Bible

Matthew

Chapter 1

¹Vuvu u Yesu Kristi ivren Dauda, ivren u Ibrahim. ²Ibrahim a ngrji Ishaku, Ishaku ka ngrji Yakubu, u Yakubu a ngrji Yahuda ni ba mrli vayi ma. ³Yahuda a ngrji Perez mba Zerah ngrji u Tamar, Perez ngrji Hezron , u Hezron ngrji Ram.⁴Ram ngrji Amminadah, Amminadah ngrji Nahshon, u Nahshon ngrji Salmon. ⁵Salmon ngrji Boaz ngrji Rahab, Baoz ngrji Obadiya ngrji u Rautha, Obadiya ngrji Jesse. ⁶U Jesse ngrji ichu Dauda. Ichu Dauda ngrji Suleman wa iyima ana wa Uraya⁷Suleman a nu ngrji Rehoboam, Rehoboam a ngrji Abijah u Abijah ngrji Asa. ⁸Asa ngrji Jehoshafat, Jehoshafat ngrji Joram, Joram ngrji Uzziya.⁹Uzziya ngrji Jotham, Jotham ngrji Ahaz u Ahaz ngrji Hezekaya. ¹⁰Hazekaya a ngrji Manaseh, Manaseh a ngrji Amon u Amon ngrji Yosiya. ¹¹Yosiya ngrji Yekoniya ni mrli vayi ma wiere me ni nton wa ba vu ba hi ni Babila.¹²U wa ba nji ye Babila, Yekoniya ngrji Shealtiel u Shealtiel ngrji Yerubabel. ¹³Yerubabel ngrji Abuid, Abuid ngrji Eliakim, u Eliakim ngrji Azor. ¹⁴Azor ngrji Zadok, Zadok ngrji Achim u Achim ngrji Eliud.¹⁵Eliud ngrji Eleazer, Eleazer ¹⁶ngrji Matthan, u Matthan ngrji Yakubu. U Yakubu ngrji Yusufu illon Maryamu wa a ngrji Yesu wa ba yo'u din Kristi. ¹⁷To inzan ba wawu rji ni Ibrahim hi Dauda ba wlon don zia, rji ni Dauda hi ntton wa ba vu hi ni Babila bahi izan zia, u rji ni ni ntton u wa bahe ni Babila hi ni ye Kristi ba nzan wlon don zia.¹⁸Ingrji Yesu Kristi ahe towa: wa ba nna yima Maryamu ni Yusufu gben ntton wa baka gran kpa, u nne Ruhu tsatsar ye riwu. ¹⁹U Yusufu illon ma indi u klu Rji, nda na son nno shan na, a cu sron ma rju ni gran nda kama ni wu niyay'bi (aboye)²⁰Amma, asi tamre towa, u malaika Baci ka ye niwu ni rah nda tre, "Yusufu, ivren Dauda, na klu sisri ban wame Maryamu na, don ikpie a wrji anne ma, a u Ruhu tsatsar. ²¹Ani ngrji vrenlon wa u yowu ndi Yesu, don ani kpa ndi ma cuwo ni gbugbu latre mba.²²To, ahe to yi don ndu tre Baci he na wa a hla din. ²³"To mba, vivren wa ri wa ana to lillona ani ye he nne nda ngrji vrenlon wa ba yo wa ndi Imanuwal" wa hi riri ni "Irji he nita"²⁴U Yusufu, gbla sh'me ni nah tie ikpie wa Malaika hla niwu nda hi ka ban wa-a hi ni kpama. ²⁵Ana rlihe toh wa-a sai wa a ngrji vren ma u mumla. Ayo nde ma di Yesu.

Chapter 2

¹Da ba ngrji Yesu ni Betalahim u Yahudiya ni ntton wu chu Fero, indi bi toh bari baa ye rji ni Urushalima,² Ba tre ichu Yahudawa wa ba ngrji wu'a he mame? Kie toh Tsitsen ma ni ko Nzan u kie ye chi. ³Niwo tre yi, Fero ka katie gbododo (wieme) me ni indi bi Urushalima wawu mba wu.⁴Da ayo firist bi ni nkon ni bi nha u ndi mba a mye ba ka bandi toh wrji wa ba ngrji Kristi a? ⁵U baka hla wu Ni Batakami u Yahudiya a na ki anabawa ba nha, ⁶Iwu me' Batalami, igbu Yahudiya ana hi wuyi u nkle ni mi ba chu bi gbu Yahuda na: to gona wa ani nji ndimu Israila ani rji niwu.⁷Hirudus ka yo shehuna ba ni yaybi nda mla wo inton wa to tsintsen'a.⁸ A tonba hi Baitalami nda tre, Hi yi', hu sren me di mla wo tre' u vrenyi, biti tou bika ye hlamu, ndu me ngame ye ciwu.⁹Da ba wo tre chua kle, ba ka wlu hi nda to, tsitsen wa bana tou ni ki nzan, azren guci sihi ni ko shishi mba, nda zren hito ki me aka kukrli gyame ni bubu wa ivren he'a. ¹⁰Da ba to vren baka ngri nda briku.¹¹Ba ri nimi koha nda to kpran vrena mba yi ma Maryamu nda ti gbru kukru nda ciu nda bwu ikpi wa ba nji'a nda nno; Zinariya mba Lubban u jawul. ¹²U Irji ka ti ba rah ndu bana lahi zu ni Hiridus ngana ba wlu zu nkon ri nka hi gbumba.¹³Niwa ba wlu hu, u malaika Rji kaye ni Isuwu ni rah nda hla wu, "Wlu, ban vren'a mba yima, ndi tsutsu hi ni Masar, son niki me di la ka wo ni me rli: Hiridus niwa wu kpran vren'a. ¹⁴Wa aye wlu'a a bari kpran vren'a ba yima ni cuu nda tsutsu hi ni Masar; ¹⁵Nda he niki me ye mla niqu Hiridus: wa aku gyre me ni tre Baci wa a hla ni ngu Anabi, din nimi Masar mi yo' vren mu.Hiridus a ye to di shehuna ba yau hlega ni tre ma, nda tie vrafu nda ndu ba wu mrli nlon bi Batalami, ni bi gbu wa ba he nha niwu'a bi wa ise mba a mla harli kima krji; bla rji ni nton wa a wo trea ni shehuna ba.¹⁷Rli kuko u ikpie wa ba hla ni nyu anabi Irimiya kaye ku tsra, ¹⁸Ba wo lan nimi Rama, iyi mba jequ, Rahila aniyi ni tu mrli ma, nda na wo wiere na wa mrli ba ba qu'a¹⁹Hiridus ye qu u malaika Baci ka ye ni Isuwa ni rah ni mi Masar, nda hla, ²⁰Wu ban kpran vren'a mba yima di hi ni meme Israila: e bi wa bazi wa wu kpran vrenia ba qu ye. ²¹A ye wlu nda ba kpranvren'a ni yima nda ye ni mi meme Israila.²²Wa'a wo ndi Arkilaus a kpa chu u tiema Hiridus nda nji Yahudiya a klu sisri uhi ni ki, u Rji ka tsro ni rah ndu vu y'ba hi ni meme Galili. ²³Aye nda ka son ni gburi wa ba yowu ndi Nazarat: ndu ikpie wa ba hla ni nyu anabawa ndu he me, ba yowu u-Nazarat.

Chapter 3

¹Ni nton kima Yohana u tie Batisma a ye tren njo Rji ni miji u Yahudiya;² Nda ni wa, ka meme cuwo; mulki shulu a tiewiere. ³Ahi wawuyi ba tre ni nyu anabi Ishaya nda hla. Ilan uyo rji ni miji mla nkon Baci tie mla zren mbi tie.⁴Yohana ata sru kpie u nfu laklumi nda lo ntan u birli me ana hi lagblan mba ton u miji. ⁵Indi bi Urushalima ni bi wa ba he kagon igbu bi urdu ba rju wawuu ye. ⁶A tie batisma ni bawu ni nne urdu u bata hla' la' tre mba.⁷A to gbugbu Farisawa ni Saddukiyawa ba ye ndu tie batisma bawu a hla ni bawu biyi mrli grace, ahi nha hla yiwu ndu yi klu ifu wa asi ye'a? ⁸Nji mrli wa ba tsar u mla latre mbatie'a ye: ⁹Na tamre ndi bi hla ni kpa mbi ndi kie he ni tie mbu Ibrahim; to misi hla yiwu ni mi tita biyi Irji he gbengblen u ka mba tie imrli Ibrahim.¹⁰Zizanyime bayo gla ni nci kukron ba: kukron wa ana tie klo didi mana ba tsenwu nda kasru ni lu: ¹¹"Ime mi tie batisma yiwu ni maa u ka latre mbi cuwo amma uwa aniye kogon mua a' nna' me ni gbengblen mina mla u si rjirji lagban ma na: wawuyi ni tie batisma yiwu ni Brji tsatsar mba lu' ngame: ¹²Mwu mwu ma he ni wo ma ani tsen alkama nda vu bi didi ba sru wruon, u nfon ma ani gonwu ni kpatren lu' wa ana y'bi na'.¹³Rliko Yesu a wlu ni Galili hi ni urdu ni Yohana ni ndu tie batisma niwu. ¹⁴U Yohana ka tie' san nda tre mi si son ndu tie batisma ni mu, i wu la' ye' ni me? ¹⁵Yesu a kasa niwu nda tre uka y'me zizanyi: towa ahe tie nkon ni tawu ndu ta kle indu tsatsar wawuu Rliko Yohana ka y'me niwu.¹⁶U Yesu, wa ba tie batisma niwu'a ani rju ni maa me u shulu ba ka bwu niwu a to Ibriji Rji grji na ngwu ye ku son niwu ni tu. ¹⁷U lan ka rji na shulu nda tre, Iwayi ahi kponji vrenmu idrimu ni ngri ni wu.

Chapter 4

¹Nikiyi Ibrji ka nji Yesu hi ni kpatren miyi ni ndu shetan tsrawu.² U wa Yesu a vu nyu ivi ni cu ise zia u yon katiewu. ³U wa ani tsar-a aye nda tre, uti ivren Rji uka hla tita biya ndu mba katie bredi. ⁴U akasa niwu din Ba nha ana ni birli megyen mba ani ndu ndi son sisren na.⁵U shetan nji wu hi ni mi Urushalima igbu u tsartsar-nda njiwu hon hi ni ngbondo tu tra u Baci. ⁶A hla ni wu uta hi vren Rji uka grji joko kime: e ba nha di ani ton malaikuma ye wu ndu ba kon wu kpa ni wo mba ni ndu na k'bu za ni tita na.⁷Yesu a saa' wu ba nha una tsra Baci Eji me to na. ⁸Garli shetan a jinwu hon hi ni tu ngbondo ngblu ri nda tsro wu ikpi bi ngbugblu ba wawuu ni bii mba. ⁹A hla wu ikpi biyi wawu mbawu mi nno mba ka uti kukru ndi gbyre me san.¹⁰Niki Yesu saa' wu dinkon wa iwu shetan ba nha u gbyre Baci Rji me san wawu yi ni nklen ma u gbyre u san. ¹¹Nikiyi shetan ka hi kpama; malaiku baka ye zou.¹²Ba heme u Yesu awo din ba tro Yohana ni Galili, ¹³A wlu ni Nazarat nda hini mi Kafanahum, u nyu kiekle nne'a ni mi koton Zabulu mba Naftalim:¹⁴Din ndu tre anabi Ishaya ku toar, towa. ¹⁵Meme Zabulun mba meme Naftalim ni nkon kiekle nne vu y'ba hi ni kogran urdu mba Galili u indi wa bana Yahudawa naa. ¹⁶Indi bi wa ba zia ki ni' bwu'a Ba to' kickle kpan, u' bi wa ba zia son ni mi qu mba ni mi yumu'a Ikpan wlu ye mba wu.Rji ni nton kima Yesu a wlu zi wa tre Baci di ka me'me' cuwo: mulki shulu a tiewiere.¹⁸Yesu si zren ni nyu kiekle nne Galili, a to ndi harli bari ba mrli vayi siman wa bata you ndi Bitru, u Andoro vayima bana bi vu lambe nda si sru rjiji u vu lambe ba. ¹⁹A tre ni ba hume yi ume mi kayi tie bi vu ndi. ²⁰Nikime ba kaa rjirji u vu lambe ba don nda huu.²¹A wlu niki sihi nda ka to indi harli wa ba mrli vayi, Yakubu ivren Zabadi mba Yohana vayi ma; nimi jirgi bi nha ni tie mba Zabadi ba ki mla rjirji u vu lambe mba tie nda yo ba. ²²Ba ka jirgi'a don ni tie mba nda tie gbla hu.²³Yesu a zren kagon Galili wawuu nda zi tsro ni tra Rji nda bla tre zizi u mulki nda den bi lilo wawuu ni san lilo wa ndi ba ba' lo'a. ²⁴Iddu ma ka shanshu ni suriya wawuui baka rji bi lilo wawuu ye wu ndi bi wa ba lo'a ko bi lilo rimie, ni bi wa ba ku gbingbi ni bi wa ba he ni meme brji'a ni bi sran ni bi wa ba qu kpa-a waka den ba wawuu. ²⁵Gbugbu ndi ba huu rji ni Galili ni Dakapolis ni Urushalima ni Yahudiya ni kogmn urdu.

Chapter 5

¹Ni to gbugbu ndi ba, a hon hi ngblu ri ni kuson ma mrli koh ma baka ye ni wu. ²Ka bwu nyu ma nda tsro ba nda tre: ³Lulu ahi u bi ya ni brji didi, ikoh shulu ahi u mba. ⁴Lulu ahi u bi yiqu, e ba nno ba sisron.⁵Bi lulu ba bi wa bana nzu tu na, ba nji meme u ngbugblu. ⁶Bi lulu ba bi tie yon nda tie hlama zizi, e ba wrji. ⁷Bi lulu ba bi lo sron e ba kpa lo sron me. ⁸Bi lulu babi wa isron mba a kheklan me e ba toh rji.⁹Bi lulu ba bi wa ba wa sonsi, e ba yo ba mrli Rji. ¹⁰Bi lulu ba ba wa ba tie ba ya nitu zizi mba, e ikoh shulu ahi u mba.¹¹Bi lulu a biyi wa bati mre yi nda tieyi ya, nda wa meme tre nicece wu yiwu ni tu mu, ¹²Ngri di briku kpukpome, e bi he ni kickle dii ni shulu, e bati ni anabawa bi sen nakii.¹³Bi mah u ngbungblu, u mah nita tie meme u ani la u tie gye garli? Ana la bi utie kpie na, ahi u ka hlega u ndi baka canwu niza.¹⁴ Bi kpan u ngbungbu. Igbu wa ba mewu ni tu ngblu'a ana riri na.¹⁵U bana yo lu ni fitila nda kayo ni sisen na di ba kauzi tsame nitu kukron ma wani nno kpan ni ndi bi koha wawuu. ¹⁶Ndu kpan me shan tsro ndi, di ndu ba to ibi ndu me nda gbire tieme wa ahe ni shu'a san.¹⁷Na tamre di meye kpa nji tre anabawa ba tie meme na. Mi naye kpa tie meme na, mi ye tie wu tsra. ¹⁸Njanjimu, me hla yiwu, shulu mba ngbungblu ba tana kle na, ikpie riri me ni nji tre'a na joku megyen na, ba ku tsra.¹⁹Indi wa a kunyre ni ri u nklekyen nji tre'a nda tsro ba ni ndi, ani vi nklekyen ma ni ikoh u shulu, u iwa ani hu nda tsro ba, ba yo ndi kiekle ni koh u shulu. ²⁰To mesi hla yiwu din, zizi me nita na nna' zizi bi nha ni Farisawa na bi na he nkon u ri ni koh u shulu na.²¹Bi wo ndi ba tre ni ndi bi sen, 'Na wu na, u indi wa a wu-a, ahe ni nyu ya'u shariya. ²²Me wa yiwu ndi iwa a tie nfu ni vayi ma hama ni kpie wa anno nfu'a a si gbyen shariya. U indi wa a hla ni vayi ma, 'Racah!' a si gbyen tre ni tuma. Iwa a hla ndi, 'Ruru' asi hi kpentren lu.²³Uti ye' nno kpie ni tra Rji, ndi taka vayi me ahe ni tre ni tu me'a, ²⁴U ka donme ni nno' kpie'a ni tra Rji, ndi hi mla kpambi tie mbi vayi me rli ndi ye nno' kpiea.²⁵Mlatie kpa y'me ni ndi wa a nji wu hi ni bi bla tre gbagbla, Ka'bi he nkon sihi mbi wu ni bla tre'a, ni ndu bana lowu na. ²⁶Njanjinmu, me hla yiwu, biti hanwu kle wawuu rliko ka kayi cuwo.²⁷"Biwo' din ba hla ni bi sen, 'una tsi wa lilon ko wa mba tankpan na'. ²⁸Mi wa yiwu, indi wa ani kaya wa' ni mew u tohwu ka a kruu ye ni mi sron ma.²⁹Shishi ko rli anita ni ndu latre, uka krewu rju taga; a bi ndu nhama kpa ri ndu tiw meme niwa ikpa'a wawuu ndu tie memela. ³⁰U iwo me koeli nita ni ndu latre, uka sren wurju kpame; abi nna ndu nhama kpa ri ndu tie meme niwa ikpa'a wawuu ndu rii ni lu'.³¹A kru hi me, ba hla di ndi wa a wuugran ni wama'a, ka nno imbe u wu gran a.³² To, mi hla yiwu di indi wa wu gran wamaa, wana he ni tu tie tankpan na, to a yo wu ni latre tie tankpan, u ndi wa a gran wa bi wa ki a latre u kru tankpan.³³"Ganli, biwo ikpie wa ba hla ni ndi bi sen a, 'Bi na' shi' rji' uce na, ndu tre mbi ta he u Rji'. ³⁴Mi hla yiwu, na shi rji memle muna ko ni shulu iki ahi ruron (kpanci) u Rji;³⁵ Ko ni meme, iki ahe ni ndaza ma; ko ni Urushalima, wa ahi kiekle gbu u Ichu rligra.³⁶Ko Bina shi'rji' ni tuh' mbi na, e na to tie nfu tuh mbi ndu kinklan ko shinji na. ³⁷Ndu 'e mbi ndu'e u a'an mbi ndu a'an ani ta zan towa, ka hi u brji.³⁸Bi wo wa ba hla shishi ni rjuhla shishi u ba rjula inyren ni nyren. ³⁹To, mi hla yiwu na gbi sron ni meme ndi na to ba tana wruu ni nhma korli, uka kma irima nno ngame.⁴⁰Iri mbi ni ta ni son mrlen yi nda kpa klon mbi ri, mbi ka nno wu ri nhatia. ⁴¹U indi wa a vuyi ndu yi zren mili rii mbi ka zren hu tie mir harli. ⁴²Nno biwa ba mye yia, u waa mye yi hlaa mbi ka na ka ngon tie wu na.⁴³Biwo wa ba' hla, 'U son vayi me ndi kame ni wa a kranwu'. ⁴⁴To me hla yiwu, son bi kran yi, tie lulu ni bi wa ba tie nyu yiwu a tie zizi ni bi wa ba fu' sron niyi a, din bre Rji ni bi wa ba tie yi meme ni ya'. ⁴⁵Di ndu yi he mrli tie mbi wa he shu a: waa ani ndu rji ma kpan ni meme ndi mba indi didi, nda ndu ilu kuh ni ndi wa a to Rji ni wa ama to Rjia na.⁴⁶To, uti son bi sonwu, a ngye didi utie? Bi kpa ban bana tie toki me na?⁴⁷ U bita ci mrli vayi mbi me gyen, u bi tie ngyeri wa a nna u ba ri a? Bi kpa ban bana tie toki me na? ⁴⁸Naayi, bi he tsartsar me na tie mbi u shulu wa a tsartsar me a.

Chapter 6

¹Wierli ni tie zizi mbi ni ndi, ndu ba na toh na. Kaa tie ni ndu tie mbi u shulu na nno yi idii ndu mbi na. ²Tomba, bita tie zizi bi kana d'bbu ni ndi na, bi mrla ndi ba tie toki ni tra Rji mba ni tie nkon u migbu, ndu ndi gbre ba san Njanjimu, me hla yiwu, ba rliga kpa dii mba ye.³Bita ni tie kpie zizi, na ndu iwo ko'ta toh ikpie wa iwo rli si tie a na.⁴ U ndu zizi mbi nihe rii'rii'; u itie mbi wa ani toh ni mbu'a ani hanyi dii mbi kima.⁵U bitani tie aduwa, na tie to bi mrla ndi na. Biki ba ngri tie aduwa ni zande ni tra Rji mba ni fron nkon bi mi gbu, adi ndu ndi ka don to mba. Njanjimu, me wa yiwu, ba kpa dii mba ye.⁶ To biyi, bita ni tie aduwa, bika rii hi mi tra mbi, ndi tro' nkontra mbi, ndi tie aduwa hi ni tie mbi wa ahe rii'rii', u wawu tie mbi wa ani toh rii'rii', ani nnoyi dii mbi ni rira me. ⁷Bita ni tie aduwa, bikana rju tre towa bi mrla ndi ba tie na. Ba'ki baya' di gbubu tre mba ni ndu ba wo ba.⁸Tomba bika na he to u mba na. 'E tiembi toh guci yiwu ikpie wa bi mye a.⁹"Bita' tie aduwa toyi; Tre: Iti mbu wa a he shulua, ndu san me tsratsra me,¹⁰ mulki ndu ye, ikpie wa u son ndu ba tiewu ni ngbugblu'a nawa ba tiewu ni shulu'a.¹¹Nnota rli u vi luwa.¹² U latre mbu uka uru hle tawu, towa kie uruhle ni bari'a. ¹³Ndi na nji ta hi wrji u tsra-toh na, jbu ta rjuni wo bi brji(meme). Mulki mba ngbengble, mba girma(babran) bahi ume kakle'. Ameh¹⁴"E bita wru latre ndi hle bawu, itie mbi ni shulu ni wruhle yiwu ngame. ¹⁵"Biti na wru latre ndi hle bawu na, u tie mbi na wruhle yiwu ngame na.¹⁶Ngarli, bita ni' vu nyu, na ya gbododo me' na bi mrla ndi ba tie na. 'E' ba trso shishi mba ni ndi toki ndu ba to di baki vu nyu. Njanjimu, me hla yiwu, ba rliga kpa dii mba ye. ¹⁷To, biyi', bita si vu nyu, ngla shishi mbi di gban nye ni tu mbi.¹⁸ Ndu ndi na toh di bi ki vu nyu na; u tie mbi wa a he rii'rii' 'a, nda ni toh ni rii'rii' 'a ani hanyi dii mbi.¹⁹Na rii kpi zi ni ngbungblu yi na, iwrji wa imra ni rli ba ko wa ba kuklu nda tie meme ko bi y'bi ba y'ra bubuwa na y'bi ba; ²⁰zi kpi mbi ni shuhe, ni bubu wa imra, ko kuklu' na kpa tie meme na ni wrji wa bi y'bi bana y'ra rii mi nda y'bi bana. ²¹"E iwrji wa ikpie mbi he'a, niki ki isron mbi ni he ngame.²²"Ikpan u kpa ahi shishi. Shishi mbi nita bii, u kpa' mbi wawuu ani shu ni kpan.²³ U shishi mbi nita tie me'me', ikpa mbi wawuu ni kpukpa bwu yi. U ani ta ndi ikpan wa ahe ni mi mbi ahi bwu, to ibran bwu kimaa ni he bitan! ²⁴Indi ri na'toh nji tikoh harli na, 'e' ani son ri mba nda kran rimaa, ko ka' y'me ni ri nda kama ni rimaa. Bina' mrli koh Rji mba u mammon na.²⁵To , mi hla yiwu, na tamne ni tu son ngbunblu mbi na, illa wa bi rli ko ikpie wa bi so, ko ni kpa'mbi, inklon wabi sru'a na. He ni sisren na zan birli na, ka ikpa mbi na zan ikpi na? ²⁶"To cincen' bi bwua, bana cu ko can ko zi kpie ni wron na, naki me itiembi ni shulu ni nno mba rli. Bina nna ba na?²⁷"Ahi nha mbi ni tu tamre ma ani to nzu gbron ma ko tsame?²⁸ "U bi ta'mre ngye ni tie ikpie bi sru? To kunkron bi miji wa ba'gbron hama ni ron ko ni ta' rjurju. ²⁹Me hla yiwu sulema me ni gbugbu kpi ma mba he wo ma me na bii mla ni ri biyi na.³⁰Zizanyi, u Rji wa a tie giga bi miji ni nkpon bii wa, luwa ba he u mble ba mmo hi ni ba, a na sru kpi kayi zan ba na, ha'yi biyi bi tsitsa sron. ³¹"Tomba bika na tamre di tre, 'Ayi ngye mi rli' ka ahi ngye mi so na? 'Ka 'ahi ngye me sru ka' kpa'?'³²"E a bi wa bana toh Rji mba ba wa bi kpi biyi. E itie mbi u shulu toh di bi wa ikpi biyi. ³³Wa mulki Rji ni mumla mba inkon matsratsra rli u mbru kpi biyi ba nno nha yiwu. ³⁴Tomba, na ta'mre ni tu mble na, imble he ni kpima u wa bi tamrea. iya' u vi ri mlau.

Chapter 7

¹Na nha ndio na, u bana nhayi na. Ikpie wa bi nha bari, nikii ba nhayi me. ²Kongo wa bi tsra niwua, nikii ba bantsra yiwu.³U tie he ndi ni ya mbwu' wa a he ni shishi vayi me a di na toh gbolo kunkron u mi shishi me na? ⁴Ka u tie ni he rli di hla vayi me, ndu mi cu imbwu u mi shishi me, u gbolo kunkron he ni mi shishi me? ⁵U meme ndi. Cu gbolo wa ahe shishi me guci rli ndi ndu shishi me krjirji me wa u toh cu mbwu u shishi vayi me a.⁶Na nno yawhu ikpie wa tsratsra na. Na nno lede ikpie didi ma na. Ba' canwu ni za nda la ye tanyi⁷Bre, u ba nno yi. Waa' u bi fe. Wru nkon, u ba bwuu yiwu. ⁸E iwa a bre, ani kpa, u wa a waa' ani fe, u wa a wru nkon a ba bwuu ni wu. ⁹Ka ahi nha mbi wa vren ma ni mye bredi wa ka nno tita? ¹⁰Ka a mye Lambe wa kanno iwan?¹¹To, biyi bi meme dri me bi toh nno mrli mbi ikpie ndindi u bi yah itie mbi u shulu na nno ikpie ndindi ma ni bi wa ba mye bi zan na? ¹²Tomba, ikpie wa bi yo suron ndu ndi tie yiwu a, bika tie bawu game, ahe tu nkon wa anabawa ba hlaa.¹³Ri'zu nkontra wa a wiere me a. Nkontra wa a bwua ni nji ndi hi wu, inkon ki na tie yah zuna' bi rizu kima ba gbugbuwu. ¹⁴Inkon wahi wiere me'a ni nji ndi hi nno vrli, a nkon u yah ma, bi wa ba fewu a ba fyime yi.¹⁵Con ni anabawa bi ce' wa ba ye ni yi ni ntan t'ma u'ni nkponji ba hi wuon. ¹⁶Bi'toh ba ni bii'klo' mba. Indi ba kyen klo ncu ni nci ncon, ka klo bua ni nci nt'me? ¹⁷Ahi to kii u kukron ndindi ma ba klo ndindi ma, na wa meme kukron ni klo meme a.¹⁸Kukron ndindi ma niti bre klo meme, u kukron meme na klo ndindi na. ¹⁹Kukron wa ana klo bii ns, ba tsenwu sru ni lu. ²⁰Ni tu ki, ba'toh ba ni bii' klo mba.²¹Ana bi wa ba yome, 'Baci Baci', mba ba rii ni shulu na, ahi wa ani tie kpie wa tiemu ni shulu a y'mme niwu. ²²Ni vi kima, indi gbugbuwu baye nda hla nimu, Baci, Baci, ana ni ndeme mba ki hla tre wa ba tie niko shishi na, ndi zu brji meme rju ni kpa ndi ni nde me, u kina tie gbugbu ndu bi rligra ma ni nde me na? ²³U mi hla ni bawu! Kadi nkonmu, biyi bi tie meme ndu!²⁴Nakii, indi wa ani wo tre mu nda ni tie ndu ni tie ndu ni wua, ani he na indi u wiere wa a mme koh ma ni tu tita. ²⁵U kpaca, lu ye u kiekle ngwugwu ye wru koh'a, u koh'a na joku na ni wa ba mme wu ni tu tita²⁶U iwa ani wo tre muyi nda na tie wu na ahe na ruru ndi wa a mme koh ma titu nhanhimu'a. ²⁷Kpaca lu a ye u kiekle ngwugwu ye nda wru koh'a. U wa azi hlega kpukpru me".²⁸Wa yesu a tre kle'a u gbugbu ndi mba baka tie sisri ni bii tsroma, ²⁹ni wa a tsro mba ni ngbengle wa ana bii wa bi nha ba tie'a na.

Chapter 8

¹Wa yesu a krji rji ni ngblu a, indi gbugbuhu ba huu. ²U indi ri u lilo nkpurju ye ku kru niwu nda tre, "Baci, uta ny'me uka mla me tie tsratsra me. ³Yesu a rima wo hi ka kpre nda tre, "mi nyme. Katie tsratsra" Nikiyi me, wa aka fe den u lilo ka kleYesu a hla wu, na tre u hla kpie ri ni ndio na. Hi kpame, ndi hi tsro tume ni Firist, ndi nno kpie wa Musa tre'a ndu hi ngban ni bawu.⁵Asi hi nimi kapanahum u jirmi ri ye niwu nda bre wu, nda tre, ⁶"Baci, igranmu a qukpa kru si tie ya ni koh mu. ⁷U yesu hla wu, "mihi denwu"⁸U jirni a kasawu nda tre, "Baci, mi na mla wa u ye ni koh muna. Hla trea' megyen din ndu granmu fe den. ⁹E ime ngame mihe ni wo ndi ri, me he ni soja bi ti ndu ni' womu. Mi hla ni ri, hi, waka yi uni ri mi hla wie, 'ye' waka ye , ndi hla ni granmu, tie kpieyi, waka tiewu. ¹⁰Wa yesu a wowuu, a hla ni bi hu'a, "Njanjimu me hla yiwu, mina to ndi u bii sron towa ni Israila na.¹¹Mi hla yiwu, indi gbugbu bu baye rji ni ko yalu nda rli biri ni ba Ibrahim mba Ishaku, ni Yakubu ni mulki shulu. ¹²U mrli wa ba u mulkia, ba vuba tasru nimi kplakpa bwuu. Nikii ba yii nda tan nyinyren" ¹³Yesu a hla ni jirmia, "Hi, ndu he niwu towa u yo sron a" ni nton ki me, igran ma a fe sikpa.¹⁴Wa yesu a ri ni koh Bitrua, a toh yi' Bitrua kru kpa. ¹⁵Yesu a kpyre wo' ma u lokpa ka kle waka wlunde nda tie ndu niwu.¹⁶Wa yalu tie a ba nji gbugbu ndi be he ni brji ye ni Yesu. Ni tre megyen a ju brji rju ni ndi ba nda den bi lilo ba wawuu. ¹⁷Toyii itre anabi Ishaya ye ku ngyre me wa a hla, "Wawu yi vu krukpa mbu nda den mba lilo mbu ba.¹⁸Niwa Yesu a toh gbugbu ndi baa gaklen ma, a hla ni bawu ndu ba ru mah Galilia hi gran korima. ¹⁹U ndi u nha ri ye hla wu, "Mala, mi huu hi ko mame (ko ni ntsenyi)" ²⁰Yesu a saa niwu, "Itsi' bahe ni juju mba cincen bahe ni koh mba, U ivren ndi yi na he ni bubu u yo tu'mana.²¹Ivren koh ma ri a hla wu, "Baci ndu mi hi rju' tieme rli. ²²U Yesu hla ni wu, "Hu me, don k'bon ba ndu ba rju k'bon mba".²³Wa Yesu ri nimi jirgi (ghuu) a, mrli koh ma baka ri huu. ²⁴U kikle nghunghu ri ka wlu fu nitu kikle maa, inda shi dakpyren kah ghuu a. Yesu si kruna kpye ma. ²⁵U mrli koh ma bahi ka sh'me u, nda tre, "kpata cuwo, Baci, kie qua!²⁶Yesu a hla bawu, "Bi kpon sisri ngye towa biyi bi tsitsa sron? "A wlunde nda yra ha ni a wlunde nda kpa nha ni nghunghu a mba kikle maa. U bubua katie wieri me. ²⁷Indi ba ba mhanji ma wakran nda tre," ahi ndi bitan toyi, wa nghunghu me ni wowuu a?"²⁸Wa Yesu aye rji ni nhma ko rima u meme Garasinawa, indi harli bari bi meme brji ba rju ye niwu. Bata rju rji ni bubu be ba nda ta vravu kpukpome u indi bana ta zu nkan kima ngana. ²⁹Ba yragro na tre, "kie he ngye utie niwu, iwu vren Irji? Inton na tie me rlina u uye tie ta yah ni wa?³⁰Gbugbu lede bari sia rli wiewiere ni ba nikii. ³¹U meme brji ba si bre Yesu nda tre uti zuta rjuu, uka truta ri ni mi gbugbu lede biyi. ³²Yesu ahla ni bawu, "Hi!" Ibrji ba barju nda ri nimi lede ba; u mle, gbugbu lede ba ba sra tsugrji ngblu'a nda ka kuhle nimi kickle ma nda quu wawuu bawu.³³Indi bi kma lede ba, ba tsutsu hi ni migbu nda ka blatre a wawuu ni bawu u njima, ikpie wa atie bi meme brji ba. ³⁴U ndi bi gbuba baka rju wawu mba wu nda ye ni Yesu. Nitowu, ba brewu ndu hi don meme mba ni bawu

Chapter 9

¹Yesu a ri ni ghuu nda rugran hi ni gbu ma. ²Mena, ba nji indi ri wa a soo kpa'a nda kru ni tabli. Wa Yesu atoh kiekle yo suron mba, a tre ni ndi u soo kpa'a, "Vuvren ngri. ba wru latre me hlega niwu".³U bi nha bari ba tre ni kpamba, "Iguyi ni latre" ⁴U Yesu wa a toh imre sron mbaa' a tre "Bi ta' meme mre ngye nimi sron mbi?⁵ Arime na he ni dii na ndu ba hla Ba wru latre me hlega 'Ka ndu bahla' wlunde ndi zren? ⁶To ni ndu yi toh ndi ivren indi a he ni ngbengble u wru latre u ngbugblu hle, A tre ni indi u soo kpaa', Wlunde ndi ban bubu u kru me ndi hi koh⁷India ka wlunde nda hi ni koh. ⁸Wa gbugbu ndi ba toh a he toyi, ma manji ma wakran, nda gbyre Irji san wa anno indi bii ngbengblen yi. ⁹Yesu sihi nda ka toh ndi ri ni ko shishi wa ba yowu ndi Matiwu a son nitra u kpa ban. A hla wu, "Hume" A wlu huu.¹⁰Yesu a kuson nda si'rli birli u bi kpa ban nibi latre gbugbu mbawu baye kuson nda rli bi' ni ba Yesu ni bi hu'a. ¹¹Wa Farisawa ba ba toh nayi, ba mye bihua, "Ani tu' ngye mba tiekoh mbi si rli ni bi kpa ban u bi latre?¹²Yesu ka wo ba' nda tre, "e bi sikpa bana wa bi den na, ahi bi lilo mu. ¹³To bika mla toh nayi rli, 'Ime mi wa wruhle ana indu ni mu na. Mina ye ni tu bi he tsra tsra ana miye ni tu bi latre.¹⁴U bi hu Yahaya baye niwu nda tre kieta ni ba Farisawa kie vu nyu u bi hua ba ba taka ngye rli nda na tie na? ¹⁵Yesu a hla bawu, "Bi tie ndu nitra u logran baki ni kuklu nyu u indi u gran rli he ni ba? E, inton niye wa ba ban indi u logran niba. Nikiyi mba ba vunyu.¹⁶Indi wa ani fon pli sama kanha ni cice nklon na tie to kie ni yba nklon zan u mumlaIndi bana sru imma sa u inabi nimi mbu ntan kmo mana. Bata tie toki, intan aniyra tie meme nda ju'mma hlega. Toyi, ba sru mma sa' u inabi nimi mbuntan sa may tie towa na ndu ba yra tu hamba wuna"¹⁸Yesu si tre ni ba u ndi ri wa ani mnkon ndi ba aye kuqu niwu. A tre, "Vrenwamu quu zazanyi, yeme ndi sawo wu ni ndu wlunde". ¹⁹U Yesu Wlunde hu hi ni mrli koh ma ba ngame.²⁰Uwa ri ingarli wa azi juju tie se wlon don ha, a bleye konkon Yesu, nda kpyre nyu nklonma. ²¹" A tre ni sronma, Mita kpyre nklon ma mi fe si. ²²Yesu a k'maya nda toh wu nda tre, "Vrenwa mu, vu sron. Kikle yo sron me nnowu si". Ni nton kima me afe si.²³Wa Yesu ari ni koh ninkon ndi mba, nda toh bi vrli ngba ni j'bu ndi baki hanton.²⁴ A tre "Hiyi, e vrenwa na quu na, asi kru na " U baka zanwu u kpa tsri.²⁵Wa ba ndu ndi barjuhi raa', a rihi mitraa nda vu wo vren wa nji, u vrenwa wlunde.²⁶ Itre yi ka yan shu ni nh'ma kokii.²⁷Yesu rji ki zren y'ba sihi, u bi fyen harli bari baka hu, nda kla nglo nyu nda nitre,"Ivren Doda, to yah mbu ndi zota". ²⁸Yesu a ri hi ni koh rie u bi fyen ba baka wawu hi. Yesu hla bamu, "Bi kpay'me ndi mihe ngbengble utie tomba?" U baka kpay'me, 'e' Baci".²⁹U Yesu ka kpyre shishi mba nda tre, "Ndu he yiwu na wa bi yo sron mbi a.³⁰ U shishi mba baka bwu'. Yesu a mha ba nda tre, "Na ndu ndio wowa na." ³¹Ma'memu, bahi nda ka bla tre kangon nklan kima.³²Wa bi fyen ba ba hia, baka nji indi u con l'me u me'me' brji yeni Yesu. ³³Wa a cu me'me' brji rju ni niwu a, indi u con l'mea katre. J'bu ndii baka manji ma wakran, ndatre, "kae, bii kpye yi bana toh wu ni Israila na!"³⁴ U fansawa ba baka tre, "E a ni rju me'me' brji ba ni ngbenglen u chu bi brjii."³⁵Yesu a zren kagon gbu bi rlig ra ni bi tsitsa ba wawuu. Azi tsro tre Rji ni tra Rji, nda zi bla lan zizi u mwkai nda den bi kru kpa ni lilo bla wo.³⁶ Wa a toh kpentren ndii ba, a ka tie wie me ni tie yah' ni qungble mba. Bana he na nta'ma wa ba hama ni ndii u k'maba.³⁷A hla ni mrli koh ma, birli hi gbugbu, wa, u bi ndu ba ba fyi meyi. ³⁸Ahe nayi bika bre Baci u birli gbagbla me ni ndu tru bindu ba hi.

Chapter 10

¹Yesu ayo Mrli koh ma wlon don harli a nda nno ba ngbengblen u ju me'me brji, ni u den lilo ba blawowu.²Zizanyi ngye nde mrli koh ma bahe toyi. U mumla, Sima , wa ba yowu ndi Bitru, u vayi ma Andoro, u Yakubu ivren Zabadi, mba vayima Yahaya,³ Filibus, u Bartalamawus, u Toma, ni Matiwu wa ata kpa ban a u Yakubu ivren Halfa, u Taddawus; ⁴Sima indi u suron, u Yahuda Iskarioti wa a le ni Yesu'a.⁵Ahi wlo don ha biyi mba Yesu a ton ba nda hla ni bawu, "Nahi nibiwa bana Israilawa na ni gbu bi Samariyawa na. ⁶Hi ni nt'ma u koh Israila wa ba kado'a megyen. ⁷Bita zren sihi bika ta hla tre Rji, ndi tre, 'mulki shulu tie wiewiere.'⁸Den bi lilo, ta' k'mo shine, bi kpurju, mla batie tsratsra ndi ju me'me' brji rju. Bi kpa magyen, biyi me bika nno megyen. ⁹Na nji ba' zinariya, azurfa, u dra nimi kpo mbi na.¹⁰ Na nji mbu u zren na ka inklon ha' ka lagbom ka kpa'la' na, e' indi u ndu ahe nkon u la'ma.¹¹Igbu wa bi ria, rligra ma ka tsitsima, bika wa indi u totie ndi son kima mla nton wa bi wlua.¹² Bita' ni' ri ni koh bika ciu.¹³ Ikoh'a nita ikoh waani son sia, isi mbi ni hu ba. Ani ta ha'ma, isi mbi ni k'ma ye yiwu.¹⁴Biwa ba'ta kamba ni kpayi ka ni woyi, bita ni don gbu'a ka koh'a, bika kpon wru u za'mbi hle bawu.¹⁵ Njanjimu, me hla yiwu, ni vi u Rji, ba sutie ni ndi bi Sodom mba Gomora zan gbu biki.¹⁶Tomba, mi tonyi ni hi na ntama ni tsutsu tsi,' nayi, bika wierli too won ndi na bi tie me'me' na too nghu. ¹⁷Tie srensren ni ndi! Ba njiyi hi bi ninkon u tra Rji u ba tsiyi ni gbugban.¹⁸ Ba njiyi hi ba gona ni ba chu ni tu mu ni ndu ba ni biwa ba Israilawa na toh me.¹⁹Bati vuyi nno ba, bikana tamre ndi ahi ngye ka anihe mi tre na. Ba nno kpu'a u tre'a ni nton kima. ²⁰Ana hiwu ba u tre na, ahi Brji u tieme mba nitre rju zu nyu mbi.²¹Vayi ni nno vayima wu', atie ivren ma ngame. Imrli ba wlu tie meme ni batie mba nda ndu ba wu ba.²² Konha ni kranyi nitu ndemu. U wa avu sron hi kle nton'a, ani gbujbu.²³ Bata tieyi dii ni mi gbu, tsutsu hi niwa a wie niwu'a. Njanjimu me hle yiwu, bina zren hle gbu Israila na rli ivren ndi kaye.²⁴Mrli koh bana nna' tie koh mba na, vigran na zan bacima na. ²⁵A mla ndu vren koh ndu he na tiekoh ma u gran kahe to bacima. U bati yoh indi u koh nda hi Ba'alzabu, kaba kpande bi koh ki tie me'me' ndandime!²⁶Tokiyi bikana tie sisri mba na, e ikpie'a ba kawu a ba bwuu, u wa ahe riirii'a ba hla wu rju rah.²⁷ Ikpiea me hla yiwu ni bwua, hla wu ni kplende rji, u kpie wa ba tre yiwu ni ton'a, d'buu ni tutra.²⁸Na klu sisri bi wu kpandi na, wa bana toh wu dri na. Klu wa ani toh wa kpa'a nda tru dri'a yo ni kpaca lu.²⁹ Bana le mrli cincen harli nitu vi kubuna? Iri mba mitie bre joku hama ni y'me tie mbi.³⁰ 'E' futu mbi me a toh blawo. ³¹Na klu sisri na. Itimbi nna u cincen gbugbuwu.³²Ahe nakiyi ndi ko nha wa a ny'me nime ni k'bu ndai, me y'me niwu ni k'bu tie mu wa ahe shulu'a. ³³Ama iwaa ana nyme ni me ni shishi ndina me ngame mina nyme ni wu ni shishi timu wa a he ni shulu na³⁴"Na yamba ndi mi nji si ye ngbungblu yina. Mina nji si ye nno na ahi takobi.³⁵ Meye vu tu ndi wru ni tiema, u vrenwa ni yima, u wa ni yima.³⁶ Bi kran ndi bahe bi koma.³⁷Twa a son tiema ka yima nna me'a, ana mla wa ani umuna. U wa a son vren ma ka vrenwa ma nna me, ana mla wa ani umu'a na. ³⁸Wa ana ban gran kukron ma nda hume na, ana mla wa ani umu na.³⁹ I wa ani hra tuma'a ani nado, uwa ani nno tuma, ani fe wu.⁴⁰Wa a kpayia, a kpame ngame.⁴¹ Wa a kpame a, akpa wa a ton me'a. Wa akpa anebi a, ani kpa dii u anebi. U wa akpa u tie zizia ni tu wa ahi indi u zizi, ani kpa diima na ndi u zizi me.⁴²Wa a nno ri ni mi mrli bi tsitsa biyi, ka a ndi mma ni vi kofi me, nituwa vren kohmu'a, nkponjimu, me hla yiwa ana hon dii mana".

Chapter 11

¹Wa Yesu a nno ba tre kle'a, a wlu don bubukii nda hi tsro nda bla tre Rji ni mi gbu ba. ²Wa Yahaya u tie batisma awo rji koh wa batroa, bi' ndu wa Yesu zi tie, a ton mrli koh ma hi niwu.' ³A hla niwu, "Ahi wuyi u ye'a"? Ka kie yo shishi ni ndi ri mu.⁴Yesu a sa'a nda hla bawu, "Hi ndi hi hla ni Yahaya ikpye wa bi to mba ikpye wa bi wo'a.⁵ Bi fyen ba fe toh, bi glogo za ba zren, bi kpurju ba katie tsratsra me, mangbi ba wo tre ngame u biwa ba qu'a, ba ta'ba sh'me, bi wa ngame ba nno ba tre Rji.⁶ Indi u lulu ahi wa ana k'bu za' ni tumu na'a.⁷Wa ndiba ba vu nkon mba hia, Yesu ka wlu tre ni j'bu ndi ba ni tu Yahaya; "Bahi wa ngye ni ji'-ahi giga' wa nghunghu ni fu'a?⁸ Uahi ngye bihiwa niji'-indi wa a sru kpyi bi rjien me? Njanjimu, bi sru kpyi wa ba rjien me ba son ni koh bichu.⁹U bihi ndi hitoh ngye, anebi? Njanjimu me hla yiwu, a na'a anebi. ¹⁰Wawuyi wa ba nha nitumaa, 'tomba, misi tru u tonmu'a sihi ko shishi me, wa ani mla nkon wa u zu'a tie.'¹¹Mi hla nkpon nji tre yiwu, ni'mi' ndi wawuu wa imba ba ngrji ba, iri mba tie bre nna Yahaya u tie batisma. ¹²Rji' ni' nton Yahaya u batisma ye zizanyi, mulki shulu ngrji zi toh yra tu' u ndi bi nno yra tua ba kpa gbujbu ni ngbenglen.¹³E anabawa ba wawuu mba shariya bazi hla ye ye nton Yahaya. ¹⁴U bita ni kpa, ahi wawuyi Iliya wa ani yea. ¹⁵Wa ahe ni ton u wo'a ka wo.¹⁶Ni Ngye mba me tsra nzanyi niwu? Ahe na mrli bi ro ni cucu, nda si ro nda ni yoh kpa mba. ¹⁷Nda ni tre, kie vrli ngba' yiwu u bina nglu nzan na, kie ban jequu u bi yii na.¹⁸E Yahaya ye nda na rli birli nda na so rooh na, u batre Ahe ni brji shango.¹⁹ Ivren ndi ye nda ni rli nda ni so u ba'tre, to mbarli, ani rli nda ni so wu' rji ikpan bi kpa ban' ni u bi latre. E bato wrli ni bii ndu ma.²⁰Nikiyi Yesu ka wlu nda jutre ni gbu' wa a tie gbugbu kpyi bi sisri a u ba kana mla son mba tie na.²¹ Iyah me Korazin'! Iyah me Batsaida! E ikpyi bi sisri wa ba tie yiwu, bana tie ba ni taya mba sidon, ba ndi na sru ngbanjan nklon mba nda ngbam m'brji nda bre ndu wru latre mba hlega sari mu. ²²E ni cacu u bla lantre'a ba fon tie ni ba taya mba sidon zanyi.²³Iwu Kafarnahum, uya ndi ba gbrye wu san towa me hi shulu me? A ahn' ba njiwu rji ye ni hades. E ikpyi bi sisri wa ba tie ni wua ba na tie bani sodom, ²⁴andi na rli he zizanyi mi wa yiwu ba fon tie ni sodom ni vi u bla latre zan yi.²⁵Ni nton ki u Yesu katre, "Mi gbyre u san tietie, Baci u shulu mba u meme nituwa u rii' kpyi biyi ni biwa ba toh'a ndi tsro mrli biyi wa bana toh na.²⁶ E, tietie iwayi a bi ni shishi me. ²⁷Ikpyi ba wawu mbawu banno rji ni tietie, indio ri na toh vren'a na, ahi tie'a kanklen ma, u ndio ri na toh tie'a na ahi vivren nkaklen ma ni ndi wa vivren son tsro'a²⁸Ye nime wawu mbi wu, biyi bi tie yah nda he ni kpyi bi ron ma, mi ndi nno yi sii.²⁹ Bon kpyi mu ni kpa mbi ndi tii bii u mu'a e mi na nzutuna u sroomu ahi..........., u bi fe si ni mi dri mbi. ³⁰E ikpyi mu bana tie dii na nda fafa mr

Chapter 12

¹Ni nton kima Yesu a zren zu ni'rju kpu ni vi u sabat. Iyon tie mrli koh ma u baka won tu kpu'a tan'. ²U Farisawa baka toh nda tre ni Yesu, toh mrli kol me ba ki tie kpye wa ana he ni tu nkon na ni vi u sabat.³U Yesu ka hla bawu, "Bina kra na ikpye wa Dawuda a tie ka' yon tie wu, wawu ni lilon wa bana he niwu'a?⁴ Niwa ari ni tra Rji nda tan bredi wa doka ana y'me ndu wawuma ni lilon ba tan na nituwa bi ki kima, Furist, mrgyen doka a y'me ni bawu ndu tan?⁵Bina kra ni mi doka wa a tre, ni vi bi sabat, Firist wa ba tie ndu ni tra Rjia ba tie ndu mba me u bana latre na? ⁶U me wa yiwu, indi wa anna tra Rji a he'wa.⁷Bina he ni toh ka wahi ngye, 'Mi wa yah wruhle zan ndu; bi din na nha' bi tie zizi ni latre na. ⁸E ivren ndi a Baci u sabat.⁹U Yesu wlu ni wrji kima nda hi ni tra Rji mba. ¹⁰U ndi ni wa wo ma a soo'a ahe nikiyi, Farisawa baka myen Yesu nda tre, "A he tuh nkon ndu ba den lilo ni vi sabat? "Ni ndu ba rewu nya nda a latre.¹¹Yesu a hla ni bawu "Ahi nha rimbi wa ahe ni ngble ntma ririyi, u nt'ma kima joku na vron juju ni vi sabat wa ana cuwu rju na? ¹²Ba tie nihe rli nda tsra daraya ndi ni ntma! Anita he toyi ka wa bi ndu ba tie zizi nivi sabat.¹³U Yesu ka hla ni ndi'a "N'ma wo me" A n'ma wo ma, u wo'a katie dindi towa wa bana ngrjia.¹⁴ U ba Farisawa ba rju hi ra' nda ka nzon nyu ni tu ma. Nda wa nkon wa ba wuua.¹⁵Yesu a tsen toh nda wlu don wrji kima. Indi gbugbu wu baka hu, u wa a den ba wawu-u. ¹⁶A 'mha ba din' ndu bana ndu ndi toh wawu na, ¹⁷ni ndu tre'a he towa a rju ni nyu anebi Ishaya wa atre din,To granmu wa mi cuwu'a ivren wami son wu'a, wa idrimu ni ngri niwua. Mi yoh, Brji mu ni tuma ani hla nkponji ni bi l'me baria¹⁹Ana gbisron nda kla ngble nyu na u ndio nawo lanma ni nkon bi mi gbu na.²⁰ Ana nzizi ngba kpu wo'a ndju'a na ana y'bi (fitila) wa tie wiewiere vkwu na ani he tohkime ni ndu nji nkponji (hi kle) (ngyren me). ²¹U ni nde ma bi l'me barima bayo suron niwu.²²U nilime, ba nji ndi ri u fyen wa a con l'me nda he ni brji meme ye ni Yesu. A clen wu kpacuwo mla wa indi u con l'me ka tre u shishi ma kafe toh. ²³U kpentren nili ba wawu mbawu baka manji ma wakran nda tre "Ka ani wayi' yi ni vren Dawuda?²⁴U wa Farisawa ba ba' wo kpye u sisri yin ba' tre. "Iguyi ani ju brji meme ba ni Bahalzabul ichu bi brji".²⁵ U Yesu a toh mre mba nda tre, Mulkiwa a gah kpama ana krli na, u igbu ka ikoh wa a gah tie nka'a, ana krli na ani zi hlega.²⁶U shetan nita ju shetan rju ka' a gah kpama uni he rli mulki ma ni krli.²⁷ U mitani ju brji meme rju ni ngbengblen Bahalzabul, u mrli mbi ba ju bi u mba rju ni ngye? Ni tu treyi ahi baba yi mba tie shiriyayiw.²⁸U mitie zu brji meme rju ni Brji u Rji to ka mulki Rji aye niyi.²⁹ U ba tie he rli indi ni ri ni koh ndi u ngbengblen nda y'bi kpyi ma hamma ni vu ndi u ngbengblen lo guci rli na. Nikiyi a y'bi ikpyi ma ni koh'a.³⁰ Iwa ana he ni me na anatie fu ni me, u iwa ana hume vu zia na, ani vu vra hlega.³¹Towaa mi hla yiwu, ni latre ri uni kpa nde ri tie meme wa ndi ba tuwu a ba wru hle bawu, ani ta hi kpa nde Brji zizi tie meme bana wru hle na. ³²Indi wa atre meme ni tu vren ndi ba wru kima hlega wu u anita meme tre ni tu Ibrji tsratsra kima bana wruhle niwu ni ngbungblu yi na mba ni uwa ani ye'a.³³Sen kunkron dindi ma ndu klo dindi me, ka uka sen meme konkron ndu klo meme ma e ba'toh kunkron ni bii klo ma.³⁴ Biyi mrli wan wa bi meme a, bi tie ni herli ndi hla kpye dindi? E ani kpye wa a shu ni mi sron mba inyu ni tre wu. ³⁵Indi dindi ani tie zizi rji nimi dindi from ma u meme ndi ani tie meme rji ni meme sron me³⁶Mi hla yiwa ni vi ubla latrea, indi ba bla meme tre mba wa ba hlaa. ³⁷E a ni tre u nyume mba u gbuj'bu u ni tre nyu meyi ba lowu.³⁸Ni nton kima bi nha bari ni Farisawa ba saa' ni' Yesu na tre "Mala kie son kie din toh ngban ri gi niwu" ³⁹U Yesu a ka saa' bawu nda tre, "Izan bi meme ni kba bi tie ntran yi ba wa ngban. Igban n nahe wa ba nno ba na zan igban u anebi Yunana. ⁴⁰E na wa Yunana a tie ri tra ni cu' tra ni mi nne kiekle lambe a tokime ivren ndi ni tie vi tra ni cu tra ni mi sron meme.Indi bi nine va ba' wlu klri ni vi u bla latre ni ndi bi nzan biyi nda hla meme tie mba ni bawu.Saro niya u kogbo ani wlu klri ni ndi bi nzan bayi nivi u bla latre nda hla meme mba ni bawu. Aye rji ni nci ngbungblu nda ye wo bii wierli u Sulema, u toh, indi wa azan Sulema ahe niwa.⁴³Meme brji nita rju nimi ndi ani y'ba zu ni buba wa imma na hena nda wa wrji wa ani son a nda na toh na. ⁴⁴Ani tre mi kinahi ni kohmu wa mi rjia to nda kina hi nda toh koh'a ba mla vuwu nda mlau tie. ⁴⁵Ni nton kima ani hi nji ibrji tangban bari wa trieme ba zan u ma nda ye son ni kiyi. U' yah ndi kima ni meme zan u mumla. Ani he to kima ni bi nzanyi"⁴⁶Yesu a rli si tre ni kpantren ndi ba me u yima ni ba mrli vayi ma ba klri ni kora nda ni wa tre niwu. ⁴⁷Indi a hla wu, Tomba iyime ni ba mrli vayime ba klri ni kora nda ni wa tre niwu"⁴⁸U wa a saa' niwu nda tre ni ndi wa a hla wua, I nhamba hi yimu u ba nha mba ba mrli vayimu?" ⁴⁹Nikiyime a nina woma tsro hi ni mrli koh ma ba nda tre, "To ba yimu ni mrli vayi mu bayi! ⁵⁰E indi wa ani tie kpyi bi tiemu wa ahe ni mi shulu a indi kimayi hi vayimu vrenlon ni vayimu vrenwa ni yimu"

Chapter 13

¹Nivi kima Yesu a rju ni koha hi ka son ni nyu kiekle nne'a. ²Kpontren ndi baka hu kagon ma wa ka wlu ri ni mi ghu nda kuson nimi ma u j'bu ndi ba wawu mba wu baka kli ni korah nju kiekle nne'a.³Ni nton Yesu a hla kpi gbugbu wu ni bawu ni (misali) {lan bininkon} A tre Indi ri u ron (cu) ahi nda ka cu. ⁴A cu'a u ibii bari ba kuhle ni nkon u cincen baka ye vurli. ⁵Ibii bari baka kuhle ni meme wahe ni tslatsa tita (dancon?) Bati gbla rju ni tuwa meme a he bran na. ⁶U irji a rjunda whu' u baka quu ngblanme.⁷Ibii bari ba kuhle ni mi kunkron bi ncon u kunkron ncon ba gbron na nyi ba. ⁸Ibii bari ba kuhle ni meme dindi ma na rju bi nda tie bii, bari ibii darli ni tu wa a cu'a bari ibii ise ton u bari ibii ise tra hamma ni tane. ⁹Iwa ahe ni ton u wo'a kawo"¹⁰U bi hua baye nda tre ni Yesu "Ani tu ngye mba u tre ni j'bu ndi ni (lan bi ninkon?) "misali?" ¹¹Yesu a saa' bawu nda tre, "Ba nnoyi nkon u toh kpye u mulki shulu wa ba rli ni bawu a. ¹²E wa ahe niwu'a ba nno nhatia, u ani he wu babran. U indi wa ana hewu na' ikpye wa ahe wu'a ba kpawu.¹³Ngye kpye wa ani ndu me tre ni ba ni lan bi ninkon a yi: ko wa ba' yah bano toh na u ko wa wa'a bana wo na nda name' toh tuma zuna. ¹⁴Ni' bawuyi itre Isheya a ye tsra, wa a tre din, Ni wo biwo ndi tie bre toh njima uni' yah bi toh indi na toh tuma zuna.¹⁵E isron ndi mbayi aka tie bwu' nda sen gbirhi rhi me nda na wo na nda gru shishi mba ni ndu ba - ba na toh ni shishi mba na, ka ndu ba na woni ton mba na, ka nda toh njima ni sron mba ni ndu ba kmaye ndu me den ba.¹⁶U shishi mbi ba'bi lulu niwa ba toh a, u ton mbi ngame wa ba wo a. ¹⁷Njinyimu mi hla yiwu anabawa ni ba ndi bi tie ngyrengre gbugbu wu ba yo suron u toh ikpye wa biki toh a u bana tsh na. ba wa ba wo ikpye wa biki yoha nda na wo bana.¹⁸Sren ton ndi wo misali u ndi u ron wa a cu bii a. ¹⁹U ndi wa awo lan u mulki a nda na toh njima na, ibrji meme ani ye sranwu kpa ikpye wa ba cu ni mi sron ma. Iwayi ahi bii wa ba cuwu ni nyu nkon a.²⁰Wawu ma wa ba cuwu ni meme u tslatsa tita a, ahi ndi wa a wo' lan'a nda kpawu gblame ni briku. ²¹Wa ana sen ngble wa ani klri bran ton nan. To iya ye ka meme tie ye ni tie lan'a, ani gbla joku²²U wa ba cuwu ni mi kukron bi ncona, ahi ndi wa awo lan'a u hu ngbungbungblu ni gyru u kpji ngbungblu ba mha tre a wa kana klo na. ²³Wawuma wa ba cuwu ni meme ndindi ma kimaa' ahi iwa awo lan nda toh njimaa ani klo nda nno bii wa bari mla dari u bari ise ton u ri uma ni se tra hama ni tanne zan wa ba cu'a²⁴Yesu ala nno ba misali ri.A tre, "mulki u shulu he na indi ri wa acu bii ndindi ma ni rju ma. ²⁵U wa ndi basi kruna, u kranwu ri ka ye nda ka cu meme bii ni mi bii ndindi a nda hi kpama. ²⁶Niwa ingban alkama a tubo nda tie tu'o ni nton kima meme giga ngame ka tsro.²⁷Igran bi ndi u rju'a baka ye hla niwu tiekoh mbu ana bii ndindi ma ba ucu ni mi rju me ana? Nihe mu aka tie meme giga? ²⁸A hla ni bawu, ahi wa ayame ni ko shishia mba tie ndu mba. Igram ma ba ba ka tre kie hi gbi ba hle rju²⁹Indi u rju katre, A'an Bita ni to kima, biye gbi bii ndindi nha ni meme giga a. ³⁰Ndu mba gbron bi me gbyen fyi u han ma. Ninton kimayi mi hla ni bi han ba, guci gbi meme giga ba ndi lo ba ni nkpi ma zi wa baka gon ba; u alkama mba bi vu hi sru nimi wron mu.³¹U Yesu ala tre ni mba ni misali garti, nda hla "Ba ban mulki shulu na wlo bii mustad wa indi ka cu ni rjuma. ³²Iwlo yi ahi fyime yi ni mi bii a wawuu. u aye gbron nda tie vuvu zan imbru bari ma ni rjua. A katie kukron wa cicen bakaye tie koh mba ni ba lan ma.³³Yesu ala hla misali ri ni bawu, mulki shulu ahe to yist wa iwa ni ban wu tsi ni mwu mwu kango tra waka kpawu whu³⁴Ikpyi biyi wawu mbawu Yesu a tre ba ni misali ana tre kpye ri hama ni misali na. ³⁵Ahe towa ni ndu ikpye wa ba tre ni nyu anebi a ndu njanji, wa'a hla, " mi bwuu nyumu ni misali. Mi hla ikpyi wa ba he rii'rii' rji ni tie ngbungbu'a".³⁶U Yesu ka' ka j'bu ndi ba don nda rihi ni mi koh. Mrli koh ma baka ye niwu nda tre, Hla ni tawu misali ni tu meme gigah u rjua" ³⁷Yesu a saa' nda tre wawu wa a cu bii ndindia ahi vren ndi. ³⁸Irju'a mba hi ngbungblu; u bii ndindia bahi mrli bi mulki. Gigah ba ba mrli u meme a. ³⁹U ni tie shishi wa a chu ba ahi shetan. Iham ahi ikle ngbungblu u bi han bahi malaiku⁴⁰Nawa ba vu gigah ba ka gon ni lu'a ani he tokime ni kle ngbungblu. ⁴¹Ivren ndi ni ton malaika ma, uba hivu kpi biwa ba nji latre mba tie meme rju ni mulki ma. ⁴²Ba' ta' ba sru nimi kpentren lu, ni kima bayi nda tan nyiyren. ⁴³Nikiyi me ndi bi tie njanyi ba kpan to rji ni mulki tie mba. Ndu wa ahe ton u wo a, ndu wo.⁴⁴Mulki shulu ahe to (arziki) wa ba rii wu ni mi rju. Indi ri ka toh nda rii'u. Ahi ni ngri nda ka vu ikpyi wa ahe ba le'nda hi ka le rjua. ⁴⁵Ngarli mulki shulu he to ndi u woh waa ani wa shishan tita. ⁴⁶Wa aye fe shishan u nkpon bi ri, a vu kpyi u wo'ma le'rju nda le wu.⁴⁷Ngarli mulki shulu ahe na rjirji u vu lambe wa ba ka ta yo ni mi kie kleme nda vu kpyi gbugbu wu ni san mba. ⁴⁸Wa rjirji'a shu'a bi vu lambe ba baka gbi wu rju ye ni rah. Ba kuson nda hla bi ndindia sru nimi gbokrju mba u bi meme ba' ba vu ba ta'hlega.⁴⁹Ani he towayi ni kle u ngbongblu'a. ⁵⁰Malaika baye nda ga bi meme rju ru bi tie zizi ba sruni kpentren lu nikiyi bayi nda tan nyiyren⁵¹Bi toh tu kpyi mba yi wawu wu? Mrli koh ma baka tre "E" ⁵²Yesu a hla bawo, Ahe to kima na wa u riha ri wa ani ta katie vren koh u mulki shulu'a ani he to ndi wa ahe ni koh'a wa a ju kpyi bi ciceme ni bi sisama rju nimi kpyi ma wa ahe ba. ⁵³Niwayi, wa Yesu a tre ni misali ni bawu kle'a a wluhi don bubu kima.⁵⁴Yesu ahi ni ko nklan u gbu ma nda kari ni tra Rji nda tsro indi mba. Ba wo tsro ma nda manji ma wakran (lie sisri) nda tre ndi " Iguyi afe toh tsro yi ni ngbengble u tie kpyi bi sisri yi rji mame? ⁵⁵Indiyi ana vren guh u han kunkron a na? Wa ana yima yi ba yowu ndi Maryamu na? u' ana ba Yakubu ni Isuwu mba sima u Yahuza ba mrli vayi ma na? ⁵⁶Ana mrli vayi ba mrli mba wa ba he nita na? Wa afe kpyi biyi wawu rji mame"⁵⁷Baka tie nfu ni wu. Yesu a tre din "E ba tsri anabi ni urji ri na anigbu ma ni koh mayi ba kpau tsri. ⁵⁸Ana tie kpyi bi manji ma gbugbu wu ni kima na ni tu ka kpayme mba ni tre Rji.

Chapter 14

¹Ni nton Kimayi Hiridus ana chu nda wo ikpye wa ba'tre ni tu Yesu a. ²Ahla ni ba gran ma "Iwayi ahi Yohana u tie batisma; a tashme. A to kima mba wa he ni ngbengblen u tie bi ndu bayi.³Ana Hiridus yi vu Yohana tro ni tu Hirudiya iwa vayi ma Filibo. ⁴Niwa ahla niwu " Anabi ndu ban wa tie wame na" ⁵Hiridus ana wuu wa a klu sisri ndi wa mba kpawu nyme ndahi anebi.⁶Niwa ivi wa ba ngrji Hiridus a tie a, ivrenwa Hiruduja a to nglu nzan wa abi kpukpome ni Hiridus. ⁷A hla niwu nda shirji nha tia ndi ani mye wu ko ngyeri, ani nnowu⁸Wa awo ni yima ikpye wa ani myea a tre, "Ne niwa itu Yohana u tie batisma nimi tere" ⁹Ichu a tie nfu ni mye maa, uni tu wa ana shirji niwu ye nha bi ni indi wa baye rli niwu'a a yo ba ndu ba tie tokima.¹⁰A ton mba ka cu toh Yohana ni mi koh u troa. ¹¹Nikiyi, ba nji tohma ye nno vrenwa ni mi tere a wa a kpa nji hi ka nno yima. ¹²Nikiyi mrli koma baka ye ban ikmo karju bahi ka hla Yesu.¹³Wa Yesu awo towa a wlu niki ndra (tuka) ni ghwu hi wrji ri ni kankle ma. Wa jbu ndi ba ba wo towa baka zren rji ni mi gbu ba ni za huhi. ¹⁴Nikiyi Yesu aye ni shishi mba nda to jbu ndi mba. Isronma ka tie wie ni ba nda den indi mba bi lilo¹⁵Wa yalu ye tie a mrli koh ma baye niwu nda tre "Bubuyi ahi miji u iton a gbronhiye. Cu ndi mba cuwo ndu bahi ni mrli gbu nda le birli rli"¹⁶U Yesu hla bawu, "Ihi mba megyen na bi na nno ba ikpye wa ba rlia" ¹⁷Ba hla niwu,"kie he ni gble bredi ton u lambe harli"¹⁸ Yesu ka tre, "Nji ba yene"¹⁹Nikiyi Yesu a hla ni j'bu ndi ba ndu ba kuson ni tu giga. A vu ngble bredi ton ba u lambe harli ba nji. A nzu ya shulu, nda tie lulu bawu nda nfu bredi ka nno mrli koh ma u ba kpa nno j'bu ndi ba.²⁰ Ba ton nda hwrji. U kpunkpu bredi mba lambe wa a don a bavu shu nimi sisen tso.²¹ U biwa ba tan-a, lilon dubu ton mu, imba na mrli bana blayona.²²A tiegbla ndu mrli koh ma rini mi ghwu nda dran ru' hi gran rima guciwu, wawu a krli gbyen j'bu ndi ba nda kaye cu ba cuwo. ²³Niwa a ndu j'bu ndi ba hia, a hon hi ngblu nda ka tie a duwa. Yalu yetie wa ahe ni nklen ma. ²⁴Ni ntonyi ighu'a he ni mi tsutsu maa u dakpyren maa u kiekle nghu nghu ba wru ka'da tie dii u dran wu.²⁵Ni bwuh mble (krifi tra u mble), Yesu ka zren ni tu maa siye ni ba. ²⁶Wa mrli ko ma to si zren ni tu maa, ba ka tie sisri nda tre "Iwayi hi brji", nda yragro ni sisri. ²⁷Yesu ka gble tre ni ba nda hla, "Vu sron! ahi me! Na klu sisri na".²⁸Bitru a saa niwu nda tre, "Baci ani ta hiwu, yome ndu me ye niwu" ²⁹Yesu a tre, "Ye" u Bitru ka rju ni ghua nda zren ni tuma sihi ni Yesu. ³⁰Ni' wa Bitru to sen nghunghua, a tie sisri. Wa a gle sihi ni mi maa, a kpagro nda tre, " Baci kpame cuwo!"³¹Yesu katie gbla rima wo ma vu Bitru nda hla ni wu, "Iwu u tsitsa suron, ahi ngye yo ni kay'me?" ³²Niwa Yesu mba Bitru ba ri ni mi ghu'a nghunghua kukli nda na la fu na. ³³Nikiyi mrli koh ma ni mi ghua baka ku khu niwu nda tre, "Njanjimu u vren Rji".³⁴Wa ba rugran, bahi ni gbu Janisarata.³⁵ Wa indi bi wrji kima bato Yesu, ba tru cu ma hi ni ba nklan bi bubu ki, nda nji bi lilo bla san ye niwu. ³⁶Ba breu ndi ndu ba' kpre nyu nklon ma, u biwa ba kpreu a ba fe den.

Chapter 15

¹U Farisawa ni anabawa bari barji ni Urushalima yeni Yesu. Ba tre. ²"A ngye tie rli u mir koh me ba wru ikpi ba tie hlega? Bana ngla wo mba rli na nda rli birli na"³ Yesu a saa bawu nda tre, "U ni tungye mba bi wru tre Rji hle ndi hu tre ba tie mbi?⁴E Irji hla, 'ku khwu ni tieme ni yime, mba Indi wa tre meme ni tieme kani yimaa, gbigbi ani khwu. ⁵U bi hla ndi, Indi wa a hla ni tiema ka ni yima, Bi zo wa u fe rji ni mea, zizanyi ahi nno uka nno Rji" ⁶Indi kima na sison tie zizi ni tiema na. Ni nkonyi mba bi ya tre Rji hlega ni tu ikpi u ba baci mbi.⁷Biyi bi brji! a tsra ni tre Ishaya ni wa a tre ni tu mbi a, ⁸Indi birji ba gbre mi san ni l'me mba, u dri mba he gbugban mu ni me.⁹ Ba kukhwu ni mu megyen don ba tsro na ikpi u ba baci mba ni ndi".¹⁰Wa ayo j'bu ndi ye ni kpama nda hla bawu, "Srenton ndi tozu-" ¹¹Ana kpye wa ari nyua mba ni ka indi tie rji na. Ahi kpye wa a rju rji ni mi nyua, kimayi ni kpa indi tie rji".¹²U mrli koh ma baka ye nda hla wu din "u to' ndi Farisawa ba ba tie nfu ni wa ba wo tre mea?"¹³ Yesu a saa bawu nda tre, " Iwu wa ana tiemu u shulu cuna, ba gbi u rju.¹⁴ Don ba me, ba bi fyen bi tsro nkon. U ndi u fyen ni ta tsro indin u fyen ri nkon hamba wu ba kuhle ni mi nkpenrlen.¹⁵Bitru a saa ni Yesu, "Hla misalia ni tawu," ¹⁶Yesu a hla, "Biyi me bina to zu ngame rlina? ¹⁷Bina to na din ikpye wa ari ni nyu ani grji tsihi ni mi ne nda rju hle hi ni juju utra nye?¹⁸U ikpye wa ani rju rji ni nyua ba rju rji ni mi dri. Bi kimayi ba kpa ndi tie rji. ¹⁹A ni mi dri mba meme mre ba rju wuu ndi wa mba kplakpa zren iybi hu gonce, ni ba mre. ²⁰Biyi yi ba kpi wa ba kpa ndi tie rjia. Rli ni wo wa bana ngla a na-na kpa ndi tie rji (meme) na.²¹Yesu a wlu ni kiyi hi ni ko kiekle gbu bi taya mba sidon²² U'wa u ka'ana ri aye rji ni nklan kokima a kla gble nyu nda tre, "Wo yi mu, Baci, Ivren Doda! Ivrenwa mu si ti kponya ni meme brji.²³ U Yesu kana saa kpyeri niwu na. Mrli koh ma baye nda brewu, nda tre, "Zuu don hi kpama, ahu ta nda ni han ta ton".²⁴U Yesu kana saa ni bawu nda tre, Bana ton me hi ni ndio na, atutu ntma Israila wa ba kadoa. ²⁵Aye nda kukhwu ni ko shishima, nda tre "Baci zome".²⁶ A saa niwu nda tre, "A na he tu nkon na ni ndu ba ban bredi mrli tayo ni mrli yawhu na.²⁷A tre, "E, Baci imrli yawhu ba rli rjurju wa ani kuhle ni tebru indi u koha. ²⁸U Yesu saa niwu, "Iwa ikponji me babran ndu he niwu towa u son a" Ivrenwa ma a fe si ni nton kima.²⁹Yesu a don wrji kima nda hi ni ne Galili a hon hi ni ngblu nda ka kuson ni kima. ³⁰Kpentren ndi baye niwu. Ba nji bi conrju, bifyen bi nkpran, bi cbiza ni ndi bi kuyren ni gbugbuwu ndi bari bi lilo ye niwu. Ba nji ba ye ni kbu ma wa a den ba. ³¹U j'bu ndi ba baka manji ma wakran ni wa ba to bi tie nkpan ba tre, bi c'bi za ba fe den, ubi conrju ba zren ni bi fyen ba to. ba gbyre Rji Israila san.³²Yesu a yo mrli koh ma ye ni kpama nda tre,"Ijbu ndi ba ba' lome sron niwa ba he nime vi tra ye nda nafe kpye rli na. mina son tru bahi hama ni rli na, ni ndu ba na kukmo ni nkon na. ³³Mrli koh ma ba tre, "Ani ntsen yi kie fe gble bredi wa ani mla ijbu ndi bayi?³⁴ Yesu a tre ni ba, "Bi he ni gble bredi bren?" Ba tre, "Itangban, ni mrli lambe tsame" ³⁵U Yesu a yo ba ndu ba kuki ni meme.³⁶A vu gble bredi tangban ba u lambe'a a ngyri, nda mre gble bredi ba kanno mrli koh ma. Mrli koh maa ba kpa nno jbu ndi ba.³⁷ Indi ba ba tan wawu mba wu nda whrjia. Ba vu rjurju wa ba tan don mbru ma tie sisen tangban. ³⁸Biwa ba tan a, ba lilon dubu zya, imba ni mrli bana bla ba yo na. ³⁹Yesu a ndu j'bu ndi ba hi kpa mba nda ri ni ghwu hi nklan Magadan.

Chapter 16

¹Ba Farisawa ni Sadukiyawa baye tsra wu nda ni mye u ndu tsro ba ingban ri rji ni shu.² A saa ni bawu nda tre, "To yalu tie, bi tre, ani kpan megyen, ishua a hre me.³To ahi mble, bi tre, luwa na kli megyen na, shulua klo kpalu kle gbua. Bi to hla kpan u shulu ndi na to hla ingban u ba nton na. ⁴Ahi nza bi meme ni bi tie ntra mba ba wa ngban, e bana tsroyi ingban ri nkan na hama ingban u Yunana" Nikiyi Yesu a wlu hi kpama don ba.⁵Mrli koh ma ba ru nne hi kosan korima nda tie rlisu ni nji bredi. ⁶Yesu a hla bawu, "Tie sesren me ndi mla ya Yisti u Farisawa ni Sadukiyawa ba" ⁷U mrli koh ma baka tre ni kpamba, Ahe wa kie na nji bredi a na. ⁸Yesu a to nakima nda tre, Biyi bi tsitsa nkponji biki tre ngye ni kpambi ndi bi na nji bredi na?⁹Bi rlihe to ka taka nitu ngble bredi ton wa indi dubu ton ba tana, u sisen bren bika vu shua na? ¹⁰Ka igble bredi tangban ni ndi dubu nzia, i sisen bren bi vu shu na?¹¹Ani he rli u bi honto ndi mina si tre ni tu bredi na? "Tie sesren ndi mla ya yisti u Farisawa ni Sadukiyawa. ¹²Nikimayi baka to nda nasi hla ni bawu ndu na tie sesren ni yisti u mi bredi na, ahi ndu ba tie sesren ni tsro u Farisawa ni Sadukiyawa ba.¹³Ni nton wa Yesu aye ni ko nklan u Kaisariya Filip, a mye mrli ko ma nda tre, "Indi ba hla ndi Ivren Indi hi nha?" ¹⁴Ba tre, Bari ba hla Yohana u tie batisma, bari Iliya u bari, Rimiya, ka iri ni mi anabawa. ¹⁵A hla bawu, "U biyi bi tre me nha?" ¹⁶U sima Bitru a saa niwu nda hla, "Iwu yi u Kristi, Ivren Rji u sisren a"¹⁷Yesu a saa nda hla niwu, "Ba tie lulu niwu, Sima ivren Yunana, don ana rima mba yi ba nghran wayi niwa na ayi itie mu wa ahe ni shulu a. ¹⁸Mila ni hla niwu ndi iwuyi u Bitru, ni tu tita yi mi me iklisiya mu. Ba nkon tra u Hades bana kpawu ka na.¹⁹Mi nno wu ba hra u bwu mulki shulu. Ko ahi ngyeri wa wu lo ni ngbungblu a, ba lowu ni shulu, u ko gyeri wawu si ni ngbungblu a, ahe ni si ni shulu" ²⁰Nikiyi Yesu a mha mrli koh ma ba ndi ndu bana hla ni ndiori ndi ahi Kristina.²¹Rji ni nton kima Yesu azi hla ni mrli koh ma ba ndi ahi gbigbi ndu wawu hi ni Urushalima nda hi tie ya ni tu ikpi gbugbu wu ni wo bi cice, ni Firist bi ninkon ni ba mala u atawura, u ba wuu, ka tash'me ni vi utra. ²²U Bitru ka nji wu hi ni kosan nda pua wu tre nda tre, "Ndu kpiyi na tie whiewhiereni wu na, Baci, ikpye yi na tiewu na". ²³U Yesu a kima nda hla ni Bitru, K'ma hi ko gon mu, shetan! U nkon u k'bu za nimu don una yo sron ni kpi bi wu Rji na se kpi bi u ndi"²⁴Ni kiyi Yesu a hlani mrli koh ma ba, "Du' wa ani son hu mea, ahi gbigbi ndu kama ni tuma, nda bhan nghran kunkron ma, nda hu me. ²⁵E i wa ani wa' kpa tuma j'bu a, ani wau hama, u i wa a nno tuma ni nyu mu a afe wu. ²⁶Ahi ngye u zizi ma ndu ndi fe ngbungblua wawuu nda khwu? Ani ngye ri indi ni kawu sran nituma?²⁷Ivren ndi niye nimi gbarji kpan u tiema ni Maleku ma. Ni nton kima, ani nno ko nha dii ma u ndu wa a tie a. ²⁸Njanyimu mi hla yiwu, bari mbi wa bi krli niwa bana la khwu tona se ba to Ivren ndi ye ni mi mulki ma"

Chapter 17

¹Niwa ba tie vi tanne a, Yesu ka nji Bitru u Yakubu, U Yohana vayi ma , hi ni kiekle ngbluri baba kimba. ²Iheme a kasran ni shishimba. Shishima ka shan na rji u ikpi wa a sru'a baka kpan njlan (lulu) me.³U ba krli to Musa mba Iliya ba ki tre ni wu. ⁴Bitru a saa nda hla ni Yesu, "Baci a bi ni tawu wa kie he niwa. U tie kpa yime mi tie bru tra-iri ni wu u ri ni Musa, uri ni Iliya.⁵Ahe ni mi si tre me u kpalu u kpan ma aye ka ba gbrjime krjutie u lan ri ye rji ni kpaa nda tre, "I wayi ahi vrenmu wa mison wu kpukpo me, ndi ni ngri ni wua. Wawu yi". ⁶Wa Mrli koh ma ba wo trea ba kpon sisri naa kukru ni shishi ni meme. ⁷U Yesu a ye nda kpyre mba nda tre "Wlu nde din na tie sisri na" ⁸U ba nzuya nda na to ndio ri na se wawu Yesu yi megyen⁹Ba si grji ni ngblu a u Yesu ka mha ba nda tre "Na hla nhranyi ni ndio ri na se Ivren ndi tashme ni mbe" ¹⁰Mrli koh maa ba mye, "Wa ni tu ngye mba mala bi atawura ba tre nda hi gbigbi ndu Iliya ye ni mumla?"¹¹Yesu a saa nda tre "Iliya nige njanji nda nji ikpyi ba k'maye wawuu. ¹²U mi hla yiwu, Iliya a ye' ye. U bana towu na. Niva ani he to kia, ba' tie kpye wa sron mba son a. Ani he ni nkon bi kimayi Ivren Ndi ngame ni tie ya ni wo mba. ¹³Ni kiyi mrli koh maa baka to nda si tre ni tu' Yohana u tie batisma.¹⁴Wa baye ri ni bubu u shubia, indi ri kaye niwu, a kukhwu ni shishima nda tre, ¹⁵"Baci, wo yimu ni tu vrenmu vrenlon, ani ku nkpyinkpi nda ni tie ya kpukpome. E azi ku ni lu ni ma. ¹⁶Mi nji wu ye ni mrli koh me, u bana toh den wu na"¹⁷Yesu saa nda tre, "Bi hamma ni nkponji u ni bi nzan wa ba k'ma kpyi sran a mi zi he niyi hi ni tanyi? Mi zi vu sron niyi hi ni tonyi? Nji wu yemu wa. ¹⁸Yesu a kpa nha ni brji shango a wa ka rju donwu u vren kafe si ni nton kima.¹⁹U mrli koh maa ba ye ni Yesu ni yoybi nda tre, "Ahi ngye mba tie u kiena toh zu brji a na? ²⁰Yesu a hla ni bawu, "Ahe ni tu tsitsa sron mbi. E mi hla yiwu njanjimu ndi, bitie he ni kponji sron wa andi tsa (fyi) meyi to wlo su' bi hla ni ngblu yi, 'cbi rju (di) wa hi ni wamu, u ani c'bi hi u ikpye riri me na nnayi wo na.²¹ U bi brji yi na rju na hamma ni vu nyu mba tie aduwa.²²Ba he ni Galili u Yesu a hla ni mrli koh maa, "Ba ka Ivren Ndi nno ni wo' ndi.²³ U ba wuu, u nivi u tra ani tashme" mrli koh maa ba ka'tie whie me.²⁴Wa baye ri ni Kapanahum a, bi kpa bhan inghama shekel baye ni Bitru nda tre, "Mala (Baci) bi a ni han bhan ignhama shekel a?"²⁵ A tre "e" U wa Bitrus a ye ni koh a, Yesu a tre niwa nda hla ndi, "A ngye mba hi mre me sima? Bi chu ngbungblu ba kpa bhan mba ni ba nha? Rji ni mrli mba kaa rji ni ba ri?²⁶Bitru a saa wu " Rji ni bari" Yesu ka tre, "Ka mrli ba bana han bhan na" ²⁷U ni ndu ta na yo bi kpa bhan ba tie latre na, hi ni nne, ndi ta ngron ri yomi ndi gbi lambe wa ngron vu ni mumla rju. U ti bwu nyu ma u toh shekel ri. Cuu ka nno bi kpa bhan ba u nyu mu ni wu"

Chapter 18

¹Ni nton kima mrli koh ba baye ni Yesu nda tre, "Ahi nha mba nna wawuu ni mulki shulu?" ²Yesu ayo vi kapran vren ri ye zi ni mba. ³Nda tre, "Njanjimu mi hla yiwu bi tie na katie to kpran mrli na, bi tie bre ri mulki shulu.⁴Nawa, i waa aka tu ma grji to kpran vrenyi a ahi wawuyi nna wawuu ni mulki shulu. ⁵Iwa a kpa kpran vren to wayi a nimi nde mu, a kpa me. ⁶U i wa ayo ri nimikpran mrli bayi wa ba nyme ni me a ndu joku a ndi na bi zan niwu ndu ba bhan tita nra lo ka klo niwu ni to denyo ni mi honlon nne.⁷Iya ngbungblu yi ni tu inton wu k'bu za! ahi gbigbi ndu tita bi kbu za ba ndu ba ye iya ndi kima wa ani ndu tita biki ye rji ni wua! ⁸U iwo me ka iza me nita ndu ni joku gyen u ka taga. A bi zan ndu ri ni koh Rji ni kpunkpu za kani kpunkpu wo niwa u ri ni mi lu ni wo me harli kani za me harli.U shishi me nita yo ndu joku kirewu cu taga abi zan ndu ri nimi koh Rji ni shishi ri niwa u ri ni mi lu ni shishi ba hamba wu.¹⁰Na ti bre renyu ni ri ni mi mrli bayi na. Mi hla yiwu maleku mba ba si ya shishi tiemu wa ahe ni shulua. ¹¹E ivren ndi aye bubu kpa kpye wa akado a cuwo.¹²Bi tamre ni he? U indi ri nita he ni ntma darli ri, u ri ni mi mba zren hi kado ana ka mbru se tia don tia zi ni nei ngblu na hi wa iri ma wa aka doa na? ¹³Wani ta towu, njanjimu mi hla ni yiwu ani ngyri ni tu riri kima zan imbru setia don tiawa bana kado naa. ¹⁴Ni nkon kima me, itie mbi ni shulu na son ndu iri nimi kpran mrli bayi yra tu na.¹⁵U vayi me nita latre niwu uka hi fe wu ni kankrji ma ndi mla tie biyi hambi wu. Ani ta wowu, ka wu nji vayi me kimaye. ¹⁶U ani tana wowu na, nji ndi ri ka iha ndu ba huhi ni ndu inyu indi ha ka tra tre nda hla ikpye wa ba toa.Wa nita kama ni mba hla trea ni coci. Wani ta la kama ni wo coci a, cuwo ndu he na indi wa ana toh Rji a na ni na bi kpa bhan.¹⁸Njanjimu mi hla yiwu, ikpye wa bi lo ni ngbungblu a ba lowu ni shulu, u ikpye wa bi si u ni ngbungblua, ani si ni shulu. ¹⁹Ngarli mi hla yiwu, biyi ndi harli ni ngbu ngblu bita kpanyme ni tu kpyeri wa bi myea itie mu wa ahe ni shulua ni tie ni bawu. ²⁰Bubu wa indi ha ka tra ba shubi nimi nde mu mi he ni mba".²¹Bitru aye nda ye tre ni Yesu, "Baci vayimu ni tie latre ni mu mla inkpu bren rli mika wruhle niwu? Tona mla ikpu tangban?" ²²Yesu a saa nda hla wu, "Mina hla niwu ndi inkpu tangban na, ndu tangban tie nkpu se tangban.²³To kima me mulki shulu he to ichu ri wa a son bla ikpi ma niwo granma ba. ²⁴Asi bla rji nigranma u mumla wa ata hu talent dubu setra. ²⁵Ana ye ni nkon u hanwu na u tie koh ma ka yo ba' ndu ba' vuu ni wama u mrli ma na ikpyi ma wawuu le nda han.²⁶U granma ka kujoku ni meme nda kukhwu nda tre, 'Tie koh mu, vu gble ni mu, mi hanwu wawuu'. ²⁷A lo tiekoh gran kima sron wa ka cuu cuwo nda wru ihla hle ni wu.²⁸U gran kima a rju nda ka to gran ri ikpan u ndu ma wa ata hu hla dinari se wlon. A krjuu vu nda mawu toh nda tre han me hla wa mi hua. ²⁹U ikpan ndu ma igran a brewu vu gble nimu mi hanwu ikpye wa mi kpaa wawuu?³⁰U gran u mumla ka kama. A tie sron nda nji wu ka tro zi inton wa ani hanwua.³¹ Wa imbru gran barima ba toh kpye a towa isron mba ka tie meme. Bahi ka hla tre a wawuu ni tiekoh mba.³²U tiekoh gran mua ka yowu nda tre, "Iwu meme gran" mi wru hla me hle niwu wawuu ni tu wa u bre me a. ³³Iwu una wruhle ni nkpan ndu me nawa mi wruhle ni wu ana?³⁴Tiekoh ma a tie nfu ni wu nda kawu nno bi tie ndi ya ni ndu han hla wawuu rli baka cuu cuwo. ³⁵A nakima itie mu wa ahe ni shulu a ni tie ni yiwu bi wa bata na wruhle ni mrli vayi mba rji ni mi drii na.

Chapter 19

¹Ahe ni wa Yesu a hla tre biyi kle a, wa a wlu ni Galili hi nklan u Yuhudiya ni ko gran inne urdu. ²Gbugbu ndi baka hu, u wa a den ba.³Farisawa baye tsrawu nda mye wu, A he tu nkon ndu lilon ga gran ni wa ma ni tu kpye? ⁴Yesu a saa nda tre din "Bani kra ndi wawu wa atie ba rji ni mumla a tie ba lilon mba wa na?⁵Wawu wa atie mba a tre ngame din 'A nitu tre yi mba lilon ni kaa tiema ni yima don nda kabi ni wama u baba harli ba ba kati kpa ri. ⁶Bana la harli ngana bahi kpa ririi. Tikima ikpye wa Rji kau kabia ndu ndjio ri gawu tie nkan na.⁷U baka hla niwu, U ni tu ngye mba Musa a hla ridu ta nno imbe u gagran ndi la zu wa? ⁸A hla ni bawu, "Ahe ni tu gbegbe sron mbi mba Musa a ndu yi zu mbambi, rji ni mumla ana he tokima na. ⁹Mi hla yiwu, indi wa a zu wamaa, u wama he nitu wa lilon na , nda hi kagran ndji ri a tielatre u tie kan.¹⁰Mrli koh ba baka hla ni Yesu din "Ani ta he towa ni tu lilon mba wama, ka anabi ndu ndji gran na" ¹¹U Yesu ka hla bawu, "Ana ndji wawuu ba kpa tre yi na, se biwa ba kpa nyme ni bawu ndu ba kpa. ¹²Bari ba he wa ba ngrji hama ni krju'a u indji bari ba ka kpamba tie bi krju'a kimba ni tu mulki u shulu. I wa ani to kpa itsro yi a.¹³Nikima baka nji kpran mrli bari ye ndu sawo nda tie aduwa ni bawu u mrli kolo maa baka zu ba. ¹⁴Yesu a hla, "Don kpran mrli ba ndi ni zu ba ni ye ni mena, e mulki u shulu ahi u bibi mba yi" ¹⁵A kawo ma sa ni tu mba nda wlu ni kima hi kpama.¹⁶U indji ri aye ni Yesu nda tre, "Mala ayi ngye zizi wa ahi gbigbi ndu mi tiewu ni kpa son u kasese? ¹⁷Yesu a tre din, "A ni tu ngye rli u mye me ikpye u zizi? Ahi ririyi megyen ahi zizi u ani ta ndi wu wa uri ni son kase, uka hu doka ba"¹⁸Igua ka hla wu " Doka bari me?" Yesu hla wu na y'ba wo na tie kan na, na y'bi na, na klri ni gon ndji nice na. ¹⁹Wo tieme mba yime ndi son vayi me towa u son kpame a²⁰U vrenze a hla niwu "Ikpyi bayi mi tie ba wawuu ye. Ahi ngye rli don mu?" ²¹Yesu a hiawu, U tina son ku nyren na uka hi vu kpyi me le ndi kpa klen a nnobi ya tokima u he ni kpyi ni shulu.²² U wa vrenze'a wo kpye wa Yesu trea a k'ma hi kpama gbo dodo me ni tu wa ahe ni kpyi gbugbuwu.²³Yesu ka treni mrli koh ma ba "Njanjimu mi hla ni yiwu ahe ni dii ndu ndji u wo ndu ri ni igbu chu u shulu. ²⁴Mi hla yiwa ngarli, Ani he dii ni ndji u wo ndu ri ni gbu u chu shulu zan wa lakrumi ka ri ni ndo nnro"²⁵Niwa mrli kohma ba wo tokima baka manji ma wakran nda tre "Wa nha mba ni j'bu?" ²⁶Yesu aya ba nda tre, "Ni ndji ana ti tu u ni Rji ikpi wawu mba wu ba tie tu" ²⁷Nikiyi Bitru ka saa nda tre niwu "To kie ka ko ngyeri don ndi huu. A ngyeri mba ki he wu?"Yesu a tre ni mba "Njanjimu mi hla yiwu ni ngyrji u saa ni nton wa Ivren Ndji ni son ni ruron ma u chua biyi wa bi hume a bi son ni ruron chu tso ndi tron igrji tso u Israila.²⁹Iwa aka ba koh, mrli vayi lilon, vayi mrli mba, itie, iyi, imrli, ka ba rju ni tu nde mu, ani kpa mla nkpu se wlon nda son kasese. ³⁰U gbugbu wu wa ba bi u mumla ba k'ma tie bi klekle u bi klekle a ba katiebi mumla.

Chapter 20

¹Igbu chu u shulu ahe too ndji wa ahe ni rju'a nda wlu ni bwubwu mble ka vu lebra wa ba tie ndu ni rjumaa. ²Niwa ba kpa nyme ni han ba dinari ri nivi waka tru ba hi ni rjumaa.³Ala rju ngarli ni wru nton u traa nda to lebra bari baki megyen ni bubu cucu. ⁴A hla bawu biyi me hi ndi hi tie ndu nimu ni rjua, u ikpye wa a vua mi hanyi. U ba hi ka tie ndua.⁵Ala rju ngarli ni wru nton u tanne mba ni wru nton u tia nda tie to u mumla. ⁶Ngarli ni nton u puo a rju hi nda ka toh bari ba krli megyen. A hla bawu 'Bi tie he ndi krli wuu via kle megyen?' ⁷U baka hla niwu, E indjio na nnota ndu na mba u kie ki towa. Wa a hla bawu, 'Biyi me hi ni rjua.⁸Wa yalu a tie a indji u rjua ka hla ni manaja ma, Yo bi ndu ba ndi han ba dii mba, U han rji ni bi wa ba ye ni klekle hi ni bi mumlaa. ⁹Niwa bi vu ndu ni yalu ba yea ba han ba tsra ni han u bi tie ndu viri. ¹⁰Niwa bi vu ndu rji ni mble kurji ba ye a, ba yo sron ndi ba han ba zan bi wa baye ni ko gon a, u ba han ba dinari yiyri.¹¹Wa ba kpa dii mba baka c'ba tre nitu indji u rjua. ¹²Ba tre "Biyi wa ye klekle a, i wru nton ririyi megyen ba tie ndua, u hanba tsra ni u mbu wa kie tie ya ni mi rjia.¹³U indji u rjua a saa ni ri mba nda tre Ikpan mu mi na tie meme ni yiwu na. E kie y'me ndi mi han yi ni ndu u vi, ka ana to kima na? ¹⁴Kpa kpye wa u bi ya ndi hi kpa mbi. Ahi son sron mu ndu mi nno wa ba ye klekle tsra ni han mbia.¹⁵Ana bi ndu me tie kpye wa mi son ni kpi mu na? Ka bi ki tie nghu mu ni zizi wa mi tie a? ¹⁶Ahe to kima yi, bi klekle ba katie bi mumla u bi mumla ba k'ma tie be klekle"¹⁷Yesu si hi ni Urushalima, a nji tso ba hi ni nhma kori u ni gon a hla bawu. ¹⁸To mba kie si ni Urushalima u ba vu vren Ndji ka nno Firist bi ninkon ni bi nha. Ba hi lowu ni tre u wuu. ¹⁹Nda vuu no gbu ndji ndu ba chau ya'ya' nda tsi wu nda kpanwu ni gran nhma kukton u ni vi u tra ba nzu wu wlunde".²⁰Nikiyi iyi myrli Zabadi a nji myrli ma myli ilonye ni Yesu. A kukhwu ni k'bu ma nda ni mye wu kpye. ²¹Yesu a mye wu, "U wa mi tie ngye niwu?" A hla niwu, "Mison ndu nyme ni myrli mu ndu son ni gbuchu u me, iri ni wo rli me u rima ni wo ta' u me.²²U Yesu ka saa niwu nda tre, "Bina toh kpye wa bi ki bre a na. Ni to so ni mi gbanju wa me tie whiewhiere u so a?" U baka hla niwu, "E kie toh so" ²³A hla ni bawu "Anita ni gbanju wa mi so, bi soo. U son ni woo rli mu mba wo kota mu ana mayi mi nno na ahi u bi wa Itu mu tie zi ni bawu a". ²⁴Niwa imbru myrli koh ma wlon ba ye wo towa bala vra nfu ni myrli vayi harli ba.²⁵U Yesu ka yo ba ye ni kpama nda tre " Bi toh bi chu u line barima ba tsro ba ndi ba chu bi ninkon bi gbu a ba tsro ba ndi ba chu bi ninkon bi gbua ba tsro ba gbengblen. ²⁶Ana to kima bi tie na. Indi wa anison he ninkon nimi mbi gbigbi ka katie vrenko mbi, ²⁷u indi u wa he u mumla nimi mbi ka katie vren koh mbi, ²⁸na u Ivren Ndji iye ma na u wa ba tie ndu niwu ana a wa aye tie ndu nda nno tuma ndu ndji gbugbuwu jubu."²⁹Wa ba rju rji ni Yariko a kpentren ndji baka huu. ³⁰Ba to bi fyen harli ba ki ni nyu nkon wa bi fyen ba ba' wo ndi Yesu mba ka si hi, u baka kla gblo nyu nda ni tre. "Baci Ivren Doda, woyi mbu". ³¹U ndji baka kpa nha ni ba nda hla ndu ki ni ngbangbi. U ni nakime, bi fyen ba la kla gblo nyu zan u mumla nda tre, "Baci Ivren Doda, wo yi mbu"³²Nikima, Yesu ka kukri kpyen me nda yo mba nda tre, " Bi wa ndu me tie ngyeri ni yiwu?" ³³Baka hla niwu, "Baci, i wa ndu shishi mbu bwu" ³⁴U wa alo Yesu sron ka kpyre shishi mba. U ni kiyime shishi ba tie gbla bwu' u baka toh kpan nda huu.

Chapter 21

¹ Wa Yesu ni mrli koh ma ba hi ka tie whiewhiere ni Urushalima nda hi ni ngblu u Zaitun u Betafaji, u Yesu ka ton mrli koh ma ha bari, ² nda hla ni bawu, "Hi ni vi gbu u whiewhiere yi u bi toh ba lo nankpron mba vren nankpron bari zi. Si ba ndi nji ba ye nimu. ³ Indrjori nita mye yi kpye, bika hla ndi, 'Bachi ni tie ndu niwu,' u ndji kima ni gbla nno yi ni mba."⁴ Bati wayi ni ndu ku gyren me ni tre wa ba hlawu ni nyu anabia. A tre ndi, ⁵ "Hla ni vrenwa u Sihiyona, 'Toh yi, Ichu mbi si ye ni yi,' U katu grji nda hon ni nankpron wa ahi vren maa.'"⁶ U mrli koh ma ba hi nda ka tie towa Yesu a hla ni bawu'a. ⁷ Ba ka nji nankpron a mba vren maa ye, nda vu ba nklon ba sa nitu mba, u Yesu ka hon son ni tu kpi mba. ⁸ Imbru gbugbu ndji ba ba ka ba nklon mba l'ba ni wu nitu nkon, u bari baka tsen vunvu kunkron sru ni nkon a.⁹ U ijbu ndji biwa ba he ni ko shishi ma, ni biwa ba he ko gon maa, baka kla ngblo nyu nda ni hla ndi, "Hosanna ni vren Doda! Wawu wa a si ye nimi ndi Bachi, ahe ni lulu! Hosanna hi ni shu babran!" ¹⁰ Niwa Yesu a ri ni Urushalima u muu ma ka suni gbua u ba tre ndi, "Ihi nha mu yi?" ¹¹ U ijbu ndji ba ba saa ndi, "Iwayi hi Yesu anabi wa a rji ni Galilia."¹² U Yesu ka ri ni Hekali. A zu bi le ni bi le ni rju nda tru ba tebru u bi sran nklen ni u bi le tatabara (nghwu) ¹³ A hla bawu, "Ba nha ndi, 'Ikoh mu ba yowu nda hi koh u aduwa.' u bi kawu tie fron u bi ybi." ¹⁴ U bi fyen ni bi c'bi za baka ye niwu ni Hekalia wa'a den ba.¹⁵ Niwa Prist bi ninkon ba ni bi tsro ataura ba toh ba kpyi wa a tie u ba manji mba wakran nda lawo mrli ba bubu kla ngblo nyu nimi Hekali nda ni tre, "Hosanna ni vren Doda," u baka vra nfu. ¹⁶ Baka hla niwu, "U si wo kpye wa ndji biyi ba ki trea?" Yesu a hla bawu, "Ee! U bina kra na ndi, 'Rji ni nyu kpran mrli ni bi ma sisan u yo gbyre san?" ¹⁷ U Yesu ka kab don nda rju hi ni kiekle gbu Betani nda kru ni kima.¹⁸ Ni mble a kma si ye ni gbua, u iyon ka tiwu. ¹⁹ A to nci mbua ni nyu nkon, nda hi ni kima nda hi ni nci ma nda ka toh a hi kpukpa vunvu yi hama ni klo. A hla niwu, "Na la klo ngana sese kase," u mbua tsi klu²⁰ Niwa mrli koh ma ba toh a, ba manji ma wakran nda tre, "Anihe mu rli imbua tsi klu?" ²¹ Yesu a saa nda hla bawu, "Njanji mu mi hla yiwu, bita he ni nkpon nji ndi na rju ni sron na, bina tie kpye wa ba tie ni mbua yi a megyen, bi hla ni ngblu yi, "Chu hi ku ni mma, u wani he tokima. ²² Ikpye wa bi mye ni aduwa ndi nyme, bi kpa."²³ Niwa Yesu ari ni hekalia, u Prist bi ninkon ni cice ba ye niwu kasia tsro nda tre, "Ani ngbengblen rime u tie kpyi biyi, wa hi nha nno wu gbengblen yi? ²⁴ Yesu a saa nda hla ni bawu, "I me ngame mi mye yi imye ri. Bita hla mu ime me mi hla ni yiwu ka ni ngbengblen rime mi tie kpyi biyi.²⁵ Batisma u Yohana - a rji ni mma meyi? A rji ni shulu ka a rji ni ba ndji? U baka sron mu ni kpa mba, nda tre, "Kita tre ndi, a rji ni shulu, ani hla tawu, wa ngye tie bina kpau nyme na? ²⁶ U kie ta hla, 'a rji ni ndji,' kie klu sissri ndji, wa ba toh Yohana ahi anabi." ²⁷ U baka saa ni Yesu na hla, "Kie na toh na." Wawu ngame hla ni bawu ndi, "Ime me mina hla yiwu ka ni ngbengblen rime mi tie kpi biyi na.²⁸ U biki ta mre nihe? Indji a he ni mri lon ha. Ahi ni u mumla nda tre, 'vrenmu, hi tie ndu ni rju luwa.' ²⁹ Ivren a ka saa nda tre, Mi na hina aye tamre ni ko gon nda ye hi. ³⁰ U igua hi ni vren u ha nda hla wu toh u rima. Ivren yi a saa nda hla, 'Mi hi, Tietie, nda na ye hi na.³¹ A hi rime nimi mri ha ba a tie kpye wa tie mba a son a?" Baka hla, "U mumlaa." Yesu ka hla ni bawu, "Njanji mu mi hla ni yiwu, bi kpa ban ni bi tie ntran ba ri ni gbu u chu Rji guchi ni yiwu. ³² Yohana a ye niyi ni ngon u ndindi, u bika na nyme niwu na, u bi kpa' ban ni bi tie ntran baka nyme niwu. U biyi wa bi toh towa, bi na yo ru ru ndi nyme ni wu na.³³ La wo njo ri ngari. Indji ri ahe ni rju. A sen kpyi ni mima, nda hrawu kagon ma, nda shi juju u shbi ma klo inabi ni rjua, nda la mme koh ri guglo ma nda nno rjua ni wo bi ron bari. Nda hi ni gbu ri. ³⁴ Wa nton u shbi inabi a tie whiewhiere, a ton gran ma bari hi ndu ba kpa klo ma nji wu.³⁵ U bi ya rju'a baka vu gran ma ba nda tsi ri mba, nda wuu ri nda ta rima ni tita. ³⁶ U ndji u rju'a ala ton gran ma bari wa ba nna bi mumla, u bi ron rju'a baka tie ni bawu towa ba tie ni bi mumla'a. ³⁷ Indji u rju'a a ye ton vren ma hi ni ko gon bi mu ba, nda tre, ba wo vren mu'a.³⁸ U wa bi ron ba ba toh vren'a, ba tre ni kpamba, Iwayi yi hi wa ani son nyu ma, ye, kie wuu ndi kpa rju'a. ³⁹ U baka vu rju ni rju'a taga nda wuu.⁴⁰ U indji u rju'a nita ye, ani tie bi ron ba ni he? ⁴¹ U ba hla wu, "Ani wuu meme bi ron ba ni kpukpo ya,' nda ka rju'a nno bi ron bari wa ba ka hanwu ni nton wa inebi tie a.⁴² Yesu a hla ni bwu, "Bi na kra ni tre Irji na, 'Tita wa bi mme ba kamba niwu a ka tie tita u nfron ma. Iwa yi ahi tie u Irji nda bi ni shishi mbu?⁴³ Nitu kimayi me hla yiwu, ba kpa gbu u chu Irji niyi nda ka nno u ko ra ri wa ani ti ndindia. ⁴⁴ U wa a rjoku nitu tita yia, ani chon tie rjuru me. U nitu ndji wa ku'a ani Myrian wu."⁴⁵ Wa Prist bi ninkon ba ni ba Farisawa ba wo njo maa, baka toh nda asi tre nitu mba. ⁴⁶ Ba wa nkon u vu nda klu sissri jbu ndji ba, nitu wa indji ba ban wu nda a hi anabi.

Chapter 22

¹ Yesu a tre ni ba ngari ni misali a ndi, ² "Igbu u chu ngbungblu'a he na ichu ri wa si tie gran ni vren ma. ³ Atru ba gran ma ndu ba hi yo bi wa bana hla bawu ndu ba ye ni lo gran, u bana ye na.⁴ U chua ala ton gran ma bari nda tre, 'Hla ni biwa mi yo ba, Tomba, mi kle biri u gran ye. Mi han kiekle lando lilon, ni ba mri nze lando ni mbrukpi ba mi tie ba wawuu ye ni bubu gran.'⁵ U ndi bi kima ba kana nyme ni yo'a na nda hi kpa mla Iri hi rju, u ri bubu u lema. ⁶Imbru mba baka vu ba gran chu'a nno ba nkpon ya, nda wuu ba.' ⁷ U ichu'a ka tie nfu, nda ton ba soja ma hi ka suu tu biwa ba wuugran ba nda gon gbu mba.⁸ Nikima, a hla ni ba gran ma ba, 'Ba kle ndu u gran a ye u bi wa bayo ba'a bana mlau ye na. ⁹ Nitu kimayi bika hi ni nyu nkon ndi yo gbugbu ndji wa bi toh a ndu ba ye ni gran'a. ¹⁰ Igran ba baka hi ni nkon nda ka gbu ndji wa ba toh a ye, ni bi bima niwa bana bina. U tra u gran ka su pui me ni bi tsri.¹¹ U chu'a ye nda ni toh bi tsri ba, nda toh indji ri wa ana sru kpi u gran na. ¹² U chua mye, 'Ikpan mu, u tie ni he ndi ri ye wa hama ni kpi u gran?' Igua ka wa ikpye u trea hama.¹³ U chua hla ni gran ma ba, 'Vu ghuyi lo' woni za, ndi kau taga ni mi bwu,' iwrji wa ani yi nda tan nyinyiere na. ¹⁴ Ahi ndi gbugbu wa ba yo, u fyi me yi ba chu ba.'"¹⁵ U Farisawa ba baka hi nda ka sron mu u nkon wa la vu ni tre ma'a. ¹⁶ Baka tru mri koh ba ni Hirudiyawa hi ni wu. Baka tre na Yesu, "Mala, kie toh wu u indji u hla tre njanji, ndi ni tsro nkon Bachi njanji me. U na ya kri ni tre ndi na ndji na tsro son tu ni ndji na. ¹⁷ Hla tawu, ahi ngye hi mre me? A he tu nkon ndu ba han ban ni Kaisar ka a'an?"¹⁸ U Yesu a toh meme mba nda tre, "Anitu ngye mba bi tsra me, biyi bi tie brji? ¹⁹ Tsro me nklen u bana. "Niki yi baka nji dinari ri ye nno.²⁰ Yesu a tre ni ba, "Ahi yu nha ni nde nha mba he ni wayi? U ba hla wu, "Ahi u Kaisar." U Yesu ka hla bawu, "To kima, nno Kaisar ikpyi bi Kaisar, u ni Irji ikpi bi Irji. ²² Wa ba wo toyi, baka manji ma wakran. Ba donwu me nda hi kpa mba.²³ Ni vi kima Sadukiyawa bari, wa ba hla ndi tash'me na he na, ba ye niwu. Ba mye wu, ²⁴ ndi, "Mala, Musa a hla, 'Indji wa a khwu nda na he ni mri naa, a gbigbi ndu vayi ma ndu gran wama nda ngrji mri ni vayi ma.²⁵ Imri vayi bari tangban ba na he. U mumla a gran nda kwu. Nitu wa ana ka mri don na, a ka wama don ni vayi maa. ²⁶ U vayi ma u haa ngame ala tie tokima me, u'u traa me, hi niwu tangban a. ²⁷ Iwa ngame ye khwu hu ba tangban mbawu. ²⁸ U ni vi u tash'me, iwaa ni u nha nime tangban ba? Niwa wawu mbawu ba gran wu.²⁹ Yesu a saa nda hla bawu, "Bi kadu, niwa bi na toh embe ba na ni ngbengblen Irji na. ³⁰ Ni tash'me a, bana gran na nda na nno gran na. Ana he tokima na, ba he tu Malaiku bi shulu.³¹ U nitu tash'me bi khwu, bina kra kpye wa Rji hla yiwu, nda tre, ³² 'Mi hi Rji u Ibrahim, ni Irji u Ishaku, u ni Irji u Yakubu?' Irji na Irji u wa ba khwu'a na, ahi wu wa ba he ni sisren." ³³ Wa jbu ndji ba ba wo wayi, baka manji tsro maa wakran.³⁴ U wa Farisawa ba wo ndi Yesu a kanyu Sadusiyawa ba, baka yo kpamba shu tie. ³⁵ Iri mba, wa a kpa ka ni duu a, a myewu, nda ni tsra wu - ³⁶ "Mala, ni mi duu'a a riame mba nna wawuu?"³⁷ Yesu a hla niwu, "'Son Bachi Irji me ni sron me wawuu, ni dri me wawuu, u ni mre me wawuu.' ³⁸ I wayi hi kikle ni duu u mumla.³⁹ U uhamaa he to kima - 'Son mri vayi me na tume.' ⁴⁰ Nitu duu hari biyi mba, inkpyi duu a ni anebi baba nji wu."⁴¹ Niwa Farisawa ba ba kisi shu kpamba tiea, Yesu a nno mba mye ri. ⁴² A tre ndi, "Ahi ngye ri hi mre mbi ni tu Kristi? A hi vren nha?" Ba hla wu, "Ivren Doda."⁴³ Yesu a hla baawu, "U ni he ri Doda a yo wu ni mi brji'a ndi Bachi, nda tre, ⁴⁴ 'Bachi hla ni Bachimu, " Kuson ni wo korhi mu, se mi ka bi yowu ko shishi zi ni nda za me?'"⁴⁵ U Doda ani ta yo wawu wahi Kristi ndi 'Bachi,' u nihe ahi vren Doda?" ⁴⁶ Indrjo ri ana he nyu u saa kpe ri ni wu na, u indrjo ri na la mye wu kpe ri rji ni vi kima ngana.

Chapter 23

¹ U Yesu a tre ni jbu ndji u ni mri koh Ma. ² A hla, "Bi nha ni ba Farisawa ba son ni ruron Musa. ³ Nakima, ikpye wa bi yoyi tie'a, tie ba ndi hu nji ba. Na hu ndu mba na, nitu wa ba kpi wa ba hla, bana tie ba na.⁴ E, ba vu kpyi bi ron ma wa ba tie di lu'a ka saa ni ndji ni ngban. U ba ba kimba bana nzu vren wo ri nda ban ba na. ⁵ Ba tie ndu ba u ndu ndji toh. Ba wran kpo u embe mba bwu na bwu nyu wo ba nklon ba tie pli me.⁶ Ba son ta ki ni bubu bi ninkon ni wrji bi tie gan mba bubu ninkon ni mi Sinagog, ⁷ ni bi chi kanmu, ni ndu ndji yo ba, 'Mala.'⁸ U bi na ndu ba yoyi ndi 'Mala' na, niwa bi he ni mala rirrii, u bi mri vayi wawu mbi wu. ⁹ Ndi na yo ndrjo ni ngbungblua ndi Tie me na, niwa wu he ni Tie ririi u wa he ni shulu. ¹⁰ Ndu ba na yoyi ndi 'Mala' na, niwa bi he ni Mala ririi, wawu yi Kristi.¹¹ U wa ahi ninkon mbi a ni katie vren koh mbi. ¹² Indji wa a nzu tuma, ba kau grji, u wa a katu ma grji, ba nzuu.¹³ Iya mbi bi nha ni Farisawa, bi brji! Bi hra ndji nkon u ri ni gbu u chu shulu. Biyi bina rina, ndi na nyme bi son ria ndu ba ri na. ¹⁴ Iya mbi, bi nha ni FArisawa, bi brji! Wa bi kpa mba bi kbo ni tie meme, ndi ni tsro ndi bi toh tie aduwa ngbondon ma. U nitu kima bi kpa ya gra zan. ¹⁵ Iya mbi bi nha ni Farisawa, bi brji! Bi ru gran ba nne ndi hi ba gbu ni hi wa indji ririi u to a huyi, bi kau tie meme nna vren u koh lu mla kpu hato biyi.¹⁶ Iya mbi, bi tsro nkon ni fyifyen, biyi wa bi trea, 'Indji wa a shi rji ni hekali, ana kpye ri na. U ndi ndji wa a shirji ni dran u mi hekalia, shirji ma ni vuu.' ¹⁷ Biyi ruru bi nfyen! Ahi rime bran zan, idran ka hekali wa a kpa dran tie tsratsra?¹⁸ U, 'Iwa a shirji ni tu'u hekali a, ana kpye ri na. U wa a shirji ni kpyi wa ba tsi mba ni kima, shirji ma ni vu. ¹⁹ Biyi bi nfyen! A riame bran zan, ikpi mba ka tu hekali a waa ka kpyi ba tie tsratsra?²⁰ Nakima yi, i wa a shirji ni tu hekali a, a shirji niwu mba ni ba kpi u mima. ²¹ Wa a shirji ni hekali a, a shirji niwu uni ndji wa ani son ni mi ma. ²² U iwa a shirji ni shulu a, a shirji ni kpanci Rji mba ni ndji wa a son tuma.²³ Iya mbi, bi nha ni Farisawa, bi brji! Bi nno iri nimi wlon u yan, ni nji ni ndi ka kpi bi duu birigra ba don ni zizi, ni kponji. A biyi yi ba mla ndu yi tie a, ana wa bina ka ba don na. ²⁴ Biyi bi tsro nkon ni fyifyen, biyi wa bi sh'bi ngblungbu rju ndi myriyen laklumi!²⁵ Iya mbi, bi nha ni Farisawa, bi brji! Bi ngla kogon gbanju u gbakli kongo, u ni mi ba shu ni tie shishi ni myriyen ndji. ²⁶ Ahi indji Farisi u nfyen! Guchi ngla mi gbanju a mba gbakli (kongo) a ni ndu ko ra'a tie tsratsra.²⁷ Iya mbi, bi nha ni Farisawa, bi brji! Bi he too babe wa ba gban meme kinklan ni bawu'a, u ko ra mba ni bi ya, uni mii kwukwu kmo ni ba kpi bi rji ba shu ni wu. ²⁸ Ahi tokima bi he ni shishi ndji wa ba toh yi tsratsra me ni kora u mi mbi shuni tie brji ni meme tie.²⁹ Iya mbi, bi nha ni Farisawa, Bi me ba be u ba anabi ndi mla be u bi ndji tsratsra tie. ³⁰ Bi tre ndi, 'Ki na he ni nzan u ba tie mbu, ki ndi na yowo ni ba ndi ka yi hle ba anabi ba hle na.' ³¹ Nakima, biyi kimbi bi tron ndi bi mri u bi wa ba wuu ba anabi ba.³² U biyi me bi ye shu kongo u tsra u ba tie mbi'a. ³³ Biyi wan, imri grache, bi tie ni he ba ndi nawo ni tron u gbarji lu u kasese?³⁴ Tokima, to yi, misi ton ba anabi ni bi he toh ni bi nha ye ni yi. Bari mba bi wuu ba ndi kpan ba ni nh'ma kunkron, u bari bi tsi ba ni sinagog mbi ndi zu mba hu ba gbu ba. ³⁵ Ikle mani he wa ni tu mbi mba iyi u bi tsratsra hle ni ngbungblua, rji ni yi Habila tsratsra hi ni yi zakariya ivren Barakiya, bi wuu gan ni hekalia nitu hekalia. ³⁶ Njanjimu mi hla,ikpyi biyi baye ni tu mbi ni nzan yi.³⁷ Urushalima, Urushalima, uwu wa u wuu anabi ba ndi ta wa ba ton ba yeni wua ni tita! Inkpu bren mba mi son mi vruyi shutie towa kuko ni vu mri ma shu ka ni ngban ma, a bi kambi! ³⁸ To, ba ka koh me don na k'bo. ³⁹ U mi hla yiwu, bi na la toh me rji zizan yi se bi tre, 'Lulu he nitu ndji wa a ye ni ndi Bachi'a.'"

Chapter 24

¹ Yesu a rju ni mi hekali nda vu nkon ma hi. Mri koh ma baka ye nda ni trso wu ime hekali. ² U wa a saa ni bawu, "Bi to ikpi biyi wawuu? Mi mla yiwu njanjimu, ba na don tita riri me zi nitu ri na.³ Niwa a kuson ni ngblu Zaitun a, mri koh ma to ye niwu ni ya y'bi nda tre, "Hla tawu, ani tanyi mba ikpi biyi ba tie? Ahi ngye ri ni hi ingban u ye me ni inton u kle a?" ⁴ Yesu a saa nda tre ni mba, "Tie sisren ndi ndu ndrjo ri na kayi rji na. ⁵ Bari baye gbugbu mbawu ni nde mu. Ba tre ndi, 'Ime yi mi Kristi'a,' nda ka ndji gbugbuu rji.⁶ Bi wo ba ku ni dbu ba ku. Ki kpyen ndi na tie sissri na, ahi gbigbi waa ikpi biyi ba tie a rliko inton ka kle. ⁷ Meme ni wanyu ni meme, u igu u chu ri ni wanyu ni gbu u chu bari. Ba tie yon mba cu meme ni bubu nkankan. ⁸ Biyi bahi kpi bi mumla towa ilo ngrji.⁹ Hu gon niwa, ba vu yi nno tie ya nda wuu yi. Bi hra wawuu ba kran yi nitu nde mu. ¹⁰ Rji ni wa, indji gbugbuwu ba rjoku nda le ni kpamba nda kran kpamba. ¹¹ Anabi bi che gbugbuwu ba rju nda ka gbugbuwu rji.¹² Niwa ison vlala ni babran, ison ndji gbugbu wu ni k'ma si. ¹³ U i wa a vusron hi kle'a, ani gbujbu. ¹⁴ Itre ndindi yi u gbuchu ba d'bu ni ngbungblua wawuu nda hi shaida ni meme ba wawuu. Rji ni wayi inton u klea niye.¹⁵ Nitu kima, biti toh kpe meme ma u cii, wa Daniya anabi hla'a, a kri ni zande ni bubu tsratsra" (ndu wa a si kra mla toh), ¹⁶ ndu wa bahe ni Yahudawa tsutsu hi ni ba ngblu, ¹⁷ "ndu wa ahe ni tunkan na grji hi ban kpe ni mi koh mana, ¹⁸ u ndu wa ahe ni rju na k'ma ye ban nklon ma na.¹⁹ Iya ni bi he nne ni bi mri nhanha ni vi bi kima! ²⁰ Tie aduwa ndu vi tsutsu bi a he ni nton u wru ka Sabat na. ²¹ Kpukpo ya ni he biwa bana tie toh'a na rji ni mumla ngbungblu'a hi ye zizan yi, u, bana la tie'u ngana. ²² A ndi na wa ba fon vi mba rju'a na, ikpe ri u tankpa ni tie bre nawo. Uni tu bi wa ba chuba'a ba gron vi mba.²³ U ndrjo nita hla yiwu, 'To, ngye Kristi'a yi!' ka, 'Kristi'a he mu!' na kpanyime na. ²⁴ Kristi biche ni anabi biche ba wlu nda tie nban ni kagrji nda ka gbugbuwu rji, u nkon ni tie he, nhambi ni wa ba chuu baa. ²⁵ Tomba, Mi myren hla yiwu guchi ni nton'a.²⁶ Tokima, ba ti hla ni yiwu, 'To, ahe ni miji,' na hi ni miji'a na. Ka, 'To, ahe ni mitra,' na kpanyime na. ²⁷ Towaa ani rhinzan kpan rji niko nzan hi ko yalu'a, ani he tokima me ni ye vren ndji. ²⁸ Iwrji wa k'mo nma he'a, nyulu ba shuki.²⁹ Ni kle nton u meme yaa, ni vi biki ikpan-rji ni katie bwu, u wha na nno kpan ma na, ba ntsintsen ba rjoku rji ni shu, u ba ngbengblen bi ba shulu ba ba grju.³⁰ Uni kiyi igban Vren Ndji ni tsro ni kplende su, u il'be bi ngbungblu'a wawu mbawu ba tie ruu. Ba toh Vren Ndji si ye nimi kpalu ni ngbengblen mba kiekle he ma u kpan ma. ³¹ A ton Malaiku ma ni kiekle yi u njon, u ba vu biwa ba chu mba rji ni fron nzya ba, rji ni nchi shulu ri hi korima.³² Ya ndi toh kpyeri mba ni kunkron bua. Nginga ma ba ta si t'bo nda ni tie nvunvu, bi to ndi isu tie whewhre. ³³ U ngame, biti toh ba kpi biyi wawuu, bika toh ndi a tie whewhre, ni ba nkon tra ba.³⁴ Njanjimu mi hla yiwu, inzan yi na y'ba hi na se ikpi bayi ba tie. ³⁵ Shulu mba meme ba y'ba hi, u ba tremu'a bana y'ba hi na³⁶ U ni tu vi mba nton kima, indrjo na toh na, hu ni Malaiku bi shulu, ka Ivren'a, se Wawu Tie'a megyen.³⁷ Na wa ahe ni nton u Nuhu, tokima me ani he ni ye u Vren Ndji. ³⁸ Na ni nton u wa mma k'mo na ye rhina, bata rhi nda ta so, nda ta kpa gran nda nno gran, hi mla vi wa Nuhu a ri nimi ghwu'a, ³⁹ nda na toh kpe na ka mla wa imma k'mo'a ye kprume ni wawu mbawu - ahi naki iye u Vren Ndji nihe.⁴⁰ U indji lilon hari bahe ni rju - ba ban ri, nda don rima. ⁴¹ Imba hari basi kon ni nnra - ba ban ri nda don rima. ⁴² Tokima, bika ki ni gben, niwa bina toh ka ni vi rhime Bachi ni ye na.⁴³ To wayi mbayi, Indji u koh andi toh ka ni nton rhime indji u y'bi ni ye ni chuu, a ndi son gben nda na ndu yra koh ma na. ⁴⁴ Tokima, bika mla gben, niwa Ivren Ndji ni ye ni nton wa bina yo sron na.⁴⁵ Ahi nha hi vren koh u kponji nda he toh wa tiekoh ma a ka bi kohma don ni woma ndu ta nno ba birhi tsra ni nton rhi? ⁴⁶ Ivren koh u lulu ahi waa tiekoh ma niye tooh asi tie kima ni k'ma ye ma. ⁴⁷ Njanji mu mi hla yiwu, tie koh maa ni yo kpi ma wawuu ni wo ma.⁴⁸ U meme vren-koh tre ni mi sron ma, 'Tie-koh mu a rhihe rhi,' ⁴⁹ nda ni tsi kpukpanma imbru mri-koh ba, nda rhi nda so ni bi wu'a, ⁵⁰ u tie-koh u vren-koh kima niye ni vi wa vren-koh kima na yo sron na ni nton wa ana toh naa. ⁵¹ Tie-koh maa ni hanwu tie tsitsa-tsitsa me nda nno wu bubu ni bibrji, wa ni kima ani zia yi nda tan nyinyren.

Chapter 25

¹Igbuchu shulu ani he to mrli mba wlon wa ba vu ba fitila mba nda hi kpa ilon wa sa.² Iton ni mi mba ba he toh, u ton ba na ruru. ³Niwa ruru mrli mbaa ba vu ba fitila mba nda na nji babran na. ⁴U mrli mba bi hr to ha baka nji nye u ba fitila mba mla.⁵Ilon wasa ana ciciye na u baka ri druna hi mla ka kurna.⁶ U ni tsutsu cuu baka dbu 'Lilon wasa ye'ye! Rju hi kpau.⁷U mrli mba wa wumba wu baka wlunde nda mla ba fitila mbo tie.⁸ Bi ruru ba ba hla ni bi he to ha tie nye mbia nno ndu ba fitila mbu na khwu na. ⁹"Bi he to h'a ba saa ni bawu inye a natsra tawu yayi na bika hi ni bi lenye'a ndi le u mbi.¹⁰Waa ba hi le'nye'a, u ilon wasaa ri ubiwa bana mla ki gben'a ba rihu hi ni bubu lo gran u baka tro nkon traa. ¹¹Imrli mba ba rima baka ye ni kogon nda tre Tiekoh, tiekoh, bwu nkon'a ni tawu! ¹²A saa ni bawu, 'Njanjimu mi hla yiwu mina toh yi na.¹³ To kima bika mla ki ni tu wa bina toh vi ka nton'a na.¹⁴Ahe towa indji ri ta hi ni meme ri. A yo ba mrli koh ma nda nno ba kpyi ma.¹⁵ A nno ri mba talenti ton nda nno iha nda la nno ri ngame talenti iri. ¹⁶Iwaa a kpa talenti ton a agbla hi nda ka tie ndu ni mba nda fe talenti ton bari ni tuma.¹⁷U wa a kpa harli'a a tie tokima me nda fe ha bari nha.¹⁸ Se waa a kpa talenti ri'a hi kpama nda shi juju ni meme nda ri nklen tie koh ma.¹⁹Tie koh mba aka son ban nton babran rlikoh nda k'ma ye ndu mrli koh maa ndu bla nklen ba nno. ²⁰Ivren koh wa akpa talenti ton'a a nji u ma ni talenti ton wa a hon'a nhaa nda tre, Tiekah mu, u ne talenti ton to yi mi fe talenti ton bari nhaa' ²¹"Tiekoh ma a hlawu, u toh tie, vrenkoh ndindi ni u kponji! U tie njanji ni kpyi fyi me, mi yowu nji ikpyi gbugbuwu. Rihi ni takpe u tiekoh me'.²²Ivren koh wa' a kpa talenti ha'a ye nda tre 'Tiekoh, u'ne talenti ha, Toyi, mi fe talenti ha bari nhaa'. ²³Tiekohma a hla wu, "u toh tie, vrenkoh ndindi ni u kponji! U tie njanji ni kpyi fyi me. mi yo wu ndu nji ikpyi gbugbuwu. Ri ni mi takpye tiekoh me.²⁴U vrenkoh waa kpa talenti ri'a ye nda tre, Tiekoh, mitoh ndi u ndi wa ana tie ro na. U can ni wrji wa una cu'a na ndi ni vu ni wrji wa una hii na. ²⁵Mi klu sisri ndi nji talenti mea ka ri ni mi meme. Toyi kpa kpye wa u mea.²⁶U tie koh ma ka saa niwu nda tre, u vrenkoh u' ridrii wa ani tie sankon'a, u toh ndi mi can ni ivrji wa mina cu'a na ndi ni vu ni wrji wa mina hii na. ²⁷Una ka nklen mu'a nno banki to mina kmaye nii ka kpa kpye mu nha' ni wa a hon'a.²⁸Ni tu kima, vu kpa talenti u wo ma ka nno u talenti wlon'a. ²⁹Ahi wa ahe wu'a bala nno nhaa gbugbuwu kahewu vlalala me. U wa nda na he ni kpye na ikpye wa umaa ba vu kpa. ³⁰Vu vrenkoh u ridri yi wa ana hi ndu kpyeri tayo ni wrji u kplakpakpa bwu wa ani yi nda tan nyinyren'a.³¹Niwa Ivren Ndji ni ye ni mi (he ma u kpan) ni malaiku ba wawuu, ani son ni kpancima u (daraja). ³²Ba vu bi kohra ba wawuu ziwu k'bu ma wani ga ndi ni yiyri towa ani ho n'ma bi koh ni ga nt'matie kan ni ba yawo. ³³Ani zi ntma ba ni wo korli na u yawo ba ni woma ko'ta.³⁴U chu'a ni hla ni bi wo korli ma 'Ye biyi wa Tiemu tie luluni yiwu'a rini gbuchu wa be tie zi yiwu guci ni tie ngbungblua. ³⁵Iyon a tie me u bika ne rli hlan ma atie me u bika ne ma miso; mi ye tsri u bika kpame ri kohmbi,³⁶ I he gbyre u bika sru nklon nimu milo u bika toh tie mu; mi he tro u bika zren yi ni me.³⁷U bi tsratsra ba saa nda tre, 'Baci ani tanyi ki toh wu si tie yon ndi nno wu rli? Ka tie hlan ma ndi nno wu so? ³⁸Ni tanyi ki toh wu ndji u tsri ndi kpau? Ka ni gbyre ndi nnowu nklon? ³⁹Nitanyi ki toh wu si lo ka nitro ndi ye niwu? ⁴⁰U chua ni saa nda tre Njanjimu mi hla yiwu ikpye'a bi tie ni ri wa zan tsi tsa me ni mi mrli vayi mu biyi a, bi tie nimu.⁴¹Wa ni hla ni bi wo kota ma, Cbi dinkon mu wayi, biyi wa ba lanyu yiwu'a, hiri ni ilu u kakle wa ba tie ni brji ni malaiku ma. ⁴²Ni tu wa iyon a tie me u bika na rlina hlan ma tie ma bika na ne so na. ⁴³Mi ye tsri u bika na kpame na mi he gbyre bika na ne nklon sru na ndi lo ndi he tro u bina tie kpye muna.⁴⁴U ba saa ngame nda tre, Baci ani tanyi kie toh ni yon ka hlan ma ka ndji u tsri ka ni gbyre ka ni lilo, ka ni tro, u kie kana tie kpye wu na? ⁴⁵U ani saa ni bawu nda tre Njanjimu mi hla yiwu, ikpye wa bi na tie ni ri wa a zan fyime u mrli vayi mu na bina tie nimu na. ⁴⁶Biyi bahi kpamba nimi ya'u kakle u bi tsratsra a nimi rai sese kase"

Chapter 26

¹Niwa Yesu a tre ni tu kpyi biyi kle wawuua, a hla ni mrli koh ma ba, ²Bi toh ndi ivi ha bati vu y'ba u vi u gan Rugran niye u ba vu Ivren Ndji nno ba kpan ni tu gran nhma kukron a"³Ba firist bi ninkon ba ni bi ninkon ndji ba, ba shubi ni koh chu firist wa ba yo wu ndi Kaifas. ⁴Ba sronmu ni yay'bi ni nkon wa ba vu yesu wuu'a. ⁵U ba tre ndi, "Ana ni nton gan Rugran na ni ndu tsi na ka wlu na"⁶Ni nton wa Yesu he ni Betani ni koh Sima u kpurua, ⁷a si rli birli, u wari ka rihi ni kpala ba nye u tie le nda kasru ni tuma. ⁸U wa mrli koh ma ba toh'a, ba vra nfu nda tre, "Ani tu ngye mba a nji nye yi si tie meme. ⁹Ba ndi na le niwu nda kpa gbugbu nkle nno bi ya".¹⁰U Yesu wa a toh mre mba a tre ni ba "Ni tu ngye bi yan wayi kpa? E a tie kpye ndindima ni mu. ¹¹Bizi he ni bi ya cacuwu u me bina zi he ni me na.¹²Wa a sru nyeyi ni kpamila a tie u rjumu. ¹³Njanjimu mi hla yiwu ni wrji wa ba d'bu itre zizi yi'a ni ngbungblua wawuu ba hla kpye wa iwa tie nda taka ma"¹⁴U ri nimi tso ba wa ba yowu ndi Yahuda Iskaroti kayi ni bi ninkon firist ba ¹⁵nda tre, "Bi ne ngye mindi vuu nno yi?" Ba tsra shekels u dran se'tra nnowu. ¹⁶Rji ni nton kima azi wa nkon wa ani vu nno ba'¹⁷Ni vi u mumla u gan rugran mrli koh ba ba' yeni Yesu nda tre, "Ni mameyi mba u son ki mla rli u gan rugran tie?" ¹⁸A hla "Hi ni ndji ri ni mi gbu ndi hla wu, mala tre "Inton tie whiewhiere. Mi tie gan rugran ni koh me ni mrli koh mu". ¹⁹Mrli koh ba ba' tie towa Yesu a hla bawu'a nda mla rli Rugran tie.²⁰Wa yalu tie a, a son nda rli ni mrli koh ma tso'a. ²¹Wa ba ki rli'a, a tre "Njanjimu me hla ni yi wu iri mbi ni le'nime" ²²Ba'ka yi ni sron, nda ni mye wuni yiyri, "Ani tie bre meyi ba' Baci?"²³A saa "Wawu wa ayo woma si rli ni me ni kongo'a ahi wawuu yi ni le ni me. ²⁴Ivren Ndji ni hi towa ba nha ni tuma. Iya ndji wani woma ba le ni Vren Ndji'a! A ndi na bi ndu bana ngrji wuna" ²⁵Yahuda, wa ani le ni wu'a tre, "A hi me?" A hla niwu, "U hla ki me".Ba si rli, Yesu ka ban bredi nda tie lulu nda mrewu. Aka nno mrli koh ba nda tre ka tan. Iwayi hi kpamu"²⁷A ban kofi'a nda ngri nda ko nno ba nda tre, so wawu mbi wu.²⁸ Iwayi hi yimu u shirji wa ba kau hlega ndu ba wru latre gbugbu ndji hle. ²⁹Mi hla yiwu mina la'so ma (inabi) yi ngana se viwa mi sowu sisa niyi ni ngbuchu u tie mu"³⁰W ba yo se'a ba rju hi ni ngblu u ze tun. ³¹U Yesu hla bawu, "Wawu mbi wu bi joku ni tu mu ni cuyi, niwa ba nha 'Mi wru wa ani nji gran ba, u nt'ma bi gran ba shangblan.³² U mi ta ye wlunde mi hi Galili guci yiwu"³³U Bitru hla wu "U bata ni joku wawumba wu ni tie me, ime de mi tie bre joku" ³⁴Yesu hla wu, "Njanjimu mi hla wu, ni mi cuyi u kpatron tie kputra ndi wu toh me rli u gba ka tubu. ³⁵Bitru a hla ni wu, " Ani ta wa mi khwu ni wu'a mi na kpau tron" Ba mbru mrli koh ba ba tre kpye rirji me.³⁶Ni nton kima, Yesu ahi bi ni ba ni wrji wa ba yowu ndi Getsemani nda hla ni mrli koh maa "Kuson wa u me mi ni wa mu' ndi tie aduwa" ³⁷A nji Bitru ni mrli nlon Zabadi harli niwu nda si yi ni sron. ³⁸A hla bawu, "Idri mu ni lome kpukpo me to mi khwu. Ki wa ndi gben ni me"³⁹A c'bi hi tsame, nda ku ni shishi nda tie aduwa. A tre, "Itie mu ani ta tie tu, ndu kofi yi y'ba me yo. Nakima ana mre muna nduhi mre me. ⁴⁰A ye ni mrli koh ba nda toh basi kruna, nda hla ni Bitru, "A ngye, bina gben ni me u wru nton ri me na? ⁴¹Gben ndi tie aduwa ndu yi na joku ni tsra na Isron'a ni son u kpa tie whie me"⁴²A hi kpama kpu uha nda tie aduwa. a tre, " Itie mu iwa ni ta na y'ba hi na ndi gbigbi mi so wu mre me'a ka tie" ⁴³A ye ngarli nda toh basi kruna, u shishi mba ba ron. ⁴⁴Ala ka ba don ngarli nda hi ka tie aduwa inkpu u tra nda la tre to wa a tre'a.⁴⁵U Yesu a ye ni mrli koh ba nda tre ni bawu, "B i rli kruna, ndi ki kpami mengyen? To inton tie whiewhiere u ba le ni Vren Ndji ni wo bi latre. ⁴⁶Wlu, kie ndi hi. To, waa ani le' ni me'a ahe whiewhiere ni me"⁴⁷A he si tre, Yahuda iri nimi tsoba kaye Ijbu ndji ba hu rji ni ba'cu firist ni bininkon u ndjiba. Ba nji ba njingban ni ba kpala (ngbonhon). ⁴⁸Indji wa ni le ni Yesu'a a tsro ba ngban nda hla "Indji wa me nha gboble ni wu'a, a wawuyi" Bika vuu.⁴⁹A gbla hi ni Yesu nda tre "Mi ci, mala!" nda nha gboble ni wu. ⁵⁰Yesu a hla niwu "Kpanmu, tie kpye wa u ye tie'a" U ba ye sawo mba ni tu Yesu nda vuu.⁵¹U ri wa ana he ni Yesu'a ka n'ma woma rju, nda cu inji ngban nda sren ton vrenkoh u chu firist cuu taga. ⁵²U Yesu hla wu, "Ka njingban me yo ni hra ma, e bi wa ba nzu ngban ani nji ngban ba khwu. ⁵³Ka u ya mina toh yo tie mu ndu ton malaiku zan j'bu tso. ⁵⁴U ba tie ni he ndu tre u embe ba ndu tsra din a gbigbi ndu wa tie toyi.⁵⁵Ni nton yi Yesu a hla ni j'bu ndji ba "Bi ye vu me ni nji ngban ni ngbonhon na mi ndji y'bi? cacuwu mi son ndi tsro ni hekali u bi na vu me na. ⁵⁶Ikpyi bayi wawuu ba tie ndu nha bi Totsu'a ye tsra" Nikima, mrli koh ba ba'ka tsutsu kau don.⁵⁷Biwa ba vu Yesu'a ba njiwu hi ni kaifas ninkon firist, u bi nha ni bi ninkon ba kia.⁵⁸ U Bitru kasi hu gbugbanmu hi ni koh ninkon u firist ba. A ri hi mi nda ka kuson ni bi gbyen ba nda ikpye'a ba ti'a.⁵⁹Ninkon u firist ba ni (majalisa) basi wa kpye u ce wa ba hla ni tu Yesu nda vu wuu. ⁶⁰Bana vu ni kpyeri na, ko ni wa indji gbugbuwu ba rju nda tie ce. U indji harli bari ba rju⁶¹ nda tre, "Indji yi tre mi toh zi hekali Rji yi ndi mewu ni vi tra"⁶²Ninkon u firist ba ka wlunde nda tre ni wu, "U na he kpye wa u saa na? Ahi ngye mba basi tre ni tu me?" ⁶³U Yesu ka krli ni ngbangbi. Injii ninkon u firist a tre, " mi yo wu ni nde Rji u (sisren) hla ni tawu ka wuyi u Kristi Ivren Rji." ⁶⁴Yesu saa ni wu, "U hla kime ye. U mi hla wu, rji zizanyi u toh Vren Ndji a son ni wo rli u ngbengblen nasi ye ni tu kpa u shulu"⁶⁵Ninton kima injii ninkon u firist a y'ba ba nklon ma nda tre, "A tre latre!" u kie wa ngye ngarli? Tomba zizanyi kie wo latre'a. ⁶⁶Ahi ngye imre mbi? Ba saa nda tre "A mla u khwu"⁶⁷Ninton kima, baka sru nten sruu ni shishi nda tsiwu nda kpan wu ni kprji wo mba, ⁶⁸nda tre, hla tsu na tawu, uwu Kristi. Ahi nha mba Kpanwu?"⁶⁹Bitru a son ni korah bubu u bla tre a, u vrenwa ri, igran kaye ni wu nda tre, "Iwu ngame u he ni Yesu ni Galili".⁷⁰ A kpatron ni shishi mba wawuu nda tre, "mina toh kpye wa u si tr'a na"⁷¹Niwa a rju hi ni nyu nkontra, ivren wa ri, igran a toh nda tre ni wa ba he ni kima, "Iguyi ana he ni Yesu u Nazaret". ⁷²Wa'ka' kpatron nikima ngarli, nda shirji tia, a tre, "Mina toh Indji mba na!"⁷³Inton'a y'ba tsame u waa ba klri-krli a baka ye ni Bitru nda hla niwu, "cucu uri mba ngame, ilme a mba nhrawu. ⁷⁴Wa a ri la'nyu nda ni shirji nda ni tre, "Mina toh Indji mba na" U gba a ti gbla tubu. ⁷⁵Bitru ka taka itre wa Yesu a hlaa, "U tie san mu ikpu tra rli u'gba ka tubu" A rju hi ni kahlan nda kayoi kpukpo me"

Chapter 27

¹Wa' ble ye kpan ba firist bi ninkon ba ni bi ninkon u ndi ba ba' ka suron mu tie nkon u wuu. ²Ba lowu, nda njiwu hi ka nno Bilatus gona.³U Yahuda wa a le ni wu'a toh ndi ba wuu Yesu, awa' (sran mre ma) nda nji idran shekel setra'a ye ni' bi ninkon firist ba ni bi ninkon ndji ba, ⁴nda tre, "mi latre wa mi myren ndi wa ana tie latre naa" U ba tre, "Kima hi ngyeri tawu? To kpye wa u tie kime" ⁵A ka mrli dran ba ta hle ni mi hekali, nda rju hi ka ba don da ka klo kpame rjirji.⁶Ninkon u firist ba vu mrli dran ba nda tre, "Ana he ni nkon u duu'a ndu wayi ri ni (wron) na niwa a hi nklen yi" ⁷Baka tre ni kpamba nda ban nklen le rju u ri' wa baka ta rjuu bi tsri. ⁸Nitu kimayi ba yo wrji kii ndi, "Bubu yi" ye' luwayi.⁹A ye tsra ni kpye wa Rimiya u Totsu'a tre din, "Ba vu dran setra ba inklen wa imrli Israila bayo ni tuma, ¹⁰nda nno ni tu bubu ri, nawa Baci a yo ba tie'a.¹¹Yesu a wlu ni shishi go naa, u gona kamye wu, "U chu Yahudawa?" Yesu a saa wu, "U hla me" ¹²U wa bi ninkon u firist ba ni bi ninkon ndji ba ba' nhawu, ana tre kpye na.¹³ U Bilatus tre ni wu, "Una wo ikpyi ba wawu mbawu wa ba nhawu na?" ¹⁴U ana saa ikpye riri mena, waa a ndu gona (manji ma wakran).¹⁵Ninton u gan'u Rugran bata ndu gona cu ri nimi bi he tro'a wa ndji ba kpa y'me a cuwo. ¹⁶Ninton kima, ba he ni indji ri ni tro wa a sentu'a u nde Barabas.¹⁷Wa baye kpan shuki a, bilatus ka tre ni ba, "Ahi nha mba bi son ndu mi cu cuwo ni yiwu? Barabas, ka Yesu wa ba yo wu Kristi? ¹⁸A toh ndi ba vu Yesu nno wawu nitu wa ba tie shishi ma. ¹⁹Wa arli son tu kwancima ucu'a iwa a tru (ton) yewu nda hla, " Rju ninkon ndji yi wa ana latre na. Mi tieya kpukpo me nicu luwa ni hra nituma"²⁰Ni ntonyi firist bi ninkon ba ni bi ninkon indji ba, baka con j'bu ndji ba ndu ba cu Barabas cuwo na wuu Yesu. ²¹Gona a mye ba "Ahi nha bi son mi cucuwo yi wu ni mi ndji ha bayi? Ba tre "Barabas" ²²Bitalus a tre ni ba "Mi tie he ni Yesu waba yo wu Kristi'a?" U ba saa wawu mbawu "Kpanwu ni gran nhama krukron"²³A tre "Nitu ngye, a tie nfye meme?" U ba saa wu wawumbawu ngbangbanme, kpanwu ni gran nh'ma kukron'a. ²⁴Niwa Bilatus toh ndi wawu na toh tie kpyeri na u ndu tsi kana ye wluna a ban ma nglawoma ni shishi ndji ba ndatre, "Mi na he latre ni yi indji yi wa ana latre na" Tie kpye wa bi son"²⁵U ndji ba wawuu baka tre "Ndu yima he ni tumbu ni mrli mbu". ²⁶Wa a cu Barabas cuwo bawu nda tsi Yesu ni gbungban nda kau nno mba kpahi kpan.²⁷U ba soja u gona baka ban Yesu hi ni hra u bubu bla trea nda nji jbu soja ye kima.²⁸ Ba siwu nda lo pli samba niwu.²⁹ Ba tie roni ncon nda kason wu ni tu nda nno kpala ni worli ma. Ba kukhwu ngbarju nda cawu yaya nda tre "Ndu Rji ziwu ichu Yahudawa!"³⁰Ba sru nten sruu nda ban kpalaa kpan wu mituma bru-bru. ³¹Wa ba cawu yayaa bacu plima rju nda sru kpyi ma niwu, nda nji wu hi kpan.³²Wa ba rju'a ba toh Bakurame u nde Sima nda vu ni ngbengblen nda ndu ban gran nhma kukron'a. ³³Ba ka ri ni bubu wa ba yo ndi Golgotta wa ahi "Bubu khwukhwu tu". ³⁴Banno ima enabi wa basru nha ni kpyeri wa a rii'. A la'toh nda kama ni so.³⁵Wa ba kpan wu a ba vu nklonma ni nra nda ga kpamba, ³⁶nda ki si gbyen wu.³⁷ Ni ko tuh ma ba yo kpye wa ba nhawu'a wa a, "Iwayi a Yesu, ichu Yahudawa".³⁸Ba kpan bi yi harli nha bi ni wu, iri ni korli ma, u rima ni wo ko ta ma. ³⁹Bi zren zu ni ko kima ba hlo tre ni wu nda ta whu tu mba, ⁴⁰nda tre, "Iwu wa u na zi hekali ndi mewu ni vi tra, j'bu kpame! U'ta Vren Rji uka grji ni gran kukron ye meme".⁴¹Firist bi ninkon ba ngame ba' caa yaya ni bi nha u ni bi ninkon ndji ba ndo tre,⁴² A kpa bari gbujbu wa ana gbujbu ni tu ma na. Ahi chu Israila. Ndu rji ni gran kukrona, u nikiyi kie kpaymeni wu.⁴³A' yo sron ni Rji Ndu Rji kpa juwo zizanyi Nda hi wawu yi tre "Mi VrenRji" ⁴⁴Bi ybi wa ba kpan ba ni wu ba tre to kima ngame. Ba mrewu.⁴⁵Rji ni wru nton u tanne ibwu kaye kasu meme a wawuu hi ni wru nton u tra u yalu. ⁴⁶Whiewhiere ni wru nton u tia, Yesu ka yra gro ngbangbani me nda tra, "Eli, Eli, lama sabaktani?" waa ahi, "Irji mu, Irji mu, u kame don ni ngye?" ⁴⁷Wa bi k'rli ni kima ba wotoyi, baka tre "A si yo Iliya"⁴⁸Iri mba ka gbla tsutsu hi ka ban rlikpanma son ni ma enabi u tsi nton nda kason ni kpala nda nzu hi niwu ndu so. ⁴⁹U mbru mba bakatre, "Donwume kie'toh ka Iliya niye kpau cuwo" ⁵⁰U Yesu ala' yra gro ngbangban me ngarli nda ka vrli (brji) ma cuwo.⁵¹U pli wa ba yo hra kotu hekali'a ka y'ba yra ti ha rji tu'mu' grji ye ncima, u meme ka grju u tita ba ka yra tie nkan. ⁵²Ba' be' baka bwu' bi tsratsra wa bana khwu'a ba' tash'me.⁵³ Ba rju ni mi ba' be' mba wa ba ni wa atashme, nda ri ni mi gbu u tsratsra nda tsro tumba ni ndji gbugbuwu.⁵⁴Wa hafsan soja ni indji wa basi Yesu'a ba toh grju meme ni ba kpyi wa ba tie'a ba' ka tie sisri nda tre, "Njanjimu ana hi Vren Rji" ⁵⁵Gbugbu mba wa bazihu Yesu rji ni Galili nda zowuu bana he ni kima nda si ya ni gbugban mu. ⁵⁶Ni mi mba ba'na Maryamu Magadaliya, Maryamu iyi Yesu mba Isuwu ni yi mrli Zabadi.⁵⁷Wa yalu tie'a indji ri u wo' wa a rji ni Armatiya, unde Isuwu, nda na Vren Koh Yesu.⁵⁸ A hi ni Bilatus nda ka mye wu ikpa Yesu. U Bilatus ka ndu ba nno wuu.⁵⁹Isuwu a ban k'mo nyi ni pli wa arju'a,⁶⁰ nda kau yo ni mi be' ma sisa wa ana tsen han mla tie a. A nyi kiekle tita hi nyu b e'a nda hi. ⁶¹Maryamu Madagaliya mba Maryamu rima bana hi ki ma nda son ni shishi b e'a.⁶²Ni vi u haa ivi u kogon vi u mla tie, bininkon ba firist ba ni ba Farisawa baka shubi ni Bilatus. ⁶³Batre, "Tiekoh, kie taka ni nton wa u gyrundji mu a he ni sisren'a tre, "Vitra niti y'ba mi tashme". ⁶⁴Nitu kima (nno oda) yo ba ndu ba gben be'a tie vitra kieta na tie tokima na bi huwa (mrlikohma) ba ble ye y'bi-wu nda hlani ndji "A tashme" U gyru u klekle ani zan u mumla ni meme.⁶⁵Bilatus a hla bawu, "vu bi gben. Gben ni ngbengblen mbi wa bi he wu'a" ⁶⁶U baka hi nda kagben hra b e'a nda hrawu ni tita nda sru bi gben.

Chapter 28

¹Ni cuu cacu asabaci ni bwu ble ni vi u mumla, Maryamu Magadaliya mba Maryamu rima baye ni be'a. ²U meme ka grji kpukpame don malaika Baci a grji rji ni shulu ye nyi tita'a nda hon son wuu.³Nda kpan na rli nzan u nklon ma ka kienkla me to suna (tita lu?).⁴ Bi gben ba wrli kpa nda tie sisri nda katie na ba k'ma.⁵Malaika tre ni mba ba andi "Na tie sisri na yi mi toh ndi biye wa yesu wa bana kpanwu'a. ⁶Ana he wa na a tash'me towa ana tre'a. Ye toh bubu wa ba ka Baci yo'a. ⁷Hi gbagbla ndi hla ni mrlikohma ba (bi hu'a) A tash me ni khwu. To, a guci yiwu sihi ni Galili Nikii bi toh wu, To mi hla yiwu ye".⁸Imbaa ba gbla wlu don be'a ni sisri ni briku nda zuzu sihi hla ni mrlikoh ma ba.⁹ U Yesu aka nzu tu ni mba nda tre, "mi ciyi!" Imbaa baka vu za ma nda kukhu ni wu.¹⁰ U Yesu ahlani bawu, "Natie sisri na. Hi hla ni ba mrli vayi mu ba ndu wlu hi ni Galili Nikima ba tome"¹¹Wa mba ba ba'si hia, bi gben bari baka hi nimi gbua nda hla ni ninkon u firist ba ikpi wa ba tie a. ¹² Wa ninkon u firist ba ba' shubi ni ninkon bi ndji ba sron mu ni tu tre ni ba, ba nnoba gbugbu nklen nji ni soja ba,¹³ nda hla bawu, " hla ni mbru ndji 'mrlikoh Yesu baye ni cuu nda y'bi k'mo ma u kie si kruna'¹⁴Itre yi nita ri ni gong kie brewu ndi whriewu ndi kpayi cuwo ni ya wa bina tie'a. ¹⁵U soja ba ba'ka kpa nklen nda tie towa ba hla ni bawua Itre yi ka vra shu nimi Yahudawa nda he me ye zizanyi.¹⁶U mrlikohma wlo don ri ba ba' hi ni Galili ni gblu wa Yesu ana hla bawu ye. ¹⁷Wa ba toh'a ba kukhwu niwu, u bari mba baka tie (shaka?).¹⁸Yesu a hi ka tre ni ba nda hla "Ba ne ngbengblen wawuu ni shulu u ni meme.¹⁹ Bika hi ndi ka indji bi gbu ba ba wawuu tie mrli koh mu (bihume). Tie batisma bawu nimi nde u tie, ni u vren ni u Tsratsra Brji.Tsro ba ndu ba hu ikpyi ba wawuu wa mi yoo yi'a. To, mi he ni cacuwu hi ni kle u nzan'a"

Mark

Chapter 1

¹Wayi hi Lauren wu mumlan ni tu tsartsar tre wu Yesu Kristi, vre Irji. ² Anabi Ishaya, a ya koshishi datre ndi ye mi tru indi wu ton di mu, niyi ani mlanko niwu.³ Ilan wandi a si kpagro si yo ni tsutsu miji, mlan icontih ni Back mbu, do not ma hi nyeyre.⁴Yohana a ye, da tsoro bi wandi ba ye ni wu nko wu wru latre mba hlega, da vu ba sukpa ni ma du Irji wru latre be hlega. ⁵Wawu u indi bi gbu Judea mba urishilima ba luni ka kpa sukpa wu ma da ni nhran latre mba do Irji wru ba hle. ⁶Yohana a ta sur nklon nta rakumi de to lo rjirji ni tri wu nta da ta rli langblan ba iton.⁷A dubub di "Iri ni ye ni kogonmu wandi a zan gbengle mu, wandi mina malan wa mi chu langban wu zama na.⁸ Mi sukpa yiwu Nima ana wawu ni sukpa yiwu ni rubu Mai Tsraki.⁹Avi baki, yes a ye rji ni Nazareth wu Galilee e Yohana a sukpa ni wu ni nei Jordan. ¹⁰Da Yesu a nzutu ni ma wu ne wandi ba sukpa niwu, ato shulu a bwu u wa atoh Ruhu Irji a girji kuson ni u ni tu. "Irji ni shulu a trendi.¹¹ "Wayi wu vren wu surom mu, wandi a ni du surom mu see.¹²Ruhu Irji a Chon hi ni tsutsu miji. Wu vi arbai (40), ¹³ba ba nma miji mba birji (Satan) wandi a ka tsra. Irji a du maleka ma do ba tindu (hidima) niwu.¹⁴Niwa bana vu Yohana tro Yes ye ni Galilee da bla tre rji andi ko Irji no shulu a grji ye weiweire ko nhá do ¹⁵ica me me drive chuwo da kpa wu wu.¹⁶A si izren ni kpa kikle nei Galilee da to Siman ba Andru, mri vayi Simon, basi yo ngrow nima bana bi Vu lambe. ¹⁷Yesu yo ba du ba hu a ni tsron. ¹⁸ba vu idi to ba lambe lude hu gbagbla.¹⁹A la fon zre da to James (Yakubu), ba siya inla rjirji wu vu lambe ba ti ²⁰ba wo yo a da lu don think a Zabadi mba mri ko ma da hu.²¹Ba ye ni Capernaum chachu sati, u yes hi ni tra irji ba (synagogue). ²²Da ka tsro ba itre irji zan khikle bi nha mba²³Ni nto kima, i gu ri wandi a he ni meme ibrji a lu yrayi ni Yesu da mye,²⁴ wu ye tingye ni ta, Yesu ba Nazareth? Wu ye wuta mu? Mi to ko wu nha, wu tsatsra wu irji. ²⁵Yesu yra to ni wu da hla ni ibrji wandi a siya tree ni mi songbagbi. ²⁶Ibriji rhju ni gbengle da ni kpagro.²⁷Indi ba wandi ba hei ni kea ba bwu nyu yo ni wuo da miye kpamba, I wayi nghe, itsro sad gbengle ani you doka ni bring meme u ba wou. ²⁸Injo nitu ma a zre yi ni clan Galilee.²⁹A rju ni tra irji da tsi you ni ko ba Siman ba Andrew, ba ba Yakubu mba Yohanna. ³⁰Ni ri nikoa, a to yi wa Siman si lo kpa. ³¹Da ba hla niwu, a hi da ka thi wo nzu. Lol kpa a kri bre wu, wa kri lunde da nuba rhi.³²Ni yalu, be gbu wawu ba shubi ni nkotra. ³³Ba nji bi lilo kpa ye ni wu,³⁴ wa ka nuba si kpa da zu meme brji rju ni kpa wandi a hei ba wu ni kpa. A na nu ibrji ba nyu wu tre na - ni tu ba to. Ko wawu hi nha.³⁵Ni bwu mble a lunde da hi ni wutrji wandi ndi bana hei na daka bre irji. ³⁶Kpúkpan zren ma Siman ³⁷ba bru mba ba wawu ka to da lila wu di indi basi waawu.³⁸A sa ba wu, khi hi ni wudji rhi, ni gbu ri kan. Nitu hla tre irji ni bawu shi need me ye. ³⁹A zren kaāgo inkla gbu Galilee, ni tra irji mba (synagogue) da tsro ba jiji tre irji da zu meme ibrji rltju ni bi wandi ibrji lo ba nju da kpabachuwo.⁴⁰Ndi ri wandi a hei ni lilo eshi a ye da kugu gbarhu ma da bre u andi. ⁴¹Wuta kpa nyme wu ka chu lilo yo wrjhu ni mu. A ló suron ni wu da ka wo ni wu da tre di, "mi kpa nyme lilo ka wu chuwo! ⁴²Lilo ezhie a rhu hari kpama a kma ti sa.⁴³Yesu a mmba, u a du na hla ni tro na. ⁴⁴Du gri kpa ma hi stro priest ya da a samu si see kpa ma du hei na wa Musa a ti gbuchu ni tu man.⁴⁵Da gua rhu ni Yesu a tsi ka dubu kpe wa Yesu ti ni wu'a. Ni tu kima Yesu ana iya are ni mi gbu du ba to na. A nap zi are zu ni kosan gbu. Duk na ki ndi ba ba zi hu ko ni tse Wanda a hi.

Chapter 2

¹Da a kumaye ni Capernaum ni mi vi fie mee, ndi ba woh da hei niko. ²Gbugbu ndi ba tsutsu da shuni bubua, ikon 'u" zu no ri koha ana heina, Yes sibla tre nibawu.³Indi nzah ba jin vayi mba wa a chronchu ye ni Yesu. ⁴Bana to ikoh "u" ri hi ni Yesu na, ba hon zu ni tukan, da ghlen tukan, da ban ndi "u" chronchu rini Yesu.⁵Yesu toh gbegble suron ba da tre ivre ba wur lahtre me hle ni wu.⁶ Se bibla vuvu wa ba sun ni ki, ba si rimre nisuron ba di Yesu lahtre, ⁷Ba indi da ani wur lahtre ndi hlega, sai Irji nikankrima ni wur lahtre ndi hlega⁸Yesu toh misuron ba da miyen ba agye nji meme mmre ba ye ni yi wu? ⁹Niwa ba kpa lahtre wurhle ni ba wu, ni wa ba hla ban blame ni hi kpame, a time agan?¹⁰Yesu a toh di vre Irji a hei ni gbengbenlen "u" wur lahtre hle ga, da hla ni ndi wu chronchu, ¹¹mi hla "u" lude di ban blame di hi koh. ¹²Indi wu chronchu a lude ban blama da hi kpa ma, Indi ba buh iyuen yo woh da tre, kina taba toh Bibi kpei nayi na.¹³Yesu rhu hi ni kosan nei, ndi gbugbu ba hu hi ni neila, wa ka si bla tre ni bawu.¹⁴ Da asi zre da toh Levi ivre Alphaeus a kuson ni bi kpa ban. Yesu du hu wawu, wa lude hu Yesu.¹⁵Yesu si rhi lah mi koh Levi, in bi kpa ban gbugbu, baba bi lahtre wasi rhi no "u" baba mrikon, ndi gbugbu ba hu. ¹⁶Farisawa bibla vuvu, ba toh Yesu si ri biri nikoh Levi da miyen mri koh ma a gye sa ti kohbi si ribiri ni bi lahtre?¹⁷Yesu woh ba da tre indi wa ahei ni gbengbenlen ana wa den na, see ndi "u" lilo niwa den. Mi na ye nitu bi woh tre mu na, mi ye ni tubi lahtre.¹⁸Mrikoh Yohana baba Farisawa bata son ni hlama, indi baye da tre ahigye sa mrikoh Yesu bana vu hlana na? ¹⁹Yesu ka hla ni bawu, ayiwu kpukpan ango ba ka son ni hlama²⁰Se chachu wa ba ban ango rhu, "u" ba son ni hla ma. ²¹Ba ndi a niwar klon sisama nitu chiche ma, don ani ya yabba sisama game.²²Ba ndi wa ani ban hi sama sur ni chiche ri, don ani fu hle ga, se ba ka sur sama ni miri sama.²³Ni chachu sati Yesu si zre zu ni mi rhu, mrikohma ba zi gbusu tan. ²⁴Farisawa baka tre ni Yesu du toh ikpie a di mrikoh me ba si ti kpie wa dana bina ni chachu sati.²⁵A miye ba, bina toh ikpie wa Dauda baba ndima ba ti na? iyoun ti ba, ²⁶baka hini Abitha ndi wu ton du Irji, waka noba breadi chachu sati, "u" ba ka tan²⁷Yesu tre ba ti chachu sati ni idi, bana ti indi ni chachu sati na. ²⁸Ni tu ki Ivre Indi a hi "u" Bachi "u" chachu sati.

Chapter 3

¹Bachi a ri no mitra u pre da same ni Indi wu lullo wu so wo. ²Indi ba sure shishi niwu ko ani wurka ni wu cacu asabar don da ka to ni la ter.³Yesu hla nindi wu lullo wo, rhu kli ni tsutsu Indi ba, Yesu a miye ndi ba. ⁴Abi duba tie zizi nive asabar d kpa ndi cuwo ka ndu tie meme indu Indi ba que? Indi ba ba son ng bage.⁵Yesu a kma ya ndi ba nifu done touri dir mba da hla ni gu n ma wo me? igu n ma wo ma u won bi. ⁶Farisawa banu gla me da hadatu niti rudiyawo di ba wo Yesu.⁷Yesu ni mini koma ba hi nen wu Indi gbugbu ba hu bari ba ni ni Galilee ba ri bani Judia ⁸Urshalima, indumi ya bari me gaba ni Jordan, Tyre har ni Sidon. Daba wo gbi a si ti Indi gbugbu u bayi niwu.⁹A hla ni miniko ma duba samu ni igu tsitsima ni wawu don into du ba na matse bi was wu na. ¹⁰A warka indi gbugbu u bi lullo ba turn kpamba ni baba sawo niwu da fe se. Bachi a kpa bari just ni lullon.¹¹Ko nitan bi ruhu brji bajoku ni koshishi da Yar go da ter wu vir irji. ¹²A kpa nha ni ba duba dubu nde ma na¹³A ho he ni gbulu da yo biwa a ni son u ba ye same ni wu. ¹⁴A ju ndi woto dan ha wa yo ba di (apostles) do duba he ni wa, ¹⁵wa turba du ba hla ter wada he ni glegle wu zu bryi. ¹⁶Mazani wolo dan ha wanda ju ba na he nayi Simon wanda a non dema Bitrus.¹⁷Yakub very Zabadi, Yohana vayi Yakub Wanda a nu de Banergas wato minizan ¹⁸wu Adarawas u Fibus, Bar ta Lamawas, Matiwu, Tomas, Yakub very Haifa u Yahuza, Thaddaeus, Simon Bakan ane¹⁹ wu Yahuza Iskanyoti Wanda ya bashe shi.²⁰A kma he ko, wu kpetren indi bakaba da iya ri bin na. ²¹Da bikoma ba won naki da he niwu da ter, imiri ma na he na he ni wu na. ²²Bi nha wa ba ni Urishalima ba ter di, a he ni ruhu Beelzebul, "mba meme brji".²³Yesu yo ba da ter ba yi-yi, ibrji ani ti ni he da zu ibrji? ²⁴Idam mulki gu kpama te kam-kan mulki ba na to kle gbangba na. ²⁵Idam iko ga kpema komba ana kle gbangba na idan b²⁶a tayar ni nituma da ga gba ana he niglegle-glegle na anijoku. ²⁷Idi na ya da ri ko idi u gle-gle da yi bi kpe ma na ha ma ni vu indi glegle u ko.²⁸Jaji mu me hla you la tre we me wa wa Indi ba ti iha wur la bawu. ²⁹A ma wa ba ti ni Ruhu tsatsra ba na wur le meml mu, dona la tre u ka kle. ³⁰Yesu tree ni tu wa ha tre, ahei brji³¹I yima ni mir vayi ba ye kril ko ra. Ba to ba ka yo'u ye gba nmba. ³²Kpetren ndi ba ki kagon ma da me yer, I yi me ni mir vayi me ba hei ko ra da ki wa u³³A sa ni ba'u, ba nha ba mir vayi mu? ³⁴A ka ya ndi wa ba ki gon kla ma da tre, "To ibiyi yi bi mir vayi mu! ³⁵Duk ndi wa ni ti kpe wa rji tre a wa u yi hi yimu da hi mir vayi mu.

Chapter 4

¹Yesu ni mu mummlan a hla tre ma ni gbugbu ndi waba shuti ni Yun nei.A lude ri ni mi gyue ni mi-nei. ²A lla tre ma u-jaji gbugbu da ka yiyi ani.³Wo-me, idi uron a ban ibi hichu ni rjumaa ⁴a chu bari ba kuhle ni kon u chichen ba tanri ⁵bari ba khule ni tu han iwa ama hei mi meme gbugbun a warju.⁶Irji rju hongan wa kue niwa in-jah ma na gburonkonna. ⁷Bari ba kuhle ni zahchon, I Chon ba gburon ti rigra da k tiwu wa ti me me.⁸Bari kuma ku "lle ni "llar meme didima da gburon na ni sho bari, I wulon iknutra (30), bari I wulon ikpu tanne (60), bari I wulon kpu wulon (100). ⁹Yesu tre indi wa a hei ton u wo kawo¹⁰Wa Yesu a ye he ni kriji ma bi wa ba hei niki ni mimriko ma wulon don ha, ba miyen tu tree ka yiyi a. ¹¹A biyi yi ba "llar you wawu multi Irji wa, a ririn, mibiwa ba he nira ba tree ni ka yiyin me.¹² Ni duba ye ama da na toh na ni duba wo "llan da na toh "llan na I ba wo na kame ye Irji ni wuru "lle ni bwu.¹³A miyen ba bina to tu itre u ka you na? ¹⁴Bi ya di bi to wawu u? ¹⁵Idi ichu a ni chu tre.¹⁶Ni tu kon ba a bubu wa ba chutre iba wo meme brji a ye, wa vuba kpa tre wa ba chusa. ¹⁷Bana he ni ja na ni mi bana. Ama ba vu sunron mu ni mi iton fie me, na joku ni ton uya.¹⁸Bi wa ba kpa tre na kalle ni ¹⁹tu gbi gbugbulu yo khlen, iko bari kpii bari naki, iri mba ba chu wa a khule ni chon. ²⁰Bi wa ba kpatre rji da vusuron na ni ji ndi ye nitre rji baba yi ba ichu wa kulle ni meme didi wa a ni klo 30-30 60-60 100-100²¹A miyen ba, Indi ba zi fitila ni mi sisen ko ba zi ni zah tebru? Ba zi nitu tebur, di du kpan ni Indi bi koh. ²²Ikperi na riri na, see ka he ni rira ni ndi ba ka to na hlar. ²³Indi wa ahei niton u wo ka wo.²⁴A hla bawa, srenton ni wo kpie wa bi wo. Kongo wa wu tsar niwu, ni ki ba tsar niwu. ²⁵Indi wa a heiwu, ba ka fon surwu Indi wa ana hei niwuna, baka vukpa fie wa a hei niwua.²⁶A tree, mulki Irji a hei nawa indi ani ban bikpie hichu nimeme. ²⁷Indi ni kruna, na shime ni rji, biri nirju na gbrun, wana tohna. ²⁸Menme nina biri kima ani yarbe ku nira, ngwugwu ka fu wa ka gbrun nikle ma da ti wolo. ²⁹I dan biri a weri u ba cham.³⁰Ki ya tree mulki rji ahe naki kā ki tsar ba bawu? ³¹Ga aheifieme na wolo mustard wa i dan u chu ani rju da gburon. ³²Har chinchen baka son ni wuma.³³Naki tre mba ni kayiyi ni kon gbubu'u. ³⁴Ni kogie a tre ni ba wu ni ka yiyi duba tohtre a.³⁵Ni yalu chachuki a tree diba zah gran hi komu. ³⁶I ba lude niwume a ni mique na ka ndiba don. ³⁷Se ihen lude ni gbegbelen na wuru man sur ni mi guea ta shu.³⁸Wa si kurna ni kogon mi gue iba shemme u du lude na ya duna kur kpahlena ndi ba ba kuhlema. ³⁹Iwa lude da yarhan ni kikle gwugwu mba ima duba son nigbagbi shishiman ba chu⁴⁰A miyen ba, age nuyi sisiri? Har zizan bina hei ni bangaiskiya na? ⁴¹Iba tie sisiri, adi a indi birimen nayi a tre ni gwugwu ba I ma u ba wo niwu.

Chapter 5

¹Baye ni gran nei u gbu garasinawa. ²Niwa, a ye rju ni mi jirgi. Hi hari baye zon tu ba igu ri u meme ruhu asi rju nimi hbei.³Bubu son ma a hei ni bbei ba ndi wa ani ya ló koni sarka. ⁴Ni-ingu gbugbu ball ni sarka ba ma ruruwa asu sarka ba rji rji maruruwa. Ba Indi wa ani ya vu aba.⁵Chachu, chachu ni ble mba ni yalu ani yargro na ni yar kpunma ni tita ni mi hbe ba ni kpah tita. ⁶A chu shishi to Yesu ni gbugbama na tsutsu ye kuque gbarju ruwa na nikon ma.⁷A lu tre gban gban niwu; u mu get niwu? Yesu u vre rji u wawu? me pre ni de rji na tie me yahna. ⁸U wa hla niwu's rju ni kpah ma I wu meme ruhu.⁹Amyen bayo nde me ni nha? Wa hla niwu nde ma tuli ama a ki hei gbugbu'u. ¹⁰Abra Yesu dina zu wau ni gbuyina¹¹(not included) ¹²Ba bra datre zutarhi need lecleba beri kiri niba. ¹³Abri ba meme ruhu ba rju dari ni licleba ba tsutsu gerji ni tie gbuw hau ni mi nei bakede bakai dubuha ba que ni nei.¹⁴Biwa basi kurju ledeba ba tsutsu tu da la ikpe da tsir. ¹⁵Baye ni irvriji Yesu tre da tah iguh u meme want nibawu tuh¹⁶Biwa sahe niki da toh kpe da sitsir ni igu meme ruhu, da la nibawu didime na ta bawu tre leeleba. ¹⁷Ba sawume tsu bre du biri gbua.¹⁸Asi sou ri ni jirgi iguh meme ruhu bra diwau hu. ¹⁹Ama Yesu na kpagmena ama da la ni niwuhi Kon me ni ndi me di la bawu ikpe rji teh u; yada as mashishime. ²⁰Ahi kpa ma da so ma si la kpi bi keklema wa Yesu teh ni wu ni dikatolis. Kowa ni ndi sisri.²¹Nlina Yesu, a rungra ni jirgin. Ri gbala ko rima ndi gbugu Baye gyekle ki niwu. ²²Bi ni Kon ri church wa bayo Jairus ye du joku ni zama. ²³Asake bra ngari du tree di verwa tsitsa te wiewier que mi bra ye di sawai niwu di sama sikpa nda son divine. ²⁴Bahi bawu; ndi gbugbu bawu nda ni hau nikpa²⁵Iwari beki wa the ni lol nkayinle is wulon nduha. ²⁶A shaya brabra ni wa bi nu mua gbugbu it ase kpama peh-phe wu nda ya di sikpa nihe ama lol ka kle. ²⁷Awo kpi Yesu the. nda ye mi kuganma ni mi gbugbu ndi nda tuka ingloma²⁸A tie nda mi taba igloma mike mi samu sikpa. ²⁹Niwa ataba wu; it kukri, ato ni kpa wawu samu sikpa ni lehenma³⁰Yesu toh nikpa gbegble rju mikpa. A gbaya ni mi bdiba nda tree, aha taba glomu? ³¹I miri konma batre u to gbugbu ndiyi tree ndi tre iha tabawu. ³²Yesu ni son ya nda to aha taba wu.³³I wa to kpe asame wu sisitsir vu. Aye ndu joku ni gbui ma nda la wu gerger me.³⁴ Ala wu, iuerwa, isorun didime asa u samu sikpame.³⁵Asi tre; ndi bari ba rji ni nikon ie Church nda la, Iverwa me kwi na dane tiche kanam³⁶Yesu wo kpe ba si tre, nda ua ni Kon ni church a na te sisri na khir behan gbagba. ³⁷Ana bri druwo diwuna imba Bitrus, Yakubu mba Yohana vayi Yakubu. ³⁸Baye ni koh was ani anikon church a ato ndi ba si tre gbaba me, basi tsra gre gbagbame.³⁹Ni rhi ma ni Kon ala bawu agesa bisi lo isoran ndi si gbagro? iverna, na gwuna, asigruna. ⁴⁰Ba zahe. A zuba just pepeme ni ra nda mba iteh uer mba yinma ndi babe niwu, nda rhi hi ni iwirji iver ha.⁴¹Avu iwo very nda la wu, Talita kumi wa ala iverwa tsitsa mi la ni wu lude. Ba wuton iver nda tsir (the nise well doha) ⁴³Ba ter sisri pepeme nisorun dedeme. ⁴²Ala bawu ndi ba na la nidruna. Nda la bawu mu lla rhi.

Chapter 6

¹A rju ni ki hi ki gbuma ba ba mriko ma but húa. ²Da vi a sabat ye wa ahi ka tsuro tre ni tra rji. Gbugbu nai wa ba wowua ba yo mamaki nda tre akpa toh tsuro yi rjime? A bi wrji time ba nno? A bi ngye towa wa ani tie wa ba zan kagrji? ³Ana vren kafinta muyi na, ivren mariya mu ni vayi ba Yakubu, Yosi, Yahuza u Siman Nan?⁴U Yesu ka hla bawu din, Anabi bana nyime niwu ni gbu ma mba bi koh Mana.⁵ Ana to tie kpie rligrama ni gbuma na, a sáwo ni ndi fyime yi u baka fe si. ⁶A yi mamaki ni ka nyime ndi ma ni ndu rji. A ye who hi ni mrli gbu bi wiewiere ni ba nda ka bla tre rji ba wu.⁷A yo mrli koh ma wlon don haá ndá tton ba rju ni hiha ndá nno ba gbengble ni tu bi brji meme, ⁸ndá hle bawu ndu ba na nji kpie u hi ni ziren a na ba nji kpala ni kpo mba na, ⁹bá son lahgban ndá sur nklon ririyi.¹⁰A hla bawu ikoh wa bi ti ria bi ka ki ni ki me hi ntton wa bi wlua. ¹¹Igbu wa ba na kpayi ko woyi na, bika kpun me-meh u za mbi hle ni bawu ndu kafa shaida ni tu mba.¹²Ba rju hi ndá ka tree ni ndi ba ndu ba tuba. ¹³Ba zu meme brji rju ni mi ndi gbugbu wu nda nyiu nye ni tu bi lilo u ba kafe si kpa.¹⁴Ichu fero a wo in I wa ba ki tie'a don inde Yesu a Shan shu u gbua. Ba ri ba tre Yohana u Batisma ta shine ndá ni tie kpie wa yi wa ba zan kagrjiá! ¹⁵Bari ba tre " a hi Iliya Bari me a ndá hi Anebi na Anebi bi Sen'a"¹⁶Amma fero ni wo nayi ka tre ndi Yohana wa me chu tu ma ua ta Shime. ¹⁷Fero ana ton ba ndu ba vu Yohanna tro ni tre Herodiya (I wa vayi ma Filibus) don a grand ni gbengble.¹⁸Yohana ana hla ni Fero a hi yours tsu ndu Vu vayi me kpa wa ma. ¹⁹Wawu Herodiya ka nji fu Yohana ndá wa kon u wuu hama. ²⁰Don Fero ata klu Yohana niwa ana ndi u klu rji nda zi Yohana ni tro Amma ndá na tie wu ya na. Wo tre ma ta nno fu kpukpo me Kuma ndá giri ni wu'u.²¹I vi wa a zi gbien ni tu Yohana ye ki tsar-a ni vi u taka ngrji Fero ni wa a yo Indi bi nikon bi ti ndu niwu ni khi kle komanda ba u bi nikon bi Galili rli birli ni wu. ²²Ivren wa u Heridiya a ye nga me nda nglu nzan ni ba wu; wa suron Fero bi ni wu ni mbier bi tsri ba. I chuia ka hla ni vren wa, mye kpie wa u wa ni me u me no wu.²³A shi rji ni vren wa nda hla, ko a hi ngye u mye me me nnou, ko ani ta me ga mulki mua ti ha ²⁴me. A tsutsu rju hi ni yi ma nda myen, me myen tiemu ngye ri? A hla wu, Itu Yohana u tie Batisma.²⁵ A tsutsu gbla me hi ni chuia nda tre me son ndu ne zizan yi, Itu Yohana u tie Batisma ni mi gbugba.²⁶Ikpie kpa suron chua tie wie me amma ana wa ani kama na ni wa a shirji wua ua u taka vi grji ma. ²⁷Ichua to me nda yo soja ma ndu ba ka chutu Yohana. Soja wa a ra gbien chua hi ni itra wa ba tro Yohanna nda chu tu ma. ²⁸A nji tu Yohanaye ni mi gbugba kukron nda ka nno vren wā-a u vren wā-a ka nji ka nno yima. ²⁹Mru ko ma ha wo nda hi ka ban jiji kpa ma ka rju ni be.³⁰Manzani ba ba ye ni Yesu nda vu ikpie wa ba tie'a bla wa wawu-u. ³¹A hla bawu "Rju hi ni wi gi wa bi he kimbi'a ndi kusi tsame. Don indi gbugbu wu ba ta ye nda hi ni ba u ba ka na he nton u rli ua mena. ³²U Manzani ba ba ka rju dran gwu hi wrji wa indi ba na he'a na.³³Amma indi ba ba to ba nda to rju mba nda tsutsu ni za rju ni mi gbuba wawu-u nda ka ri ni bubu'a guci ni bawu. ³⁴Da ba-a rugran ne'a nda ka to kpentren ndi wa ba ki gben ba'-a, wa a lo'u suron don bana rhi kpe me na intamma wa ba na he ni ndi ma na. a krli ri ni tsuro ba' ikpi gbugbu-u.³⁵Ba he me u icha ye tie u mali ko ma baka tre wu ndu. ³⁶Hla ndu ba hi ni mi gbu bi wie wiere na le birli da di don iwrji wa ba he'a bran inkon ni gbu.³⁷Wa' a kasa ba wu din, nno ba ikpie wa ba rlia. Ba mye, ki hi le bredi u denari derli harli ye nno ba? ³⁸Wa mye ba "bi he ni gble bredi bren? Hi ndi hi ya' to". Da ba ka to, ba hla wu din, Igble nton ni lambe hari.³⁹A ndu ba kusun ni giga'a ni nklan ma. ⁴⁰Ba kuson ini nklan deri-deri mba se'titon. ⁴¹A vu bredi ton ba ni lambe ha ba nda nzu ya shulu nda ti lulu ni tu mba nda myre bredi ka nno manzani ma ndu ba ga ndin ba. A la vu lambe ba nda fan ba ti tsitsa ma da ga ba.⁴²Baka ntan da wrji sa'sa'me don mbuerma. ⁴³Ba vu shu ni sisen wlon don harli. ⁴⁴Bi wa ba tan bredia u lambe-a ba lilon dubu ton.⁴⁵A ni kle tre's da ndu manzani ba ri ni nhamma gwu'a nda hi guci wu ni Besaida nda ndu kpentren ndi ba hi kpamba. ⁴⁶Da indi ba ba hi wawu-u wa ka hon hi ngblu nda'yi addua.⁴⁷ Yalu a tie u Jirgi'a ka ri tsutsu ma-a ye u Yesu na rli he ni meme ni nkrji ma.⁴⁸A to ba ni mi Jirgia ni tsi kpa wa ba ki tie ni shishi ngwungwu'a nda ta son vu ba yiba. ⁴⁹Amma da ba to u si zren ni tu ma-a baka ya nda ahi ibrji,⁵⁰ sisri ti ba u baka yira yi! Gbagblame, a tre ni ba nda hla bamu vu suron! A hi me! Na klu sisri na!⁵¹A ri mi Jirgi'a ni ba' u ngwu ngwu'a ka ku kli nda na la fu na. Ikpie a nno ba mre kpukpome. ⁵²Don ba na rli rehe to njima ni kpie wa a tie ni bredi ba me' isuron ba ana kpan kpa.⁵³Niwa ba ru kikle (kpace) ma-a, ba ye ni gbu Gennesarit nda llo' Jirgia zi ki. ⁵⁴Niwa ba rju ni Jirgi'a indi ba ba tsi to-o, ⁵⁵nda tsutsu ka nji bi lillo ni ba tabli mba rji ba'u nklan mba hi ni wrji wa ba wo nda a hea.⁵⁶Duk wrji wa a ri ni gbu, ko rligra ma ko tsitsa ma ko ni meme ndi bari ani to ba zi bi lillo ni bubu wa ba zu hi kasuwa. Ba breu ndu don ba me' ndu ba kpire nyiu nklon ma, gbugbu u wa ba kpire a ba kpa si kpamba

Chapter 7

¹Farisawa ni mbur bi nha ba yerji urushalima ba ye gyenklan kagon Yesu²Nda to imrlikoma bari basi rli birli hamma ni ngla wo. ³Farisawa ni yahudawa wawu mba ba na rli birli na sai ba nglawo, don ahi alada mba. ⁴Inde farisawa ba ye rji cucu, bana rli birli na sai ba Sukpa; ni imbru kpi bari wa ba hua na ba ngla vuva nho uri kongo ni kpi ndu la wawu.⁵Farisawa ni bi nha mba mye Yesu "Ahi ngyesa imrli ko me mba na Ziren ni nkon u bi nikon amma di ni rli birli ni worji?"⁶Ama a ua ni bawu, "Ishaya tre tsar ni tu mbi bi gyru ndi. Ba nha din, Ndi biyi ba hume ni vre nyu amma isuron he gbagbanwu ni me. ⁷Ba wu me u ce, nda ni tsuro ikpi bi u ndi wa ahi u mba.⁸Bi ka doka rji don di nji u di mu gbangban me. ⁹A la wa bawu, A bi yiwu wa bi ka doka Rji don ndu yi nji ala'ada u mbi. ¹⁰Musa a tre, 'Wo tre tieme ni yime', u iwa a tre meme ni tiema ko yima, gbigbi ani qu'. "Amma bi hla, 'Indiwa a hla ni tiema ko yima¹¹Izo ko birime wa una kpa ni me a hi Corban "(wa wu tre, nno ni Rji) ¹²Una la ny'me ni wu ndu tie kpie ni tiema ko iyi ma na. ¹³Bi kpa tre Rji ni tie meme ni al'ada mbi wa bi ndi nji wu ngbangban me. Ni gbugbu kpie wa bi muba wa bi tie'a.¹⁴A yo kpentren ndi ba ngarli nda tre wo me wawu mbi wu ndi to. ¹⁵Ikpie ri u kora na he na wa ani ba ndi tie meme". A hi kpie wa a rju rji ni mi ndi, ikiyi ni kpa ndi tie meme" ¹⁶Indi wa a he ntlon wo'a ka wo.¹⁷To, Yesu a ka kpentre ndi ba don nda ri mikoh, mrli ko ma ba mye itre misali. ¹⁸Yesu tre bi yi me itu mbi rli he bwu? Bi na to ndi ko ngyeri wa a ri ni ndi rji kora an a kpau tie meme, ¹⁹don ana he nkon u ri ni suron ma na, amma ani hi mi nne ma nda rju hlega hi tra u hi mha?" Nitreyi Yesu a d'bu birli ba bi wawu.²⁰A tre, "Ahi kpie wa rju rji ni mi ndi mba ni kpau tie meme. ²¹Don rji ni mi ndi, rju ni mi suron ba' meme mre: gru tangban ni ndi, iy'bi, wundi, ²²ikan, ingu, meme dri, gyru ndi, bison biye, bi shishi meme, bi kpa ndi tie meme, nzutu, bi mrlian ndi. ²³Biyi wawu mba wu ba meme wa ba rji ni mi, bi ki ba kpa ndi tie meme²⁴A wlunde ni ki nda hi kpama ni iklan u Taya ni sidon. Niki a ri koh nda na son ndu ba to wrji wa a he'a na, amma ana ya' nda ri kpama ni ndi na. ²⁵Amma ni wo a he, iwa ri wa kpura vren wa ma a he ni brji a ye nda nda ka ku joku niwu za. ²⁶To, iwa ana ndi u Helleni, u l'me Surofinishan. A bre wu to ju brjia rju ni vrenwa ma.²⁷A wa wu, ndu ba guci nno mrli rli. Ana he tu nkon na, ndu ba ban birli u mrli tayo yawhu na." ²⁸Amma iwa kasa wu nda hla" Njanji, Baci, e yawhu wa ba kru za tebru'a barli bu mbru (rjurju) u mrli ba.²⁹A hla ni wa, ni tu kpie wa u tre, u ka hi. Ibrji a rju ni kpa vrenwa me ye'. ³⁰A k'ma hi koh ma nda ka to vrenwa kru ni tu kru u ibrji rliga rju ni kpa vrenwa ye"³¹A la rju ni nklan u Taya, nda hi ni sidon ni teka halili rji hi ni inklan u Dikafolis. ³²Ba nji ndi ri ye wu wa ana mangbi nda ta to tre na, nda bre wu sawo wu.³³A nji'u hi kosan ni bubu wa ndi bana he na, a sur mri wo ni mi ton ma nda ti ntan ka kpre l'me ma. ³⁴A nzu ya shulu, nda cu vrli, nda wa wu, "Iffatha" wa ahi "Bwu!" ³⁵Hari itton ba, baka bwu, u l'me ma wa ana llo ngbangban, ka si nda tsi ni tre didi me.³⁶Yesu m'ha ba ndu bana wa dio na. Amma to a m'ha ba ndu ba na hla dio na, wa katie na a con ba ndu ba d'bu ni ndi. ³⁷Ba tie sisri kpukpo me, nda tre, " A tie kpi ba wawu-u didi me.

Chapter 8

¹Niton mu a indi gbugbuwu ba hei ba wa bari. Yesu yo miri koma da tre bawu di ²"idi ba ba lo me suron, ba he mi me har vi tra (3) ye da na hei ni kpe wa ba rhi na." ³Me ta turba duba he kpamba ni komba dana rina ba ki kobo ni ko bari ba ji ni gbugbamu." ⁴Mini koma ba mye "kife birdi nitsen-e ni wa, da ni mal ni di ba yi?"⁵A miba bi hei ni gble bredi ibve wa miye ba " a hi bredi bren ba bi he niwu? uba hla a ndi tangban. Ba lla ni wu'u "tan gban" ⁶A tre du gbugbu di ku ba son ni meme da ba bredi tangpa da bre da non mini ko ma du ba ga ni bawu u ba ka ga ni di ba.⁷Ba hei ni lambe game time ni womba baya wa a bre Irji, da la yo mir koma da nuba duba nu ndi ba du ba tan. ⁸Da ba ta ba wrji da vu imbru ma sisen tangpebi rigarma. ⁹Indi ba bakai dubu iziya (4000). Ba ya ki a yo ba ninko duba hi kpamba.¹⁰ A ti-gbla ri ni jirgima baba mininkoma da ri nklan Dalmanuta.¹¹Bi mrlian ndi ba ba ye da faragbi sur ni wu'u. Ba son ba to alama wa rju ni shullu, ba son ba tser u ton. ¹²A tan fuon ni mi suron da tre "a gye sa indi bi meyi ba son ba to alama na? Janji mi la yi wu idi bi meyi ba na to alama na". ¹³Wa kaba don dala ri ni jirgi da hi gar korima¹⁴Miri ko bi ti ndu ma ba kparisu da na ba vredi gri na. A don riri ni mi jrigia. ¹⁵A hla ni bawu, son ni wuri ti ta yo shi-shi na kpa risu ni yistin Farisawa na niwu Hirudus na"¹⁶Mini koma bi tindu, ba kpaye ni kpamba da tre a he wa bredi na he na. ¹⁷Yesu to kpe wa ba si ri mire ni dir mba, da tre. A gye sa, bi ri mre ter bredi ni suron bi? har zizan bi na tuna? Bi na ganina? Isuron mbi ba k'ma di bwu mu?¹⁸Bi hei ni shi shi bi na to na? Bi hei ni ton bi na wo na? Bi na tuna na? ¹⁹Ni wa mi zie bredi ton (5) mba gah ni di dubu ton a (5000) bi vu kpu kpu bredi shu sisen bre?" Ba la wu di wlo don har (12)"²⁰Ni wa me zi bredi tankpan ni di dubu zi'a (4000) bi vu kpu kpu bredi ti sisen bre?" Ba hla u di "tangban" (7). ²¹A mie ba, har ziza'a bi na gani na?"²²Da ba ye ni Bethsaida. Idi ba ni ki ba grji di u fei ye da bre Yesu di du sa wo ni wu. ²³Yesu a vu indi wu fie'a niwo dakji wu hi ni mi gbu. D a' a junte sur niwu nishishi da sa wo mani wu, a mei, "wu to kpe?"²⁴A zuya da tre, me to indi bi ya na kukro ba si zre. ²⁵A la kawo ma sa niwu nishishi maki shishi ya ka bun to u zizan abi zan wumumla wa to ko ge tsartzar me. ²⁶Yesu hla wu ziza'a wu he ni kome nu, na rizu ni mi gbu ga na."²⁷Yesu ba mini koma bindu ma zu ni ikoyuka wu Naesarea Filippi. A me mir ma ba nikon, "Bi ya ndi ba, mie di me nha'an?" ²⁸Mini koma ba la niwu wu yohana wu Baptisma, 'U' bari ba tre wu Iliya bari batre wumba kan-kan wuri nimiyi anabawa.²⁹A mie ba u biyi na bi tre me nha? Bitrus tre "Wu yi wu Kristi." ³⁰Yesu mam ba du ba na hla ni dro na ni tumu na.³¹Da soma bla bawu di vre di ni sha ya ni kpe gbugbu 'U' ba kamba ni u idi bi ninko ni bi chu ni Priestoci, ni bi nha vuvu, ba wu'u, ivi tre (3) ni ta ti ti tashem. ³²A hla terki tsrame. Naki Bitrus kma he ni kosan da tre da gbiton ni wu.³³Yesu kma ya miniko ma ba, da tre Bitrus ni tu "Kma tsi dimu," Kma hi ni ko gomu wu brji wunayoshishi me ni kpe u Baci na se kpe wondi wu idi" ³⁴A yo ndi baba mir koma ba ni buburi da tre ni bawu. Indi a ni iya da wume ka kparisu ni kpama da ba gieiye mu da hu me"³⁵Du indi wa tre wa wu nikpa tuma ani qu, uwada kri ni suroma ma don demu ni tre Rji ani kpa tuma cuwo. ³⁶A gye ni zo idi ni gbuglu yi wanda ia zan rai ma? ³⁷A gye wa indi ni ser kpama da fe sur ma?Indi wa klusha mu mba tre mu ni meme ugbugblu yi u la tre e iverindi ni klushama indan a ni ye ni dau kaka tima ba ba maleku ma bi ruhu tsatsra.

Chapter 9

¹a hla ni ba wu ndi janji mi hlahni yiwu ba ri ni minbi bana to iqu rhi nda to ye iko irji ni gbengle ma na ²da vi tane a kle yesu a vu Bitrus mba yakubu u Yohanna nda ngrji ba ka hon ni khikle gblu ri ni nkle ba hama ni ko ni doir ni ba niki ikpama a kma sraro³ e nklon ma a kma zan kinkla rais zan ibluch wandi ba tindu ni wu da chu itsro wandi a centu ni mi ikpi wu gla⁴ba kri toh Elijah mba Musa ni mi mba ba si tre ni yesu Bitrus lukri da⁵ kpanyem ni yesu rabbi ani bi du ta khi ki niwayi wu ta kpanyem wu ka duta sro ibru itra niayi iri wu me iri wu Musa e iri wu Elijah ⁶shishi ma a fontsii nda du lu tre to ki⁷ikpa lu a lu kri kaba pyenpeme e ba lu wo lantre ni mi kpaa an di⁸ uwayi hi vren wu sron mu wo tre ma yi ba kma ya bana la to ndior na sai yesu⁹ni andi ba kma si grjhi rjhi ni tu gblua a mhmba du ba na hla ni ndoir ikpi wandi ba to ni tu ngblua na sei vren ndi ta shimen ni qu ¹⁰ba kpa tre a grji sron da ki tre ndi tashen yi ni qu a gye?¹¹ba lu mye ni dongye nikon bi nha vunvu ba tre ndi Elijahni guci ye ¹²a kma hla bawu andi elijah ni ye guci da ye mla kpi ti amain gye sa ba rhe ndi vren ndi ni guci ti ya kpukpome u ba kpa a tsiri ¹³mi lha niyiwu Elijah a yeye u ndi ba thi ekpi wandi ba son ti niwua tsra ni kpi ani ba hla ni tuma¹⁴da ba ye zon tu ni nbru mri ko bi huzama ba ye to ndi gbugbuwu ba bi niko bi nha vuvu ba si sen nyu ni ba ¹⁵da ba to yesu ipentren di ba ghir nda tisutsu ye cie ¹⁶a mye mri ko ma bi huzama di bisi senyu qyemu ni ba?¹⁷indi ihii ni mi gbugbu ndi ba sa wu da tre ndi ndi wu tsoro mi nji vren mu ye ni wu a hei ni suron ibrji wandi ani zu bubu tre ¹⁸a nita lu niwu a ni ban u whurtaga da du ta zran da fu nfom ni nyu da tan nyere du kma kru kpen me mi mye mri ko me do ba zu mcmebrji rju u ba ti wa kran ¹⁹a si tre ni bawu ndi kba bi hon kpanye ni son ni yi tsar ni tan? mi vu sron ni yi hi ni tanmu? njivren ye nimu²⁰ba nji vivren ye niwu ni tu yesu meme brji a kri tru ku kma vivren a rjoku da zran da ni kran nfo ni nyu ²¹yesu a mye thima azi he toyi rji ni tan? ti ma a halawu ndi rhi ni tistea ²²a nita lu nivu ani ban wu taga ni lu ani bawu yo ni ma kama ani wuuu wuta ni ti kpe ni tu ma wuka ya ta ni lo suron ni sikpa²³yesu a myee wuta ni to ti ko nge na zan gbenglen na ni indi wandi a kpanyema ²⁴hari iti vren a dbu da tre ndi mi kpanyme zo khanyme mu ²⁵da yesu a to ikpa ndi ba tsutsu si ye ni ba a kri nacho ni meme ibrji nda tre di wu brji manbi ba nkpram me nacho ni wu rhu ni kpa ma dina la kma ri na²⁶a kpagro da ru do vivren joku ku kpin kpiri nda rhu ni kpama vivren a kru naa que u gra ndi ba tre di a qui ²⁷aman yesu a zu wama hon u vivren a lu de kirkir²⁸da yesu a kmaye ni ko mri koma ba mye ni kosan angye zuta bubu zu rhu? ²⁹a lha ba wu ndi bibiyi ba na zu ba rhu megen na sai de ni bre irji³⁰ba rhu niki nda zren zu ni Galilee ana son do ndi du ba toh wrji wandi ba hye na ³¹a sira tsro mri ko bi hua da ila bawu ndi vivren ndi ni ku ni woh mri ndi ba wuu u ni vi u tra ani tashmem da lunde ngari ³²bana to tu tre a na siri zuba bubu myea³³mle bari ni capernaum da ba rhi niko a mye ba ndi bisiyatre ni tu gye niko? ³⁴ba kma khi ni gbangbi ba siya sen nhu ni kpamba ni tu nha zan mbrumba ³⁵a kuson da yo mri ko ma itso ba nda bha bawu ndi wa nison hye mu mlan ka kma tuma yo kogon da tindu ni mbru ba³⁶a ban vivren tsitsa nda kau zi ni tsutsu mba nda baun nji ni ngban ma nda tre ndi ³⁷ko nha wandi a kpa vivren tsitsa yi ni ndemu a kpa me ndi wa a kpa me ana me megen a kpa na a kpa ndi wa ton me³⁸Yohana hla ni wu di tico u khi to ndi rhi si zu brji ni rhu ni kpa ndi ni ndeme khi zuu ndi a ana huta na ³⁹yesu asa niwu da tre ndi na zuu na ndi wandi a ni ti khikle kpe ni ndemu ana kman tre kpe meme ni tu muna⁴⁰ndi wandi ana komani ta na a wubu ⁴¹ko nha wandi anuyi kofima u so ni ndemu nitu bi hye wu kristi mi lha tre janji ni yiwu ana hon kpa lidima na⁴²indi wandi a do iri tsitsa biyi biwandi ba kpa nyme ni me ba kubuza ani zan do ba nkpi tita glo ni toh ma nda tru yo ni lon ma ⁴³e wome nita do kbuza ha taga ani zan wuka ri ni ko rji ni kpurhuwo ni do riko lu wandi ana kle na ni wome bambawu ⁴⁴chiche vunvu mumla bi bana hye nitre aya 44 hi ni 46 na bubu wandi intso bi andi ba he nike bana kwu na e lu na ybe na⁴⁵iza me nita du kbu za han ihu ani bi zandu ri ni ko irji hama ni za ni du he ni za me hamba e baka truyo ni mi lu ⁴⁶chiche vunvu bi sen wa ba bizen bana he ni nha 44 mba 46 na wa ntson mba bana kwuna e bana ybi lu ma na⁴⁷shishi me nita du kbu 39 chuu rhu ani bi zan wuke ri ni ko irji ni shishi ri ni du hye ni shishi ha ni do ba truu yo ni lu ⁴⁸wandi ba tson niki bana kwu na ilua na ybi na⁴⁹ba hii ko nha ni ma wu ba gon toni ma ⁵⁰ima bi anita chu ro ma ru wu kmaahi ro ngari? he nii ro ma ni kpambi ni du sisuron hei ni minbi

Chapter 10

¹a luye ni migbu yahuda u kle kle ni gran gbu urdu indi gbugbuu bla ye niwu wa soma bla tre rji ni bawu nawa a ni ti chachia ²Farisawa baluye niwu na miyen a hi hlatre ndu lilon zuwama basun wokpie wa anitre ³wa miye ba ani musa a hla ni yiwu nige?⁴u ba tre ani musa kparyemen nduba nhan takada u ga gram na kachuwo⁵yes bawa ani kawo tre biyi atre ndu ba nhan ⁶rji mummla irji tie lilon ba iwa⁷ni tukima lilon ni ka itie ma ba yima don da shi sun hamba ⁸ha mbaa ba zama inaman kpa riri anaki bana harina ni koshishi ama inaman riri ⁹ipie wa irji tie di diori naga tie hari na¹⁰ni mikoma almagerema ba hla miyen itre kima ¹¹wa hla nibawu du indi wa a zu wama na kpari a si yi zina ¹²naki ni iwa wa a kama ni lonma na gran irir wawume a si yi zina¹³baka ji miri bi zizah ma ye niwu ni ndu bre wo niba almajere ba zuba ¹⁴yesu toh naki isuron lude nivu wa hla bawu diba bre mirizizah di ye mime na zuba na na iriba mulki rji ahae¹⁵njaji tre mi hla yiwu indi wa ana kpa mulki rji na vieveren tsitsana ana rimulki na ¹⁶a vuba na brewoba ba na tie lulu yo bawu¹⁷da alude hi ni tukon iguri a lutsuts ye ni shishima na kuquegbarju na miyen mala u ndi ndi mi tiege nife mulkime? ¹⁸yesu miyen age sa u yome mala u ndi ndi? irji kagrjima ani tie ndi ndi ¹⁹u toh dokoki u na hla di na u na yi zina na u na mimre diona na kpa tieme ba yime tsiri na²⁰wa hla niwu mala nima tie bi bana tun mi hie ni verenze ²¹yesu kahya na gir ni suronma ni kpie wa atiea wa hla niwu ikpie riri a ridonhi ko ni vugbime wawu lea ni kah nkle ga bi tie ya ²²ama isurinma joku nitu tre ki wa hi nifu ni suron ma nitu wa a hi ndi u wo²³yesu kahya kagon ni almajere ma da tre adi a he niyah ndu indi u wo du ri ni tarji ²⁴Almajere ma ba hanyue ni wotre ki i yesu lar tre burbru adi a hei niyah do ndi u wo du ri tar rji ²⁵lakurimi niri ni ndo noron gbalame niwa indi u wo ni ri nitarji²⁶u ba hahyue da miyen a nhan ni nawo ke na? ²⁷yesu kahyaba da tre ni ndi kpic na yina ammma ni rji koge ni yiu ²⁸Bitrus luwulde nitre ndi ga ki kah koge don ndi ni hu²⁹yesu tre adi njaji tre ba indi wa ani kah iko don ko imimre vayi ma imimre lon ko mimremba ko iyi ko itie ko irjun ko imimrema don ni tumun ba itre mu ³⁰wa a na kpa dima wulon okpu wulon na ni zami yina ³¹gbugbuu wa ba hei ni koshi ba kama ye kogon u bi kogon ba kama ye koshishi³²ba lu hon sihi ni urushelima u yesu guchi ni bawu ni koshishi u ba hannyiu bi wa ba si huba ni kogon kura ba tie sisir wa ala vu iseri a na sibla ni wu iri kpie wa ba toh a ni ye ³³a latre ige ki sihiyi ni urishelima ba kah vren ndi no firist ni ba nha ba ndu ba wuu na tieu ya nshishi meme ndi ³⁴ba weyen niwu na juten sur na tsi ni gbugban na wuu ni vi utra a lude ni rei³⁵Yakubu ba yohona mri zabadi ba chibye niwu na tre a ndi ndu tie koge ni tawu wa ki preu ³⁶wa tre bi son me tiege yiwu? ³⁷iba hla niwu ba son iri mba disun ni wo kori u ri ni wo kotah ni mi darajame³⁸yesu hla bawu bina toh kpie wa bisi pre ana bi iya so koko wa ime mi soa? ko ndu ba tie batisma ni batisma yiwu na wa ba yi ni mura? ³⁹u ba kpayeme di ba iya u yes tre koko wa wawu ni soa ndu ba so nibatisma wa ba yi nimua niki ndu ba yi niyiwu ⁴⁰ama son niwo kori ko wo kotah na u muna niwa minoyi a hi u biwa ba chii ba⁴¹i wa iwulo ba bawo isuron ba a lude tie meme u ba tie fu ni tu ba Yakubu ba Yohana ⁴²yesu yo ba na hla bawu bi kah toh ndi be wa kah indi bi gbugbulun no ba ni woba ba nji ba u zizan⁴³ama a hei naki ni mi bina se de wawuu indi u wa ani zama nigon wa wuyi ni zama gran ⁴⁴iwa ni zama mumlan ni mibi ni zama gran ⁴⁵ni u njaji vren ndi na ye nduba tie yah nitu ma na ama wawu ni tie ya nitu bari da kpa que nitu bari gbugbuu bi latre ndu ba nawo⁴⁶u ba ye ni jeriko wa ye rju ni mi jeriko ba ba almajere ma ni gbugbu ndi u indi ufyen ba yo niBartimawus vren Timawus a son ni yiu gon ⁴⁷da a toh adi a yesu ba nazaratna kpa gro ni yon yesu vren doda ya me ni shishi losuron ni zo me ⁴⁸indi gbugbu ba yarhan ni wu adi ndu son nigbagbi wa kama na ni yo yesu vren doda yame ni shishi losoron nizome⁴⁹yesu kukre da nduba yo uba indi uyen na hla ni wu ndu gir na tie kinkle soron ni lude ⁵⁰wa wume a kah nklon ma taga na dolude hi ni yesu⁵¹yesu kpa nyimeniwu na myen u son mi tiege niwu? ⁵²yesu hla wu lude hi kpa me bangaiskiya a den u wa tsi toh kpan na hu ni tugon

Chapter 11

¹da baye ni urshalima baye wiewiere ni bethphage mba Bethany ni gbuku olives u yesu ton mrikoh ma hari ²da hla ni hawu hi ni vi gbumu wakisiya biti rhi bi toh ba lo vre wadi idro na honni wu to na siwu ngrji mu ³idan itro miyei yi di bichninu nha tre bachi hu niwa ida akle ki ji kamye hari⁴se ha rhi ni vi gbua da ba to vre ⁵da si ndi bari ba mie ba bisi tigye? ⁶u ba hla bawu bachi ni wa indi ba bana tre kpe na⁷ba ji vre ye no yesu da ju nklon ba sur niwu du kusun ni tuma ⁸gbugbu ndi bari ba ju nklon ba sur ni wu du nzere zu nituma bari ba wa vuvu sur niwu du nzre zunituma ⁹biwa bana huba ba ya sei da guluzan da nitre hosanna lulu hei nitu ndia wadi a niye ni mi de bachi ¹⁰ite bu Dauda akpa lulu ni mulkima Hossana nimi shulu¹¹da yesu rhi nimi urushalima da hi nitra irji da ya konitsen da yaluti wa ka rhu hi ni Bethany baba mrikohma ulon don ha ¹²ni vi uha ni bethanu u iyoun tiu¹³wa toh chi kukro ri ni gbugba n mu da hi ko ani fe iwo kukro a ni to ma da ahi dana toh kpei na sei vuvu migye ana hei niton u klomana ¹⁴wa ka tre indio na ka ri klo mana u mri koh ma baka woh¹⁵da baye ni urushalima da ri hi ni tra irji da zu bi le kpei nitra irji da zu ruron ba hle ga ni bi sran klen nibi le gu ¹⁶ana kpanyeim duba ji kpei ule rinikina¹⁷q hlatre rbawu bana han na ba you ikoh mu di ikoh u bre ni gbugbuku bi kan iko bi yib ¹⁸binna baba bi ti du irji ba wa nkon u wuu amma ba klu ndi ba, Gbugbu ndi ba wohtrea ¹⁹niwa yalu a tin a rhu don gbua²⁰da ba zu da toh kunkro wadi yesu lau a klu rhini njama ba bwu nyu yo ni woho daya ²¹Bitrus a rimre da tre malla wu toh kukro wawu lau? a kuq wawu²²yesu ka sa u you suron irji ²³jaji me hla yuwu ndi wa a you suron ni irji da hla ni ghu gbulu du grji joku ani joku²⁴naki mi hla yuu di ikpei wa bi mie di kpa gyeim bikpa ana kam ti u me ²⁵da u kri di bre wuka kpayiem di wur hle duka ndia da lah u don du iti bi u shulu ni wur latre me hle niwu game ²⁶ihan Mark ana hla duta wur hle na²⁷baye ni urushalima gari yesu si nzre ni mikoh irji ²⁸bi han ibe ni bi bla be ni baba bini koh baye niu da mie ni gbrgbrnlen han wu si ti kpe bi yi ahan nuu gbegbeblen u tiba²⁹yesu ka sa du tre mime yi kpe ri bi ti ne tre a i mi hla u koni gbegbenlen nhami si ti kpi biyi ³⁰sukpa Yohana agri ri nishu ko ani ni meme³¹baka san iyue ni kpaba da tre kita tre a irji ni shulu wa ani tre ngye sa kina kpa jiem ni u na ³²ama kika tre arji ni ndi ba klu sisir wa di batre si yohana ana ndi u ton du irji u ba hla ni yesu bana toh na ³³yesu ka tre meme mina hla ni yiwu ko ni gbengbenlen nha misi ti kpi bi yi

Chapter 12

¹yesu wu vu tsuro ba ni misali a tre wa ro wa indi ri a sen kukron ni rju a rhau kagon nda shi juju wa a ni ka ta shibi ima klo ma a me ko u gbien gugloma nda ban nno jingina ni bi ron bi kukron ki a kle nda ye wlu hi ziren ²ni tsar mton u klo kukron ka ton igran ma ndu hi kpa iklo kukron bari wa ba tiea ni bi sen kukron a ³amma baka vu u nda tsie nda zu kamma hi ni wo kuklu⁴a la tru dran ma ri hi u ba ka ruu tu nda nnu shan ⁵nga rli a tru ri u ba ka wu kimaa ba tie ri ndi gbugbu wu na ki ba tsi bari nda wu bari⁶a don indin ma ri u wa ani tona ivren ba wa anni san a tru wa wu ma hi u kle klea a tre ba to vren mu ni fu tu ⁷ma me bi ron kukron ba bitre din a wa ti mba ni ri gadoa ye ki wu ndi ka rli gadoa⁸ba vu wu nda kau taga ni mi rjua ⁹to waa u ndi u rju ni he? a ni ye nda wu bi ndu sen kukron ba nda nno bari nkan nu irjua¹⁰bina kra kpie wa beblu tre a na? tita wa bi me ba ka mba ni wua a katie wa ba you ni vrun tra ¹¹i wa yi a hi tie u rji nda bi ya tawu ¹²ikpie wa a ye ko gona bi ninkon yahudawa ba wa nkon wa ba ba vu yesu don ba to din a tre misalia ni tu mba yi amma ba klu sisri ikpe ndi mba ni tu ki ba ka donwume nda hi kpa mba¹³ba son nda la ka tru bi ninkon yahudawa bari ni hirodiyawa hi wu don ndu mba trene ni tre ¹⁴da ba ye batre ni wu tica ki to wu na hu tre ndi na una tsuro son tu din na u tsuro jiji inkon rji han ban ni kaisar heitu nkon kanihe? ki han ka ni he? ¹⁵amma u yesu to mliya nye ba nda tre di bi tsar me ni ngye? ne denarius ri me ndi ya to¹⁶ba nji ri ye ni yesu a tre ndi a hi yu nha ba nde nha mba he yi? ba tre u kaisar ¹⁷yesu tre din nno kaisar ikpie u kaisar din nno rji ikpie wa u rjia a nno ba mamaki¹⁸me na a sadukiyawa wa ba tre ndi tashmen na heina ba ye ni wu ba mye nda tre din ¹⁹tica musa a nla tawu idan indi wa vayi ma qu nda da hama ni vren da kawa don inda ka ban wa vayi ma tie wa ma nda zi bi ni vayi maa²⁰mri vayi bari tangban bana he u mumla a gra wa nda ye qu hamma ni vren ²¹u haa ka ban wa nda qu game hamma ni vren u traa ngame a la he na u mbru na ba ²²tangban mba u ba na fe bi na iwaa me ye qu hu ba ²³ni shulu iwa a ni u rime ba tie tashme ngarli? hon mri vayi tangban ba ba gran a tie wa mba²⁴yesu ka tre a na ni ki bi yiba shishi na? don bina tre rji na ndi na to gbengle rji na ²⁵don bata tashme ba na gran ko ba gran ba na ba he na malaiku²⁶amma ni tu bi wa qu nda tashmela bi na kara ta ni taka da Musa na ni waa irji tre wu ni tsutsu miji naa tre din me hi rji u Ibrahim ni rji u Ishaku u ni rji u Yakubu? ²⁷ana irji kmo na ammma u bi sisren²⁸iri ni grji bi nha ye nda wo kpe wa ki trea ni to sa tre yesua a myee a hi doka ria me bran zaaan wawuu? ²⁹yesu kaa sa wa a zan a hi wo Israila baci rji mbu bacia a riri ³⁰gbigbi u ka kpanyem ni baci rji ni suron me wawuu ni mre me wawuu ni dri me wawuu ni gble gble me wawuu ³¹doka u ha a heito yi gbigbu u ka son makobci me na tu me doka ri na la he waa bran zan bi yi na³²u bi nha ba tre din abi tica u tre njaji ndi irji a riri u ni wa wuyi a rji ni nklema ³³nduu son wu ni suron me wawuu u ni to me wawuu mba ni gbengble me wawuu ndi son vayi u ndio na tu me a zan hadaya wa ba gon ni lua ³⁴da yesu to ndaa hla tre u bi a hla wu di wu na bran kon ni mulki rjiwamba a kle tre a itre na la mere tre na kpena³⁵yesu sita ru tra rji tre din ni he mba ni nha hla din kristi a hi vren Dauda? ³⁶Dauda tu na ni mi ruhu tsartsar tre din baci a tre ni baci mu ku son ni wo ru mu se me ka bi kran wu tie kpe wa wu chan ni za ³⁷Dauda tu ma ne you ndi baci u ni he rli kristi ka vren Daua? nkpentren ndi ba ba ngri ni wo tre ma³⁸ni tsuro ma yesu tre tie wrli ni bi nha ba wa ba son zren ni guglo nklon da ni wa ci ni kasuwa ³⁹nda son ni ruron u bi nikon ni tra rji ni wrji bi gan ⁴⁰ba mrien imba bi kobo nda bre rji bran nkon ndu duba to ba indi bi ki ba kpa lukunci rligrama⁴¹yesu kuson ni gbala kori ni mi tra rji nda si ya ndi bubu ya nkle mba ni kaji gbugbu ndin bi nkle ba sur nkle babran ⁴²uwa u kmbo a ye nda sur nini ha rli wa a tsar ni kuburi⁴³a yo mrli ko ma da hla ba wu njajimu me hla yiwu iwa u kmbo yi sur nkle zan ndi ba wawuv wa ba sur nkle ni kajia ⁴⁴bi mu ba nno rji gbugbu wu ni mi gbubgu wu wa ba hei va ama iwa kobo yi a no zan du di biwo ba yo kl ni kajia duka idi ba sur kle gbugbu wu wa ba hei va ama iwakobo yo kpe wa a hei ni mi ya ma da ni rli a

Chapter 13

¹da yesu si zren rhe ni haikali iri ni mri ko ma bi huzama a tre ndi teacha ya tita ba baiko biyi ba biya ²a hla ni wu wuto khikle mme biyi? ko tita rina kri ni tu kpanma hama ni zile na³da a son ni tu gbku olive wandi niya haikali a Bitrus, Yakubu, Yohana e Andrawus ba mye ni yib ⁴hlani tawu nita mba ikpi bi yi ba faru? age ba ni tsoro ta ndi kpe biyi ba ti wiewere wu whursu⁵yesu a lu kri si bla ni bawu mla ya nin du dior gyuryi na ⁶gbugbwu ba ye ni ndume nda tre mi wawu yi nda gyur gbugbwu hi hle⁷bita wo kuu ko tre huu na ti sisiri na kpi bimba ba ye ama ekli rhi hye ri ⁸gbumgblu ba lu wa nhu ni gbungblu u bi chu ba kamba kpamba bi wo jub meme ni bubu kankan ni yon me ni hei be ba yi farlio yi nei na kri lega na ba vu yi hi lo da tsiyi ni tra wu bre irji mbi⁹ba gbronyihi duyi kri ni gaba gononi ba ba bi tuchu ni tu nde mu a duyi tsoro ba ikpe wandi me ti ni yiwua ¹⁰ama itre rji ni kuci hi kago ba ti vu yi hi lo bi kana ti sisir na tu kpe a di bi tre a na¹¹niton ki ba na ye ikpe wa bi tre a ana bi yi bi tre na ruhu maitsarki ba ni tre ¹²vayi ni lani vayi du wuu haka e ti ni tre ma mri ba lu kri ni tu ba yimba ni ba timba du ba luu ba ¹³ndi ba karnwu ni tu nde mu ama ndi wa a kri gbangban yi ni kle ani gbujbwu¹⁴bi ta to meme gunki ba ni kri ni bubwu ana kamata na indi wandi asi bla vunvu yi ka mal ya da rimere be wandi ba he ni gran judea duba tsutsu hi ni tu ba gblu ba ¹⁵wandi a he ni yu tra du na grji ri niko diwawu ni ban kperi na ¹⁶e wandi a he ni rhua do na kma ye ban nglo ma ni ko na¹⁷imba bi mri ni nei ni biwa ba hei mir bi masisi ba hei ya ni vi ba ki ¹⁸bre trji du na hye ni ton sai na ¹⁹vi baki baa ton wu khikle dan ton u ya wandi kina taba toh rji mumla wa irji a ti gbungblu wawuu ye zizan e khina la toh na ²⁰irjhi nita na mer viba ruh na ba nma wandi ani nawo ni ta bi wa ana ju ba ye a do vi ba do ba na bra na²¹ko nha nita llha ni wu ndi ngye kristi he yi ko ngye a he mu na kpanyme na ²²krista bi che baba anabawa bi che ba ye ni alamu gbugbuwu da gyur ndi ko ni bi wandi irji chuba ye ²³mla kri mi hla kpi bi yi ni yiwu du yi guci ni ye mba²⁴baya ya wu ton kima irji na wu na ani ti buh iwua na kpana ²⁵tsitse ba rhu rjoku rhi ni shulu u iko u shulu ni cu mle ba to ²⁶vren ndi ni ye ni mi kpalu ni gbengble ni daraja ²⁷ani ton malaiku hi ni nfro nza bi gbungblu meme wu shulu do ba yoh bi ma wandi ana chuba ye²⁸to kpe wu mla ya to ni kunkro fig nto wandi vunvu ma ju wu to ndi esu ti weiweire ye ²⁹na ki me wuta to kpi biyi ba si zren to ye ma a weiweire ni nkontra³⁰janji mi hla yiwu bi zan yi bana kle hamma ni to kpi biyi na ³¹shulu ba meme ba kle ama lantre mu na kle na ³²nitu via ko ntoma ndoir ko maleka ni shulu ko vren bana to ha iti mehe a to³³kri ni wri ni mla ya nitu wuna to iton a na chiche vu vu bi Greek bari ba yo tre toyi kri ni wri mla ya ni bre ³⁴na ndi wa a hi zren a don koma nda don mri ko ma ta ya ko ko nha ni ndu mada mha bi ya ba a duba khi ni wri³⁵ni tu kima wu na to ka tiko ni kma ye ni ton rime na ka ni yallu tsutsu chu koka ni gbatup wu bwhumble ke ni mble ³⁶anita ye niko gbru me na ye too wa si krunana ³⁷kpe andi mi lha ni wua mi hla ni ko nha mla ya mal kli

Chapter 14

¹a don viha duba ti ngan u passover idi mba ngan u bredi wa asa binikoh bi ton du irji baba bi han ibe ba sun diba yib yesu da wuu ²ba tre ana hei nitoh gan nadutsi kanalude ni tsutsu ndi na³da yesu a hei nikoh siman u lo shia basi rhi biri u wa hri a riye niwu da ji kpalaba alabaster u klen ma wa ba you di nard ayar kpalaba da kayen a sur nitu yesu ⁴ndi bari ha hei niki da tifu ni kpaba da tre ai higye kpei wa iwa yi tidu migye ⁵smsl du bs ban tutate a le ru kle wa ani kai deri tra wa ba zo biti ya ba tre a⁶yesu ka tre ahi kpei didima ati nimu ⁷bihei nibi yaba chachuu wadi ko ni tan biya zoba ama bina hei ni me chachuu na ⁸iwayi ti kpe wa a iya ti a asur turare don chachu rhumu ⁹misi hla tre jaji niyuu konitsen ba hla tre irji nimi gbugbulu sei ba hla ikpie wadi wayi ti ko ni kogon kuq¹⁰sei vre koh ma rhi wa ba you di Yohuda iskarioti ruhu hini bi ton du irji don du vuu noba ¹¹da bi toh du irji ba woh da ngri kpukpome niwu da you iyei ba no kle wa sima ni wa koh wa di aru vu yesu noba¹²niyi u mumla u berdi wa ana saana waba nha yi krju ton ngla lah tre ntoh u inga ni sei nisei u mrikohma ba miyei anitse ki hi mla bubu u ri biria? ¹³atohmrikohma hari da hla bawu duba hi mi gbu ndiri hluiri u fo ma bi aka hu hi ¹⁴ahi ta rhi nikoh bi ka hu idia hla u di la di ukoa malla tre ikoh mu wa mirhi biri baba mrikohmu?¹⁵anitsro yi kikla mikoh wu koshu waba mlati bikah mla ti ni tawu ¹⁶mrikoh ma ba hi ni mi gbua da ka toh inpie da a tre hei nakima da ti birhi ketarewa¹⁷da yalu ti wa ji mrikohma tsoh hi ¹⁸da ba kru da si rhibiri nitu tabur yesu katre jaji mi si hla niyi wu iri nimi bi nivu me noba ¹⁹bayi ni suron ba da nimiyei ahime?²⁰yesu kasa nibawu wa da si you woh ni me ni gbugban ²¹ivrendi nihi na a han niyuma iya ndikima wadi ani vu yesu noba abi di na grhi ndi kimana²²bashei ninu rhi biri yesu ban bresdis da ti lulu you nibredia da mere ga niba wu datre wayi hi nma kpamu ²³a bangbaju datre ²⁴wayi a hu yimu wa mi sur iyieu ni yuwu wa ani kahle nigbubuu baka so wawu bauu ²⁵me hla tre jaji mina la somi klo kukru gana sei ivi wa mi so ni mikoh irji²⁶bayou sei da rhu hini gbulu olives ²⁷yesu hla ni bawu wawubi bi joku yada ba han iq mi vu ndiu krhutimaa iq u itima bavra ni kagakaga²⁸bata zume lude in mi hi Galilee guchi niyuu ²⁹Bitrus kahla ru yesu ko ba hi kpamba wawuu ine mina hina³⁰yesu ka hla u nichu luwa du gba du tub tup kpu u kpa tron di u una tohme na in kpu tra ³¹Bitrus tre ko mi qu bu wu mina tre dimina toh una baka you inveu ni yesu wawuba wu³²ba ye ni bubu ri you di Gethsemane yesu ka hla ni mrikoma kuson wayi ime me hi bre ³³a banBitrus Yakub u Yohana ni kpama a rimer da ni damu ³⁴ahla bawu isuromu ni lome har na u qu ki mai di ta gbe har hi ni kuqu³⁵yesu for zre fime da ku joku ni meme da bre inde aru bie ka wur ton a hle niwawu ³⁶datre abba ti bu ikpi ba yereyere niwu wuka cu gbaju yi ru ni mu aman ana ti muna ahi wume³⁷aka kam ye da yetoh ba basi kruna da miye Bitrus sima bi si kruna? koh niton riri me bi na iya gben na? ³⁸gbien di bre don di na joku nimi lah tre na isuron a nyme ama ika a si ³⁹a la hi da tretre wu mumla gari⁴⁰da aka kam ye da toh basi kruna na u mumla shishi ba a ron u bana toh kpie wa ba hla wuna ⁴¹akma ye kpututra da miye ba bu risi kurnari di ni siri? atsra no toh a yeye to bavu vre ndi you ni woh bi latre ⁴²lude kinihi to idi wa a vu me ni noba a he weiweire⁴³a sihei nimi tre a u Yahuda iri ni mi a aye ni gbugbu idi ni ba ijin gban nibi toh du irji ni bi han be ni bi nikoh ⁴⁴indi wa a vu haba a guci tsro ba woh ni wuye Biti toh diwa mi sumbace u wa wu yi bika vu di griwu di hi ba ba bi gadi ⁴⁵da Yahuda ye ahi ni yesu gbla me da you ⁴⁶di ranni da rhugume ni u indi ba kavu na ki u ri ni ciki mba waa kli niba kia⁴⁷chu inji gbama da chu vuvu to diri ni mi biwu niko pristoci ba ⁴⁸yesu a mieye ba bi ye vu me na diwu yib ni ji gban ni kpe iku ⁴⁹mitahei niyi chachuu dita bla tre irji ni yiu nitra rji bi na vu me na a hei na ki don du tre rji cika ⁵⁰duka bi wa ba na hei ni yesu ba tsutsu da kaa don niu ba tsutsu hi kpaba⁵¹vivren nze ri wa alo vi gbajanklo u kaakpa megen a sia hu e mri nzeba ba yo wo vuu ⁵²a ka gbanjanklo chuwo ni bawu nda tsutsu ru ni ngbre⁵³niki ba nki yesu hini ninko prist nikima ba kikle prists ba ni chiche mba bi nha ba zontu kii nha niwu ⁵⁴e Bitrus a nha huba kari ni tra nkon wu nikon prist a ndaka kuson ni ba mriko nduba nda sia mu kpama ni lu⁵⁵nikon prist baba bison nda bla tre ni trankon a ba wa biwa ba njitre kpewa bato nitu yesu ni duba wuu nda wa hama ⁵⁶gbugbu mbawu ba sia blatre che nituma e nyu bitre ba ti nkankan ndana hu nyu ri na⁵⁷niki bari ba la lu kri nda bla tre che nituma ndi ⁵⁸ki wowu a sia bla ndi wawu ni zii hekali wa ba me ni wondi nda ni mi vi tra la me ri hama ni tindu ni wondi ⁵⁹nikima ngame bi tre ba nyumba ana hu nkon riri na⁶⁰ninkon prist a lu kri nimimba nda yesu ndi wuna he ni kpe wu sa bawu na? ni tutre wa bi nu shaida biyi basi bla nitume a? ⁶¹nikima a kri gbangbi ndana sa na ninkon prist a la myeu ndi wuyi wu kristi vren u wa ba ti lulu zanzan niwua? ⁶²yesu a trendi ahi me ngame bi to vreninji si son ni wo korhi u gbengble nda si ye nimi klalu wu shulu⁶³niki ninkon prist a yba nklon kpama nda tre ndi kila wa saidu u ngye gari? ⁶⁴bi wo tre wu kpande irji timeme kimbi bi to ni he? wawumba ba nyme ndi latrema a tsra du ba wuu ⁶⁵bari ba lu si junte ni vra nituma nda ni ka shishima ndani tsiwu nda hlawu ndi du nran tre e mrikondumba ba tsi ni ndawomba⁶⁶niwa Bitrus a son ni meme ni ra koa ninrenwa ri wu tindu niko ninkon prist ⁶⁷a to Bitrus si son si si zu isi ni yesu u Nazarat ⁶⁸a kpa tre ndi mina to na nina to tu kpewa wu tre a na wa a rhu hi ni kalhan e igbaa a tbu⁶⁹vrenwa wu ndu ri a too ngari nda lu si bla ni biwa ba ki whi niki ndi iwayi hi rimba ⁷⁰a la kpa tron ngari nton fiime ka huki biwa ba ki nhan niki ba la tre ni Bitrus ndi ahi janji wu ri mba nitu wu ndi u Galilee e lpn nyu me kpanyeme nikima⁷¹niki a lusi yoban ndani shirhi ni kpama ndi mina to iguyi wa bisi tre nituma na ⁷²igba a la tbu nkpu u ha rhi du igba tbu nkpu ha wu shirhi kpatron ni me nkpu tra niwa a rhimren ni kima a ybo yi

Chapter 15

¹ni bwu ble frist bi nikon ba shubi ni bi nikon gbua u bi nha u tra rji ni yahudawa wa babi suronmua ba vu yesu lo nda njiu nda hi ba kau nno Bilatus ²Bilatus myeu awu yi u ehu Yahudawa? a sa ni wu andi u tre toki ³frist bi nikon ba nhau ni kpi gbugbu wu⁴Bilatus a la mye u na hla na ka nche? to gbugbu tre wa ba ki nha wu ni tu mba ⁵yesu ana la sa ni Bilatus ngana wa anno mamaki⁶to ni ntto u gan Bilatus a ta chi ndi bi la tre ri wa he troa chuwa indi wa ba kabre ni tu ma ⁷u igu ni mbru bi la tre ba latre u wu ndi ⁸ijubu ndi ba ye niye Bilatus ndu tie ikpie waazi tie rji mu⁹Bilatus ka sa bawu bi nyem ndu me kah chu yahudawa chuwo? ¹⁰a to nda ni tu ngu mba baka vu yesu njiwu ¹¹amma nji frist ba ba con jbu ndi ba ndu ba yar gro ndu ba ka Barabbas mba cuwo¹²Bilatus a la mye mba ngarli a hi ngye mba tie ni chu Yahudawa? ¹³ba la gro ngali klowu¹⁴Bilatus mye ba a latre ngye a tie? u ba tutu yar gre clou ¹⁵Bilatus a son tie kpie a ba wa nda ka Barabbas cuwo ni ba wu a pua yesu tre rli nda kau nno ba kpa klo¹⁶soja ba bu nji nda hi ni tra u bla tre nda u yo soja ba wawuu kabi ¹⁷ba lo tuma ni pli u ma klo ntme wiwrli nda con con lo nha ¹⁸ba wlu nda ciu ndatre ndu rji ziu iclu yahudawa¹⁹ba grji tsiu ni tu ni gbugban u con ma nda ju nte ta sur ba kuqu gbarju nda kudran ni kbu ma ²⁰sa ba chauya ba chu pii u tuma rju hi ni wrji wa ba hi kpam wua ²¹indi ri siman u gbu siren sia ye rji gburi ba vu ni gbengble to ban kukron krossa²²soja ba nji yesu hi ni wrji wa ba yo ndi golgota ²³ba nno ma kabi ba mur wa a kama nda na soh na ²⁴ba kpan wu nda vu klon ma rli nra ni kpa mba²⁵ba kpan u ni tu kukron ni ntton u tra ²⁶ba nha ni ple kukron ni ikpie a ba nhaua ichu yaluda ²⁷ba kpanwu ni bi ybi harli iri ni wo rli u ri ni wo kota ²⁸i wa yi ye tsar ni tre rji wa a hla ba bla kabi ni bi latre²⁹biwa ba ka ki hia ba zren da ni whu tu nda ni tre yowa iwuwa u zii tra rji ni meu ni mi vi tra nra kpame ndi grji ni kakrona ³⁰nji frist ni bi nha ba ba chauyaya ngame ni kpa mba da tre³¹a ndi a kpa bai cuwo amma nda na to kpa kpama cuwo na ³²ndu kristi ichu israilawa ba grji ni gran kukron a ye meme zizanyi ndu ki to ndi kpa nyme ni wu bi wa ba kpan ba ni yesu ba hlo tre ni me³³ni ntton u tane ibwu ye kah gbu wawuu hi ni ntton u tia ³⁴ni ntton u tia yesu ka yar yi gbagban me eloi eloi lama sabachthani? wa hi irji mu irji mu u tie he rli kame don? ³⁵bi wa ba kli wi riha kia ba wo lan tre ma nda tre din to ba a si Iliya³⁶indi ri tsutsu ka yo rlikpanma ni ma waasa nda kason ni gbondo kpala nda kanno ndu soh igua tre din ki to ka Iliya ni ye njiu grji ³⁷ni ki yesu ka yar yi gbangban me nda qu ³⁸ ipli u tra rjia ka yra tie harli rji ni tu mu grji hi kogboma³⁹da jirmi wa kli nda si ya yesu a to ndi yesu qu ye to wa a tre din njanjimu igu yi ana vren rji imba bari ngame baki gbigbanmu nda kia yah vimi mba ana ba maryamu ba mag daliya maryamu u salomi ⁴¹wa a he ni Galili ba hu nda ta tie ndu wu imba gbugbu u ngame ba huhi ni urshalima⁴²wa yalu tiea don he u mlaki ivi wa baka rjo ri ni sabath ⁴³Yusufu indi u Arimathiya ye ni ki ana ri ri bi lo chu ndi wa bata nno grima nda sia gben mulki rji avu sran nda shi ni Bilatus nda mye kmo yesu ⁴⁴Bilatus tie sisri ndi yesu qu ayo jirme a nda wo ka yesu qu⁴⁵da Bilatus a wo ni nyu jirmea ndi yesu qu ye a nno kmboa ni Yusufu ⁴⁶Yusufu ana le plia ye a grji kumo ni grani kukrona nda lou ni pli nda nji he ka yo ni beh wa ana tita wa ba tsen mlatie a tru tita hra beh a ka nyu beha ⁴⁷maryamu ba mag daliya ni Maryamu iyi yosi ba to bubu wa ba rju yesu

Chapter 16

¹niwa i vi u asabarchi a wuce Maryamu ba magadaliya mba salome ba ka nji izyi kpa ye nde ba gban ni yesu nikpa ²ni bwubwu ble ni vi mule u satia u ba hi ni beh ni nza hongan³u ba myen kpamba a di a nhan ni nyiu tita rju ni tawu ni yiu beh hia? ⁴u ba nzu shishi ya na toh ba nyiu tita rju ye tita a ki kle ma gbenme⁵u ba luri ni mi na toh vren nze ri sur nklo kinkle son ni wo kori uba bwu yiu ⁶wa hla ni bawu na bwu yiu na bi si wa yesu ba nazaraten wa ba giciye niwu alude n a na hei na ya ige bubu wa ba kah yo yi ⁷ama bika hi kpambi ni ha ni almajere ma nie Bitrus a hei koshishi si hi ni galilis ni mun bi toh nawa a hla ni yiua⁸u ba dorju ni mi beh ni wi likpa ni bwuyiu bana ya tre kpieri me ni kpambana nitu sisir⁹nta shime ni bwumble ni vi u mumlan u satia da guchi ye rju ni mary magadaliya na ju meme ibrji tar gban rju niwu ¹⁰wa hi na kah bla nibi wa ba hei ni wua da katsira ba si ta mre da ni yi ¹¹i ba wo da hei ni rei u wawu toh ni shishima ama u bana kpa nyeme na¹²wa rju ni babwu ha mba ni kon rimu kan yada ba rju nigbua zren sihi kpamba¹⁴ni ko ngo ki yesu lu rju ni wolon don ri uba si rila ni tu tebru wa pwa ba tre nitu wa bana kpanyemena da nsei tu da na kpanyemen ni biwa da toh shishi nishishi na hla ba hi wu a ndi alude na ¹⁵a hla bawu ndu ba hi na hla tre ma ni ndi bi rgbungbulu ba kagon wawusu ¹⁶indi wa a kpa nyeme na ndu ba yi batisma niwua ani nawo indi wa ana kpa nyemen na ani rilu¹⁷ba toh tie bi yii ni biwa ba kpatre rji ba zu brji ni nde mu ba tre lme sama ¹⁸ba ya vuwam ni wo ana tie ba kpie na ko ba so meme gbugbulu ana tie ba kpie na¹⁹yesu tre kle ni ba wu uba ban hi ni shulu waka son ni wo ko ri irji ²⁰u baluri blatre rji kango gbungbulu a irji ni zo ba na kpanyeme ni tre mba nikpii wa a tre ba tie baa

Luke

Chapter 1

¹Ndji gbubgu bana gucci tie ndu yongyegyere kpi bi andi a ye rju kri ndende ni mi mbu'a. ² Na-wa ba ka ba sru ni wo-mbu'a, rji ni biandi bana to ni shishi mba baba bi tindu lan tre-a. ³ Mi toh abi nimu nitu mi ban ikpi ba shle ya toh rji ni mumla, mba ni ni nha nitu mba gyegyere niwu Uchu Tiyofilos. ⁴ Ni dun toh, hamma ni sron ha ikpi andi bana tsro ye.⁵Ni vi khikle u-chu Herod, Ichu wu Judea, ni ntoh ima, Zakariya wu nhma ko Abijah ana Prist mba. U-wa ma eh'pu Haruna. ⁶Hambawu bana bi tie sissri Irji ie suron mba ni zren mba abhi ni shishi ma. Bata hu lantre Bachi nda ni hu ikpi bi wandi a nha dun ba ti'a. ⁷Bana he ni vivren wu ngrji mba na, Alisabatu anani ngrji na, u ba che hamba mba lonma.⁸Inton Zakariya a ye ni dun kri ni shishi Irjin nda tie ndu Prist wa ndi chuu wu nclan ngrji ma a ku ni tu ma. ⁹ Ba hu njo ni chu Prist wandi a ni tie ndu ni mi-tra u Bachimbu, nda gon ton nitu mbru mba. ¹⁰ Ni-andi ahe ni mi, mbru ndiba ba ki ni rah nda si bre Irji mla ni nton wandi ton a si gon.¹¹A kri toh Maleka Irji rju kri ni wo mla wu bubu gon ton-a. ¹²Ni-andi Zakariya ku shishi niwu, a kma tie lo'me i sissri a vuu. ¹³I Maleka a hla niwu ndi, "Na klu sissri na, Zakariya, nitu ibre me a rhi ton. Iwame Alisabatu ni ngrji ivren'llon niwu. Wu yo ndema ndi Yohana.¹⁴ Isuron me ni si i wu ngyiri, u gbugbu ndi ba ngyiri ni ngrji ma'a. ¹⁵ A nii khikle ndji ni shishi Bachi. Ana so ihi mba mma wandi a sen na ihi na, Ruhu tsartsar wu Irji ni he ni wu rji ni mi nne yima.

¹⁷ Ani hi ni shishi Bachi ni ruhu mba gbenbgle Elijah. Ani tie ki nda kma suron ba-tti hi nitu mmri mba, don bi ka-wo baka zren nimi to u bi zren bi - nda mla nkon tie ni Bachi, ndji wa ba mla zi niwu'a¹⁸ Zakariya a hla ni Maleka ndi, "Mi tie ni he ni toh kpe yi? Mi chiche ndi i se wamu ba bran gbagbanmu ye." ¹⁹ Maleka kma sa wu da tre ndi, "ahi me Gabriel wandi ani kri ni fron Irji. A ton me du mi ye tre niwu, ndi mi nji lantre ndindi nji wu. ²⁰ Mla wo! Wu son ni ngbangbi, wuna la tre na, se kpe wa mi hla niwu a wri. Ani toki nitu wuna kpa nyime ni lantre wandi mi hla wu na, ikpe wandi a ni wri ni tsra ni nton ma²¹ Ndji ba basiya gben Zakariya ndana rju na. Ba tie mamaki ni wu ton me nimi koh Irji. ²² Wa a rju ye niba, a tre wakran. Ba kri rhimmre ndi a to kpe ni mi koh Irji. A si tindu tsoro ba niwo, ama ndana tre na. ²³ Ni-andi nton wu tindu ma a kle, a kma hi ni Kohma²⁴ Ni vi ba kii, iwama Alisabatu a hwrji-nne wu wha ton ndana du ndji du ba toh na. A tre ndi, ²⁵ ngye kpe wandi Bachi mu tie ni mu nda yame ni lo suron nda chu shan rju ni mu ni shishi ndji.²⁶ Ni wha wu tanne, Irji a ton Maleka Gabriel hi ni gbu Galilee wandi ba yo ndi Nazareth, ²⁷ du hi ni Maryamu, ih'pu Dawuda, wandi ba na haa zi ni ndi ri ni nde Yusufu. Maryamu ana rhi he toh lilon ni son ma. ²⁸ A ye tre ni wu ndi, "Mi chiwu, wu wandi ba kpa nyime ni wu gra, Bachi he ni wu. ²⁹ Itre a kpau tsi shishi, wa kma rhimmre nitu bibi ichi wandi a chiwu'a³⁰ Maleka a hla ni wu "Na tie sissri na, Maryamu, Irji a kma yawu ni lo suron. ³¹ Ya yi, wu hwrji-nne ni ngrji vren. Wu yo ndema ndi Yesu. ³² Ani khikle ndji, ba yo vren khikle'a Bachi u shulu. Bachi Irji ni nuu tu chu bachi ma Dawuda. ³³ Ani tie mulki wandi a na kle na nitu koh Yakubu, i ngbungblu wandi ani son nitu mba bana kle na.³⁴ Maryamu a hla ni Maleka, ikpe yi ni tie ni he nda wrhu to tre me. Ime mi rhihe wu toh lilon ni son mu. ³⁵ Maleka a sa niwu ndi, " Ruhu Tsatsra ni ku ni tume i gbengble Irji wu shulu ni kasuu. Vren Tsatsra wandi wu ngrji ba yow ndi Vivren Irji.³⁶ Toh, imlame Alisabatu a he ni nne vivren lilon ngame ni chichema. U wha ma wu tanne yi - wawu wandi bana tre ndi ana ngrji na. ³⁷ Ekpe na ne wandi Irji na toh tie na." ³⁸ Maryamu a tre ndi, "toh, Bachi mu, mi vren wa wu ndume. Tie ni mu tsra ni kpeu wu hla'a." Maleka a lu hi kpama nda don me.³⁹ Maryamu a lu lunde ni vi baki nda sima hi ni gbu bi ko tu-ngblu ba, ni gbu wu Judea. ⁴⁰ A ka rhi ni koh Zakariya nda chi Alisabatu. ⁴¹ Ni wandi Alisabatu wo chi wu Maryamu'a, kpran vren wandi a he ni nnema a luza i Ruhu Tsatsra a lu rhi ni Alisabatu⁴² A lu ni khikle lan nda tre gbangban ndi "lulu he nitu me, ni mi mba, mba ni ibi wu mi nne me. ⁴³ Nge tie ndu dun bachi mu dun ye ni me? ⁴⁴ Ni wandi lan tre chi me a rhi ni nton mu, vi kpran vren wandi a he nimi nnemu a lu zah wu ngyiri. ⁴⁵ A tie lulu ni wu wandi a kpanyme ndi ikpi biwandi Bachi Irji a dun be blah niwu ba wrhu to ki.⁴⁶ Maryamu a tre ndi "suron mu ni ngyiri ni Irji Bachi." ⁴⁷ Ie drimu ni ngyiri kpukpome ni Irji wandi a kpame chuwo.⁴⁸ A kma iyanchi vivren wa wu tindu ma. Ya, Irji zizan ikba ndi kankan ba tie lulu nimu. ⁴⁹ Wawuyi a tie khikle ndu nimu, indu ma hi tsatsra.⁵⁰ Lo suron ni wruhle ma ni ha ikba hi ni ikba wu bi andi ba klu sissri ma'a. ⁵¹ A chu ngbengble ni ngba woma tsro, nda vra bi nzutu ni tu mre wu suron mba.⁵² A gbran mri bi tu chu grji ni bubu son mba, nda nzu biwandi bana he nitu kpe na lu. ⁵³ A juu bi iyon ni ikpi bi ndindi nda zu bi iwu du ba hi hamani kpe.⁵⁴ A zo Israila, mri u ndu ma, ni duba rhimre nda wruhle ⁵⁵ (na wandi a tre niba timba) ni Ibrahim baba ih'pu ma kase kase.⁵⁶ Maryamu ason mla u wha tra ni Alisabatu rhi nda kma hi ni koma.⁵⁷ Nton ngrji Alisabatu a tie, waa a ngrji vren ma, vren lon. ⁵⁸ kpukpan son ma baba mlah ma ba wo khikle kpe ndi Bachi Irji tie, ni lo suron ma niwu, nda ngrji ni wu.⁵⁹ A he niki, ni viwu tandra,ba ye bubu gyen mbru ni vivren'a. Ba ta zinde tima Zakariya niwu. ⁶⁰ Iyhima a sa bawu ndi, "Aian, nde ma nih Yohana." ⁶¹ Ba hla niwu ndi "bi na he ni mla mbi rhi ni nde mba na."⁶²Ba tre ni wo ni tima ndi do hla nde wa ba yo vren'a. ⁶³ Tima a mye duba nu igble wu nha, wa nha ndi, "ndema hi Yohana." Ndji ba wawu mba ba tie sissri (mamaki).⁶⁴ Nhuma a kri bwu hari (immediately) i nl'pma a si,wa a tre nda ngyiri ni Irji. ⁶⁵ Sissri a vu ndji bi wandi bana hye ba ba. Ba vu tre kpi bi yi zren ka gon ngblu ngbugblu Judea. ⁶⁶ Wawu ndji biya ba wo'a, ba yo zi ni suron nda tre "i vren yi ni hye ni he?" Nitu woh Irji a he niwu.⁶⁷ Tima Zakariya, shu ni Ruhu tsatsra, hla ikpe andi ni he'a ⁶⁸ "nda tre ndi gbresan ni Bachi, Irji wu Israila,wawu yi a ye zo nda khle ndu kpa-chuwo ni ndji ma.⁶⁹ A nzu njon kpata chuwo ni tawu ni koh ndji wu nduma Dawuda, ⁷⁰ me andi a tre ni nhyu tsatsra anabi rhi ni sen. ⁷¹ kpatachuwo rju ni wo bi yota ni shishimba ni wo bi-andi ba kamba nita.⁷² Ani tie toki nitu do tsro ta lo suron ma mba timbu, niki rhimre ni tsatsra yo nhyu,⁷³ ni shirji ni trema ni Ibrahim, bachi mbu.⁷⁴ A shirji ndi a ni nuta biwandi a chuta chuwo ni bi kamba nita, ikini tindu niwu hama ni sissri, ⁷⁵ ni tsatsra ti bi, ni shishima wawu ni vrevre mbu.⁷⁶ A wu vivren ba yo'u ndi anabi wu Bachi Khikle ni shulu, wuhi kri ni shishi Bachi ni mla nkoma ti nda mla ndji tie ni ye ma, ⁷⁷ nda nu ta to kpe wu kpachuwo ni ndji ma, ni kpa wruhle lahtre mba.⁷⁸ Ikpe ani he toki ni lo suron Irji mba, nitu kima nza Irji rji ni shulu ani ye zota, ⁷⁹ do kpan ni bi wandi ba he ni bwu mba iwhu i qu. Ani tie kima nda yota ni nkon wu si.⁸⁰ Vivren a lu gbron nda he ni sen kpa dri, ndaka son ni tsutsu miji gben vi wandi a rju kri ndende ni Israila.

Chapter 2

¹ Ni nton ri ni sen, Kaisar Agustus a yo doka ndu ba bla ndji bi gbungblu ba wawu. ² Wa a mumlan bla kena, u kiri niyus na Gona umeme suriya. ³ U ko ba nha ba lu hi ni gbumba na ka nha inde ba.⁴ Isuwu, me a lunde hi ni Galili; Ibgu Nazarat hi ni gbu Yahudiya, Igbu Dawuda, ni wa ba yo ni Batalami, nitu wa a rji ni koh nan hi mlan Dawuda. ⁵ Ahi nha nde ma ba Maryamu wa a nna'u wa ahe nne.U ba rhi he niki ri u inton ngrji vren ma ye. ⁷ waa ngrji vren llon, nna nye'u ni guglo ngbanja nklon na nban ka ka wu yo ni mi nju yawo, nitu wa mikoh ana he wa ba ka yo na, ba bi tsri mu ni gbu'a.⁸ Bi krju ntma bi wa ba son in klan kima na ni ya ba ni chu ba he. ⁹ U Maleka Irji a rju ni bawu u kpan u rji ka grji kah ba, u ba ka nkbo sissri¹⁰ U Maleka kah hla ni bawu, "ndu ba na tie sissrina, a ndi wawu nji tre ndindi ma ye wa ni yo ndi wawu ndu ba ngyiri. ¹¹ Luwa ba ngrji Macheto ni gbu Dauda, Inde Kristi Bachi! ¹²Bi yi ba alama wa ba tsro yi'a: Bi toh kpran vren ba yo'u nimi ikpi a kakru ni nju yawo."¹³ Ni yiu riro me, gbugbu ndji ni shulu ni Maleku ba gbre Irji san na ni tre andi, ¹⁴ "Khikle ruron hi u Irji ni shulu, u dun si he ni ngbungblu ni ba ndjiwa suron Irji ku si ni ba."¹⁵ U Maleka ba kma hi kpamba ni shulu, u bi krju ntma ba tre ni kpamba ndi, "ki hi zizan ni Batalami ndi toh ikpe yi wa a tie'a, wa Irji dun ta ki toh." ¹⁶ U ba zren gbagbla me hi na ka toh Maryamu mba Isuwu ni vuvren wa ba ka yo ni nju'a¹⁷ U wa ba toh'u a, ba bla hla kpie wa ba wo nitu vren'a. ¹⁸ Wawu mba wu biwa ba wo tre Maleka ba tie sissri. ¹⁹ Maryamu son si rhimre itre wa a wo ba wawu na nji ni suron ma. ²⁰ I gu u krju ntma kma hi na ni ngyiri na ni gbre shi san ni kpie wa ba wo na ka toh na wa ba hla ni bawu'a.²¹ Ni klekle ivi u tandra ba gen mbru niwu, na zi nde ma ni Yesu, inde wa Maleka zi niwu wa ri he ni mi nne yima'a ri ba ka ngrji'u.²² Uvi tsrakake mba a ke ni doka Musa, Isuwu mba Maryamu ba nji'u hi ni koh Irji ni Urushelima ndu ba nji'u hi ni shishi Bachi. ²³ Ni wa ba nha nha ni doka Irji ye'a, Ivren lon wa ba ngrji'a ba nji'u hi no Irji.²⁴ U ba no hadaya u Ingyu hari ko Tatabara hari, ni ya nda doka Irji a hla.²⁵ Ni Wurishelima, igu ri a he niki ba yo'wu Simion, wa nda a he khriki nani tie ndindi me. Na ni yo shishi u lo suron ni ndji bi Isrela, u Ruhu Irji he ni wu. ²⁶ U nda hla niwu ye nda a na qu na, ama se a ni toh Bachi Kristi.²⁷ Ruhu Irji a nji'u Simion hi ni tra u bre Bachi, wa ba tie vuvren nhan nhan'n mba Yesu, ni ndu ba tie kpe wa doka tre Irji hla.²⁸ U Simion a krju nba rji na ngyiri ni Irji na tre. ²⁹ I wu wa uhe ni ko ge u ka ndu gran mehi piyan me ni kpe wa wu tre.³⁰ Ni kpa chu wa me klan mi toh njanji tre,³¹ ni wa u mlan tie ni ngbugbu lu ba wawu.³² I nkpa wa ani tro ba inko mea ni kuma no ni nko Isrela.³³ Ba iyima mba ittima ba tie sissri (mamaki) ikpe wa ba wo ba tre nitu ma. ³⁴ U Simion a tie lulu yo ni bawu nda hla ni Maryamu iyima ndi, "U to, Vivren yi, wawu yi ni dun bari dun ba joku, bari gbugbu ba lunde ni mi Isrela, wa ani tsro gban u wa indji ba kamba - ³⁵ Ni dun iwen ndu kpireu dri na no mre ndu wa ani nharan mi suron ndji wawu.³⁶ U Anabi rhi, ahi iwa, ba yo'u ni Hanatu. Ahi vren Fanuwel rji nimi L'be u Asha. Wa a che kpokpome. A sohn ni lon ma ise tangban niwa a gran ni vren wa, ³⁷ u lon ma a qu wa ka son ni kbo ise wulon inkyu tandra ni nza (84). Ani hi ni nko bre Irji chachu chachu ni chu mba ni mble ani bre Irji ni vu hlan ma. ³⁸ Ni ki me, a ngyiri ni Irji, na tetra vren ni ndi ba wa wu bi wa ba si gben kpachuwo (fansar) Wurishelima.³⁹ Ni wa ndji ba kle ko nge wawu na wa ndi bla tre Irji hla'a, u ba ka kma hi ni Galili ni gbumba Nazaret. ⁴⁰ Ivren sen ni tie ninkon u mre ma ndindi ni babran kpukpome, ndindi (Alheri) u Irji he ni wu.⁴¹ Ba tie ma ba hi Wurishelima ko wa ni ise ni ngan (Idin Ketarewa). ⁴² Wa-a tie si wulon don ha, u ba rji hi ya da ba hi ni Idin. ⁴³ Ka ba kle tie ro'a na kma si hi, u vren'a Yesu, wa zu kukri ni kogon ri ni mi Wurishelima a na ni toh ba iyima na. ⁴⁴ Ba zren ya ndi a he nimi ba ndji wa ba si hi baba'a, u ba zren u vi rhi (1). Nda lu ni wa'u nimi ba mlan mba ni kpukpan mba.⁴⁵ U wa ba na to'u na, ba kma hi si wa'u ni Wurishelima. ⁴⁶ U ni vi u tra mba, ba to'u nimi koh Irji, a son ni tsutsu ba bi tsro, asi sren ton si wo ba nda si mye ba. ⁴⁷ Biwa basi wo wu wawumba ba tie sissri (mamaki) ni toh tre wa ahe niwu.⁴⁸ U ba ka toh, na tie sissri iyima myen inge ba sa u tie nna ki ni ta wu bu tie me, kisi wa wu, ni suron nfu. ⁴⁹ A mye ba, "bi si wa me ni nge, bina toh ndi abi dun mi son ni koh tti mu na?" ⁵⁰ U bana toh tu tre wa a tre ni ba na,⁵¹ Wa kma huba hi ni koh ni Nazarat na ni wo tre mba. U iyi ma a nji kpe wa atie gbangba nimi suron ma wawu. ⁵² U Yesu gburon ni hon ni tiya ni toh tre ni tagoma, Irji mba ni ndji me.

Chapter 3

¹ Ni mi ise u tso don tra wa Tiberia Caesar - Chu, u, Pontiyus Bilatus ana gomna Judiya, Hiridus ka Chu ni Galili, vayima Filibus ka chu ni Ituriyada Tarakunitas, mba Lasaniyas ana Chu ni Abaliya. ² Ni nton wa Hanana ba kayafa bana bi ninkoh bitun tre Irji kaye ni Yahaya vren Zakariya ni miji.³ Sei ka zren kagon gbugbulu mi yie'u nei u urdu, dani hla tre Irji ni bawu, a yo'u ba duba ye kpa Irji nda dun ba sukpa ni ba wu, duba wru lah tre mba hle ni bawu.⁴ Na wa ba na nha nvunvu u tre Anabi Ishaya ndi llan di ri si yo ni miji, mlan koh Bachi tie dun koh ma hi yreyre.⁵ Ko san ngbulu ba shu, u ngbulu ba ba gble tita ba kma ti fime, u nkoh bi tie memme ba kma bi ba ba shu, ni ngbulu baba tita ba ba yra ba nda kma me nkoh ni bubu biwa be gblegble me'a. ⁶ U bi he nimi kpa ba to Ceto u Irji.⁷ Sai Yohana a hla ni gbugbu ndji wa ba si ye dun sukpa bawu'a. Yohana yo ba ndi "biyi mri iwan, anha hla ni yiwu dun yi tsutsu ni nfu wa ani ye ni yiwu'a?"⁸ Nitu kii, kma tie klo kunkro wa ndi ba bre dun ba wru lla tre hle bawu dana ta tre ni kpamba ndi ki he ni Ibrahim wa a iti mbu, mi hla niwu Irji hei ni gbengble wa ani zu titi biyi kma tie mri ni Ibrahim rji ni tita bi yi.⁹ Ko zizan ba mlan gla tie nitu nja bi ba kunkro. U wawu kunkro bi wandi bana klo bi na ba gen ba nda vu ba sru ni lu."¹⁰ U gbugbu ndji baki mye'u ndi, "Zizan ki tie ni he?" ¹¹ A kasa nda tre "Indji wandi a he ni nklon ha, ka ban rhi ni ndji wandi ana he ni rhi na, u ndji wa ahe ni lah ka tie naki ngame.¹² Bi kpa ban ba ye du ba sukpa ni bawu, nda tre, "Ndji-u-tsro, ki tie ni he?" ¹³ A hla ni bawu ndi, "Nata kpa inklen zan kpe wandi ba tre dun yi kpa na."¹⁴ Sojoji bari ngame ba mye, ndi, "U kita na? Ki tie ni he?" A bla hla ni bawu, "Na kpa nkleh niwo njo ni gbengble na, ndi na tie ce ti ndrjo na. Nji kpe-andi bi u mbi dun mla yi."¹⁵ Zizan wa ba ndji ba si ya nkoh ye u Kristi'a, wawu mba ba si rhimre ni suron mba nitu Yohana, ko wawu mba hi Kristi'a. ¹⁶ Yohana a kasa ni bawu nda tre ndi, "Ime mi si sukpa ni yiwu ni mma, u ndji waa si ye ni koshi mu, a zan me ni gbengble, u mina tsra wa mi sie rjirji lagban u zama na. Wawu ni sukpa ni yiwu ni Ruhu Tsratsra ni lu.¹⁷ Ahei ni mumu ni wo ma wandi ani tie ndu niwu nda zen memme bie nda ka waa bi zi nimi iwron. U ani gon biwa ba tie meme'a ni lu wa ana y'bi na."¹⁸ Ni mi tsro mba Yohana a hla tre ndindi ni ndji ba. ¹⁹ Hiridus wa ana Chu, a son gran wa vayi ma Hiridiya, ni mbru meme kpie wa Hiridus azi tie'a, ²⁰ a ka biyi suru nhaa, ndi a ka Yohana tro ni brusuna.²¹ Inton wa ba sukpa ba ndji wawu, Yesu me ba sukpa'a niwu ngame, wa asi he ni mi bre wa ka toh shulu bu'u, ²² wa toh Ruhu Tsatsar ka grji ye son nitu ma na ngyu, wa ka wo lan Irji ni shu, "Iwu yi wu vren mu wandi isuron mu a kpa wu. Suron mu ku si ni wu."²³ Yesu ahe ni sei wlon nkpu tra (30) nda vu tie ndu Irji. Nimi kpa, Yesu hi vren Isuwu wa ba yo tima ndi Heli, ²⁴ ivren Matat, ivren u Levi, ivren u Melki, ivren u janai, ivrn u Isuwu.²⁵ Isuwu ana vren Mattatiyas, ivren Amos, Ivren Nahum, ivren Esli, ivren Naggai, ²⁶ ivren u Maat, ivren u Mattatiyas, ivren u Semein, ivren u Josech, ivren u Joda.²⁷ Joda ana vren u Jowanan, ivren u Resa, ivren u Zerubabel, ivren u Salatiyel, ivren u Neri, ²⁸ ivren u Melki, ivren u Addi, ivren u Cosam, ivren u Elmadam, ivren u Er, ²⁹ ivren u Joshuwa, ivren u Eliyeza, ivren u Jorim, ivren u Mattat, ivren u Levi.³⁰ Levi ana vren Simiyon, ivren Judah, ivren Isuwu, ivren Jonam, ivren Eliakim, ³¹ ivren Meliya, ivren Menna, ivren Mattata, ivren Natan, ivren Dawuda, ³² ivren Jessi, ivren Obed, ivren Bowaz, ivren Salmon, ivren Nahshon.³³ Nahshon ana vren Amminadab, ivren Admin, ivren Arni, ivren Hezron, ivren Perez, ivren Judah, ³⁴ ivren Yakubu, ivren Isuwa, ivren Ibrahim, ivren Terah, ivren Nahor, ³⁵ ivren Serug, ivren Riyu, ivren Peleg, ivren Eba, ivren Shelah.³⁶ Shelah ana vren Cayinan, ivren Arfakza, ivren Shem, ivren Noah, ivren Lamech, ³⁷ ivren Metuselah, ivren Enok, ivren Jared ivren Mahalaleel, ivren Cainan, ³⁸ ivren Enos, ivren Seit, ivren Damu, Ivren Irji.

Chapter 4

¹ U Yesu he shu ni Ruhu tsatsar, a kma ye rji ni nne Urdu'a, Ruhu nji wu hi ni miji ² niki a tie vi wlon nkpu nza ka meme brji ka tsra wu. Ni nton ki ana rhi kpe na, u ni klekle'a iyon vu babran.³ Ibrji a to naki nda mye "wuta tre wu vren Irji, kma tita yi tie bredi." ⁴ Yesu a sa niwu ndi, "itre Irji a hla ndi, ndji na rhi bredi mba nda son na."⁵ Ibrji toh naki nda nji Yesu hi ni tu ngblu nda tsro wu wawu ngbungblu'a nimi fime nton'a. ⁶ Wu brji hla ni wu ndi, "Mi nowu Chu ni konge bi ndindi, don ba ka ba ne, u mi ya ka no ndji wa mi son'a. ⁷ Wu ta kuqu mgbarju ndi gbre san mu, ba kma tie u me."⁸ U Yesu kpa sa'wu nda hla ndi, "Itre Irji hla ndi, 'Wu gbre san Bachi me kankrji ma, ndi hu wawu yi.'"⁹ Ibrji a nji Yesu hi nimi Wurishelima nda yo'wu ni tu nkan u koh Irji'a, nda hla niwu ndi, "Wuti hi vren Irji'a, za grji rji ni wayi'a. ¹⁰ Itre Irji hla ndi, 'Irji ni dun Maleku ma njiwu, na dun ba hra'wu, ¹¹ U, 'Ba nzu wu nji rji ni wo mba,don dun wu na wru za ni tita na.'"¹² Yesu a hla wu "Wuna tsra Irji Bachi me to na."¹³ Ibrji a tsra Yesu nda don wu me sai ton ri, nda hi kpama.¹⁴ Naki, Yesu a kma hi ni Galili nizo 'Ruhu Maitsarki.' Itre ma a zren ni gbungblu kagon ni wre ki. ¹⁵ Nikglaki Yesu fara tsro ba terma. ni tra ma u ndi wawu mba ka gbre san.¹⁶ A wru niki nda ye ni Nazarat, ni wrji wa ba raya ni wu yada Asaba ri ni tra u beri ni viwu wu bre, nda wlunde ni bla nvunvu u tre ma. ¹⁷Nvunvu wa bi tie ndu Irji wu Annebi Ishaya. Abwu nda bla nvunvu a nda to bubu ba nha tre'a,¹⁸ "Ruhu Irji he niwu me, wawugblegben mu a ton me ndi me hi hla tre ndindi ni bi ya."A ton me nda ne gbengble ma dun mi hi tre ni biwa ba hei ni lo ndi cu ba cuwo, di bwu shishi ni bi fei, ndi kpa bi wa ba myen ba,¹⁹ Dun mi hi hla 'nton' wa Bachi kpa ny'em nita."²⁰ A ka nvunvu ka no ndi wa ani gri ni wu'a nda kuson. Shishi ko nha ni tra Irji'a kma hi ni wu. ²¹ A wlunde bubbu terniba wu, "Luwa itre Bachi, ri gregreme ni nton mbi." ²² Ko nha niki tretre wubi ma niwu nda tie sissri domin kikle tre wa to rju ni nu ma u ba mie. "Wayi ana viri Isuwu nan?"²³ A tre ni bawu, "a njanji bi tre ni shap-shap nimu, 'bi no mwu, bana si no kpa mbi si ki. Kpe wa wu tie ni Kapanawun, tie naki ni gbume.'" ²⁴ Ama a tre ni bawu, "Njanji mu me hla ni yiwu, ba ndji wa ani tie ndu Irji u baka kpa'wu ni gbuma.²⁵ Njanji mu mi hla ni yiwu, mba bi ya ba ba ni Israila ni nton Ilisha, ni nton wa shulu a kaka ni bwu, hra sei trani wha tanne, meme yon a ye ni gbu wawu. ²⁶ Bana ton Elia hi ni gburi na Zarephat ni Sidon wa iwa ri wu kpla ni son ki. ²⁷ Wu bi chong-rju bahe ni Isrela suse ni me Elisha Annebi du ba wa kpari cuwo se Naaman wu he Syria.²⁸ Du indji ba ni mi tra wu Irji ba tie nfu ni ba wo'a. ²⁹ Ba wlu ni nfu nda gbi nda ni mi gbuu nda kji he ni tu ngblu ri wa ba meh Komba ni tu ma, ba son ba tru taga rhi ni tu ngblu'a. ³⁰ A ri zu ni tsutsu mba bana tona wa a hi ni buburi.³¹ Ziza'a ni gbuyi a grji hi ni Kapanawum ni gburi, ni Galili ndani tsro ba ni vi wu cacu wa (asabat) bana tindu na. ³² Ba tie nfu niwu ni tre wani tre nibawu, u yi sa.³³ Nimi tra wu bre Irji indiri he ni meme ruhu ibrji, ayi gbangban me, ³⁴ "A nge hada wu ni ta Yesu u Nazarat wu ye wuta mu? Me to kowu nha, vren Irji wu tie zren geger."³⁵ Yesu bwu shishi ni meme ruhu nda tre, "Na bu nyu ndi tre na! rju ni kpama" Meme brji a riga da ban taga ni memeye ndatsutsu ndi ba meme ruhu brji a rju ni kpama, dana tie kpe na. ³⁶ Naki indi batoh kpe wu mamaki nda kamba nda ni tre nituma, ko nha ni kpama, "Nda tre a wani iri tre mu naki? A gbi ton ni meme ruhu'a dun rju nda kagu'a cuwo, wa he toki. ³⁷ Itre ma atsra ni ko ni ntseyi ni klamba.³⁸ NambaYesu a bri tra wu bre niki nda hi nikoh Bitrus, ni nton ki iyi wama ana he ni sikpa nadon zazabi a vu, indi ba bre dun zoba ni nde mako ani wlunde. ³⁹ Yesu aki ni kotuma nda gboshishi ni meme brji nda zu zazabi du bri niwu; ba wu ton wa he naki niwu ana wu nton a dalu fara sru biri ni wuh.⁴⁰ Inton wa Irji nihe qu,indi gbugbu wu ba mmri vayi mba niye ni Yesu dun noba sikpa ni lulo iri-iri. Bari a sawo ni kpamba megyen baka fe sikpamba. ⁴¹ Meme ruhu gbugbuu ba rju ni kpamba, bari bayi nda tre "Wu vren Irji" Yesu a gbonshishi ni meme ruhu ba nda zu ba dubana tre na don ba to ndi wawuyi Kristi⁴² Ka mble kpan, waa rju hi bubu wa ba indji gbugbuu ba wawuyi nda to ni bubuki. Bana kpa nhime du kaba don na. ⁴³ An hla ni bawu ndi wawu nison da cigaba ni bla tre Irji ni gbu bari, domin a hi kpa wa ba ton me ye ni wayi'a. ⁴⁴ Naki nda cigaba ni noba tre Irji ni du Irji koni ntseyi ni kla Judia.

Chapter 5

¹ Ba he u gbugbu ndji ba ye ka Yesu ndi ba wo tre Irji, u wa k'li ni nyu kikle ma teku Janisaret. ² A toh mmri jirgi harhi bari ba zi ba ni nyu ma. Bi vu lambe'a ba rju kaki ngla rjirji u vu lambe'a. ³ Yesu ari mi jirgi ri wa a u Siman nda hla wu ndu tru rju ma ye gban me ni kora. A kuson nimi nda tsro ndji ba tre Irji ni jirgi'a.⁴ Da a hla kle bawu a tre ni Siman, "Nji jirgi'a hi mima ndi kata hi ni honlon ma." ⁵ Siman kasa wu nda tre, "Tie koh mu, ki tie ya kle cu'a ndi na vu ko pke na, amma ni wa u tre'a mi kayo." ⁶ Da ba tie to wa a hla, ba vu lambebabran u rjirji u vu lambe'a ti su. ⁷ Mlen baka tie wo ni mbru mba nimi jirgi rima ndu ba ye zo ba. Ba ye nda vu lambe shu ni jirgi harli ba u jirgi ba bata grji hi nci ma.⁸ Amma Siman Bitrus, da'a to a he toyi, wa gbru ku ni Yesu ngbarju, nda tre hi don me, Bachi, me ndji u la tre. ⁹ A tie sissri, wawu ni biwa bana he niwu,don gbugbu lambe wa ba vu'a. ¹⁰ Ba Yakubu mba Yohana imri Zabadi, bana kpukpan Siman. Yesu a hla ni Siman, na klu sissri na, don rji ni zizanyi hi ko shishi, u ta vu ndji. ¹¹ Da ba nji jirgi ba ye ni ra, ba ka kpi mba don wawu nda huu.¹² Ba zihe u wa he ni gburi,indji ri u lilo kpurju a he ni ki. Da a toh Yesu, a tie gbru kugru ni shishi nda bre Yesu nda tre "Bachi, u tie kpanyime u toh kpa me tie ndindi. ¹³ Yesu n'me wo ma ka gbire nda tre, "Mi nhime. Kpa den." Gbla me lilo ka rju donwu.¹⁴ Amma ndu na hla dio ti na nda hla wu, "Hi kpame ndi hi tsro tume ni Pirist ndi nno hadaya u wa ba tsarkake wu'a na wa dokaMusa tre, ndu sheda bawu."¹⁵ Amma itre ma vra shu hi gbugbanmu u gbugbu ndji baka nji kamba ye wo'u babu tsuro nda den bi lilo. ¹⁶ Amma ana k'ma hi miji nda bre Irji.¹⁷ Aye ni viri aka si tsro, u farisawa ni bi tsro Ataurat ba ye rji ni mmri gbu bi Galili ni Yahudiya u Wurishelima ba ki ni kii. Ngbengble Bachi ndu den a he ni wu.¹⁸ Indji bari baka ban indji wa a qu kpa ni ta ba nda ye, ba wa nkoh u nji rihi hama wa ba nji hi zi ni k'bu Yesu. ¹⁹ Don ikpe ndi wa ba he'a, ba to me nda hon ni tu tra nda grji wu hi ni meme zu ni ndo a ri ni tsutsu ndji ni ko shishi Yesu.²⁰ Ni toh bangaskiya mba, Yesu tre, "Iwu ndji, ba wru la tre me hlega wu." ²¹ Bi nha ni Farisawa baka wlu mye nd tre, "Ahi nha mu si tre la tre ba? Ahi nha ni wru latre ndji hle wu hamma ni Irji kima.²² Amma Yesu a toh mre dri mba nda sa bawu, "A ngyeri ti rhi u bi mye kpame kpe yi ni suron? ²³ A rime na ti di tre'u na? 'Ba wru latre me hle' 'wu ka wlunde ndi zren?' ²⁴ Amma ndu yi to ndi vivren ndjiahe ni gbengble ni ngbungblu u wru latre hle, a hla ni ndji u qu kpa- me hla wu wlunde, ban tabli me ndi hi koh.'"²⁵ A ti wru wlunde ni shishi mba nda ban tabli wa ana kru ni tuma. A vu gon hi kpama ni koh ma, nda ni gbre Irji san. ²⁶ Ko nha a tie sissri nda gbre Irji San. Sissri shu bawu suron u ba tre, "Ki toh ikpi wa ba nna gbengble tre.²⁷ Ni wa a kle'a, Yesu a rju niki naka toh indji u kpa haraji wa indema hi Lawi, son ni mi bru u kpa haraji. A tre ni wu, "Hu me." ²⁸ Lawi a wlu nda hu nda ka kpi ma wawuu don.²⁹ Lawi hi ka tie ngan ni Yesu ni koh ma. Bi kpa haraji ba ka gbugbu niki ni ndi bari wa ba ka rhi biri ni tebru riri ni Yesu. ³⁰ Amma Farisawa ni bi nha ba renyu ni mri koh ma nda, Ingye sa bi ki rhi ndi ni so ni bi kpa haraji ni bi latre bayi? ³¹ Yesu sa bawu, "Indji wa ba he piyan me bana du'u den na, sai bi wa ba lo'a. ³² Mi na ye yo bi ndindi na amma mi ye ni bi latre ndu kpa tre Irji.³³ Ba tre wu, mri ko Yohana ba zan son hlan ma ni bre Irji, u mri koh Farisawa ngame. Amma mri koh me ba rhi nda ni so." ³⁴ Yesu aka tre ni ba, "Ahi ndji rime ni yo kpukpan iwa sa vu nyu u iwasa rhi he ni ba rhi? ³⁵ Amma ivi ni ye wa ba ban iwasa'a hi nda ka ba don u ni nton ki ba vu nyu.³⁶ Yesu a tre mba ngaoli ni misali. "Bana nha pli sama ka mla wran k'mo mana. Ani ta tie toki, ani y'ba pli sa, u plisa na k'li niwu k'mo'a na.³⁷ Ba ndi wa ani wine sama ni mi cice imbu - ntan. Ini ta tie toki u wine sa ani yra mbu'a u wine ka kuhle, u imbu - ntan ni tie me. ³⁸ Amma wine sama ba suru ni mi mbu-ntan sama. ³⁹ Indji wa'a so wine rji mi cice imbu-ntan ani son so don ani tre wine k'mo'a abi zan.

Chapter 6

¹ A he ni vi u Sabat u Yesu si zu ni rju kpu u mrli ko ma baka wro wlo kpu'a won ni wo mba, nda tan. ² Amma Farisawa ba ri ba tre, "Ani tu ngye rli bi ki tie kpie'a bana nyme ndu ba tie'u ni Sabat na?"³ Yesu, ni tre ma, a kasa bawu, "Bi na kra kpie'a Dauda ni lilon bi wa ba he ni wu ba tie'a na? ⁴ A ri ni tra Irji nda ban bredi wa ba ka zi, tan nda nno ndji wa ba he ni wu'a tan ngame, wandi a na he ni tu nkon na, don ana Prist nkankle ba tan." ⁵ Niki a hla bawu, "Vuvren ndi a baci u Sabat."⁶ Ba he u Sabat ri la ye, Yesu ka hi tsro ba ni tra Irji. Indi ri he ki nda so wo. ⁷ Bi nha ni Farisawa ba yo shishi nda to ka ani den dio ni vi u sabat, don ndu ba renyu niwu. ⁸ Amma wa'a to dri mba nda tre ni indi u son wo'a, "Wlunde ye kukru ni tsutsu ndi ni wa." Igu u soh wo a wlu hi ka kri ni ki.⁹ Yesu tre ni ba, "Mi mye yi, Ahe tu nkon ndu ba tie zizi ka meme ni Sabat, ndu ba n'ra rai kpa ka ndu ba kpa tie meme?" ¹⁰ Niki yi, a ya ba kagon wawu'u nda hla ni guwa, "N'me wo me rju ra." A tie toki u wo'a ka tie ndindi. ¹¹ Amma ba vra nfu nda tre ni kpamba ko ba tie Yesu ni he.¹² Ba zi he wa ka ye hon hi ngblu nda ka bre Irji. A ban Chu'a wawu-u bre Irji. ¹³ Wa imble nhra, a yo mri koh ma hi kpama nda ju wlon don ha rji mi mba, a yo ba ndi Mazani.¹⁴ Ba nde Mazani ana ba Siman ( wa a hi Bitrus ngame'a) u vayi ma Andarawus, Yakubu, Yohana, Filibus, Batalomiyu, ¹⁵ Matiyu, Toma, Yakubu ivren Alfaus, Siman wa ba yo Zilot, ¹⁶ Yahuda ivren Yakubu ni Yahuda Iskaroti, wa a ye le wu'a.¹⁷ Yesu a grji ngblu'a baba hi ka kri ni meme ni kpentren ndi wa ba mri koh ma u ni gbugbu ndji wa ba rji ni Yahudiya ni Wurushelima ni bi nyu kikle nne u Taya mba Sidon. ¹⁸ Ba ye ndi wa wo Yesu nda ndu den lilo mba ngame. Indji wa ba zi tiya ni wo brji'a ba kpa den. ¹⁹ Ko nha ni j'bu ndi ba n'ra kon u kpre don gbengblen u den si'a rju rji ni wu, u wa a den ndji mba wawu'u.²⁰ A kaya mri koh ma ba nda tre, "Bi hi bi lulu, biyi bi ya, don mulki Irji a hi u mbi. ²¹ Bi hi bi lulu biyi bi tie yon zizan'a, don bi wrji. Bi hi bi lulu biyi wa bi yi zizan'a, don bi nza.²² Bi hi bi lulu niwa indji bata kran yi, u idan ba ba ya'yi hlega nda mre yi nda kamba ni nde mbi a nda u brji, nitu Ivren Irji. ²³ Ngyri ni vi ki ndi briku don ba han ye kikle di ni shulu, e ba Bachi mba ba tie bi kpie ki ni Anabawa ba.²⁴ Amma iya mbi bi woh, biyi wa bi kpa si mbi ye. ²⁵ Iya mbi bi hi wa bi wrji zizan, iyon ni ye tie yi ni ko shishi.²⁶ Iya mbi biyi wa ba tre ndindi ni tu mbi'a, a he toki ba bachi mba batie ni Anabawa bi ce.²⁷ Amma mi hla yiwu wa bi ki sren ton, son bi kamba yi din tie zizi ni bi kran yi. ²⁸ Tie lulu ni bi mre yi ndi bre Irji ni bi ka to tie yiwu.²⁹ Niu wa nita wru ni ngbala nh'ma kori, uka nno rima, u wanda ban klon me ri, uka nno ri tiya. ³⁰ Nno indji wa a mye u. Idio nita ban kpie me, na mye ndu ka nno wu ngana.³¹ To wa u son don ndji tie wu tie ki bawu me. ³² U ta son ndji wa ba son wu, wa hi ngyeri ndindi niwu? I bi latre ba tie toki me. ³³ U ta tie ndindi ni biwa ba tie ndindi wu'a, a ngye u bi ma niwu. E indji bi latre ba tie toki me. ³⁴ U tie nno hla nklen ni ndji wa u to ani ye han wu, wahi kpiew ngye ndindi ni wu? U bi latre'a ba nno hla ni bi latre nda kpa ikpie'a ba na nno.³⁵ Amma son biwa bana nyme ni wuna ndi tie zizi bawu. Nno hla,hamma ni yo suron ula kpa kpie tuma, u di me ni babran, u bi he mri Madaukaki, wandi wawu me ani toh tie ni bi wa ba ka ngyri nda meme ndji. ³⁶ He ni dri ndindi na tie mbi.³⁷ Na han tre tu rina, u bana han tre nitu me nan. Na kpa ri tie meme na, u bana kpau tie meme na. Wruhle ni bari, u ba wruhle niwu.³⁸ Nno, u ba nno yi. Nene rhigra ma, uwa ba den nda grju mudu'a, ka shukuhle ni gban mbi. Ani mudu wawu tsra niwu, a ni kii ba tsra ni wu."³⁹ A hla misali ri ni bawu, "Indji u nfyen ni tsro ndji u nfyen ri nkon? To a tie naki, ba bi ku ni juju, ka bana kuna? ⁴⁰ Ivren wa ani kpa tsro na zan asi tsro wu'a na, amma dun ndji wa ba tsro wu kle'a ani he na indji waa tsro'a.⁴¹ Bi tie he mu ndi ni ya vi bi giga wa ahe ni shishi vayi me, ndina toh kikle nkpon wandi ahe ni shishi me'a na? ⁴² U tie he ndi hla vayi me, 'Vayi, dume cu vi bi giga u shishi me,' i wu tume una to gbongbon u shishi me na? Iwu ndji u karji. Guci cu gbogbon u shishi me rju rhi ndi mla ya u wa ahi ni shishi vayi me.⁴³ E bana tie nkunkro ndindi mawa iklo ma ba gigla ma na, u gigla nkunkron na nno klo ndindi ma na. ⁴⁴ E ba to nkunkron ni klo ma. E indji bana kyen klo ncu ni nci ncoh na,ume bana kyen klo grapes rji ni miji braya na.⁴⁵ Indji ndindi rji ni suron ma ndindi ani tie kpi bi ndindima, u meme ndji rji ni meme suron ma ni tie meme kpi. Don rji ni gbugbu kpie bi mi suron inyu ma ni hla.⁴⁶ Nitu ngye bi yome, 'Bachi, Bachi,' u bina tie kpie'a wame tre na? ⁴⁷ Indji wa aye nime nda wo lan tre mu nda tie kpe wa mi tre'a, Mi hla ni yiwu ka ahi nha. ⁴⁸ Ahe na ndi wasi meh koh nda shi juju u nci tra ri meme nda meh nci tra ni tu inha. Toh ima aye babran nda ri ni nci tra, u ana tie'u kpe na, nitu ba meh wu bi.⁴⁹ Amma indji wa ani wo tre mu nda na tie bana, ahe na ndji wa a meh tra ni tu meme hamma ni zi nci tra. Ima aye babran nda ri ni nci tra'a, u koh'a tie gbla zi hle kpukpru wu.

Chapter 7

¹ Ni wa Yesu kle trema wa tre shishi ndji nda hi ni Kapanawum.² Akwe soja ri wa he ki ahi ni ner kon ma wa mi som tsutse, a buma si kpama nda yiza que. ³ Soja wo labari Yesu nda dru ndji bi ninkon bi Yahudawa, hla dun Irji ye nda warka ni vren koh ma. ⁴ Baya wa bu ye ni Yesu ndu bra tsutsi na tre ayi tsa du tie wayi ni wu. ⁵ Ani son gbugbo, wawu yi men Choch nita wu.⁶ Yesu chi ka ni wuba. U wa ana zren bran nkon rji ni koh rina, soja tru kpukpan ma duba hla ni wu, "Bachi, na tie kpa me ya na, wu toh mina tsra dun-wu ye ri ni koh mu na. ⁷ Domin wuyi mi na ban ndi mi tsra dun mi ye ni wu na, u wuti hla tre riri mi toh ivren koh mu ni fie sikpa. ⁸ Me ngame mi he ndji ninkon, mi he ni Sojoji wa ba he ni wo'mu. Mi ti hla ni rhi ndi 'hi,' wa ka hi, miti hla ni rhi ngari ndi 'Ye,' wa ka ye, u ni vren ndu koh mu'a, tie nayi, wa ka tie."Wa Yesu wo naki, ayi mamaki nda gbaya ndji ba ba ta wu nda tre, Mi hla yiwu, ni gbu Israila mina toh ndji iri gin gbagba nayina. ¹⁰ Biwa ba ton ndu ba gbaye ni kon nda ton vren koh ma aha sikpa.¹¹ Ni veh ri, Yesu tsi hi ni gburi wa bayo ndi Nain. Mri kohma bahe niwu, ndji gbugbu u. ¹² A yi kritsa ni gbu, bu ban gburi awuri ri iyinma grji wawu na tsrina, ndji gbugbu ni gbu ba he niwu. ¹³ Ni toh, Irji alika ni tausayi ma, nda tre niwu ni yi na. ¹⁴ Aye nda akwati bi ba akwati ba kukri nda la ivren tsey mi la niwu lunde. ¹⁵ Ikmo lunde nda sorma tre Yesu ka nu no iyima.¹⁶ I sissri vu ba wawu mba, ba omangyiri ni Irji,nda la ba chu annabi ri kikle ma ni mi mbu, i Irji jan ndi ma. ¹⁷ Itre Yesu hi kon ni ntsen ni gbu Yahudiya ni gbungblu ba kagon ni wu'a.¹⁸ Mri koh Yohana ba la niwu gbegbeme ikpiyi. ¹⁹ Yohana yo mri koh mah ha nda ton ba ndu hi ni ndji Yesu. Ba miye u ye? kon akwai ri ki ya konri ye ²⁰ Baye wiewiere ni ndji ba tre, Yohana wuyi Batisma, aton ta, diki mbye wuyi u ye'a, ko akwai ndji ri wakiyi yakon yema?²¹ Ni nton ki ndji gbugbu wu ba samu sikpa, iyamba kle, meme ruhu bri ba. ²² Yesu amsa nda hla bawa, hi ndi hla ni Yohana kpe bi wo, ni kpe bi toh ni hishi mbi. Bi ra shishi baya, bi nkpurju za ba lunde zren, bi kuturu ba kpa ngla kpa, mangbi ton ba wo-tre, biwa ba kyu ba kma lunde ni vri, u biwa ba he nimi wa ba wo tre ndindima. ²³ Indji wa ana ka wo tre mu na nitu bi zren mu a kpa lulu.²⁴ U wa mri koh Yohana ba rju ni hi kpamba, Yesu kma ni hla ni gbugbu ndji ba nitu Yohana, "Ahi ngye bi rju hi ni miji si wa bi toh? Indji biwa vi ngyungyu ni fu yi hlega? ²⁵ U bi rju hi ni wa bi toh ngye yi? Indji wa a sru nklon bi ndindi ma? Yayi, biwa ba sru kpi bi tie nklen u nda ni son ni mi iro ba he ni mi koh ba chu. ²⁶ U bina rju hi ni ra ni wa bi toh ngye? Anabi? E, Mi hla ni yiwu, zan u anabi'a.²⁷ Wayi a wawu wa ba nha ngame ni wuh. yra mitub manzo gaba niyin, wa shi mle kon teh niyi. ²⁸ Mi hla yiwu,ndi wa mba bagrji, ba wa nda zah Yohana.²⁹ Baya ndji gbugbu bawo niki, ni bi kpa nklen gandu ba ya ba kpa Irji a ndindima. Ba biwa Yohana yi Batisma bawu. ³⁰ Farisawa ni wa ba ton tre zru Yahudawa bawa, ana Yohana yi Batisma ni bawu na, ba na ya nda ni tre lan na.³¹ Yesu hla ni ge mi hada ndji bi tsara yi? Ba he hi he? ³² Ba he na mri ba tsi ron ni kasuwa, nda ni tre ni kpamba, "Ki nvri injon ni yiwu, u bina nglu na. ki ban je kyu, u bina yi na.³³ Nakiyi Yohana aye, na ri hla, ana son mah na bi tre ahe ni brji. ³⁴ Ivren Ndji ye nda ri nda ni so ibi tre yah, ndji branda so, a kpa bi kpa nklen gandu ni bi lahtre. ³⁵ Imri ma wawu ba he ni wayu.³⁶ Ni viri Bafarisen, ri bre Yesu ye ni koh ma bawu ri. Wa Yesu ri ni koh Bafarisen, a kuson ni tebru nda ri lla. ³⁷ Iwa ri lah tre, a rju rji ni mi gbu nda wo Yesu he ni koh Bafarisen, nda ri lla. Nda ye ni ri iyema ni alabasta iyi ri wuwi ma. ³⁸ Nda ye kluwei na Yesu nda tsi yi nda jum nza ma ni ma shishi ma nda sezah ma ni nfutu ma a tre kauna ma nimu zah gban zah mu ni turare.³⁹ Bafarisen yo Yesu bi ninkon ma, ato naki nda tre ni suron ma nda ndji yi ana anabi njanji yi ani toh ndi wayi meme iwa, wa si tawu ndji wu lahtre. ⁴⁰ Yesu kpa nyime nda hla ni wu Siman, mi son hla niwu ikperi, wa tre, hla Malam.⁴¹ Yesu hla ndji ri inu hla niwu ndji ha bari lah kudi niwu, ndji rima sule deri, irima ani hu rima sule hamsi. ⁴² Bana he kudi baya hana igu wruhle bawu, hari mba, iri me nimi mba ani fi son igu? ⁴³ Siman hla mi ya wa kudi ma bran, Yesu hla niwu, wu hla ndindi.⁴⁴Yesu kma hi ni wa'a nda hla ni Siman wu toh wayi, mi ye ni koh me, wu na ne mma wu ngla zah muna, wawu ne, ni mashishi ma a ngla zah mu niwu, nda se zah mu ni nfutu ma. Iwu u na tsro son nimu na i wawu tie tu wa mi ye ni wa, ana bri mena.⁴⁶ Iwu wu na gban nye ni tumu na, a gban izah mu ni nye ni nfutu ma. ⁴⁷ A he na kiyi wa i lutre ma a bran anu kpa awa bran, nda tsro son wu brama. Wa ba wruhle ni vi fime a suron vi fime kame.⁴⁸ Baya wayi ala niwu, ba wru la tre me hle niwu. ⁴⁹ Wa ba son niki, ba son tre kpa-mba, wayi anha wa ani wru lahtre hle?" ⁵⁰ Yesu hla niwu, isuron ndindima anu ceto me, hi ni si kpa.

Chapter 8

¹ Yesu ni mri koh ma wlon don ha, ba zren kagon mi gbu ba, ni'g'rji, ni'g'rji kan kan, ba bla tr Irji na nio hla tre ndindi ma nitu koh Irji. ² Imba gbugbu'u wa Yesu a ju brji rju ni bawu ni kankan rju ni ba wu, ba bi zren baba Yesu, Maryamu wa ba yo Magdali, w a ju brji tangban rju niwu'a. ³ Ni Yuwana, Iwa Kuza, indji u ndu Hiridus, ni Suzana; ni mba gbugbuwu, ni kpi wu yo'u ba wa ba no ba.⁴ Vi ri ba yo jubu ndji kabi ni k'lanri, ni tu wa indji gbugbu ba rji ni mi gbu gbugbuwu si ye toh Yesu, A tre ni bawu ni misali. ⁵ Indji ri a hi hi bi, bari ba kuhle ni nkon indji ba chan u chinchen ba tan kle. ⁶ Bari ba kuhle ni tita bubuwa meme na he ni bran na u ba rju nda lu ni gbron, ba k'ma kyu, nitu bi'a na fie meme na.⁷ Bari ba ku'hle nimi nchon, i nchon ba ba rju gbron nda zan gbengble ibi'a nda wu bi'a. ⁸ Ibi ba ri ba kuhle ni meme ndindima nda rju gbron bi, na shobi babran, u bari ba sho gbala deri. Wa Yesu tre kle naki nda yo ba, indji wa a he ni ton u wo dun wo.⁹ Imri koh Yesu ba myen i ndu hla tu tre'a. ¹⁰ A hlabawu,biyi ba no yi duyi ton kpi ba rir, u koh Irji, ni brou di mi ngla ba vu ni misali, ko bani toh bana toh kpi ngana, ba wo tre u nda na toh ba tre nge na.¹¹ To naki kpie wa Irji a tre yi: ibi'a a tre Irji. ¹² Ibi wa ba kuhle ni tu nkon a iri bi wa ba kpa tre Irji u brji ba suron mba hdu ba kahle ga da na yo suron na. ¹³Naki,bi wa ba chuku ni tita ba ndji wa ba wo tre Irji nda kpa'u ni ngyiri, u ba na he ni njan na, ba kpa tre'a ni nton tsaa me u ni nton wa ibrji tsra ba, ba kuhle.¹⁴ Ibi wa ba joku ni mi inchon, baba yi ba ndji bi wa ba wo tre Irji, da ba bu koh gbungblu zan gbengble mba, naki, bana no mri bi bi mana. ¹⁵ Ibi wa ba joku ni meme ndindima, a hi ndji bi wa ba wo tre, nda kpa ni suron ri, nda ji gbagba da vu suron.¹⁶ Ba ndi ani yo lu nda ka'u ni gbugban, ko ba ka zi ni zah bubu kru, sei baka ka zi ni bubu ma don ndi bata ri baka toh kpan ma. ¹⁷ Ba kpe wa a hei riri ma,wa bana shele ana ko kpe u riri wanda na rju ni ra na. ¹⁸ Yo tu mbi wa bisi woh, du ndji wa ahe ni kpa ba sru tia ni'u u wandi ahe fime, wa ndi asi ri mre, ba vu kpa.¹⁹ U yi Yesu, baba mri vayi ma, ba ye niwu, bana iya ye whewhre ni wu na, ndji ba he gbugbu. ²⁰ Indji ri hla niwu ngye Iyi Me ni mri vayi Me ba he ni ra, ba son toh'u. ²¹ U Yesu ka kasa da tre iyimu baba mri vayi mu, ahi baba iba woh tre Irji nda kpa'u tie.²² Ni vi ri Yesu ari ni jirgi ma, baba mri kohma, wa tre ndi wa wu ni son duba hi ni granmu, ba wlunde zren ni hi ni granmu'a. ²³ Da ba si hi, sei Yesu ka kruna, u guigui ri u gbengblen ma a lunde ni ma, naki u ma lu ni shu ni mi jirgi'a ba he ni mi ya.²⁴ U mri koh Yesu ba ka sh'me wu ni nna, nda tre, "Ninkon mbu, Ninkon mbu! ki si tewhre qu," wa lunde nda yra nha ni gyungyu'a ni mma wa si shi'a, ka kukri tsit. ²⁵ Ni ki wa tre ni bawu, i yo suron mbi'a ahe ni ntsen? Sissri tie mri koh ma, ba wri kpa, ikpe wa ba toh ni ki, u ba tre ni kpamba, "Ahi nha yi wayi, wa ani tre hra gyungyu mba mma u nne baka wo'wu?"²⁶ Ba ye ni ngbala Gerasines, wa hi whewhre ni gran nne rji ni Galili. ²⁷ Da Yesu a grji ye meme, u a toh ndji ri ni ngbala koki wa a he ni brji ni kpama. Indji'a ban ton nda na sru nklon na, ana son ni koh na, naka ni son bubu be.²⁸ Da a toh Yesu, wa kpagro nda kurjoku ni shishi Yesu nda tre ni gbangba ndi, Wu ye tie ngye ni me, Yesu, Ivren Irji ni shulu? Mi bre'wu, na ne yah na. ²⁹ Yesu a tredun brji duba rju don wu, ni nton gbugbuwu ibrji ba ba huu, ko ba tya lo ni sraka ani su sraka, meme ibrji ba zu hi ni miji.³⁰ U Yesu ka mye ndji'a, ba yo'u ndi nha? Wa ka tre ndi inde mu a "gbugbu'u," Yesu tre ndi iki a brji ba gbugbu wa ba ri ni ndji'a. ³¹ Ibrji ba bre Yesu du na duba ri ni mi juju na.³² Gran dushu u koh bana he gbugbu'u whewhre niki, ibrji ba bre Yesu du duba hi ri ni mi dushu ba, Yesu ka kpa nyime ni bawu. ³³ Ibrji ba ba don ndji'a nda ri nimi dushu ba, u grake dushu ba ba ka tsutsu ka ri ni nne, u mma nne'a ka vu ba hi.³⁴ Inton wa ndji bi ho dushu ba toh kpe wa a tie'a, baka tsutsu nda ka hla kpe wa a tie'a nimi gbu ni kosan gbu'a. ³⁵ Da ndji bawo kpe a tie'a, nda ni ye toh, ba ye gbugbuwu, Yesu he ni ndji'a ndi brji ba rju ni kpama, ba toh a sru nklon nda kri, nda he ni mre ma, u sissri ka tie ba.³⁶ Indji ba toh kpe 'a ada tie'a, ba hla yada Yesu chu brji'a rju ni ndji'a. ³⁷ Du ndji wa ba he ni ngbala Gerasines ni bi wa ba he ni kosangbu'a ba bre Yesu du rju ni gbu mba, don ba klu sissri niki Yesu ni mri koh ma ba ri ni mi jrigi nda hi kpamba.³⁸ Ndi waibrjibarju ni kpama, a bre Yesu du du wawu hu, Yesu yo inkoh nda tre, ³⁹ K'ma hi ni koh mbi, ndi hla ni ndji ikpe wa Irji tie ni wu. Ni ki ndji'a a hi nda ni hla ndji ikpe Yesu tie ni wu.⁴⁰ Da Yesu k'ma ye ndji basi gben'wu. ⁴¹ Indji wa inde ma Yayirus, iri ni mi mba bi tre Irji, aye nda kukug ngbarju ni Yesu ni meme, da bre du ye ni koh ma. ⁴² Vivren ma a hama ni si kpa, u sei tso, asi hi bubu ku, a hi wa wu yi vivren wa ni nklen ma, da asi hi indji gbugbu'u basi hu.⁴³ Wa ri ni gbu'a ata ju jin sie tso, a wu kle ma wa wu ni bi no imum di ba no sie, ba ndji'a iya no sie na. ⁴⁴ Wa zu ni kogon Yesu nda taba nklon ma, ni ki iyin a kukrie.⁴⁵ Yesu tre ahin nha anha ni kpa mu? Bari wa ba he whewhre ni wu ba tre ndi bana taba wuna, Bitrus tre ndi, indji gbugbuwu ba si ma'wu. ⁴⁶ Ni kima Yesu ka tre mi toh indrjo a taba nime, gbengblen a rju ni kpamu.⁴⁷ Da iwa a toh wawu na ya ri ngana, nda ye nda ni klu sissri nda kukyu ngbarju ni shishi Yesu nda hla ni kpa di ba di kpe waa sa du wawu taba ni Yesu, u iyi'a ka kukri. ⁴⁸ Sei wa hla ni wu vre yo'u suron me a du lilo'a kle, hi kpa me ni si suron.⁴⁹ A mi tre se ndji ri ka rji ni koh tra Irji aye nda tre, vivren wa me'a a kyu ye, na yo'u mala ya na. ⁵⁰ Da Yesu woh naki a sa ni Jariyus, nda tre na klu sissri na, yo suron, ani lunde.⁵¹ Wa ye ni koh, ana du ndrjo huri ni mi koh'a na, se Bitrus, Yohana u Yakubu ni tie vrenwa'a mba iyi ma. ⁵² Indji gbugbuu niki ba si yi gbagba me, don vivrenwa'a a kyu. Yesu ka tre du ba ka chuwo ni yi, ana qu na, asi krunna migyen. ⁵³ Ndji ba ba zah u kpa tsri, don ba toh ndi vrenwa'a a qu.⁵⁴ A vu ni woh nda si yo nde vivren wa da tre du lunde. ⁵⁵Ni ki ivren ma ka k'ma ye ni mi kpama wa a lunde, wa a tre du ba no kpe dun rhi. ⁵⁶ Ba tie ma mba yi ma, ba bu iyie'u yo nitu da ya, Yesu a hla ni ba wu du ba na hla ni ndrjo kpe wa a tie na.

Chapter 9

¹ A'yo wulon don ha (12) ba ye bubu ri na nno ba gbengble ni ikoh u wa ba zu brji, na chu lilo rju ni bi lilo. ² Na ton ba hi ndu ba hi na hi bla tre Irji, na chu lilo rju ni bi lilo.³ Nna hla bawu, nadi ndu ba na ban ikpe rirme nji u bi hi ni zren na; na ban kpalah na, na ban gopelena, na ban bi rina, na nji inklen na, ni na nji inkolom ri u siran na. ⁴ Ko ni ko irime bi ri ni mi bika son zu nikima ni ka lu zu niki hi kpambi.⁵ Bubu wa ba na kpa yina, u bika lunde ni gbu ki, ni k'bon wru zah mbi hle ni bawu ndu k'ri gban (Alama) ni bawa ni kah wo'a. ⁶ U ba lunde shan ni nkanka hi ni gbu'gbu na ni bla tre Irji na ni ju lilo ni rju.⁷ U ba he u Hiridus, Ichu, a wo kpe wa a si zren wawu'a. Wa ti sissri ni wa a wo bari ba si tre andi Yahaya wa ani tie Batisma a la ye ni rema. ⁸ Ba ri ba tre nda ahi Anabi Iliya, ba rju ye ni re u ba ri ba tre nda ahi iri nimi Anabawa bi sen ba a la rju ye ni re. ⁹ Hiridus tre andi ana Yahaya ne, don wawu nna chutu ma ye, u zizan ahi nha mba mi si wo bibi tre yi nitu ma? Rji niki wa soma wa nkon wa ani toh Yesu.¹⁰ U bi hla tre Irji ba rji ni zren mba ye na ye hla ni Yesu ikpe wa ba ka ti'a wawu. Niki u wa vuba u ba hi ni mi gbu Betsaida. ¹¹ Da jubu ndji'a ba wo wu rji wa Yesu hi, na hu zah ma hi niki wa kpa ba na hla tre Bachi ni tre u son nkon Irji ni klekle'a na no bi wa ba si wa sikpa'a si.¹² U Almajere ba ba toh yalu ni tie nan myen ndi ko ani kpanyeme ni ndu ndji bi wa ba ye ndu ba lu ri mi gbu wa ba he ni hwehwre ni rju yi na fe bubu kru ni kpe wa ba rhi. Don kina he hwehwre ni gbu na. ¹³ I wa hla, ni bawu ndu ba no ba kpe-wa ba rhi. U ba tre andi ki he ni gble bredi iton (5) migyen ni lambe hari (2) se de ki ka hi le biri ye ni bawa wa bari'a. ¹⁴ (U ba kei indji dubu ton.) Wa ndu Almajere (mri koh ma) ndu ba hla ni bawu ni ndu ba kuson ni wuwlon k'bu-titton (50) ni k'klen wawu.¹⁵ U ba ti tohki, u indji ba kuson. ¹⁶ U wa ban bredi'a ni lambe hari'a na nzuttu hi ni shulu, na ti lulu yo bawu na genba ti zizah, na ka no mri koh ma (Almajere) ni ndu ba gaba. ¹⁷ U ba ri wrji wa wu mba wu na ni mbru ma, u mri koh ma (Almajere) ba vu mbru ma shuti shu ni sisen Ise-ri (12).¹⁸ Ni viri Yesu si bre Bachi ni kankrji ma, u mri koh ma (Almajere) ba ye niwu, wa myen ba, "A hi nha indji ba yo me?" ¹⁹ U ba hla niwu, "Bari ba tre, Yahaya wa ani tie batisma, bari kuma ba tre ndi Anebi Iliya, hra bari ba tre ndi ahi ri ni mi Anabawa bi sisen mu wa iri mba aka k'ma ye ni re."²⁰ Wa mye ba, "U bi yi na, bi yo me ndi nha?" Bitrus sa niwu ndi, "U Almisihu wa u rji ni Bachi Irji. ²¹ Yesu hron ba suse ni ndu ba na jla ni ndrjo naki rina. ²² Na hla ni bawu, A gbigbi ivren ndji ni sha ya nitu kpie gbugbu; bi ninkon ba kamba niwu ni Piristoci, ni bi nhan, nda la wuu, nivi u tra ba ta'wu shme.²³ Na hla ni bawu wawu mba, nli indi wa ani son hu me gbigbi me ndu kama ni tuma,na ban nkunkron u wa ba kagran ni viri san ma (Giciye) na hume ko ni nton rime. ²⁴ Indji wa a tre ndi wawu ni kpa tuma chuwo'a, ana nawo na, ama indji wa a ka tuma no nitu mu'a, ani kpa tuma chuwo kima. ²⁵ Lada indji a hi nge, wa ani fe gbungblu'a wawa, da na fe re na?²⁶ Indji wa ni ti shan hla tre mu, Ivren ndji me ni tie shan ma ni nton wa ani k'ma ye ni k'bu Ma ni k'bu Itti ma ni u Maleku njanji. ²⁷ Misi hla ni yiwu iwa yi a gbigbi, nimi mbi wa bi klewa bari mbi bana qu na, se ba toh Irji (Mulki).²⁸ Yesu tre klama bi yi, na ban Bitrus mba Yahaya ni Yakubu, na hon hi nitu ngbulu ni hi bre Bachi ni mu. ²⁹ Wa ahe ni mi si bre, u shishima ka siran, U inklon ma a kpan tie kink'lan re me na zan ni ri.³⁰ Hihari me indji hari, ba si tre ni Yesu, ba Musa mba Iliya. ³¹ U ba rju kagon mba ni nikon u Bachi. U ba tre ni Yesu ni tu hi kpama wa a te whre u ye tsar ni Wurushelima.³² Bitrus ni Almajire wa ba he baba ba kle si kru nna na k'mo, da ba lunde, nan ba toh ikpan ma ni ndji hari ba kri niwu. ³³ Wa ba lu ni bri Yesu na hi kpa-mba, Bitrus tre andi ttie ko mu, abi ni tawu wa ki he niwa, ani bi ndu ta me-tra tie tra; iri ni wu, iri ni Musa u iri ni Iliya. (Ana toh kpe wa a si tre'a na.³⁴ Wa he nimi tre, u kpalu a lu ka ba, u ba tie sissri ni wa ba lu ri ni kpa lu'a. ³⁵ U ba wo lantre rji ni kpalu'a, ni tre ndi, iwa yi mba ahi vren Mu wa me chu'a wo wu. ³⁶ U lantre ban chuwo tre ni kpalu'a, Yesu he ni kankrji ma. U ba son ni ngbangbi ba na hla kperi ni ndrjo ni vi bi kii wa ba toh na.³⁷ Ni vi rima wa ba grji rji ni ngbulu ye, u gbugbu indji ba ye niwu. ³⁸ Hihari me, U ri ni mi indji ba a tre ngban me, Mala bubo me, k'ma ya vren mu, ahi vren mu iriri mi gen. ³⁹Meme brji ni hon ni wu tu na yo ku-k'mo, na jijiga niwu na gben glele na yo futen shu yiu. Ni ker ri a ban chuwo ani timba ana fie fie mana idan a ban chuwo. ⁴⁰ Mi bre mi ri koh me (Almajere) ni dun ba zu meme brji rju ni wu ni kpa, u bana ya na⁴¹ Yesu tre andi biyi bi tsren g'gran ni ka kpa nyeme ni k'ma bi ni tan mi ua vu suron ni son ni yi? "Nji vren me ye wa yi." ⁴² U vren lu ni hi meme brji wru yo k'bon ni menme u Yesu zu meme brji na chu lilo rju niwu na ka no tie ma⁴³ U ba tie sissriwawu mba, wa ba toh gbengble u Irji wa a tie na hla ni Almajere ma, ⁴⁴ "Bi ka ndu tre yi ri ni yiwu ni ton su se: Ivren Indji mba ka no ba ni wo indji." ⁴⁵ U bana toh itu tre na, a ri ni bawu, ni ndu ba toh tu kpi a si tre na, naki me ba tie sissri nda miyen itu tre me na.⁴⁶ Ba lu ni gbi suron ni kpa mba, andi a nhan zan ma ninkon'a. ⁴⁷ Yesu toh kpe wa a he ni suron mba, na ban kpran vren ye tsi ni kpa ma ko san. ⁴⁸ Na hla bawu, ndu ndji wa a kpa vren klenken yi, ni mi inde mu'a a kpame, indji wa a kpame, a kpa indji wa a ton me. Indji wa a vi zizanma ni yi'a a wa wuyi a ninkon ni mi mbi.⁴⁹ Yahaya yo a ndi ninkon mbu, ki toh indji ri niwa mu si ju brji ni ndji ni nde me wana nihu ta ni mi mbu na. ⁵⁰ Yesu tre na zuuna, indji wa ana yo ko shi na ahi u me.⁵¹ U vi chibi ye whiwhre wa ba ban hon hi ni shu, wa yo suron ma ndi wa wu ni hi Wurushelima. ⁵² Wa ton Manzani duba guchi hi niwu, u ba ka ri ni gbu Samariya wa be m'lan ko nge tie niwu ki. ⁵³ U indji ba niki bana kpa ni wo ha na, don ba toh a yo suron u hi ni Wurishelima.⁵⁴ Wa Imri koh ma (Almajire) Yakubu mba Yohana ba toh naki, nda tre, "Bachi, U son ndu ta ton ilu rji ni shulu dun gon ba?" ⁵⁵ Wa k'ma ya ba nda zuba. ⁵⁶ U ba tsi ka hi ni gbu ri kan.⁵⁷ Wa ba he ni mi si hi ni gon, u ndrjo a tre niwu, "Mi huwu hi ni wawu wrji wa usi hi." ⁵⁸ Yesu hla ni wu andi, n'nma bi miji ba he ni juju wa ba ri ni mi, u nchinchen ni shu ba he ni koh mba, u Me Vren Ndji mina he ni wrji u ka tu yo na.⁵⁹ Wa a hla yo ri andi "Hu me." U ndji'a hla ndi, "Bachi, Mi bre'u dun mi guchi hi rju itti mu ri." ⁶⁰ U wa hla niwu, "Bri k'mo ndu ba rju k'mo ba kimba. Ama niwu hi gbugban mu ni hi hla tre Irji kagon gbungblu.⁶¹ U indji mu kan tre mi hu, Bachi, a ma ndu mi hi hla ndji mi hi ni bawu ni koh mu. ⁶² Yesu hla niwu, "Andi Indji wa a kawo vu zan ni soma yarrhan da hla ka ya gon indji mba ku nyre wa ani toh koh Irji.

Chapter 10

¹ Ni kle kima, Bachi a chu ndji tangba nda ton ba ni hi ha duba hi ni gbu ni gbu wa ndi wawu me ni hi niki. ² Wa a hla ni bawu, ichan a gbugbu'u, in bi tie du'a ba fi me, bre Irji ndi dubi tie ndu'a ye.³ Mi toh yi, hi na mri krju ni mi meme in'ma miji. ⁴ Na ban nbu nklen na, ko mbu nklonna, ko lagban zan na, na chi ndrjo ni nkon na.⁵ Du ikoh wa bi ri'a,bika guci tre du si suron du he ni koh yi! ⁶ Idan ni koh yi, inde ndji "U sun si suron a he ni mi, si suron ka son ni nituma. Idan ana he si suron bi ka huye ye kpambi. ⁷ Bi son ni koh wa ba kpa yi, bi rie ndi so kpe wa ba no yi'a, don ndji wu titu ani kpa ya ma, Na hu ni koh ni koh na.⁸ Du gbu wa bi ri, ide ba kpa yi,bi ri ndi sokpe wa ba no yi, ⁹ Be no bi lilo si. Di hla ni bawu ndi, ivi u ye Irji a tie whewhre.¹⁰ Du gbu wa bi ri, u bana kpa yi na, bi ka rju hi ni nkon, ¹¹ Di tre ko wru zah mbi, ki se sruni yuu. Bi ka toh ndi iye Irji tie whewhre. ¹² Mi hla ni yiwu ni vi kima u ye, ani he ni ya ni gbu kima zan Sodom.¹³ Iyame Korazin, iya me Betseida, da iri kikle du a ba tie ni Tyre mba Sidon, bana kpa Irji ni sen mu, da ta sru gbanjan nklon nda son nitoh lu. ¹⁴ Chachu bla tre ani bini Sidon mbaTyre. ¹⁵ U kapanawum, u ya ndi wu,u rhi ni shulu? ba nji grjiye yo ni Hades.¹⁶ Indji wa awo yi, a wohme kena, indji wa a kama ni yi'a, a kama ni me wa mi ton yi.¹⁷ Wlon nkpu tangba ba k'ma ye ni kinkla suron, nda ni tre Bachi, Ibrji me ba kujoku nitawu nimi nde me. ¹⁸ Yesu ka tre mi si ya Ibrji a joku rji ni shu na kpan. ¹⁹ Toh mi no yi gbengblen du yi chan iwan baba ilan, nitu bi gbengblen bi kra ta. ²⁰ Na ngyiri ndi ibrji ba joku ni yiwu na, ngyiri ndi ba nha inde mbi ni shulu.²¹ Ni nton kima'a a grji ni Ruhu ndindi, nda tre, Me zu inde me Timbu Bachi ni shu, ni u gbungblu, don u wru kpi bi hle ni bi wandi ba bu shishi nda to ndi, di tsro bi wa bana hla ni bawu na,na mri bi klekle, abi ni shishi tie mu.²² Tie mu a vu kpi ba wawu sru mu niwoh, ba ndji wa a toh Vren'a, se Iti ma, ba ndji wa a toh Iti'a se Vren'a, wandi Ivren a kpanyime nda ni tsro Ti'a.²³ A kma hi ni mri koma ni ka grji ba, nda tre bi wa ba tie lulu yo ni bawu'a nda toh kpe wa bisi tie'a. ²⁴ Bi tie ndu Irji baba bi chu gbugbu ba ndi ba toh kpe wa ndi bi si toh, "u" bana toh na. Ba ndi ba woh kpe wandi bisi woh, bana woh na.²⁵ Se mala ri u bla tre ni Yahudawa kaye tsra u, nda tre mala, me tie ngye miti mi ni kpa re u tuntrun? ²⁷Wa a kasa nda tre gbigbi wuka sun Bachi Irji ni suron me wawu, ni drime, ni gbengblen me wawuu, ni mre me wawu, wuka son indji u kutra ka hlan me na time. ²⁸ Yesu ka hla inde wu tie naki, u tie njanji u wuna kyu na.²⁹ Mala ani sun si tuma cuwo nda tre Yesu, Ahi nha hi indji u ka hlan mu? ³⁰ Wa a tre ndi a rji ni Wurushelima nda ni hi Yariko. Da ka ku ni wo bi y'bi, u ba kpa wawu kpie wa ndi a nji'a, nda tsi'u, wa tie whre u kyu baka don wu.³¹ Se ga bi ton du Irji ye toh nda zuni kosan nda hi kpama. ³² Se ga balawi aye nda toh nda gon zu ni kosan nda hi kpama ngame.³³ Se ga Basamariye aye nda kukri nda ya indji'a a loh suron. ³⁴ Aye nda ngla kpa niwu,nda gban nye niwu, nda loh kpa niwu, nda ban sa ni nhma ma, nda nji u ni bubu u kru. ³⁵U mble kpan no nkle, wandi bata ya indji wu lilo'a nda tre, to nklen'a a kleh, mi ye nowu mbru ma.³⁶ Ni mi ndji tra biyi, ahi nha hi ndji u kutra kalah ma? ³⁷ Se mala ka tre indji wa tsro loh suron, I Yesu ka tre hi ndi tie naki.³⁸ Da ba si he nimi zren nda ye rini mi vi gburi, u wari bo yo'u ndi Mata a kpa'u ni koh ma ni woh ha. ³⁹ Ahe ni vayi ma, bata yo'u ndi Maryamu, wa ndi a son ni zah Bachi nda si woh kpe wa ndi asi tre'a.⁴⁰ Mata si sron biri, "u" wawu Mata a ye ni Yesu nda tre Bachi wu na toh yada vayi mu a kame don misi tie ndu'a kanklen mu na? Hla niwu du ye zo me. ⁴¹ Bachi ka tre Mata, Mata wu yo kpi gbugbu'u ni ko shishi me, ⁴² ama kpe riri Maryamu a chu kpe ndindi ma, ba ndji'a wa ani sran wu kpa.

Chapter 11

¹ Naki Yesu a si'a bre Irji ni bubu ri, ni-andi a kle bre'a, iri ni mri koh ma bi hu'a a tre ni wu ndi, "Bachi, tsro ta kini toh bre bib-andi Yohana a tsro mri koh bi hu'a.² Yesu a hla bawu ndi, "Bita bre, bika tre ndi, 'Iti mbu, du ndeme ndu kpa ninkon.Du ikoh Irji ni shulu du ye.³ Nu ta biri mbu wu vi chachu. ⁴ Wru latre mbu hlega, toh-andi ki wru hle ni ko nha wandi a rhi ihla mbu.Na duta rjoku ni tsra na.'"⁵ Yesu a hla ni bawu ndi, nnha mbi ani he ni kpan wandi ani hi niwu ni tsutsu chu ndahi bre ndi "Ikpanmu, nne ihla bredi tra, ⁶ nitu ikpanma ri a ye wru sru zizan rji ni zren, i mina he ni ikpe wandi minu ri na. ⁷ Wawu wandi a he ni miko ma a sa niwu nda tre ndi, na nne yratu na. Mi tronkon mu ye, i mri mu ni me ki ri kruna ye. Mina la lunde ni nu bredi na." ⁸ Mi hla ni yiwu, anita na lunde nda nu bredi nitu wu kpanma na, nitu kri nhatu myeme, ani lunde nda nhu gbugbu bredi wandi wu wa'a.⁹ Mi la hla ni yiwu, mye ba nuhi, wa i bi to, wru nkon, i ba bwu ni yiwu. ¹⁰ Ndji wandi ani mye, ni waa anito, i ndji a wru ba bwu niwu.¹¹ Iti nha ni mi mbi, vren ma nita mye ni du nu lambe ani ban iwan nu nitu lambe? Chiche nvunvu bi sen bari nha ba hi nkpurju, i bari wu mba gbron, toh ikpe wandi ba nha ni Matta 7:9. Iti rime ni mi mbi wa ivren nita mye bredi waka ban tita nu? Ka anita mye lambe ka ban iwan nu? ¹² Ka anita mye inchen'ko waka ban illan nu? ¹³ Ni kima, biyi bi meme dri bita toh nu mri mbi ikpi bi ndindi, nitu ngye Itimbi ni shulu na nuyi Ruhu Tsatsra ma ni ko nha wandi a mye na?"¹⁴Yesu asi'azu brji mamgbi ri ni rju brji ni kpa ma, Igu'a ani mamgbi a lu kri tre, i kpa ndji biwa ba he niki ba bwu nyu yo ra ni sissri. ¹⁵ I ndji bari nimi mba ba tre ndi Beelzebul, ninkon brji ba si zu brji mba ni rju¹⁶ Bari ba tsra ni du ba toh alama rji ni shulu. ¹⁷ Yesu a toh kpe-andi a si zren ni suron mba nda tre ndi, "Khikle Koh andi a yra kpama ni kpama, ani yra kado, i ikoh wandi a yra tuma ni tuma ani zii rjoku.¹⁸ Shetan nita ga kpama ni kpama, hikle koma tie he nda kri? Bita toh ndi mi zu brji rju ni Beelzebul. ¹⁹ Mita zu brji rju ni Beelzebul, i bi wa ba huyi ba zu ba ni nha? Nitu wayi, baba yi ba ga tre ni yiwu. ²⁰ Mita zu brji ni rju ni vren-wo Irji, nikima, kikle koh Irji ni grji ye ni yi.²¹ Ndji wu gbengblen wandi a kri ni sro ni koh ma, ikpe koh ma ba nawo. ²² Ndji ri wandi a zan ni gbengbeln anita ye suu, wandi azan gbengble ani vu kpe wu sro ma wa ana yo suron niba nda vu kpi wu koh nda hi kpama. ²³ Wandi ana he nime na ana nyime nime na. I wa'a ana vu shubi ni me na, ni vre hle.²⁴ Meme ibrji nita wru ni kpa ndji, a ni zren zu ni kuklu bubu nda wa bubu kuson. Anita na toh na, ani hlandi "Mi k'ma hi ni ko wandi mina he'a." ²⁵ Aniti k'ma ye nda toh ba se ikoh pempeme nda mla wu tie. ²⁶ Ani k'ma hi yo brji tangba bari du ba hu ye son ni ko'a. I isran gu ni zan wandi a he ni mumla'a.²⁷ A he me, niwa a tre kpi biyi, iwa ri a d'bu hla nimi kpa'a ndji ba nda hla wu ndi, "Lulu ku ni nne wandi a ngrji wu, mba sisan wandi wu ma." ²⁸ Wa a sa ni wu ndi, "Ni kima du lulu son nitu bi wandi ba wo tre Irji nda tie ndu (ziwu) ni wu."²⁹ Wa ndji ba basi bran nha, Yesu a lu si wa ndji, "Ik'ba biyi ba meme ik'ba. Ba wa ingba, i bana nuba ingba na - se ingba wu Jonah. ³⁰ Ni-andi Jonah ana ingba ni mi bi Ninevit, toki me, vren Ndji ani ingba ni k'ba yi.³¹ Ichu-mba wu kogon ani lunde ni bla tre ni lilon wu k'ba yi nda lo ba, nitu a ye rhi ni gbagban meme, du ye wo wrji nyu Solomon, nda toh ndji wa a zan Solomon he niayi.³² Ndji bi Nineve ba kri ni bla han tre ni k'ba ndji biyi, nda lo ba, nitu ba kpa tre Irji nda tan ntsan niwa ba wo tre Irji ni nyu Jonah, bi ka toh Ndji wa azan Jonah he ni yi.³³ A nha ni yo lu ni glogo nda ban ri ni sisen ndana ka sa ni tu kpe tsame na ni du bi ri miko du ba toh kpan lu. ³⁴ Shishi meyi hi glogo wu kpa me wawu. Shishi me nita bi, wawu kpame ni shu ni kpan-lu. U Shishi me nita na bi na, ikpa me wawu ni tie bwu. ³⁵ Nikima, bi ka mla zren ni du ikpan mbi du na k'ma tie bwu na. ³⁶ Ikpa mbi wawu niti na shu ni kpan-lu, ni hamma ngbala ri ni bwu,niki, kpa mbi wawu ani kpan toh glogo ni kpan-lu ma niwu.³⁷ Ni wa a kle tre'a, Farasi ri a mye'u du hu hi rhi biri ni koma, Yesu a kpa nyime nda hu'u. ³⁸ Farasi a yi mamaki ni toh ndi Yesu ana ngla kpama ri nda son ni ba ni bubu rhi biri'a na.³⁹ I Bachi a hla ni wu ndi, "Zizan, biyi Farasi bi ngla kogon vuvanho mba gbugba'a (kungo) nda don mima shu ni sontu ba meme kpi. ⁴⁰ Biyi ndji bi kha toh, Ana wandi a tie kogon a tie mima ngame na? ⁴¹ Nu kpi wandi ba he ni mi tu beko, i kpiba wawu ba rju pyempyen me niwu.⁴² Iya mbi biyi Farasi, nitu bi nu zaka wlon mint mba rue, i mri vunvu bi koh p'ma, nina k'magon nu ti bi mba son Irji. Ani bi du yi zren bi ni son Irji, hamma ni mbru kpi ba ngame.⁴³ Iya mbi Farisawa, bi son bubu u son bi ko shishi ni sinagog mba kpa ichi bi nzu lu ni chuchu. ⁴⁴ Iya mbi, bi he toh ibe wandi bana chu tsro nkana, ndji ba hon zu ndana toh na.⁴⁵ Iri nimi bi ninkon ni tre doka'a hla wu ndi, "Ticha, ikpi wandi wu tre a kpata tsri ngame." ⁴⁶ Yesu a tre ndi, "Iya-mbi, Tichas bi doka! Bi yo kikle kpi ni ndji wandi ani tiba ya nji, ama ni na yo wo kpre ni vren wo mbi riri na.⁴⁷ Iya-mbi, bi meh ibe ni anabawa, wa ba bachi-mbi ba wuba. ⁴⁸ Niki biti shaida ni kpanyime ni ndu ba bachi-mbi'a, Baba yi ba wuba i biyi bi meh ibe mba.⁴⁹ Ni tu kima'a, wri Irji a tre ndi, 'Mi ton anabawa mba manzani ye ni ba, i ba tiba ya nda wu bari mba. ⁵⁰ Ik'ba biyi ye mi vu ba nitu iyi ba anabawa wandi ba ka hle rji ni mumla, ⁵¹ rji ni iyi Habila, ye ni iyi Zakariya, wandi ba wu ba ni kpa bubu ton ba koh Irji. E, mi hla niwu, mi vu ik'ba yi ni tumba.⁵² Iya-mbi bi zan toh tre Irji, bi ban ih'ra wu toh, nina ri ngame na, ni zu bi wandi bason ri'a.⁵³ Ni wandi Yesu a bri bubu kima, marubuchi, baba Farisawa ba kri nda sen nyu ni wu nitu kpi gbugbuwu, nda son, ⁵⁴ si gben'u du ba vu ni tre nyu ma.

Chapter 12

¹ Ni nton kima, indji dubu gbugbuwu ba rju ye shubi nitu bran mba ba hon ta chan kpamba. Alu kri tre ni guchi ni mri ko ma ndi, "Mla ya yist wu Farisawa, wandi ahi gyuru ndji nitu zren mba² Ba kpe wa ba kawu wandi ana rju kri ndende ni ra na, ba kpe wa ba kari wandi bana toh na. ³ Nitu kima, ikpi wa wu tre ni bwu ba wo ni kpan, i wuta tre kpe ni riri ni ton, nimi tra, ba dbu hla ni tu nkan.⁴ Mi hla ni yiwu, kpukpanmu, na tie sissri bi wa ba wu ikpa megyen, dana he ni kpe wa ba la tie na. ⁵ Ama, mi gbron ton mbi nitu wa be klu'u klu wandi anita wu, a he ni gbengble wu ta u yo ni lu shetan. Ee, Mi hla ni yiwu, klu'u.⁶ Bana leni chinche sparo ton nitu wlo bubo tra na? Ni kima me,Irji na kparisu ni iri mba na. ⁷ Infutu wu tume me a bla ba pempe. Natie sissri na. Wu he ni ndu zan chinchen sparo gbugbuwu.⁸ Mi hla ni yiwu ndji wa a kri nda tre ni tu mu ni shishi ndji, Vren Ndji ngame ni tre ni tuma ni shishi Maleku Irji, ⁹ Anita kama ni me ni shishi ndji, ba kama niwu ni shishi Maleku Irji. ¹⁰ Ko nha wa a tre lan tre meme nitu Vren Ndji, bakpa wru hle niwu, ama wuta tra valala wu gbron gbrongrji, nitu Ruhu Tsatsra, bana wru hle niwu na.¹¹ Bati ngrji wu ye ni shishi kikle bi mitra Sinagog, bi tie chu baba bi ninkon gbu, na du suron mbi rjoku nitu kpe wandi bi tre wa ani kpauyi chuwo na. ¹² Ruhu Tsatsra ni tsro yi ni nton kima, ikpe wa bi tre'a.¹³ Ndji rinimi ikpan ndji ba a tre niwu ndi, Ticha, hla ni vayi mu ni du ga gado mbu ni me. ¹⁴ Yesu a hla wu ndi Ndji, anha yo me mi ga tre koh du mi ri nimi tre mbi? ¹⁵ A tre ni ba andi, mla toh ni na du son tu do honyi na, nitu mlason ndji ni vrhi ana nitu kri ni gbugbu ikpi wa a he ni wuna.¹⁶ Nikima, Yesu a tre parabul ni bawu ndi, "Irju ndji wu wo ri nu birhi gbugbuwu. ¹⁷ A son nda mla ya ni kpama nda tre ndi, 'Mi tie ni he, nitu mina he ni bubu wa mi zi biri wu wru mu na?' ¹⁸ A tre ndi,ngye kpe wa mi ti a yi. Mi zi ba wronmu ni mme bi rigrama, nike mi zi biri wu wrhu mu mba mbru ikpi mu wawu. ¹⁹ Mi hla ni suron mu, "Suron, wu he ni kpi gbugbuwu wa wu mla zi wu ise gbugbu ni ko shishi. Kuson si rhi ni so, son piyame.'"²⁰ Ee, Irji hla wu ndi, 'Ruhu ndji, ni chu wu luwa,ba kpa vrhi suron meluwa, i ikpi ba wu mla zi ba, wu don ni nha?' ²¹ Kima he na bibi ndji bari, ba vu kpi si mla zi ni tu mba, nda k'ma tie bi kpla ni Irji.²² Yesu a hla ni mri koh ma ndi, Mi hla yiwu, na dame ni tu me na, ikpe wa wuri, ko ni kpame,ikpe wa wu sru. ²³ Vri son a zan biri i kpa zan nklon wu sru.²⁴ Ya kikle chinche ravins, bana chu ndana han na. Ba na he ni tra wu zi kpi ko wron na, ama Irji ni nuba irhi-mba. Wu na zan chinche ba ni anfani ni shishi Irji na? ²⁵ Inha nimi-mbi, nitu son rhimre nitu kpe, ani du vi wu vri ma hon zan cubit? ²⁶ Wuta na toh tie mri kpi toh wayi na,nitu ngye wu du suron me du na kuson si na?²⁷ Ya mri vunvu bi kpan mbi ni shishi to lilies, ni lu gbron mbu, bana tiya na, bana k'ma ya bubu na, ee, Solomon me ni nzu hon ma ana sru ikpi wu bi toh iri-mba na. ²⁸ Irji nita nu ghiga wu wrhu, wandi luwa ahe, i mble ba kau taga ni lu, ani tie he ndana nu nklon wu sru na? Wu ndji wu kpanyime ni wu fime.²⁹ Na yo shishi ni kpe wa wu rhi ndi sona, na du suron me hamma ni kukru na. ³⁰ Gbungblu wawu ba yo suron wa ikpi biki, i Timbi toh wu son kpi baki ngame³¹ Wuka yo suron meni iko mulki Irji guchi, i ba vu kpibiyi nha niwu tuma. ³² Na tie sissri na, ikran mri nitu Iti-mbu toh a bi ni du nuta ri ko mulki ma.³³ Le ni ikpi me ni nu sadaka. Wran ngomble ni kpa-mbi wa ana y'ba na - ikpe ndindi ni shulu wandi ana kle na, i ndji wu y'bi na ye whiewhiere na, i imra na kpa timeme na. ³⁴ Bubu wa ikpe ndindi me he'a, suron me ni he ngame.³⁵ Lo kpa mla tie ni rjirji ni nchi, ni du ilu me si kpan, ³⁶ nna ndji biwa basi gben ti-kohmba du k'ma rjini ko gran, anita ye wrunko, baka bwu niwu gbagbla.³⁷ Lulu he ni tu igran biwa tikomba niye to ba si gben yemma. Njanji, mi hla yiwu, ani mla kpama tie wu tindu nda du ba son nitu tabur, wa a ni lu tindu bawu. ³⁸ Tikoh anita ye ni nh'ma wu ha ko nh'ma wu tra nda ye toh bi ki ni sisren si gben i lulu ni tu igran baki.³⁹ Ama bika toh, tikoh nita toh nton wa ndji wu y'bi ni ye'a, ana du rhi ni ko'a na. ⁴⁰ Son ni sro, wuna toh nton wa vren ndji ni yena.⁴¹Bitrus a tre, "Bachi wusi hla tre yi ni tawu megyen ka ni konha?" ⁴² Bachi a sa ndi, "A hi nha ndji ndindi wa tikoma ni nu ndu ya mbru igran ma, ani mla ta nuba biri mba ni ntonma? ⁴³ Lulu he ni tu igran wa tikoh niye toh si ti ndu wa bana nu anita k'ma ye. ⁴⁴Njanji mi hla yiwu, ani yo ni tu ikpi koh ma wau.⁴⁵ Igran a nita tre ni suron ma ndi, "Bachi mu ani ti grji ni ye,nda lu si tsi igran lilon baba mba biwa ba he ni wo ma, nda rhi nda so nda wha, ⁴⁶ Bachi igran niye ni ivi wa ana tie mre na mba nton wa ana to na, anic'ba tie tsitsa nda ban yo ni bubu bi ka toti ndindi.⁴⁷ Igran kima, nitu ana toh suron bachima ye, ama dana mla son nda tie kpi wa ani son na, ba tsiwu branbran. ⁴⁸ I waa ana toh na ama nda tie ikpe wa du ba tsiwu a, ba tsiwu ifimeyi. Ndi wa banu ikpi bran bran, ni wo ma, ba kpa branbran. Wandi ba zi kpi gbugbuwu ni woma, ba mye ikpi wa azan kima.⁴⁹ Mi ye nitu ye yo lu ni gbungblu mem, i mi son ndi ilu anina nu ye. ⁵⁰ Ama mi he ni baptisma wa batie nimu'a, suron mu ni lo nitu du ba kle kima.⁵¹ Bi ya mi ye nji isi ye ni gbungblu meme? Ana toki na, mi hla yiwu,ahi iga. ⁵² Rji ni zizan, hini shishi, ndi ton ba he niko, iga ni ri, ndi tra nitu ndi ha, i iha nitu tra. ⁵³ Baga ni kpamba, iti mba vren wa ni ihi ma. Ihi wa vren ma mba iwa vren ma, i wa vren ni ihi lonma.⁵⁴ Yesu asia hla ni kpa ndi ba, ngame ndi, "Bita toh kpa lu ni lunde rhi ni yalu, bika gbla tre ndji, tenlu ni ye wa ani he toki. ⁵⁵ Gyungwu nita ni fu ni rji ni kogbo, bi tre ndi, gbaji wu hwuma ni ye, wa ani ye toki. ⁵⁶ Bi gyru tu-mbi, bi to sran, tsro kpa ikpi nimemembani shulu, i ti tie nihe nina toh sran ikpi wa si zren zizan na.⁵⁷ Bi ti he mu nina gatre ni kpame na? ⁵⁸ Wuta hi niwandia no son na, ni shishi ndji wu ga tre, bita rhi he ni nko,bika mla ti ni kpambi, nitu du na njiwu hi lo, ni du ndji wu ga tre kana vu nuwa ani, njiwu hi tro na. ⁵⁹ Mi hla niwu,wuna to wru na,se wu han kubu wa ba han pempyeme

Chapter 13

¹Ni ntor ki indi bari ba ye ki nda wa wu itre indi bi Galili wa Bilatus ta kayi mba kai bi nda tie ha daya. ²Yesu a kasa bawu biya di indi bi Galili yi ba latre nna mbur bi Galili ba don ba tie yah towa? ³A' an, me hla giu amma idan bina bre wruhle na wawu mbi wu bi tie meme na u mba.⁴Indi wlan don tandara ni siloam wa guglo koh a grji can be wu'a bi ya di ba latre mba a meme na' u indi bari ni urushalima? ⁵A'an me hla yiwu amma bi tana bre wruhle na wawu mbiwu bi kle⁶Yesu a hla misali yi "Indi ri ahe ni rju wa a sen kukron nda ye kyen klo ma amma nda na vriri mena. ⁷Indi u rju'a hla ni wa ani ya rju'a niwu. To yi, ise tra mezi ye di me kyen klo kukron yi, u me na fe ko riri mena. Tsen'e taga u don zi nigye ndu hra bubu?⁸U indi u ya rju ni wu'a ka tre, tie koh mu don wu zi ise ri rli ndu me mlau tie ndi sraru taki. ⁹Ani ta klo ni semu abi amma ini ta ka klo uka tsen taga¹⁰Yesu asi tsuro ni mi tra Rji cacu a sabath. ¹¹Iwa ri ahe ki nda lo tie se wlon don tadra. Avu ndiu nda na to nza kli zande trii mena.¹²Da Yesu a to-o a yowu nda tre iwa u jibu ni lilo me yi. ¹³Aka wo ma sa ni wa hari me ka nime trii ma katie didi wa a gri nda gbre Rji san. ¹⁴Ichu u ya tra Rji'a ka tie fu andi a den lilo cocu sabath. Ichu a tre nda hla ni j'bu ndi ba, Ivi tanne bahi u ndu ye kpa den mbi ni vi biki, ana cacu sabath na¹⁵Baci a kasa niwu nda tre bi mirlya ndi, Ahi rime mbi na sii lando ma ka nakpron ma hi so ma cacu sabath na? ¹⁶Toki iwayi ahi vrenwa Ibrahim wa shetan lowu zi tie se' wlon don tandra u bana siiwu cuwo ni vi sabath na?¹⁷Da a hla tre ba ishan a tie indi bi'a ba tisan niwu amma ekpe ndi ba ba ngrji ngri ni kpi wa a tie'a¹⁸U Yesu tre mulki Rji abi rime u me tsarwu to ni ngye. ¹⁹Ahe na iwlo mustad wa indi ri ban katayo mimi rju a gbron tie kikle kukron, u ciceri bi shu baka ti koh mba ni lari ma.²⁰A latre ni ngye me tsar mulki Rji?²¹ A he na yeast wa u ban tsui ni mwumwu kongo tra u mba kabi wawu-u²²Nikiyi Yesu ka ziren hi ni gbu'ni mrli gbu u nkon urushalima nda zi bla tre Rji. ²³Indi ri tre niwu, Baci ahi ndi tsameyi ba nawo? wa hla niwu, ²⁴Nra nkon u ri wa ahi wre me don me hla wu gbugbu ndi bawa nkon iri wakran.²⁵Indi u koh'a nita wlu nda tro nkon tra ye to ka u kli ni ra ndi wuru nkon ndi tre, Baci, Baci bwa nkon'a tawu. Ani sayiwu, mena toyi na koiwrji wa bi rji na. ²⁶U bi tre, ki rli ndi soh ni shishi me di bla tre Rji ni nkon bi mi gbumbu. ²⁷Amma ana akasa, me hla yiwu, me na toh wrji ba bi rji'a na. K'ma dimu biyi bi wa bi tie latre'a²⁸Iyi mba tan nyinyren kabi to Ibrahim, Ishaku, Yakubu ni anabawa ba wawuu ni mi mulki Rji amma ba truyi hle ra. ²⁹Baye rji ko Nzan, Yalu, Koshu mba ni kogbo nda son ni tebru u mulki Rji. ³⁰To mba biwa ba yaba hlega babi mumla, u bi wa ba yaba ti ndi'a ba kati u klekle.³¹Ni mi nton kime farisawa ban baka ye u nda tre, hi di don bubuyi don Fero niwa wuu. ³²Yesu tre, hi ndi hi hla ni tsi mba to mba me zu brji di ni denbi lilo luwa mba mble uni vi u tra me kle kpie wa me yo suron'a. ³³Ko anita he ni he me, ahi gbigbi nimu ndu me si tindu rji luwa, imble ni vrli ni tu wa bana nime ndu ba wuu anabi ni wrji ri na sai urushalima.³⁴Urushalima, Urushalima a nha wuu anabawa ba nda ta bi wa ba ye ni yi ni tita? Abi yo sron bita mena hewu ndu me vu mrli mbi hra nawa yi kuko ni vu mrli hra krju tie ni ngbam ma na, amma bi na son to ki na. ³⁵Toyi, iko mbi kli hlega. Me hla yiwu, bina toh mena sai bi tre, lulu ahi, indi wa aye ni nde u Baci.

Chapter 14

¹ Ni vi u chachu sati ri, wa a ri ni koh bi ninkon Farisawa ri du rhi biri, ndji ba sru shishi ni wu. ²se ga ndi "U" lilo huk kpa. ³ Yesu ya da mye bihan vuvu baba Farisawa, abi du ba chu lilo rju ni chachu sati ko an an?⁴ U ba sun ngbangbi,Yesu ka vu ni wo lunde da chu lilo rju niwu, da du hi kpama. ⁵ Yesu mye ba, ahi nha ni mi-mbi, inde vren ma, ko napron ma aku ni juju ni chachu sati, wa ana chu na? ⁶ Bana kasa niwu na.⁷ Da Yesu si ya ba da toh bi wa ba you ba ye, ba wa bubu sun bi ni koh, watre kayiyi, nda tre. ⁸ Inde ba you hi ni bubu gan u gran na kuson ni bubu bi ninkon na, ani yiwu ba you ndi wa a zawu. ⁹ Inde ndji wa a you yi ha bi, aye, a ni tre no bubu sun me, "u shan ni ti'u, u" wu kma hi ni bubu bi kalachu.¹⁰ Inde ndji wa a you, a tre kpamu hon ye ni wayi, nakima, u ndji ba, ba no ninkoh, bana kpa wu tsri na. biwa bi son baba ni tebru'a. ¹¹Indji wa a nzu tuma, baka ka tuma grji, wu wa u katu me grji, ba nzutu me hi shu.¹² Yesu hla ni ndji wa you ye, inde wu ta ni yo ndji ye ri biri, ko ni gan, u ka na yo kpukpan me na, ko mri vary me na, ko malan me na, ko bi kutra kahlan mena bi nklen na, baba me ba you ngame, wandi ba njiye niwu.¹³ Ba tie lulu yo don bana ban ni wu na, ¹⁴ inde wu yo ndji ye ni gan me, u ka yo bi kalanchu, ni bi wa bana he ni gbengblen na, ni bi kple zah, ni bi fie, ba tie lulu you don bana he ni kpe wa ba han wu na. Don ba tie lulu yo ni chachu wu lunde bi kinklan suron.¹⁵ Da indji ri wa a son ni tie bru ni Yesu awoh tre a, nda tre, ba tie lulu yo ni ndji wa ani rhi biri ni koh Irji. ¹⁶ Yesu woh da tre ndi ndji ri atie gan rigra ma nda yo ndji gbugbu-u. ¹⁷ Da inton wu gan a tie, wa a ton ivren koh ma du hi hla ni bawu du ba ye, biri a we ye.¹⁸ Wa wu bawu, bana yena, u mumla a tre ndi wawu le rju, wawu ni bi toh wru hle ni mu. ¹⁹ U na tre wawu le lando bi zran ton, mi yi tsra ba toh, mi bre wu, du wru hle ni mu. ²⁰ U tra a tre ndi wawu gran wa, naki mina ye na.²¹ Da vren koh aye hla ni ti-koh ma ikpe biyi, u ti koh ma ka tie nfu, nda hla ni vren koh ma du hi gbagbla ninkon bi gbu i, ni kosan gbu, nda yo biwa bana he ni gbengblen na, ni bi chiche, ni bi fie baba bi kple zah. ²² Vren koh a tre, iti koh, ikpie wa u tre a kle hra zizan bubu a na shu na.²³ Se ndji u koh ka hla ni vre koh ma hi nikoh ni kosan gbu ndi yo gbugbu ndji du ba ye du koh mu shu. ²⁴ Mi hla ni yiwu, biwa mi you ba ni mumla ba na ye kpe ni iye u muna²⁵ Basi zren ndji gbugbu basi hu, wa hla ni bawu, ²⁶ Du ndji wa ani ye nime, ndana kama ni tima na, mba iyima, ni iwa ma na, ni mri ma, ni mri vayi ma, mri lon baba mri mba ba, hra ni dri ma na, ana ya zama vren koh muna. ²⁷ Indji wa ana he ni suron u ban giciye nda ye hu me na, ana ya son u vren koh mu na.²⁸ Ahi nha nimi mbi wa ani son be koh wu shu, nda na bla inklen wa ahe ni wu, ko ani tsra u, u me koh, ko ana tsra na. ²⁹ Inde a zi nchi koh'a, kana kle meh na, u biwa ba meh baba ba ka nza'u, ³⁰ Ba ta tre toh ndji ani son meh koh, ana ya meh kle na.³¹ A chu rime ani hi taku ni chu ri nda na son nda bla bi taku ma toh ni mumla, ko soja ma bi gbengblen ba kai dubu wulon wa ani ya kbu tu ni chu rima mu wa a he ni bi gbengblen dubu shirin. ³² To inde an ya na, ka wa sun si ni chu rima. ³³ Naki ba ndi wa ni mibi wandi ana ka kpe wa a he ni chu wo na, da ani ya k'ma tie vren koh mu.Ima a kpie ndindima, inde imma a sa ba mla tie ni ni ngyen? ³⁵ Ana labi gana, sei baka ka hlega, ka kma tie toki ni meme, ndji wa ahe ni ton ka wo.

Chapter 15

¹ Ni bi kpa ban ni bi lah tre ba wa Yesu ye nasi wo wu. ² Farisawa ni bi nha wawu mba u baluni chi ba gurgu ni kpa mba ndi, "I gu yi ani kpa bi lahtre nani ri la me niba."³ Yesu tre ka yiyi ni ba wu na yi. ⁴ A nha nimi mbi, nita he ni nt'ma deri, u iri kado, "wa ana ka teseyi don tiya don (99) na hi wa iriri njiye na? ⁵ I dan a ka toh wu,ani ban sah kan to na ngyiri.⁶ Inde a k'maye ko, ani yo kpukpan ma, ni mri vayi bi yiu nkon kahlan ma kabi, "Ye ki ngyiri mi ka toh nt'ma mu'a wa a kado a. ⁷ Mi hla ni yiwu, ahe naki me ni shu me, ba ngyiri nitu indji iriri u lahtre wa a tuba'a zan indji teseyin don chiya (99) bi wa bana lahtre na.⁸Ka ana he na iwa wa ahe ni glegbe nklen a zurfa wulon, u glegbe ri ni mi ma a nawo chuku miko kado, ana mbru lu yo ni fitila ma vu kagon sran ma na wa glegbe inklen, wa a nawo kado na? ⁹ Inde a toh, "ani yo kpukpan ma ni mri vayi bi yiu kon kahlan ma wawu ye, na hla ni bawu," ki ngyiri, mi toh glegbe iklen azurfa mu wa a kado'a ye. ¹⁰ Ko na ki me, "Igir he ni shishi maleku Irji ni tu indji riri u lahtre wa a kpa tre Irji sisah, a (tuba).¹¹ U Yesu tre a ndi indji ri he ni mri hari, ¹² Ivren tsitsa, yo tima, "Iti mu, "ne" ikpi wa a ni u mu ni mi wa (dukiya) mewa u he ni wu'a " u timba a vu ikpi bi wo ma ga ni bawu hamba.¹³ Wa a na gbron knkon na, u vren tsitsa a kblu kpi wa ba ga ba wa'a ye sru ba ni wrji ri, na vuba, ri hi ni migu gbugban mu, hi zren ma ni gbungblu, "naka ri uma kle. ¹⁴ U iyon nri ni gbu'a kagon wawu'u meme da ndi me. "I wa lu ni wa kpi u ri (iya vu).¹⁵ Wa hi na ka wa ndu niti ni guri ni mi gbu'a, "Wa, ton hi ni rju mari ni ndu ta no lede ma biri. ¹⁶ Wa tie tilan u ri gbala biri wa lede ba ri don mbru'a.¹⁷ U, imeme ma ye niwu nikpa ma, "Wa tre, A hi gran bre Itie mu vu ba ndu na ni nhan ba, u ba rila ma lan tu ba u mi son ni tiya ni yon. ¹⁸ Mi lunde, ni wa yi hi ni itie mu, "ni bre wu, "Itie mu, mi lahtre ni shulu mba ni wu. ¹⁹ Na ban me ti vren me na, "Ban me tie na iri ni mi gran me wa ba tie ndu niwu.²⁰U vren tsitsa lunde k'ma ye ni itie ma, wa aa ri he gbron kon ria u itie'a toh, na ya lo suron, na tsutsu ka kriu wu na ma wu yiu. ²¹ U vren tre, Itie mu, mi lahtre ni shulu ni lah tre ni wu, mi na la son ndu yo me tie vren me na.²² U itie ma hla ni gran ma ri ni ndu hi ya inkon lon ndindima iri na ban ye, sru niwu na ban zobe ye yo niwu ni wo ni lagban ye son ni niwu ni zah. ²³ Ni hi vu Ikrju u gon gon ma ye han wa niki ti gan. ²⁴ Ivren mu ana kyu, zizan a he ni re²⁵ U vren ni kon'a, a na he ni rju. Wa ye whibuhir ni ko na wo ba tsi kangan na ni yo se na ni nglu. ²⁶ Wa yo iri ni mi igran ba, na miyen a ndi a hi nge itu kpi yi. ²⁷ U igran hla ni wu, anitu wa tsitsa me a kma ye koh, u tie mendu ba nhan kikle krju u gon gon ma ni tu wa a kma ye ko pyan me.²⁸ U ninkon ma tie nfu na kama ri koh, u itie mba a rju ye bre wu. ²⁹ Vren ninkon lu miyen itie, "Ya Ise gbugbu wa mi tiya niwu, mina kamu ni wo tre mena, i wu na taba ne vren yawo ri ni ndu me kpa han tan ni kpukpan mu na, ni toh ro mana. ³⁰ U vren me mba ye, iwa aka yan wo me kle ni bi ti ntran, "U ye nhan kikle ikrju niwu.³¹ Itie ma yo, Ivren mu, u he ni me koko ni tana Ikoh nge wa mi he ni wu'a a hi u me. ³² Mi toh abi ni tawu ndu ki ta tie gan, ni ta ngyiri, ama vayi me yi na kyu, "I wa he ni re zizan, ana kado, u ki la toh.

Chapter 16

¹ Yesu hlani mri koh ma, (Almajirama) "A ndi igu ri he niwo (arziki) na he ni indji wa ani ya bi ndu ni wu'a, U ba ye hla ni wu indji iwo, andi igu ya bi ndu ma a ri woma ni hi kle. ² Indji iwo'a a yo na miyen ahi nge mba mi wo? Ne lisafi ikpe wa u tie ni ya ndu'a u na la tie ndu, u ya indji ngana.³ Igu u ya indji ba (wakili) a ta mre, "Ahi nge mi ti, tun nde itie koh mu a vu me kpa ndu u ya? Mina he ni gbengble wami ya ron na, Ishan ni ti me mi na ya bre na. ⁴ Mi toh kpe u wa mi tie'a inde ba zu me ni ndu u ya indji (wakili), indji ba ka kpa me hi ni koh mba.⁵ Ayo bi wa itie koh ma ni huba ihlah, a miyen u mumlan, 'Ahi bren itie koh mu ni hu?' ⁶ Andi uma a Garuwa Iyen Deri. Wa hla ni wu, kpa nvunvu u nha me,gbagbla nha hamsi (50) nihi kuson kpa me ni ka don. ⁷Wa hla miyen ri, ibren ba hu? Wa tre, buhu alkama dari wa hla niwu, kpa nvunvu yi, ni nha tan mani⁸ U tie koh ma kber igu lah tre san nitu wa a tie whiri, imlen imri bi, zizanyi ni indji mba, ba whiri zan imri bi kpan. ⁹ Mijhla ni yiwu tie kpan nitu he niwo wa ana bie na. Wa ye nna wo kle, u ba ka kpa yi hi ni koh wa bi son hi ni tuntur.¹⁰ Indji wa ni tie njanji ni kpi tsitsa ma, A ni ti njanji ni rhi grama, u indji wa ana tie njanji ni kpi vi tsitsa mana, ana tie njanji ni kpi rigra ma na. ¹¹ Inde u na tie bi ni wo wa ana u njanji na, u nhan ni kpa nyewme ni wu ni wo u njanji? ¹² Toh wu na ni tie njanji ni nji kpi u bari na, anha ni no wu inkleh u me?¹³ Ba indji wa ani ya biu tie ko hari, ni mi nton riri, se ka kpa ri na kari don, koh ka kpari tsri na kpari nyime. U na ya hu Irji mba inklen na.¹⁴ Farisawa bi wa ba son inklen kpukpome'a ba wo tre naki wawu na nzah. ¹⁵ Wa hla bawu, 'Biyi bi ban tu mbi ni shishi ndi ni kperi, ama Irji toh mi suron mbi. Ikpi wa ndi ba kpanyime niwu wawu, ahi kpi u shan ni Irji.¹⁶ Attaura ni Litafi Anabawa ba he si ye ni ye Yohana rji ni nton ki ye zizan yi, ba tsikpa bubu bla tre Irji, indji wa wu ba ri ti tu ni gbengblen ni yo tu mba niwu. ¹⁷ A hi fie me ni shulu mba ni meme ndu ba su e tu ni wa, iten riri u Attaura ndi joku migen.¹⁸ Indji wa a ga gran ma ni Iwa-ma na kpa iwa ri a zina a si tie, ni nidji wa a kpa iwa wailon ma zu a hi zina a si ti.¹⁹ Indji iwo ri a shur kpimabi tie le nani zren zren ma ko ni nton ri meh. ²⁰ U indji u bre ri ba yo ni Lazaru ba nji ye ka yo ni nkotra koh ma, ni kpukpa inkpa-n ni kpa, ²¹ Wa ni son rhi birhi wa a kuble ni tu tebru, u yawu ba ye nle kpa-n.²² Wa ye tsra ni nton wa indji u bre a ye kyu, u Maleku ba ye ban hi ni nhma ko wa Ibrahim he. U ndji u wo'a (arziki) a kyu u ba ban ka rju. ²³ wa ka ri ni koh lu, wa zun shishi hi ni shu, na toh Ibrahim gbugban mu ba sun mba Lazarus ni ngbala ko wa Ibrahim he.²⁴ Wa yra yi yo, Itie mu Ibrahim, toh me ni lo suron ni ton Lazarus, ndu ka vren wo ma son ni mma, na chu kpi yo ni mu ni lbe ndu jubu gbugbran mu.²⁵ Ibrahim tre vuvren, Rimre ni sun me ni gbungblu, u rhi ro wo me ni kpa kpi bi bie ma, u Lazarus si tiya, u zizan mba ba ndu si toh roma ni wa, Iwu mba u si tiya. ²⁶ U naki me ba shi juju ni tsitsu bi vron me, ni ndu bi wa ba sun zagran ye niyi ba ka na yana, kuma biwa ba he ni yi ko mba ba ka na zagran ye nita na.²⁷ U indji i wo tre, mi bre wu, Itie mu Ibrahim, u ka ton hi ni koh itie mu, u ngrji'a - ²⁸ Mi he ni mri vayi mri-lon iton, ndu hi hron ba ni ndu ba na ye ni bubu yi na.²⁹ Ibrahim hla niwu, ba he ni Musa ni anabawa, ndu ba wo ba. ³⁰ U indji i wo, a sa niwu andi, A'a Itie mu Ibrahim, indrjo ri ni ta rji ni mi bi kyu ka hla ni bawa, ba k'ma suron mba no Irji. ³¹ U Ibrahim hla niwu, inde bana wo Musa ni anabawa bana, ko indji wa a kyu lunde na ka hla ni ba wu bana wo wu na.

Chapter 17

¹ Yesu hla ni imri koh ma, A lele ndi ba kbu za ni tita iya mbi wa wu sa ahe ni krigin. ² Ana bi bana klo tita wu ni toh ma nda kayo nimi nne fi niwa ni tsa iri ni mi imri bi tsitsa yi diba kbu za.³ Ya kpambi, wa vayi ma lahtre, bwu shishi niwu,nda a kpa nuyime wruhle niwu. ⁴ Nda kpalla niwu inkpu tangban ni vi ri, nda k'ma ye niwu inkpu tangban nda tre, mi brewu, abi du wruhle niwu.⁵ Bi ninkon ba hla ni tie kon mba, nzu yo suron buu. ⁶ Irji hla ndu bi he ni bangaskiya kama wlo mustard, bi iya hla niku kro du rumin chu di tsen nimi nei, A kpa nyime niwu.⁷ A nha nimi mbi, ahe ni vren koh wa ni rho ko krju int'ma rhi rji mi ji ye, ani lla niwu tsima ye ndi ri lah. ⁸ Ana hla ni wuna, wa kpe mi ri, ndi khi di tie ndu bar mi ri ndi tso. U me wru ndi tsro na?⁹ Ana gir ni wer kon du a tie ikpa wawu la una a tie? ¹⁰ Iwu me naki yi nda u tie kpe wa ba hla niwu, u ya tre, kbi na khai mri koh .....ma. Kbi tie ikpe wa kbi na tie.¹¹ A bi fin ri atsi tie ni Wurishelima, abu kusa nei gbu Samariya ni Galili. ¹² Wa ari ni gbu ri, ndji wlon bi lilon gben ba izun ni wu. Ba klir gbugbanmu niwu. ¹³ Ba bwu ba ni fu ba, nda tre, Yesu nikon wo iyi mbu.¹⁴Wa ato ba, ahla ni bawu, hi ndi tsro tumbi ni Firistoci. Wa ba tsi bi, ba kpa sikpa. ¹⁵ Iri nimi ba wa a to wawu samu sikpa, a kmaye, nda ngyiri ni Ijri ni la ndindima. ¹⁶ A joku ni kbu Yesu, nda ngyiri niwu gbugbome wawu a ndji igbu Samariya.¹⁷ Yesu la bana ndji wlo na wa samu sikpa na, itiya ba bahe ni ntsen? ¹⁸ Ba bari wa ba kmaye nda ngyiri ni Irji, tse ndji tsri yi? ¹⁹ A hla niwu, lunde ndi he ni suron ndindime anu sikpa ma.²⁰ Farisawa ba mye Irji ni ye ni ntan, Yesu hlani bawu ndi Irji ana ye iri iya ndi na. ²¹ Ko ba la yah, ahe iyi koh ahe wamu. Bi ka yah iye Irji ahe aniwu.²² A hla ni imri koh ma, i vin tse ye wa bi son toh ivi wa ivren ndji niye, bi na tona. ²³ Ba hla niwu, yah, ni wamu, yah niwa hi na rju na, na bu ba na. ²⁴ Ya nda izren ni whri nda kma tsutsa wa ni whri gbagbla shu yi ni gbagblamu, ani he nikiyi ivren ndji ni vin ma.²⁵ A ni sha yah gbugbu kri gbugblu bakaba wu. ²⁶ A ni he nawa ahe ni nton Nuhu, ani he nakiyi ivi u ivren ndji. ²⁷ Ba nri, ba tso ba grah nde ninu grah har hi tub wa Nuhu anri ni Jirgi imah tubana ayeh, nda wu ba penpeme.²⁸ A he na kiyi ni tan lutu bata nri, bata tso bata lbe nda lebie bata shu bata meh ba koh. ²⁹ Ivin wa lutu rju ni Saduma, ba tsra lu kwekwema rji ni shu bawu ba u ahuwu.³⁰ Ani he na kiyi wa ba ton vren ndji. ³¹ Ni vi khi yi, indji he ni tun khan du ma ngrji da ni vu kpima ni kon na, wa ahi ni rju du na kma ye na.³²Rhi mre iwa Lutu. ³³ Wa ni son tuma, ani rasa niwu, wa k tuma nu, ani tsira niwu.³⁴Mi hla niwu, ni chu kiyi ndi ha ni tub blah riri, baba ri nda ton ri. ³⁵Imba ha ba si kon kpu ba ka ban ri, nda bri rima. ³⁶Ndji lulo bari ba hi ni rju, ba ban ri nda bri ri.³⁷Ba mye, ni ntsen Tie koh? A hla bawu iwirji igbokpa ahe, ni kiyi bi ton ugulu.

Chapter 18

¹ A lu tre ni tre ni bawu nitu duba ta bre Irji chachu nda na tie suu na. ² A hla ndi "Ni gbu ri, ndji wu han tre njanji ri a he wandi ana tie sissri Irji na, dana toh ndji ngame ni nfutu na.³ Niki, iwari wu s'ro ri ason ni gbu'a ngame. A ta hi ni ndji wu han tre njanji chachu nda bre ndi, "Zome kpa ikrji mu niwo bi yo me ni shishi. ⁴ A ban nton gbaa me ndana son zo na. A son ni vi ntor ri nda rhimre kikima, nda hla ni tuma ndi, "Mina ti sissri Irji na, nina ya ndji ni nfutu ngame na. ⁵ Nitu du iwayi na nne iya ni ye bre ma chachu na, Mi zo u kpa njanji ikrji ma nduna lo me kpa ni yema na.⁶ I Bachi a tre ndi "wo tre andi ndji wa ana han tre njanji na a hla. ⁷ Zizan Irji ngame na nji njanji ye ni bi wa a chu ba, ndani yi yo'u chachu ni Irji mba ni chu na? Ani tie sesren ye gbagbla ni ba? ⁸ Mi hla yiwu ndi, ani ye ni njanji ni bawu gbagbla. Nikima vren ndji nita ye, ani ye toh nime ni gbungblu meme?⁹ Me a lu tre toh choloncho ni bari wandi ba yo suron ni gbengblen mba, ndi ba zren tsatsra ndani ya bari grji tu, ¹⁰ Ndji ha ba hon hi ni tra Irji nda hi bre, iri ana Farasi, i rhima bi kpa iban.¹¹ Farasi a lu kri ni zande nda bre ni tuma ndi, 'Irji, mi ngyiri nitu mina he to ndji bari na - bi y'bi, bi lahtre, bi humba, ba bi kpa ban too ndi yi. ¹² Mi zu kpa mu rhi biri nkpu ha ni sati. Mi nu zakka (iri nimi wlon) nitu wawu kpi ndi a ri nime.'¹³ Ndji wu kpa ban'a a kri gbagban nda na nzu shishi hi ni shu mena, wru wo ni san nda tre ndi, "Irji, ya me ni lo suron, ndji wu lahtre." ¹⁴ Mi hla yiwu, igu hi a kma hi kpama ni si suron zan ndi rima'a, nitu ndji wandi a nzu tuma hi shu, ba gbron grji, i wandi a ban tuma grji (nitu ana kpe na) ba nzu hi shu."¹⁵ Ndji ba basi'a nji mri tsitsa ni du sa wo ni tu mba, i mri koh bi nduma ba to ba nda puaha tre. ¹⁶ I Yesu a yo ba ye ni kpama nda tre ndi, "Du mri bi tsitsa ba ye nime, na zu ba na. Ikoh Irji ni shulu a wu biwa ba he to mba. ¹⁷ Tre njanji, ndji wa na kpa ikoh Irji to mri bi tsitsa na, ana ri mi na.¹⁸ I chu mba ri a mye ndi, "Ticha ndindi, mi tie ngye ri ni kpa ko Irji?" ¹⁹ Yesu a hal wu ndi, "Nitu ngye wu yome ndji ndindi? Ndrjo na ndindi na se Irji kankle ma. ²⁰ Bi toh doka Irji na tie nka na, na wu ndji na, na y'bi na, na nu sheda che na, wo tre time mba yime." ²¹ Ichu a tre ndi "Mi zi hu kpi bi mba wawuu rhi ni nzemu."²² Yesu a woo nda tre ndi ikpe riri rhi don, hi le ni kpi wandi wu he niwu ni gah ni bi ya, i wu he ni lada ni shulu, ni ye huma." ²³ Ni wa ichu a wo tre, a loh suron kpukpome, nitu ana ndji wu wo.²⁴ Ni wa Yesu a toh kma ti gbon me ni lo suron (gbugbu chiche tre vunvu ni Greek ba sa tu tre ndi a kma ta lo suron/ama gbugbu bari bana he ni lan kima na), a tre ndi, "Ani he ni du du ndi wu wo du rhi ni koh Irji. ²⁵ A he ni du ni ndi wu wo du ri ni koh Irji, zan du ra kumi ri zu ni shishi n'ro."²⁶ Bi wa basi'a wa'a ba tre ndji. "I nha ni nawo?" ²⁷ Yesu a sa ndi "Ikpi wa ba he ni iya tie ni ndji bana he ni iya ni Irji na."²⁸ Bitrus ngame a tre ndi, "Toh, ki bri wawu kpi mbu ndi hu." ²⁹ Yesu a kma tre ni ba ndi "Njanji, mi hla yiwu, ba ndji wa a don ikoh ma, ko wama, ko mri vayi ma, ko ba ti ma, ko ni mri ma nitu ikoh Irji, ³⁰ wandi ana kpa zan zizan na, ni vi ye, i vri rji wu sisenise."³¹ A yo ndji wlon-don-ha ba ye ni kpama nda hla bawu ndi, "Toh, ki si yi ni Wurushelima, i wawu kpi wa anabawa ba tere nitu Vren Ndji'a ba tie toki. ³² Ba banwu nu biwa bana mri Israila na, ba nzau, nda nu shan nda ju nte sru niwu. ³³ Ba ti tsiwu,ba wuu, i ni vi wu tra ani lunde."³⁴ Ba na mla to ikpi biyi na, i lan tre ana ri nibawu, niki bana mla toh ikpi wa a tre na.³⁵ Niwa Yesu a ye wiewire ni Yeriko ndji wu infyen ri a son si bre ni nyu nkon, ³⁶ ni wo kpaa ndji basi zren ni zu whiwhre niwu, a mye ka ngye si zren. ³⁷ Ba hla wu ndi Yesu wu Nazarat-akasi hi.³⁸ Ndji wu infyen a yra gro nda hla ndi, "Yesu Vren Dawuda, ya me ni lo suron." ³⁹ Bi wa bisi'a zren ni ko shishi ba puatre ni ndji wu infyen nda hla niwu du son gbangbi. A kama nda si kpa gro ndi, "Vren Dawuda, ya me ni lo suron."⁴⁰ Yesu a kri kpenme nda nu tre du ba ji igu'a ye niwu. Niwa ndji wu infyen a ye whiwhre, Yesu a mye ndi, ⁴¹ "Wu son du mi ti ngye ni wu?" A tre ndi, "Bachi, mi son toh ni shishi mu."⁴² Yesu a hla niwu ndi, "Kpa toh ni shishi me, kpanyime me a nu si kpa. ⁴³ Hari, a toh ni shishima nda hu si yo ise ni nzu nde Irji.

Chapter 19

¹ Yesu ari si zu ni Yeriko. ² U ndji ri he ni ki ni nde Zakka. Ana ndji u kpa haraji nda he wo.³ A wa nkon wa ani to ka nha hi Yesu amma nda mha njima wokran don gbugbu ndji ba u don aku nkpurju. ⁴ A tsutsu guchi ni ndji ba hi ko shishi nda ka hon kunkro (Sycamore - durumi) nda ka don towu; don Yesu a tie whiwhre u zu nkon kima.⁵ Da Yesu ye ni bubu'a, a nzuya shu nda hla wu, "Zakka,grji ue gbagbla, don luwa gbigbi me son koh me." ⁶ U wa grji nitsu me nda ye kpa ni ngyiri. ⁷ Da ko nha a toh, baka na son na wawu mbawu, nda tre, "A ye hi ziri ni koh ndji u lahtre."⁸ Zakka kri nda hla ni Bachi, "Toh mba Bachi, nh'ma ha u kpie me he wu'a me nno bi ya, mba u mita mla ndrjo kpieri, me nno nkpu nza rjula." ⁹ Yesu hla niwu, "Luwa cheto aye ni koh yi don wawu me ahi Vren Ibrahim. ¹⁰ E, Ivren Ndji a ye wah nda kpa bi wa ba kado'a chuwo."¹¹ Da ba wo tre ba, a trenda hla misali ri ni bawu, ka ahe whiwhre ni Wurushelima, u ba ban koh mulki Irji tiewhre u ye. ¹² A tre towa, "Indji ri wa ani to tie a hi ni gburi gbugbanmu nda hi kpa chu nda kma ye.¹³ A yo mri koh ma wlon nda nno ba pa wlon, nda hla bawu, 'Hi kasran niwu gbien kma yemu.' ¹⁴ Amma indji ma ba kranwu nda nton ndji mba bari hu gonma nda hla, 'Kie na kpanyime ndi ndu ndi yi ndu chu mbu na.' ¹⁵ Ba he wa aka kpa chu nda kma ye, a ndu ba yo gran ma ba wa anno ba inklen nda to riba wa ba tie.¹⁶ U mumla a ye niwu nda tre, 'Bachi mu, pa me'a wa une'a a nji pa wlon ye nha.' ¹⁷ Ichu'a hla wu, u toh tie, u gran ndindi, Ni wa u toh tie ni kpie tsitsa ma, u he ni igbu zan wlon wa wu nji mba.'¹⁸ U ha ye nda tre, pa me Bachi, a nji pa ton bari ye.' ¹⁹ Ichu'a hla wu, 'U kpa gbu ton wa wu nji'a.²⁰ Iri ye nda tre, Bachi, ngye pa me'a yi, mi ka ri mlazi ni mi kpi, ²¹don mi klu sissri me, don u ndji u nno ya. U ban ni bubu wa una zi'a na.²² U chu'a hla wu, 'Ni tre u nyu me ba me han tre'a nitu me, wu meme gran. Wu toh ndi mi ndji wa mi wa bran, ni ban ikpi wa mi na kazi'a na, u me hi vu ikpie'a mi na chuna. ²³ Don ngye una yo nklen ni banki toh mi na kma ye mika kpa nha ni a hon tuma (riba) na?²⁴ Ichu'a hla bawu wa ba kri wu'a, 'kpa pa wa ahe ni wu'a, ndi ka nno u pa wlon'a.' ²⁵ Ba hla wu, Bachi, a he ni pa wlon.'²⁶ Mi hla yiwu, indji wa a he wu'a, ba nno tia, amma uwa a hama wu'a, ba kpa mbru wa ahe niwu. ²⁷ Amma biyi, bi yo shishi nime, bi wa bana nyime ndu me chu mba na, nji ba ye wayi ndi wu ba ni shishi mu.'"²⁸ Da a hla tre bi yi, a vu gon ma hi Wurushelima²⁹ Ba he me wa a ye whiwhre ni Baitfaji mba Baitanya, nitu ngblu wa ba yo ndi Zaitun, wa ka ton mri koh ma harhi, ³⁰ ndi, "Hi nimi vi gbu wa ahe ni ko shishi mbi'a. Bita ta ri, bi toh vren nakpron wa bana honwu to na. Siwu ndi njiwu yemu. ³¹ Indrjo nita mye yi, 'Bi siwu ni ngye?' Bika hla, Bachi mba ni son.'"³² Biwa ba ton ba, bahi nda kato vren na pron'a towa Yesu a hla bawu'a. ³³ Baka ki si vren nagro, kikima baka mye ba, "Bi si vren nakpron ni ngye?" ³⁴ U ba tre, "Bachi ni son." ³⁵ Ba nji ye ni Yesu, nda lba ba kpi mba ni tu vren nakpron nda ban Yesu sa tuma. ³⁶ Da si zren, baka lba ikpi bi sru kpa mba ni tu nkon.³⁷ A tie whiwhre ni blaba ngblu Zaitun, u gbuj'bu mri koh ma baka ku'u ngyiri nda ni gbre Irji san ni ngyiri kpukpo me nitu wa ba toh ikpie wa atie'a wa nno ba sissri, ³⁸nda tre, " Lulu a hi'u chu wa asi ye nimi nde TieTie! Salama ni shulu daraja wa a zan dauka!"³⁹ Farisawa bari nimi jbu hla wu, "Ticha yra nha ba" ⁴⁰ Yesu a sa bawu, Mi hla yiwu njanjimu, biyi bata ki ngbangbi, tita ba yra gro."⁴¹ Wa Yesu tie whiwhre ni gbu'a, ayi nitu ma, ⁴² nda tre, Bina toh wiyi, ko bina toh ikpi wa ba nji salama ye yiwu! Amma zizan ba riba ni shishi mbi.⁴³ Ivi ni ye niwu wa bi kamba niwu ba me gle kagon me, nda mau krju tie. ⁴⁴ Ba tsenu hlega meme ni mri me. Ba don tita ri nitu ri na,don una toh inton wa Irji sison zo nda kpa'u chuwo."⁴⁵ Yesu a ri ni tra Irji nda tsihi ka zu bi le ⁴⁶ nda hla bawu, "Ba nha zi, Ikoh yi ani koh u aduwa amma u bi ka tie iwru bi y'bi."⁴⁷ Yesu ahe nda zi tsun ni tra Irji cacuwu, Amma, Firist bi ninkon ba ni nha ni bi ninkon u nda ba, ba wa nkon u wu-u, ⁴⁸ amma bana toh nkon na, don indji ba siya wowu.

Chapter 20

¹ Baya viri wa Yesu ata bla tre ma ni Urushelima, indji biwa ba he nimiyi, wu Firistoci wu malamai Attaura wu shugabanni ba cimiye niwu. ² Ba tre niwu, "Hla nitwu ni kpekpele nha wuse tindu ba, wu a nha mba ano kpekplemba."³ A kpa ye nibawu nda tre, "Imeme miyi tre yi bika kpayi ni mu. ⁴ Isukpa nima Yohana, ani yi nishu ko ni ndji?"⁵ Indji ba ba mla ya ni kpamba nda tre, "Kie ta tre Ani shu, ani tre, Naki ingye sa bina kpa ye niwu na? ⁶ U kita tre anin ni ndi du indji ba ba ta tro wu ni tita don ba kpaye Yohana ana annabi."⁷A naki ba kpa nyime kina to wu ni wayi na. ⁸ Yesu tre ni bawu, imeme mina hla ni yiwu na ko ni wani gbengblen a tie ndu biyi na."⁹ A tre ni bawu ni misali, "Indji ri a rhon ni irju ma da ba no baya da he ni gbu ri wubar ko ¹⁰ Intoyi wu ndi wu irju kmaye, daye ton indjiri ciki minikoma ni bi tindu ni Irji, du ba nonik'lo kunkro wa ahe ni irju. Ba tru du k'ma hi kpama dana no kpi na da zi da tru du hi kpama.¹¹ A lla tru indji ri hi ni indji bi tie ndu ni Irji du ba ba no glo kukar kni niwu, bakalatsi na wu mumla, da na no kpi na. ¹² A lla ton indji ri wutar ma, balaji ciwo ni wu,da tur du hi kpama.¹³ Indji wu irju tre, me tie ni he? Metur vri mu wa me kpaye niwu, koba kpaye niwu, dano kpaye niwu. ¹⁴ Bi tie ndu ni irju bato da tre, ni kpamba, da tre, wayi yi a vri wu magijin ma, kpi wa ki ti kiwu, ni ki ni ban malaka ma du zama wu mbu.¹⁵ Naki ba tru nu ni miyi irju da wu. Angye indji wu irju ani tie ni ba? ¹⁶ Ani ye da wu ba wawu'u bi duba, da ban irju no barimu." Da ba wo toki, ba tre, "Du na he naki na."¹⁷ Da Yesu yaba toki, da tre, "Wuyigye bi yi nufin bi wa ba nha-nha zi, 'Tita wa bi mme ba kamba niwu, wawuyi ni zama mafinficin tita?' ¹⁸ Indji wa rjoku ni tu tita ani tzi kpama ti ziza ziza, wu indji wa rjoku ani cowawu'u.¹⁹ Naki wu malaman Attaura wu Firistoci ba wanko wa woh mba ni sa ni kpama ni tonki, da tre ni misalin yi ni tumba,ama dani klu sissri indji ba. ²⁰ Ba mla kiya gyegyer me, da ton bi sru klu bu'u, baya ni baba ba bi adalci niwwan kowa samu da vu nitre wa tre, niki ba son da tru ni doka ni tre gona.²¹ U ba miyi da tre Ticha, kito wu tre ni tzro wu bi ma, wunati kpi meme ma na wu tie kpi wu bio ma ninkon wu Irji. ²² Ani kpi wu bima duki han ban ni Kaisar ko ana naki na?²³ Yesu tokpi wa bason ba tie da kma ni da tre ni bawu, ²⁴ Tsro me dinari, a iwu nha ni inde ba nha ni kogon ma? Ba tre, "Kaisar."²⁵ A hla bawu ikpi wa, "Kpiwa wu Kaisar, non Kaisar, u kpiwa wu Irji a wu Irji. ²⁶ Bana iya davu ni lah tre na, amsar tre ba wanuba anoba mamaki, naki bana biyu nyu na.²⁷ Wu Sadukiyawa bari baye niwu da tre niw biwa ba tre bahu wlunde ni vu wu kle, ²⁸ Wu ba miyi da tre, "Ticha, Musa nha nitawu, da tre idan wa vayi ma agu da he ni wa, dana he ni vri na, indji ka bawa vayi ma, da te viri ni vayima.²⁹ U akwai mri vayi Tangba-wu mumla garwa da gu ba vri, ³⁰ du ni u ha naki. ³¹ Indji wu tra bawa naki da ye niwu Tankpan ba viri da que. ³² Naki, wu wa ngame ye que. ³³ Ni vi wu kle, anha ni son zama ilon ma? Don indji ba gran wa tangba ba wu.³⁴ Yesu hla ni bawu, "indji bi meyi, ba gran dani no kpamba ni gran. ³⁵ U biwa ba ya ani babayi bari ni son ninton biwa ba que ye bana gran koba sa ta gran na. ³⁶ Bana que ngana ba tsra baba Malaiku da zama mini Irji da mini bi sake wu u kle.³⁷ Naki biwa ba que ye ba wlunde na Musa tsro ni bubu wa shafe miji, wa yo Irji ndi Bachi, Ibrahim ni Irji u Irji wu Ishaku wu Irji Yakubu. ³⁸Zizan ana Irji u kyu na, Ahi Irji u ivri, nitu wawu ndji bi he ni vre niwu.³⁹ Imbru malaman Attaura ba kpa nyime nda tre, "Ticha, wu riga ni kpa nyime bi ye." ⁴⁰ Bana kara mye kpi ngana.⁴¹ Yesu tre nibawu, "Ba ti nihe ni tre Irji Vvren Dauda?" ⁴² Dauda me kima tre ni nvunvu Zabura, Irji tre ni Irji, kuson ni wo kori mu, ⁴³ Wa me dubi yo ni koshi meduba kma ti bubu son me. ⁴⁴ Dauda me ayo Kristi, Irji, ani tini he wani tie ni he da tre a vren Dauda?"⁴⁵ U wa a kle wo ba ndji ba wawu A hla ni mri koh ma ndi, ⁴⁶ "Mla zren ni malaman Attaura ba son zren ni glu bi gran ni kpamba, da son indji duba yaba, da no ba bubu son rigrama ni shishi ndji ni tre wu bra ni bubu son buki. ⁴⁷ Da chakpo mba biwu balonmba ba que, da babi bre Irji gburko, naki indji biki ba kpa meme la tre ma."

Chapter 21

¹ Yesu zu ya da toh indji bi nklen ba si sru baiko ba, ² Wa a toh iwa u kbo ani tiya kpukpu me, wa ji bubu ba ye ka you ni kagi. ³ A tre njanji mi hla yu'u, iwa u koh a zan yi. ⁴ indji biyi ba yo ni mi gbugbu u ba. Naki iwa u koh ni miyah ma ayo wawu ikpe di a he niwu.⁵ Bari ba tre ni tu tra Irji, yada ba mla tie bi ni tita ni baiko, A tre. ⁶ Ikpi bi yi wa bi si toh, ivi ri ni ye wa tita ri na sun nitu ri na ba na grji ye ni meme'a na.⁷ Ba mye, mala, kpi biyi ba ye ni tan? A ngye ni tsro ta inton wa kpi'a ba ti'a? ⁸ Yesu ka hla ni bawu, mla ya, na du indrjo ye gyru yi na, gbugbu ba ye ninde mu, da tre ndi ame yi me wawu, u inton a tie whewhre, na hu ba na. ⁹ Inde bi woh ba taku da ni tsi bi kana klu sissri na, ni mumla se kpi bi yi ba ye, u kle, gbugblu na ye zizan na.¹⁰ Wa a hla ni bawu, gbugblu ni lu ni tu gbugblu, mulki ni lu nitu mulki. ¹¹ Meme u gbugblu yi ani grju kagon, iyon ni tie ni gbugblu wawu, lilo ni ka gbugblu'a wawu. Ikpi bari ba grji rji shu da no sissri.¹² Naki kpi biyi du ba ye, ba tsi yi da ti meme kpe ni yiwu, da zu yi ni tra Irji, ba vu yi sru ni brusuna, ba gbi yi hi ni ba chu, baba ngona, nitu inde mu. ¹³ Ani he ijou tre.¹⁴ Na ri mre kpi wa bi tre ni koshi na, ¹⁵ Me mi no yi trre wa bi tre, di no imrre ndindi wa bi kra yi banaya krie ni yi na.¹⁶ Ba ti bi, mri vayi, mla bi baba kpukpa bi ba tiyi yah da wu bari bi. ¹⁷ Ndji ba wawu bbawu ba kran yi ni tu inde mu. ¹⁸ Naki ko futu riri ni tubi na joku na. ¹⁹ Ni mi vu suron bi bi kpa re bi.²⁰ I hi toh soja ba kru wurushelima you ni tsutsu, bika toh ndi joku ma tie whewhre. ²¹ Biwa ba he ni Judiya du ba tsutsu hi ni gblu u bi wa ba he ni mi gbu ba ka don gbu'a u bi wa ba he ni ko rah gbu'a baka ba ri nimi gbu'a na. ²² Bi yi ba vi u rju hla, du kpe wa ba han duba kle.²³ Iyah ba bi wa ba hei ne, ni bi no mri sisan ni toh kima, iya nihe ni gbu'a ni nfu ni tu ndji ba. ²⁴ Inji gban ni kaba hle, ba vu ba kma tie gran ni gbungblu,biwa bana toh Irji na ba chan Wurushelima ni zah, se ivi u bi wa bana toh Irji na nikle²⁵ Igban ni tsro ni Irji, ni wha kpan baba tsitsen, ni meme. Iya ni shu ni gbungblu, ni wrji kpukpa don yi man ni ne. ²⁶ Indji ba tie sissri da ta kukmo da ni gbie kpe wa basi ye ni gbungblu, gbengblen bi shu ba ta chu.²⁷ U ba toh vren ndji ni ye ni mi kpalu ni gbengblen ni kikle daukaka ma. ²⁸ Inde kpi bi yi basi ye, lunde krikrie ni nzu tumbi. Du ndji wa ni ye kpa yi chuwo a ye whewhre.²⁹ Yesu tre nda ka yiyi ni bawu, yah kunkro indhu baba mbru kunkro ba. ³⁰ Biyi ni tu bi bika toh ndi iga ati whewhre. ³¹ Inde bi toh kpe biyi ba he na yi bi toh ndi iye Irji a tie whiwhre.³² Njanji mi hla ni yiwu, i zan bi bana kle na se kpi bi yi ba ye. ³³ Shulu ni meme ba kle, ama itre ma na kle na.³⁴ Sun ni ya cheme, na du suron mbi ni titan hi na so di wah du na he ni mre u tu mbina kana ye ka yi na troko na. ³⁵ A ni ye ni tu ndji bi gbungblu wawu³⁶ Sun ni wri di ta bre chachu du yi he ni gbengblen ndi nawo ni kpi bi wa ba ye'a, wa bi kri ni kbu Vren Indji³⁷ Ni nton kima, a si hla tre ni bawu ni tra Irji, ka rju nichu da ka sun ni bubu ri wa ba you ndi Olivet. ³⁸ Indji ba rju gbugbun ni bubu ble ye ni woh wu ni tra Irji.

Chapter 22

¹ Ba he inton u bredi wa ana sa na, a ti whewhre, wa ba you ndi ngan u za. ² Bi ninkon bi tu du Irji, baba bi han be, ba susun da tre nitu bawu Yesu, ni ki basi klu sissri ba ndji.³ Ibrji a ri ni Yahuza Iskariyoti, iri ni mi mri koh ma tso. ⁴ Yahuda a hi ninkon bi toh ndu Irji, biwa ba yah ndji kpatsri, wawu ni vu Yesu no ba.⁵ U ba ngyiri ni wu, nda no nklen ⁶ Wa kpa nyime, da wa nkon wa ani vu noba ni nton wa indji bana he na.⁷ Ivi u gah u za, naki ba ti gan u hay ikru wu ton yin. ⁸ Yesu a ton Bitrus mba Yohana, da tre, Hi ndi mla bubu biri u ton yin, du ta ri. ⁹ Ba mye, ni nsten wu son ki hi mla bubu ati?¹⁰ A ka sah ni bawu, inde bi ri nimi gbu'a, bi tsra nio ndji a nji iriman. Hu hi ri nimi koh wa ani ri. ¹¹ Hla ni ndji u koh, ndi mala, tre mikoh bi tsri he ni ntsen, wa mi ribi ri ni mri koh mu?¹² Ani tsro yi kikle ko u koshu,wa ba mla ti ye bika mla ti ni mun. ¹³ U ba hi da toh ikpe a he naki. Baka mla bubu u tan bredi wa ana sa na.¹⁴ Da inton ati wa ka sun ni mri koh ma. ¹⁵ Wa a hla ni bawu, mi you suron ndi mi tan bredi wa ana sa na ni yi, ri ni yah. ¹⁶ Naki mi hla yiwu, mi na la tan bredi ni yi na, se ba mla wu ti ni koh Irji.¹⁷ Yesu ban gbaju'a da ngyiri nda tre kpa wayi, gaa ni kpambi. ¹⁸ Naki mi si hla yiwu mi na la so mma klo kunkro na, se koh Irji ye.¹⁹ A ban bredi'a nda ngyiri, nda mere no ba nda tre wayi yi nma kpa mu, wa ba no don biyi, bita ti nayi ndi ta ri mre mu. ²⁰ A ban gbaju'a ni kogon bredi, iwa yi a si sa tre'a, a yi mu wa ba kahle don biyi.²¹ Bi ka mla yah indji wa ani vu noba, a he nime ni tu tebru. ²² Naki Ivren Ndji hi gbigbi na ba tre, Iyah ndi kima wa ani vu noba. ²³ Baka lunde nda ni mye kpa mba, ahi nha ni mi mbu wa ani tie kpe mba.²⁴ Ba lu si sen nyu ni kpa mba, nitu ninkon u shu. ²⁵ A hla ni bawu, bi tu chu baba ndji biwa bana toh Irji na, ba tsro gbengblen mba, bari ba he ni gbengblen nitu mba, ba you ba ndi bi mulki ni daraja.²⁶ Du na he naki ni yi na, naki du ndji wa a ninkonni yi du he na vivren tsitsa, indji wa a zan yi ka he na u tindu. ²⁷ A hi nha a hi ninkon, wa a sun ni tebru, ko a wa a si tie ndu'a? Ana wa a sun nitu tebru na? Naki me na ndji u tie ndu ni mi mbi.²⁸ Naki biyi bi he ni mie ni mi tsra ²⁹ Mi no yi mulki na wa Tie mu a ne. ³⁰ Bi ri ndi so ni tebru u mulki, bi sun ni koh mu, ndi ta blatre ni lbe tso u Israila.³¹ Siman, Siman, mla zren me tie, ibrji a wa inton wa ani yre u na alkama. ³² Naki ba si bre ni wu, du you suron me du na joku na, inde wu kma ye wu ka tre trre ndindi ma wa ani no mri vayi me gbengblen.³³ Bitrus a hla wu Bachi mi he ni mereu hu hi ni brusuna mba kyu. ³⁴ Yesu ka sa ni wu ni hla wu Bitrus, kafi du gba tbu luwa nkpu tra u kpatron ndi wu na toh me na.³⁵ Yesu ka hla ni bawu, inton wa mi ton yi hama ni bu ko go ple, ko lagban zah, ibi ka wa kpie hama? U baka trre ndi a'a. ³⁶ Ama zizan'a, i wa a he ni mbu ka ban ni igople. Ndji wa ana he ni inji ngban na, ka ban klon ma le nd le ri.³⁷ Naki mi hla yiwu, ikpie wa ba nha nitu mu ani he naki, ba bla you na bi la tre, ikpei wa ba tre ni tumu a he naki. ³⁸ U ba tre, "Bachi, iyah, ngye inji ngban hari, wa a tre da tsra nu³⁹ Da ba ri la u yalu kle, Yesu a hi na ani tie chachuu hi ni ngbulu Zaitun, se mri koh ma ba hu. ⁴⁰ Da baka kai niki, waka hla bawu, ta bre Irji don du yi ri ni mi lah tre na.⁴¹ A kaba don da ch'bi, nda kukyu ngbarju nda bre, ⁴² Nda tre, Bachi, inde wu kpa nyime wu ka ban gbarju i rju ni mu.⁴³ Se Maleka ni shu ye niwu nda no gbengblen suron. ⁴⁴ Ahe nimi iyah kpukpo me, a you ni bre, hra ikrji ma ni grji na gble yi.⁴⁵ A lunde ni bre ma, da ye ni mri koh, da ye toh ba basi kruna don ani lo ba suron. ⁴⁶ Wa a mye ba a ngye sa bi si kruna? Lunde ndi bre du yina ri ni yah na.⁴⁷ A he ni mi tre,se ga gbugbu ndji ba ye baba Yahuda iri ni mi mri koh ma tso'a, nda ye whewhrre ni Yesu nda hlan vu. ⁴⁸ Ni ki Yesu ka tre, Yahuda, wu ban Vren Ndji no ni hlan vu?⁴⁹ U biwa ba krju Yesu you ni tsutsu, ba toh ikpie wa si zren, nda tre, Bachi ki tsen ni inji ngba? ⁵⁰ Iri ni mi mri koh ma a chu nji nda yba iton ninkon bi nha be u woh ko ri. ⁵¹ U Yesu ka tre, a tsra naki da taba iton nda wakar ni wu."⁵² Yesu tre ni tie ndu ni koh Irji, ni bi gben ni koh Irji baba chiche ndji ba, wa ba you ni koh shishi bi rju na bi ye vu ndji u ybi, ni ba nji ngban ni kpala? ⁵³ Ni wa mi na he ni yi ni tra Irji, bina vu me na, zizan a nton mbi ni gbengblen u bu.⁵⁴ Ba vu nda nji nda hi,ba nji hi ni koh ba, u Bitrus ka ta hu ni gbugban mu. ⁵⁵ Niki baka muh lu ni tsutsu ra, nda ku sun niki wawu mbawu, Bitrus a sun ni tsutsu mba.⁵⁶ Sei wa ri a toh a sun ni kpan lu'a,nda you shishi ni wu, nda tre ndji yi ba he mbawu." ⁵⁷ U Bitrus a kpa tron, nda tre iwa mi na toh na." ⁵⁸ Vi toh fi me yi, u ndji ri ka toh nda tre, wu mewu he ni mi mba. Bitrus tre ndi, "Ana me na."⁵⁹ Intonri hi, i ndji ri a kama nda la tre, njanji ndji yi ahe ni wu, a vren Galili. ⁶⁰ Bitrus a tre, ndi mi na toh kpie wa asi tre na, nda asi he ni mi tre u gbah lu tbi.⁶¹ A kma u Bachi ka yah Bitrus. Se Bitrus ka ri mre ikpie wa Bachi tre'a, se a hla niwu, kafi du gbah du tbi luwa, u kpa tron nkpu tra ndi wu wu na toh me na. ⁶² Da Bitrus rju nda yi u'lo suron.⁶³ Se ndji bi wa ba troh baba Yesu ba ka zah wu da tsi me. ⁶⁴ Da baka kawu shishi, nda mye hla tawu a nha wru'u? ⁶⁵ Ba ka tre trre u nanye, ni meme tre ni Yesu.⁶⁶ Da imble kpan u chiche ndji baka ka bi baba bi toh ndu Irji, baba bi nha lbe se da nji'u hi ni bi tuchu, baba bi ninkon bari. ⁶⁷ Da tre hla ni tawu a wuyi wu Almasihu'a" wa a hla ni bawu ko mi hla yiwu, bina kpanyime na, ⁶⁸ Inde mi ye yi,bi na kasa ni muh na.⁶⁹ Aman ni ko shishi, Ivren Indji ni sun ni woh ko ri u gbengblen Irji. ⁷⁰ Ba ka tre, u u" Vren Irji? Se Yesu ka kasa ni bawu ikpie wa bi tre a me yi. ⁷¹ Ba tre don ngye ki si wa shaida? Kita ni tu mbu ki woh ni nyu ma."

Chapter 23

¹ Indji ba wawu mba, ba lunji Yesu ye ni koshi Bilatus. ² Na lu ni nhanwu andi, ba ka toh asi kpa indji si ti meme na ni tonba ni timeme, ndu ba na kpanyime na nhan iban hi no Kaisar na, na ni yo tuma Almasihu, Ichu."³ Bilatus Myen, Ahi wuyi Ichu Yahudawa? U Yesu kpanyime niwu, "Anaki wu tre." ⁴ U Bilatus hla ni Firistocin bi ninkon ba ni jubu indji ba, "Mi na vu ni lah tre riri me na." ⁵ U ba luni tre, andi, "A kpa suron indji ni tie meme na ni hla tre ma ni Yahudiya, a so ma rji ni Galili ye ni wayi."⁶ Niwa Bilatus a woki ma, na miyen indji bi Galili'a wawu ⁷ Wa ye toh ni mre ma andi a he ni zah (kalkashi) pkancin Hiridus, natru Yesu hi ni Hiridus, wa a he nitu ma Wurushelima ni vi bi ton ki.⁸ Ni wa Hiridus a ku shishi ni wu u ngyiri shu niwu ni suron su se'a ni tu wa azi wau tu lalon mu ni sun toh wu. Wa a wo tre tuma, waa dede ni yoshishi ni sun toh iri kpii wa a ni tie bi so sissri wa a ni tie'a. ⁹ Hiridus a miyen Yesu ni mi tre bi gbugbu, u Yesu na sa kpe riri ni wu na. ¹⁰ Firistocin bi ninkon ba ni biwa ba nhan, lunde kri, ni nha nu¹¹ Hiridus ni sojoji ma ba lu ni nhanu, nani whiyen ni wu, u ba sru nkulon bi ndindi ma niwu, na kma tru Yesu hi ni Bilatus. ¹² Ba Hiridus mba Bilatus ba tie kpan ni kpamba chachuki (ba na ta yo kpamba ni ko shishi).¹³ Bilatus yo Firistocin ni bi chu ni jubu ndji ba, ¹⁴ na hla ni bawu, wa hla ni bawu, bi ka nji igu yi ye na indji wa ani ton ndji timeme, bi yi me bi toh, mi, miye ni shishi, mina vu lahtre riri me na wa bi ki nhanwu na.¹⁵ Ba kpe, Hiridus me, ala ka tru kma ye ni tawu, bi toh, igu yi na tie ikpe wa ba wu'a na ¹⁶ Ni tu ki mi gbi ton niwu ni kachuwo. ¹⁷ Wa hi gbigbi ni Bilatus ndu chu indji u y'bi iri no ba ni Idin)¹⁸ Wawu mba wu ba lu tre vovome, ndu ba , "Nji gu mba hi, na nji Barabas grji!" ¹⁹ Barabas a guri wa ba yo ni mitra u lo ndji bi latra, nitu wa aka kpa suron tie meme ni bawu ni gbu na wu ndji.²⁰ Bilatus ala tre, asun ka Yesu chuwo. ²¹ Ba la tre vovome, ni, "Giciye wu, giciye wu." ²² A hla ni bawu nkpu u tra, "Nitu ngye, a ngye yi indji yi tie wa a meme? Mi na toh kpe wa a tie wa bi wah bi wu'u ni tu ma na. Ni naki to bi kle nu'u yah, me ka'u chuwo."²³ Ba kri titu, na tre gbangban me, ndi ba sun ndu ba giciye wu, u tre mba ka mren Bilatus saran. ²⁴ U Bilatus a kpanyime ni bawu ni kpi wa ba sun. ²⁵ Wa ba miyen a nji grji ni bawu na no ba i wa ba yo ni tra u lo ndji'a nitu wa a kpa suron tie meme nda wu ndji, na no Yesu ni kpi wa son.²⁶ Ba nji hi, na zu vu guri inde ma Siman Bakurane, a rji ni gbu siye, u ba ban giciyen gran ni wu gba, ndu nji hu Yesu.²⁷ Chubu nji ni mba ba lo suron na ni yi nitu ma, na ni hu. ²⁸ Wa kma yaba, Yesu tre, "Bi mri mba Urushalima, na yi nitu mu na, bi ka yi ni tu-mbi ni mri-mbi.²⁹ Bi toh, ivi ni ye wa ba tre, lulu a biwa ba son ni krju ni bi wa bana ngrji na, ni sisan wa bana mma na." ³⁰ U ba fare tre ndu tita, "Ku chan ta, ni Igbulume, Bika kata. ³¹ Ba ni na tie kpi biyi u kunkron a ri he ni shushu, ahi ngeri ani tie u kunkro klu ye?³² U ba nji indji hari biwa ba lah-tre, hi niwu baba Yesu.³³ Wa ba ka ri ni bubu wa ba yo, "kyukyu" niki ba ka kpan ba ni kunkron'a (giciye) ni bi y'bi hari, u ri ni wo kori, u ri ni ko ta. ³⁴ Yesu tre "Itie, kpa wruhle ni bawu, don bana toh kpe wa ba tie na." Ba lu ni ta chacha, na yaba inklon ga.³⁵ Indji ba lu niya bi nji ndji (mulki) ba wa ba ye si tsawu andi, "A kpa bari chuwo. Dun kpa tuma chuwo ki, toh wawu yi hi Almasihu u Irji, wa ba chu'a."³⁶ Bi lokpa me ba tsawu, na wa niye, nda ni dren iman wa'a sa. ³⁷ Nani tre, "U ta hi chu Yahudawa, U ka kpa tume chuwo." ³⁸ U gban ri he niwu tu, "I wa yii a chu Yahudawa."³⁹ Iri ni mi bi y'bi hari ba wa ba kpan ba, a mre'u andi, "A na wuyi Almasihu na? ka tu me chuwo ni kita me. ⁴⁰ U ri ma sah, wa ya losuron, "U na tie sissri Irji na, nitu wa ba wuta baba? ⁴¹ U mbu ba tie tsra, ki kpa mbu nitu kpe wa ki tie, Igu yi ana tie kperi memema na."⁴² Nna la tre, "Yesu na kparisu ni me na, uta ri ni ko Itie me." ⁴³ Yesu hla ni wu, "Njanji tre misi hla niwu, luwa u he nime ni Firdausi."⁴⁴ U ba he niki ni krafi tanne, u bubu ka tie bwu kagon gbu'a wawu, hi ni krafi tiya. ⁴⁵ U rji grji ka ku. U bre gontra tra u tre ni Irji a yar tie hari ni tsutsuma ye ni meme.⁴⁶ Ni yar yi ni lan gbangban me, Yesu tre, "Itie, mi ka Ruhu Mu no niwo me." wa tre naki, na que. ⁴⁷ U Jirimia a toh kpi wa a tie, na gbire Irji san, "Gbigbi iguyi a hi indji ndindi."⁴⁸ U Ijubu indji ba wawu, wa ba hu ba ye ndu ba ye toh ikpi wa a tie ni shishi mba, ba kma ni wru wo ni san mba. ⁴⁹ Bi wa ba toh wawu mba'wu, ni imba bi wa ba hu ba rji ni Galili, u ba ka kri ni gbugbanmu, na si ya kpe wa a si zren⁵⁰ U indji ri ba yowu Yusufu, ahi vren u majalisan ni ugbu na indji ndindi. ⁵¹ Wa na kpa nyime ni kpi wa ba tre ni kpi wa ba tie na, rji ni Arimatiya ni meme Yahudiya, i wa a si kben hi koh Irji.⁵² Igu ki, ahi ni Bilatus, na miyen wu a ndu ban ikpon Yesu no wawu. ⁵³ Wa nji grji ye meme, na nyewu ni pri ndindi, na kayo ni mi bbe wa ba shime ni kpa tita, ni bubu wa ba na rju ndrjo toh na.⁵⁴ Ivi ri ri ni vi, u Asabaci te whiwhre. ⁵⁵ Ba imba biwa ba ye baba Yesu rji ni Galili, ba hu nda toh wrji wa ibbe'a a he nda toh ka ba yo nkpon ma'a. ⁵⁶ U ba kma hi, u ba wa inye u gban ni turare. U ba kusi ni ivi Asabaci, nidu.

Chapter 24

¹ Ni bwu mble, ni vi mumla wu Sati'a, ba ye ni bubu ibe'a nda nji nnye wu bwa ni kmo, wandi bana ti'a. ² Ba to ndi ba nyi kikle tita wa ka nyu ibe rju. ³ Ba ri nimi nda toh ndi k'mo Bachi Yesu na he na.⁴ A hye niki, ba ri he ni tsishishi ni tu kpe yi, ndji ha ba rju kri ni ba ni inklon wa zan pri me. ⁵ Niki mba-ba ba ti sissri nda kukru ni shishi mba ni meme, i ba tre ni mba-ba ndi, "Ngye du yi ni wa ndji wu vrhi nimi biwa ba qu ye'a?"⁶ Ana he ni wayi na, ba nzu lunde ye. Rhimre ni tre ma niwa a rhi he ni Galili, ⁷ ndi ba guchi vu Vren Ndji nu ndji bi lah tre, ba gran ni kunkro, ni vi wu tra ani la lunde.⁸ Imba ba ba tika itre ma, ⁹ nda kma don bubu ibe'a nda bla ni wlon don ri'a baba mbru ndji bari, wawu ikpi biyi ba ¹⁰ Niki, Maryamu Magdalin, Joanna, Maryamu iyi Yakubu, ni mba ba rima, mle, baka vu bla ni manzani ba.¹¹ Ama itre wa a bla bawu a rju choloncho ni manzani ba, i bana kpanyime ni mba-ba na. ¹² I Bitrus a lu kri vu tsu hi ni bubu be'a, nda ku dran nda ya mima. A to ba pri nklon wu kpa ma ba shii zini kosan. Bitrus a kma hi ni koh ma, nda ni rhimre ikpi wa ba he'a¹³ Ni vi baki,ndji ha ni mimba ba vu nko tayi ni vi gbu Emmawus, wandi a mili ttamgba ni mbru rji ni Urushelima. ¹⁴ Ba si tre ni kpamba nitu ikpi biwa ba si zren'a.¹⁵ Niwa basi tre nda ni mye kpamba, Yesu kima a ye nda si zren ni ba. ¹⁶Shishi mba ana bwu du ba mla toh ka ahi nha na.¹⁷ Yesu a hla bawu ndi, Bi ki zren nini tre nitu ngye, hambiwu ni ton nkoh? Ba kma kuki nda kri ngbonme. ¹⁸ Iri mba, ni nde Cleopas a sa niwu ndi, "Wu nklen me yi ni gbu Urushelima wuna toh ikpi wa basi zren ni vivi yi na?¹⁹Yesu a mye ba ndi, "ikpi bi rime?" Ba sa wu ndi, "Ikpi nitu Yesu wu Nazarat wandi ana Anabi kikle ni ndu, mba lan tre ni shishi Irji mba ni ndji wawu'u, ²⁰ Wawu yi kikle Prist, baba bi ninkon wu gbu'a ba vu nu du ba lo u wu qu nda klo ni giciye.²¹Kina yo suron ndi wawu yi ni ye kpa Israila chuwo. E, nha ni kima, a vi tra zizan wa ikpi biyi ba he.²² Ngari, mba bari, nimi mbu ba rju ni tre wa anuta sissri, nitu hi mba ni bubu ibe ni bwubwu mble. ²³ Ba hi ka toh ndi kmo ma na he na, nda kma ye si tre baka toh Maleka wa a hla bawu ndi a he ni sissren. ²⁴ Ndji mbu bari ba hi ni bubu ibe nda ka to tsra ni kpe wa mbaba ba hla'a. Ama bana to'o na.²⁵ Yesu a hla bawu ndi, "Bi ruru ndji, bi si sron kpanyime ni kpe wa anabawa ba tre! ²⁶ Ana bi zan du Kristi sha ya ikpe biyi rhi nda ri ni nzuhon ma na?" ²⁷ Niki rji ni Musa, zu ni anabawa wawu, Yesu a mla bla ni bawu ikpi nitu kpama nimi nvunvu tre Irji.²⁸ Ni ba tie whiwhre ni vi gbu wa bata hi niwu'a, Yesu a ti to ani zren hi guchi. ²⁹ Mle ba bre u ndi, "Son nita, yalu si tie, i ivi'a ti wiewiere wu kle ye. Mle Yesu a kpanyime nda ka son niba.³⁰ Niwa a kuson nda ni rhi niba, a ban bredi'a, yo lulu niwu, nda nziga nu ba. ³¹ Shishi mba a kri bwu i baka mla toh wu, wa kri kado ni shishi mba. ³²Ba hla ni kpamba, "Suron mbu ana si'a gon ni mi-mbu niwa a si tre ni nkon, nda tsro ta nimi nvunvu tre Irji na?"³³ Ba kri lunde ni ton kima nda vu nkon kma hi ni Urushelima. Ba ka ri ni wlon don ri ba, nda toh ba baba bi wa bana he ni ba'a, ³⁴ nda hla ndi "A njanji, Bachi mbu lunde, nda tsro tuma ni Siman," ³⁵ Niki ba vu kpi wa ba toh ninkon mba wa ba mla toh Yesu ni andi a ban bredi si ga nuba a.³⁶ Niwa basi tre kpi biyi, Yesu kima, a rju kri ni mimba nda tre ndi, "Si suron son niyi." ³⁷ Ba ti gbri me i sissri a vu ba. Ba ban ndi ba toh ibrji ma mu.³⁸ Yesu a hla bawu ndi, "A ngye du yi ni tie sissri? A hi ngye ni lo yi ni suron? ³⁹ Toh iwo mba iza mu. A hi me kimu. Sa wo nitu mu ni toh. Ibrji na he ni nma kpa mba ququ na wandi bisi to mi he niwu na." ⁴⁰ Niwa a kle tre toyi a tsro ba iwo mba iza ma.⁴¹ Niki me, bana kpanyime na, nitu ngyiri ni sissri. Yesu a mye ba ndi, "Bi he ni ikpe wu rhi?" ⁴² Ba nu vi lambe wa ba sron'a. ⁴³ Akpa nda rhi ni shishi mba.⁴⁴ A hla bawu ndi, "Biyi yi ba lan tre mu, wandi mi hla ni yiwu niwa mi he ni yi, ndi ikpi wa ba nha ba ni nvunvu doka Musa baba anabawa ni Zabura ba wrhu he toki.⁴⁵ Alu bwu mre suron mba du ba mla to nvunvu tre Irji. ⁴⁶ A hla bawu ndi, toki ba nha ndi Kristi ni shaya nda lunde rji ni qu ni vi wu tra. ⁴⁷ Kma suron wrhu ni la tre ni kpa wrehle lah tre ma. Hi bla ni ndi kagon ngbungblu rhi ni Urushelima, ni ndema.⁴⁸ Bi toh ikpi biyi ni shishi-mbi. ⁴⁹ Ya, mi si ton yi nitu ikpe wa Timu a rhentse ni tuma. Bi gben ni mi gbuyi nitu ba kayi ni nklon gbengblen rji ni shulu ri.⁵⁰ Niki Yesu a wrhu ni ba nda hi wiewiere ni Betani,nda nzu wo ma nda yo lulu ni bawu. ⁵¹ Ni wa a ta yo lulu ni bawu, ba kri ban'u hi ni shulu.⁵² Mle ba ku nzu ndema, nda k'ma yi ni Urushelima kikle ngyiri. ⁵³ Ba si'a ki chachu ni tra Irji nda ni tie lulu niwu.

John

Chapter 1

¹ni mumla itre a he u tre he ni ba chi u tre a hi bachi ²iwayi a he rji ni mumla ni bachi ³koge ba tie ni wa wuti ba na tie kpe ri na sei ni wawuyi⁴ni uahi nou ivri he u viri a ka tie ipan ni indi wawu ⁵ipan a lan ni mi bwu i bwu na ka ipan na⁶indi ri he wa bachi ton ndu wa ba yo di yahaya ⁷aye toh na hla tre ikpan ni ndu indi wawu kpa yenme ni tu ma ⁸a na yahaya ahi kpan na ama ndu ye toh kpan na hla⁹ikpan i njanji wa a no kpan ni indi wawu ani ye ni gbungbula¹⁰a he ni gbungbulu yi ba mei gbungbulu ni tuma indi bi gbungbulu bana toh na ¹¹aye ni bama u bima bana kpaa na¹²abi wa ba kpa na kpayenme ni indi ma abiki migen ano ba ikon ndu ba yo ba tie imiri rji ¹³wa ba na grji ni kon irji u yina ana nitie u kpa na ana tie u ndi na a hi tie rji¹⁴ilan tre ka tie nma kpa na son mi mi buu wa aye rji ni irji na sh ni iko ni njaji ¹⁵yahaya a hla ni tu ma da ni yo indi kpan kpan me nanihla ahe wayi i mi tre indi wa ani ye ni kogon mu a za me a he ri mi ka ye¹⁶ni tsara ma yi kikpa alheri ni tu alheri ¹⁷doka tre yi ye rji ni musa alheri ni njaji baye rji nikonyesu Amasihu ¹⁸ba iton wa idiori taba sa shishi ni irji indi wa ahi wawu yi kangrjima a hi nji iwa a kuyer ni kbu bachi rji wawuyi tsro u¹⁹yahudawa ba lude ton ba ni firistici ni lawiyawa he niwu ni ni tu ba son miyen ahi wu nhan? ²⁰wa nhla ni bawu gerger ana kpa tron na wa si sa bawu adie ana imeyi me Almasihu na ²¹u ba miyen a hi wu nahn? ahi wu yi iliya? iwa tisan ana mena u tra ahi wuyi wu anabi? wa ti san aa²²ba miyenu a hi wu nha ki son ki hi hla ni biwa ba ton ta? u hla ta wu di geri ni tu me? ²³wa hla mi lantre wa a bi tie ni kon irji nawa wandi anabi ishaya hla a²⁴bandi waba ton ba rji tarisawa ba he niba u ba miyen andi ²⁵u ge mba sa u yin btsima ise una Almasihuna u na iliyana ko annabin?²⁶yahaya se tre a bawu andi mi yi batsima ni ma indi ri k rli ni mibi wa bina toh na ²⁷wawu yi ni ye ni kogon wa rjirji lagban ma nii kuyiron wa mi siwua ²⁸kpi biyi ni Bethany u ngbala rima u Jordan wa Yahaya a sia ti batisma mble²⁹ni bele ni virima yahaya toh yesu niwa natre yamba ige vreb nkrju irji iwa aban lah tre gbungbulua ³⁰iwayi ahi iwa mi bla ni yiwu ndi ndi wa asiye a zanme ahe guci nimu ³¹mina toh na ama bana hla tsre ilawa ye miye ni yi batisma ni ma³²yahaya shedai andi mi toh ruhu asi grji na ingyu da ye niwu nituma ³³mina gani niwu na indi wa a tih me miyi batsima ni mima a hla nimu ko ahi nhan u toh ruhu a grji kuson niwu nituma ahi wawu yi a yin batisna ni ruhu u nja ji ³⁴mitoh ni sheda ahi wawuyi vrena rji³⁵kan vi nibela u ha ma u yahaya a kri ni hari ni mi almajeran ma ³⁶u ba toh yesu a ka vuyaba ni hi u yahaya atre toh ba inge vren krju irji³⁷u almajeran ma hari bawo naki da luwu yesu ³⁸u yesu kban ya da toh basiwu u wa a miye a ge bi son? u ba yo rabbi andi lu soro ni tseyi ³⁹a hla bawu ye ni ye toh ubaye na ye toh bubu wa ani son u ba ka kuson niwu che chuku ni karfi wollon⁴⁰iri ni miba biwa ba wo tre yahaya hi androwus vayi siman Bitrus ⁴¹a lude da wa vayi ma simanna hla niwu ki ka toh Almasihu ⁴²a nji ye ni yesu yesu ya da tre ahi wuyi u siman ivren yahaya? ba yo di kefas⁴³ni vikima wa yesu luni shirin u kugon hi nigalili u waka toh filibus da hla niwu luhume ⁴⁴Filibus ivren i jiji baitsida gbu ba andrawus ni bitrus ⁴⁵filibus ka same ni nata na ilu da hla niwu ki same niwu wa musa a nhan yo nimi attaura ni annabawa yesu ivren yusufu ba nazarat⁴⁶natan ilu a hla niwu ba ya na fe kperi u ndi ndi ma ni Nazarat? filibus tre ye ni ye toh ⁴⁷u yesu a toh matana ilu si ye niwa u wa tre tre nituma toh ba isra ilyi wa ana mirtan indi na he niwuana ⁴⁸natana u lu miyen u tie ni he mba ni toh me? u yesu a hla niwu mi toh ri u filibus yo u niwa a son ni chin mbuwa⁴⁹natana ilu yo ni rabbi u vren irji u chu israila ko ⁵⁰yesu tre ni wa ni hla ndi me toh u ni chin mbuwa a kpayenme? u toh kpii wa ba nawayi babran ⁵¹na hla njajimu njaji misi hla niwu utoh shulu bwu kri wuho malaku irjii ba si hon nani grji nitu vren indi

Chapter 2

¹nivi u tra wa a wuce igran iri a heni cana u Galili u yi yesu a hei niki ²ba hla ni yesu di almajeranma ndu ba hi ni igan ugran³u lman inabin a kle u yi yesu hla ni wu iba na he ni iman inabin na ⁴yesu hla niwu iwa ahi ge ka krji u ye nime? iton mu na tsra rina ⁵iyima a hla ni miri bi nduma ko a hla ni nduyi tie gen bika tie u ndu bari ba he niki ni tita tan ne⁶iwa yahudawa ba tie ndu niwa ni igan ba u tsarka ke ko rime ni mi mba ni ban durom iri ⁷iwa hla ni bawu suru man shu ni indun ba uba suruman shu mba pleleme ⁸iwa hla ni bi ndu ba tie ni mima hi no nikon ugan u ba tie nakima⁹nikon u igan a vu ma hla toh wa a katie ima ina bin wana toh iwurji wa a rji a na iwa to ¹⁰na hla niwu ko nha niga ma inabin ndi ndi ni mumla nduba so kle rikiko ba nji iwa a lolomey ye ni kokon iwu u ma ndindi zi sei zizan¹¹iwayi a hi gban u mumlan wa yesu tie ni cana galili na tsoro dauka ka ma amajeran ma ba kpayenme ni tiea¹²ni kle ki yesu ni yinman ni miri vayima ni almajeran ma ba hi kafarnahum na ka sori niki tie vi bari¹³igan u zagran idina tie whire u yesu a hon hi ni uri shaliman ¹⁴a ka toh bi le ni lando ni ik rju ni tantabaru ni bi siran iklen ba son niki¹⁵iwa tie gbugban ni rjirji na zuba rju wawu ni mitara u rji ni nitman ni lando na vu glengbe in klen vara hlega ni bi saran klen na kpa tabru a zie lega ¹⁶a hla nibi le ni tan tabara vu kpie bi yi rju niwa yi bi kako itiemu tie chuchuu lea ni kpie¹⁷u alma jeran ma ba tika andi ba nha nhan zindi to iko me ni irime kle ¹⁸binikon ni yahudawa ba batre niwu a a hi gban geri u ya tsoro ta ni tu ikpe wa u si tie mba ¹⁹yesu sa nibawu zie tra rji yi mi merie ni mi ivi tra²⁰ubi mikon yahudawa ba tre ba tie ise arabayin don tannen riko na nme trarsi a kle u ri ban ivi tra yin ni nme koa? ²¹ama asita tra itra u kpa ma mu ²²nikogon wa a ta shimen ni beh almajeran ma ba lu tika ndi ana hla naki uba kpayemen ni nasi ni lantre wa yesu a hla²³ngari aheni urushelima ni idi gbugbuu ba kpayemen ni iden ma ni wa ba igban wa a tie ²⁴yesu na kpayeme ni bana atoh bawauu ²⁵ana son ndu dio shaida ma ni tu indi na nitu wa a toh kpe wa a he mi ndi

Chapter 3

¹igu ri ahi bafarise ba yomi niko dimu a hi tuzan ni mi yahudawa ²igua lu wa yesu ye ni chu na yo Rabbi ki tohwu u malami wawu tsi ni rji ki toh idiori na toh tie kpe wa wu si tie yinna se orji he niwu³yesu sa niwu njanji njanji indi wa ba na la ngriji a na ana toh iko irjina ⁴nikodemu a miyen bati ni heri na la ngrji indi iwa a ce ye? ana ya kban hi ri ni minen yima ba ka la ngrjina ani iya?⁵yesu tre anjaji anjaji indi wa bana la ngrji ni ma mba ruhu na ana ya hiri nitra rjina ⁶ikpe wa ba ngrji ni konkbon kpa ahi kobonkpa iwa ba ngrji ni kon ruhu ahi u ruhu

⁸ngyugyu ni fuw hi ni werji a wa a ni son a u ya wo chu ma iwu na toh ka a rjini tsen ka ni hi ni tsen na anaki indi waba ngrji u ni ruhu a⁹nikodi mu miyen batie ki ma ni he naki? ¹⁰yesu u miyen i wu u malami ni israila u na toh iri kpe yi na? ¹¹njaji njaji mi si hla ni wu kisi tre kpr wa ki toh ni shaida ni yiwu na ki me bina kpa shaida buna¹²mi tie hla niwu ikpe wa ahe ni gbungbolo yi i wuna kpayemen na u tie ni heni kpayemen ni tre wa mi hla niwu u shulu ¹³idiori na hon hi ni shu toh na se wawu wa a grji rji ni shu yea sei vren indi¹⁴na wa musa a zu wan hi ni shu ni miji na ki me gbigbi ba zu ivren ndi hi shu ¹⁵nitu biwa ba no suron ba na kpayememe ni wu ba kana tie memenana son tuntur¹⁶niwa irji a lo suron ni gbungbulua kpukpome na ban ivren ma riri no wa a ka suron ma no wa ka que na kason ni viri hi ni tuntur ¹⁷irji bachi ana ton verri ye ni ndu ye ka gbungbulu a suto na amma ni ndu kpa ba chuwo ¹⁸indi wa ayo suron ma niwu kana tie meme na u indi wa ana yo suron ma niwuna atie meme ye ni tu wa ana yo suron ma ni mi nde ivren ciriti na¹⁹a ni tu kima ibla tre he ni tu wa ikpan ye ni gbungbulua u ndi ba son bwu zankpan ni tu meme tie mba ²⁰wawuu indi wa ani tie meme kpe a ni kama ni kpan nda na ni hi ni kpan na don ndu bana toh meme tie mana ²¹sei indi wa ani tie njanji ani ye ni kpan nitu tie ma wa ba toh ni rira me a ndi da ni tie niwu rji²²ni kogon kima yesu ni almajeran ma ba lu hi yanki igbu judea ni ki ason hi ni ton ri niba natie batisma ²³yahaya me ni tie batisma ni aino whiwhire ni salim nitu ima he ni ki babran indi baye niwu wani ti batisma ²⁴ba na rigen yo yahaya ni mi tra u tro na²⁵u kbonronkpa lude ni mi almajeran yahaya ni indi u yahuda nitu al adun tsarka kewa ²⁶ba luhi ni yahaya na tre Rabbi indi wa a he niwu ni gran ne urdun wa u shaidu wu toh asi tie batisma indi wawu ba si hi niwu²⁷yahaya sa ni bawu idiori na ya fe kperina sei ba no rji ni shulu ²⁸biyi ni tubi bi to mi hla ni a na imeyin me Almasihuna ba ton me ye guci niwu²⁹iwa sah ahi u lon ma ikpan glon zizan ikpana kri siwowu a si ngir ni wa asi wo lan likona ingir mu a shu mala ³⁰a hi gbibbi ni ndu shu babran u me grji ye meme³¹wawu iwa a rji ni shu a zan indi wawu ³³indi iwa akpa shaida ma a kpayemmen gbigbi irji a njaji³⁴indi wa irji ton a ani tre ni lan u rji ana no ruhu a ni tsara tsara na ³⁵itie kpayemen nl vrena na ka koggen no nriwoma ³⁶indi wa a kpayenmen ni vren a he ni viri son hi ni tuntur indi wa akama ni ivren ana virina ifun irji a he ni tunna

Chapter 4

¹yesu toh ndi farisawa ba wo andi almasenanma ba ye ni barbran wa ni tie batsima nizan Yahaya ²lana yesu ni tie tuma nitie batisma na ahi almajeran mu ba sita tie batisma ³a ka yahudiya don na kma hi ni galili⁴wa ahi gbigbi niwu ni ndu lu zu niko samariya ⁵aye ni mi gbu samariya wa ba yo ni sika fwe nhan ni bubu wa yakubu a no ivren ma yusufu⁶juju ma u ykuba a he niki yesu zren nhla za na ye kuson ni yue juju a karfi wolon don hari u rji ⁷iwari u sa mariya aye funma se yesu hla niwu ne ma miso ⁸u almajeran ma ba lu ri hi ni migbu ni he leh biri⁹iwa u samariya niyen a ni he iwu ba yahude u miyen ma ima uso ime wa mi vren wa u mariyg? nitu yahudawa bana kabi ni samariya wana ¹⁰yesu sa niwu una tohno miyen u rji ni indi wa a si tre ne ma uso una bre ni ndu no uima u tviri¹¹iwa hla niwu mallam ga u na he ni guga u juju a naman yue grji hi kogbo ani tsen u fe ima u viri? ¹²u na zari itie mbu yakubu na ka wu zari wawu wa ano la juju a wa wawume a so ni mina ni mire ma ni lado ma?¹³yesu hla niwu du indi iwa aso ni mi ma ki nhlan ma ni la yi u ¹⁴indi wa ani so ima wa mi no nhlan ma na la tieu na ni siran kima lma wa mino a ani ka tie izin ma ni mi ma iwa ani ta gubon ta hi ni viri ma u kase se kase se¹⁵iwa hla niwu mallam ne ima mba wa nhlan ma na la tie me na u mi na la ye niwayi ndi tan ma na ¹⁶yesu hla niwu hi yo ilon me di biye biwa¹⁷iwa hla niwu mi na he ni lilon na ¹⁸nitu wa u gran lilon tie ton iwa uhe niwu zizan ana lon mena ikpe wawu tre a a njanji¹⁹iwa tre ndi mallam mi toh u annabi ²⁰ba tie mbu ba ta tre ni rji ni tugbulu yi u bi tre urushali ma yi a bubu wa indi ba tre ni rjiia²¹yesu hla niwu iwa kpayenme ni me ni suron me ndi bi na la tre ni rji ko ni tu gbulu ko ni uri shalima na ²²bi si yi sujada ni ndi wa ki tohua kpa chuwo a he ni yahuda wayi²³mitoh iton niye natsara wandi bi hu rji ujanji ba tre ni tre mbu ni mi ruhu ni njanji ni tu indi bibi kima irji ni wa ba ni ndu ba tre niwu ²⁴irji a hi ruhu indi wa ani tre niwu a hi gbigbi ni ndu ba tre ni mi ruhu ni njanji²⁵iwa hla niwu mi toh Almasihu ni ye ani taye ani hla koge ni tawu ²⁶yesu hla niwu imeyi mi wawu iwa ndi asi tre ni u²⁷ni mi ton ki almajeran ma ba kbanye u ba kban ni tie sisir ikpe wa yo ani tre ni wa u iri mba a miyen u son geri? ka ahigeri yo u si tre niwu?²⁸iwa kagbazima don na he ni mi gbu na hla ni indiba ²⁹ye toh iguri iwa a hla koge wa mi tiea ana wa wuyi almasihu na ka ani nha ³⁰ba lu bri ni gbu a da hi niwu³¹ni ton kima almajerana ma luni bre wu andi mallam rhi ³²i wa hla ni bawu andi mi he biri iwa bina toh kpe ri ni tumana ³³almajeran ba tre ni kpa mba ko idioiri me nji niwuna ka idioiri nji ye?³⁴yesu hla bawa biri mu a hi ndi mi tie ikpe wandi wa la ton me ye ni du me kle ndu ma ³⁵nda bi tre dia don iwuya nzah ni du ba yi gri bi? mi hla niyiwu ni woloshi bi ya irjuba ba makan u chan ³⁶indi wa asi chan ani kpa die na shu biri u rju kabi na nji hi viri utuntur ni naki indi u chu ni indi chan ba gir ha mba³⁷nitre yi iri ni chu batre di iri ni chan ajanji ³⁸i me ton u ndu u hi chan ikpe iwa wu na tie ndu ma na a bari mu ba tieye u luri ni mi ndu mba³⁹igra samariyawa ba he ni gbu a ba kpayemen niwu niyu kpe wa iwa a tre ni tuma a a hla kle pyen pyenme ikpei waatatia ⁴⁰u samariyawa ba ye niwu na bre ni ndu ye son niba waye son niba tic vi hari⁴¹gbugbumba ba kanhan hi biwa ba kpanyme nitu lantre ma ⁴² ba tre ni iwa ndi kpanyme mbu ana nitu kpewa wu hla na a nitu wa kita kikimbu ki wowu nito ndi janji iwayi yi u kpa gbungbl chuwo⁴³niwa vi ha baki baka hi a rhu don bubuki nda ku nko Galilee ⁴⁴yesu kima ana bla ndi bana ya anabi ni nfutu ni gbumeme ma na ⁴⁵niwa aka ri nimi Galilee bi Galilee bu ba kpaa ni woha bana to wawu kpi wa ana ti ni igan u urushelima nitu baba me bana hi ni igan a⁴⁶zizan ala ye ni cana bubu wa a kma ma ti ihia kikle nikon ri u bi tu chu wandi ivren ma ana kru lo kpa ⁴⁷ni wo ndi yesu ye wruwru ni judiya rhini Galilee a hini yesu nda ka myeu du huu grji hi nda hi chulilo rhu ni vren ma wa ana ti weweire u kwu⁴⁸mle yesu a kri tre niwu ndi hama bi to kpe u chu tsro nda nu sisri bina kpanyme na ⁴⁹ninkon gua a hla wu ndi mi niu ninkon me grjiye ri du vren mu kwu ⁵⁰yesu a lhawu ndi hi vren me he ni sisren tgua a kpanyme ni lantre wa yesu a tre niwu nda hi kpama⁵¹niwa a sia grji hia mriko nduma ba zontu niwu nda ni hla ndi vren ma he ni sisren ma ⁵²niki a mye ba nton wa ikpa a lu si sia ba sa wu lanren ni nton u tangban lilo kpa a akawu chuwo⁵³nikima itia a tika ndi ana ni nton kimayi yesu a tre ni wu ndi vrenme he ni sisren niki wawu nikima mba wawu bikoma ba kpanyme ⁵⁴iwayi ana kpe itsro u ha wa yesu a ti niwa aye ni Judiya rhini Galilee

Chapter 5

¹ Ikype waa a hu gon wa, igan u Yahudawa a he, u Yesu alu hi ni Urushalima. ² Nimi Urushalima whie ni nkontra nt'ma u yii maa he kima wa ba yo ndi Baitasda ni lme Larabawa waa a he ni nkontra bi nzre. Gbugbu ndji bi lilo, bi fyen, bi cbi, bi khwu kpa, ba gru ni maa. ⁴ U maleku Bachi ata grji hi nda hi cu maa ni nton bari, u ndji wa a guci sa za ni maa ni nton wa maa si cu'a, ani fe don ni ko bi lilo riame wa ata lo'a.⁵ U ndji ri ahe kima wa'azi lo tie ise tra don tandra. ⁶ Wa Yesu a to ndi a kakru ni ki, u wa a kma toh ndi ndji a kru ni kii gbaa me nda hla niwu, "Wu son wu kpa sikpa?⁷ Yonde Mallam, mina he ni dio rina iwa ani ban me yo ni mi takpo ma wa ba chuwu ana mita lu ndi mi ri hi ni mi u ndiri ka tie gbla ri Kuchi mu. ⁸ Yesu hla niwu, lunde, ban bubu kuru ni zren"⁹ Hihari Igu fe si, na ban bubu kuru ma na hi kpama. Nivi u Asabar ma.¹⁰ Yahudawa ba miyen Igu iwa ba chu lilo rju niwu, "Luwa a Asabar, ana bi ni ndu ban bubu kuru me na." ¹¹ "I wa hla ni bawu ahi ndi wa a chu lilo rju ni mu'a, 'A tre ban bubu kuru me ni lu zren.'"¹² U ba miyen, Ahi nahn hla tre ki wu, ban ni lu zren? ¹³ Wawu indji wa ba chu lili niwu'a, ana toh indji iwa a chu lilo rju ni wu na, Yesu lunde hi kpama ni yayinbi nitu jumbu indji gyen klan ki niki.¹⁴ Ni kogon niki, Yesu ka fe ni mi korji, na tre, toh mba, U fe si, nan lah tatre gan na, ni ndu meme ikperi iwa a lah zan iwayi ndu lah vu na." ¹⁵ Igu luhi na ka hla ni anabawa ba andi ahi Yesu mba a chu lilo rju ni wawu.¹⁶ Nitu ki, anabawa ba lu ni ti Yesu kyalala me nitu ti kpe ke ni vi u Asabar. ¹⁷ Yesu sa ni bawu, "Itei mu asi tie ndu ye zizan, Imeme mi tie ndu'a." ¹⁸ Nitu ki, Yahudawa ndi ba wu'u ana nitu iwa a ka hu doka u Asabar, kan grjin na, ala yo Irji tie Itie ma, na ban tu ni zrazra ni Irji.¹⁹ Yesu ka sa ni bawu, "A njanji, anjanji, Ivren na ya tie ni ngrji ma na, se a toh Itie bubu tie, ikpe iwa Itie ni tie ivren anki me ivren ni tie. ²⁰ Niwa Itie'a ani son Ivren na zro ko ge wawu'u wandi ani tie, ani zro igbi bi rigran ma iwa ba zan wa yi'a ni ndu yi tie sisir.²¹ Na iwa itie ta bi que shimen na no re iviri ana ki me Ivren ani no iviri ni ko nhan iwa ani son'a. ²² Itie chi idio-ri ban na, na ka chuban no vivren. ²³ Ni ndu indi wawu ndu ba ni funtu ina iwa ba toh Itie'a ni funtu'a me. Indji wa ana toh Ivren ni funtu na ana toh Itie me ni funtu na iwa ton ye na.²⁴A njanji, anjanji, Indji wa a wo tre mu'a na kpa yenme ni Indji wa a ton me ye'a ahe ni viri hi ni tuntur kuma ana tie meme na ani vuque yaba hi ni viri.²⁵ A njani, a njanji, mi hla ni yiwu iton ni ye, har me a yeye iwa ik'bon me ba ba wo lan tra Ivren Irji, bi wa ba wo ba nawo.²⁶ Ni wa Itie a he ni viri ni wu a, ana ki me ano Ivren Iviri mi ma u tuma kima. ²⁷ Itie a no Ivren son, tuma i wa ani ya ga tre (chu ban), nitu ahi wawuyi a Vren Ndji.²⁸ Na tie sisir na yi, iton ni ye iwa biwa ba he ni mebeh wawu ba wo lan tre ma ²⁹ na rju yei biwa ba tie ndindi ba lunde hi ni viri (re) biwa ba tie meme ba luhi ni fu ton (que).³⁰ Mi na ya tie kperi ni tu muna. Na wa mi wo'a, ana ki mi futon, futon mu a u adalci, ana ni son u tumu na, a tu Indji iwa a ton ye. ³¹ Mi tie shaida ni tumu kimu, shaida na hi u njanji na. ³² indji ri he iwa asi no shaida ni tumu, mi toh shaida iwa asi no ni tumu, ahi shaida u njanji.³³ Bika ton ba hi ni Yahaya, ani no shaida u njanji. ³⁴ Na kima, shaida iwa mi kpa ana shaida u indji na, mi hla biyi ni yiwu ni ndu jubu hi viri. ³⁵ Yahaya a hi fitila u ri, u kpan me bika kpayenmen ni yo si sonron ni kpan mani ton zah me.³⁶ U shaida wa mi he niwu a zan u Yahaya ni gbengbenle ni ndu wa Itie ni ndi mi tie'a, wato jiji bibiri indu bi wa mi si tie, biki ba si shaida mu andi, ahi Itie a ton me. ³⁷ Itie wa a ton me, wawu ui a shaida me. Bina tie bre wo lan toh ni na toh a he ni he nako quen ri. ³⁸ Itra ana son ni yiwu ni mi dri bina, ni tu wa bi na kpayenmen ni Indji wa a ton Me yena.³⁹ Biki kra viwu bla tra Rji ni ya bi ndi niki bi fe iviri u son tuntur, iwawu vuvu kima a shaida ni me, ⁴⁰ bina yo sonron me u ye ni mena wa bi fe viri na.⁴¹ Mi na kpa gber san ni ndji na ⁴² Mi toh bina he ni son Rji ni mi idri mbi na.⁴³ Mi ye ni mi nde Itie Mu, u bina kpa Me na. U to iri ni ta lu ye ni mi nde ma, bi kpa wu. ⁴⁴ A ni he mba bi kpa yenmen ni yo sonron, biyi wa bi kpa gber san ni kpa mbi, ni na kpa yenmen ni wa gber san iwa a rji ni Irji na?⁴⁵ Na yo imeren ni sonron mbi andi Mi tre yi koshishi na. Indji wa a tre yi a Musa, iwa bi yo sonron mbi niwu. ⁴⁶ Bina kpayenmen ni Musa, bina kpayenmen ni me, nitu wa a nhan me nitu mu. ⁴⁷ Bitana kpayenmen ni nhan ma na, bi ti ni he ba ni kpayenmen ni lan tre mu?

Chapter 6

¹ Ni kogon biyi, Yesu rugran ba-ne Galili iwa ba yo ndji mba-ne Tibaniya. ² Gbirjubu ndji gbugbuu ba lu ni hu ni kpe wa asi tie'a ni bi lilo ba. ³ Yesu lu hon hi ka son ni tu ngbulu ba-ba almajeran ma.⁴ (Gan ri igan idin u za gran igan Yahudawa a te whir). ⁵ Yesu zun tu hon na toh gbugbu ndji ba gyen klan si ye niwu na hla ni filibu, "ni tsen ki fe bredi, wa ki no indji biyi?" ⁶ (A tre naki na tsar to ni tu iwa wawu me a toh ikpe iwa ani tie.)⁷ Filibu ka ha sa niwu "bredi dena rii deri hari me ana zrani ndji fie fie me na." ⁸ Iri ni mi Almajere ma Andarawus, vayi siman Bitrus, hla ni Yesu, ⁹ Ige Ivren ri a nji igbele ton u shai'ir ni lambe hari. a geri iwa yi ni tie ni gbugbu indji bi yi?"¹⁰ Yesu tre ndu indji kuson." (Bubu'a me a tie gega.) U lilon ba ba kusun, tsra indji dubu ton. ¹¹ U Yesu a ban bredi ni kogon wa, a gira na ga bi wa ba kusun meme na la ga lambe naki, na wa ba ba son. ¹² Niwa indji ba-ba whurji wa hla ni almajere ma, "ni ndu ba vu gburugbuma iwa a don ba shutie, ni ndu na tie meme na (asara na)."¹³ U ba vu shu ni sisen wulon don hari gburugbu bredi u sisen iton wa ba don mbru ma, ni kogon wa bari whrji. ¹⁴ U indji ba toh gban iwa a tie, u ba tre, "A njanji iwa yi ahi anabin iwa ani ye ni gbungbunluyi." ¹⁵ U Yesu toh ndi ba lu ni ye ban wuni gbengbenle na nye-wu tie Ichu, na lu k'ban hi ni tu gbulu kima.¹⁶ U yalu tie almajere ma ba lu grji hi ni teku. ¹⁷ Na ri ni mi ghu, na rugran hi ni Kafarnahum, (ni ton wa ibwu tie ye, Yesu na ye ni ba rina.) ¹⁸ Gyugyu ri u gbengbenle ma u njanji ni rhi, teku ni lu ni kinkir.¹⁹ Nikogon wa ba dran ghu hi na mil ashiri don ton ko talatin, u ba kushi ni Yesu a zren nitu teku siye na te whiwhir ni jirgi'a, u ba ti sisir. ²⁰ Iwa hla ni ba wu, ahi me, na tisisir na." ²¹ Niki u ba kpayenmen na kpa ni jirgi'a, hihari me jirgi ka ri ni gacci (bubu u jundi zi'a).²² Ni ivi u ha ibrun klan ndi wa ba krhi ni gran teku ni korima ba tra andi jirgi ri na la don gan na niki se iri, iwa ndi Yesu na ri hu almajeran ma na u ba luhi ni grji ba. ²³ Se jirgi bari wa ba rji ni Tibariya whiewhir ni bubu wa indi ba son na tan gurasa ni kogon wa Yesu a ngiri'a.²⁴ Niwa indji ba ye toh andi Yesu ni almajaren ma ba he ni ba niki na, ni tie tu mba ba lu ri ni mi jirgi ba na hi ni Kafarnahum ni wa Yesu. ²⁵ Na ka toh ni gran teku'a, na miyen "Mallam, anitan mba u ye ni wayi?"²⁶ Yesu a sa ni bawu andi, "Njanji,bi si wame yi, ana ni tu wa bi toh igban ikpe wa mi tie'a ni ye na, a nitu wa bi tan gurasar ni wherji. ²⁷ Ban chuwo ni tie kpabi ya ni bubu wa biri wa ani tie meme na, se bi ka wa biri iwa ani son kubon na nji yi hi ni viri (re) u tunturu iwa vren ndi ni no yin'a.²⁸ Bika miyen, "ahi geri ki tie iwa ani hu son u Rji'a? ²⁹ Yesu sa ni bawu, "iwa yi a hi ndu Rji, ni ndu yi kpayenmen ni indi iwa a ton'a.³⁰ U ba miyen, "ahi nkpan geri u tie, ni ndu ta toh, u ni kpayenmen ni wu'a? ³¹ Ahi geri u tie? Ba tietie-mbu ba tan manna ni miji nawa ba nhan, "Iwa no ba gurasar rji ni shu ni ndu ba tan.'"³² Yesu hla ni bawu, "Njanji, mi si hla ni yiwu, ana Musa yi noyi gurasar rji ni shuna ahi Itie mu mba a no yi gurasar u njanji rji ni shulu. ³³ Gurasar u Rji ani krji rji ni shu na no iviri ni gbungbulu'a." ³⁴ U ba hla niwu, "mallam, ta nota gurasar bi kima ko ni ton rime."³⁵ Yesu hla ni bawu, ahi meyi mi gurasar iwa ani ano iviri (re) indji wa a ye ni me iyon na tiwu na, indji wa a kpa yenmen ni me hlan ma nala tie wu gana. ³⁶ Ndi mi hla ni yiwu, njanji bi toh me, naki me bina kpayenmen na. ³⁷ Indji wa Itie a ne niwu'a ani ye nime, iwa a ye nimea mina zu menmelen mu na.³⁸ Mina grji rji ni shu ye, nitu mi tie ikpe iwa me son ki mu na, se de ikpe u son Indji iwa a ton Me. ³⁹ A hi wa yiyi ikpe u son indji wa a ton me, ni ndu mina wa kperi hanma ni mi biyina niwa ani se mika taba shimen ni vi u klakla'a. ⁴⁰ Ahi wayi, i ahi son Itiemu, ndi indji iwa a toh vren na kpayenmen wu ani fe viri u son kuk'bon. Ime ni tashimen ni vi u klakla'a.⁴¹ Yahudawa balu ni chaba gburgbu ni tuma, nitu iwa atra, "Ahi meyi mi Gurasar iwa grji ni shu'a. ⁴² Ba tre ana wayi, i ahi Yesu Ivren Yusufu, iwa Itima ni Iyima wa ki toh ba na? A ni he ri zizan ani tre andi mi grji rji ni shu?⁴³ Yesu hla ni bawu, "Ba chuwo ni chaba mlama ni kpabi. ⁴⁴ Ba iri iwa ani ya ye ni me, se Iti mu wa a ton me ye a njiwu ye, mit tawu shimechachu u kekle. ⁴⁵ Ba nha nyi nha zi ni mi littatafe ana bawa andi, wawu mbawu Irji Bachi ni tsoro ba, u indji wa a wo ni tie, ani ye ni me.⁴⁶ Niwa idiori ti bre to ni tie'ana, se wawu iwa a rji ni Bachi - a to Bachi. ⁴⁷ Njanji, njanji, indji wa a kpawu nyeme ahe ni iviri u tuntru.⁴⁸ Ihe me nyi mi bredi u viri. ⁴⁹ Ba ti bi ba ri mana ni miji, na kwu.⁵⁰ I wa nyi ahi bredi u wa a grji rji ni shu ndi indji wa a ri ngbala ma wa ka na kwu na. ⁵¹ Ime nyi mi gurasa u re (iviri) wa a grji rji ni shu. Indji iwa a ri ni mi gurasa, ani son hi tuntru gurasa yi wa mi no ahi kpamu nitu kpa gbungbulu chu wo."⁵² Yahudawa ba tifu nimi mba na ni sen nyu ni kpamba'a andi ani he iguyi ani ya nota inan ma kpama ki tan? ⁵³ U Yesu hla bawu, "Njanji, njanji, bita na tan inanma kpa ivren indji na ni nan so iyin mana, bi na fe iviri ni mi bina.⁵⁴Indji iwa a tan nanma mu na so inyi mu ani Iviri tuntru, mila zun lude ni ivi u kekle. ⁵⁵ A hla bawu, "Ikisa mi nhla ni yiwu. Nitu inanma mu ahi biri u njanji, iyi mu me ahi ikpe u so u njanji. ⁵⁶ Indji iwa a tan nanma mu, na so iyi mu a son ni mi mu, imeme mi son niwu.⁵⁷ Na wa itimbu u iviri a ton me, naki mi zren na ti'a, ana ki indji iwa a tan nmma mu, ani son nitu mu. ⁵⁸ Iwa yi ahi gurasa iwa a grji rji ni shulu, ana iri u ba tibi wa ba tan na kwu na, indji iwa a tan gurasa ani son tuntru." ⁵⁹ Yesu hla kpi biyi ni mi ma, njamiya niwa a si tsoro ba ni Kafarnahum.⁶⁰ Ni wo naki, gbugbuwu ni mi almajaranma ba tre, itre yi a hi ni krifi, i he nha ani ya wo wu?" ⁶¹ Yesu ato ni mi soron ma andi almajereanma, basi chabangbu ru ngbu kima, na miyen ba, "Iwa yi kati lahtre?⁶² Ani he nihe bi ti to ivren indji ni hon ni hi ni bubuma u sen na? ⁶³ Ruhu ni iviri, ikpa na ti kperi na. Ahi tre wa mi tre ni yiwu hi Ruhu, u ba ivri.⁶⁴ Ni naki bari mbi ni wayi bana kpa nyime na." U Yesu toh rji ni mumla'a wawu biwa bana kpa nyime na nda toh ndji wa ani ka'u no dun ba wu'u. A hla ndi, "A nitu kii mba mi hla ni yiwu ndi ndrjo ri na ye nime na se to Bachi mu no'u nkon dun ye nime."⁶⁶ Ni kogon kima, gbugbuu ba k'ban hi ni kogon nimi almajanre ma, bati bre hla zren ni wu ngana. ⁶⁷ Yesu minye wulon don hari ba, biyi bi na son hi na, ka nan nakina? ⁶⁸ Bitrus a sa niwu, iwu timbu, ni nha ki hi niwu? Iwu nyi u he ni itre re (ivir) son hi tuntru. ⁶⁹ Kita ki to ni kpanyeme iwu yi u tsatsra ichu u Rji."⁷⁰ Yesu hla bawu, "Ana me mi chu yi na, biyi wulon don hari na, iri ni mi bi ani ahi ibirji?" ⁷¹ Asi tre ni Yahuda vivren Siman Iskariyoti, a hi ri ni mi wulon don hari ba, iwa ani ka yesu noba'a.

Chapter 7

¹ Ni kogon kpi biyi Yesu zren kagon mi gbu Galili, ni tu wa ana son ri ni mi ingbu Yahudiya nitu Yahudawa ba mla ki si gben ndi ba wu'u. ² U igan idin u Yahudawa tewhire.³ U miri vayi ma ba hla niwu, "Lunde hi ni Yahudiya ni ndu almajeran me ndu ba to ikpi wa u si tre ba'a. ⁴ Idiori, nati kperi ririna inde ani son ndu indji ndu ba to wawuu, nitu wa u tie ikpi biyi u tsoro tume ni rira ni ngbungbulu'a⁵ Nitu wa imri vayi ma me bana kpanyime niwu na. ⁶ Yesu hla ni bawu, iton mu na tsira rina, ka iton bi ni he ni tan. ⁷ Gbungbulu'a ba na ya kamba niyi na, a kama ni me nitu wa mi hla ni bawu andi indu a hi memme.⁸ Bika lunde hi ni idin, ime mi na hi na iton mu tsira rina. ⁹ Ni kogon iwa a hla ikpi biyi, a kuk'ri ni Galili.¹⁰ Ni kogon wa imiri vayi ma ba hi ni rira na. ¹¹ Nitu iwa Yahudawa ba si wa'u ni bubu indji'a, nani minye, a he ni ntsen?¹² Rju, rju itre ba he nituma gbugbu'u nimi kuson'a, bari mba tre a hi Indji ndindi, "Ahi Ndji u toh ti." Bari mba ba tisan, andi an, an aye kpa soron ndji ni kasran. ¹³ Ni naki me idiori na tre ni rira ni tumana nitu sisir Yahudawa.¹⁴ Niwa ba ri igan indji ka ri ni zuzma, u Yesu lu ri ye hekali na (fara) ni tsroroba. ¹⁵ Yahudawa ba luni ti sisir na ni tre, "Ani he iguyi he ni bibi kpran gbugbu'u na yi? Iwa na hi ni magrata na. ¹⁶ Yesu kasa ni bawu, "Itsroro mu'a ana umu na, a u Indji wa a ton me ye'a."¹⁷ Indji wa ani son ti kpi iwa ani son'a ani ya to tsoro mu'a ko a rji ni Irji, ko mi tre u mu kimu. ¹⁸ Ko inha wa ani tre u tuma, ani wa kpandema mu, ko ahi nha iwa awa kpande Indji iwa a ton me, Indji ki a wu njanji, ikpiri meme ma na he niwu na.¹⁹ Musa na nuyi ndu na? Ni naki iriri ni mi mbi ana hu ndu'a na. U ahi geri mba ni yoyui ni ndu yi wu me? ²⁰ Ison indji ba hla niwu, "U he ni brji. Ahi nha mba ni son wu'u?"²¹ Yesu hla bawu, mi ti indu iriri migen, u bi ti sisir wawu mbi. ²² Musa noyi ji (ana ri ni Musa na, a rji ni ba Ti-Iti, Tima), ni ivi u Asabar bi no indji iji.²³ Indji nita kpa ji, ni ivi u asabar nitu, nduba na lahtre ni du Musa na, ahi ngeri mba noyi infu ni wa ndi mi chu lilo wawu rju ni indji wa a hi lo'a ni ivi asabar? ²⁴ Na tron ni ya shishi na, tron ni u njanji."²⁵ Bari mba rji ni Urushelima ba tre, "Iwa ana indji iwa ki si wa ndi ki wu ana? ²⁶ To, a tre dedeme, u ba na tre kperi meniwu na. Ana bi na ni ndu bi chu ndi ba to a ndi i wayi a hi Kristi na, ka ana naki na? ²⁷ Naki, kito i wurji iwa a rji. Ni ton iwa Kristi ni ye, idiori ana to iwurji wa ani rji'a na."²⁸ Yesu tre ngbngban me ni mi heke li'a na ni tsoro ba na ni tre, "Bi to me ni to i wurji iwa mi rji. Mina ye ni tu muna, mi ye nitu indji wa a ton ye a hi njanji biyi bina to wu na. ²⁹ Ime mi to mi rji ni wawuyi, a wawuyi ton me."³⁰ Balu ni son vu u diori na ya bre wo niwu na iton na tsira rina. ³¹ Indji gbugbu ni mi mba ba kpa nyeme niwu, u ba tre, "Yesu ni ta ye, ani ti zan wayi wa ndi ati ba yi? ³²Farisawa ba wo indji ba tre toto nitu Yesu, Malami bi nikon ni Farisawa ba ton bi gben ndu ba hi vu.³³ Yesu tre, "Miri he ni yi za mi ni vi ton ni k'ban hi ni Indji wa a ton Me. ³⁴ Bi wa me bi na to mena, bubu iwa mi hi'a, bina ya hina.³⁵ Yahudawa ba lu ni miyen kpamba, ani tsen iguyi ni hi wa kina ya hi to'a na? Ko ani hi ni Helinawa ba si yar ani hi tsoro Helinawa? ³⁶ A hi lan birime a ni tre naki, bi wa me u bina to me na, iwurji me hi'a na, bina ya hi na?"³⁷ Ni vi u kekle'a, ki kle ivi u idin, Yesu lu kri kri na yar yin gbangban, na hla, "Indji wa lan ma nita ni tiwu wa ka ye nime na so. ³⁸ Indji wa a kpayenme ni me, ina wa itre Irji'a a la, ni mi ma iba u re (iviri) ba gukbon ni mi ne ma."³⁹ A tre naki nitu Ruhu (Ibrji ndindi), ni biwa ba kpa yeme niwu'a iki ba kpa, bana nu Ruhu (ibrji) rina, nitu wa bana gbre Yesu san rina.⁴⁰ Bari ni mi son'a ba lan tre ba naki, na tre, gbigbi iwa yin a hi ana ebi yi." ⁴¹ Bari ba tre, iwayi a hi Almasihu." U bari ba tre, "Almasihu ni rji ni Galili? ⁴² Nda tre Irji hla Almasihu ni rji ni mi mla Dauda ni Batalami na, rji ni mi vi gbu wa Dauda rji?⁴³ U ba ga kpa ni mi son nitu ma. ⁴⁴ Wa bari mba ba vu, idiori na yowo na.⁴⁵ Niki bi gben'a ba kaban ye ni Firistoci bi nonkon'a ni Farisawa biwa ba tre, "Ahi ngyeri sa bina njiwu ye na? ⁴⁶ Bi gben ba tre, ko diori na ti bre tre nayi.⁴⁷ Farisawa ba sa ni bawa, "Ba kpayi kasran? ⁴⁸ Ka iri ni mi chuba a kpanyeme niwu, ka ni mi Farisawa? ⁴⁹ Indji bi son yi ba na to tron na, ba ti meme ye.⁵⁰Nikodimus hla ni bawu, wawu wa a ye ni Yesu, ni ri ni mi Farisawa, ⁵¹Indu mbu tre ni ndu fu ton nidi ndi ri ni wo ikpe iwa a ti'a? ⁵² U ba minye, iwume u rji ni Galili? ban ya ni hla anibi wa ani ya rji Galili'a.Niki indji wawu ba lu shan hi ni ko'mba.

Chapter 8

¹ Yesu hi ni gbunlu Zaitun. ² Ni mbubele a ka ban ye ni hekeli, indji wawu'u ba kaban ye niwu, aye kuson na si tsoro ba. ³ Se bi nha ni Farisawa ba nji Iwa wandi ba vu asi tie ngyungyu, u ba yo ni tsutsu mba.⁴ U ba tre niwu, Malan, Iwa yi ba vu ahe ni mi si ti ngyungyu. ⁵ Ni du Musa, a tre ki ta bi indji bi ki, Iwu u tre nigen ni tuma?" ⁶ U ba tre naki ni ndu sa tre ni ndu ba fe ni ikpe wa ani kpa ndema tie meme (Ko latre), u Yesu sontu grji na si nha ni menme ni vren wo.⁷ U ba kamba na kri ti tutu bubu miyen, wa lukri ni ndide na hla bawu, "Indji ri ni mi biwa ato ana latre na, ka guci ta. ⁸ A la sontu grji na nha ni vren woma.⁹ Ba wo naki na lu shan rju ni yi yir ri ni ninkon, na ka Yesu don ni grjima, mba Iwa wa ba na yo ni tsutsu mba. ¹⁰ Yesu lu kir dinde na miyen, "Iwa, bi wa ba nha wu ba he ni tse? Idiori na nhau na? ¹¹ Wa hla ba diori, (Ubangiji), "Yesu tre, imeme mina nhawu na, hi na la latre ganna.¹² Yesu tre niba ganri, andi, "I hi me yi mi kpan u gbungbulu, Indji iwa a hume ana tre ni bwuh na ama ani he ni kpan u re (iviri)." ¹³ Farisawa ba tre niwu, "U zi tre nitu ikpe wa wuto'a nmitu tume, ana njanji na.¹⁴ Yesu sa nibawu na hla, mi ti sheda tu mu me, ahi njanji, mi to iwurji wa mi rji ni wa mi hi'a, biyi kuko bina to wurji wa mi rji'a na, bina to wurji wa mi hi'a na. ¹⁵ Bi tron u son tu, ime na tron to ni diori na. ¹⁶ Ko mina tron ni diori me, itron mu mu'a a u njani nitu ana me kankrji mu na, ki he mbu Iti mu wa a ton me.¹⁷ Ee, Ana ki ni du wa ba nha mi tre bitsi, andi sheda indji hari a njanji. ¹⁸ Ahi me yi mi sheda itu mu, u Itimu iwa a ton me a sheda mu."¹⁹ Ba miyen, "Iti me ahe ni tsen?" Yesu hla ni bawu bina tome na, me bika tre Itimu, bina to me, bina to Iti mu'a me. ²⁰ A hla tre biyi whirewhir ni bubu wa ba zi kpi wa si tsoro ba tre Rji ni mi hekeli, idiori na vu na nitu iton ma na tsira rina.²¹ Na hla bawu bru, mi hi biwa bina to me na, bi kwu ni mi latre bi. bubu wa misi hi'a, bina ya hi na. ²² Yahudawa ba tre, ani wutuma mu, na ni tre iwurji wa mi hi'a bina ya hi na?"²³ Yesu hla bawu biyi bi rji ni meme, u me mi rji ni shu. Bi he ni gbungbulu yi, ime mina rji ni yi ni gbungbulu yi na. ²⁴ Iki sa mi hla niyu bi kwu ni mi latre bi. Bitana kpayemmen ni soron bi andi a hi me na, bi kwu ni mi latre bi.²⁵U ba tre niwu, awu nha? "Yesu hla ba wu, ikpe mi hla rji ni mumla. ²⁶ Mi he ni kpi gbugbuwu wa mi hla ni yiwu, ni gbi ton ni yiwu ni tuma. Naki me, indji wa a ton ndu, andi u njanji, ikpi wa mi wo niwu'a a baki mi si hla ni gbungbulu ba." ²⁷ Bana tona ndi asi tre nitu Iti'a.²⁸ Yesu tre, bita zu Vren Ndji hi ni shu ri bi to ndi a hi me, ndi mi ti kpi ri ni tumu na. Na wa Iti tsoro me, naki mi si ikpi ni yiwu. ²⁹ Wawu wa a ton me ndu'a, ana ka me don kan grji mu na, ahe ni me nitu kpi wawu wa me ti'a ani kpa soron ma si." ³⁰ Wa Yesu si hla bi mba, indji gbugbu'u ba kpa yemme ni wu.³¹ Yesu hla biyi ni Yahudawa biwa ba wo na kpayenmen niwu, "Bi ta kli ni mi tre mu ni njanji, bi almajere mu bi nanji. ³² Bi to njanji, u njanji ni kpayi chuwo." ³³ U ba sa niwu, "Ki mir bi grji ba Ibrahim wa kina ti bre hu diori kan na, iwa tre ni genri, ba kpatachuwo?"³⁴ Yesu hla bawu, "Njani, njanji, mi hla ni yiwu, indji wa ani latre, ahi gran latre. ³⁵ Igran, na son ni ko se ka se na, ata son se ka se. ³⁶ Naki, ivren nita kpa yi chuwo, u bi nawo wawu.³⁷ Mi to bi, bi igrji Ibrahim, bi son bi wuma, nitu wa lan tre mu na he ni bubu son ni mi bina. ³⁸ Mi hla ikpe wa mi to ni Ti mu, biyi bi ti ikpe wa bi wo ni ba ti bi'a.³⁹ U ba sa niwu, "Ibrahim mba a timbu, Yesu hla bawu, "Bina mir Ibrahim bina ti ikpe wa Ibrahim a ti'a. ⁴⁰ U, zizan bi son wume, indji wa a hla njani ni yiwu wa a wo rji ni Rji . Ibrahim na ti naki na. ⁴¹ Bi ti na Iti mbi, u ba hla niwu, "Bana grji ta ni mi gyugyu na, ki he ni Iti riri, Irji."⁴² Yesu hla bawu, "Irji ana Iti bi bi na son me, u mi rji ni Irji i mi he ni yi zizan, ana ni tumu mi ye na, a wawu yi ton me. ⁴³ Ahi genri sa bina ya to wo tre mu na? e bina wo tre mu na. ⁴⁴ Bi u Ti bi, Ibrji, bi son bi hu iza ma Iti bi, ani wu ndi rji ni mumla mu ana kri ni njanji na he ni wuna, anita ni hla ice, asi hla Iti ma (isoron ma) rji ni mu a indji u ce na Iti u ce ngari.⁴⁵ Wa mi si hla njanji ni yiwu u bi na kpa yenme ni kpe wa mi si hla na. ⁴⁶ Ahi nha ni ri mbi a vu me ni latre? Mi ta hla njanji u bi ka na kpayemme na? ⁴⁷ Indji wa a u Rji ani wo tre Rji, biyi bina wo tre Irji na, nitu wa bina u Rji na.⁴⁸ Yahudawa ba sa niwu, natre, "Kina hla njanji na nitu wa ki hla andi u indji u Samariya ni he ni meme brji?" ⁴⁹ Yesu sa bawu, "ime mi na he ni Ibrji na, mi to ninkon u Timu, biyi bina to ninkon mu na."⁵⁰ Mina wa to tu mu ti kperi u tu mu na, Indji ri he wa ani wa na ni gbi ton. ⁵¹ Njanji, njanji, mi hla ni yiwu, indji wa a hu tre mu, ana to kwu na."⁵² U Yahudawa ba tre, zizan yi ki to u he ni brji. Ibrahim ni ana bawa ba kwu, iwu u tre, indji wa a hu tre me ana to kwu na.' ⁵³ Ee, u na zan Iti mbu Ibrahim ni ninkon na wa kwu, ka u zan? anabawa me ba kwu, u ban tu ndi u nha?"⁵⁴ Yesu sa, "Mita ban tumu ti kperi u tu mu, ani u migyen, ahi Iti mu mba ban ti kperi iwa bi tre ahi wawuyi a Irji bi. ⁵⁵ Bi mebina tou na, ime mi tou, mi ta tre mina tou na, ka mi kati iriri ni yi me, indji u ce, se me, mi to ni ni hu tre ma. ⁵⁶ Iti bi Ibrahim a gir ni to ivi mu, a tou na gir."⁵⁷ Yahudawa ba hla niwu, "Una ti hamsi (50) rina, una to Ibrahim?" ⁵⁸ Yesu hla bawu, "Njanji, njanji, mi si hla ni yiwu, mi heri, ban grji Ibrahim. ⁵⁹ U ba vu tita ndi ba tau, u Yesu ri tuma, na rju ni mi hekeli'a.

Chapter 9

¹ U Yesu ka si hi, nato iguri u fyen wa ndi a yar shishi tu rji ni wa ba ngrji'a. ² U almajere ma ba miyen wu, "Mala, ahi nha mba latre, ahi gu'a ka a ba Itma ba Iyimma, wa ba ngrji ti fyen naki?"³ Yesu hla ni bawu, ana igu'a na a na, Itima bi Iyima na wa ba la tre na, ani ndu iIti Irji tsira. ⁴ A gbigbi ndu ta ki ti ndu wa a ton me rji ni mumla. Ichu ni ye iwa idiori na tindu na. ⁵ Ni wa mi he ni gbungbulu'a ime yi mi ikpan u gbungbulu'a.⁶ Ni kogon wa Yesu hla ikpi biyi a ti ten yo meme, na tsie iten ni meme'a, na vu gban ni shishi gu'a. ⁷ Na hla niwu hi, ni hi ngla ni takpo ma u Siloan (wa ani hla ndi mi ton)." Igu'a luhi na ka ngla, a kaban ye na ni to.⁸ U indji bi igon kanhlan mba ni bi wa ba zi to rji ni sisenmu'a ani bre, u ba tre, "ana igu yi'i wa ani son na ni bre'a na?" ⁹ Bari ba tre, a wawuyi, bari ba tisan, 'A'a, a rju wawu yi,' iwawu tre, ahime wawuyi."¹⁰ U ba tre niwu, ba bu'u shishi'a ni he? ¹¹ I wa sa ni bawu, iguri wa ba yo ni Yesu a hu meme na gban ni mu shishi na hla nimu, hi ni ne Siluwan ni ngla u mi hi ka ngla, u shishi lu ni to. ¹² U ba miyen, "Ahe ni tsen?" wa hla, mina to na."¹³ U ba nji igu hi iwa ana indji u fyen ni Farisawa. ¹⁴ Ahe ni ivi u asabar wa Yesu a hu meme na bu'u shishi niwu. ¹⁵ U Farisawa ba la miyen ngari ya da a fe nito bubu, a hla bawu, a yo meme ni mu shishi u mi nglau zizan ni to."¹⁶ Ba ni mi Farisawa ba tre, iguyi a indji Rji na, ana ni to ivi u asabar na." U bari ba tre, "Indji u latre ni ti ni heri na to ti gban biki?" ba ga kpa ti hari. ¹⁷ U ba la miyen indji u fyen ngari, "U tre ni ngeri ni tuma'a tu rji chachu iwa a bu'u shishi me?" Indji nfyen tre, ahi Anebi." ¹⁸ Ye zizan me Farisawa ba me ba na kpa yeme nda ahi wawuyi indji u nfyen na wa ba bu'u shishima na se wa ba yo ba Time ni ba Iyi ma iwa a shishima bu'a.¹⁹ U ba miyen ba Tima ni Yima, iwa yi ahi vren bi wa bi tre bi ngrji ni fifyen? Ani he mba ani to zizan?" ²⁰ U ba Tima ba hla, "Ki to iwa yi a vren mbu wa ki ngrji ni fyen. ²¹ Ati ni nani ya, kina to na, miyen a sen ndi, ani ya tre kima."²²Ba tima ba tre biyi, nitu wa ba si tie sisir Yahudawa. Yahudawa ba ba riga zi indji iwa a tre ikpe wa ani hu gon ma andi ahi Kristi, ba ban ta yo ni mi ta kpoma. ²³ Nitu kima, ba itima ba tre, "A sen ndi ye, miyen."²⁴ Ngari ba la yo u gyu u ha ba la yo igu fyen na hla niwu, "No Rji ni kon. Ki to igu yi a ndi u latre." ²⁵ I gu ki hla bawu, mina to na ka a hi ndji u latre na. Ikpe riri mi to na'a mina ndji u fyen, u zizan mi to."²⁶U ba tre ahi geri a ti niwu?" ani he a bu'u shishi niwu? ²⁷Wa hla, "Mi hla ni yiwu ye, bina wo na ahi geri bi son bi wo ngari?²⁸U ba mren na hla, u almajerema, ki ta ki almare u Musa. ²⁹Ki to Irji a tre ni mu, ki na to i wurji wa iwayi a rji'a na."³⁰ Igu'a sa bawu na tre, iwayi a kpe u shan (mamaki), iwa bina to iwurji iwa a rji'a na, me a bu'u shishi mu. ³¹ Ki to Irji na wo indji bi latre na, indji wa anita no tuma na ni tie ikpe wa ani son, ani wo wu.³² Rji ni tuntru mu ni gbugbulu'a ki ti bre wo ndi idiori bu'u shishi ni indji wa ba ngrji ni fyen na. ³³ Ide indji'a ana rji ni Rji na, ana ya ti kperi na." ³⁴ U ba sa niwu nha hla niwu, wawu'u ba ngrji ni latre, i u la si tsoro ta? U ba ban ta rju ra.³⁵ Yesu a wo andi ba zu rju nimi hekeli'a a wau na tre, u kpayenme ni Vren Ndji? ³⁶ Wa sa na tre, "Ahi nha, Bachi, wa mi kpayenme niwu?" ³⁷ Yesu hla niwu, "U to, ahi wawuyi wa a si tre niwu." ³⁸ Igu'a tre, Bachi, mi kpayenme, wa no ninkon ma (kwu gbarju niwu).³⁹ Yesu tre, "A tron miye, miye ni gbungbulu yi ni ndu biwa ba na to na ndu ba to, U bi wa ba ta to ndu ba yarshi (tifyen)." ⁴⁰ Bari ni Farisawa ba, wa ba heni wu'a ba wo wayi, na miye, "Ki me ki yarshi?" ⁴¹Yesu hla bawu, bina yarshi, bina to na, zizan bi tre, kito, naki latre bi riheri.

Chapter 10

¹ Njanji, njanji, mi hla yiwu, indji wa ana ri zu ni gontra hi ni gran tan ba ba na, na hon hu igon ri, indji mba a ndji u yibi na ni kri ni kon. ² Indji wa ari zu ko gon tra ahi indji u krju tanba.³ Indji u gben a bu'u gon tra niwu. Itanba ba ba wo tre ma, ani yo tanba ba ni nde mba, na nji ba hi kora. ⁴ Ani ta nji ba hi kora, ani guci u tanba ba ba hu nitu wa ba to tre ma.⁵ Bana hu indji u tsri na, se ba kulu ni wa bana to itre ma na." ⁶ Yesu tre bawu ni misali yi, u ba na to tu tre wa asi hla ni bawu na.⁷ Yesu hla bawu ngari ndi, njanji, njanji, mi hla yiwu, ahi meyi mi inkon tra tanba ba. ⁸ Biwa ba ye guci ni mu'a wawu mba wu ba bi yibi ni bi kri ni nokn, u itanba ba bana wo bana.⁹ Ime yi mi gon tra, indji wa ari zu niki ni nkon mu, ani nawo, ani hi na rju na fe bubu u ri. ¹⁰ Indji u yibi na ya yena nitu wa a yibi, a wu na su indji tu. Mi ye ni ndu ba fe re (iviri) na fe re (iviri) u babran.¹¹ Ime yi mi indji u krju ndindima. Indji u krju ndindi ma ani ka re (iviri) ma no nitu tanba ma. ¹² Indji wa ahi vren u ton ndu'a, ana indji u krju na, wa na indji u tanba ba na, ani ta to ya niye, ani kaba chuwo na tsutsu, u iya ka vu ba na vraba ti nkankan. ¹³ A tsutsu nitu wa ahi indji u tie ndu u kenle mba wana ri niwu ni sonron na.¹⁴ A me hi me yi mi indji u krju ndindi ma, mi toh bimu, bimu ba toh me. ¹⁵ Iti'a ato Me, Ime mi toh Iti'a, mi ka re (iviri) mu no nitu tanba ba. ¹⁶ Me he ni tanba bari wa bana u gran yi na. Dole dun mi nji ba ye ngame, u ba wo lan mu u ntma ba ba he ni bubu rhirhi nda he ni ndji u krju ba rhirhi.¹⁷ Ni tu kima, Iti'a ni son me, mi no re mu (iviri) ni ndu mi la ffe ngari. ¹⁸ Idiori na ya ban ni me na, ime mi no ni tumu, mi he ni gbengbenle u no, ni he ni gbengbenle u bawu ngari. Mi kpa umurni rji ni Timu."¹⁹ Ga kpa la lunde ni mi tsutsu Yahudawa nitu lan biyi. ²⁰ Gbugbu'u ni mi mba ba tre, aheni brji, ahi indji u siran ngari ani tunge bisi wowu?" ²¹ Bari ba tre, biyi bana lan tre biwa ba he ni brji na. Ka indji u brji ni ya bu'u shishi indji u fyen?²² U ton igan Tsakakewa (Tsiratsira) ni Urushelima a ye tsira'a. ²³ Ana iton u ma lu, u Yesu zren si hi ni mi hekeli Suleimanu, wa ba me mu me ziye'a. ²⁴ U yahudawa ba lu hrawu kagon na miyen, "Ani tan mba u chuta chuwo ni mi mire.²⁵ Yesu hla bawu, "Mi hla ni yiwu, u bina kpa yenmen na, indu wa mi si tie ni mi nde Bachi, ba tsoro igban mu. ²⁶ Naki bina kpayenme na nitu wa bina tamba mu na.²⁷ Itanba mu ba wo me, mi to ba, ba hu me. ²⁸ Mi noba re (iviri) u tuntur, ba na to h ikwu na, idiori na ya kpa niwu mu na.²⁹ Iti mu , iwa Ane ba, a zan ndji nikon wawu, idiori na ya u kpa ni wo Ti'a na. ³⁰ Ime ni Iti'a ki riri me." ³¹ U Yahudawa ba la vu tita ndi ba ta.³² Yesu sa bawu, "Mi tsoro yi indu bi babran ma rji ni Ti'a. Nitu iri ni mi indu'a bi ki tame?" ³³ U Yahudawa ba sa niwu, "Ana nitu indu iri u ndindi ma mba ki si ta na. Ani tu kpande ti meme nitu. u indji ni kaban ni ban tume na Rji.³⁴ Yesu sa ni bawu, bana nha nha zi ni du itron bina, mitre, "Bi rji bi ka viri?" ³⁵ Ani ta yo ba Irji biwa itre Rji ye ni ba (bana ya karya na si na,) ³⁶ Bi si hla ni indji wa Iti a zi na ton ndu ni gbungbulu'a, u se latre, (kpa nde tie meme) nitu wa mi tre, Ime mi Vren Rji'a?³⁷Mi ta na si tie indu u Timu na, bi ka na kpayenme ni me na. ³⁸ Ide mi siti bika, u bi na kpa yenme me na, kpa yenme ni ndu ni to ni ndi Iti he ni me i mi he ni Ti. ³⁹ U ba tsi kpukpa ndi ba la vu ngari, iwa na bawo rju kado ni wo mba.⁴⁰ Wa hi kpama ni koshishi ni inne Urdun hi ni bubu wa Yahaya ta ti batisma ni sen'a. na ka son ni ki. ⁴¹ Indji gbugbuwu ba ye niwu, "Njanji Yahaya na ti ba gban kperina (alamu) wawu ikpe wa Yahaya ta tre nitu gu yi'a ba njanji. ⁴² Indji gbugbuwu ba kpanynme niwu ni ki.

Chapter 11

¹ U igun wa ba yo ni Lazaru, a lo'a hi indji u Baitanya, ni gbu ba Mariyamu ni vayi ma Marta. ² Mariyamu wa gban yen ni Bachi na se za ma ni futu ma, wa vayi Lazaru si lo'a.³ Imri vayi maba ton ba adu hi ni Yesu, andi, "Bachi, ya, indji wa'u son si to." ⁴ Wawo, na tre, "Lilo mba ni nji hi kwu na nitu gbere san rji ni ndu vren Rji ndu fe gbere san ni tu ma."⁵ Yesu ni son Marta, ni vayi ma vren wa ni Lazaru. ⁶ Wa a wo ndi Lazaru silo'a, na kri ti ivi hari ni bubu wa ahe. ⁷ Ni kogon ki, wa hla, ni almajere ma, "Biri ki hi ni Yahudiya ngari."⁸ U almajere ba hla niwu, "Mala, Yahudawa bari si wa ndi ba ta ni tita, u la ni son k'ma hi ni ki? ⁹ Yesu tre niba, andi inton u kpan rji ana awa wulon don ha na? Indji wa a zren ni ri, ana kubu zana, ni wa asi to kpan u gbungbulu yi.¹⁰ Indji wa ni zren ni chu, ani kubu za nitu wa ikpan na he na. ¹¹ A tre kpe biyi ni kogon biyi, a hla ni bawu, "Ikpan mbu Lazaru a si kru nna, mi si hi bubu shime lunde ni na.¹² U almajere ba hla niwu, "Bachi, ani ta si kruna, e ani shime ni nna'a." ¹³ Yesu si tre ni tu kwu Lazaru u ba si nda asi tre nitu kruna u kusimu. ¹⁴ U Yesu a mamla hla ni bawu ndi, "Lazaru kwu.¹⁵ Mi ngyiri ni tubi, niwa mina he na ni ndu kpanyeme. Biri ki hi niwu." ¹⁶ Toma, wa ba yo ndi vren u hlen hen, a hla ni mburualmajere ba ndu baba hi ngame na hi kwu ni Yesu."¹⁷ Wa Yesu aye, u wa ye to Lazaru ati za'a ni be ye. ¹⁸ Baitanya ahe whewhre ni Urushalima, avi zren fifie me ni tsutsu mba. ¹⁹ Yahudawa gbugbuwu ba ye ni ye chiMaryamu mba Marta ni kwu Lazaru. ²⁰ Wa Marta wo andi Yesu ni ye, na luhi ni ndu wawu hi same wu'a u Maryamu a son zu ni miko.²¹ Marta hla ni Yesu, "Bachi, una he nita ni lalon mu, vayi mu ana kwu na." ²² Zizan me mi to ikpe wa u bre Rji ani no'u." ²³ Yesu hla niwu, vayi me ni ta shime.²⁴ U Marta hla niwu, "Mi to ani ta shime chachu klekle." ²⁵ Yesu hla niwu, "Ime yi mi ta shime u klekle, Ime yi mi re (iviri), indji wa a kpanyeme ni me, ani ta kwu, ani ta shime; ²⁶ ni indji wa ahe ni re (iviri), na kpanyeme ni me, ana kwu na; u kpanyeme ni wa?"²⁷ U wa hla niwu, "E, Bachi, mi kpanyeme andi iwuyi u Almasihu, Vren Rji, iwa ani ye ni gbungbulu'a. ²⁸ Ni wa a hla naki, na kma hi ni vayi ma Maryamu, na yo ti gigran, na hla, "Mala ye ri ye,na ni yo." ²⁹ Wa a wo naki,wa lunde gbagbla hi niwu.³⁰ Yesu na ri ni vi gbu'a rina, ahe ni bubu wa Iwa ka same ni wu'a. ³¹ Ni Yahudawa wa ba he baba Maryamu biwa ba ye chi ba ni kwu'a, bato lu rju ni miko gbagbla me, u ba lu hu, ni ban andi a rju ni bubu yi ni nyu be. ³² Wa a ka ri ni bubu wa Yesu he'a na ka Joku niwu ni za ma, na hla, "Bachi, una he nita, vayimuy ana kwu na."³³ Wa Yesu ato'u si yi, ni Yahudawa biwa ba hu'a, i wa kpere ni Ruhu na lo ni suron; ³⁴iwa tre, bika yo ni ntsen? "U ba hla niwu, "Bachi, ye to." ³⁵ Yesu yi.³⁶ U Yahudawa ba ba hla ndi, "toh yanda ani son Lazaru!" ³⁷ Ba mba ba tre, "Wawu igu yi wa a ya no indji u fyen to bubu'a, ani na ya u gu hi bubu kwu na?³⁸ Yesu he ni mi si lo suron ni tu ma, na hi ni be'a. Ibe'a a he ni ko fron tita u ba ka he ni tita. ³⁹ U Yesu tre, "Ban tita yi rju." Marta vayi Lazaru wa a kwu a, a hla ni Yesu, "Bachi, zizan ikon kmo a gla ye niwa a ti ivi nzah ni kwu. ⁴⁰ Yesu hla niwu, mina hla niwu ikpe wa u kpanyeme u to nikon u Rji'a na?⁴¹ U ba ban tita rju, Yesu zun shishi na tre, "Iti, mi ngyiri niwu niwa u wo me." ⁴² Mi to wa u wo me ni ton wawu, nitu son yi wa gyen klan kagon mu yi mi tre wa, ni ndu ba kpanyeme andi ahi wuyi u ton me."⁴³ Ni wa a tre kle, na tre gbame, Lazaru rju" ⁴⁴ U ndji wa a kwu'a a lu rju, u za ma ni wo ma ba he ni lilo'o ni pri, shishima he ni kika ni gbanjan nklon. Yesu hla bawu, "Bika siwu, ndu hi."⁴⁵ Gbugbuwu ni mi Yahudawa wa ba ye ni Maryamu ba to ikpe wa Yesu ti'a u ba kpanyeme niwu. ⁴⁶ U bari ba kma hi naka hla ni Farisawa ikpe wa Yesu a ti'a.⁴⁷ U Firistoci bi nigon,'a ni Farisawa ba yo indji bi kpanchi'a shuti buburi, u ba tre, ageri kita?" igu yi ani ti gban bi babran. ⁴⁸ Ki ta kadon naki, indji ba kpa'u nyeme, Romawa ba ye kpa bubu mbu, ni ndji mbu.⁴⁹ Naki, iri ni mi mba kayatas kena wa ndi ahi kikle Firist ni se kima, a hla bawu, "Bi na to kpe na. ⁵⁰ Bi na mla ya a bi zan ni ndu indji riri kwu ni tu indji, ni wa indji wawu ba sutuna."⁵¹ A hla ki, ana nitu ma kankrji ma na, ani tu iwa a hi kikle Firist, a to tsu ndi Yesu ni yi ni kwu ni tu ndji; ⁵² ana nitu indji kankrji na, anitu ndu ba shi imri Irji ti ni buburi biwa ba lu vra kagon. ⁵³Rji ni chachu ki na lu ni tsikpa bubu wa ndu ba wu Yesu.⁵⁴ Rji ni ki Yesu na la ni zren ni rira ni mi Yahudawa na. Wa ala kma hi ni kalan ri whiwhre ni miji ni gburi wa ba yo Ifraimu. Ni mu a son ni almajere ma. ⁵⁵ Igan u ru gran (indji ketarewa) u Yahudawa a tewhre, gbugbu ba hi Urushalima rji ni klan meme'a hi ri ndu ivi idiri ni ndu ba kati tsatsra.⁵⁶ U lu ri wa Yesu, na ni tre ni kpa mba niwa ba kri ni ni hekeli andi, "Angye bi ki rhimre? Ana ye ni idin na? ⁵⁷ Kikle Firist ni Farisawa ba yo du andi ko ni zen wa ba to Yesu ba ka ye hla ni ndu ba vu.

Chapter 12

¹ Ivi tanne hi ni vi u gan rugran'a (Idin ketere) Yesu ye ni Baitaya ni bubu wa Lazarus ahe'a, uwa Yesu a tawu shime rju ni be. ² U ba tie birli wu ni ki u Marta ahe ni ndasi nno ba birli, u Lazarus ahe ni ba nda kakru ni tebur u rli ni Yesu. ³ U Maryamu ka ban turare nard, nda nyuu za Yesu niwu nda se za Yesu ni nfutu ma. U turare ka vra whi shu ni koh'a wawu.⁴ Yahuda Iskariyoti, iri nimi almajere ma, wa ani kawu le, a tre, ⁵ "Ahi ngyeri mba sa ba na le ni tulare dinari dari tra na ka ga bi na?" ⁶ A tre naki ana ndi ahe niwu mi sron ma na, a wa'a ndahi ndji u yibi. A wawuyi ni zi imbu nklen'a, nda ni son ybi ni mi.⁷ Yesu tre, bika chowo ni ndu ka kpye wa ahe wu'a zi ni fi wa baka rju me'a. ⁸ Biya ba he ni yi ko ni tanyi u me mi na he niyi chachuwu na.⁹ U gbugbu Yahudawa ba wo andi Yesu a he ni kii u ba ye, ana nitu Yesu ni nkrji megyen na, baye son to Lazarus ngame wa Yesu tawu shime ni khwu'a. ¹⁰ U Firistoci bi ni kon, baka ka'nyu kabi nda wa nkon u wu'u Lazarus ngame. ¹¹ Nitu ma yi wa Yahudawa gbugbuwu ba ka kpa nyeme ni Yesu.¹² Ni vi rima indji gbugbuwu ba ye ni gan. Ni wa ba wo ndi Yesu ni ye ni Urushalima, ¹³ u ba vu ihran dabino nda rju ni gbu nda hi kpawu nda ni yo gbangban me nda ni tre, "Hosanna! Lulu ahi wu Indji wa ani ye ni mi nde Bachi, Ichu Israila.¹⁴ Yesu a ka fe ivren jaki (Aholaki), nda hon nitu ma, towa ba ngha'a, ¹⁵ "Na ti sissri na, Ivrenwa Sihiyona, yayi, ngye Ichu ni ye, a son nitu vren jaki."¹⁶ Almajere ma bana to tu mana ni mumla, ni kogon wa ba gbyre Yesu san, baka tika, andi ba nha nda ni he to kima, u ba ti ba ni wu na kima.¹⁷ Ij'bu ndji ba a hla ndi bana he niwu niwa a yo Lazarus rju ni mi be nda tawu shime ni khwu na. ¹⁸ Nitu kima, gbugbu indji ba ye ni ndu ba same niwu nitu wa ati gban (alama) yi. ¹⁹ Ni naki, se Farisawa bari bubu tre ni kpa mba andi, "Yayi, bi heni kpe u tina bi to, gbugbulu,'a ba hu wawu ye.²⁰ Indji bi Helinawa bari ni mi bi wa ba hi ni sujada u idin. ²¹ Ba ki ba hi ni Filibu, igu u betsa ida wa ahe ni Galili, u ba tre niwu, "Mala, ki sun to Yesu. ²² Filibu ahi na ka hla ni Andarawus, u Andarawus ba hi mba Filibu, u ba hla ni Yesu.²³ Yesu hla bawu, "Inton tsra ye wa ba shu ngbarju ni Vren Ndji. ²⁴ Njanji, njanji, mi si hla yiwu, iwolo alkama ni ta na joku ni meme na kwu na, ani he ni ngrjima, u ani ta kwu, ani ti wolo gbugbuwu.²⁵ Indji wa ani son ivri ma, ani wa wu hama, u indji wa ana son ivri ma na ni ngbungblu yi ani kiyaye wu nitu ivri ma u tuntru. ²⁶ Indrjori nita ni shu ngbarju nimu, wa ka hume, ko ni ntsen wa mi he'a, ni mu igran ni sun. Indji wa a shu ngbarju nimu, Iti ni no ninkon.²⁷ Zizan isron mu he ni mi mmren, u mi tre ngye? Iti u kpa me chuwo ni ton yi? Ani to kima yi me ye ni ton yi. ²⁸ Iti, shu ngburju ni tume." U lantre ri ni tre, "Me shu ngbarju niwu, mila shu ngbarju niwu ngari. ²⁹ U indji biwa ba ki na kima bawo lantre, na tre ahi zan bari ba ri ba tre ahi "Maleka mba tre niwu."³⁰ Yesu tre, "Andi lan tre yi na ye nitu mu na, a nitu mbi." ³¹ Zizan ba tron ni gbungblu'a: zizan ba zu Indji wa ani nji gbunglu'a.³² U me, ba ta ba me lu ni gbunbglu'a, Mi gbron indji wawu ye ni kpamu." ³³ A hla wayi ni tu iri kwu wa ani kwu'a.³⁴ Ijubu indji ba lu tre, "Ki wo ni mi tronandi Almasihu ni son hi ni tuntru. A nihe u tre, ba zun Vren Indji? Ahi nha mba hi Vren Ndji'a?" ³⁵ Yesu hla bawu, "Zizan ni vi ton tsa me bi son ni ikpan. Bika zren ni kpan tu ka ari he ni yi ri, na ndu bu'u dun mren yi na. Indji wa ani zren ni mi bu'u'a ana to wurji u hi na. ³⁶ Bi kpa nyeme ni kpan tu wa ri he ni yi ri ni ndu kati imri ikpan." Yesu hla tre biyi ri na ri tuma ni bawu.³⁷ Ko naki me Yesu ti gban bi babran ni shishi mba, ni naki me bana kpa nyeme niwu na. ³⁸ Nitu itre Anabi Ishaya a a shu, wa a hla, "Bachi, ahi nha a kpa nyeme ni tre mbu? Ani nha iwo Bachi a hla tu ma?"³⁹ Nitu kima ba na kpa nyeme na, ni wa Ishaya ala tre andi, ⁴⁰ A ka ba tibi fyen, na lo sron gbangban me, ni ndu bana to ni shishi mba na. Naki nato toma ni mi sron mba, na k'ma ye ni me ni ndu mi den ba.⁴¹ Ishaya hla kpi biyi ni wa a to ko shishi u shu ngbarju ni Yesu. ⁴² Ni naki me, gbugbuwu bakpa nyeme ni Yesu ni mi bi ninkon'a. U nitu Farisawa, bana ya hla wu rju ni rira na, ni ndu ba na zu ba rju ni mi Majamiya na. ⁴³ Ba son gbre san u indji zan gbre san wa ani rji ni Rji.⁴⁴ Yesu tre gban gban me, na hla,indji wa a kpa nyeme ni me, ana me yi a kpa nyeme ni me kankle mu na, a kpa nyeme ni indji wa a ton me'a. ⁴⁵ Ngari indji wa asi to me, asi to Indji wa a ton me.⁴⁶ Ime mi ye nitu ikpan ni gbungblu'a, ni indji wa a kpa nyeme ni me a na zren ni mi bu'u na. ⁴⁷ Indji wa awo tre mu nda na kpa nyeme na, mina hukunta ni wu na. Mina ye nitu hukunta indji na; ni ndu me kpa gbungblu'a chuwo.⁴⁸ Indji wa a kama ni me, na kama kpa tre mu, indji ri he wa ni hukunta niwu ilan wa mi tre ni hukunta niwu ni chachu kekle. ⁴⁹ Mi na tutu mu na, a Ti'a wa a ton Me, wa a yo Me ni ndu mi hla ni tre. ⁵⁰ Mi to yo me u ma ahi re (iviri) u son tuntur, ni ndu ikpi wa mi tre, na wa Iti'a a ton Me naki mi tre."

Chapter 13

¹ Igan idin tsatsra rigyen u ye, u Yesu to andi inton tsra wa a lu ni gbungblu hi ni Ti'a. Niwa ani son bi ma wa ba he ni gbungblu, a son ba ye ni kekle. ² Ibrji yo ni sron Yahuda Iskariyoti ivren Saminu, aka Yesu le.³ Ato ndi Iti a ka kongeri no ni woma, na rji ni Rji, ani la kma hi ni Rji. ⁴ A lunde ni bubu ri biri, na ju kpima, na ban inklon u se ma kpa na ka kpa ma niwu. ⁵ Wa sur ima ni konko na si ngla za ni almajere ma ba na se za ba wu ni inklon u se kpa wa a ka kpama niwu'a.⁶ Na ye ni Siman Bitrus, u Bitrus tre niwu, "Bachi, u ngla za mu me?" ⁷ Yesu sa niwu na tre, "Ikpe wa mi si ti'a una to na zizan? U to ni ton u ye (ajima). ⁸ Bitrus hla niwu, una ti bre ngla za mu." Yesu hla niwu, "Mita ngla niwu na, una he ni san me ni me na." ⁹ Siman Bitrus hla niwu, "Bachi, na ngla zamu migyen na, ngla womu ni tu mu."¹⁰ Yesu hla niwu, "Indji wa a sukpa'a ana wa sukpa na, se ka ngla za, wa ahi tsatsra ndji wawu bi tsatsra, ama ani wawu mbi na. ¹¹ (Yesu a to indji wa ani kawu le, kima sa wa tre naki, ana wawu mbi bi tsatsra na).¹² Ni kokon wa Yesu ngla za bawu, a ban konlon ma na kuson ngari, na hlabawu, "Bito kpe wa mi ti ni yiwu'a? ¹³ Bi yo me ni 'Mala' ni 'Bachi,' u bi yo me tsra, a naki mi he. ¹⁴ U to Me wa mi Bachi ni Mala, u mi ngla za mbi, biyi ngame bika ngla za ni kpambi. U mi tsro yi misali, ni ndu ti na wa mi tie ni yiwu.¹⁶ Gbigbi njanji mi si hla ni yiwu, igran na zan tiko ma ni ninkon na, ivren u ton ndu ana zan indji wa ton'u ndu ninkon na. ¹⁷ Bita to kpi biyi, bi-bi lulu ni nde bi ti ba. ¹⁸ Mi na si tre yi wawu na; Mi to biwa mi chu ba'a - nitu ndi nassi tsra indji wa a tan bredi a tayar nimu.¹⁹ Mi si hla wa yi ni yiwu zizan ri ni ndu ka ti naki ni ndu yi ka kpa-nyeme ni me ni nton wa ani ti naki'a. ²⁰ Njanji, njanji, mi si hla ni yiwu, indji wa a kpa ndi wa mi ton'wu, ahi Me a kpa, indji wa a kpa Me, a kpa Indji wa a ton Me.²¹ Ni kogon wa Yesu tre naki, na lo sron ni (Ruhu), na ti gban (shada) andi, gbigbi njanji, mi si hla ni yieu ndi iri ni mibi ani le ni me." ²² Almajire ba ba kma ya kpa mba, na ni tamre, ka ahi nha ni mi mba a si tre ni tu ma.²³ Iri nimi almajire ma, wa Yesu ni son, ahe ni tebru, na kunyre ni san Yesu. ²⁴ Siman Bitrus hla ni almajire bika minye, "Ndu hla tawu a hi nha a si tre ni tu ma." ²⁵ Wa hla bru kunyre ni san Yesu, na tre niwu, Bachi, ahi nha?²⁶ U Yesu hla niwu, a wawu yi wa mi ka cichon bredi sun ni kano. Naki ri na ka bredi sun, na ka no Yahuda ivren Siman Iskariyoti. ²⁷ Ni kogon bredi'a u ibrji a ri ni wu, u Yesu hla niwu, "Ikpe wa u son ti'a, uka ti gbagbla."²⁸ Indrjori na la he ni tebru na, wa ani to ikpe wa yo'a hla niwu naki'a. ²⁹ Bari mba ba ya ndi, a Yahuda yi ni nji imbu nklen Yesu hla niwa, "Le ikpe wa ki son ti ndu niwu ni idin," ko ka no ikpe ni bi wa ba kunyre'a. ³⁰ Ni kogon wa Yahuda a kpa bredi'a, wa rju gbagbla gbagbla me ni chu me.³¹ Ni kogon wa Yahuda hi'a, Yesu tre, zizan ba no Vren Indji ni kon, ngari ba no Irji ninkon ni mi ma. ³² Irji ni no ninkon ni mi ma, ani no ninkon zizan zizan. ³³ Imri bi tsitsa mi he ni yi ni vi ton tsa me, biwa me na wa mi hla Yahudawa, bubu wa me mi hi bi na ya hi na. Zizan mi hla wa yi ni yiwu.³⁴ Mi si no yi indu ri sama, son kpa mbi, na wa mi son yi, na bi ka son kpambi. ³⁵ Na ko nha ni to yi ndi bi almajire mu, inde bi son kpambi."³⁶ Siman Bitrus tre niwu, Bachi, u hi ni ntsen?" Yesu hla ni wu, bubu wa mi si hi'a, una ya hina me zizan hi na, u wuka ye hu me ni kogon." ³⁷ Bitrus hla niwu, "Bachi, a ngyeri mba sa mi na hu zizan na? Mi no re (ivri) mu ni tu me." ³⁸ Yesu hla niwu, u ka re (ivri) me no ni tu mu? Gbigbi njanji, mi si hla niwu, u kame ni me ni kpatron ingyu tra ri ndu mble ndu kpan

Chapter 14

¹ Na ndu sron mbi tie meme na, bi kpa nyeme ni Rji, kpa nyeme ngame ni Me. ² Ni ko ti mu ahe niko gbugbuwu ani na nakina, mi hla ni yiwu mi hi mla bubu'a tie ni yiwu. ³ Mi ta hi ni mla bubu'a tie ni yiowu, mi kma ye ni ye ngari ni ye vu yi hi ni kpa mu, ni ndu iwurji wa mi he'a bi ka he niki me.⁴ Bi to gon uhi bubu wa me he'a." ⁵ Toma hla ni Yesu, Bachi, kina to bubu wa u si hi'a na, kiti niheri ni to nkon'a? ⁶ Yesu hla niwu, Ime yi mi nkon ni njanji ni re (ivri), Indrjori na ya hi ni Timu'a na se ka hu ni me. ⁷ U na to me u na to Timu me, rjizizan hi u to ni shishi me ni to."⁸ Filibu tre ni Yesu ndi, "Bachi tsro ta Iti'a, ni ndu tsra tawu naki." ⁹ Yesu hla niwu, "Mi he ni yi rji lalon mu u bi na to me na Filibu? Indji wa a to me'a a to Iti'a. U tie ni he ri, ni hla ndi, mi tsro yi Iti'a?¹⁰ U na kpa nyeme na ndi mi he ni Ti'a u Iti'a he ni me na? Ilan tre bi wa mi si tre ni yi'a mi na si tre ni gbengblen mu na, ahi Iti mu wa ahe ni mi mu'a si tie ndu yi. ¹¹ Kpa nyenme ndi mi he ni Ti'a, u Iti'a ahe ni me, ko u ka kpanyeme ni indu bimba me.¹² Njanji, njanji, Mi hla ni yiwu, indji wa a kpanyeme ni me ani tie ndu wa Mi tie'a na tie ndu bi rigrama zan bi yi niwa Mi si hi ni Ti Mu. ¹³ Ko ngyeri wa minye ni mi nde mu, mi ti niwu ni ndu Ti'a ndu kpa ninkon ni Vren'a. ¹⁴ U wu ta minye me ko san ngyeri ni mi nde Mu, Mi tie wu.¹⁵ U wu ta ni son me, wu hu indu mu, ¹⁶ u Mi bre ni Ti'a, mi la no yi si sron ri wa ani son niyi hi tuntru - ¹⁷ u Ibrji Tsatsra (Ruhu) u njanji gbungblu'a ana ya kpa na nitu wa a to na, iwu u to, ani son niwu ani he niwu.¹⁸ Mi na ka yi don ni kankrji mbi na, Mi kma ye ni yi. ¹⁹ A don tsa me yi, ni ndu gbungblu yi na la tie bre to mena, bi yi bi la to me don me mi he, biyi me bi son. ²⁰ Chachu ki bi to andi Mi he ni Timu, andi bi he ni me, u me mi he ni yi.²¹ Indji wa a wo du mu, na hu ba ahi indji wa ani son me, u indji wa ani son me, Iti mu ni son'u ngame, u Me Mi son'u ni tsro tu mu niwu." ²² Yahuda (ana Iskariyoti na) a tre Yesu, "Bachi, ahi ngyeri sa u tsro ta tu me, ana ni gbungblu'a na?"²³ Yesu sa na hla niwu, indji wa ani son me'a ani hu lantre mu. Iti mu ni son u ki ye niwu ni son baba me. ²⁴ Indji wa ana son me na, ana hu tre mu na, itre wa bi wo bana rji-ni me na, ba rji ni Ti wa a ton me'a.²⁵ Mi hla ikpi biyi ni yiwu ni wa Mi he ni gbungblu'a, niwa Mi he niyi. ²⁶ Se, u si sron ibrji tsatsra (Ruhu) wa Itimu ni ton ye ni mi nde Mu ani tsro yi ko ngyeri na tie ka ko ngyeri ni yiwu. ²⁷ Mi bri yi ni si sron, ni no yi si sron, Mi na no nawa gbungblu'a ni no'a na, na kpa sron u bi tie meme na, nda na tie sissri na.²⁸Bi wo Mi hla ni yiwu, Mi hi kpa Mu, ndi Mi la kma ye niyiwu. Inde bi son Me, bi ka ngyiri don Mi hi ni Ti'a, Iti'a a zan na wa Mi he'a. ²⁹Zizan Mi hla ni yiwu ri ni ndu ka ye he (ti) nda ana ye he (ti) u bi ka kpa nyeme.³⁰Mi na la tre babran ni yi na, Ichu wa ani nji gbungblu'a ani ye ana he ni gbengblen ni tu mu na. ³¹Ni ndu gbungblu'a ndu ba to andi Mi son Ti'a, Mi ti na wa Iti'a a yo Me, ki lunde bri bubu yi.

Chapter 15

¹ "Ime yi Mi nchi kunkro u njanji, u Ti mu ahi Indji u rju'a. ² Ani gyen ko ilan rime rju ni kpa Mu wa ana klo'a na, iwaani klo'a ani mla'u tie ni ndu la klo babran me.³ Bi kpa tsatsra me ye, nitu wa Mi hla tre Mu ni yiwu ye. ⁴ Bi ka son nimi Mu, ima Mi ka son ni mi mbi ngame, na wa ilan kunkro na ya klo kima na se ahe ni nchi konkro'a, na ni me bi na ya na se bi son ni mi Mu.⁵ Mi nchi kunkron u bi lan ma, indji wa a son ni Me'a Mi he niwu, ani klo gbugbuwu, inda u ta na he ni Me na, bina ya tie kperi na. ⁶ Indji wa ana son ni Me na, ba kawu taga na ilan kunkro wa ka klu baka kpulu ba sru na yo lu, baka gon tie nton. ⁷ U ta son ni Me, u lantre Mu son niwu, minye me ko ngyeri wa u son'a u Mi tie ni yiwu.⁸ Ni naki, inde Timu ni fe gbre san; ni ndu yi klo babran, ni bi almajere Mu. ⁹ Na wa Iti Mu ni son Me, anaki Ime me mi son yi. Bika son ni mi son Mu.¹⁰ U ta hu du mu, u sun ni mi son Mu nawa Mi hu du Iti Mu ni sun ni mi son ma. ¹¹ Mi tre kpe biyi ni yiwu ni ndu si sron Mu nda he ni yi, na ndu si sron a shu.¹² Iwa yi a hi ndu Mu, ni ndu yi son kpa mbi na wa Mi son yi'a. ¹³ Indrjori na he ni son ri zan wayi na - wa iri ni re (ivri) ma no ni tu kpukpan ma.¹⁴ Bi kpukpan Mu inde bi tie kpe wa Mi hla ni yiwu dun yi tiewu. ¹⁵ Mi na la yo yi tie igran ngana; igran na to kpe wa Iti koh ma ni tie'a na. Mi yo yi kpukpan Mu, ni kpe wa Mi wo ni Timu wawu, wu Mi dun yi to.¹⁶ Ana biyi bi chu Me na, a Me mi chu yi ni ton yi ni dun yi hi ni klo ni ndu klo mbi ndu ba toh naki iwa yi ni he naki, ni tu ko ngyeri bi minye Ti Mu ni mi nde Mu, ani no yi. ¹⁷ Mi yo yi ni ndu yi kpa nyeme ni kpa mbi.¹⁸ I gbungblu'a nita kama ni yi, bi ka to ndi a kama ni Me ri na kama ni yi. ¹⁹ Bini na u gbungblu'a, gbungblu'a ba ni son yi nawu mba. Ni wa bina u gbungblu;a na, Mi la juyi ni mi gbungblu'a, nitu ki gbungblu'a ni kama niyi.²⁰ Bi ka rimren ikpe wa Mi na hla ni yiwu'a, "Igran na zan tiko ma ni ninkon na." Inde ba ti me di, biyi me ba tiyi di'a, inde ba hu tre mu, ba hu tre mbi ngame. ²¹ Ba ti bibi kpe mba ni yiwu wawu ni tu inde Mu, niwa ba na toh indji wa a ton me na. ²² Mi na ye tre ni ba na, ba na he ni lahtre na, u zizan, ba na he ni kpe u gbisron tu lahtre mba na.²³ Indji wa a kama ni Me, a kama ni Ti Mu. ²⁴ Mi na ye ti ndu kpe wa ko indrjori na ti bre ti na ni mi mba na, bana heni lahtre na, u zizan ba to ye, ba ka mba ni Me ni Ti Mu wawu. ²⁵ Ba ti ngari ni ndu itre wa ba nha zi ni tron'a, 'Ba kamba ni Me migyen.²⁶ Indji u no si sron ni ta ye - wa Mi ton ye yiwu rji ni ti'a, ahi Ibrji u njanji (Ruhu Gaskiya), iwa a rju rji ni Ti'a aye, ani no gban (shaida) nitu Mu. ²⁷ Bi no gban nitu wa bi he yayi tun rji ni mumla.

Chapter 16

¹ Mi hla wayi ni yiwu ni ndu yi na kubu za na. ² Ba ju yi rju ni majanmiyan u iton ni ye, niwa indji ni ta hola yi vu ni to'o (wuya), ani ya ndi wawu si tie ndu Rji.³ Ba ti naki niwa ba na toh Ti'a ko Me na. ⁴ Mi si hla biyi ni yiwu, inde iton nita ye, waba ti'a, bika ri mren Mi na hla ni yiwu," Mi na hla kpe biyi ni yiwu ri na rji ni mumla, niwa Mi he niyi.⁵ Zizan yi Mi si hi ni Indji wa a ton me'a, naki me ni mi mbi, ba wa a minye Me, u hi ntsen? ⁶ Ni wa Mi hla ikpi biyi ni yiwu, damuwa shu ni yiwu ni sron. ⁷ Ime mi si hla njanji mu ni yiwu, abi ni yiwu ni ndu Mi hi kpamu, u Mi ta na hi kpamu na, wawu indji u sisron ana ye ni yi na, u Mi ta hi, u Mi ton ye niyi.⁸ Ani ta ye, wawu Indji u nji si sron ye ani tsro gbungblu'a meme ti lahtre'a, nitu njanji ni tron me - ⁹ nitu lahtre, nitu wa bana kpa nyeme ni Me na; ¹⁰ nitu tsatsra, Mi hi ni Ti'a, u bina la tie bre to mena; ¹¹ nitu hukunci me niwa ba han hukunci ni ndji u nji gbungblu'a hukunci.¹² Ikpi gbugbuwu ba he wa Mi hla ni yiwu'a, u bina ya to zizan na. ¹³ Nitu ki, u Ibrji tsatsra u njanji aye'a, ani nji ni mi njanji wawu, niwa ana tre u tuma kankrji ma na, se ikpe wa awo, ani hla ki, ani hla ni yiwu ikpe wa ani tie. ¹⁴ Ani gbre Me san, nitu wa ani ban ikpi wa a u mu na hla ni yiwu.¹⁵ Ikpe iwa Iti'a ahe ni wu ahi u mu. Nitu ki, Mi hla da ani ban kpi wa a hu mu na hla ni yiwu. ¹⁶ Ni kogon vi ton, bina tie bre la to Me na, ni kogon vi nton fime ngari, bi la toh me.¹⁷ U bari ni mi almajere Ma, ba tre ndi, "Ahi ngyeyi mba Igu yi ni son hla nitawu, 'Ni vi nkpurju nton bina la toh Me na, u ni vi nkpurju nton ngari bi la toh me,' u, 'Nitu wa Mi hi ni Ti'a?'" ¹⁸ Nitu ki ba tre ndi, "Ahi ngyeri wa asi tre'a, 'Ni vi nkpurju nton'a?' Kina to kpw wa asi tre nitu ma na."¹⁹ Yesu to ba si son Mye wu, na hla ni bawu ndi, "U bi kma ni mye kpa mbi Mu ikpe wa Mi si son hla andi, "Ni kogon vi nton fime u bina to me na, u ngari ni kogon vi nton fime bi la to Me?' ²⁰ Njanji, njanji, Mi hla ni yiwu, bi yi ni mren, u gbungblu ni ngyiri, imre mbi ni shu ni yi nyu ni sron, u imre u yi mbi ani ka tie u ngyiri. ²¹ Iwa ni to lo ngrji, ni nton wa a si yi nne nitu wa inton u ngrji ye. Inde a ngri vren yo ye, ana la bre rimren ilon Ma ngana, nitu wa a si ngyiri wa ba ngrji indji ni gbungblu'a.²² Zizan mba bi ri mre, Mi la to yi, u sron mbi ni ngyiri, u indrjori na ya ban ngyiri mbi'a rji ni yi na. ²³ Chachu ki, bina mye Me kperi na. Njanji, njanji, Mi si hla ni yiwu, ko ngyeri bi bre ni mi Nde Ti'a ni mi Nde Mu ani no yi. ²⁴ Ye zizan me bi na bre kperi nimi nde Mu na. Bika bre, u bi kpa, niwa ingyiri mbi a shu.²⁵ Mi hla kpi biyi ni yiwu ni mi karin magana, inton ni ye wa Mina la hla kperi ni yiwu na ni mi karin magana na, Mi sran hla ni yiwu ni rira, nitu Ti'a wa ani karin magana.²⁶ Ni chahu ki, bu tre ni mi nde Mu u Mina hla yiwu ndi Mi tre ni Ti;a nitu mbi na. ²⁷ Niwa Iti ni son yi kima, niwa bu'a bi son Me, u bi kpa nyeme ndi Mi rji ni Ti'a. ²⁸ Mi rji ni Ti'a, ni ri ni gbungblu'a, ye zizan, ngari, Mi bri ni gbungblu'a ni kma ni hi ni Ti."²⁹ Almajere Ma ba tre ndi, "To mba, zizan u si tre kpe wheme mba, una ka yiyi na. ³⁰ Zizan ki to u to ko ngyeri, ana wa ndrjori ni la mye na. Ni nakima, ki kpanyeme ndi u rju rji ni Irji. ³¹ Yesu a ka sa ni bawu ndi, "Bi kpa nyeme zizan?³² Bika to, inton ni ye, ee, inton ye wa ba vra yi ti nkankan, ko nha ni kma hi ni ko ma, bi ka me don ni grji Mu. Ko nakime Mi na he ni nkrji Mu na, Iti Mu ahe ni Me. ³³ Mi hla wayi ni yiwu ndi bi he ni me Mu ni fe si sron. Ni gbungblu'a ba ki ti yi je, bika kri gbangban, Mi kpaka ni gbungblu'a.

Chapter 17

¹ Ni kogon wa Yesu tre yi, a nzu shishi hi ni shulu na tre, "Iti, inton yeye, no Vren Me ninkonni ndu Vren Me ndu no'u ninkon - ² ni wa u no gbengblen nitu bi nama kpa wawu ni ndu no re (ivri) u son hi ni tuntur ko indji ri me wa wu no'a.³ Iwa ahi re (ivri) u tuntur, wa ba to, ba to wuyi nkrji Me Wu Irji, niwa u ton Yesu Kristi. ⁴ Mi no ninkon me ni meme, Mi kle indu wa u ne ndi Mi tiwu'a. ⁵ Zizan, "Bachi ne ninkon wa me he niwu rji niwu ri ni ndu ba me gbungblu'a.⁶ Mi ye yar inde rju ni ndi biwa u ne ba ni gbungblu'a. Bana bi Me u wu ne ba, u ba nji tre me. ⁷ Zizan, ba to ndi ikpe wa u ne wawu ba rji ni wu yi, ⁸ Mi no ba wawu lan tre Me wa wu ne. Ba kpa ba na to nda a njanji Mi rji ni Wu, na kpa nyeme ndi a wu u ton me.⁹ Mi tre niwu bawu (addu'a), Mi tre niwu ni bi gbungblu'a na, se ni bi wa u ne ni ba, biki babi Me. ¹⁰ Ikpe wawu wa ahi u Mu'a, a hi u Me. U Me ahi u Mu. Mi kpa ninkon ni ba. ¹¹ Mi na la u gbungblu'a ngana, u ba ndji biyi ba he ni gbungblu'a, u Mi si yi niwu. Tsatsra Ti, zi ba ni mi nde Me wa u ne ni ndu ba riri, nawa kita me ki riri.¹² Niwa mina he ni ba, Mi ziba pyan me ni mi nde Me, ni wa u ne, Mi ka ba, u riri ni mi mbu ana yra tu na, se mri bi zyi bubu'a, ni ndu lantre'a shu. ¹³ Zizan Mi si ye niwu, Mi si tre kpi biyi ni gbungblu'a ni ndu ingyiri Mu ndu shu ni ba. ¹⁴ Mi no ba lan tre Me'a, u gbungblu'a kama ni ba nitu wa ba u lantre na, na wa Mi na u gbungblu'a na.¹⁵ Mi tre ni ndu vu ba rju ni gbungblu'a na ni ndu zi ba zizyime ni mi bi meme ba. ¹⁶ Ba na bi gbungblu'a na, na wa mina u gbungblu'a na. ¹⁷ Zi ba nkan nitu Me u njanji lantre Me a njanji.¹⁸ Na niwa u ton Me ni gbungblu'a, naki Mi ton ba hi ni gbungblu'a. ¹⁹ Mi mla tu Mu zi niwu nitu mba, ni ndu ba mla tu-mba zi me niwu ni mi njanji.²⁰ Mina tre niwu nitu iwa kankrji ma na, ani biwa ba kpa nyeme ni Me nitu tre mba'a ²¹ ni ndu ba wawu mba hi ririi, nawu, Bachi, Wu he nimi Mu, u Ime nimi Me. Mi bre ni ndu ba he nimi Mbu, ni ndu gbungblu'a kpa nyeme ndi u ton Me.²² Ninkon wa U ne'a, Ime me Mi ka no ba, ni ndu ba hi ririi, nawa kita me ki riri'a: ²³ Ime nimi mba, u Wu nimi Mu - ndi dun ba nji tu-mba ye katu bi, ni ndi dun gbungblu'a ni to ndi u ton Me, andi U son ba na wa U son Me.²⁴ Iti, Mi son biwa U kaba ne ndu ba he ni Me ni wurji wa Mi he yi, na to ninkon Mu, ninkon wa U Ne u nitu U son Me ri kuko ndi zi nchi gbungblu'a.²⁵ Tsatsra Ti, gbungblu'a na to Wu na, Ime Mi to'u, u ba ton nda ahi Wu yi U ton Me. ²⁶ Mi hla bawu inde Me, Mi la hla ni bawu nitu son Me wa U ndu he ni Me ni mi mba.

Chapter 18

¹ Ni kogon tre biyi wa Yesu tre ba, a rju ni almajere ma hi ni gran ko rima, ni kpa ngblu, ni bubu wa irju he'a u ba zu ri hi baba almajere Ma. ² Yahuda me wa ani kawu le'a a to bubu'a, nitu wa Yesu a zi hi ye ni almajere Ma. ³ Yahuda me, ka nji soja rji ni Firistoci bi ninkon, ni Farisawa, ni bi majelisa, u ba ye ni bubu'a, ba nji ba llu fitila ni ba tochi, ni ba kpi u ta ku.⁴ U Yesu to kpye wa asi zren'a nitu ma wawuu, ahi ko shishi na mye ba, "Bi wa nha?" ⁵ U ba tre, "Yesu u Nazaret." Yesu ka hla ni bawu, "Ame yi." Yahuda ngame wa a le niwu'a, a kri ni sojoji ba.⁶ Ni wa a hla bawu, "Ame," u ba kma hi ni gon, na ka rjoku meme. ⁷ Ala mye ba ngari, "Bi wa nha?" u ba hla ngari ndi, "Yesu u Nazaret."⁸ Yesu hla bawu, e, Mi hla ni yiwu ndi, ahi me. Anita Ime yi bi si wa, bi ka ka biyi don ndu ba hi kpa-mba. ⁹ Kima ni ndu itre wa a hla ndu tsra, "Ni mi bi wa U Ne ba, ko riri me na kado na.¹⁰ Siman Bitrus me, nitu wu ahe ni inji gbeni, na k'ri fya chu ka tsen vren ko kikle Prist, na chu nvunvu ton ma kori, inde vren ko ma'a hi Malkus. ¹¹ Yesu hla ni Bitrus, ka nji ngban yo ni hra ma ni bubun, Mi na so kokon wa Iti ane na?¹² U soja ba ni bi ninkon mba, ni majalisa Yahudawa, ba ka vu Yesu, na lo'wu. ¹³ Ni mumla ba nji hi ni Annas, nitu wa a hi iyi kayafas, wa ahi wawuyi kikle Prist ni se kima. ¹⁴ Kayafas mba ana no ba Yahudawa mre, andi ani fi bi dun indji riri ndu kwu ni tu ba indji.¹⁵ Siman Bitrus a hu kogon Yesu, na kime almajiri ri la ti ngame. I zizan almajiri ki me a shishi to ni kikle Prist'a, na ri hi ni kikle hra u kikle Prist me mba Yesu; ¹⁶ U Bitrus a k'ri ni nyu gon tre ni nkohtra, naki me almajiri rima ti, u almajiri wa ahi shishi to ni kikle Prist a rju, na tre ni wa - wa ani gben ni gontra, na lu ri hi ni Bitrus.¹⁷ U vren wa wa ani gben ni gontra aminye Bitrus, "Iwu me una he ni mi almajire gu yi na?" wa tre, "Mi na he ni mi na." ¹⁸ U bi ti ndu ni doka rji u hekali'a ba kri ni ki, u ba mu lu ni kla-mbrji, na son kosan ma si wo gba-ji, ni nton ki bubu ni si. Bitrus k'ri ni ba na si wo gbaji'a.¹⁹ Kikle Prist a minye Yesu nitu almajere ma ni tsro ma me. ²⁰ Yesu ka sa niwu, e, Mi hla ni gbungblu'a ni hla tuma. Mi hla bawu nitu nitu ni majamiyan, ni hekeli ni bubu wa Yahudawa me ba ye gyen klan ki'a. Mi na hla kpyeri ni ri mbi na. ²¹ U ngye ri mba sa u minye me? Minye biwa ba sren ton na wo ikpe wa mi tre'a, E, ba to ikpe Mi tre.²² Ni wa Yeswu hla biyi, u ri ni mi biya ba wa kukri niki'a a wru Yesu nda tre ndi, "U sa ni kikle Prist tre naki?" ²³ Yesu tre niwu, Mi ta hla meme kpe to, u ka hu gon ma naki'a ta njanji Mi hla, to, u ngyeri ni sa u ka wru me?" ²⁴ U Annas a ton ba ndu ba nji Yesu hi lowu ni Kayafas, kikle Prist.²⁵ U Siman Bitrus a kri si wo gbaji lu. U ndji ba ba tre niwu, "Ana iwu me u na he ni mi almajere ma na?" Wa kpa tron na tre, "A'a, mi na he mina." ²⁶ U ri nimi gran kikle Prist, vayi iwa Bitrus a fu nvunvu ton'a, ahla, O'oo,mina to niwu ni rju na? ²⁷ Bitrus la kpa-tron, hihari me igba lu t'bu.²⁸ Nikima Kayafas ba nji Yesu hi ni kogon'a, ni buu buu mble me, baba ni titu mba me bana ni kogon'a na, andi ndu baba n ata tre na kunyre bubu ri jibi u za gran na. ²⁹ U Bilatus me a rju ye ni ba, na tre, "Anitu ngyeri bi nha gu yi? ³⁰ U ba sa niwu, "Igu yi ani na ti meme kpe na, angyeri me ni sa ki ka nji wu ye tro niwu."³¹ Bilatus hla bawu, "Mji wu hi ni tutu mbi ni hi Furewu ni bi tron mbi!" U Yahudawa ba hla niwu," E, kina he ni gbengblen u yo tron u wu ndji ni tu mbu na." ³² Ba hla kima ni ndu itre Yesu tsra, ni biwa a tsra bibi kwu wa ani kwu'a.³³ U Bilatus la ri ni mi tra gon gona, na yo Yesu na minye, "Iwuyi U Chu Yahudawa ba? ³⁴ Yesu sa niwu, "Ahi wu u hla, ka ba ndrjori mu ba yo Me naki niwu? ³⁵ Bilatus sa niwu, "Ime mina indji u Yahuda na, ka ani he?" E, ahi ndji Me ni Pristoci bi kikle ba ba nji wu ye le ni mu. "U tie ngye?"³⁶ Yesu sa, "Mulki Mu ana u gbungblu yi na, Mulki ana u gbungblu yi u mri ko Mu bana tiku ni ndu bana ka Me le ni Yahudawa na, Mulki Mu ana he ni wayi na." ³⁷ U Bilatus minye, "Ashe, anaki, U Chu?" Yesu sa niwu, "Anaki u hla ndi Mi Chu. Nitu ki ba ngrji Me, nitu ki mi ye ni gbungblu yi, ni ndu mi no gban ni tu njanji. Ko nha wa ani son njanji'a ani sren ton na wo lan tre Mu."³⁸ Bilatus sa niwu, "Ahi ngye njanji?" Ni kogon wa a hla naki, ala rju ni Yahudawa, na hla, "Ime de mina to guyi ni latre na. ³⁹ Bi to bi he ni igan ri, u idin za gran a tsra, ni chu indji ri no yi bi son mi no yi Ichu Yahudawa?" ⁴⁰ U ba kpa-gro, kpan, kpan me na tre, "A'a, a wawu yi na, se Barabas." Barabas'a me ahi indji yibi.

Chapter 19

¹ U Bilatus tsi Yesu ni panlan . ² Soja ba chan inchon tie na u bi ta chu. Ba ban son ni Yesu nitu nda sru nklon u bi chu niwu. ³ Ba wlu ye niwu, nda tre, "Ndu Irji ziwu gbron nkon, Ichu Yahudawa!" nda wru'u.⁴ U Bilatus la kma rju ye ra nda hla, "To mba, mi nji wu ni ye ni yiwu ni ra ndu yi toh ndi mi na vu ni lahtre na." ⁵ U Yesu a rju hi ni ra ni nchon tu chu'a ni tuma. Bilatus a tre, "Toyi, ngye ndji'a yi." ⁶ Ni Pristoci bi ninkon-ninkon ma ni bi no chu'a mren ba to Yesu, u ba lu ni tre gbangban me, u du ba giciye wu, ndu ba giciye wu." U Bilatus hla bawu, "Ban hi giciye, ime me mina to ni lahtre ni kpeti na."⁷ U Yahudawa ba hla niwu, "Ai ki he ni tron, ni du tron abi ni ndu kwu ni tu wa ka tuma tie Vren Irji." ⁸ Wa Bilatus a wo naki na tie sissri kpukpome. ⁹ Wa la lu ri hi ni trangon, u gona minye Yesu, "U rji ni ntsen?" u Yesu na la sa niwu ngana.¹⁰ U Bilatus tre ni wu, u na sa nimu na? Una to ndi me he ni gbengblen wa mi kpa'u chuwo a na, ni la giciye niwu na? ¹¹Yesu hla niwu, "Ai u na he ni gbengble na se ka ba no gbengble rji ni shu. Niti ki, indji wa a ka nowu a zan ni lahtre."¹² Niwo wu naki, u Bilatus ni wa gon wa ani chuwu chuwo, u Yahudawa ba ba lu tre ngban me andi, "U ta ka guyi chuwo, una ikpan Kaisar na, indji wa a ka tuma tie chu, a kpa Kaisar tsri." ¹³ Ni wa Bilatus a wo bi tre mba wa ba si tre'a, na nji Yesu rju ni hra na kuson ni riron ma ni bubu wa ba yo ndi, tragon u bla tre ni Yahudawa ba yo, "Gabbata."¹⁴ U ni vi kima ba mla ki ti ni gben idin u za gran, ni nton krifi tanne mba ni gbengbe rji. Bilatus hla ni Yahudawa "yayi, ingye Ichu mbi!" ¹⁵ U ba lu yra gro, ndu ba njiwu hi, ndu ba njiwu hi, ndu ba giciye niwu, Bilatus minye ba, "Mi giciye ni Chu mbi?" Pristoci bi ninkon ba tre, "Kina he ni ichu rina se Kaisar." ¹⁶ U Bilatus a ka Yesu chuwo ni bawu ni ndu ba hi giciye wu.¹⁷ U ba nji Yesu na hi, na ban giciye'a kima, ni hi ni bubu wa ba yo, "Bubu kwukwu ni Yahudawa mba (Golgota)." ¹⁸ U ba giciye niki, ni indji hari bari, iri ni ko ni nhama ko rime, Yesu mba he ni tsutsu.¹⁹ Bilatus mba nha yo gban nitu giciye. Niki ba nha ndi: "YESU U NAZARET, ICHU YAHUDAWA. ²⁰ Yahudawa gbugbuwu ba krawu igban nitu bubu wa giciye Yesu i whewhre ni mi gbu. Yo gban a he ni l'be Yahudawa, ni Romawa, ni Helenawa.²¹ U Pristoci bi ninkon bi Yahudawa ba ndi, ndu na nha ndi Ichu Yahudawa na, u tre, 'Iwa yi tre ndi, "Ime yi Mi Chu Yahudawa.'"" ²² Bilatus tre, "Ikpe wa mi nha mi nha naki."²³ Ni kogon wa soja ba giciye Yesu, u ba ban nklon ma, nda y'ba ga'u tie nhama nzah, ko nha niwu ma, ngbala, u nklon ba na wran na ba ka klo ki klo ni shu ye ni meme. ²⁴ U ba hla ni kpamba, kina y'ba nklon na, ye ki ta chacha ni tuma ni to indji wa ani ban wu. Ba tie naki ni ndu lan tre Irji ndu shu wa a tre ndi, "Ba ga nklon Mu ni kpamba, na ta chacha nitu nklon Mu." Wayi a kpe wa Sojoji ba tie.²⁵ Iyii Yesu, u vayi yima vren wa, Maryamu iwa Klofas, ni Maryamu Magdaliya ba kri whi ni giciye u Yesu'a. ²⁶ Niwa Yesu a toh yima ni vren koh ma wa ani son'a, ba kri whewhre, a hla ni Yi Ma, "Iwa, toh Vren me!" ²⁷ Nda hla ni almajiri, "To, Iyi me!" Rji ni nton kima ivren koh ma a njiwu nda hi ni koh ma.²⁸ Ni kogon kima, ni toh ndi ko ngyeri a tie kleye, u ni ndu lantre Irji'a he towa ba hla, Yesu a tre ndi, "Hlan mma ni tie Me." ²⁹ Ni ngbala ko mba imma inabi a he ngbala shu ni gbu lan nda sa yra, u ba ka soso sun ni mi imma inabi wa'a sayra na lowu ni kpala na zu ka sun ni wu ni nyu. ³⁰ Niwa Yesu mah imma wa a sayra, na tre, "A kle." Na ka tu ma ti grji na chu vri ma.³¹ U Yahudawa, ba to a hi vi u mlati mati, bana son ni ndu kpon'a kru ni giciye'a na, ni nton u idin na (idin'a a vi u ndindima) (special), u ba bre Bilatus ni ndu nzi za mba ni grji ba zi. ³² U soja ba ye nzi za indji u mumla na nzi wu ha waba giciye ba baba Yesu. ³³ U ba ye nitu Yesu na to nda a kwu ye, u bana nzi za mana.³⁴ Naki me, iri ni mi soja ba, akama na tu bu ni mashi ni san, hihari me iyi mba mma ba rju. ³⁵ Indji wa to iki'a, wawu yi shaida, shaida ma a u njanji. A to ndi ikpe wa a tre a njanji ni ndu yi me kpa nyeme.³⁶ Ba ti naki ni ndu lantre ma, ndi shu, "kwukwu ma riri me bana mre na." ³⁷ U lan tre ri tre, "Ba ya indji wa ba t'bu'a."³⁸ Ni kogon biyi, Yusufu igu u Arimatiya, wa ahi almajiri Yesu (A riri, nitu sissri Yahudawa) a bre Bilatus ndu wawu gon ndu wawu ban k'mo Yesu. Bilatus no gon, u Yusufu ye ban ik'mo'a. ³⁹ Nikodimus ngame aye, wa ni mumla a ye ni Yesu ni chu. A nji turare u myrrh mba aloes, a tiewhre lita deri ni ron ma.⁴⁰ U ba ban kmo Yesu na nyewu, ni pri ni kpi be nyen whi riro, ni ndu ba rju na wa du Yahudawa he. ⁴¹ Ni bubu wa ba giciye niwu la bu ri he niki, ni mi labu'a ibe ri a he ni ki wa bana rju ndrjori to na. ⁴² Nitu wa a hi vi u mlati-mlati u Yahudawa, ibe'a he whewhre, u ba ka Yesu yo ni mi.

Chapter 20

¹ Ni bu'u bu'u mble ni vi u mumla, ni mi sati'a u bubu ri tie bu'u ri, Maryamu Magdaliya aye ni nyu be, aye to ba ban tita wa ahe ni ny be rju ye. ² Nda kma tsutsu hi ni ba Siman Bitrus mba almajere mba wa Yesu ni son'a, na hla bawu, "Ba ban Bachi ni mi be, ki na to bubu wa ba ka yo'a na."³ U ba Bitrus ni almajere mba ba rju na hi ni be'a. ⁴ Wawu mba wu ba tsutsu me, u almajiri ri ma a kari guchi ni Bitrus ni be'a. ⁵ Wa kudran na kloto ya, na to ipri nkinkla re me ni bubu'a, nda na ri hi ni mi na.⁶ U Siman Bitrus a ye ri ni kogon na ri hi ni mi be'a, na to ipri nkinklan re me a kri ⁷ ni vi pre wa a he ni tuma. Ani he ni bubu riri ni pre na, na ch'bi kpama kuru kan.⁸ U almajiri wa a guchi hi ni nyu be'a ngame, lu ri hi ni mi be'a na ka to, na kpanyeme. ⁹ Hra ye ni nton kime, bana ya to tre Irji wa a hla, ani la ta sh'me ni kwu. ¹⁰ U almajere ba ba kma hi koh ngari.¹¹ U Maryamu kri nyu be na siyi. Niwa a siyi, na kudran ya mi be'a. ¹² Iwa to Maleku hari ba son ni nklon nkinklan, iri kotu u iri ni ko za ni bubu wa ba ka Yesu yo. ¹³ U ba hla niwu, "Iwa ni nko u yi ni tu ngye? Wa hla, nitu wa ba ban Bachi mu, mina to bubu wa ba ka zi'a na.¹⁴ A tre kle, nikogon ki, na k'ma ya na to Yesu kri niki, nda na to ndi a Yesu na. ¹⁵ Yesu tre niwu, "Iwa u yi ngye? Wu si wa nha yi?" A ban andi ahi indji wa ani tie ndu ni rju'a, (labu). U wa hla niwu, "Iti ko u tie ban wu, u ka hla wurji wa u ka zi'a, ni ndu mi ban wu."¹⁶Yesu hla niwu, "Maryamu." Wa kma ya, na hla niwu ni Armaniyanci, "Rabboni" andi mala. ¹⁷Yesu hla niwu, na bre wo ni me na, mi na hon hi ni Ti'a rina, hi ni mri vayi Mu ni hla bawu, mi hi ni Timu ni Timbi, Irji mu ni Irji mbi. ¹⁸ Maryamu Magadaliya ahi na ka hla almaere "Mi ka to Bachi" na hla andi a hla wawu ikpe biyi.¹⁹ Ni yalu chachuki ni vi u mumla u sati'a almajere ba tro kpamba krju ti ni miko nitu sissri Yahudawa, Yesu ye kukri ni mi tsutsu mba, na tre , "Isi suron ni yi." ²⁰ Ni kogon wa a hla naki, na ka wo ma tsro ba ni ko san, u almajere ba ngyiri ni wa ba to Bachi'a²¹ Yesu la hla bawu ngari, "Isi sron niyi, na wa Iti'a a ton me, Ime me mi ton yi." ²² Wa Yesu tre naki, na fu vri ma sru ni bawu, na hla bawu kpa Brji Tsatsra (Ruhu) Maitsarki. ²³ Indji wa bi kpa latre wru hle niwu, ba kpa wru hle niwu indji wa bi nji latrema ba nji latre'a.²⁴ Toma, iri ni mi wlon don ha, wa ba yo ni vren hlan hen'a, ahe ni bana ninton wa Yesu ye rju ni tuma ni bawu'a na. ²⁵ Imbru almajere ba hla niwu, "ki to Bachi." A hla ni bawu, "Se mi toh wrji wa ba kpan ni wo ma ri, ni ka vren wo mu yo nitu wrji'a ri mika kpa nyeme."²⁶ Niwa a tie vi tandra, mri koh ma ba he nimi ngari, u Toma ahe ni ba. Yesu ka ye ka ba tro ba nkon ba, na kri ni mi mba, nda hla ndi, "Si sron ni yiwu." ²⁷ U nda hla ni Toma, "Ka vren wo me yo niwayi ndi to wo Mu'a. Ka wo me yo ni wayi ni yo'u ni kosan Mu. Na ka kpa nyeme na, ndi kpa nyeme.²⁸ Toma ka kpa sa na hla niwu ndi, "Bachi mu ni Irji mu." ²⁹ Yesu ka hla ni wu ndi, "Nitu wa wu to Me ri, ndi kpa nyeme. Lulu ni ba ndji biwa bana to na, nda kpa nyeme."³⁰ Zizan Yesu tie gbugbu gban bari ni shishi mri koh Ma, gban wa bana nha ba sru ni mi nvunvu yi na, ³¹ ama biyi ba nha ba zi nitu dun yi kpa nyeme ndi Yesu yi a Kristi'a, Ivren Irji, nitu kpa nyeme mbi, bi kpa ivri ni mi nde Ma.

Chapter 21

¹ Ni kogon bi kima, Yesu hla ka tsro Itu Ma ni almajere ma ni nyu nne Tiberiyas. Gen ya nda a tsro tuma: ² Siman Bitrus he mba Toma wa ba yo ni dan tagwai, ni Nataniyel, ni Kana u Galili, ni mri Zabadi, ni almajere Yesu hari bari ngari. ³ Siman Bitrus hla bawu, "mi hi vu lambe." U ba tre, "Kita me, ki huwu hi me." U ba lu rju hi naka ri ni mi ingyu'a, ni chu chachuki bana vu kperi na.⁴ Se imble ni kpan, u Yesu kri ki ni nye nne, u almajere bana to me nda a Yesu na. ⁵ U Yesu tre ni ba, "Mri nze, bi he ni kpe wa bi ri'a?" U ba ti san na tre, "A'a." ⁶ A hla ni bawu, "ta walawa u bu lambe hi ni wo kori ni gyu'a, bi vu bari." U ba ta walawa mba, yo ni mma, na chu wo kran nitu wa lambe ba ku babran.⁷ U almajere ma wa Yesu ni son zan ba hla ni Bitrus, "Ahi Bachi." U Siman Bitrus a wo naki Ashe ahi Irji, na lu sru kpi ma u ko tu'a (ana son ni kpa kuklu), na ton ku ni mi nne. ⁸ Imbru almajere ba ba ye ni mi gyu vi tsitsa, (nitu wa bana gbonron gon ni bubu'a na, ina kamu deri ha hi ni ko tu), wa chu walawa shu ni lambe rju ni mi mma. ⁹ Ni ka walawa yo kora ni lambe'a, u ba to kla nu ni lambe ni tuma ni bredi.¹⁰ Yesu bla nji bari ye ni mi lambe'a niwa bi vu zizan." ¹¹ U Siman Bitrus a hon, na gbi walawa shu ni lambe deri ni hamsi don tra (153). Ni bran mba me, walwa na ya ba na.¹² U Yesu hla ni bawu, ye ni ye kle ye." U riri me ni mi almajere ma me na ya miyen na, "A wu nha?" Ba to nda Yesu. ¹³ Yesu ye, na ban bredi'a,na ga ba, nilambe me. ¹⁴ Iki a hi gyu u tra mba Yesu ni tsro tu ma ni almajere ma ni kogon wa a lunde ni be.¹⁵ Ni kogon wa ba kle ya, Yesu hla ni Siman Bitrus, Bitrus vren Yohana, u son me zan biyie?" Bitrus hla niwu, "Ee Bachi, U to ndi mi son wu." Yesu hla niwu ndi, "No ntma mu ba biri." ¹⁶ Ala tre niwu ngari ni nkpu u ha, Siman ivren Yohana, U son me? Bitrus hla niwu, "E, ana Bachi, U to ndi mi son wu." Yesu hla niwu, "krju ntma mu."¹⁷ Ala tre niwu u gyu u tra, "Siman ivren Yohana, u son Me?" U Bitrus a ku niri mre nitu wa Yesu a hla tre niwu u gyu tra, "U son Me?" A hla niwu "Bachi, U to wawu kpi, U to ndi mi son wu." Yesu hla niwu, "No ntma mu biri. ¹⁸ Njanji, njanji, Mi hla ni yiwu, ni wa u na he ni nze me, U ta zon kpame, ni hi wurji iwa u son'a, u ta cheye, u nme wo ba me son, u ndji ri mu ni zon kpa ni wu na ban wu hi ni wurji wa u na son hi'a na.Yesu hla naki nitu bibi ikwu wa Bitrus ni kwu'a ni ndu Irji kpa gbre san, ni kogon wa a hla naki, na ni Bitrus, hu me.²⁰ Bitrus ka ban ya na to almajiri wa Yesu ni son asi hu ba, ni wa a ku yeren ni san Yesu ni ton wa ba si ta ri jibi wa tre, "Bachi, a nha mba ni ka wu le'a?" ²¹ Wa Bitrus a to'a na tre Yesu, "Bachi, ahi ngye igu mu ni ti?"²² U Yesu tre, "Mi ti ni son ni ndu son gben Me niwayi hi ni nton wa Mi kma ye, ume hi ngye? Ye hu Me." ²³ Itre ki yra shu ni mi Yahudawa andi, almajiri ki na kwu na. U wana naki na Yesu hla ni Bitrus na, almajiri mba ana kwu na, a tre Mita ni son ndu san, u ime ahi ngye?"²⁴ A wawu yi almajere wa asi sheda ikpi biyi, iwa a nha ba, u ki to gbigbi sheda ma njanji. ²⁵ U mbrun ikpi bari gbugbuwu wa Yesu atie, u ba ni nha ba ni yiyri, mi hla ni yiwu, gbungblu wawu ani na ya ban nvunvu wa ba nha ni ba na.

Acts

Chapter 1

¹Ikpi biwa mina hla niwu'a, Theophilus, a ne nitu ndu u tsro wa Yesu a ti rhi ni mumla. ²Ahe ni iri wa ba bariu hi ni shu, nikima wa a 'mmha manzani wa ana chuba'a ni ruhu tsatsra, a. ³Niwa baya wa ba tiu ya a stro tuma ni sisren ni bawu ni nkon kankan ni du ba na kpatron ni lunde ni be mana A tsro tuma nibawu wu vi tsotra don za nda tre ni ba nitu koson (shulu) Irjhi.⁴Niwa a kri ni shubimba ni wu, a'mmha ba du bana don Urishilima na, du ba gben shirjhi wu tima, wa a lha ndi, "Bi wo ni nyumu. ⁵Ndi a hi janji, Yohanna a ti batisma ni yiwu ni ma, ama ni vi yi, bi kpa batisma wu Ruhu Tsatsra."⁶Niwa ba shu ki, ba miye ndi baci, "zizanyi ahi ton yiyi u kma tuchu gbungblua ye ni Israila? ⁷A lha bawu ndi "Ana wumbi du yi to nton ko vi waa timu a yo ni gbengble ma na." ⁸Ama bi kpa gbengble wa Ruhu Tsatsra ni ku yiwu, niki bi bla ni tumu, rhi ni Urishilima baba Judiya wawu mba Samaria, ni ka ri ni klekle gbungblu meme.⁹A kle tre kpi bi yi nu, niwa ba ki si ya shulu, ba ban'u lu hon, e clalu a kawu u shishi mba ka la tou na. ¹⁰Niwa ba rhisi yo shishi ni ya hon ma hi shulu'a, ndhi ha ni nkon kinkla ba krirhu kri ni mimba. ¹¹Ba tre ndi, "Biyi ndhi bi Galilee, "bi ki ya gye ni shulu? Yesu yi, wa ba banwu hi ni shulu, ni kima ye bibi wa bito ba ban u hi ni shulu'a"¹²Mle ba k'ma grhi rhi ni ngblu wa ba yo ndi Olivet, wandi a wiewiera ni Urishilima, hi ni mi gbu Urishislima, ezren vi chanchu sati. ¹³Niwa ba ye ri, ba tsi hunhi tra u koshu, wa bah kini mia. Bana ba Yohana, yakubu, andarawus, Filibus, Toma, barthelomen, Matiu, Yakubu Ivren Alphanso Siman wa ini wu ngyegere me, Mba Juda Ivren Yakubu. ¹⁴Wawu mba ba zontu ki ni bubu riri nda sia bre Rji, baba Mba ba, ni Maryamu ehi Yesu, baba mri vayi ma.¹⁵Niri baki, Bitrus a lu kri ni mi mri vayiba, bana tsra ndhi 120, nda tre ndi. ¹⁶"Mri vayi, a he nitu du tre wu vunvu tre baci du rhu tsra, nawa Ruhu Tsatsra ana lha ni nyu Dawuda ni tu Juda, wa a tsro biwa baye vu Yesu nkon.¹⁷Ana irimbu wa a kpa ndu wandi anuta ngame." ¹⁸(Zizan ndhi yi a ka le irhu ni nkle wu meme dri wandi a kpa'a, nda ka rhoku nitu u Kpama ka yrahle, ni irhenma ba ka vrale ni meme. ¹⁹Wawu ndhi bi ki ni gbu Urishilima ba wo kpe wa a zren kima ba yonde irhu kima ni lan gbu mba ndi. "Akeldama", wandi a tsra ni nde "Irhu u yi.")²⁰Ba tre ni tuma ni vunvu tre zabura, ndi, "Du ba du irhukima du kri ton kpo, e du ko ndior na kruko ni kimana²¹Ani bi du lilon ri wa azi wuta rhini nton wa baci Yesu a zren ri nda rhu ni mi mbu, ²²Rjhini baptisma wu Yohana, ye ni vi wa ba ban'wu hon ni shishi mbu, nda toh tash'men rhi ni qu ngame. ²³Ba ju nji ha zi, Yusufu wandi ba yondi Barsabbas, wandi bata yondi Justus ngame, mba Matayas.²⁴Ba bre ndi "Baci, wuhi wu toh suron ndhi ko nha, tsro ta ka ahi nya nimi ndi bihi wa wu chu ²⁵ni du ban bubu son manzani wu bla kpe wa ato, nitu tash'm ma ni mimbu, wandi Juda a k'ma gon tiwu nda hi kpama." ²⁶Ba yo kuriya nitu mba, wa a ku nitu Matayas, e ba bla a yo ni manzani wlo don iri ba.

Chapter 2

¹Niwa ivi pentacos a ye, bana ki ni bubu riri wawumbawu. ²Mle, kikle gyungyu ri, rhi ni shulu, a lu fu grji ye ka ko wa bana ki nima'a. ³Elem to ilu kri ku gason nitu mba ni yiyri. ⁴Ruhu Tsatsra a ri shu ku ni ko aha mba, e ba lu kri ku tre ni leme kankan, wa ruhu a tsro ba.⁵Ni kima, Yahudawa bi hu nkon Irjhi, rhi ni gbu gbungblu kankan ni meme, bana he ni Urishilima. ⁶Niwa baa wo langyungyua, akpa ba rhikice u ba ye bubu riri ikpea a kpa ba tsi shishi, nitu ko nha asi wo ba ni lan tre gbumma ⁷Kpe a k'ma nuba sisiri ni mre; i ba tre ndi, "E biyi wawumba, bi si trea, bana ndhi bi Galilee na?⁸A ngye ti du ta niwo ba ni lan tre gbunbu, lan wa ba grjita niwa a? ⁹Parthians mba medes mba Elamites mba biwa ba ki ni mesopotamia, ni Judea mba Cappodia, wu Pontus mba Asia. ¹⁰Phrygia mba Pamphylia, ni Egypt mba mbru bubu bi Libya hi ni Cyrene, mba Bitsri wa ba rhi ni Rome. ¹¹Yahudawa baba biwa ba kpa hu irjhi wu Yaudawa ba, Cretans baba larabawa, ki wo ba si tre ni lan mbu nitu kikle ndu Irjhi.¹²A nuba rhimre ni sisiri i ba tre ni kpa mba ndi, "A hi ngye to yi?" ¹³Bari banza ba nda tre ndi, "Basi huwa hi sa."¹⁴E bitrus a lu kri nimi wlon donri mba, nda nzu lan nda tre gbangban me niba ndi, ndhi lilon be gbu Judea, baba ndhi wawu'u biwa, bi ki ni Urishilima, sren to ni lan tre mu nidu yi mlaa toh . ¹⁵Ndhi biyi bana si hwu na wa bi ban na, zizan ni ton wu tra wu hwumble genri.¹⁶Kpe yi a tsra ni tre anabi Joel; ¹⁷Ani he vi bi kle kle, Irjhi a tre, "Mi vra ruhumu nitu rima ndhi wawu. Mri mbi lilon baba mrimba ba rira ikpi bi ye ni ko shishi mri nzembi ba to ko waayi e bi chiche mbi hra ra nitu ra.¹⁸Jaji bi ndu mu, lilon baba mba, mi buwa ba ni ruhu mu u ba nra kpi biye ni ko shishi. ¹⁹Mi tsro kikle ndu mu ni shu shulu, mba ni alamu mu ni meme (gbugblu), iyi ilu mba ntse Ikpan irjhi ni k'ma ti bwu,²⁰Kpan iwha ni k'ma ti iyi, ri du kikle vi wu Baci ni ye, vi wa ko nha ni to nda rhimre nitu ma. ²¹Ani to ki, ndhi wa a yo nde Bacia ani nawo²²Ndhi bi Israila, wo lan tre biyi, Yeshu wu Nazarat ana ndhi wa Irjhi a nzu hon ni shishi mbi, ni kikle ndu ni kpi bi du ndhi bwunyu yo hyo ni wuo Irjhi ati ni woma ni mimbi, me wa biyi me bito. ²³Ndi yi wa ba vuu nu tsra ni kpe wa Irjhi ana mla zi nda to; ni wo meme; ndhi wa bana zren ni tu nkon na ba wuu ni kpan u ni kunkro (kros). ²⁴Ama Irjhi a nzu lu, nda chuchuwo ni ya wu qu, nitu iqu na he ni gbengble wu vu u nji na²⁵Ni kima Dawuda a tre ni tuma ndi "me to Baci chachu ni shishi mu; ngye a he ni kosan worhimu di du mina c'bi rhuna. ²⁶Nitu ki, mi ngri ni suron mu e line mu a takpe. N'makpa mu ngame ni son ni yo suron.²⁷Wu na kamedon ni meme ko iu na ni na du Tsatra me du gla na. ²⁸Wu bwu nkon wu rai ni mu du mi mla to, wu du me ngri kpukpo me ni shishi me²⁹Mri vayi, ani bi numu dumi tre ni yi ni suron wu kpanyme, (hamma ni sisiri), nitu chiche baci. Dawuda, ndi a qu e ba rhuwu, e ibe ma he ni ta ya ni vi wu luwa. ³⁰Nitu kima ana anabi wa a toh ndi Irjhi a shirhi ni ban niwu ndi eh'pu wu nchinema ni hon son nitu tuchuma. ³¹A to kpe wa ani ye he ni shishia ndda tre ni tu lu tashme Kristi, ndi bana kawdon ni ko qu na; e n'mama na gla na.³²Yesu yiwa Irjhi a nzu lunde, e kita wawumbu, ki bla ikpe wa kito di wo nitu ma'a. ³³Nitu ki, niwa ba nzu hon hi wo ko rhi wu Irjhi, nda kpa Ruhu Tsatsra wa titi baci a shirhi niwu, a vu vra grhi, ikpi wa bisi to nini wo'a.³⁴Dawuda ana hon hi ni shuluna, ama nda tre ndi "Baci a lha ni Bacimu," ku son ni wo rhimu. ³⁵Di gben dumi k'ma bi kamba (yo shishi) niwu ti ruron wu sa za me." ³⁶Niki ma, du ko Israila wawu mla toh ndi janji, Irjhi du he Baci mba Kristi, Yesu yi wa bi Kpanwu nitu kros'a.³⁷Niwa ba wo tre yi a yra ba suron, e ba lha ni Bitrus baba mbru manzani ba, ndi "Mri vayi, ki ti nihe?" ³⁸Bitrus lha bawu di k'ma gon nu latre, ni kpa baptisma, ko nha bi ni nde Yesu kristi, ni wru latre bi ni Irjhi hlega, ndi kpa Ruhu Tsatsra wa ani nu hamma ni du ui han kpe. ³⁹Shirhi'a ahi wumbi, baba mrimbi, niwa ba he gbagban me ngame; wawundhi wa Baci Irjhi mbu ni yo ba'a"⁴⁰Ni lan tre gbugbuwu, a tre ni tu kima'a nda nrooba ndi." Nhawo rhu ni k'ba bi kawatre yi. ⁴¹Mle ba kpa tre ma e ba ti baptisma ni bawu, ndhi dubu tra (3,000) ka ru nha ni ba. ⁴²Ba ye suron mba ni bubu riri ni kpa Isro manzani mba zumunta, nda ni ga bredi wu jibi, mba bre Irjhi.⁴³Sisiri a vu ko nha e anabawa'a ba ti ndu gbugbu baba ekpi bi tsro (sisir) ya. ⁴⁴Biwa ba kpanyme ba ki ni bubu rii nda ti ko ngye to u ndi riri, hamma ni chuti nkan, ⁴⁵Ba vu ba kpimba le nda ga ni ko nba nmba tsra ni kpe wa ko nha ni son.⁴⁶Nivi hi nivi, ba yo tu mba ni suron riri ni ko Irjhi, ⁴⁷Ba ga bredi niko rikomba, nda ga birhi ni nroo kpamba hamma ni nzutu, ndani gbre nde Irjhi ndi ba ba kpanyme ni ba e chachu, Baci a si gbron ndhi wa basi nhawo ni ye niba nda du gbrumba a si hon

Chapter 3

¹Niki Bitrus mba yohanna basiya hon ni hi ni tra Rji ninton wu bre, mton wu tiya. ²Ba zontu ni ndhi ri, wa a chon kple rhini nine yimma, ba banu bibanmu ye zi ni kikle nkontra hekali wa ba yondi, "wu bi". Ba ta kau zi niki chachu ni du ta bre biwa ba si rinimi hekalia. ³Niwa a to Bitrus mba Yohana Basia rini hi nimi hekalia a bre ba du ba nuu kpe.⁴Bitrus a yo shishi nda gba a me mba Yohana niki, nda tre ndi, "ya ta". ⁵Ndi wa chon kple'a nzu shishi nda yaba ni yo suron da ni kpakpe ni womba.⁶ Ama Bitrus tre ndi "mina he ni silva mba Zinariya na, ikpe wa mihe niwu, mi nu. Ni nde Yesu Kristi wu Nazarat, lu zren"⁷Bitrus a tiwo vu u ni woma wu ko rhi da nzu u lunde, mle iza mba toza ma ba sen ququ.⁸ Gurugu mba a duo lunde kri nda ni zren; nda rhi hu ba Bitrus mba Yohana hinimi haikalia, ni zren da za ndani yose wu gbre Irjhi san⁹Ndhi ba wawumbawu ba too si zren ndani yose u gbre Rji san. ¹⁰Ba ya nda to ahi gu wa atason ndani bre nkle ni kikle nkontra haikali wa ba yondi nkontra wu bi a sisiri ni mre a shubawu ni suron nitu kpe wa ba to ni igu'a.¹¹Niwa a si hu za Bitrus mba Yohana, ndhi ba ba tsutsu hi riba ni nkalhang nyunko wa ba yo hihiwu Sulemanu a ndani bwu nyu yo ni wuo nitu kikle kpe wa a he nitu ma'a.¹² Niwa Bitrus a to toki, a sa ni ndhi ba ndi. "Biyi Ndi lilon bi Israila, a ngye du yi ni bwunyu ni yo ni wuho? Nitu nagye bi sru shishi nita, rhuto kitaayi ki du gua lu zren ni gbengblen mbu koka ni gbugblu mbu¹³Irjhi wu Ibrahim, mba wu Ishaku, ni wu Yakubu, Irjhi wu ba timbu, wawuyi a gbre veren ma Yesu san. Wa wuyi bina vuu lo di kaambi ni wu ni shishi Pilate, wa a ta son shu chuwo'a.¹⁴ Bi kanmbi ni Tsatra mba wa a hamma ni atre, ni mye du ba chundhi wa a wuu ndi mu chuwo niyiwu.¹⁵Bi wuu wa ivri rhurhi niwu, wandi jrjhi a nzu lunde baya qu-e kita ki bi wa kito ni shishimbu. ¹⁶Nitu kpanyme ni suron riri ni ndema; ndema a du guyi, wa bisi ya ni to ou, a lu kri ni gbengblen ma. kpanyme ma ni Yesu a nu si kpa ni shishi mbi wawu.¹⁷Zizan, mir vayi mi to ndi, bi na tona biyi baba bininko mbi, ekpe wa bi tio. ¹⁸Ama kpe wa Irjhi ana lhazi ni nyu anabawama, ndi kristi ni ti ya, kima a ye ku tou ki.¹⁹Kima gon nu latre di du ba wru latre mbe hlega. ²⁰Niton wa bi he tare ni Baci wa a ni ton kristi wa a mla yo ni yiwu Yesu.²¹Wa wuyi shulu ni kpa har hi ni nton wa kpi ba k'ma ye ti ndidi Irjhi a tre nisen, ni nyu tsatra anabawa ma'a. ²²Musa a hla ndi. "Baci Irjhi ni nzu anabi grji kama too me nimi mir vayimbi. Bi woowu ni kpi wa ani tre yiwu nitu mba. ²³Andi ko nah wa a kama bubu wotre anabi kima, ba gbron ba lhe penpenme ni mi mbru ndhi²⁴A toki, anabawa ba wawu rhi ni samuila nibi ye ni kogonba, ba tre nda d'bu lha vi biyi. ²⁵Bi mi anabawa mba ni shirjhi wa Irjhi a tiniba bacimbi, niwa a lha ni Ibrahim ndi, "Ni zuriya me nnedhi ni gbungblu wawu ba kpa lulu." ²⁶Ni wa Irjhi a nzu ndi wunduma a tonye niyi guci, nitu du yo lulu niyiwu, ni du konhambi k'ma gon nu meme drimbi.

Chapter 4

¹Niwa ba Bitrus mba Yohana ba kia tre ni ndhi ba, ba prist ni kaptin bi yatsro ni haikalia ni ba saducis ba wru sru niha. ²Sisiri ni nfu a vu ba nitu tsro wa ba Bitrus mba Yohana baa kia dibu ni bla nitu Yesu ni lundema rhi ni que. ³Ba vu ba nda njiba ka tro zi nrable ka tu yalu a tiye. ⁴Ndhi gbugbuwu nimi biwa bawo tu tre, ba kpanyme, ndhi lilon wa ba kpatre chachu ki bana mla dubu ton.⁵Ni ble ma, bi ninkon wu gbu baba datibe ni kikle bi nha ba yo kpambe nde ye kuson ni Urishilima. ⁶Annas nkon prist wawu a he niki, mba Caiaphas u Yohana ni Alexandar niba mla nikon prist'a. ⁷Ba yo Bitrus mba Yohana ye zini tsutsumba nda mye ba ndi, "Ni gbengble koka ni nde nhamba bi ti kpeyi?"⁸Peter a lu kri, shuni Ruhu tsatsra nda tre ni ndi ba. "Biyi bininko ya gbu baba datibe, ⁹idan ki si bla tre ndi ni han tre ni tu kpe ndi ndi wa w ti ni ndhi wu lilo, mba kawa igua tinche ri nda kpa si kpama? ¹⁰Be ka mla to, wawu bi, ni ndi Israila wawu idu yi wa kri ni shishinbe risi kpa a nitu nde Yesu Kristi ba Nazarat, wandi bi gran wu har wowu ama Irjhi a nzu lunde baya wa a qu.¹¹Yesu Kristi wa wuyi a bi tita wa bi kambi ni wu wa k'ma ti tita wu zontu mme'a. ¹²Kpachuwo na la he ni nde ndiori nga nitu nde ri na la he ni gbugdu ko ni shulu wa ba no ndhi ri wandi a ni kpa ndi chuwo'a na.¹³Niwa ba to tre u gbengblem suron Bitrus mba Yohana, mba nda mla to ndi bana bla tsro yi gbagban mu na kpe a nuba mamki, nitu ndi Bitrus mba Yohana ba mirko Yesu. ¹⁴Nitu ba to igu wa a kpa si kpama a kri ni mimba, bana la he ni kpewa ba tre ba tre ngana.¹⁵Ba zu manzaniba du ba rhu dinko bawu ni meetiy nda k'ma ki tre ni kpamba. ¹⁶Ba tre ndi "Khi ti ndi biyi ne he?" ni kikle kpe yi wa ba ti, a kri ndendeme ni ko nha wa ani son ni Urishilima du to, kina kpatron na. ¹⁷Ama don du tre a na hi gbagbanmu du ndhi wo na, ki feba ton ni du bana la tre nda tsro ndhi ni ndeyi ngana." ¹⁸Mle ba yo ba ri nda mam ba ndu ba na tre ko tsro ndi memlemu ni nde Yesu na.¹⁹²⁰U ba Bitrus mba Yohana ba sa bawu ndi, " ka ani bi ni shishi Irjhi du ta hu tre mbi ko ka ko hu wu ma. biyi kimbi, ga trea. "Kita kina donme ni bla kpe wa ki to ni shishi mbu, ni wo ni ton mbu na."²¹Niwwa ba mam ba Bitrus mba Yohana, ba chuba chuwo du ba hi kpamba. Ba wa kpewa ba vu ba lo han ma, domin ndhi ba wawu ba sita gbre Rji san nitu kpe, wa a ti'a. ²²Igu wa a kpa si kpama ana zan ise arbain ni ngrhi.²³Niwa ba chuba chuwoa, Bitrus mba Yohana ba hi ndhi mba, nda ka bla kpe wa bi Ninkon prist baba datibe wawu ba lha ba wua. ²⁴Ba wo naki da nzu lan mba nitu kpe riri ni Irjhi nda tre ndi, Baci, wu ti gbungblu shulu mba meme, mba teju ni kpi wa ba he ni mimba. ²⁵Wu tre ni Ruhu Tsatsra ni nyu vreko ndu me, timbu Dauda, 'A hi ngye du gbungblu bi ko ra ba gbra nfu u ndhi ba ba rhimre kpi wa bana he nituna?'²⁶Wu tre ndi, "Bi chu wu gbungblu meme ba bitu mba ni buburiri, bi ninkon gbu agame ba zon tu mba nitu Baci, mba nitu kiristi ma²⁷Toki Hiridus mba Bilatus ba zontu baba ndhi bi kora ni ndhi bi Israila ni mi gbuyi, nitu tsatsra wunduma Yesu, wa wu sawo wu ni tuma. ²⁸Ba zontu ni buburiri ni duba ti kpi wa a wume mba wa wu mla yo zi ndi du ka ye he toki ni shishi.²⁹Zizan, Baci, ya ni meme shirjhi mba ndi zo mirko ndume duba lha lantre me ni gbengble suron. ³⁰Nina wo me du no si kpanda tsro kpi wa bana zi he na ni nde tsatsra wundu me Yesu. ³¹Niwa ba kle bre'a bubu wa ba ki wawumbawu a lu grjhu u. Ruhu Tsatsra a ri ni kowani rimba, mle ba lu si tre lan tre Irjhi ni gbengblen suron.³²Ikpa'a ndhi biwa ba kpanyme nda yo suron mba ni dri mba riri. ndio na tre ndi ikpe wa wu he niwu a hi wu ma ni nklemana, ba nji ko ngye ye bubu riri nda tindu niwu toki. ³³Ni kikle gbengblen manzaniba ba ki d'bu nda bla ikpiwa ba to nitu tas'me Baci Yesu, ni kikle k'ma sran wu son nitu mba wawu.³⁴Ba ndhi ri nimimba wa a wakpe wandi a ni son'a hama, nitu biwa bana he ni ba Ithu ko ni ba ko ba vuba le nda nji nkle ye sru ni bubu riri, ³⁵ni za manzaniba ndi duba ga ni ko nha tsra ni kpe wa ani son'a.³⁶Yusufu wa manzaniba bata you ndi Barnabas wandi bati k'ma sran ani vren wu igrhi Levi, ndhi wu Cyprus. ³⁷a ban ngbran meme le nda nji nkle ye sa ni za manzaniba.

Chapter 5

¹Ndhiri bayo ndi Ananias mba wama safira ba ban bubumba ri le. ²Nda zi mbru nkle wa ba kpa`a (uwama ngame a to), nda nji mbru nkle ka zi ni za manzaniba.³Bitrus a tre ndi, "Ananias wu ti he ni du brij shusron me nda du, u tiche ni Ruhi Tsatsra ni kma mbru nkle bubua'a zi ni tume? ⁴Niwa wuna rhihe u banle'a ana wumena, u niwa wu banle ana rhihe ni wome na? A nha yo kpeyi ni suron me? wuna tiche ni ndhi na, ama ni irjhi".⁵ Niwo tre`a Ananias a ku rhoku u veri ma ka klekle, u biwa ba wo kpe yi ba ti sisiri kpukopme.⁶ Mri rize ba balu banwu cibi nda lo u nda ba u rhu ka rhu.⁷Niwa nton tra (3) ati, uwama a riye, ana to ka ngye si grensi zren na.⁸ Bitrus a tre niwu ndi, "Hla nitawu bi le ni bubumbi mba nitu kpe to yi?" A tre ndi "Ehh, nitu toki."⁹Mle Bitrus alha niwu ndi, "Ahi ngyeti du yi zontu ni kpambi ndi tsra Ruhu Baci?, ya, za ndhi wa baka rhu lon me ba he ni kontra, ba banwu hi rhu." ¹⁰A kri ku rhoku ni za ma nda gbron vri ma wu kle. Niwa mir nzeba ba ri ye nimi ba to a que nda banwu rhu ka rhu ni kosan bei lonma. ¹¹sisir rigra ma a ti eklisiya wawu ni biwa bawo kpi biyi"a.¹²ikpi gbugbuwu wa bana taba to ni son ba na ni chu tro nkankan ba kiya faru ni cikin ndi tawuri mazani ba. Ba ki wawumba ni trankon solomon. ¹³Mbru ndhi ba bana hini gbengble suron u huba hikina ama ndhiba ba to ba ni nfutu.¹⁴Nikima, ndhi ba ta ye nda ni kpa Bau; ndi lilon baba mba gbugbuwu.¹⁵ Nda duba vu bi lilo thuka zi nitu nkon tu bubu kru ko ni bla krumba, ndi i dan Bitrus si zren zu, iwhi ma ni ku nitu bari mba.¹⁶ Kpandhi ngame ba ye rhi ni gbu biwa ba ne we were ni urishilima, ni bi lilo baba biwa meme brjhi loba, ba kpa si kpa mba¹⁷Nikima, niko firist alu kri, ni wawu biwa ba heniwu'a (biwa ba he ni derika sadukiawa); ba shuni ngu,¹⁸ nda yo wo vu manzani ba ka tro ni buba tro. "¹⁹Nikimame, niwa chu ati malaika u Baci a bwunko wu bubu tro'a nda njiba rhu ra, nda tha bawu ndi ²⁰"Hi, kri nimi Haikali ni tre ndi ndhiba wawu nitu lantre wu nu vriji". ²¹Niwa ba wo tre yi a, ba ri hi ni haikalia tsra ni bwunble nda tsroba. I a ninkon firt a ye baba biwa baheni wu'a nda yo son shubi bi ninkon gbu baba datibai ndhi bi Israila wawumba, nda tonba hi ni ko tre duba hi nii manzani ba ye.²²Ofisa wa ba tonbarba hi ka waba hamani ko tro'a nda kima ye lha bawu. ²³"Kika to nkotraba baki ni tro vrenme, ni bi ki gben ba ni kontra. Ama niwa ki bwu ni ri, kina to ndior nimi na.²⁴Ni wo tre yi, captin wu haikalia mba ninko first wawu, ba ku sisiri nitu mba, don kpe wa ni wu gon ma.²⁵ Mle ndhiri a ye nda ye lha bawu ndi, "Ndhi wa bi vu sru ni ko tro ba kri si tero ndhi ni mi haikali."²⁶Kaptin babamir binduma ba wru hi nda ka vu ba ye, hama ni gbiba ni gbeneblen, nitu ba ti sisiri ko ndhi ba ta ba ni tita.²⁷ Niwa ba njiba ye'a ba zi ba shishi bi ninkon'a,²⁸ Nikon first a tsra ba ni mye ndi, " we mha yi ndife yi ton du yi na tsro ni nde yi na, ama bi ka gbu urishilima ni tsro mbi ndi nison nji yi guyi ye sa nitumbu."²⁹Bitrus baba manzaniba ba sa ndi, kita ki hu tre irjhi zan tre ndhi.³⁰ Irjhi ba timbu a nzu Yesu hi, wandi bi klo wuu ni kunkro. ³¹Irjhi a nzu u hon hi ni woko ko rhima na uren u tuchu mba wu kpachuwo, don du buw kon tuba ni mir Israila, nda wru latre mba lhe.³² kita ki biwa ki to kpibiyi, ni ruhu tsatsra ngame, wandi Irjhi a nu bi wa ba hu tre ma'a.³³Niwa, bi ninko wa ba son'a da trea nfu a toba, u bata son wuu manzani ba.³⁴ Ama igu pharisawa ri wu nde ma hi Gamalial ndhi wu tsro doka, wandi ndhi wawu ba kpanyme ni wu'a, a lu kri ni minba nda ti gbuchu du manzani ba rhu dinko ni bawu wu ton fime ri.³⁵Wa alu kri lha ni son ndi, "ndhi Israila, mal ya kpe wa bi tre bi ti ni ndhi biyi.³⁶ Kafi du vi biyi ye, Theudus a lu wru nda gbresan ndi wawu hi ndior, u ndhi bari, ba derinzia ba zontu hu. Ba wuu, duka biwa bata hu'a ba vra hi kankan ni zremba ngame a na ti tu na. ³⁷Bay ki ma u, Juda wu Galile a lu kri ni vi wa ba bla ndhi nda gbron bari baka hu. wawu ngame a que kado u biwa bata hu'a ba vera hi kan kan.³⁸Zizan mi lhayiwu, rhu ni nkon ndhi biyi di don ba toome, idan shiri yo ko ndu yi, hi wundi ana kri gban me na nda vralhe.³⁹ Anita ndu Irjhi, bina iya yi nasara ni ba na bi klna to bisi tsi ni Irjhimu." Toki ba kpanyme ni tre ma.⁴⁰Mle ba yo manzaniba ri ni son nda lhobatsi nda hla ndi du ba na tre ni nde Yesu na, nda du ba hi kpamba. ⁴¹Ba rhu rhi ni son bi ninko'a ni takpe don ba he ni mi biwa ba mla duba ti ba ya nitu ndema. ⁴²Hu kima, chachu, ni mi haikali mba ni ko hi ni ko, ba zi tsro ndani d'bu ni lha njo ndi Yesu wawuyi hi Kristi.

Chapter 6

¹Zizan ni vi biyi, wa mir ko bi hua, ba si ye ni bran Yahuda wa bi wo helenanci bi nji yiye nitu bi Ibrini yawaba, ahdi bana mla niya mmba be k'po ni zo wa ba yi bawu chachuna.²don ha'a ba yo kpaa mir ko ba nda tre ndi "Ana bi du ta ka tsro lan tre Irjhi chuwo ni k'ma ki ta ga biri na. ³Nitu kima, bika chu, ndi tamgban (7) ni mimbi, indhi wa ndi ba kpanyme ni ba u ba he ni rhuhu mba mre wuto ndindi, ni chuba yo ni ndu yi. ⁴Anita um mbu, ki kri nitu bre mba ndu tsro lan tre Irjhi.⁵ I tre mba a bi wo ni kpaandhi ba wawu. Niki ba chu Istifanus, ndhi wa a shu ni suron gbangban ni nkon Rjhi, mba ni Ruhu Tsatra, u Filibus, Prochorus, Nicanor, Timon, Pamenas, mba Nicolaus ndhi wu Antioch, wa a kpanyme n'dani hu Rjhi bibi wu Yahudawaba. ⁶Bi wa ba kpanyme niwu'a ba nji ndhi biyi ye ni shishi ba manzaniba, u ba bre Rjhi nibawu nda sa wo ni tu mba.⁷Niki u tre Rjhi a si bwu kagon U mir ko ni Urishilima ba si bran kpukpome.U Prist gbugbuu ba kpa trea nda hu ni gbengble suron.⁸Zizan, Istifanus wa alheni mba gbengble ahe wu suron a si ti kikle kpi ni shishi ndhi ba. ⁹Ama Ndhi bari ba rhuki rhi ni haikali'a wa ba yo ndi Haikali wu bi wa ba chubachuwo, rhi ni Cyrenians mba Alexandrians, ni basi rhi ni Cilicia mba Asia. Ndhi biyi ba si a sen nyk ni Istifanus¹⁰Ama bana to kri nda ti kpe zan iri hikima mba iri ruhu wa Istifanus tre'a na. Mle ba lunde le nyu bari ni du ba tre ndi. ¹¹ki wo Istifanus a sia tre lan wu mmre Musa mba Rjhi".¹²Ba chon ndhiba, ni datibe, bahabi nha (Scribes) mle ba wa Istifanus hi nda jiwu ye ni bi niko ni tra sonmba. ¹³Ba nji bi che du ba lha ndi ba wa to ni shishinda wa ni tonmba kpiwa ba bla sa niwu'a. Ba tre ndi iguyi na donme ni tre lan meme nitu tsatsra bubuyi mba doka Rjhi na. ¹⁴Nikima, ki wo-u a tre ndi Yesu wu Na'zarat yi, ani zi bubuyi, nda k'ma njo Musa wa a yo nda ka nuta duta ki hu'a sran. ¹⁵Ko nha wa a son ni tra son bi ninko a sru shishi ni wu nda to shishima a k'ma rhu wu malaika.

Chapter 7

¹Ninko Prist a tre ndi, "ikpi biyi ba janji?"²Istifanus a tre ndi "mir ya ni bati, wo me'. Irjhi wu shulu a tsro kpama ni timbu Ibrahim, niwa ana he ni Mesopotamia, ri nda ka son ni Haran; ³A lha wu ndi "Don ngbran meme me baba mir vayime, ni rhu hini ngbran meme wandi mi tsro wu.⁴Mle, a lu don ngran meme Chaldeans nda ka kru ni Haran, rhi niki, ni wa tima a qu'a, Irjh i a njiwu ye ni ngbran meme yi, wa bi ki nituma'a. ⁵Ana fon nklan bubu nu du kpa zi ni h'pu mana, a'an, ko wa ani kaza satuma me. Ama, a shirhi, ko da shike Ibrahim ana he ni vivren rhina-andi ani nu bubu ti uma du mba h'puma du k'ma tiwumba kasai-kasai.⁶Irjhi a si a tre niwu tyi, andi h'puma ba son ki ni gbu ndi bari u ndhi bi bgukima ba vu ba ti grand nda du ba tiya wu se derinzia (400). ⁷Ama mi sharanta ni dhi bi wa ba tindu gran nibawua, kpe wa irji tre'a hu gon kima, ba rhu don bubuki nda ye kuqungba rhu nda gbresan ni mu ni bubu yi. ⁸Niki Irji a nu Ibrahim shirhi wu hanbru ni duta tika, rhini kima, Ibrahim a ngrjhi Ishaku nda hanbru ma ni riwu tandra baya ngrjhi. Ishaku ngame a ngrjhi Yakubu, u Yakubu a ye ngrjhi bacimbu Wlondoha ba.⁹Bacimbu ba ti ngu ni Yusufu, ba banwu le hi ni masar ama Irjhi a he ni wu. ¹⁰nda kpa' chuwo ni ya wa a hon tuma'a. A kpayem ni Yusufu mba mren wu tondindi ni shishi kikle Ichu Firona wu Masar wa a ban wu sa ni ruron gomna wu Masar mba nitu koma wawu.¹¹Ni ntukima, meme iyon a ri kagon Masar mba Canaan, ni meme ya wa a du ba timbu ba wa biri hamma. ¹²Niwa Yakubu a wo ndi wlo biri he ni Masar a ton ba timbu hi ni zrenmba wu mumla. ¹³Ni zren wu ha, Yusufu a tsro tuma ni ba mirvayima, u firona a mla to mmla Yusufu nikima.¹⁴Yusufu a ton mir vayima du ba k'ma hi hla ni timba du vu mmla wawu, ndhi saba'in don ton mba, nda ye ni Masar. ¹⁵Nituki, Yakubu a grjhi hi ni Masar nda ka que niki, ni wawu ba timbu ngame. ¹⁶Ba vu ba hi ni Shekem, nda ka rhu'ba ni ibe wa titi Ibrahim a le nitu nkle silva ni wo mir Hamor wu Shekem.¹⁷Niwa nton wa shirhi a ye weiweire, shirhi wa Irjhi a ti ni Ibrahim. Indhi ba ba ki bran gbugbuwu ni masar. ¹⁸Da a tsra wa kikle chu ri a hon ni ruron wu masar wa ana to njo nitu Yusufu na. ¹⁹A kyurh ndhimbu nda yo ba ni gbengble du ba rhuni mir nhanha lilon mbu ni duba que.²⁰Ni nton kima ba ngrhi Musa, wa ka bi kpokpome ni Rji ba lura ti wua tra (3) ni ko tima. ²¹Niwa ba banwu ka zi ni ra, vrenwa Firona a ban'u ti wuma nda njiwu ti vren ma.²²Ba yo Musa ni bubu tsro mba, niki a mla to tsro ndindi nitu kpi kankan wu bi U bi masarawa ba, ndu ni he ma ba bi hikima. ²³Niwa isema wu ngrjhi ba ti weiweire ni tso-tra-don nza (arbain), a kpre suron du zren hi ni mir vayi ma, ih'pu Isra'ila. ²⁴A krito basi ndhi Israila ri ya'. Musa alu kpa nyu ni ndhi wa basia tiwu ya'a nda wru gu masar wuh. ²⁵A yotrendi vayima ba mla to ndhi a hi Irjhimba ni tindu ni wu du ba bguc'bu ni womba, ama ba ka'a na mla to na.²⁶Nivi wuhama, a to ndhi harhi ba si tsi, wa ay'e gaba nda tre ndhi, 'Lilon, be mir vayi; a hi ngye du yi ni tsi kpambi? ²⁷Irimba wandi wa wuhi a kpa la ni kpanma'a, a tru yo kosan nda tre ndi "A nha banwu sa nitumbu ichu, wu ga tre nitawu? ²⁸Wu son wu U me to wandi wu wuu gu masra laren'a?²⁹Niwa Musa a tre yi'a, a vu tsu wru nda ka son tindi u tsir ni kasa Midian, niki a ka ngrjhi mri lon ha. ³⁰Niwa ise tso-tsra-don-nzang ati ka hi, U malaika a tsro tuma niwu ni ngbranmiji ni kikle ngblu Sinai, ni lu ni miji.³¹Niwa Musa a to ilu'a, a ti sisir kpe wa a to ni shishima, nda lu si zren hi weiweire du ni mla ya, a kri wo ilan Baci ni tre ndi, ³²Mmyi mi Irjhi wu ba timbi, Irjhi wu Ibrahim, mba Ishaku, mba wu Yakubu" Musa kri si tsenzankpa nda na la vu suron nda ya ngana.³³Baci a lhawu ndi, jhu lagban wa ahe ni za me rhu domin bubu wa wu kri mba ahi tsatra bubu. ³⁴Mi to iyawa basi nu ndhimu ni masra mi wo gran yimba, m'ba mi grjhiye ye chubachuwo. ye zizan, mi ton hi ni masra.³⁵Musa yi, wa bana kamba niwu, niwa bana tre ndi, "a nha yo tituchu mba wu ga'atre nitawu'a?" a hi wawuyi wa Irjhi a ton du hi ti chu mba wu chubachuwo. Irjhi a ton wu hi zuni wo malaika wa a tsro tuma ni Musa ni miji'a. ³⁶Musa njiba rhuni masra, kima a hu gon ti kpi bi wa ndhi ba kaahon to tuma, baba bi tron yani masra mba kikle ma wu Reeds, mba ni tsutsu miji niwa ba ti se tsro-tra-don-nza (arbain). ³⁷Ahi Musa kima wa a lhani ndhi bi Israila ndi, "Irjhi ni nzu anabi ri hon yiwu rhinimi vahimbi, anabi ton me".³⁸Ndhi yi yi a he niba ni tsutsu miji mba malaika wa atre niwu nitu kikle ngblu Sinai, wa ahe niba timbu, mba wa a kpa lantre wu sisren ye nota. ³⁹Ama ba timbu ba kamba ni hutrema, ba tru lhega wru ni kpamba, du ni misuron mba k'ma hi ni masra. ⁴⁰Ni nton kima ba lha ni Hasuna, "La' mir rjhi ni tawu wa a ni njita zren hi. Musa yi, a njita wru rhini meme masra, kina toh ikpe wa a ka tiwu a na⁴¹Niki ba la' vrenlando ni ri baki nda nji ba hadaya (ton?) ni gunki waba la'a, nda ngiri nitu ndu wu womba. ⁴²Irjhi a kaba chuwo du ba boata ni tsitse ni shulu, tohwa bana nha ni mi vunvu wu ba anabawaba. "Bi gon nimu nma miji mba haday ni ise tso-tsra-don-nza wa bi na he ni tsutsu miji'a ko mri Isra'ila?⁴³Bi kpa ka'che' molech mba ntse wu vi irjhi Rephan, mba whi ki ba biti ni du yi kugungbarhu ni nzub hon. Nikima, mi vu yi vra zan gbran Babylon.⁴⁴Ba timbu bana he ni ka'che' wu kpewa ba to ni shishimba ni tsutsumiji, me wa Irjhi a noba niwa a tre ni Musa'a, andi du ti tsra ni wa a toa. ⁴⁵Hu kima, ba timbu ni wo Joshua ana njiba to ninkomba, ba kpa ka'achea nda njiwu hu kpamba niwa ba vu meme a kpa. Irjhi a kpa meme ni wo gbungblu bi bubuki nda zu ba wru ni shishi ba timbu. kaachea a son ni meme'a ye ni nton Dawuda. ⁴⁶Wa Irjhi a kpanyme ni wu nda lhawu ni du wa bubu son ni ko Yakubu.⁴⁷Ana Suleimanu mba amme ko ni Irjhi. ⁴⁸Ama kitoh ndi kikle wushu na son ni ko wa wondhi mme na, toh wa anabawaba ba tre. ⁴⁹"Shulu mbahi bubu son tu chu mu, u meme mba hi kpran roro saza mu. A bibi ko rime wa bi mme ni mu inj Baci, ka a ngye bubu u kusi mu? ⁵⁰Ana womu mba ti kpi biyi wawu na?⁵¹Biyi bi sen tu, biwa bana he kacia surona mba iton mba na, chachu bi kan bi ruhu tsatsra, bi ti to ba tumbi bana ti. ⁵²Ahi anabi rime wa ba timbu bana tibayana. Ba wuh anabawa wa ba wru guci ni ye ndi wa ba yo wu di 'Analatre na', u zizan biyiyi bibi le ni wu dini wu'u ngame. ⁵³Biyi wa bi kpa doka wa malaika mba ba mla yowozi, ama bina kpa ti dun na.⁵⁴Niwa bi niko bawo kpi biyi wa ka ri ba ni suron baka tan nyren ni Istifanus. ⁵⁵Don a shu ni Ruhu tsatsra, a nzu ya shulu nda toh dokaka Rji, nda to Yesu kri ni wo korhi wu Irjhi. ⁵⁶Istifanus a tre ndi. "Toh, mi si to ni shishimu, shulu bwu, U vren Ndhi a kri ni worhi wu Irjhi⁵⁷Nitu ki, biwaba son ni tra son bi ninkoa ba ka tonmba, nda yo gro ni kikle lan, nda lu honwu nitu kpe riri. ⁵⁸Ba gbi'e wru ni mi gbu'a, nda ni ta ni tita. Bi wa ba toh zren kpeyi ba ju nklonba wu kora nda kazi ni za vrenze ri wa ndema a hi shawulu.⁵⁹Niwa basia ta Istifanus ni tita, a sia yo baci nda ni tre ndi "Baci Yesu, kpa viri mu. ⁶⁰A kuqungbarhu nda yo ni kikle lan Baci, na vule nitu latre wa ba ti yi na" Niwa a tre kle, a ku rhoku kruna

Chapter 8

¹Shawulu a nyme ngame ni kwu ma, nitu ki nivi baki, kikle watu ni ya a vu Ekklisiya wa a he ni Urishilima, u biwa ba kpatre Rji nda nyme niwu, ba vra ga ni gbungblu wu Judea mba Samaria, nda don manzaniba meyen. ²Ndhi bi hu ngyengre me ba ban Istifanus ka rhu nda son ndayi kpukpeme?. ³Ama Shawulu a kri gbangban nda ni so kpa Ikklisiya meme. Ata ri ni ko niko nda gbi lilon baba mmba, nda tru ba sru niko u tro.⁴Na kima me biwa ba kpa nyeme nda vera hi kankan ba zren zita bla lan trea. ⁵Filibus a grjhi hi ni kikle gbu wu Samaria ndaka d'bu bla nibawu nitu kristi.⁶Kpaandhi ba ki si sren ton ni tre wa Filibus a si bla'a, ni yo sron ni bubu riri, ba wowu nda toh kpi bi tsro-ya wa'a ti'a. ⁷Meme brji ba rhurhi ni mi ndhi gbugbuu wa ana hon son ni mimba, nda ni yi ni kri gro nikle lan, ndhi bi lilo chon gble, ndana zrenna ba kpa si kpamba. ⁸Nituki ndhi bi gbuu'a ba ngri kpukpome.⁹Ni gbukima, ndhiri a he wandi ba yo ndema ndiSiman, wa ata tsro ka, nda ni kandhi tsi shishi nda gyur. Bi Samaria du ba baniwu ti ndriori ninkon. ¹⁰Wawu ndhi bi Samaria, rhini bi tsitsa hi ni bi ninkon mba, bata sren ton niwu ndatre ndi "Gu yi a gbengblen irjhi wa ba yo Azangbengble" ¹¹Ba yo ton ni trema nitu wa rhi ni dedewa azi tsibashishi nidu ka'a wa a ta tsro ba.¹²Ama niwa ba kpa tre wa Filibus a sia d'bu lha nitu tre ndindi wu Irji mba nde Yesu. Kristi, ba vu ba ti baptisma, lilon baba mmba wawumbawu. ¹³Siman ngame a kpanyme. Hu gon baptisma ma, a kha ta son zuni Filibus mu. Niwa a toh kpi bi tsro-ya baba kikle ndu wa a si'ahe,a bwu nguyo ni w'ho.¹⁴Niwa manzani ba ni Urishilima ba wo ndi Samaria ba kpa lantre Irji, ba ton Bitrus mba Yonana hi ni ba. ¹⁵Niwa ba grjhiye, ba bre Rji ni bawu, ndi du ba kpa Ruhu Tsatsra. ¹⁶Nitu, ye niton kima, Ruhu tsatsra na ri he wu grjhiri ni ba, bana kpa baptisma ni nde Bachi Yesu megen. ¹⁷Mle Bitrus mba Yohana ba sa wo nitumba, U ba kpa ruhu tsatsra'a.¹⁸Niwa Siman a to ndi ba nu Ruhu Tsatsra niwa ba manzani ba ba sawo nitumba, a chu nkle ni nuba. ¹⁹A tre ndi "Ne gbengle kima ngame, wandi mita sawo nitu ko nha, wa ka kpa Ruhu Tsatsra"²⁰Ama Bitrus a lha niwu ndi "Du nkle silva me qu timeme ni wu, nitu wu ya ndi wu iya kpa Kyauta Irji ni nklen. ²¹Wuna he ni rabo ni kpeyina, don suron me na he bi ni irji na. ²²Nitu kima, U ka don meme dri me ndi bre Baci, nidu anita kpayeme ani wrulhe, meme kpe wa wuna yo suron ni wu'a. ²³Mi to ndi wu he ni mi ntson lo suron mba ni nkon meme.²⁴Siman k'ma sawu ndi "bre Bachi nimu, du ko kpe riri wa wu tre na hon nitumuna.²⁵Niwa ba bla kpe wa ba to'a nda tre lantre Bacia, Bitrus mba Yohanna ba k'ma ni hi Urishilima, nda zi bla trendindi ni kauyuka gbu bi Samaria.²⁶Zizan, malaika Baci a tre ni Filibus ndi "Lunde ndi hu nkon wa grjhi hi kogbo, wa a kru grjhi rhini Urishilima hi ni Gaza (Nkon yi hi ni hammada). ²⁷A lunde nda ku nko hi. Nikima aka zontu ni guri, wa a rhini Ethiopia, dandandu wa wu kikle ma'aji u Candace Samariya wu Ethiopia. Wawu yi kpi bi yo suron wa'a bana he ni woma. Ana ye ni Urishilima nda ni ye hi sujada. ²⁸A k'ma tahi nda son ni ng'ma wu hon ma nda sia karanta tre anabi Ishaya.²⁹Ruhu Rji a lha ni Filibus ndi "hi ni bubu wa a hea, ni hi kri nha ni ng'ma hu henma". ³⁰Niki filibus a tsutsu hi niwa, nda wo a sia bla tre anabi Ishaya, nda mye "ka U mla to kpewa u si bla'a?". ³¹Wa a kri sa wu ndi, "Mi tihe hama ni du ndior ye tsro me?" A yo Filibus du hon hi ni wu niti ng'ma, nda hi kuson nha niwu.³²Zizan bubu vunvu wu lantre wa lgu Ethiopia a sia bla ana to yi, "Ba vu gbron si hi to nt'ma wa ba jiwu hi han, mba toh vivre nt'ma wa a kri ni gbamgbi ni mi biwa ba si le niwu'a niki ana bwu nyuma. ³³Ni mi yama, gatre wu janji ama iba ban meme no nha ni to bla nitu biwa baka rhurhini wu, hpu ma. Ba ban vrima rhurini meme.³⁴Wame Dandaudu a mye Filibus ndi, "mi bre'u, hla mu, anabi si tre nitu nha? nitu kpamamu ka nitu ndiori kan? ³⁵Filibus a lu si tre, rhi ni lantre yi wu vunvu tre Rji nda bla ndidi tre nitu Yesu niwu.³⁶Niwa ba kihi ni nkon, ba ye tsra ni bubu ma ri'u Dandaudu a tre ndi "Toh, imma he yi, naye ni zuudu ti baptisma nimu na?. ³⁷Chiche vunvu bi sen wu bi ma, bana he ni ndan 8:37 na. Filibus a tre ndi, "wuta kpanyeme ni suron me ki ti baptisma niwu "Dandaudu a k'ma sawu ndi mi kpanyme ndi Yesu Kristi a hi vren irji. ³⁸Niki, dandaudu a du ngma kukri. Ba grjhi hi ni mi mma. Filibus mba dandauda, U Filibus a ti baptisma niwu.³⁹Niwa ba hon wru rhi ni mi mma'a, ruhu Rji a nzu Filibis hi kado, u dandaudu ana la too ngana, ama a vu nkoma si hi nda ngiri. ⁴⁰Filibus aka rhu kri ni azotus, nda zren zu ni gbungblu ki, nda ni d'bu bla tre ndidi ni gbu biki, har nda ka kri ni caesaria.

Chapter 9

¹ama shawulu, wa a si gbre que ni mri ko bi hu bacia, hi ni nikon firist ²nda ka mye'e du nhavunvu ni du njihi ni tra u bre ni Damascus, don anita katon biwa babi nko a, ni lilon ko mmba, ka vu ba lo njiye ni Urishilima.³Niwa a si zren nihi, a ye weiweire ni Damascus ilu kpan a kri bwu kpan kawu, ilua rhi ni shului;⁴ wa akurhoku hi meme nda wo ilan ni tre niwu ndi "Shawubu, shawulu, a ngye sa wu tsra me ni ya?"⁵Shawulu, a sa ndi "wu nha, Baci?" U Baci a tre ndi "A hi me Yesu, wa wusi tsra me ni ya; ⁶ama lunde, ri hi ni mi gbu'a ba lha kpewa wutia niwu."⁷ Ndhi wa basia zren ni shawulu, ba k'ma ki whie me, nda wo lan tre a, ama nda na toh ndioria.⁸Shawulu alu ni meme'a nda niwa u shishi'a ti buwu ana toh kpe na, mle ba vuu njiriwo ri ni Damascus. ⁹A ti ri tra hamm'a ni to kpan, nda na rhi na nda na so na.¹⁰Nikima, nimi Damascus, vrekoma ri a he, wa ndema hi Ananiya. Baci a hlawu ni ra ndi "Ananiya", A tre ndi "Igy mi he yi Bachi" ¹¹Baci a lhawu ndi, "Lunde, nid hi ni kon wa ba yo ndi kritrime, ni ko Yahuda, myeba ndhi wu Tarsus ri wa ndema hi Shawulu, a si bre Rji. ¹²A toh ni ra' andi ndi ri nde Ananiya a si ye nda si sa wo ni wau ni tu don du to bubu ngari"¹³Ama Ananiya a sawu ndi "Baci, mi wo ni nyu ndhi gbugbu'u nitu gu yi, iri kpatimeme wa a ti tsatsra ndhime ni Urishilima. ¹⁴Aye ni hugon wu niko firist du ye vu ko nha ni wayi wa ani yo ndeme'a lo". ¹⁵Ama Baci a lhawu di "Hi, mi chuti kpewundu mi, ni du nji ndemu hi ni biwabana to me na, nibi niko tuchi, baba mir Israila. ¹⁶Mi tsro u du toh bibi ya wa aniti nitu ndema".¹⁷Ananiya a lu vunkon nda ka ri ni ko'a. Ni sawo nituma, a tre ndi "Vayi Shawulu, Bachi yesu, wa a tsro tuma niwu ni kon niwa wu sia ye'a, a tonme du kpa kpan yame mba ruhu tsratsra duri niwu". ¹⁸Harime, ukperi to kpakpla ikle ba rhukulhe rhi ni shishi Shawulu, wa a kri kpa to Bulus a lu duba ti baptisma niwu. ¹⁹Wa ari biri u gbegblenma a k'ma ye ni wu A son niba mirko bi hu'a ni Damascus wu bran vi.²⁰Rhiniki a lu si d'bu ni bla tre yesu nimi tra wu bre Baci, nda ni lha nd wawuyi a vren Rji. ²¹Biwa ba woowua ba bwunyu yo who nda tre ndi "Ana guyi wa vu biwa ba yo ndeyi ni Urushilima na? A ye ni wa vu balo njini nu nikon Firist. ²²Gbegblen Shawulu asi bran nitu nitu nda kpa Yahudawa bi son ni Damascus k'ma chon nitu wa a du ndhi mla toh ndi Yesu a wawuyi hi Kristi²³Niwa ba kai vi gbugbu'u, yahudawa ba zontu ni wa nkon wa ba zu nda wuu'a. ²⁴Shawulu a toh kpewa ba si son ti niwu. Ba ki si gben kikle nkontra gbua, ni rhi mba ni chun don duba wuu. ²⁵Amm Mirko bi hu'a ba ban'u ni chu, nda ka yo grji zu ni kpagonka gbu'a, ni mi sisen.²⁶Niwa a ye ri ni Urishilima, Shawulu anata ri nha ni mirko bi hu'a, ama wawu mba ba kluu, nda na kpanyme ndi wawu ngame a vrenko wuhu na. ²⁷Amma Barnaba a ban u njihi ni manzaniba, nda lha bawu ndi Shawulu a to Bachi ni nkon u Baci a tre niwu. mba wa hi ni damascu, Shawulu a tre hamma ni sisiri ni nde Yesu.²⁸A he ni ba ri bi rhu kagon Urishilima. A sia tre ni gbegblen suron (Hamma ni sisiri) ni nde Baci yesu. ²⁹Nda sisenyu ni Yahudawa bi helenenci ama ba kia wa nko u wuu. ³⁰Niwa mir vayiba ba mla wo kima, ba njiwu grhiye ni Kaisariya nda ka tru hi ni Tarsus.³¹Niki, ikilisiya kagon wu Judiya, galili mba Samaria ba kpa sii nda si guci ni ndu mba ni mi zren u sisiri. baci, mba wu son piame wu ruhu tsatsra, Ikilisiya asi bran ni blamba. ³²Naki, Bitrus a zrenzuni gbungblu kima wami a grjika ri ni tsatsra ndi bi Rji wa ba ki ni gbu Lidda.³³Niki a to guri wa bayo ndema ndi Iniyasu wandi azi kru nitu bla ma ti se tandra (8) nitu a heni lilo chan ngble. ³⁴Bitrus a tre nimu ndi Iniyasu, yesu Kristi a chu lilo wru ni wu. Lukri ndi mla bla me ti" mle a lukri ni zande, ³⁵wawu ndhi bi son ni Lidda mba sorona ba toh yu'a nda k'ma ye ni Baci.³⁶Ni gbu Ayafa vrenko wuhuri, wandi ndema hi Tabitha (wandi ba k'ma sran ndi Dorcas)" Iwayi a ta ti kpi bi ndidi nda ta zo bi ya' gbugbuu. ³⁷A he ni vi baki, a ku kru kpa nda que niwa ba ngla kpama, ba ban'u ka yo ni tra wu koshu.³⁸Lidda a he weiweire ni yafa mir ko ba bana wo nda Bitrus he niki, ba ton ndhi ha ni wu, nda ni breu " ye nita gbagbla. ³⁹Bitrus alunde huba. Niwa a ye ri'a ba njiwu hi ni tra wu koshu'a, u mmba be k'bo ba baki whi niwu nda si yi, nda ni tsro gbawrunklon baba zeni wa Dorcas a wran bawu niwa a he niba'a.⁴⁰Bitrus a dubarhu dinko ni tra'a, nda kuqugbarhu nda bre, nda k'ma ya ikmoa nda tre ndi, "Tabitha, Lunde" wa kri bwu shshi nda to Bitrus, nda luson. ⁴¹Bitrus a n'me wo nuu nda azu hon zi zande, nda niwa a yo tsatsra ndhi bi Rjiba ye baba mmba bi k'bea, a kau naba ni sisren. ⁴²Kagon yafa ikpe yi a zren kagon, ndahi gbugbuu ba kpanyme ni Baci. ⁴³Nituki Bitrus a son vi gbugbuu ni yafa, ni gu ri wa ba yo nde ma ndi Siman, wu tindu ntani.

Chapter 10

¹ Nikima, ndji ri a he nimi gbu Kaisairiya, wa nde ma hi Koneliyus, ana ninkon soja derhi ri, wa ba ta yo ndi Regiment wu Italiya. ² Ana ndji wa towu, wa ata klu sissri Irji baba bi ko ma wawu, nda ta nu ndji biya zaka ma,nda ni bre Iri chachu.³ Mla ni nton wu tya wu irhi, a mla to ni ra Maleka Irji si'a grji si ye niwu. Maleka a hla niwu ndi, "Cornelius!" ⁴ Cornelius a nzu ya Maleka u sissri a vu wa a lu tre ndi, "Wayi hi ngye, ninkon mu?" Maleka a hlawu ndi, "Bre me mba zaka me ba hon hi ni ton mren ndindi ni shishi Irji. ⁵ Zizan ton ndji me bari hi ni gbu Joppa du ba hi yo ndji wa ba yo ndema ndi Bitrus, du wuba ye niwa. ⁶ Ani son ni ndji wu tindu ntan wa ba yo ndi Siman, wa ikoma he ni nyu kpama teku'a⁷ Niwa Maleka wa tre niwu a hi kpama, Cornelius a yo mri ko ma harhi mba soja ri wa ani toh wo tre ma'a. ⁸ Cornelius a hla bawu wawu kpewa a si zren niwu'a nda ton ba hi ni Joppa.⁹ Zizan ni nton wu tanne wa ahuri kima, ba sia zren ni ti weiwiere ni mi gbu, Bitrus a hon hi kasi bre ni ko tu nka. ¹⁰ E iyon a vu wa aluta wa ikpe wu rhi,ama niwa ndji ba basia sron biri, a si toh tsro too ra, ¹¹ wa atoh shulu bwu, nda toh nklan kpe si grji, ikpe a rju ngma ibla wa asi grji ni ye ni meme, wa ba vuu nji ni ton nza ma nda siwu si grji. ¹² Ni mi ma innma kanka wu mriza nza baba biwa ba nnha ni meme, baba chinche bi bwa ni shulu.¹³ E lan ri a tre niwu ndi, "Lukri Bitrus, wuu ni tan." ¹⁴ Bitrus a tre ndi "Ana to ki na, Bachi; Rjhimu, mina tan kpe wa a he ni rjhina nda na kpanya ni shishi Irji na. ¹⁶ Ama ilan ala kma tre niwu nkpuwu ha ngari ndi "Kpe wa Irji ngla ti sa'a, na yo ndi a he ni Irji na."¹⁷ Niwa kpeyi ari si kpa Bitrus tsi shishi nitu ko ka a hi ngye tu kpe wa a toh nimi ra ma, niki, har hi, ndji wa Cornelius a ton ba'a ba ye ki ni nyu kikle nkontra nitu bana mye u ba tsro ba nkon wa ba hu zu ye ni ko'a. ¹⁸ Ba d'bu yo nda mye ka Siman, wa ba yo ndi Bitrus ngame, ni son niki.¹⁹ Niwa Bitrus a rhisi rhimren nitu ra wa ato'a, Ruhu a hlawu ndi, "Toomba, ndji tra asi waw/chiche nha nvunvu bi sen bari ba nha andi/ndji haarhi basi waw. ²⁰ Lu grji huba hi, na ti ngri ni huba na, nitu a hi me mi tonba." ²¹ Nikima, Bitrus a grji hi ni ndji ba nda tre ndi, "A hi meyi wa bisi wa'a. A ngye njiyi ye?"²² Ba tre ndi, kikle soja wu ya ndji derhi ri (100) wa ba yo ndema ndi Cornelius, ndji wu tsatsra zren, nda ni ti sissri Irji, wa ndji Yahudawa ni gbungblu wawu ba tre ndindi nitu ma, Maleka Irji a nji tre rhi ni Irji niwu ndi du ton ba hi yoo hi ni koma, nitu du wo tre wa a toon niwu. ²³ Niki Bitrus a yoba ri ye niwu. Niwa ble nhran, a lu huba, baba mri vayi bari wa ba ka ngo ni bawu hi ni Joppa.²⁴ Nivi wa a hukima, ba ye ri ni Caesarea. Cornelius a sia gbanba, ana yo mlama baba kpukpan bi weiweire du ba ye zon tu ki.²⁵ A he niwa Bitrus a ri'a, Cornelius a rju ye too nda kri kukru ni gbarhu ma ni meme nda ni nzuhon. ²⁶ Ama Bitrus a tiwo nzu lu nda tre ndi, "Lunde kri! Mi ndji too wu."²⁷ Niwa Bitrus si tre niwu, a ri hi ka to ndji gbugbuwu ba zontu ki si gben. ²⁸ A tre niba ndi, "Biyi me bita ndi ana he nitu nkon du ndji wu Yahudawa du zontu nitu kpe mba du zren tsri hini bi kora na. Ama Irji tsro me ndi du mina yo ndrjo ndi a vu meme rjhi wa a kpaa ti meme wawu na. ²⁹ Kimayi sa dume grji ye hamma ni sen nyu, niwa wu ton ba ye yome'a, zizan mi myeu, a ngye du wu yome?"³⁰ Cornelius a tre ndi, ivi nza wa ki kaba yo gon ye ni ton towa, mi sia bre Irji ni nton wu tiya (9) ni komu, mle mi toh ndji ri a wrhu kri ni shishi mu, ni nklon ma wa asia zan. ³¹ A hla nimu ndi, Cornelius, Irji wo bre me, e sadaka me a du Rji tika niwuu. ³² Nikima, ton ndji ri hi ni Joppa, nda hi yo ndji wa ba yo ndema ndi Sima, wa ba yoo Bitrus. A ni son ni ko ndji wu tindu ntan wa ba yondi Siman, weiweire ni kpa teku'a. / Chiche vunvu bi sen bari ba sa nha ndi / Anita ye, a ni tre niwu./ ³³ Mle, hama ni ti ngri, mi ton ba ka yo. Abi wa wuye'a zizan, wawu umbu khiki ni shishi Irji ni duta wo wawu kpe wa Bachi ton du ye hla tawu'a," /Hamma ni tre ndi / Bachi a tru du ye tre / chiche vunvu bi sen bari ba yondi / Irji a tru du ye hla ndi /.³⁴ Niki Bitrus a bwu nyu ma nda tre ndi, Njanji, miti too ndi Irji na chutinkan na. ³⁵ Nitu ki, ni gbungblu wa konha rhi, ndji wa ani ti sissri ma nda ni hu nkon tsatsra ndindi, ani kpaw.³⁶ Bi to tre ma wa a ton hi ni ndji bi Israila, niwa a bwu hla ndindi tre nitu son pian wa a ye zu ni Yesu Kristi, wandi wawu yi hi Bachi nitu ko nha - ³⁷ biyi kimbi bi toh kpi wa ba zren kagon Judiya wawu, rhi ni Galili wa a hu gon batisma wa Yohana a guchi bwu tsro; ikpe wa a zren nitu Yesu ba Nazaret, niwa Irji a chu tinka ni lulu Ruhu Tsatsra mba gbengble. A zren si ti kpi bi ndindi nda ni nu sikpa ni biwa brjhi a vu ba lo'a, nitu Irji a he niwu.³⁹ Ki biwa ki to zren kpi biyi ni shishi mbu, kpi wa Yesu ati, ni gbungblu Yahudawa mba ni Urushelima. Ba klo wuu ni tu kunkro, ⁴⁰ ama Irji a nzulu ni vi wu tra nda du ba toou, ⁴¹ ana ndji wawu na, ama ni biwa Irji ana mla guchi chu ni mi biwa bana toh ni shishi mba, ni mi mbu wa ki ri ni so niwu, hu lunde ni qu.⁴² A yo tre gbangban ni tawu ni du ta dbu hla ni ndji ni mla hla ndi wawuyi Irji chuu du ga tre ni bi vri mba biwa ba qu ye. ⁴³ Ahi ni wawuhi, anabi wawu ba vu bla, ni du ko nha wa a kpanyeme niwu ani kpa wruhle latre ma ni nde Ma."⁴⁴ Niwa Bitrus a risi tre kpi biyi, Ruhu Tsatsra a ku nhi tu wawumba, wa basia sren ton ni tre ma. ⁴⁵Ndji biwa bana he ni igrjhi bi hanbru ni mi bi wa kpanyme,wawu ndji wa ba hu gon Bitrus ye'a, ba bwu nyu yo hwo, nitu wa ruhu Tsatsra a ku kra nitu bi kora ngame.⁴⁶ Ba wo bi kora ba basia tre ni lmen kanka nda ni nzu nde Irji hon. Niki, Bitrus a kma sa ndi, ⁴⁷ "A nha ni zu du ndji biyi du ba kpa batisma wu ma, ndji biyi wa ba kpa Ruhu Tsatsra ye too kita ngame'a? ⁴⁸ Mle a yo tre ni gbangban nitu duba ti batisma ni bawu ni nde Yesu Kristi. Hu kima, ba bre du son wu vi fon bran ni ba.

Chapter 11

¹ Zizan manzani ba, baba mri vayi wa bana he Yahudiya ba wo ndi bi kora ba ngame ba kpa lantre Rji. ² Niwa Bitrus a hon ye rhi ni Urushelima, biwa ba he ni grjhi bi hanbru'a ba tre ba; ³ nda tre ndi, wuka zontu ni biwa bana hanbru na, ndi rhi ni ba!⁴ Ama Bitrus alu kri mla bla kpi ba ni bawu ndi, ⁵ Mi sia bre ni mi gbu Joppa, u Mi kri hra too ra, toh ekpe si grjhi ye, a rjuto kikle nk'ma bla wa basii chuwo si grji rji ni shulu, ba vuu nji ni nton nza ma. A grji ye ni me. ⁶ Mi ya'u nzrime ni rhimre nitu ma, Mi toh n'ma rju bi gbungblu meme, bi zren ni za nza, meme bi ki ni tsutsu miji, bi nha ni meme baba nchinche bi shulu.⁷ Mle mi wo lan tre nda hla nimu ndi, "Lu kri, Bitrus, wuu ndi tan!" ⁸ Mi tre ndi, "Ana toki na, Bachi, nitu ni son mu, meme kpe wu kpa ti meme na ri ninyumu na." ⁹ Ama ilan a k'ma sa nimu rji ni shulu ndi, 'Ekpe wa Irji k'ma ti sa'a, wuna yo ndi a ti rji na. ¹⁰ Ikpe yi a zren ti nkpu tra,mle ba gbron k'ma hon hi ni shulu.¹¹ Bika mla toh, niki, ndji tra ba kri wruki ni kontra ko wa kina he nimi'a; ba ton ba ye nime rji ni Caesarea. ¹² Ruhu a tre gbangban nime du mi huba hi, ni du mi na yaba ti nkan na. Mri vayi tanne biyi ba hume, u ki rihi nimiko igu'a. ¹³ A vu bla ni tawu nitu wa a toh Maleka a kri ni koma nda hla wu ndi, "Ton ndji me hi ni Joppa du ba hi nji Siman ye, wa ba yo ndi Bitrus. ¹⁴ Ani tre niyi nitu lan tre wa ani kpayi chuwo, iwu baba bi kome!¹⁵ Niwa mi guchi si tre ni ba, Ruhu Tsatsra a kuni tumba, tsra ni wa a ku nita ni mumla'a. ¹⁶ Mi tika ni lan tre Bachi, niwa a tre ndi "Yohana a tie batisma ni mma, ama biyi bi kpa batisma wu Ruhu Tsatsra."¹⁷ Niki, Irji nita nuba kpe tsra niwa a nuta hamma ni du ta han, niwa ki kpanyme ni Bachi Yesu Kristi, me mi nha, wa mi kri sen nyu ni Irji? ¹⁸ Niwa ba wo kpi biyi, bana sa tre ni tuma ngana, ama nda nzu nde Irji hon nda tre ndi, "Irji niu kma sron sran vri ni biwa ba bi kora'a ngame."¹⁹ Zizan, biwa bana vra nitu iya wa a rirhi ni tu Istifanus, ba zren gbangban ka ri ni Phoenicia, Cyprus mba Antioch, ndani bla lan tre ni Yahudawa ba megen. ²⁰ Ama bari mba, ndji bi Cyprus mba Cyrene ba ye ni Antioch nda bla ni biwa ba Greek ngame, ndani d'bu ni bau, tre ndindi nitu Bachi Yesu. ²¹ Iwo Bachi a he niba, gbugbu ndji ba kpanyme nda k'ma ye ni Bachi.²² Itre ni tu mba aka ku ni ton ekklisiya ni Urushelima, u baka ton Barnabas du rju zren gbagban mu ka ri ni Antioch. ²³ Niwa a ye nda toh ti ndindi wu Irji, a ngri nda nronba duba kri ngbangba ni Bachi ni suron mba riri. ²⁴ Nitu ana ndji wu ndindi suron, shuni Ruhu Tsatsra mba suron kri ngbangban, u ndji gbugbu ba ka nhani Bachi.²⁵ Barnabas alu wruhi Tarsus nitu hi wa to Shawulu. ²⁶ Niwa a too'a, a njiwu ye ni Antioch, Aye heme ndi ba ki ni ekklisiya wu seri wawu, nda du ba gbrontu yo bubu riri nda zita tsro ndji gbugbu'u. A he ni Antioch mba ba guchi yo mri ko bi hu;a ndi Krista.²⁷ Zizan ni vi biyi, anabawa bari ba grji ye ni Antioch, rji ni Urushelima. ²⁸ Iri mba, ni nde Agabus, a lu kri, ni chon Ruhu Tsatsra, nda tre ndi mem yon ni ye ku ni ngbran meme wawu. Ekpe a ye he toki ni ba vi wu Claudius.²⁹ Nikima, mri ko bi hu'a, tsra ni gbengblen ma, ba zontu nda tru izo mba hi ni mri vayi wa ba he ni Judiya. ³⁰ Ba tie kpeyi, nda tru nklen hi ni bi ninkon'a zu jni wo Barnabas mba Shawulu.

Chapter 12

¹ Zizan, wieiweire ni nton wa Herod, kikle chu'a a saa wo nitu biwa ba bi ikklissiya ba, nitu du vu ba tiiya. ² A wuu Yakubu vayi Yohana ni Takobi.³ Hu gon wa ato ndi kima a biya ni Yahudawa ba, a hon hi ka vu Bitrus ngame. Kima a he ni ba vi wu bredi wandi ba klan hamma ni du sa nda en na. ⁴ Niwa a vuulo'a, a njiwu ka tro ni kotro, ni wo sojoji nklan nza du ba mla ya; a ta son ndji wa ani njiwu rjuye nu ndji hu kle igan-u nigra.⁵ Toki, ba tro Bitrus zi ni tra tro, ama biwa ba bi ekklisiya ba kri gbangban ni bre Irji ni tu ma. ⁶ Nichu wa mble ka nhran hu'a, Herod anata chu rjuye duba bla tre nituma, Bitrus a sia kruna ni tsutsu sojoji harhi, nimi lo ni sraka harhi, ni bi gben ni nyu nkontra ni duba mla ta ya nkontra'a.⁷ Mle, Maleka Bachi a lu kri tanwrhu, ikpan lu ri nda kri bwu tra wu ko tro'a, ndu ku wrhu Bitrus ni kosan nda ta'u sh'me ni nna'a nda hlawu ndi, "Lukri gbagbla," u sraka'a ba ju kuhle rjini woma. ⁸ Maleka a hlawu ndi, "Lo kpame ni vu lagban wu zame sru." Bitrus a tie toki. Maleka a hlawu ndi "Vu nklon me wu kora'a sru ni hume."⁹ Niki, Bitrus a hu Maleka zren rju. Ana to ndi kpe wa Maleka a tia a hi njanji na. A tre ndi a si toh ni raa mu. ¹⁰ Niwa ba zren ka vu y'ba bi gben bi mumla, mba wu ha, nda ye ni kikle nkon karfe wu ri ni gbu'a, a bwu kikima ni bawu. Ba rju grji hu nkon wu mi gbu'a, u Maleka a kri kaado.¹¹ Niwa mren Bitrus a k'ma ye niwu, a tre ndi, "Zizan, mi mla toh wu njanji ndi Bachi yi a ton Maleka ni du ye kpame chuwo ni wo Hiridus, mba wawu kpi wa Yahudawa ba bata yo shishi ndi ba toh." ¹² Ni mla to toki, a zren hi ni ko Maryamu iyi Yohana,wa ba yo ndi Markus ngame, niki ndji gbugbuwu bana zontu ki si bre Irji.¹³ Niwa a wrunkon wu kikle nkotra u ri ni ko'a, vivren wa wu ndu ni ko'a, wa ndema hi Ruda a ye nitu du ye kpa yo'a. ¹⁴ Niwa a wo lan Bitrus nda to ndi a yi wawuyi, nitu ngyiri ana bwu nkon a na nda tsutsu ri hi nimi ko'a,nda ka hla bawu ndi Bitrus kri ni nyu nkontra wu kora. ¹⁵ Ba kri hlawu ndi, "Wu sran." Ama a kri gbangban nitu a hi njanji. Ba tre ndi, "A hi ibrji ma.¹⁶ Ama Bitrus ana donme ni wrunko'a na, ni bwu nko mba, ba too nda kri bwunyu yo ni h'yo. ¹⁷ Bitrus a ti ba niwo duba son gbangbi, nda bla bawu nitu wa Bachi a njiwu rju ni kotro. A tre ndi, ton ba hi ni Yakubu baba mbru mri vayi ba nitu kpeyi. Mle a lu don ba nda zren hi ni buburi nkan.¹⁸ Niwa mble a nhra, ana tsitu fime wa a ri ni mi sojoji ba na nitu ka ahi ngye ti Bitrus. ¹⁹ Hu wa Hiridus a wa nda na too na, a mye bi gben ba nda yo ba ni duba wu ba. Hu ki, a grji rji ni Judiya hi ni Caesarea nda ka son niki.²⁰ Zizan Hiridus a shu ni nfu ni ndji bi Tyre mba Sidon. Ba hi niwu nitu kpe riri, nda weire Blastus,wa ani zo ninkon chu'a ndu, andi du yo nyu zoba,ba mye ndi duba ki ni sikpe ni gbungblu meme wu nikon chu'a. ²¹ Ni vi wa ba yo'a, Hiridus a sru nklon ma u bi chu nda son ni ruron wu tu chuma, nda lu tre ni ba.²² Ndji ba ba kpagro ndi, "Wayi hi lan Irji ana wu ndji na!" ²³ Hari me, Maleka Bachi a kri yo wru, nitu ana nu Irji ninkon na; ntson mra ba kri rhiwu wuu.²⁴ Ama lantre Irji a si bwu bran ndani krigbu. ²⁵ Niki, niwa Barnabas mba Shawulu ba kle ndu zren mba, ba k'ma zren rji ni Urishelima, nda nji nha niba Yohana, wa ba yo ndi Markus

Chapter 13

¹ Zizan ni Ekklisiya wu Antioch, Anabawa baba bi tsro bari bana he. Bana ba BArnabas, Siman (wa ba yondi Niger), Lucius wu Cyrene, Manaen (vayi Herod wu retrarch wa bana kpa'u nji toh wu ngrji hi mba), mba Shawulu. ² Niwa basia bre ni kaa rhi kpe nda ni nzu Bachi hon, Ruhu Tsatsra a tre ndi, "Chuu ba Barnabas mba Shawulu zi tinkan nimu, ni duba ti ndu wa mi yoba duba ti." ³ Hu bre ni kaarhibiri, mba yo woh ni tumba, ba tru ba yo ni duba hi.⁴ Kima, Barnaba mba Shawulu, niwa Ruhu Tsatsra a ton ba rjuhi'a, ba grji hi Seleucia; rhiniki ba wu jrigi mma hini Cyprus. ⁵ Niwa ba he ni gbu Salamis, ba d'bu bla lantre Irji nimi ko Synagogues wu Yahudawa. Yohana ngame a he niba toh wu zoba.⁶ Niwa ba zren kaagon nclan meme gbungblu kima hi ni Paphos, ba ka tsra ni ndji wu katibrji ri ndi Yahudi wa ana anabi wu che, wa ndema ana Bar Yesu. ⁷ Ndji wu katibrji ana ta zren zontu ni kikle ndji wu gaatre, Sergius Paulus, wa aheni mre toh kpe kpukpome. Igu yi a yoye ni kpama, ba Barnabas mba Shawulu, nitu a nison wo lantre Irji. ⁸ Ama Elymas "Wu katibrji" (toki ba k'ma ndema sran) a lu kri sen nyu wu ka kpanyme niba; a ta son k'ma kikle Iguwu gaatre rju ni nkon kpanyme'a.⁹ Niki Shawulu, wandi bata yondi Bulus ngame, shuni Ruhu Tsatsra, a yo shishi yau gbahme ¹⁰ nda tre ndi, Iwu vren brji, wu shuni kpi kankan wu gyru mba meme dri. Wu kame ni ko ngye wa a he ni nkon tsatsra'a. Wuna don me ni k'ma sran nkon triime wu Bachi, ka ana naki na?¹¹ Zizan ya, Iwoh Bachi a he ni tume, wu k'mati ndji wu mfyen. Wuna toh kpanrhi wu nton bari na." Hihari niki, ikpe too iwru mba bwu a ku nitu Elymas; wa dusi zren ni kaagon siwa nji duba vu ni wo tsro nkon. ¹² Huwa kikle wu gaatre a toh kpewa a zren'a, a kpanyme, nitu tre wu Bachi wa a wo'a, a nuu rhimre ni sissri.¹³ Zizan Bulus baba kpukpan ma ba ba wru zren hu ni nokn maa rjini Paphos nda ka rini Perga wu Pamphylia. Ama Yohana a kaba don nda k'ma hi ni Urushelima. ¹⁴ Bulus baba kpukpan ma ba zren rhi ni Perga nda ka rini Antioch wu Pisidia. Niki bahi ka rini Synagogue chachu Sati nda ka kuson. ¹⁵ Hu, vu bla nha wu doka mba wu ba anabawa ba, bi ninkon wu Synagogue ba ton ba ni tre ndi, "Mri vayi, bita he ni tre wu nron ni ndji biyi, bika hla."¹⁶ Niki Bulus a lu kri nda nzuwo tibawu nda tre ndi, "Ndji bi Israila baba biyi wa bi klu Irji, woo yi. ¹⁷ Irji wu ndji bi Israila yi a chu ba bachimbu nda du ndji ba bran ti gbu, niwa bana ki meme Egypt, mba ni woma waa nzu hon, a nji ba rju nikima. ¹⁸ Ni nton mla ise tso-tra-don-nza (40) a tiya nji ba nimi gbungblu tsutsu miji. / Vunvu nha bi sen bari ba yo ndi / Wu ise mla tso-tra-don-nza asi mlabaya nji ni gbungblu tsutsu miji. /¹⁹ Hu gon wa a yra gbungblu ndji tangban wa bana he ni meme Canaan'a, a ban meme mba nu ndji mbu ni du k'ma ti umba. ²⁰ Ikpe biyi ba rhuhe toki zan se 450 wa baka hi ye. Hu gon kpi biyi, Irji a nuba bi gaatre ka tsra ni nton anabi Samuel.²¹ Mle ndji ba ba mye ndi du nuba chu, u Irji a nuba Shawulu vren Kish, ndji wu grijhi Benjamin, ni du hon ti chu nitumba wu se tso-tra-don-nza. ²² Hu kima, Irji a churhu ni tuchu'a, nda nzu Dauda hon ni du k'ma he chumba. Ana Dauda yi wa Irji a hla tre ni tuma ndi, "Ngye mi ye toh Dauda vren Jesse a hi ndji wa ani hu sron mu, wa ani ti wawu kpiwa Mison ni du ti.²³ Rhini h'pu iguhi Irji njiye ni Israila ndji wu kpachuwo, Yesu wa ana shirji ni tu a ni ti toki. ²⁴ Niwa Yesu a rhihe ye, Yohana a d'bu batisma wu k'ma sron sran ni ndji bi Israila wawu. ²⁵ Niwa a ta kle ndu ma, a tre ndi 'Bi rhimre ndi me mi nha?' Me, Mina wawuyi na. Ama srenton, iri ni ye hu gon mu, lagban za ma me mina mlakri wa mi siwuna.²⁶ Mri vayi, mri wu iyi Ibrahim, baba biwa ba he nimi mbi wa ba klu Irji, ahi ni tawuyi mba ba ton tre wu kpachuwu yi ye. ²⁷ Ni ndji biwa ba ki ni Urushelima, baba bi tuchu mba, bana mla too na nda du lantre ba anabawa wa ba ta bla chachu ni vi wu Sati'a, a hon tumba niwa ba kaamba niwu.²⁸ Niwa ba wa ndana toh kpe wu lowu wu qu na, ba yo Pilate ndi du wuu. ²⁹ Niwa ba kle wawu kpi wa bana nha nituma'a, ba banwu grji rhini kunkron'a nda kawu yo kru nimi ibe.³⁰ Ama Irji a nzuulu rjini qu. ³¹ Wu vi gbugbuwu ndji waba hu rji ni Galili ye Urushelima basi too. Ahi ndji biyi yi basi bla kpi wa bato nituma ni ndji ba.³² Niki ki hla yiwu tre ndindi, shirji wa a ye niba bachimbu ³³ a du ba ye he toki nitawu, mri mba, nitu wa a nzu Yesu lu. Na wa ba nha ni Zabura wu ha: 'Wu hi wu vren mu, luwa mi k'ma ti time,/ ³⁴ Nituwa a nzuu lu rji ni qu nitu du na la ka k'ma ye na, Irji a tre toyi: / Mie nu tsatsra mbalulu wa mi shirji ni Dauda.³⁵ Nitu ki ala tre ni Zabura ri ngari ndi "Wuna du tsatsra me du toh gla na.' ³⁶ Niwa Dauda a kle ndu wa Irji a son niwu'a ni k'ba bi ngrjima, a ku kruna, e ba karhuu baba ba bachima, e k'ma ma a toh gla. ³⁷ Ama wawu wa Irji a nzu lu'a ana toh gla na.³⁸ Niki bika toh, mri vayi, ndi, zu ni wo guyi, ba d'bu nihiwu, kpawruhle lahtre. ³⁹ Zuni wu, ko nha wa a kpanyme ani kpa yandindi nitu wawu kpi wa doka Musa ana toh ya ndindi niwu na.⁴⁰ Nikima, mla zren nitu kpi wa anabawa ba tre nituma duna hon nitu mbi na: ⁴¹ Mla ya, biyi bi kpa wruhle, ni ya ni nyu ni w'ho, mle ni qu kado; Toh, mi nji ndu niye nimi vi mbi biyi, Ndu wa bina kpanyme niwu na, ko ndrjo ri nita d'bu bla yiwu.'"⁴² Niwa Bulus mba BArnaba ba lusi hi, ndji ba ba breba ni duba la tre lan tre ba ngari ni chachu Sati wu hu kima. ⁴³ Niwa ku son mba wu Synagogue a ye kle'a, yahudawa gbugbumba baba biwa ba kpanyme nda k'ma ni hu Irji mba ba hu Bulus mba Barnaba, e ba tre niba nda nron ba ndi duba kri gbangban ni nkon ndindi wu Irji.⁴⁴ Nivi Sati wa aka hu kima, igbua wawu ba ye zontu ki nitu duba wo lantre wu Bachi. ⁴⁵ Niwa Yahudawa ba ba toh kpaandi ba, ngu a shu ni sron mba, nda duba tre meme nitu kpi wa Bulus a tre'a, nda si mren'u.⁴⁶ Ama Bulus mba Barnaba ba tre rju ni gbengble sron ndi "Abi wa du yi guchi wo bla lantre Irji. Ni toyi bi tru hle rjuni kpa mbi, ni ban kpambi ti wa bina mla wu kpa vri wa ana kle na, tooyi, ki k'ma hi nibi wa ba bi kora. ⁴⁷ Toki Bachi a mmhata gbangban ni tre ndi, 'Mi yoyi nji kpachuwo hi ni gbungblu nkankan wu meme wawuu.'"⁴⁸ Niwa bi kora'a ba wo tre yi, ba ngyiri nda nzu hon lantre wu Bachi. Wawu biwa a yoba yo ni duba kpa ivri wa ana kle na, ba kpanyme niwu. ⁴⁹ Lantre Bachi a zren hi ni ngbran kima wawu.⁵⁰ Ama Yahudawa ba ba chon mmba bi ninkon ndani kri gbangban ni hu'a, baba lilon bi tsro nkon wu hu ni gbu'a. Ba chon iya yo nitu Bulus mba BArnaba nda duba zuba vrarju ni ngbran kima. ⁵¹ Ama Bulus mba Barnaba ba kpon meme zamba rju du hon tumba. Mle ba hi ni gbu Iconium. ⁵² E mri ko bi hu ba ba shuni ngyiri mba ni Ruhu Tsatsra.

Chapter 14

¹ Aye he toki ni Iconium, wa Bulus mba Barnaba ba ri hi nimi Synagogue wu bi Yahudawa ba, nda ka tre hu ninkon wa kpaandi, ba Yahudawa baba Greeks ba kpanyeme. ² Ama Yahudawa wa ba kamba ni zren huba'a, ba chon dri bi kora ba nda duba ti nfu ni mri vayi mba.³ Nitu ki, ba ki niki gbron nton, ndani bla gbangban me ni gbengblen Bachi, ndani tsro ba du ba toh tre wa a ton ba wu ya ndindi. A ti toki niwa a tsro kpanyeme wa ndji ba toh ni kikle kpi waasi ti ni shishi mba, zu ni wo bulus mba Barnaba. ⁴ Ama ndji bi gbu'a ba gaanyu, bari ba kri ni ngbala Yahudawa, i bari ni manzani ba.⁵ Wawu mba, bi kora mba Yahudawa (baba bi ninkon mba) ba wa nkon wu vu ba yo ya nda ta ba Bulus mba Barnaba ni tita, ⁶ ama niwa ba ble wo toki, ba tsutsu hi ni igbu bi Lycaonia, wu Lystra mba Derbe baba kaagon gran bi koki, ⁷ niki ba si zren ni d'bu tre ndindi'a.⁸ Ni Lystra, iguri a son, hamma ni gbengblen ni zama, chon kple rhi ni nne yimma, wa ana zren to ni son ma na. ⁹ Iguyi a wo bulus si tre. Bulus a yo shishi ma niwu nda toh ndi a he ni sron kpanyeme nitu kpa sii kpama. ¹⁰ Niki a tre niwu ni kikle lan ndi, "Lu kri ni za me." Mleigu'a a lu za kri nda zren kaagon.¹¹ Niwa kpaandi ba bato kpewa Bulus a ti'a, ba nzu lan ba ndani tre ni el'pa Lycaonia, "Ba rji ba ba k'ma rhu too ndji nda grji ye nita." ¹² Ba yo Barnaba ndi "Zeus," mba Bulus, "Hermes," nitu wawuyi ana ninkon wu lantre'a. ¹³ Priest wu irji zeus, wa koobre ma ahe ni kogon kikle gbu'a, anji kikle lando wa ba yra ni loh bre ye ni kikle nkontra gbu'a, wawu mba gbugbu ndji ba, nitu duba ye gon nton nibawu.¹⁴ Niwa manzani ba, Bulus mba Barnaba ba wo toki, ba y'ba nklon mba nda tsutsu hi nda ka kuuyi ni mi ndji ba ¹⁵ nda ni hla ndi, "Indji-lon, nitu ngye bi ti kpi biyi? Kita ngame ki ndji, ni kpa too wumbi. Kisi bla tre ndindi ni yiwu nitu duyi k'ma gon don meme kpi ndi ye ni Irji wu sissren, wa a ti shulu, ni memee ni kpaama teku, mba wawu kpi wa bahe ni mi mba. ¹⁶ NI k'ba wa baka hiye, a du gbungblu du ba zren ni nkon kankan wu mba.¹⁷ Ni kima me, ana hamma ni don wa ba bla kpewa ba to nituma na, niwa a ti kpiwu bi nda nuba mma-lu rhini shulu mba ntonlu wa niye nuyi klo biri bran; shuuni sron mba ni biri mba ngyiri kpukpome. ¹⁸ Ni lantre bihi me, Bulus mba Barnaba ba mla zu ndji ba megen bubu gon nton ni bawu.¹⁹ Ama Yahudawa bari wa ba rhini Antioch mba Iconium, ba ye kma tu ndji ba sran ni gyru bre. Ba taa Bulus ni tita nda ngbiwu rju hi ni kogon gbu'a, nda ban ni mren mba ndi a qu ye. ²⁰ Ni kime, niwa mriko ba ka kri kaagon nitu ma, alu kri nda zren ri ni mi gbu'a. Ni vi wa a hu kima, a hi ni Derbe wawu'u mba Barnaba.²¹ Hu gon wa baka d'bu bla tre ndindi nitu ma, ni mi gbu'a nda mriko gbugbu, ba k'ma ye ni Lystra, ni Iconium mba ni Antioch. ²² Ba si nron mriko ba duba kri ni sron gbangban nda yo ni bawu du ba na k'ma ya gon ni kpa nyme mba ndani tre ndi, "Abi toki duta ri ni ko Irji hu ni nkon iya²³ Niwa ba yo bi ninkon nitu mba, ni ekklisiya ba, nda bre Irji hamma ni rhikpe, ba kaba yo ni wo Bachi wa nituma yi ba kpa nyeme. ²⁴ Mle ba zrenzu ni Pisidia nda ye ri ni Pamphylia. ²⁵ Niwa ba kle bla lantre'a ni Perga, ba grji hi ni Attalia. ²⁶ Rhi niki ba zren zu nitu mma ka rini Antioch, ni bubu wa bana nzuba yo ni toh ti Irji wu ndu wa baka kle'u zizan.²⁷ Niwa ba ye ri nimi Antioch, ba yo ekklisiya zi ni bubu riri, nda vubla bawu wawu kpiwa Irji a ka ti niba, mba nitu wa a bwunko wu kpa gbangban ni biwa babi kora'a. ²⁸ Ba kii wu gbron nton ni ba mriko ba,

Chapter 15

¹ Indji bari ba grji rji ni Judiya ye ni Antioch nda ye bla tsro ni mri vayi ba ndi, "Bi tina duba han mbru ni yiwu hu njo tre Musa na, bina kpa chuchuwo na. ² Kpeyi a vu tu Bulus mba Barnaba zon ti nkan nda duba kri senyu ni ba. Niki, Bulus mba Barnaba, baba bari ni mi mba, ba chuba ndi duba hon hi ni Urushelima nda yi son ni ba manzani baba bi ninkon ba nitu duba tu tre'a.Nitu ki, niwa ekklisiya a ton ba'a, ba zren zu ni Phoenicia mba Samaria, nda si bwu bla sran sron wa bi kora'a ba kpa'a. Ba nji ngyiri kpukpome ye ni mri vayi ba. ⁴ Niwa ba ye rini Urushelima, ekklisiya mba manzaniba baba bi ninkon ba ba kpaba ni wo ha, i baka vu kpi wa Irji a ti bawu'a bla ni bawu.⁵ Ama ndji bari, ni mi biwa ba kpanyeme'a, wa bahe ni mi grji bi Pharisee, ba lu kri nda tre ndi, "Ani kpe wuti ni duba vu ba han mbru nda yo tre gbangban ni bawu duba hu tre doka Musa." ⁶ Niki manzaniba baba bi ninkon ba ba zontu ki nitu duba mla kpeyi yato.⁷ Hu gon sen nyu ni kpamba, Bitrus a lu kri nda tre niba ndi, mri vayi, bito ndi,ni nton ndindi wa aka hi ye'a, Irji a chu ni mi mbi, nitu ni nyu mu, Bi kora ba duba wo lantre wu tre ndindi'a, nda kpanyeme. ⁸ Irji, wa ato dri'a a mla bla ni bawu niwa a nuba Ruhu Tsatsra, toh waa ati nitawu; ⁹ ndana chuta ti nkan ni ba na, niwa a vu sron mba se ni toh kri gbangban.¹⁰ Zizan nitu ki, ahi ngye duyi ni tsra Irji, niwa bi klo ilo wu ya nitu nkanto wu bi hu'a wa ba timbu, ni kita kina mla to ba nji na'a? ¹¹ Ama ki kpanyeme ndi ki kpachuwo nitu ya ndindi wu Bachi Yesu, na baba me."¹² Kpaandji ba wawu ba ki ni gbangbi niwa ba si sren ton ni ndu wu bwu ya mba wu kanyu yo ni w'ho wa Barnaba mba Bulus ba vu si bla nitu wa Irji a ti ndu ni mi Bi kora'a, zuni wo mba.¹³ Hu gon wa ba tre kle'a, Yakubu a saa nda ni tre ndi, "Mri vayi, yo ton ndi wome. ¹⁴ Siman a hla yiwu niwa Irji ni ya ndindi ma ni mumla azo bi kora'a nitu du ban rhi ni ba, ndji wu ndema.¹⁵ Lantre ba anabawa a kpanyme ni kii, na wa ba nha'a. ¹⁶ Hu gon kpi biyi, mi k'ma ye, mba miye mme ngari, ko wu zontu ni Irji wu Dauda, wa a zilhe ye; Mi nzu sazi, ni du wron meme ma du k'ma ye to ana he, ¹⁷ ni du mbru ndji wa ba don'a, duba wato Bachi, baba wawu bi kora wa ba yo ba ni ndemu.' ¹⁸ Ikpe yi yi Bachi a tre ndi, A nhati kpi biyi wa bato rhi ni sen'a? / Nk'ma vunvu wu Greek bi sen wa ba he ni tu tre wandi a nkan / Ikpe yiyi wa Bachi a tre, ni tuma yi, ba toh wawu kpi wa ba ti nisen.¹⁹ Nitu kima, mi ban zi ndi kina ti ba ya na, baba bi kora wa ba k'ma ye ni Irji. ²⁰ Ama ki nhahi ni bawu ndi a tre wa s tsra, duba chukpa mba ti nkan ni kpa ti meme gunki, wrhuni hu mba mba ni nn'ma wa ba wuu ba ndwuto, mba rhini iyi. ²¹ Nitu Musa, ba d'buhla ni gbu nkankan, rhini k'ba bi sen, a ye ni zizan wa basi bla nimi Synagogue chachu ni vi Sabbath."²² Niki a bi ya ni manzaniba baba bi ninkon ba, mba ekklisiya wawu, duba chu Juda wa ba yo ndi Barsabbas, mba Sila, wa bana bi ninkon wu bi vayi ba, nda ton ba hi ni Antioch baba Bulus mba BArnaba. ²³ Nha zuni wo mba, "Rhini manzani baba bi ninkon ba, mri vayi mbi, hini mri vayi bi kora nimi Antioch, Syria mba Cilicia ki chi yi!²⁴ Nitu ki wo ndi ndji bari ba rhunita hama ni kpanyime mbu, nda ka si chonyi ni lan tre wa a kpa sron mbi ti meme'a. ²⁵ A bi ya nitawu, wa ki k'ma sron mbu yo ni bubu riri, ndi chu ndji biyi wa ki tonba ye ni yi baba mri vayi bi mlason mbu, Barnaba mba Bulus, ²⁶ ndji biwa ba ban tu yo ni nkon qu nitu nde wu Bachi Yesu Kristi.²⁷ Nitu ki, ki ton Juda mba Sila, Wa ba vu bla ni yiwu, kpi biyi ngame ni lantre mba. ²⁸ Nitu a ya bi ni Ruhu Tsatsra mba ni tawu, du kina la ban ndu ya sa nha nitu mbi zan wa a he toki ye: ²⁹ ndi du yi chuwo rjuni kpi wa ba ton ni brji, ni iyi, kpi wa ba wuu ni ndwu to, mba rhini latre wamba ko lilon. Bita chu kpambi wru ni kpi biyi,zren ni bi yiwu. gbuchu.³⁰ Niki, niwa ba kle nda yo ba ninkon,ba zren grji hi ni Antioch, hu gon wa ba vu gbu ndji ba zontu zi bubu riri, ba ka vunvu wa ba nha bawu nuba. ³¹ Niwa ba bwu bla, ba ta kpe nitu nron tre wa ba kpa'a. ³² Juda mba Sila, wa bana anabawa ngame, nronba mri vayi ba ni lan tre gbugbuwu nda zoba kri gbangban.³³ Hu gon wa ba fon ki niki, ba tru ba hi ni si sran rhini mri vayi ba hi ni biwa bana ton ba'a. ³⁴ Vunvu wu bi zan, bi son bana he ni nklan 34 na (Ya Ndu Man.15:40). Ama a toh bi du Sila du k'ma son niki. ³⁵ Ama Bulus mba Barnaba ba kii ni Antioch ndani tsro nda ni bla (baba gbugbu bari) lan tre wu Bachi.³⁶ Hu gon vi bari, Bulus a hla ni Barnaba, "Ki k'ma hi zizan ni ki hi tsri ni mri vayi bi gbu wa kina ka d'bu hla lantre Bachi, niki toh ka ba heni ha." ³⁷ Barnaba a son ban Yohana wa ba yondi Markus, nji nha. ³⁸ Ama Bulus a rhimren ndi ana bi du ba ban Markus na, waa ana kaa ba don ni Pamphylia nda na la huba ni ndu'a na.³⁹ Niki, kikle sen nyu a gaaba nda du ba hu nkon nkankan ni kpamba, i Barnaba a ban Markus hu ni kpama, nda dran rju hi ni Cyprus. ⁴⁰ Ama Bulus a chu Sila nda rju kunkon hi, hu wa mri vayi ba ba vu ba sru ni nji ndindi wu Bachi. ⁴¹ Mle a zren zu ni Syria mba Cilicia ndani gbre kri gbangban ni ekklisiya ba.

Chapter 16

¹ Bulus ngame aye ni Derbe mba ni Lystra, niki vrenko wu huuri wa ndema hi Timotia he, vren wa Yahudawa ri, wa a kpanyime niwu, ama tima ana ndji Greek. ² Mri vayi wa bana he ni Lystra mba Iconium bata tre ndindi ni tuma. ³ Bulus ata son du zren huu ni tuki, a bau njinda gen-mbru niwu, ni du Yahudawa wa ba he ni bubu baki du ba toh, nitu bana toh ndi tima ana Greek.⁴ Niwa ba hu nkon si hi zu nimi gba ba, basia zren nihu nkon tsatsra wa manzani ba mba bi ninkon biwa ba he ni Urushelima ba m'ha yo duba hu. ⁵ Niki ekklisiya ba ba kpa ti ngbengblen ni kri gbangban nitu hu nkon'a nda du kri mbru mba a si hon chachu.⁶ Bulus mba bi zren niwu ba zren zu ni ngbran Phrygia mba Galatia, nitu Ruhu Tsatsra ana ti gbuchu ndi du ba na d'bu lan tre'a ni ngbran Asia na. ⁷ Niwa ba zren ye ti weiweire ni Mysia, ba yo sron zuni Bithynia, ama Ruhu Yesu a zuba. ⁸ Niki ba vu Mysia y'ba nda grjiye ni gbu Troas.⁹ Bulus a toh ni mira ni chu; ndji ri wu Macedonia a kri ki nda si bre'u nda ni tre ndi, "Ye nita ni Macedonia ni ye zota." ¹⁰ Niwa wa Bulus a hrara toki, ki krilu si wa nkon wuhi ni Macedonia, nitu ki ban ndi Irji mba yo ta du ta ki hi bla tre ndindi ni bawu.¹¹ Ki kuu zren hu ni nkon ma rhini Troas, ki hu trime nkon wa ani njita zu ni Samothrace, nda duta ka rhini Neapolis ni mbewa aka wu vi kima. ¹² Rhiniki, ki hi ni Philippi, wandi ana kikle gbu wu Macedonia, gbu wa a zan bi ni ndu wu ngbran kima mba wa aheni wo bi tuchu wu Romawa; ki ki niki wu vi wa a fon bran. ¹³ Ni vi Sabbath (Chachu Sati), ki zren rhu ni kikle nkontra gbu'a wa a he ni kosan ba'a, bubu wa ki ban ndi ani bi wu bre. Ki kukhi ni tre ni mmba wa ba ye zontu ki'a.¹⁴ Iwari wu nde Lydia, wa a ta le ni ikpi nklon sru, rhi ni gbu Thyatira, wa ata hu nkon Irji, a yo ton si wota. Bachi a bwu sron ma ni du mla wo kpe wa Bulus asia tre'a. ¹⁵ Niwawu mba bi koma, ba kpa batisma, nda bre ta ndi, "Bita kpanyme ni me ndi mi kri gbangban ni hu nkon Bachi, bi ka ye ni komu." Nikima a weireta du ta kpanyme.¹⁶ Niwa ki sia hi bubu bre, vrenwa ri wa ana gran, nda he ni brji wu toh kpe nda nran, a ye zontu nita. A ta nji nklen gbugbuwu ye ni ti ko ma nitu ndu nran wa ata ti'a. ¹⁷ Iwa yi a zren si huba Bulus nda d'bu si hla ndi, "Biyi bi mri koh wu Irji wa a zan nzu hon. Ba ki bla nkon wu kpachuwo ni yiwu." ¹⁸ Asi ti toyi wu vi gbugbuwu. Ama Bulus, nitu vrenwa a yo nfu branbran, a k'ma nda hla ni brji'a ndi, "Mi mmha'u ni nde Yesu Kristi, rju ni kpa ma." Mle a rju ni nton kima.¹⁹ Niwa bi ti koma ba toh ndi nkon kubu mba a kle, ba vu Bulus mba Sila nda gbi ba hi ni tsutsu bubu wa ba le ni kpi, niwa bi ninkon gbu ba ki'a. ²⁰ Niwa ba nji ba ye nu bi blatre (Alkali), ba tre ndi ndji biyi ba nji iya rini kikle gbumbu. Ba Yahudawa. ²¹ Ba bla tre njo wa ana he nitu nkon wa Romawa ba kpanyme duta hu na.²² Niki kpaandji ba lu hon wawu mba, nitu Bulus mba Sila; Alkali ba ba y'ba ba nklon mba ju nda mmha duba hloba ni kunkron j'bo. ²³ Niwa ba hloba ni wo gbugbu nitu mba, ba tru ba sru ni ko wu tru nda mmha ndji wu tro'a du mla yo shishi nda na du ba gbuj'bu na. ²⁴ Hu gon kpa mmha yi, ndji wu tro'a, a tru ba sru ni tra wu komi nda vu ba za mba lo nha ni kunkron gbangban.²⁵ Mla tsutsu chu,Bulus mba Sila ba sia bre Irji nda ni yo se wu nzu Irji hon, i mbru biwa ba tro ba ngame'a ba sia sren ton niba. ²⁶ Niki, kikle grju meme a lu ti, nda du nchimeme wu ko tro a grju, mlee nkon ba wawu ba bwu yo hwo, mba ba sraka wa ba lo ba niwu'a ba si hle.²⁷ Igu wu troba'a a lu sh'me ni nna nda toh nkontra kotro ba ba bwu kri ni hwo, a gbron guglo Inji wu nduma ndani wuutuma, nitu a ban ndi biwa ba troba ba rju nawo ye. ²⁸ Bulus a yo gro ni kikle lan nda tre ndi, "Na ti kpame kpe na, nitu wawu mbu ki he ni wayi."²⁹ Igu wu troba a yo duba nji ilu kpan njiwu, nda tsutsu ri ni tsenza kpa mba sissri nda ka kukru ni shishi Bulus mba Sila. ³⁰ Nda nji ba rju nda tre ndi, "Mi nuyi ninkon, mi ti ngye ni dumi kpa tumu chuwo?" ³¹ Ba tre ndi, "kpanyme ni Bachi Yesu, niki wu kpa kpachuwo, ni wu baba biwa ba he ni ko me."³² Ba hla lan tre wu Bachi niwu, baba ni ko nha ni mi koma. ³³ Niki, igu wu tro'a a vu ba ni nton kima wu chu'a, nda ka ngla mkpan mba, niki wawu mba bi koma wawu ba ti batisma ni bawu. ³⁴ Niwa a nji ba Bulus mba Sila hon hi ni koma nda ka nuba biri, a ta kpe kpukpome, ni ndji biwa ba he ni koma'a, nitu a kpanyme ni Irji.³⁵ Zizan, niwa mble a nhran, alkali ba ba ton du hi ni bi gben'a, ndi "Du ndji bi mba hi kpamba." ³⁶ Igu wu tro a vu lan tre ba bla ni Bulus mba Sila andi, "Alkali baba ton lan tre ye ni me ndi du mi du yi hi. Zizan nikima, ye rju hi yi ni si sron."³⁷ Ama Bulus a hla bawu ndi, "Ba vuta hlo tsi ni shishi ndji, hamma ni tsra ta toh, niwa me ki mri son meme Roma, nda tru ta sru ni kotro, zizan ba son juta rju ni rhiri? A'a! Du ba ye kimba nda ye njita rju." ³⁸ Bi gben ba baka vu tre biyi bla ni ba alkali ba, niwa ba wo ndi Bulus mba Sila ba mri gbungblu Roma, ikpe'a anuba sissri. ³⁹ Alkali ba ba ye bre ba nda nji ba rju, nda bre du ba rju ni gbu'a hi kpamba.⁴⁰ Niki, Bulus mba Sila ba rju ni ko tro'a nda ye ni ko Lydia. Niwa ba Bulus mba Sila ba to mri vayi ba, ba nhronba duba ki gbangban, nda mle, rju hi kpamba rji ni gbu'a.

Chapter 17

¹ Zizan, niwa ba zren zu ni igbu bi Amphipolis mba Apoloniya, ba ye ri ni kikle gbu Tesalonika, bubu wa synagogue wu Yahudawa a he. ² Bulus, toh wa a ta tia, hi ni ba, nda ban vi Sati tra si vu mla ya ni mi nha tre BAchi niba.³ A sia bwu tre Bachi nda ni mla bla ndi a tsra kri ni du Kristi du ti ya nda la lu rhini kwu. A hla ndi "Yesu yi, wa mi d'bu bla ni yiwu a wawuyi hi Kristi." ⁴ Yahudawa bari ba kpanyme nda zontu ni Bulus mba Sila, baba gbugbu ndji bi Greek wa ba kri gbangban ni hu, mba imba bi ninkon, wa bana fii me ngame na.⁵ I Yahudawa wa bana kpanyime na, nitu ba shu ni ngu, ba vu ndji bari bi meme dri rji ni bubu-leni-kpi wu gbu'a, nda kplu kpaandji ye zontu nda chon gbu'a duba yra gro ni nfu. Ba ri ni nfu kima ni ko Jason, ndi ba wa vu Bulus mba Sila nu ndji ba. ⁶ Niwa bana to bana, ba gbi Jason baba mri vayi bari ye ni bi ninkon u gbu'a nda ni yii, "Ndji biyi wa ba k'ma gbungblu wawu sran hon grji ba ye ni wayi ngame. ⁷ Ndji biyi wa Jason a kpa ba;a; zren mba ni hu nkon nkan ni gbren tre wa Siza a yo'a, ba bla ndi niko chu ri nkan he wa ba yondi Yesu.⁸ Ba kpa suron kpaa ndji ba baba bi ninkon gbu'a ti meme ni kpi biyi wa ba wo'a. ⁹ Hu gon wa ba chu Jason baba mbru mba ru ni wo bi lo ba, ba chuba chuwo duba hi.¹⁰ Ni chu kima, mri vayi ba ba tru Bulus mba Sila hi ni Beriya. Niwa ba ri niki, ba ri hi ni mi sinagog wu Yahudawa ba. ¹¹ Zizan ndji biyi bana he nitu mla to zan bi wa ba he ni Tasalonika, ba kpa lan tre'a ni sron ndindi, nda bwu lan nha chachu nda shle si ya nitu duba to ka kpi ba ba tokii. ¹² Nitu kima, gbugbu mba ba kpanyime, hu ni mba Greek bari wa ba yaba ni nfutu, baba gbugbu lilon bari.¹³Niwa Yahudawa bi Tasalonika ba wo ndi Bulus a sia d'bu ni bla lan tre Irji ni Bariya, ba hi niki nda ka chon kpaa ndji ba hwu dri. ¹⁴Mle, mri vayi ba ba tru Bulus du hi hu nkon wu tu kpaa ma, i Sila mba Timoti ba ki niki. ¹⁵ Biwa ba sia tsro Bulus nkon a ba njiwu aren gbron ka tsra ni kikle gbu wu Athens. Niwa ba don Bulus niki, ba kpa tre nitu kpe wuti rji niwu hi ni ba Sila mba Timoti, ndi duba sima ye niwu.¹⁶ Zizan wa Bulus a sia gben ye mba ni Athens, langbiri sron ma a si chon niwa a to gunki ba shu ni kikle gbu'a. ¹⁷ Niki a si bla ndani k'ma sran ya chachu ni mi sinagog baba Yahudawa baba bari wa babi hu nkon Irji, mba nimi bubu wu leni kpi baba biwa ba heni ki.¹⁸ Niki ngame bari bi to rhimren gban, wa babi Epikurean mba Stoic, ba zontu wu sen nyu niwu.Bari ba tre ndi, "A ngye wa ndi wu gbla nyu treyi si son hla?" Bari ba tre "A rju ndji biwa ba yo ndi du ba ye hu mri Irji wa bana to tumana," nitu a sia dbu bla tre ndindi nitu Yesu mba ta sh'me ni kwu ma.¹⁹ Ba ban Bulus hi ni Areopagus, nda ni bla ndi, "Wu la mla bla nitu tsro isa yi wa wu sia bla?" ²⁰ Nitu wu nji kpi wa kina to tuma na ye ni ton mbu. Nikima, kisonb mla to tumba." ²¹ (Zizan bi Athens ba wawumba baba bi tsri wa ba kru nha niba'a, ba sia wu nton mba ni kpe na, hama ni ndu bla mba srenton nitu ikpi isa wa ba rini gbu).²² Niki Bulus a lu kri ni tsutsu Ariopagus nda tre ndi, "Biyi ndji Athens,mi to ndi bi bi hu nkon bre irji ni za nkankan. ²³ Niwa mi zren zu si hi,mi mla ya nito kpe wa bi nzu hon ni bre mbi. Mi to iko bre ri wa bi nha "Ni Irji wa bina to na," Ikpe wa bi nzu hon ni bre nina too na, wawuyi mi bwu bla ni yiwu.²⁴ Irji wa a ti gbungblu wawu mba kpi wa ba he nimi ma, nitu wawuyi hi Bachi wu shulu mba meme, ana son ni ko bre wa ba me ni wo na. ²⁵ Ana wo ndji mba ni tindu niwu na, ana ndi ani wa kpe ni wo ndji na, nitu a hi wawu kima mba ni nu ndji vrison sisren mba gbron vri ni kpi wawu.²⁶ Rhi ni ndji ri, a ti gbungblu ndi ni duba ki ni tu gbungblu meme, nda tsra nton mba nyu dren bubu ki mba, ²⁷ nitu duba wa Irji ka ba ma nk'mo nkon hi nda hi to wu. Kima me, ana gbangban ni ko nha mbu na.²⁸ Ni wawuyi ki son nda zren nda he ni kpa ndi too wa ndi mbi ri wu to tre a hla ndi 'kita ngame ki hpu ma.' ²⁹ Nikima, nituwa ki hpu Irji, kina ba ndi nkon wubi wu irji ana to zinariya ko azurfa ko tita iwa kpiwa mren ndi mba ba la ba rhu na.³⁰ Nitu ki, Irji wruhle kpi wa kiti ni bwu tu, nda mha yo zi ndi du ndji kagon duba k'ma sron sran. ³¹ A he toki nitu a yo vi wa ani gaatre ni gbungblu wawu ni nkon tsatsra zu ni wo ndji wa a chu zi ye. Irji guchi nu kpe wu tsro to nitu ndji yi ni ko nha wa a nzu lu ri ni kwu'a.³² Niwa ndji bi Athens ba wo nitu tsame ri ni kwu, bari mba ban za Bulus, e bari ba tre ndi, "Ki la sreton ngari ni wo nitu kpeyi." ³³ Hu gon ki, Bulus rju donba. ³⁴ E ndi bari ba hu ka zontu niwu nda kpanyime, nimi mba Dionysius wu Areopagus, wari wa ndema hi Damaris, baba bari wa ba he ni ba.

Chapter 18

¹ Hu gon kpi biyi, Bulus a rju rji ni Athens nda hi ni Corinth. ² Niki a ka zontu ni ndji Yahudawa ri wa ba yo ndi Akwila, ndi wu ngrji Pontus, wa la ren mayi a ye rhini Itali mba wama Pricila, nitu Claudius a yo doka du Yahudawa du ba rju ni Rome. Bulus a hi niba, ³ nitu wa bata ti bibi ndu son ni gbungblu riri niwu, a son niba nda sia ti ndu'a, bana bi tsro bru ni tent.⁴ Niki Bulus a son zi shle bla ni sinagog chachu ni vi Sati (Sabbath), nda ni gbron mren Yahudawa baba Greek ba. ⁵ Zizan niwa Sila mba Timoti ba grji ye ni Macedonia, Bulus a ka yo sron ma yo ngbangban ni lan tre'a, nda ni bwu hla ni Yahudawa ba ndi Yesu yi hi Kristi. ⁶ Niki wa Yahudawa ba ba lu hon wu nda mren u, Bulus a kpon nklon kpama ni bawu nda hla bawu ndi, "Du iyi mbi he ni tu mbi, mi ngla wo mu rju, rji zizan mi hini bi kora'a."⁷ Mle arju don bubuki nda hi ni ko Titiyus Justus, ndi wa a ta hu nkon bre Irji. Ikoma a na he hu nha ni sinagog. ⁸ Crispus, ninkon Sinagog a, kpanyime ni Bachi, ni bi koma wawu mba, baba gbugbu ndji bi Korintiya wa ba wo nda kpanyime,ba ti batisma ni bawu.⁹ Bachi a hla ni Bulus ni chu nimi ra, "Na ti sissri na, si tre rju nina son gbangbi na. ¹⁰ Nitu mi he ni wu, ndrori na wa ti kpe meme ni wu na. mi he ni gbugbuwu ndji ni mi kikle gbu yi." ¹¹ Bulus a son niki ti ise ri ni wha tanne, nda ni tsro lan tre Irji ni mimba.¹² Niki wa Gallio a hon son ni ruron gomna wu Achaya, Yahudawa ba ba lu ni mren sron ri wu kiamba ni Bulus, nda vuu ye shishi bi gaa tre; ¹³ ba tre ndi, "Igu yi kma sron ndji ba duba hu nkon bre Irji nkan ni wa doka hla."¹⁴ Kima me, niwa Bulus a taa bwu tre ma, Gallio a tre ni Yahudawa ba ndi, "Biyi Yahudawa, a nita nitu meme ko gbirjerje la tre, ani he nitu nkon mi wo yi. ¹⁵ Nitu wa a he nitu lan tre baba ba nde ni doka mbi, hi ki ni mla kpa mbi ti kimbi. Mina son ri ni gaa tre ikpi biyii na."¹⁶ Gallio a duba rju dinkon ni ruron gaatre'a. ¹⁷ Niki ba lu vu sosthenes, ninkon sinagog nda hlo tsi ni shishi ruron wu gaatre'a. E Gallio ana yo sron ni kpe wa ba tia na.¹⁸ Bulus, hu gon son niki wu vi gbugbu bari, a lu don mri vayi ba nda dran hi ni Syria baba Priscilla mba Akwila. Niwa a rhihe kunkon rhini bubu ri ni jirgi ma wu Cenchrea, a duba kron nfutu ma rju mpempen nitu shirji wa a baan. ¹⁹ Niwa ba ye ri ni Ephesus, Bulus a kaaba Priscilla mba Aquila don niki, e wawu kima a ri hi ni mi sinagog nda ka si shleniya baba Yahudawa ba.²⁰ Niwa ba mye Bulus du son gbaa nha, a kama. ²¹ Ni lu bre nda ni donba, a tre ndi, "Mila kma ye ngari, Irji nita kpanyime." A dran nitu jirgi mma rhiki hi ni Ephesus.²² Niwa Bulus a ye grji ni Caesarea, a hon hi ka chi ekklisiya wu Urushelima nda grji hi ni Antioch. ²³ Hu gon fon son niki,Bulus rju kuunkon zren zu ni gbungblu Galatia mba Phrygia, nda ni nhron mri ko ba du ba kri gbangban.²⁴ Niki, Yahudawa ri ni nde Apollos, wa ba ngrjiwu ni Alexandria, a ye ni Ehpesus. A he ni lantre ndindi wu tre nda ni mla toh vunvu tre Irji. ²⁵ Apollos ana kpa tsro ndindi ni tsro tre Bachi, nitu wa a ta kri gbangban ni dri, a tre nda tsro ni nkon tsatsra kpi nitu Yesu, e nda to nitu batisma wu Yohana megen. ²⁶ Apollos a lu kri si tre ni gbengblen sron ni mi sinagog. Niwa Priscilla mba Aquila ba woowu, ba yo ye ni kosan nda mla bla niwu, nkon wu Irji.²⁷ Niwa a ta son vu yba hi ni Achaia, mri vayi ba ba nhron nda nha vunvu ni mriko bi Achaia ndi du ba kpaa ni wo ha.Niwa a ka riki, a zo ni nkon gbugbuwu biwa ba kpanyime, nita a kpaba hamma ni duba ti kpe. ²⁸ Apollos a kri gbangban ni sen nyu ni Yahudawa ba nda tsro ba rhi ni vunvu Irji ndi Yesu yi hi Kristi.

Chapter 19

¹ Aye he niwa Apollos a he ni Corith, Bulus a zren zu ni kotu gbungblu'a nda ye ri ni kikle gbuwu Ephesus, nda ye toh ba mri ko bari niki. ² Bulus a hla bawu ndi, "Bi kpa Ruhu tsatsra niwa bi kpanyime a?" Ba sa niwu ndi, "aan, kina wo nitu Ruhu Tsatsra mena.³ Bulus a tre ndi, "Nimi ngye wa ba ti batisma ni yiwu?" Ba tre ndi, "Ni baptisma wu Yohana." Niki Bulus a sa ndi, "Yohana a ti batisma wu k'ma sron sran. A hla ni ndji ba ndi du ba kpanyime ni wa ani ye ka huu, wa a hi Yesu."⁵ Niwa ndji ba ba wo toki, ba kpa batisma ni nde Bachi Yesu. ⁶ Niki, wa Bulus a sawo nitu mba, Ruhu Tsatsra a ku nitu mba, nda duba tre ni lan bari nda bwu tre wu ko shishi si bla. ⁷ Wawu mba bana mla tsra ndji wlon don ha (tso).⁸ Bulus a ri hi ni sinagog nda ka tre ni gbengblen sron, wu wha tra, shle vu si ya nda nhron ba nitu ngbran ko Irji. ⁹ E niwa Yahudawa bari ba lo sron zi gbangban nda kamba ni shishi kpaa ndji ba. Niki Bulus a kaa ba don nda chu mriko bari hu nji ni kpama, nda ka vu bla siya ba baa ni ba ni tra wu zontu bi u Tyrannus.¹⁰ A si he toki ka tsra se ha, nitu ki wawu mba wa ba kii ni Asia, ba wo lan tre Bachi, ni Yahudawa baba Greek ba.¹¹ Irji a sia ti kikle kpi wa bana ri he wu toh ni son mba, ni wo Bulus. ¹² Nitu kii, ngbanjan nklon wu wo mba nklon wu kaa nne wa ana sa wo ni wu ba ban ba ka nubi lilo, i lilo mba a bwa hi don ba e brji ba ba rju don kpamba.¹³ E Yahudawa bi zu brji rju ni kpa ndji bari ba sia zren zu ni ngbran kima. Ba yo nde BAchi Yesu ni du nuba gbengblen nitu meme brji niwa ba tre ndi, "Ni nde Yesu wa Bulus a dbu hla, mi mha yiyo, rju yi." ¹⁴ Ninkon Prist wu Yahudawa, wa ndema ana Sceva, a he ni mri tangban wa basia ti toyi.¹⁵ Meme brji a sa bawu ndi, "Yesu mi to, mba Bulus mi to, i wu hi nha?" ¹⁶ Meme brji ni mi igu;a a doo lu hon nitu bi zu brji rju'a nda zan ba ni gbengble, nda hloba tsi. Mle ba yotsu rju ni ko'a ni ngbre mba ni nkpan kpa. ¹⁷ Ikpe yi a ri ton ndji wawu, Yahudawa baba Greeks, wa ba ki ni Ephesus. Sissri a vu ba, u nde Bachi Yesu a nzu hon.¹⁸ Niki ngame, gbugbu biwa ba kpanyime'a, ba rju ye nran nda vu bla meme kpi wa bana ti yea. ¹⁹ Gbugbu biwa bata ti gbugblu ba ni vunvu mba rju ye sru ni buburi nda goon ba ni shishi ko nha. Niwa ba bla nklen kpi ba, ana dubu se ton wu whlo azurfa. ²⁰ Niki lan tre wu Bachi a zren kagon gbagban ni gbengblen.²¹ Zizan, hu gon wa Bulus a kle ndu ma ni Ephesus, a yo sron, hu ni gbron Ruhu, nda zren zu ni Macedonia mba Achaia ni nkon ma wu hi ni Urushelima; a tre nde, "Mita ka ri niki, mi hi to Rome ngame." ²² Bulus a ton hi ni Macedonia, ha nimi biwa ba ti ndu niwu, Timoti mba Erastus. E wawu kima a son zu wu ton fii ni Asia.²³ Mla tsra ni ton kima, iya wa ana fiime na a lu ni Ephesus nitu nko'a. ²⁴ Ndji wu la azurfa ri ni nde Demetius, wa ata la gunki u Artemis ni azurfa, nda ta nji ndu nklen gbugbu ye ni bi laaba. ²⁵ Niki a yo bi ndu kima zi nda tre ndi, "Indji mbu, bito ndi ninkon du mbuyi, nklen ni ri bran.²⁶ Bi to ndi ni wo ndi, ana ni Ephesus megen na, hu mla ngban gbungblu Asia wawu, Bulus yi, a kma sron ndji gbugbu sran. Ani bla ndi mri irji wa iwo ndji ba laa ba na Irji na. ²⁷ Ana nitu andi kikle iya wa a ni du ndu mbu kle na, iko kikle irji wu artemis me ni rjoku ni nzohonma ngame. Niki, gbengblen Artemis ani grji, wawu wa Asia mba gbungblu meme wawu ba kukru ni nzuhon."²⁸ Niwa ba wo toki, ndu a shu sron mba, eba kpa gro ndani tre ndi, "Kikle Artemis wu Ephesus." ²⁹ Kikle gbu'a wawu a tsi shishi, e ndji ba wawu ba vra tsu ni sron ri hi ni ko wu son mba (theatre). Bana vu kpukpan bi zren Bulus ye, Gaius mba Aristarchus, wa ba ye rhini Macedonia.³⁰ Bulus a ta son ri nimi kpaa ndji ba, e mri ko ba ba zuu. ³¹ Ngame, bari wa bana bi ninkon du ni ngrji Asia, wa bana kpanma, ba tondu hi wu ni bre ni duna ri ni tra son (theatre) na. ³² Ndji bari ba sia ti gro kperi, e bari ikpe nkan, nitu tsi shishi a vu kpaa ndji ba. Gbugbu mba bana to ka a hi ngye si zren nda duba ye zontu ki na.³³ Bari ni kpaa mba ba nron Alexanda, wa Yahudawa ba ba tru yo ni shishi, niki Alexanda a ti ba niwo, nitu a ta son yo tre wu ya ni soon mba. ³⁴ Niwa ba mla to ndi a hi ndji Yahudawa, ba lu yra gro wu ton mla bla ha ni lan riri, ndani hla ndi, "KikleArtemis wu Ephesus."³⁵ Niwa ndji wu nha (town clerk) wu gbu'a a du kpaa ndji ba kma ti gbangbi, a tre ndji, "Biyi ndji bi Ephesus, ahi ndji nha wa ana to ndi kikle gbu wu Ephesus yi hi bubu ko wu son wu kikle Artemis, mba iwhiwa grji ku rji ni shulu na? ³⁶ Bita to ndi kpi biyi bana wu kpa tron na, bika ti wiime ni na kpati vravra mena. ³⁷ Nitu bi nji ndji biyi ye ni shishi ko gaa tre, ana ndji ba bi y'bi iko bre mbi ka bi kpa nde mri Irji mbi ti meme na.³⁸ Nitu ki, Dimetrius baba bi ndu la wa ba he niwu'a ba he ni tre wu lo nitu ndrjo, tra wu gaa tre a he ni who mba bi wa bawoba nda gaatre'a.Du ba tsra kpa mba. ³⁹ Bita ni wato kpe nkan, kima ki vu ya ni son yi ni mla ti. ⁴⁰ A hi njanji ki he ni ya wu lo bata vuta nitu kma gbu srantu wu vi luwa. Kina he ni kpe wu kaatu nitu kpa gbu tsi wu luwa na, e kina to nkon wu chutu rju na." ⁴¹ Niwa a kle tre toyi, a kaa son a nda du ndji ba shan hi.

Chapter 20

¹ Niwa gro wu a kle'a, Bulus a ton ba ka yo mri ko bi hu'a nda nron ba du ba ki gbangban, nda tre ndi duba mla ki nda kuunko hi ni Macedonia. ² Niwa a zren zu ni gbungblu bi koki nda gbre ba ni lantre gbugbuwu, a ye rini Greece. ³ Hu gon kima a son ti wha tre niki. Yahudawa ba ba mla nkon meme ti nitu ma, niwa a ta dran hun koma hi ni Syria; nitu ki a kma sran ka zu ni Macedonia.⁴ Kpan zren ma ba wa baka rini Asia, bana sopater ivren Pyrrhus wa a rhini Berea, Aristakus mba Sekondus, hamba bana bi Tasalonika wa ba kpanyime,Gaius wu Derbe, Timoti, mba Tychicus mba Trophimus wa a rhi ni Asia. ⁵ Ndji biyi bana guchi hi nitawu nda ka sia gbenta ni Troas. ⁶ Ki dran rhuni Philippi niwa ivi bi bredi wa ana fuulu, a kle, mba ni vi u ton ki ye tsra niba ni Troas. Niki ki son u vi tangban.⁷ Ni vi mumla u Sati ki, niwa kina zontu niki nzi bredi, Bulus a tre ni biwa ba kpanyime'a. A ta son don ba ni viwu hu kima, nitu ki a tre gbron nkon hi ni tsutsuchu. ⁸ Ilu fitila gbugbuu bana he ni tra u koshu, bubu wa kina zontu ki.⁹ Ni windo'a, vren nze ri ni nde Eutychus a son, e inna a kri koonvu. Niwa bulus a tre la gbron nkon nha, vren nze yi, wa a risi kruna, a kurjoku rjini tuko u tra i baka baun kmomu. ¹⁰ Bulus a grji hi, kukru tsra kpama nituma nda maanji ye ni kpama. Mle nda tre, "Du sron mbi na ti meme zan toyi na, a he ni sisren."¹¹ Niki a kma hon hi ni tra u koshu'a nda ka nzi bredi tan. Hu gon wa ala si tre ni ba wu gbro nton ka tsra ni bwu mble, a rju kaba don. ¹² Ba nji vren nze'a kma ye ni sisren ma e sron mba a kusi.¹³ Kita ngame ki zren guchi ni Bulus nitu jirgi ma, ki dran hi ni Assos, bubu wa kina banzi ki ban Bulus yonji nita. Ana toki me wawu kima ana son ti, nitu ana ya ndi ani hu nkon u meme hi. ¹⁴ Niwa a zontu nita ni Assos, ki baun yo ni mi jirgi'a ni hi ni Mitylene.¹⁵ Niki ki dran rhini kima ka ri ni vi wa aka hua, ni bubu wa ata ya nklan meme wu Chios. Ni vi wa ala hu'a, kika yo za ni nklan meme wu Samos, e vi wa aka hu kima, ki ye ri ni kikle gbu Miletus. ¹⁶ Nitu Bulus ana banzi ndi ani dran vu Ephesus yba, nitu du wawu na wo nton ni Asia na; a ta sima hi ri ni Urushelima nitu hi tsra ni vi Pentecost, anita bi tiwu toki.¹⁷ Rjini Miletus a ton ndji hi ni Ephesus duba ka yo bi ninkon ekklisiya ye wu. ¹⁸ Niwa ba ye'a, a hla bawu ndi, "Bi yi kimbi bito, rhini vi mumla wa mi yo za ni Asia, niwa chachu mi zi wunton niyi. ¹⁹ Mi zi ti ndu Bachi hama ni nzutu mba ni Mashishi, mba ni tsra iya wa ye ni me nitu zon nyu meme wu Yahudawa ba. ²⁰ Bito nitu wa mi na kamu ni dbu bla ni yiwu ko ngye wa ani zoyi na,mba wa mi tsro yi ni shishi ndji wawu mba huyi niko niko, ²¹ ni ni vu ni nran ni Yahudawa baba bi Greek nitu kma sron hi ni Irji mba kri ni gbangban sron ni Bachi mbu Yesu.²² Zizan ya, mi si hi ni Urushelima, ni gbron Ruhu, nina to kpe wa ani ti nimu niki na, ²³ hamma wa Ruhu Tsatsra a bwu bla nimu ndi ni gbu kankan wa mi ria, wlo cbo wu lo mba iya ni gben me. ²⁴ E me mina ban kpa ivri sisren mu to hi kpe wu tumu na, nitu du mi kle itsu mba ndu wa mi kpa rjini Bachi Yesu, ni du mi bwu nran tre ndindi wa Irji nme wo kpata hama duta ki han kpe.²⁵ Zizan ya, Mito ndi wawu mbi, wa nimi mbi mi zren si dbu hla nitu ikoson Irji, bina la to shishi mu na. ²⁶ Nitu kima, mi bwu ni bla yiwu vi wu luwa iyi ndrjo na he ni tumu na. ²⁷ Nitu mina ka kpe don ni dbu bla wawu kpe wa Irji ni son niyi na.²⁸ Nitu kima, bika mla zren ni kpambi,mba ni ba wawu ntma wa Ruhu Tsatsra a yoyi du yi yaba niwu'a. Mla zren ni krju ekklisiya Irji, wa a le ba ni iyi ma. / Nitu du he ndi / ni iyi ma / nha vunvu bi sen bari ba yo ndi / ni iyi wu vren ma ²⁹ Mi toh ndi, mita hi kpamu, meme yawhu bari ni mi mbi ba ye nda na kpa ntma ba chuwo na. ³⁰ Mi to ndi nimi mbi me, ndji bari ba nzulu nda tre kpe bi gbran rhen nitu du ba gbron mriko bihu bari hi ni kpan mba.³¹ Nitu ki bika mla kri. Bika ti mren ndi wu se tra mina don me ni nron yi yiyyri mbi ni mashishi ni chu mba ni irhi. ³² Zizan mi yoyi ni wo Irji mba ni lan tre u wa a kpata, wandi ani to me yi nda nuyi gado nimi biwa ba ngla ba ti tsatsra'a.³³ Mina ti ngu yo sron nitu azurfa, zinariya ko nklon ndrjo na. ³⁴ Biyi me bi to ndi iwo mu biyi ba tindu ne kpiwa mi son mba kpison wu bi wa ba he ni me'a. ³⁵ Ni kpi wawuu, mi bwu nkon tsro yi nitu wa bi zo bi wa bana he ni gbengblen na, ni tindu, mba niwa bi timre ni lantre Bachi Yesu, lan tre wa wawu kima a tre: A zan bi lulu du hu nu ni du hu kpa,"³⁶ Hu gon tre ma ni nkon yi, a kukwu mgbarju nda bre Irji ni ba wawu mba. ³⁷ Ba kuuyi bran nda mankpa Bulus nji nda chiwu bi bi wu sron nyime. ³⁸ Sron mba a ti meme zan nitu wa a tre ndi bana la to shishima ngana. Mle ba huu ka yo ni nkon ni jirgi ma'a.

Chapter 21

¹ Niwa ki hi don ba ni vu zren hu nkon mma, ki hu tri me hi ni gbu Cos, e ni bi wa aka hua ni gbu Rhodes, mba rhini ki hi ni gbu patra. ² Niwa ki to jirgima wa a ta ru hini Funisiya, ki ri huba dran hi.³ Hu wa ki nzu shishi to Cyprus,ki kawdon ni wo mrha wu kpran jirgia, ki dran hi ni Syria, ndi ka kukri ni Tyre, bubu wa kikle jirgi a ta ju kpi wa anjia. ⁴ Hu wa ki to mri ko bihuba, ki kii ni ki wu vi tangban. Hu kpere sron brji, basi yo tre ni Bulus du na hi Urushelima na.⁵ Niwa ivimbu niki a kle, ki donba ni kunkon mbu, i wawumbu, baba mbamba ni mri mba ba huta zren rjuni gbu'a. Niki ki kukwu ngbarju ni nyu kpe tre ma'a ni bre Irji, ⁶ ni tre ndi se vi ri niki ki rini jirgi'a, i ba kma hi komba.⁷ Niwa ki kle zren mbu rji ni Tyre, ki ye ni Ptolemais. Niki chi mri vayi ba ni son niba wu vi ri. ⁸ Nivi wa a hu kima ki hi ni Kaisariya. Ki ri ni ko Filibus, ndji wu zren ni bla tre Irji, wa ana iri nimi tangban ba, ndi ka son niwu. ⁹ Inji yi a he ni mri mba nza wa bana to lilon na, i bata nran kpi bi ye ni ko shishi.¹⁰ Niwa ki kii niki wu vi fon bran, indji ri wa ri to koshishi, ni nde Agabus, grji ye rhi ni Judiya. ¹¹ A ye nita nda ban rjirji trii Bulus. Niki a lo za mba woma ni rjirji trii'a nda tre ndi, "Ikpe wa Brji Tsatsra ni tre'a, toki Yahudawa bi Urushelima ba lo indji wu rjirji trii yi, i ba vuu yo ni wo Bikora."¹² Niwa ki wo kpi biyi, kita baba indji wa ba ki ni ki, ki krubre Bulus ni du na hi ni Urushelima na. ¹³ Niki Bulus a sa bawu ndi, "Bisi ti ngye, kpa gro nini yra me sron? Mi kpanyime ndi du ba na lo me negen na, mba du me kwu ngame ni Urushelima nitu nde Bachi Yesu." ¹⁴ Nitu wa Bulus na kma sron ni bre mba na, ki son ngbangbi ni lu tre ndi, "Du kpe wa Irji kpanyime niwu du he toki."¹⁵ Hu vi biyi, ki vu ba mbu zren mbu ni hi ni Urushelima. ¹⁶ Mri ko bi hu bari wa ba rhini Kasariya ba huta ngame. Ba nji indji ri wu nde Mnason, indji wu Cyprus, nha ni kpamba, wa ana he ni mi bi mri ko bi hu, wa ki hi ki niwu.¹⁷ Niwa ki ye ri ni Urushelima, mri vayi ba ba kpata ni wo ha ni ngyiri. ¹⁸ Nivi wa a ka hu ki, Bulus a njita hi ni ko Yakubu, i bi chiche ba bana he niki. ¹⁹ Niwa a chi ba, a vu bla ni yiyri kpi wa Irji a ti nimi Bikora ni nkon ndu wa a ti'a.²⁰ Niwa bawo kima ba gbre san ni Irji, nda hlawu ndi, "Wu to, vayi, ka indji dubu bren ni mi Yahudawa ba ba kpanyime. Ba yo sron kri gbangban ndi ba hu du a. ²¹ Ba hla bawu nitu me, ndi wu tsro Yahudawa wa baki nimi Bikora'a du ba ka Musa don, mba ndi wu hla bawu dubu na yoyi ni mri mba, mba du bana zren nitu nkon ba tii na.²² Ki ti ni he? Njanji ba wo ndi wu ye. ²³ Nitu ki, wuka ti kpe wa ki hla niwu. Ki he ni indji nza wa ba chu nyu. ²⁴ Vuu indji ba ni ngla kpame niba, ni han nklen ni tumba, ni du ba kron nfutu mba. Ko nha ni to ndi kpe wa ba bla nitu me a hi che. Ba to ndi iwu ngame wu son tsra, nini hu du'a.²⁵ I nitu Bikora wa ba kpanyime'a, ki nha nitu krimbu ndi duba chu kpamba ti nkan ni kpi wa ba ton ni kpi bi brji, ni iyi, ni kpe ba wuu ni nkon nduto, mba ni ti fa'a." ²⁶ Niki Bulus a vuu indji ba, i ni vi wa aka hu'a, a ngla kpama bi ni babaa. Niki ba ri hi ni mi hekali, yo tre ni zi ndi vi wu nglakpa ani ye he toki, i ba nu beko nitu yiyri mba.²⁷ Niwa vi tangban ba ba ye kle, Yahudawa bari rhini Asiya, ni ku shishi ni bulus ni mi hekalia, chon kpaandji ba nfu, nda yo wo nitu ma. ²⁸ Ba sia kpa gro ndi, "Indji bi Israila, zo ta. Indji yi yi ni tsro ndji wawu kagon, kpi wa ahi nkan ni kri mba, ni dua, mba ni bubu yi. Hama kima me, a nji indji bi Greek bari ye ni mi hekali nda kpa bubu tsatsra yi ti meme." ²⁹ Nitu bana to Trofimus, gu wu Afisus niwu nimi gbua, nda yo ndi Bulus a nji ba ri ni mi hekali.³⁰ Igbu'a wawu a chu nzan, i indji ba ba yo tsu ka vu Bulus. Ba gbiwu rju ni hekalia, nda kaa nkon ba gbagbla. ³¹ Niwa ba ta son wuu, tu tre a ye ri ni ton kapti wu bi gben ndji Urushelima wawu ni kri gro tsishishi.³² Niki a tsi kri vu bi lokpa baba bi ya ndji deri ri, nda tsutsu grji nimi jbu indji ba. Niwa indji ba ba to ninkon kaptin mba bi lokpa ba, ba donme ni tsi Bulus. ³³ Niki ninkon kapti a zren hi ka vu Bulus, nda mmha yo ndi du ba lowu ni sraka ha. Niki a mye ka a hi nha mba a hi ngye wa a tia.³⁴ Bari nimi jbu indji ba ba kpagro kperi i bari kpe nkan. Niwa kaptia ana mla to tu tre'a na, nitu hanton mba, a yo ba du ba nji Bulus hi ni bubu wa ba mla ziri. ³⁵ Niwa a zren ye ni bubu ban za grji'a, bi lokpa a ba banwu nitu nfu jbu indji ba. ³⁶ Nitu jbu indji ba ba sia huba nda ni kpagro ndi, "Niwu hi."³⁷ Niwa bataa nji Bulus ye ni bubu wu mlazia, a tre ni ninkon kaptia, ndi "Wu kpanyime ni du mi hla kpe niwu?" Kaptia a tre ndi, "Wu tre lan Greek? ³⁸ Ana wuyi igu masra wa alu kpagbu tsi nda gbron indji dubu nza u bi wuundi rju hi ni miji'a na?"³⁹Bulus a tre ndi, Mi ndi Yahudawa, rji ni gbu Tarsus ni Cilicia. Mina vren meme wu gbu wa a hi fii me na. Mi bre, du me tre ni indji ba. ⁴⁰ Niwa kaptin a nu kpanyime'a, Bulus a lu kri ni bubu ban zaa nda ti wo ni indji ba. Niwa bubua a ti gbi me, a tre niba ni lan Ibraniyawa ba. A tre nde,

Chapter 22

¹ "Mri vayi baba bati, sren ton ni vri kpachuwo mu, wa mi ti yiwu." ² Niwa jbu indji ba ba wo Bulus si tre niba ni lan Ibraniyawa, ba ti whime, A tre ndi,³ Me mi nji Yahudawa, ngrji wu Tarsus ni Cilicia, mi kpa tsro mu ni kikle gbu yi ni za Gamaliel. Mi kpa tsro nitu nkon tsatsra wu du ba ti ti mbu. Mi hu nkon Irji ngyengyere, to wa biyi wawu mbi bi he luwa.

⁵ me wa kikle Prist baba bi chiche wawu ba vu bla nituma. Mi kpa nha vunvu rhi ni ba hi ni mri vayi wa ba he ni Damascus, I mi hiki nitu hi vuba lo nji ye ni Urushelima ni duba fubaton.⁶ A he niki mba niwa mi zren ti weiweire ni Damascus, mla tsutsu irji, mle kikle kpan rji ni shulu a lu kri kpan kagon mu. ⁷ Mi kurjoku ni meme ndi wo ilan a tre ni me, 'Shawulu, Shawulu, nitu ngye wu si time ya?' ⁸ Mi sa ndi, 'Wu nha, Bachi?' A hla mu ndi, 'Mi Yesu wu Nazaret, wa wu si tiwu ya.'⁹ Biwa bana heni me bato bwu kpan, ndana to tutre lan wa a tre nime na. ¹⁰ Mi tre ndi, 'Mi ti ngye zizan Bachi?' Bachi a hla mu,lunde ni rhihi nimi Damascus. Niki wu wo kpe wa mi chuwu du wuti. ¹¹ Mina lani to bubuna nitu kpanlua, i indji wa ba he ni me'a ba vume zrenji ni wo ye nimi Damascus.¹² Niki mi zontu ni indji ri wu nde Ananiyas, indji wu kri gbangban ni hu nkon du, mba wa Yahudawa ba pempe wa ba ki niki ba tre ndindi ni tuma. ¹³ A ye ni me, nda ye kri whi nime, nda tre ndi, 'Vayi Shawulu, kpa to bubu me.' Ni nton kima, mi towu.¹⁴ Wa a tre ndi, Irji wu ba titimbu a chu du wu to sron ma, du wu to Tsatsra wu Ma, mba ndi du wo ilan wa rju rju ni nyuma. ¹⁵ Nitu wu ta bla nituma ni indji wawu, kpe wa wu to ni shishime mba ni woa. ¹⁶ Zizan wu si gben ngye? lu kri, kpa batisma, ndi gla tre me hi, nisi yo ni ndema.¹⁷ Niwa mika kma ye ni Urushelima, nda sia bre ni mi hekali, a he niwa mi kpa to nimi ra. ¹⁸ Mi ton sia hlamu, 'Sima ni lunde don Urushelima gbagbla, nitu bana kpa bla tre nitumu na.'¹⁹ Mi tre ndi, 'Bachi, baba kimba ba to ndi mi vu bi wa ba kpanyimea tro nda tsi ba ni sinagog kagon. ²⁰ Niwa ba ka iyi Istifanus wa ata bla nitu me hle, mi sia kri ni hugon, ndani kri ya nklon biwa ba wuu a. ²¹ I a hlamu ndi, 'Hi, nitu mi ton hi gbagban mu ni bi kora'a.'"²² Ba srenton niwu ka tsra niwa a tre kima. Mle ba nzu gro kpa nda tre ndi, "njii bibi kima rhuni gbungblu meme, nitu a na bi du he ni sisren na." ²³ Niwa ba sia kpa gro nda ju nklon mba ni the, nda ni vra iwru, ²⁴ kikle kaptin a duba nji Bulus rihi ni bubu wu mla ri. A nu nyu tre nda du ba shle myeu tre no tiwu ya, nitu du wawume du to ka a hi ngye duba ni kpagro nituma toki.²⁵ Niwa ba loo ni rjirji ntan, Bulus a tre ni ninkon wu ndji ya bi lokpa deri ri, wa a kri nha niki, "A tsra ni du yi ti indji Roma ya biyi, hama ni yo ni tsra? ²⁶ Niwa Centurion a wo toki, a hi ni ninkon kaptin a nda ka hlawu ndi, "A hi ngye wu si son ti? Indji yi hi vren meme Roma."²⁷ Kikle kaptin a ye tre niwu ndi, "Hlamu, wu vren meme Roma? Bulus a tre ndi, "Ee." ²⁸ Kikle kaptin a sa ndi, "Ana ni gbugbu nklen mba mi kpanyime son vren meme."I Bulus a tre ndi, "Ba ngrji me vren me Roma." ²⁹ Niki indji wa bata hi shle miu trea ba kawu don hari. Kikle kaptin a ti sissri, niwa a wo ndi Bulus hi ndji meme Roma, nitu wa a vuu lo.³⁰ Ni vi wa ahu kia, kikle kpatin a ta son to tukpe wa Yahudawa ba bahe niwu nitu Bulus. Niki a duba si chuwo ni lo nda du kikle Prist baba bi son nitra bi ninkon gbua kuson. Niki,ba nji Bulus grji ye zi ni mi mba.

Chapter 23

¹ Bulus sru shishi ya bi ninkon wa ba kia nda tre ndi, "Mri vayi, mi son ni shishi Irji ni sron ndindi ye ni vi wu luwa." ² Kikle Prist Ananiyas a yo tre gbangban ni biwa ba kri whi niwu du ba wru ni nyu. ³ Niki, Bulus a hla wu ndi, "Irji ni yowru, iwu wa wu kpagonkan wa ba ngal ni kinklan penti. Wu son nitu ruron gaatre nimu nitu du, i wuuyi wu du ba yome wru, nkan ni tre du a?"⁴ Biwa ba ki whi niwu ba tre ndi, "A hi toki mba wu mre ninkon Prist wu Rji?" ⁵ Bulus hla ndi, "Ime mina toh na, mri vayi, ndi ahi kikle Prist. U ba nha kazi, Wu ka na tre meme tre nitu bi ninkon ba ndji mbi."⁶ Niwa Bulus a to ndi ngbala ri bana Sadusii i bari ba Farasii, a tre gbangban me ni son ba'a, a he ni tu mi he ni yo sron tashme ni kwu nikima yi basi tsra lome." ⁷ Niwa a tre toyi, sen nyu a lu nimi Farasii mba Sadusii, i jbu indi ba ba gaatu. ⁸ Bi Sadusii ba tre ndi tashme na hena, Maleku bana hena, mba ibrji bana hena; i Farisii ba kpanyme ndi wawu mba ba he.⁹ Niki ti gro wu nzu sron a lu, i bi nha bari wa ba he ni ngbala bi Farisii ba ba lu kri nda sen nyu ni tre ndi, 'Kina to kpe meme ni indji yi na. Anita ibrji koka Maleka mba a tre niwu na?" ¹⁰ Niwa kikle sen nyu a lu, kikle kaptin a ti sissri ndi ba yba Bulus ti gbanjan, niki a yo tre gbangban ni bi lokpa ba du ba grji hi banw ni gbengblen rhini mi son bi ninkon, nda nji wu ye ni bubu mla zi gbangban.¹¹ Ni chu wa a ka hua kima, Bachi a kri nha niwu nda tre ndi, "Vu sron ni kri gbangban, too wa wu bwu bla nitu mu ni Urushelima, kima me wu bwu bla ni Roma ngame.¹² Niwa mble a nhran, Yahudawa bari ba zontu wu ti meme, nda tan mbre, ndi bana rhi mba so kpe na se ba wuu Bulus ri. ¹³ Bana zan indji Arbain (ise tra don nza) wa ba rini zontu meme'a.¹⁴ Ba hi ni ninkon Prist mba nibi chiche ba nda katre ndi, ki ton ni kikle tan bre ndi kina rhi koka so kpena se ki wuu Bulus. ¹⁵ Zizan, nitu kii, du son bi ninkon du banzi nda mye ninkon kaptin ndi du njiwu ye nu yi, ni du ya ndi bi son ban tre ma mla ya. Anita kita, ki son ni gben ni duta wuu ri du ye rhini wa."¹⁶ I vren wu vayi Bulus vrenwa a wo ndi ba ki kru gben ni nkon, niki, a hi ka ri ni bubu ngbangban wa ba mla Bulus zia nda ka hla wu. ¹⁷ Bulus a yo ri nimi bi ya bi lokpa deria nda tre ndi, "Ban vren nze yi hi ni kikle kaptin, nitu a he ni kpe wa ani vu bla niwu'a.¹⁸ Niki, indji wu lokpa a ban vrenze a nda njiwu ye ni kikle kaptin nda tre ndi, "Bulus indji wa a kri troa a yo me hi ni kpama, nda du me nji vrenze yi ye niwu. A he ni kpe wa ani hla niwu." ¹⁹ Ninkon kaptin a ban u niwo hi ni kosan nda ka mye'u, "A ngye wa gbigbi se wu vu bla mu?"²⁰ Vrenze a tre ndi, "Yahudawa ba kpanyime ndi duba mye u du nji Bulus grji ye ni bi son ninkon, rjuto ndi ba hi mla mye nitu tre ma. ²¹ Na gle rini wo mba na, nitu indji zan arbain bari ba kru nkon si gben u. Ba tan bre wa bana rji ko nda so kpena se ba wuu ri. Zizan me, ba ki si gben yowo nyime me."²² Niki, kikle kaptin a a du vrenze a hi, hu gon yo tre niwu ndi, "Na hla ni ndrjo kpe wa wu vu bla nimu na." ²³ Niki a yo ye ni kpama, bi lokpa Roma ha, nda tre, "Vu Soja deri ha nda du ba mla ki wu hi gban tsra ni Kasariya, baba bi hon nkma Sabain (Seventy) ngame mba indji deri ha bi ta wyen. Bi lu ku nkon ni nton wu tra ni chu luwa." ²⁴ A yo tre bawu ngame duba nu nma wu zren wa Bulus ni hon nda njiwu hama ni ya hi nu Gona Felix.²⁵ Niki a nha ni vunvu to yi: ²⁶ Claudius Lysias hi ni wa azan Gomna Felix, mi chiwu. ²⁷ Yahudawa bana vu iguyi lo nda ta wuu kimba ri mi wru sru ni sojoji ndi ka kpaachuwo, nitu mi wo ndi a hi indjui wu meme Roma.²⁸ Mita son to kaa a hi ngye ba heni wu nituma, niki mi banw grji ka nu bison bi ninkon. ²⁹ Mi ye wo ndi basi tsrau nitu du mba, i ndana he ni kpe wa ba vuu nu bi lo, duba wuu ko ka yoo ni kotro na. ³⁰ Niki ba ye bwu bla nimu ndi ba zontu wu ti meme nitu igu'a, niki hari mi tru ye niwu ndi yo tre ni biwa ba heni kpe nituma duba nji kpe wu lo a ye ni shishi me. Son pian me."³¹ Sojoji ba ba ba hu tre gbangban wa ba yo bawua. Ba ban Bulus nda niwu ni chua hi ni Anti patris. ³² Ni vi waaka hua, gbugbu sojoji babadon bi hon nkma ba duba niwu hi, i baba ba kma hi ni bubu mla bi son gbangban. ³³ Niwa bi hon nkma baka ri ni Kasariya nda ka nu vunvua ni gomn, ba ka Bulus nuu ngame.³⁴ Niwa Gomna a bla vunvua, a mye ka Bulus rhini grji rime. Niwa a wo ndi a rhi ni Cilicia, ³⁵ a tre ndi, "Bi tsro wo nitu me bata ye niwa, mi mla wowu, "Niki a yo tre zi gbangban ndi du ba hi ziu ni ko gomnati wu Herod.

Chapter 24

¹ Niwa ivi ton aka hia, ninkon Prist Ananiyas, ni bi chiche, mba indji wu to tre ri, ni nde Tatulus, ba hi niki. Indji biyi ba nji kpe wa ba vu Bulus ni latre ye ni shishi gomna. ² Niwa Bulus a lu kri ni shishi gomna, Tatulus a lu si nhau nda tre ni gomna ndi, "Nitume ki he ni kikle sisron, mba to ko shishi me ani nji mla ti ndindi ni ye ni gbungblu mbu. ³ Nitu ki, ni shuni ngyiri ki kpa wawu kpiwa wuti, kikle wa a bizan wawu, Felix.⁴ Nitu du mina ziu son gbame na, mi bre lo sron me ni du wo me wu nton fiime. ⁵ Kiye to ndi indji yi he to nhran mba wa ani du Yahudawa wawuu kagon gbungblu meme duba ni lukri nitu bi koshishi mba. Ahi ninkon wu biwa ba rjuki nkan nda yo kpamba ndi Nazarin. ⁶ A ta son kpa hekalia ti rji, kima a duta vuu lo zi. / Nha vunvu bi sen bari ba kanha ndi, / Kita son ki gaatre nituma hu kpewa du mbu hla'a /⁷ Nha bisen bari ba he ni nklan 7 mba mumla wu nklan 8, / 7 I Lysias, Ofisa, a ye ban u ni gbengble rju ni wo mbu, 8 nda yobi nha wu a duba ye ni wu. / ⁸ Niwa wuta mye Bulus nitu tutre biyi, wu mla to kime nitu kpi biyi wa ki si nhanwu a. ⁹ Yahudawa ba ngame ba zontu ni nhaw, ndani kpanyime ndi kpewa ba nhanu nituma ba njanji.¹⁰ I niwa gomna a tini wo du Bulus tre, Bulus a saa ndi, "Mi mla to ndi wu zi gaatre ni meme mbu wu se gbugbuwu, nitu ki mi ngyiri niwa mi ngla tumu niwu. ¹¹ Wu to kime ndi ana zan vi wlon don ha na rji niwa mi hon hi bre mba nzu Irji hon ni Urushelima. ¹² Niwa ba to me nimi hekali, mina sen nyu ni ndrjo na ndina kpa jbu ndji tsitu na, sinagog mba koka ni mi gbua na. ¹³ Bana mla tsro ndi ahi njanji kpe wa ba nhan me zizan nituma na.¹⁴ I me bwu nhran niwu ndi, nitu nkon wabayo ndi bi rhuki nkan, ni nkon kima yi mi hu Irji wu ba titi mbu, mi kpanyime ni kpi wawu ni kpi wa a kri tsra ni du mba wa ba anabawa ba nhaa. ¹⁵ Mi he ni yo sron riri ni Rji to indji biyi, ndi tashme he, ni bi kri nkon ndindi mba ni bi meme sron. ¹⁶ Niki mi nwo nyu ni na he ni meme mren ni shishi Irji mba Indji na.¹⁷ Zizan, niwa se gbugbuwu ba ka hi, mi ye nu zaka mba ton ni meme mu. ¹⁸ Niwa mi ti toki, Yahudawa bari, wa ba rhini Asiya, ba ye tome ni bubu ti gan wu ngla ni mi hekali, ana ni jbu indji ko ka ni mi kpagro wu tsitu na. ¹⁹ Ani na zan du indji biyi duba he ni shishi me zizan nda nha me, bati na he ni kperi.²⁰ Kaandi, du indji biyi me du ba hla kpe meme wa ba ye to nime, niwa mi kri ni shishi son bi ninkon Yahudawa, ²¹ hama nitu kpe ririyi, wa mi kpagro hla niwa mi kri nimi mba, "A he nitu tashme rjini kwu wa mi kri ni tsra nituki ni shishime luwa."²² Niki Felix, waana to bi nitu nkon'a, a nzu wo trea hi ko shishi. A tre ndi, "Lysias Komanda, anita grji ye rjini Urushelima, mi ya tre me toh." ²³ Niki a mmha sojoi (Centurion) ndi duba nji Bulus hi ri zi, nda duuta fon fu ngyngyu, nda na nzu kpukpan ma du ba ye zoo ni kpi wa ani son na .²⁴ Hu gon vi bari, Felix a kma ye mba iwama Drusilla, wa ana bi Yahudawa, nda ton ba ka yo Bulus, i ba wo rhinuwu nitu kri gbangban sron ni Kristi Yesu. ²⁵ I niwa Bulus shlesiya niwu nitu Krista tsra, mla kpa nji, mba gaatre wu ye, Felix a ku ti sissri nda tre ndi, "Hi kpame zizan, Mita he ni nton ni ko shishi mi ton ba hi yowu."²⁶ Ni nton kima me ata yo sron ka Bulus ni nu nklen, niki a ta gbla you nda ye tre niwu. ²⁷ Niwa ise ha baka hi, Porcius Festus a hon ni ruron gomna hugon Felix, i Felix a ta son kpa ya nyime ni Yahudawa ba, niki a don Bulus ni lo.

Chapter 25

¹ Zizan Festus a rini Lardia, i vi tra a ka hi, a zren rji ni Kasariya nda ka ri ni Urushelima. ² Kikle Prist baba bi ninkon kri nimi Yahudawa, ba nji tre wu wa tro nitu Bulus, nda mye Festus ³ ni bre ndi du ya ba ni lo sron nitu Bulus, - ndi du yo ye ni Urushelima, nitu ba sia wan nkon wa ba wuu ni ya ybi ni nkon ye.⁴ Festus a sa bawu ndi ba vu Bulus lo zi ni Kasariya, i wawu me ana ni gbron nkon na, ani hiniki. ⁵ "Nitu ki, biwa ba he ni nkon hi," a tre, "baka huta hiki. Ikpe memenita he nitu iguyi, bika ye nhawu."⁶ Festus a sonwu vi tandra hi wlon nda lu grji hi ni Kasariya, i ni vi wu huki,a kuson ni ruron gaatre nda nduba yo Bulus nji wu ye niwu. ⁷ Niwa a ye'a, Yahudawa rjini Urushelima ba ki whi niki, nda nji gbugbu kpi bi gbengblen ye nhawu ndana to nkon u low ni bana. ⁸ Bulus a ngla kpama nda tre ndi, "Mina ti kpe wu latre nitu iduu wu Yahudawa, ko ka ni hekali na, mba ka ni siza na."⁹ U Festus a ta son kpa nyime ni Yahudawa, kimayi ndu Bulus tre ndi, "Wu son hon hi ni Urushelima du mi hi gaatre ni tu kpi biyi niki?" ¹⁰ Bulus a tre ndi, "Mi kri ni shishi ruron gaatre Siza, ni bubu wa ani wo tre mu." Mina ti kpe meme ni Yahudawa na, me wa wume wu to.¹¹ Mita na ti kpe meme mba mita ti kpe wa a tsra dumi kwu, mina kamu ni kwu na. I nha mba na kpe na, du ndrjo na kame chuwo ni bawu na. Mi bre kri ni shishi Siza." ¹² Hu gon wa Festus ba tre baba bi son bi ninkon ba, a sa niwu ndi, "Wu bre ndi wu son kri ni shishi Siza, Ni shishi Siza mba wu hi!"¹³ Zizan, hu vi bari, Ichu agrippa mba Bernice ba ye ri ni Kasariya, nitu ye zren ya ndu wu Festus. ¹⁴ Niwa ba heniki wu bi gbugbuwu, Festus a nji tre Bulus ye ni Ichua; a tre ndi, "Felix a ka igu ri don nigon nimi kotro. Niwa mina hi ni Urushelima, ninkon Prists baba bi chiche Yahudawa ba nji tre ye nha nitu igu yi nimu, nda wa dumi lo wu kwu ni bawu. ¹⁶ Mi sa bawu ndi a na he ni nkon wu hu bi Roma du ba ka ndrjo nu hama ni indji wa ba nhawu ka kri bla ni shishi biwa ba nhau a, nitu du to ngla tuma ni kpi wa ba nhau ni wua.¹⁷ Nituki, niwa ba ye wawumba ni wayi, mina gben na, nivi wu hukima, mi son ni ruron gaatrea ni ton du ba nji igua ye. ¹⁸ Niwa bi nhanwuba ba lu kri, bana nhawu ni kpe wa mi ban ndi a hi meme dri na. ¹⁹ Hama ki, ba sia hlo nyu ni wu nitu nkon hu Irji mba mba nitu indji ri Yesu wa a kwu ye, wa Bulus ni ban di a he ni sisren. ²⁰ Mina to nkon wu hu ri shle tu tre yi na, niki mi myeu ka anison hi ni Urushelima, nda hi ngla tuma ni nha tre biyi.²¹ I wa Bulus a bre ndi ki don zi ni bubu tro, nitu du gben kpe wa kikle ninkon wawu ani ban ni tuma. Mi du ba ziu ni tro ni du mi ka tru hi ni Kaisar." ²² Agrippa a tre ni Festus, "Mi son wo igu'a ngame." "Imble," Festus a hla, "wu woo wu."²³ Niki ni vi wu hua, Agrippa mba Bernice ba ye ni kikle gan; nda ye ri ni mi ko sona ni ninkon sojoji baba kikle indji bi gbua. Niwa Festus a lu tre du ba hi njiwu ye, baka nji Bulus ye. ²⁴ Festus a tre ndi, "Ichu Agrippa, ni ba ndji me wawuu wa ba he niwa nitaa, wuto indji yi, ni Urushelima mba ni wayi ngame, i ba kpagro ndi du na la son ni sisren na.²⁵ Mi ya nito ndi anati kpe wa a tsra wu kwu na, i nitu wa a bre ndi du wawu hi ni shishi emperor wawu, mi ban zi ndi mi tru hi niwu. ²⁶ Niki mina he ni kpe tsatsra wa mi nha ni Bachi mu na. Nitu ki, mi njiwu ye ni wu, iwu Ichu Agrippa, nitu du mi kpa kpe wa mi nha nitu trea. ²⁷ A rjuto ana he nituma du me tru indji wa a he ni lo hama ni hla ngame nhan wa a heni tumaa."

Chapter 26

¹ Niki Agrippa a tre ni Bulus, "Wu ka tre kime." Nikima Bulus a nmerju ni woma nda lu tre wu kpa tuma chuwo. ² "Mi ban ndi mi ngyiri ni kpamu, Ichu Agrippa, ni wa mi nji tre mu niye ni shishime luwa, nitu wawu kpi meme wa Yahudawa ba nji ye nha nimu niwuu; ³ kima me nitu wu to zan tu ni tu nkon zren Yahudawa rhini sen. Niki, mi bre du u wome ni kru sron.⁴ Njanji, Yahudawa wawu ba to zren son mu rhini wa mi vren nze ni meme mu mba ni Urushelima. ⁵ Ba to nitumu rhini ni mumla, batini son nyme niki, nitu mison na Farasii, grji bi kri gbangban ni nkon hu Irji mbu.⁶ Zizan mi kri ni wayi du ba gaatre nimu nitu yo sron mu ni yo sron kpe ni shishi wa Irji a ti ni ba titi mbu. ⁷ A he nitu yo sron kpe ni shishi wa ba grji wlon don ha ba ba yo sron wu kpa niwa ba nzu nde Irji hon ni chu mba ni virhi. Wa a he nitu yo sron a, Ichu Yahudawa ba ban nha me. ⁸ A ngye nizu du mla ya ni kpanyme ndi Irji ni nzu indji lu rjini kwu?⁹ Zizan, a toki, Ime me mina ta mren ndi mi ti kpi gbugbuwu nitu ka nde Yesu wu Nazarat su. ¹⁰ Mi ti kpi biyi ni Urushelima, Mi vu loyo ni mi tratro gbugbu indji tsatsra wu Irji, ni vunvu kpanyme wa mi kpa rhini ninkon Prist, mba niwa ba sia wuuba, mi yo wo nyime mu nitu kima. ¹¹ Mi ti ba ya, nton gbugbuwu ni mi Sinagog, mba ni ta tsra yoba ni gbengblen du ba tre meme ntiu Irji. Mi ta vra ni nfu nitumba, mba nini tiba ya ka rhini igbu wu meme bari.¹² Niwa mi sia ti toyi, mi hini Damaskus ni yawo kpanyme mba nu nkon rhini kikle Prist; ¹³ mba ni nkon, hiki, ni tsutsu irji, ichu, mi to kpan lu rjini shulu wa a kpan zan irji, nda bwu kpan kagon me baba indji biwa bana si zren hume. ¹⁴ Niwa wawumbu ki kurjoku ni meme mi wo ilan ni tre ni me ni ilbe Ibraniyawa ndi Shawulu, Shawulu, u i tie me ya nitu ngye? A ni he ni ya ni du chuza too kpe wu ntsen nyu.¹⁵ Niki mi tre ndi, "Wu nha, Bachi?" I Bachi a sa mu ndi, 'A hi me Yesu wa wu si tiwu ya. ¹⁶ Zizan lu kri ni zande; anitu ndu yi mi tsro kpamu niwu, nitu youyo ni tindu vrenko, mba wa wu vu bla nitu kpi wa wuto nitumu zizan mba kpi wa mi tsro ni ko shishi; ¹⁷ i mi kpau chuwo rhini wo indji ba mba rjini Bikora wa mi si ton ni hi niba, ¹⁸ ni du hi bwu shishi mba, ndi kma ba sran rjini bwu hini kpan mba rjini son niwobrji shango hini Irji, ni du ba kpa rjini Irji, kpa wru latre mba (gado) wa mi nu ibiwa ba kri bi nitu kpanyme ni me.¹⁹ Ni tu kima, Ichu Agrippa, mina kamu ni hutre ira wa a rjini shulu na; ²⁰ Mi hi ni bi Damaskus guchi, nda ka ri ni Urushelima, nda ka kagon gbungblu Judiya, mba ni bikora ngame, mi nu ba tondua, nitu du ba kma sran nda kma ye ni Irji, nda ti ndu wa a bi tsra ni kma sran sron mba. ²¹ Nitu kima Yahudawa ba vu me lo nimi hekali nda ta son wuu me.²² Ni kima, me kpa zo wa a ye rji ni Irji, ye ni vi wu luwa, ndi ni kri ni nran hla ni bi tsitsa baba bi kikle ana kpe nkan na, hama niwa anabawa mba Musa ba tre ndi naiye he toki - ²³ ndi Kristi niye ti ya, nitu wawuyi ni guchi tashme rjini kwu, ndani bwuhla ikpan ni indji mbu mba ni bi kora."²⁴ Niwa Bulus akle ngla kpama a, Festus a tre ni kikle lan, "Bulus, wu sran; to gbugbu tsro me du ni sran." ²⁵ I Bulus a tre ndi, "Mina sran na, wa azan bi Festus, mi si dbu bla lan tre wu njanji mba wu gaatre ndindi. ²⁶ Nitu Ichu to kpi biyi; niki mi tre ni gbengblen sron niwu,nitu mi nyme pempe ndi kpi biyi bana he ni bwu ni wu na, nitu ikpe biyi bana tiba ni kosan na.²⁷ Wu kpanyme ni anabawa ba, Ichu Agrippa? Mi to ndi wu kpanyme." ²⁸ Agrippa hla ni Bulus nid, ni nton fiime toyi, wu son gbronmeyo dumi kma ti Krista?" ²⁹ Bulus tre ndi, "Mi bre Irji ndi, anita nton fiime ka wu gbron me ana wu megen na, mba wawu biwa ba wo me luwa, du ba he too me, hama ni rjiri ij'bo wu ko tro yi."³⁰ Niki Ichua lunde kri, i gomna mba Bernice ngame, baba biwa bana ki niba. ³¹ Niwa ba rju don kikle tra u son mba, ba si tre ni kpamba ndi, "Igu yi na ti kpe wa ani tsra u kwu ko ka u lo zi na." ³² Agrippa a tre ni Festus ndi, kinina chu Iguyi chuwo hama wa ana bre hi to Kaisar."

Chapter 27

¹ Niwa ba ban zi ndi duta zren hi ni Itali, ba vu ba Bulus baba bi son nitro bari yo ni wo soja wani nji deri ri, wa ndema hi Julius, wu ngbran soja u kikle chu. ² Ki ri nimi Jirgima rjini Adramyttium wa a ta dran zu ni nyu meme wu Asiya. Niki ki ka hon tuma. Aristarkus wa a rjini Tesalonika wu Macedonia a zren huta.³ Ni vi wu huki, ki kukri ni kikle gbu u Sidon, niwa Julius a mla Bulus nji nda duu hi ka to kpukpan ma nda kpa zo ni wo mba. ⁴ Rji niki, ki hon tu ma ndi zren ni suka wu Cyprus, whewhire ni nklan memea, nitu kikle ngyungyu ata gbita. ⁵ Niwa ki zren ka rugran kpatema'a, ki vu Silisia mba Pamphylia yba, ndi ka kukri ni Myra, kikle gbu u Lycia. ⁶ Niki, soja wu yaba, a to jirgi wa a rji ni Alexandria nda ni dran hini Itali. A vuta sru nimi.⁷ Niwa sren me wu vi gbugbuwu ndi ka ri ni ya ni klekle whewhire ni Cnidus, mba wa ngyungyu'a ana nuba nkon zu niki ngana ki dran zu ni suuka u Crete, wa ata ya Salmone. ⁸ Ki dran zu ni nyu kpatre ma'a nimi ya, rhini ka ye tra ni buburi wa ba yo ndi Fair Havens (bubu u kurhi) wandi a he hwehwire ni kikle gbu u Lasea.⁹ Kina ban nton wa a fon bran ye, nton wu ka rhikpe Yahudawa aka hiye wa a he ni di duta si dran hi. Niki, Bulus a gbiton ni bawu, ¹⁰ nda tre ndi, "Indji, Mi si to ndi zren dran wa ki son luku zizan anihe ni yra tu mba-kurjoku gbugbuwu ni tawu, ana ni kpi bi mi jirgi mba jirgi'a megen na, i mba vri son kpambu ngame." ¹¹ I Centurion a yo ton ni tiko mba indji wu jirgia zan kpi wa Bulus a hla a.¹² Nitu bubu mla kri jirgia ana he ni idi duba ki ti iga niki, gbugbu bi tru (tindu) jirgia ba nron ndi du ba dran rju niki, mba ndi nkon nita he duba hi ri ni gbu Phoenix, nda hi son kle ga niki. Phoenix hi hloma wu ri jirgia wa a he ni Crete, ndani ya kogbo ni yalu mba koshu ni yalu. ¹³ Niwa ngyungyu ri ni kogbo a lu si fu sesren, bi ndu jirgia ba ban ndi ba he wa ba waa. U baka si nkan u jirgia nda dran hi ni Crete hwehwire ni meme u nyu maa.¹⁴ Niwa nton fyi aka hi kikle ngyungyu wu gbengblen, wa ba yondi koshu kahi ni nzu Irji, a lu si tsi ni grji rjini nklan memea. ¹⁵ Niwa jirgia a rini nkon ngyungyua, nda na la to nkon wu zuhi na, kitome ni nu ngyungyua nkon, wa a gbita si hi. ¹⁶ Ki dran hu ni bubu ri wu vi nklan meme wa ba yondi Cauda, mba ni vi ya, ki vu ghwu wu kpachuwo mla lo zi.¹⁷ Niwa ba nzu ghwua hon, ba tindu ni rjirjima nda lo kikle jirgia. Ba ti sissri nitu bama hi dran hi vu nhan kmu wu Syrtis; niki ba fon gri ni l'pn (anchor) jirgia nda si hu zren maa. ¹⁸ Kikle ngyungyu a tsi ta tiya nda duta nivi huka hua, ki ri vuu kpi nimi jirgia ni sru nimi mma.¹⁹ Nivi u tra bi tindu mi jirgi ba vu kpi ndu mba vra hle nimi mma ni womba. ²⁰ Niwa Irji mba tsintse bana kpan nitawu wu vi gbugbuwu, mba wa kikle ngyungyu a ri si fu ta, yo sron ndi ki nawo a kado.²¹ Niwa ba hi hama ni biri wu nton bran, niki Bulus a lu kri nimi bi tindu ba nda tre ndi, "Indji, binina wo me, nina kuu dran rjini Crete na,nitu du yi na kpa nkpan mba kahle yina. ²² Zizan mi nron yi nitu du yi he ni gbengblen sron, ndrjo na ka he ni vri mana, i jirgia megen ki hon u.²³ Ni chu la rhen Maleka u Irji wa me mi u ma, wa mi nzu hon ni bre - Maleka ma a whi nime ²⁴ nda tre ndi, "Na ti sissri na, Bulus. Wu hi kri ni shishi Caesar, ni to indji ni lo sron ma a nu wawu indji wa ba si dran ni wu." ²⁵ Nitu ki,vu sron, indji, nitu mi nyme ni Irji ndi a niye he to wa ba hla mua. ²⁶ I ki zi hle ni nklan meme ri."²⁷ Ni chu wu vi wu wlon don nza a yea, niwa a sia gbita hi ni wa mba nia mu ni kpatrema wu Adriatic, ni tsutsu chu bi ndu jirgima ba ban ya ndi ba sia ye hwehwire ni meme. ²⁸ Ba ban ya ni ikpi ndu mba nda to ndi a don tsra za tso don tandra (20), i hu nton fii ba la tsra nda to ndi a hi za wlon don ton. ²⁹ Ba tie sissri ndi ki ye kurjoku nzi kpa ni tita, niki ba si nkan nzia wu jirgi rjini tu ma nda bre ndi du mble kpan gbagbla.³⁰ Bi tindu nimi jirgi ba sia ya nkon u ka jirgia don nda si vi tsitsa irgi'a chuwo grji ri nimi kpan tren maa nda ta gyru ndi basi ta nkan ghu'a ri ni ko shishi ma (ghu'a). ³¹ I Bulus a tre ni chubiku baba sojoji ba, "Indji biyi batina kinimi jirgia na, ba na nawo na." ³² Niki sojoji ba ba sren rjiri wu tsitsa jirgia nda duu zren hi.³³ Niwa mble asi kpan niye, Bulus a nronba wawumba ndi duba rhi biri. A tre ndi, luwa hi vi wu wlon don nza wa bi zi kri gben hama ni rhi biri - bina rhi kpe na. ³⁴ Niki mi yoyi ni du yi ga vi biri, kima yi ni kpayi chuwo. Nitu indji ri me nimimbi na wa wlo nfutu ma ri hama nituma na." ³⁵ Niwa a tre toyi kle, a ban bredi nda ngyiri ni Irji ni shishi mba. Niki a nzi bredia nda lu si tan (rhi).³⁶ Niki wawumba ba kri ti gbengblen sron nda ban biri rhi ngame. ³⁷ Kina vri indji 276 (deri ha ni sabain don tanne) ni mi jirgia. ³⁸ Niwa ba rhi wrji, ba ju alkama vra hle ni kpan trema nitu du jirgi na ron bran na.³⁹ Niwa mble a nhra, bana mla to memea na, i ba to kofron ri ni meme nyu ma, nda sronmu ndi koka duba tru jirgia hi niki. ⁴⁰ Niki ba han rjirji nkan ba rju nda kaba don ni kpantre ma'a. Ni nton kima ngame ba si rjirji wa ba kma jirgia niwu, nda nzu nkanwu ko shishi jirgia hon his shu, niki ba yo tu hi ni bubu zontu kpantre maa. ⁴¹ I jirgia a ka son chi ni meme nda kukri nkpan jirgia a vu meme kri nda na chu zren na i kurar jirgi a nzi nitu gbengblen ngyungyu wa a hea.⁴² Sojoi ba ba wa nkon wu wuu bi mitro ba nitu du rimba na dran hi nda nawo na. ⁴³ I Chu bi kua ata son kpa Bulus chuwo, niki a zuba ni nkon kima, nda du biwa ba to dran du ba za guchi nda hi ni bubu meme. ⁴⁴I imbru indji ba baka hugon, bari nitu ngma bla kunkron, i bari nitu kpi bari rjini jirgia. Ni nkon yi a he ndi wawu mbu kika ri ni tu meme piame.

Chapter 28

¹ Niwa ba nji ta ye ri pian me, ki wo ndi ba yo nklan meme ki ndi Malta. ² Indji bi son niki ba kpata nisron ndindi nda mulu nitawu duta mbru kpa nitu ilu chachu mba isi wa a he niki.³ Niwa Bulus a vu fla kunkron zontu zi nda vu sa nitu lua, iwan a rju nitu gbaji lua nda ye nye wu ni wo. ⁴ Niwa indji bi bubuki ba to nma si klo ni woma, ba tre ni kpamba, "Indji yi, wu njanji, ani wuu ndji niwa a nawo rjini kpan trema, i gaatre na kpanyme ndi du son ni sisren na."⁵ I niki a kpon nma yo nimi lu'a hama ni du kpe tiwu. ⁶ Ba sia gben ndi ani hwukpa ni lilo ko ka lu kurjoku khwu. U niwa ba ki si yau wu gbron nton nda to ndi ikpe meme na ti'una, ba kma sron mba sran nda tre ndi a hi Irji.⁷ Zizan, whiniki, bubu meme bari a he wa bana bi chu wu nklan memeki, igu wa ba yondi Publius. A kpa ta bi ni wo ha, nda nuba kpi wa ba son wu vi tra. ⁸ A he niki, iti Publius a kru lilo lokpa mba atini. Niwa Bulus a hi niwu, a bre, yowo ma nitu ma, nda nuu si kpama. ⁹ Hu kpe yi wa a ye he a, mbru indji bi nklan meme ki ba wa basia lo, ba ngame nda ye kpa sikpa mba. ¹⁰ Indji ba ngame ba nzu hon gbugbuwu. Niwa kita mla ku nkon dran, ba nuta kpi wa ki son a.¹¹ Niwa wha tre a ka hi, ki dran ni jirgi mma wa a kru ga ni nklan meme ki, jirgi mma wu Alexandria, ni nha to "hlan-ha irji" ni kbu shishima. ¹² Ka huki, ki ye grji ki ni gbu Sirakus, ki kii niki wu vi tra.¹³ Rji niki ki dran ka ri ni mi gbu u Rhegium. Ivi rhi ka hi kikle ngyungyu a rju rji ni kosan, u ni mi vi hari ki ye rhi ni mi gbu u Puteoli. ¹⁴ Niki, ki to mri vayi bari i ba yo ta duta ye son niba wu vi tangban. Ni nkon kii ki ye ri ni Roma. ¹⁵ Rji niki, wa mri vayi ba ba wo tre nitu mbu, baye zontu nita gbagban mu to rhini cucu Abiyas mba iti tra bru tra. Niwa Bulus a to mri vayi ba, a ngyiri ni Irji nda ti gbengblen.¹⁶ Niwa ki rini mi Roma, ba kpanyme ni Bulus du son ni nklenma mba soja wa ata kri yau. ¹⁷ Niki a ye he wa ivi tra aka hi, Bulus a yo indji wa bana bi ninkon Yahudawa zi. Niwa ba ye zontu ki, a tre niba ndi "Mri vayi, hama ndi mina ti kpe meme nitu indji ko ka nkon son ba titimbu, ba vu me lo nu ba tro rjini Urushelima ye ri ni wo bi Roma. ¹⁸ Hugon myeme tre, ba ta son chume chuwo, nitu bana to kpe wa ba han hukunchi kwu ni tu tre mu.¹⁹ I niwa Yahudawa ba tre hu nkon wa bana ta son na, a du me bre to Kaisar, ana nitu mi sia nji nhakpe nitu bi meme mu na. ²⁰ Nitu kima yi, mi wa tou ni tre niwu, nitu yo sron wa Israila ba he niwu'a du me he nimi lo sarka hi."²¹ Mle, ba tre niwu ndi, 'Kina kpa vunvu nha rjini Judiya nitume na, i vayi ri mena ye njitre, koka trekpe meme nitume na. ²² Ama kison wo rjini wu mren me nitu igrji yi, nitu ki to ndi ba tre meme kaagon nitu ma."²³ Niwa ba yo vi niwu, indji gbugbuwu bari ba ye niwu, ni bubu son ma. A bhwu hla tu trea ni bawu, nda ni vubla nitu ikoson Irji. A ta son gbron sron mba yo rjini du Musa mba rjini anabawa ba, rjini mble kari ni yalu. ²⁴ Bari ba kpanyme ni kpiwa ki tre ni tumba, i bari bana kpanyme na.²⁵ Niwa bana kpany'me ni kpamba na, ba hi kpamba hu wa Bulus a tre lan tre riri yi. "Ibrji Tsatsra a tre bi, zuni nyu anabawa baba manzani ba hi ni ba titimbi. ²⁶ A tre ndi, hi ni indji biyi ndi hi hla ndi, "Ni si wo, bi wo, i bina to tuma na; mba nisi to bi to, i bina to nkon ma na.²⁷ Nitu dri indji biyi a ti bwu, mba ni iton mba, bana mla wo na, mba ba kaa shishi mba hama ki ba ma to ni shishi mba, nda wo ni iton mba, nda to tuma ni dri mba nda kma sran ngari, i mi nuba sikpa.'"²⁸ Nitu kima, bika to ndi kpachuwo Irji yi, ba truu hini bikora ba, i ba wo'u." ²⁹ Ndu Manzani, 28:29 - tre vunvu bari wu sen ba heni nklan 29: / Niwa a tre kpi biyi, Yahudawa ba ba hi kpamba. Ba sia he ni kikle sen nyu ni kpamba. /³⁰ Bulus a son wu se ha wawu ni kowa a han nklen ki kima, nda ta kpa ni wo ha, biwa ba ye niwu'a. ³¹ A sia dbu bla nitu ikoson Irji nda ta tsro ikpi nitu Bachi Yesu Kristi ni gbengblen sron hama ni ndrjo ata zuu.

Romans

Chapter 1

¹ Bulus vren koh Yesu Almasihu,wa ba you aye, kma tie ndji u toh ndu, wa ba chu zi kan nitu tre Irji. ² Wa i hi tre wa a chu nyu ni sen mu ni bi toh ndu ma ni tsatsraka ibe ma. ³ Ahe ni tu vren ma, wa ba ngrji'u ni kutra kahlan Dauda ni kpa.⁴ Ni Brji ndindima u suron ndindi, wa a lunde ni mi be bak tsro da Vren Irji ni gbengblen Ibrji ndindi u bi wa ba he kiklan suron u Yesu Almasihu Bachi mbu ⁵ Ni tuma ki kpa ndindi ni toh ndu nitu kpa nyime u ndindi nimi bi korah wawu'u, nitu inde ma u ndindi. ⁶ Ni mi bi kora kwa, bi yi me ba you yi hi ni Yesu Almasihu.⁷ Lbe i ahi u bi wawu'u bi wa bi he ni mi Roman, wa Irji ni son ba, wa ba you ndji mba ndi tsarkaku. Du ndindi ni sun si rji ni Irji Bachi Iti mbu, ni Bachi Yesu Almasihu.⁸ Ikpe u mumla misi ngyiri ni Irji mu ni tu Yesu Almasihu nitu bi wawu'u, don naki basi tre nitu njanji bi ni gbungblu wawu'u. ⁹ Don Irji wawu yi toh me, wa misi tie ndu ma ni mi Ruhu mu ni tre Vren Ma, wa mi you nde bi chachu'u. ¹⁰ Mi nji yi mu ni bre chachu'u du me toh koh wa mi ye u Hellinawa.¹¹ Nakima Irji na hi u tara na. ¹²Ni biwa ba lah tre ni tron na, ba kwu ba tare da tron na, ni bi wa ba lah tre ni mi tron, ba hukunta ba nitu tron.¹³Naki ma ana biwa ba wo tron, ana baba bi ndindi u Irji na, naki bi ti,ba kpa ba chuwo. ¹⁴ Bi kora wa bana toh tron na, nitu da bia bati kpi wa ahi u tron. ¹⁵ Nakima ba tsro ndi idu ni tron ani wa han ni suron ba, imre ba ni bla, ri mre ba ni chan ba ko ani ka'aba. Nakima ni Irji wa i ni ti ni vie wa Irji ni bla asiri wa he riri u bi he ni mi Roma¹⁶ Nakima isha na time na, dume hla tre na, don kima hi gbengblen Irji don kpachuwo wa bi wa ba kpa nyime, bi mumla Yahudawa u Halleniyawa. ¹⁷ Naki nimi ma ndindi Irji ka tsro u njanji hi ni njanji, na ba nha zi, ndji u ndindi ani sun nitu njanji.¹⁸ Nakima infu Irji a tsro rji ni shu nitu bi wa bana hu nkon ni ndindi u mri Adamu bi wa ba chan njanji nitu njanji na he ni bana. ¹⁹Nakima, ikpe wa a mla duba toh ni Irji ahe ni rira me nitu mba Naki ma Irji a tsro ba wawu hi zahiri.²⁰ Nakima idu ma wa bana ya toh na a ni rira ba he tu ni nton wa ati gbungblu'a. Ba ya toh ba nitu ikpi bi wa ati'a. Ikpi bi yi baba ba ikoma u kakle ni Allahtakarsa. Nakima indji bi bana he ni sen nyu na. ²¹ Nakima ba ndji ba toh Irji, aman bana no ninkon u matsayi Irji na, ko duba tsro ingyiri. Nakima ba kma ti ruru ni mi mre mba. Imre u suron mba hi u bu.²² Ba ban tumba na bi wa ba toh, aman se ba kma tie ruru. ²³ Ba sran ninkon Irji u kakle ni kpi wa bana kakle ana na indji, cicen ni na nma bi zizia ni biwa ba nha ni ne.²⁴ Nakima Irji ka ban no sha'awa pipi suron mba ba ti kpa yah. ²⁵ Baba yi ba sran njanji Irji ni che, ba si tie sujada ni bauta ni kpe wa ba tie ba ni wo, maimako wa ati ta, wa a mla zu nde kakle.²⁶ Nakima Irji ban ba no sha'awoyi u ti fa ba iyah har mbah ba kasran kaida jima hi mbah ni mbah. ²⁷ Lilon ba bame ba sran kaida jimai u lilon ni mbah hi ni lilon ni lilon ba si tie ndu fa. Lilon ba kru ni lilon nda ni tie kpi u chi basi chan sakamako indu mba u chi.²⁸ Nakima bana kpa nyime ni Irji na ni mi duba, Irji ban ba no ni kpa risu ni mre mba, basi tie meme kpi biyi.²⁹ Ba shu ni rashi ndindi, meme kyashi, keta, tigu, wudi, wa-nyu, makirci, ni meme mre. ³⁰ Bi ti pre, kage, bi wa bana son Irji na. Bi wa bana son sun si na, bi santu, ni bi gla, bi ha meme che, ni bi wa bana hu/wo ba ti/yi mba. ³¹ Biwa isuron mba tsro pipi me, biri amana biwa bana he ni son na, bi wa bana he ni lo suron na.³² Ba toh tsari Irji tre bi wa bati ikpi baki, ba mla kwu, ana ti kpi ni kangrji na, hra ba hu gon biwa bati ba.

Chapter 2

¹ Nakima u na he ni sen nyu wu ndji u sharantawa, Nakima ikpi wa u si sharantawa nitu bari, u wuu tume ni tume. Nakima u sharantawa u si tie kpi bi yi ngame. ² Naki ki toh ndji i tron Irji a njanji ani ye joku ni biwa ba ti kpie baki.³ Nakima ka toh wayi wu indji u sharanta ni biwa ti kpii, wume wu si ti me. Wu yah ndi wu gbujbu ni nfu Irji? ⁴ Ko wu kpa ndindima tsri wa infu ma ni vu suron ana ye gbagbla na? Wuna toh ndji ndindima musama du nji wu hi ni ti njanji?⁵ Aman sabo ni son tume ni suron me wa ana tie njanji na, wu si vu'u nfu ni sru ni tume ni vie u nfu, wato ivie u ye tron njanji u Irji. ⁶ Mi no ko nha ndi dede du ma wa ati'a. ⁷ Ni bi wa ba you suron ni tie ndindi chachu'u ba wa nitu zu wo daraja ni drie u kakle.⁸ Naki bi wa ba son tu, ni bi wa ba kamba ni njanji, ba ti biyaya ni rashi njanji, infu ni nfu rigra ni grji ni bawu. ⁹ Irji ni grji ni iya meme ni shinji ne bi vri wawu wa bati meme, ni Yahudawa ni muimla ni Hellinawa.¹⁰ Nakima zuwo ni daraja ni sun si ba he ni bi wa basi ti ndu ndindi wa wu bawu, ni Yahudawa ni mumla, ni yi ni kpa nyime Irji. ¹¹ Mi ti titan toh yi, don mini noyi baiwa ri u ruhaniya mi ni noyi gbengblen. ¹² Wato misi ngyiri mi ni kpa gbengblen ni mi bi u njanji mbu wato u mu, u bi.¹³ Ziza'a fa mina son du yi ka toh mri ya kpo gbugbu'u mi you suron ndi mi ye ni yi, naki har zizan'a koh na he na. Mi son ndi miti nakima, don mi ni samu mri u Ruhu ndindi ni mi mbi, na ahe ni mbru bi kora. ¹⁴ Mi ban yah Helinawa ni baba u mbru ndji bi toh ni bi wa bana toh na.¹⁵ Ni naki tie mba rju he ni kora ndi tron'a he nimi suron mba. U mi dri mba ngame ahi sheda ni bawu, u tunani mba ko ka vu ba ni meme ko ka kri ngba ni bawu ¹⁶ u ni Irji ngame. Ani he naki ni vi wa Irji ni rju ni mi dri ba ndji wawu'u ni kora, ni tu nkon u tre Ma, ni Yesu Kristi.¹⁷ Nakima wu si you tume ndi wu uhi Bayahude, wu sun ni tu tron, ndi ni wru wo ni san ni mi Irji. ¹⁸ Wu toh mre ma, ndi toh kpi wa ba he ni nkanka naki, kuma u kpa bla ni mi tron. ¹⁹ Naki wu he ni gabagadi nitu ndi wu u vu wo ni bi fie, ndi kpah ni bi wa ba he ni mi bu'u. ²⁰ Gbi ton ni wa ana he ni toh na, u tsro ni mri bi tsitsa, u andi ni mi tron wu he ni kpi wa a shafi toh ni kuma njanji, u nihe ikpe yi ahe ni mi son me?²¹ Bi yi wa tsro bari, bina tsro tumbi na? Bi wa bi tre na tie y'bi na, bina y'bi? ²² Biyi wa bi tre duba na tie ntran na, bina ni tie ntran na? Biyi bi tre duba na ti gumaka na, bina tie gumaka na? Biyi wa bi tre duba na tie y'bi na, bina y'bi sessren me na?²³ Biyi wa bi ngyiri nimi tron, bina kpa Irji tsri ni mi lah tree u wa ba hu tron na? ²⁴ Naki ba kpa nde Irji tie meme ni mi bi kora nitu mbi.²⁵ Gbi gbi you grji ana he ni mah ma ni yi. Inde bi kiyaye doka, aman inde bi yi wa bina hu doka na, you grji bi akam ti na ana you grji na. ²⁶ Nakima inde ndji wa bana you grji ni u na, ani kiyaye bukatu tron wawu'u bana iya ban wa bana you grji ni wu ni matsayi wa ba you grji niwu? ²⁷ Nakima inde ndji wa ba you grji ni wu na u yi ani kiyaye dokoki ba wawu, ana yah sharanta yi bi you grji u tron na? Naki a he inde bi hei ni tron ba nha, aman ana hu tron na.²⁸ Naki wawu na hi Bayahude ni ra na, ana wa ba you grji nda han tan na ²⁹ Naki a Bayahude u mi, naki me ba yo grji u suron mba Ruhu ndindi ana ibe na, bibi ndji kima ana ndji ni zu wo ni u na, se Irji.

Chapter 3

¹ Ahi ngye ha fifikon wa Bayahude he niwu? Naki ahi ngye hi mah yo gji? ² Akwai muhimanci ba ninkon bari. Ni mumla de ana Yahudawa irji bu tre ni bawu.³ Inde mbru Yahudawa bana kpanyime ni njanji na fa? Wa ba na kpa njani na ani zu ndindi ndu Irji? ⁴ Ana he naki ma na, maimako naki, Irji ka kma ti u njanji, na ndji ba wawu ba bi tiche, na ndji ba han hla don duba tsro ndi wu u ndindi ni mi tre me la wu kpaka ni toh wa banji u hi ni shishi tron.⁵ Ama inde meme bu a tsro ndindi Irji, naki ki tre ngye? ki ya tre ndi Irji hi meme nda nji nfu ma ni tu mbu? (Misi ti ni sen nyu u ndji). ⁶ Ana taba he naki na. Naki Irji ni tron gbugbu'a ni he?⁷ Inde njanji u Irji ni ti gbugbu ce mu ani kara ninkon ni nyu'u, angye sa mi hai ni tron na'u lah tre? ⁸ Angye sa kina tre, ki yba shishi, ndi tre, bari ba krie nda tre, du ta tie meme, ndi du ndindi ye? Hukunci ba a ndindima.⁹ Angye naki, ki no tumbu sen nyu'u? Ana he naki na don ki guchi tre Yahuda baba Hllinawa ye ndi tre ndi wawu mbawu ba he ni mi lahtre. ¹⁰ Na ba nha, ba ndji u njanji, iriri na he na.¹¹ Ba ndji wa a toh kpie, ba wa'a ni wa Irji.¹² Wawu mbawu ba kankon don, wawu mbawu ba kma tibi wa bana he ni anfani na. Ba wa ani tie ndu ndindima, a'an iriri na he na.¹³ Gbugbran mba he ni ho na be, Ilbe mba a ban lilo, Itso wan a he ni mi lbe mba. ¹⁴ Inyu mba a shu ni la'ah ni ri gberjerje me.¹⁵ Izah mba ni tsutsu gbagbla ni ka yi hle ¹⁶ Inkon mba ahi yah ni tie meme. ¹⁷ Ndji biyi bana toh nkon sun u si na. ¹⁸ Bana he ni klu sissri Irji ni shishi mba na.¹⁹ Naki ki toh ndi du kpie wa itron a tre, itro ani tre ni bawu wa ba he ni mi ma, don duba ka iyu mba wawu, naki gbungblu a wawu'u ka no amsa ni shishi Irji. ²⁰ Naki ni shishi ba ndji wa ba kpa chuwo ni tu ndu tron. Nitu tron, toh lah tre aye.²¹ Naki zizan'a nitu tron ba tsro toh njanji Irji wa itron ni annabawa basi hla. ²² Naki ndindi Irji ahi njanji nimi Yesu Almasihu hi ni biwa ba kpa nyime ni njanji. Naki, kakan na he na.²³ Naki, wawu'u mbawu ba lah tre, bana ya ka hi ni daraja Irji, ²⁴ ni ndindima ba kpa ta chuwo ni tu kpachuwo wa'a he ni mi Yesu Almasihu.²⁵ Aman Irji a ban Yesu Almasihu no wa ahi hadaya u kpachuwo u njanji nimi iyi ma. A ban Almasihu na nimatsayi tabbacin hukunci ma, nitu ketarewa lah tre mbu wu kogon'a. ²⁶ Nimi vu suron ma, naki i wa yi ati ndu tsro ndindima nimi toh i du kpanyime ni tuma u hukunci, nda tsro wawu hi u kpa konha chuwo saboda, njanji wa ahe nimi Yesu.²⁷ To, i wru wo ni san he ni ntsen? Ba chu'u rju. Nitu ngye? Nitu ndu? Aman nitu ndu? Ama nitu njanji. ²⁸ Nakima kikle tre a ndi ba kpa ndji chuwo, ana he nitu ndu tron na.²⁹ Ko naki Irji ahi Irji Yahudawa ni kankrji? Ana Irji bi kora ngame na? i ahi bi kora ngame. ³⁰ Nakima inde gbigbi ahi Irji riri, ani kpa biwa ba yo nji ni bawu chuwo nitu njani.³¹ Ki ka tron hlega nitu njanji? Ana taba he nakima na, nakima kisi hu gon tro kena.

Chapter 4

¹ Ki tre ndi ngye nitu Ibrahim Bachi mbu u kpa afe? ² Ibrahim andi fe kpa chuwo nitu nduma, andi na wruwo ni san, wruwo ni san ma ndina he ni shishi Irji na. ³ Ahi ngye nassi hla? Ibrahim a kpanyime ni Irji, u baka bla yo niwu ndi ahi ndi tsratsra.⁴ Zizan wawu wa a tie ndu'a, bana bla lulu ma yo ni mi tsratsra na, bayo ni kpe wa a he u ma. ⁵ Wawu wa ana he ni ndu na, a kpa nyime niwa ani wruhle nibi lahtre'a ba bla yo suron ma ni son tsratsra.⁶ Dauda a tre tre lulu nitu nji wa Irji bla yo nimi tsratsra hama ni ndu'a ⁷ A tre ndi, "Lulu he nitu biwa ba wru lah tre mba hle'a ni biwa ba ka lah tre mba kaka ni bawu'a. ⁸ Lulu he nitu nji wa Irji na bla lah tre ma memle'e mu na'a."⁹ U lulu yi he nitu biwa ba yonji ni bawu ka gji, ka nitu biwa bana yonji ni bawu ngame'a na? ¹⁰ Ba bla yo niwu nihe? Ahe ni nton wa ba yonji ni Ibrahim ka ni nton wa ba na rhi he yo nji niwu'a? Ana he ni nton wa ba yo nji niwu'a na, a heni nto wa bana yo nji niwu'a na.¹¹ Ibrahim kpa ngban u yo nji'a. Wawu yi a he hatimi (seal) u yo suron wa a he niwu rhi ni nton wa ana yo nji rhi na. A tie wayi ndu ka tie tie bi wa ba yo suron'a, amma bana yo nji ni bawu rhi na, ndi duba blaba yo nimi bi wa ba tsratsra me'a. ¹² Ahi tie biwa ba yo nji ni bawu'a, ana wa ba yo nji migyen na, bi wa ba zren ni nkon ndindi wa Ibrahim a hu rhi nda fe yo nji'a.¹³ Alkawali wa bana tie ni Ibrahim ni hama ndi ani gaje (heir) mgbumgblu'a ana doka na a rhi ni tsratsra u yo suron. ¹⁴ Biwa bana son nitu doka ba ni gaji koh Irji'a, iyo suron ani migyen (empty), u alikawali a ndi na kpe na. ¹⁵ Doka ni nji nfu ye, doka nita hama lah tre hamma.¹⁶ Ani tu tre yiyi ani kponji, ni ndu nno nyu mba ndu si nitu zizi nda bwu (nno) nkon ni grji Ibrahim. ¹⁷ Na wa ba nha, "Mi chu ndu he tie u mgbumgblu gbugbu'u" Ibrahim ahe ni shishi ndji wa a kpau nyime'a, wato Irji wa ani nu vri (life) ni biwa ba gyu nda ndu kpe biwa bana he na ndu ba he.¹⁸ Ibrahim a kpa nyime ni Irji nitu kpe wa ba he ni ko shishi'a. Na kati tie ni mgbumgblu gbugbuwu, ni tu kpe wa ba hla niwu'a, igrji me ba he naki. ¹⁹ Ana khwumgble ni yo suron mana, a kpa nyime ndi wawu ceye, don ana tie whewhre ni se dari, a kpa nyime ndi ikrju (Womb) Saratu na nji vren ngana.²⁰ Nitu Alkawali Irji, Ibrahim ana senyu (hesitate) nitu ka kpa nyime mana, a fe mgbemgblen nitu son suron ma,nda gbre Irji San. ²¹ A kpa nyime gbigbi ni kpe wa Irji hla ani tieu. ²² U ba bla kma yo niwu ndi ahi tsratsra ndji.²³ Bana nha ndi ndu zo nika khji ma na. ²⁴ Ba nha ni tawu ngame, ba bla ni tawu biwa ki yo suron niwu wa a ton Yesu Almasihu shime ni khyu'a. ²⁵ Ahi wa ndi ba kamba niwu nitu lah tre mbu'a nda tashime nitu kpata chuwo'a.

Chapter 5

¹ Ni wa ki fe Barata, ki fe si ni Irji ni nkon Yesu Kristi. ² Ki fe nkon ni kpanyime mu nimi tie ndindi wa ki kri, ki ngyiri ni yo suron mbu ni Irji ni kpe wa ani tie ni tawu'a.³ Ana kima migyen na kiga mgban ngame ni ba yambu. Ki toh ndi yah ni nu vu suron. ⁴ U vu suron nino mgbemgble suron, u mgbemgblen suron ni nno yo suron, ⁵ u yo suron ana nno shan na nitu waa ba ka ison Irji sru tawu ni mi suron Irji ni tsratsra Ruhu, wa ba nnota wu'a⁶ Wa kina he bi kunyire'a ri, u Kristi ka Khwu ni bi lah tre tsra ni nton ndindi. ⁷ A he ni dii ndu ri khwu nitu ndji tsratsra, u mi ya indrjo ni ma khwu ni ndji ndindi.⁸ Bachi a tsro son ma ni tawu, wa kina rhi he bi lahtre rhi'a, Kristi khwu nitu mbu. ⁹ Zan zizan wa a ngla ta ni yi ma, ani kpata chuwo ni nfu u Irji.¹⁰ Kina he bi ka wo tre, ba kata kabi ni Irji nitu khwu vrenma, zizan wa ki fe katu kabi'a, ba kpata chuwo nitu vrhi ma. ¹¹ A na naki megyen na, ki ngyiri ni Irji nitu Bachi mbu Yesu Kristi, wa nitu ma yi ki kabi yi'a.¹² Ni nkon ndji riri lah tre ari ni mgbumbglu, ni nkon kima ikhwu'a ri ni nkon lahtre'a. U khwu rhi ni ndji wawu'u, don ba lahtre wawu mbawuu. ¹³ Ni nton wa bana tie sharia na, lahtre ana he ni mgbumgblu, bana ta tre tre lahtre na ninton wa sharia ana hama'a.¹⁴ Ikhwu a he rji ni nton u Adamu ye ri ni nton Musa, nda he nitu bi wa bana lahtre bibi u Adamu'a na, ahi kpe wa a kati u seka se'a. ¹⁵ Kyauta na he na lahtre na, a nita he nitu lahtre ndji riri yi'a, ndji gbugbu ba khwu, naki mame, ito tie ma nitu ndji riri ngama Yesu Almasihu, he nitu ndji gbugbuu.¹⁶ Innoa na he na lahtre ndji riri na. Itron'a hu lahtre ndji riri, nda nji hukunci, inno hu lahtre gbugbuu nda nji kpa chuwo ye. ¹⁷ A nita he nitu lahtre ndji riri ikhwu ri, naki ma me bi wa ba kpa to tie gbugbuu ni nno vrhi ndindi ni mi wawu riri, Yesu Kristi.¹⁸ Nawa lahtre ndji riri nji hukunci ye nitu ndji wawuu, na kimame itie ndindi ndji riri nji wruhle ni vrhi ye ni ndji gbugbuu. ¹⁹ Na kima me, wa nitu lahtre ndji riri a ndu ndji gbugbuu kati be lahtre'a, na kima me nitu ndji riri ndji gbugbuu ba fe kpa chuwo.²⁰ Wa sharia ye'a, a ndu lahtre babran, ni wa lahtre babran, liheri he gbugbuu ngame. ²¹ A tie nayi'a, nawa lahtre a mreh (mallaka) hi ni khwu, na kima me, i tie ndindi mreh suron ni vrhi nitu Yesu Almasihu Bachi mbu.

Chapter 6

¹ Zizan ki tre ngye? Kita lah tre chachuu ni du ndindi kagon? ² Ana taba ti naki na. Ba ti ni he da tre ndi kita wa ki kwu nimi lah tre, kita cigaba sun nimi ma? ³ Bina toh ndi bi wa ba ngla ba nimi Almasihu Yesu ba ngla ba hra nimi kwu ma na?⁴ Ba rju ta ni'u, na ngla nimi kwu ma. Nakima ahe na Almasihu a lunde ni be nimi ninkon Iti Ma. Nakima i kita me ki zren nimi rayuwa i sa'a ma. ⁵ Naki inde ki si he ni'u nimi kamani ikwu ma, i ki sun ni'u har ni kamani lunde ma.⁶ Naki a ki toh ndi ba kpa u ni kunkro, ichiche ndji u mbu i ni'u ma don duba wu kpa u lahtre. Wa i ahe don kina ta hi nimi bautar lahtre. ⁷Duk wa a kwu ba you ni matayin nitu ndindi nitu lahtre.⁸ Naki ki kwu ni Almasihu ndi kpa njanji, iki sun ni wu ⁹ Ki he ni toh ndi ba nzu Almasihu rju ni be, nakima ana lah ikub ngana, ikwu na he ni gbengblen nitu na.¹⁰ Na ikwu wa a ti ni lahtre, ati kpu riri nitu wawuu. Nzren wa asi zren, asi zren niIrji. ¹¹ Nakima bi yi me, bika bah tumbi ni matsayin bi kwu ni lahtre, aman bi wa ba he vri ni Irji ni mi Almasihu Yesu.¹² Naki bika na no lahtre gbengblen ni mi kpambi na har ndi woh tre ni sun kpa. ¹³ Na vu gham kpa mbi no lahtre nitu ikpi u du wa njanji na he na. Naki bika no Irji tumbi ni vri ni kwu. Bika vu ngham kpambi no Irji nitu ikpi du u njanji. ¹⁴ Na no lahtre nkon ni tumbi na, bina he nimi doka na, naki nimi ndindi bi he.¹⁵ To se ngyeh kika ti lahtre don kina he nimi doka na, ama ni ndindi, ana taba he naki na. ¹⁶ Bina toh ndi bi ban tumbi no nitu igran, ni wu bi gran? Wa i ahi najinji, inde bi gran ni lahtre, wa ani nji yi hi ni kwu, ko naki igran ni wo tre ni nji hi ni ndindi.¹⁷ Naki ma ingyiri a he ni Irji, don ni sen bina gran lahtre, ama bi yi biyaya nimi suron mbi irin koh koyarwa wa ba noyi. ¹⁸ Ba kpa yi chuwo ni mi bautar lahtre, nda kma yi ti gran bi ndindi.¹⁹ Misi tre ni yi na ndji wa a ku nyere ni nanma kpa ni yin. Na yadda bika ban nghan kpambi ga ti rji na bi meme du, nakima zizan bika ban ngham kpambi ni tu gran ndindi. ²⁰ Naki ma itoh wa bi hi gran lahtre, bi yi wa ba kpa yi chuwo ni ndindi. ²¹ Ni toh kima ahi amfani ngye bi samu nitu ndu wa zizan'a bi si klu shan ba? Nakima sakamaki bi ya indu hi kwu.²² Naki zizan wa ba kpa yi chuwo ni lahtre, nda kma yi ti gran Irji, amfani ma, wawu hi tsarkakewar mbi. Sakamanko ki hi ivri u se kakle. ²³ Nakima sakamako lahtre hi kwu, ama kyauta Irji ahi ivri u se kakle nimi Almasihu Yesu.

Chapter 7

¹ Immriya, bi na toh na (me tere ni tu be wa mba toh turon) a ndi ituron a he ni son siseri ma?² Nitu turon imba be gran mba he nimi lo. wa mba lon mba ba he ni sissri, wa a lu ka son ni idiri, ³ mba yo de tarawa. U lon mani te quu, "a djur nimi turon ani ta hi gran idi ri ana hi ntara na.⁴ Nakima, imri ya mu, mba du yi quu ni mi turo u mi kpa Almasihu, nakima. Ba du yi gran idiri wa mba ta shibe ni kubbu, de khi gdi imiri ni Irji. ⁵ Naki khi he ni mi kpa. Ison u kpa a ni chonta yo ni turon u khi gdi imiri ni mi khwu. Nakima ziza mba chuta djur ni mi turonye. Khi khwu nimi ikpi wa mba lota.⁶ Zizah mba kpata chuwo ni turon. Khi na khwu nimi kpe a na lota a he nakhi du khi zere ni nkon sisama ni Ibrji. Ana he ni mi ha cice turo'a gana.⁷ Ziza khi tere de geh? wawu turon tuma a hi illa tere? Ana he naki na, nakima, anita na he ni tu turon na khina toh na ituron a hla mba ime mide na gaire ikpi idi na. ⁸ E, lahtere a dhi ni mi dokoki da ji son kpa ye wa a he ni mi kpamu. bubu wa turon na he na latere a kubuma.⁹ Ni nton ri me he ni siseri u turon ana he na u imbe a ye. i lahtre a tashbe. u mika khu. ¹⁰ Imbe wa mla du nji siseire ye. U mi toh a he khubuma.¹¹ Naki latere, a samu kon ni tu imbe, a nji son kpa wa a gurume. U ni tu imbe a wuma. ¹² Nakima, ituron a he tsr-tsara, u mlati mba ndendema.¹³ E, u ikpi dedema ni mu a hi khuu naki? a he naki nitu imbe lahtere a he latere. ¹⁴ U khi toh ituron u ibrji u me mihe ni mi kpa mbana ka me le ti gran ni latere¹⁵ Ni kpi wa meti me na mla toh na ikpi wa mina son ti me na ti na u kpi wa mina son na. Me kpa wa me kamu niwu mi tie u. ¹⁶ U me ta ti ikpi wa mena sona tina, mi kpa nyeme ni turon de ituron a bi.¹⁷ Ziza yi ana la he na kina. Ime wa mi ta tikima, u latere wa a he nime. ¹⁸ Mi toh deni mi kpamu mina ti ikpi dedema nitu imere u ti kpi dedema a he ni me u mina ya ti u na.¹⁹ Ni tu ikpi dedema wa mi son ti wu mina ya tiwu na, u meme tie wa mina sona, wa we yi me ti. ²⁰ U mita ti ikpi wa mi nason ti'a na. Ee, ana he imeyi mi si tiu na a hi memeti wa a he ni me'a. ²¹ N tu ki u me toh, ituron. Me ta ni son ti kpi dedema, u meme a he hwehwere ni me.²² Me giri ni turon u Irji ni mi sonromu. ²³ U me toh ituron ni kankan nimi kpamu, mba ti ku ni turon sama wa a he nimi imere mu da ni yome ti gra ni tu turon latere wa a he ni kwma kpamu.²⁴ Mi idi u ya yi! A gha ni kpame chuwo nimi kpa u ahu? ²⁵ U me giri ni Irji ni tu Yesu Almasihu itibu. na ki ime ni tumu mi hu ituron u Irji ni sonron mu ko ni he, ni mi kpa me hu turo u latere.

Chapter 8

¹Nakima, ba kayarwa ziza'an ni biwa ba hei nimi Almasihu Yesu. ² Na ka'adar Ibrji u vri nimi Almasihu Yesu a kam tati bi kpa chuwo ni kaidar lahtre ni kwu.³ Nakima ikpie wa itro na iya ti u na, don kuyer u kpa. Irji ati. A toh vren ma ni kamani kpa u lahtre don a kam ti hadaya, don lahtre, sei wa ati Allah wadai ni lahtre ni mi kpa. ⁴ Ati naki du bukatar tron da kpa shu ni mi bu. Kita wa ki si zren ni gwargwadon kpa na, naki u gwagwardon ruhaniya. ⁵ Biwa ba si zren ni gwagwardon kpa, baka to ndu u kpa, naki biwa basi zren ni gwargwadon Ibrji didi, baka you suron ni du u Ibrji didi.⁶ Wallafa ivri ni kpa ahi kwu, aman wallafa ivri ni Ibrji didi ivri u sun si. ⁷ Ahei naki nitu wallafa ivri ni kpa, ani yi gaba ni Rji, naki ana ti biyaya ni tron Rji na, balle ma ka yah. ⁸ Biwa ba hei ni mi kpa bana no Rji kikla suron na.⁹ Naki bi na hei nimi kpa na, aman ndi wa ana hei ni Ibrji u Almasihu, ndi kima na hi u ma na. ¹⁰ In Almasihu hei ni mime, ikpa me hi kub ni lahtre, aman Ibrji didi si zren nitu didi.¹¹ Inde Ibrji didi wa a zu Yesu ni be, ahei ni vri ni mi ku, wa wu wa a zu Almasihu ni be, ani no ivri ni kpabi, wa ba kpa risu ni Ibrji ma, wa asi zren nimi bi.¹² To mri yah ki hei ni hakki, aman ana hei nitu kpa na, wa ki zren nitu tabiar kpa. ¹³ Nakima inde bisi zren gwargwado kpa bi kwu nakima, ama inde ni Ibrji didi, bi ka wuu idu wu kpa, i bi rayu.¹⁴ Nakima biwa ba Ibrji Rji hei nituba, ba mri Rji. ¹⁵ Nakima bina kpa Ibrji gran wa ani yo sisira na. nakima i bi kpa Ibrji tsartsra u diyanci nitu kiman i ki, kie zu lan di ni you Abba iti!¹⁶ Nituma ani hla niu Ibrji tsatsra bu di kita ki mri Rji. ¹⁷ Inde ki mri Rji, ai ki mri bi gadoma kena, bi gado Rji. Nakima inde ki ti yah ni wu, i ba nota niko ni wu game.¹⁸ Nakima mi toh di iyah bi itoh yi ana tsra waba no nikoh wa ba tsro ta na. ¹⁹ Nakima na halitta niti titan ye mri Rji.²⁰ Nakima ba ya halitta hle ga migye, ana hei ni mere mri na, na wawu wa aya hle ga megyen. Ahei ni mi yo yu'u u njaji. ²¹ Tre di halitta ni tuma ba kpa chuwo ni gran u gla. naki ba jin u ye nimi kpa chuwo u gbre san u nikoh mri Rji. ²² Naki ki toh i halitta wawu'u ahi u kpa chuchu ni yi ne har ye ziza'a.²³ Ana hei naki ni kankrji na, ko kita ni tubu wa ki wir u mumla u Ibrji Tsatsra kita ni tubu ki, kie kpa chuchu ni mi ne bu, hi kie gbe diyancin bu, wato kpa chuwo u kpa bu. ²⁴ Nakima i wayi gbigbi ba kpa ta chuwo. Naki inde ikpi wa ki kpa yeme di ba tiu kina toh rina. Naki a ghan wa asi you suron njaji ikpi asi toh? ²⁵ Naki inde ki hei ni kpah yeme ikpi wa ki ri he u toh u, kika gbe ni vu suron.²⁶ Nakima Ibrji Tsatsra si zo kuyere bu. Naki kina hei ni toh yadda ki bre aman Ibrji tsatsrani tuma ni bre ni tu hu ni kpa chuchu wa bana yah tre ana. ²⁷ Wawu wa ani wa suron, asi toh mere Ibrji Tsatsra, don asi bre ni tu biwa ba kpa njaji nitu imere Rji.²⁸ Ki toh di biwa ba son Rji, ani ti ikpi ba wawu du ba hi ni didi, hi ni bi wa ba you ba wawu nitu mere ma. Ikpi ba wawu ba kma tie didima. ²⁹ Naki ma bi wa a toh ba ni sen mu, baba i a kardara ba kma ti kamani ivre ma, don a kma ti vre ma u mumla ni mi mri ya gbugbuu. ³⁰ Biwa a kardara, a you ba, baba i a you ba, a kpa ba chuwo, baba biwa a kpa ba chuwo, baba i a zu ba.³¹ Ki tre nitu kpi bi yi inde Rji hei ta, ahi nghan ni you ti ni shishi? ³² Wawu wa ana ka vre ma yun tana da ban nota wawu bu'u agye ni zu duna nota kpi ba wawu na ni wu ngame?³³ A ghan ni tsro wo ni biwa Rji a chuba? Irji wawu hi u kpachuwo. ³⁴ Ahi ghan ni hukunta? Almasihu kwu nitu bu har zan naki, wawu wa ba, asi ti mulki ni Rji ni bubu u daukaka, wawu i si bre nitu bu.³⁵ A gha ni gata ni son u Rji? iya, ko kpa suron time, ko tsanani ko iyuo, ko zre ni gbere, ko kpalu, ko nji gban? ³⁶ Na di ba han, nitume ba wu ta ni kurji, ba kma ta ti itama bi han.³⁷ Ni kpi ba wawu ki zan gbengblen duba tre di kita ki bi kpaka, ni tu ma wa ani son ta. ³⁸ Naki mi kpa nyeme di ko kwu, ko ivri, ko malaiku, ko mulkoki ko ikpi bi ye, ko gbengblen. ³⁹Ko gbron, ko juju, ko irin halitta rime bana iya gah ta ni son wu Rji na, wa ahei ni mi Almasihu Yesu Bachi ba na.

Chapter 9

¹ Mi hla njanji ni Kristi, mina si tie chena, imre mu si tsro me ni mi Brji Tsratsra, ² ndi mi he ni kpon yi ni low sron u kakle ni sronmu.³ Ba ndi na tre ndi ba tie nyu nimu nda cume ni kan ni Yesu ni tu mri vayi mu, ni ba mla mu u kpa. ⁴ Ahi baba yi ba Israilawa, ba fe kpanyme, ni gbire san, ni yo nyun mbe dede, ni toh turon, da gbire Irji san ni tara kuma, ni yo nyu ma. ⁵ Mba tiba mba ndi nimi Almasihu u no niko u kpa wawu wa a hi Irji u koge, du mba gbirasa u saika sai sai du he naki.⁶ U ana nitu itere Irji wa a joku na, ana hi kohan ni Israilawa a hi Israilawa u njanji na. ⁷ Nakima ana duka grji Ibrahim mba hi iriri Ibrahim na. "Mba yo mba be grji Ishaku."⁸ Mba ki mba he imiri be kpa mba na imiri be he imiri be Irji na. Mba imiri be yo nyu wa mba bla ba suru ni grji ba. ⁹ U wayi hi itere u yo nyu a "nzizayi me ye de ye no Saraya ivire.¹⁰ Ana he iwayi me ngana, niwaa Rifkatu a ban nne ni lonma itimbu Ishaku. ¹¹ Ba rihe ngrji myri ba u mbana ti kpi dede ma ko meme ma na. Ni tu naki Irji a chu ana bi ni kpi wa mba ti ana amma nitu idi wa a yo. ¹² U mba hla ni wa "Nikon ani kwba ti gra ni tsitsama." A na kima mba tere. ¹³ Naki mba han zi "Me son Yakubu de kamu ni Isuwa."¹⁴ U khi tere de naki? Irji na ti bina naki? Ah ah. ¹⁵ U a hla ni Musa me lo sonro niwa mi losonro, mi losonron ni wa nimi no si sonro ni wa ani si sonron a. ¹⁶ Ni tu na ki ana he ni tu idi wa a yo sonron. Ko kuma ni idi wa ani ri shishi, na a he ni nitu Irji wa ani losonro ni ta.¹⁷ U lan tre Baci'a hla ni Firauna, "Ani tu wayi yi me nzuu lunde ni ndu me tsoro ngbengblen mu ni mi me ni ndu b d'bu nde mu ni ngbungblu'a wawuu." ¹⁸ Naki, Irji ni tsro low sron ni wa a son'a nda tie wa a son sen tu.Khita mla ya u khi tere ade ni tuge ani son toh joku? Ahi ihan yi ni ya kukri ni gbegble u tuma. ²⁰ Khi ta ya i u idi u hi han wa u san yun ni Irji? Ko idi u me a ani ya miye idi u me de ge sa a me wawu naki? ²¹ U idi u me iri ana he ni gbegbegle ni tu itama iri wa ani meri iri u dedema iriri a hi u daraja, iriri a hi u tidu mege?²²U ida Irji ani so tsoro ifu ma ni gbegble mba toh, ssai a vu sonron gbugbuu ni mba iri u fu wa mlati is gbi sutu mba. ²³ E ati naki da tsoro gbira san ma gbugbu wa a he nimi dede u ma, wa a mla ti du mba gbirasan? ²⁴ Amma tie wa ni tu mbuyi ita wa aye ta'a, ana Yahudawa ni nklen mba megyen na u ni bi kohra ngame.²⁵ Towa a tre ni mi nvunvu u Yunusa a, "Ani yo ndji wa bana bimu na ndi ndji mu, ni biwa ana son ba naa, biwa mi son ba." ²⁶ Ani he naki wa mba na tre "ndi ba hi indi mana, u mba yo mba imiri Irji be sisairi."²⁷ Ishaya a yi kpokpo djur rah nitu Israila. "Mba ta ni tere a de imiri Israila mba bra na kpabru u kosan ba u mbari mba ba nawo. ²⁸U Irji a toh a de wawu a ni kle nyun ma ni gbugbugblu pyipyi me bani wuton mba. ²⁹ Na wa Ishaya a han ni sei u Irji a de na ka grji do ni ta wu na khi de na he na Sadumawa u khi dena kwma ti na Gomarata.³⁰ U ziza khi tere a de ge? U be kora, be wa bana son tsa-tsara na mba kpa dede ni dedema u kpa kyem. ³¹ U Israila be wa mba na wa ituron u tsa-tsara na u mba na he ni mi turon na.³² Nitu ge? ni tu mba na wa ni njanji na. u a he nitu idu na. Mba za ni tu tita wa ni du yi za ni kbu za. ³³ Towa ba nhaa, "To Mi ka tita u kbu za sizi ni mi Sihiyona mba ni haan u latre. U wa a kpanyme ni wu'a ana tie shan na.

Chapter 10

¹ Mrli vayi, yo sron mu ni bre Bachi, aa ndu ba gbujbu. ² Me to ndi bahe ni yo sron ni Rji, ana ndi ba to kpe na. ³ Bana to kpe nitu tie ndindi u Rji na, ba wa ndi ba tie ndindi u tu mba, bana nno tumba ni tie ndindi u Rji na.⁴ Ahi Kristi hi duu u tie ndindi hi ni bi wa ba kpa y'me'a ⁵ Musa a nghan nitu ndindi wa'a rji ni ndji, ndji wa a tie ndindi u duu ani son nitu du'a.⁶ U ndindi waa rji ni yo sron a te ndi, na tre ni sron me ndi, a ngha ni hon hi ni mi shu? (Nda ji Yesu Kristi grji ye ni meme). ⁷ Na tre ndi a ghan ni grji ye ni meme? Ahi ngha ni ji Yesu Kristi rji ni khyu).⁸ Amma asi tre ndi ge? iji trea he hyehyre ni wu ni mi nyu me ni mi sron me ⁹ U ta hla ni nyu me ndi Yesu hi Bachi, ndi kpa y'me ni sron me ndi Rji zuu wlude ni be u gbujbu. ¹⁰ Ni sron'a idji kpa y'me nda fe kiklan sron ni nyu ndi bre nda gbujbu.¹¹Imbe Rji tre ndi, biwa ba kpa y'me'a ishan na tie ba na. ¹²Don Jew baba Greek bana heni kankan na, don Bachi ba'a he riri. ¹³Idji wa a yo nde Rji ani fe sii.¹⁴ Ba tie niheri nda yo nde Idji wa bana kpau y'me na? Ba tie nihe rli nda kpa y'me ni wa bana taba wo duu ma na? ¹⁵ Ba tie nihe rli nda wo ba tina tre tre Rji ni bawu na? Ba ti ni he rli nda tre tre Rji, idan bana ton bana? To wa ba nghan, "Iza biwa ba ji tre ndindi he bi bange.¹⁶ Bana wo tre Rjia wawuu mba wu na. Ishaya a m'ye "Bachi, a hi nghan kpa y'me ni ton ndu'a? ¹⁷ Yo sron nihe nitu wo, wo rli ni tre Rji.¹⁸ U me m'ye, "Ba na wo na?" E" gbigbi ilan mba he ni mgbumgblu,itre mba hi ni mgbumgblu wawuu.¹⁹ Luwa, mi tre, Israila ban to mu naa? "Musa a tre ndi" Mi ndu yi tie ngu nitu mgbumgblu wa bana to kpe na mi tie ndu ni ba ni ndu sron mbi tie meme.²⁰ Ishaya a vusron nda tre ndi, biwa bana wame na'a ba fe me. Mi tsro tu mu ni biwa bana m'ye me na'a. ²¹ A tre ni Israila ndi, mi n'ma wo mu hi ni ndji bi kawo trre ni hanton.

Chapter 11

¹ Mi tre ndi Rji kama ni ndji mu? Ani to bre tie to kima. Ime mi ndji u Israila, ih'bu Ibrahim u grji Banyomi. ² Irji na kama ni ndji ma waa he ni guci toh mba na. Ka bi toh kpye a lan tre'a hla nitu Iliya, wa a nji (kara) Israila hi ni Rji'a? ³ A tre di Bachi, ba wu annabawa me, da zi koh me me, Ahi me ni kankrji mu mi don. Naki basi wa ba wuh me.⁴ Naki u Rji ka kasa u da tre gye? A tre di mi hei ni di dubu tagban wa mi zi ba nitu mu. Wa bana kudran ni Ba'al na. ⁵ Ko naki me ni toh i ibru bari ba he ni ndindi.⁶ U ani taa ni zizi, wa'a ana la ni ndu na. Ani tana tokima, u zizi nala hi zizina. ⁷ Wa hi ngye? Ikpye wa Israila ba wa bana fe na, u bi a ba chu ba'a ba fe, imbru ba ba sen tu. ⁸ Na ba han Rji no ba ibrji u meme wa bana toh shishi hei, aman bana toh na, iton hei aman bana wo na har ye ni vi kima.⁹ Dauda a tre di du teburin ba du kam ti rjirji u vu labe, ba troko, du kam ti tita u kub za ni kpye u rju hla ni ba. ¹⁰ Du shishi ba ti bwu duba na toh na, du gon ba ta dran chuchu.¹¹ Mi tre ndu ba k'bu za da joku? Ndu kpye nakima la tie na. Nakima k'ma hi ni gon mba yi a ndu gbujbu ye ni bi ko hra ni ndu yo ba tie ngu. ¹² Inde zizaa wa ba kam hi ni kogon, aji klen ye ni bi kora, ni hei kwatancin nikon ma ani hei, inde ba ye ni klekle?¹³ Ziza'a mi si tre ni yi, biyi wa bi kora, naki ime i mi hiu ton du hi ni kora, misi wurwo ni mi du mu. ¹⁴ Ani bi dume you mri yah bi hwu, duta kpa bari ba chuwo.¹⁵ Inde kaba, ani ji shu tu bi ni gbugbulu in kpa ba ani hei ni hei? Ani kamti vri ni mi kwu? ¹⁶ U klo bi mumla bata bi mumu'uma wa ba nymo tie gble ma ni bi ngame. U inja kukron bata tsratsra me, ba ilan ma ba ba he tokima.¹⁷ U ilan bari u kukron bana nzi hlega, u biyi mba bina kukron Zaitun, wa ba fe nimi mba, u bina he ni gado bii ni ba, u bi ye ni mi nja zaitun a, ¹⁸ to, bika na gangban ni tu lan ba na. Bita gangban, ana bi yi mba ti njinja na, wa hi nja'a mba nji yi.¹⁹ U bi tre din "Ba nzi lan ba ni ndu ba fe me ni mima. ²⁰ Wa i a njanji, naki wa njanji ba na hei na, i ki sa i baka zi ba ni mi wo, bika kri gbagban ni mi njanji bi. Na ban tubi zan na ahei na,aman bika klu sissri. ²¹ Naki inde Rji na don wo u njanji na, to ana don yi na.²² Bika toh iri du bi tsanani u Rji. Niwo ri tsanani ni ye ni Yahudawa biwa ba joku. U ndindi u Rji ye ni yu'u, inde bi si zre nimi didima ba na zu yi na, aman inde bi kabi ba zu yi.²³ Nakima inde ba na guci ni mi njanji bana, ba vu ba sur ni mi kukron nakima Rji na iya la vu ba. ²⁴ Inde ba chu u rhu nimi kokron zaitun mi ji, har wa bi du ba ka'u kabi nimi kukron zaitun u wu'u wo u njanji.²⁵ Mri yah mi ni son du yi ji hei ni mi bwu na, game ni gbugbulu i du yi na hei ni toh ni mi mre bi, gbugbulu hi sen tu ni Israila, har bi korta ba ri ni me.²⁶ Ahei naki Israila ba wawu bau ba gbujub, nadi ba han. Ni mi Sihiyona wa ani kpa chuwo ani rjhu. Ani wur iri hle ni mi Yakubu, ²⁷ Wa i ni kam ti chunyu mu ni ba, na di mi wur mi wur lahtre ba hle ga.²⁸ Ni nhma bari ni tu bishara, ba bi kran ni bi, nitu kon ri, ni tu chu u Rji ba bi son ni tu bati. ²⁹ Na baye-baye ni you u Rji hana ya ka ba sran na.³⁰ Biyi me ni sen bina ta hu tre Rji na, naki ziza'a bi kpa didi nitu lahtre ba. ³¹ Ni koh kima Yahudawa biyi ba kam ti bi sen tu, ni tu didi wa ba tsro ta,baba me ba kpa didi ziza'a. ³² Naki Rji ka ko ngham nitu sen tu, don du tsro didi ni ko nghan.³³ Ina misali juju ikle ni toh, ni toh iri u Rji. Hukunche-hukunche ma ba zan guci bichika, ikoh ma ba zan guci toh. ³⁴ Nakima,ahi nghan ni no Bachi i mre? a nghan ni ni tre?³⁵ Naki a nghan guci no Rji kpie du han wu? ³⁶ Rji ni wa wu i, ni wawu i, hi ni u ikpie ba wawu. Niko ahi u ma isei ka kle. Ami.

Chapter 12

¹ Mi bre yi mri yah, nitu gbugbu zizi u Rhi, ndi nno kpambi hadaya u ka khwu u tsratsra, ikpye u kpah ni Rji. Iwayi mba hi jiji ndume. ² Na yo tu ni kpye u ngbungblu yina, kami ndri mbi sran ni mi son sa'a mbi, Tima kima ndi toh ikpye wa a ndindi ma, u'kpaa nda hi ngre me nimyren Rji.³ Nakima mi si tre nitu didi wa ba ne, du ri nimi bi, ka na zu tuma zan uwirji wa Rji zi a na. Nakima bika hei ni toh, gwargwadon wa Rji no ko nghan njanji.⁴ Nakima ki hei ni ngma kpa gbugbu'u nimi kpa riri, ana wawu ba, ba ti iri du riri na. ⁵ Ahei naki ni kita, na diki gbugbuu, naki ni mi kpa u Almasihu, wawu bu'u ki ngma kpa, kpabu.⁶ Ki hei ni ba nno nikankan ni tu ndindi wa ba no ti tawu. Inde baiwa indio hi toh ko shishi, ka ti nitu njanji ma. ⁷ Inde wa ahei ni baiwa u du, sei ka ti du ma. Inde ndi ri hei ni baiwa u tsro, wa ka tsro. ⁸ Inde iri ahei ni baiwa u chon ka chon. Inde ndi ri ahei ni baiwa u no, ka no ni bwu wo, inde iri hei u jin ndi, ka ti ni toh, inde iri baiwa a lo suron, ka ti ni si suron.⁹ Bika tsro son, aman na ni riya na. Ka bi ni ikpi wa a meme, di ti kpie wa a didima. ¹⁰ Nitu son mri vayi, bi ka son kpabi na abi. Nitu no nikon, bika no tubi nikon.¹¹ Ni ti, na sina, ni tu Ibrji Tsatsra, bika ti gbengbenlen Nitu Bachi game, bika ti du ni u. ¹² Nitu tre kpeshe, bika ti niki kla suron.Nitu sun si na hei na, bika vu suron, nitu bre, bika bre ni you suron. ¹³ Ki ta zo bi tsatsra, di ta kpa bi tsri ni ba koh bu.¹⁴ Ti lulu yo ni bi wa ba wanyu ni yi, bi kana tinyu ni bawu na. ¹⁵ Bika za'a ni biwa basi za'a, bika yi mashi ni biwa basi yi mashi. ¹⁶ Imere bi ka kamti riri,na du mere bi kam ti u wur wo ni san na, naki bika ti kpan ni bi tiya. du iri ni mi ka ri mere di wawu a zan iri na.¹⁷ Na rjhu hla meme ni meme na, ti ndu didi ni shishi ko nghan. ¹⁸ Bika ti kpie wa bi ya bi ya ti, don du yi si ni ko naghan.¹⁹ Mri yah na rjhu hla na, du Rji rjhu hla niyu'u, na di ba nha. Rjhuhla ahi u mu, mi yoh ni ko nghan, inji Bachi bu. ²⁰ Nakima, iyon nita tie ndi wa ani kra u wuka nno barli, inde hlan ma niti u wuka no man so. inde bisi ti nakima, bi si vu kla lu si sur ni tu bi kran yi. ²¹ Na du meme gyuru yi na, bi yi bika gyuru meme niti didi.

Chapter 13

¹ Ko ko ghan du ka tu ghji ni be chu nitu be ichu mba dji ni Irji ituron wa a he ziza a dji ni Irji. ² Ziza yi be wa bana hu ikpe wa ituron u Irji a hla na be wa mba kaba mba kpa ide u meme ti mba.³ Mbe chu mbana kpe u ti sissri na, ni idi be ti dedena u mba he ni tu idi be ti meme ti yi u na son ti sissri be chu na? Ti kpe wa a he dedema, u be gbirasa. ⁴ Wawu a hi ivre ko Irji u dedema. U tana ti kpi wa hi memema u kati sisiri i be turon wawu ana ba ta wa ana he ni tu ikona. A hi vre ko Irji ni tu dedema. U mbe ta ti kpi wa a memema. mbe ka ti sisiri, wa wu na taba ban ta mege na wa wu a hi ivrenko Irji ani tifu ni idi u ti memeti. ⁵ Gbigbi be ka hi be hu ana he ni tu ifu na. U a he nitu isonrome.⁶ Nitu ki, ki han gadu, nitu ki ma be kpa gadu mba hi igra Irji, be wa mba tina ki chachu'a. ⁷ Be ka no ko ghanide ma, gadu ni be gadu, kudi fito ga tito, klusisiri ni be wa mba'a klusisiri'a, no nikon ni be wa mba mla kpaniko'a.Na ji kpiri u idi na, u be ka son kpabi. Wawu wa a son vayi ma a kle toron wawu kina. ⁹ U, "Be kana yi zina na, be kana wu idi na, be kana yibbi na, be kana ti guna, u doka iri ni ta he gari. Be ka ban u chudu ni wayi." Son vayi me na wa u son tuma a." ¹⁰ Ison ana mynien vayi me na a ha naki kauna ta cika shari'a.¹¹ Ni tu naki be ka toh ndi iton a kleyye u be ka lude ni kruna'a. Nitu kpachuwo bu'a a he hwehwere. Ana gburukon nawa khi si ya na. ¹² Ichuu a kleye u ible a ti hwehwere u kpaye be ka du ki ka idu u bu'a don; de sur u ikpi u kpama.¹³ Ki mla zren naki si zren ni Rji, na ahei ni mi ti fa na, na bi hwa na. Kina zren ni mi ti gwugwu ni meme sha'awa, kakima mi wa nyu, hwu. ¹⁴ Naki bi ban Bachi Yesu sur ni Almasihu, bika nati meme halin u kpa na, don meme sha'awa sa.

Chapter 14

¹ Kpa biwa njanji ba a kuyere, di na no tron nitu sen nyuna. ² Wa ahei ni njanji ka ri ko gyen, aman wa ahei ni gbengblen ka ri vuvu migyen.³ Wa ani ri kogyen kana kpa wa a na ri na tsir na. Indji wa ana ri kogyen na, kana yoh tron ni bi wa ba ri kogyen na. ⁴ Wu u nghan wa wu si to lahtre igran ndi ri? Kri ni zade ma, ni jokuma a die u ndi wu koh ma, aman Bachi ahei gbengblen du kri.⁵ Indji ri ni gbere san ni vi bari zan bru bari nakima indi ani gbere san ni viba wa wu'u du ko nghab sun ni mi hakakewa nitu imere ma. ⁶ Indi wa ni yah ivi, ani yah don Bachi, wa ani ri, ani ri ni Bachi, don ani gri ni Rji, wawu wa ana ri na, a kah ma bubu ri, a kah ma ni Bachi, wawu me si gri ni Rji.⁷ Ba ndi wa ani sun nituma ni mi bu, nakima ba ndi wa ani kwu ni tuma. ⁸ Naki inde ki si vri, ki si vri ni Bachi, inde ki kwu, ki kwu ni Rji, nakima, inde ki si vri, ko ki kwu, ki bi wu Bachi. ⁹ Nitu nakima Almasihu a kwu da luda, du kama ti Bachi u bi kwu baba bi vri.¹⁰ Nakima agye bi si tron mri vayi bi? Iwu me don gyen wu si kpa va yi me tsir? Wawu bu wu'u ki kri ni kub tron Rji. ¹¹ Don ba nhan zi. Mi shi rji nji Bachi, gbarju ba wawu'u ba kudren ni mu. Ileme ba wawu'u ba gber ni mu.¹² Nakima wawu buwu'u ko nghan iri bu ni hla ikpie wa wawu ti ni nyu ma ni kub Rji. ¹³ Nakima kika na tron mri vayi bu na. Nakima kina na tron kpabu na, kika na yo tita u kub zah ni mri vayi bu na, ko kika du vayi bu joku na.¹⁴ Mi toh di kpa yeme di ni tsutsu ni Bachi Yesu, ba ikpie wa ana hi tsatsra na sei de indji wa a ban da hi tsatsra na. ¹⁵ Inde bi ri me ani mrey vayi me, wu na si zre ni mi so na. Na kpa wa Yesu a kwu nitu ma ti meme ni biri me na.¹⁶ Nakima na ban ikpie biwa ba bi duba kam ti ikpi biwa ba jin mer ye ni bari na. ¹⁷ Nakima, ni mi koh Rji ana tre ri ba sou na, aman nitu didi ni sun si, ni ki klan suron ni mi Ibrji u Tsatsra.¹⁸ Nakima, wa ba gran Almasihu ni koh kima, ahiu kpa ni Rji, naki u gbu di ba ka kpa yeme niwu. ¹⁹Nakima kika wa kpie biwa ba hiu sun si,ni kpie biwa ba me ta.²⁰ Na kpa i du Rji ti meme nitu kpie u ri na. Iya di wa ani ri kpie wa a du ri joku. ²¹ Ana bi du ba tan nanma ko sou imah inabi, ko ni kpie wa ani jin joku ye ni vayi ma.²² Nakima njanji waki hei niwu, bika mla zi ni tsutsu bi ni Rji. Wu u lulu wa isuron ma ana lahtre nitu ikpie wa hankali ma a toh a dede. ²³ Naki wa ani ti shakka aman da ri, ka toh da lahtre, dona na hei ni njanji na, a lahtre.

Chapter 15

¹ Kita wa kihe ni ngbengblen'a kika vu suron ni biwa bana he ni ngbengblen na. ² Ki tie kpe wa ani kpa sron vayi mbu si'a, ndi ndu kpau sen ngbengblen.³ Kristi me ana tie kpe u son tuma na, na wa ba nha. "Imre biwa ba mre'a a k'ma hi ni tumba." ⁴ Ikpe wa ba nha ni kogon'a, ba nha nda nno ta tre, nitu vusron ni nno ngbengble u litattafai ki he ni yosron.⁵ Zizan Irji u losron ni nno ngbengble ndu nno yi sron riri u son ni kpambi, nitu son Yesu Kristi. ⁶ A tie wayi ni sron ri ndi ndu yi gbre Rji ni Tie Bachi mbu Yesu Kristi. ⁷ Nitu kima, kpa kpambi to wa Yesu Kristi ngame a kpa yi'a ndu nde Yesu kpa gbre san.⁸ Mi tre ndi Kristi a ka tie gran u yoji nitu ndindi u Rji, a tie wayi ni ndu ba tabatar ni alkawarai wa banno ba tie sesekasea. ⁹ Ni ndu Bira gbre Rji san nitu losron ma. To wa ba nha, "Mi gbre yi san nimi Bira, ndi yose u gbre san nimi nde mbi."¹⁰ Ngarli, Ngyri, biyi bitsri, ni ndji ma. ¹¹ Gbre Bachi san ngarli, biyi bitsri wawu'u. Ndu ndji wawu'u gbre wu san.¹² Ishaya a tre ndi, Ba fe iha Jessi, wa ani wlunde nda tie cuu nitu bitsri, bitsri ba fe ngbengble sron ni mi ma.¹³ Irji wa ki yo sron niwu'a, nno yi ngyri ni sii ni kpa y'me, ni ndu ngbengble Brji tsratsra nno yi sron.¹⁴ Ime nitu mu mi kpayi y'me, mrli vayi. Mi kpa y'me ndi biyi ni tumbi bi tie ndindi, ndi he ni to wawuu. Mikpa y'me ndi bi fe kon ndi nno kpambi tre.¹⁵ Mi nha ni yiwu ni ngbengble sron nitu kpe bari, ndi ndu nno yi myrien,nitu nno wa ba ne rji ni Rji'a. ¹⁶ Innoa ndume ka tie gran Kristi Yesu wa ba tonu ni bi kora, limami u tre Rji mi tie nayi ndi ndu nno bikora, ndu he kpe u kpa, ni kebbabe u Rji.¹⁷ Mi wruwo ni san nitu ndu wa mi tie ni Rji'a. ¹⁸ Mina he kpe wa mi trea na, sai kpe wa Yesu tie ndu ni mea, ndi ndu bikora hu tre nda tie ndu. ¹⁹Nitu mgban, ni al'jibai, ni ngbengble brji tsratsra rji ni Urushalima, kagun hi ni llirikum, ndi ji bishara Kristi ni ngbungblu wawu'u.²⁰ Ni konyi imyrien mu a he u tretre Rji, ni whrji wa bana to Yesu ni mi nde mua na, ndi ndu me na me nitu ndu ndjiori na. ²¹ Towa ba nha, Bi wa bana taba hla tre ma ni bawu'a na, ndu ba to. Biwa ba na taba wo du mana ndu ba to (fahimta).²² Ba zu me bubu ye niyi ni ton gbugbuu. ²³ Zizan mina he ni mbru bubu ni mi gbuyi ni mi se gbugbuu mi zi yosron u ye niyi.²⁴ Iton wa mi he ni Asbaniya mi yo sron ndi mi zu niyi, mita tie mrli vii niyi bika hu me hi ni kima. ²⁵ Zizan mihi ni Urushalima, don tie ndu ni bi hi Rji tsratsra.²⁶ Ahi kpe u ngyri ni ndji bi Makidoniya ni Akaya ndu ba nno kpe ni bi kungyre (poor) nimi idji bi hu Rji biwa ba he ni Jerusalem. ²⁷ Ba ngyri don a he na hla ni tumba. Don bikora ba kawo kabi niba ni mi kon Rji a kati hla ni bawu ndi du ba zoba ngame.²⁸ Nakima, mita nno ba kpe wa miji ni ba wua, nini hi ni spain (Asbaniya) mika zuye niyi. ²⁹ Mito ndi iton wa miye ni yia, miye ni lulu Kristi gbugbuu.³⁰ Zizan mi breyi, mrli vayi, nitu Bachi mbu Yesu Kristi, ni son u Brji tsratsra, ta tie ndu bre Rji ni mu ni mi bre mbi. ³¹ Bre ndi ndu me gbujubu ni wo biwa bana kpay'me ni Rji ni Yahudiya na, ni ndu indu wa mi tie ni Urushalima ndu hi kpe wa idji bi hu Brji tsratsra. ³² Bre ndi ndu me ye niyi ni ngyri nitu kpa y'me Rji, ndi ta yayi fe sii.³³ Ndu Rji u nno sii hu niyii. Amin.

Chapter 16

¹ Mi si tsro yi Fibi wa ani tindu ni ikillisiya wa ahe ni kankiriya. ² Bika kpaa ni mi Bachi, nitu iko wa ahi ni biwa ba kpa njanji, kri wu ni mi iya ma. Nakima wawu ni tuma,a ta zo di gbugbuu, ni me game.³ Chi Bilkisu mba Akila, kpukpan bi du ni mi Yesu Kristi. ⁴ Nakima, nitu mu bari ba ka dri mba grji, mi singiri ni bawu, ana me nikankrji muna, aman ni ikillisiyoyi ba wawu'u, ni bi kora ba. ⁵ Chi ikillisiya wa ahei ni koh mba. Chi Abainitas u son me, wa a guci kpah Kristi ni Asiya.⁶ Bika chi Maryamu wa ati ndu ni yu'u gbugbu'u. ⁷ Bika chi Andaranikas mba Yuniyas, mri yah baba kpukpan bi son kotro. Ba toh nimi hi toh du, biwa ba hei ni mi Kristi guci ni mu. ⁸ Bika chi Amfiliyas u son ni mi Bachi.⁹ Bika chi Urbanas ikpan u tindu mbu nimi Kristi mba Istakis u son mu. ¹⁰ Bika chi Abalis wa mi kpa nyme niwu ni mi Kristi. Chi biwa ba hei ni ko Aristobulus. ¹¹Bika chi Hirudiya vayi mu ni biwa ba hei ni koh Narkissa, bi wa ba hei ni mi Bachi.¹² Bika chi Tarafina mba Tarafusa biwa ba si ti ndu Bachi. Bika chi Basisa u son wa a ti ndu Bachi gbugbu'u. ¹³ Bika chi Rufus u chu'u ni mi Bachi mba iyi ma ni me. ¹⁴ Bika chi Asinkiritas mba Filiguna mba Hamis mba Baturobas, mba Hamisu baba mri yah wa ba hei baba.¹⁵ Bika chi Filolugus mba Yuliya, mba Niriyas baba mri vayi ma, ni Ulumfas ni bi wa ba tsatsra wa ba hei baba. ¹⁶ Bika chi kpa hi ni bi tsatsra ni sumba. Ikillisiyoyi Almasihu wawu basi chi yi.¹⁷ Ziza'a misi bre yi mri yah, bi ka rhi mren fa nitu biwa jin gakpa ni kub zah. Bina si hu itsro, bika hi gbugban bu. ¹⁸ Nakima iri ndi bi yi ba na bi gran Bachi Yesu sei ni mi ne ba. Ni roh yun ba, basi gyuru isuro wa ana lahtre na.¹⁹ Nakima nzren bi u bi hu, a zren hi ni ton ndi ba wawu'u isuron mu ti kikla rei me ni yi, aman me so du yi hei ni toh nitu ikpie wa a didima, i bi na hei ni lahtre na nitu ikpie wa a meme ma. ²⁰ Irji u sun si ani du yi chan ibrji ni inda zah bi. Zizi u Bachi bu Yesu Almasihu du sun ni yi.²¹ Timothy ikpan u du mu, ani chi yi, nakima Lukiyas ba Yason ba Susibataras ni mri vayi mu. ²² Me Tartiyas wa ba nha ibe, ki chi yi ni mi Bachi.²³ Gayus wa ani kpa me ni ikillisiya wawu'u basi chi yi. Arastas u zi klen u gbu ani chi yi ni kwartus vayi mu. ²⁴ Zizi u Bachi bu Yesu Almasihu du sun ni yi wawu bi. Amin.²⁵ Ziza'an wa ahei ni gbengbenlen u karfafa yi nitu tre ni wa'azi Yesu Almasihu wa nitu ma ba tsro ikpie biwa ba hei ni bu ni sen mu. ²⁶ Nakima ziza'a ba toh ba nitu ibe, u bi Annabawa nitu umarni Rji u tutrun, don hu njanji ni mi bi kora wawu'u.²⁷ Irji ni ka nkrji a toh nitu Yesu Kristi gbere san a tabata sesei ni sei (tutrun). Amin.

1 Corinthians

Chapter 1

¹Yesu Kristi ni kpayem lrji ayo Bulus du ri nimi bi wa wa tindu niwu ni kpayem Bachi ni wawu vayimbu sastanisu. ²Ni biwa bahe ni tra wubre irji ni Korinti nbi wa ba ke be ni ba. ninde irji da yo ba nisan ninde waba glaba niyi Yesu ni bi waba he ko nintse da kpayem ninde irji wumba ni wumbu. ³Du alheri ma nison wubima du hei niyi wanda ni Rji Bachi Timbu wa wawu Yesu Kristi⁴Me kiri ni irji mu cacu ni tu mbi don alheri wa Bachi Kristi Yesu ni noyia. ⁵Anoyi gbugbu u nitre du ni ilimi. ⁶Na wa janji tre irji hla ni yiwu wawumbia.⁷Naki bina wa kpi u ruhu hama na wandi bi gbenbayani u Rji Yesu Kristi. ⁸Da du yi kpayemen didi ine har hi kle du ba na ka tou yi ni latre ni ye Yesu Kristi na. ⁹Irji wawuyi wu amina wayata yoni mi bi zumata bi waba yi biyaya ninde vrema Yesu Kristi Bachi mbu¹⁰Zi za'a me bre yi mir vayi ninde Yesu Kristi na gatumbi tie kankana ni son kanka nikpambi na me bre yi katumbi si son ni suron bi riri ni manufa riri. ¹¹Me woh son bi mir vayi miniko kuluwi ba la ni mu andi meme son a he ni yi.¹²A bari ba tre "Me he ni kogon Bulus" ko me he ni kogon Afolos ko "Me he ni kogon Kefas" ko "Me he ni kogon Yesu Almasihu". ¹³Almasihu agakpama tin kankan? Ba klo Bulus don biyi? Bayi Batisma yiwu ninde Bulus?¹⁴Mekiri ni Rji mena yi baptisma niri mbinas me to Kiristus wu Gayus me yi nihawu. ¹⁵Na ki ba wanda ni tre bayi baptisma niwu ninde mu. ¹⁶(Ime metou me yi Baptisma ni ndi biko Sitifanus, Bayaki me na tou ko meyi Baptisma ni nro na)¹⁷Meto irji ana ton me du me ye yi Baptisma na, ama don meye hla tre ma bani wani tre wu wayo ba yada di iko Baci na zama ni kaskanci na¹⁸Naki u tre gicciye na he ma'na nishishi bi wa ba si halakaa na. Ama bi wa ba fe son kasai kasai a hi iko Rji. ¹⁹Ihlan tre ma ahla "me kpa tre hi tice ni ba to zan ko nha me kpa du ichemba timeme. Wa batre ba to zan ko nha.²⁰Wu to zan ko nha ahe nintse? Ina ndi wa tre wawu masani? Ina indi watre niwawu tokpe zan ko nha ni gbugbu'u? Irji na hla wawu kma indi wuce kma zama wawu na. ²¹Du gbugbu ni wur wah ni drima anato Irji na wu Irji a sisuron ni biwa da a kpaba u ba kpayem niw-u ninko wotamba wa bla wa'azi²²U yawudawa ba tre baha ba bida ni alajibai wu helinawa nibaba ba bida ni hikima. ²³Du naki kita khla tre Rji ni gicciyaye tita wu kubza yahudawa ni iri wauta wu helinawa.²⁴Naki biwa irji rhiga yo ba ni yahudawa ni helinawa kyi hla tre irji na yadda a zama gbi gle ma ni hikima Rji. ²⁵Wauta u Rji a zan hikima wundi wureshi gbe-glen Rji a zan wundi²⁶Toh yombi mir ya. Ana gbugbuwubi ba he ni hikima ni shishi indi na. Ana wa wumbi bi he ni gbe-gble na. Anha wawumbi bi fe gni yi ni ko bi cu na. ²⁷Irji a cu kpi bi meme ma ni gbu-gbu wa ni nondi bi hikima shan. Irji cu kpi bi hama ni gbegble du ba no kpi bi gbegble shan.²⁸Irji ni ju kpi wa bana he ni daraja ni ya lega ni gbu-gbu. Aniya da jwu kpi wa ba hamanifani du ba me ni kpe ufani zama banza. ²⁹A tei naki du dyo duna ya di wawu hi kpe ni shishi ma na.³⁰Domin kpe wa Rji a tei zizan bi he miyi ninde Rji wandi a he ni hikima ni tawu riji ni Rji. Ahenhaki adalcin mbu wu Tsarlu mbu ni fansarmbu. ³¹Du naki yada ba nha naki, indi wu wurwo ni san du yi fahariya ni ninde Irji.

Chapter 2

¹Ninton wo me ye niyi mir vayi mena ye ni gwa ninta ko ni hi kima na nitre irji, ni bunko kpi bi biwa ba rhiba gamee ni tre Rji wa me kpayem ni wu. ²Ninto wa mw yo suron mena takpe na nintu, me na he niyi na, sai de Yesu kristi, wa bi kle ni gicciye ni.³Me he niyi ni mi ya ni sisir ni wer Kpa gbugbu'u. ⁴Nitre mu, ni dubu mu banahe gur hankali wukpi wa he nimi hiki ma na iye ni zho Ruhu mai-sarki ni iko. ⁵Ana niyo suron mbi tu kpe wu biki ma ndi du hei wu Rji.⁶Zizan ki tre wu hikima ni biwa kuson kpan kpan ahna biwa boo he ni biki ma gbu-gbu'u ko hi son ni mulki wu ton yi wukle yi wa ba ki wace. ⁷Naki ki tre nitu hikima wu Rji wa a riri da wu jaji wa bariyi ni hikima wu Rji wahe riri tun niton dau kako ima.⁸Dubircu bi zizan ha na tou ki na, ba di na to niton mu ba di na kpayem do glo Yesu zu dakaka na. ⁹Wunaki nitrema, Rashishi wato, u ba ton awo ba suron ndi wa taba rhimere kpi biwa Irji a tiba nibawu ba wa ba kpayeme niwu.¹⁰Ama ikpi biyi Irji a tsor ta ni zo Ruhu. Nakiyi Ruhu niya kpi biwa bahe ni zurfi wu Rji. ¹¹Anha to mi suron ndi, naki se de ruhu wa a he nindi? naki ba indi wato du kpi bi zurfi wu Rji saide Ruhu Rji¹²Naki kina kpa ruhu wu gbungbu'u na, a Ruhu wa ahi kina kpa ruhu wu Rji kima wakya nito kpi ni shishi wa Rji a nota. ¹³Ki tre ni tu kpi biyi ba ni klama wa ndi ba tsro ta ni hikima ndi ba ama ni Ruhu wa w tsou kpi bi ruhu ni ndi bi ruhu.¹⁴¹⁵¹⁶Wa ana he ni Ruhu na ana kpa kpi bi Ruhu Rji na, ba zama kpi bi wauta niwu. Ana iya datoba na, don ba kpi bi ruhu. Wa he ni Ruhaniya ani shari anta kpi ba na duki naki ama bari ba na sharanta u na. "A nha iya tou suron Rji wa ni iya do tre wawu ni tsro wu?" Duk naki kita kihe ni suron u vera Rji.

Chapter 3

¹Ime miri vayi, me na tre niyi ni na ndi bi ruhu na ama nadi bi nema kpain bi mir ziza ni de kristi. ²Me noyi mada ra ana hla wu sain mana, bina iri na kio zizan mal rina³Du zizan 'a bibi n'ma kpa, wa ingu ni do shishi he ni mi suron bi. Du naki bina to bina bi n'ma kpa na? Zirmbi wa indi ba tsra yi to? ⁴Din iridi wa tre wawu "ni wu Bulus wawu ni kongon Afollos" naki bina ndi nlege na? ⁵Me miya a nah Afollos? Anha Bulus? ana bi waba kuyir ni son mba, wabi kpaye ni ba nawa Irji noba du' na.⁶Ime me chu, u Apollos mba a bwa m'maa wu Rji a du ba Rju. ⁷Naki iwa achu, ke niwa bwa m'ma ba na kpe na. Ama a hi Rji mba ni du gbro.⁸Wa achu niwa a bwa m'ma ba riri, u ko nha ani kpa knima tsra ni du wa a tei. ⁹Naki wawu mbu k'mir Rji kpukpambi duma wa ki zama ijhuma a tie ta.¹⁰Ni alherin Rji wa ba ne, cikake wu meh wa meh zinci harsashi, uri ani meh ni whu me, du naki kowane indi aniya yada imeh ma ni he gyagyer. ¹¹Ba indi wa ni zinci harsashinma kan niwa ba riga da ziye wato Yesu Almasihu¹²Zizan'a indi wa meh nitu har sashi rhi kan, wu zina riya ni wu ozurfa, koni wu titta bi daraja ni kukor, ni ciyawa ni tattaka. ¹³du induma ni mlaye wa vyi wu mlaya ni he. Ani wu mlaya ni luwu. iluwu ni shell wu bima wa konha a teir.¹⁴Wu indiri wa duma abi, anika zizima. ¹⁵Toki wu indi wa induma a gonlu wawu aniyi da shaya asara u wawu ni tu ma ani nawo ama da kir.¹⁶Binato di bi hai kadi u Rji u Ruhu Rji ani son ni kpambi na? ¹⁷Indi wa akpa haikali Rji u Ruhu Rji ti meme Irji game ni kpa ti meme. haikali Rji awu tsraki wukitaa me anaki.¹⁸Du ndio duna gur tuma n, idi wa aya tuma ani wawu kpe, ni son bi wawu, waniya ni wawu a zan konha, di wawu a he ni hikima niton mbu wu zizan du k'ma ti wawu don da zama u hikima. ¹⁹U hikima wu gbugbu'u yi kalacu mu ni Rji naki itre ma ba hna da tre "ani vuu bi hikima ni makircin mba." ²⁰Har luwa 'Irji to mer bi hikima a wu megye".²¹Tok ni meryi du ndio du na wur who ni indi na duka koge hi wume. ²²Ni Bulus u Apollos, U kefas, u gbu-gblu u rai, u que u kpi wu zizan, u kpi bi ye no ko shishi, wawu ba wu mbi. ²³U biyi biwu kristi, u kristi hi wu Rji

Chapter 4

¹Wayi akon wa indi nito ta di ki mirko kristi wa ki tidun mai janji u Rji. ²Ni tu ki bason biwa ha he ni kpayeme ba ba ka yemen ni suron mba riri.³Nime ana hi wani kpe du ba tre di bi sharan ta ni me ko bubu bla tre u ndi na Ime me mina sharanta ni tumu na. ⁴Mena to hla tre wa'a he ni tumu na kuma ana wa me tre mena bla tre na, u wa anito lha tre mu ahi Rji.⁵Naki na sharanta ni tu kperi kafi tan, kafi ye Rji. Ani lha du kpi niwa ba he riri ni mi bwuh da tsro manifa mba u mi suron. Naki ke nha ni kpa zizima ni wo Rji⁶Mir vayi me tre tre nimer mu niwu Afollos don biyi, bi iya to manufa tre wa ba tre adi, "Nati zan kpi wa ba nhann." Naki, don du ndi ri ban tuma ani wa wu zan ndi rira. ⁷Anha a to kan kanmbi ni bari? Bi he nigye wa bana nayi negye na, idan megge bi kpa, wu gye sa bi wurwi nikpambi na bi na kpa na.⁸Naki bina wa kpe hama na! bi riga he nikpi gbugbu'u wa biwa u bi riga sur cumbi me ba tere nita na. Naki me bi di na ti ndu tuchu'a ni tawu di du kita game ki he ni yi. ⁹Nimer mu kipayeme Irji a yota manzani kiman ki koga wawu na wu ique ni hi ni tumba don ki zama kpe wu tsro ni gbugblu baba mauaiku duk baba ndi wawu.¹⁰Ki he na biwa bana tokpe na sabo ni kristi wu bi he ni hikima ni nde kristi, ki hama ni gbegble na wu biyi bi he ni gbegble ba toyi ni daraja u ba na ta ni daraja na. ¹¹Yeh ninton yi zizan iyaniti ta u nhama, wo bi sur me bana bina, batsita ba koh wu son.¹²Ki farma nidu ni wombu. wuba mer ta me, ki ti lulu yo ba wu, ko ba tsan ata tawu ki vu suron. ¹³Du wa ba mer ta ki tre ni ba ni si suron ki he na bubu wu ka tsu le ni gbugblu, na kpi wa ba na bi ya na.¹⁴Me na nha kpi biyi don me noyi sha na anibi du me mla tre didi ni yiwu ni wa me kpayem ni yi na bi mir mu. ¹⁵Wuhini he nibiwa lura ni yi du bu wula ni nde Rji, bi na he ni ba timbi gbugbumbi na. imeyi me yi me k'ma timbi ni cikin kristi Yesu domin Bishara. ¹⁶Anaki me yo yi du yi ti na wa mi ti'a.¹⁷A he na ki u me ton Timoti ni yi wa me kpayem ni wu kpukpome ni u Rji. Ani la hla yiwu jkon mu ni kristi na wa me tsro ba ko ni tsei, ni kowani tra Rji. ¹⁸Bari min mbi ba zu tu tsa na di me ta ye ni yi na.¹⁹Wume mi ye niyi bawuntoba idon Riji kpayem. Ni ki mi to bi wurwa ni suron baba biwa ba tre bato zan konha. Mi kuma to gblgble suron mba. ²⁰Mulki Rji a na tre mege ni sai ni gbl-gble tou yeyer. ²¹Biwagye? me ye niyi ni kpalla koni ruhu Irji.

Chapter 5

¹Khiwo kpi da ni ze niyi, meme tre wa da nabi woma nitumbi ni biwa bana to Rji na. Bari ba kur ni mba ba timba. ²Wa naki bi wur woh ni suron. Bina yani yi na niya indi wa asi tindu banza mba, anibi bka zu'u du na son niyi na.³Ime mina hei niyi shishi na mi hei niyi ni ruhu. Me kuma mi riga nino tre ni tu ndi wa la tre iri meme ki, a hei na me hei niyi shishi ni shi. ⁴Du shubi mbi wa biyi ni nde Rji, Yesu ruhu mu a hei niyi ninde Rji u iko Rji mbu Yesu a hei ni ki. ⁵Ka ndi kima cuwo ni meme birij dukpa kpama ti meme du ruhu ma du fr rini vi wa irji niye.⁶Wurwo mbi ni suron anabina, bi to ni yisti a vikpe vyivyi ma ani kpa dunkle bread ti meme? ⁷Mbla son bi wu zizan ti, na son na cice yisti wu kogo na, di son na gurasa wu zizan nawa ana hei ni yisti na. ba riga da yi hadaya Alamsihu kre kujru mbu wu di. ⁸A naki bari ki kiyi hifinma waana cice yisti ma na a yisti iri wu rashin son mu meme son niwu meme suron.⁹Me nha tre yi niyiwu duyi na k'ma tumbi bi nibiwa babi wamba ko bi wa lilo na. ¹⁰Mena yemen ni bi rayuwa banza u gbugbu yi na ni bi son tumba nibi hugumaks zhni nibiwa ba na whu Rji na, du idan wu cutume ru ni ba cutu me ru ni ba sai u ka ru ni gbugbuyi.¹¹¹²¹³Zizan wa me si nha niyi wu na katumbi ni bana wa a tre di wawu vayime wu son ma a wu fasikanci, niwa ni tei ghye ni wa ni who tre wu meme bniyi ni wu ashar ne ni ndi wuso niwa ni cuce nindi. Nakpaye me di ri biri biwuna. Naki me ti nitei di tre ni biwa ba kamba nikpa tre Riji. Wu naki wu na tre bi wa ba kpa tre Rji na? Ama Irji ne sharanta bi wa ba he ni korah "cu ndi wu meme dir thu ni kpambi."

Chapter 6

¹Anibi niyiwu indi wa a hei ni tre wugbi suron ni vayi ma waka grji u he nibiwa bana to iter Rji na? Ana zan wa ani grji u he nihiwa bato ter Rji ni suron mba na. ²Kinatona indi biwa babi whu Rji gyegyer babayi ba bla lhater ni gbu-gbu yi. wa anitahe naki bina to din iri tre bi zizan a bayi bi na shutei ga son wubi mana? ³Binato de kitayi kiyi shari ani malaiku Rji na? wani hei kinaya nimla son mbu tei na?⁴Wu nisonbi biyi sha na lhuwa ba mble, wa gye sa wubi na tre yiriki nihe ko shishi biwa bana bana bi whu Rji na. ⁵Me lha ter yi niyiwu ni shan nishishi. Ba indiri niyi waheni hikima wu bima wa ani mla gbi suron mba ni kpabi na mir vayi. ⁶Li vayi ni vayi bi bwu Rji hahe kotu ni blater sharia baba biwa bana to Rji na.⁷Ni tre wu janji mbi ba tre sharia yoh ni suron mbi wa hei niwa bi riga ni nyoku. Agye nisa tiyabi niwu megye? Agye ni zuyi ni kpabi du ba mye yi? ⁸U biyime ni nikpa kori tim meme, bi cida, wa bi tiwayi ni kpambi mir vayi!⁹Bito ni niwa bana he ni adalchi na bana rhi niko Rji na. Du ba na guru tumbi na nibi timdu fasikaci, ni bi wa ba whu ter irji, ni wamba ni lhu lu bi wa ba tindu mba ni bi wa ba hei ludu. ¹⁰Bi yipyi bigye, bi sou bi mre bubu ni bi damfarar, koba tei nihe bana rini ko Rji na. ¹¹Bari mbi bana hei toki. U zinza'a ba glayi, da bayi no Rji, da duyi hei na mir Rji ni de Bachi yesu Almasihu ni Ruhu Bachi mbu.¹²Dui kpi wa bikito ba na meme ni mu na ama d na ko gye hei mu ni ndu na ko anfani na. Ko gye abi ni me ama ana kogye ni dame ni me na. ¹³"Biri a wu gbwune, wu gbwu a wubiri" Irji ni ka ba le hamba wu. U kpambu ana hei wu fasikanci na. Ikpambu hi wu Rji, Rji ni tanada ni kpaa.¹⁴Bachi yi ata Rji shipe, wa wuyi ani skae ta tashipe ni gbe gblen ma. ¹⁵Binato ndi kpambu ba gabu bu wet u Rji na? Me ya ni vu hgiga kpa Rji ni kpambu ni wu tar wa? Wana hei naki na!¹⁶Binato ndi wa a ka kpama bi ni tar wa ba hei riri ni wu na? Na water Rji a hla Nitawu "Habawu ba nama kpa riri." ¹⁷Indiwa a ka kpama no Rji ba rubu riri ba wu.¹⁸Guje ni fasikanci du lha ter wa ndi tei a hei ni kora ni kpama ama ndi wu tei facikanci a ni tei lha ter ni kpa ma.¹⁹Wuna to ndi kpa me a bubu son Ruhu mai isarki na? Wa a son ni wu wa wu kpa ni Rji? Wu to di wuna so tume na? ²⁰Domin bale wu ni le wu tsada, naki u ka gbre Rji san ni kpame ni mi ruhu me.

Chapter 7

¹Ni tu tre wa bi nha din. "Abi ndi du ndi duna hei ni wah na". ²Ni tuter kpa wa ani du ndi lha ter wu ti fasikanci wu bar ma, wabi ndi du son ni wah ma , u wah me ka son ni lhon ma.³Du lilon coka alkawali u bayi bula kpa u wama wawu wah me ka no lho ma kpe wa hul ho ni bukata ni kpa ma a. ⁴Ana wah hei ni iko kpa mana a lho ma he ni ike kpawaha naki ilho me ana he ni iko wu ka kpama nyu wah na kpa ma me a wu wahma⁵Na kpaye ni zukpani kakpahibi na, bita hei ni yarda kpambi u ton wa agamshe yia. Bitei na mba ndi du tunbi hi riri ni bre Rji. Ni lha gyi tumbi ye ni kubu Rji ni mla son hi, toki du meme briyi na kpayi ti meme na don bi na son ni gbegble na. ⁶Me bla ter bayi ni yiwu ba don me no yi doka ko me ka gbi yi suron ba. ⁷Ana bi du konha du he na mu yi. Konha he nikpe wa Rji no a. iri hei ni kpe mu, u wamu he ni kperi kan.⁸Imba bi wa ba na gra na baba mba bi koh abi du ba na gra na wu mu'a. ⁹Ama idan ba na iya vu tumba na ba ka gra. A fi duba gra ni du ba ri lu.¹⁰Nibiyi wa bi son gra mi noyi mer ana me n, a wawu Rji ter tawu, iwah du na kama ni lon ma na. ¹¹(U wa u gra nita kalon ma don, wu kason hama ni gra gari, ko ka kmaye da mla son mba tie mba lon ma), wu wawu lulon me kana kpeyem da ka wah ma don na.¹²Me tre niyiwu burbi, lme ana Rji na idan vayi ma don na. Me tre niyiwu burbi, lme ana Rji na idan vayi ma a he ni wah wa ana kpa Rji, n nda kpeyemni son ma niwu, wa kana kama ni son nawu na. ¹³U wah wa ba gra da son ba lon ma u lilon ana kpaji na wu spom mba abi, wawu wah kana ka lon ma don na. ¹⁴NI lulin wa ana to tre Rji na a ke babbe ni wah ma, u wah wa ana kpa Rji na a kebabbe ni lon ma, naki imba naki ba mir mba ba na hei ni suron wu kpanma na. Wu anihi Jaji wu son babi kpah wu son deidei ma.¹⁵Wu wawu wa a son wu bima wu whu Irji a ter wa wawu ni nyu, waka nyu me hgei. Ni iriter biyi, vayi ni vayi virwa ana lau ni ninina, alkawarin ba na. Barchi a you ta wa kison nikpa mbu na mir vayi ni son wu sesor. ¹⁶Wu to kowuyi wah wu kpah lon me cuwo? wu lulon ko wume wukpah wah me cuwo?¹⁷Ahei naki Irji no konha kpe wa ani tei konha du zar ni kon wa Rji no duwa ki tei niwu wayi yi a ter mu wa me ter ni biwa ba wu ter mu. ¹⁸Bavonju nindi rhi wa kpayeme ni yoh Rji? Duna ya da ni kpayeme ni ter vonju ni wa wu kpe na. Wuna vonju rhi ni kpayeme ni bangkiya me? na du vonju me ba du kpe wu wurwa ni sor me na. ¹⁹Ko wu vonju ko wuna vonju na ana kpe wu meme ma na. ikpe wa a bi wu teitei khili ni kpayeme ni irji ni ter magbagban.²⁰Ni wu indi wa wu kpayeme ni yoh Rji wu ka zre gyegyer ni kpaye me ni yoh me. ²¹Wuna gra niwa Rji yoh? Naban tume no yiri sorkina, wu wuhei ni sor wu tei kpe wu bi ma wu katei. ²²Indi wa iyoh ma ana yoh u Rji yoh wa wuyi ni son na vir Rji ba seser. Naki ni knoki indi wa na son na ver wa Rji yoh du kpayeme ni son na ver Rji. ²³Ba leyi ni le wu barma, wanaki wu ka na son na wu gra ndi na ²⁴Ni son bi mini vayi, ni kowane son bi ni yoh wa ba yoh yi, konha du son ni de Rji.²⁵Niter wu son ndi wa ana to wah ni wa ana to lulon na, mena to dauka wa Rji ni Rji na. Wume me gniyi mer muye na Rji a hei ni vusor waki kpaye me niwu. ²⁶Wume meto naki me rhime iri meme kpe wa aniye ni koshishi, wa anibi wa indi du hei na ha²⁷Ba loh zi ni kpah wah me? Naka wah me cuwo na. Wuta son ba wah, na yoh suron me niter wah gana. ²⁸Wuta hei ni gra wuna hei ni la tre na, u wa ana to lulon na waye gra ana hei ni later na. Wu biwa ba hei niyra kpa wu yo suronsor nomer wa son ba na zoba na, me son me du yina ba mer bi hei ni ko kina.²⁹Naki mir vayi me nla yi wu, in ton ki fi me, ziza'a ni hi koshishi biwa ba hei ni mba ba son na hiwa bana hei ni gra na. ³⁰Biyi biwa biyi na du yi hi nwu ni shishi na u biwa ba si gri baka na tsro na ba si gir na u biwa bale nda hei niwu bakana tsor ndi ba hei ni kpe na. ³¹Biyi bwa biya ni gbugbluyi a wubi bikaya binaya ni tziri ni wu di to tsirmawa wuna Nison gbugblu u ton yi a seye ni kle ma ziza'a.³²Me noyi tre wa aniza yi ko nha duson da kakpale na son wu sisir na uwa a na hei nigra na imer ma a hei ni kpe s Rji ni nondi wani giri niwu. ³³U wa a hei ni gra mer ma a'her ni kpi wu gbugbulu wani son wah ma du son wu nda girni gbugbulu. ³⁴Aga kpama iwa anai hei ni gar na, ko wa ana to lulon na mer ma a hei ni kpi wa Rji bani no wa ani son ni mer da mla kpama ter ni de Ruhu. Wu woh wu gar isor ma ahei ni kpi bi gbugbulu wa anu lohma sisor megye.³⁵Me oha wayi ni du soi bi du son bi da mla yi tei mena wa me matsa niyiwu na me lah kpe wa a hei naki wa kiwu Rji, ana wa soi mbu niga kankana.³⁶I wuri wu tato wuna tei kpa wubi ni kirwa wa son hema nito luloh na ni mla tei na wa zar ni sei wu gra wa naki yi, wa ka tei kpa ani son tei ana lha ter na u ba ka gra kpamba. ³⁷Ani ta hei toki wa vusor da kli gbagba wuba matsi wa niya da mla kpa ma tei da ba mer ni suron ma naki dazi tuma hama ni suron wu wamba wa ni tei kpe wu bima i wa a gra wa ana to luloh na a tei kpe wu bima ³⁸Iwu wa wu batume de wuna gra na iwu me wu tei kpe wubima zan konha³⁹Iwah wu gra a hei ni son nide lohma du wa hei ni sisren. Ida gyu ba u iwah nita to ana iya da son hama ni gra na ani ni du gra ni kno wu hwu Rji. ⁴⁰Niya mu ani son si nda gri idan a son naki son nigar. me ya i meme me hei ni Ruhun Rji.

Chapter 8

¹Nitre biri wa ba ti niwa ana hei nikon Rji na, wawu a hei nikon wu hadaya guma kai kito. "wuki hei nito kpiwa ba tsor" wu to bu din ani ya da gyi santu wu kpe wa zanki wa wuyi ki kpayi ni gbabu ni mla kpabu tei. ²Wu tater ni wu wundi wa wu to kpe wana takpe na, indi biki ana tokpe rhina ni mer ma. ³Du indi wa kpayeme ni irji, wu irji a to indi ki.⁴Ni ter biri wa ba ti ni guma kai hadaya, kito ni "Gunki ni gbugbulu ana kpe na", wa hei naki, "Irji ri ana hei na Irji riri wa a tei ta. ⁵U kita banya kiya rito iri mri Rji bi ziza wa ba yoh bani allo li ba hei ni shulu da hei ni gbugblu nawa irji " gbugbulu ba hei ni" alloli ni iyayengiji. ⁶Du naki nikita, ki hei ni Rji rhiri wa wawu a tembu, wawuyi du kpi ni son bu ki hei ni who ma ni verma Yesu Krisiti Irji mbu ni wuyi ikpi bi gbugbluyi ba hei ta wawu kison ni wawuyi⁷Du naki,ana ko nha a hei ni toyi naki na ko naki, ikpi biwa batei wa riga da wu ce na biwa ba bauta ni gunki wu ba rhibinyi wa ba tei ni gumalia, Wu mer mba a riga tei meme ye isor a riga da ti kpanye.⁸Wu kpe wa kiri anawawu nisa kika to Rji na. Ana meme na wukina rina, wu na bina meha wuki ta ri. ⁹Wuka mlaya na du zre me du hei wa ni du rhi joku nikon Rji na waw hei ni rarraunar ban gaskiya. ¹⁰U toki indi wa ato wu ndi u hei ni ilimi u si rhi ni ba ni kobi wu gunki. Toki wuna zo u yada a ni kri gbangban ni kon Rji na da njunkon wu rhi biri wa mlatei ni bi wu brji.¹¹Nitu to, me gre ni kpe wu bima ni wujaji, u to gumaka, iwa ana hei ni gbeigble na wa a vayi iwa kristi a kwiu ni tuma ni ti meme. ¹²Wuta lha ter ni mini vayi me, wi a kpa mer mba ti meme wu lhter ni Rji. ¹³Naki idan tre biri ni du vayi mu khubuza wu me mena tan n' ma gana don mena du vayi mu du jou na.

Chapter 9

¹Ime mena son bi na? Ime mena wu whu Rji na? Ime mena to Yesu Irji mbu na? Ana biyi bi tindu ni me ni blater Rji na? ²Idan me na wu blater Rji nibari na u me bla niyiwu, Biyi bi Zame ndi kapyeme nime nitabatar ni ndumu ni bla ter Rji.³Wayi yiter wa me Kle kpamu idan ndi ba tre nitu mu. ⁴Kina hei yanci wa kiri ndi sou na? ⁵Kina hei ni yanci wa ki ba vayi mbu iwah, na wa ibru bi tundu Baci, ni mir vayi ni ndu Rji naba Kefas na? ⁶Biya kome ni Barnabas megye ki na hei ni iko u kambu ni ndu?⁷Anha ni ti ndu soja ni tuma ki mu? Anha ni ron biri ni woma da na rhi iya ma na? wu nha ni ho lando dana so u imasesan mba na? ⁸Biya me tre tre yi ni gbegble ter ndi mu? Bina to di doka me tre tokina?⁹U ni doka Musa a tre di na yau takunkumi ni wa ni mla biri tei na. A hi jiji lando wandi Irji ni kwa ha? ¹⁰Ana si tre ni tumbu, indi na? ba han ta wu ndi indi u yoh sor, anife indi wa ase tat take hiri, wa wumw du tei ni suron riri anife. ¹¹U kita cu wu ru haniya ni yiwu ani kpe rigra ma duta girbi kpibi wu kpah ni yi?¹²Indan bari ba te yana yi ni yi, kina zan ba na? Ama ki na miye yanci kina kita de ki vu suron ni koga don ki na kpa tre Bishara Kristi ti meme na zuta tendu Bishara Yesu Almasihu. ¹³Bina to biwa ba tindu ni mi tar Rji ba fe hla ni sau mba ni kiyi na? Biwa basi tindu ni tra Rji ba hai ni rabo mba ni kpi biwa ba rhi ni myi hai kalin. ¹⁴Ana kiwi Rji tre bi tendu ni terma Bishara bari da sau ni tunko bishara.¹⁵Ama ime mina miye yanci ri me na me na nah du ba ti kep ni muna; croma du me kwuu ni du indi hana ni me ni bubu grie ni tu kpe u bi yi. ¹⁶Indan me bla tre bishara me ha hei ni kpe wu wurwo ni suron na a hei nimu hello du me ti ndu ki. Ani meme ni idan me na bla tre Bishara¹⁷Meta tei wayi ni suron mu riri, me kpa kpe wa Irji a zinimu u bima. Ama hle ta na ti ni suron riri na. u me rhi he ni nauwaya nitu mu. ¹⁸Wagye a rabo mu? U meta bla tre Rji me ya ni no Bishara nina kpa gbe wa a hi yancu mu ni ti bishara na.¹⁹Ko da ike iwo mu na sa kpe na mi kati grah ni ndi don mi ndi gbron gbuglu wu ye ni Rji. ²⁰Ni Yahudawa, me k'mati bayabude, don ndi gbi yahuda. Ni bi wa ba hei ni zha bi blah ter, do kpa me, mi hei ni mi mba meni gbi wa ba hei ni zha bi blah tre me ti na ki ko da shike mi na hei ni bi blah tre na.²¹Bi wa bana hei ni karkashi sharia na ime me k'ma hei na bi wa ba na he ni shari'a na ko shike me na hamma ni shiriya u Rji na Du naki me hei karkashi doka Rji me ti naki me ndi kpadi bi wa ba na he mi sharia na. ²²Ni biwa bana hei ni gbegble na, me hei naki niba don me gbro bi hama ne gbengblen. ²³Me tei kogye don bishara me ndi yoh woh ni min biwa ba kiti ndu don me ndi kpa albarka game.²⁴Bina to ndi indi gbugbu u bari ni gasa tsutsu, u bi waba tsutsu a, indi riri ni kpah sakamaka na? ²⁵Indi u tsutsu ani mla kpama ti naki dafe gbegble kpama du hyi gyegyer. Ba tei naki du ba kpakpe wa ni ti meme wu bi gasa tsutsu bati nda kpa kpe wa ni kri ko'b ana wu te meme na. ²⁶Anayi me tsutsu na me na he ni manufei na, yada me ti dambe an a kama me ndi da si tsi ni gwugwu na. ²⁷Me mean ni kpa mu ti u yah, na mi gra don idan me bla tre Rji ni bari ime tumu mika na ti meme na.

Chapter 10

¹Me son duyi to mini vayi bs ti mbi wawumba ba hei ni kar kashin ikpalu nda zu ni myi neh. ²Wawu bawu bayi batisima u Musa ni ba wu ni kpalu mba ni neh. ³Wawumba ba ri biri wu ruhaniya. ⁴Wawu bawu ba sau kpe wa ba sau wu Ruhaniya. U ba sau ni tita u ruhaniya wa ahu ba, u tita ana Kristi.⁵U Rji ana hei ni se suron ni ya waci mba na k'mo mba ba var belele me ni miji'a. ⁶I kpe wa ba nah bani tawu du zama kpe u bu shishi ni tawu duta na yo suron ni kpi u gbugblu na wa baba ba ti di na.⁷Kina yah suron mbu ni bauta brij nawa nari bati na. Wa ba nha ni tawu "Indiba ba kuson bari da sau da wu ta rou." ⁸Kina yah tumbu ni ter wah mba na ni faskanci na wa gre ba ti ni son mba na. Ni ui riri indi dubu Ashirin don tar ba kwiu ni tu ki.⁹Kina ter diki zar Rji to na wa baribati naki u wah bako wuba. ¹⁰Na son na biwa ba son ni gbi suron nda tre gburugbu u gbugbu u ba ka kwu kuwu wa malia kai u ye wu ba¹¹Ikpi biyi ba hei nayi don ki kiyah kpe wa hei matsayi mi soli ni tawu. ba han ba don nda tsro kita wa ki hei ni son wu karshen zamanai wa a ye zizan. ¹²Zi zan indi wa aniya tuma ndi wawu kiri gbangban ka mla ya kada ka ku roku. ¹³Ba tsra wa ni ye zan gbegblen me wa ana taba faru ni ndi u viri na.¹⁴Wa hei naki mini vayi ru nikon wu bauta ni kpi ni briji. ¹⁵Me tre niyi wu na indi biwa ba hei ni to bi ban kpe wa me tre a ya. ¹⁶U gbaju wu albarka wa ki yah albarka ana kiyi ki gah ni hyi Kristi na? Gurasa wa ki gah ana kpa Krisit ki gah na? ¹⁷Igble bredi a hi riri, u kita ki hei gbugbu'u hei ni kpa ndi rhiri ki ba gurasa rhiri wawu buwu.¹⁸Mla ya Israilai ba he no kpa. Ana biwa ba ti ndu hadaya ni ba gadi a ba rhi na? ¹⁹Me si tre ndi gye kena? Ndi gumaka hi kperi? ko kwa biri wa ba mika hadaya ni gun ki hi kpe?²⁰U me ter nitu kpe wa indi ba wa ba tei hadaya ba tei ni Iblis hadaya bana tei ni Rji na. Me her yi na tsontu ni bana ka ni brji na. ²¹Bina sau ni gbaju wu Rji de hla sau ni wu Aljanu na, bina ka kpambi ni ndi de rhi ni sauni teburin Rji ni wu Aljanu na. ²²Kison du Rji tinfu?ki zan ni gblegblrn?²³"Ko gye he ni doka" U ana kingy he ni ri ba na . "Du kogye a gyegye, wana du kpe ni nu ndi kuci na. ²⁴Du ko hna na wa kpe ndidi ni ma na, Naki, u konha kawa kpe wa ni zo vayi ma wata son mba wu a.²⁵Wuya ni rhi kpe waba si lle niwu ni kasuwa na mye na a hi a gye na. ²⁶Du "gbugbu'u yi a wu Rji wu kpi wa ba shyu ni mi." ²⁷Indi wa ana kpaye n Rji na a yoh du yi he rhi biri, u wu kpaye ni wu wukana he ni suron bana, rhi kpe wa wuto ni tu tebur ni na mye na imer me ni lha niwu.²⁸Indi rhi nita hla u "ikpe hi ba ti hadaya ni gunki u kana kpa rhi na, sabo ni ni ndi wa a hla ni wuci, sabo ni mer han greek bi sen ba tre ndi" Meme ni hi wu Rji. Ama vuvu bi didi u greek ba na hei ni bi yi na. Bi blah gbugbu'u ba to wayi na u wa ba bla brubru indan ki ya ni aya. ²⁹Wato lamiri indi rima mu a ba wu me ba. Agye ni sa u ndi ri mu ka hla mu kpe wa imere mu ni hei a? ³⁰Wume to rhi biri ni sor mu ni ghiri wu ba tei ni hei da mer me ni kpe wa me ba ni ghir nituma?³¹Wa naki wu ta se rhi ko sau ko u ti gye u ka ti don ndi gbre Baci san. ³²Du son me he u bima tare ni yahudawa babu greek ni eklisiya Rji wu kubuza ni Yahudawa wu Helenawa ni ikili siyar Irji na. ³³Akpe wa me yah sor mu dei me mla sor indi gbugbu'u tei ni son ba rji kpi wu son ba. Mena yoh sor de me wa kpe gbugbu'u tumu na, me wah ni ko nha me tei naki ni ba fe ceto.

Chapter 11

¹Hu zamu, towa mi huza Yesu. ²Zizanyi, mi gbreyi san niwa bi 'taka mu ni ko ngyeri. Mi gbreyi sar nitu wa bi rji njii tre ba ngbangban me towa mi nna yi'a. ³Zizanyi me son ndu yi toh ndi Kristi mba hi tu' u lilon, u lilon hi tu' u' wa, u ndi Irji hi tu' Kristi. ⁴U lilon wa a tie aduwa ka a to' tsu ni tu' ma i kika', a tsri tu' ma.⁵Twa' waa a tie aduwa ka a to tsuni tu' msa ni wuo'a tsri tu'ma. Ahe towa a ndi na kron tu'maa. ⁶U iwa ni ta'na ka' tu'ma na, ka' kron nfu tu'a, tie kpunkpu. Wa' ani taa kpye u shan ndu wa kron ngbolo ka ndu kron tu'ma wa' ka kaa' tu'ma.⁷Lilon na ka' tuma na, ni wa ahi yu' nda hi kpan kristi U wa ahi kpan u lilon. ⁸Bana ti lilon rji ni wa' na. Ahi wa. mba ba tie rji ni lilon.⁹U bana tie lilon ni wa' ni. Ahi wa' mba ba tie wu ni lilon. ¹⁰Ani tu kimayi a mla ndu wa' he ni ngban u ngbengblen ni tuma, don malaiku.¹¹U nakime ni Baci, iwa na' son tuma nkon ni lilon na, towaa lilon na' son tuma nkan ni wa na. ¹²Towaa i'wa' ye rji ni lilon, na kima me lilon ye rji ni wa'. U kpi wawuu ba rji ni Rji.¹³Ban ya kimbi: a bi ndu wa' tie a duwa ni Rji ni tuma wuo? ¹⁴Yaa u Ndji me na tsroyi ndi lilon nita he ni ngbondo nfutu ahi kpatsri niwu na? ¹⁵Yaa u ndji me na tsro yi ndi wa' nita he ni ngbondo nufutu, ahi kpan ni wu na. nfutu ma a' nno ka'. ¹⁶U indjio' nita son sen nyu ni waa, kie na he ni ikpyeri nkan wa ba tie 'a na, ko ni ba coci u Rji mba.¹⁷U ni tre biyi ba, mina gbre yi san na. Niwa bita ye kii kabi, ana u mla tie ndindi na, ani u kpa hlo tie meme. ¹⁸Uni u mumla, mi wo ndi bita ye kabi ni mi coci, bi gatu' kpambi, wa ni nkon ri mi kpany'me. ¹⁹E ahi gbigbi ndu gatu ndu he ni mi mbi, n'du ba' toh wa' ba nyme ni ba' ni mi mbi.²⁰E bi taye ki kambi, an'a jibi Baci mba bi rli na. ²¹Bita rli, ko' nha ni rli uma guci ni mbru ba. U yon ka tie ri, uri ka wua. ²²Bi na he ba koh wa bi rli ndi so'a na? Bi kpa coci Rji tsri ndi ni tie wa bana he kpye'a ya?Mi tre ngye ni yiwu? Mi gbre yi san? Mina gbre yi san ni tu wa na.²³E mi kpa kpye wa mi nno yyi ngme rji ni Rji, wa Baci mu Yesu, nivi wa ba le' ni wu'a a ban bredi. ²⁴Niwa a ngyri ni tuma, a mre wu nda tre din, "Iwa yi hi kpamu, waa ahi 'u mbi'a Tie wayi ndi ka taka mu"²⁵Tokima me a ban kofi a' nda tre, "kofi yi ahi shirji sisa u mi yii mu. Tie wa brubru ni nton wa bi so' a, ndi taka mu. d'bu iki wu Baci hi nivi u k'ma ye ma. ²⁶U inton wa bi tan bredi yi'a ndi so ni kofi yia biki.²⁷U waa a tsatsa tan ka nda so ni kofi u Baci ni nkon wa ana bi'a na ani latre ni kpa u ni yii u Baci. ²⁸Ndu ndji tsra kpama rli nda tan bredi'a nda so ni kofi'a. ²⁹I waa a tan nda so hama ni tsra kpama, tan nda so tron ni tu'ma. ³⁰Ahe nitu kima bari mbi gbugbu wuu ba grji ngble nda ni lo, u bari mbi na ku kurna³¹U kita tsra kpambu, itron navu tana. ³²U anita Baci mba ni tron ni tawu, u kie tie ndindi, ni ndu kie ka tie meme ni ngbungblu'a na.³³Tokima, imyri vayimu, biti ye ki kambi ndi ni tan, bika gben kpambi. ³⁴Iwa iyon ni tie wu'a, ka rli ni koh, to bina ye ki kambi ana ni u tron na uni tu kpyi bari wa bi nha mita ye mu yoyi ni nkon.

Chapter 12

¹Ni tu tre nno u Brji Tsratra, mina son ndu yi hama ni toh na. ²Bi toh ndi niwa bina rli he ni bwu'a ba kayi rji hu ba' kpyi u brji meme waa bana tre na, ni bi nkon wa bana nji yi'a. ³Tokimayi mison ndu yi toh ndi indji waa a tre ni Brji u Rjia ani hla, "Yesu a' wa ba tie nyie niwu'a." Indjio nita bre hla ndi, "Yesu hi baci", se ni Brji Tsratsra⁴Inno ba'he' ni nkan kan u Brji'a ri rii. ⁵Iyo' ba ba he ni nkankanyi, u' Baci a hi ririi, ⁶U ba' nduu' ba' he ninkan kanyi u' Rjia' hi ririi wa ani tie ba wawuu.⁷Ba nno ko nhaa ikpyi u Brji Tsratsra wa ani tie rju hrass waa ni tie bi ni ndji wawuu. ⁸Ni' ri' ba nno rji ni Brji Tsratra ilan u' he toh, niri ilan u he kpran rji ni Brji ririi me.⁹U ri kponja ni Brji kima, uU ni ri ahi nno u den rji ni Brji ririi kima. ¹⁰Ni' ri ba nno wu tir kpyi u wa ba nna' u ndji'a, u ni ri ahi totsu. Ni ri ba nno wu he toh bi' brji ba, ni ri ahi ba l'me, uni ri toh hla ba l'me. ¹¹Biyi wawu mbawuu bahi ndu u Brji ririi kima, waa ani nno ndji blawo towa a son'a.¹²Uwa ikpa hi ririyi nda he ni nghma kpa gbubu u wawumbawu na nghma kpa u kpa' ririi, a he tokima me ni kristi. ¹³Ani Brji ririi ba tie batisma ni wawumbuwu ni mi kpa ririi, ko ndji u Yahudiya ka ahi u Grik, ka ahi gran ka ahi ni tu' maa, u ba ndu ba so ni Brji ririi wawumbawu.¹⁴E ikpa' nahi nghma' ririi na, nghma kpa ba gbugbu wu. ¹⁵U za nita hla din, "Mina hi wo na, mina nghma kpana, wa to kima na ndu zuwu ndu he nghina kpana. ¹⁶U iton nita hla, "niw mina shishi naa, mina nghma kpana, hla tokima na zu he nghma kpana. ¹⁷U ikpaa wawuu ndi na shishi, wa'ni ngye ba ndi wa wo? U ikpaa wawuu a ndi na ton, wa ni ngye ba ndi tawo whi?¹⁸To, u Rji a tie nghma kpa ba ni nba ndu mba blawo so sron ma. ¹⁹Ukpa a ndi na nghma kpa ririi, u imbru kpa a ndi he mameyi? ²⁰U, to mba, nghma kpa ba gbugbuwu, u kpa ahi ririi.²¹Shishi na he ni nkon u hla no wo, "Mina tie kpye ri niwu na." Utu na wani za, mina he kpye u tie niwu na. ²²Ana he tokima na, niwa nghma kpa wa ba ban ndi ba kuyren, bakims yi ba ngbengblen kpaa, ²³U nghma kpa wa ba ku yren'a bi kimayi ba yaba ni nfu tu'. ²⁴Nghma kpamau bi bia bana wa ba tie kpyeri ni bawu'a na. U Rji a tie kpaa kabi nda nno bi wa ba yaba kpatsria ndu ndindi zan.²⁵A tie toyi ni ndu son nkankan na he ni mi kpaa na, amma ni ndu nghma kpa ba ndu ba toh tie ni kpamba ni bi son ririi. ²⁶U nghma kpari ni tasi tie ya, nghma kpa ba wawuu ba tie ya, u bata to tie na nghma kpari u mbru ba baka ngri ngame. ²⁷Tomba, bihi kpa kristi ndi nghma kpama.²⁸U Rji a cuni mi coci ni mumla, bi ton ndu ba, u ha, bi totsu, utra bi tsro, uni bi tie kpyi wa ba nna' u ndji'a, niwa ba he nno u den, ni bi zo, u biwa ba nji he kali uni bi l'me. ²⁹Ahi wawumbawu bahi bi ton? Bahi bi Totsu wawuu? Bahi bi tsro wawumbawu? Batie ndu wa banna' u ndji wawumbawuu?³⁰Ahi wawumbawu ba he ni nno u den? A wawumbawuu batoh shle l'ma hla? ³¹Yo sron mla wa nno bi rligra ma. U ime mi tsro iwa nna ba bi kpa cu'a.

Chapter 13

¹Bani ter me hebe indi, ni wu malaiku wu me tana hei ni katu wur bi na me hei na kpekle wu hanto megye, na kuge wu amo megye. ²Wu mena hei ni kpayeme ni annabci ni fabimici ni kpi biwa ba reba bi jaji ni bi wa ba hei nito, wu me hei jiji ni kpayeme, wu meta ya ni tur rita. wu me tana hei ni kpayeme nindi ni sur mu na, me nakpe na. ³Wume tano ikpe wa me hei niwu wawu du ba no indi bi tei ya, ni ka kpamu du gonlu. We me tana hei ni katu bi na mena hei ni, me na hei ni riha na. (Meka Kpa mu nodu son wu wurwo sur).⁴Wu kpaye me ni kpamu a son wu vu sur ni kirki. Wu kauna and hei ni lo shishi ni wurwo ni sur na. Kauna ana wu tsu tuna ko fitsara. ⁵Ana no tuma sontu na. Ana tifu gbagbla na, ana zi sur ma nikpe wu bla later me na. ⁶Ana gir ni rashin adalci na, wu naki ani gir ni gaskiya. ⁷Kauna ani ghi kpi bi jurewa ni kpi waeu'u ani to kpi wawu'u ani kpaye nikpi wawu'u ani lokpi wawu'u.⁸Kauna na gle na, wu akwai anunbce anahce bana son na. Wu hebe ha hei bave ni kpamba. We bi bla ba hei ani wuce. ⁹Ito bu a hei kan-kan wu ki tei anabci nitu nitu. ¹⁰Wuton wa cikakke a ye wu kpe wana kle na a wuce.¹¹Ni wa mena hei ni vur me ta tere na vur, wu mere mu a hei na vur, me wu mere mu a hei na vur. Wuton wa me zar nandi me ka kpi wu vur lega. ¹²Wu ziza'a me ya geger na ma dubi wu ni zhi me ya shishi ziza'a me to nibur, wu me to wawu'u na me to wawu'u. ¹³Wu kpi tar bayi ba kle naki ban gaskiya, wu gabagadi wu ye ni kauna, du wawu'u wu kpe wa a zan ba wawu'u a kauna.

Chapter 14

¹Kiwu za kauna ni himmatu ni baye wa' son' ndi yo sron ni ba nno u brjia, baye ruhaniya wa kiya ni tindu wu tutu ma inno u totsu anabci. ²Du indi wa ani tere ni lebe ana u wa ani tre ni l'me 'a ana tre ni ndji na, indi a se tere ni wuna, ni irji wa ityo ani tre ni Rji. na fahimtarma na wa hei wa ani tere kpi wa ba kaba su ni Ruhu. ³Wu indi wu anabci ani tere ni indi du ba mla kpamba tei da karfa fa ni kpa mba da ta'azantar ni ba. wu wa ani tere ni lebe ri, ase tere ni tuma, damba tuma ba se tei. ⁴Wuwa dani yi anabci ani mla church se tei.⁵Me ya anabi bina tere ni harsuna, wu kpe wa a ka hu naki me na yo sur bina yi anabci. Wa ani tei anabci a zan wa ani tere ni harsuna (sai dai indi wa ani fassara ni ikilisiya du sobi). ⁶Mini vayi, me ta ye niye nitere ni harsuna, wa gye a riba bi ni me anabina sai metere niyi ni wahayi wu koni anabci ko tsoro⁷Ko kpi bro wa bana hei ni bi ni shishi na du nhababi megye, ni sarewar ni algaitar ba kadawa? ⁸Wu bata fyi gbunu ni sauti wa ana hei ni bima na wuni hei iri ni to iton wa dede niwa ani mla tei ni ku? ⁹Wahei toki ikon ririniyi. Bita furta tere wa ana hei nitun kona, wu ni hei iri ni wo kpe wobi tere? Bise ter wu ba wu wo ani wo kpe wa biki tere?¹⁰Ajaji lebe ba hei kan akn ni gbugbu'u wu du ba hei ni azanaci ba. ¹¹Metana to azanci wu lebe na, me hei na indi wu zir niwa ase tere wuwawu bu'u niwa a se tere ki he na bi zir wawubu'u.¹²Wa hei naki niwu. wu wuyo sur na gbma wu bayyanuwar Ruhu bi ka himmatu ni habaka ni mla ikilisiya tei. ¹³Wuwa ani tere ni lebe, wa ka bre irji du no fasara. ¹⁴Wu meta bre ni lebe, Ruhu mu bre wusur wu fahimtata ani hi ni ko shishi na.¹⁵Ziza'a me tei ni hei? me bre du Ruhu mu, ni bre ni fahimtata. Me yo sai ni Ruhu mu ni Fahimtata. ¹⁶Wu inda ana hei naki na, wuta yi yabon Irji ni ruhu megye wuni hei indi a hei ko rama ani ter, "Anaki" ni giri ni kpe wawuse tei wana to kpe wa wu se tere na?¹⁷Ana hei ni shakka na, wu ka giri gbugbu'u wu ri ana mla tuma tei na. ¹⁸Me gir ni irji mese terre ni lebe gbugbu'u zanyi wawu'u. ¹⁹Du naki de ni bubu shubi ikilisiya ani bi mu du me tere ni kalmomiton ni mi fahimta wu ingonta bari biwa ba zan dubu wu lon wu lebe²⁰Mini vayi nakama son na mini bi ziza'a na ni mere bina. Wu naki se de ni sau wu meme ma, ba surwu mini bi ziza'a, wu ni mere bi girma. ²¹Ba nha ni tere sharia da tere me tere ni indi wa ba hei ni meme lebe ni be bunanyuh. Du naki kwa bana wo ba na Irji tere.²²Wu lebe al amu ba ana bi wa ba hei ni ban gaskiya na, wani hei ni bi wa bana hei ni bangaskiya. Wu anabci ba a alama ba ni biwa ba wa hei ni gaskiya, wu ana wu biwa bana hei bangaskiya. ²³Wu a hei naki, wu ikilisiya ba yi shubi wu ko nha ani tere ni lebe bari, bari bahi biwu konri bawa bana bi bangaskiya wa ba ri anaki base ba tere bi sar ba?²⁴Wuko nha ana wu anabci, ni wa ana hei ni bangasikiya na, wu wa ani ni kora wu tere ani no nassara ni kpe wa a wo. ba gbi ton ma ni kpe wa ba bla. ²⁵Wukpe wu re ni mi sur ani nu nira wu kpe ani wu gonma ani joku ni shshi da yisujada da nla niyu ma Irji jaji wawu hei ni ba wawu'u.²⁶Mini vayi wa agye naki? wu bi ta kuson ni shubi bi, wu indi a hei ni zabura wutsor wahayi, lebe ni fassara. Bi ka tei kpe wa ni wu mla ikilisiya tei. ²⁷Wu indi wa ni tere ni lebe ri bi ka wa indi ha ko tra ni bar ba wawu'u, wubaka tere yiyir-yiyir, wu ri ka yi fassara kpe wa ba tere. ²⁸Wu indi wa ana yi fassara ana hei na baba wawumba wu ba son ni kpe kpe yini mi iklisiya. Wuka nha ka tere ni tuma ni kama ni Irji.²⁹Wu du anabawa itra duba tere wu bur baka son nikpa kpe ni bam bance ni kpe baki tere. ³⁰Wuba ta no indi fahimta wa a son ni mi sujadar, du wa ani tere wa ziza'a wa ka son ni gbagbi³¹Wawumbi wu bi yate ananbci ni in diri wu in diri du ko wannen bika to ni koya ni fe karfafawa. ³²Wu ruhohin anabawa ba hei ni karkashin annabawa. ³³Wu Irji ana Irji wukur na, a wu son se sur. Wa hei naki ni du iklisitya yi bi banagasikiya.³⁴U'mba duba son ni kpa kpi ni du church, Bana kpa yeme du ba tere ni church na. Wa hei naki baka yi biyaya nawa dauka a tere. ³⁵Wubata hei nikpe wa ba son ba koya, u baka miyi ba lon ba niko. Ani kpe wu shan du wa du tere ni mi church. ³⁶Wu tere Irji ani niwu? A niwu ba ni kakle me ba aye ri niwu?³⁷Indi wa ani ya tuma na wawu a annabi ko wu ruhuniya wakato kpe wa ba nha niyiwu wa umamu wa ani ni Irji. ³⁸Wu indi wa kama dana kpa yeme ni wa hei na, wa wume bakana to ni wa ba mla gani na.³⁹Naki mini vayi bika yo tu ni tei anabci kpan kpa me, nina zuntyo ni tere ni lebe na. ⁴⁰Wu bi ka du ko kpe du zire gyegye re nikpe wa ba tere.

Chapter 15

¹ Zizan, mri vayi, mi son duyi to itre ndindi wa mi d'bu bla ni yiwu'a, wandi bi kpa ndi kri ni tuma'a. ² A nitu tre kii wa a kpayi ni chuwo, nitu bita vu lantre wa mi bla tsro yi nji gbangban, hamma ndi kpanyime mbi na u megen na.³ Nitu rji ni mumla ma, kpe wa mi kpa a, mi vu sa yiwu ni wo, andi Kristi a kwuu nitu latre mbu, toh wa nhatre Bachi yo zi'a, ⁴ ndi ba ban'u rju, i ni vi u tra ba nzu'u lu, tsra ni wa ba nha zi'a.⁵ Kristi a rju tsro tuma ni Kefas, mba ni wlon donha ba; ⁶ niki ala rju tsro tuma ni mri vayi wa bazan derli ton ni nkpu riri. Gbugbumba barhi he ni sisren, i bari ba kukru nna ye. ⁷ Ala tsro tuma ni Yakubu, mba ni manzani ba wawumba.⁸ Ni klekle, a tsro tuma nimu, too vren wa ba ngrji ni ndru ma. ⁹ Nitu mi nkle ni manzani ba. Mina mla wa ba yome manzo na, nitu mi tiya ni Ekklisiya Irji.¹⁰ Hu kpa ndindi u Irji, mi kma ti ndji wa mi he zizan, i kpa ndindi ni tumu'a, ana u megen na. Nitu kima, mi tindu iya zan wawumbawu. Ana ndi ana me mena, ama ti ndindi u Irji nitu mu. ¹¹ Nitu kii, anita hi me, ka baba, toki ki tsro yi nitu ma, nitu kii bi kpanyime niwu.¹² Zizan, bata vu bla nitu Kristi ndi ba nzuu lu rji ni kwu, wa ahi ngye ni du bari mbi duba ni tre ndi tash'me rji ni kwuu na he na? ¹³ Ama tash'me rji ni kwuu nitina he na, niki Kristi ngame bana nzuu lu na; ¹⁴ anita he ndi bana nzuu Kristi lu na, niki vu bla nituma mbu a ndu megen, mba yo sron kri gbangban mbi a ndu megen ngame.¹⁵ Kita ngame ki k'ma ti bi bla kpi bi ce nitu Irji, nitu ki vu bla ndi Irji a nzuu Kristi lu rji ni kwuu. Ama ana nzuu lu na, anita njanji ndi bana nzuu biwa ba kwuu luna. ¹⁶ Bata nzu biwa ba kwuu luna, Kristi ngame bana nzuu luna; ¹⁷ i batana nzuu Kristi luna, kri gbangban mbi a hi u megen, nitu bi rhihe ni mi latre mbi.¹⁸ Nikima, biwa ba ku kruna ni mi Kristi ba kwuu kado ngame. ¹⁹ Anita nitu vri u zizan yi bi yo sron ni Kristi, ki kma ti wa indji wawu ba yaba ni lo sron.²⁰ Ama zizan ba nzuu Kristi lu rji ni kwuu na mri klo kunkro u mumla wu biwa basi kruna. ²¹ Nitu wa ikwuu ari ye zuni wa ndji ri, zu ni wo ndji ri ngame tash'ma u wa ba kwuu a.²² Niwa rji ni Adamu, wawu ba kwuu, nikima ngame, ni Kristi wawu ndji ba kpa vri u sisren. ²³ Ama ko nha ni gru nkonma: Kristi, wa a hi mri klo kunkro u mumla, mba ndaka hu biwa babi Kristi, ba kma ba yeni sisren ni ye ma.²⁴ Niki klekle ni he, niwa ani ka ngbranko Irji sa ni Irji titi ni wo, nikima ani ju bi son ni tuchu u gbengblen rju ni ruron mba. ²⁵ Nitu a tsra wa ani ti mulki ka mla wa ani yo bi wa ba yo ni shishi nda kamba niwu ni ntan zama. Ikwuu yi ni u klekle nimi bi kamba ²⁶ni wu wa ani chonba hle.²⁷ Nitu "a yo ikpi wawu ni ntanza ma." Ama bata tre andi, "a yo ikpi wawu," a kri ni rira ndi ana nha ni wawu wa a yo ikpi wawu ni woma na ²⁸Bata vu ikpi wawu yo ni woma, niki Vren a kima ni kma tuma yo ni wo wa ana yo ikpi wawu ni woma, nitu du Irji ka hon son nitu wawu.²⁹ Ka bi wa ba kpa batisma ni biwa ba kwuu a ba ti nihe? Batana nzuu biwa ba kwuu lu na, anitu ngye ba kpa batisma nitu mba? ³⁰ A hi ngye duta ni yo tu-mbu ni ya nton chachu.³¹ Mi kwuu ni vi chachu! I wayi a njanji toh gbrensan mu ni tu-mbi, wandi mi he ni wu ni Kristi Yesu Bachimbu. ³² A hi ngye riba mu, mita ban ya ni nkon indji, niwa mi tsi ni nmarju ni Afisus, hama nitu ndi ba nzuu bi kwuu lu na? "Ki lu hi rhi ni so nitu mble kika kwuu."³³ Du ba na gyuru yina, "Meme kpukpan zren ba kpa zren ngyengyere me ti meme." ³⁴ Du shishi me kpan! Mla son tsatsra me! Don-me ni zren ni lahtre. Nitu bari nimi mbi bana toh Irji na. Mi tre du ishan vu yi.³⁵ I iri ni tre ndi, "Ba nzuu bi wa ba kwuu lu nihe, mba ni ikpa birime ba ye ni wu?" ³⁶ Wu u nkpran! Ikpe wa wu chu ana kma ye ni sisren na, hama ni a kwuu.³⁷ Ikpe wa wu chu'a ana kpa wa ni he na, ama wulo bi megen. Ani alkama ko kperi nkan. ³⁸ Irji mba ni nu ikpa wa a too bi niwu, wulo bi nkankan ni kpa mba. ³⁹ Nma ba he ni nkankan mba wandi ana riri na, nikima, nma indji he, mba nma u ba nma rju, mba nma u ba nchinchen, mba bari u lambe.⁴⁰ Gbungblu shulu mba bi meme ngame ba he ni ba kpamba nkankan. Ama kpan kri u gbungblu bi shulu a hi nkan i kpan kri u gbungblu meme hi bibiri nkan. ⁴¹ Ikpan u Irji he, mba ikpan ri nkan u uwha, i ikpan u ntsintsen. Nikima ntsintsen iri hi nkan ni ntsinsten ri ni ikpan ma.⁴² Toki ngame ni lu tash'me u bi kwuu. Ikpe wa ba chuu ani glahle, i ikpe wa ba nzuu lu ana gla na. ⁴³ Ba chuu ni bwu, nda nzuu lu ni kpan. Ba chuu ni chonkpa, nda nzuu lu ni gbengblen kpa. ⁴⁴ Ba chuu ni kpa ndji, nda nzuu lu ni kpa Ibrji. U toh nma kpa he, nma kpa nimi brji ni he ngame.⁴⁵ Nikima ngame ba nha, "Indji u mumla Adamu a kma ti ndji u sron vri." Adamu u klekle a kma ti ibrji u nu sron vri. ⁴⁶ Ama u ibrji'a ana ye guchi na, u meme rli, i u ibrji aka hu.⁴⁷ Indi u mumla a hi u meme, wa ba tiu ni hron meme. Indji u ha a rji ni shulu. ⁴⁸ Too wa wandi ba tiu ni hron meme he, tooki ngame biwa ba tiba ni hron meme, mba too indji wa a rji ni shulu he, tooki ngame biwa babi shulu. ⁴⁹ Too wa ki ban iwhi u indji u hron meme, ki ban iwhi u indji u shulu ngame.⁵⁰ Zizan mi tre wayi, mri vayi, andi nma mba iyi bana kpa gado ni Iko son Irji na. Nikima ngame ikpe u gla na kpa gado ikpe wa ana gla na. ⁵¹ Ya! Mi hla kpe u katu tsi: Kina ku kruna wawumbu na, ama wawumbu ba kmata sran.⁵² Ba kma ta sran ni nton rir, ni tsi ngban shishi, ni fu njon u klekle. Nitu fu njon'a, biwa ba kwuu a ba nzuu lu ni kpa wa ana gla na, i wawumbu ki kma sran. ⁵³ Nitu kima ikpa yi wa ani gla ani sru kpe wa ana gla na, i ikpa wa ani kwuu yi, ani sru kpa wa ana kwuu na.⁵⁴ Ni nton wa ikpa u gla yi a ban wa ana gla na sru, mba niwa ikpa u kwuu yi ban wa ana kwuu na sru, niki itre ni ye wa ba nha zi, "Ba mryen ikwuu ni rhiku." ⁵⁵ "Ikwuu, wu rhiku me ni ntsen? Ikwuu ingwu nchi u ta me he ni ntsen?"⁵⁶ Ingyu nchi u ta u kwuu yi hi latre, i gbengblen latre a hi doka. ⁵⁷ Ama ki ngyiri ni Irji wa a nuta rhiku ni nkon wo Bachi mbu Yesu Kristi.⁵⁸ Nituki, mri vayi u mla son mu, kri gbangban ni na du ikpe grju yi hle na. Ta kri ni tindu Bachi chachu, nitu bito ndi indu mbi ni Bachi na hi megen na.

Chapter 16

¹Wu ziza'a nitu tere wu sere kpe wu zo bi hwu tere Rji wa me tere ni Ikilisiyoyi ni Galatiya, Anaki bi ti. ²Ni ve wu mumla wu sati, du bi ka kpe zi, ni zi nibubu wubi ma wagbeble bi ni kai. Bita tei naki iton wa metaye ana wa bila tere bi shu kpi ni tei na.³Wuton wa me taye, me tindu ni du ni bi wa bi kpa ye ni ba nha ni bawu ni duba gni sakon bi hi ni Urushilima. ⁴Wu anita bi wu meme me he game, wu baka wu me.⁵Wu me taye niyi me zu ni mece donia. Du naki me zu ni mace donia. ⁶Ani tabi me son niyi, me wuton wu suyi ni duyi zo me nit zeryi ni du wuzhi wa me zu.⁷Wu me na son me to yi ziza'a na me ka si hi mu. me yo sur mena hei niton mekuson niyi. Irji ni ta kpa yeme. ⁸Me sar ku kri ni afisus nive wu fentikos. ⁹Ikon bwu ni mu bar wubilo shishi nime ba bar (bi karme bar).¹⁰Wu ton wa Timoti ni taye bi ka du ka kpa le niyi indu Rji ani tei na wo ime me me se tei. ¹¹Du ri na kpa a zir na. Za ni konmu wu bima ni se sur, wa har ka ye ni me. Du me son du bi tzir baba mir vayi ba. ¹²Wuni tu vayi mbu Afolos, me yo sur mu du ziyarce ni yi ni bru miri vayi, wu ana yo sur wuye ziza'a rina. u ton ni ta yi ani ye¹³Mla ya ni son gbangban ni bangaskiya ni son, ison wu lulo, ni tsar gbengle suron. ¹⁴Du kpe wa bi tei, bi katei ni kpayembi.¹⁵Wuni tere wu in ndi biko site fan as, baba yi ba kuci kpa Rji ni akaya, wuba yo tumba ni yi hidima ni biwa ba kpa Rji. Ziza'a me bre yi miri ya. ¹⁶Bika yi biyayya ni iri ndi biyi ni du biwa ba zo nimi ndu wani fama nita.¹⁷Me gir ni ye sitefan as, ni furtunatas ni Akai kas, Bazo me ka wu na hei na. ¹⁸Wu baka wartsaka ni ruhu mu ni wubi wa naki bika mla inoli biki tei.¹⁹Du ikilisiyoyi bi Asia ba turici ba niyiwu. Aquila mba Pricilla ba ciyi ni de Rji, ni ikilisiya wa ha hei niwu ni miko mba. ²⁰Du mini vayi ba ciyi ci kpambi sumba maitsarki.²¹Ime Bulus, me han wayi ni womu. ²²Du ndi wa ana kpaye meni Rji na ani hei ndi La'anane. Du Rji mbu ye. ²³Du Alheri Baci Yesu du son ni yi. ²⁴Du kpayem mu du son ni yi wawu ni minde Baci Yesu [Amin]

2 Corinthians

Chapter 1

¹Bulus Manzo Almasihu Yesu ni bubu into Rji ni whu Timoti vernyinbu yeh ni kho Rji wa ba ha ni korantos tutun mrevayi bi ba ha ni kpala memen akaya. ²Tin dindi ti ziffin ni yin ni soun sin ni Rji Bacin bu ni ton titin Yesu Almasihu.³Kidi gbre san Bachibu Kristi du ne sungregre ni Rji titi Bacinbu Yesu Almasihu. Ekin sa titinu whu wawu Kristi, wawui hi itiu jiyejiye kai di wawu iji din wha'a toh suron wawi ni Rji u sisuron nita. ⁴Rji ni nota si suron ni mi don kita, kika iya no bari souron ni mi wha ba ha ni, klikliyah. ki ta noba si sur ni bari ni bibi si sur din Rji wha a nota si sur.⁵Ni tun iyah kiti wa Kristi ba kati gbugbu'u ni tu bu naki si suron ka hi kagon ni mi Kristi. ⁶Naki inde ki yah ni noyi si sur bini kpachuwo bin kita noyin si suri ni tun tsirbin. kin noyin si surbin ni tindun brabra yanda bi vun sisur ni bibin e yah wha ki he nemin diniton. ⁷Yo surbu ni tunbi ani zonta nikine kita ki toh na bi son ni mi naki me bin zren nita.⁸Mri vayi kina son don yi hontoh ti yah wa ki ni Asiya. Bachanta zangbengblenbu, har di chu suron bu din kina gbujub na. ⁹Nakima ki wotre u kwu. aman ikpie atin duta na you nitu bu na, sei ni Rji wa ani bi ba ba kwu. wha a zun iji luden ne mein bei. ¹⁰Wha wuyi kpata cuwo ni memen en eghun kyu ani kpata cuwo kin yo surbu nituma ani kpata cuwo.¹¹A ni tin whayi kita zonkpa bu ni braibu. ne whayi mire vayi ba ye brabranda giri don kita ne tun tagomashi didin wha ba tin ta'u ni bu bu bra Rji iji babra.¹²Kin ghagbe na yin ni tingbe enmrebu ni tin dindinmre ni tinbi wha ne ye ne Rji kin zera ni sunbu ne gblugbu kin tin wha yi tuntuma ni bin yin sa ta bubu bimbi Rji. ¹³Kina ahan kpen ni yiu wha bina ya blamana ni ton na in somu dunyi to gregreme. ¹⁴Tun wha bin tonta fime ziza bin ghagbe nita ne ivin wu tibun Yesu, tutur wha kin ghaban ni yin.¹⁵Don igabagadi wha me hei'u ni tunbi nahi ye neyin wu rini, donji ni tsonta kine zerakpabu khuha. ¹⁶Meha ni tannire ye ni yin ni ghomu hin ne makidoniya. tun ni bubuyin me remre toyin ni zera hi Makidoniya, bin tome ni konmu hi ni Yahudiya.¹⁷Thun wha me tsi remre yi, in surmu na nena? me mlabubu bin yin zitin niton magwaji din ni thon a ne la i ne A a a a ne ton ririn. ¹⁸Thun wha Rji a ha ba la tra ki na ya lah ne i kon A' a ni ton irin¹⁹Thun da Evivre Rji Yesu Almasihu wha Silbanus mba Silas ne me ki Shaida yi'u ba 'i' di "A' a ba pha kitreanahi Nhnaki "I' a hei khon wha ne ton. ²⁰Uh yo uyo uh Rji whawhu ah 'E' ni'a'a ni uhn ne ta kon ma ki tre gbuchu ni gbre san Rji²¹Zizan a Rji kpa mym nita ni biyin ne me Almasihu nanta (kebe) ²²A yo gban ma ni tunbu da nota Ruhu ne me surbu ne matsayin da tsrota kpe a ne tin nitau ni kogun.²³A hei na kin a yonta ni Rji wha a krin ni'u ni kpen ririn me na yen ni korinti me ni kpa yin chuwo. ²⁴Kina sun ki hei na Rji tun bi na ko nitun kpa myemebi. nita bubu yin ki whu bi tindun ni yin ni grin bi, na da bin krin

Chapter 2

¹me ba emrenmu mena ye yin ne kpalabana mena yaye ne yin na ne to yah bi heime. ²Me ta kpa surbi tin meme nhan ne si yinsurmu in ba whame kpa surma ti me ba?³Me nha ni yi'u yadenme tin mita ye niyin mena to kpa sur ti meme nibi ba mle tu ba noyin si sur mehei nigabagidi ni yin grin me hei un aki bi hei un aki be ahane'u whawu. ⁴Me nha ne yi'u ne me yahni kpasur timeme, ne yin ma shishi ubran me na so dun sur bi temenena. in naki zurfi son me hei ni yi'un⁵Idin wha kbrin kpa sur ti meme ana me ghrinmu na ba nayi na har niyin wha'u. ⁶Tin yah wha galabinku biti ni din a mlan ne ba. ⁷A hei naki ziza maimako yah ki kpa lahgani un bi ka ta'a zita un tin naki dun bakinciki bi dun brana.⁸Ahei naki, ki nayi emre kpa lahga ni'u ni zra bi bin son bin he ni'u ni zra bi bin son bin he ni'u ahei ne ra. ⁹Ekpen wha asa me nha fufun, meni tsra yin to ko bi who tre ni kpenkitin.¹⁰Din bi kpa wu ri lah ni'un me kpan wu rilah ni'un kpen me kpa wuri lah, meta kpa kperin wurileh don biyin ni shishi Almasihu. ¹¹A ha nakin kina dun memen shaidan gurta na don kina kato bibin chema.¹²Me samu kutra wha abwu bra ni Bacibu den me rin me gbu Tarwasa, ni bla tra Rji naki. ¹³Dun ton yin, surmu na kha kruna mena to mre vayimu na Titus na muna, me brin ba nimu ni khme ye makidoniya.¹⁴Me gren ni Rji, ni min Almasihu wha kai ga nasara ko wha ni ton ne who bu a sra whiwhi riro whu didima whu to ko ni tsen. ¹⁵Kin ta ki whowhi riromani Almasihu ni Rji ni tsutsu bi ivren ni bin bakpa kobin ba kaba sur tun¹⁶Di bin ba kaba surtun whowhi netsutsun kyu hei ne kyu, ne bi ba kpaciwo ne whowhi ba heini vren hin nevren, a nha cancin ni bubu ba?. ¹⁷Kina hei brun di ba leh ne tren Rji na kpa riba. aheinaki ne tsrakakiya mren ki tretre yin ne Almasihu yah de Rji tunta ki gre ne Rji.

Chapter 3

¹Ki soma yabo tutubu? kinasun nha funfun tingba niyio ko ye niyina, idin barin ana naki na?. ²Bi yin tunbi bin funfun whu nha ta gbabi wha ba nhan ne me surnbu, wha idi ba ton whawhu da blan. ³Kin tsro tunbu ki hei funfu nha wha a nha Almasihu, wha kin isor. Ana bibin ki nha na amma a Ruhu Rji whu vre ne tun alluna tinta ba nha ba, amma nitun alluna sur di⁴Un wha yi hei ni gabagadi wha ki hei niv nime Rji nita kho Almasihu. ⁵Kina nha ni gulanita tunbu wha ki yin takamar ni kpe wha nha nitaba nha naki gwanita ba hei ni wo Rji. ⁶Rji bata bi to tigran a yo yu, in yo yu ni whua a hei n whu ruhu in nha ni whu ruhu uvre a neta.⁷Hidima wha haifar ni kyu a he nha nitun tita wha a ye ne irin daukaka emre tsraila ba na ya to shishi Musa na ni wha yi don daukaka wha a hei ne shishi ma whu sutu. ⁸Na misalin girma daukaka hidimar ruhu niti?⁹Yah da hidimar kayarwa ani daukaka, misalin yalwata daukaka ni hidimar didi aniti. ¹⁰Na tamre in kpe ba ta un eki ba daukaka un ana hei ni brun daukaka a wanna fanni don bibin daukaka ta zarchi whu. ¹¹Wha ba ka sutun a hei ni daukaka misali daukaka un kpe a hei dindindi ki kpa.¹²Dashike ki hei ni tonba, kin hei ni gabagadi zizin. ¹³Kina hei na Musa na wha ki yo Ephilima nikha shi shima, na Emre Israila ba na ya yah clen daukaka whu sutun nitsande.¹⁴To tamreba a hei na khaka ye luwa Ephlina hei sa'anda ki blan nha whu tsoho yoyu. Bana buwna a hei ne me Almasihu kaida ba kawar ni un. ¹⁵Har luwa ko to rime ba blan Littafin Musa akwai Ephlin. ¹⁶Ama u nji kpa Almasihu ba kawu cuwo.¹⁷Ton Bachi a ruhu. bubu ruhu bacibu hei akwai yanci. ¹⁸Kita ziza ni shishi wha na hei ni Emphlina ki ton daukaka Baci. ki to kbasar ye neme wanna daukaka, daga bubu baza wu daukaka ye bubu baza na a hei tibu, wha whu yin a ruhu

Chapter 4

¹To nayin, kiti hidima wa bi kpa nita ikon jinka, kina bir yo surna. ²Maimako naki kpabu ni nko wha a hei ni shan whu kurin kina ti rayuwa makarci ki na tin tra Rji ni mure. ki tin dindi, ni nun tunbu ni sur ko ahei ni shishi Rji.³Wu hla tra Rjibu anh kaika, anh nika ne bin ba kasurtun. ⁴Ni min surna iji wu gbugblu a mhrin fwen surba bi wa ba ha ma niti dindi. idima ba na ya ton kpeni tre Rji na bresa Almasihu nah wawu yi a surar Rji.⁵Ta naki, ki ban tumbu hi ni kahlan aman Almasihu Yesu a matsayin Baci, ki granba nitun Yesu. ⁶Ga Rji wha a tre "Ikpan wa ni kpa wawu ni me bulu ani kpa ne min surbu da no kpa niton gbrenRji san. ne shishi Yesu Almasihu.⁷Ki ha ni won ni min gbula, wa a ni hei a bayane wa afimeni meba ni tin Rji ba wu bunba. ⁸Anh ni shayah ni ko ta ingon reni, bana rinta na rebemi na ki karbi shishi, tun naki kinana chun ni sur buna ba nota yah aman a na sorta lebga na. ⁹Ba' nota yah, ama ba na ti meme na. ¹⁰Kita cacu ki ba kyu yesu ni kpanbu don di tsrota bayani rayuwa Yesu ni kpanbu.¹¹Bi bi yah ba hei sesar (ko ivren) cha chun ba mika ta ga kyu ni tun Yesu ni tren Yesu ahei ne kpa, bu wu kyu. ¹²To wa yi sa ki kyu ni tin dun nikpanbu, naki ivre ni tindun ni kpanbu.¹³Ki hei ni ruhu wu tin dindi na dan ba nhai min khanye ni wu ni furta 'kinto kin kbanye kin nzi lah naki. ¹⁴Kiton ndi wa zun Yesu titin ni men bu ani zun ta ni Yesu ken tan ana gabatar ni ta na ni biyin ni ko shishi. ¹⁵Kpen ati don bi yin ya dan ba baza alheri ni adi bi ba bran gren ni kara bran ni gbren Rji san.¹⁶Kena fin ni surba na ko nita kina timeme na ki ta sarkpanbu chuchu. ¹⁷Wu to vin yah mu ni vin ma ani mlatati hi ga nanyi madawami gbren wa a wuce tsra ya. ¹⁸Kena yan kpe wa ki to ba ni kpe wa kina to bana ni kpen wa kin ya ton ba ni kpe ki ya to ba na dawamba kpe wa ki na ya to na dawamimi ne.

Chapter 5

¹Ken he ni iko waki sun ne me a zee ba kon riwa ba me ni woRji. A kon wa ba wo ndi ne bubu meikon wu komi ikon nishun. ²Ki he men kpawa ki grunoni ki gben suturta ni ta ni bubu sunbu ni shulu. ³Ki gben ni wa yinko bubu yin surkpi ni wu kina san ni gbrena.⁴Ki na he ndi wa ki he ni me alfirwa; kiti gurnani a nota yah kena sun sina ahenaki kinsun dun ba suturta nita wu ne envre ni ki ne menlu kpe wa a kyu. ⁵Ndi wa ni sun mlan bubu yin ti wu gregre ma a Rji wa a nota Ruhun ni iko yo yu ni kpe neye.⁶Iwa he naki he negabagidi ko nitan. Ken mlaya wa kin shagala ni me kpa ki sun gbro ni Baci. ⁷Ni tun kba yebu ki jir, a na to wu wal sh na. ⁸Ken he ni gabagadi ki brin kpa bu ni ku sun ni Baci.⁹Ki ban ni burinbu, kon ki he ne minkpa ko gbro ne gamsh un. ¹⁰Tilas wawumbu ki halara ni koshishi kursiyin blatre Almasihu ko di an kpa dima ikpe wa wu tin ni mekpa dindima kha memema.¹¹To ki a an ki klun sisir Baci di ne gurndi Rji ti tonta wa ki anh ne ra, me to naki a anh ine khalan ne Almasihu. ¹²Kina sun kigur yina ni dun yi tonta ni matsayi ndi biti dindina, maimako nayi ki noyin dalili gagba nita, du yi to amsar wa bi ni bi ba gbreson ni ye ba ana kpewa anh me sorbana.¹³Kiti nahi ni mesurbu dunRji, in anaki ki anh nimesurbi. ¹⁴Sun wa Almasihu Elias an bu ki tabatar ni wu ndi rikyu ni tuni hu mi wa he naki ba kyu. ¹⁵Almasihu kyu nitu ka nhanidi wa ni vren ba ra yu ta tun ba, maimako na hin ki yin raguwa dan wawu. wa akyu da lunde.¹⁶Ni bubu dalili, zizan khina khara blan lahtre ko, an bis bubu tsara (ko ma'um) ni yanadm, tun nahi ki ya kongun ni to Almasihu naki zizan ki brin sharanta ne haka. ¹⁷Dun ndi wa an me me Almasihu batitine. cinche al'amura ba shude den kati nsa.¹⁸Ton kpe bin yin ba he ni Rji a shunta tin ni tun ma, nita wurin Almasihu a no ta hidima shutu. ¹⁹Ne me Almasihu, Rji shuta tin ne gbugble ye ni wu, a na ya blan la tre (zunubinsu) ni tun ba a nota tre shutu.²⁰Ba chunta ni matsayi bi lah tre Almasihu, Rji ni yo ta ni adi nita wobu ki, bra yin don Almasihu ki shukpa bu ti niwo Rji. ²¹Wa wu yin mi ni Almasihu a ka yima lehgadon ku sho ku bu. A an ti lantre nan. Atinayi niki sun bin ti dindi wa wu na ti latre na atin na yin ki ne sun ne adalci Rji ni me ma.

Chapter 6

¹Tun ki tidun yayi me bra yi na kpa hle ne dun Rji naRji. ²A tre ni ton wu dun Rji kiwo yin a i fin kpata chuwo. Ziza yin a ton wuadun Rji ye ziza a fin kpata chuwo. ³Ki na yo grun wu ku sho kubina ni shishi bru bina ki na so dun Hidima bu ni nha dun megina.⁴Sar he nayi kito tumbu naki ni bubu dunbu na ki gran Rji ki granma ni ta bubu vunson sar ije, tiwundi, iya. ⁵Zin, kotron, inku, nime dun wuyah ne me kruna ni chun ne mrevanyi. ⁶Ne me ba kiti kpe vusor, ti dindi ne min ,Ruhu glansar isowu dindisur. ⁷Ki grama ni mehlan dindi ni wo kori ne wo komre.⁸Ki tin dun ne daraja ni meme daraja ni gbrasa ba mreta di ki gurba ko na yi ki bin lah dindi ma. ⁹Ki tin dun ni ba na to ta na, Ba ton ta gregreme ki tin dun na kin kyu ki he ni vren bu kin tin dun na bin na no ba yah a na yah wu wun ndi na. ¹⁰Ke tin dun na bin ba no ba ki tinfun, ko ne ta ki ti dun ne gresan. ki tin dun na bin bana he ne kpena ki azurta ndin ba bra. ki tin dun na kina he ni kpena, naki ken vun ko ge ni ghrin¹¹Ki lah dindi ma ni jiwu conrontiyawa mesor bu heni bwu. ¹²Kina kange serbina bi yi biti kange ni kpa bi. ¹³Ziza sanading me tren ni yin na mhyre bi bwu na surbi.¹⁴Na chundun ni bin ba na tin bina. Aageh he ni tsutsu adalci ne Sharia? a ge he ni tsutsu kpa ni bwu? ¹⁵Wace yarjejeniya he ni tsutsu Almasihu ni ibrji? inge he ni tsustu bi tin ndindi ni bi tin dindina?. ¹⁶A shutu ge he nitsutsu kho Rji di kho kachein? (Ibrji)? kin ta ki kho Rji wa ni vren in Rji tre wa wu ri me bin na tzre nitsu tsu bi ani sun ni Rji ba, ba he ndima¹⁷¹⁸A nahi bin rhun ni me ba, ni sun kebabbu inji Baci ni yowo kpen unmemema ne kpa yi. A he tinbi ni yin bin he mre lilun ni wha ni me. Titi Baci he iko.

Chapter 7

¹Bi sonta an na hi yoyu kini glatu bu wawu ni kpe wa ba kpa tsatsra ni me sisir Rji²Nu ta ngon kina kpa sorbi ti meme na kina mytre ndoun ko ki myre yina. ³Ana wa me kpeyi ti meme na. me tren me riga lah ni yi wu hi he ne mesorbu ni kin, kyu yayi ni sun ni yin. ⁴Me he dindi ne gabagadi ne me bi me gbre yi san ne yoyi sor grenmu shun makil ne yah bu.⁵Wa ki ye ne Makidoniya kpanbu na sun nsi na. naki rin ni matso loli ni kho wani ingon ni bubu kpan sur timeme ni zi ni sisir neme. ⁶Rji wa a ta'ata ne raunana a ta'azata nita ne taye Titus. ⁷A na ye bakadai Rji yin cintaba ni ta bubu cin Titus me to ni yin a llah ta wu bin matsanaciya sunbi, kpa sor bu timeme (ko fun) ni zurfi mleyi ya kana. megren kpokpome.⁸An mu nita kpa surbi timeme, me lah mini to nakina da meto nha kpa sur bi timeme mi yin me ni to infu bi a wu ton finme in. ⁹Ziza me he nigrin, ana dun fun bi na, in funbi ghreye dun yikpa Rji, fuskaci funbi ne bra Baci, to na yin bi na hama wu don me ba. ¹⁰Nfunbi wa a he Rji a khri yi hi tuba da kammala vren ba tse wu to ba nfun wu gbuglu grin yi ye ni kyu.¹¹Ya dindi emre a he ne me nfun bi ni wo Rji a ghrini minebi ina misali son tu bi ba, a tsro yi ne bana kho ukun (laifi) ina misali son tun funbu, sisirbi ni ye sorbi himmar bi ni mar maribi ni ya niti adalci ne ko ge ni tsron tu bi bi na bi laifiba, nime al'amariba. ¹²Ko ahe me anh ni yi wu, ba anh niton bi laifiba ko wa ba te laifi me anh nito yo tunbi ni ta nito yi ni khushishi Rji.¹³Dalili wa yi ki kpa ngurin (karfafa) baya kogun cin yin ki grendinding me sabo da ni grin Titus, ni ruhunsa a fei gbengbelen ni yi wawu'bi. ¹⁴Me ta gbresan ni yin nish'ma mena klu sha na ni bubu. koge me lah ni wu ni tu naki din ikpie ba wawu wa mihla. a jaji gresan bi ni tun Titus a tsorota jaji¹⁵In sunbi a he bran wa ani taka, wa wu trebe wa bi kpa a ni sisir kpa. ¹⁶Me gren mataukarkpo kpomu ne cikake gabagadi ni me bi

Chapter 8

¹Mini vayi ki sun duye to ndi alherin Rji wa bano ni Ikilisiyoyin ni Makidoniya. ²Ni ton kekle ya wa bi to ni se suron ni ya wabato, anoba gbugbu'u gri wa ba noni suron riri³U mi lha niyiwu bano bayasuwa mbo ni yo sur mba zan kpe wa ba hei ni wu. ni kpayeme ni sur mba. ⁴U ni bre ta ni sur riri duba no ba ton waba ka mba ibi du ba yi tayarwa ini hidima ga bi hu Rji. ⁵U wayi ana hei na waki yosuron u baguci no tumba ni Rji riko u nita ni kpayeme ni Rji⁶U ki bre Titus wa riga hei ni mi ndu yi ka kle ndu'a niyi. ⁷U bi riga kri nimikpi wu ban gaskiya ndi tere, nito, ni mindu tukuru, nimi kpayeme ni ta. Ahei naki, bitabata ni habaka nimi duyi wu no (bayasuwa)⁸Me tere naki ana hei neme tere niyiwu ni gbegblen na wa naki, me tere nime tsar sahihancin kpayeme ni kwantata ni himmar ibru ndi. ⁹U bi to alheri Ubangijinku Yesu Almasihu, u naki me ahei ni arziki nda k'mati wu ya ni tumbi domin hi tu taulauci ma biyi bi ka k'ma ti bi arziki.¹⁰Nitu alamariyi me noyi mer waanizoyi. Nisai wa kle binati kps megye na, ama bi yo surbi ni tei U. ¹¹Bi kle u zizan'a. Na wa bina hei ni suron ni kwazo u ti naki niton ki, bikayo suron ndi tiye nikle ma dede ni gbegblen mbi. ¹²U bi tayo suron ndi bi tie ndu yi wakpe wugir ni kpayeme ni ubi ani hei daidai kpe wa ndi ahei ni wu, ana kpe wa a hama ni wu'a na.¹³Wayi ana wani kpe wa ba nawata ni yiu du bari fe sauki mana. U ani ta hei toki, wani bi duba fe daidai- tuwa. ¹⁴Ison bi gbugbu'u zizo'a ani noyi kpe wabason. Wa naki ni bar mba, ani yada na kpe wa bi son, wa ani zama kpe u biya bukata mba. ¹⁵Ahei na wa ba nha. "Eri wa hei ni kpewu bra na hei nikpe wa ani don burna, u wa ahei niwu fime ana wa hama na¹⁶U gyir ga Rji wa ayoni suron Titus imre u kula ni yi kama yadda mi hei wa ni tumbi. ¹⁷Ana bre mbu kadai akpana U ati ni kpeyeme suron ma naki. Aye ni yi ni kpayeme makima.¹⁸U ki ton wawu vayimbu wa ki kpayeme niwu ni du Ikilisiyoyi du ma ni bla tre Baci. ¹⁹Ana wayi nika kle na amma Ikilisiyoyi ba cu u du nu ta hi hidima u didin ma u alheri wayi domin gbrai Rji san ni niya mbu²⁰U ki klu kina duba na to ta hla trena game ni alheri wa ki zre ni bla ni ndina. ²¹A he ni suron mbu du tati kpe u bima ba ni shishi Rji ni kakle ba ni shishi indi me.²²Kiton vayimbu ri tare ni ba ki tsar u to nikon gbugbu'u, ki to wa hei ni himma ni indu. Wa a ba yondu gbugbuu wa ba yo du ti. Zizan me a kara ni himma sabo ni amincewa wa ahe niu game ni yi. ²³Ni wawu Titus a kpan wu zre mu ni kpan wadunmu don biyi. Umir vayi mbu, ba ton ba yir ni Ikilisiyoyi babi hei ni daraja ga Almasihu. ²⁴Naki bika kpayeme ni ba ni tsor ikilisiyoyi ba kpe u se suron tawu game ni yi.

Chapter 9

¹Game ni hidimar bi tsartsra a bin na anh ne bawu. ²Me to marmari bi wa me gbresan ni wu ni shishi ndi bi Makidonyah. Me lah ne bawu Akaya ba riga na mlan son tu senmu nhoyu bi sanbruandi ba ri dun³Me to ba ni yi emre vayi na dun grea ni yin ka he wu lheya ma, ni yi son ne whre, na wa metre duniya ti. ⁴Idan ana nayina rin nime bi Makidoniyawa ba whume da na ye bi nahe shutina ki jin shan me na ha nikpe metra ni tu bina me khrin gabagadi ni tu bi. ⁵Me to abi dun me tru mrevayi dun ba ye ni kafi tom ni yin shirin ne gudumawa wa bi yo iyu. wa yi ha naki ni shiri be ni matsayi bayarwa ni ti lulu ana kpe wu funkpa na⁶Intra naki whu wa wu chun fime wu chan fime wa wu chun brabra nitun lulu whu kpa lulu. ⁷Ko di anh no wa surm no di no na no di sorfunna ko ba fun ne gbegble in Rji ni so bi wa ba no ne kpamhye sar ba.⁸Rji ha ni gbegble yo lulu ni ko anh da no bra ko nita ani dun kpe bi so ana kon sun niyi da ribabany dun dindi wa bi ha wu. ⁹Na di ba nah a ga wo ma da no bin bana ha ni wu na. Ti bima ni ha tutur¹⁰Wa a no bi wu chun ni gurasa don birin, ani no da du brabra ni yi wu bin wu chun. ani yo chan adalci ni bra. ¹¹Bi he niwu babran nita no kim ni ndu ba gir ni Rji nitu mbu.¹²Tin wa hidima ni ha dinma tsatra din ribanbanya hi ndun. bi bra da gir ni Rji. ¹³Ba tsra yin na to hidima na gber Rji ni tin biyayya ni tre hlan Almasihu. Bi gbersan Rji ta jawa no uwu bi ni bru. ¹⁴Ba he ni umre wu toyin na bra ni yi wu ba ti wa ni tun alheri Rji ni tu bi. ¹⁵Gri ni Rji ni no ma a na kgo kgo bran

Chapter 10

¹Ime Bulus ni tumu me bre yi nita tawali'u ni nasihar Almasihu. Me hei ni se sur me na hei ni zuntu na, du iton wamehei niyi, me hei ni sur riri, nity ko niton wa me na hei niyina. ²Me bre yi du nton wa mehei niyi mena so ni mehei ni tsaurin hali na. ume ya me kpayeme ni son gabagadi nawa me kle ni tsayayya ni biwa baya din ki son ni kpa megye.³Wukoni hei ki tsar nikpa, ukina taku nikpa na. ⁴Ukpewu ta ku niba ana narma kpana, wunaki ba hei ni makamai u Irji wa hei ni ikon wurushe ni gbegble bini (Shaidan) Bana gni kpe wu gbi sur na.⁵Wukikpa kpe wani yo shishi ni to Rji, U ki vu du mere wa ani wu kon Almasihu. ⁶Ki hei ni to son wa ki hukunta kogye wani hei wu reshi biyayya mbi au tabatace.⁷To kpe wa hei ni koshishi hi wa ana u rina. Wu indi wa kpayeme wa'u wu Almasihu wa ka tabatar nituma cewa yadda wau a' wu Almasihu, wa naki wukita me naki. ⁸Ko me ni u, wa irji a nota du ta inganta yi, ana hei donki kpa yi teimeme na, ishan na teime na⁹Me na kpayeme du hei na me noyi sesre na ni vuvu wa me ha na. ¹⁰Indi bari batre, "Vuvu ma wa ha bahei ni sesre, U ta to a kumama. Lan tere na wa u yo sur wu wo ba na"¹¹Wundi bayi du ba to kpewa ki la ni bawu a lan tere vuvu mu ni ton wa kina hei ni bana wa naki ki tei koko hei. ¹²Ana kai niton ki ga kpambu kankan rina, koki kwatanta ni tumbu ni biwa ba vurwo ni kpamba ani baba to kpa. U ba tsar tumba ni kpamba wa bana to kpe na.¹³Ki ta, naki kina yi fahariya zan wa yadda a hei na. U anita hei naki, Uki tei naki ni gwalgwadon wu yambu kpe wa Irji a ter ki tei wa ani kai niyi. ¹⁴Ga kita kina tei zarbabi tumbu na, niwa ki ye kai niyi wa kitayi kina wu mumla wa kiye ni yi, ni bisharar Almasihu.¹⁵Kina wurwo ni sur zan ni kima ni du bari na. wa hei naki, u ki yo sur nibre dukpayeme du tsar bi nikon dumu du kara fadada gbugbu'u ni du wawu'u. ¹⁶Wuki yosur ni wayi, waki gni bishara hei ni gbangban mu zan wubi, kina wur wo ni tundu Rji niko bubu wurina.¹⁷"Wundi wa ani wurwo ni surma du wur ni duRji". ¹⁸Ana kohani no tuma ni wawu ba'a yardajj na. U ani hei naki du de du heindi waRji mba a kpayeme niwu.

Chapter 11

¹Me ya bi vun sur ni me niti inkbra ko ni he bi vunsur ni me. ²Me tin ngun ni tu bi. Igun iri whu Rji ni tubi wa me yo yu ni yi ne mi Gran ni Lilon riri. me na yo yu ni gabatar ni friwa wu tsa tra ni Almasihu.³Me tin sisir ni tun bi wa wan a gur Hauwa'u ni ta da wunma. a ha naki ndu mrei bi ni kauce janji ni gre Almasihu. ⁴Na hi rin nita ye na krin dubun Yesu kanka ni wa kitini yi nitu blantrama bi kpa ruhu ri kan wa bi kpa ko bi kpa tra Rji latre ri kan na waki kpa. ki kpayeme wa biti ne kpebi ti a mlannayi.⁵Me na he no kogona ibrun bin ba yo ba ngazani nekunbi ndun Rji. ⁶Ko ba na tsrome na me tre, me na rasa horowa tsro na ko ta i gun rime ikpe ki lah ni yi wu.⁷me ti la' tra wa me yo tumu ni si (kaskata) na gber yin? melah tre Rji ni yiwu menge. ⁸Me vun brun Ikisiya ni kpa kpe ba zo, ba niwu na ti chucu. ⁹Bi to wa me ha ni yi me toyi ni me bi wa mena lah ne mre vanyi wa baye ni makidoniya ba ha ndimu na me koge me zintunmu nikpa idimu niyi me yonza ni ti na yi¹⁰A janji Almasihu ha ni me na, sun ni gbanbi gbre sanmu ni me mame akaya. ¹¹A ngye? ni mena sunyi na Rji to¹²I kpe me ti me yonza, me ti naki me nhan to bi ba nsu to na kita kpen wa ba gbre ni nwu. ¹³Irin Idin bi mazani babi tice bi ti ndun gyru. ba no kama kamar mazanni Almasihuna¹⁴Wa yi na kepn sisar ne mena ibrji ne no kamar na rju kamar mala'ika wa ni kpan. ¹⁵Anaki ki kle a kpe wu mamaki na ni bi gra ba no kamani ba ba'ba gra bi ti ndindi bun, a kle ba ni ha ridimba nkpe wa bati¹⁶Me karah lahi ndum rin yin zato me ruruma. Bita ti zato naki bi bame me irurume ni gbre sa fime. ¹⁷Nikpe wa me lah ni gabagadi me na gbresa nitra kpe wa Baci kpanyena. me na me ti ikbra. ¹⁸Ndin bi ba bra ba gbresa ni tun kpa me me gbresa me.¹⁹Bi grin ni bi shutun bi ti na bi ti kbra ni bin to (masuhikima). ²⁰Bi vun sur ni ndi wa nibayi bi grah. idan a kbanyin sar na ti ndu ni yi ni tun ribatun ma, da, ba tuma nayi na wruyi ni takpa shi. ²¹Me lah ni yi wuki ji sha ki ha ni iso (weak) niti na bam. ko naki nda rin bu ni gbre sa me tra na me ti kbra ne gresame.²²Ba Yahudawa? me ha na ki ba ha Israilawa? me ha naki ba mren Ibrahim? me ha naki. ²³Ba gra Almasihu? me tra na (me na ha ni sormu na) me nan ba me ti ndun (Tukur) za ba wawu, me rin mikho wu tro ndi (kurkuku) za ko anh ba izee me ba lansor, shishinmu (hudura) kyu brabra.²⁴Ni wo mre Yahudawa igun ton (sunbiy) ba zee me gbagba gun se' thra ni thewn (arba'in ba daya). ²⁵Kun thra me kpa zee ni me ni kunkro inku rin ba tame ni tata. nkun thra me ti haderi Jirgin ma me ton cun ni kpa (dare da yini guda) ni me takpo ma tsutsuma ni min kpoma. ²⁶Me ti yah tsar ni min hadari koguna, ne miha daribi ywen ni me hadari ndi ne hadari alumai min gbu ni me hadari min nji ni men hadari teku (tsotsoma) ko ta kpoma ni me mrevanyi bi tice.²⁷Me to tunmu ni mindu itukuru ni me sor wu kikle yah (ni me sor wuyah) ne min ti chun ba kurna, ni mi yun ni lah ma ni min bran vunsor min si ni gbren. ²⁸Ni kogon kpe wa wu, nkpi ha ni tunmu ko ni ton rime don tamre mu nitun Ikilisiya wa wu. ²⁹A ha kwu-kpa wa ni ha kwu-kpa ni tun ba na" ba yo ha ni kbun za me na krina?³⁰Me ta ni ha gangbe, me gangbe ni kpe wa kungremu (kasawata). ³¹Rji wu Baci wu titinbu Yesu wa amle wu gbre tuntur, nitunki me na tin cena.³²Ni da mascu Gwamna wa a he nime kbinci ni zama in chun Aritas a noba gban ngbu Damasku na fun wa wu. ³³Ni ta do ni me sisen ba chunre ni kogon g'rlu gbu, me gbun gblu ni wo ba

Chapter 12

¹Ani bi dume wur wo ni sur, U ko ana hei ni rubar kpe na. U, me tzirni waba yoyi ni ruyoyi Urji. ²Me tondirini Baci, wasema wulon don tzia wa a wuce ko ahei nikpo ko ana ukpa me na to na Irji wa ato ba ban hi ni shulu wutra.³Ume metondiyi ni kpa, ko ana hei ni kpa na, me tona, Rji wawuyi a to. ⁴Wa ba hei ni Firdausi da wo madaukakan itere wa bandi na ani ya La. ⁵U ni tundi biki, me gyir, Uni madadi tumu me na wurwo ni kpamu na'u ani heini kumamancimu.⁶Ume ta tere di me wurwo ni kpamu, ana wauta na, u meta la tere wu janji ma. Me na kpanyeme ni ta wurwo ni kpamu, ni duri du bame zan kpe wa to, ko kpe wawo ni me. ⁷U wame son niguje wurwo ni sur niwa me ban tumu name zan ka ba ni gagaruman ruyoyi. Ninason ni Zutuna, bane kpe wu mikpa mu, wu ver ibni a wahalshe ni me dume na son ni santu barna.⁸Ume breRji teikpu tra ni du wur le ni mu. ⁹U watre nimu, "Alherimu a tsra niwu, don Iko no no ni kimamaci hei naki" wa naki ani tsra dume ti ni wur woni suron ni tu reshi gbegblen mu u iko Baci ka son ni kpamu. ¹⁰Wa hei naki me kpanyeme ni tu gbengblen Baci ni mi kumamanci, ko ni mer, ni matsololi ko ni jarabobi, ko ni nawaya. Ukonitan me raunana, me hei ni gbegblen naki.¹¹Ume son na me ndi wa anat kpena wu vu me ni gbegblen nitu naki, wa wuna tzi wo nimu. Ume na kuyer nibiwa ba yobani mir ma bana ume na kpe na. ¹²Wu cikakkaku alamunwu mir ko ma ahei ni tsakonin mbi, ni son u vu surin wa a alamu ni ban mamaki ni ndu bi barma. ¹³Wu me tei hei ni son wa ana u son na bur Ikilisiyoyi na, wame na hei ni son wu matsala ni yiwu na? Bi ka wurle ni mu ni la tre yi wa meti.¹⁴To mba me hei ni ton wa me ye niyi ni ve wutra. mena hei uya niyiwuna, me na wakpe wubi na U me wa yi. Waannabina dumir duba wa kpe ni ba temba na wa ani bidu ba ti ni han kpe wabi wa. ¹⁵Me gir nihan kpe wabi wa, anitahe wami ka suron mu no ume ta kpayeme, ni yi ni suron riri u bi kpayeme nime fi me?¹⁶Wa hei toki, mi na nawaita ni yiwuna. U a hei naki wa mendiwu dabara, U me yi me vuyi ni gur ye. ¹⁷Me kayi nyi ni kon biwa me tur ba ye niyiwu? ¹⁸Me tur Titus du ye niyi ndi tur vayi rima du hu. U wa me tur Titus duye a kma yi nyi, anahei ni kon riri kizre na?¹⁹Bi ya nitonyi wawu'u, wukikle tumbu ni shishi bi? U nishi shi Rji nide Baci ki hla kpe ni yiwu du fi gbegblen.²⁰Ume ti sisir ndi me taye me na to yi na wa me son na. Me ti sisir wa bina to me na na wa bison. Me tei sisre u me taye me na feye nawa me son na. Me keisisre wu biyi me bina to me na wa bi son na. Me ti sisir bafe gbi sur ni gurshi ni son wu yi, ni yo sur wu son kanka, ni tere toto, ni zutu ni yamutsi. ²¹Ume tei sisre me ya ni kogon wa me ye, Rji mu ani ya da kaskan to nime ni koshishibi. Ume tei sisir wa me son ni gbi suron nincli gbugbu'u wa ba nla tre na wu ziza'a ni wa mba nifaskanci nidu u yo sur ni waba tei na.

Chapter 13

¹Wa yi nku wu utra me ya ni yi nito ko anh nmer ni iyu shaida ha ko iyra. ²Me tra ntra nmu wu nkogo ni bi ban tin lahtra ni brumban nto me ha ni yin nkun wu ha. me sar ti lah nwu, me ta kbeye, me na kpa leh ni yi nwu na.³Me lah wa ni yi wu bi wa bi shaida Almasihu ni tun tra yu bi wa nwu na kun knre na ye ni yina ta tin yi a ha ne gbengble ni me bi. ⁴Ba giciye wu a hama ni gbegblen, ahei ni rai ni gbegblen Rji. Kita me ki hama ni gbengblen ni mi ma, ama ki kii ni gbengblen Rji ni min mbi.⁵ Bi nka tsra kpanbi to kan bi ha ndindikoyosur Bi tin ni tu tsra. Bina mleya to yesu Almasihu ha ni meba na? a ha ni umebi nse ko bina kpa mye ni yina. ⁶Me sun ndu yi to, kinah joku ni tsra na.⁷Me bra ni Rji ba na toyi be nkurhoku na Ra don me hra ni tsro yin ni tin na bi nrin tsranba. Ko na yi me bra ti kpewa abi ko dindi Ko ni ha kiti na ki inrhoku tsra. ⁸Ki na nya tin kpe ni krin ni dindin na ki ki tin ndindi.⁹Kin gir bubu ki kunre ba nka kre gbangba. Ki bra nun yi ti kle. ¹⁰Me anh kpe bi yi tu me ne ha ni yina, inda me ta ye, me ta ye ka ha nimu tilas me kati yin yah. me na nso ti ndu gbegblen wa Baci ni meni tzuyi nhu a na wa me zee gbel bina¹¹Inkle ma nmre vayi, tse firin mlen sur bi tin, ni ya bramu ni mle sun kpa bi tin, sun ni si sor Rji sunbu mi si sor ani ha ni yin. ¹²Cin kpabi tsatsra ni funkpa.¹³Indi bi whu Rji cin kpanbi. ¹⁴No tibi Baci yesu Almasihu ni son ma Rji, ni hada tun ruhu wu tsratsra No tani he ni kogon.

Hebrews

Chapter 1

¹nisehn irji atre niba titimbu nikohn kanka ninyu anabawa ²nintohn uklekleyi atrenita nibubuh urema iwandi ayou ndusoninyu kongye iwandi nituma ati gbunglua ³wawuii hikpawandi ahe imbarji jiji arzy zatima anji kongye ninmyi ngbenglen ilatrema niwandi ayemla latrembutia nakaba kakuson niwokrli utimbu iwandi aheni kongyea ni shulu⁴nitukima aheni gbengle nitu mataikuba yanda kpewandi indema iwandi asoninyu aheni gbenglen gbugbamu niumba ⁵nitoki ahinyga nimyi malaikurji iwandi atabatrendi uhi vremu iuwa mba mihi tini wuu? ngarli mia hitiniuu wawumeni he vuvrenime?⁶ngarli niwa ndi irji anji iwandi ansoninyua yenin gbunglua alatrendi mailakurji ba mpembau dubaku kyumbarju niu ⁷nitu malaiku ba trendiani iyakababatibrzi bitretrema bahi ilebelu⁸nitu vrea a tre kpauchima iwu irji iwandi anaheni we ukena kpala uchume ahi kpala urju tsratrame unjanji ⁹nyemebdu ndu wandi ahindidima a kamendu iwandi usoah nituki ahirji wato irji me gbanye ukinklasro niwu za iwandi uyandi ahidindima umeah¹⁰nzi tuntur mu ahi bachi iwuyi uti gbunglua ishulu meahindu uwomeyi ¹¹bawatumba hama amawu unaheni klena baye che na kpi usrukpa ¹²uchibiba na nganjakon ukasi kla ama iwu uhe una kasrana kase kase iseme bana klena¹³ama ahinyga ni myi malaiku rjiba atatrendi kuson niwo korh mu uni myi indzi ukrjzume aheninzame? ¹⁴ashe ana malaikuba duka ba birjina biandi irji nitobandu douba tini bandi kunbra ni sonsi?

Chapter 2

¹tuuda ahetokima abinidu kimlaya zrime nitu ikpibiwandi kisiwoa donkinati rruua bakasu nita wuu²idan itre iwandi batre ninyu malaikuyi a litre jiji natikpe iwandi batre ndi nduna tiuana yakpatsri kpa iya megyen ³nitu kima ki gbujbu idan ki kambu ni ceto rligrama? ahi timbu niyuma mba afara hlau biandi ba wuua babayi balanji mlaye hla ni tawu ⁴urji nituma aye hugon ma ni alama bari alajibai imba mu ajizai ni kanka nakuma ito ubirji dindi nin kanka iwandi iwandi aga yandakpe iwandi ayama⁵anahimalakurji iwandi ati gbunglui ndubaye iwandi kisi tretuma ⁶undiori ka hug on nibuburindi inzjimehin gye iwandi u rimrema? ni vrenzji me iwandi utrendi uyaba?⁷utizji time nitu malaiku unuba braya ni daukaka nikpibiandi utibaa ⁸loba nituikpi bia ndi utiba mpenpeme ndu kongendu heni wonwu nikuma woma domi irji ka kougye doniwoma ana ka kongye zinkana har zizaa kinato asiti kpiba wawu u rlina⁹amakito iri ni mui vin tohn ahifyime ni malaikuba ahi yesu ba chbi ni daukaka ni girma nitu iyawandi atoa ninkoh ukyumaa iwayi aheni nkoh ndindi urji ivreji ayekyu nitu konygah ¹⁰idan ahetokima abi ndu rji iwandi kongye barzji niwu nahi uma ngarli anji mirli gbugbwu ye niduba fe daukaka nidu ba kpanyu gbujbu ninkoh iya iwandi atoa¹¹ni iwandi a niti tsatrame ni iwandi ati tsratrs mumlauba hi riri nitu kima mba ana klu shani yoba ndi mirli vayi na ¹²atrendi mi dbu nde me ni mirli vayimu ru myi tsutsu shutubima migbrendemesan ni se¹³ har ye luwa andi miyo isromu ni wa wu i ngarli ingyemi heyi ime ni mirli iwand irji nebaa ¹⁴niwandi imrli rji bahi inma imba nta vrerji abahyu ma yatoki nibubu kyua ahmah inzji ukyua wato ibzji ¹⁵ala jbu biandi tuniwandi bungizji ba bana brab nitu sisri kwu¹⁶ugarli auali malaiku mba asizobana aa bahi igrzji Ibrahin mba asizoba ¹⁷tuuda ahetokii abi nindu hena vayima nikoba wawuu nin wawuyi ngarli nilahi ninkomba uhurji ngarli ani sruyi ukarzji ni wruhlegan nindyi ¹⁸tunda yesu nitututuma atiya ngarli bala tsrauya nitukima audi wawu ni zo biandi batsaraba

Chapter 3

¹nitu toki imrli vayi be tsratra kpukpah bi yohni samariya rilmre nitu vrerji wawu imbah kikle priest u tsatrambu ²ahindyi iwandi irji nyeme niwaua iwandi achwu yandakpe andi musa anandzji nitrerjia ³wawu vrerji rhgrama iwandi azau musa indzji iwandi ameko ase kwukwu za koa nituma ⁴do kowaniko ahem ndzjima indji iwandi amekongyea ahirji⁵Musa aua indzji dindi iwandi atatindu nitre rrji atahugonitu nitu kpe iwandi basonatre ni koshishia ⁶ama almashiu ahivre umulki nitra rji kitayi kimiyitrama idan kinji mreyema ni myi sronbu⁷arzuto ndi tokima ibizji tsatraatre luwa indi worhlama ⁸nati gbengle sronbi yandakpea ndi imrli isra ila bati ni myi wanyu ni nto ustra ni miji⁹nintoh kima ba titimbibata wanyu ninkohn u trame baya ise isenza basi tondumu ¹⁰nitukima miyi nimyi sron mu nitu kpewandi batre ni wuaa umitrendi baeigakhi kpanba nimyi sronbaye banala tonkomun gana ¹¹nitukima migbrerji niyinfumu bana rini myi wyumuna¹²yazrime imirli vayi nanduba wluncle ni memesrohn iwandi anabi naa a tsatrambi iwandi irjiuvrli kbau kasra ¹³mumako toki bika nwron kpanbi kowanevi idan kitovikima ndurimbinduna nduua kuri nitu gyru yalrenbuna¹⁴kirga kbatumbu nu yesu kristi idan kikukirli ngangba niyo sronbu turji ni mumla he klekle ¹⁵hitu iwayimba bahlandi iuwa idan breohlama ha kpahlega nimyi sronbi na ivi u isimbaba¹⁶ihibagha mba bawolahn na kamaba na tsi babiwandi musa anjiba rji masar? ¹⁷ihiba nghauba irji atinfumba har ise senza? ana biandi balatreuna ahibiandi ba vralcbonba hlega nimyiji ahi bangyai ¹⁸irji trendi bana kuson ni wuna? ana hi biandi bakamba niwo trema na? ¹⁹kiya mla ya ba rinimyi sima bana latrena

Chapter 4

¹nitukima ki mla rli mre ncheme nidu ndu rombi nikon koshishi ndi you ngyu ni tawu urjia ²uhkiowo dbu trendindima yandaa yanda kpewandi ba hla ni bawua ama tondu mua ana tindu nibiwandi bawou na kambani nyeme niwuana³aikita biwandi kitondi kitayi kiri nimyi kusia yandakpewandi atre aimishirji ni myinfumu bana ri ni myi kusimuyina atreromba tundame arliga ti rjini mumla ngbunglu ⁴atintrame ni buburi nimyi vi utamgbah irji akusi mimyiviutangbah nitu indu iwandi atia ⁵nalatrendi bana rini bubuu kusimuna⁶nitutokima adon nibrarinduba rini husiia iwandi irji hra nibawunduba rimyia ingarli turzii mu israilawa gbubgwu biwandi bawo tundudindi mayi nitu kusimaa bana rimyimana doubakamba ni wotrema ⁷ irji alaziviri iwandi bala toa luwa aziviyi na tre ni dauda ruzji ni tuturu mu iwandi bana hlawua luwa idandiwohkama nakpa sronmbi time me nayi⁸idan joshua anduba kusi irji me ani nala treniviringana ⁹nitukima iri hra bub ujusonsi ni chachu sati nidyima ¹⁰indiwandi irinimyi kusia irji ni tutuma me akuson nitu induma ni tandakpewandi irjiatini umaa ¹¹sabani kima kiti shishi nikiri nikusimua dondu kouyga duna hla bibi hamanutuwa wandi batia¹²itrerjia aheni sisreh ani rli zah injingha harli bi rlima anivuyaba hi myi sroni bzi anirla rinimyi hurdu anito mye tmre usroh nikpeiwandi ani yatiua ¹³kongye iwande batiu ba iriiwandi irji nato naa saidai kongyeheni kizirji niwu ngarhi ahoni kirziji nishima iwandikonngga ni bla tuma nishishima¹⁴lahuniiwandi tunda kihe nimyi bi hlah trerji biwandi vuybanitrarji yesu ivreirji kinji tre irjibu ngbangbah ¹⁵do kinaheni binikonitrarjina bana he ni losro nimyi jbukpanbu mumakon kehenijiri iwandi aheni nkonbaa ndi batrau tounbua saide bauatou nilatrena ¹⁶kiyenitra dindi ndu isronbu nduna jokwuna dudidiba wruhle nidukife kpendindi iwandi anizota nintohwandi kin nyemea

Chapter 5

¹binikohn ni myi ndurji ihewuyimba achuwu niymi dndyi inzji nitukima wawuyi anjindzi nitu trerji iwandi anikanu megye ni suruyi iwandi aam wruh latre hlega ²ani to tre ni biandi bana to irjimegyeana ni biwandi bagyurubaa wawu nitutuma ahindzi u sankohu ³nitu tomba ahindu sruyi ana nitu wuruhlatrenji hlega megyema nitu wruhlega utuma ngame⁴idiori naiyajituma him kpanchi rligra yina saidai orji kima yowu tokima yanda kpowandi ba yoh haruna ⁵tokima me almsihu anahi wawuyi chutuma na ninkoh nimyi treirjiana a hi iwayimba you natremwu iwuyi uhi vovreh ime mihi timba niwu⁶yanda kpewandinibuburi alatre ndi uhinikhon ni myi hurji ban toh uklema kwatancin malkisadak⁷Almashiu iutohn usoman nin gbuuglua atre nirji nitu bre nilanka niyi gbangbama har ni mashishi to iwayi iwandi aheni gbengle uchurju nimyi kwua indji ba wou yauda iwandi alina kbatuma mua ⁸koda ike ahi vuvre awa toh ninkohn dhi iwandi atoah⁹ahenin kohn uklekle mumla iwandi ana klena jbu biwandi bana kpa trina irji atta youndi kikle ninkohn bitindurji nitu vito malkisadak ¹¹kiheni kpe gbugbwu iwandi ki tre nitu nrerji ani heni ya hla ni kpranbi turji ni mumla ma¹²kodayake zizaa abinidu kbati bi tsroh duk tokima me ashe bina za ndudiori hla tsroyi umu mlah nitrerji na? har akbatiwandi baye nuyi imasisan nibirli iwandi asekpanaa? ¹³idan ahe tukima duiwandi imasisan mba hi birli ma ana sekpa nilrerjina ahe na vikpra vuvreh ¹⁴birli usekpa heu binkohn biwandi ikpramba vulua luwani kowani vih don nindi baga ti dindi ni ti meme

Chapter 6

¹nitu kima ki don tre u mumla u kristi ndi zren hi ko shishi mla u yindin ku na la kma hi ni tu kpatre rjia mbu u mumla wa bana gigla ndu mbani kponji ni mi rji ²nda na tsro u mumla nitu batsima ka ba wo kasa tashme u wa ba khwua ni tron u kakle ³kie tie wayi ni kpanyeme rji⁴ahi kpye u dii ndu biwa bana toh kpan nda la roo u shulu too wa ba kpa isan mba u rji tsratsra ⁵nda latre ndindi u rji toh ni ngbengblen u nton uyea ⁶u nda ye joku ana tie tu ndu ba nji baye ni nkon rji ngana⁷u meme wa ani so malu wa ani ku nitu nitu nda ni ndu ba kpyi ba ndi ni bi ron baa rju ni bawu irji ni tu lulu niwu ⁸u kpyi bi rju ba hi he ngban me ni tie nyu u kle ma ahi gon lu⁹niwa kie hla towa anita niyumbi biyi wa kie sona kie toh ndi bi tu kpyi bi kpon bi utre gbujbu ¹⁰u rji na wo ani tie meme na wani kama ni yu ndu mbi wa bi toh tie ndu ni bi tsratsra ba wa bi tie ye luwa me¹¹kie yo scon ni ndu yiyri mbi wu ndu tsro yo sron mbi hi kle nton a ni ndu yo sron bi ndu hi ngbangban ¹²ahe tokima ni ndu yi na tie sanko na ndi huza u waa nii nkon kponji ni vugble ba kpa yo nyu mba¹³wa irji a yo nyu ni ibrahim nitu wa indjiori n a zanwu wa ani shrji niwu a na waa shirji nituma ¹⁴a tre njanjimu nitie lulu niwu ndi ni nno bahbu gbugbuwu ¹⁵nakima Ibrahim waa yogble nda gben aye kpa yo nyu ma¹⁶cucu indji ba shirji ni kpye wa a zan bari u shirji hi kpye wa ani zon tre wa ba hla ¹⁷niwa rji a son tsro nglelelemye ni bi son nyu ma wa ayo nyu bawu a ni tu kpye zizi wa rji tie u bana kasran na ¹⁸a tie wa nitu kpyi ha wa bana kasran na bi tsro ndi irji nita bre tice u kita wa ki tsutsu kafe wrji u rii kie sen ngble ndi nji yo sron mbu wa asi gben taa¹⁹kie he ni yo soron nawaa ahe too rai wa ba klia nda njaryi wa kimayi ni rihi nimi kogon plia ²⁰waa ani tumbu yi yesu a guci rihi niyu wa akatie injii firist u kakle naa malkisadak

Chapter 7

¹iwayi hi malkisadak ichu salem irji ukon gye iwandi astra ni ibrahim arji ni bubu taku baba ichu bari nikima ati lulu yoniwu ²ibrahim a nuh toh nitu vukpintrame a fea indema hi malkisadak itutre kima andi ichu dindi tokima ichu salem tutre ki ahi ichu kau u chuwo ³ana he ni itina ana heni yina anaheni gyirzina anaheni mumla zrena a heni kle nrli na wawu ahi chu ukase kase wwu he to vrerji⁴ziza a tob minko iwandi idji yi aheni wua iti utiti mbu ibrahim anu ri nimyi iwlou ni kpi iwandi aka fe umegye uma ni bubu taku uma ⁵ngarli igirji iawi iwandi ba kpa ndu biti ndu trairji bahe nitre iwandi arji ni bubuu blatrerija andi dubakpa iri ni myi iwloa niwondji wato niwo imrli vayimba isra lawa koda ike bahem gyizji Ibrahim me ⁶wawu malkisadak ana he ni gyrji lawi na akpa iri ni myi iwolu niwo Ibrahim nati lulu yoniwu wawu iwandi aheni youyua⁷ana gbra sromana tsitsa mba ni kpa lulu niwo iwandi ahinikon ni wa ⁸iwayi hi trendji biwandi bakpa iri nimyi wlon niviri uloba kwu ama ni kauli ri indji iwandi akpa iri ni myi wlon mbubu ibrahim andi ba vrinka har ye luwa ⁹ngarli nitu tre lawi indji iwandi ani kpari ni myi wloa ndu wawu me nu ibrahim zaka ¹⁰lawi ahe myi biwandi tsatson ibrahim ninton iwandi malkisadak aye kbu tu ni ibrahim¹¹zizaa ani bi mudu kiwa kle ni myi firistanci bi iwaiyawa to ina bi iwandi firist aye nitu kpe uti otli biwu malkisadak bana tre nitu kpi uti Haruna na? ¹²kongya ninton iwandi ba vuba ba sru ni kanka tokima me ibla tre ni he ni kanka¹³indji iwandi batretre biyi nituma a hidji uwgburunka iwandi idiori na taba kukurlini koshshi trarji ¹⁴iwayi heni kirji ji itumbu irji ni myi igrji yaluza nigrji iwandi musa na taba yoba nitu tre firistoci bana¹⁵ikpewandi kizitrea aheni kirji ndi idan frist ri aba shishi malkisadak ¹⁶iwandi hi frist sisama anahi frist iwandi a wlude nitu andi ka ida ugrji mirli adamu a na aheni myi frist biwandi bana shabrjiana ¹⁷don ban nygan ni myi mbe rji nituma iwu uhi priest ukase kase nitu iti malkisadak¹⁸doka ufari ba kauzi ni kosari don ahi sanko iwandi ana bina ¹⁹domi tro na kamaita kperina ama kpen yosron dindi mko shishi iwandi nituma ki fenkon uhu trairji²⁰iwayi iyosron ndidima anadi se shirjina don firisloci bimu bana shirjina ²¹ama irji a shirji ni yesu ndi bachi a shirji ana kadona uhi ninko kase kase²²nibubu kima yesu anu kpan yeme na la sekpah ²³ngarli ikwu azu firistociba nitin har kase kase iwayimba sa fristochi gbugbwu iri ni kogwori ²⁴ahelokima yesu heni sisre kase kase indu ma utreji bana srahuna sam²⁵nitu tukima aheni ngblegle u gbujbu iwandi ahe hwuye hwuye nirji ni u me ngarli don ahe ni sisre asi briirji nitu mba ²⁶nitu iri bikima nikhon ni myi bi tindu ni korji wawuyi bini ta ana he ni latrena uka ti meme tsatrama iwandi aheni hrah uimyi bii latre ahe ni shushuluwa wuu²⁷ana hem gbujbuna na binkohn nindu rji ba iwandi ba sruyi nivi nivi ni mumla ma ahi mtu latre utu mba kimba ngarli nitutatre ndji wawuu ama vrerji ati tombaimkpu ri megye ana youygah niko nygah ni yanda kpe wandi akba tuma nya ²⁸nitu blatre iwandi indji biwandi ba gazawa nikohn firistoci ama itre shirji iwandi ayeni kokwon blatre anu iwandi wawuyi nison kase kase

Chapter 8

¹zizaa iwidji iwandi kisitrea keheni kikle indji utso iwandi ka kuson niwo korli utimbu iwandi aheni kongye na heni shulua

³mpempe mbawu binikoh nimyi bitindu nikorjia banu bwu womba u i ri ni myi wlon mba usruyi nitu tokima abi nduba fe kpeu sruyi ⁴inda bani tre almasihu aui riheni gbubghu anina tindu trona kofyime ⁵don bi sruyi bake ni bla tre ba blatre irji to iki iwandi baheni wyu ushulu na yauda kpewa ndi idji angworo musa ni wandi ason tomba irji tre ti kongye ni nitu tibu bin din di iwandi batso nitu titaa⁶to ziza ah indurji iwand almasihu akpaa aza unba mpempe me domi wawuyi akukirli gbangbah ni touyu ubiwo iwandi kakpanyuma nitu youyu ⁷do idan youyu umumla naheni latre na anabindu la younyuuharli ngana⁸dama irji ana vundji ni latre natrendi mila yonyu isamah ni ko israilawa niko yahuza ⁹ana towandi miti niba titimbana aheto iwandi minjiba nwo har ni rju niba ni meme u masar bana hini koshishi ninyoyuana ime miye kaba hlega bachi tretoki¹⁰iwayi yi hinyu iwandi miyoh ndi mitu nikoh israila nikogou ivi bi i bach wa tokima minidu bla tre mu ndu he ni nyu mba nihla ngya ni myi ni myi sron mba imeyi mila hi irjini bau baba bakala hi idjimu¹¹bana tsro ikpah usoh ni mirlivayi mba ndi bi toh bachi nikima batouchurji ni tsitsa kmali ni ninkohn ¹²mila tsroba isitu nitu memekpi biawa ndi batiua minala rli mre ni tatre¹³mba ngana ba iya tre ndi ikpe isahma nitu yonyu umu mla ani kbati chichema nitu iway ngarli alah trendi chiche siwankoh uh kado

Chapter 9

¹to koda yonyu umumla aheni bubu u bre rji ni kpi biwandi bati ni bre rji vu gbunglua ²don ni yi myi alfarwa meaheni bubu ubre rji iwandi ba mlautia myikoh iwandi aheni korah ba you ndi tsratra myiko ni bubu kima ilu bari bahe ni myimatebur ni srogbah baheni myima³baya mgbanjanklon uha myikori lahemba iwandi ba you ndi bubu iwandi ahi tsratsra meh la zah ⁴aheni bagadin ukpanwluwlme iwandi akwati uyon yu iwandi ba kau wa wuu ni zinuria nimyima nygamatsu u sha wluwlume iwandi manna heni myima ni kpal Haruna iwandi agbroh ni alo tita u yon yu ⁵ni shu akwati u yonyu ikpi gbublu kerubobi biu dindi ma iwandi bahe ni myi iwandi bakatu ni ndji u jinkar iwandi zizaa kina ya tretre kpe nitumba myiko m nyiko⁶ni wandi ba shrliya ni ka bimbaa bin ninkoh ni u treiji bari ni myiko kima ukorah nitu nitu nasi tindu brerji mba ⁷ama ni myi ninkobaa kanklema mbari ri ni myitra uuharli ikpu ni se ningbengle ani hi yi u sru yi ugya don tuma ngarli nitu latrerji iwandi bati niwandi bagadi aua herina⁸ibzji utsratsraa asi tsro ndi bana tsron kohn ulu nibubu iwandiazahn tsratsra tunde alfarwa iy mumla a heni zande ⁹iwayi he kpeshe me utu intohn uzizaa ninu kpi ni sru yi iwandi ba nua bana ya kpanyu lamiri undji wandi ani bla trerjia na ¹⁰birli urli ni ima uso bahe biandi baziba ni iro ni yose nin kanka biyi ba tikpanba bah iwandi ba zini kpanba iwandi batariwu unjanjima na gbeh sai balaye ti iri samah¹¹Almasihu aye ninyu kikle indji ublatrerji u bi ti kpindidima biwandi ba ye ni wzi u alarwa rligraa iwandi aklea jiji tsratsra iwandi anahi wo ndji ba me ena iwandi anahi wugbunglu i mba ba tiwu na ¹²ahi u yi utabana ni mirli laudona ama Almasihu ari ni yi mah alari ninko u tsratsrama inkpu riri megye doudu konyga mpempeme ndu kpa soni sisre ukase kase¹³to idan ahi yi ntaba ni u kikleh lando ni kpuntohn mirli lando nitu big ndi ba tsratra mba timeme ani nglabatsratsrame ni kpamba mpiempieme ¹⁴iyih Almaihu iwandi ibrji ukakle akatu ma nu na kwu iwandi aua hemi aibina ni shishirji iwandi ani ngla mrenbu ni meme ti dondi dukih bre rdji u sisrea? ¹⁵nitu kpe ii Almasihu hi gbublu u yonyu sisah iwayi arliga hetokima bati iwandi u kpa chuwo ni biwandi bahen chi che yonyu iwandi banu nitu latremba nitu biwandi nindu ba ye kpa yonyu ni samba uka kle a¹⁶ida widrji wandi inyeme hea indji ukwu iwandi atiu ani nyibe kwu iwandi ahe ni bubu uson nishua ¹⁷gama ni wandi bati kwua mbah batin du wasiya ama aua heni ndu ni wirji wandi indji iwandi a anyga du heni sisrena¹⁸bi na nyeme ni yonyu umumla na saidai ndi sai ba sruyi ¹⁹musa ana chu tre ni myi bla shuti ni ton ndji naye bayo imirli lando ni mrli ntba na timah ni ngbanjaklon sambah ni ilan kunkrou nfon ma a vraba hlega nitu ndji ni imbe iwandi biwandi bahe ni tre ni tumba ²⁰ni wa yi i aye trendi iwayi i hi yi u yonyu iwandi idji aye nuyi ni tre nitu maa²¹tokima ngarli ala hi yi nitu myikoo nikpi iwandi bahem myi mba nikpi iwandi batin ka ni bi tindu ni myi trarji niwua ²²ngarli nitu bla tre bito kongye ahi ni yi mba bati tsratsra niwu idua sruyi na he na wru latre ngame na he na²³nitu kima ani hi tilas ikp biyi batsro ikpi biwandi bahe ni myi shlululua iwandi nahi tsratsra mea ba kanu nitu sruiyi ikpi bahe ni shulu dole bati ba tsratra me na sruyi dindi ni ba wu ²⁴Amasihu ns rini myi bubu iwandi abi zah tsratsra iwandi bati ni woaa iwandi ahi srasra yi megye nahi ikpe iwandi ahin njanjiuna ini ahe tokima ari myi shu ni tuma tokima ahi ni koshishirji ni tumbuh²⁵ana hini bubu tsro tuma imkpu gbugbwu ni yanda kpe wandi firist u alfraw ata tiana iwandi ani ri bubu wa ndi ahi tsratsra me ise ni se ni yi nuama ri ²⁶to ahe tokima yi anita toya nitu nitu rji ni mumla uti gbunglu ni bubu ukba tu ma nu²⁷yan dakpewa ndi batizi ni kowanendji inkpu ri megye kogon kima sai bala tre ²⁸ahetokima almasihu iwandi ba kbau nu inkpuriri megyea nindu bah latre ndji gbubwu ani kba la ye imkpu uhari anahi nitu wru latre hlega na ani ye ni tu biwandi bakisigbe iye ma ni vu sroh

Chapter 10

¹bla tre hi wyu mu nitu dindi kpi biwandi basiyea ana hi buburi nikpa kpi bina biwandi ba chi bi ye hwehwe nirji bana iyati wyere wyere ni tunyu iwandi bitudu trarji batanji ye ise niseana ²in ana he tokima na base kika kasruyi chuwo ba? nitu irli bikima da bani na ti tsratsran nkpu rime megye da bitretrerji bani na to ahingye hilatre na ³ama sriyi yi ba shle latre ise ni se ⁴tuuda a he tokima ana bi nindu iyi kikle tando imba intbaa ndu ba wru latre hlega na⁵ni yanda kpewandi aye ni n gblungbu atrendi ana hi ni kpi megye mba bi tintama na in ani he toki ma mla kpa tini mu mi sru yia ⁶una ngyri nitu nu megye ni sruyi ugotua nitu latrenbu ⁷umilatre ndi yamba lugye miye tikpe iwandi isro me soa yauda kpe wandi batre nitu mua⁸ ni mumla atrendi sruyi na hana ni nu megye ni sruyi iwandi ba gonlua nitu latre mba ukpanyeme na una siji kinkla sro mba na bii abayi bahu sruyi iwandi banuni blatre ⁹intoh kima a latrendi ingye miyeni bubu tikpewa ndi usoah aka tin ka umumla kasranason tin kah uharha ¹⁰ni tinkah uharli ba kbata zi nirji nitu nkoh ma ninkoh usniyi ukpa yesu Almasihu iwruri ni mbruma¹¹tokima firistoci ba mpempebawu bakutakrli kowanivi dona tinkahn nirji kowani ani nu sruyi irli ri ko da ahetokima bana taba wru latre hlega na ¹²ni nko ringarli Almasihu a sru yi inkpu riri megye nitu latre ukase akusohn ni wo korli urji asigbeh nindu buwandi bayo ni ko shishi nduba ka ti mirlin ze iwandi ba he ni sawayema ¹⁴ni bubu u sruyi iri akpanyu har kase ni biwadi ba kma tunba nurji¹⁵ngarli ibzi tsratra trota ikpe u mumlua na trendi ¹⁶iwayi hi youyu iwandi mi tinibawu ni vibii inji bachinbu misru tre bisekpama ni myi sronba mungyabanimyi imrenba¹⁷minala rli mre latrenba ni jokwumbana ¹⁸zizaa iwirji iwandi ba fe wruhlega nitu ikpi bii suryi kperi nitu latre nala hen gana¹⁹mikima imrli vayi isronbu na jokwun niwandi ki hi ri ni bubu tsratsra dindima nitu iyi vrerjiana ²⁰i waii hinkohn saamah dindima iwandi abwu nitarou ni wrji labule iwandi ahini bubu kpama ²¹do kihem kikle idji utindu ntrarji ahe ni trarji ²²ki chbiye ni sronbu dindi ni bagadi dindima ni myin njanji ni sronbu iwandi ahi tsratsram nimyi meme mre nikuma ki glakpanbu ni ma dindima²³kinji ngbanagba nitu njaji tre uyo sroubu nindu nglen bu na kwuna nitu kima irji wandi ayonyu ahirji ukpan yeme ²⁴ki ma ya zrii me ni nyeme nikpanbu nitu tikpe dindima ²⁵kina ka chbi te hwyere ni kpambu chuwona yaudakpe wandi yauda kpewa ndi bari bati nitu kima ki nwron kpanbu kwani vi yauda kpewandi bisi to chibiye irji hwehwre²⁶tunda ahetokima kita ti klatre un nanyea idan ki rliga ka to njaji tre sru yi bikima latre na hena ²⁷idan ani tokima kikle jokwu usron unu sisri hukuuchi ni wlu u hwu iwandi ana rli klenaa biwandi ba kamba nirjia²⁸indji iwandi akani wo tre musa ani kwu ba tausaye nitu higon ikpe harli kokwa itra ²⁹ahi iribi hukunchi rimemba ibi ni biwandi ba kpa irji tsri a ahi biwandi ba kba iyi uyonyu nanda auahi tsratsra na iwandi ninkoh yii ba hrau zi urji biwandi ti ibirzi dindia dia³⁰kito indji iwandi atrendi nudih hi uma rjuhla nitu kima ngurli ubangiji ni blatre ni ndji ma ³¹ahi kpe usisriu udu kijokwo niwo irji iwandi aheni sisrea³²ama rlimre ni vi biwandi hini kogoa ni wandi ikpah niwandi bi gbre ni ya rligrama ³³banu yi sha ni myindjimu ni myi nza ni mrliye bila si brewo irli bi iya iwandi bari bahemi myi ma ³⁴do biwandi bahi ni kurkuku ba loyi srohu ni kinklan srohn bi nyeben ni sra kpa dukiya mbi iwandi batiu bi hrah nimyi kpi bin ndindi biwandi ba bi zah don mi loyi sro niwandi mina hem kurkuku³⁵tundi ahe tokima na ndu joku sron bi iwandi ahe ni dia ³⁶don bi son lohsron don ni fe ikpe iwandi idji yonyu nita wu tunda biti ike iwandi anduyi tia ³⁷nitu vi fifi ntohu iwandi ani ye aua ti sisri na³⁸tin dindi mu ni sa idrji ri ni he ni njanji idan arju nugohu mina he ni kin klau sr ni wu na ³⁹kita kina he biwandi rju nigohn u hmanyu tunde ahetokima kihe ni myi biwandi ba he ni bau gaskiya nitu mla ya zren bu

Chapter 11

¹zizan nyme kri bgangban nitu kpi wa wu yo sron nitu ma ni kpanyme ndi a hi janji kpiwa wurhihe u to ni shishi ²nitu kima batre ndindi nitu nyme u ba baci bi sen ³nitu nyme kri gbangban ki mla to ndi irji a ti ngbungblu ni tre u nyuma nda du kpi wa bahe ndendeme du ba ti ba rhini kpi wa bana to ba ni shishi na⁴a he nitu krigbangban ni nyme u habila mba a nu irji ton ndindi wa a zan wu kainu nitu kima ba nyme nikri tsatsra ma e irji a gbresan ndindi nituma mba ton wa anua nitu krigbangban habila rhisi tre niwame a kwu ye⁵ana nitu nyme ni gbangban u Enoch mba ba baun ndana du to kwu na bana too na nitu irji a baun niwa bane rhihr u baun hon ba hla tre ndindi nituma ndi anu irji sisron ⁶zizan hama ni nyme kri gbangban nko u nu irji se a kpanyme ndi a he nda ni han ndindi ni bi wa wawa⁷a he ni nyme kri gbangban Noah mba niwa a kpa lan tondu nitu kpiwa a rhihe u rhu tsro ni sisiri iji a me jirgi ma wa a kpa bi mikoma chuwo nitu ti kima a chon nyu gbubgblu nda kma rhukri tsatra too hpu biwa kri nitu nyme krigbangban⁸a he ni tu nyme krigbangban Ibrahim mba niwa ba yoaa wo yo a nda rhuhu hi ni bubu wa ani hi kpa ti u ma a rhuhi hama ni to bubu waa sia hia ⁹ana nitu nyme kri gbangban mba a ka son ni meme u alkawali too inji wu meme kora a ta kru ni mi bru tenti baba Ishaku mba Yakubu mro vayi hpu a alkawali riri kima ¹⁰a sia yaa hi ko shishi igbu wa a he nchimema wandi ndi u tsra mba me na a hi irji¹¹a he nitu nyme kri gbangban saratu wa ana he ni krju ibrahim a kpa gbengblen u grji vren i wayi a he toki niwa me ana chebran a kpanyme ni tre gbangban u waa nuu alkawalia bari ba he ni mye tre nitu kaa ana nyme krigbangban ibrahim ka saratu mba basia tre tuma nitu kri gbangban saratu niwame a bhe a kpa gbengbblen u kpa vren niwane ana che bran u wrji ne vren nitu a to ndi wawu wa a nu alkawali ani kri abangban ni tu tre ma ¹²nikima rhini inji ri kii wandi me ana rhu na wa a mla kwuye ba grjhi ihpu gbugbuuu to tsintsen ni shulu mba u kau bla too yashi ni nyu kpantre ma¹³a he niyu nyme kri gbangban mba biyi ba kwu hama ni kpa alkawali ba hama nikii hu gon wa ba to nda chu rhini ni gbugban ba nyme ndi bana bi meme bako ra baba biwa ba rhuye kii ni meme na ¹⁴biwa ba tre kpi biki ba rhuki ni hla ni ra ndi ba si wa ko u meme mba¹⁵banina si ti mren u gbu meme wa bana rhu rhia banina to nkon u kma hi ¹⁶to wa ahe yi ba yo sron meme wa a bizani ndi wu shulu nituki irji na klu shan u du ba yo ndi irji mba na nitu wa a mla igbu zi bawa ye¹⁷a he ni nyme krigbangban u Ibrahim niwa ba yo ni tsra a ban Ishaku ton ana vrenma riri wa a ba ton wawu wandi ana kpa alkawaliba ¹⁸ana nitu ibrahim wandi ba tre nituma ndi ahi nitu ishaku mba nu nde iilipu me ¹⁹ibrahim a ban ya ndi irji to nkon u nzu Ishaku lu rhini kwu ahe to sran tre ana rhi ni ba mba a kma kpa u ye ni kpama²⁰ana nitu nyme kri gbangban nitu kpi wa ba he ni shishi mba ishaku a yo lulu ni Yakubu mba isuwa ²¹ana nitu nyme kri gbangban mba yakubu niwa a ta kwuu a yo lulu nkan nkan ni mrli Yusufu Yakuba a gbrebre nda kri ka kpa nren nitu kpala zren ma ²²ana nitu nyme kri gbangban u Yusuf niwa son kle na a ti weiweire a tre nitu lurhu mrli Isaraila rhini masar nda yo tre zibwa nitu kwukwu kpama²³ a he nitu nyme kri gbangban mba musa niwa ba grjiu ba tima ba riuzi u wha tra nitu ba to ndi a vren wa a biya bana ti sisiri iban wa kikle uchu a yoo na ²⁴a he ni nyme kri gbangban wa Musa niwa a gbron ti ndi a kama du ba yondi vren wa firauna ²⁵a chu duba tiw ya baba ndi bi irji zan wa a ni son si ri kpi ndindi ni latre u nton fii me ²⁶a mlaya ndi ishan wu hu kristi a ti nkle zan kpi biwo masar nawuu nitu a sia yo shishima ni handu wa ani kpaa²⁷a he nitu nyme kri gbangban mba Musa a don masar ana klu sisiri nfuu uchua na nituwa a vu sron na wandi a si to wa bana too ni shishi na ²⁸ana nitu nyme kri gbangban mba akri nitu hugran mba vra iyi ni du wa ani wuu ngrji bi mumlan kana sa wo ni mrli bi mumla bi israila na²⁹ana nitu nyme kri gbangban mba ba zren zu nimi kpantre ma u reeds na nitu kuklu meme niwa bi masarba bata son zren hu toki imma mrhenba hi ³⁰ana nitu nyme kri gbangban mba gonkangbu Jericho a kulhe hu gon zrenmba kagoon u vi tamgban ³¹ana nitu nyme kri gbangban mba Rahab wa ana ntrn ana kwu baba biwa ba ka wotre nitu a kpa pime biwa ba tonba ye ni yabi ni du ba ye ble ya gbengblen gbua³²mila lha ngye nha? nton na tsra nimu na du mi lha nitu jiduna, baraka, shamshuna, yaftaha, dawuda, samuila, baba anabawaba

³⁴hbi gbengblen ilu nawo ni nyu njingban nda kpa si kpa rhini ba lilo nda kpa kikle gben gblen ni bubu kuu nda ri bi taku waba rhini gran ra³⁵imba ba kma kpa bimba wa bana kwu nitu ba tashimebari ba ti ba ya nda kamba ni kpa chuchwo nitu du ba la tashime wa abi ³⁶bari ba kpaba tsra ni nkon nza ni ya grhi mba kpa tsi ni gbugban ngame mba sraka ni lo ni kotro ³⁷ba taaba ni tita ba hanba ti ha ba wuuba ni njingban ba zren si kagon ni nta tma mba nta tawo bana ni ko ku son zuba ni fuungyungyu nda vuba tiiya chiche vnuu bibie baba bisen u greek ba tsro nha ndi ba ta ba ni tita ba han ba ti ha ba yo ba ni tsra ba wuuba ni njigban ³⁸gbungblu ana bi tsra ni bawu na ba sia zren ni kagon bubu ni klan meme miji baba nglu mba ni nfron tita mba nimi juju meme³⁹niwa me wawumba irji a kpanyme ni ba ama nitu nyme kri gbangbanba bana kpa alkawali na ⁴⁰irji a mla kpe nkan wa a bi zan nituwa nitu ndi hama nita bana kpaba ndi duba kri tsratsra na

Chapter 12

¹ahei naki undi gbugbuu ba kata ni yiri shubi yi u kle ni tre ukika ko gye cuwo wa ani nawa ita ni tau ni nla tre wa anigba ta uni son bu vu sur ni tsar wa a hei ni koshishibu ²uki ka yo shishi mbu ni irji wa wau yi wu mumla utaba ace tere ujaji ugyawa hei ni koshishima wa vu sur ni giciye da wur sur le ni shan wakuson niwo kori wukur siyi allah ³naki bika rhimre ma uwa vu sur yiri adawana nla tere ni na du yi wuton ko bika bacuwo na⁴bina kle gbangba ni gbi sur ni nla tr wa tsar wa ukayi bi le rina wu bikparisu ni tere wa ba hla nitere ni mini ⁵vur mu na banhoron rji ni ro na wu bi yi me na se niton wa bano horonma ⁶anaki ba wu irji ani horon ni biwa wa kpayeme ni ba wani hukunta ni biwa a kpa ba⁷vusur niya ni son wu horo irji ni tei ni na bi minima u vur rime wa tema na no horo na ? ⁸wubi tana hei ni horona na ind bariba hei niwu bishegukena ubina minina⁹u hei na kiki hei ni bate ugbugbuu wa ba hurance nita wuki no ba daraja ba wa ana wa kiyi ni ubanmu wu ruhuniya ni sona na ¹⁰u ba tembu ba no ta horo wu ton zizama ubi ma urji wa ani hurace nita nikon wu bimawa ki fe rabo ni mitsarkinma ¹¹u ba horo wa abi ni ton ma u hei ni loma u yar sur uani gni mini u ruhaniya ni adalci ni du biwa ba gni ba nimi¹²wu anaki u bika mla wo bi tei wa ani reto ni kpanubi wa ba kaduwa ¹³bika wu kon wa gegere me wu kpe wa a vu kuma ni ko san dunazina waka se¹⁴bika wa son se ni kpabi nirayuwa wutsarki wa ana hei tokina bandi wa ani to rji¹⁵mla tumbi tei ni du ri na fe alheri Allah na u du kpe u tushe wu rima dutsiro ni yi da gyi kpe wu fitina wa gbugbuu nikpabi baka gurbata ni tumba ¹⁶bika tzir sereme ni duba nato bi wamba niyi na nibi wa bana hei ni ibada niyi na Isuwa wa don biri wa ka le ni son wu ver wu mumla ¹⁷bika to ni kpayeme nawa a tei yo sur waani son za u albarka u koshishi u bana kpayena anafe ton wu bre nla tere mana wa naki obre ni yimashi¹⁸bi na ye nigbilu wa ba sawo na wa gbulu wu rilu ni bwu ni tukuki ni tsin wubwu ni hadari ¹⁹bina ye ni vri kpunu u no se sir ni nla wu no sesir na wu bi sere ton ba bre nidu ba na wo gana ²⁰u bana son u vu sur na nikpa wa ba yo doka ni tuma na uko daba a taba nigbulu ani ta ni teta ²¹wa kpe wu sesir gbugbuu wa musa tere me son sesir me firgita²²wa hei naki u biye ni gbulu zron ni mi gbuu wa rji wu rai wu shu ni wu urushalimo ni wulo dubu mini ba gyir ²³wu biye ni shubi mini bi mumla waba nha nha wu shulu bi kaye ni rji wa wau yi u bla kogye naki he ni ruhu wu dalai wa ba riga da tsrkake ²⁴wu wa u kpa rji u wa wau a matsakanci wu sabon alkawari ni yi wa babwa wa tere zun ni yi Habila²⁵na kabi ni wa asi tere ubana gbiju na wa ba kaba niwa ba ba gbi ton na ni nigbugbuu u feme ba tsira i kita kama gon tei wa ase gbiton mbu ni shu ²⁶uni ton ri ikro ma a guru gbugbuu u zizaa a yi alkawali da tere iton a hei wa me guru ana gbugbuu me gye na du ni shulu²⁷u nla tere bayi har ila zizaa a tsor cunu kpe biwa gunu wa to kpe wa ba tei du kpe wa bana gunu wa ba hei ²⁸wa naki fe bubu son wa ana guru bana wuji ka son u gir ni iri son wu zizaa wa ki yi sujadani rji ni kpa ye niwu ni wu ni na son ma wu bima ²⁹ana ji irjimbu a lu wu gon

Chapter 13

¹dun mre vayi ta sun kpaba ²na kparisun ni bubu kpa bi tsiri na ni bubu ti na yi bbi kpa malaika wu bina to na³ya bin ba ha niikoh tru ti na bin he ni ba ne mi sor ya bi ba hemi kpokpo yah na bi he baba ⁴dun ko anh mla grama ti dun kbanci grami sun tsatsra rji ni tron bi kur ni mba ndi ni bi tre⁵dun sorbu rju ni bubu sun kubu ikpe wu he ne wu yo sorme ni wu rji ni tun ma tre me na brin jina me na dun kpe ti yina ⁶ki kun su ni dangana ki he ni gbagadi ni tre baci bu wa wa yi ni zonta me na kulu si siri na to a ge idin ni ya ti nimu?⁷ bi ka mla ya bi ninkonbi wa bi gbito ni yu ne tun tre rji bi ka mla yani din tsar bi ni kpa tsiro bi ti dindi ba ⁸yesu Almasihu a riri lare ba luwa na he tutur⁹na kabye ni bi shi ji tsron kan kan a he nibi ni me sor mu ni ti bin ana he ni dunma ni birina bin wa bana zon ba ri bi wa ba kambani Yesu ¹⁰ki he ni gabagadi dun ni me biti chucun ne me hakali ba he ni gbele wu rii nituna ¹¹i yiri ine ma bin me iji wa ba wu ba ni tun tigba ba krin den ye ni inji priest nime tsatsra bubu ba vun kpama na gun nithogon gbun¹²yesu me tiyah nikogon get wu migbu dun ni ba kban ijii ba ni ta mgon yima ¹³dun ki ba hi ne gogon gbu ni shan ma kina he ne gbu wu ka klena ki yah rin wa ne yah¹⁵ni ta ikho ma cacun kita na iton ni gbre rji gbre a wu lan wutre iyunbu waki kwikini gbashu ni gbresan ¹⁶kina kparisu ni ti kpe dindina ni zon rin huna rji ni grin kpukpome ni bibi iton ¹⁷wo ni hu bi nikhubi ba ti dun gbin yi ni tun sur bi na bin ba no blanba bi wlo tre ba baba in bati dun yo yi ne me gri ba ni funba bi ta ti ni fun ana zon yin na¹⁸bra nita ni tawu ni kini to ki he ni mrin dindi ki yin burini ki tsor wa a he dindi ni me bu wawu ¹⁹me no yi imrin ni dun yi tina yi ni me ye ni yi kbla kbla²⁰en rji wu no si wa a ghrin ye ne go ni kyu ni kikle idin wu ya intma ba ni baci yesu wa a no yinma wa a ka klema nda yo yi ²¹a zon tun bi ni kpe wa abi na ti wa surma so ti dun ni tunbu wa abi ni wu nita igon yesukristi dun kunku gba shu na a naki niwu tutur amin²²mrivanyi ziza me no yi gbegble dun yi vun dre ni me wa me no yi gbegble tre wa me anh ni yiwu ²³me so dun yi to vanyi bu Timothy ba ka cuwo wa me to yi be ye gbagbla²⁴cin bi nekun bi ni mrivanyi bi wa ba whu rji ni italy ci ba ²⁵du tibi ha yi wa wu

Revelation

Chapter 1

¹Wa yi hinhran u Yesu Kristi wa Irji nnowu ndu tsro ba granma ikpye waa a tie weiwiere a. A tru meleka ma ye ni Yohanna ye nhra wa. ²Yohanna ahla lantre Rji nda hla u Yseu Kristi u kyi wa atoh wawumbambawu. ³Indi uluw ahi wa akra totsuma ma ngbangban me'a ma kii biwa mba tsi wo tre waatre nda kpa nyemen ni kpe wa mba ha nimi into a he whewhir.⁴Ime, Yohanna, hi ni Ikilisiyoyi tagban wa mba he nigbu mba asiya; tsitsi hi niyi ni sikpa ni wa ahe tsizan, wa he ni tsenmu, wawu ni ye ni shi-shi ruhohin tagban wa mba he ni kgbu kursiyin ma. ⁵Arji ni Yesu Kristi wa mba kpanyemen ni wu, iver mumla wa alude nimi mben; wa atu chu bi gbugbu ni wa ni sonta. nda situ ihuwo ni la bi latre gbu ni iyinman. ⁶Aleta te bi chu firistoci bi Rji ma ni teman. ndidin, ukpele wi he ai wu tun nitse ahemen (amin)⁷Nya atsiye nimi kpan, shishi nde mbato ni nde biwa tugbu ni njigba ndi bi gbugbu pepemen mbayin niwu, ahemen (amin). ⁸Ameyin mumudin ni klekle Irji treme wawu zizan; wa ahe tu nitsemu, wawu niyen, wawu ni kpekple wawu.⁹Eme, Yohanna, rayinbin, wa ahe niyin ni mi iyabin, ni son ndidi ni fusroun waube ni Yesu. Igbulu mba wambayo Badmusa, ni tre Rji wa ala ni tu Yesu. ¹⁰Mi he nimi Ruhu nifi u Rji, ndi wo lanri ni kwugon nu na ijun. ¹¹Ala ha ikpe wawu to rinu vuvu; nde tru hi ni Ikilisiyoyin tagban mba; wa ahe Afisus; ni Simirna, waahe ni Tayatira, wa ahe ni Sardisu, waahe ni Filadalfiya, ni waahe ni Laudikiya.¹²Mi ya ndi atsi tre nimen, wa mi ya miton ilu fitila tagban ni ngbugbu klomba. ¹³Nimi ilu nde ri hena ker nde a kri ni gla gagloma hi ni zanma, alakpa ni zinariya nitsan ma.¹⁴Ituma ni fukpa kye na fu fu rjurju na men atsi gji ni kpama; shishi ahe na wau. ¹⁵Izama mba kpa, mbahe na klalu wa mba la niwu, atsi glo na man ni nei. ¹⁶Nuwo kota ma agji tsitse tangba ni nyuma agji gjin e. nyu ha shishi ma tsi kpa na rji.¹⁷Wa mi tori mi jeku nza ma na kgbu nde. akawo ma ikita san ni tu mu nda la, na ti tsitsirena, imee mi mumle ni nklekle. ¹⁸Niwa ahe, mi kwu nya mi he nitse mi he ni mukuli re mba u kwu ni iko lu.¹⁹A he nawa, ha kpe wawu to igpi waahe zizan, waani he ni kwogon waujin. ²⁰Mi tu ma'ana, ni tsitse tagban wa mba to niwo kotama, ni whirji wa mbalo. Fitila tagban u Zinariya. tsitse tagban mba malaiku (pastoci) bi Ikilisiya tagban, whi rji mba lo fitilu tagban mba Ikilisiyoyi tagban mba.

Chapter 2

¹Hi ni malaikan u coci Afisu nha itre u waa a nji Tsitsen tangban niwoma korli ni wawu wa ani nzen hu tsutsu ingba zinariya tangban bi zi lu. ²Mitoh ndu me, nhon nyu me ni vu sron me ndi na kpa nyme ni bi meme nyeme ni meme nde na, mito u tsre biwa mba la nitu, ndi mba manzanni ani he nakyina, wawu mba bi che.³Mito u he nivfu sroun, u sha yan gbugbu ni tu nde mu, u na kaba hi kwugonna. ⁴iwhirji mina kpa nyeme ni u na u bri sonme u mumle. ⁵U mba yo ndi toiwhirji u krujokun tie ndidi ndi kgbu ye ni gbi bi mumle mba tie ndidi ndi ihu fitilar ni gbugblu senmen.⁶Uwu he niwayi una kpa kyema ni gpi wa nikolatawa mba tie na; wa memen mina kpa nyemena. ⁷Wa ahe ni tun wo ndi won di wo gpi wa Ruhu si la ni Ikilisiyoyi. nde wa a kyri gbagban minu kon wa ni ri ni mi kwugrar u re wa ahe ni rju i irji.⁸Hi ni malaikan (fasto) wa ahe ni Ikilisiyar samina ha bayi mba tre wa ahe ni mumle ni u klekle wa'a kwu nda kgbaye. ⁹Mito iyabin ni iyon bi u tona u he niwu mito wa mba si mbata nde wa mba iyotun mba ndi mba yahudawa mbana hena kyrina mba bi kon imblisi.¹⁰Na glu sisiri iya wu sha ni he shishina. yar ibisi ti whuwhir tru mbari bi nimi tro; dumba teyi ya; bi sha yak ifin wulan kri gbangba hi ni kwu bi kpa yagya re. ¹¹Wa ahe ni tu wo ndi wo kpa wa rubu asi tra ni Ikilisiyoyi. wa akri gbagba hra hi klekle, ikwuha na kpa ti memena.¹²Hi ni Malaikan wa ahe ni Ikilisiyar Burgama ha buyi mba lan tre nde wa agji grigba inyu ha. ¹³Mito whirji u son akon u ibusi nakyin u kame ndi gji nde mu gbagbame, har kyime u na kpa nde tro na, ni ton u Antifas wa akri gbagbame, wa kpa nyeme nime wa u hu'wa ni mi bin, ni whirji ibisri ni son.¹⁴Iwhirji mina kpa nyeme ni wuna, wu biwa mba kpa tre Bilamu gji gbagba, wa a tsro Balak wa ti gpi u kgbu zan ni shishi imri Israila, ndi ri'ila wa nu ibrji wa mba lotsu. ¹⁵Nde mba ribi gji tre ni kolantawa gbagbame.¹⁶Aho na kyi ba bri konyu Rji miye gbagble me nda bi kon memen kyri na tsi ni mba ni ingji ba waahi ni ngu hi. ¹⁷Nde wa'a he nitu wo gpe wa ruhu si la ma Ikisiyoyi nde wa a kwuci mi nu ma'ana wa hri si niwan mi du titan kygle ni nde sa ma wa mba ha ni tu titan nde wa mba dro wa ato imba wa asi kpa mba.¹⁸Hi ni malaika (fastoci) Ikilisiyar Tiya tira hai Biyi mba lan wa iver Rji tre, wa ahe shishi na igleme ilu; izama na idren nami lu. ¹⁹Mito gpe wa u si tie sonme, ni krime ni kngbagba me. mi to wa wu si tie ana gbrun konna ni gei u tie mumle na.²⁰Whirji kni na kpa nyeme ni wu na wu bri iwa mba Yezebel wa ani yotun ma ndi iwawu watsu. nikon intsro ma ani gru nde mu ndi wa imba nde ni ri la wa mbanu iblis saraka. ²¹Mi nu ton ndi mle kon mene ma te wa ka'ina.²²Ya mi yo gbugbu kru wuls, nde wa awate wa ani ri bi meme yari, nda mba na bri krama, mena. ²³Mi tsi imri ni kwu Ikilisiyoyi wawu mbato nde ni kon bi tie.²⁴Inbru bi wa hibe Tayatira biwa bi na gji tre mana, bina to gbi mbari yo ndi tre ibusi, bi yi mba kyi mina yoyi iyana. ²⁵A he nakyi kri gbagba hi niye mu.²⁶Nde wa akwuci nda si tie gpi wa asitie bi klekle ni klekol mini nikpan ni tu bi kpalan. ²⁷Mi gji mba miwo karfa mi bra mba na rin memen. ²⁸Ahe na mi kpa ni wowo timu imeme minu tsitse u ble. ²⁹Ndel ahe ni ituwo ndiwo gpi asi la ni Ikilisiyoyi.

Chapter 3

¹Hi ni malakon Ikilisiya waahe Sardisu wai biyi mba tre wa agji ruhohi tagban itre uwa a nji brji tangban u Rji ni tsintsen tangban wu Rji nitsitse tagban miton gpi wa wu si tie wu tie nde wu ndidima u na ton ndi wu ikgbuna. ²Lu shume ndi krigbagba igpi wa adun atie whiwhir ikwu, mina ndu ndidima ni shishi Rjina.³A he na kyi u kyrimrenton, ni igpi wa wu kpa ndi wu'a, kpa nyeme ni mba, ndi mle ti tashgbe, mi ye na nde iybi; hina to tien miyena. ⁴Bihe ni de nda time hi sardisu wa mba na kpa no glo kykle mba ti ndidi.⁵Nde wa akwaibi mba sran glo kykle diwu, mba tse nde ma ni nuwu u Rji na, mi dugbu nde ma ni shishi temu ni shishi malaikansa. ⁶Uwa a he wo igpe wa ruhu si la rii ikilisiyoyi.⁷Hi ni malaikan ikilisiyar wa'a he ni Filaldefiy ha, biyi mba tre wa nde ndidi nde gyegyere wa agji makule Dauda; wa ani bwu idiori naiya kawuna, nde akwawuu mba nde waani bwu. ⁸Mito ipi wa wu tsi tie, ya mi bri kontra ni biwu ni shishi wa indiori atiyin, akri gbagba ni tremu wuna kyme ni indemuna⁹Ya biwa mba he ni kon iblisi wa mba tre ndi mbamba mba Yahudawa, ana he nakyi na mba si tie che. mbaye nda wukwu gbrju ni zamen, mbato ndi ni son. ¹⁰Wa wu kri gbagba ni tre mu, ndi wu kon mila ni wua ime me mi kri ni wu ni to treme wa niye nde bi gbugblu wawu wa mba tsre nde gbugblu nepemen. ¹¹Miye gbagbla me gji gpi wawu hewu gbagban ndi nderi mba takyamen a (Rawani)¹²Me yo nde wa akwuii ani hena igji kon Rji mu mina bri nde kyi ndi rju niwo muna. ¹³Mi ha nde Rji mi ni tuma nde gbu Rjimu (Urushalima isama, waagrji rji ni shulu ni Rji mbu), ni nde sa'ama. Wa ahe nitu ndi wo igri wa ruhu sa la ni Ikilisiyoyi.¹⁴Hi ni malaikan ikilisiyar wa ahe ni Lawudikiya Ra: biyi mba tre wa aheme (Amin). Wa kysi iya niwa latre jagji wa ni ya nde wa Irji te mba. ¹⁵Mi to gpi wa isi te wuna sina telu. ¹⁶Iwu uhe ni kon ha una telu uwoma ysina mi dru yoga ni nyumu.¹⁷Wu tre, ime mi ha ni kon ni gpi gbugba'u, mina son gpi gana wu na to nde wu iyama igpi yin nde iyan nde ifyeshi wu tsre gpre. ¹⁸Wu tre mu, le zinariya nime wa mba nza nilu wa ii he kongyen wa wu tsron gbi bin gpan wa mba to ni gpirena, ni nye wa tsron ni shishi wato igon niwu.¹⁹Mi tsi nde wami son mitsron mba iko mba hu ni gbugbu. Wa he na kyi kri gbagba tie ndidi. ²⁰Yame mi kri ni kontra ndi si wru nde awo lamu nda bwu kin, mi ri ne konna, ndi ri la niwu wawu ni ri la nime.²¹Wa akwuchi mi nu kon ndi kuson ni me ni tun chumu, ahe nawa meme kwuchi ndi son ni timu ni tu tuchu ma. ²²Iwa ahe ni tun inwo ndi gpi wa ruhu atsi la ni Ikilisiya

Chapter 4

¹Ikye wa a hugon kpyi biyi, miya ndi too nko tra ni shulu kle wuo. Na wayi mi tsro gbi wa ani yen ni kon gpi biyi. ²Mba huta mi heni ruhu, mi to gbagbu sonri wa mba zi ni shulu ndi ri son nituma. ³Wa a son ni tuma ahe tita yasfa ni tika yakutu dirdiren lu ayo ni zuzu dirdiren lu ahe nu tita zumurudu.⁴Ni zuzu kpachi kpachi mbari wa mba itse ha, wa mba son ni tu kpachi mba bi nikon ise ha, wa mba sru iglo kykle, niworo woro zinariya ni tun mba. ⁵Ni kpachi kpa ni rju ni kyiwa ni ngro ni zan. Fitilu tagban mbasi ri shishi kpachi, fitilu mba ruhohi Rji tagban mba⁶Ni shishi kpachi mba inci gilushi, wa ani kpa na karau. Ni zuzu kpachi wa ayo kpachi ni zuzu, bi re nde isie wa mba he ni shishi ni shishi ni kwugon.⁷Nde re imumle ahe na nnagru (Zaki) nde re wu ha ahe na iver lado, nde re u tra shishi hena vernde, nde re wu inzan na ikpan ilude. ⁸Nde bi re inzan mba, mba waahe nigban mba he gban ti ti tanne; mba he shishi nigbamba iju ni rji mba na bri tre, wu tsatsra, wu tsatsra, wu tsatsra itregbumu Rji wa ahe gbegble wawu, awawu waniye.⁹Ni ton wa bi re mba si gpresan, ndiden ni gri ni wa nda son ni tun kpachi, wa ahe hi ni klekle. ¹⁰Bi nikon ise ha mba, mba kgba tumba gji ni meme ni shishi wa ason ni tun kpachi mba gri niwu wa ahe hra klekle, nda ju takya mba tahi nuwo ni kpachi nda tre, wu mumle, itebu ni ¹¹Rji mbu kpa gri mbu wawu, iwu uti kegyen, bra invri ndi he ni tun gpi wawu timba.

Chapter 5

¹U mi toh niwo korli uwo a son ni ruron'a mito vuvu wa ahe mi ha numi ni konbra naye vuvu wa ba nha ni koshishi ma, ba lowu ni lo tangban. ²Mi toh kiekle Madauka si d'bu ngblome, ahi nha mla wa ani tdi bwu nye nvunvu nda mre loo ma?³Indji ri na he ni shulu ka ni meme ka ni mi meme a toh bwu nuunvu wa ba nyewu'a wa mba he nimi ma. ⁴Mi yi wa kpukpo me wa bana fe ndji ri waani toh bwu ka kra nye nuunuu na. ⁵Iri nimi bi nikon ba ahla nimu rimu, nayi na ya ichen (zaki) u grji Yahuza ivren Doda akpa ka; amble wu vuvu ni lu tagban mba⁶Mi to iver gru akri whie na kpachi nde bi re isie ni mi nikonmba, ahe na mbawu'a ahe ni iju tagban ni shishi tagban; Biyi mba ruhohi Rji tagban wa mba tun ye ni gbugblu. ⁷Ahi nda kpa nuwo wa ason ni tun kpachi⁸Ni tan wa iver inkrju amba vuvu, bi re isie mba ninde ise ha mba jokun ni memen ni shishi iver krju. nde mba, mba he ni ngungu mbakyi mba bra bi ti ndidi⁹Mba yo se semai, iwu mumle waw'u mban vuvu ndi bwu lu mba hau, ni iyin me mba le nde Rji ni gbugblu wawu ilemen, nde ni he luntre. ¹⁰Wu me mba bi chu ni firistoci wa mba wu Rji mbu, mba gji gbugblu.¹¹Wa mi ya mi wo chrju malaiku bi bra wa mbahe ni kpachi ni bire bi nikon mba mba kyai dubbai goma sau dubbai goma da dubun dubbai. ¹²Mba zu tre ndala wa atsra wer krju wa mba ha akpa gpegble (iko) ahewu itan, gpegble, nikon nigba inyeme.¹³Mi wo igpie wawu wa mba he shulu ni mema ni mi meme ni nei ni gpi tu kpachi ni wer krju gpiresan, ndidi akyara ni gpegble gji gbugblu, hi ni kikle. ¹⁴Bi re isie mba mba tre ahemen (Amin) Bi ni kon mba kwujokun ni shishi mba nda gri ni wu (sujada)

Chapter 6

¹Mi ya ndi ton wa ivren krju abwu ri mi ilu tagban mba, ndi wo ri ni kpye nzya ba a tre ni lan wa ahe to u nzan "ye". ²Mi ya ndi to inghma kieklan indji u hon wu'a a nji ta'u ba nnowu inye pli na wa akwuuchi, wawu akwuti ye³Wa iver krju ilu wu ha mi ivo nde re wu ha a la ye. ⁴Ngk'ma rju nitra san mbeme wawu a son tu ma mba nu gbegble timba sisroun rju ni gbugblu; nde mba hu kpamba nde wa ahintu tghma mbanu kykle igjigban⁵Wa iver krju ilu wu itra miwo nde re u itra atre, "ye" Mito shigji nghma, wa ahe ni tuma agji gpi wu tsra ni woma. ⁶Mi wo lan ri nimi bi re nzam mba atre nde ri ahe ni nyu alkama ri nitun indu ifiri mudu tra u shair na kpa iyen timeme ni man inabi (wine)⁷Iver krju wa abwu ilu wu itra mi wo tre ndeiri nimi nde nzan mba atre ye. ⁸Mi to nghma ri na itunlu wa ahe nituma mba nu nde ikwu ilu ani hu mba nu mba iko nitu nde bi gbugblu ndi mba wu mba ni ngji gban, ni iyun , alu ni ignama bi migji u gbugblu.⁹Wa iver krju abwu ilu wunton, ni whirji u bra Rji mito nde wa mba mba wumba ni tre Rji ni gji Rji gbagban wa mba gji. ¹⁰Mba nyi ni kro kleklema, hra hi nitan iwu wa he ni gbeblenwawu iwu wu tsatsreni jagji wawutre ni nde bi gbugblu wawu wa kpa lan (fansar) ni nyi bwu. ¹¹Mba nu mba inglo kykle ndale nimba wu ndi mba gben finme imri vayi lelo ni mban wa mba wumba akaci na mba wu mba.¹²Wer krju abwu lu u tanne misi ya ndi to kykle churji meme Irji ate shigji pipimen na nklo shigji iri a he na iyrin. ¹³Tsitse bi shulu mba jukwu ni meme, na kwugran ibuwa ni ju gloma wa mba ni whirn, gwu gwu klekle avu. ¹⁴Shulu atime na vuvu wa achigbi tita mba gbu lu mba chu mba ni whir mba na he.¹⁵Itun chu bi gbugblu ndibi bi ni bi tun chu hi takwu, bi ni kon ni hi klekle, ni nde wawu ni bi gran ni ndidi mba ri nimi tita ni gbulu. ¹⁶Mba la ni ngbulo ni titan ndi mba kwu chan mba, katarin ni shishi wa ason ni tun kpachin ni kfu iver krju. ¹⁷Wa yi a klekle ifin vfuma aye, aha ni iya kri

Chapter 7

¹Ni kwugon wayi miton malaiku inzan mba kri ni (kusurwoyi) inzan bi gbugbulu, mba gji kwungon tizan bi gbugbuluyin gbagbame, wa kwumgun na ufu ni gbugbwuyina, ni tu nei ni kwugron. ²Mila to malaika ri tsi rji nikon zan, wa ahe lu irji wu re. Ayo malaikan inlan hiyi ni kykle lan wa mbanu mba ulan wa mba ti gbugbuluyi iya ni nei. ³Na ti gbugbuluiyna, ndi nei ni mba kwugon kynu mba ingbam ni chi mri Rji⁴Mi wo gbugbu nde mba tin gbam ni mbawu 144,000, Biwa mbatin gbam ni igji mba wawu ni nde Israila. ⁵Nde dubu wulon don ha ni igji Yahuza dubu wulon donba ni igrji Ra'u'bainu, dubu wulon donha ni igrji Gadi. ⁶Dubu wulon donha ni igrji Ashiru, dubu wulon donha ni igrji Naftali dubu wulon donha ni igrji Manassa.⁷Dubu wulon donha ni Igrji Saminu, dubu wulon don ha ni igrji Lawi dubu wulon donha ni igrji Issaka. ⁸Dubu wulon donha ni igrji zabaluna, dubu wulon donha ni igrji Yusufu, ni dubu wulon donha ni igrji Bilyaminu, mba tsa gbam.⁹Ni kwugun igpi huji mi ya, ndi to gbugbu nde wa mba drori ana ya mble mba nan ni nde bi gbugbulu wawu, ni igrji, nde ni uemen a mba kri ni shishivemen a mba kri ni shishi kpachi ni shishi iver krju mba surun waklema ni vuvu dabin ni wo mba. ¹⁰Ndi ni yo lan kyklema, kpa nde chuwo a he ni we Rji mbu wa aso nitu kpanbi, ni iver krji.¹¹Malaiku mba wawu mba kri nda yo kpa ri ni zuzu ni bi kon mba ni mba re inza mba, mba kagru susu ni shishi tsi ya kpachi nda (yi sujada) ni Rji. ¹²Mba tsi la ahemen (Amin) gri, ndedi ni wayu, gri igirma, iko ni gpegple mba bi wu Rji mu Rra hi nitse aheme (Amin)¹³Iri nimi nde ni nikon mba amenye me, a mba han wa suron nklo kyole bi mba mba rji ni tsen?. ¹⁴Mi la ni wu, u ni kon, wu to, Biyi mba bi nikon wa mba rji ni kykle yan?. mba ngla nklo mba ahe kykle ni nyin iver krju.¹⁵Ni tu kyi mba he shishi kpachin Rji nda tsi bra (sujada) ni chu ni rji ni mi kon inbra ma (haikalinsa) wa nu a so ni tu kpachi ani k'mba. ¹⁶Iiyu na ti mba, ni nlan ma na timba na irji na hwu mba na. ¹⁷Iver Krji wa ahe ni zuzu aniya nde mba agji mba he ni whir man ndidima, irji ni se iman shishi mbu wawu

Chapter 8

¹Niwa vren ntma a bwu hra wu tangban, gbangbi a he ni shulu wu mla ngbala nton ri. ²Niki mi to maleka tangban wa ba kii ni zande shishi Irjhi, i ba nuba njongran tangban.³Maleka ri nkan a ye, ndani nji kungo zinariya wu tulare, ndaka kri nitu bagadi. Ba nu tulare bran wa ani sru nhani bre wu tsatsra inji wawu u bi Irji nitu kungo tulare zinariya wa a kri ni shishi bubu-son-u-nzu hon. ⁴Intsen wu tularea- mba bre Irjhi u bi tsatsra injiba-lu hon hi ni Irjhi rhini wo maleka. ⁵Maleka a ban kungo tulare nda sru ilu shu nimi rhini bagadia niki a tau grji ye ni meme, i huki gbroku nzan ni yikankan, kpan-lu-nzan, mba grjumeme.⁶Maleku tangban ba wa bana nji njo-gran tangbana ba mla ki u fu ba. ⁷Maleku u mumla a fu njon-gran-ma, i ilunitita mba lu nha ni iyi a kuhle. Ba truu grji sru ni meme nda du n'kama-ri-wu-tra ma a gon wawuu, nkm-ri-wu tra kunkron ba gon kle, i shushu giga wawu ba gon kle./ vunvu bari bi bi mba bisen u Greek ba kaadon/nitu ri-wu-tra na gon kle/⁸Maleka u haa fuu njon-gran ma, i ikpe to kikle ngblu wa asi ri ni lu, ba tru yo ni mi kpantre-ma. Nkma ri-wu-tra u kpatre ma a kma ti iyi. ⁹iri-wu-tra u jirgi ma ma nzihle.¹⁰Maleka u tra a fuu njon-gran ma, i kpache tsintsen a rhoku rhini shulu, ni bwukpan to toci. nitu iri-wu-tra u nne baba tuba ma. ¹¹Nde tsintsen a wormwood. iri-wu-tra mmaba kma ti wormwood, i inji gbugbuwu ba kwu nitu mmba ba kma. rikpekpe¹²Maleka u nzia a fuu njon-gran ma, i iri-wu-tra u tsintsen ngame. Niki iri-wu-tra mba ba kma ku bwu; iri-wu-tra u virji mba iri-wu-tra u chu ba hama ni kpan.¹³Mi ya, ndi wo kikle- chinche (eagle)/ vunvu bari ba he ni lantre ki/ maleka/ nitu/ ndi kikle chinche (eagle)/ wa asia bwaa nitu ndani yo rhu ni kikle lan, "iyambi, iyambi, ni biwa ba kii nitu meme, niwa mbru njon-gran wa maleka tra wa badona ba fuu

Chapter 9

¹Mle maleka u ton a fuu njon-gran ma. Mi to tsintsen ri rhini shulu wa ana rhoku ni meme, ba nu tsintsen ki mabudi u nko ihlon juju wa ana he ni nchina. ²A bwunko ihlaa wa ana he ni nchi na, i intsen a rhu hon rini nyu nko a to ntsen wa a rhini kikle tanderu ntse wa rhu rhini nyu hlon a.³Langblan ba rhurhini mi ntsena ka ku ni meme, i ba nuba gbengblen too wu lan nitu meme. ⁴Ba hla bawu ndi duba na kpa giga ni meme timemena, koka ni shushu kpe baba kunkron, ama nitu inji wa bana he ni iyra kaa irjhi ni kbuchi mba na.⁵Bana kpanyme ni bawu du ba wuu injibaki na, ndi du ba tiba ya wu wha ton megen. Iyi ya mba ni he to tyo u lan, anita ta inji. ⁶Nivi baki inji ba wa kwu i bana to u na. Ba gbre wa ndi duba kwu, i ikwu ni tsutsu don ba.⁷Langblan ba ba rhu n'kma wa ba mla ki wu ta ku. Nitu mba a he kpi bari too rawani wu zinariya, i ko shishimba too shishi inji. ⁸Ba he ni nfuu too wu nfutu mba, i nyerenmba ba he too nyeren chen. ⁹Ba he ni sulkuna (breastplate) too sulkuna wu karfe, i iyi ngyumba a he too iyi wu karusai (chariots) gbugbuwu, mba nk'ma wa basi tsutsu ni ri ni taku.¹⁰Ba he ni gyugyunchi ni ntsonchi wu tyo too u lan, ni ngyunchi mba ba nu gbengblen wu nu inji iya wha ton. ¹¹Ba na he ni too ichu nitumba, maleka u hlon juju wa ana he ni ndina, ndema ni lantre Ibraniyawa ana Abaddon, i ni Greek ana he ni nde Apollyon. ¹²Iyamba u mumla aka hi ye. Ya Hugon wayi kikle kpe biya hari bari ba yi ni ye.¹³Maleka wu tanne a fuu njon-gran ma, i mi wo ilan grji niye rhini njon u tu bagadi u zinariya wa ahe ni shishi Irji, ¹⁴Ndani tre maleka u tanne wa ahe ni njona, "chu maleka nzia wa bana lo ba zi ni kikle nne Affaratis chuwo." ¹⁵Maleka nzia wa bana mla ba tizi u ton kima, nivi ki, ni wha ki, mba ise kima, ba juuba chuwo du ba hi wuu irir-wu-tra u inji wawuu.¹⁶Gbugbu sojoji biwa ba hon tu nkma bana 200,000,000. Mina wo kri gbrumba. ¹⁷A hi toyi mba to nk'ma ba nimi nran mu mba baba biwa ba hon tumba; Sulke (breastplate) mba a he too sren lu, samban, hycinth (darkblue), mba kibiritu (sulfurous yellow). Itu nkma ba ba rhu itu chen, i rhini nyumba rhu ilu, intsen mba sulfur.¹⁸Aloba wa a rhurhini nyu kpi tra biyi a wuu inji iri-wu-tra mba. ¹⁹Gbengblen nkma ba a he ni nyumba mba ni gyunchi mba-nitu gyunchi mba a he to iwan, nda he ni ba tuu wa ba tsi inji juunkpan.²⁰Imbru injiwawu, biwa bana wuuba ni aloba ba na, bana kma sron sran ni ndu wu womba na mba dana dome ni hu nkon brjhi baba gunki wu zinariya, azurfa, jan karfe (bronze), tita mba kunkron kpi biwa bana to, wo ko ka zren na. ²¹Ndana kma sron sran mena nitu ba wuurnji, nglu ka ni hugbugblu mba, mba ti nkan ko ka ndu iybi mba.

Chapter 10

¹Mito kykle malaika asi grji shulu ni ye a he mimi kpan, ndirderin a he ni tuma. shishi a he na kpan rji, izarna a he na kla lu. ²Ni wo ma agji vin vuvu tsisan ma, wa mba buu ayo zanma ni minei iza ma wukon myriya ma ni memi.³A tre ni klekle lan na lan wu chen (zaki) wa tre ni ikro mba. ⁴Wa inza tagban mba tre rju ninra mi son ta ha, ndi wo lan wa arji ni shulu nda tre, nka igpi wa in zan tagban mba tre. Na ha mba na.⁵Malaika wa mito akri ni tu nei ni meme azuwoma inkon rli hi ni shulu. ⁶A retse ninde wa ahe tu ni tsemu, wa ati shulu ni gpi mba wa mba he nimima, ni meme ni gpi wawu wa mba he nimima malaika la, inton he nganan. ⁷Mifi wa malaika wu tagban ni son nuri gburju mani, ni wa yi igpi irji ri ni ye ni kpan, ahe nawa latre ndudima ni imri konma annabawa.⁸Un wami wo ni shulu ala trenime Hi ndi mban vuvu wa mba bwu, ahe niwo malaika wa akri nitu nei mba n meme. ⁹Mi hi ni malaika ndi lan niwu ndi me vuwu tsitsa mba. A la nimu "mban vuvu ndi ri inne me ni nri ni nyu me a ni ron na tunn ni nyume.¹⁰Mi mban fiv vuvu ni wo malaika ndi ari wu a ron na lurin ni nyumu, wa me ri, inne mu nri. ¹¹In drori tre me, wu la gpi ni tun ndegbugbuwu, gbugblu, inlemen ni hi chu.

Chapter 11

¹Ba ban kwukwu giga ne du mi tindu niwu to kunkron u tsra kpe. Ba hla mu ndi, "Lu kri ndihi tsra hekali u Irji mba bagadi, mba biwa basi nzuhon nibre nimi. ²Na tsra kahlan wa ahe ni kogon hekali na ba ban kima nu bikoraba. Ba chanzren ni tsatsra kikle gbua wu wha arbain-don-ha.³Mi nu iha bi bla tsro nitumu nkon u bwu bla kpi-wuye-nishishi u vi 1,260, nimi nklon gwado. ⁴Bi vu bla tsro-to biyi baba yi ba kunkron zaitun (olive) ha mba fitila ha wa ba kii ni shishi Baci u meme. ⁵Ndio ri nita ban ndi wawu ni kpaba timeme, ilu ni rhurhini nyumba nda ye gon bi kamba niba. inji wa nison tiba memea, a toki ba wuu ba.⁶Bi vu bla tsro ba ba heni kpayme ni duba ka kla shulu nitu du lu na kulu ni vi biwa ba bwu no tsro ekpi bi koshishiba. Ba heni gbengblen u kma ba mmaba ti iyi nda wru meme ni aloba nkankan, batari son du he toki. ⁷Bata na bla kle tsro wu ye koshishi ba, meme ibrji wa a rhurhi ni hlo ba bana to nchi mana'a, a ni kru ni tunkon kikle gbua nda wuu ba.⁸Ikbon mba ni kru ni tunkon kikle gbua (wa ba yoba ni sranro ndi Sodom mba Masar), bubu wa ba klo bachi wu nitu kunkron. ⁹Nivi tra ni mbru bari rhini gbungblu inji, igrji, ilan, mba meme ba ya ikbon mba. Bana du ba vu ba sru ni ibe na.¹⁰Biwa ba kii ni meme ba takpe nitumba nda ti gan. ba tru kpiwu ngiri hi ni kpamba nitu anabawa hariba ba ti bi son ni memeba iya kpukpome. ¹¹Hu gon ise tra ni mbrua, ivri u kma ye sisren rhini Irjhi ani rinimimba, i ba lu kri ni za mba. kikle sisiri ni kuu nitu biwa ba too a. ¹²Niki ba wo kikle ilan rhini shulu nitre ni ba ndi, "Hon ye niwa " i ba hon hini shulu nimi kla lu inda don bi kamba niba ba kri si ya.¹³Ni nton kima, kikle igrjhu meme ni he, i ri-ni-mi-wlon wu gbua ni ziilhe. Igrjhumemea ni wuu inji duba tabgban, i biwa na nawoa ba kuukikle sisiri nda nzu irjhi u shulu hon ni gbegblen ma. ¹⁴Iyambi wu ha ka hiye. Ya! Iya u tra niye gbagbla.¹⁵Niki meleka u tangban a fuu njon-gan ma, i kikle balan rhini shulu ba tre,/ "Ngbrankochu u gbugblu a kma ti ngbrakochu u Bachi mba u kristi ma wa ani son ni tu chumba se ni se.¹⁶Niki, bi chiche shirin don ha ba, wa ba kii nitu ruron u nzu honba ni shishi irjhi, ba kulhe ni shishi mba nda nzu irji hon. ¹⁷Ba tre ndi, ki ngiri niwu, baci irjhi wa azan wawu, wandi a he, mba wawu wa ana he, nitu wu ban kikle gbengblen me ni ri ti mulki me. vunvu Greek bi zan bi u sen ba he ni nyu tre/ wandi ana he, mba wandi ahei/ i vunvuu bari wa ba ye ni kogon, u bi Greek ba ba ka nya ndi/ mba wandi ani yea./¹⁸Gbungblu ba bana ti nfu i nfu me ngame a ye. nton a ye wa bi wandi ba kwu ye duba kpa gaatre mba, mba du wu nu lada ni mri bindu me baba anabawa ba, ni tsatsra inji bi irjhi, mba biwa ba ti sisiri ndeme, ni bi wa bana he tukpe na mba bi kikle ninkon nton ye ye ni du zi ihe, biwa ba zii meme lhe.¹⁹Niki hekali Irjhi ni shulu a bwuu i bato sanduki u alkawali ma ni mi hekalia. Ba zran luzen jbu nkankan, wrukunzan, ni igrjumeme, mba kikle lunitita ba ye hu ti

Chapter 12

¹Bato kikle kpe-u-to ni shulu iwa wa'a a ka kpama ni irjhi, ni iwha ni ndanza mba nyepli u tsintsen wlon donha nituma. ²A he ni nne, nda sia yi ngrji, gbran yi wu grji vren.³Niki mi lato kpe-u-to ni shulu ya! kikle dragon sambran wa a heni tu ton mba njon wlon, ni nyepli tangban nituma. ⁴Inghu nama a se ba tsitse iri-ni- tra bi shulu grji hlega ye ni meme. Dragon a kri ni shishi waa yi nne ngrjia nitu anita grjhi, ani tan vivren'a.⁵Angrjhi vren, vivren lon, wandi a ti mulki gbungblu wawuu ni ngbala karfe. Ba sran vrema kpahi ni Irjhi ni irjhi, mba hi ni kursiyi ma. ⁶i iwa a tsutsu hi ni miji, ni bubu wa irjhi a mlaati zi niwu, nitu duba mla-u-nji wu vi 1,200.⁷Zizan iku a he ni shulu. Mikailu mba ba maleku ma ba tsi niba ngame. ⁸I dragon ana he ni gbengblen tsra wu ri na. niki bubu ana la he niwu mba maleku ma ni shulu na. ⁹Kpache dragon-chiche iwan mba, wa ba yondi ibelis koka shetan, wa ani gyur gbungblu wawu ba hwu grjhi ye ni meme, l ba hwu ba maleku maba grji hu.¹⁰Mle mi wo kikle lan rhini shulu "Nizan kpachuwo mba gbegblen ma j.ni mgbrankoson Irjhi mba sarauta Kristi ba ye. Nitu ba tru wa ani tsrowo nitu mrivayiba grji, wawu wa ni nha ba ni shishi Irjhi mbu ni rhi mba chu.¹¹Ba rhiwu (nasara) ni iyi vren-tima mba ni lantre u vubla nituma, nitu bana son ki ni sisren mba nda ka tsra ni kwu. ¹²Nitu kima briku, biyi shulu, baba ki nimi. I iyame meme, mba kpantrema, nitu ibelis a grji ye niyi! A shu ni meme nfu, nda to ndi a he ni nton fiime.¹³Niwa shishi dragon a bwu nitu ndi ba tru grji ye nimeme, a hu iwa wa grji vren lon a ni zu. ¹⁴I banu iwa ngyu hari wu kikle nki nitu du tsutsu hini bubu wa ba mlati zi wu ni mijia. Ni bubu yi yii ba mlaunji wu nton, nton gbugbuwu, mba ngbala nton ri gbangban ni shishi iwan a.¹⁵Iwan a bwama rhini nyu ma too inne nitu ndi du mma shu nda se iwa hi. ¹⁶I meme a zo iwaa. meme a bwu nyuma nda inne wa dragon a sia bwarhuni nyumaa. ¹⁷Niki dragon a vra nfu ni waa nda kuhi tiku ni mbru kpu ma, biwa ba hu gbigbi tre Irjhi nda ni nji vubla kpi nitu Yesu. ¹⁸Niki dragon a hon kri nitu yashi wu nyu kpantre maa.

Chapter 13

¹Niki mi to bisan ri si rjuye rhinimi kpantre maa. A heni njon wlon mba njon wlon mba itu tangban. Nitu njon ma ahe ni rawani wlon, u tu ba yiyri mlawu ba he ni nde u latre ni tu mba. ²Bisan yi wa mi to a he to damisa. ikplema bana rhu kple bear, i nyu ma a he yo nyu Zaki; dargon a nuu gben gben, mba kursiyinma, mba kikle hukunchima ni du son tumba.³Iri nimi itu bisan a he ni meme nkpan, ama nkpan a wri ye. gbungblu meme wawu ba yani mamaki nda sia hu bisana. Ba sia bauta ni dragon, nitu wa aka ngbngblen nno beast. ⁴Ba si bauta ni bisan ngame ndani tre ndi, A nha he too bisan? mba a nha ni kri nda tsi ni bisan?⁵Banu bisan inyu wa a nito tre nzutu baba bi ya irjihi. Ba nuu nyeme ni du si tindu ma wu wha arbain don ha. ⁶Niki bisan a bwu nyuma nitu du tre kpebi ya Irjhi grji, ni ya ndema ni grji mba iko bubusonma, biwa ba he ni shulu.⁷Banu bisan nyme ni du taku ni tsatsra inji bi irjhi nda rhi ba ni kua. ba nu hukunchi nitu wawu igrjhi, inji, ilan, mba meme. ⁸Wawu biwa baki ni meme ba bauta niwu, ko nha wa ndema na he ni biwa ha nha zi, rhini inchi meme mumla wu gbungblu, ni mi vunvu u bi sisren, wa ahiwu vren tma wa ba hanua.⁹Inha nita he niton, wa ka wo. ¹⁰Nhawa ba nji hi ni bauta, ni bautayi ani hi. wanda ba wuu ni takobi, ni takobi yi ba wuu. wayi yi yo ni bi vu sron mba kri gbangban wu bi tsatsra inji bi irjhi¹¹Niki mi la to bisan ri si rhu rhini meme. A he ni njon hari to wu ntma, ndani tre to dragon. ¹²A tindu ni gbengblen wu dragon wu mumlan ni shishima, nda du meme ni biwa ba kii ni mi du ba bauta ni bisan u mumla'a, wawu wa ana he ni nkpan utra kwu, nda ye wriye.¹³A ti kikle kpibi u gyer (lamu masu girma). A du ilu grji ye ni meme rhini shulu ni shishi injiba. ¹⁴Nitu kpi gyurba banu gbengblen u bisan ni du gyur biwa ba kii ni meme, ndani hla bawu du ba la gunki u bisan zi, wawuwa bana ju kpan niwu ni takobi, nda he ni sisren.¹⁵Ba kpanyeme ndu nno beast wa ba tiewu zia vri ni ndu tre me nda yo bi wa ba kamba ni wu'a ndu yo ba' ndu ba' kukhu ni wu. ¹⁶A yo ko nha ni gbegblen, biwabana kpe na ni bi gbengblen, bi iwo mba biiya, biwa kpe hetumba na bi biwa ba igran, duba kpa na ni worinba ko ka ni kbuchimba. ¹⁷A he ni dii du konha ni ndeme.¹⁸Kpeyi tsar du ndi timren ndidi. Inji wa ani to hi gbangban ka vu bla, blana' u bisan nitu a hi vubla wu mri inji bla ma hi 666

Chapter 14

¹U me k'ban ya ni vren tanba k'ri ni tu tita Shiyona. He newu inddi dubu dari ni arba'in don zya wa ba nghan inde ma ni nde tima ni chi mba. ²Mi wo lanri rji ni shu na ima wa a zren ni ne na yar zan ngari i'lan wa mi wo'a ahe ba bi zi gungu ba si zi gunguba.³U yose sa mi ko shishi kursiyin ni koshishi (rayayyun halittun) zya'a ni bi nikon, indiori na ya koya sea na se inddi 144, 000 bi wa na kpa la chu wo ni gbugblu'a. ⁴A biyi bana kpa nsi tsatsra ni mi zren u kruga. a baki ba hu vren tanban hi ko nitse wa ani hi ba kpa chuwo ni mi nddi ni ndu ba kati iwhiri mumla ni tu Rji ni vren tanban. ⁵Bama to ba ni tiche ni nyu mbana, ikpi ri na sa'bana⁶Mi to malukari asi bwa ni tsutsu shulu iwa ba ton indu ni tre ri ndindima u ka k'le na sun tutu ntru ni ndu ba hla ni bi sum ni gbu-ngbulu ni gbu ba wawu, ni lime ni inddi ba. ⁷A yoba ni kikle lan "bika tisisir Rji ni kushu ni gban rju niwu. niwa iton ma u tron ye, ye hi ku shu gban rju niwu, wawu wa a ti shulu ni meme a ni teku ni zin ma.⁸U maleka ri maleka u ha a huwu na treandi, "ajoku, Babila, ki k'le ma ajoku. wa ayo meme u lime ba wawu mba wu ndu ba so jibi utie ngwuu nghwuu"⁹U maleka utra-a hu ba ni lan gban gban na titre nddi' wa a hu Irji ri ni kpe ri kan ani kpa igbom- ni chi ma ko ni woma. ¹⁰Wawu me ni so ni ima inabinifu u Rji ima inabin wa ba na suru ri wa ba ka zyi na suru ni Kofi u fu ma (inddi) wa a so'a ba gon ni lu ni luu hu'u babran ni shishi hi tsa tsra maleku Rji ni vren tanban.¹¹I tsen lu u je mba a lunde ni hi shu tunturu hi ni tunturu, uba na he mi kusi na ichu ni Rji bi hu meme nama rju ni yuma (siffarsa) ni bi wa ba kpa gbam inde ma. ¹²Iwayi ahi yo u vu sonron gbron gon ni hi wa ba he tsatsra. bi wa ba hu du u Rji ni yo sonron ni Yesu.¹³Miwo lan Rji ni shu ni tre andi "nha wa yi "babi lulu hi kwu wa ba kwu ni ubangiji" a hi Brji" e niwa ba kusi ni ya mba, niwa indu mba ni huba"¹⁴Mi ya nito kpalu kiklan a kuson ni tu kpalu u inddi ri he na vren nddi a nyen pri zinariya ni tuma ni Rji u rima niwoma. ¹⁵U maleka ri rju rji ni haikalin na yo gu wa a sun ni kpalu, a gban, gban' me "bam Riji me ni soma han iton u nham a tsra ye, niwa bi gbungbunlu ba a weri ye". ¹⁶U nddi wa a sun nitu kpalu'a a ta Rji yo ni tugbulu'a.¹⁷U maleka ri la rju ni shu haikali, wawu me ahe ni Riji u ri pipreme. ¹⁸U maleka ri rju rji ni bagadin u gon tulare iwa ahe ni gbengbele ni tu lu na yo nddi wa'a nji Riji u ri ma gban'gban me "ban rji u ri ni hi kon weweri innabi ni chin inabi'ugbungbunlu'a, ni wa inabi a weri"¹⁹Maleka a ta rijima yo ni gbungbuulu na kon inabi shuti u gbun gbulu'a na ka ba suru ni kikle bubu wa ba shibi ima inabi u fu Rji. ²⁰U ba chan bubu wa ba shibi inabin ni kogon ni gbu, u iyi si gukbon rji ni bubu u shibi inabin, a tsara igbron rji rji u lo nyu in hama, ha mi dari hari.

Chapter 15

¹Miton gpiri (sign) ni shulu, wa a tie nde sisri malaiku mbari tagban mba gji ido tangban mbaki mba telo tagban bi nklekle wa Irji chu ufu ma rju.²Mi to ri wa ahe na nei guashi wa asi kpan ni kosan lu wa akri whir ni nei mba mbarujin mbafin gpegpele kykle nnma rju wa ni lan (lamba wa mba tie du niwu na nde. mba gji mba ngurfu wa Rji nu mba.³Mba si yo se Musa, Imri kon Rji, ni se iver krju indu men mba bi kykle ma bi nu tsitsri, irji itimbu wa ahe gpepekle wawu, tie ndidi ni ngegerme mba kon me lihu bi gbugbulu. ⁴A ha na klu tsitsri me na Irji, inde me yi zu hi shu wu yi wu tsatsre me, gbugbulu wawu mba ye ni kgbume ni shishi wa ha la du mba u ndidima.⁵Ni wu wayi mi iya, mba vuvu gbugbu bra ni wu tsoron ni shulu. ⁶Ni whirji afin tsatre malaiku tagban wa mba gji lelu tagban mbaye mba sron bi ndidi ni pre bi kpama, mba lo zinariya san mba⁷Irin nimi nde bi re nzan mba, anu malaiku tagban imri gpren kwungon wu zinariya tagban rhu ni ufu Irji wa ahe ni re tu ni tse mu. ⁸Ikon Rji (Haikalin) ashu ni tsen ndindi me wu Rji ni gpegpelema. mba nde wa ari nimima imba wa ido tagban malaiku we mba.

Chapter 16

¹Mi wo lan kykle wa asi yo nimi haikali ala ni malaiku tagban hi ndi yo kwugon tagban infu Rji ni gbugbulu.²Malaika mumle (first) aka suron kwugun ma u mumle ni gbugbulu, ikpa bi meme bi lu sutse mba rju ni kpa indji wa mba he ngba nnamin (dassar) biwa mba tsi wu iwyu (image).³Malaika wu ha asurun kwugon ma ni mi nei a kaba he na yii, na yii indji wa akwu, ingpi wa mba he ni re mba kwu.⁴Malaika wu tra asurun kwugon ni mi nei ni tu mba, mba kyban he ni yii. ⁵Mi wo malaika wu atre, wu tsatsre me wuwa wu ahe ni wa ahe nise, wu tsatsreme; wu hi wu bla ingpi biyi. ⁶Mba ka yii indji bi Rji ndidima le ni to (prophets) wu nu mba yii ndi mbaso a gpe mba son. ⁷Mi wo igpi wa bagadi kpayeme E itimbu irji iwu ingbegble wawu. wu wa wu mble ngergar me ni kon ndidima.⁸Malaika wu inzan aka kwugon suron ni tu rji mba nu kon ndi indji ne lu. ⁹Mba ngon nelu wu loma, mba kpa nde rji tememe, biwa wa he ni gpegble ni idumba. Mba na bri tememe mbana mba na kpanyeme niwuna.¹⁰Malaika wu ton aka kwugon suron nitu kpachi wu ngnama rju, mbumbu son ati bwu mba nta mba lemen wa gbugbu ilu. ¹¹Mba kpa nde Rji wu shulu timame wa mba ngbam mba mba alumba mba kpanyeme nda bri kon neme mba mai.¹²Malaika wu ntane aka kwugon nimi kykle nei Yufirestis ima nei agbulu wa ni mle kwugon bi tie mba rji ni kon nza nda nye. ¹³Mito meme ruhohi itra mba he na gbulu wa arju rji ne meme diragon, ni annabi wu tiche. ¹⁴Mba meme ruhohi wu inbilis ani tigpi biche bi tisesirin. Mba ju nda hi nibichu hi gbugbulu wa mba zin mba mbu mbu riri wa mba tankwu ni kykle ifi wu Rji wa ahe ni Gbengble wawu.¹⁵Ya mi si ye na indji inyimbi (barawo) wu inji ndidi wa wu son ni whir, wa asuron nwoma wa ana rju ni npirena mba na ton kpan mbana. ¹⁶Mba gji ye ni whirji mba yo ndi armagiddon ni Ibraniyawa.¹⁷Malaika wu tagban aka kwugon ma legani ngungun, inla kykle ma rju rji ni haikali ni kpachi nda tre akle. ¹⁸In zan whir ni gro kyklema, ni inzan ni chu meme ni chu wa mba na tona wa mbu ti imri indji wa mba ni gbugbulu na wu wa akyklema. ¹⁹Kykle gbu nga ti tra, igbu mba indji mba jokwu Rji rimre babila kykle, anu gbaju shu ni iran innabi wa ti rji ni rfu Rji wu gpegblema.²⁰Ingbulu mba kadon mba nato tilan ngana. ²¹Tita bi kykle mba gji, bi ronma talanti mba jokwu rji ni shulu ni tu indji. mba mre Rji wa tita lu abran.

Chapter 17

¹Iri nimi malaika tangba wa basia nji kukon tagban ba ba ye tre nime ndi ye toro hukuci kikle ntran wa a son nitu nma'a ²Wa ba chu bi meme ba wa mba niwu, mba ihi wu (faskanci) wa bison ni meme ba hwa niwu.³Niki maleka a ban ne ni mi ruhu hi ni miji, i mika iwari si son nitu samban narhu (daba ) wa nde gbugbuwu bi ya irjhi-grji (sabo), ba shu nimi ma. Nmarhu nima rhu a he ni itu tangban mba njon wlen. ⁴Iwa'a srukpi u ma shunaya mba samban nda klo kpama ni zinariya, wlotita hi bi, mba (lu'u-lwai. Njiniwoma, kofi u zinariya wa a shuni kpi bi kahon bi bababi kpatimeme u faskanci. ⁵Ni ci ma banba nde ri u riri, kikle babila, ihi bi ntran mba bi kpi meme u meme.⁶Mito iwaa a hwa ni iyi wu tsatsra inji bi Irji mba iyi wa ba wuuba nitu Yesu. Niwa mi too a, mi ti mamaki. I maleka a tre nime, Nitu ngye wuti mamaki? ⁷Mi tsro kpibi keniriri nitu iwaa mbau nmarhu (beast) wa a hlusinji, nmarhu wa a heni itu tangban mba njon wloa a.⁸Nmarhu wa wu too ahea, ana la hema, i ba ati weiweire u rhuye rhini holon juju wa ana heni nchina. Niki anchi tsra ni halaka. Biwa ba kii ni meme, biwa bana nha ndemba ni vunvu bi sisren rhini nchime u gbugbunla na,- bati mamaki to nmaa nitu ana he ni nkpuri, nda na la he zizan na, nde la niye.⁹Kpeyi yi wuti mre nda he ni hikima Itu tangbanba bati ngblu tangban wa iwaa ni son nitumba. ¹⁰Bana bi chu tangban ngame. Ichu ton ba kuheye, iri rhihe, i irimba a rhihe u ye i anita ye ani fe son u ton fiime.¹¹Nmarhu wa ana hea, ndama he zizan na, nikima me a hi chu u tandra. Ana wu tangban a ndani hi ni halaka mba.¹²Njon wlon wa mitoba, bana chu wlon wa ba rhihe kpa gbuma, i ba kpa too chu wu nton ri nhani nmarhua. ¹³Biyi bana bi mren ri i ba ka gbengblen mba iko mba nu nmahua. ¹⁴Ba taku ni vren ntmaa. I vren ntma a ni rhini kua nitu wawuyyi hi bachi u ba Baci mba ichuu bichu-baba biwa ba he niwu ba yoba, chuba, nda bi kri gbangban nihua.¹⁵Maleka a tre nime "imma wa bi to, wa ntran a santuma, nji, kpaadi, meme mba ilanba ba hea.¹⁶Njon wlon wa mu tooa, babayi ba nmarhu bi wa ba kran intrana. Ba du son ni nklema mba ni ngre, ba du tan nma kpama i ba gon ni lu pempeme. ¹⁷Nitu Irjhi a yo ni sronmba ndi duba kpa ndu u son ma, nda kpanyeme niba ni du nu gbengblen mla u mulki ni nmarhua rhi du lantre Irji ye ka he toki.¹⁸Iwaa wa wutoo ahi kikle igbu wa a heni gbengblen mulki nitu ba chu bi meme.

Chapter 18

¹Ni kogon kpe biyi umi to maleka ri grji rji ni shu si ye. ahe nigbengble babran, u gbugbundua kpan ni kukwu gbarju niwu. ²A yo gbagban ni lan na tre a choku, kikle babila a joku'a kati babu sun bi brji ni bubu sun meme ko bi ibrji bi rime. na kati bubusun meme' chi chin. ³U gbunlu,a wawu ba soma inabin u ti gyugyun, bi chubigbunbea me ba tigyugyuna ni wu biwo ni gbungbun kpa ba Azurta tiwo ni gbengbenlen zren nitu iro ma⁴U mi wo lantre iri rjurju ni shu tre, rju ni mima, indji iyama ri gra na vuyi na. ⁵Latre ma ba ba gbron shuki gbugbu hon hi shu irji tika meme ti ma. ⁶Bika no tsatsra ni kpe wa a noba ri bi han wu ingyu hari ni kpe wa ati, ni mi kogon wa'a chua' bi kachu niwu ingyu hari.⁷Nawa a ban tuma ni ti gyugyun bi ka tiwu ya ni tiwu je ni kpa sonron ti meme naki, ni ndu tre ni mi sonrunma "mi sun, na vren zei mi na chonrju, mi na tibre sun ni mren na. ⁸Ni tuki ni viriri iya mren ni yon ilu ni ri ba gbugburu me. ni tu wa Bachi irji u gbengblen a wawu yi ni gbi ton (hukunta)"⁹Bi chu u gbungbunlu yi wa bati gyungyuro, na ka kon ma don, ba yi ni wuru wunyu, gbari-gban me nitu wa bato itsen lu wa asi riwu. ¹⁰Ba kri gbu-gban mu nitu sisir kikle ya, uba tre,"iyabi, iyabi kikle gbu, babila, igbu u gbengblen wa ni ton riri (hukuci) ma ye.¹¹Bi nikon bi richu-chu ba yi ni kpa sonrun ti meme ni tuma nitu wa idiori me ana si le kperi ni bawu nga na. ¹²Ikpi zinariya ni azurfa, ni tita bi k'len ni lu'ulu'u ni lili u boboma. hajj u ma sanban garura, ni siliki ni sa sanban aharini kunkron u nyi nhon, whie riro kan-kan, ni kpii bi wa ba ti ba ni titi zi ni kukron u tile, ni tagula, ni ku kron jobo shijin ni tita u sheki. ¹³Ni kirfa kpi yaji, ni tulareilu mi mur lubban ni ima inabin, ni nye ni mumwu alkama, ni alkama ni la'do ni tanbam, ni ba doki ni ba keke ni gran, ni re (ivri) inddi bu gbungbanlu'a.¹⁴Ni ba kpi wa u yo sonron me ni ba ni gbengblen me ba rju ni wu ni toro gbungbulu a ni daraja me ba timme. bana hla to ba ngana.¹⁵Bi niko bi ri chuchu'a ni kpi biyi. ¹⁶U ba tre, iyabi, iyabi, ni kikle migbu wa a sur kolon lilin beble ma ni konlon. sanbam garura ni san bam abharrini, ni waa-don nikpi Zinariya, ni tita bi ndindima ni lu'lu' gwu tiwo ni ba ni ne ni vi ton riri migen a timeme. ¹⁷Ni mitron riri iwo'a ti meme,ko indji ri me u dran-gwu ni bi ri ni gwua nibi dran ni bi wa ba fe ulbiyan bukata) u sun gbu ni ma ba ka kri gbugban mu.¹⁸U ba yi niwa ba to hi zen lu'a ni chu uba tre "ahi gbu ri me a na kikle gbu'a. ¹⁹U ba vu meme vra kpa mba nitu u ba yi ni gben gben, ni yi ni sawo nyu ni kpason ron timeme "iya bi lyabi kikle gbu wa bi ba tiwo niwu, la kri gbugban wu niwu nitu sisir kikle yan ni yi ni wur woni nyu ni kpa sonron time me. ²⁰Ngir ni tuma, shulu, biyi bi tsatsra ni almajere ni bi to tsu ni wa Irji nji tron bi ye ni wu.²¹Kpan bambam maleka ri a ban titari na ina ram, naka ta yo ni mi teku na ni tre, ni kon yi, babile, ki k'le gbu, ba bam taga ni gbengblen bana ti bre la to ngana. ²²Ilan bi zi gugun, biyose, bi vinri (sarewa), ni bi vinri lalgaita. bana la woba nga na badiori wa ani la he ni ki wa ani ti kpe u tuma ba la to niki ngan ri ba na la tibrewo yi u kon mimanga na.²³Ikpan fitila na la tibre kpan ni mi me ngana. bana lati bre wo ilan ango ni amariya ni mi me na nitu bi wo mea' ababa yi ba miri bi nji gban-gbunlu'a ni mi shiri, me u gyuru ba a'ummai. ²⁴A ni mi yi ba fe iyi bi wa ba wuba wawu ni gbungbulun lu'a

Chapter 19

¹Hu kpi biyi, mi wo kpe wa yitoo kikle ilan wu inji gbugbuwu ni shulu ndani yo ndi "Halleluya, kpachuwo, nzuhon mba gbegblen ahi wu Irji mbu. ²Tron ma ahi janji nda he nitu nkon nitu a tron n ntran a wa a kpa meme tsitime ni ti nkan ma. A ban fansar u iyi ba mriko ma ni woma.³Ba tre nkpu u ha Halleluya! Ntsen rhiniwu a sia hon seni se. ⁴Bi chiche shri don nzia ba mba rayayun halita (living creatures) nzia ba ba ku kru nda nzu Irji hon, wa a son ni tu kursiyin Ba sia tre ndi, Amin Halleluya.⁵Niki ilan a rhuye rhini kursiyina, Niki ilan a wru rhi ni kursiyin nda ni tre ndi nzu Irjhimbu, biyi mrikoma wawu, biyi wa bi tisisiri ma, bi tsitsa baba bi gbengbelen.⁶Mle ni wo iyi wa rhu ilan u gbugbuinji, na mma biwa ba shigankpren, mba kikle yran zan ndani tre ndi, halleluiya Nitu Baci si ti mulki, bachimbu, wa a zan gbengblen wawu⁷Ki briku ni gbreu san, nda nu daukaka nitu ikan gran u vren ntma a yeye i wa sa ma a mla tuma ti niwu. ⁸Ba nyeme ndi du sru kpi bi zan bi ya wu lilin (fine linen) Lilin wu biya yi hi ndu tsatsra bi ndi tsa tsra u Irji).⁹Maleka a tre nime ndi Nha kpayi; Lulu he nitu biwa ba yoba rhiye ni mi ro gan (wedding feast) u vre ntmaa" a tre ngame nime ndi Biyi ba tanre janji u irji. ¹⁰Mi ku grji rhoku ni zama ndi breu, i wa a tre ni me ndi na ti toyina! ime mi vrenko too wa wu he, mba mri vayi wa ki nji vu bla kpi nitu yesu. Bre Irji, nitu tre u vubla nitu Yesu a hi ruhu uto."¹¹Niki mi to shulu a bwu, i mi ya i nkma kiklan a heki Ba yo wa asia hon u a ndi wukri gbagban mba janji a henitu sharia wu nko tsatsra mba ani gaatre nda taku. ¹²Shishi ma ba ye too lpn lu, i ni tuma, (kambuna) gbugbua ba he. A he ni nde wa ba nha ni tu ma wa ndio na too na se wawu kima. ¹³Ani sru nklon wa ba kau jbu nimi iyi, idema ba yondi lantre irji.¹⁴Bi taku shulu ba sia hu nitu nkma kinklan, ni kpi waba sru wu libin, kiklan, ni zan. ¹⁵Takobi u zen nyu a rhurhini nyu ma nda ka tsen meme ba hlega, wa ani ti ndu chu nitumba ni sandan karfe. Ani zren nitu bubu sbi imma anab wu nfu i irji wa a zan gbengblen wawu. ¹⁶A he ni nde wa ba nha ni nklon ma mba ni gbanma "Ichu u bi chu mba Bachi u ba Bachi ba.¹⁷Mito maleka si kri ni irji A yo wru ni kikle ilan ni wuwu chinchen wa basia bwa zu nitu ndi "ye, zontu mbi nitu kikle gan i irji. ¹⁸Ye tan nma bi chu, nma bi ninkon soja, nma wu kikle inji, nma ba nkma baba bi honba, mba nma u inji wawu mri baba igran, bi tsitsa baba bi nikon.¹⁹Mitoo nmarhua mba ba chu bi meme baba sojoji mba. Ba sia yokpamba ni zi nitu duba ta ku ni wawu wa'a han nitu nkma baba sojiji ma. ²⁰Ba vu nmarhua mba niwu, anabawa bi che wa ba ta hwutsro ikpi wuyeto ni shima. Ni kpiwa tsro biyi, a gyur biwa ba kpa makiu nmarhua nda ni kikru ni bre iehima. Ba wu hambawu sru ni sisren ni mi kpantre wa asia ijbo gon to gonlu sulfur.²¹Ba wuu mbru mba ni injigban wa rhurhini nyu wu ba a son titu nkmaa. chiche wawu ba tan ikmo mba.

Chapter 20

¹Mi to malaika ri arjini shibu ye he na wu juju wa ana he ni kykle na ahe ni kykle saraka niwo ma. ²Ayi nfu chiche iwan , wa mba yo ndi ibilisi kan shetan, nda lo ise duburi. ³Antayo ni mi juju wa ana he ni kyklu na nda kau nda lo ituma, nda kan wa ana ngru indji nkanna sai ise dubu ri mbakai mba ju juwo nda tin vin ma.⁴Mito kpachi. biwa mba son nitu mba biwa mba nu iko ndi mble tre indji mito re inji wa mba nju mba tuma nitu wa kpa yesu ni tre rji mba na ingnama ju na ni iwyu manna mba nka mba wu kpa gban ni chi mba ni wo mba. mba kuba ye ni re nda ri chu ni kristi ise dubu ri nkle.⁵Bi kwu mbari mba na nkgba ye ni re sai ise dubu ri mba nkai, wayi nta shybe i mumle (first). ⁶Wu indji ndidima wu tsatsreme wa ahe ni mbumbu ni ntashi u imumle ikwu wu ra ana he ni gbengble nitu mbanai. mba he na firistoci bi rji ni almasihu mba he na chu ise dubu ri niwu.⁷Wa ise dubu ri niye kykle mba jurhu sheta ni troma. ⁸Ni ju ngru indji bi gbugbulu wa ahe ni kursuyoyi inza bi gbugbulu nyii, go mba magog ani shumba bin ndi mbanta kwu indi mba he na nhagbim wu nei.⁹Mba mbazu ni shishi gbugbulu wawu, mba hran whirji bi te ndindi mba mba he igbu ndindima. Ilu gji rji shu nda ngun mba wawu. ¹⁰Shetai wa agru mba, mba nta yo nimi juju lu wa asi ni ni whirji wa ingnoma rju ni annabawa bi te che mba he mba sha ya ni rji ni chu (har abada abadi)¹¹Mito nkykle nkle kpanchi ni indji wa ason nitu ma ni memen ni shulu mba zuzu ni shishi ma mba whirji ni mbayu wa mbahi. ¹²Mito biwa mba kwu-bi gpegble ni biwa na gpi ri mba nkra ni shishi kpanchi, mba bwu vuvu mbari vuvu mba bwu vuum wu re. Bi kwu mba mba bla ni mba wu igpi wa mba nimi vuuu, ni gpiwa mba te.¹³In nei anu bawa kwu ikwu mba lu mba nu bi biwa mba kwu ni mi mba mba bla mbawu dedegpi wa mba te. ¹⁴Mba ngba kwu mba luntayo nimi kykle lu wa yi a kwu wu ha kykle lu. ¹⁵indji wa mba na to nde mba ha ni mi nuwu re na mba ngba ntayo nimi kykle lu.

Chapter 21

¹Niki mito shulu sa mba sa meme, niwa shulu u mumla mba meme wu mumla baka hi ye i kpantre imma ana la he na. ²Mito tsatsra gbua, isa urushelima, wa grji ye rhini shulu u, Irji wa ba mlati to wa ba mla wa sa ti ni kpibi yabi ni lonma.³Mi wo kikle ilan rhini kursiyima ni tre ndji "ya! bubu son u ijjhi a he nimi mri inji, wa ani son niba. Ba kmati inji ma, Irji kima ani he niba wa ani Irjhi mba. ⁴Ani se mashishi rhuni shishimbs, i ikwu na la he na koka losron ka iyi, ka lokpa. ikpi bi gbangban baka ni ye.⁵Wawu wa a son ni kursiyina tre ndi, ya mi kpakpi wawu kmati sa a tre ndi nha wayi zi nitu lan tre biyi amintatu nda hi janji. ⁶A tre nime, "ba ti kpibiyi! me yi mi Alpha mba Omega u mumla mba ukle. wandi aniti hlanma, mi nu so hama du han rhini tuba wu ma u sisren.⁷Wandi a rhi kua ani kpa kpibiyi, i mi he irji ma, wawu anii vren mu. ⁸Nitu bi sisrisron, bi hama ni yosron kri gbangban, bi ti kpibi kpatimeme, bi wuunji, bi ti ngluka, bi hu mri brji, baba wawu bi tiche, bubu mba ni he nimi kpan tre ilu wu gon ni nfu mba ni sulfur. Kima hi kwu u ha.⁹irji ni mi maleku tangbaba ye ni me, wawu wa a heni kugon tangban shuni (aloba) tangban bi kikle nda tre ni mi ndi, ye niwayi, mi tsro wasa a, iwa vren tmaa. ¹⁰Niki a banme nimi ruhu hi ni kikle mba zangbron, ingblu ri, nda ka tsro me tsatsra gbu Urushilima si grji ni rhu rhini shulu u irjhi.¹¹urishilima a he ni zanbi wu Irjhi, i zankpan ma a he to dutsen me tamani (precious jewel), to tita wa a kpanyazu na yasfa (jasper). ¹²A hei ni kikle, Gonka wa a gbron hon ni kikle nkontra wlodonha, mba maleku wlon don ha ni nyu kontraba. nikontra ba ba nha nde gji wlon don ha u mrilon Israila. ¹³Niko nza, kikle kontra tra ba he, ni kotu, kontra tra ni kogbo, kontra tra, mba ni ko yalu, kontra tra.¹⁴Gonka wu gbuaa heni nchi wlon don ha, i nitumba nde wlo dno ha wu manzani wlon don ha wu vren ntma a he. ¹⁵wawu wa a tre ni me a he ni kunkron u tsa wa ba la ni zinariya, nitu wa ani tsra gbua nkotra ba, mba ni kongan ba.¹⁶Ba yo gbua zini du gronma mba bwuma bana tsra tsra. A tsra gbua ni kunkron u tsra; za dubu wlon don ha ni gbron. (gbronma, bwuma mba Kristma ana riri. ¹⁷A tsra gonka ngame i za 144 cubits wloga ni tsra wu ini ( wandi a he to maleka ba tsar ngame.¹⁸Ba mme gonka ni yesfa i gbua ni zinariya u zanbi, to kpan ni madubi. ¹⁹Ba ka nchi meme u mmea ni kankan tita, unza, emerald. ²⁰U ton onis, u tanne, u tangban u tandra, u tya, u wlo, u wlon don ri, mba u wlon don ha.²¹²²nkontra wlon don ha bana wlon don ha, ba ti nkonba ni yiyrimba ni meme nkogbua bana kpukpa zinariya wa ata zan to glass. Mina to hekali nimi gbua na, nitu Baci Irji wa a zan gbengblen wawu, mba vren ntma baba yi bana hakalima.²³Igbua ana heni kpeututi ni kpan irji mba wha na ni duba nu kpan niwu na nitu kpan tsatsra U Irjhi a kpan nituma, i ma ana vren tmaa. ²⁴Gbungbulu ba zren ni kpan u gbu ki Bi chu bi meme ba nji kpan mba mba nzon hon wu meme ba riye nimi. ²⁵Nkon tra bana ka na²⁶Ekpe wa a tirhi na rinimi na. ²⁷Mba inji wa niti kpe meme ko ni gyur, se biwa ba nha ndemba ni vunvu u bi sisren u vre tma

Chapter 22

¹malaika tsrome inei wu man wu re, wa akpan.Rju tsi rji ni mi kpanchi wu irji ni wu wer krju. ²Ni zuzu kon mi gbu. ni nyu nei kwugron wu re ahe ni kon nsan nei wa atsi rju ni nklo wwon donha, ni wan ri vuvu kwu gron amun wu gji siskpan ni irdji.³Mba iya ni kon shishi kpachi Irji ni iver krji mba heni mi gbu imri kon ma mbati bauta ni wu. ⁴Mba to shishi ma inde ma ahe ni chi mba. ⁵Ichu na he na, mba nason kpan fitila na kowu rji na Irji wu re ani kpan ni mbawu mba hena chu nimu ila tre biyi.⁶Malaika ala nimu, ila tre biyi mba jaji ma na hena kiyii intembu, ni irji bi ruhohi annabawa, aton malaika ma ndi tsron imri kon ma igpi wa mba ye zizan ⁷Ya mi tsi ye mba wuton indji ndidi uwa akpa nyemen ni tre bi vu biyii.⁸Ime Yohanna ame miwo ndi to ikpi biyii wa mi wo ndi to mba, mi jukwu ninza malaika wa atsron me igpi biyi ndi mi bauta niwuu. ⁹A la nimu na tina kiyi na mi ngba indun me ni imri vayi me annabawa, ni biwa mba kpa nyeme ni tre me wa ahe ni vuvume. brouta ni Rji.¹⁰A la nimu na ka lan tre bi vuvu nyina iton ate whirwhir. ¹¹inji wa ate ndindi ndi kwuchi tsi te igpe wa amen. inji wa atsi lozu ndi cigaba ni lonzunma nituma Indji wa atsi te ndidi ndi cigaba ni te ndidima, indji wu tsatsre ndi te tsatsare ma.¹²Ya mi si ye na fifi yi lada ndu mu a he ni me mi nu yada wu ti ndume. ¹³Imeyii Alpha ni Omega, wu mumle ni wu nklekle, igpi mumle ni wu nklekle.¹⁴Indji ndidi ahiwa mba ngla mba, wa ni zo mba nri nda nglo kwugron wu re nda ri negbu ni kon kontra. ¹⁵Ni ra mba yangu bi te gbugblu, bi wu sheta, be ti memen, bi wu indji bi wu sheta, be te memen, hi wu indji ni biwa mba a son igpie memenma.¹⁶Ime, yesu mi tun malakamu ndi lan igpi bijin ni wu Ikilisiya a me yi michi ingji Dauda sitse wu imble wa ni kpan.¹⁷Ruhu mba iwa san mba tre "ye" Indi wanla ma tsi te, indji wa an son iman ndi ye te ima re mba ha igpi.¹⁸Misi la ni indji wa asi wo gpi wa vuvu Rji tre. Indji wa asa igpi tunmba Rji me ni kanma idoma wa mba ha ni vuvu yu. ¹⁹Nda indji a chu gpi ri rju ni tre ahe ni vuvu wa rji tre Irji ni achu igpi ri nu nimi kugron wu rema, ni mi gbu tsatsre igpi mba wa mba ha nimi vuvu²⁰Indji wa ato igpi buju nishishi ma ala E me si ye gbagbla me ahemen (Amen) ye Rji Yesu. ²¹Zizi wu Irji Yesu ndi he niri biwawu ahema (amen)

Bu: Bible for 1 Corinthians, 1 John, 1 Peter, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Corinthians, 2 John, 2 Peter, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Colossians, Ephesians, Galatians, Hebrews, James, John, Jude, Luke, Mark, Matthew, Philemon, Philippians, Revelation, Romans, Titus

Formatted for Translators

Matthew

Mark

Luke

John

Acts

Romans

1 Corinthians

2 Corinthians

Galatians

Ephesians

Philippians

Colossians

1 Thessalonians

2 Thessalonians

1 Timothy

2 Timothy

Titus

Philemon

Hebrews

James

1 Peter

2 Peter

1 John

2 John

3 John

Jude

Revelation