzile uwuzelele, nakawuzyenye, alinuwula." Yudah ati," Muletani koo ukuti ochwe. " 25Walile wamuleta, atuma ilandwe kweyisi vyala, " ku muntu wino alivyoo awino awula wakwe." ichilemelo ulukusa imbalaminwe." 26Yudah ayiza manya nga ati," Amulungamane ukunchila, amuno ntamupile Shelah ukuwa amulume wakwe." Atalazile nawe swinya.27Yizile fika impindi kweliwewe ukuti apape, lola, wantembwa walinji muwula wakwe. 28Yfisile impindi pano alipaku papa umwana wenga afumya ikasa lyakwe kunzi, nga nachimbuza asenda akamunyeta akawenzu amunyepa nako nga ati," We awino atalichizile ukufuma."29Kweni wanyochezizye ikasa lyakwe, nga, lola, umunyina awino watalichizile ukufuma. Nachimbuza ati," nga walompoka wuli!" Achaleka ayitwa Perez. 30Nga umunyina afuma, wino walinji numunyeta uwuwenzu mwikasa lyakwe, nga ayitwa we Zerah.

39

1Josefu wizile wichilila nawe ku Ijiputi. Potifala amuwonvi wakwe Falawo wino walionji wesongo wakwe wakalindilila umu Ijiputi, wamukazile kuwina Ishumaeli, wano watwazile kweneko. 2Yahweh walinji nu Josefu swinya wizile wawa amukankala. Wikalanga mung'anda yenankolelo wakwe umu Ijiputi.3Enankolelo alola kuno Yahweh walinji nawe nukuti swinya Yahweh walesile achiwa achizima vyonsinye vino wachisile. 4Josefu azanwa uwuzima paminso yakwe. Wawombelanga Potifala apa Josefu uwunankolelo mung'anda yakwe, swinya nachonsinye chino walinji nacho, achiwika muwusamalilo wakwe.5Ngapano kwizile kwiza ukufumilila kumpindi pano wizile amupa umulimo wakulolela mung'anda yakwe swinya napa kwechonsiye chino walinji nacho, nukuti Yahweh walosile ing'anda yamwina Ijiputi muno we Josefu. Uwulote wakwe Yahweh walinji pakwe chonsinye chino Potifala walinji nacho mung'anda yakwe ngaswinya na kuchalo. 6Potifala awika ichilichonsi chino walinji pansi pakwe Josefu ukuti awachilolelela. Atelenganianga chimwi suka ichakulya chitupu walyanga. Nomba Josefu walinji amuzima swinya uwakukopa.7Ngapanzi pakwe choo umuchi wakwe yisikulu wizile lola aminso pakwe Josefu swinya ati, " lala nani." 8Ukuwa wakanile swinya ati kumuchi wakwe yisikulu, " Lola, Etatakulu asiwikako amano kuvintu vino nkachita mung'anda swinya wawika chonsinye chino achakwe pansi pakwe nene . 9Pasi esongo mjung'anda yoo wino walusya nene. Atayisunjila inchintu chimwi kwe nene suka wewe, amuno we muchi. Ngamuno chani chino ingachita inchintu chikulu choo swinya mbembuke kwe Leza?"10Wavwanga kwe Josefu uwanda nuwanda, ukuwa wakananga ukulala nawe nanti akuwa nawe. 11Uwanda wumwi wonga mung'anda kukuwomba umulimo wakwe. Mutalinji umonsi nanti wenga mung'anda. 12Alema umwinjilo wakwe ngaswinya ati, " lala nani." Asya umwinjilo wakwe mumakasa yakwe, asamala, ayakunzi.13Chalinji, lyo walola kuno wasya ichizwalo mumakasa yakwe wasamalila kunzi, 14Ayita awawonvi awonsi awamung'anda yakwe nga awanena, " lolani, Potifala watuletela moo umuheberi kukutusenteka sweswe. Kwe sweswe kwenene ukuti alale nani, mpunda nizwi kulu. 15Achaleka lyo wivwa kuno napundisya, achaleka asya umwenda wakwe kwenene, asamala, ayakunzi."16Asunga ichizwalo papipi naweliwe asuka yisikulu ayiza kukaya. 17Amunena woo uwulondolozi, " Umuwonvi umuhebeli wino wamuleta kwe sweswe, wizile nukusenteka. 18Ngapano lyo napunda, asya ichizwalo chakwe kwenene nga samalila kunzi."19Ngapano, lyo yisikulu wivwa uwulondolozi wuno umuchi wamunenile, " Choo achino umuwonvi wako wachisile kwenene, " wafuzilwe nkaninye. 20Yisikulu wakwe Josefu amusenda amuwika muvingololo, kumasyo kuno awanyepwe wa mfumu wasungwanga. Walinji kulyanye muvichingololo.21Ukuwa Yahweh walinji nu Josefu swinya alanjizya ilayilizyo ilisuwilwa kwe weliwe. Amulanjizya ulukundo lukulu paminso yawa muvingololo. 22Esongo wawa kalindilila wamuvingololo wapile amaka e Josefu ukulolechesya wensi muvingololo. Chonsinye chino wachitanga momo, eJosefu awino walolechesyanga. 23Enankolelo wamuvingololo atasakamine nachimwi chino chalinji mumkasa yakwe, amuno Yahweh walinji nawe. Chonsinye chino wachitanga, Yahweh watwalililanga.

40

1Pansizi pakwe choo, kateweta wa Mfumu yaku Iguputo nukatenda wawifizye kwe yisikulu, Imfumu yaku Iguputo. 2Achaleka Farawo wavisilwe nkaninye ni nkombe zyakwe zyowili, ekateweta nu songo wawkatenda. 3Nga awiyalila mung'anda yakwe musika wavita, mung'anda yavingololo, muno Josefu walinji.4Emusika wavita apa awantu wawo mumakasa yakwe Josefu, awawalindilila. Awalanga walimwenemo ku mpindi yimwi. 5Wonsi wowili awalota ichilota_ekateweta ne songo wawakatenda wa Mfumu yaku Iguputo wano walinji muvingololo_ wila muntu walosile ichilota chakwe chila chilota nimisulile yakwe cholicho.6Walanga pano Josefu waya kwe woliwo umutondotondo awalola azana waswilimine. 7Awuzichizya inkombe Farawo zino zyalinji nawe mung'anda yavingololo mung'anda ye yisikulu, avwanga ati," Ngachani mukuloleka muswilimine ilelo?" 8Awatolelela awati," Tulosile ivilota swinya pasi nanti wumwi wuno angatwilulila." Ngapano Josefu awanena ati," Wuzye ukwilula asakwakwe Leza? Buzyani nazina."9Esongo wawakatenda amuwumbulila Josefu ichilota chakwe. Amuwuzya ati," Muchilota chane, lola, umuti wavikomwa walinji pankolelo pakwenene. 10Nakumuti kwalinji insamba zitatu. Pano zyafundika imfundwa, wawalula namaluwa nivinsansangu vyavikomwa vyacha. 11Ulupindi lwakwe Farawo lwatela luli mumakasa yane. Nasenda ivikomwa nafinila mulupindi, lwe Farawo swinya namupa ulupindi eFarawo mumakasa yakwe12Ngapano Josefu amunena ati," ukwilula kwachilota akoo, insamba zitatu amanda yatatu. 13Ndi amanda yatatu yasila Farawo ali kukatusya akunyosezya kumulimo wako. Uliwapa Farawo ulupindi mumakasa, ndivino walinji pakutalichila pano walinji we kateweta.14Ukuwa uyize unjizuke pano vyonsi viza vyawa ichete kwakwe wewe, swinya nazina ulanjizye uluse kwakwe nene. Unvwanjile kwe Farawo mfume mung'anda yavingololo moo. 15Muno nakawuzyenye wanjivile munsi yawa Hbeli. Nanti akonyeko ntononona ichintu nanti chonga chino wambichila mung'anda yavingololo.16Alapano esongo awawakatenda ichilota chazipa, anena Josefu ati," Nanyine ndosile ichilota, swinya lola, nasenzile ivitundu vitatu ivya chakulya pamutwe wane. 17Namuchitundu chapapela mwalinji ivyakulya vyamisango misango ivitende ivya kwe Farawo, ukuwa inyunyi zyatela zikusompa muchitundu pa mutwe wane."18Nga Josefu atolelela ati," Koo akuli kwilula ivitundu vitatu amanda yatatu. 19Ndi kwasila amanda yatatu Farawo alikatusya umutwe wako swinya nukunyepelela ku chimuti. Ninyunyi ziliwalya inyama yako nukukumala."20Palinji apawanda wachititatu wuno walinji awanda wikwatwa lye Farawo. Atewetela awawonvi wakwe wonsi ichakulya. Akatusya kateweta nukatenda, paminso yawantu wakwe. 21Asapula katenda aya kumilimo yakwe, apyunjila ne Farawo ulupindi mumakasa yakwe swinya. 22Ukuwa anyonga esongo wawakatenda, ukulingana namuno Josefu wawilulizile ivilota kwewoliwo. 23Ukuwa kateweta atatela ayizuke Josefu, kweni wamwiwilizile.

41

1Chizile chawa kunsilo yamyaka yiwili imipuma apano felo walosile ichilota. Lola, wimilile mumbali yaluzi lwe Nile. 2Lola ing'ombe munenulambli (7) zyafumile kunzi ukufuma muluzi e Nile, intelepe swinya ni zyine, swinya zyalanga mumatete. 3Lola, ing'ombe zinji munenulambali aziza azifuma kunzi mwakwe Nile, imbipe swinya izyonde. Zyimilile mupipi ni ng'ombe imbuye pachituntu chaluzi lwakwe Nile.4Ngapano imbipe swinya injonde ing'ombe azilya zyozyo munenulambali ing'ombe intelepe swinya izyine. Ngapano Felo aziwuka. 5Anyoka aponechela nga swinya alota impindi ye chitiwili. Lola amasante munenulambali aya mbeyu ayamela palusawa longa, amache swinya amazima. 6Lola imitwe yamasante munenulambali, imifyolonganeiminyale swinya imipofoke numuza wakapela, awupupa pakwe vyolivyo.7Ngapano imitwe minyale imilula yonsi pyu imitwe munenulambali imiche swinya imizule. Farawo aziwuka, swinya, chalinji achilota. 8Chalinji acha kumutondotondo pano umuzimu wakwe walinji wukutamika. nga atuma swinya ayita wonsi wakamanya wamayele nawonsi awamano mu Iguputo. Farawo wawanenile woliwo ivilota vyakwe kweni patalinji nanti wenga wino angilula ivilota vyovyo kwakwe Farawo.9Ngapano inkombe yino yikalemela Farawo ulupindi avwanga ati kwe Farawo, " Nene nizuka imbembu zyane. 10Farawo wafuzilwe kuwawonvi wakwe, swinya wambisile nene muvingololo mung'anda yakwe songo Emusika wavita, ekatenda mukulu swinya nanene. 11Twalosile ivilota uwusiku uwuliwonga, weliwe ponga nanene. twalosile ichilota umuntu wenga ukuyana nukwilula kwa chilota icha pewenga nawenga.12Twalinji nawumwi umuntu umulumendo uwa chihebeli, umuwonvi wakwe songo kwe musika wavita. twamunenile swinya atwilulila ivilota vitu. Watwilulizile chila muntu ukuyana nichilota chakwe. 13Walile watwilulila achiza chiwa ndimuno wavwanjizile kwakwe sweswe, ngakweni chachisilwe. Farawo wanyochezizye nene pachifulo chanchito yane, kweni ewunji winji anyongwa."14Ngapano Farawo atuma kanjitilani Josefu. Mwakwe zuwazuwa awamusenda ukumufumya muchingololo. Ala wapela umwenechonye, wachinja nivizwalo, swinya pano ayiza kwe Farawo. 15Nga Farawo avwanga ati kwe Josefu," Nalosile ichilota, kweni pasi wumwi wino anganjilulila vyonyevyoo. Kweni njivwile ivya kwewewe, ukuti ndiwivwa ichilota unganjilulila." 16Nga Josefu atolelela Farawo, avwanga ati," Vyo visi mwakwe nene. Eleza awino andi amwasuke Farawo nanti kuvwama17Farawo wavwanzile kwe Josefu," muchilota chane, lola, nimilile mumbali yaluzi Nile. 18Lola, ing'ombe munenulambali zyafumile muluzi aziwa kunzi mumbali pachituntu chaluzi lwakwe Nile. Izyine swinya intelepe inzima, swinya zyalyanga mumatete19Lola ing'ombe munenulambali zinji zyafumile pansizi pakwe zino zyafumile pantaliko. Izyonde, imbipe, swinya izyondoloke. Nene nsitela nzilolepo munsi yonsi iya mu Iguputo izyamwata ndivino woo izyambula ukusechelesya. 20Ngapano izyonde swinya imbipe izyambula ukuloleka ichete ing'ombe zyozyo azilya ing'ombe izyantaliko izyine munenulambali. 21Zyalile zyalya imbuye zyozyo, zitamanyikwanga ukuti zilile imbuye, muno zya chilinji ambipe swinya injonde ngati muno zyawezile wulyanye. Ngapano nkatuka.22Avino naweni swinya muvilota vyane, swinya, lola, imitwe nunenulambali yizile yawa kulusawa longa, ayizule swinya amazima. 23Lola, imitwe munenulambali nayinji imipopoke, iminyale swinya yapusilwe numuza wakapela avipofoka nukupungunyuka vyolivyo. 24Ngapano imitwe iyonde ayimilula imitwe munenulambali imizima. Nene nawanenile awamayele ukuyana nivilota vyane, kweni kutalinji nanti wumwi wino wanjilulizile vyo kwakwe nene.25Nga Josefu avwanga ati kwe Farawo," Ivilota vye Farawo avilivyonga. Navino Leza akulonda ukuwomba, wati awizya ukupitila mwe Farawo. 26Nga ing'ombe munenulambali inzima ayili imyaka munenulambali, swinya imitwe munenulambali imizima ayili myaka munenulambali . Ivilota vyo avilivyonga.27Nga ing'ombe munenulambali injonde swinya imbipe izyondoloke zino zyafumile ayili myaka munenulambali, swinya nga nimitwe yinji munenulambali yino umuza wakambazwa wapupa penepo yapofoka yiliwa anzalankulu ichipowe imyaka munenulambali. 28Vyo avili vintu vino navwanzile kwe Farawo. Chino Leza alinukuchiwomba achaleka wawumbulila Farawo. 29Lola, ichakulya chamboto chikulu chiliyiza munsi yonsi iya Ijiputi.30Imyaka munenulambali iya chipowe yiliyiza ndiyiza yapita, swinya nimboto yonsi invule yiliyiwililwa munsi yamu Ijiputi, swinya ninzala yiliyiwililwa munsi. 31Ngapano imboto nayonye yiliyiwililwa munsi pamulandu wachipowe chino chilikonka penepo, muno chiliwa achiwipe nkaninye. 32Pakuti ivilota vyalolechela kwe mwemwe mukunyochezya kwe Farawo pachifukwa ichakuti chizumilizizwe nukuwombwa nu Leza, swinya andi achiwombe nombanye.33Kanonzi leka Farawo avwambe wumwi umuntu uwamano, swinya umuwike weliwe ukulolechesya insi yonsi yamu Ijiputi. 34Leka Farawo asole wasongo wasongo wamunsi yoo, swinya woliwonye wasende ichipya chimwi ichachitisano pevino walima munsi ya Ijiputi mumyaka munenulambali iyamboto.35Leka woliwo wawunganike ichakulya chonsi mumyaka mizima yino yikwiza nga visungwe ivyakulya viwe pnsi pawulamulilo wakwe Farawo, ichakulyanyecho chiliwa achakuwonvya mumisumba, wafwile wachisunjilile cholicho. 36Nga ichakulyanyecho chiliwagawika kunsi ukuyana nimyaka munenulambali iya chipowe chino chiliwa munsi iya Ijiputi. Munzila yamwata ndivino woo insi yitalitela yiponelwe nichipowe."37Nga ipanzyo lyamwatawowo lyalinji alizima paminso yakwe Farawo napaminso yakwe swinya napaminso yawonsinye awawonvi wakwe. 38Farawo avwanga kuwawonvi wakwe ati" Wuzye tungazana winji umuntu uwa mwata ndivino wee, wino umuzimu wakwe Leza wuli mwakwe weliwe?"39Ngapano Farawo avwanga ati Josefu," Ukwa pakuti Leza wakulanjizya vyonsinye vyoo, pasi nanti wenga uwakwilula swinya uwamano ngati awewe. 40Wandi wakwikala mung'anda yane swinya ukyana namazwi yako awantu wane wonsi walilamulilwa. Ukufumyavye indulu yawufumu ndiwa namaka amakulu ukulusya wewe." 41Farawo avwanga ati kwe Josefu," Lola, nakuwika wewe munsi yonsi iya Ijiputi."42Ngapano azula ichimanyikwilo chakwe mwikasa azwika Josefu kwikasa, weliwe swinya amuzwika umwinjilo uwuyembe wuno wawika umwenda mukasi swinya anyoka amuzwika umunyololo we Golide munsingo yakwe. 43Aleka weni akwela pi galeta lyechitiwili lino walinji nalyo. Awantu awapundilila pankolelo pakwe weliwe, " Awanyonganika amakokola." Farawo amuwika ukuwa awakulolechesya insi yonsi iye Ijiputi.44Ngapano Farawo avwanga ati kwe Josefu," Ne Farawo swinya ukufumya pakwe wewe, pasi wumwi umonsdi wino angatumpula amakasa yakwe nanti pamwi alitamba munsi yonsi iya Ijiputi. 45Farawo ayita izina Josefu ati" we Zaphenath_ Paneah." Wamupile umwanachi e Asenath, umwana we Potiphela esimapepo wampindi yilyanye awangati amuchi. Josefu wafumile awapitila insi yonsi iya Ijiputi.46Wapezile Josefu ali nimyaka amakumi yatatu(30) pankolelo pamulimo wakwe Farawo, Imfumu ye Ijiputi. Josefu afuma apita paminso yakwe Farawo, swinya apita ukuliwilila insi yonsi iya Ijiputi. 47Mumyaka munenulambali iya kugowola ivivule insi yagowozile imboto invule.48Wawunganisile ichakulya chonsi icha myaka munenulambali chino chalinji munsi ya Ijiputi nga awika ichakulya mumisumba. Wawisile ichakulya mumusumba wonsinye ukufuma muvyalo vino vyaliwilizya. 49Josefu wasunzile impumba ngati wesenga wamwe sumbi, ukufika pano walesile nukupenda, pamulandu vyapitilizile pampendwa.50Josefu walinji nawana wawili pano imyaka yachipowe yitani yifike, wino Asenath, umwana we simapepo wampindi yilyanye, ePhotiphela wamupapizile. 51Josefu amwita umwana ekatote izina ati we Manasseh, amuno wavwanzile ati," Leza ati ampanga ukwiwilila intamyo zyane zyonsi ning'anda yonsi iye tata." 52Ayita umwana we chitiwili ati we Ephraim, amuno watili ," Leza ati ampanga ukuwa ne wakukoma ivikomwa munsi yamatamyo."53Imyaka yamboto munsi ye Ijiputi munenulambali yizile ayisila. 54Imyaka yachipowe munenulambali yatalisile, ndimuno Josefu wavwanjizile. Mwalinji ichipowe munsi zyonsi, kweni yitunye iye Ijiputi mwalinji ichakulya.55Alapano ichakulya chonsi chasila munsi ye Ijiputi, awantu awapunda ichakulya kwe Farawo. Fatrawo ati kuwantu wonsi wamwe Ijiputi," Yanji kwe Josefu nga muwombe vino wavwanga." 56Ichipiowe chalinji pansi yonsi iyapansi. Josefu ayiyula ing'anda zyonsi zyakusunjilamo nga awakazya kuwa Ijiputi. Ichipowe chawifile munsi ye Ijiputi. 57Insi yonsinye yizanga ku Ijiputi pakukala impumba kwe Josefu, pamulandu ichipowe chawifile munsi yonsi iyapansi.

42

1Kanonzi Jekapu wamanyile kuno kuli umusinzo mu Ijiputi. Nga avwanga ati kuwana wakwe. Nga chani chino mukululochesyana we muwuye? 2Watili, lola, nivwa kuno kuli umusinzo mu Ijiputi. Yanji kasika swinya mukatukalile ukufuma koko, alyakuti tuwe nuwulanzi tutakafwe. " 3Awanyina wakwe Josefu ikumi wayile kasika mukaya kala ichakulya mu Ijiputi. 4Kweni Jekapu atamutumile Benjamin, kumunyina wakwe Josefu, nawanyina wakwe, muno wavwanjizile intete,ichiwipe chino chingiza pakwe weliwe."5awana wakwe Israeli wizile ukukala ponga nawano wizile, amuno ichipowe chalnji munsi ye Kenani. 6Nomba Josefu walinji wekalola wamunsi. Awiliwino wakazyanga kuwantu wonsi munsi. Awanyina Josefu wizile mufukamila nukupunamika ivisyo vyawo pansi.7Josefu lyo walola awanyina wizile wamanya ukuwa ayivwamika wenga kwakwe woliwo nga avwanga muwukali nawoliwo. Ati kwakwe woliwo, wuzye mwafumilila kwinye? awati," ukiufuma munsi ye Kenani ukwizu kukala 8ichakulya."Josefu amanya awanyina wakwe, ukuwaweni nanti kumumanya.9Ngapano Josefu ayizuka ivilota vino walosile ukuyana nawoliwo, nga ati kwakwe woliwo," mwe wamanengu! mwiza mukulola ivipya vino savichinjililwe munsi." 10Awavwanga kweliwe awati," awe, kwakwe weliwe, tatakulu. Awawonvi winu wiza mukala ichakulya. 11Swensi swewina muntu . swewachisinka saswe wamanengu."12Avwanga ati kwakwe woliwo, " awe, mwiza mukulola amasyo yano sayachililwe munsi . Awavwanga awati," 13Sweswe swe wawonvi winu tuli ikumi nawawili, swewina muntu wenga wamunsi yamukanani. Lola umutichi nkani aliponga nutata nawenga umunyina asinuwumi."14Josefu avwanga ati kwakwe woliwo, " Achilichino navwazile kwe mwemwe kuno mwewamanengu. 15Pamulandu nachoo muliyelezwa. muwulanzi wakwe Falawo, mutakufuma koo, suka umunyonko umutichi ayize koo. 16Mutume umwinanyina wenga mwakwe mwemwe asende umwinanyina muwuyo. Muliwa muvingololo, kuti amazwi yinu yelezwe, ndi mwakwe mwemwe muli uwuchisinka. Mpindizimwi, muwumi we Falawo, nakawuzyenye mwewanengu." 17awasenda awawika muvingololo amanda yatatu.18Josefu avwanga ati kwakwe woliwo pawanda wachititatu," Chitani choo ukuti muwe mwewawumi moo nkatina Leza. 19Ndi mwewantu wachisinka, muleke uminyina wenga awange ali muvingololo ukuwa mwenji katukani muwapita, sendani ivyakulya vyamunzala vyamung'anda zyinu. 20Kamuletani umuzuna wantu winu kwakwe neneukuti amazwi yane yafichiliswe swinya mutalitela mufwe. "Achaleka wawonvile ndivyo wonye.21Awavwanzania wenga numuwuye swewa kusamana ukulingana numunyina witu umwakuti twizile tulola ukuyimba mumuzimu wakwe pano walambilizyanga kwakwe sweswe tutamwivwile. Nomba ukuyimba koko kwati kwiza pakwe sweswe." 22Rubeni atolelela kwakwe woliwo ati," Wuzye ntawanenile, mutawembuka mulumendo, ' kweni mutivwile? Nomba, lola,uwazi wakwe wukulondwa kwakwe sweswe."23Watamanyanga kuno Josefu wawivwanga weni, pamulandu palinji uwakupilula pakwe woliwo. 24Wapiliwusile pakasi pawo nga alila. Nga anyochelaswi kwakwe woliwo avwanga nawo amufumya Simeon pakasi pakwe woliwo amukanila ukupita paminso yawo. 25Ukuwa Josefu awapingula awawonvi wakwe ukuti wizuzye amasaka yangano, ayawanyina wakwe swinya nukuwika indalama chila muntu mwisaka lyakwe, swinya nukuwapa ichakulya chamunzila nga aviwombwa kwakwe woliwo.26Nga awanyepelela indokwe amasaka yavizawalo yangano nga awakatuka. 27Ngapano wumwi mwakwe woliwo lyo wasatula isaka lyakwe ukuti ape indokwe ichakulya pamasyo yano wizile lala, waweni indalama. Lolani, pono wiyulanga umufuko wakwe. 28Avwanga ati kumunya wakwe, indalamazyane wanyosezizye. Lolani zyolizyo zli mumufuko wane." Imyenzo yawo ayilwilintika swinya awapiliwuka nukuzakaza we kumuwuye, awati," Achani chino Leza wachita kwakwe sweswe ?29Wayile kwe Jekapu, ku mukwasi wawo munsi ye Kenani swinya awamuwuzya vyonsi vino vyachitisilwe kwe woliwo. Awati, " 30Umuntu, wansi imfumu, avwanzile nasweswe muwukali nukutwelenganizya ukuti swewamunengu wansi. 31Atuvwanga tuti kweliwe, ' swewantu wawuchisinka. saswe wamanengu. 32Swe winanyina ikumi nawawili, awana tata witu. wumwi asi kuwumi, nga numutichi ilelo asyazile netata munsi ye Kenani. '33Umuntu umwencho wansi avwanga ati kwakwe sweswe, pakwe cho apo nandi manye kuno mwewalungamane munsile wenga muzuna winu mwakwe mwemwe. Sendani ivizawalo ivyakulya amo ichipowe chino chili mumng'anda yinu swinya muwapita. 34Letani umuzuna winu kwakwe nene. Ngapano nandi manye kuno samwe wamunengu, kweni mwewantu wachisinka. Ngapano njize mbasatulile umuzuna winu nukuwalemeka, apano muliwakazya ivizawalo munsi."'35Alapano wakwitulula amasaka yawo, kuno, lola, imboto zyandalama zyalinji mwisaka lyakwe. Alapano weni numukwasi wawo walola ichipawo chandalama wizile wasaya. 36Jekapu yisi ati kwakwe woliwo," mwewafwilwe wanane. Josefu asikuwumi, Simeon wapita, nga musende swinya Benjamin. Vyonsi vyo vikulwisania nene."37Rubeni ati kumukwasi wakwe, "mwize mukome awana wane wawili ndi ntanyosya Benjamin kwakwe mwemwe.. Mundemeke mumkasa yane, nandi njize mbanyosezye swinya kwe mwemwe." 38Jekapu avwanga ati," umwana wane atalipita namwe pamulandu umukulu wakwe wafwa swinya wasyala wenganye. Ndiciwipe chingizaponela weliwe munzilanye munomuliwapitamo. Lye mwaqndi muleke imfwe namalanda ninvwi zyane ku Sheol."

43

1Inzala yawifile munsi. 2Kwizile kuwa lyo walya impumba zino wafumile nazyo mu Ijiputi, eyisi watili kwakwe woliwo, " Nyochelani swinya; mukale ichakulya chimwi."3Yuda wamunenile, " Umuntu atusochezile, mutakwizu kulola ichinsyo chane suka peni ndi umunyonko ali namewmwe.' 4Ndi watutuma ponga newunji, twandi twichilile nukuyu kukukalila ichakulya. 5Kweni ndi utakumutuma naswe, tutandi twichilile. Amuno watili kwakwe sweswe, ' mutalilola ichinsyo chane suka muwe mumunyonko.'''6Israyeli avwanga ati, " achani chino mwambombela wonye uwuwipe pakuwuzya umuntu kuno munyonko winji?" 7Awati," Umuntu wakolowozizye ivya kakwe sweswe ni mbumba yitu. Watili, Wuzye eso achili kuwumi? Wuzye muli numuwuyo winji?' twamwasusile ukulingana naku mawuzyo yaa. Wuzye nge twamanyile wuli kuno angavwanga, ' mwichilile numunyonko?'8Yudah avwanga kwe Israyeli eyisi, " Tumani umulumendo nanene. Twandi tukatuke nukuya ukuti tuwe nuwumi nanti kufwa, swensi sweswe, wewe nga nawana witu. 9Kwizu kuwa awakulayizya kwakwe weliwe. mumanye nene. Ndi takumunyosya kwakwe mwemwe nuku wika pankolelo pakwe mwemwe, apano lekani nene nyamule ukupanzikwa umuyaya. 10Amuno ndi sakuzimba, nakawyzyenye kanonzi nge twati tunyochela ake chitiwili."11Eyisi wawo Israyeli ati kwakwe woliwo, " Nanti avino chingawa, ale wombani ndivyo wonye. Sendani vimwi vyavikomwa vyansi mu myuwa yinu. Nyamulilani umuntu ichawupi_ ivya kununchila vumwi nuwuchi, ivilungo namafuta ayanunchile, nimbalala zye pisitacho nizye alimondi. 12Musende indalama zyinu pawili mwikasa lyinu. Indalama zino zyanyochezile kumulomo wa myiwa yinu, munyamule swinya mwikasa lyinu. Pamwi kwalinji akupuvya.13Sendani swinya umunyonko. Katukani nukuya swinya ku muntu. 14Lekani e Leza wamaka yonsi awape inkumbu pankolelo ya muntu, ukuti asapulile kwakwe mwemwe umunyonko winji ne Benjamini. Ndi nafwilwa awana wane lyo ne mufwilwe. " 15Awantu wasenzile ichawila choo, nga mwikasa lyawo wasenzile indalama pawili, ponga ne Benjamini. Wakatusile nukwichilila ku Ijiputi nu kwimilila pankolelo yakwe Josefu.16Walile Josefu walola Benjaini nawolilwo, wavwanzile kwe kalola wang'anda, " Waletani wantu mung'anda, komani ichitekwa nukuchiyania, amuno awantu wandi walye nane umusanya. " 17Kalolelela wawonvile ndivino Josefu wavwanzile. Walesile wantu mung'anda yakwe Josefu.18Awantu wasayile amuno walesilwe ku ng'anda yakwe Josefu. Awawti, " Amulandu wandalama yino yanyochezile mu myuwa yitu pa mpindi yakutalichila pano twinjizile, ukuti azane ulongo pakwe sweswe. Afwile atunyepe nukusenda sweswe ukuwa awazya, nukusenda indokwe zyitu. " 19Waloline nekalolechesya wang'anda ye Josefu, nga avwanga kwakwe weliwe pampongolo yang'anda, 20nukuti, " mulali, twichilizile ipmindi yakutalika pakukala ichakulya.21Chizile chawa, lyo twafika pamasyo yakulala, twiyuzile imyuwa yitu, nga, lola, wensi muntu indalama zyalinji ku mulomo wamuwa wakwe, indalama zyitu iziyane. Twanyoka nazyo mumakasa yitu. 22Indalama zinji twiza nazyo mumakasa yitu ukukala ichakulya. Tutamanyile wuno wawisile indalama zyitu mumyuwa yitu. " 23ekalolelela ati, " Umutende wuwe kwakwe mwemwe, mutati mutine. Leza winu ne Leza we tata winu afwile awisile indalama mu myuwa yinu. Napochelezile indalama zyinu. " Ngapano ekalolelela aleta Simeoni kwakwe woliwo.24Ekalolelela asenda wantu awawika mung'anda ye Josefu. awapa aminzi, awapizya amatamba yawo. Apa ichakulya ku ndokwe zyawo. 25Awapekania ivyawupi pakwiza kwe Josefu umusanya, amuno wivwile kuno wandi walye kulyanye.26Lyo Josefu wafika kung'anda, walesile ivyawupi vino vyalinji mwikasa lyawo mung'anda, nga awafukama pansi pankolelo pakwe weliwe. 27Awakolowozya izyawumi wawo, " Wuzye etata winu alichete, umukote wino mwavwanzile? Wuzye achili alinuwumi?"28Awati, " Umuwonvi wako etata witu alichete. Achili alinuwumi. " Anga awafukama awamupa umuchinzi. 29Lyo winusya aminso yakwe alola Benjamini umunyina wakwe, umwanachonsi we yangu wakwe, nga ati, " Wuzye awili muzuna winu wino mwavwanzile kwakwe nene?" Ngapano ati, " Lekani Leza awe ninkumbu kwakwe wewe mwanane."30Josefu apitisya ukufuma mukasi, amuno walinji nichitima nkaninye numuzuna wakwe. Wazanile kumwi ukwa kulosezya. Wayile kukasi yakwe nga alosya kulyanye. 31Asamba kuchinsyo chakwe nga afuma kunzi. Ayilema umwenecho, nukuti, " gawani ichakulya."32Awawonvi awagawila Josefu pakwe weliwe wenga nga nawanyina pakwe wonga. Wa Ijiputi koko walile naweliwe pakwe woliwo wonga pamulandu Wa Ijiputi watalyanga ebuledi ponga nawa Hebeli, amuno achakunyalisya kuwa Ijiputi. 33Awanyina wisile pankolelo naweliwe, ekatote ukuyana nuwanangwa wankwatwa yakwe, nga numunya ukuyana nuwunya wakwe. Awantu walinji awakuzunguka ponga. 34Josefu atuma ivipya kwakwe woliwo kuchakulya pankolelo pakwe weliwe. Kweni chipya chakwe Benjamini chalinji kasano ukuchila awanyina wakwe. Wang'wile awasechelelela naweliwe.

44

1Josefu akomelezya ekalolechesya wamung'anda yakwe, nukuti, " longa ichakulya mumyuwa ya wantu, muno wanganyamulila nga uwike indalama kumulomo wamuwa pakwe wiliwensi. 2Wika ichitowa chane, ichitowa chakwe siliva, pamulomo wamuwa wamutichi, nga swinya ni ndalama zyakwe izya mpumba. "Ekalolechesya wawonvile ndivino Josefu wavwanzile.3Kumacho, awantu awapita, woliwo nindokwe zyawo. 4Lyo wafuma mumusumba kweni wachilinji ukufika ukutali, Josefu avwanga ati kwe kalolechesya wakwe, " Katuka, wakonke awantu, nga ndi wawazana wawo, uti kwakwe woliwo, ' Nga chani chino mwanyosya ichiwipe pachizima? Wuzye asachitowa chino tatakulu wane akang'wela, ni chitowa chino akawonvya pavyawuleza? Mwawomba ichiwipe, 5Pakwe chino mwawomba.'''6Ekalolechesya awazana nga avwanga amazwi yaa kwewoliwo. 7Nga awati kwe weilwe, " Wuzye achani chino tatakulu wane ukuvwanga amazwi ndivyo yanye? namuno viwele kuwawonvi wako wino angawomba ichamusango woo.8Lola, indalama zino twazanile pa mulomo ya myuwa yitu, twiza nayo swinya kwakwe mwemwe ukufuma munsi ye Kenani. Nga wuzye tungiwa wuli e siliva pamwi golide mung'anda ye tatakulu wako? 9Ndi wumwi uwa wawonvi wako wazanwa nacho, lekani afwe, nga naswe tukwizu kuwa awazya we tatakulu wane." 10Ekalolechesya ati, " kanonzi swinya chiwe ukulingana namazwi yinu. Weyo wino wazanwa ni chitowa chane andi awe amuzya wane, nga mwemwe wanji mukuwa awasita kampifya."11Apano umuntu wensi apitisya aya asenda umuwa wakwe awika pansi, nga wensi ayiyula umuwa wakwe. 12Ekalolechesya avwambilizya. Atalichila nesongo alechezyela numutichi, nga ichitowa achizanwa mu muwa we Benjamini. 13Nga awalepula ivizwalo vyawo. Wensi alonga indokwe yakwe nukunyochela ku musumba.14Yudah nawanyina awiza ku ng'anda yakwe Josefu. Wachilinji ali kulyanye, nga awapunamila pansi pankolelo pakwe weliwe. 15Josefu ati kwakwe woliwo, " Nga wuzye chino mwawomba achani? Mutama16Yudah ati, " Wuzye tuti chani kwe tatakulu? Wuzye tuvwange chani? Pamwi tungayilungamika wuli swenga? Leza wazana uwuwembu muwawonvi wako. Lola, swe wazya we tatakulu wane, swinsinye ponga nawino ichitowa chazanwa mwikasa lyakwe." 17Josefu ati, " namo chingawela kwakwe nene ukuti mbombe wowo. Ku muntu wino ichitowa chizanilwe mwikasa lyakwe, weyo umuntu akuwa amuzya wane, kweni mwemwe mwewawuye, yanji mumutende kweso."18Ngapano Yudah ayiza apalamila kwakwe weliwe ati, " Tatakulu, nazina lekani umuwonvi winu avwange izwi mumakutwi yetatakulu wane, nga mutaleka uwukalale winu wulumilwe umuwonvi winu, amuno mulinginevye nu Falawo. 19Tatakulu wane akolowozya awawonvi wakwe, ati, ' Wuzye uli neso pamwi umunyonko?'20Atuti kwe tatakulu wane, ' Tuli ne tata, umukote, nu mwana wa muwukote wakwe, umutichi. Kweni umukulu wakwe wafwa, nga wenganye wasyala mwenyina wakwe, nga yisi wamukunda.' 21Nga mwavwanga mwati kuwawonvi winu, ' Zanji nawe mwichilile ukuti imulole. ' 22Ndi chapita choo, twatili kwe tatakulu, ' Umulumendo atanga asye eyisi. Amuno ndi angasya yisi wakwe yisi angafwa.'23Ngapano mwati kuwawonvi winu,' Suka ndi umuzuna winu mwichilila nawe, mutakwizu kulola ichinsyo chane swinya.' 24Ngapano chalinji lyo twaya kumuwonvi wako etata, twamunenile amazwi yetatakulu. 25Etata witu avwanga ati, ' Yanji swinya katukalilani ichakulya.' 26Ngapano twatili ' Tutakupita. Ndi umuzuna witu alinaswe, apano twakwichilila, amuno tutakuyu kulola ichinsyo cha muntu suka umuzuna witu awe naswe.'27Umuwonvi wako etata avwanga ati kwe sweswe, ' Mumanyile kuno wakuwane wankwatizile awanachonsi wawili. 28Wenga mwwakwe woliwo wafuma kwakwe nene nga Navwanzile inti, '' Nakawuzyenye ati anyonkolwa mutunyankanyaka, nga Ntatela mulole ukufuma papo." 29Kanonzi ndi mwafumya swinya kwakwe nene, nga ndi ukuchisika kwawa pe weliwe, mwandi mulete invwi zya nyele zyane ichitima ku Sheol.'30Kanonzi, achaleka, pano niza kumuwonvi wako etata, nga numulumendo asi naswe, pakuti uwumi wakwe wati wunyepwa muwumi wamulumendo, 31chikwizukuwa alapano, walola umulumendo asi naswe, akwizu kufwa. Awawonvi winu walileta inyele zyanvwi zya muwonvi winu etata ni chitima ku Sheol. 32Amuno umuwonvi wako wizile wawa alayilizyo ku mulumendo kwe tata nga ati, ' Ndi ntamuleta weni kwakwe mwemwe, nga Apano nkwizu kuzwala uwononi kwe tata umuyaya.'33Kanonzi achaleka, nazina lekani umuwonvi winu asyale mumalo ya mulumendo ukuwa amuzya kwe tatakulu, nga lekani umulumendo apite nawanyina. 34Amuno ningaya wuli kwe tata ndi umulumendo asi nane? Ndi nintete pakulola ichiwipe chino chandi chize pakwe tata. "

45

1Apano Josefu apotwa ukuyilema pankolelo pawawonvi wano wimilile pe weliwe. Wavwanzile umwakupunda," Wensi afume pakwe nene. Achaleka patimilizile nanti wumwi pano wayimanyisyanga kuwanyina. 2Walizile umwakupunda," Awina Iguputo awivwa, nawang'anda ye Farawo awivwa. 3Josefu Avwanga ati ku wanyina, Nene ne Josefu. Wuzye etata wane achili amumi?" Awanyina watamwasusile, amuno wazungusile imilolechele yakwe.4Apano Josefu anena awanyina ati," Palamilani kwe nene, nazina." Awapalamila papipi. Avwanga ati," Ne Josefu umunyonko, wino nmwakaziye kuwina Iguputo. 5Mutize mwafwilimana nanti kufulilwa namuno mwankazizye konye koo, muno wantumile pankolelo pakwe mwemwe ukusunga uwumi. 6Pamyakanye yiwili kwaponile ichipowe munsi swinya kwasyala imyaka yisano yino kutaliwa ukulima nanti akusinza.7Leza watuma pankolelo pakwe mwemwe ukuti mbikazye musyale munsi yapansi, nukuwasunga nuwumi ukuti mutulwe nkani. 8Kanonzi asamwemwe mwantumile koo kweni we Leza, wino wampanga ukuwane yisi we Farawo, nukuwa ne songo wang'anda yonsi, nukupyujila insi yonsi iya Iguputo.9Pitisyanji muye kwe tata nukumunena muti kwe weliwe," achilichino umwana wako Josefu alanzile," Leza ambisile nene ukwa ne songo we Iguputo yonsi. Zanga kwe nene nanti kuyimba. 10Muliyikala munsi ye Gosheni, swinya muliwa mupipi nanene, mwemwe nawana winu nawana wawana winu nitekwa vyinu ning'ombe zyinu, navyonsi vyo mulinavyo. 11Ndiwakwavwilizya kulyanye, mo kuchili kuli yinji imyaka yisano iyanzala, alyakuti mutize muwe muchipowe, mwemwe nawa mung' nda zyinu, swinya navyonsi vino mulinavyo."'12Lola, aminso yinu, naminso ye wunji Benjamin, ukuti amulomo wane wuno wukuvwanga kwakwe mwemwe. 13Mulimunena tata ivyamuchinzi wane mu Iguputo navyonsi vino mwavilola. Mwandi mupitisye nukumuleta etata koo."14Wamukumbatizile umuzuna wakqe Benjamin munsingo swinya alila, Benjamin alosya pansingo pakwe. 15Awafyompa awnyina swinya atalika nukulila paminso yawo. Ukufuma papo wanyina watalilsile kulandana nawe.16Apo ilyasi lyakwe lyivwisilwe mung'anda ye Farawo: " Awanyina we Josefu wizile." Vyamusechelezizye nkaninye Farawo nawawonvi wakwe. 17Farawo alanda ati kwe Josefu," Landa kuwanyonko, ' chitani choo: Longani ivitekwa vyako uye mukaya ka Kenani. 18Sendani eso nimbumba yako mwize kwe nene. Ndiwapa insi nzima mu Iguputo, swinya muliwawalya ivyamafuta ya munsi.'19Kanonzi wapingulwa, ' Chita choo, senda amagaleta ufumye munsdi ya Iguputo ayawana winu na wachi winu. Sendani eso ayize. 20Mutakasakamale izyavyuma vyinu, pakuti ivizima vyonsi ivya Iguputo avyinu.21Awana wa Israeli wawonvile wonye. Josefu awapa amagaleta ukuyana nuwupinguzi we Farawo, awapa nivyakulondwa munzila. 22Pakwe wonsi walyane wawapile ivizwalo ivyakupusana, kweni Benjamin wamupile indalama imyanda yitatu iye siliva( 300)swinya nimyenda yisano nimyenda iyakupusana yisano. 23Kwe yisi watumile vyoo: indokwe ikumi zyizuzizye ivintu ivizima ivya mu Iguputo; indokwe zyozizuzizye imbeyu, buledi, navinji ivyakumwavwilizya e yisi pawulendo.24Apo awatuma awanyina awapita. Avwanga kwewoliwo ati," Lolechesyani kuno mutakupokota pawulendo. " 25Wakatusile mu Iguputo nukwiza munsi ye Kenani, kwe Jekapu eyisi wawo. 26Wamunenile awati" Josefu achili amumi, swinya we kapanzya wansi yonsi iya Iguputo." Umwenzo wakwe awulwilinta, mo atasuwilanga vino wamunenanga.27Wamunenile amazwi yonsi yano Josefu walanzile kwewoliwo. Alapano Jekapu walola amagaleta yano Josefu watumile ukuya mukumusenda, umuzimu wakwe Jekapu eyisi wawo awukatuka. 28Nga Israeli ati," Chakwana. Umwanane Josefu achili amumi. Nandi inje mulole pano ntani imfwe."

46

1Israyeli apanga umusinzo wakwe navyonsi vino walinji navyo nga aya ku Beersheba. Wapile inzuwi kwe Leza weyisi e Ayizeki. 2Leza avwanga muchilolwa kwe Israyeli uwusiku, nukuti, " Jekapu,Jekapu. " Avwanga ati, " Newawo. " 3Avwanga ati, " Ne Leza, e Leza wetata wako. Utatina ukuya ku Ijiputi, amuno naya pakukupanga uluko ulukulu kulyanye. 4Nandi inje nawewe mu Ijiputi, nga nakawuzyenye ndi kunyochezya swinya nga Josefu aliyiyalila aminso yako ni kasa lyakwe. "5Jekapu akatuka ukufuma ku Beersheba. Awana wakwe Israyeli awapisya yisi wawo Jekapu, awana wawo, nawachi, mungolo zino Falawo watumile ukumunyamula. 6Wasenzile ivitekwa vyawo navyonsi vino wakolonganisile munsi ye Kenani. Awiza mu Ijiputi, Jekapu nimpapo yakwe yonsi naweliwe. 7Walesile naweliwe mu Ijiputi awana wakwe nawana wawana wakwe, nawana chanachi nawana chanachi wawana wakwe, ni mpapo yakwe yonsi.8Yaa ayali mazina yawana chonsi wakwe Irayeli wano wizile ku Ijiputi: Jekapu ni mpapo yakwe, Rubeni, ekatote wakwe Jekapu; 9awana chonsi wakwe Rubeni, Hanoki, Pallu, Hezroni, ne Kalami; 10awana chonsi wakwe Simeoni, Jemuel, Jamini, Ohad, Jakin, Zohar, ne Shaul, umwana chonsi wa mwanachi umukanani; 11nawana chonsi wakwe Levi, Gershoni, Kohath ne Merari.12Awanakwe Yudah walinji we Er, Onani, Shelah, Pelez, ne Zerah, (kweni Er ne Onani wafwizile munsi ye Kanani). Awanakwe Pelezi walinji we Hezron ne Hamul. 13Awanakwe Issachar walinji we Tola, Puah, Lob, ne Shimron; 14Awanakwe Zebulun walinji we Seled, Elon, ne Jahleel 15Waa walinji awanakwe Leya wano wapafile kwe Jekapu mu Paddan Aram, ponga nu mwana umwanachi Dinala. Awana chonsi nawana chanachi impendwa walinji amakumi yatatu_nayatatu(33).16Awanakwe Gad walinji we Zephon, Haggi, Shuni, Ezbon, Eri, Arodi, ne Areli. 17Awanakwe Asher walinji we Imnah, Ishvah, Ishvi, ne Beriah; nga Selah walinji ankazi yawo. Awanakwe Beriah walinji we Heber ne Malkiel 18Waa walinji awanakwe Zilpah, wano Labani wapile kwakwe Leya umwakwe umwanachi. Waa wana wapafile kwe Jekapu _mwakwe wonsi ikumi lyonga numutanda.19Awana chonsi wakwe Rakelo umuchi we Josefu walinji we Benjamin. 20Manasseh ne Ephraim wakwasilwe kwe Josefu mu Ijiputi ne Asenati, umwana chanachi wakwe Potiphera esimapepo wampindi yilyanye. 21Awanachonsi wakwe Benjamin walinji we Bela, Beker Ashbel, Gera, Naaman, Ehi, Rosh, Muppim, ne Ard. 22Waa walinji awanachonsi wakwe Rakelo wano wakwasilwe kwe Jekapu_ mwakwe wonsi ikumi lyonga nawani(14).23umwanachonsi wakwe Dani walinji we Hushim. 24Awanachonsi wakwe Naphtali walinji we Jahziel, Guni, Jezer, ne Shillem. 25Waa walinji awanachonsi wano wakwasilwe kwe Jekapu ne Bilhah, wino Laban wapile ku mwanakwe wachanachi Rakelo_ mwakwe wonsi munenulambali (7).26Wonsi wano wayile ku Ijiputi ne Jekapu, wano yalinji ampapo yakwe, nanti kupendela awachi wawanachonsi wakwe Jekapu, mwakwe wonsi walinji amakumi umutanda numutanda(66). 27Nawanachonsi wawili wano wakwe Josefu wano wakwasilwe kwe weliwe mu Ijiputi, ivyawi vya mbumba wano wayile ku Ijiputi walinji amakumi umutanda mwakwe wonsi(60).28Jekapu atuma Yudah pankolelo pakwe weliwe kwe Josefu pakulanjizya inzila pankolelo pakwe weliwe ku Goshen, nga awiza munsi ye Goshen. 29Josefu apekania igeleta lyakwe nga aya ukusunkana ne Israyeli eyisi mu Goshen. Wamuweni, amukumbatila munsingo, nga alilila pansingo yakwe impindi intali. 30Israyeli ati kwe Josefu, " Kanonzi leka imfwe, pasipo nalola ichinsyo chako, ukuti uchili uli kuwumi."31Josefu avwanga ati kuwanyina ni ng'anda ye yisi, " Naya mukumunena Falawo, nukuti, ' Awanyinane ni ng'anda yakwe tata, wano walinji munsi yakwe Kanani, wiza kwakwe nene. 32Awakachema wa ng'onzi, amuno wawa awakasunga wavitekwa. Wati waleta amawufyo yawo, wakachema wawo, navyonsi vino walinavyo.'33Chiliyiza chiwe, pano Falawo wawita nukuwakolowozya, ' Wuzye umulimo winu achani?' 34achino mufwile muti, ' Awawonvi winu awakasunga wavitekwa ukufumilila kuwunya mpaka kanonzi, swensi swswe, nawa tatakulu witu. ' Wombani choo ukuti mwikale munsi ye Goshen, amuno ekachema wang'onzi wensi achinyalisyo kuwa Ijiputi.''

47

1Apano Josefu ayinjila mwenemo swinya amunena Falawo, " tata wane swinya wanyina wane, ivikwato vyawo, ivintu vyawo, swinya navyonsi vino walinavyo, wafika ukufuma munsi yakenani. Lola wali munsi ye Goshen." 2Wasenzile wanyina wakwe nukuwalanjizya kwe Falawo.3Falawo avwavnga ati, kuwanyina wakwe, " Wuzye ukawomba chani? awavwanga wati kwe Falawo, awawonvi wako awachemi, watatakulu witu." 4Apano awavwanga kwe Falawo awati," twiza ngati saswe wakwikalisya munsi. Kusi umulenvwe wamawufyo yawawonvi wako, amuno ichipowe chakulisya munsi ye Kanani. Achino kanonzi, nazina leka awawonvi wako wikale munsi ye Goshen.''5Ngapano Falawo avwanga kwe Josefu, ati, '' Eso nawanyonko wiza kwakwe wewe. 6Insi ye Ijiputi yili pankolelo pakwe wewe. Wika Eso nawanyonko muchipya ichizima, insi ye Goshen. Ndi umanyile awamaka mwakwe woliwo, muwawike wawe awakalola wavitekwa vyane.''7Apano Josefu aleta Jekapu yisi amulolesya kwe Falawo. Jekapu amipepa Falawo. 8Falawo ati kwe Jekapu," nga wikala imyaka yinga?" 9Jekapu ati kwe Falawo, " Imyaka yamipitile yane amwanda namakumi yatatu(130). Imyaka yawumi wane ayatichi nayalume. Yata talimpa vino yayo aya watatakulu." 10Apano Jekapu amupepa Falawo nga afuma pachinsyo chakwe.11Apano Josefu ayikazya yisi nawanyina. Awapa ichipya munsi ye Ijiputi, insi inzima, munsiye Rameses, ndi vino Falawo wapinguzile. 12Josefu apa ichakulya kweyisi, awanyina, ni mbumba yonsi iya kweyisi, ukulingana ni pendwa muno wawezile.13Nomba kutalinji ichakulya munsi; amuno ichipowe chakuzile. Insi ye Ijiputi ni ye Kanani zya tombolosile umulandu ni chipowe. 14Josefu wakolonganisile indalama zyonsi zino zyalinji mu Ijiputi namunsi ye Kanani, pakukazya impumba kuweni nsi. Apano Josefu aleta indalama kwi sano lye Falawo.15Alapano indalama zyonsi izyansi zye Ijiputi ne Kanani zyawombelwa, Wa Ijiputi wonsi awiza kwe Josefu awati, " Tupe ichakukya! Nga mulanduchi tufwile paminso yinu umulandu indalama zyitu zyasila?" 16Josefu ati, " Ndi indalama zyinu zyasila, letani ivitekwa vyinu imbape ichakulya pakukawulania ni vitekwa. " 17Achino awaleta ivitekwa vyawo kwe Josefu. Josefu awapa ichakulya pakukawulania ni mpunda, pamawufyo, pa ng'ombe, nga napa ndokwe. Awalyesya ne buledi pakukawulania ni vitekwa vyawo vyonsi umwaka wowonye.18Alapano umwaka wowo wasila, awiza kwakwe weliwe umwaka wakukonkapo nukuti kwe weliwe, " Tutandi fisame kwe tatakulu witu ukuti indalama zyitu zyonsi zisizile, nga ninchemo zya ng'ombe azye tatakulu. Pasi chino chisyazile muminso ye tatakulu, ukufumyako imiwili yitu ninsi yitu. 19mulanduchi tufwile ukufwa pankolelo yaminso yinu, sweswe swensi ninsi yitu? Utukale ninsi yitu pakukawulania ni chakulya, sweswe ninsi yitu tuliwa swewawonvi kwe Falawo. Tupani impumba ukuti tuwe nuwumi nanti kufwa, nga nukuti insi yitawa ankolwa."20Achaleka Josefu akala insi yonsi ye Ijiputi pakuwa aye Falawo. Amono umu Ijiputi wensi wakaziye ichalo chakwe, umulandu ichipowe chakuzile. Munzila yoo, insi yalinji aye Falawo. 21Lelo awantu, wawapanzile ukuwa awazya ukufuma kuwutalichilo wampaka ye Ijiputi na kunsilo yinji. 22Yalinji vye ansi yawasimapepo yino Josefu atakazile, pumulandu wasimapepo waposile ichipya chawo. Walyanga ku chipya chino Falawo wawapile. Achaleka watakazizye ichalo chawo.23Apano Josefu avwanga kuwantu, " Lola, Nakala mwemwe nichalo ilelo ukuwa avye Falawo. Kaonzi impumba yoo eye mwemwe, nga mwandi mukomele ichalo. 24Pakugowola, mfwile mwawapa iche chitisano kwe Falawo, nga iyawi vini viliwa avyinu, pa mpumba ya chalo ni chakulya cha mbumba zyinu nawana winu."25Watili, " Mwapususya amawumi yitu. Leka tuzane ukutemwela muminso yinu. Tuliwa awawonvi we Falawo. " 26Achino Josefu wapanzile isundo lino lyatalisile munsi mpaka nakuwanda wilelo, ukuti iche chitisano achakwe Falawo. Ichalo chawa simapepo watupu chitizile chawa ache Falawo.27Achino Israyeli ayikala munsi ye Ijiputi, munsi ye Goshen. Nga awawa ni vyawo kulyanye. Awapapana nukunyama nkaninye. 28Jekapu ayikala munsi ye Ijiputi imyaka ikumi na munenulambali(17), achino imyaka yawumi we Jekapu yalinji umwanda namakumi yani _namunenulambali(147).29Alapano impindi ye Israyeli yapalamila ukufwa, ayita umwana wakwe e Josefu nga ati kwakwe weliwe, " Ndi kanonzi nazana ukutemwelwa muminso yinu, wika ikasa mwisika mulupamba lwane, nga undanjizye uwusuwalikwa nuwusuwizi. Nazina utanzika mu Ijiputi. 30Ndi nalala nawatata, mulimfumya mu Ijiputi nga mukanzike mumasyo yawa tatakulu." Josefu ati, " Ndiwomba ndivino wavwanga. " 31Israyeli ati, " Lapa kwakwe nene, " nga Josefu alapa kwakwe weliwe. Apano Israyeli apunamila pa mutwe wa chitala chakwe.

48

1Lyo papita impindi pakwe vyoo, weyo avwanga kwe Josefu ati," Lola, eso amulwale." Achaleka asenda awanakwe awonsi wowili, Manase ne Efulaemu. 2Awala wamuwuzya Jekapu, " Lola, umwanako Josefu wafika pakukulola," Israeli ayikankalizya ayikala pachitala.3Jekapu avwanga kwe Josefu ati," eLeza uwamaka yonsi alolsile kwenene paluzi munsi ye Kenani. Andota nene. 4nga avwanga kwe nene, ' Ndikupa uwukwasi, swinya ndileka unyame. Ndileka mwakwe wewe mufume iwumba lyawantu. Ndipa insinye yoo kwiwuvi lyako amanda yonsi yiliwa ayawo. '5Nomba awana wako wowili awonsi, wano wakwasilwe kwakwe wewe munsi ya Iguputo lyontani njize kwe wewe mu Iguputo, awane. Efuraem ne Manase waliwa awane, ndimuno Rubeni ne Simiyoni awane. 6Awana wano ulinawo pansizi pakwe wawo waliwa awako; waliwakwa pansi pamazina yawanyina muwupyani wawo. 7Kweni nene, lyo nafika ukufuma ku Paddani, umwawulanda kwakwe nene Rakelo wafwile munsi yaku Kenani munzila, lyo pachili pali uwulendo uwutali ukuya ku Efulata. ( kuno aku Betelehemu).8Alapano Israeli walola awanakwe Josefu, ati, " Nga awaweni waa?" 9Josefu awvwanga kwe yisi ati, " Awanane awalumendo, wano Leza wampa koo." Israeli ati, walete kwenene, ukuti imbalote." 10Kanonzi aminso yakwe Israeli yavilwanga ukulola ukuyana ni myaka yakwe, nga atalolanga. Nga Josefu awaleta papipi naweliwe, nga awafyofyompa swinya awakumbatila.11Israeli awvwanga kwe Josefu," Ntasuwilanga kuno ndilola impumi yako swinya, eLeza wanzumilizya nene ukuti ndole nawakonye." 12Josefu awafumya mumakokola yakwe Israeli, ngapano awafukama ayisya impumi yakwe pansi. 13Josefu awasenda wowili, Efulaemu mwikasa lyakwendilo ukuya kwikasa lyakwe Israeli ilyekamani, ne Manase mwikasa lyakwe ilyekamani ukuya kwikasa lyakwe Israeli ilyendilo, nga awaleta papipi naweliwe.14Israeli atambalika iksa lyakwe ilyendilo aliwika pamutwe wakwe Efulaemu, wino walinji amutichi, swinya ikasa lyakwekamani pamutwe wakwe Manase. Asuntunkania amakasa yakwe, amuno Manase walinji we katote. 15Israeli amulota Josefu, avwanga ati," eLeza wino watata wa Abrahamu ne Ayizeki wapepanga, eLeza wino wansunga ukufika kuwanda wilelo, 16umungelo wino watekunsunjilila nene ukufuma kwevyonsi vino vinganchisa, awalote awalumendo waa. Alyakuti izina lyane liwa landalila mwakwe woliwo, swinya i zina lyawa tata Abrahamu ne Ayizeki. Lekani wize wanyame ukufika iwumba kulu munsi."17Alapano Josefu walola yisi watambalika ikasa lyakwendilo pamutwe wakwe Efulaemu, achimuvitisya. Alema ikasa lyakwe yisi alifumya pamutwe wakwe Efulaemu aliwika pamutwe wakwe Manase. 18Josefu amunena yisi ati," Mutawomba wowo tatawane; wee wekatote. Wika ikasa lyeko ilyendilo pamutwe pakwe."19Eyisi akana ati," manyile mwaname, manyile. Amuno nawenye aliwa amutundu mukulu kumulusya nikwata lyakwe liliwa amawumba yansi ." 20Israeli awalota uwandanye wowo namazwi yaa," Awantu wa Israeli walipunda uwulote mumazina yinu wavwanga awati," leka eLeza akulote wewe nge we Efulaemu swinya ne Manase'." Munzilanye yoo, Israeli awika Efulaemu pankolelo pakwe Manase.21Israeli avwanga ati kwe Josefu," Lola, kanonzi indi mupipi nimfwa, ukuwa Leza wandi awawa nawewe, swinya alikunyosya kunsi yawaso. 22Kwakwe wewe, nge wumwi wino ali papepla pawakulu wakwe, nakupa ichipya chonga ichapamwamba papela chino naposile ukufuma mumakasa yawa Amori muno alupanga nuwulapwa wane."

49

1Ngapano Jekapu ayita awana wakwe, ngavwanga ati: " Wunganani mwensi apaliponga, alyakuti mbanene chino chili chitwa kwe mwemwe munkolelo. 2Wunganani swinya muteyelezye mwemwe wanawakwe Jekapu. Teyelezyani kwe Israeli, eso.3Rubeni, wekatote wane, amaka yane, swinya we maka yane ayakutalichila, ulusizye wanji kuchilumba swinya nakumaka. 4Ngati aminzi yano yakusamala yano utanga uyimike, utaliwa nulongo amuno wayile pachitala cheso. Ngapano uchikombezya; wayile panchese yane.5Esimeon nu Levi awanyina. Avyanzo vyawusiwolo azili mpanga zyawo. 6Oko wemuzimu wane, utize uwaya kuno wakupanzyania kwawo; oko wemuzimu wane, utize wayisanzya nukuwungana kwawo, amuno amwenzo wane wuli numuchinzi nkaninye kwechocho. Amuno mukuvitwa kwawo wakomile awantu. Chalinji ukuti wayisechelesye achaleka waputuzile ing'ombe inkole.7Leka ukuvitwa kwawo kutipwe, amuno chalinji achakutinia, swinya achawukali wane amuno kwalinji akukulu. Ndiwapankania mwakwe Jekapu swinya imbansampanie mwakwe Israeli.8Yuda, amunyonko alikuwanzya wewe. Ikasa lyako liliwa pansingo yawalwani wako. Awana wakweso waliwafukama pakwe wewe.9Yuda amwana wa nkalamu Mwana wane, wafuma muwalwani wako. Atenelela pansi akwawilila ngati ankalamu injonsi, ngati ankalamu injanachi. Weweni angelezya ukumukatusya?10Ichumo chachifumu chitalifuma kwe Yuda, nanti ansonzo yakwe kapanzya pakasi pamatamba yakwe, asuke shilol ayize afike. insi zili mutontela.11Alinyepelela indokwe kumuti wavikomwa, swinya numwana wandokwe kumuti wuno wasolwa, wapwizya imyinjilo yakwe mwipala, swinya ninkusa zyakwe muwazi wavikomwa. 12Aminso yakwe yaliwa amatifi ngati alipala, swinya naminso yakwe ngati amukaka.13Zebuloni aliyikala pachituntu chakwe sumbi. Aliwa chino wakakwisizya penepo ukufuma mumawato makulu, swinya numumpaka wakwe alifika pasidoni.14Isakari andokwe mbome, yilazile pakasi pavipimpo vya ng'onzi. 15Akulola amasyo amazima swinya ukupuza ninsi inzima Aliyinamika ichiweya chakwe kwewano wakuchula swinya aliwa amuwonvi kumulimo wakupatichizya.16Dani aliwapanzya awantu wakwe ngati amwiko wumwi uwawa Israeli. 17Dani aliwa anzoka munzila, inzoka yamati amawipe munzila yino yikaluma ivitende vyampunda, alyakuti wino akwezile apone chifundansizi. 18Nkulindilila ikomolwa lyako, Yahweh.19Gad_ ekalema ali mukatuchila weliwe ukuwa aliwatuchila kuvitende vyawo. 20E Ashari ichakulya chakwe chilichindama, swinya alileta ivyakuyilosya. 21Nafutari we mpombo umwanachi musapulwa; alikwata awana awazima.22Jekapu alusamba lwavikomwa, ulusamba lwavikomwa mupipi nakantopwezi, wino insamba zyakwe zyatambila muluwumba. 23Wakavwinta wamivwi awamulwisya ichilume swinya awamulasa nimivwi awamupungania.24Ukuwa uwuta wakwe uliwa wupekanue swinya namakasa yakwe amasikatale pamulandu namakasa yawamaka wenga uwakwe Jekapu, pamulandu nizina lyakwe kachema, e Mfunzi wakwe Israeli.25Eleza wakweso aliwa kwavwa wewe swinya Leza wamaka yonsi alikupepa wewe nukupepwa mwilewelewe mupel, nukupepwa kwa kantopwezi pansi apazike, swinya nukupepwa kwamawele nuwula.26Ukupepwa kwa kweso kwakula kwalusya ukupepwa kwa myamba mikali nanti akulonda kwa vintu vyamyamba yikali. Viwe pamutwe wakwe Jekapu, napampupmpu yakumutwe iyamwana wamfumu uwawanyina.27Benjamin ampumpi mvitwe. Umutondotondo alilya inyama, swinya amanguzi alipawunkania ivisampwa."28Waa amyiko ukumi nayiwili iyakwe Israeli. Choo achino yisi wavwanzile kwewoliwo pano wawapepanga. Wensinye wamupefile ukulingana nukupepwa kwakwe. 29Ngapamo wawanenile swinya avwanga ati," Ndinukuya kuwantu wane. Mukanzike kuwa tata muninga yino yili muchalo chakwe Efuloni umu Hiti, 30muninga yino yili muchalo chakwe Makipela, chino chili kupipi nu Mamre munsi ye Kenani, ichalo chino Abrahamu wakazile ukuwa amasyo yakuzichila ukufuma kwe Efuloni umu Hiti.31Kulyanye wazisile Abrahamu swinya nu Sera umuchi; kulyanye wazisile Ayizeki nu Rabeka umuchi wakwe; swinya kulyanye wazisile Leya. 32Ichalo swinya nininga yino yilimwenemo vyakazizwe ukufuma kuwantu we Heti." 33Alapano Jekapu wamala ukukomelezya wana wakwe, atambalika amakasa yakwe pachitala, afuta akakupelelechezya, swinya aya kuwantu wakwe.

50

1Ngapano Josefu afwilimana nkaninye mpaka aponela yisi pampumi awalosya pakwe weliwe, swinya amufyompa. 2Josefu apingula awawonvi wakwe wasing'anga ukuti wapake ichala cheyisi. Nga wasing'anga awapaka Israeli ichala. 3Wasenzile amanda amakumi yani, amuno ayino yalinji ampindi yakwana pakupaka ichala. Awina Ijiputi wamulosizye amanda amakumi munenulambali,4Lyo amanda yakulosezya yasila, Josefu avwanga kung'anda ye Falawo, ati," ndi kanonzi nazana ukutemwelwa muminso yako, nazina vwanga kwe Falawo ati,' 5Tata wane wandafizye, pakuvwanga ukuti, " Lola, ndinukufwa . Mukanzike mumalalo yane yano nimvile nenga munsi ye Kenani. Kulyanye ako mukanzike." Nomba lekani nkatuke inje nzike tatawane, nga naya pakunyoka swinya."' 6Falawo atolelela ati," Yanga uye uzike tatawako, vino wakulamfizye."7Josefu apita ukuya zika yisi. Inkombe zyonsi izye Falawo azipita naweliwe_wasongo wamung' anda yakwe, ninkombe inkulu zyamu munsi ye Ijiputi, 8Nawamung'anda nawanyina wakwe, nawamung'anda yeyisi. Kweni awana wawo nivitekwa wavisile munsi ye Goshen. 9Amagaleta nawapisya wampunda nawonye walinji naweliwe. Lyalinji aliwumba kulu ilyawantu10Awalapano wafika kwilyano lye Atad ku mbalama yinji ye Yolodani, awalosya ukulosya ukukulu nukwa malanda. Josefu alila yisi kulyanye amanda munenulambali. 11Alapano aweninsi, awina kenani, walola ukulosya mwilyano lye Atad, awati , " Yoo ampindi yamalanda kuwina Ijiputi." Awulimulandu amasyo yisilwe Abel MiZraim, yano akupitilila Yolodani.12Achaleka awana wakwe wawonvile ndivino Jekapu wawalinganizizye. 13Awana wakwe awamunyamula ukuya nawe munsi ye Kenani nga awamuzika muchalo che MChpelah, kupipi nu Mamre. Abrahamu wakazile ininga nichalo ukuwa amasyo yakuzichilapo. Wakazile kwe Ephron mu Hiti. 14Walile wazika yisi, Josefu anyochela ku Ijiputi, weliwe, ponga nawanyina, nawonsi wano walinji nawo ponga pakusunga yisi.15Awala awanyina Josefu walola kuno yisi wafwa, awati, " Ngandi Josefu achili wafulwa nasweswe nga akasi alanduzye muwukwane ?" 16Achino wakomelezizye ukuzanwa kwakwe Josefu,awati, Eso walayilizizye lyo atani afwe, watili, ' 17Munene choo Josefu , " Nazina utetele uluwembu lwanyonko nimbembu zyawo pano wawonvile uwuwipe kwewewe."' Lelo tetela awawonvi we Leza wetata wako." Josefu alosya pano wakuvwanga kwakwe weliwe.18Nawanyina awaya swinya awapunamika impumi pansi pankolelo pakwe weliwe. Awati, "Lola, swewawonvi wako." 19ukuwa Josefu awatolelela, " Mutatina. Wuzye indi mumasyo ye Leza ? 20Nge mwenji , mwasulanga ukunchisa, kweni Leza wasulanga uwuzima, ukusunga amawumi yawantu, ndivino mukulola uwanda wilelo. 21Achaleka mutatina. Ndipa mwemwe nawana winu." awamyalilika wonye nukuvwanga umwankumbu mumyenzo yawo.22Josefu wisile mu Ijiputi, ponga nimbumba yeyisi. Ayikala imyaka umwanda nikumi (110). 23Josefu alola awanakwe Ephraim nakwikwatwa lye chititatu. Alola swinya nawana wakwe Makir awana Manasseh, wano wawisilwe mumakokola yakwe Josefu.24Josefu watili kuwanyina wakwe," Nemo mpalamile ukufwa; kweni Leza molimonye aliyiza kwe mwemwe nukuwa tungulula ukuwafumya munsi yoo ukuwatwala munsi yino walayizizye Abrahamu, kwe Ayizeki, nakwe Jekapu." 25Ngapano Josefu alafya ichilapo awana Israeli. Awati," Nakawuzyenye Leza aliyiza kwe mwemwe. pampindi yoyonye mukanyamule amafupa yane ukufuma koo 26Achaleka Josefu wafwile, nimyaka umwanda nikumi(110). Awamupaka nukumuwika mumbokosi mu Ijiputi.

Exodus

1

1Waa a mita ya wana wa Izirayeli wano wizile mu Ijiputi nu Yakobi, wensi ni wa mu ng'ánda yakwe: 2Rubeni, Simiyoni, Levi, nu Juda, 3Isaka, zebuluni, nu Benjamini, 4Dani, Nafutali, GAd, nu Asha. 5Wonsi awanthu wano walinji mu nkhwatwa ya Yakobi walinji amakumi munenula mbali(70) mu mphendwa. Yosefe alinji kali mu Ijiputi.6Ngapano Yosefe, awanyina wakwe wonsi, na wonsi mu nkhwatwa yilyanye awafwa. 7Awa Izirayeli awawa ni nkhwatwa iyikulu, awavula ukulusya mu mphendwa, swinya awawa na maka akulusya; insi ayizula na woliwo.8Ngapano nomba imfumu iyipya ayikatuka apkwe Ijiputi, wonga wino atamanyile ivya kwe Yosefe. 9Atili ku wanthu wakwe, ''Lolani, awa Izirayeli wavula swinya wawa na maka ukulusya sweswe. 10Zanji, tuwombe na woliwo umwa mano, ndi twaleka wandi watwalilile ukukula mu zya mphendwa, swinya ndi inkhondo yiza, walisanzyinkhana na walwani witu, ukulwa na sweswe, nga wayisye insi yoo.''11Achaleka awawika awa kalolela awazya pakwe woliwo ukuti wawalyatanjile ni milimo iyitale. Ama Izirayeli wazenzile imisumba ya kusunjila mwenemo iya Farawo: Pitomu nu Ramasesi. 12Kweni umwa kulusya muno ama Ijiputi yalyatanjilanga woliwo, a mulimonga muno wavulilanga ama Izirayeli mu mphendwa na mu kusata. Achaleka ama Ijiputi aya talika ukupata ama Izirayeli.13Awa Ijiputi wawomvyanga awa Izirayeli intchito umwa wuzya. 14Awawika uwulanzi wawo ukuti wulume ukuwomvya ivu ni njerwa, swinya ni misango yonsi iya milimo mu vyalo. Intchito zyawo izya kulondeka zyonsi zyalinji a ziwome.15Ngapano imfumu ya wa Ijiputi yavwanzile kuwa wa Heberi awa mayo wano wavwilizyanga awanachi ukukwata; izina lya wonga lyalinji Shifira, nu winji alinji we Puwa. 16Farawo atili, ''Pano mukwavwilizya awa mayo wachi Heberi ukukwata, muwalolechesya pano wakukwata. Ndi umwana a mulumendo, mufwile mumukome; kweni ndi a mukazyana, mutakamukome. 17Ukuwa awa mayo wa kukwatisya watinanga Leza nga watawomvile ndimuno imfumu ya wa Ijiputi yapinguzile woliwo; mu malo mwakwe, wasyile awalumendo nu wulanzi.18Imfumu ya wa Ijiputi yisile awa mayonye wawo nga yatili kwe woliwo, ''Achani fwandi chino muwomvile choo, musyile awalumendo nu wulanzi?'' 19Awa mayo nye wawo awati kwe Farawo, ''Awanachi wachi Heberi wasi ngati awanachi wachi Ijiputi. Wali na maka ayavule sana tukuzana wakwasilwe kali pano tukufika kwe woliwo.20Leza achinjilizizye waa a wa namayo. Awanthu awavula mu mphendwa nga awawa na maka ukulusya. 21Umulandu wa namayo watinanga Leza, Leza apile woliwo imisolo yawo. 22Farawo apinguzile awanthu wakwe wonsi, ''Mufwile musumbile awalumendo wonsi wano wakwasilwe mu luzi, kweni awakazyana muwasye nu wulanzi.''

2

1Nomba u monsi wa luko lwakwe Levi atwazile umwanachi mu luko lwakwe Levi. 2Umwanachi awa nu wula nga akwata umwana umulumendo. Lyo alola ukuti umwananye weyo alichete, azyisile weliwe imyezi yitatu.3Ukuwa pano aweni ukuti atanga atwalilile ukumufisa, asenzile ichizanga cha matete nga achimata ni pula. Ngapano awika umwananye wewo mwenemo nukuchiwika pakasi pa matete mu minzi mumbali ya luzi. 4Inkhazi ya mulumendo yimilizile pawutali ukuti yiwalola chino chingachitika kwe weliwe.5Umwana umukazyana wakwe Farawo ayiza ku luzi mu kusamba pana awa ntchito wakwe wapitananga mumbali mwe luzi. Aweni ichizanga mu matete nga atuma awa ntchito wakwe ukuti wachisende. 6Pano wiyula chenecho, alola u mwana. Lolani, umwana alilanga. Ayivwa ichilanda pa kwe weliwe nga ati, ''Awenche wee a wonga mu wana wa wa Heberi.''7Ngapano inkhazi ya mwananye weyo yatili ku mwana wakwe Farawo, ''Wuzye ningaya imwambe umwanachi mu wa Heberi wino angakusunjila wewe umwana wee?'' 8U mwana wakwe Farawo atili kwe weliwe, ''Yanga.'' Achaleka umukazyana ayile nga asenda e nyina wa mwana.9U mwana wakwe Farawo atili kwe nyina wa mwana. ''Senda u mwana wee nu ku nsunjila nene, nga nenji ndiwakulipila wewe.'' Achaleka u mwanachi asenzile umwana nu kumusunga. 10Pano umwana akula, ayiza nawe ku mwana wakwe Farawo, nga awa a mwana wakwe umulumendo. Amwita izina lyakwe Mose atinji, ''Umulandu namufumizye mu minzi.''11Pano Mose akula, ayile ku wanthu wa kumwawo nga aweni muno wachililanga ni milimo. Aweni umu Ijiputi akuma u mu Heberi, wonga wa wanthu wa kumwawo. 12Alola koo na koo, ngapano alola ukuti kusi nanthi wumwi wino akumulola, akomile u mu Ijiputi nu kuzyika umuwili wakwe mu musenga.13Aya swinya uwanda wa kukonkha penepo, nga, lolani, awa Heberi wawili wakulwa. Atili kwe wonga wino alinji a muluvyanie, ''Wuzye achani fwani chino ukuma umuwuyo?'' 14Kweni umunthu nye weyo atili, ''Wuzye weweni wino akupile amaka ukuti wewe uwe we katungulula swinya e kapingula witu? Ukulonda unkhome ndi muno wakomile u mu Ijiputi?'' Ngapano Mose alemwa ni nthete nga ati, ''Awenche chino nawomvile chamanyikwa na wanji.''15Nomba pano Farawo wivwa, ayelezizye ukuti akome Mose. Ukuwa Mose asamazile ukufuma kwe Farawo nga aya ayikala kunsi ya Midiyani. Kulyanye aya ayikala pa chifula. 16Nomba e nanzuwi wa ku Midiyani alinji na wana wakwe awakazyana munenulambali(7). Awiza, mukusemba aminzi, awizuzya amapondo ukuti wang'wensye ing'onzi zya baba wawo. 17Awa kachema wizanga nu kusamazya awa kazyana, kweni Mose awavwilizizye. Ngapano apile ing'onzi zyawo aminzi.18Pano awakazyana wiza kwe Ruwelo e baba wawo, weni atili, ''Wuzye achani fwandi chino mwawela zuwa ilelo?'' 19Awati, ''U mu Ijiputi atuposile sweswe ukufuma ku wakachema. Swinya atusembela aminzi ukuti ing'ozi zing'we.'' 20Ruwelo atili ku wakazyana wakwe, ''Wuzye nomba ali kwinye? Wuzye achani chino mumusyile umonsinye weyo? Mwitani ukuti angize alye na sweswe.''21Mose azumila ukuti ayikale nu Ruwelo, wino apile weliwe umwana wakwe umukazyana e Zipora ukuti amutwale. 22Akwasile umwana umulumendo, nga Mose amwita Geshomu; weni atinji, ''Nenji ne mwikala wansi ya chilendo.''23Lyo papita imphindi, imfumu ya ku Ijiputi yizile yafwa. Awa Izirayeli wizile wakuta umulandu wa milimo iyiwome ya wuzya. Wizile wakuta ukuti watulwe, nga ukukuta kwawo kwafika kwe Leza umulandu wa kunyepwa kwawo. 24Lyo Leza wivwa ukukuta kwawo, Leza iyizuka ilayano lyakwe nu Abrahamu, nu Iyizeki, swinya nu Yakobe. 25Leza aweni awa Izirayeli, nga iyivwisizye ukukuta kwawo.

3

1Lelo Mose atwalilizile ukuchema ing'onzi zyakwe Yetiro e yisivyala, e nanzuwi wa ku Midiyani. Mose akololezile ing'onzi ukuya ukutali ku mbali ya lupalang'ang'a nga izile afika ku Horebu, u mwamba wakwe Leza. 2Kulyanye umungelo wakwe Yawe alolesile kwe weliwe mu mulilo mwe vupa. Mose alola, nga lolani, e vupa akwaka, kweni e vupa nanthi akupya. 3Mose atili, ''Nenji nandi imphiluchile kumbali nu kulola ichizungusyo choo, ichifukwa chani e vupa atakupya.''4Pano Yawe aweni ukuti Mose ailuchila kumbali ukuti alole, Leza ayisile weliwe ukufuma mwe vupa nga atili, ''Mose, Mose.'' Mose atili, ''Nenji ndi paa.'' 5Leza atili, ''Utakati upalamile! zula indyato zyako ukufuma ku matamba, amuno amasyo yano wimilizile penepo ayapatulike muno nene.'' 6Leza ayonjelezya, ''Nenji ne Leza wakwe Tata wako, e Leza wakwe Abrahamu, e Leza wakwe Iyizeki, swinya e Leza wakwe Yakobe.'' Ngapano Mose avwimbile ku minso, amuno watinanga ukuti alolechesye pakwe Leza.7Yawe atili, ''Nenji nalola ukuyimba kwa wanthu wane wano wali mu Ijiputi. Nenji nivwa ukupunda kwawo umulandu wa wuwome wa milimo yawo, amuno imanyile ivya mayimba yawo. 8Nenji niza ukuti imphususye woliwo ukufuma ku maka ya wa Ijiputi nu kufumya woliwo kunsi yilyanye ukuya kunsi iyizima, iyikule, insi yino yikuzwa umukaka nu wuchi; ukuya ku chiputulwa cha wa Kenani, awa Hiti, awa Amori, awa Perizi, awa Hivi, na wa Jebusi.9Lelo ukupunda kwa wanthu wa Izirayeli kwafika kwe nene. Nkhaninye, nenji nivwa amachuzi yano yiza na wa Ijiputi. 10Nomba achaleka, nenji nandi nthume wewe ukuya kwe Farawo alyakuti wewe ungaleta awanthu wane, awa Izirayeli, ukufuma mu Ijiputi.''11Ukuwa Mose atili kwe Leza, ''Wuzye nene ne weni, ukuti ningaya kwe Farawo nu kusenda ama Izirayeli ukufuma mu Ijiputi?'' 12Leza atolelela, ''Nakawuzyenye nenji ndiwa na wewe. Choo chiliwa a chilolesyo kwe wewe ukuti a nene nakutuma. Pano waleta awanthu ukufuma mu Ijiputi, ulipepa nene mu mwamba woo.''13Mose atili kwe Leza, ''Pano nenji naya ku wa Izirayeli nu kuwanena, 'E Leza wa wanyenya winu anthumile kwe mwemwe,' nga ndi wati kwe nene, 'Wuzye izina lyakwe we weni?' wuzye nditi chani kwe woliwo?'' 14Leza atili kwe Mose, ''NENJI A NENE WINO INDI.'' Leza atili, ''Wewe ufwile unene ku wa Izirayeli ukuti, ''NENJI A NENE anthumile kwe mwemwe.''' 15Leza swinya atili kwe Mose, ''Wewe ufwile uwanene awa Izirayeli ukuti, 'Yawe, e Leza wa wanyenya winu, e Leza wakwe Abrahamu, e Leza wakwe Iyizeki, swinya e Leza wakwe Yakobe, anthumile nene kwe mwemwe. Lyoo a lyita lyane kwa muyayaya, swinya moo a muli muno nene ndisungwa mu myelenganio ya nkhulo zyonsi.'16Uye nu kuwunganika awasongo wa Izirayeli ponga. Uti kwe woliwo, 'Yawe, e Leza wa wanyenya winu, e Leza wakwe Abrahamu, wakwe Iyizeki, swinya wakwe Yakobe, alolesile kwe nene nu kuti, ''Nene nakawuzyenye imbaweni swinya nalola vino vikuwombwa kwe mwemwe mu Ijiputi. 17Nenji indayizizye ukufumya mwemwe ukufuma ku mayimba mu Ijiputi ukuya kunsi ya wa Kenani, awa Hiti, awa Amori, awa Perizi, awa Hivi na wa Jebusi, insi ya mukaka nu wuchi.''' 18Awaliteyelezya kwe wewe. Wewe na wasongo wa Izirayeli mufwile muye ku mfumu ya Ijiputi, nu kumunena ukuti, 'Yawe, e Leza wawa Heberi, asunkhine na sweswe. Nomba tuleke tuye pa wulendo wa manda yatatu mu lupalang'ang'a, umwakuti tungaye tupe inzuwi kwe Yawe, u Leza witu.'19Ukuwa nenji imanyile ukuti imfumu ya Ijiputi yandi yikane ukuti mupite, penga pano ikasa lyakwe lyasinjilizwa. 20Nenji ndifuma ni kasa lyane nu kulwa na wa Ijiputi ni vizungusyo vyonsi vino ndiwomba pakasi pa woliwo. Ndi vyachitika, aliwaleka ukuti mufume. 21Nenji ndipa awanthu waa ulongo paminso ya wa Ijiputi, akuti pano mukufuma, mutalifuma amakasa vye. 22U mwanachi aliwensi alilenga ivizwalo vya siliva nu golidi swinya ni myenda ukufuma kuwa Ijiputi awa palamani wakwe nu mwanachi aliwensi wino ali mu zyang'anda zya wa palamani. Mulizwika awana winu awa lumendo na wakazyana. Munzila yoo muliwapoka awa Ijiputi.''

4

1Mose atolelela, ''Lelo wuzye ndi ndi wakana ukusuwila nene, pamwi ukwivwila kwe nene kweni mumalo mwakwe awati, 'Yawe atalolesile kwe wewe'?'' 2Yawe atili kwe weliwe, ''Achani chocho mu mwikasa lyako?'' Mose ati, ''Indisa.'' 3Yawe atili, ''Yisumbe pansi.'' Mose asumba yeneyo pansi, nga yawa a nzoka. Mose asamala ukufuma ku nzoka.4Yawe atili kwe Mose, ''Yileme ni kasa lyako kumusinda.'' Achaleka Mose ayilema nu kuyinyamula inzoka. Yiza yawa a ndisa swinya mwi kasa lyakwe. 5Choo chili wonye alyakuti wangasuwila ukuti Yawe, e Leza wa wanyenya wawo, e Leza wakwe Abrahamu, e Leza wakwe Iyizeki, swinya e Leza wakwe Yakobe, alolesile kwe wewe.''6Yawe atili swinya kwe weliwe, ''Nomba wika ikasa lyako mu chizwalo chako.'' Nga Mose awika ikasa lyakwe mu chizwalo chakwe. Pano alifumya mwenemo, lolani, ikasa lyakwe lawa lya mambombo, lwawa na mphee. 7Yawe atili, ''Wika ikasa lyako mu chizwalo chako swinya.'' Achaleka Mose awika ikasa lyakwe mu chizwalo chakwe, ngapano alifumya mwenemo, aweni ukuti lyapole lyawa ichete swinya, ngati a muwili wakwe wonsi.8Yawe atili, ''Ndi watakukusuwila wewe--ndi watakwivwa ku chilolesyo chakutalichila cha maka yane pamwi ukuchisuwila, fwandi wandi wasuwile ichilolesyo cha chitiwili. 9Ndi wakusuwila na pa vilolesyonye viwili ivya maka yane vyoo, pamwi ukukwivwila wewe, fwandi senda aminzi mu luzi nga usembelele pansi iyumile. Amainzi yayo yano uli senda yaliza yawe awazi pansi iyumile.''10Ngapano Mose atili kwe Yawe, ''Mfumu, nenji nthatela imbe nimivwanjile iya maka, nanthi kali pamwi ukufuma pano wewe wavwanzile ku muwomvi wako. Nenji ne wa mivwanjile nu lulimi lwa katichikatichi.'' 11Yawe atili kwe weliwe, ''Wuzye weweni wino wapanga u mulomo wa munthu? Wuzye weweni wino akupanga umunthu e chinunu pamwi wa mapuli pamwi uwa kolola pamwi inthonkho? Wuzye asa nene, Yawe? 12Achaleka nomba yanga, nga nenji ndiwa nu mulomo wako nu kukusambilizya icha kuvwanga.'' 13Ukuwa Mose atili, ''Mfumu, nazina tuma aliwensi uwunji, aliwensi wino ukulonda ukuti utume.''14Apano Yawe awa mufulwe nu Mose. Atili , ''Wuzye ngu Aroni, u munyina wako, umu Levi? Namanya kuno akavwanga ichete. Ukunjelezya penepo, akwiza ukuti musunkhane, swinya ndi akulola wewe, andi asechele mu mwenzo wakwe. 15Wewe ulivwanga nawe swinya uliwika amazwi ayakuti avwange mu mulomo wakwe. Nenji ndiwa nu mulomo wako swinya u mulomo wakwe swinya ndilanjizya mwemwe ichakuti muwombe. 16Aroni aliwakuvwanjila ku wanthu. Aliwa a mulomo wako, nga wewe uliwa ngati anene, e Leza. 17Ulisenda mwi kasa lyako indisa yoo. Uliwayiwombela ivilolesyo.''18Achaleka Mose anyochela kwe Yetiro e yisivyala nga atili kwe weliwe, ''Undeke inyoke kuwa luko lwane wano wali ku Ijiputi nga inje ndole ndi wachili awumi.'' Yetiro atili kwe Mose, ''Upite mu mutende.'' 19Yawe atili kwe Mose ku Midiyani, ''Yanga, unyochele ku Ijiputi, amuno awanthu wonsi wano walondanga ukuti wakukome awafwa.'' 20Mose asenda umuchi na wana wakwe awa lumendo nga akwezya woliwo pa ndokwe. Anyochela kunsi ya Ijiputi, swinya asenda indisa yakwe Leza mwi kasa lyakwe.21Yawe atili kwe Mose, ''Pano wanyochela ku Ijiputi, ulolechesye ukuti uwombe paminso ya Farawo ivizungusyo vyonsi vino mphile mu maka yako. Ukuwa ndiwomya umwenzo wakwe, nga atalizumilizya ukuti awanthu wapite. 22Ufwile uvwange kwe Farawo, 'Choo a chino Yawe akuvwanga: izirayeli a mwana wane umulumendo, e katote, 23nkhuti kwe wewe, ''Muleke umwana wane umulumendo apite, ukuti angamphepa nene.'' Ukuwa umulandu wewe ukukana ukuti umuleke apite, nakawuzyenye ndikoma umwana wako umulumendo.'''24Nomba pa nzila, pano wimilizile pa wusiku, Yawe asunkhine nu Mose nga elezizye ukuti amukome. 25Ngapano Zipora asenda ichipeni chiwe nga aputula kunsongo kwa mwana wakwe umulumendo, nu kusumbila pa matamba yakwe. Ngapano Zipora atili, ''Awentche we wisendwa kwe nene nu wazi.'' 26Achaleka Yawe amusyile Mose. Zipora atili, ''We wisendwa wa wazi'' umulandu wa kuputulwa.27Yawe atili kwe Aroni, ''Yanga ku lupalang'ang'a ukuti usunkhane nu Mose.'' Aroni ayile, asunkhana nawe pa mwamba wakwe Leza, nga amufyompha Mose. 28Mose amunenile Aroni amazwi yonsi a yakwe Leza ukuti amutumile weliwe ukuti avwange nivya vilolesyo vyonsi ivya maka yakwe Yawe vino apinguzile Mose ukuti awombe.29Ngapano Mose nu Aroni awapita nu kuwunganika apaliponga awa songo wonsi awa Izirayeli. 30Aroni avwanzile amazwi yonsi yano Yawe avwanzile kwe Mose. Awisile pa lwenze ivilolesyo vyonsi ivya maka ya Yawe mukulola kwa wanthu. 31Awanthu awa suwila. Pano wivwa ukuti Yawe awaweni awa Izirayeli swinya ukuti aweni amachuzi yawo, ngapano awafukama nu kumupepa Yawe.

5

1Lyo ivinthu vyoo vachitika, Mose nu Aroni wayile kwe Farawo nu kuti, ''Choo achino Yawe, e Leza wa wa Izirayeli, akuvwanga: 'Lekani awanthu wane wapite, alyakuti wangawa nu kuzewela muno nene mu lupalang'ang'a.''' 2Farawo atili, ''Wuzye e Yawe weweni? Wuzye a mulanduchi ukuti nenji ntheyelezye kwizwi lyakwe nga indeke awa Izirayeli wapite? Nenji nthamumanya Yawe; ukunjelezya penepo, nenji nthanga indeke Izirayeli apite.''3Awati, ''E Leza wa wa Heberi asunkhine naswe. Tuleke tuye pa wulendo wa manda yatatu mu lupalang'ang'a nu kupa inzuwi kwe Yawe e Leza witu alyakuti atakutukome ni zyandwala pamwi ni nkhondo.'' 4Ukuwa imfumu ya ku Ijiputi yatili kwe woliwo, ''Muse nu Aroni wuzye achani fwandi chino mukufumya awanthu ku milimo yawo? Nyochelani ku milimo yinu.'' 5Atili swinya, ''Muli awanthu awavule munsi yitu, nga ukuleka waleke imilimo yawo.''6Pa wanda wulyanye, Farawo apile insambu ku wa kapitawo wa wanthu. Atili, 7''Asa ngati kali, mutakati muwape isote pakumata injelwa. Lekani waye wayilondele isote. 8Lelo, mufwile mulonde imphendwa ya njelwa iyiyane ngati kali. Mutakati muzumile izichepe, umulandu awakata. Chocho achifukwa wakupunda nu kuti, 'Tuzumilizyani twapita mukupa inzuwi kwe leza witu.' 9Yonjelezyani umulimo wa wanthu alyakuti wuwasuwazye watakivwile amazwi ya wufi.''10Achaleka awa kapitawo wayile ku wanthu nu kuwanena. Awati, ''Choo acho Farawo akuvwanga: 'Nenji nandi indeke ukuwapa isote. 11Mwemwe mwenga mufwile muye mulonde isote kulikonsi kuno mungalizana, ukuwa umulimo winu tutandi tuwuchefye.'''12Achaleka awanthu wasata munsi yonsi ya Ijiputi ukulonda isote. 13Awa kapitawo wawa komelezyanga swinya watinji, ''Muwamalizya umulimo winu, ndivino pano twawapanga isote mwemwe.'' 14Awa kapitawo wa Farawo wumanga awa kapitawo wa Izirayeli, walyanye awanthu wano wapilwe amaka pa wawomvi. Awa kapitawo wawuzichisyanga woliwo penye, ''Wuzye achani chino mukupotwa ukukwanisya injelwa zino zikulondekwa kwe mwemwe, nanthi mutondo pamwi ilelo, ndivino mwawombelanga kali?''15Achaleka awa awa kapitawo wa Izirayeli wizile kwe Farawo nu kulilila kwe weliwe. Awati, ''Wuzye achani chino ukuyimvya awawomvi wako mu nzila yoo? 16Watakupa isote ku wawomvi ngati kali, kweni wachili wakutunena, 'Muwamata injelwa' Sweswe, swe wawomvi wako, wakutuma nu kutuma, kweni a nthazi ya wanthu wako wemwenecho.'' 17Ukuwa Farawo atili, ''Mwe wakata! Mwe wakata! Mukuti, 'Utuzumilizye tuye tupe inzuwi kwe Yawe.' 18Achaleka nomba nyochelani ku mulimo. Tutandi tuwape swinya isote, kweni mufwile mu mate injelwa mu mphendwa yiliyonga ngati kali.19Awa kapitawo Izirayeli waweni ukuti wali mu nthazi pano wawanenile ukuti, ''Mutakati muchefye injelwa zya pa wanda.'' 20Wasunkhine nu Mose nu Aroni, wano wimilizile kunzi kwa ng'anda ya Farawo, pano wafumanga kwe Farawo. 21Watili kwe Mose nu Aroni, ''Yawe awalole swinya awalipisye mwemwe, umulandu mwalenga sweswe tuwe swe wawipe muminso yakwe Farawo na wawomvi wakwe. Mwawika awa panga mu makasa yawo ukuti watukome.''22Mose anyochezile kwe Yawe nu kuti, ''Mfumu, wuzye achani fwandi chino wapela inthazi ku wanthu waa? Wuzye achani fwandi chino watumizile nene pakutalichila? 23Ukufuma pano nene nizile kwe Farawo ukuvwanga kwe weliwe mwi zina lyako, apezile inthazi ku wanthu waa, swinya utawalesile awanthu wako wawe awapususwe nanthi katichi.''

6

1Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Nomba mwandi mulole chino nenji ndiwomba kwe Farawo. Mulilola choo, amuno aliwaleka woliwo wapite uulandu wi kasa lyane ilya maka. Umulandu wi kasa lyane ilya maka, alisamazya woliwo ukufuma munsi yakwe.''2Leza avwanzile kwe Mose nu kuti kwe weliwe, ''Nenji ne Yawe. 3Nene nalolesile kwe Abrahamu, kwe Iyizeki, na kkwe Yakobe ngati we Leza uwa Maka ukulusya; lelo ni zina lyane, ilya Yawe, nenji nthamanyikwilwe kwe woliwo. 4Nenji swinya natalisizye ulwivwano na woliwo, umwakuti imphe woliwo insi ya Kenani, insi ya kuno wikazile ngati asa weninsi, insi ya muno wapitananga pitananga. 5Umwakonjelezya, nivwa ukutampha kwa wa Izirayeli wano wano walinji awazya ku wa Ijiputi, nga nenji nizuka ulwivwano lwane.6Achaleka, ku wa Izirayeli, 'Nene ne Yawe. Nenji ndiwafumya ukufuma ku wuzya pansi pa wa Ijiputi, swinya nenji ndiwapususya mwemwe ukufuma ku maka yawo. Nenji ndipoka mwemwe nichilolesyo cha maka yane, swinya na maka ya milimo yane aya kupingula. 7Nenji ndisenda mwemwe ukwiza kwe nene nemwenechongati a wanthu wane, nga ndiwa ne Leza winu. Mulimanya ukuti nene ne Yawe e Leza winu, wino afumizye mwemwe ukufuma ku wuzya pansi pa wa Ijiputi.8Nene ndileta mwemwe unsi yino nafinjiye ukupa kwe Abrahamu, kwe Iyizeki, na kwe Yakobe. Ndipa kwe mwemwe ngati ayinu. Nene ne Yawe.''' 9Pano Mose avwanzile choo ku wa Izirayeli, watateyelezizye kwe weliwe umulandu wa kuluma kwa wuzya wawo uwukali.10Ngapano Yawe atili kwe Mose, ukuti, 11''Yanga umunene Farawo, imfumu ya Ijiputi, ukuti aleke awanthu wa izirayeli wapite ukufuma munsi yakwe.'' 12Mose atili kwe Yawe, ''Ndi awa Izirayeli watakunivwa nene, wuzye fwandi Farawo angivwa kwe nene, umulandu nenji nthamanya ukuvwanga?'' 13Yawe avwanzile kwe Mose nu Aroni. Apile woliwo amaka ku wa Izirayeli na kwe Farawo, imfumu ya Ijiputi, ukuti wafumye awa Izirayeli ukufuma kunsi ya Ijiputi.14Waa awano walinji awasongo mu ng'anda zya wayise: Awana awa lumendo wakwe Rubeni, e katote wa izirayeli, walinji Hanoki, Palu, Hezironi, nu Karami. Waa walinji awanyenya wa luko wa Rubeni. 15Awana awa lumendo wakwe Simiyoni walinji Yemuwelo, Yamini, Ohadi, Yakini, Zohari, nu Shawuli--umwana umulumendo ku mwanachi umu Kenani. Waa walinji awanyenya a luko lwa Simiyoni.16Paa pali ulutanthiko lwa mita ya wana awa lumendo wakwe Levi, apaliponga nu luko lwawo. Walinji we Gereshoni, Kohati, nu Merari. Levi wikala ukufika imyaka 137 (umwanda wonga amakumi yatatu nu munenulambali) uwa songo. 17Awana awalumendo wakwe Gereshoni walinji we Libini nu Shimeyi, mu zya ng'anda zyawo. 18Awana wakwe Kohati walinji we Amuramu, Izari, Heburoni, nu Uziyeli. Kohati wikazile imyaka 133 (umwanda wonga na makumi yatatu ninsamba zitatu) uwa songo. 19Awana wa Merari walinji we Mahili nu Mushi. Waa wizile wawa awa nyenya wa luko lwa wa Levi, apaliponga na wanyenya wawo.20Amuramu watwazile Jokobedi, inkhazi yakwe baba wakwe. Inkhwatwa zyakwe kwe weliwe zyalinji we Aroni nu Mose. Amuramu wikazile imyaka 137 ngapano wafwa. 21Awana awalumendo wakwe Iziha walinji we Kora, Nefegi, nu Zichiri. 22Awana awalumendo wakwe Uziyeli walinji we Mishayeli, Elizafani, nu Sitiri.23Aroni atwazile Elisheba, umwana umukazyana wakwe Aminadabu, inkhazi yakwe Nashoni. Akwasilwe kwe weliwe Nadabu nu Abihu, Eliyaza nu Ithama. 24Awana awalumendo wakwe Kora walinji we Asiri, Elikana, nu Abiyasafu. Waa walinji awanyenya wa luko lwa wa Kora. 25Eliyaza, umwana umulumendo wakwe Aroni, atwazile wonga mu wana awakazyana awakwe Putiyeli. Akwasilwe weliwe Finihazi. Waa walinji awasongo mu zya ng'anda zya wayise muwa Levi, ukuyana na maluko yawo.26Waa awonsi wawili walinji we Aroni nu Mose kwakwe wano Yawe atili, ''Mufumye awa izirayeli ukufuma kunsi ya Ijiputi, mu mawungwe yawo iya wonsi awa mukalwile.'' 27Aroni nu Mose wavwanzile kwe Farawo, imfumu ya Ijiputi, ukuti azumilizye woliwo ukufumya awa Izirayeli ukufuma ku Ijiputi. Waa walinji walyanye e Mose nu Aroni.28Pano Yawe avwanzile kwe Mose munsi ya Ijiputi, 29weni atili kwe weliwe, ''Nene ne Yawe. Vwanga kwe Farawo, imfumu ya Ijiputi, vyonsi vino nandi nkhunene wewe.'' 30Ukuwa Mose atili kwe Yawe, ''Nenji nthamanya ukulanda, wuzye achani nomba chino Farawo alinjivwa nene?''

7

1Yawe atili kwe Mose, ''Lola, nene nawika wewe ukuti uwe ngati we leza kwe Farawo. Aroni umukulu wako andi awe we kasesema. 2Wewe ulivwanga vyonsi vino nene napatichizya wewe ukuti unene.vAroni umukulu wako alilanda kwe Farawo alyakuti alizumilizya awanthu wa Izirayeli wafume munsi yakwe.3Ukuwa ndiwomya umwenzo wakwe Farawo, nga ndilolesya ivilolesyo ivivule ivya maka yane, ivizungusyo ivivule, munsi ya Ijiputi. 4Ukuwa Farawo ataliwivwa mwemwe, achaleka ndiwika ikasa lyane pe Ijiputi nu kufumya kunzi amawungwe ya wonsi mukalwile, awanthu wane awa Izirayeli, ukufuma kunsi ya Ijiputi ni milimo iyikule iya kufunda. 5Awa Ijiputi walimanya ukuti ne Yawe pano nafika ni kasa lyane pakwe Ijiputi nu kufumya kunzi awa Izirayeli pakasi pawo.''6Mose nu Aroni wawomvile wowonye; wawomvile ndimuno Yawe awapatichisizye woliwo. 7Mose alinji ni myaka 80 (amakumi kananimonsi) uwa songo, nu Aroni 83(amakumi kananimonsi na yatatu) uwa songo pano wavwanzile kwe Farawo.8Yawe atili kwe Mose nu Aroni, 9Pano Farawo ati kwe mwemwe, 'Muchite ichizungusyo.' ngapano wewe uliti kwe Aroni, 'Senda indisa nu kuyitaya pansi paminso ya Farawo, alyakuti yingiza yiwe a nzoka.''' 10Ngapano Mose nu Aroni wayile kwe Farawo, nga wawomvile ndivino Yawe apatichisizye. Aroni ataya pansi indisa yakwe paminso yakwe Farawo na wawomvi wakwe, nga yawa a nzoka.11Ngapano Farawo nawenye apunda awonsi wakwe awa mano na walozi. Awachita chilichonga mu mayele yawo. 12Aliwensi ataya pansi indisa yakwe, nga izya ndisa zyawo zyawa a nzoka. Ukuwa indisa yakwe Aroni yamila izya ndisa zyawo. 13Umwenzo wakwe Farawo wawa a wuwome, nga nanthi kuteyelezya, ndivino Yawe avwanzile pakutalika.14Yawe atili kwe Mose, ''Umwenzo wakwe Farawo awuwome, swinya akukani ukuti awanthu wapite. 15Yani kwe Farawo umutondotondo pano akuya kuluzi. Yimililani mumbali mwa Luzi ukuti musunkhane na weliwe, swinya musende mumakasa yako indisa yino yapilusile ukuwa a nzoka.16Muti kwe weliwe, 'Yawe, e Leza wawa Heberi, atumile nene kwe wewe ukuti inthi, ''Waleke awanthu wane wapite, alyakuti waye wamphepe nene mu lupalang'ang'a. Ukufika na nomba utandi uteyelezye.'' 17Yawe akuvwanga choo: ''Pakwe choo wandi umanye ukuti Nene ne Yawe. Nene nandi nume paminzi ya mu luzi lwa Nayilo ni ndisa yino yili mwi kasa lyane, nga uluzi lwandi lupiliwuke ukuwa a wazi. 18Inswi zino zili mu luzi zyandi zifwe, nga uluzi lwandi lununkhe. Awa Ijiputi watandi wakwanisye ukung'wa aminzi yakufuma mu luzi.'''''19Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Uti kwe Aroni, 'Senda indisa yako nga ni kasa lyako pa minzi ya mu Ijiputi, na pa ma luzi yawo, utuluzi, iviziwa, na monsi muno muli aminzi, alyakuti aminzi yawo yawe a wazi. Muwombe choo alyakuti muwe uwazi munsi yonsi iya Ijiputi, na munsonthanye.'''20Mose nu Aroni wawomvile ndimuno Leza apinguzile. Aroni ayinusya indisya nu kuma a minzi ya mu luzi, mukulola kwe Farawo na wawomvi wakwe. Aminzi yonsi ya mu luzi yapiliwusile ukuwa a wazi. 21Inswi zya mu luzi zyafwile, nga u luzi lwatalika ukununkha. Awa Ijiputi wiza apotwa ukuti wangang'wa aminzi ukufuma mu luzi, swinya uwazi walinji paliponsi munsi ya Ijiputi. 22Ukuwa awa mayele wa mu Ijiputi wawomvile chilichonga mu mayele yawo. Achaleka Farawo wizile wawoma, nga akana ukuteyelezya kwe Mose nu Aroni, ndivino Yawe avwanzile ukuti vilichitika.23Ngapano Farawo anyochela ku ng'anda yakwe. Atawisile kweneko nanthi amano kwe choo. 24Awa Ijiputi wonsi wizile wafonkhola ukuliwilizya uluzi ukuti wazane aminzi ya kung'wa, kweni wapositwe ukuti wangang'wa aminzi ya mu luzi ulwenecho. 25Amanda 7(munenulambali) yizile yapita ukufuma pano Yawe oyononile u luzi.

8

1Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Yanga kwe Farawo nga umunene uti, 'Yawe akuvwanga choo: ''Waleke awanthu wane wapita alyakuti waye wamphepe nene. 2Ndi ukukana ukuti wapita, nandi ntchuzye insi yako yonsi na wa chula. 3U luzi lwandi lwizule na wa chula. Waliyiza pa mbalama nu kwinjila mu ng'anda yako, ku kasi, na pano ukalala. Waliya na mu zyang'anda zya wawomvi wako. Waliya mu wanthu wako, mu zya nthendo na mu zya mphepe nye. 4Awa chula waliwaluma wewe, awanthu wako, na wawomvi wako wonsi.'''''5Yawe avwanzile kwe Mose, ''Vwanga kwe Aroni, 'Fumya ikasa lyako ni ndisa yako pa minzi mu luzi, mu tu maluzi na mu, viziwa, swinya ulete awachula pambalama munsi ya Ijiputi.''' 6Aroni afumya ikasa lyakwe nu kusontha pa minzi ya Ijiputi, nga awa chula wiza nu kwizula insi yonsi. 7Ukuwa awa mayele nawonye wawomvile amayele yawo; waleta awa chula munsi ya Ijiputi.8Ngapano Farawo ayita Mose nu Aroni nga ati, ''Mupepe kwe Yawe ukuti afumye awa chula ukufuma kwe nene na ku wanthu wane. Ngapano nenji nandi ndeke awanthu winu wapite, alyakuti wangaye wape inzuwi kwe weliwe.'' 9Mose atili kwe Farawo, ''Ungawa nu longo ukuti unene nene a linyi ningakupepela wewe, awawomvi wako, na wanthu wako, alyakuti awa chula wangafuma kwe mwemwe na mu zya ng'anda nu kusyala mu luzi mwenga.''10Farawo atili, ''Mutondo'' Mose atili, ''Lekani viwe ndivino wavwanga, alyakuti mungamanya ukuti kusi nanthi wonga wino angayana nu Yawe, e Leza witu. 11Awa chula wandi wafume kwe mwemwe, mu zyang'anda zyinu, na ku wanthu wako. Wandi wasyale mu luzi mwenga.'' 12Mose nu Aroni wizile wafuma kwe Farawo. Ngapano Mose alizile kwe Yawe ivya wachula wano alesile pakwe Farawo.13Yawe awomvile ndimuno Mose alenzile: Awachula wizile wafwa mu zyang'anda, mu misolo, na mu vyalo. 14Awanthu wawawunganisile apaliponga mu viwunga, nga insi ayinunkha. 15Ukuwa pano Farawo alola ukuti inthazi ya wachula yasila, izile awomya umwenzo wakwe nga aleka ukuteyelezya kwe Mose nu Aroni, ndimuno Yawe avwanzile ukuti aliwombela.16Yawe atili kwe Mose, ''Uti kwe Aroni, 'Senda indisa yako nga wume pansi pa lutukumbu, ukuti lungapiliwuka luwe a mbwele munsi yonsi iya Ijiputi.''' 17Awachita wowonye. Pano Aroni asenda indisa yakwe nu kuma pansi pa lutukumbu, imbwele azyiza pa wanthu na pa vinyamana. U lutukumbu lonsi pansi aluwa a mbwele munsi yonsi iya Ijiputi.18Awa mayele welezizye na mayele yawo ukuti wapange imbwele, kweni awapotwa. Achaleka imbwele zyalinji pa wanthu na pa vinyamana. 19Ngapano awa mayele awati kwe Farawo, ''Lyoo a likasa lyakwe Leza.'' Ukuwa umwenzo wakwe Farawo awuwoma, acheleka akanile ukuteyelezya kwe woliwo. Chalinji ndi muno Yawe avwanzile ukuti Farawo ali alichita.20Yawe atili kwe Mose. ''Ukatuke akatondotondo nga uye wimilile pa nkholelo yakwe Farawo lyo akuya ku luzi. Uti kwe weliwe, 'Yawe akuvwanga choo: ''Waleke awanthu wane wapita alyakuti wangamphepa nene. 21Ukuwa ndi ukulesya awanthu wane ukuti wapite, Nene ndituma insazi pakwe wewe, awawomvi wako, na wanthu wako, na mu zyang'anda zyinu. Ing'anda zyawa Ijiputi ziliyizula ni nsazi, ninsinye yino wimilizilepo yiliyizula ni mbwele.22Ukuwa pa wanda wowo Nene ndiwomba ichilekane kunsi ya Gosheni kuno kwikala awanthu wane, alyakuti kutize kuwe imbwele izivule kweneko. Choo chiliwombwa alyakuti mungamanya ukuti Nene ne Yawe pakasi pansi yoo. 23Nene ndilesania pakasi pa wanthu wane na wanthu wako. Ichilolesyo cha wanthu wane chililoleka mutondo.''''' 24Yawe awomvile wowonye, nga imbwele izivule azyiza mu ng'anda yakwe Farawo na mu zyang'anda zya wawomvi wakwe. Munsi yonsi iya Ijiputi, insi ayiyononeka umulandu wa mbwele izivule.25Farawo ayisile Mose nu Aroni nga atili, ''Yani, muye mupe inzuwi kwe Leza winu munsi yinu mwewenecho.'' 26Mose atili, ''Asa chizima ukuti sweswe tuchite wowonye, amuno inzuwi tukupa kwe Yawe e Leza witu acha kunyalisya ku wa Ijiputi. Ndi twapa inzuwi zino azya kunyalisya paminso ya wa Ijiputi, wuzye watandi watuponkhole sweswe na mawe? 27Awe, a wulendo wa manda yatatu ukuya mu lupalang'ang'a wuno tungapita, umwakuti tuye tupe inzuwi kwe Yawe e Leza witu, ndimuno atupatichisizye sweswe.''28Farawo atili, ''Nenji nandi imbazumilizye ukuti muye nu kupa inzuwi kwe Yawe e Leza winu mu lupalang'ang'a. Ukutivye mutakaye ukutali. Mumphepele nene.'' 29Mose atili, ''Ndi nafumavye kwe wewe, Nandi mphepe kwe Yawe ukuti uwuvule wa mbwele zikuleke wewe, Farawo, na wawomvi wako na wanthu wako mutondo. Kweni utakachele ukuti utuwipile pakulesya awanthu wane ukuti waye wape inzuwi kwe Yawe.''30Mose afumile kwe Farawo nu kupepa kwe Leza. 31Yawe awomvile ndimuno Mose alenzile; nga afumya uwuvule wa mbwele kwe Farawo, awawomvi wakwe na wanthu wakwe. Nanthi yonga yasyazile. 32Ukuwa Farawo awomizye umwenzo wakwe swinya, nga alesizye ukuti awanthu wapite.

9

1Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Yanga kwe Farawo nu kumunena, 'Yawe, e Leza wa wa Heberi, akuti choo: ''Waleke awanthu wane wapite alyakuti wangaya wamphepe Nene.'' 2Ukuwa ndi ukukana ukuti wapite, ndi uchili ukuwalesya, 3ikasa lyakwe Yawe lilileta indwala pa vitekwa vino vili muchalo--izymphunda, izyandokwe, izyangamila, izyang'ombe, ni zyang'onzi. 4Kweni Yawe alilekanisya pakasi pa vitekwa vya Izirayeli ni vitekwa vya Ijiputi, alyakuti nanthi chimwi ichinyamana chino acha wa Izirayeli chilifwa.5Yawe awisile imphindi; atili, ''A mutondo pano ndiwomba ichinthu choo munsi.''''' 6Yawe awomvile choo uwanda wakukonkha penepo: Izyang'ombe zyonsi mu Ijiputi azifwa, kweni nanthi chonga ichinyamana cha wa Izirayeli chafwile, nanthi chnga ichinyamana. 7Farawo awuzichisizye, nga, lolani, nanthi chonga ichinyamana icha wa Izirayeli chafwile. Ukuwa umwenzo wakwe walinji nu lukani, achaleka alesizye awanthu ukuti wapite.8Ngapano Yawe atili kwe Mose na kwe Aroni, ''Senda itoyi ukufuma pa muvuno wizuzye mwikasa lyako. Wewe, Mose utaye itoyi mupela paminso ya Farawo. 9Lyandi liwe a lutukumbu munsi yonsi iya Ijiputi. Lwandi lulenge amapumba ni vilonda pa wanthu ni vinyamana munsi yonsi iya Ijiputi.'' 10Achaleka Mose nu Aroni wasenda itoyi nu kwimilila paminso ya Farawo. Ngapano Mose asumba itoyi mupela. Itoyi alipanga amapumba ni vilonda vyize mu wanthu na mu vinyamana.11Awa mayele wapotizwe ukuti wangalimbana nu Mose umulandu wa vilonda, umulandu ivilonda vyalinji pakwe woliwo na wa Ijiputi awanji. 12Yawe awomyizye umwenzo wakwe Farawo, achaleka Farawo nanthi akuteyelezya kwe Mose nu Aroni. Choo chalinji ndimuno Yawe avwanzile kwe Mose ukuti Farawo aliwomba.13Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Katuka akachelochelo, wimilile paminso yakwe Farawo, nu kuti kwe weliwe, 'Yawe, e Leza wa wa Heberi, akuti choo: ''Leka awanthu wane wapite ukuti waye wamphepe Nene. 14Amuno imphindi yoo nandi nthume izyandwala pakwe wewe wemwenecho, pa wawomvi wako na wanthu wako. Nenji ndiwomba choo alyakuti wewe ungamanya ukuti pasi nanthi wumwi wino angayana na Nene munsi yonsi iya pansi.15Ukufika nomba lyo mfumizye kali ikasa lyane nu kukuvwima wewe na wanthu wako ni ndwala, swinya wewe lyo ufumizwe kali munsi. 16Ukuwa a mulandu wa choo Nenji nakuzumiizizye wewe ukuti utakafwe: Umwakuti Nenji nkhulanjizye amaka yane, alyakuti izina lyane lingawizwa munsi yonsi iya pansi. 17Uchili ukuyikwezya ukususya awanthu wane pakulesya woliwo ukuti watakapite.18Teyelezyani! Mutondo imphindi ngati yoo Nenji ndileta imvula iya maka na mawe, yino yitatela yilolwe mu Ijiputi ukufuma pa wanda wuno watalika ukufika na nomba. 19Achaleka nomba, tumani awonsi waye wawunganike ivitekwa na vyonsi vino vili mu vyalo nukuvisunjilila ichete. Aliwensi umunthu ni chinyama chino chili mu chalo chino chitandi chiletwe kukaya--imvula ya mawe yiliyiza pakwe woliwo, swinya walifwa.'''''20Ngappano wawo awaku wawomvi wakwe Farawo wano wasuwizile kwe chino Yawe avwanzile wasamazile nu kuleta awazya wawo ni vitekwa mu zyang'anda. 21Ukuwa wawo wano watawisile kweneko amano ku chino Yawe avwanzile wasyile awazya wawo ni vitekwa mu vyalo.22Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Sontha ni kasa lyako mupela alyakuti muwe imvula ya mawe yize munsi yonsi iya Ijiputi, pa wanthu na pa vinyamana, na pa vya mu vyalo vyonsi munsi ya Ijiputi.'' 23Mose asenda indisa yakwe nu kusontha mupela, nga Yawe atuma ukujilimisya, amawe, na kamesya kunsi. Nga swinya aleka imvula yamawe munsi ya Ijiputi. 24Achaleka kwawa amawe nu tumesya utusanzinkhane ni mvula ya mawe, iyikali, chino chitatela chichitike munsi ya Ijiputi ukufuma pano yatalisile ukuwa ansi.25Munsi yonsi iya Ijiputi, imvula ya mawe ayuma chilichonsi mu vyalo, vyonsi awanthu ni vinyamananye. Ayuma ivimelwa vyonsi nu muti wonsi ayipyola. 26Mwenga munsi ya Gosheni, kuno awa Izirayeli wikalanga, mutalinji imvula ya mawe.27Ngapano Farawo atuma awanthu ukuti wite Mose nu Aroni. Atili kwe woliwo, ''Nenji nawembuka imphindi yoo. Yawe amulungamane, nene na wanthu wane swe wawipe ukulusya. 28Mupepe kwe Yawe, umulandu ukujilimisya ni mvula ya mawe yavula. Nenji nandi indeke mwemwe muwapita, swinya mutalitela mwikale moo ukunjelezya.''29Mose atili kwe weliwe, ''Ndi nenji nafumavwe mu musumba, ndiyololosya amakasa yane kwe Yawe. Ukujilimisya kulileka, nga imvula ya mawe yilileka. Munzila yoo ulimanya ukuti insi yonsi ayakwe Yawe. 30Ukuwa kwe wewe na wawomvi wako, Nenji namanya ukuti muchili mutandi muchindike Yawe Leza.''31Nomba imbeyu ya fulakisi swinya e Bale avyononeka, amuno e bale alinji mupipi ukuti atone, nu fulakisi afumizye insankhalala. 32Kweni e tirigu na malezi vitononosile umulandu visikucha wangu. 33Pano Mose afuma kwe Farawo na mu musumba, ayololosizye amakasa yakwe kwe Yawe; imvula ya mawe ayileka, ni mvulanye ayileka ukutonya.34Pano Farawo alola ukuti imvula, amawe, nu kujilimisya kwaleka, awembusile swinya nu kuwumya umwenzo wakwe, apaliponga na wawomvi wakwe. 35Umwenzo wakwe Farawo wawomizwe, nga achaleka alesya awanthu wa Izirayeli ukuti wapite, ndivino Yawe avwanzile ukupitila mwi kasa lyakwe Mose.

10

1Yawe atili kwe Mose, ''Yanga kwe Farawo, amuno ingomizye umwenzo wakwe ni myenzo ya wawomvi wakwe nye. Imbomvile choo ukuti indanjizye ivilolesyo vyoo ivya maka yane pakasi pawo. 2Nenji swinya imbomvile choo alyakuti mungawanena awana na wizukulu winu ivinthu vino Nenji imbomvile, muno imbawomvile awa Ijiputi nu wukali wane, na muno Nenji mphile ivilolesyo ivilekane ivya maka yane pakwe woliwo. Munzila yoo muliwamanya ukuti Nenji ne Yawe.''3Achaleka Mose nu Aroni wayile kwe FArawo nga awatili kwe weliwe, ''Yawe, e Leza wa Waheberi, akuti: ''Wuzye ukufika linye mwemwe mwandi muwakana ukuyichefya pa minso yane? Waleke awanthu wane wapita alyakuti wamphepe nene. 4Ukuwa ndi ukulesya ukuti awanthu wane wapite, teyelezya, mutondo ndileta amakantha munsi yako.5Awalivwimba insi yonsi alyakuti nanthi wumwi alilola ivu, Awalilya vyonsi vino imvula ya mawe yasyile. Awalilya umuti wuliwonsi wuno wukuzile muno wewe mu vyalo. 6Awaliyizula mu zyang'anda zyako, zyozyo izya wawomvi wako wonsi, zyozyo izya wa Ijiputi wonsi--chino awa tata na watatakulu wako watatela wachilole, nanthi chimwi chino watela wachilole ukufuma pa wanda wuno walinji munsi ya pansi yoo ukufika uwanda wilelo.''' Ngapano Mose afuma paminso yakwe Farawo.7Awawomvi wakwe Farawo watili kwe Weliwe, ''Wuzye ukufika linye umunthu wee ayandi atuchisa sweswe? Waleke awa Izirayeli wapita alyakuti waye wapepe Yawe e Leza wawo. Wuzye uchili utakulola ukuti Ijiputi wononeka?'' 8Mose nu Aroni awaletwa swinya kwe Farawo, wino atili kwe woliwo, ''Yanga mupepe Yawe e Leza winu. Lelo awanthuchi wano wandi wapite?''9Mose atili, ''Swemo twandi tupite na watichi swinya na wasongo, na walumendo witu na wakazyana witu. Twandi tupite ni vitekwa vyitu, amuno tufwile tuye tumuzewele Yawe.'' 10Farawo atili kwe woliwo, ''Molimonye Yawe awe na mwemwe, ndi ningasya mwemwe muwapita na watichinye. Lolani, mwemwe muli na melenganio amawipe. 11Awe! Yanji, awonsi mwakwe mwemwe, nu kupepa Yawe, amuno choo acho mukulonda.'' Ngapano Mose nu Aroni wawasamazya paminso yakwe Farawo.12Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Yololosya ikasa lyako munsi ya Ijiputi ku wamakantha, alyakuti wike munsi ya Ijiputi nu kulya ichimelwa chilichonsi mwememo, chilichinsi chino imvula ya mawe yasyile.'' 13Mose afumya indisa nukuyiyolosezya munsi ya Ijiputi, ngapano Yawe aleta inkhungu pansi yonsi pa musanya na pa wusiku. Pano kwacha, inkhungu yizile na wamakantha.14Awamakantha awaya munsi yonsi iya ijiputi nga awakwila mu mayo yonsi aya Ijiputi. Kutatela kuwe penepo u makantha ngati weyo munsi, swinya kutalitele kuweko ngati awee. 15Insi yonsi ayikwila nu makantha alyakuti yawa na fii ukufita. Awalya ichakumela chonsi munsi nu vikomwa vyonsi mu miti vino imvula ya mawe yasyile. Munsi yonsi iya Ijiputi, nanthi chimwi ichimelwa chasazyile, nanthi a muti muvyalo.16Ngapano Farawo ayita Mose nu Aroni zuwazuwa nu kuti, ''Nene nawembuka kwe Yawe e Leza winu na kwe mwemwe. 17Achaleka nomba, mutetele amawembuko yane imphindi yoo, swinya mupepe kwe Yawe e Leza winu ukuti afumye imfwa kwe nene.'' 18Achaleka Mose afuma kwe Farawo nga aya apepa kwe Yawe.19Yawe aleta inkhungu iya maka ayisenda awamakantha nukuwatwala kwe Sumbi wa Matete; mutasyazile nanthi wumwi e makantha munsi yonsi iya Ijiputi. 20Ukuwa Yawe awomyizye umwenzo wakwe Farawo, nga Farawo akana ukuti awa Izirayeli wapite.21Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Yololosya ikasa lyako kupela, alyakuti muwe imfizi munsi yonsi iya Ijiputi, imfizi yino yingalemwa.'' 22Mose ayololosizye ikasa lyakwe mupela, nga kwiza kwawa imfizi munsi yonsi iya Ijiputi amanda yatatu. 23Patalinji nanthi wonga uwakuti angalola umuwuye; patalinji nanthi wonga uwa kufuma pa nkhaya yakwe mu manda yatatu. Lelo, awa Izirayeli wonsi walinji nu witiswe kuno wikalanga.24Farawo ayita Mose nu kuti, ''Yanga mupepe Yawe. Na wanthu winunye mupite nawo, kweni ivitekwa vyinu visyale.'' 25Ukuwa Mose atili, ''Utuzumilizye ukuti tuye tupe inzuwi nu vwawupe paminso yakwe Yawe e Leza witu. 26Izyang'ombe zyitu nazyonye twandi tipita nazyo; nanthi achinama chonga chitandi chisyale, amuno tufwile tusende zyolizyo ukuti tupepe Yawe e Leza witu. Amuno tutamanyile ukuti achani chino twandi tuwomvye ukupepe Yawe ukufika pano tuli twafika kweneko.''27Ukuwa Yawe awomizye umwenzo wakwe Farawo, nga akanile ukuti awaleke wapite. 28Farawo atili kwe Mose, ''Fumapo pa kwe nene! Uchenjenjele ivya chinthu chonga, ukuti utakandole swinya, amuno pa wanda wuno ulindola nene, ulifwa.'' 29Mose atili, ''Wewe wemwenecho wavwanga, Nthalitela inkhulole swinya.''

11

1Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Kwasyala indwala yongo yino nthandi indete pakwe Farawo nu Ijiputi. Ndi yapita yoyo, aliwaleka mwemwe muwapita ukufuma koo. Pano aleka ukuti muwapita, ali samazya mwemwe umwa kupelechela. 2Musambilizye awanthu ukuti wensi umonsi nu mwanachi afwile alenge ku mupalamani wakwe iviya ivya siliva nu golidi.'' 3Nomba Yawe awawomvile awa Ijiputi ukuti wawe ni myenzo ya kwavwilizya awa Izirayeli. Umwakonjelezya, umonsi u Mose alinji amuzipe nkhaninye mu minso ya wawomvi wakwe Farawo na wanthu wa mu Ijiputi.4Mose atili, ''Yawe avwanzile choo: 'Pakasi pa wusiku nandi imphite mwe Ijiputi wensi. 5E katote aliwensi munsi ya Ijiputi andi afwe, ukufuma pe katote wa Farawo, wino a mfumu, ukufika pe katote wa muzya umukazyana wino ali pa lwala akusya, nu kufika pe katote wa vitekwa vyonsi.6Ngapano muliwa ukulosya ukulosya ukukulu munsi yonsi iya Ijiputi, chino chitatela chichitike swinya chitalitela chichitike swinya. 7Ukuwa nanthi ambwanye yitaliwata ukususya awanthu wa Izirayeli, ukususya umonsi pamwi ichinyamana. Munzila yoo mwemwe mulimanya kuno Nene nkhuwawomba umwa kulesania awa Ijiputi na wa Izirayeli.' 8Awawomvi wako wonsi waa, Farawo, awaliyiza kwe nene nu kumfukamila nene. Awaliti, 'Pitanji, wewe na wanthu wonsi wano wakukukonkha wewe!' Ngapano afuma paminso yakwe Farawo nu kufulwa ukukulu..9Yawe atili kwe Mose, ''Farawo atandi ateyelezye kwe wewe. Choo chili alyakuti Nenji nkhawombe ivinthu ivizungusyo munsi ya Ijiputi.'' 10Mose nu Aroni wawomvile ivizungusyo vyonsi vyoo paminso yakwe Farawo. Ukuwa Yawe awomizye umwenzo wakwe Farawo, nga Farawo atazumilizizye awanthu wa Izirayeli ukufuma munsi yakwe.

12

1Yawe atili kwe Mose nu Aroni munsi ya Ijiputi. Weni atili, 2''Kwe mwemwe, umwezi woo wandi wuwe wakutalichila pa myezi, umwezi wakutalichila wa mwaka kwe mwemwe.3Nena iwumba lya Izirayeli, 'Pa wanda wikumi uwa mwezi woo aliwensi afwile ayisendele wenga umwana wa ng'onzi nu wa mbuzi, ing'anda yonsi ukuwomba choo, umwana wa ng'onzi pa ng'anda yiliyonsi. 4Ndi ing'anda ayichepe ku mwana wa ng'onzi, umonsi nu mupalamani wakwe awalisenda umwana wa ng'onzi wonga pamwi uwa mbuzi inyama yino yilikwana imphendwa ya wanthu. Yize yiwe ayikwane ukuti wonsi wangalya, achaleka wafwile wize wasende inyama iyivule ukuti yiwakwane woliwo wonsi.5Umwana wa ng'onzi winu pamwi uwa mbuzi afwile awe nanthi akamphisya, e pongo uwa mwaka wonga. Mwemwe mungasenda ing'onzi wonga pamwi imbuzi yonga. 6Mwemwe mufwile muyisunge ukufika pa wanda wikumi na chini(14) uwa mwezi. Ngapano iwumba lya Izirayeli lyonsi lize likome ivinyamana vyovyo akamanguzi. 7Mukize musende wumwi uwazi nga muwupake pa visakati vya zyang'anda zino mulilyela mwenemo inyama. 8Mukize mulye inyama mu wusiku wulyanye, mukayoche pamulilo ichakutalichila. Mukalyele umukate uwa sita mutawa, apaliponga nu ponda.9Mutize mulye iyisita kupya pamwi iyitende mu minzi. Mu malo mwakwe, mukayoche pa mulilo ponga nu mutwe, ivinama nivya mukasi. 10Mutize mulike yimwi yiswale ukufika umutondotondo. Mukize moche yonsi yino yasyala umutondotondo. 11Moo amuno muliyilyela: nu lamba amunyepe, indyato zili ku manama, swinya indisa yili mwikasa. Mukayilye umwakusamalila. A chakulya cha Kupitililwa chakwe Yawe.12Yawe akuvwanga choo: Nenji ndipitila munsi yonsi iya Ijiputi mu wusiku wulyanye nga ndikoma e katote wa munthu nu wa vinyamana munsi ya Ijiputi. Nenji ndileta ifundo pa twaleza tonsi utwa Ijiputi. Nenji Ne Yawe. 13Uwazi wuliwa achimanyisyo pa zyang'anda zyinu pakwiza Nene kwe mwemwe. Pano nalola uwazi, ndiwapitilila mwemwe pano Nenji nkhukoma munsi ya Ijiputi. Indwala yoo yitaliyiza kwe mwemwe nu kuwonona mwemwe. 14Uwanda woo wuliwa a wanda wa chizusyo kwe mwemwe, wuno mufwile muwulolechesye ngati a kuzewela kwakwe Yawe; mu nkhulo zyinu--ichimanyisyo chino mufwile musunge ngati cha kuzewela muyayaya.15Mwemwe muliwalya umukate uwa sita mutawa mu manda umunenulambali(7). Pa wanda wakutalichila muliwafumya umutawa mu zyang'anda. Wensi wino aliwalya umukate wuno wuli nu mutawa ukufuma pa wanda wakutalichila ukufika pa wanda wa munenulambali, weyo umunthu mukamuputule ukufuma pa wa Izirayeli. 16Pa wanda wakutalichila kuliwa umusunkhano wuno a wakwe Nene Nenga, swinya na pa wanda wa munenulambali(7) kuliwa uwunji umusunkhano uwuyane. Kutaliwa nanthi a ntchito yino yiliwombwa mu manda yaa, kweni ukutenda ukuti wonsi walye. Yoyo ayili a ntchito yenga yino yiliwawombwa na mwemwe.17Mwemwe mufwile musunge ukuzewela kwe mukate sita mutawa umulandu palinji a pawanda woo wuno nawafumizye munsi ya Ijiputi. Achaleka mufwile musunge uwanda woo munkhulo zya wanthu winu zyonsi ngati alisundo muyayaya. 18Mwemwe mufwile mulye uukate sita mutawa ukufuma amanguzi ya wanda wikumi na yani(14) mu mwezi wa kutalichila wa mwaka ukufika pa manguzi ya wanda amakumi yawili na lyonga(21) wa mwezinye wowo.19Mu manda yaa munenulambali(7), mutakatele muzanwe umutawa mu zyang'anda zyinu. Wensi wino aliwalya umukate uwupangwe nu mutawa afwile aputulwe ukufuma kwi wumba lya wa Izirayeli, umunthu weyo nanthi angawa a mulendo pamwi wino akwatwa munsi yinu. 20Mutakatele mulye nanthi chimwi ichipangwe nu mutawa. Kulikonsi muliwayikala, mufwile mulye umukate uwupangwe sita mutawa.'''21Ngapano Mose ayisile awasongo wonsi awa Izirayeli nga atili kwe woliwo, ''Yanji nu kusola awana wa ng'onzi pamwi imbuzi wano wangakwana ukuti mulisye awa mung'anda zyinu nga mukome umwana wang'onzi uwa Kupitililwa. 22Ngapano musende uchipyango nu kuzuwika muwazi wuno wuli munsontha. Mupake uwazi wa munsontha papela pa chisakati na pa milyango yiwili. Nanthi wumwi mwakwe mwemwe alifuma kunzi kwa chisakati cha ng'anda yakwe ukufika umutondotondo.23Amuno Yawe aliwapita ukukoma awa Ijiputi. Pano alola uwazi papela pa chisakati na pa milyango yiwili, alipitilila umulyango winu swinya atalizumilizya uwakonona ukuti ayinjile mu zyang'anda zyinu ukuti akome mwemwe.24Mwemwe mufwile musunge ichakuchitika choo. Choo chiliwa a lisundo penye kwe mwemwe na wana winu. 25Pano mwinjila munsi yino Yawe aliwapa mwemwe, ndimuno alayizizye ukuti aliwomba, mwemwe mufwile musunge u mulimo woo uwa kupepa.26Pano awana winu waliwawuzichisya mwemwe, 'Wuzye umulimo woo uwa kupepa wukusula chani?' 27ngapano mwemwe muliti, 'A nzuwi ya Kupitililwa kwe Yawe, umulandu Yawe apitilizile izyang'anda zya wa Izirayeli mu Ijiputi pano akomanga awa Ijiputi. Yawe aleka izyang'anda zyitu zipusuke.''' Ngapano awanthu awafukama pansi nga awa mupepa Yawe. 28Awa Izirayeli awapita nga awaya wachita ndimuno Yawe alamulizile Mose nu Aroni.29Achichitika pakasi pa wusiku kuno Yawe akoma wonsi awakatote wa munsi ya Ijiputi, ukufuma pe katote wa Farawo, wino alinji pa chisakati cha wufumu, ukufika pakwe katote wa munthu wino alinji muvingololo na wonsi awa katote wa vitekwa. 30Farawo akatusile pakasi pa wusiku--weni, awawomvi wakwe wonsi, na wonsi awa Ijiputi. Kwalinji ukulosya ukukulu mu Ijiputi, amuno kutalinji nanthi a ng'anda muno mutalinji wumwi umufwe.31Farawo ayisile Mose nu Aroni mu wusiku nga atili, ''Katukani, mufume pakasi pa wanthu wane, mweme na wa Izirayeli. Yanji, mupepe Yawe, ndimuno mwatili mukulonda ukuwombela. 32Musende ivitekwa vyinu, ndimuno muvwanzile, nga mwapita, swinya munsaye nene.'' 33Awa Ijiputi wasamazyine ukuwafumya munsi yawo, amuno watinji, ''Swensi twandi tufwe.''34Achaleka awanthu awasenda umunya wawo nanthi kusanzya nu mutawa. Izya mphepe zyawo zyanyefilwe kali mu myenda yawo swinya na munsizi zyawo. 35Nomba awanthu wa Izirayeli awawomba ndimuno Mose awanenile woliwo. Awalenga iviya vya siliva nu golidi, ni vizwalo. 36Yawe awawomvile awa Ijiputi ukuti walondesye ukusechelezya awa Izirayeli. Achaleka awa Ijiputi wapile chilichonsi chino walondanga. Mu nzila yoo, awa Izirayeli awawapoka awa Ijiputi ivinthu.37Awa Izirayeli awakatuka ukufuma ku Ramesezi ukuya ku Sakot. Imphendwa 600,000 awonsi wano wapitanga na matamba, ukonjelezya ku wanachi na wana. 38Awanthu awavule awasanzyinkhane nawonye wayile na woliwo, apaliponga ni vitekwa vyawo, ivitekwa ivivule nkhaninye. 39Wochizye umukate uwusita mutawa nu munya wuno walesile ukufuma mu Ijiputi. Walinji nanthi a mutawa umulandu wawasamazizye ukufuma mu Ijiputi nga watalondanga ukuti wazimbe ukuyania ichakulya. 40Awa Izirayeli wikazile mu Ijiputi imyaka 430.41Lyo imyaka 430 yafika pawumalilo, pawanda wulyanye, awanthu wonsi awa nkhondo awa Yawe awafuma mu Ijiputi. 42Woo walinji awusiku uwa sita kulala, ukuti YAwe awafumye munsi ya Ijiputi. Woo walinji a wusiku uwakwe Leza ukuti wusungwe na wa Izirayeli wonsi mu nkhulo zyonsi izya wanthu wawo.43Yawe atili kwe Mose nu Aroni, ''Woo awuli a muteto wa Kupitililwa: Nanthi wonga umulendo mutakalye nawe. 44Lelo, umuzya wa mu Izirayeli aliwensi, wino akalwa ni ndalama, angalya ndi mumuputulizile weliwe.45Awalendo na wawomvi watakatele walye chilichonsi ichakulya. 46Ichakulya chifwile chilyewe mu ng'anda yonga. Mutakatele mufume nayo inyama kunzi kwa ng'angnda, swinya mutakapyole amafupa yakwe.47Utwaya tonsi utwa Izirayeli tufwile tusunge ukuzewela. 48Ndi umulendo uwikala namwe nga akulonda ukusunga Ukupitililwa kwe Yawe, wonsi awa luko lwakwe awonsi wafwilwe waputulwe. Ngapano angiza nu kusunga Ukupitililwa Aliwa ngati a munthu wino wakwatwa munsi. Lelo, nanthi wumwi umusita kuputulwa angalya ichakulya.49Isundo lililyonga lyoo liliwa pakwe wonsi aweninsi na walendo wano wikala pakasi pinu.'' 50Achaleka awa Izirayeli wonsi awawomba ndi muno Yawe alamulizile Mose nu Aroni. 51Choo chiza chawa pa wanda wulyanye wuno Yawe afumizye awa izirayeli munsi ya Ijiputi ukupitila mu mawungwe yawo aya nkhondo.

13

1Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, ati. 2''Wika pambali kwe Nene e katote aliwensi umonsi--umulandu chilichonsi chino chiyula uwula muwa Izirayeli achane, angawa a munthu pamwi ichinyamana.''3Mose atili ku wanthu, ''Muwayizuka uwanda woo, uwanda wuno mwemwe mwafumile mu Ijiputi, ukufuma mu ng'anda ya wuzya, amuno ni kasa ilya Yawe ilya maka Weni afumizye mwemwe ukufuma ku masyo yaa. Mutakize muwalya umukate wuno wuli nu mutawa. 4Mwemwe mukufuma mu Ijiputi pa wanda woo, mu mwezi wa Abibu. 5Pano Yawe aleta mwemwe munsi ya wa Kanani, awa Hiti, awa Amori, awa Hivi, na wa Jebu, insi yino Weni afinjizile kuwa tatakulu winu ukuti alipa mwemwe, insi iya mukaka nu wuchi--ngapano mufwile musunge umulimo woo uwa kupepa mu mwezi woo.6Mu manda umunenulambali(7) mufwile muwalya umukate uwusita mutawa; pa wanda wa munenulambali(7) paliwa ukuzewela ukwa kuchindika Yawe. 7Umukate uwusita mutawa wufwile wulyewe mu manda yonsi munenulambali(7); pakasi pakwe mwemwe patakize paloleke umukate wuno wuli nu mutawa. Umutawa wutakize wuloleke na mwemwe pamwi mukasi mu mphaka zyinu zimwi.8Pa wanda wowo muliwati ku wana winu, 'Woo a mulandu wakwe chino Yawe awomvile kwe nene pano nene nafumanga mu Ijiputi.' 9Choo chiliwa achizusyo pi kasa lyinu ni chizusyo pankholelo ya mutwe winu. Choo chili wonye alyakuti isundo lya Yawe lingawa mu mulomo wako, amuno nikasa lyakwe ilya maka afumizye mwemwe mu Ijiputi. 10Achaleka mwemwe mufwile musunge isundo lyoo pa mphindi yakwe umwaka nu mwaka.11Pano Yawe awaleta mwemwe munsi ya wa Kanani ndimuno afinjizile kwe mwemwe na wa tatakulu winu ukuti aliwomba, nga pano apa insi kwe mwemwe, 12mwemwe mufwile muwawika pambali e katote wa wula wuliwonsi. Wonsi awakatote wa vitekwa vyinu awachonsi, waliwa wakwe Yawe. 13Awa katote waliwonsi awa ndokwe mufwile mutananie nu mwana wa ng'onzi. Ndi mwapotwa ukutanania, akulikuti muyipyole insingo yakwe. Ukuwa e katote wensi uwa wana winu awalumendo mufwile mukombole.14Pano umwana wako umulumendo akuwuzichisya pisinda, 'Wuzye chikusula chani choo?' ngapano wewe ulimunena weliwe, 'Akupitila mwikasa ilya maka kuno Yawe atuleta sweswe ukufuma mu Ijiputi, ukufuma ku ng'anda ya wuzya. 15Pano Farawo nu lukani akanile ukuti atuleke sweswe tupite, Yawe akomile e katote aliwensi mu Ijiputi, wonsi e katote wa munthu nu katote wa vinyamana. Achili chifukwa nkhupa inzuwi kwe Yawe vyonsi ivyonsi vino vyiyula inda kweni e katote wa munthu nkhukombola.' 16Choo chiliwa a chizusyo mu makasa yinu, swinya achizusyo pankholelo ya mitwe yinu, amuno a kupitila mwikasa ilya maka Yawe atuleta sweswe ukufuma mu Ijiputi.''17Pano Farawo alesile awanthu wapite, Leza atawapisizye woliwo mu nzila yawa Filisitini, napano insi yalinji papipi, Amuno Leza atili, ''Lumwi awanthu awaliyelingania ivya kunyoka pano wasunkhana ni nkhondo nga walilonda wanyochele ku Ijiputi. 18Achaleka Leza akolezile awanthu ukuliwilila ukupitila mu lupalang'ang'a ukuya kwe Sumbi wa Matete. Awa Izirayeli wafumile munsi ya Ijiputi awasenganie ku nkhondo.19Mose asenzile amafupa yakwe Yosefe, amuno Yosefe apanzile awana wa Izirayeli ukuti wafinge nu kuti, ''Leza aliwapoka mwemwe nakawuzyenye, nga mufwile mukasende amafupa yane'' 20Awa Izirayeli watalisile uwulendo wawo ukufuma ku Sakoti nga waya wapuza pa Etamu mumbali ya lupalang'ang'a. 21Yawe awakolezile woliwo pamusanya nu lupanda lwi wingo ukukolela woliwo pa nzila yawo. Pa wusiku Leza alinji mu lupanda lwa mulilo ukuwapa uwuswepe. Mu nzila yoo awapitanga pa musanya na pa wusiku. 22Yawe atafumizye pankholelo ya wanthu pa musanya ulupanda lwi wingo pamwi pa wusiku ulupanda lwa mulilo.

14

1Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Vwanga kuwa Izirayeli ukuti wapiluke nu kuzenga ivisakasa lyo watandi wafike pa Pi Hahiroti, pakasi pa Migido nu sumbi, lyo watandi wafike pa Ba Zefoni. Mwemwe mulizenga ivisakasa mumbali mwe sumbi isyila nu Pi Hahiroti. 3Farawo aliti ivya wa Izirayeli, 'Awa kupitanapitana munsi. Uluplang'ang'a lwawavulungania.4Nenji ndiwomya umwenzo wakwe Farawo, nga ayikonkha woliwo. Nenji ndipochelela umuchinzi umulandu wakwe Farawo na wa nkhondo wakwe. Awa Ijiputi awalimanya ukuti Nene ne Yawe.'' Achaleka awa Izirayeli awa zenga ivisakasa ndivino wawanenile. 5Pano imfumu ya Ijiputi yivwa ukuti awa Izirayeli wasamazile, imyenzo ya Farawo na wawomvi wakwe ayipiluchila ukususya awanthu. Awatili, ''Wuzye twachita chani? Sweswe twapususya awa Izirayeli ukufuma ku kututewetela sweswe.''6Ngapano Farawo asengania amagaleta yakwe nga asenda awa nkhondo wakwe. 7Asenzile amagaleta ayasolwe 600 na magaleta yonsi mu Ijiputi, nu kuwika mwenemo awasongo wa nkhondo. 8Yawe awomizye umwenzo wakwe Farawo, imfumu ya Ijiputi, nga imfumu ayikonkha awa Izirayeli. Lelo awa Izirayeli wapisile umwa kuchimvya. 9Ukuwa awa Ijiputi awakonkha woliwo, apaliponga ni mphunda zyakwe zyonsi, na magaleta, nawa pa magaleta, na wankhondo wakwe. Awapitilila ivisakasa vya wa Izirayeli papipi nu sumbi mumbali mwa Pi Hahiroti lyo watandi wafike mu Ba Zefoni.10Pano Farawo ayiza mupipi, awa Izirayeli awinusya aminso nga awazunguka. Awa Ijiputi wakonkhanga woliwo, nga wawa ninthete. Awa Izirayeli awalilila kwe YAwe. 11Awavwanga kwe Mose, ''Wuzye amulandu mutalinji inkhungwe mu Ijiputi, kuno wewe utusenzile ukuti twize tufwile mu lupalang'anga? Wuzye achani fwandi chino watuwomba sweswe wonye, ukutufumya mu Ijiputi? 12Wuzye asa cho twakunenile wewe mu Ijiputi? Twatili kwe wewe, 'Utuleke swenga, alyakuti tungawawombela awa Ijiputi.' Chalinji a chizima ukuti tuwawombele awa Ijiputi ukulusya ukuti tufwile mu lupalang'ang'a.''13Mose atili ku wanthu, ''Mutakati mwatina. Mumyalale nga mulole uwutuli wuno Leza andi ape kwe mwemwe ilelo. Amuno mutalitela muwalole swinya awa Ijiputi wano mukuwalola ilelo. 14Yawe alilwila muno mwemwe, nga mwemwe mulilondeka ukuti mumyalalevyenye.''15Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Wuzye achani wewe, Mose, ukutwalilila ukupunda kwe Nene? Wanene awa Izirayeli waye pankholelo. 16Inusya indisa yako, wika ikasa lyako pe sumbi nu kumwankhania pawili, alyakuti awanthu wa Izirayeli wangapita pe sumbi pansi iyumile. 17Umanye ukuti nandi ingomye imyenzo yawa Ijiputi alyakuti wakonkhe woliwo. Nene ndipochelela umuchinzi umulandu wa Farawo na wankhondo wakwe wonsi, amagaleta yakwe, na wakapisya wa mphunda. 18Ngapano awa Ijiputi walimanya ukuti Nene ne Yawe pano napochelela umuchinzi umulandu wa Farawo, amagaleta yakwe, na wakapisya wa mphunda wakwe.''19U mungelo wakwe Leza, wino apitanga pankholelo ya visakasa vya Izirayeli, ayiza asyembuka nukuwa pansizi yawo. Ulupanda lwi wingo alisyembuka ukufuma pankholelo ya woliwo nga lwaya pansizi ya woliwo. 20Iwingo aliza lyawa pakasi pa visakasa vya Ijiputi ni visakasa vya Izirayeli. Lyawa a liwingo lya mfizi ku wa Ijiputi, kweni aliswefya uwusiku ku wa Izirayeli, achaleka nanthi ambali yongo yino yapalamila ku wawuye uwusiku wonsi.21Mose ayolosya ikasa lyakwe pakwe sumbi. Yawe anyosizye e sumbi ni mphepo iya maka uwusiku wulyanye wonsi nga awika e sumbi ukuwa ansi iyume. Mu nzila yoo aminzi ayagawana. 22Awa Izirayeli awapita pakasi pe sumbi pansi iyume. Aminzi ayapanga uluwumba muno woliwo ku ndilo yawo na ku kamani kwawo.23Awa Ijiputi awakonkha woliwo. Awakonkha woliwo mukasi mwakwe sumbi--zyonsi imphunda zyakwe Farawo, amageleta, na wakapisya wa mphunda. 24Ukuwa umutondotondo lyo kwasyala katichi ukucha, Yawe aweni pansi pa wa Ijiputi ukupitila mwipanda lya mulilo ni wingo. Nga aleta ukupazinkhana pakasi pawa Ijiputi. 25Amaguludumu ya magaleta yawo ayatalika ukuchuzya uuti yaliwilile, nga awakapisya wa mphunda awachula ukupisya. Achaleka awa Ijiputi awatili, ''zanji tusamale ukufuma kuwa Izirayeli, amuno Yawe akuwalwila inkhondo ukususyania na sweswe.''26Yawe atili kwe Mose, ''Yololosya ikasa lyako pakwe sumbi alyakuti aminzi yanganyochela mu wa Ijiputi, amagaleta yawo, na wa kapisya wa mphunda.'' 27Achaleka Mose ayololosizye ikasa lyakwe pakwe sumbi, nga e sumbi anyochezile mu masyo yakwe pano kwacha. Awa Ijiputi awasamala mwe sumbi, nga Yawe asamazizya woliwo pakasi pakwe sumbi. 28Aminzi ayanyochela nu kuvwimba amagaleta yakwe Farawo, awakapisya wa mphunda, na wankhondo wakwe wonsi wano wakonsile amagaleta ukuya mwe sumbi. Nanthi wonga atapususile.29Lelo, awa Izirayeli wapisile pansi iyume pakasi pe mukasi mwe sumbi. Aminzi yalinji aluwumba ku ndilo yawo na ku kamani kwawo. 30Achaleka Yawe apususizwe Izirayeli uwanda wulyanye kwi kasa ilya wa Ijiputi, swinya Izirayeli aweni awa Ijiputi awafwe mumbali mwakwe sumbi. 31Pano Izirayeli aweni amaka ayakulu yano Yawe awomvizye ukususya Ijiputi, Awanthu wamuchindisile Yawe, swinya awasuwila mwakwe Yawe na mu muwomvi wakwe Mose.

15

1Ngapano Mose na wanthu wa Izirayeli awimba indwimbo yoo kwe Yawe. Awimba, ''Nenji ndiyimba kwe Yawe, amonu achimvizye muwuchindamane; i mphunda nu kapisya wakwe awasumbila mwe sumbi.2Yawe a maka yane ni ndwimbo, swinya awa a chipususyo chane. Wee we Leza wane, swinya ndi tumvya Weliwe, e Leza wakwe baba wane, swinya ndikwezya Weliwe. 3Yawe a kalwa wa nkhondo; Yawe ali zina lyakwe.4Asumvile amagaleta yakwe Farawo na wa nkhondo mwe sumbi. Awasolwa wakwe Farawo awakapizya mwe Sumbi wa Matete. 5Ukuya pansi kwavwimba woliwo; awaya pansi pe sumbi ngati a liwe.6Ikasa lyako ilya ndilo, Yawe, a lichindamane mu maka; ikasa lyako ilya ndilo, Yawe, lyamontholania awalwani. 7Mu wuchindamane uwukulu wachimvya wawo wano wakatusile ukususya wewe. Awutuma uwukali wako; w ocha woliwo ngati a masote. 8Ni mphepo yakufuma mu mphuno zyako aminzi ayizula; aminzi yano yapitanga ayimilila ngati a chiwunga; aminzi ya pansi nkhani ayumila mukasi mwe sumbi.9Umulwani atili, 'Nenji nandi nkhonkhe, nenji nandi imbapitilile, nenji indigawa vino twapoka; ichakulonda chane chilifikapo pakwe woliwo; nenji ndisenda e panga wane; ikasa lyane liliyonona woliwo.' 10Ukuwa uwuputa ni mphepo yako, nga e sumbi avwimbile woliwo; awinjila pansi pa minzi ngati achela mu minzi ayamaka. 11Wuzye weweni ali ngati a wewe, Yawe, pakasi pa twa leza? Wuzye weweni ali ngati a wewe, umuchindamane mu wutele, umuchindikwe mu kutumvya, akuchita ivizungusyo?12Awu yololosya ikasa lyako ilya ndilo, nga insi ayimilula woliwo. 13Mwi layano lyako ilya wufumu Wewe utunguluzile awanthu wano upususizye. Mu maka yako Wewe utunguluzile woliwo ku masyo ayatele kuno Wewe wikala.14Awanthu waliyivwa, nga walizekema; inthete yililema awikala mu Filisitiya. 15Ngapano izyamfumu zya Edomu zilitina; awa nkhondo wa Mowabu walizekema; awikala mu Kenani walisunguluka.16Inthete swinya ukutina ukukulu kuliponela pakwe woliwo. Umulandu wa maka ya nyowe yako, awaliza wawe awamyalale ngati aliwe ukufika pano awanthu wako wapululila, Yawe--ukufika pano awanthu wano wewe upususizye wapululila.17Wewe ulileta woliwo nu kuwika woliwo pa lupili lwa mpyana yako, amasyo, Yawe, yano uwawisile ukuti wikale mwenemo, insaka, Mfumu yitu, yino amakasa yako yazenzile. 18Yawe ulilamulila ukufika pe na pe.19Amuno izyamphunda zya Farawo zyayile na magaleta yakwe na wakapisya wa mphunda mwe sumbi. Yawe anyosya aminzi mwe sumbi pakwe woliwo. Ukuwa awa Izirayeli wapisile pansi apumile pakasi pe sumbi. 20Miriyamu e kasesema umwanachi, inkhazi yakwe Aroni, ayisenda ivisekese, nga awanachi wonsi awapita ni visekese, wakuchina apaliponga na weliwe. 21Miriyamu wimba kwe woliwo: ''Mwimbe kwe Yawe, amuno achimvizye mu wuchindamane. Imphunda na wakapisya wakwe asumbizile mwe sumbi.''22Ngapano Mose atunguzule Izirayeli ukufuma kwe Sumbi wa Matete. Awaya mu lupalang'ang'a ulwa Shuri. Awapita uwulendo wa manda yatatu ukuya mu lupalang'ang'a nanthi kuzana aminzi. 23Ngapano wiza ku Mara, ukuwa watang'wile aminzi kweneko umulandu yalinji malule. Achaleka wisile amasyo yalyanye Mara.24Achaleka awanthu awadandawula kwe Mose nu kuti, ''Wuzye tungang'wa chani?'' 25Mose alilila kwe Yawe, nga Yawe amulanjizizye weliwe umuti. Mose asumvile wenewo mu minzi, nga aminzi yawa amanone ukung'wa. Palinji palyanye pano yawe apile woliwo isundo ilitamye, swinya apalyanye pano ayilezizye woliwo. 26Weni atili, ''Ndi mukulolechesya ukuteyelezya kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu, nu kuwomba chino a chilungamane mu minso Yakwe, swinya ndi mwapa ikutwi ku masundo Yakwe nu kwivwila amasundo Yakwe yonsi--Nenji nthaliwika pakwe mwemwe nanthi yonga iya zyaindwala zino Nenji nawisile pa wa ijiputi, amuno ne Yawe wino akupozya mwemwe.''27Ngapano awanthu awiza ku Elimu, kuno kwalinji ivifula ikumi na viwili(12) ivya minzi ni miti ya vikambalala munenulambali(7). Awazenga ivisakasa palyanye papipi na minzi.

16

1Awanthu awapita ukufuma ku Elimu, nga iwumba lyonsi ilya Izirayeli aliza ku lupalang'ang'a ilwa Sini, luno luli pakasi pa Elimu nu Sinayi, pa wanda wa 15 uwa mu mwezi wa chitiwili mu kufuma kwawo munsi ya Ijiputi. 2Iwumba lyonsi ilya Izirayeli ali dandaula ukususya Mose nu Aroni mu lupalang'ang'a. 3Awa Izirayeli watili kwe woliwo, ''Ndi sweswe twafwile ni kasa lyakwe Yawe munsi ya Ijiputi pano twikazile mumbali mwa nthendo ya nyama swinya twalyanga umukate umwakukwana. Amuno mwemwe mutulesile sweswe mu lupalang'ang'a ukuti mukome iwumba lyonsi ni nzala.''4Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Nenji nandi inthonye umukate ukufuma mwiyulu muno mwemwe. Awanthu waliya nu kuwunganika ichakulya cha pa wanda uwanda nu wanda alyakuti Nenji injezye woliwo ukuti indole ndi wangivwila pamwi watanga wivwile isundo lyane. 5Chiliwa ukuti pa wanda wa mutanda(6), kuno waluwunganika ivwa manda yawili, nga wali tenda vyo waleta.''6Ngaano Mose nu Aroni watili ku wanthu wonsi awa Izirayeli, ''Akamanguzi mwemwe mulimanya ukuti a Yawe wino afumya mwemwe munsi ya Ijiputi. 7Akachelochelo mwemwe mulilola uwuchindamane uwa Yawe, amuno Weni akwivwa ukuyilizyania kwina ukususya Weliwe. Wuzye sweswe swe wawenu ukuti mwemwe muyilizyanie ukususya sweswe?'' 8Mose atili swinya, ''Mwemwe mulimanya choo pano Yawe apa mwemwe inyama akamanguzi nu mukate akatondotondo ivikwane--amuno ayivwile ukuyilizyania kuno mwemwe mwavwanga ukususya Weliwe. Wuzye Aroni na nene swe waweni? Ukuyilizyania kwinu asa kwa kususya sweswe; akwa kususya Yawe.''9Mose atili kwe Aroni, ''Vwanga kwi wumba lyonsi ilya wanthu wa Izirayeli, 'Palamilani papipi paminso ya Yawe, amuno Weni ayivwile ukuyilizyania kwinu.''' 10Kwiza kwawa, lyo Aroni akuvwanzya iwumba lyonsi ilya Izirayeli, kuno awalolechesya ku lupalang'ang'a, nga, lolani, Uwuchindamane wakwe Yawe awuloleka mwiwingo. 11Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, atinji, 12''Nenji nivwile ukuyilizyania kwa wanthu wa Izirayeli. Vwanga kwe woliwo nu kuti, 'Akamanguzi mulilya inyama, nga umutondotondo mwemwe muliyizula nu mukate. Ngapano mwemwe mulimanya ukuti Nenji ne Yawe e Leza winu.'''13Akwiza kwawa akamanguzi kuno inkhwale azyiza nu kwizula pano palinji ivisakasa. Akatondotondo inganda ayiliwilizya pa visakasa. 14Pano inganda yapisile, palyanye papela pa lupalang'ang'a piza pawa itunthu ngati a utuvibama utuswepe. 15Pano awanthu wa Izirayeli watuweni, watili wonga ku muwuye, ''Wuzye atwani too?'' Watamanyile ukuti twalinji a twani. Mose atili kwe woliwo, ''A mukate wuno e Yawe apile mwemwe ukuti muwalya.16Koo a kulamula kuno Yawe apile: 'Mwemw mufwile muwunganike, aliwensi mwakwe mwemwe, uwuvule wa vino ukulonda ukuti ulye, e mboni umunthu wonga pa mphendwa ya wanthu wako. Moo amo muliwunganikila: Muwunganike ivikwane ukuti aliwensi angalya wino ali mwi hema wako.''' 17Awanthu wa Izirayeli wawomvile wowonye. Wamwi wawunganisile ivivule wamwi ivitichi. 18Pano wapima mwe mboni, wawo wano wawunganisile ivivule vitasyazile nanthi vimwi, na wawo wano wawunganisile ivitichi vyawa avikwane. Wensi umunthu awunganisile ivikwane ukuyana nu kulonda kwakwe.19Ngapano Mose atili kwe woliwo, ''Nanthi wonga atakasye vimwi ukufika mutondo.'' 20Lelo, wativwiliye kwe Mose. Wamwi wasyile vimwi ukufika umutondotondo, kweni aviwa ni nsomi swinya avinunkha. Ngapano Mose afulizwe na woliwo. 21Wawunganikanga umutondotondo wuliwonsi. Wensi umunthu awunganikanga ivikwane ukulya pa wanda wulyanye. Pano ilanzi lyalungula, avisunguluka.22Kwizile kwawa ukuti pa wanda wa mutanda(6) wawunganikanga imikate ya manda yawili, awa mboni wawili pa munthu wonga. Awakatungulula wa mawumba wonsi awiza nu kunena ch, ''Choo kwe Mose. 23Weni atili kwe woliwo, ''Choo achono Yawe avwanzile: 'Mutondo a kupuza ukuchindikwe, e Sabata umutele ku muchinzi wakwe Yawe. Yochani chino mukulonda ukuti moche, swinya mutende chino mukulonda ukutenda. Vyonsi vino vyasyala muyisunjile mwenga ukufika akatondotondo.'''24Achaleka awavisunga ukufika akatondatondo, ndi muno Mose awasambilizizye. Nanthi akuwola, pamwi ukuwa ni nsomi mwenemo. 25Mose atili, ''Mulye ichakulya chocho ilelo, amuno ilelo awanda uwusungwe ngati a Sabata ukuti tuchindike Yawe. Ilelo mutandi muvizane vyenevyo mu vyalo.26Mwemwe mulichiwunganika mu manda mutanda(6), ukuwa pa wanda wa munenulambali(7) a Sabata. Pe Sabata mana ataliwa penepo.'' 27Kwizile kwawa ukuti pa wanda wa 7 kuno wamwi wayile ukuwunganika mana, kweni watazanile nanthi chimwi.28Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Wuzye mphaka linye mwemwe muliwakana ukusunga amalamulo yane na masundo yane? 29Lolani, Yawe apile mwemwe e Sabata. Achaleka pa wanda wa 6 akupa mwemwe umukate wa manda yawili. Wensi mwakwe mwemwe afwile ayikale mu masyo yakwe; nanthi wonga atakatele ukufuma pa masyo yakwe pa wanda wa 7.'' 30Achaleka awanthu wapuzile pa wanda wa 7.31Awanthu wa Izirayeli awita ichakulya chocho ''mana.'' Chalinji a chiswepu nga a mbeyu ya koriyanda, swinya chanonanga ngati ivisanzye nu wuchi. 32Mose atili, ''Choo a cho Yawe alamulizile: Muleke e mboni wa mana asungwe mu nkhulo zyonsi izya wanthu winu alyakuti awana winu wangize walole umukate wuno nalyesyanga mwemwe mulupalang'ang'a, lyo naleta mwemwe ukufuma munsi ya Ijiputi.'''33Mose atili kwe Aroni, ''Senda inthendo nga uwike mwenemo e mana wakukwana e mboni. Musunge wenewo paminso ya Yawe ukuti asungwe mu nkhulo zyonsi izya wanthu. 34Ndimuno Yawe alamulizile Mose, Aroni asunzile pambali pa masundo mu mbokosi yi layano. 35Awanthu wa Izirayeli walile mana imyaka 40 ukufika pano wiza wikala munsi. Walile wenewo ukufika wiza mu mphaka mwansi ya Kenani. 36Nomba e mboni a likumi lyi debe.

17

1Iwumba lyonsi lya wa Izirayeli lyapisile pa wulendo ukufuma ku lupalang'ang'a lwa Sini, ukukonkha ifundo lyakwe Yawe. Awazenga ivisakasa pe Refidimu, ukuwa patalinji aminzi ukuti awanthu wang'we. 2Achaleka wanthu awamupa umulandu Mose nga awati, ''Tupe sweswe aminzi ukuti tung'we.'' Mose atili, ''Wuzye achani fwandi chino mukupokota na nene? Wuzye achani fwandi chino mukwelezya Yawe?'' 3Awanthu walinji nu lusala nkhaninye, nga awa yilizyania ukususya Mose. Awatili, ''Wuzye achani fwandi chino watuleta ukufuma mu Ijiputi? Ukuti utukome sweswe na wana witu ni vitekwa vyitu nu lusala?''4Ngapano Mose alilira kwe Yawe, ''Wuzye intchite chani nene na wanthu waa? Wayipekinie ukuti wamphonkhole nene na mawe.'' 5Yawe atili kwe Mose, ''Yanga pankholelo ya wanthu, swinya usende wamwi awasongo wa Izirayeli. Usende insonzo yino wumile nayo uluzi, nga uwapita. 6Nenji ndiyimilila pa minso yako pa liwe mu Horebu, nga wewe uliyuma iliwe. Aminzi yalifuma mwenemo aya wanthu ukuti wang'we.'' Ngapano Mose awomvile wowonye mu kulola kwa wasongo wa Izirayeli. 7Mose ayisile amasyo yalyanye Masa swinya Meriba umulandu ukuyilizyania kwa wa Izirayeli, swinya umulandu awelezizye i Mfumu pakuti, ''Wuzwe Yawe ali pakasi piti pamwi awe?''8Ngapano awa nkhondo wa wanthu wa Ameleki wizile nu kulwa nu Izirayeli pa Refidimu. 9Achaleka Mose atili kwe Yoswa, ''Sola wamwi awanthu nga mupite. Mulwe nu Amaleki. Mutondo nenji ndiyimilila pa lupili papela ni nsonzo yakwe Leza mwikasa lyane.'' 10Achaleka Yoswa alwile na wa Amaleki ndivino Mose amusambilizizye, lelo Mose, Aroni, nu Huri wayile papela pa mwamba.11Lyo Mose achilinji akwinusya amakasa yakwe mupela, Izirayeli achimvyanga; pano waleka amakasa yakwe yapuze, Amaleki atalisile ukuchimvya. 12Pano amakasa yakwe Mose yawa amang'wame, Aroni nu Huri wasenzile iliwe nu kuwika pansi ukuti Mose ayikale penepo. Pa mphindi yiliyonga Aroni nu Huri wamwavwilizizye ukwinusya amakasa yakwe mupela, umunthu wonga imbali yonga iya weliwe, nu wunji umunthu imbali yinji. 13Achaleka amakasa ya Mose yawa mupela ukufika pano ilanzi lyinjila. Achaleka Yoswa achimvizye awanthu wa Amaleki nu panga.14Yawe atili kwe Mose, ''Walika choo mwi buku nga uwelenge mukwivwa kwa Yoswa, umulandu Nenji ndizimya ichizusyo cha Amaleki munsi ya pansi.'' 15Ngapano Mose azenzile amawe ya nzuwi nga ayisile penepo ''Yawe a ndembela yane.'' 16Weni atili, ''Amuno ikasa linusizwe ku chipuna cha wufumu wakwe Yawe--kuno Yawe alilwa inhondo nu Amaleki ukufuma ku nkhulo ukuya ku nkhulo.''

18

1Yetiro, e nanzuwi wa ku Midiyani, e yisivyala wakwe Mose ayivwile vyonsi vino Leza awomvile kwe Mose nu Izirayeli awanthu wakwe. Ayivwile kuno Yawe alesile awanthu wakwe ukufuma mu Ijiputi. 2Yetiro, e yiseivyala wakwe Mose, asenzile Zipora, umuchi wakwe Mose, lyo Mose atumile weliwe kumwawo, 3na wana wakwe awalumendo wawili; izina lya wenga lyalinji we Gerishomu, amuno Mose atili, ''Nenji nawa ne mulendo munsi yawenecho.'' 4Izina lya wunji lyalinji Eliyeza, amuno Mose atili, ''E Leza wawatatakulu wane alinji a wutuli wane. Weni apususizye nene ukufuma kwe panga wa Farawo.''5Yetiro, e yisivyala wakwe Mose, ayizile na wana wakwe Mose nu muchi wakwe kwe Mose mu lupalang'ang'a kuno wazenzile ivisakasa pa lupili lwa Leza. 6Yetiro atili kwe Mose, ''Nene, ne wusovyala Yetiro, nkhwiza kwe wewe nu muchi wako na wana wakwe wawili.''7Mose ayili kunzi ukusunkhana nu yisivyala, afukamila pansi, nga afyompha weliwe. Awalamunkhana ngapano waya mwi hema. 8Mose amunenile e yisivyala vyonsi vino Yawe awomvile kwe Farawo na wa Ijiputi umulandu wa Izirayeli, ivya kuchula konsi kuno kwizile kwe woliwo, na muno Yawe apususizye woliwo.9Yetiro asechelezile pa vizima vyonsi vino Yawe awomvile muno Izirayeli, ukuti apususizye woliwo ukufuma mwi kasa lya wa Ijiputi. 10Yetiro atili, ''Yawe tumutumvye, amuno awapususizye wewe ukufuma kwi kasa lya wa Ijiputi na kwi kasa lya Farawo, swinya apususizye awanthu ukufuma kwi kasa lya wa Ijiputi. 11Nomba nene namanya kuno Yawe amukulu ukulusya tonsi utwa leza, umulandu pano awa Ijiputi wachuzizye uwuwipe awa Izirayeli, Leza apususizye awanthu wakwe.''12Yetiro, e yisivyala wakwe Mose, walesile ivyawupi ni nzuwi zyakwe Leza. Aroni na wonsi awasongo wa Izirayeli wizile ukulya ichakulya paminso yakwe Leza nu yisivyala wakwe Mose.13Pa wanda wakukonkha penepo Mose ayikazile ukulonga awanthu. Awanthu wimilizile ukuliwilizya weliwe ukuma akatondo ukufika amanguzi. 14Pano e yisivyala wakwe Mose aweni vyonsi awombelanga awanthu, weni atili, ''Wuzye achani choo chino ukuwomba na wanthu? Wuzye achani fwandi chino ukwikala wenga nga awnthu wakukwimilila wewe akatondo ukufika amanguzi?''15Mose atili kwe yisivyala wakwe, ''Awanthu wakwiza kwe nene ukuti wawuzichisye amano yakwe Leza. 16Pano wawa nu kupazinkhana, wakwiza kwe nene. Nenji nkhupingula pakasi munthu wonga nu muwuye, swinya nkhusambilizya woliwo amawaliko na masundo yakwe Leza.17E yisivyala wakwe Mose atili kwe weliwe, ''Chino ukuwomba asa chizima. 18Awenche wewe wandi uyitonsye, wewe na wanthu wano uli nawo. U katundu wee a mung'wame nkhaninye kwe wewe. Wewe utanga ukwanisye ukuwuwomba pa wenga. 19Teyelezya kwe nene. Nene nandi inkhupe amano, swinya Leza aliwa na wewe, umulandu wewe ukwimilila awanthu kwe Leza, swinya ukuleta ukupazinkhana kwawo kwe Weliwe. 20Wewe ufwile usambilizye woliwo amawaliko na masundo Yakwe. Wewe ufwile usambilizye woliwo inzira yakupita mwenemo swinya umulimo wakuwomba.21Ukonjelezya penepo, wewe ufwile usole awonsi wano wangakwanisya ukufuma ku wanthu wonsi, awonsi wano wachindika Leza, awonsi awa chisinkha wano wapata uwufi. Wewe ufwile uwawike papela pa wanthu, ukuti wawe wakatungulula ukulolela awanthu 1000, 500, 50 na 10. 22Walilonga imilandu iya manda yonsi, kweni imilandu iyitamye waliwaleta kwe wewe. Lelo imulandu yonsi iyitichi, wangalonga yoyo awenecho. Munzila yoyonye viliwa avipepuke kwe wewe, swinya walinyamula ukatundu na wewe. 23Ndi wachita choo, swinya ndi Leza alamula wewe ukuti uwombe wowonye, apano ulikwanisya ukujimba, swinya aanthu wonsi walikwanisya ukuya ku nkhaya awikute.24Achaleka Mose ateyelezizye ku mazwi yakwe yisivyala wakwe swinya awomvile vilivyonsi vino avwanzile. 25Mose asozile awonsi wano wangakwanisya ukufuma kwe Izirayeli wensi nga awisile woliwo awa katungulula wa wanthu, awakatungulula wa 1000, 500, 50, na 10. 26Walonzile awanthu mu milandu ya manda yonsi. Imilandu iyitamye wayilesile kwe Mose, ukuwa wawo awenecho walonzile yonsi imilandu iyitichi. 27Ngapano Mose aleka e yisivyala apite, nga Yetiro anyochezile kunsi yakwe.

19

1Mu mwezi wa chititatu ukufuma pano awanthu wa Izirayeli wayile ukufuma munsi ya Ijiputi, pa wanda wulyanye, awiza ku lupalang'ang'a lwa Sinayi. 2Lyo wafuma pa Refidimu nu kwiza ku lupalang'ang'a lwa Sinayi, wazenzile ivisakasa mu lupalang'ang'a pa nkholelo ya lupili.3Mose ayile papela kwe Leza. Yawe apunzile kwe weliwe ukufuma mu lupili nga atili, ''Wewe ufwile uyinene ing'anda yakwe Yakobe, awanthu wa Izirayeli: 4Mwemwe muweni vino Nenji nawomvile ku wa ijiputi, muno Nene nanyamuzile mwemwe pa vyapa vya nkhwazi nu kuleta mwemwe kwe Nemwenecho. 5Apano nomba, ndi mwemwe mukuteyelezya nu mwenzo wonsi kwizwi lyane nu kusunga ilayano lyane, apano muliwa awane awasolwa ukufuma mu wanthu wonsi, amuno insi yonsi iya pansi ayane. 6Mwemwe muliwa awufumu wa wananzuwi swinya umutundu uwutele uwane. Yaa ayali amazwi yano wewe ufwile uvwange ku wanthu wa Izirayeli.''7Achaleka Mose ayizile nu kupunda awasono wa wanthu. Weni awisile pankholelo zyawo amazwi yonsi yaa yano Yawe alamulizile weliwe. 8Wonsi awanthu watolelezile apaliponga nu kuti, ''Sweswe tuliwomba vyonsi vino Yawe avwanzile.'' Ngapano Mose ayizile awumbulila amazwi ya wanthu kwe Yawe. 9Yawe atili kwe Mose, ''Nenji nyiyiza kwe wewe mwi wingo ilifite alyakuti awanthu wangivwa pano Nenji nkhuvwanga na wewe swinya wasuwile wewe swinya ukufika pe na pe.'' Ngapano Mose ayanenile amazwi ya wanthu kwe Yawe.10Yawe atili kwe Mose, ''Yanga ku wanthu. Ilelo na mutondo wewe ufwile uwike woliwo pambali kwe nene, swinya uwapange waswefye ivizwalo vyawo. 11Muyipekanie ku wanda wa chititatu, amuno pa wanda wa chititatu Yawe aliyika ukwiza ku lupili lwa Sinayi.12Wewe ufwile uwike imphaka ku wanthu ukuliwilizya ulupili. Uvwange kwe woliwo, 'muchenjele ukuti mutakakwele ulupili pamwi ukupalamansya imphaka yakwe. Wensi wino apalamansya ulupili nakawuzyenye aliwikwa kumfwa.' 13Nanthi a likasa lya wumwi litakapalamansye umunthunye weyo, Mumalo mwakwe; weni afwile aponkholwe namawe pamwi apikwe. Nanthi chingawa a chinyamana pamwi umunthu, weni afwile awikwe kumfwa. Pano imfwemfwe yalila ukulila nanthi kulechelezya, wangiza wafike umwakutalichila ulupili.''14Ngapano Mose ayisile ukufuma mu lupili ukuya ku wanthu. Weni awisile pambali awanthu kwe Yawe swinya waswefizye ivizwalo vyawo. 15Weni atili ku wanthu, ''Muwe mwe wasenganie pa wanda wa chititatu; mutakaye papipi na wachi winu.''16Pa wanda wa chititatu, pano kwalinji umutondotondo, kwalinji ukujilimisya swinya utumesya swinya iwingo ilifite pa lupili, nu kulila sita kuleka kwa mfwemfwe. Awanthu wonsi pa visakasa awazekema. 17Mose afumizye awanthu ukufuma mu visakasa ukuti wasunkhane nu Leza, nga awimilizile apakutalichila pa lupili. 18Ulupili lwa Sinayi lwavwimbisilwe ni lyosi umulandu Yawe ayisile mwenemo mu mulilo ni lyosi. Ilyosi aliya mupela ngati alyosi lya muvuno, nga ulupili lonsi alusunkhunyika nkhaninye.19Pano ukulila kwa mfwemfwe kwakula ukupokosela, Mose avwanzile, nga Leza atolezile weliwe mwizwi. 20Yawe ayizile pansi pa lupili lwa Sinayi, papela pa lupili, nga ayisile Mose papela. Achaleka Mose ayile papela. 21YAwe atili kwe Mose, ''Yanga pansi nu kuchenjezya awanthu; ukuti wangize wasamaile kwe Yawe ukuti walole, nga awavule mwe woliwo wangiza wafwe. 22Uleke awa nanzuwi nawonye wano wakwiza kupipi na nene wayike awenecho pambali--wayisenganie awenecho muno ukwiza kwane--alyakuti Nene nthakafunde woliwo.''23Mose atili kwe Yawe, ''Awnthu watanga wize ku lupili lwa Sinayi, amuno Wewe walamulizile sweswe: 'Muwike imphaka ukuliwilizya ulupili swinya muluwike pambali kwakwe Yawe.''' 24Yawe atili kwe weliwe, ''Yanga pansi nga ulete papela Aroni na wewe, ukuwa utakaleke awa nanzuwi na wanthu wapitilile ukuti wize papela kwe Yawe, ndi wapotwa ukwivwa Nenji ndifunda woliwo.'' 25Achaleka Mose ayile pansi ku wanthu nu nukuvwanga kwe woliwo.

20

1Leza avwanzile yonsi amazwi yaa: 2''Nenji ne Yawe e Leza wako, wino alesile wewe ukufuma munsi ya Ijiputi, ukufuma mu ng'anda ya wuzya. 3Wewe ufwile utakawe nu twa leza tunji ukulusya Nene.4Wewe utakatele uyipanjile ichakulolwa ukufuma ku miti nanthi ichikolania cha chilichonsi chino chili mwiyulu mupela, pamwi chino chili munsi ya pansi kunthende, pamwi chino chili mu minzi mukasi. 5Wewe utakatele ufukamile pansi kwe vyolivyo pamwi ukupepa vyolivyo; amuno Nene, Yawe e Leza wako, ne Leza umuzuwa. Nenji nkhafunda uwuwipe wa watatakulu pakuleta ukufunda pa wana wawo, ukufika ku nkhulo ya chititatu swinya iya chini iya wawo wano wapata Nene. 6Ukuwa nkhulanjizya ulukundo ulusita kumala ku wavule wa wawo wano wakunda Nene swinya wakusunga amasundo yane.7Wewe utakatele usende izina lya Yawe e Leza wako, pavye, amuno Nenji ndipa umulandu wensi wino akusenda izina lyane pavye.8Uwayizuka uwanda wa Sabata, ukuliwika pambali kwakwe Nene. 9Wewe ufwile uchite swinya uwombe imilimo yako yonsi mu manda 6. 10Ukuwa uwanda wa 7 a Sabata kwakwe Yawe e Leza wako. Pa wandanye wowo ufwile utakawombe umulimo wuliwonsi, wewe, pamwi umwana wako umulumendo, pamwi umukazyana, pamwi umuwomvi wako umonsi, pamwi umuwomvi wako umwanachi, pamwi ivitekwa vyako, pamwi umulendo wino ali mukaya kako. 11Amuno mu manda 6 Yawe apanzile iyulu ninsi ya pansi, e sumbi, na vyonsi vino vili mwenemo, nga apuzile pa wanda wa 7. Achaleka Yawe apefile uwanda wa Sabata swinya awuwisile pambali.12Uchindike e baba wako ne mama wako, alyakuti ungikala imphindi iyitali munsi yino Yawe e Leza wako akupa wewe. 13Wewe ufwile utakakome nanthi wumwi. 14Wewe ufwile utakachite uwuzelele.15Wewe ufwile utakiwe ukufuma kwe aliwensi. 16Wewe ufwile utakape uwukamboni wawufi ukususya umupalamani wako. 17Wewe ufwile utakakumbwe ing'anda ya mupalamani wako; wewe ufwile utakakumbwe umuchi wa mupalamani wako, umuwomvi wakwe umonsi, umuwomvi wakwe umwanachi, inkhambaku yakwe, indokwe yakwe, pamwi chilichonsi chino achakwe u mupalamani wako.''18Awanthu wonsi waweni ukujilimisya nu kumesya, swinya wivwile izwi lya mfwemfwe, nu kulola ulupili lukusuka ilyosi. Pano awanthu wachiweni, awazekema nu kwimilila apatali. 19Awatili kwe Mose, ''Uvwange kwe sweswe, nga tuliteyelezya; ukuwa utakaleke Leza avwange kwe sweswe, lyo sweswe tulifwa.'' 20Mose atili ku wanthu, ''Mutakati muwe ni nthete, amuno Leza wiza ukwelezya mwemwe alyakuti umuchinzi wakwe Weliwe wuwe mwakwe mwemwe, swinya alyakuti mwemwe mutakawembuke.'' 21Achaleka awanthu wimilizile apatali, nga Mose aya pa mfizi iyikulu kuno Leza walinji.22Yawe atili kwe Mose, ''Choo a chino wewe ufwile uwanene awa Izirayeli: Mwemwe mwewenecho muweni kuno Nenji imvwanzile na mwemwe ukufuma mwiyulu. 23Mwemwe mutaliyipanjila mwewenecho utwa leza awanji apaliponga na Nene, utwa leza twa siliva pamwi utwa leza twa golidi.24Mwemwe mufwile mupange ibeje lyivu kwe nene, swinya mufwile mupe inzuwi penepo ivyawupe ivilungulile, ivyawupe ivya wukamu, ing'onzi zyinu ni ng'ombe zyinu. Mu masyo yonsi muno Nenji nkhupanga ukuti izina lyane lichindikwe. Nenji ndiyiza kwe mwemwe nu kuwalota mwemwe. 25Ndi mukupanga ibeje lya mawe, mwemwe mufwile mutakazenge na mawe ayamontholwe, amuno ndi mwawomvya iviya penepo, muliwa ukuti mwalyonona. 26Mwemwe mufwile mutakakwele pi beje lyane, alyakuti ichitali chinu chitakawe apatiswe.'''

21

1''Nomba yaa a masundo yano wewe wandi uwike paminso ya woliwo:2'Ndi wakala umuwomvi wa chi Heberi, weni alikuwombela imyaka 6, nga mu mwaka wa 7 alipita umupusuke nanthi kumulipili chimwi. 3Ndi wizile pa wenga umwenecho, afwile apite umupusuke pa wenga umwenecho; ndi a mutwale, umuchi wakwe afwile apit amupusuke na weliwe. 4Ndi e bwana wakwe apile weliwe umuchi nga amukwatila weliwe awalumendo na wakazyana, u muchi na wana wakwe waliwa wakwe bwana wakwe, nga weni afwile apite umupusuke pa wenga umwenecho.5Ukuwa ndi umuwomi palwenze akuti, ''nenji namukunda e bwana wane, umuchi wane, na wana wane; nenji nthalipit,a umupusuke,'' 6e bwana wakwe afwile amulete weliwe kwe Leza. E bwana afwile amulete weliwe pa chisakati pamwi pa mulyango, nga e bwana wakwe afwile amunyolole ikutwi ni nthungo. Ngapano umuwomvi alimutewetela weliwe uwulanzi wakwe wonsi.7Ndi umunthu akazya umwana wakwe umwanachi ngati a muwomvi, atakize atele apite umupusuke ndivino waliwachitila nu muwomvi umonsi. 8Ndi umuwomvi umwanachi atamusechelezizye e bwana wakwe, wino wayiwichila umwenecho, weni afwile amuleke akalwe swinya. Weni asi na maka ukuti amukazye ku wanthu awalendo. Weni asi na maka ngati ayayo, umulandu amuchitizile weliwe uwufi.9Ndi e bwana wakwe awisile weliwe pambali ukuti awe amuchi wa mulumendo wakwe, weni afwile amuchitile ngati alinji a amwana wakwe umukazyana. 10Ndi ayisendela umwenecho umuchi wunji, weni afwile atakamulesye ichakulya chakwe, inzwalo, pamwi amaka yakwe aya nthwala. 11Ukuwa ndi atakumupa weliwe vyoo ivinthu vitatu, amukazyana angapita umupusuke nanthi kulipila yimwi imphiya.12Aliwensi wino ayuma umunthu alyakuti afwe, umunthunye weyo afwile awikwe kuwufwe. 13Ndi umunthu atachichitizile chocho iganya, kweni mu malo mwakwe yalinji a ngozi, nene ndilonda amasyo kuno angasamalila kweneko. 14Ndi umunthu iganyanye atalika umupalamani wakwe nu kukoma weliwe ukuyana na vyo alandanga, wewe ufwile usende weliwe, napano angawa pi beje lyakwe Leza, alyakuti weni afwe.15Wensi wino ayuma a baba wakwe pamwi e nyina afwile awikwe kuwufwe nakawuzyenye. 16Wensi wino ayiwa umunthu--nga umung'o akazya weliwe, pamwi umunthunye weyo azanwa mwi kasa lyakwe--umung'onye weyo afwile awikwe kuwufwe. 17Wensi wino atipa e baba wakwe pamwi e nyina nakawuzyenye afwile awikwe kuwufwe.18Ndi awanthu wakulwa nga wonga ayuma e wunji ni liwe pamwi ningumi, nga umunthunye weyo nanthi akufwa, kweni achiswa ukuti alale pansi; 19ngapano ndi apola swinya akukwanisya ukupita ukuwomvya insonzo, umunthu wino ayimile weliwe afwile alipe muno iyitayike imphindi yakwe; afwile swinya amulipe ku kupozwa kwakwe. Ukuwa umunthunye weyo asi nu mulandu wa kukoma.20Ndi umunthu ayuma umuwomvi wakwe umonsi pamwi umuwomvi wakwe umwanachi ni nsonzo, nga ndi umuwomvi afwa umulandu wakumwa, umunthunye weyo afwile afundwe. 21Lelo, ndi umuwomvi a mulanzi uwanda wonga pamwi amanda yawili, e bwana wakwe afwile atakafundwe, amuno aliwa ukuti achula ukutayika kwa muwomvi wakwe.22Ndi awanthu wakulwa ponga nga wachisa u mwanachi uwa wula alyakuti uwula wafuma, kweni pasi nanthi a kuchiswa kunji kwe weliwe, nakawuzyenye umunthu wino wonona afwile alipwe ndi muno umweni mwanachi akulondela, swinya afwile alipe ukuyana na wakapingula. 23Ukuwa ndi ukuchiswa akukulu, apano wewe ufwile upingule uwulanzi ku wulanzi, 24ilyinso ku lyinso, ilyino ku lyino, ikasa kwi kasa, itamba kwi tamba, 25ukuchwa ku kotchwa, ichilondo ku chilonda, pamwi iwamba kwi wamba.26Ndi umunthu ayuma ilyinso lya muwomvi wakwe umonsi pamwi ilya muwomvi wakwe umwanachi nu kulyonona, afwile amuleke umuwomvi wakwe apite umupusuke ku kulipwa kwe lyinso lyakwe. 27Ndi afumya ilyino lya muwomvi wakwe umonsi pamwi umuwomvi wakwe umwanachi, weni afwile aleke umuwomvi apite umupusuke ngati a kulipa muno ilyino,28Ndi inkhambaku yapula umonsi pamwi umwanachi ku wufwe, inkhambaku yifwile yiponkholwe na mawe nakawuzyenye, ni nyama yakwe mutakalye; ukuwa umwenecho wa nkhambaku afwile apusukwe ku umulandu. 29Ukuwa ndi inkhambaku yawelela ukupula mwisinda, swinya umwenecho wamusosile kweni nanthi kuyiyalila yeneyo mukasi, nga inkhambaku yikomile umonsi pamwi umwanachi, inkhambakunye yoyo yifwile yiponkholwe na mawe, nu mwenechonye afwile awikwe kuwufwe. 30Ndi ichilipo chikulondeka muno uwulanzi wakwe, afwile alipe chilichonsi chino chikulondeka ukuti chilipwe.31Ndi inkhambaku yapula umwana wa monsi umulumendo pamwi umwanachi, umwenecho wa nkhambaku afwile achite chino isundo lyoo likulonda weliwe ukuti achite. 32Ndi inkhambaku yapula umuwomvi umonsi pamwi umuwomvi umwanachi , umwenecho wa nkhambaku afwile alipe ama shekelo ya siliva 30, swinya inkhambaku yiponkholwe na mawe.33Ndi umonsi ayiyula ichiliwa, pamwi akumba ichiliwa nanthi akuchivwimba, nga inkhambaku pamwi indokwe yawila mwenemo, 34umwenecho wa chiliwa afwile alipe ku kutayika. Afwile ape imphiya ku mweni chinyamana ichifwe, nga ichinyamana ichifwe chiliwa achakwe.35Ndi inkhambaku ya munthu wonga yachisa inkhambaku ya wunji alyakuti yifwe, wafwile wakazye inkhambaku iyilanzi nu kwankhana imphiya, swinya wafwile wankhane inkhabaku yino yafwa. 36Ukuwa ndi chalinji acha kumanyikwa kuno inkhambakunye yoyo imyikalile yakwe mwisinda yalinji akupula, nga umwenecho nanthi kuyiyalila, nakawuzyenye afwile alipe inkhambaku ku nkhambaku, nga inyama iyifwe yiliwa ayakwe.

22

1Ndi umunthu ayiwa inkhambaku pamwi ing'onzi nu kuyikoma pamwi ukukazya yeneyo, papo afwile alipe inkhambaku 5 ku nkhambaku yonga, ni ng'onzi 4 ku ng'onzi yonga. 2Ndi umung'o azanwa ukuti akulonda ayiwe, swinya ndi ayumwa alyakuti afwe, papo umulandu wa kukoma wutalipewa kwe aliwensi muno weliwe. 3Ukuwa ndi ilanzi lyafuma lyo atandi ayiwe, umulandu wa kukoma wuliwa ku munthu wino akoma weliwe. Umung'o afwile alipe. Ndi asi nanthi chimwi, papo afwile akazwe muno uwung'o wakwe. 4Ndi ichinyamana chino ayivile chazanwa achilanzi mu makasa yakwe, nanthi yingawa a nkhambaku, indokwe, pamwi ing'onzi, afwile alipe ukunyosya kawili.5Ndi umunthu akuchema ivitekwa vyakwe mu chalo pamwi muvipaswa nu kuchisapula ichinyamana chakwe, nga achilya mu chalo cha munthu wunji, weni afwile alipe ukufumya ku vizima vya muchalo chakwe nu kufuma mu vizima vya mu vipaswa vyakwe.6Ndi umulilo waka nu kusata ukuya mu mphanga alyakuti amalezi ayavune, pamwi amalezi mu chalo, pamwi ichalo chapya, weyo wino atalisile u mulilo afwile alipe.7Ndi umunthu apa imphiya pamwi iviya ku mupalamani wakwe ukuti amusunjile, nga ndi yiwa mu ng'anda ya mupalamaninye weyo, ndi umung'o azanwa, u mung'onye weyo afwile alipe kawili. 8Ukuwa ndi u mung'o atazanwa, papo umweni ng'anda afwile ayize paminsi ya wa kapingula ukuti walole ndi aweliwe wino asenzile ivya mupalamani wakwe. 9Amuno ukupanzinkhana kulikonsi pavya chimwi, nanthi yingawa a nkhambaku, indokwe, ing'onzi, ichizwalo, pamwi chili chonsi chino chitakuloleka chino wumwi akuti, ''Choo acha kwe nene,'' wawa wano wakupanzinkhana wafwile wize paminso ya wakapingula. U munthu wino awakapingula wamuzana nu mulandu afwile alipe kawili ku mupalamani wakwe.10Ndi umunthu apa umupalamani wakwe indokwe, inkhambaku, ing'onzi, pamwi ichinyamana chilichonsi ukuti asunge, nga ndi chafwa, pamwi chachiswa pamwi chasendwa nanthi wumwi ukuchilola, 11ifingo kwe Yawe lifwile lisendwe na wonsi, ndi achakuti nanthi pamwi awe umunthu wonga awisile ikasa lyakwe mu katundu wa mupalamani wakwe. Umwenecho afwile azumilizye choo, nga uwunji atanga alipe. 12Ukuwa ndi chiwizile ukufuma kwe weliwe, uwunji afwile alipe ku muwuye. 13Ndi ichinyamana chakomezilwe nivinji ivinyamana, lekani uwunji umunthu alete ichinyama ngati we kamboni. Weni atalilipa muno chino chakomezilwe.14Ndi umunthu ayazimya ichinyamana chilichonsi ukufuma ku mupalamani wakwe nga ichinyamana achichiswa pamwi chafwa nanthi ukuwa nu mwenecho, weyo umunthu wunji afwile alipe. 15Ukuwa ndi umwenecho alinji nacho, uwunji umunthu atalilipa; ndi ichinyamana chalinji achakwazimya, chililipwa ukuyana nu mutengo wakwazimizya.16Ndi umonsi alonda umukazyana wino asi nu monsi, swinya ndi alala nawe, weni nakawuzyenye afwile amusende awe a muchi pa kulipa ichuma ichiyane. 17Ndi e yisi wa mukazyana akana ukuti amupe umwanakwe kwe weliwe, weni afwile alipe imphiya kwe mukazyana izya chikole.18Mwemwe mufwile mutakazumilizye ukuti u mulozi awe nu wumi. 19Aliwensi wino alala ni chinyamana nakawuzyenye afwile awikwe kumfwa.20Aliwensi wino apa inzuwi kwe leza wunji ukufumyako Yawe afwile ayononekwe. 21Mwemwe mufwile mutakawombele ichiwipe umulendo pamwi ukumuchuzya weliwe, amuno mwemwe mwalinji mwe walendo munsi ya Ijiputi.22Mwemwe mufwile mutakachuzye umufwilwe pamwi umwana umusita yisi. 23Ndi mwemwe mwachuzya woliwo, ndi wapunda kwe Nene, Nenji nakawuzyenye ndiyivwa ukupunda kwawo. 24Ukufulwa kwane kuliyocha, swinya Nenji ndikoma mwemwe nu panga; awachi winu walisyala awafwilwe, na wana winu waliwa nanthi a wayisi.25Ndi mwazimwa imphiya kwe wumwi wa wanthu wane mwakwe mwemwe wano awasaluke, mwemwe mufwile mutakawe ngati awa kazimya wa mphiya kwe weliwe pamwi ukupima iya konjelezya penepo. 26Ndi walemela umwenda wa mupalamani wako, wewe ufwile umunyosezye lyo ilanzi litandi lyinjile, 27amuno wowo awuli chakuyivwimba chakwe mphela; amwenda wa muwili wakwe. Wuzye angayivwimba chani pano alazile? Pano apunda kwe Nene, Nenji ndimwivwa weliwe, amuno ne wankhumbu.28Mwemwe mufwile mutakanthuke Nene, ne Leza, nanthi a kutipa e katungulula wa wanthu winu.29Mwemwe mufwile mutaleke ivya wupe vwinu ukufuma ku kuvuna kwinu pamwi ukwakupanjila i vinyo. Mwemwe mufwile mupe Nene e katote wa wana winu awalumendo. 30Mwemwe mufwile muwombe wuliwonga ni nkhambaku zyinu swinya ing'onzi zyinu. Mu manda 7 waliwa na wa nyina, kweni pa wanda wa 8 mufwile mupe woliwo kwe Nene. 31Mwemwe muliwa awanthu awawikwe pambali muno Nene. Achaleka mwemwe mufwile mutakalye inyama yiliyonsi yino yikomizwe ni ziwuye mumphanga. Mumalo mwakwe, mwemwe mufwile mutayile yeneyo ku wa simbwa.

23

1Mwemwe mufwile mutakanenele ivya wufi ivya aliwensi. Mutakatele muwe ponga nu muwipe umunthu ukuti muwe mwe wakamboni wawufi. 2Mwemwe mufwile mutakakonkhe iwumba ukuwomba ichiwipe, nanthi akuwikila uwukamboni pano muli imbali yi wumba alyakuti munyonganie ukusimichila. 3Mwemwe mufwile mutakalanjizye ukutemwela ku munthu umusaluke pa mulandu wakwe.4Ndi mwasunkhana ni nkhambaku pamwi indokwe ya mulwani winu yikusowa, mwemwe mufwile muyinyosezye kwe weliwe. 5Ndi mwalola indokwe ya wumwi wino wapata mwemwe yawa nu wungw'ame wa katundu, mwemwe mufwile mutakamusye umunthunye weyo. Mwemwe nakawuzyenye mufwile mutule weliwe ni ndokwe yakwe.6Mutakatele muwike pambali ukusimichila ku musaluke winu pa mulandu wakwe. 7Mutakatele mukonkhe awanji pakupa umulandu wa wufi, swinya mutakakome awasita mulandu pamwi awalungamane, amuno Nenji nthalitetela awawipe. 8Mutakatele musende ichiphuphu, amuno ichiphuphu chikakwiyala aminso ya wano wakulola, swinya chikanyongania amazwi ya wanthu wa chisinkha. 9Mwemwe mufwile mutakachuzye umulendo, amuno namwenye mwalinji mwe walendo munsi ya Ijiputi.10Mu myaka 6 mwemwe mulikomelela imbeyu munsi yinu nu kuvuna vino vyacha. 11Ukuwa mu mwaka wa 7 mulileka nanthi akulima , alyakuti awasaluke mwakwe mwemwe wangalya. Vino wavisya, ivinyamana vya mumphanga vililya. Mwemwe muliwomba wuliwonga na mu vipaswa vyinu.12Mu manda 6 muliwawomba imilimo yinu, kweni pa wanda wa 7 mufwile mupuze. Muwombe choo alyakuti inkhambaku yinu ni ndokwe yinu vingapuza, swinya alyakuti umwana umulumendo wa muzya winu umwanachi na aliwensi umulendo angapuza ukuti azane amaka ayapya. 13Teyelezyani ku vyonsi vino nenji navwanga kwe mwemwe. Mutakatele mutambule amazina ya wa leza awanji, nanthi akuleka amazina yawo yivwike ukufuma ku mulomo winu.14Mwemwe mufwile mupange uwulendo ukuti muye muzewele muno Nene katatu umwaka wuliwonsi. 15Mwemwe mufwile mulolechesye ukuzewela kwa Mukate wa Sitamutawa. Ndimuno Nenji nalamulizile mwemwe, mwemwe muliwalya u mukate uwu sitamutawa mu manda 7. Pa mphindi yoyo, mwemwe muliyiza pa minso yane mu mwezi wa Abibu, wuno a wacha kuchitika choo. Kwalinji a mu mwezi woo wuno mwemwe mwafumile mu Ijiputi. Ukuwa mutakatele mwize paminso yane makasa vye.16Mwemwe mufwile mulolechesye Ukuzewela kwa Kuvuna, ivipaswa vya milimo yinu pano mwemwe mwakomezile imbeyu mu vyalo. Mwemwe mufwile swinya mulolechesye Ukuzewela kwe Kusunga pa wumalilo wa mwaka, pano mukusunga imbeyu zyinu ukufuma mu vyalo. 17Wonsi awonsi winu wafwile waloleke paminso ya Mfumu Yawe katatu umwaka wuliwonsi.18Mwemwe mufwile mutakape uwazi ukufuma ku nzuwi zya kwe Nene nu mukate wuno wuli nu mutawa. Amafuta ukufuma ku nzuwi pa kuzewela kwane yafwile yatakasyale uwusiku wonsi ukufika umutondotondo. 19Mwemwe mufwile mulete ivikomwa ivisolwe ukufuma kunsi yinu ukuya mu ng'anda yane, ing'anda yakwe Yawe e Leza winu. Mwemwe mufwle mutakatende umwana wa mbuzi mu mukaka wa nyina.20Nenji nandi nthume umungelo pankholelo yinu ukuti alolele mwemwe pa nzila. sinya ukuti alete mwemwe ku masyo Nenji imphekinie. 21Muwateyelezya kwe weliwe nu kwivwila weliwe. Mutakatele musonkhole weliwe, amuno atalitetela aawembuko yinu. Izina yane lili pakwe weliwe. 22Ndi mwemwe amolimonye mwivwila izwi lyakwe nu kuwomba vyonsi vino Nenji nanena mwemwe, papo Nenji ndiwa ne mulwani wa walwani winu swinya uwakulwa kwe wano wakulwa na mwemwe.23U mungelo wane ali kolela mwemwe nu kuleta mwemwe ku waAmori, awaHiti, awaPerizi, awaKanani, awaHivi, swinya awaJebusi. Nenji ndiyonona woliwo. 24Mwemwe mufwile muta kafukamile ku waleza wawo, ukupepa woliwo, pamwi ukuwomba ndimuno wakuwombela. Mu malo mwakwe, mwemwe mufwile mupote woliwo nu kumongolania imphanda zyawo zya mawe. 25Mwemwe mufwile mupepe Yawe e Leza winu, nga Weni alilota u mukate winu na minzi yinu. Nenji ndifumya indwala ukufuma pakasi pakwe mwemwe.26Nanthi a mwanachi aliwa sita kukwata pamwi ukupita pavye awana wakwe munsi yinu. 27Nenji ndipa mwemwe uwulanzi uwutali. Nenji indituma inthete iya kwe nene munsi yakwe wawo yino mukupita mwenemo. Nenji ndikoma awanthu wonsi wano mukusunkhana. Nenji ndichita ukuti wonsi awalwani winu wasamale. 28Nenji ndituma amavwimvwi pankholelo zyinu yano yalisamazya awaHivi, awaKanani, swinya awaHiti ukufuma pa nkholelo zyinu. 29Nenji nthaliwasamazya woliwo ukufuma pa nkholelo zyinu umwaka wonga, achakuti insi yiwe nanthi awanthu, nga ivinyamana vya mumphanga vilivula ukulusya mwemwe.30Mu malo mwakwe, Nenji ndisamazya woliwo katichi katichi ukufuma pankholelo zyinu ukufika mwemwe mwawa mwe wavule swinya mwapyana insi. 31Nenji ndiyania imphaka yinu ukufuma kwe Sumbi wa Matete ukufika kwe Sumbi wa waFilisiti, swinya ukufuma mu lupalang'ang'a ukufika ku Luzi lwa Yufereti. Nenji ndipa mwemwe ukuchimvya ku weni insi. Mwemwe mulifumya woliwo paminso ya mwemwe mwewenecho. 32Mwemwe mufwile mutakapange ilayano na woliwo pamwi na wa leza wawo. 33Wafwile watakikale munsi yinu, wangize waleke ukuti muwembuke ukususya Nene. Ndi mwemwe mukupepa awa leza wawo, choo nakawuzyenye chiliwa a chipingo kwe mwemwe.'''

24

1Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Zanji kwe Nene --wewe, Aroni, Nadabu, Abihu na wasongo wa Izirayeli 70, nga mwize mupepe Nene pa wutali. 2Mose wenga angiza kupipi na Nene. Awanji waakatele wize kupipi, nanthi awanthu ukuti wize na woliwo.''3Mose ayile nu kuwanena awanthu wonsi amazwi ya Yawe na masundo yakwe. Awanthu wonsi watolelezile nizwi lyonga swinya atili, ''Sweswe tuliwomba amazwi yonsi yano Yawe avwanzile,'' 4Ngapano Mose awalisile pansi amazwi yonsi aya kwe Yawe. Umutondotondo lyo kwacha, Mose azenzile ibeje munthende mu lupili nga apanga ulupanda lwa mawe, alyakuti amawe yimilile amaluko 12 aya Izirayeli.5Weni atumile wamwi awa Izirayeli awalumendo ukuti waye wape ivyawupe ivya kocha swinya ukuzuwila ivya wupe wuponga ivya nkhambaku kwe Yawe. 6Mose asenzile nusu ya wazi nu kuwika mu mbakuli; weni anyamfile u nusu wunji pi beje.7Weni asenzile e kalata wi layano nu kuwelenga umwa kupunda ku wanthu. Awatili, ''Sweswe tuliwawomba vyonsi vino Yawe avwanzile. sweswe tuliwatonthela.'' 8Ngapano Mose asenzile uwazi nu kunyamfa wenewo pa wanthu. Atili, ''Woo a wazi wi layano lino Yawe apanzile na mwemwe pa kuwapa mwemwe ilayano lyoo ponga na yonsi amazwi yaa.''9Ngapano Mose, Aroni, Nadabu, Abihu, na wasongo 70 wa wanthu wa Izirayeli wayile ku lupili. 10Awaweni e Leza wa Izirayeli. Pansi pa matamba yakwe palinji inzila yino yapanzilwe na mawe aya safaya, aya swepe ngati amupela umwenecho. 11Leza atalambalisile ikasa pakwe wa katungulula awa Izirayeli. Waweni Leza, swinya walile nu kung'wa.12Yawe atili kwe Mose, ''Zanga kwe Nene pa lupili nga wikale kulyanye. Nenji ndipa wewe awakalata wa mawe swinya isundo na malamulo yano imbalisile, alyakuti unga wasambilizya woliwo.'' 13Achaleka Mose akatusile ponga nu mwavwilizyi wakwe Yoswa nga wayile pa lupili lwakwe Leza.14Mose avwanzile kuwa songo, ''Syalani paa swinya mutulindilile sweswe ukufika pano twanyoka kwe mwemwe. Aroni nu Huri wali na mwemwe. Ndi wumwi ali nu kupazinkhana, lekani aye kwe woliwo.'' 15Achaleka Mose ayile pa lupili, nga iwingo lyavwimbile lwenelo.16Uwuchindamane wakwe Yawe awikala pa Lupili lwa Sinayi, nga iwingo alivwimba lyenelo amanda 6. Pa wanda wa 7 Yawe apunzile Mose ukufuma mukasi mwi wingo. 17Imilolechele ya wuchindamane wa Yawe yalinji ngati a mulilo wakonona papela pa lupili mu minso ya wa Izirayeli. 18Mose ayinjizile mwi wingo mu lupili amanda 40 nu ma wusiku 40.

25

1Yawe avwanzile kwe Mose, 2''Wanene awa Izirayeli ukuti wasende ichawupi icha kwe Nene ukufuma ku munthu aliwensi wino ali nu kulonda kwa mu mwenzo wa kuyipa. Wewe ufwile umphochelele nene uvyawupi vyovyo.3Vyoo a vyawupe vino wewe ufwile upochelele ukufuma kwe woliwo: golide, siliva, nu bronzi; 4imyenda ya blu, pepo, swinya iyiwenzu; iyitelemuke; iya meya ya mbuzi; 5ikwela lya ng'onzi ilipangwe uwuwenzu, na makwela ayatelemuke; amatabwa ya mangwina; 6amafuta ya nyale zya mu nsaka; ivyakununtchizya vya mafuta yakupakala ni vyakununtchizya vya chosi; 7amawe ya onikisi na yanji amawe ayazima ukuti wakawike pa chizwalo cha pa nganga.8Lekani wazengele Nene insaka alyakuti Nenji ningikala pakasi pakwe woliwo. 9Wewe ufwile uyizenge ukuyana na muno Nenji ndilanjizya wewe mu milolechele ya masyo yakwikalamo swinya ni viya vyonsi ivyakwe.10Walizenga iwato la matabwa ya mangwina. Uwutali wakwe wufwile wuwe ama mita yawili na nunsu; uwukulu wuliwa imita yonga na nunsu; nga ukuya mupela i mita yonga na nunsu. 11Wewe ufwile ukalivwimbe lyenelyo mukasi swinya kunzi nu golide umuzima, swinya wewe ufwile uwike e golide mumbali papela ukuliwilizya.12Wewe ufwile upanjile uwato ivingelengele vya golide, nga uviwike mu matamba ya wato, ivingelengele viwili imbali yonga iya wato, swinya viwili ivingelengele kumbali iyinji. 13Wewe ufwile upange imiti ya mangwina nu kuyiliwilizya yeneyo nu golide. 14Wewe ufwile uwike imiti mu vingelengele mumbali ya wato, umwakuti munyamule iwato.15Imiti yifwile yisyale mu vingelengele vya wato; mutize mutele mufumye imiti yoyo ukufuma ku wato. 16Wewe ufwile uwike mu wato amalamulo yi layano yano Nenji ndipa wewe. 17Wewe ufwile upange ichakuvwimba cha kutetelwa icha golide umuzima. Uwutali wakwe wufwile wuwe ama mita yawili na nunsu, swinya uwukulu wakwe wufwile wuwe nunsu ya mita. 18Wewe ufwile upange awangelo wa cherubimu awa golide wakusyana awakuti uwike kuwumalilo na kuwumalilo wa chakuvwimba cha kutetelwa.19Upange umungelo wonga ku mbali yonga iya chakuvwimba cha kutetelwa, swinya umungelo wunji kumbali yinji. Awangelo wafwile wapangwe apaliponga ni chakuvwimba cha kutetelwa. 20Awangelo wafwile wayololosye umwa kusata amapa yawo mupela nu kupa inzunda ichakuvwimba cha kutetelwa. Awangelo wafwile walolane nu kulola pakasi pa chakuvwimba cha kutetelwa. 21Wewe ufwile uwike ichakuvwimba cha kutetelwa papela pa wato, swinya ufwile uwike mu wato ilayano lya malamulo yano Nenji nkhupa wewe.22A pa wato pano Nenji ndiwasunkhana na wewe. Nenji ndiwavwanga na wewe ukufuma pa masyo yane papela pa chakuvwimba cha kutetelwa. A kufuma pakasi pa wangelo wawili papela pa wato wa wukusimichila apano Nenji ndiwa vwanga na wewe ivya malamulo Nenji ndipa wewe aya wa Izirayeli.23Wewe ufwile upange i tebulo lyi tabwa lya mangwina. Uwutali wakwe wufwile wuwe ama mita yawili; uwukulu wufwile wuwe i mita yonga, nu kuya mupela lifwile liwe i mita yonga na nunsu. 24Wewe ufwile ulivwimbe nu golide umuzima swinya uwike imphaka ya golide ukuliwilizya papela.25Wewe ufwile upange i fulemu lya kuliwilizya ikasa lyonga uwukulu, nu kuliwilizya mumbali nu golide kwi fulemu. 26Wewe ufwile ulipanjile ivingelengele vini(4) ivya golide nu kumatika ivingelengele ku ma kona 4, kuno kwalinji amatamba 4. 27Ivingelengele vifwile vimatikwe ku fulemu ukuti pawe amasyo ya miti, umwakuti i tebulo linyamulwe.28Wewe ufwile upange imiti 4 iya mangwina nu kuvwimba yoliyo nu golide alyakuti i tebulo linyamulwe na yoliyo. 29Wewe ufwile upange imbakuli, ivitoba, ividebe, ni mbale ukuti wize wawomvya ivyawupi vya minzi. Wewe ufwile uvipange viwe vya golide umuzima. 30Wewe ufwile pipi pipi awawika umukate wa kuzanwa pa tebulo paminso yane.31Wewe ufwile upange ivya kwimichila inyale ivya golide umuzima umusyane. Ivya kwimichila ivya nyale vyize vipangwe ni pakwikalila swinya imphembe. Awa kapu wakwe, ivyakwikalila, swinya amaluwa yakwe vyonsi vili pangwa ngati a chinthu chonga. 32Mumbali mufwile muwe insamba 6--insamba zitatu imbali yonga iya cha kwimichila inyale swinya izinji zitatu imbali iyinji.33Insamba ya kutalichila yifwile yiwe na makapu yatatu ayapangwe ngati a mulemvwe, ni pakwikalila swinya amaluwa, na ma kapu yatatu ayapangwe ngati a mulemvwe mu nsamba yinji, ponga ni chakwikalila na maluwa. Vifwile viwe vilivyonga ku nsamba zyonsi 6 zino zikufuma ku chakwimichila cha nyale. 34Pa chakwimichila ichenecho, imfwemfwe ya pakasi, pafwile pawe awa kapu 4 ayapangwe ngati a mulemvwe, ni vyakwikalila na maluwa.35Pafwile pawe ichakwikalila pansi pa nsamba ziwili--ivipangwe ngati a chinthu chonga, swinya ichakwikalila pansi pansamba zya chitiwili--nazyonye izipangwe ngati a chinthu chonga. Mu nzila yiliyonga pafwile pawe ichakwikalila pansi pansamba zya chititatu, ivipangwe ngati a chinthu chonga. Chifwile chiwe chilichonga ku nsamba zyonsi 6 izya kufuma ku chakwimichila cha nyale. 36Ivyakwikalila penepo ni nsamba zyakwe vifwile vipangwe ngati a chinthu chonga, umulimo uwusyane wonga uwa golide.37Wewe ufwile upange uchakwimichila inyale ni nyale zyakwe 7, nu kwimika inyale ukuti zilete uwuswepe. 38Ivya kulemela umulilo ni vyakuwika mwenemo vifwile vipangwe nu golide umuzima. 39Uwomvye i talenti lyonga ilya golide umuzima ukupanga ichakwimichila ni vinthu vyakwe vyonsi. 40Ulolechesye ukuti upange ukuyana ni milolechele yino wewe ukuloleswa pa lupili.

26

1Wewe ufwile upange ichihema chiwe ni myenda ya kupatulula iya kufuma ku myenda iyi tinye swinya iya bulu, pepo, swinya ameya ya ng'onzi ayawenzu ni milolechele ya wangelo awa kerubi. Yoo yiliwa a ntchito ya wanthu wano wamanya ichete sana imiwombele. 2Uwutali wa mwenda wongo wuliwa ama mita 28, mu wufupi ama mita 4. Imyenda yonsi yiliwa ayiyane uwukulu. 3Imyenda 5 yilisonwa ku myenda iyiwuye, nga ayanji 5 yafwile yasonwe ku yiwuye.4Wewe ufwile upange imilichile iya bulu mumbaki mwa mwenda iya paliponga. Mu nzila yoyonye, wewe ufwile uwombe wuliwonga mumbali mwa myenda iyiyane iya chitiwili. 5Mu mwenda wa kutalichila ufwile uwike imiluchile 50, swinya wewe ufwile umange imuluchile 50 kuwumalilo kwa mwenda ya chitiwili. Uchite choo ukuti imiluchile yiwalolana imbali izilekane. 6Wewe ufwile upange utwa kukolowochela utwa golide nu kuwika ponga ku myenda na tolito alyakuti ichihema chiwe chonga.7Wewe ufwile upange imyenda na meya ya mbuzi kwi hema lya papela pa chihema. Wewe ufwile upange 11 ya myenda yoo. 8Uwutali wa mwenda wonga wufwile wuwe a mamita 30, uwukulu wa mwenda wufwile wuwe a mamita 4. Umwenda wuliwonsi mu myenda 11 yifwile yiwe a yiyanane. 9Wewe ufwile usone ponga imyenda 5 swinya iyinji 6 ku yiwuye. Ufwile uwike imyenda yiwili yiwili papela pa mwenda wa 6 pa minso yi hema.10Wewe ufwile upange ukunyepwa mumbali mu wumalilo wa myenda iya kutalichila, swinya ukunyepwa 50 mumbali mu wumalilo wa mwenda muno mukulemenkhania imyenda ya chitiwili. 11Wewe ufwile upange ivilemelo 50 ivya bronzi nga uwike vyenevyo mu wunyepwe. Ngapano ulemenkhanie ihema apaliponga alyakuti liwe a chinthu chonga.12Umwenda nusu uwasyale, wuno, imbali iyipitilile ukufuma ku mwenda wi hema, wufwile wupitilile kunsizi ya chihema. 13Kufwile kuwe i mita yonga iya mwenda ku mbali yonga, swinya kufwile kuwe i mita yonga iya mwenda kumbali yonga, swinya i mita yonga iya mwenda ku mbali yinji--yoyo yino yasyala mu wutali wa mwenda wi hema yifwile yipitilile mumbali mwa chihema imbali yonga swinya kumbali yinji, ukuti yivwimbe chenecho. 14Wewe ufwile upanjile ichihema icha kuvwimba cha chipapa ichisalale ukuti chiye papela pakwe.15Wewe ufwile upange ama furemu ukufuma ku mangwina iya chihema. 16Uwutali wa furemu yonga wufwile wuwe ama mita 10, swinya mu wufupi mufwile muwe i mita yonga ni nunsu. 17Pafwile pawe imisomali ya miti mu furemu yiliyonsi ukulemenkhania i furemu ku liwuye. Wewe ufwile upange ama furemu yonsi aya chihema mu nzila yoo. 18Pano wewe ukupanga ama furemu ya chihema, wewe ufwile upange ama furemu 20 ku mbali ya kumwela.19Wewe ufwile upange ivya pansi ivya siliva kunthende kwa ma furemu 20. Pafwile pawe ivya pansi viwili kunthende kwa furemu lya kutalichila ukuti viwe vya kupisizya vyakwe viwili, na swinya ivya pansi viwili kunthende kwa furemu lyonsi pa vyakupitila viwili. 20Ku mbali ya chitiwili iya chihema, ku mbali ya mupoto, ufwile upange ama furemu 20 21ni vya kwikalila penepo vyawo ivya siliva 40. Pafwile pawe ivya kwikalila penepo viwili kunthende kwa furemu lya kutalichila, iya kwikalila penepo kunthende kwa furemu ilya kukonkha penepo, na wowonye.22Ku mbali ya kunsizi iya chihema ku mbale ya kumanguzi, wewe ufwile upange ama furemu 6. 23Wewe ufwile upange ama furemu yawili kunsizi mu wunyongane wa chihema. 24A ma furemu yaa yafwile yalekane pansi, ukuwa yalemenkhane papela ku chingelengele chilichonga. Chifwile chiwe wonye ku wunyongane wonsi kunsizi. 25Kufwile kuwe ama furemu 8, apaliponga nivya kwikalila vyawo ivya siliva. Kufwile kuwe ivya kwikalila 16 mu mphendwa, ivya kwikalila viwili kunthende kwa furemu lya kutalichila, ivyakwikalila viwili kunthende kwa furemu lya kukonkha penepo, na wowonye.26Wewe ufwile upange ivya kulemenkhania vya muti wa mangwina--ku ma furemu 5 ya mbali yonga iya chihema, 27ivya kulemenkhania 5 ku ma furemu aya mbali yinji iya chihema, swinya ivya kulemenkhania 5 ku ma furemu ya kunsizi ya chihema ku manguzi. 28Icha kulemenkhania cha pakasi pa ma furemu, akuli, nusu ukuya mupela, chifwile chifike ukufuma kuwumalilo na kuwumalilo.29Wewe ufwile uvwimbe ama furemu nu golide. Wewe ufwile upange ivingelengele ivya golide, ukuti vyolivyo vitewetele ngati avya kulemelela ivya kulemenkhania, nga ufwile uvwimbe vyenevyo nu golide. 30Wewe ufwile uwike ichihema pa kukonkha imiwatichile wewe walanjizwa pa lupili.31Wewe ufwile upange umwenda wa bulu, pepo, swinya uwuwenzu uwa masepe ya ng'onzi, swinya umwenda uwu telemuke, ni milolechele ya wa cherubi, ni miwombele ya wafundi. 32Wewe ufwile usayike chenecho pa mphanda zya mangwina iyivwimbe nu golide. Imphanda zyoo zifwile ziwe ni vilemelo ivya golide viwikwe pa vyikalilo ivya siliva. 33Wewe ufwile musayike imyenda kunthende kwa vilemelo, swinya wewe ufwile ulete mu wato wa wukamboni. Umwenda wulilesyania amasyo ayatele ukufuma ku masyo ayatele ukulusya.34Wewe ufwile uwike ichivwimbo cha kutetelwa, pa wato wawukamboni, chino chili mu masyo ayatele ukulusya. 35Wewe ufwile uwike i tebulo kunzi kwa mwenda. Wewe ufwile uwike ichakwimichila inyale ukulolana ni tebulo ku mbali ya kumwela ukwa chihema. I tebulo lifwile liwe ku mupoto.36Wewe ufwile upange ichisayiko ipa kwinjilila mwi hema. Wewe ufwile uchipange chiwe cha bulu, pepo, swinya imyenda iyiwenzu swinya imyenda iyitelemuke, imilimo ya fundi wakusona umuzima. 37Ku chisayiko, wewe ufwile upange amataliko 5 aya mangwina nu kuvwimba yoliyo nu golide. Ivya kukolechela vifwile viwe avya golide, swinya wewe ufwile usyane ivyakwikalila vyakwe ivya bronzi.

27

1Wewe ufwile upange akazuwo ka muti wi ngwina, ama mita yasano uwutali swinya a ma mita yasano mu wufupi. Akazuwo kafwile kawe akayane mu wutali na mu wufupi nga ama mita yatatu ukuya mupela. 2Wewe ufwile upange ivya kutwalilila mu ma kona yani ivya kuloleka ngati a mpembe zya nkhambaku. Imphembe zilipangwa ngati a chinthu chonga na kazuwo, nga wewe ufwile uvwimbe zyolizyo ne bronzi.3Wewe ufwile upange iviwombelo vya kazuwo: izya nsontha zya matoyi, na wa fosholo, ama beseni, ama foloko ya nyama, swinya iya kuwikila umulilo. Wewe ufwile upange vyonsi vyoo iviwombelo nu bronzi. 4Wewe ufwile upange ichakochezyapo pa kazuwo, viwe nu bronzi paliponsi. Upange ichingelengele cha bronzi mu makona yonsi yani aya chakochezyela.5Wewe ufwile wike icha kochezyela pansi pe kazwo, pakasi na pakasi. 6Wewe ufwile upange imiti ya kazuwo, imiti ya miwanga, nga ufwile yivwimbe n bronzi.7Imiti yifwile yiwikwe mu vingelengele, nga imiti yifwile yiwe mu mbali ziwili izya kazwo, ukuti yinyamule keneko. 8Wewe ufwile upange akazuwo kawe ni vindowozi, ukufuma ku matabwa. Wewe ufwile upange chenecho9Wewe ufwile upange umsolo wa chihema. Kufwile kuwe ivya kulelemba ku mwela kwa musolo, ivya kulelemba ivya mwenda uwutinye a mamita 100 uwtali. 10Ivya klelemba vifwile viwe ni miti 20, ni vya pansi vya bronzi. Kufwile kuwe swinya ivya kukoloweka ivilemenkhanie ni miti, apaliponga nizya nsonzo izya siliva.11Mulimonga mu mbali ya mupoto, kufwile kuwe ivya kulelemba a mamita 100 uwutali ni miti 20, ivya pansi vya bronzi 20, iya kukolowekela vilemenkhanie ku miti, swinya insonzo zya siliva. 12Pa musolo ku winjililo wi lanzi kufwile kuwe ichimwenda a mamita 50 uwutali. Kufwile kuwe imiti 10 ni vya pansi 10. 13Nu musolonye wufwile wuwe amamita 50 uwutali kuwufumilo wilanzi.14Ivya kulembelela vya mbali yonga iya ku winjililo vifwile viwe amamita 15 uwutali. Vifwile viwe nimiti yitatu ni vya pansi vitatu. 15Imbali yinji nayonye yifwile yiwe ni vya kulelemba amamita 15 uwutali. Vifwile viwe ni miti yawo yitatu ni vya pansi vitatu. 16Ichisakati cha musolo chifwile chiwe a mwenda amamita 20 uwutali. Umwenda wufwile wupangwe umwa blu, pepo, swinya uwuwenzu swinya ivitinye, umulimo wa kaluka. Wufwile wuwe ni miti 4 ni vya pansi 4.17Imiti yonsi ya musolo yifwile yiwe ni nsonzo zya siliva, ivikolowekelo vya siliva, swinya ivya pansi vya bronzi. 18Uwutali wa musolo wufwile wuwe amamita 100, mu wufupi amamita 50, ukuya mupela amamita 5 ukusanzya nu tumyenda twakulelemba pali ponsi, ni vya pansi vya bronzi. 19Vyonsi iviwombelo vya kuwombela mu chihema, swinya ivyakulema ichihema pansi swinya umusolo vifwile vipangwe nu bronzi.20Wewe ufwile ulamulile awanthu wa Izirayeli ukuti wize na mafuta ya olivi, ayaswepe swinya ayafinyate, aya nyali alyakuti yawe yakwaka nanthi kuleka. 21Mwi hema lya musunkhano, kunzi kwa mwenda wuno wuli kunkholelo kwa chihema chino chili ni wato lya wukamboni, Aroni na wana wakwe awalumendo wafwile waleke inyali zikwaka paminso yakwe Yawe, ukufuma amanguzi ukufika akachelochelo. Ichakulondeka choo chiliwa a lisundo mu nkhulo zyonsi zya wanthu wa Izirayeli.

28

1Uyite kwe wewe Aroni u munyina wako na wana wakwe awonsi--Nadabu, Abihu, Eliyaza, nu Ithama--ukufuma pakasi pa wa Izirayeli alyakuti wanganthewetela Nene ngati awa nanzuwi. 2Wewe ufwile upanjile Aroni, u munyina wako, ivizwalo vino avipatule kwe Nene. Ivizwalo vyoo viliwa vya ku muchinzi nu wuchindamane wakwe. 3Wewe ufwile uvwange ku wanthu wonsi wano a wa mano mu mwenzo, wawo wano Nene nizuzya nu mupasi wa mano, alyakuti wangize wapange ivizwalo vya Aroni ukuti wapatule weliwe ukuti atewetele Nene ngati we nanzuwi wane.4Ivizwalo vino wafwile wapange a vya panganga, i efodi, umwinjilo, ichakuyivwimba, ichisote, na kamwenda ka kuyembela. Wafwile wapange ivizwalo vyoo vino avipatule kwakwe Nene. Viliwa avya kwe Aroni umunyina wako na wana wakwe awalumendo alyakuti wangatewetela Nene ngati awa nanzuwi. 5Awafundi wafwile wawomvye utumyenda tuno a golide, blu, pepo, swinya utuwenzu.6Wafwile wapange i efodi ya golide, iya blu, iya pepo, ni yiwenzu ukufuma kucheya cha ng'onzi, swinya imyenda iyitinye. Yifwile yiwe amulimo wa fundi. 7Yifwile yiwe nu tumyenda twapa vipungo utulemenkhanie mu makona yawili ya papela. 8Akamwenda ka mumutenzi kafwile kayane ni efodi; kafwile kapangwe ponga ni efodi, akapangwe na kamwenda akatinye ika golide, ika blu, ika pepo, na kawenzu. 9Wewe ufwile usende amawe yawili iya onikisi, nu kuwalika mwenemo amazina ya wana wakwe Izirayeli.10Amazina 6 mu mazina yawo yafwile yawe piwe lyonga, swinya amazina 6 yawe piwe linji, ukutanthika ukuyana nu wasongo wawo. 11Nu mulimo wa kawalika wa mawe, ngati akuwalika kuno kuli pa chidindo, ufwile walike amawe yawili na mazina ya wana awalumendo wakwe Izirayeli. Ufwile uwike amawe mu miwikile ya golide. 12Wewe ufwile uwike uwike amawe yawili mu tumyenda ka muvipungo ka efodi, ukuti yawe amawe ya kwizusya Yawe ivya wana awalumendo wakwe Izirayeli. Aroni alinyamula amazina yawo paminso yakwe Yawe pa vipungo vyakwe viwili ngati achizusyo kwe weliwe.13Wewe ufwile upange imitanthichile ya golide, 14swinya macheni yawili aya golide ngati a nkhusa, nga ufwile ulemenkhanie amacheni ku mitanthichile.15Wewe ufwile upange ichapanganga icha kupanjila amelenganio, u mlimo wa fundi umwenecho, imipanjile ngati we efodi. Upange chenecho icha golide, blu, pepo, swinya ichiwenzu icha meya ya ng'onzi, swinya icha mwenda uwutinye. 16Chiwe a chiyane mu wutali na mu wufupi. Wewe ufwile upeteke kawili ichapanganga. Chifwile chiwe ikasa lyonga uwutali swinya ikasa lyonga uwufupi.17Wewe ufwile uwike mwenemo imizele ya mawe ayazima. Umuzele wa kutalichila wufwile wuwe nu rubi, topazi, swinya ganeti. 18Umuzele wa chitiwili wufwile wuwe nu emarodi, safaya nu dayimondi. 19Umuzele wa chititatu wufwile wuwe nu yasinthi, ageti, swinya u amasesiti. 20Umuzele wa chini wufwile wuwe nu bere, onikisi, swinya u yasipa. Yafwile yawikwe mu mitanthichile ya golide.21Amawe yafwile yatanthikwe ukuyana na mazina ya wana awalumendo wa Izirayeli. Yafwile yawe ngati a mawaliko ya nthepa, izina lililyonsi ukwimilila lyonga lya maluko 12. 22Wewe ufwile upange pa chapanganga amacheni ngati ankhusa, ayapote nu golide umwenecho. 23Wewe ufwile upange ivingelengele viwili ivya golide ku chapanganga nga ufwile ulemenkhanie vyolivyo ku mapelechezyo yawili ya chapanganga. 24Wewe ufwile ulemenkhanie amacheni yawili aya golide ku ma kona yawili aya chapanganga.25Wewe ufwile alemenkhanie ku wumalilo na kuwumalilo kwa macheni ayapote ku matanthiko yawili. Ngapano wewe ufwile ulemenkhanie yayo ku tuvizwalo twa mu vipungo utwa pa efodi pa nkholelo zyakwe. 26Wewe ufwile upange ivingelengele viwili ivya golide, swinya wewe ufwile uwike vyenevyo mu makona yanji yawili aya chapanganga, mumbali papipi na mu mapelechezyelo ya mukasi.27Wewe ufwile upange ivingelengele viwili ivya kujelezya, swinya wewe ufwile ivilemenkhanie vyenevyo pansi pa tumyenda twa mu vipungo pankholelo zyakwe izya efodi, kupipi nu musono wa papela pa mutembeleko wa efodi. 28Wafwile wanyepe ichapanganga ku vingelengele vyakwe ku vingelengele vya lukusa lwa bulu, alyakuti chingalemenkhana papela katichi pa mutembeleko wa efodi. Choo chili wonye ukuti ichapanganga chitize chiwe nanthi kulemenkhania ukufuma ku efodi.29Pano Aroni akuya mu masyo ayatele, afwile anyamule amazina ya wana awalumendo awa Izirayeli papela pa mwenzo wakwe mu chapanganga ku kwavwilizya ukupingula, ngati a chizusyo cha kutwalilila pankholelo zyakwe Yawe. 30Wewe ufwile uwike e Yurimu nu Thamimu mu chapanganga ku kwavwilizya ukupingula, achaleka vingawa papela pamwenzo wa Aroni pano akuya pankholelo zyakwe Yawe. Achaleka Aroni aliwanyamula penye inzila ya kwavwilizya ukupingula ku wanthu wa Izirayeli papela pa mwenzo wakwe pankholelo zyakwe Yawe.31Wewe ulipanga umwinjilo wa efodi ukufuma ku mwenda wa blu. 32Wufwile wuwe awiyule pakasi pa kwinjilila umutwe. Ukwiyula kufwile akuluke ukuliwilizya mumbali alyakuti wutize wunyepuke. Woo wufwile wuwe a mulimo wa fundi.33Mu musono wa munthende, wewe ufwile upange ivipaswa vya blu, pepo, na yawenzu ukuliwilizya. Amabelu ya golide yafwile yawe mukasi ukuliwilizya. 34Pafwile pawe e belu wa golide ni chipaswa, e belu wa golide ni chipaswa--na wowonye--monsi ukuliwilizya umusono wa mwinjilo. 35Aroni afwile azwale umunjilo pano akuteweta, alyakuti imililile yakwe yingivwika pano akuya ku masyo ayatele pankholelo yakwe Yawe na pano akufuma penepo. Choo chili wowonye alyakuti atakafwe.36Wewe ufwile upange imbale ya golide nga uyiwalike, ngati amawaliko yano yali pa chidindo, ''Ayatele kwe Yawe.'' 37Wewe ufwile alemeke imbale yoo nu lukusa lwa blu pankholelo ya chipewa. 38Yifwile yiwe pa chipumi cha Aroni; afwile anyamule u luwembu lulilonsi luno lulemenkhine nivya wupe ivya wila ivitele vino awa Izirayeli wakuwika pambali kwe Yawe. Ichipewa chifwile chiwe penye pachipumi chakwe alyakuti Yawe angazumila ivya wila vyawo.39Wewe ufwile upange ichakuyivwimba nu mwenda uwutinye, swinya ufwile upange ichipewa cha mwenda uwutinye. Wewe ufwile upange swinya akamwenda kakuyembelela, umulimo uwa fundi.40Ku wana awalumendo wakwe Aroni ufwile upange ivya kuyivwimba, utumwenda twakuyembelela, utumwenda twa mu mutwe utwa muchinzi wawo nu kuyembelela. 41Wewe ufwile uzwike Aroni umunyina wako, swinya na wana wakwe awalumendo ponga na weliwe. Wewe ufwile upake amafuta woliwo, upe woliwo umulimo, nga uwike woliwo pambali kwe Nene, alyakuti wangatewetela Nene ngati awa nanzuwi.42Wewe ufwile upanjile woliwo ivizwalo vyamukasi ukuti wavwimbe imiwili yawo mukasi, vino vilivwimba woliwo ukufuma mu mutenzi ukufika mu nthapata. 43Aroni na wana wakwe awalumendo wafwile wazwale ivizwalo vyoo pano wakwinjila mwi hema lya musunkhano pamwi pano wakupalamila ku kanzuwo ukuti watewetele mu masyo ayatele. Wafwile wawombe choo alyakuti watize wawembuke pamwi wangize wafwe. Lyoo a lisundo lya muyayaya kwe Aroni nu luko lwakwe lonsi pansizi ya weliwe.

29

1Lelo choo achino wewe ufwile uwombe ukuti upatule woliwo kwe Nene alyakuti wangatewetela Nene ngati awa nanzuwi. Senda inkhambaku iyitichi yonga ni ng'onzi ziwili izya nanthi a chilema, 2umukate uwusita mutawa, swinya ama keke ayasita mutawa ayasanzye na mafuta. Swinya usende amandazi ayasita mutawa uyapakazwe na mafuta. Upange amandazi ukuwomvya uwusu wa tiligu uwutinye.3Wewe ufwile uwike vyenevyo mwe basiketi wonga, ulete vyelivyo mwe basiketi, nga ulete vyenevyo ponga ni nkhambaku swinya ing'onzi ziwili. 4Wewe ufwile ulete Aroni na wana wakwe awalumendo pa mulyango wi hema lya musunkhano. Wewe ufwile usamvye Aroni na wana wakwe awalumendo mu minzi.5Wewe ufwile usende ivizwalo nga umuzwike Aroni panga nicha kuyivwimba, umwinjilo wa efodi, i efodi, swinya icha panganga, ukunyepelela umutemebeleko uwusone ichete uwa efodi ukuliwilizya weliwe. 6Wewe ufwile uwike ichete ichipewa pa mutwe wakwe nga uwike e kolona umutele pa chipewa. 7Ngapano senda amafuta ya kupakazya nga witile yeneyo pa mutwe wakwe, nga munzila yonye yoo upakazye weliwe.8Wewe ufwile ulete awana wakwe awalumendo nga uwike ichakuyivwimba pakwe woliwo. 9Wewe ufwile uzwike Aroni na wana wakwe awalumendo utwa kuyembelela swinya utumwenda twakunyepa mumutwe pakwe woliwo. Umulimo wa wu nanzuwi wiliwa awawo ukuyana ni sundo lya muyayaya. Munzila yoo wewe ufwile upatule Aroni na wana wakwe awalumendo ukuti watewetele nene.10Wewe ufwile ulete inkhambaku pankholelo zyi hema lya musunkhano, nga Aroni na wana wakwe awalumendo wafwile wawike amakasa yawo pa mutwe wakwe. 11Wewe ufwile ukome inkhambaku pankholelo zyakwe Yawe apa kwinjilila mu hema lya musunkhano.12Wewe ufwile usende uwazi wumwi uwa nkhambaku nu kuwuwika mumphembe za kazuwo ni nsalala zyako, swinya wewe ufwile utaye uwazi wuno wasyala munthende mwa kazuwo. 13Wewe ufwile usende yonsi amafuta yano yakuvwimba ivya munda, na swinya usende ivya kuvwimba itima ni mfigo ziwili na mafuta yano yali pe zyolizyo; uwoche yeneyo yonsi pa kazuwo. 14Ukuwa inyama ya nkhambaku, ponga ni kwela ni nsakwi, ufwile uzyoche kunzi kwa kaya. Chandi chiwe a chawupe cha luwembu.15Wewe ufwile usende swinya ingónzi yonga, nga e Aroni na wana wakwe awalumendo wafwile wawike amakasa yawo pa mutwe wakwe. 16Wewe ufwile uyikome ingónzi, ngapano usende uwazi wakwe nu kuwunyampha mumbali zyonsi zya kazuwo. 17Wewe ufwile uyiputulanie ing'onzi nga usamvye ivya munda na manama, swinya wewe ufwile uwike ivya munda, apaliponga ni viputulanie nu mutwe wakwe, 18pa kazuwo. Ngapano woche ing'onzi yonsi. Yiliwa a chawupe cha kocha nu mulilo ichakwe Yawe.19Ngapano wewe ufwile usende ing'onzi yinji, nga Aroni na wana wakwe awalumendo wafwile wawike amakasa yawo pa mutwe wakwe. 20Ngapano wewe ufwile uyikome ing'onzinye yoyo nga usende wumwi uwazi wakwe. Uwuwike wenewo kwi kutwi lya Aroni lya kundilo, na ku makutwi ya kundilo aya wana wakwe, na kwe chinsumwe waku makasa yawo aya ndilo, nakwe chinsumwe waku matamba yaku ndilo. Ngapano ufwile unyamfile uwazi ku mu mbali zyonsi zya kazuwo.21Wewe ufwile usende wumwi mu wazi wuno wuli pa kazuwo swinya yamwi amafuta ya kupakazya, nga unyamfile wonsi pakwe Aroni na pa vizwalo vyakwe, na pa wana wakwe awalumendo ni pa vizwalo vyawo. Apano Aroni aliwa a mupatule muno Nene, ni vizwalo vyakwenye, awana wakwe awalumendo ni vizwalo vyawonye na weliwe.22Wewe ufwile usende amafuta ya ng'onzi, amafuta ya musinda, amafuta yano yakuvwimba ivya munda, ivya kuvwimba itima, imfigo ziwili na mafuta yano yali pakwe zyolizyo, swinya inthapataa yaku ndilo--amuno ing'onzi yoo aya kupatulila e nanzuwi kwe Nene. 23Usende umukate wonga, ikeke lyonga lya mukate ilipange na mafuta, indazi lyonga ilipange ukufuma ku basiketi lya mukate uwusita mutawa wuno wuli pankholelo zyakwe Yawe.24Wewe ufwile uwike vyoo mu makasa yakwe Aroni na mumakasa ya wana wakwe awalumendo nga ivilolesye kwe Nene ngati a chawupe cha kulolesya pankholelo zyakwe Yawe. 25Ngapano wewe ufwile usende ichakulya ukufuma ku makasa yawo nu kocha chenecho pa kazuwo ponga ni chawupe chakocha. Chilileta uwununkhile uwuzima kwe Nene; chiliwa a chawupe ichakwiza kwe Nene ukupitila ku mulilo.26Wewe ufwile usende inyama ya panganga ku ng'onzi ya Aroni iya kwikazisya nu kuyilolesya yeneyo muno ichawupe cha kulolesya pankholelo zyakwe Yawe, nga yilipewa kwe wewe. 27Wewe ufwile uwike pambali kwe Nene inganga ya chawupe cha kulolesya chino chaloleswa, swnya inthapata yino a chipelwa ku wa nanzuwi--yonsi ponga ninganga yino yalolesizwe ni nthapata yino yapilwe kwe Aroni na wana wakwe awalumendo. 28Yoo yiliwa aya Aroni na wana wakwe muyayaya. Chiliwa a chawupe ukufuma awanthu wa Izirayeli ukuti wape kwe Yawe ukufuma ku vyawupe vyawo ivya mutende.'29Ivizwalo ivitele ivya Aroni vifwile visunjilwe ku nkhulo zyakwe zyonsi zino zikwiza pansizi zya weliwe. Waliwapakazwa mu vyenevyo swinya ukwikazwa kwe Nene mu vyenevyo. 30E nanzuwi wino ali konkha pakwe weliwe ukufuma mu wana wakwe awalumendo, wino aliwayiza mu hema lya musunkhano ukuti atewetele Nene mu masyo ayatele, aliwazwala vyovyo ivizwalo mu manda 7.31Wewe ufwile usende ing'onzi muno ukwikazwa kwakwe awananzuwi kwe Nene nga utende inyama yakwe mu masyo ayatele. 32Aroni na wana wakwe awalumendo wafwile walye inyama ya ng'onzi nu mukate wuno wuli mu basiketi pa winjililo wi hema lya musunkhano. 33Wafwile walye inyama nu mukate wuno wapilwe mu kutetelwa kwawo nu kwikazwa woliwo, ukuti wawe awapatule kwe Nene. Nanthi wonga angatela ayize alye ichakulya chocho, umulandu wafwile wachisende ngati achipatulwe kwe Nene, ukusunjilwa kwe Nene. 34Ndi yimwi iya nyama ya chawupe cha kwikazwa, pamwi umukate wuliwonsi, wasyala ukufika mutondo, apano wewe ufwile woche vyenevyo. Vifwile vitakalyewe umulandu vyapatulwa kwe Nene.35Munzila yoo, pakukonkha vyonsi vino Nene napinguzile kwe wewe ukuti uwawomba, ufwile uwombe kwe Aroni na wana wakwe awalumendo. Ku manda 7 wewe ufwile uyanizye woliwo. 36Uwanda wonsi wewe ufwile upe inkhambaku ngati a chawupe cha kutetelwa. Wewe ufwile uswefye akazuwo pakulenga ukutetelwa muno koliko, swinya wewe ufwile upake akazuwo alyakuti kapatulwe kwe Nene. 37Mu manda 7 wewe ufwile ulenge ukutetelwa muno akazuwo swinya kapatulwe kwe Yawe. Ngapano akazuwo kaliwa akapatulwe kwe Nene. Chilichonsi chino chapalamansya akazuwo chiliwa a chipatulwe kwe Yawe.38Wewe ufwile uwapa pa kazuwo uwanda wonsi awa nang'onzi wawili awa mwaka wonga. 39E nang'onzi wonga wewe ufwile uwapa umutondotondo, swinya wunji e nang'onzi wewe ufwile uwapa amanguzi pakwinjila kwi lanzi.40Nu nang'onzi wakutalichila, upe ichipimo chonga mu vipimo ikumi ivya wusu wa tiligu uwusanzye ni chipimo chonga mu vipimo ivini ivya mafuta ayakufuma ku olivi, ni chipimo chonga icha wayini ngati acha wupe cha kung'wa.41Wewe ufwile uwapa e nang'onzi pano ilanzi likwinjila. Wewe ufwile uwapa ichawupe cha visaka ngati acha mutondotondo, swinya ichiyane ichawupe cha kung'wa. Vyoo viliwaleta ukununtchila ukuzima kwakwe Nene; viliwa a vyawupe ivyakwiza kwe ukupitila ku mulilo. 42Vyoo vifwile viwe a vwawupe vya kocha penye mu nkhulo zyako zyonsi, apa kwinjilila ukuya mu hema lya musunkhano paminso yakwe Yawe, kuno indiwasunkhana na wewe ukuti imvwange kwe wewe palyanye.43Akuno Nene ndiwasunkhana nawa Izirayeli; ihema liliwa alipatule muno Nene nu wuchindame wane. 44Nene indipatula i hema lya musunkhano na kazuwo ka vyoo ukuti viwe kwe Nene nenga. Nene indipatula swinya Aroni na wana wakwe awalumendo ukuti watewetele Nene ngati e nanzuwi.45Nene ndiwayikala pakasi pawa Izirayeli swinya indiwa e Leza wawo. 46Awalimanya ukuti Nene ne Yawe, e Leza wawo, wino afumizye woliwoukufuma kunsi ya Ijiputi alyakuti Nene ningikala pakasi pakwe woliwo. Nene ne Yawe, e Leza wawo.

30

1Wewe ufwile upange akazuwo ukuti koche ivyakununtchila. Wewe ufwile upange keneko ika muti wa muwanga. 2Uwutali wakwe wufwile wuwe i mita yonga, swiya uwukulu i mita yonga. Kafwile kawe akayane monsi, nu wutali wakwe wufwile wuwe a mita yawili. Imphembe zifwile zipangwe ngati a chinthu chonga na kazuwo.34Wewe ufwile uvwimbe akazuwo kakununtchizyila e golide umuzima--papela pakwe, mumbali mwakwe, na mu mphembe mwakwe. 4Wewe ufwile upange ukuliwilizya kwa golide kwa mumbali mwakwe Wewe ufwile upange ivingelengele viwili ukuti vilemenkhane ku kweneko mumbali mwakwe papela pa mbali zyakwe ziwili. Ivingelengele vifwile viwe avya kulema imiti yino yiliwanyamula akazuwo.5Wewe ufwile upange imiti ya muwanga, nga wewe ufwile iyivwimbe yoliyo nu golide. 6Wewe ufwile uwike akazuwo kakununtchizyila pankholelo zya chimwenda chino chili papipi ni ngalawa ya wu kamboni. Chiliwa pankholelo zya chakuvwimba cha kutetelwa chino chili papela pa ngalawa ya wukamboni, kuno Nene ndiwasunkhana na wewe.7Aroni afwile ayoche ivinunkhile umutondotondo wuliwonsi. Afwile vyenevyo pano akwasya izyanyali, 8swinya Aroni akakwasya izyanyali swinya amanguzi achaleka ivinuntchile viliyochwa pipi pipi pankholelo zyakwe Yawe, mu nkhulo zyako zyonsi. 9Ukuwa utakatele woche ivya kununtchila vinji pa kazuwo kavya kununtchila, nanthi a chawupe cha kocha pamwi ichawupe cha visaka. Wewe utakatele witile ichawupe cha kung'wa.10Aroni afwile apange ukutetelwa mu mphembe zyakwe lyonga pa mwaka. Nu wazi wa chawupe cha luwembu Aroni aliwapanga ukutetelwa muno cholicho lyonga pa mwaka mu nkhulo zyako zyonsi. Achipatulwe kwe Yawe.''11Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, ati, 12''Pano ukusenda imphendwa yawa Izirayeli, apano umunthu wensi afwile alipe uwulanzi wakwe kwe Yawe. Wewe ufwile uwombe choo pansizi ya kupenda woliwo, alyakuti patakize pawe ichiwaya mukasi mwakwe woliwo pano wewe ukupenda woliwo. 13Aliwensi wino wapendwa mu mphendwa alilipa nusu ya shekelo ya siliva, ukuyana nu wung'wame wa shekelo uwa mu ng'anda yakwe Leza (ishekelo achilichonga ni vipimo 20). Wee e nusu wa shekelo aliwa a chawupe chakwe Leza. 14Aliwensi wino wapendwa, ukufuma imyaka 20 uwa songo ukuya munkholelo, afwile ape ichawupe choo kwe Nene.15Pano awanthu wapa choo ichawupe kwe Nene ukuti wapange icha kutetelwa muno uwulanzi wawo, awa chinondo watakape ukuchila nusu ya shekelo, swinya awa saluke watakape ivichepe ku nusu. 16Wewe ufwile upochelele indalama zyoo izya kutetelwa ukufuma kuwa Izirayeli nga wewe ufwile iziwike zyenezyo ku mulimo wi hema lya musunkhano. Chifwile chiwe a chizusyo ku wa Izirayeli pa nkholelo zyane, ukupanga ukutetelwa muno uwulanzi winu.''17Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, ati, 18''Wewe ufwile upange swinya i beseni ilikulu ilya bronzi ni chakwikazya penepo, i beseni lya kusambila. Wewe ufwile uliwike pakasi pi hema lya musunkhano na kazuwo, swinya ufwile uwike mwenemo aminzi.19Aroni na wana wakwe awalumendo wafwile wasamba amakasa yawo na matamba yawo na minzi mu beseni. 20Pano wakuya mwi hema lya musunkhano pamwi pano wakuya kupipi na kazuwo ukuti watewetele Nene pakocha ichawupe, wafwile wasambe na minzi alyakuti watakafwe. 21Wafwile wasambe amakasa yawo na matamba yawo alyakuti watakafwe. Lyoo lifwile liwe a lisundo lya muyayaya kwe Aroni nu luko lwakwe lonsi mu nkhulo zyonsi zya wanthu wakwe.''22Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, ati, 23''Senda vyoo ivya kununtchila: ama shekelo 500 aya mire, ama shekelo 250 aya sinamoni umunutchile sana, ama shekelo 250 aya keni umununtchile sana, 24ama shekelo 500 aya kasiya, ayapime nu wung'wame wa ma shekelo mu ng'anda yakwe Leza, swinya i hini yonga iya mafuta ya olivi. 25Wewe ufwile upange amafuta ayanunkhile ya kupaka ponga ni vya kusanzya vyoo, umulimo wa kaswili.26Wewe ufwile upake i hema ya musunkhano na mafuta yaa, ni ngalawa ya wukamboni nye, 27i tebulo ponga ni viwombelo, ichakwizizwa inyali ni viwombelo vyakwe, akazuwo ka kununtchizya, 28akazuwo ka vyawupe vya kocha ponga ni viwombelo vyakwe vyonsi, swinya ni beseni ponga ni chakimichila chakwe.29Wewe ufwile uwawike pambali kwe Nene alyakuti wawe a watele kwe Nene. Chilichonsi chino chawapalamansya nachonye chiliwa a chitele. 30Wewe ufwile upakazye Aroni na wana wakwe awalumendo nu kuwapatulila kwe Nene alyakuti wangatewetela Nene ngati awa nanzuwi. 31Wewe ufwile uvwange kuwa Izirayeli, 'Yaa yafwile yawe a mafuta ya kupakazya yano yawisilwe pambali kwe Yawe mu nkhulo zya wanthu zyonsi.32Yatakatele yapakazwe mu miwili ya wanthu, pamwi utakatele upange nanthi yamwi iya musango woo, umulandu ayapatulile kwe Yawe. Wewe ufwile uyalole ngati a wowonye. 33Aliwensi wino angapanga amafuta ayanuntchile ngati ayaa, pamwi ukupaka yeneyo pe wumwi, umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe.'''34Yawe atili kwe Mose, ''Senda ivinuntchile--sitakite, onicha, nu gabanamu--ivinuntchile ivizima ponga, chonsi mu vipimo iviyane. 35Muvipange mumilolechele ya vyakununtchizya, ivisanzye nu kaswili, ivisunje nu muchele swinya vipatulwe. 36Wewe ulisya vyenevyo ukuwa vya kusanzya ivitinye. Uwike vimwi mwe vyelivyoo pankholelo zya ngalawa ya wukamboni, yino yili mwi hema la musunkhano, kuno ndiwasunkhana na wewe. Wewe uliwalilola lyenelyo ngali a litele sana kwe Nene.37Ivya kununtchizya vino ulipanga, wewe ufwile utize uvipange mu nzira iyiyane ukuti viwe avyinu. Vifwile viwe avitele sana kwe mwemwe. 38Wensi wino akupanga chilichonsi ngati avyonye vyoo ukuti viwe avyakununtchila vyakwe afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe.''

31

1Apano Yahweh avwanga kwakwe Musa ati, 2''Lola, nita kwi zina Bezalelu umwana we Uri umwana we Huri, ukufuma ku luko lwakwe Yuda.3Nene nizuzya e Bezalelo nu Muzimu wane, ukuti imphe weliwe amano, ukwivwichisya, swinya uwumanyi, ku misango yonsi iya wu fundi, 4ukuti awapanga iyakumata vya milolechele swinya ukuti awawomba mu golide, siliva, nu bronzi; 5nukuti awaputulunia amawe swinya ukuwinza imiti--ukuti awawomba imilimo yonsi ya wufundi.6Ukunjelezya pakwe weliwe, Nene nasola e Holiyabu umwana umulumendo uwakwe Ahisamaki, ukufuma ku luko lwakwe Dani. Nene imbisile uwu kaswili mu myenzo ya wonsi wano wali na mano alyakuti wize awapanga vyonsi vino Nene inkhupinguzile wewe. mu vyoo muli, 7i hema lya musunkhano, i ngalawa ya wukamboni, uchikupikizyo cha kutetelwa pa ngalawa, swinya vyonsi iviwombelo vya mwi hema-- 8i tebulo ni viwombelo vyakwe, ichakwimichila inyali ichiswepe ni viwombelo vyakwe vyonsi, akazuwo ka kununtchizya, 9akazuwo ka kochezya ivyawupe ni viwombelo vyakwe vyonsi, swinya i beseni ilikulu ni chakwikazizya penepo.10Mu choo swinya muli ivizyalo iviluke ichete sana--ivizwalo ivitele ivya Aroni e nanzuwi swinya vyovyo ivya wana wakwe awalumendo, ivisunjilizilwe nene alyakuti wanga teweta ngati awa nanzuwi. 11Moo swinya muli amafuta ya kupaka swinya ivyakununtchizya ivinone ivya ku masyo ayatele, Waa awafundi wafwile wapange ivinthu vyonsi vyoo ndimuno nene napingulila wewe.''12Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose nga ati, 13''Uwanene awa Izirayeli: 'Mwemwe mufwile musunge amanda ya Sabata yakwe Yawe, amuno vyoo viliwa a achimanyisyilo pakasi pakwe Weliwe na mwemwe mu nkhulo zyinu zyonsi izya wanthu alyakuti mungamanya ukuti we Yawe, wino akupatulila mwemwe kwe weliwe umwenecho. 14Achaleka mwemwe mufwile muwasunga e Sabata, amuno afwile alolwe na mwemwe ngati a mutele, lisunjilwe muno Weliwe. Aliwensi wino alifisya nakawuzyenye afwile awikwe ku wufwe. Aliwensi wino akuwomba pe Sabata, umunthu nye weyo afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe. 15Intchito yiliwawombwa mu manda 6, ukuwa wa 7 wuliwa a wanda wa Sabata uwa kupuza, uwutele paminso yakwe Yawe. Wensi wino akuwombaintchito pa wanda wa Sabata nakawuzyenye afwile awikwe ku wufwe.16Achaleka awa Izirayeli wafwile wasunge e Sabata. Wafwile walisunge mu nkhulo zyonsi zya wanthu wawo ngati a lilayano lya muyaya. 17E Sabata aliwa a chimanyikwilo pakasi pa Yawe na wa Izirayeli, amuno mu manda 6 Yawe apanga mwiyulu ninsi ya pansi, pa wanda wa 7 Weni apuzile swinya azanile amaka ayapya.'''18Pano Leza amazile ukuvwanga nu Mose pa lupili lwa Sinayi, Weni apile weliwe amawe yawili aya malamulo yi layano, ayapangwe ukufuma kwiwe, ayawalike penepo ni kasa lyakwe umwenecho.

32

1Pano awanthu waweni ukuti Mose azimba ukwika ulupili, awawungana ukuliwilizya Aroni nga awati kwe weliwe, ''Zanga, utapanjile sweswe ikolania lino liliya pankholelo zyitu. E Mose wee, u monsi wino aleta sweswe ukufuma munsi ya Ijiputi, sweswe tutamanyile chino chichitisile kwe weliwe.'' 2Achaleka Aroni atili kwe woliwo, ''Mufumye indebelele zya golide zino zili mu makutwi ya wachi winu, na mumakutwi ya wana winu awalumendo na wakazyana, nga muzilete kwe nene.''34Awanthu wonthi awafumya indewelele zya golide zino zyalinji ku makutwi yawo nu kuzileta kwe Aroni. 4Aroni apochezile e golide ukufuma ku makasa yawo nga ayania zyenezyo ni viwombelo vya kuwinza nga weni apanga ichikolania icha kuloleka ngati a mwana wa ng'ombe. Ngapano awati, ''Waa a wa leza wako, Izirayeli, wano waleta wewe ukufuma munsi ya Ijiputi.''5Pano Aroni aweni choo, weni apanga akazuwo pankholelo nga apanga uluwizyo; Aroni atili, ''Mutondo wuliwa a kuzewela kwa kuchindikwa kwe Yawe.'' 6Awanthu awakatuka umutondotondo uwanda wakukonkha penepo nga awapa ivyawupe vya kocha nu kuleta ivyawupe vya wuponga. Ngapano awikala pansi ukuti walye nu kung'wa, nga awakatuka mu kuzewela ni chongo ichikulu.7Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, ''Yanga wangu, amuno awanthu wako, wano wewe waleta ukufuma munsi ya Ijiputi, awayononezile wonga awenecho. 8Awayilesile wangu inzila yino Nene nalamulizile woliwo. Awapanzile ichikolania cha milolechele ya mwana wa ng'ombe swinya wakulamba kwe chenecho nu kupa inzuwi ku chenecho. Awati, 'Waa a wa leza wako, Izirayeli, wano waleta wewe ukufuma munsi ya Izirayeli.'''9Ngapano Yawe atili kwe Mose, ''Nene imbaweni awanthu waa. Lola, awanthu wa lukani. 10Lelo nomba, utakelezye ukundesya Nene. Ukufulwa kwane kwandi koche ichilungula ukususya woliwo, acheleka Nene indiyonona woliwo. Ngapano Nene indipanga uluko ulukulu ukufuma mwakwe wewe.'' 11Ukuwa Mose ayelezya ukumyalalika Yawe e Leza wakwe. Mose atili, ''Yawe, achani fwandi chino ukufulizwa awanthu wako, wano wewe ulesile ukufuma munsi ya Ijiputi na maka ayakulu sinya ikasa lya maka?12Achani fwandi ukulonda awa Ijiputi wati, 'Awafumizye na myelenganio amawipe, ukuti akome woliwo mu malupili swinya ukuti ayonone woliwo ukufuma munsi ya pansi?' Tontholoka ukufuma ku kufulwa kwako nga uyinyosye ukufuma ku kufundwa koo pa wanthu wako. 13Yizuka Abrahamu nu Izeki nu Izirayeli, awawomvi wako, kwakwe wano wafinzile pakwe wewe we mwenecho nu kuti kwe woliwo, ''Nene indipanga uluko lwako luwe aluvule ngati a nthanda mwiyulu, swinya indipa ku luko lwako insi yonsi yoo yino Nene imvwanzile. Awalipyana yeneyo umuyayaya.''' 14Ngapano Yawe ayinyosya ukufuma kwi fundo lino alinji nukuti aliwike pa wanthu wakwe.15Ngapano Mose apiliwusile nu kwika pansi pa lupili, anyamulizile amawe yawili aya masundo mwikasa lyakwe. Amawe yawalisilwe imbali zyonsi, pankholelo na kunsizi. 16Amawe yalinji a mulimo wakwe Leza umwenecho, swinya amawaliko yalinji a mawaliko yakwe Leza umwenecho, ayawinze pa mawe.17Pano Yoswa ayivwa ichongo cha wanthu lyo wakupunda, atili kwe Mose, ''Kuli ichongo cha wulwe ku visakasa.'' 18Ukuwa Mose atili, ''Asa chongo cha kachimvya, swinya asa chongo cha wanthu awapotwe, kweni a chongo ca kwimba chino nenji inkhwivwa.''19Pano Mose alimupipi ni visakasa, weni aweni umwana wa ng'ombe swinya awanthu wachinanga. Mose ayiza awa amufulwe sana. Mose asumba amawe ukufuma mu makasa yakwe nga amontholania yeneyo pansi pa lupili. 20Asenda umwana wa ng'ombe wino awanthu wapanzile, amocha, nukumusya ukuwa a wusu, nga ayitila mu minzi. Ngapano apanzile ukuti awanthu wa Izirayeli wawung'we.21Ngapano Mose atili kwe Aroni, ''Wuzye achani chino awanthu waa wawomvile kwe wewe, ukuti wewe ulete uluwembu ulukulu ngati a loo pakwe woliwo?'' 22Aroni atili, ''Utakati uleke ukufulwa kwako kupye ni chilungula, bwana wane. Wewe wamanya awanthu waa, vino watemwa ukuwomba iviwipe. 23Awatili kwe nene, 'Tupanjile sweswe e leza wino aliya pankholelo zyitu. Ivya Mose wee, umunthu wino alesile sweswe ukufuma munsi ya Ijiputi, tutamanyile chino chachitika kwe weliwe.' 24Achaleka nene natili kwe woliwo, 'wensi wino ali nu golide, lekani amuzule.' Awapa nene e golide nga nene namusumbila pa mulilo, nga mwafuma umwana wa ng'ombe wee.''25Mose aweni ukuti awanthu wakusamala ngati a vinyamana (amuno Aroni awaleka wavulungane, ukulenga awalwani wawo wasamule wolilo). 26Ngapano Mose ayimilila apa kwinjilila pa visakasa nu kuti, ''Aliwensi wino ali imbali yakwe Yawe, ayize kwe nene.'' Wonsi awalevi awawungana ukuliwilizya weliwe. 27Mose atili kwe woliwo, ''Yawe, e Leza wa Izirayeli, akuvwanga choo: 'Lekani wensi umonsi anyepe e panga pambali yakwe nga apitane ukufuma apa kwinjilila ukuya apakwinjilila pa visakasa ponsi, nga akome umunyina wakwe, ichiwuza chakwe, nu mupalamani wakwe.'''28Awalevi awawomba chino Mose awalamulizile. Uwanda wulyanye awanthu papipi 3000 awafwa. 29Mose atili ku walevi, ''Mwemwe mwawikwa mu mulimo wa Yawe ilelo, amuno aliwensi mwakwe mwemwe awomvile chimwi ukususya umwana wakwe umulumendo nu munyina wakwe, achaleka Yawe angapa mwemwe uwulotwa ilelo.''30Uwanda wakukonkha penepo Mose atili ku wanthu, ''Mwemwe mwawomba uluwembu ulukulu nkhaninye. Nomba nandi inje kupela kwe Yawe. Pamwi nene ningapanga ukutetelwa muno ukutetelwa kwinu.'' 31Mose anyoka kwe Yawe nga atili, ''Iyee, awanthu waa wawomvile uluwembu ulukulu swinya wayipanjizile ikolania lya golide. 32Ukuwa nomba, nazina tetela uluwebu lwawo; ukuwa ndi wapotwa, uzimye nene mwi buku lino wewe uwalisile,''33Yawe atili kwe Mose, ''Aliwensi wino awembusile ukususya Nene, umunthunye weyo Nene indimuzimya mwi buku lyane. 34Achaleka nomba yanga, kolela awanthu ukuya ku masyo yano Nene navwanzile kwe wewe. Lola, umungelo wane alipita pankholelo zyinu. Ukuwa pa wanda wuno indifunda woliwo, Nene indifunda woliwo muno amawembuko yawo.'' 35Yawe atumizile ichiwaya pa wanthu umulandu wapanzile umwana wa ng'ombe, wuno Aroni apanzile.

33

1Ngapano Yawe avanga kwe Mose, ''Yanga ukufuma paa, wewe na wanthu wano wewe uwafumizye ukufuma munsi ya Ijiputi. Muye kunsi yino Nene napanzile ilayizyo kwe Abrahamu, kwe Isaki, na kwe Yakobe, pano Nene natili, 'Nene indipa yeneyo ku luko lwinu.' 2Nene indituma umungelo pankholelo zyinu, swinya indisamazya awa Kenani, awa Amori, awa Hiti, awa Perizi, awa Hivi, nawa Yebusi. 3Muye kunsi yilyanye, yino yikupita umukaka nu wuchi, ukuwa Nene inthaliya na wemwe, umulandu mwemwe mwe wanthu wansingo iziwome. Nene ningiza imbonone mwemwe mu nzila.''4Pano awanthu wivya amazwi ya chilanda yaa, awa losya, swinya nanthi wonga azwala ivya kuyiyemvya. 5Yawe atili kwe Mose, ''Vwanga kuwa Izirayeli, 'Mwemwe mwe wansingo iziwome. Ndi ningapita namwe nanthi akamphindi konga, Nene ningiza imbonone mwemwe. Achaleka nomba, zulani ivya kuyiyemvya alyakuti Nene nelenganie chino ningawomba na mwemwe.''' 6Achaleka awa Izirayeli watazwazile nanthi avyakuyiyemvya ukufuma pa Lupili lwa Horebu ukuya kunkholelo.7Mose asenda i hema nu kuliwika kunzi kwa visakasa, pawutali katichi ukufuma pa visakasa. Mose alyita lyenelyo ukuti i hema lya musunkhano. Aliwensi wino alondanga chimwi ukufuma kwe Yawe ayanga kunzi kwi hema lya musunkhano, kunzi kwa visakasa. 8Pano Mose ayanga kunzi kwi hema, awanthu wonsi awimilila apa kwinjilila pa mahema yawo nu kulolechesya Mose ukufika pano winjila mukasi. 9Ponsipano Mose ayinjila mwi hema, ulupanda lwi wingo lyizanga pansi nu kwimilila pawinjililo wi hema, nga Yaweh avwanganga nu Mose.10Ponsipano awanthu wonsi walola ipanda lyi wingo lyimilila pa winjililo wi hema, wakatukanga nu kulambila, umunthu aliwensi winjililo wi hema lyakwe. 11Yawe avwanganga kwe Mose paminso na paminso, ndivino umunthu akavwanga ni chiwuza chakwe. Ngapano Mose anyokanga ukuya ku visakasa, ukuwa umuwomvi wakwe Yoswa umwana wakwe Nuni, umulumendo, asyalanga mwi hema.12Mose atili kwe Yawe, ''Lola, wewe wavwanganga kwe nene, 'Senda awanthu waa pa wulendo wawo,' kweni wewe utamanyisizye nene wino wewe ulinthuma nawe. Wewe utili, 'Nene namanya wewe ni zina, swinya wewe wazana ukutemwela mu minso yane.' 13Nomba ndi inzanile ukutemwela mu minso yako, ndanjizwa nene inzila zyako alyakuti nene inkhumanye wewe nga inthwalilile ukuzana ukutemwela mu minso yako.'''14Yawe atolelela, ''Ukuzanwa kwane nemwenecho kuliya na wewe, swinya Nene indikupa ukupuza.'' 15Mose atili kwe Weliwe, 'Ndi ukuzanwa kwako kutandi kupite na sweswe, utakatukatusye sweswe ukufuma paa. 16Amuno chingawa wuli, wuzye fwandi ukuti chimanyikwe kuno nene inzanile ukutemwela mu minso yako, nene na wanthu wako? Wuzye chitanga chimanyikwe penga ndi wewe wapita naswe alyakuti nene na wanthu wako awapusane ukufuma ku wanthu wonsi wano wali munsi ya pansi?''17Yawe atili kwe Mose, ''Nene indiwomba swinya ichinthu choo chino walenga, amuno wazana ukutemwela mu minso yane, swinya Nene inkhumanyile wewe ni zina.'' 18Mose atili, ''Nazina ndanjizya nene uwuchindame wako.''19Yawe atili, ''Nene nandi imphange uwuzima wane wonsi wupitile pa nkholelo zyako. Nene indiwa nu wila kwe wino Nene indiwa nu wila, swiya Nene indilanjizya inkhumbu kwe wino Nene indilanjizya inkhumbu.'' 20Ukuwa Yawe atili, ''Wewe ungalola paminso pane, amuno nanthi wonga angandola Nene nga awe amulanzi.''21Yawe atili, ''Lola, pala pali amasyo yane; wewe uliyimilila piwe lyoo. 22Pano uwuchindame wane wukupitilila paa, Nene indiwika wewe mumphako ya liwe nga inkhuvwimbe wewe ni kasa lyane ukufika Nene imphitilile. 23Ngapano indfumya ikasa lyane, nga ulilola insizi yane, kweni pa minso yane pataliloleka.''

34

1Yawe atili kwe Mose, ''Dumulania amawe yawili ngati amawe yakutalichila. Nene nandi imbalike pa mawe yaa amazwi yano yalinji pa mawe yakutalichila, amawe yano wewe wamontholinie. 2Uyipekanie akachelochelo nga wize ukwele pa Lupili lwe Sinayi, nga uyilete wenga palyanye kwe Nene papela pa lupili.3Nanthi atakayele ayize na wewe. Utakaleke nanthi wumwi wunji aloleke paliponsi mu lupili. Nanthi a ng'onzi pamwi ing'ombe zingaya ziwalya pankholelo zya lupili.'' 4Achaleka Mose uputuzile amawe yawili ngati aya pa kutalichila, nga akatusile akachelochelo umutondo nu kuya muLupili lwa Sinayi, ndivino Yawe amulanjizizye weliwe. Mose anyamuzile amawe mwi kasa lyakwe.5Yawe ayika pansi mwi wingo nga ayimilila nu Mose palyanye, nga weni ayita izina ''Yawe.'' 6Yawe apitilizile pa nkholelo zyakwe nu kuwuzya, ''Yawe, Yawe, Leza wa nkhumbu swinya uwa wila, kachelwa ukufwulwa, swinya umwizule mu lukundo lwa muyayaya swinya ukusuwilwa, 7ukusunga ulukundo lwa wanthu awavule, ukutetela iviwipe, ukuluvyania, nu uluwembu. Kweni atalitela awalechelele wano wali nu mulandu. Alileta ukufundwa kwa mawembuko ya wa tata pa wana wawo na pawana wa wana wawo, ukufika mu ya chititatu niya chini inkhulo.''8Mose zuwazuwa afukamila pansi nu kulambila. 9Ngapano atili, ''Ndi nomba inzanile ukutemwela mu minso yako, Mfumu yane, nazina uwapita pakasi pitu, amuno awanthu waa awawome insingo. Tetela uwuwipe witu na mawembuko yitu, nga usende sweswe ngati a mphyani yako.''10Yawe atili, ''Lola, Nene indi mupipi ukupanga ilayano. Paminso ya wanthu wako wonsi, Nene indiwomba ivizungusyo ndivino nthatela imbombe munsi yonsi iya pansi nanthi a mumaluko yonsi. Awanthu wonsi pakasi pinu walilola imilimo yane, amuno a chakutinia ichinthu chino Nene nkhuwomba na mwemwe. 11Tonthelani kwe vino Nene nkhulamulila mwemwe ilelo. Nene indi mupipi ukusamazya pa minso yinu awa Amori, awa Kanani, awa Hiti, awa Perizi, awa Hivi, nawa Jebusi.12Muwachenjela ukuti mutakapange ilayano na weni kaya kuno mwemwe mukuya, pamwi chiliwa a chipingo pakasi pinu. 13Mumalo mwakwe, mwemwe mufwile mumontholanie izya nzuwo zyawo, mumongolanie izya mphanda zyawo izya mawe, nu kuputulania imiti yawo iya Ashera. 14Amuno mwemwe mutakatele mulambile awaleza awanji, amuno Yawe, wino izina lyakwe a Wuzuwa, a Leza umuzuwa.15Achaleka muchenjele ukuti mutakapange ilayano na weni kaya wa munsi, amuno wakuwomba uwumalaya na wa leza wawo, swinya wakupa inzuwi kuwa leza wawo. Ngapano wonga mwe woliwo aliwapunda mwemwe ukuti muye mulye vimwi ivya nzuwi zyakwe, 16swinya pano mwemwe mwatwalila awakazyana wakwe wamwi awana winu awalumendo, nga awakazyana waliwomba uwumalaya na wa leza wawo, nga awalipanga awana winu awalumendo ukupanga uwu malaya na wa leza wawo. 17Mutakayipanjile mwenga awa leza wa visulo.18Mwemwe mufwile musunge ukuzewela kwa Mukate uwusita Mutawa. Ndivino Nene nalamulizile mwemwe, mwemwe mufwile muwalya umukate uwusita mutawa amanda 7 pa mphindi iyiwike mu mwezi wa Abibu, amuno mwalinji mu mwezi wa Abibu muno mwemwe mwafumile ukufuma mu Ijiputi.19Awa katote wonsi a wane, na wakatote wonsi awa vinyamana vyinu, vingawa a ng'onzi pamwi a ng'ombe. 20Mwemwe mufwile muwapususya e katote wa ndokwe nu mwana wa ng'onzi, ukuwa ndi mwapotwa ukunyosya indokwe, paponye mwemwe mufwile mupyole insingo yakwe. Mwemwe mufwile mupususye wonsi awakatote winu awalumendo. Nonthi wonga atakaloleke pa minso yane na makasa vye.21Mwemwe mufwile muwawomba mu manda 6, ukuwa pa wanda wa 7 mufwile mupuze. Na mumphindi zya kulima na mu zya kuvuna, mwemwe mufwile mupuze. 22Mwemwe mufwile musunge Ukuzewela kwa wa Sabata ni vya kuvuna vya kutalichila ivya kuvuna kwatirigu, swinya mufwile muwasunga Ukuzewela kwa Kuwunganika pa wumalilo wa mwaka.23Imphindi zitatu pa mwaka wonsi awonsi winu wafwile waloleke paminso ya Yawe Imfumu, e Leza wa Izirayeli. 24Amuno nene indisamazya amaluko paminso yinu swinya ukukuzya imphaka zyinu. Nanthi wonga alikumbwa ukuti awe ninsi yinu ngati ayawo pano mwaya mukuloleka paminso ya Yawe e Leza winu imphindi zitatu mu mwaka.25Mwemwe mutakatele muwapa uwazi wa nzuwi ponga nu mutawa wuliwonsi, pamwi nanthi a nyama yiliyonsi ukufuma ku nzuwi ya Kuzewela kwa Kupitililwa yisyale ukufika umutondotondo. 26Mwemwe mufwile muwaleta ivizima vya vikomwa vya kutalichila ukufuma mu vyalo vyinu ukwiza ku ng'anda yane. Mwemwe mutize mutele mutende umwana wa mbuzi mu mukaka wa nyina.''27Yawe atili kwe Mose, ''Walika amazwi yaa, amuno ukuyana na mazwi yaa Nene napanga ilayano na wewe na wa Izirayeli.'' 28Mose alinji kulyanye nu Yawe amanda nu wusiku 40; atalyanga nanthi chimwi pamwi ukung'wa nanthi aminzi. Yawe awalisile pa mawe amazwi yi layano, a Masundo Ikumi.29Pano Mose wika ukufuma mu Lupili lwa Sinayi na mawe yawili ayi layano ya masundo mwikasa lyakwe, atamanyile ukuti umuwili wakwe wa paminso pakwe wizile wawa awuswepe pano wavwanganga nu Leza. 30Pano Aroni na wa Izirayeli waweni Mose, umuwili wakwe wa kuminso wukuwala, nga wizile wawa ni nthete ukuti wize papipi na weliwe. 31Ukuwa Mose apunda kwe woliwo, nga Aroni na katungulula wonsi awa wanthu wizile kwe weliwe. Ngapano Mose avwanzile kwe woliwo.32Lyo choo chapita, wonsi awanthu wa Izirayeli awiza kwe Mose, nga awanenile amalamulo yonsi yano Yawe apile weliwe pa Lupili lwa Sinayi. 33Pano Mose amalizizye ukuvwanga na woliwo, izile ayivwimba ku minso kwakwe.34Ponsi pano Mose ayanga paminso yakwe Yawe ukuti avwange na Weliwe, afumyanga icha kuvwimba chakwe, ukufika pano akufuma kweneko. Pano afumanga kweneko, awanenanga awa Izirayeli vino alamulizilwe ukuti avwange. 35Pana awa Izirayeli walola pa minso ya Mose pakuwala, awikanga swinya ichakuyivwimba ukufika pano anyochela kweneko ukuti avwange nu yawe.

35

1Mose awunganisile amawumba wonsi aya wa Izirayeli nga atili kwe woliwo, ''Vyoo a vinthu vino Yawe alamulizile mwemwe ukuti muwawomba. 2Mu manda 6 imilimo yingachitika, ukuwa kwe mwemwe, uwanda wa 7 wufwile wuwe a wanda uwutele, uwanda wa Sabata uwa kupuza, uwutele kwe Yawe. Wensiwino akuwomba umulimo wuli wonsi pa wandanye wowo afwile awikwe kumfwa. 3Mwemwe mufwile mutakozye umulilo wuliwonsi mu ng'anda zyinu zilizyonsi pa wanda wa Sabata.''4Mose avwanzile ku mawumba yonsi aya wa Izirayeli, atinji, ''Choo a chinthu chino Yawe alamulizile. 5Senda inzuwi yakwe YAwe, mwensi wano muli nu mwenzo wakulonda. Letani ichawupe kwe Yawe--u golide, u siliva, u bronzi, 6imyenda ya bulu, pepo, nu sikaleti swinya iyitinye; amasepe ya mbuzi; 7ichipapa cha ng'onzi ichiwenzu swinya ivipapa ivitinye; imiti ya muwanga; 8amafuta ya nyali aya mu ng'anda yakupepela, ivya kununtchizya vya mafuta ya kupakazya ni vyakununtchila, 9amawe ya onikisi, na mawe yanji ayazima ukuti yawikwe pe efodi na pa chizwalo cha panganga.10Aliwensi umunthu wino a fundi afwile ayize nu kupanga vilivyonsi vino Yawe alamulizile-- 11ichihema ponga ni hema lyakwe, ichivwimbo chakwe, ivilemezyo vyakwe, amafulemu yakwe, imiti ya kulambalika, ya kwimilila, ni vya kukazizya; 12na swinya ingalawa ni miti yakwe, ichivwimbo cha kutetelwa, ni chimwenda icha kuchivwimba.13Awaleta i tebulo ni miti yakwe, iviwombelo vyakwe vyonsi, nu mukate wa kuzanwa; 14icha kwimichila inyali cha wuswepe; ni viwombelo vyakwe, inyali zyakwe, na amafuta ya nyali; 15akazuwo ka kununtchizya ni miti yakwe, amafuta ya kupakazya ni vinuntchile, umwenda wa pakwinjilila mu chihema; 16akazuwo ka vyawupe vya kocha ni chakochezya cha bronzi, ni miti yakwe swinya iviwombelo; ni baseni ilikulu ni chakwikazizya chakwe.17Awaleta ivyakuvwimba vya pa musolo ni miti yakwe swinya ivyakwikazizya, umwenda wa pa kwinjilila pa musolo; 18swinya ivyakukwemela ihema lya chihema na pa musolo, ponga ni nkhusa zyakwe. 19Awaleta ivizwalo ivitinye ivya kutewetela amasyo ayatele, ivizwalo ivitele ivya Aroni e nanzuwi na wana wakwe awalumendo, ivya woliwo ukuti watewete ngati a wananzuwi.''20Ngapano amaluko yonsi aya Izirayeli awafuma nu kupita ukufuma pa minso yakwe Mose. 21Aliwensi wino umwenzo wakwe wamunena swinya wino umupasi wakwe walonda wizile nu kuleta ichawupe kwe Yawe icha kuzenjela ichihema, ivinthu vyonsi ivya kuwombela mwenemo, swinya ivya vizwalo ivitele. 22Awiza, awonsi na wanachinye, wonsi wano walinji nu mwenzo wakulonda. Awaleta ivyakuyiyemvya pa mawele, indewelele, inthepa, swinya amanyanda, imisango yonsi iya vya kuyiyemvya ivya golide. Wonsinye awaleta ivyawupe vya golide ngati achawupe cha kulolesya kwe Yawe.23Aliwensi wino alinji nu pamba wa bulu, pepo, pamwi skaleti, imyenda iyitenye, ameya ya mbuzi, ivipapa vya ng'onzi iviwenzu, pamwi ivipapa ivitinye aleta vyenevyo. 24Aliwensi wino wapanganga ichawupe cha siliva pamwi bronzi aletanga chenecho ngati a chawupe kwe Yawe, swinya aliwensi wino alinji miti ya muwanga iya mulimo wuliyonsi ayiletanga.25Wensi e fundi umwanachi apanganga uwuzi ukufuma kwe pamba na makasa yakwe nu kuleta vyo apanzile -- ivya bulu, pepo, pamwi skaleti, pamwi imyenda iyitinye. 26Wonsi awanachi wano imyenzo yawo yawanenile swinya wano walinji nu wufundi pa meya ya mbuzi.27Awa katungulula awaleta amawe ya onikisi, na mawe yanji yakuwika pa efodi na pa chizwalo cha panganga; 28awaleta ivinuntchile na mafuta ya nyali, ivya mafuta ya kupakazya, swinya ivya kununtchizya. 29Awa Izirayeli awaleta ivya wupe vya wila kwe Yawe; Aliwensi u monsi nu mwanachi wino umwenzo wakwe walondanga alesile ivinthu ivya wonsi umulimo wuno Yawe alamulizile ukupitila mwe Mose ukuti wuwombwe.30Mose atili ku wa Izirayeli, ''Lolani, Yawe ayisile kwi zina pe Bezalelo umwana umulumendo uwa Uri waku Huri, ukufuma mu luko lwakwe Yuda. 31Yawe ayizuzya Bezalelo nu Mupasi, ukuti wuwapa weliwe amano, ukwivwichisya, swinya uwumanyi, ku milimo yiliyonsi iya wufundi, 32ukuti awapanga imipanjile ya wufundi swinya ukuwomba mu golide, siliva, nu bronzi, 33na swinya ukuti aputule nu kutanthika amawe swinya ukuwinza imiti--ukutu awawomba imisango yonsi ya milolechele swinya uwufundi.34Yawe achiwisile mu mwenzo wakwe ukuti asambilizye, wonsi weni nu Oholiyabu umwana umulumendo uwa Ahisamaki, ukufuma ku luko lwa Dani. 35Yawe ayizuzizye woliwo nu wufundi wa misango ya milimo yonsi, ukuti wawomba ngati awa fundi, awakawinza, awakasona mu bulu, pepo, nu skaleti mu wuzi swinya mu myenda iyitinye, swina ngati awa kaluka. Awa fundi mu milimo yili yonsi, swinya awa fundi kumipanjile.

36

1Achaleka Bezalelo nu Oholiyabu na aliwensi umunthu umusambile kwe wino Yawe apile uwusambili swinya ukukwanisya ukuti amanye muno angawombela yiliyonsi intchito ya kuzengela amasyo ayatele ukuti wawombe intchito ukuyana na monsi muno Yawe alamulizile.''2Mose ayisile Bezalelo, Oholiyabu, na aliwensi umunthu umusambile mu melenganio yakwe weliwe Yawe apile uwusambile, swinya wino ayivwile mu mwenzo ukuti angiza nukuwomba intchito. 3Awapochelela ukufuma kwe Mose ivyawupe vyonsi vino awa Izirayeli awaleta ku kuzenjela amasyo ayatele. Awanthu wachili wakuleta ivya wupe ivya wila umutondotondo wonsi kwe Mose. 4Achaleka wonsi awanthu awasambile wano wawombanga pa masyo ayatele awiza ukufuma ku ntchito zino wawombanga.5Awafundi wamunenile Mose, ''Awanthu wakuleta ivivule ukulusya vyo vikulondeka ukuwombela intchito yino Yawe alamulizile sweswe ukuti tuwombe.'' 6Achaleka Mose alamulizile ukuti nanthi wonga mu visakasa atakalete swinya ivya wupe vya kuzenjela amasyo ayatele. Ngapano awanthu awaleka ukuleta ivya wila vyoo. 7Walinji ni vyakuwombela ivivule ukulusya vino vyalondekanga ku ntchito yonsi.8Achaleka awafundi wonsi mwakwe woliwo awazenga ichihema ni ama katani 10 iyakufuma ku myenda iyitinye nu wozi wa bulu, pepo, swinya skaleti ni milolechele ya wa kelubimu. Woo walinji a mulimo wa Bezalelo, e fundi umusambile ukulusya. 9Uwutali wa katani lyonga walinji ama mita 28, uwufupi amamita 4. Amakatani yonsi yalinji ayayane uwukulu. 10Bezalelo alemenkhinie amakatani 5 ku 5, nga ayanji 5 ku 5 ayanji.11Weni apanzile inguluswa kunzi mumbali mu wumulilo mwa makatani ya kutalichila, swinya apanga wuliwonga mmumbali kunzi kwa makatani ya chitiwili. 12Apanzile inguluswa 50 pi katani lya kutalichila swinya inguluswa 50 mumbali mwa wumalilo wa katani mu makatani ya chitiwili. Achaleka inguluswa zyalinji imbali zya kulolana. 13Weni apanzile ivyakulemensyania vya golide nu kulemenkhania ponga amakatani na vyolivyo alyakuti ichihema chiwe ponga.14Bezalelo apanga amakatani ya masepe ya mbuzi aya hema lya papela pa chihema; weni apanzile 11 ya amakatani yaa. 15Uwutali wi katani lyonga lyalinji amamita 30, swinya mu wufupi mwa katani lyonga mwalinji amamita 4. Lyonsi mu makatani 11 lyalinji aliyane. 16Alemenkhinie amakatani 5 ku yawuye na makatani 6 ku yawuye. 17Weni apanzile inguluswa 50 mumbali mwa makatani ayakutalichila, swinya inguluswa 50 mumbali mu wumalilo wa makatani nu kulemenkhania ku makatani ya chitiwili.18Bezalelo apanzile ivyakulemenkhania 50 ukuti vilemenkhanie ihema apaliponga alyakuti chingawa a chinthu chonga. 19Apanjizil e ichihema ichivwimbo cha chipapa chang'onzi ichiwenzu, ichinji ichivwimbo icha chipapa ichitinye ukuti chiwe papela.20Bezalelo apanjizile ichihema amafuremu ya papela ukufuma ku miti ya muwanga. 21Uwutali wi furemu lyonga lyalinji amaita 10, swinya mu wufupi i furemu lyonga lyalinji imita lyonga na nunsu. 22I furemu lyonga lyalinji nivwakukwemela ukuti vilemenkhanie amafuremu ponga. Apanzile choo ku mafuremu yonsi aya chihema. 23Apanzile amafuremu ya chihema munzila yoo: amafuremu 20 ya kumbali ya kumwela.24Bezalelo apanzile ivinama 40 ivya siliva ukuti viwe pansi pa mafuremu 20. Palinji ivinama viwili pansi pa furemu lyonga ukulemenkhania amafuremu ponga, na swinya ivinama viwili pansi pa lyonga ifuremu linji ukuti vilemenkhanie amafuremu apaliponga. 25Ku mbali ya chitiwili iya chihema, ku mbali ku mupoto, apanzile amafuremu 20, 26na kuvinama vyawo 40 ivya siliva. Palinji ivinama viwili pansi pa furemu lya kutalichila, ivinama viwili pa furemu lya kukonkha penepo, na wowonye.27Ku nsizi kwa chihema ku winjililo wi lanzi, Nezalelo apanzile ama furemu 6. 28Apanzile ama furemu yawili aya kuwika mu ma kona ya chihema.29Amafuremu yaa yalekine pansi, ukuwa yalemenkhine papela mu chingelengele chonga. Apanzile yawili mu nzila yoo muno ama kona yawili. 30Palinji ama furemu 8, apaliponga ni vinama vyawo ivya siliva. Vyonsi ponga ivinama vyalinji 16, ivinama viwili pansi pi furemu iyakutalichila, ivinama viwili pansi pi furemu lya kukonkha penepo, na wowonye.31Bezalelo apanzile amataliko ya muti wa muwanga--yasano ku mafuremu ya mbali yonga iya chihema, 32amataliko 5 ku mafuremu yaku mbali yinji iya chihema, na mataliko 5 ku mafuremu aya kunsizi kwa chihema kuwinjililo wi lanzi. 33Apanzile amataliko pakasi pa ma furemu, akulikuti, nunsu ukuya kupela, ukuti yafike ukufuma ku wumalilo na ku wumalilo. 34Avwimba ama furemu nu golide. Apanzile ivingelengele vyawo ivya golide, ukuti vyolivyo vitewete ngati avilemelo vyi taliko, nga avwimba amataliko nu golide.35Bezalelo apanzile amakatani nu wozi wa bulu, pepo, nu skaleti, swinya imyenda iyitinye, ni milolechele iya kerubi, intchito ya muwomvi umusambile. 36Apanjilizile i katani imphanda 4 izya muwanga, nga avwimbizile zyenezyo nu golide. Swinya panjilizile imphanda ivya kukolowekela ivya golide, nga asyanizile zyolizyo ivinama vya siliva 4.37Apanzile icha kulelemba cha pa winjililo wi hema. Chapanjizilwe nu wuzi wa bulu, pepo, nu skaleti, ukuwomvya imilimo ya kaluka. 38Apanzile swinya imphanda 5 izya vya kulelemba ni vyakukulowekela. Avwimba papela pawo ni nsonzo zyawo nu golide. Ivinama vyawo 5 vyapanjizilwe ukufuma ku bronzi.

37

1Bezalelo apanzile ingalawa ni miti ya muwanga. Muwutali wakwe mwalinji amamita yawili ni nunsu; Muwufupi wakwe mwalinji imita yonga ni nunsu; swinya ukuya mupela mwalinji imita yonga ni nunsu. 2Weni avwimbile yeneyo mukasi na kunzi nu golide umuswepe swinya apanzile mumbali mwakwe umwa golide ukuliwilizya papela pakwe. 3Weni asyanile ivingelengele vini ivya golide ku vinama vini, ni vingelengele viwili kumbali yakwe yonga, swinya ivingelengele viwili ku mbali yakwe iyinji.4Weni apnzile imiti ya muwanga nu kuyivwimba yeneyo nu golide. 5Awisile imiti mu vingelengele mumbali ya ngalawa, umwakuti ingalawa yinyamulwe. 6Apanzile ichivwimbo chakutetelwa icha golide umuswepe. Muwutali mwakwe mwalinji amamita yawili ni nunsu, swinya muwutali mwakwe mwalinji imita yonga ni nunsu.7Bezalelo apanzile awa kerubi wawili awa golide umusyane kuwumalilo kwakwe kuwili ukwa chivwimbo cha kutetelwa. 8E kerubi wonga alinji waku wumalilo wa chivwimbo cha kutetelwa, nga e kerubi wunji alinji waku kumbali yinji. Vyapanjilwe ngati a chinthu chonga ponga ni chivwimbo chakutetelwa. 9Awakerubi awasasya amapa yawo papela nu kuvwimba nawo ichivwimbo cha kutetelwa. Awa kerubi walolananga wonga nu muwuye swinya awalola pakasi pa chivwimbo cha kutetelwa.10Bezalelo apanzile ama tebulo aya muwanga. Muwutali mwakwe mwalinji amamita yawili, muwufupi mwalinji imita yonga, swinya ukuya mupela lyalinji imita lyonga ni nunsu. 11Weni avwimbile lyenelyo nu golide umuswepe nu kuwika imbali ya golide umuswepe ukuliwilizya papela. 12Apanzile i furemu lyaku liliwilizya ikasa lyonga uwukulu, ponga wumalilo wakuliwilizya uwa golide uwa furemu. 13Asyanile evingelengele vini nukuvilemenkhania ku ma kona yani, kuno kwalinji amatamba yani.14Ivingelengele vyalemenkhinie kwi furemu ukuti vipe amasyo ku miti, umwakuti yinyamule i tebulo. 15Apanzile imiti ukufuma ku muwanga swinya avwimbile yeneyo nu golide, umwakuti yinyamule yinyamule i tebulo. 16Apanzile iviya ivyakuti vize viwe pa tebulo--imbale, ama supuni, izya mbakuli, swinya awa komeji awakuti wize wawomvya ukupungula ivya wupe. Apanzile vyenevyo ukufuma ku golide umuswepe.17Apanzile ichakwimichilapo icha nyali nu golide umuswepe umusyane. Apanzile ichakwimichila icha nyali ni vinama vyakwe swinya italiko. Awa komeji wakwe, ivinama vyakwe, swinya amaluwa yakw vyonsi vyapanjilwe ngati a chinthu chonga. 18Insamba mutanda(6) zyafumile mumbali mwakwe--insamba zitatu ukufuma ku mbali yonga, swinya insamba zitatu izya chakwimichilapo icha nyali azifuma ku mbali yinji. 19Insamba yakutalichila yalinji na wa komeji watatu ayapangwe ngati a ndembela ya muti wa alimondi, ni chakwimichila icha matundu na maluwa, swinya awa komeji watatu wapanzilwe ngati ndembela ya muti wa alimondi mu yinji insamba, ni chakwimichila icha matundu na maluwa. Chalinji a chilichonga ku nsamba zyonsi mutanda(6) izya kufuma ku chakwimichilapo icha nyali.20Pa chakwimichilapo icha nyali, italiko lya pakasi, palinji awa komeji wani(4) awapangwe ngati a ndembela ya alimondi, ni vyakwikala penepo ivya matundu swinya amaluwa. 21Palinji ichakwikalilapo icha matundu pansi pa nsamba ziwili izya kutalichila--ivipangwe ngati a chinthu chonga na cholicho, swinya ichakwikalilapo icha matundu pansi pa nsamba ziwili izya chitiwili, izipangwe ngati a chinthu chonga na cholicho. Chalinji a chilichonga ni nsamba zyonsi mutanda izya kufuma mu chakwimichila icha nyali. 22Ivyakwikalilapo vya matundu ni nsamba vyonsi vyapanjilwe ngati a chinthu chonga na cholicho, intchito iyisyane ukufuma ku golide umuswepe.23Bezalelo apanzile ivyakwimichila inyali ni nyali zyakwe munenulambali(7), inyakulemela umulilo vyakwe na mphepe zyakwe ivya golide umuswepe. 24Apanzile ichakwimichila inyali ni viwombelo vyakwe ni talenti lyonga ilya golide umuswepe.25Bezalelo apanzile akazuwo kakununtchizya. Apanzile nu muti wa muwanga. Uwutali wakwe walinji imita yonga, na muwufupi mwalinji imita yonga. Kalinji akayane mu wutali na muwufupi, swinya uwutali ukuya mupela kalinji amamita yawili. Imphembe zyakwe zyapanjilwe ngati a chinthu chonga na keneko. 26Avwimbile akazuwo ka kununtchizya nu golide umuswepe--papela pakwe, mu mbali mwakwe, ni mphembe zyakwe. Apanzile swinya ukuliwilizya mumbali mwake nu golide.27Apanzile ivingelengele viwili ukuti vilemenkhane kweneko pansi mumbali mwakwe muwili umwa kulolana. Ivingelengele vyalinji vyakulema imiti yakunyamulila akazuwo. 28Apanzile imiti ya muwanga, swinya avwimbile yeneyo nu golide. 29Apanzile mafuta ayatele ya kupakazya ni vinuntchile ivizima, umulimo wa fundi pakununtchizya.

38

1Bezalelo apanzile akazuwo ka vyawupe ivya kocha aka miti ya muwanga. Kalinji amamita yasano muwutali na mamita yasano(5) na muwufupi amamita yasano--akayane mu wutali na muwufupi--swinya amamita yatatu ukuya mupela. 2Apanzile ivyakonjelezya mu ma kona ivyakuloleka ngati a mphembe zya ng'ombe. Imphembe zyapanjilwe ponga ngati a chinthu chonga na kazuwo, nga avwimbile keneko nu bronzi. 3Apanzile iviwombelo vyonsi ivya kazuwo--izya mphoto, maa fosholo, ama beseni, izya foroko zya nyama, swinya ama pani ya mulilo. Apanzile vyonsi iviwombelo vyoo nu bronzi.4Apanzile ichakochezyapo icha kazuwo, ivisanzye nu bronzi ukuti viwikwe pansi, pakasi na pakasi ukuya pansi apenecho. 5Apanzile ivingelengele vini(4) ivya ma kona yani(4) aya chakochezyapo icha bronzi, ngati avilemelo vya miti.6Bezalelo apanzile imiti ya muwanga nu kuvwimba yeneyo nu bronzi. 7Ayinjizizye imiti mu vingelengele mu mbali zya kazuwo, ukunyamulila keneko. Apanzile akazuwo ukuwa ka vindowozi, ukufuma ku matabwa.8Bezalelo apanzile aka beseni ika bronzi akakulu ni chakwimichila icha bronzi. Apanzile aka beseni ukufuma ku magalasi ya kuyilolela aya wanachi wano watewetelanga pa winjililo wi hema lya musunkhano.9Apanzile swinya umusolo. Ivya kulelemba ku mbali ya kumwela kwa musolo vyalinji vya mwenda uwutinye, amamita 100 uwutali. 10Ivya kulelemba vyalinji ni miti 20, ni vyakwikalila 20 ivya bronzi. Kwalinji ivya kukolowekela ivilemenkhanie ku miti, , swinya ni nsonzo izya siliva.11Ichilichonga kumbali ya kumupoto, kwalinji ivya kulelemba amamita 100 uwutali ni miti 20, ivya kwikalila 20 ivya bronzi, ivya kukoloweka vyalemenkhinie ku miti, swinya ni nsonzo izya siliva. 12Ivya kulelemba ku winjililo wi lanzi vyalinji amamita 50 uwutali, ni miti 10 swinya ivya kwikalilapo. Ivya kukolowekela ni nsonzo zya miti zyalinji zya siliva.13Umusolo nawo walinji amamita 50 uwutali ku mbali ya wufumililo wi lanzi. 14Ivya kulelemba ivya mbali yonga iya winjililo vyalinji amamita 15 uwutali. Vyalinji ni miti yitatu ni vya kwikalila vitatu. 15Ku mbali yinji iya kwinjilila ku musolo kwalinji ivya kulelemba amamita 15 uwutali, ni miti yitatu ni vyakwikalila vitatu. 16Vyonsi ivya kulelemba ukuliwilizya umusolo vyapanzilwe ukufuma ku mwenda uwutinya.17Ivya kwikalila vya miti vyapanzilwe nu bronzi. Ivya kukoloweka ni nsonzo zya miti vyapanzilwe nu siliva, nga ivya kuvwimba papela pa miti vyapanzilwe nu siliva. Yonsi imiti ya pa muslo yavwimbilwe nu siliva. 18I katani lya pa mulyango wa musolo lyalinji amamita 20 uwutali. I katani lyapanzile ukufuma kumwenda uwa bulu, pepo, nu skaleti, umwenda wa twayini uwutinye, swinya walinji amamita 20 uwutali. 19Lyalinji amamita 20 mu wutali swinya amamita 5 ukuya mupela, ndivino ama katani ya musolo. Yalinji ni vya kwikalilapo 4 ivya bronzi ni vya kukolowechela ivya siliva. 20Vyonsi ivya kukwemela ihema ilya chihema nu musolo vyapanjizilwe nu bronzi.21Yoo ayino yalinji a mphendwa ya vya mu chihema, ichihema cha masundo yi layano, ndivino vyasenzilwe ukukonkha uwusambilizyo wa Mose. Walinji a mulimo wawa Levi pansi pa wukatungulula wa Ithama umwana umulumendo uwakwe Aroni e nanzuwi. 22Bezalelo umwana umulumendo uwakwe Huri, ukufuma ku luko lwakwe Yuda, apanzile vyonsi vino Yawe alamulizile Mose. 23Oholiyabu umwana umulumendo wakwe Ahisamaki, ukufuma ku luko lwakwe Dani, awombanga nu Bezalelo ngati we fundi, umunthu umusambile, swinya e kasona nu wuzi wa bulu, pepo, nu skaleti, swinya umwenda uwutinye.24Wensi e golide wino wawomvizye pa mulimo, mu ntchito zyonsi izya masyo ayatele--e golide wakufuma ku chawupe cha kulanjizya--alinji ama talenti 29 ma mashekelo 730, wapimizile ni mipimile ya shekelo mu masyo yakufisamamo. 25E siliva wino apilwe na wanthu mutwaya alinji ama talenti 100 na ma shekelo 1,775, ukuyana ni shekelo lya masyo yakufisamamo, 26pamwi i beka pa monsi wensi, lino a nunsu ya shekelo, wapimizile ukuyana ni shekel lya mu masyo yakufisamamo. Imphendwa yoo yafisizile pa kulola umunthu wensi wino wapendwa mu mphendo ya wanthu, wawo awa myaka 20 ukuya munkholelo-- awonsi 603,550.27Wasyanile e siliva amatalenti 100 ukupanjila ivakwikalilapo amasyo ayatele na makatani--ivyakwikalilapo 100, i talenti lyonga ku chakwikalilapo chonga. 28Ama shekelo ya siliva 1,775 yano yasyazile, Bezalelo apanzile ivya kukolowekela imiti, vyavwimbile papela pa miti, nu kupanjila vyolivyo insonzo. 29E bronzi ukufuma ku chawupe cha kulanjizya ang'wamizile ama talenti 70 na shekelo 2,400.30Na vyoo apanzile ivyakwikalilapo vya winjililo ukuya mwi hema lya musunkhano, akazuwo ka bronzi, ichakochezyelapo icha bronze, ni viwombelo vyonsi ivya pa kazuwo, 31ivyakwikalilapo vyapa musolo, ivyakwikalilapo ivya ipa kwinjililapo pa musolo, vyonsi ivya kukwemela ichihema, na vyonsi ivya kukwemela i hema lya pa musolo.

39

1Nu wuzi wa bulu, pepo, na skaleti, awapanga ivizyalo vya kuluka ivya mulimo wa masyo ayatele. Awapanga ivyizwalo ivya Aroni ivya ku masyo ayatele, ndimuno Yawe alamulizile Mose.2Bezalelo apanzile i efodi iya golide, iya bulu, pepo, nu skaleti, ni myenda ya twine umutinye. 3Awasyana e golide nu kumuputulanie wenewo ukuwa ama waya, ukuti wamuwike mukasi mu wuzi wa bulu, pepo, nu wa skaleti, swinya mu mwenda uwutinye, umulimo wa kawomba umusambile.4Awapanzile utumyenda twa mu vipungo utwa efodi, awatulemenkhinie ku ma kona yawili aya papela. 5Akamwenda ka mumutembeleko ngati we efodi; kapanzilwe ngati a chinthu chonga ni efodi, akapangwe ukufuma mwenda wa twine umutinye wino alinji we golide, bulu, pepo, swinya skaleti, ndivino Yawe alamulizile Mose.6Awayemvya amawe ya onikisi, nukuwatanthika mu chivwimbo cha golide, amatanthike ba mawaliko pe sigineti na mazina ya wana awalumendo awakwe Izirayeli. 7Bezalelo awisile yeneyo pa tumwenda twa mu vipungo vya efodi ukuwa amawe ya chizusyo cha wana awalumendo awakwe Izirayeli, ndivino Mose alamulizile Mose.8Apanzil icha panganga, umulimo wa munthu umusambile, icha milolechele iya efodi. Apanzile chenecho icha wuzi wa golide, icha bulu, icha pepo, na skaleti, swinya icha mwenda uwutinye. 9Chalinji a chiyane mu wutali na mu wufupi. Awapetesile kawili icha panganga. Chalinji ikasa lyonga mu wutali swinya ikasa lyonga mu wufupi.10Awawisile imizele yini iya mawe ayazima. Umuzele wakutalichila walinji nu rubi, nu topazi, swinya nu ganeti. 11Umuzele wa chitiwili walinji nu emelodi, nu sofaya swinya nu dayimondi. 12Umuzele wa chititatu walinji nu yasinti, nu ageti swinya nu amasesiti. 13Umuzele wa chini walinji nu berilu, nu onikisi, swinya nu yasipa. Amawe yawisilwe mu mutanthiko wa golide.14Yalinji amawe 12, lyonga kwi zina lililyonsi ilya wana awalumendo awakwe Izirayeli, lyonsi lyawalisilwe ni zina lyonga ilya ma luko 12. 15Pacha panganga awapanzile ama cheni ngati a nkhusa, intchito ya kupota iya golide umuswepe. 16Awapanzile imitanthiko yiwili iya golide ni vingelengele viwili ivya golide, nga awavilemenkhinie ivingelengele viwili ku makona yawili aya cha panganga.17Awawisile ama cheni ya golide yawili aya kupota mu vingelengele viwili mu makona ya cha panganga. 18Awalemenkhinie imbali zinji ziwili izya macheni ayapote ku mitanthiko yiwili. Awalemenkhinie yoliyo ku tumyenda twa pa chipungo vya efodi pankholelo zyakwe.19Awapanzile ivingelengele viwili ivya golide nu kuviwika mu makona yawili aya cha panganga, mumbali ya chakukonkha mu wumalilo wa mukasi. 20Awapanzile ivingelengele viwili ivya konjelezya nu kuvilemenkhania pansi pa tumyenda pankholelo pa efodi, kupipi na ku musono wakwe papela pa mutembeleko uwutinye uwa mutembeleko wa efodi.21Awanyepa icha panganga ni vingelengele ukupitila ku vingelengele ivya ku efodi ni nkhusa zya bulu, alyakuti chize chilemenkhanie papela katichi nu mutemembeleko wa efodi. Choo chalinji alyakuti icha panganga chitize chiwe nanthi kulemenkhana ku efodi. Choo chawomvilwe ndivino Yawe alamulizile Mose.22Bezalelo apanzile umwinjilo wa efodi ukufuma ku mwenda wa bulu, itchito ya fundi katunga. 23Walinji napa kwiyula ipa mutwe pakasi. Apakwiyula palinji na mumbali umuluke alyakuti mutize munyepeke. 24Pa musono wa pansi, apanzile ama pomegirenati aya bulu, pepo, na skaleti swinya nu mwenda uwutinye.25Awa panga amajomvu ya golide umuzima, nga awawisile amajomvu pakasi pa ma pomegraneti ukuliwilizya pansi mumbali ya mwinjilo, pakasi pa ma pomegraneti-- 26ijomvu swinya aya ma pomegranete--mumbali mwa mwinjilo wa Aroni ukutu awatewetela mwenemo. Choo chalinji ndivino Yawe alamulizile Mose.27Awapanzile ichizwalo cha kunzi ukufuma ku mwenda uwutinye icha Aroni nicha wana wakwe awalumendo. 28Awapanzile ichipewa icha mwenda uwutinye, akamwenda kakwe aka mwenda uwutinye, umwenda wa chizwalo cha mukasi icha mwenda uwutinye, 29na kamwenda ka kufuma mu vipungo ukuya mu mutembeleko ukufuma ku mwenda uwutinye uwa bulu, pepo, swinya skaleti, intchito zya fundi e kaluka.30Wapanzile imbale ya mphumphu iyitele iya golide umuzima; wawalisile mwenemo, ngati amawaliko ya pa mpheta, ''Mutele kwe Yawe.'' 31Awalemenkhinie ku chipewa akalukusa papela pa chipewa. Choo chalinji ndivino Yawe alamulizile Mose.32Achaleka umulimo wa chihema, ihema lya musunkhano, awusila. Awanthu wa Izirayeli wawomvile chilichonsi. Wakonsile ivisambilizyo vyonsi vino Yawe apile kwe Mose. 33Awaleta ichihema kwe Mose--ihema na vyonsi iviwombelo vyakwe, ivilemelo, amafuremu, ivisulo, imiti, ni vwakwikalilapo; 34ichivwimbo chikwela lya ng'onzi ilipiliwulwe ku wuwenzu, ichivwimbo chikwela ichizima, swinya umwenda wakuvwimba 35ingalawa ya wukamboni, ponga ni miti ni chivwimbo cha kutetelwa.36Walesile i tebulo, ni viwombelo vyakwe vyonsi, umukate wa kuzanwa; 37ichakwimichila inyale icha golide umuzima ni nyale zyakwe mu muzele, ponga ni viwombelo vyakwe na mafuta aya nyale; 38akazuwo ka golide, amafuta ya kupakazya ni vyakununtchila; ichakulelemba cha pa winjililo wa chihema; 39akazuwo ka bronzi ponga ni chakochezya icha be=ronzi ni miti yakwe ni viwombelo ni beseni ikulu ni chakwikazizya chakwe.40Walesile ivya kulelemba vya pa musolo ponga ni miti yakwe ni vyakukazizya, nu mwenda wa pa winjililo wa musolo; inkhusa zyakwe ni vikwemelo vyihema; ni viwombelo vyonsi ku mulimo wa chihema, ihema lya musunkhano. 41Walesile ivizwalo iviluke ichete sana ivya kuwombela mu masyo ayatele, ivizwalo ivitele ivya Aroni e nanzuwi na wana wakwe awalumendo, ukuti woliwo watewete ngati awa nanzuwi.42Achaleka awanthu wa Izirayeli wawomvile intchito ndimuno Yawe alamulizile Mose. 43Mose ayezizye intchito yonsi, nga, lolani, wayiwomvile yeneyo. Ndimuno Yawe alamulizile, mu nzila yoyonye wayiwomvile yeneyo. Ngapamo Mose awalosile woliwo.

40

1Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, atinji, 2''Pa wanda wakutalichila uwa mwezi wakutalichila uwa mwaka uwupya wewe ufwile wimike ichihema, ihema lya musankhano.3Wewe ufwile uwike ingalawa ya wukamboni mwenemo, swinya ufwile uchinjilile ingalawa ni katani. 4Wewe ufwile winjizye itebulo nu kutanthika ichete ivinthu vyakwe. Ngapano ufwile winjizye ichakwimichila inyale nga uwike penepo inyale.5Wewe ufwile uwike akazuwo ka kununtchizya ika golide pankholelo zya ngalawa ya wukamboni, swinya wewe ufwile uwike i katani pa winjililo wa chihema. 6Wewe ufwile uwike akazuwo ka vyawupe vya kocha pa nkholelo ya winjililo ukuya mu chihema, ihema lya musunkhano. 7Wewe ufwile uwike i beseni pakasi pi hema lya musunkhano na kazuwo swinya wewe ufwile uwike aminzi mwenemo.8Wewe ufwile uwike umusolo ukuwuliwilizya, swinya wewe ufwile uwike ikatani pa winjililo wa musolo. 9Wewe ufwile usende amafuta ya kupakazya nga upakazye ichihema na vyonsi vino vili mwenemo. Wewe ufwile uwuwike pambali na vyonsi ivyakuwombela kwe Nene; ngapano wuliwa a wutele. 10Wewe ufwile upakazye amafuta akazuwo ka vyawupe vya kununtchizya ni viwombelo vyakwe vyonsi. Wewe ufwile uwike pambali akazuwo kwe Nene nga kaliyiza kawe akatele nkhaninye kwe Nene. 11Wewe ufwile upakazye amafuta ibeseni ni chakwikazizya chakwe nga uliwike pambali kwe Nene.12Wewe ulileta Aroni na wana wakwe awalumendo ku winjililo uwi hema lya musunkhano swinya ufwile usamvye woliwo na minzi. 13Wewe ulizwika Aroni ni vizwalo vino avipatulwe kwe Nene, upakazye weliwe amafuta nu kumuwika pambali alyakuti angateweta ngati we nanzuwi.14Wewe ulileta awana wakwe awalumendo nu kuzwika woliwo nivizwalo vya kunzi. 15Wewe ufwile upakazye woliwo ndivino wapakazizye e baba wawo alyakuti wangatewetela Nene ngati awa nanzuwi. Ukupakazwa kwawo kuliwapanga woliwo u wunanzuwi wa muyayaya mu nkhulo izya wanthu zyawo zyonsi. 16Choo acho Mose awomvile; akonsile vyonsi vino Yawe alamulizile weliwe. Awomvile ivinthu vyonsi vyoo.17Achaleka ichihema chimilisilwe pa wanda wakutalichila uwa mwezi wa kutalichila mu mwaka wa chitiwili. 18Mose ayimilisile ichihema, awisile ivyakukazizya mu masyo, ayimilisile amafuremu yakwe, alemenkhania ivisulo vyakwe, nu kwimilika imphanda ni miti yakwe. 19Atambalisile ichivwimbo papela pa chihema nga awisile ihema papela pakwe, ndivino Yawe alamulizile weliwe. 20Mose asenzile ilayano lya masundo nu kuwika yeneyo mu ngalawa. Mose awisile swinya imiti pa ngalawa nu kuwika ichivwimbo cha kutetelwa penepo.21Mose aleta ingalawa mu chihema. Mose awika i katani ukuti lichinjilile ingalawa ya wukamboni, ndivino Yawe alamulizile weliwe. 22Awisile i tebulo mwi hema lya musunkhano, kumbali ya mupoto iya chihema, kunzi kwi katani. 23Mose awisile umukate mu masyo yakwe pi tebulo pankholelo zya Yawe, ndivino Yawe alamulizile weliwe.24Mose awisile ichakwimichila inyale mwi hema lya musunkhano, apatali ukufuma kwi tebulo, ku masyo ya kumwela aya chihema. 25Mose akozizye inyale pankholelo zya Yawe, ndivino Yawe alamulizile weliwe.26Mose awisile akazuwo ka kununtchizya aka golide mwi hema lya musunkhano pa nkholelo zyi katani. 27Mose ayochizye ivyakununtchizya penepo, ndivino Yawe alamulizile weliwe.28Mose awisile i katani pa winjililo wa chihema. 29Awisile akazuwo ka chawupe cha kocha pa winjililo wa chihema, ihema lya musunkhano. Apile penepo ichawupe cha kocha ni chawupe cha mbeyu, ndivino Yawe alamulizile weliwe. 30Awisile i beseni pakasi pi hema lya musunkhano na kazuwo, nga awisile aminzi mwenemo aya kusamba.31Mose, Aroni, na wana wakwe awalumendo wasamvile mu makasa yawo na mu matamba yawo ukufuma mwi beseni 32imphindi zyonsi wayanga mwi hema lya musunkhano ni mphindi zyonsi wayanga ku kazuwo. Wayisamvyanga ndivino Yawe alamulizile Mose. 33Mose awisile umusolo ukuliwilizya ichihema na kazuwo. Awisile i katani pa winjililo wa musolo. Mu nzila yonye yoo, Mose amalizizye intchito.34Ngapano iwingo lyavwimbile ihema lya musunkhano, nga uwuchindame wa Yawe awizula mu chihema. 35Mose apotizwe ukuti ayinjile mwi hema lya musunkhano umulandu iwingo lyikazile penepo, swinya umulandu uwuchindame wa Yawe wizulizile mu chihema.36Imphindi zyonsi iwingo lyasendwanga ukufuma papela pa chihema, awanthu wa Izirayeli wakatukanga ukuya pa wulendo wawo. 37Ukuwa ndi iwingo litakatusile ukufuma pa chihema, awanthu watayanga pa wulendo. Wikalanga ukufika pa wanda wuno iwingo lyanyamulizilwe ukuya mupela. 38Amuno iwingo lyakwe Yawe lyalinji papela pa chihema umusanya, nga umulilo wakwe walinji penepo uwusiku, mu kulola kwa wanthu wonsi awa Izirayeli mu wulendo wawo wonsi.

Leviticus

1

1Yawi ayitita kwe Mose nga avwanzile kwe weliwe ukufuma mwi hema lya musunkhano, ati, 2''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli nu kuwanena woliwo, 'Pano umunthu aliwensi pakasi pinu ayiza ni chawupe kwe Yawe, mulete ngati a chawupe chinu ichinyamana, ukufuma ku ng'ombe pamwi ukufuma ku ng'onzi.3Ndi ichawupe chakwe a chawupe cha kocha ukufuma ku ng'ombe, afwile ape iyonsi iya nanthi akamphisya. Alipa yeneyo pa winjililo wi hema lya musunkhano, alyakuti yingazumilizwa pankholelo zyakwe Yawe. 4Alilambalika ikasa lyakwe pa mutwe wa chawupe cha kocha, ngapano yilizumilizwa mu masyo yakwe ukuti yiwe a kutetelwa kwe weliwe umwenecho.5Ngapano afwile akome inkhambaku pankholelo zyakwe Yawe. Awana awalumendo awakwe Aroni, awa nanzuwi, walilanjizya uwazi nu kunyampha wenewo pa kazuwo kano kali pa winjililo wi hema lya musunkhano. 6Ngapano afwile akase ikwela lya chawupe cha kocha nu kuyiputulania.7Ngapano awana awalumendo awa Aroni e nanzuwi waliwika umulilo pa kazuwo nu kuwika inkhwi pa mulilo. 8Ngapano awana awalumendo awakwe Aroni, awa nanzuwi, waliwika inyama, ponga nu mutwe na mafuta, pa nkhwi zino zyalinji pa mulilo wuno walinji pa kazuwo. 9Ukuwa amala yakwe ni vinama vyakwe afwile avisamvye na minzi. Ngaano awa nanzuwi waliyocha vonsi pa kazuwo ngati achawupe cha kocha. Chilipanga ukununtchila ukunone kwe Nene; chiliwa a chawupe ichakupanjila kwe Nene nu mulilo.`10Ndi ichawupe chakwe icha chawupe cha kocha a chakufuma ku ng'onzi, yonga mu ng'onzi pamwi yonga mu mbuzi, afwile ape iyonsi iya nanthi kamphisya. 11Afwile ayikome yeneyo ku masyo ya kumupoto ya kazuwo pankholelo zyakwe Yawe. Awana awalumendo awakwe Aroni, awa nanzuwi, walinyamfa uwazi wakwe mu mbali zyonsi izya kazuwo.12Aliputulania yeneyo nu mutwe wakwe na mafuta yakwe, nga awa nanzuwi wafwile wawike iyiputulanie pankhwi zino zili pa mulilo pa kazuwo, 13ukuwa amala ni vinama afwile avisamvye na minzi. Ngapano e nanzuwi alipa yonsi, nu kuyocha pa kazuwo. A chawupe cha kocha, swinya chilipanga ukununtchila ukunone kwe Yawe; yiliwa a chawupe ichipanjilwe weliwe nu mulilo.14Ndi ichawupe chakwe kwe Yawe chiliwa a chawupe cha kocha icha viyuni, ngapano afwile alete ichawupe chakwe inthozi pamwi inkhunda iyitichi. 15E nanzuwi afwile ayilete yeneyo pa kazuwo, anyonkhole umutwe wakwe, nga ayoche yeneyo pa kazuwo. Ngapano uwazi wakwe wufwile uzululuke mumbali mwa kazuwo.16Afwile afumye ichifu chakwe ni vinthu vyakwe vyonsi, nu kuvitaya mumbali ya kazuwo kuwufumililo wi lanzi, ku masyo ya matoyi. 17Afwile anyonkhole yeneyo mu vyapa, ukuwa atakakankhanie mu vigawa viwili. Ngapano e nanzuwi aliyocha keneko pa kazuwo, pankhwi zino zili pa mulilo. Yiliwa a chawupe cha kocha, swinya yilipanga ukununtchila ukunone kwe Yawe; yiliwa a chawupe ichipanjilwe weliwe nu mulilo.

2

1Pano aliwensi aleta ichawupe cha mbeyu kwe Yawe, ichawupe chakwe chifwile chiwe a wusu uwutinye, swinya aliyitila penepo amafuta ni vya kununtchizya penepo. 2Aliwasenda ichawupe ukuya ku wana wa Aroni awalumendo awa nanzuwi, nga kulyanye awa nanzuwi walitapa mwikasa uwusu uwutinye na mafuta ni vya kununtchizya penepo. Ngapano awa nanzuwi walipa pa kazuwo ngati a chawupe cha kuwimilila. Chilipanjila ukununtchila ukunone Yawe; chiliwa a chawupe ichipanjilwe kwe weliwe nu mulilo. 3Vilivonsi vino vyasyala ku chawupe cha mbeyu chiliwa a cha Aroni na wana wakwe awalumendo. A chitele nkhaninye kwe Yawe ukufuma ku vyawupe kwe Yawe ichipangwe nu mulilo.4Pano wewe ukupa ichawupe cha mbeyu ichisita mutawa chino chochizwe mu muvuno, chifwile chiwe a mukate uwutepete uwa wusu uwutinye uwusanzye na mafuta, pamwi umukate uwuwome uwusita mutawa wuno wupasilwe na mafuta. 5Ndi ichawupe chako icha mbeyu chochizwe mu pani ya chisulo, chifwile chiwe icha wusu uwutinye uwusita mutawa wuno wusanzizwe na mafuta.6Wewe uliankhania wenewo mutumensu nu kwitila amafuta penepo. Choo a chawupe cha mbeyu. 7Ndi ichawupe cha mbeyu chitenzilwe mu pani, chifwile chipangwe nu wusu uwutinye na mafuta.8Wewe ufwile ulete ichawupe cha mbeyu ichipangwe ukufuma ku vinthu vyoo kwe Yawe, swinya chilipelwa kwe nanzuwi, wino alichileta pa kazuwo. 9Ngapano e nanzuwi alisenda chimwi ukufuma ku chawupe cha mbeyu ngati a chawupe cha kuwimilila, nga alichocha chenecho pa kazuwo. Chiliwa a chawupe ichipangwe nu mulilo, swinya chilipanga ukununtchila ukunone ukupanjila Yawe. 10Vino vyasyala ku chawupe cha mbeyu viliwa avya Aroni na wana wakwe awalumendo. Achitele nkhaninye kwe Yawe ukufuma ku vyawupe kwe Yawe ivipangwe nu mulilo.11Patakawe nanthi chimwi ichawupe cha mbeyu ichipangwe nu mutawa, amuno mufwile mutakoche umutawa, pamwi uwuchi wuliwonsi, ngati a chawupe ichipangwe nu mulilo ukupanjila Yawe. 12Wewe ulipa kwe Yawe ngati a chawupe icha vikomwa vya kutalichila, ukuwa vitaliwombelwa ukupanga ukununtchila pa kazuwo. 13Wewe ufwile wumizye nu muchele ichawupe chako icha mbeyu. Wewe utize uzumilizye umuchele wi layano lya Leza wako ukuti wusowe ukufuma ku chawupe chako icha mbeyu. Ni vyawupe vyako vyonsi wewe ufwile uwapa umuchele.14Ndi wewe ukupa ichawupe cha mbeyu icha vikomwa vyakutalichila kwe Yawe, upe imbeyu izisita kumila zino zyochwa nu mulilo ngapano zyasokolwa ukuwa achakulya. 15Ngapano ufwile uwike amafuta ni vyakununtchizya penepo. Choo a chawupe cha mbeyu. 16Ngapano e nanzuwi aliyocha vimwi mu mbeyu zya kusokolwa na mafuta ni vyakununtchizya nga a chawupe cha kuwimilila. Choo a chawupe ichipangwe nu mulilo ukupanjila Yawe.

3

1Ndi wumwi akupa inzuw yino a chawupe cha wumanyani icha chinyamana ukufuma ku mu ng'ombe, chingawa a chonsi pamwi ichanachi, afwile ape ichinyamana chino chili nanthi akamphisya pankholelo yakwe Yawe. 2Alilambalika ikasa lyakwe pa mutwe wa chawupe chakwe nu kukoma chenecho pa mulyango wi hema lya musunkhano. Ngapano awana wa Arono awalumendo awa nanzuwi wali nyampha uwazi wakwe mumbali mwa kazuwo.3U munthu alipa ichawupe cha chawuwupe cha wumanyani nu mulilo kwe Yawe. Amafuta yano yavwimbile pamwi yalemenkhine ni vya munda, 4swinya imfigo ziwili na mafuta yano yali mu zyolizyo mu mutenzi, ni tima, ponga ni mfigoo--alifumya vyonsi vyoo. 5Awana walumendo awakwe Aroni waliyocha vyoo pa kazuwo ponga ni chawupe cha kocha, chino chili pankhwi zino zili pa mulilo. Choo chilipanjila Yawe ukununtchila ukunone; chiliwa a chawupe ichipanjile Weliwe nu mulilo.6Ndi inzuwi ya monsi iya chawupe cha wumanyani kwe Yawe yafuma ku ng'onzi; iyonsi pamwi iyanachi, afwile ape inzuwi yino yili nanthi akamphisya. 7Ndi akupa umwana wang'onzi yiwe anzuwi yakwe, afwile ape wenewo pankholelo zyakwe Yawe. 8Alilambalika ikasa lyakwe pa mutwe wa nzuwi yakwe nga ayikome pankholelo wi hema lya musunkhano. Ngapano awana awalumendo wakwe Aroni wali nyampha uwazi wakwe mumbali zya kazuwo.9Umunthu alipa inzuwi ya chawupe cha wumanyani ngati achawupe ichipanjile Yawe nu mulilo. Amafuta, yonsi amafuta ya ku lusinda uluputulwe ukufuma mwi fupa lya mu musana, na mafuta yano yakuvwimba ivya munda na mafuta yonsi yano yali mupipi ni vya munda, 10swinya imfigo ziwili na mafuta yano yali ku zyenezyo, yano yali mu mutenzi, swinya itima, ponga ni mfigo--alifumya vyonsi vyoo. 11Ngapano e nanzuwi iliyocha vyenevyo vyonsi pa kazuwo ngati a chawupe cha kocha icha chakulya kwe Yawe.12Ndi ichawupe cha monsi a mbuzi, apano alipa yeneyo pankholelo zyakwe Yawe. 13Afwile alambalike ikasa lyakwe pa mutwe wa mbuzi nga akome yeneyo pankholelo zyi hema lya musunkhano. Ngapano awana awalumendo awakwe Aroni wali nyampha uwazi wakwe mu mbali zya kazuwo. 14Umonsi alipa inzuwi yakwe iyipanjile Yawe nu mulilo. Alifumya amafuta yano yakuvwimba ivya munda, swinya amafuta yonsi papipi ni vya munda.15Alifumya na swinya imfigo ziwili na mafuta yano yali nazyo, yano yali mu musana, itima lyonsi ponga ni mfigo. 16E nanzuwi aliyocha vyonsi vyovyo pa kazuwo ngati a chawupe chakocha icha chakulya, ukuti chipange ukununtchila ukunone. Amafuta yonsi ayakwe Yawe. 17Liliwa a lisundo lya muyayaya mu nkhulo zyonsi izya wanthu mu masyo yonsi yano mwayapanga yawe akukaya kwinu, ukuti mutakawalya amafuta nu wazi.

4

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Wanene awanthu wa Izirayeli, 'Pano wumwi awembuka pano atakulonda ukuti awembuke, ukuwomba ivinthu vino Yawe alamulizile ukuti vitakawombwe, swinyi ndi awomba chimwi chino chitazumilizwa, vino vikukonkha vifwilwe vichitike. 3Ndi we nanzuwi umukulu wino awembuka alyakuti alete amawembuko pa wanthu, apano mulekani ape muno uluwembu lwakwe luno weni awomvile akankhambaku akatichi kasita imphisya kwe ngati a chawupe cha luwembu.4Afwile alete inkhambaku pa winjililo wi hema lya musunkhano pankholelo zyakwe Yawe, alambalike ikasa lyakwe pa mutwe wa nkhambaku, nga ayikome pankholelo zyakwe Yawe. 5E nanzuwi umupakazwe alisenda wumwi uwazi wa nkhambaku nu kuwusendela kwi hema lya musunkhano.6E nanzuwi alizuwika ulusalala lwakwe mu wazi nga anyamphe wumwi mu wazi ka 7 pankholelo zyakwe Yawe, pankholelo zyi katani lya masyo ayatele ukulusya. 7Ngapano e nanzuwi aliwika wumwi uwazi pa mphembe zya kazuwo ka vyakununtchizya pankholelo zyakwe Yawe, zino zili mwi hema lya musunkhano, nga ali polela uwazi wuno wasyala uwa nkhambaku pa wikalilo wa kazuwo ka chawupe cha kocha, kano kali pa winjililo wi hema lya musunkhano.8Aliputula nu kufumya amafuta yonsi aya nkhambaku iya chawupe cha luwembu; amafuta yano yakuvwimba ivya munda, amafuta yonsi yano yalemenkhinie ni vya munda, 9imfigo ziwili na mafuta yano yali kweneko, yano yali mu mutembeleko, na kwitima, ponga nimfigo--alifumyako vyonsi vyoo. 10Alifumyako vyonsi, ndimuno akfumyako ukufuma ku nkhambaku ya nzuwi ya vyawupe vya mutende. Ngapano e nanzuwi aliyocha vyenevyo pa kazuwo ka vyawupe vya kocha.11Ikwela lya nkhambaku ni nyama yino yasyala, nu mutwe wakwe ni vinama vyakwe ni vya munda vyakwe ni nsakwi zyakwe, 12vyonsi ivigawa vya nkhambaku--alinyamula vyonsi ivigawa vyoo ukuya kunzi kwa visakasa ku masyo yano yaswefyezizwe Nene, kuno wakupolela amatoyi; waliyocha ivigawa vyoo palyanye pankhwi. Wafwile woche ivigawa vyovyo kuno wakupolela amatoyi.13Ndi iwumba lyonsi lya Izirayeli lyawembuka sita kulonda ukuti liwembuke, nga iwumba nanthi kumanya ukuti liwembusile sinya liwomvile chimwi chino Yawe alamulizile ukuti chitakawombwe, swinya ndi wali nu mulandu, 14apo, pano uluwembu luno wawomvile lwamanyikwa, apo iwumba lifwile lipe inkhambaku iyitichi ku chawupe cha luwembu nga lilete chenecho pankholelo zyi hema lya musunkhano. 15Awasongo wi wumba walilambalika amakasa yawo pa mutwe wa nkhambaku pankholelo zyakwe Yawe, nga inkhambaku yilikomwa pankholelo yakwe Yawe.16E nanzuwi umupakazwe alileta wumwi uwazi wa nkhambaku kwi hema lya musunkhano, 17nga e nanzuwi alizuwika ilusalala lwakwe mu wazi nu kuwunyampha ka 7 pankholelo zyakwe Yawe, pankholelo zy katani.18Aliwika wumwi uwazi pa mphembe zya kazuwo kano kali pa nkholelo zyakwe Yawe, zino zili mwi hema lya musunkhano, nga ali polela uwazi wonsi pa wikalilo wa kazuwo ka vyawupe vya kocha, kano kali pa winjililo wi hema lya musunkhano. 19Aliputula amafuta yonsi ukufuma kweneko nu kocha yeneyo pa kazuwo.20Chocho achino afwile awawomba ni nkhambaku. Ndimuno awomvile ni nkhambaku ya chawupe cha luwembu, amuno aliwawombela ni nkhambaku yoo, nga e nanzuwi alipanga ukutetelwa muno awanthu, nga waliwatetelwa. 21Alinyamula inkhambaku ukuya kunzi kwa visakasa nu kuyocha ndimuno ayochizye inkhambaku ya kutalichila. Choo a chawupe cha luwembu lwi wumba.22Pano e katungulula awembuka nanthi kulonda ukuti awembuke, ukuwomba chilichonsi cha vyonsi ivinthu vino Yawe e Leza wakwe alamulizile ukuti chitakawombwe, nga awa nu mulandu, apano uluwembu lwakwe luno awomvile 23lwamanyikwa kwe weliwe,, afwile alete imbuzi nga a nzuwi yakwe, e pongo wino asi nanthi a kamphisya.24Alilambalika ikasa lyakwe pa mutwe wa mbuzi nu kuyikoma pa masyo yano wakukomela ichawupe cha kocha pankholelo zyakwe Yawe. Choo a chawupe cha luwembu. 25E nanzuwi alisenda uwazi wa chawupe ch luwembu ni nsalala yakwe nu kuwuwika pa mphembe zya kazuwo ka chawupe cha kocha, nga alipolela uwazi wakwe pa wikalilo wa kazuwo ka chawupe cha kocha.26Aliyocha amafuta yonsi pa kazuwo, ndimuno amafuta ya nzuwi ya chawupe cha mutende. E nazuwi alipanga ukutetelwa muno e katungulula ukuyana nu luwembu lwakwe, nga e katungulula alitetelwa.27Ndi aliwensi mu wanthu awembuka nanthi kulonda ukuti awembuke, ukuwomba chilichonsi chino Yawe alamulizile weliwe ukuti atize achiwombe, nga pano amanya umulandu wakwe, 28apano uluwembu luno awomvile lwapangwa ukuti lumanyikwe kwe weliwe, apano aliwaleta imbuzi ukuwa a n,zuwi yakwe, iyanachi iyisita kamphisya, muno uluwumbu luno awomvile.29Alilambalika ikasa lyakwe pa mutwe wa chawupe cha luwembu nu kukoma ichawupe cha luwembu pa masyo ya chawupe cha kocha. 30E nanzuwi alisenda wumwi uwazi ni nsalala yakwe nu kuwika pa mphembe zya kazuwo muno ichawupe icha kocha. Alipolela uwazi wonsi wuno wasyala pa chakwikalilapo icha kazuwo.31Alifumyako amafuta yonsi, ndimuno amafuta yakaputulwa ukufuma ku nzuwi ya chawupe cha mutende. E nanzuwi aliyocha chenecho pa kazuwo ukuti chipanjile ukununtchila ukunone Yawe. E nanzuwi alipanjila ukutetelwa umunthunye weyo, nga aliwa a mutetelwe.32Ndi umunthu aleta umwana wang'onzi ngati anzuwi yakwe ya chawupe cha luwembu, aliwaleta iyanachi yino yisi nanthi a kamphisya. 33Alilambalika ikasa lyakwe pa mutwe wa chawupe cha luwembu nga akome ichawupe cha luwembu pa masyo yano wakukomela ichawupe icha kocha.34E nanzuwi alisenda wumwi uwazi wa chawupe cha luwembu ni nsalala yakwe nu kuwuwika pa mphembe zya kazuwo ka chawupe icha kocha, nga alipolela uwazi wakwe wonsi pa chakwikalilapo cha kazuwo. 35Alifumyako amafuta yonsi, ndimuno amafuta ya mwana wa ng'onzi yakuputulwa ukufuma ku nzuwi ya chawupe cha mutende, swinya e nanzuwi aliyocha yeneyo pa kazuwo papela pa chawupe cha Yawe ichipangwe nu mulilo. E nanzuwi alipanjila ukutetelwa weliwe ku luwembu luno awomvile, nga umunthunye weyo alitetelwa.

5

1Ndi wumwi awembuka umulandu atapanjizile uwukamboni pano alola chimwi mwe chino akalondeka ukuti apange uwukamboni, chingawa ukuti achiweni pamwi achivwile, aliwa nu mulandu. 2Pamwi ndi wumwi apalamansya chilichonsi chino Leza achiwisile ukuti a chinyale, wungawa a muwili uwufwe uwa chinyamana cha mumphanga ichinyale pamwi umuwili uwufwe uwa chitekwa ichinyale, pamwi ivilewulwa ivinyale vino vikapita papela pansi, chingatenga atamanyile chino awomvile, awa a munyale swinya ali nu mulandu.3Pamwi ndi apalamansya uwunyale wa wumwi, uwunyale wuliwonsi, swinya ndi awumanyle uwunyalenye wowo, apano aliwa nu mulandu pano wawumanya. 4Pamwi ndi wumwi afinga zuwazuwa nu mulomo wakwe ukuti achite ichiwipe, pamwi ukuti achite ichizima, nanthi angawa a monsi wino afinga zuwazuwa nu lufingo, chingatenga weni nanthi kumanya lwenelo, pano wamanya ivya lwenelo, apano aliwa nu mulandu, mu chilichonsi icha vyoo ivinthu.5Pano wumwi ali nu mulandu mu chilichonsi icha vyoo ivinthu, afwile azumilizye uluwembu lulilonsi luno awomvile. 6Apano afwile alete ichawupe cha mulandu kwe Yawe muno uluwembu luno awomvile, ichinyamana ichanachi ukufuma ku ng'onzi, angawa a mwana wa ng'onzi pamwi imbuzi, ku chawupe cha luwembu, nga e nanzuwi alipanjila weliwe ukutetelwa ukuyana nu luwembu lwakwe.7Ndi atanga akwanisye ukukala umwana wa ng'onzi, apano weni angaleta ngati a chawupe cha mulandu wakwe inthozi ziwili pamwi inkhunda ziwili kwe Yawe, yonga yiwe ya chawupe cha luwembu nga izinji ziwe zya chawupe icha kocha. 8Afwile azilete kwe nanzuwi, wino alipa yonga ku chawupe cha luwembu pa kutalichila--alinyonkhola umutwe wakwe ukufuma ku nsingo yakwe kweni ataliwulesania nu muwili wakwe. 9Ngapano alinyampha wumwi uwazi wa chawupe cha luwembu mumbali mwa kazuwo, nga alizululusya uwazi wonsi pa chakwikalilapo cha kazuwo. Choo a chawue cha luwembu.10Ngapano afwile ape inyunyi ya chitiwili ngati a chawupe cha kocha, ndivino ivisambilizyo vivwanzile, nga e nanzuwi alipanjila weliwe muno uluwembu luno awomvile, nga umunthunye weyo alitetelwa.11Ukuwa ndi atanga akwanisye ukukala inthozi ziwili pamwi inkhunda izyana ziwili, ngapano weni afwile alete ngati nzuwi yakwe muno uluwembu e ndengele wa wusu uwutinye muno ichawupe cha luwembu. Afwile awike amafuta pamwi ivya kununtchizya penepo, amuno a chawupe cha luwembu.12Afwile alete wenewo kwe nanzuwi, nga e nanzuwi alisenda wenewo kwi kufi ngati a chawupe chakwimilila nga apano ayoche wenewo pa kazuwo, papela pa vyawupe ivipanjilwe Yawe nu mulilo. Choo a chawupe cha luwembu. 13E nanzuwi alipanga ukutetelwa ku luwembu lulilonsi luno umunthu awomvile, nga umunthunye weyo alitetelwa. Ivyasyala ukufuma ku chawupe viliwa a vya nanzuwi, ndivino ichawupe cha mbeyu.14Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, atinji, 15''Ndi wumwi awembuka nu kuwomvya mu wunthasuwilwa ukuyana na ku vino avya kwe Yawe, kweni awomvile wowonye nanthi kulonda, apano afwile alete ichawupe chakwe icha mulandu kwe Yawe. Achawupe choo chifwile chiwe a mwana wa ng'onzi wino asi nanthi a kamphisya ukufuma ku ng'onzi; umutengo wakwe wufwile wuwe mu ma shekelo ya siliva--ishekelo lya mu chiwanza--ngati a chawupe cha mulandu. 16Afwile ayikusye Yawe ku chinthu ichiwipe chino awomvile ukuyana na chino a chitele, swinya afwile ayonjelezye chonga mu visano kweneko nga ape chenecho kwe nanzuwi. Ngapano e nanzuwi alipanjila weliwe ukutetelwa nu mwana wa ng'onzi uwa chawupe cha mulandu, nga umunthunye weyo alitetelwa.17Ndi wumwi awembuka nga awomba chilichonsi chino Yawe alamulizile ukuti chikawombwe, napano weni atachimanyile, naponye ali nu mulandu swinya afwile anyamule umulandu wakwe umwenecho. 18Afwile alete umwana wa ng'onzi wino asi nanthi a kamphisya ukufuma ku ng'onzi, pa mutengo uwa nomba, ngati a chawupe cha mulandu kwe nanzuwi. Ngapano e nanzuwi alipanjila weliwe ukutetelwa ukuyana nu luwembu luno awomvile, mwekwe luno atamanyile nanthi chimwi, nga alitetelwa. 19A chawupe cha mulandu, swinya amolimonye ukuti ali nu mulandu pankholelo zyakwe Yawe.

6

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Ndi wumwi awembuka nu kuwamba uwunthasuwila ukususya Yawe pa kumuwipila umupalamani wakwe ukuyana na chimwi chino asunzile, pamwi asunjilizizwe awanji, pamwi ivya chimwi chino chiwizwe, pamwi ndi ayimvizye umupalamani wakwe, 3pamwi azanile chimwi chino umupalamani wakwe asovizye nga awepa icha chenecho, pamwi ndi akufinga mu wufi, pamwi mu vinthu ngati vyoo mwe vino awanthu wakawembuchila, 4swinya ndi awembusile swinya azanilwe ukuti ali nu mulandu, afwile anyosye chino asenda mu wukapoka pamwi umwakuyimvya, pamwi chocho chino chisunjizilwe kwe weliwe, pamwi chocho chino chasovile kweni ukuti achizanile.5Umwa konjelezya, nmu mulandu wuliwonsi wuno afinjizile umwa wufi, afwile anyosezye vonsi swinya afwile ayonjelezye chonga mu visano umutengo wakwe nu kulipa vyenevyo vyonsi ku mwenecho pa wanda wuno azanwa nu mulandu. 6Ngapano afwile alete ichawupe chakwe icha mulandu kwe Yawe, umwana wa ng'onzi wino asi nanthi a kamphisya ukufuma mu ng'onzi wino ali pa mutengo wa nomba, ngati a chawupe cha mulandu kwe nanzuwi. 7E nanzuwi alipanjila weliwe ukutetelwa pankholelo zyakwe Yawe, nga alitetelwa ukuyana na chilichonsi wawa nu mulandu pakuchiwomba.8Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 9''Lamula Aroni na wana wakwe awalumendo, ukuti, 'Lyoo a lisundo lya chawupe cha kocha: Ichawupe chakocha chifwile chiwe papela pa kazuwo uwusiku wonsi ukufika umutondotondo, swinya umulilo wa kazuwo wulitwalila ukwaka.10E nanzuwi aliwazwala ivizwalo vyakwe ivisone, swinya aliwazwala swinya ivizwalo vyakwe ivya mukasi ivisone. Alisenda amatoyi yano yasyalo pano u mulilo wamalizya ichawupe cha kocha pa kazuwo, nga aliwika amatoyi pambali ya kazuwo. 11Alizula ivizwalo vyakwe nu kuzwala ivizwalo vinji ukuti anyamule amatoyi ukuya kunzi kwa visakasa ku masyo yano ayaswepe.12U mulilo pa kazuwo wulitwalilila ukwaka. Wutize wutele wuzime, swinya e nanzuwi aliwayocha inkhwi penepo umutondotondo wuliwonsi. Aliwalambalika ichawupe cha kocha ndimuno chikulondekela penepo, swinya aliwayocha penepo amafuta ya chawupe cha mutende. 13Umulilo wufwile wutwalilile ukwaka pa kazuwo nanthi kuleka. Wufwile wutize wuzime.14Lyoo a lisundo lya chawupe cha mbeyu. Awana awalumendo awakwe Aroni walipa chenecho pankholelo zyakwe Yawe pankholelo ya kazuwo. 15E nanzuwi alisenda ikufi lya wusu uwutinye uwa chawupe cha mbeyu na mafuta ni vyakununtchizya vino vili pa chawupe cha mbeyu, nga aliyocha vyenevyo pa kazuwo ukuti vipange ukununtchila ukunone ngati a chawupe chakuwimilila.16Aroni na wana wakwe awalumendo waliwalya vilivyonsi vino vyasyala ivya chawupe. Vifwile vilyewe ivisita mutawa mu masyo ayatele. Awaliwalya vyenevyo pa musolo wi hema lya musunkhano. 17Vifwile vitakochwe nu mutawa. Nene imbapile vyenevyo ngati a mbali yawo ya vyawupe vyane ivipangwe nu mulilo. Avitele ukulusya, ngati ichawupe cha luwembu ni chawupe cha mulandu. 18Umonsi aliwensi mu luko lwakwe Aroni angalya vyenevyo, ndimuno kulamulizilwe ku nkhulo zyinu zyonsi, visenzilwe ukufuma ku vyawupe ivipanjilizilwe Yawe. Aliwensi wino wavipalamansya aliyiza awe a mutele.''19Achaleka Yawe avwanzile kwe Mose swinya, atili, 20''Choo a chawupe cha Aroni na wana wakwe awalumendo, chino waliwapa kwe Yawe pa wanda wuno aliwensi umwana umulumendo apakazizwe: chonga mwi kumi lya efa ya wusu uwutinye ngati a chawupe cha mbeyu cha manda yonsi, nunsu yakwe umutondotondo swinya nusu yakwe amanguzi.21Chiliwapangwa na mafuta mu pani yakochezya. Pano chazuwikwa, wew.e ulichileta mukasi. Mu tumensu twakocha wewe ulipa ichawupe cha mbeyu ukuti chipanjile ukununtchila ukunone Yawe. 22Umwana umulumendo wa nanzuwi songo wino akuwa we nanzuwi songo umupya ukufuma ku wana wakwe awalumendo alipa chenecho, ndimuno Yawe alamulizile muyaya, vyonsi viliyochezwa kwe Yawe. 23Chilichonsi ichawupe cha mbeyu icha nanzuwi chiliyochwa chonsi. Chifwile chitakalyewe.''24Yawe avwanzile swinya kwe Mose, atili, 25''Uvwange kwe Aroni na wana wakwe awalumendo, uti, 'Lyoo a lisundo lya chawupe cha luwembu: Ichawupe cha luwembu chifwile chikomwe pa masyo pano ichawupe cha kocha chikukomwa pankholelo zyakwe Yawe. Choo achitele ukulusya. 26E nanzuwi wino akupa chenecho alilya chenecho. Chifwile chilyewe mu masyo ayatele mu musolo wi hema lya musunkhano.27Chilichonsi chino chapalamansya inyama yakwe chiliza chiwe a chitele, swinya ndi uwazi wanyamfilwa pa chizwalo chilichonsi, wewe ufwile uchape chenecho, pa chigawa chino wanyafikila penepo, mu masyo ayatele. 28Ukuwa inthendo yivu yamuno inyama yitenzilwe yifwile yimontholwe. Ndi yitenzizwe mu nthendo ya bronzi, yifwile yiswefwe na minzi ayaswepe.29Umonsi muwa nanzuwi angalya yimwi inyama umulandu a yitele ukulusya. 30Ukuwa chilichonsi ichawupe cha luwembu chino uwazi wakwe waletwa mwi hema lya musunkhano ukuti lipange ukutetelwa mu masyo ayatele yifwile yitakalyewe. Yifwile yochwe.

7

1Lyoo a lisundo lya chawupe cha mulandu. A chitele ukulusya. 2Wafwile wakome ichaupe cha mulandu mmu masyo ya kukomela chenecho, swinya wafwile wanyamphe uwazi wakwe mu mbali zyonsi zya kazuwo. 3Amafuta yonsi mwenemo yalipwa: umusinda wa mafuta, amafuta yano yali munda, 4imfigo ziwili na mafuta yano yali kweneko, yano yali mupipi nu mutembeleko, na yano yakuvwimba itima, ponga ni mfigo--vyonsi vyoo vifwile wavifimye.5E nanzuwi afwile avyoche vyonsi pa kazuwo ngati a chawupe ichipanjilwe Yawe nu mulilo. Choo a chawupe cha mulandu. 6Aliwensi umonsi mu wa nanzuwi angalya chimwi mu chawupe choo. chifwile chilyewe mu masyo ayatele umulandu a chitele ukulusya.7Ichawupe cha luwembu chili ngati a chawupe cha mulandu. Isundo lililyonga likuwomba ku vyonsi viwili. Vikuwa vyakwe nanzuwi wino akupanga ukutetelwa na vyolivyo. 8E nanzuwi wino akupa ichawupe cha kocha angayipa umwenecho ikwela lya chawupenye chocho.9Chilichonsi ichawupe cha mbeyu chino chochwa mu muvuno, swinya chilichonsi ichawupe ngati choo chino chitenzilwe mu pani ya kusalulila pamwi mu pani ya kochezya chiliwa a cha nanzuwi wino akupa chenecho. 10Chilichonsi ichwupe cha mbeyu, changawa a chumile pamwi ichisanzye na mafuta, chiliwa umwakuyanana acha wonsi awa luko lwakwe Aroni.11Lyoo a lisundo lya nzuwi ya chawupe cha mutende chino awanthu waliwapa kwe Yawe. 12Ndi wumwi akupa umwakuti asalifye, apano afwile ape chenecho nu nzuwi ya makeke ayasita mutawa, kweni ayasanzye na mafuta, aya makeke ayasita mutawa, kweni ayapakazwe na mafuta, swinya iya makeke ayapangwe nu wusu uwutinye wuno awusanzye na mafuta.13Na swinya ku mulandu uwakusalifya, afwile ape ichawupe chakwe cha mutende amakeke ya mukate uwupangwe nu mutawa. 14Afwile ape umusango wonga uwa nzuwi zyoo ngati a chawupe chakupewa kwe Yawe. Chiliwa a chakwe kwe nanzuwi wino akunyampha uwazi wa chawupe cha mutende pa kazuwo.15Umunthu wino akupa ichawupe cha mutende ku mulandu wakusalifya afwile alye inyama ya chawupe chakwe pawanda wa nzuwi. Afwile atakasye nanthi chimwi ukufika mutondo. 16Ukuwa ndi inzuwi ya chawupe chakwe aya kulonda ukuti afinge, pamwi aya kulonda ichawupe cha kuyipa, inyama yifwile yilyewe pa wanda wuno akupa inzuwi yakwe, ukuwa yiliyonsi yino yasyala yingalyewa pa wanda wakukonkha penepo.17Ukuwa kweni, yiliyonsi inyama ya nzuwi yino yasyala ukufika pa wanda wa chititatu yifwile yochwe. 18Ndi inyama yiliyonsi iya nzuwi iya mwenecho wa chawupe cha mutende yalyewa pa wanda wa chititatu, yitalizumilizwa, nanthi akuyiwika kumbali yakwe weyo wino apa yeneyo. Chiliwa a chinthu chakunyalisya, swinya umunthunye weyo wino alya chenecho alinyamula umulandu wa luwembu lwakwe.19Yiliyonsi inyama yino yapalamansya ichinthu chino achinyale yifwile yitakalyewe. Yifwile yochwe. Ku yonsi inyama yino yasyala, aliwensi wino amuswepe angalya yeneyo. 20Ukuwa kweni, umunthu umunyale wino akulya yiliyonsi inyama ukufuma ku nzuwi ya chawupe cha mutende chino achakwe Yawe--umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe.21Ndi aliwensi apalamansya chilichonsi ichinthu ichinyale--wungawa a wunyale wa munthu pamwi inyama iyinyale, ichinthu chakunyalisya--swinya ndi apano alya yimwi mu nyama ya nzuwi ya chawupe cha mutende chino achakwe Yawe, umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe.'''22Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 23''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli nu kut, 'Mwemwe mufwile mutakalye amafuta aya ng'ombe, aya ng'onzi, pamwi imbuzi. 24Amafuta ya chinyamana chino chafwa nanthi kuwa a nzuwi, pamwi amafuta ya chinyamana chino chikomwizwe ni nyama zya mumphanga, yingawomba ku milimo iyinji, kweni mwemwe nakawuzyenye mufwile mutakalye yeneyo.25Wensi wino akulya amafuta ya nyama awanthu wangapa ngati a nzuwi ya mulilo kwe Yawe, umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe. 26Mwemwe mufwile mutakalye uwazi wuliwonsi mu zyang'anda zyinu zilizyonsi, kungawa ukufuma ku nyunyi pamwi ichinyamana. 27Wensi wino akulya uwazi wuliwonsi, umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe.'''28Achaleka Yawe avwanzile kwe Mose nu kuti, 29''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli nu kuti, 'Weyo wino akupa inzuwi ya chawupe cha mutende kwe Yawe afwile alete icha nzuwi yakwe kwe Yawe. 30Ichawupe chakwe Yawe ichipangwe nu mulilo, amakasa yakwe yafwile yalete chenecho. Afwile alete amafuta ni nganga, alyakuti inganga yingalanjizwa ngati a chawupe cha kulanjizya pankholelo zyakwe Yawe.31E nanzuwi afwile ayoche amafuta pa kazuwo, ukuwa inganga yiliwa aya kwe Aroni na wa luko lwakwe. 32Mwemwe mufwile mupe inthapata ya kundilo kwe nanzuwi ngati a chawupe ichitwalwe kunzi kwa nzuwi iya chawupe chako icha mutende.33E nanzuwi, wonga mu luko lwakwe Aroni, wano wakupa uwazi wa chawupe cha mutende na mafuta--alipewa inthapata ya kundilo ngati a chigawa chakwe icha chawupe. 34Amuno Nene nsenzile ukufuma ku wanthu wa Izirayeli, inganga ya chawupe chakulanjizya, swinya ni nthapata yino a muchango, swinya vipilwe kwe Aroni e nanzuwi na wana wakwe awalumendo ngati a chigawa chawo pipi pipi.35Choo a chigawa chakwe Aroni na luko lwakwe ukufuma ku vyawupe ivipangwe nu mulilo, pa wanda wuno Mose atwazile woliwo ukuti watewetele Yawe mu mulimo wa nanzuwi. 36Choo a chigawa chino Yawe alamulizile ukuti chiwapwa woliwo ukufuma ku wanthu wa Izirayeli, pa wanda wuno apakazizwe awa nanzuwi. Chiliwa a chigawa chawo penye mu nkhulo zyawo zyonsi.37Lyoo a lisundo lya chawupe cha kocha, lya chawupe cha mbeyu, lya chawupe cha luwembu, lya chawupe cha mulandu, lya chawupe cha kupatula, swinya lya nzuwi ya chawupe cha mutende, 38ilya vino Yawe apile amalamulo kwe Mose pa Lupili Sinayi pa wanda wuno alamulizile awanthu wa Izirayeli ukuti wape inzuwi zyawo kwe Yawe mu lupalang'ang'a lwa Sinayi.'''

8

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Senda Aroni ponga na wana wakwe awalumendo, ivizwalo na mafuta ya kupakazya, inkhambaku ya chawupe cha luwembu, ing'onzi ziwili, ni basiketi lya mukate uwusita mutawa. 3Uwunganike uwumba lyonsi pa winjililo ukuya mwi hema lya musunkhano.''4Achaleka Mose awomvile ndivimo Yawe alamulizile weliwe, nga iwumba alyiza ponga pa winjililo ukuya mwi hema lya musunkhano. 5Ngapano Mose atili kwi wumba, ''Choo achino Yawe alamulizile ukuti chichitike.''6Mose alesile Aroni na wana wakwe awalumendo nga asamvizye woliwo na minzi. 7Amuzwika Aroni umwinjilo wa mukasi nga anyepa akamwenda kakuyemvezya mu mutembeleko lwakwe, azwisile weliwe nu mwinjilo wa kunzi nga awika efodi pakwe weliwe, nga anyefile i efodi nu lamba umutinye nu kunyepa wenewo kwe weliwe.8Awisisile icha panganga pakwe weliwe, nga mu chapanganga awisile e Urimu nu Thamimu. 9Awisile i chipewa pa mutwe wakwe, nga pa chipewa, pa nkholelo, awisile a kambale ka golide, imphumphu iyitele, ndivino Yawe alamulizile weliwe.10Mose asenzile amafuta ya kupakazya, apakazizye ichihema na vonsi mwenemo nu kuvipatulila pambali kwe Yawe. 11Anyamfile amafuta pa kazuwo imphindi ka 7, nga apakazizye akazuwo ni viwombelo vyakwe vyonsi, ni beseni ni chakwikazizya chakwe, ukuti avipatulile kwe Yawe.12Apolezile yamwi b ya kupakazya pa mutwe wa Aroni nga amupakazizye weliwe ukuti awike weliwe pambali. 13Mose aleta awana wa Aroni awalumendo nga azwika woliwo imyinjilo ya mukasi. Anyefile utumwenda ukuliwilizya mu mitembeleko swinya anyefile utumyenda ukuliwilizya imitwe yawo, ndivino Yawe alamulizile weliwe.14Mose aleta inkhambaku ya chawupe cha luwembu, nga Aroni na wana wakwe awalumendo awalambalika amakasa yawo pa mutwe wa nkhambaku yino walesile muno ichawupe cha luwembu. 15Akomile chenecho, nga asenda uwazi wakwe nu kuwika wenewo pa mphembe zya kazuwo nu lusalala lwakwe, aswefizye akazuwo, apolelezile uwazi pa wikalilo wa kazuwo, nga awisile pambali muno Leza umwakuti apange ukutetelwa kwe chenecho.16Asenzile amafuta yonsi yano yalinji munda, ayakuvwinga itima, imfigo ziwili na mafuta yawo, nga Mose ayochizye yeneyo yonsi pa kazuwo. 17Ukuwa inkhambaku, ikwela lyakwe, inyama yakwe ni nsakwi zyakwe ayochizye kunzi kwa visakasa, ndivino Yawe alamulizile weliwe.18Mose alanjizizye ing'onzi ya chawupe cha kocha, nga Aroni na wana wakwe awalumendo awalambalika amakasa yawo pa mutwe wa ng'onzi. 19Akomile yeneyo nu kunyampha uwazi wakwe mumbali zyonsi izya kazuwo.20Aputulanizizye ing'onzi nga ayocha umutwe ni viputulanie na mafuta. 21Asamvizye ivya munda ni vinama na minzi, nga ayochizye ing'onzi yonsi pa kazuwo. Yalinji a chawupe chakocha ichakupanga ukununtchila ukunone, ichawupe ichipange nu mulilo kwe Yawe ndivino Yawe alamulizile Mose.22Ngapano Mose alanjizizye iyinji ing'onzi, ing'onzi ya kupatulila, nga Aroni na wana wakwe awalumendo awalambalisile amakasa yawo pa mutwe wa ng'onzi. 23Aroni akomile yeneyo, nga Mose asenzile wumwi uwazi wakwe nu kuwika wenewo papela pi kutwi lya Aroni ilya ku ndilo, pa chinsumwe wi kasa lyakwe ilya ku ndilo, na pa chinsumwe wi tamba lyakwe ilya ku ndilo. 24Alesile awana wakwe Aroni awalumundo, nga awika wumwi uwazi papela pa makutwi yawo aya ku ndilo, pa chinsumwe wa makasa yawo awa ku ndilo, na ku chinsumwe wa matamba yawo aya kundilo. Ngapano Mose anyamfile uwazi wakwe mumbali ya kazuwo.25Asenzile amafuta, umusinda wa mafuta, amafuta yonsi yano yalinji muvya munda, ivyakuvwimba itima, imfigo ziwili na mafuta yakwe, ni nthapata ya kundilo. 26Ukufuma mwi basiketi lya mukate uwusita mutawa lino lyalinji pankholelo zyakwe Yawe, asenzile umukate wonga uwusita mutawa, nu mukate wonga uwupake amafuta, indazi lyonga, nga aviwisile vyenevyo pa mafuta na pa nthapata ya kundilo. 27Aviwisile vyonsi mu makasa yakwe Aroni na mu makasa ya wana wakwe awalumendo nga alanjizizye vyenevyo pankholelo zyakwe Yawe ngati a chawupe cha kulanjizya.28Ngapano Mose asenzile vyenevyo ukufuma mu makasa yawo nu kucha vyenevyo pa kazuwo ka chawupe cha kocha. Vyalinji a vyawupe vya kupatulwa swinya vyapanzile ukununtchila ukunone. Chalinji a chawupe ichipangwe nu mulilo kwe Yawe. 29Mose asenzile inganga nu kulanjizya yeneyo ngati a chawupe cha kulanjizya kwe Yawe. Chainji a chigawo cha Mose icha ng'onzi cha kwimichila awa nanzuwi, ndivino Yawe alamulizile weliwe.30Mose asenzile amafuta yamwe aya kupakazya nu wazi wuno walinji pa kazuwo; anyamfile vyoo pakwe Aroni, mu vizyalo vyakwe, pa wana wakwe awalumendo, na pa vizwalo vyakwe na weliwe. Mu nzila yoo awisile pa mbali Aroni ni vizwalo vyakwe, na wana wakwe awalumendo ni vizwalo vyawo kwe Yawe.31Achaleka Mose atili kwe Aroni na kuwana wakwe awalumendo, ''Tendani inyama pa winjililo ukuya mwi hema lya musunkhano, nga palyanye mulye yeneyo nu mukate wuno wuli mu basiketi lya kupatulila, ndivino Nene indamulizile, ukuti, 'Aroni na wana wakwe awalumendo walilya yeneyo.' 32Yiliyonsi inyama yino yasyala nu mukate wewe ufwile uvyoche. 33Wewe ufwile utakafume ukufuma pa winjililo wi hema lya musunkhano amanda 7, ukufika pano amanda ya kwimikwa kwinu yafiswa. Amuno Yawe alipatulila wewe mu manda 7.34Chino chiwomvilwe uwanda woo--Yawe alamulizile ukuti chiwombwe ukuti ukutetelwa kupangwe muno wewe. 35Wewe uliyikala umusanya nu wusiku amanda 7 pa winjililo ukuya mwi hema lya musunkhano, swinya ukusunga isundo lyakwe Yawe, alyakuti wewe utakafwe, umulandu choo achino nene indamulizilwe.'' 36Achaleka na wana wakwe awalumendo wawomvile vyonsi ivinthu vyoo vino Yawe alamulizile woliwo ukupitila mwakwe Mose.

9

1Pa wanda wa 8 Mose ayisile Aroni na wana wakwe awalumendo na wasongo wa Izirayeli. 2Atili kwe Aroni, ''Senda umwana wa ng'ombe ukuti awe a chawupe cha luwembu, ni ng'onzi yino yisi nanthu a kamphisya ukuti yiwe a chawupe cha kocha, nga upe vyenevyo paminso yakwe Yawe.3Wewe ufwile uvwange ku wana wa Izirayeli nu kuti, ''Sendani e pongo ukuti awe a chawupe cha luwembu nu mwana wa ng'ombe nu wa ng'onzi, vyonsi viwe umwaka wonga swinya viwe nanthi akamphisya, viwe a chawupe cha kocha; 4na swinya musende inkhambaku ni ng'onzi iya chawupe cha mutende ukuti mupe inzuwi paminso yakwe Yawe, ni chawupe cha mbeyu ichisanzye na mafuta, umulandu ilelo Yawe andi aloleke kwe mwemwe.''' 5Achaleka walesile vyonsi vino Mose alamulizile kwi hema lya musunkhano, nga iwumba lyonsi lya Izirayeli alipalamila nu kwimilila paminso yakwe Yawe.6Ngapano Mose atili, ''Choo achino Yawe alamulizile mwemwe ukuti muwawomba, alyakuti uwuchindamane wakwe wungaloleka kwe mwemwe.'' 7Mose atili kwe Aroni, ''Zanga kupipi na kazuwo nu kupa ichawupe chako icha luwembu ni chawupe icha kocha, nga upange ukutetelwa kwako wemwenecho nu kwa wanthu, nu kupa inzuwi muno awanthu ukuti upange ukutetelwa muno woliwo, ndivino Yawe alamulizile.''8Achaleka Aroni ayile kupipi na kazuwo nga akomile umwana wa ngómbe muno ichawupe cha luwembu, luno lwalinji a lwakwe umwenecho. 9Awana awalumendo wizile nu wazi kwe weliwe, nga azuwisile ulusalala lwakwe mwenemo nu kuwika wenewo pa mphembe zya kazuwo; ngapano apolelezile uwazi pa wikalilo wa kazuwo.10Ukuwa kweni, ayochizye amafuta, imfigo, ni chivwimbo chi tima pa kazuwo ngati a chawupe cha luwembu, ndivino Yawe alamulizile Mose. 11Inyama ni kwela avyochizye kunzi kwa visakasa.12Aroni akomile ichawupe cha kocha, nga awana wakwe awalumendo wapile weliwe uwazi, wuno anyamfile mumbali zyonsi zya kazuwo. 13Ngapano wapile weliwe ichawupe cha kocha, ichiputulwe ku chiputulwe, apaliponga nu mutwe, nga ayochizye vyenevyo pa kazuwo. 14Asamvizye ivya munda ni vinama nu kocha vyolivyo papela pa chawupe cha kocha pa kazuwo.15Aroni apile inzuwi ya wanthu--imbuzi, ngapano asenzile yeneyo ngati anzuwi muno uluwembu lwawo nga akomile yeneyo; apile yeneyo a nzuwi ya luwembu, ndivino awomvile ni mbuzi ya kutalichila. 16Apile ichawupe cha kocha nu kupa chenecho ndivino Yawe alamulizile. 17Apile ichawupe cha mbeyu; ayizuzizye kwi kasa lyakwe nu kocha chenecho pa kazuwo, ponga ni chawupe cha kocha cha katondotondo.18Akomile swinya inkhambaku ni ng'onzi, inzuwi ya chawupe cha mutende, yino yalinji aya wanthu. Awana awalumendo wakwe Aroni wapile weliwe uwazi, wuno anyamfile mumbali zyonsi zya kazuwo. 19Ukuwa kweni, waputuzile amafuta ya nkhambaku ni ng'onzi, umusinda wa mafuta, amafuta yano yakavwimba ivya munda, imfigo, ni chivwimbo chi tima.20Awasenda iviputulwa vino vyaputuzwile nga wawisile vyoo pa nganga, ngapano Aroni ayochizye amafuta pa kazuwo. 21Aroni alanjizizye izyanganga ni nthapata ya kundilo ngati a chawupe cha kulanjizya pankholelo zyakwe Yawe, ndivino Mose alamulizile.22Ngapano Aroni anyamulizile amakasa yakwe ku wanthu nu kulota woliwo; ngapano ayisile ukufuma ukupa ichawupe cha luwembu, ichawupe cha kocha, ni chawupe cha mutende. 23Mose nu Aroni winjizile mwi hema lya musunkhano, ngapano wafumile swinya nu kulota awanthu, nga uwuchindame wakwe Yawe awuloleka ku wanthu wonsi. 24Umulilo wafumile kwe Yawe nu kulya ichawupe cha kocha na mafuta pa kazuwo. Pano awanthu wonsi waweni choo, awapunda nu kulambalala iminso pansi.

10

1Nadabu nu Abihu, awana awalumendo wakwe Aroni, wensi asenzile ichakununtchizyila chakwe, awika umulilo mwenemo, nga pano ivyakununtchila. Ngapano wapile umulilo uwusita kuzumilizwa pankholelo zyakwe Yawe, chino atalamulizile woliwo ukuti wape. 2Achaleka umulilo wafumile pankholelo zyakwe Yawe nu kulya woliwo, nga awafwa pankholelo zyakwe Yawe.3Ngapano Mose atili kwe Aroni, ''Choo achino Yawe avwanganga pno atinji, 'Nene indiwawumbula uwutele wane kwe wawo wano wiza kupipi na Nene. Nene ndiwachindamikwa ku wanthu wonsi.'''' Aroni atavwanzile nanthi chimwi. 4Mose ayisile Mishayelo nu Elizafani, awana awalumendo awakwe Uziyeli e yise umutichi uwakwe Aroni, nga atili kwe woliwo, ''Zanji koo nga munyamule awanawinu ukuya kunzi kwa visakasa ukufuma pankholelo zya chihema.''5Achaleka wizile mupipi nu kunyamula woliwo, wachilinji wazwite ivizwalo vya wu nanzuwi, ukuya kunzi kwa visakasa, ndivino Mose apanzizye. 6Ngapano Mose atili kwe Aroni nu Eliyaza na kwe Ithama, awana wakwe awalumendo, ''Mutakaleke inywele zyinu ku mitwe yinu zinyankhalale, swinya mutakati munyepule ivizwalo vyinu, alyakuti mutakafwe, swinya alyakuti Yawe atakafulizwe ni wumba lyonsi. Ukuwa muzumilizye awa luko lwinu, ing'anda yonsi iya Izirayeli, ukuti yilosye muno wawo wano umulilo wakwe Yawe wochizye. 7Mwemwe mufwile mutakaye kunzi ukufuma pa winjililo wi hema lya musunkhano, nkhandi mwemwe mulifwa, amuno amafuta ya kupakazya yali pakwe mwemwe.'' Achaleka wawomvile ukuyana ni mipanzizye ya Mose.8Yawe avwanzile kwe Aroni, atili, 9''Utakatele uwang'wa ipala pamwi ichakun'wa ichikali, wewe, pamwi awana wako awalumendo wano wasyala na wewe, pano mukuya mwi hema lya musunkhano, alyakuti mutize mufwe. Lyoo liliwa a lisundo lya muyayaya munkhulo zyonsi izya wanthu wako, 10ukulesyania pakasi pa watele na wavye, na pakasi pa wanyale na waswepe, 11alyakuti wewe ungasambilizya awanthu wa Izirayeli amasundo yonsi yano Yawe alamulizile ukupitila mwakwe Mose.''12Mose avwanzile kwe Aroni na kwe Eliaza na kwe Ithama, awana wakwe awalumendo wano wasyala. ''Sendani ichawupe cha mbeyu chino chasyala ukufuma ku vyawupe vyakwe Yawe ivipangwe nu mulilo, nga ulye chenecho ichisita mutawa pambali ya kazuwo, amuno achitele ukulusya. 13Mwemwe mufwile mulye chenecho mu masyo ayatele, umulandu a chigawo chinu na wana winu awalumendo ivya vyawupe vyakwe Yawe ivipangwe nu mulilo, amuno choo a chino nene indamuliziwe ukuti imbanene mwemwe.14Inganga yino yilanjizizwe ni nthapata yino yipilwe kwe Yawe, mwemwe mufwile mulye yeneyo pa masyo ayaswepe ayazimilizwe kwe Yawe. Mwemwe na wana winu awalumendo na wakazyana wano wali na mwemwe mufwile mulye ivigawa vyovyo, amuno vipilwe ngati a chigawo chinu ni cha wana winu awalumendo ukufuma ku zyanzuwi zya chawupe cha wumayani wa wanthu wa Izirayeli. 15Inthapata yino yilesilwe ni nganga yino yilanjizizwe, awafwile walete ponga ni chawupe cha mafuta ichipangwe nu mulilo, ukuti walanjizye pankholelo zyakwe Yawe. Viliwa avyinu na wana winu awalumendo wano muli nawo ngati achigawo muyayaya, ndivino Yawe alamulizile.''16Ngapano Mose akolowozizye ivya mbuzi ya chawupe cha luwembu, nga azanile ukuti yochizwe yonsi. Achaleka afulizwe nu Eliyaza nu Ithama, awana awalumendo wakwe Aroni wano wasyazile; atili, 17''Wuzye achani fwani chino mutalile ichawupe cha luwembu mu masyo ya chihema, pakuti amatele ukulusya, swinya pakuti Yawe apile kwe yeneyo mwemwe ukuti yisende uluwembu lwi wumba, ukuti yipange ukutetelwa muno woliwo pankholelo zyakwe? 18Lolani, mutizile nawo uwazi wakwe mukasi mwa chihema, alyakuti mwemwe nakawuzyenye muwe mulile chenecho mu masyo ya chihema, ndivino nene nalamulizile.19Ngapano Aroni atolelezile Mose, ''Lola, ilelo awapanzile ichawupe chawo cha luwembu ni ichawupe cha kocha pankholelo zyakwe Yawe, swinya ichinthu choo chipanzilwe kwe nene ilelo. Ndi nene indile ichawupe cha luwembu ilelo, wuzye nge chawa acha kusechelezya mu kolola kwe Yawe?'' 20Pano Mose ayivwa chocho, izile ayikuta.

11

1Yawe avwanzile kwe Mose nakwe Aroni, atili, 2''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli, uti, 'Vyoo a vinthu vya wulanzi vino mwemwe mungalya mu vinyamana vino vili munsi ya pansi.3Mwemwe mungalya ivinyamana vino amatamba yawo ayagawe na vino swinya vikusyola nanthi kuleka. 4Ukuwa kweni, ivinyamana vimwi lumwi vikusyola nanthi kuleka pamwi amatamba yawo ayagawe, nga mutakati muwalya vyenevyo, ivinyamana ngati a ngamila, umulandu vikusyola nanthi kuleka kweni amatamba yawo asa yagawe. Achaleka ingamila ayinyale kwe mwemwe.5Na swinya e kalulu mawe; umulandu akasyola nanthi kuleka kweni asi namatamba ayagawe, nawenye amunyale kwe mwemwe. 6E kalulu, umulandu akasyola nanthi kuleka, kweni asi namatamba ayagawe, amunyale kwe mwemwe. 7E kapoli, chingatenga ali na matamba ayagawe, asi syola nanthi kuleka, amunyale kwe mwemwe. 8Mufwile mutakalye inyama yawo nanthi akupalamansya wino afwile. Awanyale kwe mwemwe.9Ivinyamana vino vyikala mu minzi vino mwemwe mungalya a vyovyo vino vili ni mimwa pa musana swinya vili na mamba, mungawa a mwe sumbi pamwi mu maluzi. 10Ukuwa ivilewulwa vyonsi ivilanzi vino visi na mimwa pa musana na mamba mwe sumbi pamwi mu maluzi, ukusanzya vyonsi vino vikapita mu minzi na vyonsi ivilewulwa ivilanzi vino vili mu minzi--vifwile viwe avipatwe na mwemwe.11Pakuti vifwile viwe avipatwe, mwemwe mufwile mutakalye inyama yawo; na swinya, ni ivifwenye vifwile vipatwe. 12Chilichonsi chino chikala mu minzi swinya chisi nu mwimvwa pa musana nanthi amamba chifwile chipatwe kwe mwemwe.13Vyoo a viyuni mwemwe mufwile mupate--swinya mufwile mutakalye umulandu avipatwe: i chikomankhanga, e mung'omba, nu mung'omba umufite, 14e lyewe, e lyewe wa mu lupalang'ang'a, 15awa chigowe awa musango wuliwonsi, 16inkhitwa ya mphembe, e mphugulu, awa chigowe wa paminzi, nu musango wuliwonsi wa nyunyi zino zikulya inyama.17Mwemwe mufwile swinya muyipate inkhitwa iyitichi ni nkhitwa iyikulu, inyunyi zya muminzi, 18inkhitwa iyiswepu ni nkhitwa ya munkhoma, inyunyi zya mu minzi, 19inyunyi zyonsi zino zikulya inyama na swinya awa kasyusyu.20Vyonsi vino vikupululuka vino vikumita ni vinama vini(4) avipatwe kwe mwemwe. 21Ukuwa mungalya chilichonsi chino chikupululuka kweni swinya chikupita ni vinama vini ndi ivnamanye vyovyo vilemenkhine ukuti vingaluka pansi. 22Mwemwe mungalya na swinya umusango wuliwonsi uwa awa makantha, insokonono, awasilili, pamwi imphanzi. 23Ukuwa vyonsi vino vikupululuka vino vili ni vinama vini vifwile viwe avipatwe na mwemwe.24Mwemwe muliza muwe mwe wanyale ukufika amanguzi ndi mwapalamansya ichifwe chonga mu vyenevyo. 25Wensi wino asenda chonga mu vifwe vyawo afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kwikala amunyale ukufika amanguzi.26Chilichonsi ichinyamana chino chili nitamba iligawe katichi pamwi chino chisisyola nanthi kuleka achinyale kwe mwemwe. Aliwensi wino wapalansya vyenevyo aliwa amunyale. 27Chilichonsi chino chikupita na matamba ayafundike mu vinyamana vyonsi vino vikapita na vinama vyonsi vini(4), avinyale kwe mwemwe. Aliwensi wino apalamansya ichifwe ngati a chocho aliwa amunyale ukufika amanuzi. 28Wensi wino asenda ichifwe ngati a chocho afwile asamvye ivizwalo vyakwe nukuwa amunyale ukufika amanguzi. Vyovyo ivinyamana viliwa avinyale kwe mwemwe.29Mu vinyamana vino vikuzenzela pansi, vyoo a vinyamana vino viliwa a vinyale kwe mwemwe: awatondo, imbewa, imisango yonsi ya misyololi, 30imisyololi iyiwenzu, imisyololi iyikulu, imisyololi nu lumvwi.31Mu vinyamana vyonsi vino vikusensela, vyoo a vinyamana vino viliwa avinyale kwe mwemwe. Wensi wino apalamansya vyolivyo pano vifwile aliwa amunyale ukufika amanguzi. 32Ndi chimwi mu vyoivyo chafwa nga chaponela pa chimwi, ichinthunye chocho chiliwa achinyale, chingawa achipangwe nu muti, umwenda, ikwela, pamwi isaka. Chilichonsi swinya icha ntchito yiliyonsi, chifwile chiwikwe mu minzi; chiliwa achinyale ukufika amanguzi. Ngapano chiliwa a chiswepe. 33Ku nsontha ya manda yonsi yino ichinyamana chilichonsi chaponela mwenemo pamwi penepo, chilichonsi chino chili mu nsontha chiliwa achinyale, swinya mufwile mumontholanie insonthanye yoyo.34Ichakulya chili chonsi chino chalinji nukuti chhingalyewa kweni chawa na minzi kweneko ukufuma ku nsontha ngati ayoyo achinyale. Ichakung'wa chilichonsi ukufuma ku nsontha ngati ayoyo achinyale. 35Chilichonsi chino ichifwe chaponela penepo chikuwa achinyale; ndi a muvuno pamwi a mbawula, vifwile vimontholanywe. Avinyale swinya vifwile vikale avinyale kwe mwemwe.36Ichifula pamwi ichakusunjila aminzi ayavule chilisyala achiswepe; ukuwa wensi wino apalamansya ichifwe chawo a munyale. 37Ndi chimwi mu chifwe chawo chaponela imbeyu ya kukomela, imbeyunye zyozyo zilitwalilila ukuwa aziswepe. 38Ukuwa ndi aminzi yawikwa pa mbeyu, swinya ndi imbali nyimwi iya chifwe chawo chaponela pa zyenezyo, apano ziliwa azinyale kwe mwemwe.39Ndi ichinyamana chilichonsi chino mungalya chafwa, apano weyo wino apalamansya ichifwe aliwa amunyale ukufika amanguzi. 40Wensi wino alya chimwi mu chifwe afwile asamvye ivizwalo vyakwe nga awe amunyale ukufika amanguzi. Wensi wino asenda ichifwe ngati achocho alisamvya ivizwalo vyakwe swinya aliwa amunyale ukufika amanguzi.41Ichinyamana chonsi chino chikusensela pansi achipatwe; chifwile chitakalyewe. 42Chilichonsi chino chikwavulila ulwanda, swinya chilichonsi chino chikupita ni vinama vini(4) vyonsi, pamwi chilichonsi chino chili ni vinama ivivule--vyonsi ivinyamana vino vikusensela pansi, vyoo mwemwe mufwile mutakalye, amuno avipatwe.43Mwemwe mufwile mutakayipange mwenga awanyale na chilichonsi ichilanzi chino chikusensela; mwemwe mufwile mutakayinyazye mwenga na vyolivyo, ukuti mupangwe mwe wanyale na vyolivyo. 44Amuno Nene ne Yawe e Leza winu. Mwemwe muliyisunjilila mwenga muwe awatele, achaleka, swinya muwe mwe watele, umulandu Nene ne mutele. Mwemwe mufwile mutakayinyazye mwenga nu musago wuliwonsi uwa nyama zino zikupitapita pansi. 45Amuno Nene ne Yawe, wino afumizye mwemwe ukufuma munsi ya Ijiputi, ukuti imbe ne Leza winu. Mwemwe mufwile fwandi muwe mwe watele, amuno Nene ne mutele.46Lyo a lisundo ukuyana ni vinyamana, inyunyi, chonsi ichilewulwa ichilanzi chino chikapita mu minzi, swinya chilichonsi ichilewulwa chino chikusensela pansi, 47kwe chino ukulesania kulipangwa pakasi pa chinyale ni chiswepe, swinya pakasi pa vinthu ivilanzi vino vingalyewa ni vinthu ivilanzi vino vitangalyewa.'''

12

1Yawe atili kwe Mose, 2''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli, uti, 'Ndi u mwanachi awa nu wula nga akwata u mwana umonsi, apano aliwa amunyale amanda munenulambali(7), ndivino akuwa a munyale pano ali ku mwezi. 3Pa wanda wa kananimonsi(8) u muwili wa mwana u mulumendo ingola ya kunsongo yifwile yiputulwe.4Ngapno ukuswefya kwe nyina ukufumya uwazi kwakwe kulitwalilila amanda 33. Afwile atakapalamansye nanthi chimwi ichitele pamwi ukwinjila mu masyo ya chihema ukufika ya kuswefya kwakwe yamazile. 5Ukuwa ndi akwata umwana umwanachi, apano aliwa amunyale awa sabata wawili, ndivino akuwa pano ali kumwezi. Apano ukuswefya kwe nyina kulitwalilila amanda 66.6Pano amanda ya kuswefya kwakwe yasila, ku mwana umulumendo pamwi umwana umukazyana, afwile alete umwana wa ng'onzi uwa mwaka wonga ngati a chawupe cha kocha, nu mwana wa nkhunda pamwi uwa nthozi ngati a chawupe cha luwembu, ku winjililo wi hema lya musunkhano, kwe nanzuwi.7Ngapano e nanzuwi alipa chenecho pankholelo zyakwe Yawe nu kupanga ukutetelwa muno umwanachinye weyo, nga aliwa a muswepe ukufuma kupita kwa wazi wakwe. Lyoo a lisundo ukuyana nu mwanachi wino akwata umwana umulumendo pamwi umukazyana. 8Ndi atanga akwanisye umwana wa ng'onzi, apano afwile asende inthozi ziwili pamwi inlhunda ziwili, yonga ngati a chawupe chakocha ni yinji ngati a chawupe cha luwembu nga e nanzuwi alipanga ukutetelwa kwakwe; ngapano aliwa a muswepe.

13

1Yawe avwanzile kwe Mose na kwe Aroni, atili, 2''Pano wumwi pa ngola ya muwili wakwe ali nicha kwizula, pamwi inyende, pamwi ichikanga, nga chawa nu wozya swinya pali indwala ya pa ngola mu muwili wakwe, apano afwile aletwe kwe Aroni e nanzuwi umukulu, pamwi kwe wonga mu wana wakwe awalumendo awa nanzuwi.3Ngapano e nanzuwi alilolechesya indwala ya pa ngola mu muwili wakwe. Ndi inyele pa masyo ya ndwala yapiliwuka ukuwa answepu, swinya ndi indwala yaloleka ukuti yiyile mukasi ukuchila pa ngola, lyo akuti a ndwala ya kwambuchila. Pano e nanzuwi alolechesya weliwe, afwile amuzane umunthunye weyo ukuwa a munyale. 4Ndi ichikanga pa muwili wakwe a chiswepu, swinya imilolechele yakwe yitinjizile ukuchila ingola, swinya ndi inyele pa masyo ya ndwala zitapiliwusile ukuwa answepu, apano e nanzuwi afwile amupatule kwe wenga weyo wino ali ni ndwala amanda 7.5Pa wanda wa 7, e nanzuwi afwile alolechesye u munthunye weyo nu kulola ndi mu myelenganio yakwe indwala yitatwalilizile, swinya ndi yitasatile pa ngola. Ndi yitasatile, apano e nanzuwi afwile apatulile weliwe amanda 7 ayakonjelezya. 6E nanzuwi alimulolechesya swinya pa wanda wa 7 ukuti alole ndi indwala yachepa swinya yitasatile pa ngola. Ndi yitasatile, apano e nanzuwi alizana weliwe ukuwa a muswepe. Akwizulavye. Umunthunye weyo afwile asamvye ivizwalo vyakwe. Nga paponye aliwa amuswepe.7Ukuwa ndi ukwizula kwatwalilila pa ngola lyo ayilanjizizye wenga kwe nanzuwi ku kuswefya kwakwe, afwile ayilanjizye swinya kwe nanzuwi. 8E nanzuwi alilolechesya weliwe ukuti alole ndi ukwizula kutasatile pa ngola. Ndi kusatile, apano e nanzuwi afwile azane weliwe ukuwa a munyale. Andwala ya kwambuchila.9Pano indwala ya pa ngola iya kwambuchila yili pa wumwi, apano u munthunye weyo afwile aletwe kwe nanzuwi. 10E nanzuwi alilolechesya weliwe ukuti alole ndi pali ukwizula ukuswepu pa ngola, ndi inyele zipiliwusile ukuwa answepu, pamwi ndi inyama yikwizula. 11Ndi ukwizula kulipo, lyo a ndwala ya pa ngola, nga e nanzuwi afwile amuzane weliwe a munyale. Atalimupatulila kwe wenga, umulandu a munyale kali.12Ndi indwala yasapa nkhani pa ngola nu kuvwimba ingola yonsi iya munthu ni ndwala ukufuma pa mutwe wakwe ukufika ku matamba yakwe, mulimonsi muno yalolechela kwe nanzuwi, 13apano enanzuwi afwile alolechesya weliwe ukuti alole ndi indwala yivwimbile umuwili wakwe wonsi. Ndi yivwimbile, apano e nanzuwi alizana umunthunye weyo wino ali ni ndwala ngati a muswepe. Ndi ingola ayiswepu yonsi, lyo amuswepe. 14Ukuwa ndi inyama yaloleka pakwe weliwe, aliwa a munyale.15E nanzuwi afwile alolechesye inyama nga amuzane weliwe a munyale umulandu inyama ayinyale. A ndwala yakwambuchila. 16Ukuwa ndi inyama yapiliwuka ukuwa answepu swinya, apano umunthunye weyo afwile aye kwe nanzuwi. 17E nanzuwi alilolechesya weliwe ukuti alole ndi inyama yipiliwusile ukuwa answepu. Ndi yipiliwusile apano enanzuwi alizana umunthunye weyo ukuwa a muswepe.18Pano umunthu ali nipumba pa ngola yawe nga lipozile, 19swinya mu masyo yano ipumba lili penepo a kwizula ukuswepu pamwi ichikanga, ichiswepu-ichiwenzu, apano chifwile chiloleswe kwe nanzuwi. 20E nanzuwi alilolechesya chenecho ukuti alole ndi lyinjila mu ngola, swinya ndi inyele paponye zipiluwusile ukuwa a ziswepu. Ndi aziswepu, apano e nanzuwi afwile azane weliwe ukuwa a munyale. A ndwala ya kwambuchila, ndi yatalichila ukufuma pa masyo pano palinji ipumba.21Ukuwa ndi e nanzuwi alolechesya chenecho nu kulola kuno pasi inyele inswepu penepo, swinya kuno yitinjizile nkhani mu ngola kweni chazima, ngapano e nanzuwi afwile apatulile weliwe amanda 7. 22Ndi chasata nkhani pa ngola, apo e nanzuwi afwile azane weliwe a munyale. A ndwala ya kwambuchila. 23Ukuwa ndi ichikanga chasyala mu masyo yakwe swinya nanthi kasata, apano a liwamba lyi pumba, nga e nanzuwi afwile azane weliwe a muswepe.24Pano ingola yapya swinya inyama ya pa chilonda yawa a yiswepu-yiwenzu pamwi amasyo ayaswepu, 25apo e nanzuwi alilolechesya chenecho ukuti alole ndi inyele pa masyo yalyanye zyapiliwuka ukuwa aziswepu, swinya ndi chikuloleka ukuti chili mukasi nkhani mwa ngola, apo e nanzuwi afwile amuzane weliwe a munyale. A ndwala yakwambuchila.26Ukuwa ndi e nanzuwi alolechesya chenecho nu kuzana kuno pali inyele pa masyonya yayo, swinya chitali mukasi mwa ngola kweni a chazima, apo e nanzuwi afwile apatulile weliwe pa wenga amanda 7. 27Ngapano e nanzuwi afwile amulolechesya weliwe amanda 7. Ndi chasata nkhani mu ngola, apano e nanzuwi afwile azane weliwe a munyale. a ndwala ya kwambuchila. 28Ndi ichilonda chawa amasyo yalyanye nanthi kusata mu ngola kweni chumila, apo a kwizula ukufuma ku chilonda, nga e nanzui afwile azane weliwe amuswepe, amuno pasi nanthi chimwi kweni iwamba lya chilonda.29Ndi umonsi pamwi umwanachi ali ni ndwala ya kwambuchila pa mutwe pamwi pa chilevu, 30apano e nanzuwi afwile alolechesye umunthunye weyo ku ndwala ya kwambuchila ukuti alole ndi chinjila nkhani mu ngola, swinya ndi pali yelo, inyele zili apatali na patali. Ndi zili wowonye, apano e nanzuwi afwile azane weliwe a munyale. Achakunyenyela, indwala yakwambuchila pa mutwe pamwi p chilevu.31Ndi e nanzuwi alolechesya indwala ya kunyenyela nga alola kuno yisi mukasi mwa ngola , swinya ndi musi inyele izitiswe mwenemo, apano e nanzuwi alipatulila pe wenga umunthunye weyo wino ali ni ndwala ya kunyenyela amanda 7.32Pa wanda wa 7 e nanzuwi alilolechesya indwala ukuti alole ndi indwala yasata. Ndi inyele zya yelo zisi penepo, swinya ndi indwala yili mu ngola, 33apo afwile ametwe, ukuwa pa masyo ya ndwala afwile atakametwe, nga e nanzuwi afwile apatulile kwe wenga umunthunye weyo wino ali ni ndwala ya kunyenyela amanda 7 aya konjelezya.34Pa wanda wa 7 e nanzuwi alilolechesya indwala ukuti alole ndi yaleka ukusata mu ngola. Ndi yaloleka ukuti yitinjizile nkhani mu ngola, apano e nanzuwi afwile azane weliwe amuswepe. Umunthunye weyo afwile asamvye ivizwalo vyakwe, ngapano aliwa a muswepe.35Ukuwa ndi indwala ya kunyenyela yasata mu ngola lyo e nanzuwi avwanzile ukuti a muswepe, 36apano e nanzuwi afwile amulolechesye swinya. Ndi indwala yasata mu ngola, e nanzuwi atanga avwambe ukuti alole inyele zya yelo. Umunthu a munyale. 37Ukuwa ndi mu melenganio ya nanzuwi indwala ya kunyenyela yaleka ukusata swinya inyele izitiswe zyamela pa masyo, apano indwala yipozile. Amuswepe, swinya e nanzuwi afwile azane weliwe amuswepe.38Ndi umonsi pamwi umwanachi ali masyo ayaswepu pa ngola yakwe, 39apano e nanzuwi afwile alolechesye umunthunye weyo ukuti alole ndi amasyo ayaswepu katichi, kuno a kwizulavye kuno kwiza mu ngola. amuswepe.40Ndi inyele zya munthu zyaputuka ukufuma mu mutwe wakwe, ali ni chipala, kweni a muswepe. 41Ndi inyele zyakwe ziputusile ukufuma pankholelo zya mutwe wakwe, swinya ndi ichipumi chakwe chili ni chipala, amuswepe.42Ukuwa ndi pali ichilonda ichiswepu-ichiwenzu pa mutwe wakwe wa chipala pamwi pa chipumi, a ndwala ya kwambuchila yino yiza. 43Apano e nanzuwi afwile alolechesye weliwe ukuti alole ndi ukwizula kwa pa masyo ya ndwala pa mutwe wakwe wa chipala pamwi pa chipumi a chiswepu-ichiwenzu, ngati a milolechele ya ndwala ya pa ngola iya kwambuchila. 44Ndi ayoyonye, apano weni ali ni ndwala ya kwambuchila swinya amunyale. E nanzuwi afwile azane weliwe a munyale umulandu wa ndwala yakwe pa mutwe wakwe.45Umunthu wino ali ni ndwala ya kwambuchila afwile azwale ivizwalo ivinyepuke, inyele zyakwe zifwile zinyamphalale, swinya afwile avwimbe kuminso kwakwe ukufika pa mphuno nu kupunda, 'Umunyale, umunyale.' 46Amanda yonsi yano ali ni ndwala yakwambuchila aliwa a munyale. Umulandu a munyale ni ndwala yino yingasata, afwile ayikale wenga. Afwile ayikale kunzi kwa visakasa.47Ichizwalo chino chalemwa ni chuku, chingawa acha masepe pamwi acha pamba, 48pamwi chilichonsi ichiluke pamwi ichisone ukufuma ku masepe pamwi upamba, pamwi ikwela pamwi chilichonsi ichipngwe ukufuma kwikwela-- 49ndi pali ivya grini pamwi iviwenzu ku chizwalo, ikwelaa, ichisone pamwi ichiluke, pamwi chilichonsi ichipangwe ni kwela' apano we ch=uku wino akusata; chifwile chiloleswe kwe nanzuwi.50E nanzuwi afwile alolechesye ichinthu chino chili ni chuku; afwile apatulile kwe chenga chilichonsi chino chili ni chuku amanda 7. 51Afwile alolechesye ichuku swinya pa wanda wa 7. Ndi chasata pa mwenda pamwi pa chilichonsi ichisone pamwi ichiluke ukufuma ku masepe pamwi pamba, pamwi ikwela pamwi pakwe chilichonsi chikuwomvya ikwela, apano andi awe a chuku umuwipe nkhani, nga ichinthunye chocho a chinyale. 52Afwile ayoche ichizwalo, pamwi chilichonsi ichiluke pamwi ichisone ukufuma ku masepe pamwi icha pamba, pamwi ikwela pamwi chilichonsi ichipangwe ni kwela, chilichonsi chino chazanwa ni chuku ichiwipe nkhani, amuno chingiza ni ndwala. Ichinthunye chocho chifwile chochwe chonsi.53Ndi e nanzuwi alolechesya ichinthu chocho nga alola kuno ichuku nanthi kusata mu mwenda pamwi mu mwenda uwuluke pamwi uwusone ukufuma ku masepe pamwi pamba, pamwi ivinthu vi kwela, 54apano alilamulila woliwo ukuti wasamvye ichinthu chino wazanile mwenemo ichuku, swinya wachipatulile kwe chenga amanda yakonjelezya 7. 55Ngapano e nanzuwi alilolechesya ichinthunye chocho lyo ichuku chasamvwa. Ndi ichuku chitapilusile umutundu, napano chitasatile, achinyale. Wewe ufwile woche chenecho, visi ni ntchito ukuti ichuku chilemile pinye.56Ndi e nanzuwi alolechesya ichinthu, swinya ndi ichuku chasila lyo wachisamvya, apano anyepule amasyo yano ichuku chilemile ukufuma ku mwenda pamwi kwi kwela, pamwi mwenda uwuluke pamwi uwusone. 57Ndi ichuku chichili chikuloleka pa mwenda, wungawa wa kuluka pamwi uwusone, pa chilichonsi ichipangwe ni kwela, lyo chikusata. Wewe ufwile ichinthu chino chili ni chuku. 58Umwenda pamwi chilichonsi ichiluke pamwi ichisone ukufuma ku masepe pamwi pamba, pamwi ikwel pamwi chilichonsi ichipangwe ukufuma kwi kwela--ndi wasamvya chenecho swinya ichuku chasila, apano ichinthunye chocho chifwile chisamvwe aka chitiwili, nga chiliwa a chiswepe.59Lyoo a lisundo kuvya chuku mu myenda ya masepe pamwi pamba, pamwi chilichonsi ichiluke pamwi ichisone ukufuma ku masepe pamwi pamba, pamwi ikwela pamwi chilichonsi ichipangwe ni kwela, alyakuti wewe ungazana chenecho ichiswepe pamwi ichinyale.''

14

1Yawe avwanzile nu Mose, atili, 2''Lyoo liliwa a lisundo ku munthu umufwe pa wanda wa kuswefya kwakwe. Afwile aletwe kwe Nanzuwi.3E nanzuwi aliya kunzi kwa visakasa ukuti alolechesye umunthunye weyo ukuti alole ndi indwala ya kwambuchila iya mu ngola yipozile. 4Ngapano e nanzuwi alilamulila ukuti weyo wino wandi wamuswefye afwile asende ziwili izya wumi, inyunyi inswepe, umuti wa sida, akamwenda akawenzu, nu hisopo. 5E nanzuwi alilamulila weliwe ukuti akome yonga mu nyunyi papela pa minzi ayaswepe yano yali mu nsontha.6E nanzuwi apano alisenda inyunyi iya wumi, nu muti wa sida, na kamwenda akawenzu nu hisopo, nga alizuwika vyonsi ivinthu vyoo, ukusanzya ni nyunyi iya wumi, mu wazi wa nyunyi yino yikomilwe papela pa minzi ayaswepe. 7Ngapano e nanzuwi alinyampha aminzi yaa ka 7 pa munthu wino ali nukuti aswefwe ukufuma ku ndwala, ngapano e nanzuwi alizana weliwe ukuti a muswepe. Ngapano e nanzuwi alipusula inyuni iyilanzi mu chalo.8U munthu wino ali nukuti wamuswefye alisamvya ivizwalo vyakwe, ukufumya inyele zyakwe, nu kuyisamvya mu minzi, ngapano aliwa a muswepe. Lyoo wachita choo afwile anyochele ku visakasa, kweni aliyikala kunzi kwi hema yakwe amanda 7. 9Pa wanda wa 7 afwile afumye inyele ku mutwe wakwe, nu kufumya swinya indevu zyakwe ni nsiji. Afwile afumye inyele zyakwe zyonsi, swinya afwile asamvye ivizwalo vyakwe vyonsi nu kuyisamvya wenga mu minzi; ngapano aliwa a muswepe.10Pa wanda wa 8 afwile asende awana wa ng'onzi wawili awasita kamphisya, umwana wa ng'onzi umwanachi wonga uwa mwaka wonga umusita kamphisya, swinya vitatu mwi kumi lya efa uwq wusu uwutinye uwusanzye na mafuta ngati a chawupe cha mbeyu, ni nunsu ya chipimo chonga icha mafuta. 11E nanzuwi wino akuswefya weliwe aliyimika umunthunye weyo wino ali nu kumuswefya, ponga ni vinthu vyoo, pankholelo zyakwe Yawe pa winjililo ukuya kwi hema lya musunkhano.12E nanzuwi alisenda wonga mu wana wa ng'onzi e pongo nu kupa wenewo ngati a chawupe cha mulandu, apaliponga ni nunsu ya chipimo chonga icha mafuta; alilanjizya vyenevyo muno ichawupe cha kulanjizya pankholelo zyakwe Yawe. 13Afwile akome umwana wa ng'onzi e pongo pa masyo yano wakukomela ichawupe cha luwembu ni chawupe cha kocha, mu masyo ya chihema, amuno ichawupe cha luwembu achakwe e nanzuwi, ni chawupe cha mulandunye, umulandu achitele ukulusya.14E nanzuwi alisenda wumwi mu wazi wa chawupe cha mulandu nu kuwika wenewo pi kutwi lya kundilo ilya munthu wino alinukuti wamuswefye, pa chinsumwe wakwe uwa kwikasa lya kundilo, na pachinsumwe wakwe uwa kwitamba ilya ndilo. 15Ngapano e nanzuwi alisenda amafuta ukufuma mu cnunsu ya chipimo nu kupolela yeneyo pi kofi lya kwi kasa lyakwe ilya kamani, 16nga azuwike ulusalala lwakwe lwa kundilo mu mafuta yano yali kwi kasa lyakwe ilya kamani, nu kunyampha yamwi aya mafuta nu lusalala ka 7 pankholelo zyakwe Yawe.17E nanzuwi aliwika amafuta yano yasyala mwi kasa lyakwe pi kutwi lya kundilo ilya munthunye weyo wino wakumuswefya, pa chinsumwe wa kwikasa lyakwe lya kundilo, swinya ku chinsumwe wa kwitamba lyakwe ilya ku ndilo. Afwile awike amafuta yaa papela pa wazi wakufuma mu chawupe cha mulandu. 18Ukuwa kweni ku mafuta yano yasyala mwikasa lyakwe nanzuwi, aliwawika pa mutwe wa munthunye weyo wino wali nu kumuswefya, nga e nanzuwi alipanga ukutetelwa muno weliwe pankholelo zyakwe Yawe.19Ngapano e nanzuwi alipa ichawupe cha luwembu nu kupanga ukutetelwa muno weliwe wino alinukuti wamuswefye umulandu wa wunyale wakwe, nga ukufuma paa alikoma ichawupe cha kocha. 20Ngapano e nanzuwi alipa ichawupe cha kocha ni chawupe cha mbeyu pa kazuwo. E nanzuwi alipanga ukutetelwa muno umunthunye weyo, nga pano aliwa a muswepe.21Ukuwakweni, ndi umunthu amusaluke swinya atanga akwanisye inzuwi zyoo, apo angasenda umwana wonga wa ng'onzi e pongo ngati a chawupe cha mulandu ukuti chilanjizwe, ukupanjila ukutetelwa muno weliwe umwenecho, nu efa wonga mwi kuni uwa wusu uwutinye uwusanzye na mafuta ngati a chawupe cha mbeyu, ni nunsu ya chipimo chonga icha mafuta, 22apaliponga ni nthozi ziwili pamwi inkhunda ziwili, ivya ngati vino angakwanisya ukuvizana; inyunyi yonga yiliwa a chawupe cha luwembu ni yinji a chawupe cha kocha. 23Pa wanda wa 8 afwile alete vyenevyo ku kuswefya kwakwe kwe nanzuwi, ku winjililo wi hema lya musunkhano, pankholelo zyakwe Yawe.24E nanzuwi alisenda umwana wa ng'onzi muno ichawupe, swinya alisenda ponga na nunsu ya chipimo cha mafuta ya olivi, nga alivinyamula mupela lyo akupa vyenevyo kwe Yawe. 25Alikoma umwana wa ng'onzi muno ichawupe cha mulandu, nga alisenda uwazi wumwi uwa chawupe cha mulandu nu kuwuwika pi kutwi ilya ku ndilo ilya weyo wino ali nukuti wamuswefye, pa chinsumwe kwi kasa lyakwe ilya ku ndilo, na ku chinsumwe wakwe uwa kwitamba lya ku ndilo.26Ngapano e nanzuwi alipolela yamwi aya mafuta pikufi lyakwe umwenecho ilya ku ndilo, 27nga alinyampha nu lusalala lwakwe ulwa ku ndilo yamwi mu mafuta yano yali kwikasa lyakwe ilya kamani ka 7 pankholelo zyakwe Yawe.28E nanzuwi apano aliwika yamwi mu mafuta yano yali kwikasa lyakwe pi kutwi lya kundilo lyakwe weyo wino alinukuti wamuswefye, pa chinsumwe wikasa lyakwe lya kundilo, na ku chinsumwe wa kwitamba lyakwe lya kundilo, amasyo yaliyonga na yano awisile uwazi wa chawupe cha mulandu. 29Aliwika amafuta yonsi yano yasyala mwikasa lyakwe pakwe weyo wonga wino alinukuti wamuswefye, ukuti apange ukutetelwa muno weliwe pankholelo zyakwe Yawe.30Afwile ape yongo mu nthozi pamwi mu nkhunda izyana, monsi muno umunthu angakwanisya ukuzana-- 31yonga ngati a chawupe cha luwembu ni yinji ngati a chawupe cha kocha, apaliponga ni chawupe cha mbeyu. Ngapano e nanzuwi alipanga akutetelwa muno wonga wino alinukuti wamuswefye pankholelo zyakwe Yawe. 32Lyoo a lisundo muno umunthu mwakwe wino muli indwala ya pangola iyakwambuchila, wino atanga akwanisye ivyawupe ivyenecho ivya kuswefya kwakwe.''33Yawe avwanzile kwe Mose nu Aroni, atili, 34''Pano mwiza kunsi ya Kenani yino Nene napile mwemwe ngati ayinu, swinya ndi nawika ichuku chino chikusata mu ng'anda munsi yino ayinu, 35apano weyo wino a mwenecho wa ng'anda afwile ayize nu kumunena e nanzuwi. Afwile ati, 'Chikuloleka kwe nene chimwi ngati a chuku mu ng'anda yane.'36Ngapano e nanzuwi alilamula ukuti wafumye chilichonsi mu ng'anda lyo achili ukuya mwenemo ukuti alole uwukamboni wa chuku, alyakuti nanthi chimwi mu ng'anda chilipangwa chiwe a chinyale. 37Afwile alolechesye ichuku ukuti alole ndi chili mu maluwumba ya ng'anda, swinya ukulola ndi pamwi ichuku chikuloleka grini pamwi chiwenzu mu vindowozi vya luwumba. 38Ndi ing'anda yisi nacho ichuku, apano e nanzuwi alifumamo mu ng'anda nu kwiyala ichisakati cha ng'anda amanda 7.39Ngapano e nanzuwi alinyochela swinya pa wanda wa 7 nu kulolechesya ukuti alole ndi ichuku chasata mu maluwumba ya ng'andanye yoyo. 40Ndi chisatile, apano e nanzuwi alilamula ukuti wafumye amawe mwe yano ichuku chizanilwe nu kutaya yeneyo ku masyo ayanyale kunzi kwa musumba.41E nanzuwi alilonda ukuti amaluwumba yonsi mukasi mwa ng'anda wayapale, swinya wafwile wasende ivilemwe ni chuku vyo wapizile kunzi kwa musumba nu kuvitaya pa masyo ayanyale. 42Wafwile wasende amawe yanji nu kuyawika pa masyo yano wafumizye penepo amawe, nga wafwile wawomvye ivu ilipya ukuti wamate ing'anda.43Ndi ichuku chiza swinya nu kuzanwa mu ng'anda yin amawe yakwe yafumizwe swinya amaluwumba yakwe yapalizwe nga yamatwa, 44apano e nanzuwi afwile ayinjile nu kulolechesya mu ng'anda ukuti alole ndi ichuku chisatile mu ng'anda. Ndi chilimo, apano a chuku ichiwipe, ni ng'anda ayinyale.45Ing'anda yifwile wayimongolanie. Amawe, amatabwa, nivu lya luwumba lwa mu ng'anda lifwile walinyamule ukuya kunzi kwa musumba ku masyo ayanyale. 46Umwakonjelezya, aliwensi wino ayinjila mu ng'anda mu manda yano yiyaliziwe aliwa a munyale ukufika amanguzi. 47Wensi wino alazile mu ng'anda afwile asamvye ivizwalo vyakwe, swinya aliwensi wino alyezile mu ng'anda afwile asamvye ivizwalo vyakwe.48Ndi e nanzuwi ayinjila mu ng'anda ukuyilolechesya ukuti alole pamwi ichuku chisatile mu ng'anda lyo ing'andanye yoyo yamatwa, apano, ndi ichuku chimazile, alizana inganda ukuti ayiswepe.49Ngapano e nanzuwi afwile asende inyunyi ziwili ukusi aswefye ing'anda, umuti wa sida, akamwenda akawenzu, nu hisopo. 50Alikoma inyunyi yonga papela pa minzi ayaswepe mu nsontha. 51Alisenda umuti wa sida, hisopo, akamwenda akawenzu, ni nyunyi iyilanzi, nu kuzuwika vyolivyo mu wazi wa nyunyi iyikomwe, mu minzi ayaswepe, nu kunyamfila ing'anda ka 7.52Aliswefya ing'anda nu wazi wa nyunyi na minzi ayaswepe, ni nyunyi iyilanzi, umuti wa sida, hisopo, na kamwenda akawenzu. 53Ukuwa inyunyi iyilanzi aliyilekezya ukufuma mu musumba ukuya ku vyalo. Mu nzila yoyonye afwile apange ukutetelwa muno ing'anda, nga yiliwa ayiswepe.54Lyoo a lisundo lya indwala zyonsi izya pa ngola izya kwambuchila ni vinthu vyo vikwiza ni ndwalanye yoyo, na muno ichakunyenyela, 55ni chuku mu vizwalo na mu ng'anda, 56muno ichakwizula, utwakwizula, na muno ichikanga, 57ukuti chimanyikwe pano chilichonsi icha vyoo achinyale pamwi pano achiswepe. Lyoo a lisundo muno indwala zya pa ngola izya kwambuchila swinya ichuku,''

15

1Yawe avwanzile kwe Mose na kwe Aroni, atili, 2''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli, nu kuti kwe woliwo, 'Pano u monsi aliwensi ali na minzi amawipe yano yakufuma mu muwili wakwe, akuwa a munyale. 3Uwunyale wakwe amulandu wa minzi awipe yaa. Chingawa ukuti umuwili wakwe wukupita ni viminzi pamwi vilesile, umuwili awunyale.4Paliponsi pano akulala paliwa a panyale, na chilichonsi chino akwikala penepo chiliwa a chinyale. 5Aliwensi wino apalamansya apakulala pakwe afwile asamvye ivizwalo vyakwe swinya ayisamvye wenga mu minzi, nga awe a munyale ukufika amanguzi.6Aliwensi wino ayikala pa chilichonsi chino umunthu wino akufuma aminzi ayawipe ikazile, umunthunye weyo afwile asamvye ivizwalo vyakwe, nu kuyisamvya umwenecho mu minzi, nga aliwa a munyale ukufika amanguzi. 7Aliwensi wino apalamansya umuwuli wakwe weyo wino akufuma aminzi ayanyale afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kuyisamvya umwenecho mi minzi, nga aliwa a munyale ukufika amanguzi.8Ndi umunthu wino ali nu musango woo uwa kufuma aminzi aswilila amati pakwe wumwi wino a muswepe, apano umunthunye weyo afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kuyisamvya umwenecho mu minzi, nga aliwa a munyale ukufika amanguzi. 9Ichikalilo chilichonsi icha pa mphunda chino umunthu wino akufuma aminzi ayikala penepo chiliwa a chinyale.10Achaleka wensi wino apalamansya chilichonsi chino chalinji pansi pa munthunye weyo aliwa a munyale ukufika amanguzi, swinya aliwensi wino anyamula ivinthu vyovyo afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kuyisamvya umwenecho mu minzi; aliwa a munyale ukufika amanguzi. 11Aliwenzi wino umunthu wakufuma aminzi amawipe apalamansya nanthi kusamvya amakasa yakwe na minzi afwile asmvye ivizwalo vyakwe nu kuyisamvya umwenecho mu minzi, nga aliwa a munyale ukufika amanguzi. 12Insontha yiliyonsi yino wonga wino akufuma aminzi umusango woo apalamnsya yifwile yimontholanywe, swinya chonsi ichinyamulilo cha muti chifwile chizuwikwe mu minzi.13Pano weyo wino akufuma aminzi amawipe aswefizwe ukufuma ku minzi yakwe amawipe, apano afwile ayiwelenjele umwenecho amanda 7 ku kuyiswefya kwakwe; apano afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kusamvya umuwili wakwe na minzi yano yakupita. Apano aliwa a muswepe. 14Pa wanda wa 8 afwile asende inthozi ziwili nkhunda inyana ziwili nu kwiza pankholelo zyakwe Yawe pa winjililo ukuya mwi hema lya musunkhano; palyanye afwile ape inyunyi kwe nanzuwi. 15E nanzuwi afwile ape zyenezyo, yonga ngati a chawupe cha luwembu ni yinji ngati a chawupe cha kocha, nga e nanzuwi afwile apange ukutetelwa muno weliwe pankholelo zyakwe Yawe muno ukufuma kwa minzi amawipe kwakwe.16Ndi umunthu aliwensi ali nu kufuma kwa munthu umonsi, apano afwile asambe umuwili wakwe wonsi mu minzi; aliwa a munyale ukufika amanguzi. 17Ichizwalo chonsi pamwi ikwela pakwe pano pali uwonsi pafwile pasamvye na minzi; viliwa a vinyale ukufika amanguzi. 18Ndi umonsi alala nu mwanachi nga uwonsi wafuma, woliwo wonsi wafwile wasambe na minzi nga wawe a wanyale ukufika amanguzi.19Pano umwanachi ali kumwezi, uwunyale wakwe wulitwalilila amanda 7, swinya wensi wino apalamansya weliwe aliwa a munyale ukufika amanguzi. 20Vilivyonsi vino alala penepo pano ali kumwezi viliwa a vinyale; vilivyonsi vino ayikala penepo navyonye viliwa a vinyale.21Wensi wino apalamansya ichitanda chakwe afwile asamvye ivizwalo vakwe nu kuyisamvya umwenecho mu minzi; umunthunye weyo aliwa a munyale ukufika amanguzi. 22Wensi wino apalamansya chilichonsi chino akwikalila penepo afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kuyisamvya umwenecho mu minzi; umunthunye weyo aliwa amunyale ukufika amanguzi. 23Nanthi pangawa a pa chitanda pamwi paliponsi pano akwikala penepo, ndi apalamansya chenecho, umunthunye weyo aliwa a munyale ukufika amanguzi.24Ndi umonsi wumwi alala na weliwe, swinya ndi ivinyale vya mwanachi vyapalansya weliwe, aliwa a munyale amanda 7. Ponsi pano umunsinye weyo alala penepo paliwa a panyale.25Ndi umwanachi ali kumwezi amanya ayavule yano asa mu mphindi yino akuwela kumwezi, pamwi ndi akuya kumwezi imphindi iyitali ukuchila muno vikawela, mu manda yonsi yano akufuma uwunyale wakwe, aliwa ngati pano ali mu manda ya kumwezi kwakwe. A munyale. 26Ponsi pano akulala mu mphindi ya kufuma kwakwe ukwa wazi kuliwa kwe weliwe ngati apano akulala mu manda yakwe aya kumwezi, swinya chilichonsi pakwe chino akwikala penepo chiliwa a chinyale, ndivino uwunyale wakwe wa kumwezi. 27Wensi wino apalamansya chilichonsi mu vinthhu vyovyo aliwa a munyale; afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kuyisamvya umwenecho mu minzi, nga aliwa a munyale ukufika amanguzi.28Ukuwa ndi aswefizwe ukufuma ku kufuma kwa wazi kwakwe, apano aliyiwelengela umwenecho amanda 7, nga lyo yasila aliwa a muswepe. 29Pa wanda wa 8 alisenda kwe weliwe inthozi ziwili pamwi inkhunda ziwili nu kuleta zyenezyo kwe nanzuwi pa winjililo wi hema la musunkhano. 30E nanzuwi alipa inyunyi yonga ngati a chawupe cha luwembu ni yinji ngati a chawupe cha kocha, nga alipanga ukutetelwa muno weliwe pankholelo zyakwe Yawe muno uwunyale wakwe uwa kufuma kwa wazi.31Moo a muno mwemwe mufwile muwapatulila awanthu wa Izirayeli ukufuma ku wunyale wawo, alyakuti watize wafwe umulandu wa wunyale wawo, pa kunyazya ichihema chane, muno Nene nkhakwikala pakasi pakwe woliwo.32Yaa ayali a masundo muno aliwensi wino ali nukufuma kwa minzi ayanyale, kwe aliwensi umonsi wino uwonsi wakwe wukufuma mwe weliwe nu kupanga weliwe awe a munyale, 33kwe aliwensi umwanachi wino ali kumwezi, kwe aliwensi wino akufuma aminzi ayanyale, nanthi angawa a monsi pamwi umwanachi, swinya kwe wensi umonsi wino akulala nu mwanachi wino a munyale.'''

16

1Yawe avwanzile nu Mose--paa palinji lyo awana awalumendo awakwe Aroni wafwa, pano wayile kupipi kwe Yawe nga pano wafwile. 2Yawe atili kwe Mose, ''Vwanga kwe Aroni umunyina wako nga umunene weliwe ukuti atakati akwiza imphindi yiliyonsi mu masyo ayatele akulusya mukasi mwi katani, pankolelo zya chivimbo chakutetelwa chino chili pa ngalawi. Ndi awomba wowonye, alifwa, umulandu Nene nkhuloleka mwi wingo papela pa chivimbo cha kutetelwa.3Achaleka moo amuno Aroni afwile ayiza ku masyo ayatele ukulusya. Afwile awayinjila nu mwana wa nkhambaku ngati a chawupe cha luwembu, nu mwana wa ng'onzi ngati a chawupe cha kocha. 4Afwile azwale umwinjilo uwutele uwa pamba, swinya afwile azwale ichizwalo cha mukasi icha pamba pe weliwe, swinya afwile azwale akamwenda ka mumutemeleko ni chisoti cha mwenda. Vyoo a vizwalo ivitele. Afwile asamvye umuwili wakwe mu minzi ngapano ayizwike ivizwalo vyoo. 5Afwile asende ukufuma kwi wumba lya wanthu wa Izirayeli awa pongo wa mbuzi wawili ngati a chawupe cha luwembu nu mwana wonga uwa ng'onzi ngati a chawupe cha kocha.6Ngapano Aroni afwile ape inkambaku ngati a chawupe cha luwembu, chino chiliwa a chakwe umwenecho, ukuti apange ukutetelwa muno umwenecho na wa mu ng'anda yakwe. 7Ngapano afwile asende imbuzi ziwili nu kuziwika pankholelo zyakwe Yawe pa winjililo ukuya mwi hema lya musunkhano.8Ngapano Aroni afwile apange amayele muno imbuzi ziwili, amayele wonga muno Yawe, nga yanji amayele muno imbuzi ya kusamalila penepo. 9Aroni afwile nomba ape imbuzi pakwe yino amayele yawilile penepo ukuwa yakwe Yawe, nga ape imbuzinye yoyo ngati a chawupe cha luwembu. 10Ukuwa imbuzi mwakwe yino amayele yawilile penepo ukuwa a mbuzi yakusamalila penepo afwile alete iyilanzi pankholelo zyakwe Yawe, ukuti apange ukutetelwa pa kutuma weliwe ngati a mbuzi ya kusamalila penepo ku lupalang'ang'a.11Ngapano Aroni afwile ape inkhambaku muno ichawupe cha luwembu, yino yiliwa muno umwenecho. Afwile apange akutetelwa muno umwenecho swinya muno awa mung'anda yakwe. alyakuti afwile akome inkhambaku ngati aa chawupe cha luwembu muno umwenecho.12Aroni afwile asende ichakununtchizya chino chizula na malasha ya mulilo ukufuma pa kazuwo pa nkholelo zyakwe Yawe, na makasa yakwe ayizule ni vyakununtchila ivinone, nu kuleta vyoo ivinthu mukasi mwi katani. 13Mulyanye afwile awike ivyakununtchila pa mulilo pankholelo zyakwe Yawe alyakuti iwingo ukufuma ku vyakununtchila vingavwimba ichivwimbo cha kutetelwa papela pa masundo yi layano. Afwile awawomba choo ukuti atize afwe.14Ngapano afwile asende wumwi uwazi wa nkhambaku nu kunyampha wenewo nu lusalala lwakwe pa nkholelo zya chivwimbo cha kutetelwa. Afwile anyamphe wumwi uwazi nu lusalala lyakwe ka 7 pankholelo zya chivwimbo cha kutetelwa.15Ngapano afwile akome imbuzi ya chawupe cha luwembu yino aya wanthu nu kuleta uwazi wakwe mukasi mwi katani. Mulyanye afwile awombe nu wazi ndivino awomvile nu wazi wa nkhambaku: Afwile anyamphe wenewo pa chivwimbo cha kutetelwa nga pano pankholelo zya chivwimbo cha kutetelwa. 16Afwile apange ukutetelwa muno amasyo ayatele umulandu wa milimo iyanyale ya wanthu wa Izirayeli, swinya umulandu wa kupanzika kwawo na mawembuko yawo yonsi. Afwile awombe swinya choo muno i hema lya musunkhano, muno Yawe akakwikala mwe woliwo, mu kuzanwa kwa milimo yawo iyinyale.17Nanthi wonga afwile awe mwi hema lya musunkhano pano Aroni akwinjila mwenemo ukuti apange ukutetelwa mu masyo ayatele ukulusya, swinya ukufika pano afuma mwenemo swinya amalizizye ukupanga ukutetelwa muno umwenecho na muno awa mung'anda yakwe, swinya muno iwumba lyonsi ilya Izirayeli. 18Afwile aye kunzi ku kazuwo kano kali pankholelo zyakwe Yawe nu kupanga ukutetelwa muno keneko, swinya afwile asende wumwi uwazi nu kuwuwika wenewo pa mphembe zya kazuwo ukuliwilizya. 19Afwile anyamphe wumwi mu wazi penepo nu lusalala lwakwe ka 7 ukuti akaswefye nu kukawika pa mbali kwe Yawe, ukutali ukufuma ku milimo iyinyale iya wanthu wa Izirayeli.20Pano amala ukutetela muno amasyo ayatele, i hema lya musunkhano, na kazuwo, afwile ape imbuzi iyilanzi. 21Aroni afwile alambalike amakasa yakwe yonsi pa mutwe wa mbuzi iyilanzi nu kuzumilizya pakwe weliwe iviwipe vyonsi ivya wanthu wa Izirayeli, konsi ukupanzinkhana kwao, na mawembuko yawo yonsi. Ngapano afwile awuwike uwuwembukenye wowo pa mutwe pa mbuzi nu kuyisamazya ku kusunjilila kwa munthu wino ayipekinie ukuti atungululile imbuzinye yoyo ukuya mu lupalang'ang'a. 22Imbuzi yifwile yinyamule uwuwipe wa wanthu wonsi ukuya ku masyo aya myalale. Kulyanye ku lupalang'ang'a, umunthunye weyo aliyilekezya imbuzi yapita.23Ngapano Aroni afwile anyochele mwi hema lya musunkhano nu kuzula ivizwalo vya mwenda vino azwite lyo atani ayinjile mu masyo ayatele, nga afwile avileke ivizwalo mulyanye. 24Afwile asamvye umuwili wakwe mu minzi mu masyo ayatele, nga azwale ivizwalo vya manda yonsi; ngapano afwile aye kunzi nu kupa ichawupe chakwe icha kocha ni chawupe cha kocha muno awanthu, nga munzila yonye apange ukutetelwa muno umwenecho na muno awanthu.25Afwile ayoche amafuta ya chawupe cha luwembu pa kazuwo. 26Umunthu wino asyile imbuzi ya kusamalilako yapita afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu muwili wakwe mu minzi; lyo awomba choo, anganyochela ku visakasa.27Inkhambaku iya chawupe cha luwembu ni mbuzi ya chawupe cha luwembu, zino uwazi wawo wizile nawo ukuti apange ukutetelwa mu masyo ayatele, zifwile zinyamulye ukuya kunzi kwa visakasa. Kulyanye wafwile woche amakwela yawo, inyama, ni nsakwi. 28Umunthu wino akocha ivigawa vyovyo afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kusamvya umuwili wakwe mu minzi; Lyo asamba, anganychela ukuya ku visakasa.29Liliwa alisundo penye kwe mwemwe kuno mu mwezi wa 7, pa wanda wa 10 uwa mwezi, mwemwe mufwile muyichefye mwenga nu kuwomba nanthi a mulimo, nanthi angawa a mukaya pamwi umuendo wino akwikala pakasi pinu. 30Choo a mulandu pa wanda woo ukutetelwa kulipangwa muno mwemwe, ukuwaswefya ukufuma ku mawembuko yinu yonsi alyakuti muliwa a waswepe pankholelo zyakwe Yawe. 31Alya Sabata wa muchinzi kwe mwemwe mwensi, swinya mufwile muyichefye mwenga nu kuwomba nanthi a mulimo. Lyoo liliwa alisundo pakasi pinu.32E nanzuwi umukulu, weyo wino alipakazwa nu kwimikwa ukuwa we nanzuwi umukulu mu masyo ya tata wakwe, afwile apange ukutetelwa koo nu kuzwala ivizwalo vya mwenda, vino, a vizwalo ivitele. 33Afwile apange ukutetelwa muno amasyo ayatele ukulusya; afwile apange ukutetelwa muno i hema lya musunkhano swinya muno akazuwo, swinya afwile apange ukutetelwa mu awa nanzuwi swinya muno awanthu wonsi mwi wumba.34Lyoo liliwa a lisundo kwe mwemwe penye, ukuti mupange ukutetelwa muno awanthu wa Izirayeli umulandu wa mawembuko yawo yonsi, lyonga umwaka wuliwonsi.'' Choo chawomvilwe ndivino Yawe alamulizile Mose.

17

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Vwanga kwe Aroni na kuwana wakwe awalumendo, na ku wanthu wonsi awa Izirayeli. Uwanene woliwo chino Yawe alamulizile: 3Wensi umunthu ukufuma ku Izirayeli wino akoma inkhambaku, ing'onzi, pamwi imbuzi pa visakasa, pamwi akoma yeneyo kunzi kwa visakasa, umwakuti yiwe a nzuwi-- 4ndi atakuyileta ku winjililo wi hema lya musunkhano ukuti ape yeneyo ngati a nzuwi kwe Yawe pankholelo zya chihema chakwe, umunthunye weyo ali nu mulandu wa kunyampha uwazi. Anyamfile u wazi, nga umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma mu wanthu wakwe.5Intchito yi sundo lyoo a lyakuti awanthu wa Izirayeli waliwaleta inzuwi zyawo kwe Yawe pa winjililo wi hema lya musunkhano, kwe nanzuwi ukuti wazuwile nga a chawupe cha wumanyani kwe Yawe, mumalo mwa kupa inzuwi mu chalo. 6E nanzuwi alinyampha uwazi pa kazuwo kakwe Yawe pa winjililo kwi hema lya musunkhano; aliyocha amafuta yakwe ukuti apange ukunintchila ukunone kwe Yawe.7Awanthu wafwile waleke ukupa inzuwi zyawo ku makolania ya mbuzi, kwe zino wakuwomba ngati amahule. Lyoo liliwa a lisundo lya muyayaya kwe woliwo mu nkhulo zyawo zyonsi izya wanthu.8Mwemwe mufwile muti kwe woliwo, 'Wensi umunthu wa Izirayeli, pamwi umulendo wino wikala mu woliwo, wino akupa ichawupe cha kocha pamwi inzuwi 9nga atakuyileta yeneyo ku winjililo wi hema lya musunkhano umwakuti azuwile yeneyo kwe Yawe, umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe.10Ndi wensi umunthu wa ng'anda ya Izirayeli, pamwi umulendo wino wikala mu woliwo alya uwazi wuliwonsi, Nene ndiwifisizya pa minso pane ukususya umunthu weyo wino alya uwazi swinya Nene indiputula weliwe ukufuma mu wanthu wakwe. 11Amuno uwulanzi wa chinyamana wuli mu wazi wakwe. Nene imphile uwazi wakwe kwe mwemwe ukuti mupange ukutetelwa pa kazuwo muno uwulanzi winu, umundu a wazi wuno wukupanga ukutetelwa, amuno a wazi wuno wukutetela uwumi.12Achaleka navwanzile ku wanthu wa Izirayeli ukuti nanthi wonga mwakwe mwemwe afwile alye uwazi, nanthi a mulendonye wino wikala mwakwe mwemwe angalya uwazi. 13Aliwensi mu wanthu wa Izirayeli, pamwi aliwensi umulendo wino wikala mwakwe woliwo, wino akuwinga nu kukoma ichinyamana pamwi inyunyi yino yingalyewa, umunthunye weyo afwile apolele uwazi wakwe nu kuvwimba uwazi wowo nivu.14Amuno uwulanzi wa chilewulwa chonsi wuli mu wazi wakwe. Achili chifukwa Nene natili ku wanthu wa Izirayeli, ''Mwemwe mufwile mutakalye uwazi wa chilewulwa chilichonsi, amuno uwulanzi wa chilewulwa chilichonsi ichilanzi wuli mu wazi wakwe. Wensi wino alya wenewo afwile aputulwe.''15Wensi umunthu wino akulya ichinyamana chino chifwile chenga pamwi chikomizwe ni vinyamana vya mumphanga, chingawa ukuti umunthunye weyo a mukaya pamwi a mulendo wino wikala mwakwe mwemwe, afwile asamvye ivizwalo vyakwe nu kuyisamvya umwenecho mu minzi, nga aliwa a munyale ukufika amanguzi. Ngapano aliwa a muswepe. 16Ukuwa ndi atasamvizye ivizwalo vyakwe pamwi umuwili wakwe, apano afwile anyamule umulandu wakwe.'''

18

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli nu kuti kwe woliwo, 'Nene ne Yawe e Leza wako. 3Mwemwe mufwile mutawomba ivinthu vino awanthu wakuwomba mu Egypt, kuno mwikalanga mwisinda. Mwemwe mufwile mutize mwawomba ivinthu vino awanthu wakuwomba mu Kenani, insi kwe yino Nene nkhuwasendela mwemwe. Mutize mwakonkha imyikalile yawo.4Amasundo Yane a yano mufwile mwawomba, na malamulo yane a yano mwemwe mufwile musunge, alyakuti muwapita mwenemo, umulandu Nene ne Yawe e Leza winu. 5Achaleka mwemwe mufwile musunge amalamulo yane na masundo yane. Ndi umunthu akutonthela yeneyo, aliwa a mulanzi umulando wa yeneyo. Nene ne Yawe.6Utize uwapalimila aliwensi umukamu uwa luko ukuti umuzule ivizwalo, Nene ne Yawe. 7Utize uwazula ivizwalo e nyoko; weni a mama wako, wewe ufwile utakamuzule. 8Utize uwazula ivizwalo awachi wa baba wako; lyo wamuzula e baba wako.9Utize wazula inkhazi yako, nanthi angawa a mwana umukazyana uwa baba wako pamwi umwana umukazyana uwa mama wako, angawa wino akulila ku kaya kwako pamwi ukutali na wewe. 10Utize wazula ivizwalo vya mwana umukazyana uwa mwana wako umulumendo pamwi umwana umukazyana uwa mwana wako umukazyana, amuno lyo wayizula wemwenecho. 11Utize wazula umwana umukazyana wa muka baba wako, wino akusungwa pakaya ka baba wako, weyo a nkhazi yako.12Utize uwazula ivizwalo inkhazi ya baba wako, a mangusenje wako weyo. 13Utize uwazula ivizwalo vya muzuna pamwi umukulu wa mama wako, nawenye a mama wako weyo. 14Utize wazula ivizwalo umuzuna pamwi umukulu wa baba wako, akulikuti, utize uwapalamila ku muchi wakwe, nawenye we nyoko.15Utize uwazula umuka mwana wako umulumendo; a nyokovyala weyo; wewe ufwile utize umuzule ivizwalo vyakwe. 16Utize uwazula ivizwalo umuka munyina wako; lyo wazula umunyina wako.17Utize uwazula umwanachi nu mwana wakwe umukazyana; swinya wewe ufwile utize utwale umwana wa mwana wakwe umulumendo pamwi umwana umukazyana uwa mwana wakwe umukazyana; woo a wuwipe. 18Wewe ufwile utize utwale umuzuna pamwi umukulu wa muchi wako ngati a wako uwa chitiwili nu kumuzula ivizwalo vyakwe pano uwako achilinji ali nu wumi.19Utize uwapalamila ku mwanachi ukuti umuzule ivizwalo vyakwe pano ali kumwezi. 20Utize walala uwuzelele nu muka mupalamani wako nga uyinyazye wemwenecho na weliwe mu nzila yoo.21Wewe ufwile utize upe wumwi mu wana wako ukuti upe wenewo ku mulilo, alyakuti uzuwile woliwo kwe Molechi, umulandu wewe ufwile utize usamule izina lyakwe Leza wako. Nene ne Yawe.22Utakati walala na wawuye awonsi ndivino amwanachi; choo a chiwipe. 23Utakati walala ni chinyamana chilichonsi nga uyinyazye wemwenecho na chenecho. Nanthi a mwanachinye aliwensi atakayipe wenga umwenecho ku chinyamana ukuti alale nacho; koo a kuluvyania.24Utakayinyazye wenga wemwenecho mu yiliyonsi iya nzila zyoo, amuno mu nzila zyonsi zyoo amaluko yanyala, amaluko yano ndisamazya lyo mutani mufike. 25Insi yizile yawa a yinyale, achaleka Nene nafundile u luwembu lwawo, nga insi ayitapika kunzi awanthu wakwe.26Achaleka, mwemwe, mufwile muwasunga amasundo yane na malamulo yane, swinya mwemwe mufwile mutaki mwawomba chilichonsi cha vinthu vyoo ivyakunyalisya, angawa nanthi a mu Izirayeli pamwi umulendo wino wikala pakasi pinu. 27Amuno woo a wuwipe wuno awanthu munsi wawomvile, wawo wano wikala moo lyo mutani mufike, nga nomba insi yawipa. 28Achaleka muwe mwe wachenjele alyakuti insi yitize yiwatapike mwemwe na swinya lyo mwemwe myayinyazya, ndivino yatapisile awanthu wano walinji mwemweno lyo mutani mufike.29Wensi wino akuwomba chilichonsi icha vyoo ivinthu iviwipe, awanthu wano wakuwomba ivinthu vya musango woo waliputulwa ukufuma ku wanthu wawo. 30Achaleka mwemwe mufwile musunge amasundo yane ukuti mutakachite chilichonsi cha myikalile yoo yano yachitikanga lyo mutani mufike, alyakuti mwemwe mutize muyinyazye mwewenecho na yoliyo. Nene ne Yawe e Leza winu.''''

19

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Vyanga kwi wumba lyonsi ilya wanthu wa Izirayeli nu kuti kwe woliwo, 'Mwemwe mufwile muwe mwe watele, amuno Nene ne Yawe e Leza winu ne mutele. 3Aliwensi afwile achindike e mama wakwe nu baba wakwe, swinya mufwile muwasunga awa Sabata wane. Nene ne Yawe e Leza winu. 4Utize upiliwukile ku makolania ayavye, nanthi akuyipanjila wewenecho utwa leza ukufuma ku visulo. Nene ne Yawe e Leza wako.5Pano ukupa inzuwi ya chawupe cha wumanyani kwe Yawe, ufwile uwapa chenecho ukuti wewe ungiza uzumilizwe. 6Chifwile chilyewe uwanda wowonye wewe wapa chenecho, pamwi pa wanda wa kukonkha penepo. Ndi chimwi chasyala ukufika pa wanda wa chititatu, chifwile chochwe nu mulilo. 7Ndi chatela chalyewa pa wanda wa chititatu, yikuwa a nyama iyinyale; yifwile yitakazumilizwe, 8swinya aliwensi wino akulya yeneyo afwile ayinyamulile wenga umwenecho umulandu wakwe umulandu weni anyazizye chino a chitele kwe Yawe, nga umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe.9Pano wewe ukwinula imvuna yansi yako, wewe ufwile utize uwayinula vyonsi mu chalo chako, nanthi akuwunganika vyonsi ivya mvuna yako. 10Wewe ufwile utize uwayinula ivikomwa vyonsi, pamwi ukuwunganika ivikomwa vino viponile pansi mu chalo chako. Wewe ufwile ulekele vyenevyo awasaluke na walendo. Nene ne Yawe e Leza wako.11Utati wayiwa. Utati wawepa. Utati wawepela wonga nu muwuye. 12Utati walapila pi zina lyane muwufi swinya ukusamula izina lyakwe Leza. Nene ne Yawe.13Utati wayimvya umupalamani wako pamwi ukwiwila weliwe. Amalipilo ya muwomvi yafwile yatakikale uwusiku wonsi ukufuka umutondotondo. 14Utati watipa e chinunu pamwi ukuwika ichipunuzyo pankholelo zya nthonkho. Mumalo mwakwe, wewe ufwile uwatina e Leza wako. Nene ne Yawe.15Utati wapanga ukupingula ukuti kuwe a kwawufi. Wewe ufwile utati uwalanjizya ukutemwela kwe wumwi umulandu amusaluke, swinya wewe ufwile utalanjizya ukutemwela kwe wumwi umulandu a wakulondeka. Mumalo mwakwe, uwapingula umupalamani wako muwulungamane. 16Utati wapitapita umwakuliwilizya ukusasya amawufi pakasi pawanthu wako, ukuwa uwalondesya ukuchinjilila uwumi wa mupalamani wako. Nene ne Yawe.17Utati uwapata umunyina wako mumwenzo wako. Wewe ufwile umwakusimichila ukalipile umupalamani wako alyakuti mutize mugawane mu luwembu umulandu wa weliwe. 18Utati uwanyosezya ichiwipe pamwi ukusunga ichiwipe ukususya aliwensi mu wanthu wako, ukuwa mu malo mwakwe uwakunda umupalamani wako ndivino a wewe wemwenecho. Nene ne Yawe.19Wewe ufwile uwasunga amasundo yane. Utati uwakwelezya ukukwatisya ivinyamana vyako ni vinyamana ivinji ivilekane. Utati wasanzya imbeyu izilekane pano ukukomela mu chalo chako. Utati wazwala ivizwalo ivipange ukufuma ku myenda yiwili iyilekane iyisanzye apaliponga.20Wensi wino alala nu mukazyana umuzya wino ali nukuti asendwe, ukuwa wino atani akombolwe pamwi apelwe ukupusukwa, afwile asundwe. Wafwile watakakomwe umulandu umukazyana achilinji a muzya. 21U monsi afwile alete ichawupe cha mulandu kwe Yawe ku winjililo ukuya mwi hema lya musunkhano--e pongo wa ng'onzi ngati a chawupe cha mulandu. 22Ngapano e nanzuwi alipanga ukutetelwa muno weliwe nu pongo wa ng'onzi muno ichawupe cha mulandu pankholelo zyakwe Yawe, muno uluwembu luno weni awomvile. Ngapano uluwembu luno awomvile lulitetelwa.23Pano wewe winjila munsi nga wakomela umisango yonsiiyilekane iya miti ya chakulya, apano ufwile uwalola ichikomwa chino yaleta ngati asa chakuzumilizwa ukuti chilyewe. Ichikomwa chifwile chileswe kwe wewe imyaka yitatu. Chifwile chitakalyewe. 24Ukuwa mumwaka wa chini(4) ichikomwa chonsi chiliwa a chitele, ichawupe cha kutumvya kwe Yawe. 25Mu mwaka wa chisano(5) wewe ungize uwalya ichikomwa, lyo walindilila alyakuti imiti yingaleta ivivule. Nene ne Yawe e Leza wako.26Utiti uwalya inyama yiliyonsi nu wazi wuchilinji mwenemo. Utati wawuzichizya ku mizimu ivya nkholelo, swinya utati wavwamba ukulamuliwa awanji na maka ya mbungulu. 27Wewe utali liwilizya ukumeta ama kona ya nyele zyako pamwi ukumeta mumbali mwa ndevu zyako. 28Utati waputula umuwili wako muno awafwe pamwi ukuwika amawaliko pa muwili wako. Nene ne Yawe.29Utati uwasamula umana wako umukazyana pa kumupanga awe a lihule, lyo uluko lonsi luliwa mu wuhule nga insi yiliwa a yizule nu wuwipe. 30Wewe ufwile uwasunga a wa Sabata wane swinya uwachindika amasyo ya chihema chane. Nene ne Yawe.31Utati uwapiliwuchila kwe wawo wano wakavwanga na wafwe pamwi imizimu. Utati awawavwamba woliwo, lyo walinyazyaa wewe. Nene ne Yawe e Leza wako.32Wewe ufwile uwafukamila pankholelo zya munthu wino ali nimvi swinya uwachindika ukuzanwa kwa munthu u songo. Wewe ufwile uwatina e Leza wako. Nene ne Yawe.33Ndi umulendo akwikala pakasi pinu munsi yinu, wewe ufwile ufwile utakawombele weliwe chilichonsi ichiwipe. 34Umulendo wino akwikala na wewe afwile awe kwe wewe ngati a mukaya mu Izirayeli wino akwikala pakasi pinu, swinya ufwile umukunde ndivino wayikunda wemwenecho, umulandu namwenye mwalinji mwe walendo munsi ya Ijiputi. Nene ne Yawe e Leza wako.35Utati uwawomvya ichipimo cha wufi pano ukupima uwutali, uwung'wame, pamwi uwuvule. 36Wewe ufwile wawomvya ivipimo vya kusimichila, uwung'wame wakusimichila, efa wa kusimichila, nu hin wa kusimichila. Nene ne Yawe e Leza wako, wino afumizye mwemwe ukufuma munsi ya Ijiputi. 37Mwemwe mufwile muwatonthela amalamulo yane yonsi, na masundo yane yonsi, nu kuyawomba. Nene ne Yawe.'''

20

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Uti ku wanthu wa Izirayeli, 'Wensi mu wanthu wa Izirayeli, pamwi aliwensi umulendo wino wikala mu Izirayeli wino akupa awana wakwe kwe Molechi, afwile awikwe kuwufwe. Awanthu munsi wafwile waponkhole weliwe na mawe.3Nene swinya ndiwifya pa minso pane ukususya umunthunye weyo nga indiputula weliwe ukufuma mu wanthu wakwe umulandu apile awana wakwe kwe Molechi, ukuti anyazye amasyo yane ayatele nu kusamula izina lyane ilitele. 4Ndi awanthu munsi wiyala aminso yawo ku munthu weyo pano akupa w=awana wakwe kwe Molechi, ndi watawisile weliwe kumfwa, 5ngapano Nene nemwenecho indiwifya pa minso pane ukususya umunthunye weyo nu luko lwakwe, swinya indiputula weliwe na aliwensi wunji wino ayipanga uwuhule umwenecho umwakuti azewele uwuhule nu Molechi.6Umunthu wino apiliwuchila ku wawo wano wakuvwanga na wafwe, pamwi kwe wawo wano wakuvwanga ni mizimu alyakuti wayipanjile uwuhule awenecho na woliwo, Nene indiwifya pa minso pane ukususya umunthunye weyo; Nene indiputula weliwe ukufuma pa wanthu wakwe. 7Achaleka muyipatule mwenga mwewenecho nga muwe mwe watele, umulandu Nene ne Yawe e Leza winu.8Mwemwe mufwile muwasunga amalamulo yane nu kuyawomba. Nene ne Yawe wino akupatula mwemwe pambali ngati mwe watele. 9Aliwensi wino akutipa e baba wakwe ne mama wakwe afwile nakawuzyenye awikwe kuwufwe.10Umunthu wino awomba uwuzelele nu muka munthu, akulikuti, aliwensi wino awomba uwuzelele nu muchi wa mupalamani wakwe--wonsi umonsi nu mwanachi wafwile wawikwe kuwufwe. 11Ndi umunthu alala nu muchi wa baba wakwe, lyo azula inkhule e baba wakwe. Wonsi umwana wakwe umulumendo nu muchinye weyo nakawuzyenye wafwile wawikwe kuwufwe. Uwazi wawo wuli pakwe woliwo. 12Ndi umunthu alala nu muka mwanawakwe umulumendo, wonsinye wawo nakawuzyenye wafwile wawikwe kuwufwe. Amwiko. Wali nu mulandu swinya chiyanine ukuti wafwe.13Ndi umonsi alala nu monsi wunji, ngati nu mwanachi, wonsi woliwo wawomvile chino a chiwipe. Nakawuzyenye wafwile wawikwe kuwufwe. Wali nu mulandu swinya chiyanine ukuti wafwe. 14Ndi umonsi atwala umwanachi nga swinya atwala e mama wakwe, woo a wuwipe. Wafwile wotchwe, umonsi na wanachi, alyakuti mutize muwe uwuwipe mukasi mwinu.15Ndi umonsi alala ni chinyamana, nakawuzyenye afwile awikwe kuwufwe, nga mwemwe mufwile mukome ichinyamana. 16Ndi umwanachi apalamila ku chinyamana chilichonsi nga alala nacho, mwemwe mufwile mukome umwanachi ni chinyamana. Nakawuzyenye wafwile wawikwe kuwufwe. Wali nu mulandu swinya chiyanine ukuti wafwe.17Ndi umonsi asenda inkhazi yakwe, umwana umukazyana wakwe baba wakwe pamwi umwana umukazyana wakwe mama wakwe, lyo azula inkhazi yakwe, ni nkhazi yakwe yamulola ali ichiali, a chinthu icha nsoni. Wafwile waputulwe ukufuma mu minso ya wana wa wanthu wawo. Weni aweni ichitali inkhazi yakwe, swinya afwile anyamule umulandu wakwe. 18Ndi umonsi alala nu mwanachi pano ali kumwezi swinya azula ichitali umwanachi, awisile pa lwenze ukupita kwakwe, ichifula cha wazi wakwe. Wonsinye u monsi nu mwanachi wafwile waputulwe ukufuma pa wanthu wawo.19Wewe ufwile utakazule ichitali umuzuna pamwi umukulu wa mama wako, pamwi inkhazi ya baba wako, umulandu wewe ulisamula umukamu wako. Wewe ufwile uyinyamulile umulandu wako. 20Ndi umunthu alala nu muka mujomba wakwe, alisamula u mujomba wakwe. Waliyinyamulila umulandu wa luwembu lwawo, nga awalifwa nanthi kuwa na wana. 21Ndi umonsi atwala umuka munyina wakwe pano umunyina wakwe achilinji a amulanzi, wowo a musamu. Akusamula umunyina wakwe, nga Nene indisenda ukufuma ku wana wawo ukatundu wino wapyana ukufuma ku wakwasi wawo.22Achaleka mwemwe mufwile muwasunga amapanzyo yane na malamulo yane yonsi, mufwile muwatonthela yeneyo alyakuti insi yino Nene nkhuwaleta mwenemo ukuti muwayikala yitakatapike mwemwe. 23Mufwile mutapita mu myikalile ya maluko yano Nene nasamazya pa nkholelo zyinu, amuno awawomvile vyonsi vyoo ivinthu, nga Nene napata woliwo.24Nene natili kwe mwemwe, ''Mwemwe mulipyana insi yawo; Nene indipa kwe mwemwe ukuti yiwe ayinu, insi yakupita umukaka nu wuchi. Nene ne Yawe e Leza winu, wino afumizye mwemwe ukufuma ku wanji awanthu. 25Achaleka mwemwe mufwile mulesyane pakasi pa vinyamana iviswepe ni vinyale, swinya pakasi pa nyunyi iziswepe ni zinyale. Mwemwe mufwile mutize muyinyazye mwewenecho ni vinyale ivinyamana, pamwi inyunyi na chilichonsi ichilewulwa chino chikuzenzela pansi, chino Nene imfumizye ngati a chinyale ukufuma kwe mwemwe.26Mwemwe mufwile muwe mwe watele, amuno Nene, Yawe, ne mutele, swinya imfumizye mwemwe ukufuma ku wanji awanthu, amuno mwemwe mwe wakwe Nene.27U monsi pamwi u mwanachi wino akuvyanga na wafwe pamwi wino akuvwanga ni mizimu nakawuzyenye afwile uwikwe kuwufwe. Awanthu wafwile waponkhole woliwo na mawe. Wali nu mulandu swinya chiyanine ukuti wafwe.'''

21

1Yawe atili kwe Mose: ''Vwanga ku wa nanzuwi, awana awalumendo awakwe Aroni, nga uti kwe woliwo, 'Nanthi wonga mwakwe mwemwe aliyipanga umwenecho awe amunyale muno wawo wano wafwa pakasi pawanthu wakwe, 2ukufumyako awakamu wakwe awa muvinama--e mama wakwe, e baba wakwe, umwana wakwe umulumendo, umwana wakwe umukazyana, umunyina wakwe, 3pamwi inkhazi yakwe yino yitandi yikule uwumwali yino yili mu ng'anda yakwe, umulandu yisi nu mulume--muno yoliyo anga yipanga ukuti anyale umwenecho.4Ukuwa afwile atayipange umwenecho ukunyala muno awanji awakamu wakwe nga ayipoposye umwenecho. 5Awa nanzuwi wafwile watize wameta inyele zyawo pamwi ukumeta mumbali indevu zyawo, pamwi ukutemela imiwili yawo. 6Wafwile wawe awatele kwe Leza wawo swinya nanthi kusamula izina lyakwe Leza wawo, umulandu awa nanzuwi wakupa Yawe ivyawupe cha chakulya, umukate wakwe Leza wawo. Achaleka awa nanzuwi wafwile wawe awatele.7Wafwile watize wasende umwanachi aliwensi wino we malawa swinya wuno ayipoposizye, swinya watize watwale umwanachi wino amusoke ukufuma ku mulume wakwe, amuno awapatulwe muno e Leza wawo. 8Mwemwe mulimuwika weliwe pambali, amuno a weliwe wonga wino akupa umukate kwe Leza winu. Afwile awe a mutele kwe mwemwe, umulandu Nene, Yawe wino akupanga mwemwe ukuwa awatele, ne mutele. 9Aliwensi umwana umukazyana uwa nanzuwi wino ukuyipoposya umwenecho pakuwa we malaya akusamula e baba wakwe. Afwile ayochwe.10Weyo wonga wino we nanzuwi umukulu pakasi pa wanyina wakwe, pakwe wino pamutwe pakwe papolelezile amafuta ya kuoakazya, swinya wino awisilwe pambali ukuti awazwala ivizwalo vya wa nanzuwi , afwile atakaleke inyele zyakwe ziwe nanthi kupesa pamwi ukunyepula ivizwalo vyakwe. 11Afwile atize awapalamila pano pali ichitumbu ngati ayipoposye umwenecho, nanthi angawa we baba wakwe pamwi unyina. 12E nanzuwi afwile atakafume mu masyo ya chihema pamwi ukusamula ing'anda yakwe Leza wakwe, umulandu awisilwe pambali ngati we nanzuwi umukulu pa kupakazwa amafuta yakwe Leza wakwe. Nene ne Yawe.13E nanzuwi umukulu afwile atwale umukazyana wino atatela awe nu monsi ngati a muchi wakwe. 14Afwile atakatwale umwanachi umufwilwe, umwanachi umusoke, pamwi umwanachi wino we malaya. Atalisenda awanachi wa musango woo. Angatwala umwanachi wino atatela alale nu monsi ukufuma ku wanthu wakwe, 15achaleka atalinyazya awana wakwe pakasi pa wanthu wakwe, amuno Nene ne Yawe, wino akupanga weliwe ukuwa mutele.'''16Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 17''Vwanga kwe Aroni nukuti kwe weliwe, 'Wensi uwa luko lwako mu munkhulo zyawo zyonsi wino ali ni chilema mu muwili, afwile atize awapalamila ukuti ape ichakulya kwe Leza wakwe.18Wensi umunthu wino ali ni chilema mu muwili afwile atakapalamile kwe Yawe, umunthu ngati a nthonkho pamwi umunthu wino akupotwa ukuti apite, wonga wino 19amulemale, u munthu wino ali nu wulemale mwikasa pamwi mwitamba, 20umunthu wino ali ni ng'ongo pa musana wakwe pamwi amuwonde pamwi a mufupi, umunthu umulemale aminso yakwe, pamwi uwa ndwala, ivilonda, inyende, pamwi amatulu yakwe ayafwanthike. 21Mutize muwe umunthu mu luko lwa Aroni wino ali nu wulemale angiza apange ivyawupe ivipangwe nu mulilo kwe Yawe. Umusango wa munthu wee wino ali ni chilema; afwile atakapalamile ukuti ape u mukate wakwe Leza wakwe.22Weni angiza alye ichakulya chakwe Leza wakwe, nanthi chinga ichitele ukulusya pamwi chimwi ichitele. 23Ukuwakweni, afwile atize awayinjila mukasi mu katani pamwi ukwiza kupipi na kazuwo, umulandu ali ni chilema mu muwili, alyakuti atize anyazye amasyo yane ayatele, amuno Nene ne Yawe, wino akupanga woliwo a watele.''' 24Achaleka Mose avwanzile amazwi yaa kwe Aroni, ku wana wakwe awalumendo, na ku wanthu wonsi awa Izirayeli.

22

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Vwanga kwe Aroni na wana wakwe awalumendo, uwanene ukuti awasunga ukutali ukufuma ku vinthu ivitele awanthu wa Izirayeli, vino wapatulizile kwe Nene. Wafwile watize wasamule izina lyane ilitele. Nene ne Yawe. 3Uti kwe woliwo, 'Ndi wumwi mu luko lwinu munkhulo zyinu zyonsi apalamila ku vinthu ivitele vino awanthu wa Izirayeli wapatulizile kwe Yawe, pano achilinji amunyale, umunthunye weyo afwile aputulwe ukufuma pa nkholelo zyane: Nene ne Yawe.4Nanthi wonga mu luko lwakwe Aroni wino ali ni ndwala yakwambuchila iya pa muwili, pamwi indwala yino yikufuma mu muwili wakwe, angalya yimwi munzuwi izipanjile kwe Yawe ukufika pano aswepa. Wensiwino apalamansya chilichonsi ichinyale ukupitila ukulema umufwe, pamwi ukulema umunthu wino amanthyoko yakufuma, 5pamwi apalamansya chilichonsi cha chinyamana chakuzenzela chino chikupanga weliwe awe amunyale, pamwi umunthu aliwensi wino akupanga weliwe awe amunyale, wungawa a musango wa wunyale wuliwonsi-- 6ngapano e nanzuwi wino apalamansya chilichonsi ichinyale aliwa a munyale ukufika amanguzi. Afwile atakalye chilichonsi mu vinthu ivitele, penga pano asamvizye umuwili wakwe mu minzi.7Pano ilanzi lyinjila, apo aliwa a muswepe. Lyo ilanzi lyinjila angalya ukufuma ku vinthu ivitele, umulandu a chakulya chakwe. 8Afwile atize awalya chilichonsi chino chazanwa a chifwe pamwi chino chikomizwe ni vinyamana vya mumphanga, mwakwe vino aliyinyazya umwenecho. Nene ne Yawe. 9Awananzuwi wafwile awakonkha ivisambilizyo vyoo, nanthi pole awalizanwa nu mulandu wa luwembu swinya wangiza wafwe muno ukusamula Nene. Nene ne Yawe wino akupanga woliwo wawe awatele.10Nanthi wonga mu ng'anda yakwe nanzuwi, ponga na walendo wakwe nanzuwi, pamwi awawomvi wakwe, wangalya chilichonsi chino a chitele. 11Ukuwa ndi e nanzuwi akala u muzya aliwensi ni ndalama zyakwe umwenecho, umuzyanye weyo angalya ukufuma ku vinthu iviwikwe pambali kwe Yawe. Awa mu ng'anda ya nanzuwi na wazya awakwatwe u ng'anda yakwe, nawonye wangalya na weliwe ukufuma ku vinthu vyovyo.12Ndi umwana umukazyana uwakwe nanzuwi atwalwa na wumwi wino asa we nanzuwi, atanga alye chilichonsi icha vitele ivyawupe vino vyawunganikwa. 13Ukuwa ndi umwana umukazyana uwa nanzuwi a mufwilwe, pamwi a musoke, swinya ndi asi nanthi a mwana, nga ndi anyoka ukuti aye ayikale mu ng'anda yakwe baba wakwe ngati mu wutichi wakwe, angalya ukufuma ku chakulya cha baba wakwe. Kweni nanthi wonga wino asi mu luko lwa wa nanzuwi analya ukufuma ku chakulya cha wa nanzuwi.14Ndi umunthu alya ichakulya ichitele nanthi kuchimanya chenecho, apano afwile amulipe e nanzuwi muno ichakulya, afwile ayonjelezye chonga mu visano nu kunyosya kwe nanzuwi. 15Awanthu wa Izirayeli wafwile watakasamule ivinthu ivitele vino wavinusizye mupela nga wapa kwe Yawe, 16nu kuyipanga awenecho ukuti wanyamule uluwembu luno lulipanga woliwo ukuti wawe nu mulandu uwa kulya ichakulya ichitele, amuno Nene ne Yawe wino akupanga woliwo wawe awatele.'''17Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 18''Vwanga kwe Aroni na wana wakwe awalumendo, na ku wanthu wonsi awa Izirayeli. Uti kwe woliwo, 'Aliwensi umu Izirayeli, pamwi umulendo wino wikala mu Izirayeli, pano wapa inzuwi--nanthi yingawa ya kukwanilisya ukufinga, pamwi chingawa a chawupe cha kulonda kwa mutende, pamwi awapa kwe Yawe ichawupe cha kocha, 19ndi achakuti chizumilizwe, wafwile wape ichinyamana ichonsi chino chisi nanthi a kamphisya ukufuma ku ng'ombe, ing'onzi, pamwi kumbuzi.20Ukuwa mwemwe mutize muwapa chonsi chino chili na kamphisya. Nene inthalicizumila mu malo mwino. 21Wensi wino apa inzuwi iya chawupe cha wumanyani ukufuma ku ng'ombe pamwi ku wa nang'onzi kwe Yawe ukuti akwanilisye ukufinga, pamwi ichawupe cha kulonda kwa mutende, chifwile chiwe nanthi a kamphisya ukuti chizumilizwe. Mufwile mutakawe nanthi a kamphisya mu chinyamana.22Mwemwe mufwile mutize muwapa ivinyamana vino vili ni nthonkho, ivilemale, pamwi iviputuke ivinama, pamwi vino vili ni ndwala, ivilonda, pamwi inyende. Mwemwe mufwile mutize muwapa vyoo kwe Yawe ngati a nzuwi ukuwomvya umulilo pa kazuwo. 23Mwemwe mufwile mupe ngati achawupe cha kulonda umutende inkhambaku pamwi e nang'onzi amulemale pamwi amutichi, kweni ichawupe ngati achocho chitalizumilizwa muno ukufinga.24Mutize muwapa chilichonsi ichinyamana chino amatulu yakwe yasyotosile, ayanyepuke, pamwi ayaputulwe. Mutakatele muwombe choo munsi yinu. 25Mwemwe mutize nuwapa umukate uwa Leza winu ukufuma kwi kasa lya mulendo. Ivinyamana vyovyo ivilemale swinya vili ni mphisya mwenemo, vitalizumilizwa muno mwemwe.'''26Yawe avwanzile kwe Mose nga atili, 27''Pano ingwada, pamwi e nang'onzi pamwi imbozi yakwatwa, yifwile yiwe nu nyina amanda 7. Apano ukufuma pawanda wa 8, yingazumilizwa ngati a nzuwi muno ichawupe ichipangwe nu mulilo kwe Yawe.28Mutati mwakoma ing'ombe ni ng'onzi iyanachi ponga nu mwana wakwe, zyonsi pa wanda wonga. 29Pano mukupa inzuwi ya kusalifya kwe Yawe, mwemwe mufwile muwapa yeneyo mu nzila iya kuzumilizwa. 30Yifwile muyilye pa wanda wowonye uwa nzuwi. Mufwile mutakasye yimwi ukufika umutondo wa kukonkha penepo. Nene ne Yawe.31Achaleka mwemwe mufwile muwasunga amalamulo yane nu kuyakonkha. Nene ne Yawe. 32Mufwile mutakasamule izina lyane ilitele. Nene mfwile intchindikwe ngati amutele na wanthu wa Izirayeli. Nene ne Yawe winu nkhupanga mwemwe ukuwa mwe watele, 33Wino nafumizye mwemwe ukufuma kunsi ya Ijiputi ukuti imbe ne Leza winu: Nene ne Yawe.''

23

1Yawe avwanzile kwe Mose: 2''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli, nga uti kwe woliwo, 'Zyoo a mphindi zya kuzewela muno Yawe, zino mwemwe mufwile muwizye ngati a mawumba ayatele; a mphindi zyane zya kuzewela papipi na papipi.3Mwemwe mungawomba amanda umutanda(6), ukuwa uwanda wa munenulambali(7) a Sabata wa kupuza, wi wumba ilitele. Mufwile mutakawombe intchito nayimwi umulandu a Sabata kwe Yawe mu masyo yonsi yano mwikala.4Yaa a mizewele iyisolwe kwe Yawe, ukuwungana ukutele kuno mwemwe mufwile muwapunda pa mphindi izisolwe: 5Mu mwezi wakutalichila, pawanda wa 14 uwa mwezi akachelochelo, a Kupitililwa kwe Yawe. 6Pa wanda wa 15 mu mwezi wowonye a kuzewela kwa mukate uwusita mutawa muno Yawe. Mu manda 7 mwemwe mufwile muwalya umukate uwusita mutawa.7Uwanda wa kutalichila mufwile muwupatule ukuti muwungane apaliponga; mutaliwawomba intchito yiliyonsi yino mukawomba amanda yonsi. 8Mwemwe muliwapa kwe Yawe ichawupi cha chakulya mu manda 7. Uwanda wa 7 a kuwungana ukuwikwe pambali kwe Yawe, swinya pa wanda wowonye mufwile mutawomba intchito ya manda yonsi.'''9Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 10"Vwanga ku wanthu wa Izirayeli nga uti kwe woliwo, 'Pano mwafika kunsi yino Nene ndipa mwemwe, swinya pano mwemwe mwavuna izya mbeyu, apano mwemwe mufwile muwaleta ivyakutalichila ivikomwa vya mbeyu kwe nanzuwi. 11E nanzuwi aliyinusizya paminso yakwe Yawe imbeyu nu kulanjizya kwe Weliwe, alyakuti yizumilizwe mu masyo ya kwe mwemwe. A wanda wakukonkha pe Sapata pano e nanzuwi aliyinusizya yeneyo nu kupa yeneyo kwe Nene.12Pa wanda wuno mwinusya imbeyu zyinu nu kulanjizya nene, mufwile muwapa ing'onzi iyonsi iya mwaka wonga yino yisi nanthi a kamphisya ngati a chawupe cha kpcha chakwe Yawe. 13Ichawupe cha mbeyu chifwile chiwe viwili mwi kumi lya efa lya wusu uwusanzye mafuta, ichawupe ichipangwe nu mulilo kwe Yawe, ukuti chipange ukununtchila ukuzima, swinya apaliponga na chenecho ichakung'wa ichawupe icha vinyo, ama hin yani na nunsu. 14Mufwile mutakalye umukate, nanthi a visaka vya kocha, ukufika uwanda wulyanye wuno mwaleta ichawupe choo kwe Leza winu. Lyo liliwa a lisundo munkhulo zyonsi zya wanthu winu, mu masyo yonsi yano muliwayikala.15Ukutalichila ukufuma pa wanda wakukonkha pe Sabata--lino lyalinji a wanda mwemwe mwizile ni mbeyu ngati a chawupe cha kulanjizya--mupende awasabata 7 awapuma. 16Mufwile mupende amanda 50, lino liliwa a wanda wa kukonkha pe Sabata wa 7. Ngapano mufwile mulete ichawupe cha mbeyu izipya kwe Yawe.17Mufwile mulete ukuma mu zya ng'anda zyinu imikate yiwili iyapangwe ukufuma ku viwili mwikumi lya efa. Yifwile yipangwe ukufuma ku wusu uwutinye nu mutawa; yiliwa a chawupe cha kulanjizya cha vikomwa vyakutalichila kwe Yawe. 18Mwemwe mufwile mupe ponga nu mukate awana wa ng'onzi 7 awa mwaka wonga wano wasi nanthi a kamphisya, inkhambaku iyitichi yonga, ni ng'onzi ziwili izyonsi. Zifwile ziwe a vyawupe vyakocha ivyakwe Yawe, ponga ni vyawupe vya mbeyu ni vyawupe vyawo ivya kung'wa, ichawupe ichipangwe nu mulilo sinya ichakufumya ukununtchila ukuzima kwe Yawe.19Mwemwe mufwile muwapa e pongo uwa mbuzi ngati a chawupe cha luwembu, swinya awapongo wawili awa ng'onzi awa mwaka wonga muno inzuwi, ngati achawupe cha wumanyani. 20E nanzuwi afwile alanjizye vyenevyo apaliponga nu mukate wa vikomwa vya kutalichila paminso yakwe Yawe, nu kupa vyenevyo kwe Weliwe ngati a chawupe ponga na wana wa ng'onzi wawili. Viliwa a vyawupe ivitele kwe Yawe muno e nanzuwi. 21Mufwie mupunde amazwi pa wanda wowonye. Paliwa ukuwungana ukutele, swinya mufwile mutakawombe imilimo ya manda yonsi. Lyoo liliwa a lisundo lya pe na pe mu nkhulo zyonsi zya wanthu winu mu masyo yonsi yano muliwayikala.22Pano mukuvuna ivya kuvuna munsi yinu, mutize mwa malizya vyonsi mu vyalo vyinu, swinya mutize mwawunganika vino mwavisya mwisinda. Mufwile muvisye muno awanthu awasaluke na walendo. Nene ne Yawe e Leza winu.'''23Yaw vwanzile kwe Mose, atili, 24''Vyanga ku wanthu wa Izirayeli nu kuti, 'mu mwezi wa 7, pa wanda wa kutalichila wa mwezi wuliwa a wanda wa kupuza kwinu kwa muchinzi, ukwiluchila ponga nukulizya amapenga, nu kuwungana ukutele. 25Mufwile mutakawombe intchito zya manda yonsi, swinya mufwile muwapa inzuwi iyipangwe ukufuma ku mulilo kwe Yawe.'''26Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 27''Lelo uwanda wa 10 wa mwezinye woo uwa 7 a wanda wa Kutetelwa. Lifule liwe a kuwungana ukutele, swinya mwemwe mufwile muyichefye mwenga nu kupa kwe Yawe ichawupe ichipangwe nu mulilo.28Mwemwe mufwile mutakawombe intchito pa wanda wowonye umulandu a Wanda wa Kutetelwa, ukuti mupange ukutetelwa muno mwenga mwewenecho paminso yakwe Yawe e Leza winu. 29Wensi wino ata kuyichefya pa wanda wowonye afwile aputulwe ukufuma ku wanthu wakwe.30Wensi wino akuwomba umulimo wuli wonsi pawandanye wowo, Nene, Yawe, ndiyonona weliwe ukufuma pakasi pa wanthu wakwe. 31Mwemwe mufwile mutakawombe umulimo wa musango wuliwonsi pa wandanye wowo. Lyo liliwa a lisundo lya pe na pe mu nkhulo zyonsi zya wanthu winu mu masyo yonsi yano muliwayikala. 32Uwandanye woo wufwile wuwe kwe mwemwe a wanda wa kupuza, swinya mufwile muwayichefya mwenga pa wand wa mwezi wa mufundikambali(9) ichamanguzi. Ukufuma amanguzi ukufika amanguzi mwemwe muliwa lolechesya e Sabata winu.''33Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 34''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli, uti, 'Pa wanda wa 15 uwa mwezi wa 7 wuliwa awa Kuzewela kwa Zyang'anda muno Yawe. Vilimala amanda seven.35Pa wanda wa kutalichila pafwile pawe ukuwungana ukutele. Mwemwe mufwile mutakawombe imilimo ya manda yonsi. 36Mu manda 7 mwemwe mufwile muwapa inzuwi kwe Yawe izipangwe nu mulilo. Pa wanda wa kananimonsi(8) pafwile pawe ukuwungana ukutele, mufwile muwapanga inzuwi izipelwe nu mulilo kwe Yawe. Koo a kuwungana kwa muchinzi, swinya mwemwe mufwile mutawomba imilimo yinu iya manda yonsi.37Koo a kuzewela ukusolwe kwakwe Yawe, kuno mufwile muwapunda ngati akuwungana ukutele ukuti mupe inzuwi mu mulilo kwe Yawe, ichawupe cha kocha ni chawupe cha mbeyu, izyanzuwi ni vyawupe vya kung'wa, chilichonsi pa wanda wakwe. 38Koo ukuzewela kuliwa umwa konjelezya ku wa Sabata wakwe Yawe ni vya wila vyinu, ivya kufinga vyinu vyonsi, ni vyawupe vyinu vyonsi vino mukupa kwe Yawe.39Ukuyana nu Kuzewela kwa Zyang'anda, pa wanda wa 15 uwa mwezi wa 7, pano mwawunganika ivikoma vya munsi, mwemwe mufwile muwasunga ukuzewela koo ukwa Yawe mu manda 7. Uwanda wa kutalichila wuliwa a wa kupuza kwa muchinzi, nga uwanda wa 8 nawonye wuliwa wa kupuza kwa muchinzi.40Pa wanda wa kutalichila mwemwe mufwile muwasenda ivikomwa ivizima ukufuma mu miti, mu nsamba zya miti yavikambalala, swinya mu nsamba zya miti iyichindamane, na vino vikazanwa mu maluzi, nga muliwazewela paminso yakwe Yawe e Leza winu mu manda 7. 41Mu manda 7 umwaka wonga, mufwile muwasechelela ukuzewela koo muno Yawe. Lyoo liliwa a lisundo munkhulo zyonsi zya wanthu wako mu masyo yonsi kuno muliwayikala. Mwemwe mufwile muwasechelela ukuzewela koo mu mwezi wa 7.42Mwemwe mufwile muwayikala mu tu zyang'anda ututichi mu manda 7. Wonsi wano wakwatwa mu Izirayeli wafwile wayikala mu tu zyang'anda ututichi mu manda 7, 43alyakuti amaluko yinu, ukufuma ku nkhulo ukuya kunkhulo, wangasambilila muno Nene napanzile awanthu wa Izirayeli wayikala mu zya ng'anda zya musango woo pano nawakolelezile woliwo ukufuma munsi ya Ijiputi. Nene ne Yawe e Leza winu.'''' 44Mu nzila yoo, Mose awizizye ku wanthu wa Izirayeli mu kuzewela ukusolwe muno Yawe.

24

1Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 2''Lamulila awanthu wa Izirayeli ukuti walete amafuta ayapange ukufuma ku ma olivi ukuti wayawomvye mu nyali, ukuti uwuswepe wuwe nanthi akuleka.3Kunzi kwa chimwenda pankholelo pa masundo yo layano mwi hema lya musunkhano, Aroni afwile atwalilile, ukufuma amanguzi ukufika umutondotondo, aleke inyale ayilame pankholelo zyakwe Yawe. Lyo liliwa a lisundo ilisita kumala mu nkhulo zyonsi izya wanthu wako. 4E nanzuwi umukulu afwile aleke inyale ayiwale pankholelo zyakwe Yawe, inyale pa vyakwikazizya ivya golide umuswepe.5Wewe ufwile uwasenda uwusu uwutinye nga wochezye imikate. Pafwile pawe ama efa yawili mwi kumi pa mukate wonga. 6Ngapano wewe ufwile iiwike imikate mu mizele yiwili, 6 mu muzele wonga, pi tebulo ilya golide umuswepe pankholelo zyakwe Yawe.7Wewe ufwile uwike ivyakununtchizya iviswepe pa muzele wuliwonsi uwa mikate ngati a chawupe cha kuwimilila. Ivya kununtchizya uliyochezyela Yawe. 8Pa wanda wa Sabata aliwensi e nanzuwi umukulu afwile pipi pipi awawika umukate pa nkholelo zyakwe Yawe mu malo mwa wana wa Izirayeli, ngati a chimanyikwilo chi layano ilya muyayaya. 9Ichawupe choo chiliwa muno Aroni na wana wakwe awalumendo, swinya awaliwalya chenecho pa masyo yano ayatele, amuno a chigawa ukufuma ku vyawupe kwe Yawe ivipangwe nu mulilo.10Nomba kwachitisile ukuti umwana umulumendo uwa mwanachi umu Izirayeli, wino e baba wakwe alinji a mu Ijiputi, ayile pakasi pa wanthu wa Izirayeli. 11Umulumendo wee uwa mwanachi umu Izirayeli alwile nu monsi wa ku visakasa vya Izirayeli. Umwana wa mwanachi umu Izirayeli asamuzile izina lyakwe Yawe nu kumutipa e Leza, alyakuti awanthu wizile wamuleta kwe Mose. Izina lya mama wakwe lyalinji Shelomiti, umwana umukazyana uwakwe Dibiri, ukufuma ku luko lwa kwe Dani. 12Awamuwisile mu ng'anda ya vingololo ukufika Yawe umwenecho alanjizye ukulonda kwakwe kwe woliwo.13Ngapano Yawe avwanzile kwe Mose, atili, 14''Musende u monsi wino atipilizile e Leza kunzi kwa visakasa. Wonsi wano wamwivwile weliwe wafwile wawike amakasa yawo pa mutwe wakwe, nga pano iwumba lyonsi lifwile liponkhole weliwe na mawe.15Wewe ufwile ulongosole ku wanthu wa Izirayeli nga uti, ''Wensi wino atipilila e Leza wakwe afwile anyamule umulandu wakwe umwenecho. 16Weyo wino asamula izina lya kwe Yawe afwile nakawuzyenye awikwe ku wufwe. Iwumba lyonsi lifwile awenche liponkhole weliwe na mawe, nanthi angawa a mulendo pamwi umwina Izirayeli. Ndi wumwi asamula izina lyakwe Yawe, weyo afwile awikwe ku wufwe.17Ndi wumwi akoma umunthu umuwuye, weyo afwile awenche awikwe ku wufwe. 18Ndi wumwi akoma ichinyamana cha mwenecho, weyo afwile anyosezye penepo, uwulanzi muno uwulanzi.19Ndi wumwi achisa umupalameni wakwe, chifwilwe chiwombwe kwe weliwe ndi vino weni awomvile ku mupalamani wakwe: 20ukonthoka ku kukonthoka, ilinso ku linso, ilino ku lino. Ndi muno umuchisile uwunji, amomonye muno chiwombwe kwe weliwe. 21Aliwensi wino akoma ichinyamana afwile anyosye ichinyamana, swinya aliwensi wino akoma u munthu afwile awikwe ku wufwe.22Mufwile muwe ni sundo lyonga kwe aliwensi umulendo nu mwina Izirayeli, amuno Nene ne Yawe e Leza wako.''' 23Achaleka Mose avwanzile ku wanthu wa Izirayeli, nga awnthu wizile waleta umunthunye weyo kunzi kwa visakasa, weyo wino atipilizile Yawe. Awaponkhozile weliwe na mawe. Awanthu wa Izirayeli awawomvile i lamulo lya Yawe kwe Mose.

25

1Yawe avwanzile kwe Mose pa Lupili lwa Sinayi, atili, 2''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli nga uti kwe woliwo, 'Pano mwiza kunsi yino Nene nkhupa mwemwe, apano insinye yoyo yifwile muyipange ukuti yasunga e Sabata muno Yawe.34Mwemwe mufwile mukomele mu vyalo vyinu imyaka mutanda(6), swinya mu myaka 6 mwemwe mufwile mwapaluntha insamba zya miti ya vikomwa vyinu nu kuwunganita ivikomwa. 4Ukuwa mu mwaka wa munenulambali(7), e Sabata wa kupuza kwa muchinzi muno insi kufwile kulolecheswe, e Sabata muno Yawe. Mwemwe mufwile mitize mwakomela ivyalo vyinu pamwi ukupaluntha insamba zya miti ya vikomwa mu chalo.5Mwemwe mufwile mutize mwapanga ukuvuna kwa vilivyonsi vino vyamela vyenga, swinya mufwile mutize mwapanga ukusola ivikomwa vino vili mu miti yino mutapalunthila. Woo wuliwa a mwaka wa kupuza kwa muchinzi muno insi. 6Chilichonsi ichalo chino chakuzya vino mwemwe mutawomvile nanthi chimwi mu mwaka wa Sabata chiliwa a chakulya chinu. Mwemwe, awawomvi winu awonsi na wakazyana, awawomvi awa ganyu na walendo wano waliwayikala na mwemwe nawonye wangavuna ichakulya, 7swinya ivitekwa vyinu ni vinyamana vya munzi vingalya vilivyonsi vino insi yaleta.8Mwemwe mufwile muwapenda awa Sabata 7 mu myaka, akulikuti, ka 7 mu myaka 7. alyakuti kuliwa awa Sabata 7 awa myaka, apaliponga imyaka 49. 9Ngapano mufwile mulizye nkhani ipenga kulikonsi pa wanda wi kumi(10) mu mwezi wa 7. Pa wanda wa kutetelwa mwemwe mufwile muwalizya ipenga munsi yonsi.10Mwemwe mufwile muwike pambali umwaka wa makumi yasano(50) kwe Yawe swinya muwawizya ukupusukwa munsi yonsi na wano wikala mwenemo. Wuliwa akupusukwa muno mwemwe, mwakwe wuno e katundu na wazya wafwile muwanyosezya ku luko lwawo.11Umwaka wa 50 wuliwa a kupusukwa muno mwemwe. Mwemwe mufwile mutize mwakomela pamwi ukupanga indanjila ya kuvuna. Muliwalya chilichonsi chino chakula chenga, swinya muliwawunganika ivikomwa vino vyakula mu miti yino mutapalunthila. 12Amuno a kupusukwa, kuno a kutele muno mwemwe. Mwemwe mufwile muwalya imbeyu yino yakula yenga mu vyalo vyinu.13Mwemwe mufwile muwanyochela aliwensi ku katundu wakwe mu mwakanye woo uwa kupusukwa. 14Ndi mwemwe mwakazya yiliyonsi insi ku mupalamani winu pamwe mwakala yiliyonsi insi ukufuma ku mupalamani winu, mwemwe mufwile mutize mwachenjezyana wonga nu muwuye.15Ndi mwemwe mwakala insi ukufuma ku mupalamani winu, welenjelani imphendwa ya myika ni mbeyu yino yingavunwa ukufika ukupusukwa kwa kukonkha penepo. Nawenye u mupalamani wako wino akukazya insi aliwelenjela wuliwonga. 16Uwuvule wa mphendwa ya myika ukufika pa kupusukwa kwa kukonkha yiliyonjelezya umutengo wansi, swinya uwutichi wa mphendwa ya myika ukufika pa kupusukwa kwa kukonkha penepo kulichefya umutengo, umulandu imphendwa ya mvuna insi yilipa kwe mwenecho umupya a yiyane ni mphendwa ya myika lyo ukupusukwa kwa kukonkha penepo kutandi kukonkhe. 17Mwemwe mufwile mutachenjezyana pamwi ukononela wonga nu muwuye; mu malo wakwe mwemwe mufwile muwachindika e Leza winu, amuno Nene ne Yawe e Leza winu.18Achaleka mufwile muwatonthela amivwanjile yane, muwasunga amasundo yane nu kuyawomvya. Apano mwemwe muliwayikala mu mutende. 19Insi yilipa ukuvuna kwa mbeyu zyakwe, swinya mwemwe mulilya mwikute nu kwikala mwenemo mu mutende.20Mwemwe mungize muwati, ''Wuzye sweswe tuliwalya chani mu mwaka wa 7? Lolani, tutanga tukomele pamwi ukuwunganika imbeyu.'' 21Nene ndilamula ukuti ukulota kwane ukuti kwize pakwe mwemwe mu mwaka wa 6, swinya kulipa ukuvuna ukukwane imyaka yitatu(3). 22Mwemwe mulikomela mu mwaka wa kananimonsi(8) kweni mulitwalilila ukulya ivyakufuma mu myaka ya mwisinda na vino vili mu nthamba. Ukufika pano ivyakuvuna mu mwaka wa mufundikambali(9) vyiza, mwemwe muliwakwanisya ukuti mulye ukufuma mu vyakulya vya mu myaka ya mwisinda.23Insi yifwile yitize yekazwe ku mwenecho umupya uwa muyayaya, umulandu insi a Yane. Mwemwe mwensi mwe walendo swinya mwe wikala wa mphindi iyitichi. 24Mwemwe mufwile mwalolechesya imipususwile yansi yonsi yino mwakala; mwemwe mufwile muwazumilizya ukuti yinganyochela ukuya kwe weyo wino mwakazile kweneko. 25Ndi umu Izirayeli umuwuyo asaluka nga pamulandu wowonye akazya yamwi amalo yakwe, apano umukamu wakwe uwa luko afwile ukwiza nu kukombola chino umunyina wakazya.26Ndi umonsi asi nu mukamu wino angakombola insi yakwe, lelo ndi wiza wakankhala swinya angakwanisya ukuyakombola, 27apano angiza awelenjele imyaka ukufuma pano insi yakazizwe nga anyosye nu kulipa kwe weyo wino akazizye kweneko. Ngapano anganyochela kunsi yakwe. 28Ukuwa ndi atanga akwanisye ukuyikombolela umwenecho, akulikuti insinye yoyo yino akazizye yiliwa mu makasa yakwe weyo wino akazile ukufika mu mwaka wa kupususwa. Pa mwaka wa kupususwa, insi yilinyoswa kwe weyo u monsi wino akazizye yeneyo, nga umwenecho wa kutalichila ulinyochela munsi yakwe.29Ndi umunthu akazya ing'anda mu lupaso lwa musumba, apano angakala ukuyinyosya swinya mukasi mwa mwaka wuno yakazizwe. Mu mwaka uwupuma weni aliwa na maka ya kuyikombola. 30Ndi ing'anda yapotwa ukukombolwa mu mwaka uwupuma, apano ing'anda yino yili mu lupaso lwa musumba yiliwa aya wino akazile nu luko lwakwe lonsi muyayaya. Yitalinyoswa swinya mu mwaka wa kupususwa.31Ukuwa izya ng'anda zya mutwaya tuno tusi nu lupaso ukuliwilizya zyenezyo zilisendwa ngati a chalo cha munsi. Zyeni zingakombolwa, swinya zifwile zinyoswe mu mphindi ya kupususwa. 32Ukuwa kweni, izya ng'anda zino zya wa Levi mu misumba yawo zingakombolwa imphindi yiliyonsi.33Ndi wonga mu wa Levi atakukombola ing'anda yino akazizye, akulikuti ing'andanye yoyo yino yakazizwe mu musumba wuno yili mwenemo yifwile yinyoswe mu mwaka wa kupususwa, amuno izya ng'anda zya mu misumba ya wa Levi ansi zyawo pakasi pa wanthu wa Izirayeli. 34Ukuwa ivyalo ukuliwilizya imisumba yawo vitanga vikazwe umulandu avyawo awa Levi muyayaya.35Ndi uwa luko lwinu asaluka, alyakuti atanga akwanisye ukuyisunjilila, apano mwemwe mufwile mwavwilizye weliwe ndimuno mungavwilizya u mulendo pamwi aliwensi wino akwikala ngati awa kunzi pakasi pinu. 36Mutize monjelezye papela pa mutengo wino mwamupimila weliwe pamwi ukusandulula ukufuma kwe weliwe mu nzila yiliyonsi, kweni chindikani e Leza winu alyakuti umunyina winu angatwalilila ukwikala na mwemwe. 37Mwemwe mufwile mutakamukongozye indalama umwa katapila, pamwi ukumukazizwa ichakulya ukuti musandulule. 38Nene ne Yawe e Leza winu, wino afumizye mwemwe munsi ya Ijiputi, umwakuti Nene imphe mwemwe insi ya Kenani, swinya ukuti imbe ne Leza winu.39Ndi umunthu wa luko lwinu asaluka nga ayikazya umwenecho kwe mwemwe, mwemwe mufwile mutakamuwomvye ngati a muzya. 40Musunjililani ngati a muwomvi winu uwa ganyu. Afwile awe ngati a wumwi wino akwikala namwe akamphindi akatichi. Aliteweta na mwemwe ukufika umwaka wa kupususwa. 41Ngapano alifuma kwe mwemwe, weni na wana wakwe, nga alinyochela ku luko lwakwe na kunsi yakwe baba wakwe.42Amuno awawomvi wane wano Nene nafumizye kunsi ya Ijiputi. 43Awatalikazwa ngati a wazya. Mufwile mutakawalamulile mu wukali, ukuwa mufwile muwachindika e Leza winu. 44Ukuyana na wazya winu awonsi na wanachi, wano mungazana ukufuma munsi zino zyikala ukuliwilizya mwemwe, mungakala awazya ukufuma kwe woliwo.45Mwemwe mungakala swinya awazya ukufuma ku walendo wano wikala pakasi pinu nu kufuma ku ma luko yawo wano wali na mwemwe, wano wakwatwa munsi yinu, swinya wangiza wawe a katundu winu. 46Mwemwe mungapa awazya awa musango woo ku wana winu wano wakukonkha mwemwe ngati amphyani, ukuti wawe ngati a katundu, nu kuwawika wawe awazya uwulanzi wawo wonsi, kweni mutize mwalamulila awanyina winu pakasi pa wanthu wa Izirayeli umwa wukali.47Ndi umulendo pamwi wumwi wino ayikala na mwemwe muwufupi awa a mukankhale, swinya ndi wonga mu wakamu winu awina Izirayeli awa a musaluke nga ayikazya umwenecho ku mulendonye weyo, pamwi kwe wonga uwa luko lwa mulendo weyo, 48ndi chachitika ukuti umukamu winu umu Izirayeli amukala, weni angakalwa ukumunyosya. Wumwi mu ng'anda yakwe anga mukombola.49Angawa a yisi songo pamwi umutichi uwa munthunye weyo, pamwi umunyina wakwe ku kwe yisi songo pamwi umutichi, wino akombola weliwe, pamwi uwa mu luko lwakwe. Pamwi, ndi iza awa a mukankhale, angayikombole wenga umwenecho. 50Weni afwile avwanzanie nu munthu wino akala weliwe; awafwile wapende imyaka ukufuma pano ayikazya wenga kwe wakukala ukufika mu mwaka uwa kupususwa(50). Umutengo wakwe uwa kukombolela wungayana ni ndalama zino wakupa uwa ganyu, ku mphendwa ya myaka yino angatwalilila ukuwombela weliwe wino akazile weliwe.51Ndi pasyala imyaka iyivule ukufika umwaka wa kupususwa, afwile alipe ukunyosya umutengo wa kuwombolwa kwakwe indalama yino yikuna ni myakanye yoyo yino yasyala. 52Ndi pasyazilevye imyaka itichi kufika umwaka wa kupususwa, apano afwile avwanzanie na wino akala weliwe ukuyana ni myika yino yasyala ukufika pa mwaka wa kupususwa, swinya afwile alipe muno ukuwombolwa kwekwe ukuyana ni mphendwa ya myika.53Weni afwile asungwe ngati a wa ganyu wa mwaka nu mwaka. Mufwile mulolechesye ukuti atakusungwa mu wukali. 54Ndi atakombozilwe mu nzila zyoo, apano afwile atewete ukufika mu mwaka wa kupususwa, weni na wana wakwe na weliwe. 55Kwe Nene awanthu wa Izirayeli a wawomvi. A wawomvi wane wano Nene nafumizye ukufuma kunsi ya Ijiputi. Nene ne Yawe e Leza winu.'''

26

1''Mwemwe mufwile mutize mwapanga amakolania, swinya mwemwe mufwile mutize mwayinusya ichinthu ichiwinze pamwi iviwunga vya mawe ivya wuleza, swinya mwemwe mufwile mutize mwa wika nanthi a chikolania cha mawe ichiwinze munsi yinu kwakwe chino muliwafukamila pansi, amuno Nene ne Yawe e Leza winu. 2Mwemwe mufwile muwasunga awa Sabata wane nu kuchindika ing'anda yane. Nene ne Yawe.3Ndi mukupita mu masundo yane nu kusunga ama lamulo yane nu kutonthela yoliyo, 4apano Nene indipa mwemwe imvula mu mphindi yakwe; insi yinu yilivuna imbeyu zyakwe, nga nimiti ya muvyalo yilivuna ivikomwa vyawo.5Ukuvuna kwinu kulitwalilila ukufika mu mphindi yakuvuna ama grepu, nga ukuvuna kwa ma grepu kulifika mphaa mu mphindi ya kukomela. Mwemwe muliwalya imikae yinu umwakukwana swinya muliwayikala mu nanthi kutina kuno mulipanga akukaya kwinu munsi. 6Nene indipa umutende munsi; muliwa lala pansi kutaliwa nanthi chimwi icha kuwatinia. Nene indifumya ivinyamana ivikali ukuma minsi, swinya inkhondo yitalitela yipite munsi yinu.7Mwemwe muliwasamazya awalwani winu, swinya awalipona pa nkholelo zyinu na wapanga. 8Awasano mwekwe mwemwe waliwasamazya 100, nga 100 mwekwe mwemwe waliwasamazya 10,000; awalwani winu awaliwapona pa nkholelo zyinu na wa panga.9Nene ndilola pakwe mwemwe nu kutemwela nu kupanga mwemwe muwe nivikomwa swinya muwavula; Nene indiyikazya ilayano lyane na mwemwe. 10Mwemwe muliwalya ichakulya chino musunzile imphindi iyitali. Mwemwe muliwaleta kunzi ichakulya ichisunje umulandu mwemwe muliwalonda umwakusunjila ivyakuvuna ivipya.11Nene indiwika ing'anda yane pakwe mwemwe, swinya Nene inthaliwapata mwemwe. 12Nene indiwapita pakasi pinu ngati ne Leza winu, swinya mwemwe muliwa awanthu wane. 13Nene ne Yawe e Leza winu, wino afumizye mwemwe ukufuma munsi ya Ijiputi, alyakuti mutize muwe mwe wazya wawo. Nene imontholinie iving'wame vyinu nga napanga mwemwe muwapita mwe wayololoke.14Ukuwa ndi mwemwe mutaliyivwila kwe Nene, swinya nanthi kutonthela amalamulo yonsi yaa, 15swinya ndi mwakana imivyanjile yane nu kupata amasundo yane, alyakuti mwemwe mutize mutonthele amalamulo yane yonsi, kweni monone ilayano lyane16ndi mwemwe mukuchita ivinthunye vyoo, apano Nene indichita choo kwe mwemwe: Nene indileta inthete pakwe mwemwe, izyandwala ni vizegema vino viliyonona aminso yinu swinya vilifumya uwulanzi winu. Mwemwe muliwakomela imbeyu zyinu pavye, umulandu awalwani winu walilya ivikomwa vyawo. 17Nene indiwifyizila mwemwe paminso pane nga awalwani winu wali chimvya mwemwe. Awanthu wano wapata mwemwe awaliwatungulula mwemwe, nga muliwasamala pano nanthi wonga akusamazya mwemwe.18Ndi pa vyonsi vyoo mwemwe mwapotwa ukwivwila kuli Nene, apano Nene indisunda mwemwe ka 7 muno amawembuko yinu. 19Nene indimonthola ukuyikwezya kwinu mu maka yinu. Indipanga mupela mwinu ngati a chela ninsi yinu ngati a mu kuwa. 20Amaka yinu yalimala pavyee, umulandu insi yinu yitalileta nanthi chimwi icha kuvuna, swinya ni miti yinu ya munsi yitalileta ivikomwa vyawo.21Ndi mwemwe ukupita umwa kususyania na Nene nu kusita kwivwila kwe Nene, Nene indileta amatamyo ka 7 pakwe mwemwe, ukuyana na mawembuko yinu. 22Nene indituma ivinyamana vya mumphanga ukuchuzya mwemwe, vino vilipoka awana winu, viliyonona ivitekwa vyinu, nu kupanga mwemwe muwe mwe watichi mu mphendwa umwakuti imisewo yinu yiliwa nanthi a munthu.23Ndi chingawa ukuti ni vinthu vyoo mwemwe mwakana ukuzumilizya amasundo yane swinya mwatwalilila ukupita umwa kususya Nene, 24apano naninye indiwapita ukususya mwemwe, swinya Nene nenganye indisunda mwemwe ka 7 umulandu wa mawembuko yinu.25Nene indileta e panga pakwe mwemwe wino alipanga ukuwanyosezya muno ukumonthola ilayano. Mwemwe muliwunganikwa apaliponga mukasi mu misumba yinu, nga Nene indituma indwala pakasi pinu kulyanye, nga mulipewa u makasa ya walwani winu. 26Pano Nene naputula kuno kukufuma ivyakulya vinu, awanachi 10 walikwanisya ukocha imikate yinu mu muvuno wonga, nga awaligawa imikate yinu mu wung'wame. Mwemwe muliwalya kweni nanthi a kwikuta.27Ndi mwemwe mutakwivwila kwe Nene napano ivinthu vyoo, kweni mwatwalilila ukuti muwapita ukususya Nene, 28apano Nene indiwapita ukususya mwemwe mu wufulwe, swinya Nene indisunda mwemwe ka 7 ukuyana na mawembuko yinu.29Mwemwe muliwalya imiwili ya wana winu awalumendo; mwemwe muliwalya imiwili ya wana winu awakazyana. 30Nene indiyonona amasyo yinu ayakupepela amakolania, indiputulania utuzuwo twinu utwa vya kununtchizya, nga indisumba imivimba yinu ni ya makolania yinu, nga Nene nenganye ndiwapata mwemwe.31Nene indipiliwula imisumba yinu ukuwa ayivongoke swinya indiyonona amasyo yinu yakupepela. Nene inthalitemwa nu kununtchila kwa vyawupe vyinu. 32Nene indiyonona insi. Awalwani winu wano waliwayikala mulyanye awalizunguka ni myonenelo. 33Nene indisasya mwemwe ukuya mu zyansi, nga indifumya e panga wane nu kukonkha mwemwe. Insi yinu yilisyala yenga, ni misumba yinu yiliwa a yivongoke.34Ngapano insi yizewela awa Sabata wakwe mumphindi yonsi yiliwa yenga nga muliwa munsi ya walwani winu. Mu mphindi yoyo, insi yilipuza nu kuzewela awa Sabata wakwe. 35Lyonsi lino yiliwa yenga, yiliwa nu kupuza, kuno kuliwa a kupuza kuno kutalinji penepo na wa Sabata winu, pano mwemwe mwikalanga mwenemo. 36Lelo kwe mwemwe wano mulisyala mu zyansi zya walwani winu, Nene indituma inthete mu myenzo yinu alyakuti ichongo cha kuputa kwa mphepo kuliwatinia mwemwe, nga mulisamala ngati wakuwasamazya nu panga. Mwemwe mulipona, napano kusi nanthi wumwi wino akuwasamazya.37Mwemwe muliwapunuzyana wonga nu muwuye ngat mwemwe mukusamala ukufuma kwe panga, napano nanthi wonga akuwasamazya mwemwe. Mwemwe mutaliwa na maka ukuti mwimilile paminso ya walwani winu. 38Mwemwe mulifwila mu zyansi, swinya izyansi zya walwani winu zililya mwemwe. 39Wawo wano walisyala mwakwe mwemwe waliyononeka mu mawembuko yawo, mulyanye mu zyansi zya walwani wawo, swinya umulandu wa mawembuko ya wakwasi wawo awaliyononeka nawonye.40Lelo ndi wazumilizya amawembuko yawo na ya wakwasi wawo, nga ukuphiliwuchila kwawo mwakwe kuno watasuwizilwe kwe Nene, na swinya ukupita kwawo ukususya Nene-- 41kuno kwalenzile Nene ukuti imphiliwuke ukususya woliwo nga Nene nalesile woliwo ukwinjila mu zyansi zya walwani wawo--Ndi imyenzo yawo iyisita kuputulwa yiza yayichefya, swinya ndi awazumilizyania nu kufundwa muno amawembuko yawo, 42apano Nene indiyizuka ilayano lyane nu Yakobe, ilayano lyane nu Ayizeki, ni layano lyane nu Abrahamu; na swinya, Nene indiyizuka insi.43Insi yilisyiwa na woliwo, achaleka yiliwa ni chimwemwe na wa Sabata wakwe pano yichilinji ayisyale nanthi woliwo. Awalilipa kwi sundo lya mawembuko yawo umulandu woliwo awenecho wakana imivwanjile yane nu kupata amasundo yane.44Lelo pa vyonsi ivinthu vyoo, pano awaliwa munsi ya walwani wawo, Nene inthaliwakana woliwo, nanthi Nene a kupata woliwo alyakuti imbamalizye woliwo nu kunona nga inthaye ilayano lyane na woliwo, amuno Nene ne Yawe e Leza wawo. 45Ukuwa umulandu woliwo Nene indiyizuka ilayano na wa nyenya wawo, wano Nene nafumizye munsi ya Ijiputi mu kulola kwa zyansi, alyakuti Nene imbe ne Leza wawo. Nene ne Yawe.''46Yaa a malamulo, imivyanjile, na masundo yano YAwe apanzile pakasi pe weliwe na wanthu wa Izirayeli pa Lupili lwa

27

1Yawe avwanzile kwe Mose nga atili, 2''Vwanga ku wanthu wa Izirayeli nu kuti kwe woliwo, 'Ndi wumwi akupanga ifingo kwe Yawe, muwawomvya imitengo yoo.3Ichipimo chinu ku mutengo wa monsi uwa myaka 20 ukufika 60 wufwile wuwe amashekelo 50 aya siliva, ukuyana ni shekelo ya mu chiwanza. 4Ku mwanachi wa myaka iyiyane umutengo wa chipimo wufwile wuwe amashekelo 30.5Ukufuma imyaka 5 ukufika 20 umutengo wa monsi wufwile wuwe ama shekelo 20, nga ku mwanachi ama shekelo 10. 6Ukufuma umwezi wonga ukufika imyaka 5 ichipimo chinu ku monsi chifwile chiwe ama shekelo 5 aya siliva, nga umwanachi ama shekelo yatatu aya siliva.7Ukufuma imyaka 60 na papela ku monsi ichipimo chinu icha mutengo chifwile chiwe amashekelo 15, nga ku mwanachi amashekelo 10. 8Ukuwa ndi umunthu wino akupanga ifingo atanga alipe ichipimo cha mutengo, apano umunthunye weyo ukipilwa afwile aloleswe kwe nanzuwi, nga e nanzuwi aliwika umutengo wa munthu ku mutengo wakwe weyo wino akupanga ifingo nanthi angakwanisya.9Ndi chino akufinjila penepo a chinyamana chino a chakuzumilizwa kwe Yawe, ichigawa chilichonsi icha chinyamananye chocho chiliwa a chitele. 10Umunthu weyo afwile atakatele achitananie pamwi ayinjizye ichizima pa chiwipe, pamwi ichiwipe pa chizima. Ndi ayinjizya ichinyamana chonga pa chiwuye, vyonsinye viliwa a vitele.11Ukuwa kweni, ndi chocho chino umunthu afinga ukuti ape Yawe a chinyale, alyakuti Yawe atanga achizumile chenecho, apano umunthunye weyo afwile alete ichinyamana kwe nanzuwi. 12E nanzuwi alipa chenecho umutengo, ukuyana ni mitengo ya vinyamana munsi. Wuliwonsi umutengo e nanzuwi awika pa chinyamana, wowonye wuliwa a mutengo wakwe. 13Ndi umwenecho akulonda ukuti akombole chenecho, apano chonga mu visano ku mutengo wakwe wuliyonjezwa pa mutengo wakukombolela.14Pano u monsi apatulila pambali ing'anda yakwe ukuwa a chawupe ichitele kwe Yawe, apano e nanzuwi aliwika umutengo wakwe ngati a yizima pamwi a yiwipe. Wuliwonsi umutengo wuno e nanzuwi awika penepo, chiliwa wowonye. 15Ukuwa ndi umwenecho wino apatulila ing'anda yakwe akulonda ukuti akombole yeneyo, afwile ayonjelezye penepo chongo mu visano ku mutengo wakwe wa kukombolela, nga yilinyochela kwe weliwe.16Ndi u monsi apatulila pambali ichalo chakwe, apano umutengo wakwe wuliwa umwa kuyanana ku mutengo wa mbeyu zino zililondeka ukukomela mwenemo--i homa ya bale liliwa pa mutengo wa mashekelo 50 aya siliva.17Ndi awika pambali ichalo chakwe mu mwaka wakukombolwa, umutengo wakwe wuliwa wulyanye. 18Ukuwa ndi awika pambali ichalo chakwe lyo umwaka wa kukombolwa wapita, apano e nanzuwi afwile awelenjele umutengo wa chalo ku mphendwa ya myaka yano yalisyala ukufika ku mwaka wa kukombolwa uwa kukonkha penepo, nga umutengo wakwe wufwile wike.19Ndi u monsi wino apatuzile ichalo chakwe akulonda akombole chenecho, apano afwile ayonjelezye chonga mu visano ku mutengo wakwe, nga chilinyochela kwe weliwe. 20Ndi apotwa ukukombola ichalo, pamwi ndi akazizye ichalo kwe wunji umunthu, chitanga chikombolwe swinya. 21Mumalo mwakwe, ichalo, pano chapusukwa mu mwaka wa kukombolwa, chiliwa achawupe kwe Yawe ichitele, ngati a chalo chino chipilwe kwe Yawe muyayaya. Chiliwa acha kwe nanzuwi.22Ndi u monsi apatulila pambali ichalo chino akazile, kweni ichalonye chocho chisi a mbali ya chalo cha luko, 23apano e nanzuwi aliyelengania umutengo wakwe ukufika mu mwaka wa kukombolwa, nga u monsinye weyo afwile alipe umutengo wakwe pa wanda wowo ngati a chawupe chakwe Yawe ichitele.24Mu mwaka wa kukombolwa, ichalo chilinyoka ku munthu wino akazile kweneko, ku mwenecho wa chalo. 25Imitengo yonsi yifwile yipimwe ukuyana nu wung'wame wa shekelo lya chiwanza. Amagera 20 yafwile yayane ni shekelo lyonga.26Nanthi wonga afwile apatulile pambali e katote mu vinyamana, amuno e katote awakwe Yawe kali; nanthi a kambaku pamwi e nang'onzi, awakwe Yawe. 27Ndi a chinyamana ichinyale, apano umwencho angakala chenecho pa mutengo wakwe, nga chonga mu visano chifwile chonjelezwe ku mutengonye wowo. Ndi ichinyamana chitakombozilwe, apano chingakazwa pa mutengo wuno wuwisilwe.28Ukuwa nanthi chimwi chino umunthu alechela kwe Yawe, ukufuma ku vyonsi vino alinavyo, nanthi angawa a munthu pamwi ichinyamana, pamwi ichalo cha luko, chingakazwa pamwi ukukombolwa. Vilivyonsi vino vyalechelwa a vitele nkhani kwe Yawe. 29Pasi ichilipo chino chingalipwa muno umunthu wino alechezilwe ku kononekwa. Umunthunye weyo afwile awikwe ku wufwe.30Ichi kumi chonsi icha chalo, nanthi chingawa acha malezi pamwi icha vikomwa, achakwe Yawe. A chitele kwe Yawe. 31Ndi umunthu akombola chimwi ichi kumi chakwe, afwile ayonjelezye chonga mu visano ku mutengo wakwe.32Lelo muno ichi kumi cha ng'ombe pamwi ing'onzi, chonsi chino chikupita ni nsonzo ya kachema, chonga mwi kumi chifwile chiwikwe pambali kwe Yawe. 33E kachema atize atele avwambe ichizima pamwi ichiwipe mu vinyamana, swinya atize atele ayinjizye chonga mu chiwuye. Ndi ayelezya ukutanania, apano vyonsi vino atanania viliwa a vitele. Vitanga vikombolwe.'''34Yaa a malamulo yano Yawe apile pa Lupili Sinayi kwe Mose muno awanthu wa Izirayeli.

Deuteronomy

1

1Yaa a mazwi yano Mose avwanzile ku wonsi awa Izirayei pambalama pe Yorodani mu lupalang'ang'a, mu mbali mwa Luzi lwa Yorodani ukulolana nu Sufi, pakasi pe Parani, Tofelo, Labani, Hazeroti, nu Dizahabu. 2A wulendo wa manda 11 ukufuma ku Horebu ukuya ku Kadeshi Baraneya ukupitila ku Lupili lwa Seri.3Chachitisile mu mwaka wa 40, mu mwezi wa 11, pa wanda wakutalichila uwa mwezi, kuno Mose avwanzile ku wanthu wa Izirayeli, ukuwanena woliwo wonsi ukuti Yawe alamulizile weliwe ukuyana na woliwo. 4Paa palinji lyo Yawe apile inkhondo kwe Sihoni imfumu ya wa Amori, wano wikalanga mu Heshiboni, swinya Ogo imfumu ya Bashani, wino wikalanga mu Ashataroti pe Edireyi.5Pamabala pe Yorodani, munsi ya Mowabu, Mose atalisile ukuwizya ivisambilizyo vyoo, atili, 6''Yawe e Leza witu avwanzile kwe sweswe pe Horebu, atili, 'Mwemwe mwikalisya sana munsi ya lupili.7Piliwukani nu kutalika uwulendo winu, nga muye kunsi ya lupili iya wa Amori, na kumasyo yonsi kupipi na kulyanye mumbali mwe Luzi lwa Yorodani, munsi ya lupili, mu Negev, na mumbali mwe sumbi--insi ya wa kenani, na mu Lebanoni ukuya ukufika mu luzi ulukulu, ulwa Yufereti. 8Lolani, Nene nayiwika insi pankholelo zyinu; yinjilani mukasi nu kupoka insi yino Yawe afinjizile ku watata winu--kwe Abrahamu, kwe Ayizeki, na kwe Yakobe--ukupa kwe woliwo na ku wana wawo pa nkholelo zyawo.9Nene navwanzile kwe mwemwe pa mphindi yilyanye, natinji, 'Nene nthanga inkhwanisye ukuwanyamula mwensi nenga. 10Yawe e Leza winu wavuzya mwemwe, swinya, lolani, ilelo muli ngati a wuvule wa nthanda mupela. 11Nkhulenga Yawe, e Leza wa watata winu, ayonjelezye ukuvuzya ukuchila vyo muli nomba, nu kuwalota mwemwe, ndivino alayizizye mwemwe!12Ukuwa nene nenga ningakwanisya wuliwuli ukunyamula e katundu winu, iving'wame vyinu, nu kupanzinkhana kwinu? 13Senda awonsi wa mano, awonsi awa kwivwichisya, swinya awonsi awa myikalile iyizima ukufuma ku luko lulilonsi, nga ndipanga woliwo wawe a wanankholelo pakwe mwemwe.' 14Wewe wantholelezile nga watili, Ichinthu chino wewe uvwanzile a chizima kwe sweswe ukuti tuwombe.'15Achaleka nene nasenzile a nankholelo awa maluko yinu, awonsi awa mano, swinya awonsi awa myikalile iyizima, nga napanzile woliwo ukuwa wa nankholelo pakwe mwemwe, awa katungulula wa 1000, wakatungulula wa 100, wakatungulula wa 50, wakatungulula wa 10, swinya awa bwana, u luko nu luko. 16Nene nalamulizile awa kalonga awa mphindi yilyanye, natili, 'Yivwani ukupanzinkhana pakasi pa wanyina winu, nga mulonge umwa kusimichila pakasi pa munsi nu munyina wakwe, swinya nu mulendo wino ali na weliwe.17Mwemwe mutalilanjizya uku temwela ku aliwensi mu mipanzinkhane; mwemwe muliwayivya ukufuma ku mukulu na kumutichi nanthi akulesyania. Mwemwe mutaliwatina ichipumi cha monsi, amuno ukulonga akwakwe Leza. Ukupanzinkhana kuno akutale kwe mwemwe, muliwandetela nene nga ndikwivwa.' 18Nene nalamulizile mwemwe pa mphindi yilyanye vyonsi ivinthu vino mwemwe muliwawomba.19Twapisile uwulendo ukufuma ku Horebu nga twayile ukupitila mu lupalang'ang'a ulukulu swinya ulwa kutinia luno mwemwe mwaweni, pa nzila ukuya ku lupili lwa wa Amori, ndimuno Yawe e Leza witu alamulizile sweswe; Nga twiza ku Kadeshi Baraniya.20Nene natili kwe mwemwe, 'Mwemwe mwiza kunsi ya lupili lwa wa Amori, yino Yawe e Leza witu ali nukupa sweswe. 21Lolani, Yawe e Leza winu awisile insi pankholelo zyinu; yanji, muyipoke, ndivino Yawe, e Leza wa watata winu, avwanzile kwe mwemwe; mutakati mwatina, pamwi ukunyochela mwisinda.'22Aliwensi wakwe mwemwe ayizile kwe ne nu kuti, 'Zanji tutume awonsi pankholelo zya sweswe, alyakuti waye wavwambilizye insi muno sweswe, nu kuleta kwe sweswe izwi ilya nzila yakwe muno tungatalichila inkhondo, swinya ukuyana ni misumba kwe yino tulifichila.' 23Ipanzyo lyoo nalikunzile nkhaninye; Nasenzile awonsi ikumi na wawili (12) mwakwe mwemwe, umonsi wonga pa luko luli lonsi. 24Awapiliwukuya nu kuya kunsi ya lupili, wiza mwisika mwa Eshikolo, nga wakolowezizye yeneyo.25Awasenzile vimwi ivipaswa vya munsinye yoyo mu makasa yawo nga wizile navyo kwe sweswe. Awalesile swinya izwi nga awatili, 'ansi iyizima yino Yawe e Leza witu akupa kwe sweswe.'26Lelo mwakanile ukuti mupange inkhondo, ukuwa mwakanile umwa kususya ilamulo lyakwe Yawe e Leza winu. 27Mwemwe mwayilizyanizye mu mahema yinu nga mwatili, ''A mulundu wakuti Yawe apasile sweswe acho alesile sweswe ukufuma munsi ya Ijiputi, ukuti ape sweswe mu makasa aya wa Amori ukuti wonone sweswe. 28Wuzye tungaya kwinye nomba? Awanyina witu wapanzile ukuti imyenzo yitu yisunguluke, wati, 'Awanthunye wawo awakulu swinya awatali ukulusya sweswe; imisumba yawo ayikulu swinya amalupaso yawo ayatali ukufika mwiyulu; sweswe tuweni awana awalumendo awakwe Anakimu kulyanye.'''29Ngapano natili kwe mwemwe, 'Mutakati muwe ni nthete, nanthi a kutina woliwo. 30Yawe e Leza winu, wino akupita pa nkholelo zyinu, Weni aliwalwa muno mwemwe, ngati a vyonsi vino awomvile muno mwemwe mu Ijiputi paminso yinu, 31swinya na mu lupalang'ang'a, muno mwemwe muweni muno Yawe e Leza winu anyamuzile mwemwe, ndivino umonsi akanyamula umwana wakwe umulumendo, kulikonsi kuno ukufika mwemwe mwiza ku masyo yaa.'32Lelo napano mwivwile izwi lyoo mwemwe mutasuwizile Yawe e Leza winu, 33wino ayile pankholelo zyinu munzila ukuti awazanile amasyo aya kuti mwemwe muzenge ivisakasa, mu mulilo pa wusiku nga mwi wingo pamusanya.34Yawe avwile amazwi yinu nga afulizwe; afinjizilwe nga atili, 35'Nakawuzyenye nanthi wonga mu wonsi waa awa nkhulo iyiwipe walilola insi iyizima yino nafinjizile ukuti ndipa ku wanyenya winu, 36ukufumyako Kalebu umwana umulumendo uwakwe Jefune. Weni aliyilola yeneyo swinya indipa kwe weliwe na wana wakwe insi yino itamba lyakwe lyalyata, umulandu akonsile Yawe nu mwenzowakwe wonsi.'37Ne Yawenye alinji a mufulwe na nene umulandu wa mwemwe, atinji, 'Wewe nawenye utaliyinjila mulyanye, 38Yoswa umwana umulumendo uwakwe Nuni, wino akwimilila pankholelo zyako, weni aliyinjila mulyanye; uwomye weliwe, amuno alikolela Izirayeli ukuti apyane yeneyo.39Lelo, awana winu awatichi, wano mwatinji waliyimba, wano ilelo watamanyile ichizima pamwi ichiwipe--awaliyinjila mulyanye. Kwe woliwo Nene indipa yeneyo, swinya yiliwa a yawo. 40Ukuwa kwe mwemwe, piliwukani nukusenda uwulendo ukuya mu lupalang'ang'a mu nzila ya kuya kwe Sumbi wa Matete.'41Ngapano mwemwe mwatolelezile nga mwatili kwe nene, 'Sweswe twawembuka kwe ukususya Yawe; sweswe twandi tuye nu kulwa, swinya tiliknkha vyonsi vino Yawe e Leza witu alamulizile sweswe ukuti tuwombe.' Aliwensi umonsi mwakwe mwemwe zwalani ivilwilo vya nkhondo, nga mwayisenginie ukuti mulwe ninsi ya lupili. 42Yawe atili kwe nene, 'Vwanga kwe woliwo, ''Mutakati mutalike inkhondo, amuno Nene nthandi imbe na mwemwe, swinya mwemwe mulichimvwa na walwani winu.'43Nene navwanzile kwe mwemwe mu nzila yoo, kweni mwemwe mutivwichisizye. Mwemwe mwasusizye i lamulo lyakwe Yawe; mwemwe mwalinji nu lukani nga mwapa inkhondo insi ya lupili. 44Ukuwa awa Amori, wano wikalanga munsi ya lupili, awiza ukususya mwemwe nu kuwasamazya ngati a nzuchi, nga awuma mwemwe mu Seri, ukuya naku Horoma.45Mwemwe amwanyoko nga mwalila pankholelo zyakwe Yawe; ukuwa Yawe nanthi kwivwa izwi lyinu, nanthi akuteyelezya kwe mwemwe. 46Achaleka mwemwe mwikazile mu Kadeshi amanda ayavule, yonsi amanda yano mwikazile mulyanye.

2

1Ngapano twapiluwusile nga atusenda uwulendo ukuya mu lupalng'ang'a mu nzila ya kuya kwe Sumbi wa Matete, ndi vino Yawe avwanzile kwe nene; twapisile ukuliwilizya u Lupili Seri amanda ayavule. 2Yawe avwanzile kwe nene, atili, 3'Mwemwe mwapita ukuliwilizya ulupili loo mphela; piliwukani ukuya ku mupoto.4Lamulila awanthu, uti, ''Mwemwe mwandi mupitile imphaka na wanyina winu, awana wakwe Esawu, wano wikala mu Seri; awaliwa ni nthete muno mwemwe. Achaleka chenjelani 5mutize mulwe na woliwo, amuno Nene nthalipa mwemwe insi yawo nanthi yimwi, awe, nanthi a litamba lyinu ukuti mulyate mwenemo; amuno napile u Lupili Seri ngati a lwawo.6Mwemwe mulikala ichakulya ukufuma kwe woliwo ni ndalama, alyakuti mungalya; swinya mwemwe mulikala aminzi yakung'wa ukufuma kwe woliwo ni ndalama, alyakuti mungang'wa. 7Amuno Yawe e Leza winu alosile mwemwe ku milimo yonsi iya makasa yinu; Weni amanyile ukupita kwinu mu lupalang'ang'a ulukulu. Mu myaka yoo 40 Yawe e Leza winu ali namwe, swinya mwemwe mutasovile nanthi chimwi.'''8Achaleka twapisile mupipi na wanyina witu, awana wakwe Esawu wano wikala mu Seri, ukutali nu musewu wa Araba, ukufuma ku Elati nu kufuma ku Eziyoni Geba. Ngapano ukupiliwuka nu kuchila mu nzila ya lupalang'ang'a lwa Mowabi.9Yawe atili kwe nene, 'Mutakati muchuzye Mowabi, swinya mutakati mulwe na woliwo mu nkhondo. Amuno Nene nthalipa mwemwe insi yakwe ukuti yiwe ayinu, umulandu Nene napile Ari ku wana wakwe Loti, ukuti yiwe ayawo.'10(Awa Emite wikalanga kulyanye kali, awanthu awakulu, awavule, swinya awatali ngati awa Anakimu, 11waa swinya wakulolwa ukuwa awa Refayimu, ngati awa Anakimu; lelo awa Mowabi wakwita woliwo awa Emite.12Awa Hori nawoye wikalanga mu Seri kali, lelo wana wakwe Esawu wachimvizye woliwo. Awawononezile woliwo paminso ya woliwo nga wikazile mwenemo mu masyo yawo, ngati muno Izirayeli awomvile kunsi yino Yawe apile woliwo ukuti yiwe ayawo.)13'''Nomba katukani nu kuya ku kaluzi Zeredi.' Achaleka twayile ku kaluzi Zeredi. 14Nomba amanda ukufuma pano twizile ukufuma mu Kadeshi Baraneya ukufika ukulowoka akaluzi zeredi, yalinji imyaka 38. Yalinji a mphindi yino awanthu wonsi wano wamanyile ukulwa wasila pakasi pa wanthu, ndivino Yawe afinjizile kwe woliwo. 15Ukonjelezya, ikasa lyakwe Yawe lyasusizye inkhulo yilyanye alyakuti lyonone woliwo ukufuma ku wanthu ukufika pano wonsi wasila.16Achaleka chachitisile, pano awanthu wonsi awamaka ukuti wangalwa wafwa swinya wafuma pakasi pa wanthu, 17apano Yawe avwanzile kwe nene, atili, 18'Mwemwe ilelo mwapitilila Ari, imphaka ya Amoni. 19Pano mwiza kupipi ni mbali ya wanthu wa Amoni, mukati muwachuzye pamwi ukulwa nawo; amuno Nene nthalipa mwemwe nanthi yimwi insi ya wanthu wa Amoni ukuti yiwe ayinu; umulandu Nene napa yeneyo ku wana wakwe Loti ngati ayawo.'''20(Yoyo nayonye yili ngati ansi ya wa Refayimu. Awa Refayimu wikalanga mulyanye kali--lelo awa Amoni witanga woliwo Zamuzumimu-- 21wakule wuli aanthu, awavule, awatali ngati awa Anakimu. Ukuwa Yawe ayononezile woliwo paminso ya wa Amoni, swinya wachimvizye woliwo nga wikala mu masyo yawo. 22Wee Yawe swinya awomvezile muno awanthu wa Esawu, wano wikala mu Seri, pano Weni ayononezile awa Hori ukufumo pankholelo zyawo, swinya awana wakwe Esawu wachimvizye woliwo nga wikala mu masyo yawo ukufika ilelo.23Lelo muno awa Vite wano wikazile mutwaya ukufika Gaza, Kafutorimu, wano wafuma ku Kafuto, wononezile woliwo nga awikala mu masyo yawo.)24'''Nomba katukani, yanji pa wulendo winu, nga mupitilile i Chikombe cha Arinoni; Nene napa mu makasa yinu Sihoni umu Amori, imfumu Heshiboni, ninsi yakwe. Mutalike ukuyisenda, swinya mulwe na weliwe inkhondo. 25Ilelo nandi inthalike ukuwika inthete nu kutinia ukwa mwemwe pa wanthu wano wali pansi pi yulu lyonsi; waliyivwa ilyasi lya kwe mwemwe nga awali zekema nukuwa nu wuluma umulandu wakwe mwemwe.'26Nene natumile inthumwi ukufuma mu Lupalang'ang'a lwa Kedemoti ukuya ku Sihoni, imfumu ya Heshiboni, na mazwi ya mutende, natili, 27'Lekani imphite munsi yinu; nandi imphite mu musewu uwukulu; inthalipiluchila nanthi a ku ndilo nanthi aku kamani.28Mwemwe mulinkhazizya ichakulya ni ndalama, alyakuti nene ningalya; mumphe nene aminzi pa ndalama, alyakuti nene ningang'wa; chonga nkhulenga ukuti imphite na matamba yane; 29ndivino awana wakwe Esawu wano wikala mu Seri, swinya ndivino awa Mowabu wano wikala mu Ari, wawomvile muno nene; ukufika pano nalowoka Yorodani ukwinjila munsi yino Yawe e Leza witu uli nukupa sweswe.'30Ukuwa Sihoni, imfumu ya Heshiboni, watazumilizizye ukuti tupitile mwe weliwe; amuno Yawe e Leza winu awomizye umyelenganio yakwe nu mwenzo wakwe apanzile ukuwa wutale, ukuti Weni angamuchimvya weliwe ukuwomvya amaka yinu, chino awomvile ilelo. 31Yawe atili kwe nene, 'Lola, Nene inthalisile ukupoka Sihoni ninsi yakwe paminso yinu; talikanji ukusenda yiwe ayinu, alyakuti mungapyana insi yakwe.'32Ngapano Sihoni ayizile ukususya sweswe, weni na wanthu wakwe wonsi, ukuti tulwe pa Jahazi. 33Yawe e Leza witu apile weliwe kwe sweswe nga twachimvizye weliwe na wana wakwe awalumendo na wanthu wakwe wonsi.34Atusenda imisumba yakwe yonsi pa mphindi yilyanye nu konona sana imisumba yonsi--awonsi na wanachi na wana; tutasyile nanthi wumwi umulanzi. 35Ivitekwa vyenga avyo atuyisendela swenga, apaliponga na vyonsi ivya mu misumba yino twasenzile.36Ukufuma Arowa, wino ali mumbali mu chikombe cha Arinoni, nu kufuma mu musumba wuno wuli mu chikombe, inzila yonsi ukuya ku Giliyedi, patalinji nanthi wonga umusumba uwutali kwe sweswe. Yawe e Leza witu apile yoliyo mu makasa yitu. 37Kwalinji kwenga kunsi ya wana wa Amoni kuno mwemwe mutayile, na kumbali ya Luzi Jaboku, ni misumba yansi ya lupili--konsi kuno Yawe alesizye sweswe ukuti tuye.

3

1Ngapano sweswe utapiliwuka nga twayile inzila yakuya ku Bashani. Ogu, imfumu ya Bashani, wizile nu kutalika inkhondo na sweswe, weni na wanthu wakwe wonsi, ukuti walwe pe Edireyi. 2Yawe atili kwe nene, 'Mutakati mutine weliwe; amuno Nene imphile mwemwe ukuchimvya pe weliwe swinya imbisile awanthu wakwe wonsi ninsi yakwe pansi pa maka yako. Wewe ulichita kwe weliwe ndivino wawomvile kwe Sihoni, imfumu ya wa Amori, wino wikalanga pe Heshiboni.'3Achaleka Yawe e Leza witu apile sweswe swinya ukuchimvya pe Ogu imfumu ya ku Bashani, nga awanthu wakwe wonsi wawisilwe pansi pa maka yitu. Sweswe atuma woliwo ukufika pasyazile nanthi wonga umunthu wakwe. 4Atusenda imisumba yakwe yonsi pa mphindi yilyanye. Patalinji nanthi wonga mu misumba 60 wuno tutasenzile ukufuma kwe woliwo--ichigawa chonsi icha Arigobu, uwufumu wakwe Ogu mu Bashani.5Yoo yalinji a misumba yonsi yino yalinji na malupaso aya maluwumba ayatali, ivisakati, ni vyakuchinjilila; choo chalinji pambali pa zyankhaya zino zitalinji na malupaso. 6Atumongolania woliwo pyutu, ndivino twawomvile kwe Sihoni imfumu ya ku Heshiboni, atumongolania pyutu umusumba wuliwonsi--awonsi na wanachi na wana. 7Kweni ivitekwa vyonsi nu katundu wa mu misumba twaposile ukuwa awitu.8Pa mphindi yilyanye atusenda insi ukufuma mu makasa ya mfumu ziwili izya wa Amori, wano walinji pambalama pe Yorodani, ukufuma mu chikombe cha Arinoni ukufika Lupili Herimoni 9(Lupili Herimoni lukwitwa Siriyoni na wa Sidoni, lelo awa Amori wakulwita Seniri) 10ni misumba yonsi iya pansi, Giliyedi wensi, nu Bashani wonsi, konsi ukufika ku Saleka nu Edireyi, imisumba ya wufumu wa Ogu mu Bashani.11(Kwe wano wasyazile mu luko lwa Refayimu, Ogu wenga imfumu ya Bashani awino wasyazile. Lolani! apa kulala pakwe palinji pa visulo. Wuzye kutalinji a ku Raba, kuno awana wa Amoni wikala? Yalinji ama kyubiti 9 uwutali swinya ama kyubiti 4 mu wufupi, muno awanthu wakupimila.)12''Insi yoo yinu atusenda ukuwa ayitu pa mphindi yilyanye--ukufuma Arowara, wino ali mumbali mwa chikombe cha Arinoni, swinya nunsu ya nsi ya lupili lwa Giliyedi, ni misumba yakwe--nene napile ku wa Rubeni na ku wa Gadi. 13E Giliyedi wino asyazile ne Bashani wensi, uwufumu wakwe Ogu, nene napile ku nunsu ya luko lwa Manase. (Ichigawa chonsi icha Arigobu, swinya e Bashani wensi. Ichigawanye chocho chikwitwa insi ya Refayimu.14Jaya, umwana wakwe Manase, asenda ichigawa chonsi icha Arigobu ukufika ku mphaka ya wa Geshuri na wa Maakati. Ayisile ichigawa chocho, ne Bashaninye, izina lyakwe umwenecho, Havoti Jaya, ukufika ku wanda woo.)15Nene napile Giliyedi kwe Makiri. 16Ku wa Rubeni na ku wa Gadi nene napile ichigawa ukufuma Giliyedi ukuya ku chikombe cha Arinoni--pakasi pa chikombe a mphaka ya chigawa--na ku Luzi Jaboku, luno a mphaka na wana wakwe Amoni.17Imphaka yinji yili swinya pansi pa chikombe cha Luzi Yorodani, ukufuma Kinereti ukuya kwe Sumbi Araba (wino we Sumbi Muchele) ukuya mu lwika lwa Lupili Pisiga kuwufumililo wi lanzi.18Nene nalamulizile mwemwe p mphindi yilyanye, natili, 'Yawe e Leza winu apile mwemwe insi yoo ukuwa ayinu; wonsi awonsi wa nkhondo, walipita ni vilwilo paminso ya wanyina winu, awanthu wa Izirayeli.19Ukuwa awachi winu, awana winu, ni vitekwa vyinu (Nene imanyile kuno muli ni vitekwa ivivule sana), waliyikala mu misumba yino nene imphile kwe mwemwe, 20ukufika pano Yawe apa ukupuza awanyina winu, ndivino awomvile kwe mwemwe, ukufika pano nawonye wapoka ukuwa ayawo insi yino Yawe e Leza winu akupa woliwo pa mbalama ya Yorodani; ngapano muliwanyoka, umunthu wensi mwakwe mwemwe, ukuya ku chalo chakwe umwenecho chino nene imphile mwemwe.'21Nene nalamulizile Yoswa pa mphindi yilyanye, natili, 'Aminso yako yaweni vyonsi vino Yawe e Leza wako awomvile ku mfumu ziwili; Yawe aliwomba chilichonga ku ma wufumu yonsi kuno wewe ukuya. 22Wewe utize utine woliwo, amuno Yawe e Leza wako awino ali lwila wewe.'23Nene nalenzile Yawe pa mphindi yilyanye, natili, 'E 24Mfumu Yawe, wewe atalisile ukulanjizya umuwomvi wako uwukulu wako ni kasa lyako ilya maka; amuno wuzye a lezachi wino ali mwiyulu pamwi pansi ya pansi wino angawomba imilimo ngati yino uwomvile, swinya imiwombele ya maka iyiyane? 25Leka nene inje kweneko, nkhukulenga, nu kulola insi iyizima yino yili pa mbalama pa Yorodani, yilya insi ya lupili iyizima, na swinya ku Lebanoni.'26Ukuwa Yawe afulizwe na nene umulandu wa mwemwe; Weni atateyelezizye kwe nene. Yawe atili kwe nene, 'Leka choo chikuyane--utakatwalilile ukwanga kwe Nene ivya mazwi yaa: 27yanga papela pa Pisiga nga winusye aminso yako ku winjililo wi lanzi, ku mupoto, ku mwela na kuwufumililo wi lanzi; Ulole na minso yako, amuno wewe utalilowoka e Yorodani.28Mu malo mwakwe, munene Yoswa swinya umuwomye nu kupa weliwe amaka, amuno weni alilowoka paminso ya wanthu waa, swinya alipanjisya woliwo ukuti wapyane insi yino wewe uliyilola.' 29Achaleka atwikala mu chikombe imbali yinji iya Beti Piyo.

4

1Nomba, Izirayeli, teyelezya ku ma sundo na mapanzyo yano Nene indi papipi ukuti insambilizye mwemwe, ukuti muwawomba yoliyo; alyakuti mwemwe mungikala nu kwinjila mwenemo nu kusenda insi yiwe ayinu yino Yawe, e Leza wa wakwasi winu, ali nukupa mwemwe. 2Mwemwe mutaliyonjelezya ku mazwi yano Nene indamulizile mwemwe, nanthi akuchefya yeneyo, alyakuti mwemwe musunje amalamulo yakwe Yawe e Leza winuyano Nene indi papipi ukuti indamulile mwemwe.3Aminso yinu yaweni chino Yawe awomvire umulandu wakwe Bala Piyo; muno awonsi wonsi wano wakonsile e Bala waku Piyo, Yawe e Leza winu ayononile woliwo ukufuma pakasi pinu. 4Ukuwa mwemwe wano mwamatilila kwe Yawe e Leza winu mwe walanzi ilelo, aliwensi mwakwe mwemwe.5Lolani, Nene insambilizizye mwemwe amasundo na mapanzyo, ndivino Yawe e Leza wane alamulizile nene, ukuti mwemwe muwawomba wowonye mukasi munsi yino mwemwe mukwinjila ukuti yiwe ayinu. 6Achaleka muwasunje nu kuwawomba; amuno yaa a mano yinu swinya ukwivwichisya kwinu mu kulola kwa wanthu wano waliyivwa ivya masundo yonsi yano yawalisilwe na waliwati, 'Nakawuzyenye u luko ulukulu loo a lwa wanthu wa mano nu kwivwichisya.'7Amuno wuzye a lukochi ulukulu lulipo luno luli nu leza wawo papipi na woliwo, ndivino Yawe e Leza ali lyonsi lino twapunda pakwe weliwe? 8Wuzye a lukochi lunji ulukulu luno luli penepo luno luli na masundo na mapanzyo ayasimichile ngati yonsi amasundo yano nene nkhutanthika pa minso yino ilelo?9Chonga mulolechesye swinya muwe minso mwewenecho, alyakuti muti mwiwilile vyoo ivinthu vino aminso yinu yaweni, alyakuti vitize vifume mu menzo yinu amanda yonsi ya wulanzi winu. Mumalo mwakwe, pangani vimanyikwe ku wana winu na ku wana wawo. 10Pa wanda wuno mwimilizile paminso yakwe Yawe e Leza winu pa Horebu, pano Yawe atili kwe nene, 'Mbunganichila Nene awanthu, nga ndipanga woliwo wivwe amazwi yane, ukuti wangasambilila ukutina Nene amanda yawo yonsi ayakwikalila munsi ya pansi, swinya ukuti wangasambilizya awana wawo.'11Mwemwe amwiza nu kwimilila umwakutalichila mwa lupili. U lupili lwizile lwaka nu mulilo ukuya ku mwenzo wa mwiyulu, ni mfizi, iwingo, ni mfizi iyikulu. 12Yawe avwanzile kwe mwemwe ukufuma pakasi pa mulilo; mwivwile izwi nu kuvwanga kwakwe, ukuwa mutaweni nanthi a muwili; mwemwe amwivwa izwi mphela.13Weni alanjizizye kwe mwemwe ilayano lyakwe lino Weni alamulizile mwemwe ukuti muwawomba, a Malamulo Ikumi. Weni awalisile yeneyo pa mawe yawili. 14Yawe alamulizile nene mu mphindi yilyanye ukuti insambizye mwemwe amasundo ni mayololosyo, alyakuti mungawomba yoliyo munsi yino mukulowoka ukuti muye muyisende yiwe ayinu.15Achaleka muyilolechesye mwenga mwewenecho--amuno mutaweni nanthi a muwili pano Yawe avwanzile kwe mwemwe pe Horebu ukufuma mukasi mu mulilo-- 16ukuti mutize muyinange mwenga swinya ukuti mwize mupange ichikolania mu milolechele ya chilichonsi ichinthu, icha kuloleka ngati a monsi pamwi umwanachi, 17ichiyanane na chilichonsi ichinyamana munsi ya pansi, ichiyanane ni chinyunyi cha mapa chino chikupululuka mwiyulu, 18ichiyanane na chilichonsi chino chikukunkhuna pansi, pamwi ichiyanane ninswi yino yili mu minzi pansi.19Mwemwe mutalitela mwinusye aminso yinu mwiyulu nu kulola pi lanzi, umwezi, pamwi inthanda--ivinthu vyonsi ivya mwiyulu--nga mutalike ukuvifukamila nu kuvikunda--vyovyo ivinthu vino Yawe e Leza winu apile ku wanthu wonsi pansi piyulu lyonsi. 20Ukuwa Yawe asenzile mwemwe nu kuafumya mu muvuno wa visulo, ukufuma mu Ijiputi, ukuti muwe kwe Weliwe awanthu wi pyano lyakwe umwenecho, ndimuno muli ilelo.21Yawe alinji a mufulwe na nene umulandu wa mwemwe; Weni finjizile ukuti nene inthize indowoke Yorodani, swinya ukuti nene nthakaye munsi iyizima, insi yino Yawe akupa kwe mwemwe ngati amphyani. 22Mu malo mwakwe, nene mfwile imfwe munsi yoo; nthakalowoke Yorodani; ukuwa mwemwe mulilowoka swinya yiliwa a yinu insi inzima.23Muyiteyelezye ku mwewenecho, alyakuti mutize mwiwilile ilayano lyakwe Yawe e Leza winu, lino apanzile na mwemwe, nga muyipanjile mwenga ikolania ukufuma ku chilichonsi chino Yawe e Leza winu alesizye mwemwe ukuti mupange. 24Amuno Yawe e Leza winu a mulilo wa mulyo, e Leza wamone.25Pano mwakwata awana na wana wa wana, swinya pano mwemwe muliwa mwikala munsi imphindi iyitali, swinya ndi mwemwe mwayononela mwewenecho nu kupanga ikolania iliyane ni chinthu chilichonsi, nu kuchita chino a chiwipe mu milolele yakwe Yawe e Leza winu, ukusonjelezya weliwe ukuti afulwe-- 26Nene nkhupunda iyulu ninsi ya pansi ukuti viwe wukamboni ukususya mwemwe ilelo kuno mwemwe nombanye mulifwa pyutu ukufuma munsi yino mukulowokela Yorodani ukuti musende yiwe ayinu; mwemwe mutaliyonjezya amanda yinu mwenemo, ukuwa mwemwe muliyononwa pyutu.27Yawe alinyamphania mwemwe mukasi mu wanthu, nga mwemwe mulisyala awatichi mu mphendwa mukasi mu maluko, kuno Yawe alikolela mwemwe ufuma. 28Kulyanye muli tewetela awa leza awanji, imilimo ya makasa ya wanthu, imiti na mawe, vino visilola nanthi akwivwa, ukulya, pamwi ukununtchizya.29Ukuwa ukufuma kulyanye mwemwe muliwavwamba Yawe e Leza winu, nga mwemwe mulizana Weliwe, pano mukuvwambilizya Weliwe nu mwezo winu wonsi swinya nu moyo winu wonsi.30Pano mwemwe muli mu machuzi, swinya pano ivinthu vyonsi vyoo viliwa vyizile pakwe mwemwe, mu mandanye yayo aya kupelechela mwemwe mulinyoka kwe Yawe e Leza winu nu kwivwa kwizwi lyakwe. 31Amuno Yawe e Leza winu a Leza wa nkhumbu; Weni atalitela apotwe pamwi ukonona mwemwe, pamwi ukwiwilila ilayano lya wa tata winu lino afinjizie kwe woliwo.32Muwuzichisye nomba ivya manda yapita, yano yalinji kunsizi mu mphindi zyinu, ukufuma pano Leza alewuzile umunthu munsi ya pansi, wuzichisyani ukufuma ku mbali yonga iyiyulu ukuya ku yinji, ndi kwatela kwawa chilichonsi ichikulu ngati a choo, pamwi ukwivwa chilichonsi ngati a choo? 33Wuzye awanthu watela wivwa izwi lyakwe Leza likuvwanga ukufuma pakasi pa mulilo, ndimuno mwivwile, swinya mwikala?34Pamwi wuzye Leza atela ayelezya ukuti aye nu kuyisendela umwenecho uluko ukufuma ku luko lunji, mu vyelezyo, mu vilolwa, swinya mu vizungusyo, na mu nkhondo, swinya mwi kasa lya maka, swinya mu nyowe iyiyololoswe, swinya mu nthete izikulu, ngati a vyonsi vino Yawe e Leza winu awomvile muno mwemwe mu Ijiputi pankholelo ya minso yinu?35Kwe mwemwe ivinthu vyoo vyalolesilwe, alyakuti mwemwe mungamanya ukuti Yawe we Leza, swinya nukuti pasi nanthi wonga uwunji pa mbali ya Weliwe. 36Ukufuma mwiyulu apanzile mwemwe ukuti muwayivwa izwi lyakwe, alyakuti Weni anga sambilizya mwemwe; munsi ya pansi Weni apazile mwemwe mulole uwukulu wa mulilo wakwe; mwemwe amwivwa amazwi yakwe ukufuma mukasi mu mulilo.37Umulandu atemwizwe awa tata winu, Weni asozile awana wawo ukukonkha woliwo, nga afumizye mwemwe ukufuma mu Ijiputi nu kulolwa kwakwe, na maka yakwe ayakulu; 38alyakuti angasamazya paminso yinu amaluko ayakulu swinya ayamaka ukulusya mwemwe, ukuti alete mwemwe mukasi, ukti ape mwemwe insi yawo ngati a mpyani, ngati ilelo.39Achaleka mumane ilelo, swinya muchiwike mu myenzo yinu, kuno Yawe we Leza mwiyulu papela na pansi munsi ya pansi; pasi nanthi wonga uwunji. 40Mwemwe muliwasunga amapanzyo yakwe na malamulo yakwe yano nene nalamulila mwemwe ilelo, ukuti viwele ichete mwemwe swinya na wana winu wano wakwiza lyo mwapita, swinya ukuti mungonjelezya amanda yinu munsi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe muyayaya.''41Ngapano Moses asozile imisumba yitatu ku wufumilo wi lanzi uwa Yorodani, 42alyakuti aliwensi angasamalila kweneko ndi akoma wunji umwa ngozi,wino atalinji a mulwani akwe mwisinda. Pakusamalila ku wonga mu misumba yoo, weni angaswala nu wumi. 43Yalinji ayaa: Beze mu lupalang'ang'a, munsi isita amalupili, ukuwa ya wa Rubeni; Ramoti mu Giliyedi, ukuwa ya wa Gadi, ne Golani mu Bashani, ukuwa ya wa Manase.44Lyoo a lisundo lino Mose awisile paminso ya wanthu wa Izirayeli; 45yaa a mapanzyo yi layano, amasundo, na mapanzyo yanji yano avwanzile ku wanthu wa Izirayeli pano wafumanga mu Ijiputi, 46pano walinji ku wufumililo wi lanzi ukwa Yorodani, mu chikombe pa mbalama zya Beti Piyo, munsi ya Sihoni, imfumu ya wa Amori, wano wikalanga mu Heshiboni, wino Mose na wanthu wa Izirayeli wachimvizye pano wafumanga mu Ijiputi.47Awasenda insi yakwe ngati a yawo, swinya insi ya Og imfumu ya Bashani--waa, imfumu ziwili zya wa Amori, wano walinji pa mbalama ya Yorodani ukuya kuwufumililo wi lanzi. 48Ichigawa choo chayile ukufuma Arowa, mumbali mwa chikombe cha Arnoni, ukuya ku Lupili Siyoni (pamwi Lupili Herimoni), 49swinya ukusanzya insi yonsi iyisita lupili iya chikombe cha Luzi Yorodani, ku wufumililo wi lanzi ukuchila Yorodani, ukuya kwe sumbi wa Araba, ukuya ku chisya cha Lupili Pisiga.

5

1Moses apunzile kuwa Izirayeli wonsi nga atili ku woliwo, ''yivwani, Izirayeli, ku vilolesyo na mapanzyo yano nene indivwanga ku makutwi yinu ilelo, alyakuti musambilile yoliyo nu kuyasunga. 2Yawe e Leza witu apanzile ilayano na sweswe pa Horebu. 3Yawe atapanzile ilayano lyoo na wanyenya witu, kweni na sweswe, sweswe swensi swe walanzi paa ilelo.4Yawe avwanzile na mwemwe paminso na paminso pa lupili ukufuma mukasi mu mulilo 5(nene nimilizile pakasi pa Yawe na mwemwe pa mphindi yilyanye, ukuti awumbule kwe mwemwe izwi lyakwe; amuno mwemwe mwalinji ni nthete umulandu wa mulilo, swinya mutakwezile ukuya mupela mwa lupili). Yawe atili, 6'Nene ne Yawe e Leza winu, wino afumizye mwemwe ukufuma kunsi ya Ijiputi, ukufuma mu ng'anda ya wuzya.7Mwemwe mutaliwa nu wunji u leza paminso yane. 8Mwemwe mutaliyipanjila mwenga ichikolania pamwi chilichonsi ichiyane na chilichonsi chino chili mwiyulu mupela, pamwi chino chili munsi ya pansi, pamwi mu minzi.9Mwemwe mutalifukamila pansi ku vyolivyo pamwi ukutewetela vyolivyo, amuno Nene, Yawe e Leza winu, ne Leza wa mone. Nene ndisunda uwuwipe wa wanyenya pa wana, ukufika ku nkhulo ya chititatu ni ya chini iya wawo wano wapata Nene, 10swinya nkhulanjiza ulukundo ulusita kusila ku ma 1000, kwe wawo wano wakunda Nene swinya wakusunga amalamulo yane.11Mwemwe mutalipasenda izina lyakwe Yawe e Leza winu pavye, amuno Yawe atilema weliwe umusita mulandu wino akusenda izina lyakwe pavye.12Lolechesyani uwanda wa Sabata nu kuwusunga wutele, ndimuno Yawe e Leza winu alamulizile mwemwe. 13Mu manda mutanda(6) muliwachula nu kuwomba imilimo yonu yonsi; 14ukuwa uwanda wa munenulambali (7) a Sabata kwe Yawe e Leza winu. Pakwe wenewo mutaliwawomba intchito yiliyonsi--nanthi a mwemwe, pamwi umwana winu umulumendo, pamwi umwana winu umukazyana, pamwi umuwombi winu umonsi, pamwi umuwombi winu umukazyana, nanthi a nkhambaku yinu, nanthi a ndokwe yinu, nanthi a chilichonsi ichinyamana chinu, nanthi a mulendo wino ali munsi yinu. Choo chili wonye alyakuti umuwomvi winu umonsi pamwi umwanachi nawenye angapuza ndimuno mwemwe.15Mwemwe muliyiwuchila ku mwenzo kuno mwemwe mwalinji mwe wawombi munsi ya Ijiputi, swinya Yawe e Leza winu alesile mwemwe ukufuma kulyanye ni kasa lya maka swinya ni nyowe iyiyololoswe. Achaleka Yawe e Leza winu alamulizile mwemwe ukuti musunge u wanda wa Sabata.16Chindika e baba wako nu mama wako, ndivino e Leza winu alamulizile mwemwe ukuti uwawomba, alyakuti ungawa we mulanzi imphindi iyitali munsi yino Yawe e Leza winu akupa mwemwe, swinya alyakuti viwapita ichete na mwemwe.17Wewe utali koma. 18Wewe utalipanga uwuzelele. 19Wewe utaliyiwa. 20Wewe utaliwichila uwukamboni wa wufi ukususya umupalamane wako.21Wewe utalikumbwa umuchi wa mupalamane wako, wewe utalikumbwa ing'anda ya mupalamane wako, ichalo chakwe, pamwi umuwomvi wakwe umonsi, pamwi umuwomvi wakwe umwanachi, inkhambaku yakwe, pamwi indokwe yakwe, pamwi chilichonsi chino achakwe mupalamane wako.'22Yaa amazwi Yawe avwanzile mwizwi ilikulu ku mawumba yinu yonsi pa lupili ukufuma mukasi mu mulilo, mwi wingo, na mu mfizi iyikulu; Weni atonjelezizye amazwi ayanji. Weni awalisile yeneyo pa mawe yawili nga apile yeneyo kwe nene.23Chizile chawa ukuti, pano mwemwe mwivwile izwi ukufuma mukasi mu mfizi, pano ulupili lwachilinji lukwaka, kuno mwizile kupipi na nene--wonsi awasongo winu na wanankholelo wa ma luko yinu. 24Mwemwe mwatili, 'Lolani, Yawe e Leza witu alanjizizye sweswe uwuchindame wakwe nu wukulu wakwe, swinya twivwile izwi lyakwe ukufuma mukasi mu mulilo; sweswe tuweni ilelo ukuti pano Leza akuvwanga na wanthu, awangawa awalanzi.25Lelo wuzye achani fwandi chino tungafwa? Amuno umulilo uwukulu woo wungize wutoche sweswe; ndi twivwa izwi lya Yawe e Leza witu swinya, sweswe tulifwa. 26Amuno wuzye weweni fwandi pakasi pa wanthu wonsi wino ayivwile izwi lwakwe Leza uwa wumi akuvwanga ukufuma mukasi mu mulilo nga awa a mulanzi, ndivino sweswe tuwomvile? 27Lelo kwe wewe, uye nu kwivwa ku vyonsi vino Yawe e Leza witu akuvwanga; unyosye kwe sweswe vyonsi vino Yawe e Leza witu akuvwanga kwe wewe; sweswe tuliyivwila nu kutonthela ku vyenevyo.'28Yawe ayivwile amazwi yinu pano mwemwe mwavwanzile kwe nene. Weni atili kwe nene, 'Nene nivwa amazwi ya wanthu waa, vyo wavwanzile kwe wewe. Vyo wavwanzile vyalinji a vizima. 29Eye, ndi mwalinji umwenzo ngati awoo mwe woliwo, ukuti wangachindika Nene nga wasunga lyonsi amalamulo yane yonsi, ukuti vingiza vipite ichete na woliwo na wana wawo muyayaya! 30Yanga uvwange kwe woliwo, ''Nyochelani ku mahema yinu.''31Ukuwa kwe wewe, yimilila paa pambali ya Nene, nga Nene nandi inkhunene wewe amalamulo yonsi, ivilolesyo, swinya amapanzyo yano wewe ulisambilizya woliwo, alyakuti wangasunga vyenevyo munsi yino Nene indipa woliwo ukuti yiwe ayawo.'32Achaleka, mwemwe muliwasunga, vino Yawe e Leza winu alamulizile mwemwe; mutalipiluwuchila imbali ku ndilo pamwi ku kamani. 33Mwemwe mulipita mu zyonsi inzila zino Yawe e Leza winu alamulizile mwemwe, alyakuti mungawa mwe walanzi, swinya alyakuti vingize vyapita ichete na mwemwe, swinya ukuti monjelezye amanda yinu munsi yino yiliwa a yinu.

6

1Nomba yaa a malamulo, ivilolesyo, swinya amapanzyo yano Yawe e Leza winu alamulizile nene ukuti insambilizye mwemwe, alyakuti mungasunga yeneyo munsi yino mwemwe mukuya kweneko ukuchila Yorodani ukuti yiwe ayinu; 2alyakuti mungize mwachindika Yawe e Leza winu, ukuti muwasunga vyonsi ivilolesyo na malamulo yakwe yano nene nkhulamula mwemwe--mwemwe, awana winu awalumendo, nawana awalumendo wa wana winu awalumendo, amanda yonsi ya wulanzi winu, alyakuti amanda yinu yangonjelezwa.3Achaleka teyelezyani ku yoliyo, Izirayeli, nga musunge yoliyo, alyakuti vingapita ichete na mwemwe, alyakuti mwemwe mungize muvule, munsi yino yikupita nu mukaka swinya uwuchi, ndimuno Yawe, e Leza wa watata winu, alayizizye mwemwe ukuti muwawomba.4Yivwani, Izirayeli: Yawe e Leza witu ali wonga. 5Wewe uliwakunda Yawe e Leza wako nu mwenzo wako wonsi, nu moyo wako wonsi, swinya na maka yako yonsi.6Amazwi yano nkhulamulila mwemwe ilelo yaliwa mu mwenzo wako; 7swinya wewe iliwasambilizya yeneyo ichete ku wana wako; wewe uliwayavwanga yeneyo pano wikala mu ng'anda yako, pano ukupita pa musewo, pano wewe ukulala pansi, swinya pano wewe ukukatuka.8Wewe ulinyepa yoliyo ngati a chilolesyo pi kasa lyako, nga viliwa ngati vya kukolela aminso yako. 9Wewe uliwalika yeneyo pa chisakati cha ng'anda yako swinya pawinjililo wako.10Pano Yawe e Leza wako aleta wewe munsi yino afinjizile ku watata wako, kwe Abrahamu, kwe Iyizeki, na kwe Yakobe, ukuti alipa wewe, ponga ni misumba iyikulu swinya iyizima yino wewe utazenga, 11swinya izya ng'anda izyizule ni vinthu ivizima ivya misango yonsi vino wewe utapanga, ivifula vino utakumba, swinya ivyalo vya ma vayini ni imiti ya maolivi yino mutakomela, wewe iliwalya nu kwikuta-- 12apano uchenjele ukuti mutize mwiwilile Yawe, wino alesile wewe ukufuma munsi ya Ijiputi, ukufuma mu ng'anda ya wuzya.13Wewe ulichindika Yawe e Leza wako; Weliwe ulimufukamila, swinya wewe ulifinjila pi zina lyakwe. 14Wewe utalikonkha awaleza awanji, awaleza wa wanthu wano wali ukuliwilizya wewe-- 15amuno Yawe e Leza winu pakasi pinu we Leza wa mone--ndi ukuwomba wowonye, ukufulwa kwe Yawe e Leza winu kuli katuka ukususya mwemwe swinya Weni aliyonona mwemwe ukufuma munsi ya pansi.16Mwemwe mutaliyelezya Yawe e Leza winu ndivino mwamwelezizye Weliwe pa Masa. 17Mwemwe mulilolechesya ukusunga amalamulo yakwe Yawe e Leza winu, amalamulo yakwe yamuchinzi, swinya ivilolesyo vyakwe, vino alamulizile mwemwe.18Mwemwe muliwawomba chino a chakusimichila swinya a chizima mu kulola kwe Yawe, ukuti vize vyapita ichete na mwemwe, swinya ukuti mwemwe munginjila nu kusenda insi iyizima yino Yawe afinjizile ku watata winu, 19ukusamazya awalwani winu wonsi ukufuma paminso yinu, ndimuno Yawe avwanzile.20Pano umwana wako umulumendo akuwuzichisya wewe mu mphindi yino yikwiza, ukuti, 'Wuzye a malayanochi aya mapanzyo, ivilolesyo, swinya amapanzyo ayanji yano Yawe e Leza witu alamulizile mwemwe?' 21ngapano muliwati ku wana winu awalumendo, 'Sweswe twalinji swe wazya wa Farawo mu Ijiputi; Yawe afumizye sweswe mu Ijiputi ni kasa ilya maka, 22swinya alolesizye ivilola ni vizungusyo, ivikulu swinya ivilume, pe Ijiputi, pe Farawo, swinya pa ng'anda yakwe yonsi, pankholelo ya minso yitu; 23nga afumizye sweswe ukufuma kulyanye, alyakuti angaleta sweswe mukasi, ukuti ape sweswe insi yino afinjizile kw watata witu.24Yawe alamulizile sweswe ukuti tuwasunga penye vyonsi ivilolesyo vyoo, ukuti tuwatina Yawe e Leza witu ukuti vituwele ichete, alyakuti Weni angasunga sweswe tuwe swe walanzi, ndivino tuli ilelo. 25Ndi sweswe tukusunga yonsi amalamulo yaa paminso yakwe Yawe e Leza witu, ndivino alamulizile sweswe, woo wuliwa a wulungamane witu.'

7

1Pano Yawe e Leza winu aleta mwemwe munsi yino mwemwe mukuya ukuti yiwe a yinu, Weni alisamazya amaluko ayavule pankholelo zyinu--awa Hiti, awa Giriga, awa Amori, awa Kanani, awa Perizi, awa Hivi na wa Jebusi--amaluko munenulambali (7) ayakulu swinya aya maka ukuchila mwemwe.2A Yawe e Leza winu wino akupa yeneyo kwe mwemwe pano mwachimvya yoliyo, ngapano mwemwe mufwile monone yeneyo pyutu. Mwemwe mutalitela mupange ilayano na yeneyo, swinya mutalilolesya nanthi a nkhumbu ku yoliyo. 3Mwemwe mutalitela muyanie izya nthwalwa na yoliyo. Mwemwe mutalipa awana winu awakazyana ku wana wawo awalumendo, swinya mwemwe mutalisenda awana wawo awakazyana ukupa awana winu awalumendo.4Amuno awalipiliwula awana winu awalumendo ukukonkha Nene, alyakuti wize wafukamila awaleza awanji. Ukuti uwufulwe wakwe Yawe wize wukatuke ukususya mwemwe, nga ize ayonone mwemwe nanthi kuzimba. 5Moo amuno muliwawombela na woliwo: Mwemwe mulimongolania utuzuwo twawo tonsi, ukumontholania amawe ya tuzuwo, ukuputulania amazengo ya Ashera, swinya ukocha amakolania yawo.6Amuno mwemwe mwe luko ulupatulile kwe Yawe e Leza winu. Weni asozile mwemwe ukuti muwe mwe wanthu kwe Weliwe ukuwa awakwe, ukuchila wonsi awanthu wanji wano wali munsi ya pansi.7Yawe atawisile ulukundo lwakwe pakwe mwemwe pamwi ukusola mwemwe umulandu mwalinji mwe wavule mu mphendwa ukulusya awanthu waliwonsi--amuno mwalinji mwe wachepe mu wanthu wonsi-- 8ukuwa umulandu Weni watemwa mwemwe, swinya kwalinji a kulonda kwakwe ukuti asunge ifingo lino Weni afinjizile ku watata winu. Choo a chifukwa chino Yawe afumizye mwemwe ni kasa lya maka swinya akombozile mwemwe ukufuma mu ng'anda ya wuzya, ukufuma mwi kasa lya Farawo, imfumu ya Ijiputi.9Achaleka manyani ukuti Yawe e Leza winu--Weni we Leza, e Leza umusuwilwa, wino akusunga amalayano nu wusuwilwa ku zyankhulo 1000 na wawo wano watemwa Weliwe swinya wakusunga amalamulo yakwe, 10kweni akunyosezya wawo wano wapata Weliwe ku minso yawo, ukunona woliwo; Weni ataliyivwila inkhumbu pakwe wonsi wano wapata Weliwe; Weni alinyosezya weliwe ku minso yakwe. 11Achaleka mwemwe muliwasunga amalamulo, ivilolesyo, swinya amapanzyo yano nene nalamulila mwemwe ilelo, alyakuti mwemwe muwachita yoliyo.12Ndi mwemwe mukwivwila ku mapanzyo yaa, nu kusunga swinya ukuwomba yoliyo, chilichitika ukuti Yawe e Leza winu alisunga na mwemwe ilayano swinya uwusuwilwa wuno afinjizile ku watata winu. 13Weni alikunda mwemwe, ukulota mwemwe, swinya ukuvuzya mwemwe. Weni alilota ichikomwa cha munda mwinu, ichikoma cha mu chalo--imbeyu zyinu, u vinyo winu umupya, na mafuta yinu--awana wa vitekwa vwinu na wana wa ng'onzi winu munsi yino Weni afinjizile ku watata winu ukuti ape mwemwe.14Mwemwe mulilotwa ukuchila wonsi awanthu wanji; pataliwa nanthi wonga umusita mwana umonsi pamwi umwanachi pakasi pakwe mwemwe pamwi pakasi pa vitekwa vyinu. 15Yawe alifumya ukufuma kwe mwemwe amawulwale yonsi; nanthi yamwi aya zyandwala iziwipe izya mu Ijiputi zino mwemwe mwamanya ziliwikwa pakwe mwemwe, ukuwa Weni aliziwika zyenezyo pakwe wonsi wano wapata mwemwe.16Mwemwe muliyonona wonsi awanthu wano Yawe e Leza winu alipa kwe mwemwe, swinya ilinso lyinu litaliyivwila woliwo inkhumbu. Mwemwe mutalifukamila awaleza wawo, amuno chocho chiliwa a chipingo kwe mwemwe.17Ndi mukuti mu myenzo yinu, 'Yaa amaluko ayavule ukulusya nene; wuzye nene ningayapoka wuliwuli?'-- 18mutakati muwatina woliwo; mwemwe muliyizuka chino Yawe e Leza winu awomvile kwe Farawo na kwe Ijiputi wensi; 19amachuzi ayakulu yano mwemwe mwaweni, ivilolwa, ivizungusyo, ikasa lya maka, ni nyowe iyiyololoswe mwakwe yino Yawe e Leza winu afumizye kunzi. Yawe e Leza winu aliwomba wuliwonga kwe wonsi awanthu wano mwemwe mukutina.20Ukonjelezya, Yawe e Leza winu alituma amavwimvwi mukasi mu woliwo, ukufika wawo wano wasyala swinya wano wayifisile kwe mwemwe wasila ukufuma pa minso yinu. 21Mwemwe mutalitela muwe ninthete na woliwo, amuno Yawe e Leza winu ali mukasi mwinu, Leza umukulu swinya uwa kutinia. 22Yawe e Leza winu alisamazya yayo amaluko paminso yinu katichi katichi. Mwemwe mutalichimvya woliwo lyonga na lyonga, ukuti ivinyamana ivikali vingize vivule ukuliwilizya mwemwe.23Ukuwa Yawe e Leza winu alipa mwemwe ukuchimvya pakwe woliwo pano mwasunkhana nawo mu nkhondo; Weni alivulungania woliwo ukufika wonsi wononeka. 24Weni aliwika izyamfumu zyawo pansi pa maka yinu, swinya mulipanga izina lyawo lizime pansi piyulu. Nanthi wonga alikwanisya ukuti ayimilile pankholelo zyinu, ukufika mwemwe mononezile woliwo.25Mwemwe muliyocha imiwili ya kuwinza iya waleza wawo--mutize mwakumbwa siliva nu golide wino avwimbile woliwo nu kuyisendela mwenga awe awinu, umulandu ndi mwachita choo, mwemwe muliyinjila mu chipingo na vyenevyo--amuno a mwiko kwe Yawe e Leza winu. 26Mwemwe mutalileta nanthi chimwi icha mwiko mu nyumba zyinu nu kutalika ikufukamila chenecho. Mwemwe mutalilonda swinya mulipata chenecho, amuno achiwike pambali ukuchonona.

8

1Mwemwe mufwile muwasunga amalamulo yonsi yano nene nkhupa mwemwe ilelo, alyakuti mwemwe mungawa mwe walanzi swinya muvule, nga mwinjile nu kupoka insi yino Yawe afinjizile ku watata winu. 2Mwemwe muliyizuka mu nzila zyonsi zino Yawe e Leza wako akolelezile mwemwe amyaka 40 yoo mu lupalang'ang'a, umwakuti Weni angachefya mwemwe, ukuti ayezye mwemwe ukuti amanye chino chalinji mu myenzo yinu, ukuti ndi mwemwe mungize musunge amalamulo yakwe pamwi awe.3Weni achefizye mwemwe, nu kupa mwemwe inzala, nga alyesizye mwemwe na mana, yano mwemwe mutamanyile swinya awatata winu watamanyile. Weni awomvile chocho ukuti apange ukumanya kuno asa mukate wenga wino akupanjisya awanthu wawe nu wumi; ukuwa, a vilivyonsi vino vikufuma mu mulomo wakwe Yawe vino vikupanga awanthu wawe nu wumi.4Ivizwalo vyinu nanthi akusila pamwi ukupolomoka ukufuma mwakwe mwemwe, swinya amatamba yinu nanthi kwizula mu myaka 40 yoyo. 5Mwemwe muliyelengania mu myenzo yinu ivya, wuli, muno umunthu akufundila umwana wakwe umulumendo, amuno Yawe e Leza winu akufundila mwemwe. 6Mwemwe mulisunga amalamulo yakwe Yawe e Leza winu, alyakuti mwemwe mungapita mu nzila zyakwe nu kuchindika Weliwe.7Amuno Yawe e Leza winu akuleta mwemwe munsi iyizima, insi ya tuluzi twa minzi, utwa kupopoma ni mbwiwi, yikupita ukuya mu chikombe na mukasi mu myamba; 8insi ya tiligu nu bale, iya ma vayini, imiti ya ma figi, na ma pomegiraneti; insi ya miti ma olivi nu wuchi.9Ansi mwakwe yino mwemwe mutalilya umukate mu wusaluke swinya mwakwe yino mwemwe mutalisowa nanthi chimwi; insi yino amawe yakwe ayapangwe ni visulo, swinya mwakwe yino imyamba yakwe mulikumba e kopa. 10Mwemwe muliwalya nu kwikuta, nga mulilota Yawe e Leza winu muno insi iyizima yino Weni apile mwemwe.11Muwe minso ukuti mwemwe mutize mwiwilile Yawe e Leza winu, pa kupotwa ukuti musunge amalamulo yakwe na masundo yakwe swinya ivilolwa vino nene nkhulamulila mwemwe ilelo. 12Ukuwa kweni, pano mwemwe mwalya nu kwikuta, swinya pano mwemwe mwazenga izya ng'anda inzima, nu kwikala mwenemo, imyenzo yinu yiliya papela.13Muwe minso pano ing'ombe ni zya ng'onzi zyinu zyavula swinya pano e siliva nu golide winu vyavula, swinya vyonsi vino muli navyo vyavula, 14nga imyenzo yinu yawa yikatuchile mupela nu kwiwilila Yawe e Leza winu, wino afumizye mwemwe munsi ya Ijiputi, ukufuma mu ng'anda ya wuzya.15Mutakiwilile Weyo wino akolezile mwemwe mu lupalang'ang'a ulukulu swinya ulya kutinia, ni nzoka izya kutinia na wankhonya ninsi ya lusala kuno kutalinji aminzi, wino alesile mwemwe aminzi ukufuma mwiwe iwome. 16Weni alyesize mwemwe mu lupalang'ang'a na mana yano awanyenya winu watayamanyile, alyakuti Weni angachefya mwemwe nu kuyezya mwemwe ukuti awombele mwemwe ivizima ku wumalilo, 17ukuwa mungati mu myenzo yinu, 'Amaka yane na maka yi kasa lyane lyanzanila ichuma chonsi choo.'18Ukuwa muliyizuka Yawe e Leza winu, amuno a Weliwe wino akupa mwemwe amaka ukuti muzane ichuma; ukuti Weni angikazya ilayano lyakwe lino Weni afinjizile ku watata winu , ndivino chili ilelo. 19Chichitika ukuti, ndi muliyiwilila Yawe e Leza winu nu kukonkha wanji awaleza, ukufukamila woliwo, nu kuchindika woliwo, Nene nkhuwika uwukamboni ukususya wewe ilelo ukuti nakawuzyenye mwemwe mulisila. 20Ngati amaluko yano Yawe akupanga ukuti yasile paminso yinu, achaleka mwemwe mulisile, umulandu mwemwe mutivwiliye kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu.

9

1Yivwa, Izirayeli; wewe uli papipi ukuti ulowoke Yorodani ilelo, ukuti uye winjile nu kupoka amaluko ayakulu swinya aya maka ukulusya wewe, swinya imisumba yino ayikulu swinya iyichinjilizwe ukufika mwiyulu, 2awanthu awakulu swinya awatali, awana awalumendo awa Anakimu, wano wewe wamanya, swinya awa wino wewe wivwile awanthu wakuti, 'Wuzye wewenu wino angimilila paminso ya wana wakwe Anaki?'3Achaleka umanye ilelo kuno Yawe e Leza wako a Weni wino akuya pankholelo zya wewe ngati amulilo uwakocha; Weni aliyonona woliwo, swinya ukuchimvya woliwo paminso ya wewe; achaleka wewe ulisamazya woliwo nu kupanga woliwo wasile zuwa, ndimuno Yawe avwanzile kwe wewe.4Utakati wavwanga mu mwenzo wako, lyo Yawe e Leza wako apalankha woliwo ukufuma pa nkholelo yako, 'A mulandu wa wulungamane wane acho Yawe alesile nene ukuti imphoke insi yoo,' amuno walinji a mulandu wa wuwipe wa maluko yaa kuno Yawe akusamazya woliwo ukufuma pa nkholelo yako.5Asa mulandu wa wulungamane wako pamwi uwusimichile wa mwenzo wako kuno wewe wandi upoke izyansi zyoozino e Leza wako akusamazya woliwo ukufuma pankholelo zyako, swinya alyakuti Weni angapanga liwe a molimo izwi lino afinjizile ku wanyenya wako, kwe Abrahamu, Iyizeki, nu Yakobe.6Achaleka umanye, kuno Yawe e Leza wako atakupa wewe insi inzima yoo ukuti upoke umulandu wa wulungamane wako, amuno wewe we munthu umuwome insingo.7Yiwuchila swinya utakati wiwilile muno wewe wamutalisile Yawe e Leza wako ukuti afulwe mu lupalang'ang'a; ukufuma pa wanda wuno wewe wafumile munsi ya Ijiputi ukufika wewe wiza ku masyo yaa, wewe wawa nu lukani ukususya Yawe. 8Na pa Horebu nye wewe wapanzile Yawe ukuti afulwe, nga yawe afulizwe sana na wewe ukuti ayonone wewe.9Pano nayile papela pa lupili ukuti inje imphochelele amawe amapapate, amawe yi layano lino Yawe apanzile na wewe, nene nikazile pa lupili amanda 40 na mawusiku 40; nene nthalyanga nanthi a mukate pamwi ukung'wa aminzi. 10Yawe apile kwe nene amawe amapapate yawili ayawalikwe nu lusalala lwakwe; pakwe yoliyo pawalisilwe vyonsi ndimuno amazwi yonsi yano Yawe awizizye kwe wewe pa lupili ukufuma mukasi mu mulilo pa wanda wa kuwungana.11Chachitisile pa wumalilo wa yayo amanda 40 na mawusiku 40 kuno Yawe apile nene amawe amapapate yawili, amawe yi layano. 12Yawe atili kwe nene, 'Katuka, wike zuwazuwa ukufuma paa, amuno awanthu wako, wano wafumizye mu Ijiputi, awayifisizye awenecho. Awapiliwusile kumbali ukufuma mu nzila yino Nene nalamulizile woliwo. Awayipanjizile awenecho ikolania.'13Ukunjelezya, Yawe avwanzile kwe nene nga atili, 'Nene imbaweni awanthu waa. A wanthu wa lukani. 14Undeke Nene nenga, alyakuti Nene nonone woliwo nu kuzimya amazina yawo ukufuma pansi piyulu, nga indipanga wewe ukuwa uluko lwa maka swinya ulukulu ukulusya woliwo.'15Achaleka nene napilusile ukunyoka nu kwika ulupili, swinya ulupili lwalinji nu mulilo. Amawe yawili ayi layano yalinji mu makasa yane. 16Nene indola, nga lolani, mwemwe mwawembusile ukususya Yawe e Leza winu. Mwemwe amuyimatila mwewenecho umwana wa ng'ombe. Mwemwe mwapiliwusile ku mbali zuwazuwa ukufuma mu nzila yino Yawe alamulizile mwemwe.17Nene nasenzile amawe yawili nu kuyataya ukufuma mu makasa yane. Nene namontholinie yoliyo paminso yinu. 18Nga swinya nene indambalala aminso pansi paminso yakwe Yawe amanda 40 na mawusiku 40; Nene nthalile nanthi a mukate pamwi ukung'wa aminzi, umulandu wa luwembu lwinu lonsi luno mwemwe mwachisile, mu kuwomba chocho chino chalinji a chiwipe mu minso yakwe Yawe, alyakuti, alyakuti mupanjisye weliwe ukuti afulwe.19Amuno nene nalinji ni nthete ya wufulwe swinya ukocha kwa wukali wakwe wuno Yawe afulizwe ukususya mwemwe ukuti ayonone mwemwe. Ukuwa Yawe atonthezile kwe nene na mu mphindi yilyanye. 20Yawe afulizwe sana nu Aroni alyakuti ayonone weliwe; Nene napefile muno na Aroni nye mu mphindi yili yonga.21Nene nasenzile uluwembu lwinu, umwana wa ng'ombe wino mwamasile, nga nochizye wenewo, namontholinie wenewo, nga nasya ukuti tuwe tutichitichi, ukufika twawa ngati a lutukumbu. Nene natayile ulutukumbu mu kaluzi kano kikanga ukufuma mu lupili.22Pa Tabera, pa Masa, na pa Kiburoti Hatava, mwemwe mwamupanzile Yawe ukuti akalipe. 23Pano Yawe atumizile mwemwe ukufuma ku Kadeshi Baraneya nga atili, 'Yanji swinya mupoke insi yino Nene impile mwemwe,' ngapano mwemwe amukana nu kususya ilamulo lyakwe Yawe e Leza winu, nga mwemwe mutasuwizile pamwi ukutonthela kwizwi lyakwe. 24Mwemwe mwawa mwe wa nthivwila ukususya Yawe ukufuma uwanda wuno nene namanyile mwemwe.25Achaleka nalambalazile aminso pansi pankholelo yakwe Yawe yayo amanda 40 na mawusiku 40, umulandu Weni atli andi ayonone mwemwe. 26Nene napefile kwe Yawe nga natili, 'We Mfumu Yawe, atakati uyonone awanthu wako pamwi imphyani yako yino wewe wakombozile ukupitila mu wukulu wako, wano Wewe waleta ukufuma mu Ijiputi ni kasa ilya maka.27Yizuka ku wawomvi wako Abrahamu, Iyizeki, nu Yakobe; utakati ulole pa lukani lwa wanthu waa, pamwi pa wuwipe wawo, nanthi a pa luwembu lwawo, 28alyakuti insi yakwe yino wewe wasenzile sweswe ukuti yiti, ''Umulandu Yawe apositwe ukuti alete woliwo ukwinjila munsi yino alayizizye kwe woliwo, swinya umulandu apasile woliwo, Weni afumizye woliwo ukuti akome woliwo mu lupalang'ang'a.'' 29Ukuwa kweni a wanthu wako swinya imphyani yako, wano wewe walesile ukufuma na maka yako ayakulu swinya ni chilolesyo cha maka yako.'

10

1Pa mphindi yilyanye Yawe avwanzile kwe nene, 'Winza amawe ayapapate yawili ngati ayakutalichila, nga wize kwe Nene papela pa lupili, nga upange ingalawa ya matabwa. 2Nene indiwalika pa yapapate amazwi yano yalinji pa mawe ayapapate ayakutalichila yano wamontholinie, nga wewe uliwika yeneyo mu ngalawa.'3Achaleka napanzile ingalawa ya matabwa ya akesha, nga nawinzile amawe yawili amapapate ngati ayakutalichila, nga nayile papela pa lupili, na mawe amapapate mwi kasa lyane. 4Weni awalisile pa mawe yawili. ndivino amawaliko yakutalichila, amalamulo ikumi (10) yano Yawe avwanzile na mwemwe pa lupili ukufuma mukasi mwa mulilo pa wanda wakuwungana; ngapano Yawe apile yeneyo kwe nene.5Nene napiliwusile nga nika ukufuma mu lupili, nga imbika amawe mu ngalawa yino nene napanzile; yayo papo, ndivino Yawe alamulizile nene.''6(awanthu wa Izirayeli awapita pa wulendo ukufuma Beyeroti Bene Jakani ukuti Mosera. Kulyanye Aroni afwiliye, nga kulyanye wamuzyika; Eliyaza, umwana wakwe umulumendo, atewesile umulimo we nanzuwi mu malo yakwe. 7Ukufuma kulyanye awapita uwulendo ukuya ku Gugoda, nga ukufuma Gugoda ukuya ku Jotibatha, insi ya maluzi ya minzi.8Pa mphindi yilyanye Yawe asozile uluko lwa Levi ukuti lunyamule ingalawa yi layano lyakwe Yawe, ukuti wimilile paminso yakwe Yawe ukuti watewetele Weliwe, swinya ukuti walote awanthi mwi zina Lyakwe, ndivino ilelo. 9Achaleka Levi asi nanthi ambali mu mphyana yansi na wanyina wakwe; Yawe a mphyana yakwe, ndimuno Yawe e Leza winu avwanzile kwe weliwe.)10''Nene nikazile mu lupili ndivino nikazile imphindi ya kutalichila, amanda 40 na mawusiku 40. Yawe ayivwiliye kwe nene na mu mphindi yilyanye. 11Yawe atili kwe nene, 'Katuka, yanga paminso ya wanthu ukuti ukolele woliwo pa wulendo wawo; awaliyinjila nu kupoka insi yino Nene nafinjizile ku wanyenya wawo ukuti ape kwe woliwo.'12Nomba, Izirayeli, wuzye achani fwandi chino Yawe e Leza wako akulonda ku wewe, kandi ukuti uwatina Yawe e Leza wako, ukuti uwapita mu nzila zyakwe zyonsi, ukuti utemwe Weliwe, swinya ukuti uwafukamila Yawe e Leza wako nu mwenzo wako wonsi swinya nu moyo wako wonzi, 13ukuti uwasunga amalamulo yakwe Yawe, ni vilolesyo vyakwe, vino nene nkhulamulila wewe ilelo muno uwuzima wako wemwenecho?14Lola, Yawe e Leza wako awa mwiyulu swinya mwiyulu lya mayulu, insi ya pansi, na vyonsi vino vili mwenemo. 15Yawe wenganye awino atemwizwe awatata winu alyakuti akunde woliwo, nga asozile mwemwe mwe wana wawo, awakukonkha woliwo, sana ukulusya wonsi awanthu awanji, ndivino Weni akuwombela ilelo.16Achaleka putulani akamuwili ka myenzo yinu, swnya muleke ukuwomya insingo zyinu. 17Amuno Yawe e Leza winu, Weni we Leza wa waleza, swinya a Mfumu ya mabwana, e Leza umukulu, uwa maka swinya uwa kutinia, wino asitemwela nanthi wonga swinya asisenda iviphuphu.18Weni akuwombela uwulungamane awana awafwilwe na wanachi awafwilwe, swinya akulolesya ulukundo ku mulendo munsi pa kumupa ichakulya ni vizwalo. 19Achaleka muwakunda umulendo munsi; amuno namwenye mwalinji mwe walendo munsi ya Ijiputi.20Mwemwe muliwatina Yawe e Leza winu; Weliwe mwemwe muliwafukamila. Kwe Weliwe mwemwe mufwile mumatilile, swinya mwi zina lyakwe mwemwe muliwafinga. 21Weni a kusalifya nu kutima kwinu, swinya we Leza winu, wino awomvile kwe mwemwe ivinthu vyoo ivikulu swinya ivyakutinia, vino aminso yinu yaweni.22Awatata winu awaya ku Ijiputi awantho amakumi munenulambali(70); lelo Yawe e Leza winu apanzile mwemwe mwe wavule ngati a nthanda zya mu mayulu.

11

1Achaleka muliwatemwa Yawe e Leza winu nu kusunga amapanzyo yakwe penye, ivilolesyo vyakwe, imivwanjile yakwe, na malamulo yakwe.2Mwalola kuno nene nthakuvwanga ku wana winu, wano watamanyile pamwi wataweni ifundo lyakwe Yawe e Leza winu, uwukulu wakwe, ikasa lyakwe ilya maka, pamwi inyowe iyiyololoswe, 3ivilolwa ni milimo yino Weni awomvile pakasi pa wa Ijiputi kwe Farawo, imfumu ya ku Ijiputi, na ku yonsi insi yakwe.4Wataweni nanthi vyovyo awomvile kuwa nkhondo wa Ijiputi, ku zyamphunda zyawo, pamwi ku magaleta yawo, muno Weni apanzile aminzi ya Sumbi wa Matete yavwimbe woliwo lyo wakusamazya mwemwe, swinya muno Yawe ayononezile woliwo ukufika ilelo, 5pamwi chino awomvile muno mwemwe mu lupalang'ang'a ukufika pano mwemwe mwiza ku masyo yaa.6Awataweni chino Yawe awomvile kwe Datani nu Abiramu, awana awalumendo awa kwe Eliyabu umwana umulumendo uwa kwe Rubeni, muno insi yiyusile nu kumila woliwo, izya ng'anda zyawo, amahema yawo na vyonsi ivya wumi vino vyakonsile woliwo, pakasi pe Izirayeli wensi. 7Ukuwa aminso yinu yaweni imilimo yonsi iyikulu iyakwe Yawe yino Weni awomvile.8Achaleka muwasunga a malamulo yonsi yano Nene nkhulamulila mwemwe ilelo, kuno mwemwe mungawa na maka, nga muye mwijile nga mupoke insi kuno mwemwe mukuya ukuti mupoke yeneyo, 9swinya ukuti mungonjelezya amanda yinu munsi yino Yawe afinjizile ku watata winu ukuti ape yeneyo kwe woliwo na ku wana wawo, insi yino yikupita umukaka nu wuchi.10Amuno insi, kuno mwemwe mukuya nukwinjila ukuti mupoke yeneyo, yisi ngati ansi ya Ijiputi, iya kuno mwemwe mwafuma, kuno mwakomelanga imbeyu zyinu nu kupolela aminzi na matamba yinu, nga a chalo cha mulemvwe; 11kweni insi, kuno mwemwe mukuya ukuti muye mupoke yeneyo, ansi ya ma lupili na makombe, swinya yikang'wa aminzi aya mvula ya mu mayulu, 12insi yino Yawe e Leza winu akusunjilila; aminso yakwe Yawe e Leza winu yali pe yeneyo mamnda yonsii, ukufuma pa kutalichila pa mwaka ukufika pa wumalilo wa mwaka.13Chilichitika ukuti, ndi mwemwe muliyivwila nu mwenzo wonsi ku malamulo yane yano Nene nkhulamula mwemwe ilelo, ukuti mukunde Yawe e Leza winu nu kutewetela Weliwe nu mwenzo winu wonsi swinya nu moyo winu wonsi, 14kuno Nene indipa imvula yansi yinu mu mphindi yakwe, imvula yakutalichila ni mvula ya wumalilo, ukuti mwemwe mungavuna imbeyu zyinu, e vinyo winu umupya, na mafuta yinu. 15Nene indipa isote mu vyalo vyinu ilya ng'ombe zyinu, nga muliwalya nu kwikuta.16Mulolechesye mwewenecho alyakuti umwenzo winu wutize wuwipwe, nga mupiluchile ku mbali nu kufukamila awaleza wanji swinya ukwinamila pansi ku woliwo; 17alyakuti uwufulwe wakwe Yawe wutize wukatuchile mwemwe; swinya alyakuti Weni atize iyale amayulu alyakiti imvula yatakize, nga insi yitize yivune ivikomwa vyakwe, swinya alyakuti mwemwe mutimuwafwa wangu ukufuma munsi iyizima yino Yawe alinukupa mwemwe.18Achaleka sunganji amazwi yaa mu myenzo na mu myoyo yinu, nyepani yoliyo ngati a chilolesyo pi kasa lyinu, swinya viwe ngati vyapankholelo vya minso yinu. 19Mwemwe muliwasambilizya yeneyo ku wana winu nu kuvwanga ivya yoliyo pano mwemwe mwikala mu ng'anda yinu, pano mukupita pa musewo, pano mukulala pansi, na pano mukukatuka.20Mwemwe muliwalika yoliyo pa visakati vya ng'anda zyinu na pa winjililo wa musumba winu, 21ukuti amanda yinu ni ya wana winu yangize yavule munsi yino Yawe afinjizile ku wanyenye winu ukuti ape woliwo ukuyana nu wutali wa mayulu wuli papela kunsi ya pansi.22Amuno ndi mwemwe mukusunga ichete amalamulo yonsi yaa yano Nene nkhualmulila mwemwe, alyakuti muchite woliwo, ukuti muwakunda Yawe e Leza winu, ukupita munzila zyakwe zyonsi, swinya ukumatilila kwe Weliwe, 23apano Yawe alisamazya yonsi amaluko yaa ukufuma pa nkholelo zyinu, swinya mwemwe mulipoka amaluko ayakulu swinya aya maka ukulusya mwemwe mwewenecho.24amasyo yaliyonsi yano pansi pitamba lyinu lili lyata liliwa a lyinu; ukufuma ku lupalang'ang'a ukufika Lebanoni, ukufuma ku luzi, Luzi Yufereti, ukufika kwe sumbi ku winjililo wi lanzi yili a mphaka yinu. 25Pasi nanthi wonga umunthu wino aliyimilila pa nkholelo zyinu. Yawe e Leza winu aliwika ukutinia ukwe mwemwe ni nthete iya mwemwe pakwe woliwo munsi yonsi yino mukulyata, ndimuno avwanzile kwe mwemwe.26Lolani, Nene nawika pankholelo zyinu ukulotwa ni tipo: 27ukulotwa, ndi mwemwe mwatonthela amalamulo yakwe Yawe e Leza winu yano Nene nkhulamulila mwemwe ilelo, 28swinya itipo ndi mwemwe mutakutonthela amalamulo yakwe Yawe e Leza winu, kweni mukupiliwuchila pa mbali ukufuma mu nzila yino Nene nkhulamulila mwemwe ilelo, ukuti muwakonkha awaleza wanji wano mwemwe mutatela muwamanye.29Chilichitika ukuti, pano Yawe e Leza winu aleta mwemwe munsi yino mwemwe mukuya ukuti mupoke, kuno mwemwe muliwika ukulotwa pa Lupili Gerizimu, swinya itipo pa Lupili Ebali. 30Wuzye yatali pa mbalama zya Yorodani, ku winjililo wi lanzi ukwa musewo wa kuwinjililo wi lanzi, munsi ya wa Kanani wano wikala mu Araba, pambalama ya Giligo, pambali pa milombwa ya More?31Amuno muli nu kulowoka e Yoradani ukuti muye mwinjile ukuti mupoke insi yino Yawe e Leza winu ali nu kupa mwemwe, nga mulipoka yeneyo nu kwikala mwenemo. 32Mwemwe muliwasunga ivilolesyo swinya amawaliko yano Nene nawika pankholelo zyinu ilelo.

12

1Vyoo a vilolesyo swinya amawaliko yano mwemwe muliwasunga munsi yino Yawe, e Leza wa watata winu, apile mwemwe ukuti mupoke, amanda yonsi yano mwemwe mwikala munsi ya pansi. 2Mwemwe nakawuzyenye muliyonona amasyo yonsi kuno amaluko yano mulisamazya yafukamilanga awaleza wawo, pa malupili ayatali, pa myamba, na pansi pa miti yonsi iyikulu.3Mwemwe mufwile mumontholanie izyazuwo zyawo, mumontholanie izya mphanda zyawo izya mawe, swinya moche amazengo yawo iya Ashera. Mwemwe mufwile muputulanie ivinthu iviwinze ivya waleza wawo nga monone izina lyawo ukufuma ku masyo yayo. 4Mwemwe mutalifukamila Yawe e Leza winu ngati wowonye.5Ukuwa ku masyo yano Yawe e leza winu alisola mu maluko yinu yonsi ukuti awike izina lyakwe, yayonye yaliwa amasyo kuno aliwayikala kweneko, swinya a kokonye kuno mwemwe muliya. 6A kokonye kuno muliwaleta ivyawupe vyinu ivya kocha, izyanzuwi zyinu, ivyi kumi vyinu, ni vawupe ivipelwe ni kasa lyinu, ivyawupe vyinu ivya kufinga, ivyawupe vinu ivya kulonda kwinu, swinya awakatote awa vitekwa vwinu na wanang'onzi.7A kokonye kuno muliwalya pankholelo zyakwe Yawe e Leza winu nu kuzewela ivya vyonsi vino muwisile ikasa lyinu penepo, mwemwe na wa pa nga'anda winu, kuno Yawe e Leza winu alosile mwemwe.8Mwemwe mutaliwachita vyonsi vino sweswe tukuwomba paa ilelo; nomba aliwensi akuwomba chilichonsi chino a chilungamane mu minso yakwe umwenecho; 9amuno mwemwe muchile ukwiza ku kupuza, ku mphyani yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe.10Ukuwa pano mwemwe mwalowoka e Yorodani nga mwikala munsi yinu Yawe e Leza winu akupanjisya ukuti mupyane, nga Weni alipa mwemwe ukupuza ukufuma ku walwani winu wonsi ukuliwilizya mwemwe, alyakuti mwize mwikale umwa kuchinjililwa. 11Ngapano ku masyo kuno Yawe e Leza winu alisola ukuto apange izina lyakwe ukuti lyikale kulyanye--kulyanye muliwaleta vyonsi Nene nalamulila mwemwe: ivyawupe vyinu ivya kocha, izya nzuwi zyinu, ivyi kumi vyinu, ni vya wupe vino mukupa ni kasa lyinu, swinya ivyawupe vyinu ivisolwe muno ilayano mwemwe muliwa laya kwe Yawe.12Mwemwe muliwa zewela paminso yakwe Yawe e Leza winu--mwemwe, awana winu awalumendo, awana winu awakazyana, awawomvi winu awonsi, awawomvi winu awanachi, na wa Levi wano wali mukaya kinu, umulandu wasi nanthi amphyani pakasi pinu.13Ulolechesye ku wemwenecho ukuti utakati wapa ivyawupe vyako ivya kocha pa masyo yaliyonsi yano wewe walola; 14ukuwa a pa masyo yano Yawe alisola mu wonga uwa maluko yinu kuno muliwapa ivyawupe vyinu ivya kocha, nga kulyanye mwemwe muliwawomba vilivyonsi vino Nene nalamulila mwemwe.15Ukuwakweni, mwemwe munga koma izya nyama mukasi mutwaya twinu, ndi muno mukulondela, ukupochelela ukulotwa kwe Yawe e Leza winu muno vyonsi vino apile mwemwe; u munthu umufite nu muswepe wonsi wangalya yeneyo, izyanya ngati awa mphombo pamwi awatungwa. 16Ukuwa mwemwe mutaiwalya uwazi; mwemwe muliwapolela wenewo pansi ngati a minzi.17Mwemwe mutize muwalya mutwaya twinu ivikumi vya mbeyu zyinu, vinyo winu umupya, amafuta yinu, pamwi e katote wa vitekwa pamwi ing'onzi zyinu; swinya mutanga mulye yiliyonsi inyama mwemwe mukuzuwila ponga na lililyonsi ilayano lino mwemwe mukupanga, nanthi a lyolyo ilya vyawupe vyinu ivya kulonda, pamwi lyolyo ilya chawupe mwemwe mukupa ni kasa lyinu.18Mumalo mwakwe, mwemwe muliwalya vyenevyo paminso yakwe Yawe e leza winu mu masyo yano Yawe e Leza winu ali sola--mwemwe, umwana winu umulumendo, umwana winu umukazyana, umuwomvi winu umonsi, umuwomvi winu umwanachi, nu mu Levi wino ali mutwaya twinu; mwemwe mulizewela paminso yakwe Yawe e Leza winu ivya vyonsi kwe vino mwawika ikasa lyinu. 19Mulolechesye ku mwewenecho alyakuti mutize mumusye u mu Levi mulimonsi muno mwemwe muliyikala munsi yinu.20Pano Yawe e Leza winu akuzya imphaka zyinu, ndimuno alayizizye mwemwe, nga mwati, 'Nene ndiwalya inyama,' umulandu mwemwe mukulonda ukuti mulye inyama, mwemwe mungalya inyama, ndimuno umoyo winu wukulonda.21Ndi amasyo yano Yawe e Leza winu asola ukuti awike izina lyakwe yali kuwutali na mwemwe, apano mwemwe muliwakoma ivitekwa vyinu swinya ing'onzi zyinu zino Yawe apile mwemwe, ndi muno Nene indamulizile mwemwe; mwemwe mungalya mukasi mutwaya twinu, ndi muno umoyo winu wukulondela. 22Ngati a wamphombo na watungwa wakulyelwa, amuno mwemwe muliwalyela zyenezyo; umunthu u mufite nu muswepenye waliwalya zyenezyo.23Chonga mulolechesye ukuti mutakalye uwazi, amuno uwazi a wulanzi; mwemwe mutalilwalya uwulanzi ponga ni nyama. 24Mwemwe mutaliwalya wenewo; mwemwe muliwapolela wenewo pansi ngati a minzi. 25Mwemwe mutaliwalya wenewo, alyakuti vize vyapita ichete na mwemwe, swinya na wana winu mwisinda mwinu, pano muliwawomba chino a chakusimichila mu minso yakwe Yawe.26Ukuwa ivinthu vino avyakwe Yawe vino mwemwe muli navyo ni vyawupe vya malayano yinu--muliwasenda vyoo nu kuya ku masyo yano Yawe akusola. 27Kulyanye muliwapa ivyawupe vi=yinu ivya kocha, inyama nu wazi, pa kazuwo kakwe Yawe e Leza winu; uwazi wa nzuwi zyinu muliwapolela pa kazuwo kakwe Yawe e Leza winu, nga muliwalya inyama.28Lolechesyani nu kwivwila ku yonsi amazwi yaa yano Nene nkhulamulila mwemwe, ukuti vipite ichete na mwemwe na wana winu wano wakukonkha mwemwe muyayaya, pano mwemwe mukuwomba chino a chizima swinya icha kusimichila mu minso yakwe Yawe e Leza winu.29Pano Yawe e Leza winu aputula amaluko ukufuma pa nkholelo zyinu, pano mwemwe mukwinjila ukuti muye muwapoke woliwo, nga mwawapoka woliwo, nga mwikala munsi yawo, 30mulolechesye ku mwewenecho ukuti mwemwe mutize mulemwe mu chipingo cha kukonkha woliwo, lyo wononeka pa nkholelo zyinu--mwalemwa mu kuvwambilizya awaleza wawo, ukuti muwawuzichisya, 'Wuzye amaluko yaa yakufukamila wuliwuli awaleza wawo? Nanenye ndiwawomba wuliwonga.'31Mwemwe mufwile mutize mwafukamila Yawe e Leza winu mu nzila yoyo, amuno vilivyonsi vino a mwiko kwe Yawe, ivinthu vino Yawe wapata--awawomvile vyovyo na waleza wawo; wochichizye awana wawo awa lumendo na wakazyana mu mulilo ku waleza wawo. 32Chilichonsi Nene nkhulamulila mwemwe, lolechesyani chenecho. Mutize munjelezye pamwi ukufumyako ku chenecho.

13

1Ndi kwakatuka pakasi pinu e kasema pamwi e kalota wa vilota, swinya ndi apa mwemwe ichilolesyo pamwi ichizungusyo, 2swinya ndi ichilolesyo pamwi ichizungusyo chiza, icha kwe chino weni avwanzile kwe mwemwe nga atili, 'zanji tuwakonkha awaleza awanji, wano mwemwe mutawamanyile, nga zanji tuwafukamila woliwo,' 3mutize mwakwivwila ku mazwi ayakwe kasema weyo, pamwi kwe weyo kalota wa vilota; amuno Yawe e Leza winu akwelezya mwemwe ukuti amanye ndi mwemwe mwakunda Yawe e Leza winu nu myenzo yinu yonsi swinya ni moyo winu wonsi.4Mwemwe muliwapita ukukonkha Yawe e Leza winu, ukuchindika Weliwe, ukusunga amalamulo Yakwe, swinya ukutonthela izwi Lyakwe, swinya muliwafukamila Weliwe swinya ukumatilila kwe Weliwe. 5Weyo e kasema pamwi weyo e kalota wa vilota aliwikwa ku wufwe, umulandu avwanzile ukukatuchila ukususya Yawe e Leza winu, wwino afumizye mwemwe ukufuma munsi ya Ijiputi, swinya wino akombozile mwemwe ukubumba ku ng'anda iya vingololo. Weyo e kasema akulonda akweme mwemwe ukufuma mu nzila mwakwe yino Yawe e Leza winu alamulizile mwemwe ukuti muwapita. Achaleka fumyani ichiwipe ukufuma mwakwe mwemwe.6Chingawa wuli ukuti umunyina wako, umwana umulumendo uwakwe mama wako, pamwi umwana wako umulumendo, pamwi umwana wako umukazyana, pamwi uwako uwa mu mutembeleko mwako, pamwi ichiwuza wako wino ali kwe wewe ngati a moyo wako, mu nkhama akopa wewe nga ati, 'Zanga tuye nga tufukamile awaleza awanji wano mwemwe mutawamanya, nanthi a mwemwe pamwi awanyenya winu-- 7aliwensi mu waleza wa wanthu wano waliwilizizye mwemwe, kupipi na mwemwe, pamwi ukutali ukufuma kwe mwemwe, ukufuma kuwumalilo wonga uwansi ya pansi ukufika kuwumalilo wunji uwansi ya pansi.'8Wewe ufwile utakatonthele kwe weliwe pamwi ukwivwila weliwe, swinya wewe ufwile utakize uzumilizye ilinso lyako ukuti lifwile inkhumbu weliwe, swinya ufwile utakaleke weliwe pamwi ukuvwamika weliwe. 9Mu malo mwakwe, wewe nakawuzyenye ulikoma weliwe; ikasa lyako alino liliwa lyakutalichila pakwe weliwe ukuti uwike weliwe ku wufwe, nga lyize ikasa lya wanthu wonsi.10Wewe uliponkhola weliwe ku wufwe na mawe, umulandu weni ayelezizye ukufumya wewe ukufuma kwe Yawe e Leza wako, wino alesile mwemwe ukufuma kunsi ya Ijiputi, ukufuma ku ng'anda ya vingololo. 11Izirayeli wensi aliyivwa swinya aliwatina, swinya atalitwalilila ukuti awomba umusango ngati woo pakasi pakwe mwemwe.12Ndi mwemwe mwivwa aliwensi akuvwanga ivya wonga wu misumba yinu, kuno Yawe e Leza winu akupa mwemwe ukuti mwikale mwenemo: 13Awanthu wamwi awawipe wafuma mwakwe mwemwe nga wasenda ukufumya awikala mu musumba wawo nga awavwanga, 'Zanji tuye nu kufukamila awaleza awanji wano mwemwe mutamanya.' 14Apano mwemwe muliyelezya uwukamboni, ukuvwambilizya, swinya ukuwuzyawuzya ichetenye. Pano mwazana ukuti a molimo swinya a kusimichila kuno ichinthu cha mwiko chichitisilwe mwakwe mwemwe, apano mwemwe muliwomba chimwi.15Mwemwe nakawuzyenye mulitalika awikala wa musumba wowonye nu panga, ukonona pyutu wenewo na wanthu wonsi wano wali mwenemo, ponga ni vitekwa vyakwe, nu panga. 16Mwemwe muliwunganika vyonsi vino mwapoka ukufuma mwenemo pakasi pa musewo wakwe nga muliyocha umusumba, ponga ne vyonsi vino mwapoka--muno Yawe e Leza winu. U musumba wuliwa a mulundu wa vimontholanie muyayaya; wufwile wutize wuzengwe swinya.17Nanthi chimwi mu vinthu vino mwawika pambali ukuti vyononeke chifwile chilemanthile mwikasa lyako. Choo chifwile chiwe wowonye, alyakuti Yawe alitontholokwa ukufuma ku wukali wakwe uwakutinia, ukulanjizya mwemwe inkhumbu, iliwa nu wila pakwe mwemwe, nga alipanga mwemwe muvule mu mphendwa, ndivino Weni afinjizile ku watata winu. 18Weni aliwomba choo umulandu mwemwe mukwivwila kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu, ukuti muwasunga yonsi amalamulo yakwe yano Nene nkhulamulila mwemwe ilelo, ukuti muwawomba chocho chino a chilungamane mu minso yakwe Yawe e Leza winu.

14

1Mwemwe mwe wanthu wakwe Yawe e Leza winu. Mutize mwayiputula mwenga, pamwi ukumeta imbali yiliyonsi iya kuminso kwinu muno awafwe. 2Amuno mwemwe mwe luko uluwikwe pambali kwe Yawe e Leza winu, swinya Yawe asozile mwemwe ukuti muwe mwe wanthu wano muli pansi munsi ya pansi.3Mwemwe mufwile mutize mwalya chilichonsi ichinthu icha mwiko. 4Zyoo a nyama zino mwemwe mungalya: ing'ombe, ing'onzi ni mbuzi, 5e tungwa, e mphombo, inswala, imbuzi zya mumphanga, imbuzi mawe, ni mphala, ni ng'onzi zya mu lupili.6Mwemwe mungalya inyama yiliyonsi yino yikugawa amatamba yakwe, ngati, zino zili na matamba ayagawe pawili, swinya zino zikusyola ivya munda. 7Ukuwakweni, mwemwe mufwile mutakalye inyama zimwi zino zikusyola ivya munda pamwi amatanda yakwe ayagawe pawili:ingamila, e kalulu, ni mbila zya mu mawe; umulandu zikusyola ivya munda kweni amatamba yawo asa yagawe, azinyale kwe mwemwe.8E kapoli amunyale kwe mwemwe nawenye umulandu amugawe amatamba kweni asisyola ivya munda; weni a munyale kwe mwemwe. Mutanga mulye inyama ya kapoli, swinya mutanga mupalamansye wino afwile.9Mu vyoo ivinthu vino vili mu minzi mwemwe mungalya: chilichonsi chino chili na mausinda swinya amamba; 10ukuwa chilichonsi chino chisi ni misinda na mamba mwemwe mufwile mutakalye; avinyale kwe mwemwe.11Zyonsi inyunyi inswepe mungalya. 12Ukuwa zyoo a nyunyi zino mwemwe mufwile mutakalye: inkhwazi, ni misango yakwe yonsi, 13e lyewe ni misango yakwe yonsi.14Mwemwe mufwile mutakalye umusango wuliwonsi uwa wa chigowe, 15swinya awa nansingo, ni nkhwazi zyonsi izya mu minzi, 16izya nkhitwa nawa wa mphugulu wonsi, 17awa kakowa ni misango yakwe yonsi.18Mwemwe mufwile mutakalye e namung'omba, awa kasyusyu ni misango yakwe yonsi. 19Imisango yonsi iya mbewe na mazyenje ayinyale kwe mwemwe; vifwile vitakalyewe. 20Mwemwe mungalya vyonsi ivinthu ivya mapa iviswepe.21Mwemwe mufwile mutakalye chilichonsi chino chafwa chenga; mwemwe mufwile mupe chenecho ku mulendo wino ali mukasi mu misumba yinu, ukuti weni angalya chenecho; pamwi mwemwe mungakazya chenecho ku mulendo. Amuno mwemwe mwe luko uluwikwe pambali kwe Yawe e Leza winu. Mwemwe mufwile mutakatende umwana wa mbuzi mu mukaka wa mama wakwe.22Mwemwe mufwile mwawika ichi kumi cha mbeyu zinu zyonsi, chocho chino chafuma mu chalo umwaka nu mwaka. 23Mwemwe mufwile mulye paminso yakwe Yawe e Leza winu, mu masyo yano Weni alisola ngati a ng'anda yakwe, ichikumi cha mbeyu zyinu, icha vinyo winu, icha mafuta yinu, swinya e katote wa ng'ombe zyinu ni ng'onzi zyinu; ukuti mwemwe mungasambilila ukuti muwachindika penye Yawe e Leza winu.24Ndi uwulendo a wutali nkhani kwe wewe alyakuti wewe utanga ukwanisye ukunyamula chenecho, umulandu amasyo yano Yawe e Leza winu alisola ngati a ng'anda yakwe yali kuwutali na wewe, apano, pano Yawe Leza alota wewe, 25wewe ulipiliwula ichawupe ukuwa a ndalama, unyepe indalama mwi kasa lyako, nga uye ku masyo yano Yawe e Leza winu alisola.26Kulyanye wewe uliwomvya indalama ku chilichonsi chino wewe ukulonda: ing'ombe, ing'onzi, ivinyo pamwi ipala, pamwi ku chilichonsi ukulonda. Ngapano wewe ulilya kulyanye paminso yakwe Yawe e Leza winu nga uzewele, wewe na wa pang'anda yako wonsi. 27U mu Levi wino ali mukaya kako--utize umuleke, amuno weni asi nanthi a mbali mu mphyani na wewe.28Pa wumalilo wa myaka yitatu yonsi wewe ulipa ichikumi chonsi icha vino wasiza mu mwakanye wowo, nga ulivisunga mukasi mwa kaya; 29nga umu Levi, umulandu asi nanthi a mbali mumphyani na wewe, nu mulendo, umwana umufwilwe, umwanachi umufwilwe wino ali mukasi mwa kaya kako, aliyiza nu kulya nga ayikute. Womba choo alyakuti Yawe e Leza wako anga lota wewe mu milimo yonsi iyikasa lyako yino wewe ukuwomba.

15

1Pa wumalilo wa myaka 7(munenulambali) yiliyonsi, mwemwe mufwile muwafufuta inkhongole. 2Woo a musango wa mufufutile: Aliwensi uwa kukongozya aliwafufuta chocho chino akongozizye umupalamani wakwe; weni ataliwalongelela yeneyo ukufuma ku mupalamani wakwe pamwi umunyina wakwe umulandu ukufufuta kwa nkhongole ukwakwe Yawe kuwizizwe. 3Ukufuma ku mulendo ungalonjelela yeneyo; ukuwa chilichonsi ichako chino chili nu munyina wako ufwile umulechele.4Ukuwakweni, kutakatele kuwe umusaluke pakasi pinu (amuno Yawe nakawuzyenye aliwalota mwemwe munsi yino akupa mwemwe ngati amphyani ukuti mupoke), 5ndi mwemwe mukwivwila kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu, ukuti musunje yonsi amalamulo yaa yano nene nkhulamulila mwemwe ilelo. 6Amuno Yawe e Leza winu alilota mwemwe, ndimuno alayizizye mwemwe; mwemwe muliwapa inkhongole ku maluko ayavule, kweni mwemwe mutaliyazymya; mwemwe mulilamulila amaluko ayavule, kweni ayatalilamulila pakwe mwemwe.7Ndi pali umunthu umusaluke pakasi pinu, wonga umunyina wako, mukasi mu kaya akansi yinu yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe, wewe utize uwomye umwenzo wako nanthi akwiyala ikasa lyako ku munyina wako umusaluke; 8kweni ufwile nakawuzyenye wiyule ikasa lyako kwe weliwe swinya nakawuzyenye wazyimye weliwe ivikwane vya vyakulondeka na weliwe.9Ulolechesye ukuti utakawe na melenganio ayawipe mu mwenzo wako, ukuti, 'umwaka wa 7, umwaka wa kufufuta, wuli mupipi,' alyakuti wewe utaliwa we mukaka ukuyana nu munyina wako umusaluke nga umupe nanthi chimwi; weni angize alililile kwe Yawe ivya wewe, nga chiliwa a luwembu kwe wewe. 10Wewe ufwile nakawuzyenye upe weliwe, swinya u mwenzo wako wufwile wutakawe ni chilanda pano wewe ukupa kwe weliwe, umulandu umwakunyosezya wewe choo Yawe e Leza winu alilota wewe mu milimo yako yonsi na ku vyonsi vyo wawika peneo ikasa lyako.11Amuno awasaluke watalitela waleke ukuti wawe munsi; acheleka nkhulamulila wewe ukuti, 'Wewe ufwile nakawuzyenye wiyule ikasa lyako ku munyina wako, kwe wano wasinavyo, swinya ku wasaluke munsi yinu.'12Ndi u munyina wako, umu Heberi, pamwi umwanachi umu Heberi, akazwa kwekwe nu kutewetela wewe imyaka mutanda(6), apano mu mwaka wa 7 wewe ufwile umuleke apite ukufuma kwe wewe pavye. 13Pano wewe wamusya ukuti apite ukufuma kwe wewe pavye, wewe ufwile utakamuleke apite amakasavye. 14Wewe ufwile umupe umwakulonda kwako ukufuma mu vitekwa vyako, ukufuma mu chaniko chako, swinya ukufuma ku vikomwa vyako. Ndimuno Yawe e Leza wako alosile wewe, momonye nawe ufwile upe kwe wiliwe.15Wewe ufwile wizuke kuno nawenye walinji we muzya munsi ya Ijiputi, swinya ukuti Yawe e Leza winu akombozile wewe; achaleka nene nkhulamulila mwemwe ukuti muwawomba choo. 16Chilichitika ukuti ndi weni akuvwanga kwe wewe, 'Nene inthalifuma kwe wewe,' umulanda weni akunda wewe ni ng'anda yako, swinya umulandu akwivwa ichete na wewe, 17apano wewe ufwile unyolole ikutwi ukulemenkhania ni chisakati, nga weni aliwa a muwomvi wako uwulanzi wakwe wonsi. Wewe ufwile uchite chilichonga nu muwomvi wako umwanachi.18Chifwile chitakawe ngati a chitale kwe wewe ukuti uleke weliwe apita pavye ukufuma kwe wewe, umulandu akuwombezile wewe imyaka 6 swinya apile wewe kawili ukuchila uwa ganyu. Yawe e Leza wako alilota wewe mu vyonsi vino ukuwomba.19Wonsi awa katote awonsi mu vitekwa vyako na mu wa na ng'onzi wewe ufwile uwikile pa mbali Yawe e Leza wako. Wewe utaliwomba umulimo wuliwonsi nu katote mu vitekwa vyako pamwi ukufumya ameya ing'onzi zyako. 20Wewe ufwile uwalya e katote paminso ayakwe Yawe e Leza winu umwaka nu mwaka mu masyo yano Yawe alisola, wewe nawa pa ng'anda yako. 21Ndi yili na kamphisya--umwa kuyananisya, ndi ayilemale pamwi anthonkho, pamwi yili na kamphisya kalikonsi--wewe ufwile utakazuwile yeneyo kwe Yawe e Leza wako.22Wewe ulilyela yeneyo mukasi mukaya kako; mwensi umunthu umuswepe nu munyale paliponga mufwile mulye yeneyo, ndimuno mungalyela e mphombo nu tungwa. 23Lelo wewe ufwile utakalye uwazi wakwe; wewe ufwile upolele uwazi wakwe pansi ngati a minzi.

16

1Muwasunga umwezi wa Abibu, swinya muwasunga u Kupitililwa kwe Yawe e Leza winu, Auno mu mwezi wa Abibu Yawe e Leza winu aleta mwemwe ukufuma mu Ijiputi nu wusiku. 2Mwemwe muliwa zuwila kwe Yawe e Leza winu ni ng'onzi zimwi swinya ing'ombe mu masyo yano Yawe aliwasola ngati a ng'anda yakwe.3Mwemwe mutaliwalya yeneyo nu mukate wuno wuli nu mutawa; amanda 7 mwemwe muliwalya umukate uwusita mutawa na yeneyo, umukate uwa machuzi; amuno mwafumile munsi ya Ijiputi zuwazuwa. Muwawomba choo amanda yonsi a wumi winu alyakuti mungize muwayizuka uwanda pano mwemwe mwafumile munsi ya Ijiputi. 4Mufwile mutize mwaloleka umutawa munsi yinu mu manda 7 yayo; nanthi a nyama yino mwazuwila amanguzi ya wanda wakutalichila yifwile yitizye yasyala ukufika mutondo akatondotondo.5Mwemwe mutanga muzuwile u Kupitililwa mukasi mu misumba yinu yino Yawe e Leza ali nukupa mwemwe. 6Mumalo mwakwe, muwazuwila pa masyo yano Yawe e Leza winu alisola ngati a ng'anda yakwe. Kulyanye mwemwe muliwachita inzuwi ya Kupitililwa amanguzi pano ilanzi likwinjila, pa mphindi ya mwaka yino mwemwe mwizile mwafuma mu Ijiputi.7Mwemwe mufwile moche yeneyo nu kulya yeneyo pa masyo yano Yawe e Leza winu alisola; umutondotondo mwemwe mulinyoka nu kuya ku mahema yinu. 8Mu manda 6 mwemwe muliwalya umukate uwusita mutawa; pa wanda wa 7 kuliwa ukuwungana kwa muchinzi muno Yawe e Leza winu; pa wanda wowonye mwemwe mufwile mutakawombe nanthi a mulimo.9Mwemwe muliwapenda awa sabata 7 mwewenecho; ukufuma i mphindi yino mwatalika ukuwika insengo pa mbeyu zyinu izyimilile mwemwe mufwile mutalike ukupenda waw sabata 7. 10Mwemwe mufwile musunge u Kuzewela kwa Sabata muno Yawe e Leza winu ni chakusangula ichawupe cha kulonda ukufuma mwikasa lyako chino wewe ulipa, ukuyana na muno Yawe e Leza wako alosile wewe.11Wewe uliwazewela paminso yakwe Yawe e Leza wako--wewe, umwana wako umulumendo, umwana wako umukazyana, umuwomvi wako umonsi, umuwomvi wako umwanachi, umu Levi wino ali mukasi mu musumba wako, na ku wamulendo, uwana uwafwilwe, na wanachi awafwilwe wano wali pakasi pinu, pa masyo yano Yawe e Leza winu aliwasola muno ing'anda yakwe. 12Wewe uliwayizuka kuno wewe walinji we muzya mu Ijiputi; wewe ufwile ulolechesya nu kuwomba ivilolesyo vyoo.13Wewe ufwile usunge u Kuzewela kwa Nsaka amanda 7 lyo wewe wawunganika ivya kusinza ukufuma ku chaniko chako swinya ku vikomwa vyako. 14Wewe uliwazewela mu mphindi ya kuzewela kwako--wewe, umwana wako umulumendo, umwana wako umukazyana, umuwomvi wako umonsi, umuwomvi wako umwanachi, u mu Levi, nu mulendo, swinya umwana umufwilwe nu mwanachi umufwilwe wana wali mukaya kako.15Mu manda 7 wewe ufwile uwalolechesya ukuzewela muno Yawe e Leza wako pa masyo yano Yawe aliwasola, umulandu Yawe e Leza aliwalota wewe mu kusinza kwako konsi ni milimo yonsi iya makasa yako, swinya wewe ufwile uwe we musekele sana.16Imphindi zitatu mu mwaka wonga wonsi awonsi wako wafwile waloleke paminso yakwe Yawe e Leza winu pa masyo yano alisola: pa Kuzewela kwe Mukate uwusita Mutawa, pa Kuzewela kwa wa Sabata, swinya pa Kuzewela kwa Nsaka. Nanthi wonga aliloleka paminso yakwe Yawe amakasa vye; 17mu malo mwakwe, umunthu aliwensi alipa ndi muno angakwanisyila, ukuti wewe ungamanya ukulotwa kuno Yawe e Leza wako apile kwe wewe.18Wewe ufwile upange awa kapanzya na wa bwana mukasu mutwaya twinu tuno Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe; awalisenda ukufuma ku luko lulilonsi, nga awafwile wapanzye awanthu ni panzyo lya kusimichila. 19Wewe ufwilwe utize wasenda ukupoka ipanzyo umwa maka; wewe ufwile utize walanjizya ukutemwela pamwi ukusenda ichiphuphu, amuno ichiphuphu chikakwiyala aminso ya wanthu wa mano swinya chikakunyongania amazwi ya wanthu awalungamane. 20Wewe ufwile ukonkhe ukusimichila, ukonkhe ukusimichila kwenga, alyakuti ungawa we mulanzi nu kupyana insi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe.21Wewe ufwile utakayipanjile wenga e Ashera, pamwi izengo lililyonsi, pambali ya kazuwo ka Yawe e Leza winu lino uliyipanjila we mwenecho. 22Swinya ufwile utize uyilundichile wenga amawe yamapepo chino Yawe e Leza winu akupata.

17

1Mwemwe mufwile muta zuwila kwe Yawe e Leza winu ing'ombe pamwi e nang'onzi mwakwe yino muli akamphisya pamwi chilichonsi ichiwipe, amuno chocho chiliwa a mwiko kwe Yawe e Leza winu.2Ndi kulyanye kwazanwa pakasi pakwe mwemwe, mukasi mukaya kinu kano Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe, aliwensi umonsi pamwi umwanachi wino akuwomba chino a chiwipe mu minso yakwe Yawe e Leza winu nu kononela ilayano lyakwe, 3aliwensi wino ayile nu kufukamila awaleza wanji nu kufukamila pansi kwe woliwo, nanthi lingawa a lilanzi pamwi umwezi pamwi chilichonsi icha mwiyulu--chino Nene nthalamulizile-- 4nga ndi awawanena mwemwe ivya choo pamwi mwivwa ivya chenecho, apano mwemwe mufwile muwuzichisye ichete. Ndi a molimo swinya mwasimichila kuno icha mwiko chiwomvilwe mu Izirayeli, choo achino mwemwe muliwachita.5Mwemwe mufwile mwize na weyo umonsinye pamwi umwanachi, wino awomvile choo ichinthu ichiwipe, ku musumba winu, kuno aliwensi umonsi pamwi umwanachi, nga mwemwe mufwile muponkhole weyo umunthu na mawe ku wufwe. 6Pa milomo ya wakamboni wawili, pamwi awakamboni watatu, amo chiliwela kwe wino afwile afwe awikwe ku wufwe; ukuwa pa mulomo wa kamboni wonga afwile atize awikwe ku wufwe. 7Ikasa lya kamboni lifwile liwe lyakutalichila ukuwika weliwe ku wufwe, ngapano ikasa lya wanthu wonsi; nga mulifumya ichiwipe ukufuma pakasi pakwe mwemwe.8Ndi ilyasi lyakatuka lino alitale kwe mwemwe ukuti mupingule--nanthi a liwuzyo lya kukoma pamwi uwufwe wa ngozi, ilya kusimichila kwa munthu wonga nu kusimichila kwa munthu wunji, pamwi iwuzyo lya musango wa kuchisa kuwomvilwe, pamwi umusango wunji uwi lyasi, pamwi amalyasi yano yatakumanyikwa ichetechete mu misumba yinu--apano mufwile muye papela ku masyo yano Yawe e Leza winu alisola ngati a ng'anda yakwe. 9Mwemwe mufwile muye ku iwananzuw, awa luko lwakwe Levi, na kwe kapanzya wino aliwateweta pa mphindi yoyo; mwemwe muliwavwamba ipanzyo lyawo, nga awalipa mwemwe ipingulo lyawo.10Ngapano mwemwe mufwile muwombe ukuyana na kwe chino awapanzizye mwemwe ukuti muchite, pa masyo yano Yawe alisola. Mwemwe muwe minso ukuti muchite vyonsi vino awasambilizya mwemwe. 11Konkhani isundo awasambilizya mwemwe, swinya muchite ukuyana ku myelenganio awapa mwemwe. Muti mupiliwuchile kumbali ukufuma kwe chino wawanena mwemwe, ku ndilo pamwi ku kamani.12Aliwensi wino akuchita ulukani, mukusita kwivwila kwe nanzuwi wino ayimilizile ukuti atewete paminso yakwe Yawe e Leza winu, pamwi ukusita kwivwila kwe kapanzya--umunthunye weyo alifwa; mwemwe muliwika ichiwipe ukufuma mu Izirayeli. 13Wonsi awanthu wafwile wivwe swinya watine, nu kuleka kuwomba ulukani.14Pano mwemwe mwiza kunsi yino Yawe e Leza winu akupa mwemwe, swinya pano mwemwe mwapoka yeneyo nu kutalika ukwikala mwenemo, ngapano mwemwe mwati, 'Nene indiwika imfumu pakwe nemwenecho, ndivino amaluko yonsi yano yaliwizizye nene,' 15ngapano mwemwe nakawuzyenye mufwile muwike ngati a mfumu pakwe mwewenecho wino Yawe e Leza winu alisola. Mwemwe mufwile muwike ngati a mfumu wumwi ukufuma mu wanyina winu. Mwemwe mutanga muwike umulendo, wino asa munyina winu, pakwe mwewenecho.16Lero afwile atize ayivuzizye amahachi muno umwenecho, pamwi ukupanjisya awanthu ukuti wanyochele ku Ijiputi alyakuti weni angavuzya amahachi, amuno Yawe avwanzile kwe mwemwe, 'Mwemwe mutalitela munyochele swinya inzila yoyo.' 17Weni afwile atize ayisendele umwenecho awanachi awavule, alyakuti umwenzo wakwe wutize wupiliwuke. Weni afwile atize awunganike e siliva nu golide umuvule.18Pano weni ayikala pa chilimba cha wufumu wakwe, afwile ayiwalichile umwenecho i buku lyi sundo lyoo, ukufuma kwi sundo lino lili paminso ya wananzuwi, wano a wa Levi. 19I buku lifwile liwe na weliwe, alyakuti angasambilila ukuti achindamike Yawe e Leza wakwe, alyakuti asunje yonsi amazwi yi sundo lyoo ni vilolesyo vyoo, ukuti alolechesye vyenevyo.20Weni afwile achite choo alyakuti umwenzo wakwe wutize wukwele papela pa wanyina wakwe, swinya alyakuti atakapiliwuke ukufuma ku malamulo, kwi kasa lya ndilo pamwi ku kamani, ukuti weni angonjelezya amanda yakwe mu wufumu wakwe, weni na wana wakwe mukasi mwa Izirayeli.

18

1Awa nanzuwi, wano awa Levi, swinya na wonsi awa luko lwakwe Levi, watiliwa ni chigawa nanthi a mphyana nu Izirayeli; awafwile walya ivyawupe vyakwe Yawe ivipangwe nu mulilo ngati a mphyani yawo. 2Awafwile watize wawe ni mphyani mu wanyina wawo; Yawe a mphyani yawo, ndi muno Weni avwanzile kwe woliwo.3Choo a chigawa ichipelwe ku wa nanzuwi, ichipelwe kwe woliwo ukufuma ku wanthu wano wakupa inzuwi, nanthi yingawa a ngómbe pamwi ingónzi: ichipungo, amalusaya yawili swinya ivya munda. 4Ivikomwa ivya kutalichila ivya mbeyu zyinu, ivya vinyo umupya, na mafuta yinu, sinya amasepe aya ngónzi aya kutalichila ku ngónzi zyinu, mwemwe mufwile mupe weliwe. 5Amuno Yawe e Leza winu asozile weliwe ukufuma mu yonsi amaluko yinu ukuti ayimilile ukuti atewetele mwi zina lyakwe Yawe, weni na wana wakwe awalumendo muyayaya.6Ndi u mu Levi ayiza mu wuliwonsi umusumba winu ukufuma mu Izirayeli wensi ukufuma kuno akwikala, nga akumbwa nu moyo wakwe wonsi ukuti ayize ku masyo Yawe alisola, 7apano weni afwile atewetele mwi zina lyakwe Yawe e Leza wakwe ndimuno awanyina wakwe wonsi wakuwombela, wano wakwimilila mulyanye paminso yakwe Yawe. 8Awafwile wawe ni vigawa iviyane ukuti walye, pambali pavye vino vikwiza lyo wakazya iphyani ya ng'anda yakwe.9Pano mwemwe mwiza munsi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe, mufwile muti musambilile imyiko ya maluko yayo. 10Pafwile patize pazanwe mwakwe mwemwe aliwensi wino akuzuwila umwana wakwe umulumendo pamwi umwana wakwe umukazyana mu mulilo, aliwensi wino akuwomvya amayele pamwi ukunena ulongo, pamwi akuwelenga ivilolwa ivizanwe mwe komeji, pamwi akuwomba uwulozi, 11aliwensi awa mayele, aliwensi wino akupunda imipasi, pamwi wino akuvina, pamwi wino akuvwanga ni mipasi ya wafwe.12Amuno wensi wino akuchita vyoo ivinthu a mwiko kwe Yawe; a mulandu wa myiko yoo kuno Yawe e Leza winu akusamazya woliwo ukufuma paminso yinu. 13Mwemwe mufwile mutakawe nanthi a kamphisya paminso yakwe Yawe e Leza winu. 14Amuno amaluko yaa yano muliwapoka wakwivwila kwe wawo wano wakuwomba uwulozi nu wungánga; ukuwa mwewe, Yawe e Leza winu atazumilizizye mwemwe ukuti mwawomba wowonye.15Yawe e Leza winu alikatusya muno mwemwe e kasesema ukufuma pakasi pakwe mwemwe, wonga mu wanyina winu, ngati a nene. Mwemwe mufwile mwivwe kwe weliwe. 16Choo achino mwalenzile kwe Yawe e Leza winu pe Horebu pa wanda wa kuwungana, mwatili, 'Lekani sweswe tutakivwe swinya izwi lyakwe Yawe e Leza witu, nanthi a kulola woo umulilo uwukulu swinya, tungiza tufwe.'17Yawe atili kwe nene, 'Cho wavwanzile a chizima. 18Nene indikatusya e kasema muno woliwo ukufuma mu wanyina wawo, umuyanane na wewe. Nene indiwika amazwi yane mu mulomo wakwe, nga liwavwanga kwe woliwo vyonsi vino Nene nalamulila weliwe. 19Chilichitika ukuti ndi wumwi atakwivwila ku mazwi ayakwe Nene yano weni akuvwanga mwi zina lyane, Nene indimalana na weliwe.20Ukuwa e kasesema wino akuvwanga izwi mu lukani mwizina lyane, izwi lino Nene nthalamulizile weliwe ukuti avwange, pamwi wino akuvwanga mwizina lya waleza awanji, e kasesemanye weyo afwile afwe.' 21Choo achino wewe ufwile uvwange mu mwenzo wako: 'Wuzye sweswe tulimanya wuliwuli inthumi yino Yawe atavwanzile?'22Wewe ulimanya inthumi yino Yawe avwanzile pano e kasesema avwanga mwizina lyakwe Yawe. Ndi chocho ichinthu chitachitika pamwi ukuwombwa, apano ichinthunye chocho chino Yawe atavwanzile nga e kasesema avwanzile chenecho mu lukani, nga wewe utize uwe ni nthete na weliwe.

19

1Pano Yawe e Leza winu aputula ukufumya amaluko, wawo insi yakwe wano Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe, swinya pano mwiza pansizi zyawo nu kwikala mu misumba yawo na mu zyang'anda, 2mwemwe mufwile muyisolele imisumba yitatu mwewenecho mukasi musni yinu yino Yawe e Leza winu alinukupa mwemwe ukuti mupoke. 3Mwemwe mufwile mulime umusewo nu kwankhania imphaka yansi yinu mu vigawa vitatu, insi yino Yawe e Leza winu akupanjisya mwemwe ukuti mupyane, alyakuti aliwensi wino akoma umuwuye angasamalila kweneko.4Lyoo a lipanzyo ukuyana na weyo wino akoma umuwuye nga asamala ukufuma kweneko umwakuti asunjilile uwulanzi wakwe--weyo wino akoma umupalamani wakwe sita kulonda sita kupata weliwe pa mphindi ya ngozinye yoyo. 5Umwa kuyananisya, ndi umonsi aya mumphanga nu mupalamani wakwe ukuti waye waputule imiti, ngapano akuputula ni nthemo ukuti aputule umuti, nga inthemo yafuma mu chipinyi nga yuma umupalamani wakwe nu kukoma weliwe--ngapano umunthunye weyo afwile asamalile ku misumba yoo nu kusunga uwulanzi wakwe.6Suka e kanyosezya wa wazi angize akonkhe weyo wino afumizye uwulanzi, nga mukasi mukufulwa kwakwe amuzana, ndi akutali ko akuya, uyuma nu kukoma weliwe, napano umunthunye weyo atalinji wakuti afwe, umulandu atapasite umupalamani wakwe kali. 7Achaleka Nene nkhulamulila mwemwe ukuti musole imisumba muno mwewenecho.8Ndi Yawe e Leza winu akuzya izyamphaka zyinu, ndi muno afinjizile ku wanyenya winu ukuti aliwomba, nga apa mwemwe insi yonsi yino Weni alayizizye ukuti alipa ku wanyenya winu; 9ndi mwemwe mukusunga yonsi amalamulo yaa ukuti muchite yeneyo, chino nkhulamulila mwemwe ilelo--amalamulo ukuti mutemwe Yawe e Leza winu swinya ukupita munzila zyakwe penye, apano mufwile munjelezye imisumba yinji yitatu muno mwewenecho, ukonjelezya pakwe yoo yitatu. 10Muchite choo alyakuti uwazi uwusita mulandu wutuze wupolelwe mukasi munsi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe ngati a mphyani, alyakuti uwazi wuliwonsi wutize wuwe pakwe mwemwe.11Ukuwa ndi wumwi apasile umupalamani wakwe, nga avwamilila weliwe, ukukatuchila weliwe, nga achisa weliwe alyakuti weni afwe, nga ndi weni apano asamalila ku wonga wa misumba yoo-- 12apano awasongo wa musumba wakwe wafwile watume nu kuleta weliwe ukufuma kulyanye, nga wamulemeke mwi kasa lya mukamu wakwe, alyakuti weni angafwa. 13Ilinso lyako lifwile litafwile weliwe inkhumbu; mumalo mwakwe, mwemwe mufwile mufumye awakakoma munsi ya Izirayeli, ukuti vipite ichete na mwemwe.14Wewe ufwile utize wafumya ichimanyikwilo cha mphaka icha mupalamani wako chino wawisile amanda ya kali, mu mphyani yino mwemwe muliwapyana, munsi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe ukuti mupoke.15E kamboni wonga afwile atize akatichile ukususya umunthu ku mulandu, pamwi ulwembu lulilonsi, mu milandu yiliyonsi iya mawembuko; pa milomo ya wanthu wawili, pamwi pa milomo ya wanthu watatu, wufwile umulandu wuliwonsi wusimichilwe. 16Ndi chingawa ukuti e kamboni e nthalungamana akutuka ukususya aliwensi umunthu ukuti asimichile ukususya weliwe ivya mulandu.17Ngapanowonsi awanthu, wawo pakwe wano umulandu wuli, wafwile wimilile paminso yakwe Yawe, paminso pakwe awananzuwi na wakapanzya wano wakuteweta mu mandanye yayo. 18Awakapanzya wafwile wakolowozye; walole, ndi e kamboni a kamboni wa wufi swinya asimichizile umwawufi ukususya u munyina wakwe, 19apano mufwile muchite kwe weliwe, ndi muno weni alondelanga ukuti achitile ku munyina wakwe; nga muliwafumya ichiwipe ukufuma mukasi mwakwe mwemwe.20Ngapano wawo wano wasyala awaliyivwa swinya awalitina, nga ukufuma papo watiliwomba swinya ichiwipa ngati chicho mukasi mwakwe mwemwe. 21Aminso yinu yatize yafwila inkhumbu; uwulanzi wulilipa uwulanzi, ilinso ku linso, ilino kwi lino, ikasa kwi kasa, itamba kwi tamba.

20

1Pano mwemwe mukuya ku nkhondo akulwa na walwani winu, nga mwalola amahachi, amageleta, na wanthu awavule ukulusya mwemwe, mwemwe mufwile mutize muwe ni nthete na woliwo; amuno Yawe e Leza winu ali na mwemwe, Weyo wino alesile mwemwe ukufuma munsi ya Ijiputi.2Pano muli mupipi ukuti mwinjile mukulwa, e nanzuwi afwile aye nu kuvwanga na wanthu. 3Weni afwile ati kwe woliwo, 'Yivwa, Izirayeli, mwemwe mukuya ku nkhondo ukulwa na wakwani winu. Mutakaleke imyenzo yinu yizilike. Mutakatine pamwi ukuzekema. Mutakawe ni nthete na woliwo. 4Amuno Yawe e Leza winu awino akuya na mwemwe ukuti alwile mwemwe ukususya awalwani winu swinya ukuti apulumusye mwemwe.'5Awabwana wafwile wavwange ku wanthu nu kuti, 'Wuzye a munthuchi ali koko wino azenzile ing'anda yakwe iyipya nga atapile yeneyo ku mapepo? Lekani aye nu kunyochela ku ng'anda yakwe, alyakuti atize afwe mu kulwa nga umonsi wunji ize ape yeneyo ku mapepo.6Wuzye pali wumwi wino akomezile ivikomwa nga atalile ivikomwa vyakwe? Lekani aye kukaya, alyakuti atize afwe ku wulwe nga umonsi wunji ayize alye ivikomwa vyakwe. 7Wuzye a munthuchi ali koko wino alolesile ukuti atwale umwanachi kweni achili ukuti amutwale? Lekani aye kukaya alyakuti atize afwe ku wulwe nga umonsi wunji atwale umwanachinye weyo.8Awabwana wafwile wonjelezye ukuvwanga ku wanthu nu kuti, 'Wuzye amunthuchi ali koko wino wino akutina swinya ali ni nthete? Lekani aye nu kunyochela ku ng'anda yakwe, alyakuti atize apanjisye ukuti nawenye umunyina wakwe umwenzo wakwe wusunguluke ndivino uwakwe.' 9Pano awabwana wamala ukuvwanga ku wanthu, awafwile wasole awabwana awasongo pakwe woliwo.10Pano mwemwe mwakatuka ukuti muye mulwe nu umusumba, lanjizyani awanthu wawo ukuti mukulonda umutende. 11Ndi wazumilizya ukulonda kwinu nga awiyula ivisakati vyawo kwe mwemwe, awanthu wonsi wano wazanwa mwenemo wafwile wawe wazya kwe mwemwe swinya wafwile watewetele mwemwe.12Ukuwa ndi umusumba wakana ukulonda kwinu ukwa mutende, kweni mu malo mwakwe wapanga inkhondo na mwemwe, apano mufwile mulwe nawo, 13nga pano Yawe e Leza winu apa mwemwe ukuchimvya, nu kuwawika pansi pakwe mwemwe, mwemwe mufwile mukome umonsi aliwensi mu musumbanye wowo.14Ukuwa awanachi, awana awatichi, ivitekwa, na vyonsi vino vili mu musumbanye wowo, na vyonsi vino mwapoka, mulisenda ukuti viwe a vyinu. Mwemwe mulilya vyonsi vino mwapoka awalwani winu, wano Yawe e Leza winu apile kwe mwemwe. 15Mwemwe mufwile muchite wuliwonga ku misumba yonsi yino yili ukutali na mwemwe, imisumba yino asa misumba ya maluko yaa.16Mu misumba ya wanthu waa wano Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe ngati a mphyani, mwemwe mufwile mutize muleke nu wulanzi nanthi chimwi chino chikufuta. 17Mu malo mwakwe, mwemwe mufwile monone vyenevyo pyutu: AwaHiti, swinya awaAmori, awaKanani, awaPerizi, awaHivi swinya awaJebusi, ndimuno Yawe e Leza winu alamulizile mwemwe. 18Wombani choo alyakuti watize wasambilizye mwemwe imiwombele yawo yiliyonsi iya mwiko, ndimuno wawombezile na waleza wawo. Ndi mwemwe mwawomba, mwemwe muliwembuka ukususya Yawe e Leza winu.19Mwemwe ndi mwapatichizya umusumba imphindi iyitali, pano mwemwe mukulwa inkhondo ukususya wenewo, mwemwe mufwile matakonone imiti yakwe pa kuputulania yeneyo. Amuno mungize mwalya ukufuma ku yeneyo, achaleka mufwile mutakaputule yeneyo. Wuzye fwandi umuti wa mumphanga a munthu ukuti muwalwa nawo? 20Yenga imiti yino mwemwe mwamanya ukuti asa ya vyakulya, mwemwe mungayiputula yeneyo; mwemwe mulizenga amaluwumba ukususya umusumba wuno wukulwa na mwemwe, ukufika pano umusumba wapona.

21

1Ndi wumwi azanwa ukuti wamukomile mu nsi yino Yawe e Leza winu alinupa mwemwe ukuti mupoke, alambalizilwe mu chalo, nga chatamanyikilwe ukut wewenu wino amukomile; 2apano awasongo winu na wakapanzya wafwile waye kunzi, nga awafwile wapime ku misumba yino yiliwilizizye weliwe wino akomilwe.3ngapano awasongo wa musumba kupipi ni chitumbu wafwile wasende ing'ombe iyanachi yino yitatela yiwike ukufuma muziwuye yino yitatela yiwikwe ku mulimo, swinya yino yitatela yinyamule ukatundu. 4Ngapano wafwile wayikolele ing'ombenye yoyo ukuya mu chikombe icha minzi yano yakupita, ichikombe chino chitatela chilimwe pamwi chikomelwe, nga mulyanye mu chikombe wafwile wakonthole insingo ya ng'ombenye yoyo.5E nanzuwi, uwa muwana wakwe Levi, afwile ayize pankholelo, amuno Yawe e Leza winu asozile woliwo ukuti watewetele Weliwe swinya ukupa ukulotwa mwi zina lyakwe Yawe swinya ukupingula yonsi imilandu ya kupazinkhana nu kulwa nizwi lyawo.6Wonsi awasongo wa musumba wuno wuli kupipi nu munthu wino akomilwewafwile wasambile mumakasa pa ng'ombe yino insingo yipyosezilwe mu chikombe; 7nga wafwile watolelele ku mulandu nu kuti, 'Amakasa yitu yasi wazi woo, na minso yitu yataweni wenewo.8Tetela, Yawe, Izirayeli awanthu wako, wano Wewe ukombozile, swinya utakape umulandu muno ukukoma koo pakasi pa wanthu wako Izirayeli.' Ngapano ukukoma kulitetelwa kwe woliwo. 9Mu nzila yoo mulifumya uwazi ukufuma pakasi pinu, pano mwawomba chino a chizima mu minso yakwe Yawe.10Pano mukuya kunzi ukuti mulwe na walwani winu nga Yawe e Leza winu apa mwemwe ukuchimvya nu kuwika woliwo pansi pakwe mwemwe, swinya mwemwe mwasenda woliwo ukuwa awazya, 11ndi wewe walola umwanachi umuzima mukasi mu wazya, nga wewe ukulonda swinya wakumbwa ukuti uyisendele wemwenecho ukuti awe awako, 12apano wewe ulileta weliwe ku kaya ku ng'anda yako; umwanachinye weyo alifumya inywele ukuma mu mutwe wakwe sinya aliputula inzula zyakwe.13Ngapano alizula ivizwalo vino wazwite pano wasendwanga ngati a uwuzya nga aliyikala mu ng'anda yako nu kulosya muno uyise nu nyina umwezi wonsi. Lyo chapita choo wewe ungize ulale nawe nga uwe we mulume, nga aliwa a muchi wako. 14Ukuwa ndi utakumulonda, apano ungamuleka aye kulikonsi kuno akulonda. Kweni wewe ufwile utamukazye ni ndalama, swinya utize wamulola ngati a muzya, umulandu wewe wamusamula.15Ndi umonsi ali nawanachi wawili nga wonga atemwizwe nu muwuye amupatwe, nga wonsi wamukwasilwe awana--wonsi umukundwe nu mupatwe--ndi e katote umulumendo awakwe wino amupatwe, 16apano pa wanda wuno umonsi akulonda awana wakwe awalumendo wamupyane ku vinthu vyo alinavyo, weni atangasende asende umulumendo wakwe muchi umukundwe e katote ukuchila umulumendo wakwe muchi umupatwe, umwana umulumendo wino we katote umwenecho. 17Mu malo mwakwe, weni afwile atalichile e katote, umulumendo wakwe muchi umupatwe, ukuti amupe ivivule kawili mu vyonsi vino alinavyo; amuno eyo umulumendo a wakutalichila wa maka yakwe; uwenecho wa wukatote awakwe.18Ndi umonsi ali nu mwana umulumendo winu asikwivwa swinya ali nulukani wino atalitonthela izwi lya yise pamwi izwi lya nyina, swinya wino, napano wangamuyololosya, ataliyivwila kwe woliwo; 19ngapano e yise nu nyina wafwile wamuleme nu kuleta weliwe ku wasongo wa mu musumba wakwe na ku chisakati cha musumba wakwe.20Awafwile wavwange ku wasongo wa musumba, 'Umwana witu wee awa lukani swinya atakwivwa; weni atakutonthela kwizwi lyitu; a mupafu swinya we chakolwa.' 21Ngapano wonsi awonsi wa mu musumba wafwile waponkhole weliwe ku wufwe na mawe; ngapano mulifumya ichiwipe ukufuma mwakwe mwemwe. Izirayeli wensi aliyivwa ivya chenecho nga alitina.22Ndi umuthu achitile uluwembu ulwa kuyana ku wufwe nga weni awikwa ku wufwe, nga mwemwe mwapayika weliwe mu muti, 23apano umuwili wakwe wufwile wutakawe pa muti uwusi wonsi. Mu malo mwakwe, mwemwe mufwile muzyike weliwe uwanda wowonye; amuno wenye wino apayisilwe pa muti amutipwe nu Leza. Tonthelani amalamulo yaa alyakuti mwemwe mutize muwifye insi yino Yawe e Leza winu ali nu kupa mwemwe ngati a mphyani.

22

1Wewe ufwile utakalolela ing'ombe pamwi e nang'onzi iya mu Izirayeli umuwuye yikusowa nga wewe uyivwamike kwe zyolizyo; wewe ufwile nakawuzyenye alete zyelizyo ukunyoka ku mwenecho. 2Ndi umu Izirayeli umuwuyo asa kupipi kwe wewe, pamwi ndi wewe utamumanya, apano wewe ufwile ulete ivinyamana vyovyo kukaya ku ng'anda yako, swinya vifwile viwe na wewe ukufika pano umwenecho akuvilonda, ngapano wewe ufwile umunyosezye vyenevyo.3Wewe ufwile uchite chilichonga ni ndokwe; wewe ufwile uchite wuliwonga ni chizwalo chakwe; wewe ufwile uchite wuliwonga na chilichonsi ichisowe ichinthu icha mu Izirayeli umuwuyo, chichonsi ichinthu chino asovizye nga wewe uchizanile; wewe ufwile utize uyifisile wemwenecho. 4Wewe ufwile utize ulole indokwe iya mu Izirayeli umuwuyo pamwi ing'ombe yakwe yiponile pansi pa musewo nga iyifise wemwenecho kwe woliwo; wewe ufwile nakawuzyenye umwavwe ukuti ayinyamusye swinya.5Umwanachi afwile atize avwala ichizwalo chino achiyane kucha wonsi, nga swinya umonsi afwile atize azwale ichizyalo cha wanachi; amuno aliwensi wino akuwomba ivinthu vyoo a mwiko kwe Yawe e Leza winu.6Ndi ichisalanzo cha nyunyi chili pa nkholelo zyako pa musewo, mu muti wuliwonsi pamwi pansi, chili nu twana pamwi pamwi amaye mwenemo, wewe ufwile utize usende unyina ayikazile pa twana pamwi pa amaye, wewe ufwile utize usende unyina ponga nu twana. 7Wewe ufwile nakawuzyenye umuleke u nyina apite, kweni utwana ungayisendela we mwenecho. Utonthele ilamulo lyoo alyakuti vize vipite ichete na wewe, swinya ukuti ungonjelezya amanda yako.8Pano wazenga ing'anda iyipya, apano wewe ufwile uwike ivilemelo muno ichisonje chakwe alyakuti wewe utize ulete uwazi pa ng'anda yako ndi wumwi apona ukufuma pa chisonje.9Wewe ufwile utize wakomela imbeyo zya mitundu tiwili iya vikomwa, alyakuti ukusinza konsi kutize kupokwe na masyo ayatele, imbeyo yino wewe ukomezile swinya ukusinza kwa vikomwa. 10Wewe ufwile utize walimila ing'ombe ponga ni ndokwe. 11Wewe utize wazyala ivizwalo vya cheya cha ng'onzi ni vya pamba paliponga.12Wewe ufwile uyisumile wemwenecho ivyakulelemba imbali zini(4 ) mu mwinjilo wakwe wuno ukuyizwika wemwenecho.13Ndi umonsi asenda umwanachi, nga ayinjila mwenemo, nga apata weliwe, 14ngapano amuwipila ivinthu vya musamu nu kupa weliwe imbili iyiwipe pakwe weliwe, nga ati, 'Nene nasenzile wee umwanachi, ukuwa lyoo nene niza kuoipi kwe weliwe, nene nthazanile uwumwali mwakwe weliwe.'15Apano a baba nu nyino wa mukazyana wafwile watwale ichakusimichila uwumwali wa weliwe ku wasongo pa chisakati cha musumba.16E yise wa mukazyana afwile ati ku wasongo, 'Nene napile umwana wane umukazyana ku munthu wee ngati a muchi, lelo weni akupata weliwe. 17Lolani, weni amuwipila ivinthu vya musamu nga atili, 'Nene nthazanile mu mwana wako umukazyana ivya kusimichila uwumwali wakwe.'' Ukuwa paa pali ukusimichila kwa wumwali wa mwana wane umukazyana. Apano awalilambalika umwenda paminso ya wasongo wa musumba.18Awasongo wa musumba wowo wafwile wasende umonsinye weyo nu kumusunda; 19nga wafule wamulifye ama shekeli 100 aya siliva, nu kupa yeneyo kwe yise uwa mukazyana, umulandu umonsi weyo apanjisizye imbili yiwipe kwe mwali wa Izirayeli. Umukazyana afwile awe a muchi; weni atanga ayize amusamazye mu manda yakwe yonsi.20Ukuwa ndi ichinthu choo amolimo, ukuti ukusimichila kwa wumwali kutazanilwe mu mukazyana weyo, 21apano wafwile walete kunzi umukazyana weyo ku chisakati cha ng'anda ya yise, nga awonsi wa mu musumba wakwe wafwile waponkhole weliwe ku wufwe na mawe, umulandu awomvile ichinthu cha musamu mu Izirayeli, ukuti awombe ngati we malaya mu ng'anda ya yise; nga mulifumya ichiwipe ukufuma pakasi pinu.22Ndi umonsi azanwa alazile nu mwanachi wino a muka munthu, awafwile wonsi wawili wafwe, umonsi wino alazile nu mwanachi nu mwanachinye; nga mwemwe mulifumya ichiwipe ukufuma mwakwe mwemwe.23Ndi pali umukazyana wino we mwali, ali nu monsi wino akulonda ukumutwala, nga umonsi wunji azina weliwe mu musumba nu lulala na weliwe, 24sendani wonsi ukuya ku chisakati cha musumba, nga muponkhole woliwo ku wufwe na mawe. Mwemwe mufwile muponkhole umukazyana na mawe, umulandu weni atapunzile, napano alinji mu musumba. Mwemwe mufwile mupokhole umonsi na mawe umulandu asamuzile umuka mupalamani wakwe; nga muliwafumya ichiwipe ukufuma mwakwe mwemwe.25Ukuwa ndi umonsi azana umukazyana wino ali nu kutwalwa mu mphanga nga ndi weni amulema nu kulala na weliwe, apano umonsi wenga awino afwile afwe. 26Ukuwa ku mukazyana mufwile mutakawombe nanthi chimwi; mutali uluwembu uluyane ni mfwa mu mukazyana. Amuno umulandu woo wuli ngati umunthu alwa nu kukoma umupalamani wakwe. 27Amuno azanile umukazyana mu mphanga; umukazyana wino alinji nu kutwalwa ayiza apunda, kweni kutalinji nanthi wumwi uwakuti atule weliwe.28Ndi umonsi azana umukazyana wino we mwali kweni asi nu monsi uwakumutwala, swinya ndi alema weliwe nu kulala nawe, swinya ndi watawazanile, 29apano umonsi wino alizile na weliwe afwile alipe amashekeli 50 kwe yise wa mukazyana, nga afwile amutwale umulandu amuwifizye. Weni afwile atize amusamazye mu manda yakwe yonsi.30U monsi afwile atize asende umka yise ukuwa a muchi wakwe umwenecho; weni afwile atakapoke inthwalwa yakwe yise.

23

1Nanthi wonga umonsi wino uwonsi wakwe awufanthe pamwi awuputulwe angize ayinjile mu kuwungana kwe Yawe. 2Nanthi amwana e zumbwe angawa mu kuwungana kwe Yawe; ukufika ku mphendwa ya 10 iya nkhulo ya wana wakwe, nanthi wonga mwakwe woliwo angawa mu kuwungana kwe Yawe.3E Amori pamwi e Mowabi antanga awe mu kuwungana kwe Yawe; ukufika ku nkhulo ya 10 iya wana wakwe, nanthi wonga angawa ku kuwungana kwe Yawe. 4Choo chili wowonye umulandu atizile ukusunkhana na mwemwe nu mukate na minzi pa musewo pano mwemwe mwafumanga ku Ijiputi, swinya umulandu awasenzile ukususya mwemwe e Balamu umwana umulumendo wakwe Biyo ukufuma ku Pito mu Aramu Nahayimu, uku atipe mwemwe.5Ukuwa Yawe e Leza winu akanile ukwivwile kwe Balamu; mu malo mwakwe, Yawe e Leza winu apiliwuzile itipo ukuwa a kulotwa muno mwemwe, umulandu Yawe e Leza winu atemwizwe mwemwe. 6Mwemwe mufwile mutize mwakumbwa umutende pamwi ukuwa ni chuma kwawo, mu manda yinu yonsi.7Mwemwe mufwile mutize mwapata awa Edomu, amuno a munyina winu; mwemwe mufwile mutize mupate umu Ijiputi, umulandu mwemwe mwalinji mwe walendo munsi yakwe. 8Awana wakwe ukufika mu nkhulo ya chititatu (3) iya woliwo angize awe mu kuwungana kwe Yawe.9Pano mukupita ngati mwe wa wasilikali ukulwa na walwani winu, apano mwemwe mufwile muyisunjilile mwenga ukufuma ku chinthu chilichonsi ichiwipe. 10Ndi mukasi mwinu muli aliwensi umonsi wino amunyale umulandu wakwe chino chachitisile kwe weliwe mu wusiku, apano afwile ayifumye ku visakasa vya awasilikali; afwile atize anyochele ku visakasa. 11Pano amanguzi yafika, afwile ayisamvye wenga mu minzi; pano ilanzi lyinjila, alinyoka mukasi mu visakasa.12Mwemwe mufwile muwe na masyo kunzi kwa visakasa kuno mwemwe muliwaya kunzi; 13swinya mwemwe muliwa nachimwi ichiwombelo icha kukumbila pansi; pano mwemwe mwafukama pansi ukuti muyitule mwenga. mwemwe mufwile mukumbe na chenecho nga muvwimbe vino vyafuma mwakwe mwemwe. 14Amuno Yawe akupita mukasi mwakwe mwemwe mu visakasa vyinu ukupa mwemwe ukuchimvya swinya ukua mwemwe awalwani winu mu makasa yinu. Achaleka ivisakasa vyinu vifwile viwe vitele, alyakuti e Leza atakalole nanthi chimwi ichinyale ichinthu mwakwe mwemwe nga ayize afume kwe mwemwe.15Mwemwe mufwile mutize mwanyosezya ku mwenecho umuzya wino asamazile ukufuma kwe bwana wakwe. 16Lekani ayikale na mwemwe, mu musumba wulwonsi wuno weni asola ukuti awayikala. Mutize mwachuzya weliwe.17Mutize mwawa nanthi wonga e malaya mu wana awakazyana awa Izirayeli, na muwana awalumendo mutize muwe nanthi wonga e malaya. 18Mwemwe mutize mwaleta amalipilo ya wuhule pamwi amalipilo ya mbwa mu ng'anda yakwe Yawe e Leza winu muno ifingo lililyonsi; amuno vyonsi vyoo a mwiko kwe Yawe e Leza winu.19Mwemwe mufwile mutize mwayazyimya e katapila ku mu Izirayeli umuwuyo--e katapila wa ndalama, e katapila wa chakulya, pamwi e katapila wa chilichonsi a chakwazyimya mu katapila. 20Ku mulendo mungamwazyimya mu katapila, ukuwa ku mu Izirayeli umuwuyo muntanga mumwazyimye mu katapila, alyakuti Yawe e Leza winu angalota wewe mu vyonsi vino wawika penepo ikasa lyako.21Pano wewe wapanga ifingo kwe Yawe e Leza wako, wewe ufwile utize wazimba ukuti ukwanisye lyenelyo, amuno Yawe e Leza wako nakawuzyenye alilonda ukwanisye; luliwa a luwembu kwe wewe ndi wapotwa ukukwanisya. 22Ukuwa ndi wewe uliyilesya wenga ukupanga ifingo, lutaliwa a luwembu kwe wewe. 23Chocho chino chafuma pa mulomo wako wewe ufwile ulolechesye ukuchiwomba; ndimuno wewe ufinjizile kwe Yawe e Leza wako, chilichonsi chino wewe ulayizizye umwa kuyilondela kwe Yawe nu mulomo wako.24Pano wewe wayo mu chalo cha vikomwa icha mupalamani wako, wewe ungalya mwenemo muli monsi muno ukulondela, ukuwa utize usende nanthi vimwi ukuti uwike mwe basiketi wako. 25Pano wewe waya mu chalo cha mupalamani wako icha malezi, wewe ungapyola yamwe mwikasa lyako, ukuwa utize usende ichikwakwa ukuti uvune amalezi ya mupalamani wako yano yatonile.

24

1Pano umonsi asenda umuchi nga atwala wenewo, ndi atazanile ichitemwa mu monsinye weyo umulandu azanile chimwi chino asa chiyane mu mwanachi, apano afwile awalike e kalata wa chilekano, awike wenewo mwi kasa lyakwe, nga atume weliwe ukufuma mu ng'anda yakwe. 2Pano umwanachi afuma mu ng'anda yakwe, angapita nu kuya ukutwalwa nu monsi wunji.34Ndi umonsi wa chitiwili nawenye apata weliwe nu kuwalichila weliwe e kalata wa chilekano, nu kuwika mwi kasa lyakwe, nu kusamazya weliwe ukufuma mu ng'anda yakwe; pamwi ndi umulume wa chitiwili afwa, umonsi wino atwazile weliwe ukuwa a muchi-- ngapano umulume uwa kali, weyo wino asamazizye weliwe pakutalichila, atanga amusende swinya ukuwa a muchi wakwe, lyo umwanachichinye weyo awa a munyale; Mwemwe mufwile mutize mwapanjisya insi ukuti yiwe nu mulandu, insi yino Yawe e Leza winu alinukupa mwemwe ngati a mphyani.5Pano umonsi atwala umuchi umupya, weni ataliwaya ku nkhondo na wasilikali, `swinya atanga apatichizwe ukuti aye ku mulimo wa kupatichizya; weni aliwa a mupusuke ukuwa pakaya umwaka wonga nu kumusechelezya umuchi wakwe wino atwazile.6Nanthi wonga umonsi afwile asende ulwala pamwi iwe lya pa lwala ngati chakulemela, amuno koko kuli ngati a kusenda uwulanzi ngati chakulemela.7Ndi umonsi wamuzanile akwiwa umunyina wakwe ukufuma mu wanthu wa Izirayeli, nu kumusenda ngati a muzya nga amkazye weliwe, umungo weyo afwile afwe; nga mulifumya ichiwipe ukufuma pakasi pinu.8Muwachenjela ukuyana na chilichonsi ichiwaya cha mambombo, alyakuti mwemwe muwalolechesya nu kukonkha ichisambilizyo ichipilwe kwe mwemwe chino e nanzuwi, umu Levi, akusambilizya mwemwe; ndimuno Nene nalamulizile woliwo, amo mwemwe muliwachita. 9Mwizuke chino Yawe e Leza winu awomvile kwe Miriyamu pano mwafumanga mu Ijiputi.10Pano wewe wapanga umupalamani wako umusango wuliwonsi uwa nkhongole, wewe ufwile utakaye mu ng'anda yakwe ukuti usende ichilemelo chakwe. 11Wewe uliyimilila kunzi, nga umonsi kwe wino wewe upile inkhongole aliyiza ni chilemelo kunzi kwe wewe.12Ndi amunthu umusaluke, wewe ufwile utize ulale utulo ni chilemelo chakwe mu makasa yako. 13Wewe ufwile nakawuzyenye umunyosezye ichilemelo lyo ilanzi litandi lyinjile, alyakuti angiza alale mu mwinjilo wakwe nga alote wewe; chocho chiliwa a wulungamane muno wewe paminso yakwe Yawe e Leza wako.14Wewe ufwile utize wachuzya umuwomvi wino a musaluke swinya asi nanthi chimwi, nanthi angawa a mu Izirayeli umuwuyo, pamwi awalendo wano wali munsi yinu mukasi mwa kaya kinu. 15Chila wanda wewe ufwile uwapa weliwe amalipilo yakwe; ilanzi lifwile litize lyinjile lyo wewe utani umalane nawe, amuno weni a musaluke swinya akuwelenjela amalipilo yayo. Chita choo alyakuti atize alilile kwe Yawe muno wewe, swinya alyakuti lutawe a luwembu chino uwomvile.16Awakwasi wafwile watize wawikwe ku wufwe muno awana wawo, na wananye wafwile watize wawikwe ku wufwe muno awakwasi wawo. Mumalo mwakwe, aliwensi afwile awikwe ku wufwe muno uluwembu lwakwe umwenecho.17Mwemwe mufwile mutawomvya amaka ukupoka ipanzyo lino alya mulendo pamwi umwana umufwilwe, mutize mwasenda ichizwalo cha mwanachi umufwilwe ngati a chilemelo. 18Mumalo mwakwe, mwemwe mufwile mwizuke ukuti mwemwe mwalinji mwe wazya mu Ijiputi, swinya ukuti Yawe e Leza winu aponizye mwemwe ukufuma mulyanye. Achaleka Nene nkhusambiizya mwemwe ukuti muwatonthela ilamulo lyoo.19Pano mukusinza ivyalo vyinu, nga ndi mwemwe mwiwilizile vimwi ivya kusinza mu chalo, mwemwe mufwile mutanyoke ukuya nu kuvisenda; vifwile viwe vya mulendo, umwana umusita u yise, pamwi umwanachi umufwilwe, alyakuti Yawe angiza alote mwemwe mu ntchito zyinu zyonsi izya makasa yinu. 20Pano mwayinzyania umuti wa ma olivi, mwemwe mufwile mutakaye swinya na kunsamba; ziliwa a zya mulendo, umusita yise, pamwi umufwilwe.21Pano mukuwunganika ama grepu mu chalo chinu, mwemwe mufwile mutize mwasala mwenemo swinya. Chilichonsi ichisyale chiliwa a cha mulendo, umusita yise, nu mufwilwe. 22Mwemwe mufwile mwizuke kuno mwemwe mwalinji mwe wazya munsi ya Ijiputi; achaleka Nene nkhusambilizya mwemwe ukuti muwatonthela ilamulo lyoo.

25

1Ndi pali ukupazinkhana pakasi pa wonsi nga awaya pi pembo, nga awakapanzya wapingula woliwo, apano awalimumuzana sita mulandu umulungamane nu kupa umulandu umuwipe. 2Ndi umonsi wino azwanwa nu mulandu kukulondekwa ukuti ayumwe, apano awakapanzya walimupanga alambalale pansi nga ayumwe mu kulola kwakwe ni mphendwa ya vikoti iyipingulwe, ndi muno umulandu uli.3E kapanzya angapa weliwe ivikoti 40, ukuwa atanga ayonjelezye ukuchila imphendwa yoyo; amuno ndi angonjelezya imphendwa yoy nu kuma weliwe ni vikoti ivivule ukulusya, apano awa Izirayeli awawuyo wangize wachefwe pa minso yinu.4Wewe ufwile utakiyalile ku mulomo ing'ombe pano ukuvulungania amalezi.5Ndi awanyina wakwikala ponga nga wonga mwakwe woliwo wafwa, nanthi kuwa nu mwana umulumendo, apano umuchi wa mufwe afwile atakatwalwe ku munthu wunji kunzi kwa luko. Mumalo mwakwe, umunyina wa mulume wakwe aliyinjila mwakwe weliwe nu kuyisendela weliwe ku mwenecho ngati a muchi, nu kuwawomba umulimo wa munyina wa mulume ku mwanachinye weyo. 6Choo chili wonye alyakuti e katote wino wakwatwa aliyinjila mwi zina lya munyina wa monsi umufwe, alyakuti izina lyakwe litize lifwe mu Izirayeli.7Ukuwa ndi umonsi atakulonda ukuti ayisendele wenga umuchi wa munyina, apano umuchi wa munyina afwile aye pa winjililo wa musumba ku wasongo nu kuti, 'U munyina wa mulume wane akukana ukuti akatusye izina lya munyina wakwe mu Izirayeli; weni ataliwomba umulimo wa munyina wa mulume wane kwe nene.' 8Ngapano awasongo wa musumba wakwe awalimwita weliwe nu kuvwanga kwe weliwe. Lero ndi atwalilila ukukana nga ati, 'Nene nthakulonda ukuti imutwale.'9Ngapano umuchi wa munyina wakwe afwile ayize kwe weliwe mu kulola kwa wasongo, amuzule indyato ukufuma kwi tamba lyakwe, nga amuswilile amati kuminso kwakwe. Umuka munyina afwile atolelele weliwe nu kuti, 'Choo acho chikawombwa ku monsi wino atakulonda ukuti azenge ing'anda ya munyina.' 10Izina lyakwe lilipundwa mu Izirayeli, 'Ing'anda ya weliwe wino wamuzula indyato yakwe.'11Ndi awonsi wakulwa, nga umuchi wakwe wonga ayiza ukuti atule umulume ukufuma mwikasa lyakwe weliwe wino akuma weliwe, nga ndi ayololosya ikasa lyakwe nga akwema uwonsi wakwe, 12apano mufwile muputule ikasa lya mwanachi weyo; ilinso lyinu litize liwe nanthi a nkhumbu.13Wewe ufwile utakawe mu nyambi yako ivipimo vya wung'wame viwili ivipusane, ichikulu ni chitichi. 14Wewe ufwile utakawe mu ng'anda yako ivipimo viwili, ivikulu ni vitichi.15Icha kuzumilizwa swinya chilungamane ichipimo cha wung'wame wewe ufwile uwe nacho; icha kuzumilizwa swinya ichilungamane wewe ufwile uwe nacho, alyakuti amanda yako yavule munsi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe. 16Amuno wonsi wano wakuchita ivinthu vyoo, wonsi wano wakuwomba uwunthalungamana, a mwiko kwe Yawe e Leza winu.17Mwizuke chino Amaleki achitile kwe mwemwe pa musewo lyo mwemwe mukufuma ku Ijiputi, 18muno weni asunkhine na mwemwe pa musewo nu kutalika inkhondo na wano walinji pi sinda, pano mutalinji na maka swinya mwatonsile; weni atachindisile Leza. 19Achaleka, pano Yawe e Leza winu apile mwemwe ukupuza ukufuma ku walwani winu wonsi ukuliwilizya, munsi yino Yawe e Leza winu ali nu kupa mwemwe ukuti mupoke ngati a mphyani, mwemwe mufwile mutize mwiwilile ukuti mwemwe mufwile muzimye ichizusyo cha Amaleki ukufuma pansi piyulu.

26

1Pano mwiza kunsi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe ngati amphyani, swinya pano mwemwe mwapoka yeneyo nu kwikala mwenemo, 2apano mufwile musenda vimwi ivya kusinza kwinu konsi ukwa kutalichila ivyansi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe. Wewe ufwile iviwike mwe basiketi nga uye ku masyo yano Yawe e Leza winu aliwasola ngati a ng'anda yakwe.3Wewe ufwile uye kwe nanzuwi wino aliwateweta mu manda yayo nu kuti kwe weliwe, 'Nene nkhuzumilizya ililo kwe Yawe e Leza wako kuno nene niza kunsi yino Yawe afinjizile ku wanyenya witu ukuti ape sweswe.' 4E nanzuwi afwile asende e basiketi wako ukufuma mwi kasa lyako nu kuwika yeneyo pansi paminso yakwe Yawe e leza winu.5Wewe ufwile uvwange paminso yakwe Yawe e Leza wako, 'U munyenya wane alinji a mu Aramiya uwa kupitana. Weni ayile mu Ijiputi nu kwikala kulyanye, swinya awanthu wakwe walinji awatichi mu mphendwa. Kulyanye ayiza awa a mukulu, uwa maka, swinya uluko uluvule.6Awa Ijiputi awachitila sweswe uwuwi nu kuchuzya sweswe. Awapanzile sweswe ukuti tuwawomba umulimo wa wazya. 7Atulilila kwe Yawe, e Leza wa watata witu, nga ayivwile izwi litu swinya aweni amachuzi yitu, ukupyoka kwitu, ni nthazi zyitu.8Yawe alesile sweswe ukufuma mu Ijiputi ni kasa ilya maka, ni nyowe iyiyololosye, nu kutinia ukukulu, ni vilolwa, swinya ni vizungusyo; 9nga Weni alesile sweswe ku masyo yaa swinya apile sweswe insi yoo, insi yino yikupita umukaka nu wuchi.10Nomba lolani, nene niza ni vya kusinza ivya kutalichila ivyansi yino wewe, Yawe, upile nene.' Wewe ufwile uviwike pansi paminso yakwe Yawe e Leza wako nga ufukamile paminso yakwe; 11swinya ufwile uzewele mu vyonsi ivizima vino Yawe e Leza wako awomvile muno wewe, muno ing'anda yako--wewe, nu mu Levi, nu mulendo wino ali pakasi pinu.12Pano wewe wamala ukupa ichikumi chonsi icha kusinza kwako mu mwaka wa chititatu, awuno, umwaka wa kupa ichikumi, apano wewe ufwile upe chenecho ku mu Levi, ku mulendo, ku musita yise, swinya ku mwanachi umufwilwe, alyakuti wangalya mu musumba wako nu kwikuta. 13Wewe ufwile uvwange paminso yakwe Yawe e Leza wako, 'nene naleta ukufuma mu ng'anda yane ivinthu vino a vyakwe Yawe, nga imphile vyenevyo ku mu Levi, ku mulendo, ku musita yise, swinya ku mwanachi umufwilwe, ukuyana na malamulo yako yano Wewe upile nene. Nene nthononile nanthi limwi mu malamulo yako, nanthi a kwiwilila yeneyo.14Nene nthalile nati vimwi mwenemo pa kulosya kwane, nthawisile vyenevyo ukunji pano nene nalinji mu wunyale, nene nthawisile nnthi vimwi ukuti intchindike awafwe. Nene nivwila kwizwi lyakwe Yawe e Leza wane; Nene inthonthezile vyonsi wewe ulamulizile nene ukuti imbombe. 15Lola pansi ukufuma pa masyo ayatele kuno wewe wikala, ukufuma mwiyulu, nga ulote awanthu wako Izirayeli, ninsi yino Wewe upile sweswe, ndi muno wewe wafinjizile ku watata witu, insi iyakupita umukaka nu wuchi.'16Ilelo Yawe e Leza wako akulamulila wewe ukuti utonthele ivilolesyo vyoo ni mivwanjile; achaleka weme uliwasunga yoliyo nu kuwomba yeneyo nu mwenzo wako wonsi swinya u moyo wako wonsi. 17Wewe ilelo walanjizya ukuti Yawe we Leza wako, swinya ukuti uliwapita mu nzila zyakwe nu kusunga ivilolesyo yakwe, amalamulo yakwe, ni mivwanjile yakwe, swinya ukuti wewe uliwayivwila kwizwi lyakwe.18Ilelo Yawe alanjizizye ukuti mwemwe mwe wanthu wano a wakwe, ndimuno alayizizye mwemwe, swinya ukuti mwemwe muliwasunga amalamulo yakwe yonsi, 19swinya Weni aliwika mwemwe papela pa maluko yonsi yano Weni apanzile, swinya mwemwe muliwapochelela ukutumvya, ukumanyikwa, swinya umuchinzi. Mwemwe muliwa mwe wanthu wano awawikwe pambali kwe Yawe e Leza winu, ndimuno Weni avwanzile.''

27

1Mose na wasongo wa Izirzyeli walamulizile awanthu nu kuti, ''Musunge yonsi amalamulo yano nene nkhulamulila mwemwe ilelo. 2Pa wanda pano mwemwe mulipitilila e Yorodani ukuya kunsi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe, mufwile mupamphike amawe nu kumata yeneyo ukuliwilizya. 3Mwemwe mufwile muwalike mu yeneyo yonsi amazwi ayisundo lyoo pano mwalowoka; ukuti munginjila munsi yino Yawe e Leza winu ali nukupa mwemwe, insi yino yikupita nu mukaka swinya wuchi, ndimuno Yawe, e Leza wa wanyenya winu, alayizizye mwemwe.4Pano mwalowoka e Yorodani, pamphikani a mawe yaa yano nene nkhulamulila mwemwe ilelo, pa Lupili Eba, swinya mumate yeneyo nivu. 5Palyanye mufwile muzenge a kazuwo kwe Yawe e Leza winu, akazuwo ka mawe; ukuwa mwemwe mufwile mutakinusye ichiwombelo cha chisulo ukuwomba amawe.6Mwemwe mufwile muzenge akazuwo ka Yawe e Leza winu na mawe ayasita kuwinza; mufwile muwapa penepo ivyawupe kwe Yawe e Leza winu, 7swinya muliwazuwila ichawupe cha wuponga nga muliwalya palyanye; mwemwe mulisechela paminso yakwe Yawe e Leza winu. 8Muliwalika pa mawe amazwi yonsi ayisundo lyoo ukuti aliwensi alole.''9Mose na wananzuwi, awa Levi, wavwanzile ku wonsi awa Izirayeli nu kuti, ''Myalalani nu kwivwa, Izirayeli: Ilelo mwemwe mwawa mwe wanthu wakwe Yawe e Leza winu. 10Mwemwe achaleka mufwile mutonthele kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu nu kutonthela amalamulo yakwe ni vilolesyo vino nene nkhulamulila mwemwe ilelo.''11Mose alamulizile awanthu uwanda wulyanye nga atili, 12''Amaluko yaa yafwile yimilile pa Lupili Gerizimu ukuti walote awanthu lyo mwemwe mwalowoka Yorodani: Simiyoni, Levi, Yuda, Isaka, Yosefe, swinya Benjamini.13Yaa a maluko yano yafwile yimilile pa Lupili Eba ukuti liwizye amatipo: Rubeni, Gadi, Asha, Zebuluni, Dani, swinya Nafutali. 14Awa Levi awalitolelela nu kuti kwe wonsi awonsi wa Izirayeli mwizwi ilikulu:15'Awe a mutipwe umunthu wino akupanga ichiwinze pamwi ukumata ichinthu, umwiko kwe Yawe, umulimo wa makasa ya misili, swinya wino akwimika chenecho mu mfizi.' Ngapano awanthu wonsi awalitolelela nu kuti, 'Ameni.'16'Awe a mutipwe umunthu wino ukusamula u yise pamwi unyina.' Ngapano awanthu wafwile wati, 'Ameni.' 17'Awe a mutipwe umunthu wino akufumya ichilanjizyo cha mphaka icha mupalamani wakwe.' Ngapano awanthu wonsi wafwile wati, 'Ameni.'18'Awe a mutipwe umunthu wino akupanjisya inthonkho ukuti yifume mu musewo.' Ngapano awanthu wonsi wafwile wati, 'Ameni.' 19'Awe a mutipwe umunthu wino akuwomvya amaka ukuti apoke ipanzyo lya ku mulendo, umusita yise, pamwi umufwilwe.' Ngapano wonsi awanthu wafwile wati, 'Ameni.'20'Awe amutipwe umonsi wino akulala nu mu yise, umulandu weni aposile ivya kwe yise.' Ngapano awanthu wonsi wafwile wati, 'Ameni.' 21'Awe a mutipwe umunthu wino akulala ni chinyamana chilichonsi.' Ngapano wonsi awanthu wafwile wati, 'Ameni.'22'Awe a mutipwe umonsi wino akulala ni nkhazi yakwe, umwana umukazyana uwakwe yise, pamwi umwana umukazyana uwakwe nyina.' Ngapano awanthu wonsi wafwile wati, 'Ameni.' 23'Awe a mutipwe umonsi wino akulala ni nyinavyala.' Ngapano wonsi awanthu wafwile wati, 'Ameni.'24'Awe a mutipwe u monsi wino akukoma umupalamani wakwe mu mfizi.' Ngapano awanthu wonsi wafwile wati,' 'Ameni.' 25'Awe a mutipwe umonsi wino akusenda ichiphuphu ukuti akome umunthu umusita mulandu.' Ngapano wonsi awanthu wafwile wati, 'Ameni.'26'Awe a mutipwe umonsi wino atakusimichizya amazwi yi sundo lyoo, ukuti atonthele yoliyo.' Ngapano awanthu wonsi wafwile wati, 'Ameni.'

28

1Ndi mukwivwila ichete kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu ukuti muwasunga yonsi amalamulo yakwe nene nkhuwalamula mwemwe ilelo, Yawe e Leza winu aliwika mwemwe papela pa yonsi amaluko ya munsi ya pansi. 2Konsi ukulotwa kuliyiza pakwe mwemwe nu kuwapitilila, ndi mukwivwila kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu.3Muliwa mwe walotwe mu musumba swinya muliwa mwe walotwe mu mphanga. 4Chiliwa a chilotwe ichikomwa cha munda yako, ichikomwa cha muchalo, swinya ichikomwa cha vitekwa vyako, swinya uwuvule wa ng'ombe zyako ni ng'onzi zyako.5Chiliwa a chilotwe ichiseje chako swinya itui lyako. 6Uliwa we mulotwe pano ukwinjila mukasi, swinya we mulotwe pano wewe ukufuma kunzi.7Yawe alipanjisya awalwani wako wano wakatuka ukulwa na wewe ukuti wakomwe paminso yako; awaliyiza ukulwa na wewe inzila yonga kweni awalisamala paminso yako inzila munenulambali (7). 8Yawe alilamulila uwulotwe ukuti wize mu nthamba yako swinya na mu vyonsi muno wawika ikasa lyako penepo; Weni alilota wewe munsi yino ali nukupa wewe.9Yawe aliwika mwemwe ngati a wanthu wano wawisilwe pambali muno Weliwe umwenecho, ndivino Weni afinjizile kwe mwemwe, ndi mwemwe mukusunga amalamulo yakwe Yawe e Leza winu, ni kupita mu nzila zyakwe. 10Awanthu wonsi awa munsi ya pansi walilola ukuti mwemwe mwe witizwe ni zina lyakwe Yawe, nga awaliwa ni nthete yakwe mwemwe.11Yawe alipanga mwemwe ukuti muwe ni chuma mu chikomwa cha munda yinu, mu chikomwa cha vitekwa vyinu, swinya mu chikomwa cha muchalo munsi yino Weni afinjizile ku watata winu ukuti alipa mwemwe. 12Yawe aliyula kwe mwemwe ing'anda ya kusunjila mwenemo iya mwiyulu ukuti yipe imvula kunsi yinu mu mphindi yakwe, swinya ukulota yonsi imilimo yi kasa lyako; wewe iliyazimya amaluko ayavule, kweni wewe utaliyazimya.13Yawe alipanga wewe ukuti uwe we mutwe, asa musinda pole; wewe uliwa papela penga, utalitela uwe pansi, ndi ukwivwila ku malamulo yakwe Yawe e Leza wako yano nene nkhulamulila wewe ilelo, alyakuti utonthele nu kuti uwombe yeneyo, 14swinya ndi wewe utakutontholokwa ukufuma ku yaliyonsi amazwi yano nene nkhulamulila wewe ilelo, ku ndilo pamwi ku kamani, alyakuti ukonkhe awaleza awanji ukuti utewetele woliwo.15Ukuwa ndi wewe utakwivwila kwizwi lyakwe Yawe e Leza wako, alyakuti usunje yonsi amalamulo yakwe ni vilolesyo vyakwe vino nene nkhulamulila wewe mwemwe ilelo, apano yonsi amatipo yaa yaliyiza pakwe wewe nu kupitilila wewe.16Uliwa we mutipwe mu musumba wako, swinya uliwa we mutipwe mu mphanga. 17Uliwa we mutipwe mu chiseje chako ni tuli lyakonye.18Chiliwa a chitipwe ichikoma cha munda yako, icikomwa cha mu chalo, awana wa ng'ombe zyako, awana wa wanang'onzi wako. 19Uliwa we mutipwe pano wewe ukwinjila mukasi swinya uliwa we mutipwe pano wewe ukuya kunzi.20Yawe alituma pakwe wewe amatipo, ukuvulungana, swinya ukukalipa mu vyonsi vino wewe wawika penepo ikasa lyako, ukufika pano wewe wononeka, swinya ukufika wewe umale wangu umulandu wa milimo yako iyiwipe mwakwe yino wewe ulesile Nene. 21Yawe alipanjisya ichiwaya chimanthilile kwe wewe ukufika Weni ayonona wewe ukufuma munsi yino wewe uliyinjila ukuti upoke.22Yawe aliwalwa na wewe ni zyandwala izya kupelana, ni chizekema, nu kuvimba, swinya nu kumuli kwansi ni chilungula ichikulu, swinya inkhungu iyikulu ponga ni ndwala ya mbeyu. Vyoo viliwasamazya mwemwe ukufika pano mwasila.23Amayulu yinu yano yali pa mitwe yinu yaliwa a mukuwa, swinya insi ya pansi pakwe mwemwe yiliwa a chisulo. 24Yawe alipanga imvula ya munsi yinu ukuwa a wusu nu lutukumbwi; ukufuma mwiyulu yiliyiza pansi pakwe mwemwe, ukufika pano mononeka.25Yawe alipanjisya mwemwe ukukomwa paminso ya walwani winu; mwemwe muliya inzila yonga ukulwa na woliwo kweni muliwasamala paminso ya woliwo inzila munenulambali. Mwemwe mulisamazwa koo na koo mu mawufumu ya munsi ya pansi. 26Ivitumbu vyinu viliwa a chakulya cha nyunyi zyonsi izya mwiyulu swinya ku vinyamana vya mumphanga ivya munsi ya pansi; kutaliwa nanthi wonga uwa kutinia vyolivyo ukusamala.27Yawe alilwa na mwemwe na mapumba ya mu Ijiputi ni vilonda, ichingumu, nu kunyenyela, ukufuma kwe yino mwemwe mutanga mupole. 28Yawe alilwa na mwemwe ni chipena, nu wunthonkho, swinya nu kuvulungana kwa mutwe. 29Mwemwe muliwapitapita umusanya ngati a nthonkho mu mfizi, swinya mwemwe mutaliya apatali mu nzila zyinu; mwemwe muliwamba penye swinya ukupokwa, swinya pataliwa nanthu wonga ukuti atule mwemwe.30Wewe ulifichila umwanachi ukuti utwale, kweni wunji umonsi alipoka umwanachinye weyo nu kulala nawe pa maka. Wewe uliwazenga ing'anda kweni nanthi kwikala mwenemo; wewe ulikomela imiti ivikomwa kweni utalilya nanthi a chikomwa chakwe. 31Ing'ombe yako yilikomwa pankholelo zya minso yako, kweni wewe utalilya inyama yakwe; indokwe yako yilisendwa pa maka ukufuma pa minso yako nga yitalinyosezwa kwe wewe. Ing'onzi yako yilipelwa ku walwani wako, nga wewe utaliwa nanthi wonga ukuti atule wewe.32Awana wako awalumendo na wakazyana walipelwa ku wanthu awanji; aminso yako yalivwamba woliwo uwanda wonsi, kweni ulipotwa nu kuwalonda. Mutaliwa nanthi a maka mwi kasa lyako.33Ukuvuna kwansi yako nu kupyoka kwako konsi--uluko luno wewe utalumanya luliwalya kweneko; wewe uliwa chuzwa swinya ukulyatwa penye, 34alyakuti wewe uliyiza uwe we muvulungane pakwe vino wewe uweni vikuchitika. 35Yawe alilwa na wewe mu vimphemvu na mu vinama na mapumba ayakali ukufuma kwe yano wewe utanga upole, ukufuma pansi pa matamba yako ukufika pa mutwe wako.36Yawe alisenda mwemwe ni mfumu yino mwemwe muyiwisile mwewenecho papela pinu ku luko luno mwemwe mutalumanya, nanthi a mwemwe pamwi awanyenya winu; kulyanye muliwa fukamila awaleza wanji awa miti na mawe. 37Mwemwe muliwa a chakuleta ukutinia, ichili, swinya ichakusambilila penepo pakasi pa wanthu wonsi kuno Yawe alikolela mwemwe.38Mwemwe muliwasenda imbeyu iyivule ukuya mu chalo, kweni tuliwa sinza ivichepe, amano awamakantha walilya vyonsi. 39Mwemwe muliwakomela ivikomwa nu kusunjilila vyenevyo, ukuwa mutaling'wa nanthi a vinyo, nanthi akusunjilila ivikomwa, amuno ivinyongolo vililya vyenevyo.40Mwemwe muliwa ni miti ya ma olivi mukaya kinu konsi, kweni mwemwe mutalipakala nanthi a mafuta mwewenecho, amuno ama olivi yaliponia ivikomwa vyawo. 41Mwemwe muliwa nawana awalumendo na wakazyana, ukuwa watalisyala a winu, amuno waliwasenda mu wuzya.42Imiti yinu yonsi ni vikomwa vyansi yinu--awamakantha walipoka vyonsi. 43Umulendo wino ali pakasi pinu alikatuka ukuchila mwemwe ukuya papela na papela; mwemwe mwewenecho muliwaya pansi ukwika nu kwika. 44Weni aliwayazimya kwe mwemwe, ukuwa mwemwe mutalimwazimya weliwe; weni aliwa a mutwe, nga mwemwe muliwa a musinda.45Yonsi amatipo yaliyiza pakwe mwemwe swinya yaliwasamazya nu kuwapitalila ukufika mwemwe mononeka. Choo chilichitika umulandu mwemwe mutivila kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu, ukuti musunge amalamulo yakwe na masundo yano weni alamilizile mwemwe. 46Yaa amatipo yaliwa pakwe mwemwe ngati a vilolesyo ni vizungusyo, swinya apa wana winu muyayaya.47Umulandu mwemwe mutafukamizile Yawe e Leza winu ni chimwemwe swinya ukusechela kwa mwenzo pano mwemwe mwalinji mu wuzima, 48achaleka muliwa tewetela awalwani wano Yawe alituma ukulwa na mwemwe; mwemwe muliwatewetela woliwo mu nzala, mu lusala, mu chitali, swinya mu wupina. Weni aliwika iching'wame mu nsingo zyinu ukufika pano weni ayonona mwemwe.49Yawe alileta u luko ukulwa na mwemwe ukufuma ukutali, ukufuma ku wumalilo wansi ya pansi, ndivino a lyewe ukupululukila ku nyama, u luko luno mutamwivwichisye imvwango yawo; 50uluko lwa paminso pa kutinia pano pasi nu muchinzi na wakote swinya lusilola ukuti wee a mutichi. 51Awalilya awana wa vitekwa vyinu swinya ivikomwa vya munsi yinu ukufika pano mwemwe mononeka. Awataliwasyela nanthi a mbeyu, vinyo umupya, pamwi amafuta, nanthi awana wa ng'ombe zyinu pamwi awana wa ng'onzi zyinu, ukufika wapanjisizye ukuti mumale.52Awaliliwilizya mwemwe monsi mu misumba yinu, ukufika amaluwumba yinu ayatali swinya ayawome yapona kulikonsi munsi yinu, amaluwumba yano mwemwe mwasuwizile mwenemo. Awaliliwilizya mwemwe mu yonsi imisumba yinu munsi yonsi yino Yawe e Leza winu apile mwemwe. 53Mwemwe muliwalya ivikomwa vyakufuma mu miwili yinu, inyama ya wana winu awalumendo ni ya wana winu awakazyana, wano Yawe e Leza apile mwemwe, mu kuliwilizwa swinya inthete iyakwe yino awalwani winu wawisile mwemwe mwenemo.54Umonsi wino a mutonthe swinya umuzima ukulusya mwakwe mwemwe---weni aliwa nu mone nu munyina wakwe swinya umuchi umukundwe, swinya na waliwonsi awana wakwe wano awasyile. 55Achaleka atalipa kwe nanthi wonga inyama ya wana wakwe yino ali nukuti alye, umulandu nawenya alisyala nanthi chimwi mu kuliwilizwa swinya inthete mwakwe yino awalwani winu waliwika pakwe mwemwe mu misumba yinu yonsi.56Umutonthe swinya umuzima umwanachi mwakwe mwemwe, wino ataliya nu kulyatisya pansi itamba lyakwe ku wuzima nu wutonthe--aliwa nu mone ku mulume umukundwe, ku mwana wakwe umulumendo, na kumwana wakwe umukazyana, 57na kwe bonda wakwe wino akufuma pakasi pa vinama vyakwe, swinya na ku wana wano alikwata. Alilya wenewo mu mfizi muno ukusowa chilichonsi ichinji, mu wuliwilizwe swinya mu nthete yino aalwani winu waliwika pakwe mwemwe mu misumba yinu.58Ndi mwemwe mutakusunga amazwi yonsi ayisundo lyoo lino imbalisile mwi buku lyoo, alyakuti achindike izina lyakwe ilichindamane swinya izina lya kutinia, Yawe e Leza winu, 59apano Yawe alipanga iviwaya vyinu vikule, swinya vyovyo ivya wana winu; viliwa a viwaya ivikulu ukulusya, swinya ivyakusenda imphindi iyitali, swinya izyandwala izikali, izya mphindi iyitali.60Yawe alileta swina zyonsi izyandwala izya Ijiputi zino mwemwe mukuzitina; zililemanthila kwe mwemwe. 61Na swinya yonsi indwala ni chiwaya vino chitawalisilwe mwi buku lyi sundo lyoo, nazyonye zyozyo Yawe alileta pakwe mwemwe ukufika mwemwe mononeka. 62Mwemwe mulisyala awachepe mu mphendwa napano mwalinji mwe wavule ngati a nthanda mu mphendwa, umulandu mutivwiliye kwizwi lyakwe Yawe e Leza winu.63Ndimuno Yawe asechelelanga pakwe mwemwe mu kuwombela mwemwe ivizima, swinya mu kuvuzya mwemwe, achaleka ali sechelela pakwe mwemwe mu kupanga mwemwe musile swinya mu konona mwemwe. Mwemwe muli kwemwa ukufuma munsi yino mwemwe mukuya mwenemo ukuti mupoke. 64Yawe alisasya mwemwe mu wanthu wonsi ukufuma ku wumalilo wonga uwansi ya pansi ukuya ku wumalilo wunji uwansi ya pansi; kulyanye mwemwe muliwafukamila awaleza awanji wano mutamanyile, nanthi a mwemwe pamwi awanyenya winu, awaleza awa miti swinya amawe.65Mukasi mu maluko yaa mwemwe mutalizana uwupepuke, swinya mutaliwa nanthi a kupuza kwa pansi pa matamba yinu; mumalo mwakwe, Yawe alipa mwemwe kulyanye u mwenzo wa kuzekema, aminso ayapotwe, swinya u moyo wuno wukulosya. 66Uwulanzi winu wuliwa mu wunthasuwila paminso yinu; mwemwe muliwatina uwusiku wuliwonsi nu musanya swinya mutaliwa nu kusimichila kulikonsi mu wulanzi winu.67Umutondotondo mwemwe muliwati, 'Nene ningalonda yawe a manguzi!' nga amanguzi mwemwe muliwati, 'Nene ningalonda kuwa amutondotondo!' umulandu wa nthete mu myenzo yinu ni vinthu vino aminso yinu yaliwa ukuti yalole. 68Yawe alileta mwemwe swinya mu Ijiputi pa mawato, ukupitila inzila yakwe yino Nene navwanzile kwe mwemwe, 'Mwemwe mutalilola swinya Ijiputi.' Kulyanye muliyipa mwewenecho ukuti mukazwe ku walwani winu ngati a wazya awonsi swinya awanachi, ukuwa nanthi wonga alikala mwemwe.''

29

1Yaa a mazwi yano Yawe alamulizile Mose ukuti awanene awanthu wa Izirayeli munsi ya Mowabi, amazyi yano yasanzizwe kwi layano linoweni weni apanzile na woliwo pe Horebu.2Mose apunda ku wonsi awa Izirayeli nga atili kwe woliwo, ''Mwemwe muweni vilivyonsi vino Yawe achitile paminso yinu munsi ya Ijiputi kwe Farawo, ku wawomvi wakwe wonsi, swinya kunsi yakwe yonsi-- 3ukuchula ukukulu kuno aminso yinu yaweni, ivililolesyo, swinya vyovyo ivizungusyo ivikulu. 4Ukuwa ukufika ilelo Yawe atapile mwemwe umwenzo ukuti mumanye, aminso ukuti mulole, pamwi amakutwi ukuti mwivwe.5Nene nkholezile mwemwe imyaka 40 mu lupalang'ang'a; ivizwalo vinu nanthi kusila pakwe mwemwe, swinya indyato zyinu nanthi kumala ku matamba yinu. 6Mwemwe mutalyanga nanthi a mukate, swinya mwemwe mutang'wanga nanthi a vinyo pamwi ivyakung'wa ivinji ivy pala, alyakuti mwemwe mungamanya ukuti Nene ne Yawe e Leza winu.7Pano mwiza ku masyo yaa, Sihoni, imfumu ya ku Heshiboni, swinya Ogu, imfumu ya Bashani, awafuma kunzi ukuti walwe na sweswe, nga tumile woliwo pansi. 8Atusenda insi yawo nu kupa yeneyo ngati a mphyani ku wa Rubeni, ku wa Gadi, na ku nunsu iya luko lwakwe Manase. 9Achaleka sungani amazwi yi layano lyoo nu kuyachita, alyakuti mwemwe mungatwalilila mu vilivyonsi vino mwemwe mukuwomba.10Mwemwe mwimilile ilelo, mwensi, paminso yakwe Yawe e Leza winu; imfumu zyinu, amaluko yinu, na wa bwana winu--wonsi awonsi wa Izirayeli, 11awana winu awatichi, awachi winu, nu mulendo wino ali pakasi pakwe mwemwe mu visakasa vyinu, ukufuma pe weyo winu akuputula inkhwi zyinu ukufika weliwe wino akusemba aminzi yinu.12Mwemwe muli paa umwakuti mwinjile mwi layano lyakwe Yawe e Leza winu swinya mwi fingo lino Yawe e Leza winu ali nu kupanga na mwemwe ilelo, 13alyakuti Weni angapanga mwemwe ilelo ukuwa a wanthu awakwe umwenecho, swinya ukuti Weni awe we Leza uwakwe mwemwe, ndimuno avwanzile kwe mwemwe, swinya ndimuno afinjizile ku wanyenya winu, kwe Abrahamu, kwe Ayizeki, swinya kwe Yakobe.14Amuno asa kwe mwemwe mwenga kuno Nene inkhupanga ilayano lyoo ni fingo lyoo-- 15na aliwensi imilizile paa na sweswe ilelo paminso yakwe Yawe e Leza witu--kweni swinya na wawo wano wasi paa na sweswe ilelo. 16Mwemwe mwamanya wuli muno sweswe twikazile munsi ya Ijiputi, swinya wuli muno twizile ukupitila pakasi pa maluko ukupitila mwe yano mwemwe mwapitizile.17Mwemwe muweni amakolania yawo ayakunyalisya ayapangwe ni miti swinya amawe, e siliva nu golide, yano yalinji pakasi pakwe woliwo. 18Mulolechesye pasi nanthi wumwi mwakwe mwemwe umonsi, umwanachi, akaya, pamwi uluko luno umwenzo wakwe wukupiliwuka ilelo ukufuma kwe Yawe e leza witu, umwakuti aye afukamile awaleza awa maluko yayo. Mulolechesye mwakwe mwemwe ukuti musi nanthi awa luko wino akuleta iviwipe. 19Pano umunthunye weyo ayivwa amazwi yi tipo lyoo, weni aliyilota umwenecho mu mwenzo wakwe nu kuti, 'nene indiwa nu mutend, napano nene nkhupita mu lukani lwa mwenzo wane.' Choo chingize chonone ichiwisi apaliponga ni chumile.20Yawe atalitetela weliwe, kweni mu malo mwakwe, uwufulwe wakwe wakwe Yawe swinya uwuzuwa wakwe wuliyaka ukususya umunthu weyo, swinya yonsi amatipo yano yawalisilwe mwi buku lyo yaliyiza kwe weliwe, swinya Yawe alizimya izina lyakwe ukufuma pansi piyulu. 21Yawe alipatulila weliwe ku matamyo ukufuma mu maluko yonsi aya Izirayeli, ukuyana na matipo yonsi yano yawalisilwe mwi buku lyoo ilyi sundo.22Awana wano walikonkha penepo, awana winu wana walikatuka pansizi ya mwemwe, swinya u mulendo wino akwiza ukufuma kunsi ya kutali, awalivwanga pano walola iviwaya pansi yoo swinya izyandwala mwakwe zino Yawe apanzile insi yilwale-- 23swinya pano awalola kuno insi yonsi yawa a safuli swinya umuchele wakwaka, kuno nanthi chimwi chikukomelwa pamwi chikukwata ichikomwa, kuno nanthi chimwi mumphanga chikukula, ukuyana nu kupona kwe Sodomu nu Gomora, Adima swinya Zeboyimu, wino Yawe ayononezile mu wufulwe wakwe swinya uwukali-- 24awalivwanga apaliponga na maluko ayanji yonsi, 'Wuzye fwani achani Yawe awomvile choo kunsi yoo? Wuzye uchilungula cha wufulwe choo chikusula chani?'25Ngapano awanthu awalivwanga, 'A mulandu awalesile ilayano lyakwe Yawe, e Leza uwa wanyenya wawo, lino apanzile na woliwo pano Weni alesile woliwo ukufuma munsi ya Ijiputi, 26swinya umulandu awayile nu kutewetela awaleza awanji nu kufukamia kwe woiwo, awaleza wano awatawamanyile swinya Weni atapie kwe woliwo.27Achaleka u wufulwe wakwe Yawe wukolezilwe ukususya insi yoo, umwakuti wulete penepo amatipo yonsi yano yawalisilwe mwi buku lyoo. 28Yawe awafumizye woliwo ukufuma kunsi yawo mu wufulwe, mu wukali, swinya mu kufulwa ukukulu, nga asumbizile woliwo munsi iyinji, ndimuno ilelo.'29Ivinthu vya kufisa avyakwe Yawe e Leza witu wenganye; ukuwa ivinthu vino viwumbuzilwe avya muyayaya kwe sweswe na wana witu, alyakuti tungize twawomba amazwi ya mwi sundo lyoo.

30

1Pano vyonsi ivinthu vyoo vyiza pakwe mwemwe, u kulotwa swinya a matipo yano Nene nawika paminso yinu, swinya pano mwemwe mwizuka vyenevyo mu maluko ayanji yonsi kuno Yawe e Leza winu asamazizyeko mwemwe, 2nga pano mwemwe mwanyochela kwe Yawe e Leza winu nu kutonthela izwi lyakwe, ukukonkha vyonsi vino Nene nkhulamulila mwemwe ilelo--mwemwe na wana winu--nu mwenzo wako wonsi swinya nu moyo wako wonsi, 3ngapano Yawe e Leza winu apiliwule uwuzya winu swinya awe ni nkhumbu pakwe mwemwe; Weni alinyoka nu kuwunganika mwemwe ukufuma ku wanthu wonsi kuno Yawe e Leza asasizye mwemwe.4Ndi wamwi awa wanthu winu awasamazwe wali ku masyo aya kutali pansi piyulu, ukufuma kokonye Yawe e Leza winu aliwunganika mwemwe, nga ukufuma kokonye Weni alileta mwemwe. 5Yawe e Leza alileta mwemwe munsi yino awatata winu waposile, nga mwemwe mulipoka yeneyo swinya; Weni aliwombela mwemwe ichizima swinya alivuzya sana mwemwe ukulusya muno awombezile awatata winu.6Yawe e Leza winu aliputula u mwenzo winu swinya umwenzo wa wana winu, achaleka mwemwe mulitemwa Yawe e Leza winu nu mwenzo winu wonsi swinya nu moyo winu wonsi, alyakuti muwe mwe walanzi. 7Yawe e Leza winu aliwika yonsi amatipo yaa pa walwani winu na pe wawo wano wapata mwemwe, wawo wano wakuchuzya mwemwe. 8Mwemwe mulinyoka nu kutonthela izwi lyakwe Yawe, swinya mwemwe muliwawomba yonsi amalamulo yakwe yano Nene nkhulamulila mwemwe ilelo.9Yawe e Leza winu alipanga mwemwe mutwalilile ukulusya mu yonsi imilimo ya makasa yinu, mu chikomwa cha munda yinu, mu chikomwa cha vitekwa vyinu, na mu chikomwa chansi yinu, muno ukukankhala. Amuno Yawe alisechela swinya ukupanga mwemwe mukankhale, ndi muno asechelezile mu watata winu. 10Weni aliwomba choo ndi mwatonthela izwi lyakwe Yawe e Leza winu, alyakuti musunge amalamulo na amasundo yakwe yano yawalisilwe mwi buku lyoo ilyi sundo, ndi mwemwe mwapiluchila kwe Yawe e Leza winu nu mwenzo winu wonsi swinya u moyo winu wonsi.11Amuno lyo ilamulo lino Nene nkhulamulila mwemwe ilelo asa litale sana kwe mwemwe, lisi ukutali sana kwe mwemwe ukuti mulifichile. 12Lisi mwiyulu, alyakuti mwemwe mungize muti, 'Wuzye wewenu aliya muno sweswe mwiyulu nu kuleta lyenelyo pansi kwe sweswe nu kupanga sweswe tukwanisye ukuti twivwe lyenelyo, alyakuti sweswe tungachita lyenelyo?'13Lisi ku mbalama ya sumbi, alyakuti mwemwe mungize muwati, 'Wuzye weweni alilowoka e sumbi muno sweswe nu kuleta lyenelyo kwe sweswe nu kupanga sweswe ukuti twivwe lyenelyo, alyakuti sweswe tungachita lyenelyo?' 14Ukuwa izwi kupipi kwe mwemwe, mu mulomo winu swinya mu mwenzo winu, alyakuti mwemwe mungawomba lyenelyo.15Lolani, ilelo Nene nawika paminso yinu uwulanzi swinya iwuzima, imfwa nu wuwipe. 16Ndi mwemwe mwatonthela imivwanjile yakwe Yawe e Leza winu, ukuti mupite mu nzila zyakwe, swinya ukuti musunge amalamulo yakwe, amasundo yakwe, swinya ivilolesyo vyakwe, mwemwe muliwa mwe walanzi swinya mulivula, swinya Yawe e leza winu alilota mwemwe munsi yino mwemwe mukwinjila ukuti mupoke.17Ukuwa ndi umwenzo wako wapiluchila ukunji, swinya mwemwe mutakwivwa kweni mu malo mwakwe mukwinjilila ukunji nu kwinamila awaleza awanji swinya ukufukamila woliwo, 18apano Nene nkhuwizya kwe mwemwe ilelo ukuti mwemwe nakawuzyenye mulimala; mwemwe mutaliyonjelezya amanda yinu munsi yinu mwemwe mukulowochela Yorodani ukuti muye mwenemo nu kupoka.19Nene nkupunda iyulu ninsi ya pansi ukuti yiwe wukamboni ukususya mwemwe ilelo kuno Nene nawika paminso yinu uwulanzi ni mfwa, ukulotwa swinya amatipo; achaleka solani uwulanzi alyakuti mwemwe mungawa nu wumi, mwemwe na wana winu. 20Wombani choo alyakuti mutemwe Yawe e Leza winu, ukuti mutonthele izwi lyakwe, nu kulemanthila kwe Weliwe. Amuno Weni a wulanzi winu swinya a wutali wa manda yinu; wombani choo alyakuti mwemwe muwe mwe walanzi munsi yino Yawe afinjizile ku wanyenya winu, kwe Abrahamu, kwe Ayizeki, swinya kwe Yakobe, ukuti ape woliwo.''

31

1Mose ayile nu kuvwanga amazwi yaa kwe Izirayeli wensi. 2Weni atili kwe woliwo, ''Nene ndi ni myaka 80 nomba; nene nthanga intwalilile ukuya kunzi nu kwinjila mukasi; Yawe atili kwe nene, 'Wewe utandi ulowoke e Yorodani.' 3Yawe e Leza winu, Weni alilowoka pankholelo zyinu; Weni aliyonona amaluko yaa ukufuma paminso yinu, nga mwemwe muliwapoka woliwo. Yoswa, weni aliya pa nkholelo zyinu, ndimuno Yawe avwanzile.4Yawe alichita kwe woliwo ndimuno awomvile kwe Sihoni na kwe Ogi, izyamfumu zya wa Amori, na kunsi yawo, yino ayononezile. 5Yawe alipa woliwo kwe mwemwe, nga mwemwe muliwomba ku woliwo vyonsi Nene nalamulizile mwemwe. 6Muwe mwe wamaka swinya awa kujimba ukuzima, mutakatine, swinya mutakawe ni nthete na woliwo; amuno Yawe e Leza winu, Weni awino akuya na mwemwe; Weni atalipotwa pamwi ukuleka mwemwe.''7Mose apunda Yoswa nu kuvwanga kwe weliwe mu kulola kwe Izirayeli wensi, ''Muwe mwe wamaka swinya ukujimba ukuzima, amuno aliya na wanthu waa munsi yino Yawe afinjizile ku wanyenya wawo ukuti ape woliwo; wewe ulipanjisya woliwo wapyane yeneyo. 8Yawe, Weni awino akuya pankholelo zyinu, Weni aliwa na mwemwe; Weni ataiwapotwa mwemwe pamwi ukuleka mwemwe, mutakawe ni nthete, mutakanyoswe mwisinda.''9Mose awalisile isundo lyoo nu kupa lyenelyo ku wananzuwi, awana awalumendo awakwe Levi, wano wanyamulizile ingalawa yi layano lyakwe Yawe; weni apile amabuku ayi layano ku wonsi awasong wa Izirayeli. 10Mose alamulizile woliwo nga atili, ''Pa wumalilo wa myaka 7 yiliyonsi, pa mphindi iyiwikwe muno ukutetetela izyankhongole, mu mphindi ya Kuzewela kwa Zyang'anda, 11pano Izirayeli wensi ayizile ukuti aloleke paminso yakwe Yawe e leza winu mu masyo yano Weni asola muno ing'anda yakwe, mwemwe muliwawelenga isundo lyoo paminso ya Izirayeli wensi mu kwivwa kwawo.12Wunganika awanthu, awonsi, awanachi, na watichi, u mulendo wako wino ali mukaya kinu, alyakuti wangivwa nu kusambilila, swinya alyakuti wangachindika Yawe e leza winu nu kusunga yonsi amazwi ayi sundo lyoo. 13Wombani choo alyakuti awana wawo, wano watamanyikwa, wangivwa nu kusambilila ukuchindika Yawe e Leza winu, monsi muno muliyikalila munsi yino mwemwe mukulowoka Yorodani ukuti upoke.14Yawe atili kwe Mose, ''Lola, uwanda wukwiza pano wewe ufwile ufwe; punda Yoswa nga mwize mwi hema lya musunkhano, alyakuti Nene ningapa weliwe i lamulo.'' Mose nu Yoswa wayile nu kwinjila mwi hema lya musunkhano. 15Yawe alolesile mwi hema mu mphanda yi wingo; imphanda yi wingo ayimilila pa chisakati chi hema.16Yawe atili kwe Mose, ''Lola, wewe ulilala na watata wako; awanthu waa awalikatuka nu kuwomba ngati a wamalaya ukukonkha awaleza awasita kumanyikwa wano wali pakasi pawo munsi ye kuno wakuya. Awalileka Nene nu kumonthola ilayano lyane lino Nene napanga na woliwo.17Ngapano, pa wanda wowonye, ukufulwa kwane kulikolela ukususya woliwo swinya Nene ndileka woliwo. Nene indifisa paminso pane ku woliwo nga awalilyeka. Amachuzi ayavule swinya inthazi zilizana woliwo alyakuti awaliti pa wanda wulyanye, 'Wuzye amachuzi yaa yatizile pakwe sweswe umulandu e Leza witu asi mukasi mwitu?' 18Nene nakawuzyenye indifisa paminso pane kwe woliwo pa wanda wulyanye umulandu wa viwipe vino wawomvile, umulandu awapiluchila ku waleza awanji.19Achaleka nomba walika inyimbo yoo muno mwewenecho ga usambilizye yeneyo ku wanthu wa Izirayeli. Wika yeneyo mu milomo yawo, alyakuti ulwimbo loo lungawa a wukamboni muno Nene ukususya awanthu wa Izirayeli. 20Amuno pano Nene indawaleta woliwo munsi yino Nene nafinjizile ukuti ndipa ku wanyenya wawo, insi iyakupita nu mukaka swinya uwuchi, nga pano walile nukuwa awikute swinya wina, apano awalipiluchila ku waleza awanji nda awalitewetela woliwo nga walimphata Nene swinya awalimonthola ilayano lyane.21Pano ivivule iviwipe ni zyanthazi zyiza pa wanthu waa, ulwimbo loolulisimichila paminso ya woliwo ngati we kamboni (amunu lutaliyiwililwa ukufuma pa milomo ya wana wawo). Amuno Nene imanyile ivyakulonda vino wakwelengania ilelo, napano ntchili ukuleta woliwo munsi yino nalayizya woliwo.''22Achaleka Mose awalisile ulwimbo loo uwanda wowonye nu kusambilizya lwenelo ku wanthu wa Izirayeli. 23Yawe apile Yoswa umwana umulumendo uwakwe Nun ilamulo nu kuti, ''Uwe we wamaka swinya uwujimbe uwuzima; amuno ulileta awanthu wa Izirayeli munsi yino Nene nafinjizile ku woliwo, swinya Nene indiwa na wewe.''24Chachitisile ukuti pano Mose amalizizye ukuwalika amazwi yi sundo lyoo mwi buku, 25kuno weni alamulizile awa Levi wano wanyamuzile ingalawa yi layano lyakwe Yawe, nga weni atili, 26''Senda i buku lyi sundo nga uliwike pambali ya ngalawa yi layano lyakwe Yawe e Leza winu, alyakuti lingawa penepo ngati a wukamboni ukususya mwemwe.27Amuno nene namanya ukukatuchila kwinu nu wuwome wa nsingo zyinu; lolani, pano intchilinji nu wawulanzi na mwemwe ni lelonye, mwawa mwe wa kukatuchila ukususya Yawe; wuzye kuliwa wuli pano nene nafwa? 28Wunganika kwe nene awasongo wonsi awa maluko yinu, awa bwana winu, alyakuti ningavwanga amazwi yaa mu makutwi yawo nu kwita iyulu ninsi ya pansiukuti viwichile uwukamboni ukususya woliwo. 29Amuno namanya ukuti lyo ukufwa kwane kwachitika mwemwe muliyonona mwewenecho pyutu nu kufuma munzila yino nene indamulizile mwemwe; amachuzi yaliyiza pakwe mwemwe mu manda yakukonkha penepo. Choo chilichitika umulandu mwemwe muliwawomba chino a chiwipe muminso yakwe Yawe, alyakuti mupanjisye Weliwe ukuti afulwe ukupitila mu milimo ya makasa yinu.''30Mose anyosizye amazwi mu makutwi yi wumba lyonsi ilya Izirayeli aya nyimbo yoo ukufika yamazile.

32

1Mupe ikutwi, mwe mayulu, nga muleka nene imvwange. Lekani insi ya pansi yivwe ku mazwi ya mulomo wane. 2Lekani ichisambilizyo chane chiwe pansi ngati a mvula, lekani imivwanjile yane yisunguluke ngati a nganda, ngati a mvula yino yikupona katichikatichi pi sote ilitichi, swinya ngati a mvula mu miti.3Amuno nene indiwizya izina lyakwe Yawe, swinya ukulanjizya uwukulu wakwe Leza witu. 4Iwe, umulimo wakwe a wuzima; amuno inzila zyakwe zyonsi a zilungamane. Wene we Leza umusuwilwa, umusita luwembu. Weni a mulungamane swinya umuyololoke.5Awawomvile umwa wuwipe ukususya weliwe. Asa wana wakwe. A musamu wa woliwo, A nkhulo iyinyongane swinya iyawufi. 6Wuzye mwemwe mukunyosezya Yawe mu nzila yoo, mwe mwe wanthu ivipuwa swinya awasita mano? Wuzye Weni asa tata winu, wonga wino alewuzile mwemwe? Weni apanzile mwemwe swinya ayikazizye mwemwe.7Yizukani amanda ya mphindi zya kali, mwelenganie ivya myaka ya nkhulo izivule izya kali. Muwuzichisye e tata winu nga ali lanjizya mwemwe, awa songo winu nga awaliwanena mwemwe. 8Pano uwa Papela Ukulusya apile amaluko imphyani yawo--pano ayankhinie awanthu wonsi, swinya awisile imphaka pa wanthu, ndimuno swinya ayanizye imphendwa ya waleza wawo.9Amuno ichiwo chakwe Yawe a wanthu wakwe; Yakobi a mphyani yakwe iyigawe. 10Weni azanile weliwe munsi ya lupalang'ang'a, nga munsi iyisita muvundo iya lupalang'anga; Weni achinjilizile weliwe swinya asunjizile muno weliwe, Weni achinjilizile weliwe ngati a li apu lyi linso lyakwe.11Ngati a chikomankhanga chino chikuchinjilila ichisalanzo chakwe swinya akuvwimba umwana wakwe, Yawe asasizye amapa yakwe, nga asenzile woliwo, swinya anyamulizile woliwo pa mapa yakwe. 12Yawe wenganye akolezile weliwe; patalinji e leza wa chilendo na weliwe.13Weni apanzile weliwe akwele amasyo ya papela munsi, swinya alyesizye weliwe ni vikomwa vya muchalo; Weni alyesizye weliwe nu wuchi ukufuma kwiwe, na mafuta ukufuma kwivu ilya muvundo.14Weni alile bata ukufuma ku ng'ombe swinya ang'wile umukaka ukufuma ku ng'onzi, na mafuta ya wana wa ng'onzi, pongo wa ng'onzi zya Bashani ni mbuzi, nu wusu wa tiligu uwutinye-- swinya mwemwe mwang'wile ivinyo witatafulo ukufuma kwe juwisi wa ma grepu.15Ukuwa Jeshuruni ayizile ayina nu kulyatanjila--mwemwe amukula nu kwina, mwemwe mwiza mwawa awine ukulusya, nga mwalile ukufika mwikuta--weni alesile e Leza wino apanzile weliwe, swinya akanile Iwe lya wutuli wakwe. 16Awapanzile Yawe ukuwanu mone na waleza wawo awa chilendo; ni vwa mwiko vyawo awafulizwe Weliwe.17Awazuwizile ku ma demoni, yano asa wa Leza--awaleza wani wawamanyile, awaleza wano wiza nambavye, awaleza awatata winu watatinanga. 18Mwemwe mwatoloka Iwe, wino ayizile awa we tata winu, swinya mwiwilizile e Leza wino apile mwemwe inkhwata.19Yawe aweni choo nga akanile woliwo, umulandu awana wakwe awalumendo na wakazyana watalisile Weliwe wowonye. 20''Nene insifisa paminso pane ukufuma ku woliwo,'' Weni avwanzile, ''swinya Nene ndilola ukuti uwumalilo wawo wuliwa wuli; amuno awankhulo iyiwipe, awana wano a wanthasuwila.21Awapanjisizye Nene umone pakwe chino asa leza swinya wafulizwe Nene ni vinthu vino a vyavye. Nene indipanjisya woliwo ukukumbwa ukuwipe na wawo wano asa wanthu; nu luko ulupuwa Nene insipanjisya woliwo wafuwe.22Amuno umulilo waka nu kufulwa kwane swinya wukwaka ukuya pansi ku Nkhungwe ya mfizi; yikulya insi ya pansi ni vya kuvuna vyakwe; yikwasya nu mulilo ulufula lwa malupili.23Nene indiwunganika amachuzi pakwe woliwo; Nene indilasa imphalala zyane pakwe woliwo; 24Awalimala ni nzala swinya awalilyeka ni chilungula cha kwaka swinya ukononeka ukuwawe; Nene indiwatumila woliwo amino ya nyama zya mu mphanga, ponga nu wulumila wa vinthu vino vikwavula mu lutukumbu.25Kunzi ulupanga lulilosya, swinya ku makasi inthete yiliwomba wowonye. Wuliyonona wonsi awonsi awatichi na wakazyana awatichi, umwana wa konkha, swinya umunthu songo wamvwi zyakwe. 26Nene navwanzile ukuti indisasya woliwo ukuya ukutali, kuno Nene indipanga ukwizuswa kwa woliwo ukuti kumale ukufuma pakasi pa wanthu.27Nanthi kutalinji ukuti nene nkhutina ukutalika kwa mulwani, swinya kuno awalwani wawo wangize wapingule umwakupuvya, swinya kuno waliwati, 'Ikasa lyitu lyinuswa,' Nene indiwa ukuti imbomvile vyonsi vyoo.28Amuno Izirayeli a luko luno lusi na mano, swinya musi ukwivwichisya mwakwe woliwo. 29Iyee, ukuti awalinji na mawo, kuno wivwichisizye choo, kuno waliyelengania ichinthu chino chikwiza kwe woliwo!30Wuzye chingawa wuli ukuti wonga asamazye 1000, nga wawili wasamazye 10,000, ukuwakweni ndi Iwe lyawo likazizye woliwo, swinya Yawe awalesile? 31Amuno iwe lya walwani witu lisi ngati a Liwe litu, ndivino na walwani witunye wakuzumilizya.32Amuno ivikomwa vyawo vikufuma ku vikomwa vya Sodomu, swinya ukufuma ku vyalo vya Gomora; ama girepu yawo a magirepu ya wulumila; mukasi mwawo amwa kuwawa.33E vinyo wawo a wulumila wa nzoka swinya uwukali wa wulumila wa mavwimvi. 34Wuzye imitanthichile yooyitasunzilwe munkhama na nene, iyimate mukasi mwa nsawu zyane?35Ukunyosezya akwane ukuti imphe, swinya ukuyania, pa mphindi pano amatamba yawo yatyelemuka; amuno uwanda wa machuzi aya woliwo yili mupipi, swinya ivinthu vino vyandi vyize pakwe woliwo vyandi vichitike nanthi kuzimba.''36Amuno Yawe alipa uwulungamane ku wanthu wakwe, swinya aliyivyila inkhumbu awawomvi wakwe. Weni alilola ukuti amaka yawo yapisie, swinya nanthi wonga akusyala, wangawa awazya pamwi awasapuke.37Ngapano Weni aliti, ''Wuzye awaleza wawo wali kwinye, iwe mwakwe lino awavwamile, 38awaleza wano walyanga amafuta ya nzuwi zyawo swinya wang'wile i vinyo uwa chawupe chawo icha kung'wa? Lekani wakatuke nu kwavwilizya mwemwe; lekani wawe a kuchinjilila kwinu.39Lolani nomba ukuti Nene, Nenenye, ne Leza, swinya kuno kutawa e leza pambali Nene; Nene nkhukoma, swinya Nenenye nkhupanga uwulanzi; Nene nkhuchisa, swinya Nenenye nkhupozya, swinya kusi nanthi wonga wino angatula mwemwe ukufuma ku maka yane. 40Amuno Nene nkhakwezya ikasa lyane kwiyulu nu kuti, 'Ndivino ne mulanzi muyayaya, Nene indiwomba.41Pano Nene nanola ulupanga lwane uluwale, swinya pano ikasa lyane lyatalika ukwiza nu kulungamana, Nene indipa ukunyosezya pa walwani wane, swinya indinyosezya wawo wano wakupata Nene.42Nene indipanga imphalala zyane zikolwe nu wazi, swinya ulupanga lwane lulilya inyama nu wazi wa wakomwe swinya awanyepwe, swinya ukufuma mu mitwe ya wanankholelo wa mulwani.'''43Zewelani, mwe maluko, na wanthu wakwe Leza, amuno alinyosyezya u wazi wa wawomvi wakwe; Weni alipa ukunyosezya pa walwani wakwe, swinya alipanga akutetelwa kwansi yakwe, muno awanthu wakwe.44Mose ayizile nu kunyosya yonsi amazwi ya lwimbo loo mu makutwi ya wanthu, weni, nu Yoswa umwana wakwe Nuni. 45Ngapano Mose amalizizye ukwimba amazwi yonsi yaa kwe Izirayeli wensi.46Weni atili kwe woliwo, ''Wikani amano yinu pa yonsi amazwi yano nene nawichila uwukamboni kwe mwemwe ilelo, alyakuti mwemwe mungalamulila awana winu ukuti wasunge yeneyo, amazwi yonsi ayi sundo lyoo. 47Amuno asa chinthu ichipepuke kwe mwemwe, umulandu a wulanzi winu, swinya ukupitila mu chinthu choo mwemwe muliyonjelezya amanda yinu munsi yino mwemwe mukuya ukulowoka e Yorodani ukuti mupoke.''48Yawe avwanzile kwe Mose pa wanda wulyanye atili, 49''Yanji mukwele u muzele wa malupili ya Abarimu, mukwele u Lupili Nebo, luno luli munsi ya Mowabu, imbali yinji iya iya Yeriko. Mwemwe mulilola pansi ya Kenani, yino Nene inkhupa ku wanthu wa Izirayeli ngati a yawo.50Wewe ulifwila pa lupili luno wewe ulikwela, nga wewe uliwunganikwa ku wanthu wako, ndivino Aroni umu Izirayeli umuwuyo afwilile pa Lupili Hori nga awunganikizwe ku wanthu wakwe. 51Choo chilichitika umulandu wewe wawomvile uwunthasuwila kwe Nene pakasi pa wanthu wa Izirayeli pa minzi ya Meriba mu Kadeshi, mu lupalang'ang'a lwa Zini; umulandu wewe utandemile Nene nu muchinzi swinya ukunchindamika pakasi pa wanthu wa Izirayeli. 52Amuno ulilola insi pankholelo zyako, kweni wewe utalinjila mwenemo, munsi yino Nene inkhupa ku wanthu wa Izirayeli.''

33

1Koo a kulotwa kwakwe kuno Mose umonsi wakwe Leza alosile awanthu wa Izirayeli lyo atani afwe. 2Weni atili: Yawe ayizile ukufuma ku Sinayi nga akatusile ukfuma ku Seri pakwe woliwo. Weni awalisile ukufuma ku Lupili Parani, swinya ayizile na wanthu awatele 10,000. Mwi kasa lyakwe ilya ndilo mwalinji ukumekusya kwa kamisya.3Amolimonye, Weni akunda awanthu; wonsi awanthu wakwe awatele wali mwi kasa lyako, swinya awafukamizile pansi pa matamba yako; awapochezile izwi lyako. 4Mose alamulizile sweswe isundo, imphyani yakwi wumba lyakwe Yakobi.5Ngapano kwalinji imfumu mu Jashuruni, pano awasongo wa wanthu wawungine, amaluko yonsi aya Izirayeli apaliponga. 6Lekani Rubeni awe mulanzi swinya atakafwe, ukuwa lekani awonsi wakwe wawe awatichi.7Koo a kulotwa kwakwe Yuda. Mose atili: Yivwani, Yawe, kwizwi lyakwe Yuda, nga ulute weliwe ku wanthu wakwe swinya. Ulwile weliwe; uwe we wutuli wakwe ku walwani wakwe.8Ukuyana nu Levi, Mose atili: Thamimu wako nu Yurimu wako awakwe wonga umusuwilwa wako, weyo wonga wino Wewe wamwelezizye pa Masa, na wino Wewe walwisyanizye pa minzi ya Meriba.9U monsi wino avwanzile ivyakwe yise nu nyina, ''nene nthawaweni.'' Na wanyina wakwenye nawonye atazumila ukuti wali penepo, atawawisile na wana wakwenye mu mphendwa. Amuno weni achinjilizile izwi lyako swinya asunzile ilayano lyako.10Weni akusambilizya Yakobi imivwanjile yako nu Izirayeli isundo lyako. Weni aliwawika ivyakununtchizya paminso yako ni vyawupe vya kocha pa kazuwo kako.11Mulote, Yawe, ivinthu vyakwe, swinya muzumile umulimo wi kasa lyakwe. Montholania imitenzi ya wawo wano wakukatuka ukususya Weliwe, na wawo mu wanthu wano wakupata Weliwe, alyakuti watize wakatuke swinya.12Ivyakwe Benjamini, Mose atili: Weyo wonga umukundwe nu Yawe akwikala mu wuchinjilizwe pambali yakwe; Yawe akuchinjilila weliwe uwanda wonsi, swinya akwikala pakasi pa nyowe zyakwe Yawe.13Ivyakwe Yosefe, Mose atili: Insi yakwe yiwe a yilotwe nu Yawe ponga ni vinthu ivizimwa ivya mwiyulu, ni nganda, swinya ukwiwila kuno kuli pansi pakwe.14Lekani insi yakwe yiwe yilotwe ni vinthu ivizima ivya kusinza kwi lanzi, ni vinthu ivizima ivya kuzanwa mu myezi, 15ni vithu ivizima ivya ma lupili aya kali, swinya ni vinthu ivizima ivya myamba iya muyayaya.16Lekani insi yakwe yiwe a yilotwe ni vinthu ivizima ivyansi ya pansi na mu wuvule wakwe, swinya nu kulonda kwakwe weliwe wino alinji mu mphanga. Lekani ukulota kwize pa mutwe wakwe Yosefe, na pa mutwe pakwe weliwe wino wino alinji a mfumu pakasi pa wanyina wakwe.17E katote wa nkhambaku, umwa wufumu vino ali, ni mphembe zyakwe a mphembe zya nkhambaku ya mu mphanga. Na zyolizyo aliwatuta awanthu, wonsi mu woliwo, ukufika ku wumalilo wansi ya pansi. Waa a 10,000 awakwe Efulemu; waa a ma 1000 ayakwe Manase.18Ivyakwe Zebuluni, Mose atili: Sechelela, Zebuluni, mu kufuma kwako kunzi, swinya wewe, Isaka, mu mahema yako. 19Awalipunda awanthu ku ma lupili. Kulyanye awalipa inzuwi zya wulungamane. Amuno awalifyompha uwuvule wa zyanyanja, swinya ukufuma ku musenga wa mumbali ya nyanja.20Ivyakwe Gadi, Mose atili: Mulotwe weyo wino akukuzya Gadi. Weni aliyikala ngati a chimbwi ichanachi, nga alinyepulania inyowe pamwi umutwe.21Weni ayipile wenga umwenecho ichagawa ichizima, amuno kulyanye kwalinji ichigawa ichakwe nankholelo ichansi iyisungwe. Weni ayizile na wasongo awa wanthu. Weni anyamuzile ipanzyo lyakwe Yawe ni mivwanjile yakwe nu Izirayeli.22Ivyakwe Dani, Mose atili: Dani a mwana wa chimbwi wino akudomoka ukufuma ku Bashani.23Ivyakwe Nafutali, Mose atili: ukwikuta nu kutemwela, swinya umwizule nu kulotwa kwakwe Yawe, upoke insi ku winjililo wilansi na kumwela.24Ivyakwe Asha, Mose atili: Asha awe a mulotwe nkhani ukulusya awanji awana awalumendo; lekani weliwe awe muzumilizwe ku wanyina wakwe, swinya lekani weliwe alyate itamba lyakwe mu mafuta aya olivi. 25Ivya kuchinjilila umusumba wako viwe vya visulo swinya bronzi; uwutali ukuyana na muno amanda yako yaliwa.26Kusi nanthi wonga wino ali ngati we Leza, Jeshuruni--wonga umuyololoke, wino akukwela ukupitila amayulu ku wutuli wako, swinya nu mwawufumu mu mawingo.27E Leza uwa muyayaya a kuwuvwamilo, swinya pansi pakwe pali inyowe zya muyayaya. Weni akusamazya kunzi awalwani ukufuma pankholelo zyako, nga atili, ''Yonona!''28Izirayeli ayikazile mu kuchinjililwa. Ichifula chakwe Yakobi chalinji a chichinjililwe munsi ya mbeyu nu vinyo umupya; molimo, lukani amayulu yakwe yatonye inganda pakwe weliwe.29Umawulotwe yako ayavule, Izirayeli! Weweni ali ngati a wewe, awanthu awatulwe nu Leza, icha kuchinjilila cha wutuli wako, swinya ulupanga lwa wufumu wako? Awalwani wako waliyiza wakuzekema kwe wewe: wewe ulilyatanjila pansi amasyo yawo aya kuzuwila utwa leza.

34

1Mose ayile akwela ukufuma mu chikombe cha Mowabu ukuya mu Lupili Nebo, ukuya papela pa Pisiga, wino ali pambalama pa Yeriko. Palyanye Yawe alanjizizye weliwe insi yonsi iya Giliyedi ukufika ku Dani, 2ne Nafutali wensi, ninsi ya Efulemu nu Manase, na yonsi insi ya Yuda, ukufika ku nyanja ya winjililo wi lanzi, 3na ku Negevu, nu wutengane wa chikombe cha Yeriko, u Musumba wa vikambalala, ukufika ku Zowa.4Yawe atili kwe weliwe, ''Yoo ansi yino Nene nafinjizile kwe Abrahamu, kwe Iyizeki, swinya kwe Yakobi, natili, 'Nene indipa yeneyo ku wana wawo.' Nene nazumilizya wewe ukuti uyilole na minso yako, kweni wewe utaliya kweneko.'' 5Achaleka Mose umuwomvi wakwe Yawe, afwilile kulyanye munsi ya Mowabu, ndi muno izwi lyakwe Yawe lyalayizizwe. 6Yawe azyisile weliwe mu chikombe cha munsi ya Mowabu pambalama zya Beti Piyo, ukuwa nanthi wonga atamanya kuno inkhungwe yakwe yili ukufika uwanda wi lelo.7Mose alinji ni vyaka 120 uwasongo pano weni afwile; aminso yakwe yatafwile, na maka yakwe yalinji wulyanye. 8Awanthu wa Izirayeli walosizye Mose mu wutengane wa Mowabu amanda amakumi yatatu(30), nga pano amanda ya kulosya Mose yizile yamala.9Yoswa umwana wakwe Nuni alinji amwizule nu muzimu wa mano, amuno Mose alambalisile amakasa yakwe pakwe weliwe. Awanthu wa Izirayeli awateyelezizye kwe weliwe swinya wawomvile chino Yawe alamulizile Mose.10Kutatela kukatuke e kasesema mu Izirayeli ngati we Mose, wino Yawe amumanyile paminso na paminso. 11Kutatela kuwe kweneko e kasesema ngati a weliwe mu vilolesyo swinya ivizungusyo vyonsi vino Yawe atumile weliwe ukuti achite munsi ya Ijiputi kwe Farawo na ku wawomvi wakwe wonsi, na kunsi yakwe yonsi. 12Kutatele kuwe e kasesema ngati weliwe mu wukulu wonsi, imilimo iyakutinia yino Mose awomvile mu kulola kwe Izirayeli wensi.

Ruti

11Vya chisilwe mu manda yalyanje pano wakapanzya wapinguzile ukuti kwalinji ichipowe munsi, nga umunthu wumwi uwa ku Betelehemu mwe Yuda aya munsi iya Mowabu ponga nu muchi wakwe swinya na wana wakwe wawili. 2Izina lya munthunye weyo walinji we Elimeleki, swinya izina ilya muchi wakwe walinji we Nawomi. Amazina aya wana wakwe wowili palinji e Maloni nu Kiliyoni, wano walinji awina Efuremu wa mu Betelehemu mwe Yuda. Wafisile munsi iya Mowabu swinya awikala kulyanye.3Ngapano Elimeleki, umulume wakwe Nawomi, afwa, nga wasyazile nawana wakwe awonsi wawili. 4Awananye waa awatwala awanachi ukufuma mu wanachi awa ku Mowabu; izina lya wenga lyalinji Oripa, swinya izina lya muwoyo lyalinji Ruti. Awikala kulyanye imyaka ngati ikumi(10). 5Ngapano wonsi Maloni nu Kiliyoni awafwa, nga umwanachi asyazile nanthi awana wakwe wawili swinya nanthi a mulume.6Ngapano Nawomi ayelengania ivya kusya Mowabu ponga na wanyinavyala wakwe ukuti wanyochele ku Yuda ichifukwa weliwe wivyile ukuyana mu chipya cha Mowabu ukuti e Leza ayavwilizizye awanthu wakwe pe vino walondanga nga naswinya awapa ni chakulya. 7Achaleka akatuka awasya amasyo yayo kuno walinji ponga na wanyinavyala wowili, ngapano awapita awichilila kasika mu musewo ukunyochela munsi yakwe Yuda.8Nawomi avwanga ku wanyinavyala wakwe wowili, "Pitanji, nyochelani, mwemwe pe wenga na wenga, muye ku ng'anda zya wakwasi winu. Leka e Leza alanjizye inkhumbu pakwe mwemwe, ngati muno mwemwe mwalanjizya inkhumbu ukuyana na ku wafwe swinya ukuyana kwe nene. 9Leka Imfumu yiwivwile inkhumbu mwemwe nukuti muzane ukupuza, pe wenga na wenga wakwe mwemwe awe ni ng'anda iya monsi winji." Ngapano awafyompha woliwo, nga awapongomoka watalika ukulila. 10Awavwanga awati kwe weliwe, "Awe! Tufwile tunyochele ponga na wewe ku wanthu wako."11Ukuwa Nawomi atili, "Nyochelani kumwinu, wana wane! Achani chino muliwapita na nene? Wuzye ntchili ndi na wana munda yane awakwe mwemwe, alyakuti wakize wawe awalume winu? 12Nyochelani, mwe wana wane, mupite mu nzila zyinu, amuno nene nakota nthanga imbe swinya nu monsi. Ndi navwanga nati, 'Indi ni suwilo leka nsende umonsi uwusiku ilelo,' apano imphape awana awonsi, 13wuzye mwemwe mungalanga mukulindilila mphaka wize wakule? ukuti mutatwalwa ku wonsi awanji? Awe, wana wane! Acha kuluma nkhaninye kwe nene muno mwemwe kuno ikasa lyakwe Yawe alyo nkhuchulila mwenemo.14Ngapno wanyivyala awapongmoka nukukwezya amazwi yawo awalila naswinya. Olipa amufyompha enyinavyala nu kulaya, kweni Ruti weni nanthi kumusya e nyinavyala. 15Nawomi atili. "Njivwa, umuchi muwuyo weni wanyochela ku wanthu wakwe na ku wa leza wakwe. Nyochela ponga nu muchi muwuyo."16Kweni Ruti avwanga ati, "Utati wamphatichizya ukuti mpite ukuti inkhusye wewe, amuno konsi kuno wewe ukuya, naninye nkhuya; kuno wewe ukwikala, naninye ndiyikala; awanthu wako waliwa a wanthu wane, nu Leza wako aliwa we Leza wane. 17Konsi kuno ulifwila, naninye akuno ndifwila, swinya akuno nene ndizikwa. Lekani Yawe asunde nene, swinya umwakulusya, ndi pangawa chimwi kweni imfwa ayino yingatupawunkhania sweswe.'' 18Ala Nawomi walola ukuti Ruti wasimichizya ukuti apite na weliwe, wizile aleka ukupanzinkhana na weliwe.19Achaleka wowili awapitila ponga ukufika pano wiza mu kaya ka Betelehemu. Choo chachisilwe ukuti pano wafisile mu Betelehemu, akaya konsi kalinji ni chimwemwe ivya woliwo. Awanachi awati, ''Wuzye we Nawomi wee?'' 20Kweni Nawomi atili kwe woliwo, "Mutize muwanjita Nawomi. Muwanjita Mulule, amuno Uwamaka yonsi wawomba ivilule nkhani na nene. 21Nene nafumile ne mwizule, kweni Yawe wambwezya makasavye. Nomba achani chino mukunjita nene Nawomi, mukulola ukuti Yawe wambika nawa ne wavya, ukuti Uwamaka yonsi waleka nkhayimba?''22Achaleka Nawomi nu Ruti u mu Mowabi, e nyinavyala, wanyosile ukufuma kunsi ya Mowabu. Awiza ku Betelehemu mu mphindi ya kutalika ukusinza ingano.
21Kanonzi Nawomi nu wa luko lwa mulume, umunthu uwa chuma uwa mu luko lwakwe Elimeleki, izina lyakwe alinji we Bowazi. 2Ruti, umwanachi u mu Mowabu, atili kwe Nawomi, ''Nomba leka nene inje mukusokota mu makutwi ya mphumba yano yasyazile muvyalo. Nene indiwakonkha aliwensi wino angamfwila inkhumbu.'' Achaleka Nawomi atili kwe weliwe, ''Yanga mwana wane.''3Ruti ayile nga asokota vino vyasyazile mu vyalo lyo wamala ukusinza. Vyachisilwe ukuti weliwe wiza pa chalo chino chalinji mu vyalo vyakwe Bowazi, wino walinji wa mu luko lwakwe Elimeleki. 4Lolani, Bowazi ayizile ukufuma ku Betelehemu nga atili ku wakasinza, ''Leka Yawe awe namwe.'' Awamutolelela, ''Leka Yawe akupepe.''5Ngapano Bowazi atili ku muwomvi wakwe wino walinji we kalolechesya kwe wa kasinza,'' Wuzye a monsichi kuno umwanachi umutichi wee awakwe?'' 6Umuwomvi uwakulolechesya awa kasinza atolelela nga atili, ''A mwanachi umutichi u mu Mowabi wino awezile nu Nawomi ukufuma kunsi ya Mowabu. 7Atili kwe nene, 'Nalambilizya lekani nsokote mu myanzi iya ngano wa kasinza wapita kali.' Achaleka wizile koo swinya atwalilizile ukufuma umutondotondo mphaka na nomba, ukufumyavye ukuti apuzila katichi mu ng'anda.8Ngapano Bowazi atili kwe Ruti, ''Wuzye utakunjivwa mwana nene, mwana wane? Utakaye nu kusokota mu chalo ichinji; utakafumemo mu chalo chane. Mu malo mwakwe, yikala paa nu kuwomba na wawomvi wane awanachi awatichi. 9Wenji walola aminso yako pa chalo chino awonsi wakusinza nga uwakonkha pansizi zya wanachi awanji. Wuzye nenji nthawanenile awonsinye wawo ukuti watakelezye ukukulema? Imphindi yonsi yino wivwa ulusala, ungaya ku nsembo nga ung'we aminzi yano awalumendo wasemvile.10Ngapano awile pansi paminso ya Bowazi nu kwinamila pansi. Atili kwe Bowazi, ''Wuzye achani nenji inzanile ulongo mu minso yako ukuti wewe unjivwile inkhumbu nene, ne mulendo? 11Bowazi atolelezile nu kuti kwe weliwe, ''Wambuzizye nene, vyonsi vino wewe wawomba ukufuma pa mfwa ya mulume wako. Wewe wasya ne nyoko, swinya insi yino wakwatizilwe kweneko ukuti ukonkhe e nyokovyala nu kwiza ku wanthu wano utawamanya. 12Leka Yawe akulambule wewe ku mulimo wako. Leka wewe upochele ichilipwa ukufuma kwe Yawe, e Leza wa Izirayeli, kunsi kuvyapa vyakwe wewe wazana uwusunzi.''13Ngapano Ruti atili, ''Leka nene inzane ulongo mu minso yako, we tatakulu, amuno wewe wansankhania nene, swinya wewe uvwanzile umwankhumbu kwe nene, napano asa ne wenga uwa wawomvi wako awanachi.''14Pa mphindi ya chakulya Bowazi atili kwe Ruti, ''Zanga paa, ukuti wize ulye wumwi umukate, swinya utowele itozi lyako mu vinyo wa viniga.'' Awikala pambali ya wakasinza, nga weliwenye apile Ruti yimwi ingano iyasalule. Ruti alile ukufika ayikuta nu kusya vimwi.15Lyo akatuka ukuti asokote, Bowazi alamulizila awalumendo wakwe, atinji, ''Lekani asokote na mu myanzi iya mphumpha zino tuputuzile, swinya mutize mumusamule weliwe. 16Nganaswinya mumufumizyeko yamwi amakutu ya mphumba ukufuma mu myanzi, nga muleke ukuti asokote, swinya mutakati mumukalipile.17Achaleka Ruti asokota mu chalo ukufika amanguzi. Ngapano apula ukufumya amakutwi ya mphumba zino asokotozile, nga imphumba zyalinji indupe ukuchila ziwili. 18Weni anyamula nu kuya nazyo mu musumba. Ngapano e nyinavyala aweni vino asokotanga. Ruti afumizye na swinya imphumba izisalule zino zyasyazile pa chakulya chakwe nu kupa e nyinavyala.19E nyinavyala atili kwe weliwe, ''Wuzye akwinye kuno wasokotanga ilelo? Wuzye akwinye kuno wayile ukuwomba? Lekani umunthu wino wafwilizile inkhumbu wewe apepwe.'' Apano Ruti amunenile nyinavyala ivya munthu wino alinji a mwenecho wa chalo kuno weni wawombanga. Atili, ''U munthu wino a mwenecho wa chalo kuno natenkhuwomba we Bowazi.'' 20Nawomi atili kwe Ruti, ''Lekani weni apepwe nu Yawe, wino ataleka uwufumu wakwe ku wapuma na kuwafwenye.'' Nawomi atili kwe weliwe, Umunthunye weyo awa muoioi sana nu luko lwitu, wenga uwa wakawombola awa luko lwitu.''21Ruti u mu Mowabu umwanachi atili, ''Mwelimonye, weni atili kwe nene, 'Wewe uwe mupipi na walumendo wane ukufika wamalizizye ukusinza kwane konsi.''' 22Nawomi atili kwe Ruti e nyinavyala, ''Achizima mwana wane, kuno wewe uyile ponga na wawomvi wakwe awanachi, alyakuti watize wakuchise wewe mu chalo chinji.''23Achaleka ayikazile mupipi na wawomvi awanachi awa kwe Bowazi akulikuti asokote ukufika pa wumalilo wa kusinza ingano swinya nu tiligu. Ruti ayikalanga nu nyinavyala.
31Nawomi, e nyinavyala, atili kwe weliwe, ''Mwana wane, wuzye nthanga inkhuvywambile amasyo wewe ukuti upuze, alyakuti ivinthu vyapita ichete kwe wewe? 2Nomba Bowazi, u monsi wino awawomvi wakwe awakazyana wano walinji nawo, asa wa mphyani witu? Lola, weni wandi akwelusye ingano uwusiku wi lelo ku lwano.3Achaleka, uyisamvye, uyipakazye amafuta, uzwale ivizwalo ivizima, nga uye kwisika ku lwano. Kweni wewe utakamanyikwe ku munthunye weyo ukufika pano wamala ukulya nu kung'wa. 4Kweni pano walambalala, ulolechesye amasyo yano alazile alyakuti pisinda wewe ungiza uye kwe weliwe, umuvwimbule amatamba yakwe, nga ulale pansi palyanye. Ngapano weni alikunena ichakuti uchite.'' 5Ruti atili kwe Nawomi, ''Nene indiwomba vyonsi vyo wavwanga.''6Achaleka Ruti ayile ku lwano, swinya akonsile indyilizyo e nyinavyala apile weliwe. 7Pano Bowazi walya nu kung'wa nga u mwenzo wakwe wawa ni nsansa, weni ayile nukuya lala pansi pa wumalilo wa lutumbi lwa mphumba. Ngapano Ruti ayiza nanthi muswato, avwimbula amatamba yakwe, nu kulala pansi.8Walile wawa uwusiku pakasi kuno e Bowazi achuluchila. Weni izile apiliwuka, nga paponye umwanachi alazile pa matamba yakwe! 9Weni atili, ''Wuzye we weni wewe? Weni atolelezile, ''Nene ne Ruti, umuwomvi wako umwanachi, amuno wewe we wamphyani.''10Bowazi atili, ''Mwana wane, leka wewe upepwe nu Yawe. Wewe walanga inkhumbu yako nomba iyizima ukulusya iya kutalichila, umulandu wewe utakonsile awalumendo, nanthi awa saluke pamwi awa chuma. 11Nomba, mwana wane, utakati utine! Nenji indiwombela wewe vyonsi vino ulivwanga, umulandu umusumba wonsi uwa wanthu wane wamanya ukuti we mwanachi umuzima.12Achakusimichila kuno nenji ne wamphyana, lelo kuli uwa mphyani mupipi ukuchila nene. 13Yikala panye uwusiku woo, nga umutondotondo, ndi aliwomba umulimo wa chipyana, chingazipa, leka weliwe awombe umulimo wa chipyana. Kweni ndi weni ataliwomba umulimo wa chipyana kwe wewe, apano nenji ndiwomba wenewo, mu wulanzi wakwe Yawe. Lala pansi ukufika kuche.''14Achaleka Ruti alazile pa matamba yakwe ukufika umutondotondo. Kweni akatusile lyo pasi nanthi wumwi angalola umuwuyo. Amuno Bowazi atili, ''Leka chitakamanyikwe ukuti umwanachi ayizile ku lwano ulwa kwelusizya.'' 15Ngapano Bowazi atili, ''Leta umwenda wako nga uwuzungulule.'' Pano awomvile wowonye, weni apimile indupe mutanda (6) izya ngano penepo nu kumutwika. Apano Bowazi ayile mu musumba.16Pano Ruti ayizile kwe nyinavyala wakwe, weni ati, ''Vyapita wuli, mwana wane? Ngapano Ruti amunenile vyonsi vino umonsi weyo amuchitizile weliwe. 17Weni atili, ''Zyoo indupe izya ngano azyo weni apile nene, amuno weni atili, 'Utakaye makasavye kwe nyokovyala wako.''' 18Ngapano Nawomi atili, ''Yikala konye, mwana wane, ukufika wewe umanye muno vyandi viwele, amuno umunthunye weyo atandi apuze ukufika weni amalizye choo ichinthu ilelo.''
41Nomba Bowazi ayile ku mphongolo nga ayikala palyanye. Zuwazuwa, uwa papipi pa chipyana wakwe wano Bowazi avwanzile awiza. Bowazi atili kwe weliwe, ''We wane, twivwe zanga koo nga uyize wikale pansi paa.'' Umonsinye weyo awiza nu kwikala pansi. 2Ngapano Bowazi asenda awanthu ikumi(10) awa mwe wasongo wa mu musumba nga atili ''Yikalani pansi paa.'' achaleka awikala pansi.3Bowazi atili ku wa chipyana wa mupipi, Nawomi, wino anyosile ukufuma kunsi ya Mowabu, akukazya ichalo chino chalinji acha munyina witu Elimeleki. 4Acho nene njelenginie ukuti imvwimbule amakutwi yako nu kuti kwe wewe, 'Chikale pa minso ya wawo wano wikazile paa, swinya na paminso ya wa songo wa wanthu wane.' Ndi wewe ukulonda ukombole ichalo, chikombole. Kweni ndi wewe utakulonda ukuchikombola, apano unene nene, alyakuti imanye, amuno pasi nanthi wumwi uwa kuchikombola ukuchila wewe, swinya nene indi pansizi pakwe wewe.'' Ngapano umonsi umuwuye atili kwe Bowazi, ''Nenji nandi intchikombole ichalo.''5Ngapano Bowazi atili, ''Pa wanda wuno wewe ulikala ichalo ukufuma mwi kasa lyakwe Nawomi, wewe ufwile usende ne Ruti nye umwanachi umu Mowabi, umufwilwe wa monsi umufwe, umwakuti ukatusye izina lya muyazi pa mpyani yakwe.'' 6Ngapano uwa chipyana cha mupipi atili, ''Nenji nthanga intchikombolele nene nanthi konona impyani yane ne mwenecho. Wewe yisendele wemwenecho ulusa lwane lwa kukombola, amuno nene nthanga inkhombole chenecho.7Kanonzi yoo ayino yalinji a mikalile ya mphindi zya kali mu Izirayeli ukuyana nu kukombola pamwi ukutanania ukatundu. Pa kusimichila ivinthu vyonsi, umonsi azulanga indyato yakwe nga apa yeneyo ku mupalamani wakwe; moo amuno wapanjilanga ukwivwana ukwenecho mu Izirayeli. 8Achaleka uwa chipyana cha mupipi atili kwe Bowazi, 'Yikalile wemwenecho ichalo,'' ngapano ayizile azula indyato yakwe.9Ngapano Bowazi atili ku wa songo na ku wanthu wonsi, ''Mwemwe mwe wakamboni ilelo kuno nene nakala vyonsi vino vyalinji a vya Elimeleki swinya vyonsi vino vyalinji a vya Kiliyoni swinya vyonsi vino vyalinji a vya Maloni ukufuma mwikasa lyakwe Nawoni. 10Nu Ruti nye umwanachi umu Mowabu, umuchi wakwe Maloni, nene namukala ukuti awe a muchi wane, umwakuti nene ningize inkhatusye izina lya monsi umufwe pa mphyani yakwe, alyakuti izina lykwe litize likatwe mu wanyina wakwe swinya na pa chimphongolo cha masyo yakwe. Ilelo mwe wa kamboni!''11Awanthu wonsi wano walinji mu chimphongolo na wa songo awatili, ''Swe wa kamboni. Muleke Yawe apange u mwanachi wino wiza ku ng'anda yako awe ngati we Rakelo nu Leya, wawili wano wazenga ing'anda ya Izirayeli; swinya leka wewe utwalilile mu Efurata swinya umanyikwe mu Betelehemu. 12Leka ing'anda yako yiwe ngati a ng'anda ya Perezi, wino Tamara akwasilwe kwe Yuda, ukupitila mu nkhwato yino Yawe alipa wewe nu mukazyana wee.''13Achaleka Bowazi asenda Ruti, nga awa a muchi wakwe. Weni ayile kwe Ruti, nga Yawe apanjisizye awe ni chifuwa, nga apapa umulumendo. 14Umwanachi atili kwe Nawomi, ''Muleke Yawe awe mupepwe, wino atasyile wewe nanthi a mupyana wa mupipi, umwana wee. Leka izina lyakwe lifumukwe mu Izirayeli. 15Leka weni awe we kanyosezya wa wumi swinya kalisya wa wukote wako, amuno e nyokovyala wino akutemwizwe wewe, wino a muzima kwe wewe ukulusya awana awalumendo 7, weni akwasile weliwe.''16Nawomi asenda umwana, amufukatila, nu kusunjilila weliwe. 17Awanachi awapalamani wapile umwana nye weyo izina, watinji, ''Umwana umulumendo akwatwa kwe Nawomi.'' Awamwita weliwe Obedi. Wizile awa we yisi wakwe Yese, wino wizile wawa we yisi wakwe Davidi.18Nomba waa walinji a wana wakwe Perezi: Perezi wizile wawa we yisi wakwe Hezironi, 19Hezironi wizile wawa we yisi wakwe Ramu, Ramu wizile wawa we yisi wakwe Aminadabu, 20Aminadabu wizile wawa we yisi wakwe Nashoni, Nashoni wizile wawa we yisi wakwe Salimoni, 21Salimoni wizile wawa we yisi wakwe Bowazi, Bowazi wizile wawa we yisi wakwe Obedi, 22Obedi wizile wawa we yisi wakwe Yese, nga Yese wizile wawa we yisi wakwe Davidi.

Matthew

1

1E kalata wikwatwa lyakwe Yesu Kristu, umwana wakwe Davide, umwana wakwe Abrahamu. 2Abrahamu walinji ayisi wakwe Ayizeki, nu Ayizeki e yisi wakwe Yakobi, nu Yakobe e yisi wakwe Yuda na wanyina wakwe. 3Yuda walinji e yisi wakwe Perezi nu Zera mwakwe Tamara, Perezi e yisi wakwe Hezironi, nu Hezironi e yisi wakwe Ramu.4Ramu walinji e yisi wakwe Aminadabu, Aminadabu e yisi wakwe Nashoni, nu Nashoni e yisi wakwe Samoni. 5Samoni walinji e yisi wakwe Bowazi mwakwe Rahabu, Bowazi e yisi wakwe Obedi mwakwe Ruti, Obedi e yisi wakwe Yese. 6Yese walinji e yisi wakwe Davide Imfumu, Davide e yisi wakwe Solomoni mwakwe muka Uriya.7Solomoni walinji e yisi wakwe Rehobowamu, Rehobowamu e yisi wakwe Abija, Abija e yisi wakwe Asa. 8Asa walinji e yisi wakwe Jehoshafati, Yohoshafati e yisi wakwe Yoramu, nu Yoramu umunyenya wakwe Uziya.9Uziya walinji e yisi wakwe Yotamu, Yotamu e yisi wakwe Ahazi, Ahazi e yisi wakwe Hezekiya. 10Hezekiya walinji e yisi wakwe Manasi, Manasi e yisi wakwe Amoni, nu Amoni e yisi wakwe Yosiya. 11Yosiya walinji amunyenya wakwe Yekoniya na wanyina wakwe pa mphindi uya kuwasamizizya kwe Babeloni.12Wati wawasamazizya ku Babeloni, Yekoniya walinji e yisi wakwe Shiyatiyele, Shiyatiyele walinji amunyenya wakwe Zerubabelo. 13Zerubabelo walinji e yisi wakwe Abiyudi, Abiyudi e yisi wakwe Eliyakimu, nu Eliyakimu e yisi wakwe Azori. 14Azori walinji a yisi wakwe Zadoki, Zadoki e yisi wakwe Achimu, nu Achimu e yisi wakwe Eliyudi.15Eliyudi walinji e yisi wakwe Eliyaza, Eliyaza e yisi wakwe Matani, nu Matani e yisi wakwe 16Yakobi walinji e yisi wakwe Yosefe umuka Mariya, mwakwe weliwe amuno Yesu wakwasilwe, wino akakwitwa Kristu. 17Inkhulo zyonsi ukufuma pakwe Abrahamu ukufika pakwe Davide zyalinji iKumi na zini, ukufuma pakwe Davide ukufika pano wawasamazizya ku Babeloni inkhulo ikumi na zini, swinya ukufuma pano wawasamazizya ku Babeloni ukufika pakwe Kristu inkhulo ikumi na zini.18Ukukwatwa kwe Yesu Kristu kwalinji yachisilwe munzila yoo. Enyina, Mariya, wilinji nukuti atwalwe kwakwe Yosefe, kweni pano watani wawe apaliponga, wizile wzanwa ukuti ali na panji ku Muzimu Mwimichile. 19Kweni Yosefe, ewakwe, umunthu umulungamane swinya atalondanga ukumusonzya insoni pa wanthu, ukuwa welengania ukuti amusye muchimyamya.20Ala pano achili akwelengania ivinthunye vyovyo, umungeli wakwe Mfumu amulolechela mu chilota, ati, '' Yosefe mwana kwe Davide, utakatine ukusenda Mariya ukuwa ewako, umulandu wino ali munda mwakwe weliwe wawisilwe nu Muzimu Mwimichile. 21Alikwata umwana monsi, swinya uli mwita izina lyakwe Yesu, awino aliwatula awanthu wakwe kuluwembu kwawo.''22Vyonsi vyoo avichitika ilykuti chifiswe chino chavwangwa ni Mfumu ukupitila mu mutumwa, ukuti, '' 23Lolani, e mwali aliwa napanji nu kukwata umwana, swinya walimwita izina lyakwe Imanuweli''--chino chikusula ukuti, '' Leza alinaswe.''24Yosefe waziwuka ukufuma mutulo swinya awomba ndivino umungeli wa Mfumu wamupatichisizye weliwe, nukumusenda weliwe ukuwa ewakwe. 25Kweni atatela asunkhane nawe asuka akwata umwana. Apano amwita iina lyakwe Yesu.

2

1Lyo Yesu akwasilwe mu Betelehemu ya mu Yudeya mu manda yakwe Herodi imfumu, awanthu awasambilile ukufuma ku wufumilo wi lanzi awafika mu Yerusalemu awati, 2''Wuzye ali kwi weni wino akwasilwe imfumu ya wa Yuda? Tuweni inthanda ku wufumilo wi lanzi nga twiza ukuti tufukamile weliwe. 3''Pano Herodi imfumu wivya chonye choo, weni atamika, nu Yerusalemu wensi na weliwe.4Herodi aleta apaliponga wonsi a wasimapepo wakulu na wakawalika wa wanthu, nga awuzichizya woliwo, ''Wuzye akwinye kuno Kristu andi akwasilwe?'' 5Awati kwe weliwe, ''Mu Betelehemu ya mu Yudeya, amuno choo achino chawalikwa nu mutumwa, 6'Ukuwa wewe, Betelehemu, munsi ya Yudeya, usi we mutichi mu wa nankholelo wa Yudeya, amuno ukuma mwakwe wewe muliyiza e katungulula wino ali dima awanthu wane Izirayeli.'''7Apano Herodi munkhama awita awanthu awasambilile ukuti awuzichisye woliwo imphindi iyenecho inthanda yololesile. 8Weni atuma woliwo ku Betelehemu, ati, ''Pitani nu kuvwamba ichetechete umwana umutichi. Ndi mwamuzana, letani izwi kwe nene alyakuti naninye ningiza nu kufukamila weliwe.''9Lyo wivwa imfumu, awapiilila nu wulendo wawo, nga ulutanda luno wayiweni ku wufumilo wi lanzi lyaya pankholelo yawo mpaka lwafika nu kwimilila myaa papela pano umwana umutichi walinji. 10Pano waweni ulutanda, awasechela ni chimwemwe ichikulu nkhaninye.11Awinjila mu ng'anda nga waweni umwana umutichi nu Mariya e nyina. Awapona pansi nu kufukamila weliwe. Awiyula insawo zawo nu kulenga wamupe ivyawila vya golidi, ivinuntchile, ni nthwilo. 12Leza achenjezya woliwo mu chilota watakanyochele kwe Herodi, achaleka wakatusya ukuya kunsi yawo ni yawo ukupitila inzila yinji.13Lyo wakatuka ukuya, umungelo wakwe Mfumu alolesile kwe Yosefe mu chilota nu kuti, ''Katuka, senda umwana umutichi nu nyina, nga musamalile ku Ijiputi. Mwikale kulyanye mpaka nenji nkhakunene, amuno Herodi alivwamba umwana umutichi ukuti amonone.'' 14Uwusiku wulyanye Yosefe akatuka nu kusenda u mwana umutichi nu nyina nga wakatusya ukuya mu Ijiputi. 15Wisile kulyanye mpaka imfwa ya Herodi. Choo chafisizye chino i Mfumu yavwanzile ukupitila mu mutumwa, ''Ukufuma ku Ijiputi nenji napunzile u mwana wane umonsi.''16Ngapano Herodi, pano waweni kuno wakopekwa na wanthu awasambilile, wafuzilwe nkhaninye. Weni atuma nu kukoma wonsi awana awonsi wano walinji mu Betelehemu swinya mu chiputulwa chonsi wano walinji nimyaka yiwili ukwika, ukuyana ni mphindi iyenecho yino weni wakolowozizye ukufuma ku wanthu awasambilile.17Ngapano chafisilwe chino chavwanzilwe nu Yeremiya umutumwa, 18''Izwi livwisile mu Rama, ukulila nu kulosya ukukulu, Rakelo akulilila awana wakwe, swinya weni akukana ukusuwalizwa, umulandu wamazile.''19Pano Herodi wafwa, lolani, u mungelo wa Mfumu alolesile mu chilota kwe Yosefe mu Ijiputi nga atili, 20''Katuka nu kusenda umwana nu nyina nga uye kunsi ya Izirayeli, amuno wawo wano wavwambanga uwumi wa mwana wafwile,'' 21Yosefe akatusile, asenda umwana nu nyina, nga wiza munsi ya Izirayeli.22Ukuwa Pano wivwile kuno Akelasi walamulilanga Yudeya mu malo ya yisi Herodi, weni alinji ni nthete ukuti aye kulyanye. Lyo Leza wasochezizwe weliwe mu chilota, weni afuma kweneko ukuya mu chiputulwa cha Galileya 23nu kuya yikala mu musumba wuno witwanga Nazareti. Choo chafisizye chino chavwangwa ukupitila mu watumwa, kuno weni aliwakwitwa amu Nazareti.

3

1Mu manda yalyanye Yohani Kabatizya wizile akulumbilila mu lupalang'ang'a lwa mu Yudeya atinji, 2''Tontholokani, amuno uwufumu wa mwiyulu wuli mupipi.'' 3Amuno wee a weni wino wavwangwa nu Yeseya umutumwa, atinji, ''Izwi lya wenga akupunda mu lupalang'ang'a, 'Yaniani inzila ya Mfumu, muziyololosye inzila zyakwe.''''4Nomba Yohani azwite ivizwalo vya meya ya ngamila nu mupango wa mukowa ukuliwilizya mu mutembeleko wakwe. Ichakulya chakwe chalinji a makantha swinya uwuchi wa mulonde. 5Ngapano Yerusalemu, Judeya wensi, swinya ni viputulwa vyonsi ukuliwilizya uluzi lwa Yorodani wayile kwe weliwe. 6Awabatizwa ne weliwe mu luzi lwa Yorodani, ukuzumilizya amawembuko yawo.7Ukuwa kweni weni waweni awavule awa wa Farisi na wa Saduki wakwiza kwe weliwe ku kubatizwa, weni atili kwe woliwo, ''Mwemwe mwe wana wa nzoka, nga weweni awachenjezizye mwemwe ukuti musamale ukufuma ku wukali wuno wukwiza? 8Komani ivikomwa ivya kuyana nu kutontholoka. 9Mutakelenganie umuvwango wa pakasi pinu, 'Tuli nu Abrahamu ngati we tata witu.' Amuno nkhuwanena kuno Leza anga katusya awana wakwe Abrahamu ukufuma na mu mawe yaa.10Nakanonzinye i mpasa yazunzulwa pansi pa muti. Acho umuti wuliwonsi wuno wusikoma ivikomwa ivizima wukuputulwa nu kusumbwa mu mulilo. 11Nenji nkhubatizya mwemwe na minzi ku kutontholokwa, Ukuwa weni wino akwiza pansizi pakwe nene ali namaka ukulusya nenji, swinya nenji nthazipila nanthi akunyamula indyatu zyakwenye. Weni aliwabatizya nu Muzimu Mutele swinya nu mulilo. 12U lwelelo luli mu makasa yakwe ukuti ayele ichete ukufumya pa masyo ayakuyelela nu kuwunganika u tiligu wakwe ukuwika mu ng'anda ya kusunjila mwenemo, Kweni weni aliyocho iviswaswa nu mulilo wuno wutalitela wuzime,''13Ngapano Yesu wiza ukufuma ku Galileya ukuya ku luzi lwa Yorodani ukuti aye abatizwe nu Yohani. 14Kweni Yohani wapitilizizye ukwelezya ukukania weliwe, atinji, ''Nenji nkhulondeka ukuti imbatizwe na wewe nga wuzye ukwiza kwe nene?'' 15Yesu atolelela swinya atili kwe weliwe, ''Chizumilizye ukwa nomba, amuno chilichete ukuti sweswe tufisye uwulungamane wonsi.'' Ngapano Yohani wazumilizizye weliwe.16Ala weni wabatizwa, Yesu wizile paponapapo ukufuma mu minzi, nga lolni, mwiyulu mwiyulizile kwe weliwe. Weni waweni u Muzimu wakwe Leza wukwika ngati ankhunda nu kupuza pakwe weliwe. 17Lolani, izwi lyafuma mwiyulu likuti, ''Wee a mwana wane umukundwe. Nenji nkhusechela nkhaninye mwakwe weliwe.''

4

1Ngapano Yesu akololelwa nu Muzimu ukuya mu lupalang'ang'a ukwelezwa nu satana. 2Ala pano wasolezizye amanda amakumi yani umusanya swinya amakumi yani uwusiku, weni izile awa ni nzala. 3E kelezya ayiza nu kuti kwe weliwe, ''Ndi we Mwana wakwe Leza, layila amawe yaa ukuti yawe a mukate.'' 4Ukuwa Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Lyawalikwa, 'Umunthu ataliwa nu wumi pa mukate wutupu, kweni ni lililyonsi lino likufuma mu mulomo wakwe Leza.''''5Ngapano e kelezya amutwala mu musumba uwutele nga amuwika pansongo ya ng'anda iya tempeli, 6nga atili kwe weliwe, ''Ndi we Mwana wakwe Leza, yiponie pansi, amuno lyawalikwa, ''Weni ali layila wawngelo wakwe ukuti wakusungilile,' swinya, 'Walikwankha mupela mu makasa yawo, alyakuti utakize wume itamba lyako ku liwe.''''7Yesu atili kwe weliwe, ''Swinya lyawalikwa, 'Utati uwakwelezya Imfumu e Leza wako.'''' 8Swinya e kelezya amusendela papela pa mwamba uwutali nu kumulanjizya amawufumu yonsi iya munsi ponga nu wuchindame wawo. 9Weni atili kwe weliwe, ''Vyonsi ivinthunye vyoo ndipa wewe, ndi ungawa pansi nu kufukamila nene.''10Ngapano Yesu atili kwe weliwe, ''Choka fuma paa, Satana! Amuno lyawalikwa, 'Ulifukamila i Mfumu e Leza wako, swinya uli tewetela weliwe wenganya.'''' 11Apano e kelezya wamulesile nga lolani, awangelo wizile nu ku tewetela weliwe.12Nomba pano Yesu wivwa kuno Yohani walemwa, weni wafuma ukuya mu Galileya. 13Weni wasyile Nazareti nu kuya swinya ukwikala mu Kapenamu, wino ali mumbali ya sumbi waku Galileya munsi ya Zubuluni nu Nafutali.14Choo chachisilwe ukuti chifiswe chino chavwangwa nu Yesaya u mutumwa, 15''Insi ya Zebuluni ninsi ya Nafutali, wulunga nu sumbi, ukuchila e Yorodani, Galileya wa Makandi! 16Awanthu wano wisile mu mfizi awalola uwu tiswe, swinya wawo wano wisile mu chiputulwa na munzundila yamfwa, pakwe woliwo uwutiswe wakatuka.''17Ukufuma mu mphindi Yesu atalisile ukulumbilila nu kuti, ''Tontholokwani, amuno uwufumu wa mwiyulu wiza mupipi.''18Ala pano wapitanga mumbali ya sumbi waku Galileya, weni waweni awanyina wawili, Simoni wino akakwitwa Peturo, nu Andreya umunyina wakwe, wakusumbila ikonde mwa sumbi, amuno walinji awalondo wanswi. 19Yesu atili kwe woliwo, ''Zanji, mukonkhe nene, nga nenji ndipanga mwemwe awalondo wa wanthu.'' 20Paponapapo awasya amakonde nu kukonkha weliwe.21Ala pano Yesu wapitanga ukufuma kulyanye weni aweni wawili wanji awanyina, Yakobi umwana wakwe Zebediya, nu Yohani umunyina wakwe. Walinji mu wato nu Zebediya ne yisi wasumanga amakonde yawo. Awita, 22nga paponapapo wasya uwato nu yisi nga wakonkha weliwe.23Yesu apitananga mu Galileya wensi, ukusambilizya mu ma sinagogi yawo, akulumbilila ilandwe zima lya wufumu, swinya ukupozya indwala zya misango yonsi na matenda pakasi pa wanthu. 24Ilandwe ilya vwakwe Yesu lyayile konsi ku Siriya, swinya awanthu awaleta wonsi kwe weliwe wawo wano walinji awalwale ni ndwala izilekane na mawulume, wawo awalemwe na ma dimoni, swinya awa tuzilisi ni chinthendya. Yesu awapozya. 25Amawumba amakulu yamukonkhanga ukufuma ku Galileya, mu Dekapolisi, Yerusalemu, na Yudeya, swinya ukufuma ukuchila e Yorodani.

5

1Ala pano Yesu walola, iwumba, aya kumwamba. Pano wikala pansi, awasambilizyi wakwe awiza kwe weliwe. 2Ayiyula pamulomo wakwe awasambilizya, ati, 3''Awalotwe awasaluke mumuzimu , amuno uwufumu wamwiyulu awawo. 4Awalote wano wakulosya amuno walisansamuka.5Awalotwe awamyalale, amuno walipyana insi yapansi. 6Awalotwe awawo wano wali ni nzala nu lusala lwa wulungamane, amuno waliyizuzwa. 7Awalotwe awa wila, amuno walipochela uwila. 8Awalotwe awaswepe mu mwenzo, amuno walimulola Leza.9Awalotwe wakaleta mutende, amuno waliyitwa awana wakwe Leza. 10Awalotwe wawo wano wakuyima umulandu wa wulungamane, amuno uwawo awufumu wa mwiyulu.11''Awalotwe amwemwe pano awanthu wakuwatuka swinya ukuwayimvya nu kuwawipila uwufi pa vinthu ivivule umulandu wakwe nene. 12Sechelani swinya musansamuke nkhani, amuno ichawila chinu achikulu mwiyulu. Amuno mu nzila yonye yoo awanthu wayimvyanga wakasema wano walinji kweneko kunsizi mwemwe.13''Mwe muchele munsi ya pansi. Kweni ndi umuchele waleka ukulyompha, wungawa wuli a muchele swinya? Wutanga wuwe swinya ku chilichonsi kweni ukuwusumba kunzi nu kulyatanjilwa namatamba ya wanthu. 14Mwe wuswepe wansi. Umusumba wuno wazengwa pa lupili wutanga wavwame.15Awanthu watanga wakozye ulukozyo nu kuluwika pansi pa chizanga, ukuwa wakawika pi beje, nga ayiwala kwe aliwensi mu ng'anda. 16Lekani uwuswepe winu wuwalile awanthu umwakuti wangalola imilimo yinu iyizima nga watumvye e Tata winu wino ali mwiyulu.17''Mutakelenganie ukuti niza ukonona isundo na wakasema. Nenji niza ukuti nthakonone woliwo, ukuwa ukuti imfisye woliwo. 18Amuno nakauzyenye nkhuwanena suka mwiyulu ninsi ya pansi vipite, nanthi lyonga iwaliko pamwi umutwe vitalipita mu nzila ukufuma mwi sundo, suka ivinthi vyonsi vyachitika.19Achaleka aliwensi wino wamonthola ilitichi lyonga ilya masundo swinya akusambilizya awanji wowonye aliyitwa umutichi mu wufumu wa mwiyulu. Kweni aliwensi wino akuyasunga nu kuyasambilizya aliyitwa mukulu mu wufumu wa mwiyulu. 20Amuno nkhuvwanga kwe mwemwe suka uwulungamane winu wukulusya uwulungamane wa wakawalika na wa Farisi, mutaliyinjila mu wufumu wa mwiyulu munzila yiliyonsi.21''Mwivwa kuno chavwanzilwe kwe woliwo mu manda ya kali, 'Utakakome,' swinya, 'Aliwensi akukoma ukutinia kwi sundo kuli muzana.' 22Ukuwa nkhuvwanga kwe mwemwe ukuti aliwensi wino wafulizwa umunyina ukutinia kwi sundo kuli muzana; swinya aliwensi wino akuvwanga kwe munyina, 'We wavye! ukutinia kwi panzyo kuliwa pakwe weliwe; swinya aliwensi wino akuti, ''Wechipuwa! aliwa mu kutinia kwa mulilo ni gahena.23Achaleka ndi mukupa inzuwi nga mwizuka ukuti umunyina ali namwe nu mulandu, 24yisyani inzuwi palyanye pankholelo, nga ufume penepo. Ichakutalichila mutetelane nu munyina, nga wize nu kupa inzuwi yako.25Muzumilizyane na wino ali nu mulandu na wewe pano muchilinji ponga mukuya kwi pembo, ndi pole uwa mulandu na wewe angakulemeka kwe wavita, swinya angasumbila wewe mu ng'anda ya vingololo. 26Nakawuzyenye nkhuwanena, mutalifuma mwenemo suka mwanyosya inkhongole yonsi.27''Mwivwa ukuti kwavwanzwa, 'Mutakawombe uwuzelele.' 28Ukuwa nenji nkhuti kwe mwemwe kuno wensi wino akulolechesya umwanachi na melenganio ya wuzelele lyo wachita kali uwuzelele mu mwenzo wakwe.29Ndi ilinso lyako likukupunuzya, lifolonkhole nu kulisumba ukutali na wewe. Amuno achizima kwe wewe ukuti chonga cha muwili wako chononeke ukulusya umuwili wako wonsi wuye ku gahena. 30Ndi ikasa lyako lya ndilo likulenga upunule, liputule nu kulisumba ukutali na wewe. Amuno achizima ukuti chonga mu muwili wako chononeka ukulusya umuwili wonsi wuye ku gahena.31Swinya chavwangwa, 'Wensi wino asamazya umuchi, lekani amupe e kalata wakumusya.' 32Ukuwa nkhti kwe mwemwe ukuti aliwensi wino akusya umuchi, ukufumyako pa mulandu wa wuzelele, lyo wapa umuchi uwuzelele. Aliwensi wino angatwala umwanachi nye weyo, lyo nawenye wawomba uwuzelele.33''Swinya, mwivwa ukuti chavwangwa mu manda ya kali nye yayo, 'Mutakati muchite ichilapo chaufi, kweni muye ni vilapo ku Mfumu.' 34Ukuwa nkhuti kwe mwemwe, mutakaele mulape, nanthi akupitila mwiyulu, amuno awikalo wakwe Leza; 35nanthi a munsi ya pansi, amuno apano a pawulyatilo wakwe Leza; nanthi amu Yerusalemu, amuno amusumba wa Mfumu iyikulu.36Nanthi akulapa pa mutwe wako, amuno utanga welewule ulunyele longa luwe luswepu pamwi lufite. 37Kweni lekani umuvwango winu wuwe 'Molimo, molimo,' pamwi 'Awe, awe.' chilichonsi chino chilulusya paa lyo chikufuma ku muwipe.38'''Mwivwa ukuti kwavwangwa, 'Ilinso ku linso, swinya ilino ku lino.' 39Ukuwa nkhuti kwe mwemwe, mutakati muwalwa nu muwipe. Mumalo mwakwe, aliwensi angakuma ku lusaya lwa ndilo, mupe ni lya kamani nye.40Ndi wumwi akulondesya aye kwi panzo na wewe nga akupoka ni chizwalo chako, muleke umunthunye weyo asende nu mwinjilonye. 41Ndi wumwi akulonda umusuchilile katichi, wewe uyonjelezye katichi. 42Mupe aliwensi wino akulenga, swinya utakati umunyosye wino akuvwamba inkhongole ukufuma kwe wewe.43''Mwivwa ukuti chavwangwa, 'Muwakunda awa palamani winu nu kupata awalwani winu.' 44Ukuwa nkhuvwanga namwe, mukunde awalwani nu kupepela wano wakuyimvya mwemwe, 45alyakuti mungize muwe mwe wana wakwe Tata winu wino ali mwiyulu. Amuno akakatusizya ilanzi ku wawipe na ku wazimanye, swinya akatuma imvula walungamane na ku wa nthalungama.46Amuno ndi mwakunda wano wakunda mwemwe, achawilachi chino mungapochelela? Wuzye awa kasonkhesya nsonkho wasiwomba vyovyonye? 47Ndi mukulamuka awanyina winu mphela, mukuwomba chani ukulusya awanji? Wuzye asa vyo na Makandinye wakawomba? 48Achaleka mufwile muwe wawololoke, ndivino e Tata winu wino ali mwiyulu amuwololoke.

6

1''Mulolechesye ukuti mutakuwomba imilimo ya wulungamane pa minso ya wanthu ukuti mulolwe, lyo mutalilipwa nu Tata wino ali mwiyulu. 2Achaleka pano mukupa iwa wila, mutakayilizizye ipenga ndivino awa wufi wakuwombela mu ma sinagogi na mu nzila, alyakuti awanthu wawatumvye. Nakawuzyenye nkhuwanena, wapochezile kali amalipilo.3Ukuwa pano mukupa ivya wila, mutakaleke ikasa lyinu ilya kamani limanye chino ilya ndilo likuwomba 4alyakuti icha wila chinu chingapwa mu nkhama. Ngapano e Tata wino akalola mu nkhama aliwalipa.5''Pano mukupepa, mutakawombe ngati awa wufi, amuno wakunda wakunda ukwimilila nu kupepa mu ma sinagogi na mu nzila indekana alyakuti awanthu wawalole. Nakawuzyenye nkhuwanena, wapochezile kali icha wila chawo. 6Ukuwa mwemwe, pano mukupepa, muwayinjila mung'anda mukasi. Iyalani ichisakati nga mupepe kwe Tata, wino ali munkhama. Ngapano e Baba winu wino akalola munkhama alipa mwemwe icha wila chinu. 7Pano mukupepa, mutakati mwanyosyanyosya ivya kunena ivya vye ndivino aMakandi wakuwombela, amuno wakwelengania ukuti wangivwika umulandu wa mazwi ayavule.8Achaleka, mutakawe ngati awoliwo, amuno e Tata wamanya ivinthu vino mukuvwamba lyo muchile ukumulenga. 9Achaleka muwapepa ngati vyoo: 'Tata witu uwa mwiyulu, izina lyako lichindikwe ngati aliswepu. 10Uwumfumu wakwo wize. Ukulonda kwako kchitike pansi yapansi ndivino chili mwiyulu.11Utupe ilero ichaklya chitu icha manda yonsi. 12Ututetele, ndi vino naswenye tukutetela awanji. 13Utakatulete mu vyelezyo, kweni utupususye ku muwipe.'14Amuno ndi mukutetela awanthu ivipunuzyo vyawo, e Tata winu wa mwiyulu namwenye awatetela. 15Ukuwa ndi mutakutetela ivipunuzyo vyawo, e Tata winu nawenye atalitetela ivipunuzyo vyinu.16''Pano mukusala ukulya, utakawifye paminso ngati muno awawufi wakuwombela, amuno wakuwifya pa minso yawo alyakuti waloleke ku wanthu ngati wakusala ukulya. Nakawuzyenye nkhuwanena, wapochezile kali ichawila chawo. 17Ukuwa mwemwe, pano mukusala ukulya, pakalani amafuta kumutwe swinya musambe kuminso 18alyakuti mutakaloleke ku wanji ukuti mukusala ukulya, kweni kwe Tata winu wino ali mu nkhama; swinya e Tata winu wino akulola mu nkhama aliwapa ichawila.19''Mutakayisunjile mwenga insawo munsi ya pansi, muno u zenye nu muloswa vikakonona, swinya kuno awang'o wanginjila nu kwiwa. 20Mu malo mwakwe, muyisunjile insawo zyinu mwiyulu, muno u zenye nanthi amuloswa wungonona, swinya muno awang'o watanga winjile nu kwiwa. 21Amuno kuno insawo zyinu zili, akuno ni myenzo yinunye yiliwa.22Ilinso awuswepe wa muwili. Achaleka, ndi ilinso lyako alizima, umuwili wonsi wukwizula nu wuswepe. 23Lelo ndi ilinso lyako aliwipe, umuwili winu wonsi wikwizula ni mfizi. Achaleka, ndi uwuswepe wuno wuli mwakwe mwemwe amfizi, yikule wuli imfizi! 24Pasi nanthi wumwi angawombela awa bwana wawili, amuno alitemwa wenga nu kumupata wunji, pamwi aliyipa kwe wenga nu kumukana wunji. Utanga utewetele Leza ni nsawo.25Achaleka nkhuwanena, mutakati mu sakamane nu wulanzi winu, chino muliwalya pamwi chino muliwang'wa; pamwi umuwili winu, chino mulizwala. Amuno awumi wutazipa ukulusya ichakulya, swinya umuwili ukulusya ivizwalo? 26Lolani inyuni zya mupela. Zisikomela pamwi ukusinza pamwi ukunganika mu nthamba, kweni e Baba winu wa mwiyulu akuzilyesya. Wuzye mwemwe mutawa nu mutengo uwukulu ukulusya inyunyi?27Wewenu mwakwe mwemwe wino ukusakamana kungonjelezya uwulanzi wakwe? 28Achani fwandi chino mukusakamana ni vizwalo? Yelenganiani amaluwa ya mu vyalo, muno yakukulila. Yasiwomba intchito, swinya ukusona ichakuzwala. 29Lelo nkhuwanena, ne Solomoni nye mu wuchindame wakwe atazwite ngati lyonga lyakwe yaa.30Ndi Leza akuzwika isote mu vyalo, lino lilipo ilelo kweni mutondo likusumbilwa pa mulilo, angapotwa wuli ukuti azwike mwemwe, mwe wisuwilo ilitichi? 31Achaleka mutakasakamane nu kuti, 'Tuliwalya chani?' pamwi 'Tuliwang'wa chani?' pamwi 'Tuliwa zwala chani?'32Amuno aMakandi yakuvwamba ivinthu vyoo, lelo e baba winu wa mwiyulu wamanya kuno mukuvilonda. 33Ukuwa pakutaichila vwambani uwufumu wakwe nu wulungamane wakwe, nga vyonsinye vyoo vilipwa kwe mwemwe. 34Achaleka, mutakati musakamane ivya mutondo, amuno ivya mutondo viliyisakamila. Uwanda wuli wonsi wuli ni viwipe ivikwane ivyakwe.

7

1''Utakapanzye, nga nawenye utalipanzwa. 2Amuno ni panzyo uku panzya, wewe uli panzwa, swinya ni chipimo chino ukupimila, cheni chilipimwa kwe wewe.3Achani chino ukulola akaswaswa kano kali mwi linso lya munyina, kweni utakulola ichizinkha chino chili mwi linso lyako? 4Ngafwandi unganena umunyina, 'Leka nkhufumye akaswaswa kano kali mwi linso lyako,' pano ichizinkha chili mwi linso lyako? 5Wekachenjezya! Pakutalichila uchifumye ichizinkha mwi linso lyako, nga pano ungalola ichete ukuti ufumye akaswaswa kano kali mwi linso lya munyina.6Mutakape chino achitele ku wa simbwa, swinya mutakasumbe uwukwazi winu ku wakapoli. Amuno wangalyatanjila pansi pa matamba, ngapano wapiluke nu kukunyonkholania.7''Lenga, nga chilipwa kwakwe wewe. Vwamba, nga ulizana. Kong'onsyani, nga chili yiyulwa kwakwe wewe. 8Amuno aliwensi wino akalenga, akapochelela; aliwensi wino akavwamba, akazana; swinya kwakwe munthu wino akakong'onsya, chili yiyulwa. 9Pamwi weweni wenga mwakwe mwemwe akalenga umukate, alimupa iliwe? 10Pamwi ndi weni akulenga inswi, amupa weliwe inzoka?11Achaleka, ndi mwemwe wano mwe wawipe mwamanya ukupa ivya wila ivizima ku wana winu, wuliwuli ukulusya e Tata winu mwiyulu alipa ivinthu ivizima kwe wawo wano wakulenga weliwe? 12Achaleka, vilivonsi ivinthu mwemwe mukulonda awanthu wachitile mwemwe, namwenye muwachita kwakwe woliwo, Amuno lyoo a lisundo na watumwa.13Yinjilani ukupitila pa mphongolo infyenyenkhane. Amuno wemwansa imphongolo swinya ayikulu inzila yino yikuya ku kononeka, swinya awavule awanthu wano wakipita ukupitila yeneyo. 14Ukuwa imphongolo ayifyenyenkhane ni nzila anthale yino yikuya ku wumi, swinya pali awatichi wano wakuyizana.15''Muwachenjela na watumwa awawufi, wano wakwiza kwe mwemwe mu vizwalo vya ng'onzi kweni mu wuchisinkha awa mumbwe awanzala. 16Ni vikomwa vyawo muliwamanya. Wuzye awanthu wakawunganika inthumbusya mu kapelekesi pamwi imphosya ku minthelembe? 17Mu nzilanye yoyo, wuliwonsi umuti uwuzima wukakoma ichikomwa ichizima, kweni umuti uwuwipe wukakoma ichikomwa ichiwipe.18Umuti uwuzima wutanga wukome ichikomwa ichiwipe, achilichonganye nu muti uwuwipe wutanga wukome ichikomwa ichizima. 19Wuliwonsi umuti wuno wutakukoma ichikomwa ichizima wukuputulwa nu kusumbilwa pa mulilo. 20Achaleka, mwemwe mulimanya woliwo ni vikomwa vyawo.21Asa aliwensi wino akuti kwe nene, 'Mfumu, Mfumu,' aliyinjila mu wufumu wa mwiyulu, ukuwa wonga wawa wano wakuchita ukulonda kwakwe Tata wane wino ali mwiyulu. 22Awavule awanthu waliti kwakwe nene mu wandanye wowo, 'Mfumu, Mfumu,' wuzye tutavwanjililanga mwizina lyako, mwizina lyako ukuwinga ama dimoni, swinya mwizina lyako ukuchita imilimo iyikulu?' 23Apano ndiwumbula pa lwenze kwakwe woliwo, 'Nenji nthatela mbamanye mwemwe! Fumaniko kwe nene, mwe wawombiviwipe!'24Achaleka, aliwensi wino akwivwa amazwi yane nu kwivwila yoliyo aliwa ngati amunthu wa mano wino wazenga ing'anda yakwe pe mfuzi. 25Imvula iwatonya, ni milamba iwatanthala, nu muza uwapupa nu kuma ingandanye yoyo, ukuwa nanthi kupona pansi, amuno yazenzilwe pe mfuzi.26Ukuwa aliwensi wino akwivwa amazwi yane nga atakwivwila yoliyo aliwa ngati achipuwa cha munthu wino wazenga ing'anda yakwe pa luselesenga. 27Imvula iwatonya, ni milamba iwatanthala, nu muza awapupa nu kuma ing'andanye yoyo, nga yapona, swinya ukononeka kwakwe kwalinji akukulu.''28Kwizile kwawa pano Yesu wamalizizye ukuvwanga amazwi yaa, amawumba ayazunguka ni misambilizye yakwe, 29amuno weni wasambilizyanga woliwo ngati wenga wino walinji na maka, swinya asa vino awa kawalika wawo.

8

1Pano Yesu wika ukufuma pa lupili, iwumba ikulu alimukonkha. 2Lolani, uwa mambombo wiza kwe weliwe nu kufukamila pankholelo zyakwe, atinji, ''Mfumu, ndi ukulonda, unganswefya.'' 3Yesu ayololosya ikasa lyakwe nga amupalamansya, ati, ''Nkhulondesya. Uswepe.'' Paponapapo aswefizwe ku mambombo.4Yesu atili kwe weliwe, ''Lolechesya ukuti atakanene ku munthu nanthi chimwi. Yanga pa nzila yako, uyilolesye kwe simapepo, nga uwike ichawila chino Mose wa patichizizye, ukuti chiwe awukamboni kwe woliwo.''5Pano wizanga ku Kapenamu, e kenturiyo wiza kwe weliwe, amulenga 6nga ati, ''Mfumu, umuwomvi wane alazile mulemale swinya ali mu wulumya uwukulu.'' 7Ngapano Yesu atili kwe weliwe, '' Nandi nize nu kupozya weliwe.''8E kenturiyo atolelela nga wati, ''Mfumu, nenji nthenelela ukuti unginjila na pansi pa musonje wane. Landavye izwi nu muwomvi wane alipola. 9Amuno nanenye ne munthu wino ali pansi pa wamaka, swinya ndi na wa vita pansi pakwe nene. Nenji nkhuti kwe wee, 'yanga' nga akuya, swinya kwe wunji wenga, 'Zanga' nga ayize, swinya ku muwomvi wane, 'Womba choo,' nga akuchiwomba.'' 10Pano Yesu wivwa choo, azunguka nu kuti kwe wano wamukonkhanga, ''Nakawuzyenye nkhuti kwe mwemwe, nthatele inzane wumwi uwisuwilo ngati alyoo mu Izirayeli.11Nkhuwanena, awavule walifuma kuwufumilo wi lanzi na kuwinjililo wi lanzi, swinya waliwayikala pachakulya nu Abrahamu, Iyizeki nu Yakobi, mu wufumu wa mwiyulu. 12Ukuwa awana wa mu wufumu wali tayilwa kunzi kumfizi, kuno kuliwa akulila nu lumania amino.'' 13Yesu atili kwe kenturiyo, ''Yanga! Ndivino wasuwila, chiwombwe kwe wewe wowonye.'' Nga umuwomvi wapozizwe i ola lilyanye.14Pano Yesu wiza ku ng'anda ya kwe Peturo, aweni unyina wakwe Peturo alazile mulwalwe ku nzegema. 15Yesu apalamansya ikasa lyakwe, nga ichizegema chafuma mwakwe weliwe. Ngapano ayimilila nu kutewetela weliwe.16Pano amanguzi yiza, awanthu awaleta kwe Yesu awavule wano walemilwe ni mizimu imiwipe. Asamazya imizimu ni zwi nu kupozya wonsi wano walwile. 17Mu nzila yonyeyo chafisilwe chocho chino chawalisilwe ne kasema, ukuti, ''Weni weliwenye asenda izya ndwala zyitu swinya wayitwika amawulwale yitu.''18Nomba pano Yesu aweni iwumba limuliwizizye, awanenile ukuti waye imbali yinji yakwe sumbi wa Galileya. 19Apano e kawalika iyiza kwe weliwe nu kuti, ''Musambilizya, nenji ndikonkha wewe kulikonsi kuno uliya.'' 20Yesu atili kwe weliwe, ''Wa mumbwe wali na mazonzi, ni nyuni zya mupela zili ni visalanzo, kweni u Mwana wa Munthu asi nanthi pamwi pano angalalika umutwe wakwe.''21Wunji mu wasambilizi atili kwe weliwe, ''Mfumu, unzumilizye tasi ukuti inje nu kuzyika e baba wane.'' 22Kweni Yesu atili kwe weliwe, ''Unkhonkho nene, swinya usye awafwe wazyike awafwe wawo.''23Pano Yesu winjila mu wato, awasambilizi wakwe awakonkha weliwe ukuya mwenemo. 24Lolani, akukatuka umuza pe sumbi, alyakuti uwato awuliwilizwa na minzi, Ukuwa Yesu alinji mu tulo. 25Awasambilizi wakwe awiza kwe weliwe nga awa mukatusya, awati, ''Tutule, Mfumu; tuli mupipi nu kufwa!''26Yesu atili kwe weliwe, ''Wuzye achani fwandi muli ni nthete, mwe wi suwilo ilitichi?'' Ngapano akatuka nu kukalipila umuza ne sumbi. Apano kwawa umyalale uwukulu. 27Awanthu awazunguka awati, ''Amunthuchi wee, ukuti nu muzanye ne sumbi vikwivwila weiwe?''28Pano Yesu wiza kumbali yinji swinya mu kaya ka Gadaleni, awanthu wawili wano walemizwe nama demoni wasunkhine na weliwe. Awafuma mu manda swinyawalinji awakalipe, alyakuti nanthi wumwi uwa pa wulendo angapitila inzila yoyo. 29Lolani, ayapunda nizwi ikulu nga ayati, ''Wuzye ukulonda chani kwe sweswe, Mwana wakwe Leza? Wuzye wizya koo ukuti utuyimvye pano imphindi yitu yitandi yize?''30Lelo wakapoli walyanga palyanye, papipi na woliwo. 31Ama demoni ayatwalilila ukulenga Yesu nu kuti, ''Ndi ungatufumya, ututumwe mwe wakapoli.'' 32Yesu atili kwe yoliyo, ''Yanji!'' Ama demoni ayafuma nu kuya mu wakapoli; nga lolani, awa kapoli wonsi awa samala ukwika ulupili ukuya mwe sumbi nga awafwila mu minzi.33Wawo wano wachemanga wakapoli awasamala swinya awaya mu musumba nga wawanena vyonsi, sana sana chino chachitisile ku wanthu wano wainji na ma demoni. 34Lolani, umusumba wonsi awiza ukumusunkhania Yesu. Pano wamuweni weliwe, awa mulenga ukuti afume mu chiputulwa chawo.

9

1Yesu ayinjila mu wato, ukuya pambalama ye sumbi, nga ayiza mu musumba wakwe. 2Lolani, awamuletela umunthu umulemale alazile pa chitanda. Ukulola isuwilo lyawo, Yesu atili ku mulemale, ''Mwanane umulumendo, usechelele ichete. Amawembuko yako ya tetelwa.''3Lolani, wamwi mwe wakawalika awati ku wenecho, ''Umunthu wee ali nu musamu kwe Leza.'' 4Yesu wamanyile amelenganio yawo nga atili, ''Wuzye achani chino mukwelengnia iviwipe mu myenzo yinu? 5Amuno achani chino achipepuke, ukuti uti, ''Amawembuko yako yatetelwa,' pamwi ukuti uti, 'Katuka swinya utalike ukupita'? 6Kweni ukuti mungamanya kuno u Mwana wa Munthu ali na maka munsi ya pansi ukuti atetele amawembu, ... ''Atili kwe mulemale, ''Katuka, senda ichitanda chako, nga uye ku ng'anda yako.''7Ngapano u munthunye weyo akatuka nu kuya ku ng'anda yakwe. 8Pano ama wumba yaweni choo, awazunguka swinya awa tumvya Leza, wino wapa amaka ngati yaa ku wanthu. 9Lyo Yesu apitilanga ukufuma kulyanye, aweni umonsi wino witwanga Mateyu ikazile mu kang'anda ka wakasonkhesy wansonkho. Atili kwe weliwe, ''Ukonkhe nene.'' Akatuka swinya akonkha weliwe.10Lyo Yesu ayikala pansi ukuti alye mu ng'anda, lolani, awavule awasonkhesya wa nsonkho swinya awa wembuke awiza nga awalya nu Yesu na wa sambilizi wakwe. 11Pano awa Farisi walola choo, awati ku wasambilizi, ''Wuzye achani fwandi chino umu sambilizya winu akulya na sonkhesya wa nsonko na wa wembuke?''12Pano Yesu wivwa choo, atili, ''Awanthu wano walichete mu miwili yawo wasilonda ing'anga, lelo wawo wano awalwale. 13Mufwile mwaya swinya musambilile chino chikusula; 'Nkhuvwamba inkhumbu swinya nthakuvwamba inzuwi.' Amuno nthiza ukwita awa lungamane ukuti wapiliwuke, kweni awawembu.''14Ngapano awasambilizi wakwe Yohani awiza kwe weliwe nga awati, ''Wuzye achani fwandi chino sweswe na wa Farisi tukasala ukulya papipi na papipi, kweni awa sambilizi wako wasi sala ukulya?'' 15Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye awateweti wa winga wangawa ni chilanda pano e siwinga achili ali na woliwo? Ukuwa amanda yaliyiza pano e siwinga alipokwa ukufuma kwe woliwo, ngapano walisala ukulya.16Pasi nanthi wumwi umunthu wino akawika akenda akapya pa zizwalo icha kali, amuno ichigamba chili nyepuka ukufuma ku chizwalo, swinya ukunyepuka kuno kuliwa penepo kuliwa ukukulu.17Nawanthunye wasiwika ipala ilipya mu chakusendela icha kali. Ndi wachita woo, ikwela lingapuntha, nu kutaya ipala, swinya ni chakusendelanye chingononeka. Mu malo mwakwe, wakuwika ipala ilipya mu chakusendela ichipya, nga vyonsi vilisungwa.''18Pano Yesu wachilinji akuvwanga ivinthu vyoo, lolani, e katungulula ayiza nu kufukama kwe weliwe. Atili, ''U mukazyana wane wafwa nambanye, ukuwa zanga swinya umupalamansye, nga aliwa nu wulanzi.'' 19Ngapano Yesu wimilila nu kumukonkha, nga na wasambilizi wakwe nawonye wakonkha.20Lolani, u mwanachi wino walinji ni ndwala ya wazi imyaka ikumi na yiwili wiza kunsizi ya Yesu swinya apalamansya mumbali mwa chizwalo chakwe. 21Amuno atili kwe wenga umwenecho, ''Ndi ningapalamansya ivizwalo vyakwe, lyo nandi imbe ichete.'' 22Ukuwa Yesu apiliwuka swinya amulola umwanachi, nga ati, ''Mukazyana wane, jimba; isuwilo lyako lyakupozya.'' Nga umwanachi awa ichete i ola lilyanye.23Pano Yesu wiza mu ng'anda yakwe katungulula, waweni wa kalizya wa mfwemfwe na mawumba yakupanga ichongo ichikulu. 24Atili, ''Fumanimo, amuno umukazyana atafwile, kweni alazile utulo.'' Ukuwa awa museka.25Pano iwumba lyawikwa kunzi, ayinjila mu ng'anda nga asenda umukazyana ni kasa lyakwe, nga umukazyana akutuka. 26Ilyasi lya choo alisata mu chiputulwa chonsi.27Lyo Yesu apitila ukufuma kulyanye, Awonsi inhonkho awamukonkha. Azipunda nanthi kuleka swinya zyati, ''Wanga ni nkhumbu pakwe sweswe, Mwana kwe Davide!'' 28Pano Yesu wizile mu ng'anda, awanthu wanthonkho awiza kwe weliwe. Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye mukusuwila ukuti ningawomba choo?'' Awati kwe weliwe, ''Molimo, Mfumu.''29Ngapano Yesu alema mu minso mwawo nga wati, ''Lekani chichitike kwe mwemwe ukuyana ni suwilo lyinu,'' 30nga aminso yawo yiyusile. Ngapano Yesu alamula woliwo nga ati, ''Mulolechesye ukuti nanthi wenga amanye ivya choo.'' 31Kweni awonsi wawili awafuma nga waya wasasya ilyasi lya choo mu chiputulwa chonsi.32Lyo wawo awonsi wawili wakupita, lolani, e chinunu umonsi wino walinji ni demoni walesilwe kwe Yesu. 33Pano i demoni lyasamazwa, u munthu u chinunu atalika ukuvwanga. Amawumba ayazunguka nga ayati, ''Choo chitatela chilolwe mu Izirayeli!'' 34Ukuwa awa Farisi watinji, ''Ukuwomvya e katungulula wa ma demoni, amo akusamazizya ama demoni.''35Yesu aya mu kupitana mu misumba na mu twaya. Watwalilizile ukusambilizya mu ma sinagogi yawo, akulumbilila ilandwe zima lya wufumu nu kupozya izya ndwala zyonsi. 36Pano waweni amawumba, wawa ni nkhumbu umulandu woliwo, muno wayimvile swinya amaka yasizile. Walinji ngati a ng'onzi zino zisi nu muchemi.37Atili ku wasambilizi wakwe, ''Ukuvuna akuvule, lelo awawomvi awatichi. 38Achaleka pitisyani ukupepa kwe Mfumu ya kuvuna, alyakuti wanga tuma awawomvi mu kuvuna kwakwe.''

10

1Yesu ayita awa sambilizi wakwe ikumi na wawili apaliponga swinya awapa amaka pa mizimu miwipe, ukuyasamazya, swinya ukupozya indwala zya misango yonsi na mawulwale iya misango yonsi.2Nomba amita ya wasambilizi wakwe ikumi na wawili yalinji yaa. Uwa kutalichila, Simoni (wino Yesu wamwisile swinya Peturo), nu Andrew umunyina wakwe; Jakobe umwana kwe Zebediya, nu Yohane u munyina wakwe; 3Filipu, nu Batolomyu; Thomasi, nu Mateyu e kasonkhesya wa nsonkho; Yakobe umwana kwe Alufeyasi, nu Thadeyu; 4Simoni Kawombesya, nu Yudasi Esikariyoti, wino alilemeka Yesu.5Waa ikumi na wawili Yesu atumile. Asambilizizye woliwo nu kuti, ''Mutakaye ku masyo kuno kwikala a Makandi, swinya mutakati mwinjile mu musumba wuli wonsi uwa wa Samaliya. 6Mu malo mwakwe muye ku zisowe ing'onzi zya mu ng'anda ya Izirayeli; 7swinya lyo mukuya, mulumbilile nu kuti, 'Uwufumu wa mwiyulu wiza papipi.'8Mupozye awalwale, mukatusye awafwe, muswefye awa mambombo, swinya musamazye ama demoni. mwapochelela pavye, pavye muwapa. 9Mutakasende e golide, siliva, pamwi ikopala munyambi zyinu. 10Mutakasende ichola cha pa wulendo pa wulendo winu, pamwi ichizwalo chakonjelezya, pamwi indyato, pamwi indisa, amuno umuwomvi achakwe ichakulya.11Mu musumba pamwi akaya kalikonsi mukwinjila, muvwambe wino a muchindikwe, nga mwikale paponye ukufika pano muliwafuma mwenemo. 12Pano mukwinjila mu ng'anda, mulamuke. 13Ndi ing'anda ayichindikwe, lekani umutende winu wuwe penepo. Ukuwa ndi asa yichindikwe, lekani umutende winu wonyochele kwe mwemwe.14Lero ku wawo wano watani wawapochelele pamwi ukwivwa amazwi yinu, pano mukufuma pa ng'anda yoyo pamwi mu musumba, mukung'unthe ulutukumbwi mu matamba yinu. 15Nakawuzyenye nkhuwanena, kuliwako ichete katichi ku kaya ka Sodomu nu Gomora muwanda wipingulo ukulusya na kaya kakonye.16''Lolani, natuma mwemwe ngati a ng'onzi pakasi pa wa mumbwe, achaleka muwe na mano ngati a nzoka swinya muwe ni myenzo iyizima ngati ankhunda. 17Muchenjele na wanthu! Waliwalemeka mwemwe ku mapembo, swinya walisyempha mwemwe mu ma sinagogi yawo. 18Apano muliletwa paminso ya wa bwanamukubwa swinya izya mfumu umulandu wakwe nene, ngati awukamboni kwe woliwo na ku Makandi.19Pano wawalemeka, mutakati musakamale ivya wuli pamwi achani chino muliwavwanga, amuno icha kuvwanga chilipewa kwe mwemwe mu ola lilyanye. 20Amuno asa mwemwe wano muliwavwanga, ukuwa u Muzimu wakwe Baba winu wino wuliwavwanga mwakwe mwemwe.21Umunyina alilemeka umunyina ku mfwa, swinya uyise alilemeka umwanakwe. Awana walikatuka ukususya awakwasi nu kulenga ukuti wakomwe. 22Mwemwe mulipatwa na aliwensi umulandu wizina lyane, Ukuwa wino wajimba ukufika pa wumalilo alipokwa. 23Pano wakuyimvya mwemwe mu kaya kaa, samalilani mu kanji akaya , amuno nakawuzyenye nkhuwanena, mutalipita mu twaya tonsi twa Izirayeli lyo u Mwana wa Munthu atani ayize.24''Umusambilizi asa mukulu ukulusya u musambilizya wakwe, nanthi a muwomvi ukulusya e bwana wakwe. 25Chikwanine ukuti umu sambilizi afike awe ngati a musambilizya, nu muwomvi ukufika awe ngati we bwana wakwe. Ndi witanga e bwana wa ng'anda e Belezebu, akuwipe wuli ukulusya amita yangapundwa ya wano wa mu ng'anda yakwe!26Achaleka mutati mwawatina, amuno pasi nanthi chimwi chino chavwama chitaliwumbulwa, swinya pasi nanthi chimwi chino achifisame chino chitali manyikwa. 27Chino nenji nkhuwanena mu mfizi, muchivwanje nu musanya, swinya chino mwivya nizwi ilitichi mu makutwi yinu, muwizye papela pa zya ng'anda.28Mutaki muwatina wawo wano wakukoma umuwili kweni wanga wakwanisye ukukoma umoyo. Mu malo mwakwe, utine weyo wino angakwanisya ukonona vyonsi viwili umoyo swinya umuwili mu gehena. 29Wuzye impheta ziwili zisikazwa na kandalama akatichi? Lero nanthi yonga mwe zyolizyo yingapona pansi e Baba winu nanthi kumanya. 30Ukuwa ni nyelenye zya mu mutwe wako zyonsi zyapendwa. 31Mutati mwatina. Mwemwe muli papela ukuchila i mpheta.32Achaleka ali wensi wino ukuzumila nene paminso ya wanthu, nanenye ndimuzumila pa minso yakwe Baba wane wino ali mwiyulu. 33Ukuwa weyo wino akunkhana paminso ya wanthu, nanenye ndimukana paminso yakwe Baba wane wino ali mwiyulu.34''Mutakelenganie kuno nenji niza mukuleta umutende munsi ya pansi. Nenji nthiza ukuleta umutende, kweni e panga. 35Amuno niza ukumuwika umonsi ukususyania nu yise, swinya umukazania ukususyania nu nyina, swinya e manguvyala ukususyania nu nyinavyala. 36Awalwani wa munthu a wawo wano wali mu ng'anda yakwe umwenecho.37Weyo wino watemwa e baba wakwe pamwi e nyina ukulusya nene umunthunye weyo nthamwenelela; weyo wino watemwa umwanakwe umonsi panwi umwanachi ukulusya nene umunthunye weyo nthamwenelela. 38Weyo wino atanga anyamule uwuchingane wakwe nu kukonkha nene umunthunye weyo nthamwenelela. 39Weyo wino wazana uwulanzi wakwe aluwusovya. Ukuwa weyo wino wasovya uwulanzi wakwe umulandu wakwe nene aliwuzuna.40''Weyo wino awapochelela mwemwe akumphochelela nene, swinya weyo wino wapochelela nene akupochelela swinya weyo wino wanthuma nene. 41Weyo wino akupochelela e kasema umulandu we kasema alipochelela ichawila ukuyana na che kasema, swinya weyo wino akupochelela u mulungamane umulandu a munthu u mulungamane alipochelela ichawila ngati cha munthu umulungamane.42Aliwense akupa kwe wonga wakwe waa awatichi nu komejinye wa minzi amatalale ukuti ang'we umulandu a musambilizi, awenche nkhuwanena, chitalichitika ukuti atakapokwe ichawila chakwe.

11

1Akuwa pano yesu wamala ukukomelezya awasambilizi wakwe ikumi na wawili, afuma kweneko mukusambilizya nu kuwizya mutwaya twawo. 2Lelo pano Yohani wivwa mung'anda ya vingololo pamulandu nintchito zye Yesu, atuma ilandwe nawasambilizi wakwe 3swinya ati kwe weliwe, '' Wuzye awenuno ukwiza, nanthi tuwalindilila winji?''`4Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Yani nga mumunene Yohani vino mukulola nu kwivwa. 5Inthonkho zikupochelela ukulola, awalemale wakupita, awa mambombo wakuswefwa, awa kutwi wakwivwa swinya, awafwe wakukatuswa ukunyochela ku wumi, ni landwe zima likuwizwa kuwasaluke. 6Amulotwe wensi wino atanga apunuzwe na nene.''7Lyo waa awanthu wapitanga pa nzila yawo, Yesu atalika ukuvwanga kwi wumba ivyaYohani, ''Wuzye achani mwayile mulupalang'ang'a ukulola -- itete likuyinganwa nu muza? 8Kweni achani mwayile ukulola - umunthu uwakuzwala ivizwalo ivipepuke? Nakawuzyenye, wawo wano wakuzwala ivizwalo ivipepuke wikala mu zyang'anda zya mafumu.9Kweni achani mwayile mukulola - umutumwa? Molimo, nkhuti kwe mwemwe, swinya nkhaninye ukulusya umutumwa. 10Wee awiliwenya wino chawalikwa, 'Lolani, Nenji nkhutuma inthumi yane pankholelo ya pa minso yinu, wino ali sengania inzila yinu pankholelo yakwe mwemwe.'11Nkhuwanena nakawuzyenye, mwakwe wawo wakwatwa ku mmwanachi nanthi wenga amukulu ukulusya Yohani Kabatizya. Lelo umunthu wakulondeka katichi mu wufumu wa mwiyulu wakula ukulusya weni. 12Ukufuma mu manda ya Yohani Kabatizya ukufika nomba, uwufumu wa mwiyulu wukuyimba ulombwa, nga awanthu walombwa wakusenda wenewo ku kupatichizya.13Amuno wonsi wa kasesema ni sundo wanenelanga mpaka Yohani; 14swinya ndi mukulonda ukuchizumilizya, weni a Eliya wino walinji nu kwiza. 15Weni wino ali namakutwi ukuti ayivwe, mulukani ayivwe.16Ku chani ningakolania inkhulo yoo? Chili ngati awana wakwizya pa masyo ya kukazizya, wano wikala nu kupunda kwe wenga nu muwuye 17nu kuti, 'Twimbila mwemwe imfwemfwe, nga mwemwe nanthi kuchina. Twalosyanga, nga mwemwe nanthi kulila.'18Amuno Yohani wiza nanthi kulya umukate pamwi ukung'wa ipala, nga awati, 'Ali ni dimoni.' 19U Mwana wa Munthu wiza akulya nu kung'wa nga awati, 'Lolani, a munthu umumilichisya swinya we chakolwa, e chiwuza wa wasonkhesya isonkho na wawembu!' Ukuwa amano yalungamikwa ni milimo yakwe.''20Ngapano Yesu atalika ukukalipila utwaya mwe tuno iviwombwa vyakwe ivya maka vyachisilwe, muno watatontholosile. 21''Kalanda ka sikolo kwe wewe Cholazini! Kalanda kwe wewe, Betisayida! Ndi iviwombwa vya maka vyachisilwe my Taya na mu Sidoni vino vyachisilwe mwe wewe, ngali watontholosile kali sana mumasaka na matoyi mu miwili yawo. 22Ukuwa viliwa ichete kweneko kwe Taya nu Sidoni pa wanda wipanzyo ukulusya kwe wewe.23Wewe, Kapenamu, wuzye ukwelengania ulikuzwa ukuya mwiyulu? Awe, uli letwa pansi ku Hade. Amuno ndi mu Sodomu mwawomvilwe iviwombwa vya maka vino vyawomvilwe mwe wewe, ngali achili alipo ukufika ilelo. 24Ukuwa nkhukunena ukuti chiliwa chipepuke kunsi ya Sodomu mu wanda wipanzyo ukulusya wewe.''25Pa mphindi yilyanye Yesu atili, ''Nkhutumvya wewe, Baba, Imfumu ya mwiyulu na munsi, umulandu wafisa vyoo ivinthu ku wa mano na kwivwichisya, nu kuviwumbula ku wana awatichi. 26Amolimo, Baba, amuno choo chalinji chakusechelesya mu minso yako. 27Vyonsinye ivinthu vyasuwalizwa kwe nene ukufuma kwe Baba wan; swiya pasi nanthi wenga wamanya umwana kandi e Baba wane, swinya nanthi wenga wamanya e Tata kandi umwana na wensi kwe wino u Mwana wasola ukumuwumbulila.28Zanji kwe nene, mwensi mwe wano mukutamika swinya mung'wamilwe ni chisenda, nga ndiwapa ukupuza. 29Sendani ichikonkholi chane pakwe mwemwe nga musambilile ukufuma kwe nene, amuno ne chimyamya swinya muchefye mu mwenzo, nga mulizana ukupuza kwa myoyo yinu. 30Amuno ichikonkholi chane chitatala ni chisenda chane achipepuke.''

12

1Pa mphindi yilyanye Yesu apitila mu vyalo vya nkhumba pa wanda wa Sabata. Awa sambilizi wakwe walinji ni nzala nu kutalika ukufyanula inkhumba awapukusa nu kulya. 2Kweni pano awa Farisi waweni choo, wowonye, awati kwe Yesu, ''Lola, awasambilizi wako wakuchita chino akuchila isundo pe Sabata.''3Ukuwa Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye mutatela muwazye chino Davidi wachisile pano weni walinji ni nzala, swinya awanthu wano walinji na weliwe? 4Weni wayile mu ng'anda yakwe Leza nu kulya umukate wa pa minso, chino akuchila isundo kwe weliwe ukuti alye swinya akuchila isundo kwe wawo wano walinji na weliwe, ukuwa alisundo ku wa simapepo watupu.5Wuzye mutawazya mwi sundo kuno pe Sabata awa simapepo mwi tempeli wakawifya e Sabata kweni nanthi kuwa nu mulandu? 6Ukuwa nenji nkhuwanena kuno wenga umukulu ukulusya i tempeli ali panye.7Ndi mwamanya chino choo chasulanga, 'Nenji nkhukumbwa inkhumbu inzuwi pole,' mwemwe nge mutawapile umulandu wano wasi nu mulandu. 8Amuno Umwana wa Munthu a Mfumu ya Sabata.''9Apano Yesu afuma kulyanye nu kuya mu sinagogi yawa. 10Lolani, palinji umunthu wumwi wino walinji ni kasa ilikwinyane. Awa Farisi awamukolowozya Yesu, awati, 'Wuzye alisuno ukupozya pe Sabata?'' Alyakuti wangapa weliwe umulandu uwa kuwembuka.11Yesu atili kwe woliwo, ''A munthuchi mwakwe mwemwe, wino, ndi alinji ni ng'onzi yonganye, swinya ndi ing'onzi yoyonye yaponela muchizinji ichitali pe Sabata, atanga ayileme nu kuyifumya mwenemo? 12Nga amutengo uwapapela wuli, nomba, u munthu ali ukuchila ing'onzi! Achaleka alisundo ukuchita ichizima pe Sabata.''13Apano Yesu atili ku , ''Tambalika ikasa lyako.'' Weni alitambalika, nga lyanyochela lyawa ichete, ndi vino ikasa iliwuye. 14Kweni awa Farisi awafuma nu kumuzanila umulandu weliwe. Wavwambanga muno wangakomela weliwe.15Ala Yesu wamanya choo, afuma kweneko. Awavule awanthu awakonkha weliwe, nu kuwapozya wonsinye. 16Weni wapatichizizye woliwo watakamuwumbule ku wanji, 17kuno chingawa achisinkha, chino chavwangwa ukupitila mwe Yesaya umutumwa, atinji,18''Lolani, umuwomvi wane wino nasola; umukundwe wane wenga, mwakwe wino u mwenzo wane wukusechela ichete sana. Nenji ndiwika Umuzimu wane pakwe weliwe, swinya weni aliwizya ipanzyo ku wa Makandi.19Weni ataliwa ni mipanzi nanthi akupunda nkhani; nanthi wenga aliyivwa izwi lyakwe mu tunzila. 20Weni atalikonyola nanthi alitete ifwanthike; weni atalizimya nanthi amunyeta wuno wukasuka, suka weni akolele ipanzyo ku kuchimvya, 21swinya mwizina lyakwe a Makandi yaliwa nu kuchetekela.''22Apano yimwi inthonkho ni chiwiwi, wino walemwizwe ni dimoni, walesilwe kwe Yesu. Weni wamupozya, ichakukonkha penepo kuno e chiwiwi avwanga nu kulola. 23Ama wumba yonsi ayazunguka swinya watili, ''Wuzye u munthu wee angawa a Mwana wakwe Davidi?''24Ukuwa pano awa Farisi wivwa ivya chizungusyo choo, awati, ''U munthu wee atakusamazya ama dimon kano mwe Belezebu, umwana wa mfumu wa ma dimoni.'' 25Ukuwa Yesu wamanya imelenganio yawo nu kuti kwe woliwo, ''U wufumu wonsi uwupawunkhane pakwe wonga wukusyala wenga, swinya u musumba pamwi ing'anda iyipawunkhane na yenga yitalitela yimilile.26Ndi Satana akuwinga Satana, weni apawunkhine na wenga.Nomba, uwufumu wakwe wungimilila wuliwuli? 27Swinya ndi nkhuwinga ama dimoni mwe Belezebu, awana winu wakuwinga yoliyo mwe wenu ? Pa chifukwa choo, waliwa awakapanzya winu.28Ukuwa ndi nkhuwinga ama dimoni mu Muzimu wakwe Leza, lyo uwufumu wakwe Leza wiza pakwe mwemwe. 29Wuzye wumwi anginjila wuliwuli mu ng'anda iya munthu wa maka nu kwiwa ivinthu vyakwe aleka anyepe tasi umunhu wa maka? Ngapano aliyiwa ivinthu vyakwe ukufuma mu ng'anda yakwe. 30Weyo wenga wino asi na nene akususya nene, swinya weyo wenga wino asi wunganika na nene akusamphania.31Achaleka nenji nkhuti kwe mwemwe, uluwembu luli lonsi nu musamu wulitetelwa awanthu, kweni umusamu kwe Muzimu wutalitela wu tetelwe. 32Wensi wino akuvwanga izwi lililyonsi ukususya u Mwana wa Munthu, lyolyo lilitetelwa weliwe. Ukuwa wensi wino akulanda ukususya nu Muzimu Umwimichile, lyolyo litalitela litetele weliwe, nanthi a munsi yoo, pamwi mwe yoyo yino yandi yize.33Pangani umuti wuwe wuzima ni chikomwa chakwe ichizima, pamwi pangani umuti uwuwipe ni chikomwa chakwe ichiwipe, amuno umuti wukamanyikwa ni chikomwa chakwe. 34Mwe nkhwatwa ku nzoka, Pano mwemwe mwe wawipe, wuzye mungalanda wuliwuli ivinthu ivizima? Amuno pa vivule ivya mu mwenzo umulomo wakwe wukuvwanga. 35U munthu umuzima ukufuma mu chuma cha mwenzo wakwe akuleta chino achizima, swinya umunthu umuwipe ukufuma ku chuma ichiwipe icha mu mwenzo wakwe akaleta chino achiwipe.36Nenji nkhuti kwe mwemwe kuno mu wanda wakupanzya awanthu wali luwulula pizwi ilyavye lililyonsi waliwa wavwanzile. 37Amuno na mazwi yako uli lungamikwa, swinya na mazwi yako ulisulwa.''38Ngapano wamwi awakawalika na wa Farisi awamutolelela Yesu nu kuti, ''Musambilizya, tukukumbwa tulole ichimanyisyo ukufuma kwe wewe.'' 39Ukuwa Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Inkhwatwa imbipe ni ya wuzelele yikavwamba ichimanyikwilo. Ukuwa pasi nanthi chimanyikwilo chino chilipwa kwe woliwo kano ichimanyikwilo chakwe Yona umutumwa. 40Amuno ndivino Yona walinji amanda yatatu nu wusiku wutatu mu wula wa nswi inkhulu, avyo nu Mwana wa Munthu aliwa amanda yatatu nu wusiku wutatu mu mwenzo wansi.41Awanthu wa mu Ninive waliyimila pi panzyo ni nkhwatwa ya wanthu yoo swinya waliyisula. Amuno watontolosile pa kulumbilila kwe Yona, nga lolani, wenga wumwi umukulu ukulusya Yona ali paa.42Imfumu yaku kambanzwa yili katuka pi panzyo na wanthu awa nkhwatwa yoo nu kusula woliwo. Wizile ukufuma ku nsilo yansi ukuti wivwe amano yakwe Solomoni, nga lolani, wenga wumwi umukulu ukulusya Solomoni ali paa.43Pano umuzimu umuwipe wafuma mu munthu, wukapitila mu masyo yano yasi n minzi nu kulonda ukupuza, kweni wusiyazana. 44Ngapano wukati, 'Nenji nandi nyochele ku ng'anda yane kuno nafuma.' Wati wati wanyochela, wukazana ukuti mu ng'anda amupyele swinya chilichonsi chilichete. 45Apano wukaya nu kusenda ponga na weliwe imizimu yinji munenulambali(7) imiwipe ukulusya iyinecho, swinya yonsi yikwiza nu kwikala mulyanye. Ngapano imiwele yawumalilo ya munthunye weyo yikulusya iya nthaliko. Avino chiliwa wowonye ni nkhwatwa imbipe yoo.''46Ala pano Yesu wachili akuvwanga ku ma wumba, lolani, enyina na wanyina wimilile panzi, ukuvwamba ukuti wavwange kwe weliwe. 47Wenga wumwi atili kwe weliwe, '''Lola, enyoko na wanyoko wimilila kunzi, ukuvwamba ukuti wavwange kwe wewe,''48Ukuwa Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe wino wamunenile, ''Wuzye e mayo weweni nga awanyina wane waweni?'' 49Ngapano atambalika ikasa lyakwe kuwa sambilizi wakwe nu kuti, ''Lola, waa awili wa mayo na wanyina! 50Amuno wensi wino akuwomba ukulonda kwakwe Tata wane wino ali mwiyulu, weyonye umunthu awili a munyina wane, ni nkhazi, nu mayo.''

13

1Pawanda wowonye Yesu afuma mu ng'anda nu kwikala mu mbali mwe sumbi. 2Iwumba ikulu nkhaninye aliwungana ukuliwilizya weliwe, achaleka ayinjila mu wato nu kwikala mwenemo pano iwumba lyonsi aliyimilila pa chitunthu.3Apano Yesu avwanga ivivule ivinthu kwe woliwo mu milumbe. Weni atili, ''Lolani, u mulimi ayile ku chalo ukuti atande imbeyu. 4Lyo akutanda, yimwi imbeyu ayipona mumbali mwa nzila, nga ivinyunyi avyiza nu kulya yeneyo. 5Yinji imbeyu ayipona pansi ya mawe, pano patalinji umusili uwuvule. Paponapapo imbeyu yamela umulandu umusili wutayile pansi nkhani. 6Ukuwa pano ilanzi lyakatuka, alyocha zyenezyo umulandu zitalinji nu musisi, nga zyumila.7Zinji imbeyu azipona pa miti yamyunga. Imiti ya myunga ayikula nu kuyifyenyelezya. 8Zinji imbeyu azipona pa musili uwa muvundo nga ayikoma ivyakulya, yimwi umwanda ukulusya, yimwi amakumi mutanda, swinya yinji amakumi yatatu. 9Weni wino ali namakutwi lekani ayivwe.''10Awasambilizi awiza nu kuti kwakwe Yesu, ''Ngafwandi achani chino ukulanda kwi wumba mu milumbe?'' 11Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Mwemwe mwapwa ulongo lwa kwivwichisya ivifiswe vya muwufumu wa mwiyulu, kwe kwe woliwo chitapwa. 12Amuno wensi wino alinavyo aliyonjelezwa, swinya aliwa navyo ivivule. Ukuwa wensi wino asi navyo, na vino ali navyonye vilipokwa ukuma kwe weliwe.13Choo acho nenji nkhuwavwanzya mu milumbe: Napano wakulola, watakulola; swinya napano wakwivwa, watakwivwa, pamwi ukwivwichisya. 14Kwakwe woliwo uwutumwa wakwe Yesaya wukufiswa, lyolyo lino likuti, 'Pano mukwivwa muliyivwa, kweni mutaliyivwichisya nanthi akatichi; pano mukulola mulilola, kweni mutaliyiluka nanthi akatichi.15Amuno imyenzo ya wanthu waa ya yitumphe, swinya awawome ukwivwa, swinya wiyalizile aminso yawo, alyakuti watakalole na minso yawo, pamwi ukwivwa na makutwi yawo, pamwi ukwivwichisya ni myenzo yawo, alyakuti watontholokwe swinya, nga nenji ningapozya woliwo.'16Ukuwa ayalotwe aminso yinu, amuno yakulola; swinya amakutwi yinu, amuno yakwivwa. 17Nakawuzyenye nkhuwanena kuno awatumwa na wonsi awalungamane wakumbwanga ukulola ivinthu vino mukulola nga wataviweni.18Teyelezyani nomba ku mulumbe wa mulimi wino atanzile imbeyu yakwe. 19Pano wumwi wivwa izwi lya wufumu kweni atakulivwichisya, umuwipe akwiza nu kusomphola chino chatandazwa mu mwenzo wakwe. Yoo ambeyu yino yatanzwile mumbali ya nzila.20Yiino yatandazwa munsi ya mawe a munthu wino akwivwa izwi nga paponapapo akulipochelela ni chimwemwe, 21kweni atali nanthi a misisi mwakwe weliwe wenga swinya weni akujimba pa kamphindi. Pano ukuchula nu kutamika kwakatuka umulandu wizwi, weni zuwazuwa akapona.22Yino yatandazwa pakasi pa miti ya myunga, wee amunthu wino akwivwa izwi, kweni ivyakulondeka ivya munsi swinya uwukachenjezya wa vyuma wukufyenyelela izwi, nga akuwa sita vikomwa. 23Imbeyu yino yatandazwa mu musili uwuzima, wee a munthu wino akwivwa izwi nu kulivwichisya. Weni akukoma ivikomwa swinya ayikoma ivyakulya, ukusinza mu masyo yonga umwanda, mu yanji amakumi mutanda, swinya mu yanji amakumi yatatu ukulusya yino wakomela.''24Yesu avwanga u mulumbe wunji kwe woliwo. Weni atili, '''Uwufumu wa mwiyulu wuli ngati a munthu wino atanzile imbeyu iyizima mu chala chakwe. 25Ukuwa pano awanthi wachilinji wakusipula, umulwani wakwe wiza nga nawenye atanda isote mukasi mwe tirigu nga apita. 26Pano vyamela ichetenye, ngapano isote nalyonye lyaloleka.27Umuwomvi wa mweni chalo ayiza nu kuti kwe weliwe, 'Mukwayi, wuzye utatandile imbeyu inzima mu chalo? Ngafwandi wuliwuli nomba muli inswaswa?' 28''Weni atili kwe woliwo, 'Umulwani awomvile choo,' ''Umuwomvi atili kwe weliwe, 'Nga ukulonda sweswe tuye swinya twipe lyenelyo?'29''Umweni chalo atili, 'Awe. Umulandu mungala pano mukwipila inswaswa, munganyunkhulila apaliponga ni nkhumba. 30Lekani vyonsi vikulile apaliponga yasuke yawe amasika. Pa mphindi ya masika nditi ku wakasinza, ''Pakutalichila munyunkhulile inswaswa nu kulinyepa mumyanzi nu kulyocha, ukuwa muwunganike inkhumba mulonge mu nkhoma yane. ''''31Apano Yesu awapa umulembe wunji. Weni atili, ''Uwufumu wa mwiyulu wuli ngati ambeyu ya muzimwa yino umunthu akatanda mu chalo chakwe. 32Yoo imbeyu amolimonye ayitichi akulusya imbeyu zyonsi. Ukuwa ndi yakula, yikuwa ayikulu ukulusya imbeyu zya muchalo. Aliwa a muti, alyakuti inyunyi zya mupelaazyiza nu kuzenga ivisalanzo munsamba zyakwe.''33Apano Yesu anena woliwo umulumbe wunji, ''Uwufumu wa mwiyulu wuli ngati a mutawa wuno umwanachi asenzile nu kusanzya ni vipimo vitatu ivya wusu suka umunya wonsi watutumuka.''34Vyonsi ivinthu vyoo Yesu avanzile ku mawumba mu milumbe; swinya weni atatela avwange nanthi chimwi kwe woliwo sita mulumbe. 35Choo chalinji amwakuti chilya chino chavwanzilwe ukupitila mwakwe mutumwa chingize chiwe achisinkha, pano weni atili, ''Ndiyiyula umulomo wane mu milumbe. Nenji ndivwanga ivinthu vino vyalinji avifise ukutalichila pa luwandi lwansi.''36Ngapano Yesu asyile amawumba nu kuya mung'anda. Awasambilizi wakwe awiza kwakwe weliwe nukuti, ''Londolola kwakwe sweswe umulumbe wa nswaswa mu chalo.'' 37Yesu atolelela nu kuti, ''Weni wino akutanda imbeyu inzima a Mwana wa Munthu. 38I chalo ansi; nga imbeyu inzima, waa awana wa mu wufumu. Inswaswa a wana wa muwipe, 39swinya u mulwani wino watanzile zyenezyo a muwipe. Ukusinza ayili nsilo ya nkhulo, nga a wakasinza a wangelo.40Achaleka, pano inswaswa zikuwunganikwa azyochwa nu mulilo, avyo chiliwa pa nsilo ya nkhulo. 41U Mwana wa Munthu alituma awangelo, nga waliwunganika ukuma mu wufumu wakwe ivinthu vyonsi vino vikupanga uluwembu swinya wawo wano watakwivwila amasundo. 42Waliwasumbila mwi lungu lya mulilo, kuno kuliwa ukulila nu kusyekula amino. 43Ngapano awalungamane waliwala ngati a lilanzi mu wufumu wakwe Tata wawo. Weni wino ali namakutwi, lekani ayivwe weliwe.44Uwufumu wa mwiyulu wuli ngati a nsawo infisame mu chalo. U munthu ayizanile nu kuyifisa. Mu chimwemwe chakwe weni akupita, akazya chilichonsi weni ali nacho, nga akala ichalonye chocho. 45Swinya, uwufumu wa mwiyulu wuli ngati a munthu wino akachuluzya akulonda uwukasi wamutengo wapapela. 46Pano wazana uwukasi uwa mutengo uwukulu nkhaninye, weni aya nu kukazya chili chonsi chino chalinji achakwe nu kukala wenewo.47Swinya, uwufumu wa mwiyulu wuli ngati awukonde wuno wasumbilwa mwe sumbi, wuno wawunginie ivilewulwa vya misango yili yonsi. 48Pano lyizuzwa, awalondo awalikwemela pa chitunthu. Ngapano awikala pansi nga awawunganika ivizima muvise, ukuwa vino visi nintchito awavitaya.49Chiliwa wonye woo pa nsilo ya nkhulo. Awangelo waliyiza nu kulesania awawembu ukufuma ku walungamane. 50Walisumba woliwo mwilungu lya mulilo, kuno kuliwa ukulila nu kusyekula amino.51''Wuzye mwiluka vyonsi ivinthu vyoo?'' Awasambilizi watili kwe weliwe, ''Eee.'' 52Ngapano Yesu atili kwe woliwo, ''Achaleka e kawalika aliwensi wino wawa a musambilizi ku wufumu wa mwiyulu ali ngati a munthu wino a mweni ng'anda, wino akufumyanga ivya kali ni vipya ivinthu ukufuma munkhoma yakwe.'' 53Apano chizile chawa kuno pano Yesu amalizizye imilumbe yoo, afuma pa masyo yayo.54Apano Yesu ayinjila mu chiputulwa chakwe swinya asambilizya awanthu mu sinagogi. Icha kusula chalinji kuno wazungusile nga watili, ''Wuzye akwinye kuno umunthu wee akufumya amano yakwe swinya swinya ivizungusyo vyoo? 55Umunthunye wee asa mwana wa kapala wa matabwa? E nyina asa wino akwitwa Mariya? Wa munyina asa Yakobi, Yosefu, Simoni, nu Yudas? 56Wankhazi zyakwe wonsi wasi na sweswe paa?'' Wuzye akwinye kuno wazana ivinthu vyonsi vyoo?''57Wizile wachisika na weliwe. Kweni Yesu atili kwe woliwo, ''Umutumwa akachindikwa suka kunsi yakwe na pamwawo.'' 58Weni atawomvile ivizungusyo ivivule koko umulandu wa kunthasuwila kwawo.

14

1Pamphindinye yoyo, Herodi e kalola wivwile ivya Yesu. 2Weni watili ku wawomvi wakwe, ''Wee a Yohani kabatizya; weni akatusile ku wafwe. Achaleka amaka yaa yakuwomba mwakwe weliwe.''3Amuno Herodi walemile Yohani, anyepa weliwe, nu kumuwika mu vingololo umulandu e Herodiyasi, umuka Filipi umunyina wakwe. 4Amuno Yohani atili kwe weliwe, '''Asa lisundo ukuti wewe umutwale.'' 5Herodi nge wamukomile, ukuwa watinanga awanthu, umulandu wamulolanga weliwe ngati amutumwa.6Ukuwa pano uwanda wakukwatwa uwa kwe Herodi wafisile, umwana umwanachi wakwe Herodiyasi awachina mu luwungo nu kumusechelezya Herodi. 7Achaleka, weni walayizizye ni chilapo ukuti alipa weliwe chilichonsi angalonda.8Lyo wasambilizwa nu nyina, weni atili, ''Mpani paa, pa mbale, umutwe wakwe Yohani e Kabatizya.'' 9Imfumu yafulizwe nkhaninye nu kulenga kwakwe, kweni umulandu wi layizyo lyakwe swinya umulandu wakwe wonsi wano walinji pa chakulya na weliwe, weni walamula ukuti chichitwe.10Weni watumile nu kuputula umutwe wakwe Yohani mu vingololo. 11Ngapano umutwe wakwe walesilwe mu mbale nu kupwa kwe mukazyana nga weni awusendela kwe nyina. 12Apano awasambilizi wakwe awiza, awasenda ichala, nu kuchizika. Ala choo chapita, awaya nu kumunena Yesu.13Nomba pano Yesu wivwile choo, weni afunthusile ukufuma kulyanye mwi wato ukuya masyo yano yalinji ukutali na wanthu. Pano amawumba yivwa choo, ayamukonkha ulwa pansi ukufuma mu misumba. 14Apano Yesu wizile paminso yawo nu kulola iwumba ikulu. Weni walinji nu luse pakwe woliwo nga wapozizye awalwale wawo.15Pano amanguzi yafisile, awasambilizi wakwe awiza kwe weliwe nu kuti, ''Paa amasyo yano yali ukutali nu twaya, swinya uwanda wasila kali. Yanene amawumba yapite, alyakuti wangaya mutwaya nu kuyikalila ichakulya.''16Ukuwa Yesu atili kwe woliwo, ''Watakulondeka ukuti wapite. 17Mwemwe mupe woliwo chimwi ukuti walye.'' Awati kwe weliwe, ''Sweswe paa tuli mikate yisano ninswi ziwili.'' 18Yesu atili, ''Viletani kwe nene.''19Apano Yesu alamula iwumba ukuti lyikale pansi pisote. Weni asenda imikate yisano ni nswi ziwili. Apunamila mwiyulu, weni avipepa nu kumonthola imikate nu kupa awasambilizi, nga awasambilizi awapa kwi wumba. 20Awalya wonsinye swinya awikuta. Ngapano awasenda vino vyasazyile ivongonyo ya vyakulya -- ivise ikumi na viwili ukwizula. 21Wawo wano walile walinji papipi ni myanda ikumi na yisano awonsi, nanthi kusanzya awanachi na wana.22Paponapapo aleka awasambilizi winjile mu wato nu kuya ukukolelela weliwe ku mbali yinji, pano weni atumanga iwumba ukuti liwele. 23Ala awezya amawumba, weni wayile wenganye pa mwamba mukupepa. Ngapano amanguzi yafika, weni walinji kulyanye wenga. 24Ukuwa iwato nomba lyalinji ukutali nu mulundu, amuno lyatela lyafunthuka na minzi, amuno umuza waputanga woliwo.25Pi ola lya chini uwusiku Yesu apalamila kwe woliwo, akupita paminzi. 26Pano awasambilizi waweni weliwe akupita pa minzi, awayilizyania nga awati, ''Choo achiwa.'' nga awapunda muno nthete. 27Ukuwa Yesu avwanga kwe woliwo palyanye nu kuti, ''Muwajimba anene! Mutakati mwatina.''28Peturo atolelela kwe weliwe nu kuti, ''Mfumu, ndi awewe, mphatichizya ukuti nize kwe wewe pa minzi.'' 29Yesu atili, '''zanga.'' Achaleka Peturo wafumile mu wato nu kupita pa minzi ukuya kwe Yesu. 30Ukuwa pano Peturo waweni umuza, weni wizile watina. Nga weni watalisile kusiwila, weni wapundile nu kuti, ''Mfumu, nthula!''31Yesu paponapapo ayololosya ikasa lyakwe, alema Peturo, nga atili kwe weliwe, ''We wisuwilo itichi, achani chino ukuvwilika?'' 32Ngapano Yesu nu Peturo waya winjila mu wato, umuza wizile waleka ukuputa. 33Apano awasambilizi mu wato awamutumphula Yesu nu kuti, ''Nakawuzyenye wewe we Mwana wakwe Leza.''34Pano wizile walamba, awiza kunsi ya Genisareti. 35Pano awonsi wa masyo yalyanye wamumanya Yesu, awatuma inthumi kulikonsi ukuliwilila amasyo yalyanye, swinya awaleta kwe weliwe aliwensi wino walinji amulwale. 36Awalenga weliwe kuno wangalemavye mu mbali ya vizwalo vyakwe, nga wonsi wano walemile chenecho awapola.

15

1Apano wamwi awa Farisi na wakawalika wiza kwakwe Yesu ukufuma ku Yerusalemu. Awati, '' 2Ngamuno achani chino awasambilizi wako wakususya imiwele yawa songo?'' 3Atolelela nukuti kwakwe woliwo, '' Ngapano chani chino mukususya isundo lyakwe Leza umulandu wa miwele yinu?4Amuno Leza ati, 'Uwachindika eso nu nyoko,' swinya ''wensi wino akuvyanjila uwuwipe uwa yisi nanthi wenyina nakawuzyenye alifwa. 5Kweni mukuti, 'Wensi wino wanena yisi nanthi wenyina, '' Wuliwonsi uwutuli wino ungapochelela ukuma kwakwe nene nomba nandi imupe e Leza, '' 6umunthunye wee atakulonda ukuchindika e yisi.' Mu nzila yoo mwaleka lyononeka izwi lyakwe Leza umulandu wa miwele yinu.7mwemwe mwewawufi! Achizima ndivino Yesaya walawuzile ivya mwemwe pano watili, 8'Awanthu waa wachindika nene nimilomo yawo, kweni imyenzo yawo yili ukutali nanene. 9Wakamfukamila nene achavye umulandu wakasambilizya amasundo yaviwanza na masundo ya wanthu.'''10Apano ayita iwumba kwakwe weliwe nu kuti kwakwe woliwo, '' Teyelezyani nu kwivwichisya-- 11Pasi nanthi chimwi chino chikakwinjila mu mulomo chino chikakombezya u munthu. Ukuwa, chino chikafuma mu mulomo, choo achino chikakombezya umunthu.''12Apano awasambilizi wizile nukuti kwakwe Yesu, ''Wuzye umanyile kuno awa Farisi walumilwe pano wivwile umuvwango yoo?'' 13Yesu atolelela nu kuti, ''Umuti wonsi wuno e tata wane uwa mwiyulu atakomela wulinyunkhulwa. 14Walekani wonga, wakalanjizya wanthonkho. Ndi umunthu wino we nthonkho akukolela umuwuye umunthu wino anthonkho, wonsinye wawili wangaponela muchizinji.''15Peturo atollela nukuti kwakwe Yesu, '' Utwilulile umulumbenye woo.'' 16Yesu ati, '' Namwenye mutani muwe nukwivwichisya? 17Mutakulola ukuti chonsi chino chikaya mu mulomo chikapitila munda swinya apano chikafuma ukuya kulonde?18Ukuwa ivinthu vino vikafuma mumulomo vikufuma mu mwenzo. Vyovyonye avino vika kombezya umunthu. 19Amuno mumwenzo mukakolelela amelenganio amawipe, uwuchikoma, uwuzelele, uwumalya, uwifi, uwukamboni waufi, nu kuwipila awanthu. 20Ivinthunye vyoo avino vikakombezya awanthu. Ukuwa ukulya sita kupwizya amakasa kutanga kukombezye umunthu.''21Apano Yesu afuma kweneko nukuya ku viputulwa vya misumba ya Taya nu Sidoni. 22Awala, umwanachi umu kanani wiza ukufuma muchiputulwa chilyanye. Wizile apunda nu kuti, '' Mfwila inkhumbu, Mfumu, Mwana kwe Davide! Umwanane umukazyana akolizwe nkhaninye numuzimu muwipe.'' 23Kweni Yesu atasi amutolelele nanthi a lizwi. Awa sambilizi wakwe wiza nukumulenga, ukuti, '' Muwinge apite, umulandu akutukonkha nichongo.''24Kweni Yesu atolelela ati, '' Nenji nthatumilwa kwakwe aliwensi kano ku ng'onzi nsowe izya mung'anda mwakwe Izirayeli. '' 25Kweni wizile nu fukama pansi paminso pakwe weliwe, ukuti, '' Mfumu, unjavwe.'' 26Atolelela nu kuti, Chitangandi chizipe ukusenda ichakulya chawana nukusumbila utwana twambwa.''27Nawe ati, ''Molimonye, Mfumu, kweni nutumbwanye tukalya utumelemenswa tuno tukupona pansi pano e tatakulu wawo akulya.'' 28Apano Yesu atolelela nu kuti kwakwe weliwe, '' Mwanachi, alikulu isuwilo lyako; leka chiwombwe kwakwe wewe ndimuno ukulondela.'' Umwanakwe umukazyana wizile wapola imphindi yoyonye.29Yesu wafumile pa masyo yayonye nukuya papipi nakwe sumbi wa Galileya. Apano waya ku lupili nukwikala kulyanye. 30Iwumba ikulu lyizile kwakwe weliwe. Awaleta na woliwo awalemale, inthonkho, na wakontha, nawavule wano walwile. Wizile wawaleta pa matamba yakwe Yesu, nukuwapozya woliwo. 31Achaleka iwumba lyazunguka pano walola wiwi akuvwanga, uwa chikonda awa ichete, umulemale akupita ni nthonkho yikulola. Awatumvya e Leza uwa Izirayeli.32Yesu ayita awasambilizi kwakwe weliwe nukuti, '' Indinichilanda kuwanthu waa amuno wikala nani amanda yatatu yapita nanthi chimwi ichakulya. Nthakulonda ukuti imbawezye nanthi kulya chimwi, suka wawe ulupwe munzila. 33Awa sambilizya watili kwakwe weliwe, '' Akwinye kuno tungazana imikate iyivule mulumphalang'ang'a chino chingalela iwumba ikulu lyoo?'' 34Yesu ati ku woliwo, '' Muli nimikate yinga?'' Awati, ''Munenulambali(7) ninswi inthichi vyenye.'' 35Apano Yesu apatichizya iwumba akuti lyikale pansi.36Ngapano asenda imisumba munenulambali ni nswi, ngapano asalifya, amenyulania imikate nukuwapa awasambilizi. Awasambilizi awapa kwi wumba. 37Awanthu wonsi awalya awikuta. Ngapano wawungania ivitundu munenulambali ukwizula invongonyo ya vino vyasyazile. 38Wano walile walinji imyanda ikumi imphindi zini, ukufumyako awanachi na wana. 39Apano Yesu atuma iwumba lyapita nu kwinjila mu ngalawa nu kuya mu chipatulwa chakwe Magadani.

16

1Awa Farisi nawa Saduki wizile nu kumwelezya weliwe ukumukolowozya kuno awalanjizye ichimanyisyo ukufuma kwi kupela. 2Kweni weni atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Pano kwawa manguzi, mukati, 'Kwasi kuwe impindi nzima, amuno kupela akuwenzu.'3Ndi amutondotondo, mukati, 'Kwandi kuwe imphindi iyiwipe, amuno kupela kwawenza swinya kwafita.' Mwamanya kali ukupiliwula imilolechele ya mupela, kweni mutanga mupiliwule ivimanyikwilo ivya mphindinye yoyo. 4Inkhwatwa imbipe niya wuzelele ikavwamba ichimanyikwilo, kweni pasi nanthi chimanyikwilo chino chingapwa ukufumyavye ichimanyikwilo chakwe Yona.'' Ngapano Yesu wawasile nu kufumapo.5Pano awasambilizi wafisile imbali yinji, wiwilizile ukusenda umukate. 6Yesu watili kwe woliwo, ''Lolechesyani swinya muchenjele nichakuvimvya chwa wa Farisi na wa Saduki.'' 7Awa sambilizi walandine pakasi pakwe woliwo nu kuti, ''Amuno tutasenzile umukate.'' 8Yesu wachimanyile choo nga watili, ''Mwemwe mwewisuwilo ilyakuchepa, achani chino mukulandana swinya mukuti amulandu mutasenzile nanthi amukate?9Wuzye mutanga mwiluke pamwi ukwizuka imikate yisano iya wano walinji imyanda yisano ikumi ni mphindi zisano (5,000), swinya vyalinji vinga ivitundu mwawunginie? 10Pamwi imikate munenulambali (7) iya wano walinji imyanda ikumi ni mphindi ziwili (4,000), swinya vyalinji vinga ivitundu vino mwasenzile?11Ngamuno chani chino mutanga mwiluke kuno nsina kuwanena ivya mukate? Chenjelani swinya mwiluke ivya mutawa uwa wa Farisi na wa Saduki.'' 12Ngapano awivwichisya kuno atawanenanga ukuti wiluke ivya mutawa uwa mukate, kweni ukuti wiluke ivya misambilizye yawa Farisi nawa Saduki.13Nomba pano Yesu wiza ku chiputulwa mupipi ne Kesariya Filipi, weni akolowozya awa sambilizi wakwe, ukuti, ''Wuzye awanthu wakuti u Mwana wa Munthu weweni?'' 14Watili, ''Wamwi wakati we Yohani kabatizya; wamwi, Eliya; swinya wanji, Yeremiya, pamwi wenga uwa watumwa.'' 15Atili kwe woliwo, ''Kweni mwemwe mukuti ne weni?'' 16Ukwasuka, Simoni Peturo atili, ''Wewe we Kristu, u Mwana wakwe Leza mumi.''17Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''We mupepwa, Simoni umwana kwe Yona, amuno umuwili nu wazi vitawumbula choo kwe wewe, kweni e Tata wane wino ali mwi Yulu. 18Naninye nkhuti kwe wewe kuno we Peturo, swinya pi lyalawe lyoo ndizenga ichiwanza chane. Imipinjilichizyo ya mfwa yitalitela yichimvye kwe chenecho.1920Ndikupa ivyiyulilo vya wufumu wa mwiyulu. Chilichonsi uli nyepa munsi chili nyepwa mwiyulu, swinya chilichonsi uli sapula munsi chili sapulwa mwiyulu.'' Ngapano Yesu akomelezya awa sambilizi wakwe ukuti watize wanene umunthu wumwi kuno walinji we Kristu.21Ukufumila paponye Yesu atalika ukuwanena awasambilizi wakwe kuno afwile aye mu Yerusalemu, achule ivinthu ivivule mu makasa ya wasongo na wasimapepo wakulu na wakawalika, wamukome, swinya akatuswe ukunyochela ku wumi pa wanda wa chititatu. 22Ngapano Peturo akwemela Yesu pambali nu kumukalipila, ati, ''Choo chiwe ukutali na wewe, Mfumu; choo chitakize chitele chiwombwe kwe wewe.'' 23Kweni Yesu apiluka nu kuti kwe Peturo, ''Yanga kunsizi yane, Satana! We chakupunuzya kwe nene, amuno utasakamana nivinthu vya kwe Leza, kweni ni vinthu vya ku wanthu.''24Ngapano Yesu ati kuwa sambilizi wakwe, ''Ndi wumwi akulonda ukunkhonkha, afwile ayilesya, akutusye uwuchingane wakwe, nu kunkhonkha. 25Amuno wensi wino akulonda ukukakatizya uwumi wakwe ali wusumba, swinya wensi wino akusumba uwumi wakwe muno anene ali wuzana. 26Muno chani chingazipila umunthu ndi akakatila insi yonsi kweni akulovya uwumi wakwe? Achani chino umunthu angapa ukukankhania nu wumi wakwe.27Amuno u Mwana kwe Munthu aliyiza mu wuchindame wakwe Tata na wangeli wakwe. Ngapano weni alilambula umunthu wensi ukulingana ni milimo yakwe. 28Achisinkha nkhuwanena, pali wamwi mwakwe wano wimilizile paa wano watalifwa mpaka walole u Mwana kwe Munthu akwiza nu wufumu wakwe.''

17

1Amanda umutanda pankholelo Yesu asenda na weliwe Peturo, Yakobi, nu Yohani umunyina wakwe, nu kuwaleta woliwo papela pa mwamba pa lwawo. 2Weni apiliwuka paminso yawo. imphumi yakwe yawalisilwe ngati a lilanzi, swinya ivizwalo vyakwe avyawa ivitiswe ngati a akuwala.3Lolani, palyanye kwaloleka kwe woliwo Mose nu Eliya wakuvwanga na weliwe. 4Peturo atolelela nu kuti kwe Yesu, ''Mfumu, chazipa ukuti sweswe tuwe paa. Ndi ukukumbwa, nandi inzenge paa imitanda yitatu-- wonga uwako, swinya wonga uwakwe Mose, swinya wonga uwakwe Eliya.''5Ala pano achili akuvwanga, lolani, iwingo tiswe aliwavwimba, nga lolani, kwilinji izwi ukufuma mwi wingo, aliti, ''Wee a mwana wane umukundwe, mwakwe wino nkhusechela nkhaninkhaninye. 6Pano awa, sambilizi wachivwa, awapona ni mphumi pansi swinya awatina nkhaninye. 7Ngapano Yesu ayiza awakumvya nga atili, ''Katukani swinya mutakatine.'' 8Ngapano awinuka kweni wataweni nanthi wenga suka Yesu mutupu.9Awala pano wikanga umwamba, Yesu awapingula, ukuti, ''Mutakanene nanthi wumwi ichilolwa asuke u Mwana wa Munthu akatusizwe ku wafwe.'' 10Awasambilizi wakwe awamukolowozya, awati, ''Ngachani fwandi awakawalika wakuti Eliya afwile atalichile ukwiza?''11Yesu atolelela nukuti, ''Eliya amwelimonye aliyiza nu kunyosezya ivinthu vyonsi. 12Ukuwa nkhuwanena, Eliya wiza kali, kweni nanthi kumumanya. Mu malo mwakwe, awamuchita chilichonsi chino walondanga. Munzila yoyonye u Mwana wa Munthu nawenye aliyimba mu makasa yawo. 13Ngapano awasambilizi awiluka kuno wanenanga kwe woliwo ivya Yohani Kabatizya.14Pano wizile kwi wumba, umunthu ayiza kwe weliwe, asokowala pankholelo pakwe weliwe, nu kuti, 15''Mfumu, fwila inkhumbu pakwe mwanane, amuno ali nu sinsa swinya akutamika nkhaninye. Amuno pipipi akaponela pa mulilo pamwi mu minzi. 16Imulesile kuwa wasambilizi wako, kweni wapotwa ukumupozya.''17Yesu atolelela nukuti, ''Mwe nthasuwila ni nkhulo imbipe, nga ndilanga nikala na mwemwe mpaka linye? Ningayijimbilizya uwutali wuli na mwemwe? Muletani koo kwe nene.'' 18Yesu akalipila i dimoni, nga awufuma mwakwe weliwe, nga umulumendo apola imphindinye yoyo.19Ngapano awasambilizi awiza kwe Yesu palwawo nga awati, ''Ngamuno chani chino swenji tutalifumizye lyenelyo? 20Yesu atili kwe woliwo, ''Amuno isuwilo linu ilitichi. Amuno nakawuzyenye nkhuwanena, ndi muli ni suwilo napano lingawa ilitichi ngati alupumba lwa mbeyu ya muzimwa, mungavwanga ku mwamba woo, 'Syembuka ukufuma paa uye koko,' Nga wulisyembuka, swinya nanthi chimwi chiliwa achitale kwe mwemwe.'' 21Ukuwa imizimu ya mwata woo yisifuma kandi amapepo nu kusolezya.22Pano wikazile mu Galileya, Yesu atili ku wasambilizi wakwe, 'U Mwana wa Munthu alilemekwa mu makasa ya wanthu, 23swinya walikoma weliwe, nga pawanda wa chititatu alikatuswa.'' Awasambilizi awawa na malanda nkhaninye.24Pano wizile ku Kapenamu, awanthu wano wasontchenga imisonkho ya tumphiya tuwili wiza kwe Peturo nga awati, ''Wuzye umusambilizya winu asilipila imisonkho ya tumphiya tuwili?'' 25Weni atili, ''Mwelimo.'' Pano Peturo wiza mung'anda, Yesu avwanga kwe weliwe pakutalichila nu kuti, ''Wuzye ukwelengania chani, Simoni? Wuzye amafumu yakasontchezya imisonkho ukufuma ku wawenu? Ukufuma ku wana wawo pamwi ukufuma ku wanji?26''ukufuma ku wanji,'' Peturo atolelela. ''akulikuti awana awapusuke,'' Yesu atili. 27Ukuwa alyakuti tutize tupanjisye wakasontchezya ukuti wawembuke. yanga kwe sumbi, usumbile indowani, nu kulema inswi yino ya fuma pakutalichila. Pano wiyula umulomo, wandi uzane ulumphiya. Lusende nu kupa

18

1Pa mphindinye yoyo awasambilizi awiza kwe Yesu nga awati, ''Wuzye weweni amukulu mu wufumu wa mwiyulu?'' 2Yesu ayita kwe weliwe ukana akatichi, akawika pakasi pakwe woliwo, 3nga ati, ''Nakawuzyenye nkhuwanena, suka mutontolokwe nu kuwa ngati atwana ututichi, mutalitela mwinjile mu wufumu wa mwiyulu.4Achaleka, wensi wino akuyichefya ngati kaa akana akatichi a mukulu mu wufumu wa mwiyulu. 5Wensi wino akupochelela akana akatichi ngati kaa mwi zina lyane akupochelela nene. 6Kweni wensi wino akupanjisya wenga mu waa awatichi wano wakusuwila mwakwe nene ukuti wawembuke, chingawa ichete kwe weliwe ukuti ulwala ulukulu lunyepwe munsinga yakwe, swinya ukuti weni asumbilwe pansi apatali pe sumbi.7''Akalanda kunsi umulandu wa mawe yakupunuzya! Amuno chazipila ukuti yayo amawe yakupunuzya yize, kweni akalanda ku munthu wino yayo amawe yakupunuzya yakupitila mwenemo pakwiza! 8Ndi ikasa lyako pamwi itamba lyako likupanjisya wewe upunule, liputule nu kusumbila ukutali na wewe. Chilichete ukuti wewe winjile mu wumi umuputulwe pamwi umulemale ukulusya ukuti usumbilwe mu mulilo wa muyayaya uli na makasa yawili pamwi amatamba yawili.9Ndi ilinso lyako likupanjisya wewe ukuti upunule, lifolowole nu kulisumba ukutali na wewe. Chilichete kwe wewe ukuti uyinjile mu wumi ni linso lyonga ukulusya ukuti usumbilwe mu mulilo wa muyayaya ukuwa na minso konsi.10Muwalola ukuti mutize muwasula waa awatichi. Amuno nenji nkhuwanena ukuti mwiyulu awangelo wawo wakulola penye pa minso ya Tata wane wino ali mwiyulu. 11Amuno u Mwana wa Munthu wizizile ukupususya chocho chino chasovile.12Wuzye ukwelengania chani? Ndi wumwi wenga ali ni ng'onzi umwanda, nga yonga mwakwe zyenezyo yasowa, weni atanga asye amakumi mufundikambali na mufundikambali (99) mu mbali ya mwamba nu kuya mukuvwamba yonga yino yisovile? 13Ndi weni ayizana, nakawuzyenye nkhuwanena, weni akasechela ivya yonga ukulusya pakwe imakumi mufundikambali na mufundikambali zino zitasovile. 14Achilichonganye, asa kulonda kwakwe Tata winu mwiyulu kuno wenga uwa waa awatichi wononeke.15Ndi umunyina wako wawembukila wewe, yanga nu kumunena iwembuko lwakwe, pakasi pakwe wewe na weliwe mwenga. Ndi weni wivwila wewe, lyo wanyosya umunyina. 16Kweni ndi weni ativwiliye wewe, senda wenga pamwi wawili awanji apaliponga na wewe alyakuti pa milomo ya wawili pamwi watatu awakamboni izwi lililyonsi linga simichizwa.17Swinya ndi weni wakana ukwivwa kwe woliwo, kanene umulandu ku chiwanza. Ndi nakonye wakana ukuvwa ku chiwanza, lekani awe kwe mwemwe ngati we Makandi swinya e kasonkhezya wa misonkho.18Nakauzyenye nkhuwanene, chilichonsi mwanyepa munsi ya pansi vilinyepwa mwiyulu, swinya chilichonsi mwasapula munsi ya pansi chili sapulwa mwiyulu. 19Swinya nenji nkhuti kwe mwemwe, ndi wawili mwakwe mwemwe mwazumilizyania munsi ya pansi ukukwafya chilichonsi walenga, chili wombwa kwe woliwo nu Tata wane wino ali mwiyulu. 20Amuno pano wawili pamwi watatu wawungana apaliponga mwi zina lyane, paponye apo indi pakasi pawo.''21Ngapano Peturo ayiza nu kuti kwe Yesu, '' Mfumu, wuzye amphindi zinga zino umunyina wane aliwembukila nene nga imutetele? Ukufichila imphindi munenulambali (7)?''' 22Yesu atili kwe weliwe, ''Nenthi nthakuwanena imphindi munenulambali, kweni ukufichila imphindi amakumi munenulambali ziwe munenulambali.23Achaleka uwumu wa mwiyulu wukolana nia ku mfumu yimwi yino yalondanga yilipwe inkhongole ukufuma ku wawomvi wakwe. 24Lyo weni watalisile ukupochelela, wenga umuwomvi awamuleta kwe weliwe wino walinji ni nkhongole amatalenti 10,000. 25Ukuwa lyo weni atalinji nanthi kamwi ikakuti angalipa, e bwana wakwe walamulizile weliwe ukuti wamukazye, apaliponga nu muchi na wana na vyonsi vino walinji navyo, nu kulipwa.26Achaleka umuwomvi awile pansi, afukamila pankholelo yakwe weliwe, nga atili, 'Bwana, nthechelela, nga ndikulipila chilichonsi.' 27Achaleka e bwana wa muwomvi weyo, pakuti ichilanda chamulemile, amusapula nu kutetela weliwe inkhongole.28Ukuwa umuwomvi weyo aya kunzi nu kuzana wenga uwa wawomvi awawuye, wino alinji ninkhongole yakwe ama denari umwanda. Weni amuvumbatila, amulema pa nsingo, nu kuti, 'Ndipila inkhongole yane.' 29''Ukuwa umuwomvi umuwuye awa pansi swinya amulambilizya, pakuti, 'Unthechelele, nga ndikulipa.'30Kweni umuwomvi wakutalichila akana. Mu mala mwakwe, weni ayile nu kumusumbila mu ng'anda ya vingololo suka weni alipe weliwe inkhongole yakwe. 31Pano umuwomvi umuwuye waweni chino chachitisile, awavulungana nkhaninye. Awiza nu kumunena e bwana wawo chilichonsi chino chachitisile.32''Ngapano e bwana wa muwomvi wulyanye ayita weliwe swinya atili kwe weliwe, 'We muwomvi umuwipe, nenji natetezile wewe inkhongole yonsi umulandu walambilizizye nene. 33Wuzye wewe utanga ufwile inkhumbu pakwe muwomvi umuwuye, ndivino nenji nafwizile inkhumbu pakwe wewe?34E bwana wakwe wafulwa nu kumulemeka kwe wakasunda asuke ayize alipe. 35Achilichonganye ne Tata wane wa mwiyulu aliwomba kwakwe wewe ndi utakutetela umunyina wako ukufuma mu mwenzo wako.''

19

1Chiza chawa pano Yesu wamalizizye yaa amazwi, Yesu afuma mu Galileya nga aya ku chiputulwa cha Yudeya ukuchila u luzi lwa Yorodani. 2Amawumba ayakulu ayamukonkha, swinya ayapozizye yeneyo kulyanye.3Awa Farisi awiza kwe weliwe, ukumwelezya, awatinji kwe weliwe, ''Wuzye alisundo ukuti umonsi asye umuchi pa mulandu wuliwonsi?'' 4Yesu atolelela nga ati, '''Wuzye mutatela muwelenge ukuti weyo wino walewuzile woliwo ukufuma kunthaliko walewuzile woliwo umonsi nu mwanachi?5Weyo wino walewuzile woliwo awino atili swinya, 'Pa mulandu woo umonsi alisya e baba wakwe nu nyina nu kulemanthila ku muchi, nga waa wawili wiliyiza wawe amuwili wonga.' 6Achaleka watanga wawe wawili swinya, kweni umuwili wonga. Achaleka chino Leza alemenkhinie apaliponga, mutakaleke nanthi wonga alesyanie.''7Watili kwe weliwe, ''Nga wuliwuli fwandi e Mose watunenile ukuti tuwapa e kalata wa kulekana nga pano tumusamazye?'' 8Weni atili kwe woliwo, ''Muno imyenzo yinu iyiwome, Mose wazumilizyanga mwemwe ukuti mungawasya awachi winu, lelo ukufuma kunthaliko chitalinji wowonye. 9Nenji nkhuwanena, aliwensi wino wasya umuchi, ukufumyako pa mulandu wa wuzelele, nga atwala wunji, lwo wawomba uwuzelele; nu munthunye weyo wino atwala umwanachi wino wamusya akuwomba uwuzelele.''10Awa sambilizi awati kwe Yesu, ''Ndi chili wowonye ivya monsi nu muchi, asa chizima ukuti utwale.'' 11Ukuwa Yesu atili kwe woliwo, ''Asa wensi wino angazumilizya ichisambilizyo choo, kweni wawo mphela wano awazumilizwa ukuti wachizumilizye. 12Amuno kuli wamwi wanthatwala wano wali wowonye ukufuma munda zya wa mama wawo, swinya pali wamwi wanthatwala wano uwu nthatwala wawo wafuma ku wanthu, swinya kuli wamwi wa nthatwala wano wayiwika awenecho umulandu wa wufumu wa mwiyulu. Weyo wino angakwanisya ukupochelela ichisambilizyo choo, mulekani achipochelele.''13Ngapano wamwi awana awatichi wizile waletwa kwe weliwe alyakuti angawika ikasa lyakwe pakwe woliwo nga apepe, ukuwa awa sambilizi awakalipila woliwo. 14Ukuwa Yesu atili, ''Zumilizyani awana awatichi, swinya mutakati muwalesye ukuti wize kwe nene, amuno uwufumu wa mwiyulu awawo ku wanthu ngati waa.'' 15Yesu awika amakasa yakwe pa wana, nga pano afuma kweneko.16Lolani, umunthu ayiza kwe Yesu nga ati, ''Musambilizya, achizimachi chino mfwile intchite ukuti ningawa nu wulanzi wa muyayaya?'' 17Yesu atili kwe weliwe, ''Wuzye achani fwani chino ukukolowozya nene ivya chizimachi? Wonganye mphela amuzima, lelo ndi ukulonda ukuti winjile mu wulanzi, sunga amasundo.''18Umunthunye weyo atili kwe weliwe, ''Isundochi?'' Yesu atili, '''Utakakome, utakawombe uwuzelele, utakiwe, Utakawe nu wukamboni wawufi, 19chindika uwuso nu nyoko, swinya kunda umupalamani ndivino wayikunda we mwenecho.''20Umulumendo atili kwe weliwe, ''Vyonsi ivinthu vyoo nkhakwivwila. Wuzye ntchili nkhulonda chani?'' 21Yesu atili kwe weliwe, ''Ndi ukulondesya ukuti uwe ichete, yanga, kakazye vino uli navyo, nga upe ku wasaluke, nga uliwa ni nsawo mwiyulu; nga wize, ukonkhe nene.'' 22Ukuwa pano umulumendo wivwa chino Yesu wavwanga, afumile penepo ni chilanda, amuno alinji ni vyakwe ivivule.23Yesu atili ku wasambilizi wakwe, ''Awenche nkhuwanena, achitale ukuti umunthu umukankhale ayinjile mu wufumu wa mwiyulu. 24Nkhuwanena swinya, achipepuke ukuti ingamila yingapulunsania mwi linso lya sindano ukulusya ukuti umunthu umukankhale ayinjile mu wufumu wakwe Leza.''25Pano wa sambilizi wakwe wachivwa, walinji awazunguke sana nga watili, ''Wuzye weweni fwandi angapususwa?'' 26Yesu alolechesya woliwo nga ati, ''Na wanthu choo achitale, ukuwa ne Leza ivinthu vyonsi vingawombwa.'' 27Ngapano Peturo atolelela nga ati kwe weliwe, ''Lola, sweswe tusyile vyonsi nu kukonkha wewe. Wuzye achani nomba chino tuliwa nacho?''28Yesu atili kwe woliwo, ''Nakawuzyenye nkhuwanena, mu nkhulo impya pano u Mwana wa Munthu wikala chipuna cha wuchindame wakwe, mwemwe wano mwakonkha nene namwenye muliyikala pa vipuna ikumi na viwili, mukupanzya amaluko ikumi na yawili aya Izirayeli.29Aliwensi wino wasya izya ng'anda, awanyina, inkhazi, yisi, unyina, awana, pamwi ichalo muno izina lyane alipochelela ivivule umwanda swinya alipyana uwumi wa muyayaya. 30UKuwa awavule wano wali pankholelo waliza wasyale, swinya awa pansizi waliwa pankholelo.

20

1''Amuno u wufumu wa mwiyulu wuli ngati a mweni chalo wino akachelechelo ayilo mu kulonda awawomvi wa mu chalo chakwe cha vikomwa. 2Lyo wivwana na wa womvi ukufola e denari wonga pa wanda, atuma woliwo ukuya ku chalo.3Wizile waya swinya mwi ola lya chititatu nu kulola wanji awawomvi wasi nanthi chimwi icha kuwomba pa masyo ya kukazizya. 4Kwe woliwo atili, ''Mwemwe namwenye, yanji ku chalo cha vikomwa, swinya yiliyonsi yino yili chete nandi imbape.' Achaleka wayile pa kuwomba.5Aya swinya mwi ola lya mutanda nga swinya mwi ola lya mufundikambali (9), nu kuchita wuliwonga. Nga 6swinya mwi ola lyikumi na lyonga iyizile aya nu kuzana wanji watakuomba nanthi chimwi wimilizilevye. Atili kwe woliwo, 'Achani fwandi chino mutakuwomba nanthi chimwi awanda wonsi?' 7Awati kwe weliwe, 'Umulandu pasi nanthi wumwi wino atupile umulimo.' Atili kwe woliwo, 'Namwenye yanji mu chalo cha vikomwa.'8Pano amanguzi yiza, umweni chalo atili kwe kalola, 'Yita awawomvi nga uwape imphiya zyawo, ukutalichila iwa wumalilo ukuya wano watalilichizile.' 9''Pano awawomvi wano watalisile intchito pi ola lyi kumi na lyonga, aliwensi apochelele e denari wonga. 10Pano awawomvi wakutalichila wiza, welenganianga kuno wandi wapochelele imphiya izivule, ukuwa nawonye wapochezile e denari wonga aliwensi.11Pano wapochezile imphiya zyawo, awayilizyania ivya mweni chalo. 12Awati, 'Awawomvi wa wumalilo wawomvile i ola lyonga, kweni wawapa imphiya iziyane na sweswe, sweswe swe wano twawombesya mu wanda woo swinya ni chilungula chonsi.'13''Ukuwa umweni chalo atolelela nu kuti kwe wonga mwe woliwo, 'Chiuza, nenji nthawomvile nanthi chimwi ichiwipe kwe mwemwe. Wuzye tutivwine ukuti a denari wonga? 14Sendani zino azyinu muwapita. Nenji nasola ukuti imphe awawomvi wawumalilo iziyane na mwemwe.15Wuzye nsi na maka ukuti imbombe muno nkhulondela ku vinthu vino avyane? Pamwi muli nuwuzuwa umulandu wa wila wane?' 16Achaleka awawumalilo waliwa wakutalichila, swinya awakutalichila waliwa wawumalilo.'' Amuno awavule wakakwitwa, lelo awatichi wakusolwa.17Pano Yesu wachilinji akuya ku Yerusalemu, wizile asenda ikumi na wawili pambali, nga pa nzila atili kwe woliwo, 18''Lolani, tukuya ku Yerusalemu, swinya u Mwana wa Munthu wandi alemekwe ku wa simapepo awakulu na wakawalika. Walipingula ukuti wamukome weliwe 19swinya wali mulemeka ku Makandi ukuti wamukwelengule, ukusyempha, swinya ukupamanthila weliwe pa wuchingane. Ukuwa pa wanda wa chititatu alikatuswa.''20Ngapano e nyina wa wana wakwe Zebediya ayiza kwe Yesu na wakwe. Afukamila pa nkholelo yakwe Yesu nga alenga chimwi ukufuma kwe weliwe. 21Yesu atili kwe weliwe, ''Wuzye ukuvwamba chani?'' Atili kwe Yesu, ''Upingule ukuti awana wane awalumendo wangikala, wonga kundilo yako swinya wonga ku kamani kwako, mu wufumu wako.''22Ukuwa Yesu atolelela nu kuti, ''Utamanya chino ukulenga. Wuzye ungakwanisya ukung'wa e komeji wino indi mupipi ukung'wa? Awati kwe weliwe, ''Tungakwanisya.'' 23Atili kwe woliwo, ''Amolimonye e komeji wane muling'wa. Lelo ukuti mwikale ku ndilo na ku kamani kwane asa nene wino angawapa, kweni akwa wawo kwe wano kwasenganwa nu Baba wane.'' 24Pano awa sambilizi wanji ikumi wivwa choo, awafulwa na wanyina waa wawili.25Lelo Yesu ayita woliwo ku kwakwe umwenecho nga atili, ''Mwamanya kuno wakatungulula wa Makandi wali na maka pakwe woliwo, swinya awanthu wawo awachindikwe wakawomvya amaka pakwe woliwo. 26Kweni chitakawe wowonye mwakwe mwemwe. Mu malo mwakwe, wensi wino akulondesya ukuwa amukulu mwakwe mwemwe afwile awe amuwomvi winu, 27swinya wensi wino akulondesya ukuwa wakutalichila mwakwe mwemwe afwile awe a muwomvi winu, 28ndivino u Mwana wa Munthu atizile ukutewetelwa, kweni ukuteweta, swinya ukupa uwumi wakwe ngati achilipo cha wavule.''29Lyo wakufuma mu Yeriko, iwumba ikulu alimukonkha weliwe. 30Kwalinji awanthu wanthonkho wawili wikazile pambali ni nzila. Pano wivwa ukuti Yesu akupita, wizile wapunda, ''Mfumu, Mwana wakwe Davidi, tufwile inkhumbu.'' 31Iwumba aliwakalipila, ukuwanena ukuti wamyalale, ukuwa awapundisya ukulusya ni chongo ichikulu, ''Mfumu, Mwana wakwe Davidi, tufwile inkhumbu.''32Ngapano Yesu ayimilila mya swinya ayita woliwo nga ati, ''Wuzye mukuvwamba nene imbachitile chani mwemwe?'' 33Awati kwe weliwe, ''Mfumu, ukuti aminso yitu yiyulwe.'' 34Ngapano Yesu, akulemwa ni chilanda, apalamansya aminso yawo. Paponapapo wapochezile ukulola kwawo nga wamukonkha weliwe.

21

1Lyo Yesu na wasambilizi wakwe wapalamila ukufika mu Yerusalemu swinya wiza ku Betifegi, pa lupili lwa Olivi, apano Yesu atuma awa sambilizi wawili, 2atinji kwe woliwo, ''Yani mu kaya ka pankholelo, swinya pano mwinjilavye mulizana indokwe yipinyilwe palyanye, nu mwana wakwe. Muzisapule nu kwiza nazyo kwe nene. 3Ndi wumwi wavwanga chimwi kwe mwemwe ivya ndokwe, mwandi muti, 'Imfumu yikuzilonda,' nga umunthunye weyo andi azitume na mwemwe.''4Nomba choo chiza ukuti chilya chino chavwangwa ukupitila mwe kasema chingafiswa. Kasema atili, 5''Mumunene u mwana umwanachi wa Ziyoni, 'Lolani, Imfumu yinu yikwiza kwe mwemwe, Umwakuyichefya swinya akwe.ile indokwe -- pa mwana wa ndokwe, indokwe yino yakunyamula.6Ngapano awa sambilizi awaya nu kuwomba ndivino Yesu awanenile. 7Awaleta indokwe nu mwana wakwe nga wawika ivizwalo vyawo penepo, nga Yesu ayikala pa vizwalo vyawo. 8Awavule mwi wumba awalambalika ivizwalo vyawo mu musewo, swinya awanji awaputula insambaukufuma mu miti nu kulambalika mu musewo.9Ngapano amawumba yano yayile pa nkholelo ya Yesu na yano yalinji pansizi zya weliwe wapundanga, ''Hosana kwe mwana wa Davidi! Amulotwe wino akwiza mwi zina lya Mfumu! Hosana mu pela!'' 10Pano Yesu wizile mu Yerusalemu, umusumba wonsi awuyingana swinya awati. ''Wuzye wewenu wee?'' 11Iwumba alitolelela, ''Wee we Yesu e kasema ukufuma ku Nazereti mu Galileya.''12Apano Yesu ayinjila mwi tempeli. Asamazya ukuya kunzi wonsi wano wakalanga nu kukazya mwi tempeli, nga asamphania ama tebulo ya wakapilula wa mphiya ni vipuna vya wawo wano wakazyanga inkhunda. 13Atili kwe woliwo, ''Chawalikwa, 'Ing'anda yane yiliwayitwa ing'anda ya mapepo,' kweni mwayiwika yiwe ya wakapoka.'' 14Ngapano inthonkho na walemale awiza kwe weliwe mwi tempeli, nga wawapozya.15Ukuwa pano e simapepo mukulu na wakawalika waweni ivizungusyo vino wachitanga, swinya pano wivwa awana wakupunda mwi tempeli swinya wakuti, ''Hosana kwe Mwana wa Davidi,'' Awafulwa nkhaninye. 16Awati kwe weliwe, ''Wuzye ukwivwa cho wakuvwanga?'' Yesu atili kwe woliwo, ''Molimo! Lelo mutatela muwelenge, 'Ukufuma mu malomo ya wana awacheche swinya awana awakonswa uyisenganizizye ukutumvya'?'' 17Ngapano Yesu awasya nga afuma mumusumba ukuya ku Betane nu kulala kulyanye.18Nomba akachelochelo lyo akunyochela mu musumba, wivwa inzala. 19Pakulola umuti wa nthumbusya mumbali ya musewo, aya ku muti nga azana nanthi chimwi suka amatundu. Ati ku muti, ''Mutakize mutele muwe ichikomwa ukufuma mwakwe wewe nanthi lumwi swinya,'' nga paponapapo umuti wanthumbusya awufota.20Pano awa sambilizi wachiweni, awazunguka nu kuti, ''Wuzye chawa wuli ukuti umuti wufote paponapapo?''' 21Yesu atolelela nga ati kwe woliwo, ''Awenche nkhuwanena, ndi muli ni suwilo swinya mutakukayika, mutaliwomba chenga chino chawomvilwe ku muti wa nthumbusya, kweni mulilanda ku mwamba woo, 'Unyunkhulwe swinya usumbilwe mwe sumbi,' nga chiliwombwa wowonye. 22Chilichonsi chino mwalenga mwi pepo, mwisuwilo, mulipochelela.''23Pano Yesu wiza mwi tempeli, e simapepo mukulu swinya awasongo wa wanthu awiza kwe weliwe pano wachilinji akusambilizya nga awati, ''Wuzye amakachi yano ukuwomvya ukuti uwombe ivinthu vyoo, swinya wewenu wino apile wewe amaka yaa?'' 24Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Nanenye nandi imbakolowozye ni wuzyo lyonga. Ndi mwanena nene, nandi imbanene amakachi yano nkhuwombela ivinthu vyoo.25U batizyo wakwe Yohani -- akwinye kuno wafuma? Ukufuma mwiyulu pamwi ku wanthu?'' Awavwanzania pakasi pawo, awati, ''Ndi twati, 'Ukufuma ku wanthu,' wandi ati kwe sweswe, 'Achani fwandi nomba mutasuwizile weliwe?' 26Ukuwa ndi twati, 'Ukufuma ku wanthu,' iwumba lyandi litutinie, amuno lyachindika e Yohani ndivino e kasema.'' 27Ngapano awatolelela Yesu nu kuti, ''Tutamanyile.'' Nawenye atili kwe woliwo, ''Nanenye nthandi imbanene ukuti amakachi yano nkhuwomvya ukuwomba ivinthunye vyoo.28Lelo mukwelengania chani? Umunthu walinji na wana wawili awalumendo. Ayile kuwa kutalichila nu kuti, 'Mulumendo, yanga uye uwombe mu chalo cha vikomwa.' 29''Umulumendo atolelela nga ati, 'Nakana,' ukuwa lyo papita imphindi iyitichi wiza wayilonga nga aya. 30''Ngapano umunthunye weyo ayile kuwa chitiwili nu kulanda chilichonga. Umulumendo atolelela nga ati, 'Nandi inje, mukwayi,' ukuwa atayile.31Wuzye pa walumendo wawili weweni wino awomvile ukulonda kwakwe yisi?'' Awati, ''Uwakutalichila.'' Yesu atili kwe woliwo, ''Nakawuzyenye nkhuwanena, awa kasonkhesya wa nsonkho na wa malaya waliyinjila mu wufumu wakwe Leza lyo mwemwe mutani mwinjile. 32Amuno Yohani iyizile kwe mwemwe mu nzila ya wulungamane, kweni mutamusuwizile. Ukuwa awa kasonkhesya wa nsonkho na wa malaya wamusuwizile. Kweni mwemwe, napano mwaweni choo, mutatontholosile pa nkholelo nukusuwila weliwe.33''Teyelezyani ku mulumbe wunji. Kwalinji umunthu, u mweni chalo. Akomezile ivikomwa mu chalo, achiliwilizya ni miti, nukwimba ichisuyilo chi pala mwenemo, azenga ing'anda ya wakalindilila, nga ayazimya chenecho ku wakalima wa vikomwa. Ngapano aya kunsi iyinji. 34Pano imphindi ya kuvuna yapalamila, atuma wamwi mu wawomvi wakwe ukuti waye ku wakalima ukuti waye wasende ivikomwa vyakwe.35Ukuwa wa kalima wa vikomwa awasenda awawimvi, wuma wonga, wakoma wunji, swinya waponkhola na mawe wunji. 36Na swinya, umweni chalo atuma awawomvi wanji, awavule ukulusya pakutalichila, ukuwa wakalima wa vikomwa awawachita ndi vino wawachitile awa kutalichila. 37Lyo papita vyoo, umweni chalo atuma umwana wakwe umulumendo umwenecho kwe woliwo, ati, 'Walichindika umulumendo wane.'38''Ukuwa pano wakalima waweni umulumendo, awavwanzania pakasi pawo, 'Wee a mpyani. Zanji, lekani tumukome nga tupokwe ivyakupyana vyakwe.' 39Achaleka awamusenda, nu kusumbila weliwe kunzi kwa chalo nga awamukoma.40Nomba pano umweni chalo akwiza, wuzye alichita chani ku wakalimanye wawo?'' 41Awati kwe weliwe, ''Aliyonona awanthunye awatumphe wawo umwa wukali nkhaninye, nga aliyazimya ichalo ku wa kalima wanji, awanthu wano walimupa ivya muchalo vino avyakwe pa mphindi ya kuvuna.42Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye mutatela muwelenge mu mawaliko, 'Iwe lino wakazenga walikanile alyo lyawa lyakulondeka. Choo chafuma ku Mfumu, swinya achizima mu minso yitu'?43Achaleka nkhuti kwe mwemwe, uwufumu wakwe Leza wulipokwa kwe mwemwe nga wulipewa kunsi yino yikakoma ivikomwa vyakwe. 44Aliwensi wino waponela piwe lyoo alifwanthika mwalwe. Ukuwa aliwensi wino iwe lyamuponela alitinzwa.''45Pano awa simapepo awakulu na wa Farisi wivwa imulumbe yakwe, awivwichisya kuno wavwanganga ivya woliwo. 46Pakuvwamba ukuti wamuleme, watinanga iwumba, umulandu awanthu wamulolanga ngati we kasema.

22

1Yesu wawavwanzizye swinya mu milumbe, atinji, 2''Uwufumu wa mwiyulu wuli ngati imfumu yimwi yino yapekinie uwinga wa mwanakwe umulumendo. 3Ayituma awawomvi wakwe ukuti waye wite wawo wano wisilwe ku winga, kweni wakanile ukwiza.4Swinya imfumu ayituma awawomvi wanji, yatili, 'Muwanene wano twisile, ''Lolani, imphekinie ichakulya cha manguzi. Inkhambaku yane ni ng'ombe izyine zyakomwa, swinya ivinthu vyonsi avisenganie. Zanji ku winga.'''5Ukuwa nanthi kusumba kweneko amano swinya awapita, wonga ku chalo chakwe, wunji ku milimo yakwe. 6Awanji awalema awawomvi, awawakwelengula, nga wawakoma. 7Imfumu yafulizwe, nga ayituma awavita wakwe nga awakoma wawo wakakoma nu kucha umusumba wawo.8Ngapano atili ku wawomvi wakwe, 'Twasengania uwinga, ukuwa wawo wano twisile watenelile. 9Achaleka yani ku nzila indekana nga mwite awanthu awavule ku winga wonsi wano mungawazana.' 10Awawomvi awaya ku nzila indekana nu kuwunganika apaliponga awanthu wonsi wano wazanile, awawipe na wazima ponga. Achaleka ing'anda ya winga ayizula na walendo.11Ukuwa pano imfumu yiza ukulola awalendo, yaweni umunthu mulyanye wino atazwite ivizwalo vwa pa winga. 12Imfumu yatili kwe weliwe, 'Chiwuza, wiza wuliwuli koo sita ivizwalo vya pa winga?' Ukuwa umunthunye weyo atalinji ni chakuvwanga.13Ngapano imfumu yatili ku wawomvi, 'Munyepani umunthu wee amakasa na matamba, nga mumusumbe kunzi kumfizi, kuno kuliwa ukulila nu kusya amino.' 14Amuno awavule awanthu wakakwitwa, kweni awatichi wakasolwa.''15Ngapano awa Farisi wayile nu kuyisengania muno wanga muteyela Yesu mu mivwanjile yakwe. 16Ngapano awatuma kwe weliwe awa sambilizi wawo, ponga nawa Nakamba. Awati kwe Yesu, ''Musambilizya, twamanya kuno ukalanda ichisinkha, swinya ukasambilizya inzila yakwe Leza mu chisinkha. Usi navyo ni ntchito vino awanji wakulanda, swinya usisenda imbali pakasi pa wanthu. 17Nomba tunene sweswe, wuzye ukwelengania chani? Alisundo ukusonkha insonkho kwe Kayisala pamwi awe?''18Ukuwa Yesu wivwichisizye uwuwipe wawo nga atili, ''Achani fwandi chino munelezya nene, mwe wawufi? 19Ndanjizyani ulu ndalama luno mukakomela insonkho,'' Ngapano waleta e denari kwe weliwe.20Yesu atili kwe woliwo, ''Ali picha ni zina lyawenu lyoo?'' 21Awati kwe weliwe, ''Vya Kayisara.'' Ngapano Yesu atili kwe woliwo, ''Apo mupe kwe Kayisara ivinthu vino avya Kayisara, swinya mupe kwe Leza ivinthu vino avya kwe Leza.'' 22Pano wivwa choo, awazunguka. Ngapano wamusya nu kufuma penepo.23Pawandanye wowo awa Saduki wamwi, wano wakalanda ukuti kutawa ukuzyulupuka, wizile kwe weliwe. Awa kolowozya weliwe, 24awati, ''Musambilizya, Mose atili, 'Ndi umonsi afwa, nanthi kusya awana, u munyina wakwe afwile apyane umuchi ukuti nga akwate awana wa munyina wakwe wino afwile.'25Kwalinji awanyina munenulambali (7). Uwakutalichila atwala nga pano wafwa. Nanthi kuleka awana, asyile umuchi ku munyina wakwe. 26Ngapano umunyina wa chitiwili awomba wuliwonga, ngapano uwa chititatu, chawa wowonye ukufika pakwe munyina wakwe uwa munenulambali. 27Lyo wonsi wafwa, nawenye umwanachi afwa. 28Nomba pakuzyulupuka, umwanachi aliwa wakwe wenu mu wanyina munenulambali? Amono wonsinye wamutwazile umwanachi.''29Ukuwa Yesu atolelela nga ati kwe woliwo, ''Mukupuvya umulandu mutamanya amawaliko pamwi amaka yakwe Leza. 30Amuno mu kuzyulupuka mutawa ukutwala pamwi ukutwalwa. mu malo mwakwe, wali ngati awa ngelo mwiyulu.31Ukuwa ukuyana nu kuzyulupuka kwa wafwe, wuzye mutawelenga chino chavwangwa kwe mwemwe nu Leza, ukuti, 32'Nenji ne Leza wakwe Abrahamu, Leza wakwe Iyizeki, swinya Leza Leza wakwe Yakobi' Leza asa we Leza wa wafwe, kweni uwa walanzi.'' 33Pano amawumba yivwa choo, awazunguka pa chisambilizyo chakwe.34Ukuwa pano awa Farisi wivwa kuno Yesu wamyalalika awa Saduki, awa yiwungania apaliponga. 35Wonga mwe woliwo, e kamanya mwi sundo, akolowozizye weliwe ni wuzyo, ukwelezya weliwe -- 36''Musambilizya, alisundochi ikulu mu masundo?''37Yesu atili kwe weliwe, '''Uwaunda Imfumu e Leza wako nu mwenzo wako wonsi, nu moyo wako wonsi, na melenganio yako yonsi.' 38Lyoo alikulu swinya isundo lyakutalichila.39Swinya ilya chitiwili nalyonye achilichonga -- 'Uwakunda umuwuyo ndivino wayikunda wemwenecho.' 40Pa masundo yaa yawili apo lyeyamila isundo lyonsi na .''41Nomba pano awa Farisi wachilinji wawungine apaliponga, Yesu awakolowozizye ni wuzyo. 42Atili, ''Wuzye mukwelengania chani pavya Kristu? A mwana wakwe wenu?'' Awati kwe weliwe, ''A mwana wakwe Davidi.''43Yesu atili kwe woliwo, ''Nga wuliwuli e Davidi mu Muzimu akumwita Mfumu, atinji, 44'Imfumu yatili ku Mfumu yane, ''Yikala kwi kasa lyane ilya ndilo, suka awalwani wako wawe pansi pa matamba yako'''?45Ndi Davidi akwita Kristu 'Mfumu,' angawa wuli mwana wakwe Davidi?'' 46Nanthi wonga uwakukwanisya ukutolelela weliwe nizwi, swinya nanthi wumwi umunthu uwakwelezya ukukolowozya weliwe na mawuzyo ukufuma uwandanye wowo ukutwalilila.

23

1Apano Yesu avwanzile ku mawumba na ku wasambilizi wakwe. 2Weni atili, ''Awa kawalika na wa Farisi wikala pa chilimba chakwe Musa. 3Achaleka chilichonsi chino wapatichizya mwemwe ukuti muwombe, mukuwomba ivinthunye vyovyo nu kuvikonkhelezya.4Molimo, wakanyepa iviya iving'wame vino avitale ukunyamula, nga pano wakuviwika paviweya vya wanthu. Ukuwa weni awenecho wasisyembusya nanthi alusalala ukuti wavinyamule. 5Wakuwomba imilimo yawo yonsi ukuti walolwe na wanthu. Amuno wakukuzya ivyola vyawo, swinya wakukuzya mumbali mwa vizwalo vyawo.6Wakunda amasyo ya papela pa masika swinya ivilimba ivya papela mu ma sinagogi, 7ni ndamuchile ya muchinzi pa masyo yakukazizya, swinya ukuti wakwitwa 'Rabi' na wanthu.8Ukuwa mwemwe mutakwitwa 'Rabi,' amuno muli nu musambilizya wenga, swinya mwensi mwe wanyina. 9Swinya mutakite nanthi wumwi umunthu munsi Tata, amuno muli nu Tata wenganye, swinya ali mwiyulu. 10Namwenye mutakitwe 'musambilizya,' amuno muli nu musambilizya wenganye, e Kristu.11Ukuwa weni wino amukule pakasi pinu aliwa a muwomvi winu. 12Wensi wino akuyikuzya ali alichefya, swinya wensi wino ukuyichefya wenga ali kuzwa.13Ukuwa akalanda kwe mwemwe, awakawalika na wa Farisi, wakachenjezya! Mukwiyala uwufumu wa mwiyulu ku wanthu. Amuno namwenye mwenga musikwinjila, swinya mutakuzumilizya wawo wano wali mupipi ukwinjila ukuti winjile. 14Akalanda kwe mwemwe mwe kawalika na wa Farisi, wakachenjezya! Amuno mukulila wamama awafwilwe mu ng'anda zyawo, swinya muno ukukopechezya mukupepa ipepo ilitali; achaleka mulipochela ukusundwa ukukulu. 15Akalanda kwe mwemwe, wakawalika na wa Farisi, wakachenjezya! Amuno mukuya mwe sumbi na mumulundu ukuti mukufunkhule wumwi, nga pano wawa mufunkhule, mukumupanga ukuwa kawili ukuyana nu mwana wi lungu ndi vino mwemwe.16Akalanda kwe mwemwe, mwe nthonkho izya kukolelela, mwe wano mukati, 'Wensi wino akalapila pi tempeli, choo achavye. Ukuwa wensi wino akulipila pe golidi wa mwi tempeli, weni amunyepwe kwi layizyo lyakwe.' 17Mwe nthonkho mwe vipuwa! Achani ichikulu, e golidi pamwi i tempeli lino likupanga ukuti e golidi awe amutele?18Swinya, 'Wensi wino akalapila pa ka vuwa, achavye. Kweni wensi wino akalapila pa chawila chino chili penepo, weni amunyepe kwi layano lyakwe.' 19Mwe nthonkho zya wanthu! Achani ichikulu ukulusya, icha wila pamwi akavuwa kano kakupanga icha wila chiwe achitele?20Achaleka, Weni wino akalapila pa kavuwa akalapila peneponye swinya pe chiliyonsi chino chili penepo. 21Weyo wenga wino akalapila mwi tempile akalapila mwenemonye swinya na pe wenga wino akakwikala mwenemo. 22Swinya weyo wenga wino akalapila mwiyulu akalapila ku ndulu yakwe Leza sinya pakwe weliwe wino akakwikala penepo.23Akalanda kwe mwemwe, wakawalika na wa Farisi, wakachenjezya! Amuno mukafumya ichikumi pa tumphiya, nutunthwilo nutwa kununtchila, kweni mulesile sita kuwomba ivya masundo ivikulu -- ipanzyo nu wila ni suwilo. Ukuwa vyoo avyo mufwile nge muviwombile nanthi kuleka ivinji nanthi kuwombwa. 24Mwe nthonkho zya kukolela, mwemwe wano mukufumya inyenye kweni amumilula ingamila!25Akalanda kwe mwemwe, wakawalika na wa Farisi, wakachenjezya! Amuno mukaswefya kunzi ku lupindi ni mbale, kweni mukasi mwizula nu wulamba ni chilumba. 26Mwe nthonkho zya wa Farisi! Swefyani tasi mukasi mu lupindi na mu mbale, alyakuti ivya kunzi navyonye viswepe.27Akalanda kwe mwemwe, wakawalika swinya awa Farisi, wakachenjezya! Amuno muli ngati a nkhungwe yino yipasilwe iviswepu kunzi, zino kunzi zikaloleka inzima, kweni mukasi zyizula amafupa ya wanthu awafwe na vyonsi ivinyale. 28Avino chili na mwemwenye, namwenye kunzi mukuloleka mwe walungamane ku wanthu, ukuwa mukasi mwizula nu wukachenjezya nu wu suita amasundo.29Akalanda kwe mwemwe, wakawalika na wa Farisi, wakachenjezya! Amuno mukuzenga inkhungwe zya watumwa nu kuyemvya inkhungwe izya walungamane. 30Mukuti, ''Ndi twikalanga mu manda aya wa tata witu, nge tutalinji nawo ponga pakwisa uwazi wa watumwa. 31Achaleka mukusimichizya ukususya mwenga kuno mwe nkhwatwa ya wawo wano wakomile awatumwa.32Namwenye mukufisya chino wa tata winu wachisile. 33Mwe nzoka, mwe nkhwatwa za mphili, mulisamala wuluwuli ipanzyo lyilungu?34Achaleka, lolani, nenji nkhutumila mwemwe awatumwa na wamano, na wakawalika. Wamwi mwe woliwo mulikoma nu kuwapamanthila, swinya wamwi muli wavwapula mu ma sinagogi yinu nu kuwasamazya ukufuma mu musumba ukuya ku musumba. 35Ichakukonkha achakuti pakwe mwemwe paliyiza uwazi wa wonsi awalungamane wuno mwisile pansi, ukufuma ke wazi wa mulungamane Abelo, ukufika ku wazi wakwe Zakariya umwana kwe Barachiya, wino mwakomile pakasi pa masyo amimichile na kavuwa. 36Nakawuzyenye nkuti kwe mwemwe, vyonsi ivinthu vyoo viliyiza pa nkhwatwa yoo.37Yerusalemu, Yerusalemu, mwemwe wano mukukoma awatumwa nu kuponkhola wawo wano watumwa kwe mwemwe! akanga kano nalondanga ukuti mbunganike awana winu apaliponga, ndivino inkhoko yikuwunganika utwana twakwe muvyapa, ukuwa mutalondanga! 38Lolani, ing'anda yinu yasyala yenga. 39Amuno nenji nkhuwanena, mutalindola nene ukufuma nomba ukufika pano muliti, 'Amulotwe weni wino akwiza mwi zina lya Mfumu.'''

24

1Yesu afuma mwi tempeli nu kuya pa wulendo. Awa sambilizi wakwe awiza kwe weliwe nu kumusonthela izyang'anda izya tempeli. 2Ukuwa weni atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Wuzye mutakulola ivinthu vyonsi vyoo? Nakawuzyenye nkhuwanena, nanthi a liwe lyonga lilisyala pa liwuye lino litalimongolwa.''3Ala wikala pa mwamba wa Olivi, awa sambilizi awiza kwe weliwe ku mbali nu kuti, ''Tunene, alinye pano ivinthunye vyovyo viliwombwa? Wuzye ichimanyikwilo chakwiza kwako chiliwa achani nu wumalilo wa nkhulo yoo?'' 4Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Chenjelani ukuti nanthi wenga atakati awasovye. 5Amuno awavule waliyiza mwi zinz lyane. Waliti, 'Nenji ne Kristu,' nga wali sovya awavule.6Muliyivya ivya vita ni mbili ya vita. muwe minso ukuti mutakatamike, amuno ivinthu vyoo vifwile vichitike; kweni insilo yiliwanga yichili. 7Amuno insi yikutuchilana ni nsi, swinya uwufumunu wufumu. Kuliwa izya nzala ni vizumanji mu masyo yakulekanalekana. 8Ukuwa vyonsinye ivinthu vyoo akuli kutalikanye kwa wulume wa mphapo.9Apano walilemeka mwemwe ku mayimba nu kuwakoma. Muli patwa ninsi zyonsi amuno izina lyane. 10Ngapano awavule walipunula, nu kukolowekana wenga nu muwuye swinya ukupatana wenga nu muwuye. 11Awavule awatumwa wawufi walikatuka nu kusovya awavule.12Umulandu ukusita masundo kulivula, ulukundo lwa wavule lulitalala. 13Ukuwa weyo wenga wino akujimba ukufika kunsilo alitulwa. 14Ilandwe izima lyoo ilya wufumu lili lumbililwa munsi yansi ngati akusimichila ku myiko yonsi. Ngapano insilo yiliyiza.15Achaleka, pano mwalola icha mwiko icha konona, chino chavwangwa nu mutumwa u Daniyeli, ukwimilila mu masyo amatele'' (leka uwa kuwazya ayivwichisye), 16Lekani wawo wano wali mu Yudeya wasamalile ku myamba, 17Leka weyo wino ali papela pa ng'anda ata kike ukuti asende chilichonsi ukufuma mu ng'anda yakwe, 18swinya leka weliwe wino ali mu chalo atakanyochele ukuti asende ichizwalo chakwe.19Kweni akalanda kwe wawo wano wali nu wula swinya wano wakonsya awana mu manda yayonye! 20Mupepe kuno ukusamala kwinu kutakachitike pano akutalale pamwi pa Sabata. 21Amuno kuliwa ukuchula ukukulu, kuno kutatela kuweko ukufuma ku nthaliko yansi ukufika nomba, awe, kutalitela kuweko swinya. 22Suka amanda yayo yafupika, nanthi amuwili wuliwa pusuka. Ukuwa muno umulandu wa wasolwa amanda yayo yalifupilwa.23Apano ndi wumwi akuti kwe mwemwe, 'Lolani, kuli e Kristu!' pamwi, 'Koko kuli e Kristu!' Mutakasuwile chenecho. 24Amuno wa Kristu wawufi na watumwa wawufi waliyiza nu kulanjizya ivimanyikwilo ni vizungusyo, alyakuti wangasovya, ndi achakuchitika, na wasolwenye. 25Lolani, nenji mbanenile mwemwe lyankhani.26Achaleka, ndi wakuti kwe mwemwe, 'Lolani, ali mu lupalang'ang'a,' mutakaye ku lupalang'ang'a. Pamwi, 'Lolani, weni ali mu vipinda mukasi,' mutakasuwile chenecho. 27Amuno ndivino akamesya kakuwalila ukufuma kwilanzi nu kumekuka konsi ukufika kuno ilanzi likakwinjilila, avyo chiliwa nu kwiza kwakw Mwana wa Munthu. 28Konskuno inyama imfwe, kokonye amawimba yali wungana.29''Ukuwa paponapapo lyo ukutamika kwapita mu manda yalyanye ilanzi lilifiswa, umwezi wutalipa uwuswepe wakwe, inthanda ziliwa ukufuma mupela , swinya amaka ya mwiyulu yali yingana.30Ngapano ichimanyikwilo cha Mwana wa Munthu chili loleka mupela, swinya imyiko yonsi iya munsi yiliwalosya. Walilola u Mwana wa Munthu akwiza pa mawinga aya mupela na maka swinya uwuchindame uwukulu. 31Weni alituma awangelo wakwe nu kulila ukukulu ukwa nkhakang'ombe, nga wili wungania apaliponga awasolwa wakwe ukufuma ku mphepo zini, ukufuma ku wumalilo wonga uwa mupela ukufika kuwuwuye.32Sambililani isambilo ukufuma ku muti wa mukuyu. Lyo insamba zyatonthavye na mafwa yalemba, mukumanya kuno aminjililo yapalamila. 33Awowonye, pano mwalola ivinthu vyonsi vyoo, mufwile mumanye kuno ali mupipi, paponye pa mulyango.34Nakawuzyenye nkhuwanena, inkulo yoo yitalisila suka ivinyhu vyonsi vyoo viliwa vichitisile. 35Mwiyulu ninsi vilipita, kweni amazwi yane yatalitela yapite.36Ukuwa ukulingana uwanda wowo ni ola nanthi wenga wamanya, nanthi awangelonye awa mwiyulu, nanthi a Mwana, ukuwa e Tata wenganye.37Ndivino amanda yakwe Nowa yalinji, avino kuliwa pakwiza kwakwe Mwana wa Munthu. 38Amuno ndi vino mu manda yayo pano inthalala yachilinji walyanga nu kung'wa, watwalanga nu kutwalwa ukwizafika pano Nowa winjila mu ngalawa, 39swinya watamanyile nanthi chimwi ukufika inthalala yiza nukwasenda wansinye -- avino chiliwa ukwiza kwakwe Mwana wa Manthu.40Apano awanthu wawili waliwa mu chalo -- wenga alisendwa swinya wenga alisyala. 41Awanachi wawili wali wasya pa lwala -- wenga alisendwa, swinya wenga alisyala. 42Achaleka muwe minso, amuno mutamanyile pa wandachi Imfumu yinu yiliyizila.43Ukuwa mumanye choo, kuno ndi e bwana uwa ng'anda wamanyile mu mphindichi iya wusiku umung'o akwizila, weni afwilu kuwa minso swinya nanthi kuzumilizya ing'anda yakwe yinjilwe pa kufwantha. 44Achaleka namwenye mufwile muyisenganie, amuno u Mwana wa Munthu aliyiza pi ola lino mutakuchetekela.45Ngafwandi weweni umuwomvi umusuwilwa swinya uwamano wino e bwana wakwe amuwisile papela pa vinthu vyakwe alyakuti awape ichakulya chawo pa mphindi iyakulondeka? 46Mulotwe a muwomvi weyo wino e bwana wakwe alizana akuwomba chochonye pano akwiza. 47Nakawuzyenye nkhuwanena kuno e bwana aliwika weliwe pa chilichonsi chino achakwe.48Ukuwa ndi umuwomvi umuwipe ati mu mwenzo wakwe, 'E bwana wane wacheleswa,' 49nu kutalika ukuma awawomvi awawuye, swinya ukulya nu kung'wa na wa chakolwa, 50ngapano e bwana wa muwomvi aliyiza pa wanda wuno weyo u muwomvi ataku chetekela swinya pi ola lino weni ata kumanya. 51E bwana wakwe alimuputulania nu kumuwika ponga na wawufi, kuno kuliwa ukulila nu kusya amino.

25

1Apano uwufumu wa mwiyulu wuliwa ngati awamwali ikumi wano wasenzile inyale zyawo awaya nu kusunkhania e siwinga. 2Wasano mwakwe woliwo walinji awatumphe na wasano walinji awachenjele. 3Amuno pano awamwali awatumphe wasenda inyale zyawo, watasenzile nanthi amafuta yanji. 4Ukuwa awamwali awachenjele awasenda amafuta mumisazi apaliponga ni nyale zyawo.5Nomba pano e siwinga wachinji akuzimba, awasipula nu kuponechela. 6Ukuwa pakasi pa wusiku kwalinji ukupunda, 'Lolani, e siwinga! Yani kunzi nu kusunkhana nawe.'7Ngapano wosinye wawo awamwali awakatuka nu kukozya inyale zyawo. 8Awatumphe awati ku wachenjele, 'Tupaniko yamwi amafuta yinu amo inyale zyitu zikuzimichila.'' 9Kweni awachenjele awatolelela nu kuti, 'Amuno patanga pawe ayakukwila sweswe na mwemwe, yanji mumalo mwakwe ku wawo wano wakakazya nu kukala yamwi aya mwewenecho,'10Pano wali munzila ukuya mukukala, e siwinga wiza, nga wawo wano wayisenginie awaya nawe ku chakulya cha winga, ni chisakati achiyalwa. 11''Pansizi awamwali wanji nawonye awiza awati, ''Tatakulu, tatakulu, twiyulile.' 12''Ukuwa awatolelela nu kuti, ''Nakawuzyenye nkhuwanena, nenji nthawamanyile.' 13Achaleka lolelanji, amuno mutamanya uwanda nanthi amphindi.14''Amuno chili ngati pano umunthu ali mupipi ukuya kunsi yinji. Wisile awawomvi wakwe nu kuwapa insawo yakwe. 15Kwakwe wenga mwe woliwo apile ama talenti yasano, kwe wunji apile yawili, swinya kwe wunji apile italenti yonga. Wensi apochezile ivya kulingana na maka yakwe, nga alema umusinzo awapita. 16Wenga wino wapochezile amatalenti yasano paponye aya mukuwasandulula nu kuzana yanji amatalenti yasano.17Nawenye wenga wino wapochezile ama talenti yawili azanila yanji yawili. 18Ukuwa umuwomvi wino wapochezile i talenti lyonga apita aya ayimba ichizinji, nga azichila tatakulu wakwe indalama.19Nomba lyo papita imphindi iyitali e tatakulu wa wawo awawomvi anyoka, nga awazya nawo indalama. 20Umuwomvi wino apochezile amatalenti yasano wiza nu kuleta yanji amatalenti yasano. Atili, 'Tatakulu, wamphile nene amatalenti yasano. lola, nenji nasandulula ayanji ayasano. 21''E tatakulu wakwe atili kwe weliwe, 'Wachita ichete, we muwomvi umuzima swinya umusuwilwa! Wawa we musuwilwa pa vinthu ivitichi. Nandi nhuwike we kalola pa vinthu ivivule. Yinjila mu kuzewela kwakwe tatakulu wako.'22U muwomvi wino apochezile ama talenti yawili wiza nu kuti, 'Tatakulu, wamphile ama talenti yawili. Lola, nasandululila penepo yanji yawili.' 23''E tatakulu wakwe atili kwe weliwe, 'Wachita ichete, we muwomvi umuzima nu musuwilwa! Wawa we musuwilwa pa vinthu ivitichi. Nandi nkhuwike uwe we kalola pa vinthu ivivule. Yinjila mu kuzewela kwe tatakulu wako.'24''Ngapano umuwomvi wino wapochezile italenti lyonga nga atili, 'Tatakulu, namanya kuno we munthu umutamuye. Ukasinza napano utatanda, swinya ukawunganika napano utasamphania. 25Nalinji ni nthete, achino nayile nu kufisa italenti lyako pansi mu musili. Lola, ulinacho paa chino achako.'26''Ukuwa e tatakulu wakwe atolelela nu kuti kwe weliwe, 'We muwomvi umuwipe nu mukata, wamanya kuno nkhasinza pano nthatanda swinya nkhawunganika pano nthasamphania. 27Achaleka wewe nge wapile imphiya zyane ku wakasunga, nga pakwiza kwane nenji nge mphochezile ukunyosya izyane ni zinji izya papela.28Achaleka mupoke i talenti ukufuma kwe weliwe nu kupa lyenelyo ku muwomvi wino ali na matalenti ikumi. 29Amuno kwe wensi wino alinavyo, alipwa ivya konjelezya -- ni vivule nkhaninye. Ukuwa ukufuma kwe winsi wino asi nanthi chimwi, na chino alinacho chilipokwa. 30Sumbani umuwomvi uwavye mu mfizi ya kunzi, kuno kuliwa ukulila nu kulumania amino.'31''Pano u Mwana wa Munthu akwiza muwuchindame wakwe na wangelo wonsi na weliwe, apano aliyikala pa ndulu yakwe iya wuchindame. 32Paminso yakwe paliwunganikwa amaluko yonsi, swinya alilesania awanthu wenga ku muwuye, ndivino umuchemi akalesania ing'onzi ukufuma ku mbuzi. 33Aliwika ing'onzi mwi kasa lyakwe ilya ndilo, kweni imbuzi kwe kamani.34Ngapano Imfumu yilivwanga kwe wawo kwi kasa lyakwe ilya ndilo, 'Zanji, mwe wano mwalotwa nu Tata wane, mupyane uwufumu wasenganizizwa mwemwe ukufuma kulwalo lwa nsi. 35Amuno nalinji ni nzala nga mwamphile ichakulya; nalinji nu lusala nga mwamphile achakung'wa; nalinji ne mweni nga mwamphochezile; 36nalinji chinthakwa nga mwanzwisile imyenda; nalinji ne mulwale nga mwansunjilila; nalinji mu ng'anda ya vingololo nga mwiza mwansyungula.'37''Ngapano awalungamane wali tolelela nu kuvwanga, 'Mfumu, wuzye a mphindichi twakuweni uli ninzala nga twalyesya wewe? Pamwi uli nu lusala nga atukupa ichakung'a? 38Wuzye amphindichi twakuweni we mweni nga atukupochelela? Pamwi chinthakwa nga atukuzwika imyenda? 39Wuzye amphindichi twakuweni we mulwale pamwi mu ng'anda ya vingololo nga atukusyungula?' 40''Ngapano Imfumu yili tolelela nu kuvwanga kwe weliwe, 'Nakawuzyenye nkhuti kwe mwemwe, chino mwachitizile wenga mwakwe watichi wakwe waa awanyina wane, mwachitizile chenecho kwe nene.'41Ngapano aliti kwe wawo kwi kasa lyakwe ilya kamani, 'Fumani kwe nene, mwe watipwe, muye mu mulilo wamuyayaya wuno wasenganizwa e satana na wangelo wakwe, 42umuno nalinji ni nzala kweni mutamphile ichakulya; nalinji nu lusala, kweni mutamphile ichakung'wa; 43nalinji ne mweni, kweni mutamphochezile; chinthakwa, kweni mutanzwisile imyenda; ne mulwale swinya indi mu ng'anda ya vingololo, kweni nanthi kunsunjilila.'44''Ngapano nawonye awatolelela nu kuti, Mfumu, amphindichi twakuweni ni nzala, pamwi nu lusala, pamwi we mweni, pamwi we chinthakwa, pamwi we mulwale, pamwi mu ng'anda ya vingololo, nga tutapyunjilizile wewe?' 45Ngapano alitolelela woliwo nu kuti, 'Nakawuzyenye nkhuwanena, chino mutachitizile wenga mu watichi waa, mutachitizile kwe nene.' 46Waa waliya mukusundwa kwa muyayaya, ukuwa awalungamane ku wumi wamuyayaya.''

26

1Kwizile kwawa pano Yesu malizizye yonsi amazwi yaa, atili kuwa sambilizi wakwe, 2''Mumanyile kuno ala yapita amanda yawili, i Chakupitililwa chikwiza, swinya u Mwana wa Munthu alilemekwa ukuti apamanthilwe.3Ngapano wa simapepo wakulu nawa songo wa wanthu wawungine apaliponga mu ng'anda yakwe simapepo mukulu, wino witwanga Kayafasi. 4Awavyanzania apaliponga ukuti wamuleme Yesu ku nkhama nu kumukoma. 5Amuno watinji, ''Yitakize yiwe a mphindi ya masika, alyakuti ukupazinkhana kutakakatuke pakasi pa wanthu.''6Nomba pano Yesu walinji mu Betaniya mu ng'anda yakwe Simoni uwa mambombo, 7pano walambalazile pa kabechi, u mwanachi wizile kwe weliwe walinji ni nsembo ya mafuta iya mutengo uwukulu, nga apungulila pa mutwe wakwe. 8Kweni pano awa sambilizi wakwe wachilola, wizile wafulwa nukuti, ''Wuzye achifukwachi ichakonona wonye woo? 9Vyoo ngetukazizye pa mtengo uwukulu nu kupa awasaluke.''10Kweni Yesu, akumanya choo, atili kwe woliwo, ''Achani chino mukumuchuzya umwanachi wee? Amuno awomvile ichinthu ichizima kwe nene. 11Awasaluke muli nawo penye, kweni mutaliwa nane penye.12Amuno pano apungulila amafuta yaa pa muwili wane, awomvile choo pakuzikwa kwane. 13Nakawuzyenye nkhuti kwe mwemwe, kulikonsi ilandwe zima likulumbililwa kunsi yonsi, chino umwanachi wee awomvile nachonye chili vwangwa mukumwizuka weliwe.14Ngapano wenga mu ikumi na wawili, wino wamwisile Yudasi Isikariyoti, wayile kuwa simapepo wakulu 15nu kuti, ''Wuzye achani chino mukulonda ukumpha ukuti imbalemeke weni kwe mwemwe. 16Ukufuma imphindi yilyanye wavwambanga ulongo ukuti awalemeke weni kwe woliwo.17Nomba pa wanda wakutalichila uwa mukate wuno wusi nu mutawa awa sambilizi wizile kwe Yesu nu kuti, ''Akwinye kuno ukulonda tukusenganizye ukuti ulye ichakulya ichakupitililwa?'' 18Weni atili, ''Muye mu musumba ku munthu wumwi nu kuti kwe weliwe, 'U musambilizya akuti, ''Imphindi yane yili nukufika. Nenji nandi nsunge Ukupitililwa pa ng'anda yako na wa sambilizi wane.'''' 19Awa sambilizi wawomvile ndimuno Yesu wanenile kwe woliwo, nga wasenganizye ichakulya cha Kupitililwa.20Pano amanguzi yafika, ayikala pansi ukuti alye na wa sambilizi ikumi na wawili. 21Awala awalyanga, weni atili, ''Nakawuzyenye nkhuti kwe mwemwe kuno wenga mwakwe mwemwe alinkhutilila nene.'' 22Awafwilimana nkhaninye, nga wenga na wenga watalisile ukumukolowozya, ''Awenche asa nene, Mfumu?''23Weni atolelela, ''Weyo wino akusomfezya ikasa lyakwe na nene mu mbale awili wenga wino alikutilila nene. 24U Mwana wa Munthu aliya, ndivino wawalikwa ivya kwe wewe. Kweni akalanda ku munthu mwe wino alikutililwa! Changa chizipe kwe weyo u munthu ndi atakwasilwe.'' 25Yudas, wino walinji nu kumukutilila weliwe atili, ''Anene, Rabi?'' Weni atili kwe weliwe, ''Wayivyanjila wenga wemwenecho.''26Ala pano wakulya, Yesu asenda umukate, awupepela nu kuwumonthola. Weni awupile ku wa sambilizi nu kuti, ''Sendani, lyani. Woo amuwili wane.''27Asenda ulupindi nu kusalifya, nu kuwapa woliwo nu kuti, ''Ng'wani, mwensinye. 28Amuno woo a wazi wane uwipangani wuno wazwila awavule kwi tetelo lya mwawembu. 29Kweni nkhuti kwe mwemwe, nene nthalitela ing'we swinya ku chikomwa cha tumphesya, ukufichila uwanda wowo pano nkhung'wa uwupya na mwemwe mu wufumu wakwe Tata.''30Pano wimbile ulwimbo, awaya kunzi ku lupili lwa Olivi. 31Ngapano Yesu atili kwe woliwo, ''Mwensinye mwandi muwe uwisiku woo umulandu wakwe nene, amuno kwa walikwa, 'Ndikoma umuchemi ni ng'onzi zya mwenecho zilisalangana.' 32Kweni Ala nene nakatuswa, nenji ndiwakolela ikuya mu Galileya.33Ukuwa Peturo atili kwe weliwe, ''Naponye ndi wonsi wangapona umulandu wakwe wewe, nenji nthalitela imphone.'' 34Yesu atili kwe weliwe, ''Nakawuzyenye nkhukunena, uwusiku wonye woo, pano e mukwelo atani alamule kawili, ulinkhana katatu.'' 35Peturo atili kwe weliwe, ''Napano ningafwila ukufwa nawewe, Nenji nthalitela inkhukane.'' Nawa sambilizi awanji wonsinye awavwanga ichili chonga.36Ngapano Yesu aya na woliwo ku masyo yano yitwanga Getisemani nga atili ku wa sambilizi wakwe, ''Yikalani paa pano nene nkhuya papo nu kupepa.'' 37Asenda Peturo na wawili awana wakwe Zebediya na weliwe nu awatalika ukuwa nu malanda nu kutamika. 38Ngapano weni atili kwe woliwo, ''U mwenzo wane wuli na malanda nkhaninye, na kumfwanye. Syalani paa nu kulolela na nene.39Weni wayile pawutali katichi, apona pa minso yakwe, nu kupepa. Weni atili, ''Tata wane, ndi chingachitika, lekani ulupindi loo lumphitilile. Lelo, asa ndivino nene nkhulonda, kweni ndi muno ukulonda.'' 40Weni wizile ku wa sambilizi nga azana walazile utulo, nga atili kwe Peturo, ''Achani, mutanga mulolele nane pa ola lyonga? 41Lolelani nu kupepa kuno mutakinjile mukwelezwa. U muzimu mwelimonye wukulonda, ukuwa umuwili uwutonthe.''42Weni wizile wapita aka chitiwili nu kupepa. Atili, ''Tata wane, ndi choo chitanga chipitilile suka ing'we chenecho, ukulonda kwako kuwombwe.''' 43Weni wizile wiza swinya nu kuwazana walazile utulo, amuno aminso yawo yalinji amang'wame. 44Apano akuwasya swinya, weni ayile nu kupepa imphindi yachititatu, ukulanda amazwi yonga.45Ngapano Yesu wizile kuwa sambilizi nu kuti kwe woliwo, Wunze muchili mulazile utulo nu kupuza? Lolani, imphindi yili nukufika, swinya u Mwana wa Munthu akukutililwa ukuya mu makasa ya wawembu. 46Katukani, tuyani. Lolani, weyo wino akukutilila nene ali mupipi.''47Pano wachilinji akulanda, Yudasi, wenga uwa ikumi na wawili, wizile. Iwumba ikulu lyizile na weliwe ukufuma kwe simapepo mukulu na wasongo wa wanthu. Awiza na wapanga ni zyandugu. 48Lelo umunthu wino walinji ukumukutilila Yesu wawapile ichimanyisyo, ukuti, ''Weyo wino ndifyompha awili munthu. Mulemani.''49Paponapapo weni wizile kwe Yesu nu kuti, ''Tulamuke, Rabi!'' nu kumufyompha weliwe. 50Yesu atili kwe weliwe, ''Chiwuzya, womba chino wewe wiza mu kuchita.'' Ngapano awiza, wawika amakasa yawo pakwe Yesu, nu kumulema.51Lolani, wenga wakwe wawo wano walinji nu Yesu ayololosya ikasa lyakwe, nukufumya e panga wakwe, nu kumuma umuwomvi wakwe simapepo mukulu, nu kuputula ikutwi lyakwe. 52Ngapano Yesu atili kwe weliwe, ''Nyosezya e panga wako mu masyo yakwe, amuno wonsi wawo wano wakawomvya awa panga walifwila ku wapanga. 53Wuzye mukwelengania kuno nthanga mphunde kwe Tata wane, swinya weni anganthumila awangelo amakumi ikumi na wawili? 54Kweni chingawa wuli nomba ukuti amawaliko yize yafiswe, kuno choo chifwile chiwombwe?''55Pa mphindi yoyonye yesu atili kwi wumba, ''Wuzye mukwiza na wapanga ni zyandugu ukuti mundeme ngati ne kapoka? Chila wanda nikalanga ukusambizya mwi tempeli, kweni mutandemile. 56Kweni vyonsi vyoo vyachitika alyakuti amawaliko ya watumwa yangafiswa.'' Ngapano wansi awa sambilizi wamusyile nu kusamala.57Wawo wano walemile Yesu wamusenzile ukuya kwe Kayafasi e simapepo mukulu, kuno awakawalika na wasongo wawungine apaliponga. 58Ukuwa Peturo wamukonkhanga pawutali katichi ukuya ku musolo wakwe simapepo mukulu. Winjizile mukasi nu kwikala pansi na wakalindilila ukuti alole ichakukonkha.59Lelo awa simapepo wakuli ni panzyo lyonsi walondanga ukusimichila kwa wufi ukwakususyania nu Yesu alyakuti wangamukoma. 60Watazanile nanthi chimwi, napano awakamboni wawufi awavule wizile pankholelo. Ukuwa pansizi wawili wizile pa nkholelo 61nu kuti, ''U munthu wee atili, 'Nenji ningakwanisya ukonona i tempeli lakwe Leza nu kulizenga mu manda yatatu.'''62E simapepo mukulu wimilizile nukuti kwe weliwe, ''Wuzye usi nanthi akutolelela? Wuzye achani choo chino wakusimichila ukususyania na . wewe?'' 63Kweni Yesu alanga myalile. E simapepo mukulu atili kwe weliwe, ''Nkhukupatichizya mwakwe Leza uwa wumi, tunene wewe we Kristu, u Mwana wakwe Leza.'' 64Yesu atolelela kwe weliwe, ''Wewe wataka wemwenecho. Ukuwa nkhuwanena, ukufuma nomba ukuya ku nkholelo muli mulola u Mwana wa Munthu ayikazile kwi kasa ilya ndilo ilya maka, swinya akwiza pa mawingo iya mwiyulu.''65Apano e simapepo mukulu alepula ivizwalo vyakwe nu kuti, ''Wavwanga ivya musamu! Nga chani chino tuchili tukulonda awakamboni? Lolani, nomba mwivwile umusamu. 66Wuzye mukwelengania chani?'' Awatolelela nu kuti, ''Weni wazapila impfwa.''67Ngapano awamuswilila kuminso nu kumuma, nu kumuma namapi yamu makasa yawo, 68nu kuti, ''Tulotele, wewe Kristu. Wuzye wewenu wino wakuma?''69Nomba Peturo wisile panzi paluwanza, nga umuwomvi umwanachi ayiza kwe weliwe nu kuti, ''Nawenye walinji nu Yesu wamu Galileya.'' 70Ukuwa weni wakanile paminso yawo wonsi, atinji, ''Nenji ntachimanyile chino mukulanda.''71Pano wayile kunzi ku chimphongolo, wunji umuwomvi umwanachi wamuweni nga atili kwe wawo palyanye, ''U munthu wee nawenye walinji nu Yesu waku Nazareti.'' 72Weni swinya wakanile nu kulapa, ''Nenji nthamumanyile u munthu!''73Lyo papita akamphindi wawo wano wimilile papipi awiza nu kuti kwe Peturo, ''Nakawuzyenye nawenye a wenga wakwe woliwo, amuno umuvwango wako wukukulemesya. 74Ngapano watalisile ukutuka nu kulapa, ''Nenji nthamumanyile u munthu,'' nga paponapapo e mukolwe alamula. 75Peturo wizusile amazwi yano Yesu avwanzile, ''Wala pano e mukolwe atani alamule ulinkhana katatu.'' Ngapano aya panzi nu kulila nkhaninye.

27

1Nomba pano kwacha, awa simapepo wakulu wonsi na wa songo wa wanthu awivwana ukususya Yesu ukuti wamukome. 2Awamunyepa, awamusenda, nu kumulemeka kwe Pilato e kalolechesya.3Ngapano Yudasi, wino walemesile weliwe, waweni ukuti Yesu azanwa nu mulandu, atontholosile nu kunyosya indalama amakumi yatatu ya siliva kwe simapepo mukulu na wa songo, 4nga atili, ''Nawembuka pa kukutilila uwazi wa kayele wuno wusi nu mulandu.'' Kweni watili, ''Achani chocho kwe sweswe? Ulole muno ungawombela.'' 5Ngapano asumba pansi indalama zya siliva mwi tempeli, nga afuma penepo, nu kuya kunzi nga wayinyonga.6E simapepo mukulu asenda indalama zya siliva nga atili, ''Asa lisundo ukuti tuwike zyoo mu nsawo umulandu achilipwa cha wazi.'' 7Awavwanzania ponga ilyasi, nga awakala ni ndalama ichalo kamata wa nsontha chino wakazichila awalendo. 8Pa mulandu woo ichalonye chocho chitwa, ''Ichalo cha Wazi'' ukufika nilelo.9Ngapano chocho chino chavwanzilwe nu Yeremiya kasesema chafisilwe, atinji ''Wasenzile amakumi yatatu ya ndalama zya siliva, ichilipwa ichipangwile weliwe na wana wa Izirayeli, 10nga awapa chenecho ku chalo cha kamata wa nsontha, ndivino Imfumu yalanjizizye nene.''11Nomba Yesu ayimilila paminso ya kalolechesya, nga e kalolechesya wakolowozizye weliwe, ''Wuzye we Mfumu ya wa Yuda?'' Yesu atolelela weliwe, ''avyo ukulanda.'' 12Ukuwa pano wamupa umulandu wa simapepo wakulu na wa songo, atavwanzile nanthi chimwi. 13Ngapano Pilato atili kwe weliwe, ''Wuzye utakwivwa imilandu yino wakupa wewe?'' 14Ukuwa weni nanthi kutolelela izwi na lyonganye, alyakuti e kalolela azunguka nkhaninye.15Nomba pa masika yalinji a miwele yakwe bwanamukulu ukusapula uwavingololo wonga uwa kusolwa ni wumba. 16Pa mphindi yilyanye walinji nu wavingololo umuwipe nkhaninye witwanga Barabasi.17Achaleka pano wawungine ponga, Pilato atili kwe woliwo, ''Wuzye mukulonda mbasapulile weni? Barabasi, pamwi Yesu wino akakwitwa Kristu?'' 18Wamanyilenye kuno wamulemesile Yesu kwe weliwe umulandu wa wuzuwa. 19Pano wachilinji wikazile pa chilimba chi panzyo, umuchi atuma izwi kwe weliwe nga atili, ''Utakati uchite nanthi chimwi nu munthu musita mulandu weyo. Amuno ntchuzile sana ilelo umulandu wa chilota chino nalinji nacho ivya weliwe.''20Lelo awa simapepo wakulu na wa songo awa pepelezya iwumba ukuti lilenge Barabasi, nu kuleka Yesu akomwe. 21E bwanamukulu awuzya woliwo, ''Wuzye weweni pa wawili mukulonda mbasapulile mwemwe? Awati, Barabasi.'' 22Pilato atili kwe woliwo, ''Wuzye ntchite chani nu Yesu wino akakwitwa Kristu?'' Awatolelela wonsinye, ''Mupamanthilani.''23Ngapano atili, ''Ngafwandi, amulanduchi wuno wachita?'' Ukuwa awapunda umwa kupongomoka, ''Mupamanthilani.'' 24Achaleka pano Pilato waweni kuno atani achite nanthi chimwi, kweni mu malo mwakwe imphokoto yatalikanga, asenda aminzi, asamba ku makasa pankholelo pi wumba, nga atili, ''Nsi nu mulandu pa wazi wa munthu wee. Nawalechela.''25Awanthu wonsi awati, ''Lekani uwazi wakwe wuwe pakwe sweswe na wana witu.'' 26Ngapano wasapuzile Barabasi kwakwe woliwo, ukuwa wamuvwapuzile Yesu nu kumulemeka ukuti wamupamanthile.27Ngapano awa vita wakwe bwanamukulu awasenda Yesu ukuya ku wukulu wa boma nu kuwunganika awa vita wonsi. 28Awamuzula nu kumuzwika umwinjilo uwuwenzu. 29Awaluka ichisote cha myunga nu kumuzwika ku mutwe, awa mulemeka insonzo kwi kasa lya ndilo. Awa sokowala pansi pankholelo pakwe weliwe swinya awamwalangania, watinji, ''Wukali, Imfumu yawa Yuda!''30Awamuswilila, swinya awasenda insonzo nu kumuponkhola pa mutwe wanyosya swinya wanyosya. 31Pano wamwalangania, awasenda umwinjilo ukufuma kwe weliwe nu kumuzwika ivizwalo vyakwe, nga awamukolela ukuya mukumupamanthila.32Pano wafumila kunzi, awazana umunthu ukufuma ku Sayirini witwanga Simoni, wino wamupatichizizye ukuti aye na woliwo alyakuti angatwika uwuchingane wakwe. 33Awiza pa masyo yano yitwanga Gologota, lino likusula, '''Amasyo ya Mafupa ya ku Mutwe.'' 34Awamupa ipala ukuti ang'we lino lyasanzinkhine na kaluzya. Ukuwa pano walyelezya, lyakana ukuti angang'wa.35Pano wamupamanthila, awankhania ivizwalo vyakwe pawomvya amayele, 36nga awikala nu kumulola ukuti atakasamale. 37Papela pa mutwe wakwe awawika ichimanyilo, chatili, ''Wee we Yesu, imfumu yawa Yuda.''38Awa kapoka wawili wapamanthilwe na weliwe, wenga ku ndilo yakwe swinya wenga ku kamani. 39Wawo wano wapitanga awamutuka, awapuzya imitwe yawo 40nga awatinji, ''Wewe wino walinji mukumongolania i tempheli nu kulizenga amanda amanda yatatu, yipususye wenga! Ndi we mwana wakwe Leza, zanga pansi ukufuma pa wuchingane!''41Mu nzila yoyonye wa simapepo wakulu awamwalangania, ponga na wakawalika na wasongo, nga watili, 42''Wapususyanga awanji, kweni atanga ayipususye umwenecho. Amfumu ya Izirayeli. Lekani ayike pa wuchingane, nga apano tuli musuwila.43Weni asuwila , lekani Leza amutule nomba, ndi Leza angazumilizya ukuti amusapule. Amuno nawe atili, ''Nene ne Mwana wakwe Leza.'''' 44Munzila yoyonye wakapoka wano wapamanthilwe na weliwe nawonye wamutukanga.45Nomba ukufuma pi ola lya mutanda infizi ayiza munsi yonsi ukufika i ola lya mufundikambali. 46Papipi ni ola lya mufundikambali, Yesu apunda nizwi kulu nu kuti, ''Eli! Eli! lama sabakitani?'' Chino chikusula, ''Leza wane, Leza wane, ngachani chino wanthaya?'' 47Pano wamwi wano wimilizile palyanye wivwa choo, awati, ''Akwita Eliya.''48Paponapapo wumwi uwakwe woliwo asamala nga asenda pamba, atumphika mwipala, amuwika kunsonzo yitete kunsongo, nga apa weliwe ukuti ang'we. 49Awanji mwakwe woliwo awati, ''Mulekani wenga. Zanji tulole ndi Eliya angiza amutule.'' 50Ngapano Yesu apunda swinya nizwi ikulu nga awulechelezya umuzimu wakwe.51Lolani, ichimwenda cha mwi tempeli achilepuka pakasi ukufuma papela ukufika pansi, ninsi ayiyingana, ni mfuzi azilepunkhana. 52Inkhungwe aziyuka, ni miwili ya wanthu awatele wano walazile utulo awakatuswa. 53Awafuma mu nkhungwe pansizi ya kuzyulupuka kwakwe, awinjila mu musumba uwutele, nu kulolechela ku wavule.54Nomba pano e kenturiyo na wawo wano walindililanga Yesu awalola ichizumanzi ni vinthu vino vyachitisile, awawa ni nthete nga awati, ''Nakawuzyenye wee alinji we Mwana wakwe Leza.'' 55Awanachi awavule wano wakonsile Yesu ukufuma ku Galileya ukuti wamusunjilile walinji palyanye walolanga nu pawutali. 56Mwakwe woliwo mwalinji Mariya Magadaleni, Mariya unyina wakwe Yakobi nu Yosefe, nu nyina wa wana wakwe Zebediya.57Pano kwalinji amanguzi, akwiza umunthu umukankhale ukufuma ku Arimatheya, witwanga Yosefe, wino nawenye walinji a musambilizi wakwe Yesu. 58Ayile kwe Pilato nu kulenga umuwili wakwe Yesu. Apano Pilato59Yosefe asenda umuwili, awuvwimba mu mwenda uwutelepe, 60nu uwulambalika mu nkhungwe yakwe imphya yino imvile muliwe. Ngapano akunkhulusya iwe ikulu pa mulyango wa nkhungwe nu kufuma penepo. 61Mariya Magadaleni nu Mariya winji walinji palyanye, wisile wulunga ni nkhungwe.62Uwanda wakonsilepo, wuno walinji awanda Wakusengania, e simapepo mukulu na wa Farisi wawungine apaliponga nu Pilato. 63Awati, ''Bwana, twizuka ukuti pano weyo uwawufi alinji amumi, atili, 'Ndi papita amanda yatatu alikatuka swinya.' 64Achaleka patilichizyani kuno inkhungwe yisungwe ichete ukufika pa wanda wa chititatu, amuno awa sambilizi wakwe wangiza nu kumwiwa nu kuti ku wanthu, 'Akatusile ukufuma ku wafwe,' nga uwufi wa kupelelechezya wuliwipa ukulusya uwa kutalika.''65Pilato atili kwe woliwo, ''Sendani wakalindilila. Yanji mukiyalile ichete inkhungwe.'' 66Achaleka wayile nu kulindilila inkhungwe, awamatilila iwe nu kuwika penepo e kalindilila.

28

1Nomba kuwumalilo wa Sabata, pano kwatalika ukucha kupipi nu wanda wakutalika pa mulungu, Mariya Magadaleni nu Mariya wunji awiza ukuti walole inkhungwe. 2Lolani, kwalinji ichizumanji ichikulu, amuno umungelo wa Mfumu wika ukufuma kwiyulu, ayiza nu kukunkhulusya ichiliwe, nga ayikala penepo.3Imilolechele yakwe yalinji ngati akamesya, ni vizwalo vwakwe iviswepe ngati we susuwe. 4Wakalindilila awazakaza ni nthete nga awawa ngati awanthu awafwe.5Umungelo avwanza awanachi nga atili kwe woliwo, '''Mutatina, amuno manyile kuno mukuvwamba Yesu, wino wapamanthizilwe. 6Asi paa, kweni akatusile, ndivino wavwanzile. Zanji mulole amasyo pano Imfumu yalazile. 7Yanji zuwa zuwa nukuwanena awasambilizi wakwe, 'Akatusile ukufama ku wafwe. Lolani, ukuwakolela ukuya mu Galileya. Kulyanye mulilola weliwe.' Lolani, nawanena.''8Awanachi zuwa zuwa awafuma pa nkhungwe ni nthete swinya ni chimwemwe, nu kusamalila mukunena awasambilizi wakwe. 9Lolani, Yesu asunkhine nawo nukuti, ''Tulamuke!'' Awanachi awiza, awalema amatamba yakwe nu kumufukamila. 10Ngapano Yesu atili kwe woliwo, ''Mutakatine. Yanji muwanene awanyina wane ukuti waye ku Galileya. Kulyanye walindola.''11Nomba pano awanachi wapitanga, lolani, wamwi wa wakalindilila wayile mukaya nu kuwanena wasimapepo wakulu vyonsi ivinthu vino vyachitisile. 12Pano wa simapepo wasunkhine na wasongo nu kuvwanzania ilyasi na woliwo, awawapa imphiya izivule sana awa vita 13nu kulanda kwe woliwo, ''Muwati kuwanji, 'Awasambilizi wakwe Yesu wizile uwusiku nukwiwa umuwili wakwe pano sweswe te tulazile.'14Ndi ilyasi lyoo lyamuzana e kalolechesya wa chipya, twandi tumupepelezye nu kufumya kweneko ukusakamana kulikonsi kufumeko kwe mwemwe.'' 15Achaleka awa vita awasenda imphiya nukuwomba ndivino wasambilizizwe. Ilyasi lyoo alisata pakasi pa wa Yuda swinya likutwalilila nilelo.16Ukuwa awasambilizi wakwe awaya ku Galileya, ku mwamba wuno Yesu walanjizizye woliwo. 17Pano wamuweni weliwe, awamufukamira, ukuwa wamwi watasuwizile.18Yesu ayiza kwe woliwo nga avwanga kwe woliwo nu kuti, ''Uwulamuliwo wonsi wapewa kwe nene mwiyulu na munsi. 19Achaleka yanji swinya mukapange awasambilizi insi zyonsi. Mubatizye woliwo mwizina lyakwe Tata, lyakwe Mwana, ni lyakwe Muzimu Mwimichile.20Muwasambilizya ukwivwila vonsi ivinthu vino nalamulizile mwemwe. Lolani, indi namwe lyonsi, na kumalechelezyo ya nkhulo.''

Mark

1

1Iyoo anthaliko yilondwe izima lya kwe Yesu Kiristu umwa wakwe Leza. 2Ndimo lyawalisila ndimuno lyawalisilwe nu mutumwa Yeseya, ''Lolani, inthumwi yane yino nandi nthume pankholelo pakwe mwemwe, kukuyania inzila yinu. 3Izwi lya kwe wumwi likupunda mulumpalang'ang'a, likuti yaniani ekumba wa Mfumu e Leza; mulole inzira yakwe iyakupita mwenemo.''4Achaleka Yohani, walolesilwe mulumphalang'ang'a, awabatizya awanthu nukuwawichizya ilandwe nzima ilyakukuntolokwani kuluwembu lwinu. 5Wonsi wino wafumile mu Yudeya na wano wafumile mukaya kakwe Yerusalem, wayile mukwivwa kwe Yohani. Awazumilizya amawembuko, awa batizya muluzi mwe Yorodani, ukulapa uluwembu lwawo. 6Yohani wazwalanga ivizwalo ivya meya ya ngamila numupango wamukwela mumutembeleko wakwe, walyanga makantha nu wuchi wamulonde.7Wawumbulilanga awanthu ukuti, ''umunthu wino asyalichile penene wakula wandusya; wino nthazipila nanthi akwinama ukusapula indyatu zyakwe. 8Nene nkhuwabatizya naminzi ukuwa wene aliwa batizya nu Muzimu Umwimichile.''9Apala pazimba katichi Yesu afuma mwe Nazareti wamwe Galileya, aya abatizwa nu Yohani mwe Yorodani. 10Napaponapapo ala vino waziwuka muminzi alola ilyulu aliyuka nu Muzimu wukwika pakwe weliwe ngati ankhuda. 11Nizwi alifuma mwiyulu, ''Wemwana wane ekankhundwa wane. Nkhusechela nawe nkhaninye.''12Napaponapapo Umuzimu awuleka aya mulumphalang'ang'a. 13Aya ayikala kokonye amanda amakumi yani, alanga akwelezwa nu satana. Ni nyama zyalonde zyalinji kokonye, ukuwa awa ngelo awaya kwenwko awamupyunjila.14Walile pano Yohani wiyalilwa mu vingololo, Yesu aya ku Galileya mukuwizya ilandwe zima ilya kwe Leza. 15Ati, ''imphindi yafichila, nu Wufumu wakwe Leza wapalamila. Tontholokani kuluwembu lwinu musuwile ilandwe zima.''16Ala pano Yesu akupita mumbali yakwe sumbi wakwe Galileya, alola e Simoni ne Andreya umunyina, wakulema inswi inswi nikonde mwe sumbi, walinji awakalema wanswi. 17Yesu awanena ati, ''Zanji, nkhonkhani nandi njize wawika muwe mwe walondo wawanthu.'' 18Napaponapapo nanthi kuzinguluka awasya amakonde wamukonkha.19Ala vino wapita katichi, alola Yakobi umwana wakwe Zebediya ne Yohani umunyina; walinji muwato wakuyania amakonde. 20Ala Yesu awita, awasya yise Zebediya muwato apaliponga nawanthu wano walalisilwe, weni awamukonkha.21Awaya kukaya kakwe Kapenamu, nga pawanda Wasabata. Yesu aya mu Sinagogi atalika ukusambilizya. 22Awanthu wano walinji mwenemo awazunguka kumisambilizye yakwe, weni atalinji ndivino awawaliki awa masundo ukuwa weni wasambilizyanga namaka.23Mu Sinagogi akwiza umunthu wumwi wino walinji nu muzimu uwuwipe, apunda nkhaninye, 24ati, ''Nga ukasi uchite chani, we Yesu wamwe Nazareti? Siwiza mukutonona? Nkhumanyile. We Nthumi Nthele iya kwe Leza!'' 25Yesu akalipila umuzimu ati, ''myalala, ufume mumunthu!'' 26Umuzimu uwuwipe awumusumba pansi nga apunda afwina nkhaninye, awufuma mweweliwe.27Awanthu wonsi awazunguka awatalika nukuvwanzania wakuti, ''ngachonyecho achani? Umunthunye wee ali namaka yakusundila imizimu miwipe, yimutonthela nukumutonthela.'' 28Achaleka ilandwe lyakulumbililwa kwakwe Yesu akukwila munsi ya Galileya monsi.29Awafuma mu Sinagogi awalungama kung'anda kwakwe Simoni nu Andreya, awapita paliponga ne Yakobi ne Yohani. 30E nyinavyala Simoni walwile inzekema, awamunena e Yesu ivya ndwala. 31Aya kumulwale, amulema ikasa, amukatusya; inzekema ayimutaya, atalika awapyunjila.32akula kwila pano ilanzi lyinjila, awanthu watwalila Yesu awalwale wonsi wano walwile imizimu miwipe. 33Awanthu wonsi awawungana pa mulyango. 34Apozya wonsinye wano walwile indwala zya misangomisango afumya imizimu miwipe, amyalika imizimu imiwipe amuno yamumanyile.35Uwacha mwe pwii, pano kwachilinji imfinzi; akatuka afuma mukaya aya mukupepa. 36E Simoni na wonsi wano walinji nawo wamuvwambanga weliwe. 37Awamuzana awamunena awati, wonsinye wakukuvwamba.38Weni atolelela ati,' '' tuyani kunji, mutwaya utwa mumbali nakonye nkhawizye ilandwe zima. Achino nizizile.'' 39Achaleka wapisile munsi ya Galileya monsi, alanda ukuwizya mu ma Sinagogi mbali nu kufumya imizimu miwipe.404142uwamambonbo aya kuweliwe. Amulenga weliwe; asokowala pansi ati kweweliwe, ''Ndachino ukulonda, unganswefya.'' Ichilanda achimulema, Yesu atambalika ikasa lyakwa mulema, ati, ''nkhulonda telepa.'' Paponapapo amambombo ayafumakweweliwe nga aswepa.43Yesu amuchenjezya weliwe aleka apita. 44Ati kwe weliwe, utize ukanene umwi, kweni pitanga, ''ukayilanjizye kwe wasimapepo ngapano ufime inzuwi zino Musa wakomelezya kwe wonsi kuno kanonzi waswepa.''45Awapita wasasya ilandwe monsinye, achino chalesizye nu Yesu ukuya mukaya kalyanye ukuwa alanga ali wenga ukuvwama. Ukuwa awanthu awavule awaya kweweliwe awafuma monsinye.

2

1Lyo kwapita amanda amatichi, Yesu anyochela ku Kapenamu, amazwi yakwila monsi kuno Yesu walinji mung'anda. 2Awanthu awavule wawungine kweneko awizula mung'anda yonsi, namumulyangonye namasyo, ayasowela kumwi, Yesu wawawazizyanga ilandwe zima.3Awanthu wano wasenzile umunthu wino walwazile ichinthendya wamutwalanga kwe Yesu. 4Umulandu wiwumba, awapotwa awapotwa ukufisya umulwale weyo kwe Yesu. Achaleka awasasula pamusonje papela wulunga, apano Yesu walinji5Yesu walola isuwilo lyawo awanena ati ku mulwale, ''mwanane, amawembuko yako yatetelwa.'' 6Wakawalika wamwi wisile pambali, awakwelengania mumyenzo yawo, 7''Ngamuno chani chino akuvwanjila Leza umusamu wonye woo! Pasi umunthu wumwi wino angateteliwa uluwembu nkhani e Leza wenganye nsu?''8Paponye e Yesu mu muzimu wakwe amanya amelenganio yawo. Awanena ati, '' Ngamuno chani chino mukwelengania ivintunye vyoo mu myenzo yinu? 9Wuzye mukuti achinthu ichipepuke ukunena umunthu wachinthendya weyo ukuti, 'amawembuko yako yatetelwa' pamwi ukuti, 'katuka senda ichitala chako uwapita'?10Pakuti mumanye ukuti umwanamunthu ali namaka munsi ayakutetela amawumbuko, apo ati kuwa chinthedya, 11'' Nkukunena nkhuti, katuka, sendi chitala chako uye kumwinu.'' 12Paponapapo akatuka asenda ichitala chakwe afuma mung'anda aliwilila, wonsinye awazunguka awamutunvya Leza awatusitela tulole ichamwata woo.''13Yesu akatuka aya mumbali ye sumbi waku Galileya swinyeye iwumba ali mukonkha weliliwe atalika nukusambilizya. 14Pano waputunsonga uwa e kasontchezya uwamusonkho, e Levi umwana wakwe Alufeyo wisile mung'anda ye kasontchezya apo ati, '''nkhonkha." Akatuka amukonkha.15Yesu wakatuka ukuya mukulya ichakulya mung'anda yakwe Levi apo iwumba likulu liya kwe wakasonkhezya uwamusonkho, nawawembu, wikala apaliponga nawa sambilizi. 16Pano awakawalika wamasundo wano walinji awa Falisi, walola Yesu kuno walyanga ichakulya nawawembu nawa kasontchezyamusonkho, achaleka awawuzya awasambilizi wakwe awati, ''Ngachani chino akulya nawanthunye wawoo?''17Walile Yesu wivwa awatolela ati, ''awapuma wasilonda ing'anga; nkhandi awalwale. Nthatunjila ukwita awalungamane, nkhandi awawembu.''18Awasambilizi akwe Yohani paliponga nawa Falisi wasozile ichakulya. Awanthu wamwi awaya kwe Yesu awamuwuzya wati, '' Ngamuno chani chino awasambilizi wakwe Yohani wakasola kweni awako wasisola?'' 19Yesu awatolelela ati, '' Wuzye esiwinga angikala nanthi kulya awe; ponsinye po ali esiwinga afwile ukulya.20Amanda yalifika pano nawinga aliyiza mukusendwa siwinga mumanye yayo, mumandanye yayo walisolezya. 21Pasi wino akasuma nukuwika ichigamba pilaya ipya kano ngawufyumiapo, ichipya kuchikali.22Pasi nanthi wumwi wino angasanzinkhania umutawa uwupya nu wukali. Ndiwachita wowonye wa mutawa wangalepuka. Kandi umupya kumupya.23Pawanda wa Sabata Yesu wapisile muvyalo nawasambilizi wakwe awatalika ukufyanula imitwe ya mphumba. 24Awa Falisi awati kwe Yesu, ''Lola, achani chino mukuwomba uwanda wape Sabata wuno isundo lyalesya.''25Watili kwe woliwo, ''Wuzye mutawazya chino Davide wachisile pano inzala yamulumile nawano walinji nawo. 26Achaleka winjizile munganda ya kwe Leza pano Biyata walinji wesimapepo mukulu, alya ichakulya chimichile isundo lyazumilizya wasimapepo ukuwe apo nawanthu wino walinji nawo?''2728E Yesu ati, '' Uwanda uwa Sabata wapanjizile umunthu, asa munthu uwakumupanjila Sabata.' Achaleka umwanamunthu awili mweni Sabata.''

3

1Yesu wanyochela ku Sinagogi, kuno kwalinji umunthu wikasa ikwinyanye. 2Awanthu wamwi walondanga ukunsumbichila Yesu walinji kokonye achaleka awalolechesya ukuti walole ndi angapozya wumwi pawanda wa Sabata.4Yesu anena uwikasa ikwinyane ati, ''Katuka zanga pankholelo.'' 3Ngapano awuzya awanthu ati, ''wuzye isundwe litu lyatuzumilizya ukuvwa pamwi ukonona; ukupususya pamwi ukuwulovya?'' Ukuwa awasowa ni chakuvwanga.5Ala Yesu wawachecheta awavitilwa, ukuwa pamphindi yoyo anyoka awlolela inkhumbu ichilanda achimulema amuno walinji awanthu watumbe awawipe, achaleka anena umukwinyane ikisa ati, ''tambalika ikasa lyako.'' Atambalika ikasa lyakwe aliwa ichete. 6Awa Falisi wafuma mwenemo nanthi kuzinguluka awaya awasunkhana nawanthu wakwe Herodi wamwi awavwamba ukuti wakome Yesu.7Apo Yesu, nawasambilizi wakwe, awaya kwe sumbi wakwe Galileya niwumba kulu alimukonkha wafumile ku Galileya namwe Yedeya 8namwe Yerusalemu na munsi ya Idumeya na munsi yinji iyamumbalama mwe Yorodani nu twaya tuno twapalamine nu Taya nu Sidon. iwumba kulunye lino lyayile kwe Yesu, muno wivwile vino Yesu achitanga.9Iwumba lyakuzile kutaluvile achaleka Yesu anene awsambilizi wakwe ukuti wamusenganizye uwato, ilyakuti awanthu watize wamititichizye. 10Wapozizye awanthu awavule nawalwale wonsi awalanga wakusenjelela wakuya kwa kweliwe ukuti wakamukumvye.11Napano wano walwele imizimu miwipe wamuweni, awapona pankholelo pakwe weliwe, awapunda wati, '' we mwana wakwe Leza.'' 12Yesu akomelezya imizimu miwipe nkhaninye ukuti ita muwumbula.13Ngapano Yesu akwela umwamba, ayita wano walondanga, awaya kweneko. 14Asola awanthu ikumi na wawili (awita awa positole) ukuti wawa nawe, awatume pakukukawizya, 15swinya wasi wawe namaka ayakuwinjila imizimu miwipe. 16Waa awano wasozile ikumi na wawili; a Simoni wino swinya Yesu wamwisile ilya kwa Peteri;17Ayita Yakobi, nu Yohani umunyina awana wake Zebediya, wano wawita Boanejesi, lino likusula ukuti awankuya; 18ne Andreya, Filipu, Bateromeyu, Mateyu, Tomasi, Yakobi mwana Alifeyo, Tadeyu, Simon umuchintchile, ponga 19ne Judasi Esikaliyoti wino wamukutilizile e Yesu.20Apano waya kung'anda na wanthu awavule aakolonganikwa swinya achalenga awanthu wavilwe ukulya umukate. 21Po ulupwa lwivwa wayile ponga awamulema pakuti welenganianga ukuti sawati, ''awapena.'' 22Wakawalika wano wafumile mu Yerusalemu awati, ''wee walemwa numuzimu umuwipe uwe Belizebulu'' munzuto zya kwe chiwa cha imizimu imiwipe akusamazya imizimu imiwipe.''23Yesu wawisile kwaweliwe awanena wati, '' mumilumbe nga satatana angayiwinga wuli?'' 24Nanthi uwufumu wapaunkhana utanga wimilile. 25Ing'anda ndi yapaunkhana itanga itwalilile.26Nanthi e satana waikatuchila wenga nukuyipaukania, atanga yimilile, avyo afika pa nsilo. 27Pasi nanthi wumwi wino anginjila mung'anda ya munthu wa maka nukwiwa iviya vyakwe suka ndi watela anyepa umunthu wamaka weyo, apano angasapa ing'anda yakwe.28Nakauzyenye nkhuwanena mwemwe, mwewana wa wanthu imbembu zyawo zilitetelwa niviwipe vyonsi vino wavwanga, 29kweni kwe wino wiza wavwanjila Umuzimu Mwimichile uluwi atangatetelwe amuno lyo watula uluwembu lwa muyayaya. 30Yesu wavwanzile vyoo mulandu wavwanganga, '' ali nimizimu miwipe''31Apano unyina we Yesu nawanyina wizile palonde awimilila. nukutumilizya wamulonda ukumupa umulandu. 32Iwumba lya wanthu aliliwizya awamunena ati, '' e nyoko nawa nyoko wimilizile palonde, wakukulonda''33Yesu atolelela ati, '' nge mayo weweni? nga awana witu awaweni? 34Atalangania pawanthu wano wisile wamuliwilizye ati, ''Lolani waa awali wamayo nawana witu!'' 35Amuno wensi wino akachita ukulonda kwakwe Leza, awili mwana witu, ni nkhazi yane, ne mayo.''

4

1Swinya atalika ukusambilizya mumbali mwakwe sumbi, apo iwumba ikulu lyawanthu alimuwunganila. Akwela muwatowuno walinji mumbali mwe sumbi, ayikala muwato. Iwumba lyonsi lyalinji mumbali mwakwe sumbi. 2Awasambilizya ivinthu ivivule mu milumbe, apo mukusambilizya kwakwe, vyoo avyo wavwanzile kweweliwo.3''Teyelezyani! Umulimi apita ukutanda imbeyu yakwe. 4Pano watanda, imbeyu yimwi ayiponela munzira, inyunyi azizya azisola. 5Imbeyu yimwi ayiponela pamawe, pano patalinji umusili uwuvule. Paponye ayimela nokuzimba pano yitalinji numusili wuvule pansi.6Aliya ilanzi alikwela, alyocha imbeyu yino yamezire, amuno imisisi itinjizile nkhani ukuti ikale ayikala. 7Imbeyi yinji ayipaona pakasi pa miti yamyunga. imiti yamyunga ayikula nukuyititilizya, apo yitalinji nivikomwa.8Yinji imbeyu ayipona pamuvundo ayimela ayikula aicha nukucha yimwi amakumi yatatu, yimwi amakumi mutanda, nayinji umwanda nukuchilapo.'' 9Yesu awawuzya swinya ati, ''wino ali namakutwi ayakwivwila, leka ayivwe!''10Pano Yesu wasyala wenga, wano walinji kupipi naweliwe ponga nawikumi nawawili awamuwuzichisya ukuti awanene izya milumbe. 11Awanena ati, '' kwe mwemwe chapelwa ukumanya ivifisame vya mwiyulu ivya kwe Leza. Suka kwewawo awakunzi vyonsinye amilumbe, 12akuli kuti pano wakulola, ee wakulola, kweni watakulolechesya, swinya ukuti panowakwivwa, ee wakwivwa, kweni nokwiluka, amuno ndiwangawa woonye waye kwe Leza awatetele.''13Awanena ati, ''Dutakwiluka umulumbe woo? Ngapo mwandi mwize mwiluke wuli imilumbe yonsi?'' 14E katanda akatanda izwi. 15Wanye waa awano wali munzira mo izwi likatandwa, ndiwivwa, satana paponye ayiza nukusenda amazwi yano yatandwa kwe weliwo.16Nawaa ayili mbeyu yoyatanzilwe pa mawe; Ndiwivwa amazwi, nanthi kuzimbanye wakalipochelela nichimwemwe. 17Kweni wasi nimisisi mweweliwo, kweni wakakwikala pampindi inthichi. Pakamphindi pano inthamyo nukuyimba ndivyafika mo wali namazwi, imphindi yoyonye wakapona.18Swinyanye wanji awaa wano watanzirwe pakasi pa myunga. Awali wawo wanondiwivwa amazwi, 19kweni akusayilila kwa vya munsi moo, iyakukunda insao, nukulonda kuwipevukwa vinthu vinji akutitichizya amazwi ayakana ukucha. 20Wawo wano wanzilwe pamuvundo awawo wano wivwa amazwi, nukuyazumilizya, nga ayakoma ivikoma amakumi yatatu, amakumi mutanda, nanthi pamwi umwanda ukonjelezya penepo.21Yesu awanena ati, ''Wuzye mukawika inyali mukasi mung'anda amuyiwika mu chise pamwi pansi pachitala? mukakwiza nayo mu ng'anda mukuyiwika pachikowochelo chanyale. 22Amo pasi chimwi chino chafisama chino chitaliwa palwenze nukuloleka, swinya pasichimwi ichankhama chino chitaliloleka palwenze. 23Nanthi kuli wumwi wino ali namakutwi ayakwivwila, leka ayivwe.''24Awawuzya ati, '' Muwateyelezya ichete vyomukwivwa, amo amasundo yomukawomvya ayo waliwomvya kwe mwemwe, swinya waliyonjelezya nakwe mwemwe. 25Amo wensi wino wali navyo, kwa weliwe walimonjelezya na vinji, swinya we asinacho, nacho alinachonye walimupoka.''26Swinya avwanga ati, '' Uwufumu wakwe Leza tungakolania numunthu wino akutanda imbeyu yakwe muchalo. 27Akalala uwusiku nukukatuka lyo kwacha, apo imbeyu ayimela nukukula, napano atamanyile nga vyawa wuli. 28Insi yikamezya impumba kwa yonga: Ukatalika ulunsanga, amafwa yakutalichila, apakonkha umutwe nga iyenecho. 29Nanthi imphumba zyakula, paponapapo atuma awakusinza amo umusinzo wafika.''30Swinya ati, '' Tungakolyania nachani uwufumu wakwe Leza, pamwi umulumbechi wino tungawomvya pakulondolola? 31Chili navyo imbeyu iyamuzimwa, yino ndi yatandwa yikawa akambeyu akatichi patumbeyu tonsi pansi. 32Kweni ndikatandwa, yikakula nukuwa inkhulu ukuchila ivyakutanda vyonsi mu vyalo, yikamezya insamba inkulu, mo inyunyi izyamupela zingazenga mwenemo ivisalanzo muvisawu vyawo.''33Mumilumbe imivule ndivyo yoo avwanga amazwi kweweliwo, ukulingana na muno wakwivwila, 34atavwanzile kwe weliwo aleka ukuwomvya imilumbe. Lyo wasyala wenga, alondolola vyonsi kuwasambilizi wakwe.35Uwandanye woo, pano amanguzi yafika, anena kwe weliwo ati, '' Tuyani tupite kumbali yinji.'' 36Nga awaleka iwumba na Yesu walinji mwenemo, vyo ali mulanye muwato. kwalinji amawato yanji yano yapisile ponga nawe. 37Paponapapo ichipunga chamuza uwukalambane achikatuka nukuma ku wato, namang'wimbi ayasamphuchila muwato, ukusyala katichi uwato aminzi ukwizula.38Kweni Yesu mwenecho walinji kunsyalichilo kuwato, alala muchakulalila. Awamuziusya awti, ''Musambizi, mutakulola ukutu twawafwa?'' 39Anyamuka, akalipila ichipunga nukuti kwe sumbi, ''Umutende! Myalala!'' Apo umuza awuleka, apo akuwa myaa.4041Swinya anena kweweliwo ati, '' Achani cho mukutina? Muchili musi nisuwilo?'' Awizula ninthete nkhaninye swinya awawuzania ukuti, '' nga swinya weweni wee, amo numuzanye ne sumbi vikamwivwila?''

5

1Nga awaya mumbalama yakwe sumbi ku chiputulwa cha . 2Ala pano Yesu wafuma muwato, zuwazuwa akwiza kwe weliwe umunthu wino wafumile ku manda wino walinji ni mizimu miwipe.3Umunthu wino wikalanga ku malalo. Awanthu wapotwanga ukumunyepa, niminyololonye. 4Wanyepwanga imphindi mvule niminyololo. Waputulanianga iminyololo, wakontholanianga navino wamunyepelelanga kweneko. Kutalinji nanthi wumwi wino wanga amuleme.5Uwusiku wonsi numusanya wikalanga ku malalo namu myamba, walilanga nu kuyilembanianga na mawe amakole. 6Pano walola e Yesu apatali, amusamalila afika amusokowalila.7Alila nkhani nizwi kulu, ''ningakuchitila chani Yesu mwana wamwi Lewelewe e Leza? Nkhukulenga mwekwe Leza umwenecho, ati utakati unjonone.'' 8Pakuti watinji kwe weliwe, ''Fuma mu munthu wee, we muzimu wuwipe.''9Amukolowozya ati, ''Izina lyako weweni?'' Amutolelela ati, ''Izina lyane ne Liumba, pakuti swe wavule.'' 10Atwalilila ukumulenga Yesu ukuti atakize afumye imizimu munsinye yoyo.11Nomba kwalinji iwumba lya kapoli lyalyanga mumwamba, 12apano imizimu imulenga ukuti, '' Tutume mwa kapoli, leka twinjile mwenemo.'' 13Apano ayizumilizya; imizimu miwipe ifuma iyinjila mwakapoli' awasamala awichilila umwamba awaponela mwe sumbi, imphendwa ya wakapoli wano wamwezile mwe sumbi kwalinji 2000.14Wawo wano wachemanga wakapoli awasamala awaya awavwanga chino chichisilwe mukaya na munsi yawo, apano awanthu awaya mukulola vino vyachitisile. 15Apano awaya kwe Yesu apano awalola umunthu wino walinji ni mizimu iyiwipe, nga umunthu wino walinji nimizimu iyiwipe, ayisile paponye, wazwitwe apano mumenganio yakwe amazima; apano atina.16Wawo wano waweni chino chachitisilwe ku munthu wamizimu miwipe awawuzya pamulandu na cholicho muwulondolozi, swinya awawuzya pamulandu nawa kapoli. 17Apano awatalika ukumulenga ukuti afume mukaya.18Pano winjilanga muwato, umunthu wamuzimu wuwipe amulenga ukuti awe nawe. 19Nomba e Yesu ata zumilizizye, apano ati kwe weliwe, '' Pitanga kung'anda yako naku wanthu wako mukawawuzye vino Imfumu yiwomvile kwe wewe, navino akulanjizizye inkhumbu.'' 20Nga apita atalika atalika awalumbilila mu malo ivinthu vikulu vino Yesu wachisile kwe weliwe, nawonsi awazunguka.22Pano Yesu walamba swinya kumbali yinji muwato, iwumba kulu alimiliwilizya, pano walinji mumbali ye sumbi. 21Apano wenga uwa nthunguluzi zya Sinagogi izina lyakwe Jayilosi ayiza amulola, apona pamanama yakwe. 23Awalenga swinya ati, '' Umwana wane umukazyana ali papipi nukufwa. Nkhulenga zanga uwike amakasa pakwe weliwe alyakuti apole awa nuwumi.'' 24Apano apita nawe niwumba alyamukonkha awamupalamila papipi.25Apano umwanachi walinji penepo wino wafumanga uwazi pamyaka ikumi na yiwili. 26Wayimvile nkhaninye wasing'anga wavule nukusumba vyonsi vino walinji navyo nomba indwala yapitilizile. 27Pano wivwile ichimanyisyo pamulandu nu Yesu, amukonkha munsizi mwi wumba nga alema umwinjila.28Pakuti watili, '' Ndi ningalemavye umwinjilo, nandi mpole.'' 29Ala walema, ukufuma kwa wazi akuleka, ayivwa umuwili wakw ukuti wapola kundwala.30E Yesu mwezuwazuwa ayizuka ukuti amaka yafuma mwe kwe weliwe. Apiluluka kwiwumba ati, '' weweni wino wankhumya ku mwinjilo?'' 31Awasambilizi wakwe awati kwe weliwe , '' Lolani awanthu wano wakuliwizizye, apano mukuti, 'weweni wawakumya?''' 32Nomba Yesu alolechesya azyunguluka ukuti weweni wachiomvile.33Umwanachi amanya chino chachisilwe kwakwe weliwe atina azakaza. Ayiza apona kwe weliwe amuwuzya ichisinkha chonsinye. 34Ati kwe weliwe, '' Mukazyana, isuwilo lyako lyakupozya. Pita umutende pola kundwala yako.''35Pano achili akuvwanga, awanthu wamwi awiza ukufuma kunthunguluzi zye Sinagogi, awati, '' Umwana umukazyana afwile. Ngachani chino ukutwalilila ukutamya umusambilizya?''36Ngapano Yesu wizile ayivwa ilandwe lino lya vwanzilwe, ati kunthunguluzi zya Sinagogi, '' Utakati uwatina. Suwila.'' 37Atazumilizye nanthi wenga, suka e Petulo, Yakobi nu Yohani, awanyina ne Yakobi. 38Awiza afika pang'anda ya nthunguluzi iya Sinagogi alola awanthu awavule wakupanga ichongo; walila ngawakupundisya.39Pano winjizile mung'anda, alanda kwe weliwo, '' Achani mukuyilizyania mukulila chani? Umwana atafwile ukuwa alazile. 40Awamuseka. awafumizya panzi asenda eyisi, enyina wamwana nawano alinji nawo, ayinjila aya pano umwana walinji.41Wasenzi ikasa lya mwana wamunena ati, ''Talita Kumi'' chino chasulanga, 'mukazyana, inkhuti kwe wewe katuka.'' 42Paponapapo umwana ayimilila, awapita pakuti walinji ni myaka ikumi na yiwili. Paponapapo awazunguka nkhaninye. 43Wizile awalesya ukuti patakawe uwakumanya pe choo. Awanena ati, '' Mupani chimwi ichakulya.

6

1Afuma kukaya ko walinji aya ku kaya kakwe, nawasambilizi wakwe awamukonkha. 2Awula uwanda wa Sabata wafika, watalika ukuwasambilizya mu Sinagogi. awanthu awavule wivwile awazunguka awati, ''' Azanile kwinye imisambilizye yoo? Ngamanochi yano yapwa kwe weliwe? Ngavizungusochi vino akuwomvya namakasa yakwe?'' 3'' Wuzye wee asawekawazu wamiti, e mwana Mariya umunyina wakwe Jakobi ne Yosesi ne Yuda ne Simoni? Wuzye inkhazi zyakwe zisikwikala nasweswe monyemoo?'' Wizile awapunuzya umulandu wakwe Yesu.4Yesu awanena ati, '' Umutumwa asichindikwa mukaya kano wikala.'' 5Atalinji nukuchita chimwi ichamaka ukufumiavye ukuwika amakasa pawalwale nu kuwapozya. 6Wizile azunguka ukunthasuwila kwawo. Apano waya kutwaya tunji ukusambilizya.7apano wawita swinya awasambilizi wakwe ikumi nawawili awankhania wawili wawili, awapa amaka amaka ayakuchimvizya imizimu imiwipe, 8Apo wawakomelezizye ati, '' Mutakasende nanthi chimwi ichakulya paulendo, kano insonzo nthupu, nanthi amukate, nanthi kusenda indalama mwitumba. 9Lelo muzwale indyato, swinya mutazwale amalaya yawili.10Awanena ati, '' Ndimwiza mwinjila mung'anda yimwi amwikala momonye.'' 11Akaya konsi kokataliwapochelela nanthi kuti wivwe pakufuma pa masyo, syalani mwakuntha itukumbu kumatamba alyakuti luwe lusimichizyo kwakwe woliwo.12Wafumile nukutalika ukuwizya kuwanthu ukuti watontholokwe ukufuma kuluwembu. 13Wakalipizile imizimu imiwipe, nukuwapakazya amafuta nukuwapozya awalwale.14Imfumu Herodi ayivwa wonye, pakuti izina lya kwe Yesu alivwika insi yonsi. Apo wamwi watinji , '' We Yohani kabatizya azyulupusile, acho vyonsi vino akuwomba vikutuzyungusa.'' 15Wamwi nawo watinji , '' We Eliya.'' awanji swinya watinji antchimi, nge antchimi imphindi zyakali''16Walile Herodi wivwa ndivyo wowo watili, ''Yohani we namuputuzire umutwe wazyululupusile.'' 17Vyo Herodi atuma ukuti wamuleme Yohani ukumutwala kuchifungwe pamulandu wakwe Herodiya (we walinji amukamuzuna wakwe Filipu) mo wamutwite.18Yohani anena Herodi ati, '' Wewe chitayanine ukuti wala emuka muzuna wako.'' 19Nomba Herodiya wafuzilwe lyo wivwa alonda mukumukoma, nomba atawomvile wowo, 20Mo Herodi wamutinile e Yohani; walinji amulungamane swinya umutele, amusunga ichete. Awateyelezya kwe weliwe wizile afulwa nkhaninye, kweni ndiwivwa walinji ni chimwemwe.21Walile wafika uwanda wo wakwatizilwe Herodi apo wawasenganizizye ichakulya wasongowasongo awavita ni nthunguluzi zya mu Galileya. 22Umwana umukazyana we Herodiya wizile mukasi awachinila swinya wamusechelisizye Herodi nawalendo awa pa chakulya. Imfumu ayiti kumukazyana, '' Landa chonsinye cho ukulonda nandi nkhupe.''23Amulapila ati, '' Chonsi cho ungavwamba kwe nene, ndikupa, ni chiputulwa chimwi icha ufumu wane.'' 24Wafumile panzi walande kwe nyina, '' Wuzye ningamulenga chani?'' Watili, '' Umutwe we Yohani Kabatizya.'' 25Ukwambula ukuzimba wapitisizye ukunyochela kwe mfumu, akolowozya ati, '' Nkulonda wewe umphe nene, nombanye, umutwe we Yohani Kabatizya mulupe.''26Chochalenzile Imfumu yayilulumbusya, atanga akane mowalapizile pa chakulya cha weni. 27Apo imfumu yatumile wumwi uwavita amupatichizya ukuti wamuletele umutwe wakwe Yohani. E kalindilila aya amuputula muvigololo. 28Walesile umutwe wakwe palupe amupa umukazyana, nawe umukazyana apa enyina. 29Awasambilili wakwe wati wivwa choo, wizile wasenda ichitumbi nukuwika mumanda.30Awasambilizi wizile ponga ne Yesu nukumuwuzya vonsi vyowawomvile navyo wawasambilizizye. 31Apo watili kwe weliwo, '' Fumani pakwe mwenga nukwikala pa masyo yanji nukupuza kamphindi katichi.'' Mo awavule wizanga nukupita watalinji nanthi amphindi iyakulya. 32Apo wayile muwato kumasyo pakwe wonga.33Apo awalola wakupita, wawakolania, awawasamalila ponga pamanama mukaya, awasamalila ponga pamanama mukaya, awasamala awawalechelela. 34Lyo wafika pambali, awalola iwumba alifwila inkhumbu mo walinji ngati ang'onzi zyozi sinumucheni. Apo watalisile ukuwasambilizya ivinthu ivivule.35Lyo imphindi yasila, awasambilizi wakwe wayile kuweliwe nukuti, '' Yaa amasyo yoyayiwezile ni mphindi yasila. 36Watume wafume nukuya mutwaya totwaliwilizya umusumba ukukala vimwi vyo wangalya awenecho.''37Kweni awatolelela awati, '' Wapani vimwi ivyakuti walwe.'' Watili kwe weliwe, '' Tungaye tukale umukate uwakukwana imyanda amakumi yawili nukuwapa ukuti walye?'' 38Awawuzya ati, ''Muli nimikate yinga? pitani mukalole.'' Lyo wamanya, awati, '' Imikate yisano niswi ziwili.''39Awapatichizya wonsinye ukuti wikale pansi mutuwukutila pamasote awawisi. 40Awikala pansi mutuwukutila utwa myanda namakumi yasano yasano. 41Wasenzile imikate yisano ninswi ziwili, apunamila kwi yulu asalifya apo amontola imikate apa awsambilizi wakwe awuzya awasambilili wakwe wape awanthu. Asenda ninswi ziwili asankhania awanthu.42Awanthu wonsi awalyaawikuta. 43Awasenda utuvongonyo twa mikate, ivitundu ivyizule, ikumi lyonga na yawili nutuvongonyo twanswi. 44Awanthu wano walile ichakulya walinji imyanda ikumi imphindi zisano.45Paponapapo aleka awasambili wakwe Yesu awinjila muwato awakolela ukuya ku Betisayida, apano wasyala tuma iwumba. 46Watili wapita, wayile kumwamba mukupepa. 47Amanguzi uwato walinji pakasi pe sumbi, asyala wenga kuchitunthu.48Alola kuno awasambili watamikanga pakusika uwato, amuno umuza wawalungime, achaleka kumachacha mwepwi ayiza kuweliwo, apita papela pe sumbi, awa ngati akasi awapitilile. 49Ukuwa lyo wamulola akupita papela pe sumbi, awelengania awati chitumbu awapunda, 50umulandu lyo wamulola wasayile. Paponapapo alanzile awati kuweliwo, '' Simphani! Anene! Mutati mutine!''51Ayinjila mu wato mwe weliwo, nu muza awutekana. Awazunguka. 52Avyo watilusile imisumba chino yasuzile. Imyenzo yawo yawomile.53Lyo walamba, awaya munsi ye Genesareti, awanyepela uwato. 54Awala vino wafuma muwato, awanthu awamumanya nanthi kuzimba, 55Achaleka wasamalila munsi zyonsi awamutwalila wano walwile pavitala vyawo konsinye kuno wamwivwile.56Monsinye mutwaya muno winjilanga mutwaya namuno wakazizyanga. Wamulenganga ukuti waleme nanthi amwinjilo wakwe, wonsi wano wamulemanga awapozile.

7

1Awa Falisi nawa nawa Kawalika wamwi wano wafumile mu Yerusalem wawungine ponga.2Awalola kuno awasambilizi wakwe wamwi walyanga ponga mukate niviko, nokusamba mumakasa. 3(Pakuti awa Falisi na wa Yuda wonsi watalyanga nokusamba amakasa yawo, ukuti wasunge amasundo yawa kwasi wawo. 4Imphindi yino wa Falisi wafumanga kuno wakazizya, watalyanga pano watani wasambe mumuwili yawo, swinya vilipo vimwi vinthu ivivule wavipochelezile, swinya wakonkha vino wasazyanga ndivino ukupwiza izampindi kufumya inyungu ni mbale zino walilanga ponga nivipuna.)5Awa Falisi nawa sambilizi wakwe wawuzichizye kwe yesu, '' Ngachani chino awa sambilizi wako wataku konkha amasunde yawakwasi kweni wakulya umukate nokusamba mumakasa?''6Yesu awatolelela awati, '' Yeseya awanena kwe mwemwe ichete, mwewakachenjezya. Ngati vino chawalikwa ukuti, ' mwewanthu mukunzumilizya nimilomo yinu kweni imyenzo yinu yili ukutali nanene. 7Umuchinzi winu wuno mukumpha wusi nanthi chimwi, mukusambilizya imisundo yawanthu nimwikalile yawo.'8Mukasya amasundo yakwe Leza, amuwatonthela imisambilizye iya wanthu. 9E Yesu avwanga awanena ati, '' Mulininzila yamuchenjelo yaku nkhanila yamuchenjelo yaku kankhamulila insundo lyakwe Leza, ukuti mwawomvya insundo zyinu! 10Musa watili, 'Chindika e wuso ne nyoko,' nga, wino akulanda uwuwipe we wisi ne nyina nadinye alifwa.'11Kweni mukuti, ' Ndi umunthu akuti kwe yisi n nyina, '' chonsinye chino ningavwilizwa a kobani ( akuli kuti, 'chipwa che Leza) 12swinya musimuzumilizya ukupanga chimmwi ichakwe yisi ne nyina. 13Tukulola ngati izwi lya kwe Leza lisi ni ntchito kweni amasundwe yitu yano awakwasi watulechela. Ni vivule mukuomba.14E Yesu ayita iwumba awanena ati, '' Yivwa kwe nene mwensinye swinya munjivwichisye. 15Kusi nanthi chimwi kunzi chino chinginjila mwe weliwe chingamufisya. Nga chino chikufuma mwakwe weliwe achino chingamufisya. 16Wino ali namakutwi ayivwe.17Pano Yesu waleka iwumba nga winjila mungánda, awasambilili wakwe wamukolowozizye ivya chili. 18Yesu watili, '' Muchili mutani mwivwichisye? Mutakulola ukuti, chonsinye chino chinjila mu munthu ukufuma kunzi chitanga chimufisye, 19umulandu chitangandi chinjile mumwenzo wakwe, kweni chikaya muwula wakwe apano chikaya choloni. Na mazwi yaa Yesu wati ichakulya chonsi chilichete.20Yesu watili, '' Chino chikufuma mukasi mwe munthu achino chikumufisya. 21Amuno mukasi mwe munthu, ukufuma mumwenzo, kukakwiza amelengania mawipe aya mukolelela, kukuzentha, uwakapoka, uwachikoma, 22uwuzelele, ukufuka, nukuchita iviwipe ivyamisango misango, ukuchenjezya, ukukwelengula, uwuzuwa, ichinenenia, ichilumba nu wuwelewele. 23Vyonsinye iviwipe vyoo vikufuma mumunthu, avimukombezya.24Yesu akatuka aya kunsi yino yapalamine nakaya ka Taya na Sidoni. Aya ayinjila mungánda, nanthi kulonda wumwi amanye ndi walinji kokonye, ukuwa naponye atavwamile. 25Paponapapo, umwanachi wino umwanakwe alinji nu muzimu uwuwipe ayivwa ivya kwe Yesu, aya kweneko nanthi kuzinguluka, afika apona pamanama yakwe. 26Nomba umwanachi weyo walinji a mu Giriki, umu Sayilofonisha. Alambilizya Yesu ukuti afumye umuzimu wuwipe mumwana wakwe.27Yesu watolelela ati, '' Tutele tupe awana ichakulya pakutalika. Asa chizima ukusenda ichakulya cha wana ukusumbila imbwa.'' 28Apano umwanachi atolelela ati. '' Nadi, mfumu, nimbwanye ngayikala papipi napana awana wakulya, yikalya vino vikupona.29Ngapano, Yesu amunena ati, '' Umulandu wa vino wavyanga, pitanga kumwinu. Umuzimu uwuwipe wafumwa mu mwana wako.'' 30Wayile kumwawo wazanile uwana alazile pachitala, umuzimu uwuwipe wufumile.31Yesu afuma munsi yino yipalamine ne Taya, wapitana ukuchila Sidoni ukuya kwe sumbi we Galileya ukufika mu Dekapolisi. 32Wamwi awamutwalila umunthu wino walinji we puli swinya wewiwi, awalambilizya Yesu ukuti awike ikasa lyakwe pe weliwe.33Achino Yesu amusenda wenga palwakwe, amufumya piwumba aya asomfya iminwe yakwe mumakutwi ya munthunye weyo, aswila amati akumvya ululimi lwakwe wino walinji wewiwi. 34Ngapano Yesu apunamila mwiyulu, ufutayika ayisya umwenzo, awati kwe weliwe, ''Efuphata,'' achili kuti '' Iyula!'' 35Paponapapo amakutwi ya munthu ayafunduka, nululimi lwakwe alusapuka atalika atalika ukulanda ichetenye.3637Ngapano Yesu awakomelezya wonsi ukuti watize wavwanga chochonye kumunthu wumwi. Kweni pano wawakomelezyanga, apo nawo wapunda nkhani. Awanthu awazunguka, wavwanga wati, '' Vyonsinye wawomba ichetenye. Akuleka nawakutwi wakwivwa, nawa wiwi wakuvwanga.''

8

1Mumanda yayo, kwalinji iwumba likulu swinya watalinji ni chakulya ichakuti walye. Nga Yesu ayita awa sambilizi wakwe nga awanena ati, 2''Ichilanda chandema nkhaninye kuwanthu waa amuno wikala nani amanda yawa yatatu kanonzi wasini chakulya nanthi chimwi. 3Nga chakuti ningawawezya ukuti wanyochele kumisolo yawo nanthi kulya, wanganyuluka pakuwela muzanzila. Amuno wamwi wafumile kutali.'' 4Ngawasambilizi wakwe awatolelela awati kwakwe weliwe, ''Wuzye akwinye kuno tungawuzana umukate mumphanga yalupalang'ang'a ndivino moo ukuti awanthu waa walye wikute.''5Nga awakolowozya ati, '' Nga muli ni mikate yinga?'' Awasuka awati, ''Munenula mbali (7). 6Ngawanena iwumba umwakupatichizya ati yikalani pansi. Nga asenda imikate yoyo munenula mbali asalifya, nga amontola. Awapa awasambilizi wakwe ukuti walele iwumba, avyo awasambilizi wachita wowonye.7Swinya walinji ninswi nthichi, ukufuma papo asalifya, awapatichizya awasambilizi ukuti wape awanthu. 8Nga walya awikuta, awasola nimvongonyo zino zyaponanga pansi, ivitundu munenulambali ivikulu. 9Kwalinji awanthu awakuyana imyanda ikumi imphindi zini (4000). Avyo awtuma ati pitanji. 10Mwezuwazuwa akwela muwato ponga nawasambilizi wakwe, nga awaya muvipya vya kaya ka Dalamanutha.11Apo awa Falisi awapanzanie ivya kumwelezya. Achaleka awamunena ukuti achite chimwi ichizungusyo ichakulanjizya ndi uwufumu Leza ali nawe. 12Achuchutika mumwenzo wakwe nkhaninye nga awanena ati, ''Wuzye ngachani chino inkhwatwa yoo yikuvwamba yimanye ichimanyikwilo? Nkhuwanena ivisinkha mwemwe ukuti, pasi chimwi ichimanyikwilo chino chilipwa kwe mwemwe kunkhulo yoo.'' 13Avyo awasya afumapo aya ayinjila mu wato swinya, nga aya kumbali yinji.1415Avyo awa awasambilizi wiwilizile ukusenda umukate watalinji nanthi kamwi akakulusya pekonga akamukate muwato. Apano awalanjilila, ati, ''Muwe aminso, nukuchenjela ku mutawa wawa Falisi nu wakwe Herodi.''16Awasambilizi awapanzania wonganye, '' Umulandu muno tutasenzile umukate.'' 17Yesu walanga amanyile kali pakwe vyoo, nga avwanga kwe woliwo ati, '' Ngachani chino mukupanzania muno musi nichakulya cha mukate? Wuzye mutani mumanye? Mutani mwiluke? Wuzye imyenzo yinu mutani muwe namano?18Aminsi muli nayo, wuzye mutakulola? Amakutu muli nayo wuzye musikwivwa? Wuzye mutakukumbuka? 19Pano namontholanianga imikate yisanu pakasi piwumba lwawanthu imyanda ikumi imphindi zisano (5000), wuzye avitundu vinga vino mwasenzile'' Nga awamutolelela awati, '' Ikumi natuwili''20Pano namontholanianga imikate munenulambali, kuwanthu imyanda kumi imphindi zini, wuzye ivitundu vinga ivyamvongonyo ivya mukate vino mwasenzile?'' awati kwe weliwe, ''munenulambali.'' 21Nga avwanga ati, '' Wuzye nanombanye muchili ukwivwichisya?''22Nga awiza ku Betisayida. Avyo awanthu wakulyanye awiza nu munthu wino walinji anthonkho kwe weliwe, nga inthonkho ayilenga kwe Yesu ukuti amuleme. 23Yesu alema inthonkho namakasa nga awamukolelela awafuma mukaya, Nga Yesu aswila amati muminso yanthonkho, awika amakasa yakwe pe weliwe amuuzya ati, '' Wuzye ukulola chimwi?''24Nga alola mupela, avwanga ati, ''Nkhulola awanthu ngati amiti yino yikuzyelenguka.'' 25Nga Yesu nayoka awika amakasa yakwe pa minso yanthonkho, nga umunthu alolechesya nkhaninye, aminso yakwe ayapola, alola ivinthu vyonsi ichete. 26Yesu amunena ati yanga kumwinu nukumukomelezya ukuti, '''utize unyochele mukayaka naswinya.''27Yesu afuma mukaya ponga nawasambilizi awaya mukaya ka Sizeliya Filipi. Lyo wali munzila awakolowozya awasambilizi wakwe, '' Wuzye awanthu wakuti ne weni?'' 28Awamwasuka awati, '' Yohani Kabatizya. Wanji wakuti, 'Eliya', nga swinya wanji wakuti, 'we wumwi wawa nthumwi.'''29Ngawakolowezya woliwo, '' Nga mwemwe mukuti neweni?'' Apano Peturo avwanga kwe weliwe ati, '' Wewe we Kristu.'' 30Yesu awachenjezya woliwo kusikwenza ukunena wumwi ivya kwenene.31Nga atalika ukuwasambilizya ukuti umwana wa munthu afwile ukuyimba nkhaninye, swinya wasongo wamukaya, nawazyamfumu, nawachemi nawa Kawalika wamasundo, nga wamukome, palipita amanda yatatu ali zyulupuka. 32Achaleka awanena ichetenye. Nga Peteri asenda Yesu kumbali atalika ukumukalipila.33Yesu apiliwuchila kuwasambilizi wakwe nga amukalipila Peteri ati, '' Fuma paa, we satana! Amelenganio yako ayano yatakusakamala ku vya u Leza, ukuwa wasakamala nivinthu ivy wanthu.'' 34Nga ayita iwumba ponga nawasambilizi wakwe, nga awawuzya ati, ndi wumi akisi ukwiza kwe nene wazipila ayiwilila umwenecho, asende uwuchingane wakwe, ankhonkhe.35Ndi wensi akulond ukutula uwumi wakwe aliwulovya, swinya ndi wensi wino ukulovya uwumi wakwe muno anene swinya alilandwe zima aliwuzana. 36Wuzye umunthu angafungulachi ndiwawa ninsi yonsi ukuwa alovye uwumi wakwe? 37Patawa chimwi chino umunthu angakawunkhania nu wumi wakwe?38Amuno wensi wino wafwila nene insoni na na mazwi yane mumphindinye yoo imbipe iykukana manya Leza, nawe Umwana wa Munthu alimufwila insoni pano wiza wiza mukuchindamikwa kwe Tata wakwe nawangelo awimichile.

9

1Wavwanzile kwe weliwo, '' Nichisinkha nkhulanda kwe mwemwe, '' Paliwamwi mwe mwemwe wano wimizile paa watalifwa watani walole uwufumu we Leza wukwiza namaka.'' 2Papita amanda masano na lyonga, e Yesu wasenzile e Peteri , Yakobe ne Yohani apita nawo pa mwamba papela, awasye wonga, e Yesu wizile waya pankholelo pe weliwo. Apo wapiluwuka paminso ya weliwo. 3Ivizwalo vwakwe aviwala nukulangalila nkhani nkhaninye ukuchila ukulangalila konsi munsi moo.4Apano Eliya ne Musa walolesile kwe weliwo awalanda ne Yesu. 5Peteri awatolelela alanda kwe Yesu, '' Kasambilizya, achizima kwe sweswe ukuwa paa, lekani tuzenge insaka zitatu, yonga yemwemwe, yonga ye Musa na yimwi ye Eliya.'' 6( Pakuti atamanyile ichakuti angalanda, pakuti walinji ni nthete.)7Iwinga aliza kupichila wonsi. Apano amazwi ayayivwika ukuma mwiwingo, '' Wee amwanane umukundikwa. Mwivwanji. 8Umwakwiwuchizya napaponapapo, awatalangania, ukuwa nanthi kulola wumwi swinya kweni e Yesu.9Pano wikanga ukufumila pa mwamba, awapatichizya awanena ati mutakawuzye wumwi pa vino mwalola ukufichila Umwana wa Munthu azyulupuka. 10Avyo wasunzile inkhama nukutwalilizya uku vwanzania ichipiliwulo pi lizwi lya ''kuzyulupuka.''11Awakolowozya ati, ''Ngachani muno awakatalika wakuti e Eliya alitalichila ayize?'' 12Awatololela awati, ''E Eliya aliyiza ukunyosezya vyonsi panthaliko. Amulandu muno chawalikwa ukuti Umwana Wamunthu achula muvivule nu kuyimba? 13Kweni nkhuvwanga kwa kwe mwemwe ukuti e Eliya wafika, awachita chonsi chiwalondanga kwe weliwe, ndi vino vyawalikwa kwa kwe weliwo.14Lyo wiza kuwasambilizya, wizile walola iwumba kulu aliwaliwilila, pano awakawalika awaawapazikana nawo. 15Pano wizile lola e Yesu, iwumba lyonsi alizunguka awasamalila kwe weliwe nu kumulamuka. 16Awuzichisya awasamblizi, '' Achani chino mukupazikana pachani?'17Wumwi uwa mwiwumba atolelela ati, '' Musambilizya, nalesile umwanane uwa chonsi wino ali numuzimu uno ukamulesya ukuvwanga. 18Ukamulema nukumuponia pansi, afumia itatafulo ku mulomo nukusya amino, awayumilila. nalenzile awasambilizi wako ukuti wayifumye awa potwa.'' 19Awatolela ati, '' Mwenkhwatwa iyasita isuwilo, pakamphindichi pano nene fwile ukuwa namwemwe? Pa kamphindichi kano ndiwajimbilizya na mwemwe? Muletani kwenene.''20Walesile umulumendo kwe weliwe pano umuzimu wizile lola e Yesu, paponapapo ichizilisi chimulema. Umulumendo apona pansi ngafumya itatafulo kumulomo. 21Yesu amutolelela e yisi ati, '' Papita imphindichi pano awawa nge woo?'' E yisi atolelela ati, '' Kutalichila kuwutichi wakwe. 22Imphindi imvule chamusumbilanga pa mulilo pamwi muminzi nukumuvwambilizya ukumonona. Nanthi mungachita chimwi, tufwilani uwila twavani.''23E Yesu awamutolelela ati, '' Nga ukulonda, ichinthu chonsi chingachitwa ku munthu wino ali nisuwilo.'' 24Paponapapo e yisi wa mulumendo apunda ati, '' Nkhusuwila! Njavwani ukuwula isuwilo kwane!'' 25Pano e Yesu walola iwumb likumusamalila, wizile kalipila imiziu miwipe ati, '' Umuzimu we chiwiwi ne khutwi, nkhukupatichizya fumamo mwe weliwe, utayinjile mweweliwe swinya.''26Wizile alila nkhani mulumendo apona sisa awafuma. Umulumendo wizile loleka nge wino wafwile, achili awavule awati ''awafwa.'' 27Kweni e Yesu amusenda amulema pikasa nukumwinusya, nga umulumendo wimilila.28Pano e Yesu winjizile mung'anda, awasambilili awamutolelela kumbali awati, '' Achifukwachi chino twaposilwe ukufumya umuzimu?'' 29Awatolelela awati, ''Umwata woo utangandi ufume kweni nipepo.30Awafuma papa awapitila mu Galileya. Atalondanga wumwi ukumanya kuno wali, 31pakuti wasambilizyanga awasambilili wakwe. Ati kwa weliwe, '' Umwana Wamunthu alilemekekwa mumakasa ya wanthu nga wamukoma. Ngawamukoma, palipita amanda yatatu alizyulupuka. 32Kweni wativwile amazyu yaa, walinji ninthete po wamukolowozyanga.33Apano wiza ku Kapenamu. Ayinjila mung'anda ati kweweliwe, '' Mwatemukuvwanga chani munzila?'' 34Awamyalala. Pakuti wakhazikananga munzila pawino angawa e songo. 35Po wikalanga pansi, wapunda ikumi na wawili ponga ati kwe weliwo, '' Ndiwumwi akulonda unankholelo afwile ukuwa ukulechelezya nukuwa umuzya kwe wonsi.36Wasenzile umwana umutichi awamuwika pakasi. Apakata ati kwe weliwo, '' 37Wensi wino akupochela umwana muzina lyane apochela nene; wensi wino akupochelela nene atakupochelela nene kweni wino wanthuma38Yohani ati kwe weliwe, '' Musambilizi, twaweni wumwi akufumya imizimu iyiwipe mwizina lyinu atumulesya pakuti tusiponga.'' 39Kweni e Yesu ati, '' Mutamulesya, pakuti pasi nanthi wumwi wino angachita umulimo uwukulu mwizina lyane apiliwuka alanda uwuwipe pe nene.40Wesi wino tuliponga awitu. 41Wensi wino akukupa ulupindi lwa minzi ukuti mumwe mwizina lyane pachifukwa mwewa kwe Kristu, chisinkha nkhuwanena atalipokwa ichilambu.42Wensi wino akpunusya waa awatichi wano wali nisuwilo mwenene ukupunulwa, chazipa kwe weliwevukumunyepelela iliwe munsingo nukusumbila mwe sumbi. 43Ndi ikasa lyako likukupanjisya ukonona, liputule chingazipa kwe wewe ukwinjila muwumi uwa muyayaya nichilema ukuchila ukuwa namakasa yonsi nu kwinjila mu moto wamuyayaya. 44Muno iviwunguzi visifwa nu mulilo usizima.45Nga chinama chako chikupangisya ukonona, chiputule. Chingazipa ukwinjila mu wumi wamuyayaya nichilema ukuchila ukuwa namana yonsi nukusumbwa ku mulilo. 46Muno ivinyong'onyo visifwa nu mulilo wusizima.47Nga iliso lyako likukupanjisya ukonona, likolowole. Chingazipa ukwinjila mu wufumu wakwe Leza ni liso lyonga ukuchila ukuwa naminso yonsi, awakusumbila ku mulilo, 48muno iving'onyo visifwa nu mulilo wusizima.49Pakuti wensi alipita mu mulilo nu muchele. 50U muchele a wuzima kweni nga umuchele wasupa ungawunyosezya? Muwe numuchele mwesi amuwa nu mutende pankasi pakwe mwemwe.''

10

1Yesu afuma pa masyo yano walinji aya mukaya aka Yudeya naku kaya kamwi kali ukuchila uluzi lwe Yorodani, swinya iwumba likulu lyiza kuweliwe. Awasambilizya swinya ndivino wachitanga penye. 2Awa Falisi wamwi awaya kwe weliwe ukuti wamuteye, awamuwuzya awati, '' Wuzye mwisundo lyitu umunthu angawinga umuchi?'' 3Yesu atolelela ati, ''Nga Musa awapatichizize ati chani?'' 4Awatolelela awa Falisi awati, ''Musa wawazumilizizye awonsi ukuwalika e kalata uwakutayana numuchi apo amuwinge.5''Amulandu imyenzo yinu yakalala sana acho wawalisile mwisundo, '' Yesu avwanzile kwe weliwo. 6''' Kweni ukufuma ukwelewulwa kwansi, ' Leza welewuzile umonsi nu mwanachi.'7Achaleka umonsi akasya yisi nu nyina awikala paliponga numuchi, 8nawonsi wawili awuwa amuwili wonga. ' Nomba asawawili, kweni umuwili wonga.' 9Apo chino Leza wawika ponga, kusi nanthi wumwi angapawulania.10Walile pano winjila mung'anda, awasambilili awawuzichizya e Yesu kwakwe vyovyonye. 11Avwanga ati, '' Wensi wino wizawawinga umuchi nukuya twala umwanachi winji lye wazeleleluka ku mwanachi wako. 12Nanthi umwanachi wataya umulume waya watwalwa ku monsi winji lyo watela wazeleluka.''13Awanthu awatwala utwana kwe Yesu ukuti akatukumye, kweni awasambilili awakalipila awanthunye wawo. 14Ala pano Yesu wamanya, afulwa ati, '' Wazumilizyani awana awatichi wize kwe nene, mutakati muwalesye, muno uwufumu wakwe Leza ndivino awatwana fwe tonye too.15Achisinkha chino nkhuwanena, wensi wino wakana ukupochelela uwufumu wakwe leza ndivino atwana tutichi atalitela ayinjile.'' 16Ngapano anyamula utwana ututichi mumakasa yakwe atupepela pano wawikanga amakasa yakwe pa mitwe yawo.17Ala pano Yesu wakatuka muwulendo wakwe, umonsi wasamalizile kwakwe weliwe nukumufukamila lyo atani amukolowozye, '' Musambilizi muzima, achinthuch chino ningachita ukuti nkhapyane uwumi wa muyayaya.'' 18Yesu atili , '' Achani chino chino ukunjita ukuti nemuzima? Kusi nanthi wumwi wenga umuzima ukufumya e Leza mutupu. 19Wamanya amasundo; '' Utakoma, utazeleluka, utakwiwa, mutakati mwavwanga uwakalola wawufi, utawepa, chindika eso nunyoko.20Umonsi ati, '' Musambilizi, vyonsinye vyoo nasunga kali ukufumilila imphindi lyo nchili nemulumendo.'' 21Yesu wamulolechezya nulukundo avwanga ati, '' Chonga chino ukusowelwa, yanga kakazye vyonsi vino wawa navyo ukape awasaluke indalama, apano uliwa ni nsalo kwiyulu. Ngapano ukankhonkhe. 22Kweni pamulandu wa mazwi yaa walolesile ukufwilimana aya namalanda, pamulandu walinji nichuma ichivule.23Yesu awalolechezya awasambilili wakwe, '' Chatala wuli umuchindame ukuya yinjila mu wufumu wakwe Leza!'' 24Awasambilili watina pakwivwa wonye woo, kweni yesu watili kwakwe woliwo swinya, '' Mwewana chatala wuli ukuti mukinjile muwufumu wakwe Leza! 25Achipepuke ingamila ukwinjila pilyinso lya nsindano ukulusya umunthu ukwinjila mu wufumu wakwe Leza.''26Wazungusile swinya awawuzichizyania wenga numunye, ' Ngawewenu angatulwa?'' 27Yesu awalolechechezya wonsinye swinya ati, '' Kwakwe mwewanthu achitale, kweni Leza mutupu. Muno vyonsi kwe weliwe avipepuke.'' 28Peturo avwanga kwa kweweliwe, ''Lolani, twasya vyonsi twakukonkha wewe.''29Yesu ati, '' Molimonye nkhuwanena mwemwe, kusi wenga wino angasya ing'anda nanthi awakulu wakwe mphindi zimwi umunyina wakwe nanthi we nyina wakwe na we yisi wakwe nanthi amwana wako nanthi avyalo vyakwe muno anene namuno alilandwe zima 30Wano watalipochelela uwanda nukulutilizya kumpindi yoo munsi: Ing'anda, awanyina, wankhazi, wanyina, awana, ninsi, ukuyimvyania ninsi yino yiliyiza, ku wumi wamuyayaya.'' 31Kweni awavule awanthaliko waliwa wansizi, awansizi waliwa wanthaliko.''32Lyo wali munzila ukuya mu Yerusalemu, e Yesu wakolelela pankholelo yakwe woliwo. Awasambilizi wazungusile ngapano wano wakonkhanga kunsizi wizile awatina. Ngapano Yesu awasenda kumbali ikumi nawawili swinya atalika ukunena chino chili nukuchitwa kwakwe weliwe. 33''Lolani tukuya ku Yerusalemu pano Umwana wa Munthu alilemweka kuwa kamapepo na wakawalika. Wapanzizye ukumukoma nukumutwala kuwa nthasuwila. 34Walimusoweka nukumuswilila amati nukumuvwapula awamukoma kweni ndikwapita amanda yatatu azyulupuke.''35Yakobi ne Yohani, awana wakwe Zebediya, awaya kwe weliwe awati, '' Musambilizi tukuvwamba utuchitile chonsinye chino twandi tukulenge.'' 36Awati, '' Mukuvwamba nene mbachitile chani?'' 37Awati, Tuzumilizye ukwikala na wewe muwuchindame wako, wenga kwikasa lyendilo wenga kwe kamani.''38Ngapano Yesu wawatolelela ati, '' Mutakumanya chino mukulenga. Mungamwela ulupindi luno ningamwela pamwi ukujimbilizya ukubatizwa nu wubatizyo wuno nene ndibatizwa?'' 39Awamutolelela awati, '' Tungachit.'' Yesu awanena ati, '' Ulupindi luno nandi imwelemo mwandi mumwele, nukubatizwa ndivino nene.'' 40Kweni ngaweni angikala kwikasa lyane ilyendilo pamwi kwikasa lye kamani asachane ukupa, kweni avya wawo wano wawasenganizizye pamutaliko.41Lyo awasambilizi wanji ikumi lyonga wivwa vyovyoo, awafulilwa Yakobi ne Yohani. 42E Yesu awita kwe weliwe awanena ati, '' Mwamanya kuno wano wasolwa kuwakapanzia wali namaka yakupanzizya nawankholelo wawo.43Kweni vitaliwa wowonye kwa kwe mwemwe. Ndiwumwi akulonda ukuwa wesongo mwakwe mwemwe wazipila ukuwa awantchito winu, 44ndi wumwi akulonda ukuwa we nankholelo wazila ukuwa amuzya kuwa wawuye wonsi. 45Avyo Umwana Wamunthu atizile ukuti tumuwombele kweni wizile ukuti atuwombele, nukutaya uwumi wakwe pakwavwilizya awavule.46Awiza kwe Yeriko. Ala pano Yesu wafuma mu Yeriko nawasambilizi wakwe niwumba kulu, e Batimeyo umwana wakwe Timeyo inthonkho yakulenga, wisile munzila. 47Walile wivwa ukuti we Yesu waku Nazareti, awatalika ukupunda wakuti, '' Yesu umwana kwe Davidi, mfwila inkhumbu!'' 48Awavule awakalipila inthonkho wakuti, myalala. Kweni apano wapundisya, Mwana kwe Davidi mfwila inkhumbu!''49Yesila iyimila ati yitani inthonkho. Awayinena inthonkho ukuti, ''Jimbilila! Katuka! Akukwita.'' 50Asumba umwinjilo wakwe, avundumuka, aya kwe Yesu.51E Yesu amuwuzya ati, '' Nga ukulonda nkhuchitile chani?'' Inthonkho ayitolelela ayiti, '' Rabi, nkhulonda ukulola swinya.'' 52Yesu amunena ati, '' Pitanga. Isuwilo lyako lyakupozya.'' Napaponapapo atalika ukulola swinya, akonkha Yesu munzila.

11

1Pano wafisile mu Yerusalem. wali papipi nukufika ku Betifage ne Betania pa mwamba we Olivi, e Yesu watumile wawili awasambilizi 2na awanena ati, '' Pitani mukaya akapalamane na koo. Ndimwinjilavyeny mulizana umwana we ndokwe wino watani wakwelepo. Musapule muyilete kwe nene. 3Ndi wumwi angati kwe mwemwe, ' Ngachani chino mukuchita wowonye? Mumunene ukuti, '' Imfumu yikuyilonda swinya wandi wanyosye kwe mwemwe.'''4Wapisile wazanile wanyefile umwana wa ndokwe pamusolo papipi na pa mulyango munzila, awasapula. 5Awanthu wamwi wimilile awanena ati, '' Ngachani cho mukuwombela wowonye, mukusapula umwana wa ndokwe?'' 6Awauzya mo Yesu wawauzizye, apo awaleka awasapula.7Awafika nawe umwana wa ndokwe kwe Yesu awawika ivyakuzwala vyawo pe ndokwe, apo ayikala penepo. 8Awanthu awavule wenzile ivyakuzwala vyawo munzila, wamwi wanzile amafwa yo watemanga mumphanga. 9Wo wakolezile nawo nawo wakonsile pansizi wapundanga wakuti, '' Hosana! Umupepwe wo akakwizila mwi zina lyalyamfumu Leza. 10Umupepwe wino akalwizila muwufumu we tata Davidi! Hosana Mwiyulu!''11Yesu ayinjila mu Yerusalem ayinjila mung'anda yakwe Leza atalangania alola ivinthu vyonsi. Ukuwa muno kwatezile kwila, afuma aya ku Betaniya na wasambilizi ikumi nawawili. 12Awacha pano wafuma ku Betaniya, inzala ayiwaluma.13Ala alola apatali alola umukunyu uli namafwa, apita mukolola ndi angazana amakuyu mwenemo, apano nga qwapalamila wazana amafwa matupu, amuno yitalinji amphindi ya makuyu. 14Alanda kumukunyu ati, '' nanthi wumwi wo alilya amakuyu ukufuma kwe wewe swinya.'' Awasambilizi wakwe awivwa.15Powafika mu Yerusalemu, winjila mu ng'anda yakwe Leza ayinjila atalika ukuwinga wonsi wano wakalanga nu kukazya mung'anda yakwe Leza awatalika ukupenula ama beche yano awanthu wano wakaunkhanianga indalama swinya wapenulyania ivilimba vya wano wakazyanga inkhunda. 16Walesya wonsi ukusenda chimwi ukufumya mung'anda yakwe Leza ichakuti wangakazya.17Ngapano asmbilizya awanthu ati, ' Chitawalikwa ukuti, ing'anda yane yiliwakwitwa ing'anda yo imyiko yonsinye yiliwapepa mwenemo?' Kweni mwawika ing'anda yawa yavipondo.'' 18Wasimapepo wakulu nawakawalika wa masundo awivwa vyo walandanga, awavwamba inzila iyakuti wamukomele. Watinanga amuno waweni iwumba lyonsi lyazungukanga nimisambilizizye yakwe. 19Pano kwila, awafuma mukaya.20Pano wachilingania umutondo, awalola umukuyu wukazile ukufuma kupela mpaka kumisisi. 21Petelo ayizuka ati, '' Musambilizi, lola! Umukuyu wo watifile ukazile.''22Yesu awatolelela ati, '' Muwe nisuwilo mwe Leza.'' 23Nakawuzyenye nkhuwawuzya ukuti ndi wumwi angati kumwamba, 'swembuka kayisumbile mwe sumbi,' ndi asakuvwilika mumwenzo wakwe chowavwanga chingachitwa, avyo Leza aliwomba.24Achino nkhuwanena ukuti: Chonsinye chino mukupepa nukulenga, suwilani ukuti mwapochelela, chiliwa achinu. 25Ndi mwimilila amupepa, mufwile ukutetela wano muli nawo numulandu, ukuti a Tata winu wino ali mwiyulu awatetele imilandu yinu. 26Ngamutakutetela wanji, namwenye e Tata winu wino ali mwiyulu ataliwatetela ukuwifya kwinu.''27Awanyochela swinya mu Yerusalemu. Pano Yesu akupitapita mung'anda mu ng'anda yakwe Leza, wasimapepo nawa sikawalika masundo, na wasongo wasongo awaya kwe weliwe. 28Awamuwuzya awati, '' Ngaamakachi wano ukupanjila ivinthunye vyoo? Swinya wewenu wowakupa amaka yakuvichitila?''29Yesu awatolelela ati, ''Nandi mabkolowozye iwuzyo lyonga. Mbuzyani nandi imbanene amaka yano nkhawombela. 30Uwubatizyo wakwe Yohani, wafumile kwiyulu pamwi ku wanthu? Njasukani.''31Awatalika ukulandandana nukupanzania awiti, '' Ndi twati 'yafumile kwiyulu' wand atunene ukuti ngachani chino mutamusuwizile?' 32Swinya ngatwati, 'yafumizile kuwanthu,' ....'' watinanga awanthu umulandu wakuti wasuwazile ukuti Yohani walinji amutamwa. 33Achaleka watolelela Yesu ati, '' Tutamanyile.'' Nawe Yesu ati, ''nanthi anenenye nthandi mbanene amaka yano nkhuchitila ivinthunye vyoo.''

12

1Apano Yesu watalisile ukuwasambilizya mu vyili. Awanena ati, '' Amunthu walimile ichalo, aliwilizya mumbali, azimba ichizinji chakufinila ivikomwa. Azenga uwulunza apano azumilizyania nawanji ukuti wikale muchalo wawalya ivya mwenemo, wamulipa, weni alema umusinza apita. 2Pamphindi ya vikomwa, atuma umuzya wakwe ku wanthunye wawo ukuti wakamupe ivisezwa vimwi. 3Wakalima wawo awalema umuzya, awamuma, nukumunyosya nanthi kumupa vikomwa vimwi.4Atuma swinya umuzya winji, nukumuchisa mumutwe nukumusonzi nsoni. 5Atumanye swinya winji, awamukoma. Awachita wowonye kuwonsinye, ukuma wamwi nukukoma wamwi.6Watumile swinya umunthu winji, umwana umukundikwe wakwe. Walinji awakumalizya ukumutuma kweweliwo. Ati, ' wandiwa wakamuchindike umwana wane.' 7'' Kweni wakalima awalandizyania wati we awamphyani wakwe. Zanji, tumukome nga twizen tupyane sweswe.''8Wamulemile awamukoma, awamusumba, ukumufumya muchalo. 9Ngalelo, umweni chalo aliti chani? Aliyiza ayonone wakalima wavikomwa nukuwapa awanji.10Wuzye mutawazya amawaliko? ' Iwe lino wakazenga walikanile ilino lyizile lyawa aliwe ilyenecho. 11Choo achakufuma ku mfumu e Leza, swinya achakunzungusya mu minso yitu.' 12Wanankholelo wawa Yuda walonda ukulema e Yesu amuno wamanyile ukuti wawumilanga weliwo umulumbe. Kweni wasayanga iwumba. Apano wamusyile awapita.13Apano awafalisi wamwi nawanthu wakwe Herodi watumile wamwi ukuti wamuteye namazwi. 14Watili wiza awati kweweliwe, ''musambilizya tumanyile kuno musipechela amelezyanio ya wanthu, usitina umunthu ndi amwatachi, ukuwa ukasambilizya awanthu ukulonda kwe Leza mukusimichila. Ale tunene, wuzye chawipa mwisundo ukusonkha umusonkho kwe Kasale? Wuzye tuwasonkha pamwi pole? 15''Kweni e Yesu wamanyile umuchenjelo wawo awanena ati, ngachani chino mukunjelezya? letani ulundalama ndulole.''16Awatwala ulundalama longa kwe Yesu. Awanena ati, ''imphumi ayakwaweni ni zina alya kwewenu? Awatolelela wati, ''e Kesali.'' 17Yesu ati, ''Panji e Kesale vino avye Kesali, nivya Leza panji e Leza.'' Awanthu awamuzunguka nkhaninye.18Apano awa Saduki, wano watinji kusu kuzyulupuka, awaya kwe Yesu. Awamuwuzichisya, awati, 19''Musambilizya Musa watuwalichizile, kuno ndi umunthu wafwa nukusya umuchi, nanthi kukwata, umunyina atwale umuchi, nukukwatila wino wafwa ikwata.''20Kwalinji awa pawunyina munenulambali; uwakutalika watwala, afwa nanthi kusya ikwata. 21Nga uwachitiwili atwala umuchi, afwa nanthi kusya ikwata, nuwachititatu wowonye. 22Wonsinye wanenulambali wafwa nanthi kusya ikwata. Pakupolelechezya numwanachinya afwa. 23Mukuzyulupukwa pano wazyulupukwa swinya, nga umwanachi aliwa umu ka weni? vino wonsinye munenulambali awaliwonga wamutwazile ukuwa umuchi.''24Yesu avwanzile ati, '' wuzye asachino mukasowa, kumulandu mutamanyile amawaliko nanthi kumanya amaka yakwe Leza? 25Amuno pano awafwe wazyulupuka, kutaliwa ukutwala nanthi kutwlwa, kweni muliwa ngati awangeli mwiyulu.26Kweni ukuwa ivyakuzyulupulwa kwa wafwe, wuzye mutawazya amazwi mwe kalata uwa kwe Musa, ivya chimpunza chemulilo, muno e Leza walandizile kwe weliwe ati, '' ne Leza wakwe Aburaham swinya e Leza wakwe Ayizeki swinya e Leza wakwe Jekapu? 27Asa we Leza uwawafwe, kweni we Leza uwawawumi. Mwe waluvya nkhani nkhaninye.''28Wenga wumwi uwa Wakawalika wizile nu kwivwa ukupanzania kwawo; waweni kuno e Yesu wawatolelela ichete. Awuzichizya Yesu ati, '' nga alisundochi lyino lyakula ukulusya amasunda yonsi? 29Yesu atolelela, '''isundo ikulu alyoo 'yivwa Izilayeli, imfumu e Leza witu, wili mfumu wenganye nsu. 30Uwakunda imfumu e Leza nu mwenzo wako wonsi, nu muzimu wako wonsi, namano yako yonsi, namaka yako yonsi.' 31Insundo lyachitiwili alyoo, ' Uwakunda umuwuyo ndi vyo wayikunda. Pasi insundo ikulu ukulusya kwe yaa.''32Ekawalika avwanga kuno, '' Chazipa, Musambilizya wavwanga ichisinkha kuno Leza ali wenga nsu, nukuwa kuno kusi winji peweliwe. 33Ukumukunda nu mwenzo wonsi nu kwivwichisya konsi na maka yonsi, nukukunda umuwuyo nge vyo wayikunda kwalusya ukufima inzuwi zya nyama nukochela Leza inzuwi pileza. 34Pano Yesu watili walola kuno watolelela ichete, amunena ati, ''' usikutali nuwufumu wakwe Leza.'' Pansizi pakwe chocho, nanthi wumwi wimo wakolowozizye e Yesu amawuzyo yanji.35Pano Yesu wasambilizyanga mung'anda ya kwe Leza, ati, '' ngachani chino wakawalika wamasundo wakuti e kiristu amwana wakwe Davide? 36A Davide nye mu Muzimu Umwimichile, ati, ' Imfumu e Leza wanenile imfumu yana ati, ''yikala kwikasa lyane ilye ndilo nkhandi nsuke mbike awalwani wako wawe pansi pamatamba yako.'' 37Davide nye wamwitanga 'Imfumu,' nga nomba Kiristu angitwa wuli mwana kwe Davide?'' Iwumba kulu aliteyelezya kweweliwe ni chimwemwe.38Muchisambilizyo chakwe Yesu ati, ''Muwachenjela nawakawalika wamasundo wano wakalonda ukupita mu myinjililo mitali ukuti walamukwa mumasyo ayaku kazizya. 39Swinya wali ni vilimba ivya papela muma Sinagogi na masyo yakuchindikikwa pa vya kulya. 40Wakakonona swinya ing'anda zya wanachi awafwilwe, wakapepa amapepo ayatali ukuti waloleke ku wanthu. Wawanthu ukusundwa kwawo kuliwa ukukulu.41Pano Yesu wayile wikala mupipi nichisengulilo icha mung'anda yakwe Leza; walolanga pano wakuponzia indalama zyawo muchisengulilo. Wachinondo awavule waponzianga indalama imvule. 42Apano umwanachi umufwilwe umusaluke wizile sumbila, utu ndalama tuwili.43Ayita awasambilili wakwe ati, kweweliwo, ''Nakawuzyenye nkhuwanena, wee umwanachi umufwilwe wasumbila ukulusya wonsi wano wasumbila muchisengulilo. 44Amuno wonsi wasumbizile mwenemo kukutavuzya kwawo. Ukuwa weni kukusowelwa kwakwe, wasumbila mwenemo vyonsi vino walinji navyo.

13

1Pano Yesu wakatuka ukufuma mung'anda yakwe, wamwi awasambilizi wakwe wati kwe Yesu,'' Lola amawe uwuzima ni ng'anda nzima sana!'' 2Awatolela ati,'' Walola ing'anda nkhulu? Patalisyala nanthi yimwi zyonsinye zilimongolwa.''3Pano wiza wikala pamwamba we Olivi papipi ni ng'anda yakwe Leza, Petulo, Yakobe, Yohani ne Andreya awamuwuzichizya pambali, 4'' Tunene, nkhe zyoo ziliwombwa linyi? Kuliloleka wuli pano viliwombwa?5yesu awatalika ukuwanena, '' Muwe aminso, patakawe nanthi wumwi wino awasovye. 6Awavule waliyiza mwizina lyane nukuti, 'Anene,' swinya walisovya awavule.7Ndimwivwa impozela nivyakwivwa nivya kwivwa ivya wite mutakasakamale; viliwa wowonye, insilo yitandi yifike. 8Insi ninsi vilisambuchilana, uwufumu nu wufumu uwuwuye. Kuliwa ivinzumanji mutwaya utuvule, ninzala. Koo akuli kutalika kwa uwulumila wa mphapo.9Muwachenjela. Waliwatwala pi pembo, waliwa wawuma munsaka. Muliyimila paminso ya nkhombe nawa mwene umulandu wakwe nene, fwe achiyanjililo ku weliwe. 10Kweni ilandwe zima litalichila ukuwizya kunsi zyonsi.11Ndi wawalema nukuwatwala, mutakasakamale vino muliwavwanga. Pakuti mumphindi yoyo, chino mulivwanga mulipwa; mutaliwa amwemwe wano wavwanga, kweni Umuzimu Utele. 12Awanyina walitwalana kumfwa, e baba nu mwana. Awana walipiluchila aw baba wawo nukulenga ukuti wakomwe. 13Waliwapata umulandu wizina lyane. Kweni wensi wino wajimba mphaka pawumalilo alipusuka.141516Ndimwiza mwalola ichmwiko chino chikatinya chili pana asapelipo, ''(wino wasambilila wandi wivwichisye) ''' Lekani wonsinye wawo wano wali mu Judeya wasamalile mu Myamba, lekani wano wali papela ipa ng'anda watakanyochele swinya pakusenda chino wiwilizile mwenemo, nawino ali muchalo atakanyochele swinya ukusenda ichakuvwimbana.17Kweni yiliwa nthazi kwa wano wali nuwula na wano wali nawana awatichi mu manda yeliwo. 18Amwapepa yitakize yiwe mphindi iyakutalala. 19Yaliwa amanda ayawipe sana, patatela pawe imphindi inchuzye ukutalichila pakutalika pano wapela insi, na nomba, swinya nakunkholelo chitalitela chiwombwe. 20Penga pano Leza wafupizya amanda, pataliwa nanthi wumwi alipusuka kweni umulandu wa wana wo wasola, amanda yalifupila.21Apo ndi wamwi wati, ' Lola, ali paa kiristu!' pamwi ' Lola weyo papo!' mutakasuwile. 22Amuno awa kiristu awawufi nawatumwa awawufi waliloleka nukuleta uvilolesyo nivya kuzungusya ukuti wanga wepa wamwi, ndiachakuchitwa, nawano nasola. 23Chenjelani! Imbanenile mwensi vyoo kali.24'' Kweni ndi ukutamika kwa manda yayo, ' Ilanzi lilifita, umwezi wulifita, 25inthanda zilipona ukufum mupela, namaka yano yali mwiyulu yaliyingana.' 26Apo walilola Umwana Wamunthu aliyayiza mumawingo namaka amavule nuwuchindami. 27Apo alituma awangelo wakwe ukufuma mu vikontchi ivine, ukufuma kuwumalilo wonsi na kuwumalilo wiyulu.28Sambililani kuchisambilizyo icha mukuyu. ndiyalembuka, tukamanya ukuti imvula yilimupipi. 29Apo swinya, ndiwalola ivinthu vyo vikuchitika, muli manya ukuti ali mupipi, mupipi ni milyango.30Nakuwuzyenye nkhuwanena, imphapo yoo yitalisila ukusita kulola vino vyoo ukuti vyachitika. 31Iyulu ninsi vilisila kweni amazwi yane yatalitela yasile. 32Kweni ivilanzi ni mphindi, pasi nanthi wumwi alimanya, nanthi awangelonye, kweni e Tata wakwe mphela.33''Chenjelani! Iyula aminso, umulandu mutamanyile ukuti amphindichi. 34Vilingati amunthu wino waya paulendo-- awasya ing'anda yakwe nukuwawika wawombantchito wakwe mwenemo, wensinye nichakuchitwa cha weliwe, awapatichisya malonda ukuti awe minso.35Apano muwe minso umulandu mutamanyile uwanda wino umwweni ng'anda alinyochela ukwiza kung'anda; lumwi paliwa amanguzi, pakai pawusiku, pamwi kuwuche, pamwi umutondotondo. 36Ndiwiza zuwazuwa, atakize akuzane ulazile. 37Vino nkhuwanena, nawanjinye avyonye: Iyilani aminso!''

14

1Kwatezile kwasyala amanda yawili ukuti kuwe ichakulya chakupitililwa iche mukate wino asi numutawa. Wasimapepo wakulu na wakawalika welenganianga muno wangamulemela Yesu mukwiwa nukumukoma. 2Awati, '' Tutize tuchite choo pamphindi ya chakulya ilyakuti patakawe imphokoto pakasi pa wanthu.''3Pano Yesu walinji mu Betaniya walinji mu ng'anda ye Simoni wa mambombo, pano ayinama pi beche ilykulyela, a mayo ayiza ninsupa ya musanzi yinuntchile. Afwantha insupa nukupungulila amafuta manuntchile pamutwe wakwe. 4Kweni kwalinji wamwi wino wizile awafulwa. Awalanda ati, ''Amulanduchi uwakononela choo? 5Umusanzi wununtchile wanga wakazye indalama ukulusya imyanda yitatu, nukuwapa awalanda.'' Wamukalipila.6Kweni Yesu awanena ati, '' Musyani wenga. ngamuno chani chino mukumuchuzya? Wachita ichinthu ichizima kwe nene. 7Mukawa nawalanda imphindi yonsi, mukasi mungachita ivizima kwe woliwo kweni mutaliwa na nene imphindi zyonsi. 8Wachita chino akasi wapakazya umuwili wane ukuzikwa. 9Muchisinkha nkhuwanena nkhuti konsi kuno ilandwe zima lililumbililwa munsi yonsi, chino enamyo wee wachita chililandwa nukumwizuka.''10Apano e Yudasi Kaliyoti wenga mwikumi nawawili, waya kuwasimapepo wakulu uwakuti awatwalwe kwe woliwo. 11Pano e simapepo esongo wivwa hoo, wizile sechela awalayilizya ukumupa indalama. Atalika ukuvwambilizya ulongo ulwakumutwalila kwe woliwo.12Po uwanda wakutalika wachakulya chino chisi nu mutawa, pawanda wuno awanang'onzi wachakulya chakupitililwa wakomile. Awasambilizi wati kwe weliwe, '' Ukulonda tuye kwinye ukusengania umwakuti ungalya ichakulya ichakupitililwa. 13Atuma awasmbilizi wakwe ati kwe woliwo, '' Yanji mukaya mwandi musunkhanye umunthu wino anyamuzile aminzi munsembo, mukonkhani. 14Pano akwinjila mung'anda, mukonkhani mwenemo swinya mumunene umwenecho uwang'anda, ' Umusambilizi akuti, '' Ing'anda yane yawalendo yilikwi muno nandi ndile ichakulya ichakupitililwa nawa sambilili?''15Aliwalanjizya ing'anda inkhulu iyakusengania kali iya papela. Mutusenganizye sweswe kokoo.'' 16Awasambilizi awafumapo waya mukaya. Wazanile ivinthu vyonsi muno wawalanjizye, swinya awpekania ichakulya ichakupitililwa.17Kumphindi yakumanguzi ayiza nawo ikumi lyonga nawawili. 18Pano wisile pakulya, Yesu ati, '' Nkhuvwanga kwa kwe mwemwe, wumwi wenga mwakwe mwemwe wino tukulya nawe alinkhutilila.'' 19Awaluwaluwa wenga na wenga awatalika ukumuwuzya awati, '' Chisinkha asanene?''20Yesu awatolelela ati kwe woliwo, ''Wumwi uwa kwe mwemwe uwikumi na wawili, wino akusofya nani itozi mulweso. 21Umwana Wamunthu ndi apite ndivino chawalikwa kweweliwe akalanda kumunthu wino andi akutilile Umwana Munthu! Changa chizipe ndi umunthu weyo atangandi akwatwe.''22Po walyanga, Yesu asenda ichkulya apepa asalifya, swinya amonthola. Apa awasambilili wakwe ati, '' Mulye. Woo umuwili wane.'' 23Asenda ulupindi asalifya swinya awapa swinya awamwela mwenemo. 24Anena kwakwe woliwo, '' Woo awazi wane uwilayano, uwazi wino wazwila awnthu awavule. 25Nakawuzyenye nkhuwanena mwemwe, Nthalitela swinya ing'we vyoo swinya ivikomwa vyamutawa mphaka uwanda woo wuno nding'wa uwupya mu Wufumu wa kwe Leza.''26Pano wimbila ulwimbo, awapita kunzi kumwamba wa Olivi. 27Yesu anena kwe woliwo, '' Mwensinye mwemwe mulipona, amo lyalembwa, ' ndikoma umuchemi swinya ning'onzi zilisamphanika.'28Kweni ndi nazyulupukwa ndiwakolela ukuya ku Galileya.'' 29Petulo amunena ati, '' Napano wonsinye wangapona, nenji pole.''30Yesu awanena ati, '' Nakauzyenye nkhunena ne wewe, ilelo¬ee, uwusiku wilelonye¬pano mukolwe atani alile kawili wandi unkhane nene katatu ,'' 31Kweni Petulo anena ati, '' Nanthi kufwa nawewe, inthalitela inkhukane. '' Wonsinye awavwanga chilichonga.32Awiza kumasyo aya Getisemani, swinya Yesu awanena awasambilizi wa wakwe, ''Ikalani paa pano nkhupepa.'' 33Asenda Petulo na Yakobi na Yohani apita nawo swinya watalika ukutamika swinya nukuyimba nkhaninye. 34Awanena ati, '' Umuzimu wana awuchulika nkhaninye ukwiza ukufika nakumfwa. Ikalani paa namuwalola.35Apita katichi pankholelo, Yesu apona pansi swinya apepa nga chingazumilizwa imphindi yoo yimupitilile. 36Alanda ati, '' Aba, Tata, vyonsinye vingachitwa nawewe. Syembusya ulupindi loo kwenene. Kweni asakulonda kwane, suka mwemwe.''37Anyoka azana walazile, amunena Petulo, '' Simoni ulazile? Mutanga muwe minso ni ola lyonga?'' 38Pepanji nukulola ilyakuti mwize mupone mukwelezwa. Umuzimu nakuzyenye wukulonda, kweni umuwili wusi namaka.'' 39Swinyanye apita apepa, swinya awomvya amazwi yalyanye.404142Pano wiza swinya, azana walazile, amo aminso yawo yang'wamile. Awasowa ivyakumunena. Ayiza ilya chitatu nukuwanena ati, '' Muchili nanomba mulazile swinya mukupuza? Amphela! Imphindi yafika. Lolani! Umwana wa Munthu wamulonjelela mumakasa yawawembu. Nyamukan.i; Tuyani tupite. muno wino akundonjelela nene ali papipi.''43Pano achili akulanda, e Yuda wumwi mwawawo ikumi na wawili, afika swinya iwumba ilikuli lyalinji nawe, nawapanga ni ndugu, ukufuma kuwa simapepo awasongo nawa kawalika, nawasongo wachiwanza. 44Nomba kalonjelela wakwe wizile lanjizya ichilanjililo, anena, '' Wino nkhumufyofyontha awili munthu. Mulemani swinya musendani nawavita. 45Pano Yudasi wafika, paponapapo afika kwe Yesu ati, '' Rabi,'' Amufyofyonyontha. 46Apo awamulema, nukumunyepa.47Kweni wenga wino wimilizile wasenda e panga nuku mupupa nuku muputula umuwomvi wawa simapepo awasongo ikutwi. 48Yesu awanena ati, '' Mukwiza kwenene nge achipondo, namapanga, nindugu pakundema nene?'' 49Pano nalinji namwe amanda yonsi swinya nukusambilizya mung'anda yakwe Leza, mutandemanga. Choo chachitisilwe ukuti amawaliko yafichiliswe.'' 50Wonsi wano walinji ne Yesu awamusya nukumusamala.51Umonsi wino wazwite umwenda ukumuliwilizya wakonkhanga e Yesu. Pano awanthu wamulema 52walesile umwenda wasamala ichitali.53Awamyusenda Yesu kuwa simapepo wasongo. Awamuwunganila wonsi wasimapepo wasongo, awasongo wachiwanza nawamanya masundo. 54Apano Petulo amukonkha patali, ukufuma kwipembo lya wasimapepo wasongo. Ayikala pakasi pawa vita wano wotanga umulilo.55Nomba wasimapepo wasonga nawonsi wasongo wasongo wipembo lyawa Yuda wavwambilizyanga uwumboni uwakususyania na Yesu umwakuti wamukome, kweni watauzanile. 56Pakuti awavule wizile nuwumboni uwawufi peweliwe, nuwumboni wawonye wutalemelananga.57Wamwi wizile nuwumboni uwawufi pe weliwe ati, 58''Twivwile alanda ati, 'Ndiyonona ing'anda yakwe Leza namakasa yane mumanda yatatu ndizenga yinji ukwaula ukuzenga namakasa.''' 59Naponye uwumboni wawo wutayanine.60Awasimapepo awasongo awayimilila awamukolowozya e Yesu, ''Utakwasuka?'' Achani chino awanthu waa wakulandana pe wewe?'' 61Kweni amyalala swinya nokwasuka? Swinya wasimapepo awasongo wamukolowozya awati, '' Awewe Kiristu Umwana wa Mulotwe?'' 62Yesu wati, '' Anene; swinya mulilola Umwana wa Munthu yisile pachilimba nukwiza pamawingo yakupela.''63E simapepo esongo alepula ichizwalo ati, '' Tukuvwamba swinya uwumboni wunji?'' 64Mwayivwila amasiku, Amelenganio yinu yakuti chani? Wonsinye wizile wamusya ukuti afwange. 65Wamwi wizile watalika ukumuswilila amati nukumukupikila kuminso swinya nukumuyempha swinya nukulanda peweliwe ati, '' Lota! Awasongo wizile musenda nukumuma.66Peturo wachilinji ali pa musolo pano umuwomvi wakwe simapepo mukuluumukazyana apolamila kweweliwe. 67Walile walola e Peturo akota uulilo, amulolechesya nkhaninye ati, '' Nawewenye walinji nu Yesu waku Nazareti.'' 68Ukuwa akana ati nthamumanyile nanthi akwiluka nthilusile chino ukutaka, afumila kumulyango napaponye emukolwe ati nukulila.6970Umukazyananye weyo amulola swinye atalika ukunena wano wimilile ati, ''wee awumwi wakwe woliwo!'' Swinyanye akana. Apala pazimba wano wimilile awasinila Peturo awati, '' Amwelimonye we wonga wa woliwo amulandu we mu Galileya nawenye.''71Apano atalika nukuyitipilila swinya nu kulapa ati, '' Nthamumanyile umunthunye weyo wino mukutaka.'' 72Paponapapo mukolwe ati nukulamula imphindi yachitiwili angapano Peturo ayizuka amazwi wano Yesu wamuwuzizye ukuti, '' Mukolwe atati alamule kawili lyo wankhana katatu.'' Apo watalika ukulila.

15

1Akula kwacha umwa phwii awasimapepo wakulu awusunkhana nawa songo, wakawalika ni wungwe lya wa Yuda. Awamunyepa Yesu awamutwala kwe Pilato. 2Pilato amuwuzichizya ati, '' Wuzye wemfumu ya wa Yuda?'' Yesu amutolela ati, '' Wavwanga molimonye.'' 3Awasimapepo awavwanjila Yesu uwuwi ivinthu ivikulu.4Pilato amukolowozya swinya ati, '' wuzye utakwasuka? Silolani ivinthu ukuvula vino wakukuvwanjila uwuwi!'' 5Kweni Yesu atasusile Pilato, nga achimuzungusya.6Penye pe mphindi yavyakulya, Pilato walinji numwata wakupusula uwa vingololo wumwi wino iwumba lyalondanga, 7kwalinji umuntu wumwi wino witwanga Barabasi walinji muvingololo apaliponga nachisanguka wano wakomile awanthu mumphonzela. 8Lyayile iwumba lyawungana awawuzya Pilato ukuti awachitile ndimuno wachitilanga kali.9A Pilato awasuka ati, '' Mukulonda mbasapulile imfumu ya wa Yuda?'' 10Wamanyilenye kuno wasimapepo walinji nuwuzuwa ne Yesu acho wamulesile kuli weliwe. 11Ukuwa wasimapepo awakulu wasonjelezya iwumba ukuti wapunde Barabasi afume12Pilato atolelela swinya ati, '' Ngafwandi mukulonda ntchite wuli ni mfumu yawa Yuda?'' 13Awapunda swinya awati, '' Mumupamanthile.''14Pilato awawuzya ati, '' Nga watala umulanduchi?'' Wonsinye awatwalilila, '' Mupamantilani.'' 15Pilato awalondanga ukuti atimye iwumba, achaleka awasapulila Barabasi. Ngapano awavyapula Yesu awalemeka ukuti wakamupamantile.16Ngapano awavita awatwala Yesu mwisano lyamulasi nga awita iwumba lya vita. 17Awazwika Yesu umwinjilo uwuwenzu, awaluka kamba ka myunga awamuzwika kumutwe. 18Nga awamulamuka awati, '' Imfumu yawa Yuda!''19Aawmuponkhola pa mutwe nisonzo awamuswilila amati. Awasokowala namakokola yawo awamufukamila. 20Awala wamala ukumwalangania, awamuzula umwinjilo umuwenzu awamuzwika imyenda yakwe, ngapano awaya nawe ukumupamanthila. 21Umunthu wumwi walinji e Simoni wafumile ku Keleni, wizanga mukaya kaa (wuno walinji we yisi we Alekizanda nu Rufusi) awamupatichizya ukunyamula uwuchingame wakwe.22Awvita awatwala Yesu kumasyo yano yitwanga Gologota (chino chikusula ukuti ''amasyo yipnga''). 23Paponye wamupa ipala isanganie nu mulembo, ukuwa Yesu atamwile. 24Achaleka wamupamanthila nga awankana ivizwalo vyakwe awapenda ukuti walole wino wandi wasende.25Yalinji amphindi ya chititatu pano wa mpamanthizile. 26Awawika ichimanyilo chino chawalisilwe penepo uwakuti, '' Imfumu ya wa Yuda.'' 27Ngapano wapamanthila apaliponga na awang'o wawili, wumwi kwikasa ilya ndilo numunye kwe kamani. 28Amasimbo yamwisinda yalemelana iyakuti, '' wamuwazyanga ponga nawa sikwivwa,''29Awanthu wano wapitanga penepo, awapuzya imitwe yawo wakuti, '' Wenji ungamongola ing'anda yakwe Leza, unyoke wize uzenge swinya mu manda yatatu, 30Ale, sifwandi yika pauchingane uyitule!''31Awuliwonganya nawa simapepa wakulu pamo nawawaliki awakwalangania Yesu wakuti, '' Watulanga wanji, ukuwa atanga ayitule umwenecho. 32Leka Kiristu, imfumu ya Izilayeli yike pawuchingane, apano twamusuwia.'' Apano nawawilinye wawo wano wasayisilwe apaliponga nu Yesu, awamutuka.333435Pa maola yatatu infizi ayikoma munsi yonsi yilanga ikomile mpaka amaola mufundika mbali. pamaola fundika mbali Yesu alila nizwi kulu, '' Eloyi, Eloyi lamasaba katani?'' Kuno akuli kuti, '' Leza wane, Leza wane, Ngawansyila chani?'' Awanthu wamwi wano walinji paponye awivwa awati, '' Lolani, akwita Eliya. ''36Wumwi asamalila kweneko nupamba, atumphika mwipala, awika kunsonzo kunsongo, amupa amwe. Wumwi anena ati, '' Twalola ndi Eliya wandi ayize amwisye pawuchingamane.'' 37Apano e Yesu alila nizwi ikulu nkhaninye apo afwa. 38Apano umwenda uno ukachinga mu ng'anda yakupepela a walepuka pawili ukufumila papela mpaka pansi39Enakolelo e kenturo wavita wino wimilizile pankholelo pauchingane walola vino Yesu walizile afwa, avwanga ati, '' Nachawuzimanye umunthu wee walinji e Mwana w kwe Leza.'' 40Wanachi wamwi walinji paponye, walolanga lwapatali. Pawanachinye wawo palinji e Mariya waku Magadaleni, Mariya( enyina wakwe Yakobi mutichi ne Yosesi} nu Salome. 41Pano walinji mu Galileya awamukonkha nukumwavwa. Nawavulenye wanamayo wizile nawe mu Yerusalemu.42Lyatezile lyatemba, pakuti walinji awanda wakusengania, pano, e Sabata atafile, 43Joseph uwa ku Alimateya aya koko. Walinji amuchindikwe, mwi wungwe lino walolelanga ukwiza kwa Uwufumu wa kwe Leza. Ayijimbilizya aya kwe Pilato amulenga umuwili wa kwe Yesu. 44Pilato wazunguka pakwivwa kuno Yesu wafwile; ayita e kentuliyo amuwuzichisya ukuti Yesu afwile.45Pano Pilato wivwa ukulongola kwe kentuliyo ukuti Yesu afwile, wamupa Yosefe umuwili. 46Yosefe wayile numwenda wutelepe. Ayisya umuwili ukufuma pawupingane, awuvwimba mu mwenda, aya azika mu kungwe yino yatezile yafolonkhotwa mu mwemfunzi. Nga akunkhulusizya iwe kulu pankhungwe. 47Mariya waku Magadeleni nu Mariya enyina wa kwe Yosesi awalolechesya pano Yesu walambalisilwe.

16

1Pano i Sabata lyasila, Mariya Magadaleni, ne Mariya e mama wakwe Yakobi, ne Salome walesile amafuta manuntchileayakuti wamupake Yesu. 2Umutondotondo uwanda wakutalika mwesa sabata awaya kumanda pano ilanzi lyafuma.3Wawuzyananga umuwuye ku muwuye wakuti, ''ngeweni wo afumizye iliwe pa mulyango wa manda?'' 4Awalolechesya, awalola ilewe lifumilepo mo lyalinji alikulu.5Awinjila mu manda awalola umulumendo azwite umwinjila uwutiswe, ayisile kwi kasa lye ndilo, awachiluchila. 6Ati kwawoliwo, '' Mutachuluchila. Mukuvwamba Yesu, uwa ku Nazareti wo wasayisilwe. Azyulupusile! asimoo. Lolani pano wamulambalisile. 7Kweni pitani, kawuzyani awasambilili ne Petulo, '' Wandi akolele pankholelo kwe mwemwe ukuya ku Galileya. Ako mwandi mukamulole, mo wawawuzizizye.'''8Awafuma munkhungwe wakusamala; walinji nintete nukuzakaza. Watalanzile nathi chimwi kumunthu amuno watinanga.9Umutondotondo pa sabata po wazyulupuka, aloleka kwe Mariya Magadaleni, wino wamufumizizye imizimu miwipe munenulambali (7). 10Aya wanene wanji wano walinji nawe, awatalika ukulosya nululila. 11Awivwa ukuti wazyulupusile swinya wamuweni, kweni watazumilizyanga.12Pansizi pe vyoo alolechela mumwata unji ku wanthu wawili po wakupita mukaya kanji. 13Awapita awawuzya awasambilili wanji, kweni watawasuwizile.14Pakulelechezya Yesu aloleka ku wayi ikumi na wonga pano walyanga ichakulya pi beche, awakalipila amuno watasuwizile wano wamuweni po wazyulupusile ku wufwe. 15Awanena ati, '' Pitani munsi yonsi mukawizye ilandwe zima ku weleulwa wonsi. 16Wano wasuwila nukubatizwa walipusukwa, wano wakana ukusuwila walisuswa.17Ivimanyisyo vyoo viliya kwe wano wasuwila; Mwizina lyane walifumya imizimu miwipe. Walivwanga na ndimi mphya. 18Walinyamula inzoka mumakasa yawo, ndiwiza wamwa chimwi ichakuwakoma, chitaliwachisa. Waliwika amakasa pawalwale, walipola.''19Pano Imfumu walanda kwe woliwo, asendwa ukuya mwiyulu swinya ayikala kwi kasa lye ndilo ilya kwe Leza. 20Awasambilili wakatusile mukuwizya apali ponsi, pano Imfumu yawombanga nawoliwo nukusimichizya ivimanyilo vino vyalinji nawoliwo.

Luke

1

1Awavule wasenzile umulimo ukuti wawalike ivinthu vino vyafiswa pakasi pitu, 2ndivino vwapewa kwe sweswe na wawo wano ukufuma ku kunthaliko walinji a wakamboni swinya awawomvi wizwi. 3Achaleka chawa achizima na kwe nenenye, umulandu nakonkhelezya ichete sana vyonsi ukufuma ku nthaliko, ukuti imbalike ichetechete ilyasi muno wewe, we muchindikwe nkhaninye Tiyofilasi, 4alyakuti ungamanya ukusimichila kwa vinthu vino wasambilizwa.5Mu manda ya mfumu Herodi ya ku Yudeya kwalinji wumwi e simapepo witwanga Zakariya ukufuma mwakwe Abija; umuchi u Elizabeti nawenye walinji wa chifumo chakwe Aroni. 6Wonsinye walinji awalungamane pa minso yakwe Leza, wapitanga mu masundo yonsi na mu myiko yakwe Mfumu. 7Ukuwa watalinji nu mwana umulandu Elizabeti walinji amwiyale, swinya wonsinye walinji awakote pakufika imphindi yoo.8Nomba kwizile kwawa ukuti Zakariya alinji paminso yakwe Leza, ukuwomba imilimo ya wu simapepo ukuyana ni ng'anda yino wafuma mwenemo. 9Ukuyana ni myikalile yawo yakusola we simapepochi anga teweta, asolizye pakuwomvya amayele ukuti ayinjile mwi tempeli lyakwe Mfumu ukuti oche ivinunkhile. 10Iwumba lya wanthu lyonsi lyapepenga kunzi pi ola lino ivinunkhile vikochwa.11Nomba umungelo wakwe Mfumu alolesile kwe weliwe swinya wimilizile kundilo ya masyo iya vinunkhile. 12Pano Zakariya waweni weliwe, izile ayimba, swinya inthete yapona pe weliwe. 13Ukuwa umungelo atili kwe weliwe, ''Utakatine, Zakariya, umulandu ipepo lyako lyivwika. Umuchi wako Elizabeti alikwatila wewe umwana umulumendo. Ulimwita izina lyakwe Yohani.14Uliwa ni chimwemwe ni nseko, swinya awavule walizewela nu kukwatwa kwakwe. 15Amuno aliwa a mukulu mu kalolele ka Mfumu. Atize atele ang'we ipala pamwi ichakung'wa ichilule, swinya aliyizuzwa nu Muzimu Mutele ukufuma munda yakwe mama wakwe.16Awavule mwi kwata lyakwe Izirayeli walipiluchila kwe Mfumu e Leza wawo. 17Aliya paminso yakwe Mfumu mu muzimu na maka yakwe Eliya, ukupiliwula imyenzo ya wa tata ukuya ku wana swinya wanthivwila ku mana ya wulungamane -- ukusenganizizya i Mfumu awanthu wano wapekanyizyilwa weliwe.''18Zakariya atili ku mungelo, ''Wuzye ningamanya wuli choo? Amuno ne mukote nu muchi wanenye amukote nkhaninye.'' 19U mungelo atolelela nga atili kwe weliwe, ''Nene ne Gabiriyele, wino akakwimilila paminso yakwe Leza. Natumilwe ukuti imvwange kwe wewe, ukuti ndete ilandwe zima lyoo. 20Lola! wandi umyalale, nanthi akuvwanga, ukufika uwanda wuno ivinthu vyoo vilichitika. Chandi chiwe wonye umulandu utasuwizile amazwi yane, yano yalifiswa mu mphindi yakwe.''21Nomba awanthu walindililanga Zakariya. Awazunguka kuno wikazile imphindi iyitali mwi tempeli. 22Ukuwa lyo afumila kunzi, alinji amumyalale nanthi kuvwanga kwe woliwo. Awiluka ukuti aweni ichilola pano alinji mwi tempeli. Atwalilile ukuwomvya ivimanyikwilo na makasa kwe woliwo nga awa amumyalale. 23Kwiza kwawa pano amanda ya kutewetela kwakwe yasila, ayile ku ng'anda yakwe.24Lyo amanda yaa yapita, umuchi wakwe Elizabeti awa nu wula swinya imyezi yisano ayifisile. Weni atili, 25''Choo achino Leza wantchitila nene pano andola nu kukundila alyakuti afumye insoni zyane paminso ya wanthu.''26Mu mwezi wa mutanda(6), umungelo Gabiriyele atumwa ukufuma kwe Leza ukuya ku musumba mu Galileya wuno witwanga Nazareti, 27kwe mukazyana wino alinji nukuti atwalwe kwe wino witwanga Yosefe, wino alinji wa luko lwakwe Davidi, swinya umukazyania weyo izina lyakwe Mariya. 28Umungelo ayiza kwe weliwe nga ati, ''Tulamuke, wewe wino wakundilwa nkhaninye! Imfumu yili na wewe.'' 29Ukuwa weni avulungine nkhaninye na mazwi yaa swinya azunguka ukuti amusangochi ya milamuchile yoo.30Umungelo atili kwe mukazyana, ''Utati uwatina, Mariya, amuno wazana ukukundila nu Leza. 31Lola, wandi uwe nu wula swinya wandi uwe nu mwana umulumendo. Uli mwita izina lyakwe 'Yesu.' 32Aliwa amukulu sana swinya aliyitwa Mwana wakwe Wapapela Nkhaninye. Imfumu Leza yilimupa weliwe ichipuna chakwe tatakulu wakwe Davidi. 33Aliwa amfumu mu ng'anda yakwe Yakobi muyayaya, swinya uwufumu wakwe wutaliwa ni nsilo.''34Mariya atili ku mungelo, ''Wuzye chilichitika wuli choo, amuno nthatela imbe nu monsi?'' 35Umungelo atolelela nga atili kwe Mariya, ''U Muzimu Mutele aliyiza pa kwe wewe, swinya amaka yakwe Wapapela Nkhaninye yaliyiza pakwe wewe. Amuno u mutele wino alikwatwa aliyitwa umwana wakwe Leza.36Lola, umukamu wako u Elizabeti ali nu wula wa mwana umonsi mu wukote wakwe. Woo a mwezi wa mutanda kwe weliwe, weyo wino witwanga nthalikwata. 37Amuno nanthi chimwi chilipotwa nu Leza.'' 38Mariya atili, ''Lola, ne muwomvi umwanachi wakwe Mfumu. Lekani chiwe kwe nene ukuyana ni lyasi lyako.'' Ngapano umungelo afuma kwe weliwe.39Ngapano Mariya akatusile mu mandanye yayo nga aya paponapapo ku kaya ka malupili, ukuya ku musumba mu Yudeya. 40Ayile ku ng'anda yakwe Zakariya nu kulamuka Elizabeti. 41Nomba chachitisile ukuti pano Elizabeti wivwa ukulamuka kwakwe Mariya, umwana munda yakwe izile aluka, nga Elizabeti wizwile nu Muzimu Mutele.42Elizabeti izie apunda nizwi ikulu ati, ''We mulotwe pa wanachi wonsi, swinya achilotwe ichikomwa cha mu wula mwako. 43Wuzye chachitika wuli fandi ukuti e mama wakwe Mfumu ayize kwe nene? 44Amuno lola, pano izwi lya kulamuka kwako kwiza mu makutwi yane, umwana mu wula mwane alusile ni chimwemwe. 45Amulotwe weni wino akusuwila ukuti kuliwa ukufiswa kwa vinthu vya vwanzilwe kwe weliwe ukufuma ku Mfumu.''46Mariya atili, ''U moyo wane wukutumvya Imfumu, 47swinya umuzimu wane wazewela mwakwe Leza e katula wane.48Amuno aweni ukuchefwa kwa muwomvi wakwe umwanachi. Amuno lola, ukufuma nomba ukuya pankholelo inkhulo zyonsi zilinjita nene mulotwe. 49Amuno weni wino ali namaka awomvile ichinthu ichikulu kwe nene, swinya izina lyakwe alitele.50Uwila wakwe wukutwalilila ukufuma ku nkhulo ukuya kunkhulo kwe wawo wano wakatina weliwe. 51Alolesya amaka ni nyowe yakwe; asaphanizye wawo wano wakuyikwezya ivya melenganio ya mu myenzo yawo.52Aponezizye pansi awana wa zya mfumu ukufuma muvipuna vyawo swinya akatusizye wawo wano wakuyichefya. 53Ayizuzya wano wali ni nzala ni vinthu ivizima, ukuwa awakankhale awasamazya amakasavye.54Apa uwutuli kwe Izirayeli umuwomvi wakwe, alyakuti ayizuke ukuti alanjizye uwila 55(ndivino avwanzile ku wakwasi witu) kwe Abrahamu na maluko yakwe myayaya.''56Mariya ayikala nu Elizabeti imyezi ngati yitatu ngapano anyoka ukuya ku ng'anda yakwe. 57Nomba imphindi yalinji mupipi ukuti atule u mwana wakwe nga akwata umwana umonsi. 58Awapalamani wakwe swinya awakamu wakwe wivwa ukuti Imfumu yalanjizya uwila wakwe uwukulu kwe Elizabeti, swinya awazewela na weliwe.59Nomba chachitisile pa wanda wa kananimonsi(8) kuno wiza ukuputula umwana. Walinji nukumwita ''Zakariya,'' izina lyakwe baba wakwe. 60Ukuwa unyina atolelela nga atili, ''Awe. Andi ayitwe Yohani.'' 61Awatili kwe Elizabeti, ''Pasi nanthi wumwi mu wakamu wani wuno akakwitwa ni zina lyo.''62Awamulanjizya ni vimanyikwilo vya makasa kwe baba wakwe muno walondelanga umwana wakwe ayitwe. 63E baba wakwe alenga ichakuti awalikile penepo nga awalika, ''Izina lyakwe we Yohani.'' Wonsinye awazunguka pakwe choo.64Paponapapo umulomo wakwe awiyuka swinya ululimi lwakwe alusapukwa. Weni avwanzile nu kutumvya Leza. 65Inthete ayiza pakwe wonsi wano wikalanga ukuwaliwilizya woliwo. Ivinthunye vyoo vyonsi avisata mu kaya konsi ka myamba ka Yudeya. 66Wonsi wano wivwile vyenevyo awavisunga mu myenzo yawo, awati, ''Achani chino umwananye wee aliwa?'' Amuno ikasa lyakwe Mfumu lyalinji na weliwe.67E baba wakwe Zakariya ayizula ni Muzimu Mutele nga anenera, ati, 68''Ukutumvya kuye ku Mfumu, e Leza wa Izirayeli, amuno ayizile ukutula swinya amalizizye ukupokwa kwa wanthu wakwe.69Akatusizye imphembe ya kupusukwa kwitu mu ng'anda yakwe Davidi umuwomvi wakwe 70(ndivino Leza wavwanzile ukuwomvya imilomo ya wakasema awatele ukufuma kali), 71ukupusukwa ukufuma ku walwani witu swinya ukufuma mwi kasa lya wonsi wano wapata sweswe.72Aliwomba choo ukulanjizya uwila kwe Tata witu swinya ukwizusya ilayano lyakwe ilitele, 73ifingo lino avwanzile kwe Abrahamu e baba witu. 74Afinjizile ukuti ape kwe sweswe ukuti sweswe, pano twapusuka kwi kasa lya walwani witu, tunga tewetela weliwe nanthi akutina 75mu wutele swinya uwulungamane paminso yakwe amanda yitu yonsi.76Molimo, swinya wewe, mwana, uliwayitwa e kasema wakwe wa Mupela Nkhaninye, amuno uliya pankholelo pakwe Mfumu ukusengania inzila yakwe, ukusengania awanthu ku kwiza kwakwe, 77ukuti ape ukumanya kwe kupusukwa kwa wanthu wakwe ukupitila mu kutetelwa ku mawembu yawo.78Choo chilichitika umulandu uwila wakwe Leza witu, umulandu wakwe choo ilanzi lya kupela liliyiza ukututula sweswe, 79ukuwalila kwe wano wikala mu mfizi swinya mu chiyanwa cha wafwe. Aliwomba choo ukuti alanjizye amatamba yitu mu nzila ya mutende.''80Nomba umwananye wee akula swinya awa na maka mu muzimu, swinya alinji mu lupalang'ang'a ukufika uwanda wuno wiza alolekera pa wanthu mu Izirayeli.

2

1Nomba mu mandanye yayo, chizile chawa ivya kuti Kayisale Agasitasi wizile atuma ipingulo ukuti kuwe ukupenda kwa wuvule wa wanthu wano wikala munsi yansi iya pansi. 2Koo kwalinji akupenda kwa wanthu kwa kutallichila pano Kwiriniyasi walinji we bwanamukubwa wa Siriya. 3Achaleka aliwensi ayile ku musumba wakwe ukuti aye apendwe.4Yosefe nawenye ayile ukufuma mu Galileya, ukufuma mu musumba wa Nazareti, ukuya mu Yudeya, ku musumba wakwe Davidi, wuno wuwitwa Betelehemu, umulandu alinji mu ng'anda ya luko lwakwe Davidi. 5Ayile kulyanye ukuwalisya ponga nu Mariya, wino alinji nukuti awe amuchi swinya alinji6Nomba kwiza kwawa pano walinji kulyanye, imphindi iyifika ukuti akwate umwana wakwe. 7Akwasile umwana umulumendo, e katote wakwe, swinya wavwinsile weliwe mu tumyenda ututali utulepuke nga amulambalika mwi pondo, umulandu kutalinji ikasi mu ng'anda ya walendo.8Mwalinji wakachema mu chiputulwa chilyanye wano wikalanga mu mphanga, ukulolela ivichemo vyawo uwusiku. 9U mungelo wa Mfumu alolesile kwe woliwo, nga uwuchindame wakwe Mfumu awuwala ukuliwilizya woliwo, nga awizuzwa ni nthete iyikulu.10Ngapano umungelo atili kwe woliwo, ''Mutati mwatina, umulandu nawaletela ilandwe zima lino lilileta ichimwemwe ichikulu ku wanthu wonsi. 11Ilelo e katula akwasilwe muno mwemwe mu musumba wakwe Davidi! A Kristu Imfumu! 12Choo achimanyikwilo chino chilipewa kwe mwemwe: Mulizana umwana umuvwintchile mu tumyenda utulepuke swinya alazile mwi pondo.''13Paponye apaliponga nu mungelo palinji iwumba ikulu ukufuma mwiyulu, alitumvya leza nga aliti, 14''Uwuchindame kwe Leza mupela ukulusya, swinya leka kuwe umutende munsi ya pansi pakasi pa wanthu mwakwe wano Leza akusechela.''15Kwiza kwawa ivya kuti pano awangelo wapita ukufuma kwe woliwo ukuya mwiyulu, wakachema awati kwe wenga nu muwuye, ''Lekani tuye nomba ku Betelehemu nga tuye tulole ichinthu choo chino chichitisile, chino Imfumu yatumanyisya sweswe.'' 16Awapitisya ukuya kulyanye nga wazana Mariya, Yosefe, nu mwana, wino walazile mwi pondo.17Lyo wamulola weliwe, wizile wamanyisya chino chavwanzilwe kwe woliwo ivya mwana. 18Wonsi wano wivwile choo wazungusile pe chino chavwanzilwe kwe woliwo na wachemi. 19Ukuwa Mariya atwalilizile ukwelengania ivya vinthu vyonsi vino ayivwile, ukuchindika vyolivyo mu mwenzo wakwe. 20Awachemi awanyoka, wachindamika nu kutumvya Leza pa vinthu vyonsi vino wivwile swinya waweni, ndivino chavwanzilwe kwe woliwo.21Pano uwanda wa kananimonsi(8) wasila, pano umwana alemvilwe, wisilwe Yesu, izina lino wapilwe nu mungelo lyo achili ukuwa mu wula.22Pano imphendo ya mamanda yakulondekwa ukuyiswefya yasila, ukuyana ni sundo lyakwe Mose, awamuleta Yesu kwi tempeli mu Yerusalemu ukuti wape weliwe ku Mfumu. 23Ndivino chawalikwa mwi sundo lya mfumu, ''Aliwensi umonsi wino wiyula uwula alipewa ku Mfumu.'' 24Achaleka watwazile inzuwi ukuyana kwe chino chavwanzilwe mwi sundo lya mfumu, ''Inkhunda ziwili nawana wanthozi wawili.''25Lolani, kwalinji umonsi mu Yerusalemu wino izina lyakwe lyalinji Simiyoni, swinya umonsi wee alinji amulungamane swinya uwakuyipa. Weni alindililanga ukupozwa kwe Izirayeli, swinya u Muzimu Mutele alinji pakwe weliwe. 26Chavumbusilwe kwe weliwe nu Muzimu Mutele kuno atalilola imfwa lyo ataweni e Kristu wakwe Mfumu.27Ukutungululwa nu Muzimu, Simiyoni ayiza mwi tempeli. Pano awakwasi wiza nu mwana Yesu, ukuti wachitile weliwe ukuyana nu musango wi sundo, 28asenda weliwe mu nyobe zyakwe nga atumvya Leza, nga ati, 29''Nomba muleke umuwomvi wako afwe mu mutende, Mfumu, ukuyana nizwi lyako.30Amuno aminso yane yalola ipususyo lyako, 31luno usenganizizye mukulola kwa wanthu wonsi: 32uwuswepe kwi wumbulo ku Makandi swinya uwuchindame ku wanthu wako Izirayeli.''33E yise nu nyina awazunguka pakwe chino chavwanzilwe ivya weliwe. 34Simiyoni alota woliwo nga atili kwe Mariya e nyina, ''Lola, umwana wee asozilwe ku kupona nu kukatuka kwa wanthu awavule mu Izirayeli swinya pa chimanyikwilo chino chikukanwa -- 35swinya e panga alilasa u moyo wako wemwenecho -- alyakuti amelenganio ya myenzo iyivule yingawumbulwa.''36E kasema umwanachi izina lyakwe Anna alinji palyanye. Alinji a mwana umwanachi e Fanuwelo ukufuma ku luko lwakwe Asha. Alinji amukote nkhaninye. Ikazile nu mulume imyaka munenulambali(7) ukufuma pano wakuzile uwanachi, 37nga umulume afwa nga ayikala wenga imyaka amakumi kananimonsi na yini sita umonsi. Atatela afume mwi tempeli ukuwa atewetanga nu kufunga na mapepo, umusanya nu wusiku. 38Pi ola lilyanye ayiza papipi na woliwo nga atalika ukusalifya Leza, swinya avwanzile ivya mwana kwe aliwensi wino alindililanga ukupusukwa kwakwe Yerusalemu.39Lyo wamala vyonsi vino walondekanga ukuti wawombe ukuyana ni sundo lya Mfumu, awanyochela ku Galileya, kukaya kawo ka Nazareti. 40U mwana akula swinya awa na maka, ayonjerewa amano, swinya inkhumbu yakwe Leza yalinji pakwe weliwe.41Awakwasi wakwe wapitanga mu Yerusalemu umwaka wuli wonsi mukuzewela pa chakupitililwa. 42Pano Yesu awa ni myaka ikumi na yiwili, awaya swinya pa mphindi ya misango ya kuzewela. 43Lyo wikala amanda yakufikapo mu mphendo ya chakulya, awatalika ukunyochela kukaya. Ukuwa Yesu asyala kwisinda swinya awakwasi wakwe nanthi kumanya. 44Welenganianga kuno Yesu ali mwi wumba lino lyalinji nawo pawulendo, achaleka wapisile uwulendo wa wanda wonga. Ngapano awatalika ukumuvwamba mu wakamu wawo ni viwuza vyawo.45Pano watamuzanile Yesu, awanyochela ku Yerusalemu nga watalika ukumuvwamba kulyanye. 46Kwiza kwawa pano amanda yatatu wizile wamuzana mwi tempeli, ayikazile pakasi pa wasambilizya, akwivwichisya kwe woliwo swinya akuwakolowozya woliwo na mawuzyo. 47Wonsi wano wamwivwanga awazunguka nu kwivwichisya kwakwe swinya nu kutolelela kwakwe.48Pano wamuweni, awazunguka nkhaninye. E nyina atili kwe weliwe, ''Mulumendo, wuzye achani fwani chino ukutuyimvya? Lola, e baba wako na nene twasakamine ukukuvwamba.'' 49Yesu atili kwe Mariya, ''Wuzye achani fwandi chino mukumvwamba? Wuzye mutamanya kuno mfwile imbe pa mulimo wakwe Tata wane? 50Ukuwa wativwichisizye chino wasulanga na mazwinye yayo.51Ngapano Yesu anyochela na woliwo ukuya ku Nazareti swinya atonthezile kwe woliwo. E nyina asunjilile ichete ivinthunye vyovyo mu mwenzo wakwe. 52Lelo Yesu atwalilizile ukukula mu mano swinya mu wutali wa muwili, swinya onjelezwa mu kukundila nu Leza na wanthu.

3

1Mu myaka ikumi na yasano iya wufumu wakwe Tiberiyasi Siza -- pano Ponshasi Pilato walinji amulasi uwa Yudeya, Herodi walinji amfumu ya mu Galileya, nu munyina wakwe Filipu walinji a mfumu mu chiputulwa cha Itureya na Trakonitis, swinya Lisaniyasi walinji a mfumu ya Abilene, 2mu mphindi ya simapepo mukulu u Anasi nu Kayafasi -- izwi lyakwe Leza alyiza kwe Yohani umwana kwe Zakariya mu lupalang'ang'a.3Ayile mu chiputulwa ich kuliwilizya Yorodani, akulumbilila uwubatizyo wa kutontholokwa ukutetelwa ku mawembuko.4Ndivino chawalikwa mwe kalata wakwe Iyizaya umutumwa, ''Izwi lya wenga akupunda mu lupalang'ang'a, 'Mupekanie inzila yakwe Mfumu, muziwike inzila zyakwe ziyololoke.5Imikonkho yonsi yiliyizuzwa, swinya imyamba ni vyulu viliwulumukwa, ni nzila nyongane zili yololoswa, swinya mu masyo amawipe mulizengwa imisewo, 6swinya awanthu wonsi walilola ukutulwa kwakwe Leza.'''7Nga Yohani atili ku mawumba yano yizanga ukuti yabatizwe na weliwe, ''Mwe wana wa vipili! Wuzye weweni wino wasoka mwemwe ukuti musamale ukufuma ku wukali wuno wukwiza?8Achaleka, mukome ivikomwa vino viyanine nu kutontholokwa, swinya mutakatalike ukuvwanga mukasi mwinu, 'Tuli nu Abrahamu e tata witu,' amuno nkhuwanena ukuti Leza angakatusya awana wakwe Abrahamu ukufuma ku mawe yaa.9Na nombanye imphasa yazunzulwa mwisika lya miti. Achaleka wuliwonsi umuti wumo wusikoma ivikomwa ivizima wukaputulwa nu kusumbwa mu mulilo.''10Ngapano amawumba yatwalilila ukukolowozya weliwe, yatinji, ''Achani nomba chino tungachita?'' 11Atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Ndi wumwi ali na malaya yawili, ape lyonga kwe wino asi nanthi limwi, swinya weyo wenga ali ni chakulya achite wowonye.''12Awa kasonkhesya misonkho nawonye wizile ukuti wabatizwe, nga awati kwe weliwe, ''Musambilizya, tufwile tuchite chani?'' 13Atili kwe woliwo, ''Mutize mwasenda indalama izivule ukulusya zino mwalamulwa ukusenda.''14Awa vita nawonye wamuwuzichisya, ukuti, ''Nga sweswe? Tufwile tuchite chani?'' Atili kwe woliwo, ''Mutakapoke imphiya ku maka ukufuma kwe aliwensi, swinya mutakanenele nanthi wumwi ivya wufi. Muwayikuta na malipilo yinu,''15Nomba lyo awanthu walinji wakulindilichisya e Kristu ukuti ayize, aliwensi alinji amuzunguke mu myenzo yawo ivya kwe Yohani, ndi pamwi angawa we Kristu. 16Yohani atolelela pa kuvwanga kwe woliwo wonsi, ''Nene, nkhuwabatizya na minzi, kweni wumwi akwiza wino ali na maka ukusya nene, swinya nenji nthenelela nu kusapula indyatu zyakwenye. Aliwabatizya nu Muzimu Mwimichile swinya nu mulilo.17Ichakweyela chakwe chili mwi kasa lyakwe ukuti ayele ichetechete ukufumya ipa kweyela nu kuwunganika imphumba mu nkhoma yakwe. Ukuwa aliyocha ilyelelo nu mulilo wuno wutalitela wuzime.''18Ni mikwezye yinji iyivule swinya, Yohani wawizizye ilandwe zima ku wanthu. 19Pano Herodi imfumu yakalipizilwe muno watwazile e Herodiya emuka munyina, na pe vyonsi vinji iviwipe ivinthu vino Herodi wawomvile, 20wonjelezizye choo ku vyonsi vyoo, acho wiyalizile Yohani mu ng'anda ya vingololo.21Nomba chiza chawa, pano awanthu wonsi wabatizwa, Yesu nawenye abatizwa, nga pano achilinji akupepa, kwiyulu akwiyuka, 22nga u Muzimu Mutele mu miwele ya muwili awika ngati ankhunda, nga izwi ukufuma mwiyulu, ''Wewe we Mwanana wane, wino nakunda. Nkhusechela na wewe.''23Pano Yesu atalika umulimo wakwe, alinji ni myaka amakumi yatatu mu nkhulo. Alinji a mwana (ndivino chalinji) wakwe Yosefe umwana kwe Heli, 24umwana kwe Mathati, umwana kwe Levi, umwana kwe Meleki, umwana kwe Yanayi, umwana kwe Yosefe.25Yosefe alinji a mwana kwe Matiyasi, umwana kwe Amosi, umwana kwe Nahumu, umwana kwe Esili, umwana kwe Nagayi, 26umwana kwe Maati, umwana kwe Matiyasi, umwana kwe Semeyini, umwana kwe Yosechi, umwana kwe Yoda.27Yoda alinji a mwana kwe Yoanani, umwana kwe Resa, umwana kwe Zerubabelo, umwana kwe Salatiyele, umwana kwe Neri, 28umwana kwe Melechi, umwana kwe Adi, umwana kwe Kosamu, umwana kwe Elimadamu, umwana kwe Eri, 29umwana kwe Yoswa, umwana kwe Eliyeza, umwana kwe Yorimu, umwana kwe Mathati, umwana kwe Levi.30Levi alinji a mwana kwe Simiyoni, umwana kwe Yuda, umwana kwe Yosefe, umwana kwe Yonamu, umwana kwe Eliyakimu, 31umwana kwe Meleya, umwana kwe Mena, umwana kwe Matatha, umwana kwe Natan, umwana kwe Davide, 32umwana kwe Yese, umwana kwe Obedi, umwana kwe Bowazi, umwana kwe Salimoni, umwana kwe Nashoni.33Nashoni alinji a mwana kwe Aminadabu, umwana kwe Adimini, umwana kwe Arini, umwana kwe Hezironi, umwana kwe Perezi, umwana kwe Yuda, 34umwana kwe Yakobi, umwana kwe Isaki, umwana kwe Abrahamu, umwana kwe Tera, umwana kwe Nahori, 35umwana kwe Serugi, umwana kwe Rewu, umwana kwe Pelegi, umwana kwe Eberi, umwana kwe Shela.36Shela alinji amwana kwe Kayinani, umwana kwe Arifakadi, umwana kwe Shemu, umwana kwe Nowa, umwana kwe Lameki, 37umwana kwe Methusela, umwana kwe Enochi, umwana kwe Yaredi, umwana kwe Mahalaleli, umwana kwe Kayinani, 38umwana kwe Enosi, umwana kwe Seti, umwana kwe Adamu, umwana kwe Leza.

4

1Apano Yesu, umwizule nu Muzimu Mutele, anyoka ukufuma ku luzi lwa Yorodani nga akolezwa nu Muzimu mu lupalang'ang'a, 2kuno pa manda amakumi yani weni welezizwe nu muwipe. Weni atalile nanthi chimwi mu manda yayonye, nga pa wumalilo wa mphindinye yoyo ayivwa.3Umuwipe atili kwe weliwe, ''Ndi we Mwana wakwe Leza, lilamule iwe lyoo liwe a mukate.'' 4Yesu amutolelela, ''Chawalikwa, 'Umunthu atanga awe nu wumi nu mukate wutupu.'''5Ngapano umuwipe akolela Yesu papela nu kulanjizya weliwe yonsi ama wufumu ya munsi pa mphindi inthichivyenye. 6Umuwipe atili kwe weliwe, ''Nenji ndipa kwakwe wewe yonsi amaka yaa swinya wonsi uwuchindame wawo, amuno vyapewa kwe nene, swinya ningapa vyenevyo aliwensi wino nkhulonda. 7Ngapano, ndi ungafukama pansi nu kumphepa nene, vyandi viwe avyako.''8Ukuwa Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Chawalikwa, ''Ulipepa i Mfumu e Leza wako, swinya mulitewetela wenganye.'''9Apano u muwipe akolela Yesu ukuya mu Yerusalemu nu kumuwika papela nkhani pa ng'anda ya tempeli, nga atili kwe weliwe, ''Ndi we Mwana wakwe Leza, yisumbe wemwenecho pansi ukufuma paa. 10Amuno chawalikwa, ''Weni alilamula awangelo wakwe ku vyakwe wewe, ukukupususya,' 11swinya, 'Walikunyamula mupela na makasa yawo, alyakuti utize upunule itamba lyako pa liwe.''12Pakutolelela weliwe, Yesu atili, ''Chavwangwa, 'Utakayiwike i Mfumu e Leza wako mu melezyo.'''' 13Pano umuwipe wamala ukwelezya Yesu, weni afumapo nu kumuleka mpaka pa mphindi yinji.14Apano Yesu wanyochela ku Galileya mu maka ya Muzimu, swinya ilandwe lyakwe alisata konsi ukuliwilizya ichiputula chonsi. 15Ngapano weni atalika ukusambizya mu ma sinagogi yawo swinya weni watumvizwe na wonsi.16Weni ayiza ku Nazareti, kuno wikalanga nu kukulila, nga, ndivino imiteto yakwe, ayinjila mu sinagogi pa wanda wa Sabata nga ayimilila ukuti awazye umwakupundilila. 17E kalata wa mutumwa Yesaya yapilwe kwe weliwe. Weni ayiyula e kalata nu kuzana amasyo pano chawalikwa,1819''U Muzimu wa Mfumu wuli pakwe nene, umulandu weni apasile nene ukuti indande ilandwe zima ku wasaluke. Weni anthuma nene ukuwizya uwunthungwa ku wanyepwa sinya ukunyosya ukulola ku nthonkho, ukusapula wawo wano wakutitichizwa, 19ukuwizya umwaka wakulondelekwa kwakwe Mfumu.''20Ngapano avunga e kalata, anyosya kwe kayamwite, nu kwikala pansi. Aminso ya wonsi wano walinji mu sinagogi yatonthomezile pakwe weliwe. 21Weni atalika ukuvwanga kwe woliwo, ''Ilelo amawaliko yaa yafiswa mu kwivwa kwinu.'' 22Aliwensi palyanye avwanzile ivizima vyakwe weliwe swinya awazunguka pa nkhumbu mu mazwi yano yafumanga mu mulomo wakwe, nga awawuzichizya, ''Wuzye wee asa mwana wakwe Yosefe?''23Atili kwe woliwo, ''Nakawuzyenye muli nena umulumbe woo kwe nne, 'Ng'anga, yipozye wenga. Chilichonsi twivwile chino wawomvile mu Kapenamu, womba chilichonga kumwinyu.''' 24Kweni weni atili, ''Nakawuzyenye nenji nkhuvwanga kwe mwemwe, pasi nanthi a mutumwa wino akapochelelwa kumwawo.25Ukuwa mu chisinkha nkhuwanena ukuti kwalinji awavule awanachi awafwilwe mu Izirayeli mu mphindi ya Eliya, pano kupela kwiyalizilwe imyaka yitatu ni myezi mutanda swinya inzala iyikulu ayiza munsi yonsi. 26Kweni Eliya atatumilwe nanthi kwakwe wenga wa woliwo, kwenivye ku Zarepati mu Sidoni, ku mwanachi umufwilwe wino wikalanga kulyanye. 27Kwalinji awavule awa mambombo mu Izirayeli mu mphindi ya Elisha umutumwa, ukuwa nanthi uwa woliwo wapozizwe ukufumyako Namani wa ku Siriya.''28Wonsi awanthu mu sinagogi wizwile nu kufulwa pano wivwile ivinthu vyoo. 29Awakatuka, nukupatichizya weliwe afume mu musumba, nu kumukolela pamutwe wa mwamba wuno umusumba wawo wazengwa, alyakuti wangasumba weliwe ukufuma pa mutwe. 30Ukuwa weni achilingania pakasi pakwe woliwo nu kuya ku masyo yanji.31Apano weni aya ku Kapenamu, umusumba mu Galileya, nga atalika ukusambilizya woliwo pa Sabata. 32Awazunguka ni misambilizizye yakwe, umulandu weni avwanganga na maka.33Nomba mu sinagogi mwalinji umunthu wino walinji nu muzimu wa dimoni iyinyale, nga apunda nizwi ikulu, 34''Iye! Achani chino tungawomba na wewe, Yesu wa ku Nazareti? Wuzye wiza ukuti utonone sweswe? Nenji nkhumanyile -- u Mutele wakwe Leza!''35Yesu akalipila i dimoni, ati, ''Utakalande! Fumamo mwakwe weliwe!'' Pano i dimoni yasumvile umunthu pansi pakasi pakwe woliwo, afumamo mwakwe weliwe, swinya nanthi kumuchisa mu nzila yiliyonsi. 36Awanthu wonsi awazunguka, swinya awapitilila ukuvwanga vilyanye wenga nu muwuye. Awati, ''Wuzye amazwichi yaa? Weni akulamula imizimu iyinyale nu wulamulilo na maka swinya yikufuma.'' 37Achaleka ilandwe ilya weliwe lyatalika ukusata ukuya imbali zyonsi zya kuliwilizya ichiputulwa.38Ngapano Yesu afuma mu sinagogi nu kwinjila mu ng'anda yakwe Simoni. Nomba e nyinavyala wakwe Simoni walwile inzekema, nga awamupepelezya umulandu wakwe nyinavyala. 39Achaleka Yesu wimilile papipi nawe nu kukalipila inzekema, nga yamusya. Paponapapo akatuka nu kutalika ukuwapyunjila.40Pano ilanzi lyalinji nu kwinjila, awanthu awaleta aliwensi wino walinji amulwale ni ndwala zya misango iyivule iyilekane. Weni alambalika ikasa lyakwe pa aliwensi mwakwe woliwo nu kuwapozya. 41Na madimoni nayonye ayafuma mu wavule wakwe woliwo, yakupunda nu kuti, ''Wewe we Mwana wakwe Leza!'' Yesu akalipila ama dimoni swinya ayilesya ukuvwanga, umulandu yamanyile kuno weni walinji we Kristu.42Pano kwacha, weni aya ku masyo aya wenga. Amawumba ya wanthu yamulondanga nga ayiza ku masyo yano weni walinjiko. Awelezya ukumulesya ukuti atakufume kwe woliwo. 43Ukuwa weni atili kwe woliwo, 'Nenji mfwilenye indumbilile ilandwe zima ilya wufumu wakwe Leza ku misumba yinji iyivule, amuno woo awuli mulandu natumwa koo.'' 44Ngapano apitilizya ukulumbilila mu ma sinagogi monsi mu Yudeya.

5

1Nomba chachitisile pano awanthu wamuliwilizizye Yesu swinya wivwanga kwizwi lyakwe Leza, kuno Yesu wimilile mumbali mwe sumbi wa Genesareti. 2Yesu aweni amawato yawili yali mumbali mwe sumbi. Awa kasikula wanswi wafumile mu mawato swinya waswefyanga ivyandaluwa vyawo. 3Yesu ayinjila mwe wonga wa mawato, wuno walinji awa kwe Simoni, nga amulenga weliwe ukuti asuntchilizye iwato mukasi katichi ukufuma pa mulundu. Ngapano Yesu ayikala pansi nu kusambilizya awanthu ukufuma mu wato.4Pano Yesu wamala ukuvwanga, atili kwe Simoni, ''Senda iwato uye kuno akwiwile nga uleke ivyandaluwa ukuti uleme inswi.'' 5Simoni atolelela nga ati, ''Bwana, tuwomvile uwusiku wonsi, tutalemile nanthi yimwi inswi, ukuwa pizwi lyako, nandi nisye ivyandaluwa.'' 6Pano wawomvile choo, wizile walema inswi imvule nkhaninye, swinya ivyandaluwa avitalika ukulepuka. 7Achaleka awapunda awanji awawomvi mu mawato ayanji ukuti wize wawavwilizye. Awiza nga wizuzya amawato yonsi, alyakuti amawato yatalika ukuya pansi.8Ukuwa Simoni Peturo, pano aweni choo, apona pansi pa vimphevu vya Yesu, ati, ''Fumako kwe nene, amuno ne muwembu, Mfumu.'' 9Amuno azungusile, ponga na wonsi wano walinji nawe, panswi zino walemile. 10Ponga nu Yakobi nu Yohani, awana awalumendo wakwe Zebediya, wano wawombanga ponga nu Simoni. Yesu atili kwe Simoni, ''Atati watina, umulandu ukufuma nomba uliwalema awanthu.'' 11Pano wiza na mawato yawo ku mulundu, wasyile vyonsi nu kukonkha Yesu.12Kwiza kwawa ukuti pano alinji mu wonga wa misumba, u monsi uwa mambombo alinji kulyanye. Pano waweni Yesu, izile apona pansi nu kulenga Yesu, atinji, ''Mfumu, ndi ukulonda, unganswefya nene.'' 13Ngapano Yesu ayololosya ikasa lyakwe nu kumupalamansya, atinji, ''Nenji nkhulonda. Swepa.'' Paponapapo amambombo yamusyile weliwe.14Yesu amunenile ukuti atakamunene nanthi wu kumwi kweni amunenile ukuti apite, swinya ayilanjizye kwe simapepo nga ape inzuwi ku kuswefwa kwakwe, ukuyana ne vino Mose apinguzile, ukuti wuwe wukamboni kwe woliwo.15Ukuwa ilyasi ilya wamambombo alisata ukuya ukutali, swinya amawumba makulu ya wanthu ayiza apaliponga ukuti yivwe Yesu akusambilizya swinya ukuti wapozwe ku zyandwala zyawo. 16Ukuwa Yesu ayanga penye ku masyo ayamyalale nga apepa.17Kwiza kwawa pa wonda wonga wa manda yayo yano Yesu wasambilizyanga, swinya palinji awa Farisi na wasambilizya wa masundo wikazile palyanye wano wafumile mu twaya tonsi twa Galileya nu Yudeya nu kufuma mu Yerusalemu. Amaka yakwe Mfumu yalinji nu Yesu ukuti apozye.18Nomba awanthu wamwi wanyamuzile umunthu wumwi pa chitanda wino alinji a mulemale, swinya wavwambanga inzila iya kuti wangaleta weliwe mukasi alyakuti wamulambalike paminso ya Yesu. 19Watazanile inzila nanthi yimwi iyakuti wanga muleta mukasi umulandu wi wumba, achaleka wayile pamusonje nga wamwisya pansi ukupiila mwisote, pa chitanda chakwe, ukuya muwanthu, paminso ya Yesu apenecho.20Ukulola isuwilo lyawo, Yesu atili, ''Monsi, amawembu yako yatetelwa kwe wewe.'' 21A wakawalika na wa Farisi awatalika ukukolowozya choo, watinji, ''Wuzye weweni wee wino akuvwanga ivya musamu? Wuzye weweni angatetela amawembu kweni Leza wenganye?''22Ukuwa Yesu, lyo wamanya chino welenganianga, atolelela nga atili kwe woliwo, ''Wuzye achani chino mukukolowozya choo mu myenzo yinu? 23Wuzye achani chino achipepuke akuvwanga, 'Amawembu yinu yatetelwa kwe mwemwe' pamwi ukutu, 'Katuka swinya uwapita'? 24Lelo ukuti mumanye kuno u Mwana wa Munthu ali namaka munsi ya pansi ukutetela amawembu,''-- Yesu atili ku mulemale--''Nenji nkhukunena, katuka, nyamula ichitanda chako nga uye ku ng'anda yako.''25Paponapapo akatuka paminso ya woliwo nga anyamula ichitanda chino walazile penepo. Ngapano ayile ku ng'anda yakwe, akutumvya Leza. 26Aliwensi wazungusile swinya watumvizye Leza. Awizula ni nthete, watinji, ''Tuweni ivinthu ivizungusyo uwanda wilelo.''27Lyo ivinthu vyoo vyachitika, Yesu ayile kunzi ukufuma mulyanye nga aweni e kasonkhesya wansonkho izina lyakwe Levi wikazile mukatutu ka kasonkhesya wansonkho. Yesu atili kwe weliwe, ''Ukunkhe nene.'' 28Achaleka Levi ayimilila nu kukonkha Yesu, asya vyonsi kwisinda.29Ngapano Levi apile Yesu ichakulya chakuzewela mu ng'anda yakwe. Kwalinji awasonkhesya wansonkho awavule kulyanye na wanthu wanji wano wikazile pa tebulo swinya Yesu alyanga na woliwo. 30Ukuwa awa Farisi na wakawalika wawo awayilizania kuwasambilizi wakwe, watinji, ''Wuzye achani fwandi chino ukulya swinya ukung'wa na wasonkhesya wansonkho na wawembu?'' 31Yesu atolelela kwe woliwo, ''Awanthu wano awazima wasilonda ing'anga; kandi wawo wano awalwale. 32Nenji nthiza ukwita awalungamane, kweni awawembu ukuti watontholokwe.''33Awatili kwe weliwe, ''Awasambilizi wakwe Yohani wakafunga nu kupepepa penye, na wasambilizi wa wa Farisi nawonye wakawomba chilichonga. Ukuwa awasambilizi wako wakulya swinya wakung'wa.'' 34Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye pali wumwi wino angaleka awasindisi wa siwinga wafunge pano e siwinga achili ali pakasi pa woliwo? 35Lelo amanda yaliyiza pano e siwinga alisendwa ukufuma kwe woliwo, apano mu mandanye yayo walifunga.''36Ngapano Yesu avwanzile swinya kwe woliwo mu mulumbe. ''Pasi nanthi wumwi wino akasenda ichigamba pa chizwalo ichipya nukuwika pa chizwalo ichakali. Ndi awomba chocho, alinyepula ichizwalo ichipya, swinya ichigamba cha kufuma pa chizwalo ichipya chitanga chiyanane nu mwenda wa chizwalo ichakali.37Nanthi wumwi akawika ipala lya nomba mwikwela ilya kali. Ndi wawomba chocho, ipala lya nomba lingapunsya amakwela, swinya ipala lingasata, nga ichakusendela chingoliyononeka. 38Ukuwa ipala lya nomba lifwile liwikwe mwikwela ilipya. 39Nanthi wonga lyo ang'wa ipala lya kali akalonda ilya nomba, amuno akati, 'Ilya kali lyazipa.''

6

1Nomba chachitisile ukuti pa wanda wa Sabata kuno Yesu wapitilanga mu vyalo vya malezi, nga awasambilizi wakwe wasolanga imitwe ya malezi, awayipukusa mu makasa yawo, nga awalya imphumba. 2Ukuwa wamwi mu wa Farisi awati, ''Wuzye achani fwandi chino mukuwomba chino asa lisundo pa wanda wa sabata?''3Pakutolela woliwo, Yesu atili, ''Wuzwe mutawelenga chino Davidi wachitile pano alinji ni nzala, weni na wanthu wano walinji na weliwe? 4Ayile ku ng'anda yakwe Leza nu kusenda umukate wa kuzanwa nga alya wumwi mu mikate swinya apa wumwi ku wonsi wano alinji nawo ukuti walye, napano chalinji a lisundo ku wasimapepo watupu ukuti walye wenewo.'' 5Ngapano atili kwe woliwo, ''U Mwana wa Munthu a Mfumu yakwe Sabata.''6Chachitisile pe Sabata winji kuno ayile mu sinagogi swinya asambilizizye awanthu kulyanye. Kulyanye kwalinji umunthu wina ikasa lyakwe lyalinji alilemale. 7Wakawalika na wa Farisi wamulolechesyanga ukuti walole ndi angapozya wumwi pe Sabata, alyakuti wangazana chimwi ichakuti wamupe umulandu. 8Ukuwa amanyile chino welenganianga nga atili ku monsi wino ikasa lyakwe lyalinji a lilemale, ''Katuka swinya wimilile paa pakasi pa wanthu.'' Achaleka umonsi akatusile swinya ayimilila palyanye.9Yesu atili kwe woliwo, ''Nenji nkhukolowozya kwe mwemwe, wuzye a lisundo pe Sabata ukuwomba ichiwipe pamwi ichizima, ukupususya uwulanzi pamwi ukuwonona?'' 10Ngapano aliwilila ukulola ukuwalola wonsi nga atili ku monsi, ''Yololosya ikasa lyako.'' Ayololosya, nga ikasa lyakwe lyapola. 11Ukuwa awizula nu kufulwa swinya awavwanzania ivya kuti wamuchite Yesu.12Chichitisile mu mandanye yayo ukuti Yesu ayili kunzi ku lupili mukupepa. Atwalilizile uwusiku wonsi ukupepa kwe Leza. 13Pano kwacha, ayisile awasambilizya kwe weliwe, nga asozile ikumi na wawili, wano ayisile awa positole.14Amita ya wa positole yalinji e Simoni (wino amwisile swinya Peturo) nu munyina wakwe Andireya, Yakobi, Yohani, Filipu, Bateromyu, 15Mateyu, Tomasi, Yakobi umwana wakwe Alufeyasi, Simoni wino witwanga uwa Bwangu, 16Yudasi umwana wakwe Yakobi, nu Yudasi Ikariyoti, wino ayiza awa mulyalya.17Ngapano Yesu ayika umwamba ponga na woliwo nga ayimilila apayane na pano iwumba ikulu lya wasambilizi wakwe wimilile ni mphendo iyikulu ya wanthu ukufuma mu Yudeya na mu Yerusalemu swinya mu mbali mwe sumbi mu Taya na mu Sidoni. 18Awiza ukukwivwa kuli weliwe swinya ukuti wapozwe ku zya ndwala zyawo. Awanthu wano walinji mu machuzi ni mizimu iyinyale nawonye wapozizwe. 19Aliwensi mwi wumba watwalilizile ukwelezya ukuti waleme Yesu umulandu amaka ya kupozya yafumanga mwakwe weliwe, nga apozizye wonsinye pyuu.20Ngapano alolechesizye pa wasambilizi wakwe nga atili, ''Mwe walotwe mwemwe wano mwe wasaluke, amuno awinu uwufumu wakwe Leza. 21Mwe walotwe mwemwe wano muli ni nzala nomba, amuno muliyizuzwa. Mwe walotwe wano mukulila nomba, amuno muliwa ni nseko.22Mwe walotwe mwemwe pano awanthu wakuwapata, swinya pano wakuwalesania swinya wakutuka mwemwe nu kukana izina lyinu ngati liwipe, umulandu wakwe Mwana wa Munthu. 23Sechelelani mu wandanye wowo swinya muzewele, umulandu molimonye muliwa ni chisalifyo ichikulu mwiyulu, amuno awa tatakulu wawo wawawombelanga chilichonga awa kasema.24Ukuwa akalanda kwe mwemwe wano muli ni chuma, amuno mupochezile kali uwupole. 25Akalanda kwe mwemwe wano mwikuta nomba, amuno muliwa ni nzala pa nkholelo. Akalanda kwe mwemwe wano muli ni nseko nomba, amuno muliwalosya nu kulila pa nkholelo.26Akalanda kwe mwemwe pano awanthu wonsi wakuwavwanjila ivizima vyakwe mwemwe, amuno avino awa tatakulu wawo wachitanga ku wakasema wawufi.27''Ukuwa nenji nkhuvwanga kwe mwemwe wano mukwivwa, muwakunda awalwani winu swinya wombelani ivizima kwe wawo wano wapata mwemwe. 28Muwalota wawo wano wakutipa mwemwe swinya muwapepa muno wawo wano wakuyimvya mwemwe.29Kw weyo wino wakuma ku lusaya longa, mupe swinya nu lunji. Ndi wumwi asenda ichizwalo chako, mulekele ni nu mwenda wakonye. 30Muwapa kwe aliwensi wino akulenga. Ndi wumwi asenda chimwi chino achako, utakamunene ukuti akunyosezye.31Ndivino mukalondela awanthu wawawombele, muwawomba wuliwonga kwe woliwo. 32Ndi mwakunda awanthu wano wakunda mwemwe, achizima chani kwe mwemwe? Amuno na waluwembunye wakakunda wano wakunda woliwo. 33Ndi mukuwombela ivizima awanthu wano wakawombela ivizima mwemwe, chingawa wuli achizima kwe mwemwe, amuno na wauwembu wakawomba wuliwonga. 34Ndi mukwazimya awanthu wano mukuchetekela ukuti walinyosya, achizichi kwe mwemwe? Na waluwembu nawonye wakakwazimyana, ukuti wawanyosezye wuliwonga.35Ukuwa muwakunda awalwani winu swinya muwawomba ivizima kwe woliwo. Muyazimye, nanthi akuchetekela ukuti walinyosya, nga ichisalifyo chinu chiliwa achikulu, swinya muliwa awana awakwe Wapapela Nkhaninye, amuno weni umwenecho ali nu wila ku wanthu wano wasisalifya swinya awawipe. 36Muwe nu wila, ndivino e Tata winu ali nu wila.37Mutakti mupingule, nga namwenye mutalipingulwa. Mutakawifye, nga namwenye mutaliwifwa. Mutetele wanji, nga namwenye mulitetelwa.38Muwapa, nga chilipwa kwe mwemwe. Ivivule, ivisindile, ivisunkhanie swinya ivifulukile -- vilikunkhumulilwa pa manama yinu. Amuno ni chipimo mukuwomvya, achipimo chochonye chino waliwombela kwe mwemwe.''39Ngapano swinya avwanzile kwe woliwo umulumbe. ''Wuzye inthonkho yingakolela inthonkho iyiwuye? Ndi yingakolela, wonsinye wangaponela mwizonzi, asamwelimo? 40Umusambilizi atanga awe amukulu ukulusya umusambilizya wakwe, ukuwa aliwensi pano wasambilizwa ukufikapo aliwa ngati a musambilizya wakwe.41Wuzye achani fwandi wewe ukulola a kalisote kano kali mwi linso lya munyoko, kweni utakulola ichizinkha chino chili mwilinso lyako? 42Wuzye ungavwanga wuli kwe munyina wako, 'Mwana witu, leka nkhufumye akalisote kano kali mwilinso lyako,' pano wewe wemwenecho utakulola ichizinkha chino chili mwilinso lyako wemwenecho? We wawufi! Talichila ukufumya ichizinkha mwilinso lyako wemwenecho, ngapano ulilola ichete ukuti ufumye akalisote kano kali mwilinso lya munyina wako.43Amuno kutawa umuti uwuzima wuno wukaleta ichikomwa ichiwole, nanthi amuti uwuwole wuno wukaleta ichikomwa ichizima. 44Amuno umuti wukamanyikwa nu musango wa chikomwa chino wukaleta. Amuno awanthu wasiwunganika amasuku ukufuma mu muti we pupwe, swinya wasiwunganika inthumbusya ukufuma ku muti wa ponda.45U munthu umuzima ukufuma ku chuma ichizima cha mu mwenzo wakwe akaleta chino achizima, swinya umunthu umuwipe ukufuma ku chuma ichiwipe cha mu mwenzo wakwe akaleta vino aviwipe. Amuno ukufuma ku vivule vya mu mwenzo umulomo wakwe wukavwanga.46''Wuzye achani fwandi mukwita nene, 'Mfumu, Mfumu,' napano musikwivwila ivinthu vino nkhuvwanga? 47Umunthu wensi wino akwiza kwe nene nu kwivwa amazwi yane nu kuvwa, nandi imbanene chino ali ngati. 48Ali ngati a munthu akuzenga ing'anda, wino wimvile pansi nkhani nga azenga ing'anda yakwe pa lufula lwiwe. Pano aminzi yizula, yaliyuma ing'anda kweni nanthi kuyiyingania, umulandu yazengwa ichete.49Ukuwa umunthu wino akwivwa amazwi yane nga nanthi kwivwila, ali ngati a munthu wino wazenga ing'anda papela pansi nanthi a lufula. Pano aminzi yakwiza nu kuyumizya ku ng'andanye yoyo, paponapapo yikupona, nga ukumongoka kwa ng'andanye yoyo akukulu.''

7

1Ala Yesu wamala vyonsi weni wanenanga mukwivwa kwa wanthu, weni wizile winjila mu Kapenamu.2Nomba e kenturiyo walinji nu muzya wino wimichilwa nkhaninye na weliwe, nga walwile na mupipi nu kufwa. 3Pano e kenturiyo wivwa ivya Yesu, weni watumile kwe weliwe awasongo wa wa Yuda, ukulenga weliwe ukuti ayize nu kupozya umuwomvi wakwe. 4Pano wafika kwe Yesu, awalambilizya weliwe, watinji, ''Weni wazipila ukuti wewe uchite choo muno weliwe, 5umulandu weni wakunda insi yitu, swinya awili wenga wino watuzenjela e sinagogi.''6Achaleka Yesu wapitilila mu nzila yakwe na woliwo. Ukuwa pano weni walinji mupipi ni ng'anda, e kenturiyo watuma iviwuzya vyakwe ukuti wati kwe weliwe, ''Mfumu, utakayitamye, umulandu nenji nthazipila ukuti wewe ungiza mu ng'anda yane. 7Pa chifukwa choo nenji nthelezizye pe nenga ukuwa muzipile ukuti njize kwe wewe, kweni nenavye izwi nga umuwomvi wane alipola. 8Amuno nenji nanenye ne munthu wino ali pansi pa maka, na wavita pansi pakwe nene. Nenji nkhati kwe wee wenga, 'Yanga,' nga weni akuya, swinya kwe wunji wenga, 'Zanga,' nga weni akwiza, swinya ku muwomvi wane, 'Womba choo,' nga weni akuchiwomba.''9Pano Yesu wivwile choo, weni wazungusile kwe weliwe, nu kupiluchila kwi wumba lino lyakonkhanga weliwe atili, ''Nenji nkhuti kwe mwemwe, na mu Izirayelinye nthazana isuwilo ngati lyoo.'' 10Pano wawo wano watumilwe wanyosile ukuya kung'anda, awazana umuwomvi ali chete.11Lyo chachitikavye choo, Yesu wayile ku musumba uwakwitwa Nayini, nga awasambilizi wakwe ni wumba ikulu lyayile na weliwe. 12Lyoo wafika mupipi ni chimphongolo cha musumba, lolani, umunthu wino wafwile walinji nukuya ukumuzyika, umulumendo wenganye kwe nyina (wino walinji amufwilwe), swinya iwumba ikulunye ukufuma mu musumba lyalinji nawe. 13Pano i Mfumu yaweni weliwe, ichilanda chamulema nkhaninye amuno weliwe nga atili kwe weliwe, ''Utalosya.'' 14Ngapano weni wayile nu kulema mumbali mwa chino wanyamuzile penepo ichala, nga wawo wano wachinyamuzile wimilizile myaa. Weni atili, ''Mulumendo, nenji nkhuti kwe wewe, katuka.'' 15Umufwe ayikala nu kutalika ukulanda, nga Yesu apa weliwe kwe nyina.16Apano inthete yalema wonsinye, awapitilila ukutumvya Leza, watinji, ''Umutumwa umukulu wakatuswa pakasi pakwe sweswe'' swinya ''Leza akulolechesya pa wanthu wakwe.'' 17Ilandwe lyoo ilya Yesu lyasata mu kaya konsi ika Yudeya nu twaya twaya tonsi utwa mupipi.18Awasambilizi wakwe Yohani awamuvyanjila vyonsi ivinthunye vyovyo. 19Ngapano Yohani ayita wawili iwa wasambilizi wakwe nu kuwatuma kwe Mfumu ukuti wati, ''Wuzye awewe wenga wino wandi ayize, pamwi tulolele wunji?'' 20Pano wizile papipi nu Yesu, awonsi watili, ''Yohani Kabatizya atutumile sweswe kwe wewe ukuti tuti, 'Wuzye awewe wenga wino ukwiza, pamwi tulolele wunji?''21Pi ola lyolyo weni apozizye awavule awanthu ukufuma ku ndwala ni nthazi nu kufuma ku mizimu miwipe, swinya na ku wanthu awavule wano walinji a nthonkho wapile ukulola. 22Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Ndi mwapita pa nzila yinu, munene kwe Yohani chino muweni nu ukwivwa. Inthonkho zikupochelela ukulola, awalemale wakupita, awamambombo wakuswepa, awakutwi wakwivwa, awanthu wano wafwa wakukatuswa ukunyochela ku wumi, awasaluke wakuvwangwa ilandwe zima. 23Umunthu wino atakuleka ukusuwila mwakwe nene umulandu wa milimo yane a mupepwe.''24Ala pano intumwi zyakwe Yohani zyapita, Yesu atalika ukuti ku mawumba ivya Yohani, ''Wuzye mwayile mu lupalang'ang'a ukulola chani? A litete lino likayinganwa nu muza? 25Ukuwa mwayile ukulola chani? U munthu wino wazwite ivizwalo ivitonthe? Lolani, wawo wano wakuzwala ivizwalo vya kuyitopwa swinya wano wakakwikala ichete wali mung'anda zya mafumu. 26Kweni mwayile ukulola chani? U mutumwa? Amolimo, nenji nkhuti kwe mwemwe, nu kulusya nu mutumwanye.27Wee a weni wino chawalikwa, 'Lolani, nenji nkhutuma inthumwi pa minso yinu, wino alisengania inzila yinu yinu.' 28Nenji nkhuti kwe mwemwe, pakasi pe wano wakwatwa ku wanachi nanthi wenga amukulu ukulusya Yohani. Kweni wenga wino wachepesya mu wufumu wakwe Leza a mukulu ukumulusya.''29(Pano awanthu wivwa choo, ponga na wakasonchezya wa musonkho, awazumilizya kuno Leza a mulungamane, umulandu wabatizizwe nu wubatizyo wakwe Yohani. 30Ukuwa awa Farisi na wakamanya masundo wakanile ukulonda kwakwe Leza umulandu wakwe woliwo awenecho, amuno watabatizizwe nu Yohani.)31''Ku chani, nomba, ningakolania awanthu awa nkhwatwa yoo? Wuzye wali ngati achani? 32Wali ngati awana wakwizya mu masyo yakukazizya, wano wakwikala nu kwitana wenga nu muwuye nu kuti, 'Twawimbilizile imfwemfwe, kweni mutachinile. Twimbilizile indwimbo zya pamfwa, kweni mutalosizye.'33Amuno Yohani kabatizya wizile atakulya umukate nu kung'wa nanthi alipala, nga mwatinji, 'Weni ali ni dimoni.' 34U Mwana wa Munthu wizile akulya nu kung'wa, nga mwati, 'Lolani, weni watemwa ukulya swinya we chakolwa, ichiwuza cha wakasonchezya wa musonkho na wawembu!' 35Ukuwa injelu zikalungamikwa na wana wakwe wansi.''36Nomba wenga uwa wa Farisi wisile Yesu ukuti alye na weliwe. Ala pano Yesu ayinjila mu ng'anda ya mu Farisi, ayikala pa beche ukuti alye. 37Lolani, kwalinji umwanachi mu musumba wino walinji a muwembu. Pano weni wizile wamanya kuno Yesu ali pa chakulya mu ng'anda ya mu Farisi, weni izile aleta infungo ya mafuta amanunchile. 38Pano wachilinji ayimilile kunsizi ye weliwe papipi na matamba yakwe, akulila, atalika ukunyesya amatamba yakwe namansozi, apyela yeneyo ni nyele zyakwe swinya afyompha amatamba yakwe nga apaka yeneyo na mafuta amanunchile.39Pano u mu Farisi wino wisile Yesu waweni choo, welenginie kwe wenga umwenecho, atinji, ''Ndi umunthu wee walinji a mutumwa, wanga amanye ukuti umwanachinye wee wino akumulema weweni swinya achani, kuno a muwembu.'' 40Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Simoni, nenji ndi na chimwi ichakuti nkhunene.'' Weni atili, ''chinene, Musambilizya!''41Yesu atili, ''E kakopesya wa ndalama walinji na wa nkhongole wawili. Wenga walinji ninkhongole ama denari imyanda yisano(500), nga wunji amakumi yasano. 42Pano waposilwe ukuti wamunyosezye, weni wizile watetela wonsi ponga. Ngafwandi, weweni mwakwe woliwo angamukundisya?'' 43Simoni atolelela weliwe nu kuti, 'Nkhwelengania weyo wino wamutetela ukulusya,'' Yesu atili kwe weliwe, ''Wapanzya molimonye.''44Yesu apiluchila ku mwanachi nu kuti kwe Simoni, ''Ukulola umwanachi wee. Nenji ninjila mu ng'anda yako. Utamphile nathi aminzi yakusamba ku matamba, kweni wee wanyesya amatamba yane na mansozi yakwe swinya wayasyumula ni nyele zyakwe. 45Wewe utampile nanthi akufyompha, ukuwa ukufuma pa mphindi nenji ninjizile moo atalesile ukufyompha amatamba yane.46Wenji nanthi kupaka amafuta umutwe wane, ukuwa weni apasile amanama yane na mafuta amanunchile. 47Achaleka nkhuti kwe wewe, amawembu yakwe, yano yalinji ayavule, yatetelwa -- amuno weni wakundisya. Ukuwa weyo wenga wino watetelwa akatichi, akakunda akatichi.''48Ngapano weni atili kwe mukazyana, ''Amawembu yako yatetelwa.'' 49Wawo wano wikazile ponga watalisile akuvwanga mukasi muwenecho, ''Wuzye weweni wee wino akutetela na mawembukonye?'' 50Ngapano Yesu atili ku mwanachi, ''Isuwilo lyako lyakutula. Pitanga mu mutende.''

8

1Chachisilwe zuwa pankholelo kuno Yesu watalisile ukupita mu misumba na mutwaya utupusane, ukulumbilila nu kuwizya ilandwe zima ilya wufumu wakwe Leza. Awi kumi na wawili walinji nanwe, 2na wanachinye wamwi wano wapozizwe ku mizimu miwipe ni zyandwala: Mariya wino witwangwa Magadaleni, ukufuma mwakwe wino ama demoni munenula mbali(7) yasamazizwe; 3Yoana, umuchi wakwe Chuza, e kalolechesya wakwe Herodi; Suzana; na wanji awavule, wano, mwe vino walinji navyo, wapanga ivya kulondeka vyawo.4Pano iwumba ikulu lya wanthu lyachilinji likuwungana, swinya awanthu wiza kwe weliwe ukufuma mu musumba nu musumba, wanenile umulumbe: 5''U mulimi ayile mukutanda imbeyu. Lyo akutanda, zimwi zyaponezile mu mbali ya nzila nga azilyatwa pansi pa matamba, nga inyunyi zya mupela azilya zyenezyo. 6Yimwi ayiponela piwe, nga zuwazuwa pano yakula, ayinyala, umulandu patalinji aminzi.7Yimwi ayiponela mu minga, nga iminga ayikula ponga ni mbeyu nu kuyititichizya. 8Ukuwa yimwi ayipona pa muvundo nga ayiwapa ivizuwalo vino vyalinji umwanda(100) uwukulu.'' Ukufuma pano Yesu avwanga ivinthunye vyoo, wapunzile, ''Aliwensi ali na makutwi iya kwivwa, mulekani ayivwe.''9AZwasambilizi wakwe awamukolowozya achani umulumbe woo wukupiliwula. 10Weni atili, ''Ukumanya kwa nkhama zya mu wufumu wakwe Leza chapwa kwe mwemwe, kweni ku wanji nkhuvwanga mu milumbe, alyakuti 'ukulola waliwalola nanthi kulolechesya, swinya ukwivwa waliyivwa nanthi kwivwichisya.'11Lelo koo akusula kwa mulumbe: Imbeyu alizwi lya kwe Leza. 12Zino zyalinji mu mbali munzila a wawo wano wivwa, ukuwa pano satana wiza nu kufumya izwi ukufuma mu myenzo yawo alyakuti watati wasuwile nga wapusuke. 13Zino zyalinji pa liwe a wawo wano, pano wivwa izwi, wakulipochelela ni chimwemwe. ukuwa wasi ni misisi; wakusuwila pa mphindi iyitichi, nga mu mphindi ya melezyo wakapona.14Imbeyu zino zyaponezile mu myunga a wanthu wano wakwivwa izwi, kweni lyo wakupita mu nzila zyawo, wakakopekwa na makumbuchila aya chuma nu lwizyo lwa wulanzi woo, nga ichikomwa chawo chisicha. 15Ukuwa imbeyu yino yaponile pa muvundo, waa awali wano, wakwivwa izwi nu mwenzo wa chisinga nu wuzima, wakusunjilila swinya ukukoma ichikomwa nu kutepwa kwa kujimba.16''Nanthi wumwi akukozya inyale nga ayikupichile nu lweso pamwi ayiwike mwivungululu lya chitala. Ukuwa, akayiwika pa chilemelo alyakuti aliwensi wino akwinjila angalola uluswepo. 17Amuno nanthi chimwi ichifisame chino chitalimanyikwa, nathi chimwi icha nkhama chino chitalimanyikwa nu kwiza mu luswepo. 18Acho teyelezyani mwivwichisye, amuno kwe wenga wino alinavyo, ivivule vilipwa kwe weliwe, ukuwa weyo wenga wino asinavyo, ne vino akwelengania weni alinavyo vilipokwa ukufuma kwe weliwe.''19Apano e nyina na wanyina awiza kwe weliwe, kweni awapotwa ukupalamila kwe weliwe umulandu ni wumba. 20Wamunenile, ''E nyoko na wanyoko wimilile panzi, wakuvwamba mulolane.'' 21Ukuwa Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''E mayo na wanyina wane a wawo wano wakwivwa izwi lyakwe Leza nu kuliwomba.''22Nomba uwanda wumwi Yesu ayinjila mu wato na wasambilizi wakwe nga atili kwe woliwo, ''Tuyani tulambe tuye kumbalama yinji iyakwe sumbi.'' Awakatuka. 23Ala lyo wakupita uwulendo wapa minzi Yesu aponechela. Ichimuza ichikulu achiza pe sumbi, swinya mu wato mwinjilanga aminzi, swinya walinji mu chakutinia.24Apano awasambilizi wakwe Yesu awiza kwe weliwe awamuziwusya, awavwanga, ''Bwana, bwana! Tuli mupipi ukufwa!'' Yesu aziwuka nga akalipila umuza ni pwizi lya minzi, nga vyamyalala nu kutekania. 25Ngapano atili kwe woliwo, ''Wuzye isuwilo linu lili kwinye?'' Kweni walinji ni nthete swinya awazunguka, nga awakolowozyania wenga nu muwuye, ''Wuzye nomba weweni wee, wino akupingula ni chimuzanye na minzi, swinya vikumwivwila?''26Awapita pa chipya cha Geraseni, chino chilinji wulunji ne sumbi ukufuma ku Galileya. 27Pano Yesu wika walyata pa chitunthu, asunkhine nu monsi wumwi ukufuma mu musumba wino walinji na mademoni. Mumphindi iyitali atazwalanga ivizwalo, swinya atikalanga mu ng'anda kweni wikalanga pakasi pa nkhungwe.28Pano waweni Yesu, wizile wapunda nu nukupona pansi pankholelo ya weliwe nga atili nizwi ikulu, ''Wuzye ukulonda uchite chani na nene, Yesu, Mwana wakwe Leza Umukulu Ukulusya? Nkhukulenga, utakansunde.'' 29Amuno Yesu wapinguzile imizimu iyinyale yifume mu monsi. Amuno imphindi izivule yamulemanga, swinya chingatenga wamunyefile ni minyololo ku vimiti nu kumulindilila, waputulanianga iminyololo yakwe swinya ayimusamazya ukuya mu mphanga.30Ngapano Yesu akolowozya weliwe, ''Wuzye izina lyako weweni?'' Atili, ''Chiliwumba,'' amuno ama demoni ayavule yinjizile mwakwe weliwe. 31Ama demoni ayatwalilila ukumulenga ukuti atakayasamazizye mwizongolela.32Nomba iwufyo lya wakapoli awavule lyalinji palyanye wakulya mumbali ya mwamba. Ama demoni ayalenga weliwe ukuti aleke yaye mu wakapoli, nga ayazumilizya. 33Achaleka ama demoni ayafuma mu monsi nu kuya mu wakapoli, nga uwufyo awusamala nu kutelemuchila mwe sumbi swinya awung'wela.34Pano wawo wano wachemanga wakapoli walola vino vyachitisile, awasamala nu kusasya vyenevyo mu musumba na mutwaya. 35Achaleka awanthu wayile mukulola vino vyachitisile, nga awiza kwe Yesu nu kuzana umonsi wino ama demoni yafumilemo. Wikazile pa matamba yakwe Yesu, azwite swinya ali na mano yakwe; Awawa ni nthete.36Apano wawo wano wachiweni wawanena woliwo muno u monsi wino walemilwe na ma demoni wapolezile. 37Ngapano wonsi awanthu wa mu chipya cha Geraseni walenzile Yesu ukuti afume kwe woliwo, amuno walinji ni nthete nkhani nkhaninye. Achaleka winjizile mu wato alyakuti watalike ukunyoka.38U monsi mwakwe wino ama demoni yafumile alenga Yesu ukuti amuleke apite na weliwe, ukuwa Yesu amusamazizye, atinji, 39''Nyochela ku musolo wako swinya uye uwanene chino Leza wakuwombela.'' U monsi izile apita, akuwizya monsinye mu musumba wonsi chino Yesu wamuchitizile weliwe.40Walile Yesu ala wanyoka, iwumba ali mupochelela, amuno wonsinye walindililanga weliwe. 41Lolani, u monsi wino witwanga Jayirasi, wino walinji wenga wa wanankholelo mu sinagogi, awiza nu kupona pansi pa matamba yakwe Yesu, nga walenga weliwe ukuti aye ku ng'anda yakwe 42umulandu umwana wakwe umukazyana wenganye, uwa myika ikumi na yiwili, alinji mupipi nu kufwa. Lyo Yesu ali munzila, amawumba ya wanthu yamutitichizya ukuliwilizya weliwe.43Nomba palinji umwanachi palyanye wino wafumanga uwazi imyaka ikumi na yiwili swinya wasumvile indalama zyakwe zyonsi, lelo patalinji nanthi wumwi uwa kumupozya. 44Aya kunsizi kwe Yesu nu kukumvya insongo ya mwinjilo wakwe, nga paponapapo ukufuma kwa wazi akuputuka.45Yesu atili, ''Ngafwandi weweni wino wankhumvya?'' Nga lyo wonsi wakana, Peturo atili, ''Bwana, iwumba lya wanthu likuliwilizizye swinya likukufyenyentchezya.'' 46Kweni Yesu atili, ''Wumi wankhumvya, amuno namanya kuno amaka yamwi yafuma mwakwe nene.''47Pano umwanachi wamanya kuno atanga asamale ukumanyikwa, ayiza akuzakaza nu kupona pansi pankholelo ya weliwe. Mukulola kwa wanthu wonsi awumbula umulanduchi akumvyizizye weliwe swinya muno paponapapo wapolela. 48Ngapano atili ku mwanachi, ''Mwanane, isuwilo lyako lyakupozya. Upite mu mutende.''49Pano wachilinji akuvwanga, akwiza wumwi ukufuma ku ng'anda yakwe nankholelo mu sinagogi, akuti, ''Umukazyana wako wafwa. Utakatwalilile ukuchuzya.'' 50Ukuwa pano Yesu wivwa choo, atolelela kwe Jayirasi, ''Utakatine; usuwilevye, nga alipola.''51Pano wiza ku ng'anda, atazumilizizye nanthi wenga ukuti ayinjile nawe, nkhani Peturo nu Yohani nu Yakobi, ne tata wakwe mukazyana nu nyina. 52Nomba wonsinye walosyanga nu kuchichima umulandu wa mukazyana, kweni Yesu atili, ''Mutakati mwalosya; atafwile kweni aponechezile.'' 53Ukuwa awamuseka, umulandu wamanyile kuno wafwile.54Ukuwa alema ikasa lya mukazyana nu kupunda, ati. ''Mwana, katuka!'' 55U muzimu wa mukazyana awunyochela, nga wakatuka paponapapo. Awalamulila ukuti wamupe chimwi ukuti alye. 56Awakwasi wakwe awazunguka, lelo Yesu awakomelezya watakanene nanthi wenga chino chachitisile.

9

1Wizile wapunda ikumi na wawili ponga nukuwapa amaka ni nsambu nu kusamazya imizimu miwipe nukupozya izya ndwala. 2Awatuma wolio ukuwizya uwufumu wakwe Leza nukupozya awalwale.3Ati kwe woliwo, '' Mutakasende nanthi chimwi pa wulendo-- nanthi a sozo, nanthi akakwama, nanthi amukate, nanthi a ndalama swinta nathi a amwinjilo uwa konjelezya. 4Yiliyonsi ing'anda yino mwiza mwinjila, yikalani poponye mphaka pano mulifuma.5Kulikonsi kuno wataliwapochela, pano mukufuma mukayanye kako, muwakungutila itukumbu kumatamba yinu ngati awukamboni uwakususyania nawo.'' 6Apano wafuma nukupitila mutwaya, wakuwizya ilandwe zima nu kupozya pliponsi.7Nomba Herodi e bwanamkubwa wivwile ivya vyonsi vino vyachitikanga, swinya azungusile, umulandu chavwanzilwe na wamwi ukuti Yohani akatusile ukufuma kuwafwe, 8swinya wanji watili Eliya alolesile, na wanji swinya ukuti wonga mu wa kasema awa kali akatusile. 9Herod atili, ''Naputuzile umutwe wakwe Yohani. Wuzye weweni wee wino nkhwivwa ivyakwe ivya musango woo.10Pano awa positole wanyoka, awa munena Yesu vilivyonsi vino wawomvire. Ngapano Yesu awasenda ponga na weliwe, nga waya ukutali ukumyalale ku musumba wuno witwanga Betisayida. 11Ukuwa pano amawumba yivwile choo, ayamukonkha weliwe. Yesu apochezile woliwo nu kuvwanga kwe woliwo ivya wufumu wakwe Leza, swinya apozizye wawo wano walondanga ukupola.12Nomba uwanda walinji nukuti wumale, nga awikumi na wawili wizile kwe Yesu nga awatili, ''Usamazye iwumba ukuti waye mutwaya twa mupipi ukuliwilizya paa ukuti waye wazane apakulala ni chakulya, umulandu tuli koo ukutali nu twaya.'' 13Ukuwa Yesu atili kwe woliwo, ''Mwemwe muwape chimwi ichakuti walye.'' Awatili, ''Imikate yino tulinayo yitanga yichile yisano ni nswi ziwili--kandi ndi tungaye nu kukala ichakulya cha wanthu wonsi waa.'' 14(Palinji awonsi papipi ni myanda yisano.) Yesu atili ku wasambilizi wakwe, ''Wikazyani pansi mu viwunga vya kufika amakumi yasano chonga.''15Achaleka awawomba choo, nu kwikazya awanthu pansi. 16Ukusenda imikate yisano ni nswi ziwili, Yesu winusizye aminso mwiyulu, avilota nu kuvimenulania, nga apile vyolivyo ku wasambilizya ukuti wape iwumba. 17Wonsinye walile swinya wikusi, nga vino vyasyazile awavisenda--ivitundu ikumi na viwili vya tumontholanie.18Kwizile kwawa pano Yesu apepanga wengavyenye, awasambilizi walinji na weliwe. Yesu awakolowozizye ati, ''Wuzye amawumba yakuti nene ne weni?'' 19Awatolelela, ''Yohani e Kabatizya. Kweni awanji wakuti Eliya, swinya awanji wakuti wonga mu wakasema ukufuma kali akatusile.''20Ngapano Yesu atili kwe woliwo, ''Ukuwa wuzye mwemwe mukuti nene ne weni?'' Peturo atolelela, ''E Kristu wakwe Leza.'' 21Kweni Yesu awachenjezizye ukuti watamunene nanthi wonga choo, 22atinji, ''U Mwana wa Munthu afwile achule ivinthu ivivule swinya akanwe na wasongo na wasimapepo na wakawalika, swinya alikomwa nga pa wanda wachititatu ali katuswa.''23Ngapano atili kwe woliwo wonsi, ''Ndi wumwi akulonda akonkhe nene, afwile ayikane wenga swinya asende uwuchingane wakwe imphindi zyonsi nga akonkhe nene. 24Aliwensi anga tula uwulanzi wakwe aliwusovya, kweni wensi wino asovya uwulanzi wakwe umulandu wakwe nene aliwutula. 25Wuzye achizimachi ukuti umunthu azane insi ya pansi yonsi, kweni ayisovye pamwi ayipoke wenga?26Wensi wino ali ninsoni muno nene na mazwi yane, muno weliwe u Mwana wa Munthu aliwa ninsoni pano akwiza mu wuchindame wakwe umwenecho swinya uwuchindame wakwe Tata wakwe nu wa wangelo awatele. 27Ukuwa nkhuwanena mu chisinkha, pali wamwi wano wimilizile paa wano watalitela wawonje imfwa lyo wachili wataweni uwufumu wakwe Leza.''28Nomba papipi amanda kananimonsi(8) ukufuma pano Yesu avwanzile amazwi yaa, asenzile ponga na weliwe Peturo, nu Yohani, nu Yakobi nga wayile mu mwamba mu kupepa. 29Pano wapepanga, imilolechele ya paminso pakwe papiliwusile, ni vizwalo vyakwe vyawa iviswepe ukulusya.30Lolani, awonsi wawili wavwanganga na weliwe, Mose nu Eliya, 31wano walolesile mu wuchindame, wakuvwanzania nu Yesu ivya wulendo wakwe, wuno alinji nukuwumalizya mu Yerusalemu.32Nomba Peturo na wano walinji na weliwe walinji nu tulo utukulu, ukuwa pano waziwuka ichete, waweni uwuchindame wakwe na wonsi wawili wano wimilile na weliwe. 33Pano wayanga apatali nu Yesu, Peturo atili kwe weliwe, ''Bwana, achizima ukuti sweswe tuwe paa. Uleke sweswe tuzenge utututu tutatu, konga kakwe wewe, konga kakwe Mose, na konga kakwe Eliya.'' (Atamanyile chino wavwanganga.)34Lyo achilinji akuvwanga choo, iwingo lizile nga lyawavwimba woliwo, swinya awawa ni nthete pano winjilanga mwi wingo. 35Izwi lyizile ukufuma mwi wingo, lyatinji, ''Wee a Mwana wane, wonga wino amusolwe; muteyelezye kwe weliwe.'' 36Pano izwi lyavwanzile, Yesu azanilwe ali wenga. Awamyalala swinya nanthi kumunena wumwi mu mandanye yayo chilichonsi icha vino waweni.37Nomba pa wanda wakukonkha, pano wizile wika ukufuma mu lupili, iwumba ikulu lyasunkhine na weliwe. 38Lolani, u monsi mwi wumba izile apunda, atinji, ''Musambilizya, nkhukulenga ukuti ulole umwana wane umulumendo, amuno amwana wane wenganye. 39Wewe ulole, u muzimu wukuwa na maka pakwe weliwe ngapano akutalika ukukuta; wukupanjisya ukuti asalamanthe alyakuti itatafulo alifuma mu mulomo. Umuzimu nanthi kumusya swinya wukamusyotolania uwuwi. 40Nakomelezizye awasambilizi wako ukuti wawupatichizye wufume, kweni awapotwa.''41Yesu atolelela nga atili, ''Mwe wanthasuwila swinya inkhulo iyiwipe, wuzye pangapita imphindi wuli ukuti nene injimbe muno mwemwe? Mulete umwana wako paa.'' 42Pano umulumendo wizanga, i demoni alimumisya pansi swinya ukumuyingania nu kusalamantha. Ukuwa Yesu akalipila umuzimu uwunyale swinya apozizye umulumendo, nga amunyosya kwe baba wakwe.43Ngapano awazunguka wonsinye nu wukulu wakwe Leza. Pano wonsinye wazungukanga pakwe vilivyonsi Yesu wachitanga, atili ku wasambilizi wakwe, 44''Lekani amazwi yaa yinjile mukasi nkhani ya makutwi yinu: U Mwana wa Munthu alilemekwa ukuya mu makasa ya wanthu.'' 45Ukuwa wativwichisizye imivwanjile yakwe. Chalinji achifisame kwe woliwo, alyakuti watakamanye chino chikusula, ukuwa lelo awatina ukuti wangakolowozya ivya mivwanjile yoo.46Ngapano ukupazinkhana akutalika pakasi pakwe woliwo ivyakuti weweni mwakwe woliwo aliwa amukulu ukulusya. 47Ukuwa Yesu, ukumanya amelenganio mu myinzo yawo, wizile asenda umwana umutichi nu kumuwika pa mbali yakwe 48nga atili kwe woliwo, ''Wensi wino apochelela umwana wee mwi zina lyane, akupochelela nene; swinya wensi wino akupochelela nene, akupochelela wonga wino wanthuma nene. Amuno wensi wino amuchepe mwakwe mwemwe mwensi a wonga wino amukulu.''49Yohani atolelela, ''Bwana, sweswe tuweni wumwi akusamazya ama demoni mwi zina lyako kweni twamulesizye, umulandu asipita ponga na sweswe.'' 50''Matakamulesye,'' Yesu atili, ''Umulandu wensi wino atakususya mwemwe awinu.''51Pano amanda yapalamila ukuti asendwe, alondesizye ukuti aye ku Yerusalemu. 52Atumile inthumwi pa nkholelo zyakwe, nga awaya winjila mu kaya ka Samariya ukuti wasenganie vilivyonsi kwe weliwe. 53Kweni awanthu kulyanye watamupochelezile weliwe umulandu alondesyanga ukuti aye ku Yerusalemu.54Pano awasambilizi u Yakobi nu Yohani waweni choo, awatili, ''Mfumu, wuzye ukulonda sweswe tupingule umulilo ukuti wize pansi ukufuma mwiyulu nu kuwonona woliwo?'' 55Ukuwa apiliwusile swinya awakalipilizile woliwo, 56nga awaya ku kaya akanji.57Pano wapitanga mu musewo, wumwi atili kwe Yesu, ''Nenji nandi inkhonkhe wewe kulikonsi kuno ukuya.'' 58Yesu atili kwe weliwe, ''Awa mumbwe wali ni vipompho, ni nyunyi zya mupela zili ni visalanzo, kweni u Mwana wa Munthu asi nanthi pamwi ukuti alambalike umutwe wakwe.''59Ngapano atili kwe wunji, ''Konkha nene.'' Ukuwa weni atili, ''Mfumu, pakutalichila leka inje nzyike e baba wane.'' 60Ukuwa Yesu atili kwe weliwe, ''Waleke awafwe ukuti wazyike awafwe wawo. Ukuwa pano ukuya, yanga swinya uwizye ukutali na mu mbali uwufumu wakwe Leza.''61Ngapano wunji wumwi nawenye atili, ''Nenji ndikonkha wewe, Mfumu, kweni pakutalichila leka inje imbalaye wawo mu kaya kane.'' 62Yesu atolelela kwe weliwe, ''Nanthi wonga wino walema inkhundi nga akulola kwisinda amuyane ku wufumw wakwe Leza.''

10

1Ala pano vyapita ivinthu vyoo, i Mfumu yasozile amakumi munenulambali na wawili awanji, nu kuwatuma wawili wawili pankholelo pakwe weliwe ukuya mu musumba yonsi na masyo kuno walinji mupipi ukuya. 2Watili kwe woliwo, ''Amasika ayvule, kweni wakawomba awatichi. Fwandi lambilizyani umweni masika ukuti atume wakawomba mu masika yakwe.3Yani panzila yinu. Lolani, nkhuwatuma ngati mwe wana wa ng'onzi pakasi pa mphumphi. 4Mutakasende nanthi a chola icha ndalama, pamwi ichola icha pawulendo, pamwi indyato, swinya mutakalamuke nanthi wumwi mu nzila.5Ing'anda yiliyonsi yino mwinjila, pakutalichila muti, 'Umutende wuwe mu ng'anda yoo!' 6Ndi umunthu wa mutende alimo, umutende winu wuliyikala pakwe weliwe, kweni ndi awe, wulinyochela kwe mwemwe. 7Yikalani mu ng'andanye yoyo, amulya nu kung'wa vino waleta, amuno e kawomba akayana na malambulo yakwe. Mutakati muwapita pita ing'anda ni ng'anda.8U musumba wuliwonsi muliwayinjila, nu kuwapochelela, amulya vino waleta pa minso yinu 9swinya amupozya awalwale wano wali kulyanye. Muwati kwe woliwi, 'Uwufumu wakwe Leza wiza papipi namwemwe.10Pano mwinjila mu musumba nga watakuwapochelela, yani kunzi mu tunzila nu kuti, 11'Nitukumbunye ukufuma mu musumba winu lino likakakatila ku matamba yitu twawakunkhumulila! kweni mumanye choo: Uwufumu wakwe Leza wiza papipi.' 12Nkhuwanena ukuti pa wanda wakupanzya vino vyachisilwe mu Sodom viliwa ichete ukulusya u musumba wowo.13Akalanda kasikolo kwe wewe, Chorazini! Akalanda kasikolo kwe wewe Betisayida! Ndi imilimo iyikulu yachisilwe mwakwe wewe yachisilwe mu Taya nu Sidoni, ngali watontholosile kalinye, awikala pansi awazwala amasankho awayikuntchila ni toyi. 14Kweni alifwila inkhumbu u Taya nu Sidoni pakupanzya, mwenji pole. 15Wewe, Kapenamu, wuzye ukwelengania uliyitumphulila mwiyulu? Awe, uliletwa pansi ku Hade.16Winsi wino akwivwa kwe mwemwe akunjivwa, na wensi wino akuwakana akunkhana, swinya wino akunkhana akukana wino wanthuma.''17Wawo amakumi munenulambali awanyoka ni chimwemwe, awati, ''Mfumu, ni mizimu miwipenye yatutonthelanga mwizina lyako.'' 18Yesu atili kwe woliwo, '''Namulolanga satana wapona ukufuma mwiyulu ngati ankhuwa. 19Lola, nawapa insambu izya kulyatanjila inzoka na makalayila, swinya pa maka yonsi iya mulwani, swinya pasi nanthi chimwi mu nzila yiliyonsi chiliwachisa. 20Ukuwa kweni mutakasechelele pa choo chenga, kuno imizimu yikutonthela mwemwe, kweni muwe ni chimwemwe kuno amazina yinu yawalikwe mwiyulu.''21Pa mphindinye yoyo awa ni chimwemwe ichikulu mwakwe Muzimu Mutele, nga wati, '' nkhukutumvya, Tata, we Mfumu ya mwiyulu na munsi, umulandu wavifisile ivinthunye vyoo kuwamano na wakwiluka nu kuyiwumbula kwa kwe wano watasambilila, ngati awana watichi. Nakawuzyenye, Tata, pakuti choo chasechelesizye pa minso yakwe wewe.22''Ivinthu vyonsi vyasungwa kwe nene ukufuma kwe Tata, swinya pasi nanthi wenga wamanya umwana we weni kandi e Tata, swinya pasi nanthi wumwi wama ukuti e Tata we weni kandi u Mwana na kwe wawo wano u Mwana wasola ukuwumbula weliwe.23Ngapano apiluchila kuwa sambilizi kumbali ni wumba nu kuti, ''awalongo wano wakulola ivinthu vino mukulola. 24Nkhuwanena, awatumwa awavule nizya mfumu wakumbwanga ukulola ivinthu vino mukulola, nga wataviweni, swinya ukwivwa ivinthu vino mukwivwa, kweni wativwile.''25Lolani, kamanya wa masundo wimilizile ukuti angamwelezya weliwe, ati, ''Musambilizya, wuzye ntchite chani ukuti nkhapyane uwumi wamuyayaya?'' 26Yesu atili kwe weliwe, ''Wuzye mwawalikwa chani mu masundo?'' Mukuwelenga wuli?'' 27Weni atolelela nu kuti, '''Uwakunda Imfumu e Leza wako nu mwenzo wako wonsi, nu moyo wako wonsi, na maka yako yonsi, na mano yako yonsi nu mupalamani wako ndi vino awewe.'' 28Yesu atili kwe weliwe, ''Watolelela molimonye. Chita choo, apano uliyikala.''29Kweni weni, ukukumbwa ukuti ayilungamisye, atili kwe Yesu, ''Nga umupalamani wane weni?'' 30Yesu amutolelela nu kuti, ''U munthu wumwiwafumile ku Yerusalemu wayanga ku Yeriko. Wakapoka awamuvundumuchila, awamuzula nu kupoka vyonsi vino walinji navyo, awamuma, awamusya papipi nukufwa.31Kulongo e simapepo wumwi wapitanga munzila yilyanye nga pano wamulola, apita inzila yinji. 32Nu mu Levi nawenye, pano wafika pa masyo yalyanye nu kumulola, apitilila ku mbali yinji.33Kweni u mu Samali wumwi, pa wulendo wakwe, wizile pano walinji. Pano wamulola, amalanda yamulema. 34Apalamila kwe weliwe nu kunyepa ivilonda vyakwe, amwitila amafuta ni pala mwenemo. Amukwezya napa nyama yakwe, nu kumuleta ku ng'anda yawa pitanzila nu kumusunga. 35Uwacha asenda indalama a denari wawili nu kumupa umweni ng'anda, nukuti, 'Musungange swinya chilichonsi ichakonjelezya chino ungalipa, pano nanyochela, ndiza nkhulipe.'36Nga weweni pa watata waa alinji amupalamani wakwe wino wasunkhine nawa kapoka?'' 37Atili, ''Weni wino wamulanjizizye uwila.'' Yesu atili kwe weliwe, ''Pitanga ukawombange ichili chonga.''38Nomba pano wapitanga pawulendo wawo, weni winjizile mu kaya kamwi, nga umwanachi izina lyakwe Marita wamupochezile mu ng'anda yakwe. 39Walinji ninkhazi yakwe izina lyakwe Mariya, wino wikazile pa matamba ya Mfumu nu kwivwa izwi lyakwe.404142Kweni Marita watangwanisile nukupekania ichakulya. Weni wizile kwe Yesu nukuti, ''Mfumu, wuzye utakusakamala kuno inkhazi yane yinsizile nenga ukuteweta? Wowonye muwuzyani ukuti ayize anjavwa.'' Kweni Imfumu yatolelela nukuti kwe weliwe, ''Marita, Marita, ukuvwulika nu kuchulika ni vinthu ivivule, kweni chonga ichinthu achakulondeka. Mariya wasola ichinthu chino achizima, chino chitalitela chipokwe ukufuma kwe weliwe.''

11

1Chachitisile uwanda wonga pano Yesu wapepanga mu masyo yamwi. Pano wamalizizye, wenga uwa wasambilizi wakwe atili kwe weliwe, ''Mfumu, tusambizye ukupepa ndivino Yohani wasambilizizye awa sambilizi wakwe.''2Yesu atili kwe woliwo, ''Pano mukupepa muwati, 'Tata, izina lyako lichindikwe ngati litele. Uwufuma wako wize.3Utupe sweswe u mukate uwanda nu wanda. 4Ututetele amawembuko yitu, ndivino tukutetela aliwensi wino ali ninkhongole kwe sweswe. Utakatukolele sweswe mukwelezwa.'''5Yesu atili kwe woliwo, ''Weweni mwakwe mwemwe aliwa ni chiwuza, nga aliya kwe weliwe pakasi pa wusiku nu kuti kwe weliwe, ''Chiwuza njazimyako imikate yitatu, 6pakuti ichiwuza wane wiza nomba nomba ukufuma pa wulendo, swinya nenji nsi nanthi chimwi ichakuti ningamupa.' 7Ngapano uwa mukasi atolelela weliwe angati, 'Utize wanthamya. Ichisakati achiyale kali, swinya awana wane, apaliponga na nene, tulazile. Nthanga inkhatuke nu kupa umukate kwe wewe.' 8Nenji nkhuti kwe mwewe, naponye nanthi atanga akatuke nu kupa umukate kwe mwemwe umulandu we chiwuza wakwe, ukuwa pa mulandu wakupatichizya ukwasita kosozwa insoni kwako, alikatuka nu kukupa imukate iyivule muno ukulondela.9Nenji swinya nkhuti kwe mwemwe, Lenganji, swinya chilipwa kwakwe mwemwe; vwambanji, swinya mulizana; Kong'osyani, swinya chiliyiyulilwa kwakwe mwemwe. 10Amuno wensi umunthu wakulenga akapochelela; swinya umunthu wakuvwamba akuzana; swinya kwakwe weyo umunthu wino akukong'osya, kuliyiyulilwa.11Wewenu u tata pakasi pakwe mwemwe, ndi umwana wako akulenga inswi, alimupa inzoka mumalo yanswi? 12Pamwi ndi akulenga ilyenza, ungapa ikala kwe weliwe? 13Ngafwandi, ndi mwemwe mwe wawipe mwamanya ukupa ivya wila ivizima ku wana winu, ngawuli e Tata winu uwa mwiyulu ukupa u Muzimu Mutele kwe wawo wano wakumulenga?''14Nomba Yesu wafumyanga kunzi e dimoni wino walinji chinunu. Pano e dimoni wafuma kunzi, u munthu wino walinji we chinunu avwanga, ni wumba alizunguka. 15Ukuwa awanthu wamwi watili, ''Ukupitila mwakwe Belezebu, e songo wa madimoni, weni wafumyanga kunzi amadimoni.''16Wanji welezizye weliwe swinya awavwamba ukufuma kwakwe weliwe ichimanyilo ukufuma Mwiyulu. 17Ukuwa Yesu amanyile amelenganio yawo swinya atili kwe woliwo, ''U wufumu wonsi wuno wukupawunkhana wonga wukusyala wenga, swinya ing'anda iyipawunkhane mwe yonga yikupona.18Ndi satana wayipawunkhania wenga, u wufumu wakwe wungimilila wuliwuli? Amuno mukuti nkhawinjila amadimoni ukupitila mwakwe Belezebu. 19Ndi nkhuwinjila kunzi amadimoni ukupitila mwe Belezebu, nga mwemwe mukawinjila yoliyo ukupitila mwakwe weni? Umulandu we choo, waliwa awakapanzya winu. 20Kweni ndi mukuwinjila kunzi amadimoni ukupitila mwikasa lyakwe Leza, lyo uwufumu wakwe Leza wiza kwe mwemwe.21Ndi umunthu umukazawane wino ali vilwilo akulindilila ing'anda yakwe wenga, e katundu wakwe akasungika, 22kweni pano munthu umukazawane ukuchila wamuchimvya, u munthu umukazawane sana wapoka ivilwilo mwakwe vino wasuwizile nu kupoka u katundu wensi uwa munthunye weyo. 23Weyo wino asi na nene akususyania na nene, swinya winga wino asi wungania na nene akusamphania.24Pano umuzimu muwipe wapita ukufuma mu munthu, wukapitila mu masyo yano yasi na minzi nu kulonda ukupuza. Ukuzana nanthi yamwi, wukati, 'Nandi nyochele ku ng'anda yane kuno nafuma.' 25Pano wanyochela, wukuzana ing'andanye yoyo ayipyele swinya ayiyanie. 26Ngapano wukuya nu kusenda apaliponga nayo imizimu yinji munenulambali imiwipe ukulusya swinya yonsinye ayinjila mwenemo. Ngapano imiwele yawumalilo iya muntunye weyo yikulusya na pakutalichila.''27Chachitisile kuno, pano wavwanga ivinthu vyoo, wumwi umwanachi apunda izwi lyakwe ukulusya iwumba nu kuti kwe weliwe, ''Awupepwe uwula wuno wakunyamuzile na mawele yano yakonsizye wewe.'' 28Ukuwa atili, ''Nkhuti, awapepwe a wawo wano wakwivwa izwi lyakwe Leza nu kulisunga.''29Pano amawumba yavulanga, Yesu watalisile ukuti, ''Inkhwatwa yoo a nkhwatwa imbipe. Yikuvwamba ichimanyilo, ukuwa pasi nanthi achimanyilo chino chilipwa kwakwe woliwo suka ichimanyilo chakwe Yona. 30Amuno ndivino Yona walinji achimanyilo ku wa Ninive, achilichonga nu Mwana wa Munthu aliwa chimanyilo ku nkhwatwa yoo.31Imfumukazi iyakukambazya yili katuka pipanzyo na wanthu wankhwatwa yoo nu kususya woliwo, amuno weni wizile ukufuma kunsilo yansi mukwivwa amano yakwe Solomoni, ukuwa lolani, wumwi umukulu ukulusya Solomoni ali paa.32Awanthu waku Ninive wali yimilila pi panzyo ni nkhwatwa yoo iya wanthu swinya wali susya yeneyo, amuno watontholosile pa kulumbilila kwakwe Yona, ukuwa lolani, wumwi umukulu ukulusya Yona ali paa.33Nanthi wumwi, ndi wakozya ulokozyo, akaluwika pa masyo amafisame, pamwi mwivungululu lya chitundu, kweni pachilemelo, alyakuti wawo wano winjila wangalola uluswepo. 34Ilinso lyako alukozyo lwa muwili. Pano ilinsol yako lili chete, umuwili wonsi wukwizula nu luswepo. Kweni ndi ilinso lyako aliwipe, umuwili wako wuli mmfizi iyikulu. 35Achaleka, chenjelani kuno uluswepo mwakwe wewe asa mfizi. 36Ngapano ndi umuwili wako wonsi yizwile nu luswepo, nanthi ambali yimwi mu mfizi, apano umuwili wako wonsi wuliwa ngati pano ulukozyo lukukozya uluswepo lwakwe pakwe wewe.''37Ngapano wamala ukuvwanga, umu Farisi walenga weliwe ukuti alye na weliwe ku ng'anda yakwe, achaleka Yesu winjila nu kulambalala. 38Umu Farisi azungusile kuno Yesu atasamvile tasi mu makasa pa chakulya.39Kweni Imfumu yatili kwe weliwe, ''Nomba pano, mwemwe mwe wa Farisi mukaswefya kunzi kwa zyamphindi ni zyambale, kweni mukasi mwinu mwizula ukuyitemwa ni viwipe. 40Mwe wasowe amano! Wuzye weyo wino wapanzile kunzi asa weliwe wino wapanzile mukasi? 41Panji awa saluke chino chili mukasi, nga pano ivinthu vyonsi viliwa viswepe kwe mwemwe.42Kweni akalanda kwe mwemwe awa Farisi, umulandu mukapa ichikumi vya kununkhila, ni vya nthwilo na vyonsi ivya muchalo, kweni mukusya ipanzyo nu lukundo lwakwe Leza. Achakulondeka ukuwomba ni panzyo nu kukunda Leza, nanthi kupotwa ukuwomba ivinji ivinthu navyonye.43Akalanda kwe mwemwe awa Farisi, amuno mwakunda ivilimba vya nkholelo mu ma sinagogi nu kulamukwa ukwa muchinzi mu masyo yakukazizyamo. 44Akalanda kwe mwemwe, amuno muli ngati ankhungwe zino zitamanyikwa zino awanthu wakapita papela nanthi kumanya.''45Wenga uwa wa kamanya masundo atili kwe weliwe, ''Musambilizya, chino ukulanda chikututuka naswenye.'' 46Yesu atili, ''Akalanda kwe mwemwe, wasambilizya wi sundo! Amuno mwemwe mukuwika awanthu pansi pa wung'wame wuno chatala ukunyamula, kweni mutakulema iving'wame ni kasa linu nanthi lyonga.47Akalanda kwe mwemwe, umulandu mukuzenga inkhungwe izya watumwa, kweni awa tatakulu winu wano wakoma woliwo. 48Acho mwe wakamboni swinya mukuzumilizya ku milimo ya watatakulu winu, amuno amwelimonye wakomile woliwo nga mwemwe mwazenga inkhungwe zyawo.49Pa mulandu woo swinya, amano ya kwe Leza yatili, 'enji ndituma kwe woliwo awatumwa na wa positole, nga waliyimvya nu kukoma wamwi mwe woliwo,' 50Inkhwatwa yoo, apano, yilisundwa amuno uwazi wonsi uwa watumwa wuno wapungulwa ukufuma pano insi yatalika, 51ukufuma pa wazi wakwe Abelo ukufika uwa Zakariya, wino wamukomile pakasi pakavuwa na masyo yakupepela. Nakawuzyenye, nkhuwanena, inkhwatwa yoo yilisundwa.52Akalanda kwe mwemwe wamanya masundo, umulandu mwasenda imfungulo ya kumanya; Mutakwinjila mukasi mwewenecho, swinya mukulesya wawo wano wakwinjila.''53Ala pano Yesu wafuma penepo, awa kawalika na wa Farisi ukumususya nu kupazinkhana na weliwe ivya vinthu ivivule, 54ukwelezya ukuti wateye weliwe mu mazwi yakwe umwenecho.

12

1Mu mphindi yoo, pano imyanda iyivule ya wanthu awawungana apaliponga awalyatana nu kulyatana wenga nu wunji, weni atalisile ukuvwanga ku wasambilizi ukutalichila mu vyonsi, ''Chenjelani nu mutawa wa wa Farisi, wuno awu kachenjezya.2Ukuwa pasi nanthi chimwi ichivwintchile chino chitaliwumbulika, swinya nanthi chimwi ichifisame chino chitalimanyikwa. 3Achaleka chonsinye muvwanzile mumfizi chili yivwika apatiswe, swinya chino muvwanzile mu makutwi ya muvipinda vya mukasi vili wizwa papela pa ng'anda.4Nenji nkhuwanena, viwuza vyane, mutakatine wawo wano wakukoma umuwili, nga pansizi pa chocho pasi nanthi chimwi chino wangachita. 5Ukuwa nandi mbachenjezye ivya wino muwatina. Mwatina wenga wino, pansizi yakukoma, ali ni nsambu izya kuwasumbila mwi lungu. Eta, nenji nkhuwanena, mutine weliwe.6Asa mpheta zisano zikukazwa nu tumphiya ututichi tuwili? Kweni nanthi yonga ya zyolizyo yikwiwililwa mu minso yakwe Leza. 7Kweni ni nyelenye zya mu mitwe yinu zyonsi zyapendwa. Mutakatine. Mwemwe muli nu mutengo uwukulu ukulusya impheta.8Nenji nkhuwanena, aliwensi wino ukuzumila nene paminso ya wanthu, u Mwana wa Munthu nawenye alikuzumila paminso ya wangelo wakwe Leza, 9ukuwa weni wino akunkhana nene paminso ya wanthu ali kanwa paminso ya wangelo wakwe Leza. 10Aliwensi wino akuvwanga izwi ukusamula u Mwana wa Munthu, chilitetelwa weliwe, ukuwa kwe weliwe wino akusamula u Muzimu Umwimichile, chitalitetelwa.11Pano waleta mwemwe pankholelo ya masinagogi, awalasi, swinya awa nsambu, mutakasakamane ivya nga mwemwe muli vwanga wuliwuli ukuyichingilila, pamwi muliti chani, 12amuno u Muzimu Mutele alisambizya mwemwe mu ola lilyanye chino munganena.''13Ngapano wumwi kwi wiumba atili kwe weliwe, ''Musambilizya, munene umunyina wane twankhane ivi pyana na nene.'' 14Yesu atili kwe weliwe, ''We munthu, weweni apanga nene ne kapanzya pamwi ukuwa pakasi pakwe mwemwe?'' 15Weni atili kwe woliwo, ''Lolechesyani ukuti muyisunge mwenga ukufuma ukukumbwa ukuwipe, umulandu uwumi wa munthu wusiwa mu vivule vino alinavyo.''16Ngapano Yesu avwanzile umulumbe kwe woliwo, atili, ''Ichalo chakwe munthu wa nsawu chafumizye ivivule sana, 17nga elengania mwakwe weliwe umwenecho, atili, ''Nandi nchite chani, umulandu nsinawo amasyo yakusunjila ivizawalo. 18Weni atili, 'Choo acho nandi ntchite. Ndivongolania inkhoma zyane nu kuzenga izikulu, nga mulyanye ndisunga ivisaka vyane ni nsawo zinji. 19Nenji nditi ku moyo wane, ''Moyo, wewe uli ni nsawo izivule insunge ku myaka iyivule. Puza, lyanga, ng'wanga, usankhane.'''20Ukuwa Leza atili kwe weliwe, 'Chipuwa cha munthu, uwusiku woo u moyo wako wukulondekwa kwe wewe, swinya ivinthu vino usenginie, viliwa vya weni?' 21Chochonye achino wumwi akuwa wino akuyisunjila insawu zyakwe umwenecho nga amusaluke kwakwe Leza.''22Yesu atili kwa sambilizi wakwe, ''Achaleka nkhuwanena, mutakasakamane ivya wumi winu, chino mulilya; pamwi ivya muwili winu, chino mulizwala. 23Amuno uwumi wukulusya ukulya, swiya umuwili wukulusya ivizwalo.24Mwelenganie wakungwa, kuno wasitanda pamwi ukusinza. Wasi nanthi ang'anda zya kusunjila pamwi inkhoma, kweni Leza akulyesa woliwo. Mungawa wuli ukukula umutengo ukulusya inyunyi! 25Wuzye weweni mwakwe mwemwe akusaya angonjelezya nanthi akapimo ku wumi wakwe. 26Ndi mutanga mukwanisye ukuchita akatichinye kanye, nga chani fwandi mukusakamana ni vinji?27Mwelenganie amaluwa yalonde -- muno yakakulila. Yasichulika nanthi akupota. Kweni nkhuwanena, nu Solomoninye mu wuchindame wakwe wonsi atazwala ngati wenga wa yaa. 28Ndi Leza akuzwika isote mu chalo, lino lilipo ilelo, swinya mutondo lukusumbilwa mwiziko, chingalusya wuli ukuti weni azwike mwemwe, Iyee mwemwe wa suwilo itichi!29Mutakavwambe chino mwandi mulye swinya chino muling'wa, swinya mutakasakamane. 30Amuno amaluko yonsi ya munsi yakuvwamba ivinthu vyoo, swinya e Tata winu amanyile kuno mukuvilonda.31Ukuwa vwambani uwufumu wakwe, nga vyoo ivinthu viliyonjelezwa kwe mwemwe. 32Mutakatine, kawufyo akatichi, umulandu e Tata winu umusechele nkhaninye ukuwapa uwufumu.33Kazyani ivinu vyonsi nga mupe ku wasaluke. Muyipanjile mwenga utumyuwa tuno tusisila -- ichuma mwiyulu chino chisisila, kuno nanthi amung'o angapalamila swinya nanthi amuloswa wukonona. 34Amuno kuno ichuma chako chili, kokonye umwenzo wako swinya wuliwa.35''Lekani ivizwalo vyinu ivitali vinyepwe pa mipango yinu, swinya lekani inkhozyo zyinu zipitilile ukwaka, 36swinya muwe ngati awanthu wakuvwamba e bwana wawo pano akunyoka ukufuma masika ya winga, alyakuti pano wiza nu kukong'osya, paponapapo wangamwiyulila ichisakati.37Awalotwe wawo awawomvi wano e bwana alizana walaminso pano akwiza. Nakawuzyenye nkhuwanena, alinyepa ivizwalo vyakwe ivitali pa mupango wakwe nu kuleka wikale pa chakulya, nga aliyiza nu kuwatewetela. 38Ndi e bwana ayisa mukulola kwa chitiwili ukwa wusiku, pamwi na mukulola kwa chititatunye, nu kuzana wayipekinie, awalotwe wawo awawomvi.39Ukuwa mwivwichisisye choo, kuno ndi e bwana wa ng'anda amanyile i ola umung'o akwizila, nge atazumilizizye ukuti ing'anda yakwe yifwanthike na wang'o. 40Muyipekanie swinya, umulandu mutamanyile i ola pano u Mwana wa Munthu akwiza.''41Peturo atili, ''Mfumu, wuzye ukunena u mulumbe woo kwe sweswe swenga, pamwi na kwe aliwensi?'' 42I Mfumu yatili, ''Weweni fwandi e bwana wino musuwilwa swinya uwa mano wino imfumu yakwe yilimuwika papela pa wawomvi wakwe ukuti ape ichakulya chawo pa mphindi yakwe? 43Amulotwe umuwomvi weyo wino imfumu yakwe yilimuzana akuwomba choo pano weni akwiza. 44Nakawuzyenye nkhuwanena kuno weni aliwika weliwe papela pa vyonsi ivyuma vyakwe.45Ukuwa ndi umuwomvi akuti mu mwenzo wakwe, 'Imfumu yane yachelwa ukunyoka kwakwe,' nga atalika ukuma awawomvi awonsi na wanachi nu kuwa amukolwe, 46imfumu ya muwomvinye weyo yiliyiza ppi ola lino weni atakumanya swinya alimuputulania nu kumuwika kumasyo ya wanthasuwila.47Umuwomvi weyo, pakumanya ukulonda kwakwe mfumu yakwe nanthi akupekania pamwi ukuwomba ukuyana nu kulonda kwakwe, aliyumwa ningumi izivule. Ukuwa wenga wino atamanyile kweni awomvile chino chazipila ukumwa, aliyumwa ni ngumi izitichi. 48Ukuwa aliwensi wino apile ivivule, ukufuma ku vyenevyo ivivule vililondeka, swinya wenga wino asuwalilwa ni ivivule, ivivule ukulusya vililondekwa.49''Nenji nizile ukusumbila imulilo pansi ya pans, swinya nkhulondesya sana kuno wapembwa kale. 50Ukuwa nenji ndi nu wubatizyo uwa kuti mbatizwe nawo, swinya nenji insakamine wuli ukufika pano chimalizile!51Wuzye mukwelengania ukuti nenji nizile ukuti ndete umutende munsi ya pansi? Awe, nenji nkhuwanena, ukuwa kweni akupawunkhania. 52Amuno ukufuma nomba ukuya kunkholelo kuliwa awasano mu ng'anda yonga awapaunkhane -- watatu awanthu na wawili, swinya wawili awanthu na watatu. 53Wali paunkhana, tata nu mwana umulumendo swinya umwana umulumendo nu tata, unyina nu mwana umukazyana swinya umwana umukazyana nu nyina, wanyinavyala na wanyinavyala wana swinya wanyinavyala wana na wanyinavyala.''54Yesu anenanga ku na ku mawumbanye, ''Pano mwalola iwingo likukwela ku minjililo yi lanzi, paponapapo mukuti, 'Imvula yikwiza,' nga avichitika wowonye. 55Pano umuza kambazwa wukupupa, mukuti, 'Kwandi kuwe ichilungula nkhani,' nga wowonye vikuchitika. 56Wakachenjezya, mwamanya ukupilula akalolechele kansi ya pansi na mwiyulu, kweni wuli mutakumanya ukupilula imphindi yoo?57Nga munochani mutakupanzya chino achizima ku mwewenecho? 58Amuno pano mukuya nu mulwani winu paminso ya kapanzya, pano muli mu nzira yelezyani ukwivwana na weliwe alyakuti atakakwemele wewe kwe kapanzya, swinya alyakuti weyo e kapanzya atakakuwike ku wa vita, swinya u wavita atakakusumbile mu ng'anda ya vingololo. 59Nenji nkhukunena, utalitela ufume mwenemo suka ulipe imphiya iya kupelechezya.''

13

1Pa mphindinye yoyo, awanthu wamwi kulyanye awamunena Yesu ivya awa Galileya wano uwazi wawo Pilato awisile ponga ni nzuwi zyawo. 2Yesu atolela nga atili kwe woliwo, ''Wuzye mukwelengania ukuti awa Galileya waa walinji awa wembuke ukulusya awa Galileya wanji umulandu wayimvile mu nzila yoo? 3Awe, Nenji nkhuwanena. Ukuwa ndi mutakutontholokwa, mwensinye mulifwa munzila yiliyonga.4Pamwi wawo awanthu ikumi nu kananimonsi(18) mu Silowamu pakwe wano ing'anda yawaponezile nu kuwakoma woliwo, wuzye mukwelengania ukuti walinji awa wembuke ukulusya awawanji awanthu mu Yerusalemu? 5Awe, nenji nanena. Ukuwa ndi mutakutontholokwa, namwenye mwensi mulifwa.''6Yesu avwanzile umulumbe woo, ''Umunthu wumwi alinji nu muti wa nthumbusya mu chalo chakwe nga ayiza ukulola ichikomwa mwenemo kweni atazanile nanthi chimwi. 7Umunthunye weyo atili ku mulimi, 'Lola, amuno pa myaka yitatu nkhakwiza nu kwelezya ukuti inzane ichikomwa mu muti wa nthumbusya lelo nazanile nanthi chimwi. Liputule. Wuzye fandi angalisya wuli lyakonona ichalo?8Umulimi atololela nga atili, 'Ulisye umwaka woo wenga pano nandi indilimilile nu kuliwika umuvundo. 9Ndi lyakoma ivikomwa mu mwaka wakukonkha, achizima; Kweni ndi lyapotwa, uliputule!'''10Nomba Yesu asambilizyanga pe sinagogi yongo mumphindi ya Sabata. 11Lolani, umwanachi alinji mulyanye wino pa myaka ikumi na kananimonsi wino alinji nu muzimu wa sita amaka. Alinji amwiname swinya apotwa ukuti angayololoka.12Pano Yesu aweni weliwe, amupunda nga atili, ''Mwanachi, wapusukwa ku wusitamaka wako.'' 13Awika ikasa lyakwe pakwe weliwe, nga paponapapo ayololosizwe nu kuchindamika Leza. 14Ukuwa e katungulula wa sinagogi ayilizyanizye umulandu Yesu apozizye pe Sabata. Achaleka e katungulula atolelela nga atili kwi wumba, ''Pali amanda mutanda mwakwe yano chilichete ukuwomba. Wize nga upozwe mwenemo, chitakachitike pa wanda wa Sabata.''15Imfumu ayitolelela kwe weliwe nga yatili, ''Mwe wawufi mwemwe! Wuzye nanthi wenga mwakwe mwemwe akasapula ing'ombe pamwi indokwe yakwe nu kuyitungulula ku minzi pe Sabata? 16Achilichonga nu mwana umukazyana wee uwakwe Abrahamu, wino satana amunyefile imyaka iyitali ikumi na kananimonsi, wuzye inkhusa zyakwe zitanga zisapulwe pe Sabata?''17Lyo akuvwanga ivinthunye vyoo, wonsi wawo wano wamususyanga insoni zyawalema, ukuwa iwumba lyonsi alisechelela pakwe chichindame chino Yesu awomvile.18Ngapano Yesu atili, ''Wuzye uwufumu wakwe Leza wui ngati achani, a kuchani kuno ningawukolania? 19Wuli ngati ambeyu ya muzimwa wuno umunthu asenzile nu kutaya mu chalo chakwe, nga awukula ukuwa amuti uwukulu, nga inyunyi ya mwiyulu azizenga ivisalanzo mu nsamba zyakwe.''20Swinya Yesu atili, ''Wuzye akuchani ningakolania uwufumu wakwe Leza? 21Wuli ngati a mutawa umwanachi asenzile swinya asanzizye ni vipimo vitatu vya wusu wa mukate ukufika pano wasata mu wusu wonsi.''22Ngapano Yesu apitila mu misumba nu twaya, ukusambilizya swinya akupita ukuya ku Yerusalemu. 23Wumwi atili kwe weliwe, ''Mfumu, wuzye awatichivye awanthu awakuti wapokwe?'' Achaleka atili kwe woliwo, 24''Mulwisye ukuti munginjila ukupitila pa chisakati ichifinye, umulandu, nenji nkhunena kwe mwemwe, awavule walilonda ukuti winjile, ukuwa watalikwanisya ukuti winjile.25Ndi umweni ng'anda akatuka nu kuyala ichisakati, apano uliyimilila kunzi swinya ulikong'onsya pa chisakati swinya uliyi, 'Mfumu, Mfumu, twinjizyani.' ''Alitolelela nu kuti kwe wewe, 'Nenji nthawamanyile pamwi akwinye kuno mwafuma.' 26''Ngapano muliti, 'Twalyanga nu kung'wa pankholelo yako swinya watusambilizyanga mu tunzila twitu.' 27''Ukuwa alitolelela, 'Nenji nkhuwanena, nthawamanya kuno mwafuma. Fumaniko ku kwane, mwe wachita iviwipe!'28Kuliwa ukulila nu kusya kwa mino pano mwalola Abrahamu, Iyizeki, Yakobi, na wa kasema wonsi mu wufumu wakwe Leza, kweni mwemwe mwasumbilwa kunzi. 29Waliyiza ukufuma ku mbali zyonsi zyansi ya pansi, nu kwikala pa tebulo mu wufumu wakwe Leza. 30Mumanye choo, wawo wano awakulondeka katichi waliwa wa kutalichila, swinya wawo wano awa kulondeka nkhani waliwa wa wumalilo.''31Lyo papita akamphindi, awa Farisi wamwi wiza nga watili kwe Yesu, Yanga swinya ufume kweneko koo umulandu Herodi akulonda akukome.'' 32Yesu atili, Yanga swinya mumunene mumbwe weyo, 'Lola, nkhusamazya ama demoni swinya nkhupozya ilelo, mutondo, nu wanda wa chititatu ndikwanisya ichakulonda chane.' 33Munzila yiliyonsi, achakulondeka kwe nene ukuti intwalilile ilelo, mutondo, nu wanda wuno wakonkha amuno asa chakuzumilizwa ukukoma e kasema kuno asa ku Yerusalemu.34Yerusalemu, Yerusalemu, wino ukukoma awa kasema na wawo wano watumwa kwe wewe. Akuvule wuli nenji nalondesyanga ukuwunganika awana wako muno inkhoko yikawunganika utwana twakwe pansi pa vyapa vyakwe, lelo utalondesyanga choo. 35Lola, ing'anda yako yasyala yenga. Nenji nkhuti kwe wewe, 'A Mulotwe wino akwiza mwizina lyakwe Mfumu.'''

14

1Chachitisile e Sabata wonga, pano Yesu ayile mu ng'anda ya wonga wa wakatungulula wawa Farisi ukuti aye alye umukate, kuno walolechesyanga weliwe. 2Lolani, palyanye paminso yakwe palinji umonsi wino walwalanga indwala ya nkhole zya wazi. 3Yesu akolowozizye wakamanya wa masundo ya wa Yuda na wa Farisi, ''Wuzye alisundo ukupozya pe Sabata, pamwi awe?''4Lelo awawa wamyalale. Achaleka Yesu alemile umulwale, nu kumupozya, nga Yesu amusamazya penepo. 5Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye wewenu mwakwe mwemwe wino ali nu mwana umulumendo pamwi ing'ombe yino yaponela mu chifula pe Sabata atalimufumya mwenemo paponapapo?'' 6Awapotwa ukuti wangatolelela ku vinthu vyoo.7Pano Yesu aweni muno wawo wano wisilwe wakusola imipando iyichindikwe, avwanzile umulumbe, atinji kwe woliwo, 8'''Pano witwa na wumwi ku chakulya cha pa winga, utakati wikale pansi pa masyo ayachindikwe, umulandu wumwi ayisilwe wino amuchindikwe ukulusya wewe. 9Pano umunthu wino ayisile mwensi mwe wawili afika, aliti kwe wewe, 'Upe wee amasyo yako,' nga pano munsoni ulifumapo nukuya yikala pa masyo yano asa yachindikwe.10Ukuwa pano witwa, yanga swinya uyikale pansi pa masyo yano asa yachindikwe, alyakuti pano weyo wino akwisile wewe ayiza, angati kwe wewe, 'Chiwuza, yanga papela papo.' Apano ulichindikwa pa minso ya wonsi wano walikala na wewe pa tebulo. 11Amuno aliwensi wino akayikwezya wenga ali yiswa, swinya weyo wino akuyisya ali kwezwa.'''12Nawenye Yesu atili ku munthu wino amwisile, ''Pano wita ku chakulya cha manguzi pamwi ichivule, utakite iviwuzya vyako pamwi awanyoko pamwi awa luko lwako pamwi awapalamani awachinondo, pakuti nawonye wangize wakwite, nga wewe ulilipwa.13Ukuwa ndi ukulonda wite awanthu ku chakulya ichivule, yita awasaluke, awalemale, na wanthonkho, apo ulilotwa, umulandu watanga wakunyosezye. 14Amuno ulinyosezwa mu kuzulupukwa kwa walungamane.''15Pano wonga mwe woliwo wino wikazile nu Yesu pi tebulo iyivwa ivinthu nye vyoo, atili kwe Yesu, '''Amulotwe weyo wino aliwalya umukate mu wufumu wakwe Leza!''' 16Ukuwa Yesu atili kwe weliwe, ''U munthu wumwi asenginie ichakulya chamanguzi ichivule swinya ayita awavule. 17Pano ichakulya cha manguzi chawa chipekanie, atuma umuwomvi wakwe ukuti awanene wawo wano wisilwe, 'Zanji, umulandu vonsi vyapekanwa nomba.'18''Wonsinye umwa kuyana watalisile ukupa ivifukwa. Awakutalichila watili kwe weliwe, 'Nkhazile ichalo, swinya nkhulonda inje ntchilole. Nazina unthetele.' 19'''Wunji atili, 'Nkhazile inkhambaku ikumi, swinya nkhulonda inziyezye. Nazina unthetele.' 20''Ngappano u monsi wunji atili, 'Nenji natwalavye umwanachi, nga achaleka nthanga nize.'21''U muwomvi ayiza nu kumunena e bwana wakwe ivinthunye vyoo. Ngapano e bwana wapa ng'anda afulwizwe swinya atili ku muwomvi wakwe, 'Yanga kunzi zuwa mu nzira na mu misewo ya mu musumba nga uye ulete koo awasaluke, awalemale, awanthonkho, na wano wakugolontha.' 22''Umuwomvi atili, 'Bwana, chino wapinguzile chiwomvilwe, ukuwa kweni amasyo yatani yizule.'23''E Bwana atili ku muwomvi, 'Yanga kunzi ku misewo iyikulu na mu zyamphaso swinya uye uwakomelezye ukuti wize winjile, alyakuti ing'anda yane yingizula. 24Amuno nkhuti kwe mwemwe, nanthi wonga kwe wano nisile pakutalichila waliwonja ichakulya chane'''25Nomba amawumba ayakulu yapitanga nu Yesu, nga apiliwuka swinya atili kwe woliwo, 26''Ndi wumwi akwiza kwe nene nga nanthi kupata e baba wakwe uwa mwenecho, e nyina, umuchi, awana, awanyina, swinya inkhazi, nu wulanzi wakwenye, atanga awe a musambilizi wane. 27Wensiwino atanga anyamule uwu chingane uwakwe nu kwiza ukunkhonkha nene atanga awe a musambilizi wane.28Amuno weweni mwakwe mwemwe wino akulondesya ukuti azenge ing'anda iyitali atakutalichila ukwikala pansi nga apende uwuvule wa vyo vikulondekwa ukuti ayimalizye yeneyo? 29Ndi achakuti, pano alambalika ulufula nga apotwe ukumalizya, wonsi wano walola ulufula walitalika ukumuwowozya, 30awalitinji, 'U munthu wee atalisile ukuzenga lelo apositwe ukuti amale.'31Pamwi a Mfumuchi, pano yikulonda ukuti yitalike imfumu yinji ku nkhondo, yitaliyikala pansi pakutalichila nga yipanzwe ndi na wa wanthu imyanda ikumi(10,000) yingalwa ni mfumu yino yili na wanthu imyanda amakumi yawili? 32Ndi awe, pano awa vita wanji wachilinji ukutali, angatuma inthumwi nga alambilizye ukuti wavwanzanie ivya mutende. 33Lelo achaleka, aliwensi mwakwe mwemwe wino atanga asye vyonsi vino alinavyo atanga awe a musambilizi wane.34Umuchele awuzima, kweni ndi umuchele waleka ukunona, wuzye wungapangwa wuliwuli ukuti wunone swinya? 35Wusi nanthi a ntchito ku livu pamwi na ku muvundonye. Wukasumbwa ukutali. Weyo wino ali na makutwi ukuti ayivwe, muleke ayivwe.''

15

1Nomba wonsi awakasontchezya misonkho na wembuke awiza kwe Yesu ukuti wateyelezye kwe weliwe. 2Wonsinye awa Farisi na wakawalika awayilizania wenga ku muwuye, awati, ''U munthu wee akupochelela awawembu, swinya akulya nukulya na woliwo.3Yesu avwanga umulumbe woo kwe woliwo, ati, 4''Wuzye weweni mwakwe, ndi ali ni ng'onzi umwanda nga pano yonga mwakwe zyolizyo yasowa, atalisya amakumi mufundikambali ni mfumila mufundikambali mu lupalang'ang'a nu kukonkha insowe suka ayizane? 5Ngapano ndi ayizana, ayiwika pa viweya vyakwe awazewela.6Pano wiza kung'anda, ayita apaliponga iviwuzya vwakwe nawa palamani, ati kwe woliwo, 'Muzewele na nene, amuno nayizana ing'onzi yane insowe. 7Nkhuti kwe mwemwe, awuliwonga, muliwa ichimwemwe mwiyulu pa muwembuke wonga wino watontholokwa, awavule ukulusya awanthu amakumi mufundikambali ni mfumila mufundikambali wano watakolendeka ukuti watontholokwe.8Pamwi mwanachi chi wino ali ni ndalama ikumi, ndi angasovya yonga, atanga kozye inyali, apyela ing'anda, nu kuvwamba ichete chete suka ayizane? 9Pano ayizana, akakwita apaliponga iviwuzya vyakwe na wapalamani, ati, 'Muzewele na nene, amuno injizanile indalama yino nasovizye.' 10Awuli wonga, nkhuti kwe mwemwe, kuli ichimwemwe pa minso ya wangelo wakwe Leza pakwe wonga umuwembuke wino watontholokwa.''11Ngapano Yesu atili, ''U munthu wumwi alinji na walumendo wawili, 12nga umutichi mwakwe woliwo atili kwe yisi, 'Tata, mpa imbali ya nsawo yino ayane.' Achaleka ayankhania ivyakwe pakasi pakwe woliwo.13Nanthi amanda yavule ukupita, umutichi awunganika apaliponga vyonsi ivyakwe nga aya kunsi yakutali, nga kulyanye ayonona insawo zyakwe zyonsi pa kwikala sita sayila. 14Lelo pano wasumbania chilichonsi, inzala inkhulu ayisata kunsi yonsi yilyanye, nga atalika ukulonda.15Aya nu kwinjila intchito kwe wonga uwa kunsi yilyanye, wino atuma weliwe kuvyalo vyakwe ukuzuwila wakapoli. 16Angatemwa nu kulya amapapa yano wakapoli walyanga umulandu nanthi wenga apile weliwe chilichonsi.17Ukuwa pano umulumendo umutichi ayiluka, atili, 'Wuzye wanga awawomvi wakwe tata wane wali ni chakulya ichivule ukulusya, apo ndi paa, nkhufwa ni nzala! 18Nandi mfume koo nu kuya kwe tata wane, nga nditi kwe weliwe, 'Tata, nawembuka kwiyulu nakwe wewe. 19Nthayanine ukuti nitwe u mwana wako; umbike ngati ne wonga wa wawomvi wako.''''20Achaleka umulumendo umutichi afuma nu kwiza kwe tata wakwe. Pano wachilinji ukutali, e tata wakwe amulola nga ichilanda chamulema, nga amusamalila nu kumukukula, nu kumufyompha. 21U mulumendo atili kwe weliwe, 'Tata, nawembukila mwiyulu na kwe wewe. Nthayanine ukuti nitwe umwana wako.'22E tata atili ku wawomvi wakwe, 'Letani wangu umwinjilo wuzima, nu kumuzwika, nu kuzwika imbalaminwe mwi kasa lyakwe, ni ndatu kumatamba yakwe. 23Ngapano letani umwana wa ng'ombe umwine nu kumukoma. Muleke tuzewele ni chakulya! 24Amuno umwana wane walinji amufwe, nga nomba amumi. Walinji amusowe, nga nomba wazanwa.' Nga awatalika ukuzewela.27Lelo umulumendo wakwe e songo walinji ku chalo. Pano akwiza nu kupalamila ku ng'anda, ayivwa indwimbo swinya ukuchina. 26Ayita wonga wa wawomvi nu kukolowozya ivinthu vyoo vingawa achani. 25Umuwomvi atili kwe weliwe, 'Umunyoko awezile nga a tata wako akomile umwana wa ng'ombe umwine umulandu awezile umutende.'28''Umulumendo e songo avitwa swinya akana nu kuya mwenemo, nga e tata wakwe afuma kunzi nu kumulambilizya. 29Ukwa umulumendo songo atolelela nu kuti kwe tata wakwe, 'Lola, yoo imyaka iyivule nakuwombelanga ngati ne muzya, swinya nthatela nsule amasundo yako, lelo utatela umphe nene umwana wa mbuzi ukuti ningazewela ni viwuzya vwane, 30kweni umwana wako wiza, wino wonona insawo zyako na wa malaya, wamukomela umwana wa ng'ombe umwine.'31E yisi atili kwe weliwe, 'Mulumendo, wunji uli nane, penye, swinya vyonsi vino avyane avyako. 32Ukuwa chalinji achizima kwe sweswe ukuti tuwe ni nsansa, amuno wee umunyoko walinji amufwe, nga nomba amumi; wasovile, nga nomba wazanwa.''

16

1Yesu atili swinya ku wasambilizi, ''Kwalinji umunthu wumwi e chinondo wino walingi nu wakulolechesya imilimo yakwe, nga kwavwanzilwe kwe weliwe ukuti e kalolechesya wee wononanga insawo yakwe. 2Achaleka e chinondo amwita nu kuti kwe weliwe, 'Wuzye achani choo chino nkhwivwa ivya kwe wewe? Ndondolela imphendwa ya wukalolechesya wako, amuno utanga upitilile ukuwa we Kalolechesya.'3E kalolechesya atili kwe weliwe wenga, 'Wuzye ntchite chani, amuno e bwana akumphoka intchito ya wukalolechesya wane? Nsi nanthi amaka yakulimila, swinya nenji ndi ninsoni ukulenga. 4Nenji imanyile chino nandi ntchite, alyakuti pano wamfumizye ku ntchito yane ya wukalolechesya, awanthu walipochelela nene mu ng'anda zyawo.'5Ngapano e kalolechesya awita wenga na wenga mwe wano walinji ninkhongole ya bwana wakwe, nga weni awuzichisya uwa kutalichila, 'Wuzye uli na zinga inlhongole zya bwana wane?' 6''Weni atili, 'Awamboni wa mafuta umwanda.' ''Weni atili kwe weliwe, 'Senda amakalata yako, yikala pansi zuwa uwalike penepo imakumi yasano.' 7''Ngapano e kalolechesya atili kwe wunji, 'Wuzye uli na zinga inkhongole?' ''Weni atili, 'Amasaka ya nkhumba umwanda.' Weni atili kwe weliwe, ' Senda amakalata, uwalike penepo amakumi kananimonsi.'8Ngapano e bwana amusalifya e kalolechesya umusita kulungamana umulandu wawomvile ivya mano. Amuno awana wansi yoo wali na mano ukuchila pano wakuwomba na wanthu wawo ukulusya awana wa wuswepe. 9Nenji nkhuti kwe mwemwe, panganji iviwuza ivya kwe mwemwe mwenga ukuwomvya insambu zya sitakulungamana alyakuti pano mwasaluka, wangapochelela mwemwe mu muyayaya kuno wikala.10Weni wino amusuwilwa mututichi amusuwilwa na muvivulenye, swinya weni wino asa mulungamane mu vitichi nkhani asa mulungamane na mu vivulenye. 11Ndi mwemwe mutakusuwilwa pa kuwomvya insawo zya sita kulungamana, wuzye weweni angasuwila mwemwe ni nsawo izya chisinkha? 12Ndi mwemwe mutakusuwilwa pa kuwomvya insawo zya wanthu, wuzye weweni alipa mwemwe imphiya izyinu ni zyinu.13Pasi umuwomvi wino angatewetela awa bwana wawili, amuno pamwi angapata wenga nu kutemwa wunji, pamwi swinya weni aliyipa kwe wenga nu kumusula wunji. Mwemwe mutanga mutewetele Leza ni nsawo.''14Nomba awa Farisi, wano walinji wakatemwa wa mphiya, awivwa vyonsi ivinthu vyoo, nga awaseka weliwe. 15Weni atili kwe woliwo, "Mwemwe mukuyilungamika mweka pa minso ya wanthu, ukuwa Leza akumanya imyenzo yinu. Chocho chino chikukwezwa pakasi pa wanthu achinyale mu minso yakwe Leza.16Isundo na watumwa walinji namaka ukufika pano Yohani wiza. Ukufuma imphindinye yoyo ukuya kunkholelo, ilandwe zima ilya wufumu wakwe Leza likulumbililwa, swinya aliwensi akwelezya ukuyipatichizya ukukwinjila mwenemo. 17Ukuwa achipepuke ukuti iyulu ninsi ukuzimanjika ukulusya ukuti akawaliko konga mwi sundo kawe kasita amaka.18Aliwensi wino wawinga umuchi nu kutwala wunji akuzelewuka, swinya weni wino watwala wenga wino wawingwa ukufuma ku mulume nawenye akuzelewuka.19Nomba kwalinji e chinondo wumwi wino wazwalanga iviwenzu swinya ivisone ichete nkhaninye swinya walyanga nu kuyitopwa insawo zyakwe izikulu amanda yonsi. 20Wumwi umusaluke izina lyakwe Lazaro wikalanga pa mumphongolwe wakwe akulenga, umuwili wakwe wonsi walinji ni vilonda, 21swinya walondesyanga ukulya vino vyaponanga pano e chinondo walyanga. Na wasimbwa awiza nukumyantha mu vilonda vyakwe.22Ayiza imphindi umusaluke afwa nga asendwa na wangelo ukuya pambali yakwe Abrahamu. E chinondo nawenye afwa nga azyikwa, 23nga mu Hade, akuyimvwa, ayinula aminso yakwe nga alola Abrahamu apatali nu Lazaro pambali yakwe.24Achaleka wine apunda nukuti, 'Tata Abrahamu, uwe ninkhumbu pakwe nene swinya tuma Lazaro, ukuti atimphike insongo yakwe mu minzi alyakuti apozye u lulimi lwane, amuno nenji indi mumayimba mumbiri yamulilo moo.'25''Ukuwa Abrahamu atili, 'Mwana, yizuka kuno mu mphindi ya wumi wako wapochela ivyako ivinthu ivizima, nu Lazaro mu musango wowonye ivinthu iviwipe. Kweni nomba weni akwivwa ichete koo, lelo wewe uli mu mayimba. 26Pambali ya chonsi choo, iyenjezike ikulu yiwisilwe, alyakuti wawo wano wakulonda walambe ukufuma koo ukuya kwe wewe watanga walambe, swinya nanthi wenga angalamba ukufuma koko ukwiza kwe sweswe.'27''E chinondo atili, 'Nenji nkhukulenga, Tata Abrahamu, ukuti ungatuma weliwe ku ng'anda yakwe tata wane -- 28amuno indi na wanyina wasano -- ukuti pamwi weni angawasoka, alyakuti watize wize ku masyo yaa aya mayimba.'29Ukuwa Abrahamu atili, 'Wali nu Mose na watumwa; walekani wateyelezye kwe woliwo.' 30''E chinondo atolelela, 'Awe, Tata Abrahamu, Kweni ndi wumwi angaya kwe woliwo ukufuma ku wafwe, walitontholoka.' 31''Ukuwa Abrahamu atili kwe weliwe, 'Ndi watanga wateyelezye kwe Mose na watumwa, naponyi watanga wakopelezwe ndi wumwi angakatuka ukufuma ku wafwe.''''

17

1Yesu wavwanzile kuwa sambilizi, '' Amolimo ukuti kuliwa ivinthu vino vililenga ukuti tuwembuke. kweni akalanda kumunthu wino vilipitilamo ukuti vyize! 2Chingazipa kwakwe weliwe ukumunyepelela iwe munsingo nukumusumbila mwe sumbi ukuchila ukupunuzya wumwi uwawatichinye waa.3Muyilolechesye. Ndi umunyina akuwembuka, mukalipile, ndi watontholokwa, umutetele. 4Ndi wawembuka kwe wewe imphindi munenulambali pawanda wonga, swinya imphindi munenulambali wanyoka kwe wewe, akuti, ' Natontholokwa,' ufwile ukumutetela!''5Awapositole awati ku Mfumu, '' Tonjelezye isuwilo lyitu." 6Imfumu yati, '' Ndi mwalinji nisuwilo ngati a mbeyu ya muzimwa, munganena ku muti wa muposya, ' Yinyunkhule, nukuya yilembeka mwe sumbi,' swinya wulikwivwila.7Nomba wewenu wakwe mwemwe, wino ali nuwa ntchito akulima pamwi akuchema ing'onzi, aliti kwe weliwe pano wiza ukufuma ku vyalo', ' Zanga zuwa uyikale paa tuwalya?' 8Atangize ati kwe weliwe, 'Sengania chimwi indye, nukunyepa umupango muvizwalo vyako nukumbombela mpaka imalizye ukulya nukumwa. Apano pankholelo ulye nu kumwa'?9Atangasalifye umuwomvi umulandu wachisile ivinthu vino wamupatichizizye, angatela? 10Avimo namwenye, pano mwachita ivinthu vyonsi vino mwakomelezwa, amuti, ' Swe wawomvi wavye. Twachita muno tukawombela.'''11Ala pano watela akuya mu Yerusalemu, wapitanga mumphaka pakasi pe Samaliya nu Galileya. 12Pano winjilanga mukaya kamwi, kokonye wasunkhana na wonsi ikumi wano walinji namambombo. Wimilile apatali na weliwe 13nga awapunda nizwi papela, awati, '' Yesu, tatakulu, twivwile inkhumbu.''14Ala pano wawalola, avwanga kwe woliwo, '' Pitani mukayilanjizyekwe wasimapepo.'' Pano wapita awaswefya. 15Apano wumwi uwakwe woliwo alola kuno wapozwa, anyoka, nizwi ikulu atumvya Leza. 16Apona pansi pa matamba ya Yesu, akumusalifya. Walinji amu Samariya.17Apano Yesu ati, '' Watalinji ikumi wano waswefizwe? Wali kwinye wa mufundikambali (9)? 18Wuzye pasi wanji wano wanyochezile ukutumvya Leza, lelo awenye umulendo?'' 19Ati kwe weliwe, '' Katuka, swinya pitanga. Isuwilo lyako lyakupozya''20Pano wamukolowozyanga awa Farisi imphindi yino uwufumu wakwe Leza wuliyiza, Yesu atolelela ku woliwo ati, ''Uwufumu wakwe Leza wusikwiza pano tukulolechesya. 21Pasi wumwi wino aliti, 'Lolani, woo koo!' pamwi, 'wowo koko' Amuno uwufumu wakwe Leza wuli mwakwe mwemwe.''22Ati ku wasambilizi, '' Amanda yakwiza pano mulilonda ukuti mulole uwanda wumwi uwa Mwana wa Munthu, kweni mutaliwulola. 23Apano waliti kwe mwemwe, 'Lola, koko! Lola, paa!' Kweni mutakaye kweneko pamwi ukuwasamalila, 24chili ndi vino ukumesya kukawala pano kakuchilingania ukufuma imbali yonga iya mupela ukuya kumbali yinji iya mupela, avino chiliwa nu Mwana Munthu pawanda wakwe.25Ukuwa alitalichila ayimbe nivinthu vivule swinya alikanwa nu luko loo. 26Ndivino chachisilwe mu manda yakwe Nowa, avino chiliwa mu manda ya Mwana Munthu. 27Walyanga, wamwanga, watwalananga, watwazyananga nukwiza fika imphindi yino Nowa winjilanga mu ngalawa -- ninthalala ayiza ing'wenzya wonsi28Ndivino, chiliwa ngati achino chachisilwe mu manda ya Lot -- walyanga nu kumwa, wakazyanga nu kukala, wakomelanga nu kuzenga. 29Ukuwa pa wanda wino Loti wafumile mu Sodom, kwatonyile umulilo ne safule ukufuma mwiyulu ayonona wonsinye.30Wowonye avino chiliwa na pawanda wuno Umwana Munthu ali wumbulika. 31Pa wandanye wowo umunthu wino ali pa musonje atakize awakwika ukuti akasende ivinthu vyakwe mung'anda, swinya mutakaleke wino ali kuchalo anyochele.32Yizuka umuchi wakwe Lot. 33Wensi wino akulonda ukusunjilila uwumi wakwe aliwusumba, kweni wensi wino wasumba uwumi wakwe aliwusunjilila.34Nkhuwanena, uwusiku wulyanye awanthu wawili pa chitala. Wonga alisendwa wumwi alisyala. 35Paliwa awanachi wawili walisyanga ponga. Wonga alisendwa, swinya wumwi alisyala. 36Awonsi wawili waliwa mu chalo; wonga alisendwa, wumwi alisyala.37Awamukolowozya awati, ''Kwinye, Mfumu?'' Awati kwe woliwo, '' Kuno kuli Ichala, akuno mawimba nayo yakawungana ponga.''

18

1Ngapano Yesu avwanga u mulumbe kwe woliwo ivya kuti wangapepa wuliwuli penye swinya watakatonthe, 2atinji, ''Mu musumba wumwi kwalinji a kalonzya wino atatinanga Leza swinya atachindikanga awanthu.3Nomba kwalinji u mufwilwe mu musumba wulyanye, swinya ayizanga penye kwe kalonzya, atinji, 'Unjavwe pa mulandu wane nu mulwani wane.' 4Pa mphindi iyitali e kalonzya atalondanga ukuti amwavwilizye weliwe, ukuwa lyo papita akamphindi akatichi e kalonzya atili mu mwenzo wakwe, 'Napano nsitina e Leza pamwi ukuchindika umunthu, 5lelo umulandu wee umufwilwe akuntchuzya, nenji nandi imwavwilizye pa mulandu wakwe, alyakuti atakanthonsye nu kwiza kwakwe ukwa penyepe.''''6Ngapano i Mfumu yatili, ''Teyelezyani kwe chino e kalonzya u nthalungamana akulanda. 7Nomba wuzye e Leza nawenye atanga alete uwulungamane kwe wasolwa wakwe wano wakulilila kwe weliwe umusanya nu wusiku? Wuzye alizimba pakwe woliwo? 8Nenji nkhuwanena ukuti alileta uwulungamane kwe woliwo nanthi kuzimba. Naponye, pano u Mwana wa Munthu wiza, wuzye molimonye alizana isuwilo munsi ya pansi?''9Ngapano Yesu avwanzile u mulumbe woo kwe wamwi wano wayilolanga awenecho ngati walinji awa lungamane swinya wano wakachefya awawuye, 10'''Awanthu wawili wayile mwi tempeli ukuti wapepe -- wonga alinji amu Farisi swinya wunji alinji e kasonkhesya wa nsonkho.11Umu Farisi ayimilile swinya apepanga ivinthu vyoo ivya mwenecho, 'Leza, nenji nkhukusalifya ukuti nene nthawa ngati awanji awanthu --Wakapoka, wanthalungamana, awazelele -- pamwi na wenye wee e kasonkhesya wansonkho. 12Nenji nkhafunga kawili mwe sabata. Nenji nkhawika ichikumi cha vyonsi vino nkhazana.'13Ukuwa e kasonkhesya wansonkho, ayimilile pawutali katichi, nanthi akwinula amino yakwe mwiyulu, kweni wuma pa chifuwa chakwe, atinji, 'Leza mfwila inkhumbu nene, ne muwembu.' 14Nenji nkhuwanena, u munthu wee anyosile ku ng'anda yakwe alungamisilwe ukulusya wunji weyo, umulandu aliwensi wino akuyikwezya weka aliiswa, kweni aliwensi wino akuyisya weka ali kwezwa.''15Awanthu nawonye wizanga kwe Yesu na wana wawo alyakuti angawapalamansya, ukuwa pano awasambilizi waweni choo, awawakalipila awanthu. 16Ukuwa Yesu ayisile awana kwe weliwe, atinji, ''Zumilizyani awana awatichi ukuti wize kwe nene, swinya mutakati muwalesye. Amuno uwufumu wakwe Leza awawo. 17Nakawuzyenye nkhuwanena, aliwensi wino atalipochelela uwufumu wakwe Leza ngati amwana atalitela ayinjile mwenemo.''18E katungulula wumwi akolowozizye Yesu, atinji, ''Musambilizya umuzima, wuzye ningawomba wuli ukuti nkhapyane uwulanzi wamuyaya?'' 19Yesu atili kwe weliwe, ''Wuzye achani fwandi ukunita umuzima? Pasi nanthi wonga umuzima, kandi Leza wekanye. 20Wewe wamanya amasundo--Utakachite uwuzelele, utakakome, utakiwe, utakasimichile ivyaufi, uchindike e wuso nu nyoko.'' 21E katungulula atili, ''Vyonsinye ivinthu vyoo nenji navitonthela ukufuma ku wulumendo wane.''22Pano Yesu ayivwa chocho, atili kwe weliwe, ''Chonga chino usi nacho. Ufwile ukazye vyonsi vino uli navyo nga upe kuwasaluke, ngapano wewe uliwa ni chuma mwiyulu--nga wize, unkhonkhe nene.'' 23Ukuwa pano e katungulula wivwile ivinthunye vyoo, ayizile awa ni chilanda nkhaninye, amuno alinji we chinondo nkhaninye.24Apano Yesu, akulola weliwe ukuwa ni chilanda atili, ''Achitale wuli ukuti wawo wano a wachinondo ukuti winjile mu wufumu wakwe Leza! 25Amuno achipepuke ukuti umutwe wa ngamila winjile pa lyinso lya sindano, ukulusya ukuti umunthu umukankhale ayinjile mu wufumu wakwe Leza.''26Wawo wano wivwanga chenecho awatili, ''Nomba weweni wino angapokwa?'' 27Yesu atolelela, ''Ivinthu vino vitanga vichitike na wanthu vikachitika nu Leza.''28Peturo atili, ''Achizima, sweswe tulesile vilivyonsi vino avyitu nga tukonsile wewe.'' Ngapano 29Yesu atili kwe woliwo, ''Awenche, nenji nkhulanda kwe mwemwe ukuti pasi nanthi wonga wino alesile ing'anda, pamwi umuchi, pamwi awanyina, pamwi awakwasi, pamwi awana, ku mulandu wa wufumu wakwe Leza, 30wino atalipochelela ivivule ukulusya munsi yoo, swinya munsi iyakwiza, uwulanzi wa muyayaya.''31Lyo awunganika iwikumi na wawili kwa mwenecho, atili kwe woliwo, ''Lolani, sweswe tukuya ku kupela ku Yerusalemu, swinya ivinthu vyonsi vino vyawalikwa na wakasema ivya Mwana wa Munthu vili fiswa. 32Amuno alipwa ku Makandi, swinya aliwowozwa, swinya alisamulwa, swinya ukuswililwa amati. 33Lyo wamuvwapula, walimukoma, nga pa wanda wachititatu alikatuka swinya.''34Wativwisizye nanthi chimwi mu vinthu vyoo, swinya izwi lyoo lyalinji alifisame kwe woliwo, swinya wativwichisyanga ivinthu vino vyavwanzilwe.35Chiza chawa ukuti, lyo Yesu alinji ukuti afike mu Yeriko, u munthu wumwi uwa nthonkho wikazile mumbali mwa musewo akulenga, 36lyo wivwa iwumba likupita mupipi, akolowozizye chino chachitikanga. 37Awamunena ukuti Yesu waku Nazareti wapitanga mupipi.38Acheleka umunthu inthonkho yapundisizye, yatinji, ''Yesu, Mwana wakwe Davidi, uwe ni nkhumbu pakwe nene.'' 39Wawo wano wapitanga pankholelo awakalipila umunthu wa nthonkho, awamunena weliwe ukuti amyalale. Ukuwa apundisizye amwakonjelezya, ''Mwana wakwe Davidi, uwe ni nkhumbu pakwe nene.''40Yesu ayimilizile myaa nga alamulizile ukuti u munthu aletwe kwe weliwe. Ngapano pano umunthu inthonkho yawa mupipi, Yesu akolowozizye weliwe, 41''Wuzye wewe achani chino ukulonda ukuti nene nkhuchitile wewe?'' Atili, ''Mfumu, nenji nkhulonda ukupochelela ukulola kwane.''42Yesu atili kwe weliwe, ''Pochelela ukulola kwako. Isuwilo lyako lyakupozya wewe.'' 43Paponapapo apochezile ukulola kwakwe nga amukonkha Yesu, achindamika Leza. Awanthu wionsinye, pano waweni choo, awapa ukutumvya kwe Leza.

19

1Yesu ayinjila nga wapitanga ukupitila mu Yeriko. 2Lolani, kwalinji umunthu kulyanye izina lyakwe Zakeyu. Weni walinji e kasonkhezya wa musonkho swinya walinji wa chinondo.3Weni welezyanga ukuti alole ukuti Yesu walinji weweni, ukuwa wapositwe ukulola ukupitilila iwumba, umulandu walinji amufupi. 4Achaleka weni asamalila pa nkholelo ya wanthu nu kukwela umuti uwukulu ukuti am,ulole, umulandu Yesu walinji mupipi ukupitila inzilanye yoyo.5Pano Yesu wizile fika pa masyo, apunamila nu kuti kwe weliwe, ''Zakeyu, pitisya yika, amuno ilelo nenji mfwile nikale pa ng'anda yako.'' 6Achaleka weni wika nanthi kuzimba nu kupochelela weliwe ni chimwemwe. 7Pano aliwensi waweni choo, awakwinuluka wonsinye, watinji, '''Weni ayinjizile ukulola a munthu wino a muwembu.''8'Zakeyu wimilila nukuti kwe Mfumu, ''Lola, Mfumu, insawu ya viya vyane nkhapa awasaluke, swinya ndi nachenjezya nanthi wenga chilichonsi, nenji ndinyosezya uwuvule imphindi zini.'' 9Yesu atili kwe weliwe, ''Ilelo itulwa lyiza mu ng'anda yoo, umulandu weni nawenye a mwana wakwe Abrahamu. 10Amuno u Mwana wa Munthu wiza ukuvamba nu kutula awanthu wano wasowa.''11Ala awivwa ivinthu vyoo, weni alandalila ukuvwanga nu kunena ichinilo, umulandu weni walinji papipi nu Yerusalemu, swinya awelengania kuno uwufumu wakwe Leza walinji mupipi ukuti wuloleke paponapapo. 12Achaleka weni atili, ''U munthu wumwi umuchindikwe ayile kunsi iya kutali ukuti akapochele kumwenecho uwufumu nga pano anyoke.13Weni ayita awawomvi wakwe ikumi nu kupa woliwo imphiya ikumu nga watili kwe woliwo, 'Muwomvye ukukala nu kukazya suka njize nyochele.' 14Ukuwa awanthu wakwe awamupata swinya awatuma awanthu ukuya kwe weliwe, watinji, 'Tutanga tuzumile ukuti umunthu wee atulamulile.' 15Chachitisile pano wizile wanyoka swinya, atili apochelela uwufumu, wapatichizizye awawomvi wakwe kwe wano wapile imphiya ukuti witwe kwe weliwe, kuno angamanya vino wasandulizile pa kukala nu kukazya.16''Uwakutalichila wiza pankholelo yakwe, atili, 'Mfumu, ulundalama lwako lwasandulula izinji ikumi.' 17Umunthunye weyo atili kwe weliwe, 'Wachiti chete, we muwomvi umuzima. Umulandu walinji we musuwilwa mu vitichi sana, wandi uwe na maka pa misumba ikumi.'18UWa chitiwili ayiza, atinji, 'Ulundalama lwako, mfumu, lwasandulula zinji zisano.' 19Umunthu umuchindamikwe atili kwe weliwe, 'Senda amaka pa misumba yisano.'20Wunji ayiza, atinji, 'Mfumu, senda ulundalama lwako, luno nasunzile ichete ku mwenda, 21amuno natinanga wewe, umulandu wewe we munthu umutale. Ukasenda chino utawika mwenemo, swinya ukuvuna chino utakomela.'22Umunthu umuchindamikwe atili kwe weliwe, 'Na mazwi yakonye nandi nkhupanzye wewe, we muwomvi umuwipe. Wewe wamanya kuno ne munthu umutale, nkhasenda chino nthawika mwenemo, swinya nkhuvuna chino nthakomela. 23Nomba achani chino utawisile imphiya zyane ku wakakopezya, ilyakuti pano nanyoka ningaye nzisende ponga niya papela?'24Umunthu umuchindikwe atili kwe woliwo wano wimilile papipi, 'Mupokani ulundalama, nga mupe weliwe wino ali ni kumi.' 25''Awati kwe weliwe, 'Mfumu, ali nazyo indalama ikumi.'26Nenji nkhuti kwe mwemwe, kuno aliwensi wino ali navyo alipewa ivivule, ukuwa kwakwe wino asinavyo, na chilyanye chino ali nacho chilipokwa. 27Kweni waa awalwani wane, wawo wano watalondanga imbe ne mfumu yawo, waletani koo swinya muwakome pa minso yane.28Pano weni wavwanzile ivinthunye vyoo, weni apitilila nu wulendo, ukuya ku Yerusalemu.29Kwizile kwawa pano wizile fika papipi nu Betifegi nu Betaniya, ku mwamba wuno witwanga Oliveti, weni watumile wawili mu wasambilizi, 30atinji, ''Yani mukaya ka pa nkholelo. Pano mukwinjila, mwandi muzane umwana wa ndokwe wino atatela akwelwe. Mumusapule nu kumuleta kwe nene. 31Ndi aliwensi akukolowozya mwemwe, 'Achani chino mukumusapulila?' Muti, 'Imfumu yikumulonda.'32Wawo wano watumilwe awaya nu kuzana umwana wa ndokwe ndimuno Yesu wanenile woliwo. 33Pano wasapulanga umwana wa ndokwe, awenecho watili kwe woliwo, ''Achani chino mukusapulila umwana wa ndokwe?'' 34Awati, ''Imfumu yikumulonda.'' 35Awamuleta kwe Yesu, nga awasumbila imyinjilo yawo pa mwana wa ndokwe nu kwikazya penepo Yesu. 36Pano weni wapitanga, awanza imyinjilo yawo pa nzila.37Pano nomba walinji nu kufika pa masyo yano umwamba wa Olive wukwikila, Iwumba lyonsi lya wa sambilizi lyatalisile ukusechelela swinya ukumutumvya Leza nizwi ikulu pa milimo iyikulu yino waweni, 38watinji, ''Ayilotwe imfumu yino yikwiza mwizina lya Mfumu! Umutende mwiyulu nu wuchindame mupela!''39Wanji mu wa Farisi mwi wumba watili kwe weliwe, ''Musambilizya, kalipila awasambilizi wako.'' 40Yesu atolelela nu kuti, ''Nkhuwanena mwemwe, Ndi waa walinji wamyalale, amawe yangapunda.''41Pano Yesu wapalamila mu musumba, walosizye pakwe wenewo. 42atinji, ''Ndi mwemwenye mwamanyile mu wanda woo, namwenye, ivinthu vino vikaleta umutende! ukuwa nomba vivwamisilwe ku minso yinu.43Amuno amanda yaliyiza pakwe mwemwe pano awalwani winu walizenga ilinga ukuliwilizya mwemwe nu kuliwilizya mwemwe swinya ukuwafyenyelezya mu mbali zyonsi. 44Waliyuma mwemwe ukuya pansi swinya na wana winu na mwemwe. Watalileka nanthi lyonga iwe piwuye umulandu mutalimanyile pano Leza welezyanga ukuwatula.''45Yesu winjizile mwi tempeli nu kutalika ukuwinga wawo wano wakazyanga, 46atinji kwe woliwo, ''Kwawalikwa, 'Ing'anda yane yiliwa a ng'anda ya mapepo,' ukuwa mwayiwika yiwe yakwikalamo wakapoka.''47Achaleka Yesu wasambizyanga penye mwi tempeli. E simapepo mukulu na wakawalika na wasongo wa wanthu walondanga ukuti wakome weliwe, 48ukuwa nanthi kuzana inzila yakuchitila chochonye umulandu awanthu wonsi wateyelezizye sana kwe weliwe.

20

1Kwizile kwawa uwanda wumwi pano Yesu wachilinji akusambilizya awanthu mwi tempeli nu kulumbilila ilandwe zima apano awa simapepo wakulu, swinya awakawalika awiza kwe weliwe ponga na wa songo. 2Awavwanga, awati kwe weliwe, ''Tunene amakachi yano ukuwombela ivinthunye vyovyo, pamwi weweni wino awapile amakanye yaa.''3Atolelela nga atili kwe woliwo, ''Nanenye nandi imbakolowozye, swinya munene. 4Uwubatizyo wakwe Yohani: Wuzye walinji a wakufuma mwiyulu pamwi ukufuma ku wanthu?''5Awa pazinkhana awenecho, awati, ''Ndi twati, 'Ukufuma mwiyulu,' andi ati, 'Ngachani fwandi chino mutasuwizile weliwe?' 6Ukuwa ndi twati, 'Ukufam ku wanthu,' awanthu wonsi wandi watupole namawe, amuno wapanichisya kuno Yohani walinji amutumwa.''7Achaleka awatolelela ukuti watamanya kuno wafuma. 8Yesu atili kwe woliwo, ''Nanenye nthandi imbanene ukupitila mu makachi nkhuwombela ivinthunye vyoo.''9Wawanenile awanthu umulumbe woo, ''Umunthu akomezile ivikomwa mu chalo, awasya mwenemo awakalima, nga aya kunsi yinji imphindi iyitali. 10Pa mphindi yino wivwine atuma umuwomvi ku wakalima, ukuti waye wamupe ivikomwa vya mu chalo. Kweni wakalima awa muma, nga awamunyosya amakasavye.11Atuma swinya umuwomvi wunji nga wamuma nawenye, awamukwelengula, nga awamunyosya makasavye. 12Atuma swinya uwa chititatu nga nawenye awamuchisa, nu kumusumbila kunzi.13Achaleka umweni chalo atili, 'Wuzye ni ngachita wuli? Nandi inthume umwana wane umukundwe. Pamwi wangaya wamuchindike.' 14Ukuwa pano wakalima wamuweni, awavwanzania wonga, awati, 'Wee amphyani. Tuyani tumukome, ukuti vyonsi ivya mpyani viwe avwitu.'15Awamusumbila kunzi ya chalo cha vikomwa nga awamukoma. Wuzye umweni chalo cha vikomwa angawawombela chani wakalima? 16Aliyiza nu konona waa wakalima wa vikomwa, nga alipa ichalo chavikomwa kwe wanji.'' Pano wivwa choo, awati, ''Sa vyo chifwile ukuwa!''17Kweni Yesu alolechesya woliwo, nga ati, ''Wuzye chikusula chani choo chino chawalikwa: 'Iwe lino wakazenga walikana aliwa ilyenecho'? 18Aliwensi wino akuponela pa lyoo iliwe alimonthoka, na wino lyamuponela alisyonongoka.''19Achaleka wa kawalika na wa simapepo wakulu awavwamba ukuti wamuleme imphindinye yoyo, amuno wamanyile kuno wavwanzile umulumbe ukususyania na woliwo. Kweni watinanga awanthu. 20Awamuchema weni ichetechete, awatuma awa kateya wano wayilolesyanga ngati awalungamane, ukuti wazane uwupunuzyo mu mivwanjile yakwe, alyakuti wangamulemeka ku kutungulula na maka ya Bwanamukubwa.21Awamukolowozya, awati, ''Musambilizya, twamanya kuno ukuvwanga nu kusambilizya umwakusimichila, swinya utawa na kapatulula, kweni ukusambilizya ivya nzila yakwe Leza. 22Wuzye alisundo kwakwe sweswe ukuti twalipa umusonkho kwe Kayisara, pamwi pole?''2324Ukuwa Yesu wamanyile umuchenjelo wawo, nga ati kwe woliwo, ''Ndanjizyani ulupiya. Wuzye ichikolania ni zina vino vili penepo avya weni?'' Awati, ''Vya Kayisara.''25Awati kwe woliwo, ''Fwandi mupe kwe Kayisara ivinthu vino avya kwe Kayisara, swinya kwakwe Leza mupe ivinthu vino avya kwakwe Leza.'' 26Awapotwa ukuzana ichifukwa pe vino wavwanga paminso ya wanthu, ukuwa awazunguka nimitolele yakwe, awamyalala.27Pano wamwi awa wa saduki wiza kwe weliwe, waa wano wakuti kutawa ukuzyulupuka, 28awa kolowozya weliwe, awati, ''Musambilizya, e Mose watuwalichizile sweswe ukuti ndi umunthu umunyina wakwe wafwa, ali nu muchi, swinya asi nanthi awana, umunthu afwile atwale umuchi wa munyina, nga amupapile umwana umunyina.29Kwalinji awanyina munenulambali(7) nga uwa nthaliko atwala umwanachi, nukufwa nanthi amwana, 30swinya uwa chitiwili nawenye. 31Uwa chititatu wapyana, nga wonsi munenulambali nanthi kusya umwana, nga awafwa. 32Pakupelechezya umwanachi nawenye wafwa. 33Nomba pakuzyulupuka, umwanachi aliwa waweni? Amuno wonsi munenulambali walinji awalume.''34Yesu atili kwe woliwo, ''Awana awalumendo wa munsi yoo wakutwala swinya wakupwa ku nthwala. 35Ukuwa wawo wano walizumilizwa munkhulo yoyo ukupochela ukuzyulupuka ukufuma kawafwe watalitwala pamwi ukuwa munthwala. 36Watalitela wafwe swinya, amuno waliyana na wangelo swinya awana wakwe Leza, wawa awana wa kuzyulupuka.37Ukuwa pakuti awafwe wakukatuswa, nu Mose nye walanjizya, pa masyo yakuyana ne vupa, kuno wita Imfumu a Leza wakwe Abrahamu, swinya e Leza wakwe Isaki swinya e Leza wakwe Yakobi. 38Lelo asa we Leza wa wafwe, kweni uwa wapuma, amuno wonsi wali nuwumi kwe weliwe.''39Wamwi wa wakawalika awatolelela, ''Musambilizya, watolelela ichete sana.'' 40Amuno watelezizye ukuti wangamukolowozya weliwe na mawuzyo yakonjelezya.41Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye wuliwuli wakuti e Kristu a mwana wakwe Davide? 42Amuno Davide umwenecho akuvwanga mwe kalata wa Masalimo, Imfumu yatili ku Mfumu yane, 'Yikala kwi kasa lyane ilya ndilo, 43suka ndeke awalwani wako wawe awakulyata amatamba yako penepo.' 44Davide achaleka akwita e Kristu 'Mfumu,' Nomba wuliwuli Kristu amwana wakwe Davide?''45Mukwivwa kwa wanthu wonsi atili kuwa sambilizya wakwe, 46''Chenjelani na wakawalika, wano wakulondesya ukupita mu myinjilo imitali swinya wakunda ukulamukwa numuchinzi uwawo mu masyo yakukazizya swinya ukwikala pa vipuna ivizima mu ma sinagogi swinya amasyo ayazima pa chakulya. 47Nga na swinya wakatondowezya mu ng'anda zya awanachi awafwilwe, nga pakuyilolesya wakupepa amapepo amatali. Awanthu wa mwata woo walipochela ichilambu ichikulu.''

21

1Yesu alalo mupela nu kulola awachinondo wano wawikanga ivya wila vyawo mu nsengulilo. 2Alola umwanachi wumwi umufwilwe umusaluke ukuwika mwenemo utundalama tuwili. 3Achaleka atili, ''Nakawuzyenye nkhuwanena, umufwilwe umusaluke wee awika mwenemo izivule ukulusya wonsi mwakwe woliwo. 4Wonsinye waa awapa ivyawila vyoo ukufuma mu vivule ivyawo. Ukuwa u mufwilwe wee, mu wupina wakwe, awika vyonsi vino walinji navwo pa wumi wakwe.''5Vino wamwi awavwanga ivya tempel, muno lyayemvizwe na mawe ayazima ni vwawupe, weni atili 6''Ndi a vinthu vyoo vino mukulola, amanda yaliyiza pano nanthi lyonga iliwe lilisyala papela pa liwuye lino litalimongolwa.''7Achaleka awamukolowozya, watinji, ''Musambilizya, wuzye alinye lino ivinthunye vyoo vili chitika? Wuzye ichilolwa chiliwa achani pano vyoo ivinthu viliwa mupipi ukuti vichitike?'' 8Yesu atolelela, ''Chenjelani ukuti mutaka wipwe uwufi. Amuno awavulewaliyiza mwizina lyane, walitinji, ''Nenji anene.' swinya, 'Imphindi yili mupipi.' mutakawakonkhe. 9Pano mwivwa inkhondo ni vyongo, mutakatine, amuno vyoo ivinthu vifwile vitalichile vichitike, ukuwa insilo yitalichitika paponapapo.''10Ngapano atili kwe woliwo, ''Insi yilikatuka ukususya insi, swinya uwufumu ukususya uwufumu. 11Kuliwa ivizumanji ivikulu, swinya mu masyo ya kulekanalekana inzala ni zyandwala. Kuliwa ivyakutinia ni vilolwa mwiyulu.12Ukuwa pansizi pa vinthu vyonsi vyoo, waliwika amakasa yawo pakwe mwemwe swinya waliwayimvya, ukuwalemeka ku masinagogi ni ng'anda zya vingololo, ukuwaleta paminso ya mafumu na wakapanzya umulandu wi zina lyane. 13Chilitungulila ku longo lwa kusimichila kwinu.14Achaleka muwike mu myenzo yinu ukuti mutakapekanie ukuyichinjilila kwinu zuwa, 15amuno ndiwapa amazwi na mano yano wonsi awalwani winu watalikwanisya ukuwakana pamwi ukuwasusya.16Ukuwa mulilemekwa swinya nawa kwasi, awanyina, awaluko, ni viwuza, nga walikoma wamwi mwakwe mwemwe. 17Muliwapatwa na aliwensi umulandu wi zina lyane. 18Ukuwa nanthi a lunyele lwa mu mutwe wako luli ononeka. 19Mukusimphisya kwinu muli pususya imyoyo yinu.20''Pano mwemwe mwalola Yerusalemu aliwilizizwe na wa nkhondo, apo mumanye ukuti ukononekwa kuli mupipi. 21Ngapano muleke wawo mu Galileya wasamalile ku myamba, muleke wawo wano wali mu mu musumba wawuleke, swinya wawo wano wali kunzi kwa musumba watakatele wanyochele mwenemo. 22Amuno yaa a manda kunyosezya, alyakuti ivinthu vonsi vino viwalisilwe vilifiswa.23Akalanda kwe wawo wano wali nu wula swinya kwe wawo wano wakonsya mu mandanye yayo! Amuno kuliwa ukuchula munsi, swinya uwukali ku wanthu waa. 24Walipona pansi nawa panga, swinya walilemwa uwuzya kunsi zyonsi, nga Yerusalemu alilyatwa mwalwe na Makandi ukufika pano imphindi zya Makandi zyafiswa.25''Kuliwa ivimanyikwilo mwi lanzi, mu mwezi, na nzota, na munsi ya pansi. Insi ziliwa mu machuzi, ukusaya umulandu wa chongo cha pe sumbi nu wukali wa minzi. 26Kuliwa awonsi wano walizilika ni nthete na mu kuchetekela kwa vinthu vino viliwa nu kwiza munsi ya pansi. Amuno amaka ya mwiyulu yaliyinganwa.27Ngapan, o walilola u Mwana wa Munthu akwiza mwi wingo na maka nu wichindame uwukulu. 28Ukuwa pano inthunye vyoo vyatalika ukuchitika, yimililani swinya mwinusye kupela imitwe yinu, umulandu uwutuli winu wapalamila.''29Yesu awanenile woliwo umulumbe, ''Lolani umuti wa nthumbusya, ni miti yonsi. 30Pano yafuma umulemvwe, mukuyilolela mwe wenecho swinya mukamanya ukuti ichilungula chili mupipi. 31Achaleka swinya, pano mwalola ivinthu vyoo vikuchitika, mukumanya ukuti u wufumu wakwe Leza wuli mupipi.32Awenche nkhuvwanga kwe mwemw, inkhulo yoo yitalisila ukufika pano ivinthu vyonsi vyoo vyachitika. 33Mwiyulu ninsi ya pansi vilifwa, kweni amazwi yane yatalitela yafwe.34''Ukuwa muteyelezye ku mwewenecho, alyakuti imyenzo yinu yitakang'wamwe kung'wa ukukulu swinya ukukolwa nu kusayila kwa wulanzi, swinya nu kuti uwanda wutakiyalwe umwakupitisya kwe mwemwe ngati a chipingo. 35Amuno wuliyiza pakwe aliwensi wino wikala munsi ya pansi yonsi.36Ukuwa muwe minso pa mphindi zyonsi, ukupepa ukuti mungawa na maka ayakwane ukuti musamale ku vinthunye vyoo vyonsi vino vilichitika, swinya ukuti mwimilile pa minso yakwe Mwana wa Munthu.''37Achaleka mu manda yano wasambilizyanga mwi tempeli, nga nu wusiku ayile nu kwikala mu lupili lwa Olivi. 38Awanthu wonsi awiza akachelochelo ukuti wivwe Yesu mwi tempeli.

22

1Nomba amasika ya mukate wuno wusi nu mutawa yalinji mupipi, chino chikakwitwa Kupitililwa. 2Wa simapepo wasongo nawa kawalika wavwanzyanianga muno wangamukomela Yesu, amuno watinanga awanthu3Ngapano Satana ayinjila mwakwe Yudasi Isikariyoti, wino walinji wenga mwi kumi na wawili. 4Yudasi aya ku wa simapepo wasongo nawa kalola nu kuvwanzyania nawo vino angize awalemechele Yesu kwe woliwo.5Awasechela nkhaninye nu kuzumila ukuti wamupe imphiya. 6Azumilizya nu kulonda ulongo ulwa kulemechela weliwe kwe woliwo ukutali ni wumba.7Apano kwiza uwanda wa mukate wuno wusi nu mutawa, pano ing'onzi ya Kupitililwa yifwile yikomwe. 8Nga Yesu atuma Peturo nu Yohani, ati, ''Yanji mutusenganizye ichakulya cha Kupitililwa, alyakuti twize tuchilye.'' 9Awavwanga kwe weliwe, ''Wuzye akwinye kuno ukulonda tuye tusenganizye?''10Weni awatotolelela, ''Lolani, mwala mwinjila mu musumba, u monsi wino anyamuzile insembo ya minzi wandi akawasunkhanie. Mumukonkhe ukuya mu ng'anda yino wandi ayinjile. 11Ngapano munene kwe mwening'anda, ''U musambilizya akuti kwe wewe, 'Wuzye ing'anda ya walendo yili kwi, muno nandi ndile ichakukya cha Kupitililwa na wa sambilizi wane?'''12Wandi akawalanjizye ing'anda nkhulu injanie iya papela. Mukasenganie kokonye.'' 13Nga awapita, nu kuzana vyonsi ndimuno wavwanjizile kwe woliwo. Ngapano awasengania ichakulya cha Kupitililwa.14Lyo imphindi yafichila, weni wizile yikala pansi nawa positole. 15Ngapano atili kwe woliwo, ''Nene nakumbwanga sano ukuti indye choo icha Kupitililwa na mwemwe pano nthani ntchule. 16Amuno nkhuti kwe mwemwe, nthalitela intchilye swinya chisuke chifiswe mu wufumu wakwe Leza.''17Ngapano Yesu asenda ulupindi, ala pano wasalifya, atili, ''Senda choo, nu kuyankania mwa kwe mwemwe mwenga. 18Amuno nkhuti kwe mwemwe, nthalitela ing'we swinya ivya chipaswa cha muti wusuke uwufumu wakwe Leza wizewize.''19Ngapano asenda umukate, ala pano wasalifya, amonthola, nu kuwapa, akuti, ''Woo amuwili wane, wuno wapwa kwe mwemwe. Chitanji choo ngamuwanjizuchila nene.'' 20Asenda ulupindi chilichonganye, ati, ''Loo ulupindi alipanganopya muwazi wane, wino witichila mwemwe,21Kweni teyelezyani. Weni wino akunkhutilila alinanene panye pakabechi. 22Amuno u Mwana wa Munthu amolimonye wandi apite ndimuno chatanthizilwe. Kweni akapelu ku munthu weyo wino ukukutilila kwandi kupitile mwenemo!'' 23Awatalika ukuvwanzania awenechonye weweni mwe woliwo angachita choo.24Ngapano kwakatuka imipanzi pakasi pe woliwo ivya kuno weweni mwakwe woliwo walolekanga ngati we songo ukulusya. 25Weni watili kwe woliwo, ''Imfumu zya Makandi zili papela pe woliwo, na wano wali na maka pakwe woliwo wakakwitwa kwe wawo wano wakachita ivizima ku wanthu wawo.26Kweni chitakawe wonye na mwemwe. Lelo, lekani weyo wino amukulu mwakwe mwemwe ize awe amutichi, swinya lekani weyo wino awakulondeka sana awe ngati weyo wino akuteweta. 27Amuno weweni wakula, weyo wino akakwikala pa kabechi, pamwi weyo wino akuteweta? Asa weyo wino akakwikakala pa kabechi? Lelo indi mwakwe mwemwe ndivino weyo wino akuteweta.28Kweni mwemwe mwe wawo wano mwapitilila ukuwa nani mumyelezyo yane. 29Nene nkhupa mwemwe uwufumu, ndivino e Tata wane wapa uwufumu kwe nene, 30kuno mungalya nu kung'wa pi bechi lyane mu wufumu wane, swinya muliyikala pazyandulu ukupanzya amaluko ikumi na wawili wa mu Izirayeli.31''Simoni, Simoni, uwe aminso, Satana alenzile ukuti awe nawewe, kuno akusole ngati avisaka. 32Ukuwa nene nkhupepelezile, kuno isuwilo lyako litize lilongoloke. Ndi wiza wanyoka swinya, uyize usimphisye awanyina.''33Peter atili kwe weliwe, ''Mfumu, nene nasinama ukuti inje na wewe apaliponga ku vingololo na kumfwa.'' 34Yesu atolelela, ''Nkhukunena, Peturo, e mukolwe atani alamule uwanda woo, uliwa wankhana katatu kuno utamanyile nene.''35Ngapano Yesu atili kwe woliwo, ''Pano nawatumile nanthi kusenda akachola aka mphiya, nanthi achola cha vyakulya, pamwi andyatu, wuzye mwasowezilwe chimwi? Awatolelela, ''Nanthi chimwi.'' 36Ngapano atili kwe woliwo, ''Ukuwa nomba, weyo wino ali ni chola icha mphiya, mulekani asende, ni chola cha vyakulya nachonye. Weyo wino asi nu lupanga afwile akazye umwinjilo wakwe nu kukala lumwi.37Amuno nkhuti kwe wewe, chino chawalikwa ukuyana nene chifwile chifiswe, 'Weni wasanzizwe ponga sikwivwila masundo.' Amuno chino chalolwa kunkholelo ivya kwe nene chili mukasi chikufiswa.'' 38Ngapano awati, ''Mfumu, lola! Paa pali yawili amalupanga.'' Weni atili kwe woliwo, ''Viyine.''39Yesu wapita, ngati muno wachitilanga penye, ukuya ku lupili lwa Olivi na wasambilizi wakwe wakonsile weliwe. 40Pano wafika, watili kwe woliwo, ''Pepanji ukuti mutakinjile mu myelezyo.''41Weni apita ukutali na woliwo ndi pano iwe lyakuzukuza lingafika, nga asokowala pansi nu kupepa, 42ati, ''Tata, ndi wewe ukulonda, funthusya ulupindi loo pe nene. Naponye asakulonda kwane, kweni kwakwe wewe kuchitwe.''43Ngapano umungelo ukufuma mwiyulu al oleka kwe weliwe, ukusimphisya weliwe. 44Ali mukulwilwita, apepa ni chikonkho nkhaninye, ni twinsi lyakwe lyawa ngati akutonya ukukulu ukwa wazi awutonya pansi.45Ngapano wakatuka ukufuma kumapepo yakwe, weni wizile kuwa sambilizi nu kuzana wakuponechela umulandu wa malanda yawo 46nga awuzichisya woliwo, ''Nga muno chani muponechile? Katukani nu kupepa, ukuti mutakinjile mu myelezyo.''47Pano achili akulanda, lolani, iwumba lyalolesile, nu Yudasi, wenga wikumi na wawili, akuwakolela. Weni wizile papipi nu Yesu akuti amufyomphe, 48kweni Yesu atili kwe weliwe, ''Yudasi, wuzye ukukazya u Mwana kwe Munthu pa kufyompha?''49Pano wawo wano wamuliwilizile Yesu walola vino vyawombwanga, awati, ''Mfumu, wuzye tuwakome nu lupanga?'' 50Ngapano wenga mwe woliwo wamuma umuzya wakwe simapepo mukulu, nu kusenga ikutwi lyake ilya ndilo. 51Yesu atili, ''Vyoo viyine!'' Weni alema ikutwi, nu kumupozya.52Yesu atili kuwa simapepo wakulu, kuwa kalola wa mwi tempeli, na kuwa songo wano wizile ukususya weliwe, ''Wuzye mukwiza ngati mukulonda kapoka, ni zya mphanga ni ndugu? 53Pano nalinji namwe amanda yonsi mwi tempeli, mutatela muwike amakasa yinu pakwe nene. Kweni lyoo a li ola lyinu, swinya amaka ya mfizi.''54Ukumulema, awamukolelela ukufuma nu kumuleta mu Ng'anda ya simapepo mukulu. Ukuwa Peturo akonkha akatalamuchila. 55Walile pano wapemba umulilo mukasi mulusasa swinya watezile wikala pansi apaliponga, Peturo wikazile pakasi pakwe woliwo.56U muwomvi wumwi umwanachi wamuweni pano wikalanga mu kuwala kwa mulilo nu kumulolechesya nkhaninye nukuti, ''Wee umunthu nawenye walinji nawe.'' 57Kweni Peturo wachikanile. ati, ''Mwanachi, nene nthamumanyile.'' 58Lyo patani pazimbe winji nawenye wamulola, nukuti, ''Newenye we wenga wakwe woliwo.'' Kweni Peturo atili, ''Monsi, nenji pole,''59Lyo pazimba katichi umunthu winji apanichisya nukuti, ''Achisinkha umunthu wee nawenye walinji na weliwe, amuno weni amu Galileya.'' 60Kweni Peturo atili, ''Monsi, nene nthamanyile chino ukulanda.'' Paponapapo, achilinji akulanda, e mukolwe alamula.61Akupiliwuka, i Mfumu alola Peturo, nga Peturo ayizuka izwi lyakwe Mfumu, pano watili kwe weliwe, ''Wala pano e mukolwe atani alamule ilelo ulinkhana nene katatu.'' 62Peturo aya kunzi nukulila nkhaninye.63Ngapano awanthu awavita wano walindililanga Yesu awatalika ukumusoweka nu kumuma. 64Awamuvwimba kuminso nu kumuwuzichisya, ukuti, ''Lotela! Nga wewenu wino wakuma?'' 65Awavwanga ivinji ivivule ukususya Yesu, awamukwelengula.66Mwezuwazuwa kwalinji kwacha,awasongo wa wanthu wawungine apaliponga, wonsinye awa simapepo wakulu nawa kawalika. Awamukolela ukuya mwi pembo 67nu kuti, ''Ndi we Kristu, tunene.'' Kweni weni atili kwe woliwo, ''Ndi nawanena, mutandi musuwile, 68swinya ndi nawakolowozya, mutandi mutolelele.69Kweni ukufuma nomba nu muyayaya, u Mwana kwe Munthu aliyikala kwi kasa lya ndilo ilya maka y Leza.'' 70Wonsinye awati, ''Ala fwandi we Mwana wakwe Leza? Yesu atili kwe woliwo, ''Mukuti anene.'' Awati, 71''Nga chani chino tukulonda e kamboni? Amuno sweswenye twayivwila ukufuma pamulomo wakwe wenga.''

23

1Iwumba lyonsi lya woliwo alikatuka nu kumuleta Yesu paminso yakwe Pilato. 2Awatalika ukumupa umulandu, ati, ''Twamuzana umunthu wee akuvulungania insi yitu, ukulesya ukupa imisonkho kwe Kayisare, nu kuti kuno weni umwenecho we Kristu, imfumu.3Pilato amukolowozya, ati, ''Wuzye wewe we Mfumu ya wa Yuda?'' Yesu atolelea weliwe swinya atili, ''Acho walanda.'' 4Pilato atili kwe simapepo mukulu na kwi wumba, ''Nthazanile nanthi amulandu mu munthu wee.'' 5Ukuwa walemansyanga, watinji, ''Weni akuvulungania awanthu, ukusambilizya mwe Judeya wonsi, ukutalichila ukufuma mu Galieya na ku masyo yanye yaa.''6Ala Pilato wivwa choo, weni wakolowoz,izye ndi wee umunthu alinji a mu Galileya. 7Pano wamanya kuno walinji pansi pa maka yakwe Herodi, weni watuile Yesu kwe Herodi, wino umwenecho nawenye walinji mu Yerusalemu amanda yalyanye.8Pano Herodi waweni Yesu, akunda nkhaninye, umulandu walondesyanga ukuti angalola weliwe pa mphindi inthali. Weni wivwile ivyakwe weliwe swinya wachetekelanga ukuti alole chimwi ichizungusyo ichakuwombwa na weliwe. 9Herodi amukolowozizye Yesu mu mazwi amavule, kweni Yesu atamutolelezile nanthi chimwi. 10Awa simapepo wakulu na wakawalika awimilila, awamusonthelezya kuno ali nu mulandu.11Herodi na wa vita awatuka Yesu swinya wamusoweka. Ngapano awamuzwika ivizyalo ivizima sana nu kutuma weliwe ukunyochela kwe Pilato. 12Amuno Herodi nu Pilato wizile wawa viwuza winga nu muwuye pa wanda wulyanye, amuno pansizi pakwe vyoo walinji awapatane wenga nu muwuye.13Pilato nga apunda apaliponga wa simapepo wakulu swinya inthunguluzi ni wumba lya wanthu 14nu kuti kwe woliwo, ''Mulesile kwe nene umunthu wee ngati a munthu wino akukolelela awanthu ukuwomba iviwipe, lolani, nenji, lyo namukolowozya paminso yakwe mwemwe, nthazana nanthi amulandu mu munthu wee ukuyana nivinthu vino mukumupa umulandu.15Awe, nanthi we Herodinye, amuno wamutuma ukumunyosya kwe sweswe, lolani, nanthi chimwi ichakulonda akomwe chiwomvilwe na weliwe. 16Nenji acho nandi musunde nu kumusapula.'' 17Apano Pilato ayelengania ukusapula kuwa Yuda wenga umunyepwe pa wanda wakuzevya.18Ukuwa awapunda apaliponga, watinji, ''Ukutali nu munthu wee, nga utusapulile Barabasi!'' 19Barabasi walinji amunthu wino wawisilwe mu vingololo umulandu wa chongo chimwi mu musumba swinya uwuchikoma.20Pilato avwanzya woliwo swinya, ukulonda asapule Yesu. 21Kweni awapunda, watinji, ''Musayikani, musayikani.'' 22Weni atili kwe woliwo imphindi ya chititatu, ''Munochani, achani ichiwipe chino umunthu wee awomvile? Nenji nthazanile nanthi chimwi chino chikulonda ukusunda kwa mfwa mwe weliwe.'' Achaleka ndi namusunda, nenje nandi musapule.''23Ukuwa walondesyanga na mazwi aya papela, ukupatichizya ukuti asayikwe. Amazwi yawo yamulema Pilato. 24Acho Pilato welenginie ukupa chino walondanga. 25Weni wasapula weyo wenga walenzile wino wawisilwe mu vingololo umulandu wa chongo nu wuchikoma. Kweni awapa Yesu ku kulonda kwawo.26Wala pano wapita nawe, awalema wenga Simoni wa ku Sayirini, wizanga ukufuma mukaya, awawika uwuchingane pakwe weliwe ukuti anyamule, kukonkha Yesu.27Iwumba ikulu lya wanthu, ni lya wanachi wano walinji namalanda nu awalosyela weliwe, wakonkhanga weliwe. 28Kweni pakupiliwuchila kwe woliwo, Yesu atili, ''Wakazyana wa mu Yerusalemu, mutakati mwandosyezya, kweni muyilosezye mwewenecho na wana winu.29Amuno lolani, amanda yakwiza yano waliti, 'Awapepwe awanyepwe nu wula wuno wutapapa, na mawele yano yatatela yalele.' 30Ngapano walitalika ukuti ku myamba, 'Tuponele,' na ku tumyamba, ''Tuvwimbani.' 31Amuno ndi wangawomba vyoo ku muti uwuwisi, achani chino chiliwombwa pano wakala?''32Awanji awanthu, wawili ivipondo, wakolelezilwe na weliwe ukuti waye wawakome.33Ngapano wafika pa masyo yano yakwitwa ''Ifupa lya Mutwe,'' palyanye awamupamanthila swinya ni vipondo -- wenga ku ndilo yakwe swinya wenga kwe kamani wakwe. 34Yesu atili, ''Tata, watetelani, amuno watakumanya chino wakuwomba.'' Ngapano awapanga amayele, ukwankhana ivizyalo vyakwe.35Awanthu awimilila ukulolela pano inthunguluzi nazyonye zyamusowekanga, zyatinji, ''Wapususyanga wanji. Mulekani ayipususye umwenecho, ndi weni we Kristu wakwe Leza, umusolwa.''36Awa vita nawonye wamusamulanga, ukusenjelela kwe weliwe, ukupa weliwe ipala isase, 37swinya watinji, ''Ndi we Mfumu ya wa Yuda, yipususye wemwenecho.'' 38Palinji swinya ichimanyikwilo pakwe weliwe, ''Wee a Mfumu ya wa Yuda.''39Wenga uwa vipondo wino wapamanthizilwe palyanye wamutuka watinji, ''Wuzye asa we Kristu? Yipususye wemwenecho na sweswe.'' 40Ukuwa wunji wamukalipila, atinji, Wuzye usitina Leza, pakuti uli pi panzyo lililyonga? 41Sweswe ichisinkhanye tuyine ukuwa paa, amuno tukupochelela chino chiyine ni milimo yitu. Ukuwa u munthu wee atachita nanthi chimwi ichiwipe.''42Ngapano weni atili, ''Yesu, unjizuke nene pano wiza mu wufumu wako.'' 43Yesu atili kwe weliwe, ''Nakawuzyenye nkhuti kwe wewe, ilelonye wandi uwe na nene mu paradiso.''44Nomba kwalinji mupipi ni ola lya mutanda, swinya imfizi ayiza munsi yonsi ukufika pi ola lya mufundikambali (9) 45alila uluswepe lwi ilanzi lwapotwa. Ngapano ichimwenda cha mwi tempeli chalepusile vyawa viwili.46Ukulila nizwi kulu, Yesu atili, ''Tata, mu makasa yako nkhuwika umuzimu wane.'' Watili walanda choo, weni afwa. 47Pano kenturiyo waweni chino chachisilwe, weni wachindisile Leza, pakuti, ''Amolimonye wee walinji a munthu umulungamane.''48Pano awavule wonsi wano wizile ponga ukuti wawe wakamboni ku chilolwa choo waweni ivinthu vino vyachisilwe, wanyochezile wakuma pachifuwa. 49Ukuwa wonsi wawo wano wamumanyile weliwe, swinya awanachi wano wamukonsile ukufuma mu Galileya, wimilile apatali katichi, wakulola ivinthu vyoo.50Lolani, kwalinji umunthu izina lyakwe Yosefe, wino alinji awa mwiwumba lya pi pembo. Weni walinji amunthu umuzima swinya umulungamane, 51Umunthu wee atazumilizinie ni panzyo lya pi pembo ni vyakuchitika vyawo. Weni wafumile mu musumba wa Arimasiya uwa mu Yudeya, swinya walondanga uwufumu wakwe Leza.52Umunthu wee, akupalamila kwe Pilato, walenzile umuwili wakwe Yesu. 53Weni awisya pansi, apomba mu mwenda uwutelepe, nu kuwuwika mu nkhungwe yino wimvile mwiwe, muno nanthi wenga atatela alambalikwe.54Walinji a Wanda wa Kusengania, swinya e Sabata walinji mupipi ukutalika. 55Awanachi wano wizile nu Yesu ukufuma ku Galileya wakonsile nu kulola inkhungwe swinya vino walambalisile umuwili wakwe. 56Awanyochela nu kusengania ivyakununtchila na mafuta. Ngapano pe Sabata awapuza ukuyana na masundo.

24

1Mwepwi pa wanda wakutalichila uwa mulungu, awiza ku nkhungwe, ukuleta ivinuntchile vino wayipekinie. 2Awazana iwe litanthazilwe ukufuma pa nkhungwe. 3Awinjila mukasi, kweni watazanile umuwili wakwe Mfumu Yesu.4Chachitisile kuno, pano wachilinji wakuzunguka ivya choo, napaponapapo, awonsi wawili awimilila papipi na woliwo mu mwinjilo iyiwale iyizikimile. 5Ala pano awanachi wizwile ni nthete nu kufukamila pansi ivisyo vyawo pansi, awati ku wanachi, ''Ngamuno chani mukuvwamba umupuma mu wafwe?6Weni atali paa, ukuwa akatusizwe! Yizukani muno weni wavwanzile kwe mwemwe pano wachilinji ali mu Galileya, 7ukuti u Mwana wa Munthu afwile alemekwe mu makasa wanthu awawembu swinya apamanthilwe, nga pa wanda wachititatu akatuke swinya.''8Awanachi awizuka amazwi yakwe 9nga awanyoka ukufuma ku nkhungwe nu kunena vyonsi ivinthu vyoo kwi kumi na wenga na wanji wonsi. 10Nomba Mariya Magadaleni, Joana, nu Mariya unyina wakwe Yakobi, na wanachi wanji wano walinji nawo awanena vyoo ivinthu ku wa positoli.11Ukuwa ilandwe lyoo lyalinji ngati alyavye ku positoli, swinya watasuwizile awanachi. 12Kweni Peturo wakatusile nu kusamalila ku nkhungwe, nga, ayinama nu kusungamila mukasi, weni aweni imyenda yili payenga. Ngapano Peturo anyamuka ukuya ku ng'anda yakwe, akuzunguka chino chachitisile.13Lolani, wawili wakwe woliwo awaya pa wanda wulyanye ku kaya ikakwitwa Emawusi, kano kalinji amakumi mutanda ichipimo ukufuma ku Yerusalemu. 14Awavwanzania wenga nu muwuye ivya vyonsi ivinthu vino vyachitisile.15Chachitisile kuno, pano wachilinji wakuvwanzania nu kuwuzichisya apaliponga, Yesu umwenecho apalamila nu kuya na woliwo. 16Ukuwa aminso yawo yawakanizya ukuti wamanye weliwe.17Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye achani chino mwe wawili mukuvwanga pano mukupita?'' Awimilila palyanye wakuloleka na malanda. 18Wenga mwakwe woliwo, izina we Kiliyopasi, atolelela weliwe, ''Wure we wenganye mu Yerusalemu wino utamanyile ivinthu vino vyachitisile kulyanye amanda yaa?''19Yesu atili kwe woliwo, ''Ivinthuchi?'' Awatolelela weliwe, ''Ivinthu ivya kwe Yesu umu Nazareti, wino alinji amutumwa, uwamaka mu milimo na mu mazwi paminso yakwe Leza na wanthu wonsi, 20swinya muno awasimapepo wakulu nawa nankholelo walemesile weliwe ukuti akomwe nga awamupamanthila.21Ukuwa twachetekelanga kuno weni alinji wenga wino walinji nu kukomola Izirayeli. Eta, nukonjelezya, nomba awanda wachititatu ukufuma pano ivinthu vyoo vyachitisile.22Kweni swinya, wamwi awanachi wano tuliponga watuzungusizye, pano walinji ku nkhungwe akachelochelo. 23Pano watazanile umuwili wakwe, awiza, awati kuno waweni ichilolwa cha wangelo wano watili kuno amumi. 24Awonsi wamwi wano walinji na sweswe awaya ku nkhungwe, nga awazana ndivino awanachi wavwanzile. Kweni watamuweni,''25Yesu atili kwe woliwo, 'Mwe vipuwa vya wanthu swinya wa myenzo iyisitakupitisua mu kusuwila mu vyonsi awatumwa wavwanzile! 26Wuzye chitalinji chakulondeka ukuti Kristu ayimbe kwe vyonye vyoo, swinya ukwinjila mu wuchindame wakwe?'' 27Apano ukutalichila ukufuma pakwe Mose swinya ukufika ku watumwa wonsi, Yesu apilula kwe woliwo ivinthu ivya kuyana nu mwenecho mu mawaliko yonsi.28Walile pano wapalamila mu kaya kano wayanga kweneko, Yesu alolesizye ngati akupitilila. 29Kweni awamusinjilizya, awati, ''Yikala naswe, amuno likuya kupipi na manguzi swinya wanda wuli nukusila.'' Achaleka Yesu winjila nu kwikala na woliwo.30Chachitisile kuno, pano weni wikala pansi na woliwo ukuti walye, weni asenda umukate, awupepela, nu kuwumonthola, weni wizile apa wenewo kwe woliwo. 31Apano aminso yawo ayiuka, swinya awamumanya weliwe, nga weni azimatila ku kulola kwawo. 32Awati wenga ku muwuye, ''Wuzye yitalungulanga imyenzo yitu mukasi mwitu, pano weni wachilinji akuvwanga kwe sweswe munzila, pano wiyulanga amawaliko?''33Awakatuka pi ola lilyanye nu kunyochela ku Yerusalemu. Awazana ikumu na wenga wawungine apaliponga na wawo wano walinji na weliwo, 34watinji, ''I Mfumu amwelimonye yikatusile, swinya yilolesile kwe Simoni.'' 35Nga awavwanga ivinthu vino vyachitisile munzila, swinya wuliwuli Yesu alolesizye kwe woliwo mu kamontholanizye ka mukate.36Lyo wakuvwanga vyoo ivinthu, Yesu weliwenye imilizile pakasi pakwe woliwo. nga atili kwe woliwo, ''Umutende kwe mwemwe.'' 37Kweni awawa ninthete nu kwizuzwa nu kutina, swinya walinji ngati waweni i chiwa.38Yesu atili kwe woliwo, ''Nga munochani mukutamika? Nga muno chani amawuzyo yakukatuka mu myenzo yinu? 39Lolani amakasa na matamba yane, kuno anenenye. Ndemani nu kulola. Amuno umuzimu wusi nu munyafu na mafupa, ndivino mukulolela nene ndinavyo.'' 40Pano wavwanzile choo, weni alanjizizye woliwo amakasa yakwe na matamba yakwe.41Ukuwa naponye nanthi kusuwila umulandu wa chimwemwe, swinya awazunguka. Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye muli na chimwi ukuti mulye?'' 42Awamupa weliwe inswi iyitende, 43nga ayisenda nu kuyilya paminso yawo.44Weni atili kwe woliwo, ''Pano nalinji namwe, nawanenile kuno chonsi chino chawalisilwe mwi sundo lya kwe Mose na Watumwa na Masalimo chifwile chifiswe.''45Ngapano weni ayiyula imelenganio yawo, kuno wangiluka amawaliko. 46Weni atili kwe woliwo, ''Amo chawalikwa, kuno e Kristu afwile atamike nu kukatuka swinya ukufuma ku wafwe pa wanda wachititatu. 47Ukutontholokwa swinya ukutetelwa ku luwembu kulumbililwe mwi zina lyakwe ku myiko yonsi, ukutalichila mu Yerusalemu.48Mwe wakamboni ku vinthu vyoo. 49Lolani, nenji nkhutumila mwemwe chino e Tata wane alayizizye. Kweni yikalani mumusumba wonye ukufika mwemwe mwazwikwa na maka ukufuma papela.''50Ngapano Yesu akolela woliwo ukufuma kunzi ukufichila walinji mupipi nu Betaniya. Weni ayimika amakasa yakwe mupela nu kuwalota. 51Chachitisile kuno, pano wachilinji akuwalota, weni wasyile woliwo nga wanyamuzilwe mupela ukuya mwiyulu.52Achaleka awamufukamila nu kunyochela ku Yerusalemu ni chimwemwe ichikulu. 53Awalanga sitakulechelezya ukuwa mwi tempeli, ukupepa leza.

John

1

1Munthaliko mwalinji Izwi, Nizwi lyalinji nu Leza, swinya Izwi lyalinji we Leza. 2Wee walinji panthaliko nu Leza. 3Ivinthu vyonsi vyalewuzilwe mwe weliwe, swinya ndi atalinji penepo nge pasi nanthi chimwi ichakupangwa chino chapanzilwe.4Mwakwe weliwe mwalinji uwumi, nga uwumi walinji awuswepe ku wanthu. 5Uwuswepe wukawalila mu mfizi, nayo imfizi nanthi kuwuchimvya.6Kwilinji umunthu wino watumilwe ukufuma kwe Leza, wino izina walinji we Yohani. 7Weni wizile ngati we kamboni uwa kusimichila ivya wuswepe, ilyakuti wonsi wangasuwila ukupitila mwe weliwe. 8Yohani atalinji awuswepe, ukuwa wizile ilyakuti angasimichila ivya wuswepe.9Uwuswepe wa chisinkha, wuno wukapa uwuswepe ku wanthu wonsi, wizanga munsi.10Weni walinji munsi, ninsi yapanzilwe ukupitila mwe weliwe, ninsi yitamumanyile. 11Wizile kuwa luko lwakwe, ukuwa iwa luko lwakwe watamupochezile.12Kweni ku wavule wano wapochezile weliwe, wano wasuwizile mwi zina lyakwe, wawapile amaka ukuti wize wawe awana wakwe Leza. 13Waa watakwazilwe nu wazi, nanthi akulonda kwa muwili, nanthi akulonda kwa munthu, kweni kwe Leza.14Izwi liza lyawa muwili nu kwikala pakasi pe sweswe. Tuweni uwuchindame wakwe, uwuchindame ngati awa wenganye nsu wino wafumile kwe Tata, wizula inkhumbu ni chisinkha. 15Yohani wasimichizile ivya weliwe nu kupunda nkhaninye, ukuti, ''Wee awino navwanzile, 'Weliwe wino akwiza pansizi yane wakula wandusya nene, amuno weni walinjipo kali pano ntchili ukawako.'''16Amuno ukufuma kuwukwane wakwe swensinye tupochezile inkhumbu pansizi pankhumbu. 17Amuno isundo lyapiwe ukupitila mwe Musa. Inkhumbu ni chisinkha chizile ukupitila mwe Yesu Kristu. 18Pasi nanthi wumwi wino watela wamulola Leza; Leza wenganye nsu, wino ali pambali pe Tata, wapanga leza amanyikwe.19Koo akusimichila kwe Yohani pano awa Yuda watumile wasimapepo nawa Levi kwe weliwe ukufuma mu Yerusalemu ukuti wamuwuzichisye, ''We weni wewe?'' 20Wazumilizizye --atakanile, ukuwa wazumilizizye -- ''Nene asa Kristu.'' 21Nga awamuwuzichisya, ''Nga weweni fwandi? We Eliya?'' Atili, ''Awe.'' Awati, ''Wuzye we mutumwa?'' Atolelela, ''Awe''22Ngapano awati kwe weliwe, ''Wuzwe weweni, ilyakuti tungatolelela wano watutumile? Wuzye ukuti chani wenji ivya wewe?'' 23Atili, ''Nenji ne lizwi, likupunda mu lumpalang'ang'a: 'Pangani inzila ya Mfumu yololoke, 'ndimuno Yesaya umutumwa atili.''24Nomba wamwi ukufuma kuwa Farisi watumilwe, 25swinya awamuwuzichisya nu kuti kwe weliwe, ''Nga chani chino ukabatizya ndi usi we Kristu nanthi Eliya nanthi amutumwa?''26Yohani atolelela woliwo, anena, ''Nkhubatizya na minzi. Kweni pakasi pe mwemwe pimilile wumwi mutamumanyile. 27Weliwe awili wino akwiza pansizi yane, utumikowa twa ndyatu zyakwe nthazipila ukuti ningasapula.'' 28Vyoo ivinthu vyachisilwe mu Betaniya ku mbali yinji iya Yorodani, kuno Yohani wabatizyanga.29Pa wanda wakukolela Yohani waweni Yesu akwiza kwe weliwe nu kuti, ''Lolani, umwana ng'onzi wakwe Leza wino akusenda uluwembu lwansi! 30Wee awili wino natili, ''weni wino akwiza pansizi yane wakula wandusya, amuno walinji penepo pano nene nthane.' 31Nene nthamumanyile, kweni chalinji wonye ilyakuti angawumbulika kwe Izirayeli kuno nizile ukubatizya na minzi.''32Yohani wasimichizya, wavwanga, ''Naweni u Muzimu wukwika ndivino inkhunda ukufuma mwiyulu, nukwiza yikala pakwe weliwe. 33Nene nthizile namumanya weliwe, ukuwa weni wino wanthumile ukubatizya muminzi watili kwe nene, ''Pakwe wino uliyiza ulole u Muzimu wukwika nu kusyala pe weliwe, awino alibatizya mu Muzimu Mwimichile.' 34Nene nalola nu kusimichila kuno wee a Mwana wakwe Leza.''35Swinya, uwanda wino wakonkha, pano Yohani wimilile nawa sambilizi wakwe wawili, 36awalola Yesu akupita mupipi, Yohani watili, ''Lolani, ing'onzi yakwe Leza!''37Awa sambilizi wakwe wawili awivya vino weni akuvyanga awamukonkha Yesu. 38Ngapano Yesu apiluka nu kulola woliwo wakumukonkha nga ati kwe woliwo, ''Wuzye mukulonda chani?'' Awatolelela. ''Rabi'' (chino chikupilula ''Musambilizya''), ''Wuzye ukakwikala kwinye?'' 39Ati kwe woliwo, ''Zanji swinya mulole.'' Ngapano wiza nu kulola kuno wikalanga; wisile nawe uwanda wulyanye, amuno lyalinji papipi ni ola lyi kumi.40Wumi uwakwe wawili wino wivwile Yohani akuvwanga nu kukonkha Yesu walinji we Andireya, umunyina wakwe Peturo. 41Weni pakutalichila wazanile umunyina Simoni nu kuti kwe weliwe, ''Twamuzana Mesiya'' (chino chikupilula: Kristu). 42Weni wamuleta weliwe kwe Yesu, nga Yesu wamulolechesya nu kuti, ''Wewe we Simoni umwana wakwe Yohani. Wewe wandi wakwitwa Kefasi'' (chino chikupilula Peturo).43Uwanda wuno wakonkha, pano Yesu walondanga ukukatuka ukuya ku Galileya, weni wazanile Filipu nu kuti kwe weliwe, ''Konkha nene.'' 44Nomba Filipu walini waku Betisayida, umusumba wakwe Andireya nu Peturo. 45Filipu wazanile Nataniyele nu kuti kwe weliwe, ''Weni wino Musa wawalisile mwi sundo, nawa watumwa, twamuzana: Yesu umwana wakwe Yosefe, ukufuma ku Nazareti.''46Nataniyele watili kwe weliwe, ''Wuzye kungafuma chimwi ichizima ku Nazareti?'' Filipu atili kwe weliwe, ''Zanga swinya ulole.'' 47Yesu wamuweni Nataniyele akwiza kwe weliwe nga ati ivya kwe weliwe, '''Lolani, umu Izirayeli wa chisinkha, mwakwe wino musi uwufi!'' 48Nataniyele atili kwe weliwe, ''Wuzye wamanya wuli?'' Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Pano Filipu atane akupunde, pano walinji pansi pa muti wamukuyu, nkuweni.''49Nataniyele atolelela, ''Rabi, wewe we mwana wakwe Leza! Wewe we Mfumu ya Izirayeli!'' 50Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Umulandu nene nati kwe wewe, 'Nkhuweni pansi pa muti wa mukuyu,' apo ukusuwila? Ulilola ivinthu ivikulu ukulusya choo.'' 51Apano weni ati, Achisinkha, achisinkha, nkhuwanena, mulilola mwiyilu mwiyuka, swinya awangeli wakwe Leza wakukwela nu kwika pakwe Mwana wa Munthu.''

2

1Ala pano papita amanda yatatu, kwalinji uwinga ku Kana waku Galileya, nu nyina wakwe Yesu walinji kulyanye. 2Yesu na wasambilizi wakwe wizile witwa ku winga.3Pano umutawa wasila, e mama kwe Yesu atili kwe weliwe, ''Watali nu mutawa.'' 4Yesu atili kwe weliwe, ''Mwanachi, achani chino ukwiza kwe nene? Imphindi yane yitani yifike.'' 5E nyina atili kuwawomvi, ''Chilichonsi weni andi anene kwe mwemwe, muchichite.''6Nomba palyanye palinji insembo izya mawe mutanda izya kusembela iminzi zino wawomvyanga pa mansundo yawa Yuda yakukomelezya ukusamba, zyalinji ankhulu ivipimo viwili ukuya ku vitatu. 7Yesu atili kwe woliwo, ''Izuzyani insembo na minzi.'' Achaleka wizuzizye ukufika munsingo. 8Apano wawanenile awawomvi, ''Sendani zimwi muye nazyo kwe songo wa vyakulya.'' Achaleka wawomvile wowonye.9E songo wavyakulya wizile wawonja aminzi yano yizile yawa amutawa, kweni atamanyile kuno yafumile (kweni awawomvi wano wasembanga aminzi wamanyile). Ngapano apunda u mweni winga umonsi 10nu kuti kwe weliwe, ''Wensi umunthu akaleta umutawa uwuzima pakutalika nga pano wakolwa apo akaleta wuno wusi chete. Kweni wenji wasyile umutawa uwuzima ukufika nomba.''11Choo chalinji achilolesyo chakutalichila Yesu wawomvile mu Kana waku Galileya, swinya wizile wawumbula uwuchindame wakwe, nga awasambilizi wakwe wasuwizile mwakwe weliwe.12Lyo papita choo Yesu, e nyina, awanyina wakwe, na wasmbilizi wakwe wayile ku Kapenamu nga waya wikala kweneko amanda matichi.13Nomba ukupitililwa kwa wa Yuda kwalinji mupipi, nga pano Yesu waya mu Yerusalemu. 14Weni wazanile awa kukazya inkhambaku ni ng'onzi ni nkhunda mwi tempeli, wa kapilula wa mphiya wikazile mulyanye.15Achaleka wapanzile umusanzu watukusa nu kusamazya wonsi ukufuma mwi tempeli, apali ponga ni ng'onzi swinya ing'ombe. Weni wasasizye imphiya zya wakapilula nu kupenyulania vino wawisile penepo. 16Kwe wano wakazyanga inkhunda atili, ''Sendani ivinthu vyoo ukuma moo. Muleke ukuwomvya ing'anda ye Baba wane ngati amasyo yakukazizya.17Awa sambilizi wakwe awizuka kuno kwawalikwa, ''Ukupitisya kwa pa ng'anda yako kukundya.'' 18Apano awakazumilizya wawa Yuda awatolelela nukuti kwe weliwe, ''Wuzye ichilolwachi chino ulitulanjizya, muno ukuwombela ivithu vyoo?'' 19Yesu atolelela, ''Mongolania i tempeli lyoo, swinya mu manda yatatu ndiyikatusya.''20Ngapano wakapanzya wachi Yuda awati, ''I tempeli lyoo lyazenzilwe mu myaka amakumi yani nu mutanda, ngapano ungayikatusya mu manda yatatu?'' 21Lelo, wavwanzile ivya tempeli ya muwili wakwe. 22Watili wazyulupuka ku wafwe, awasambilizi wakwe wizile wizuka kuno wavwanzile choo, achaleka wasuwizile mwizwi nu muvwango wino Yesu wavwanzile.23Nomba pano walinji mu Yerusalemu pakusunkhana kwe chakupitililwa, awavule wasuwizile mwi zina lyakwe pano waweni ivilolwa vino wawomvile. 24Kweni Yesu atasuwizile mwe woliwo umulandu wawamanyile wonsinye, 25amuno atalondanga nanthi wumwi ukumusimichila ivya munthu, amuno weni wamanya chino chawa mu munthu.

3

1Nomba kwalinji umu Farisi wino izina walinji we Nikodemasi, e kalongolela wawa Yuda. 2Wee umunthu wizile kwe Yesu uwusiku nu kuti kwe weliwe, ''Rabi, tumanyile kuno we musambilizya wino wafuma kwe Leza, amuno pasi nanthi wenga wino angawomba ivilolwa vino ukuchita penga pano Leza ali nawe.''3Yesu atolelela ati kwe weliwe, ''Awenche, awenche, penga pano wumwi wakwatwa swinya, wine atanga lole uwufumu wakwe Leza.'' 4Nikodemasi ati kwe weliwe, ''Chinga wuli ukuti umunthu akwatwe pano we songo? Weni atanga ayinjile aka chitiwili mu wula wakwe nyina nu kukwatwa, vwile?''5Yesu atolelela, ''Awenche, awenche, penga pano wumwi wakwatwa ku minzi nu Muzimu, wine atanga yinjile mu wufumu wakwe Leza. 6Chilya chino chakwatwa ku muwili amuwili, swinya chilya chino chakwatwa ku Muzimu amuzimu.7Utaka zunguke kuno nati kwe wewe, 'Úfwile wakwatwa swinya.' 8Inkhungu yikaputa konsi kuno yikulonda; ukakwivwa ichongo, kweni utangandi umanye kuno yikufuma pamwi kuno yikuya. Avyo chili kwe wensi wino wakwatwa ku Muzimu.''9Nikodemasi atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Vingawa wuli ivinthunye vyoo?'' 10Yesu atolelela ati kwe weliwe, ''Wuzye we musambilizya wa Izirayeli, kweni utakwivwichisya ivinthu vyoo? 11Awenche, awenche, nene nkhunena kwe wewe, tukulanda chino twachimanya, swinya tukusimichila ivya chino twachilola. Kweni utakuzumila ukusimichila kwitu.12Ndi nakunenile ivya nsi ya pansi kweni utakusuwila, wuzye uli suwila wuli ivinthu vya mwiyulu? 13Nanthi wenga atela akwela mwiyulu kweni wino wika ukufuma kwiyulu -- u Mwana wa Munthu.14Ndi vino Musa ayinusya inzoka mu lupalang'ang'a, acho afwile u Mwana wa munthu ayinuswe papela, 15ilyakuti wonsi wano wasuwila mwe weliwe wangawa nu wumi wa muyayaya.16Ndi vino Leza wakundisya insi, ilyakuti wapa u Mwana wakwe wenga, ukuti wensi wino akusuwila mwe weliwe atalifwa kweni aliwa nu wumi wamuyayaya. 17Ndi vino Leza ata tuma u Mwana munsi ukuti ayisusye insi, kweni ilyakuti apususye insi ukupitila mwakwe weliwe. 18Weni wino wasuwila mwe weliwe watangamususya, kweni weni wino atakusuwila wamususya kali umulandu weni atasuwizile mwi zina lya wenganye u Mwana wakwe Leza.19Choo achili chifukwa cha kupingula: Uwuwepe wiza munsi, kweni awanthu wakunzile ifisi ukuchila uwuswepe umulandu imilimo yawo ayiwipe. 20Ndi vino wensi wino akawomba iviwipe wapata uwuswepe, swinya atanga yize ku wuswepe, ilyakuti imilimo yakwe yitalilolechela. 21Kweni, weni wino akachita ichisinkha akiza kuwuswepe ilyakuti chinga loleka pa lwenze kuno imilimo yakwe yawombwa mwe Leza.''22Pansizi pe choo, Yesu na wasambilizi wakwe wayile kunsi yaku Yudeya. Kulyanye wasumba imphindi yimwi nu kubatizya. 23Nomba Yohani nawenye wabatizyanga mu Ayenoni papipi ku Salimu umulandu kwalinji aminzi ayavule kulyanye. Awanthu wizanga kwe weliwe swinya wabatizwanga, 24amuno Yohani wachilinji ukumutayila mu vingololo.25Ngapano pawa ukupokota pakasi pa wamwi awasambilizi wakwe Yohani na wa Yuda ivya kupwila. 26Awaya kwe Yohani nu kuti kwe weliwe, ''Rabi, wenga wino walinji na wewe ku mbali yinji iya luzi lwe Yorodani, ivya weliwe wenji ukusimichila, lola, weni akubatizya, swinya wonsi wakuya kwe weliwe.''27Yohani atolelela, ''Umunthu atanga pochelele chimwi kanonzi chipelwe kwe weliwe ukufuma mwiyulu. 28Mwemwe mwenga mungasimichila kuno natili, 'Nene asa ne Kristu,' kweni ukuwa, 'Nene natumwa ukukolela weliwe.'29U nawinga umwenecho we siwinga. Nomba umuwuye wakwe siwinga, wino akimilila nu kwivwa weliwe, akusechela nkhaninye umulandu wa lizwi lyakwe siwinga. Choo, nomba, achimwemwe chane ichikwane. 30Weni afwile akule nene mfwile ntchepe.31Weni wino akufuma kupela ali papela pe wonsi. Weni wino ukufuma pansi yapansi akufuma pansi swinya akulanda ivya nsi ya pansi. Weni wino akufuma mwiyulu ali pamwanya pa wonsi. 32Weni akusimichila ivya chino waweni nu kwivwa, kweni nanthi wumwi akuzumilizya ukusimichila kwakwe. 33Weni wino wapochelela uku simichila kwakwe wuvwichisya kuno Leza achisinkha.34Amuno wenga wino Leza watuma akuvwanga amazwi yakwe Leza. Amuno weni atanga ape u Muzimu pa chipimo. 35E Tata wakunda u Mwana swinya amupile ivinthu vyonsi mwikasa lyakwe. 36Weni wino wasuwila mwe Mwana ali nu wumi wamuyayaya, kweni wino asikwivwila u Mwana atalilola uwumi, kweni uwukali wakwe Leza wuliyikala pakwe weliwe.''

4

1Nomba pano Yesu wamanya kuno awa Farisi wivwile ukuti wapunda nu kubatizya awa sambilizi awavule ukuluya Yohani 2(ukuwa Yesu umwenecho atabatizyanga, kweni awa sambilizi wakwe awano), 3afuma mu Yudeya nukunyochela swinya ku Galileya.4Kweni chalinji chakulondeka kwe weliwe ukuti apitile mu Samaliya. 5Nga wiza mu musumba wa Samaliya, witwanga Sayika, papipi na kachalo kano Yakobi wapile umwanakwe Yosefe.6Ichifula chakwe Yakobi chalinji kulyanye. Yesu wizile watontha pa wulendo wakwe ayikala pa chifula. Lyalinji a ola lya mutanda. 7Umwanachi umu Samaliya ayiza ukusemba aminzi, nga Yesu atili kwe weliwe, ''Mphako aminzi ing'we.'' 8Avyo awasambilizi wakwe wayile mu musumba mukukala ichakulya.9Ngapano umwanachi umu Samaliya atili kwe weliwe, ''Chingawa wuli, we mu Yuda, ukundenga nene, ne mu Samaliya umwanachi, chimwi ichakung'wa?'' Amuno awa Yuda wasikwivwana na wa Samaliya. 10Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Ndi wamanyile icha wila chakwe Leza, swinya weweni wino akuvwanga kwe wewe, 'Mpha ichakung'wa,' wewe nge walenga kwe weliwe, swinya nge akupile aminzi ya wumi.''11U mwanachi atili kwe weliwe, ''Mukwayi, nga vino usinichakusembela ni chifula nacho chazika. Wuzye akwinye kuno uli na minzi yawumi? 12Utalusizye uwukulu, amolimo, ukulusya e tata witu Yakobi, wino wapile sweswe ichifula nawenye wang'wanga mwenemo, ngati awana wakwe ni vitekwa vyakwe.13Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Wensi wino akung'wa ukufuma mu manzi yaa atalitela awe nulusala swinya, 14ukuwa wensi wino akung'wa ukufuma mu minzi yano ndimupa atalitela awe nu lusala swinya. Kweni, aminzi yano ndimupa yaliwa miminuka ya minzi mwe weliwe, akatopwezi ukuya ku wumi wamuyayaya.15Umanachi atili kwe weliwe, ''Mukwayi, simpha aminzinye yayo ilyakuti nthakawe nu lusala swinya nthakize koo ukusemba iminzi.'' 16Yesu atili kwe weliwe, ''Yanga, kite ewakwako, nga unyochele koo.''17U mwanachi atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Nsi nu wakwane.'' Yesu atolelela, ''Wasimichilanye pano wati, 'Nsi nu wakwane,' 18amuno uli nawakwako wasano, swinya wino uli nawe nomba asa wakwako. Chino wavwanga achisinkha.''19Umwanachi atili kwe weliwe, ''Mukwayi, nakulola kuno we mutumwa. 20Awa tata witu wapepanga Leza pa mwambanye woo, kweni ukuti Yerusalemu ayali amasyo yano awanthu wanga pepela kweneko.''21Yesu atili kwe weliwe, ''Suwila nene, mwanachi, ilyakuti i ola likwiza pano mutali pepa Tata pa mwambanye woo nanthi a mu Yerusalemu. 22Mukupepa chino mutachimanyile. Sweswe tukupepa chino tumanyile, ilyakuti ukupusuka kukufuma kuwa Yuda.23Ukuwa imphindi yikwiza, swinya yili paa, pano wakapepa wachisinkha wali pepa e Tata mu muzimu na mu chisinka, alyakuti Tata akuvwamba awanthunye wawo ukuti wawe wa kapepa wakwe. 24Leza a Muzimu, swinya awanthu wano wakapepa wafwile wapepe mu muzimu na mu chisinkha.25Umwanachi ati kwe weliwe, ''Manyile kuno Mesiya akwiza (wino akwitwa Kristu). Pano wiza, alitulondolela vyonsinye.'' 26Yesu atili kwe weliwe, ''Anene, wino nkhuvwanga kwe wewe.''27Pa mphindinye yoyo awa sambilizi awanyoka. Nomba awazunguka kuno ukulanda nu mwanachi, kweni pasi nanthi wumwi wino watili, ''Wuzye ukulonda chani?'' pamwi ''Achani chino ukuvwanga na weliwe?''28Achaleka umwanachi asya insembo yakwe, anyochela ku kaya, nu kuti ku wanthu, 29''Zanji, mulole umunthu wino anenile vyonsi vino natela ntchite. Wee atangawe we Kristu, vwile?'' 30Wasya akaya nu kwiza kwe weliwe.31Mu mphindi yoo, awasambilizi walambilizyanga weliwe, awati, ''Rabi, lyanga.'' 32Kweni atili kwe woliwo, ''Ndi ni chakulya ichakuti indye chino mutachimanyile.'' 33Nga awasambilizi awati ku muwuye, ''Pasi nanthi wumwi wino amuletezile chimwi ukuti alye, vwile?''34Yesu watili kwe woliwo, ''Ichakulya chane akuwomba ukulonda kwe wino wanthuma nukumalizya umulimo wuno wamphile. 35Wuzye musiti, ''Kwasyal imyezi yini ngapano amasika yakwiza'? Nkhuwanena, lolani kupela nu kulola ivyalo, kanonzi vyacha zuwa ukuti tusizye! 36Wensi wino akusiza akapoka amalipilo nu kuwunganika ivikomwa vya wumi uwa muyayaya, ilyakuti wino akutanda na wino akusinza wize wasechelele apaliponga.37Pa choo akamulumbe, 'Wumwi akatanda, nawe umuwuye akasinza,' achisinkha. 38Nawatuma ukusinza vino mutawomvile nanthi chimwi. Awanji wawomvile, lelo amwemwe mwinjizile mu mulimo wawo.''39Awavule awa Samariya mu musumba wuyanye wasuwizile mwe weliwe umulandu wamuvwango wa mwanachi wino wasimichilanga, ''Anenile vyonsinye vino nachita.'' 40Achaleka pano awa Samariya wiza kwe weliwe, awalenga weliwe ukuti ayikale nawo, nga ayikala nawo amanda yawili.41Awavule awanji wasuwizile umulandu wizwi lyakwe. 42Awati ku mwanachi, ''Tutakusuwila pamulandu amuno amazwi yako, ukuwa swswe swe wenecho twivwile, swinya tumanyile kuno wee amolimonye e katula wansi.43Ala pano amanda yawili yalyanye, wafuma kulyanye ukuya ku Galileya. 44Amuno Yesu umwenecho wasimichizizye kuno umutumwa atachindikwa mu kaya kakwe. 45Pano wiza mu Galileya, awa Galileya awamupochelela. Waweni vyonsi vino wawomvile mu Yerusalemu paku chimvyania, amuno nawonye wayile ku kuchimvyania.46Nomba wizile swinya ku Kana mu Galileya, kuno inkhombe iyakuyitwala yino umulumendo wakwe walwile mwe Kapenamu. 47Pano wivwa ukuti Yesu wiza ku Galileya ukufuma ku Yudeya, wayile kwe Yesu nu kumulenga ukuti ayize nukupozya umulumendo wakwe, wino walinji papipi ukuti afwe.48Yesu pano wati kwe weliwe, ''Nkhandi mulole ivimanyikwilo ni vizungisyo, mutalisuwila.'' 49Inkhombe yati kwe weliwe, ''Mukwayi, tuye pano umwana atandi afwe.'' 50Yesu atili kwe weliwe, ''Pitanga. Umwanako ali nuwumi.'' Umunthu wasuwila izwi lino Yesu wavwanzile ne weliwe, nga wapita.51Ala pano akupita, awawomvi wakwe wasunkhine na weliwe, wakuvwanga wakuti umwanakwe ali nuwumi. 52Nga awawuzichisya i ola lino watalisile ukupola. Awamutolelela, ''Mutondo pi ola lya munenulambali(7) inzekema yamusyile.''53Ngapano e yisi ayizuka kuno lyalinji a liola lilyanye pano Yesu watili kwe weliwe, ''Umwanako ali nuwumi.'' Achaleka weliwe wenga na wonsi pa ng'anda yakwe wasuwila. 54Choo chalinji a chimanyikwilo che chitiwili chino Yesu wawomvile pano wafumile mu Yudeya ukuya mu Galileya.

5

1Pakukolelela palinji ivyakuchitika ivya wa Yuda, nga Yesu aya ku Yerusalemu. 2Nomba mu Yerusalemu papipi nu mulyango pali ichiziwa, chino mu muvyango we chi Aramayiki chikakwitwa Betesida, swinya chalinji namapembo yasano. 3Awanthu awavule wano walwile, inthonkho, awalemale, pamwi wano wasinthukanga walalanga kokonye. Walindililanga ukuti aminzi yavundulwe. 4Pakuti umungelo wa Mfumu Leza wachililanga mukuvundula aminzi mu mphindi zimwi. Wino wafika waponela pano aminzi yachili yavundusile wapolanga kundwala yonsi yino walwazile.56Palinji umunthu wumwi wino walwile imyaka amakumi yatatu na kananimonsi (38). Pano Yesu wamulola alazile palyanye, alola kuno wikalanga paponye imphindi nthali, ati kwakwe weliwe, '' Wuzye ukulonda ukupola?''7Umulwale atolelela ati, ''Tatakulu, nsi nanthi wumwi uwakuti ambike muchiziwa pano aminzi yavundulwa. Pano nkhwiza, winji akwinjila pano ntchili.'' 8Yesu ati kweakwe weliwe, Katuka, nyamula ichitanda chako uwapita.''9Paponapapo umunthu apola, anyamula ichitanda chakwe awapita. Nomba uwandanye wowo walinji apa Sabata.10Apano awa Yuda awatiku munthu wino wapozile, '' Ilelo a Sabata swinya asa chakuzumilizwa ukuti ukutwika ichitanda chako.'' 11Atolelela, ''Wino wamphozizye watili kwe nene, ' Nyamula ichitanda chako uwapita.'''12Awamukolowozya, '' Amunthuchi wino wavwanzile kwe wewe, 'Nnyamula ichitanda uwapita'?'' 13Ukuwa, wino wapozizwe atamanyile ukuti weweni umulandu Yesu wafumile penepo munkhama, amuno palinji iwumba kulu pa masyo14Apala pazimba, Yesu aya amuzana mwi tempeli ati kwe weliwe, '' lola, wawa we mupole! Utakize uwembuke swinya, ukuti chimwi ichiwipe nkhani chitize chichitike kwe wewe. 15Umunthu wizile afumapo nukuwanena awa Yuda kuno walinji e Yesu wino wamupozizye.16Nomba umulandu wa vinthunye vyoo awa Yuda awamuchuzya Yesu, amuno wawomvile ivinthunye vyoo pe Sabata. 17Yesu atolelela kwe woliwo, ''E Tata wane na nombanye achili akuwomba, swinya nene, naninye, nkhuwomba.'' 18Umulandu we choo, awa Yuda awavwambilizya ukuti wamukome umulandu atawifizye e Sabata wenga, kweni swinya wapunda Leza nge e Tata wakwe umwenecho, ukuyiwika muyane nu Leza.19Yesu atolelela woliwo, ''Awenche, awenche, Umwana ataga awombe nanthi chimwi icha weliwe, kanonzi chenga chino e Tata akuwomba, amuno chilichonsi chino Tata akuwomba, nu Mwana akawomba chochonye. 20Amuno Tata watemwa u Mwana swinya akamusonthela chilichonsi chino wene weliwe akawomba, swinya alimusonthela ivikulu ivinthu ukulusya vyoo ilyakuti muli zunguka.21Ndivino Tata akazyulupula awafwe nu kupa woliwo uwumi, achaleka nawenye u Mwana akapa uwumi kwe wensi wino akumulonda. 22Amuno e Tata asipanzya nanthi wumwi, kweni apile ukupanzya konsi ku Mwana, 23ilyakuti wensi alichindika u Mwana ndivino wakachindika e Tata. Wensi wino asichindika u Mwana asichindika e Tata wino watuma weliwe.24Awenche, awenche, weni wino akwivwa izwi lyane nu kusuwila weliwe wino watuma nene ali nu wumi wa muyayaya swinya atalipanzwa, kweni weni apululila ukufuma wafwe ukuya ku wumi.25Awenche, awenche, nkhuwanena imphindi yikwiza, swinya a nomba, pano awafwe wiliyivwa izwi lyakwe Mwana kwe Leza, nga wonsi wano wivwa waliwa nu wumi.26Ndivino e Tata ali nu wumi mwakwe weliwenye, achaleka weni nawenye apile u Mwana ilyakuti weni awe nuwumi mwe weliwe, 27swinya e Tata apile u Mwana amaka ya kupanzya umulandu weni a Mwana wa Munthu.28Mutakazunguke pe choo, amuno pali imphindi yino yikwiza yino wensi wino ali mwi nkhungwe aliyivwa izwi lyakwe 29nga alifuma kunzi: walya wano wawomvile ichete ukuya kukuzyulupuka ku wumi, swinya walya wano wawomvile iviwipe kukuzyulupuka kwa kupanzwa.30Nene nthanga mbombe nanthi chimwi ukufuma nene nenga. Pano nkhwivwa, nkhupanzya, swinya ukupanzya kwane akulungamane amuno naninye nthakuvwamba ukulonda kwe nene nenga kweni ukulonda kwakwe wino watuma nene. 31Ndi nkhusimichila ivya kwe nene nenga, ukusimichila kwane kutanga kuwe ni chisinkha. 32Kuli winji wino akusimichila ivya kwe nene, swinya manyile ukuti ukusimichila kuno weni akupa ivya kwe nene achisinkha.33Mwemwe mwatuma kwe Yohani, nga weni wasimichila ichisinkha. 34Kweni ukusimichila kuno nkhupochela kusifuma ku munthu. Nkhuvwanga vyoo ivinthu kuno mwemwe munga pusuka. 35Yohani walinji a nyali yino yakolelanga nu kuwala, swinya mwemwe mwalondanga ukusechela mu wuswepe wakwe mu kamphindi.36Ukuwa ukusimichila kuno ndinako akukulu ukulusya akwakwe Yohani, amuno imilimo yino e Tata wampha ukuti imale, imilimo yoyonye yino nkhuchita, yikusimichila ivyakwe nene kuno e Tata watuma nene. 37E Tata wino watuma nene a weliwe akusimichila ivya kwe nene. Mwemwe mutatela mwivwe izwi lyakwe pamwi ukulola imilolechele yakwe pa mphindi yimwi. 38Mwemwe musi nanthi a lizwi lyakwe lino lyasyala mukasi mwinu, amuno mutakusuwila mwakwe wenga wino weni atuma.39Mukuvwamba amawaliko umulandu mukwelengania kuno mwakwe yeni amuno muli nu wumi wamuyayaya, swinya amawaliko yanye yaa yakusimichila ivya kwe nene, 40swinya mutakulonda ukwiza kwe nene ilyakuti muwe nuwumi.41Nene nthakupochela uwuchindame ukufuma ku wanthu, 42kweni manyile kuno musi nu lukundo lwakwe Leza mukasi mwinu.43Nene niza mwizina lyakwe Tata wane, swinya mutakumphochela. Ndi wunji angiza mwi zina lyakwe, mungize mupochele weliwe. 44Wuzye mungasuwila wuli, mwemwe wano mukuzumila uwuchindame ukufuma kwe wenga nu muwuye kweni mutakuvwamba uwuchindame wuno wukwiza ukufuma kwe Leza wenganye?45Muta kelenganie kuno nene nenganye ndi wasusya paminso yakwe Tata. Wenga wino akususya mwemwe we Musa, mwakwe weliwe mukulindilila. 46Ndi mwasuwizile Musa, mungasuwila naninye, umulandu weni wawalika ivya kwe nene. 47Ndi mutakusuwila amawaliko yakwe, chingawa wuli ukutii musuwile amazwi yane?''

6

1Pansizi pa vinthu vyoo, Yesu waya kumbali yinji iya sumbi waku Galileya, yino yitwanga swinya e sumbi waku Tiberiyasi. 2Iwumba lya wanthu ilikulu alyakonkha weliwe umulandu waweni ivilolesyo vino wawombanga kwe wano walinji awalwale. 3Yesu akwela mulupili nga kulyanye weni wikala pansi nawa sambilizi wakwe4(Nomba ukupitililwa, amasika yawa Yuda, kwalinji mupipi.) 5Pano Yesu walola mupela nga waweni iwumba ikulu likwiza kwe weliwe, weni watili kwe Filipu, '''Wuzye tungaya kwinye ukuti tukale umukate ilyakuti awanthu waa walye?'' 6(Kweni Yesu wavwanga choo ukuti ayelezye Filipu, amuno weni wenganye wamanyile chino wandi achite.)7Filipu atolelela weliwe, ''Imyanda yiwili iya mphiya zino zingakala imikake zitanga zikwane ukuti alye nanthi akatichinye.'' 8Wenga muwa sambilizi, Andreya, umunyina nu Simoni Peturo, atili kwe Yesu, 9''Pali umulumendo wino ali nimikate yisano ninswi ziwili, kweni vingachita chani pa wanthu awavule waa?''10Yesu atili, ''Lekani awanthu wikale pansi.'' Nomba palinji umulemvwe uwuvule sana pa masyo yayonye. Nga awanthu wikala pansi, walinji imyanda amakumi yasano mu mphendwa. 11Ngapano Yesu asenda imikate nga pansizi pa kusalifya, wapile ku wano wikazile pansi. Weni achita chilichonga ninswi, monsi muno walondelanga. 12Pano awanthu wikuta, atili ku sambilizi, ''Muwunganike ivimonthoke vino vyasyala, ilyakuti patakawe nanthi chimwi icha kononeka.''13Achaleka wawunganisile nukwizuzya ivitundu nivimonthoke ukufuma ku mikate yisano vino vyasyazile kwe wano walile. 14Lelo, pano awanthu waweni ichilolesyo chino wawomvile, awati, ''Wee achisinkha we mutumwa wino wandi wize kunsi.'' 15Pano Yesu wiluka kuno wali mupipi ukuti wize nu kumulema pamaka ukuti wamuzwike uwufumu, weni wanyochezile swinya ku lupili wenganye.16Pano kawa kamanguzi, awasambilizi wakwe awisika ukuya kwe sumbi. 17Awinjila mwi wato, nu kuya ukupitilila e sumbi ku Kapenamu. Kwalinji imfizi pa mphindi yoyonye, kweni Yesu atani ayize kwe woliwo. 18Imphepo iya maka ayiputa, ne sumbi watalisile ukalipa.19Pano wapita apatali amatamba amakumi yawili na masano pamwi amakumi yatatu, awalola Yesu akupita pa minzi akwiza kupipi ni wato, nga awawa ni nthete. 20kweni atili kwe woliwo, ''Anene! Mutakati mutine.'' 21Ngapano awawa nukulonda kuno wangapochelela weliwe mu wato, nga paponapapo uwato wafika pamulundu kuno wayanga.22Uwanda wa kukonkha, iwumba lino lyimilile kumbali yinji iya sumbi lyaweni kuno kutalinji nanthi a wato linji kweni lyonga, swinya kuno Yesu atinjizile mwenemo nawa sambilizi wakwe kweni awasambilizi wakwe wapisile wonga. 23Ukuwa, palinji amawato yamwi yano yafumile ku Tiberiyasi kupipi na masyo yano walile imikate pansizi pakusalifya kuno i Mfumu yapile.24Pano iwumba lyazana kuno Yesu nanthi awasambilizi wasimwenemo, awinjila mu wato nu kuya ku Kapenamu ukuvwamba Yesu. 25Watili wamuzana ku mbali yinji iya sumbi, awati kwe weliwe, ''Rabi, wuzye wiza linye koo?''26Yesu atolelela kwe woliwo, akunena, ''Awenche, awenche, mukuvwamba nene, asa mulandu wa vilolwa vino mwaweni, kweni mwalile imikate swinya amwikuta. 27Mutakati mwawombela ichakulya chino chikakononeka, kweni wombani umulandu wa chakulya chino chingafika ku muyayaya chino u Mwana wa Munthu alipa mwemwe, amuno Leza e baba wakwe wawika ichimanyisyo pakwe weliwe.''28Ngapano awati kwe weliwe, ''Wuzye tungachita chani, ilyakuti tungawomba imilimo yakwe Leza?'' 29Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Woo awuli mulimo wakwe Leza: Kuno musuwile mwe wenga wino weni watuma.''30Nga awati kwe weliwe, ''Wuzye ulichita chilolwachi fwandi, ilyakuti tungakulola nu kusuwila wewe? 31Awa tata witu walyanga amana mulupalang'ang'a, ndivino kwawalikwa, ''Weni wapile woliwo umukate ukufuma mwiyulu ukuti walye.''32Ngapano Yesu atolelela kwe woliwo, ''Awenche, awenche, asa Musa wino wapile mwemwe umukate wa chisinkha ukufuma mwiyulu, kweni walinji we Tata wane wino akuwapa umukate wa chisinkha ukufuma mwiyulu. 33Amuno u mukate wakwe Leza awili wuno wukwiza pansi ukufuma mwiyulu nga wukupa uwumi pansi yapansi.'' 34Nga awati kwe weliwe, ''Mukwayi, tupani umukate wowonye penye.''35Yesu atili kwe woliwo, ''Nene ne mukate wa wumi; weni wino akwiza kwakwe nene ataliwa ni nzala, swinya weni wino akusuwila mwakwe nene atalitela awe ninyota. 36Kweni nene nawanena kuno amolimo mwalola nene, nga mutakusuwila. 37Aliwensi wino Tata wampha aliyiza kwe nene, swinya weni wino akwiza kwe nene nthalitela mutaye kunzi.38Amuno nene niza ukufuma mwiyulu, asakuti ntchite ukulonda kwane, kweni ukulonda kwe weliwe wino watuma nene. 39Koo akulonda kwe wino watuma nene, kuno nthakize nthaye nanthi wenga kwe wano weni wampha nene, kweni ndiwazyulupula pa wanda wawumalilo. 40Amuno choo akulonda kwakwe Tata wane, kuno wensi wino akulola u Mwana nu kusuwila mwe weliwe aliwa nu wumi wamuyayaya swinya ndi zyulupula weliwe pa wanda wawumalilo.''41Ngapano awa Yuda wivwile uwuwi ivya kwe weliwe umulandu watili, ''Nene ne mukate wuno wukwika ukufuma mwiyulu.'' 42Awati, ''Wee asa Yesu umwana wakwe Yosefe, wino e yisi nu nyina tuwamanyile? Chawa wuli kunonomba akuti, 'Nene niza pansi ukufuma mwiyulu?''43Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Muleke ukuyilizyania pakasi pakwe mwemwenye. 44Nanthi wonga angiza kwe nene suka e Tata wino watuma nene wanyuntha weliwe, nga ndimukatusya pa wanda wawumalilo. 45Chawalikwa mu watumwa, 'Aliwensi alisambilizwa ne Leza.' Aliwensi wino wivwa nu kusambilila ukufuma kwe Tata akakwiza kwe nene.46Asa kuti wensi amuweni e Tata, nga ndi wino wafuma kwe Leza -- weni aweni e Tata. 47Achisinkha, achisinkha, weni wino akusuwila ali nu wumi wamuyayaya.48Nene ne mukate wawulanzi. 49Watata winu walile imana mu lupalang'ang'a, nga awafwa.50Woo a mukate wuno wukwiza pansi ukufuma kwiyulu, alyakuti umunthu alye chimwi icha cho nanthi kufwa. 51Nene ne mukate wawumi wuno wika ukufuma mwiyulu. Ndi wumwi walya icha mukate woo, aliyikal muyayaya. Umukate wuno ndipa amuwili wane kuwulanzi wansi ya pansi.''52Awa Yuda awafulwa mwe woliwo nga awatalika ukupanzinkhana, awati, ''Wuzye umunthu wee angatupa wuli umuwili wakwe tulye?'' 53Ngapano Yesu atili kwe woliwo, ''Achisinkha, achisinkha, suka mulye umuwili wa Mwana wa Munthu nu kung'wa uwazi wakwe, mutaliwa nu wumi mwakwe mwemwe mwenga.54Wensinye wino akulya umuwili wane nu kung'wa uwazi wane ali wumi wamuyayaya, swinya ndimukatusya pa wanda wawumalilo. 55Amuno umuwili wane achakulya icha chisinkha, nu wazi wane achakung'wa icha chisinkha. 56Weni wino akulya umuwili wane nu kung'wa uwazi wane akawa mwakwe nene, swinya nani mwe weliwe.57Ngevino e Tata wawulanzi wanthuma, swinya ndivino ndi nuwulanzi umulandu wakwe Tata, achaleka winno akulya nene, aliwa nu wulanzi umulandu wakwe nene. 58Woo amukate wuno wika ukufuma kwiyulu, asa muno watata walile nukufwa. Weni wuno akulya umukate woo aliwa nuwulanzi penape.'' 59Kweni Yesu wavwanga vyoo mu sinagogi pano wasambilizyanga mu Kapenamu.60Ngapano awa sambililizi wakwe awavule wano wivwile choo awati, ''Choo achisambilizyo ichitale; wuzye weweni wino angachivwa.'' 61Yesu, umulandu weni amanyile mwe weliwe wenga kuno awa sambilizi wakwe awayilizyaniape choo, ati kwe woliwo, ''Wuzye choo chikuwalizyania?62Ngapano chingawa wuli ndi mungalola u Mwana wa Munthu akupita kuno walinji pakutalichila? 63A Muzimu wino wukamphanjisya ukuwa nu wulanzi; umuwili wusilundulusya chimwi. Amazwi yano navwanga kwe mwemwe a Muzimu, swinya ya wulanzi.64Chingatenga pali wamwi mwakwe mwemwe wano watakusuwila.'' Amuno Yesu wamanyile pa nthaliko awawenu wano watalisuwila swinya wewenu wino alimupatika. 65Weni atili, ''A mulandu we choo chino navwanzile kwe mwemwe kuno kusi nanthi wumwi angiza kwe nene suka chipewe kwe weliwe ne Tata.66Umulandu we choo, awavule wa wasambilizi wakwe wamusamazile nanthi kpita nawe swinya. 67Ngapano Yesu atili kwi kumi na wawili, ''Nawenye utakulonda unsamale, vwile?'' 68Simoni Peturo amutolelela, ''Mfumu, wuzye tungaya kwe weni? Wewe uli na mazwi aya wulalanzi wapenape, 69swinya tusuwizile nu kumanya kuno we Mutele wonga wakwe Leza.''70Yesu atili kwe woliwo, ''Wuzye nthasola mwemwe, ikumi na wawili nga wonga uwe mwemwe a chiwa?'' 71Kanonzi wavwanganga vye Yudasi umwana we Isikariyoti, amuno walinji weni, wonga mwi kumi na wawili, wino alipatika Yesu.

7

1Ala pano vyo vyasila Yesu wapitananga mu Galileya, amuno atakasi ukupita mu Yudeya umulandu awa Yuda wavwambanga ukumukoma. 2Nomba ukuzewela kwa wa Yuda ukwa ku mapombo kwanenentchezile.3Achaleka awanyina wakwe awati kwe weliwe, ''Usye amasyo yaa nu kuya ku Yudeya, ukuti awasambilizi wako nawo walole imilimo yino ukuwomba. 4Pasi wino akawomba chimwi munkhama ndi akulonda weliwenye amanyikwe palwenze. Ndi ukuwomba vyoo, uyilolesye wewenye kunsi yapansi.''5Amuno nawanyinanye watasuwilanga mweweliwe. 6Achaleka Yesu ati kwe woliwo, ''Imphindi yane yitani yifike, kweni imphindi yinu yiliko penye. 7Insi yitanga yiwapate, kweni yiphasile nene umulandu nkhusimichizya ivyakwe kuno imilimo yakwe ayiwipe.8Mwensi yani ku kuzewela; Nene nthasinje ku kuzewela koo umulandu imphindi yane yitani yifiswe.'' 9Walile pano wavwanga ivinthu vyoo kwe woliwo, ayikala mu Galileya.10Kweni pano awanyina wakwe wapita ku kuzewela, nga nawe apita, asa palwenze kweni munkhama. 11Awa Yuda awamuvwamba weliwe pa kuzewela nu kuti, '''Alikwinye?''12Kwalinji ukuvwanzania ukukulu mu mawumba ivya kwe weliwe. Wamwi awati, '' Wee amunthu umuzima.'' Wanji awati, '' 13Awe, akusovya amawumba.'' Kweni pasi wino avwanganga pa lwenze ivya kwe weliwe watinanga awa Yuda.14Pano ukuzewela kwafika pakasi, Yesu wakwezile nu kwinjila mu tempeli, nga atalika ukusambilizya. 15Ngapano awa Yuda awazunguka awati, ''Nga umunthu wee amanyile wuli ivivule? atatela asambilile.'' 16Yesu awatolelela nu kuti, ''Ukusambilizya koo asakwane, kweni akwe wino wanthuma.17Ndi wensi akasi awombe ukulonda kwekwe, alimanya ivya chisambilizyo choo, ndi chikufumila kwe Leza, pamwi ndi nkhuvwanga ivya kufuma kwe nene nenga. 18Wensi wino akuvwanga ukufuma kwe weliwe wenga akavwamba uwuchindame wakwe, kweni wensi wino akuvwamba uwuchindame we wino wamutuma, umunthunye weyo awachisinkha, swinya musi chino asachilungamane mwe weliwe.19Wuzye Musa atawapile isundo? Naponye pasi nanthi wumwi uwe mwe weliwe wino asunzile isundo. Nga amulandu chani mukuvwamba ukunkhoma?'' 20Iwumba alitolelela, '' Uli nimphepo imbipe. Weweni akuvwamba ukuti akukome?''21Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Nawomvile umulimo wonga, nga mwensi amwazunguka umulandu wa chonye. 22Musa wawapile uwusilamo (asakulikuti awakufuma kwe Musa, kweni awakufuma kuwa tatakulu), nga pa Sabata mukalemba uwusilamo u monsi.23Ndi umunthu wapochelela uwusilamo pe Sabata ukuti isundo lye Musa litakamongolwe, nga mukumfulilwa chani umulandu napozizye umunthu pe Sabata? 24Mutati mupanzye ukulingana nimilolechele, kweni mupanzye muwulungamane,''25Wamwi mwe woliwo ukufuma mu Yerusalemu awati, ''Wuzye asa wenye wino mukuvwamba ukumukoma? 26Lola, akuvwanga pa lwenze, nga pasi chino wakuvwanga kwe weliwe. Chitanga chiwe kuno awatunguluzi nakawuzyenye zimanyile kuno wee we Kristu, avino chingawa? 27Naponye tumanyile kuno wee wafuma. Kweni pano e Kristu akwiza, pasi wino alimanya kuno akafuma.28Ngapano Yesu apunda mu tempeli, asambilizya ati, ''Mwensinye mumanyile nene nu kumanya kuno nkhafuma. Inthizile mwe nene nenga, kweni wino wanthuma a chisinkha, swinya mutamumanyile. 29Nene mumanyile umulandu nafuma kwe weliwe swinya wanthumile.30Welezyanga ukuti wamuleme, kweni pasi wino wawisile ikasa pe weliwe umulandu imphindi yachilinji ukwiza. 31Kweni awavule mwi wumba wasuwizile mwe weliwe, awati, ''Pano Kristu wiza, aliwomba ivimanyisyo ukulusya pe vino wee wawomba?'' 32Awa Farisi awivwa amawumba yakutokotezya vyo ivinthu ivya Yesu, swinya wa simapepo awakulu nawa Farisi awatuma awa nsambu ukuti waleme weliwe.33Ngapano Yesu ati, '' Ntchili ndi na mwemwe pa kamphindi akafupi, nga kanonzi nkhupita kwe wino wanthumile. 34Muli wamvwamba kweni , mutalinzana; kuno napita, mutalikwanisya ukuti mwize.''35Achaleka awa Yuda awati mwe woliwo, '' Wuzye umunthu wee alipita kwinye kuno tulivilwa ukumuzana? wuzye aliya mu kusata pakasi pa wa Griki nukuwasambilizya awa Griki? 36Nga alizwichi lyoo lino atili, '' Muliwamvwamba kweni mutalinzana; kuno nkhupita, milivilwa ukwiza?''37Nomba pakulechelezya, pawanda uwukulu uwakuzewela, Yesu ayimilila nu kupunda, ati, ''Ndi wensi ali nulusala, ayize kwe nene amwe. 38Wensi wino akusuwila mwa kwe nene, ndivino iwaliko likati, induzi zya minzi yawulanzi zilitanthala ukufuma muwula wakwe.''39Kweni avwanga choo ku vya muzimu, wawo wano wasuwila mwe weliwe walipochela; Umuzimu walinji wutani wupwe umulandu Yesu walinji atani achindamikwe.40Limwi iwumba, pano livwa amazwi yaa, aliti, ''Wee nakawuzyenye amutumwa.'' 41Awanji awati, ''Wee we Kristu.'' Kweni wamwi awati, ''Wuzye Kristu akufuma mu Galileya? 42Wuzye amawaliko yatavwanga kuno Kristu aliyiza afume mu luko lwa Davidi nu kufuma mu Betelehemu, akaya kuno Davidi walinji?''43Ngapano kwanyamusile ukupawunkhana mwi wumba imulanda wakwe weliwe. 44Wamwi awa woliwo nge wamulemile, kweni pasi wino wawisile amakasa pe weliwe.45Nga awansambu awanyochela kwa simapepo wakulu na wa Farisi, wano watili kwe woliwo, ''Ngachani chino mutamuleta?'' 46Awansambu awatolelela, ''Pasi wino watela avwange ndivyo choo.''47Ngapano awa Farisi awawatolelela, ''Wuzye namwenye wawa wipa? 48Wuzye pali wumwi uwa watunguluzi wasuwila mwe weliwe, pamwi wumwi uwa wa Farisi? 49Kweni iwumba lyoo lino litamanyile isundo, awatipwe.''50Nikodemu (wumwi uwawa Farisi, wino wizile kwe weliwe pakutalichila) ati kwe woliwo, 51''Wuzwe isundo lyitu likapanzya umunthu pano kutani kuwe ukwivwa ukufuma kwe weliwe nu kumanya chino akuwomba?'' 52Awatolelela awati kwe weliwe, ''Wuzye nawenye ufumile mu Galileya? Vwambilizyani nukulola kuno kusi umutumwa wino akwiza ukufuma mu Galileya.''53Ngapano awiliwensinye wayile ku ngánda yakwe.

8

1Yesu ayile pa mwamba wa Olivi. 2Akachelochelo weni ayiza ku tempeli swinya, na wanthu wonsi awiza; Weni ayikala pansi nga asambilizya woliwo. 3Awakawalika na wa Farisi awiza nu mwanachi wino alemizwe ali pakasi pa wuzelele. Awawika weliwe pakasi.4Ngapano awati kwe weliwe, ''Musambilizya, umwanachi wee alemwizwe pakasi pa wuzelele. 5Nomba mwi sundo, Mose alamulizile sweswe ukuti tuponkhole na mawe awanthu wa musango woo; wuzye wewe ukuti chani ivya weliwe?'' 6Wavwanzile choo ukuti wateye weliwe alyakuti wangazana chimwi ichakuti wape weliwe umulandu, ukuya Yesu afukama pansi nu kuwalika pansi nu lusalala lwakwe.7Pano wapitilizizye ukukolowozya weliwe na mawuzyo, weni ayimilila nukuti kwe woliwo, ''Wenga mwakwe mwemwe wino asi nu luwembu, mulekani awe wakutalichila ukusumba iliwe pakwe weliwe.'' 8Swinya ayinamila pansi, nu kuwalika pansi ni lusalala lwakwe9Pano wivwa chenecho, awafuma wenga na wenga, ukutatalichila nu songo nkhani. Pakupelechela Yesu wasazyile wenga, nu mwanachi wino alinji pakasi. 10Yesu ayimilila nu kuti ku mwanachi, ''Mwanachi, walikwinye awakukususya? Wuzye nanthi wenga akukusunda? 11Umwanachi atili, ''Nanthi wenga, Mfumu.'' Yesu atili, ''Naninye nthakukusunda. Yanga swinya utakonjelezye ukuwembuka.''12Yesu avwanzile swinya kwe woliwo, atinji, ''Nene ne wuswepe wansi ya pansi; weni wino akunkhonkha atalipita mu mfizi ukuwa aliwa nu wuswepe wa wulanzi.'' 13Awa Farisi watili kwe weliwe, ''Unyamuzile uwukamboni uwako wemwenecho; uwukamboni wako asa wakusimichila.''14Yesu atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Napano inyamuzile uwukamboni uwa nemwenecho, uwukamboni wane a chisinkha. Nenji imanyile kuno nafuma swinya kuno nkhuya. 15Mukupanzya ukuyana nu muwili; nenji nthakupanzya nanthi wenga. 16Kweni ndi nkhupanzya, ipanzyo lyane a chisinkha umulandu nenji nthali nenga; ukuwa indi nu Tata wino watuma nene.17Amolimo, swinya mwi sundo lyinu chawalikwa kuno ukusimichila kwa wanthu wawili a chisinkha. 18Nene ne weni wino nsenzile uwukamboni uwa nemwenecho, swinya e Tata wino watuma nene ali nu wukamboni uwavyakwe nene.''19Awati kwe weliwe, ''Alikwinye e Tata wako?'' Yesu atolelela, ''Mwemwe mutamanya nanthi anene pamwi e Tata wane; Ndi mwemwe mwamanyile nene, nge mwamumanya ne Tatanye.'' 20Weni wavwanga yaa amazwi mu masyo ya nsawu lyo akusambizya mwi tempeli, ukuwa nanthi wenga alemile weliwe umulandu i ola lyakwe litani lifike.21Achaleka atili swinya kwe woliwo, ''Nenji nkhufuma penepo; muliwavwamba nene swinya mulifwa mu luwembu lwinu. Kuno nene nkhuya, mwemwe mutanga mwize.'' 22Awa Yuda watili, ''Wuzye aliyikoma wenga?'' Acho fwandi weni akuti, 'Kuno nenji nkhuya mutanga mwize'?''23Yesu atili kwe woliwo, ''Mwemwe mukufuma pansi; Nenji nkhufuma kupela. Mwemwe mwe wansi yoo; Nenji asa ne wansi yoo. 24Achaleka, nenji nkhuti kwe mwemwe kuno mulifwa mu mawembu yinu. Amuno suka musuwile kuno NENJI ANENE, mwemwe mulifwa mu mawembu yinu.''25Achaleka awati kwe weliwe, ''Wuzye we wenu wewe?'' Yesu ati kwe woliwo, ''Chino mbanenile mwemwe ukufuma pakutalichila. 26Nenji indi ni vinthu ivivule imvwange nu kupanzya ivya mwemwe. Ukuwa, weni wino wanthuma a chisinkha; swinya ivinthu nivwa ukufuma kwe weliwe, ivinthunye vyoo nene nkhuvwanga kunsi ya pansi.'' 27Wativwichisizye kuno weni wavwanganga kwe woliwo ivya Tata.28Yesu ati, ''Pano mwamukwezya u Mwana wa Munthu, apano mulimanya kuno NENJI ANENE, swinya kuno nsiwomba nanthi chimwi icha nemwenecho. Ndimuno Tata wasambilizya nene, nkhuvwanga ivinthunye vyoo. 29Weni wino watuma nene ali nane, swinya atansyile nenga, umulandu nenji nkhuwomba penye chino chikumusechelezya.'' 30Lyo Yesu akuvwanga ivinthunye vyoo, awavule wasuwizile mwakwe weliwe.31Yesu ati kwe wawo Awa Yuda wano wasuwizile weliwe, '''Ndi mwikala mwizwi lyane, apano muliwa awa sambilizi wane mu chisinkha; 32swinya mulimanya ichisinkha, nga ichisinkha chiliwasupula mwemwe.'' 33Awatolelela weliwe, ''Sweswe swe mbeyu yakwe Abrahamu swinya tutatela tuwe swe wazya wa aliwensi; wuliwuli ungati, 'Mwemwe mulisapulwa'?''34Yesu atolelela woliwo, ''Awenche, awenche, nkhuwanena, aliwensi wino akuwembuka a muzya ku luwembu. 35Umuzya asikwikala mu ng'anda myayaya; umwana akakwikala mwenemo myayaya. 36Achaleka, ndi u Mwana wasapula mwemwe, muliwa awasapulwe muchisinkha.37Nene imanyile kuno mwe mbeyu yakwe Abrahamu; mukuvwamba ukuti munkhome umulandu izwi lyane lisi na masyo mwakwe mwemwe. 38Nkhuvwanga vino mviweni nu Tata wane, swinya namwenye mukuwomba vino mwivwa ukufuma kwe tata winu.''39Awatolelela awati kwe weliwe, ''E Tata witu we Abrahamu.'' Yesu atili kwe woliwo, ''Ndi mwalinji mwe wana wakwe Abrahamu, nge mukuwomba imilimo yakwe Abrahamu. 40Kweni, nomba mukuvwamba ukuti mukome nene, u munthu wino awanenile ichisinkha nivwa ukufuma kwe Leza. Abrahamu atawomvile choo. 41Mwemwe mukuwomba imilimo yakwe tata winu.'' Awati kwe weliwe, ''Tutakwatwa mu wuzelele; tuli nu Tata wenga: Leza.''42Yesu ati kwe woliwo, ''Ndi Leza alinji we Tata winu, ngali mwakunda nene, amuno nene niza ukufuma kwe Leza nga indi koo; Amuno nenji nthizile mwakwe nenga, ukuwa weni wanthuma. 43Fwandi achani chino mutakwivwa amazwi yane? aAmulandu mutanga mwivwe amazwi yane. 44Mwewa kwe Tata winu, umuwipe, swinya mukulondesya ukuwomba ivya kukumbwa vyakwe Tata winu. Alinji we chikoma ukufuma kunthaliko swinya atanga ayimilile mu chisinkha umulandu musi nanthi achisinkha mwakwe weliwe. Pano akuvwanga uwufi, akuvwanga ukufuma ku miwele yakwe umwenecho umulanda awa wawufi swinya e tata wa wufi.45Kweni, umulandu nkhuvwanga ichisinkha, mutaku suwila nene. 46Weweni mwakwe mwemwe ukundema nene mu luwembu? Ndi nkhuvwanga ichisinkha, achani fwani mutakunsuwila nene? 47Weni wino awakwe Leza akwivwa amazwi yakwe Leza; mwemwe mutakwivwa yeneyo umulandu asa mwe wakwe Leza.''48AWa Yuda awatolelela nu kuti kwe weliwe, ''Tutakulanda ichisinkha pano tukuti we mu Samariya swinya uli ni demoni?'' 49Yesu atolelela, ''Nenji nsinayo i demoni, ukuwa nkhuchindika Tata wane, nga mwemwe mukusamula nene.50Nenji nthakuvwamba uwuchindame wane; pali wenga akuvwamba nu kupanzya. 51Nakawuzyenye nkhuwanena, Ndi wumwi akusunga izwi lyane, weni atalitela alole imfwa.''52Awa Yuda awati kwe weliwe, ''Nomba twamanya kuno uli ni demoni. Abrahamu na watumwa wafwa; kweni ukuti, 'Ndi wumwi akusunga izwi lyane, weni atalitele awonje imfwa.' 53Wewe asa we mukulu ukulusya e tata witu Abrahamu wino wafwa, amolimo? Awatumwa nawonye wafwa. Wuzye ukuyipanga ukuti wewe wenga we ukuwa weweni?''54Yesu atolelela, ''Ndi nkhuyichindamika nenga, uwuchindame wane awavye; a Tata wane wino akuchindamika nene -- ivya wino mukuti weni we Leza winu. 55Mutamumanyile, ukuwa nenji imumanyile. Ndi ningati, 'Nenji nthamumanyile,' nenji nge nalinji ngati amwemwe, wawufi. Ukwa, nenji imumanyile swinya nkhusunga izwi lyakwe. 56E tata winu Abrahamu alinji ni chimwemwe pa kulola uwanda wane; weni wawuweni uwanda swinya asechelela.57Awa Yuda awati kwe weliwe, ''Uchili utani ufike imyaka amakumi yasano uwa songo, nga umuweni Abrahamu?'' 58Yesu ati kwe woliwo, Nakawuzyenye, nkhuwanena, pano Abrahamu atani, NENJI ANENE.'' 59Ngapanno wasewa amawe ukuti wasumbile pakwe weliwe, kweni Yesu ayifisa wenga nu kufuma mu tempeli.

9

1Ala vino Yesu akupita papipi, alola umunthu wino wakwasilwe anthonkho. 2Awa sambilizi wakwe wamuwuzya, ''Rabi, weweni wawembusile, umunthu wee pamwi awakwasi wakwe, ilyakuti weni akwatwe anthonkho?''3Yesu atolelela, ''Asa luwembu lwa munthu wee, pamwi awakwasi wakwe, kweni ilyakuti imilimo yakwe Leza yingawumbulika mwe weliwe. 4Tufwile tuwawomba imilimo yakwe wino wanthuma pano kuchili amusanya. Uwusiku wukwiza pano wumwi atanga wombe. 5Pano inchili indi munsi, Nene ne kuwala kwansi.''6Ala Yesu wavwanga ivinthu vyoo, weni aswilila pansi, akanda ivu namati, swinya apaka ivu mu minso yakwe. 7Weni atili kwe weliwe, ''Yanga, usambe muchiziwa che Silowamu (chino chikupilula 'Tumwa''). Achaleka umunthu aya, asamba, swinya anyoka akulola.8Ngapano awa palamani wa munthunye weyo swinya walyanye wano wamuweni panthaliko akulenga watinji, '''Asa wee umunthu wino wikalanga nu kulenga?'' 9Wamwi awati, ''Awenye wee.'' Wanji awati, ''Awe, kweni wakola nawe.'' Kweni weni ati, ''Anene.''10Awati kwe weliwe, ''Ngafwandi aminso yako yiyulwa wuli? 11Atolelela, ''Umunthu wino akwitwa Yesu wakanzile ivu nu kupaka muminso yane nga ati kwe nene, 'Yanga ku Silowamu uye usambe.' Achaleka nayile nasamba, nga natalika ukulola.'' 12Awati kwe weliwe, ''Wuzye ali kwi?'' Atolelela, ''Nene nthamanyile.''1315Awamuleta umunthu wino walinji we nthonkho kuwa Farisi. 14Nomba uwandanye wowo walinji pe Sabata pano Yesu wakanzile ivu nu kwiyula aminso yakwe. Apano swinya awa Farisi wakolowozya weliwe vino wapochzile ukulola. Weni watili kwe woliwo, ''Wapasile ivu muminso yane, nasamba, acho nomba nkhulola.''16Wamwi awa wa Farisi awati, ''Umunthu wee atafumile kwe Leza amuno atakusunga e Sabata.'' Awanji awati, ''Chingawa wuli umunthu wino amuwembu ukuchita ivilolwa nge vyoo?'' Achaleka palinji ukupawunkhana pe woliwo. 17Achaleka wakolowozizye swinya umunthu wa nthonkho, ''Wuzye ukuti wuli ivya weliwe, pakuti weni iyuzile aminso yako?'' Inthonkho yati, ''Weni amutumwa.'' 18Nomba awa Yuda naponye watasuwizile ivya weliwe ukuti walinji anthonkho swinya wapochezile ukulola kwakwe wasuka wapunda awakwasi wakwe wino wapochezile ukulola.19Awakolpwozya awakwasi, ''Wuzye amwana winu wee wino mukuti wakwasilwe anthonkho? Nga chawa wuli pano nomba akulola?'' 20Achaleka awakwasi wakwe awatolelela woliwo, ''Tumanyile kuno wee amwana witu swinya wakwasilwe anthonkho. 21Chawa wuli ukuti nomba weni akulola, tutamanyile, swinya weweni wino iyula aminso yakwe, tutamanyile. Kolowozya weliwe, weni we songo. Weni angayivwanjila.''22Awakwasi awavwanga ivinthunye vyoo, amuno watinanga awa Yuda. Muno awa Yuda wazumilizyanie zuwa ukuti ndi wumwi anga zumilizya weliwe ukuwa we Kristu, aliwingwa mu sinagogi. 23Umulandu wakwe choo, awakwasi wakwe awati, ''Weni we songo, mukolowozyani.24Achaleka pa mphindi ya chitiwili wizile punda u munthu wino walinji anthonkho nu kuti kwe weliwe, ''Mupe uwuchindame Leza. Tumanyile kuno umunthunye wee amuwembu.'' 25Ngapano umunthunye weyo atolelela, ''Nthamanyile kuno umunthu wee amuwembu. Chonga chino nene imanyile: Nalinji ne nthonkho, kweni nomba nkhulola.''26Apano watili kwe weliwe, ''Nga wawomvile chani kwe wewe? Wiyuzile wuli aminso yako?'' 27Atolelela, ''Nenji mbanenile kali, kweni mutateyelizizye! Achani chino mukulonda mwivwe swinya? Namwenye mutakulonda muwe mwe wasambilizi wakwe, vwile?28Awamutuka nu kuti, ''Wenji we musambilizi wakwe, kweni swenji swe wasambilizi wakwe Musa. 29Tumanyile kuno Leza wavwanzile kwe Musa, kweni tutamanyile kuno wee wafuma.''30Umunthunye weyo atolelela nu kuti kwe woliwo, ''Choo achakuzungusya, ukuti mutamanyile kuno wafuma, kweni ayizwile aminso yane. 31Tumanyile kuno Leza asiteyelezya ku wawembu, kweni ndi wumwi akuyitwala swinya akuwomba ukulonda kwakwe, akateyelezya kwe weliwe.32Muno insi yatalikila chitatele chivwike ukuti wumwi wiyula aminso ya munthu wino wakwasilwe anthonkho. 33Ndi umunthunye wee atafumile kwe Leza, weni atangawombe nanthi chimwi.'' 34Awatolelela nu kuti kwe weliwe, ''Wewe wakwasilwe mu luwembu lutupu, nga ukusambilzya sweswe? Ngapano awamusumbila panzi.35Yesu wivwile ukuti wamusumbizile panzi pe sinagogi. Weni wamuzanile nu kuti, ''Wuzye ukusuwila mwakwe Mwana wa Munthu?'' 36Weni atolelela nu kuti, ''Wuzye weweni, Mfumu, ilyakuti insuwile mwakwe weliwe?'' 37Yesu atili kwe weliwe, ''Wewe wamulola, swinya aweliwe wino akulanda na wewe.'' 38Umunthu atili, ''Mfumu, nkhusuwila,'' ngapano wamupepela weliwe.39Yesu atili, ''Avyo akupanzya kuno kwandeta munsi yoo ilyakuti waa wano watakulola wangalola swinya wano wakulola wawe anthonkho.'' 40Wamwi awa Farisi wano walinji nawe wivwile ivinthunye vyoo nga wamukolowozya, ''Wuzye naswenye anthonkho?'' 41Yesu atili kwe woliwo, ''Ndi mwalinji mwe nthonkho, nge musi nu luwembu, kweni nomba mukuvwanga, 'Tukulola,' acho uluwembu lwinu lusyala.''

10

1Awenche, awenche, nkhunene kwe mwemwe, weni wino asikwinjila ukpitila pachimphongolo cha chipimpho cha ng'onzi, ukuwa akwela papela yimwi inzila, umunthu weyo amung'o swinya we kapoka. 2Weni wino akakwinjila pachimphongolo atela amuchemi wa ng'onzi.3E kasunga wa mphongolo ukumwiyulila. Ing'onzi azivwa izwi lyakwe, swinya akazyita ing'onzi zyakwe ukuwombela izina nu kuzikololela kunzi. 4Ngapano wazifumya kunzi zyonsi izyakwe, weni azikololela, nga ing'onzi zyakonkha weliwe, amuno zyamanya izwi lyakwe.5Zitanga zikonkhe wino zitamumanye kweni zingamusamala, amuno zitamanya izwi lya wino zitamumanya.'' 6Yesu avwanga umulumbe kwe woliwo, ukuwa nanthi kwiluka kuno avinthuchi vino wavwanga kwe woliwo.7Apano Yesu ati kwe woliwo swinya, Awenche, awenche, nkhuwanena, nene ne mphongolo iya ng'onzi. 8Wonsi wano wakwiza pankholelo pakwe nene amung'o swinya kapoka, kweni ing'onzi zitateyezizye kwe woliwo.9Nene ne mphongolo. ndi wumwi angapitila mwakwe nene, ali pusuka; aliwayinjila nu kufuma swinya alizana umulemvwe. 10Umung'o atanga ayize kanonzi pakwiwa nu kukoma nu konona. Nenji niza ilyakuti ziwe nu wumi swinya uwuvule nkhaninye.11Nene ne muchemi umuzima. umuchemi umuzima akuwika uwumi wakwe pansi umulandu wakwe ng'onzi. 12Umuwalikwa wino asa muchemi swinya ing'onzi asazyakwe. Weni akalola imphumpi yikwiza azisya ing'onzi nu kusamala, nga imphumphi yazilema nu kuzisamphania. 13Weni akasamala umulandu weni amuwalikwa swinya atapechela ing'onzi.14Nene ne muchemi umuzima, swinya nene manyile awane, swinya awane wamanya nene. 15E Tata wamanya nene, swinya nani namumanta Tata, swinya nkhalambalika pansi uwumi wane umulandu wa ng'onzi. 16Ndi ning'onzi zinji zino asa zya muchipompho choo. Mfwile nzilete nazyonye, swinya ziliyivwa izwi lyane ilyakuti uwufyo wongo nu muchemi wonga.17Achaleka e Tata wankhunda nene: Nene nkhalambalika uwumi wane pansi ilyakuti ningawusenda swinya. 18Nanthi wumwi akawusenda ukufuma kwe nene, kweni nkhawulambalika pansi nemwenecho. Nene ndi maka ukuwulambalika pansi, swinya nene ndi maka aya kuwukatusya swinya. Nene napochezile ukukomelezya koo ukufuma kwe Tata wane.19Ukupawunkhana akuchitika swinya pakasi pa wa Yuda umulandu wa mazwi yanye. 20Awavule mwakwe woliwo awati, ''Weni ali nivimuzimu swinya ali nichipena. Nga chani chino mukumuvwila?'' 21Wanji watinji, ''Yaa asa mazwi yakwe munthu wino ali nichimizimu. Wuzwe ichimuzimu chingiyula aminso ya nthonkho?''22Ngapano yalinji amphindi yamasika iya kwimichila mu Yerusalemu. 23Yalindi amanda yakutalala sana, nu Yesu wapitananga mwi pembo lyakwe Solomoni. 24Ngapano awa Yuda awamuliwilizya nu kuti kwe weliwe, ''Ngafwandi wandi utuwike mfizi mphaka linye? Ndi we Kristu, tunene palwenze.''2526Yesu atolelela kwe woliwo, ''Nene nawanena, kweni mutakusuwila. Imilimo yino nkhuwomba mwi zina lyakwe Tata wane, yoyonye yikusimichila ukuyana na nene. Kweni mutakusuwila amuno asa mwe ng'onzi zyane.27Ing'onzi zyane zikakwivwa izwi lyane; nene nazimanya, swinya nazyo zikakonkha nene. 28Nene nkhuzipa uwumi wa muyayaya; zitalitela zifwe, swinya pasi wumwi angize asomphole ukufuma mwikasa lyane.29E Tata wane, wino wapa zyolizyo kwe nene, amukulu ukulusya wonsi awanji, swinya pasi nanthi wumwi wino angasomphola ukufuma mwikasa lyakwe Tata. 30Nene nu Tata swe wonga.'' 31Ngapano awa Yuda wasewa amawe ukuti wapole weliwe.32Yesu atolelela woliwo, ''Nawalanjizya imilimo iyizima iyivule ukufuma kwe Tata. Amulimochi pa milimo yoyo wuno mukulonda mupole nene?'' 33Awa Yuda watolela weliwe, ''Tutakupola wewe pa milimo iyizima, kweni pa kukwelengula, amuno wewe, umunthu, ukuyiwika wenga ngati we Leza.''34Yesu atolelela woliwo, ''Wuzye kutawalikwa mwi sundo lyinu, 'Nene natili, ''Mwemwe mwe twaleza'''? 35Nanthi weni wisile woliwo twaleza, kwe wano izwi lyakwe Leza lyizile (swinya amawaliko yatanga yaputulwe), 36wuzye mukumunena wino e Tata wasola nu kutuma kunsi, 'Wewe ukukwelengula,' umulandu nati, 'Nene ne Mwana wakwe Leza'?37Ndi nene nthakuwomba imilimo iya kwe Tata wane, mutakasuwile nene. 38Kweni ndi nkhuyiwomba, naponye nanthi mutangasuwila nene, suwilani mu milimo ilyakuti mungamanya nu kwivwichisya kuno Tata ali mwakwe nene swinya naninye ndi mwakwe Tata.'' 39Awelezya ukuti wamuleme swinya, kweni weni afyunthumuka mu makasa yawo.40Weni waya swinya mumbalama mwe Yorodani ku masyo yano Yohani pakutalichila wabatizyanga, nga wikala kulyanye. 41Awanthu awavule awiza kwe weliwe nu kuti, ''Amwelimo Yohani atawomvile nanthi avilolesyo, kweni ivinthu vyonsi vino Yohani wavwanga ivya munthu wee achisinkha.'' 42Awanthu awavule awasuwila mwakwe weliwe kulyanye.

11

1Nomba umunthu wumwi izina lyakwe Lazaro walwile. Walinji waku Betaniya, akya ke Mariya ni nkhazi yakwe e Marita. 2Walinji we Mariya wino wapasile Imfumu ne Mure nu kumupukuta amatamba yakwe ni nyele zyakwe, wino indume yakwe Lazaro walwile.3Inkhazi zyakwe apano watuma kwe Yesu awati, ''Mfumu, lola, wino watemwa alwile.'' 4Ngapano Yesu wivwa choo, ati, ''Uwulwale woo asa wa kuwufwe, Kweni achakuti awuchindame wakwe Leza ilyakuti Umwana wakwe Leza achindamikwe na woliwo.5Lelo Yesu watemwile Marita ni nkhazi yakwe ne Lazaro. 6Ala pano wivwa kuno Lazaro walwile, Yesu wisile amanda yawili ku chipya chino walinji kweneko. 7Apano papita choo, watili kuwa sambilizi, ''Tuyani ku Judeya swinya.''8Awasambilizi watili kwe weliwe, ''Rabi, nombanombanye awa Yuda walondanga ukukupola na mawe, apo ukunyochela koko na swinya? 9Yesu atolelela, ''Pasi amawola ikumi na yawili iya musanya? Ndi wumwi akupita mumusanya, atanga apunule, umulandu akulola uluswepo wansi yoo.10Ukuwa kweni, ndi akupita uwusiku, alipunula amulandu uluswepo lutali mwe weliwe.'' 11Walanzile ivinthu vyonye vyoo, pansizi pakwe vyoo, watili kwakwe woliwo, ''Ichiwuza chitu e Lazaro aponechile utulo, kweni nandi inje ukuti nkhamukatusye mutulo.''12Awasambilizi achaleka watili kwe weliwe, ''Mfumu, ndi aponechile utulo, wandi apole.'' 13Lelo Yesu wavwanzile kuvwa mfwa yakwe. ukuwa welenginie ukuti walandanga pa tulo utwa kupuza. 14Apano Yesu ati kwe woliwo umwakuvwika, ''Lazaro afwile.''15Nthemilwe umulandu wakwe mwemwe, muno nthalinji kweneko ilyakuti musuwile. Tuyani kwe weliwe.'' 16Tomasi, wino witwanga Didimu, watili kuwawuye awasambilizi, ''Tuyani nasweswenye swensi ukuti tukafwe nu Yesu.''17Pano Yesu wizile, wazanile kuno Lazaro ali munkhungwe amanda yani. 18Nomba Betaniya walinji papipi nu Yerusalemu, mufupi nimbali amakumi yasano mukuya. 19Awavule awa Yuda wizile kwe Marita nu Mariya, mukuwasuwalizya pa mulandu we ndume yawo. 20Apano Marita, pano wivwa kuno Yesu akwiza, wayile mukumusunkhania, kweni Mariya wisile mu ng'anda.21Marita watili kwe Yesu, ''Mfumu, wanga uwe penepo, indume yane nge yitafwile. 22Nakanonzinye, manyile ukuti chino ungalenga kwe Leza, alikupa wewe.'' 23Yesu ati kwe weliwe, ''Indume yako yilizyulupuka swinya.''24Marita ati kwe weliwe, ''Imanyile kuno alizyulupuka swinya mu wakuzyulupukwa pa wanda wakulechelezya.'' 25Yesu ati kwe weliwe, ''Ne kuzyulupuka nu wumi; wensi wino wasuwila mwe nene, napano afwe, aliwa nu wumi; 26swinya wino ali nu wumi nu kusuwila mwe nene atalitela afwe. Ukusuwila vyoo?''27Atili kwe weliwe, ''Molimo, Mfumu, nkhusuwila ukuti we Kristu, Umwana wakwe Leza, win akwiza munsi.'' 28Pano walanzile choo, wayile nu kwita inkhazi yakwe Mariya kumbali. Atili, ''Umusambilizya ali paa swinya akukwita.'' 29Ngapano wivwa choo, wakatusile zuwa aya kwe weliwe.30Lelo Yesu wachilinji ukfika mu kaya kweni walinji pa masyo yano Marita wasunkhine nawe. 31Achaleka pano awa Yuda, wano walinji na weliwe mu ng'anda wano wamusuwalizyanga, waweni Mariya wakatuka zuwa ukuya panzi, wamukonsile, welenganianga wakuti waya kunkhungwe mukulila kulyanye. 32Ngapano Mariya wafika pamasyo yano Yesu walinji nu kumulola, wizile pona pansi pamanama yakwe nu kuti kwe weliwe, ''Mfumu, wanga uwe penepo, indume yane ngali itafwile.''33Pano Jesus wamuweni akulosya, swinya awa Yuda wano wizile nawe nawonye wakulosya, walinji na malanda nkhaninye mu muzimu wakwe swinya wachulisile; 34Watili, ''Ngamumulalisile kwi?'' Watili kwe weliwe, ''Mfumu, zanga swinya ulole.'' 35Yesu alosya.36Ngapano awa Yuda awati, ''Lola vino wamutemilwe Lazaro!'' 37Ukuwa wamwi mwe woliwo watili, ''Chitanga chiwe ukuti umunthu wee, wino wiyuzile aminso yanthonkho, Alenge umunthunye wee ukuti atakafwe?''38Apano Yesu swinya, akuyilizyania nkhaninye mwe weliwe, wayile ku nkhungwe. Lelo chalinji achizinji, swinya iliwe lya lazile penepo. 39Yesu ati, ''Fumyani iliwe.'' Marita, inkhazi yakwe Lazaro, wino wafwile atili kwe Yesu, ''Mfumu, ukufika imphindi yoo umuwile wukuwola, amuno amufwe amanda yani.'' 40Yesu atili kwe weliwe, ''Nthakunenile ukuti, ndi ukusuwila, ulilola ukuchindamikwa kwakwe Leza?''41Achaleka wafumizye iliwe. Yesu winuzile aminso nu kuti, ''Tata, nkhukusalifya amuno ukanjivwa. 42Namanyile kuno lyonsinye ukanjivwa, kweni muno aliwumba lino limilile ukundiwilizya alyakuti nkhulanda choo, ukuti wasuwile ukuti wanthuma.''43Pano wavwanzile choo, wapunzile nizwi kulu, ''Lazaro, fuma panzi!'' 44Umufwe afuma panzi; Amatamba na manama yakwe yanyefilwe ni myenda, swinya paminso pakwe panyefilwe umwakuliwilizya nu mwenda. Yesu atili kwe woliwo, ''Musapulani nu kumuleka apite.''45Achaleka awavule awa Yuda wano wizile kwe Mariya nu kulola vino Yesu wawomvile, wasuwizile mwe weliwe. 46Kweni wamwe mwakwe woliwo wayile kuwa Farisi nu kuwanena ivinthu vino Yesu wawomvile.47Apano awa simapepo wakulu na wa Farisi awawungana ponga swinya awati, ''Twandi tuchite chani? Umunthu wee akuchita ivilolesyo ivivule. 48Ndi tungamusya wenga woonye, wonsi wandi wasuwile mwe weliwe; awa Roma waliyiza swinya nu kupoka ponga amasyo yitu nu luko lwitu.''49Ndachino umunthu wumwi mwakwe woliwo, Kayafasi, wino walinji we simapepo mukulu mu mwaka wowo, watili kwe woliwo, ''Mutamanyile nanthi chimwi. 50Mutakwelengania ukuti achizima kwe mwemwe ukuti umunthu wenga angafwila awanthu ukuchila ukuti insi yonsi yifwe.''51Lelo choo walanzile asa chakufuma mwe weliwe. Kweni, ukuwa e simapepo mukulu mu mwaka wulyanye, wachimile ukuti Yesu afwile ukufwila insi yonsi; swinya asa kunsi konga, 52kweni ukuwa awana wakwe Leza wano wasalangine wangawungana ponga. 53Achaleka ukufuma uwanda wulyanye ukuya kunkholelo wapanzanianga muno wangawika Yesu kumfwa.54Yesu walesile akupita apatiswe muwa Yuda, kweni wafumile kulyanye nukuya mu makaya kupipi nu lupalang'ang'a ukuya mu musumba wuno witwanga Efurayimu. Kokonye wikalanga nawa wasambilizi. 55Nomba ipitililwa lya wa Yuda lyalinji mupipi, nga awavule wayile ku Yerusalemu ukufuma mukaya pano kwachilinji ipitililwa ukuti wakayiswefye.56Wavwambanga Yesu, nga pano wakuvwanga wenga nu muwuye pano wimilile pa tempeli, ''Mukwelengania chani? Ukuti wandi apotwe ukwiza ku kwipitililwa?'' 57Nomba e simapepo mukulu nawa Farisi wapinguzile ukuti ndi pali wumwi wino amanyile kuno Yesu ali, angatunena ukuti waye wakamuleme.

12

1Lyo amanda umutanda yatani ku chakulya cha kupitililwa, Yesu wizile ku Betani, kuno Lazaro walinji, wino Yesu wamuzyulupuzizye ku wafwe. 2Nga awapekania ichakulya cha manguzi kulyanye, nu Marita watewetelanga, kweni Lazaro walinji wumwi uwawano walambalazile mumbali mwe tebulo ne Yesu. 3Apano Mariya wasenzile ichipimo cha mafuta ayanunchile yano yapangwa ukufuma kwe naradi umuzima sana, amupakazya nayo Yesu mumatamba yakwe, apuputa amatamba yakwe ni nyele zyakwe. Ing'anda yizwile numununsi wa mafuta.4Yudasi Isikaliyoti, wenga uwa wasambilizi wakwe, wino walinji nukumulemeka, watili, 5''Ngachani chino amafuta ayanuntchile yaa nanthi kukazwa ni mphiya imyanda yitatu nu kupwa ku wasaluke?'' 6Lelo wavwanzile choo, asamulandu ukuti wasayanga ivya wasaluke, kweni umulandu walinji a mung'o. Walinji ni chola icha mphiya nga wiwanga vino vyawikangwa mwenemo.7Yesu ati, ''Muzumilizyani ukusunga chino ali nacho pawanda wa kuzikwa kwane. 8Muliwa na wasaluke penye. Kweni mutaliwa nane penye.''9Lelo iwumba kulu lya wa Yuda lyamanyile kuno Yesu ali kulyanye, nga wizile, asa kwa Yesu mutupu, kweni ukulola swinya e Lazaro, wino Yesu wamuzyulupusile ku wafwe. 10Wa simapepo wakulu awawa ponga ukupangana ukuti wakome ne Lazaro nye; 11amuno a mulandu wakwe weliwe ukuti awa Yuda awavule wafume nukusuwila mwe Yesu.1213Pa wanda wunji iwumba kulu alyiza ukuzewela. Pano wivwa kuno Yesu wandi wize mu Yerusalemu, 13wasenzile insamba zya myangaluwa nukufuma ukusunkhana nawe nga awapunda, '' Hosana! Amupepwe wino akwiza mwizina lya Mfumu, Imfumu yawa Izirayeli.''1415Yesu wazanile umwana wa ndokwe nga ayikala penepo; ndi vino chawalikwa, ''Utatina, mwana umwanachi we Ziyoni; lola, Imfumu yako yikwiza, yikazile pa mwana wa ndokwe.''16Awasambilizi wakwe wativwisyanga choo pa nthaliko; Kweni lyo Yesu wachindamikwa, wizusile kuno ivinthunye vyoo vyawalikwa ivya weliwe swinya nukuti wamuwombela vyovyonye weliwe.17Lelo iwumba lyasimichizile kuno walinji na weliwe pano wapundanga Lazaro ukufuma munkhungwe nukumuzyulupusya ku wafwe. 18Chalinji achifukwa chonye swinya ukuti iwumba lifume ukusunkhana nawe, umulandu wivwile kuno wawomvile ichimanyikwilo choo. 19Awa Farisi achaleka awavwanga mwe woliwo, ''Lola, utanga uwombe nanthi chimwi; lola, insi yikumukonkha.''20Nomba wamwi awa Griki walinji mwe wawo wano wapitanga ukupepa pa kuzewela. 21Waa wayile kwe Filipu, wino wafumanga ku Betisayida mu Galileya, nukumuwuzichisya weliwe, ukuti, ''Mukwayi, tukulonda tulole Yesu.'' 22Filipu wayile nu kumunena Andreya; Andreya wayile nu Filipu, nu kumunena Yesu.23Yesu awatolelela nu kuti, ''Imphindi yafika ukuti Umwana wa Munthu achindamikwe. 24Nakawuzye, nakawuzye, nkhuwanena, suka imbeyu ya mapemba yiponele mumusili nu kufwa, ayisyala pe yonga yitupu; kweni ndi yafwa, yilikoma ivikomwa ivivule.25Weyo wino akunzile uwumi wakwe aliwusumba; kweni wino apasile uwumi wakwe munsi yonye aliwusunga kuwumi wa muyayaya. 26Ndi wumwi akutewetela nene, lekani akonkhe nene; swinya kuno kuli nene, akuno kuliwa umuwomvi wane. Ndi wumwi akunthewetela nene, e Tata alimuchindika.27Nomba umupasi wane watamika nga fwandi nandi imvwanga chani? 'Tata pususya nene ku mphindi yoo'? Kweni pachifukwa chonye nizile ku mphindi yonye. 28Tata, chindamikani izina lyinu.'' Apano izwi lyiza ukufuma mwiyulu nu kuti, ''Nalichindamika ukuwa nandi ndichindamike naswinyanye.'' 29Apano iwumba lyino lyimilile palyanye nu kwivwa awati yatiyi wuluma. awanji awati, ''U mungeli avwanga kwe weliwe.''30Yesu atolelela nu kuti, ''Izwi lyoo litizile kwe nene, kweni kwe mwemwe. 31Kanonzi alipanzyo lya nsi yoo: Lelo e kavinda wansi yoo alisumbwa panzi.32Pano natumphulwa kunsi, ndipalamizya wensi kwe nenenye.'' 33Wavwanzile chonye pakulanjizya umwata wamfwa yino akwizu ukufwa.34Iwumba alimutolelela, ''Twivwa mwisundo kuno Kristu aliyikala muyayaya. Ungavwanga wuli, 'Umwana wa Munthu afwilwe atumphulwe'? Wuzye Umwana wa Munthu weweni? 35Yesu ngapano wati kwe woliwo, ''Ulukozyo luliwa luchili na mwemwe pa kamphindi katichi. Mwapita pano muli nu lukozyo ukuti imfinzi yitakawazane. Weyo wino akupita mu mfinzi atamanyile kuno akuya. 36Pano muli nulokozyo, suwilanji mulukozyo akuli kuti muwe awana walukozyo.'' Yesu wavwanzile vyoo nga apano akatuka nukufisama ku woliwo.37Chingatenga Yesu wachisile ivimanyikwilo ivivule pa minso yawo, naponye watasuwizile mwe weliwe 38akuli kuti amazwi ya kwe Yesaya umutumwa yafiswe, yano watili: ''Mfumu, weweni ati asuwila ukuwizya kwitu, nga akwe wenu kuno ikasa lya Mfumu lyati liwumbulike?''39Pachifukwa chonye watalinji nu kusuwila, amuno Yeseya wavwanzile swinya nukuti, 40''Achitisya unthonkho aminso yawo, nu kuwomya imyenzo yawo; alyakuti wangalola naminso yawo nukumanya ni myenzo yawo, nukupiluka nga ningawapozya.''41Yesaya wavwanzile vyonye umulandu waweni uwuchindame we Yesu nu kuvwanga ivya kwe weliwe. 42Kweni naponye, awavule awatunguluzi wasuwizile mwe Yesu; kweni umulandu wawa Farisi, achizumilizizye akuli kuti watakimikwe mu sinagogi. 43Wakunzile ukutumvya kuno kukafuma ku wanthu ukulusya ukutumvya ukwa kufuma kwe Leza.44Yesu apunda nu kuti, ''Wino akusuwila mwe nene, atakusuwila mwe nene mutupu kwen mwe weyo wino wanthuma, 45swinya wino walola nene akulola wino wanthuma.46Nene niza ngati alukozyo munsi, ukuti wensi wino akusuwila mwe nene atasyala mu mfinzi. 47Ndi wumwi akwivwa amazwi yane, kweni nanthi kuyasunga, nthakumupanzya; amuno nthiza ukupanzya insi, kweni ukupususya insi.48Wino akunkhana nene na wino atapochelela amazwi yane, alinawe wino akupanzya weliwe. Amazwi yano navwanga yali mupanzya pa wanda wa nsilo. 49Amuno nthavwanzile mwe nene nenga, kweni we Tata wino wanthumile, wino wamphile insambu kwe vino ninga taka na kwe chino ningavwanga. 50Imanyile kuno insambu yoo aya wumi wa muyayaya, akuli kuti achino nkhutaka--ndivino e Tata avwanzile kwe nene, achino nkhuvwanga.''

13

1Nomba palinji apansizi pa kusechelela ichakupitililwa. Yesu wamanyile kuno i ola lyafika ukuti aye kunzi kwa nsi nu kuya kwe Tata. Watezile wakunda awakwe wano walinji munsi, wawakunzile ukufika pakulechelezya. 2Nomba satana wawisile zuwa mu mwenzo wakwe Yudasi Isikariyoti umwana wakwe Simoni, ukuti akazye Yesu.3Weni wamanyile kuno Tata wapile vyonsi mu makasa yakwe nu kuti wafumile kwe Leza swinya wanyochelanga kwe Leza. 4Wakatusile pa chakulya nu kuzula ichizwalo cha kunzi. Ngapano asenda umwenda nukuyinyepa mumutembeleko. 5Apano ayitila aminzi mu mbeza atalika ukupwizya amatamba ya wa sambilizi swinya awapukuta nu mwenda wuno wanyefile mu mutembeleko.6Wizile kwe Simoni Peturo, nga Peturo atili kwe weliwe, ''Mfumu, wandi upwizye amatamba yane?'' 7Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Chino nkhuchita wewe utanga wivwichisye nomba, kweni uli yivwichisya choo pa nkholelo.'' 8Peturo atili kwe weliwe, ''Utalitela upwizye amatamba yane.'' Yesu atolelela weliwe, ''Ndi nthakupwizya wewe, utali ponga na nene.'' 9Simoni Peturo atili kwe weliwe, ''Mfumu, utakapwizye amatamba matupu, kweni na makasa yane nu mutwe wane.''10Yesu atili kwe weliwe, ''Weni wino asmvile asi nichakulondeka nkhandi ukupwizya amatamba yakwe, kweni weni amuswepe; wewe uswefile, ukuwa asa wonsi.'' 11(Amuno Yesu wamanyile zuwa wino alimukazya; achino weni watili, ''Asa mwensi wano muswefile.'')12Ala pano Yesu wapwizya amatamba yawo swinya asenzile imyenda yakwe nu kwikala pansi swinya, atili kwe woliwo, ''Wuzye mumanyile chino nawachitila nene? 13Mwemwe mukunjita 'musambilizya' swinya 'Mfumu' vyo mukuvwanga vili chetenye, umulandu avinondi. 14Ndi nene pano, ne Mfumu nu musambilizya, nawapwizya amatamba yinu, namwenye mufwile mupwizyane amatamba yinu. 15Muno nene nawapa ichilolelo alyakuti namwenye muwachita ndivino nene nachita kwe mwemwe.16Awenche, awenche, nkhuwanena, umuzya atakula ukulusya yisikulu; nanthi we mutumwa ukulusya wino wamutuma. 17Ndi mumanyile ivinthu vyoo, muli ninkhumbu ndi mukuviwomba. 18Nthakuvwanga ivya mwensi; nene manyile wano nsozile -- kweni vili wonye ukuti amawaliko yafiswe: 'Weni wino akulya ichakulya chane winusya itamba ukususyania na nene.'19Nkhuwanena choo nomba pano chitani chichitike ilyakuti pano chachitika, mungasuwila kuno ANENE. 20Awenche, awenche, nkhuwanena, wensi wino wapochelela wino nthumile wapochelela nene, swinya wino akupochelela nene akupochelela wino watuma nene.''21Pano Yesu wavwanga choo, wizile wachulika mu muzimu. Asimichizya nu kuti, ''Awenche, awenche, nkhuwanena kuno wenga mwakwe mwemwe alinkhazya.'' 22Awasambilizi awa chewelana, awazunguka avyaweni vino akuvwanga.23Wenga uwa wasambilizi wakwe, wino Yesu wakunzile, walazile pansi pachakulyela penepo eyamizile Yesu. 24Simoni Peturo asontha umusambilizi wee nu kuti, ''Muwuzichiche aweni wino akuvwanga.'' 25Achaleka eyamila swinya ku mbali yakwe Yesu nu kuti kwe weliwe, ''Mfumu, weweni?''26Ngapano Yesu atolelela, ''Wandi awe wino nandi timphike itozi nu kumupa.'' Ala ngapano atimphika itozi, wizile wapa Yudasi umwana wakwe Simoni Isikariyoti. 27Walile wamupa itozi, satana ayinjila mwe weliwe, achaleka Yesu atili kwe weliwe, ''Chino ukuwomba, womba zuwazuwa.''28Nomba patalinji nanthi wumwi pachakulya wino wamanyile umulandu wavwanzile choo kwe weliwe. 29Wamwi welenginie awati, muno Yudasi walinji nichola cha mphiya, Yesu atili kwe weliwe, ''Kala vyo tukulonda pa kusechelela,'' pamwi ilyakuti awape chimwi awalanda. 30Watili Yudasi wapochelela itozi, paponapapo afuma kunzi. Kwalinji awusiku.31Ala pano Yudasi wapita, Yesu atili, ''Nomba Umwana wa Munthu akuchindamikwa, swinya Leza akuchindamikwa mwe weliwe. 32Leza alichindamikwa mwe weliwe, swinya alimuchindamika paponapapo. 33Wana watichi, nene indi na mwemwe imphindi nthichi. Muliwa vwamba nene, swinya ndimuno natili kuwa Yuda, 'Kuno nene nkhuya, mutanga mwize.' Nomba na nene nkhuwanena choo.34Nene nkhupa mwemwe isundo ilipya, ilyakuti mukundane wumwi nu muwuye; ndivino nene nakunda mwemwe, avino namwenye muwakundana. 35Pe choo wonsi walimanya kuno mwe wasambilizi wane, ndi mwemwe mwakundana wenga nu muwuye.''36Simoni Peturo atili kwe weliwe, ''Mfumu, wuzye ukuya kwinye?'' Yesu atolelela, ''Kuno nene nkhuya, mutanga munkhonkhe nomba, kweni mulikonkha pansizi.'' 37Peturo atili kwe weliwe, ''Mfumu, ngachani chino nene nthanga nkhonkhele wewe nomba? Ndi wulambalika uwumi wane umulandu we mwemwe.'' 38Yesu atolelela, ''Wuzye mulilambalika uwumi winu umulandu wakwe nene? Awenche, awenche, nkhukunena, e mukolwe atani alile ulikana nene katatu.''

14

1Mutakaleke imyenzo yinu yichulike. Musuwile mwakwe Leza, musuwile swinya mwe nene. 2Mu ng'anda yakwe Tata muli vipitu vivule. Ndi chatalinji wonye, nge mbanenile, amuno naya ukuyania amasyo yinu. 3Ndi napita nu kuyania amasyo yinu, ndiyiza swinya nu kupochelela mwemwe kwe nene, alyakuti kuno indi namwenye muliwa kweneko.4Mwamanya inzila iya kuno nkhuya.'' 5Tomasi ati kwe Yesu, ''Mfumu, sweswe tutamanyile kuno ukuya, nga tungamanya wuli inzila?'' 6Yesu atili kwe weliwe, ''Nene ne nzila, ichisinkha, nu wumi; pasi wenga wino akwiza kwe Tata suka ndi wapitila mwe nene. 7Ndi mwamanyile nene, nge mumumanyile Baba wane nawenye. Ukufuma nomba ukuya kunkholelo mwamumanya swinya mwamulola.''8Filipu atili kwe Yesu, ''Mfumu, utusonthele Tata, apo chiliwa chakufiswa kwe sweswe. 9Yesu atili kwe weliwe, '''Nalinji nawwe imphindi yitali na nombanye utamanyile, Filipu? Wensi wino walola nene wamulola Tata. Wuliwuli ukuti, 'Tusonthele Tata'?10Wuzye mutakusuwila kuno nene ndi mwe Tata swinya Tata ali mwe nene? Amazwi yano nkhuwanena nthakuvwanga ukufuma mu maka yane, kweni Tata wino akakwikala mwe nene akuwomba umulimo wakwe. 11Suwilani mwakwe nene kuno ndi mwakwe Tata, swinya Tata ali mwekwe nene, pamwi suwilani umulandu wa milimo yoliyo.12Awenche, awenche, nkhuwanena, weni wino akusuwila mwe nene aliwawomba imilimo yino nkhuchita, swinya weni aliwachita imilimo iyikulu ukulusya yoo amuno nene nkhuya kwe Tata. 13Chilichonsi chino muli lenga mwi zina lyane, ndiwachita ilyakuti e Tata aliwachindamikwa mu Mwana. 14Ndi mukulenga nene chilichonsi mwi zina lyane, ndiwachita chenecho.15Ndi mwatemwa nene, mulisunga amasundo yane, 16swinya ndipepa Tata, nga ape mwemwe wunji Kavwilizya ilyakuti weni awe na mwemwe muyayaya -- 17u Muzimu wa chisinkha. Insi yitanga yipochelele weliwe umulandu yitakumulola pamwi ukumumanya. Kweni mwemwe mumumanyile, amo akakwikala na mwmwe swinya aliwa mwakwe mwemwe.18Nthanga mbasye mwenga; nene ndinyoka kwe mwemwe. 19Naponye akamphindi akafupi nga insi yitalindola, kweni mwemwe mulindola. Amuno ndi nu wumi, namwenye muliwa nu wumi. 20Pa wanda wowo mulimanya kuno ndi mwe Tata, swinya muli mwakwe nene, swinya kuno ndi mwakwe mwemwe.21Weni wino ali na masundo yane, swinya akuwasunga awino wanthemwa nene, swinya weni wino wanthemwa nene alikundwa nu Tata wane, swinya ndimutemwa nu kuyilanjizya nemwenecho kwe weliwe.'' 22Yudasi (asa Isikariyoti) atili kwe Yesu, ''Mfumu, kwawa chani chino uliyilanjizya wenga kwe sweswe kweni pole kunsi?''23Yesu atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Ndi wumwi wakunda nene, ali sunga izwi lyane. E Tata wane alitemwa weliwe, swinya tuliyiza kwe weliwe swinya tuliwika akaya ponga na weliwe. 24Weni wino atankhunda atanga sunge amazwi yane. Amazwi yano mukwivwa asa yakufuma kwe nene kweni yakufuma kwe Tata wino watuma nene.25Mvwanzile ivinthu vyoo kwe mwemwe, pano ntchili ndi namwe. 26Ukuwa, e Kavwilizya -- u Muzimu Mutele wino e Tata alituma mwizina lyane -- weni alisambilizya mwemwe vyonsinye swinya weni aliwizusya vyonsi vino nawanena. 27Nawasyila umutende; nkhuwapa umutende wane. Nene nthakuwapa ndivino insi yikupa. Utakaleke imwenzo wako ukuti wutamike, swinya mutakawe ni nthete.28Mwivwa kuno nati kwe mwemwe, 'Nkhupita, nga ndinyoka kwe mwemwe.' Ndi mwakunda nene, ngali mwasechela kanonzi nkhuya kwe Tata, amuno Tata wakula wandusya nene. 29Nomba mbanenile lyo vichili ukuchitika alyakuti, ndi vyachitika, mulisuwila.30Nthandi mvwange ivivule na mwemwe, amuno kalanjizya wansi yoo akwiza. Weni atali nanthi amaka pakwe nene, 31ukuwa alyakuti insi yize yimanye kuno nakunda Tata, nkhuchita ndi vino Tata wasunda nene. Zanji Tukatuke nu kuya ukufuma koo.''

15

1Nene ne muti uwa chisinkha, nu Tata wane awili a mulima. 2Akafumya insamba yili yonsi mwe nene yino yisi komwa ichikomwa, swinya akasanzulila insamba zyonsi zino zikakomwa ivikomwa ilyakuti zyonjelezye ivikomwa.3Wewe uswefile kali umulandu wi lyasi lino nkhunenile. 4Uwe mwakwe nene, naninye mwakwe wewe. Ndivino insamba pe yonga yitangandi yikomwe ivikomwa kanonzi yiwe ku muti, achaleka nanthi awewe, kanonzi uwe mwakwe nene.5Nene ne muti, mwemwe mwe nsamba. Weni wino ali mwakwe nene swinya nene mwakwe weliwe, akakomwa ivikomwa ivivule, amuno nanthi nsimwenemo mutanga muwombe nanthi chimwi. 6Ndi wumwi atakwikala mwakwe nene, weni wakumutaya ngati ansamba nu kufota, wakuwunganika insamba nukutayila pa muilo, swinya zikupya. 7Ndi mwikala mwakwe nene, swinya amazwi yane yikala mwakwe mwemwe, lengani chilichonsi chino mukulonda, chili wombwa kwe mwemwe.8E Tata wane akuchindama mwe choo, kuno mukukomwa ivikomwa nu kusimichila kuno mwe wasambilizi wane. 9Ndivino Tata wakunda nene, naninye nakunda mwemwe. Yikalanji mu lukundo lwane.10Ndi mukusunga amasundo yane, muliwayikala mu lukundo lwane, ndivino nsunzile amasundo yakwe Tata wane nu kusyala mu lukundo lwakwe. 11Mvwanzile ivinthu vyoo ilyakuti ichimwemwe chane chiliwa mwakwe mwemwe swinya ilyakuti ichimwemwe chinu chifiswe.12Lyoo ali sundo lyane, ukuti mukunde wenga nu muwuye ndivino nene nawakunda. 13Pasi nanthi wumwi wino ali nu lukundo lukulu ukulusya choo -- kuno wenga angawika pansi uwumi wakwe umulandu waviwuzya vyakwe.1415Mwemwe mwe viwuzya vyane ndi mukuchita ivinthu vino napatichizya mwemwe. Ntalitela mphunde mwemwe awawomvi, amuno umuwomvi atanga manye chino e songo wakwe akuwomba. Nene napunda mwemwe viwuzya, amuno vyonsi vino nivwile kwe Tata nene mbamanyisizye.16Mwemwe mutasozile nene, kweni nene nsozile mwemwe swinya nasola mwemwe ilyakuti mungaye mukome ichikomwa, swinya ilyakuti ichikomwa chinu chiwe cha muyayaya. Choo chili wonye ilyakuti chilichonsi mungalenga kwe Tata mwi zina lyane, alipa chenecho kwe mwemwe. 17Ivinthu vyoo nene nkhupatichizya mwemwe, ilyakuti mukundane.18Ndi insi yapata mwemwe, mumanye kuno yamphata nene pano yichili ukupata mwemwe. 19Ndi mwalinji mwewa munsi, insi nge yiwakunzile ngati amwe yakwe. Kweni umulandu asa mwe wansi swinya umulandu nawasozile mwemwe ukufuma munsi, achaleka insi yikupata mwemwe.20Izukani izwi lino nawanenile, 'Umuwomvi atakula ukulusya e songo wakwe.' Ndi wantchuzyanga nene, namwenye wali wachuzya; Ndi mwasunga izwi lyane, nawonye walisunga izwi lyinu. 21Waliwomba vyonsinye ivinthu kwe mwemwe umulandu wizina lyane, amuno watamumanyile winu watuma nene. 22Ndi nthizile nu kulanda kwe woliwo, nge watali nu luwembu, kweni nomba watali nanthi achakulanda pa luwembu lwawo.23Weni wino wapata nene wapata ne Tata wanenye. 24Ndi nthawomvile imilimo yino pasi nanthi wumwi wunji wawomba mwakwe mwemwe, nge watali nantha aluwembu, kweni nomba walola nu kupata nene nu Tata wane. 25Kweni choo chili wonye woo ilyakuti izwi lifiswe lino lyawalikwa mwi sundo, 'Wapata nene sita umulandu.'26Ngapano e Kavwilizya wiza -- wino nene ndituma kwe mwemwe ukuma kwe Tata, awuno, a Muzimu uwa chisinkha, wino akuya kunzi ukufuma kwe Tata -- weni alisimichila ivya kwe nene. 27Namwenye mufwile musimichile, umulandu muli nane ukufuma pakutalichila.

16

1''Nawanena ivinthunye vyoo ukuti mutakize mupunuzwe. 2Waliwataya kunzi kwa ma sinagogi. Kweni i ola likwiza lino wensi wino akuwakoma aliyelengania ukuti ali pa mulimo wakwe Leza.3Walichita ivinthunye vyovyo umulandu watamumanyile e Tata nanthi anene. 4Nawanena ivinthu vyoo ukuti pano i ola lyawo lyafika, muliyizuka kuno nawanenile ivya woliwo. Nthawanenile ivinthu vyoo pakutalichila, umulandu nalinji na mwemwe.5Kweni nomba nkhuya kwe wino watumile nene, lelo pasi nanthi wumwi uwa mwemwe wino akunkholowozya, ''Wuzye ukuya kwinye?'' 6Kweni umulandu nawanena ivinthu vyoo, amalanda yizula mu myenzo yinu. 7Kweni ichisinkhanye nkhuwanena, chingazipila mwemwe ukuti napita. Amuno ndi nthapisile, e kavwilizya ataliyiza kwe mwemwe, kweni ndi napita, ndimutuma kwe mwemwe.8Ndi wiza, e kavwilizya alisimichila insi ukuti yitamanyile ivya luwembu, ivya wulungamane, nivya wukupanzya -- 9ivya luwembu, umulandu watasuwizile mwakwe nene; 10ivya wulungamane, amuno nkhuya kwe Tata, swinya mutalitela mundole; 11nu wukapanzya, umulandu nankholelo wansi yoo wapanzwa kali.12Ndi ni vinthu ivivule ivyakuwanena, lelo mutangandi muvivwichisye nomba. 13Kweni pano weliwe, u Muzimu wa Chisinkha, wiza, alawakolelela mu chisinkha chonsi, amuno atalilanda ukufuma mwe weliwe. Kweni alilanda chonsi chino akwivwa, swinya aliwanena ivinthu vyo vikwiza. 14Alintchindamika, umulandu alisenda ukufuma mwe vyo avyane nu kuwanena.15Ivinthu vyonsi vino Tata ali navyo avyane. Achaleka, natili u Muzimu alisenda ukufuma ku vyane nu kuwanena. 16Pa kamphindi akafupi mutandi mundole, ndi papita akamphindi akafupi kanji mulindola.''17Ngapano wamwi awasambilizi awavyanzyania, ''Wuzye achani choo chino akuvwanga kwe sweswe, 'Muka mphindi akafupi mutalindola swinya kanji akamphindi akafupi mulindola,' swinya, 'Umulandu nkhuya kwe Tata'?'' 18Achaleka awati, ''Achani choo chino akuvwanga, 'Akamphindi akafupi'? Tutamanyile chino akuvwanga,''19Yesu waweni ukuti wakulonda ukumuwuzichisya, nga ati kwe woliwo, ''Achoo chino mukuwuzichisyania, chino napilulanga pakuti, 'Mu kamphindi akafupi mutalindola, nga swinya mukamphindi akafupi mulindola'? 20Nakawuzyenye, nkhuwanena, mulilila nu kulosya, kweni insi yiliwa sechela. Muliyizula na malanda, kweni amalandanye yayo yalipiluka ichimwemwe. 21Pano umwanachi akukwata akawa namalanda umulandi i ola lyafika, ala wapapa umwana, ayiwilila uwulumila wonsi umulandu wa chimwemwe chakwe ukuti umunthu wakwatwa munsi.22Avino muli namalanda nomba, ukuwa ndiwalola swinya, nu mwenzo wako wuliwa ni chimwemwe, swinya pasi nanthi wumwi wino alikwanisya ukuwapoka ichimwemwenye chocho. 23Pawandanye wowo mutalimbuzichisya nanthi chimwi. Nakawuzyenye, nkhuwanena, ndi mwalenga chilichonsi kwe Tata mwi zina lyane, aliwapa. 24Ukufika paa mutatela mulenge chilichonsi mwi zina lyane. Lengani mwandi mupochelele, ilyakuti ichimwemwe chinu chifiswe.''25Nawanena vyonsinye vyoo mu milumbe, ukuwa i ola likwiza pano nthaliwavwanzya mu milumbe, ukuwa ndiwanena apatiswe ivya Tata.26Pawandanye wowo muli lenga mwizina lyane swinya nthakuti kwe mwemwe ndiwapepela kwe Tata, 27amuno e Tata umwenecho wawakunda umulandu mwankhunda nene nu mulandu musuwizile kuno nafuma kwe Tata. 28Nafuma kwe Tata, swinya njiza munsi. Kanonzi, nandi insye insi nkhuya kwe Tata.29Awasambilizi wkwe watili, ''Lola, nomba ukuvwanga apatiswe swinya utakuwomvya imilumbe. 30Lelo tumanyile kuno umanyile vyonsi, swinya utakulonda nanthi wumwi akuwuzichisye ama wuzyo. Umulandu wa choo,tukusuwila kuno wafuma kwe Leza.'' 31Yesu awatolelela, ''Mukusuwila nomba?''32Lolani, i ola likwiza, swinya nakawuzyenye lyafika, pano mulisalangana, wensi ku ng'anda yakwe, swinya mulinsya nenga. Ukuwa nsi nenga umulandu e Tata ali nani. 33Nanena ivinthunye vyoo kwe mwemwe ilyakuti muwe numutende mwe nene. Munsi muli namayimba, kweni mujimbe, nachimvya insi.''

17

1Ala Yesu avwanga ivinthu vyoo, apunamila aminso mwiyulu nu kuti, ''Tata, imphindi yafichilachindamika u Mwana alyakuti u Mwana alikuchindamika -- 2Ndivino wamupa amaka pa wanthu wonsi alyakuti ape uwumi wa muyayaya wonsi wano wamupa.3Woo awuli wumi wamuyayaya: Kuno wakumanye, wenganya Leza wachisinkha, na wino wamutuma, Yesu Kristu. 4Nkhukuchindamika munsi ya pansi. Nene namala umulimo wuno wamphile ukuti mbombe. 5Nomba, Tata, ntchindamika apaliponga nawewenye nu wuchindame wuno nalinji nawo na wewe pano insi yachili ukwelewulwa.6Nawumbula izina lyako ku wanthu wano wamphile ukufuma munsi. Walinji awako, uwampha, swinya awatonthela izwi lyako. 7Nomba wamanya kuno ivinthu vyonsi vino wampha vikufuma kwe wewe, 8amuno mbapile amazwi yonsi yano wampha. Awayapochela nu kumanya achisinkha kuno nafuma kwe wewe, nga wasuwila kuno wewe wanthuma.9Nkhuwapepela. Nthakupepela insi kweni wawo wano wampha, amuno awako. 10Vyonsi vino indinavyo avyako na vyonsi vino ulinavyo avyane swinya nkhuchindamila mwenemo. 11Nene nthali munsi, kweni waa awanthu wali munsi, nga nene inkhwiza kwe wewe. Tata Mutele, wasunge mwi zina lyako lino wampha ilyakuti wawe awaliwonga, ndivino sweswe swe waliwonga.12Pano nalinji nawo, nawasunganga mwi zina lyako, lino wampha. Nawachinjililanga swinya pasi nanthi wenga mwakwe woliwo wononesile, suka u mwana wa chononeko, alyakuti amawaliko yafiswe. 13Nomba inkhwiza kwe wewe, kweni nkhuvwanga ivinthu vyoo munsi alyakuti waliwa ni chimwemwe chane ichikwanile mwe woliwo. 14Nawapa izwi lyako, nga insi yawapata umulandu wai awa munsi, nivino naninye insi ne wa munsi.15Nthakulenga kuno wewe uwafumye munsi, kweni ukuti wewe uwawachinjilila kumuwipe. 16Wasi awamunsi ndivino naninye asa wa munsi. 17Wawike pambali ni chisinkha chako. izwi lyako achisinkha.18Ndivino wanthuma munsi, avyo nawatuma munsi. 19Pa mulandu wakwe woliwo, nayiwika pambali, alyakuti nawonye wangawikwa pambali mu chisinkha.20Nthakupepela woliwo wonga, kweni swinya naku wawo wano walisuwila mwakwe ukupitila mwizwi lyawo 21alyakuti wonsinye wawe wonga, ndivino wewe, Tata, uli mwakwe nene, swinya nene mwakwe wewe. Lekani nawonye wawe mwakwe sweswe alyakuti insi yilisuwila kuno wanthuma.22Ukuchindama kuno wamphile, nawapa, alyakuti waliwa wongo, ndivino sweswe swe wonga: 23Nene mwakwe woliwo, swinya wewe mwakwe nene -- ukuti wanga letwa ku wuponga, alyakuti insi yilimanya kuno wanthuma, swinya kuno wawakunda ndivino wankhunda.24Tata, nkhulonda wawo umphile wawe nani kuno indi, nu kolola ukuchindama kwane, uwuchindame wampha umulandu wankhunda kunsizi ya kulewulwa kwansi.25Tata Mulungamane, insi yitakumanya, kweni nkhumanyile; swinya waa wamanya kuno wanthuma. 26Naleka izina lyako limanyikwe kwe woliwo, swinya ndileka limanyikwe alyakuti ulukundo luno wankhunzile nalo nene luwe mwakwe woliwo, nga nani ndiwa mwakwe woliwo.''

18

1Walile Yesu wavwanga amazwi yaa, wafumile nawa sambilizi wakwe awaya kumbali yinji ya chifwansi che Kidironi, kuno kwalinji ichalo muno weliwe nawasambilizi wakwe winjizile. 2Nomba Judasi, wino waynga ukumulemeka, nawenye wamanyile amasyo, amuno Yesu wayanga kulyanye penye nawa sambilizi wakwe. 3Apano Yudasi, mukutungulula iwumba lya wa vita nawa kalindilila ukufuma kuwa simapepo wakulu nawa Farisi, wayile kulyanye ni nyali, inkhozyo ni vyanzo.4Apano Yesu wino wamanyile ivinthu vyonsi vino vyawombwanga kwe weliwe, wayile kunkholelo nukuwa kolowozya, ''Wuzye weweni wino ukuvwamba?'' 5Awa mutolelela, ''Yesu waku Nazareti.'' Yesu atili kwe woliwo, ''Anene.'' Yudasi, wino wamulemesile, nawenye wimilile nawa vita.6Achino pano watili kwe woliwo, ''Anene,'' awapita ichansizi nukupona pansi. 7Apano wakolowozya swinya, ''Wuzye weweni wino mukuvwamba?'' Awati swinya, ''Yesu waku Nazareti.''8Yesu atolelela, ''Mbanenile kuno anene. Achino ndi mukuvwamba nene, wasyani waa wapita.'' 9Chalinji acha kufisya amazwi yano watili: ''Mwe wawo umphile, nthasumba nanthi wenga.''10Apano Simoni Peturo, wino walinji nu lupanga, asomola nu kumuma umuzya wa simapepo mukulu nu kumusenga ikutwi lye ndilo. Lelo izina lya muzya walinji we Malikusi. 11Yesu ati kwe Peturo, ''Someka ulupanga mu chipata chakwe. Fwandi nthanga ing'we e komeji wino Tata wapile nene?''12Apo iwumba lya wavita ne musika, nawa kalindilila wawa Yuda, awalema Yesu nu kumunyepa. 13Wamutunguluzile pakutalika kwe Anasi, amuno walinji we yisivyala we Kayafasi, wino walinji we simapepo mukulu umwaka wulyanye. 14Nomba Kayafasi walinji weliwe wino wapile isochezyo ku wa Yuda kuno achizima umunthu wenga afwile awanthu.15Simoni Peturo wakonsile Yesu, nu musambilizi winji wawomvile wowonye. Lelo umusamb ilizi weyo amumanyikwe kwe simapepo mukulu, nga winjizile ne Yesu muluwungo lwe simapepo mukulu; 16kweni Peturo wimilile pa mulyango kunzi. Achino umusambilizi winji, wino walinji amumanyikwe kwe simapepo mukulu, wafumile kunzi nukuvwanga kwe mukazyana wino walolelanga pa mulyango, nga aleta Peturo mukasi.17Apano umuwonvi uwa chanachi, e kayamwite, ati kwe Peturo, ''Wuzye asawe wenga uwa wasambilizi wa munthu wee?'' Ati, ''asanene.'' 18Nomba awawomvi nawa kalindilila wimilile palyanye, wapemvile umulilo wa malasha, amuno kwatalile, nga awa yilunguzya. Peturo nawenye walinji nawo, wimilile palyanye akuyilunguzya.19Apano e simapepo mukulu akolowozya Yesu ivya wasambilizi wakwe ni chisambilizyo chakwe. 20Yesu amutolelela, ''Mvwanzile pa lwenze kunsi ya pansi. Nasambilizyanga penye mu ma sinanagogi na mu tempeli kuno awa Yuda wonsi wasunkhananga. Nthavwanzile nanthi chimwi munkhama. 21Achani chino mukumbuzichizya? kolowozyani wawo wano wanjivwile pe chino navwanzile. Lolani, awanthu waa wamanyile chino navwanzile.''22Pano Yesu wavwanzile choo, wenga uwa wakalindilila wimilile palyanye ang'anza Yesu nu kuti, ''Avino ungatolelela e simapepo mukulu?'' 23Yesu amutolelela, ''Ndi mvwanzile uwuwipe, simichila ivya wuwipe, kweni ndi a chisinkha, ukunumila chani?'' Apano 24Anasi wamutumile weliwe umunyepwe kwe Kayafasi e simapepo mukulu.25Nomba Simoni Peturo wimilile nu kuyilunguzya. Apano awanthu watili kwe weliwe, Asa we wenga wa wasambilizi wakwe?'' Weni wakanile nu kuti, ''Asanene.'' 26Wenga uwa wawomvi wa simapepo mukulu, wino walinji amukamu wa munthu wino ukutwi lyakwe Peturo wachenyenthuzile, ati, ''Wuzye nthakuweni mu chalo muli ne weliwe? 27Apano Peturo wakana swinya; nga paponapapo e mukolwe alamula.28Apano awatungulula Yesu ukufuma kwe Kayafasi nukuya u masano. Kwalinji akatondotondo umwapwii, nga watinjizile ku masano akuli kuti watize wayifisye kweni wawe awa kulya ichakulya icha kupitililwa. 29Achino Pilato wafumile kunzi kwe woliwo nu kuti, ''Wuzye amulanduchi wuno mukwiza nawo nu munthu wee? 30Awatolelela awati kwe weliwe, ''Ndi u munthu wee atalinji a muwipe, nge tutamupile weliwe kwe wewe.''31Achaleka Pilato ati kwe woliwo, ''Musendani mwenga, nukumupanzya ukulingana ni sundo lyinu.'' Awa Yuda awati kwe weliwe, ''Asa lisundo ukuti tukome umunthu wumwi.'' 32Wavwanzile chonye ukuti amazwi ye Yesu yafiswe yano wavwanzile pakulanjizya umwata wamfwa yino akwizu kufwa.33Apano Pilato ayinjila kwi sano swinya nu kumwita Yesu nga ati kwe weliwe, ''Wuzye we Mfumu yawa Yuda?'' 34Yesu atolelela, ''Wuzye mukuvwanga mwe mwemwe mwenga, pamwi wamwi wavwanzile kwe wewe ivya kwe nene?'' 35Pilato atolelela, ''Asane mu Yuda, vwile? Awanthu wako nawa simapepo wakulu wampile wewe kwe nene. Uwomvile chani?''36Yesu atolelela, ''Uwufumu wane asa wansi yoo iya pansi. Ndi Uwufumu wane wutele wuwe awansi yoo iya pansi, ngali awawomvi wane walwa ukuti nthakapwe ku wa Yuda. Kweni lelo Uwufumu wane wusi wa koo. 37Apano Pilato ati kwe weliwe, ''Wuzye we Mfumu fwandi?'' Yesu atolelela, ''Wavwanga ukuti ne Mfumu. Nakwasilwe kwe chonye choo, na kwe chonye niza munsi ya pansi, ilyakuti nsimichile ku chisinkha. Wensi wino awa ku chisinkha akateyelezya amazwi yane.''38Pilato ati kwe weliwe, '' Wuzye ichisinkha achani?'' Watili wavwanga choo, wafumile kunzi swinya ukuya ku wa Yuda nga ati kwe woliwo, ''Nthakuzana umulandu mu munthu wee. 39Kweni muli nu mwata wuno nkhasapula umunthu wenga kwe mwemwe pa chakulya cha kupitililwa. Wuzye mukulonda imbasapulile Imfumu ya wa Yuda?'' 40Apano awapongomoka awati, '' Umunthu wee pole, kweni e Barabasi.'' Nomba Barabasi walinji we kapoka.

19

1Ngapano Pilato wasenda Yesu nu kumuvwapula. 2Awa vita awaluka imphumphu ya myunga. Awazwika kumutwe wakwe Yesu, nu kumuzwika umwinjilo umuwenzu. 3Wizile kwe weliwe nu kuti, ''Eta, Imfumu yawa Yuda!'' Nga awamuvwapula.4Ngapano Pilato aya kunzi swinya nu kuti kwe woliwo, ''Lolani, nkhumuleta panzi kwe mwemwe ilyakuti mumanye ukuti nthamuzanile numulandu.'' 5Achaleka Yesu wafumile panzi, azwite imphumphu ya myunga nu mwinjilo umuwenzu. Pilato atili kwe woliwo, ''Lolani, wee awili munthu!'' 6Achaleka pano wa simapepo wasongo nawa kalindilila walola Yesu, wizile awapunda nu kuti, ''Musayikani, musayikani!'' Pilato ati kwe woliwo, ''Musendani mwewenecho swinya mukamusayike, muno nthazanile umulandu nanthi wumwi mwe weliwe.''7Awa Yuda awamutolelela, ''Tuli ni sundo, swinya ukulingana ni sundo afwile afwe umulandu wayitumvyanga ukuwa Umwana wakwe Leza.'' 8Pano Pilato wivwa imvwango yoo, wizile watina nkhaninye, 9nu kwinjila swinya mu ng'anda nkhulu nu kuti kwe Yesu, '''Wuzye ukafuma kwi?'' Kweni Yesu atamipile nanthi akutololela.10Ngapano Pilato atili kwe weliwe, ''Utakulanda kwe nene? Utamanyile kuno ndi na maka iya kukusapulila wewe, swinya amaka iya kukusayichila wewe? 11Yesu amutolelela, ''Usinamaka nanthi yamwi pakwe nene kano yano yapilwe kwe wewe ukufuma kupela. Achaleka, wino andemesile nene kwe wewe ali nu luwembu ulukulu.''12Pakutolelela koo, Pilato ayelezya ukuti amusapule, kweni awa Yuda awapunda, awati, ''Nga wasapula umunthu wee, usi we chiwuzya chakwe Kesari.'' Wensinye wino akuyiwika uwufumu wenga akulanda umwakususyania nu Kesari.'' 13Pano Pilato wivwile amazwi yaa, amufumya Yesu panzi nu kwikala pa chilimba icha kupanzizya pa masyo yano yitwanga "Apapamanthile'' mu mvwango ya chi Aramayiki, ''Gabatha.''14Nomba walinji a wanda uwakusengania ichipitililwa, pi ola lya mutanda. Pilato watili ku wa Yuda, ''Lolani, paa pali imfumu yinu!'' 15Awapunda nkhani, ''Ukutali nawe, ukutali nawe; musayikani!'' Pilato atili kwe woliwo, ''Wuzye insayike imfumu yinu?'' E simapepo mukulu atolelela, ''Tusi ni mfumu yinji suka Kesari.'' 16Ngapano Pilato wawapile Yesu ukuti wamusayike.17Ngapano wasenda Yesu, nu kufuma panzi, ayisendela uwuchingane umwenecho, ukuya ku masyo ayakwitwa ''Amasyo yi Fupa,'' chino mumvwango yachi Aramayiki yakwitwa ''Gologota'' 18Awamusayika Yesu kulyanye, weliwe na wanthu wawiri, wenga kumbali ni mbali, ne Yesu pakasi.19Pilato nawenye wawalisile ichimanyikwilo swinya achiwika pa wuchingane. Palyanye pawalisilwe: YESU WAKU NAZARETI, IMFUMU YAWA YUDA. 20Awavule awa Yuda wawazyanga ichimanyilo umulandu wakuti amasyo yano wamupamanthizile Yesu yalinji papipi nu musumba. Ichimanyilo chawalisilwe muchi Aramayiki, Latini ni chi Griki.21Apano wasimapepo wakulu awa wa Yuda awati kwe Pilato, ''Utakawalike ''Imfumu ya wa Yuda'' kweni kano. 'Wee watinji, ''Ne Mfumu ya wa Yuda.'''' 22Pilato atolelela, ''Vyo mbalisile avyo mbalisile.''23Pano awa vita wamupamanthila Yesu, wasenzile ivizwalo vyakwe, awankhana mu vipya vini, wenga chonga wenga chonga; Swinya ni chilundwa. Lelo ichilundwa chitalinji nu musumwa, wakovile ichipya chonga ukufuma kupela. 24Ngapano awati wenga ku muwuye, ''Tutize tuwulepule, kweni ukuwa tuwombe amayele ilyakuti tusole wuno wandi wuwe awakwe.'' Choo chawomvilwe ukuti amawaliko yafiswe yano yatili, ''Wankhine ivizwalo vyane nukuwomba amayele pa vizwalo vyane.'' Vyoo avino awa vita wawomvile.25Nomba awimilile pambali pa wuchingane wakwe Yesu walinji enyina, inkhazi yakwe nyina, Mariya umuchi we Kulopasi, nu Mariya Magadaleni. 26Pano Yesu waweni nyina swinya nu musambilizi wino wamukunzile wimilile apafupi, atili kwe nyina, ''Mwanachi, lola umwana wako!'' 27Ngapano atili kwe musambilizi, ''Lola, u nyoko!'' Ukufuma pi ola lyolyonye u musambilizi wamusenda ukuya ku ng'anda yakwe.28Pansize yakwe choo, wamanya ukuti vyonsi vyasila swinya ilyakuti amawaliko yali fiswa, Yesu atili, ''Ndi nulusala.'' 29Ichilanga ichizule ni pala ikanthuke wawisile palyanye, apano watumphika e pamba mwipala ikanthuke kwitete awanyamula awamuwika ku mulomo. 30Pano Yesu wang'wa ipala ikanthuke, atili, ''Chasila.'' Ayinamika umutwe nu kutaya umuzimu wakwe.31Ngapano awa Yuda, umulandu walinji awanda uwakusengania, swinya ilyakuti imiwili yitakasyale pawuchingane mu wanda wa Sabata (muno i Sabata lyalinji alikankhala), awalenga Pilato ukuwakonthola ivinama swinya nukuwafumya. 32Ngapano awa vita wiza nu kukonthola ivinama vya munthu uwakutalichila nu wachitiwili wano wapamanthizilwe ponga ne Yesu. 33Pano wizile pe Yesu, waweni ukuti afwile kali, achaleka watakonthozile ivinama vyakwe.34Chingatenga, wonga uwa vita alasa Yesu paluwazu ni sumo, nga paponapapo uwazi na minzi avifumamo. 35Wenga wino waweni choo wasimichizizye, swinya ukusimichizya kwakwe achisinkha. Amanyile ukuti chino wavwanzile achisinkha ilyakuti namwe musuwile.36Ukuwa ivinthunye vyoo vyachitisile alyakuti amawaliko yafiswe, ''Nanthi limwi ifupa lyakwe lilikonthoka.'' 37Swinya, amawaliko yanji yakuti, ''Walimulola wino wamulasile.''38Pansizi pakwe vyoo, Yosefe waku Arimatiya, muno walinji a musambilizi wakwe Yesu (kweni munkhama muno watinanga awa Yuda), walenzile e Pilato ndi angawusenda umuwili wakwe Yesu. Pilato wamuzumilizizye. Nga Yosefe wizile asenda umuwili wakwe. 39Nikodemasi nawenye wizile, wulyanye wino pakutalichila wayile kwe Yesu uwusiku. Walesile ivisazinkhane ivya mure nu wubani, malita umwanda wonga.40Apano awasenda umuwili we Yesu nu kuwunyepa umwenda uwutelepe nu tununtchile, amuno yalinji amiwele yawa Yuda ukuzika ivyala. 41Nomba pa masyo pano wamupamanthizile palinji ichalo, swinya muchalonye chocho mwalinji inkhungwe imphya yino pasi umunthu nanthi wumwi wino wazisilwe. 42Muno walinji u wanda wakuyipekania uwa wa Yuda swinya umulandu inkhungwe yalinji papipi, wamulalisile Yesu mwenemo.

20

1Nomba akachelochelo pa wanda wakutalika uwa sabata, pano kwachilinji imfizi, Mariya Magadaleni wiza ku nkhungwe nu kulola iliwe lifumizwe ku nkhungwe. 2Achaleka weni asamala nu kwiza kwe Simoni Peturo na kumusambilizi wunji wino Yesu akunda, nga atili kwe woliwo, ''Wayifumizye i Mfumu ukufuma mu nkhungwe lelo tutamanyile akwinye kuno wamusunzile weliwe.''3Apano Peturo nu musambilizi wunji waya kunzi, nga awaya ku nkhungwe. 4Wonsi wawili awasamala ponga, nga umusambilizi wunji asamala wangu ukukolela Peturo nu kufika pankhungwe umwakutalichila. 5Apano akufukamila pansi, weni alola imyenda yili palyanye, kweni atinjizile mukasi.6Ngapano Simoni Peturo wafika pansizi pakwe weliwe nu kuya mukasi mu nkhungwe. Weni aweni imyenda yili palyanye 7swinya umwenda wuno walinji ku mutwe wakwe. Wutalinji ponga nimyenda yinji kweni yalinji ayipeteke pa yenga.8Ngapano umusambilizi wunji, wenga wino atalichizile ukufika pa nkhungwe, nawenye aya mukasi, nga aweni nu kusuwila. 9Amuno ukufichila pa mphindinye yoyo wachilinji ukumanya amawaliko yano yatinji weni alikatuswa ku wafwe. 10Achaleka awasambilizi awanyochela swinya kukaya.11Ukuwa Mariya wimilile kunzi kwa nkhungwe akulosya. Lyo akulosya, weni afukama pansi mu munkhungwe. 12Mariya aweni awangelo wawili mu vizwalo iviswepu wikazile, wenga ku mutwe, swinya wenga ku matamba kuno umuwili wakwe Yesu walambalisilwe. 13Awati kwe weliwe, ''Mwanachi, ngafwandi ukulosezya chani?'' Weni ati kwe woliwo, ''Umulandu wasenda i Mfumu yane, nga nthamanyile kuno wayiwisile.''14Pano Mariya alanda choo, apiliwuka umwakuliwilila nga alola Yesu ayimilizile palyanye, ukuwa atamanyile kuno alinji we Yesu. 15Yesu atili kwe weliwe, ''Mwanachi, achani fwandi chino ukulosya? Weweni wino ukumulonda? Mariya ayelenginie kuno weni alinji a mulimi, achaleka atili kwe weliwe, ''Mukwayi, ndi mumufumizye, unene kuno mumuwisile, nga nandi imusende.''16Yesu atili kwe weliwe, ''Mariya.'' Weni apiliwuka, nukuti kwe Yesu mu mvwango ya chi Aramayiki, ''Raboni'' (akuli kuti ''Musambilizya''). 17Yesu atili kwe weliwe, ''Utakamphalamansye nene, amuno ntchili ukuya kwe Tata, ukuwa yanga ku wanyina wane nu kuti kwe woliwo kuno nenji ndiya kwe Tata wane nu Tata wako, swinya e Leza wane nu Leza wako.'' 18Mariya Magadaleni ayiza nu kuwanena awasambilizya, ''Nenji njiweni i Mfumu,'' nukuti Yesu avwanzile ivinthunye vyoo kwe weliwe.19Pa manguzi ya wandanye wowo, uwanda wakutalichila mwe sabata, imilyango iyiyale kuno awasambilizi walinji pa kutina awa Yuda, Yesu ayiza nu kwimilila pakasi pakwe woliwo nu kuti kwe woliwo, ''Umutende kwe mwemwe.'' 20Pansizi yakuvwanga choo, weni alanjizya woliwo amakasa yakwe swinya ni mbali yakwe. Awasambilizi awawa ni chimwemwe pano waweni i Mfumu.21Yesu ati swinya kwe woliwo, ''Umutende kwe mwemwe, Ndivino e Tata watuma nene, naninye nkhutuma mwemwe.'' 22Pano Yesu avwanzile choo, weni aputa pakwe woliwo nu kuti kwe woliwo, ''Pochelelani u Muzimu Mutele. 23Wensiwino amawembu yakwe mwatetela, yalitetelwa; wensiwino amawembu yakwe mwasunga, yaliwa amasunge.''24Tomasi, wenga uwa ikumi na wawili, uwakwitwa Didimasi, atalinji ponga na woliwo pano Yesu wiza. 25Awasambilizi wanji pansizi watili kwe weliwe, ''Tuyiweni i Mfumu.'' Weni atili kwe woliwo, ''Suka indole amakasa yakwe na mawamba ya misomali, swinya imbike inyowe zyane mumawamba ya misomali, swinya ukuwika ikasa lyane mu mbali yakwe, nenji nthalisuwila.''26Pansizi ya manda kananimonsi awasambilizi awawa swinya mukasi, ne Tomasi alinji nawo. Yesu wiza pano ivisakati vyalinji aviyale, nukwimilila pakasi pakwe woliwo, nga atili, ''Umutende kwe mwemwe.'' 27Ngapano atili kwe Tomasi, ''Fika paa nu lusalala nga ulole amakasa yane. Fika paa nikasa lyako nu kuliwika mu mbali yane. Utakawe we nthasuwila, kweni usuwile.''28Tomasi atolelela nu kuti kwe weliwe, ''Imfumu yane swinya e Leza wane.'' 29Yesu atili kwe weliwe, ''Umulandu wandola nene, wasuwila. Awalotwe a wawo wano wataweni, kweni wasuwizile.30Lelo Yesu wawomvile ivilolwa ivivule pamonso ya wasambilizi wakwe, ivilolwa vino vitawalisilwe mwe kalata wee, 31ukuwa vyoo viwalisilwe alyakuti mungasuwila kuno Yesu awili we Kristu, u Mwana wakwe Leza, swinya alyakuti pakusuwila, mungize muwe nu wumi mwi zina lyakwe.

21

1Pansizi pa vinthunye vyoo Yesu wayilolesizye swinya kuwa sambilizi pa sumbi wa Tiberiyasi. Vyoo avino wayilolesizye: 2Simoni Peturo walinji ponga ne Tomasi wino witwanga Didimu, Nataniyele uwa ku Kana mu Galileya, awana wakwe Zebediya, swinya wawili awanji awasambilizi wakwe Yesu. 3Simoni Peturo atili kwe woliwo, ''Naya pakuvwima inswi.'' Awati kwe weliwe, Naswenye, twandi tukukonkhe.'' Awapita nu kyinjila mu wato, kweni watalemile nanthi yimwi uwusiku wonsi.4Nomba, pano kwachinji akatondotondo, Yesu wimilile mumbali mwe sumbi, ukuwa awasambilizi watamanyile ukuti we Yesu. 5Achaleka Yesu atili kwe woliwo, ''Walumendo, wuzye muli nachimwi ichakulya?'' Awatolelela kwe weliwe, ''Awe.'' 6Weni ati kwe woliwo, ''Sumbilani amakonde yinu ku ndilo iya wato, apo mwandi muzane zimwi.'' Apo wasumbila amakonde yawo nga wapotwa nukunyunthila mwenemo umulandu mphendwa iyikulu ya nswi.7Apano umusambilizi wino Yesu wakunzile ati kwe Peturo, ''Amfumu." Ngapano Simoni Peturo wivwa kuno yalinji a Mfumu, wizile wanyepa ichizwalo chakwe icha kunzi (amuno walinji ichitali), nga ayisumbila mwe sumbi. 8Wanji awasambilizi awiza mu wato (amuno watalinji ukutali ninsi, kupipi inthampulo imyandi yiwili), swinya wanyunthanga ikonde lino lizwile ninsi. 9Ngapano wafika pamulundu, awalola umulilo wa malasha ninswi zili penepo, ni nsima.10Yesu atili kwe woliwo, ''Letani zimwi inswi zino mwalema nomba. 11Ngapano Simoni Peturo aya swinya akwema uwukonde ukwiza pamulundu, uwizule ninswi nkhulu, zyalinji 153, chingatenga zyalinji amvule, uwukonde nanthi kulepuka.12Yesu atili kwe woliwo, ''Zanji mulye ichakulya cha mutondotondo.'' Patalinji nanthi wumwi umusambilizi wino welezizye ukukolowozya weliwe, ''Wuzye we weni?'' Wamanyilenye kuno a Mfumu. 13Yesu wiza, wasenda insima nu kuwapa, swinya ninswi nayonye. 14Yoo yalinji a mphindi ya chitatu ukuti Yesu ayilanjizye kuwa sambilizi wake ukufuma pano wazyulupusile ku wafwe.15Awala walya ichakulya cha mutondotondo, Yesu atili kwe Simoni Peturo, '' Simoni mwana kwe Yohani, wuzye wankhunda ukulusya waa?'' Peturo atili kwe weliwe, ''Eta Mfumu, umanyile kuno nakukunda.'' Yesu ati kwe weliwe, ''Zuwila ing'onzi zyane.'' 16Weni watili kwe weliwe swinya aka chitiwili, ''Simoni mwana kwe Yohani, wuzye wankhunda?'' Peturo atili kwe weliwe, ''Eta Mfumu, umanyile kuno nakukunda.'' Yesu atili kwe weliwe, ''Sunjilila ing'onzi zyane.''17Weni watili kwe weliwe imphindi yachitatu, ''Simoni mwana kwe Yohani, wuzye wankhunda?'' Peturo awa na malanda umulandu Yesu watili kwe weliwe imphindi yachitatu, ''Wuzye wankhunda nene?'' Weni atili kwe weliwe, ''Mfumu, Umanyile vyonsi ivinthu, umanyile kuno nakunda wewe.'' Yesu atili kwe weliwe, ''Zuwila in'gonzi zyane. 18Awenche, awenche, nkhuwanena, pno walinji we mutichi, wayizwikanga wenga nu kupita konsi kuno ukulonda, ala pano wakota, uliwayololosya amakasa yako, swinya wunji aliwakuzwika nu kukutwala kuno wewe utakulonda ukuya.''19Nomba Yesu wavwanzile choo ukuti alanjizye umusango wamfwa Peturo alichindamichila Leza. Pano walanzile choo, weni atili kwe Peturo, ''Konkha nene.''20Peturo apetuka kunsizi nu kulola umusambilizi wino Yesu wakunzile akukonkha woliwo, wulyanye wino weyamizile Yesu pachakulya swinya wino watili, ''Mfumu, wuzye wewenu wino alikukazya?'' 21Peturo wamuweni nga pano atili kwe Yesu, ''Mfumu, wandi achite chani umunthu wee?''22Yesu atili kwe weliwe, ''Ndi nkhulonda awepo nukufika pano ndinyoka, chingati wuli kwe wewe? Konkha nene.'' 23Achaleka amazwinye yaa yasata pakasi pa wanyina, kuno umusambilizinye weyo atalifwa. Ukuwa Yesu atatili kwe Peturo kuno wunji umusambilizi atalifwa, kweni, ''Ndi nkhulonda wenji awepo nsuke nyoke, chingati wuli kwe wewe?''24Wee amusambilizi wino akusimichila ivya vinthunye vyoo swinya awino wawalisile ivinthunye vyoo, swinya tumanyile kuno ukusimichila kwakwe achisinkha. 25Kuli ivinthu vinji ivivule vino Yesu wawomvile. Ndi chili chonsi chawalisilwe chonga chonga, nkhwelengania ukuti ninsi iyenecho yitangandi yisunge awa kalata wano wangawalikwa.

Acts

1

1Mwekalata ukutalika wino nawalisile, Tiyofilasi, nawawuzizye vyonsi vino watalisile ukuwomba nimisambilizizye, 2Ukwiza fika pawanda wuno wasenzilwe, pasizi wawapile amasundo ya Muzimu Umwimwichile, kuwa positoli wano wasozile. 3Pasizi ya mayimbo, wayilanjizizye wenga ali nu wumi kwa kwe woliwo apanichisya. Pa manda amakumi yani alolechela kwe woliwo nukuvwanzania nawo ivy wufumu wakwe Leza.4Walile wawungana apaliponga nawo, wawakomelizizye, mutize mufume mwe Yerusalemu, ukuwa mulindilile ilayano lya mukwasi, chino wavwanzile, nani nawanenile 5Yohani wabatizyanga naminzi, mwenji muliwabatizyanga nu Muzimu Umwimichile kwasyala amanda matichi.6Walile pano wawungana apaliponga awamuwuzya awati, '' Mfumu, wuzye imphindi yoo ayino wand unyosezye Uwufumu uwa Izirayeli?'' 7Awanene ati kwe woliwo, chisi acha mwemwe ukumanya vyovyonye ukuwa ivya mphindi nama lanzi vweni Umukwasi awino wavimanya. 8Ukuwa muliyizuzwa namaka pano Umuzimu Umwimichile wiza kwa kwe mwemwe, mwize muwe mwewakalola wane mwe Yerusalemu, na mwe Yudeya wensi namwe Samaliya ukufika nakono insi yapakula.9Ala Imfumu Yesu wavwanga ivinthunye vyovyo, apano wakulola mwiyulu, asendwa mupela, iwinga alimuvwimbilichizya asowa muminso yawo. 10Awala wasyala wakulolechesya mwiyulu pano wakupita, paponapapo, awanthu wawili wimilila pe woliwo nivizwalo ivitiswe. 11Awati , '' Mwe wanthu wa mwe Galileya, ngachani chino mwimiliye mukulola mupela? Wee Yesu wino wasendwa waya mwiyulu, alinyoka ndivino mwalola akuya mwiyulu.''12Awanyochela kwe Yerusalemu ukufuma kumwamba wino witwanga Olivi, wuno walinji mupipi ne Yerusalemu, uwulendo fwe uwa pa Sabata. 13Awala wafika, waya mung'anda iyapapela, amuno wikalanga. walinji we Petulo, Yohani, Yakobi, Andreya, Filipi, Tomasi, Batolomeyo, Mateyu, Yakobi umwana wakwe Alufeyo, e Simoni umuchinchile, nu Yudasi umwana wakwe Yakobi. 14Wonsinye wawanga apaliponga mukupepa, apaliponga nawanachi, nu Mariya enyina wa Yesu, nawanyina.15Mumanda yayonye e Petulo ayimilila avwanga ukuti kuwa suwizi, umwanda wonga namakumi yawili, ''awati, 16Wanawitu chazipa ukuti amawaliko matele yafiswe, yano Umuzimu Mwimichile wavwanjizile mu mulomo wa kwe Davidi, ivya kwe Yudasi wino walinji we nankholelo wano walemile Yesu.17Pakuti walinji wenga uwa mwakwe sweswe swinya wapochezile ivyakwe mu milimo yoo.'' 18(Nomba umunthu wee wakazile ichalo ni ndalama zino wapochezile pa wuwipe wakwe, swinya wizile wawa pakukolela umutwe, nu muwili wakwe walemphunkhana, na mawula yakwe yafumila na kunzi. 19Wonsi wano wikalanga mu Yerusalemu wivwile choo, apano awita ichalonye chocho mu mvwango yawo '''Akedama,'' ukupiliwula, ''Ichalo icha wazi.'')20Pakuti kwawalikwa mwe kalata wa Masalimo, 'Lekani ichalo choo chitipwe, swinya mutakatele muzumilizye ukuti umunthu nanti wenga ayikale mwenemo.; 'Lekani wumwi uwunji asende uwunankholelo wakwe.'21Achakulondiwa, ukuwa, ukuti umunthu wenga wino walinji nasweswe imphindi zyonsi zino Imfumu Yesu winjilanga mukasi na kunzi pakasi pakwe sweswe, 22ukutalichila pawubatizyo wakwe Yohani ukufika pa wanda wuno wasendwa ukuya mwiyulu ukufuma kwakwe sweswe, awa we kamboni na sweswe pa kuzyulupukwa kwakwe.'' 23Wizile waleta awonsi wawili, Yosefe wino witwanga Barasabasi, u wizina lye Jasitasi, nu Matiyasi.24Wizile awapepa nukuti, '' Wewe, Mfumu, wamanya imyenzo ya wanthu wonsi, ale tuwumbulile wewenu pa wawili waa wino watusolela 25ukusenda amasyo mu mulimo woo nu wupositoli wuno Yudasi wawupiluchila nukuya ku masyo yakwe.'' 26Wizile wasola umwakuchimvyania, ukuchimvya kwaya kwe Matiyasi, swinya wawa mumphendwa muwa positole ikumi na wenga.

2

1Walile wafika uwanda uwa kwe Pentekosti, awikala amasyo yonga. 2Paponapapo awivwa ichiwulumo chikufuma kupela nga muza, achizuzya ing'anda yonsi yini wisile mwenemo. 3Swinya awalola vino vyalinji nga ndimi zya mulilo zya nsalansande azifuma azikwila kwa kwe wonsi, wano walinji penepo. 4Wonsinye awizula nu Muzimu Mwimichile awatalika ukuvwanga mundimi, ndi muno Muzimu walesile awavwanjila.5Mu Yerusalem mwikalanga awa Yuda, awi suwilo, wano wafumile mu myiko yonsi iya munsi. 6Walile wivwa ichongo, iwumba likulu aliwungana apaliponga awatalika ukuvwanga wonsinye awivwinga amasundo. 7Wazungusile awatalika ukuyilizyania nkhaninye awati, '' Mwelimo asawonsi wano wakuvwanga awa Galileya?''8Ngachani amo tukuwivwa, wesi muvwango yino wakwasile nayo? 9Awa Paritiani, awa Mede, nawa Elamite, na wonsi wano wikala mu Mesopotamiya, mu Yudeya na mu Kapadosiya, mu Pontusi, na mu Asiya, 10mu Filigiya na mu Pamfiliya, mu Eguputo na mu masyo yamwi ku Libiya ukuya ku Sayirini, na walendo wano wafumile ku Roma, 11awa Yuda na makandi, awa Kiretani nawa Arabu, tukuwivwa wakuvwanga umuvwango witu ivya milimo yikulu ya kwe Leza.12Wazungusile sana wonsinye; awavwanga ku munye awati, '' Chikusula chani choo?'' 13Kweni wanji awatalika kuwatombozya awati, '' Awanthu waa wakozilwe ni pala."14Peturo ayimilila na wamwi kumwi na wenga, akwezya izwi, awawuzya ati, '' Mwe wanthu wamu Yudeya nawano mwikala mu Yerusalemu, leka vyoo vimanyikwe kweweliwo; teyelezyani kumazwi yane. 15Awanthu waa watakozilwe ndimuno mukwelenganizya, uwanda wowo walinji amutondotondo.16Vyoo avyo vyavwanzilwe mu mulomo wakwe kasesema Jowelo: 17' Mumanda yakupelelechezya,' Leza awavwanga, ' Ndipungulila umuzimu wane pa wanthu wonsi. Awana wachonsi nawanachi wali sesema. awonsi awatichi waliwalola nkholelo, swinya awasongo waliwalota ivilota.18Nakawuzyenye awazya wane awanachi mu manda yayonye ndipungulila Umuzimu wane swinya wali sesema. 19Ndichita ivizungusyo mupela mwiyulu nivya kulolesya munsi ya pansi, uwazi, umulilo, nu pumphu lya chusi.20Ilanzi lilipiluka ifinzi nga umwezi wuli piluka uwazi awuli uwanda wukulu wuno Imfumu yelifika. 21Chiliwa ukuti wensinye wino aliwapunda pizina lya Mfumu alitulwa.22Awanthu wa mu Izilayeli, ivwani amazwi yaa: Yesu waku Nazareti walinji amusuwalilwa kwe mwemwe ukufuma kwe Leza achita ivya mayele nivizungusyo nga nivimanyilo vino Leza wawombanga nge muno mwemwe mumanyile. 23Umunthu wee nukulonda kwakwe na mano ye Leza wapanzizye kalikali; ne mwemwe, awanthu waluwembu, amumukome nga awamapamanthila pawuchingane. 24Ukuwa Leza wamuzyulupula wamusapula kuwulumila wamfwa, chitazipile ukuti avino chingawa.25Amuno Davide wavwanzile vya kwe weliwe ati, ' Imphindi yonsi nalolanga Imfumu pankholelo pakwe nene, ali kumbali kwikasa lyane ilya ndilo nthanga nthine. 26Umwenzo wane awutemwa, awusechela nga pano umuwili wane wuliwa nisuwilo.27Amuno atalisumbila umuwili ku Hadesi, achaleka atalileka ukuti umuwomvi Umwimichile wakwe ayize awole. 28Mwaleka namanya inzila iya wumi; nga pano alinjizuzya ni chimwemwe na paminso yakwe.'29Wanawitu, lekani imvwange apatiswe ivyakwe mukwasi Davide, wafwile azikwa, ninkhungwe yakwe yichili ili naswe nilelo. 30Avyo, walinji kasesema swinya wamanyile kuno Leza wamulayizizye walafile ukuti ayize aleke uwikwata wumwi ayize awe amfumu. 31Waweni chino chililoleka munkholelo nukuvwanga ukuzyulupuka kwakwe Kristu, atamusya mu Hadesi swinya umuwili wakwe wutaliwola.32Yesu nye wee wino - Leza wamuzyulupuzile swensinye nalwitu swe wakalola. 33Amuwika kwikasa lyakwe ilya ndilo ilya kwe Leza awamulemeka nu Muzimu Mwimichile ndimuno walayizile achino mukulola nu kwivwa.34Amuno Davide weni atatela aye mwiyulu, ukuwa watili, ' Imfumu wanenile Imfumu, '' Yikala kwi kasa lyane ilya ndilo 35nsuke ndeke awalwani wako wawe achilimba chakulyatanjila penepo pamanama yako.'' 36Achaleka awa Izilayeri wonsi wandi wamanyichisye nukusimichila konsi kuno Yesu nye awino wamupamanthizile pawuchingane, awino Leza wamupa uwu Fumu swinya wawa we Kristu.''37Ndipano wivwa vyoo, awalaswa mumwenzo wawo, awalanda kwe Peturo nawapositole wanji, ''mwe wanawitu ngafwandi tuchite wuli?'' 38Peturo awanena ati, ''' Tontholokwani mufume muluwembu lwinu, mwensinye, mubatizwe mwizina lya kwe Yesu Kristu ilya kuti uluwembu lwinu lutetelwe mwize mupochele ichawila chakwe Muzimu Mwimichile. 39Amuno ilayizyo lyakwe lili pakwe sweswe ponga nawana witu wonsi wano wali ukutali ni Mfumu e Leza witu ukuti waye kwe weliwe na wonsi wano Leza ali wita.40Namazwi yanji asimichizya nu kuvwanga ati, ''yisefyani mwewenechonye nukusundwa.'' 41Awapochele namazwi wakwe wakabatizwa wano wawonjelezizye kwiwumba ikumi imphindi zitatu. 42Wayisanzye nawa positole nukusambilila mu wunyina , nukulya ponga nu kupepa.43Inthete aziwalema awanthu wonsi nivizungusyo vivule vyachitwanga nawa positole. 44Wonsi wano wasuwizile walinji ponga nuwunyina nukupana vino walinji navyo. 45Awakazya insawo zyawo na vino walinji navyo awapana ndimuno wila munthu wasowezile.4647Uwanda nu wanda wawisile amano nu mwenzo wonga ku ntchito yamu tempeli. Walyanga apoliponga ni myenzo iya kuyichefya swinya walinji ni chimwemwe, walanga wakutumvya Leza nukusochela wonsi nukulanjililana vyonsi vino Imfumu yonjelezyanga kwiwumba lyawo wonsi wano watulwanga.

3

1Nomba Peturo nu Yohani awayaya ku tempeli pano ilanzi lyapona akamanguzi, imphindi ya mapepo. 2Palinji umunthu wino walemazile ukufuma muwula we nyina wasendwanga amanda yonsi awikwa pa mphongolo yi tempeli yino yitwanga nzima. Wamuwikanga penepo amanda yonsi ukuti walenga indalama wano wakuya mwi tempeli. 3Walile walola Peturo nu Yohani wakwinjila mwi tempeli, walenga ukuti wamupe indalama.4Peturo amunthonthomela na minso apaliponga nu Yohani, ati, '' 5Lola kwe sweswe.'' Umulemale awalolechesya, nisuwilo ukuti asi apochelele chimwi kwa kwe woliwo. 6Kweni Peturo amunena ati, '' Siliva ne Golide nsinawe, kweni chino ndinacho, nandi nkhupe. Mwizina lya kwe Yesu Kristu uwa mwe Nazareti nkhuti, pitanga.''7Ngapano wamulema ikasa lya ndilo, Peturo amukatusya, napaponapapo amanama ya munthu weyo ayawa namaka. 8Alunduchila mupela, ayimilila namanama yakwe atalika ukupita; ayinjila na Peturo nu Yohani mu tempeli, akupita, akulunduchila, swinya akutumvya Leza.9Iwumba lyonsi alimulolechesya akupita swinya akutumvya Leza. 10Awala wamumanya kuno a munthu wino wikalanga pamphongolo nzima iya tempeli; apano wonsinye wizula nukuzunguka swinya awasukumila kwe chino chachisilwe kwe weliwe.11Avino wamukakatila Peturo nu Yohani, awanthu wonsi awasamalila apaliponga kwi pembo lino litwanga Solomoni, awazunguka nkhankhaninye. Lyo 12Peturo walola choo, ayasuka ku wanthu, '' Mwe wanthu wamu Israyeli mwe, ngachani chino mukuzunguka? Achani chino muwisile aminso pakwe sweswe, ngati asweswe wano wamupisya na maka yitu pamwi uwu leza witu?13E Leza wakwe Aburahamu, nu Iyizeki, nu Yakobi, e Leza wakwe wa tata witu, wachindamika umuwomvi wakwe Yesu. Wino mwemwenye mwamulemesile amumukana paminso yakwe Pilato, pano weni wapezile ukumu satula. 14Amumukana Umwimichile nu Mulungamane, swinya amulenga ukuti awasapulile e chikoma.15Amukoma umwenecho wawumi, wino Leza wamuzyulupusile kuwafwe - sweswenye swewakalola kuchochonye choo. Ngavino nisuwilo pizina lyakwe, amuno alizina lino amunthu wee, wino mukumulola swinya mwamumanya, uwamaka. 16Ukusuwila Yesu akuno kwapozya umunthunye wee pa minso yinu.17Nomba, wanawitu, namanya kuno vino mwachisile, mwachitizile muwumbuzi winu ponga nawa kapanzya. 18Kweni ivinthu vino Leza walandizile mu milomo ya watumwa, ukuti ali chula, waleka chafiswa.19Tontholokani, fwandi, swinya mupiwuke, ilyakuti amawembuko yinu yavulunganwe, ukuti zize imphindi izyakuwowesya ukufuma ku Mfumu; 20ilyakuti atume Kristu wino wawasolela kali, Yesu.21Alange ali mwiyulunye isuke imphindi yifike pano ivinthu vyonsi vilipiluwulwa kuwupya, ndi muno Leza wawumbulizile mumilomo ya watumwa kali. 22Amuno Musa watili, ' Imfumu Leza winu ali watumila umutumwa ndivino wanthumile nene wino alifuma mwe wanyina winu. Mwize muwamwivwa mwakwe vyonsi vino aliwavwanga. 23Wensi wino wakana ukwivwa umunthunye weyo alipatulwa afume pawanthu wakwe Leza walowe.24Nadi, awatumwa ukufumila pakwe Samuel nawano wizile pansizi pakwe weliwe namazwi nawonye wawumbuzile ivinthu vya mandanye yaa. 25Mwe wana wawatumwa nawa ilayano lino Leza walayizile nawa tatakulu ngati vino Abrahamu wavwanzile, '' Mu mbeyu yako, amakwatwa yonsi munsi yali pepelwa.'' 26Lyo Leza wazyulupula umuwomvi wakwe, watalisile ukumutuma kwenene tasi, ukuti akulote afumye uluwembu lwinu.''

4

1Pano Peturo nu Yohan na wa wachili wakuvwanga ku wanthu, wasimapepo na wakalolesya wamu tempeli na Saduki awiza pe woliwo. 2Achiwaluma nkhaninye umulandu Peturo nu Yohani wasambilizyanga awanthu nu kuwizya mwe Yesu ukuzyulupuka ku wafwe. 3Wizile wawalema nukuwawika mu vingololo ukufika mutondo, amo yalinji amanguzi. 4Kweni awavule awanthu wano wivwile ilandwe wizile wasuwila; swinya imphendwa ya wanthu wano wasuwizile walinji imyanda ikumi imphindi zisano (5,000).567Chalinji pano uwacha ukuti wakalamulila wa woliwo, awasongo na wakawalika wizile wungana ponga mu Yerusalemu. Anasi simapepo mukulu walinji penepo, nu Kayafasi, nu Yohani, nu Alekizanda, na wonsi wano wali,nji awaluko lwakwe simapepo mukulu. Pano wamwikazya Peturo nu Yohani pakasi pawo, awawuzichizya woliwo, '' Amakachi, pamwi mwizinachi, mwachitila choo?''8Ngapano Peturo, wizwile nu Muzimu Umwimichile, ati ku woliwo, '' Mwe wakalamulila wa wanthu, nawa songo, 9nanthi tukuwuzichiswa ilelo ukuyana ni milimo iyizima yawombwa ku munthu umulwale, swinya amunzilachi yino umunthu wee wizile wapola, 10leka chimanyikwe kwa kwe mwemwe mwensi naku wanthu awa ku Izirayeli ukuti umunthu wee wino wayimilila paminso yinu umupole mwizina lya Yesu Kristu waku Nazareti, wino mwamupachikanga, kweni wino Leza wamuzulupusya ku wafwe.11Yesu Kristu a liwe lino mwemwe mwe wakazenga mwalikana kweni lino lyawa aliwe lyakulondeka. 12Mutawa ukupusuka mu winji umunthu, pakuti patawa linji izina pansi piyulu lino lyapelwa pakasi pa wanthu lino tungapusuchila.''13Nomba pano walola ukusimpha kwakwe Peturo nu Yohani sinya nukwiluka ukuti awavye, wano watasambilila, wizile wazunguka, ukwiza ukumanya ukuti Peturo nu Yohani walinji nu Yesu. 14Umulandu waweni umunthu wino wapozile wimilila na woliwo, awasowa vimwi ivyakususya pa vyoo.15Kweni lyo wawapatichizya awa positoli ukuti wafume mwipembo ilyiwungano, awavwangana walowonga. 16Awati, '' Tungachita chani ku wanthu waa? Amo achisinkhanye ukuti ichizungusyo ichakuloleka chawombwa ukupitila mwe woliwo chamanyikwa kwakwe wonsi wano wakikala mu Yerusalemu; tutangandi tuchikane. 17Kweni ukuti chitakamanyikwe ukuchila pakasi pawanthu, tuyani tuwachenjezye ukuti watakalande swinya ku aliwensi mwizina lyoo. 18Apano awawita mukasi nu kuwapatichizya woliwo watakalande pamwi ukusambilizya nanthi katichi mwizina lyakwe Yesu.19Kweni Peturo nu Yohani awatolelela nu kuti kwakwe wolilwo, '' Nanthi chingazipa pa minso yakwe Leza ukuwivwila mwemwe ukusya weliwe, panzyani. 20Tutangatukwanisye ukuleka ukuvwanga pa vinthu vyo twavilola nu kwivwa.''21Pansizi pakuchenjezya swinya Peturo nu Yohani, awawaleka wapita. Wizile wapotwa ukuzana ichakuti wangawasundila woliwo, umukandu awanthu wonsi watumvyanga Leza kuvino vyachitisilwe. 22Umunthu wino wapochesile ichizungusyo choo icha kupozwa walinji nimyaka ukupitilila amakumi yane uwasongo.23Pansizi pakuwasapula, Peturo nu Yohani wizile ku wanthu wawo nu kuwanena vyonsi vino wa simapepo wakulu nawa songo wavwanzile kwakwe woliwo. 24Awala wivwa vyovyonye, awakwezya amazwi yawo paliponga kwakwe Leza nukuti, '' Mfumu, walewula kupela ninsi ne sumbi na vyonsi vino vili mwenemo. 25Wavwanzile mu Muzimu Mwimichile ukupitila mumulomo uwa muwomvi wako, umukwasi Davide, '' Ngachani chino amaluko ya makandi yakalaluchila, na wanthu awavule wakakwelengania ivinthu vino visinintchito?''26Watili, '' Izyamfumu zya munsi wikala apaliponga, nawa kalamulila wawungana apaliponga ukususyania ni Mfumu, nukususyania ne Kristu wakwe.27Amolimo, ponga Herodi nu Pontiyasi Pilato, apaliponga na makandi na wanthu wa mu Izirayeli, wawungine apaliponga mu musumba woo ukususyania nu muwomvi wako Yesu, wino wamwitila amafuta pamutwe. 28Wizile wawungana apaliponga ukuwomba vyonsi vino ikasa lyako nu kupanzya kwako ukwankholelo vili chitika.29Nomba, Mfumu, lola ukuchenjezwa kwakwe woliwo swinya uzumilizye awawomvi wako ukuti wavwange izwi lyako nukusinga konsi. 30Konzolola ikasa lyako pakupozya nukupa ivimanyikwilo ni vizungusyo mwizina lya muwomvi wako umwimichile Yesu. '' 31Awala wapepa, amasyo powawungine wonsi ayayingana, swinya wonsinye awizula nu Muzimu Mwimichile nu kuvwanga izwi lyakwe Leza nukusinga.32Imphendwa inkhulu yawasuwizi awawa umwenzo wonga na melenganio. Patalinji wumwi wino watinji chino alinacho chalinji achakwe, kuno vyonsinye vyalinji vya aliwensi. 33Na maka amakulu awa positole wawizyanga uwukamboni wawo ivya kuzyulupuka kwa Mfumu Yesu, swinya inkhumbu inkhulu yalinji pakwe woliwo wonsi.34Kutalinji nanthi wumwi umunthu pewoliwo wino wasowezile chimwi, amo wonsi wano walinji nivyalo pamwi izyan'ganda awakazya nu kuleta indalama ukufuma kuvinthu vino wakazya 35nu kuviwika pa matamba yawa positole, swinya awapa aliwensi ukuyana namo wasowezile.3637Yosefe, wino awa positole wamwisile Banabasi (kuno akuti Umwana wa Nsimpo), umu Levi, u monsi ukufuma ku Sayipulsi, wakazya ichalo chino walinji nacho nu kuleta indalama nu kuziwika pa matamba aya wa positole.

5

1Nomba umuntu uwizina lyakwe Ananiya, nu Safira umuchi, awakazya impanga yimwi, 2Nga awasunga ichipya chimwi chino wakazizye indalama (umuchi nawenye wachimanyile), apano ala ichipya chimwi pamanama yawa positile.3Apano ePetulo ati, ''Ananiya ,achani chino satana wizula mumwezo wako ukuwipa umuzimu mwimichile wafisa ichipya chimwi ichampanga? 4Pano mwachilinji ukukazya, wuzye chitalinji achinu, pano mwakazizye, wuzye chitalinji munsambu zinu? Ngachani chino wizile welengania mumwezo wako?Utawifile umuntu ,ukuwa kwakwe Leza.'' 5Ukwivwa amazwinye yaa, Ananiya apona pansi afuta ilyakulechelezya, ninthete inkhulu azilema wonsi wano wivwile. 6Awalumendo awakatuka awamuvunga, awamunyamula awaya awamuzika.7Lyo kwapita ama ola yatatu, umuchi ayiza nanthi kumanya chino chachisilwe. 8Peturo wati kwe weliwe, ''Nena ndichakuti mwakazizye imphanga pamutengo woo,'' ati, '' molimonye, awowonye.''9Apano Peturo ati kwe weliwe, '' Ngachani chino mwivwine ponga ukwelezya Umuzimu Mwimichile uwa kwe Leza? Lola, amanama ya wano wafuma mukuzika ewa kwako yali pamulyango nawewenye wandi wakusende.'' 10Zuwazuwa apona pansi pamanama yakwe afuta ilya wumalilo. Pano awalumendo winjila, awazana afwile, awamufumizya kunzi awaya awazika pambali nu wakwakwe. 11Inthete inkhulu aziza pachiwanza na pakwe wonsi wano wivwile ivinthu nye vyoo.12Ivimanyilo ivivule ni vizungusyo vyachitwanga pakasi pakwe woliwo ukupitila mu makasa yawa positole. Wonsi walinji ponga mwipembo lya kwe Solomoni. 13Patalinji nanthi wumwi pakwe woliwo wino wajimvile ukuyisanzya na woliwo; kweni, wachindikwanga nkhaninye nawanthu.14Ukuwa awanthu aw, avule wayisazyanga ku Mfumu, iwumba lya wonsi nawanachi, 15ichakuti wizile awasenda awalwale nukuwaleta minzila nu kuwalalika pa vitala na mu vipuna, ukuti pano Peturo akupita munzila, ichizyungani chakwe chiponele pakwe woliwo. 16Apano wizile ponga imphendwa inkhulu iya wanthu ukufuma mutwaya ukuliwilizya Yerusalemu, ukuleta awalwale nawano walwile ni mizimu miwipe, swinya wonsinye awapola.17Kweni e simapepo mukulu wakatuka, nawano walinji nawo (Akaliwumba ka wa Saduki), swinya wizile wizula nu wuzuwa 18awawika amakasa yawo pawa positole, nga awawatwala nuku wasunga muvingololo.19Kweni uwusiku umungelo wa Mfumu ayiyula ivisakati vya vingololo nukuwafumya, swinya ati, '' 20Yani, mwimilile mu chiwanza nu kulanda ku wanthu yonsi amazwi aya wumi woo.'' 21Pano wivwile choo, awinjila mwi tempeli pano kwacha nu kusambilizya. Kweni e simapepo mukulu wiza, na wano walinji nawe, nga awita inkhombe ponga, awasongo wonsi awa wanthu wa mu Izirayeli, nga awawatuma ku ng'anda ya vingololo ukuti walete awa positole.22Kweni awa vita wano wayile watawazanile muvingololo, awanyoka nu kuwanena, '' 23Twazanile muvingololo mwiyaliziwe ichetenye nu kalindilila ayimilizile pa chisakati, kweni twati twiyula ichisakati, twazanile musi nathi wumwi mukasi.''24Nomba pano e kalolechesya wa mwi tempeli na simapepo wakulu awivwa amazwi yayo, wizile wazunguka nkhaninye ukulingana nakwe chino chingiza kwe cholicho. 25Apano wumwi iza awanena, '' Awanthu wano mwawawisile mung'anda ya vingololo wimilile mu tempeli swinya wakusambilizya awanthu.''26Apano kalolechesya wapita nawavita, waya wiza nawo, nanthi chongo, pakuti watinanga ukuti wangawuma na mawe. 27Pano wawaleta, awawatwala kwi wumba lya wakapanzya. E simapepo mukulu wawakolowozya, 28ati, ''' Twawapatichizizye mwemwe ukuti mutakatele musambilizye mwizina lyoo, kweni mwizuzya Yerusalem ni misambilizye yinu swinya mukulonda uwazi wa munthu nye wee wuwe pakwe sweswe.''29Kwe Peturo na wa positole awatolelela, ''Tufwile ukwivwila Leza ukulusya awanthu. 30E Leza wakwe watata wazulupusizye Yesu, wino mwamukomile nukumumulelemvya pa muti. 31Leza wamukwezizye ukuwa kwi kasa lyakwe ilya ndilo awa Uwana wa Mfumu, swinya e Katula, kukuleta ukutontholoka kuwa Israyeli, swinya inthetelwa ku luwembu lwawo. 32Swe wakamboni wa vinthunye vyoo, nawenye Umuzimu Mwimichile, wino Leza wapile wano wakamwivwila.''33Pano wakapanzya wivwa vyoo, wafuzilwe swinya walonda ukukoma awa positole. 34Kweni umu Falisi witwanga Gamaliyeli, umusambilizya wa masundo wino wachindisilwe na wanthu wonsi, ayimilila nukuwapatichizya ukuti awa positole wawafumye kunzi imphindi nthichi.35Apano ati kwe woliwo, '' Mwe wanthu mwe wa mwe Izirayeli, mwivwichisye ku vino mukwelengania akuwombela awanthu waa. 36Akamphindi kamwi kunsizi, Siyudasi wakatusila ukuyiwika ngati awakulondekwa, nimphendo ya wanthu, imyanda yini, awasanzinkhana nawe. Akomwa, na wonsi wano wamwivwilanga wasalngine awawa nanthi chimwi. 37Pano wapita umunthunye wee, Yudasi wamwe Galileya wizile wakatuka mu manda yalyanye aya kupenda awanthu nu kusenda awanthu wamwi ukuti wamukonkhe. Nawenye wafwa, swinya wonsi wano wamwivwilanga awasalangana.38Nomba nkhuvwanga kwekwe mwemwe, fumani kuwanthu waa nu kuwaleka wonga, ndi achakuti amelenganio yaa pamwi intchito aya wanthu, wandi wavulunganike. 39Ukuwa ndi wafuma kwe Leza, mwandi mupotwe ukuwavulungania; amuno mwandi muzane ukuti mukulwisya Leza.'' Apano wala wivwichisya.40Apano awita awapositole mukasi awavwapula nukuwapatichizya ukuti watakatele wavwange mwizina lyakwe Yesu, nga awasapula ukuti wapite. 41Awafuma kuwa kapanzya ni chimwemwe ukuti na woliwo wawazizwe ukuwa paliponga nawano walinji mu mayimba umulandu wi Zina. 42Apano nomba uwanda wonsi, mwi tempeli na kung'anda ni ng'anda, wapitilizizye ukusambilizya nu kuwizya ilandwe izima ilya kuti Yesu awili Kristu.

6

1Nomba mumanda yalyanye, pano imphendwa yawa sambilizi yakulanga, ukuyilumbusya ukwa wa Yuda wachi Greshani awatalikana nawa Heberi, umulandu wamfwilwa wawo watawasakamile pa kagawile ika uwutuli uwa wanda nu wanda.2Ikumi na wawili wizile awita iwumba lya wasambilizi kwakwe woliwo nu kuti, ''Asachizima kwe sweswe ukuleka ukuwizya izwi lyakwe Leza ukuti tuwagawa ichakulya. 3Achaleka mwemwe musole, awanyina, munenulambali(7) ukufuma pakasi pakwe mwemwe, , awamiwele imizima, wano wizula nu Muzimu na mano, wano tungasola pantchito yoo. 4Kweni sweswe, twandi tutwalilile ukupepa namu milimo yizwi.''5Umuvwango wawo wahobosizye iwumba lyonsi. Apo wamusozile Stefani, umunthu umwizule ni suwilo swinya uwa Muzimu Mwimichile, nu Filipu, Prokolasi, Nikano, Timoni, Paminasi, nu Nikolasi umupiliwuke wamu Antiyoki. 6Awasuwilo wizile waleta awanthu waa paminso ya wa positoli, awawapepela nukuwika amakasa yawo pakwe woliwo.7Apo izwi lyakwe Leza lyatwalilizile ukusata, swinya imphendwa ya a sambilizi ayonjelezya nkhaninye mu Yerusalemu, swinya imphendwa inkhulu yawa simapepo wizile wawa nukwivwila mu suwilo.8Nomba Stefani, wizula nu wila na maka, wawombanga ivizungusyo ivivule ni vilolwa pakasi pa wanthu. 9Kweni kwizile kwa katuka wamwi awanthu wano walinji muchiputulwa icha sinagogi chino chitwanga sinagogi ya wonsi awapusuke, iyawa Sireni nawa Alekizandiriya, swinya nawamwi ukufuma ku Silisiya nu Asiya. Waa awanthu walandananga umwakususyania nu Stefani10Kweni watalinji nukwiminkhana na mano nu Muzimu wuno Stefani walandilanga mwenemo. 11Apano wizile wapa wamwi awanthu ivilipwa vya munkhama ukuti wawati, ''Twivwile stefani akuvwanjila amazwi ya masulo ukususania ne Musa nu Leza.''12Awasonjelezya awanthu, awasongo, na wakawalika, nu kuya kwe Stefani nu kumulema nu kwiza nawe paminso yawakapanzya. 13Awaleta awakamboni waufi, wano watili, ''U munthu wee atakuleka ukuvwanga amazwi ukususyania na yaa masyo amatele na masundo. 14Pakuti twivwile akulanda ukuti wee Yesu waku Nazareti aliyonona amasyo yaa nu piliwula imiwele yino Musa watupile.'' 15Aliwensi wino wikazile muwa kapanzya walolechesyanga aminso pakwe swinya waweni paminso pakwe palinji ngati apa minso pa mungeli.

7

1E simapepo umukulu ati, '' Wuzye ivinthu vyoo vili wonye woo?'' 2Stefano ati, '' Wanawitu nu watata, teyelezyani kwe nene: E Leza wakuchindamikwa walolesile kwe tatakulu Abrahamu pano wikalanga mwe Masopotamia, pano atani ayikale mu Harani; 3ati kwe weliwe, ' Fuma munsi moo na munkho zyako, uye munsi yino nandi nkhulanjizye.'4Achaleka afuma munsi ya Chadiya aya awa kwikala mwe Harani; ukufuma kweneko, pano e yisi afwa, Leza amuleta munsi yoyonye, muno mwikala nomba. 5Atmupile nanthi yimwi ukuti yiwe ayakwenye, nukuti angalyata itamba penepo. Kweni walayizizye Abrahamu wonye woo napano atalinji numwana-- ukuti alimupa insi yiwe ayakwe ni kwat lyakwe ilya pansizi pakwe weliwe.6leza walandanga nawo ngati vyonye, ikwata lyako lili yikala munsi yinji akamphindi, aweninsi kokonye waliwaleta mu wuzya swinya waliwayinvya nkhaninye kumyaka imyanda yini (400). 7' Kweni ndisunda insi yino waliwayiwombela,' Ati Leza, ' Apano walifuma nukwiza nchindika munsi yoo.' 8Apano Leza wamupile Abrahamu ipangano lya wusilamo, ngapano Abrahamu ayiza awa e baba kwe Iyizeki swinya amulemba uwusilamo pano wamala amanda munenulambali(8); Ayizeki wiza wawa e baba kwe Yakobe, ne Yakobe wawa we baba kwe ikumi na wawili awakwasi witu.9Umulandu awakwasi wawa nikhwini nu Joseph, amukazya ku wuzya mu Ijiputi; kweni Leza walinji ku mbali yakwe 10swinya amufumya mukuyimba kwakwe konsi. Wamupile Yakobe umwata na mano paminso ya Falawo, imfumu iya ku Ijiputi, wino wamupa uwu nankholelo pawonsi wano walinji pang'anda yakwe.11Ngapano ichipowe chiza mu Ijiputi namu Canaan, achileta ulunkhuwa nkaninye, swinya awakwasi witu watalinji ni chakulya. 12Kweni pano Yakobe wivwa kuno kuli ivisaka ku Ijiputi, wizile watuma awa tatakulu pawulendo uwakutalichila. 13pawulendo uwa chitiwili Yosefe ayimanyisya kuwanyina, ngapano awaluko lwa kwe Joseph lwamanyikwa kwe Falawo14Yosefe watuma awanyina kuno wakamunene e Yakobe yisi kuno ayize ku Ijiputi, apaliponga nu luko lonsi, ikumi munenulambali na wasano paliponga. 15Achaleka Yakobe wayile ku Ijiputi, wafwa, weliwenye na watatakulu. 16Wawanyamulizile ukuya ku Shekemu kuno wayile wazika ivyala vyawo mu nkhungwe yino Abrahamu wakazile pa mutengo wa siliva wino wafumile ku wana wa kwe Hama mu Shekemu17Ukuwa imphindi vino yapalamila, yino Leza walayizizye Abrahamu, awanthu wakula swinya wavula mu Ijiputi, 18kwasuka kwiza imfumu yinji mu Ijiputi, imfumu yino yitamanyile Yosefe. 19Chochonye achino chiwachitila watatakulu umuchenjelo iwapatichizya kuti wasumba utwana tulowe.20Pa mphindinye yoyo ayino Musa wakwasilwe; walinji umuzima nkhaninye paminso pakwe Leza swinya walelelwa mumwawo kumwezi yitatu mung'anda yayisi. 21Pano wamufumya nukumuwika kunzi, umwanakwe Farawo umwanachi amusenda awa amwanakwe.22Musa walinji amusambilile namano yonsi aya wanthu wamu Ijiputi, walinji namaka mumvwango namu ntchito. 23Pano wakula wawa nimyaka amakumi yani, ayipanzya ukuti akusyungule awawuye, awa luko lwa Izirayeli. 24Alola umu Izilayeli wakumuchuzya, Musa wamuwika kunsizi wamutula pakumukoma umu Ijiputi: 25Weni welenginie ati awanthu wakwe wandi wiluke wati Leza akulonda Musa awafumye mu wuzya, kweni weni watilusile.26Ukucha kwa wanda alola awanthu wawili wakulwa, ayelezya ukuti awatasye, ati, ' Mwewanthu mwe wanawitu siyivwani ngachani chino mukuchisana mwenga?' 27Ukuwa wino wachichizyanga umuwuye amusunchilizya, swinya ati, ' Wewenu wakupa uwufumu nukuwa nakapanzya kwe sweswe? 28Wuzye ukasi unkhome, ndivino wakomile umu Ijiputi iyolo?'29Musa asamala lyo wivwa wakulanda; waya wikala munsi ya Midiyani, kokonye wawa e baba kuwana awonsi wawili. 30Pano imyaka amakumi yani yasila, umungelo aloleka kwe weliwe mulupalang'ang'a mupipi nu mwamba we Sinayi, mu mulilo wuno wakanga muphanga.31Ala Musa alola umulilo, wazunguka navino walolanga; pano wapalamila ukuti alolechesye, ukuwa ayivwa izwi lye mfumu, aliti, 32'Nene ne Leza uwa watatakulu, Leza wakwe Abrahamu, nu wakwe Iyizeki, na kwe Yakobe.' Musa inthete azimulema nkhamphankhampha atina nukulola.33Imfumu yimunena, Zula insapato kumanama yako, amuno amasyo yano uyimilile penepo amimichile. 34Nalolechesya nalola ukuyimba kwawanthu wano wali mu Ijiputi; nivwa ukulweta kwawo, nika pansi nukwiza ukuwatula; nomba zanga, nandi nkhutume ku Ijiputi.'35'' E Musa nye wee wino wamukanile, pano watili, ' Ngaweweni wino wakupile uwufumu nuwukapanzya?' Weyonye Leza wamutumile ukuwa we Kapanzya nu katula. Leza wamutumile nikasa lya mungelo wino walolesile kwe Musa mu mphanga. 36Musa wawafumya mu Ijiputi, awachita ivizyungusyo ni vyakulolesya mu Ijiputi namwe sumbi wamatete, namulupalang'ng'a kumyaka amakumi yani. 37E Musa nye wee wino watili kuwanthu wa Izirayeli, ' Leza aliwatumila umutumwa alifuma muwanyina, umutumwa ndivino watumile nene.'38Wee awili amunthu wino walingi mwiwumba mulupalang'ang'a nu mungelo wino wamuvwanzizye ku lupili lwe Sinayi, wino walinji nawa tata, swinya wapochezile mazwi yawumi ichakuti atupe sweswe. 39Kweni awakwasi wakanile ukumwivwila; awamufumya kwe woliwo, nga namumyenzo yawo awanyochela ku Ijiputi. 40Pa mphindi yilyanye awati kwe Aroni, ' Tupanjile twa leza tuno twandi tuwe pankholelo pakwe sweswe. Ndivino e Musa wee, wino watukolela ukufuma munsi ya Ijiputi, tutamanyile chino chichitisile kwe weliwe.41Paponye awapanga chimwi nge amwana wa ng'ombe mumanda yalyanye awaletela inzuwi kwe makolania, swinya awawa nichimwemwe pamulandu nimilimo ya makasa yawo. 42Kweni Leza wapiluluka awapa ukuti wapepa inthanda mwiyulu, ndivino chawalikwa mwe kalata wawatumwa ukuti, ' Wuzye mwatela mundetele inyama inkhomwe ni nzuwi ku myaka amakumi yani muchipalang'ang'a, ng'anda ya Izilayeli?43Mwa zumila ihema lyakwe Molechi ni nthanda yakwe leza Refani, na makolania yano mwapanzile ukuti mwayapepa: swinya ndiwasenda nukuwasumba ukuchila Bebeloni.'44Wa tata walinji ni hema lyachimanyisyo mu chipalang'ang'a, ndimuno Leza wapatichizizye pano wavwanzile kwe Musa, ukuti avino alichite ndi muno walanjilizizwe. 45Pankholelo, watata, pansi pe Yoswa, wapochelezile ihema nukwiza nalyo pano wasenzile insi. Leza wasenzile insi ni zyansi nukuwafumya paminso yawatata. Ihema lyikala munsi ukwiza fika imphindi yakwe Davide, 46wino wakundisilwe paminso yakwe Leza, nga alenga ndi angayania amasyo yakwikala e Leza wakwe Yakobi.47Kweni walinji e Solomoni wino wazenjezile ing'anda e Leza. 48Ukuwa, Uwapapela Sana asikwikala mu ng'anda zino zyazengwa namakasa, ndivino umutumwa wanena, 49' Iyulu a ndulu yane, nayo insi achilimba cha matmba yane. Wuzye a ng'anda yamusangochi yino munganzenjela? Yati Imfumu, pamwi yalikwi amasyo yane ayakupuza penepo? 50Wuzye asa likasa lyane lino lyalewuzile ivinthu vyonsinye?'51'' Mwe wakalangukinsino mwewanthunye mwemwe, wasita kulembwa uwusilamo mu mwenzo na mukutwi, lyonsinye mukukana Umuzimu Umwimichile; mukuwomba ndivino wa tata winu wawombanga. 52Amutumwachi wino watata winu wasitela wamuyimvye? Wakomile awatumwa wano wawumbuzile ivya kwiza kwa Mulungamane; apano kanonzi mwawa mwewamukutilila swinya nawa chikoma wakwe weliwe, 53mwe wanthu wano wapochezile isundo lino lyawikwa nawangelo, kweni mutalisunzile.''54Lyalile pano iwumba lya wakapanzya lyivwa vyovyo, awalaswa mumwenzo, awalumania amino yawo pakwe Sitefano. 55Ala pano, wizula nu Muzimu Mwimichile, apunamila mwiyulu alola uwuchindame wakwe Leza; swinya walola Yesu ayimilila kwi kasa lya ndilo lya kwe Leza. 56Sitefano ati, '' Lolani, nalola mwiyulu amwiyuke, swinya Umwana wa Munthu wimilila kwi kasa lya ndilo lyakwe Leza.''57Pe vyoo, awiwumba lya wakapanzya awafundika amakutwi, nukupunda amazwi papela, wasamalila kwe weliwe nu mwenzo wonga. 58Awamusunchilizya kunzi yamusumba swinya watalika kumupola na mawe. Awakamboni awawika ivya kuzwala pa vinama vya mulumendo witwanga Sauli59Awala pano wakumuponkhola Stefano, wapundanga ku Mfumu ati, '' Mfumu Yesu, pochelela umuzimu wane.'' 60Asokowala pansi apunda nizwi ikulu ati, '' Mfumu utize uwasunde ku luwembu loo.'' Ala wavwanga vyoo, walala utulo.

8

1Sauli nawenye wazumilizizye ivya kukomwa kwakwe. Uwanda wowonye iviwanza vino vyalinji mwe Yerusalem avitalika ukuyimba nkhaninye; swinya nawasuwizya wasangana mukaya konsinye aka Yudeya nu Samariya, ukufumyavye awa postole. 2Awapefi awonsi awazika Stefani ngaswinga awa mulosya nkhaninye. 3Nga Sauli amongolania ama ekeziya. Swinya winjilanga ing'anda ni ng'anda, alema awonsi na wanachi, awasumbila mung'anda ya vingololo.4Awapefi wano wasalangine awaya munsi yonsi ukuwizya izwi lyi landwe zima. 5Filipu aya kusika mukaya ka Samariya nga nukuwizya kwe woliwo ivya kwe Kristu.6Iwumba lya wanthulyizile kupipi nu mwenzo wonga nukuteyelezya kwe vino Filipu wavwanganga; nukwivwichisya kwa mwenzo wonga. Nga awalola ivizungusyo vino wachitanga. 7Imizimu miwipe yafumile ku wavule kwe wano walinji nayo, awalila nichongo chikulu, apano wonsi wano walwile indwala zya chinthendya nawalemale wapozile. 8Achaleka kwalinji ichimwemwe ichikulu mukayanye kako.9Kwalinji wumwi umunthu mukaya wino witwanga simoi, wino wachitanga amanjelengwe; wazungusizye awanthu wamwe Samariya swinya awayilizania ukuti walinji amunthu umuchindame. 10Wonsinye awa Samaliya awatichi nawa songo, wamwivwanga weliwe; nga awavwanga awati, '' Umunthunye wee ayali maka yakwe Leza yano yamanyikwa amakulu.'' 11Awivwichisya kwa weliwe pamulandu nivizungusyo kwe woliwo imphindi nthali ivya manjelengwe.12Walile wamusuwila Filipu pano wawizyanga ilandwe zima ilya wufumu wakwe Leza swinya nizina lya kwe Yesu Kristu, awabatizwa, imbalizi zyonsi awonsi nawanachi. 13Nga nu Simoninye asuwila watili wabatizwa, Ayikala nu filipu kulyanye. ala walola ivimanyikwilo nga swinya nimilimo imikalambane awazunguka.14Lyo awa positole mwe Yerusalemu wivwa kuno e Samariya apocheleziwe amazwi ye Leza, awatuma kwe woliwo Peturo nu Yohani. 15Lyo wiza kasika, awa wapepela, ukuti wapochele umuzimu mwimichile. 16Ukufuma imphindi yilwanye, e Muzimu Mwimichile asitela ayize mwakwe woliwo; wababatizizwevyenye mwizina ilya Mfumu Yesu. 17Apano Peturo nu Yohani awawika amakasa peweliwo, awapochelela e Muzimu Mwimichile.18Ala Simoni swalola e Muzimu Mwimichile wapwa kwewoliwo pano awapositole awawika amakasa yawo pe woliwo. Achaleka awapa indalama. 19Ati, '' Naninye, mphani amaka, ya ayakuti ndinawika amakasa yane pakwe wumwi awapochelela e Muzimu Mwimichile.''20Nga Peturo avwanga kwe weliwe, '' Ufwile ukutali ni ndalama zyako, amuno wenji welengania ukuti ungakala ichawila chakwe Leza nindalama. 21Usi nichipya chimwi nanthi akanthu kamwi ichifukwa amuno imyenzo yinu yitalungamana kwe Leza. 22Acho tontholokwani kumyelenganio yinu amawipe, pepanga ku Mfumu, amuno imphindi zimwi angiza akutetele wewe mumelenganyo ya mumwenzo. 23Amuno nalola kuno uli muwulumila ukulu swinya we muzya waluwembu.24Simoni atolelela ati, ''Mumphepele ku Mfumu, ukuti pasichino mwavwanga chingawombwa.25Watili wavwanga ukusimichizya izwi lya Mfumu, e Peturo ne Yohani awa nyochela ku Yerusalemu, ukuwizya ilandwe zima mutwaya tuvule mu Samaliya.26Paponye umungeli wa Mfumu avwanga kwe Filipu ati, '' Katuka ulungamane kunzila ya kambazwa yino yafuma ku Yerusalemu yaya ku Gaza.'' ( inzila yoo yili mu lumphalng'ang'a.) 27Wakatusile apita. Achaleka, kwalinji umunthu ukufuma kwi Etopiya, inkhome ikulu iya mfumukazi ya ku Etopiya walinji weka sunga wamasawo umukulu wizile ku Yerusalemu mukupepa. 28Wanyochelanga nukwikala mu galeta lyakwe, wawazyanga izy mutumwa Yesaya.29Umuzimu awuti kwe Filipu, '' Pitani mwikale kupipi ni geleta.'' 30Apano Filipu asamalila kwe weliwe, nga ayivwa akuwazya izya mutumwa Yesaya, '' Wuzye ukuwoloka vino ukuwazya.'' 31Nga pano wati, '' Nga ningawoloka wuli, nkandi wumwi anthungulule?'' Alambilizya Filipu ukuti aye ayikale nawe mu geleta.32Amasyo ya mawaliko yano wawazyanga ayaa, '' Walinji ngati ang'onzi yino yisenzilwe ukukomwa, walinji ngati mwana wang'onzi wino akulanga amyalile. Pano watani wasenya meya; atavwanzile nanthi chimwi. 33Mukuyichefya kwakwe, ichisinkha achifuma kwe weliwe. Wuzye weweni wino angalondolola ikwatwa lyakwe amuno uwumi wakwe wasila munsi.''34ngapano inkhombe yakolowozya Filipu, ati, '' Nkhukulenga , mbuzya umutumwa wino akutaka, weliwenye pamwi wunji?'' 35Filipu atalika ukuvwanga, atalika namawaliko ukuwizyi landwi zima ilya kwe Yesu.36Awala pano wapita munzila, awafika pa minzi yamwi nga inkhombe iti, '' lola, pala minzi paa. Ngachani chino chingandesya ukubatizwa?'' 37Filipu ati, '' Ndi wasuwila mu mwenzo wako , ufwilu ubatizwe. Uwaku Etopiya atolelela ati, '' Nkhusuwila kuno e Kristu amwana we Leza.'' 38Apano uwa ku Etopia apatichizya geleta ukuti lyimilile. Ngapano awatanthamuchila pa minzi, woliwonye e Filipu ni nkhombe, nga Filipu amubatizya.39Awala wafuma pa minzi, umuzimu wa Mfumu awusenda Filipu nga inkhombe nanthi kumulola swinya, kweni apita nichimwemwe. 40Kweni Filipu alolechela mu Azotasi nga awapitila mutwaya, ukuwizya ilandwe zima mutwaya tonsi ukufika nakwe Kaseriya.

9

1Kweni Sauli, achili akulanda ivyakutinia nivyakukoma nye awasambilizi wa Mfumu, wayile kwe simapepo mukulu 2nu kuvwamba kwe weliwe amakalata iya ma sinagogi mu Damasikasi, umwakuti nanthi wazana wumwi wino walinji ponga mu Nzila, ukuti awonsi pamwi awanachi, pamwi angawasenda awanyepwe ukuwaleta mu Yerusalemu.3Pana wapitanga, ala pano wapalamila mu Damasikasi, paponapapo kwizile wala ukumuliwilizya uluswepo ukufuma kupela; 4ala apona pansi nu kwivwa izwi likuti kwakwe weliwe, '' Sauli, Sauli, achani chino ukunjimvya?''5Sauli atolelela, '' Wuzye weweni wewe Mfumu? Imfumu yati, '' Nene ne Yesu, wino ukumuyimvya; 6kweni katuka, yinjila mu musumba, wandi wakunene chino ufwile ukuwomba.'' 7Awanthu wano wapitanga ponga nu Sauli watanji nichakuti wangavwanga, pakwivwa izwi, kweni sita kulola nanthi wumwi.8Sauli akatuka ukufuma pansi, ngapano iyula iminso yakwe, ayiza aleka ukulola; awamusenda pakumulema ikasa nu kumuleta mu Damasikasi. 9Pa manda yatatu atalolanga, swinya ukulya nanthi kumwa.10Nomba kwalinji musambilizi ku Damasikasi wino witwanga Ananiyasi. Imfumu yati kwe weliwe mu chilolwa, ''Ananiyasi!'' Ati, ''Lola ndipaa, Mfumu.'' 11Imfumu yati kwakwe weliwe, '' Katuka, yanga nu kuya munzila yina yikwitwa Kololoke, pang'anda yakwe Yudasi uwuzichizwe ivya monsi wino wafuma ku Tasasi izina we Sauli, umulandu akupepa. 12Aweni ichilolwa chino umonsi izina lyakwe Ananiyasi akwinjila amuwusile ikasa pakwe weliwe, uwakuti angalola swinya.13Kweni Ananiyasi atololela ati, '' Mfumu, nivwa kuwavule izya munthu wee, pa vivule iviwipe vino wachita ku wanthu awatele mu Yerusalemu. 14Ali namaka ukufuma kawa simapepo awakulu ukuti anyepe wonsi koo wano wakupunda pizina lyako.'' 15Kweni Imfumu ayiti kwakwe weliwe, '' Yanga, pakuti weliwe a chiya ichisolwa chakwe nene, ukusendela izina lyane ku makandi, amafumu, swinya na wana wa Izirayeli; 16pakuti ndimulanjizya weliwe muno and achulile pamulandu wizina lyane.''17Apano Ananiyasi afuma, nu kwinjila mu ng'anda. Awika amakasa pakwe weliwe, ati, '' Munyina Sauli, Imfumu Yesu, wino walolesile kwe wewe pa nzila pano wizanga, wanthuma nene uwakuti ungapochelela ukulola kwako nukuti wizuzwe nu Muzimu Umwimichile.'' 18Paponapapo chimwi nge amamba avipona ukufuma mu minso ya Sauli, ngapano apochelela ukulola kwakwe; akatuka nu kubatizwa; 19nga walya wawa namaka. Wikazile nawa sambilizi mu Damasikasi amanda amavule.20Paponapapo awizya Yesu muma sinagogi, ukulanda ukuti weliwe a Mwana kwe Leza. 21Wonsi wano wamwivwile wazungusile nu kuti, '' Asa munthu wewe wino wononanga awa mu Yerusalemu wano wapundanga pizina lyoo? Wiza koo ukuwasenda woliwo awanyepwe ukuya ku wa simapepo awakulu.'' 22Kweni Sauli wizile kulila kulila namaka, swinya aleta inthete pakasi pa wa Yuda wano wikalanga mu Damasikasi awalanguluka pakusimichizya ukut Yesu awili Kristu.23Apapita amanda mavule, awa Yuda wizile welengania ponga ukumukoma. 24Kweni amelenganio yawo yizile manyikwa kwe Sauli. Walolechesyanga pa mulyango umusanya nu wusiku ukuti wanga mukoma weliwe. 25Kweni awasambilizi wamusenda pa wusiku nukumwisya pachimphongolo, wamwisizye mu chitundu.26Pano wizile fika mu Yerusalemu, Sauli wizile welezya ukuyisanzya kuwa sambilizi, kweni wonsinye walinji ninthete na weliwe, watalinji nisuwilo ukuti walinji amusambilizi. 27Kweni Banabasi wizile musenda nu kumuleta kuwa positoli, nu kuwanena woliwo muno Sauli wizile lola Imfumu pa nzila nukuti Imfumu yavwanzile kwakwe weliwe, ndi vino mu Damasikasi Sauli wavwanzile sita inthete mwi zina lya Yesu.28Walinji ponga na woliwo, ukuya mukasi na kunzi ukuliwilila Yerusalemu. Wavwanzile sita nthete mwizina lyakwe Mfumu Yesu 29nukususyania nawa Yuda wa ku Greshani; ukuwa wavwambilizyanga ukumukoma. 30Pano awanyina wizile manya choo, wizile wisika nawe ku Kesariya nukumutuma ukumufumya ukuya ku Tasasi.31Apano, ichiwanza monsi mwe Yudeya, Galileya, nu Samaliya walinji nu mutende, awajimba; swinya, watinanga Imfumu mu mipitile swinya nukuchimvya nu Muzimu Umwimichile, ichiwanza chakula mu mphendwa. 32Nomba pafika chochonye, pano Peturo wapitananga ponsinye mu chiputulwa, wizile yikila swinya ku wanthu wakwe Leza Umutele wano wikalanga mu musumba uwa Lida.33Akuno wazanile umunthu wumwi izina lyakwe Ayeniyasi, wino walambalalavye pachitala imyaka kananimonsi, pakuti walinji e chitendya. 34Peturo ati kwe weliwe, '' Ayeniyasi, Yesu Kristu akukupozya. Katuka nukusengania ivya kulalila vyako,'' Napaponapapo wakatuka. 35Wonsi wano wikalanga mu Lida namu Sharoni wizile lola umonsinye weyo awapiliwuchila kwakwe Mfumu.36Nomba mwalinji mu Yopa wumwi umusambilizi izina e Tabita (ukupiliwula ''Dokasi'' ). Umwanachi wee walinji amwizule ni milimo iyizima, ni milimo iyawila yino wachitanga kuwapina. 37Kwizile kwawa amandanye yayo wizile lwala nu kufwa; pano wizile musambika, nukumulalika muchipitu ichapapela.38Pakuti Lida walinji papipi ne Yopa, swinya awasambilizi wizile wivwa ukuti Peturo ali kulyanye, wizile tuma awanthu kwe weliwe, nukumwita, '' Zanga kwe sweswe utakazimbe.'' 39Peturo akatusile nu kuya nawo. Wati wafika, wizile muleta muchipitu icha papela, ngapano wanafwilwa wimilila papipi awalila, wamulanjizya amalaya ni vizwalo vino Dokasi wasumanga pano walinji amumi.40Peturo wizile fumya wonsi muchipitu, afukama pansi, nu kupepa, apiliwukila kuchitumbi, ati, '' Tabita, katuka.'' Apano wizile iyula aminso, pa kulola Peturo ayikala. 41Peturo amulema ikasa nukumukatusya; Nga pano wizile punda awanthu awatele wakwe Leza na wafwilwa, awalemeka umupuma kwakwe woliwo. 42Choo chizile ivwika mu kaya konsi ke Yopa, swinya awavule awanthu wizile wasuwila Imfumu. 43Vyachitisile ukuti Peturo wizile ikala amanda ayavule mu Yopa nu monsi izina lyakwe Simoni munyuki.

10

1Nomba kwalinji umunthu wumwi mu musumba wakwe Kesariya, Koneliyasi izina, e musika wavita lino litwanga iwumba lyawa Itale. 2Walinji amunthu wakuyitwala, wino watinanga Leza na wonsi iwa mung'anda yakwe, wawapanga imphiya imvule awalanda, nu kupepa kwakwe Leza nanthi kuleka.`` 3Papipi ni mphindi yakwe mufundikambali(9) iya wanda, wizile walola ichetechete ivilolwa umungeli wakwe Leza akwiza kwakwe weliwe. Umungeli ati kwakwe weliwe, ''Koneliyasi!'' 4Koneliyasi alolechesya umungeli swinya walinji ninthete nkhaninye nukuti, '' Ngachani choo, mukwayi?'' Umungeli watili kwakwe weliwe, ''amapepo yako ni vyawila ku walanda chawa achizyusyo ichawupi pa minso yakwe Leza. 5Kanonzi tuma awanthu wakaya ke Yopa wakalete umunthu izina a Simoni wino akakwitwa Peturo. 6Akwikala ne kanyuka inzina lyakwe Simoni, wino ing'anda yakwe yili mumbali ye sumbi.''7Pano umungeli wino wavwanganga nawe wapita, Koneliyasi ayita wawili awawomvi wa mung'anda yakwe, ne kalwa wavita uwakuyitwala pakasi pa wano wamupyunjilanga. 8Koneliyasi awanena vyonsi vino vyachitisile apano awatuma ku Yopa.9Nomba pawanda uwakukonkha papipi nimphindi yamawola mutanda, pano walinji pawulendo swinya lyo wapalamila ukufika mu musumba, Peturo aya papela pa ng'anda pakupepa. 10Apano iyivwa inzala sinya wavwambanga ichakuti alye, kweni lyo awanthu wachili wakutenda ichakulya, wapilwe ichilolwa, 11swinya alola kwiyulu kwiyuka ni chiya chimwi chikwika, chilinji ngati achimwenda ichikulu chikwika ukwiza pansi, chikwika muvikonchi vini. 12Mwecholicho mwalinji ivinyamana ivya vinama vini navinji ivya kusela pansi ya pansi, ni nyunyi zya mupela.13Apano izwi alinena kwakwe weliwe: ''Katuka, Peturo, koma nu kulya.'' 14Kweni Peturo ati, ''Asavyo, Mfumu; muno nthatela indye chimwi ichakulya ichikombelwe nachino asachiswepe.'' 15Kweni izwi lyiza kwakwe weliwe swinya imphindi iya chitiwili: ''Chino e Leza waswefya, utakize uchite achikombele. 16Vyoo vyachitisile imphindi zitatu; Apno ichiya achinyochela mupela.17Nomba pano Peturo wachilinji avulungine ukuyana nichilolwa chino waweni vino chasulanga, paponapapo, awanthu wano watumilwe ne Koneliyasi awimilila paminso ya mulyango wamphongolo, watili wakolowozya inzila iyakuyila kung'anda. 18Awapunda awawuzya ngachakuti e Simoni, wino akakwitwa Peturo, wikalanga palyanye.19Pano Peturo wachilinji akwelengania ivya chilolwa, Umuzimu watili kwakwe weliwe, ''Lola awonsi watatu wakukuvwamb. 20Katuka yanga kweneko swinya upite nawo. Utakazimbe ukuya nawo, umulandu anene mbatumile woliwo.'' 21Apano Peturo wayile ku wanthu nukuti, ''Anene wino mukuvwamba. Achani chino mwizila?''22Awati, '' E Kenturiyo wino witwanga Koneliyasi, umunthu umulungamane swinya wino akatina Leza, swinya ululumbi lwakwe lwivwisile insi yonsi iya wa Yuda, wamunenile umungeli umutele uwakwe Leza ukuti wakwite uye ku ng'anda yakwe weliwe, umwakuti angivwichisya ilandwe ukufuma kwe wewe.'' 23Apo Peturo awita ukuti winjile nukwikala nawe. Kuwacha akatuka nu kuya nawo, na wanyina wamwi wowafumile ku Yopa awapita nawe.24Pa wanda wuno wakonkha wizile ku Kesariya. Koneliyasi wawalindililanga; wizile apunda apaliponga awaluko lwakwe niviwuza vyakwe.25Kwizile kwawa pano Peturo winjila, Koneliyasi wamusunkhania nukuwa pamatamba yakwe ukuti amupepe. 26Ukuwa Peturo wamwavwilizya ukukatuka, ati, "Katuka! naninye ne munthu.''27Pano Peturo achili akulanda nawe, wizile winjila nukuzana awanthu awavule wawungine apaliponga. 28Ati kwakwe woliwo, '' Mwemwenye mwewenecho mwamanya ukuti asalisundo ukuti umu Yuda ayisanzye pamwi ukuwapemphula nawano wafuma kunsi izinji. Kweni Leza wandanjizya ukuti nthakize njite umunthu aliwensi ukuti amukombele pamwi asamuswepe. 29Achaleka nizile nanthi kususya, pano wanjita. Nomba nkhuwawuzichisya mwemwe achani chino mwanjita?''30Koneliyasi ati, ''Amanda yani yano yapita pamphindi yonye yoo, napepanga pa wola lya mufundikambali (9) mu ngánda yane; umunthu wizile imilila paminso yane azwite ivizyalo ivizikimile. 31Ati, 'Koneliyasi, amapepo yako yivwika kwe Leza, swinya ivya wila ku walanda vyamwizusya leza ivya wewe. 32Nomba tuma wumwi ku Yopa, nu kwita kwakwe weliwe umunthu izina we Simoni wino akakwtwa Peturo. Akakwikala mu ng'anda ye kanyuka wamikwela izina lyakwe Simoni, pambali ne sumbi. 33Apano paponapapo nizile nakwita. Uli nuwila ukuti wize. Nomba pano, swensinye tuli paa paminso yakwe Leza ukuti twivwe vyonsinye vino waloleswa ni Mfumu ukuti ulande.''34Apano Peturo wiyula umulomo wakwe nu kuti, ''Nakawuzyenye, nasimichizya ukuti Leza asisola imbali ya wumwi. 35Achaleka, munsi zyonsi wensi wino akatina weliwe nukuwomba imilimo imilungamane akazumilizwa kwakwe weliwe.36Mwemwe mwamanya ilandwe lino watumile ku wanthu wamu Izirayeli, pano wawuzizye ilandwe ilya mutende ukupitila mwakwe Yesu Kristu, wino a Mfumu kwe wonsi -- 37mwemwe mwenganye mwamanya ivinthu vino vyachitisile, vino vwizile wombwa monsinye mu Yudeya, ukutalichila mu Galileya, wati wachitika uwu batizyo wuno Yohani wawizizye; 38Ivyakuchitika vyakwe Yesu waku Nazareti, muno Leza wamupungulizile weliwe nu Muzimu Mwimichile na maka. Wapitananga ukuwomba ivizima nu kupozya wonsi wano wachulanga ukupitila mwe satana, muno Leza walinji nawe.39Swe wakamboni wavinthu vyonsi vino Yesu wawombanga, monsi munsi yawa Yuda na mu Yerusalemu. Wamukomile pa kumulelemvya pa muti, 40ukuwa Leza wamuzyulupuzile pa wanda wachititatu nu kupanjisya ukuti aloleke, 41asakuti ku wanthu wonsi, kweni ku wakamboni wano wasozilwe pakutalichila ne Leza -- na sweswe wano twalyanga nukumwa nawe pano wazyulupuka ku wafwe.42Atukomelezya ukuwizya kuwanthu nu kupa uwukamboni ukuti awili wino wasozilwe nu Leza ukuwa wekapanzya kuwapuma na wafwe. 43Akwakwe weliwe kuno wonsinye awatumwa wawa nuwu kamboni, ichakuti wensi wino wasuwila mwakwe weliwe alipochelela ukutetelwa ku luwembu mwi zina lyakwe.''44Ala pano Peturo achili akulanda ivinthunye vyovyo, u Muzimu Mwimichile wizile wawa pakwe wonsi wano wateyelezile kwi landwe. 45Awanthu wano walinji ponga nawalembwe uwusilamo awasuwile -- wonsinye wano wizile nu Peturo -- awazunguka, umulandu ichawila cha Muzimu Mwimichile chitilizilwe napa makandi vyenye.46Amuno wivwile amakandi yaa wakulanda imivywango yinji nu kutumvya Leza. Apano Peturo atolelela, '' 47Pali wumwi angalesya aminzi ukuti awanthu waa watakabatizwe, awanthunye waa wano wapochezile u Muzimu Mwimichile ichete ngati asweswe?'' 48Apano awakomelezya woliwo ukuti wabatizwe mwi zina lyakwe Yesu Kristu. Ngapano awamulenga ukuti ayikle nawo amanda ayavule.

11

1Kwalinji awa positoli na wanyina awa mwe Yudea awivwa ukuti namakandinye wapochezile izwi lya kwe Leza. 2Ala pano Peturo waya kwe Yerusalem, wano walinji awalembwe uwusilamu awamukanuzya; 3awati, '' Mukuwa ponga nawano watalembwa uwusilamu swinya mukulya ponga!''4Apano Peturo awalandila ilandwe lyonsi vino chalinji, awatanthila, ukufumulila pakutalika, ati. '' 5Napepanga mukaya ka kwe Yopa, nga nalota ichilota ndola chimwi chino chalinji ngati achilundo chikukulu chikwika, chilemelwe nivikoncthi vini ukufuma mwiyulu. 6Nalanga nalolechesya injelenga pakw cholicho. Indola ivinyamana ivya manama yani, ivinyama ivya mphanga, ivyakusela, ni nyunyi zya mupela.7Apano njivwa izwi aliti kwe kwe nene, ' Katuka Peturo; koma ulye!' 8Natili, ' Muta chita wowo, mfumu; avyo pasi nanthi chimwi ichikombezyo chino chatela chinjile mu mulomo wane.' 9Apano izwi ilyasuka swinya ukumu mwiyulu, ' Chino Leza wachiswefya, utakalande uti achiwipe.' 10Vyoo vyachitisile imphindi zitatu ngapano vyonsi avisendwa mwiyulu.11'' Lolani, paponapapo awanthu watatu wimilile pankholelo pa ng'anda pano twalinji; watumilwe kwenene ukuma kwe Kesaliya. 12Umuzimu Umwimichile wamphatichizizye ukuti tupite nawo, ukuti nthakapusanie nawo. 13Awanyina mutanda awapita nawe, swinya atupita nawo ku ng'anda yamonsi. Atuwuzya ati waweni umungelo ayimilile mung'anda yakwe akuti, '' Tumani awanthu ku Yopa wanyosye Simoni wino witwangwa e Peturo. 14Alivwanga kwa kwe mwemwe amazwi muno mulipususwa - mwemwe nawa mung'anda yinu.'15Pano natalisile ukuvwanga kwa kwe woliwo, Umuzimu Mwimichile awiza kwa kwe woliwo, ndi vino chawezile pakutalika kwa kwe sweswe. 16Injuzuka amazwi yakwe Mfumu, muno wavwanzile, ' e Yohani nakauzyenye wabatizyanga na minzi; kweni mwemwe mulibatizwa nu Muzimu Mwimichile.'17Nanthi e Leza kwakwe woliwo angawapa ichawila muno watupezile sweswe pano twasuwila ku Mfumu Yesu Kristu, Nalinji ne weni uwakuti ningasusyania ne Leza?'' 18Pano wivwile vyonye vyoo, awati nachimwi chino tungasuka kweni awachindika e Leza swinya awati, '' apano Leza wawapa ukutontholokwa kuwanthu awa makandi.19Apano wonsi wano wasalangine nu kuchulika kuno kwazanile Sitefani kwaya kwafika na ku Fonisha, Sayipulasi, nakwe Antiyoki, awalanga wakulanda amazwi ku wa Yuda. 20Apano wamwi, awanthu ukufuma ku Sayipulasi na ku Sayirini, awiza ku Antiyoki awawizizya na makandinye, awawalandila ilandwe zima ilya kwe Yesu. 21Ikasa lya Mfumu lyalinji pakwe woliwo; na wanthu awavule awasuwila awapetuchila kwe Mfumu.22Amazwi yawo ayafika ku makutwi yamuviwanza vya mu Yerusalemu, achaleka awatuma Banabasi ku Antiyoki. 23Pano wiza walola uwila wa kwe Leza, walinji ni chimwemwe swinya awachintchizya ukutwalilila ku Mfumu Leza ni myenzo yawo yonsi. 24Walinji amunthu muzima swinya wizile nu Muzimu Mwimichile ni suwilo, na wanthu awavule awonjelezwa ku Mfumu.25Banabasi aya ku Tasasi ukuvwamba Pauli. 26Ala pano wamuzana, wamuleta ku Antiyoki. Apano ku mwaka uwupuma awawungana ponga nichiwanza swinya awasambilizya awanthu awavule. Awasambilizi watalisile ukwitwa awa kristu mu Antiyoki.27Apano mumanda yayonye apano awatumwa wamwi wafumile ku Yerusalemu na ku Antiyoki. 28Wumwi uwakwewoliwo, e Egabasi, wimilile atunguludwa nu Muzimu Mwimichile ati ichipowe chilipona insi yonsi. Vyoo vyachitisile mu manda yakwe Kulodiya.29Awasambilizi, ukulingana navino walinji navyo, awalengania ukutuma vyonsi vino wasanguzile ukwavya awanyina ku Yudeya. 30Wapanzile choo; watumile indalama kuwasongo wachiwanza mwikasa lya kwe Banabasi ne Sauli.

12

1Pa mphindinye yoo Imfumu e Herodi awika amakasa kwe wamwi awa chiwanza ukuti awayimvye. 2Wakomile Yakobi umunyina wa Yohani nu lupanga.3Lyo walola chino chawasechelesya awa Yuda, atwalilila swinya ukulema Peturo. Yalinji amanda aya mukate wuno wusi nu mutawa. 4Ala pano wamulema, amuwika mu vingololo, aya nawe kwi wumba yani aya vita ukuti wamuchingilile; wavwambanga ukuya nawe kuwanthu pano ichakulya ichakipitililwa chasila.5Apano Peturo asungwa muvi ngololo, kweni ipepo alitwalilila kwe Leza ukumupepela na wanthu wamu chiwanza. 6Uwusiko lyo e Herodi achili ukumufumya ukuya ukupanzwa, Peturo walazile pakasi pa wa vita wawili anyepwa niminyololo yiwili, pano awalinzi pamulyango wawtwalilila ukulinda muvingololo.78Ala lola, umungelo wa Mfumu aloleka paponapapo pe weliwe, nuluswepo aluwala mung'anda ya vingololo ayuma Peturo pambali amukatusya ati, '' Katuka zuwa,'' ni minyololo ayipona mumakasa yakwe. Umungelo ati kwe weliwe, '' Yinyepe inzwalo ni ndyatu zyako.'' Peturo achita wowonye. Umungelo ati kwe weliwe, '' Zwala ichizwalo chako unkhonkhe.''9Nga Peturo akonkha umungelo afuma kunzi. Atamanyile kuno chino chawombwa achachine. Welenganizye kuno akulola ichilolwa. 10Awala pano achila ing'anda iyakutalichila iya vingololo niya chitiwili, awafika pa mphongolo yachela yino yalungume kukaya; ayiyuka yonganye . Awafuma awaya mwekumba, nu mungelo wamusya palyanye.11Ala pano Peturo wiluka, ati, ''Kanonzi nakawuzyenye nkhumanya Imfumu yitumile umungelo wakwe ukunsapula mumakasa ya Herodi, na kwe vyonsi vino awanthu wachi Yuda walondanga viwe. 12Wati wiluka, wayile kung'anda ye Mariya e nyina wa Yohani, wino witwanga Mariko, kuno awanthu awvule wawungine nukupepa.13Walile pano wakong'onsya pachisakati, umuwomvi umukazyana wino witwanga Roda ayiza atolelela. 14Walile wamanya amazwi ye Peturo, awa ni chimwemwe nanthi kwiyula ichisakati; ngalelo wasamalila mung'anda avwanga ukuti Petulo ayimilile pa chisakati. 15Ngapano awati kwe weliwe, '' Uvulungine wewe.'' Kweni akana ati awowonye. Awati, ''Amungelo wakwe.''16Kweni Peturo atwalilila ukukong'onsya walile pano wiyula ichisakati, awamulola awazunguka. 17Peturo awasinizya nikasa ukuti wamyalale, apano awanena muno Imfumu yamufumizye muvingololo. A'ti, '' Manyisyani Yakobi na wanyina.'' Apano akatuka aya ku masyo yanji.18Kwatili kwacha, apawa ukuyuwayuwa pakasi pa wavita pecho chiwomvilwe kwe Peturo. 19Lelo pano Herodi amuvwamba atamuzana, akolowozya awavita nukupingula ukuti wakomwe. Nga pano afuma mwe Yudeya aya ku Kesariya ayikala kulyanye.20Nomba Herodi avitwila awanthu waku Taya nu Sidoni. wayile kwe weliwe ni mfudo yonga, wala lyo watonsya Blasitasi, ekavwilizya wamfumu, ukuti awavwe woliwo, awalenga umutende pasipo insi yawo yapochelanga ichakulya ukufuma munsi ya Mfumu. 21Pwanda wusontholwe Herodi azwala umwinjilo wa chifumu ayikala pandulu; avwanga nawo.22Awanthu awapunda, '' Lyoo a lizwi lya kwe leza, asa lya munthu. 23Paponapapo umungelo wa Mfumu amuma, umulandu atachindikanga Leza; ing'onyo azimulya afwa nukufwa.24Kweni amazwi ye Leza ayakula nukunyama. 25Pano Banabasi nu Sauli watili wamala umulimo wawo, awanyochela ukufuma ku Yerusalemu, awawela nu Yohani, wino witwanga swinya Mariko.

13

1Nomba mu chiwanza mu Antiyochi,palinji wamwi awatumwa na wasambilizya. Walinji we Banabasi, Simiyoni (wino witwanga Nayija), Lusiyasi wuku Siyirini, Manayeni ( u munyina wakwe Herodi e kalamula), nu Sauli. 2Pano wachili wakupepa kwe Mfumu nu kukana ukulya umwenzo, u Muzimu Mutele watili, ''Mbikilani pambali u Banabasi nu Sauli, ukuti waye wawombe intchito yino na wapundila woliwo. 3Watili wakana ukulya umwenzo, awapepa, nu kuwika amakasa yawo pa wanthu waa, awasya ukuti awapita.4Banabasi nu Sauli awivwila u Muzimu Mutele nu kuya pansi mu Selewusiya; Ukufuma koko wayile paminzi ukuya ku chilila chakwe Siyipulasi. 5Pano walinji mu musumba we Salamisi, wizile wawizya inzwi lyakwe Leza muma Sinagogi aya wa Yuda. Walinji ne Yohani Mariko nawenye ngati awakuwavwilizya .6Ngapano wapitilila ichilila chonsi ukuya ku Pafosi, wizile wazana umunthu wumwi uwa mayele, umutumwa wawufi uwa chi Yuda, wino izina lyakwe walinji e Ba Yesu. 7U wamayele wee wakwafyananga ne kalola, Sejiyasi Pawulasi, wina walinji amunthu uwamano. Umunthu wee wizile apunda Banabasi nu Sauli, umulandu walondanga ukwivwa izwi lyakwe Leza. 8Kweni Elimasi ''uwamayele'' ( amo izina lyakwe likusula) wasusyana na woliwo; Wizile elezya ukumukanila e kalola ukuti atakapochele isuwilo.9Kweni Sauli, wino wamwitanga Pauli, wizwile nu Mwimichile Umuzimu, wamulolechesya weliwe 10nukuti, ''Wewe mwana kwe satana, wizula ni misango iya wufi sinya uwuwipe. We mulwani wa chilichonsi chino acha wulungamane. Utalitela uleke ukunyongania ingololoke inzila zyakwe Mfumu, vwile?11Nomba lola, ikasa lye Mfumu lili pakwe wewe, swinya wandi uwe wenthonkho. Utandi ulole ilanzi p mphindi iyitali.'' Paponapapo pizile pawa pakwe Elimasi iwingo nu kufita; wizile watalika ukuliwilila nukuwuzya awanthu ukuti wamukolele pakumulema ikasa. 12Pano kalola waweni chino chachitisile, wasuwizile, umulandu wazungusile na kasambilizizye muvya kwe Mfumu.13Nomba Pauli nawawuye watalika uwulendo wa pa minzi ukufuma ku Pamfosi nukwiza ku Periga mu Pamfiliya. Kweni Yohani wasyile woliwo nu kunyochela ku Yerusalemu. 14Pauli na wawuye wapisile ukufuma ku Periga nukwiza ku Antiyochi uwa ku Pisidiya. Kulyanye wayile mu sinagogi pa wanda we Sabata nukwikala pansi. 15Watili wawazya isundo na watumwa, awa nankholelo wa mu sinagogi wizile watuma inthumi, watili, '' Wanawitu, ndi mulinalyo izwi ilya kuwomya awanthu waa, lilandani.''16Acho Pauli wizile wimilila nukutambalasya ikasa lyakwe; watili, '' Wanthu wamu Izirayeli na mwemwe wano mukachindika Leza, ivyani. 17E Leza wa wanthu waa wa Izirayeli wasozile awatata witu swinya walenzile ukuti awanthunye wawo wavule pano wikalanga munsi ya Ijiputi, swinya nikasa mupela wawakolela ukufuma mwenemo. 18Pa myaka papipi namakumi yani wizile wayijimbilizya kwakwe woliwo mulupalang'ang'a.19Watili wonona insi munenulambali munsi ya Kenani, wizile wawapa awanthu witu insi ngati aphyani. 20Vyonsinye vyoo vyachitisile mu myaka ukuchila imyanda yini na makumi yasano(450). Lyo papita ivinthunye vyovyo, wizile wawapa wa kapanzya ukufika pe Samweli umutumwa.21Ngapano awanthu wizile walonda imfumu, apano Leza awapa Sauli umwana wakwe Kish, umonsi uwakufuma muluko lwakwe Benjamini, ukuwa imfumu imyaka amakumi yani. 22Ngapano Leza wamufumyapo pa wufumu, wizile wakatusya Davide ukuti awe amfumu yawo. Kwalinji a kwe Davide kuno Leza watili, 'Nazana Davide umwana wakwe Yese ukuti awe a munthu uwakuyana nu mwenzo wane, wino akawomba vino nkhalonda ukuti awombe.'23Akufuma mu luko lwa munthu wee Leza waleta kwe Izirayeli u mutuli, Yesu, ngati ndimono alayizizye ukuchita. 24Pano achili ukufika Yesu, Yohani wawizizye uwubatizyo lwa kupiliwuka ku wanthu wonsi awa mu izirayeli. 25Pano Yohani wamalizyanga itchito yakwe, watili, 'Wuzye mukwelengania ukuti ne weni nene? nene asa weliwe. Kweni teyelezyani, wumwi akwiza pansizi yakwe nene, wino indato zya kumatamba yakwe nthayana ukuti ningasapula,'26Wanawitu, awana awa mu luko lwakwe abrahamu, swinya na wonsi wano wakatina Leza, akwe sweswe kuno ilandwe ilya kupusuka lyatumilwe. 27Pakuti woliwo wano wikala mu Yerusalemu, nawa kapanzya wawo, watamumanyile, swinya wafisya imivwango ya watumwa iya watumwa yano yakawazwa pe sabata aliwensi pakumususya weliwe.28Napano watazanile ichifukwa ichakuti wamukomele, wizile walenga Pilato ukuti wamukome. 29Ngapano wamala vyonsi ivinthu vino vyawalisilwe ivya kwe weliwe, wizile wamwisya pa muti nukumuzika mwi pute.30Kweni Leza wamuzulupusya ku wafwe. 31Wizile walolwa amanda ayavule nawano wafumile na weliwe ku Galileya ukuya ku Yerusalemu. Awanthu waa nomba awali wa kamboni ku wanthu.32Nomba tukuwanena ilandwe ukuti chino Leza walayizizye kuwa tata witu 33weliwe wakwanilisya kwakwe sweswe, awana wakwe woliwo, pakumuzyulupusya Yesu. Ndivino kwawalikwa mwe Masalimo uwa chitiwili: 'Wewe we Mwana wane, Ilelo nawa ne Baba wako.' 34Achisinkha ukuti wamuzyulupusya ku wafe ukuti umuwili wakwe wutize wononeke, Leza avwanzile ngati woo: 'Ndiza nkhupe wewe umwimichile nu wulotwa wuno walayizilwe kwakwe Davide.'35Achaleka wanena swinya mwe Masalimo yanji, 'Utalizumilizya u Mwimichile Wako ukuti alole ukuwola.' 36Pakuti pano Davide wakwanilisya ukulonda kwakwe Leza mu nkhwatwa yakwe, wizile walala; wizile wamulalika apaliponga na wa tata wakwe swinya umuwili wakwe wizile wawola. 37Kweni weliwe wino Leza wamuzyulupusya ataweni nanthi akuwola.38Nomba lekani chimanyikwe kwakwe mwemwe, wanawitu, ichakuti ukupitila mwe munthu wee ukuwizya kwakwe mwemwe ukutetelwa kwa luwembu. 39Mwakwe weliwe wensi wino wasuwila atakawe numulandu ukufuma ku vinthu vyo isundwe lyakwe Musa lyaposilwe ukuwavwilizwa ku mulandu.40Apano muwachenjela ukuti ivinthu vino awatumwa wavwanzile vitakawombwe kwakwe mwemwe: 41'Lola, mwewakasula, swinya muzunguke swinya apano mononeke; Pakuti nene nkhuwomba imilimo mu manda yinu, imilimo yino mutalitela musuwile, napano winji angize alande kwakwe mwemwe.''42Lyo Pauli na Banabasi wapita, awanthu wizile walenga woliwo ukuti wangavwanga amazwi yanye yaa pe Sabata wino wakwiza. 43Pano ukusunkhana mu sinagogi kwizile kwasila, awavule awa Yuda na wa kuyipa awapinduke wakonsile Pauli nu Banabasi, wano wavwanzile kwakwe woliwo nukuwakomelezya ukuti watwalilile mu nkhumbu yakwe Leza.44Pe sabata wino wakonsile, papipi umusumba wonsi wawungine apaliponga ukuti wivwe izwi lyakwe Mfumu. 45Pano awa Yuda waweni iwumba, wizile wizula nuwuzuwa swinya watalisile ukumutuka weliwe.46Kweni Pauli nu Banabasi wizile wavwanga umwa kujimba nukuti, ''Chalinji achakulondekwa ukuti izwi lyakwe Leza litalichile ukuvwangwa kwakwe mwemwe. Ukulola mwemwe mukulisuntchilizya ukufa kwekwe mwemwe swinya mukuyilola ukuti mutayana ku wumi wuno wutalimala, lolani, twandi tuye ku makandi. 47Pakuti acho Imfumu yatupatichizya sweswe, yatili, 'Nakuwika ukuti uwe we wuswepu kuwa makandi, ukuti wewe ufwile ulete ukupusuka48Pano amakandi yivwa vyoo, wizile wawa ni chimwemwe swinya awatumvya izwi ilya kwe Mfumu. Wonsi wano wasolizwe ku wumi wuno watalitela wumale wizile wasuwila. 49Izwi lya Mfumu lizile lyasata ukuya muchiputulwa chonsi.50Kweni awa Yuda awasonjelezya awanachi awakuyipa wano wachindikwa na wonsi awanankholelo mu musumba. Awavundulania ukuyimba kwakwe Pauli nu Banabasi nukuwasamazya muchiputulwa chakwe woliwo. 51Kweni Pauli nu Banabasi awakung'untha ulutukumbwi kumatamba yawo ukususyania na woliwo. Apano wizile waya mu musumba wa Ikoniyamu. 52Swinya awasambilizi wizile wizula nichimwemwe nu Muzimu Mwimichile.

14

1Yayile imphindi yafika mu Ikoniyamu pano Pauli ne Banabasi awasunnkhana awinjila mu sinagogi ya wa Yuda awavwanga nkhaninye ichakuti awa Yuda na wa Griki wasuwila. 2Ukuwa awa YUda wano wakanile ukusuwila wavulungania imyenzo ya wa makandi swinya awalenga ukuti wafulizwe wanyina.3Wisile kokonye imphindi nthali, awalanga wakuvwanga mbali nukusinga ivya Mfumu yino yapnichisyanga inya nkhumbu zyakwe. Wawomvile vyoo pakupa ivilolesyo ni vizungusyo mu makasa yakwe Pauli nu Banabasi. 4Awanthu wamusumba awapawunkhana; wamwi awakonkha awa Yuda ukuwa wanji awakonkha awa positole.5Amakandi na wa Yuda apaliponga nawasongo wawo awapanzania ukuti wawaponye namawe, 6walile wamanya chochonye, awasamalila ku Likawonia mu misumba ye Listra ne Debe nu twaya tuno twaliwilizile mumbali, 7kokonye akuno awaya mukuwizya ilandwe zima.8Mu Listra mwalinji umunthu wumwi, wino amatamba yakwe yatalinji namaka, wakwasilwe wonye kwe mama wakwe, atatela pita. 9Umunthu wee wivwile Pauli akuvwanga. Pauli amulolechesya apano walola ukuti umunthu wee ali nisuwilo ukuti angapola. 10Apo avwanga nizwi kulu ati kwe weliwe, '' Katuka pa manama yako." Apano umunthunye weyo atoloka atalika ukupita umwakuliwilila.11Ayala iwumba lyalola chino Pauli wachita, awatalika ukupunda nichongo mu lulimi lwawo ulwa chi Likaonia, ''' Twa leza twiza kwe sweswe nge tuwanthu.'' 12Awamwita Banabasi ''Zeyusi'' nawe Pauli ''Heremesi,'' amuno awino wavwanganga sana. 13E simapepo wakwe Zeyusi, wino walinji ni tempeli lyakwe lino lyalinji kunzi kumusumba, waleta inkhambaku na maluwa pa chisakati; weliwe ni wumba ukuti wamupe inzuwi.14Ala pano awa postole, Banabasi nu Pauli awivwa kuno wakulonda ukuchita chochonye, awalepulania ivizwalo vyawo awasamalila mwiwumba, awalila, 15''Mwe wanthu mwe ngachani chino mukuchitila wonye woo?'' Naswenye swe wanthu, tuli chilichonga. Swenji twiza koo mukuwizya ilandwe zima, kukuwafumya kuvinthu vyavye vyoo muye kwe Leza umumi, wino walewuzile iyulu, ninsi, e sumbi ni vinthu vyonsi vino vili mwenemo. 16Imyaka yaku nsizi wazumilizizye ukuti imyiko yonsi yapitilananga ndimuno walondanga.17Ukuwa atalechelezya ukuyilanjizya muvinthu nivizima vino akachita akuwapanga imvula yitonya ukufuma mwiyulu awapa nivizowalo mphindi yakwe, izuzya imyenzo yawo ni vyakulya ni chimwemwe.'' 18Chingatenga wavwazile amazwi, Pauli nu Banabasi chatezile ukulesya kwiwumba ukuti wawafimile inzuwi.19Awayuda wamwi wafumile Antiyochi naku Ikoniyamu wizile awafunkhula amawumba. Awamupola Pauli namawe awamukwema awamufumya mukaya wati wafwa. 20Ukuwa wala wasambilizi wamuwunganila, akutuka anyochela mukaya. Nga uwacha weliwenye nu Banabasi awaya ku Debe.21Awawizya ilandwe zima mu kaya kalyanye ayaleka awavule awawa wasambilizi, ngapano wanyochela ku Lisitira, ukuya ku Ikoniyamu, na ku Antiyochi. 22Awasimphisya awasambilizi awawapa isimpho ukuti walemansye isuwilo, awati, '' Twandi tuwapita mu nthanzi imvule pakwinjila muwu Fumu wakwe Leza.''23Lawalasika awasongo wonsi mu viwanza vyonsi mbali namapepo nukukana ukulya chimwi awawalemeka ku Mfumu, yino wasuwizile. 24Awala wapita munsi ya Pisidiya awaya kwe Pamfiliya. 25Awawizya amazwi mu Periga, awaya naku Ataliya. 26Ukufuma kokonye awaya ku Antiyochi, kuno Leza wawapefile ninkhumbu zyakwe kumulimo wino watezile wamala ukuwomba.2728Walile wafika mu Antiyochi awawunganika awanthu wamwi mu chiwanza apaliponga, awalandila vyonsi vino Leza wawachitizile nakuno wiyuzile inzira namakandi yasuwile. Nga awikala nawa sambilizi imphindi nthali.

15

1Awanthu wamwi wafumile ku Yudeya ukuya ku Antiyoki awasambilizya awanyina, awti, '' Mutanga mwize mutulwe suka ndi mwalembwa uwusilamo ndimuno isundo lyakwe Musa lyatachila.'' 2Choo chalenga Pauli nu Banabasi awapazikana nawo nkhaninye. Achalek Pauli nu Banabasi nawanji wano walinji mwe Antiyoki ukuti waye kwe Yerusalemu wakalolane nawa positole nawasongo wakavwanzanie iwuzyo lyoo.3Apano weliwo, wasuchiliwa nawa chiwanza, nga awala wapita mwe Fonisha nu Samariya awawumbula vino amakandi yapiliwusile. Nukuleta ichimwemwe ku wonsi awanyina. 4Lyo wafika mu Yerusalemu, awapochelelwa ni chiwanza, nawa positole, nawa songo, awawalandila vyonsi vino Leza wawachitizile.5Ukuwa awanthu wamwi wano wasuwizile, wano walinji mwiwumba lya wa Farisi, awimilila awavwanga awati, '' wazipila ukulembwa uwusilamo nukusambila isundo lya kwe Musa. 6Awa positole nawa songo awawungana apaliponga ukuti wapanzanie chonye choo.7Lyo wapazinkhana nkhaninye, Peturo ayimilila nga avwanga ati, '' Wanawitu, mumanyile ukuti kwisinda Leza wapazile ukusola pakwe mwemwe ukuti amakandi yivwe ilandwe izima. 8Leza wino wamanya mukasi mumyenzo ya wanthu, apatichisizya kwe woliwo pakuwapa Umuzimu Umwimichile, ndivyo watupa sweswe. 9Patalinji ipusano pakasi pa woliwo na sweswe, awaswefya imyenzo yawo mukusuwila10Ngachani chino mukwelezya Leza, pakuwika ichikokoli munsingo izya wasambilizi zino awakwasi witu napano asweswe tutangatunyamule? 11Kweni twasuwila swinya twatulwa muno ankhumbu zyz Mfumu Yesu, ndivino vyalinji.''12Iwumba lyonsi lyamyalile pano lyateyelezyanga kwe Banabasi nu Pauli wakuvwanga ivya kuzungusya vyonsi nivya mayele vino Leza walesile awachita ku makandi.13Lyo wamala ukuvwanga, Jakobi asimphuka ati, '' Wanawitu, yivwani kwe nene. 14Simoni walondolola vino pakutalika Leza wapechezile amakandi ilyakuti asende wamwi awa kwe woliwo wawe mwizina lyakwe.15Amazwi yawatumwa yazumilizyania nkhaninye na choo, ndivino kwawalikwa, ' 16Pansizi pakwe choo ndinyochela, swinya ndizenga ing'anda yakwe Davide yino yapona; Ndilimbuzya ivipompha vyakwe, nzenge swinya, 17ichakuti awanthu wano wasyala wize wavwambe Imfumu, apaliponga namakandi wano wakwitwa nizina lyane.' 18Avino Imfumu e Leza akuvwanga, wewenu wino wachita vyoo vino vyamanyikwa ukufuma ku mphindi izya kali.192021Apano, amelengania yane ayakuti tutize twawatamya amakandi wano wakupetuchila kwe Leza. Kweni tuliwawalichila ukuti wafumeko kuwononi wama kolania, ukufuma ku wuzelele, ukufuma kunyama yakunyongwa, swinya nu wazi. Pakuti Musa walumbilikwa mu misumba yonsi ukuma imphindi zya kali swinya wasambilizwanga mu ma sinagogi pe Sabata,''22Pano chalolekanga nga achizima kuwa positole nawa songo, nichiwanza chonsi, ukusala Judasi wino witwangwa Barasabasi, nu Sila wano walinji awasongo mu chiwanza, nukuwatuma ku Antiyoki ponga nu Pauli ne Baranabasi. 23Wawalisile vyoo: ''Ukufuma kuwa positole na wasongo, awanyina winu, kuwa makandi awanyina mu Antiyochi, Siriya, ne Silisiya: Tulamuche!24Twivwa kuno awanthu wamwi wafumile mwekwa sewswe, pano kutalinji nukuwazumilizya, nukuwavulungania mwemwe nivisambilizyo vino vyachizya imyenzo yinu, 25chatuzipila sweswe, atuwa namelenganio yonga, ukusola awanthu nukuwatuma kwa kwe mwemwe nawakundwe Banabasi ne Pauli, 26awanthu wano wayipelesile uwumi wawo umulandu nizina lya Mfumu Yesu Kristu.27Achaleka twatuma Judasi nu Silasi, wano wandi wize wawanene woliwo vilivyonga mu mazwi yawo. 28Pakuti chikuloleka achizima ku Muzimu Umwimichile na kwe sweswe, tutakati tuwonjelezye e katundu ukulusya pavino vinthu vino vikulondwa; 29Ukuti muyileme muvinthu ivya nzuwi ku makolania, ku wazi, ivyakunyongwa, naku wuzelele. Nanthi mungasolezya kwe vyoo, vyandi viwawele ichete. Musyale ichete.''30Pano weni, walile wawasamazya, wizile ku Antiyoki; walile wawunganika iwumba ponga, watwazile e kalata. 31Walile pano wawazya, awasechelela nkhaninye umulandu nukusipwa. 32Judasi nu Sayilasi, na watumwa, awawapa amaka wanyina na mazwi amavule nu kuwawomya.33Lyo wikalako imphindi kulyanye, awawatuma mumutende ukufuma ku wanyina wano wawatumile. 34Kweni chamuzipile Siyilasi ukusyala kulyanye. 35Kweni Pauli nu Banabasi wikazile ku Antiyoki, mukusambilizya nukuwizya (apaliponga na wawuye) izwi lya Mfumu.36Lyo papita amanda Pauli awati kwa Banabasi, '' Tuye tunyoke tuwatandalile awanyina mu mutwaya tonsi kuno twawizizye izwi lya Mfumu, ilyakuti tulole mo wikalila. 37Banabasi walondanga ukusenda Yohani wuno witwanga Mariko. 38Ukuwa Pauli welenganizye ukuti chitangandi chizipe ukuya nu Mariko, wino wawasyile mu Pamfiliya swinya atayile na woliwo ku tnchito.39Apano kwawa imphokoto nkhaninye, awa pawunkhana pa woliwo, apo Banabasi asenda Mariko nukuya nawe pa wato ukuya ku Sayipulasi. 40Nawe Pauli asola Sayilasi awapita, pano wasuwilwa na wanyina ku nkhumbu ya ku Mfumu. 41Apano wapitila mu Siriya namu Silisiya, awawomya iviwanza.

16

1Pauli nawenye wiza ke Deribe naku Lisitira, apo walola, umusambilizi wumwi izina lyakwe Timoti walinji kweneko, umwana wa mu Yuda umwanachi wino walinji amusuwile, kweni e baba wakwe walinji amu Griki. 2Wamuvwanga ivizima awanyina wano walinji ku Lisitira naku Ikoniyamu. 3Pauli walondanga ukuti apite nawe, acho wamusenda nu kumuputula uwusilamo ukulingana nawa Yudawano walinji mu masyo yayo, amo wonsi wamanyile ukuti e yisi walinji amu Griki.4Awala pano wakupita munzila ukupitila mu misumba. wasyanga mu viwanza indayilo yakwe woliwo ukuti wakonka, indayilo zino zyawalikwilwe nawa positole na wa songo mu Yerusalemu. 5Apo iviwanza vyiza vawoma mwi suwilo nu kuvula mu mphendwa chila wanda.6Pauli na wawuye wayile ukupitila mu viputulwa vya Pirigiya nu Galatiya, pakuti wawakanile u Muzimu Mwimichile ukuwizya izwi mu chiputulwa chaku Asiya. 7Pano wiza papipi napa Mayisiya, wizile welezya ukuya mu Bithiniya, kweni Umuzimu wakwe Yesu awuwalesya. 8Achaleka wapitilila Mayisiya, wiza wafika mu musumba wa Trowasi.9E Kalolankholelo alolesile kwe Pauli pawusiku: U monsi waku Masedoniya wimilile palyanye, akumulenga swinya akuti, '' Zanga ku Masedoniya nu kutwavwa.'' 10Pano Pauli walola wowonye ivya kalolankholelo, paponapapo twizile twakatuka ukuya ku Masedoniya, Twikazya mumyenzo ukuti Leza watwita ukuwizya ilandwe kwakwe woliwo.11Pano twakatuka pa ngalawa ukufuma ku Trowasi, twizile tololoka ukuya mu Samotiresi, pano kwacha twiza ku Niyepolisi. 12Ukufuma koko twaya ku Filipi, wino a musumba wa mu Masedoniya, umusumba uwakulondeka mu chiputulwa na muwufuma wa Roma, swinya twizile yikala mu musumba wonye woo amanda ayavule. 13Pa wanda wa Sabata atufumila kunzi ku mulyango waku luzi, kuno twelenginie ukuti kungawa amasyo aya kupepela. Nga twikala pansi swinya atuvwanga kuwanachi wano wizile ponga.1415Umwanachi wumwi witwanga Lidiya, e kakazya wa viwenzuluchile ukufuma ku waku Tiyatira, wino walinji amupefi wakwe Leza, ateyelezya kwe sweswe. Imfumu yamwiyula umwenzo ukuti ukwivwichizya ku vino Pauli avwanganga. Pano weliwe niwa mu ng'anda yakwe wabatizwa, atulenga sweswe, ati, ''Ndi mwazana nene ukuwa nisuwilo ku Mfumu, zanji nu kwikala mu ng'anda yane.'' Swinya atupepelezya.16Kwizile kwawa, pano twapitanga ku masyo yakupepela, wumwi umwanachi umutichi wino walinji nu muzimu uwa kulawulila wasunkhine naswe.. Wawizilanga awa kumuwomvya ichuma ichivule pakulawula. 17Umwanachi wee wakonkhanga pansizi Pauli na sweswe nukupunda, akuti, '' Awanthu waa awawomvi wakwe Leza Umukulu Nkhani. Wakuwizya kwe mwemwe inzila yakupusuchila. 18Wachitanga vyoo amanda amavule. Kweni Pauli, ukuwa amukalale nkhaninye na weliwe, apiliwuka nukuti ku muzimu, ''Nkhukupatichizya wewe mwizina lyakwe Yesu Kristu ukuti fuma mwe weliwe.'' Swinya awufuma paponapapo.19Pano awawomvyi wakwe walola kuno ulungo lwawo ulwakuzanila indala nomba lwapita, awamulema Pauli nu Silasi nu kuwakwema ukuya mu masyo yakukazizya paminso ya wamafunde. 20Awala wawaleta kuwa namasundo, watili, '' Awanthu waa wakuvulungania umusumba witu. Awa Yuda. 21Waku wizya imiwele yino asa yamasundo ya Roma ukuti tuzumile nu kuwomba.''22Apano iwumba lyakatuchila mupela apaliponga ukususyania nu Pauli ne Silasi; awa namasundo awalepulania imyenda yawo ukufuma mu miwili yawo nu kuwapatichizya woliwo ukuti wawume ni nsondo. 23Awala wawuma nkhaninye, wawasumba mu vingololo nuku patichizya kasunga wa vingololo ukuti awasunge ichete. 24Pano wivwa ukupatihizwa koo, e kasunga wizile wawasumba woliwo mukasi mu vingololo nukunyepa amanama yawo kuvikonkholo.25Papipi na pakasi pausiku Pauli nu Silasi wapepanga nukwimba inyimbo kwakwe Leza, swinya awanyepwe awawuye wivwichisyanga ku woliwo. 26Paponapapo akuya ichizumanzi ichikulu nkhani, umwakuti amasyo ya vingololo yizile yingana; swinya paponapapo ivisakati vyonsi vyiyuka, swinya iminyololo ya wonsi ayisapuka.27E kasunga aziwuka mutulo nu kulola imilyango yavingololo yiyusile; izile akwema e panga wakwe nukuwa papipi ukuyikoma, umulandu welenginie ukuti awavingololo wasamazile. 28Kweni Pauli wizile wapunda nizwi ikulu, alanda, '' Utakayichise, umulandu swensi tulimonye moo.''29E kasunga apunda ulukozyo nukusamalila mukasi swinya, akuzakaza ku nthete, apona pansi paminso pe Pauli nu Silasi, 30swinya awafumya panzi nukuti, '' Wasongo, ningachita chani ukuti mphusuke?'' 31Awati, '' Suwila mwe Mfumu Yesu, apo wandi uli upusuke, wewe ni ng'anda yako.''32Awavwanga amazwi ya Mfumu kwakwe weliwe, apaliponga na wonsi mu ng'anda yakwe. 33Apano e kasunga awasenda mu mphindi yilwyanye iya wusiku, nu kuwapwizya ivilonda vyawo, apano weliwe na wonsi awa pa ng'anda yakwe wabatizwa paponapapo. 34Ngapano akwiza ne Pauli nu Silasi ukuya mu ng'anda yakwe nu kuwika ichakulya paminso yawo, asechela nkhaninye ponga nawa mu ng'anda yakwe, ukuti wawa nisuwilo mwakwe Leza.35Nomba lyo kwacha, e namasundo atuma izwi kuwa kalindilila, ukuti, '' walekani awanthu wawo wapita.'' 36E kasunga waya wamunena Pauli, wati, ''Awanamasundo watuma izwi kwe nene ukuti imbasapule mwapita. Nomba kanonzi fumani kunzi, swinya mupite mu mutende.''37Kweni Pauli ati kwakwe woliwo, '' Watuvwapula pa wanthu pano tusi numulandu, napano swe wakaya wamu Roma--swinya watutaya na muvingololo. Wuzye nomba wakulonda watufumye kumbali? Awe! Walekani wize awenecho nu kutukololela pakuya kunzi. 38Wakalindilila awatuma amazwi kuwa namasundo, ngapano wivwa ukuti Pauli nu Silasi awa Roma, awawa ninthete. 39Awa namasundo wizile awalambilizya kwe woliwo nu kuwafumya kunzi, nukuwalenga ukuti waye ukutali nu musumba.40Apano Pauli nu Silasi wafuma muvingololo nu kwiza ku ng'anda ye Lidiya. Ngapano Pauli nu Silasi walola awanyina, awawawomya woliwo swinya awafuma mu musumba.

17

1nomba wachilingania mu misumba ya Amfipolisi namwe Apoloniya, wizile wafika mu musumba wa kwe Tesalonika, kuno kwalinji e sinagogi wawa Yuda. 2Pauli, ngati amwata wakwe, wizile kwa kwe woliwo, swinya pa manda ya wa Sabata yatatu welengania apali ponga nawo ukufuma mu mawaliko.3Wiyulanga amawaliko swinya nu kuyalondolola ukuti chalinji chakulondekwa kwakwe Kristu ukuyimba, nukuzyulupuka swinya ku wafwe. Ati, '' Wee Yesu wino nkhuwizya kwa kwe mwemwe awili Kristu.'' 4Wamwi awa Yuda wizile wasuwila ngapano wayisanzya kwakwe Pauli nu Silasi, apaliponga nawavule wano wayipile muwa Griki, swinya asawatichi wanankholelo ku wanachi.5Kweni awa Yuda ano watasuwizile, wati wawa nuwuzuwa, wasenzile wamwi awawembu ukuma kumasyo yakukazizya, awawungana iwumba ponga, awakatusya ichongo mukaya. Awaya nu lombwa mu ng'anda yakwe Yasoni, wavwambanga ukumuleta Pauli nu Silasi ku wanthu. 6Kweni watawazanile, wanyntha Yasoni na wamwi awanyina paminso yawa songo wa musumba, wapundanga, '' 7Awanthu waa wano wavulunginie insi yonsi wiza swinya na konye koo. Awanthu wano Yasoni wawapochelezile wakuwomba umwa kulekani ni nsundo izya kwakwe Kesari; wakuti kuli imfumu yinji -- Yesu.''8Iwumba na wasongo wa musumba wizile wavulungana pano wivwa vinthunye vyoo. 9Kweni awasongo wamulipilisizye indalama Yasoni ngeti a chikole, awaleka awapita.10Uwusiku nye wowo awanyina awatuma Pauli nu Silasi ku Beriya. Pano wafisile koko, wayile mu sinagogi ya wa Yuda. 11Nomba awanthu nye waa walinji wakuchindikwa ukuchila wano walinji mu Tesalonika, pakuti wapochelezile izwi nu kuyipa konsi ukwa mwenzo, ukulolechesya amawaliko uwanda nu wanda ichakuti avino chalinji. 12Akulikuti awavule awakwe woliwo wasuwizile, ukusanzya nawa pankholelo awa Griki awanachi nawavule awonsi.13Nomba pano awa YUda wa mu Tesalonika wivwile kuno Pauli nawe wapundanga izwi lya kwe Leza mu Beriya, wayile kweneko awavundula nu kutamya amawumba. 14Apano paponapapo, awanyina wizile awatuma Pauli ukuti aye kwe sumbi, kweni Silasi nu Timoti wasyazile kulyanye. 15Wawo wano watungululanga Pauli wamusenda ukufikamu musumba wa Ateni. Pano wamusynga Pauli kulyanye, awapochelela ukufumila kwakwe weliwe uwutanthiko wakwe Silasi nu Timoti ukuti wize kwe weliwe mwe zuwa.16Nomba pano Pauli wawalindilinga mu Ateni, umuzimu wakwe uwafulwa mukasi mwakwe weliwe pano walola mumusumba mwizwile amakolania. 17Apano welenganianga nawo mu sinagogi nawa Yuda na wanji wano wapepanga kwe Leza, na mu masyo yakukazizya ponga nawano walinji kweneko.18Kweni wamwi awa Epikuliya nawa Stoyiki awa mano yakwelengania wasunkhana na weliwe. Wamwi awati, '' Achani chino ichipuwa choo chikulonda ukulanda?'' Wanji awati, '' Akuloleka ukuwa wenga wa wano wa kapunda awanthu ukuti wakonkhe twa leza utwa sita kumanyikwa,'' umulandu wakuti wawizyanga ilandwe lya kwe Yesu nu kuzyulupukwa.19Wasenzile Pauli nukumuleta kuwa Ariyopagasi, awati, '' Tukulenga tumanye imisambilizizye imipya yino walandanga? 20Pakuti mwaleta ivinthu vya chilendo mu makutwai yitu. Akulikuti, tukulonda tumanye chino ivinthu nye vyoo vikusula.'' 21( Nomba wonsinye awa Ateni na weni wano wikala kokonye pasi nanthi chimi chino wasumbilanga kweneko imphindi ukuchila ukuvwanga pamwi ukwivwa chimwi ichipya.)22Pauli ayimilila pakasi pawa Ariyopagasi nukuti, ''Mwe wonsi wa mu Ateni, nalola ukuti mwe wakapepa munzira iyili yonsinye. 23Pano nizile inchilingania indolechesya ivinthu vya mapepo yinu, nazanile apakochela inzuwi na mawaliko yakuti, '' Kwe Leza Nthamanyikwa.'' Chino amuno mukapepa sita kumanya, NKhuwizya kwakwe mwemwe.24E Leza wino walewuzile insi navyonsi vino vili mwenemo, pakuti awili Imfumu ya mwiyulu na munsi, asikwikala mu matempeli yano yazengwa namakasa. 25Atatela awombelwe na makasa ya wanthu, ngati fweni akalonda chimwi, amuno aweliwe akapa uwumi nu muza na vyonsi ivinji.26Ukufuma ku munthu wenga walewuzile insi yonsi iya wanthu ukuti wikale papela pansi, watela wawawikila nukuwasolela izyamphindi swinya nimipaka iyakwikalila mu vipya, 27umwakuti wamuvwambilizye Leza swinya pamwi wangivwichisya inzila yakuya kwakwe weliwe nukumuzana. kweni asukutali kwakwe wensi wamwe sweswe.28Amuno mwakwe weliwe tuli nu wumi, tukupita swinya tukumanyikwa, ndivino wumwi uwa wavwanzi winu wavyanga, ' amuno nasweswe swe wakwe.' '' 29Achakuti, umulandu naswenye swe wakwe Leza, tutakati twelengania ukuti imiwele yakwe ili ndivino ikolano lyakwe golide, nanthi we siliva, nanthi aliwe -- ikolano lyapangwa na mano swinya amelenganio ya munthu.30Achaleka Leza wasuzile vye mumphindi zya kunthamanya, kweni nomba akupatichizya wonsi awanthu ukuti watontholekwe. 31Choo amulandu wapanzile uwanda pano alipanzya insi muwulungamane na wanthu wano wasola. Leza wawika ichisinkha pa munthu wee kwe wensi pakumuzyulupula ku wafwe.''32Nomba pano awanthu waku Ateni wivwile pa vya kuzyulupuka ku wafwe, wamwi awasoweka Pauil; kweni wanji awati, ''Twandi twivwe swinya kwe wewe pamulandu woo.'' 33Pano vyoo vyapita, Pauli awasya. 34Kweni umunthu wumwi ayisanzya kwakwe weliwe swinya asuwila, ponga ne Diyonisiyasi umu Ariyopagayiti, umwanachi izina lyakwe Damarisi, na wanji wano walinji nawo.

18

1Vyalile vyapita ivinthu vyoo, Pauli wafuma mu Atheni and waya ku Korinthi. 2Kulyanye wasunkhune nu mu Yuda izina we Akwila, u mwikalansi waku Pontusi, wino wafumile ku umwa nomba ukufuma ku Itale nuwakwe e Prisila, umulandu Kulodiyasi wawakomelezizye wonsi awa Yuda ukuti wafume mu Roma. Pauli wayile ku woliwo, 3swinya umulandu wawombanga pa ntchito iya kuyana, wizile wikala nawo nu kuwomba, pakuti wasumanga utung'anda twa vipapa wuno walinji a mulimo wawo.4Pauli wawapepekanga mu sinagogi amanda yonsi aya sabata, welezizye ukuwapatichizya wonsinye awa Yuda nawa Griki. 5Nomba pano Silasi nu Timoti wizile ukufuma Masedoniya, Pauli ayipa kwizwi, wasimichizyanga kuwa Yuda ukuti Yesu alinji we Kristu. 6Kweni pano awa Yuda wasusya nu kumutuka, Pauli akuntha ichizwalo chakwe pakwe woliwo ati, ''Leka uwazi winu wuwe pa mitwe yinu; Nene nthali nu mulandu. Ukufuma nomba ukuya kunkholelo nandi inje ku Makandi.''7Apano wizile afuma nukuya ku ng'anda yakwe Tito nu Jasitasi, u munthu wino wamupepanga Leza. Ing'anda yakwe yalinji papipi ni sinagogi. 8Krisipasi, u nthunguluzi wa sinagogi, wasuwizile mwakwe Mfumu, apaliponga na wonsi wano wikalanga mu ng'anda yakwe; swinya awavule awa ku Korinthi wano wivwile pachocho wasuwizile swinya wizile wabatizwa.9Imfumu ayati kwakwe Pauli muwusiku muchilolwa, ''Utize watina, lelo vwanga swinya utakamyalale. 10Pakuti indi nawewe, swinya nawumwi aliyelezya ukukuchisa, pakuti indi nawanthu awavule mu musumba.'' 11Pauli wikazile kulyanye u mwaka ni myezi umutanda, akusambilizya izwi lyakwe Leza pakasi pakwe woliwo.12Kweni pano Galiyo wizile wawa we mwimilili wa Achayiya, awa Yuda wakatuchizile mupela na melenganio yonga ukususyania ne Pauli nukumuleta paminso ya wakapanzya; 13woliwo watili, ''Wee umunthu wapepelezyanga awanthu ukuti wamupepe Leza ukususyania ni sundo.''14Ukuwa pano Pauli walinji ukuti avwange, Galiyo watili kuwa Yuda, ''Mwe wa Yuda, ndi amwelimo chalinji achakuti achakonona pamwi a mulandu, changa chivwike ukuti imbombe namwemwe. 15Kweni pakuti yaa amawuzyo iyakukwafyania na mazwi na mazina na masundo yinu, mwivwane mwewenecho. Nthakulonda ukuti imbe na kapingula pamazwi yaa.16Galiyo wapanjisizye ukuti wafume pamphanda yawa kapanzya. 17Ngapano wonsinye wawo walema Sosteni, e kapingula wa sinagogi, nu kumuma paminso wa kapanzya. Kweni Galiyo atasakamine vyowachisile.18Pauli, walile wikala kulyanye amanda ayavula ayakonjelezya, wasya awanyina nu kupitata uwulendo wapa minzi nu Prisila nu Akwila. Lyo atani akatuke pe sumbi, Kenkiriya, wizile apela inyele pamulandu wilayano lyo alayizizye. 19Pano wiza ku Efeso, Pauli asyile Prisila nu Akwila kulyanye, kweni weni umwenecho wizile waya mu sinagogi nu kulandana nawa Yuda.20Pano wamukolowozya Pauli akuti ikale imphindi nthali, akana. 21Kweni watili wafuma ku woliwo, watili, ''Nene ndinyochela swinya kwe mwemwe ndi akulonda kwakwe Leza.'' Ngapano watalisile uwulendo ukufuma ku Efeso.22Pano Pauli watili wafika pa Kesariya, wizile waya kumulundu walamuka ichiwanza cha Yerusalemu swinya aya kusika ku Antiyoki. 23Watili wikala imphindi katichi kulyanye, Pauli wizile wakatuka nukuya ukupitila muviputulwa ifya mu Galatiya nu Pirigiya swinya ukuwomya wonsi awasambilizi.24Nomba wumwi umu Yuda izina Apolosi, umu Alekizanda kunkhwatwa, wiza ku Efeso. Wamanyile sana ukuvwanga swinya uwamaka pizwi. 25Apolosi wasambalizizwe mu visambilizyo vyakwe Mfumu. Watili wawa mu muzimu, wavwanzile nuku sambilizya ichete ivinthu vyakukwafania nu Yesu, kweni wamanyile uwubatizyo wakwe Yohani mphela. 26Apolosi wizile talika ukuvwanga sita kutina mu sinagogi. Kweni pano Prisila nu Akwila wamwivwa, awamusendela pambali nukumulandulila inzila yakwe Leza ichete.27Pano walondanga ukuti atakapitile mu Achayiya, awanyina wamukomelezya nu kuwa walikila sambilizya mu Achayiya ukuti wamupochelele. Ngappano wafika, wawavwilichizizye sana wano wasuwizile mu wila. 28Apolosi wasusizye nkhaninye awa Yuda pakususania pi wumba, ukuwalanjizya ukupitila mu mawaliko ukuti Yesu awili Kristu.

19

1Ala pano Apolosi walinji ku Kolinthe, Pauli wapululila munsi ya mupela wiza wafika mu musumba wa Efeso, aya azana wamwi awasambilizi kweneko. 2Pauli ati ku woliwo, '' Wuzye mwapochelezile Umuzimu Umwimichile pano mwasuwizile?'' Awati kwe weliwe, '' Awe, tutivwa nanthi kwivwa kuno kuli Umuzimu Umwimichile.''34Pauli ati, '' Ukuya muchani muno mwabatizizwe?'' Awati, ''' Muwubatizyo wakwe Yohane.'' Apo Pauli awatolela, Yohane wabatizyanga nu wubatizyo uwakutontholokwa. Awanena awanthu awati wasuwile mwakwe wino waliyiza pansizi pakwe weliwe, ukuti, mwe Yesu,''5Awala awanthu wivwa vyoo, wabatizizwe mwizina lye Mfumu Yesu. 6Ngapano Pauli awika amakasa yakwe pakwe woliwo, Umuzimu Mwimichile awiza pakwe woliwo swinya walanda mumvwango zinji nu kuvwanga ivya nkholelo. 7Apaliponga walinji awanthu ikumi na wawili.8Pauli winjizile mu sinagogi avwanga nukusinga ku mphindi ya myezi yitatu, awavwanzania nawanthu nukuwafunkhulila ku wufumu wakwe Leza. 9Ukuwa pano wamwi awa Yuda watumvile awakana ukusuwila, watalika ukuvwanga uwuwi wa Nzila paminso yiwumba. Achaleka Pauli afuma kwe woliwo swinya asenda na wasambilizi apita nawo, nga awlanda nawo mu ng'anda iya kusambilyizya mwenemo yakwe Tiranasi. 10Choo chapitilila kumyaka yiwili, wonsi wano wikalanga munsi ya Esiya wivwa izi lya Mfumu, wonsinye awa Yuda na wa Griki.11Leza wawombanga imilimo iyikulu ukuwomvya amakasa ya Pauli, 12apano nututambala, nimyenda yino yamupalamansizye yasendwa ukuya ku walwale, uwulwale wapola ni mizimu miwipe yafuma mwakwe woliwo.13Palinji wamwi awa Yuda awa mayele wapitanga mu masyo. Wapundanga mwizina lya Mfumu Yesu ichakuti wawe namaka ku mizimu miwipe pano watinji, '' Pi zina lya Yesu wino Pauli akawizya, nkhukupatichizya fuma panzi.'' 14E simapepo umukulu uwa Chiyuda, wino izina lyakwe walinji Skeva, wanji nawana munenulambali(7) wano wachitanga vyoo.15Umuzimu muwipe awatolelela, '' Yesu namumanya, Pauli namumanya, Nga mwewawenu mwemwe?'' 16Umuzimu muwipe wuno walinji mwe munthu wee wavundumuchila awa mayele nu kuchimva nukuwuma. Awa samala ukufuma mung'anda sita kuzwala swinya amphondo. 17Choo chizile chamanyikwa ku wonsi, awa Yuda na wa Griki, wano wikalanga mu Efeso. wawa ninthete sana, swinya izina lyakwe Mfumu Yesu lyachindikwa.18Swinya, awavule wawasuwizi wiza nuku wumbula swinya ukuzumilizya iviwipe vino wachisile. 19Awavule wano wawombanga ivya mayele yakutumphika wiza nawa kalata wawo paliponga swinya awocha paminso pakwe wonsinye. Pano wapenda uwuvule pa ndalama, wazanile imyanda ikumi imphindi amakumi yasano (50,000) iya siliva. 20Ukuwa izwi lya Mfumu lyasata ukufika ukutali umwa maka.21Nga pano Pauli wamalizizye umulimo wakwe mu Efeso, wizile yelengania mu Muzimu ukuti apitile mwe Masedoniya nu Achalia panzila ukuya mu Yerusalemu; ati weliwe, '' Ndi nikala kokonye, mfwile inje ndole Roma. 22Pauli wizile tuma ku Masedoniya wawili mu wano wamutulanga, Timoti nu Erasitasi. Kweni weni ayikala mu Esiya paka mphindi.23Pa mphindi ngati yoyo patalinji nanthi kamwi katichi akakuvulungania mu Efeso pa mulandu wa Nzira. 24E kasula wumwi izina lyakwe Dimetiriyasi, wino wapanga ivikolania vye Atemisi, walesile uwukasi kuwakawomba wa ntchito zya makasa. 25Ngapano wizile wawa wunganika ponga awawombi wantchito yoyo ati, '' Mwe wanthu, mumanyile kuno muwukazimo muli indalama sana.26Mukalola nu kwivwa vyoo, as pa Efeso patupu, kweni mukaya konsi aka Esiya, Pauli wizile limbichisya mukutontholosya awanthu awavule. Akuvwanga ukuti kutawa twa leza tuno tukapangwa namakasa. 27Asachakuti pali ichakutinia ukuti uwukazyi witu wutalilondekwa swinya, kweni swinya i tempeli yakwe leza umwanachi Atemisi yiliwa yisi nu wuchindame. Apo uwukulu wakwe wulimala, weliwenye wino Esiya ninsi yikamupepa.28Pano wivwile choo, wizula nukufulwa swinya wapunda, awati, '' Umukulu we Atemisi wa mu Efeso.'' 29Akaya konsi kizile kavulungana, swinya awanthu wonsi nu mwenzo wonga wasamalila kuno iwumba likawungana. Wizile wamulema wano wakapita ponga ne Pauli, e Gayasi nu Aristachasi. wano wafuma mu Masedonia.30Pauli walondanga ukwinjila mwi wumba lya wanthu, kweni awasambilizi wamulesizye. 31Swinya, wakapanzya wa kaya ka Esiya wano walinji awamanyani wakwe weliwe watuma inthumwi ukumulenga ukuti atakinjile muno iwumba likasunkhana. 32Awanthu wamwi wapundanga ichinthu chonga, na wanji ichinji, pakuti iwumba lyavulungine. Awavule watamanyile ukuti achani chino wasunkhine apaliponga.33Wamwi mwiwumba awapanzizye Alekizanda, wino awa Yuda wamusuntchilizyanga kunkholelo. Apano Alekizanda wizile tumphula ikasa lyakwe, ukulonda ukuyikopolola kwi wumba. 34Kweni pano wizile wamanya ukuti amu Yuda, wizile wapunda nichongo pa mawola yawili nizwi lyonga, ukuti, '' Umukulu we Atemisi uwa wa Efeso.''35Pano e kawalika wizile myalalika iwumba, watili, '' Mwe wanthu wa mu Efeso, wuzye amunthuchi wino atamanyile ukuti akaya ke Efeso akano kakasunga e tempeli lya Atemisi umukulu ni ichikolania chino chaponile ukufuma mwiyulu? 36Ukulola pano ivinthu vyoo asa vya kukanwa, mufwile mumyalale mutakawombe nanthi chimwi umwakusamazyania. 37Ichakuti mwizile na wanthu waa mu ng'anda ya masundo wano asa wang'o mu tempeli pamwi wano wakusewania leza witu umwanachi.38Akuli kuti, nanthi Dimetiriyasi na wa womvyamakasa wano waliponga na weliwe wali nichakususyana nawumwi, ing'anda zya masundo azivule na wakapanzya walipo. Walekeni wasusyane nawawuye. 39Kweni ndi mukulonda vinji vino asa vyoo, muliya navyo kuno tukasunkhana. 40Nichisinkhanye tuli numulandu pachongo icha wanda woo. Pasi nanthi chimwi chino chaleta ichongo, swinya tutandi tulinganie.'' 41Ala wavwanga vyoo, asasya iwumba.

20

1Chalile ichongo achisila, Pauli atuma awasambilizi wonsi apali ponga awawomesya, nga avwanga ati umutende kwe mwemwe avyo awasya aya ku Masedoniya. 2Ala waselenkhania munsi zyozyo swinya wavwanzile amazwi aya pusanepusane ayakuwawonya woliwo, ngawaya kunsi ya ku Grisi. 3Lyo wamala imyezi yitatu kweneko, ayivwa kuno wamupanjilanga awa Yuda lyo ali mupipi nukukatuka ukuya ku Siliya pawulendo wa pa minzi apno ayelengania ukunyoka ukuchilingania ku Masedoniya.4Awamukonkha nukufika ku Esiya walinji e Sopata umwana kwe Pirus uwa ku Beriya; Alistachasi ne Sekundusi, wonsinye waa wafumile mukaya ka wasuwizi ake Tesalonika, Gayusi wa kwe Debu; Timomoteyo; and Tichikasi ne Trofimus ukuma ku Esiya. 5Swinya awanthunye waa wakolezile pakw sweswe nga awatulindilila sweswe mukaya ke Trowasi. 6Twapisile uwulendo wapa minzi pakuya mukaya ke Filipi lyo amanda yasila aya chakulya cha mukate wuno wutalinji nu mutawa, nga mumanda yasano twizile kwe woliwo mukaya ke Trowasi. Twikazile mwenemo amanda munenulambali(7).7Uwanda wanthaliko uwa pa Mulungu, pamo twawungine ponga pa kumontholania umukate, Pauli wavwanzile kuwasuwizi. Walinji namelenganio nukuyipekania ukuti akukatuka kuwacha, nga atwalilila ukuvwanga landwe zima mphaka uwusiku pakasi. 8Kwalinji inyale mvule muchiputulwa chang'anda papela pano twizile atuwa mwauponga.9Pawindo pikazile umulumendo izina lyakwe we Yutikasi, alala utulo utukalambane nkhaninye. Pano Pauli walandalizile nukuvwanga, umwana wenye , walanga alazile, apona pansi ukufuma pang'anda yechititatu iyapapela awaya wamusola awazana afwile kali. 10Pauli afika, apona umwenecho pa chala, amufuktila, nga avwanga ati, '' Mutalosya awe, amuno amupuma.''11Nga anyochela mu ng'anda yapapela naswinya amontholania umukate alya. Ala avwanga nawanthu kumphindi nthali mpaka ku macho, nga akatuka awapita. 12Awanyosya umulumendo amupuma ngana swinya awazewela nkhaninye nu kusanguluka.13Twenji atukolela tusya Pauli pawulendo wapa ngalawa ukuya ku Asosi, kuno tupekinie ukuti tusende pauli tupite ponga. Vyoo avino umwenechonye walondanga ukuti viwombwe, amuno chifukwa wapanzizye ukuya pita pamulundu. 14Pano watusunkhinie sweswe mu Asosi, atumusenda mu ngalawa ngatuya ku Mitilini.15Apano atupita uwulendo wapaminzi ukuma kulyanye nga atufika pa wanda uwakukonkhapo ukulozyana ni mbalama iya chipya chino chili paminzi pakasi pe sumbi icha Chiosi. Uwanda uwa kukonkhapo atufika mukachipya aka pakasi pakwe sumbi ake Samosi, nga uwanda wakukonkhapo, atwiza mukaya ka Miletasi. 16Pano Pauli welenganianga ivwa ulendo wakwe uwapaminzi pano wachilinganianga mu Efeso, ukuti nga nukuti weliwe atasumba imphindi mu Esiya; amuno wasamalilanga ukuti azanwe mwe Yerusalemu pa wanda wa Pentekositi, Ngachayine ukuti angafika muno chawezile kwakwe weliwe.17Ukufuma ku Miletasi atuma awanthu ku Efeso nga ayita wasongo wa chiwanza kweweliwe. 18Watili wafika kwakweweliwe, nga avwanga ati kwewoliwo, '' Mwemwe mwewenwcho mumanye kuno, ukufumila uwanda wa nthaliko wuno nalyasile itamba mu Esiya namuno nazumbizile imphindi yane yonsi namwemwe. 19Nawombelanga Imfumu nukuyichifya mbali nukwelengania nminsozi swinya mumphindi yane imbipe yino vyachitwanga kwe nene ichifukwa chatuwukalilo twa Yuda. 20Swinya mwamanya kuno nthatela indechelezye ukuwawumbulila ichinthu chimwi kwe mwemwe chino achakulondwa nkhaninye, swinya navino nawasambilizizye, pa lwenze na mu zya ng'anda ni ng'anda, 21nasochelanga imbali zyonsi izya wa Yuda nawa Griki ukuti watontholokwe wize kwe Leza.22Nomba lola, nkhuya ku Yerusalemu, nkhutungululwa nu muzimu nanthi kumanya chili chitika ku nkholelo, 23ukufumya chino Umuzimu ukusimichila kwenene ukuti mumusumba umunyolllo ninthanzi avino vinkundindilila. 24Nkhulola uwulanzi usi awuchindamikwe, kweni ndi nene ningamalizya ukuchinvyana nga nukumalizya umulimo wuno napochelezile ukufuma ku Mfumu e Yesu, ukusimichilwa kwizwi lya nkhumbu lyakwe Leza.25Nomba lola, imanyile ukuti mwemwe mwensi mwewano nawapatizile nukuwizya uwufumu wakwiyulu, watalitela walole ichinso chane swinya. 26Ukufuma papo nkhuwasimichizyakwe mwemwe uwanda woo, nemuswepe kuwazi uwa munthu wensi. 27Pakuti nthasya chimwi pakuwumbula ukulonda kwe weliwe e Leza.28Nomba muwe minso mwa kwe mwemwe, nga napa ng'onzi zino e Muzimu Mwimichile wawasola mwemwe ukuwa mwe nthunguluzi nkhulu. Nomba muwe minso pakuchewa iviwanza vya kwe Leza, vino wakala nuwazi wakwe. 29Manyile ukuti ndi napita wamumbwe awakali waliyiza mukasi mwakwe mwemwe swinya watalizileka ing'onzi. 30Manyile ukuti namukasi mwakwe mwemwe awanthu wamwi walikatuka nukuvwanga amazwi ayawipe yano siyeliyo umwakuti wawakope kwe woliwo.31Acho muwe minso. Kumbukani ukuti pa myaka yitatu nsitela indeke ukuwachenjezya mwewenga uwa kwe mwemwe uwusiku nu musanya naminsozi. 32Nomba nkhuwawika mwe Leza namazwi aya nkhumbu, yano yakuwakuzya mwemwe nganukuwapa uwupyani muwonsi wano wakutwalila nuku swepa.33Nthasendapo, golide na siliva nathi avyakuzwala ku munthu wumwi. 34Wewe wemwenecho umanyile kuno amakasa yaa yanjavwanga pavya kusowelwa vyane nivyakusowelwa ivye wonsi wano twalinji nawo. 35Muvinthu vyonsinye vyoo vino nawapa kali ivifwani muno mungavilizizya awatonthe, pakuwomba, ngana muno mukakwizuchila amazwi ya Mfumu Yesu, amazwi yano umwenecho wavwanzile: '' Achipepwe ukupa ukulusya ukupochelela.''36Pano walile wavwanga vyoo, afukama pansi apepa ponga nawo wonsi. 37Kwalinji ukulila kukalambane swinya nukumukukutila nu kumufyofyompha. 38Walinji nichitima wonsinye ichifukwa chakwe vino wavwanzile, umwakuti watalilola swinya ichinso chakwe swinya nga awamusuchilila ku Ngalawa.

21

1Pano twizile pita apatali kwakwe woliwo nukutalika uwulendo wa pa minzi, twizile yololoka ukukonkha mukaya aka Kosi, uwanda wakukonkha mu musumba uwa Rodisi, ukufuma koko twaya mu musumba uwa Patara. 2Pano twizile zana ingalawa yino yalowokanga ukuya ku Finisha, twizile injila nu kutalika uwulendo.3Pano twizile twalola Sayiplasi, ukuyisya ku mbali ya kamani iya wato, twaya ku Siriya nu kwisika ku Taya, kuno ingalawa yisyanga e katundu wakwe. 4Pano twizile wazana awasambilizi, twizile twikala papo amanda umunenula mbali. Ukupila mu Muzimu wizile watwalilila ukumuchintchizya Pauli ukuti atakay ku Yerusalemu.5Pano amanda yitu kulyanye yizile yasila, twizile twakatuka nukuya panzila, wonsinye, ponga nawanchi nawana wawo, watusuchilila ukufuma mu musumba. Nga twizile fukama mumbali iya sumbi, atupepa, 6nu kalayana. Apano twinjizile mu ngalawa, nga wanyochela kukaya.7Pano twizile twamala uwulendo wapa minzi ukufuma ku Taya, atufika pa Putolemazi. Koko twizile lamunkhana nawanyina nukwikala nawo uwanda wonga. 8Pa wanda uwa kukonkha twizile twafuma nu kuya ku Kesariya. Twinjizile mu ng'anda yakwe Filipu, e kawizya wino waliji wumwi uwa wamunenulambali, atatwikala nawe. 9Nomba umunthu wee walinji nawakazyana wani wano wasesemanga.10Pano twikazile koko pa manda yamwi, kwizile ukufuma ku Yudeya e kasema wumwi izina lyakwe Agabasi. 11Wizile kwe sweswe nukusenda nukusenda umupango wakwe Pauli. Ayinyepa amatamba yakwe na makasa nukuti, '' Vyoo avino Umuzimu mutele akulanda, ' Amuno awa Yuda awa mu Yerusalemu walinyepa umunthu wino amwenecho wa mupango woo, swinya walimulemeka ku makasa ya makandi.'''12Pano twivwile ivinthu vyoo, swensi ponga na wanthu wano wikalanga kulyanye wamulambilizya Pauli ukuti atakaye ku Yerusalemu. 13Apano Pauli atolelela ati, '' Achani chino mukuchita, mukulila nu kumpha ichitima? Pakuti nemupekanie, asakunyepwa kwenga, kweni nukufwila mu Yerusalemu pa mulandu wa Imfumu Yesu.'' 14Pakuti Pauli tutalinji ukuti tungamunyosya, twizile twamyalala swinya atuti, '' Ukulonda kwa Mfumu kuchitwe.''15Pano yamala amanda yaa, twizile twanyamula ivyola vyitu nukuya ku Yerusalemu. 16Kokonye twayile na wamwi iwa wasambilizi awa ku Kesariya. Wizile nu munthu wumwi wino witwanga Munasoni, umonsi uwa ku Sayipulasi, umusambilizi waku nthaliko, wino nge twisile nawe.17Pano twafisile mu Yerusalemu, awanyina watupochelezile nichimwemwe. 18Uwanda wapa nkholelo Pauli wayile naswe kwe Yakobi, na wasongo wonsi walinji penepo. 19Wati wawalamuka, wawanenile ivinthu chonga na chonga vino Leza wachisile pakasi pa makandi mu mulimo wakwe.20Pano wivwile choo, wizile wamutumvya Leza, awati kwe weliwe, '' Mukulola, mwana witu, imyanda yinga iya wa Yuda wano wasuwizile. Wonsinye wakulondesya ukusunga isundo. 21Wawa nena vyonsi ivya kwe wewe, ukuti ukasambilizya awa Yuda wonsi wano wakakwikala pakasi pa makandi ukuti wamusye Musa, swinya ukuwanena watakalembe uwusilamo awana wawo, nukuti watakawankhe imiwele aya kali.22Wuzye tuchite chani? Nakawuzyenye wandi wivwe ukuti mwizile. 23Nomba wombani chino tukulanda kwe mwemwe. Tuli na wanthu wani wano wali mwilayizyo. 24Wasendani awanthu waa nga muyiswefye na woliwo, nu kuwalipilila, uwakuti wanga pela kumutwe. Ukuti wonsinye wangamanya ukuti ivinthu vino wawanenile ivya kwe wewe avya wufi. Wandi wasambilile ukuti nawenye ukakonkha isundo.25Kweni ivya mkandi wano wasuwizile, twawalisile nukupa amasundo ukuti wayisunge ukufuma ku vinthu vino anzuwi ku vikolanio, ku wazi, ku vino vyanyongwa, naku wuzelele. 26Apano Pauli asenda awanthu, uwanda uwa kukonkha wizile wayiswefya ponga na woliwo. Apano wizile waya mu tempeli, ukuwapa ichimanyisyo pano ukuyiswefya kuliwombwa swinya ichawila chilipelwa kwakwe aliwensi.27Pano amanda munenulambali yalinji papipi ukusila, wamwi awa Yuda wano wafuma ku Esiya, pano walola Pauli mu tempeli, wavundula iwumba lyonsi nukuwika amakasa yawo pakwe weliwe. 28Wapundanga, '' Wanthu wa mu Izirayeli, twavwani. Wee awili munthu wino akasambilizya ivinthu vino vikasusyania na wanthu, isundo, ne masyo choo. Pambali, wizile waleta awa Griki mu tempeli swinya wonona amasyo amimichile.'' 29Pakuti wizile lola pakutalichila Trofinasi wa mu Efeso wali ponga mu musumba, wizile elengania ukuti Pauli wamuleta mu tempeli.30Umusumba wonsi wizile wivwa ichete, swinya awanthu wasamalila ponga nu kumulema Pauli. Awamukwema ukufuma mu tempeli, paponapapo wiyalila ivisakati. 31Pano welezyanga ukuti wamukome, izwi liza lyafika kwe kalindilila umukuli ukuti mu Yerusalemu wensi muli amayowe.32Poponye awasenda awa vita na kenturiyo nukusamalila kwi wumba. Pano awanthu walola awa e kalolechesya nawa vita, awaleka ukumuma Pauli. 33Apano e kalolechesya wapalamila nu kumulema Pauli, swinya wapatichizya weliwe ukuti wamunyepe ni minyololo yiwili. Apano wamuwuzichisya ukuti aweni swinya achani chino wawomvile.34Wamwi mwi wumba apundanga chonga wanji ichinji. Pakuti e kalolechesya wizile apaotwa ukulema ichisinkha pakuti palinji ichongo, walamuzile ukuti Pauii wamulete muno musikwinjilwa mwalwe. 35Pano wafisile pa nthampulo, wizile munyamula awa vita umulandu iwumba lyalinji alifulwe. 36Pakuti iwumba lya wanthu lyakonsile nukutwalilila ukupunda sana. '' Tutakumulonda!''3738Pano wapalamila ukumwinjizya Pauli mwi linga, wizile wati kwe kalolechesya umukulu, ''Ningavwanga chimwi kwe wewe?'' Kalolecheswa ati, '' Ukavwanga ichi Griki?'' Asa we mu Egiputi wino imphindi zya kwisinda wizile talika ukupiluchila nu kutanjilila imyanda amakumi yane awanthu wano wakakoma ukuya mu lupalang'ang'a?''3940Pauli ati, '' Nene ne mu Yuda, nkhafuma ku musumba we Tasasi mu Silisiya. Ne mukaya wa mukaya akamanyikwe. Nkhuwalenga, nzumilizyani ukuti mvwange ku wanthu.'' Pano e kalindilila wamupile isambu, Pauli wimilile pa nthamphulo nu kutumphula ikasa kuwanth. Pano kwalinji myaa, wavwanzile kwe woliwo mu chi Heberi. Ati,

22

1''Wanyina na watata, teyelezyani ukuyichinjilila kuno nandi ntchite nomba kwakwe mwemwe.'' 2Pano iwumba lyivwile Pauli akuvwanga mu Chiheberi, wizile wamyalala. Ati,3''Nene ne mu Yuda, nakwatwa mu Tasasi yamu Silisiya, kweni nasambilila mu musumba woo pa matamba yakwe Gamaliyele. Nasambilizizwe ukuyana nuwutanthiko nu kulolechesya amasundo yawa tata. 4Nayimvyanga Inzira yoo ukuya kumfwa, ukunyepa nu kuwaleta mu vingololo wonsinye awonsi na wanachi, 5ndimuno e simapepo mukulu anwasongo wangamvwanjila. Napochezile awakalata ukufuma kwakwe woliwo awa wanyina wamu Damasikasi, swinya nayile kulyanye nu kuwaleta ukuwanyosya awanyepwe ukwiza mu Yerusalemu ukuti waye wasundwe6Kwachisilwe ukuti pano nalinji pawulendo nu kupalamila damasikasi. Lyo ilanzi lyafika pamutwe mwezuwazuwa ukuwala ukukulu ukufuma mwiyulu kwatalisile ukuwala ukundiwilizya. 7Nizile napona pansi nu kwivwa izwi lyati kwe nene, 'Sauli, Sauli, achani chino ukuntchuzya?' 8Natolelezile, ''We weni Mfumu?' Ati kwakwe nene, 'Nene ne Yesu waku Nazareti wino ukumuchuzya.'9Wano walinji na nene waweni ukuwala, kweni wativwichisisye izwi lya wino walandanga kwe nene. 10Natili, ''Ntchite chani, we Mfumu?'' Imfumu yatili kwe nene, 'Katuka uye mu Damasikasi.' Kokonye walikunena vyonsi vino ufwile uchite.' 11Noposilwe ukulola umulandu waluswepo, mukutungululwa na makasa ya wano walinji nani, nafisile mu Damasikasi.12Kokonye nazanile umunthu wizina Anania, umunthu wakuyipa ngati ku masundo swinya uwakuchindikwa na wonsi awa Yuda wano wikalanga kokonye. 13Wizile kwakwe nene, nukwizayimilila pano indi, nu kuti, 'Munyina Pauli, pochelela ukulola kwako.' Pa olanye lyolyo nizile namulola.14Apano watili, 'E Leza wa watata witu wasola wewe ukuti umanye ukulonda kwakwe, ukuti ulole Umulungamane, nu kwivwa izwi likufuma mu mulomo wakwe weliwe. 15Pakuti wewe uliwa we kalola uwa weliwe ku wanthu wonsi pavino walola nukwivwa. 16Nomba achani chino ukulindilila? Katuka, ubatizwe, nukuswefya amaluwembu yako, pakwita izina lyakwe.'17Lyo nanyochela ku Yerusalemu, swinya pano napepanga mu tempeli, vyachitisile ukuti napilwe ichilola. 18Naweni weliwe akuvwanga kwe nene, 'Womba wangu nukufuma mu Yerusalemu zuwa, umulandu watalizumila ukuwizya kwako ivya kwe nene.'19Natili, 'Imfumu, waa awenecho wakumanya ukuti nawawisile muvingololo nu kuwuma wano wasuwizile mwakwe wewe muma sinagogi yonsi. 20Pano uwazi wakwe Stefani e kalola winu wazwisile, naninye nimillile palyanye nu kuzumilizya, swinya nene nalinji ne kalindilila wa vizwalo vya wano wamukomanga.' 21Kweni watili kwakwe nene,' Yanga, umulandu ndikutuma wewe ukutali ku wa makandi.'''22Wateyelezizye kwakwe weliwe ukufika pano walanda choo. Apano wizile wapunda nukuti, ''Mufumyani weyo ukufuma munsinye yoo, chitazipila ukuti awe nuwulanzi.'' 23Pano wapundanga woliwo, ukusumba ivizwalo vyawo, nukusumba itukumbu mulwelele, 24e kalola mukulu wapatichisizye Pauli ukuti wamulete kwi linga. Wapinguzile ukuti wamukolowozye nukumuvwapula, ukuti weliwe angamanya umulandu wuno woliwo wapundanga wowonye.25Ngapano wamunyepa ni vipapa, Pauli watili kwakwe Kentuliyo wino wimilile paipi, '' Wuzye chazumilizwa kwakwe mwemwe ukuma umunthu uwa hi Roma wino umulandu wakwe wutani wivwike?'' 26Pano e kentuliyo wivwa choo, wizile waya kwe kalola mukulu nukumunena, ukuti, '' Achani chino ukasi uchite? Pakuti umunthu wee a mwikalansi wa Roma.''27E kalola mukulu wizile nukuti kwakwe weliwe, ''Mbuzyani, wuzye we mwikalansi wachi Roma?'' Pauli ati, '' Molimonye.'' 28E kalola mukulu atolelela, '' Kwalinji ni ndalama imvule sana kuno nazanile uwikalansi.'' Kweni Pauli atili, '' Nene nakwatwa a mwikalansi yachi Roma.'' 29Apano awanthu wano walondanga ukumuwuzichisya weliwe wizile wamuleka paponapapo. E kalola mukulu nawenye walinji ninthete, pano wamanya ukuti Pauli walinji a mwikalansi wachi Roma, umulandu wamunyefile.30Pa wanda wuno wakonsile penepo, e kalola mukulu wavwambanga ukuti amanye ichisinkha chino awa Yuda walinji numulandu ne Pauli. Apano wamusatuzile ivinyololo vyakwe swinya wapinguzile ukuti e simapepo mukulu na wakapanza wonsi ukuti wasunkhane. Ngapano wamuleta Pauli kweneko nukumuwika pakasi pakwe woliwo.

23

1Pauli alolechesya umwakutonomela kwiwumba lyawakapanzya , ''wanawitu nikala muwulanzi wakwe leza mukuyipa ukufika nilelo.'' 2E simapepo mukulu Ananiya awapingula wonsinye wano wimilile papipi nawe ukuti wamupame pamulomo. 3Apano Pauli amunena ati, ''Eleza alikupama, weluwumba lutakase nivu itiswe .Mmwisile ukuti mumpanzye namasundo namasundo, pano mukulonda ukunjuma, mukususyana namasundo?"4Wano wimilile awati, ''amo ukutuchila e simapepo mukulu uwakwe Leza?'' 5Pauli ati, ''ntatemanyile, wana witu, ukuti walinji we simapepo mukulu. Amuno amazwi yavwanga ukuti kusikwezya ukuvwanga iviwipe kwe kapanzya wa wanthu winu.''6Pano Pauli walola ukuti umwi wuno walinji mwiwumba lya kapanzya walinji a amu Saduki na winji amu Farisi, apunda nkhaninye mwi wungwe lye wakapanzya ati, '' Wanawitu nenji ne mu Farisi, umwana wa wa Farisi. Amuno ndi ni suwilo lya kuzyulupuka ku wufwe ndi pazwa. 7Ala vwanga vyonye vyoo, imphokoto ayitalika pa wa Farisi na wa Saduki, ni wumba ali pawunkhana. 8Muno awa Saduki watinji kutaliwa ukuzyulupuka, nanthi awangeli, nanthi amizimu, ukuwa awa Farisi wasuwile vyonsinye vyoo.9Ngapano pawa imphokoso yikulu, swinya wamwi awakawalika mwi wumba lya wa Farisi wimilila awakana, awati, '' Tutazanile nanthi chimwi ichiwipe mu munthunye wee. Pamwi umuzimu nanthi amungeli awino wumuvwanzile?'' 10Pano imphokoto iyikulu yanyamuka, e songo wawa kapitawo atina kuno Pauli walimunyonkholania, awapatichizya awa vita ukuti waye wamusende nukumuleta mwi wumba lya wakapanzya muninga.11Uwusiku wino wakonsile iMfumu ayimilila lyapapipi ayiti, '' Jimba, ngati muno wantchitila uwukalola mu Yerusaremu, uchite uwukalola na mu Roma.12Pano uwanda wafika, wamwi awa Yuda awawungana apaliponga nukulapa, awati watiza walwe nanthi ukumwa mpaka wakome Pauli. 13Walinji awavule ukuchila imyanda yini apaliponga wano wivwine ukupanga ichiwipe.14Awapita kwa simapepo wakulu na kwa songo awati, '' Tulafile ichilapo ichikulu ukuti tutize tulye chimwi mphaka tukome Pauli. 15Achaleka nombanye mwmemwe niwumba kulu wamumanyisya ne e musika wavita ukuti wamulete kwa kwe mwemwe, ngati mukulonda ukwivwichisya umulandu ichete. Kwe sweswe tuyisenginie ukuti tumukome po atani wafike koo.''16Ukuwa umwipwa wakwe Pauli umonsi ayivwa ukuti walazile wakulindilila , aya ayinjila muninga anena Pauli. 17Pauli ayita wenga uwa ma Kenturiyo ati, '' Senda umulumendo umutichi umutwale kwe musika wa vita ali na vino akulonda ukumuwuzya.''18Apano a Kenturiyo atwala umulumendo umutichi kwe musika ati, '' Pauli umunyepwe te anjisile ukuti, wambuzya ukuti ndetele umulumendo umutichi kwe wewe. Ali nachino akulonda akunene. 19U musika mukulu amusenda amulema ikasa ku masyo amafisame amuwuzya ati, '' Ngachani chino ukulonda ulande kwe nene?''20Umulumendo ati, '' Awa Yuda wazumilizinie ukutwala e Pauli mutondo kwiwungwe, ngapano wayile mukusimichizya ukuyana nu mulandu wakwe. 21Ukuwa utize uwivwe, muno awavule ukuchila awanthu amakumi yani wano walazile wakumulindilila. Walafile ichilapo nanthi kulya nanthi kumwa mphaka wamukome. Nanombanye wayisenginie, ukulindilila uwupinguzi winu.''22Apano musika wavita aleka umulumendo apita, pano wamulingania, '' Utakanene nanthi wumwi ivinthu vino wambuzya nene.'' 23Apano awiza kwa kwe weliwe wawili awa vita ati, '' Senda awavita imyanda yiwili wapite mukaya ke Kesariya, nawa kakwela wa ndokwe amakumi munenulambali swinya, nawakasumba wa masumo imyanda yiwili. mukatuke pano kwafita. 24Awanene swinya ukuti wasende ivinyama vino Pauli akakwela mumusende ichete mumutwale kwe Felikisi umulasi.25Ngapano awalika kalata ati: '' 26Kulodiyasi Lisiyasi kwa kwe kapanzya mukulu Felikisi, nkhulamuka. 27Umunthu weyo wamulemile awa Yuda swinya walonda ukumukoma nalile po nafika nawa vita naya namupoka, muno namanyile ukuti amu Roma.28Nalondanga ukumanya chino wakumupela umulandu, apano namusenzile ukumutwala ku nkombe. 29Namanyile ukuti wakumususya pamawuzyo aya kukumya ku masundo yawo, kweni patalinji ukumususya ukwakuti kungamusendela kumfwa pamwi kung'anda ya vingololo. 30Ngapano nalile pano nivwa ukuti kuli ukwivwana ukuwipe pakwe weliwe umunthu, ngapano paponapapo awamutuma weliwe kwe wewe awalingania wano wasusyananga nawe swinya nga waleta umulandu wawo kwa kwe paminso yako. Musyale ichete.''31Apano aa vita awivwila uwutanthiko wawo. 32Awasenda Pauli uwusiku awamutwala kwe Anthipatirisi. Pa wanda wuno wakonsile, wamwi awavita wasya awakakwela wa ndokwe ukuti wapite nawe wanyochele kwi linga. 33Pano wakwela wa ndokwe wafika mukaya ke Kesariya awapa kalata kwe kapanzya, ukuti wapite ne Pauli kwe weliwe.34Pano kapanzya wawazya kalata, wawuzichisya Pauli kumwawo. Pano wivwa ukuti wafuma ku Silisiya, 35ati, '' nandi njivwisisye kwa kwe mwemwe nanthi wano wakuwasusya wiza paa.'' Apano awamulamulila weliwe ukuti asungwe mu musumba wukulu uwa kwe Herodi.

24

1Ayala amanda yasano yasila, Ananiya e simapepo mukulu, nawasongo wamwi, nukamanya ukuvwanga wino witwanga Tetulasi wayile kulyanye. Awanthu wanye waa awalongola Pauli ku mwimilili wa pa chipya. 2Walile pano Pauli wimilila pa mwimilili wa pa chipya, Tetulasi atalika ukumulongola ati kumwimilili, '' Umulandu wa kwe wewe tuli numutende kulu, nu wutesi wako wukuleta ivinthu vizima munsi yitu; 3apano nukusalifya tukupochelela vyonsi vino mukuwomba, uwakuchindikwa Felix.4Alyakuti nthangawasumbila imphindi, nkhuwalenga muwila ukuti mutwivwichiswe katichi. 5Pakuti twazana umuntu wee ukuti we akachuzwa swinya akavulungania awa Yuda munsi zyonsi ukuti wapiluchile. Weliwe awino wenankholelo wa wa Nazareni. 6Walondanga swinya ukukombezya ing'anda zya kwe Leza, achaleka twamulemile. Twalondanga ukumupazya ukulingana ni sundo lyitu.7Kweni e kalola mukulu Layisiyasi wiza pakwe sweswe, nuwukali amufumya mu makasa yitu. 8Ndi mwamuwuzichisya Pauli pa vyonsi ivinthu vyoo, mwandi mwize mumanye pa yoo imilandu yino twaleta ukususyania na weliwe. 9Awa Yuda nawonye wizile wawa ponga pakupa imilandu, nukuzumilizyania ukuti imilandu yalinji achisinkha.10Kweni pano e kalola walanjizya ukuti Pauli avwange, Pauli watolelela, ''Nkhwivwichisya ukuti pa myaka imivule we kapanzya kunsi yoo, swinya nichimwemwe nkhuyitontholola kwakwe wewe. 11Mwandi mwize mumanye ukuti patapisile amanda nanthi alikumi na yawili ukutalichila pano nayile pakupepa mu Yerusalemu. 12Pano wanzanile mwi tempeli, nthatezile napokota nanthi wumwi, swinya nthavilunginie nanthi aliwumba, mungawa nanthi amu sinagogi , pamwi mu musumba. 13Watangandi wasimichizye kwakwe mwemwe umulandu wuno wali nawo uwa kususyana na nene.14Kweni nkhuzumilizya choo kwakwe mwemwe, ukuti ukuyana ni Nzira yino wakuyita kapatulula, munzila yoyonye amuno nkhamuwombela Leza uwa watata witu. Nene ndini suwilo ku vyonsi vino vili mwi sundo nu kuwalika kwakwe watumwa. 15Nene ndi ni chilindilila ichakuyana mwakwe Leza ngati awanthu waa, ukuti kuliwa ukuzyulupuka kwakwe wonsi awalunamane na wawipe. 16Acho nkhulwa ukuti imbe namelenganio aya kuloleka ichete pa minso yakwe Leza na wanthu.17Nomba lyo papita imyaka iyivule nizile ukuti nize indete uwavwilizyo kunsi yane ni vyawila ivya ndalama. 18Pano nawomba choo, wamwi awa Yuda ukufuma ku Asiya wanzanile ndi muchakuchitika icha kuyiswefya mu tempeli, nanthi aliwumba pamwi imphokoto. 19Awanthunye waa wafwile wawe paminso pakwe wewe nu kulanda ukuti achani chino walinacho icha kususyania na nene, ndi walinacho chimwi.20Pamwi swinya, awanthuny waa wangalanda ukuti achani ichiwipe chino wachizanile mwakwe nene pano nimilile paminso yawakapanzya awa chi Yuda, 21ndi chikukwafyania na choo ichinthu chino napundile pano nalinji pakasi pa woliwo, ' vikukwafania nu kuzyulupuka ku wafwe achino ndi pamulandu paminso ilelo.'''22Ngapano Felikisi, wino wamanyile ichete ivya Nzira, wiza walekelezya ukwivwa umulandu. Watili, ''' Pano Lisiyasi e kalamula wiza ukufuma ku Yerusalemu, ndiza mphingule umulandu wako.'' 23Apano wizile wapatichizya e kenturiyo ukuti wamusunge mu vingololo, kweni awe nuwusapuke katichi ilyakuti awawuye watakapotwe ukumupa vino akulonda.24Pati papita amanda, Felikisi wizile wanyochela nu Drusila uwakwe, umwkwivwa ukufuma kwakwe weliwe anchi wachi Yuda, nu kupunda Pauli swinya awivwa ivya suwilo mwakwe Kristu Yesu. 25Kweni pano Pauli welengania nawe ivya wulungamane, ukuyilesya, nu kupingula kuno kukwiza, Felikisi wizile wawa ni nthete nu kuti, ''Fumapo ukwa nomba. Kweni pano ndi nu lusa pisinda, nandi nkhupunde.''26Pa mphindi yilyanye walinji nukulindilila ukuti Pauli wandi amupe indalama, acho wamupundanga pipipipi nu kuvwanga na weliwe. 27Kweni pano imyaka yiwili yapita, Poshasi Fesitasi wizile wawa e kalola pisinda pakwe Felikisi, kweni Felikisi walondanga awa Yuda wamutemwe, acho wamusyile Pauli ukuti apitilile ukuwa mu vingololo.

25

1Nomba Fesitasi ayinjila muchipya swinya lyo papita amanda yatatu wayile ku Kesaria mphaka mwe Yerusalem. 2Wasimapepo wakulu nga nawa nankholelo wakulu awawa Yuda awaleta uwupinguzi uwakwiwilichizya Pauli, nga wamulenga Fesitasi - 3ukuti awavwilizye ukuchisa Pauli. Ukumukolowozya weliwe ukuyana nu mwenzo walupato ukuti wakamunyepele mwe Yerusalem, Amuno walinji ninkhama nukusengania ukuti waye wamukomele munzila.4Festasi atolelela ati, pauli walinji amunyepwe kwe Kesali nukuti nawenye wandi waye nanthi kuzimba. 5'' Apano , wano wangakwanisya,'' Avwanga wonye, '' Wafwile ukuya naswe ponga ndi kungawa chimwi ichiluwo nu munthunye wee, apano mungaliyilizyania pakwe weliwe.''6Fesitasi atikazile amanda yakupitilila kananimonsi(8) nanthi alikumi(10) nga akutuka aya kasika ku Kesaliya, nga nu wanda uwa kukonkhapo wikazile pavya wupanguzyi pa chilimba apano apingula Pauli ukuti wamulete kwe weliwe. 7Ala pano wafika, awa Yuda ukufuma mu Yerusalemu wimi lile papipi apano waleta imilandu nayinji imivule imikalambane yino watatela wasimichizye. 8Pauli ayichinjilila umwenenye nga avanga ati, '' Nsitela mbombe lumwi uluwembu nanthi akusula limwi isundo lyawa Yuda nanthi amung'anda yakwe Leza nanthi we Kesali.''9Kweni Fesitasi wavwambanga nu mwenzo wakwe ukusechelesya awa Yuda, nga mukuwa wowo amwasuka Pauli nga avwanga ati, '' Wuzye ukuvwamba ukuya mphaka mwe Yerusalemu nga amuno nene nkhakupanzizye ukuyana na vyoo kulyanye. 10'' Pauli avyanga ati, '' Ngachino njimilile mwipembo ilye ekapanzya e Kesali muno mfwile ukupingulwa nthaluvyana chimwi kuwa Yuda, ngati namwenye vyo mwati mumanye ichetenye sana.11Chingatenga nduvinie chimwi achiwipe nga ndinaluvyania chinjipizile imfwa, amuno nthakukana ukufwa. Ndi achakuti pasi imilandu, nanthi wumwi wino andemeka nene kwewoliwo. Acho nene umulandu woo nkhuvwamba wuye ku Mfumu nkhulu e Kesari.'' 12Pano Festasi watezile wavwanga kali ninkhombe zyakwe, nga awatolelela ati, '' Vino walonda ukuti umulandu wako wuye kwe Kesari. Kwe Kesari leka wuye kokonye.13Ngapo kwapita amanda yamwi, imfumu Agripa nu Benisi awafika kwe Kesari ukuti wamutandalile Fesitasi. 14Lyo wali kulyanye amanda ayavule Fesitasi alandila imfumu umulandu wa kwe Pauli; nga avwanga ati, '' Umunthu wumwi wamusyile kunsizi konye nu Felikisi ali muvingololo. 15Pano nalinji mwe Yerusalemu, wa wa simapepo wakulu nawa songo wachiwanza muwa Yuda awamupingula uwupinguzi uwa kususania nanene, swinya nga awuzichisya uwupinguzi nukumususya kwakwe weliwe. 16Nga imbasuka woliwo inthi, yatalinji amasundo ya Roma ukuwalemeka nukuwasila wumi pano wino wakumususya achili akulolana nawano wakumususya nukupochelela ulongo ulwa kuyichinjilila pa mulandu wakwe.17Ngapano, wizile ponga kuno, nthatela ndindilile, suka uwanda wunji wuno wakonkhapo wuno nikalizile amazwi yawupunguzi nga mphingula ukuti umunthu wamulete ayinjile. 18Pano wasimulandu awimilila, awapotwa ukumupingula nanthi akumusinila ichiwipe chimwi. 19Mumalo mwakwe awatalika ivyonga naweliwe ivyakuyana nakapepele kawo swinya ne yesu wumwi wino wafwa wino e Pauli akuti amupuma. 20Nthalinji newakuyisengania ukuvwambilizya pakwe vyoo, ngapano umutuma weliwe ndi ungawa wewa kuyipa ukuya ku Yerusalem mukwimilila pamulandu nuwu pinguzi woo.21Apali pano Pauli wizile alenga ukuti wamusunge, mung'anda yakusungila awa milandu mpaka injize mutume kwe Kesali.'' 22Agripa anena Fesitasi ati, '' Nkhulonda njivwe nemwenecho kumunthunye wewe.'' '' Mutondo, '' Fesitasi ati, ''Mulimwivwa weliwe.''23Uwanda wuno wakonsile penepo, Agripa ne Benisi awafuma wakuzevya; Awiza awinji mung'anda iyakuvwanji imilandu na wamusika wa vita nawasonga wamukaya. Apano Fesitasi alanda isundo, awa mutwala peturo kwakwe woliwo. 24Fesitasi ati, '' Mfumu Agripa, namwensi mwe wanthu muli moo ponga na sweswe, mwalola umunthu wee; Iwumba kulu ilya wa Yuda lanjisile nene mu Yerusalemu na konye swinya awapunda nene ukuti chitalingine ukuti uyikale moo.25Namanyile ukuti atpanzile chimwi ichiwipe chino chiyine nimfwa; Amuno chino wakusile umwenecho ku fumu nkhulu, njelenganie ukumutuma. 26Ukuwa nene insi nanthi chimwi ichakusimichizya ichenecho ichakuti ningawalika ku mfumu nkhulu. Pakwecho, namuleta kwa kwe wewe, nkhani nkhani kwa kwe wewe mfumu Agripa pakuti imbe nivivule ivya kuti ningawalika pa mulandu woo. 27Amuno nene chantalila ukutuma umukungwe nanthi kuwumbula chino wapingwa kwe weliwe.

26

1Apano Agripa avwanga kwakwe Pauli, ''ungayivwanjila.'' Apano Pauli atambalika ikasa swinya ayivwanjila. '' 2Nene nkhayilola ukuti nthemilwe, imfumu Agripa, ichakuti njivwanjile paminso yako ilelo pakususyania ni milandu yino yikufuma kuwa Yuda, 3sansana ukuwa wewe wamanya sana amasundo yawa Yuda namauzyo. Nkhukulenga ukuti unjivwe muwuchimyamya.4Ichisinkhanye, wonsi awa Yuda wamanya vino nikala ukufuma kuwutichi munsi yane naku Yerusalemu. 5Wamanya nene ukufumilila pakutalichila swinya wangazumilizya ukuti nikalanga ngati ne mu Farisi, wano wakakonkhelezya mu musumba witu.6Nomba njimilile paa ukuti imphanzwe mulandu wisuwilo lyane lino lya layilizwa ukupangwa nu Leza kwakwe watata witu. 7Alipangano lyoo lino ama luko ikumi na wawili wasuwizile ukupochelela pano wapepanga Leza ni myenzo yawo yonsi uwusiku nu musanya, swinya api suwilo lyoo, imfumu, lino awa Yuda wakunsusya. 8Amulanduchi wumwi uwamwemwe akwelengania ukuti chitangandi chiwombwe ukuti Leza akazyulupula awafwe?9Nomba mwelimo, nene nenga injelengania ukuti ntchite ivinthu ivivule ivya kususyania ni zina lyakwe Yesu wamu Nazareti. 10Nachisile choo mu Yerusalemu. Niyazile mu vingololo awanthu wimichile awavule na maka yano nizile imphochelela ukufuma kwe simapepo mukulu; pano wizile awawakoma, nimisile ikasa ukususyana nawo. 11Nawasuntchilizyanga imphindi imvule muma sinagogi nukuwapatichizya ukuti watuke. Nawafulizilwe nkhaninye swinya nukuwayimvya na mu misumba iyakuwutali.12Pano nachitanga choo, nayile ku Damasika namaka na masundo ukufuma kwakwe simapepo mukulu; 13ngapano panzila ukuya koko, pakasi pawanda, imfumu, nizile ndola ukuwala ukufuma mwiyulu kuno kwalinji ukuwala ukuchila ilanzi, nga akuwala umwakundiwilizya nene nawanthu wano twapitanga nawo. 14Apano twizile atupona pansi, nizile njivwa izwi likulanda kwe nene ilivwanga mu mvwango ya Chiheberi, 'Sauli, Sauli, achani chino ukunjimvya? Utangandi upanthe insonzo yakwe sokulu.'15Apano natili, ' weweni, mfumu?' Imfumu iyasuka, 'Nene ne Yesu wino ukumuyimvya. 16Nomba katuka swinya uyimilile; amulandu woo nalolesile kwakwe wewe, ukusola ukuti uwe wemuwumvi swinya ekalola pa vinthu vino wamanya ivya kwenene pamphindi yoo ni vinthu vino ndikulanjizya pankholelo; 17ndikupususya ku wanthu na makandi wano nene nkhukutuma kweneko, 18ukuyula amainso nukuwafumya kumfinzi nukuwaleta muwu swepu swinya ukufuma ku maka yakwe satana ukuya kwakwe Leza, ilyakuti wapochelele ukufuma kwakwe Leza ukutetelwa ku luwembu swinya nimpyani yino nkhuwapa wano waswefizwe ni suwilo mwe nene.19Akulukuti, Imfumu Agripa, nthatela nthivwile ichilolwa cha mwiyulu; 20kweni, kuwano wali mu Damasika pakutalichila, apano mu Yerusalemu, na mutwaya tonsi mu Yudeya, swinya naku makandi, nawapile izwi ukuti watontholokwe wapiliwukile kwe Leza, nukuwomba imilimo yakulanjizya ukutontholokwa. 21Pamulandu nye woo awa Yuda wandemile nene mwi tempeli nukulonda ukunkhoma.22Leza wampha uwutuli ukufika paa, apano injimilila nu kuvwanga ku wanthu awavye nawa kulu ivya sita kuchila vino awatumwa nu Musa watili viliwombwa -- 23Ukuti Kristu afwile ukuchula swinya ayize atalichile ukuzyulupuka kuwafwe, awumbule ukuwala ku wanthu wakwe witu na ku makandi.24Ala Pauli wachinjilila wonye woo, Fesitasi alanda nizwi ikulu, '' Pau, wechipena; ukusambilila kwako ukukulu kwakupenia.'' 25Kweni Pauli wati, '' Nene ntapena, muchindikwa nkhaninye Fesitasi, kweni chino nkhuwizya achisinkha nu wupinguzi uwenecho. 26Pano Imfumu yamanyile pa vinthu vyoo; swinya, indanda namaka kwe weliwe, nkhusimichila ukuti pasichimwi ichakufiswa kwe weliwe; vino choo chitawombwa mumfiso.27Mwasuwila awatumwa, Mfumu Agripa? imanyile ukuti wasuwila.'' 28Agripa ati kwe Pauli, ''Wuzye mukamphindi katichinye kaa kano ukulonda imbe ne mu Kristu?'' 29Pauli atolelela ati, nandi mphepe kwa kwe Leza, ukuti nanthi amu kamphindi akatichi nanthi imphindi inthali, asa wewe wenga, kweni nawonsi wano wakuteyelezya ilelo, muwe ndivino nene, kweni sita kunyepwa muvingololo.30Ngapano Imfumu yimilila, na kapanzya, nu Benisi nye, nawanji wonsi wano wisile nawo; 31awala wafunthuka ukuma mu ng'anda yamfumu, awanenana wumwi nuwuye awati, '' Umunthu wee pasi nanthi chimwi chino wachita ukuti angakomwa pamwi ukunyepwa. 32Ngapano Agripa anena Fesitasi wati, '' Umunthunye wee nge wasapulwa ndi atalenganga ukuti umulandu wakwe wuye kwe Kesari.''

27

1Achila chapazya ukuti tufwile tupite uwulendo wa mu wato tuye ku Itale, awalemeka Pauli nawa kungwe na kwe Kenturio wino witwanga Juliyasi we musika wa vita mwiwumba kulu. 2Atukwela mu wato wuno wafumile ku Adramitiyamu wuno wayanga muma lambwa mumbali mwe sumbi waku Asiya. Atupita kwe sumbi. Aristachasi wakwe Thesalonika wa ku Masedoniya wapisile na sweswe.3Uwanda wo wakonkhapo atufika mukaya ke Sidoni, kuno Juliyasi wamusunzile Pauli ichete amuzumilizya ukuti akalolane niviwuzya vyakwe ukuti apochelele uwavwilizyo. 4Ukufuma kuno twayile kwe sumbi swinya atuliwilila kumbali ye Sayipulasi, kupipi na kachipya akapakasi paminzi, amuno ichimuza chino chatulungine. 5Pano twalamba sumbi wakwe Silisiya ne Pamfiliya atufika ku Mira, munsi ya Lisiya. 6Kokonye, e Kenturiyo azana uwato muno wafumile kwe Alekizandira wuno wayanga ku Italy. Atwinjila momonye.7Pano twapita uwulendo wa paminzi katich katichi ku manda amavule swinya atukumana ninthazi mupipi nakaya kakwe Sinidasi swinya ichimuza chitatulesile atupambatila chakwe Kireti atupitilila Salimoni. 8Atupambatila lwa ku chitundu lelo ninthanzi nkhulu, mphaka atufika pamasyo yamwi ayizina lye fair Havens, apapipi nakaya kakwe Lasiya.9Atulanga tusi paponye imphindi nthali, imphindi ya wa Yuda uwa kufunga ukuleka ukulya watezile wapita, chalinji achakutinia ukulamba pa minzi. Achaleka Pauli awapa ilango, 10ati, '' mwe wanthu nalola ukuti uwulendo wandi wutusende uchisika nuku kononeka asaviya vitupu nuwatonye apaliponga nu wumi witu. 11Ukuwa musika azumilizyania ne Kenturiyo swinya numwenecho wa awato ukuti nanthi kupechela vino Pauli walanzile.12Patalinji ilambwa zima ilyakulimichila penepo imphindi ya mphepo, wamwi wawanenile ukuti wapitilile swinya ndi achakuchitika waye wafike mu mukaya ke Fonekisi mukumalizya imphindi ya mphepo, Fonekisi ali lilambwa lyakwe Kileti, lino lyalozya kasika. 13Pano umuza wakwe kabazwa watalikaukupupa, wakapisya wangala awelengania ukuti wandi wa chino walondanga. Ngapano awa zutayichela awinjila muwato ukuya kwe Kileti.14Pano wapita imphindi umuza awukatuka, chakukambazwa, achuwa puma uwato ukufuma muchilila. 15Pano umuza wuma kuwato achilesya uwato ulozye ku muza. 16Atuya atupita lwakambazya aka kwe Kauda, swinya achitala nkhaninye ukuti tusuke tutule na kawato.17Pano wakwemela akawato mupela, awanyepelela akawato, awaliwilizya inkhusa achiwoma, walinji ninthete, watili pamwi wangakupukila mumusesenga wa kwe Silitisi, awisya ichimwenda chino chikapisya uwato nga wasendwa nu muza. 18Twalwisyananga namangwimbi achaleka awanda wachitiwili awatalika ukusumbila iviya mu minzi ukufuma muwato.19Uwanda wachititatu wakapisya wa ngalawa awasumbula iviwombelo vyawo namakasa yawo. 20Pano ilanzi ni nthanda zitani ziwale pa kwe sweswe pa manda ayavule, nichimuza ichikulu ichilanga chikuma pe sweswe , nanthi kusuwila ukuti tukatulya.21Pano wapita imphindi nthali nanthi kulya, Pauli ayimilila pakwe wakapisya wawato ati, '' Mwe wanthu, ngachino mwanga munjivwe, nanthi kuti mufume ku Kileti, ngasi ukuchisika nukusovya navimwi. 22Achino nkhumilambilizya nkhuti jimbani, muno pasi nanthi kononeka uwumi pakasi pakwe mwemwe, mwe kano ingalawa mphela.2326Uwusiku wuno wapisile, umungelo we Leza wondinawe, swinya wino nkhapepa - umungelo wakwe wimilile pambali nanene 24Ati, 'utatina, Paulo. Wandi uyimilile papipi ne Kesali, ulole, Leza muwuzima wakwe akupile wonsinye wano walinji nawo mungalawa'. 25Achino sechelani, wonsi! muno nkhusuwila Leza kuno chandi chiwe muno wambuzizizye. Tufwile tuye pakansi kamwi akapa minzi,''27Pano ikumi na tuni uwusiku wafika, pano twapitanga kumbali yinji pano uwakupisya ingalawa wamanya kuno twafika kuchitunthu. 28Awapima pa minzi awazana uwutali amakumi, apapita imphindi awapima swinya awazana uwutali imyanda na tusano. 29Apano awivwa inthete ukuti tungaponela pamawe awasumbila ivyela vini ukuti walindilile ukuti kuche30Wakapisya wa ngalawa awalonda ukusamala ingalawa, awawika uwato mu muminzi, swinya awati wasumbila ichela kunkholelo. 31Pauli ati kwe Kenturiyo na wa vita, '' Ndi mwikala mu ngalawa, mwandi mupusuke.'' 32Paponye awavita awaputula inkhusa zya ngalawa awapita.33Apo kwatezile kwacha, Pauli awawuzya ukuti walye, ati, '' Ilelo awanda wi kumi na tuni wuno mwapochelezile, nanthi kulya kamwi. 34Achino nkhuwanena musende kamwi akakulya, muno kuno tukuya akwakuti mukapusuke muno mutalisovya inyele nanthi longa mutwe.'' 35Pano walanzile vyoo, asenda umukate swinya apepa kwe Leza kwa wonsinye, amonthola umukate awalya.36Apano wonsinye awasankhana swinya wonsinye awalya. 37Swensi twalinji imyanda yiwili na makumi munenula mbali na wanthu mutanda(276) mu ngalawa. 38Pano walya wikuta, awalenga uwato awupepuka ukusumbila mwe sumbi e tirigu.39Akula kwacha, awapotwa ukumanya amasyo, awalola ichitunthu awapanzania nga chakuti wanga pisya ingalawa mwenemo. 40Ngapano waputula ivyela awasumbila mwe sumbi, pamphindi yoyonye awasapula inkhusa zya makwelelo aya kupisizya ingalawa ngapano awakwezya ichimwenda kunkholelo ukuti umuza uwaputa: ukusuntchilizya ingalawa kunkholelo uwalungama ku chitunthu. 41Ukuwa ingalawa iyiyalemwa mu musesesenga swinya ayisimpha pansi, ichakunsizi chatalika ukulepuka muno amagwimbi yachumanga.42Awavita awapanzania ukuti wakome awakungwa ukuti nanthi wumwi atize asambe insamvi asamale. 43Ukuwa awavita walondanga ukupulumusya Pauli, achaleka awalesya chino walondanga ukupanga; ukuwa anena wano wamanyile ukusamba ukuti ukuti wasamphuchile muwato panthaliko ukuya kumulundu. 44Apano wano wasyazile awanthu awakonkha, wamwi awalema amatabwa, wamwi kwe vino vyapandusile. Vyonsinye vyoo vyachitisile ukuti swensinye tupusuke ichete tufike kuchitunthu.

28

1Pano wizile watuleta nanthi kuchulika, twizile twamanya ukuti akansi kapa minzi kitwanga Mata. 2Awikalansi watupile asa wila wenga, kweni wizile watupembela umulilo nu kutupochelela swensinye umulandu kwalinji imvula nu kutalala.3Kweni pano Pauli wizile wateza inkhuni nukuwika pa mulilo, inzoka yizile fuma umulandu wachilungula nukumuliwilizya pi kasa. 4Pano awikalansi walola ichinyamana chikulelemba kwi kasa lyakwe, wizile awati winji ku muwuye, ''Umunthunye wee e kakoma wino wizile wapusuka kwe sumbi, Isundo litakumuzumilizya ukuti awe nu wumi.''5Kweni wizile wakunyunthila ichimana pa mulilo swinya chitamuchisile. 6Walindililanga ukuti wandi wizule, nukupya umuwili pamwi ukufwa paponapapo. Kweni wati wamulolechesya imphindi iyitali swinya nukuloa ukuti patalinji ichachilenda pakwe weliwe, wizile wapiliwuka amelenganio yawo nukuti walinji we ka leza.7Nomba pa masyo yapapipi palinji ichalo chakwe songo wapansi ypa minzi, umonsi witwanga Pabuliyasi. Wizile watupochelela sweswe nukutusunga pa wila amanda yatatu. 8Vyachitisile ukuti e baba wakwe Pabuliyasi wizile walwala ukupya umuwili na muwula. Pano Pauli wayile kwakwe weliwe, wizile wapepa, ukuwika amakasa pakwe weliwe, nu kumupozya. 9Lyo chawombwa choo, wonsi awanthu pa masyo yalyanye wano walinji nindwala nawonye awiza nu kupozwa. 10Awanthunye wawo wizile watupa umuchinzi ponga nimichinzi iyivule. Pano twasenganianga uwulendo, woliwo watupile sweswe vino twalondanga.11Patili papita imyezi yitatu twakatusile pa ngalawa yino yikazile palyanye amanda aya kutalala, ingalawa yaku Alekizanda, yalinji ''wanthembwa awa leza'' ngati achimanyisyo. 12Twatili twafika pa musumba wa Silakuzi, twizile yikala kulyanye amanda yatatu.13Ukufuma kulyanye twapisile nukufika pa musumba wa Regiyamu. Patili papita uwanda wonga ya,katuile inkhungu, swiya pa manda yawili twizile twafika mu musumba wa Puteyoli. 14Kulyanye twazanile wamwi awanyina nukutulenga ukuti twikale nawo amanda munenulambali(7). Amuno twizile twafika mu Roma. 15Ukufama kulyanye awanyina, lyo wivwa ivya kwe sweswe, wizile ukusungana naswe kupipi naku masyo yakukazizya iya Apiyasi ni vilabu viytatu. Pano Pauli waweni awanyina, wizile salifywa Leza nu kujimba.161718Pano twinjizile mu Roma, Pauli wizile wamuzumilizya ukuti angikala pa wenga ponga nu wavita wino wamulindililanga. Pano yapita amanda yatatu Pauli wizile wapunda apaliponga awonsi wano walinji wanankholelo pawa Yuda. Pano wizile wungana, atili kwakwe woliwo, ''Wanawitu, napano nthawomvile nanthi chimwi ichiwipe ichakususyania na wanthu pamwi imyiko yawa tata witu, wa ntwazile ngati ne munyepwe ukufuma ku Yerusalemu ukuya mumakasa yawa Roma. Watili wambuzichizya nene, wizile walonda ukuti wamphusule, umulandu patalinji nanthi akwelengania ukuti wangankhoma pa mulandu uwa kwe nene.19Kweni pano awa Yuda walanzile ukususyana nukulonda kwawo, Nizile nayipatichizya ukudandawula kwe Kesari, chingatenga chalinji nge asanene nalesile ukupazinkhana ukususania ninsi yane. 20Pamulandu wakwe choo, achalenga, nizile mpunda wewe ukuti nigakulola nu kuvwanga na wewe, pakuti amulandu wi suwilo lyakwe Izirayeli lino nomba nene nkhuzwala umunyololo woo.21Apano watili kwakwe weliwe, ''Tutatela atupochelela e kalata ukufuma ku Yudeya akukwafyania na mwemwe, swinya wasitela wize wamwi awanyina nu kuvwanga chimwi ichiwipe chakwe mwemwe. 22Kweni tukulonda twivwe ukufuma kwekwe mwemwe cho mukwelengania ukulinga ni wungwe lyoo, umulandu vyamanyikwa kwakwe sweswe ukuti vikalandwa umwakususyania ponsinye.''23Ngapano wawika uwanda kwakwe weliwe, awvule awanthu wizile kwakwe weliwe ku masyo yano wikalanga. Wizile watwala umulandu ku woliwo, nukuvwanga ivya wufumu wakwe Leza. Welezizye ukuwalambilizya ivye Yesu, imbali zyonsi ukufuma ku masundo yakwe Musa nukufuma kuwa watumwa, ukufuma umutondotondo mphaka amanguzi. 24Wamwi wizile watichizya ivya vinthu vino walandanga, po wamwi watasuwizile.25Pano wativwine wenga nu muwuye, wizile wafuma watili Pauli wizile wavwanga izwi lyonga: U Muzimu Mutele walanzile ukupitila mwakwe Yesaya u mutumwa kuwa tata winu. 26Alanda ati, 'Yanga kuwanthu waa nukuti, '' Ukwivwa muliyivwa, kweni mutaliyivwichisya; nu kulola muli lola, kweni mutalilolechesya.27Pakuti imyenzo ya wanthu waa avikopo, swinya na makutwi yawo watakwivwa, swinya wizile awaziwata aminso yawo. Imphindi zimwi wangize walole naminso yawo, nukwivwa namakutwi yawo, nu kwivwichisya nu myenzo yawo nukupiliwuka swinya, swinya ningize mbapozye.'''28Achaleka, mufwile mumanye itulwa lyoo lyakwe Leza lyatumilwe ku makandi, swinya waliteyelezya.'' (Yamwi ama kalata yali niviputulwa) 29Walile walanda ivinthu vyoo, awa Yuda awapita. Wizile wawa nichongo pakasi pawo.30Pauli wikazile imyaka yiwili iyipuma mu ng'anda yakuyilipilila, nu kuwapochelela wonsi wano wizanga kwakwe weliwe. 31Wawizyanga izwi lya uwufumu wakwe Leza nukusambilizya ivinthu ivya Mfumu Yesu Kristu umwa kujimba nanthi kuti chimwi chiwalesye.

Romans

1

1Pauli, umuwomvi wakwe Yesu Kristu, nitwa ukuwa ne mu positole swinya nawikwa pambali muno ilandwe zima lyakwe Leza, 2lino Leza alayizizye kali na wa kasema wakwe mu mazwi amatele, 3ukuyana nu Mwana wakwe wino alinji a nkhulo yakwe Davidi ku muwili.4Ukupitila mu Muzimu wa wimichile Yesu alolesizwe na maka ukuwa a Mwana wakwe Leza mu kuzyulupukwa ukufuma ku wafwe, Yesu Kristu Imfumu yitu. 5Ukupitila mwakwe weliwe tupochezile uwila nu wutumwa ku kutonthela kwi suwilo mu maluko yonsi, muno izina lyakwe. 6Mu maluko yaa, namwenye mwitwa ukuti muwe wakwe Yesu Kristu.7Ku wonsinye mu Roma wano awakundwe nu Leza swinya wisilwe ukuwa a wanthu wakwe awatele: Uwila kwe mwemwe nu mutende ukufuma kwe Leza e Tata witu ni Mfumu Yesu kristu.8Ichakutalichila, nenji nkhusalifya e Leza wane ukupitila mwakwe Yesu Kristu muno mwemwe mwensi, umulandu isuwilo lyinu liwizizwe munsi yonsi iya pansi. 9Amuno Leza a kamboni wane, wino nenji nkhutewetela mu muzimu mwi landwe zima ilyakwe Mwana wakwe, muno nkhavwanga ivya kwe mwemwe penye. 10Nenji nkhalenga penye mu mapepo yane ukuti mu nzila yiliyonsi ukuti pawumalilo ningachimvya nomba mu kulonda kwakwe Leza pakwiza kwakwe mwemwe.11Amuno nkhulondesya ukuti imbalole mwemwe, alyakuti ningawapa mwemwe vimwi ivyawila vya muzimu, umwakuti imbawomye. 12Akulikuti, nanenye nkhulondesya ukuti imbe ne muwome ngati a mwemwe, ukupitila mwi suwilo lya aliwensi, ilyinu ni lyane.13Nomba nthakulonda ukuti mwemwe mutakamanye, wanawitu, ukuti nkhalonda ukwiza kwe mwemwe penye (ukuwa nthazumilizwa ukufika nomba) , umwakuti nzane wamwi mwakwe mwemwe, ndivino vichitisile pakasi pa Makandi wonsi. 14Nene indi ni nkhongole ku wa Griki na ku walendo, ku wa mano na ku vipuwa. 15Achaleka, kwe nene nenga, njipekinie ukuti indumbilile ilandwe zima na kwe mwemwenye wano muli mu Roma.16Amuno nene insi nanthi ansoni ni landwe zima, Amuno a maka yakwe Leza ku kutulwa kwa aliwensi wino akusuwila, awa Yuda pakutalichila ngapano awa Griki. 17Amuno mwi landwenye lyolyo uwulungamane wakwe Leza wukuwumbulwa ukufuma kwi suwilo ukuya kwi suwilo, ndivino chawalisilwe, ''Awalungamane waliyikala nu wulanzi ukupitila mwi suwilo.''18Amuno uwukali wakwe Leza wawumbulikwa ukufuma mwiyulu ukususya wonsi uwunthalinuleza nu nuwunthalungamana wa wanthu wano ukupitila mu wunthalungamana wakunyosya ichisinkha. 19Choo a mulandu ukuti chocho chino chamanyikwa ivyakwe Leza vikuloleka kwe woliwo. Amuno Leza awalolisizye woliwo.20Amuno imiwele yakwe iyifisame, iyakwitwa amaka ya muyayaya swinya uwuleza, vyaloleka ichete sana, ukufuma pano ukulewukwa kwansi ya pansi, mu vinthu vino vyapangwa. achaleka wasi nanthi akuvwama. 21Choo chiliwowonye umulandu, napano wamanyile ivya kwe Leza, watatumvizye weliwe ngati we Leza, pamwi watamusalifizye. Mumalo mwakwe, wiza wawa avipuwa mu melenganio yawo, swinya imyenzo yawo iyisitamano yawa yifite.22Wakuyiwika ukuwa awa mano, kweni wiza wawa avipuwa. 23Awa chenjania uwuchindamane wakwe Leza umusitakufwa ni milolechele ya chikolania cha munthu wino akafwa, wa vinyunyi, wa vinyama vya manama yani, ni vinthu vino vikasela.24Achaleka Leza awalemeka ku wuzelele wa myenzo yawo ku wunyale, ukuti imiwili yawo yiwe yisamuke pakasi pakwe woliwo awenecho. 25Awoliwo wano wachenjania ichisinkha chakwe Leza ku wufi, wano walambilanga swinya watewetelanga ichilewulwa mumalo mwa e kalewula, wino tukumutumvya muyayaya. Ameni.26Umulandu wakwe choo, Leza awalemeka woliwo ku vya kukumbwa ivisamuke, amuno awanachi wachenjania imiwombele yansi ukuwa yoyo yino amwiko. 27Achilichonga, na wonsinye wasya imiwombele yawo ku wanachi nga awakumbwa awonsi awawuyo amwiko. Waa a wonsi wano wachitile ivya musamu na wanthu ngapano wapochezile mwakwe wenecho ichilipwa chino chalingine muno kuluvyania kwawo.28Umulandu watuzumilizizye ukuti wali nu Leza mu melenganio yawo, Leza awalemesile ku myelenganizizye iyinyongane, ukuti woliwo wawombe vyovyo ivinthu vino asa vizima.29Wizuzwa na vyonsi vino ivi nthalungamana, iviwipe, ivikumbwa, nu wulwe. Wizula nu wuzuwa, ukukoma, ivyongo, uwufi, nu ivilondwa iviwipe. Awa luyewo, 30wakawipila, wakapata Leza, awavikanza, awakuyivuna, awakuyikwezya, ukupanga inzila zya kuwombela iviwipe; wasikwivwila ku wakwasi wawo. 31Wasi nanthi a mano, nanthi a suwilo, nanthi a mwenzo, swinya nanthi ankhumbu.32Wakakwivwichisya amasundo yakwe Leza, ukuti wawo wano wakaomba ivinthu ngati avyoo imfwa yiwayanine.Ukuwa wasiwomba ivinthu vyoo vyenga, wakazumilizya na wanjinye wano wakaviwomba.

2

1Achaleka usi nanthi kulewuchizya, we munthunye wewe, wewe wino akapanzya, amuno vino ukupanzizya mu wanji wewe ukuyisusya mwakwe wemwenecho wenga. Amuno wewenye wino ukupanzya ukuwomba ivilivyonga. 2Ukuwa twamanya kuno ukupanzya kwakwe Leza ku mu chisinkha pano kwapona kwe wawo wano wakachita ivinthu umusango woo.3Kweni welenganizye choo, we munthu wewe, wewe wino ukupanzya wawo wano wakuwamba ivinthu vya musango woo napano namwenye mukuwomba ivinthu vilivyonga. Wuzye mulisamala ukufuma kwi panzyo lwakwe Leza? 4Pamwi ukwelengania uwutichi nkhaninye uwukankhale wa wuzima wakwe, ukuzimba kwa kusunda kwakwe, nu kutepwa kwakwe? Wuzye utamanya kuno uwuzima wakwe wuksula ukutungulula ku kutontholokwa?5Ukuwa chili ku vino ukuwoma kwako nu mwenzo wasita kutontholokwa wuno wewe ukuyisunjila wenga uwukali pa wanda wa wukali, akulikuti, uwanda wa kuwumbulika kwi pingulo ililungamane lyakwe Leza. 6Alinyosezya ku munthu aliwensi ukuyana ni milimo yakwe: 7kwe wawo wano ukuyana nu kunanthi kuleka, imilimo iyizima awavwamba ukutumvya, umuchinzi swinya uwusita kuwola, weni alipa uwumi wa muyayaya.8Ukuwa kwe wawo wano wakuyitemwa, wano wasikwivwila ichisinkha kweni wakwivwila uwusita kulungamana, uwukali nu kufulwa ukukulu kuliyiza. 9Leza alileta ukuyimba na malanda pa munthu aliwensi wino akuwomba iviwipe, ukutalichila awa Yuda, na ku wa Griki nye.10Ukuwa ukutumvya, umuchinzi, nu mutende wuliyikwe kwe aliwensi wino akuwomba ivizima, ku wa Yuda pakutalichila, na ku wa Griki nye. 11Amuno kutawa ukutemwela nu Leza. 12Amuno ndivino awavule wawembuka kunzi kwi sundo nawonye walifwa kunzi kwi sundo, swinya ndivino awavule wawembuka nu muchinzi kwi sundo walipingulwa ni sundo.13Amuno asa wakwivwa isundo wano awalungamane paminso yakwe Leza, kweni awa kachita wi sundo wano walilungamikwa. 14Amuno pano amakandi, wano wasi nanthi a lisundo, wakuwomba mu miwele ivinthu vyi sundo, wakuwa li sundo ku wenecho, napano watali ni sundo.15Pakwe choo wakulanjizya ukuti imilimo yakulondeka mwi sundo yawalikwa mu myenzo yawo. Ni nthwitwi zyawonye zikuwa wukamboni kwe woliwo, swinya na melenganio yawo awenecho yakususya pamwi yakuchinjilila woliwo kwe woliwo, 16swinya na kwe Leza nye. Chocho chiliwombwa pa wanda pano Leza alipingula inkhama zya wanthu wonsi, ukuyana ni landwe zima lyane, ukupitila mwakwe Yesu Kristu.17Kweni ukwiyita wenga mu Yuda nu kwikala pi sundo nu kuyikuzya mwakwe Leza, 18swinya wamanya ukulonda kwakwe nga mukuzumilizya chino achizima ukulusya umulandu mwemwe mwasambilizwa ukufuma kwi sundo; 19swinya ndi mwasimichila kuno wano wali mu mfizi, 20e kayolosya wa vipiwa, u musambilizya wa wana awatichi, swinya kuno wewe uli mwi sundo imilolechele ya kumanya ni ya chisinkha, ngapano fwandi wuzye wuliwuli choo chikupalamansya muno ukakwikalila uwumi wako?21Wewe wino ukasambizya awanji, wuzye utakuyisambizya wenga? Wewe wino ukulumbilila ukususya ukwiwa, wuzye ukakwiwa? 22Wewe wino ukuti nanthi wenga achite uwuzelele, wuzye wewe ukuchita uwuzelele? Wewe wino wapata amakolania, wuzye ukapoka ama tempile?23Wewe wino ukuyikuzya mwi sundo, wuzye ukusamula Leza pakumongolania isundo? 24Amuno ''Izina lyakwe Leza lyasamulwa pakasi pa makandi umulandu wakwe mwemwe,'' ndivino chawalisilwe.25Amuno ukulembwa uwusilamu (ukuputulwa) mwelimonye kukazipila wewe ndi ukutonthela isundo, kweni ndi ukumongolania isundo, ukuputulwa kwako kukawa wu nthaputulwa. 26Nomba, ndi, umunthu wino ataputulwa akusunga ivya kulondeka mwi sundo, wuzwe uwu nthaputulwa wakwe wutanga wuwe ngati a kuputulwa? 27Swinya wuzye wenga wino ataputulwa mu miwele atanga akususye wewe ndi akusunga isundo. Choo chili muno wewe uwalisile isundo nu kuputulwa, kweni ukumongola isundo!28Amuno asa mu Yuda wino alivye mu Yuda mumilolechele; nanthi a kuputulwanye koko kuno kulivye mu milolechele ku muwili. 29Kweni amu Yuda wino aliwonye mukasi, swinya ukuputulwa akuli ukwa mu mwenzo, mu Muzimu, asa mu chiwaliko. Ukutumvya kwa munthu wa musango woo kusifuma ku wanthu kweni ukufuma kwe Leza.

3

1Ngapano wuzimachi wuno awa Yuda wali nawo? Swinya muli wuzimachi mu kulembwa? 2Achikulu mu nzira yiliyonsi, Ukutalika mu vyonsi, awa Yuda wasuwizilwe ni wumbuliko ufuma kwe Leza.3Amuno chingawa wuli ndi wamwi awa Yuda walinji awasita suwilo? Wuzye uwu nthasuwila wawo wungamazya ukusuwilwa kwakwe Leza? 4Chitakatele chiwe! Mumalo mwakwe, muleke Leza awe chisinkha, napano umunthu aliwensi amufi. Ndivino chawalikwa, ''Ukuti ungaloleswa ukuwa mulungamane mu mazwi yako, swinya ukuti ungachimvya pano wiza mu wupinguzi.''5Ukuwa ndi uwu nthalungamana wukulolesya uwu lungamane wakwe Leza, tungati chani? Wuzye tungalanda ukuti Leza asa mulungamane pakwiza nu wukali wakwe pakwe sweswe? (Nkhuwomvya ukususania kwa wanthu.) 6Chitakatele chiwe! Amuno nomba Leza angapingula wuliwuli insi?7Ukuwa ndi ichisinkha chakwe Leza ukupitila mu wufi wane wukupa ukutumvya ukuvule ukwa weliwe, wuzye muno chani nkhupingulwa ngati ne muwembu? 8Munochani mutanga muti, ndivino wakutuwipila ukufi, swinya ndivino wamwi wakuzumila ukuti tukuti, ''Lekani tuwombe iviwipe, alyakuti uwuzima wungiza''? Ukupingula pakwe woliwo akulungamane.9Achani nomba? Wuzye tukuyetetela swenga? Awe na katichi. Amuno twapingula kali ponga awa Yuda na wa Griki, wonsi mwe woliwo, ukuwa pansi pa luwembu. 10Choo chili ndi vino chawalikwa: ''Pasi nanthi wenga umulungamane, nanthi wenga.11Kusi nanthi wenga wino ukwivwichisya. Kusi nanthi wenga wino akuvwambilizya Leza. 12Wonsinye wafutatila. Wonsinye ponga wawa awavye nanthi ntchito. Pasi nanthi wumwi wino akuwomba uwuzima, awe, nanthi wenga nye.''13''Iminkholomila yawo a nkhungwe insamvuchile. Indimi zyawo zya wipa uwufi. Insalile zya nzoka zili mumbali ya milomo yawo.'' 14Imilomo yawo yizula nu kutipa swinya uwulumila.''15''Amatamba yawo yakusamalila ukuzwisya uwazi. 16Ukumongolania nu kuyimba vili mu nzila zyawo. 17Waa awanthu watamanya inzila ya mutende.'' 18Mutawa nanthi akutina kwakwe Leza pankholelo ya minso yawo.''19Nomba twamanya kuno chilichonsi isundo likuvwanga, chikuvwangwa ku wawo wano wali pansi pi sundo. Choo achakuti umulomo wonsi wungafumpha, swinya insi yonsi yitolelele kwakwe Leza. 20Choo amulandu kusi umuwili wuno wulilungamana ni milimo yi sundo mu kulola kwakwe. Amuno ukupitila mwi sundo kukwiza ukumanya uluwembu.21Ukuwa nomba ukufumyako isundo uwulungamane wakwe Leza wamanyikwa. Chawisilwe uwukamboni ni sundo swinya awatumwa, 22akulikuti, uwulungamane wakwe Leza ukupitila isuwilo mwakwe Yesu Kristu kwe wonsi wawo wano wakusuwila. Amuno pasi nanthi kupusania.23Amuno wonsi wawembuka swinya wapotwa ukufika pa wuchindamane wakwe Leza, 24swinya walungamikwa pavye mu nkhumbu yakwe ukupitila mu kupusukwa kuno kuli mwakwe Kristu Yesu.25Amuno Leza wapa Kristu Yesu ngati akutetelwa ukupitila mwi suwilo mu wazi wakwe. Apile Kristu ngati akusimichizya ipanzyo lyakwe, umulandu wakusulania uluwembu lwa kali 26mu wutonthe wakwe. Vyonsinye vyoo vyachisilwe ukulanjizya uwulungamane wakwe pa mphindi yoo. Chalinji wowonye alyakuti ayisimichizye wenga mulungamane, swinya ukuti alanjizye ukuti akalungamika aliwensi umulandu wi suwilo mwakwe Yesu.27Kulikwinye nomba ukuyikwezya? Nakumwi. Mwisundochi? Mu milimo? Awe, kweni mwi sundo lyi suwilo. 28Tukumalizya nomba ukuti umunthu akulungamikwa ni suwilo sita imilimo yi sundo.29Pamwi wuzye Leza we Leza wawa Yuda watupu? Wuzye asa Leza wakwe na makandinye? Amolimo, na makandinye. 30Ndi, amolimo, Leza ali wenga, ali lungamika ukuputulwa mwi suwilo, swinya sita kuputulwa ukupitila mwi suwilo.31Wuze nomba tukumazya isundo ukupitila mwi suwilo? Chitakatele chiwe! Mumalo mwakwe, tukuzumilizania ni sundo.

4

1Nga nomba tungati chani kuno Abrahamu, u tatakulu witu ukulingana na ku muwili, wazanile? 2Amuno Abrahamu wapanzizwe ni milimo, weni wanga wawe nu mulandu wakuyitumvya, ukuwa asa paminso yakwe Leza. 3Amuno achani chino amawaliko yakulanda? ''Abrahamu wasuwizile Leza, nga chawelengelwa kwe weliwe ngati a wulungamane.''4Nomba kwe weni wino akuwomba, chino akulipwa chisiwelengelwa ngati achawila. ukuwa ngati chino wachiwombela. 5Ukuwa kwe weliwe wino asi womba kweni mu malo mwakwe akasuwila mwakwe wenga wino akapanzya wano wasi nu leza, isuwilo lyakwe likawelengelwa ngati awulungamane.6Davide nawenye akupunda amapepo pakwe munthu kwe wino Leza akapenda uwulungamane nanthi amilimo. 7Weni akati, ''Awapepwe a wawo wano wunthasundwa watetelwa, swinya wano amawembu yakupichilwa. 8Amupepwe umunthu wino Imfumu yitaliwelenjela uluwembu.''9Nomba wuzye ukupepwa koo kukawizwa penga pe wawo awa lembwe uwusilamo, pamwi na pe wawonye awa sita wusilamo? Amuno tukuti, ''Isuwilo lyawelenjelwa kwe Abrahamu ngati awulungamane.'' 10Wuzye lyawelenjelwa wuliwuli kwe weliwe? Wuzye palinji apa nkholelo pamwi pisinda pa wu silamo? Patali pisinda kweni pankholelo!11Abrahamu wapochezile ichimanyikwilo cha wusilamo ngati achisimichilo cha wulungamane wuno walinji nawo mwi suwilo pano wachilinji asa mulembwe uwusilamo. Chio chalondekanga achakuti wamuwike weliwe awe amukwasi wakwe wonsi wano wakusuwila kweni watalembwa uwusilamo, alyakuti uwulungamane wowo wungawelengelwa kwe woliwo. 12Weni awili swinya tata wakwe awalembwa uwusilamo wano asa kulembwa uwusilamo wenga kweni wano wakapita swinya mu matamba ya suwilo lino e tata witu Abrahamu wapitanga pano wachili ukulembwa uwusilamo.13Amuno ilayizyo kwe Abrahamu na ku nkhwatwa yakwe kuno aliwa a mphyani ya munsi yitizile ukupitila mwi sundo kweni ukupitila mu wulungamane wi suwilo. 14Amuno ndi wawo wano wakwikala mwi sundo waliwa amphyani, isuwilo nanthi chimwi, swinya ilayizyo a lyavye. 15Amuno isundo lukuleta ivya wukali, kweni kuno kusi nanthi alisundo, kusi nanthi kuchilania.16Pa chifukwa choo amwisuwilo, alyakuti ilayizyo lingikala pa nkhumbu nu kuwa chisuwilo kwe wonsi awa nkhwatwa yakwe Anbrahamu -- asa kwe wawo wenga wano wali pansi pi sundo, kweni swinya ku wawo wano ponga mwi suwilo lyakwe Abrahamu, Weni awili we tata wakwe sweswe swensi, 17ndivino kuwalisilwe, ''Nene nkhuwisile uwe we tata wa maluko ayavule.'' Abrahamu walinji pa minso pakwe wino wasuwizile, akulikuti, Leza, wino akupa uwumi ku wafwe swinya akwita ivinthu vino visiko viweko.18Mu kuchetekela weni wasuwizile ukususyania ukuchetekela, kuno aliwa e tata wa maluko ayavule, ukuyana na vyo wamunenile, ''Avyo uluko lwako luliwa.'' 19Sita kuwa amutonthe mwi suwilo, weni wawisile umuwili wakwe umwenecho ngati wufwile (umulandu walinji ni myaka papipa umwanda uwasongo), nu wufwe wa wula wakwe Sara.20Ukuwa umulandu wi layizyo lyakwe Leza, Abrahamu nanthi kuzimba mwi suwilo. mu malo mwakwe, weni wasimphizwe mwi suwilo nu kutumvya Leza. 21Walinji nu kusimichila kuno chino Leza walayizizye, weni alinji nako ukuti angakwanisya. 22Achaleka choo nachonye ''Chawelengelwa kwe weliwe ngati awulungamane.''23Ukuwa amazwi ''Chawelengelwa kwe weliwe'' yatawalisilwe kwakwe weni wenga. 24Yawalisilwe nakwe sweswenye, swinya chiliwelengelwa kwe sweswe wano wasuwila mwe weliwe wino wakatusya Yesu Imfumu yitu ku wafwe. 25Wee awili wenga wino wapilwe ku kuchilania kwitu swinya wakatusizwe ku kupanzwa kwitu.

5

1Amuno twapanzwa ni suwilo, twawa nu mutende nu Leza ukupitila mwe Mfumu yitu Yesu Kristu. 2Ukupitila mwakwe weliwe naswenye tuli nukufichila kwitu mwi suwilo mu wila woo muno twimilila, swinya tukusechela mu kuchetekela ku wuchindame wakwe Leza.3Asa choo chonga, kweni naswenye tukusechelela mu nthazi zwitu. Tumanyile kuno inthazi zikaleta ukusimphisya. 4Ukusimphisya kukaleta imiwele, swinya imiwele yikaleta ukuchetekela, 5swinya ukuchetekela kusisonzwa insoni umulandu ulukundo lwakwe Leza lwa pungulilwa mu myenzo yitu ukupitila mwakwe Muzimu Mwimichile, wino wapwa kwe sweswe.6Amuno pano tuchilinji nanthi amaka, pa mphindi inzipile Kristu watufwizile swe wawembu. 7Amuno nanthi wenga angafwila u munthu umulungamane, chingatenga pamwi wumwi angelezya ukufwila umunthu umuzima.8Ukuwa Leza akalanjizya u lukundo lwakwe umwenecho kwe sweswe, umulandu pano twachilinji swe wawembu, Kristu watufwizile. 9Muwuvule, pano, nomba kuno tutasundwa ukupitila mu wazi wakwe, tuli tulwa nawonye ukufuma kuwukali wakwe Leza.10Amuno ndi, pano twalinji swe walwani, twivwine nu Leza ukupitila mumfwa ya Mwana wakwe, mu wuvule, ala pano twivwana, tuli tulwa nu wumi wakwe. 11Asa chonye chonga, kweni naswenye tukusechela mwakwe Leza ukupitila mwe Mfumu Yesu Kristu, ukupitila mwakwe wino nomba tupochezile ukuvwana koo.12Akuli kuti, ndivino ukupitila mu munthu wenga uluwembu lwinjizile munsi, munzila yoyonye imfwa yinjizile ukupitila mu luwembu. Nga uluwembu lwasata ku wanthu wonsi, umulandu wonsi wawembusile. 13Amuno ukufichila isundo, uluwembu lwalinji munsi, kweni patalinji ukuwazya uluwembu pano patalinji isundo.14Chingatenga, imfwa yichimvyizye ukufumilila pe Adamu ukwizafika pe Musa, na pe wawo wano watawembusile ngati kunthivwila kwe Adamu, wino wakoline na weliwe wino walinji nukwiza. 15Kweni ichawila chisi ngati akuchilania. Amuno ndi akuchilania kwakwe wenga awavule wafwile, chingawa wuli nu kuwomba kwa wila wakwe Leza swinya icha wila ukufuma ku wila wakue munthu wenga, Yesu Kristu, wungapwa ku wavule!16Amuno ichawila chisi ngati achakukonkha pa luwembu lwa munthu wenga. Ipanzya lyakonsile ukuchilania konga nu kuleta ukusundwa, kweni ichawila chakonsile ukuchilania ukuvule nu kuleta ukunthasundwa. 17Amuno ndi, ukupitila ukuchilania kwakwe wenga, imfwa yachimvizye ukupitila weyo wenga, chingavulila wuli wawo wano wakupochelela uwila uwuvule ni chawila cha wulungamane wungachimvya mu wumi ukupitila mu wenga, Yesu Kristu.1819Achaleka nomba, ndivino ukuchilania kwakwe wenga kwaleta ukusundwa kwa wanthu wonsi, na nombanye ukupitila mwe chonga ichakuchitika cha wulungamane akwiza ukunthasundwa nu wumi wa wanthu wonsi. Ndi muno ukupitila mu kunthivwila kwe munthu wenga awavule wizile awawembuka, nanombanye ukupitila muwu nthivwila wakwe wenga awavule walilungamikwa.20Kweni isundo lyizile mukasi ukonjelezya ukuchilania, Kweni kuno uluwembu lwavulisya, uwila wavulisya ukuchila. 21Choo chachisilwe alyakuti, ndivino uluwembu lukuchimvya mumfwa, nanombanye uwila wungachimvya ukupitila mu wulungamane uwa wumi wamuyayaya ukupitila mwe Yesu Kristu Imfumu yitu.

6

1Achani nomba chino tulilanda? Wuzye tutwalilile mu luwembu alyakuti uwula wungavula? 2Chitakize chiwe wowonye. Sweswe wano twafwa kali ku luwembu, wuzye tungatwalilila wuliwuli ukwikala mwenemo? 3Wuzye mwamanya ukuti wonsi wano wabatizwa mwakwe Kristu wabatizwa na kumfwa yakwenye?4Sweswe twazyikwa, kali, nu Yesu ukupitila mu kubatizya ku mfwa. Choo chachitisile umwakuti ndivino Kristu akatusizwe ukufuma ku wafwe nu wuchindamane wakwe Tata, achaleka naswenye tuwapita mu wupya wa wulanzi. 5Amuni ndi twalemenkhana ponga na weliwe mu miyanile ya mfwa yakwe, sweswe tuliwa twewalemenkhane ponga swinya mu kukatuka kwakwe.6Sweswe twamanya choo, ukuti uwunthu witu uwa kali wapamanthilwa ponga nu Yesu umwakuti umuwili wa luwembu wungize wononeke. Choo chachitisile alyakuti sweswe tutakatwalilile ukuwa mu wuzya ku luwembu. 7Weyo wino wafwa akuwizwa umulungamane ndi tukuvwanga ivya luwembu.8Ukuwa ndi sweswe twafwa ponga nu Kristu, tukusuwila swinya ukuti tuliwa wa wumi apaliponga na weliwe. 9Sweswe twamanya kuno pakuti Kristu akatusizwe ukufuma ku wafwe, atanga afwe swinya; imfwa yitali swinya nu wulamulilo pakwe weliwe.10Amuno ukuyana yino wafwile ku luwembu, afwile lyonga muno wonsi. Ukuwa kweni, uwumi wuno akakwikala, akwikala muno Leza. 11Munzila yiliyonga, namwenye mufwile muyisende mwenga ukuwa mwe wafwe ku luwembu, lelo mwe walanzi kwe Leza mwakwe Kristu Yesu.12Achaleka mutakati muleke uluwembu lulamule mu miwili yinu iya kufwa alyakuti mwemwe mutonthele iviwipe vino wukalonda. 13Mutakape iviputulwa vya miwili yinu ku luwembu, viwe aviwombelo ku wunthalungamana. Lelo muyipe mwenga kwe Leza ndivino wawo wano wafuma ku wafwe ukuya ku wulanzi, swinya muwapa iviputulwa vya miwili yinu kwe Leza ngati aviwombelo vya kuwombela ku wulungamane. 14Mutakazumilizye u luwembu ukuti lulamule pakwe mwemwe. Amuno mwemwe musi pansi pa masundo, kweni pansi pa wila.15Wuzye achani nomba? Wuzye tuli wembuka umulandu tusi pansi pa masundo, kweni pansi pa wila? Chitakawe wowonye nazina. 16Wuzye mutamanya ukuti ndi mwayilolesya mwnga ngati mwe wazya, kwakwe wino mukatonthela mwe wazya? Mwe wazya ku luwembu, luno lukawatungulula kumfwa, pamwi mwe wazya ku kutonthela, kuno ku katungulula ku wulungamane.17Lelo ukusalifya kuye kwe Leza! Amuno mwalinji mwe wazya ku luwembu, kweni mwatonthela ukufuma ku mwenzo ukuwatika kwa chisambilizya chino chapilwe kwe mwemwe. 18Mwapangwa ukuwa mwe wapusukwe ukufuma ku luwembu, swinya mwemwe mwapangwa ukuwa mwe wazya wa wulungamane.19Nene nkhuvwanga ngati a munthu umulandu wa kutontha kwa miwili yinu. Amuno ndivino mulolesizye iviputulwa vya miwili yinu ngati mwe wazya ku wunyale swinya uwuwipe, munzila yiliyonga, nomba muwalolesya iviputulwa vya miwili yinu ngati mwe wazya ku wulungamane muno ukuwikwa pambali nu kuswefwa. 20Amuno pano mwalinji mwe wazya wa luwembu, mwalinji mwe wapusuke ukufuma ku wulungamane. 21Pa mphindi yoyo, ichikomwachi chino walinji nacho mu vinthu vino nomba ukwivwa navyo insoni? Amuno uwumalilo wa vinthunye vyovyo amfwa.22Lelo nomba ukuti mwapusukwa ukufuma ku luwembu nga mwawa mwe wazya kwe Leza, muli ni chikomwa chinu ku kuwikwa pambali nu kuswefwa. Umalilo wakwe a wulanzi wa muyayaya. 23Amuno amalipilo ya luwembu amfwa, ukuwa ichawila chakwe Leza a wulanzi wa muyayaya mwakwe Kristu Yesu Imfumu yitu.

7

1Pamwi mwemwe mutamanyile, wanawitu (amuno nenji nkhuvwanga ku wanthu wano wamanya ivyi sundo), kuno isundo likatungulula umunthu mu mphindi yonsi yino ali nuwumi?2Amuno umwanachi umutwalwe akunyepwa ni sundo ku mulume pano achilinji ali nu wumi, ukuwa ndi umulume wafwa, umwanachi akusapulwa ukufuma kwi sundo lyi twalwa. 3Achaleka nomba, pano umulume achilinji amumi, ndi akwikala nu wunji umonsi, aliyitwa amuzelewuke. Kweni ndi umulume wafwa, a musapuke kwi sundo, achaleka asa muzelewuke ndi akwikala nu monsi wunji.4Achaleka, wanawitu, namwenye mwe wafwe kwi sundo ukupitila mu muwili wakwe Kristu. Chiliwonye ukuti mwemwe mulemenkhane kwe wunji, akulikuti, kwe weliwe wino wakatusizwe ukufuma ku wafwe, alyakuti tungakoma ichikomwa kwe Leza. 5Amuno pano twalinji mu muwili, ivikumbuchilwa vya luwembu, ivikatuswe ni sundo, vyalinji pa mulimo mu mbali zya muwili witu ukukoma ivikomwa vya mfwa.6Ukuwa nomba tusapulizilwe ukufuma kwi sundo. Sweswe tufwile kwe chocho chino chatunyefile. Choo chili wonye ukuti tungatewetela mu wupya wa Muzimu, swinya asa mu wukale wa mawaliko.7Achani chino tulilanda nomba? Wuzye isundo ilyenecho aluwembu? Chitize chitele chiwe. Chingatenga, nenji nge nthatela imanye uluwembu, ndi chitalinji ukupitila mwi sundo. Amuno nene nge nthamanyile ukukumbwa suka isundo lyatili, ''Wewe ufwile utakakumbwe.'' 8Ukuwa uluwembu lwasenda ulongo ukupitila mwisundo nga alileta ukukumbwa kulikonsi mwakwe nene. Amuno kusita isundo, uluwembu alufwe.9Pa mphindi yimwi nalinji ne mumi sita isundo, kweni pano ipatichizyo alyiza, uluwembu aluzana uwumi, nga nenji nafwile. 10Ipatichizyo lino lyalinji nu kuleta uwumi alipiluka ukuwa amfwa kwe nene.11Amuno uluwembu lwasenda ulongo ukupitila mwi patichizyo nga alikopeka nene. Ukupitila mwi patichizyo lyankhomile. 12Achaleka isundo alitele, ni patichizyo alitele, lilungamane swinya alizipe.13Nga wuzye chino achizima achiwa amfwa kwe nene? Chitakatele chiwe. Kweni uluwembu, ukuti luloleke ukuwa luwembu, lwaleta imfwa mwakwe nene ukupitila mu chino chalinji achizima, swinya ukupitila mwi patichizyo uluwembu lungize luwe luwembuke ukulusya. 14Amuno twamanya kuno isundo achawuzimu, kweni nene ne waku muwili. Nenji nakazwa pansi pa wuzya ku luwembu.15Amuno chino nkhuwomba, nenji nthakuchivwichisya ichete. Amuno chino nkhulonda ukuwomba, nenji nthakuwomba, swinya chino nachipata, nenji nkhuwomba. 16Kweni ndi nkhuwomba chino nenji nthakulonda, nkhuzumilizania ni sundo kuno isundo alizima.17Ukuwa nomba asa nenenye wino akuchiwomba, ukuwa uluwembu luno lukakwikala mwe nene. 18Amuno imanyile ukuti mwe nene, muno amu muwili wane, mutakwikala ichinthu ichizima. Amuno ukukumbwa kwa vizima kuli na nene, kweni nthanga intchiwombe.19Amuno ichizima chino nenji nkhulonda, nthakuchiwomba, ukuwa ichiwipe chino nenje nthakuchilonda, chochonye nkhuchiwomba. 20Nomba ndi nenji nkhuwomba chino nthakuchilonda ukuchiwomba, ngapano asanenenye wino nkhuchita, ukuwa kweni uluwembu luno lwikala mwe nene. 21Achaleka, nkhuzana isundo lyoo: Pano nkhulonda ukuwomba chino achizima, uwuwipe wulipenepo na nene.22Amuno nenji indi nichimwemwe mwi sundo lyakwe Leza nu munthu wa mukasi. 23Kweni nkhulola isundo lyakupusana mu mbali zya muwili wane. Likulwa ukususania ni sundo ilipya mu melenganio yane. Likunsenda ne munyepwe ni sundo lya luwembu luno luli mu mbali zya muwili wane.24Nenji ne munthu wamalanda! Wuzye weweni alimphususya nene ku muwili wamfwa? 25Ukuwa ukusalifya kuwe kwe Leza ukupitila mwe Yesu Kristu i Mfumu yitu! Achaleka nomba, nene nemwenecho nkhutewetela isundo lyakwe Leza na melenganio yane. Ukuwa, nu muwili nkhutewetela isundo lya luwembu.

8

1Achaleka nomba kusi nanthi akususwa mu wawo wano wali mwe Kristu Yesu. 2Amuno isundo lya Muzimu wa wulanzi mwe Kristu Yesu lyakuwika uwe we mupusuke ukufuma kwi sundo lya luwembu ni mfwa.3Amuno chino isundo lyaposilwe ukuchita umulandu lyalinji alitonthe ukupitila mu muwili, Leza wachiwomvile. Leza atumile u Mwana wakwe umwenecho mu wukolane wa muwili wa luwembu ukuti awe anzuwi muno luwembu, swinya asusizye u luwembu mu muwili. 4Leza awomvile choo umwakuti ukulondekwa kwi sundo kungafiswa mwakwe sweswe, sweswe wano tukapita asa mwakuyana na ku muwili, ukuwa ukuyana na ku Muzimu. 5Wawo wano wakakwikala ukuyana na ku muwili wakatonthela ivinthu vya ku muwili, ukuwa wawo wana wakakwikala ukuyana na ku Muzimu wakatonthela ku vinthu vya ku Muzimu.6Amuno amelenganio yano yali pa muwili amfwa, kweni amyelenganio yano yali pa Muzimu awulanzi nu mutende. 7Amelenganio yano yali pa muwili yasitonthela Leza, amuno yasitonthela kwi sundo lya kwe Leza, swinya litanga lichite wowonye. 8Wawo wano wali ku muwili watanga wamusechelesye Leza.9Ukuwa, mwemwe musi mu muwili kweni mu Muzimu, ndi amolimonye u Muzimu wakwe Leza wukakwikala mwakwe mwemwe. Lelo ndi wumwi asi nanthi a Muzimu wakwe Kristu, atanga awe awakwe. 10Ndi Kristu ali mwkwe mwemwe, umuwili wafwa ku luwembu, kweni u muzimu awulanzi ukuyana na ku wulungamane.11Ndi u Muzimu wakwe weyo wino wakatusya Yesu ukufuma ku wafwe wukakwikala mwakwe mwemwe, weyo wino wakatusya Yesu ukufuma ku wafwe alipa uwulanzi na ku miwili yinunye yino yikafwa ukupitila mu Muzimu wakwe, wino akakwikala mwakwe mwemwe.12Achaleka nomba, wanawitu, tuli ni nkhongole, ukusa asa ku muwili ukuti tuwayikala ukuyana na ku muwili. 13Amuno ndi mukwikala ukuyana na ku muwili, muli mupipi ukuti mufwe, ukuwa ndi nu Muzimu mwemwe mukuwika kumfwa imiwombele ya muwili, muliwa mwe wumi.14Amuno wonsi awavule wano wakatungululwa nu Muzimu wakwe Leza, waa awana wakwe Leza. 15Mwemwe mutapochelela u muzimu wa wuzya alyakuti muwayikala mu nthete swinya; kweni mwemwe mwapochelela u Muzimu wa kulela, mwakwe wuno tukupunda, ''Abba, Tata!''16U Muzimwi umwenecho akuchitila uwukamboni nu muzimu witu ukuti swe wana wakwe Leza. 17Ndi swe wana, akulikuti swe mphyani, mphyani zya kwe Leza. Swinya swe mphyani ponga nu Kristu, ndi amolimo tukuchulila ponga na weliwe alyakuti naswenye tungachindamikwa ponga nu Yesu.18Amuno nkhulola ukuti amachuzi ya mphindi yoo yatenelela ukuti tuyanisye nu wuchindamane wuno wuliwumbulika kwe sweswe. 19Amuno ukuchetekela kwakwe vilewulwa kukulindilila ukukuwumbulika kwa wana wakwe Leza.20Amuno u kulewulwa kwalinji akwavye, asa mu kulonda kwakwe, kweni umulandu wakwe wino wakuwisile, mukuchetekela 21ukuti ukulewula ukwenecho kulipokwa ukufuma ku wuzya ukuti kuwole, swinya ukuti kuliletwa ku kupusukwa kwa wuchindamane wa wana wakwe Leza. 22Amuno twamanya kuno ichilewulwa chonsi chikutampha swinya chikuwomba mu wuwawe apaliponga na nomba nye.23Asa chocho chenga, kweni naswenye swewenecho, wano wali ni vikomwa vya Muzimu, vikutampha icha mukasi, pano sweswe tukulindilila ku kulelwa kwitu, ukupusukwa kwa miwili yitu. 24Amuno mukuchetekela mwakwe choo sweswe twapusukwa. Nomba ukuchetekela kuno kukalolwa asa kuchetekela. Amuno wuzye weweni wino akachetekela kwe chino akuchilola? 25Ukuwa ndi tukuchetekela kwe chino tutakuchilola, tukachilindilila nu wutepwe.26Mu nzila yiliyonga, u Muzimu nawonye wukakwavwilizya mu wusitamaka witu. Amuno tutamanya ukuti tungapepa wuliwuli, ukuwa u Muzimu umwenecho akapepa muno sweswe ni mitamphile yino tutanga tuyivwange. 27Weyo wino akakolowozya imyenzo wamanya amelenganio ya Muzimu, umulandu akatupepela swe wanthu awatele wakwe Leza ukuyana nu kulonda kwakwe Leza.28Twamanya kuno kwe wawo wano wakunda Leza, akawombela ivinthu vyonsi apaliponga ku wuzima, kwakwe wawo wano witwa ukuyana na ku chakulonda chakwe. 29Umulandu wawo wano wawamanya kali, wawonye wawika pambali ukuti wayane ni milolechele ya Mwana wakwe, ukuti Yesu angawa e katote mu wanyina awavule. 30Wawo wano wawikwa pambali, awawonye wano witwa. Wawo wano witwa, awawonye wano Leza walungamika, awawonye wano Leza wachindamika.31Wuzye achanyi chino tulivwanga pa vinthunye vyoo? Ndi Leza awitu, wuzye weweni wino angatususya? 32Weyo wino atatasizye u Mwana wakwe umwenecho kweni amulemesile mu mwalo mwitu swensi, wuzye atanga atupe swinya ponga nu mwana wakwe pavye sweswe ivinthu vyonsi?33Wuzye weweni wino anga umulandu ukususya wano wasolwa nu Leza? Leza awili wino akachindamika. 34Weweni wuzye wino akususya? Kristu Yesu a wonga wino wafwa -- ukulusya papo, wino wakatuswa-- wino ali pi kasa lya ndilo lyakwe Leza, swinya wino akutupepela sweswe.35Weweni wuzye wino alipawula sweswe ukufuma ku lukundo lwakwe Kristu? Amachuzi, pamwi inthazi, pamwi ukuyimba, pamwi inzala, pamwi ukusita nzwalo, pamwi ivya kutinia, pamwi ichipeni? 36Ndivino chawalikwa, ''Muno ku longo lwinu tukomwa uwanda wonsi. Twalolwanga ngati ang'onzi zya kokomwa.''37Mu vinthu vyonsi vyoo swe wakankhale ukupitila mwakwe wonga wino watukunda sweswe. 38Amuno nasimichila ukuti asa mfwa, pamwi uwumi, pamwi awangelo, pamwi ama boma, pamwi ivinthu vyilelo, pamwi ivinthu vino vikwiza, pamwi amaka, 39pamwi uwutali, pamwi ukwinjila pansi, pamwi chili chonsi ichilewulwa, chilitupawunkhania sweswe ukufuma ku lukundo lwakwe Leza, luno luli mwakwe Kristu Yesu i Mfumu yitu.

9

1Nkuwanena ichisinkha mwakwe Kristu. Nthakuwipa, swinya injuwi zyane zikuntchitila uwukamboni mu Muzimu Umwimichile 2kuno kwakwe nene kuli amalanda ayakulu nu kuluma ukunthasila mu mwenzo wane.3Amuno ningalonda ukuti nene nemwenecho nkhatipwe nukupatulwa ukufuma kwe kristu pa mulandu wa wanyina wane, wawo awa lupwa lwane ukuyana naku kumuwili. 4Awa Izirayeli. Wali nu wana, uwuchindame, akwivwana, ichawila chi sundo, ukulamba kwe Leza, na malayano. 5Awawo awa yisikulu ukufuma kwe wano Kristu wafuma ukuyana na ku muwili -- weni wino a Leza pe vyonsi. Afwile atumvwe ku muyayaya. Ameni.6Ukuwa asenge pano ilayizyo lyakwe Leza lyapotwa.Amuno asa aliwensi mu Izilayeri wino muchisinkha wawa mu Izilayeri. 7Pamwi asa wonsi awikwata lyakwe Abrahamu wano mu chisinkha a wana wakwe. Ukuwa, ''Ukupitila mwakwe Ayizeki muno ikwata lyako liliyitwa.''8Akuli kuti, awana waku muwili asa wana wakwe Leza. Kweni awana wi layizyo wakulolwa ngati a likwata. 9Amuno lyoo a lizwi ilyi layizyo: ''Pa mphindi yoo ndiyiza nga umwana umonsi alipwa kwe Sara.''10Asa choo chonga, kweni pansizi Rabeka nawenye aliwa nu wula nu monsi wenga, e tata witu Ayizeke - 11amuno awana watalinji wakwatwe swinya wachilinji watani wachite chimwi ichizima pamwi ichiwipe, alyakuti icha kulonda chakwe Leza ukuyana ni chisolwa chifiswe, asa mulandu wa milimo, kweni umulandu wakwe weyo wino akakwita - 12chavwanzilwe kwe Rabeka, ''E songo aliwa a muzya wa mutichi.'' 13Chili ngati ndi vino chawalikwa: ''Yakobi na mukunda, kweni Esawo na mupata.''14Achani fwandi chino tulivwanga? Wuzye kwawa uwu nthalungamana ne Leza? Chitizi chitele chiwe. 15Amuno akuti kwe Mose, ''Ndiwa nu wila kwe wino nkhulonda imbe nu wila, swinya ndiyivwila ichilanda kwe wino ndimuwila ni chilanda.'' 16Achaleka nomba, asa mulandu wakwe wino akulondo, pamwi u mulandu wakwe wino akusamala, kweni a mulandu wakwe Leza, wino akulanjizya uwila.17Amuno ama waliko yakuvyanga kwe Farawo, ''Muno chonye choo, nakukatusya wewe, alyakuti ningalanjizya amaka yane mwakwe wewe, swinya alyakuti izina lyane lingawizwa monsi munsi yapansi.'' 18Achaleka nomba, Leza ali nu wila pakwe wino weni akulonda, swinya wino weni akulonda, akamuwomya umwenzo.19Nomba muliwavwanga kwe nene, ''Achani fwandi chino achili nanomba akuzana uwupotwe? Amuno weweni wino watela wapazinkhana nu ukulonda kwakwe?'' 20Umwakususya, we munthu we, wuzye weweni wewe ukuti ungapanzinkhana ne Leza? Wuzwe chino chamatwa chingavwanga kwe wino wachimata, ''Achani fwandi chino wamata woo?'' 21Wuzye e kamata wa nsontha atawa ni nsambu papela pivu ukumata ni nivu lililyonga insontha iya kuwomvya pa milimo iyichindame, swinya linji insontha yakuwomvya amanda yonsi?22Wuli ndi Leza, wino akulondesya ukulanjizya uwukali swinya ukuti amaka yakwe yamanyikwe, ajimbilizizye nu kutepwa ukukulu ivyakusunjila uwukali wuno wasenganizya ku konona? 23Wuli ndi wawomvile choo alyakuti angamanyisya uwukankha wa wuchindame wakwe pa vakusunjila vya wila, vino wavisenganizye kali ku wuchindame? 24Wuli ndi wawomvile na chonye choo muno sweswe, wano weni nawenye watwita, asakufuma ku wa Yuda watupu, kweni na ku makandi nye?25ndi vino akulanda swinya mwe Hoseya: ''Ndiwita awanthu wane wano walinji asa wane, swinya awakundwe wano watalinji awakundwe. 26Ngapano chiliwa ukuti kuno kwavwanzilwe kwe woliwo, 'Asa mwe wanthu wane,' kulyanye waliyitwa 'awana awonsi wakwe Leza.'''27Yesaya akupunda ukuyana na wa Izirayeli, ''Napano imphendwa ya wana awonsi wa Izirayeli walinji ngati amusesenga wa kwe sumbi, kuliwa awatichi awasyale wano walipokwa, 28amuno Imfumu yilipingula umulandu wansi ya pansi yonsi pyu swinya nanthi kuzimba.'' 29Ndivino Yesaya wavwanzile kunsizii, ''Ndi e Leza wa wavule atatusyile sweswe swe khwata, nge twalinji ngati we Sodomu, swinya nge twiza twawa ngati we Gomora.''30Wuzye tuliti chani nomba? Kuno amakandi, wano watakonkhanga uwulungamane, wapochezile uwulungamane, uwulungamane wi suwilo. 31Lelo Izirayeli, wano wakonkhanga isundo lya wulungamane, watafisile penepo.32Wuli fwandi? umulandu watakonkhanga ni suwilo, kweni ni milimo. Wapunuzile piwe lya kupunuzya, 33ndi vino chawalikwa, ''Lolani, nkhulambalika mu Ziyoni iwe lyakupunuzya niwe lya mulandu. Weyo wino akusuwila mwakwe lyenelyo atalikozwa insoni.''

10

1Wana witu, ukukumbwa kwa mwenzo wane nu kulambilizya kwane kwe Leza akwe woliwo, kukutulwa kwawo. 2Amuno nene nkhusimichila ivya kwe woliwo kuno awakuyipa kwe Leza, kweni asakulingana ni mimanyile. 3Amuno, ukuvilwa ukumanya u wulungamane wuno wukafuma kwe Leza, nu kuvwamba ukuti wikazye uwulungamane uwawo nu wawo, watayichefizye kuwu lungamane wakwe Leza.4Amuno Kristu akufiswa kwi sundo lya wulungamane kwe wensi wino akusuwila. 5Amuno Musa akuwalika ivya wulungamane wuno wukufuma mwi sundo: ''U munthu wino akuwomba uwulungamane wama sundo aliyikala mu wulungamane wowonye.''6Kweni uwulungamane wuno wukufuma mwi suwilo wukuti vyoo: ''Utati wati mu mwenzo wako, 'Weweni alikwela ukuya mwiyulu?' (akuli kuti, amulete Kristu pansi); 7swinya utakati, 'Weweni aliyika ukuya ku kwilowelwe?''' (akuli kuti, amulete Kristu ukufuma kuwafwe).8Kweni likuti chani? ''Izwi lili papipi nawewe, mu mulomo wako na mumwenzo wako.'' Alizwi lya suwilo, lino tukuwizya. 9Amuno ndi nu mulomo wako ukuzumilizya Yesu a Mfumu, nu kusuwila nu mwenzo wako kuno Leza wamukatusya ku wafwe, ulipusuka. 10Amuno nu mwenzo wumwi akusuwila swinya ali nuwulungamane, swinya nu mulomo wumwi akazumilizya nga apusuka.11Amuno iwaliko likuti, ''Aliwensi wino akusuwila pakwe weliwe ataliwikwa ku nsoni.'' 12Amuno pasi ukupusana pakasi pa wa Yuda na wa Griki. Amuno yiliyonga Imfumu a Mfumu yawonsi, swinya amukankhala kwe wonsi wano wakwita pe weliwe. 13Amuno aliwensi wino akakwita pi zina lya Mfumu alipusuka.14Ngafwandi wangita wuli pe weliwe mwe wino watasuwizile? Ngafwandi wangasuwila wuli pe weliwe mwewino watamwivwa? Ngafwandi wangivwa wuli ukwawula e kawizya? 15Ngafwandi wangawizya wuli, suka ndi watumwa? -- Ndivino chawalikwa, ''Awuzimachi kuwa matamba ya wawo wano wakuwizya ilandwe zima!''16Kweni asawonsi wivwizile ilandwe zima. Amuno Yesaya akuti, ''Mfumu, nga weweni wasuwila chino wivwile ukufuma kwe sweswe?'' 17Achaleka ukusuwila kukwiza ukufuma pakwivwa, nu kwivwa mwizwi lya Kristu.18Kweni nkhuti, ''Wuzye wativwile?'' Eta, amolimonye, ''Ichiwulumo chawo chiyile munsi yonsi, swinya amazwi yawo yayile kunsilo yansi.''19Umwakonjelezya, nkhuti, ''Wuzye Izirayeli atamanyile?'' Ukutalichila Musa akuti, ''Ntali kuyoyomvya wewe kuwuzuwa pe chino asa luko. Pakusula uluko sita kwivwisya, nene ndiwavulungania ku kuvitwa.''20Apano Yesaya wayitutuwalisile nkhaninye pano akuti, ''Nazanilwe na wawo wano watamvwambanga nene. Nalolesile kwe wawo wano watawuzichizyanga nene.'' 21Ukuwa kwe Izirayeli weni akuti, ''Uwanda wonsi uwutali nayolosizye amakasa yane ku wanthayivwila swinya chinthivwa.''

11

1Nomba nkhulanda, wuzye Leza wawakanile awanthu wakwe? Chitakize chiwe wowonye. Amuno nanenye ne mu Izirayeli, uwa nkhwatwa yakwe Abrahamu, mu luko lwa kwe Benjamini. 2Leza atawakanile awanthu wakwe, wano weni wawamanya lyo watakwasilwe. Wuzye mutamanya chino amawaliko yakuvwanga ivya Eliya, vino walambilizizye Leza ukususya Izirayeli? 3''Mfumu, wakomile wakasesema wako, wamongolinie amasyo yako iya nzuwi. Nene nenganye nsyazile, swinya wakuvwamba uwumi wane''4Kweni ukupilula kwakwe Leza ku kuvwanga chani kwe weliwe? ''Nayisunjila nenga awanthu imyanda amakumi munenulambali(7000) wano watasokowalizile kwe Bala.'' 5Naponye, pa mphindi yoo pali wamwi wano wasyazile pa mulandu wa kusola kwa nkhumbu.6Ukuwa ndi amuno nkhumbu, chitanga chiwe muno antchito. Ukuvwanga kunji lyo inkhumbu yitanga yiwe swinya a nkhumbu. 7Achani nomba? Ichinthu chino Izirayeli wavwambanga, atachizanile, kweni awasolwe wachizanile, nga awanji wonsi wawomilwe. Chili ndivino chawalikwa: 8''Leza wawapa umuzimu uwutumphe, aminso alyakuti watakalole, na makutwi alyakuti watakivwe, ukufika ilelo.''9Apano Davide akuti, ''Lekani i tebulo lyawo liwe alikonde ni chipingo, ichakupunuzya swinya ichakuwanyosezya kwe woliwo. 10Lekani aminso yawo yawe ni mfizi alyakuti watakalole, swinya munyonganike insizi zyawo nanthi kuleka.''11Apano nkhuti, ''Wuzye wapunuzile ukuti wapone?'' Chitakawe wowonye. Mu malo mwakwe, muno ukupotwa kwawo, ukupusuka kwiza ku Makandi, ukuti wawasonjelezye ku wuzuwa. 12Nomba ndi ukupotwa ansawo zya nsi ya pansi, swinya ndi ukusowezya kwawo ansawo zya Makandi, wuliwa wuli uwukulu ukufichilisya kwawo?13Ukuwa nomba nkhuvwanga kwakwe mwemwe mwe Makandi, swinya pano intchili ne mu positole ku Makandi, nene nkhuyitutumula mu mulimo wane. 14Pamwi ningasonjelezya ku wuzuwa wawo wano awa muwili wane. Pamwi tungapususya wamwi mwakwe woliwo.15Amuno ndi ukukanwa kwawo kukupiliwula ukunyuswa ponga insi ya pansi, wuzye ukuzumilizwa kwawo kungawa wuli kweni uwumi ukufuma ku wafwe. 16Ndi ivikomwa ivya kutalichila avitele, nu munya nye achilichonga. Ndi imisisi ayitele, ni nsambanye achilichonga.17Ukuwa ndi insamba zimwi zyafumako ku muti, ndi wewe, wensamba zya mu mphanga, mwamamanthilwa mwakwe zyolizyo, swinya ndi mwankhine na zyolizyo mu musisisi uwukankhale wa muti wa mungungu, 18utakayikwezye ukulusya insamba. Kweni ndi ukuyikwezya, asa wewe wino ukakwavwilizya umusisi, kweni umusisi wuno wukakwavwilizya wewe.19Apano muliwati, ''Insamba zyakonthosileko alyakuti ningamamanthilwa mwenwemo.'' 20Amwelimo. Umulandu wa wunthasuwila wawo wakonthosilweko, ukuwa wewe wasimphisya umulandu wa suwilo lyako. Utakati uyikwezye mu myelenganizye, ukuwa awatina. 21Amuno ndi Leza atasyile insamba izyelewuzilwe ponga, namwenye atanga awasye.22Lolani, fwandi, imiwombele swinya uwu lumila wakwe Leza: uwulumila wizile pa wa Yuda wano waponile, kweni uwila wakwe Leza wukwiza pakwe wewe, ndi watwalilila mu wila wakwe. Ndiwapotwa nawenye uliputulwa.23Swinya nawonye, ndi watakutwalilila mu wu nthasuwila wawo, walimanthililwa mwenemo. Amuno Leza ali namaka iya kuwamanthilila swinya mwenemo. 24Amuno ndi waputuzilwe ukufuma ku chino acha chikomwa mu cha mumphanga mumiwele, swinya umwakulekana ni miwele mwamatilizilwe ku muti wa chikomwa ichizima, chingawa wuli ukulusya vyoo, ivya miwele iyiyane, yimanthililwe ukunyokela ku muti wuno yafuma kweneko?25Amuno nthakulonda ukuti mwemwe mutakamanye, wanawitu, kwe choo icha nkhama, alyakuti mutakawe na mano mu myelenginizizye yinu: Ukuwoma kwa myenzo ukutichi kwiza pakwe Izirayeli ukufika imphendwa iyikwane iya Makandi yinjile mwenemo.26Amo wonsi iwa Izirayeli walipusuka, ndivino chawalikwa: ''Ukufuma mu Ziyoni kuliyiza e Katula. Alifumya uwu nthamanya, Leza ukufuma kwe 27Yakobi, swinya lyoo liliwa a lilayizyo lyane na woliwo, pano ndifumya imbembu zyawo.''28Ukuyana na muno ilandwe zima lyatanthikwa, awalwani umulandu na mwemwe. Ukuwa ukuyana na muno ichisolwa chatanthichizilwe, awakundwe umulandu wa wakwasi awa kale. 29Amuno ivya wila nu lwito uwa kwe Leza visipiluka.30Amuno kali mwalinji wa nthivwila kwe Leza, ukuwa nomba mwapochela uwila umuandu wa wunthivwila wawo. 31Mu nzila yiliyonga, nomba awa Yuda waa wawa wanthivwila. Ichakukonkha penepo chalinji kuno ukupitila mu wila wuno walanjizizwe kwe mwemwe nawonye nomba wakupochelela uwila. 32Amuno Leza wiyalila wonsi mu wunthivwila alyakuti angalanjizya uwila pe wonsi.33Iye, uwukulu wa nsawo zya yonsi amano nu kumanya kwe Leza! kuli wuli ukunthavwambilizya kwa ma pnzyo yakwe, ni nzila zyakwe zyalusya ukuzana! 34''Amuno weweni wamanya amelenganio yakwe Mfumu pamwi weweni angawa a nkhombe yakwe?35Pamwi weweni wino watalichila ukupa chimwi e Leza, ukuti Leza amunyosezye?'' 36Amuno ukufuma kwe weliwe swinya ukupitila mwakwe weliwe swinya kwe weliwe kuli vyonsi ivinthu. Kwakwe weliwe kuwe uwuchindame muyayaya.

12

1Achaleka nene nkhuwakomelezya, wanawitu, mu nkhumbu zyakwe Leza, ukuti mupe imiwili yinu yiwe anzuwi ya wumi, iyitele, iyakuzumilizwa kwe Leza. Koo akuteweta ukwakwivwika. 2Mutakati muyikolanie ninsi yoo iya pansi, ukuwa mupiluke pakunyosezya ku wupya amelenganio yinu.Muchite choo ukuti mumanye chino achizima, chakuzumilizwa, swinya ukulonda kwa kufikapo kwakwe Leza.3Amuno nu wila wuno wapilwe kwe nene nkuti aliwensi mwakwe mwemwe: Mutati mwakwelengania ivya mwewenecho ukuwa papela nkhani ukulusya vino mungawa, ukuwa kweni, mwelenganie nipanzyo lyakuyilesya, wensi ukulingana ku chipimo cha suwilo Leza wapa mwemwe.4Amuno tuli ni vizawalo ivivule mu muwili wonga, ukuwa asa vizawalo vyonsi vili ni ntchito iyilingane. 5Mwachonye, sweswe wano twe wavule swe muwili wonga mwakwe Kristu, swinya pa swenga swe vizawalo vya wenga nu muwuye.6Tuli ni vyawupe ivipusane ukuyana ku wila wuno wapilwe kwe sweswe. Ndi ichawupe cha wenga akunenela, lekani chiwombwe ukuyana ku chipimo cha suwilo lyakwe. 7Ndi ichawupe cha wenga akuteweta, lekani atewete. Ndi wenga ali nichawupe chakusambilizya, mulekani asambilizye. 8Ndi ichawupe cha wenga akuwomya, lekani awomye. Ndi ichawupe cha wenga a kupa, lekani achiwombe nu mwenzo wonsi. Ndi ichawupe cha wenga akutungulula, lekani chiwombwe umwa kusayila. Ndi ichawupe cha wenga akulanjizya inkhumbu, lekani chiwombwe ninsansa.9Lekani ulukundo luwe ulwasita uwukachenjezya. Muchipate chino achiwipe; lemensyani kwe chino achizima. 10Ukukwafyania u lukundo lwa wanyina, muwe ni chitemwa wenga ku muwuye. Ukukwafyania nu muchinzi, muchndinkhane wenga nu muwuye.11ukukwafyania ukukazana, mutakwawe awakata. Ukukwafyania nu muzimu, mukankhale. Ukukwafya i Mfumu, tewetelani weliwe. 12Muwe ni chimwemwe mu kuchetekela, mutekanie mu kuchula, muwe ni suwilo mwi pepo. 13Gawilani ivya kulondeka ku wanthu watele wakwe Leza. Muzane inzila iziule pa kulolesya uwusunji.14Muwalote wawo wano wakuyimya mwemwe; mulote swinya mutakatipe. 15Muwe ni chimwemwe na wawo wano wali ni chimwemwe; lilanji na wawo wano wakulila. 16Muwe na melenganio yaliyonga wenga nu muwuye. Mutakelenganie mu nzila zya kuyikuzya, kweni zumilizyani awanthu awa pansi. Mutati muwe awa mano mu melengaanio yinu mwewnecho.17Mutakalipe nanthi wenga ichiwipe ku chiwipe. Wombani iinthu ivizima mu minso ya wanthu wonsi. 18Ndi achakuchitika, vinonye chikupechela pe mwemwe, mwikale mu mutende na wanthu wansi.19Mutakanyosezye mwenga, wakundwe, ukuwa mulekele uwukali wakwe Leza. Amuno chawalikwa, ''''Ukunyosezya akwa kwe nene; Nenji ndinyosezya,' yikuti Imfumu.'' 20Ukuwa ''Ndi umulwani wako ali ni nzala, umulesye. Ndi weni ali nu lusala, mupe ichakung'wa. Amuno ndi ukuwomba choo, ulimuwunganichila amalasha ya mulilo pa mutwe wakwe. 21Mutati muchimvwe ni chiwipe, ukuwa muchimvye ichiwipe ni chizima.

13

1Lekani u moyo wonsi wuwe wutonthele insambu zya papela, amuno kutawa insambu suka zifume kwe Leza. Insambu zino zilipo zyasolwa nu Leza. 2Achaleka weni wino akukana insambu akususya isundo lyakwe Leza; swinya wawo wano wakususya lyenelo walipochelela ukupindulwa pakwe wenecho.3Amuno awa katungulula asa wakatinia wa milimo iyizima, kweni ku milimo iyiwipe. Wuzwe ukukumbwa ukuti uwe sita kutina wakwe wenga uwa nsambu? 4Womba chino achizima, nga ulipochelela ukusimichila kwakwe. Amuno weni amuwomvi wakwe Leza kwe wewe ku wuzima. Kweni ndi ukuwomba chino achiwipe , uwatina; amuno weni asinyamula e panga sita mulandu. Amuno umuwomvi wakwe Leza, e kalanduzya wa wukali pakwe wenga wino ukuwomba iviwipe. 5Achaleka mufwile mutonthele, asa mulandu wa wukali wonga, kweni swinya umulandu wa nthwitwi.6Umulandu wa choo namwenye mukulipila imisonkho. Amuno insambu awawomvi wakwe Leza, wano wakusumba amano pachinthunye choo umwakupitilila. 7Lipilani kwe aliwensi chino achawo: Umusonkho kwe wano umusonkho awawo, ukulipa kwe wano wanga lipwa, ukutinwa kwe wano wanga tinwa, umuchinzi kwe wano wanga chindikwa.8Mutakawe nanthi ankhongole na wumwi, suka ulukundo wenga nu muwuye. Amuno weni wino akakunda umupalamani (umuwuye) akufisya isundo. 9Amasundo, ''Utakachite uwuzelele, utakakome, utakiwe, uta kakumbwe,'' swinya ndi pali linji isundo lyawikwa ponga nga vyoo, ''Kunda umupalamani ndivino wayikunda wemwenecho.'' 10Ulukundo lusiwomba ichiwipe ku mupalamani. Achaleka, ulukundo ukuli kukwana kwi sundo.11Pamulandu wakwe choo, mwamanya imphindi, ukuti yifisile kali imphini iyakuti mukatuke ku tulo. Amuno nomba ukupusukwa kwitu kuli mupipi sana ukulusya pano mwasuwizile pakutalichila. 12Uwusiku wapitisya, swinya ukucha kuli mupipi. Lelo lekani tuwike pambali imilimo ya mu mfizi, nga tuzwale ichilwilo cha wuswepe.13Lekani tuwapita ichete, ngati amusanya, asa mu kuzewela kwi pala pamwi mu wuchakolwa; swinya tuleke ukupita mu wuzelele pamwi ivya kukumbwa iviwipe ivyasita kuyilesya, pamwi muvyongo pamwi mu wuzuwa. 14Ukuwa muzwale i Mfumu Yesu Kristu, swinya mutakasye nanthi chimwi icha ku muwili, ukuti mukwanise ivya kulonda vyakwe iviwipe.

14

1Pochelanji aliwensi wino amutonthe mwi suwilo, sita kuwika ipanzyo ivya kususyania. 2Wenga umunthu ali ni suwilo ukulya chilichonsi, wunji wino amutonthe akalya izyamafwa matupu.3Chilichete wenga wino akalya chilichonsi atakasule weyo wenga wino asilya; swinya wenga wino asilya chilichonsi atapanzye umuwuye wino akalya chilichonsi. Amuno Leza wamuzumila. 4Nga wenji weweni, wewe wino ukupanzya umuwomvi uwa wumwi wunji? Apa minso pakwe mwenecho pano akakwimilila pamwi ukupona. Kweni weni walileka ayimilile, amuno Imfumu yingaleka ayimilile.5U munthu wenga wachindika uwanda wonga pamwanya pa wunji uwanda. Wunji wachindika amanda yonsi umwakuyana. Lekani wensi umunthu awe wakusimichila mu mwenzo wakwe umwenecho. 6Weni wino akalolechesya uwanda, akalilolechesya muno i Mfumu; swinya weni wino akulya, akulya muno i Mfumu, amuno akusalifya kwakwe Leza. Weni wino asilya, akuyilesya ukufuma ukulya muno a Mfumu; weni nawenye akusalifya kwakwe Leza.7Amuno nanthi wumwi mwakwe sweswe akayikalila, swinya nanthi wumwi akayifwila. 8Amuno ndi tukwikala, tukukwikalila muno i Mfumu, swinya ndi tukufwa, tukufwila i Mfumu. Ngapano ndi tukwikala pamwi tukufwa, swe wakwe Mfumu. 9Amuno pakwe chakulondeka choo Kristu wafwa nga wawa nuwulanzi swinya, ukuti angawa amfumu wa wonsi awafwe na wawo wano wali nu wumi.10Ukuwa wenji, nga muno chani ukupanzya u munyina wako? winya wewe, ngamuno chani ukuchefya umunyina wako? Amuno swensinye tuliyimilila paminso pa chipuna icha kupanzya ichakwe Leza. 11Amuno kwawalikwa, ''Pano ne mumi,'' Imfumu yikuti, ''Kwe nene ichinama chilichonsi chilisokowala, nu lulimi lulizumilizya kwe Leza.''12Achaleka, aliwensi mwakwe sweswe aliyilondolola weliwe wenga kwakwe Leza. 13Achaleka, zanji tuleke ukupanzania swenga, ukuwa mu malo mwakwe mwelenganie choo, kuno nanthi wenga alimuwikila icha kupunuzya pamwi ichipingo u munyina14Nenji manyile swinya nkhukopelezwa mwakwe Mfumu kuno nanthi chimwi chanyala mwe cholicho chenga. Kweni kwe weni wino akulola chilichonsi ukuwa chinyale, kwakwe weliwe achinyale. 15Ndi amuno ichakulya u munyina akuchiswa, wewe utakupita mu lukundo. Mutakonone ni chakulya chinu wino Kristu wafwila.16Nomba mutakazumilizye chino mukuchilola ukuwa chizima chivwangwe ngati achiwipe. 17Amuno u wufumu wakwe Leza asa wa kulya nu kung'wa, kweni awa wulungamane, umutende, nu kusechela mwakwe Muzimu Mutele.18Amuno wenga wino akatewetela Kristu mu nzila yoo akuzumilizwa kwakwe Leza swinya akusechelezwa na wanthu. 19Acho nomba, tuyani tukonkhelezye ivinthu ya mutende ni vinthu vino vikuzenga wenga nu muwuye.20Mutakonone imilimo yakwe Leza umulandu wa chakulya. Ivinthu vyonse aviswepe, kweni vitanga viwe ichete ukuti umunthu alye chilichonsi chino chikupunuzya wumwi. 21Chilichete mutakalye inyama, nanthi kung'wa umutawa, nanthi chilichonsi chino chikulenga umunyina wako ayivwe uwuwi.22Isuwilo lino ulinalyo, lisunga pakasi pakwe wewe nu Leza. Amupepwe wenga wino asiyipanzya umwenecho pe chino weni akasechelezya. 23Weni wino akuvwilika wapanzwa ndi weni akulya, umulandu chitakufuma kwi suwilo. Swinya chilichonsi chino chitakufuma kwi suwilo a luwembu.

15

1Nomba sweswe wano tuli na maka tufwile tunyamule uwutonthe wa watonthe, swinya tufwile tutakayisechelezye swenga. 2Lekani aliwensi mwakwe sweswe asechelezye umupalamani wakwe pa chino achizima, umwakuti amuzenge.3Amuno ne Kristu nye atayisechelezyanga umwenecho wenga. Mumalo mwakwe, chalinji ndivino chawalisilwe, ''Inthusi zya wawo wano watukanga mwemwe zyaponela pakwe nene.'' 4Amuno chonsi chino chawalisilwe pansizi chawalisilwe ukutusambilizya umwakuti ukupitila mu kutepwa nu kupitila mu kuwomelezya kwa mawaliko tungize tuwe nu kuchetekela.5Nomba e Leza wa wutepwa swinya nu kuwomya awape mwemwe ukuti muwe na melenganio yaliyonga wenga nu muwuye ukuyana nakwe Kristu Yesu. 6Awombe choo umwakuti na melenganio yonga mungatumvya nu mulomo wonga e Leza nu Tata wakwe Mfumu Yecv su Kristu. 7Achaleka mupochelelane wenga nu muwuye, ndivino Kristu nawenye wapochelela mwemwe, ku kukutumvya kwakwe Leza.8Amuno nkhunena ukuti Kristu wawa we muzya wa kuputulwa mu malo mwa chisinkha chakwe Leza, umwakuti ya simichilwe amalayizyo yapelwa kwa wa tata, 9swinya ukuti amakandi yachindamike Leza pa wila wakwe. Ndivino chawalikwa, ''Achaleka ndikupa ukutumvya mu makandi nu kwimba ukutumvya kwi zina lyako.''10Swinya likuti, ''Muwe ni chimwemwe, mwe makandi, na wanthu wakwe.'' 11Na swinya, ''Tumvyani Imfumu, mwe makandi mwensi; lekani awanthu wonsi watumvye weliwe.''12Swinya, Yeseya akuti, ''Ikwatwa lyakwe Yese liliyiza, weyo wenga wino akukatuka ukulamulila pa makandi; mwakwe weliwe amakandi yaliwa nu kuchetekela.''13Nomba e Leza wa chetekelo ayizuzye mwemwe ni chimwemwe chonsi nu mutende mwi suwilo, alyakuti mu maka ya Muzimu Mutele muliwa ni chetekelo.14Nene nemwenecho nanenye nasimichila ivyakwe wewe, wanawitu. Nenji nkhusimichila ukuti namwenye mwewenecho mwizula nu wuzima, mwizwile nu kumanya konsi. Nene nasimichila kuno namwenye mungawomyana wenga nu muwuye.15Ukuwa nkhuwawalichila nu kusinga ukukulu kwe mwemwe ivya vimwi ivinthu umwakuti imbizusye mwemwe swinya, umulandu wa nkhumbu zipilwe kwe nene nu Leza. 16Ichawila choo chalinji achakuti imbe ne muwomvi wakwe Kristu Yesu natumilwe ku makandi, ukuti imphe ngati ne simapepo ilandwe lyakwe Leza, alyakuti ichawupi cha makandi chingazumilizwa, wapatulwa nu Muzimu Mutele.17Mwakwe Kristu Yesu ndi ni chifukwa ukuti injikwezye ku milimo yane muno Leza. 18Amuno nthalitela mvwange icha chilichonsi ukufumavye chino Kristu wakwanilisya ukupitila mwakwe nene mu kwivwila kwakwe makandi. Vyoo avili vinthu vikuwombwa mu mazwi ni milimo, 19mu maka ya vimanyilo ni vizungusyo, na mu maka ya Muzimu Mwimichile. Choo chalinji alyakuti ukufuma mu Yerusalemu, swinya ukuliwilila ukufika mu Ilirikumu, ningawizya ukufikapo ilandwe zima lyakwe Kristu.20Mu nzila yoo, ukukumbwa kwane kwalinji ukuwizya ilandwe zima, ukuwa asa kuno Yesu wamanyikwa ni zina, umwakuti nthakazenge pa lufula lwakwe winji. 21Chili ndivino chawalikwa: ''Wawo kwe wano watanenwa ivya kwe weliwe walimulola, swinya wawo wano wativwile wali yivwichisya.''22Achaleka nanenye wandesizye imphindi mvule ukuti nthakize kwe mwemwe. 23Ukuwa nomba, nsi nanthi amasyo mu viputulwa vyoo, swinya nalondanga mu myaka iyivule ukuti nize kwe mwemwe.24Nkhuchetekela ukuti imbalole pano ndipita ukupitila koko pakuya ku Sipeni, swinya ukuti munjavwilizye pa wulendo wane koko, lyo nawa ni chimwemwe pakuwa namwe pa kamphindi. 25Ukuwa nomba nkhuya ku Yerusalemu, ukuleta uwutuli ku wanthu watele wakwe Leza.26Amuno kwalinji akuzima awa Makedoniya nu Achayiya ukuti wapange umusangulo wumwi ku wasaluke mu wanthu awatele wano wali mu Yerusalemu. 27Molimo, walinji a wuzima wawo, swinya chalinji wowonye umulandu wakwe woliwo. Amuno ndi amakandi yankhine mu vinthu vyawo vya wuzimu, muno awa Yuda ukuti wapyunjile woliwo ni vinthu vyawo ivya kuloleka.28Achaleka, pano namala umulimo woo swinya nalolechesya ukuti wapochelele vyonsi vino napochezile, ndiya ku Sipeni swinya ndiwalola pa kupita. 29Imanyile kuno pano niza kwe mwemwe ndiyiza ni chizuzye cha chilotwa chakwe Kristu.30Lelo nkhuwakomelezya, wanawitu, mwakwe Mfumu Yesu Kristu, swinya lukundo lwa Muzimu, ukuti mulwe ponga na nene mu mapepo yinu kwakwe Leza muno nene. 31Mupepe ukuti mphokwe ukufuma ku wawo wano wanthivwila mu Yudeya, nu kuti umulimo wane kwe Yerusalemu wungazumilizwa ku wanthu wakwe Leza awatele. 32Mupepe ukuti ningiza kwe mwemwe mu chimwemwe ukupitila mu kulonda kwakwe Leza, swinya ukuti ninga, apaliponga na mwemwe, zana ukupuza.33U mutende wakwe Leza wuwe namwe mwensi. Ameni.

16

1Nene napa kwe mwemwe Febe inkhazi yitu, wino amuwomvi wa chiwanza chino chili ku Kentchiliya, 2alyakuti mungamupochelela mwakwe Mfumu. Wombani choo mu miwele yino yinelela awanthu awatele wakwe Leza, swinya mumupe wuliwonsi uwavwilizyo wuno angalonda ukufuma kwe mwemwe, amuno Febe alinji amutuli ku wavule na kwe nenenye.3Mulamuke Prisila nu Akwila, awawomvi na nene mwakwe Kristu Yesu, 4wano muno uwumi wane watasayizile uwumi wawo awenecho. nenji nkhusalifya woliwo, asa nene nenga, ukuwa niviwanzanye vonsi ivya Makandi. 5Mulamuke ichiwanza chino chili mu ng'anda yawo. Mumuyanzye Epinetasi umukundwe wane, wino a chikomwa chakutalichila mu Asiya ukuya kwe Kristu.6Mumulamuke Mariya, wino awomvile ukulusya muno mwemwe. 7Mumulamuke andronikasi nu Juniyasi, awa luko lwane swinya iviwuza vyane mu vingololo. Awamanyikwe ichete sana ku wa positole, swinya walinji mwakwe Kristu lyo nene ntchili. 8Mumuyanzye Ampuliyatasi, umukundwe wane mwakwe Mfumu.9Mumulamuke Arubanasi, umuwomvi ponga na sweswe mwakwe kristu, nu Stachisi, umukundwe wane. 10Mumuyanzye Apelesi, umuzumilizwa mwakwe Kristu. Muwalamuke wawo wano awa mu zyang'anda zya kwe Arisitobalasi. Mumuyanzye Herodiyoni, uwa luko lwane. 11Muwalamuke wawo awa mu zyang'anda zyakwe Narasisasi wano wali mwakwe Mfumu.12Mumuyanzye Trayifina nu Trayifosa, wano wakawomba ukulusya mwakwe Mfumu. Mumulamuke Perisisi umukundwe, wino wawomba ukulusya mwakwe Mfumu. 13Mumulamuke Rufasi, umusolwa mwakwe Mfumu, nu mama wakwe swinya uwane nanenye. 14Mumulamuke Asinkiritasi, Flegoni, Herimesi, Patrobasi, Herimasi, na wanyina wano wali ponga na woliwo.15Mumulamuke Filologasi nu Juliya, Nereyasi ni nkhazi yakwe, nu Olimpasi, na wonsi awanthu wakwe Leza awatele wano wali na woliwo. 16Mulamunkhane wonga nu muwuye nu kufyompa ukutele. Aviwanza vyonsi ivyakwe Kristu vikulamuka mwemwe.17Nomba nkhukomelezya mwemwe, wanawitu, ukuti mwelenganie ivya wawo wane wakupanjisya ukwankhana nu kupunula. Wakonjelezya ukuchila ichisambilizyo chino mwemwe musambilizile. Mupiliwuke ukufuma kwe woliwo. 18Amuno awanthu wa musango ngati woo wasi tewetela i Mfumu yitu Kristu, kweni munda zyawo awenecho. ukuwomvya imivwanjile yawo iyizima swinya iya wufi ukuwipila imyenzo ya wano awa sita mulandu.19Amuno ichelezyelo cha kutontha kwinu kwivwika kwe aliwensi. Achaleka, nene nkhusechela, pakwe mwemwe, lelo nkhulonda mwemwe muwe mwe wamano pakwe chocho chino achizima, swinya muwe awa sita mulandu pakwe chocho chino achiwipe. 20E Leza uwa mutende nombanye andi amulyatanjile Satana pansi pa matamba yinu. Uwila wakwe Mfumu yitu Yesu Kristu wuwe na mwemwe.21Timoti, umuwomvi na nene, akuwalamuka, nu Lusiyasi, Yasoni, nu Sosipata, awa luko lwane. 22Nene, Teritiyasi, wino nkhuwalika e kalata wee, nkhuwayanzya mwakwe Mfumu.23Gayiyasi, wino akunsunga mu ng'anda yakwe ni chiwanza chonsi, chikuwayanzya. Erasitasi, e kasunga wa chuma mu musumba, akuwayanzya, panga nu Kwatasi umunyina. 24Uwila wakwe Mfumu Yesu Kristu wuwe namwe. Ameni.25Nomba kwe wino angakwanisya ukupanga mwemwe ukuti mwimilile ukuyana na kwi landwe zima nu kulumbilila kwakwe Yesu Kristu, ukuyana nu kuwumbulika kwakwe chitamanyikwa chino chafisilwe pa mphindi iyitali, 26kweni nomba chawumbulikwa swinya chamanyikwa ukupitila mu mawaliko ya wakasema ukuya ku maluko yonsi, nu kulamulila kwakwe Leza wa muyayaya, ukuti alete ivya kutonthela kwi suwilo.27Kwakwe wenganye Leza uwa mano, ukupitila mwakwe Yesu Kristu, kuwe uwuchindame wa muyayaya. Ameni.

1 Corinthians

1

1Pauli, witwa nu Kristu Yesu ukuti awe amu positole muno kulonda kwakwe Leza, nu Sositeni umunyina witu, 2ku chiwanza chakwe Leza ku Korinti, wawo wano waswefizwe mwe Kristu Yesu nu kwitwa ukuti wawe a wanthu awatele, apaliponga na wonsi wawo mu yaliyonsi amasyo wano wakakwita pi zina Mfumu yitu Yesu Kristu, wino a Mfumu yawo swinya ayitu. 3Inkhumbu nu mutende viwe kwe mwemwe ukufuma kwe Leza Tata witu ni Mfumu Yesu Kristu.4Nenji nkhusalifya penye kwakwe Leza wane muno amwemwe umulandu wa nkhumbu zyakwe Leza zino Kristu Yesu wapile kwe mwemwe. 5Weni wapanga mwemwe wawotoke munzila zyonsi, Mu kuvwanga konsi nu kumanya konsi, 6ndivino uwukamboni ku vyakwe Kristu kwasimichilwa ngati achisinkha pakasi pinu.7Achaleka mutasoweka nanthi achawila cha muzimu pano nu mwenzo mukulindilila ukuwumbulika kwakwe Mfumu Yesu Kristu. 8Weni swinya alisimphisya mwemwe ukufika kunsilo, alyakuti mwite muwe nanthi amulandu pa wanda wakwe Yesu Kristu i Mfumu yitu. 9Leza amusuwilwa, wino wawitizile mwemwe mu wuponga wa mwana wakwe Yesu Kristu i Mfumu yitu.10Nomba nenji nkhuchintchizya mwemwe, wanawitu, ukupitila mwi zina lyakwe Yesu Kristu i Mfumu yitu, kuno mwazimilizyania mwensi swinya kuno kutakawe nanthi kupawunkhana mwakwe mwemwe. Nenji nkhuchintchizya ukuti mwemwe musanzinkhane ni myenzo yiliyonga swinya chakulonda chilichonga. 11Amuno chaloleka pa lwenze kwe nene, wanawitu, na wanthu wakwe Kulowe ukuti muli imphokoto mwakwe mwemwe.12NKhusula choo: wenga wakwe mwemwe akuti ''Nenji indi nu Pauli,'' pamwi ''Nenji indi nu Apolosi,'' pamwi ''Nenji indi nu Kefasi,'' pamwi ''Nenji indi nu Kristu.'' 13Wuzye Kristu wapawunkhana? Wuzye Pauli wasayisilwe muno mwemwe? Wuzye mwabatizizwe mwi zina lyakwe Pauli?14Nenji nkhusalifya Leza ukuti nthabatizya nanthi wenga uwakwe mwemwe, suka Krispasi nu Gayiyusi. 15Choo chalinji woo alyakuti nanthi wenga angalanda ukuti mwemwe mwabatizwa mwizina lyane. 16(Nenji nabatizizye swinya awa mu ng'anda yakwe Stefano. Ukulusya papo, nenji nthamanyile ndi nabatizizye na wanji.)17Amuno Kristu atatuma nene ukuti imbatizye kweni ukulumbilila ilandwe zima -- asa nu muvwango wa kuchenjela, alyakuti uwuchingane wakwe Kristu watakachefwe amaka yakwe.18Amuno ilandwe lyavya wuchingane awupuwa ku wawo wano wakufwa. Ukuwa mwakwe wawo wano Leza akutula, ayali maka yakwe Leza. 19Amuno chawalikwa, ''Nenji ndiyonona amano yawa mano. Nenji ndikandanizya ukwiluka kwa wamano.''20Alikwinye umunthu wa mano? Alikwinye umusambilile? Alikwinye e kakonkelezya wansi yoo? Wuzye Leza atapilula amano yansi ukuwa vyawupuwa? 21Amuno insi mu mano yakwe yitamumanyile Leza, chamusechelesizye Leza ukupitila mu wupuwa wa kulumbilila ukuti atule wawo wano wakusuwila.22Amuno awa Yuda wakulenga ivilolesyo vya kuzungusya na wa Griki wakuvwamba amano. 23Ukuwa swenji tukulumbilila Kristu umusayike, icha kupunuzya ku wa Yuda swinya icha wupuwa ku wa Griki.24Ukuwa ku wawo wano Leza wita, wonsi awa Yuda na wa Griki, tukulumbilila Kristu ngati amaka na mano yakwe Leza. 25Amuno uwupuwa wakwe Leza wuli na mano ukulusya awanthu, swinya uwutonthe wakwe Leza akuli kuzawana ukulusya awanthu.26Lolani ukwitwa kwinu, wanawitu. Asa wavule wa mwemwe walinji na mano mu kulingana na wanthu. Asa wavule wa mwemwe walinji na maka. Asa wavule wa mwemwe walinji awachindame mu nkhwatwa. 27Ukuwa Leza wasola ivinthu vya wupuwa ivya munsi ukusozya insoni awamano. Leza wasola chino achitonthe munsi ukusozya insoni chino achizawana.28Leza wasola chino acha pansi swinya ichisulwe munsi. Weni wasola ni vinthu vino vikuloleka avyavye, ukuti alete ku nanthi chimwi ivinthu vino vikuloleka ngati avili vinthu. 29Weni wawomvile choo alyakuti nanthi wenga angawa ni chifukwa chakuyikuzya paminso yakwe.30Umulandu wa chino Leza wawomvile, nomba muli mwakwe Kristu Yesu, wino wizile wawa kwe sweswe amano ukufuma kwe Leza. Weni wizile wawa a wulungamane witu, uwutele, swinya ukukombolwa. 31Muno acho, ndi vino amawaliko yakuvwanga, ''Lekani wenga wino ukuyikuzya, ayikuzye mwakwe Mfumu.''

2

1Pano nizile kwe mwemwe, wanawitu, nthizile ni mivwanjile iyikalambane pamwi iya mano lyo nkhuwizya ukusimichila ukufisame kuvya kwe Leza. 2Amuno nene nachinyefile mu mwenzo wane ukuti nthakamanye nanthi chimwi pano nalinji pakasi pinu ukufumyako Yesu Kristu mphela, na weliwe umupamanthilwe.3Swinya nalinji namwe mu wulope, na mu nthete, na mu kuzekema ukukulu. 4Swinya ilyasi lyane nu kuwizya kwane kutalinji akwa mazwi ya kupepelezya aya mano. Mumalo mwakwe, yalinji ni vilolesyo vya Muzimu ni vya maka, 5alyakuti isuwilo lyinu litakatele liwe mu mano ya wanthu, kweni mu maka yakwe Leza.6Nomba tukuvwanga amano pakasi pa wawome, ukuwa asa mano yansi yoo, pamwi aya wakatungulula awa nkhulo yoo, wano wa wakufwa. 7Mumalo mwakwe, tukuvwanga amano yakwe Leza mu kusimichila ukufisame, amano ayafisame yano yano Leza ayawisile penepo lyo pasi nanthi a nkhulo muno wuchindame witu.8Nanthi wumwi mu wa katungulula wa nkhulo yoo achivwichisizye choo, amuno ndi wachivwichisizye chenecho, nge watapamanthizile i Mfumu ya wuchindame. 9UKuwa ndivino chawalisilwe, ''Nanthi limwi ilinso lyalola, nanthi limwi ikutwi livwa, nanthi wumwi umwenzo wa munthu welengenia chino Leza asenganizizya muno wawo wano wakunda weliwe''--10Ukuwa Leza awumbulizile ivinthu vyoo kwe sweswe ukupitila mu Muzimu. Amuno u Muzimu wukavwambilizya ivinthu vyonsi, ni ivinthu ividwiwe ivya kwe Leza. 11Amuno weweni fwandi wino angamanya amelenganio ya wanthu kandi umuzimu wa munthunye weyo umwenecho? Achaleka swinya, pasi nanthi umunthu wino akamanya ivinthu ividwiwe vyakwe Leza kandi u Muzimu wakwe Leza.12Ukuwa tusipochelela u muzimu wansi ya pansi kweni u Muzimu wino wukufuma kwe Leza, ayakuti tungamanya ivinthu vino vyapewa kwe sweswe pavye nu Leza. 13Tukuvwanga ivya vinthu vyoo mu mazwi asa kusambilizwa na mano ya wanthu kweni nu Muzimu, ukupiliwula ivinthu vya mu muzimu ukuya ku wanthu wa muzimu.14Umunthu wino asi mu muzimu atanga apochelele ivinthu vino avya ku Muzimu wakwe Leza, amuno avawupuwa kwe weliwe. Atanga avimanye vyenevyo umulandu vikamanyikwa nu wuzimu. 15Weyo wino ali nu wuzimu akapingula vyonsi ivinthu, kweni weni atanga apingulwe na wanji. 16''Amuno wuzye weweni fwandi wino angamanya amelenganio yakwe Leza, ukuti asambilizye weliwe?'' Ukuwa tuli ni myelenganizye yakwe Kristu.

3

1Swinya nene, wanawitu, nthanga mvwange kwe mwemwe ngati a kuwanthu awa wuzimu, ukuwa mu malo mwakwe ngati a kuwanthu wano wali kumuwili, ngati a ku twana ututichi mwakwe Kristu. 2Nene nawalyesizye umukaka, asa chakulya ichiwome, amuno mutayisengania ukuti mungalya chenecho; swinya na nombanye muchili ukuyisengania.3Amuno muchili muli ku muwili. Amuno kuno uwuzuwa ni mphokoto zikuzanwa pakasi pinu, wuzye mutakwikala ukuyana nu muwili, swinya mutakupita ukuyana ni chipimo cha wanthu? 4Amuno pano wonga akuti, ''Nene nkhukonkha Pauli,'' swinya wunji akuti, ''Nene nkhukonkha Apolosi.'' mutawa mwe wanthu awavenye? 5Wuzye Apolosi weweni fwandi? Wuzye Pauli weweni fwandi? Awawomvi mwakwe wano mwemwe mwasuwizile, kwakwe aliwensi wino Leza apile umilimo.6Nenji nakomela nga Apolosi ayitila aminzi, kweni Leza apile ukukula. 7Achaleka nomba, asa weyo wino akakomela pamwi weyo wino akakwitilila akalondeka. ukuwa a Leza wino akupa ukukula.8Lelo weyo wino akukomela na weyo wino akwitilila a wonga, swinya wensi alipochelela amalipilo yakwe umwenecho ukuyana nu mulimo wakwe. 9Amuno swe wawomvi apaliponga nu Leza. Mwemwe mwe chalo chakwe Leza, ichizengwa chakwe Leza.10Ukuyana nu wila wakwe Leza wuno wapilwe kwe nene ngati ne kazenga umumanyile, nene natalisile ulufula nga wunji azenga papela pakwe. Lelo lekani umunthu wensi achenjele muno akuzenga penepo. 11Amuno pasi nanthi wumwi wino angazenga ulufula lunji ukulusya luno lwazengwa kali, awili, Yesu Kristu.12Nomba ndi wumwi akuzenga pa lufula nu golide, siliva, amawe ya ayazima, pa miti, pi sote pamwi pa mulemvwe, 13umulimo wakwe wuliwumbilikwa, amuno uwuswepe wa musanya wuliwumbula vyenevyo. Amuno viliwumbukwa mu mulilo. U mulilo wuliyezya uwuwome wa chilichonsi chino aliwensi achiomvile.14Ndi umulimo wa wumwi wasimpha, alipochelela icha wila; 15ukuwa ndi umulimo wa wumwi wapya, atalipindula, kweni umwenecho alitulwa, ndivino asamala ukufuma mu mulilo.16Wuzye mutamanya ukuti mwe tempeli yakwe Leza swinya ukuti umupasi wakwe Leza wuli mwakwe mwemwe? 17Ndi wumwi akonona i tempeli lyakwe Leza, Leza aliyonona u munthunye weyo. Amuno i tempeli lyakwe Leza alitele, swinya namwenye acho mwawa.18Mutakaleke nanthi wonga ayiwipile. Ndi wumwi mwakwe mwemwe akwelengania ukuti ali na mano mu nkhulo yoo, lekani awe achipuwa alyakuti angize awe wa mano. 19Amuno chawalikwa, ''Leza akalema awa mano mu wuchenjele wawo.'' 20Nga swinya, ''Imfumu yamanya kuno imelenganizwe ya wa mano a yavye.''21Pa chifukwa choo, mutakaleke nanthi wonga uyitumvye mu wanthu. Vyonsi ivinthu a vyinu, 22anagwa we Pauli, pamwi Apolosi, pamwi Kefasi, pamwi insi ya pansi, pamwi uwulanzi, pamwi imfwa, pamwi ivinthu vya nomba, pamwi ivinthu vyo vikwiza. Vyonsi ivinthu avyinu, 23na mwemwe mwe wakwe Kristu, nu Kristu a wakwe Leza.

4

1Moo amuno umunthu afwile atumanye sweswe, ngati awawomvi wakwe Kristu na wakasunjilila wa kusimichila ukufisame kwakwe Leza. 2Nomba chino chikulondekwa kuwa kasunjilila a chakuti wazanwe ukuwa awasuwalilwe.3Ukuwa kwe nene achinthu ichitichi sana kuno nene imphanzwe na mwemwe pamwi pi pembo lya wanthu lili lyonsi. Amuno naninye nthanga injipanzye nene nenga. 4Nenji nthamanyile nanthi wumwi umulandu pakwe nene, ukuwa choo chitakusula kuno nsi nu mulandu. A Mfumu yino yikupanzya nene.5Achaleka mutakati muwizye ukupanzya ivya chilichonsi pano imphindi yichili. Pano Imfumu yichili ukwiza. Alileta kwe mwemwe uwuswepe ivinthu ivifiswe mu mfizi nu kuwumbula ukulonda kwa mwenzo. Ngapano aliwensi alipochelela ukutumva kwakwe ukufuma kwe Leza.6Nomba, awanyina, nenji nkhuwomvya imfundo zyoo kwe nene ne mwenecho nakwe Apolosi amulandu wakwe mwemwe, alyakuti ukufuma kwe sweswe mungasambilila ukusula kwa muvwango, ''Mutakaye ukupitilila cho chawalikwa.'' Choo chili wowonye alyakuti nanthi wenga uwa mwakwe mwemwe angayitutumula pakusola wenga ukususyania nu muwuye. 7Amuno weweni akulola kumwi ukupusana pakasi pakwe mwemwe na wanji? Achani cino muli nacho chino mutapochezile? Ndi muchipochezile, achani chino mukuyitumvya ngati mutachipochelezile?8Mupochelezile kali vyonsi vino mukulonda! Mwawa mwe wachinondo kali! Mutalisile ukulamula -- swinya chocho chatulesyania na sweswe! Amolimo! Nenji nkhulonda mulamule, alyakuti tungalamula na mwemwe. 9Amuno nkhwelengania Leza atuwisile swe wa positole swe wakwisinda pa muzele, tukupitila ponga swinya ngati awanthu wano wapanzizwe kumfwa. Twawa swe chilolesyo munsi -- ku wangelo, na kuwanthu.10Swe vipuwa pa mulandu wakwe Kristu, kweni mwe wa mano mwakwe Kristu. Swe watonthe, kweni mwenji muli namaka. Mwenji mwachindikwa, kweni sweswe twakwelengulwa. 11Ukufika i ola ilya nomba tuli ni nzala swinya ulusala, watuzwisile ivinyankha, watumile uwuwipe, swinya tusi nanthi akaya.12Tukuwombesya, tukuwomba na makasa yitu. Ngapano twatukwa, tukuwapepwa. Pano wakutuyimvya, tukujimba. 13Pano watukalipila, tukulanda ni nkhumbu. Twawa, swinya wachili wakutulola twawa, viswaswa vya munsi swinya ivinunkhe ukuchila vyonsi.14Nene nthakuwalika ivinthu vyoo ukuti imbasonzye insoni, kweni ukuti mbayanie mwe wana awakundwa wane. 15Amuno naponye ndi mungawa nimyanda ikumi awakalindilila mwakwe Kristu, mutali na wa tata awavule. Amuno nenji nawa e tata winu mwakwe Kristu Yesu ukupitila mwi landwe zima. 16Achaleka nkhukomelezya ukuti muwakontchelezwa nene.17Acho natumile kwe mwemwe Timoti, umukundwe wane nu mwana umusuwilwe mwakwe Mfumu. Weni aliwizusya mwemwe ivya nzila zyane mwe Kristu, ndivino nkhusambilizya zyenezyo kulikonsi swinya swinya chila chiwanza. 18Nomba wamwi mwakwe mwemwe mwawa ni chilumba mukuwa ngati nenji nthizanga kwe mwemwe.19Kweni ndiyiza kwakwe mwemwe nombanomba, ndi i Mfumu yikulonda. Ngapano ndimanya asa mivywango yenga ya waa wano wali ni chilumba nkhaninye, kweni ndilola amaka yawo. 20Amuno uwufumu wakwe Leza wutawa mu mvyango kweni mu maka. 21Wuzye mukulonda chani? Wuzye ndiyiza kwakwe mwemwe nu lusyanzu pamwi nu lukundo na mu muzimu uwa wuchimyamya?

5

1Twivwile ilyasi kuno kuli u wuzelele pakasi pakwe mwemwe, umusango wa wuzelele wuno wutangandi wuzumilizwe na pakasi pa Makandinye: U monsi ali nu muka yisi. 2Muli ni chimeka! Mutanga mwalosya mu malo mwakwe? Wenga weyo wino wachisile choo mufwile mumufumye pakasi pakwe mwemwe.3Amuno ndivino nenji nsipenepo ku muwili, nenji ndipo ku muzimu. Nenji mphapanzizye kali weyo wino awomvile choo, ngati ndimuno nalinji kweneko. 4Pano mwawungana mwi zina lya Mfumu yitu Yesu swinya nenji ndi namwe mu muzimu, na amaka ya Mfumu yitu Yesu yalipo, 5mulemekani umunthu weyo kwe Satana ukuti umuwili wakwe wononeke, alyakuti umuzimu wakwe wukize wutulwe pa wanda wowo uwa Mfumu.6Ukuyitumvya kwinu asa kuzima. Wuzye mutamanya kuno umutawa wutichi wukatutumula itozi lyonsi? 7Yiswefyani ku mutawa uwa kali alyakuti mungawa umunya uwupya, alyakuti mangawa mukate wuno wusi nu mutawa. Amuno Kristu, ing'onzi yitu iya Kupitililwa, yizuwilizilwe. 8Tulekani tusechelele ukuchimvya, asa nu mutawa uwa kali, umutawa wa myikalile imiwipe nu wuwi. Mu malo mwakwe, lekani tusechelele nu mukate wuno wutatutumusile uwa kusimichila ni chisinkha.9Nawalisile kwe mwemwe mwe kalata wane mutakawe ponga na wanthu awazelele. 10Nthatakanga awanthu awazelele awa munsi yoo, pamwi awa milichisye, pamwi awang'o, pamwi awa kapepamakolania, amuno ukuti muwe kuwutali kwe woliwo mulilondeka mufume munsi.11Kweni nomba nkhuwalikila kwe mwemwe mutakawe ponga wensi wino akakwitwa munyina kweni wino akakwikala mu wuzelele, pamwi wino we chimilichisye, pamwi we kapepamakolania, pamwi awalwambo, pamwi we chakolwa, pamwi we mung'o. Mutakize muwalya nanthi akulya nu munthu wa mwatanye woo. 12Amuno chingawa wuli kuno imbe mwenemo ukupanzya wawo wano wali kunzi? Mu malomwakwe, mutanga mupanzye wawo wano wali mukasi muchiwanza? 13Kweni Leza akapanzya wawo wano wali kunzi. ''Mufumyani umunthu umuwipe pakasi pakwe mwemwe.''

6

1Pano wenga wakwe mwemwe ali nu mulandu nu wunji, akakwelezya ukuya kwi pembo lya wanthu paminso pa wakapanzya wanthasuwila, nanthi kuya paminso ya wanthu awatele wakwe Leza? 2Wuzye mutamanya ukuti awanthu awatele wakwe Leza walipanzya insi ya pansi? Nomba ndi mulipanzya insi, mutanga mukwanisye ukupanzya imilandu iyitichi? 3Wuzye mutamanya kuno tulipanzya awangelo? Nga wuliwuli ukulusya, nomba, tungapanzya imilandu ya wumi woo.4Nomba ndi mungapingula vino vikupalamansya uwumi wanda nu wanda, nga chani fwandi chino mukuwika imilandu ya misango ngati yoo paminso pa wawo wano awavye mu chiwanza? 5Nenji nkhulanda choo ukuti imbasozye insoni. Wuzye musi nanthi wenga mwakwe mwemwe uwamano ukuti ankgapanzya imilandu pakasi pa wanyina? 6Ukuwa wenga umunyina akunyepa umunyina wunji, nga choo chikuwombwa paminso ya wa nthasuwila!7Pakuti mwemwe muli nimilandu wenga nu muwuye chikulanjizya ukupotwa kwinu. Achani fwandi mutanga mutamike ukuyifwa. Achani fwandi mutanga muyizumilizye mwenga ukuti mutumphikwe? 8Ukuwa mwemwe mwenga mukuwomba iviwipe, mukuwipa uwufi, swinya mukuwomba choo ku wanyina winu mweka!9Wuzye mutamanya ukuti awanthalungamana watalipyana uwufumu wakwe Leza? Mutakasuwile uwufi. Awazelele, awa makolania, awa chilende, awa malaya awonsi, na wonsi wano wakuzelewula awonsi, 10awang'o, awapafu, awachakolwa, wakatukana, na wakachenjezya -- nanthi wumwi mwakwe woliwo alipyana uwufumu wakwe Leza. 11Moo amuno wamwi mwakwe mwemwe walinji. Ukuwa mwemwe mwapwizwa, muswefizwe, mwemwe mupanzilwe walungamane nu Leza mwizina lyakwe Mfumu Yesu Kristu na mu Muzimu wakwe Leza witu.12''Vilivyonsi vikuzumilizwa kwe nene,'' ukuwa asa vyonsi vili nintchito. ''Vilivyonsi vikuzumilizwa kwe nene,'' ukuwa nthaliwa mulamulilwe na chimwi mwakwe vyolivyo. 13''Ichakulya acha mu wula, swinya u wula awa chakulya,'' kweni Leza alivimala vyonsi. Umuwili wusi wa wuzelele. Kweni, umuwili awa Mfumu, swinya i Mfumu yilitewetela umuwili.14Leza akatusizye wonsi i Mfumu nga alitukatusya swinya na maka yakwe. 15Wuzye mutamanyile kuno imiwili yinu avyawi vyakwe Kristu? Wuzye nomba ningafumya ivyawi vyakwe Kristu nu kulemenkhania vyolivyo kwe malaya? Chitakawe wowonye nazina.16Wuzye mutamanya kuno weni wino wayilemenkhania nu malaya ukuwa muwili wonga na weliwe? Ndivino amawaliko yakuvwanga, ''Wawo wawili waliwa muwili wonga.'' 17Kweni weni wino walemenkhana kwe Mfumu akuwa muzimu wonga na weliwe.18Samalani kweneko ku wuzelele! Lililyonsi linji iwembuko a munthu akuchita lyawa kunzi ku muwili, ukuwa umunthu umuzelele akuwembuchila umuwili wakwe wenga.19Wuzye wewe utamanyile ukuti umuwili wako ali tempeli ya Muzimu Mutele, wino akwikala mwakwe wewe, wino uli nawo ukufuma kwe Leza? Wuzye utamanyile ukuti wewe usa wakwe wewe we mwenecho? 20Amuno wakalwa nu mutengo. Achaleka umuchindamike Leza nu muwili wako swinya mu muzimu wako, wuno wawa uwakwe Leza.

7

1Nomba ukuyana ni vya milandu yino mwawalisile: ''Achizima ukuti umonsi atakapalamansye umwanachi.'' 2Ukuwa pa mulandu wa myelezyo muno imilimo iyiwipe iyivule, umonsi wensi awe nu muchi wakwe wenga, swinya umwanachi wensi awe nu mulume wakwe wenga.3U monsi afwile ape ku muchi chino amutwalila nu muchinye afwile ape u mulume chilichonga. 4Asa mwanachi wino ali na maka pa muwili wakwe umwenecho, kweni u mulume a wino. Achilichonganye, u mulume atawa na maka pa muwili wakwe umwenecho, kweni u muchi a wino.5Mutakati mwakanizyana, ukufumyako ndi mwivwana swinya muno imphindi zimwi. Muwombe choo alyakuti muyipe mweka ku mapepo. Ngapano mwize muwe ponga swinya, alyakuti e satana atakelezye mwemwe umulandu musi nanthi akuyelesya. 6Ukuwa nkhuvyanga ivinthu vyoo kwemwe ndivino ukwivwana swinya asa kulamula. 7Nkhulondesya ukuti wensi angawa ndivino nene indi. Lelo aliwensi mwakwe mwemwe ali ni chawila chakwe umwenecho ukufuma kwe Leza. Wonga ali nu musango woo uwa cha wila, nu muwuye umusango wowoo.8Kwe wano watatwalwa na wafwilwe nenji nkhuti achizima kwe woliwo ndi wangikala nanthi kutwalwa, ndivino nene indi. 9Ukuwa ndi watanga wayilesye, wafwile watwalwe. Amuno chilichete kwe woliwo ukuti watwalwe ukulusya ukuti wachule ni vyakulonda mu miwili yawo.10Lelo kwe wano wali pa nthwalwa nkhupa ipingulo lyoo--asa nene, kweni Imfumu--u mwanachi atakalekane nu mulume 11(ukuwa ndi ayifumya ku mulume, ayikale nanthi kutwalwa pamwi iyinji inzila anyochele ku mulume), swinya u monsi atakatele amazye inthwalwa nu muchi.12Ukuwa kwe wano wasyala nenji nkhuti--nene, asa Mfumu awe--ukuti ndi u munyina witu ali nu muchi wino we nthasuwila, swinya ndi u muchinye weyo asi ni nthazi na weliwe, u mulume atakati amuleke umuchi. 13Ndi u mwanachi ali nu mulume e nthasuwila, swinya ndi u mulumenye weyo asi ni nthazi nawe, u muchi atakatele amazye isendwa nu mulume. 14Amuno u mulume e nthasuwila akasolwa muno u muchi, swinya u muchi e nthasuwila akasolwa muno u munyina. Ndi chitalinji wonye lyo awana winu awa nthasamba, ukuwa nomba nawonye awasolwa.15Ukuwa ndi u wakwe e nthasuwila apita, muleke apite. Mu milandu ngati yoo, umunyina pamwi inkhazi yitanyepwa ku malayizyo yawo. Leza atwisile sweswe ukuti twayikala mu mutende. 16Amuno wuzye wamanya wuliwuli, we mwanachi, ukuti pamwi ulitula u mulume wako? Pamwi ungamanya wuli, monsi, ukuti pamwi ulitula uwako?17Muleke aliwensi ayikale uwulanzi Imfumu yimupile weliwe, wensi ndivino Leza iyisile weliwe. Choo achili chisambilizyo chane mu viwanza. 18Wuzye pali wumwi wino waputulwa pano ayisilwe ukuti asuwile? Atakelezye ukuti ayilolesye ngati ataputulwa. Wuzye wumwi ataputulwa pano ayisilwe kwi suwilo? Atakaputulwe. 19Amuno asa kuputulwa pamwi kunthaputulwa kuno kukalondeka. Ichakulondeka achili kutonthela amasundo yakwe Leza.20Aliwensi ayikale mu mwito muno alinji pano Leza amwisile weliwe ukuti asuwile. 21Wuzye walinji we muzya pano Leza akwisile wewe? Utakati usakamale. Kweni ndi ungize uwe we mupusuke, womvya ulongo lwenelo. 22Amuno wumwi wino Imfumu yamwisile ndivino a muzya a mupusukwe wa Mfumu. Achilichonga, wonga wino amupusukwe pano Leza amwisile kwi suwilo a muzya wakwe Kristu. 23Mwemwe mwakazilwe nu mutengo, achaleka mutakatele muwe mwe wazya wa wanthu. 24Wanawitu, mu wuliwonsi uwumi wuno aliwensi mwakwe sweswe alinji mwenemo pano sweswe twisilwe ukuti tusuwile, lekani tuwe wowonye.25Nomba ukulingana na wonsi wano watatela wawe mwi twalwa, nenji nsi nipingulo ukufuma kwe Leza. Ukuwa nkhupa amelenganio yane ndivino wonga wino, mu nkhumbu yakwe Mfumu, a musuwalilwa. 26Achaleka, nene nkhwelengania ukuti pa umulandu wa nthazi zino zikwiza, a chizima ukuti umonsi ayikale nanthi kutwala.27Wuzye wewe watwala ku mwanachi, Utakati uvwambe ukumusya. Ndi utatwala, utakati uvwambe u mwanachi. 28Ukuwa ndi watwala, utawembusile, swinya ndi u mwanachi usita kutwalwa atwalwa, atawembusile. Ukuwa wawo wano wakwinjila muntwalwa wali mu nthazi izivule zya munsi yapansi, acho nene nkhulonda ukuti imbachinjilizye mwemwe ukufuma kwe choo.29Ukuwa choo nkhuti, wanawitu: Imphindi ayifupi. Ukufuma nomba ukuya kunkholelo, muleke wawo wano wali na wachi wikale ngati wasi nawo. 30Wawo wano wakulila wachite ngati watakulila, watakuzewela, swinya wawo wano wakukala ngati wasi nanthi chimwi, 31swinya wawo wano wakuyiwomvya insi ya pansi wawombe ngati watakuyiwomvya nkhani. Amuno insi ya pansi ndivino yili nomba yandi yimale.32Nenji ningalonda ukuti mutakasakamale. U monsi wino atali munthwala akasakamala ni vinthu ivya kwe Mfumu, ukusechelezya wuli weliwe. 33Ukuwa umonsi umutwale akasakamala ni vinthu vya munsi ya pansi, ukuti angasechelezya wuliwuli umuchi wakwe-- 34akuyigawa. U mwanachi wino atatwalwa pamwi umukazyana akasakamala ni vinthu vya kwe Mfumu, ukuti awe pambali mu muwili na mu muzimu. Ukuwa umwanachi umutwalwe akasakamala ni vinthu ivya nsi ya pansi, ukuti angasechelezya wuliwuli u mulume wakwe.35Nene nkhuvwanga choo ku longo lwinu, swinya ukuti nthawike icha kuwanyosya pakwe mwemwe. Nenji nkhuvwanga choo muno achili chisinkha, alyakuti muyipe kwe Mfumu nanthi kuwapo ichakupinzania.36Ukuwa ndi wumwi akwelengania ukuti ata ayileme ndi ali nu mukazyana wakwe -- ndi ali mu nkhulo ya nthwala swinya achakuzumilizwa -- afwile awombe chino akulonda. Atakuwembuka. Awatwalane. 37Kweni ndi wajimba mu mwenzo wakwe, ndi asi nanthi achakumukomelezya kweni angayilema mu kulonda kwakwe, ukusunjilila umukazyana wakwe, aliwomba ichete. 38Achaleka wonga wino akutwala umukazyana akuwomba ichete, swinya na wonga wino asola ukuti atakatwale alichita ichete ukulusya.39U mwanachi amunyepwe ku mulume wakwe lyo achili amulanzi. Kweni ndi umulume wakwe afwa, amupusapukwe ukuti atwalwe kwe aliwensi wino akumulonda, kweni makwe Mfumu mwenga mphela. 40Lelo mu melenganio yane u mwanachi angawa amusechele ndi angikala wenga. Swinya nkhwelengania ukuti nanenye indi Mupasi wakwe Leza

8

1Nomba ukuyana ni nzuwi ku makolania: Tumanyile kuno swensi twamanya. Ukumanya kukayitumvya, kweni ulukundo lukazenga. 2Ndi wumwi akwelengania ukuti wamanya chimwi, umunthunye weyo achili ukumanya muno angamanyila. 3Ukuwa ndi wino wakunda Leza, umunthunye weyo akamanyikwa na weliwe.6Achaleka fwandi, ukuyana nu kulya ichakulya cha nzuwi ku makolania: Twamanya kuno ikolania munsi yoo alyvye swinya kusi Leza winji kweni wenganye nsu. 5Amuno naponye ndi pali tumwi tukwitwa twa leza, mwiyulu pamwi munsi yapansi (ndivino kuli u twa ''leza'' swinya nizya '''mfumu'' imvule), 4lelo kwe sweswe kwawa e Leza wenganye nsu, e Tata, kwe wino vyonsi ivinthu vikafuma swinya kwe wino tuli nuwulanzi, swinya Imfumu yonganye Yesu Kristu, ukupitila mwe wino ivinthu vyonsi vikuzanwa, swinya ukupitila mwe wino sweswe tukuzanwa.7Muno vingawela, ukumanya koo kusi mwakwe aliwensi. Mumalo mwakwe, wamwi kunsizi wafukamilanga amakolania swinya wakulya ichakulya choo ngati a chimwi chino chalinji a nzuwi ku makolania. Imyelenganizye yawo yononeka umulandu yifoke.8Ukuwa ichakulya chatalituleta kwe Leza. Tutawifile nkhani ndi tutakulya, pamwi tukuwa ichete sana ndi tukulya. 9Ukuwa muchenjele ukuti uwunthungwa winu wutakawe a chifukwa cha wumwi wino akufoka mwi suwilo ukuti apunule. 10Amuno chingawa wuli ukuti umunthunye weyo akulole, wino ali nu kumanya, ukuti uli pakulya ichakulya mwi tempeli lya makolania. Wuzye ukufoka kwakwe mu melenganio kutanga kumupe amaka ukuti alye vino vipilwe ku makolania?11Achaleka umulandu wakivwile kako ivya chisinkha cha miwele ya makolania, wee umufoke, umunyina wino Kristu wamufwila, angononeka. 12Achaleka, pano wawembukila awanyoko nu kuchisa imyelenganizye yawo iyifoke, lyo wawembukila Kristu. 13Achaleka fwandi, ndi ichakulya chikulenga umunyina apunule, nthalitela indye swinya inyama yoyo, alyakuti nthakalenge umwanawitu ukuti apone.

9

1Wuzye nthe ne musapukwe? Wuzye nthe ne mu positole? Wuzye nthamulola Yesu Imfumu yitu? Wuzye mwemwe asa mwe milimo yane mwakwe Mfumu? 2Ndi asa ne mu positole kwe wanji, kwe mwemwe ne mu positole. Amuno mwemwe mwe kusimichila ku wupositole wane mwakwe Mfumu.3Choo achili kuchinjilila kwane kwe wawo wano wakwelezya nene: 4Wuzye asa wusapukwe witu ukuti tulye nu kung'wa? 5Wuzye asa swe wasapukwe ukuti tupite apaliponga nu muchi wino a musuwile, ndivino awa positole awanji, na wanyina wakwe Mfumu, nu Kefasi? 6Pamwi wuzye a Barabasi mphela na nene wano wafwile wawomba?7Wuzye weweni wino akateweta ngati a wa vita nanthi kulipwa? Wuzye weweni akakomela imiti ya vikomwa nanthi kulya ivikomwa vyakwe? Pamwi wuzye weweni akachema ivichema nanthi kung'wa umukaka ukufuma kweneko? 8Wuzye nkhuvwanga vyoo ivinthu ukuyana na maka ya wanthu? Wuzye ni sundo nye lisivwanga chonye choo?9Amuno chawalikwa mwi sundo lyakwe Mose, ''Mutakiyale ku mulomo wa ng'ombe yino yikukwavwilizya ukuvuna amalezi.'' Wuzye a ng'ombe nye yino Leza akuyisakamalila? 10Wuzye atakuvwanga ivya kwe sweswe? Chawalikwa muno sweswe, umulandu weyo wino akulima alime nu kuchetekela, swinya wino akwavwilizya ukuvuna akuchetekela ukuti walimupa vimwi. 11Ndi twakomela ivinthu vya wuzimu mwakwe mwemwe, wuzye tutanga tulipwe ni vinthu vya kufuma kwe mwemwe?12Ndi awanji wakawomvya uwupusukwe woo ukufuma kwe mwemwe, wuzye sweswe tutanga tulonde ukulusya? Lelo tutawomvyizye uwupusukwe woo. Mumalo mwakwe twajimbilizizye vilivyonsi ukuchila ukuti tulesye ilandwe zima lyakwe Kristu. 13Wuzye mutamanya ukuti wawo wano wakateweta mwi tempeli wakuzana ichakulya chawo ufuma mwi tempeli? Wuzye mutamanya ukuti wawo wano wakateweta pa nzuwi wakulya ukufuma mwakwe vino vyaletwa ku nzuwi? 14Mu nzila yiliyonga, Imfumu yapinguzile ukuti wawo wano wakuwizya ilandwe zima walilipwa ukufuma mwi landwe zima.15Ukuwa nene nthavwambile nanthi chimwi cha vyoo. Swinya nthakuwalika choo ukuti chimwi chingawombwa kwe nene. Chingawa a chizima ukuti imfwe ukulusya wumwi amphoke nene ukuyitumvya koo. 16Amuno ndi nkhulumbilila ilandwe, insi nanthi a chifukwa cha kuyitumvya, umulandu a ntchito yane. Swinya akalanda kwe nene ndi nthakulumbilila ilandwe zima!17Amuno nkhuwomba choo mumayilondele, nene ndilipwa. Ukuwa ndi asa mumayilondele, nenji ntchili indi nu mulimo wuno wasuwizilwe kwe nene. 18Achani nomba wuzye i chilipwa chane? Ukuti ndi nkhulumbilila, nene ningapa ilandwe zima sita kulonda amalipilo nga nthakasende ukuwomvya uwupusukwe wane mwi landwe zima.19Amuno napano nenji ne mupusukwe ukufuma ku vyonsi, nenji nawa ne muwomvi wa wonsinye, umwakuti nonjelezye awanthu. 20Ku wa Yuda nizile nawa ngati ne mu Yuda, umwakuti nonjelezye awa Yuda. Kwe wawo wano wali pansi pi sundo, nizile nawa ngati ne wino ali pansi pi sundo nonjelezye wawo awa pansi pi sundo. Nawomvile choo napano nthalinji pansi pi sundo.21Kwe wawo wano wali kunzi kwi sundo, nenji nawa ngati wino ali kunzi kwi sundo, napanonye nenji nthalinji kunzi kwi sundo lyakwe Leza nemwenecho. Nawomvile choo alyakuti nene ningonjelezya wawo wano wali kunzi kwi sundo. 22Ku wa foke nizile nawa ngati ne mu foke, alyakuti ningonjelezya awa foke. Nizile nawa a vinthu vyonsi ku wanthu wonsi, alyakuti mu nzila yiliyonsi ningatula wamwi. 23Nenji nkhuwomba vyonsi ivinthu muno ilandwe zima, alyakuti ningawa mwenemo mu vilotwa vyakwe.24Wuzye mutamanya kuno mu mukuchimvyinia wonsinye wakasamala, kweni wengavyenye awino akapochelela ichisalifyo? Achaleka muwasamala ukuti mupochelele ichisalifyo. 25Aliwensi wino akasamala akayinyosya wenga ku vinthu vyonsi. Wakaviwomba ukuti wapochelele ichisalifyo chino chikusila, ukuwa sweswe tukuchiwomba ukuti tupochelele icha muyayaya. 26Achaleka nene nsisamala nanthi achakulonda pamwi ukulwa ni mphepo. 27Ukuwa nkhuwika umuwili wane wuwe a muzya, alyakuti ndi namala ukulumbilila ku wanji, nene nemwenecho nthakize imphotwe.

10

1Nenji nthakulonda ukuti mwemwe muwe nanthi akumanya, wanawitu, kuno awakwasi witu wonsinye walinji pansi pi wingo swinya wonsinye awapitila pe sumbi. 2Wonsinye awabatizwa mwakwe Mose mwi wingo na mu mwe sumbi, 3swinya wonsinye walyanga chilichonga ichakulya cha muzimu. 4Wonsinye wang'wanga chilichonga ichakumg'wa cha muzimu. Amuno awang'wa ukufuma kwiwe lino lyawakonkhanga, swinya iwenye lyolyo alinji we Kristu.5Ukuwa Leza atatemwizwe na wavule mwakwe woliwo, swinya ivitumbu vyawo vyasumbilwe paliponsi mu lupalang'ang'a. 6Nomba ivinthu vyoo vyalinyi avisambilizyo kwe sweswe, lyakuti tutize tukumbwe ivinthu iviwipe ndivino wachitanga.7Mutakawe mwe watemwa ivikolania, ndivino walinji wamwi mwakwe woliwo. Choo chili ndivino chawalisilwe, ''Awanthu wikazile pansi ukuti walye nu kung'wa, nga awakatuka ukwizya.'' 8Tutakati tuwombe uwuzelele, ndivino awavule mwakwe woliwo wachitilanga. Mu wanda wonga awanthu 23,000 awafwa umulandu wa wuzelele.9Tutakati swinya tumuwike Kristu ku vyelezyo, ndivino awavule mwakwe woliwo wononosilwe ni nzoka. 10Na swinya mutakati mwayilizania, ndivino awavule mwakwe woliwo wachisile nga wononosilwe nu mungelo wa mfwa.11Lelo ivinthunye vyovyo vyachisilwe kwe woliwo ngati a chisambilizyo kwe sweswe. Vyawalisilwe muno ichisambilizyo chitu--muno sweswe pakwe wano insilo ya nkhulo yifichilizile. 12Achaleka lekani aliwensi wino akwelengania ukuti ayimilizile awe minso ukuti atakapone pansi. 13Pasi nanthi achelezyo chino chingawatalila chino chisi ku wanthu wonsi. Mu malo mwakwe, Leza a musuwilwe. Atalitela aleke mwemwe mwelezwe ukuchila amaka yinu. Pa chelezyo chonsi Leza alipa mwemwe inzila yakusamalila, alyakuti mungakwanisya ukujimba.14Achaleka, mwe wakundwe wane, fumaniko ku kupepa amakolania. 15Nkhuvwanga kwe mwemwe ngati a kuwanthu wano wali nukwivwichisya, achaleka mungapingula chino nkhulanda. 16U lupindi lwa mapepo luno tukupepa, wuzye asa kugawana mu wazi wakwe Kristu? U mukate wuno tukumonthola, wuzye asa kugawana mu muwili wakwe Kristu? 17Umulandu pali umukate wonga, sweswe wano swe wavule swe muwili wonga. Swensi ponga tukulya umukate apaliponga.18Mulolechesye pa wanthu wa Izirayeli. Wuzye asa wawo wano wakalya inzuwi ponga na wano pi pembo? 19Wuzye nkhuti chani nomba? Kuno ikolania a chimwi? Pamwi ichakulya cha nzuwi kwi kolania achimwi?20Lelo nkhuvwanga ivya vinthu Amakandi wa nthasuwila wa zuwila, kuno wakupa ivinthu vyoo ku ma demoni asa kuli Leza. Nene nthakulonda ukuti muwe ponga na mademoni! 21Mutanga mung'we ulupindi lwa Mfumu nu lupindi lwa ma demoni. Mutanga muwe pa chakulya cha Mfumu ponga na pa chakulya cha ma demoni. 22Pamwi tukulonda tutalisye uwuzuwa wa Mfumu? Wuzye tuli na maka ukulusya Weni?23''Vilivyonsi vikazumilizwa,'' lelo asa vyonsi vikulondekwa. ''Vilivyonsi vikazumilizwa,'' Lelo asa vilivyonsi vikazenga awanthu. 24Nanthi wumwi avwambe ivizima vyakwe umwenecho. Mu malo mwakwe, aliwensi avwambe ivizima ku wapalamani wakwe.25Mwemwe mungalya chilichonsi chino chikukazwa, nanthi kuwuzichisya mu mwenzo. 26Amuno ''Insi aya Mfumu, swinya nu wukulu wansi wonsi.'' 27Ndi e nthasuwila wakwita ku chkulya, nga wewe ukulonda ukuti uye, lyanga chilichonsi chino chili pankholelo yako nanthi kuwuzichisya amawuzyo mu mwenzo.28Ukuwa ndi wumwi akuti kwe wewe, ''Choo chipilwe ngati anzuwi,'' Utakati ulye chenecho, pa mulandu wa weyo wino wakunena, swinya nu mulandu wa mu mwenzo wako-- 29mu mwenzo wa munthu wunji weyo, acho nkhusula, asa uwako. Amuno amulandu chani ukusapulwa kwane ku ngapingulwa ni vya mu mwenzo wa wunji umunthu? 30Ndi nkhulya ichakulya ni salifyo, wuzye achani nkhutukwa muno chino nsalifizye?31Achaleka, ndi mukulya pamwi mukung'wa, pamwi chilichonsi chino mukuwomba, muwombe ku wuchindame wakwe Leza. 32Mutakati mupe umulandu ku wa Yuda, pamwi awa Griki, pamwi ku chiwanza chakwe Leza. 33Nene nkhakwelezya ukusechelezya awanthu wonsi mu vinthu vyonsi. Nene nthakuvwamba ivizima kwe nene nenga, ukuwa ivya wavule. Nkhuwomba choo alyakuti wangapusukwa.

11

1Muwe awa kuluka nene, ndivino nenji ne kaluka wa Kristu. 2Nomba nenji nkhutumvya mwemwe umulandu mukanjizuka mu vilivyonsi. Nkuwatumvya umulandu mulemansizye umwambo ndivino napile woliwo kwe mwemwe. 3Nomba nkhulonda mwivwichisye ukuti Kristu a mutwe wa munthu wensi, kuno umonsi a mutwe wakwe mwanachi, swinya kuno Leza a mutwe wakwe Kristu. 4Aliwensi umonsi wino ukupepa pamwi akunenela nu mutwe wakwe awuvwimbe asichindika umutwe wakwe.5Ukuwa aliwensi umwanachi wino akupepa pamwi akunenela nu mutwe wakwe nanthi kuvimba asichindika umutwe wakwe. 6Amuno achilichonga ndi umutwe wakwe awupele. Amuno ndi umwanachi asakuvimba umutwe wakwe, afwile apele inyele zifupile. Ndi acha nsoni ukuti umwanachi ukuti apele inyele zakwe pamwi awe nu lupala, muleke avimbe umutwe wakwe.7Amuno umonsi atatele awe nu mutwe wakwe uwuvimbe, amuno weni a chikolanio nu wuchindame wakwe Leza. Kweni umwanachi awuchindame wa monsi. 8Amuno umonsi atelewuzile ukufuma ku mwanachi. Mu malo mwakwe, Umwanachi apanzilwe ukufuma ku monsi.9Amuno pasi umonsi alewuzwile ukuwa wa mwanachi. Mumalo mwakwe, umwanachi alewuzwile ukuwa uwa monsi. 10Achino fwandi umwanachi afwile awe ni chimanyisyo cha nsambu pa mutwe wakwe, pa mulandu wa wangelo11Naponye, mwakwe Mfumu, umwanachi atanga ayimilile pe wenga ukufuma ku monsi, nu monsinye atanga ayimilile pe wenga ukufumwa ku mwanachi. 12Amuno ndi vino umwanachi akufuma ku monsi, acho nu monsinye akufuma ku mwanachi. Swinya ivinthu vyonsi vikufuma kwe Leza.13Uyipingule wemwenecho: Chilichete ukuti umwanachi apepe kwe Leza nu mutwe wakwe nanthi kuvimba? 14Wuzye ni chilengwanye ichenecho chisi sambilizya mwemwe kuno ndi umonsi ali ni nyele inthali, ach nsoni kwe weliwe? 15Wuzye ni chilengwanye chisi sambilizya mwemwe kuno ndi umwanachi ali ni nyele inthali, awuchindame wakwe? Amuno inyele zyakwe zyapwa kwe weliwe ngati achakuvwimba. 16Kweni ndi wumwi akulonda ukukana ivya choo, tutawa nanthi achakusambilila chinji, nanthi aviwanza vyakwe Leza.17Ukuwa mukukonkha amasundo, nenji nthakukutumvya. Amuno pano mwiza apaliponga, asakuti chiwe chizima kweni chiwe chiwipe. 18Amuno pakutalichila, nenji inkhwivwa kuno pano mwiza apaliponga muchiwanza, pali ukhwankhana pakasi pakwe mwemwe, swinya katichi nkhusuwila. 19Amuno pafwile swinya pawe imbali zyakulekana pakasi pinu, alyakuti wawo wano wazumilizwa wangamanyikwa pakasi pinu.20Amuno pano mwiza apaliponga, asa chakulya cha manguzi icha Mfumu chino mukulya. 21Pano mukulya, aliwensi akulya ichakulya chakwe pano awanji wachili ukulya ichakulya chawo. Wenga ali ninzala, swinya wunji awa mukolwe. 22Wuzye mutili ni ng'anda izyakuti mulyele nu kung'wa mwenemo? Wuzye mutwimvya ichiwanza chakwe Leza nu kusozya insoni wawo wana wasi nanthi chimwi? Wuzye ningati chani kwe mwemwe? Wuzye imbatumvye? Nenji nthalitumvya mwemwe muno choo!23Amuno napochezile ukufuma ku Mfumu chino nenji naninye navipululizya kwe mwemwe. kuno i Mfumu Yesu, pa wusiku wuno walemesilwe, wasenzile umukate. 24Lyo weni asalifya, amonthola nu kuti, ''Woo a muwili wane, wuno awa mwemwe. Muwachita choo pakwizuka nene.''25Munzila yiliyonganye weni wasenzile ulupindi lyo walya, swinya weni atili, ''Ulupindi loo achilayano ichipya mu wazi wane. Muwachita choo imphindi zyonsi pano mwemwe mukung'wa chenecho, ukuti munjizuke nene. 26Amuno imphindi zyonsi pano mukulya umukate woo nu kung'wa ulupindi loo, mukuwizya imfwa ya Mfumu ukufika weni ayize.27Achaleka, wensiwino, akulya umukate pamwi ukung'wa ulupindi lwa Mfumu mu musamu ali yononela umuwili swinya uwazi wakwe Mfumu. 28Lekani umunthu ayiyezye wenga pakutalichila, nga munzila yoyonye lekani alye ku mukate swinya ang'we ku lupindi. 29Amuno weni wino akulya nu kung'wa sita kwivwichisya umuwili akulya nu kung'wa kukuyipanzya wenga. 30Achilichino awavule mwakwe mwemwe awafoke swinya awalwale, swinya wanji mwakwe mwemwe walazile utulo.31Ukuwa ndi twayiyezya swenga, tutalipanzwa. 32Kweni pano twapanzwa ni Mfumu, tukayichindika, alyakuti tutakasulwe ponga ninsi.33Achaleka, wanawitu, pano mwiza ponga mukulya, muwalindililana. 34Ndi wumwi ali ninzala, muleke alye ku ng'anda, alyakuti pano mwiza ponga litize liwe alipanzyo. Swinya pa vinji ivinthu mwawalika, ndiwalanganizya pano niza.

12

1Ivya wupe ya muzimu, wanawitu, nenji nthakulonda mwemwe mutakamanye. 2Mwenji mwamanya kuno pano mwalinji mwe wakunzi, mwasovizwe ku makolania yano yatavwanganga, mu nzila zilizyonsi mwatunguluzizwe na woliwo. 3Achaleka nenji nkhulonda mwemwe mumanye kuno pasi nanthi wenga wino ukupitila mu muzimu wakwe Leza angati, '''Yesu amutipwe'' Nanthi wenga angati, ''Yesu a Mfumu,'' kano ukupitila mu Muzimu Mutele.4Nomba kuli ivyawupe ivipusane, kweni u Umuzimu wuliwonga. 5Kuli uwutumwi uwupusane, kweni i Mfumu yiliyonga; 6swinya kuli imisango ya milimo iyipusane, kweni we Leza aliwenga wino akuwomba vyonsi mu yonsi.7Nomba kwe aliwensi kwapwa imilolechele ya kunzi iyakwe Muzimu ukuti wonsi wapindule. 8Amuno kwe wenga kupilwe nu Muzimu izwi lya mano, na kwe wunji izwi lya kumanyisisya nu Muzimu wuliwonga.9Kwe wunji Kupilwe isuwilo nu Muzimu wuliwonga, na kwe wunji ivyawupe vya kupozya nu Muzimu wonga. 10Kwe wunji kupilwe imilimo ya maka, na kwe wunji uwuneneli. Kwe wunji kupilwe amaka ya kupusania imizimu, kwe wunji indimi zya misango yakulekana, nga kwe wunji ukilulile ka ndimi. 11Vyonsinye vyoo a milimo ya wenga swinya aliwonga u Muzimu, ukupa ivyawupe kwe aliwensi pa wenga, ndimuno weni akusola.12Amuno ndivino umuwili wuli wonga swinya wuli ni vizawalo ivivule nga ivizawalo vyonsi vya muwili wuliwonga, avyo chili nu Kristu. 13Amuno nu Muzimu wonga swensinye twabatizwa mu muwili wonga, wangawa awa Yuda pamwi awa Griki, wangawa awanyepwe pamwi awasapulwe, nga wonsinye wapangwa ukung'wa u Muzimu wonga.14Amuno umuwili asa chizawalo chonga, kweni ivivule. 15Ndi itamba likuti, ''Pakuti asa ne likasa, nenji asa ne chiputulwa cha muwili,'' asa chiputulwa chino chitakulondeka mu muwili. 16Swinya ndi ikutwi likuti, ''Umulandu nenji asa ne linso, asa ne chiputulwa cha muwili. asa chiutulwa chino chitakulondeka. 17Ndi umuwili wonsinye walinji alinso, chingawa pinye ichakupanjisya ukuti wivwe? Ndi umuwili wansinye walinji a likutwi, chingawa pinye ichakupanjisya ukununsya?18Ukuwa Leza wawatika ichiputulwa chilichonsi cha muwili ndi muno wavilondelanga. 19Ndi vyalinji avizowalo vilivyonga vyonsinye, akwinye kuno nge umuwili walinji? 20Achaleka nomba a vizawalo ivivule kweni umuwili wonga.21Ilinso litangati kwi kasa, ''Nenji nthali nanti chimwi ichakulondela wewe.'' Nu mutwenye wutanga wuti ku matamba, 22''Nenji nthali nanthi chimwi ichakulondela wewe.'' Ukuwa ivizowalo vya muwili vino vikuloleka ukuwa avitonthe avyakulondeka, 23swinya iviputulwa vya muwili vino tukwelengania asa vya kuchindikwa, tukuvipa umuchinzi, swinya ni vizawalo vyitu vino tusilolesya vili nu muchinzi ukulusya. 24Nomba ivizawalo vyitu vino tukalolesya visilondeka ukuti tuvipe umuchinzi, amuno vili nawo kali umuchinzi. Kweni Leza alimbinkhinie vyonsi ivizawalo apaliponga, swinya apa umuchinzi uwukulu ku vyovyo vino vitalinji nawo.25Weni wawomvile choo ukuti kutakawe ukupawunkhana mu muwili, kweni ukuti avyawi visunjililane chonga ni chiwuye mu lukundo longa. 26Achaleka pano Chonga chatamika, vyonsi ivyawi vikutamika ponga; pamwi pano ichawi chonga chachindikwa, vyonsi ivyawi vikuwa no chimwemwe ponga. 27Nomba mwemwe mwe muwili wakwe Kristu ni vyawi pavyeka.28Nga Leza asola mu chiwanza ukutalichila awa positole, chitiwili awatumwa, chititatu awasambilizya, apano wawo wano wakuwomba imilimo ya maka, ngapano ichawupe chakupozya, wawo wano wakupa ukwavwilizya, wawo wano wakuwomba ivipanzo, na wawo wano wali ni ndimi zya luko nu luko. 29Wuzye wonsinye awa positole? Wuzye wonsinye awatumwa? Wuzye wonsinye awa sambilizya? Wuzye wonsinye wakuwomba imilimo ya maka?30Wuzye wonsinye wali ni vyawupe vya kupozya? Wuzye wonsinye wakuvwanga ni ndimi? Wuzye wonsinye wakakwilula indimi? 31Nu mwenzo wonsi muvwambe ivyawupe ivikulu. Ukuwa nenji ndisonthela mwemwe inzila inzima nkhaninye ukulusya.

13

1Ndi chingawa ukuti nkhuvwanga ni ndimi zya wanthu ni zya wangelo. Kweni ndi insi nu lukundo, nawa ngati a chikweta cha chongo pamwi akulila kwa chikopo. 2Wuli fwandi ndi ningawa ni chawila cha chakuwizya swinya nukwiluka vyonsi ivisinkha nu kumanya, swinya ukuti indi ni suwilo lyonsi alyakuti ningasyembusya ni myambanye. Kweni ndi nsi nu lukundo, lyo ne wavye. 3Ndi chingawa ukuti napa vyonsi ivyane ukulisya awasaluke, swinya ukuti imphe umuwili wane ukuti wawoche. Kweni ndi nsi nu lukundo, nthalipindula nanthi chimwi.4Ulukundo alufwase swinya alwa wila. Ulukundo lutawa nu wuzuwa pamwi ukuyikwezya. Lutawa ni vikanza 5pamwi ichilumba. Lusiyiwombela. Lusisamalila ukuvitwa, pamwi nanthi kupenda iviwipe. 6Lusi zewela nu wu nthalungamana. Mumalo mwakwe, lukazewela mu chisinkha. 7Ulukundo lukutwika vonsi ivinthu, lukusuwila vyonsi ivinthu, lukuchetekela vyonsi ivinthu, swinya lukujimba mu vinthu vyonsi.8Ulukundo lusisila. Ndi kuli ivya kuwizya, navyonye vilipita. Ndi kuli indimi, zilizimatila. Ndi kuli ukumanya, kulipita. 9Amuno tukumanya katichi swinya tukuwizya umwakusowela. 10Ukuwa ndi ichenecho chiza, chocho chino chikusowelwa chilipita.11Pano nalinji a mwana, navwanganga ngati a mwana, nelenganianga ngati a mwana, nasusyanga ngati a mwana. Pano nawa ne songo, navitaya vyonsi ivya wucheche. 12Amuno nomba tukulola ichizyungani pe kayilole, ukuwa lelo a paminso na paminso. Lelo nkhumanya katichi, kweni ndimanya umwa kufikapo ndivino namanyikwa umwakufikapo. 13Ukuwa nomba vyoo vitatu vitalitela visile: isuwilo, ukuchetekela, nu lukundo. Kweni ichikulu pa vyonsi a lukundo.

14

1Mukonkhelezye ulukundo swinya muwalondesya ivyawupe vya muzimu, nkhaninkhani ukuti munganenela. 2Amuno wenga wino akuvwanga mu ndimi asivwanga ku wanthu kweni kwakwe Leza. Amuno pasi nanthi wenga akakwivwichisya weliwe umulandu akuvwanga ivinthu ivifisame mu Muzimu, 3Ukuwa wenga wino akunenela akuvwanga ku wanthu ukuti awazenge, nu kuwachintcizya, swinya ukuwasechelezya. 4Wenga wino akuvwanga mu ndimi ukuyizenga wenga, kweni wenga wino akunenela akuzenga ichiwanza.5Nomba nenji nkhuwalondela kuno mwensi amuvwanga mu ndimi. Ukuwa nukulusyanye chocho, nenji nkhuwalondela kuno mwemwe munganenela. Wenga wino akunenela amukulu ukulusya wenga wino akuvwanga mu ndimi (kano pano wumwi wenga akwilula alyakuti ichiwanza chingazengwa). 6Ukuwa nomba, wanawitu, ndi niza kwe mwemwe nkhuvwanjila mu ndimi, ngafwandi nigawavwilizya wuliwuli? Ntanga, kano ndande kwe mwemwe nu kuwumbulik,a, pamwi ichimanyisyo, pamwi ukunenela, pamwi ichisambizyo.7Ndi ivyakulizya ivisitawumi vikufumya imivwikile -- ngati a chitolilo pamwi ichilimba -- nga vitakufumya imililile iyakupusaa, ngafwandi wumwi angamanya wuliwuli amilililechi yino ichitolilo pamwi ichilimba chikulizya? 8Amuno ndi ipenga likulizwa nu kwivwika kumwi ukwa sita kumanyikwa, ngafwandi angayisengania wuliwuli ku nkhondo? 9Avyo chili na wewe. Ndi ukufumya umuvwango wuno wutakwivwika, wangamanya wuliwuli chino wewe ukunena. Uliwavyanga, ukuwa nantthi wenga alikwivwichisya.10Amolimonye kuli imivule izyakulekana imvwango munsi ya pansi, swinya nanthi wumwi wusi ni chakusula. 11Ukuwa ndi nthamanyile ukusula kwa mvwango, ndiwa a wa kunsi yinji kwakwe wino akuvwanga, swinya wino akuvwanga aliwa wansi yinji kwakwe nene.12Avyo chili na mwemwe. Muno mukalondesya ku kachitile ka Muzimu, yelezyani ukuchimvya mu vya wila vino vikuzenga ichiwanza. 13Achaleka wenga wino akuvwanga mu ndimi apepe ukuti angapilula. 14Amuno ndi nkhupepa mu ndimi, umuzimu wane wukupepa, kweni amelenganio yane yatakukoma ivikomwa.15Achani chino nene imbombe? Nandi mpepe mu muzimu wane, ukuwa nandi mphepe swinya mu melenganio yane. Nandi nimbe mu muzimu wane, swinya nandi nimbe swinya mu melenganio yane. 16Pamwi swinya, ndi ukutumvya Leza nu muzimu, ngafwandi uwa kunzi angati wuli ''Ameni'' pano ukusalifya ndi weni atamanyile chino ukuvwanga?17Amuno amolimonye ukusalifya ichetenye, kweni wunji umunthu atakuzengwa. 18Nkhusalifya Leza kuno nkhavyanga mu ndimi nkhani ukulusya mwensi. 19Kweni mu chiwanza chingawa ichete ndi ningavwanga amazwi yasano nu kwivwichisya kwane alyakuti indinganie wanji, ukulusya amazwi imyanda ikumi mu lulimi.20Wanawitu, mutakawe mwe wana wa melenganio yinu. Ukuwa, mu viwipe, muwe ngati awana awacheche. Kweni mukwelengania kwinu muwe awawome. 21Mu masundo chawalikwa, ''Na wanthu wa ndimi zya chilendo swinya ni milomo ya walendo ndivwanga ku wanthu waa. Naponye watalinjivwa, '' yati i Mfumu.22Acho pano, indimi a chimanyikwilo, asa ku wasuwilwa, kweni ku wa nthasuwila. Ukuwa ukunenela a chimanyikwilo, asa ku wanthasuwila, kweni kuwasuwilwa. 23Achaleka, ndi, ichiwanza chonsi chiza apaliponga nga wonsi wakuvwanga mu ndimi, nga awakunzi na wanthasuwila winjila, watanga wati mwe wavipena?24Ukuwa ndi mwemwe mwensi mwanenelanga nga e nthasuwila pamwi uwakunzi winjila, weni angiza asuswe na vyonsi vino wivwa. Angiza apanzwe na vyonsi vino vikuvwangwa. 25Inkhama zya mu mwenzo wakwe zingawumbulika. Pakwe choo, angapona pansi nu kufukamila Leza. Weni aliwizya kuno Leza alinadi mwakwe mwemwe.26Achani ichakukonkha nomba, wanawitu? Pano mukwiza apaliponga, wenga ali ni lumbo (salimo) ichisambilizyo, ukuwumbulika, ululimi, pamwi ni piliwulo. Muwombe vyonsi alyakuti muzenge ichiwanza. 27Ndi wumwi akulanda mu ndimi, lekani pawe wawili pamwi watakapululile watatu, nga wenga pa mphindi yakwe, nga pano wumwi apiliwule chino chavwangwa. 28Kweni ndi pasi nanthi wenga ukuti apiliwule, lekani wensi mwakwe woliwo amyalale mu chiwanza. Lekani wenga alande kwe wenga umwenecho na kwe Leza.29Lekani wawili pamwi watatu awaneneli walande, swinya lekani awanji wivwe nichimanyisyo kwe vino vikuvwangwa. 30Ukuwa ndi kwapwa iwumbuliko ku wenga wino ayisile mulyanye, lekani wenga wino walandanga awe mya.31Amuno wenga mwakwe mwemwe anganenela wenga wenga alyakuti wensi angasambilila swinya wonsi wangachintchizwa. 32Amuno imizimu ya waneneli yili pansi pa maka ya waneneli. 33Amuno Leza asa we Leza wa vivulunganio, kweni uwa mutende. Lyoo alisundo ku vyonsi iviwanza vya wanthu awatele awakwe Leza.34Awanachi wafwile wamyalale mu viwanza. Amuno watazumilizwa ukuvwanga. Mu malo mwakwe, wafwile wawe awatonthe, ndi vinonye isundo likulanda. 35Ndi pali chimwi chino wakukumbwa ukuti wangasambilila, lekani wawuzye awalume wawo ku ng'anda. Amuno achakusozya insoni ukuti umwanachi akuvwanga mu chiwanza. 36Wuzye izwi lwakwe Leza lyiza ukufuma kwe mwemwe? Amwemwenye mwenga lyafichila?37Ndi wumwi akwelengania ukuwa a muneneli pamwi wawuzimu, weni afwile azumile kuno ivinthu nkhuwalika kwe mwemwe a lisundo lyakwe Mfumu. 38Ukuwa ndi wumwi atakumanya choo, lekani atakamanyikwe.39Achaleka pano, wanawitu, mulondesye ukunenela, swinya mutakalesye nanthi wumwi ukuvwanga mundimi. 40Kweni lekani ivinthu vyonsi viwombwe ichite swinya muluwatiko.

15

1Nomba nkhuwizusya, wana witu, ivya ilandwe nawizizye kwe mwemwe, lino mwapochezile swinya pe lino mwimilila, 2swinya pe lino mukupokwa, ndi mwalemesya kwizwi lino nalumbilila kwe mwemwe, suka mwasuwizile pevye.3Amuno napa mwemwe ngati achakutalichila ichakulondeka chino naninye napochezile, kuno Kristu wafwile pamulandu wa luwembu lwitu ukulingana na mawaliko, 4kuno wazisilwe, swinya kuno wakatusizwe pa wanda wa chititatu ukulingana na mawaliko.5Kristu walolesile kwe Kefasi, Ngapano swinya ku wikumi na wawili; 6ngapano walolesile kuwavule ukuchila imyanda yisano awanyina pa mphindi yonga. Awavule mwakwe woliwo wachili wali nu wumi, kweni wamwi walazile. 7Apano walolesile kwe Yacobi, ngapano kuwa positole.8Pakulechelezya vonsi, walolesile kwe nene, ndivino kwe wano wakwasilwe imphindi yichili. 9Amuno nene ne mupelechezya ku wa positole. Inthayanine ukwitwa ne mu positole umulandu nayimvizye ichiwanza chakwe Leza.10Ukuwa mu wila wakwe Leza nenji ndi vino indi, swinya inkhumbu yakwe mwe nene yitalinji yavye. Mumalo mwakwe, nawomvile namaka ukulusya wonsinye. Lelo nthalinji anene, kweni inkhumbu yakwe Leza yino yili na nene. 11Akulikuti napano ningawa anene pamwi woliwo, amo tukulumbilila swinya amo mwasuwizile.12Nomba ndi Kristu akuwizwa amukatuke ku wafwe, nga wangalanda wuliwuli wamwi mwakwe mwemwe ukuti kutawa ukuzyulupukwa ku wafwe? 13Kweni ndi kutawa ukuzyulupuka kwa wafwe, akulikuti nu Kristunye atazulupusilwe; 14swinya ndi Kristu atazulupusilwe, akulikuti ukulumbilila kwitu akwavye, ni suwilo lyinu nalyonye alyavye.15Ichinji, twazanwa ukuwa wakamboni wawufi kuvya kwe Leza, umulandu twasimichile kuno Leza wakatusizye Kristu ukufuma ku wafwe. Kweni weni atamuzyulupuzile, ndi amolimonye awafwe wasi katuswa. 16Amuno ndi awafwe wasi katuswa, ne Kristu nawe atakatuswa; 17swinya ndi Kristu atani akatuswe, isuwilo lyinu alyavwe swinya muchili muli mu luwembu lwinu.18Alyakuti wawo wano wafwile mwe Kristu nawonye wasovile watali zyulupuka. 19Ndi mu wulanzi woo tukuchetekela mwe Kristu mphela, kuwanthu wonsi aswenga wano wakwivwisya amalanda.20Ukuwa nomba Kristu, wino achikomwa chakutalichila ku wawo wano wafwa, wazulupusilwe ukufuma kawafwe. 21Amuno vino imfwa yizizile ukupitila mu munthu, ukupitila mu munthu ukuzyulupuka kuwafwe nakonye kwizizila.22Amuno vino mwe Adamu wonsi wakufwa, achilichonganye mwe Kristu wonsi walipwa uwumi. 23Kweni wensi mu wutanthiko wakwe: Kristu, wino achikomwa chakutalichila, nga pano wawo wano awakwe Kristu walipwa uwumi pakwiza kwakwe.24Ngapano kuliwa insilo, pano alilemeka uwufumu kwe Leza e Tata, pano alimazya konsi wulamulilo, na konsi ukupanzya na maka. 25Amuno afwile ukulamulila mpaka wawika awalwani wonsi pansi pa matamba yakwe. 26U mulwani wakupelechela ukuti ayononwe amfwa.27Amuno ''weni awisile vyonsi pansi pamtamba yakwe.'' Kweni pano likuti, ''weni awisile vyonsi,'' chikuloleka ichetenye kuno choo chitakusanzya weyo wino awisile vyonsi umwakumwivwila pansi pe weliwe. 28Pano vyonsi ivinthu vikulamulilwa pansi pe weliwe, ngapano u Mwana umwenecho alilamulilwa pansi pe wenga wino akuwika ivinthu vyonsi mu wulamulilo pansi pe weliwe, ukuti Leza angawa vyonsi mu vyonsi.29Pamwi swinya wuzye waliti wuli wawo wano wabatizwa ku wafwe? Ndi awafwe wasi katuswa nadi, 30wuzye achani lelo tuli umwa kutinia i ola lyonsi?31Inkhafwa chila wanda! Choo chili achisinkha ngati akuyitumvya kwane makwe mwemwe, kuno ndi nako mwakwe Kristu Yesu Imfumu yitu. 32Wuzye nkhuzana chani , ukufuma kukalolechele ka wanthu, ndi nalwile ni vinyamana ku Efeso, ndi awafwe wasi katuswa? '''Tuyani tulye nu kung'wa, amuno mutondo tukufwa.''33Mutakatumphikwe: ''Ukuyisanzya na wawipe kukanyongania imiwele mizima.'' 34Nyokelani ku melenganie amazima! Yikalani muwulungamane! Mutakapitilizye ukuwembuka. Amuno mwewanji musinukumanya kwakwe Leza. Nkhulanda choo ku nsoni zyinu.35Kweni wumwi aliti, ''Wuzye awafwe wakakatuswa wuli, swinya waliza na muwilichi?'' 36Mwe vipuwa nkhaninkhaninye! Chino mwakomela chitalimela suka chifwe.37Chino mukakomela asa muwili wuno chiliwa, kweni ambeyu nthupu. Chingawa angano pamwi chimwi ichinji. 38Ukuwa Leza alichipa umuwili wuno weni wasola, swinya kumbeyu iyili yonsi umuwili wakwe wenga. 39Asa muwili wonsi awuli wonga. Mumalomwakwe, kuli umuwili wonga uwa wanthu, nu muwili wunji uwa vinyamana, nu muwili wunji uwa vinyunyi, nu wunji uwa nswi.40Pali yinji imiwili yamwiyulu swinya miwili ya yamunsi. Ukuwa uwuchindame wa miwili ya mwiyulu yili nu musango wonga swinya uwuchindame muwili wa munsi awunji. 41Kuli uwuchindame wonga uwilanzi, nu wuchindame wunji uwa mwezi, swinya uwuchindame wunji uwa uwanthanda. Amuno ulutanda longa lukapusana nu lunji ulutanda muwuchindame.42Avyo chawa mu kuzyulupuka kuwafwe. Chino chakomwa chikawola, swinya chino katuka chitanga chiwole. 43Chikukomwa mu musamu; chikukatuswa mu wuchindame. Chikukomwa mu wutonthe; chikukatuswa mu maka. 44Chikukomwa mu muwili uwa nyama; chikukatuswa mu muwili wa muzimu. Ndi kuli umuwili uwa nyama, kuli swinya umuwili uwa mu muzimu.45alyakuti swinya kwawalikwa, ''Umunthu wakutalika Adamu wizile wawa awumi wawulanzi.'' Adamu wakupelechezya awa muzimu wakupa uwumi. 46Ukuwa icha muzimu chitizile pakutalichila kweni icha muwili nga pano icha muzimu.47U munthu wakutalichila awa wa munsi, walewuzile ni tukumbu. U munthu wachiwili wafuma mwiyulu. 48Ngati vino wenga wafuma ku tukumbu ali, avyo chili na wawo wano awa kwi tukumbu, swinya ndivino u munthu wa mwiyulu ali, ndi muno swinya wali wawo wano awa mwiyulu. 49Ndivino sweswe tuli ni milolechele ya munthu wa kwi tukumbu, tuliwa ni milolechele iya munthu wa mwiyulu.50Nomba choo nkhuti, wanawitu, kuno umuwili nu wazi vitanga vipyane uwufumu wakwe Leza. Chino chikuwola chitanga chipyane chino chisiwola. 51Lola! Inkhuwanena inkhama yachisinkha: Tutalifwa swensi, kweni swensinye tulipilulwa.52Tulipililwa mu kamphindi, pakakapizyo ki linso, pinkhakang'ombe yakupelelechezya. Amuno inkhakang'ombe yililila, nga awafwe walikatuswa sita kuwola, swinya tulipilulwa. 53Amuno umuwili woo wuno wukuwola wufwile wuzwale chino chisiwola, nu muwili woo uwakufwa wuzwale wuno wutanga wufwe.54Kweni pano umuwili wakuwola woo wazwala uwu sita kuwola, nga umuwili uwakufwa woo wazwala wuno wutanga wufwe, apano kuliyiza ukuvwanga kuno kwawalikwa, ''Imfwa yamilulwa mu kuchimvya.'' 55''Wemfwa, kuli kwinya ukuchimvya kwako. Wemfwa, uluwolelwa lwako luli kwinje?56Uluwolelwa lwa mfwa aluwembu, na maka ya luwembu alisundo. 57Ukuwa ukusalifya kuye kwe Leza, wino watupa ukuchimvya ukupitila mwe Mfumu yitu Yesu Kristu!58Akulikuti, wanawitu wakundwe, simphisyani nanthi kusyembuka. Imphindi zyonsi mulandatile mu milimo yakwe Mfumu, umulandu mumanyile kuno imilimo yinu mwakwe Mfumu asa yavye.

16

1Nomba ukuyana ni vyakusangula ku wanthu awatele wakwe Leza: ndi muno natunguluzile iviwanza vyaku Galatiya, amo muwawombela. 2Pa wanda wakutalichila wa sabata, wenga mwakwe afwile awike chimwi pambali nu kusunga chinecho ndi muno mungakwanisya. Muwombe choo alyakuti patakawe ivyakusangula pano niza.3Pano nafika nenji ndipa awakalata tumanyane ku wanthu mwemwe mukuzumilizya swinya ndituma woliwo ni chawila chinu ukuya ku Yerusalemu. 4Ndi achizima ukuti naninye inje, waliya na nene.5Ukuwa ndiyiza kwe mwemwe pano napitila ku Masedoniya. Amuno ndipitila ku Masedoniya. 6Pamwi ningiza nikale na mwemwe, pamwi nu kwikalisya mu mphindi yakutalala, alyakuti munganjavwilizya nene pa wulendo wane, kulikonsi kuno nkhuya.7Amuno nthakulonda ukuti imbalole mwemwe nomba muno nkhupitilavyenye ukuti mbasyungule. Amuno nenji nkhuchetekela ukuwa ni mphindi iyitali na mwemwe, ndi i Mfumu yazumilizya. 8Kweni nenji ndiyikala mu Efeso ukufika mphaka pa wanda wa Pentekositi, 9amuno umulyango uwukulu wiyuchila nene, keni indi na walwani awavule.10Nomba pano Timoti wiza, mulole ukuti ali namwe nanthi kutina, amuno akuwomba umulimo wakwe Mfumu, ndi vino nkhuwomba. 11Mutakaleke nanthi wenga amusule weliwe. Mumwavwilizye pa wulendo wakwe mu mutende, alyakuti weni angiza kwe nene. Amuno nenji nkhuchetekela weliwe ukwiza ponga na wanyina. 12Nomba ukuyana nu munyina Apolosi, nenji nachintchizizye weliwe namaka ukuti awasyungule panga na wanyina. Ukuwa kutalinji akulonda kwakwe ukuti ayize nomba. Kweni, weni aliyiza pano imphimdi anzima.13Lolechesyani, musimphisye mwi suwilo, muwombe ngati awonsi, muwome. 14Muleke vyonsi vino mukuwomba viwombwe mu lukundo.15Mwemwe mwamanya ivya oa ng'anda yakwe Stefano, ukuti walinji wa kupiluka wa kutalichila mu Achayiya, swinya wayipile wonga awenecho ku kutewetela awanthu awatele wakwe Leza. Nomba nkuwachintchizya mwemwe, wanawitu, 16ukuti mutonthele awanthu ngati awaa swinya wonsi wano wakwavwa mu milimo na muntchito na sweswe.17Nenji nichemwemwe pa kwiza kwakwe Stefano, Fotchunato, nu Achayikasi. Awanyosezya penepo ukusita kuwapo kwawo. 18Amuno wanyosezya amaka mu muzimu wane nu winu. Achaleka, nomba, musalifye awanthu ngati waa.19Iviwanza vya ku Asiya vikulamuka mwemwe. Akwila nu Prisila wakulamuka mwemwe mwakwe Mfumu, ni chiwanza chino chili mu ng'anda yawo. 20Awanyina wonsi wakulamuka mwemwe. Mulamunkhane wenga nu muwuye nu kufyomphana ukutele.21Nene, Pauli, nawalika choo ni kasa lyane nenga. 22Ndi wumwi atakunda i Mfumu, afwile atipwe. I Mfumu yitu, zanga! 23Uwila wakwe Mfumu Yesu wuwe na mwemwe. 24Ulukundo lwane luwe namwe mwensi mwakwe Kristu Yesu.( Iwatichi wakulondeka amakalata ya mu chi Griki chakali na yimwi imipiliwulile yakali yali nu Ameni pawumalilo. Kweni ayakulondeka amakalata ya chi Griki icha kali, swinya iyivule imipiliwulile iya kali, yisi nu Ameni pawumalilo.)

2 Corinthians

1

1Pauli, umu positole wakwe Kristu Yesu ku kulonda kwakwe Leza, nu Timoti umwana witu, ku chiwanza chakwe Leza chino chili mu Korinthi, swinya na ku wanthu wonsi awatele wakwe Leza mu chiputulwa chonsi mu Achayiya. 2Inkhumbu yiwe pakwe mwemwe nu mutende ukufuma kwe Leza e Tata witu swinya ni Mfumu Yesu Kristu.3Lekani e Leza nu Tata wakwe Mfumu yitu Yesu Kristu atumvwe. Weni we Tata wa chilanda swinya we Leza wa kutenganika imyenzo. 4Leza akatutenganika imyenzo mu nthazi zyitu zyonsi, alyakuti naswe tungatenganika awanji nu kutenganika kuno Leza wawelezile ukutenganika sweswe.5Amuno ndivino ukuyimba kwakwe Kristu kwavula muno sweswe, acho swinya ukutengana kwitu kwavula ukupitila mwakwe Kristu. 6Lelo ndi wakutuyimvya, akuli kutengana swinya utulwa kwinu; swinya ndi tukutenganikwa, akuli kutengana kwinu. Ukutengana kwinu kukuwombesya pano muchimyeke mukugawana ukuyimba kulikonga kuno naswenye tukuyimba. 7Ukuchetekela kwitu ukuyana na mwemwe nanthi akuyingana, amuno twamanya kuno ndi mukugawana amayimba, nu kutengananye nako mukugawana.8Amuno tutakulonda ukuti muwe nanthi akumanya, wanawitu, ivya mayimba yano twalinji nawo ku Asiya. Twalinji mu mayimba sana ukuchila amaka yitu alyakuti tupasile nu wulanzinye. 9Amolimo, twalinji nu kupingula kwa mfwa pakwe sweswe. Lelo chocho chalinji ukuti tutakawike isuwilo lyitu mwakwe sweswe, lelo mu malo mwakwe liwe mwakwe Leza, wino akakatusya ku wafwe. 10Weni watuposile sweswe ukufuma ku mayimba ya kuwufwe, swinya andi atupoke.11Weni aliwomba choo pano namwenye mukututula sweswe ukupitila mu mapepo yinu. Ngapano awavule walisalifizya sweswe muno ukutemwelwa kwa wila kuno kwapilwe kwe sweswe ukupitila mu mapepo ya wavule.12Tukuyikwezya pakwe choo: Imyenzo yitu yikuwikila uwu kamboni ukuti twayisunjilila munsi ya pansi nu wutele swinya uwu leza uwakusimichila, asa kusuwila mu mano ya muwili kweni mu wila wakwe Leza. 13Sweswe tutakuwalika nanthi chimwi chino mutanga muwelenge pamwi ukuvwichisya, swinya nkhuchetekela ukuti mwandi mwivwichisye ichete sana 14ndivino mwatwivwichisizye sweswe katichi, ukuti mungayitumvya muno sweswe pa wanda wakwe Mfumu yitu Yesu, ndivino swewe naswenye tungayitumvya muno mwemwe.15Umulandu nayisuwizile nenga ivya choo, nalondanga ukuti nize tasi kwe mwemwe, alyakuti munga pochelela uwuzima wa kulolwa kawili. 16Nayipekinie ukuti indole mwemwe pano ndiyanga ku Masedoniya. Apano nalondanga swinya ukuti imbalole swinya pa wulendo wane ukufuma ku Masedoniya, ngapano ukuti mwemwe munthume panzila yane ukuya ku Yudeya.17Pano nelenganianga munzila yoo, wuzye nazimbanga? Wuzye nkhupekania ivinthu ukuyana ni miwombele ya wanthu, ayakuti inthi ''Molimo, molimo'' swinya ''Awe, awe'' pa mphindi yonga? 18Lelo ndivino Leza amusuwilwa, tutanga tuvwanjile ponga ''Molimo'' nu ''Awe.''19Amuno u Mwana wakwe Leza, Yesu Kristu, wino Silivenasi, Timoti na nene twawizyanga pakasi pinu, asa ''Molimo'' nu ''Awe.'' Mumalo mwakwe, Weni mu mphindi zyonsi ''Molimo.'' 20Amuno amalayano yonsi aya kwe Leza a ''Molimo'' mwakwe weliwe. Acho swinya ukupitila mwakwe weliwe tukati ''Amen'' ku wuchindame wakwe Leza.21Nomba we Leza wino akuwika apaliponga sweswe na mwemwe twimilile mwakwe Kristu, swinya atupakazya sweswe, 22Weni wawika ichidindo chakwe pakwe sweswe nga atupa u Muzimu mu myenzo yitu ngati a chikole chakwe chino chandi chize.23Mu malo mwakwe, nkhupunda Leza ukuti awe we kamboni wane ukuti ichifukwa nthizile ku Kolinthi chalinji akuchinjilila mwemwe. 24Choo asa mulandu wakuti tuwalesye mwemwe ukuti isuwilo lyinu liwe achani. Mumalo mwakwe, tukuwomba na mwemwe muno ichimwemwe chinu, pano mwimilizile mwi suwilo lyinu.

2

1Achaleka nene napinguzile ku mbali yane ukuti nthalitele nize swinya kwe mwemwe mu mphindi zya kuluma. 2Ndi nalenzile ukuti mwivwe ukuluma, wuzye weweni wino alinsechelezya nene ndi asa weliwenye weyo wino na muchisile?3Nene nawalisile wonye woo alyakuti pano niza kwe mwemwe nthakize intchiswe na wawo wano walilenga ukuti imbe ni chimwemwe. Nene nkhuyiwomya mu mwenzo ivya mwemwe mwensi ukuti ichimwemwe chane a chilichonga ni chimwemwe chino mwemwe mwensi muli nacho. 4Amuno nawalisile kwe mwemwe ukufuma mu mayiyimba ayakulu, nu kuyilizyania ukwa mwenzo, swinya na minsozi ayavule. Nthalondanga ukuti imbivwisye ukuluma. Mu malo mwakwe, nalondanga ukuti mumanye ulukundo ulukulu luno ndinalo pakwe mwemwe.5Ndi wumwi alenzile ukuluma, atalenzile kwe nene nenga, kweni mu chipimo chimwi--nanthi akonjelezya---na kwe mwemwe mwensi. 6Choo ichipingulo cha munthunye weyo ukufumila kwi wumba achikwane. 7Achaleka nomba mu malo ya chipingulo, mumutetele swinya tumutenganike. Muwombe choo alyakuti atakawe ni chilanda ichikulu.8Acho nkhuwawomya mwemwe ukuti mulolesye ulukundo pakwe weliwe pi wumba. 9Choo achili chifukwa nawalisile, alyakuti ningawelezya mwemwe nga imanye ndi mukakwivwila vyonsi.10Ndi mwatetela wumwi, nanenye nkhutetela umunthu weyo. Chino natetela--ndi natetela chilichonsi--lyo chitetelezilwe muno mwemwe paminso yakwe Kristu. 11Choo chili wowonye alyakuti e Satana atakatuteye sweswe. Amuno te swe wa nthamanya ku nzila zyakwe.12U chisakati chiwulizilwe kwe nene ni Mfumu pano nizile ku musumba a Trowasi ukuti indumbilile ilanwe zima lya kwe Kristu kulyanye. 13Nthivwile ichete mu muzimu wane umulandu nthamuzanile u munyina wane e Tito kulyanye. Acho nawasyile woliwo nu kuya ku Masedoniya.14Lelo ukusalifya kuye kwe Leza, wino mwakwe Kristu akatukolela ku kuchimvya. Ukupitila mwakwe sweswe weni akusasya ukununkhila ukuzima ku chimanyisyo cha weliwe kulikonsi. 15Amuno kwakwe Leza tuli ngati akununkhila ukuzima ukwa Kristu, kwe wonsi mu wawo wano awapusukwe swinya na mu wawo wano wakononeka.16Ku wanthu wano wakononeka, akununkhila ukuma ku wafwe ukuya ku wafwe. Ku wawo wano wakupusukwa, akununkhila ukufuma ku wulanzi ukuya ku wulanzi. Wuzye wewenu wino ivinthu vyoo vimuyanine? 17Amuno tusi ngati awanthu wano wakukazya izwi lya kwe Leza ukuti wazane chimwi. Mu malo mwakwe, ni myenzo ya kusimichila, tukuvwanga mwakwe Kristu, ndivino twatumwa ukufuma kwe Leza.

3

1Wuzye twatalika ukuyitumvya swinya? Wuzye tutakulonda e kalata wa kusimichizya ukwiza kwe mwemwe pamwi ukufuma kwe mwemwe, amolimo? 2Mwemwe mweweneche mwe kalata witu wa kusimichizya, wawalisilwe mu myenzo yitu, awamanyikwe swinya ayakuwelengwa na wanthu wonsi. 3Mukuloleka ukuti mwe kalata ukufuma kwe Kristu, uwakuletwa na sweswe. Atawalisilwe ni viwalisyo kweni nu Muzimu wakwe Leza umulanzi. Atawalisilwe piwe, kweni pa myenzo ya wanthu.4Swinya choo achakutuwomya chino tuli nacho ukupitila mwe Kristu paminso yakwe Leza. 5Sweswe tutayanine paswenga ukuti tulolesye chimwi ngati chafuma kwe sweswe. Mu malo mwakwe, ukuyana kwitu akwa kufuma kwe Leza. 6A Leza wino wapanga sweswe tukwanisye ukuwa swe wawomvi wi layano lipya. Lyoo asa li layano lya kalata kweni alya Muzimu. Amuno e kalata akukoma, kweni u Muzimu akupa uwulanzi.7Npmba u mulimo wuno walenzile uwufwe--uwuwalikwe mwe kalata wa mawe--wizile nu wuchindame wuno awana wakwe Izirayeli wapotwe ukumulolechesya e Mose paminso. Choo chalinji umulandu wa wuchindame wa paminso pakwe, uwuchindame wuno walinji wakumala. 8Wuzye wungawa wuli ukulusya uwuchindame wuno wuliwa a mulimo wa Muzimu?9Amuno ndi umulimo wakonona walinji nu wuchindame, wuliwuli ukulusya u mulimo wa wulungamane wuno wuli mu wuchindame! 10Amuno molimonye, chocho chino chalinji a chichindame asa chichindame mu musango woo, umulandu wa wuchindame wuno wukuchilusya. 11Amuno ndi chino chalinji nu kumala chalinji nu wuchindame, chiliwa wuliwuli ukulusya mu wuchindame chino chitalimala!12Nomba ndi tuli nu kuchetekela kwa musango woo, tutanga tutine. 13Tusi ngati we Mose, wino avwimbile kuminso alyakuti awana w Izirayeli wapotwe ukulolechesya pa wuchindame wuno walinji kuwumalilo.14Lelo imyelenganio yawo yiyalizilwe. Amuno ukufika ilelo, pano wakuwelenga ilayano lya kali, ichivwimbo chili wulyanye. Watachifumizye, umulandu a mwakwe Kristu mwenga amo chikufuma. 15Kweni ni lelonye, lyonsi lino wakuwelenga ivya Mose, ichivwimbo chikwiyala imyenzo yawo. 16Ukuwa ndi amunthu apiluchila ku Mfumu, ichivwimbo chikufuma.17Lelo Imfumu a Mupasi. Pano u Mupasi wa Mfumu wuli, pali ukusapukwa. 18Nomba sweswe swensi, swe wasita kuvwimba kuminso, tukulola uwuchindame wa Mfumu. Tuli mukupiliwulwa ukuya mu wuchindame uwuyane ukufuma pa wuchindame wonga ukuya pa wunji, ndivino ukufuma ku Mfumu, yino a Mupasi.

4

1Achaleka, umulandu tuli nu wutumiki woo, swinya ndivino tupochezile inkhumbu, tutakuwa awakunyochezwa mwisinda. 2Mu malo mwakwe, sweswe tukanile inkhama ni miwele ya kusozya insoni. Tusikwikala mu kuchenjezya, swinya tutakonona izwi lyakwe Leza. Pakupa ichisinkha, tukuyizumilizya swenga ku melenganio ya aliwensi mu minso yakwe Leza.3Ukuwa ndi ilandwe zima alifisame, likufisama kwe wawo wenga wano wakononeka. 4Mu wano, e leza wansi yoo wapa inthonko amelenganio yawo aya wunthasuwila. Achaleka, watanga wakwanisye ukulola uwuswepe wa ilandwe zima lya wuchindame wakwe Kristu, wino achikolanio chakwe Leza.5Amuno tutakuyiwizya swenga swewenecho, ukuwa Kristu Yesu ngati a Mfumu, swinya swewenecho ngati awawomvi wa mulandu wakwe Yesu. 6Amuno Leza awili wenga wino atili, ''Uwuswepe wuliwala ukufuma mumfizi.'' Weni awalile mu myenzo yitu, ukuti ape uwuswepe wa kamanyikwe ka wuchindame wakwe Leza mukuzanwa kwakwe Yesu Kristu.7Ukuwa tuli ni nsawo mu nsembo zyiwumba, alyakuti chiwe palwenze kuno amaka amakululu nkhaninkhaninye aya kwe Leza na asakwe sweswe. 8Tukutitichizwa munzila zyonsi, kweni nanthi kutontha. Tukuvwilika kweni nanthi kusumba umwenzo. 9Tukuchuzwa ukuwa nanthi kusyala swenga; wakutuma kweni nanthi kononeka; 10tukupita tunyamuzile penye mu miwili yitu imfwa yakwe Yesu, alyakuti uwumi wakwe Yesu wungawumbulika swinya mu miwili yitu.11Amuno sweswe wano wali nu wumi tukupwa penye kumfwa umulandu wakwe Yesu, alyakuti uwumi wakwe Yesu wungawumbulika mu miwili yitu yino yikafwa. 12Akulikuti imfwa yili pa ntchito mwakwe sweswe, kweni uwumi wuli pa ntchito mwakwe mwemwe.13Ukuwa tuli na wuliwonga umuzimu wa suwilo ukuyana na chocho chino chawalikwa: ''Nasuwila, swinya achaleka nenji navwanga.'' Naswenye tukusuwila, swinya acheleka naswenye tukuvwanga, 14umulandu twamanya kuno wenga wino wakatusya i Mfumu Yesu naswenye alitukatusya nu Yesu nu kuleta sweswe na mwemwe mu kuzanwa kwakwe. 15Amuno chilichonsi amulandu wakwe mwemwe, ayakuti inkhumbu yino yikufika ukulusya swinya awavule awanthu ukulusya wangaleka ukusalifya kukule ku wuchindame wakwe Leza.16Achaleka tutakulonda tuwanyochela munsizi. Chingatenga kunzi tukuwola katichi katichi, mukasi tukuwa swe wapya uwanda nu wanda. 17Amuno pakamphindi kaa, ukuchuzwa ukutichi kukutusengania ku wuchindame wa muyayaya wuno wukuchila ivipimo vyonsi. 18Amuno tutakulolechesya ivinthu vino vikuloleka, kweni ivinthu vino visiloleka. Ivinthu vino tungavilola avya kamphindi akatichi, kweni ivinthu vino vitakuloleka avya muyayaya.

5

1Tumanyile kuno ndi ichakwikalamo icha munsi moo chino tukwikalamo chamongolwa, tuli ni ng'anda ukufuma kakwe Leza. Ang'anda yino yitazengwa namakasa ya munthu, kweni ing'anda yamuyayaya, mwiyulu. 2Amuno mumusakasa woo tukulweta, tukwiluchila ukuti tuzwikwe ni ng'anda yitu ya mwiyulu. 3Tukwiluchila choo umulandu pakuchizwala choo tutalizanwa chinthakwa.4Amuno nakawuzyenye pano tuchili tuli mu musakasa woo, tukulweta, po tung'wamizilwe. Tutakulonda ukuti tuwe awazulwe. Mumalo mwakwe, tukulonda tuwe awazyike, alyakuti chino chikafwa chimilulwe nu wumi. 5Weyo wenga wino watusenginie ku chinthunye choo we Leza, wino watupile u Muzimu ngati achikole chakwe chino chandi chize.6Akulikuti muwe wakuyiwomya mumwenzo penye. Mumanye kuno pano tuchili tuli pa kaya mu muwili, tuli apatali nu Leza. 7Amuno tukapita mwi suwilo asa mwa milolechele. 8Akulikuti tuli nu kuyiwomya mu myenzo. Chingawa ichete tuwe ukutali nu muwili kweni tuwe pakaya ni Mfumu.9Achaleka tukuchipanga chiwe chakukwanisya chitu, ndi tungawa pa kaya pamwi ukutali, ukusechelesya weliwe. 10Amuno swensi tufwile tuloleche paminso ya chilimba cha kupanzya ichakwe Kristu, alyakuti aliwensi anga pochelela chino icha kuyana ku vinthu vyo wawombanga mu muwili, ndi ku vizima pamwi iviwipe.11Akulikuti, ukumaya u kutina kwakwe Mfumu, tukukopelezya awanthu. Vino tuli tukuloleka ichete sana nu Leza, swinya nkhuchetekela kuno chili chetenye mu nthwitwi zinu. 12Tutakwelezya ukuwakopa swinya ukuti mutulole ngati swe wachisinkha. Kweni, tukuwapa ichakuti muyitumve amuno sweswe, alyakuti mwemwe mungawa nu wasuko ilya wawo wano wakuyitumvya ni milolechele kweni asa chino chili mu mwenzo.13Amuno ndi twafuma mu melenganio yitu, amulandu wakwe Leza; swinya ndi twafuma mu melenganio ayazima, amulandu wakwe mwemwe. 14Amuno ulukundo lwakwe Kristu kukutupatichizya, umulandu tuli ni chisinkha pe choo: Kuno umunthu wenga wafwila wonsi, swinya kuno akulikuti wonsi wafwile. 15Weni wafwizile wonsi, alyakuti wawo wano wali nu wumi watakatele wawe nu wumi pakwe woliwo wonga ukuwa kwakwe weliwe wino pa mulandu wawo wafwile swinya wazyulupuzilwe.16Pa mulundo woo, ukufuma nomba ukuya ku kunkholelo tusipanzya umunthu ukuyana ni milolele ya wanthu, napaponye twamulolanga Kristu mu nzila yoo. Kweni nomba tutakupanzya aliwensi mu nzila yoo swinya. 17Akulikuti ndi wumwi ali mwe Kristu, weni achilewulwa chipya. Ivinthu ivya kali vyapita. loloni, viza vyawa vipya.18Vyonsi ivinthu vyoo vikufuma kwe Leza. Weni watunyosyezya sweswe kwe weliwe wenga ukupitila mwakwe Kristu wino watupile umulimo wakonyosezya. 19Achakuti, mwakwe Kristu Leza akunyosezya insi kwe weliwe, nanthi kuwazya ukuchilania ukususya woliwo. Weni akutulemeka sweswe ilandwe lya kunyosezya.20Achino twasontha ngati swe wimilizi wakwe Kristu, ngati vino Leza walambilizyanga ukupitila mwakwe sweswe. Tukulambilizya na mwemwe, pa mulandu wakwe Kristu: "Munyosezwe kwakwe Leza!'' 21Wapezile Kristu ukuwa a nzuwi ya luwembu lwitu. Weni a wenga wino atatela awembuke. Wawomvile choo alyakuti tungize tuwe uwulungamane wakwe Leza mwakwe weliwe.

6

1Ukuwombela ponga na weliwe, tukuwachintchizya swinya mutakapochelele uwila wakwe Leza apavye. 2Amuno weni akuti, ''Mumphindi inzima nateyelezizye kwe mwemwe, swinya mu wanda wakupusukwa nenji nawavwilizizye mwemwe.'' Lolani, nomba a mphindi inzima. Lolani, nomba a wanda wakupusukwa. 3Sweswe tusiwika ichakupunuzya mu nkholelo ya nanthi wumwi, amuno tutakukumbwa uwutumwi witu wuwe sita musamu.4Mu malomwakwe, tukuyisimichizya swenga na yonsi imiwombele yitu, kuno swe wawomvi wakwe Leza. Swe wawomvi wakwe mu kukulu ukujimba, ukuchula, ukutinya, ukutamika, 5ukumwa, ukuyepwa mu vingololo, ivyongo, milimo iyiwome, mu uwusiku uwa sita tulo, mu nzala, 6mu wuswepe, ukumanyisisya, ukutepwa, inkhumbu, mu Muzimu Mutele, u lukundo ulwenecho. 7Swe wawomvi wakwe mwizwi lya chisinkha, mu maka yakwe Leza. Tuli ni vilwilo vya wulungamane ivya kwi kasa lya ndilo na ku kamani.8Tukawomba mu mucinzi na mu musamu, mukutukwa swinya mu kutumvya. Tukupwa umulandu ukuwa swe walyalya kweni lelo swe wa chisinkha. 9Tukuwomba ngati tutamanyikwa kweni swe tuchili swe wamanyikwe ichete sana.Tukawomba ngati tukufwa nga -- lolani! -- tuchili swe wa wumi. Tukuwomba ngati tukusundwa pa milimo yitu kweni asakupingulwa ku wufwe. 10Tukuwomba ngati awalanda, kweni swe wa chimwemwe penye. Tukuwomba ngati swe wasaluke, ukuwa tukupanga awavule wawe ninsawo. Tukuwomba ngati tusi nanthi chimwi nga kweni tuli navyo vyonsi.11Tuvwanzile uwuchisinkha wonsinye kwe mwemwe, wa Korinti, swinya umwenzo witu wulikwasi. 12Mutakuleswa na sweswe, kweni mukuleswa ni myenzo yinu ni yinu. 13Nomba mu kupana kwakuzumilizwa -- Nenji nkhuvwanga ngati aku wana -- muyiyule nkhani mwewenecho namwenye.14Mutakanyepwe ponga na wanthasuwila. Amuno awulipongachi uwulungamane wungawa nu wusita masundo? Awulipongachi wuno uwuswepe wuli ni mfizi? 15Akwivwanachi e Kristu angawa nako nu demoni? Pamwi akulanjililanachi umusuwila angawa ponga nu nthasuwila? 16Swinya akwivwanachi kuno kuli pakasi pa tempeli yakwe Leza na makolania? Amuno swe tempeli yakwe Leza umulanzi, ndivino Leza atili: ''Nenji ndiyikala mwakwe woliwo nu kupita mwakwe woliwo. Nenji indiwa ne Leza wawo, nga weni waliwa awanthu wane.''17Achaleka, ''Fumani mwenemo mwakwe woliwo, nga muyipawule,'' yikuti i Mfumu. Mutakaleme ichinyale nanthi chimwi, nga nenji indiwapochelela mwemwe. 18Nenji indiwa ne Tata kwe mwemwe, swinya mwemwe muliwa awanane awalumendo na wakazyania,'' yikuti i Mfumu ya Maka yonsi.

7

1Wakundwe, pano tuli na malayano yaa, zanji tuyiswefye twenga ku vyonsi vino vikutufisya mu muwili na mu mupasi witu. Zanji tulemansye uwutele mu kutina kwakwe Leza.2Mutufunthuchile! Tutononezile kwe nathi wumwi. Tutachile nanthi wumwi pamwi ukuwipila nanthi wumwi. 3Asa kuwapingula mwemwe chino navwanjila choo. Amuno imbanenile kali ukuti muli mu myenzo yitu, ukuti sweswe tufwe apaliponga na mwemwe swinya tuwe swe walanzi apaliponga. 4Nene ndi ni suwilo ikulu mwakwe mwemwe, swinya nkhuyitemwa muno mwemwe. Nene nizula nu kutenganikwa. Nene nizula ni chimwemwe na mumachuzyo yitu yonsinye.5Pano twiza ku Masedoniya, imiwili yitu yalinji nanthi kupuza. Mu malo mwakwe, twachuzizwe munzila yonsi nu kupazinkhana kwa kunzi nu kutina kwa mukasi. 6Ukuwa Leza, wino akatenganika awafoke, atutenganisile sweswe nu kufika kwe Tito. 7Asa kufika kwakwe kwenga kuno Leza watutenganisile nako sweswe. Kweni swinya nu kutanganikwa kuno Tito apochezile ukufuma kwe mwemwe. Atunenile ivya lukundo lwinu ulukulu, amalanda yinu, swinya ukunsayila nene kwinu ukukulu. Achaleka ichimwemwe chane chakulisya.8Napano e kalata wane awapile ichilanda, nthakusakamala. Lelo nasakamazile lyo nalola ukuti e kalata wane awapile mwemwe ichilanda, naponye pa kamphindi akatichi. 9Nomba indi ni chimwemwe, asa pa mulandu uwa kuti mwasakamalazile, kweni umulandu ichilanda chinu chiza nu kutontholokwa. Mwaweni ichilanda cha wu leza, achaleka musovizye nanthi chimwi muno sweswe. 10Amuno ichilanda cha wu leza chikaleta ukutontholokwa kuno kukafisya ukupokwa nanthi kuyilizania. Ichilanda chansi ya pansi, cheni, chikakwiza nimfwa.11Lolani ukulondesya kuno ichilanda cha wu leza choo chikuleta mwakwe mwemwe. Awukulu wuli ukulondesya mwakwe mwemwe ukuti muyilanjizye kuno musi nanthi a luwembu. Akukulu wuli ukuyilizania kwinu, ukutina kwinu, ukulonda kwinu, amaka yinu, nukulondesya ukuti mulole kuno ukupingula kwa kusimichila kuchitwe! Mu vyonsi mwayilolesya ukuti mu vyoo mwemwe musi nanthi a luwembu. 12Napano nawalisile kwe mwemwe, nthawalisile muno awa wawembu, pamwi wino wapochezile ichiwipe, kweni alyakuti ukulonda kwinu ukuzima ukwiza kwe sweswe kumanyikwe kwe mwemwe mu minso yakwe Leza.13A kupitila mu choo tukuyiwomya. Ukunjelezya pa kutenganikwa kwitu, twalinji swinya ni chimwemwe muno ichimwemwe chakwe Tito, umulandu u mupasi wakwe wavilizizwe na mwemwe mwensi. 14Amuno ndi nayikwezyanga kwe weliwe ivya kwe mwemwe, nthalinji ni nsoni. Ukuwa, ndivino vilivyonsi twawanenile mwemwe vyalinji vya kusimichila, ukuyikwezya kwitu kwe Tito kwiza kwawa kwa kusimichila.15Ulukundo lwakwe pakwe mwemwe lwakulisya lyo akwizuka ukutonthela kwa mwemwe mwensi, muno mwamupochelezile ni nthete nu kuzekema. 16Indi ni chimwemwe umulandu indi ni suwilo lyonsi mwakwe mwemwe.

8

1Tukulonda mwemwe mumanye, wanawitu, ivya wila wakwe Leza wuno wupilwe ku viwanza vya mu Masedonia. 2Mumphindi yakwelezwa mu machuzyo, uwuvule wa chimwemwe chawo swinya nu wusaluke wawo uwukulu vyalenga ukuyipa ukukulu pavya wupi.3Amuno ne kamboni ukuti wapile ivivule ukulsya vino wangakwanisya, swinya nu ukuchilanye vino wangakwanisya, swinya mukulonda kwawo 4awatukomelezya wanguwangu ivya longo lwa kugawana mu mulimo woo ku wanthu awatele wakwe Leza. 5Choo chitawomvilwe ndivino wachetezile, kweni wayipile ichakutalichila awenecho ku Mfumu ngapano kwe sweswe mu kulonda kwe Leza.6Achaleka twamukomelezizye Tito, wino atalisile kali u mulimo woo, ukuti amale mwakwe mwemwe u mulimo woo uwa wila. 7Lelo mwe wavule mu vilivyonsi--mwi suwilo, mu mivwanjile, mu chimanyisyo, mu kuwombesya, swinya na mu lukondo lwinu pakwe sweswe. Achaleka mulolechesye swinya ukuti muwombe ichete ukulusya mu miwombele iya wila yoo.8Nthakuvwanga choo ngati akulamula. Mu malo mwakwe, nkhvwanga choo alyakuti injezye ukusimichila kwa lukundo lwinu paku luyananisya ku kulondesya kwa wanji awanthu. 9Amuno mwamanya u wila wakwe Mfumu Yesu Kristu. Napano alinji we chinondo, umulandu wakwe mwemwe awa a musaluke, alyakuti ukupitila mu wusaluke wakwe mungawa mwe wa chinondo.10Mu vinthu vyoo nandi imbape ifunde lino liliyavwilizya mwemwe. Umwaka wonga wapita, mutatalisilevyenye ukuwomba chimwi ichinthu, kweni mwalondesizye ukuchiwomba. 11Nomba chimalizyani. Ndivino mu mphindi yilyanye kwalinji ukulondesa nu kulonda ukuti muchiwombe, nkhulenga muchimalizye, ndi muno mungawombela. 12Amuno ndi mukulondesya ukuti muwombe ichakuwomba choo, Achizima swinya achinthu chakuzumilizwa. Chifwile chiwe pakwe chino umunthu ali nacho, asa chino asi nacho.13Amuno umulimo woo asa wakuti awanji wapuze nga mwemwe mupyoke. Mu malo mwakwe, pawe ukuyana. 14Ivivule vino muli navyo nomba vyandi vikwanisye vyo wakulonda. Choo chili alyakuti ivivule vyawo vingakwanisya vyo mukulonda, swinya alyakuti pangawa ukuyana. 15Chili ndivino chawalikwa: ''Wenga weyo wino alinji ni vivule atasunzile nanthi chimwi, swinya wenga weyo wino alinji ni vitichi atalinji amusowe.''16Lelo ukusalifya kuye kwe Leza, wino wawika mu mwenzo wakwe Tito ukusunjilila ukuyane na kuno ndi nako pakwe mwe. 17Amuno atazumilizile ukulenga kwitu kweka, kweni nawenye walondanga. Ayizile nu kulonda kwakwe umwenecho.18Tumutumile weliwe nu munyina wino wakumutumvya mu viwanza vyonsi muno u mulimo wakwe uwa kuwizya ilandwe zima. 19Asa chenga choo, kweni swinya asozilwe ni viwanza ukuti apite na sweswe mukutwalilila u mulimo wa wila woo. Choo acha kuchindika Imfumu iyenecho swinya ku kulonda kwitu ukwavwa.20Sweswe tukulesya ndi pangawa wumwi uwa kudandawula ivya kuyana nu kuyipa koo kuno tukuwomba. 21Sweswe tukusunjilila ukuti tuwombe chino acha muchinzi, asa paminso pa Mfumu penga, kweni na paminso ya wanthunye.22Twandi tutume swinya u munyina wunji na woliwo. Tumuyezizye mu nzila izivule nga tumuzanile ukuti akuyipa pa milimo iyivule. Weni akulondesya nkhani nomba umulandu wa suwilo ikulu lino ali nalyo pakwe mwemwe. 23Lelo e Tito, a kawomba ponga na nene swinya a muwomvi nane wakwe mwemwe. 24Lelo awanyina witu, watumilwe ni viwanza. Wawa a muchinzi kwe Kristu. Achaleka walanjizyani ulukundo, swinya mulanjizye ku viwanza ichifukwa cha kuyikwezya kwitu ivya mwemwe.

9

1Ukuyana nu kutewetela awanthu awatele wakwe Leza, asa chakulondeka kwe nene ukuwalichila kwe mwemwe. 2Nenji imanyile ukukumbwa kwinu, kuno nenji nayikuzyanga ku wanthu waku Masedoniya. Nenji nanenile woliwo kuno Achayiya alinji akuyipekania ukufuma umwaka wuno wapita. Ukuchintchila kwinu kwakatusya awavule ukuti wawombe.3Nomba nenji natuma awanyina alyakuti ukuyikwezya kwitu ivya mwemwe kutakawe kwavye, swinya alyakuti mungayipekania, ngati muno nanenile ukuti muliwa. 4Munzilayinji, ndi aliwensi umu Masedoniya iyiza na nene nu kuzana mwemwe mutayipekinie, tungasozwa insoni -- nenji nthakulanda nanthi chimwi ivyakwe mwemwe -- pakuwa nisuwilo mwakwe mwemwe. 5Achaleka nenji nelenginie chalinji chakulondeka ukuti inkhomelezye awanyina ukuti wize kwe mwemwe swinya ukuti wayanie nzila ichawila mulayizizye. Choo chili alyakuti chingasengania ngati a chilotwa, swinya ngati asa chimwi ichakupatichizya.6Ichisinkha achoo: Wenga wino akatanda ivitichi ivitichinye alisinza, swinya wenga wino akatanda pakulonda ichilotwa, alisinza ichilotwanye. 7Lekani aliwensi ape ngati mu apekanizizye mu mwenzo wakwe, nanthi kukwinuluka pamwi umwakupatichizwa, amuno Leza wakunda uwakupa ni chimwemwe.8Nga Leza angakwanisya ukupanga uwila wonsi wizule kwe wewe, alyakuti, mu vinthu vyonsi, mwemwe mungawa na vyonsi mukulonda. Choo chiliwa wonye alyakuti mungonjelezya yiliyonsi imilimo iyizima. 9Chili ngati muno chawalikwa: ''Weni wagawania insawu zyakwe nu kupa zyenezyo ku wasaluke. Uwulungamane wakwe awa muyayaya.''10Weni wino akapa imbeyu ku mulimi wino akatanda nu mukate awa chakulya alipa swinya nu konjelezya imbeyu yinu iya kutanda. Weni aliyonjelezya ukusinza kwa wulungamane winu. 11Mwemwe muliwa kankhalwa mu nzila yonsi ukuti mwemwe mungawa mwe wakupa. Choo chilileta ukusalifya kwe Leza ukupitila mwakwe sweswe.12Amuno ukuwomba umulimo woo wusifisya ivyakulonda vyakwe wanthu watele watupu wakwe Leza, kweni swinya yikufika mu milimo iyivule iya kusalifya kwakwe Leza. 13Umulandu wa kwelezwa kwinu swinya ukusimichizwa nu mulimo woo, namwenye mulichindamika Leza pa kutonthela ku kuzumilizya kwinu kwi landwe zima lyakwe Kristu. Namwenye muli chindamika Leza na kapele ka chawila chinu kwe woliwo na kuwonsi. 14Wakuwalondesya mwemwe, swinya wakuwapepela mwemwe. Wakuchita choo umulandu wa wila uwukulu nkhaninye uwakwe Leza wuno wuli pakwe mwemwe. 15Ukusalifya kuwe kwakwe Leza muno ichawila chakwe chino tutanga tulondolole!

10

1Nene, Pauli, nenenye nkhuyilizyania kwe mwemwe, mu kuyichefya nu wunthu wakwe Kristu. Nenji ne mutonthe pano indi pa minso yinu, ukuwa ne wakujimba kwe mwemwe pano indi ukutali. 2Cho nkhuwalenga achoo, pano nene indi namwe, nthalilondeka ukuti imbe wakujimba nu kuyisuwila. Ukuwa ndilondeka ukuti imbe wakujimba pano nkhususya wawo wano wakwelengania ngati tukwikala ukuyana nu muwili.3Amuno napano tukupita mu muwili, tusilwa ukuyana nu muwili. 4Amuno ivilwilo tukulwila asa vya ku muwili. Mu malo mwakwe, avya maka ya mwiyulu ya komongolania amawe amazenge. Vikamazya imipanzi yakusovya.5Tukamongolania swinya chilichonsi ichinthu cha mupela vino vikukatuka ukususya ukumanya kwakwe Leza. Sweswe tukusenda yaliyonsi amelenganio yanyepwe mu kutonthela Kristu. 6Swinya tukuyipekania ukuti tupanike yiliyonsi imilimo iya sita kutonthela, napaponapapo ukutonthela kwinu kwafikapo.7Lolani pakwe chino chikuloleka ichete pa nkholelo yakwe mwemwe. Ndi wumwi asimichila kuno awa kwakwe Kristu, naswenye swe wakwe. 8Amuno naponye nenji nkhuyitumvya ukuchila ivya nsambu zyitu, zino i Mfumu yapa ukuti sweswe tuwazenge kweni tutakonone mwemwe, nenji nthandi insozwe insoni.9Nenji nthakulonda indoleke ngati nenji nkhuwatinia na makalata yane. 10Amuno awanthu wamwi wakuti, ''Wakalata wakwe awa kusimichizya swinya wamaka, ukuwa kumuwili weni amutonthe. Amazwi yakwe yatakuyana ukuti tungayateyelezya.''11Lekani awanthu ngati waa wamanye kuno chino tuli mu mazwi ya mu wakala witu pano tusikweneko acho tuliwa mu milimo yitu pano tuli koko. 12Tutakutwalilila ukuyipawula swenga pamwi ukuyikolania swenga na wawo wano wakuyitumvya wenga. Ukuwa pano wakuyipima awenecho na wenga nu muwuye swinya ukuyikolania awenecho wenga nu muwuye, wata nanthi akuwumbulika.13Sweswe, ukuwa, tutaliyikuzya ukulusya. Ukuwa tuliwomba wowonye penga pakuyana na chino Leza apile kwe sweswe, ukuyana kuno kukufika ukutali ngati mwemwe. 14Amuno tutayonjelezizye swenga pano twawazanile mwemwe. Sweswe twalinji awakutalichila ukufika ukutali ngati mwemwe ni landwe zima lyakwe Kristu.15Tutayikuzizye umwa kulusya ivya milimo ya wanji. Ukuwa, ukuchetekela kwitu akuli kutu isuwilo lyinu litwalilile ukukula, imilimo yitu pakasi pakwe mwemwe yilikula yilusye. 16Tukuchetekela pakwe choo, alyakuti tungalumbilila ilandwe zima na muviputulwanye ukutali na mwemwe. Sweswe tutaliyitumvya ivya milimo yikuwombwa mu masyo ya wunji.17''Ukuwa lekani wenga wino akuyikuzya, ayikuzye mwakwe Mfumu.'' 18Amuno asa wenga wino akuyizumilizya wenga wino akuzumilizwa. Ukuwa a wenga wino i Mfumu yikuzumilizya.

11

1Nkhulondesya ukuti munthechelele mu vimwi ivya wutumphe. Ukuwa mwemwe nakawuzyenye munthechelezile! 2Amuno ndi nuwuzuwa umulandu na mwemwe. Nawa nuwuzuwa wawu leza umulandu mwemwe kwe mwemwe, umulandu nalayizizye mwemwe mwisendwa ku monsi wenga. Nalayizizye ukupa mwemwe ngati amwanachi umuswepe kwe Kristu.3Ukuwa indi ni nthete kuno munzila yimwi, ndi vino inzoka yawifile Eva mu wuchenjelo wakwe, amelenganio yinu yangawasovya ukufuma ku chisinkha nu kuyipa ukuswepe kwakwe Kristu. 4Amuno ndi wumwi angiza nu kuwizya Yesu winji ukulusya weyo wenga tukulumbilila. Pamwi ndi ukuti mupochelele umuzimu uwulekane na wowo wuno mwapochelela. Pamwi chingawa ukuti mwapochelela ilandwe zima ililekane na lino mwapochelela. Ndi mukutonthela ivinthu vyoo achizima!5Amuno nkhwelengania ukuti asa ne mutich umuchepe ku wano wakwitwa awa positole awakulu. 6Ukuwa na pano nthsambilila mu mivwango ya pi wumba, asa ne nthasambila mu kumanya. Mu nzila zyonsi swinya mu vinthu vyonsi twapanga choo ukumanyikwa kwe mwemwe.7Wuzye nawembuka pa kuyichefya nenga alyakuti ninga kuzwa? Amuno pawila nalumbilila ilandwe zima lyakwe Leza kwe mwemwe. 8Niwila iviwanza vinji pakuzumila uwutuli ukufuma kwe woliwo ukuti nthewetele mwemwe. 9Pano nalinji na mwemwe swinya nasowezile, nthatamizye nanthi wumwi. Amuno ivya kulonda vyane wamphile awanawitu wano wafumanga ku Masedoniya. Mu vyonsinye nayilesizye nenga ukuti nthakatamye mwemwe, swinya nandi nthwalilile ukuwomba wowonye.10Ndimuno uwuchinkha wakwe Kristu wuli mwakwe nene, ukuyikwezya kwane koo kutali myalalwa mu viputulwa vya mu Achayiya. 11Muno chani? Umulandu nthawatemwa? E Leza amanyile.12Swinya vyo nkhuwomba ndi twalilila ukuwomba, alyakuti ningapoka ukunsusya kwawo, ukwawo kuno wakulonda wayikwezye -- ukuti wangazanwa wakuwomba intchito yili yonga na yino sweswe tukuwomba. 13Amuno awanthu ngati awaa awa positole wawufi swinya awawomvi awakachenjezya. Wakuyifisa awenecho ngati awa positole wakwe Kristu.14Swinya choo asa chakuzungusya, amuno ne satanye umwenecho akayifisa ngati amungelo wa kuwala. 15Asa chizungusyo ichikulu ndi awawomvi wakwe nawonye wakuyifisa awenecho ngati awawomvi awa wulungamane. Uwumalilo wawo wuliwa ndivino amilimo yawo.16Nkhuvwanga swinya: Lekani nanthi wumwi ayelenganie kuno nene nu mutumphe. Ukuwa ndi awowonye, mumphochelele ngati ne mutumphe alyakuti ningayikwezya katichi. 17Chino nkhuvwanga nu kuyikwezya kwa chisinkha koo -- nthakuvwanga ndivino i Mfumu yingavanjila -- nkhuvwanga ngati ne mutumphe. 18Muno awanthu awavule wakuyikwezya ukuyana na kumuwili, nanenye ndiyikwezya.19Amuno mwemwe nichimwemwe mukutechelela awatumphe. Muli na mano mwewenecho! 20Amuno mukutechelela wumwi ndi akuwawika ku wuzya, ndi akumazya mwemwe, ndi akuwola mwemwe, ndi akuyilola ngati alichete ukulusya mwemwe, pamwi ndi akukuma ulupi kuminso. 21Ndivwanga kunsoni zyitu kuno tutalinji na maka ukuti tuwombe chocho. Ukuwa ndi wumwi akuyikwezya -- nkhuvwanga ngati ne mutumphe -- nanenye ndiyikwezya.22Wuzwe awa Heberi? Achinondi nanenye. Wuzye awa Izirayeli? Achinondi nanenye. Wuzye awankhwatwa yakwe Abrahamu? Achinondi nanenye. 23Wuzye awawomvi wakwe Kristu? (Nkhuvwanga ngati ne chipena.) Nene ukulusya. Nawa penepo mu ntchito iyikulu ukulusya, mu ng'anda zya vingololo izivule ukulusya, ukumwa ukuchila ichipimo, mu kusunkhana ni vyakutinia ivivule ivya mfa.24Ukufuma ku wa Yuda napochezile ukuyana kasano ''ivikoti amakumi yani ukufumyako chonga.'' 25Katatu wanumile ni nsonzo. Longa wanumile na mawe. Katatu ingalawa yononesile. Nikala uwusiku wonga nu wusiku wonga pa sumbi. 26Nilinji na mawulendo ayavule, mu vyakutinia vya mu luzi, mu vya kutinia ukufuma ku wakapoka, mu vya kutinia mu musumba, mu vya kutinia m lupalang'ang'a, mu vya kutinia vya mwe sumbi, mu vya kutinia vya wanyina wa wufi.27Nalinji mu ntchito iyiwome swinya mu mumachuzi, mu wusiku uwuvule sita kulala, mu nzala swinya mu lusala, akavule nanthi akulya, umwakutalala swinya ichitali. 28Ukufumya ichili chonsi, pali ukutitichizwa penye muno nkhupalamanswa ni viwanza vyonsi. 29Wuzye weweni asi namaka, nga ne muwome? Weweni apunuswa, nga nthakufulwa?30Ndi ningayikwezya, ndiyikwezya ivya vino vikulolesya ukusowa amaka kwane. 31E Leza swinya Tata wakwe Mfumu Yesu, weyo wino wakumutumvya muyayaya, akamanya kuno nthakuwipa.32Pa Damasika, umulasi pansi pa mfumu Atetasi walindililanga umusumba wa Damasikasi ukuti andeme. 33Kweni wanisizye pansi ukupitila pa chimphongolo cha pa luwumba, nga nasamazile ukufuma mu makasa yakwe.

12

1Nene mfwile njikuzye, kweni nanthi chimwi chikuzanwa. Ukuwa nene nandi nthwalilile ku vilolwa na mawumbuliko ukufuma ku Mfumu. 2Nene namumanya umuthu mwe Kristu wino imyaka ikumi na yini yapita wino -- nanthi amu muwili pamwi kunzi kumuwili, nene nthakumanya, Leza akumanya -- nasomphozilwe ukuya mwiyulu lya chititatu.3Swinya nene namanya kuno umunthu wee -- nanthi amu muwili pamwi kunzi ku muwili, nene nthakumanya, Leza akumanya -- 4nasomphozilwe ukuya mu paradayizi swinya nivwile ivinthu vyakitinia ukuti wumwi angavwanga. 5Ukumwimilila umunthu ngati awee ndiyikuzya. Kweni ukuyimilila nemwenecho nene nthiliyikuzya, suka ivya wutonthe wane.6Ndi ningasola ukuyikuzya, nene nthaliwa ne chipuwa, umulandu ndiwavwanga ichisinkha. Ukuwa nene ndiyilesya ukuyikuzya, alyakuti nanthi wenga iliyelengania ivivule ivya nene ukulusya chino akulola mwakwe nene pamwi akwivwa kwe nene. 7Ukuti nene indeke ukuyikuzya umulandu wa mawumbuliko ayakulu ukulusya, uwulumila mu muwili wapilwe kwe nene, inthumi ukufuma kwe Satana ukuti yintchuzye nene -- alyakuti nthakize imbe ni vikanza ukulusya.8Imphindi zitatu nalenzile ku Mfumu ivya choo, ukuti weni achifumye mwakwe nene. 9Kweni weni atili kwe nene, ''Uwila wane awukwane kwe wewe, amuno amaka yakukalambana nkhani mu wutonthe.'' Achaleka ningayikuzya nkhaninye ivya wutonthe, alyakuti amaka yakwe Kristu yangikala pakwe nene. 10Achaleka nene nemukwane muno we kristu mu wutonthe, mu kukwelengulwa, mu nthazi, mu mayimba na mumiwele ya kutinia. Amuno pano ne mutonthe, apano ne muwome.11Nene nawa ne chipuwa! Mwamphatichizya nene ku choo, amuno nge chili nukuti mwemwe mutumvye nene. Amuno nthalinji ne muchepe kwe wano wakakwitwa awapositole-awakulu, naponye ndivye. 12Ivimanyilo vya chisinkha ivya mu positole vyachisilwe mwakwe mwemwe nu wutepwe wonsi, ivimanyilo ni vizungusyo na mu milimo ya maka. 13Amuno wuliwuli fwandi wewe walinji awakulondeka katichi ukulusya iviwanza vino vyasyala, suka kuno nene nthalinji a chisendo kwe mwemwe? Nthetelani nene ku wononi woo!14Lolani! Nenji njipekinie ukwiza kwe mwemwe imphindi ya chititatu. Nenji nthaliwa achisendo kwe mwemwe, amuno nthakulonda chino achinu. Nenji nkhulonda mwemwe. Amuno awana watakati wasunjila awakwasi. Mu malo mwakwe awakwasi wasunjile awana. 15Nenji nkhunda nkhaninye ukusumba nu kusumbwa muno imyoyo yinu. Ndi nene nawakundisya ukulusya, wuzye nene mungankhunda katichi?16Ukuwa ndi vino chili, nenji nthawavunile mwemwe. Ukuwa muno nenji nachenjela nkhaninye, nenji a nene nawalemile mwemwe nu wufi. 17Wuzye nene nasendelapo ulongo pe mwemwe ukuwomvya wumwi nenji natuma kwe mwemwe? 18Nenji nakomelezizye Tayitasi ukuya kwe mwemwe, swinya natumile wunji umunyina na weliwe. Wuzye Tayitasi asenzilepo ulongo pakwe mwemwe? Wuzye tutapitanga mu nzila yiliyonga? Wuzye tutapitanga mu matamba yaliyonga?19Wuzye mukwelengania yonsi imphindi yoo twayichinjililanga senga kwe mwemwe? Mu milolele yakwe Leza, mwakwe Kristu tukuvwanga vilivyonsi ku kuyiwomya kwinu.20Amuno nene nkhutina kuno pano niza nthanga imbazane ndimuno nkhulondela. Nenji nkhutina kuno mutanga munzane ndimuno mukulondela. Nkhutina kuno kungangawa imphokoto, inkhwini, uwukali, ukulekana, umusamu, iyewo, ivikanza, ni chongo. 21Nenji nkhutina kuno pano nanyoka, e Leza wane angachefya nene paminso yinu. Nkhutina kuno ningiza imbe namalanda na wavule wa wawo wano wawembuka kale swinya wano watatontholoka pa chinyale nu wuzelele ni vyakulonda iviwipe vino wachitanga.

13

1Yoo a mphindi ye chititatu yino nkhwiza kwe mwemwe. ''Umulandu wuliwonsi wufwile wakazwe nu kusimichila kwa wawili pamwi watatu awa kamboni.'' 2Nenji mvwanzile kali kwe wawo wano watela wawembuke na kwe wonsi awasyale pano nenji nalinji koko aka mu mphindi ya chitiwili, nga nenji nkhuchivwanga swinya; Pano nizwa swinya, nenji nthali walekelela.3Nkhuwanena choo umuandu mwemwe mukulonda ukusimichila kuno Kristu akvwanga ukupitila mwe nene. Weni asa mutonthe kwe mwemwe. Mu malo yakwe, weni ali namaka mwakwe mwemwe. 4Amuno weni apamanthilwe mu wutonthe, kweni weni amumi mu maka yakwe Leza. Amuno naswenye swe watonthe mwakwe weliwe, ukuwa tuliyikala na weliwe mu maka yakwe Leza mwakwe mwemwe.5Muyilolechesye mwewenecho, ukuti ndole ndi muli mwi suwilo. Yiyezyani mwewenecho. Wuzye mutakwiluka vyoo ivya mwewenecho, kuno Yesu Kristu ali mwakwe mwemwe? -- suka, mwelimonye, mwemwe mwavilwa ichelezyo. 6Swinya nkhuchetekela kuno mwemwe muli manyichisya kuno tutavizwile ichelezyo.7Kanonzi tukupepa kwe Leza ukuti mutakawombe ichiwipe nanthi chimwi. Nenji nthakupepa kuno tunga loleka ukuti twakwela ichilezyo. Mu malo mwakwe, nkhupepa kuno mungawomba chino chilungime, naponye tungaloleka ukuti twapotwa ichelezyo. 8Amuno tutanga tuwombe nanthi chimwi ukususyania ni chisinkha, kweni pachisinkhanye chitupu.9Amuno tuli ni chimwemwe pano swe watonthe nga mwemwe muli namaka. Tukupepa swinya kuno mungapangwa wakufikapo. 10Nkhuwalika ivinthunye vyoo pano intchili indi ukutali na mwemwe alyakuti pano indi namwe nthamalane muwukali na mwemwe mukuwomvya insambu zyane -- zino Leza wapa kwe nene alyakuti ningawazenga, swinya nathi kuwavongolania.11Umwakupelelechezya, wanawitu, muwe ni chimwemwe! Wombelani ukunyosezya, wani awajimbe, zumilizyanani na wenga nu muwuye, yikalani mu mutende. Nga e Leza wa lukundo nu mutende aliwa na mwemwe. 12Mulamunkhane wenga nu muwuye nu kufyomphana ukutele.13Awanthu awatele wonsi awakwe Leza wawalamuka. 14Uwila wakwe Mfumu Yesu Kristu, ulukundo lwakwe Leza, nu wuponga kakwe Muzimu Mutele kuwe namwe mwensi.

Galatians

1

1Paulo, umutumwa-wino atafumila ku wanthi pamwi mwiwumba lya wanthu, kweni ukwizila mwizina lya Yesu Kristu ne Leza Tata, wino wakatusizye weliwe kuwafwe- 2Nga nawonsi awanyina wano wali na nene, muchiwanza cha Wagalatiya:3Inkhumbu kwa kwe mwemwe nu mutende uwakufuma kwe Leza, Mukwasi witu ni Mfumu Yesu Kristu, 4Wino wayilesile wenga umulandu wa mawembuko ukuti atupususye ku nkhwatwa yonye yoo, ukulingana nukulonda kwakwe Leza witu Mukwasi. 5Kwa weliwe kuwe uwuchindame uwa muyayaya. Amen.6Newakuzunguka pakuti mukunyochela wangu kwe wino wawisile mwemwe muluse lwakwe Kristu. Nene nazunguka pano mwanyochela kwizwi linji, 7asa chakuti kuli amazwi yanji. kweni pali wamwi wano wakuwachuzya swinya wakulonda ukuluvyania elandwe lyakwe Kristu.8Kweni ndi sweswe pamwi awangelo awakufumilila kwiyulu wakuwizya amazwi ayakupusana nayano twawawilizile, atipwe. 9Ndivino twalanzile kali panthaliko, nkhuvwanga swinya nkhuti, '' Nanthi wumwi akuwizya amazyu yano yakupusana nayano mwivwa, atipwe.'' 10Wuzye nene nkhulonda ukukundwa na wanthu pamwi ne Leza?Pamwi nkhulonda ukusechelesya awanthu? Nanthi nene nkhulonda ukusechelesya awnthu, asa ne muwomvi wakwe Kristu.11Wanawitu nkhulonda mumanye, ukuti, ilandwe lino nawawizizya asa landwe lya wanthu. 12Nthapochelela ukufuma ku munthu wumwi pamwi ukusambilila. Mumalo mwakwe, kwalinji akuwumbulika kwe Yesu Kristu kwe nene.13Mwivwa kali imyikalile yane iya chi Yuda, muno nachuzizyanga ichiwanza cha kwe Leza pasi nanthi chipimo swinya navwambanga ukochonona. 14Nachimvyizye mu chi Yuda ukulusye awavule wakwe woliwo awankhulo, awakufumila mu wanthu wane. Moo amuno nawombnga ukulusye inthambi zya wakwasi wane.15Kwe pano e Leza, wino wansozile nene muwula wakwe mama wane, wino wansozile kuluse lwakwe, 16wasechelesizwe ukuwumbula ivya mwana wakwe mwa kwe nene ukuti nkhamuwizizye kumakandi, nthawuzichizye paponapapo ku muwili nu wazi. 17Nthatela inkhwele nanthi akuya ku Yerusalem muku wawo walinji awatumwa lyo nthanimbeko, Kweni nayile ku Arabiya nga inyochela ku Damasika.18Kweni lyo kwapita imyaka yitatu, nizile naya kwe Yerusalemu ukuti imumanye e Kefasi swinya nikazile nawe amanda ikumi na yasano. 19Kweni naponye nsitela ndole umutumwa wiliwensi ukufumya Yakobi umunyina ni Mfumu. 20Kweni vino nkhuwawalichila, nkhuwasimichila ukuti paminso yakwe Leza ukuti nthakuwawipa.21Naponye nayile mutwaya twamu Siriya na mu Silisiya. 22Kweni nthamanyikwanga ichinso chane kuviwanza vyaku Yudeya wano wali mwe Kristu. 23Kweni wivwangavye ukuti, '' Umunthu wino watuchuzyanga sweswe kanonzi ukuwizya amazwi matele isuwilo lino welezizye ukonona.'' 24Apano watumvizye e Leza ukupitila mwakwe nene

2

1Ila pano imyaka kumi na yini yasila nanyochezile swinya ku Yerusalemu ne Barabasi asenda nu Tayitasi apita nawe. 2Nayile umulandu uwakuwumbulika nukuwika pa woliwo ilandwe lino kuwizya kuwa makandi nanenezile pambali kwe wano awakulondekwa, ukuti indolechesye ukuti nthasamalanga pamwi nthasamazile vye.3Kweni nu Tayitasi nye wino walinji na nene wino wa linji amu Giriki, awamupatichizya ukulembwa uwu silamo. 4Awanyina waufi wizile umwasita kumanyikwa ukuti walolechesye umutende wino twalinji nawo mwe Kristu Yesu. Wakumbwanga ukuti tuwe swe wazya, 5kweni tutawatonthezile nnthi katichi ukuti ukusimichila kwi landwe zima lisyale na mwemwe.6Ukuwa wano walolekanga ukuti wanankholelo (monsinye muno wawezile visi nanthi chimwi kwenene, e Leza asipusania)- wano, nati, wawanga ngati awakulondwa watatela wonjelezye chimwi kwe nene. 7Umwakupusania, waweni kuno nawasuwilanga ni landwe zima kwe wano waputulwa. 8Pakuti e Leza wino wawombanga mwe Peturo muwupositole kwe wano waputulwa, swinya na kwe nene kuwa makandi.9Pano yakobi, Kefasi, nu Yohani, wano walinji nimbili ngati awamutunji, ukumanyisisya inkhumbu zino zyapika kwe nene, awapa ikasa lye ndilo ukuwombela ponga e Barabasi na nene. Awazumilizyania ukuti tuye kuwamakandi apano weni waye kuwaputulwe. 10Walenzilenye kuno twizuke awapina, chochonye achino navwambanga nkhani ukuwomba.11Walile pano Kefasi waya ku Antiyochi, imukanuzya umulandu wawifizye. 12Ala pano awanthu wamwi watani wize ukufuma kwe Yakobi, e Kefasi walyanga nawamakandi. Wala pano awathuwa wiza, wizile leka nukufuma kuwa makandi. Watinanga kwe wano wavwambanga ukuputulwa.13Apo swinya awa YUda wamwi awawa ponga muwufi. Ne Barabasinye wamusovyizye muwufi wawo. 14Ala pano nalola imiwele yawo watakonkhanga ichisinkha ichilandwi zima, lalanzile kwe Kefasi pa nkholelo pakwe woliwo, '' Ndi we mu Yuda kweni ukwikala ndivino e makandi musi ngati amu Yuda, nga mungawapatichizya wuli wa makandi ukuti wakwikala ngati awa Yuda?''15sweswe twakwatwa ukuwa swe wa Yuda tusi swe wamakandi wakachita waluwembu; 16ukuno muno tumanyile kuno kusumunthu wino akulungamika ku milimo wi sundo kweni mulisuwila mwa kwe Kristu Yesu. Naswe twasuwila mwe Kristu Yesu ukuti tulungamikwe nulusuwilo mwe Kristu asakuchita ukulonda kwa masundo.17Achaleka fwandi pano tukulonda ukulungamikwa mwe Kristu, naswenye twazanwa kuno swe wawembu, wuzye Kristu amuwomvi wa wawembu? Nakatichi! 18Amuno ndi ningazenga swinya ivinthu vino nonona, nazana kuno nkhuchila amasundo. 19Amuno ukupitila mu masundo nafwile kumasundo, alyakuti imbe nuwumi kwa kwe Leza.20Nemupamnthilwe ne Kristu. Insi nu wumi nenga, ukuwa we kKristu wino ali mwe nene. Uwumi kanonzi wuno indi nawo mumuwili kwikala mulusuwilo mu Mwana wakwe Leza, wuno wankhunda nukuyipa wenga kwe nene. 21Nthakufumyamo inkhumbu yakwe Leza, nanthi ukulungamikwa umulandu namasundo lyo e Kristu wafwile apavye.

3

1Mwe watumphe wa Galatiya! Weweni wino wawavinile?Palinji apa minso yinu ni wumba pano Yesu Kristu wamuwisile pawuchingami? 2Achonye chino nalondanga insambilile ukufuma kwe mwemwe. Wuzye mwapochelizile e Muzimu umulandu wa ntchito pamwi pakusuwila vyo mwizile mwivwa. 3Muchili mwatumpha? Mwatalisile nu Muzimu kanonzi mupelelechezye namaka yinu?4Wuzye mwa chulikanga pa vinthu ivivule ivyavye-ndi mwelimonye vyalinja avyavye? 5Wuzye wino akawapa Umuzimu swinya awomba ivizyungusyo mwe mwemwe akawomvya amasundo, pamwi ukwivwichisya nulusuwilo?6Kano muno Abrahamu '' wasuwilanga Leza acho Leza wamupochelezile ngati amulungamane,'' 7achili chonga, ivwichisyani, awa suwilo awali awana wakwe Abrahamu. 8Amazwi matele yavwanzile kali kuno Leza alilungamika amakandi muno suwilo, achaleka amazwi mateleayano yawilizilwe kwe Abrahamu kalikali ayakuti, '' Mwakwe wewe amuno insi yonsi yili lotwa.'' 9Achili chino, awasuwilo wakalotwa ponga ne Abrahamu umunthu uwa suwilo.10Wonsi wano intchito zyawo zyeyalamila amasundo awatipwe; amo kwawalikwa, '' Amutipwe wonsi wino atakutonthela amasundo yano yawalikwa mwe kalata wamasundo swinya nawoliwo, nukukonkha.'' 11Ukuwa chamanyikwa kuno pasi nanthi wenga wino walungamikwa pa minso yakwe Leza namasundo, umulandu '' awalungame wali yikala mulusuwilo'' 12Amuno amasundo asayamu lusuwilo, kweni, '' Umunthu wino akachita intchito zya masundo akakwikalila kwe yoliyo.''13Ukuwa Kristu watukomola kukutipwa kwa masundo pakuwa alutipo kwe sweswe - amuno chawalikwa, ''amutipwe wensi wuno akayinyepelela pa muti'' - 14Alyakuti ukulotwa kwe Abrahamu kuwe kuwa makandi mwe Kristu Yesu, ukuti mulisuwilo tufwile tupochelele ilayano lye Muzimu15Wanawitu, lekani invwange muwunthu. nanthi mwawa mwilayano mwisundo, pasi wino angafumya kweneko pamwi ukonjelezya. 16Nomba ilayizyano lyanenilwe kwe Abrahamu nawikwatwa lyakwe. Chitakuti, '' Kuwikwatwa,'' Ukuvwanga kuwavule, kweni mumalo yakwe wenganye, '' nuwikwatwa lyakwe, '' wino we Kristu.17Chino nkhuwanena achoo: Isundo, lino lyizile, imyaka imyanda yini namakumi yatatu(430), litangandi lyonone ifingo lino Leza wawikapo kali. 18Amuno ndi chino chikupanwa chikwiza nisundo, fwandi lye chisifuma kwilayizyo lwakwe. Ukuwa Leza wapile Abrahamu kwi layizyo.19Nga, fwandi, amasundo yalinji ya chani? Yonjelezizye kukulanjizya amawembu, ukufika pano uwikwatwa lyakwe Abrahamu yangiza kwe wino walayizwe. Amasundo yizile yawa namaka pakuwomvya awangelo nawino aliwavwilizya. 20Nomba uwakwavwilizya kukawa pawanthu awavule, kweni Leza ali wenganye nsu.21Wuzye fwandi amasundo yakavulungania ilayizyo lyakwe Leza?Awe nanthi katichi! Avino ndi isundwe lyapiwa ukuti lipe uwumi, fwandi uwulungame nge wizile nisundo. 22Kweni izwi lyanyepa vyonsinye pansi pa luwembu, Leza wachitile vyoo ukuti atupususye mu lusuwilo mwakwe Yesu Kristu lumwi wangapelwa wano wali ni suwilo.23Ukuwa pano isuwilo, lyachilinji ukwiza, yatwiyalizile swensinye pansi pisundo, muvingololo lisuke isuwilo lyize liwumbulike. 24Achaleka twasungwanga namasundo asuka Kristu ayiza, alyakuti tulungamikwe nulusuwilo. 25Achino kononzi pano isuwilo lyiza, tutalemwa namasundo. 26Muno mwensinye amwe wana wakwe Leza ukupitila mu lusuwilo mwakwe Kristu Yesu.27wonsinye wano wabatizizwe mwakwe Kristu mwayizwika nu Kristu. 28Achaleka pasi umu Yuda nanthi mu Griki, umuzya nanthi amwanangwa, umonsi nanthi amwanachi, mwensinye awuliwonga amuno muli mwakwe wenga e Kristu Yesu. 29Avino ndi mwe wakwe Kristu, mwe likwatwa lyakwe Abrahamu, swinya chipenwa fwe ilayizyo.

4

1Nkuwanena ukuti uwamphyani, akawa ngati amuzya pano achili amutichi, chingatenga ivinthu vyonsi vikalanga avyakwe. 2Kweni walinji mumakasa yawachinjilizi nivyakwe isuke imphindi yino yisi watasile yifike.3apo swinya twalinji swewana, twalinji swe wanyepwe mu masundo aya kutalika iyansi. 4Pano imphindi iyenecho yiliyiza e Leza watumile umwana wakwe, uwakukwatwa kumwanachi swinya uwakukwatwa mwisundo. 5Wachisile ukuti atula wano wali mwisika mu masundo, umwakuti tuwe swe wana wakwe.6Pachifukwa chakuti mwe wana, Leza watumwa mumyenzo yitu Umuzimu uwa Mwana wakwe wino wukupunda, '' Abba Tata.'' 7Achaleka fwende kanonzi usi wemuzya kweni mwe wana, nanthi pano amwana, acho wemphyani ukupitila mwe Leza.8Kweni pamphindi yoyo, pano mutamanyile Leza, mwalinji mwe wazya kumaka yonsi yano asawa kwe Leza. 9Ukuwa kanonzi pano mwamanyile Leza pamwi inthi kanonzi vino nawe Leza wawamanya ndi mukulonda muwanyochela kuvinthu vino visi namaka nakumizimu miwipe. Mukulonda muwe mwe wazya kwe woliwo swinya?10Walolechesya amanda nu mwezi umupya ni mphindi ya mwaka! 11Ndi nintete na mwemwe pa mulimo wonsi wuno nawawombela awavye.12Inkhuwalambilizya wanawitu mukole nene, nenji indi ndivino mwemwe. Mwantchitile iviwipe. 13Amuno amulandu wandwala yamumuwili nga awawizya ilandwe zima. 14Ukuwa mutatela munkhwelengwe nanthi aku nkhankhamula chingatenga mumwata uwa mumuwili nawelezizwe ukuwa mwapochezile ndimuno mungapochelela umungelo wakwe Leza. Mwamphochezile ngati ne Kristu nye e Yesu.15Nga ukupwepwe kwinu kuli pinyi? Nakawuzyenye nkhuwanena, ndi achali chakuchitika, mwanga mufolowole aminso yinu ndivino chingawa nu kumpha nene. 16Wuzye kanonzi nawa ne mulwani winu muno nkhuwanena ivya kusimuchila?17Awanthu wamwi wawo wakuwapelelezya ukuwa akulonda akuwipe chino wakulonda achakuti wawapaule wawafumye kwenene ilyakuti muwapepelezyania nawo. 18Ukuwa achizima ukupepelezyania kwechino chiyine peni choo chazipanye pano indi namwe.19Wana watichi swinyanye indi ngati amwanachi wino ali mulupanda ndi nuwulumila uliwongo muno amwemwe isuke imiwele yaku Kristu yiloleke mwakwemwemwe. 20Chingasechelesya nkhaninye ndacho ingalanga indi namwe kunonzi alyakuti imbachitile chinji, amuno nkhutamika nkhaninye muno amwemwe.21Nenani, mwemwe wino mukulonda ukuwa pansi pa masundo, mutakwivwila amasundo? 22Ndimuno kwawalichila ukuti Abrahamu walinji nawana chonsi wawili, wumwi wakwasile mumwanachi imuzya awinji mumwanachi umwanangwa. 23Umwanakwe wino wakwasile mumuchi umuzya, wakwasile ndimuno awawonsi wakakwatilwa ukuwa umwanakwe uwamumwanachi mwanangwa weni wakwasilwe mwilayilizyo lyakwe Leza.24Chonye choo chilingati amulumbe,awanachinye waa wawili amalayilizyo yawili wenga , akuli kuti we Hagari. 25Wee Hagari awili mwamba Sinayi wino wuli mu Arabiya; wuli ngati akaya aku Yerusalemu, kuno kanonzi kali muwuzya nawana wakwe weliwe.26Ukuwa e Yerusalemu weni amwanangwa we mayo. 27Amuno amawaliko amatele yawalikwa yati zewelanga mwe wanachi ng'umbawe, pongomokonga awalila nichimwemwe wemunthu usitela uyivwe uwulumilo wampo, amuno umwanachi wino wawingwa aliwa nawana wavule, ukulusya umwanachi wino ali kumulume.28Amuno mwewana witu, mwe wana wakwe ndimuno walayilizizye muli ngati we Iyizeki. 29Pamphindinye yoyo umwana wino wakweweliwo ndimuno awana wonsi wakakwatilwa wayimuya nga winowakwasile ku Muzimu wakwe. Avino chili nilelo.30Ukuwa ngafwandi amawalika matele yakuti wuli? ''Yavwanga yati tayilizya umwanachi apaliponga nu mwanakwe amuno umwana wa muzya atalipyana paliponga nu mwana mwanangwa.'' 31Achaleka fwandi wanawitu, tusi swewana wamwanachi umuzya ukuwa swewa mu mwanangwa.

5

1Amuno umutende Kristu atusapusile sweswe swewawunthungwa. Aleni simphasyani, amo mutize mwize muwe mwewazya swinya. 2Lola, nene, Pauli nkhuvwanga kwe mwemwe ukuti nanthi mwazumilizya mwewenecho ukuti muputulwe. Kristu atandi awawombole nanthi chimwinye munzila yonsi.3Nkhusimichizya swinya kumunthu wensi wino wazumilizya ukuputulwa wafwile akukonkha amasundo yonsi. 4Muputulwa ukufuma kwe Kristu, mwemwe mwewano mwalinji nukuti tutetelwe mumasundo; Mutakuwa nuwumanyi wa nkhumbu.5Amo mumuzimu, mulusuwilo, tuli ni nkhumbu chila ukulindilila ulusuwilo lwa walungamane. 6Mwe Kristu Yesu wonsinye umuputulwa na wino ataputulwa wasi numulimo kwenivyenye isuwilo ukuwomba mulukundo. 7Mwasamalanga ichete. Nga weweni wawalesya ukuti mutize mutontele ukusimichila. 8Ukufunkhulwanye koko kusi akwakwe wawita mwemwe.9Utumutawa ututichinye tukatutumula umunya wonsi. 10Nene ndini suwilo mu Mfumu ukuti mutandi mwelenganie nanthi chimwi chinji. Wumwi wino akuwavulunganya alila ale asundwe, wensi we angawa.11Wanawitu, nnthi ntchili kuwizya ukuputulwa, achani chino wachili wakumvwima? Pamulandu woo ichipunuzyo cha wuchinganike wachifumya. 12Pa wawo wano wakuvulungania wewe, nkhulonda wakayitungulange awenecho.13Amo mwisilwe mumutende, wanawitu. Kweni mutakawomvye umutende winu luwe alongo kumuwili, nanthi ukupitila mulukundo muwakwavwana wenga nawenga. 14Amuno isundo lyonsi lyakwaniliswa mwizwi lyonga: '' Uwatemwa umupalamani ndivyo wemwenecho! 15Kweni nanthi mwalumana nukunangania wenga na wenga, lolechesyani ukuti mutakalyane nukumilulana.16Kweni nkhuti, '' Pitanji mumuzimu apo mutize munyamule ukukumbuchila kwa muwili. 17Pakuti ulunkhumbwa lya muwili lukasusyania nu Muzimu, nu lukumbwa lwa Muzimu lukasusania nu muwili. Amo vyoo vikasusyania wenga na wenga, utanga uwombe ichinthu chino ukulonda uwombe. 18Kweni nanthi ulungululwa nu Muzimu, munsi pansi pi sundo.19Nomba imilimo ya muwili yili apatiswe: ukuzenkhetuka ni vyawunyali, nuwukwelengusi, 20mukupepa pa makolanio, nukupandapanda, ukulolana uwunyama, ukulwa, uwuzuwa, ukuvitwa, nukufwituchizyania, ukupawulana, 21inkhwini, ukukolwa, nukuzevya muwuchakolwa na vinji vino vyakolana na vyoo. Nkhuwasochela ndino nawasochezile pakutalika ukut wonsi wano wakachita ivya mwata nye woo, watalipyana pa Ufumu wakwe Leza.2224Kweni ichikomwa cha Muzimu alukundo, ichimwemwe, umutende, ukupupuzya, inkhumbu, uwuzima, uwusuwizi, ukuyichefya, nukuyisunga; 23kusi amasundo yano yangakania ivinthu nye vyoo. Wano awakwa Kristu Yesu25Nanthi tuli nuwumi wa Muzimu, tuyani tuwapitila mu muzimu. 26Tutayitutuwalika nanthi akufyengana nanthi akukwina

6

1Mwe wanyina, ndi wumwi angalemwa pamasyo yaowalesya, mwemwe mwawano muli nu Muzimu amuleka alungamana mwe Muzimu. Mufwile amuposako amano mwewenecho, nga alyakuti mwemwe mutize mwellezwe. 2Muwakwavwana ukusenda ivisendo, nga alyakuti mufisye isundo lyakwe Kristu.3Ndi pali wumwi akwelengania nu kuyitumvya ukuti ali nuwunthu pano asi nuwunthu, atela akuyiwipa umwenecho. 4Chilamunthu afwile ayilolechesya imilimo yakwe. Ngapano ivifukwa vyakwe avyakuyikuzya nukuyipa umunthu napano awevye nanthi kukolania wumwi. 5Pano chilamunthu ali nyamula uluwembu lwakwe.6Umunthu wino wasambilizwa izwi afwile ukwankhana ivinthu ivizima nawino akasambilizya. 7Mutize mwatumphikwa, e Leza asi tumphikwa, amuno chino umunthu akatanda achili chino akasinza. 8Amuno wino akatanda imbeyu kumuwili wakwe, walisinza ukononeka. Wino akukomela imbeyu yakwe ku Muzimu, alisinza uwulanzi wa muyayaya.9Tutize twatontha ukuchita ivizima, achino kumphindi nzima tuli gowola ivizwlo , ndi achakuti tukuwombesya nanthi kuleka. 10Ngapano, pano tuchili tuli nulongo, lekani sweswe tuwombe ivizimakuwanthu wonsi. Nkhani nkhani kwewano wapalamizile kung'anda yisuwilo.11Lolechesya wakalata wakulu wano nawalisile kwakwe mwemwe namakasa yanenenye yaa. 12Wonsi wakuvwamba ukuyitumvya nimiwele yaku muwili awali awano wakuvwamba ukuwachintchizya ukuti walembe uwusilamu. Wakuchita wonye mphela alyakuti watize wachulila uwuchingane wakwe Kristu. 13Nanthi nakwewanonye walembwa uwusilamu wasitonthela amasundo, kweni wakavwamba ukuti mwemwe mulembwe uwusilamu ngapano wayitutumula awati mwachinvyile amulembwa uwusilamu ku muwili yinu.14ukuwa nenji nsitela njitutuwalike suka neyamila kuwuchingane wakwe Mfumu Yesu Kristu, ukupitila monye insi ayimusayika pawuchingane kwe nene, nga nene naku nsi. 15Amuno nanthi ungalembwa uwusilamunye awa papela nanthi ukunthalembwanye, suka ukwelewulwa swinya kuwupya. 16Wonsi wano wakapita ukuyana namumiwele yoo, umutende ninkhumbu viwe paweliwo, apaliponga nawemwe Izirayeli awakwe Leza.17Ukufuma nomba pasi wumwi uwakunthamya nene swinya, amuno nsenzile mumuwili wane amawamba yakwe Yesu. 18Inkhumbu zya mfumu yitu Yesu Kristu ziwe nu muzimu winu, wamunyina. Amen.

Ephesians

1

1Pauli, umupositoli we Kilisitu Yesu ukupitila mukuonda kwe Leza, ku wantu watele wakwe Leza mu Efeso, wano awasuwalikwa mwe Kilisitu Yesu 2nkumbu kwe mwemwe nu mutende ukufuma kwe Leza Etata witu ni Mfumu Yesu Kilisitu.3Lekani Eleza ne Tata wa Mfumu Yesu Kilisitu alumbulwe, wino ati apepa sweswe nuwupepwe wa cha muzimu chonsi mumasyo ya mwiyulu mwe Kilisitu. 4Eleza wasozile sweswe mwakwe weliwe ukufuma pantaliko yansi, ukuti tuwe swe watele nasita akampifya muminso yakwe mulukundo.5Eleza wasozile sweswe pantaliko pakulelwa vino awana ukupitila Yeau Kilisitu, ukulingana nuwuzima wakusechelesya uwakulonda kawkwe. 6Ukulelwa kwitu kukukonka mukutuvya kwa wuchindami wa nkumbu zyakwe zino atupilevye sweswe mwe wino amukunzile.7Mwakwe Yesu Kilsitu tuli ni pususyo ukupitila muwazi wakwe nukutetelwa kwa mbembu, ukulingana ni nsawu zya nkumbu zyakwe. 8Wavuzizye inkumbu yoo pakwe sweswe ni njeru zyonsi nuwumanyichisanie.9Eleza wapanzile ukumanyikwa kwe sweswe imfundo invwame mukulonda kwakwe, ukulingana kwe chino chamusechelezizye weliwe, nachino walolesizye mwe Kilisitu, 10Nakalolele ku melenganio pa mpindi yakukwana, pakuwika ivintu vyonsi ponga, ivintu vyonsi mwiyulu napansi, pansi pa mutwe wonga, ne Kilisitu nye.11Mwakwe Kilisitu twasozilwe ukuwa awampyani. twelenginie pecho pakutalika ukulingana namelenganio yakwe weliwe wino akawomba chilichonsi ukulingana ni mfundo yakulonda kwakwe. 12Eleza wasozile sweswe ukuwa awampyani alyakuti sweswe, wano awantaliko pakusuwila mwe Kilisitu, kuliwa akutunvya kwa wuchindami wakwe.13Mwe Kilisitu, namwe swinya, pano mwalile mwivwa amazwi ayachine, ilandwe lyipususyo lyinu, mwasuwizile mwakwe weliwe mwawisilwe ichimanyikwilo chilayano lya muzimu mwimichile, 14wino ansalamu yampyani yitu ukufichila twasenda insawu imfichilikwe kwe choo, kulutunvyo lwa wuchindami wakwe.15Pamulandu wakwe choo, ukufuma lyo nivwa ivya wusuwalikwa winu mu Mfumu Yesu nu lukundo lwinu ku wantu wonsi watele wakwe Leza, 16Intatela ndeke ukusalifya Leza pakwe mwemwe pano nkulumbula mwemwe mumapepo yane.17Nkupepa ukuti eLeza wa Mfumu Yesu Kilisitu, eTata wauchindami, alipa mwemwe umuzimu wa njelu nukuwumbulika muwumanyinsyanie wakwe weliwe. 18Nkupepa kuno aminso ya mwenzo winu yazipizile yawalilichilwe, ukuti mumanye ukusuwila kwe cho wawawita mwemwe ni nsawu zyawuchindami ya mpyani wakwe muwantu wakwe Leza wonsi awatele.19Mumapepo yane nkulenga kuno mufwile mumanye uwukulu wamaka yakwe ayalusye kwakwe sweswe wano tukusuwila, ukulingana nakumiwombele yawukulu wanzuto zyakwe. 20Amaka ayaliyonga yano Leza wawombezile mwe Kilisitu pano wamuzyulupusizye kuwufwe nukumwikazya kwi kasa lyendilo mumasyo yamwiyulu. 21Wikazizye Kilisitu papela uwukavinda wonsi ni nsambu namaka nukuchinvya, nga ni zina lyonsi lino likutakwa. Kilisitu alivinda, asampindivye yoo, kweni nimpindi yino yikwiza.22Leza wawisile ivintu vyonsi pansi pamatamba ye Kilisitu nukupa weliwe ku Keleziya ukuwa amutwe pa vintu vyonsi. 23Ikeleziya amuwili wakwe, ukufichilikwa kwakwe weliwe akafichilisya mwakwe vyonsi

2

1Lelo kwakwe mwemwe, mwafwile mumawembuko na mbembu zyinu. 2Mwalinji amumawembuko yaa na mumbembu zino mwatezile mwawamo ukulingana ni nzila zyansi yoo. Mwikalanga ukulingana ne kavinda wansambu zyamwilewelewe, umuzimu wuno wukuwombela muwana wantayivwila. 3Twatezile twikala muwantu waa, ukufichilisya ivikumbuchilwa viwipe vya mbembu zyitu zyamumiwele, nukufumya ivikumbuchilwa vyamuwili ni vya melenganio. Twalinji swe wana wawukalale wamiwele yitu, ndivino ku wantu wonsi.4567Kweni Leza amwizule muwila pamulandu wawukulu walukundo lawkwe kwe luno wakunda sweswe. Pano tawlinji swe wafwe mumawembuko, wapanzile sweswe awawumi ponga mwe Kilisitu_mwati mupusukwa ni nkumbu. Leza wazyulupusizye sweswe ponga ne Kilisitu, swinya Leza wapanzile sweswe ukwikala ponga mumsyo ya mwiyulu mwakwe Yesu Kilisitu, akulikuti ku mpindi yino yikwiza afwile alanjizye kwe sweswe uwukulu wa nsawu zyakwe izintapimwa izya nkumbu zyakwe zino zikulondololwa mu chikuku chakwe kawkwe sweswe mwe Kilisitu Yesu.8Amunomwati mupusukwa pawila ukupitila mwisuwilo, swinya choo chitafumile kwe mwemwe, achawupi che Leza, 9asacha kufuma mumilimo, ukuti wumwi atayitutuwalika. 10Amuno swe wuwombeli we Leza, awelewulwe mwe Kilisitu Yesu pawomba imilimo mizima yino Leza welenginie kali pakwe sweswe, ukuti twapita mwakwe yoliyo.11Achaleka yizuka kuno mwatezile mwawa awamakandi mumuwili. Mukwitwa"uwuntaputulwa" pakwe chino chikwitwa "uwuputulwa" mumuwili uwupangwe namakasa ya wantu. 12Amuno pampindi lyanye mwapawusilwe kwe Kilisitu, wamwizilila kuwantu wawina Israyeli, aweni kwi pangano lyi layano, ukuntawa nukusuwila nukusita kuwane Leza munsi yapansi.13Kweni kanonzi mwe Kilisitu Yesu mwemwe wano mwatezile mwataluka kwe Leza mwati muletwa kupipi nu wazi we Kilisitu. 14Amuno weni amutende witu. Wapanzile wawili wenga. Numuwili wakwe wononile uluwumba lwawalwani luno lwankinie sweswe. 15Achino, wamazizye isundo lyankomelezyo ni nkochelezyo ukuti azipozile ayelewule wumwi umuntu umupya mwakwe weliwe wenga, nga apanga umutende. 16Kilisitu akumanyania awantu wonsi mumuwili wonga kwe Leza ukupitila uwuchingane, pakukoma uwulwani.17EYesu wizile nukuwizya umutende kwe mwemwe wano mwatalusile numutende kwe wano walinji kupipi. 18Amuno ukupitla eYesu sweswe swensi tuli nuwuwombeli mumuzimu wonga kwe Tata.19Apano, kanonzi mwe wamakandi musi aweni swinya nawa mwizilila. ukuwa mwe wikazi awanji nawantu watele awe Leza ni vyawi vya ng'anda ye Leza. 20Mwati muzengwa palufula lwa wapositoli nawakasesema, ne Kilisitu Yesu weliwenye aliwe lye pekona. 21Mwakwe weliwe uwuzengwe wonsi wukuwikwa ponga nukukula vino ang'anda yakupepelamo mu mfumu. 22Amwakwe weliwe kuno namwe swinya mwati muzengwa ponga vino amasyo yakulala Leza mumuzimu

3

1Pamulandu wakwe choo nene, Pauli, ne wamuvingololo we Kilisitu Yesu kwakwe mwemwe wa makandi. 2Nakawuzyenye nkuti mwati mwivwa izya wufulo wankumbu zye Leza zino zyapilwe kwe nene kwakwe mwemwe.3Nkuwalika ukulingana nukuwumbulika ukumanyikwe kwe nene. Awuchisinka uwuvwame kwakwe vino nawalisile umwakuputula kwe mwemwe. 4ndimwawazya choo, muliwa nukwivwichisya ichimanyisyo chane muchisinka ichivwame kuvye kilisitu. 5Munkwatwa zinji ichisinka choo chitamanyisilwe ku wana wawantu. Kweni kanonzi chati chiwumbulikwa numuzimu kuwa positoli wakwe nawakasesema wano watantisilwe pamulimo woo.6Uwuchisinka uwuvwame woo awakuti wamakandi awampyani, nawanji wavyawi vyauwili, swinya awakwankana ilayizyo mwe Kilisitu Yesu ukupitila mwilandwe. 7Amuno nizile nawa ne muwonvi wilandwe lyoo ni chawupi cha nkumbu zye Leza ichipwe kwe nene ukupitila ukuwombela kwa maka yakwe.8Kwakwe nene_chingatenga nemuchepelwe ku wantu wonsi awatele awa kwe Leza_inkumbu yoo yapilwe, ukuwizya kumakandi uwuwotoke wakuvwambilizya uwe Kilisitu, 9ukuti nkalete ku lukozyo kwe wensi ukwelengania_ inkama iyivwame mu mpindi ni mpindi mwe Leza, wino welewuzile ivintu vyonsi10Amelenganio yaa yamanyisilwe ukupitila Ekeleziya apano wakavinda nawansambu mumasyo yamwiyulu wize wamanye uluko nuluko ulwa njelu zye Leza. 11Cho chawonvilwe ukulingana namelenganio yamuyaya yano wafichilisizye mwe Kilisitu Yesu Imfumu yitu12Amuno mwakwe Kilisitu tulinukuyikungula nuwuwombeli lya kusuwila pamulandu wisuwilo lyitu mwe weliwe. 13Achaleka nkulenga mwemwe muta languluka pamulandu nachino nkutamika pakwe mwemwe, chino awuchindami winu.14Pamulandu wakwe choo nkupetamika amakokola yane kwe Tata, 15Kwe wino imbumba yonsi mwiyulu napansi yapansi yikwitwa. 16Nkupepa kuno azumilizye mwemwe, ukulingana nuwuwotoke wawuchindami wakwe, pakuwomelezwa namaka ukupitila mumuzimu wakwe, wuno wli mwakwe mwemwe.17Nkupepa kuno Kilisitu ayine ayikale mu mwenzo yinu ukupitila isuwilo, ukuti mumele imisisi nukusimpa mulukundo lwakwe 18umwakuti mufwile ukkwivwichisya, apaliponga nawantu watele wakwe Leza wonsi, uwufupi wuliwuli, uwutali, mupela, nuwuzike, 19nukumanya ulukundo lwe Kilisitu, luno luchizile uwumanyinsanie,ukuti muyine mwizuzye nuwizule wonsi uwe Leza.20Kanonzi kwe wino ayine ukuwomba ukupitilila vyonsi vino tukalenga pamwi ukwelengania,ukulingana namaka yakwe yano yakuwomba mwakwe sweswe, 21Uwuchindami wuwe kwe weliwe mu keleziya namwe Kilisitu Yesu kunkwatwa zyonsi penye napenaye. Amen.

4

1Achaleka nene, vino awa muvingololo wa Mfumu, nkuwachinchizya ukupita muwutele walwito wuno mwitwa. 2Nene nkuwachinchizya ukwikala muwuntu uwukulu nukuyichefya nukuzizimichizya, pakuyiwika ponga we numuwuye mulukundo. 3Wombani umwakufikapo pakusunga uwuponga wamuzimu muwunyepe wonga uwa mutende.4Pali umuwili wonga numuzimu wonga, ndivino namwenye swinya mwisilwe mwisuwilo lyonga ilya lwito. 5Nga pali Imfumu yonga, isuwilo lyonga, uwusavyi wonga, 6ne Leza wenga ne Tata wewonsi, wino awavyonsi namwakwe vyonsi namwe vyonsi.7Inkumbu zipilwe chila wensi ukulingana ni chipimo chawila we Kilisitu. 8Chilivino iwaliko likuti: ''Walile wakwela mupelapela, watunguluzile awanyepwe muwunyepwe, nga apa ivyawila ku wantu.''9Chikusula chani'' wakwezile,'' ukufumya ukuti wakwezile swinya muvipya ivitichi ivyansi? 10Weyo wino wisile amuntu uwuliwenga wino wakwezile swinya papela pamayulu yonsi, ukuti afichilisye ivintu vyonsi.1311Kilisitu wapile wamwi ukuwa awapositoli, wamwi awakasesema, wamwi awakawizya, nga nawamwi awachemi nawasambilizya. 12Wapile ivifulo ukusengania awantu wakwe Leza watele pamulimo wakupyunjila, pakuzenga umuwili we Kilisitu . Akutwalilila ukuzenga umuwili wakwe ukufichila swensi twafika uwuponga wisuwilo nuwumanyinsanie wamwana we Leza, nukuti tuwe swe wawome nga nukufika pachipimo cha wizule we Kilisitu.14Kilisitu akutuzenga sweswe kuti tutakawe swinya awana wano wakusumbwa namawimbi, ukunyamulwa numuza wuliwonsi wachisambilizyo na wantu awalyalya muwuchenjele wawupupu wawo. 15Nkano, ukuvwanga ichisinka mulukundo, twandi tukule munzila iyiliyonsi kwakwe weyo wino amutwe, wino we, Kilisitu. 16Kilisitu akuzenga umuwili wonsi, wukuluminchizania nukulemana ponga nichawi chonsi ichakwavwilizya, nga apondi ichawi chonsi chikuwombela ponga, achino chikulenjesya umuwili ukukula ukuti chiyizenge chonga mulukundo.17Achaleka, nkuvwanga nukuchenyentezya pakwe choo mu Mfumu, ukuti mutafwile mwakwikalaswi vino amakandi yikalanga, mumelenganio yawo ayawukaleza. 18Wati wafitilwa mukwivwichisya kwawo, wasi nuwumi wakufuma kwe Leza umulandu nuwumafoloto wuno wuli mwewoliwo, umulandu wawuwome wa myenzo yawo. 19Wasi ninsoni wati wayilemeka wonga ku vikumbuchilwa, nga wakutwalilila ukuwomba umusango wachikandamane chonsi.20Kweni asamuno mwasambilizile kuvye Kilisitu. 21Nkwelengania ukuti mwivwile ivya kweweliwe, nukuti mwasambilizile mwakwe weliwe, vino ichine chili mwe Yesu. 22Mwasambilizile ukufumya vino amiwele yawumi winu wakali, ukufumya umuntu wakali. Umuntu wakali awino amuwekwa pamulandu wavikumbuchilwa vyawulyalya.2324Mwasambilizile ukuyiyaniaswi mumuzimu wa melenganio yinu, nga nukuzwala umuntu umupya wino welewulwa muchikozyo che Leza_ muwulungamane wawuchisinka nuwutele.25Achaleka, mufufute uwufi, swinya muleke wensi uwe mwemwe avwanga ichisinka numupalamani wakwe, pamulandu swevyawi we numuwuye. 26Ufulwe nga utawembuka. Utaleka ilanzi lyichilile nuwukalale wako. 27Utapa echiwa ulongo.28Wino wiwawanga atafwile ayiwe swinya. Afwile awawomba, awomba imilimo iyakulondwa namakasa nyakwe, akulikuti azipizile awa nichakwankana nawawo wano awapotwe. 29Mutaleka inkombele zifume mumulomo winu. Wonvyani vyenye amazwi yano ayakwavwa ukuzenga wanji, ukulingana nivyakulonda vyawo, Ukuti amazwi yinu yawe ayakwavwa kwe wawo wano wakwivwa. 30Mutalwilintisya umuzimu we Leza, amuno akwakwe weilwe kuno mwawikwa ichimanyikwilo pawanda wa wipususyo.31Fumyani uwulumilwa wonsi, uwulamba, uwukalale, ukupanzinkana, ni ntusi, apaliponga nachonsi chino achiwipe. 32mwawa nichikuku kwe we numuwuye, nu mwenzo uwutonte, ukutetelana, ndivino Kilisitu watetezile mwemwe.

5

1Achaleka wanji awamiwele ye Leza, vino awana awakundikwe. 2Nga muwapita mulukundo, ndi vino Kilisitu wakunzile sweswe nga ayipa wenganye umulandu nasweswe, ichawupi ichinunchile ni nzuwi kwe Leza.3Kweni patafwile pawa nanti kupamuzya mwakwe mwemwe ivya wuzelele pamwi ichamusango wawukandamane pamwi ichawumfu, amuno vyoo aviwipe pa wantu watele awe Leza. 4Mutaleka pawe uwukombele, ivwango yawukaleza, nanti anchozyo zino zitayine_vyonsi vino aviwipe. Nkano fwendi kwawa ukusalifya.5Amuno mufwile ukusimichila kwakwe choo, kuno nanti awuzelele, pamwi umuntu umumfu_kuno, uwamakolania_ali nuwupyani muwu fumu we Kilisitu nu Leza. 6Mutaleka wumwi awawipe namazwi ayavye; amuno umulandu ni vintu vyoo uwukalale we Leza wukwiza pawana wantayivwila. 7Achaleka, mutaluminkana nawoliwo.8Amuno mwatezile muwa amfinzi, kweni kanonzi mwe lukozyo mu mfumu. Mwapita vino awana walukozyo 9(amuno ichikomwa chalukozyo chikazanwa nuwuzima wonsi, uwulungamane, nuwuchisinka), 10nga muzane chino achakusechelesya ku Mfumu. 11Mutawa ponga nimilimo ya mfinzi iyintafungula, lelo kweni vilolesyani kwewoliwo. 12Amuno achakusozwi nsoni napakulumbula ivintu vino wakuwomba munkama13Kweni pano ulukozyo lwawalila pakwe chilichonsi, chikalolechela. 14Amuno chonsi chino chikulolechela alukozyo. Achaleka chikuti,"ziwuka, wemulale wewe, nga uzyulupuke kuwufwe, nga Kilisitu aliwalila pakwe wewe."15Lolechesya umwakusayilila vino ukwikala_utawa vino umusita mano kweni vino uwa mano. 16Wani awazalampuke umulandu amanda ayawipe. 17Achaleka, mutawa awakaleza, kweni mumanyichisye chino achakulonda cha Mfumu.18Mutawa awakukolwa ni pala, amuno wukakolelela ku misango yakuyilechelezya. Nkano fwendi, mwizule numuzimu mwimichile, 19ukuvwanga kumuwuye mumalumbo namukutunvya ni ndwimbo zyawuzimu, ukwimbila nukwimbili Mfumu nu mwenzo winu wonsi, 20Mwasalifya penye pakwe chonsi, mwi zina lya Mfumu yitu Yesu Kilisitu kwe Leza eTata, 21pakutontelana mwenga kwe we numuwuye umwakutina Kilisitu.22Mwewanachi tontelanji awalume winu vino aku Mfumu. 23Amuno umonsi amutwe wa mwanachi ndivino Kilisitu nawe amutwe wa Keleziya, ne Kilisitu mwenecho we katula wakwe. 24Kweni ndivino Ikeleziya likutontela Kwe Kilisitu , achino swinya awanachi wazipizile watontela awalume wawo mwakwe chilichonsi.25Mwewonsi kundanji awachi winu, ndivino Kilisitu wakunzile Ikeleziya nukuyipa wenganye umulandu nayoliyo. 26Kilisitu wayipile wenga umulandu ni Keleziya ukuti ayine ayipange yiwe ayitele, lyo wayiswefya pakupwizwa naminzi namazwi, 27ukuti ayine ayilolesye wenga kwe weliwenye vino awuchindami, ukusita iviko namankwinya pamwi ichintu chonsi, kweni ilitele ilisita ikampifya.28Munzila iyliyonga awonsi wafwile wakunda awachi wawo wonga vino amiwili yawonye. Weyo wino akukunda umuchi wakwe ati ayikunda umwenechonye. 29Amuno pasi wino wapata umuwili wakwenye, kweni akawulyesya nukuwusayilila, ndivino Kilisitu akalyesya nukusayilila Ikeleziya, 30umulandu swe vyawi vya muwili wakwe.31Pamulandu wakwe choo umonsi alisya eyisi wakwe nu nyina nga aliyipatika kumuchi wakwe, nga wawili waliwa amuwili wonga. " 32Uwuchisinka uwuvwame woo awukulu_kweni nkuvwanga ivye Kilisitu ni Keleziya. 33Chingatewuli, wensi uwe mwemwe swinya ayine akunde umuchi wakwe vino weliwenye, nu mwanachi azipizile achindike umulume wakwe.

6

1Mwewana, tontelanji awakwasi winu mu Mfumu, muno choo achizima. 2''Chindika eso nenyoko'' (lino alisundo lyilayano lyakutalichila), '' 3ukuti viwe ichete namwemwe nukuti mwikalisye munsi yapansi.''4Mwewakwasi, mutafyenga awana winu kuwukalale. nkano fwendi, muwalele nukuwasambilizya ninkomelezyo zya Mfumu.5Mwewazya, tontelanji watatakulu winu numuchinzi wenecho nukuzakaza, muwusuwalikwe wa myenzo yinu. 6Wanji mwewakutontela kwe woliwo ndivino mwandi muwe mwewakutontela Kilisitu. Wanji awakutontela asapatunye pano watatakulu winu wakulola, alyakuti muwasechelesye. Nkano fwendi, wanji awakutontela vino awazya we Kilisitu, wano wakuwomba ukulonda kwe Leza ukufuma mumyenzo yinu. 7Pyunjilanji nu mwenzo winu wonsi, ngati apano ukupyunjila imfumu awantu pole, 8umulandu tumanyile kuno pamulimo wonsi uwuzima wuno umuntu akuwomba, alipochela ichilambu ukufuma ku Mfumu, ndi amuzya pamwi amusapulwe.9Watatakulu, yikalanji nawazya winu munzila iyiliyonga. Mutati mwawatinia. Mumanye kuno weyo wino wetatakulu wawo nuwinu alimwiyulu, nga kusi nanti akutemwela naweliwe.10Uwumalilo, wani awawome mu Mfumu namuwuwome wamaka yakwe. 11Zwalani vyanzo vyonsi ivye Leza, ukuti muwe mwe wakwimilila muwulyalya wakwe chiwa.12Amuno ukulwisya kuti asakwamuwili nuwazi, kweni tukulwisania nawakapanzya, nawansambu, nawamaka wamfinzi wakanonzi, nimizimu iyiwipe yamasyo yamwiyulu. 13Achaleka zwalani ivyanzo vyonsi ivye Leza, ukuti muwe mwewakwimilila mumpindi yoo imbipe, ala pano mwawomba ichilichonsi, yimililani nukusimpa.14Ale simpisyanji, numupango wachisinka uwe awakuzutila mumitembeleko yinu, lyo mwati muzwala ichakuchinga chawulungamane, 15nga namatamba yinu yano yakwiza ukusengania kwi landwe lya mutende. 16Penye mwasenda isuwilo lya nkelwa, kwe lino muliwa muyine ukuzimya imivwi yamulilo iya muwipe weyo.17Sendani ichisote chipususyo nulupanga lwamizimu, luno amazwi ye Leza. 18Nipepo lyonsi nukulenga, pepanji impindi zyonsi mumuzimu. pakupelelechezya, muwaminso penye nukutwalilila pano mukupepela awantu watele wonsi awe Leza.19Mwampepela nanene, ukuti ilandwe lipwe kwe nene pano nku fumpula umulomo wane. Pepanji ukuti manyikwe kuwusinge wachisinka wawuvwame kuvyi landwe. 20Akwilandwe kuno nene nentambikwa wino akusungwa muvingololo, ukuti nawizya muwusinge, vino injine pakuvwanga.21E Tikikasi, umwanitu umukundwe numuwonvi umusuwilwa mu Mfumu, ali wanena chonsinye, ukuti mumanye muno nkuwombela. 22Namutuma kwe mwemwe pakwe chonyecho, ukuti mufwile mumanye vino tuli, swinya nukuti awomye imyenzo yinu.23Umutende wuwe kuwanitu, mbali nulukundo lwisuwilo ukufuma kwe Leza eTata ni Mfumu Yesu Kilisitu. 24Inkumbu ziwe kwe wonsi wano wakunda Imfumu yitu Yesu Kilisitu nulukundo uluntawekwa.

Philippians

1

1Pauli ne Timoti, awawonvi wakwe Kilisitu Yesu, kwewonsi awatele wakwe Leza mwe Kilisitu Yesu wano wali mufilipu, nawakalolechesya nawa kayamwite. 2Inkumbu ziwe kwe mwemwe umutende ukufuma kwe Leza e Tata witu swinya ni Mfumu Yesu Kilisitu .3nkasalifya Leza wane 4impindi yonsinye nkakwizuka mwemwe, penyee mwipepo lyonsi lyane kwakwe mwemwe mwensi mukalenjesya yane nichimwemwe 5pamulandu wawulilano winu mwilandwe ukufumulila pawanda wakutalika ukufika kanonzi. 6Ndinukusimpa mwakwe chonye choo, kuno wino watalika umulimo wuzima woo mwakwe mwemwe alitwalilila pakumalizya ukufichila pa wanda we Kilisitu.7Achizima kwakwe nene ukufisya inzila yoo pakwe mwemwe mwensi muno nawa namwemwe mumwenzo wane. Mwemwe mwensi mwalinji wakavwa munkumbu ponga namuwu nyepwe wane namukuyichinjilizya kwane nukusimichizya ilandwe. 8Amuno Leza wekasimichizya wane, ukufichila linyi kwakwe mwemwe mwensi ni chikuku che Kilisitu Yesu.9Lelo lyo alipepo lyane: ukuti ulukundo lwinu lunyepwe nkani nankani mukumanyichisya namukwivwichisya 10akuilikuti mufwile musimichizye chino acha papela nkani, ukuti muwe mwewa kufichilikwa nu wantakampisya ukufichila uwanda we Kilisitu, 11uwizulwe ni chikomwa chawulungamane chino chikwiza ukupitila e Yesu Kilisitu ku wuchindmi namukutunvya Leza.12Kanonzi nkasi mumanye, wanyina, chino chiwonvilwe kwe nene nakawuzyenye chipususizye ilandwe ukuya inkolelo. 13Ivya kukonkapo, ivingololo vyane mwe Kilisitu vyizile viwalila isano lyonsi lyawulinzi nakwe wensi. 14Wamunyina wonsi walinukusimpinsya ukwa kulusya mu Mfumu pamulandu wavingololo vyane, swinya wali nukuwoma nanti antete paku vwanga izwi lyakwe Leza.15Wamwi nakawuzyenye napo wakawizya Kilisitu nuwuzuwa nimpokoto, swinya nawanji muwuzima. 16Wanji mukutemwa, pakumanya ukuti nati mbikwapa pakuchinjilila ilandwe. 17Kweni awakali wawizyanga Kilisitu umwakuyiwunganichila, asamwachine. Wakwelengania kuno wandi walinjinvya pano indi muvingololo.18Achani nomba? munzila yonsinsu_ pamwi amumelenganio yawufi pamwi ayachine_Yesu akuwizwa, nga mwakwe choo nkuzewela. Ata, swinya ndizewela, 19amuno manyile kuno chilikonka muwusapulwe wane ukupitila mumapepo yinu nuwutuli wamuzimu we Yesu Kilisitu.20Akulondesya kwane ukukulu nukusuwila kuno intalitela insozwi nsoni, kweni nuwuwome wonsi, kanonzi nape, Kilisitu alikwezwa mumuwili wane, pawumi pamwi pa mfwa. 21Amuno kwenene pakuwa nuwumi we Kilsitu nga napakufwa amuzano.22Kweni ndi nkwikala mumuwili, chikusula achikomwa chakuchulila kwenene. Nga insole chani? Ntamanyile. 23Amuno nkufyenyechezwa pakwe viwili vyoo. Ukuluchila kwane akukatuka ukuwaponga ne Kilisitu, chino achizima ichakulusya, 24pano ukwikalila mumuwili ichakulondwa nkani mukulonda kwako.25Nalile pano nawuzwa choo, manyile kuno ndisyalichila nukutwalilila namwe mwensi, ni nkolelo yinu ni chimwemwe mwi suwilo, 26akulikuti mwakwe nene mufwile muwe ni vifukwa vivule ivyakuyitutuwalika mwakwe Yesu Kilisitru pano nkwizaswi kwakwe mwemwe. 27Fwendi muyipange mwenga mumiwele yizima yi landwe lye Kilisitu, akulikuti pano niza mukuwalola n apano nsipo, fwile nakwivwa ivya kwemwemwe, ukuti mwimilile mukusimpa mumuzimu, namelenganio yonga pakulimbana ponga kwi suwilo lyi landwe.28Mutati mwize mutina kwe vyonsi kwakwqe wawo awalwani winu. Achimanyikwilo kwakwe woliwo kwilowelo lyawo, kweni kwipususyo lyinu_ nga nacho ukufuma kwe Leza. 29Amuno chati chipwa umwavye kwakwe mwemwe pakulonda kwe Kilisitu asakusuwilavye mwakwe weliwe, kweni swinya nukutamika pamulandu naweliwe, 30pakuwa nukupanzika ukulikonga kuno mwaweni mwakwe nene, nga kanonzi mukwivwa mwakwe nene.

2

1Ndipali ukuwomelezwa kumwi mwe Kilisitu, ndipali ukumyalalichizya kumwi ukwapwa nu lukundo, ndipali uwulilani wumwi mumuzimu, ndipali uwutonte wa vyaluse vimwi, ni vikuku, 2apano pangani ichimwemwe chane chizule pakuwa namelenganio ayaliyonga, pakuwa ponga mumuzimu, nukuwa nimfundo yonga.3Mutawomba chimwi kuwimi pamwi kumelenganio ayavye. Mumalo yakwe ukuyichefya nukwelenganizya wanji ukuwa awazima ukulusya mwemwe. 4Lekani wensi uwe mwemwe atalolechesya ivya kweweliwe wenga, kweni swinya nivya wanji.5Mwakwelengenia choo mwakwe mwemwe mwenga chino swinya chalinji mwe Kilisitu Yesu, 6wino , chingatenga walinji mumiwele ye Leza. Atelenginie uwuyane wakwe ne Leza vino achimwi ichakulemelako. 7Nkano fwendi, wayiwisile ukuwa mumiwele yamuwonvi, nga swinya wakwasilwe umwakuyana na wantu. 8Wayichefizye nga ayiza wawa awakwivwila ukufichila imfwa, ni mfwanye pawuchingane!9Achaleka swinya Leka wamwinuzile weliwe. Wamupile izina lino lilipapela pa mazina yonsi. 10Wawonvile choo ukuti mwi zina lyakwe Yesu ikokola lyonsi lizipizile ukufukama, amakokola ya wawo awa mwiyulu nawa munsi yapansi nawa pansi yansi. 11Wawonvile choo ukuti ululimi lonsi luzipizile luzumilizye ukuti Yesu Kilisitu a Mfumu, kuwu chindami we Leza eTata.12Achilichino, wakundikwe, ndivino mukakwivwila penye, asapano ndipo vye kweni ukulusya pano nsipo, womba ukutontolokwa kwako ni ntete nukuzakaza. 13Amuno we Leza wino akuwomba mwakwe wewe vyonsi kukulonda naku mulimo pawuzima wakuyisechelesya.14Mutawomba ivintu vyonsi nukuyilumbusya pamwi ukupazika 15ukuti mutawa nakampifya nuwutiswe, wana wakwe Leza ukwawula akampifya mukasi munkwatwa ya walyalya nawakawipizya, muno muwala munsi yapansi. 16Lemansyani kwi zwi lya wumi ukuti pa wanda we Kilisitu zipizile ukuyitutuwalika ukuti intawomba pamwi ukusamala apavye.17Kweni ndi nati njitilwa vino achawupi pa zuwi nukupyunjila kwi suwilo lyinu, ne wakutemwa nukuzewela namwe mwensi. 18Mumiwele iyiliyonga namwe swinya muzipizile ukutemwa nukuzewela nanene.19Kweni ndi nisuwilo mu Mfumu Yesu pakutuma Timoti kwakwe mwemwe kanonzi, ukuti nzipizile swinya ukuwomelezwa pano nkumanya ivintu ivya kwakwe mwemwe. 20Amuno nsi nanti wumwi umulingane namwemwe, wino nakawuzyenye akukwanfya ivya kwe mwemwe. 21Amuno wonsi wakuvwamba ivya kulonda vyawo, asavintu vye Yesu Kilisitu.22Kweni mumanyile ukulondwa kwakwe, umulandu vino umwana ne Yisi wakwe, achino wawonvile nanene mwi landwe. 23Lelo nkusuwila ukumutuma kwakwe mwemwe ukufichila pano nalola muno ivintu vikupitila nane. 24Kweni ndi nisuwilo mu Mfumu ukuti nene nenga nkwiza swinya nombanye.25Kweni nkwelengania achizima ukutuma Epafuloditusi ukunyochela kwakwe mwemwe. Amunyinane nekawomba uwunji nuwa vita uwunji, nekayamwite nu muwonvi pavya kulonda vyane. 26Amuno walinji awa kulanguluka, nga wavwambilizyanga ukuwa namwe mwensi umulandu mwivwile kuno amulwale. 27Amuno nakawuzyenye walinji amulwale wafisile pakufwa. Kweni Leza walinji nuwila pakwe weliwe, nga asakweweliwe mutupu, kweni swinya nape nene, ukuti nzipizile nichitima pa chitima.28Lelo achino nkulimbichisya nkaninye ukuti nkutuma weliwe, ukuti ndi wamulola swinya wandi uzewele, nga ningawa nichitima katichi. 29Mwapochelelwa Epafuloditusi mu Mfumu nichitemwa chonsi. Chindikani awantu ndivyo weliwe. 30Amuno walinji amulimo we Kilisitu wino wasyazile katichi ukufwa. Wawisile uwumi wakwe pawutale ukupyunjila nene nukufichilisya chino mutawombanga kwakwe nene.

3

1Pawumalilo, wanyinane, zewelanji mu Mfumu. Amuno nene pakuwalika ivintu ivili vyonga kwakwe mwemwe swinya asantazi kwe nene, nga chiwa chinjilizya mwemwe. 2Chenjelanji nawa simbwa. Chenjelanji nawa wonvi wawo awawipe. Chenjelanji nuwuputulwa. 3Amuno asweswe wano awuputulwe_wano wakusokowalila umuzimu we Leza, nukumeka mwe Kilisitu Yesu, nga wasi nanti asuwilo mumuwili.4Nanti awonye, nene nenga ndi nisuwilo mumuwili. Nge nati imba navyo ukulusya. 5Naputuzilwe pawanda we kananimonsi, uwa wantu wawa Israyeli, awa luko lwe Benjamini, umuhebeli awawahebeli; ukulingana ni sundo, umufalisayi.6Vino muno ukuyipa, navwimile ikeleziya; vino awulungamane pansi pisundo, ntalinji nakampifya. 7Ukuwa ivintu vino vyalinji amuzano kwakwe nene, navisenzile ukuwa avintamuzano umulandu ne Kilisitu.8Nakawuzyenye, kanonzi nkupenda ivintu vyonsi ukuwa asamuzano wawumanyinsanie wapapela uwe Kilisitu Imfumu yane. Amuno nati mbika ivintu vyonsi mwakwe weliwe_swinya nkuvisenda ukuwa avi swaswa_ukuti umuzano awe we Kilisitu 9nga nukuzanwa mwakwe weliwe, asawulungamane wakwe nene nenga ukufuma kwisundo, kweni chino chili ukupitila mwisuwilo mwe Kilisitu_uwulungamane wakufuma kwe Leza wu no asuwilo. 10Achino kanonzi kasi mumanye namaka yakuzyulupuka kwakwe nuwulilani wamatamyo yakwe, ukuwa vino weliwe mumfwa yakwe, 11achino munzila yimwi ninga manyinchisya ukuzyulupuka ukufuma mumfwa.12Asakuti nati zana kali vyo ivintu, pamwi ne mutele kali, kweni nkutwalilila ukulemelela kwakwe chocho chino nalemile mwakwe Kilisitu Yesu. 13wamunyina, ntakwelengania kuno nene nenga nati ndemelezya kwakwe chocho. kweni chonga chino nkuwomba: ukwiwilila chino chili kunsizi nukwelenganizya inkolelo chino chili kunkolelo, 14Nkutwalilila kwe chino nkuluchila pakulolechesya pa chawila cha lwito lwapapela lwe Leza mwe Kilisitu Yesu.15Sweswe swensi wano awakule, zanji twelenganie munzila yoo; nga ndi ukwelengania umwakupusana pakwe chonsinye, eLeza aliwumbula swinya kwakwe wewe. 16chingatenga, ponsi pano twati tufika, zanji tulemelele pakwe chocho.17Wanji awakusendela nene, wamunyina. Palamilani mulolechesye wawo wano wakupita muchikolanio chili mwakwe sweswe. 18Awavule wano wakupita_wawo kuvye wino natalika nkawanena, nga kanonzi nkuwanena namansonzi_vino awalwani wawuchingane we Kilisitu. 19Uwumalilo wawo awononi. Amuno kaleza kawo awula, nuwuchindami wawo ansoni zyawo. Wakwelengania kuvya munsi yapansi.20Ukuwa uwikazi witu wuli mwiyulu, kuno swensi swinya tukulindilila katula, Imfumu Yesu Kilisitu. 21Alipilula Imiwili yitu iyitonte kumiwili iyipangwe iyilingane nuwuchindami wamuwili wakwe, ayapangwe namaka yanzuto zyakwe pakuwika ivintu vyonsi kwakwe weliwe wenga.

4

1Achaleka, wakundwe wane wamunyina wano nkuvwambilizya ichimwmemwe chane nimpumpu, munzila yoo umusimpe mu Mfumu, wachiwuza awakundikwe. 2Nkulambilizya ne Yudiya, nga nkulambilizya ne Sayinteke, wani namelenganio ayaliyonga mu Mfumu. 3molimo, nkuwalenga wachiwuza wane awachine, pakwavwa wamama waa wawobesizye nanene muku lambilizya ilandwe, ponga ne Clementi nawa wonvi awanji wano wasyala, wano amazina yawo yali mwi buku lyawumi.4Zewelanji mu Mfumu penyee. Swinyanye nditi, zewelanji. 5Lekani ukufwasa kwinu kumanyikwe ku wantu wonsi. Imfumu yapalamila. 6mutati muloletele pakwe chimwi. Lelo fwandi, mwakwe chonsi ni pepo nukuelnga nukusalifya, lekani ivyakulenga vyinu vimanyikwe kwe Leza, 7nu mutende we Leza, wuno wukutozola uwumanye wonsi, wuli chinjilizya imyenzo yinu namelenganio yinu mwe Kilisitu Yesu.8Pawumalilo, wamunyina, pakwe vintu vyonsi vino avya chisinka, pa vintu vyonsi ivichindikwe, pa vintu vyonsi ivilungamane, pa vintu vyonsi ivitele, pa vintu vyonsi ivikundikwe, pavintu vili ni landwe zima, ndi pali chimwi ichizima nkani, ndi pali chimwi icha kulumbula, yelengania ku vintu vyoo. 9Ku vintu vino wati usambilila nukupochelela nukwivwa nukulola mwakwe nene, wombanji vyo ivintu, ne Leza wamutende aliwa namwe.10Nkuzewela nkaninye mu Mfumu umulandu kanonzi pawumalilo mwayania ukukwamfika kwinu umulandu na nene. Nakawuzyenye mwalinji nuku kwamfika umulandu nanene lyokutani, kweni kutalinji ulongo kwakwe mwemwe ukunjavwa. 11Ntakuvwanga choo umulandu nsowezilwe. Amuno nati nsambilila ukwikuta mumiwele yonsi. 12Imanyile chino chingawa achisaluke, manyile swinya ukuwa navyonsi. Munzila iyiliyonsi namu vintu vyonsi nati nsambilila inkama muno ningalila ichete pamwi ukuwa ni nzala, namuno ningawela ni vivule pamwi pakuwa mukusowelwa. 13Ningawomba ivintu vyonsi mwakwe weliwe wino akumbomya.14Chingatengawuli, mwawonvile ichete pakwankana nanene muwutale. 15Mwemwe wafilipu mumanyile kuno mukutalika kwi landwe, pano nafumile ku Makedonia, pasi nanti akeleziya yino yanjavwizye mwi lyasi lya kupa nuku pochelela ukufumyako mwemwe mwenga. 16Naponye pano nalinji mu Tessalonika, mwatumile ukwavwa pamulandu nusowelwa kwane ukuchila pe lyonga. 17Asakuti Nkuvwamba ichawila. Nkano fwendi, Nkuvwamba ichikomwa chino chikuvulilila kuwuzima winu.18Napochelela chonsi umwa kukwana, nukulusya. nati impewa ichete kanonzi pano nati mpochelela Epafuloditusi ivintu vino mwatumile. Avya kununchila ichete, inzuwi yakuzumilizwa ni yakusechelezya Leza. 19Leza wane aliwapa vyonsi vvino mukusowelwa ukulingana naku nsawu zyakwe mwu chindami mwe Kilisitu Yesu. 20Kanonzi kwe Leza witu ne Tata kuwe uwuchindami umuyaya napenye. Ameni21Vwanzya awantu we Leza wonsi awatele mwe Kilisitu Yesu. Wamunyina wano wali nani wawalamuka. 22Awantu watele wonsi awa kwe Leza wano wali koo wawalamuka, nkaninkani wawo wano awa ng'anda ye Kesale. 23Inkumbu zya Mfumu Yesu Kilisitu ziwe nu muzimu winu

Colossians

1

1Pauli, umupositoli we Kilisitu Yesu ukupitila mukulonda kwe Leza, ne timoti umwanitu, 2ku wantu wakwe Leza watele nawanitu awasuwalikwa mwe Kilisitu wano wali kukolosayi. Inkumbu ziwe kwe mwemwe, nu mutende ukufuma kwe Leza, Etata witu. 3Tukusalifya kwe Leza, Etata wamfumu yitu Yesu Kilisitu, nga tukawapepelela penye.64Twivwile uwusuwalikwa winu mwe Kilisitu Yesu nga nulukundo luno mulinalo ku wantu watele wonsi awe Leza. 5Muli nulukundo lolo pamulandu wisuwilo lino lyasungwa namwemwe mwiyulu. Mwivwile ivyisuwilo lyoo lyomutani muwe mumazwi aya chine, ilandwe, Lino lyati lyiza kwe mwemwe. Lyoo ilandwe likukoma ivikomwa nga likukula munsi yonsi yapansi. lyawa alyakuwomba wonye mwa kwemwemwe swinya ukufumilila uwanda wuno mwivwile nga nukusambilila izya nkumbu zye Leza muchisinka.7Lyo alilandwe ndi vino mwasambilizile ukufuma kwe Epafulati, umuwonvi uwunji umukundikwe, wino amusuwalikwa we Kilisitu mumasyo mwakwe sweswe. 8Epafulati ati amanyikwa kwe sweswe ulukundo lwako mumuzimu.9Pamulandu walukundo loo, ukufuma pawanda wuno twivwile choo twalesile ukuwapepelela. 10Swaswewakulenga kuno muliyizulwa nuwumanyinsanie wakulonda kwakwe munjelu zyakwe numuzimu wakwivwichisya. Swa swewakupepelela kuno muli pita muwutele wa Mfumu munzila zyakusechelesya. Swa swewakupepela kuno muli koma ivikomwa mumulimo uwuzima wuliwonsi nukuti muli kula muwumanyinsanie we Leza.11Tukupepela mwemwe muwe nukuwomya mumiwombele yonsi ukulingana namaka yawuchindami wakwe mukuzizimichizya nukujimbilizya. 12Tukupepepla mwemwe ukuti chimwemwe mulipa ukusalifya kwe Tata, wino apanzile mwemwe muwe mwe wayane pakuwa nukwankana mumpyani ya wantu watele awe Leza mulukozyo.13Ati apususya sweswe kuwu kavinda wamfinzi nukutusamusizya muwufumu wa mwana wakwe umukundikwe, 14mwakwe wino tuli nipususyo, lyakutetelwa kwa mbembu.15Achikolanio chakwe Leza uwuntaloleka, ekatote wavyelewulwa vyonsi. 16Amuno mwakwe weliwe ivintu vyonsi vyelewuzilwe, ivya mwiyulu nivya munsi yapansi, ivya kuloleka nivintaloleka. Nanti andulu pamwi akuvinda pamwi awutunguluzi, pamwi insambu, ivintu vyonsi vyelewuzilwe ukupitila mwakwe weliwe nakwe weliwe. 17Weni wenganye walinjipo lyo vyonsi vitani, nga mwakwe weliwe ivintu vyonsi viliponga.18Weni amutwe wamuwili, ikeleziya. Awakutalichila nenakatote mwakwe awafwe, achilichino ali namasyo yakutalichila muvintu vyonsi. 19Amuno Leza wasechelezile kuno ukufichilikwa kwakwe kuzipizile kwikale mwakwe weliwe, 20nukutamwanisya ivintu vyonsi ukupitila mu mwana wakwe nsu. Leza wapanzile umutende ukupitila muwazi wawuchingane wakwe. Leza watemwanisizye ivintu vyonsi kwakwe weliwe, nanti avintu pansi yapansi pamwi ivintu vya mwiyulu.21Pampindi yimwi namwenye mwalinji mwe weni swinya kwe Leza nga mwalinji mwe walwani wakwe mumelenganio nimilimo iyiwipe. 22Kweni kanonzi ati awatemwanisya numuwili uwe necho ukupitila mumfwa. Wawonvile choo umwakuti alolesye uwtele, nanti akampifya, napapela pakusimichizya pankolelo pakwe weliwe, 23ndi mwatwailila mwisuwilo, mwikalisya nukusimpa, nanti ukufuma kwi suwilo lyi landwe lino mwivwile. Alilandwe lino lyawizizwe ku muntu wensi umwelewulwe pansi piyulu. Alilandwe lino nene, Pauli, nalinji nemuwonvi.24Kanonzi nkuzewela mumatamyo pakwe mwemwe, nga nkuwichilapo umuwili wane chino chikusowelwa ku kuchulika kwe Kilisitu pamulandu nu muwili wakwe, wuno akeleziya. 25Aku keleziya lyonye lino nemuwonvi, ukulingana nuwufulo ukufuma kwe Leza wuno wapilwe kwakwe nene pamulandu namwemwe, pakufichilisya izwi lye Leza. 26Yoo ankama yawuchisinka yino yafisilwe kumpindi ntali naku nkwantwa kanonzi lyati liwumbulwa ku wantu watele wakwe Leza. 27Akwakwe woliwo kuno Leza wavwambanga ukwizukumanyikwila insawu zyawu chindami ya nkama yawu chisinka mwakwe wamakandi, wino we Kilisitu mwakwe mwemwe, isuwilo lyawunkankala.28Tukuwizya weliwe, ukusoka nukusambilizya wensi ni njelu zyonsi, ukuti tulolelesye umuntu wensi ukukula mwe Kilisitu. 29Pakwe choo nkukangalika nukuyikungula ukulingana naku maka yakwe yano yali pakuwomba mwakwe nene mumaka.

2

1Amuno nkasi mumanye ukulwisya ukukulu ko ndinako pakwe mwemwe, nawawo wali kuladisiya, nga nawavule wano watani walole ichinsyo chane mumuwili. 2Nkuwomba ukuti imbomye imyenzo yawo pakuletwa ponga mulukundo nga nakunsawu zyonsi izyakusimichila infichilikwe iya kivwichisizye, mukumanyinchisya inkama ya chisinka iye Leza, wino, we Kilisitu. 3Mwakwe weliwe mwati muvwama insawu zyonsi izya njilu nuwumanyinchisye.4Nkuvawnga choo ukuti patawa wumwi ukuwa chenjezya numuvwango uwa kuwazembeleka. 5Chingatenga insi namwewmwe mumuwili, ukuwa ndi namwemwe muwuzimu. Nkuzewela pakulola umutantiko wuzima namaka yisuwilo lyinu mwe Kilisitu.6Pano mwapochelezile Kilisiltu I mfumu, pitani mwakwe weliwe. 7Musimpe mwakwe weliwe, muzengwe pakwe weliwe, mwikalisye mwisuwilo ndivino mwasambilizizwe, nga muvuzye mukusalifya.8Lolechesyani kuno wumwi atakawapoke ukupitila mumano namuwufi uwavye, ukulingana nu mwata wawantu, pakukonka imizimu yakutalichila iyansi, nanti akukonka kwe Kilisitu. 9Amuno mwe weliwe uwufichilikwe we Leza wukakwikala mumiwele yamuwili.10Mwati mwizulwa mweweliwe, wino amutwe wa cha maka chonsi ni nsambu. 11Mwakwe weliwe mwaputuzilwe nuwuputulwe wuno asawuwombwe nawantu mukufumya umuwili wamutande, kweni uwuputulwe we Kilisitu. 12Mwazisilwe naweliwe muwubatizo, nga mwakwe weliwe mwazyulupusilwe ukupitila isuwilo mumaka yakwe Leza, wino wamuzyulupusizye kuwufwe.13Pano mwazyulupusizwe mumawembuko yinu namuwuntaputulwa wa muwili winu, wawapanzile mwemwe awawumi ponga naweliwe nga nukutetela sweswe swensi uwononi witu. 14Wakomile amawaliko yankongole yano yimilile ukususania naswe namasundo yakwe. Wayafumizye pakuyapamantila pawuchingane. 15Wafumizye ivyanzo awamaka ninsambu nukuwapanga woliwo ukuloleka apatiswe, nukuchinvya pewoliwo pawuchingane.16Achino pawa wumwi uwakupanzya mwemwe mukulya namu pamwi mukung'wa, pamwi pawanda wakuzewela pamwi umwezi umupya, pamwi kuvye manda ya sabata. 17Vyoo achizungwani cha vintu vino vikwiza, kweni umuwili awe Kilisitu.18Mutaleka wumwi wino akulonda ukuyichefya nuwakufukamila awangeli awapanzye ku chilambu chinu. Umuntu vino wenye akakwinjila muvintu vino aviweni nga ayitutuwalika nimelenganio yamuwili wakwe. 19Atakulematila ku mutwe. Akumutwe kuno umuwili wonsi muminyepwa namunkole likapwa nukuwa ponga, likakula nukukula ukupwe ne Leza.20Ndiwafwile ponga ne Kilisitu ukulekana nimizimu yansi yapansi ayantaliko, nga wuzye achani ukwikala vino awachinvwe kunsi yapansi: 21Utalema, nanti akuwonja, nanti akukumya''? 22Ivintu vyonsi vyo viliyononeka mumiwonvezye, ukulingana nakalinganizizye nivisambilizyo vya wantu. 23Insambu zyo zili ni njelu izipangwe zyonga izyawupepelo nukuyiochefya nukusita ukusayilila umuwili. Kweni yasi namaka ayakulesya ichakwikusya cha muwili.

3

1Lelo ndi Leza wazyulupusizye mwemwe ne Kilisitu, vwambani vintu mwiyulu, kuno Kilisitu ayisile kwikasa lyendilo ilye Leza. 2Yelengania kuvya vintu mwiyulu, kuvya vintu vya pansi awe. 3Amuno mufwile, nga nuwumi winu wufisime ne Kilisitu Mwe Leza. 4Pano Kilisitu waloleka, wino awumi winu, apano namwe swinya muliloleka naweliwe muwuchindami.5Ale, komani, ivyawi vyansi yapansi_ivyawuzelele, uwukandamane, ukuvwambichizya, ivikumbuchilwa iviwipe, nuwumfu, chino amakolania. 6Aku vintu vyoo vino uwukalale we Leza wukwiza pa wana wantayivwila. 7Amuvintu vyoo vino namwenye mwatezile mwapitamo pano mwalinji mwenemo. 8Kweni kanonzi mufwile mufumye ivintu vyonsi vyoo_ uwukalale, ukufulwa, uwuzuwa, intusi, nivikandamane vyakufuma mumulo winu.119Mutati mwawipana, pakuti mwati mufumya umuntu wakali ni milimo yakwe, 10nga mwati muwika umuntu umupya wino ati apangwa amupya muwumanyinsanie ukulingana kuchimanyikwilo che weyo wino welewuzile choo. Akulikuno kusi nanti amu Giliki nu Yuda, uwuputulwa nuwu ntaputulwa, uwakunzi, umusizyani, umuzya, umusapulwe, kweni Kilisitu awensi, swinya ali mwevyonsi.12Achaleka, vino awasolwe we Leza, awatele nawa kundikwa, awa mwenzo wawila, awachikuku, ukuyichefya, uwufwase, nukuzizimichizya. 13Ukuzumilizania. Wani awankumbu kwewe numuwuye. Ndiwumwi ali nukuyilumbusya nawumwi, mutetele munzila iyiliyonga yino imfumu yati yiwatetela mwemwe. 14Papela pavintu vyonsi, muwe nulukundo, chino awunyepe wakufichilikwa.15Lekani umutende wutungulule mu mwenzo yinu. Chalinji acha mutende woo ukuti mwisilwe mumuwili wonga. Swinya muwe awakusalifya. 16Lekani amazwi ye Kilisitu yawe mwakwe mwemwe muwuvule. Ninjelu zyonsi sambilizyani nukutalichilana we numuwuye na malumbo ni ndwimbo ni ndwimbo zyawuzimu. Yimbilanji nukusalifya mu mwenzo yinu kwe Leza. 17Chonsinye chino mukuwomba, mumazwi pamwi mumilimo, wombani vyonsi mwi zina lya mfumu Yesu. Salifyani kwe Leza Etata ukupitila mwakwe weliwe.2118wanachi, tontelani awalume winu, vino chiyine mu mfumu. 19Mwewonsi, temwani awachi winu, swinya mutati muwe nuwulamba nawoliwo. 20Mwewana, yivwilanji awakwasi winu muvintu vyonsi, amuno achakusechelesya mu mfumu. Watata, mutafyenga awana winu, akulikuti watakatombololwe.22Mwe wazya, yivwilanji watatakulu winu ukulingana nakumuwili mwakwe vyonsi, asawuzya wapa minso, ngati awakusechelesya-wantu, kweni nu mwenzo wachine. Tinani Imfumu. 23Chonsi chino mukuwomba, wombanji ukufuma mu mwenzo vino aku mfumu asakwa wantu. 24Mumanye kuno muli pochelela ku mfumu ichawupi cha mpyani. Amfumu Kilisitu wino mukupyunjila. 25Amuno wensi wino akuwomba uwuntalungama alipochelela ichilambu pa wuntalungama wuno wawonvile, nga kusi nanti akutemwela.

4

1Watatakulu, panji awazya chino achizima ni chiyanane, pakumanya kuno namwenye swinya muli nu tatakulu mwiyulu.2Twalilani umwamute mukupepa. Muwe aminso mwakwe vyovyo musalifya. 3Pepelanji ponga naswe swinya, ukuti Leza ayiyule ichisakati pa mazwi, pakuvwanga inkama yachisinka iye Kilisitu. Pamulandu wakwe choo, ndi muvingololo. 4Pepanji kuno zipizile nchipange ichete, vino nfwile nvwange.5Pitanji munjelu kwe wawo wano wali kunzi, nga muchite wangu pa mpindi. 6Lekani amazwi yinu impindi nzyonsi yawe aya nkumbu. Walekani walungwe ni membe, akulikuti mumanye muno mungasuchila muntu wensi.7Ukuwa ku vintu ukulingana nanene, Etikasi alivimanyisya kwe mwemwe. Amwanitu umukundikwe, umuwonvi umusuwalikwa, nu muzya uwunji mu Mfumu. 8Namutuma kwe mwemwe pakwe choo, ukuti muzipizile mumanye ivintu ivya kwakwe sweswe, nga nukuti awomye imyenzo yinu. 9Namutuma ponga ne onesimasi, umusuwalikwa nu mwanitu umukundikwe, wino awenga uwe mwemwe. Wandi wawanene chonsi chino chiwonvilwe koo.10Arisistakas, uwamuvingololo uwunji, wawavwanzya, ne Mariko nye, umuvyala we Banaba(kuvye wino mwapochelezile umutantiko; ndi kwiza kwe mwewe, mumupochelele), 11nga swinya ne Yesu wino akwitwa Justus. Waa wonga awaputulwe awawonvi awanji ku wufumu we Leza. Walinji awakumyalilika kwe nene.12Epaphras wawavwanzya. Awenga uwe mwemwe nu muzya we Kilisitu Yesu. Impindi zyonsi akatamichila mwemwe mwipepo, ukuti mufwile mwimilile ukufikapo nukusimichilwa nkani mwakwe vyonsi ukulonda kwe Leza. 13Amuno ne kamboni wakwe weliwe, ukuti akawomba ukufwilichila pakwe mwemwe, kwe wawo awa lawodikaya, nga nawawo awa mu Hirapolisi. E 14Luka ekalola umukundikwe ne Demas wawavwanzya.15Vwanzyani awanitu mu lawodikaya, ne Nayimpha, nga ni Keleziya lino lili mung'anda yakwe. 16Pano kalata wee wawazwa mwakwe mwemwe, awazwe swinya mu Keleziya ya wa Lawodikaya, nga mulole swinya ukuti mwemwe muwazye ekalata ukufuma ku Lawodikaya. 17Uti kwe Archippus, ''Lola ku mulimo wuno watupochelela mu Mfumu, ukuti ufichilisye. ''18Ukuvwanzya koo kuli ni kasa lyanenye_Pauli. Yizuka ivingololo vyane. Inkumbu ziwe namwemwe.

1 Thessalonians

1

1Pauli, Silvanasi, ne Timoti ku keleziya yawa Tesalonikayi mwe Leza ni Mfumu Yesu Kilisitu . Leka inkumbu nuwutengane wumwe namwe.2Tukasalifya penye kwe Leza pakwe mwemwe mwensi pano tukulumbula mwemwe umwakutwalilila mumapepo yitu. 3Tukwizuka pankolelo ye Leza witu ne Tata nilimo yinu iyisuwalikwa, ukuwombela mulukundo, nga nuwukakatile wakusuwila mu mfumu yitu Yesu Kilisitu.4Wanitu awakundikwe nu Leza, tumanyile asozile mwemwe, 5umulandu ilandwe lyitu lyizile kwe mwemwe asa mumazwi matupu, kweni namumaka swinya, mumuzimu umwimichile, nu mwakusimichila nkani. Munzila iyiliyonga, namwe swinya mumanyile umwata wawantu wano twalinji mwakwe mwemwe pamulandu namwemwe.67Nga wemwe mwizile mwawa mwewakunkonka sweswe nga ni Mfumu, mwalile pano mwapochelela amazwi muwuwome nkani ni nsansa ku muzimu wutele. Ichakukonkapo, mwizile mwawa achilolelo kwe wonsi mu masidonia namu makayiya wano wasuwila.8Amuno ukufuma kwe mwemwe amazwi ya Mfumu yivwika, asamumasidonia vye namu akaya, kweni isuwilo lyinu mwe Leza lyati lipita paliponsi. Achaleka tutakuvwamba ukuvwanga ichilichonsi pakwe choo. 9Amuno woliwonye wonga wakulangasa ukulingana nasweswe umwata wakupochelelwa wuno twalinji nawo mwakwe mwemwe, namuno mwizile mwapiluchila kwe Leza ukufuma ku makolania nukupyunjila uwawumi ne Leza wachisinka, 10nukuti mukulindilila umwana wakwe ukufuma mwiyulu, wino wazyulupusizye ku wafwe_ Yesu, wino akusapula sweswe kuwukalale wuno wukwiza.

2

1Amuno mwemwe mwenga mumanyile, wanitu, kuno ukwiza kwitu kwakwe mwemwe kutalinji akwavye. 2mumanyile kuno twatamisile kali nga atusozwa ni nsoni pa filipi. Twawomile mwe Leza witu pakuvwanga kwe mwemwe ilanndwe lye Leza umwakuyikungula nkani.3Amuno ukuchinchizya kwitu kutalinji akufuma kuwononi; nanti awukandamane, nanti kuwufi. 4Nkano fwendi, ndivino twati tusimichilwa nu Leza pakusuwilwa ni landwe zima, achino tukuvwanga, asakusechelesya wantu, nkano eLeza. Awuluwino akalolechesya imyenzo yitu.5Amuno tutatezile twize namazwi yakuyiwanzya ayawufi, ndivino mumanyile, nanti akuwa nichakuyivwimba uwuwunuke_ eLeza wekasimichila witu. 6Tutatezile tuvwambe uwuchindami ukufuma ku wantu, ukufuma kwe mwemwe pamwi kuwa wuye. Nge twalonganga umuzano nge awapositole we Kilisitu.7Nkano fwendi twalinji awatekanie mwakwe mwemwe ndivino emayo ukumyalalika awana wakwe. 8Munzila yoo twalinji nulukundo namwemwe. Twatemilwe ukwankana namwe asa lilandwe izima ilye Leza litupu kweni swinya namawumi yitu. Amuno mwizile wa awakundikwe nkani kwakwe sweswe. 9Amuno mukwizuka; wanitu, ukuwombesya nukuyikungula. Umusanya nuwusiku twawombanga ukuti tutafwile tutalenga wumwi uwe mwemwe pano twawizyanga kwe mwemwe ilandwe zima ilye Leza.10Mwewaka simichizya, ne Leza swinya, uwutele vino wuli, uwulungamane, nuwunta kampisya kalinji kawele kitu kwakwe mwemwe mukusuwila. 11Munzila iyiliyonga mumanyile vino twalinji wenga namwe, vino Etata nawanakwe, 12ukuwachinchizya nukuwawomya nukuwalambilizya ukupita mumiwele iyizima iye Leza, wino akwita mwemwe muwu fumu wakwe nuwuchindami.13Pamulandu wakwe choo naswenye tukusalifya Leza muwulandalile, ukuti pano mwapochezile ilandwe lye Leza lino mwivwile kwe sweswe, mwachizumilizizye asangati amazwi ya muntu, kweni vino uwuchisinka wuli, amazwi ye Leza, chino chili swinya pamulimo mwakwe mwemwe wano wakusuwila.14Muno mwemwe, wanitu, mwizilewa awakakonka wamakeleziya ye Leza yano yali muyudeya mwe Kilisitu Yesu. Muno namwe swinya mwatamisile muvintu ivlivyonga ukufuma ku wantu winu, ndivino wachisile kuwa ukufuma ku wa Yuda 15wano wakomile Imfumu Yesu nawa kasesema, nawano wafumizye sweswe. Watasechelezizye Leza. Nkano fwendi, awalwani kuwantu wonsi. 16Wakutulesya ukuvwanga ku makandi ukuti weni watulwe. Ichakukonkapo achakuti wakakwizuzya penye imbembu zyawo kuchifiko. Kweni uwukalale wapitilila mumpelelechezya.17Kweni sweswe, wanitu, twapawusile kwe mwemwe pakampindi, muwuntu asa mumwenzo. Twalinji nkani nkani ukuvwambilizya, nukuluchila ukukulu, ukulola impumi zyinu. 18Amuno twambanga ukwiza kwe mwemwe _ nakawuzyenye nene, Pauli, swinya naswinya_ esatana watwimisile. 19Mo ukusuwila kwitu achani, pamwi insansa, pamwi impumpu yachipale pankolelo pa mfumu yitu Yesu pa kwiza kwakwe? wuzye asa kwe mwemwe? 20amuno mwe wuchindami witu ninsansa.

3

1Acaleka, pano tutalinji nukuvwilika, twelenginie chalinji achizima ukusyala ku pa Ateni swenga. 2Twatumile Timoti, umwanitu numuwonvi uwunji kwe Leza mwi landwe zima ilye Kilisitu, ukuwawomya nukuwamyalilika ukulingana nisuwilo lyinu, 3ukuti patawa wumwi uwakuzakaza ni ntamyo zyoo. Amuno mwemwe mwenga mumanyile kuno twasolwa kwakwe chonye.4Nakawuzye nye pano twaliji namwemwe, twawanenile nzila twalinji nukutamika uwuchuzi, nga aviwombwa ndivyo wonye, vino mumanyile. 5pamulandu wakwe choo, pano ntalinji nukwimilila, natumile chino nazipizile manye ivyi suwilo lyinu. Pamwi umwelezyi walinji nukuwelezya mwemwe, nga nukuyikungula kwitu kwalinji akwavye.6Ukuwa Timoti wizile kwe sweswe ukfuma kwe mwemwe nukutuletela ilandwe zima ilya wusuwalikwa winu nulukundo. Watunenile kuno mukatwelenganizya ivizima penye, nukuti mukuvwamba ukulolona nasweswe vino naswenye tukuvwamba ukulolona namwemwe. 7Pamulandu wakwe choo, wanitu, twamyalilisilwe namwemwe umulandu ni suwilo lyinu, mumatamyo yitu yonsi namuwuchuzi.8Amuno kanonzi tuli nuwumi, ndi mwasimpisya mu Mfumu. 9Amuno akusalifyachi kuno tungapa kwe Leza umulandu namwe, pansansa zyonsi zino tuli nazyo pankolelo ye Leza witu pakwe mwemwe? 10Uwusiku numusanya tukupepa nkani ukuti tulole impumi zyinu nukupa chino chikusowelwa mwisuwilo lyinu.11Eleza witu ne Tata wenganye, ni Mfumu yitu Yesu, atungulule inzila yitu kwe mwemwe. Lekani 12Mfumu yilenjesye mwemwe muvule nukunyepwa mulukundo we numuwuye nga nakuwantu wonsi, ndivino naswenye tukawomba kwakwe mwemwe. 13Lekani awomye imyenzo yinu ukuti watawa nakampimfya muwutele pankolelo ye Leza witu ne Tata pakwiza kwa Mfumu yitu Yesu nawantu wakwe wonsi awatele.

4

1Pampelelechezya, wanitu, tukuwawomya nukuwakwezya mu Mfumu Yesu. Ndivino mwapochelezile ivisambilizyo kwakwe sweswe kwe vino muzipizile mwapita, ukusechelezya Leza, swinya mwapita munzila yonye, ukuti mwawomba ukulusya. 2Amuno mumanyile ivisambilizyo vino twawapile ukupitila mu Mfumu Yesu.3Amuno ko akulonda kwe Leza, uwutele winu, ukuti mulewuke uwuzelele, 4kuno wensi uwe mwemwe amanyile muno ni nsembo yakwe muwutele namumuchinzi, 5asamulukundo ulwa chikumbuchilwa (ngati awamakandi wano watamanyile Leza). 6Patawa umuntu uwakutala nukononola umunyina mwakwe choo; amuno Imfumu ayakulanduzya mwakwe vyo vyonsi, ngati vino twawasochezile zila nukusimichizya mwemwe.7Amuno Leza atatwisile sweswe kuwukandamane, kweni kuwutele. 8Achaleka, weyo wino akukana choo atakukana awantu, kweni Eleza, wino akupa umuzimu wakwe umwimichile kwe mwemwe.9Ukuyana nulukundo lwapawunyina, musi nukuvwamba wumwi ukuwawalichila, amuno mwemwenye mwati musambilizwa nu Leza ukukundana; 10Nakawuzyenye, muwomba choo kuwa munyina wonsi wano wali ku Makedoniya. Kweni tukuwachinchizya, wamunyina, ukuwomba ukulusya. 11Tukuwachinchizya swinya ukwezya pakwikala uwumyalale, sayililani imiwombele yinu, nga muwombe namakasa yinu, ndivino twawapinguzile, 12Alyakuti mupite ichete pankolelo pawa makandi nga mutasowelwa chimwi.13Tutakuvwamba mwemwe ukuwa awantamanya, wamunyina, kwe wawo wano waponechile, ukuti mutalwilwinta ndivino wanji wano wasi nukusuwila. 14Muno ndi tukusuwila kuno Yesu wafwile nukuzyulupuka swinya, wowonye Eleza aliwaleta ne Yesu wawo wano wati waponechela mwakwe weliwe. 15Muno tukuvwanga kwe mwemwe na mazwi ya Mfumu, kuno sweswe wano tuli kuwumi, swewano tusyazile pakwiza kwa Mfumu, nawuchisinkanye tutaliwakolelela wawo wano wati waponechela.16Mo Imfumu yoliyo yilisika kwiyulu. Yiliyiza nukupongomoka, namazwi ya mungelo umukulu, ni mbata yakwe Leza, nga awafwe mwe Kilisitu walitalichila ukuzyulupuka. 17Nga pano sweswe wano tulikuwumi, wano tusyazile, apaliponga nawoliwo tulisompolwa mwi wingo ukusunkana ni Mfumu mwilewelewe. Munzila yoo tuliwawa penye ni Mfumu. 18Achaleka, myalalikani we numuwuye na mazwi yaa.

5

1Kanonzi ukulingana ni mpindi nizimpindi, wanitu, mutakuvwamba chimwi ukuti chiwalikwe kwe mwemwe. 2Amuno mwemwe mwenga mumanyile ukufikapo ichete kuno uwanda wa Mfumu wukwiza ngati amung'o uwusiku. 3Ndiwakuti, '' umutende nukuchinjililwa,'' apano uwononi uwakwiwuchizya wuliyiza kwakwe woliwo. Chiliwa vino awulumilwa wa mu mwanachi wino alipakukwata. Kutaliwa nanti anzila yakupusuchila.4Kweni mwemwe, wanitu, musi mumfinzi ukuti uwanda wungawiwuchizya ngati amung'o. 5Amuno mwensi mwewana walukozyo nawana wa musanya. Tusi awana wamfinzi wawusiku pamwi awa mfinzi. 6Achilichino, tutati twalala vino wanji wakawomba. Nkno fwendi, tuwe minso nawantakolwa. 7Amuno wonsi wano wakalala wakawomba wonye uwusiku, nawano wakakolwa wakawomba wonye uwusiku.8Kweni pano swewa ku musanya, tuzipizile tuwe awantakolwa nukuwa pisuwilo napa lukundo ngati achakuyichinjililila pachifuwa, nisuwilo lyipususyo lya chisoti chitu. 9Muno Leza atasozile sweswe pawukalale, kweni pakusenda ipususyo ukupitila mu mfumu yitu Yesu Kilisitu. 10Aweliwe wino wafwizile sweswe ukuti, ndi tuziwusile pamwi tulazile, twikale apaliponga naweliwe. 11Achaleka myalalikalananji we nu muwuye nukuzengana,ngati vino mukuwombela.12Tukulenga mwemwe, wamunyina, pakusalifya wawo wano wakuyikungula mwakwe mwemwe na wawo wano wali mwakwe mwemwe mu Mfumu nawano wakawasoka mwemwe. 13Tukuwalenga swinya pakuchindika wawo mulukundo pamulandu numulimo wawo. wani pamutende mwakwe mwemwe mwenga. 14Tukuwachinchizya, wamunyina: sochezyani wantalemi sundo, womyani awalangluke, yavwani awalombotoke, nukuzizimichizya kwakwe wonsi15Mulolechesye kuno kusi nawenga ukunyosya ichiwipe pachiwipe kwe wumwi. Nkano fwendi, vwambilizyani chino achizima kwakwe numuwuye nakwe wonsi. 16Zewelanji penye. 17mwapepa nanti kuleka. 18Mwakwe chonsi mwasalifya. Muno akulonda kwe Leza mwakwe Kilisitu Yesu pakwe mwemwe.19Mutamazya umuzimu ulusala. 20Mutati mwasulania wakasesema. 21Yelezyani ivintu vyonsi. Mulemansye kwe chino achizima. 22Funtukani kumiwele yonsi iyawuwipe.23Leka Eleza wamutende awapange awatele wakufikapo. Leka umuzimu winu wonsi, umwenzo numuwili viwe nanti akampifya pakwiza kwa Mfumu Yesu Kilisitu. 24Amusuwalikwa weyo wino akwita mwemwe, wino aliwomba swonya choo.25Wamunyina, mwatupepelaswi naswswe. 26Vwanzyani wamunyina wonsi nulufyopo ulutele. 27Nkuwawomya mukusimichizya mu Mfumu ukuti ekalata we awazwe kuwa munyina wonsi. 28Inkumbu zya Mfumu yitu Yesu Kilisitu ziwe namwe.

2 Thessalonians

1

1Pauli, siluvanasi, ne Timoti, ku Keleziya yawa Tesalonika mwe Leza e Tata witu ni Mfumu Yesu Kilisitu. 2Nkumbu kwe mwemwe numutende ukufuma kwe Tata witu ni Mfumu Yesu Kilisitu.3Tuzipizile penyee tuwasalisya kwe Leza umulandu namwemwe, wanitu, umulandu isuwilo lyinu likukulilakulila nulukundo wensi mwakwe mwemwe luno ali nalo kumuwuye lukuvulilila. 4Achino sweswe swenga tukuvwanga umwakuyiwanzya pa vya kwe mwemwe muma Keleziya ye Leza pakuzizimichizya kwinu nisuwilo mukuvwimwa kwinu konsi, nivyakusunkana vino mukujimbilizya. 5Awukamboni wi panzyo lyawulungamane uwe Leza, ukuti mwize mwelenganizwe ukuwa awayane muwufumu we Leza, nawuno swinya mukutamichila.6Amo nakawuzyenye, achawulungamane kwe Leza pakunyosya iviponelwa kwe wano wakuwaponezya, 7nuwutalale kwe mwemwe wano muponezilwe nasweswe, ala pano Imfumu Yesu yawumbulikwa mwiyulu nawangelo wakwe awamaka 8mwilungu lya mulilo, pakulanduzya pakwe wawo wano watamanyile Leza napa kwe wawo wano awantatontela ilandwe lya Mfumu yitu Yesu.9Walisundwa nuwononi wamuyaya pakufuma paminso ya Mfumu nuwuchindami wa maka yakwe. 10Aliwomba choo pano wiza pawanda wakuchindamikwa muwantu wakwe awatele nukuwa achizungusyo pakwe wawo wonsi wano wasuwizile, umulandu ukusimichila kwitu kwakwe mwemwe kwasuwalizilwe.11Pamulandu wakwe choo naswe tukutwalilila ukupepela mwemwe, ukuti Leza witu ayelenganizye mwemwe mwe awayane ulwito lwinu nga namaka yakwe afwile afichilisye uwuzima wamfundo yonsi numulimo wonsi uwisuwilo. 12Tukupepela choo ukuti izina lya Mfumu Yesu lichindamikwe mwakwe mwemwe, namwe mwakwe weliwe, ukulingana ni nkumbu zye Leza witu ni Mfumu Yesu Kilisitu.

2

1Nomba pavya kwiza kwa Mfumu Yitu Yesu Kilisitu nga nukukolonganika kwitu ponga ukuwa naweliwe, tukuwalenga, wamunyina, ukuti 2mutati muvulungane muwutonte pamwi ukutamika pamwi numuzimu pamwi ni landwe, pamwi ne kalata wino akuloleka ukuwa wafuma kwakwe sweswe, wino akuti uwanda wa Mfumu wufisile kali.3Mutalaka wumwi awawipa munzila iyili yonsi. Muno litaliyiza ukufichila pano ukupona kwafika, nga numuntu umuntalemi sundo wawumbukwa, umwana wawononi. 4Aweyo wino akupanzika nukuyikwezya wenga kwakwe chonsi chino chikwitwa Leza pamwi chino chikufukamilwa Ichakukonkapo, mung'anda yakupepelamo Leza nukuyillanjizya weliwe ngati we Leza.5Wuzye mutakwizuka kuno pano nalinji namwe nawanenile vyo ivintu? 6Kanonzi mumanyile chino chikumulesya, ukuti aliwumbukwa vyenye pampindi yakwe. 7Amuno inkama yamuntalemi sundo yili pakuwomba kali, lelo pali wumwi wino akumulesya kanonzi ukufichila wafuma munzila.8Apano umuntasungi sundo ali wumbukwa, wino Imfumu Yesu alimukoma numufuto wamulomo wakwe nukuwika apavye pakuwumbulika kwakwiza kwakwe. 9Ukwiza kwa muntasungi sundo kuliwa umulandu wamilimo yakwe Satana namaka yakwe yonsi, ivimanyikwilo, nivizungusyo ivyawufi, 10nga nimiwele yawuwipe wuli wonsi wuno wukukopeka wawo wano wakonononeka, umulandu wakanile ukukunda ichisinka alyakuti wapusukwe.11Pamulandu wakwe choo Eleza akuwa tumila amaka yakusovya akulikuti wasuwile uwufi 12nukuti wapanzwe wonsi wano watasuwizile ichine kweni kano fwendi wasechelezile walinji nukusechela muwuntalungama.13Kweni tuwasalifya penye kwe Leza pakwe mwemwe, wamunyina wakundwe mu Mfumu, umulandu wasozile mwemwe ngati avikomwa vyakutalichila pakupusukwa ukupitila mukuswefya kwa muzimu nukusuwila muwuchisinka. 14Wawisile mwemwe kwakwe choo ukupitila mwilandwe zima, ukuti muzipizile mupochelele uwuchindami wa Mfumu yitu Yesu Kilisitu. 15Achilichino, wamunyina, tusimpisye nukukakatila kumyata yino mwasambilizile, ndi amumazwi pamwi mwe kalata witu.16Kanonzi leka Imfumu yitu Yesu Kilisitu wenganye ne Leza Tata witu, wino wakunzile sweswe nukutupa sweswe ukumyalalika kwa muyaya nuwuzima wisuwilo ukupitila munkumbu, 17Ukumyalalika nukwikazya imyenzo yinu mumulimo wonsi uwuzima namazwi.

3

1Kanonzi, wamunyina, mwatupepela, ukuti amazwi ya Mfumu yapitisye nukuchindamikwa, ndimuno chiwezile swinya namwemwe, 2nga nukuti tusapulwe ukufuma kuwuwipe nuwuwipe wawantu, amuno sawonsi wano wali nisuwilo. 3Kweni Imfumu ayisuwalikwa, wino aliyikazya mwemwe nukuchinjilila mwemwe ukufuma kumuwipe.4Tuli nuwusuwizi mu Mfumu pavya kwe mwemwe, ukuti mwemwe mwensi mukuwomba swinya muli twalilila ukuwomba ivintu vino tukupingula. 5Imfumu yizipizile yitungulule imyenzo yinu kulukundo lwe Leza nukuzizimichizya kwe Kilisitu.6Kanonzi tukupingula mwemwe, wamunyina, mwizina lya Mfumu yitu Yesu Kilisitu, ukuti mulewuke emunyina wensi wino akwikala uwumi wawukata nga nanti kwikala ukulingana nakumyata yino mwapochelezile kwakwe sweswe. 7Amuno namwenye mwenga mumanyile kuno achizima kwakwe mwemwe ukukonchelela sweswe. Umulandu tutalinji awapwalale pano twalinji namwemwe. 8Tutalyanga ichakulya chakwe wumwi ukwawula ukulipila, kweni twawombanga uwusiku numusanya mu mukuyikungula ukutale namuwuwome, ukuti tutawa achipunuzyo kwe wumwi uwe mwemwe. 9Twawonvile woo asakuti asamulandu wakuti tutalinji ninsambu, kweni twawonvile woo ukuti tuwe achilolelo kwakwe mwemwe, ukuti munkonchelele sweswe.10Amuno pano twalinji namwemwe, twawapinguzile, '' weyo wino atakasi ukuwomba atazipizile ukulya. '' 11Amuno tukwivwa kuno wamwi mwakwe mwemwe wakupita muwupwalale, nanti akutanganika pamulimo, kweni ukuwombela wanji. 12Lelo ngati wawo tukupingula nukuwachinchizya mu Mfumu Yesu Kilisitu, ukuti wazipizile wawombe muwumyalale umulimo nukulya ichakulya chawo.13Kweni mwemwe , wamunyina, mutatonta ukuwomba ivizima. 14Nga ndi wumwi atakutontela amazwi yitu mwe kalata wee, mumumanye nga mutawa ponga naweliwe, ukuti asozwe insoni. 15Lelo mutamusenda ukuwa amulwani , kweni mumusochele ngati amunyina.16Kanonzi umutende wa Mfumu weliwenye awape umutende pampindi zyonsi munzila zyonsi. 17Nene, Pauli, nkuwalika choo ni kasa lyane, chino achimanyikwilo pe kalata wensi wino nkuwalika. 18Inkumbu zya Mfumu yitu Yesu Kilisitu ziwe namwe mwensi. Amen.

1 Timothy

1

1Pauli, u mu positole wakwe Kristu Yesu ukuyana nu wulamulilo wakwe Leza u Mutuli witu nu Kristu Yesu u kuchetekela kwitu, 2Kwe Timoti, u mwana wane wa chisinkhamwi suwilo: Uwila, inkhumbu, nu mutende ukufuma kwe Leza e Tata swinya Kristu Yesu i Mfumu yitu.3Ndivino nakomelezizye mwemwe ukuti muwombe pano nayanga ku Masedoniya, yikalani mu Efeso alyakuti m emwe mungalamulila awanthu wamwi ukuti watakasambilizye ichisambilizyo ichipusane. 4Swinya watakivwile ku malyasi ni vya maluko yawo aya kali. Vyoo vikuleta ukupazinkhana ukulusya ukuti vyavwilizye ukutantika kwakwe Leza, kuno akwi suwilo.5Lelo ichifisyo cha wulamulilo a lukundo ukufuma ku mwenzo uwuswepe, ukufuma ku melenganio ayazima, swinya ukufuma kwi suwilo lya kusimichila. 6Awanthu wamwi wasya vyoo ivinthu kunsizi swinya wapiliwukila ku vya kuvwanga vya wupuwa. 7Wakulonda wawe awasambilizya wi sundo, ukuwa watakwivwichisya vino wakuvwanga pamwi vino wakusimichizya. 8Lelo twamanya kuno isundo alizima ndi wumwi akuliwomvya umwi sundo.9Tumanyile choo, kuno isundo litapangwa muno umunthu umulungamane, kweni muno musita lisundo na awanthu wanthivwila, muno awanthu wasita leza wa nthasuwila swinya awawembu, na wawo wano wasi nu leza swinya wanthivwila. Lyapangwa muno wawo wano wakukoma awa baba wawo na wanyina, muno wakakoma, 10awanthu awazelele, muno awonsi wa wuzelele na wonsi, muno wawo wano wakupoka awanthu ukuwa awazya, muno awa wufi, muno awakamboni wawufi, swinya muno chilichonsi chino chikususya ichisambilizyo ichizima. 11Choo ichimanyisyo chikuyana ni landwe zima ilichindame lyakwe Leza umulotwa mwe lino nasuwilwa.12Nenji nkhusalifya Yesu Kristu i Mfumu yitu. Weni awomizye nene, amuno andolanga ne musuwilwa, nga ambika nene mu mulimo. 13Nenji nalinji ne kawifya, e kachuzya, swinya uwa lombwa. Ukuwa napochezile inkhumbu umulandu nawomvile sita kumanya mu wu nthasuwila. 14Swinya u wila wakwe Mfumu yitu wizula ukulusya ponga ni suwilo nu lukundo luno luli mwakwe Kristu Yesu.15Lyoo izwi alisuwilwe swinya alikwane konsi ukuzumilwa,kuno Kristu Yesu wiza munsi ya pansi ukupoka awa wembu. Nenji nalinji ne muwipe ukuchila waa. 16Ukuwa muno ichifukwa choo napilwe inkhumbu, alyakuti mwakwe nene, ichapapela, Kristu Yesu angalolesya ukutonthela konsi. Awomvile choo ngati a chimanyikwilo mwe wawo wano walisuwila weliwe ku wulanzi wa muyayaya. 17Lelo ku mfumu ya nkhulo zyonsi, e nthalifwa, nthaloleka, e Leza wenganye, kuwe umuchinzi nu wuchindame pe na pe. Ameni.18Nenji nkhuwika ilamulo lyoo pankholelo zyinu, Timoti, mwana wane, ukuyana na mazwi ya wa kasesema pavya kwe wewe, kuno ungalwa ukulwa ukuzima, 19ukulemansya isuwilo swinya uwusita mulandu. Pakukana choo, wamwi wononile isuwilo lyawo. 20Ngati e Hayimeniyasi nu Alekizanda, wano napile kwe Satana alyakuti wangasamilizwa uku ntha kawifye.

2

1Achaleka, ichakutalichila mu vyonsi, nenji nkhuwakomeezya ukuti ukulenga, amapepo, ukupepelana, nu kusalifya kuchitikile awanthu wonsi, 2muno izya mfumu na wonsi wano wali mu nsambu, alyakuti tungikala uwulanzi wa mutende swinya umyalale mu wonsi uwuleza swinya uwuchindikwa. 3Choo achizima swinya chakuzumilizwa pa minso yakwe Leza u Mutuli witu. 4Akalondesya awanthu wonsi ukuti watulwe swinya ukuti wize ku chimanyisyo cha wu chisinkha.5Amuno kuli Leza wonga, swinya kuli wenga kimililapakasi wakwe Leza nu munthu, u munthu weyo we Kristu Yesu. 6Ayipile wenga umwenecho a chilipo ku wonsi, ngati a wukamboni pa mphini iyenecho. 7Muno mulimo woo nasolizwe ne mutumwa swinya mu positole--nenji nkhuvwanga ichisinkha, nenji nthakuwipa--swinya umusambilizya wa Makandi mwi suwilo ni chisinkha.8Achaleka, nenji nkhulonda awonsi mu masyo yonsi ukuti awapepa swinya ukuti winusye mupela amakasa ayatele nanthi kufulwa pamwi ukupazinhana. 9Achilichonga awanachi wazwale ivizwalo ivizima, nu muchinzi swinya ukuyilesya, asa ni sisi ililuke pamwi na makoza ayayembe pamwi ivizwalo vya mutengo uwukulu, 10kweni na vino vilichete ku wanachi wano wakulanda ivya wu leza ukupitila mu milimo iyizima.11U mwanachi afwile asambilile mu chimyamya nu kutonthela konsi. 12Nenji nthakuzumilizya umwanaci ukuti asambilizye pamwi alolesye insambu papela pa monsi, kweni ukwikala mu chimyamya.13Amuno Adamu amatilwe pakutalichila ngapano Eva. 14Adamu atawefilwe, kweni umwanachi awefilwe nga awa muwembuke. 15Mulimonsi, umwanachi alitulwa ukupitila mu kukwata awana, ndi watwalilila mwi suwilo na mu lukundo swinya ukuwikwa pambali ni myelenganio iyizima.

3

1Ukuvwanga koo akusuwilwa: Ndi wumwi akulondesya ukuwa we katungulula, akulondesya umulimo uwuzima. 2Achaleka e katungulula afwile awe nanthi akamphisya. Afwile awe nu mwanachi wonga, afwile awa uwakwivwichisya, uwa mano, uwikala ichete, swinya umusunzi. Afwile akwanisye ukusambilizya. 3Afwile atakawe we chakolwa, nanthi alombwa, lelo mu malo mwakwe, umumyalale, uwa mutende. Afwile atakawe mukundwe wa mphiya.4Awe wino akapisya ichete ing'anda yakwe, swinya awana wakwe wamutonthele nu muchinzi wonsi. 5Amuno ndi umonsi akupotwa ukupisya ichete ing'anda yakwe, wuzye angasunjilila wuliwui ichiwanza chakwe Leza?6Atakawe a mupiliwuke umupya, alyakuti atakizule nu kuyitumvya nga aponele mu kupingula kwe muwipe. 7Afwile awe wino awakunzi wamuchindika, alyakuti atakaponele mu musamu ni chipingo chaku muwipe.8Ama dikoni, nawonya, wawe awa chindikwe, nanthi akulanda kwa wufi. Watakati wakung'wa nkhani ipala pamwi awa maphangandyanje. 9Wasunjilile ichisinkha ichiwumbulwe icha suwilo nanthi akamphisya. 10Wawe awazumilizwe icha kutalichila, nga pano wawomba umulandu wasi nanthi akamphisya.11Mu nzila yiliyonga, awawo wawe awachindikwe, asa wano wali nichongo, kweni wano awa myalale swinya awi suwilo mu vinthu vyonsi. 12Awa Dikoni wafwile wawe awalume wa mwanachi wenga. Wafwile wapisye ichete awana wawo ni ng'anda zyawo. 13Amuno wawo wano wawamba ichete wakuyizanila wenga awanecho imiwele swinya ukuyisuwilamwi suwilo lino lili mwakwe Kristu Yesu.14Pano nkhuwalika ivinthu vyoo kwe wewe, nkhuchetekela ukuza kwe wewe nombanomba. 15Ukuwa ndi nazimba, nenji nkhuwalika alyakuti wewe ungamanya muno ungikalila mu ng'anda yakwe Leza, yino a chiwanza ichakwe Leza umulanzi, ilya kwimichila swinya ukwavwilizya ichisinkha.16Sweswe tukwivwana kuno ichizungusyo cha wuleza achikulu: ''Weni alolesile mu muwili, azumilizizwe nu Muzimu, alolesilwe na wangelo, awizizwe mumaluko, asuwizilwe munsi ya pansi, swinya asendwa mupela mu wuchindame.''

4

1Lelo u Muzimu wukuvwanga pa lwenze ukuti mu mphindi zaku nkholelo awanthu wamwi walitaya isuwilo nu kwivwila ku muzimu ya wufi ni visambilizyo vya ma demoni 2ukuwawipa mu miwombele, swinya imyelenganio yawo yochizwe.3Awalilesya awanthu ukuti watakasende pamwi ukusendwa swinya ukuwalondela ukuti waleke ukulya vimwi ivyakulya vino Leza walewuzile ukuti vipochelezwe nu kusalifya na wawo wano wakusuwila swinya wamanya ichisinkha. 4Amuno chilichonsi chino chalewulwa nu Leza a chizima. Nanthi chimwi chino tukulya nu kusalifya chingakanizwa. 5Amuno chipatuluzilwe nizwi lyakwe Leza ni pepo.6Ndi ukuwika vyoo ivinthu paminso ya wanyina, uliwa we muwomvi umuzima uwa Yesu Kristu. Amuno ukuliswa na mazwi yi suwilo swinya ni chisambilizyo ichizima chino wakonsile. 7Ukuwa kanani amalyasi yansi ya pansi yano awanachi awakote watemwa. Mu malo mwakwe, uyisambilizye we mwenecho mu wuleza. 8Amuno ivisambilizyo vya kuyolola umuwili avyakulondeka katichi, kweni uwuleza awakulondeka pa vinthu vyosi. Wukulemelezya ilayano ku wulanzi woo nu wulanzi wuno wukwiza.9Ilandwe lyoo alisuwilwa swinya lyenelizwe ukuzumilwa kwakufikapo. 10Amuno akwe choo kuno tukulwa nu kulemansya ukuwomba. Amuno tukuchetekela e Leza umulanzi, wino a Mutuli wa wanthu wonsi, ukuwa sana sana ku wasuwilwa.11Wizyani swinya musambilizye ivinthu vyoo. 12Patakawe nanthi wumwi uwakukwelengula uwutichi wako. Mu malo mwakwe, kwe wawo wano wakusuwila, uwe chakusambililapo mu kavwanjile, michitile, ulukundo, ukusuwilwa, nu wuswepe. 13Ukufika pano niza, uwombe ivya kuwelenga, ku miwomelezyo, na kuvisambilizyo.14Utakati uchilekelezye ichawupe chino chili mwakwe wewe, chino chapilwe kwe wewe ukupitila mu kusesema, ponga nu kulmbalika kwa makasa ya wa songo. 15Usunjilile ivinthu vyoo. uwe muvyenevyo, alyakuti ukufikapo kwako kungaloleka mu wanthu wonsi. 16Uwe minso pakuyilolela wemwenecho na ku chisambilizyo. Utwalilile mu vinthu vyoo. Amuno pakuwomba wowonye, uli yitula wenga na wawo wano wakwivya kwe wewe.

5

1Utakakalipile umunthu songo kwe wewe. Mu malo mwakwe, umuwomye weliwe ngati we tata. Uwomelezye awalumendo ngati awanyina wako, 2awanachi awasongo ngati wa mayo, na wakazyana ngati ankhazi, mu wuswepe wonsi.3Uchindike awanachi awafwilwe, awafwilwe mu chisinkha. 4Ukuwa ndi umufwilwe ali nawana pamwi awizukulu, waleke woliwo pakutalichila wasambilile umuchinzi mu zyang'anda zyawo. Wasyani wayosezye awakwasi wawo, umulandu choo acha kusechelezya kwe Leza5Lelo weyo wino amufwilwe umwenecho, wino asyazile wenganye, ukuchetekela kwakwe kuli mwakwe Leza swinya akatwalila ukwiwuchizya nu kupa amapepo umusanya nu wusiku. 6Lelo, umwanachi wino akakwikalila ukuzewela amufwe napano achili a mulanzi.7Usambilizye na vyonye vyoo, alyakuti atakize wawe na pakusamalila. 8Ukuwa ndi wumi atakusunjililaawa luko lwakwe, sanasana kwe wawo wano awa mung'anda yakwe, weni akanile isuwilo swinya amuwipe ukuchila wa nthasuwila.9Lekani umwanachi awalikwe ngati amufwilwe wino imyaka yakwe yitandi yifike 60 (amakumi mutanda), e muka monsi wonga. 10Afwile amanyikwe ni milimo iyizima, ndi achakuti asunjilizile awana wakwe, pamwi akapochelela awalendo, pamwi asukuzizye amatamba ya wanthu awatele wakwe Leza, pamwi ayavwilizizye awayimbe, pamwi ayipile ku milimo iyizima.11Ukuwa awafwilwe awatichi, mukane ukuwalika woliwo pa mita ya wafwilwe. Amuno ndi wapotwa ukulesya ku vwakulonda vya muwili ukususya Kristu, wakulonda ukuti watwalwe. 12Mu nzila yoo wakuwa na kamphisya umulandu wakusya chino wasozile pakutalichila. 13Pa mphindi yiliyonga, wakusambilila ukuwa nu wukata swinya wakupitapita mu zyang'anda. Asa wukata wenga wuno wakuwa, ukuwa wakalanda swinya ivya wupuwa swinya awawufi, ukuvwanga ivinthu vino visilondeka ukuti vivwangwe.14Achaleka nenji nkhulonda awanachi awatichi ukuti awatwalwe, ukuti wakwate awana, awasunjilile izya ng'anda zyawo, nga ukuti umulwani akapelwe ulongo lwa kutusamula. 15Amuno wamwi wapiliwuchizile kwe Satana. 16Ndi wumi umwanachi umusuwile ali na wafwilwe, mulekani awavwilizye, alyakuti ichiwanza chitakapyoke, alyakuti chavwilizye awafwilwe awenecho.17Lekani awasongo wano wakutungulula ichete wawe awayane umuchinzi kawiri, sansana wawo wano wakuwomba nizwi swinya mu kusambilizya. 18Amuno amawaliko yakuti, ''Utanga uvwimbe kumulomo inkhambaku yino yikwavwilizya ukusinza'' swinya ''Umuwomvi ayanine amilipilo yakwe.''19Mutakapochelele umulandu ukususya e songo penga ndi pali awa kamboni wawili pamwi watatu. 20Uyololosye awawembuke paminso ya wonsi alyakuti awanji wawe ni nthete.21Nenji umwakuyisya nkhulamulila wewe, paminso yakwe Leza nu Kristu Yesu na wangelo awasolwe, ukuti usunge amalamulo yaa nanthi kuwikila kunsizi awakundwe witu, swinya utakawombe nanthi chimwi umwa kutemwela wamwi. 22Utakalambalike amakasa zuwazuwa pakwe nanthi wumwi. Utakankhane amawembuko ya winji umunthu. Usunjilile uwuswepe wako wemwenecho.23Utakati wakung'wa aminzi yeka mphela. Mu malo mwakwe, wakung'wa utupala katichi muno mu uwula ni zyandwala zyako izya pipipipi. 24Amawembuko ya wanthu wamwi yakamanyikwa pa lwenze, swinya yakuwatungululula ukuya kuwupinguzi. Lelo amawembuko yamwi yakakonkha pisinda. 25Achilichonga, imilimo yimwi iyizima yakamanyikwa pa lwenze, ukuwa yamwinye yatanga yafisame.

6

1Lekani wonsi wano wali mu wuzya walole awa bwana wawo ngati wayanine umuchinzi wonsi. Awawombe choo alyakuniti ilyita lyakwe Leza swinya ichisambilizyo chitakasamulwe. 2Awazya wano wakusuwila awa bwana wawo watakasamule woliwo umulandu a wanyina. Mu malo mwakwe, wawatewetele umwa konjelezya. Amuno awa bwana wano wakakwavwilizwa ni milimo yawo awasuwile swinya awakundwa. Usambilizye nu kwikazya ivinthu vyoo.3Ndi wumwi ukusambilizya ichisambilizyo cha wufi swinya atakwivwana ni visambilizyo ivizima ivyaku Mfumu Yesu Kristu swinya ni visambilizyo vya wuleza, 4weni akuyitunthumula swinya atakwivwichisya nanthi chimwi. Ali nivya kulondesya iviwipe mu vyakususyania swiya ukupazinkhana ivya mazwi vino vikuleta uwuzuwa, ulombwa, ukutuka, sita kusuwilana, 5nu kulya kwa penye pakasi pa wanthu wano imyenzo yawo ayiwipe. Awasovizye ichisinkha swinya wakwelengania ukuti uwuleza awakuzanila imphiya izivule.6Lelo uwuleza uwakwikuta awuzima nkhani, 7amuno tutaleta nanthi chimwi munsi ya pansi, swinya tutanga tusende nanthi chimwi ukufuma mwenemo. 8Mu malo mwakwe, zanji twikute ni chakulya swinya ivizwalo.9Lelo wawo wano wakulonda wawe wachinondo wakuponela mu vyelezyo, mu vipingo. Awakuponela mu vyawupuwaswinya ivyakulonda iviwipe, swinya mu vilivyonsi ivinji vino vikapanga awanthu winjile mu chononeko. 10Amuno ulukundo lwa mphiya awuli a musisi wa yonsi imisango ya viwipe. Wamwiawanthu wano wakulondesya zyenezyo wasovyilwe ukufuma kwi suwilo swinya wachisile awenecho ni chilanda ichikulu.11UKuwa wewe, munthu wakwe Leza, samala ukufuma ku vinthu vyoo. Usamazye uwulungamane, uwuleza, uwusuwilwa, ulukundo, ukujimba, nu wuzima. 12Ulwe uwulwe uwuzima wi suwilo. Lemansya uwumi wasita kumala kwe wuno twapundwa, swinya ivya wuno mwapile ukuzumilizya ukuzima paminso pa wakamboni awavule.13Nenji nkhukupa ipatichizyo wewe paminso yakwe Leza, wino akupa uwumi ku vinthu vyonsi, na paminso pakwe Kristu Yesu, wino apanzile ukuzumilizya ukuzima paminso ya Pontyasi Pilate, 14ukuti asunge ipingulo nanthi akanyale pamwi akamphisya ukufika pano Imfumu yitu Yesu Kristu yililoleka.15Leza aliwumbula ukuloleka kwa Kristu pa mphindi iyilungame--Leza, umulotwe swinya wenganye e Kayiwele, Imfumu wuno ukulamula swinya i Mfumu yino yikutungulula. 16Wenganye ali nu wuntalifwa swinya akakwikala pa wuswepe wutakapalamile. Pasi nu munthu wino akulola weliwe pamwi angalolechesya weliwe. Kwe weliwe kuwe umuchinzi na maka yamuyayaya. Ameni.17Wanene awa chinondo wansi ya pansi ukuti watakawe wakuyitutumula swinya watakachetekele mu chuma, chino chitanga chisuwilwe. Mu malo mwakwe, wachetekele mwakwe Leza. Akupa sweswe ichuma chonsi chakusimichila ukuti tuzewele. 18Wenene ukuti wawombe ichizima, ukutu wawe ni chuma mu milimo iyizima, swinya wawe nu kupa swinya ukuyipa pa kupa. 19Munzila yoo waliyusunjila awenecho ulufula uluzima kwakwe chino chili nukwiza, alyakuti walilemansya pa wumi uwenecho.20Timoti, uchinjilile chino nkhupile wewe. Uleke ivya kuvwanga vya wupuwa swinya ukususyania wachino chikwitwa umwa wufi ukuti chimanyisyo. 21Awanthu wamwi wakuwizya vyoo ivinthu ngapano wawinda isuwilo. Uwila wuwe na wewe.

2 Timothy

1

1Pauli, umupositole wakwe Kristu Yesu ukupitila mu kulonda kwakwe Leza, ukuyana ni layano lya wulanzi wuno wuli mwakwe Kristu Yesu, 2ukuya kwe Timoti, umwana umukundwe: Uwila, inkhumbu, nu mutende ukufuma kwe Leza e Tata swinya Kristu Yesu Imfumu yitu.3Nenji nkhusalifya Leza, wino nene nkhatewetela ukufuma ku watatakulu wane, na melenganio ayaswepe, ndimuno nene nkhakwizuchila wewe penye mu mapepo yane uwusiku nu musanya. 4Ndimuno nkhwizuchila a minsozi yako, nkhukumbwa ukuli inkhulole wewe, ukuti nenji njizule ni chimwemwe. 5Nene niyuziswa ivya suwilo yako lya kusimichila, lino lyalinji pakutalichila mwakwe mamakulu wako e Loyisi na mwe mama wako e Yunisi, swinya nenji nkhusimichila kuno lyikala na mwakwe wewenye.6Cho achili chifukwa nenji nkhukwizusya wewe ukuti ukatusye ichawupe chakwe Leza chino chili mwakwe wewe ukupitila mu kulambalikwa amakasa yane pakwe wewe. 7Amuno Leza atatupa swewe umuzimu wa nthete, kweni uwa maka swinya ulukundo swinya ukutonthela.8Achaleka mutakawe ni nsoni mu kusimichila ivya Mfumu yitu, nanthi a nene, Pauli, uwa muvingololo wakwe. Mu malo mwakwe mu ponga mu machuzi muno ilandwe zima ukuyana na maka yakwe Leza. 9A we Leza wino watupususya swswe swinya atwita sweswe nu kwitwa ukutele. Awomvile choo, asa kuyana ni milimo yitu, kweni ukuyana nu kutanthika kwakwe nu wila wakwe. Leza apile sweswe ivinthunye vyoo mwakwe Kristu Yesu lyo insi yoo yitani yiweko. 10Ukuwa nomba ipususyo lya kwe Leza lyawumbulwa pa kuloleka kwakwe Kristu Yesu umutuli witu. A Kristu wino amazya imfwa nga waleta uwumi wuno wutalitela wumale ukuti wuswefwe ukupitila mwi landwe zima. 11Umulandu wa choo, nenji nasozilwe e kawizya, umu positole, swinya u musambilizya.12Pa mulandu wakwe choo nanenye nkhuchula ivinthu vyoo. Ukuwa nenji nsi nanthi a nsoni, amuno namanya wino nenji nsuwizile. Nenji nkhusimichila kuno angakwanisya ukusunga chilya chino namulemeka weliwe ukufika wulya uwanda. 13Sunjilila ichakulolela penepo icha chisambilizyo ichizima chino wewe wivwile kwe nene, ponga ni suwilo nu lukundo vino vili mwakwe Kristu Yesu. 14Ichinthu ichizima chino Leza apile kwe wewe, uchisunjilile ukupitila mwakwe Muzimu Mutele, wino akakwikala mwakwe sweswe.15Wewe umanyile choo, kuno wonsi wano wikala mu Asiya wapiliwusile ukufuma kwe nene. Mwi wungwe lyoo muli Figelasi nu Hemogenesi. 16Imfumu yipe inkhumbu ku ng'anda yakwe Onesifolasi, amuno asunjilizile nene swinya atalinji nanthi a nsoni nu wunyolo wane. 17Mu malo mwakwe, pano alinji mu Roma, weni amvwambile nene sana, nga anzanile nene. 18Imfumu yipe weliwe ukuti azane inkhumbu ukufuma kwe weliwe pa wanda wuno wukwiza. Mu nzila zyonsi anjavwilizizye nene mu Efeso, wewe umanyile ichetenye.

2

1Achaleka wewe, mwana wane, uwe muwomye mu wila wuno wuli mwakwe Kristu Yesu. 2Ivinthu vino wivwile ukufuma kwe nene muwasuwilwe awavule, upe vyolivyo ku wanthu awasuwilwe wano walikwanisya ukusambilizya na wanjinye.3Uyimbe mu machuzi na nene ngati we wavita umuzima uwakwe Kristu Yesu. 4Pasi nanthi wumwi uwa vita wino akateweta pano anyefilwe nivya kuchitika vya wumi woo, alyakuti asechelesye awa songo wakwe. 5Swinya, ndi wumwi akuchimvyania ngati e kasamala, atanga apochelele imphumphu penga pano akuchimvya umwa kukonkha amasundo.6Achakulondeka ukuti u mulimi wino akalemansya apochelele umwakutalichila ivya kusinza vyakwe. 7Welenganie ivya vino nkhuvwanga, amuno Imfumu yilipa wewe ukwivwichisya mu vilivyonsi.8Wizuke Yesu Kristu, ukufuma mu mbeyu yakwe Davide, wino azulupuziswe ukufuma ku wafwe. Choo acha kuyana na kwi landwe zima lyane, 9muno lino nkhuchulila penepo ukufika nu kunyepwa nu wunyolo ngati ne chigawenga. Lelo izwi lyakwe Leza asa linyepwe. 10Achaleka nkhujimbilizya mu vinthu vyonsi muno wawo wano awasolwe, alyakuti nawonye wangapochelela ipususyo lino lili mwakwe Kristu Yesu, ponga nu wuchindame wa pe na pe.11Cho acha kusuwilwa pakuvwanga: ''Ndi twafa ponga na weliwe, tuliwa nu wulanzi ponga na weliwe. 12Ndi twajimba, naswenye tulilamulila na weliwe. Ndi tukukana weliwe, nawenye alitukana sweswe. 13Ndi swe wa nthasuwilwa, weni akusuwilwa, amuno atanga ayikane wenga umwenecho.14Utwalilile ukwizusya woliwo ivya vinthu vyoo. Chenjezya woliwo paminso pakwe Leza ukususya imphokoto kuvya mazwi; chisi ni ntchito, swinya chikakonono wano wakwivwa. 15Uyezesye ukuyilolesya wenga kwe Leza ndivino wino amuzumilizwa, u muwomvi wino asi ni chifukwa chakuwa ni nsoni, wino akusambilizya ichete izwi lya chisinkha.16Uleke ivya kuvwanga vyavye, vino vikakwinjizya ku wusitaleza. 17Ukuvwanga kwawo kukusata ngati a ndwala ya muwazi. Mukasi mwawo muli Himeniyasi nu Filetusi, 18wano wasovile ukufuma kwizwi lya chisinkha. Wakuti vyile ukuzyulupuka kwachitika kali, nga wakonona isuwilo lya wamwi.19Ukuwa kweni, ulufula uluwome lwa kwe Leza luli palyanye. Luli ni chilolesyo choo: ''Imfumu yawamanya wano awakwe weliwe'' swinya ''Aliwensi wino akupunda izina lyakwe Leza afwile afume kweneko ku wunthalungamana.'' 20Mu ng'anda ya chinondo musi iviya ivya golide nu siliva vyenga kweni swinya muli iviya vya miti ni vyivu. Vimwi avyi kuwombela imilimo iyichindikwe, vimwi iya musamu. 21Ndi wumwi ayiswefya ku milimo ya musamu, a chiya cha muchinzi. Akuwikwa pa mbali, uwakuwombela imilimo e bwana, swinya umusenganie ku milimo iyizima.22Samala ku vya kukumbwa vya wutichi. Konkha uwulungamane, isuwilo, ulukundo, nu mutende na wawo wano wakakwitila pa Mfumu ukufuma mu mwenzo uwuswepe. 23Ukuwa ukane amawuzyo ya wupuwa swinya aya wunthamanya. Umanyile ukuti yakuleta ivyongo.24Umuwomvi wakwe Mfumu afwile atakawe ni mphokoto. Mu malo mwakwe afwile awe ninkhumbu ku wonsi, akwanisye ukuti asambilizye, swinya awe mumyalale. 25Afwile mu kutonthela asambilizye wawo wano wakumususya weliwe. Leza pamwi angize ape woliwo ukutontholokwa kwa kumanyisisya ichinkha. 26Wangize wawe nanthi kupalamanswa swinya wafume pa chipingo cha muwipe, lyo walemwizwe na weliwe ku kulonda kwakwe.

3

1Ukuwa umanye choo: Mu manda ya kuwumalilo kuliwa imphindi zya machuzi. 2Amuno awanthu waliyitemwa awenecho, awakatemwa imphiya, awakuyitutumula, awakuyivwa, awamusamu, wanthivwila ku wakwasi, wanthasalifya, swinya awawipe. 3Waliwa nanthi a lukundo, waliwapotwa ukutetelana, awawufi, nanthi akuyinyosya, awalombwa, wa nthatemwa ichizima. 4Wa kalemeka wa wawuye, wanthasayila, awakuyikunda, wakatemwa ukwizya ukulusya ukutemwa Leza.5Waliwa ni milolechele ya wuleza, kweni walikana amaka yakwe. Tontholoka ukufuma ku wanthu waa. 6Amuno wamwi awano wakakwinjila mu zya ng'anda wawipa awanachi awapuwa. Waa awanachi wano wizua na mawembuko swinya wakukolelewa ukuya ku vikumbwa ivilekane. 7Awanachi waa wakusambilila penye, kweni nanthi kwiza ku chimanyisyo cha chisinkha.8Mu nzila yiliyonga muno Janesi nu Jamburesi wimilizile ukususya Mose, Awasambilizya wa wufi waa nawonye wakwimilila ukususya ichisinkha. Awanthu wano imyenzo yawo ayiwipe, swinya nu kuyana ni suwilo wazanwa ukuti awa wufi. 9Lelo watalitwalilila ukuya ukutali. Amuno uwupuwa wawo wuliloleka ku wonsi, ndivino awa wanthu walya.10Ukuwa wewe, ukonsile ivisambilizyo vyane, imiwombele, ichakulonda, isuwilo, ukujimba, ulukundo, ukutonthela, 11amayimba, amachuzi, na vino vyachitisile kwe nene pa Anthiyochi, pa Ikoniyamu, na pa Lisitira. Nenji najimvile ku mayimba. Pa vyonsinye vyoo, Imfumu yanjavwizwe nene. 12Wonsi wawo wano wakulonda ukwikala mu wuleza mwakwe Kristu Yesu waliwayimvya. 13Awanthu awawipe na wakayipatichizya walifuma ku kuyipa ukuya kuyipa nkhani, ukukolela kukusovya awanji na woliwo awenecho.14Ukuwa wewe, wikale mu vinthu vino wasambilizile swinya usuwizile na maka. Wewe wamanya akufuma kwinye kuno wasambilizile. 15Wewe wamanya kuno ukufuma kuwutichi wewe umanyile amawaliko amatele. Vyoo vingakwanisya ukupanga wewe uwe na mano ya kupususyo ukupitila mwi suwilo mwakwe Kristu Yesu.16Amawaliko yonsi yapepwa nu Leza. Ayakulondeka ku chisambilizyo chi suwilo, ku kusimichizya, ku kuyololosya, swinya ku kusambilila mu wulungamane. 17Choo chili wonye ukuti u munthu wakwe Leza awe amumanye, amupekanie ku milimo yonsi iyizima.

4

1Nenji nkhupa isundo lyoo paminso pakwe Leza nu Kristu Yesu, wino alipingula awumi na wafwe, swinya umulandu wa kuloleka kwakwe nu wufumu wakwe: 2Ulumbilile izwi; uyisenganie pano vili chete na pano visi chete. Ukalipe, ususye, ukomelezye, na konsi ukutonthela swinya ukusambilizya.3Amuno imphindi yili yiza pano awanthu watalijimba ni chisambilizyo ichiizima. Mu malo mwakwe, waliyiwunganikila awasambilizya awenecho ukuyana ni vya kukumbwa vyawo, wano wakuvyanga chino amakutwi yawo yakulonda ukwivwa. 4Awalitontholola ukwivwa kwawo ukufuma ku chisinkha, swinya walitontholekela ku mivwango yavye. 5Ukuwa wewe, uwe minso mu vinthu vyonsi. Uyimbe ni nthazi; uwombe umulimo wa muvangeli; ukwanisye umulimo wako.6Amuno nenji njipekinie ukuti imbe ne nzuwi. Imphindi ya wulendo wane yafika. 7Nenji nalwa mu kuchimvya ukuzima; nafika pawumalilo; nenji nsunjizile isuwilo. 8Imphumphu yane ya wulungamane yiwisilwe pambali muno nene, yino Imfumu, e kapingula umulungamane, alipa kwe nene pa wanda wulyanye, swinya asa kwe nene nenga, kweni swinya kwe wonsi wawo wano watemwizwe ukwiza kwakwe.9Womba muno ungawombela ukuti wize kwene wangu. 10Amuno Demasi ansyile. Akukunda insi ya pansi iya nomba swinya ayile ku Tesalonika. Kireseni ayile ku Galatiya, nu Tito ayile ku Dalamatiya.11Wenganye Luka awina ali na nene. Usenda Mariko nga uyize nawe umulandu awa kulondeka kwe nene mu mulimo. 12Tichikasi nenji namutumile ku Efeso. 13Ichizwalo chino nachisyile pa Trowasi nu Kapasi, uyize nacho pano ukwiza, swinya ama kalata sanasana ivya kuwalikila penepo.14Alekizanda e kasyana alolesizye imilimo iyiwipe ukususya nene. Imfumu yilimulipa ukuyana ni milimo yakwe. 15Wewe nawenye ufwile uchenjele na weliwe, umulandu wasusizye sana amazwi yitu. 16Pakuyilondolola nenga ukwa kutalichila, nanthi wumwi alinji imbali yane. Mu malo mwakwe, aliwensi ansyile nene. Patakawe nanthi a mulandu pakwe woliwo.17Ukuwa Imfumu yimilizile pa mbali yane swinya yamphile amaka alyakuti, ukupitila mwe nene, ilandwe linga wizwa lyonsi, swinya ukuti a Makandi yonsi yivwe lyenelo. Swinya napususizwe ukufuma mumulomo wa nsama. 18Imfumu yilipususya nene ukufuma ku milimo iyiwipe yonsi swinya yilitula nene muno uwufumu wakwe uwa mwiyulu. Kwe weliwe kuwe uwuchindame pe na pe. Ameni.19Ulamuke Prisila, Akwila,na wa mung'anda ya Onesiforasi. 20Erasitasi achili ali mu Kolinthi, kweni Trofimasi namusyile amulwale ku Miletasi. 21Uyelezye ukuti wize pano kuchili ukutalala. Yubulasi akukulamuka, swinya ne Pudeni, Linasi, Kulodiya, na wonsi awanyina. 22Imfumu yiwe nu mupasi wako. Uwila wuwe na wewe.

Hebrews

1

1KALI Eleza wavwanzile kuwatatakulu witu ukupitila mu watumwa pa mpindi invulane na munzila izivule. 2Kweni mumanda yansilo yaa, ati avwanga kwakwe sweswe ukupitila umwana, wino wamusozile ukuwa ampyani ya vintu vyonsi. Amwakwe weliwe kuno Eleza wapanzile insi. 3Akuwala kwa wuchindami wa kwe Leza, umwimilili umwenecho uwa wuntu wakwe. Akalemaswi chonsinye ponga na mazwi ya maka yakwe. Walile wapanga ukuswefya imbembu, wisile pansi kwi kasa lye ndilo papela.4Wawa vino awa papela kuwa ngeli vino alizina lino apyanile alyapapela ukulusya mazina yawo. 5Amuno akuwangeli chi kuno Leza watezile wavwanga,''ilelo nawa neTata wako ''?pamwi akwa wa ngeli chi kuno Leza wavwanzile, ''ndiwa ne Tata kwe weliwe, nga aliwa amwana kwe nene''?6Kweni swinya, pano Leza akuleta uwa ntaliko pakukwatwa munsi yapansi, akuti,'' awangeli wonsi awa kwe leza wa zipizile wamupepa.'' 7Kuvya wa ngeli akuti,''Awino akapanga imizimu ya wa ngeli wakwe, nawa wonvi wakwe ukulilima kwa mulilo.''8Kweni ku mwana akuti,''indulu yako,Leza awapenape. Insonzo ya wufumu winu a nsonzo ya wulungamane. mwati mukunda uwulungamane nuku pata ukuntasunga 9amasundo. Achaleka Leza,Eleza winu, wawapakazya mwemwe nama futa ya nsansa ukulusya wa chiwuza winu.'''10"Pantaliko, Mfumu mwanzile ulufula Lwansi.imyilu amilimo ya makasa yinu. 11Walitamika. kweni muli twalilila .Walisila ndivino akachipya kachizwalo. 12Muli wazyola ndivino ankoloko, nga walipiluka vino akachipya kachizwalo.Kweni mwewaliwonga, nga ni myaka yinu yitakusila.''13Kweni akuwa ngeli chi kuno Leza wavwanzile pampindi iyoliyonsi,''Yikala kwi kasa lyendilo lyane ukufichila pano napanga awalwani winu achakwikalila cha matamba yinu''? 14wuzye asawangeli wonsi wano wakapyunjila, nawano watumwa ukusayilila wano walipyana ipususyo?

2

1Achaleka tuzipizile twawa awakwivwichisya nkani kwe vino twivwa, akuti tutati tutelemuke mwakwe choo.2Amuno ndi landwe lino lyavwanzilwe ukupitila awangeli lyasimichizilwe ukuwa alya kusuwalila nkani, uwononi wonsi nuwunta yivwila ukupochelela vyenye ukupanikwa, 3ngawuzye tungapusuka wuli ndi tukusulania ipususyo lya papela ndivino lyoo? Alipususyo lino pantaliko lyawizizwe ni mfumu nunkusimichizwa kwe sweswe kwe wawo wano wi vwile choo. 4Pampindi iyiliyonga Leza wasimichizizye kwe choo muvi manyikwilo, ni vizungusyo, ni milimo ya maka iyilekanelekane,napakugawa ivyawila ivya muzimu uwutele ukulingana nukulonda kwakwe.5Amuno asakuwangeli kuno Leza awachinvizizye insi yino yikwiza, icha kwe tukutaka. 6Nkandi, wumwi kumwi wasimichizizye, ati, ''Nga umuntu weweni, ukuti mwakwizuka ivya kwe weliwe,? pamwi umwana wa muntu, wino mukamusayilila?7Mwapanzile umuntu awapansi katichi ukulusya wangeli; mwamuzwisile nuwuchindami numuchinzi. 8mukachinvya chilichonsi pansi pamatamba yakwe."Amuno akwe weliwe kuno Leza wachinvizizye ivintu vyonsi. Lelo kanonzi tutakulola ichakuchinvya kweweliwe.9Ukuwa tukulola wino wapanzile ukuyichefya ukulusya awangeli pampindi intichi, Yesu, wazwikwa nuwukankala numuchinzi umulandu wamatamyo yakwe ni mfwa, ukuti pankhumbu zya kwe Leza afwile awonje imfwa pa kwe wensi. 10Amuno achizima kwe Leza, pamulandu ichilichonsi chikuzanwa kwakwe weliwe nukupitila mweweliwe, ukuleta awana awavule kuwukankala. chazipizile kweweliwe pakuwa ni ntunguluzi awi pususyo lyawo ukumalizya ukupitila mumatamyo yakwe.11Amuno wonsinye wino akuswefwa nawonsi wano wakuswefwa wali intaliko yonga. Achino atakusozwa insoni ukuwita wamunyina, 12Akuti,'' ndiwizya izina lyinu kuwa nyinane, ndiyimbila ivya kwe mwemwe ukufuma mukasi muluwungo.''13Ala naswinya,'' ndisuwila mwakwe weliwe.'' Nganaswinya,''lolani,nene nawawo nawanane wano Leza ampile.'' 14Achaleka, pakuti awana wakwankana mumuwili nuwazi, weni nawenye wankinie ichilichonga, ukuti ukupitila mu mfwa afwile amazye weyo wino ali namaka yamfwa, wino, wechiwa. 15Avino chalinji kuti asapule wonsi wano ukupitila mukusaya imfwa wisile uwumi wawo wonsi muwuzya.16Nakawuzyenie asawangeli wano akwavwa, ikwata lyakwe Abrahamu. 17Achino chazipizile kwa weliwe ukuwa ndivino awanyinakwe munzila zyonsi, akulikuti awe awachikuku ne simapepo mukulu umusuwalikwa muwuponga nivintu vya kwe Leza, nga nukuti ayize atetele awantu imbembu zyawo. 18Umulandu Yesunye ati atamika nukuyezyeka, ali namaka ukwavwa wano wakuyezyeka.

3

1Achaleka, wanyina watele,mukwankana ulwito lwiyulu.Yelengania izye Yesu, umupositole ne simapepo mukulu kukuzumilizya kwitu. 2Walinji amusuwalikwa kwa Leza, wino wasozile weliwe, ndivino Musa nawenye walinji amusuwalikwa mung'anda yonsi iya kwe Leza. 3Amuno yesu ati asendwa ukuwa awakufichiliswa nuwukankala wukulu ukulusya Musa, umulandu wino akuzenga ing'anda awakuchindikwa ukulusya ing'andanye. 4Amuno ing'anda iyiliyonsi yazengwa nawumwi, ukuwa wino wazenga vyonsi we Leza.5Amuno Musa walinji amusuwalikwa mung'anda yonsi iye Leza, ukuwa nuwukamboni ku vintu vyalandwanga kweneko ivya munkolelo. 6Kweni Kilisitu amusuwalikwa ndivino amwana wino ali ni nsambu mung'anda yakwe Leza. swe ng'anda yakwe ndi tukusimpa nukuyipanvya nuwupechezi wuno tukuyitutuwalika.7Achaleka, chilivino umuzimu umutele wukuti:'' ilelo, ndi wivwa izwi lyakwe 8mutati muwomye imyenzo yinu ndivino umwa kupiluchila,mumpindi yakuyezyeka mulumpalang'ang'a.9Chalinji pano watatakulu winu wakatuchizile pakunjelezya nene,nga lelo napampindi yamyaka amakumi yani, waweni imilimo yane. 10Achaleka itasechelezile ni kwatwa lyolyo. Natili,impindi zyonsi wakasowa mumyenzo yawo. Watamanya inzila zyane.' 11Chili ndivino nalapizile mukufuluchilwa: Watalitela winjile mukupuza kwane.'''12Chenjelani, wanitu, ukuti pakasi pakwe mwemwe pataliwa nanti wumwi wino aliwa numwenzo uwuwipe uwuntasuwila, umwenzo ukufuma kwe Leza uwawumi. 13mumasyo mwakwe,muwomyane we numuwuye penye,ndi chikwitwa ''ilelo,'' alyakuti patawa wumwi mwakwe mwemwe wino chili muwomela nuluchenjelo lwa luwembu lwinu.14Pakuti twawa apaliponga nu Kilisitu ndi tukusimichizya mwakwe weliwe ukufuma kuntaliko nukwizafika kunsilo. 15Mwakwe choo chavwangwa,''ilelo izwi lyakwe, mutati muwomye imyenzo yinu ndivino mwewa kupiluchila16weweni wino wivwile Leza nukumukatuchila? wuzye asawonsi wano wafumile mu Egypt ukupitila mwe Musa? 17wamufulizilwe weni pamyaka amakumi yani. wuzye chitalinji ponga nawano wawembusile, wano ivitumbi vyamiwili yawo vyazanilwe mumayondo? 18Akwe weni wino wamulapizile ukuti atalitela ayinjile mukupuza kwakwe, ndi chitalinji kwewano watatontezile kweweliwe? 19Twalola kuno chawaposile ukwinjila mukupuza pamulandu uwakuntasuwila

4

1Achaleka fwandi, pano ilayano lyakwiza kwa kupuza apoliponga nawo wuchili wulipo, tuyani tuchenjele ukuti wumwi uwakwe mwemwe atize ayize apone apotwe ukwinjila. 2Amuno twayivwila ilandwe zima, ndivino wivwile.Kweni ilandwe lyolyo litalitela wafungulile chimwi wano watayiwisile ponga nisuwilo paliponga nawawo wano wasuwizile3Amuno swewano tukakwinjila mukupuza, nge muno wa vwanjizile,''nge nalafile mukuvitwa kwane, watalitela winjile mumasyo yane aya kupuza.''Chingatenga, imilimo yakwe yasizile ukufuma palufula lwansi. 4Amuno wavwanzile pamwi izyawanda wa sabata:'' 5swinya eLeza wapuzile pawanda wasabata kumilimo yakwe yonsi."6Achaleka chasyalila wamwi ukwinjila mukupuza momo, nawawo wano watalichizile awivwa ilandwe izima watatela winjile mukupuza kwane nawanda amuno amuno ukuntasuwila kwawo. 7Ngapano eLeza swinya asola uwanda wunji, ayita ati'' ilelonye lyoo,'' pano wavwanjizile mwakwe Davidi ivivule vyawalikwa kali:'' Ilelonye lyoo ndimwivwa izwi lyakwe mutawomya imyenzo yinu.''8Ndi achakuti Joswa wawapile ukupuza, eLeza nge atavwanzile ivyawanda 9wunji. Achaleka kweni kulukupuza kwa wanda wakwe sabata uwa wantu wakwe Leza. 10Amuno wensi wino winjila mukupuza kwakwe Leza ekalata wakupuza nakumilimo yakwenye , ndivino Leza wapuzile. 11Aleni fawandi tulungame mukupuza koko, ukuti kutize kuwe wumwi nanti wenga uwakuti akane ukutontela ndivino wachisile.12Amuno izwi lyakwe Leza alyawumi swinya likawomba nkaninye swinya lwatwa ukulusya ukulusya ulupanga luno lwatwa konsinakonsi. Likalasa alilepulania mpaka nakuno kwapawunkania uwumi numuzimu, ukusunkania nimifyompa, ukulonda kwa melengania mumyenzo. 13Pasi chimwi ichelewulwa chino chafisama paminso yakwe Leza. Mumasyo yakwe ichntu chonsi chili palwenze chatumbulwa paminso yakwe wumwi wuno tulingine tuluwulule.14Achaleka, tuli nusimapepo mukulu umukulu nkani wino waya winjila, mwiyulu, eYesu umwanakwe Leza, zani tulemansye vino twazumilizya. 15Amuno tusi nusimapepo mukulu wino angakana atufwile inkumbu muwutonte witu. Mumasyo mwakwe, tulinawumwi wino welezizwe mwakwe vyonsi ndivino sweswenye, ukuwa atatela awembuke. 16Fwandi aleni tusinge tukapalamile pandulu ya nkumbu alyakuti akatufwile uluse luno lungatwavwa mumpindi yakulondwa.

5

1Kwe wensi e simapepo mukulu, akasolwa ukufuma muwantu, akasolwa ukuwomba ukwimilila awantu ivy akulingana nu Leza, alwakuti awafima konsinye ivyawila ni nzuwi ku melezyo. 2Angalwisya umutende nawoliwo wano watakumanya swinya wano wavwamanga weweliwe wenga achisambilizyo kukutomboloka. 3Pamulandu we choo, akalondwa ukufima inzuwi ku luwembu lwakwe weliwe wenga ku mbembu zya wantu.4Asachakwe weliwe ukuti wensinye asende umuchinzi woo. Mumasyo mwakwe, witwa nu Leza, ndivino Aaron walinji. 5Munzila iyiliyonga, nanti we Kilisitu atayichindamisile wenga uwusimapepo wukulu. Mumasyo mwakwe,wenga wino wavwanzile kwe weliwe watili,'' Wewe we mwana wane,'' ilelo nawa ne mukwasi wako.''6Chilinge muno swinya wavwanzile muchipwa chinji wewe we simapepo uwa penape mumiwele ye Melikizedeki.''7Mumpindi ya muwili wakwe,Kilisitu wayipile mumapepo vyonsi nukulenga nizwi kulu ilya kulila swinya walizile ni minsozi kwe Leza, wino ali maka ya kumupususya ku mfwa, nga wamwivwichizizye umulandu wa wumi wawuleza wakwe. 8Chingatenga walinji amwana wasambilizile ukwivwila kwe chino wachulizile.9Weni wapanzilwe umutele swinya walinji weliwe kwe wensi wino akamutontela, weliwe akaleta itulwa lya muyaya. 10Wimisilwe ne Leza nge we simapepo mukulu ukufuma muntampulo yemelekezedeki. 11Tuli nivivule ivya kuvwanga ukufuma nu Yesu, kweni achitale ukulondolola pakuti mwawa nuwuntamanya mukwivwichisya.12Chingatenga ku mpindi yoo mwandi muwe mwe wasambilizya mukulondwanye wumwi ukusambilizya mwemwe inzila izyakukonka amazwi ya kwe Leza. Mukulonda umukaka, mutakulonda ichakulya ichiwome! 13Amuno wensi wino akang'wa umukaka akasambilizya amazwi amatele pamulandu achili amwana umutichi. 14Kweni ichakulya ichiwome achawa songo. Vyoo avili vyovyo kwewo pa mulandu wawusongo wawo wali nukwivwichisya kwawo ukusambilila ukupusania uwuzima kuwuwipe.

6

1Ukuwa nomba, leka tusye inthaliko iyilandwe nzima ilye Kilisitu swinya ukuya inkolelo muwukulu. Tutakanze swinya ulufula lwakutontolokwa ukufuma ku milimo iyifwe ni suwilo mwa kwe Leza, 2Nche ulufula lwa chisambilizyo pavya wubatizyo, ukuwika amakasa penepo, ukuzyulupuka kwa wafwe, nga nukulongwa kwa muyaya. 3Naswswe tuli womba woo ndi e Leza wazumilizya.4Amuno chitanga chiwombwe kwewo watatela wakozelwe wowanzile ivyawila ivya mwiyulu, wowalinji awa kwankana ivya muzimu umutele, 5nawano wawonzile izwi zima ilye Leza swinya ni mpindi yamaka yino yikwiza, 6kweni kwewano wapona chitanga chiwombwe ukuwanyochezya swinya kukutontolokwa. Wo awuli mulandu wakumupachika umwana we Leza weliwonye swinya, nukumusozya insoni palwenze.7Amuno umusili wuno wukang'wa aminzi ya mvula yano yakakwiza penepo akavulane, nachino chipa imbewu ukukoma pakuwombela kwakwe wawo kwe wino umusuli wawonvilwe--amusili wuno wuka pochelela uwupepwe ukufuma kwe Leza. 8Ukuwa ndi wamezya imyunga ninswaswa, awutela wawa awavye swinya lyo ali papipi ukuwutipa. Nuwumalilo wakwe akuwu pemba..9Kweni sweswe twivwana navyo ivizima ivyakulingana nawewe, mwe wakundwe, ivintu vino vilingine itulwa, chingatenga tukala ndi vyo woo. 10Amuno eLeza asalyakuti awawwufi. Ataliyiwilila imilimo yako nulukundo luno walanjizizye kwi zina lyakwe, wapyunjilizile awantu wakwe awatele, swinya uchili ukuwa pyunjilila.11Ukulondesya kwitu akwa kuluchila ukuti wila muntu mwakwe mwemwe ukulolela ukwiza fika ku nsilo, alya kuti isuwilo lyinu lifike apenecho. 12Vyoo vili wonye ukuti mutakawe awakata, kweni tuwe swe wakusendela kwe wawo wano pi suwilo nukuzizimichizya impyani yiyalano13amuno Leza walayizizye kwe Abrahamu, wayilapizile umwenecho wenga, pakuti patalinji nanti wumwi e songo we angalapako. 14Watili, '' achakusimichila ndi kupepa wewe nukukuzya wewe mumpendwa.'' 15Munzila yoo, e Abrahamu wapochelezile chino chalayizizwe walile pano wajimbilizya mukulindilila.16Pasipo awantu wakalapa pakwe wumwi umukulu ukulusya woliwonywe. pawumalilo wachilichonsi pakupelelechezya kwawo ukulapa kukawa vino akusimichila. 17Walile pano Leza welengania ukulanjizya ichetechete kuwa mpyani wilayano ilya miwele iyintachinja ya mulandu wakwe wasimichizizye ni chilapo. 18Wawonvile choo ukuti pa vintu viwili ivintachinja-- achitale kwe Leza ukuwipa uwufi ---sweswe, wano twasamala ukuti tuvwameko, twandi tuwe nukulimbichiswa chino chiliwa achakutuwomya kwisuwilo pakasi pitu.19Tuli na vyoo nge achakuchinjililwa ichisuwalikwe chawumi witu, nisuwilo ilya kwinjila mumasyo yamukasi ya mwenda. 20Kuno Yesu,wino wayile lyotutani winjizile mumasyo yitu. ati awa wesimapepo mukulu uwa muyaya pamutantiko wakwe melekizedeki.

7

1Walinji we Melekizedeki, wee Imfumu ya salemu,umupefi wakwe Leza uwapapela, wino wansunkinie Abrahamu pakunyochela kwisumo kuno wakomile izyamfumu nga amupepa. 2Chalinji kweweliwe ukuti Abrahamu amupe ichikumi chonga pakwe vyonsi. Pakutalika ukusula kwi zina lyakwe, ''Imfumu yawulungamane'' ; nga swinya'' wino walinji amfumu ya salemu,'' lino likusula imfumu ya mutende.''' 3Wino atalinji ne tata, ne mayo awasita awatatakulu, nanti amanda yantaliko yakwe nuwumalilo wawumi. mumasyo mwakwe, akoline nu mwana we Leza, umulandu we simapepo wamuyaya.4Lolani uwukulu wa muntu we vino walinji kwe wino etatakulu Abrahamu ichikumi pe chonsi muvita. 5Ikwata lyakwe levi wano wapochelezile uwusimapepo nukukomelezya isundo pakupochelela ichikumi kufuma ku wantu, akulikuti, ukufuma ku wanyina, chingatenga weni, nawonye wafuma kwe Abrahamu. 6ukuwa Mekizedeki wino atalinji awa mwi kwatwa lyakwe wapochelezile ichikumi ukuma kwe Abrahamu. Pamwi amupepela weni wino walinji namalayilizyo.7Kusi ukukana kuno umutichi atanga apepwe nu mukulu . 8pamulandu na choo, wakafwa wano wakapochela ichikumi kweni mwakwe choo chikusimichilwa kuno ali kuwulanzi. 9Nga namumiwele yakalandile, eLevi, wuno wapochelezile ivwikumi, swinya wawisile ichikumi ukupitila mwe Abrahamu, 10amuno levi walinji mumuwili we tatakulu wakwe pano Mekizedeki wasunkine ne Abrahamu.11Nomba ndi uwufiko walinji awakuwombwa ukupitila muwusimapepo wachilevi [ amuno pansi pakwe choo awantu wapochelezile isundo], Chingawa chani swinya ichakulondwa chino chingize chiwe cha kwe simapepo winji kukatuka pansizi pamiwele ye Mekizedeki, nga atayenganizwa ukuwa pansizi yamiwele ye Aaron? 12Amuno ndi uwusimapepo wapilulwa, namasundonye yafwile yapilulwe.13Amuno kwe wino ivintu vyoo vikulandwa avya kuwa luko lunji, ukufuma mwakwe wino asitela awombele paka vuwa. 14Nomba achakusimichila ukufuma kwe Yuda kuno Imfumu yitu yakwasilwe, uluko luno Musa watambuzile ukulingana nawa simapepo.15Chino tukuvwanga achakumanyikwa ndi wumwi e simapepo angakatuka uwakukolana ne Mekizedeki. 16Chitalinji achapamiwele wisundo lya muwili ukuti awe we simapepo, kweni mumasyo mwakwe chalinji pamaka ya wulanzi wamuyeye. 17Amuno amawaliko yakusimichizya ivye weliwe: '' We simapepo wamuyaya ukulingana nuwutantiko we Mekizedeki.'''18Amuno inkomelezyo zya kali zyapawuzilwe azitomboloke ni zyavye, 19[Amuno isundo litapanzile nanti chimwi ichakufikapo], nuwuzima wisuwilo lyitu lyati litalika, ukupitila pano tukupalamila kwe Leza.20Nga kutalinji ukulapa! wanji wizile wawa awa simapepo awa sita ichilapo ichilichonsi, 21Kweni wizile wawa we simapepo lyo e Leza wavwanga kwe weliwe, '' Imfumu yalafile nga swinya atalichinja amelenganio yakwe: ' we simapepo wamuyaya.'''22Pakwe choo swinya Yesu ati apa ukupanichisya kwi layano zima. 23Wasimapepo wakali wavuzile mu mpendwa, pakuti imfwa yawa chinjilizizye ukufuma mukutwalilila mung'ada yakuwombelamo. 24Ukuwa pamulandu Yesu alitwalilila ukuwa ukuwa nuwumi wa muyaya, ali nuwusimapepo uwakwikalisya.25Achaleka alinamaka aya kupususya nkaninye wawo wano wakwiza kwe Leza ukupitila mwe weliwe, pamulandu akakwikala lyonsi ukuwa pepela. 26Amuno chalinji mwelimo cha muyine ukuti tuwe nusimapepo mukulu, wino amutele, wino asinumulandu nanti wumwi amuswepe, wapawulwa ukufuma kuwawembu, nga awakukwela papela piyulu.27Weni asilonda, asingati wasimapepo wakulu, ukupa inzuwi ukutalichila imbembu zyakwe, nga apano imbembu zya wantu. wawonvile choo lyonga kwe wonsi pano wayipile umwenecho. 28Amuno isundo likasola wasimapepo wakulu nge awantu wano wali nivya kufoka. Kweni izwi ilyakulapa. lino lyizile pansizi pisundo, lyasozile umwana, wino ati apangwa awakufikapo uwachiyeye.

8

1Kanonzi imfundo ukuyana napevino tukuvwanga avyoo: Tuli nusimapepo mukulu ayikazile pansi kwikasa lyendilo ilyandulu ye kapanzya uwa mwiyulu. 2Amuwonvi mumasyo amatele, uwachisinka mumasyo mimichilwe nkani wino ayili mfumu, suka ukuwa uumuntu pole, vino akasengania3Ukuwa muno Esimapepo mukulu wensi akasolwa pakufima ivyawila mbali swinya ponga ni nzuwi. Achaleka fwandi achiyane kuti tuwe nachimwi ichakufima. 4Kanonzi ndi achakuti Kilisitu walinji munsi, nge atalinji wesimapepo nakalya cho pakuti kuli wano wakafima ivyawila ukuyana ni sundo. 5Wakaviwombela vino vyawalikwa ponga ni vizungwani nivintu ivya mwiyulu.Vyoo avili vyonga navino Musa wa musochezile kwakwe Leza pano weliwe walinji mukuti azenge ing'anda yi hema; Leza avwanga,"lola ukuti upanzile ichili chonsi ukuyana mumukozololo wuno walanjizizwe kwe wewe pamwamba.6Kweni kanonzi kilisitu wapochelela uwutumwa uwuzima nkani, ngati muno weliwe naswinyanye wikala pakasi alilayano zima, lino lyeyamila mwilayano zima. 7Ndi achakuti ilayano lyantaliko litele litalinji nakasinza kamwi, ngali kutalinji ilye chitiwili ukulilondolozya.8Ukuwa weni Leza wazanile intazi ku wantu, avwanga ati,''lola amanda yakwiza--Imfumu ayivwanga--ukuwa pano nene ndipanga ilayano pyaa ponga ni ng'anda iyawa Islayeli swinya nga ni ng'anda iyakwe Yuda. 9Lyeni litaliwa alikolane nilayano lino nalayine nawa yisikulu pawanda wuno nawalemile ikasa mbakolelela woliwo ukufuma yawa Egypt. Pakuti wakanile ulupechela nukwivwila ilayano lyane, imfumu ayivwanga.10Lyoo alili layano lino nene nandi ni mphange ni ng'anda yawa Islayeli ukuma pa manda yalyanye_Imfumu ayivwanga. Nene ndiwika amasundo mumalenganizizye yawo, nganaswinyanye nenenye ndi wawalika woliwo pa myenzo. Ndiwa ne Leza wawo, swinya waliwa awantu wane.11Pasi wumwi pakwe woliwo wino alisambilizya umuwuye swinya nanti wenga uwawanyina, avwanga, 'umanye Imfumu, 'amuno wonsi walimanya nene, ukufuma ku mutichi uwakwe woliwo ukufika kwe songo nkani. 12Umwakuti ndiwa ninkhumbu ku luwembu lwawo luno wawomba, nga namawembuko yawo intalitela njizuke naswinya pee.''Pakwita lyo ilayano''ilipya,'' wafumusizye ilyakutalika ukuti liwe alikali, swinya chino chawa achikali

9

1Nomba ilayano lyakutalika lyalinji namasundo yakupepela swinya namasyo yamunsi aya kupepela. 2Mo ing'anda yihema yasenginwe. Ichipinda chantaliko, muno mwalinji icha kuwikamo inyali, Itebulo, nichibama ichakanonz, chitwanga amasyo amachindame.3Pansizi pacha kuchinga palinji ing'anda yinji yihema, yano yitwanga amasyo amachindame nkani. 4Mwalinji akavuwa ke golide akakununchila. mwalinji swinya ni mbokosi yi layano, muno mwamalizizwe nukukupichilwa nu golide. Mukasi momonye mwikazile ulweso lwe golide na mana, ni nsonzo yakwe Aaron yino yavunduzile, swinya namasundo yi layano. 5Papela pa mbokosi yi layano, uwuchindame wamungeli wapanzilwe uwuzima uwakutetela uluwembu, chino nomba tutanga tuchitake umwakulondolosya.6Lyo papita ivintu vyo vyapekinwe, wasimapepo winjilanga kunzi kwilonde yang'anda yihema. Ukuwomba imilimo yawo . 7UKuwa kweni esimapepo mukulu winjilanga muchipinda chechitiwili, lyonga pamwaka, swinya nanti kupotwa ukuwa nuwazi wuno wafimanga uwakwe weliwe swinya nuwa wantu ku luwembu lwawo.8Umuzimu mwimichile walayizya kuno ndivino ing'anda yakutalichila iyihema yachilinji yimilile munzila yamasyo ayatele nkani nanti yachilinji ukuti yaloleke. 9Choo chalinji achilondololwa cha mpindi yakanonzi. Vyonsi ivyawila swinya nivya nzuwi vino nomba vyafimwa vitange viswefye intwitwi ye sikapepa. 10Weni viwa lingine vye nivyakulya swinya nukung'wa swinya nivivule ivya myata iyakupwizya, inkonchelezyo zyi tantiko ipya .11Kilisitu wizile nge we simapepo mukulu uwa vintu vizima vino vili nukwiza. swinya muwuyane uwa kulusyamo wang'anda yihema yipanzilwe namakasa ya wantu, nanti wumwi wino asawa kwelewulwa wansi yoo. 12Chitalinji achamuwazi uwa mbuzi swinya ni ngwata, kano muwazi wewino winjizile mumasyo amachindame nkani aye wonsi swinya wuno wasunjilizilwe mwipususyo lyamuyaya.13Mo ndi awazi wa mbuzi swinya ning'ombe swinya nukunyansa itoyi umawana ng'ombe kwewo wafimilwe inzuwi zyakuswefya kwa miwili yawo, 14Awuvule wuli uwazi we Kilisitu, wowapisile mumuzimu wamuyaya wuno wafimilwe naweliwe atawa nakampinsya kwe Leza, ukuswefya kwa ntwitwi yawo ukumuwombela Leza wawumi. 15Pamulandu woo, uwapakasi wilayano pya. Choo chili woo kukufuma kumfwa amasyo kwipususyo kwe wano pansi pantaliko yilayano ukufuma ku mbembu zyawo, kwewo witwa wali pochelela ilyano lyi pyani lyamuyaya.16Amo kuno kuli ichakulonda, umuntu wino wapanizle imfwa afwile asimichizwe. 17Amuno ukulonda akupatichizyavye ndi pali imfwa, pamulandu patawa ukupatichizya pano wino wayipanzile weyo achili ali nuwulanzi.18Achino nilayano lyantaliko lyasimpa nanti kuwa nuwaz. 19Pano Musa watili wapwa insambu mumasundo kwe wonsi awantu, wasenzile uwazi wazya ngwata swinya nazyonsi imbuzi, naminzi nameya ayawenzu swinya nichifuti, swinya wasanzizye awantu wonsi. 20Apano wavwanzile,''woo awazi wilayano wuno Leza wawapinguzile woliwo.21Mumwata uwuliwong, wanyansile uwazi pang'anda yihema swinya napavintu vyonsi vino wawonvyanga umulimo. 22Ukulingana nisundo, nkaninkani chonsiye chikaswepa nuwazi. Ukusita ukufumya uwazi kusi ukutetelwa.23Achaleka chalinji achizima ukukolania kwa vintu vyamwiyulu ukuti viswefwe ni nzuwi izyanyama. Napano, ni vintu vyamwiyulu vyolivyo vyalinji nukuti viswefwe muwuzima nkani wanzuwi. 24Mo Kilisitu atizile mumasyo amalungame ayapangwe namakasa yawantu, yano ayakolanievye nawumwi uwachine. mumalo mwakwe ilyenechonye, ukuloleka nomba paminso Leza pakwe sweswe.25Atayile kweneko umwakuti ukufima weliwe mumpindi nvule, ndi simapepo mukulu akachitila, wino awakwinjila amasyo matele ayapapela nkani umwaka numwaka nuwazi wamuwuye. 26Ndi chalinji woo, nge walinji mukuchulika mpindi nvule ukufuma pantaliko yansi. Ukuwa nomba ayisile awakuloleka kumpelelechela yakupapwa ukufumya mbembu munzuwi yeweliwe.27Ndivino umuntu wasolwa ukufwa lyonga, ngapano ichakukonkapo ali panzyo, 28nanomba Kilisitu, wafimilwe lyonga ukufumya imbembu zyawa vule, aliloleka swinya akechitiwili, asakulwisania ni mbembu, kweni kwipususyo kwe wano wakulindlila weliwe.

10

1Amuno isundo achisawuvye icha vintu ivizima vino vikwiza, asamiwele ya vintu vyovyo ivya chine pakwe vyonga. Wano wakufichila Leza watanga wawombe muwuyane mukufima inzuwi ngapano awapefi awatwalilizya ukutwala umwaka nu mwaka. 2Mpindizimwi, lyolitalesile ukupwa? Amuno wakapepa nga waswepa pampindi yonga swinya lyo watawa ni ntwitwi izyaluwembu. 3Ukuwa inzuwi zyoo achizusyo chambembu umwaka nu mwaka. 4Amuno achitale uwazi wang'ombe swinya ni mbuzi ukufumya imbembu.Ala 5Kilisitu wizile munsi yapansi, watili, '' inzuwi ni vyawupe mutakumbuchizile, ukuwa amuwili mwansenganizizya nene; 6Ivyawupe ivyakochwa ni vyawupe ivya mbembu mutasechelezile. 7Apano natili, 'lola newawo_ndivino chawalikwa pakwe nene mwekalata_pakuwomba ukulonda kwinu.'''8Pakutalika natili, '' usilonda nanti kusechela ninzuwi, nanti avifimwa, pamwi ivifimwa vyonsi ivyakochwa pamwi ivifimwa chinpo mwakumbuchizile. Mutasechelezile mwakwe woliwo.''zyoo anzuwi zino zikapwa ukulingana nakwisundo. 9Apano watili,''lola, newawo ukuwomba umulimo winu. ''Akafumya ukusambilila kwantaliko ukuti tuteke uwusambilizi uwe hitiwili. 10Pakulonda pakwe choo, twati tuswefwa ukupitila mumuwili mwakwe Kilisiltu lyonga kwewonsinye.11Uwandanuwanda e simapepo mukulu akakwimilila nukupyunga, nukupa inzuwi iyiliyonga swinya naswinya _ukufimaa chino chitanga chifumye imbembu. 12Ukuwa

13Akulindilila ukufichila awalwani wakwe wapangwe ukuwa awakwikalila cha pamatamba yakwe. 14Kumulandu wa muntu wenga ukuyipa waswepa umuyaya kuluwembu lwawo.15Umuzimu wutele wukasimichizya mwakwe sweswe. pakutalika akuti, '' 16Lyoo alilayano pya lino ndilayana ndiyiza yasila amanda yawo nayalana nawo, Imfumu yavwanga. Ndiwika amasundo mumyenzo yawo, swinya ndiwalika mumyenzo yawo.''17APano ayonjelezya, amawembuko yawo swinya ni milimo yawo nimilimo intaliyizuka swi.'' 18Kanonzi pali itetelo pakwe vyoo, pataliwa inzuwi yaluwembu.19Achaleka wana witu, tuli nisuwilo ilyakwinjila mumasyo matele nuwazi wakwe Yesu. 20Wino watwiyulila inzila iyawumi iyakupitila mucha kuchinga kuno akulikuti mumuwili wakwe. 21Pamulandu nu simapepo mukulu mung'anda yakwe Leza, 22Tuyani tupalamile kwe Leza nimyenzyo yitu yonsi yino yaswefwa kuluwembu nanti ntwitwi swinya, nimiwili yino yapwizwa naminzi masengane.23Tuyani tulemansye ukulolela kwitu nisuwilo. Amuno wino wawalayizizye amusuwalikwe. 24Tuyani tupechelane nu kupechelana wenga numuwuye kulukundo nimilimo iyizima. 25Tutize tuwalechelezya ukukolonganika apaliponga, ndivino wamwi wachitanga. Mumasyo yakuwomyana wenganawenga mwalola kuno uwanda wukupalamila.26Ukuwa ndi sweswe tungawembuka umwamufulo chingatenga nditwapochelela ichimanyisyo icha chisinka patalitela pawe inzuwi yimwi yamfwa. 27Umwakuti, pali ichilambu ichiwipe nkaninye ichawupinguzi swinya nu mulilo wakutinia wuno wuliyonona awalwani wakwe Leza.28Aliwensi wino akukana amasundo yakwe Mose akafwa akwambula uluse, uwukasimichila uwa wantu wawili nanti watatu. 29Ngafwandi kwe wino wakana wasula uawzi wilayano lyakwe Leza, wino welezya ukuntapusania uwazi wilayano_ uwazi wuno welezizwe _swinya nukuntatontela umuzimu wutele?30Chingatenga twamanya weni wino watili,'' ukunyosezya kuli mwakwe nene,'' nga naswinya, Imfumu yilipanzya awantu wakwe,'' 31Achintu chakutinia ukupona mumakasa aye Leza wawumi!32Yizukani chino chaponezile kali mumanda yakunsizi, lyo ukuwalilwa kwasila, amuzizimichizya ukuchulika ukukulu. 33Wakukwelenguzile kwiwumba nukusenteka ukutukana swinya nukuchuzya, swinya mwankananga nawo wano wapisile mumelezyo yayo. 34Pakuti mwawafwilanga inkumbu pakwe woliwo wano walinji muvingololo swinya mwapochelezile umwansansa pakupochelela insawu. Mwamanyile mwakwe mwemwe mwalinji ni nsawu iyizima iyachiyeye.35Mutize muwa sumba uwuchisinka, chino chalinji achawupe ichikulu. 36Mwazizimichizya alyakuti mwachita ukulonda kwa kwe Leza, mulipochelela chino walayizizye. 37''mukampindi katichi, weni wino akwiza nakawuzyenye aliyiza nanti kuzimba38Awalungamane wane waliyikala mwisuwilo. Ndi akunyochela munsizi, ntalisechela nawe.'' 39Kweni tusi uwawoliwo uwa kunyochela munsizi kuwononi, Kweni tuli mwe wano wali ni suwilo nukusunga imipasi yawo.
11

1Nomba isuwilo akusuwila ivintu vino tukulindilila swinya nukupanichizya kuvintu vino visiloleka. 2Amuno kwa kwe choo akuno watatakulu wamanyichizilwe kwisuwilo lyawo. 3Kwisuwilo akuno tukamanyila kuno insi yelewuzilwe nizwi lyakwe Leza, alyakuti vino vikaloleka vitelewuzilwe nivntu vino vikaloleka.4Akwisuwilo kuno Abele wafimile inzuwi nzima ukulusya kaini, kwakwe chino wamanyichizilwe kuno amulungamane, swinya Leza wavwanzile ichete ivyakwe weliwe pachifukwa nivifimwa vyakwe, swinya kwisuwilo lya kwe Abele achili akavwanga chingatenga, wafwa.5Akwisuwilo akuno kwelenzile Enoki asendwa mwiyulu alyakuti ataweni imfwa yakwe.'' Atazanilwe, pachifukwa Leza wamusenzile. '' Muno lyo atani asende, chasimichizilwe kuno wasechelezizye Leza. 6nomba apasowe isuwilo achitale ukusechelezya weliwe. Amuno achakulondwa ukuti wensi pakwiza kwe Leza alingine asuwile kuno amumi swinya nukuti akalambula wano wakumuvwamba weliwe.7Akwisuwilo akuno Nowa, wapilwe izwi ku vintu vino vyachilinji ukuloleka, watontezile Leza azenga uwato uwa ku pususya awang'anda yakwe. Pakuwomba choo, wasusizye insi swinya awa awampyani wawasuwilwa ukulingana nisuwilo.8Akwisuwilo kuno Abrahamu, lino witwa, asuwila swinya aya kunzi kumasyo kuno walinji nukupochelela ngati ampyani. Wafumile, nanti kumanya kuno wayanga. 9Amwisuwilo akuno wayile wikala munsi ngati yino wamulayizizye ngati amweni. Wisile mumisasa nu Izeki swinya Jakobo, uwampani uwuliwonga mwilayilizyo. 10Amuno walolanga kunkolelo ku musumba nulujfula, luno ekalingania ne kazenga we Leza.11Kwisuwilo_swinya sara nalwakwe walinji we chumba_ kuno Abrahamu wapochelezile amaka aya kulela umwana. choo chawonvilwe chingatenga walinji umukote, pakuti welenganizwe vino amusuwalikwa wino wapile ilayano. 12Achaleka, ukufuma mumuntu we wenga_swinya watezile wafwa _ wapafilwe awizikulu nge antanda ukuvula mwilewelewe swinya awantapendwa vino we senga mumbali mwe sumbi.13Amwisuwilo akuno wafwizile nanti kupochelela ilayano. Umwakuti lyo walola swinya wawalamuka ukufuma lwapatali, achimanyikwa kuno walinji aweni swinya munsi. 14Amuno wano wakavwanga ivintu vyamusango woo chikamanyikwa palwenze kuno wakuvwamba kumwawo.15Ndi welenganianga insi yino wafumile kweneko, nge walinji nulongo lwakunyochela. 16Ukuwa ndi muno chawela, wakalonda insi inzima, ansi iya mwiyulu. Achaleka Leza asisozwa ninsoni kutwa we Leza wawo, amuno wapekania akaya kawo.17Akwisuwilo kuno Abrahamu, lyo welezwa, afima Izeki. Walinji amwanakwe wenganye wino wafimile, uwamalayano. 18Walinji we abrahamu kwe wino chavwanzilwe, '' mwakwe Izeki amuno wali yililwa awanakwe,'' 19Abrahamu wamanyile kuno Leza walinji namaka ayakukatusya Izeki kuwafwe, swinya umwakulolechela wavwanzile, ukufima kwe weliwe anyoka amupochelela.20Chalinji swinya akwisuwilo kuvintu pakwiza ukuti Izeki apepa jakobo nu Esawu. 21Mwisuwilo akuno jakobo, pano wafwanga, apepa awana wonsi awa kwe jekapu, Jakobo wapefile, asintilila pansonzo papela. 22Kwisuwilo akuno Jekapu lyo insilo yakwe yapalamila, wavwanzile ivyawana wa Israeli ukufuma mu Egypt swinya wanena ivyamafupa yakwe.23Akwisuwilo kuno Musa, lyo wakwatwa, wamufisile kumyezi yitatu nawakwasi wakwe pamulandu walinji amwana umuzima watatinile isundo lyamfumu. 24Akwisuwilo kuno Musa, lyo wakula, akana ukwitwa amwnakwe mwali umwanakwe felo. 25Asola ukyimba apaliponga nawantu wakwe Leza ukulusya ukuyitopwa kuvintu vyaluwembu kumpindi ntichi. 26Kukusozwa insoni pakukonka Kilisitu chalinji achikulu ukulusya insawu zya ku Egpt. Amuno walolelanga ku chilambu chakwe.27Akwisuwilo akuno Musa wafumile mu Egypt, atatinile uwukali wa mfumu, wuno walandalizile ngati akulola wino asilolwa. 28Akwisuwilo akuno kwalesile asunga ichakulya chakupitililwa swinya nukusansa uwazi, alyakuti ekakoma wawakatote atize aleme wakatote wawana wawa Israeli.29Akwisuwilo akuno wapisile pesumbi ngati apamusili uwukale. Pano awa ku Egypt watinji welezye choo, wamiluzilwe. 30Akwisuwilo akuno amalinga yakwe yeliko yaponile pansi, lyo amanda munenulambali. 31Chalinji akwisuwilo ukuti Rahabu echilende nawawo wano watatontelanga, pamulandu wapochelezile amanengwe mumutende.32Nganavwanga vyani vinji? Amuno insi nimpindi iyakuvwanjila ivyakwe Gidioni, Balaki, Samusoni, Jefuta, Davidi, Samueli, nga ni vya watumwa. 33Chalinji ukupitila mwisuwilo kuno wachinvizizye amawufumu yonsi, wachisile ichilungamane swinya wapochelezile ilayilizyo. Awafumpika imilomo yavimbwi, 34Awazimya amaka yamulilo, awasamala kulupanga, awaswefwa kumawulwale, awawa namaka nkaninye kwisumo, swinya awachivya ivita vyamakandi.35Awanachi wapochelezile ukuzyupuka ukufuma ku mfwa. Wanji wayinvizwe, nanti kuzumilizya ukufuma, alyakuti wachizaninkanie ichete kukuzyulupuka kuzima. 36Wanji wapochelezile ukusentekwa swinya nukumwa ivikoti, nawo wanji wanyefilwe muvingololo swinya awawawika muvingololo. 37Awawapola namawe. wamwi wawachesile nuso awawapandula pawili. Wakomilwe nulupanga. Walinji mikwela yang'ozi ni yambuzi. awawayivya, awawatitichizya awawayinvya. 38Awamunsi watawapechezile woliwo. wawungulanga nulumpalang'ang'a namumyamb, namichembo navizinji pansi.39Chingatenga awantu wa wonsi wamanyisilwe nu Leza pamulandu wisuwilo lyawo, watapochelezile ilayilizyo. 40Leza wasenginie ichizima chimwi ichitu, alyakuti akusowa sweswe, wawo nge watapanzilwe awalungamane.

12

1Achaleka, pano twaliwilizwa ni wingo ikulu ilyawa kasimichila, zanji tusumbe vyonsi iviwipe vino vikasanchila inzila. 2Tuyani tuwasamala nuluwilo munzila yino yili munkolelo pakwe sweswe. Tupange aminso yitu pe Yesu, wino antaliko swinya ekaswefya isuwilo. Muno ichimwemwe chino walindililanga, wazizimichizizye uwuchingane, swinya wikala nakwikasa lyendilo pandulu yakwe Leza. 3Mwakwelengania ivya kwe weliwe, weni wino wazizimichizizye wawo awalwani awakumususya, alyakuti mutize mutonte nukufumya kweneko umwenzo.4Muchili mutani muchinge nukulwisya kuluwembu ukufika nukufumya uwazi; 5swinya mwiwilila nukuwomyania kuno kukawawomya nge mwe wana: ''Mwanane, utakachipepule ndi Imfumu yikulu yikukufunda, nanti akutonta pano mukupanzwa kwewe liwe. 6Amuno Imfumu yikakonganika wino yamukunda, swinya weliwe akasunda umwana wino wapochelela.''7Zizimichizyannji ukuchula nge akusundwa. ELeza akawasunda mwemwe nge mwe wana wakwe. Amuno nga amwanachi wino aliko wino eyisi asimusunda? 8Ukuwa ndi musi nisundo lino wonsi awantu wakakwankana, lyo asamwe wanakwe awakusimichila.9Ukufumapapo, twalinji nawatata wakumuwili wano watusundanga sweswe swinya twawachindikanga. Tungalusya wuli muno tungayipa kwe tata uwa mizimu swinya iyawumi! 10Watata watusunzile sweswe pakampindi katichi ndimuno welenginie ukuwa ichizimankani. Ukuwa e Leza akasunda sweswe ukuti chituzipile, alyakuti twankane uwutele wakwe. 11Kusi sundo lino likapa IChimwemwe pakampindi kakonye, ukuwa likapa ukuluma. Pansizi lukapapa ichikomwa cha mutende wawulungamane kwe wawo wano wasundwa nalyo.12Achaleka womyani amakasa yinu yano yakulelemba mwisika swinya namakokola yinu yano yasi namaka. 13Yolosyani inzila zyinu izyavinama, alyakuti vino vyalemala vitize vivunike kweni vipole.14Lemansyanji umutende kuwili wensi, swinya nuwutele, amuno ndipasi choo kusi wumwi wino walilola Imfumu. 15Muwe aminso alyakuti atize wumwi asowelwe inkumbu yakwe Leza, swinya kutakawe umusili wakulula wutakalule wupange intazi, alyakuti awavule watize wakandamilwe nacho. 16Kusi nanti wumwi umuzelele nanti amuntasuwila, ndivino Esawu, wino wakazizye uwusongo wakwe uwankwatwa kuchakulya cha mpindi yonga. 17Amuno mwamanya kuno pansizi pakwe choo, pano walondanga ukupyana uwulote, wamukanile, amuno atazanile ulongo lwakulapa, napano walulondanga umwamansozi.18Amuno mutizile kumwamba wuno wuno mungawupalamansya, umwamba uwakwaka umulilo, imfinzi nuwakung'wamana, ni chipunga. 19Mutiza kwizwi lya nkakang'ombe, nakuchongo chino chikulambilizya amazwi ayakuti wano wakwivwa awalambilizya watize wivwe izwi linji swinya kwe woliwo. 20Amuno chawaposile ukuzizimichizya chino wawapinguzile: nanti achinyamananye chakumya umwamba, chazipila achipolwa namawe.'' 21Imilolechele yalinji ayakutinia achaleka Musa watili,'' indi ni ntete swinya nkuzakaza.22Umawkti mwiza kumwanba we Zioni swinya kumusumba wakwe Leza wawumi, MweYelusalemu wakumwamba, swwinya kumyanda ni myanda iyawangeli wano wakusechelela. 23Mwiza kwiwumba lyankwatwa yakutalichila, yino yiwalisilwe mwiyulu. Mwiza kwe Leza, e kapingula wawonsi, swinya kumizimu yawalungamane wano nawaswefya. 24Mwiza kwe Yesu, ekasimichizya uwilayano ilipya, swinya uwazi wakunyafila wuno wukavwanga ichete ukulusya uwazi wakwe Abelo.25Mulolechesye ukti mutapanzika weyo wino akuvwanga. Amuno ndi watatontolosile pano wapanzinkine nawano wawasokanga munsi, achitale nkani ukuti tungiza tutontoloke ndi tukufuma kwe wino akutusoka ukufuma mwiyulu. 26Mumpindi yimwi, izwi lyakwe lyayinginie ins. Kweni nomba walayizya swinya wati, ''Impindi yonga swinya ntaliyingania insi ntupu, namwiyulunye.''27Amazwinye yaa, '' impindi yimwi,'' chikusula ukusembusya ivintu vyonsi vino vingasyembuka, vino ivintu vino vyelewulwa, alyakuti ivintu vyonsi vino vitangavisyembuke viwe paponye. 28Alyakuti ukupochelela uwufumu wuno wutangawusyembuke, tuyani tusalifye swinya mumusangonye woo tumuppepe Leza nuwulungamane nukusechela. 29Amuno eLeza witu amulilo wuno wukakocha.

13

1Lekani ulukundo lwawunyina lwatwalilile. 2Mutakwiwilila ukupochelela aweni. Amuno mukupitila mwakwe choo, wamwi wapochelezile aweni ukusita kumanya.3Mwakwizuka awanyepwe nge mewanyepwa nawo ponga. Mwakwizuka wano wakuwayinvya nge mukuyimbila ponga mumuwili. 4Muleke itwalwa lyinu lichindikwe kwe wonsi, swinya muleke ichitala chawatwalwe chichindikwe, amuno Leza alipanzya awazelele nawawelewele.Leka 5imiwele yinu yiwe ayisapulwe mukutemwa impiya. Mwakwikuta navino muli navyo, ntalitela imbasye, pamwi ntaliwasya mwemwe.'' 6Achaleka lekani tuvwange ninsimpo tuti, ''Imfumu wekavwa wane, ''Ntandi natina. Nga umuntu nawe angachita chani kwenene?7Yizukanji intunguluzi zyinu, wano wawanenile mwemwe izwi lyakwe Leza, mulolechesye ninsililo yawo. Twakonchelezya isuwilo lyawo. 8E Yesu Kilisitu awiliwenga iyolo, ilelo, napenye.9Mutakopekwa nivisambilizyo ivivule ivya chilendo. Amuno achizima umwenzo wawo wuwomensyeke nu wila, asachakulya chino wamwi mucholicho. 10Twakwata akavuwa ukufuma mwe wano wakawombela mung'anda yihema wasi nuwanangwa ukulya. 11Amuno kuwazi wa nyama zyozyakomwa kuluwembu zikaletwa nawa simapepo awakulu kumasyo amatele, pano imiwili yanyama wochanga kunzi kwa masyo.12Avyo nu Yesu wa chuzile kunzi kwa musumba, alyakuti aswefye awantu kulouwembu nuwazi wakwe. 13Aleni fwendi tufumile kunzi yankambi, tukawe ninsoni apoliponga. 14Pano tutawa nakaya akamuyaya munsi moo mumalo mwakwe tuchili tukalolelela akaya kano kakwiza.15Ukupitila mwakwe weliwe, apano lekani amanda yonsi twayipa unzuwi nukupa amalumbo kwe Leza, ukumukweza avikomwa vyamilomo yitu yino tukulumbulila izina lyakwe. 16Tutize tuwakwiwilila ukuwomba ivizima nukwavwana, amuno inzuwi zyamwatanye woo azino zikasechelezya Leza. 17Tontelanji nukuyipa kuwana nkolelo winu, amuno wakalolechesya imizimu yinu nge wano wali luwulula imilimo yawo kwe Leza.18Tupepelanji sweswe, amuno tukusimichila ukuti tuli ni ntwitwi inzima, muno tukalonda ukuchita vino viyine. 19Nkuwawomya mwemwe alyakuti nasi njize nombanye kwe mwemwe.20Nomba e Leza wa mutende, wino wizile ukufuma kuwa fwe ekachema mukulu uwang'onzi Imfumu yitu Yesu Kilisitu, muwazi wilayano ilya muyaya, 21Ukuwasengania mwemwe ni vintu vyonsi ukuwomba umulimo wakwe, ukuwomba mwakwesweswe pevino vikumusechelesya, mwakwe Yesu Kilsitu, kweweliwe kuwe uwuchindame umuyayaya. Amen.22Nomba nkuwawomya mwemwe, wana witu, ukuzumilizya kwizwi ilya kuwa womya lino nawalika muwufupi kwe mwemwe. 23Manyani ukuti uwana witu eTimoti wafuma muwuzya, nandi njize naweliwe nombanye.24Tulamuchilani wanankolelo winu apaliponga nawantu wakwe Leza awatele. nawano wafuma ku itale wakuwa lamuka. 25Lekani inkumbu ziwe namwe mwensi

James

1

1Jemusi umuwonvi we Leza ni mfumu Yesu Kilisitu, ku myiko ikumi na wawili muwusalangane: ukulamuka! 2Chisendani ukuwa achimwemwe, wanyinane, ndimukusunkana nintazi izilekane. 3Mumanyile kuno imelezyo yisuwilo lyinu likaleta ukuzizimichizya.4Lekani ukuzizimichizya kumalizye umulimo wakwe ukuti mukule nuku fichilikwa, nanti kusowa chimwi. 5Kweni ndi wumwi uwe mwemwe ukuvwamba amano, lekani alenge ukufuma kwe Leza, weyo wino akapa umwawupi nga nukwawula ukuvitilwa kwe wonsi awakumulenga, nga alipa kwe weliwe.6Kweni lekani alenge mwi suwilo, nanti kuvwilika chimwi. Amuno wensi wino akuvwilika ayine niwimbi mwe sumbi lino likapiswa numuza nukunyamulwa. 7Amuno umuntu weyo atafwile ayelenganie kuno alipochela chimwi ku Mfumu; 8amuntu wamelenganio_pawili, umuntasimpa munzila zyakwe zyonsi.9Lekani emunyina umusaluke ayitutuwalike nichifulo chakwe chapapela, 10kweni umuwotoke nichifulo chakwe ichapansi, pamulandu alikankanyala ngati ali luwa lyamumpanga mwisote. 11Amuno Ilanzi lyafuma nichilungula nga alikalika isote. Isote alipona, nga nuwuyembe wakwe awononeka, munzila iyiliyonga, umuwotoke alitonta mukasi muwulendo wakwe.12Amupepwe umuntu wino akujimbilizya amelezyo. Amuno ndi wachinvya amelezyo, alipochelela impumpu yawumi, yino yalayizwa kwe wawo wano wakunda Leza. 13Patawa wumwi awati pano akwelezwa, '' nkwelezwa nu Leza, '' umulandu Leza asikwelezwa nuwuwipe, nanti weliwenye asiyelezya wumwi.1415Kweni umuntu wensi akakwelezwa nichikumbuchilwa chakwe, chino chikamukwema nukumusechelesya. Alapano ichikumbuchilwa chameluwula, chikakwata uluwembu, nga ndipano uluwembu lwakula, lukakwata imfwa. 16Mutati mukopechezwa, wakundwe wamunyina.17Ichawila chonsi ichizima nichawila ichakusimichila achakufua kupela. Chikufuma ukwika kwe Tata wankozyo. Kwakwe weliwe kusi nanti akupiluka pamwi ichisawo umulandu nukunyoka. 18Leza wasozile sweswe ukutupa ikwata na mazwi yachisinka, ukuti tuwe swe musango wavikomwa vyakutalichila uwavintu vyonsi vino welewuzile.19Mumanyile choo, wakundwe wamunyina: Leka umuntu wensi awakwivwichisya wangu, uwakutechelela pakuvwanga, numutechelele pakukalala. 20Amuno uwukalale wamuntu wusiwomba uwulungamane wakwe Leza. 21Achaleka fumyani uwukombele wonsi waluwembu lwinu nuwizule wavipimo vyawuwipe. Muwuntu pochelelani amazwi ayakomele, yano yali namaka ukupususya imyenzo yinu.22Wani awakuwomba amazwi mutawa awakwivyavye, mwayiwipa mwenga. 23Amuno ndi wumwi awakwivwa amazwi kweni asawakuwomba, ayine numuntu wino akalolechesya impumi yakwe mwekalilole. 24Akayilolechesya umwenecho nukupita nga paponapapo ayiwilila vino walinji. 25kweni umuntu wino akalolechesya umwakuyisayilila mwisundo lyawusapulwe lyakufikapo, nga atwalilila ukuwomba wonye, asakuwavye awakwivwa wino akwiwilila, umuntuwe ali pepwa mumiwombele yakwe.26Ndiwumwi akwelengania we simapepo nga atakuyilema ululimi lwakwe, akuwipa umwenzo wakwe nga nuwsimapepo wakwe awavye. 27Uwusimapepo wuno awutele nuwuntakandamikwa pankolelo pe Leza witu ne Tata awakwavwa awalanda nawafwilwe mukutamika kwawo, nga nukuyisunga wenga umuntakombelwa ninsi yapansi.

2

1Wanyinane, mutalema kwisuwilo lya Mfumu yitu Yesu Kilisitu, Imfumu yawuchindami, nukutemwela ku wantu wamwi. 2Ndi pamwi wumwi akwinjila mwiwungano lyinu azwite ivingolwa vye golide nivizwalo iviyembe, nga swinya ayinjile umuntu umusaluke ni vizwalo ivifite. 3Ndi mwalola pamuntu wino azwite ivizwalo iviyembe amuwati, " Mwemwe yikalani paa pamasyo ayazima, " kweni amuwati ku musaluke, " wewe yimilila koko" pamwi"yikala pamatamba yane," 4wuzye mutakuyipanzya mwakwe mwemwe mwenga? wuzye mutawa awipanzyo awamelenganio ayawipe?5Teyelezyani, wakundwe wamunyina wane, wuzye Leza atasozile awasaluke awansi yapansi ukuwa awawotoke mwisuwilo nukuwa awampyani wawufumu wuno walayizizye kwewawo wano wawakunda? 6Kweni mutati muchindika awasaluke! wuzye sawawotoke wano wakutonsya mwemwe? wuzye asawoliwo wano wakawanyuntila kwi pembo? 7wuzye wasisewania izina izima mwakwe lino mwemwe mwitwa?8Ndi, chingatenga, mukufichilisya isundo ukulingana niwaliko, " ukunde umuwuyo ndivino wayikunda wemwenecho," Ukuwomba ichete. 9Kweni ndi ukutemwela awantu wamwi, ukuwembuka, nga swinya wemunyepwe nisundo vino awakonona isundo.10Amuno kwe wensi wino akutontela isundo lyonsi, ukufumya ukuti akupunula munzilavye yonga, wawa awakononela isundo lyonsi. 11Amuno wino akuti, mutawomba uwuzelele," swinya akuti," Utakoma." Ndi utakuwomba uwuzelele, kweni ndi ukukoma, wawa awakonona isundo.12Achino uvwange nukuwomba vino wawo wano walipanzwa ni sundo lyawusapulwe. 13Amuno ipanzyo likwiza ilyawula uluse kwakwe wawo wano watalolezizye uluse. Uluse lukachivnya ipanzyo.14Nga awuzimachi, wanyinane, ndiwumwi akuti ndi ali nisuwilo, kweni asi nimilimo? Wuzye isuwilo lingamupususya? 15ngandi emunyina pamwi ekazi ndi azwite uwuwi nukusowelwa ichakulya chawanda. 16Ngandi ndi wumwi uwe mwemwe ati kwe woliwo, " Pita mumutende, utengane ufichilikwe." Ndi utakuwapa ivintu vino vikulondwa ku muwili, nga awuzimachi wowo? 17Munzila iyiliyonga isuwilo pakwe lyonga, ndi lisi ni mimilimo, alifwe.18Lelo wumwi angati, " uli nisuwilo, nga ndi nimilimo." ndanjizya isuwilo lyako ukwawula imilimo, nga nandi kulanjizye isuwilo lyane nimilimo. 19Mukusuwila kuno kuli Eleza wenga; mukuwomba ichete. kweni nimpeponye imbipe zikasuwila wonye, nga zikazakaza. 20Wuzye ukuvwamba umanye, wekalezawe, kuno isuwilo ukwawula imilimo alyavye?21Wuzye Abrahamu Etata witu atalungamisilwe nimilimo pano wapile ayizeki umwanw wakwe pakavuwa? 22mukulola kuno isuwilo nimilimo yakwe, nukuti imilimo yakuzile nisuwilo lyakwe umwakukwana. 23Iwaliko lyafichilisizwe lino likuti, " Abrahamu wasuwizile Leza, nga chasenzilwe kwakwe weliwe ukuwa amulungamane," nga wisilwe we chiwuza we Leza. 24Mukulola kuno amilimo yino umuntu akalungamikwa, lelo asa kwisuwilovye.25Swinya munzila iyiliyonga, wuzye Rahab umuzeleluke atalungamisilwe nimilimo pano wapochelezile awantumi nukuwatuma inzila 26iyiwuye? 26Amuno umuwili ndiwapawulwa kumuzimu awakufwa, achilichino isuwilo ilipawulwe kumilimo alifwe.

3

1Asawavule awe mwemwe wayine ukuwa awasambilizya, wanyinane, amuno mumanyile kuno sweswe wano tukasambilizya tulipanzwa ukulusya. 2Amuno swensinye tukapunula munzila invulane. Ndi wumwi atakupunula mumazwi, amuntu umutele, ayine ukuyilema numuwili wakwe wonsi.3Nomba ndi twawika ivyakwiyalila kumulomo impunda kuti zitutontele, tungatungulula swinya nimiwili yawo yonsi. 4Mumanyichisye swinya kuno amawato, chingatenga ayakulu nukupiswa numuza uwukalambane, yakanyongololwa nipanda ilitichi ne kapisya konsi kuno akasi.5Achilichonga ululimi achawi ichitichi icha muwili, lelo lukatutuwalika ivintu ivikulu. Manyani swinya vino akamulilo akatichi kakakocha evupa umukulu. 6Ululimi nalo swinya amulilo, ansi yaluwembu iyiwikwe mu vyawi vyamuwili witu. Ululimi lukakombezya umuwili wonsi, ukuwuwika pamulilo uwumi wakwe wonsi, nalonganye lukayiwika pilungu lyamulilo.7Amuno imiwele ya chinyamana chonsi, ichinyunyi, ichalusinda, nivyelewulwa vyamwe sumbi vikutekwa nga vyawa vikutekwa nawantu. 8Kweni pasi muntu wino angateka ululimi. Awuwipe uwuntapuza, uwizule nuwanga wakukoma.9Mwakwe choo tukutuvya imfumu ne Tata, nga mwakwe choo tukutipa wantu, wano welewulwa muwukolane we Leza. 10Ukufuma mumulomo uwuliwonga mukaleta ukupepwa nukutipwa. Wanyinane, ivintu vyoo vita zipizile ukuwombwa.11Wuzye akaluzi kakakwitilila pawutalichilo wakwe aminzi ayanone nayalule? 12Wuzye wanyinane, umuti wamukuyu, wukome ama alivi? pamwi ivikomwa vyakusutili pala? chitanga chiwe aminzi yamuchele yafumye aminzi ayanone.13Weweni awamano nuwakwivwichisya mwakwe mwemwe? Lekani umuntu weyo alolesye uwumi wakwe uwuzima nimilimo yakwe muwuntu wanjelu. 14Kweni ndi ukulumilwa nuwuzuwa navino ukasi mumwenzo wako, utayitutuwalika nukuwipa pakupanzinkana nichisinka.15Yoo asanjelu yino yikwiza ukufuma kupela. Nkano fwendi, ayamunsi, ayantawuzimu, ayakandamane. 16Amuno kuno kuli uwuzuwa nukufichilisya, kuli uwuvulingane nimiwombele yawuwipe wonsi. 17Kweni injelu yakufuma kupela yikatalika ayiswepa, apano amutende, _ ulukundo, ukuyichefya, iyamano, iyizule nivikomwa ivizima, iyintawuzuwa, niyintakuyisechelesya yonga. 18Ichikomwa cha wulungamame chikatandwa mumutende mwakwe wawo wano wakapanga umutende.

4

1Nga ukupanzinkana nukulwisania mwakwe mwemwe kukufuma kwinye? Wuzye kutakufuma kumakumbuchilwa yinu yano yakulwisania muvyawi vyinu? 2Mukuluchila, lelo mutakuwa navyo. mukukoma nuwuzuwa, lelo mutakusenda. Mukulwa nukupanzinkana. Mutakuwa navyo pamulandu mutakulenga. 3Mukulenga lelo mutakupochelela umulandu mukulenga uwuwi, umwakuti muviwonye pa makumbuchilwa yinu.4Mwe wazelelemwe! Wuzye mutamanyile kuno uwuchiwuza ninsi yapansi awulwani ne Leza? achino wensi wuno akasi ukuwa we chiwuza wansi yapansi akuyipanga umwenecho ukuwa amulwani we Leza. 5Pamwi mukwelengania amawaliko yakuvwanga apavye, " Umuzimu wuno walesile ukwikala mwakwe sweswe wuli nuwuzuwa nkaninye"?6Kweni Leza akupa inkumbu izilusye, achino amawaliko yakuti, "Eleza akukana awachimeka, kweni akupa inkumbu kuwa kuyichefya." 7Achino tontelani kwe Leza. Kanani echiwa, nga alisamala kwakwe mwemwe.8Palamilani kwe Leza, apano ali palamila kwakwe mwemwe. Sambani amakasa yinu, mwewaluwembu mwe, swinya muswefye imyenzo yinu, mwe wantu_melenganio yawili. 9Fwikulani, lilani, lillani namansozi! Lekani ukuseka kwinu kupiluke kuwulanda ni chimwemwe chinu muchitima. 10Yisyani mwenga pankolelo pa Mfumu, apano aliwatumpula.11Mutavwanga ukulonjelelana we numuwuye, wamunyina. Umuntu wino akuvwanga ukulonjelela umunyina pamwi akupanzya umunyinakwe akuvwanga ukupanzinkana ni sundo, swinya akupanzya isundo. Ndi ukupanzya isundo, usi awakuwomba isundo, kweni wekapanzya. 12Wenganye awakupa isundo nukupanzya. Awuli wino ayine ukupususya nukonona. Weweni, wewe wemuno ukupanzya umuwuyo?13Kanonzi teyelezyani, mwe wano mukuti, " Ilelo pamwi mutondo tuliya mumusumba woo, tuyilazye umwaka kulyanye, tukazye, nukuzana umuzano." Nga 14weweni wuno amanyile chino chiliwombwa mutondo, nga uwumi wako achani? Amuno wesusuwe wino akaloleka paka mpindi nga atalolekaswi.15Nkanofwendi, muzipizile mwati, " Ndi Imfumu yikasi, tuli yikala nukuwomba cho na chocho." 16Kweni kanonzi ukuyitutuwalika kuvya melengania yinu ayawipe. Ukuyitutuwalika konsiko awuwipe. 17Achino wensi wuno amanyile ukuwomba ichizima kweni atakuchiwomba, kwakwe weliwe aluwembu.

5

1Zanji kanonzi, mwemwe mwewa wotoke, lilani nukupongomoka umulandu wamatamyo yano yakwiza pakwe mwemwe. 2Insawo zyinu zyawola, nivizwalo vyinu vyalyeka nawa guluguswa. 3Egolide winu ne siliva winu wasyusyuwuka nga ulusima lwawo aliwa we kasimichizya kwakwe mwemwe.Vililya umuwili winu vino amulilo. Mwati musunga insawu zyinu mumanda yampelelechezya.4Lolani, ivilipwa vino mwasunzile ukufuma kuwawonvi wano wasinzanga muchalo chinu wakuwalilila. Ukulila kwa wakasinza 5kwafika muma kutwi ya Mfumu ya mawumba. Mwati mwikala muwuwotoke munsi yapansi nukuyikusya mwenga. Mwati mwinia imyenzo yinu pawanda wakukoma. 6Mwati mumusula nukukoma umuntu umulungamane. Atakuwakania mwemwe.7Wani awakuzizimichizya, apano, wamunyina, ukufichila ukwiza kwa Mfumu. Ulole vino umulimi akulindilila ichikomwa ichiyembe kumusili nga azizmichizya kwakwe chocho, ukufichila yapochelela imvula yantaliko niyakulechelezya. 8Mwemwe, namwenye, wani awakuzizimichizya. Womyaani imyenzo yinu umulandu ukwiza kwa Mfumu kwapalamila.9Mutadandawula, amunyina, we numuwuye, ukuti mutize mupanzwe. Lola, ekapanzya ayimilile pamulyango. 10Sendani chilolelo, wamunyina, ku ntamyo nukuzizimichizya kwawa kasesema, wawo wano wavwanzile mwi zina lya Mfumu. 11Lola, tukuwasenda wawo wano wajimbilizizye ukuwa awapepwe. Mwivwile ukuzizimichizya kwakwe Jobo, nga mumanyile imfundo ya Mfumu, vino ali nichililizi nuwila.12Papela pakwevyonsi, wamunyina, mutati mwalapa, nanti akwiyulu pamwi kunsi, pamwi ichilapo ichili chonsi. Nkano fwendi, lekani minso yinu"molimo"usule "'Molimo" ne Awe" wako" usule"Awe," Achino utaponela mwipanzyo.13Wuzye pali wumwi uwe mwakwe mwemwe akutamika uwuwome? Lekani weni apepe. Wuzye pali uwa nsansa? Lekani weni imbe amalumbo. 14Wuzye wumwi mwakwe mwemwe amulwale? Lekani weni ite wasongo wikeleziya, nga lekani wamupepelele. Lekani weni wamupake amafuta mwizina lya Mfumu. 15Ipepo lyawisuwilo likwizu kupozya umuntu mulwale, nga ne Leza akwizu kumukatusya. Ndi atazile imbembu, Leza akwizu kumutetela.16Achino zumilizyani imbembu kwewe numuwuye nukupepelana we numuwuye ukuti mupole. Ipepo lya muntu umulungamane alya maka nkani mumiwombele yakwe. 17Elisha walinji amuntu vino sweswe. Wapefile umwakuyikungula ukuti yitatonya, nga yitatonyile munsi imyaka yitatu ni myezi mutanda. 18Apano Elisha wapefile swinya. Imyulu yapile imvula, nga ninsi yafumizye ivikomwa vyakwe.19Wanyinane, ndi wumwi mwakwe mwemwe ukusowa akufuma kuwuchisinka, nga ndi wumwi wamunyosya, 20umuntu weyo azipizile amanye kuno wensi wino wamunyosya umuwembuke ku nzila yakwe yawusowe ali mupususya weni kumfwa nga alikupichila imbembu zya mpendwa inkulu.

1 Peter

1

1Peteri, u mupositole wakwe Yesu Kristu, ku walendo awasamphane, awasolwa, monsi mu Pontasi, Galatiya, Kapadosha, Asiya, na ku Bithinia. 2Choo chili ukuyana nu kumanya nkholelo kwakwe Leza e Tata, ukupitila mu mulimo wa kuswefya uwa Mupasi, ku kwivwila swinya ku kunyampha kwa wazi wakwe Yesu Kristu. Uwila wuwe pakwe mwemwe, swinya umutende winu wukule.3Leza nu Tata wakwe Mfumu yitu Yesu Kristu awe mutumvye! Mu nkhumbu yakwe iyikulu, apile sweswe ukukwatwa ukupya ku wulanzi wa kuchetekela ukupitila mu kuzyulupukwa kwe Yesu Kristu ukufuma ku wafwe. 4Choo chili muno a kumpyani yino yitalifwa, yitalipakazwa nanthi chimwi ichinyale, swinya yitalichuja. Yisunjizilwe mwiyulu muno mwemwe. 5Mwemwe muchinjilizilwe na maka yakwe Leza ukupitila mwi suwilo ku kupusukwa kuno kusenginwe ukuti kwize kuwumbulwe mu mphindi zya kuwumalilo.6Mwemwe muli nu kusechela ukukulu ivya choo, napano achakulondeka ukuti mwemwe mwivwe ichilanda mu machuzi aya kulekanalekana. 7Choo chili muno ukusimichila kwi suwilo lyinu, lino alizima sana ukulusya nu golidi wino akakononeka, napano wapisile mu mulilo. Choo chikuwombwa alyakuti isuwilo lyinu lilizanwa ukuti lyiza nu kutumvya, uwuchindame, nu muchinzi pa kuwumbuliwa kwa Yesu Kristu.8Mwemwe mutatela mumulole weliwe, kweni mwamukunda. Mutakumulola nomba, kuni musuwizile mwakwe weliwe swinya mukusechela ni chimwemwe chino chitanga chilondololwe swinya chizula nu wuchindame. 9Mwemwe nomba mukuyipochelela mwenga chino isuwilo lyinu likuleta, ukupusukwa kwa myoyo yinu. 10Ukuvwanga ukupusukwa koo, awa kasesema wano wasesemile ivya wila wuno walinji nukwiza kwe mwemwe, awavwambisya nga walolechesya,11ukuvwamba ukuti wamanyisisye a munthuchi pamwi imphindi ya Mupasi wakwe Kristu mwakwe woliwo yalanjizyanga pano asimichilizile kale ivya mayimba yakwe Kristu na mawuchindame yano yalikonkha. 12Choo chawumbulisile kwe woliwo kuno watayiwombelenga awanecho, kweni mwemwe, pano wavwanzile ivya vinthu vino nomba vivwanzilwe kwe mwemwe na wawo wano wawizizye ilandwe zima kwe mwemwe mu Mupasi Umutele watumwizwe ukufuma mwiyulu--ivinthu mwakwe vino awangelo wakulondesya ukuti walole.13Achaleka munyepe imisana yinu ya mu myelenganio. Mutakavulungane. Muwike ukuchetekela kwinu konsi pa wila wuno wuliletwa kwe mwemwe pano Yesu Kristu wawa amuwumbulwe. 14Ndivino awana awakutonthela, mutakayiwike mwenga ku vya kukumbwa vino mwakonsile pano mutamanyile nanthi chimwi.15Lelo ndivino wino wisile mwemwe amutele, mwemwe, namwenye, muwe mwe watele mu myikalile yinu yonsi. 16Amuno chawalisilwe, ''Muwe mwe watele, umulandu nenji ne mutele.'' 17Achaleka ndi mukwita ''Tata'' wenga wino akapingula sita kulola imbali swinya ukuyana ni milimo ya munthu wensi, mupitile mu mphindi ya wulendo winu mu nthete.18Mwemwe mwamanya kuno asa nu siliva pamwi e golidi wino akakononeka kuno kwapususya mwemwe ukufuma ku myikalile ya wupuwa yino mwasambilila ukufuma ku wakwasi winu. 19Mu malo mwakwe, mwemwe mwapusukwa nu wazi uwuzima wakwe Kristu, wino alinji ngati amwana wa ng'onzi nanthi akamphisya pamwi akanyale.20Kristu asozilwe lyo ulufula lyansi ya pansi luchili, lelo nomba awumbulisilwe kwe mwemwe mu mphindi zyoo izya wumalilo. 21Ukupitila mwe weliwe musuwizile Leza, wino wakatusizye weliwe ukufuma ku wafwe nga amupa weliwe uwuchindame, alyakuti isuwilo lyinu nu kuchetekela kuwe mwakwe Leza.22Mwemwe mwaswefizye imyoyo yinu pa kutonthela ku chisinkha. Choo chalinji muno ichakulonda cha lukundo lwa wanyina ulwenecho; achaleka muwakundana wonga nu muwuye nanthi akuleka ukufuma mu mwenzo. 23Mwemwe mwakwatwa swinya, asa mu mbuyu iya kononeka, kweni ukufuma ku mbeyu yino yisi kononeka, ukupitila mwizwi lya wulanzi swinya ilya muyayaya ilya kwe Leza.24Amuno, ''Yonsi imiwili yili ngati a lisote, swinya uwuchindame wakwe wonsi wuli ngati a liluwa lyi sote. Isote likakumila, nga iluwa likapona, 25lelo izwi lyakwe Mfumu alya muyayaya.'' Izwi lyoo a lilandwe zima lino lyawizizwe kwe mwemwe.

2

1Achaleka muwike kumbali iviwipe vyonsi, uwufi wonsi, uwulyalya, uwuzuwa, nu kutuka konsi. 2Ndivino awana awatichi, muvwambe umukaka uwuswepe uwa mupasi, alyakuti ukupitila mwakwe wenewo mungakula mwi pususyo, 3ndi mwemwe mwawonja kuno Imfumu aya nkhumbu.4Mwize kwe weliwe wino a liwe lya wumi lino awanthu walikanile, kweni kuno lisozilwe nu Leza ngati a lyakulondeka kwe weliwe. 5Mwemwe namwenye muli ngati amawe ya wumi yano yali mukuzengwa ukuti muwe mwe ng'anda ya muzimu alyakuti muwe mwe wananzuwi awatele wano wakupa inzuwi ya muzimu iyizumilizywa kwe Leza ukupitila mwakwe Yesu Kristu.6Amawaliko yali na choo: ''Lolani, nenji nkhulambalika mu Ziyoni iwe lya kuluminkhania, ilisolwa swinya ilya mutengo. Wensiwino akusuwila mwe weliwe atalitela asamulwe.''7U muchinzi nomba awa kwe mwemwe wano mukusuwila. Ukuwa kwe wawo wano watakusuwila, ''Iwe lino lyakanilwe na wa fundi, alyo lyawa a liwe lya kuluminkhania,'' 8swinya, ''Iwe lya kupinzania swinya ichiliwe chino chikuleka woliwo wapone.'' Awa kupunula umulandu awa tatonthezile izwi--a chinthu chino wasolizwe ukuti wachite.9Lelo mwemwe mwe wanthu awasolwe, awananzuwi wa wufumu, uluko ulutele, awanthu awakwe Leza, alyakuti mwemwe mungawizya ivizungusyo vyakwe wonga wino wita mwemwe ukufuma ku mfizi ukuya ku wuswepe wakwe uwakuzungusya. 10Imphindi yimwi mutalinji mwe wanthu, kweni nomba mwawa mwe wanthu wakwe Leza. Mwemwe mutapochezile inkhumbu, kweni nomba mwapochelela inkhumbu.11Wakundwe, nenji nkhuwakomelezya ngati mwe walendo munsi zya wenecho ukuti samalani ukufuma ku vyakukumbwa vya muwili, vino vikulwa nu moyo winu. 12Imisango yinu pakasi pa Makandi kuwe kwa muchinzi, alyakuti pano wakususya mwemwe muno ukuwomba ivinthu iviwipe, wangalola imilimo yinu iyizima nga wape uwuchindame kwe Leza pa wanda wuno aliyiza.13Mutonthele insambu zyoni izya wanthu muno Imfumu. Mutonthele Imfumu ngati ankhulu, 14ponga nawa bwanamukumbwanye, wano watumwa ukuti wanyepe wano wakuwomba iviwipe nga watumvye wawo wano wakuwombichete. 15Amuno choo a chakulonda chakwe Leza, kuno mu kuwomba ivizima mukumyalalika imivwango iyavye iya wanthu awapuwa. 16Ndi vino awanthu awapusuke, mutakawombele uwupusukwe ngati achakuvwimba ku wuwipe winu, kweni muwe ngati mwe wawomvi wakwe Leza. 17Muwachindika awanthu wonsi. Muwakunda uwunyina. Muwatina Leza. Muwachindika imfumu.18Mwe wawomvi, muwatonthela awa bwana winu nu muchinzi wonsi. Muwatonthela asa wazima na wamyalale mphela, kweni na wawipenye. 19Amuno acha kutumvya ndi, umulandu weni amanyile ukuti Leza alipo, umunthu akujimba amalanda pano akuyimba sitamulandu. 20Wuzye chingawa chizima wuli ndi wewe wawembuka ngapano wajimba pano ukusundwa? Ukuwa ndi uwomvile uwuzima ngapano ukuyimba pano ukusundwa, choo a chikupa ukutumvya ukufuma kwe Leza.21Amuno akwe choo kuno mwemwe mwitwa, umulandu Kristu nawenye ayimvile muno mwemwe. ''Asyile mwemwe ichakulolela penepo ukuti muwakonkha mu matamba yakwe. 22Weni atachitile nanthi a luwembu, patalinji nanthi awufi ukufuma mu mulomo mwakwe.'' 23Pano wamutusile, weni nanthi kunyosya. Pano weni ayimvile, weni nanthi kunyosya, kweni ayipile wenga kwe wonga wino akapingula mu wulungamane.24Weni umwenecho anyamuzile amawembuko yitu mu muwili wakwe ukuya ku muti alyakuti sweswe tutize tuwe swinya ni mbali mu luwembu swinya alyakuti tungize tuwe swe wa wumi muno uwulungamane. Ni vilonda vyakwe mwemwe mupozile. 25Mwensi mwemwe mwapinananga ngati ang'onzi zino zisovile, kweni nomba mwanyochezwa kwe muchemi swinya e kasunjilila wa myoyo yinu.

3

1Mu nzila yoo, mwemwe wano mwe wanachi muwatonthela awalume winu. Muchite choo napano awonsi wamwi wasitonthela kwi zwi, wangiza kumbali yinu nanthi alizwi, ukupitila mu myikalile ya wachi. 2Amuno waliwa ukuti waweni imyikalile yinu ya chisinkha nu muchinzi.3Choo mutakaleke chichitike ni vya kuzifya ivya kunzi ngati imuluchile ya nywele, ivyakuyizifya ivya golidi, pamwi nivizwalo ivizima. 4Mu malo mwakwe, muleke chichitike nu munthu wa mukasi uwa mu mwenzo, mu wuzima wakuyisya swinya umupasi uwumyalale, wuno awuzima pa minso yakwe Leza.5Amuno choo achino awanachi awatete awa kali wano wachetekelanga mwakwe Leza wazwalilanga, pa kutonthela ku walume wawo. 6Mu nzila yonyeyoo Sara atonthelanga Abrahamu nga amwita weliwe imfumu yakwe. Nomba mwemwe mwe wana wakwe Sara ndi mukuwomba chino achizima swinya ndi mutali ni nthete ni nthazi.7Mu nzila yiliyonga, mwemwe mwe walume muwayikala na wachi winu ukuyana naku kwivwisya, ngati a chiya ichipepuke ichifoke, umwanachi. Mwemwe mupe woliwo umuchinzi nga mwe mpyani ponga mu wila wa wulanzi. Muwombe choo alyakuti ama pepo yinu yatize yachinjilizwe.8Pa wumalilo, mwensi mwemwe, muwe nu mwenzo wonga, awa nkhumbu, awa lukundo ngati mwe wanyina, myenzo iyitonthe, swinya awa kuyisya. 9Mutakanyosye ichiwipe ku chiwipe pamwi inthusi ku nthusi. Umwakulesania, mutwalilile ukulota, umulandu muno choo mwemwe mwisilwe, ukuti mungapyana ichilotwa.10''Wonga wino akulonda ukuti akunde uwulanzi swinya ukulola amanda ayazima alesye ululimi lwakwe ku viwipe ni milomo yakwe ku kuvwanga uwufi. 11Muleke weliwe anyoke ukufuma ku vino aviwipe nga awombe vino avizima. Muleke weliwe avwambe umutende swinya awukonkhelezye. 12Aminso ya Mfumu yakulola awa lungamane, swinya amakutwi yakwe yakwivwa ivya kulenga vyawo. Kweni paminso pakwe Mfumu pakususya wawo wano wakuwomba iviwipe.''13Wuzye weweni wino alichisa wewe ndi ukulondesya ukuwomba vino a vizima? 14Lelo ndi ukuyimba umulandu wa wulungamane, wewe we mulotwa. Utakatine chino wakutina. Utakati uyimbe.15Mu malo mwakwe, muwike pambali Yesu Kristu mu myenzo yinu ngati amutele. Musenganie penye ukupindula aliwensi wino akuwuzya ivya ichetekelo lino muli nalyo. Muwombe choo nu wumyalale nu muchinzi. 16Muwe na melenganizye iyizima alyakuti awanthu wano wakutuka uwulanzi winu uwuzima mwakwe Kristu wangawa ni nsoni umulandu wakuvyanga ukususya mwemwe ngati mwalinji mwe wawomba iviwipe. 17Achizima, ndi Leza akulonda, ukuti muchule muno ukuwomba ivizima ukulusya muno ukuwomba iviwipe.18Kristu nawenye ayimvile muno amawembuko. Weyo wino a mulungamane ayimvile muno sweswe, wano twalinji swe wanthalungamana, alyakuti alete sweswe kwe Leza. Yesu wamukomile mu muwili, kweni ayiza awikwa mulanzi nu Mupasi. 19Nu Mupasi, Yesu ayile nu kulumbilila ku mipasi wano nomba wali muvingololo. 20Walinji nanthi kutonthela pano ukutechelela kwakwe Leza kwalindililanga mu manda yakwe Nowa, mu manda ya kuzenga ingalawa, nga Leza apusuzile awanthu awatichivye--imyoyo kananimonsi(8)--ukuwomvya aminzi.21Choo achilolesyo cha kubatizya kuno kukupususya mwemwe nomba--asa kusamvya uwunyale ukufuma ku muwili, kweni ngati a lyasuko lya melenganizye ayazima kwe Leza--ukupitila ku kuzyulupukwa kwa Yesu Kristu. 22Kristu ali kwi kasa lya ndilo ilya kwe Leza. Aya mwiyulu. Awangelo, awansambu, na wamaka wafwile watonthele kwe weliwe.

4

1Achaleka, umulandu Kristu ayimvile mu muwili, muyilemeke mwenga ni chakulonda chilichonga. Amuno aliwensi wino akuyimba ku muwili waleka ukuwa muwembuke. 2Ichakukonkha penepo, awanthu wa musango woo, mu mphindi yakwe yonsi iya mu muwili, asikwikalila muno ivya kulonda ivya wanthu, kweni ukulonda kwakwe Leza.3Mwemwe mukutaya imphindi iyivule ukuwomba vino aMakandi wakulonda ukuwomba, ukwikala mu wuzelele, ukuyikunda, uwuchakolwa, ukuzewela kwa wuchakolwa, akulya mu wuchipena, nu kuwomba imilimo iyinyale iyanyale iya makolania. 4Wakwelengania achachilendo ukuti mutakusanzyinkhana na woliwo mu myikalile iyiwipe, achaleka wakuivwanga iviwipe ivya kwe mwemwe. 5Walilondolola kwe wonga wino ayipekinie ukupingula awawumi na wafwe. 6uno ichakulonda choo ilandwe zima lyawizizwe na kuwafwe nye, alyakuti, napano wapinguzilwe ku muwili ngati a wanthu, wangikala mu muzimu ndivino Leza akakwikala.7Uwumalilo wa vinthu vyonsi wuli mupipi, Achaleka wanji mwe wa mano, swinya muwe mwe watechelele mu myelenganizizye yinu muno amapepo. 8Papela pa vyonsi, muwe mu lukundo ulukulu wonga nu muwuye, amuno ulukundo lukuvwimba amawembuko ayavule. 9Muwasunjililana wonga nu muwuye nanthi kuyilizania.10Ndivino aliwensi mwakwe mwemwe apochezile ichawupe, chiwomvyani ukutewetela wonga nu muwuye, umwisuwilo mukupa uwila wakwe Leza mu miwele iyilekane. 11Ndi wumwi akuvwanga, lekani kuwe na mazwi yakwe Leza. Ndi wumwi akutewetela, lekani kuwe kwa kufuma ku maka yano Leza akakupa. Muwawomba ivinthu vyoo alyakuti mu nzila zyonsi Leza angize achindamikwe ukupitila mwakwe Yesu Kristu. Kwakwe Yesu Kristu kuwe uwuchindame na maka muyayaya. Ameni.12Wakundwe, mutakachilole ngati chachilendo ukwelezwa mu mulilo kuno kuchitisile kwe mwemwe, ngati pali chimwi icha chilendo chino chikuchitika kwe mwemwe. 13Mu malo mwakwe, akukulu wuli ukusunkhana kwinu na mayimba ya Kristu, wanji ni chimwemwe, alyakuti, namwenye mungawa ni chimwemwe nu kusechelela pa kuwumbulwa kwa wuchindamane wakwe. 14Ndi mukutukwa muno izina lyakwe Kristu, mwe walotwe, umulandu u Mupasi wa wuchindamane nu Mupasi wa kwe Leza wuli pakwe mwemwe.15Ukuwa patakawe nanthi wumwi mwakwe mwemwe wino ayimbe ngati we kakoma, umung'o, kawomba viwipe, pamwi kayinjilila. 16Lelo ndi wumwi akuyimba ngati a mu Kristu, mulekani atakawe ni nsoni; mu malo mwakwe, mulekani achindamike Leza ni zina lyolyo.17Amuno imphindi yafika ukuti ipingulo litalike na wa mung'anda yakwe Leza. Ndi lyatalika na sweswe, wuzye chiliwa wuliwuli na wawo wano watakutonthela ilandwe zima lyakwe Leza? 18Swinya ''Ndi achitale ukuti awalungamane wapusukwe, wuzye waliwa achani awa nthaleza na wawembuke?'' 19Achaleka lekani wawo wano wakuyimba umulandu wa kulonda kwakwe Leza wasuwizwe imyoyo yawo kwe kalewula umusuwilwa mu kuwombichete.

5

1Nenji nkhukomelezya awasongo mwakwe mwemwe, nenji, wino ne songo nane swinya e kamboni wa mayimba yakwe Kristu, swinya naninye ne wonga wino aliwa mwenemo mu wuchindame wuno wuliwumbulwa: 2Muwe mwe wachemi wa ng'onzi zya kwe Leza zino zili pansi pa kusunjilila kwinu, mukutewetela ngati mwe wa bwana--asa mulanda ukuti mukupatichizwa, kweni umulandu mukulonda, ndivino Leza angalonda ukuti mutewete---asa kuti muzane chimwi kweni umwa kuyipa. 3Mutakawombe ngati mwe wa bwana ku wanthu wano wali pansi pakwe mwemwe. Mu malo mwakwe, muwe mwe chilolesyelo ku ng'onzi. 4Ngapano u Muchemi u Mukulu awumbulwa, mulipochelela imphumphu ya wuchindame iyisita kuchuja.5Mu nzila yiliyonga, mwemwe mwe wonsi awatichi, muwatonthela ku wonsi awasongo. Mwensi mwemwe, muyizwike nu kuyisya swinya muwatewetelana. Amuno Leza asilonda awa kuyikwezya. 6Achaleka muyisye mwenga pansi pi kasa lyakwe Leza ilya maka alyakuti anga nyamula mwemwe imphindi ndi yakwana. 7Mupe vyonsi vino mukusayila kwe weliwe umulandu ali namwe ni ntchito.8Muwe mwe wakuyilolela, swinya muwe minso. Umulwani winu e Satana akuwawendelela ngati a nsama yino yili ni nzala, ukulonda wumwi ukuti yimulye. 9Mwimilile ukususya weliwe. Muwe mwe wakankhale mwi suwilo lyinu. Mwemwe mumanyile kuno akaya ka wasuwizilwe kinu kano kali munsi ya pansi kajimba na mayimba yaliyonga.10Lyo mwayimba akamphindi akatichi, e Leza wa wila wonsi, wino ayisile mwemwe ku wuchindame wa muyayaya mwakwe Kristu, aliyania mwemwe, ukuwazenga swinya ukupa mwemwe amaka. 11Kwe weliwo kuwe insambu izya pe na pe. Ameni.12Nenji nkhulola Silivenasi ngati a munyina u musuwilwa, swinyaa nenji nawalika kwe mwemwe mu wufupi ukupitila mwakwe weliwe. Nenji nkhuwakomelezya swinya nenji nkhusimichila kwe mwemwe kuno vino nenji nawalika a wila wa chisinkha uwakwe Leza. Mwimilile mwenemo. 13U mwanachi wino ali mu Babeloni, wino wasolwa ponga na mwemwe, akuwalamuka. Nu Mariko nye, u mwana wane, akuwalamuka. 14Mulamunkhane nu kufyompha kwa lukundo. Umutende wuwe pakwe mwemwe mwensi wano muli mwakwe Kristu.

2 Peter

1

1Simoni Peteri, umuzya swinya u mupositole wakwe Yesu Kristu, kwe wawo wano wapochezile isuwilo izima lililyonga na lino twapochezile, isuwilo mu wulungamane uwa Leza witu swinya Umutuli Yesu Kristu. 2Uwila nu mutende vivule mu chipimo mu chimanyisyo chakwe Leza nu Yesu Imfumu yitu.3Ivinthu vyonsi ukuyana na maka ya wuleza ku wulanzi swinya uwuleza vipilwe kwe sweswe ukupitila mu chimanyisyo chakwe Leza. wino wita sweswe ukupitila mu wuchindame nu wuzima wakwe umwenecho. 4Ukupitila mwakwe vyoo apile sweswe uwuzima na amalayano ayakulu, alyakuti tungize tuwe wapane mu miwele ya wuleza, twati twasamala mu chiwole icha munsi ya pansi chino chikwiza ni vikumbwa iviwipe.5Pa chifukwa choo, mwelezye ukuti monjelezye uwuzima kwi suwilo lyinu, nga ku wuzima monjelezye ichimanyisyo, 6ku chimanyisyo monjelezye ukuyilema, ku kuyilema munjelezye ukujimba, ku kujimba monjelezye uwuleza, 7ku wuleza monjelezye ichitemwa cha wunyina, nga ku chitemwa cha wunyina monjelezye ulukundo.8Ndi ivinthu vyoo vili mwakwe mwemwe swinya vikukula mwakwe mwemwe, mutaliwa nanthi a nkhwatwa pamwi nanthi a vikomwamu chimanyisyo cha Mfumu yitu Yesu Kristu. 9Ukuwa aliwensi wino asi na vyoo ivinthu ukulola papipi nkhani umwakuti a nthonkho, iwilizile weni aswefizwe ukufuma ku mawembuko aya kali.10Achaleka, wanawitu, mwelezye ukuti mupange ukwitwa kwinu nu kusolwa kusimichilwe, amuno ndi mukuwomba ivinthu vyoo, mwemwe mutalipunula. 11Mu nzila yoo kulipewa kwe mwewme umwa nsawu ichisakati ukuya mu wufumu wakwe Mfumu nu Mutuli Yesu Kristu.12Achaleka nenji ndisengania penye ukukwizusya mwemwe ivya vinthu vyoo, napano mwavimanya vyolivyo, swinya napano muli na maka mu chisinkha chino nomba muli nacho. 13Nenji nkhwelengania ukuti achizima kwe nene, pano ntchilinji ndi mu chisakasa choo, ukuti imbavundule mwemwe pa nzila ya chizusya. 14Amuno namanya kuno ukuzima kwa chisakasa chane kuli mupipi, umulandu Imfumu yitu Yesu Kristu awumbuluzile choo kwe nene. 15Nenji ndilolechesya ukuti pa kufuma kwane namwenye mulikwanisya penye ukuti mwizuke ivinthu vyoo.16Amuno tutakonsile ivyili vyavye pano twamanyisizye mwemwe amaka nu kwiza kwa Mfumu yitu Yesu Kristu, kweni twalinji swe wakamboni wa milolechele yakwe iyizima. 17Amuno apochezile umuchinzi nu wuchindame ukufuma kwe Leza e Tata pano izwi lyizile kwe weliwe nu Wuchindame, lyatili, ''Wee a Mwana wane umukundwe, na weliwe nkhusechelela ichete sana.'' 18Sweswe swewenecho twivwile izwi lyoo lyizile ukufuma mwiyulu pano twalinji na weliwe pa lupili ulutele.19Amuno tuli nizwi lya wukasesema lino likusimichila ukulusya, kwe lino mungachita ichete ukuti mwivwichisye ngati a nyali yino yikuwala mu masyo ya mfizi ukufika pano kwacha nga u lutanda lwa mutondotondo lwakatuka mu myenzo yinu. 20Papela pa vyonsi, mufwile mwivwichisye ukuti pasi nanthi wumwi uwukasesema wuno wukwiza nu kupiliwula kwa wumwi umwenecho. 21Amuno pasi nathi wumwi wukasesema wuno wukwiza nu kulonda kwa munthu, kweni awanthu wavwanzile ukufuma kwe Leza pano wanyamulizile ponga nu Mupasi Umutele.

2

1Awa kasesema wizile ku wanthu, na wasambilizya wawufi nawonye waliyiza kwe mwemwe. Umwa sita kuloleka walileta na woliwo ivyakwivwa ivya kumongolania, swinya walikana e bwana wino akazile woliwo. Wakuleta ukumongolania ukwa nanthi kuzimba pakwe woliwo awenecho. 2Awavule walikonkha vino umuwili wukulonda, swinya ukupitila mwakwe woliwo inzila ya chisinkha yilisamulwa. 3Mu wu mphangandyanje wawo waliwawepa mwemwe na mazwi aya wufi. Ukononekwa kwawo kukwiza katichi katichi ukufuma kali, swinya ukomongolwa kwawo kutalazile.4Amuno Leza atasyile awangelo wano wawembusile. Mu malo mwakwe alemesile wenewo kwe Tatarasi ukuti wasungwe mu wunyololo pa mfizi ya pansi ukufika pa wupinguzi. 5Na swinya, atasyile insi ya pansi iya kali. Mu malo mwakwe, asyile Nowa, wino alinji we kawizya wa wulungamane, ponga na wanji munenulambali(7) pano Leza iyizile na minzi ayavule kunsi ya wusitaleza. 6Leza swinya ayononile imisumba ya Sodomu na Gomora nu mulilo swinya apinguzile woliwo ku kumongolania ngati a chimanyisyilo cha chino chili mukuchitika ku wasitaleza.7Ukuwa ku mulungamane Loti, Alyatanjilwe ni myikalile iya ku muwili ya wanthu awa sita masundo. 8Alyakuti umunthu umulungamane, wino wikalanga pakasi pawo uwanda nu wanda, Ayimvilwe mu moyo wakwe uwulungamane umulandu wa vino aweni nu kwivwa. 9Imfumu yamanya muno yingapususya awanthu ukufuma ku vyelezyo na muno yingalemela awanthu wanthalungamana ku kusundwa pa wanda wipingulo.10Choo a chisinkha sana sana kwe wawo wano wakutwalilila mu vikumbwa iviwole ivwa ku muwili swinya wano wakusula insambu. Nanthi a kutina, watakutina ukuti wasamule awachindame. 11Awangelo wali na maka ni nsambu, kweni watakuleta amapingulo aya kutuka ukususya woliwo ku Mfumu.12Ukuwa waa awanthu, ngati avinyama ivisita kwelengania, wapanzile mu miwele ku kunyepwa nu kononeka. Watamanya chino wakutuka. Mu kumongolwa, nawonya waliyononeka. 13Walipochelela ukuyana nu kuwomba iviwipe vyawo. Wakwelengania ukuti ukuzewela pa musanya a chizima. Wali na mawunyali ni vilema. Wakusehela mu milimo yawo iyawufi pano wakulya na mwemwe. 14Wali na minso ayizule nu wuzelele; watakwikuta nu luwembu. Wakupepelezya imyoyo yino watikazile ichete ku kuwomba iviwipe, swinya imyenzo yawo yisambilizizwe mu vikumbwa. A watipwe awana waa!15Walesile inzila iyilungamane nga awapita ukuti wakonkhe inzila ya Balamu umwana wakwe Biyo, wino atemwizwe ukupochelela amalipilo muno wunthalungamana. 16Lelo akalipizilwe muno ukunona kwakwe umwenecho--e chinunu wa ndokwe akuvwanga mwzwi lya wanthu alesizye uwu chipena wa kasesema.17Awanthu waa a vifula vino visa na minzi swinya a ngungu yino yikupiswa ni mphepo ya pa minzi. Ichilanda cha mfizi iyikulu yisunjilizilwe muno woliwo. 18Wakuvwanga ni vikanza vyavye. Wakukopelezya awanthu ukupitila mu vyakulonda vya muwili. Wakukopelezya awanthu wano wakwelezya ukuti wasamale ukufuma ku wawo wano wikala mu konona. 19Wakulayizya ipususyo kwe woliwo, kweni weni awenecho awazya ku wuwole. Amuno umunthu a muzya ku chino chikuchimvya weliwe.20Ndi wapusuka ku wuwole wansi yapansi ukupitila ku chimanyisyo cha ku Mfumu nu Mutuli Yesu Kristu nga swinya wakupinzanwa mu vyolivyo swinya vikuwachimvya, imiwele yawo pawumalilo wiza wawa awuwipe ukulusya pakutalichila. 21Chalinji a chizima kwe woliwo ukuti watakamanye inzila ya wulungamane ukulusya ukuti wayimanye nga wapiluke ukufuma kwi sundo ilitele lino lyapilwe kwe woliwo. 22Umulumbe woo awa kusimichila kwe woliwo: ''Imbwa yikunyoka ku vino yaluka iyenecho, nu kapoli wino asamvyilwe akunyoka ku matipa.''

3

1Wakundwe, wee nomba a kalata wa chitiwili wino mbalisile kwe mwemwe, swinya mu wonsi awakalata a chiyuzisyo ukuti vundule imyenzo yinu iyakusimichila 2alyakuti muliza mwizuke amazwi yano yavwanzilwe kali na wakasesema awatele ni pingulo lya Mfumu yitu swinya Umutuli lyapilwe ukupitila mu wa positole.3Mumanye choo pakutalichila, ukuti awamusamu waliyinjila mu manda yawumalilo. Walisamula nu kutwalilila ukuyana ni vyakukumbwa vyawo awenecho. 4Awaliti, ''Wuzye ilayano lilikwinye ilya kunyoka kwakwe? Ukufuma pano awakwasi witu walazile utulo. ivinthu vyonsi vili wuliwonga, ukufuma pakutalika kwa kulewulwa.''5Wakwiwilila umwenzonye ukuti kali nizwi lyakwe Leza Amayulu ninsi ya pansi yizile yawako ukufuma pa minzi ukupitila mu minzi, 6ukupitila mwenemo insi ya pansi pa mphindi yoyonye yononiwe, pakwizula na minzi. 7Mwizwi lililyonga amayulu ninsi ya pansi vikulindilila umulilo, vyawa visunje ku wanda wa wupinguzi swinya ukumongolania kwa wanthu awasitaleza.8Chitakasamale ukulola kwinu, wakundwe, kuno uwanda wanga ku Mfumu lili ngati amyaka 1000, swinya imyaka 1000 yili ngati a wanda wonga. 9Imfumu yisipita katichi katichi ukuyana ni layano lyakwe, ndimuno wamwi wakwelengania ivya kuzimba. Mu malo mwakwe, Imfumu ayitechelele kwe mwemwe. Yitakulonda nanthi wumwi ononeke, ukuwa muno aliwensi awe na masyo yakutontholoka.10Lelo, uwanda wa Mfumu wuliyiza ngati amung'o: Amayulu yaliwa ni chongo ichikulu. Ivinthu vyonsi vilipya nu mulilo, swinya insi ya pansi ni milimo yakwe yiliwikwa apatiswe.11Umulandu vyonsi ivinthu vyoo viliyononwa munzila yoo, wuzye a musangochi wa wanthu wuno tungawa? Mwemwe muwayikala uwumi uwutele swinya uwa wuleza. 12Mwemwe muchetekele swinya mupitisye ukwiza kwa wanda wa Mfumu. Pa wanda wulyanye, amayulu yaliyononeka nu mulilo, swinya vyonsi ivinthu vili sunguluka nu wupye uwukulu. 13Ukuwa ukuyana ni layano lyakwe sweswe tukulindilila amayulu ayapya ninsi ya pansi iyipya, kuno uwulungamane wuliyikala.14Achaleka, wakundwe, umulandu mukuchetekela ivinthu vyoo, muchite muno mungawombela ukuti muzanwe nanthi a kanyale pamwi akamphisya paminso yakwe, mu mutende. 15Na swinya, mumanye ukuti ukutechelela kwa Mfumu yitu ukuti liwe apususyo, ndivino umunyina witu e Pauli awalisile kwe mwemwe, ukuyana na mano yano yapilwe kwe weliwe. 16Pauli akuvwanga ivinthu vyoo mu wa kalata wakwe wonsi, muno muli ivinthu vino avitale ukwivwichisya. Awanthu awasita mano swinya awavulungane wakupungania ivinthu vyoo, ndivino wakuwombela swinya ku mawaliko ayanji, ku kukononwa kwawo awenecho.17Achaleka, wakundwe, pano mwemwe mwamanya kali ivya vinthu vyoo, muyisunjilile alyakuti mutakasovwe nu wufi wa wanthu awa sita lisundo nga mutaye uwulungamane winu mwewenecho. 18Ukuwa muwakula mu wila swinya ichimanyisyo chaku Mfumu yitu nu Mutuli Yesu Kristu. U wuchindame wuwe kwe weliwe nomba na ku muyayaya. Ameni.

1 John

1

1Choo achino chalinji penepo ukufuma pa kutalichila--chino sweswe twivwa, chino tuchiweni na minso yitu, chino tuchiweni swinya amakasa yitu yachilemile--ukuyana Nizwi lya wumi. 2Na swinya, uwumi wapanzilwe ukuti wumanyikwe, swinya sweswe tuchiweni, swinya swe wa kamboni ku chenecho. Sweswe tukuwizya kwe mwemwe uwumi wa muyayaya, wuno walinji nu Tata, swinya wuno wupanzilwe ukuti wumanyikwe kwe sweswe.3Chocho chino tuchiweni swinya twivwile sweswe tuchilanjizizye kwe mwemwe, ukuti namwenye mungawa ichiwanza chonga na sweswe. Ichiwanza chitu chili nu Tata swinya nu Mwana wakwe, Yesu Kristu. 4Na swinya, tukuwalika ivinthu vyoo kwe mwemwe alyakuti ichimwemwe chitu chifike penepo.5Lyoo a lilandwe lino twivwa ukufuma kwe weliwe swinya tukuwizya kwe mwemwe: Leza a wuswepe, swinya mwakwe weliwe musi nanthi a mfizi. 6Ndi tukuvwanga ukuti tuli ponga na weliwe nga tukupita mu Mfizi, sweswe tukuyiwipa swinya tutakuwomba ichisinkha. 7Lelo ndi tukupita mu wuswepe ndivino weni a wuswepe, sweswe tuliponga wonga nu muwuye, swinya uwazi wakwe Yesu u Mwana wakwe akutuswefya ukufuma ku luwembu.8Ndi tukuvwanga ukuti tusi nanthi a luwembu, tukuyiwipila swenga swewenecho, swinya ichinkha nachimwi mwakwe sweswe. 9Ukuwa ndi tukuzumilizya amawembuko yitu, weni amusuwilwa swinya a mulungamane ukuti atutetele amawembuko yitu nu kutuswefya ukufuma ku wunthalungamana wonsi. 10Ndi tukuvwanga ukuti tutawembusile, tukumupanga ukuti awe wawufi, swinya izwi lyakwe lisi mwakwe sweswe.

2

1Mwe wana, nenji nkhuwalika ivinthu vyoo kwe mwemwe alyakuti mutize muwembuke. Kweni ndi wumwi akuwembuka, tuli nu wakutuvwanjila kwe Tata, Yesu Kristu, wonganye wino amulungamane. 2Weni anzuwi ya mawembuko yitu, swinya asa yakwe sweswe swenga, kweni swiya naya kunsi ya pansi yonsi. 3Tumanyile ukuti twiza ukumanya weliwe, ndi tukusunga amasundo yakwe.4Weyo wino akuti ''Nenji namumanya Leza'' kweni atakusunga amasundo yakwe awa wufi, swinya ichisinkha chitali mwakwe weliwe. 5Ukuwa wensi wino akusunga izwi lyakwe, mwakwe weliwe amolimonye ulukundo lwakwe Leza lwawa nanthi akamphisya. Mwakwe choo tukumanya kuno tuli mwakwe weliwe: 6wensi wino akuti ali mwakwe Leza nawenye umwenecho awapita ndivino Leza apitanga.7Wakundwe, nenji nthakuwalika isundo ilipya kwe mwemwe, kweni isundo ilya kali lino mwivwile ukufuma kunthaliko. Isundo lya kali a lizwi lino mwemwe mwivwile. 8Lelo nenji nkhuwalika isundo ipya kwe mwemwe, lino achisinkha mwakwe Kristu na mwakwe mwemwe, umulandu imfizi yikupita, nu uwuswepe wa chisinkha wutalisile kali ukuwala.9Wonga wino akuvwanga ukuti ali mu wuswepe nga akupata umunyina wakwe ali mu mfizi ukufika na nomba. 10Wonga wino akukundwa umunyina wakwe ali mu wuswepe swinya patali nanthi amphindi ya kupunula mwakwe weliwe. 11Ukuwa wonga wino wapata u munyina wakwe ali mu mfizi swinya akupita mu mfizi; atamanyile kuno akupita umulandu imfizi yiyalizile aminso yakwe.12Nenji nkhuwalika kwe mwemwe, mwe wana, umulandu amawembuko yinu yatetezilwe umulandu wi zina lyakwe. 13Nenji nkhuwalika kwe mwemwe, ya tata, umulandu mwamanya wonga wino akufuma ku nthaliko. Nenji nkhuwalika kwe mwemwe, walumendo, umulandu mwemwe mumutonsizye umuwipe. Nenji imbalisile kwe mwemwe, mwe wana, umulandu mwamumanya eTata. 14Nenji imbalisile kwe mwemwe, wa tata, umulandu mwamumanya wonga wino ali ukufuma ku nthaliko. Nenji imbalisile kwe mwemwe, walumendo, umulandu mwe wakankhale, swinya izwi lyakwe Leza lichili mwakwe mwemwe, swinya mumutonsizye umuwipe.15Mutakatemwe insi ya pansi pamwi ivinthu vino vili munsi ya pansi. Ndi wumwi akutemwa insi ya pansi, ulukundo lwa kwe Tata lusi mwakwe weliwe. 16Amuno vilivyonsi vino vili munsi ya pansi--ivikumbwa vya muwili, ivikumbwa vya minso, swinya u lukani lwa wulanzi--asa vya kufuma kwe Tata kweni a vya kufuma munsi ya pansi. 17Insi ya pansi ni vikumbwa vyakwe vikusila. Kweni wensi wino akuwomba ukulonda kwakwe Leza aliwa mulanzi kwa muyayaya.18Mwe wana, a li ola lya wumalilo. Ndivino mwivwile ukuti u mususyakristu akwiza, lelo awasusyakristu awavule wizile. Mwakwe choo tukumanya ukuti a li ola lya wumalilo. 19Wayile kunzi ukufuma mwakwe sweswe, kweni watalinji wakufuma mwakwe sweswe. Amuno ndi walinji wakufuma mwakwe sweswe nge wachili wali na sweswe. Ukuwa pano wayile kunzi, chalolesizye ukuti watafumile mwakwe sweswe.20Ukuwa muli nu kupakazwa kwa kufuma kwe Wonga u Mutele, swinya mwensinye mwamanya. 21Nenji nthawalisile kwe mwemwe umulandu mutamanya ichisinkha, kweni umulandu muchimanyile swinya umulandu pasi nanthi a wufi wuno wukufuma mu chisinkha.22Wuzye weweni a wawufi kweni wonga wino akukana ukuti Yesu we Kristu? U munthunye weyo a mususyakristu, umulandu akukana e Tata nu Mwana. 23Pasi nanthi wumwi wino akukana u Mwana ali nu Tata. Wensi wino akuzumila u Mwana nu Tata nye ali nawe.24Kwe mwemwe, muleke chino mwivwile ukufuma ku nthaliko chiwe mwakwe mwemwe. Ndi chino mwivwile ukufuma ku nthaliko chili mwakwe mwemwe, namwenye muliwa mu Mwana na mwakwe Tata. 25Lyoo a li layano apile kwe sweswe--Uwulanzi wa pe na pe. 26Nenji imbalisile ivinthu vyoo kwe mwemwe ivya wawo wano wangize wasovye mwemwe.27Kwe mwemwe, ukupakazwa kuno mwapochezile ukufuma kwe weliwe kukuwa mwakwe mwemwe, swinya mutakulonda nanthi wumwi ukuti awasambilizye. Kweni pano akupakazwa kukuwasambilizya mwemwe vilivyonsi achisinkha swinya asa wufi, swinya ndivino chisambilizizwe kwe mwemwe, yikalani mwakwe weliwe. 28Lelo, mwe wana, yikalani mwakwe weliwe alyakuti pano wiza tuliwa nu wuwome swinya nanthi a nsoni pa minso ya weliwe pakwiza kwakwe. 29Ndi mwamanya kuno a mulungamane, mwemwe mwamanya kuno aliwensi wino akuwomba chino achilungamane wakwatwa ukufuma kwe weliwe.

3

1Mulole a musangochi wa lukundo e Tata apile kwe sweswe, ukuti twitwe awana wakwe Leza, swinya choo acho tuli. Muno ichifukwa choo, insi ya pansi yitakutumanya sweswe, umulandu yitamumanya weliwe. 2Wakundwe, nomba swe wana wakwe Leza, swinya chitawumbulisile chino tuliwa. Twamanya kuno pano Kristu aloleka, tuliwa ngati a weliwe, amuno tulilola weliwe ndivino weni ali. 3Aliwensi wino ichetekelo lyakwe lili mwakwe weliwe akuyiswefya wenga ndivino weni amuswepe.4Aliwensi wino akuwembuka akuwomba imilimo ya wusitamasundo, amuno uluwembu a wusitamasundo. 5Mwemwe mwamanya kuno Kristu awumbulisilwe umwakuti ayafumye amawembuko, swinya mwakwe weliwe musi nanthi a luwembu. 6Nanthi wonga wino ali mwakwe weliwe alitwalilila ukuwembuka. Nanthi wonga wino akutwalilila ukuwembuka amuweni pamwi amumanyile weliwe.7Mwe wana, mutakaleke wumwi awasovye. Weyo wonga wino akuwomba uwulungamane a mulungamane, ndimuno Kristu a mulungamane. 8Wonga wino akuwembuka awili akufuma ku muwipe, amuno umuwipe awembusile ukufuma ku nthaliko. Muno ichifukwa choo u Mwana wakwe Leza awumbulisile, alyakuti angonona imilimo ya muwipe.9Wensi wino akwasilwe ukufuma kwe Leza atakutwalilila ukuwembuka, umulandu imbeyu yakwe Leza yili mwe weliwe. Atanga atwalilile ukuwembuka umulandu akwasilwe kwe Leza. 10Mwakwe choo awana wakwe Leza na wana waku muwipe wa kuwumbulikwa: Wensi wino atakuwomba chino achi lungamane atafuma kwe Leza, awuliwonga na wonga wino atakukunda umunyina wakwe.11Amuno lyoo a lilandwe lino mwivwile ukufuma ku nthaliko: Tuwakundana wonga nu muwuye. 12Tutakawe ngati we Kayini, wino afumile ku muwipe nga akoma u munyina wakwe. Wuzye achani chino akomile weliwe? Umulandu imilimo yakwe yalinji ayiwipe nu munyina wakwe alinji amulungamane.13Mutakati muwazunguka, wanawitu, ndi insi ya pansi yikupata mwemwe. 14Sweswe twamanya kuno twafuma ku wafwe twaya ku wulanzi, umulandu twakunda awanawitu. Aliwensi wino atakukunda achili ali ku wafwe. 15Aliwensi wino akupata u munyina wakwe a kakoma. Mwemwe mwamanya kuno nanthi wumwi kakamo ali nu wulanzi wa muyayaya mwakwe weliwe.16Na choo tukumanya ulukundo, umulandu Kristu alambalisile uwumi wakwe muno sweswe. Naswenye tufwile tulambalalike amawumi yitu muno awanyina. 17Lelo wensi wino ali ni vizima vyansi ya pansi, akulola umunyina wakwe ali muwusowe, nga ayala umwenzo wakwe uwa nkhumbu ukufuma kwe weliwe, wuzye ulukundo lwakwe Leza lungawa wuliwuli mwakwe weliwe? 18Wana wane, tutati twakunda mwizwi pamwi mu lulimi, kweni mu milimo na mu chisinkha.19Apa kwe choo twamanya kuno sweswe twafuma ku chisinkha, swinya tukusimichila imyenzo yitu paminso ya weliwe. 20Amuno ndi imyenzo yitu yikutususya, Leza amukulu ukulusya imyenzo yitu, swinya akumanya ivinthu vyonsi. 21Wakundwe, ndi imyenzo yitu yitakutususya, tuli nu kuyisuwila ukuya kwe Leza. 22Chilichonsi tungalenga tulipochelela ukufuma kwe weliwe, umulandu tukusunga amasundo yakwe swinya tukuwomba ivinthu vino avya kusechelesya paminso yakwe.23Lyoo a lisundo lyakwe: kuno tusuwile mwi zina lya Mwana wakwe Yesu Kristu swinya tuwakundana wonga nu muwuye, ndivino apile sweswe isundo lyoo. 24Wonga wino akusunga amasundo yakwe Leza akakwikala mwakwe weliwe, nu Leza nye akakwikala mwakwe weliwe. Na choo tukumanya kuno ali mwakwe sweswe, nu Mupasi wuno apile kwe sweswe.

4

1Wakundwe, mutakasuwile umupasi wuli wonsi. Mu malo mwakwe, muyiyezye imipasi ukuti mulole ndi yikufuma kwe Leza, umulandu awavule awa kasesema wawufi wayile kunsi ya pansi. 2Na choo mwemwe mulimanya u Mupasi wakwe Leza--u mupasi wonsi wuno wukuzumilizya kuno Yesu Kristu wiza mu muwili awa kufuma kwe Leza, 3swinya u mupasi wansi wuno wutakuzumilizya Yesu asa wakufuma kwe Leza. Woo a mupasi wakwe mususyakristu, wino mwivwile ukuti ali nukwiza, swinya nomba ali kali munsi ya pansi.4Mwemwe mwe wakufuma kwe Leza, mwe wana, swinya motonsizye woliwo, umulandu wonga wino ali mwakwe mwemwe amukulu ukulusya wonga wino ali munsi ya pansi. 5Awa kufuma kunsi ya pansi; acheleka chino wakuvwanga achakufuma kunsi ya pansi, nga insi ya pansi yikakwivwila kwe woliwo. 6Swe wakufuma kwe Leza. Aliwensi wino akumanya Leza akakwivwila kwe sweswe. Na choo tukumanya u mupasi wa chisinkha nu mupasi7Wakundwe, zanji tuwakundana wonga nu muwuye, amuno ulukundo alwa kufuma kwe Leza, swinya aliwensi wino akukunda wakwatwa ukufuma kwe Leza swinya akumumanya Leza. 8U munthu wino atakukunda atamumanya Leza, amuno Leza a lukundo.9Umulandu wakwe choo u lukundo lwakwe Leza lwawumbulisilwe pakwe sweswe, kuno Leza atuma u Mwana wakwe wenganye ukuya kunsi ya pansi alyakuti tuwe nu wulanzi umulandu wakwe weliwe. 10Mwakwe choo muli ulukundo, asa kuno twakunda Leza, kweni kuno weni akunda sweswe, swinya kuno atuma u Mwana wakwe ukuti awe a nzuwi muno mawembuko yitu.11Wakundwe, ndi Leza akundisya sweswe, naswenye tuwakundana wonga nu muwuye. 12Nanthi wonga atatela alole Leza. Ndi tukukundana wonga nu muwuye, Leza akuwa mwakwe sweswe, swinya ulukundo lwakwe lukuloleka ichete mwakwe sweswe. 13Na choo tukumanya kuno tuli mwakwe weliwe nawenye ali mwakwe sweswe, umulandu weni atupile sweswe wumwi uwa Mupasi wakwe. 14Na swinya, tuweni swinya swe wakamboni kuno e Tata atumile u Mwana ukuti awe a Mutuli wansi ya pansi.15Wensi wino akuzumilizya kuno Yesu a Mwana wakwe Leza, Leza ali mwakwe weliwe swinya weni ali mwakwe Leza. 16Na swinya, sweswe twamanya swinya twasuwila u lukundo luno Leza ali nalo pakwe sweswe. Leza a lukundo, swinya wonga wino ali mu lukundo loo ali mwakwe Leza, swinya Leza ali mwakwe weliwe.17Umulandu wakwe choo, u lukundo loo lwapangwa ukuwa ichete mwakwe sweswe, alyakuti sweswe tuliwa nu kuyisuwila pa wanda wi pingulo, umulandu ndivino Leza ali, momomwe amuno tuli munsi ya pansi yoo. 18Mutawa nanthi a kutina mu lukundo. Mu malo mwakwe, ulwa kuloleka ichete ulukundo lukutaya kunzi ukutina, umulandu ukutina kuli ni chakuchitika cha kusunda. Ukuwa wonga wino ali nu kutina atapanzilwe ukuloleka ichete mu lukundo.19Sweswe tukukunda umulandu Leza atalisile akunda sweswe. 20Ndi wumwi akuti, '' Nenji nakunda Leza'' kweni akupata u munyina wakwe, weni a wawufi. Amuno weyo wonga wino atakukunda u munyina wakwe, weni weni amuweni, atanga akunde Leza, wino atatela amulole. 21Na swinya, lyoo a lisundo sweswe tuli nayo ukufuma kwe weliwe: Wensi wino akukunda Leza afwile akunde nu munyina wakwenye.

5

1Wensi wino akusuwila ukuti Yesu awili we Kristu akwatwa ukufuma kwe Leza, swinya wensi wino akukunda e Tata akukunda nu mwananye wino akwatwa ukufuma kwe weliwe. 2Moo amuno tukumanya kuno sweswe twakunda awana wakwe Leza: pano sweswe tukukunda Leza swinya tukutonthela amasundo yakwe. 3Amuno loo a lukundo kwe Leza: kuno tusunge amasundo yakwe. Swinya amasundo yakwe ayapepuke.4Amuno aliwensi wino akwatwa ukufuma kwe Leza akutonsya insi ya pansi. Swinya koo a kuchimvya kuno kutonsizye insi ya pansi, ni suwilo lyitunye. 5Wuzye weweni wonga wino akatonsya insi ya pansi? Wonga weyo wino akusuwila kuno Yesu a Mwana wakwe Leza.6Wee a wonga weyo wino ayizile na minzi nu wazi: Yesu Kristu. Weni atizile na minzi yenga, kweni swinya na minzi nu wazi. 7Amuno kuli watatu wano a wakamboni: 8u Mupasi, aminzi, nu wazi. Waa watatu wali muchizumilizyanio.9Ndi twapochelela e kamboni wa wanthu, e kamboni wakwe Leza a mukulu. Amuno ukusimichila kwakwe Leza a koo, kuno weni anyamuzile u wukamboni uwa mwana wakwe. 10Aliwensi wino akusuwila mu Mwana wakwe Leza ali nu kusimichila mu mwenecho. Aliwensi wino atakusuwila Leza apanzile weni ukuti awe wawufi, umulandu weni atasuwizile uwukamboni wuno Leza apile ivya Mwana wakwe.11Nga u wukamboni a woo: Leza apile sweswe uwumi wa muyayaya, swinya uwumi woo wuli mu Mwana wakwe. 12Weyo wino ali nu Mwana ali nu wumi. Weyo wino asinawe u Mwana wakwe Leza asi nawo uwumi.13Nenji imbalisile kwe mwemwe ivinthu vyoo alyakuti mwemwe mulimanya kuno mwemwe muli nu wumi wa muyayaya--kwe mwemwe wano mukusuwila mwizina lya Mwana wakwe Leza. 14Na swinya, koo a kuyisuwila kuno tuli nako pa minso yakwe, kuno ndi twalenga chilichonsi ukuyana nu kulonda kwakwe, weni ukutwivwa. 15Na swinya, ndi twamanya ukuti akutwivwa--tukumanya ukuti tulinacho chilichonsi twalenga kwe weliwe.16Ndi wumwi akulola u munyina wakwe akuchita uluwembu luno lusikwiza nimfwa, weni afwile apepe, ngapano Leza alipe weliwe uwulanzi. Nenji nkhuvwanga ivya wawo wano u luwembu lwawo lusikwiza nimfwa. Kuli uluwembu luno lukwiza nimfwa; Nenji nthakuvwanga ukuti weni apepe ivya lwenelo. 17Wonsi uwunthalungamana a luwembu, kweni kuli uluwembu luno lusikwiza nimfwa.18Twamanya kuno aliwensi wino akwatwa ukufuma kwe Leza atanga awembuke. UKuwa wonga weyo wino akwatwa ukufuma kwe Leza akusunjilila weliwe, swinya wonga umuwipe atanga amuchise. 19Sweswe twamanya ukuti twafuma kwe Leza, swinya twamanya kuno insi yonsi iya pansi yili mu maka ya muwipe.20Ukuwa twamanya ukuti u Mwana wakwe Leza wiza swinya atupile sweswe ukwivwichisya alyakuti tungamanya weliwe wino a chisinkha. Na swinya, tuli mwe weliwe wino a chisinkha, mu Mwana wakwe Yesu Kristu. Wee a wonga Leza ichisinkha swinya uwumi wa muyayaya. 21Mwe wana, muyisunjilile ku makolania.

2 John

1

1Ukufuma kwe songo wa chiwanza ukuya ku mwanachi umusolwa na wana wakwe, wana nawakunda mu chisinkha--swinya asa nene nenga, kweni na wonsi wano wamanya ichisinkha-- 2umulandu wa chisinkha chino chikwikala mwakwe sweswe swinya chiliwa mwakwe sweswe ku muyayaya. 3Uwila, inkhumbu nu mutende wuliwa na sweswe ukufuma kwe Leza e Tata nu kufuma kwe Yesu Kristu, u Mwana wakwe Tata , mu chisinkha nu lukundo.4Nenji nkhusechelela kuno nzanile wamwi awana wako wakupita mu chisinkha, ndivino twapochezile isundo lyoo ukufuma kwe Tata. 5Nomba nenji nkhukomelezya wewe, mwanachi--asa ngati nenji nkhukuwalikila isundo ipya, kweni lyonga lino tuli nayo ukufuma kunthaliko--kuno tuwakundana wonga nu muwuye. 6Loo a lukundo, kuno tuwapita ukuyana na masundo yakwe. Lyoo a lisundo, ndivino wewe wivwa ukufuma ku nthaliko, kuno wewe uwapita mu lyenelyo.7Amuno wakawepa awavule wayile munsi ya pansi, swinya watakuzumilizya kuno Yesu Kristu wiza ku muwili. Wee we kawepa swinya we mususyakristu. 8Ulolechesye ku wemwenecho, ukuti utakasovye ivinthu vyoo muno vyelivyo sweswe swensi tuwomvile, kweni alyakuti wewe ungapochelela ichisalifyo chonsi.9Aliwensi wino akuya ku nkholelo nga nanthi kwikala mu chisambilizyo chakwe Kristu asi nawe Leza. Weyo wonga wino akwikala mu mu chisambilizyo, wee wonga ali nu Tata nu Mwana nye. 10Ndi wumwi akwiza kwe wewe nga nanthi kuleta ichisambilizyo choo, utakapochelele weliwe mu ng'anda yako swinya utakalamuke weliwe. 11Amuno weyo wonga wino akulamuka weliwe aliponga na weliwe mu ntchito zyakwe iziwipe.12Nenji indi ni vivule ivinthu ukuti imbalike kwe wewe, kweni nthakulonda ukuti imbalike vyenevyo mwe kalata. Ukuwa kweni, nenji nkhuchetekela ukuti nize kwe wewe nga nkhunene pa minso na pa minso, alyakuti ichimwemwe chitu chilifika penepo. 13Awana wakwe nkhazi yako iyisolwe wakukulamuka.

3 John

1

1E Songo kwe mukundwe Gayasi, wino namukunda mu chisinkha. 2Mukundwe, nenji nkhupepepa ukuti vyonsi vingawa ichete ne wewe swinya ukuti uwe nanthi andwala, ndivino chili chete nu moyo wako. 3Amuno nalinji ni chimwemwe ichikulu pano awanyina wizile swinya wanyamuzile u wukamboni ku kusimichila kwako, ndivino ukupita mu chisinkha. 4Nenji nsi ni chimwemwe ichikulu ukuchila choo, ukwivwa kuno awana wane wakupita mu chisinkha.5Mukundwe, ukuchita isuwilo lyonsi pano wewe ukuwombela awanyina na walendo 6wano wanyamuzile u wukamboni uwa lukundo lwako pa minso ya chiwanza. Ukuchitichete ukutuma woliwo pa wulendo wawo munzila iya kuyana nu Leza, 7umulandu chalinji amuno izina kuno awaya pa wulendo, nanthi kusenda chimwi ukufuma ku Makandi. 8Achaleka tupochelele awa musango ngati awaa alyakuti naswenye tuwe awawomvi ponga ku chisinkha.9Nenji nawalisile chimwi ku chiwanza, kweni Diyotirefesi, wino akakunda ukuwa wakutalichila mwakwe woliwo, atakutupochelela sweswe. 10Nomba ndi niza, neji ndikonkhelezya chino weni akuwomba, ukulanda ivyawupuwa iviwipe ukususya sweswe. NAnthi akwikuta na choo, weni asa kukana kwenga ukupochelela awanyina ku mwenecho wenga, kweni akulesya swinya wawo wano wakulonda ukupochelela woliwo swinya ukuwasamazya mu chiwanza.11Mukundwe, utakakonkhe chino a chiwipe kweni chino a chizima. Weyo wonga wino akuchita ichizima awakwe Leza; weyo wonga wino ukuchita ichiwipe atamuweni Leza. 12Demetiriyasi anyamuzile uwu kamboni ku wonsi swinya ku chisinkha ichenecho. Naswenye twanyamula uwu kamboni, swinya wewe wamanya ukuti ukusimichila kwitu a chisinkha.13Nenji nalinji ni vinthu ivivule ukuti imbalike kwe wewe, kweni nthakulonda ukuti imbalike vyenevyo kwe wewe mwe kalata. 14Ukuwa nenji nkhuchetekela ukukulola wewe zuwa, nga tulivwanga paminso na paminso. 15Umutende wuwe na wewe. Iviwuzya vikukulamuka. Ulamuke iviwuzya vyitu koko aliwensi pi zina lyakwe.

Revelation

1

1Koo akuwumbulika kweYesu Kilisitu kuno Leza wamupile ukuti alanjizye awawonvi wakwe vino vyandi vipone nanti kuzimba. Weni wayilanjizizye ukutuma umungeli ku muwonvi wakwe e 2Yohani. Yohani wasimichizizye ivya lizwi lyakwe Leza swinya apanichizya ivye Yesu Kilisitu, navyonsi vino waweni. 3Amupepwe wino akawazya umwakupunda ivyawuyumwa woo swinya wonsi wano wakwivwa amazwi yawutumwa wakwe swinya wino akatontela vino vyawalikwa mwenemo, impindi yanenenchela.4Yohani, kumakeleziya munenulambali aya mwe Asia: uluse luwe namwe swinya umutende ukufuma kwe wino ali, swinya ukufuma kumizimu munenulambali wino walinji pankolelo pandulu, 5Swinya kwakwe Yesu Kilisitu, wino amusuwilwa uwakusimichila, ekatote ukufuma kumfwa, swinya wekateka wazya mfumu zyamunsi. Kwe wenga wino wakunzile sweswe swinya watufufya sweswe kuluwembu lwitu nu wazi wakwe_ 6Atupanjizile uwufumu, wasimapepo wakwe Leza swinya eyisi _ kwewliwe kuwe uwukankala swinya namaka penape. Amen.Lola, 7akwizaponga namawingo; ilyinso lyonsi lili mulola weliwe, ukusanzya nawonsi wano wamulasile weliwe. Imyiko yonnsi iyamunsi yimulosya pamulandu naweliwe. Molimonye, Amen. 8Newakutalika swinya newakupelelechezya,'' yati Imfumu Leza, '' wino ali, swinya wino walinji, swinya akwiza, uwamaka,''9Nene Yohani umunyonko swinya nemuno nkakwankana namwe uwulumila swinya nuwufumu swinya nukuzizimichizya vino vili mwe Yesu Kilisitu_ nalinji muchilila chino chikakwitwa pptimosi pamulandu nizwi lyakwe Leza swinya nukusimichila kwakwe Yesu. 10Nalinji muwuzimu pawanda wamfumu. Injivwa ukupunda ukukulu kunsizi yane inkakang'ombe. 11Lyatili,'' walika chino walola mwi buku, nga utume kumakeleziya munenulambali _ kwe Efeso, kwe Simirina, kwe Pelegaumi, kwe Tiyatila, kwe Saradise, kwe Filadilifya, swinya kwe Lawodikaya.''12Impiluluka ukuti ndole weweni uwamazwi wino vwanganga kwe nene, swinya nalile napiluluka indola inkozyo munenulambali izya kwe golid. 13Mukasi mwavilemelo vyankozyo mwalinji wumwi ndivino umwana wamuntu, umwinjilo wuno wufile pasi pamatamba yakwe swinya nupango wakwe golide wawalizizye ichifuwa chakwe.14Umutwe wakwe swinya ni nyele zyalinji antiswe ngati ameya amatiswe _ uwutiswe ngati alumi lwamawe _ swinya naminso yakwe yalangalilanga ngati amullilo. 15Amatamba yakwe yazikimilanga ngati amukuwa, ndivino umukuwa wuno wengululwa mwilungu, swinya amazwi yakwe yalingananga nichipopoma chaminzi mavule. 16Walinji ni ntanda munenulambali mwikasa lyakwe ndilo, swinya ulupanga ulukole konsikonsi alufuma mumulomo wakwe. Impumi yakwe yanyezimilanga ngati alilanzi likalambane.17Nalile namulola weliwe, impona pamatamba yakwe ngati amuntu wino afwile. Atambalika ikasa lyakwe ilyendilo pakwe nene swinya ati,'' utatina _newa kutalika swinya newa kupelelechezya 18swinya newenga wino amumi. Nafwile ukuwa lola, nemumi uwa muyayaya swinya ndi nimfungulo iya mfwa ni lowelo.19Achaleka walika vino mwavilola, vino vilpo swinya navino viliwapo pansizi pevyoo. 20Ichipilulo chankama ichantanda munenulambali chino waweni mwikasa lyane ilye ndilo swinya nivilemelo vyankozyo munenulambali: Achoo intanda munenulambali awangeli ku makeleziya munenulambali, ivilemelo vyankozyo munenulambali akumakeleziya munenulambali.''

2

1"Kumungeli wakeleziya yaku Efeso walika: Yaa amazwi ye wino walemile intanda munenulambali kwikasa lyakwe lyendilo wino akapita nawa vilemelo vye golide munenulambali, 2Manyile imilimo yinu, ukuwombesesya, kwako, nukuzizimichizya kwako, nukuti musizumilizya wawo wano awawipe, kweni mwawelezya wano wakuti awa tumwa wasi, nga mwazana ukuti awawufi.3Mukuzizimichizya nukuwa ni zina lyane, lelo utalechelezya. 4Ukuwa indi ni chakukususya muno wati usya ulukundo luno wankunzile nalo pakutalika. 5Achaleka yizuka pano mwaponezile. Tontolokwani wombani vino mwawombanga pantaliko. Suka mutontolokwe, ndiyiza nfumye ichilemelo chanyali pamasyo yakwe.6Ukuwa uli choo: mwapata imiwombele ye nikolayi, yino naninye napata. 7Lekani wino ali nikutwi ayivwe, yivwa vino umuzimu wukuvwanga kumakeleziya. Kwe wano wakuchinya ndipa insambu ukulya ku chimuti chawumi, chino achalo ichitele iche Leza.'''8Kumungeli wakeleziya lya ku simunayi walika:' Amazwi aye wino akutalika nukupelelechezya, wino wafwile nga awa nuwumi swinya: 9'' Imanyile ukuchula kwinu nuwusaluke Kweni mwewa wotoke. IManyile uwuwipe wakwe wawo wano wakuti awayuda, kweni wasi. aliwumba lyakwe satana.10Utatina pakwe chino waya mukutamika. Lola! e chiwa alipakuponezya wamwi awe mwemwe muvingololo ukuti awelezye, nga muli tamika kumanda ikumi. musuwalikwe ukufichila imfwa, nga ndi wapa impumpu yawulanzi. 11Lekani wino ali ni kutwi, ayivwe chino umuzimu wukuvwanga kumakeleziya. Weyo wino akuchinya atalichisika nimfwa ye chitiwili.'''12Kumungeli wi keleziya ku pelegamumi: walika amazwi ye wino ali nulupanga ulukole konsikonsi: '' 13Imanyile kuno mukwikala, koko kuno indulu ye satana yili. Lelo mwati mulematila kwi zina lyane. manyile kuno mutakanile isuwilo lyinu mwakwe nene, namanda ye Antipasinye ekamboni wane, umusuwaliwa wane, wino wakomilwe mwakwe mwemwe, koko kuno satana akakwikala.14Kweni ndi vintu vitichi ivya kuwa susya: muli nawamwi wano walematizile ku chisambilizyo chakwe Balamu, wino wasambizizye Balaki ukusumba ichipunuzyo pankolelo pawana wa Israyeli ukuti wawalya ichakulya chino chafimilwanga amakolania nga nukuwa muwuzelele. 15Munzila iyiliyonga, napo muli nawamwi wano walematizile kuchisambilizyo che nikolayi.16Achaleka, utontolokwe! ndi utandi uwombe woo, nkwiza nombanye kwewewe, ukuwa nivita nawoliwo nulupanga lwane mumulomo. 17Leka wino alinikutwi, ayivwe chino umuzimu wukuvwanga kumakeleziya. kwewino akuchinya, ndipa amanna ayafiasme, nga ndipa iwe ilitiswe ni zina ipya iliwalikwe, izina lino nawenga wuno alimanyile kweni wino akupochelela.'''18Kumungeli waku keleziya lyaku Tiyatila walika:' yaa amazwi yamwana wakwe Leza, wino ali naminso ngati amulilimo wamulilo namatamba yakwe yayine numukuwa uwuchumule: 19'''Imanyile chino muwonvile: ulukundo lwinu nisuwilo nuwupyungi winu nukuzizimichizya kwinu. manyile chino muwonvile nombanye vyalusya vino vyawovilwe pakutalika.20Kweni indi na choo ukukususya: wazumilizizye umwanachi Jezebeli, wino akayita wenga umutumwa. MUvisambilizyo vyakwe akawipa wawonvi wane mukuzeleluka nukulya ichakulya chakufimila amakolania. 21Namupile impindi ukutontoloka, kweni atakulonda ukutontoloka uwuzelele wakwe.22Lola! ndimusumbila muchitala chawalwale nawano wakuzeleluka naweliwe mukutamika ukukulu, suka watontolokwe imlimo yakwe. 23Ndiponkola awana wakwe wafwe, nama keleziya yonsi yalimanya kuno anene wino akavwambilizya amelenganio nimyenzo. Ndipa wensi kwe mwemwe ukulingana nimilimo yinu.24Kweni mwewano mwasyala mTiyatila, wensi wino atakulema ichisambilizyo nukuntamanya chino wamwi wakakwita ivintu ivizike ivye satana_ kwemwemwe kuti, 'ntakuwika ichipunuzyo pakwe mwemwe.' 25monsinye munovingawela, muzipizile mufumbatile ukufichila niza.26Wino awakuchinya nawino nakuwomba chino mbonvile ukufichila pawumalilo, kweweliwe ndipa insambu pa myiko yonsi. 27'Aliwapanzya nunchinda wachela, ndiwafwantania vino inyungu zyivu.' 28Ndivino napochelela ukufuma kwetata, nani swinya ndimupa ulutanda lwakatondotondo. 29Leka wino ali ni kutwi, yivwa chino umuzimu wukuvwanga ku makeleziya.'''

3

1Kumungeli wa keleziya ku Sardis walika: Amazwi ya wino walemile imizimu yekwe Leza munenulambali nga ni ntanda munenulambali."Manyile vino muwonvile. Muli ni mbili iyizima ukuti mwewumi, kweni mwewafwe. 2Nyamukani nukuwonya chino chisyazile kweni chili pakufwa, pamulandu ntazanile imlimo yinu yisizile muminso yakwe Leza wane.3Achaleka, yizuka chino watu pochelela nukuchivwa. Utontele, nukutontolokwa. Kweni ndi utakukatuka, ndiyiza ngati amung'o, nga utalimanya ampindichi yino ndiyiza pakulimbana nawewe. 4Ukuwa ulinamazina yatichi mu sardis wano watakombezya amalaya yawo, swinya walipita nanene, wazwite ivitiswe, amuno awatele.5Weyo wino akuchinvya alizwikwa ivizwalo ivitiswe, nga ntalifumya izina lyakwe mwi buku lyawumi, swinya ndizumilizya izina lyakwe pankolelo pe Tata, napa wangeli wakwe. 6Leka wino ali nikutwi, ayivwe chino akuvwanga ku makeleziya.'''7'''Kumungeli wakeleziya mufiladefya walika: 'Amazwi ye wino amutele numulungamane_alemile ifungulo lye Davide, akakwiyula pasi nanti awakwiyala, akakwiyala pasi nanti awakwiyula. 8"'Manyile chino muwonvile. Lola, nati mbika pankolelo zyinu umulyango uwiyuke wuno pasi uwakwiyala. Manyile kuno muli namaka yatichi, lelo mwati mutontela amazwi yane swinya nanti kukana izina lyane.9Lola! wawo wano awa kwe sunagogi we satana wano wakuti awa Yuda pano wasi, kweni awawufi_ndipanjisya woliwo ukwiza ukusokowala pankolelo pamatamba yako, nga walimanya kuno nakukunda. 10Pakuti usunzile isundo lyane nukuzizimichizya mukutekania, nani swinya ndikufumya kumpindi yakwelezwa yino yikwiza pansi yonsi, ukuwelezya wawo wano wakwikala munsi. 11Nkwiza nombanye. Ulemansye kwechino ulinacho nga patawa uwakufumya impumpu yako.12Weyo wino awakuchinvya ndipanga ulupanda mung'anda yakupepelamo Leza. Atalitela afume swi kwe choo, nga ndiwalika peweliwe izina lye Leza wane, izina lya musumba lye Leza wane (Yelusalemu umupya, wino akwika ukufuma mwiyulu kwe Leza wane ), nizina lyane ipya. 13Leka wino ali nikutwi, ayivwe chino umuzimu wukuvwanga kumakeleziya.'''14''Kumungeli wakeleziya mu Lawodisiya walika: 'Amazwi yawantu, awayane nawakasimichizya wachisinka, wapanzya pa vyewulwa vyakwe Leza. 15Manyile chino muwonvile, nukuti mwewa talale nanti kulungula. nkulondesya ukuti nge mwanga awatalale pamwi awalungule! 16Lelo, pamulandu mwe watalale nuwulungule nanti kulungula pamwi ukutalala_ indi pakuwa luka mumulomo wane.17Amuno mukuti, 'nemuwotoke, indinavyo iviwombelo ivivule, ntakuluchila chimwi. ' kweni mutamanyile kuno mwewakutamisisya, awachitima, awasaluke, awantonko, nawachitali. 18Teyelezyani kwilango lyane: kalani kumwane golide umwengululwe numulilo ukuti muwe mwe wawotoke, nga nawazikimile wavizwalo vitiswe pasipo muyizwike mwenga nga mutalolesya ukusozwa insoni kwawuchitali winu, nga pususyani ukupaka aminso yinu apano mulilola.19Nkasambilizya wensi wuno mukunzile, nga nkawasambilizya muno wangikalila. Achaleka, awakukangalika nukutontoloka. 20Lola, njimilile pamulyango nkukong'onsya . Ndi wumwi wivwa izwi lyane nukwiyulu mulyango, ndiyiza kumwakwe nukulya naweliwe, nga weliwe nanene.21Weyo wino akuchinvya ndimupa insambu yakwikala pansi nanene pandulu yane, ndivino nani swinya nachinvizye nga injikala pansi nu Tata pandulu yakwe. 22Leka wino ali nikutwi, ayivwe chino umuzimu wukuvwanga kumakeleziya.'''''

4

1Pansizi pakwe vyoo naweni, nga indola umulyango uwiyulwe mwiyulu. Amazwi yakutalichila yano nivwile yavwanganga kwenene ngati alipenga , nukuti, ''kwela zangako, nga njize nkulanjizye vino vifwile viwombwe pansizi pavintu vyoo. 2''pampindi yoyo nayoyo nalinji muwuzimu, nga naweni indulu yikuwikwa mwiyulu, nawumwi wino wisile penepo. 3Weyo wino wisile penepo walolekanga vino Jasipeli ne kaneliyani. Palinji umuvwevwelunvwe ukuliwilizya indulu. Umuvwevwelunvwe walolekanga vino amelodi.4Pawuziwulilwe wa ndulu palinji indulu amakumi yawili nayani, nga wano wisile pazyandulu walinji wasongo amakumi yawili nayani, awazwale ivizwalo vitiswe, nimpumpu zye golide pamitwe yawo. 5Ukufuma ku ndulu kwizile ukwaka kwakamesya, ukujilimisya nupanta nukulipula kwa chiwulumo. Inyali munenulambali zyakanga pankolelo ya ndulu, inyali zino zyalinji imizimu munenulambali izye Leza.6Pankolelo pandulu palinji e sumbi we kalilole, umuyane ne kilisitoli. Mukasi mwa ndulu nakuwuziwulilwe wa ndulu kwalinji ivyelewulwe vini, ivyaminso ayakwane, pankolelo napansizi.7Ichelewulwa chakutalichila chalingine ni nkalamu, ichelewulwa chechitiwili chalingine nu mwanang'ombe ichelewulwa chechiyitatu chalingine nu muntu, ichelewulwa che chini chalingine ni zwanga. 8Ivyelewulwa vini chonsi chalinji namapa mutanda, naminso ayakwane papela namwisika. Umusanya nuwusiku nanti kuleka uktui, '''mutele, mutele, umutele Amfumu Leza wamaka yonsi, wuno walinji, nawino ali , nawino akwiza.''9Ndipano ichelewulwa chawumi chikupa uwuchindami, umuchinzi, nukusalifya kwe wino ayisile pandulu, wino awakwikala penape, 10wasongo amakumi yawili nayani waponile pansi pankolelo pe wino ayisile pandulu nukumupepa uwawumi wamuyayaya. Wanzile impumpu zyawo panklelo pandulu, nukuti, 11umukankala awewe, Mfumu yitu ne Leza witu, pakupochela uwuchindami umuchinzi namaka, amuno welewuzile ivintu vyonsi, nga napakulonda kwinu vyazailwe swinya vyelewuzilwe.''

5

1Avyo naweni kwi kasa lyendilo lyewenga wino wisile pandulu wawalisile e kalata pankolelo swinya napansizi, chamatisilwe nivimatilo munenula mbali. 2Naweni numungeli uwamaka akuwizya nizwi ikulu,'' weweni wino ayine ukwiyula e kalata swinya nukufwampula ivimatilo?"3Nawenga kupela nanti apansi nanti apamusili wamanyile ukwiyula ekalata pamwi ukuwazya. 4Nene nalizile nkaninye pamulandu patazanilwe wumwi wuno ayine ukwiyula ekalata pamwi ukuwazya. 5Kweni wenga muwa songo watili kwenene ,'' Mutalila. Lola! inkalamu amutundu wawa luko lwawa yuda awamusisi we Davidi, wachinya ali nukwiyula e kalata swinya nga nichimatilo munenulambali.''6Nene naweni umwana ng'onzi pakasi pamasyo yandulu swinya pavya wumi vimwi swinya napawa songo. walolesile nge akomwilwe. walinji nimpembe nunenulambali swinya aminso munenulambali yino amizimu munenulambali iya kwe Leza yino yatumilwe munsi yapansi. 7Wayile swinya asenda kalata kunzi kwikasa lyendilo lyewenga wino wisile pandulu.8Pano walile wasenda kalata, ivyelewulwa vyawumi vini swinya wasongo amakumi yawili nayani waponile pansi pankolelo pa mwana wang'onzi. Wenga mwewoliwo walinji nivya kulizya swinya ni ndweso zye golide zino zyizwile nuwusule, yano amapepo ye Leza kuwantu awatele.9Wimbizile ulwimbo ulupya: '' ulingine ukusenda ekalata swinya pakwiyula ivimatilo vyakwe amuno mwakomilwe, swinya nuwazi wako wakazile awantu kwe Leza ukufuma kuluko lonsi, ivwango, awantu, ninsi. 10Wewe wapannzile ukuwapa uwufumu swinya wasimapepo ukumuwombela Leza, witu swinya ukutula munsi.11Apano mnaweni swinya nivwile akampomezi kawangeli awavule waliwilizizye indulu swinya ni vya wumi swinya nawasongo. Impendwa yalinji nimyanda nimyanda swinya imyanda nimyanda. 12Watili nizwi ikulu, '' amukankala umwana wanng'onzi, wino ati akomwa, ukupochela amaka, insawu, injelu, amaka, umuchinzi,uwukankala nulutuvyo.13Nivwile kuchelewulwa chonsi vyovyalinji mupela swinya napansi pamusili swinya nape sumbi_vyonsi mwevyo vyolivyo _vikuti, kwakwe wino wapungime pandulu swinya nakumwana ng''onzi ukutunya, umuchinzi, uwukankala, namaka yakutungulula, penape.'' 14Ivyelewulwa ivyawumi vini vyatili ,'' Amen!''swinya nawasongo awapona pansi nga awamupepa.

6

1Indola umwan wang'onzi amatula chonga mwimatwa munenulambali, injivwa konga mwakwe vini ivyelewulwa vikuti izwi lino lyivwisilwe nge aluwulumo lwa mvula,'' Zanga!'' 2Indola impunnda intiswe. Ikwelelo lyawke lyalemile isumo, nga wapilwe impumpu. wizile nge awakuchinvya ukuti achinvye.3Pano umwanang'onzi wiyuzile akechitiwili ichimanyikwilo, nivwile ichelewulwa chechitiwili chikuti,'' Zanga!'' 4Nga impunnda yinji yafumile_iyameya ayawenzuchile. Kwe wino wakwe zile penepo wapilwe ichizumilizyo ukufumya umutende munsi, ukuti awantu wakomana we numuwuye. Uwakukwela wee wapilwe ulupanga ulukulu.5Pano umwanang'onzi wiyuzile ichimanyikwilo ake chitatu, nivwile ichelewulwe ichechititatu chatili,'' Zanga!'' indola impunda intifi, nuwa ku kwela pepnepo walemile ivipimilo mwikasa lyakwe. 6Injivwa ichakuwa ngati amazwi ayamwe vyelewulwa vini vikuti,'' Ekoneni we mpumba indalama yonga, nga nama ekoneni ye bale yatatu ku ndalama yonga. Ukuwa utayonona amafuta nu mutawa.''7Pano umwanang'onzi wiyuzile ichimanyikwilo che chini, nivwile amazwi ya chelewulwe yechini yakuti,''Zanga!'' 8Nga apano naweni impunda iyonde. umukwele pelipo wisilwe imfwa, ni lowelo lyamukonknga. wapilwe insambu mwelyonga ilyansi wuni, ukukoma nulupanga, inzala nuwulwale, nga ni vitumbulwa vyamumpanga munsi.9Ngapano umwanang'onzi ayiyula ichimatwa iche chisano, naweni pansi pakavuwa imizimu yakwe wawo wano wakomilwe pamulandu wizwi lyakwe Leza nuwukasimichizya wuno walinjinawo. 10Apo wapunzile namazwi ayakulu, ''pakalinye, kavinda wakwe wonsi, umutele, uwachine, ukufichila kwe,wawo wano wakwikala pansi, nga ukufichila walanduzya uwazi witu?'' 11Npano wensi uwa woliwo wapilwe inkanzu intiswe, nga wanenilwe kuno muzipizile mulindilile katichi ukufichila impendwa yakwana iyawawonvi awawuye na wanyina wawo wafichilwa wano walinji nukukomwa, ndivino wakomilwe.12kwalile pano umwanang'onzi wiyula ichimatililo cha mutanda, naweni nga kwalinji ichizumanzi ichikulu. Ilanzi lyizile lyawa itifi vino agunila, nu mwezi wonsi vino walinji vino uwazi. 13Intanda mwiyulu zyaponile pansi, ndivino umukuyu wukaponia ivikomwa vyakwe vino saviwome ndi vyayinzwa ni nkungu. 14Ilewelewe lyasizile vino e kalata wino wazinzilwe. Umwamba wonsi ni chizumbi vyasyembusizwe pamasyo yakwe.15Apano izyamfumu zyansi nawantu awakulondikwa, nawasongo wavita, nawa wotoke, nawamaka, na wensi awazya nawasapulwe, awavwame mupako namawe yamumwamba. 16Apo watili kumyamba namawe, ''Ponelani pakwe sweswe !Tuvwamikani ku mpumi kwe wino ayisile pandulu naku wukalale wa mwana ng'onzi. 17Amuno uwanda wawukalale wawo wufisile. Wino angimilila weweni?''

7

1Pansizi pakwe vyoo indola awangeli wani wimilile pekona yansi, wakambatizile wakulesya umuza impendwa yini aya munsi alyakuti umuza wumwi wutize wapupa munsi, nanti akupupa pesumbi, nanti akumuti wumwi. 2Nga indola umungeli winji akwiza akufuma kapela wino alinichimanyikwilo chakwe Leza umumi. Apunnda kuwangeli nkaninye namazwi yapapela kuwangeli wani wano Leza wapile amaka yakononela insi nusumbi. 3Mutize monone insi esumbi nanti amiti tusuke tuwike ivimanyikwilo pampumi zyawo pawawonvi wakwe Leza witu.4Nivwile impendwa yakwe wano wawisle ichimanyichikwilo: 144,000. Wano wali nichimanyikwilo ukufuma kuwamyiko yonsinye iyawa Israeli : 5Imyanda amakumi impindi ikumi lyonga na ziwili [ 12,000] ukufuma kumwiko wawa Yuda wano nwalinji walinji nichimanyikwilo, imyanda ikumi nimpindi ikumi ziwili [12,000] ukufuma kumyiko yawa Reuben, imyanda ikumi[12,000] ukufuma ku myiko yawa Gad, [12,000] imyanda ikumi naziwili. 6Ukufuma ku mwiko wakwe Asher, imyanda ikumi [12,000] ukufuma umwiko we Naphtali, imyanda ikumi [12,000 imyanda ikumi[12,000] ukufuma ku mwiko wa manasseh,7Imyanda ikumi nimpindi ikumi naziwili [ 12,000] ukufuma kumwiko we simeoni imyanda ikumi nimpindi ikumi ukufuma ku mwiko uwe Levi, Imyanda ikumi nimpindi ikumi [12,000] 8,Ukufuma ku mwiko we zebuloni imyanda nimpindi ikumi ukufuma ku mwiko we yosefe swinya imyanda ikumi nimpindi ikumi ukufuma ku mwiko ku mwiko benjamini walinji nichimanyikwilo.9Pansizi pevyonye vyoo indola, swinya kwalinji iwumba ikulu lino pasi nanti wenga wino wanga apende ukufuma kunsi yonsi, kumutundu wawantu, swinya naku nvwango, _ukwimilila kumyiko, yamitundu, swinya pankolelo pamwana _ng'onzi. Wazwite inkanzu intiswe wanyamuzile amafwa yavikambalala , swinya 10wapundanga kunzi namazwi ayapapela. !'' Ukutulwa kwitu kukafuma kwe Leza, wino wikala pandulu, swinya kumwana_ wang'onzi ! ''11Awangeli wonsi wimilile ukuliwilia indulu nukuliwilila wasongo nivyelewulwa vini iyawumi, nga avipona pampumi zyawo pankolelo pandulu. awapepa Leza, 12awati, ''Amen! uwutunyo, uwukankala, injelu, ukusalifya, umuchinzi, namaka viwe kwe Leza witu penape! Amen!''13Apano wenga uwawa songo ankolowozya, '' nga waweni waa wano wazwite inkanzu intiswe, nga wafumile kwinye?''' 14Natili kwe weliwe,'' Tatakulu, umanyile,'' nga ati kwenene, '' waa awano wafuma muntazi. Wati wapizya inkanzu zyawo nukuzipanga ukuwa izitiswe muwazi wa mwana wang'onzi.15Pamulandu wakwe choo, wali pankolelo pandulu yakwe Leza, wakamupepa umuasanya nuwusiku mung'anda yakwe iyakupepela. wino wikazile pandulu alilanndalizya itenti lyakwe pakwe woliwo. 16Wataliyivwa swinya inzala, nantinakwivwa swinya ulusala. Ilanzi litaliwalila uwukali pewoliwo, nanti alilungula. 17Amuno umwana ng'onzi pakasi pandulu aliwa amuchemi wang'onzi wawo, nga aliwa tungulula kutunduzi twaminzi yawumi, nga Leza aliwa pyela amansozi yonsi muminso yawo. ''

8

1Walile pano umwana wang'onzi wama wamatulula pavimatilo menenulambali, achaleka mwiyulu amumyalala ku mpindi ntichi. 2Ngapano awangeli munenulambali wano wimilile pankolelo pakwe Leza, swinya awapwa inkakang'ombe munenulambali.3Winji umungeli ayiza, walemile ulweso lwe Golide luno wakawichila uwusule, wimilile pakavuwa akawusule. Uwusule wuvule wapilwe kweweliwe nga umwakuti afime ponga namapepo yonsi aya kwe Leza ku wantu awatele pakavuwa ke Golide akawusule kano kalinji pankolelo pandulu. 4Nga ichunsi chawusule _ ponga namapepo yakwe Lezsa yawantu watele _ achisuka pankolelo pakwe Leza ukufuma mumakasa ya mungeli. 5Ngapano umungelo wasenile ulweso ulwa wusule ayizuzya mwenemo umulilo wapakavuwa. Ngha weliwe asumba pansi munsi, swinya avyo kwalinji iviwulumo vya mvula, nukupanta, nukumesya nga ni chizumanzi.6Awangeli munenulambali wano walinji ninkang'ombe awasengania ulkuti wazilizye. 7Apano umungeli uwakutalika alizya inkakang'ombe yakwe, achaleka kwalinji ilungu lyamulilo ponga nu mulilo vino vyasanzinkine nuwazi. Vyoo vyuasumbizilwe pansi munsi umwakuti ichipya chechititatu ichambali yakwe yakwe cholicho achipya imbali ya chipya cha miti iyechititatu ayipya, swinya ni sote lyonsi ilya mulenvwe nalyonye alipya.8Ngapano nawe umungeli uwe chitiwili alizya ikakang'ombe swinya nachimwi chino chailnji ngati amwamba wukulu wakanga numulilo vyasumbizilwe mwewsumbi ichipya ichechititatu ichakwe sumbi achipiluka uwazi, 9ichipya ichechititatu ichavitumbulwa mwesumbi avifwa, swinya ichipya ichechititatu icha mawato avyononeka.10Ngapano nawe umungelo uwe chititatu alizya inkakang'ombe swinya nga ulutanda lukulu alupona ukufuma mwiyulu lwawalanga ngati alukonzyo, pa chipya ichechititatu icha ichanduzi swinya nimbwiwi aminzi yafumanga. 11Izina lyalutandanye lolo lwalinji we wuwu. Nga ichipya ichechititatu achiwanaminzi amalule swinya awantu awavule wafwile ukufumilila kuminzinye yayo yano yalinji amalule.12Ngapano umungelo wechitini alizya inkakang'ombe yakwe, swinya ichipya chechititatu ichilanzi avyumwa, awowo avyo ni chechitiotatu icha mutanda. Ngapano ichipya chechititatu ichakwevyolivyo achipiluka imfinzi; ichipyas chechititatu ichawanda swinya ichipya ichipya ichechititatu icha wusiku chitalinji nuluswepo.13Naweni, swinya nivwile inzwanga yino yapapukanga mupela nukupunda nkaninye nizwi kulu, oko, oko, oko, kwe wano wikala munsi yapansi, pamulandu wankakang'ombe zino zyasyala zililila amuno zili mukulila nawangeli watatu wankji mukutwalilila.''

9

1Ngapano umungeli wachisano waliliziye ipenga lyakwe. Naweni ulutanda ukufuma kwiyulu luno lwaponile munsi. Ulutanda lwapilwe ifungulo lyapa mulyango wizyolonjela. 2Wiyuzile umulyango wizyolonjela, swinya nichunsi chafumile ukuya mupela ukufuma pamulyango ukuyanana nicnhunsi ichakufuma mwilungu ikulu. Ilanzi swinya nimpepo vyapilusilwe imfinzi yachunsi chakufuma pamulyango.3Kunzi kwa chunsi impanzi zyafumile munsi, swinya zyapilwe amaka ayakuyanana nge amakalayila munsi. 4Zyanenilwe kuno zyonone isote munsi pamwi chonsi ichimele pamwi imiti, kweni awantu wano watalinji nivimanyikwilo vye Leza pampumi zyawo.5Zitazumilizizwe ukukoma awantu wawo, kweni ukuwachuzya imyezi yisanu. Ichilumilwa chawo cahalingine ngati akamusinda kikalayila ndi kaluma umuntu. 6Mumanda yalyanye awantu wali wavwamba imfwa kweni wataliyizana. walilondechesya ukufwa, kweni imfwa yilisamala kwewoliwo.7Impanzi zyalolekanga ukulingana nimpunda iyisenganizwe ivita. Pamitwe yawo palinji chimwi ichilingane ni mpumpu ye golide, napaminso yawo palingine nge apaminso ya wantu. 8Zyalinji ninyele inkolane ngati anyele zyawa wanachi, swinya namino yawo yalingine namino yankalamu. 9Walinji nivyakuchilila pavifuwa ivikolane ngati avyakuchinjilila ivyachela, swinya nukwivwika kwa mapa yawo yakoline ngati akwivwika kwapanzilwe namagileta amavule ni mpunnda zikusamalila ukulwa.10Zyalinji nimisinda yakulumila ayakolane namakalayila; kumisinda yawo vyalinji namaka ukonona awantu pamyezi yisanu. 11Walinji ngati amfumu pewoliwo numungeli wizyolonjela. Muchi hebeli izina lyakwe walinji we abaddon, swinya muchi Giliki walinji nizina lyakuti Apoleyoni. 12Uwulanda wakutalichila wasila. Lola! lyoo papita vyoo amalanda yawili ayakulu yakwiza.13Umungeli we chitimkutanda waliwilizizye ipenga lyakwe, swinya nivwile amazwi ukwiza ukufuma kumpembe izye golide zyakavuwa zino zikuloleka pankolelo pe Leza, 14Ukulanda ku mungeli wachiti mutanda wino walinji nipenga ,'' wafumizye umungeli wechini wino wanyefilwe ku luzi ulukulu ulwe yufuleti .'' 15Awangeli we chini wano walinji wapekinwe pampindi yoyo, uwanda wowo, umwezi wowo, nu mwaka wowo wasapuzilwe ukukoma awantu ake chititatu.16Impendwa yavita pansizi yampunda palinji imyanda [200,000,000]. Nivwile impendwa yawo. 17Moo amuli muno naweni izya mpunda muchilolwa chane swinya nakwe wawo wano wakwezile pezyolizyo: Ivyakuyichinjilizya vyawo vyalinji iviwenzuchile, ivye bulu ne yelo we safulosi. Imitwe ya mpunda yakoline nimitwe ya nkalamu, swinya nukufuma mumilomo yawo mwafumile umulilo, ichunsi ne safule.18Awantu we chititatu wakomilwe nivipungo vitatu vyoo: umulilo, ichunsi, ne safule wino wafumile mumilomo yawo. 19Amuno amaka yampunda yalinji mumilomo yawo naku nsinda zyawo_ pasipo insinda zyawo zyayine ni nzoka, nukuwa nimitwe yino yaletanga pa wantu.20Awantu wonsi wano wasyazile, wano watakomilwe ni vipungo, watatontolosilwe ku milimo yino wawonvile, nanti kuleka ukupepa impepo inkandamane namakolania ye golide, siliva, umukuwa, iwe, ni miti_ivintu vino vitanga vilole, vyivwe, pamwi ukupita. 21Nanti kutontolokwa kuwuchikoma wawo, amayele yawo, uwuzelele wawo pamwi imilimo ya wung'o wawo.

10

1Ngapano indola umungeli winji ukufuma mwiyulu. wavinvwilwe ni wingo, nga numulalamfuti walinji pamutwe wakwe. ichinso chakwe chalinji nge alilanzi swinya namatamba yakwe yalinji nge ampanda. 2Walinkji nu kalata, wanyamuzile kalata muvungulula umaksa yakwe. Wavynziole nitmba lyakwe mwesumbi ni tamba lyakwe lyendilo nitamba lyakwe kamani pamulundu.3Nga awuluma nizwi kulu nge achimbwi chikuwuluma. Lyo wawuluma nga amawingo munenulambali yavwanzile amazwi yawo. 4Nga lyo yavwanga amawingo munenulambali nichiwulumo, natili mbalike, ukuwa nivwile amazwi yakuvwanga yakuti, '''sunga izwio likuvwanga likufuma mwiyulu likuti, matani vino iviwulumo munenulambali yavwanga utakati uwalike.''5Nga umungeli wino namuweni wimilile pe sumbi napa chituntu wimisile ikasa lyendilo mwiyulu. 6Alapa nukuwumbula mwizina lyakwe uwa muyayaya, wino welewuzile kwiyulu navyonsi ivyamunsi napansi, insi yapansi navyonsi vino vyawa mwenemo, ngapano umungeli watili, '' kusi ukuzinguluka. 7Ukuwa pawanda wuno umungeli umungeli munenulambali wiza walizya inkakang'ombe, Inkama yakwe Leza yilifichiliswa, ndimuno wanenezile awawonvi wakwe awatumwa.8Ngapano amazwi yawo nivwile ukufuma mwiyulu yavwanzileswi nanene! yanga kasende, kalata muvungulwe yamungelo wino wimilile pe sumbi napa chituntu.'' 9Inja kumungeli nga invwanga nawe inti mpanga ekalatanye weyo, watili kwenene,''senda e kalata ulye. Ngapano kalinkantusya munda mwako, ukuwa mumulomo mwako kalinona nge awuchi.''10Insenda ekalata weyo indya. Kalinji akanonele nga awuchi mumulomo mwane, ukwa lyo nalya mumala mwane mwile uwuwi. 11Nga wumwi anenwa nawe, '' wazipila ukuvwanga kuwantu, wamunsi kumivwango, swinya naku wazyazmfumu.''

11

1Itete lyapilwe kwenene pakuwonvya ngati achipimo cha nsonzo. Nanenilwe, ''katuka upime ing'anda yakupepelamo iyakwe Leza nakavuwa, nawano wakupepa mwenemo. 2Ukuwa utapima kunzi kwilonde lya ng'anda yakupepelamo, amuno chati chipwa kumakandi. Walilyata umusumba uwutele ku myaka amaukumi yani nayawili.3Ndipa wakalola wawili wano wapwa isambu ukuwizya kumyanda imyanda ikumi nayiwili nu mwanda amakumi mutanda, kumanda yano wazwite amagunila. 4Wakasimichizya waa amiti yiwili iyawa zitona nivyakwimichilapo inkozyo navino vyimilile paminso yankolelo aya Mfumu wansi. 5ndiwumwi wasola ukuwachisa, umulilo wukufuma mumulomo mwawo, nukonona awalwani wawo . Wensi wino akulonda ukuchisa woliwo azipizile akomwe munzila yonye.6Wakasimichizya waa wali ni nsambu yakwiyala ulwelele umwakuti imvula yitakatonye pamanda yano wakuwizya. Wali namaka yakupilula aminzi ku wazi nukulintula insi nu mutundu wonsi uwampungo konsinye kuno walondanga. 7Waliti pano wasila ukusimichizya kwawo, ichinyamana chino chikufuma mwizolonjela, chililwa ivita nawoliwo. Aliwachinvya nukuwakoma.8Ivyala vyawo vililala mumusewu wamusumba uwukulu ( chino muchi manyikwilo chikwitwa sodomu nu Egypt) kuno Imfumu yawo yachinganisilwe. 9Pamanda yatatu nayanji wamwi ukufuma ku wantuwonsi, uluko, invwango, nu mwiko vililola pamiwili yawo. Wataliwazumilizya ukuwikwa mu malalo.10Wano wakwikala munsi waliwa ni chimwemwe nukusechela. Waliwa tuma ivyawupi kwe we numuwuye pamulandu awatumwa wawili waa wayinvizye wano wikazile munsi. 11ukuwa lyo yapita amanda yatatu nayanji umupemo wawumi ukufuma kwe Leza wuliwinjila, nga waliyimilila pamatamba yawo . uwukulu wantete wuliponela pe wawo wano wakuwalola. 12Nga apano waliyivwa izwi ikulu ukufuma kwiyulu ukuti kwewoliwo ,'' zanga kuno!'' Nga apano walikwela mwiyulu mumawingo, pano awalwani wawo wakulolechesya.13Pampindi yoyo paliwa ichizumanzi chikulu, ni chikumi mu chipya chamusumba chilipona. Awantu imyanda ikumi ni mpindi munenulambali walikomwa muchizumanzi, nga nawano wasyala walisaya nukupa uwuchindami kwe Leza wiyulu. 14Uwulanda wechitiwili wapita . Lola ! Uwulanda we chititatu wukwiza zuwa.15Apano umungeli wachi munenulambali wumile ipenga lyakwe, namazwi ayakulu yavwanzilwe mwiyulu ayati, '' Uwufumu wansi wawa awufumu wa Mfumu nuwe kilsitu wakwe, nga ali vinda kumuyaya penape.''16Ngapano wasongo amakumi yawili nawani, wano wisile pandulu zyawo paminso yakwe Leza, waponile paminso yawo nga awapepa Leza. 17Watili, '' tukusalifya kwe mwemwe, Imfumu Leza Wamaka yonsi, wino ali nawino walinji, pamulandu wasenda uwukulu wamaka yako nga watalika ukuvinda.18Insi zyakuzilwe, kweni uwukali wako wizile. Impindi yati yiza ku wafwe pakupanzwa nakwe mwemwe pakupa ichilambu awawonvi winu awatumwa na wantu watele awakwe Leza, nawonsi wano watinile izina lyinu, wonsi wano asawakulondwa nawamaka. Impindi yafichila ukonona wano wakonona insi.''19Ing'anda yakupepelamo Leza mwiyulu yiyuzilwe ni mbokosi yilayano yalolesile pa wang'anda yakupepelamo Leza. Palinji ukuwala kwatumesya, ukujilimisya, ukupanta kwachiwulumo, ichizumanzi, nuwukulu wankungu

12

1Ichimanyikwilo chikulu chalolesile mwiyulu: umwanachi wazite ilanzi, numwezi mwisika mumtamba yakwe swinya ni mpumpu yino yalinji nintanda ikumi naziwili kumutwe. 2Walinji nuwula, swinya walizile pakupapa kuwulumilwa, pakupapa.3Apano ichimanyilo chinji achiloleka mwiyulu : Lola kwalinji ichitumbu chikulu nkani chiwenzu chino chalinji ni mitwe munenulambali ni mpembe ikumi, swinya kwalinji impumpu munenulambali kumitwe yakwe. 4Umusinda wakwe awukwema ichipya chakwe vitatu mwiyulu swinya achilisumba pansi munsi . Ichinzoka chimilile pankolelo pamwanachi winowalinji papipi ukupapa , akulikuti ndiwapapa chimilule umwanakwe.5Ngapano apapa umwana, umwana umonsi , wino alilamulila insi zyonsi ninsonzo yachela . 6Umwanawakwe wasompozile atwala kwe Leza naku ndulu yakwe, ngapano umwanachi asamalila mumayonde, Leza wamupekanizya amasyo, alyakuti alelelwe kokonye kumyaka imyanda ikumi nayiwili namanda amakumi mutanda (1,260)7Nomba inkondo yalinji mwiyulu. Emikaeli nawangeli wakwe awalwisania ni chinzoka, nacho ichinzoka nawangelo wakwe chanyonsyanga . 8Ukuwa ichinzoka chitalinji namaka nkani kukuchinvya . Achaleka kutalinji amasyo yamwi mwiyulu ayakweweliwe nawangelo wakwe. 9Ichinzoka chikulu _ chocho ichinzokanye chikali chikakwitwa umuwipe pamwi satana, wino akakopeka nsi yonsi _ wasunvilwe pansi munsi , nawangelo wakwe wasunvilwe pansi apaliponga nawe.10Ngapano njiwa izwi kulu mwiyulu : '' nomba kwiza itulwa swinya namaka swinya nuwufumu wakwe Leza witu swinya nuwumalilo wakwe Klisitu wakwe. Amuno ekanonongola wawanyina witu wasumbilwa munsi,wino wanonongolanga ivyakwe woliwo kwe Leza uwusiku numusanya .11Wamuchinvizye muno awazi wamwana ng'ozi swinya muno alizwi lyakusimichila , muno watakunile uwumi wano nanti chingatenga amfwanye. 12Achaleka sechelanji mwewamwiyulu namwensi mwewano mwenemo !ukuwa umukonsi swinya nusumbi, pamulandu umuwipe wichilila kwemwemwe! wizuzwa ni chikalazi swinya amanyile kuno impindi yakwe antichi!13Ngapano ichitumbu chalile chamanya kuno chasumbwa pansi munsi , chasambuzile umwananachi weyo wino wakwasile umwanamonsi . 14Ukuwa umwanachi wapilwe amapa yawili ayamungelo mukulu asamalile kumasyo ayapekanie mulumpalang'ang'a. Yaa amasyo yano yapekinwe ukuti asungwe kweneko, kukampindi, impindi, nakukampindi_ kukupusuka kuchinzokanye chocho.15Ichinzoka achitila aminzi ukufuma mumulomo wakwe ngati aluzi alyakuti apange umulamba wakukwema umwanachi . 16Ukuwa insi yavwizye umwanachi . Insi yiyuzile umulomo wakwe nukumilula uluzi luno ichinzoka chitilanga ukufuma mumulomo wakwe. 17Ngapano umwanachi avitilwa umwanachi nga achiya chitalika ukulwisya inkondo kwewonsi awaluko lwakwe, wonsi wano wakatontola amasundo yakwe Leza swinya wakasimichizya ivyakwe Yesu. 18Ngapano ichinzoka achiya achimilila paluselesenga mumbali yesumbi

13

1Ngapano ndola ichinyamana chikufuma mwesumbi. Chalinji nimpembe ikumi ni mitwe mnenulambali . mumpembe mwalinji impumpu ikumi, napamuwe wakwe cholicho wonsi pawalisilwe izina lyamusamu. 2Choo ichinyamana chinjo naweni cjalinji ngati anangu. Amatamba yakwe yalinji ngati amata,mbaye chiwuli, numulomowakwe walinji ngati amulomko wankalamu. Ichinxoka chocho achipa ichinyamana amaka, indulu yakwe , swinya nuwutunguluzi wakwe uwukulu wukulamula.3Umutwe wonga uwachinyamana walinji ngati wulinchilonda, ukuwa ichilonda ichikuluchocho chapozizwe. Insi yonsi yazungusile lyoiwakukonka ichinzoka. 4Swinya wachifukamizile ichinzoka, amuno ichinzoka chapile amaka ichinyamana. Awafukamila icjhinyamana, nkaninye, awapitilila ukuvwanga, '' NGAweweni wakolana ni chinyamana?'' swinya''ngaweweni ungalwa nacho?''5Ichinyamana chapilwe umulomo wakuvwanga amazwi yakuyitutuwalika nga ni vya musamu. Chazumilizizwe ukupwa amaka ku myezi amakumi yani ni myezi yoiwili . 6Achileka ichinyamana achifumpula umulomo achilalika ukusamula Leza. Ukusamula izina lyakwe swinya namasyo yakwenye, wawo wano wikala mwiyulu.7Ichinyamana chazumilizizwe ukulwa isumo nawantu wakwe Leza awatele ukuti chiwachinvye. Naswinya, amaka yapilwe kwecholicho pamyiko yonsi, awantu, innvwango, ni nsi. 8Wonsi wano wikala munsi wali chifukamila nawensi wino izina lywekwe litawalikwa mwibuku lya wumi, lino umwenecho amwana wang'onzi wino wakomilwe ukufuma wino wakomilwe.9ndiwensi alinikutwi, lekani ayivwe. 10Ndiwumwi akusendwa muwuzya, muwuzya aliya. Ndiwumwi akukoma nulupanga, nulupanga alikomwa. Loo alwito lwakuzizimichizya ukulandalila mwisuwilo lya wantu wakwe Leza awatele.11Ngapano ndola ichinyamana chinji chikufuma munsi . chalinji ni mpembe ziwili ngati amwana wa ng'onzi, swinya chavwanganga ngati achinzoka. 12Chawombelanga amaka yonsi chakutalika pano chilipo, swinya chapanzile indsi nawano wikalamo ukufukamila ichinyamana chakutalika_ weyo wino ichilonda chakwe chapozile.13Chachisile ivysakuzungusya ivikulu. walesile umulilo wiza pansi ukufuma mwiyulu pankolelo pawantu. 14Kuvimanyilo wapilwe amaka ukwimilila ichinyamana, wakopesile wawo wano wikala munsi, awanena ukuti welewule ekolano lyachinyamana_ muno chisisile nulupanga, kweni walinji nuwumi.15Chazumilizizwe ukuti afutile uwumi kwikolano lyachimana alyakuti ikolanolingavwanga nukuleka wonsi wano wakakana ukufukamila ichinyamana ukuti wakomwe. 16Achipatichizya wensinye, wowasilondwa nawamaka, awachindame nawasaluke, awanangwa nawazya, ukupochelela ichimanyilo kwikasa lyakwendilo napampumi . 17Chalinji achitale kwewensi ukukala nanti akukazya suka ndi awe nichimanyilo chachinyamana, akulikuti, impendwa ukwimilila izina lyakwe.18Choo chikulonda amano. nanti kuliwumwi wino alinamano, lekani awazwe impendwa yachinyamana. Amuno ampendwa yamuntu. Impendwa yakwe we 666.

14

1Naweni umwana wang'onzi ayimilile pamwamba we zion. Ponga walinji awantu imyanda ikumi impindi umwanda wonga namakumi yani naziwili [144,000] wano pampumi zyawo pawalikwa izina nilya mukwasi . 2Nga njivwa izwi ukufuma kwiyulu lyalizile nge achipoma chaminzi mavule nukuwuluma kwachipoma chamvula. Ichechitiwili chino nivwile chalinji vino awakalizya wamapango.3Wimbizile ulwimbo ulupya panklelo ya ndulu pankolelo yavyelewulwa vini nawasongo. Patalinji wino wasambilizile ulwimbo ukufumyako wenga kwe wa imyanda ikumi impindi umwanda wonga namakumi yani wano wati wakalwa ukufuma munsi. 4Waa awali wano wakana ukuyikombezya wonga nawanachi, wano wayi sunga wonga kuwuzelele. Waa awali wano wakonkanga umwanang'onzi kuno wayanga. Waa awali wano watulwa ukufumilila muwantu nge avikomwa nge avikomwa vyakutalichila ivye Leza Nu mwanang'onzi. 5Kutalinji uwufi wumwi ukufuma mumilomo yawo; wasi nakampifya.6Naweni umungeli winji akupapuka mupela wino walinji nizwi lyamuyayaya kwe wonsi wano wikala munsi _munsi zyonsi,umutundu, umuvwango, nga nawantu. 7Wapundsiye nizwi likulu, '' tinanji Leza swinya nukumupa uwuchindami. pakuti impindi yawupinguzi yafika. Ukumupepa weliwe wino welewuzile insi, ni yulu, esumbi, swinya ni zyambwiwi.''8Umungeli winji_ umungeli we chitiwili _akonka, ati, '' Wapona, wapona Babiloni umukulu, wino wazembelesile imyiko yonsi pa kung'wa ipala ni chiluka chawuzelele.''9Umungeli winji _wechititatu_wawakonsile, wavwanzile ni zwi kulu, '' Ndipali wumwi wino akapepa ichitumbulwa ni kolania lyakwe nukupochelela ichimanyikwilo pa mpumi yakwe pamwi pikasa lyakwe, 10aling'wa swinya ipala lyawu kali we Leza, ipala lino lyati lyitilwa ilinta sungulwa mwe kapu wawukali. Umuntu wino akung'wa alitamika numulilo ne safule pankolelo pawa ngeli wakwe Leza watele napankolelo pamwana wena ng'onzi.11Ichilungula chakuchunchutika kwawo chikukwela penape, nga wasi nanti kupuza umusanya nuwusiku_wakapepa waa wachitumbulwa ni kolania lyakwe, nawensi wino akupochelela ichimanyikwilo chi zina lyakwe. 12Koo akuli kwitwa wana wakwe Leza awatepwe mukuzizimichizya, wano wakasunga amasundo ye Leza ni suwilo lyawo mwe Yesu.''13Nivwile izwi likufuma mupela likuti, '' Walika choo: awapepwe wano wakufwila mu mfumu,'' ''Etaa,'' wati umuzimu, '' ukuti wapuze ku milimo yawo , amuno imilimo yawo yiliwakonka.''14Naweni, kwalinji iwingo itiswe. Wino wisile piwingo walingine numwana wamuntu. Walinji ni mpumpu ye golide pa mutwe pakwe ni chikwakwa ichikole kwikasa lyakwe. 15Apano umungeli winji ukufuma mung'anda yakupepelamo nga apunda ni zwi kulu kwe wino wisile piwingo: '' Senda ichikwakwa talika pakusinza. Amuno impindi yakusinzila yifisile, pakuti ukugowola kwansi kutonile.'' 16Apano weyo wino wisile piwingo anzuzya ichikwakwa chakwe munsi, nga insi ayigowolwa.17Umungeli winji wizile ukufuma mung'anda yakupepalamo mwiyulu ; nwenye walinji ni chikwakwa ichikole. 18Swinyanye umungeli winji wizile ukufuma mukavuwa nivinunchile, wino walinji ninsambu pamulilo. Wapunzile namazwi papela kwe wino walinji ni chikwakwa ichikole, ''Senda ichikwakwa ichikole uwunganike ivipya vyakusutili pala ukufuma mumusili wansi, amuno ivkomwa vyawo ivyipala viwomile.''19Umungeli asumba ichikwakwa kunsi awunganika ukugowola kwa vikomwa vyaku sutili pala ivyansi. Asumba ichakusunjili pala ichikulu ichawukali we Leza. 20Ichakutawichili pala chasunvilwe kunzi kwa kaya, nga uwzi awitika ukufuma mwechocho awukwela papela pampunda ye nawinga, ivipimo imyanda amakumi ikumi lyonga namakumi mtanda [1,600]

15

1Ngapano indola chinji ichimanyikwilo mwiyulu, ichikulu ichakuzungusya; achaleka kwalinji awangelo munemulambali, wano walinji nimpungo munenulambali, zino zyalinji ampungo zyakupelelechezya, ukuyana nakwe weliwe alwumbula uwukali wakwe Leza uwakulechelezya.2Naweni vino vyalolesile ngati we sumbi wigalasi visanzinkane numulilo. Ukwimilila pambali pe sumbi palinji wano wachinvizye ichinyamana chocho nimiwele yakwe swinya ni mpendwa nkulu vino vikakwimilila izina lyakwe. Wimilile swinya walemile amapango yano wapilwe kwewoliwo nu Leza.3Wimbilanga ulwimbo lwakwe Musa, umuwonvi wakwe Leza, swinya nga nulwimbo lwa mwana wanng'onzi; Uwukulu swinya nivizungusyo awuli wukulu wakwe, Imfumu Leza, uwamaka yonsi ! ukuwa swinya ichisinka anzila zyako, Imfumu yansi yonsi. 4Weweni wino atalitina wewe, we mfumu, swinya izina lyako lichindikwe? ukuyana nawewe wenga pakuti we mutele, imyiko yonsi iyansi yiliyiza swinya waliwa wakutunvya pankolelo pakwe wewe nuwulungsamane wa milimo yako wawumbulikwa.''5Pano ivintu vino naweni vyalile vyasila, swinya ning'nda yakupepela yino yawanga ni Hema ilyawukasimichizya ayiyuka mwiyulu. 6Panzi pang'nda yakupepela wizile awangeli munenulambali wano walemile izyampungo munenulambali. Wazwite ivizwalo ivitiswe ivitelepe ivilangalile, swinya nga nimipango yakwe golide imikalambane wanyefile pavifuwa vyawo.7Ngapano chimwi muvitumbulwa vini ivyawumi achipa awangeli munenulambali indweso zye golide munenulambali zino zyizuzile nuwukali wakwe Leza, wino wikala nuwumi wakwe wamuyayaya penape. 8Ing'anda yakupepela yizwile nichunsi muwuchindame wakwe Leza swinya nakumaka yakwe. Pasi wumwi wino anginjila mwenemo mpaka zisuke impungo munenulambali izyawangeli munenulambali zisuke zisile.

16

1Nizile nivwa ukupunda ukukulu ukufuma mung'anda yakupepela nga ati kuwangelo munenulambali,''Yanji mupungulile munsi yapansi indweso munenulambali izyawukali we Leza.''2Umungelo wakutalichila wayile pungulila indweso zyakwe munsi; uwuwipe nuwulumilwa wavilonda wizile pa wantu wano walinji nichimanyikwilo chachinymana, wawo wano wafukamilanga ikolania lyakwe.3Umungelo wachitiwili apungulila indweso zyakwe mwesumbi. Wizile wuwa awazi, wayine nuwazi wamuntu, nichawumi chonsi chafwile mwesumbi.4Umungelo wachititatu wapungulizile indweso muzyanduzi nu tunduzi, nga zyizile zyawa awazi. 5Nivwile umungelo waminzi ati,'''we mulungamane_wino ali nawino walinji, umutele_pamulandu mwati mupanzya vyo ivintu. 6Pamulandu wisile uwazi wawa wantu watele awe Leza nawatumwa, wati uwapa uwazi wang'we, avino wafwile wawe.'' 7Nivwile akavuwa kasuka,'' Eta, Mfumu Leza wamaka yonsi, amapanzyo yinu aya chisinka nayalungamane.''8Umungelo we chini wapungulizile ulweso lwakwe pilanzi, nga chazumilizizwe kweweliwe ukocha wantu numulilo. 9Wosilwe nilungula ilyakusayisya, nga awasamula izina lye Leza, wino ali namaka pampungo zyoo. Watatontolosile nanti kumupa uwuchindami wakwe.10Umungelo wachiti sano apungulila ulweso lwakwe pandulu yachinyamana, nga imfinzi ayivwimba uwufumu wakwe. Awasyeta indimi zyawo pamulandu nuwulumilwa. 11Awasamula Leza wamwiyulu pamulandu nuwulumilwa ni vilonda vyawo, nga swinya wachilinji wakukana ukutontolokwa kwakwe vino wachisile.12Umungelo wachiti mutanda apungulila ulweso lwakwe muluzi lukulu, Eyufuleti . Aminzi yakwe yakazile ukuti yapekanie inzila yazyamfumu zino zyandi zifumilile kuwufumilo wilanzi . 13Naweni imizimu yitatu iyikandamane yino yalolekanga nge awachula wakufuma mumilomo yavitumbu, iyavinyamana, nawatumwa wawufi. 14Amuno awamizimu imiwipe ukupanga ivimanyikwilo vyavizungusyo. Wapitanga ukuya ku zyamfumu zyansi yonsi ukuti wawawunganie ponga pavita pawanda uwukulu uwe Leza wamaka yonsi.15(''Lola! inkwiza nge amuno! amupepwe wino akutwalilila ukulola, ati asunga ivivwalo vyakwe nkani ukuti atize afume chitali nukuti walole ukusozwa nsoni yamiwele yakwe.'') 16Wawawisile ponga pamasyo yonga yano yakwitwa Argeddon mu chihebeli.17Ngapano umungelo wachi munenulambali apungulila ulweso lwakwe mumpepo. Apo amazwi makulu yafumile ku ng'anda yakupepelamo nakundulu, nukuti,'' chawombwa!'' 18Kwalinji ukuwala kwavimesya, ukujilimisya, ukupantula kwaviwulumo, nichizumanzi chakutinia _ichizumanzi ichikulu ukulusya chino chatezile chiwombwa pakuwako awantu pansi yapansi, choo ichizumanzi chalinji ichikulu. 19Umusumba uwukulu wagawinkine muvipya vitatu, nga nimisumba yansi yaponile. Apano Leza ayizuka Babeloni umukulu, nga apa umusumba wowo ulupindi ulwizule ni pala ulupangwe ukufuma kuwukalale wakwe.20Insi yonsi iyiliwilizwe nesumbi yitalolesile, ni myamba yitazanwanga swinya. 21Amawe makulu yamvula, ayang'wame uwung'wame, yisile ukufuma mupela pawantu. Watifile Leza pampungo yiwe lyamvula pamulandu ni mpungo yamawe yamvula pamulandu impungo yoyo yanlinji inkulu nkaninye.

17

1Wumwi uwawa ngeli munenulambali wino wamile indweso munenulambali wizile ati kwenene,'' zanga, njizye nkulanjizye ukusulwa kwe malaya umukulu wino wikala muminzi amavule. 2We imfumu zya munsi zyachitanga nawe uwuchende, nukukolwa kwawuchende naweno wikala munsi nawo wizile awakolwa,''3Apano umungelo wasenzilwe mumuzimu ukuya kumayonde, apano naweni umwanachi ayikazile pachinyamana ichiwenzu chochizula namazina ayamusamu. Swinya ichinyamananye chocho chalinji nimitwe munenulambali nimpembe ikumi . 4Umwanachi wazwite chiwenzu wavwimbine wavwimbine niviyembo vyakwe golide, namawe amalangalile, amayikimile. Walemile mwikasa lyakwe ulupindi ulwe golide ilizyule niviwipe vyawuelele wakwe. 5Panchisyo pakwe pawalisilwe pawalisilwe izina lino lyawa nichakusula ichivwame, '' Babuloni umukulu, enyina wakwe chilende nawahilale lale wansi .''6Naweni umwanachinye weyo wakozilwe nu wazi wawantu watele awa kwe Leza swinya nuwazi wawano wafwa pamulandu nu Yesu. Alile pano namulola, nalinji nukuzuka ukukulu. 7Kweni umungeli watili kwenene, '' nga wuzye ukuzunguka chani? Ndilondolola kwemwemwe ukusula kwa mwanachi ni chinyamana chino chimunyamuzile, ichinyamana chino chili mitwe munenulambali nimpembe munenulambali.8Ichinyamana chowaweni chazanwanga, kanonzi chilinukwiza ukufuma kwizyolonjela. Swinya aliya kwilowelwe .Wawo wano wakakwikala munsi , wawo wano amazina yatawalikwa mwi buku lyawumi ukutalika palufula lwansi _ walizunguka ndi wiza walola ichinyama, pamulandu weni watezile wawapo, lelo kanonzi wasipo, ukuwa waloiyiza.9Choo chikwitwa amelenganio yano yali naman. Imitwe munenulambali amyamba munenulambali pano umwanachi ayisile. 10Pali swinya izyamfumu munenulambali. Izyamfumu zisanu ziponile, wenga alipo, andi asyale pakampindi katichi.11Ichinyamana chino chatezile chawapo, kanonzi chisipo, ukuwa a Mfumu ye kananimonsi. Awa kuwa munenulambali nga akuya kwilowelwe.12Impembe yi kumi yowayiweni yoyo azyamfumu ikumi, awo watani wapochelele uwufumu, kweni walipochelela unsambu nge Amfumu pampindiyonga ni chinyamana. 13Vyonsi vyoo avyamwenzo wonga, swinya vikutwala amaka ninsambu kuchinyama. 14Walilwa ivita numwanang'onzi. Lelo umwanawang'onzi aliwina mulandu mulandu Amfumu yazyamfumu swinya ekapanzya wawakapanzya wawo wano walinawe awitwa, awasolwa, nwasuwalikwa.''15Umungeli watili kwenene, '' aminzi yowayaweni, pano umwanachi umuzelele akakwikala, awantu, amawumba , myiko ninvwango.16Impembe zyo waziweni ikumi_zyozyo nichinyamana vilimupata umuzelele. Walimupawula nga aliwa chitali, walilya umuwili wakwe, swinya walimocha nkaninye numulilo. 17Pakuti e Leza wawika mumyenzo ukuti akwanilisye ichakulondwa chakwe pakuzumilizya pakutwala amaka yawo ukulamula ichinyamana mpaka po ilandwe lyakwe Leza lyafiswa.18Umwanachi wino wamuweni amusumba uwukulu wo awamaka ukulamula Imfumu zyapansi.''

18

1Pansizi pa vintu vyoo naweni umungeli winji akwiza ukufuma mwiyulu. walinji nsambu inkulu swinyainsi yazimilanga muwukulu mwakwe. 2Walizile ni zwi ikalambane watili ,''' wapona, wapona, wapona, we babuloni umukulu! yawa amasyo yakwikala imizimu imiwipe swinya amuzya kwewensi umuwipe swinya ni nyunyi zyamisango. 3Pakuti insi zyonsi wang'wa ipala lyawuzelele wakwe. Imfumu zya munsi zyazelelukanga nawe. Awalosi awamunsi watochela ukufuma ku maka ayakwe mochikalila4Swinya wvwile izwi linji ukufuma kupela likuti, '' fuma kweweliwe, wantu wane, akulikuti atakawagawile uluwembu lwakwe, swinya alyakuti mutali pochelela indwala yakwe yonsinye. 5Uwuwipe wakwe wapapikana wakwela wafika nakupela swinya eLeza wakumbuchizile imiwombele yakwe iyiwipe. 6Wanyosezye nge muno wawanyosezizye wanji swinya umunyosezye kawili pamulandu wechino awonvile; mwe kapu wino wasanzizyangamo, sanzyani pawili uwuvule wakwe weliwe.7Pano wayichindamikanga umwenecho swinya wikazile mumutende. Ndimuno wayituwalikanga mbali nukuyitopwa. Amuno akati mwenzo wakwe,' njisile ngati Amfumu kazi; asine mufwilwe, nga ntalitela ndola ukulila.' 8Achaleka muwanda wonga impungo zyakwe ziliyiza: Imfwa, ni nzala. Aliwundukulwa nu mulilo, amuno Imfumu Leza awamaka yonsi, nga weka panzya wakwe.''9Izyamfumu zya munsi zino zyazelelukanga nawe swinya nukuntayilema nukulila kwakwe swinya nukulwilinta pakwe weliwe lyo walola ukupya kwachunsi chakwe. 10Waliyimilila apatali, ukutina ukuchulika kwakwe, oko, oko , usumba uwukulu, e babeloni umusumba wamaka nkaninye! Amuno pa ola yonga ukusundwa kwinu kwiza.''11awalosi wamunsi wakakalilila ukulosya amuno pasi nawenga wino akakala ivilonkwa vyawo naswinyanye. 12Ivilonkwa vye Golide, siliva, amawe ayapapela, uyoka uwuzi uwuzima, epepo, uwutelepe, ichiwenzuchile, imisango yonsi iya munsi , ichakuwichila ulupembe chonsi ichapapela, umukuwa, ichela, imbulungwa, 13cinnamon, ivyakununchizya, ivyakupekanizya pakavuwa, ivyakupaka, ipala, uwusu uwuzima, amafuta, impumba, ing'ombe, ing'onzi, impunda nama galeta awazya nimwenzo yawantu.14ivikomwa vino waluchizile namaka yakwe yonsi yafuma kwakwe wewe vyonsi ivyakusechelesya vyononeka, vitakuzanwa swinya.1515 Wakakazya wavisinza wizile wawotoka awimilila akatalamuchila pamulandu wantete ukutina ukuyumba nukukolomoka. 16Waliti, '' oko, oko kumusumba uwukulu wuno wazwalusizwe muwuzi uwuzima ne pepo, namuwuwenzu, nga chayenvilwe ne golide, ne jasipeli uwapapela, uyoka,! 17Mwi wola lyonga pano insawo zyonsi zyati zyononeka.'' Ekapisya wensi uwawato, umuntu wensi uwa mwesumbi, wakakwela wamawato, nga wonsi wano uwumi wawo wapangwa ukufuma kwe sumbi wino wimilile akatalamuchila.18Walizile nkaninye pano walola ichunsi chakupya kwakwe watili, umusumbachi uwakuwa nge amusumba wukulu ? 19''Awayikunchila amalutukumbu pamitwe yawo, swinya awalila nukupunda, ukulila nukulosya, ''Oko, oko kumusumba uwukulu kuno wonsi wawa ningalawa pe sumbi awizile wawa awawotoke ukufuma ku nsawu zyakwe. Amuno pi wola lyonga ati apangulwa.'' 20''Sechelelani pakwe weliwe, mwiyulu, mwemwe wantu watele nawapositole nawatumwa, Amuno Leza alesile ipanzyo pakwe weliwe!''21Umungelo umukazamane anyamula iwe lino lyalinj nge we nyina wiwe nga asumbila mwe sumbi , ati, ''Munzila yoo'' Babeloni, umusumba uwukulu, wandi wusumbwe pansi nichongo swinya wutaliloleka swinya. 22Ukulila kwachisilwe namapango, nawakimbila, nawakalizya wavisekese, nawankakang'ombe watalitela wivwike swinya mwakwe mwemwe. Nanti uwavyakupngapanga wino uwamutundu wonsi wino alizanwa mwakwe mwemwe. Kutaliwa ukuzuma kwa chigayo chino chilyivwika swinya mwakwe mwemwe.23Ukuswepa kwa nyali kutaliwala mwakwe mwemwe swinya. Amazwi ye nawinga swinya ne siwinga yataliyivwika swinya mwakwe mwemwe, amuno wakakazya winu walinji awana mfumu wansi, nga ni myiko yawipizizwe ni vyamayele vyinu. 24Mwakwe weliwe uwazi wawatumwa nawantu wakwe Leza watele wazanilwe, nuwazi wakwe wawo wati wakomwa pansi yapansi.''

19

1Pansizi pakwe vyoo nivwile chino chikwivwika vino alizwi ikulu ilya mpendwa ya wantu myiyulu wakuti, ''Haleluya. ipususyo, uwuchindami, namaka yali kwe Leza witu. 2Amapanzyo yakwe ayachisinka nayalungamane, amuno ati apanzya umuzelele umukulu wuno wawifizye insi nuwu zelele wakwe. Ati alanduzya pa wazi wawawonvi wakwe, wuno weliwenye witizile3Awavwanga impindi ye chitiwili:''Haleluya! ichunsi achikwela ukufuma kwe woliwo penape.''' 4Wasongo amakumi yawili na wani ni vyelewulwa vini vyaponile pansi nukupepa Leza, wino wisile pandulu. watinji,''Amen. Haleluya!''5Nga apano izwi lyafumile kundulu, likuti, Eleza witu achindikwe, mwensinye mwewawonvi wakwe, mwe wano mukamutina, wano asawakulondwa nawamaka.''6Apano nizile nivwa chino chivwikanga vino amuwuno wampemndwa ya wantu wukulu, ngati amupopomo wa minzi mavule, nga vino akuwuluma kukulu ukwakulepula, akuti, "Halleluya! Amuno Imfumu yili yikuvinda, eLeza wino akuvinda pakwe vyonsi.7Zanji tuwe ni chimwemwe nukutemwa nkaninye nuku mupa uwuchindami pamulandu uwinga wakuzewela kwa mwana we nang'onzi kwiza, ne nawinga wakwe ayipekinie 8Ati ayipaka pakuzwala muwung'anime ni vya wulusi uwuzima" (amuno uwulusi uwuzima amilimo ya wantu watele awe Leza).9Umungeli ati kwakwe nene, " walika choo: Awapepwe wawo wano wati witwa kuwinga wakulya kwa mwana we nang'onzi." Watili swinya kwakwe nene, " Yaa amazwi yachisinka aye Leza." 10Nizile mpona pansi pamatamba yakwe ukumufukamila, kweni watili kwakwe nene, " Utawomba vino wowo! nemuwonvi muwuyo nawanyonko wano walemile ukusimichila kuvye Yesu. Fukamila Leza, amuno ukusimichila pavye Yesu amuzimu wawu kasesema."11Apano naweni iyulu lyiyuka, nga naweni nga kwalinji impunda iyitiswe. Wino wakwezile pelipo akwitwa umusuwalikwa wawuchisinka. Akuwulungamane kuno akapanzya nukuleta ivita. 12Aminso yakwe yali vino akulilima ukutundume, nga pa mutwe pakwe pali impumpu invule. Ali nizina iliwalikwe pakwe weliwe lino pasi wino amanyile kweni weliwenye. 13Akuzwala inkanzu yino yazuwisilwe muwazi, nga ni zina lyakwe likwitwa amazwi ye Leza.14Awavita wiyulu wamukonkanga pa impunda intiswe, wazwite ivya wulusi wuzima, ivitiswe niviyembe. 15Mumulomo mwakwe mwafumile ulupanga luno akupumuntulila induko, nga alivinda pakwe woliwo nichela. Akupungulila mwenemo umwakunsunsilu mutawa pawukali wawukalale we Leza wa maka Yonsi. 16Ali ni zina iliwalikwe pa nkanzu yakwe na pa lupamba lwakwe: " Emwene wawamwene Imfumu ya mafumu."17Naweni umungeli ayimilile pi lanzi. Wapunzile umwakukwezya mazwi ku vinyunyi vyonsi ivya kupapuka pa mutwe papela, " zanji, kolonganikani ponga pakulya kukulu kwakwe Leza. 18Zanji mulye umutande wayzamfumu, umutande wawakapingula, umutande wawantu wamaka, umutande wa mpunda nawa kapisya wawo, nu mutande wawantu wonsi, awasapulwe nawazya, wano sawakulondwa nawamaka19Naweni chitumbu nga ni zyamfumu zyansi yapansi nawavita vyawo. Wakolonganikanga umwakuti walwe ivita naweyo wino wakwezile pa pmunda nawavita wawo. 20Ichitumbu chalemilwe nawa kasesema wawufi wano wawombanga ivimanyikwilo paminso yakwe. Nivi manyikwilo vyovyo wawifile wawo wano wapochelezile ichimanyikwilo cha chitumbu nawa wano wafukamilanga ichikozyo chakwe. Wawili wakwe wawo wasumbizilwe awawumi mwilungu lye sumbi uwakwaka esalufule.21Wanji wonsi wakwe woliwo wakomilwe nulupanga luno lwafumile mumulomo mwe weyo wino wakwezile pa mpunda. Ivinyunyi vyonsi vyalile umutande wakwe.

20

1Nga indola umungeli akwiza pansi ukufuma mwiyulu. Walinji nicha kwiyulila izyolonjela, swinya walemile numunyolo uwung'wame mwikasa lwakwe. 2Avumbatila ichinzokanye, ichakali, chino we chiwa, pamwi satana, swinya amunyepa weliwe imyaka imyanda ikumi. 3Amusumbila weliwe mwizyolonjela. Afundichila penepo swinya amatilila pewelwe ichimanyikwilo. Alyakuti atize atwalilile ukukopeka imyiko nanti katichi yisuke imyaka imynda yakwan. Nga pansiz, ayize asapulwe kukampindi katichi.4Ngapano ndola indulu zyachifumu. nawano wisile penepo wapilwe insambu iyakupanzya. Nga indola swinya imzimu iya wonsi wano wapanzizwe kukukoma munom wawizyanga ukusimichilakwakwe Yesu swinya izwi lyakwe Leza, swinya ukupochelela ichimanyikwilo pampun=mi zyawo nantimamumkasa yaw. Wazyulupusile kuwafwe swinya awazevya ponga nu Klisitu imyaka imyanda ikumi.5Awafwe wano wasyazile watazyulupusilwe suka imyaka imyanda ni kumi yisile. Koo akuli kuzyulupuka ukwa kutalika. 6Amupepwe swinya amutele aliwensi wino alisenda amasyo yakuzyulupuka pakutalika! Pe waa imfwa yechitiwili yisimaka pakwe woliwo. Waliwa awasimapepo wakwe Leza swinya nu Kilisitu swinya waliteka ponga naweliwe imyaka imyanda ikumi.7Ndi imyaka imyanda yiza yasila, satana alisapulwa afume muvingololo vyakwe. 8Apano alipita ukutumpika imyiko mumpepo zini izyansi_ Gog swinya Magogi _ aliwaleta apaliponga ukulwa isumo. Waliwa awavule ngati alusesenga lwakwe sumbi.9Wapisile ukupitila amasyo amatambalale ayansi swinya nukuziwilizya amasyo yawantu watele wakwe Leza _ umusumba uwukundikwe. Ukuwa umulilo wafumile ukwika mwiyulu swinya wapile wonsi. 10Esatana wino wawakopesile woliwo, wasumbizilwe mwe sumbi uwakupya eselufule, kuno achitumbulwa swinya awatumwa awawufi wasumbizilwe. Waliwayimba umusanya swinya nu wusiku umuyayay.11Apano indola indulu inkulu intiswe swinya nawino wisile penepo. Insi swinya niyulu avisamala kuminso yakwe, ukwa kutalinji amasyo kwewliowo ayakupita. 12Indola awafwe_ awachindame nawano asawachindame _ wimilile pankolelo yandulunye, swinya amabuku ayiyulwa. Nga nibuku linji aliyulwa _ Ibuku ilya wumi. Afwe wapanzilwe pakwe chino chawalisilwe mumabuku, ukulingana nimilimo yawo.13Esumbi atwala awafwe wano walinji mwenemo. Imfwa swinya ni lowelo avitwala awafwe wano walinji mwenemo, swinya awafwe wapanzizwe ukulingana navino wawonvile. 14Imfwa swinya ni lowelo vyasumbizilwe mwe sumbi wamulilo. Yoo amfwa ye chitiwili _ esumbi wamulilo. 15Ndi wumwi izina lyakwe lyazanwa litawalisilwe mwi buku lyawumi asumbilwa mwe sumbi wamulilo.

21

1Apano naweni iyulu ipya ni nsi impya, muno iyulu lyantaliko ninsi yantaliko vyati vipita, kutalinji ne sumbi swinya. 2Naweni umusumba uwutele, Yelusalemu umupya, wino wisile ukufuma kwiyulu kwe Leza, umusenganizwe vino nawinga akapekanizya umulume.3Injivwa izwi ikulu ukufuma pandulu yikuti,'' Lola! amasyo aya kwikalapo Leza yali nawantu, nga aliwa kwikala nawoliwo. waliwa awantu wakwe, ne Leza weliwenye aliwa nawowliwo swinya aliwa we Leza wawo. 4alipyela amansozi yonnsi ukufuma muminso yawo, swinya kutaliwa imfwa, pamwi ukulwilwinta, pamwi ukulila, pamwi uwulumilwa. Ivintu iyvakali vyapita.5Wumwi wino wisile panndulu ati,'' Lola! Nkupanga ivntu vyonsi ukuwa avipya.'' watili,'' walika choo pamulandu amazwi yaa ayakusimichila nayachisinka.'' 6watili kwe nene, '' ivintu vyo vyawombwa! newa ntaliko nuwa wumalilo, uwakutalichila nuwa mpelelechezya. Kwe weyo wino ali nulusala ndimupa ukung'wa ukusita umutengo ukufuma mukaluzi kaminzi yawumi.7Wino wiza wachinya alipyana ivntu vyoo, nga ndiwa ne Leza wakwe, nga aliwa amwanane. 8Ukuwa awantete, awantasuwila, awakandamane, wachikoma, awazelele, awamayele, awamakolania, nawawufi wonsi, amasyo yawo kuliwa aliwa we sumbi wilungu lya mulilo umupye ne safule. ayili mfwa ye chitiwili.''9Wenga muwangeli munenulambli ayiza kwenene, weyo wino walinji nintendo izyizule ni ntazi munenulambali, nga watili,'' zanji kuno. Nakwiza mbalanjizye nawinga, umuchi wa mwana wenang'onzi'' 10Ngapano anyamula ukuya nane ku mwamba uwukulu nuwutali nga andanjizya umusumba uwutele Yelusalemu akwika ukufuma kwiyulu kwe Leza.11Yelusalemu walinji nuwukankala we Leza, nimiwalile yakwe ngati avingolwa vyapapela, ndivino aliwe ilitelepe ilye jasipeli. 12Lyalinji nuwukulu, uluwumba ulutali ni mpongolo ikumi naziwili, nawa ngeli munenulambali pa mpongolo. Pampongolo pawalisilwe amazina ikumi nayawili ayamyiko yawana we Israeli. 13Kuwufumilo wilanzi kwalinji impongolo zitatu, kukambazwa impongolo zitatu, kukambazwa impongolo zitatu, nakuwinjililo wilanzi impngolo zitatu.14Uluwumba lwa musumba lwalinji nu lufula ikumi naziwili, nga pakwe woliwo palinji amazina yawa positole ikumi naya wili ayamwana wenang'onzi. 15Weyo wino wavwanganga nanene walinji ni chipimilo chachela ichipangwe ne golide ukupila umusumba, impongolo zyakwe, nuluwumba lwakwe.16Umusumba walingine monsi; muwutali chalinji achili chonga na muwufupi. Wapimile umusumba ni chipimilo chachela, intapulo imyanda ikumi nayawili muwutali [uwutali wakwe, uwufupi, nukukwela vyalinginevye]. 17wapimile swinya uluwumba lwakwe, amachubiti amakumi ikumi namakumi yani nayani amatimbe muwupimo wamuntu [chino achipimo swinya ichamungeli]18Uluwumba lwanzenzilwe ne jasipeli nga numusumba ne golide umusalale ichete, ndivino we kailole umuloleke ichete. 19Ulufula lwawumba lwayenvilwe numusango wonsi uwiwe ilyapapela. Pakutalika walinji we jasipeli, ulwe chitiwili walinji wesapule, ulwe chititatu walinji ampongolo, ulwe chitini walinji we amelodi, 20ulwe chisano walinji we oniselo , ulwe mutanda walinji we kaneliani, ulwe munenulambali walinji we kilisoliti, ulwe kanani monsi walinji we belilu, ulwe mufundikambali walinji we topazi, ulwi kumi walinji we kilisopulesi, ulwi kumi nalyonga walinji we jakinti, nga ulwi kumi nayawili walinji we amesisi.21Impongolo ikumi naziwili zyalinji ampanda ikumi naziwili; impongolo yiliyonsi yapanzilwe nulupanda longa. Imisewo yamusumba walinji we golide umwenecho, ndivino wekalilole uwakulolechela. 22Intaweni ing'anda yakupepelamo mumusumba, amuno Imfumu Leza wamaka yonsi nu mwana ng'onzi azili ng'anda yakupepelamo.23Mumusumba mutalondwanga ilanzi pamwi umwezi ukuti viwalile penepo amuno uwuchindami we Leza walilanga pelipo, ni nyali amwana nang'onzi. 24Imyiko yili wapita muwuwale wamusumba. Izyamfumu zyansi zilileta uwuchindami pewoliwo. 25Impongolo zyakwe zitaliyiyalwa pampindi yamusanya nga kutaliwa nuwusiku kulyanye.26Walileta uwuchindami numuchinzi wa myiko mulyanye, 27Kweni kutaliwa ichikandamane ukwinjila mwenemo, nwino akuwomba ichakusozya insoni pamwi ekawipizya, kweni watupu wawo wano amazina yawo yawalikwa mwi buku lyawumi ilyamwana ng'onzi.

22

1Ngapano umungeli andanjizya nene uluzi lwaminzi yawumi ayaswepe . Yatantalanga ukufuma pa ndulu yakwe Leza swinya numwanang'onzi 2ukupitila pakasi wakamusumba waka musewo . Pecho m pambali pa luzi palinji umuti wawumi, vyakomwanga ivikomwa vyakupusania ikumi. Naviwili, swinya vyakomanga ichikomwa chakwe umwezi wonsi . Amafwa yansi ayakupozya nsi .3Kutaliwa ichiwune. Indulu ye Leza swinya numwanang'onzi aliwa mumusumba, swinya awawonvi wakwe walimuwombela weliwe. 4Walilola paminso yakwe, swinya ni zina lyakwe liliwa pampumi zyawo. 5Kutaliwa uwusiku ; watalivwamba uwutiswe wa nyali pamwi uwutiswe wilanzi pamulandu Imfumu e Leza aliwalila mwewoliwo. Waliwateka umuyayaya numuyayaya.6Umungeli wavwanzile kwenene, ''amazwi yaa yakusimichila swinya ayachisinka . Imfumu, e Leza wa mizimu yawakasesema, watumile umungeli wakwe uku layizya awawonvi kwecho chandi chiwombwe mwenombanye . '' 7Lola nombanye amupepwe wino akakwinjila yawukasesema kalata wee.''8Nene ne Yohani wumwi wino nivwile swinya nukulola ivintu vyoo. Lyo nivwile swinya nukuvilola, nafukime nukupepa pamatamba yamungeli wino wandanjizizye nene ivintu vyoo. 9Watili kwenene , ''utakawombe chocho! ne muwonvi muwuyo nawewe, nawamunyina wakasesema, swinya nawano wakakwivwila yamwe kalata wee. Pepa Leza!''10Watili kwenene, '' utize ufise amazwi yawukasesema ye kalata wee amo impindi yipalamizile . 11Wumwi wino asamulungamane, lekani apitilizye ukuwomba uwunsalungama . Wino amukandamane, lekani apitilile nuwukandamane. Wino amulungamane, leka apitilile nuwulungamane. Wino amutele lekani apitilile nuwutele.''12"Lola! nombanye chilinanene, ukumupa umuntu ukulingana ku milimo yakwe . 13Newa kutalichila swinya newawumalilo, newantaliko swinya newakupelelechezya.14Awapepwe wano wapwizya imyenda imyenda yawo alyakkuti waliwa ni nsambu ukulya ukufuma kumuti wa wumi swinya nukwinjila mumusuba pampongolo. 15Kunzi kuli imbwa, wamayele, awazelele, wachikoma,awamakolania, nawensinye wino akawomba uwufi.16Nene, Yesu, umungeli ukusimichila kwe mwemwe kwevyovyo ivintu vya makeleziya. Ne musisi musisi swinya ukufuma kwe Davide, ulutanda ulutiswe ulwakatondotondo17Umuzimu swinya ne nawinga akuti,''' zanga! ''leka wino akwivwa ati'', zanga!''wensi wino alinulusala, lekani ayize swinya nawino akulonda cholicho, ayize ang'we aminzi ayavye ayawumi.18Nkjusimichizya kwensinye wino akwizwa yawukasesema wekalata wee: ndi wino akonjelezya kweyoliyo, Leza aliyonjelezya kweweliwe impungo zino zyawalikwa mumakalata. 19Nanti wumwi akufumya ku mazwi ayawalikwe yakasesema, Leza alifumya imbali yakwe mumuti wawumi swinya mumusumba uwutele yano yawalikwa mwekalata wee.21Wino akasimichizya ku vintu vyoo akati, '' Eta! Nkwiza zuwa. '' Amen! zanga, Imfumu Yesu! 20Uwila wa mfumu Yesu wuwe namwe mwensi. Amen.