Anii: Bible for 1 Corinthians, 1 John, 1 Peter, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Corinthians, 2 John, 2 Peter, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Colossians, Ephesians, Galatians, Hebrews, James, John, Jude, Luke, Mark, Matthew, Philemon, Philippians, Revelation, Romans, Titus

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Matthew

Chapter 1

1Yeesu aɖimi kǝ barǝ, Yeesu ayar na gǝŋ Ɖaʋɖa, na Abraham. 2Abraham aŋʋm Isaaka; N'Isaaka aŋʋm Yakɔɔbʋ; na Yakɔɔbʋ aŋʋm Yuɖaa na basaaka; 3Yuɖaa akar Tamaarɩ aŋʋm farɛɛsɩ na sara; Farɛɛsɩ aŋʋm Esrɔmʋ, Esrɔmʋ aŋʋm Araam.4Araam aŋʋm Aminaɖaabʋ; n'aminaɖaabʋ aŋʋm Nasɔɔn na nasɔɔn aŋʋm Salmɔɔ; 5Salmɔɔ aŋʋm Boasɩ anar na gǝŋ Rahaabɩ: Boasɩ aŋʋm obɛɛɖɩ, anar na gǝŋ Ruuti: 6Obɛɛɖɩ, aŋʋm Isaii; Nisaii aŋʋm Ɖaʋɖa. Na gʋpayarɩ Ɖaʋɖa aŋʋm Salomɔɔ Salomɔɔ anar na gǝŋ urii kar abʋŋapala:7Salomɔɔ aŋʋm robohamʋ: Rohamʋ aŋʋm Abiyaa: n'abiyaa aŋʋm Asaa; 8N'asaa aŋʋm Yosafaatɩ aŋʋm Yoraamɩ; Na Yoraamɩ aŋʋm Osiyaasɩ:9Osiyaasɩ aŋʋm Yoataam aŋʋm Akaasɩ n'akaasɩ aŋʋm Esekiasɩ; 10Esekias‌ɩ aŋʋm Manasee: Na Manasee aŋʋm Amɔɔ n'Amɔɔ aŋʋm Yosiasɩ; 11Yosɩasɩ aŋʋm Yekoniasɩ na ba par halɩ saa nɖee ba kulo pɩ ashɛv na Babɩlɔɔnɩ ma;12Bakulo pɩ ashɛʋ na babilɔɔnɩ ma, kaŋkǝm na Yekonɩasɩ aŋʋm salatɩɛl; Na salatiɛl aŋʋm sorobabɛlɩ; 13Na Sorobabǝlɩ aŋʋm Abiyuɖi; Nabɩyuɖi aŋʋm Eliakim n'eliakim aŋʋm Asɔɔ; 14Asɔɔ aŋʋm Saɖɔkɩ, Na Saɖɔkɩ aŋʋm Ashiimu: Nashiimu aŋʋm ɛlɩuɖ:15Eliuɖ aŋʋm Eleasar: Eleasar aŋʋm Mataan: Na Mataan aŋʋm Yacɔɔbʋ: 16Na Yacɔɔbʋ aŋʋm Yosɛfʋ Marii ʋkur, Marii ɖe aŋʋm ka Yeesu Kristo. 17Tɔɔ na Abraham ace Ɖaʋɖa ɩlee aŋʋmɩ tǝb-nɩ-nan tɔɔ na Ɖaʋɖa ace nkǝlǝ ba kulo pɩ ace na babɩlɔɔnɩ ma, ɩlee aŋʋmɩ tǝb- nɩ-nan, tɔɔ na nkǝlǝ ba kulo pɩ ace na babɩlɔɔnɩ ma, ɩlee aŋʋmɩ tǝb-nɩ-nan.18Gɩ kiɖe ɖaa gasanaɩ‌ɕgasara naa ba ŋʋm Kristo ma, Yosɛfʋ aju ka anar Marii gɩ kɔbɩ kǝ ba ka na man aɖa na, na Marii aɖa na ncǝna, ncǝna nɖe ŋŋuro nsoŋsona kancǝna nji aɖa na ma. 19Ʋkur, Yosɛfʋ, ale ɖei ɖei karɛ na, ka na yɛɛ ɖoo na mɩ na, na atɔɔ nya waa anyantǝra lam nɩ shɛlɛm ʋɖǝn a paa yɔ na.20Ɖaa a na faŋa faŋa galei gaɖe nɖi nɩ ma, na ɩkoyar amalaaɩka a lǝ nɩ gʋɖa nɩ waa: Yosɛfʋ Ɖaʋɖa ʋpur paa lee shika waa: atɔɔ Marii gɩka na, aɖʋwaa: Ʋpi nɖee aɖa na acǝna ma, ɩɖoo na ŋŋuro nsoŋsono. 21Ataaŋʋm ʋpisoro naa aɖʋ nɩ ŋyɩda waa Yeesu; anaa fʋra asamaa atǝɖǝ nɩ ambɔnɔ.22Ɩŋunii ɩtu lee ɖaa ɩkoyar alǝ annabi alǝ ma. 23Kiɖe ma ʋpigii nɖee ka yɔ ʋsoro na ma, ataa da na ncǝna ŋʋm ʋpisoro, naa baɖʋnɩŋyiɖa waa Emanuɛl kaashɩ na gǝŋ waa: Gaja gaɖa atasul.24Yosɛfʋ aŋǝnǝ ma, na alee ɖaa ɩkoyar amalaaɩka a lǝ nɩ ma, na atɔɔ akar aɖʋ asul. 25Ama nan ɩkǝ ba man aɖa ayɔ na, halɩ apɩ tɩ ŋʋm ʋpursoro, na aɖʋ nɩ ŋyɩɖa waa: Yeesu.

Chapter 2

1Ŋkǝlǝ ndee ba ŋʊm yeesu bɛtlɛhɛm yʊdaa ma gʊyar, herod a saa na mage ma na ba duo na gaja ka laŋ apl yerusalɛ m na ta ba wàà. 2"Ŋka na ba ŋum yʊdaa k'agʊyari gɩ ŋǝ agɩ ŋɔripi gaja ka laŋ na gɩ pɩ gɩ lee nɩ bɔɔta". 3Gʊyaril herod arǝŋǝ gǝŋ ma na ade na yerusalɛm k' aŋpa nŋu nii bʊci ne ʊpɩɛ.4Na herod awala ba sara laa ja k'adi ba ja na bapɔŋʊn ja naa ataba pɩ waa ŋka na ba bʊŋa lǝ wàà ba tǝ ba tɩ ŋum kristo. 5Na ba lǝ nɩ waa bɛtlɛhɛm yʊdaa k'aja adʊ waa daa aŋdebi a ŋʊn ma na gǝŋ. 6Akɩ bɛtlɛhɛm nɩ adʊ waa akɩ nɩ na ndi yar ndee a naa taŋo a ma samaa israɛl kǝba pi ma a naa dʊwo na ma.7Ŋkǝŋ na herod a yɩda mage ma na ʊlugu nɩ naa ataba pɩ duo paŋa na gɩŋɔripi gɩde gɩ duo. 8Na alǝ pl wàà kʊla ma acǝ yersalɛm ɩta kpa ŋkǝŋ yɛyɛ ma ʊpi de gɩ shɛbʊ ɩta ŋǝ nɩ kǝwa ma apɩ tɩ lǝ amʊ naa amʊ gboo ma cǝ tɩ lee nɩ bɔɔta.9Ba rǝŋǝ gʊyarɩ aga lei boŋo ma na ba tǝwǝ ba gasana na gɩŋorɩpi ngɩ dee ba ŋǝ gaja ka laŋ ma gɩtɔnɔ ashee pɩ halɩ gadu ngadei ʊpi de ada ma. 10Ba ŋǝ gɩŋɔrɩ pɩ ma na bʊcine ʊkǝr.11Na ba kpa gafala nɩ bɔɔta na ba tine bʊfǝlǝ n'aa alee nɩ gʊjɔɔ wura tʊlaarɩ, na sɩŋnaarla. 12Gʊda nɩ na gaja galǝ pɩ waa ba paa kǝwa acǝ herod sul na gǝŋci ba kǝ na ʊnyɩca fɔlɩ acǝ baŋpa nɩ .13Ba kǝwa acǝ baŋpa nɩ boŋo ma nagaja a malaɩka afa ŋa agʊlɔ josɛf gʊda nɩ n'alǝ nɩ wàà ta ayide laŋ atǝwa ʊpi na anar acǝ ejypt da ŋkǝŋ halɩ saa ndee ma lǝ kɩ waa akǝwa pɩ ma adʊ waa herod taa yɛ waa akǝ ʊpi nde. 14Gɩjbɔŋɔ gɩde jɩ josɛf ata atǝwa ʊpi na anar na shɛʊ ejypt. 15Na ba ŋkǝŋ halɩ herod abʊce nde pala ka na ndi yar agalei gakpe daa andobi alǝ wa ejypt nɩ na nyɩda ampi ma.16Herod arǝŋǝ wàà mage mana baki de de fɔi akǝwa shɛu ba mpa nɩ ma na a cam ʊnyana paa n'aa atǝm acǝ bɛtlɛhɛm k'ampa nɩ na ka bʊ pa pirl nɩ wàà ba cǝ atɩ kǝ bapi madaei kǝba k'ana wʊda bʊnyɩʊ ma na mbadei kǝba k'ana wʊda bʊda bʊja bʊja bʊnyiʊ na ma tǝa daa saa ndee mage mana ba lǝ waa bade ba ŋǝ gɩ ŋɔri pi ma.17Alǝ sʊra nde lee ka deidei na galeii andobi yermi acee bʊŋa lǝ ma 18."Waa gɩ rǝŋǝ ʊwǝlǝ na gaka gabʊmbɔnɔ na ʊbeleŋshi rama nɩ rashɛl tɩ yu bapur laŋ naa bǝla ʊpǝlu pǝlu adʊ waa kǝba kɔɔ da na".19Herod aci ma na gaja a malaika a faŋa agʊlɔ ashee josɛf gʊda nɩ egytn k'ampanɩ naa lǝ nɩ waa: 20Ta yide laŋ naa tǝwa ʊpi na anar naa akǝwa cǝ israɛl kaa tǝna nɩ adʊ waa bɛrɛ mba dei dei ba yɛɛ waa ba laa ʊpide aŋuro ma ba ci. 21Na josɛf ata naa tǝwa ʊpi na anar naa kǝwa cǝ arshelo jɩ ka gɩyarɩ.22Ama arǝŋǝ waa arshelo jɩ ka gɩyarɩ yu daa ayar herod aŋkǝm ma na asampǝna ɩkpar nɩ daa akǝwa cǝ ma gaja galǝ na nɩ gʊda nɩ galilee. 23Na ashɛʊ acǝ tɩ sǝ mpa ndee ba na yida waa nasarɛ ma gani galee ka galei ngadee andobi abʊŋa lǝ waa nasarɛ t k'aja na ba yida nɩ nia.

Chapter 3

1Kasaa ɖe na Yohana amǝnakabʋto aɖoo na lee waasu Yuɖee kʋteru nɩ. 2Na lǝ waa: fʋba ma nɖawa Gaja kaayaritǝna gasǝla. 3Yohana a galeɩ jɩ‌ɕannabi ɩsaye abʋŋa lǝ, nkǝlǝ, ana lǝ waa: Ʋɖǝn ʋwǝlǝ ʋɖoo na ʋteru nɩ waa: Pɛmpɛŋɛ ma ɩkoyar ʋnyɩŋca, tǝkrǝ ma, ʋtǝŋǝ.4Yohana ɖe kara ɩraakum kɩsana katoko arum bɛlɛtɩ ansǝl. Ʋjɩʋɩ anajɩ ma na gǝŋ atrǝma na gʋkɔrɔ gʋŋɔŋja. 5Yerusalɛm na Yuɖee nakɩkarakaraɩ ɩda asǝla na yurdɛɛ kaato ma, baɖe ba tɩ pɩ a sul. 6Baɖe ba tɩ laa bambɔnɔ na lǝ aɖe tɩ mǝna pɩ bʋto yurɖɛɛ kaatonɩ.7Ama Yohana aŋǝ waa: Faniisi na Saɖuusɩ kǝbaja tuutuuma ba tɩ pɩ abʋtomǝnaka ma, na alǝ pɩ waa: Pere ka bʋsheme baja anyɩn, aŋa cere ka anyɩn waa ɩcuu Gaja kʋnyana. 8Ŋʋm ma ɩpi ɩ ɩna faŋa waa ɩlafʋ nɖawa ma, 9Paama shee anyɩnalɔ ɩja waa ɩlee Abraham bapur na. Ntɩ lǝ anyɩn waa: Gaja gatɩ gasǝra atɔɔ atala nɖe apra Abraham bapur.10Nfalʋ nɖa ayo kaŋkǝmǝ boŋo: Ayo nɖee kɩ na ŋʋm ɩpi ɩsoŋsono na ma, ba tɩ ba sɔɩ abǝɖa ʋtonu nɩ. 11Amʋ ntɩ mǝna anyɩn bʋto na faŋa waa ɩfʋba nɖawa: Ama nɖee atʋnapɩ amʋŋkǝm ma awǝɖa ɩko awumʋ, kǝ ma sim baa cei ma kur atǝn akara aŋkɔdɔkɔɖɔ kŋlɔ na. Ʋni naa mǝna anyɩn na ŋŋuro nsoŋsono n'ʋtonu. 12Atoŋo ɩŋumka agʋnyɛ nɩ, Na ŋum, Ataa laa blee kɩpi ɩsoŋsono aɖʋ agʋwʋloŋo nɩ naa atɩʋ ŋŋɔ ʋtonu nɖee kʋ na ci ayɔ na ma nɩ.13Yeesu ɖoo na Galilee ace Yurɖɛɛ kaato nɩ Yohana sul waa amǝna nɩ bvto. 14Ama Yohana, na lǝ waa: Amʋ na ɩshɩɛ waa: ma pɩ amǝnamʋ bʋto na kɩkɔɔ na pɩ amasul! 15Na Yeesu abue nɩ waa: Pala gɩ lee gǝŋ, aɖʋwaa ɩsim waa gɩlee bʋkɔɩ bʋtǝŋǝ ma. Na Yohana arǝŋǝ na nɩ.16Nkǝlǝ ba mǝna Yeesu bʋto, naa aɖoo bʋto nɩ ma, na nɖǝla ntine alaŋ, na aŋǝ Gaja kaŋŋuro nrgǝ n'alaŋ ɖaa alikuku ma, a laŋ. 17Na ʋwǝlǝ ɖǝn, ʋɖoo n'alaŋ, alǝ waa: Nɖe a lee ka ampi asɔlɔka, alaŋ na nɖʋ amʋciŋsɔlɔka.

Chapter 4

1Ŋŋuro nsoŋsono nce na Yeesu ʋteru nɩ ɩbɩliishi atʋŋa nɩ. 2Akʋr ganɔ ɩshile ɩshɩnyɩʋ gɩjibɔŋɔ ɩshɩnyɩʋ nákɔmɔ ɩkpa nɩ. 3Nkǝŋ na atʋŋaka ŋǝ akǝm asǝla na nɩ a lǝ nɩ a lǝ nɩ waa: Ɩta jɩ waa ʋlafʋ lee Gaja ʋpur, shee ganɔ atala nɖe ɩpra ʋjɩʋ. 4Na Yeesu abuye nɩ waa: Baŋɔn waa: Kɩ lee vjɩʋ kanɖǝnɖǝn ʋna shee arɛ alaafiya na, ama bʋlee ɩ bʋ na ɖoo na Gaja kannɔɔ ma, bʋ na shee alaafiya.5Na ɩbiliishi a tɔɔ nɩ ace na cɩrɩ cɩrɩ kampa nɩ naa a tǝr nɩ ʋnyiŋu kaafala gabʋmbɔnɔ kanɖilaŋ alaŋlaŋ. 6Na lǝ nɩ waa: Ɩta jɩ waa ʋlafʋ lee Gaja ʋpur, ta ajim atǝn; Aɖʋwaa: Ʋŋɔn lǝ waa: Ɩkoyar ataa shee ganɔ amalaɩka mana ganɔ akalaŋ, basaakɩ atǝŋ naa akʋkei ʋpaatɩ ka ntala na.7Na Yeesu alǝ nɩ waa: Ʋŋɔn lǝ waa: ka gbɛɖɔ atʋŋa Gajaɩ galee akɩ ma na. 8Nkǝŋ na ɩbiliishi akɔɔ tɔɔ nɩ ace na gʋbʋnʋ ɩ gʋshemelaŋ kanɖilaŋ naa afaŋa nɩ‌ɕɖulinya aŋunii ka bʋyarɩtǝna nakɩmaana na kɩ kʋmʋ, 9N'aa lǝ nɩ waa: ʋta kʋr atǝn alee mʋ bɔɔta, ntɩ ma sheekɩ ayɔkɔ ɖe ɩŋunii.10Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Sheetaanɩ bɔ akʋʋlɔ afǝl! Aɖʋwaa ba ŋɔn waa: Ɩkoyar Gaja anɖǝnɖǝn na akur atǝn a lee nɩ bɔɔta, naa lee antǝma. 11Nkǝŋ na ɩbiliishi afǝl apala nɩ, na malaika ba pɩ Yeesu sul na lee antǝma.12Yeesu rǝŋǝ waa ba pɔɔ Yohana nku ma na abɔ agʋlɔ ace Galilee. 13Na atǝbǝ Nasarɛɛtɩ, a tɩ ɖa kapɛrnahum, asǝla na teenku, Sabulɔɔ ni na nefʋtalii kɩ kara kara nɩ,14Naa galeɩ annabi isaye abʋŋa lǝ ma, ɩ lee: 15Waa: Sabulɔɔnɩ naa Nefʋtalii, kɩ karakaraɩ ɩsǝla na teŋku ma, na Yurɖaanɩkaato kaatǝna, na Galilee, na Yantii ma na. 16Samaa ɖe abʋŋa sǝ nkomo nɩ ma, A ŋǝ ʋkaɖʋ ʋbʋmb ɔnɔ; na mbaɖee baɖa bʋce kʋtǝnla laŋ ma, ʋkaɖʋ ʋkaɖa pɩ.17Kasaa ɖe na Yeesu a sǝba waasu kʋleʋ, na lǝ waa: Fʋba ma, nɖawaa, aɖʋwaa Gaja kaayaritǝna ga sǝla.18Asara akʋn Galilee ka teŋku kaanɔ na ce ma, na aŋǝ arɛ n'apar, Simɔɔ ba na yiɖa waa Pɩɛɛr ma, ɖen n'apar Anɖree, baɖe ba tɩ kǝv gʋraʋ tǝŋku nɩ aɖʋwaa bʋfɩlɩkǝja pɩ balee. 19Na a lǝ pɩ waa: Tǝr ma amʋkǝm naa ma lee anyɩn ɩ naa ri bɛrɛ. 20Na banana apala baraʋ kpaarɩ atǝr aŋkǝm.21Ba sara na ce ataa gʋnaŋa cei ma, naa kɔɔ ŋǝ arǝn'apar Yaakubuna Yohana, baya na gǝŋ Sebeɖee, baɖe baɖa ŋyifoɩ nɩ na baya na pɛmpɛŋɛ baraʋ. 22Na ayɩɖa pɩ, na bamana pala baraʋ kpaarɩ ashee baya naa tǝr Yeesu aŋkǝm.23Yeesu ɖe tɩ ce Galilee kɩkarakara nɩ, na cere bɛrɛ ɩsinagɔɔgǝ nɩ, na lee Gaja kaayarɩtǝna kalaabaarʋ asoŋsono na shee bɛrɛ, nakaɖa na bɛrɛ bɩshɛɖʋ asʋra sʋra. Mbaɖee bʋ mǝn pɩ baɖa ɩsamaa bagɩ cuca ma. 24Antogi nɖɛntɩ ce sirii aŋunii nɩ, baɖe ba tɩ pɩ na banyʋŋkʋja, mbaɖee ɩshɛɖʋ ɩ na nashɩɩ pɩ na yor pɩ, mbaɖee ɩjiŋɖi mana baɖa na pɩ, ɩlɩlɩm baja, na mbaɖee bʋ mɛn pɩ ma, a ɖe tɩ kaɖa bɩshɛɖʋ. 25Samaa abʋmbɔnɔ aɖe tǝr aŋkǝm, Galilee kǝbaja, yurɖaanɩ kaato kɩ karakara baɖe batǝr aŋkǝm.

Chapter 5

1Yeesu aŋǝ samaa ma na abodo gʊbʊnu laŋ ŋkǝlǝ ndee asǝ tǝm ma na aba kǝŋ ja ba pɩ asul. 2Na aŋana a ganɔ naa asǝba pɩ kʊfaŋu waa: 3Ndi nsaŋka ashee nyuro nɩ kǝba shɛɛrɛ adʊ waa arjaŋna da ashee pɩ. 4Ndi nsaŋka batǝba nyeŋkǝrǝ bʊcine.5Ndi nsaŋka ashee mbadei ba buro ba gʊlɔ ma adʊ wàà ba tǝbajɩ gatǝna ka tiibl. 6Ndi nsaŋka ashee mbadei cɩrɩ cɩrl kéakɔmɔ na kʊ tunyem ʊkpa ma adʊ waa ba tǝba kum. 7Ndi nsaŋka a shee mbadei ba na ŋǝ bɛrɛ bɩ shɛɛ ma adʊ waa ba tǝba ŋǝ bɩ shɛɛ. 8Ndi nsaŋka ashee mbadei bʊcine ʊda cɩrɩ cɩrɩ ma adʊ waa ba tǝb ŋǝ gaja.9Ndi nsaŋka ashee mbadei ba na yɛɛ fɛɛ kʊ sǝu ma adʊ waa ba tǝbayɩ pɩ waa gaja ba pur. 10Ndi nsaŋka ashee mbadei ba pɩ ishɛi cɩrɩ cɩrɩ laŋ ma adʊ waa arjaŋna ada ashee pɩ.11Ndi nsaŋka ashee anyɩn bɛrɛ ba maa na lim anyɩn naa naa dʊ anyɩn ɩshɛi yaa na lǝ anyɩn bʊlibɔnɔ ama lan. 12Anyɩn ʊcine ʊkǝr naa ɩsaŋ naa nyɩn;adʊwaa anyɩn ʊsǝlʊ ʊyɔgɔ alaŋ adʊ waa gǝŋci bɛrɛ ba dʊ andobi mana mbadei ba tɔnɔ anyɩn ma ɩshɛi.13Anyin pi duuliya nde ka bʊtʊŋa ama bʊtʊŋa bʊ ta bǝda k'ʊsana baɩ na bʊ sǝra akɔɔ ŋǝ k'ʊsana de kǝbʊ kɔɔ cǝm ashee akɔ den na shee ba bǝda bʊ a ka ashee bɛrɛ ba nyɩ nyɩ. 14Anyɩn pɩ duulinya k'afǝtǝla mpa ndee ba tɩ gʊbʊnu laŋ ma kǝŋ sera afǝrǝ na.15Gǝŋ ci ba tɩ kal fǝtǝla naa atǝ wa gashɛɩ asǝu aa na kilee waa ba tǝ wa atǝr alaŋ naa ɩnaa na kide gafa la gaŋunii na. 16Geŋ ci ɩsin anyɩn ʊkadʊ ʊkada naa ba bɛrɛ baŋǝ anyɩn ntǝma ŋsoŋsono naa ba kʊma anyɩn aya ndee ada alaŋ ma.17Paa ma faŋa waa mpɩ pɩŋ ma durr gʊpɔ na aŋdobi mana ba bʊlei na;ama naa bʊlei bʊpe. 18Ɩja ŋcee nyɩn waa alaŋ na atǝn tɩɩ fǝl ama gʊpɔ nɩ kaa lei shɩ shɩ nɩʊ ka gafǝl na halɩ baa maa kɔnɩ ɩkpe19Galaŋ na arɛ ndee ajeba na gʊpɔ nggudee gujeba awu ma naa naa faŋa ba saa nka waa ba lee daa gǝm ma anaa lee ajǝba ka arjaŋna nɩ. 20Ntɩ lǝ anyɩn waa na anyɩn n'accrɩ clrl ka wu ba pɔ ŋʊŋja na fariisi kǝba ja na k'ɩɩsǝra akpa arjaŋna na21Ɩrǝŋǝ ba bʊŋa lǝǝ anyɩn ma "akɩa paa kǝ arɛ na"na "arɛndee akǝ ʊwor ma ba cim na nɩ ɩkǝma boŋo". 22Ama amʊ ntɩ lǝǝ anyɩn waa arɛ ndee acam na ʊwor ʊnyana ma shee ba cim na nɩ ɩkǝma na arɛ ndee alǝ ʊwor waa arɩfɔl ma shee ba cǝ alǝ ʊwor waa aŋaŋtǝra ma ɩsim waa akpa ŋtan.23Gǝŋci gboo ʊta cǝ na gʊjɔɔ saraa k'aŋtamo sulnaa lige waa akɩŋna akʊwor ɩwʊda gaboro. 24Pala akʊʊjɔɔ naa akǝwa acǝ tɩpɛŋpɛŋɛ na akʊ wor boŋo naa aye kǝwa apɩ tɩ lee akʊʊjɔɔ.25Ʊta ka na akʊwor galei dʊ ni suuru saa ndee ka kana yɩda kɩ ɩkǝma na ma apala ataa tǝwa kɩ kara ɩkɩciŋja agʊnyɛ nɩ naa ɩkɩŋciŋja agʊnyɛ nɩ naa ba pɔɔ kɩ ŋku. 26Ɩja ntɩ lǝ kɩ waa kaa duo ŋku pɔɔ ka nɩ na halɩ asǝla ʊda ndee ɩsim ma.27Ɩrǝŋǝ ba lǝ waa paa ma lee gɩsǝna na ma. 28Ama ntɩ anyɩn waa arɛ ndee akide ʊsimpǝrǝ halɩ ada nɩ ʊsana ma k'arɛ de alee n'ʊsimpǝrǝ de gɩǝna boŋo ʊcine nɩ.29Ɩta jɩ akɩɩnyɩ ne gɩsono ngɩ pala kɩalee mbɔnɔ dim jɩ abǝda gadu lǝŋ ka adʊ wa ɩcɩm ashee kɩ waa akʊʊlɔ k'aadu gadǝŋ gamana awu daa akʊʊlɔ gʊkpa ntoŋ ma. 30Ɩta sɩŋ jɩ waa akʊʊnyɛ gʊsono gʊnʊgʊ pala kɩ alee mbɔnɔ tadǝ kʊ abǝda gadu lǝŋ ka adʊ waa ɩcɩm ashee kɩ waa akʊʊlɔ k'aadu gadǝŋ gamana awu daa akʊʊlɔ gʊŋunuii gʊkpa ntoŋ ma.31Ba cee lǝ gboo waa arɛ ndee abǝla akar ma ashee nɩ ʊbǝlʊ ka gʊpɔ. 32Ama ntɩ lǝ anyɩn waa arɛ ndee abǝla akar na kilee waa alee gɩsǝna ma laŋ na atutuur nɩ cǝ na gɩsǝna nɩ na arɛ ndee atǝa ʊsimpǝrǝ de ma alee gɩsǝna gboo.33Acǝŋǝ lrǝŋǝ daa ba bʊŋa lǝ atǝ baya ba bʊŋ bɔnɔ ma paa ma lee alɩ ka wǝlɩ bɔnɔ na ama pɩ ma na anyɩn alɩ kawǝlɩ ashee gaja . 34Kaŋja ŋkǝlǝ paa ma caŋ na alaŋ na adʊ waa ŋkǝŋ na gaja ka gɩyarɩ du. 35Yaa ɩcaŋ na gatǝna na adʊ waa ŋkǝŋ na gaja ga na nyɩ kʊ kei koko yersalɛm adʊ waa ŋkǝŋ na gʊyarɩ bʊŋbɔnɔ ampa.36Gǝŋci ipaa caŋ na anyɩ di gboo na adʊ waa kɩɩ sǝra a lee gʊŋʊrʊ gʊfɔnɔ koko gʊdono na. 37Ɩta lǝ ma ɩja anyɩn n'a gǝŋci ɩlee gǝŋci koko anyɩn n'a aai alee aai mbʊdee ɩshei nɩ38Ɩrǝŋǝ ba bʊŋa lǝ ma wa gɩ nyine ashee gɩ nyine na anyʊwo ashee anyʊwo. 39Ama amʊ ntɩ lǝǝ anyɩn wa paa ma sǝla arɛ ndee alee nyɩn mbɔnɔma mbɔnɔ na ama ɩta jɩ waa ʊdǝn asǝǝ nyɩn gʊnyɩ sono cǝ pǝra gʊpɛnɛ ashee nɩ.40Ʊdǝn ata naa n'ayɛɛ atʊwa aka toko pala nɩ atʊwa aka daŋciki gboo. 41Ʊdǝn ta lee kɩ doo le waa ayala de acǝ ɩmɛɛtr miili yala nɩ ce miimli banyɩ ʊ. 42Shee arɛ ndee ataba kɩ ma naa a paa bǝla arɛ ndee alǝ waa anya de ma kʊnyaʊ na. Ɩrǝŋǝ ba lǝ waa "ɩrǝŋǝ balǝ waa asɔlɔ a kʊwor naa aŋo a kʊwor naa aŋo kʊwor ga kuli ma.43Ɩrǝŋǝ ba lǝ waa ɩrǝŋǝ balǝ waa asɔlɔ akʊwor naa aŋo akʊwor ga kuli ma. 44Ama amʊ ntɩ lǝ anyɩn waa "sɔlɔ ma anyɩn ʊworu gakuli naa anyɩŋǝ ashee bɛrɛ mbǝdee ba na n'aashii anyin ma naa adʊ bɛrɛ mbǝdee ba na pǝr na ma naa adʊ bɛrɛ mbǝdee ba na pǝr na shee bǝrɛ mbǝdee ba ŋo anyɩn ma". 45Gǝŋci ɩnɩɩ lee anyɩn aya ndee ada alaŋ ma ba pur adu, waa ana tǝw ʊshile barɩ bɔnɔ na barɩ soŋsono laŋ naa naa na shee barɛ soŋsono na barɩ bɔ nɔ ʊto.46Adʊ waa lta sɔlɔ arɛ ndee asɔlɔ anyɩn ma aŋdǝn dǝn ʊsǝlʊ ʊpaŋa na ɩnɩɩ ŋǝ ŋcɩn adʊ waa l' ampoo ba ja gboo ba tɩ lee gǝŋ lislŋ anyln ɩlee gl shɛbʊ awu daa ba ni ma. 47Ɩta waa anyɩn ba wor kaŋdǝn dǝn na ɩna sala ɩpaŋa nɩ ɩsono ndee ɩna lee awu ba saa ka ma ba saa ka ma bayo gboo ba tɩ lee gǝŋ. 48Galaŋ lsiŋ ɩda cɩr da anyln n'aya ndee ada alaŋ ada cɩrlcɩr ma.

Chapter 6

1Lee ma laakaarɩ paa ma na lee nsɔŋsono na faŋa bɛrɛ ba naa ŋǝ anyɩn na, kaa kɔɔ ŋǝ akawɛɛ nɖee aɖa alaŋlaŋ ma agʋjɔɔ na. 2Ʋta lee ʋɖǝn gʋjɔɔ, paa kʋl na basaaka ɖaa mʋnaafiki baja ba na lee ɩsɩnagɔɔgǝ n,ɩʔ‌ɕƙɔƙọ‌ɕɩnyɩŋca laŋ ma na, na yɛɛ waa bɛrɛ bakʋma pɩ ma na. Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa: Ba cam bagʋjɔɔ boŋo.3Ʋta naa yɛɛ alee , a kʋʋnyɩpɛnɛ gʋ paa ŋǝ bʋkɔɩ akʋʋnyisono gʋ na lee ma na. 4Naa akʋjɔɔ gʋɖe gʋɖa siriya nɩ: Naa akawɛɛ nɖee e na ŋǝ ashiiri nɩ ma a sǝla kɩ kʋɖa.5Saa nɖee ɩ na yɛɛ ɩ nyiŋǝ ma, paa ma na lee ɖaa mʋnaafiki baja ba ne lee ma na, basɔlɔ ba naa yiɖelaŋ ɩsinagɔɔgǝ nɩ, n'ɩnyɩŋca k'ɩpaŋkɔ na yɛɛ bɛrɛ baŋǝ pɩ. Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa bacam ba gʋjɔɔ baŋo. 6Ama anyɩn ɩta na yɛɛ ɩnyiŋ Gaja, kpa ma ŋku arîm gʋcaŋkɔ naa nyiŋǝ akawɛɛ nɖee aɖa ashiirɩ nɩ ma, naa akawɛɛ, nɖee a na ŋǝ ashiiri nɩ ma, asǝlakɩ kʋɖa. 7Ɩta naa nnyiŋǝ, paa ma na lǝ bʋlei fɔɩfɔɩ tuuma ɖaa mbaɖee kǝ ba yɔ‌ɕGaja na ma, ba tɩ tam waa bʋlei fɔɩfɔɩ tuutuuma na pala bʋnyiŋu ʋcam.8Paa ma lee ɖaa pɩ ma na, aɖʋwaa: Ɩta naayɛɛ ɩnyiŋǝ, anyɩnaya ayɔ bʋkɔɩ bʋ na hiyɛ anyɩn ma naa ɩye nyiŋǝ nɩ. 9Ʋnyiŋu nɖee ɩnyiŋǝ ma, ʋnookama: Ataya akinɖee ʋɖa alaŋlaŋ ma! Akɩŋyɩɖa nɖa cɩrɩ cɩrɩ. 10Akuyarɩ gɩ pɩ; Akʋciŋsɔlɔka ʋlee atǝn ɖaa ʋna lee alaŋ ma.11Shee atʋ ʋshile bʋʋpaŋa na k'ʋjɩʋ. 12Tǝɖǝ atʋ atɩmbɔnɔ, ɖaa atʋ gboo gɩ na tǝɖǝ basaa ka bambʋnɔ ma. 13Paa toŋo atʋ ace na ʋtʋŋʋ ŋǝ nɩ na, ama laa atʋ ayɔɩ agʋnyɛnɩ. Aɖʋwaa: Akɩ jee gɩyarɩ nikasɩ n'ʋkʋmʋ nace na ce. Ami!14Ɩta tǝɖǝ basaaka bambɔnɔ, gǝŋci gboo, anyɩnaya aɖa alaŋlaŋ ma, atǝɖǝ anyɩŋja. 15Ama na kɩ tǝɖǝ basaaka bambɔnɔ na, anyɩnaya kaa tǝɖǝ anyɩn anyɩmbɔnɔ na.16Ɩta kʋr ganɔ, paa ma cʋŋkʋr anyunbʋyɛ na ɖaa mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, ba na cʋŋkʋr ba bʋyɛ na faŋa bɛrɛ waa ba kʋr ganɔ ma na. Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa ba cam bagʋjɔɔ boŋo. 17Ama ʋta kʋr ganɔ, shire akaayɛ fee naa sal tʋlaarɩ, 18Naa ʋɖǝn a paa yɔ waa ʋkʋr ganɔ na, ama a kawɛɛ nɖǝɛe aɖa ashiiri nɩ ma, akawɛɛ ɖe ana ŋa ashiiri nɩ ma, a naa sǝla kɩ kʋɖa.19Paa ma wala ɖulɩnya ka maana aɖʋ nányɩnalɔ na, ɩtu kǝ aloŋcara kokoo bapɩtɩrɩ batɩ pi anyim ɩ na; 20Ama wala ma Gaja sul alaŋ k'amaana, nkǝŋ kɩ na kǝ akoŋcara na gǝŋci gboo bapɩtɩrɩ kǝ ba sǝra api anyimɩ na. 21Aɖʋwaa gaɖuu akamaana aɖa ma nkǝŋ na akufolu gɩ na ɖa.22Gɩ nyine gɩ lee ʋkaɖʋ na ashee gʋlɔ, akɩ nyine ɩta ɖa ɖeiɖei akʋʋlɔ gʋ na ɖa ʋkaɖʋ nɩ na; 23Ama akɩ nyine ɩtafɔnɔ akʋʋlɔ gʋ ŋunii shee gʋɖa nkomo. Galaŋ ɩta jɩ waa ʋkaɖʋ nɖee ʋɖa n'akɩ ma shee nkomo, gǝŋ ma baɩ na nkomo nɖe nɖʋr gǝŋ. 24Ʋɖǝn kaasǝra a lee ɩga banyɩʋ ba ba ntǝma na. Aɖʋwaa ataa ŋo ʋɖǝn naa sɔlɔ asaaka; kokoo ataa tɔɔ agʋlɔ aɖʋ n'ʋɖǝn, naa bǝla asaaka. Ku sǝra alee Gaja bɔɔ ta naa lee gɩtaɩ gboo na.25Galaŋ ntɩ lǝ anyɩn: Paa ma lee nanyɩnalɔ shika na lǝ waa mʋnʋ gɩ ji kokoo mʋnʋ gɩkara na. Ŋnuro kiŋn ǝɖa aŋfaanɩ awu ʋjɩʋ kokoo gʋlɔ kʋʋwǝɖa aŋfaanɩ awu ɩtoko aa? 26Kɩɖe ma bʋsapɩ‌ bʋnata alaŋ ma: Kɩbʋ na ɖu na kɩbʋ na bʋn na, kɩ bʋ na wala aɖʋ gasa nɩ na anyɩnaya aɖa alaŋ ma, ana ɖǝʋ bʋ. Anyɩn kɩwǝɖa aŋfaanɩ awubʋ aa?27Na nyɩna shika nɖee ɩwǝɖa ma, anyɩnaŋa naa sǝra atutum aŋŋuro ace na ŋyu nlama cei ɖaa gʋnyɛ n'ʋtulkɔkɔɩ ma. 28Maa kɔ laŋ na ɩna lee shika na bʋkɔɩ ɩ naa kara ma? Taa ma kiɖe ɖaa ɩcaacaaca ɩnata ɩwara laŋ ma, kɩ na lee ntǝma nɖǝn na, hɩ na pɛmpɛŋɛ ka lɔ na. 29Amaa ntɩ lǝ anyɩn waa: Salomɔɔ agɩlopi, aɖa ʋkʋmʋ nɩ ma, ka wǝɖa ayɔkɔkaraka ɩsoŋosɩ ɩcun atǝɩ ma na.30Gɛeŋ ma Gaja ga ta pala aŋɔ nɖee ba nɩ ba tɩ kǝʋ nton gacǝŋ ma, ɩcun ʋrɔŋ de gǝŋ ma kaasǝra akara anyin ayɔkɔ awu baa mʋnʋ anyɩn bɛrɛɩ kɩ wǝɖa ʋcine ʋyɔgɔ na ma aa? 31Paa ma lee shika, na lǝ waa: Mʋnʋ gɩjɩ? Mʋnʋ gɩnyem? Mʋnʋ gɩ kara? na.32Aɖʋwaa mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, ba na yɛɛ . Anɩnaya aɖa alaŋ ma, ayɔ bʋkɔɩ bʋ na hiɛ anyɩn ma. 33Yɛɛ ma Gaja kaayarɩtǝna na kíja naa ba boŋo nɖee ɩsaa ma apele anyɩn. 34Paa ma lee shika na gacǝŋ na: Aɖʋwaa: Gacǝŋ taa tɔjɩ agʋlɔ. Baa ʋshile b'ʋpaŋa na kambumo.

Chapter 7

1Paa ma cǝm n'ʋɖǝn ɩkǝma na, naa ba paa cǝm n'anyɩn ɩkǝma na. 2Aɖʋwa ɖaa ɩcǝm na basaaka ɩkǝma ma, gǝŋce ba cǝm n'anyɩn mɩyaʋ, bʋkɔɩ ʋfaŋa na ma ashe basaaka ma, bʋnɩ bʋ ba faŋa na ma aashee anyɩ.3Mʋlaŋ na ʋna ŋǝ gɩtɔ gɩɖa akʋwor agɩ nyine nɩ na ka na ŋǝ ŋyikǝŋkǝmǝ nɖa akɩɩja nɩ ma na? 4Baɩ‌ laŋ nʋʋ na lǝ akʋwor waa, shee ma laa gɩtɔ gɩɖa akunyine nɩ, asaa waa ŋyikǝŋkǝmǝ nɖa ka aku ja nɩ. 5Mʋnaafikiyar, laa ŋyikǝŋkǝmǝ nɖa kɩɩ nyine nɩ ma, aboŋo naa ye ŋǝ gɩshɛbɔ a laa gɩtɔ gɩɖa akʋwor a gɩja nɩ.6Paa ma tɔɔ bʋkɔɩ bʋ ɖa curɩ curɩ ma, akǝw ɩsǝna na, paa ma saŋ kɔɔ tɔɔ ɩshipɩŋǝrǝ abǝɖa ɩkuruci baŋyu naa ba paa tɩ nyɩ kokoo ba cǝpra alee anyɩn mbɔnɔ na.7Nyiŋǝ ma, naa bashee anyɩn, yɛɛ ma, ɩtu ŋǝ kǝ ma gʋcaŋkɔ naa ba tine ashee anyɩn. 8Aɖʋwaa nɖee anyɩŋǝ ma ba tɩ bashee nɩ, nɖee ayɛɛ na, a taa ŋǝ, nɖee akǝ gʋcaŋkɔ ma ba tɩ bo ti ne ashee nɩ. 9Anyɩnaŋapur naa nyɩŋǝ nɩ boɖoboɖo, naa ayar a tɔɔ ntala ashee nɩ. 10Kokoo anyɩŋǝ nɩ gafɩlɩ naa ayar atɔɔ ʋbu aɖʋ a gʋnyɛ nɩ.11Anyɩn ɩ, ɩlee barɛbɔnɔ ma, ɩ yɔ ayɔkɔ ɩsoŋsono kʋsheʋ anyɩn bapi, gǝŋ ma, anyɩnaya nɖee aɖa alaŋlaŋ ma karǝra ashee mbaɖee ba na nyiŋǝ nɩ ma ayɔkɔ ɩsoŋsono aa? 12Bʋkɔɩ ɩshɩnayɛɛ basaaka ba lee ashee anyɩn ma lee ma ashee pɩ gboo, aɖʋwaa ɖaa gʋpɔ na aŋnabi mana ba lǝ ma na gǝŋ.13Kul ma na ʋnyɩŋca nɖee ʋɖa fɩɩlɔɔ ma, aɖʋwaa nɖee ʋbɔɖɔ ma, ʋna cee ʋliu nɩ, bɛrɛ tuutuuma ba na kul n'ʋnyɩŋca ɖe. 14Ama ʋnyɩŋca nɖee ʋjɔba aɖa fulɔɔ ma, ʋna ce ŋŋuro kaaɖu, mbaɖee ba ŋǝ ʋnyɩŋca ɖe ma kǝ ba yɔgɔ na.15Lee ma laakaarɩ na annabi ɩsǝi baja, Ba tɩ ba pɩ anyɩnasul akara ɩtoko ɖaa ɩrama ma, amaa bancǝna nɩ ɩtusǝna nɩ ba lee. 16Ba lesʋra nɩ́ yɔ na pɩ kǝ ba na piɖe rɛsɛɛ kɩ pi ɩnyaŋɩ laŋ na, kokoo figi kɩ pi gʋka ka gʋy‌ɕlaŋ na? 17Gvyo gʋsoŋsono gʋ na ŋʋm ŋʋm ɩpɩsoŋsono, ama gʋyɔ gʋbɔnɔ gʋ na ŋʋm ɩpi ɩbɔnɔ.18Gʋyɔ gʋsoŋsono kʋʋ na ŋʋm na ŋʋm ɩpɩ ɩbɔnɔ na gǝŋcɩ gboo gʋyo gʋbɔnɔ kɔɔ na ŋʋm ɩpi ɩsoŋsono na. 19Ayo nɖee kɩ na ŋʋm ɩpi ɩsoŋsono na ma, shee ba cǝmɩ abǝɖa nton. 20Ba lesʋra nìyɔ na pɩ.21Kɩ lee mbaɖee ba na yɩɖa amʋ waa: nɖiyar nɖiyar ma, baŋunii ba nɩ kpa Gaja kaayarɩtǝna nɩ na, shee mbaɖee ba na lee amawɛɛ ʋcɩŋsɔlɔ ka ma, banɖǝn ɖǝn nɩ ba kpa. 22Kɩshile ɖe nɩ tuutuuma taa naa lǝ waa: Nɖiyar nɖiyar kɩlee akɩŋyiɖa njɩ gɩ lǝ na annabi mana babʋlei aa? Kɩlee akɛŋyiɖa njɩ gɩlee na biti ka lesʋra aa? 23Nkǝŋ na ma lǝ pɩ gbagbaraa waa: Bɔ ma anyɩŋgʋlɔ afǝl asaa mʋ, anyɩn ɩɩ ɩnna lee mbɔnɔ ma.24Galaŋ, nɖee arǝŋǝ bʋlei mbʋɖe nna lǝ waa ma, naa tɔɔbʋ alee na ntǝma ma, aɖa ɖa arɛ nɖee awǝɖa asǝŋsi, acǝ agafala gʋtakǝwa laŋ ma na. 25Ʋto anyɩ atubɔlɔ nciɖe gʋsǝrǝ gʋwu akpa gafala gaɖe nɩ ma, kaafǝɖa ayɔ na aɖʋwaa: Ba cǝ jɩ na gʋtakǝwa laŋ.26Ama arɛɩ a na rǝŋǝ bʋlei mbʋɖe nna lǝ naa ka tɔɔ bʋ alee na ntǝma na ma, aɖa ɖa ɖaa ŋyashɛshɛyar acǝ agafala gɩyɩkɩɖɩ laŋ ma. 27Ʋto anyɩ ntubɔlɔ nciɖe gʋsǝrǝ gʋ wu akpa gafala gaɖe nɩ, shee gafǝɖa gaŋunii pipipi.28Yeesu a cere bɛrɛ beŋo ma, n'ʋceru ʋlee pɩ maa. Maaci; 29Aɖʋwaa; Ana cere cere na kǝ tim, ka na cere ɖaa babɔŋɔnja ma na.

Chapter 8

1Yeesu a rigǝ gʋbʋnʋ laŋ ma, na samaa abʋmbɔnɔ a tǝr aŋkǝm. 2Nkǝŋ na alanɖǝmayar ɖǝn asara ace aŋyu naa lǝ nɩ waa: Nɖiyar, ʋtasɔlɔ ʋtaasǝra akaɖa amalaŋɖǝma. 3Na Yeesu abɔlɔ gʋnyɛ afɔm nɩ, naa lǝ waa: Nsɔlɔ, ɩkaɖa. Kpaarɩ na'alanɖǝma ɩmana akaɖa.4Na Yeesu akaka nɩ: waa Paati lǝ ashee ʋɖǝn na: Ama kʋla atɩ faŋa akʋʋlɔ basaraalaaja, naa a laa saraa ɖaa Musa aŋɔn ma, ɩnulaa sǝriya ashee pɩ.5Yeesu ana kpa Kapanahum ma, nɩ́sɔja ɩshɩnʋŋ banɖiyar ɖǝ ace asul. Na pǝla pǝla nɩ na lǝ waa: 6Nɖiyar, amatǝŋleeja aɖatǝn na shɛɖɛ afal bʋmǝn nɩ a tɩ jɩ ɩshɛɩ yɔgʋʋ. 7Na Yeesu alǝ waa: Ntɩmace atɩ kaɖa ʋshɛɖʋ.8Ama ɩsɔja banɖiyar alǝ nɩ waa: Nɖiyar, kǝ ma caasǝm akpa aŋgaɖufal na; ama lǝ ʋwǝlǝ naa amatɩnleeja agʋlɔ gʋkaɖa. 9Aɖʋwaa ɖaa ŋwǝɖa aɖibaja na cu pɩ ma, gɛŋcɩ gboo ŋwǝɖa ɩsɔja ba na cu amʋ ma. Nta lǝ ʋɖǝn waa: Kʋla! Aɖe ce nta lǝ asaaka waa: Pɩ aɖe pɩ; Nta lǝ amatǝnleeja: lee waa: shee a lee. 10Yeesu arǝŋǝ gǝŋ ma níkǝ nɩ garǝŋǝ na ayiɖe na jɛlɛrɩ na a lǝ mbaɖee batǝr aŋkǝm ma, waa: Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa Israel nɩ kǝ ma ŋǝ ʋɖǝn awǝɖa ʋcine ʋbʋmbɔnɔ na.11Ntɩ lǝ anyɩn waa: Bɛrɛ tuutuuma ba tɩ ba tɩ ɖoo na gajakalaŋ na gɩtǝŋshile laŋ a sǝ tebiri kaŋkǝmǝ baɖeen na Abraham nísaaka, na Yakɔbʋ Gaja kaayarɩtǝna nɩ alaŋ. 12Ama mbaɖee ba lee Gaja kaayarɩtǝna kǝbapɩ ma ba tɩ ba kǝu pɩ ŋkomo nɩ aka, gaɖuu ba naa yu na fǝɖǝ fǝɖǝ banʋkɔkɔ ma. 13Alǝ gǝŋ abaŋo ma, naa lǝ ɩsɔja ɩshɩnʋŋ baɖiyar waa: Ɖaa ʋwǝɖa ʋcine ma ɩlee gǝŋ ashee akɩ. Kaa kɔŋkɔŋɔ gaɖe nɩ na atǝnleeja agʋlɔ gʋkaɖa.14Yeesu akpa Pɩɛɛr agaɖuful ma, Pɩɛɛr akar-nar aɖe ɖa atǝn na shɛɖɛ ʋnyǝkrǝ. 15Arɩ agʋnyɛ ma, n'ʋnyǝŋkrǝ ʋkaɖa nɩ kpaarɩ ata ayiɖelaŋ alee ntǝma ashee pɩ.16Gɩteŋshile laŋ na ba wala banyʋŋkʋja tuutuuma, mbaɖee ɩjiɖi ba na naashɛpɩ ma, apɩ na Yeesu sul aɖe tɩ lǝ bʋlei na kǝrǝ ɩjiɖi mana na kaɖa bɩshɛɖv. 17Naa galei ɩ annabi isaye a bʋŋa a lǝ ma ɩlee waa: akulo atɩ masasara naa acam atɩshɛɖʋ ɩŋunii.18Yeesu aŋǝ samaa tuutuuma asǝr nɩ akal ma na a lǝ abaja waa: Ba tǝbǝ ace na ŋgbaŋgǝma kagʋsaʋ gʋsaaka. 19Nkǝŋ na abɔŋɔnja ɖǝn akɩm asǝla na Yeesu a lǝ nɩ waa: Nɖiyar ntumakʋn akɩ ace baa nka. 20Na Yeesu abʋye nɩ waa: Bʋgbǝʋgbǝʋ bʋ wǝɖa bʋɖufola, bʋsapɩ bʋ na ta alaŋ ma, bʋwǝɖa aɖaŋa; Ama arɛpur kawǝɖa gaɖuu atǝr anɖi aŋʋra ma na.21Nkǝŋ na abakǝŋja kʋɖǝn a lǝ nɩ waa: Ndiyar shee amʋ ganɔ ma ce atɩ fun amawɛɛ baŋo naɩ. 22Ama na Yeesu abuye nɩ waa: Tǝr amʋŋkǝm, pala bakono ba bakono.23Na ba ta akpa ŋyifoi n ɩna abakǝŋja ba tǝr aŋkǝm. 24Na teŋkunɩ kaasǝrfɛfɛ gabʋmbɔnɔ gata na wu nɩ kashɩ bʋto bʋɖe bʋtɩ riŋǝ ŋyɩfoi. Aɖe ɖa nafol . 25Na abakǝŋja bakǝm asǝla na nɩ aɲǝnǝ nɩ, alǝ nɩ waa: Fʋra atʋ gɩ tɩ gɩ cii!26Na a lǝ pɩ waa: Mʋleeka ɩwǝɖa asampǝna gǝŋ anyɩn bɛrɛ ɩ anyɩnʋcine kʋyɔgɔ na? Nkǝŋ na ata ayiɖelaŋ naa anaashɛ gʋsǝrǝ na teŋku, n'ɩŋra jɩjɩjɩ. 27Nilee bɛrɛ baɖe mamaaci; Baɖe batɩ lǝ waa: Aŋana nɖe kajarɛ gʋsǝrǝ nateŋku ɩ na nyene nɩ?28Yeesu akpa gatunɔ gaɖaree kǝbaja bagatǝna nɩ ma, bɛrɛ banyɩʋbaɖǝn aŋŋuro ɩbɔnɔ ɖe riŋǝ na pɩ, na ba ɖoo na akufo nɩ n'ʋnyana na yɛɛ bawa na Yeesu, gaɖu baɖa ma ʋɖǝn ka na kul na ŋkǝŋ na. 29Na ba kuro waa: Gapaŋa gaɖaka atɩŋnakɩ atɩ gɩ cuca Gaja gaɖa alaŋlaŋ ma ʋpur? ʋpɩ pɩ a naashɛɛ atʋ naa tam ayekpa aa?30Gʋkurucifɔ gʋɖǝn gʋɖe gʋɖa alǝŋ na pɩ gaducei na jɩ. 31Naŋŋuro ɩbɔnɔ ɩnyiŋǝ Yeesu ganɔ, waa: Ʋta naa yɛɛ akǝrǝ atʋ pala gɩkpa gʋkurucifɔ ŋgʋɖe nɩ. 32Na a lǝ pɩ waa: Kʋla ma! Na baɖoo, akpa ɩkuruci nɩ. Na gʋkurucifɔ gʋŋunii gʋ cu asasa akpa teŋku nɩ amɩɛ baŋunii acii.33Na mbaɖee ba na paŋa ɩkuruci ma, acuace mpa nɩ atɩ lǝ ashee bɛrɛ bʋkɔɩ bʋ lee na bʋkɔɩ bʋsara na aŋŋuro ɩbɔnɔbaja banyɩʋ ma. 34Nkǝŋ na mpa nɖe kǝ baŋunii ba ɖoo ace tɩ wa na Yeesu; Baŋǝ nɩ ma, naa apǝlapǝla nɩ waa: atǝbǝ bɩkara kara nɩ.

Chapter 9

1Yeesu akpa ŋyifoɩ nɩ asǝla teŋku kagʋsaʋ kagʋsaʋ ace agɩlopi ampa nɩ. 2Na ba pɩ na ʋsoro ɖǝn bʋ ɖe bʋ mǝ nɩ aɖe ɖa gʋlampǝra laŋ.Yeesu, aŋe bʋcine ma, na alǝ anyʋŋkʋja waa: Ri akʋlɔ ampi ba tǝɖǝkɩ akɩmbʋnɔ.3Ŋkǝŋ na babɔŋɔnja baɖɛn baɖa na lǝ bɩ cine nɩ waa: Ʋsoro nɖe atɩ kiɖe Gaja fɔɩ. 4Yeesu ayɔ bafaŋa nɩ ma, na lǝ waa: Mʋ laŋ nɩ cɔɔwǝɖa afaŋa ɩbɔnɔ anyɩnɩfolu nɩ gǝŋ? 5Kaapaŋa ga ɖa ka tɛshɛɛ ba lǝ waa: Batǝɖǝkɩ akɩmbɔnɔ, kokoo, ba lǝ waa: Tayiɖelaŋ, asara? 6Galaŋ naa ɩyɔ waa: Arɛpur awǝɖa ɩko ɖulinya agatǝna laŋ atǝɖǝ bɛrɛ bambɔnɔ: Na a lǝ anyyiŋkʋja waa: Tayiɖelaŋ acar akʋʋlampǝɍa ashɛʋ a kaaɖu afal.7N'ʋsoroɖa ata ayiɖelaŋ ashɛʋ agaɖufal. 8Samaa aŋǝ gǝŋ ma, nukpa pɩ asampǝna, baɖe ba tɩ kʋma Gaja ɖaa ashee bɛrɛ ɩkashɩ ɖe ma. 9Yeesu akim ace gaɖulɩŋka cei ma, na aŋǝ ʋsoro ɖǝn aɖe sǝ na cam lampoo, ba tɩ yɩɖa nɩ waa Matiye. Na alǝ nɩ waa: Tǝr amʋŋkǝm. N'ʋsoro ɖe ata atǝr aŋkǝm.10Yeesu akpa afal asǝ tebiri kaamana ma, ŋkǝŋ na bɛrɛ ɩ ba na cam lampoo ma, na aɖawabɔnɔbaja tuutuuma ba kpa asǝ tebiri kaamana gboo baɖeŋna Yeesu abakǝŋja. 11Fariisi mana ba ŋǝ gǝŋ ma, na ba lǝ Yeesu abakǝŋja waa: Mʋlaŋna anyɩnɖiyar aman na lampoobaja na aɖawabɔnɔbaja na jɩ na pɩ ʋjɩʋ?12Yeesu arǝŋǝ jɩ ma, na alǝ waa: Kɩ lee alaafɩyabaja ba hiɛ logotoro na. Ama banyʋkʋja ba na hiɛ. 13Kʋlama atɩ yɛɛ galei ŋgaɖe kaashɩ: Nsɔlɔ ɩshɛɩŋǝka a wu saraalaaka. Aɖʋwa kǝ ma pɩ ashee mbaɖee ba ɖa ɖeiɖei ma na, ama nɖawa mbɔnɔbaja ba fʋba nɖawa.14Na Yohana abakǝŋja ba ce Yeesu sul ataba nɩ waa: Mʋlaŋ na atɩŋna Fariisi mana gɩ na kʋr bʋnɔ naa akɩbakǝŋja kǝ ba na kʋr na. 15Na Yeesu abuye pɩ waa: Aŋgo abasoro ba tɩ ba sǝra acʋŋkʋr ba bʋyɛ nkǝlǝɩ aŋgo aɖa ba gɩ cuca ma aa? Ɩshile ɖǝn ɩtʋnapɩ ba laa aŋgo ma, kasaa ɖe ba tɩ ba kʋr bʋnɔ.16Ʋɖǝn ka na tɔ ɔnkuro nfɔlɩ apara na ŋŋono na a pala nfɔlɩ ntɩŋfatǝr ŋŋono kasaaɖe ŋŋono nɖe mpɛɛpɛɛ.17Kǝ ba na tɔɔ bʋkana bʋfɔlɩ aɖʋ mbuce ŋŋono nɩ na, mbuce ntɩmpɩ, bʋkana bʋfʋr, mbʋce nɖe lee asaraʋ: Ama ba na ɖʋ bʋkana bʋfɔlɩ bʋ, mbuce nfɔlɩ nɩ, bʋkana na mbuce ɩɖe ɖa.18Yeesu a na lǝ bʋlei bʋɖe ma, nɩ́sɔja banɖiyar ɖǝn akpa acim akǝwǝ aŋyu naa alǝ nɩ waa: Ampi sapɩsɩmpɩ ashika na ci gǝŋ ŋyimǝɖe galaŋ ga la pɩ atɩtǝr akanyɛg alaŋ naag akɔɔ aɖa ŋŋuro nɩ. 19Na Yeesu ata atǝr aŋkǝm na abakǝŋja.20Ʋsǝmprǝ ɖǝn ade tɩ lee gɩsǝmprǝ ɖoo bʋja tǝbana-bʋnyɩʋ ku yiɖe na, na apǝl na aŋkǝm afɔm atokokɩlalabɩ. 21Ŋgaɖee a na lǝ ʋcine nɩ ma na gǝŋ waa: Nta shɩ fɔm atoko amʋshɛɖʋ ʋtʋʋkaɖa. 22Yeesu abʋŋaa ŋkǝm aŋǝ nɩ ma, na alǝ‌ɕwaa: cɩʋkʋ ampi, akʋcine ʋwǝɖa ma, ʋfʋrakɩ. Kpaarɩ n'ʋshɛɖʋ ʋmana akaɖa.23Yeesu akpa ɩsɔja banɖiyar agafala nɩ aŋǝ bacǝŋ crǝja na samaa tuutuuma ma, 24Na a lǝ pɩ waa: Ɖoo ma aka, gapisimpi kaacii na, ama ga na fol fol. Na ba sǝba na lee nɩ saarɩ .25Bakǝrǝ samaa aboŋo ma, na akpa ari gapisimpi ka gʋnyɛ, na gapisimpi gakɔɔ apɩ ŋŋuro nɩ. 26Na galei gaɖe kantogi nce ɩkanakara baa nka.27Yeesu atǝbǝ nkǝŋ ma, na bafɔnɔrɛ banyɩʋ ba tǝr aŋkǝm na kuro waa: ŋǝ atɩ shɛɩ aa Ɖaʋɖa ʋpur. 28Yeesu akpa afal ma, na bafɔnɔrɛ banyɩʋ ba ɖe ba ce asul, na Yeesu ataba pɩ waa: Ɩshee ɩja waa: Ntɩmasǝra a lee aa? Na batǝlǝ waa: Ɩŋ nɖiyar.29Nkǝŋ na atǝr anyiɛ balaŋ na lǝ waa: Anyɩnʋcine ɩwǝɖa ma, ʋlee ashee anyɩn. 30Na bɩnyine ɩtine. Na Yeesu akaka pɩ waa: Pɔɔma anyɩmbʋnɔ ʋɖǝn apaa yɔ na. 31Ama bashɩ ɖoo asul ma na ba sǝba na kʋl jɩ na shee bɛrɛ gatǝna gaŋunii nɩ.32Yeesu a na fǝl ma, na ba toŋo ʋɖǝn ŋŋuro mbɔnɔ nɖe ncɩʋ atɔɔ ace na asul. 33Akǝrǝ ŋŋuro mbɔnɔ ma, na gacɔɔtɔ gasǝba na lǝ bʋlei. Nɩ́lee samaa mamaci batɩ lǝ waa: kuka na ŋǝ ɖaa waa ma Israɛl a gatǝna nɩ ayɔ na. 34Ama farii mana baɖe ba tɩ lǝ waa: ɩjiɖi mana banɖiyar ɩkashi ana kǝrǝ nɩjiɖi .35Yeesu ɖe t‌ɕce apabʋmbɔnɔ nápajala na cere bɛrɛ ɩsɩnagɔɔgǝ nɩ na lee Gaja kaayarɩtǝna ka laabaarv asoŋsono na shee bɛrɛ na kaɖa na bishɛɖʋ. 36Yeesu ataa agayɛ akiɖe samaa ma, n'ɩɖanɩ ɩshɛɩ, aɖʋwaa bagʋlɔ gʋci, baɖe baɖa ɖaa bʋbɔrɩpiri mbʋɖee kǝ bʋwǝɖa apaŋaka na ma.37Nkǝŋ na a lǝ abakǝŋja waa: Ayɔkɔ ɩbʋnkawala ɩyɔgɔ, Ama batǝŋleeja kǝ ba yɔgɔ na. 38Nyiŋǝ ma, gawarayar atǝm na batǝŋleeja antǝma nɩ.

Chapter 10

1Na ayɩɖa abakǝŋja tǝb na-banyɩʋ, naa shee pɩ ɩko waa: bakǝrǝ aŋŋuro ɩbɔnɔ, naa akaɖa bɛrɛ bɩshɛɖv.2Atǝmka tǝb-na-banyɩʋ bayɩɖa ɩnookama. Asǝbaka na gǝŋ Simɔɔ Pɩɛɛr n'a par Anɖree; Yaakubu, Sebeɖee vpur n'apar Yohana. 3Filiipu, na Batelemii; Tomaa, na Matiyee, lampoo yar: Yaakubu alfee ʋpur, na Taaɖee, 4Simɔɔ kanhan kaja, na Yuɖaa ɩsɩkarɩyɔtɩ, nɖee anaa tɩyala Yeesu ma.5Tǝb-na-banyɩʋ Yeesu atǝm ma, na gǝ, na akaka pɩ waa: Paa ma ce mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja ma, sul na paa ma tɩ kpa basamaarɩja bapa nɩ na; 6Kʋla ace Israɛl kabʋraŋkɔɩ ɩ bʋ li ma, bɩfala nɩ. 7Kʋla ma atɩ lee waasu, naa a lǝ waa Gaja kaayarɩtǝna gasǝla.8Kaɖa ma bɩshǝɖʋ, ŋǝnǝ ma, bakono, akaɖa banɖǝmja balonɖǝma, kǝrǝ ma, aŋŋuro ɩbɔnɔ. Ɖaa bashee anyɩn faala ma, anyɩn gboo shee ma fala. 9Paa ma cam wura nɩ paa ma cam ɩtanɩ kokoo ceŋji ɖǝn aɖʋ anyɩmbʋnɔɩ nɩ na: 10Paa ma tɔɔ ʋnyɩŋca cǝka kfǝlǝ na, kokoo ɩtoko banyɩv yaa akɔɖɔkɔɖɔ kokoo ʋbɔlʋ na, aɖʋwaa atǝŋleeeja asǝm bashee nɩ ʋjɩʋ.11Ɩta kpa mpa mbʋmbɔnɔ nɩ kokoo mpa njala nɩ yɛɛ ma arɛɩ acam anyɩn gɩshɛbɔ ma, naa aɖa karɛ gaɖu halɩ ʋshile ɩ ɩshɛʋ ma. 12Ɩta kpa gafala gaɖe nɩ, sala ma jɩ, 13Ɩta jɩ waa: gafala gaɖe gasǝm na nyɩnafɛɛ anyɩnafɛɛ ɖe aɖa ashee gafala gaɖe: Ama ɩtajɩ waa: kaasǝm na nyɩnafɛ na, anyɩnafɛɛ ɖe akɔɔ anyɩnasul.14Na kǝba cam anyɩm anyɩn kokoo kǝba ɖʋ anyɩn gʋtɔ na ɖoo ma gafala gaɖe nɩ kokoo mpa nɖe nɩ, naa akʋŋa anyɩnɩkei kantuli. 15Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa: Ɩkǝma kʋshɩle soɖom na gomɔr ka bʋ tǝna bʋtɩ bʋ ŋǝ sooci awu apà ɖe.16Kɩɖe ma atɩya, ntɩ tǝm anyɩn ɖaa bʋraŋkɔɩ ɩtusǝna bagɩcɩɩca yɔ ma anyɩnalɔ ɖaa ɩbu ma, naa aɖa tɛshɛ ɖaa ɩlikuku ma. 17Lee ma na bɛrɛ baɖe laakaarɩ: Aɖʋwaa ba tɩ ba ri anyɩn ace na bʋkǝm cimɖu na akǝɖa anyɩn ɩpɛ bɩsɩnagɔɔgǝ nɩ: 18Ba tɩ ba toŋo anyɩn ace na gominantɩ na bayarɩ baŋyɩ, ɩnu laa sǝriya ashee pɩ na mbaɖee kǝ ba y ɔGaja na ma.19Ama bata ri anyɩn, paa ma lee biti ŋgaɖee ilǝ kokoo ɩkɛɛshɩ kasaa ɖe ma na. Ŋgaɖee ilǝ ma, ga tɩ ga pɩ ashee anyɩn saa ɖe nɩ. 20Aɖʋwaa kɩlee anyunulǝ na, anyɩnaya aɖa alaŋ ma aŋŋuro nsoŋsono nnɩŋlǝ ashee anyɩn.21Arɛ ataa ri apar alaa aŋŋuro , gʋyà gboo alaa ʋpur aŋŋuro. Bapi gboo ba tɩ ba tǝŋǝ ba baya alaa ba ŋŋuro. 22Bɛrɛ baŋunii ba tɩ ba ŋo anyɩn aɖʋ amʋyiɖa laŋ. Ama nɖee aruku atoŋo atɩ waɖa ma, ataafʋʋra. 23Ba ta naa naashɛ anyɩn mpà nɖǝn nɩ, cu ma ace nsaaka nɩ. Ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa: «kuka na bono Israɛl kapà ɩŋunii na, arɛpur aye pɩ na.»24Atɩŋka, ka na wu anɖiyar na, gǝŋ cɩ atǝŋleeja ka na wu antǝmayar na. 25Atǝmka a natɩ pra nɖiya na, n'acereka apra ntǝmayàr. Ba ta yiɖa gafala gaɖǝn kanɖiyar waa ɩjinɖi baya gǝŋ ma, baɩ na bayɩɖa gafala gaɖe kǝbɛrɛ baŋunii.26Paa ma cu pɩ asampǝna na aɖʋwaa: Akɔɖǝn ɩmana ɩfǝrǝ na kǝ ba ŋǝɩ na ma, n'ashiri ɖǝn amana waa: kaa tine ba yɔ nɩ na ma. 27Ngaɖee nna lǝ anyɩn nkomo nɩ ma, lǝ ma jɩ nshilipɩlɛ: Na ŋgaɖee mbulobulo anyɩŋgʋtɔ nɩ ma, boɖo ma gɩkuturi laŋ akʋl jɩ.28Paa ma cu mbaɖee ba na kǝ gʋlɔ, naa kǝ ba sǝra akǝ ŋŋuro ma na; Ama cu ma nɖee a na kǝ ŋŋuro naa aboŋo gʋlɔ akǝw ntonu nɖee kʋ na ci na ma nɩ. 29Kɩ lee kpaŋɔ aɖǝŋkɔnɔ na ba na yala bʋsapɩ bʋjala aa? Na kama kaaɖǝn kaafǝɖa atǝn na kɩ lee anyɩnaya aɖa alaŋ ma ʋcɩŋsɔlɔka na ma. 30Anyɩna ŋʋrʋ ɩɖa anyɩnaɖi laŋ ma, batʋr kagʋya. 31Paa ma kon na ɩwǝɖa aŋfaanɩ awu bʋsapɩ tuutuuma.32Galaŋ nɖee alǝ bɛrɛ baŋyu waa aɖe ɖa ɖa ashee amʋ ma, amʋ gboo ntɩ ma lǝ amawɛɛ aŋyii waa karɛ aɖa ɖa ashee amʋ. 33Ama nɖee awǝla bɛrɛ baŋyu waa: Aɖe ka yɔ amʋ na ma, amʋ gboo ntɩ ma wǝla amawɛɛ aŋyu waa kǝ ma yɔ nɩ na.34Paa ma yɔ‌ɕwaa mpɩ na fɛɛ gatǝna laŋ na, kǝ ma pɩ na fɛɛ na, ama gʋtara kʋ mpɩ na ma. 35Mpɩ ma paɖa arɛ nayar, ʋpigii na nar, gʋ na nʋpurokar. 36Arɛ ataa laa agafala nɩ kǝbarǝ gɩwar gakuli.37Arɛ nɖee asɔlɔ ayar kokoo anar awu amʋ ma karɛ ka sim n'amʋ na, na nɖee asɔlɔ ʋpur-yifala kokoo ʋpur ʋpigii amʋ amʋ ma, karɛ kasim n'amʋ na. 38Arɛ i ka taa 'agʋyo kaŋkʋra, naa atǝr amʋŋkǝm na ma, karɛ ka sim n'amʋ na. 39Arɛɩ alugo aŋŋuro agɩlopi ma, ntɩŋtii, ama nɖee aŋŋuro nlii amalaŋ ma, ataaŋǝ aŋŋuro.40Arɛɩ acam anyɩn gɩsana ɩna, amʋ na acam, na nɖee acam amʋ gɩsana ma, acam nɖee atǝm amʋ ma. 41Arɛ ɩ‌ acam annabi gɩsana ma, ataa cam annabi agʋjɔɔ, arɛ nɖee acam ɖeiɖei kerɛ gɩsana ma, ataa cam ɖeiɖei ka gʋjɔɔ.42Arɛ nɖee ashee bvto bʋɖooɖooka bapi bajala mbaɖe, aɖʋwaa: alee amakǝŋja ma laŋ, ntɩ lǝ anyɩn ɩja waa karɛ agʋjɔɔ kagʋlii ayɔ na.

Chapter 11

1Ɩpɩ waa saa ndee yeesu afaŋa a ba kǝŋ ja tǝb na ba nyɩʊ boŋo ma na aduo ŋkǝŋ naa acǝ tɩ na faŋo naa naa lee waasu ba pa de nɩ. 2Galaŋ ŋkǝlǝ ndee yʊwa na amlɛ ka bʊto ada ŋkupoo ka nɩ n'aarǝŋǝ daa atǝma ndee yeesu a na lee ma na atǝm a ba kǝŋ ja ba tɩ ta taba nɩ waa. 3Akɩ na arɛ ndee atʊ n'apɩ ma yaa gɩ yɛɛ arɛ fɔli?4Yeesu atǝlǝ ashee pɩ waa kʊla ma acǝ tɩ lǝ yʊwana bʊkɔ mbʊdee ɩŋǝ naa arǝŋǝ ma. 5Bɛrɛ mabadee ba fɔnɔ ma bɩ nyine tine bɛrɛ mbadee ba lee ɩfalaŋ fa loŋ ma ba sara ba laŋdɩŋ ja baŋǝ alaa fia bɛrɛ mabadee ba bʊcɔɔtɔ ma ba tɩ rǝŋǝ bɛrɛ mbadee baci ma ba ŋǝnǝ bɛrɛ maba dee ɩsim ma ba rǝŋǝ waa su asoŋ sono. 6Ndi ŋsaŋ ka ŋjɩashee arɛ adee ka lee n'amʊ sika na maƭ7Daa yuwana akǝŋja ba ri bʊ nyɩŋca akǝwa na shɛʊ ma na yeesu ana lǝ yʊwana a galei n'ashee samaa de waa maa kɔ nɩ ɩcǝ tɩ ŋǝ ʊtǝru nɩ ɩnɔɔlɩ mɩ ndee gʊsǝrǝ gʊ na ʊtǝru nɩ ɩnɔɔ ndee gʊsǝrǝ gʊ na wu maa? 8Ama maa kɔ nɩ ɩduo acǝ tɩ ŋǝ arɛ ndee akara toko arana maa? gasono jɩ alǝ waa ba rɛ mbadee ba na kara ɩtoko ba rana ma ba na da gʊyarɩ aga falo nɩ na?9Ama maa kɔ nɩ ɩduo acǝ tɩ ŋǝ aŋdobi aa?gǝŋ cɩ ntɩ lǝǝ anyɩn waa ndee awu andobi ma. 10Ŋǝ ma arɛ ndee aga lee ʊŋɔn ʊle ma ŋǝ ntǝm ama tǝŋ lee ja ndee anaa pɛŋpɛŋɛ akʊ nyɩŋca ma.11Ntɩ lǝǝ nyɩn ɩja bɛrɛ mbadee ba ŋʊm ʊsimpǝrǝ nɩ ma bʊden k'atǝ yʊwana amɩɛ awu gaja ka gɩ yarɩ nɩ ma owu nɩ. 12Tʊwa na yuwana amɩɛ ka bʊto ɩshile a tɩ kpa ŋnyǝmǝ wa gaja ka giyarɩ nɩ ɩpǝra ɩkashɩ galaŋ ɩkashɩ baja ba nǝ ba kɔɔ cam.13Adʊ waa aŋdobi mana na gʊpɔ ba cee lǝ ba bʊlei halɩ yʊwa na a soo. 14Ɩta jɩ waa ɩtɩɩ tǝlǝ ʊnɩ na elle ndee anaa kǝ wa apɩ ma. 15Arɛ ndee awʊda gʊto ataa rǝŋǝ ma arǝŋǝ.16Maa kɔ nɩ ma faŋa faŋa na saa ma nɩ nde kǝ baja ɩda daŋ daa ba pi ba na cǝr yaara nɩ naa naa yɩ da wor na lǝ waa: 17Gɩ cǝr gʊcǝma asheee anyɩn ɩbǝla kɩrɩ na gɩ pɩ na ʊciŋ pɩɛ ka ssashee anyin na k'ɩyu na?18Adʊ waa yʊwaa na apɩ ma k' ana jɩ bodo bodo na ka na nyǝm bʊkana bʊ san ka na na ba ba lǝ waa awʊda nyuro mbɔnɔ . 19Arɛ pur apɩ naa jɩ na nyem na ba lǝ ma alee kum paari na alee ashi ka l'ampoo baja na ba bɔŋ ja bʊ soro ama aŋ te ma ŋnɩma.20Ŋkǝŋ na yeesu asǝba na lǝ atǝma ndee alee apa de nɩ ma adʊ waa kǝ ba fʊba baŋ dawa na. 21Ndi ŋci ka ashee kɩ karasɔɩŋ ndi ŋci ka ashee bɛtsaɩda maa atǝma bʊŋ bɔnɔ nɩ ba lee tir na sidon daa ba lee a nyɩn n'asul ma maa ba ni ba cee fʊba baŋ dawa akara akisa asǝ atʊ ŋa nɩ ɩlǝŋ. 22Ba tǝ ba kide tir na sidon bɩ shɛi ɩkǝma k'ʊshile awu daa anyɩn ma.23Aki kapar nom akɩ yɔ waa ba tǝba taa akɩ alaŋ aa aaɩ ba tǝ ba buro kɩ atǝn nalɩ gukulu nɩ adʊ waa maa atǝma ndee ba lee akɩ nɩ ma na lee sadom k' ampa nɩ maa ŋnaa da halɩ n'ʊrɔŋ 24Ama ntɩ lǝǝ anyɩn waa ɩtɩɩ buro ashee sodom k'aatǝna ɩkǝ ma k'ʊshlile awu kɩ.25Saa de na yeesu alǝ waa "ŋkʊma kɩ gʊya duulinya na laa hɩra yar adʊ waa ʊlugo na bayɔ ka na afaŋa baja ale sʊra de naa la faŋa ba pɩ na mbadee kǝba wʊda ʊyɔʊ na ma. 26Gǝŋci gʊya adʊ waa akʊciŋ sɔlɔ ka nagǝŋ. 27Ayɔkɔ de ɩŋunii na ama wʊyɛ atʊa adʊ aŋgʊnyɛ nɩ ʊdǝn k'ayɔ gʊya na shee ʊpɩ na arɛ ndee ʊpi asɔlɔ ma na ana laa afaŋa.28Pɩ ma ama sul anyiŋ mbǝdee ɩna lee ŋtǝma naa ba taŋoo nyɩn ʊŋʊrʊ. 29Cam ma amʊ dʊra anyɩnalaŋ cǝrǝ cǝrǝ ma amʊ adʊ waa nlee gʊlʊburo ka nʊ cǝnǝ doo doo ka yar na naa ɩŋǝ ʊŋʊrʊ ashee anyɩn alɔ. 30Adʊ waa amʊ dʊra kʊra kʊdʊr na.

Chapter 12

1Kasaa ɖe na Yeesu na abakəŋja ba pada blee kawara gadən nɩ na fəl sabaatɩ kʋsile. Akɔmɔ ɩnakə abakəŋja ma, na ba piɖe blee kɩpi anɔɔnɔɔ na jɩ. 2Fariisi kəbaja ba ŋə gəŋ ma, na ba lə nɩ waa: kiɖe ɖaa akəbakəŋja ba na lee bʋkɔɩ gʋpɔ gʋbəla nat ʋ sabaatɩ kʋshile waa gɩpaa lee na ma.3Ama Yeesu abuye pɩ waa: kɩtʋr daa Ɖaʋɖa a bʋŋa lee saa ndee akɔmɔ ɩnakə nɩ aɖən na abaja ma. 4Ɖaa akpa Gaja kaafala nɩ atɔɔ boɖoboɖo ɩ balaa saraa ajɩ, maa? kɩshee nɩ ganɔ ajɩ na, gəŋ ci gboo kishee mba ɖee bater aŋkə ma, bajɩ na, shee basaraalaaja banɖənɖən ba na jɩ maa?5Yaa kɩtʋr gʋpɔ kagʋbɔ nɩ, waa sabatɩ kʋshile basaraalaaja kə ba na nyene gʋpɔ ʋnyiŋu kaafalane na, nakəba saŋkɔɔ awəɖa taalɩ dən aa? 6Nshee tɩ lə anyɩn waa akɔɖən ɩda atɩya ɩwu ʋnyiŋu kaafala ma.7Maa ɩ tɩ kaashɩ daa bana lə waa ŋsɔlɔ ɩshɛɩ ŋəka awu saraa ma, maa kɩɩkə ɖulum baja bagaleei na. 8Aɖʋwaa: Arɛpur alee ka sabaatɩ kanɖiyar.9Yeesu adoo nkəŋ ma, na akpa sinagɔɔgə nɩ. 10Ʋsoroɖən aɖe ɖa ŋkəŋ agʋnyɛ gʋɖe gʋ kʋ. Na ba taba Yeesu waa: ɩshee ganɔ sabaatɩ kʋshile waa bakaɖa arɛ ʋshɛɖʋ aa? Ba na taba ga ni jɩ naa ba yɔ ŋgadee baciu na nɩ ma na.11Na abuye pɩ waa: Anyɩnaŋa naa wəɖa abɔrɩ aɖɔŋkɔnɔ, naa abɔrɩ ɖe afəɖa gʋkulu nɩ sabaatɩ kʋshile na kaalaa nɩ na? 12Arɛ awəda aŋfaa nɩ awu abɔrɩ akpala gʋyagʋya! Galaŋ ɩshee ganɔ ba lee nsono sbaatɩ kʋshile.13Na a lə ʋsoro ɖe waa: Bɔlɔ akʋʋnyɛ. Na abɔlɔ na gʋkɔɔ aɖa ɖeiɖei ɖaa gʋsaaka ma. 14Nkəŋ na fariisi mana baɖoo na lee na bawor saawara ɖaa basara naa akə Yeesu acii ma.15Yeesu ayɔ gəŋ ma, na abɔ agʋlɔ atəbə nkəŋ. Na bɛrɛ tuutuuma batər aŋkəm na akaɖa baŋunii bɩshɛɖʋ. 16Ade tɩ kaka pɩ waa: Bapaa lə ashee ʋɖən ayɔ na. 17Naa galei ɩ annabi Esaye abʋŋa lə ma ɩ lee.18Waa: kiɖe ma amatəŋleeja ndee waa ma, amasɔlɔka na gəŋ ntə ma ɖʋ aŋgasəŋə alaŋ anaa lə bʋkɔɩ bʋlee ɖeiɖei ma, ashee ɩsamaa.19Kaa ŋo ʋɖən na, kaa naa kuro na sər na, ʋɖən kaa rəŋə antogi nɩnyɩca na. 20Gʋnɔɔlɩmɩ ɩ gʋkodo ma, kaa boŋo kʋ ati na. Fɩtɩla nɖee ana lee ɩyɔ ma kaa boŋo nɩ aɖur, halɩ nkələ baŋə aɖeiɖei ma. 21Naa ɩsamaa baɖʋ na nɩ tamaa.22Na ba toŋo ʋsoro ɖən ŋŋuro mbɔnɔ nkara nɩ nfɔnɔ aciʋ atɔɔ ma, ace na Yeesu sul, na atine ɩnyine naatɔ, aɖe tɩ rəŋə na lə bʋlei. 23Nkəŋ nɩ́lee samaa maamaaci bade batɩ lə waa: nɖe kɩlee Ɖaʋɖa na gəŋ aa?24Fariisi kəbaja ba rəŋə gəŋ ma, na ba lə waa: ʋsoro nɖe Belsebulu aŋŋuro ɩbɔnɔ banɖiyar ɩkashɩ nɩ a na kərə n'aŋŋuro ɩbɔnɔ. 25Yeesu ayɔ bafaŋa nɩ ma, na alə waa: Gɩyarɩ gɩɖən gɩ ta yʋga kagʋlɔ kɩɩkɔɔ na ce ŋyɩɩ na Mpa nɖən kokoo gafala gaɖən gata yʋga kagʋlɔ kaakɔɔ aɖa na.26Ɩta jɩ waa sheetaanɩ ayʋga agʋlɔ na kərə agʋlɔ, gəŋ ma agɩyarɩ kagɩkɔɔ aɖa na. 27Ɩta jɩ waa belesebulu aŋŋuro ɩbɔnɔ gəŋ ma, anyɩŋbapi ni, ɩpaŋa nɩ ba na kərə na ma, galaŋ ba nɩ ba cîm ńanyɩn ɩkəma.28Ama ɩtajɩ waa: Gaja kaŋŋuro njɩ nna kərə n'aŋŋuro ɩbɔnɔ, gəŋ ma, yɔ ma waa: Gajakaayaritəna ga pɩ anyɩnasul. 29Yaa baɩ na arɛ ana səra akpa arɛ kaŋkəra agafala nɩ, a pɛɛpɛɛ amana, nɩɩ jɩ waa ka ri nɩ akʋr nɩ vlɔ na? Ata kʋn ɩ ʋlɔ nkəŋ na asəra apɛɛpɛɛ amaana. 30Nɖee ka ɖa n'amʋ na ma aŋomʋ na, nɖee ka kaŋa n'amʋ awala na ma, ana kəkə na ram atən.31Galaŋ ntɩ lə anyɩn waa: baa mbɔnɔ baa mpaŋjɩ na ka gɩwʋlʋɩ bɛrɛ ba na jɩ ma, batɩ batəɖə pɩ, ama nɖee ajɩ gɩwʋlʋ n'ŋŋuro nsoŋsono ma, kə ba təɖə nɩ ayɔ na. 32Arɛ ɩ akide arɛpur fɔɩ ma, batɩ batəɖə nɩ, ama nɖee akiɖe ŋŋuro nsoŋsono fɔɩ ma, kə ba təɖə nɩ ʋrɔŋ na, kə batəɖə nɩ gacəŋ ayɔ na.33Waa gʋyo gʋcəm, kɩpi gboo shee ɩcəm, kokoo gʋyo kʋʋcəm na, kɩpɩ gboo kɩɩ cəm, na; aɖʋwaagʋyo baa gʋpaŋa, ɩpi nɩ ba na yɔ na kʋ 34Mpere kabʋsheme baja anyɩn, ɩtu səra alə aləsʋra ɩsoŋsona anyɩɩ ɩlee barɛbɔnɔ ma? Aɖʋwaa bʋkɔɩ bʋ riŋə gɩfolu nɩ ma, bʋ na ɖoo ganɔ nɩ. 35Arɛ soŋsono a na laa alesʋra ɩsoŋsono amaa na soŋsono nɩ, n'arɛbɔnɔ ana laa alesʋrabɔnɔ amaana bɔnɔ nɩ.36Nti lɛ anyɩn: ɩkəma kʋshile, bɛrɛ ba ti ba lee nkɔŋta fɔɩ kabʋlei ɩ baʋŋa lə ma. 37Aɖʋwaa akəbʋlei nɩ na bakʋma kɩ, akabʋlei nɩ na ba kə akaalei.38Nkəŋ na babɔŋɔnja na faŕiisi kəbaja ba lə Yeesu waa: Nɖiyar, gɩtɩ yɛɛ alee maamaaci kagʋlesʋra gʋɖən gɩŋə. 39Na abuye pɩ waa: saamanɩ nɖe kəbaribɔnɔ na fɔɩfɔɩ kalesʋrabaja ba tɩ ta ba maamaaci kagʋlesvra, kəba caa ŋɛ no na kɩ lee Anabi Yonaasi agʋja na. 40Aɖʋwaa: ɖaa Yonaasɩ alee ɩstiile iriu na gɩji bɔŋɔ ɩriu gafɩlɩ gabʋmbɔnɔ kancəna nɩ ma gɛŋci gboo arɛpur a lee ɩshile ɩriu na gɩjɩbɔ ŋɔ ɩriʋ gatəna kancəna nɩ.41Niniifu kəbaja batɩbatɩ ta, ɩkəma kʋshile, a kə saamanɩ nɖe kəbaja bagalei aɖʋfvaa ba rəŋə Yonaasɩ awaasu ma, na bafʋba nɖawa: Nɖee ashee da atɩya ma, awu Yonaasɩ.42Gajakalaŋ kagʋsənari gʋtugʋtita ikəma kʋshile, aciu na saamanɩ nɖe kəbarɛ a kə bagalei, aɖʋwaa: Aɖoo na gatəna kaayalo jɩ apɩ atɩ rəŋə Salomɔɔ ʋyɔʋ kabʋlei, nɖee ashee ɖa atiya ma awu Salomɔɔ.43Saa nɖee ŋŋuro mbɔnɔ nɖoo arɛ nɩ ma, nɖeŋ ce bʋdu kʋka na yɛɛ gaɖu ŋʋraka, na kiŋ ŋ na. 44Ndeŋ lə waa: Ntɩ ma kɔɔkɔɔ gafala ŋgadee nɩ ncee ɖo ma; ata kpa, aŋəjiɩ gada gakɔnɔ, bashɛrjɩ bapɛmpɛŋji aɖʋ yee yee ma. 45Nɖe ŋkɔɔkɔɔ atɩ yɛɛ aŋuro nɖee ɩkɔɔ alee ɩbɔnɔ awuɩ, naa acamjɩ ajɩe, kasaa ɖe ʋsoro ɖe andawa ɩna kɔɔpra ɩbɔnɔ nɩ awu nsəbaka. Ɩtu tɩ pɩ gəŋ astiee saamanɩ abɔnɔ ŋde kɛbɛrɛ.46Yeesu a naa na lə na samoo ma, na anar na abaŋono nabapar bakpa ayiɖe ŋɖɔŋka na yɛɛ ba lə na nɩ. 47N'ʋɖəna lə nɩ waa: kiɖe atɩya akaŋana nákəba pal bayiɖe nɖɔŋka na yɛɛ ba lə na kɩ.48Ama Yeesu atələ ashee nɖee alə nɩ gəŋ ma maa: Aŋa na amaŋana aŋa na ambapal? Na 49abɔlɔ gʋnyɛ anam abakəŋja naa alə waa: kiɖe ma amaŋana na ambapal banoo kama. 50Aɖʋwaa: Ndee ana lee amawɛ ada alaŋ ma ʋciŋsuka ma, alee ka amaŋana, ampapal, na ambanyeŋka.
Chapter 13

1Kʋshile ɖe na Yeesu adoo gafala nɩ atɩ sə teŋku kaanɔ kʋ́paŋpaŋa. 2Na samaa abmbɔnɔ ɖən awala a sul, na akpa ŋifoɩ asə. Samaa ɖe yiɖe gatunɔ.3Na akɛɛstiɩ bʋlei n'alesvra tuutuuma na lə nastiee pɩ, na. 4Afʋmɩ ɖən a ce ka atɩ na du ayɔkɔ ana du ma, nɩ́ɖən ifəɖa ʋnyɩŋca laŋ: Na bʋs&pɩ bʋ sapɩ bʋŋə ma, na bʋ sɔm amən. 5Nɩ́ɖən ɩfəɖa atala nɩ gaɖuu ŋfʋrʋkɔ kɩŋyɔgɔ na ma: Nɩ́mana ta kpaarɩ̀. 6Ama ʋshile ʋboɖo alaŋ akaŋkər ma, nɩ́bolo aʋ, aɖʋwaa kɩlələmə kɩkpa atən na ma laŋ.7Nɩ́ɖən ɩfəda ɩyiwə nɩ: níyiwə ɩta asəu ɩ. 8Nɩ́ɖən ɩfəda gatəna gasoŋsono nɩ: Náŋʋm ɩpi gɩshɛbɔ, ɩɖən ɩshuiʋn, ɩɖən ɩshɩriu, ɩɖən akoo-na-tə. 9Nɖee awəɖa atɔ na rəŋə.10Nkɛŋ na abakəŋja ba wala asul, a lə nɩ waa mʋtee ka ʋna kɛshɩɩ bʋlei na lə na shee pɩ gəŋ? 11Na Yeesu atələ ashee pɩ waa: Anyɩn bashee anyɩn ganɔ ɩyɔ gaja kaayaritəna kashiiri, ama baɖe kɩshee pɩ ganɔ ba yɔ na. 12Aɖʋwaa batə ba pele nɖee awəɖa ma, naa ya ɩyɔgɔ, amanɖee kawəɖa na ma, batə prə na nɩ ŋdee anaɖʋ tamaa ma.13galaŋ nannakɛɛshɩɩ bʋlei na lə na shee pɩ, naa bata naa kiɖe bapaa ŋə na, bata naa ɖʋ gʋtɔ bapaa rəŋ ɩye pi na. 14Naa galeiɩ anabi ɩsayee alə ɩbandi laŋ ma ɩlée: waa ɩtu naaɖʋ gʋtɔ ku rəŋə na; tu naa kiɩɖe nanyi ninyine ku ŋə na.15Aɖwaa samaa ɖe agifolu gɩkaŋkər; bacor batɔ, naa asəʋ bɩnyine, naa bapaa tɩ ŋə na bɩnyine, bapaaa tɩ rəŋə na batɔ, ɩ ye pɩ bagifolu nɩ naa afʋba ŋdawo, naa ma kada bɩshɛɖʋ ashee pina.16Ama ndi nsono a shee anyɩnyɩne, aɖʋwoo ɩtɩ ŋə, nányinatɔ, adʋaa ɩtɩrəŋə! 17Ntɩ lə anyi ɩja, Anabi mana tuutuuma na mbade ba lee ɖeiɖɖɛi kəbɛrɛ ma, ba yɛɛ ba ŋə bʋkɔɩ ɩna ŋə waa ma, amakəba ŋə na na yɛɛ barəŋə bʋkɔɩ ɩna rəŋə wao ma kə barəŋə na.18Anyɩn, ɖʋ, ma gʋtɔ arəŋə afʋmɩ agalei kaasɩ. 19Arɛ̀ ɖən ata naa ɖv gʋtɔ na rəŋə gajakaayaritə na kaa lei na katɩ kaashɩ na sheetaamɩ ade pɩ tɩ laa galei gaɖe agifolu nɩ: Arɛ ɖe na gəŋ ɩp nɩɖee ɩfəda ʋnyɩŋca laŋ ma.20Ɩpi nɖee ɩfəɖa atala nɩ ma, ɩni nɩ gəŋ arɛ nɖee a rəŋə galei acamjɩ n'ʋciŋkərka; 21Ama kapala jɩ ga yiu ɩlələmə anɩ na, kawə ɖa ʋcəʋkʋ na, nawɩya ɖən koko wahala ɖən akpa aɖʋ galei gaɖe laŋ ma, aɖe kɔɔ na jɩ abəɖa.22Nɖee ɩfəɖa ɩyiwə nɩ ma ʋni na gəŋ ndee o rəŋə galei, ama ɖulinya kamaana na k'arisiki ka gʋfaŋ gʋyɔgɔ awu ma laŋ galei gade kaa ŋʋm ɩpi na. 23Ɩpi nɖee ɩfəɖa gawara nɩ ma, ʋni na gəŋ ndee arəŋ gaalei naa gayenɩ ma; ana ŋvm ɩpi, ɩɖən ɩpi ɩshɩnvn, ɩɖən ɩpi ɩshiriu, ɩɖən ɩpi akoo-na-təb.24Nkəŋ na Yeesu akɔɔkɛɛshɩɩ galei gaɖən ashee pɩ na lə waa: gaja kaayaritəna ga da dan daa ʋsoro dən adu ɩpi ɩsoŋsono agawara nɩ. 25Ama saa ndee baa ŋa aɖatən na fa ma, nárɛ ɖe a ɩbɛrɛ apɩ atɩ ɖu ŋŋɔ mbɔɔ blee nɩ, naa fəl ashɛʋ. 26Saa nɖee ɩpi ɩta ma a ŋʋm ma, na, ŋŋɔ mbɔnɔ gboo nta.27Na gawarayar abatəŋleeja batabɩ nɩ waa: Nɖiyar kilee ɩpi ɩsoŋsono nɩ ʋɖu gawara nɩ aa? Nka na nŋɔ ɩnbɔnɔ nsheedoo nama? 28Nátələ ashee pɩ waa: ɩbɛrɛ ɖən alee ka gʋce gʋde gəŋ wa abatəŋleeja ba lə nɩ waa: ʋtɩyɛɛ waa gɩ ce atɩ ɖəm jɩ aa?29Na tələ ashee waa: Aaɩɩ, ɩtalə waa ɩɖəm, ɩtu dəm anyɔna blee. 30Palamaɩ ɩman akpər halɩ ayɔkɔ kʋbʋn kasaa, ayɔkɔ kʋbʋn kasaa atakpa, ntə ma lə babʋnka waa dəm ma ŋŋɔ akʋr njɩ apa apa atəvɩ ʋtonu boŋo naɩ, naa awaala blee aɖʋ aŋgʋwoloŋa nɩ.31Na Yeesu akɔɔkɛɛshu galei gaɖən alə waa: Gajakaayaritəna ga da dan ɖan gɩsʋrkɔɩ ʋsoro ɖən atɔɔ du agawara nɩ ma. 32Gɩ ye lee gɩpi gɩjalajɩ: Ama gɩta ma, na gɩpra gʋyɔ gʋbʋmbɔnɔ, nabʋsapɩ bʋ wala aɖʋ aɖaŋa kila nɩ aɖa.33Na akɔɔ kɛɛshu galei gaɖən ashee pɩ waa: Gajakaayarɩtəna gada ɖən ɖaa ʋsəmprə atɔɔ lefir adʋ ʋnarʋ nɩ afugo halɩ kaŋmana mpɩ atɩta ma.34Yeesu alə bʋlei bʋɖe bʋŋunii na kɛɛshɩɩ na ma na shee pɩ ka lə gaɖə kakɛɛshɩɩ na. 35Naa galeiɩ anabi acee lə ma, ɩlee waa: Ntə ma tine aŋganɔ na kɛɛshɩɩ na ma, ŋtə ma lə ayɔkɔ ɩlugo tɔɔ ɖoo ɖulinya ŋsəbʋ nɩ ma.36Nkəŋ na akərə samaa ashɛʋ, n'aɖe akpa afal. Nábakəŋja bakəm asəla na nɩ, a lə nɩ waa: kʋɖa ŋŋɔ mbɔnɔ gawaranɩ kaalee ʋkɛɛshɩɩ ma, ashee atʋ. 37N'alə pɩ waa: Nɖee aɖu ɩpi ɩsoŋsono ma, ʋni na gəŋ arɛpur; 38Gawara ma, dulinya na gəŋ; ɩpi ɩsoŋsono ma, alɩjanakə ba pi pɩ gəŋ: ŋŋɔ mbɔnɔ ma, ɩnɩ nɩ gəŋ ayɔɩ bapur: 39Ɩbɛrɛ nɖee aɖu ɩbɔnɔ ma, ʋnɩ na gəŋ ɩbiliishi; Ayɔkɔbʋnka ma, ʋbon na gəŋ: babʋnka ma, malaaɩ ka ma na pɩ gəŋ.40Ɖaa ba na ɖəm ŋŋɔ mbɔnɔ akəʋ ʋtonu nɩ ma, gəŋ ci ɩtɩ da dulinya ʋbon nɩ. 41Arɛpur ataa təm amalaɩka mana bapɩ atɩ laa mbeɖee bapiki basaaka akara mbɔnɔ nɩ na badee baɖa ashee mbɔnɔ kaŋdilaŋ ma. 42Akəʋ pɩ ʋtonu nɖee kʋ na ci ayɔ na ma, nkəŋ na ba naa yu nafəɖə fəɖə banʋkɔkɔ. 43Nkəŋ na mbaɖee bada deiɖei ma, bani ba naa ŋələ ŋələ ɖaa ʋshile ma, baya ada alaŋ ma agayaritəna nɩ.44Gajakaayarɩtəna gaɖa dan daa, amaana abʋmbɔnɔ ɖən afərə gawara gaɖən nɩ ma, ʋsoroɖən aŋə nɩ ma, naa kɔɔ alugo nɩ acəŋə; ʋciŋkərka nɩ na ace atɩ yala bʋkɔɩ awəɖa ma ɩŋunii naa ashɩ na gawara gade. 45Gajakaayarɩ təna gaɖa dan ɖaa fal leeja ana yɛɛ ɩshipi ɩŋəɍə ma. 46Aŋə nɖee ɩkaŋkəɍ gʋya ma, na ce atɩ tɔ bʋkɔɩ awəɖa ma, ayala ashɩ na ɩshipi ɖe.47Gajakaayarɩtəna gaɖa ɖan daa bʋfɩlɩkəja a na kəʋ gʋraʋ teŋkunɩ naa ari bʋfɩlɩ baabʋpaŋbʋ. 48Gʋraʋ gʋta rîŋə baɖe babɔkʋ adoo ńʋpaŋpaŋa naa asîŋkrə bʋsoŋsono aɖʋ bʋshɛɩ nɩ naa tɔɔ bʋbɔnɔ abɖa ma.49ɩtɩɩtɩ ɖa gəŋ ɖulinya ʋbon kʋsile. Malaaɩka mana ba tɩ ba atɩ paɖa mbɔnɔbaja na mbade baɖa ɖe i ɖei ma. 50Nakəʋ mbɔnɔbaja ʋtonu ŋɖee kʋ na bon na ma nɩ, nkəŋ na ba naa yu na fəɖə banʋkɔkɔ.51ɩrəŋə gɩshɛbɔ aa? Na ba tələ waa? ɛlɩ. 52Na alə pɩ waa: Galaŋ abɔŋɔnja nɖee arəŋə gajakaayarɩtəna kʋceru ma, ada dan daa gafalayar nɖee ana laa agafalanɩ karisiki kayɔkɔ ɩfɔlɩ nɩ́ŋono ma na. 53Yeesu akɛɛshɩɩ bʋlei bʋɖe aboŋo ma, n'atəbə gaɖu gaɖe.54Akɔɔkɔɔ ce aɖimi nɩ ma, n'akpa sinagɔɔgə nɩ na cre bɛrɛ, nkəŋna mbadee ba na ɖʋ nɩ gʋtɔ ma, ɩkpa pɩ biti bade ba tɩ lə waa: Nka na asheeŋə na nɖe kʋyɔʋ na maamaaci alesvra nde. 55Kɩlee kaafinta ʋpur na gəŋ aa? kilee anar na gɛŋ Maari aa? kilee bapar pɩ gəŋ yakubu, Yosɛfu, Simɔɔ na Yuuɖi aa? 56Na abaŋeŋka baŋunii kəba ɖa naatʋ aa? Nkana nɖe kajalesʋra ɩshee ɖoo na ma apɩ ashee nɩ.57Na baɖa sika nɩ kəba shee nɩ ya na. Ama na Yeesu alə pɩ waa: baa anabi baa apaŋa na kə ba na shee nɩ ɩja aɖimi nɩ kokoo abʋŋʋma nɩ na. 58Ba ɩwʋlʋ laŋ kɩ shee Yeesu gayɛ alee maamaaci kalesʋra na.
Chapter 14

1Kasaa ɖe ɛrooɖi tetakɩ a rəŋ Yeesu antogɩ ma. 2Na alə waa: Yohana amənakabʋto akɔɔ kaŋənə bakono nɩ. Galaŋ na ɩkasɩ ashee nɩ a na lee maamaaci kalesʋra ɖe.3Aɖʋwaa: Erooɖi abʋŋa ari Yohana aɖʋ sarka nɩ aparfiliipu akar Eodiaɖi laŋ. 4Aɖʋwaa: Yohana alə nɩ waa: Ɖaa gʋpɔ gʋlə ma, kishee akɩ ganɔ waa: Atɔɔ akapikar na. 5Acee na yɛɛ yɛɛ waa Akənɩ acii amam samaa ayɔ waa: Yohana alee annabi na.6Ama nkələ Eroodi a na jɩ, agajɩkalka kajɩŋgaarɩ ma, na Erodiadɩ ʋpur ʋpigii adoo gɩcɩɩca na rɩ gʋcəma bɛrɛ baŋyɩɩ nɩsaŋna Eroodi. 7N'Eroodi alə ʋpigii waa: Taba amʋ bʋkɔɩ ʋ na yɛɛ ma, ncam na baa mʋnʋ waa: ŋtə ma shee akɩ .8N'ʋpigii acə atɩ taba anar waa: Mʋnʋ manyiŋə gʋya, na anar alə nɩ waa: Yohana amənakabʋto anɖi. 9Gʋpayarɩ arəŋə gəŋ ma, n'vcine ʋpɩɛ: Ama mbadee ayiɖa ǰɩŋgaarɩma laŋ na ɖaa acam na ma, ma laŋ na a lə waa: Bashee nɩ.10N'atəm ba ce sarka nɩ sər Yohana andi. 11Aɖʋ pɛrɛŋtɛ nɩ ashee ʋpigii n'ʋpigii ace nama a tɩ shee anar. 12Na Yohana abakəŋja ba ce atɩ tɔɔ akɔŋpa atɩ fun. Naa alə ashee Yeesu.13Yeesu arəŋə gəŋ ma, na akpa ŋyifoi nɩ atəbə ace gaɖufɔlɩ gaɖuu bɛrɛ kə ba ɖa na ma, saa ndee samaa arəŋə gəŋ gəŋ ma, na badoo na apà apà atər aŋkəm nɩ́kei. 14Apəgə ŋyifoi nɩ ma, n'aŋə samaa abʋmbɔnɔ dən ma, na samaa de aɖa nɩ́shɛɩ, n'akaɖa bɩshɛɖʋ.15Ʋshile ʋnafa na ma, na Yeesu abakəŋja ba kəm asəla na nɩ, a lə nɩ waa: bɛrɛ kə ba ɖa gadu ngade atɩ ya na ʋshile, ʋci boŋo galaŋ: kərə samaa a ce bʋ pàpiri nɩ atɩ yɛɛ ʋji ashɩ ajɩ.16Na Yeesu abue pɩ waa: kə ba hɩɛ waa: bashɛʋ na. Anyɩŋgilopi shee ma pɩ ʋjɩʋ ba jɩ. 17Na ba lə nɩ waa: ɩbodo bodo banʋn na bʋfɩlɩbʋn yiʋ bʋ gɩ wəɖa. 18Na a lə pɩ waa: pɩ ma na ma ashee amʋ tɩa.19Na a lə sammaa asə atən aŋŋɔ laŋ, na atrɔɔ ɩbodo bodo banʋn na bʋfɩlɩ bʋnyiʋ nátaa agayɛ alaŋ anyiŋə, naa yʋkʋribodobodo ashee abakəŋja bayʋga samaa. 20Na baaŋa jɩ akun ndee ɩsaama, na ba wala wala adʋ bʋshɛɩ təb-na-bʋnyɩʋ bʋriŋə. 21Bɛrɛɩ ba ji ma na gəŋ bɛrɛ miili banʋn, a laa basəmprə na bapi apala.22Na alə abakəŋja bakpa ŋyɩfoi nɩ na tɔnɔ ade de tɩ kərə samaa ashɛʋ. 23Akərə samaa boŋo ma, na abodo gʋbʋnʋ laŋ ace atɩ nyiŋə; nkomo nɖe nshie boŋo ɩde saa anɖən ɖən. 24Ŋyifoi ndɛŋkpateŋku kagɩcuca boŋo bʋto bʋde bʋ yəklə yəklə ŋyifoi: Aɖʋwaa gʋsərə gʋde gʋkaŋkər.25Gɩjibɔŋɔ daa bʋkɔŋkɔŋ bʋnan ma, na Yeesu asara teŋku laŋ atər baŋkəm. 26Abakəŋja ba ŋə nɩ asara təŋku laŋ na pɩ ma, n'asampəna ɩkpapɩ, ba da na lə waa: ʋkoŋso na! na da na kuro. 27Na Yeesu alə pɩ waa: rima ayinalɔ amʋ na asampəna ɩpaa kpa anyɩn na.28Na pɩɛɛr abue nɩ waa: ndiyar ɩtajɩ waa: Akɩ na shee ganɔ ma sara bʋto laŋ ace akasul. 29Na a lə nɩ waa: pɩ! na piɛɛr adoo ŋyifoi nɩ asara bʋto laŋ na ce Yeesu sul. 30Ama aŋə gʋərə gʋna wu nɩ́kashɩ ma, n'asampə na ɩsəba na kpa nɩ, n'asəba na mɩɛ bʋto nɩ, na akuro waa: nɖiyar fʋramʋ!31Na Yeesu amana kəʋ gʋnyɛ ari nɩ, naa lə nɩ akorɛ ndee akʋ cine kʋ yɔgɔ na ma, mʋlee ka ʋlee sika. 32Na baman akpa ŋifoi nɩ, na gʋsərə gʋŋʋra. 33Mbadee baɖa ŋyifoi nɩ anə gəŋ ma, nabapɩ atɩ cîm bakəwəlaŋ yeesu aŋyɩɩ naa alə nɩ waa: gason gasɔnɔ ʋlaƒʋ alee Gaja ʋpur.34Basəlatəŋku aboŋo ma naa ce genesaree kaatəna nɩ. 35Nkəŋ kəbaja bayɔ Yeesu ma, na batəm bɛrɛ ɩkara kara ɩŋunii nɩ bapɩ na banyʋkʋja. 36Na bapəla pəla nɩ waa: apala bafɔm atokokɩlalabɩ. Na mbadee baŋunii bafɔm atoko ma, bɩshɛɖʋ ɩkaɖa pɩ.
Chapter 15

1Nkəŋ na fariisi kəbaja na babɔŋɔnja badoo na Yerusalɛm ace Yeesu sul alə nɩ waa: 2Mʋlaŋ na akəbakəŋja kə ba na nyene gʋshile baŋo no na? Adʋwaa: kə ba na shire banyɛ naaye jɩ ʋɩʋ na. 3Na Yeesu a lə pɩ waa: Anyɩn nɩ: mʋlaŋ nakɩ nanyene gʋpɔ na? n'anyɩna yɛɛ waa: banyene anyɩgʋshile?4Aɖʋwaa gaja ga lə waa: cu akawɛɛ n'akaŋa na: na ndee alim ayar n'anar ma, shee babɔkarɛ aagʋtɔ acii. 5N'anyɩn, ɩ na lə waa: Maa gʋjɔɔ ngʋɖe nʋ ma shee amawɛɛ kokoo amaŋana, ama ntɔɔ kʋ ashee gaja, kanyene ayar nar na. 6Ɩbəɖa Gaja kaalei na yɛɛ anyɩgʋshile kariiba.7Mʋnaafiki bajanyun, anabi Esaye acee lə anyɩgalei nkələ ana lə waa: 8samaa nɖe atɩ lee amʋ bɔɔta anʋbɛbɛ laŋ, ama agɩfolu nɩ aliŋnamʋ gadu. 9Waa: Aɖe tɩ nyene amʋ na cere aŋgalei, ama bɛrɛ ba gʋpɔ kʋ ba na cere.10Na ayɩɖa samaa alə pɩ waa: oʋ ma gʋtɔ arəŋə gɩshɛbo. 11Waa: kɩ lee bʋkɔɩ bʋ na kpa arɛ aganɔ nɩ ma bʋ na pɛɛpẹ nɩ na kpa arɛ aganɔ nɩ ma bʋ na pɛɛpɛɛ arɛ.12Nkəŋ na abakəŋja bakəm asəla nanɩ alə nɩ waa: ʋyɔ waa: ɩlee Fariisi kəbaja bakpa biti bʋleiɩ barəŋə ma, aa? 13Na abuye pɩ waa: Ayɔ ndee amawɛɛ ada alaŋ ma, ka təʋ na ma, shee baɖimɩ abəɖa. 14Paa ma rəŋə napɩ na: Bafɔnɔrɛ pɩ balee, afɔnɔrɛ atatoŋo ʋwor fɔnɔrɛ shee baŋunii bafəda gʋkulu nɩ.15Na piɛɛr alə nɩ waa: kʋda galei gade ʋkɛɛshɩɩ ma kaashɩ ashee atʋ aa! 16Na Yeesu alə waa: Anyɩn mɩaʋ gʋfaŋ kʋʋpɩ ashee anyɩn ɩtɩ kaashɩ aa? 17Kɩye anyɩn waa: bʋkɔɩ bʋ na kpa anɛ aganɔ na ma, bʋ na ce ancəna nɩ na, naa ye tɩ doo na agɩmempi nɩ aa?.18Ama mbʋdee bʋ na doo na arɛ aganɔnɩ ma, agɩfolu nɩ na, ɩni na pɛɛpɛɛ arɛ. 19Aɖʋwaa: Gɩfolu nɩ na afaŋkono ɩna doo nama gɩso, sina, ajɩwakalesvra, ʋpɩtɩra, ɩsəifʋka, bawor kʋpɩɛ. Alesʋra ndee ɩna pɛɛpɛɛ arɛ ma na gəŋ; 20Ama ajɩ ʋjɩ kashire akanyɛ na, kɩ na pɛɛpɛɛ arɛ na.21Yeesu a təbə gaɖu gaɖe ma, nace tɩr na siɖɔɔnɩ kagʋaʋ. 22Kanaan k'ʋsəmprə ɖən aɖe ɖa ɩkarakara ɖe nɩ, nákuro shee Yeesu waa: ŋɖiyar, ŋə mɩshɛɩ, Ɖaʋda ʋpur! ŋŋuro mbɔnɔ nɖən ntɩ naashɛ ampi gapisimi. 23Kaɖʋ nɩ gʋtɔ a lə gaɖən na, na Yeesu abakəŋja ba pəla pəla nɩ alə nɩ waa: kərə ʋsəmprə ɖe, atɩ kuro atɩŋkəm yɔgʋʋ.24Ama Yeesu abue pɩ waa: batəm amʋ na ma pɩ atɩ yɛɛ ɩbɔrɩ ɩ bali Isəraɛl agafala nɩ ma. 25Napɩ atɩ cim atən Yeesu aŋyɩɩ, a lə nɩ waa: Ndiyar fʋra amʋ! 26Na abue nɩ waa: kɩ cəm waa: batɔɔ bapi b'ʋjɩʋ aɖʋ bʋshimpiri na.27N'ʋsəmprə ɖe alə nɩ waa: Gasonojɩ, ama bʋshimpiri bʋ tɩ ndee bɩtanɩyar ajɩ ɩfəda atən ma, kɩfufuri ajɩ. 28Na yeesu abue nɩ waa: ʋsəmprə kɩ, akʋcine ʋwəda ma, ʋsəŋkla. Galaŋ ɩlee ɖaa ʋnayɛɛ ma ashee kɩ N'ʋpur ʋshɛɖʋ ʋmanakada kpaarɩ.29Yeesu atəbə nkəŋ ma, na ce galilee kateŋku kagʋsaʋ naa abodo gatəŋtəŋi gadən laŋ asə nkəŋ. 30Nasamaa abʋmbɔnɔ ɖən awala asul, nífalaŋ falaŋ mana, bafnɔɔrɛ, bʋcɔɔtɔ, mbadee bʋ mən pɩ ma, na banyʋkʋ ja tuutuuma bapɩ na pɩ atɩ ɖʋ Yeesu aŋyɩɩ, na akado bɩshɛɖʋ. 31Nkəŋ na samaa ayide na jɛlɛ daa bʋcɔɔtɔ bʋ na lə bʋlei, mbaɖe bʋmən pɩ ma ɩkada pɩ, ɩfalaŋ falaŋ batɩ sara, bafɔnɔrɛ bɩ nyine ɩtine ma. Na baɖa na kʋma Israɛl a Gaja.32Na yeesu ayida abakəŋja alə pɩ waa: bɛrɛ mbade bada amʋ ɩshɛɩ, ɩshile ɩriu ɩnoo kama batən amʋŋkəm ma, batən amʋŋkəm ma, batər amɔŋkəm ma, kə ba wəɖa akɔɖən bajɩ na kə ma na yɛɛ ma kərə pɩ akɔmɔ nɩ́kashɩ ɩpaatɩ bon ashee ʋnyɩŋca laŋ na. 33Na abakəŋja bataba nɩ waa: Nka na gɩ ŋə ɩbodo bodo gaɖu ŋgaɖe atɩya ashɩ naa ɩtə samaa abʋmbɔnɔ nɖe? 34Na Yeesu ataba pɩ waa: ɩboɖobodo baɩ naɩ wəda na waa kulumi na bʋfɩlɩ bʋjala cei. 35Na Yeesu alə waa: balə samaa asə atən.36N'atɔɔ ɩboɖobodo kulumi na bʋfɩlɩ, anyiŋə aboŋo ma, na ayʋkʋɍ ashee abakəŋja bayʋga samaa. 37Na baŋunii bajɩ akun, na bawala ŋdee ɩsaa ma, aɖʋ bʋshɛɩ kulumi. 38Bərɛɩ bajɩ ɩboɖoboɖo baɖe ma, na gəŋ bɛrɛ miili kulumi alaa basəmprə na bapi apala. 39Kaŋkəm na akərə samaa ashɛʋ, na ba kpa ŋyifoi nɩ a ce Magadaanɩ kagʋsaʋ.
Chapter 16

1Fariisi kəbaja na babɔŋɔnja ba pɩ atɩ na kəʋ nɩ alaŋ na lə nɩ waa: Alee maamaaci kagʋlesʋ ra ŋgʋdee gʋ doo n'alaŋ ma, ba ŋə. 2Ama na Yeesu alə pɩ waa: ʋshile ʋta fana anyɩɩtɩ lə waa: daɖu gatɩ ga cəm aɖʋwaa ʋshile ʋkim pii.3Gaja gatakʋda anyɩɩtɩ lə waa: Ʋto ataa nyɩ aɖʋwaa: Gadu gakim ada kusuu. Ɩyɔ gadu kalesvra kʋpaɖʋpaʋ ama tam nde nɩ kalesvra kɩ yɔ ɩ na. 4Saamanɩ nɖe kəbarɛ ba bɔnɔ na fɔɩfɔɩ kalesʋ rabaja ba tɩ taba maamaaci kagʋlesʋra. Kə ba caa ŋə gʋɖən na, na ki lee Yonaasɩ agʋja na. Alə gəŋ aboŋo ma, na atəbə nkəŋ.5Abakəŋja ba kpa teŋku kagʋsaʋ gʋaaka ma, na ba nyir ɩboɖoboɖo. 6Na Yeesu alə pɩ waa: lee ma laakaarɩ na Fariisi kəbaja na saɖusi kəbaja balefir. 7Na abakǝja baɖa na lə baworo waa: kɩɩ tɔɔ ɩbodobodo ma, laŋ na ana lə gəŋ aa? 8Yeesu ayɔ ŋgadee ba na lə bɩcine nɩ ma, na aləpɩ waa: Mʋ lee ka ɩna anyɩɩgʋlɔ gəŋ, anyɩn bɛrɛ ɩ anyɩcine kɩ yɔgɔ na ma, na lə waa: kɩɩ tɔɔ ɩbodobodo na ma, laŋ na gəŋ aa?9Kɩ ka na ye anyɩn, ɩbodobodo banʋn, na bɛnɛ miili banʋn, nabʋṣhɛɩ gʋya ɩ ɩwala ɩbodobodo ka kələ́ anyaʋ maa? 10Yaa ɩboɖoboɖo kulumi na bɛrɛ miili banan, na bʋshɛɩ gʋyaɩ ɩwaala akələ ŋdee ɩsaa maa?11Mʋ lee ka na kɩ ye anyɩn waa: kɩlee bodobodo kaaleijɩ nna lə anyɩn na? lee ma laakaarɩ na Fariisi na Sadusi kəbaja ba lefir. 12Nkəŋ na ba ye tɩ kaashɩ waa: kɩlee lefir ɩ ba na ɖʋ bodobodo nɩ ma na a na lə na. Ama ʋce ruɩ Fariisi na sadusi kəbaja bana cere bɛrɛ ma na ana lə.13Yeesu akpa Filiipu kampa ndee ba na yɩɖa waa seraree ma, na ataba abakəŋja waa: baɩ na bɛnɛ ba na yiɖa amʋ ndee nlee arɛ upur ma? 14Na ba tələ ashee nɩ waa: Baɖən waa: Akɩ na yohana amənakabʋto: Baɖən waa: Elii, baɖən waa: Yeremi, kokoo annabi bʋɖən. 15Anyɩn nɩ aŋa na anyɩn ɩ na ɖʋ na mʋ? 16Nasimɔɔ piɛɛr alə waa: Akɩ na Kristo Gajaŋŋuroyar ʋpur.17Na Yeesu alə nɩ waa: Aliheeri ada ashee akɩ Simɔɔ Yonaasi ʋpur; adʋwaa: kɩ lee gʋlɔn akɔnɔ ɩkaɖa ka ashe a akɩ na, ama amawɛ ada alaŋ laŋ ma, akaɖa ka ashee kɩ. 18Namʋ nlə akɩ waa: Akɩ na ŋtala, ntala nɖe laŋ na ma cə aŋgafala, na bʋce kaafala ka bʋ səna apijɩ na.19Nshee akɩ alijana kasaafɩ: galaŋ bʋkɔɩ ʋkʋn atən ma, shee bakʋr bʋ alaŋ, bʋkɔɩ ʋkʋda atən ma, shee bakʋɖa bʋ alaŋ. 20Nkəŋ na alə ashee abakəŋja waa: ba paa tɩ lə ashee ʋɖən waa: ade na Kristo na.21Kalʋwaatʋ ɖe na Yeesu a səba na lə abakəŋja waa: ade taa tɩ ce yerusalɛm ati jɩ ɩshɛɩ paa baŋono banyɛ nɩ, na basaraalaja, na babɔŋɔnja banyɛ nɩ, ba tə ba kə amʋ ma, acii, ama ʋshile ʋriutaja ŋtə ma kɔɔ aŋənə. 22Na piɛɛr a yiɖa nɩ ʋpaŋpaŋa, na bla na nɩ na lə waa: ndiyar gaja gapaa pala ganɩ gaɖe ʋna lə waama awəɖa akɩ na. 23Na Yeesu acəpra alə nɩ waa: ɖoo amʋŋkə sheetanɩ! ʋtɩ yɛɛ alʋkʋra amʋ: aɖʋwaa: ka na faŋa daa Gaja ma ma na, bɛrɛ bagʋfaaŋa kʋ ʋwəda.24Nkəŋ na Yeesu alə abakəŋja waa: ʋdən ata naa yɛɛ atər amʋnkəm, shee karɛ abla ʋciŋsɔlɔka, naa ataa agʋyo kaŋkʋra atɔŋo atər amʋnkəm. 25Aɖʋwaa ndee a na yɛɛ alugo aŋŋuro ma, ataa bəɖa njɩ nlii ama nɖee aŋŋura nli ama laŋ ma, ataa kɔɔ aŋə aŋŋuro acəŋə. 26Aŋfaanɩ apaŋa ɖa ka ashee arɛ aŋə ɖulinya a riiba, naa aŋŋuro nlii? Mʋ nʋ arɛ asəra atɔɔ afʋba na aŋŋuro?27Aɖʋwaa: arɛpur a taa tɩ ayar ʋkʋmʋ nɩ n'ɩmalaɩka mana: Naa səla baaŋa atəma kʋda. 28Ntɩ lə anyɩn ɩja waa: Mbadee bada atɩya ma, kə ba dən kə ba cii na, batɩ ba ŋə arɛpur agɩyarɩ.
Chapter 17

1Ɩ lee ɩshilé ɩkoloŋ ma na Yeesu atɔɔ Piɛɛr, Yaakubu, na Yohana, ba ce gʋbʋnʋ kandi laŋ. 2Na afʋba agʋlɔ baŋyɩɩ; Agayɛ gade gatɩ ŋələ ŋələ daa ʋshilè ma, ɩtɔkɔ tapra ɩfɔnɔ pam pam na pɩɖe piɖe daa fɩtɩla ma.3Ŋkəŋ na Musa na Elii ba doo alaŋ na lə na nɩ. 4Na piɛɛr acam ʋwələ, a lə Yeesu waa: ndiyar ɩvɩm waa gɩ da a tɩya; ʋta sɔlɔ ntɩma yɩu akaliku ɩriun, nɖən ashee akɩ, ndən ashee Musa, ndən ashee Elii.5Ana lə gəŋ ká kà nà boŋo na ma, nɖəla mpiɖeka nrgə nalaŋ asiu pɩ. N'ʋwələ ɖən ʋdoo na nɖəla ndə nɩ, na lə waa: nde na ampi asɔlɔka dʋ manɩ gʋtɔ! 6Saa ndee ba rəŋə ʋwələ ɖe gəŋ ma, n'abakəŋja ba pəɖə asiu atən ba bʋyɛ laŋ, asampəna ɩbʋmbɔnɔ ɩde kpa pɩ. 7Ama na Yeesu akəm asəla na pɩ afɔm pɩ alə pɩ waa: tama, asampəna ɩpaa kpa anyɩn na. 8Ba taa babʋyɛ ma, naa ŋə Yeesu andəndən.9Bargə gʋbʋnʋ laŋ na pɩ ma, na yeesu akaka pɩ alə pɩ waa: bʋkɔɩ ɩŋə waa, paa ma tɩ lə ashee ʋdən na, halɩ arɛpur aŋənə adoo bakono nɩ. 10Ŋkəŋ na abakəŋja bataba nɩ waa: maakɔ laŋ na babɔŋŋja ba na lə waa: Elii a naa səba apɩ?11Na abue pɩ waa: Gasonoji waa: Elii a naapɩ atɩ pɛm pɛŋɛ baamʋnʋ. 12Ama ntɩ lə anyɩn ɩja waa: Elii apɩ boŋo kə ba kɔɔ ayɔ nɩ na, na basara na nɩ daa basɔlɔ ma, gəŋ ci gboo arɛpur ajɩ ɩshɛɩ banyɛnɩ. 13Ŋkəŋ na ɩye abakəŋja waa: Yohana agaleijɩ ana lə.14Ba kpa samaa sul ma, n'ʋsoro ɖən apɩ atɩ cim akəwə Yeesu aŋyɩɩ, na lə waa: 15Nɖiyar, ŋə ampi ɩshɛɩ, ŋŋuro mbɔnɔ ndən ntɩ ɖʋ nɩ shɛɩ yɔgʋ; Ntɩ pkil nɩ ade tɩfəda ʋtonu nɩ kokoo bʋto nɩ. 16Nce na nɩ akəbakəŋja sul ama kə ba səra akərəŋjɩ na.17Na Yeesu aləpɩ waa: bɛrɛ ɩcine kaŋkrabajanyɩn a kplala baɩ na ma ɖa anyɩnasul? Akpala baɩ na ma toŋo ayɩn? Pɩma na nɩ atɩya. 18Ŋkəŋ na Yeesu anaashɛ ŋŋuro mbɔnɔ nde ndoo n'ʋpi agʋlɔ gʋkada kpaarɩ.19Na Yeesu abakəŋja ba kim asəla na nɩ, ataba nɩ waa: Maakɔ laŋ na na kusəra akərə ŋŋuro nde na? 20Na Yeesu alə pɩ waa: wəda ʋcine na. Ntɩ ləanyɩ ɩja waa: ʋcine daa gɩsrəkʋɛ ma, ɩtu səra alə gʋbʋnʋ ŋgʋ de waa: Təbə atɩ ya, g ʋt‌ʥṭə gʋ rəŋə nanyɩn a təbə, akɔɖən ɩmana waa kɩɩ səra a lee na ma. 21Ama naa ŋŋuro mbɔnɔ nde ndoo, shee ʋnyiŋu na ganʋkʋrka.22Saa ndee ba na yee ye na Galilee ma, na Yeesu a lə waa: ba tɩ ba ri arɛpur a ɖʋ bɛrɛ bany nɩ. 23Batɩ ba kə nɩ acii, ama ʋshile ʋriutaja a taa kɔɔ aŋə. Na abakəŋja bicine ɩpɩɛ.24Ŋkələ ɩ ba kpa ƙapernahumʋ ma, na mbadee ba na cam ʋnyiŋukaafala ka lampoo ma, bakim asəla na piɛɛr ataba nɩ waa: mʋlay na anyɩndiyar ka na səla lampoo na. 25Ba kpa afal ma, na Yeesu ayiɖa piɛɛr ʋpaŋpaŋa ataba nɩ waa: Ɖulinya nɩ kəbayarpi ba na cam lampoo ma, bapaŋa pɩ ba na cam na ma, bapapi yaa basana?26Na waa basana na Yessu alə nɩ waa: bapapi gboo batɩ səla. 27Ama naa gɩ paa tɩ ɖʋ pɩ ntərətərə na, kʋla ace teŋku nɩ atɩ kəu ʋfɩlɩca, ŋgadee asəba a laa ma, tine kaanɔ ʋtaa ŋə gɩtanɩ sitatɛrɩ laa jɩ kaanɔ nɩ atɩ səla amɩja na kɩja.
Chapter 18

1Na Yeesu abakɛŋja bakəm asəla na nɩ, ataba nɩ waa: Aŋa lee ka ʋŋono gajakaayarɩ ləna nɩ? 2Na Yeesu a yɩɖa ʋpijala ɖən naa atɩ nɩ bagɩcɩca. 3N'alə waa: ɩja ntɩ lə anyɩn, na kɩ fʋba nɖawa apra daa bapi bajala ma na, kɩɩ kpa Gajakaayantəna nɩ na.4Galaŋ, arɛɩ aburo agʋlɔ apra daa ʋpijala ma a naa lee ʋŋono Gajakaayarɩtəna nɩ. 5Na nɖee acam ʋpijala nnde n'amʋ yɩɖa ma, agɩlo pi jɩ ocam. 6Ama arɛ ndee aɖʋ ntərətərə ʋpijala ɖe ashee amʋ ɩja ma, asəm batəʋ nɩ mkpala ʋɖɔ nɩ akəʋ nɩ təŋku katatəntən.7Nɖi ncika ashee ɖulinya aɖʋwaa ntərətərə nɖe ŋtɩŋshɩ tɩ da ama ndi ncika ashee arɛɩ sul nɖoo na ma na ma. 8Ɩta jɩ waa akʋnyɛ kokoo akʋkei ɩtɩ yɛɛ ɩkarakɩ mbɔnɔ nɩ, təɖəɩ abəda gadulɩŋka; ɩcəm ashee akɩ waa akpa Gajakaayarɩtəna nɩ, na nnyɩkəkə kokoo nnaŋkələ. Ɩcəm awu waa akanyɛ n'akɩkeɩ ɩɖa dei dei naa babəɖakɩ ʋtanu nɖee kʋ na ci ayɔ na ma nɩ.9Ɩta saŋkɔɔ jɩ waa: Akɩɩnyine gɩ tɩ yɛɛ gɩkara kɩ mbɔnɔ nɔ, ɖəm jɩ abəɖa gaɖulɩŋka; ɩcəm ashee akɩ waa: Akpa Gajakaayaritənanɩ na gɩnyine gɩɖɔɔŋkɔnɔ, awu waa akɩnyɩne ɩnyɩʋ ɩɖa deiɖei naa babəɖakɩ ʋtonu nɖee kʋ na ci a yɔ na ma.10Lee ma laakaarɩ, paa ma tɩ naashɛɛ bapi baɖe na; adʋwaa ntɩ lə anyɩn waa: ba malaɩka ada a laŋ ma, ayiɖe amawɛɛ ada alaŋ ma, aŋyɩ baa saa apaŋ a na. 11Aɖʋwaa arɛpur apɩ pɩ afʋra mbadee bali ma.12Gapaŋa jɩ ɩna faŋa? ɩta jɩ waa: arɛ ɖən awəda ɩbɔrɩ ɩshɩnʋn n'ʋɖən ali, kaapala ʋɖən mana ɩshɩnʋu gʋbʋnʋ laŋ, náce atɩ yɛɛ ndee alima aa? 13Ata ŋə nɩ, ntɩ, lə anyɩn ɩja waa: ʋciŋkərka ʋbʋmbɔnɔ ʋnʋʋ ɖà ɖá ashee ɩ adɔŋkɔnɔ de laŋ awu ʋɖən manɩ ɩshɩnʋn mbadee kə ba lii na ma. 14Gala anyɩnaya ada alaŋ ma, kɩ lee ʋciŋsɔlɔkɔ waa bapi baɖe bʋɖən alii na.15Akʋwar ata tərətərə n'akɩ, kʋla ace atɩ wəɖa nɩ akɩnɖənɖən afaŋ nɩ antərə tərə atarəŋa néakɩ, ʋjɩ nɩ bɔɔnɩ. 16Ama na ka nəŋə nákɩ na, kʋla atɩ yɛɛ bɛrɛ banyɩʋ kokoo bariu ba lee akasəriyabaja.17Ata bla kaɖʋ pɩ gʋ pɩ gʋtɔ na, lə ashee cɔɔcɩ: Atasaŋ kɔɔ bla acəŋə ka ɖʋ cɔɔcɩ gʋtɔ na, tɔɔ daa ndee ka yɔ Gaja na ma, kokoo daa lampooyar ma.18Ntɩ lə anyɩn ɩja, waa: bʋkɔɩ ɩkʋɍ atən ma, shee bakʋr bʋ alaŋ, na bʋkɔɩ ɩkʋɖa atən ma, shee bakʋɖa bʋ alaŋ. 19Ntɩ lə anyɩn acəŋə waa: bɛrɛ banyɩʋ bata lee ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ atəntɩya anyɩŋə akɔɖən, amawɛɛ aɖa alaŋ ma, a taa shee pɩ ka bʋ kʋ. 20Aɖʋwaa: gaɖuu bɛrɛ banyɩʋ yaa beriʋ bawata a sə námʋyɩɖa ma, nɖa bagɩcɩɩca nkəŋ.21Ŋkəŋ na piɛɛr akəm asəla na Yeesu naa a lə nɩ waa: Nɖiyar akpala baɩ na ma təɖə amʋwor a ta tərə tərə namʋ? akpala kulumi aa? 22Na Yeesu a lə nɩ waa: kə ma lə akɩ waa akpila kulumi na, ama akpala ɩshiriu na təb kakpala kuluni.23Galaŋ, Gajakaayarɩtəna gaɖa ɖan ɖaa, gʋpayarɩ ɖən ana yɛɛ atəŋleeja balee ŋkɔnta ashee nɩ. 24Ba na lee ŋkɔnta nde ma, na ba ri ʋɖən ajɩ anɖiyar ʋɖa ɩkotoku təb ma. 25Ama kawəɖa akɔdən asəla na ma, nɩ́tanɩyar a lə waa: Ba yala nɩ ade nákaar na bapur na bʋkɔɩ awəɖa ma naa, ɩtə basəla ʋɖa.26Na a cim a tən ɩtanɩyar aŋyɩɩ aɖʋ nɩ gʋɖatəna waa: nɖiyar, jɩ suuru ntɩ ma səlakɩ akʋɖa. 27Nɩɩ ɖa ɩtanɩyar shɩɛɛ natɔɔ acɛ nɩ napala nɩ ashɛʋ.28Nátəŋleeja de adoo kpaarɩ ma, naa wana ʋwor ajɩ nɩ gboo ʋɖa ɩɖalɩshɩnʋn ma, na ari nɩ acəwa ʋɖɔ a lə nɩ waa: səla amʋɖa. 29N'ʋwor ɖe, acəm akəwəlaŋ atən, na pəla pəla nɩ na lə waa: jɩ n'amʋ suuru, ntɩ ma səlakɩ.30Ama ʋwor ɖə ka rəŋə ʋpəlʋ pəlʋ na, natɔɔ nɩ atɩ kəʋ sarka nɩ, halɩ atɩ səla ʋɖa. 31Abasoro ba rəŋə daa gasana gasara ma, na bɩcine ɩpɩɛ, na ba ce atɩ lə ashee baɖiyar bʋkɔɩ bʋsara ma.32Na banɖiyar ayiɖa atəŋleeja de a lə nɩ waa: akɩ ʋlee arabɔnɔ, ʋpəla pəla amʋ ma, laŋ na ntəɖəkɩ akʋɖa. 33Akɩ gboo kaasəra aŋə akʋwor atəŋleeja ɩshɛɩ atəɖənɩ daa amʋ maʋ ntəɖəkɩ ma aa?34Na bandiyar acam ʋnyana ari nɩ aɖʋ nɩ sarka nɩ halɩ asəla ʋda ʋŋunii. 35Gəŋ ci amawɛɛ ada a laŋ laŋ ma, anaa sara nanyɩn, na kɩ na təɖə anyɩmbawor nanyɩnɩcine ɩŋunii na.
Chapter 19

1Yeesu a lə bʋlei aboŋo ma, na atəbə Galilee ace ace Yudee kagʋsaʋ yurɖɛɛ kaato kanɖilaŋ. 2Samaa abʋmbɔnɔ de tər aŋkəm ade tɩ kada bɩshɛɖʋ.3Na fariisi kəbaja ba ce asul na kəʋ nɩ alaŋ na taba nɩ bʋlei waa: gʋpɔ gʋshee arɛ ganɔ waa akərə akar baa baɩ laŋ aa? 4Na Yeesu abue pɩ waa: kɩ na tʋr daa ndee alee ɖulinya ʋsebʋ nɩ ma, alee ʋsoro n'ʋsəprə ma aa?5Na a lə waa: galaŋ na ʋsoro atəbə ayar n'anar naa acra n'akar, naa banyɩʋ baɖe bapra ʋɖɔŋkɔnɔ ma aa? 6Galaŋ kə ba kɔɔ a lee banyɩʋ na, ama ʋɖɔŋkɔnɔ na ba lee. Arɛ ɖən apaatɩ paɖa bʋkɔɩ Gaja ga kəman ma na.7Na bakɔɔ ataba nɩ acəŋə waa: mʋ laŋ na Musa aŋɔn waa: bashee ʋsəmprə gʋbɔ naa akərə nɩ? 8Na atələ ashee pɩ waa: Anyɩgɩfolu gɩkaŋkra laŋ na Musu alə waa ɩkərə anyɩmbaka: ʋsəbʋ nɩ kɩ cee ɖa gəŋə na. 9Ama ntɩ lə anyɩn waa: ndee akərə akar nu jɩ waa kɩ lee fɔɩfɔɩ kanɖilaŋ na, naa atɔɔ afɔlɩ ma, karɛ, alee gɩsəna. Na ndee atɔɔ ʋsəmprə ndee bakərə ma, a lee gɩsəna.10Nkəŋ na abakəŋja ba lə waa: ɩ ta jɩ waa gəŋci ʋsoro asara nakar, gəŋ ma, aŋfaanɩ dəŋ ka ɖa waa arɛ atɔɔ ʋsəmprə na. 11Na Yeesu abue pɩ waa: galei gade kaa ye bɛrɛ baŋʊnii na, shee bɛrɛ ɩ ɣaja gashee ɩko ma. 12Aɖʋwaa baɖən baɖa ma, ɖoo ba bana bancəna nɩ nɩ́laa pɩ saɩ: baɖən ma, bɛrɛ balaaka pɩ saɩ, baɖən balaaka balɔ saɩ aɖʋ Gajakaayarɩtəna kanɖilaŋ. Arɛi anaa səra arəŋə ma, arəŋə.13Na ba pɩ na bapi bajala Yeesu atər anyɛ balaŋ naa anyiŋə ashee pɩ. Ama abakəŋja baɖe ba tɩ pkil pɩ na kɔɔ na nkəm. 14Na Yeesu a lə waa: Pala ma bapi bajala ba pɩ amasul, paa kəl pɩ ʋnyɩnca na; aɖʋwaa mbadee bajee Gajakaayaritəna ma, bada dan daa bapi baɖe ma. 15Na atər anyɛ balaŋ aboŋo ma, na atəbə ŋkəŋ.16Ŋkəŋ na ʋsoro ataŋja ɖən akəm asəla na Yeesu alə waa: Nɖiyar, bʋkɔ bʋsoŋsono bʋpaŋa bʋ ma cɔɔ alee naa aŋə ŋŋuro ndee kɩŋwəda gayala na ma? 17Na atələ ashee nɩ waa: Mʋlaŋ n'ʋna taba amʋ bʋkɔ bʋsoŋsono laŋ? Ʋdɔŋkɔnɔ a lee ka asoŋsono. Ʋta naa yɛɛ awəɖa ŋŋuro ŋdee kɩgweda gayala na ma shee akʋn gʋpɔ, na waa: Gʋpaŋaʔ18Na Yeesu atələ ashee nɩ waa: ka gbɛɖɔ alaa arɛ aŋŋuro na, ka gbɛɖɔ alee gɩsəna, kagbɛɖɔ anyim na, ka gbɛɖɔ afʋ ɩsəɩ ʋɖən anɖilaŋ na; 19Nyene akawɛɛ n'akaŋana; naa asɔlɔ akʋwor daa ɩkulopi ma.20N'ayɩfala ɖe a lə nɩ waa: Ŋkʋn apɔ ɖe ɩŋunii; gapaŋa gakɔɔka assaa? 21Na Yeesu a lə nɩ waa: ʋta naa yɛɛ aɖa ɖəi dei, kʋla at yala akamaana aŋunii naa atɔɔ kɩtanɩ ayʋga bashɛɩrɛ, ʋtaa kɔɔ aŋə amaana afɔlɩ alaŋ kaŋkəm pɩ atɩ tər amʋŋkəm. 22Ayifala arəŋə bʋlei bʋde ma, nɩlee nɩ yɔɔ ʋcine ʋtapɩɛ aɖʋwaa awəɖa amaana abʋmbɔnɔ.23Na Yeesu a lə abakəŋja waa: ŋtɩ lə anyɩn ɩja waa: ɩtu sɔm ashee ataŋja waa: akpa Gajakaayaritəna nɩ. 24Nti lə anyɩn acəŋə waa: kɩsɔm ashee ɩraakum waa akul na gɩkəmpi ka gʋkulu na, ama ɩshee sɔm ashee ataŋja waa: Akpa Gajakaayaritəna nɩ.25Abakəŋja barəŋə gəŋ ma, nɩ́kpa pɩ biti na ba lə waa: Gəŋ ma, aŋa naa ŋə nɖi ŋsono afʋra? 26Na Yeesu ataa akiɖe pɩ naa lə waa: ɩsɔm ashee bɛrɛ, ama kɩsɔm Gaja sul na. 27Ŋkəŋ na pɩɛɛr alə waa: ŋəa, gɩ pala atabaamʋnʋ ater akɩŋkəm; Atariiba na gəŋ apaŋa?28Na Yeesu abue pɩ waa: Ntɩ lə anyɩn ɩja, ŋkələ arɛpur a baamʋnʋ ɩʋba ma, ataa sə ʋkʋmʋ kaŋyariboi laŋ, anyɩnɩ ɩbʋŋa atər amʋŋkəm ma, ɩtu sə ayariboi təb nanyɩʋ laŋ, naa cîm n'Ɩsraɛl ɩdimi təb na banyiʋ ɩkəma.29Ndee atəbə abaŋono, abanyeŋka, kakoo ayar, kokoo anar, kokoo akar, yaa bapur, kokoo abʋnara nagafala, aɖʋ amʋyɩda laŋ ma, karɛ ataa ŋə kakpala ɩshɩnʋn, naa ajɩ Gajakaayaritəna katiibi. 30Ama bɛrɛ tuutuuma ɩ ba cee lee basəbaka ma, ba tɩ ba pra bakəŋja, na tuutuumaɩ ba cee lee bakəŋja ma, ba tɩ ba pra batɔnɔka.
Chapter 20

1Gajakaayarɩtəna gada ɖan ɖaa gawarayar ɖən ɖoo gaǰakajaka na yɛɛ bapaaja ba lee ntəma ashee nɩ agawara nɩ ma. 2Aɖe napɩ baɖʋ gʋyá afana waa: ʋshile ʋpələmə kagɩtanɩ jɩ a naa səla pɩ, ňalə pɩ waa ba ce atɩ lee ntəma.3Gakɔŋkɔŋɔ gariutaja nɩ, adoo ma, naa ŋə baɖən ba sə kə ba na lee nɖən na. 4Na alə pɩ waa: Anyɩn gboo kʋlama ace aŋgawara nɩ atɩ lee ntəma naa ma səla anyɩn ʋɖa ndee ɩsəm ma na ba nɩ gboo ba ce atɩ lee ntəma.5Ɩtɩ kə ɖaa bʋkɔŋkɔŋɔ bʋkoloŋ na ce cunɩ ma, n'akɔɔ aɖoo acəŋə. 6Na ce bʋkɔŋkɔŋɔ təb na gadən ma, n'akɔɔ ɖoo, naa ŋə baɖən ba sə taagbaa laŋ fɔɩ kə ba na lee nɖən na, na lə pɩ waa: mʋ lee ka ɩsə a tɩya halɩ ʋhile ʋkpər kɩ na lee nɖən na? 7Na batələ ashee nɩ waa: ʋɖən kaɖʋ atʋ atʋ ntəma na ma ni. Na alə pɩ waa: tamace aŋgawara nɩ.8Ʋshile ʋfana ma, na gawarayar a lə atəŋleeja waa: Ayiɖa bapaaleeja asəlapɩ bʋɖa a səba na bakəŋja naa aboŋo na batɔnɔka. 9Mbaɖee ba ce ntəma bʋkɔŋkɔŋɔ təb na gadən ma, ba nɩ ba cam ʋshíle ʋpələmə kítanɩ. 10N'ɩtɩ cəm na mbaɖee basəba ntəma gajakajaka ma ba ni boɖe batɩ tam waa: Bɩ ja ɩtu wu basaaka bɩja, amaa gʋtaŋya gʋɖɔŋkɔnɔ kʋ ba səla baŋunii.11Ba na cam bɩtanɩ ma, baɖə batɩ ŋumoŋumo na bor na gawarayar. 12Na lə waa: bakəŋja mbaɖe gakɔŋkɔŋɔ jɩ ba lee ntəma, n'ʋsəla atʋ gbara gbara, atʋɩ gɩlee ntəwa ɩkpa atʋ n'ashilipilɛ ma.13Na gawarayar alə nɩ waa: Amʋsoro, kə ma mulee ki na, kɩɩ cee a lə fana waa: ʋshile ʋpələmə k'agita nɩ jɩ ma səla aa? 14Cam a kɩ́tanɩ afəl asaamʋ, ntɩ yɛɛ ma shee kəŋja nɖe ɖaa nṣhee akɩ ma, ka ɖeidei.15Kə ma wəɖa ɩko ma lee n'mayɔkɔ bʋkɔɩ nsɔlɔ ma aa? Yaa ncəyoro mpaŋa njɩ gəŋ ʋwəɖa namʋ ncəm ashee basaaka ma gəŋ? 16Galaŋ bakəŋja ba tɩ ba pra batɔnɔka naa batɔnɔka ba pra bakəŋja.17Yeessu n'bakəŋja ba na ce Yerusalɛm ma na ayɩɖe abatəmka təb na banyɩʋ ʋpaŋ paŋa na lə pɩ ʋnyɩŋcalaŋ waa: 18Gɩ tɩ ce Yerusalɛm, ŋkəŋ na ba ri arɛpur ashee basaraalaaja na babɔŋɔnja, batɩ ba kə nɩ a cii, 19Batɩ ba ri nɩ akara mbadee kəba yɔ Gaja na ma, banyɛ nɩ, naa bakiɖe nɩ fɔɩ akəɖa nɩ ɩpɛ n'kal nɩ; Naa ʋshile ʋriutaja ataakɔɔ aŋənə.20Na sebeɖee akar atoŋo bapur banyɩʋ acim atəm Yeesu aŋyɩɩ na nyiŋə nɩ. 21Na Yeesu a taba nɩ waa: Mʋ nʋ ʋna yɛɛ ma lee n'ʋsəmprə a lə nɩ waa: saa ndee ʋnaatɩ pɩ akuyari nɩ ma, ambapi banyɩʋ mbaɖe ʋɖən a sə a kʋnyɛsono laŋ naa asaaka asə akʋnyɩpɛnɛ laŋ.22Na Yeesu abuye nɩ waa: kɩ yɔ bʋkɔɩ ɩ na taba ma na. Ɩtɩɩ səra anyem gakupi ŋgadee ma nyem ma aa? Na ba tələ waa gɩtɩgɩ nyem. 23Na Yeesu atələ ashee pɩ waa: Gasono jɩ ɩtɩɩ nyem aŋ gakupi; Ama, mbaɖee ba sə gʋsono na gʋpɛnɛ laŋ ma, kɩɩ ɖoo na amasul na, ama bʋɖu bʋɖe bʋda ɖa ashee mbadee amawɛ a laa ma. 24Təb mbaɖee basaa ma, ba rəŋə gəŋ ma, na ba cam ʋnyana na bor na sebedee bapur banyɩʋ.25Na Yeesu ayɩɖa pɩ, naa lə pɩ waa: Ɖulinya nɩ kəbayarpɩ ba na ŋɔ gɩyarɩ jɩ na bɔbɔ na bawor, ama mbaɖee ba lee kəbaŋono ma, ba na pɩr jɩ. 26Kɩɩ ɖa gəŋ anyɩgɩcɩɩca ayɔ na. Ama nɖee ana yee alee ʋŋono ma shee karɛ apra anyɩnatəŋleeja: 27Ndee ana yɛɛ alee atɔnɔka ma, shee karɛ apra anyɩnaɖɔmpəla. 28Galaŋ arɛpur ka pɩ waa ba lee ashee nɩ na, apɩ pɩ alee ashee n'acam tuutuuma a lam atən.29Aɖoo Yerikoo kampa nɩ ma, na samaa abʋmbɔnɔ atər aŋkəm. Bafɔnɔrɛ banyɩʋ baɖe ba sə ʋnyɩŋca kʋpaŋpaŋa. 30Barəŋə waa: Yeesu a na fəl ma, na bakuro na lə waa: Nɖiyar Ɖaʋda ʋpur ŋə atɩshɛɩ. 31Samaa ɖe tɩ lə pɩ waa ba ŋʋra apɔɔ babʋnɔ, ŋkəŋ na bapɛmpɛŋɛ na kuro kəŋkəŋkəŋ waa: ŋə atishɛɩ nɖiyar Ɖaʋɖa ʋpur!32Na Yeesu ayɩɖe, n'ayɩɖa pɩ, ataba pɩ waa: mʋ nʋ ɩ na yɛɛ ma lee? 33Na ba lə nɩ waa: Nɖiyar, atɩnyɩne ɩtine. 34Na Yeesu aŋə bɩshɛɩ, na afɔm bɩnyine, nɩɩ mana atine kpaarɩ bater.
Chapter 21

1Yeesu n'abakəŋja ba na ce Yerusalɛm, basəla na Bɛtɩfagee kampa oliifʋ kayo kagʋbʋnʋ laŋ ma na atəm abakəŋja banyɩʋ. 2Alə pɩ waa: kʋla ma ace gapapiri ŋgadee gaɖa anyɩŋyɩɩ waa ma; ɩtɩɩ ŋə garaŋkɔŋkɔŋɔ na kaafana fana ka kʋɖa ma bʋ apɩ na ma ashee mʋ. 3Ʋɖən ata taba anyɩn gaɖən lə ma karɛ waa: Nɖiyar a na yɛɛ, naa bapala ashee anyɩn.4Ŋkəŋ na galei ɩ anabi abʋŋa lə ma, ɩlee ŋkəŋ na wa: 5lə ma siyɔɔ kʋpigii waa: ŋə akʋpayarɩ atʋ ka gəŋ shɛlɛm asə garaŋkɔŋkɔŋɔ na kaajala laŋ gəŋ.6Na Yeesu abakəŋja ba ce atɩ lee ɖaa a lə pɩ ma. 7Apɩ na garaŋkɔŋkɔŋɔ na kaajala, na babɔlɔ ntokopəʋ galaŋ na Yeesu aboɖo galaŋ asə. 8Na bɛrɛ tuutuuma babɔlɔ bayɔkɔkaraka ʋnyɩŋca laŋ, baɖən bade batɩ sɔ ayokabɔ na bɔlɔ ʋpeli laŋ.9Mbaɖee batɔnɔ Yeesu aŋyɩɩ na mbadee batər aŋkəm ma, baɖe ba tɩ kuro waa: Osaana ashee Ɖaʋɖa ʋpur! Albarka ashee nɖee atʋ na ɩkoyar aŋyɩɖa ma! osaana. 10Yeesu Yerusalɛm kampa nɩ ma, mpà ŋunii nɖe ntɩ tugo tugo: Baɖe batɩ taba waa: Aŋa na kagʋrisʋra. 11Na ba lə pi waa: Anabi Yeesu Nasarɛɛtɩ kaja aɖa galilee ma na.12Kaŋkəm na Yeesu akpa ʋnyiŋu kaafala gabʋ mbɔnɔ nɩ naa akərə mbaɖee ba na yala ayɔkɔ na mbaɖee ba na shɩ ʋnyɩŋu kaafala nɩ ma; naa pikil mbaɖee ba na fʋba ceŋji ma, bɩ tebin abəɖa naa akərə ɩlikuku baja. 13Na Yeesu a lə pɩ waa: Ba ŋɔn waa: Aŋgafala ga lee ʋnyiŋu kaafalajɩ na'anyɩn ɩtɔɔ jɩ apra gajotofala. 14Bafɔnɔrɛ ní falaŋfalaŋ ma na ba kəm asəla na nɩ ʋnyiŋu kaafala nɩ n'akaɖa baŋunii bɩshɛɖʋ.15Ama basaraalaaja nababɔŋɔnja ba ŋə aləsʋra ɩŋərə nɖee Yeesu alee ʋnyiŋu kaafala nɩ, na bapi ba na kuro waa osaana ashee Ɖaʋɖa ʋpur ma! Na ba lə nɩ waa: ʋrəŋə ba na lə ma aa? 16Na Yeesu abuye pɩ waa: lɩɛ, kɩ kana tʋr galei gaɖe waa: ʋpala bapi bajala na mbaɖee ba na nyara nnye ma, bakʋma akɩ ma aa? 17Atəbə ba sul ma, naɖoo mpa nɩ a ce Betanii naa ɖa nkəŋ gijibɔŋɔ.18Gaja gakʋɖa gajaka ma, akɔ na yɛɛ akpa mpa nɩ ma, n'akɔmɔ ɩkpa nɩ. 19Aŋə fiigə kagʋyɔ ʋnyɩŋca kʋpampaŋa ma, na akəm asəla nakʋ; Ama ka ŋə baa gɩ pi na abɔ ɩkʋŋkɔnɔ ɩɖaka, na a lə fiigə kagʋyo waa gʋyokɩ kaakɔɔ aŋʋm ayɔ nɔ; na fiigə kagʋ yo gʋ kʋ kpaarɩ.20Abakəŋja baŋə gəŋ ma nílee pɩ naamaaci, na ba lə waa: baɩ laŋ na fiigə kagʋyɔ gʋkʋ kpaarɩ gəŋ? 21Na Yeesu alə pɩ waa: Ntɩ lə anyɩn ɩja, ɩta wəɖa ʋcine na kɩ lee sika na, kɩ lee bʋkɔɩ bʋ wəɖa fiigə kagʋyo waa ma kandədən nɩ́lee na, ama ɩtɩɩ lə gʋbʋnʋ ŋgʋde waa: Təbə nkəŋ atɩ fəɖa teŋku nɩ, ɩtɩɩ lee ɖaa gəŋ ma. 22Bʋkɔɩ ɩwəɖa na bʋ ʋkine naa ataba ʋnyiŋu nɩ ma, ɩtɩɩ ŋə.23Yeesu akɔɔkɔɔ akpa ʋnyiŋu kaafala nɩ na cere bɛrɛ ma, ŋkəŋ nabasaraalaaja kaɖibaja na mpa kəbaŋono ba ce asul ataba nɩ waa: ɩko paŋa nɩ ʋna lee a lesʋraɖe na aŋashee kakɩ ɩko ɖe? 24Na Yeesu alə pɩ waa: Ntɩ yɛɛ ma taba anyɩn gboo alei gaɖən, ɩta tələ ashee amʋ, ntɩ ma lə anyɩn gaɖuu ŋŋə ɩko ɖe na lee alesʋra ɖe ma.25Yohana abʋtomənaka bʋ ɖoo na nka na? alaŋ yaa bɛrɛ sul? Ama na baɖa na lə bagʋlɔ waa: Gɩta lə nɩ waa; Alaŋ na, alə atʋ waa mʋ leeka na kɩshee nɩ ɩja na. 26Gɩta saŋkɔɔ le nɩ waa: Bɛrɛ sul na, asampɩna ɩtɩ kpa atʋ aɖʋwaa baaŋa ayiɖe waa: Yohana alee annabi na. 27Na ba lə waa: Atɩɩ kɩɩ yɔ na, na Yeesu alə pɩ waa: Amʋ mɩaʋ kə ma lə anyɩn gaɖuu amɩko ɩɖoo na ma, ma na.28Gapaŋa jɩ ɩna ŋə? ʋsoro ɖən awəɖaka bayifa la bayifala banyɩʋ; Na lə asəbaka waa: Ampi, kʋla ace ʋrɔŋ aŋgawara nɩ atɩ lee ŋtəma. 29N'ʋpi a lə waa: kə ma ce na, atɩ sə afaŋa suu anɖi nɩ ńafəl ace gawara gaɖe. 30N'ʋsoro ɖe ace ʋpuɍ anyɩʋtaja sul a lə nɩ ɖaa a lə asəbaka ma, n'ʋni atələ ashee ayar waa: ŋtɩ ma ce amawɛɛ. Ama ka tɩ cə na.31Bapur banyɩʋ baɖe nɩ kapaŋa lee ka ayar ʋciŋsɔlɔka, na ba lə waa: asəbaka. Na Yeesu a lə pɩ waa: Ntɩ lə anyɩn ɩja waa: Lampoobaja na bayeeyeeka batɩ batɔnɔ anyɩn akpa Gajakaayaritəna nɩ. 32Aɖʋwaa Yohana afaŋa anyɩn ɩjakʋnyɩŋca kɩ rəŋə na nɩ na Ama lampoobaja nabayeeyeeka bashee nɩ ɩja; N'anyɩn ɩnə gəŋ ama kɩfʋba nɖawa ashee Yohana ɩja na.33Ɖʋ ma gʋtɔ a rəŋə galikɛshɩɩka ŋgaɖe: ʋsoro ɖən awəɖa ha gawara gaɖən, na atəʋ ayo naa kəljɩ karaa gɩshɛbɔ, akpeɖe ayɔkɔɩ ba naa tʋŋ n'ɩyupi ma, aboŋo ma na ahaya gawara ashee bɛrɛ ńafə ace mpà gatəna gafɔlɩ nɩ. 34Ayɔkɔ kʋpiɖu kalʋwatʋ akpa ma, na gawara ya atɩm abatəŋleeja waa: Ba ce a tɩ cam ɩjɩ ashee nɩ.35Na mbaɖee le ahaya gawara ashee ma, bari gawara yar abatɩŋleeja akə gɩshɛ bɔ, nakə ʋɖən abəɖa ʋkono, naa anyɩm arɩutaja atala. 36Na gawarayar akɔɔ atəm abatəŋleeja tuutuuma awu nsəbaka, na bahayaka bakɔɔ asara na pɩ daa basəbaka ma. 37Kaŋkəm na atəm ʋpur kpakpa bahayaka sul na tam waa: Batɩ ba nyene ampi.38Bahayaka baŋə gawarayar ʋpur ma, na ba ɖa na lə bawor waa: ʋpi ndee anaa tɩ lee tiibiyar ma anakama pɩ ma gɩ kə nɩ acii na tiibi apra ataja. 39Na ba ri ʋpi ɖe akə nɩ a ci ataa atɩ bəɖa ʋpaŋpaŋa.40Nnyɩmə gawarayar atatɩ kpa baɩ na asara na bahayaka? 41Na ba lə nɩ waa: Anaa kə bahayaka baɖe pɩ kaa ŋə bɩshɛɩ na, natɔɔ gawara gaɖe ahaya ashee bɛrɛ bafɔlɩ mbaɖe ashee nɩ ɩja ma.42Na Yeesu alə pɩ waa: kɩka na tʋr galei gaɖe baŋɔn ma: waa ntalaɩ ba cə ka ba bla ma, nlee ka ndee nna toŋo ʋkukeɩ ma; ɩɩŋ ɩkoyar sul nɩ́ɖo o na ma, kɩ lee maamaaci ashee atʋ aa?43Galaŋ, ntɩ lə anyɩn, ba tɩ ba pɩr ńanyɩn Gajakaayarɩtəna ashee samaa afɔlɩ nɖee anaalee kantəma ma. 44Ʋɖən ata fəɖa ntala nɖe laŋ, ataa tititi ayʋkʋryʋkʋr, ńarɛɩ laŋ ntala nɖe nƒəɖa ma, ntɩŋkpal nɩ.45Basaraalaaja na fariisikəbaja barəŋə galei gaɖe ma, ńɩye pɩ waa: ba ni pɩ Yeesu ana lə. 46Na basəba nayɛɛ ʋyɩŋcaɩ bari na nɩ ma; Ama baɖe batɩ cu samaa, aɖʋwaa samaa ashee ɩja waa alee annabi na.
Chapter 22

1Yeesu ashiŋ lə na pi akɔli ni Waa: 2Aljaŋna ada daŋ daa gʋyari dən akpede Shiiye ka jiŋgari ashee ʋpur ma. 3Na tǝm aba təŋ lee Ja Waa ba ti yi da bɛrɛ ba pi Shiiye mi, ama ba bəla kəba pi na.4Na gʋyari akɔɔ təm batəŋ lee Ja baƒɔli acə na lə Waa: ''lə ma bɛrɛ nibədei gi yida ma Waa nƒʋ ami na na ami bɔri naa lee ʋjiʋ boyo. Pi ma Shiiye ka Jiŋ gaari''5Ama bɛrɛ baɖe kəba pi na baaŋana aƒəl aga wara ni iwara ni ba saa ka ba ƒəl ba təma ni. 6Mbədei ba saa ma ba ta rl gʋyari abatəŋ lee ja, adʋ pi ishɛɛ naa kə pi. 7Ŋkəŋ na gʊyari de a cam ʋnyana naa atəm sɔja mana ba cə ti kə bari kəja bəde naa atəw b'ampa ʊtonu.8Na atəm aba təŋ lee ja waa: ba kpede shiiye boŋo, ama bɛrɛ mlɔadee bayi da ma kəba siŋ na ma na. 9Galaŋ kʊla ma acə ʊnyʊŋcʊkʊra naa ayida bɛrɛ mbadee ishl ŋə ma kʊyɔgu ba pi Shiiye de ni. 10Ba təŋ lee ja, ba ta a cə ce inyiŋ ca laŋ naa awala bɛrɛ mbadee baŋə ma, bɛrɛ ba soŋ so no na kə babɔnɔ. Gəŋ ci bɛrɛ ba rəŋə shiiye k'aŋku ni.11Ama gʊyari akpa shiiye k'aŋku ni waa ade akide bɛrɛ mbadei bayida, ŋkəŋ na aŋə arɛ adən kara shiiye ka toko na ma ba gi cii ca ni. 12Na gʋyari ataba ni wàà amʋ soro ŋka na ʋkpa na ma na, na ka kara jiŋgaari ka toko nap arɛ ɖe ka lə gəɖən na.13Ŋkəŋ na gʋyari a lə aba təŋ lee ja waa:<< kʊr ma arɛ de ányɛ na ikei ʋlɔ naa ataa ni akəwu aka ŋkomo ni, gaɖu ngədee gako na anyʋwo kər ka iɖa ma. 14Aɖʋ waa bɛrɛ tuutuu ma na ba yida, ama cei na ba ŋə>>15Galaŋ na ƒariisi kəbaja ba cə atɩ nyaʋ daa ba lee naa ataa ɩkpa ca arɩ yeesu abʋlə ləka nɩ. 16Na ba təm ba bakəŋja na herod Hɛroɖu abaja, ba lə yeesu waa: < gɩ yɔ alə wàà ʊtɩ lə ɩja gəŋ ci ʊna ƒaŋa Gaja kʋ nyɩŋ ca na ɩja. ka na təwa ʊdən aga lei alee na ŋtəma na. 17Na ka shɩŋ na rəŋə n'ʊdən awu ʊdən ga laŋ lə atu, bai na ʊna ƒaŋaƒaŋa ɩsim waa gɩ səla lampoo ashee Sesar yaa kɩ siŋ na?>>18Ama yeesu ayɔ ba gʊƒaŋa gʋbɔnɔ laŋ naa lə pɩ waa:< maakɔ laŋ na ɩna saa amʊ? 19ƒaŋa ma amʋ lampoo kagɩtanɩ>> na ba ƒaŋa nɩ damie dən.20Yeesu ataba pɩ lə waa aŋa aƒoto na aŋyɩda nɖa ka gɩ ta nɩ laŋ:?>> 21Na balə nɩ waa <>.Ŋkə na yeesu alə pɩ waa: gəŋma shee ma Sesar bʋkɔ mbʋdei bʋlee Sesar abʋja ma, naa ashee Gaja bʋkɔ mbʊdei bʋlee Gaja kabʊja ma.>> 22daa ba rəŋə gəm ma na ɩkpa pɩ bɩti. na ba pala nɩ naa ashɛu.23Ʊshile de na sadusi kəbaja mbədee ba lə waa ʋŋənu ʋ mana ba pɩ asul atɩ taba nɩ: 24Aƒaŋa ka an dobi Muusa alə waa arɛ ata cii na ka wʋda ʋpɩ na, apar taa səra atəwa akar naa aŋʋm bapi ashee nɩ25Bɛrɛ kulumi bədəŋ ba bʋŋada. Atɔnɔ ka atəwa ʋsəmpərə ka wʋda ʋpi na naa acii. Akar ashee apar 26gəŋci aryɩʋtaja,ariutaja gboo hli kulumi kaja. 27Bəni baŋkəm ʋsəmpərə gboo apɩ tɩ ci . 28Ləə tʋ aŋa kar na ʋsəmpərə de anaa lee ʋŋənʋ k'ʋshile adʋ waa bɛrɛ kulumi bəde ba tawa nɩ yɔ?>>29Ama yeesu atələ ashee pɩ lə waa:<< ɩtərə tǝrǝ adʋ waa kɩ yɔ daa ʋŋun ʋlə ma na gəŋ ci kɩ yɔ Gja kɩ kashi na. 30Adʋ waa ʋŋənʋ nɩ, kəba na kʋr shiiye na gəŋ ci kəba na təwa ʋsimpərə na ama bɛrɛ baŋunii mbada daŋ daa malaiikaa mana bada alaŋ ma.31Ama daa bakono baɖa alaŋ bʋŋənʋ kaa ja ma anyɩŋ kɩ tʊr daa Gaja galəə nyŋɩŋ maa: 32''amʋ na Abraham agaja, Isak a gaja, na yakɔlɔ a gaja?'' < kaa lee bakono ba Gaja na, ama aŋuro baja ba Gaja>> 33ŋkələ ndee Samaa arəŋə ʋƒaŋʋ ma na ɩkpa pɩ bitɩ.34Ŋkələ ndee ƒaarisi kəba ja ba rəŋə waa Yeesu apɔɔ Saduusi kəbaja ba bʋnɔ ma, na ba lee ʊwalʊ. 35Ʊɖən ba gɩcɩɩ ca nɩ alee gʋpɔ k'ayɔ ka na, ataba ka nɩ galei na tʋŋa nɩ. 36<< aƒaŋa ka gʊpɔ gʊpaŋa gʊlee ka kpata kɩɩ awu?>>37Yeesu atələ ashee nɩ: << Gaja iko yar na akɩɩ ƒolu gɩ ŋunii, na akʋ cine ʊŋunii,na akʋʊ ƒaŋa gʊŋunii''. 38Gʊni gʋlee ka gʊpɔ gʊbʊŋbɔnɔ na gʊsəbaka.39Gʊnyɩʋ t'aja gʋtaduo gʊsəba ka: '' Sɔlɔ akʊ wor daa ʊsɔlɔ akʊʊ lɔ ma. 40Apɔ nyɩʊ de na andobi ma na duo na gʊpɔ gʊsəba ka nɩ na.''41Ƒariisl kəbaja ba Sɩŋ wala ma na Yeesu, ataba pɩ. 42Na alə waa baɩ na anyɩŋ ɩna ƒaŋa ƒaŋa na kristo? aŋa pur na alee?>> na ba tələ ashee nɩ:<< anadobi dauda pur>>43Yeesu lə pɩ: < ma baɩ laŋ na andobi dauda arəŋə na nŋuro ŋsoŋsono na ayɩda nɩ waa ndi yar, saa ndee alə waa: 44Ndi yar lə amʊ ndi yar'' sə aŋgʊnyɩ sono laŋ halɩ malee akɩ ɩbɛrɛ ma na akɩ ikei nyɩ ka.''?>>45Ɩta jə waa andobi dauda yɩ da kristo waa ndiyar baɩ laŋ na akɔɔ lee andobi dauda pur? 46Ʊdən ka səra alə nɩ galei gadən. təwa na k'ʋshɩle de ʋdən ka kɔɔ taba nɩ galei gadən na.
Chapter 23

1Na Yeesu a lə samaa ńabakəŋja waa. 2Babɔŋɔnja na Fariisikəbaja ba sə Musa amboi ni. 3Bʋkɔɩ ba na cere a nyɩn ma, lee ma, ama paa ma sara bagasana na, aɖʋwaa: Bʋkɔɩ ba na lə ma, kə ba na lee bʋ na.4Ba tɩ taa ʋɖʋra nɖee ʋsɔm ma, na toŋo bɛrɛ Ama bagɩlopi kə ba na yɛɛ ba lɔɔlɔɔ ataa na bagɩsɩwa na. 5Ba na lee balesʋra nɩ na yɛɛ bɛrɛ ba naa ŋə pɩ. Ba tɩ pɔɔ bɩtoko na ce ntəma ɩbɔɖɔka na para bɩtoko laŋ.6Basɔlɔ bʋɖu ŋərə na bʋɖusəbaka kʋsəʋ ɩjɩŋgaarɩ nɩ n'ɩsinagɔɔgə nɩ; 7Basɔlɔ ba naa sala pɩ nsala nsaŋsono nɖɔŋka, naa naa yɛɛ waa ba na yiɖa pɩ waa: ʋŋono.8Ama anyɩn paa ma pala ba naa yɩɖa anyɩn waa: Baŋono na; Aɖʋwaa ʋɖɔŋkɔnɔ alee ka anyɩnaya, ńanyɩn ɩlee arɛ n'ʋwor. 9Paa ma yɩɖa ʋɖən ɖulinya agatəna nɩ waa: ataya na; Aɖʋwaa ndee ada alaŋ laŋ ma, a lee ka anyaya. 10Paa ma pala bayɩɖa anyɩn waa: ŋɖiyar na, Krristo a lee ka anyɩnɖiyar.11Nɖee alee ʋŋono anyɩŋgɩcuca ma, apra anyɩnatɩŋleeja. 12Arɛ nɖee ana taa agʋlɔ alaŋ ma, shee barigə nɩ atən, ndee ana buro agʋlɔ atən ma, shee ba taa nɩ a laŋ.13Nɖi ncika ashee anyɩn babɔŋɔnja na Fariisi kəbaja, mʋnaafiki! ɩtɩ kə bɛrɛ waa ba paa kpa Gajakaayaritəna nɩ na anyɩgŋɩlopi kɩ na yɛɛ ɩkpa na, kɩ na yɛɛ ɩshee mbadee ba na yɛɛ bakpa ma, ganɔ na. 14Nɖi ncika ashee anyɩn babɔŋɔnja na Fariisi kəbaja mʋnaafiki! Ɩti taŋataŋa bakakaŋka bɩfala, naa naa lee ʋnyɩŋu ʋlama lamaka; Gani gade laŋ anyɩnɩkəma ɩtɩɩ kaŋkər. 15Nɖi ncika ashee anyɩn babɔŋɔnja na fariisi kəbaja mʋnaa fiki! Adʋwaa ɩtɩ cu na ce təŋku kaanɔ na yɛɛ bɛrɛ bafʋba nɖawa, ba tafʋba boŋo anyɩɩ cere pɩ bapra ʋtonu kəbapi.16Nɖi ncika ashee anyɩnɩ ɩna toŋo bafɔnɔrɛ ma! naa naa lə waa: ʋɖən ata cam na ʋnyɩŋu kaafala ka wura, alee gɩshɛbɔ. 17Nyashɛshɛ na bafɔnɔrɛ! kɩ paŋa lee ka kpatakɩɩ, wura ana pɛmpɛŋɛ anɛ yaa ʋnyiŋu kaafala ga na pɛmpɛŋɛ arɛ?18Nɩɩkɔɔ na lə acəŋə waa: ʋɖən ata cam na saraaka ntomo ɩlee fɔɩ, ama ata cam na saraa ndee atəɍ ntamo laŋ ma, alee gishɛbɔ. 19Bafɔnɔrɛ! kɩpaŋa lee ka kpatakɩɩ saraa yaa ntomo nna pɛmpɛŋɛ saraa?20Ndee acam na ntomo ma, acam na bʋkɔɩ bʋtər ntomo laŋ ma na. 21Nɖee acam na ʋnyiŋu kaafala ma, acam na nɖee ana ɖa gafal gaɖe nɩ ma na. 22Nɖee acam na nɖəla ma, acam na Gaja kaŋyariboi na nɖee asə nlaŋ ma.23Nɖi ncika ashee anyɩn babɔŋɔnja na Fariisi kəbaja mʋnaafiki! Aɖʋwaa ɩtɩ səla anyɩnawar yɔkɔ kakpala təb kɩja, ama naa apala ndee ɩlee kpatakɩɩ ma, ɩnɩ nɩ gəŋ, gʋpɔ, na ɖei ɖei kaasana, n'ɩshɛɩ ŋəka, n'ɩja kʋsheu. 24Bʋkɔɩ ɩsəm ɩlee ma na gəŋ, ɩpaa sər ɩɖən na. Anyɩn ɩ ɩ natoŋo bafɔnɔrɛ ma, ɩtɩ saŋa ɩsʋŋa naa naa mən ɩraakum.25Nɖi ncika ashee anyɩn babɔŋɔnja na Fariisikəbabaja mʋnaafiki! Aɖʋwaa ɩtɩ raʋ anyɩmbʋsəwa na nyɩna nyaŋʋ kaŋkəm, ama kancən ɩɖe para ajɩwa aɖɩfɔrɔ. 26Bafɔnɔrɛ anyɩn Fariisi kəbaja, rav ma, anyɩmbʋsəwa na nyɩnanyanʋ kaŋcən aboŋa nɩ, naa kaŋkəm ɩ ye cəm.27Nɖɩ́ ncika ashee anyɩn babɔŋɔnja na Fariisikəbaja mʋnaafiki! Aɖʋwaa ɩɖa ɖan ɖaa akufoɩ bapenti ɩcəm ʋŋəʋ gɩshɛbɔ ma, ama kancəna nɩ ɩkəwa ɩkʋŋkɔnɔ ɩriŋə ka ncən kɩcəm ʋkiɖu na. 28Gəŋci gboo ɩɖa, batɩ ŋə anyɩn waa: ɩcəm, ama anyɩn cəna nɩ, mʋnaafiki na mbɔnɔ ŋkʋŋkɔnɔ ɩɖa ka.29Nɖi ncika ashee anyɩn babɔŋɔnja na fariisikəbaja mʋnaafiki! Aɖʋwaa ɩtɩ pɛmpɛŋɛ annabi mana na ɖei ɖei kəbarɛ bakufo na cə naɖʋ ɩyeeyee. 30Anyɩɩtɩ lə waa: Maa gɩ ɖa atɩbaya baŋkələ, maa kɩɩ kaŋanapɩ akə annabi mana mbaɖe na. 31Gasono ɩlafʋ tɩ laa səriya nafaŋa waa: ɩlafʋ alee anyɩmbaya mbaɖee bakə annabi mana baɖe ma bá bà pi.32Galaŋ ɩtɩ lee anyɩmbaya bantəma. 33Ɩbu nɩ́lee, mpere kabʋsheme baja anyɩn, ɩtɩɩ səna afɔɖɔ ɩkəma n'ʋtonu nɩ aa,34Ganigaɖe laŋ, ntɩ ma təm annabi mana, na bayɔka na babɔŋɔnja ashee anyɩn. Ɩtɩɩ kə baɖən, naa akal baɖən gʋyolaŋ, naa akəɖa baɖən ɩpɛ anyɩnɩ sinagɔgə nɩ, n'ater baɖən baŋkəm ace apa Ɩsaaka nɩ. 35Alesʋra ɖe kambɔnɔ ntɩŋkəwa aryɩɖɩla, ɩfʋr ɖulum baja bakɔnɔ atən, tɔɔ na abɛl ɖei ɖei karɛ akɔnɔ hali Sakari Barashii ʋpur, ɩkə ʋnyiŋukaafala na saraa kantomo kagɩcuca ma. 36Ntɩ lə anyɩn ɩja alesʋra ɖe ɩŋunii ɩtɩɩ kəwa saamanɩ nɖe anɖilaŋ.37Yerusalɛm Yerusalɛm, akɩ nɖe ʋna kə annabi mana na nyɩm atala mbaɖee batən ashee akɩ ma, akpala baɩ nnɩ mawala akɩbapi amʋŋyɩ ɖaa acɩrɩ ana wala bapur apəra nɩ na kɩ sɔlɔ gale ɩ gaɖe na mal. 38Anyɩŋgafala ga tɩ ga pra ʋteru. 39Nti lə anyɩn kɩɩ kɔɔ aŋə amʋ na, halɩ ɩpɩ ɩpɩ tɩ na lə waa: Alibarka aɖa ashee nɖee atʋ na pɩ nɩ́koyar aŋyɩɖa ma.
Chapter 24

1Yeesu aɖoo ʋnyɩŋu kaafala nɩ ma, na abakəŋja bakəm asəla na nɩ nafaŋa nɩ ɖaa ba ce ʋnyɩŋu kaafala gaɖe ma. 2Ama na abʋye pɩ a lə waa: Naa ɩŋə aləsʋra ɖe ɩŋunii aa? Ntɩ lə anyɩn ɩja waa: ɩŋunii ɩtɩɩ ram atən, ntala nɖən kɩŋtɩ saa ater nwor laŋ na,.3Bakpa oliifʋ kayo kagʋbʋnʋ laŋ ma, nabakəŋja ba kəm asəla na nɩ baɖənɖən atabanɩ waa: Saa apaŋa na alɛsʋra ɖe ɩlee. Ʋfaŋʋ ʋpaŋa ʋnfaŋa akʋpɩʋ nɩ, na ɖulinya ʋbon nɩ? 4Na Yeesu a lə pɩ waa: lee ma laakaarɩ ʋɖən apaatɩ paapaa anyɩn na. 5Aɖʋwaa bɛrɛ tuutuuma ba tɩ ba tɩ pɩ amʋŋkəm, na lə waa: Amʋ na kristo. Ba tɩ ba paapaa bɛrɛ tuutuuma.6Ɩtɩɩ rəŋə atara kabʋlei, n'atara katogi: Asampəna ɩpaa kpa anyɩn na, aɖʋwaa alesʋra ɖe ɩtɩɩ pɩ: ama kɩ ka na alee ɖulinya ʋbon na. 7Samaa ɖən ataa cə na samaa asaka gʋtara, na gɩyarɩ gɩ ɖən gɩ tɩ cə na gɩyarɩ gɩsaaka gʋtara, gakɔŋja ga tɩ gaɖa baa nkana naa bʋtəna bʋtar. 8Alesʋra ɖe ɩtɩɩ ɖa ɖaa bʋŋʋma bʋtasəba na yɛɛ bʋ ri ʋsəmprə, kaayoro ma.9Ŋkəŋ na basəba na naashɛɛ anyɩn, naa akə anyɩmbaɖən bakono, ɩsamaa batɩ ba ŋo anyɩn, amʋŋyɩda laŋ. 10Bɛrɛ tuutuuma ba tɩ ba bəɖa amʋ naa naa paa paa bawor na ŋo bawor. 11Annabi ɩsəi baja tuutuuma ba tɩ ba pɩ, naa apaapaa bɛrɛ tuutuuma.12Aɖʋwaa mbɔnɔ ntɩ ntɩ yɔgɔ awu, ʋsɔlʋ kʋʋkɔɔ atɩ yɔgɔ na. 13Ama nɖee atoŋo gɩshɛbɔ atɩ waɖa ma, atafʋra. 14Shee balaa Gajakaayarɩtəna kasəriya ashee ɩsamaa ɖulinya agatəna gaŋunii nɩ, naa ɖulinya ayebon.15Ga nɩ gaɖe laŋ, ɩta tɩ ŋə mbusuyar n'ʋciŋpɩɛka, nɖee annabi Ɖaniɛlɩ alə agaleɩ ma, akpa asə cɩrɩ cɩrɩ kaaɖu, nɖee anatʋr jɩ ma, atɩ kaashɩ. 16Ŋkəŋ na mbaɖee baɖa yuɖee ma, batɩ batɩ ba cuu aboɖo abʋnʋ laŋ; 17Nɖee aɖa ŋku kalaŋ ma, kaarɩgə akpa agafala nɩ atɔɔ akɔɖən na. 18Na nɖee aɖa awar ma, kaa kɔɔ agaɖu atɔɔ atoko na.19Nɖi ncika ashee basəmprə ɩ baɖa na acəna kokoo mbadee ba na shee bapi anye ma, kɩshɩle ɖe nɩ! 20Nyiŋə ma, ɩpaa tɩ fana n'ʋnyəŋkrə kasaa kokoo sabaatɩ kʋshile na. 21Aɖʋwaa: ʋciŋpɩɛ ka ʋtʋʋ yɔgɔ awu ɖaa nɖee kə ba ŋə kagʋsʋra ayɔ na, tɔɔ ɖoo ɖulinya ʋsəbʋ nɩ halɩ na nnyɩmə, na kagʋsʋra ka gʋ tɩ ɖaa ayɔ na. 22Maa kə ba faa k'ɩshile na, m'ʋɖən kaafʋra na: ama, mbaɖee ba laa pɩ afələ ma laŋ, na ba faa kɩ́shile.23Yaabayaa ʋɖən a tɩ na na lə anyɩn waa: Kristo aɖa atɩya, kokoo aɖa waa, paa ma shee ɩja na. 24Aɖʋwaa: Kristo ɩsəi baja na annabi ɩsəi baja tuutuuma ba tɩ ba pɩ; ba lee maamaaci kaləsʋra na biti kaləsvra, apaapaa na mbadee Gaja galaapɩ ashee agʋlɔ ma. 25Kiɖe ma, atɩya ncee lee anyɩn boŋo.26Galaŋ bata naa lə anyɩn waa: Aɖa ʋteru, nɩ paa ma ce na; kokoo aɖa aku dən nɩ, paa ma shee ɩja na. 27Aɖʋwaa, ɖaa ʋshile ʋna ɖoo na gajakalaŋ ma, gəŋ ci ʋshilee arɛpur anaa pɩ ma, ɩɖa. 28Gaɖuɩ abɔrɩ aci ma, ŋkəŋ na ɩguroŋgu ba na wala.29Ʋcíŋpɩɛka kɩ́shile ɖe ɩta fəl kpaarɩ, ʋshile ʋtʋʋ shee ŋkomo, ăŋɔrɔ kaakɔɔ kaɖa ŋkomo na, ɩŋɔɔrpi ɩtɩɩ fəɖa atən, naa ɩkashɩ ndee ɩɖa alaŋ ma ɩtugotugo.30Ŋkəŋ na arɛpur aɖoo nɖɩla nɩ, ŋkəŋ na ɩɖimi mana ɩɩ baɖa atən atən ma, ba naa beleŋshi, ba tɩ ba ŋə arɛpur arɩgə nɖila nɩ na pɩ na ʋkʋmʋ ʋbʋmbɔnɔ. 31Ataa təm ɩmalaɩka mana ayʋlʋ ɖe tɩ sɩm, naa awala abaja ɖulinya kalkʋɛ ɩnana, tɔɔ na gʋsaʋ gʋsaaka alaŋ ace gʋsaaka nɩ.32Tɩ ma kaashɩ waa: Ŋkələ ɩna ŋə fiigə kayo ɩyo abʋ gɩshɛbɔ aɖa nɛkʋ nɛkʋ ma, yɔ ma waa: Gakoloŋ kaaja Gatɩ gacəm. 33Galaŋ ɩta tɩ na nə alesvra ɖe ɩtɩ lee yɔ ma waa arɛpur asəla gakukonu.34Ntɩ lə anyɩn ɩ ja, saama nɩ nɖe kaa ka na fəl na, alesʋra ɖe ɩtɩɩ lee. 35Ŋɖɩla na gatəna ɩtu shɛʋ, ama ambʋlei ka bʋ bon na.36Ʋɖən ka yɔ kʋshile na, ʋɖən kayɔ kaa kɔŋkɔŋɔ na malaɩka baɖa a laŋ ma kə ba yɔ na, arɛpur gboo ka yɔ na, shee gʋya anɖən ɖən ayɔ ka.37Ɖaa isara nuhum alʋwaatʋ ma, gəŋ ci ɩtɩ pɩ arɛpur alʋwaatʋ. 38Naa bʋto bʋ jɩ gaɖu, bɛrɛ baɖe baɖa na jɩ, na nyem, Nakʋr ɩshiye, na kʋr ɩshiiya na shee bapur, Nuhum akpa ŋyifoi nɩ. 39Kə ba yɔ waa gaɖən ga tɩ yɛɛ ga lee na, halɩbʋto bʋ pɩ atɩ kulo pɩ baŋunii; ɩtɩ ɩ tɩ pɩ gəŋ arɛpur alʋwaatʋ.40Bɛrɛ banyɩʋ batɩ baɖa awar; Ba tɩ ba tɔɔ ʋɖən naa apala asaaka. 41Basəmprə banyɩʋ batɩ ba naa kpal ʋnarʋ, ba tɩ ba tɔɔ ʋɖən naa apala asaaka. 42Naa ma na tʋŋa gɩshɛbɔ, aɖʋwaa kɩ yɔ ʋshile nɖee anyɩnɖiyar a naa pɩ ma na.43Maa gafalayar ayɔ gakɔŋkɔŋɔ ŋgadee apɩtɩrɩ a naa pɩ atɩ nyim nɩ ma, anaa sə́ sə̀ asaa nɩ apaa pi agafala na. 44Gala anyɩn mɩaʋ kpeɖe ma, anyɩŋgʋlɔ, aɖʋwaa arɛpur ataa pɩ saa nɖee kɩ ɖʋ na ma na, na ma.45Atəŋleeja paŋa wəɖa ka asənsi ada ɖei ɖei, agafalayar atɩ nɩ anaa kiɖe gafala na shee basaaka ʋjɩ saa ndee ɩshɩɛ ma? 46Nɖinsono ashee nɩ, agafalayar atakpa awəɖa nɩ atɩ lee ntəma nɖe! 47Ntɩ lə anyɩn ɩja, waa: agafalayar ataa kɔɔ na gafala ka baamʋnʋ nakamaana ɩŋunii ashee nɩ a naa tɔjɩ.48Ama atəŋleeja ɖe ata lee arɛbɔnɔ, na lə agʋlɔ waa: Agafalayar kaa pɩ were na, 49na asəba basaaka kʋkəʋ, aman na bakanyeɩnja, na jɩ na nyem. 50N'atəŋleeja ɖe ka yɔ ʋshlɩ na gakɔŋkɔŋɔ ŋgaɖee agafalayar apɩ ma na, ńakpa asɩʋ nɩ. 51Afalayar a taa pɔɔ nɩ nku, aɖen na mʋnaafiki baja: Ŋkəŋ na baɖa na yu na fəɖəfəɖə banʋ kɔ́kɔ̀.
Chapter 25

1Galaŋ Gajakaayarɩtəna gaɖa dan ɖaa bapigii təb mbaɖee kə ba yɔ basoro na ma, bakal bɩfɩtɩla na ce ba tɩ wa na aŋgo. 2Banʋn balee nyashɛshɛ baja, banʋn basaaka bawəɖa gʋfaŋa. 3Nyashɛshɛ baja ba ta ma, kə batɔɔ kalasɩm shiya na, 4ama gʋfaŋa baja ba ta ma, naa atɔɔ bɩfɩtɩla naa aboŋo kalasɩm atɔɔ shíya.5ɖaa aŋgo ka kpa were na ma, na gɩfonyine gɩ ri baŋunii baɖa na fol. 6Gajanɩ na ba kuro waa: Tama oo aŋgo atʋ ka gəŋ atɩ wa na nɩ.7Na bapígii baɖəba ŋənə na pɛmpɛŋɛ bɩfɩtila. 8Na nyashɛshɛ baja balə gʋfaŋa baja waa: shee maatʋ anyɩnakalasɩm atɩfɩtɩla tɩ ci. 9Na gʋfaŋaabaja balə waa: Aaɩ kɩɩ tə atʋ gɩɖʋ atɩfitɩla nɩ na shee anyɩn gboo na, kʋla ma ace bayalaka sul a tɩ shɩ.10Bana ce ba tɩ shɩ ma, na aŋga; Naɖena mbaɖee ba cee kpeɖe ba lɔ, bakpa shiye kaafala nɩ arim gʋcaŋkɔ. 11Ŋkəm kəm na basaaka ba ye tɩ kpa na lə waa: nɖiyar, nɖiyar tine gʋcaŋkɔ ashee atʋ gɩkpa. 12Ama ńatələ ashee pɩ waa: ntɩ lə anyɩn ɩja, kə ma yɔ anyɩn na. 13Galaŋ baaŋa akpeɖe agʋlɔ, aɖʋwaa kɩ yɔ ʋshile na kɩ yɔ gakɔŋkɔŋɔ na.14Ɩtɩɩ tɩ ɖa ɖaa ʋsoro ɖən ana yɛɛ ace ʋnyɩŋca ma, n'ayɩɖa abatəŋleeja naa ashee pɩ amaana. 15Na ashee asəbaka ɩkɔbɔ banʋn, anyɩʋtaja ɩkɔbɔ banyɩʋ, arɩʋtaja kɔbɔ ɖən. Ɖaa baaŋa anaa shɩ səra ma. 16Ŋkəŋ ɖe na nɖee acam ɩkɔbɔ banʋn ma, amana lee gʋfala aŋə riiba ɩkɔbɔ banʋn acəŋə.17Na ndee acam ɩkɔbɔ banyɩʋ ma, ʋnígboo alee gʋfala aŋə riiba ɩkɔbɔ banyɩʋ acəŋə. 18Ama nɖee acam kɔbɔ aɖɔŋkɔnɔ ma, ʋni ace atɩ ko gʋkulu alugo antəmayar agɩtanɩ.19Ɩtɩ lɩŋ ma, na bantəma yar akpa ayɩɖa pɩ waa: Ba pɩ atɩ lee baŋkɔŋta ashee nɩ. 20Na nɖee acam ɩkɔbɔ banʋn ma, ace atəmayar aŋyɩ a lə nɩ waa: nɖiyar ɩkɔbɔ banʋn pɩ ʋcee ashee amʋ, na nkɔɔ aŋə riiba ɩkɔbɔ banʋn, ɩnookawa. 21N'atəmayar alə nɩ waa: ɩcem, atəŋleeja asoŋsono ɖei ɖei kaja, sara ɖei ɖei n'ayɔkɔ ɩjala, nnyəmə ntɩ shee akɩ ɩbʋmbɔnɔ, kpa akɩntəmayar ʋciŋkərka nɩ.22Na nɖee acam ɩkɔbɔ banyɩʋ ma, ʋni gboo akəm asəla na antəmayar a lə nɩ waa: Nɖiyar ɩkɔbɔ banyɩʋ pɩ ʋbʋŋa ashee amʋ na nkɔɔ aŋə banyɩʋ apele. 23Nátəmayar alə nɩ waa: ɩcəm, atəŋleeja asoŋsono ɖei ɖei kaja, ʋsara ɖei ɖei nayɔkɔ ɩjala, nnyəmə ntɩ shee akɩ ɩbʋmbɔnɔ; kʋla akpa akɩntəmayar ʋcɩŋkərka nɩ.24Nɖee acam kɔbɔ aɖɔŋkɔnɔ ma, ʋni asəla na antəmayar naa lə nɩ waa: Ncɔɔ ayɔ waa ʋlee arɛ nɖinkaŋkrayar na, gaɖuu kaɖu na ma, nkəŋ na ʋ na piɖe, gaɖuu ka ŋum na ma, ŋkəŋ na ʋ na wala; 25Ntɩ cu nakɩ asampəna, na ce atɩ lugo akɩɩtanɩ gatəna katən gɩ nookama cam akayɔkɔ.26Na atəmayar alə nɩ waa: Atəŋleeja abɔnɔ nfuŋfanayar, ʋyɔ waa gaɖuu kə ma ɖu na ma, ŋkəŋ na n na piɖe, na gaɖuu kə ma ŋum na ma, ŋkəŋ na nna wala ma. 27Mʋ lee ka, ka ce na aŋgɩtanɩ atɩ ɖʋ baci nɩ, naa ntatɩkɔɔ ma ŋə kariiba na.28Cam ma na nɩ kɔbɔ naa apele nɖee awəɖa ɩkɔbɔ təb ma. 29Aɖʋwaa shee bapele nɖee awəɖa ma, naa ɩja ɩyɔgɔ ama nɖee kawəɖa na ma, shee bapɩr na nɩ nɖee ana ɖʋ na tamaa ma. 30Fɔɩ katəŋleeja ɖe kəʋ ma nɩ nkoma nɩ aka, ŋkəŋ na a naa yu na fəɖə anʋkɔkɔ.31Kələ nɖee arɛpur anaa tɩ pɩ ʋkʋmʋ nɩ, na amalaɩka mana ma, ataa sə ʋkʋmʋ kamboi laŋ. 32Ɩsamaa baŋuni batɩ bawala aŋyɩɩ. Naa apaɖa paɖa pɩ, ɖaa abɔripaŋaja ana paɖa paɖa ɩrama n'ɩce ma. 33Ataa ɖʋ ɩrama nagʋnyɛsono n'aɖʋ ɩce nagʋnyɩpɛnɛ.34Ŋkəŋ na gʋyarɩ alə mbaɖee baɖa na gʋnyɛsono ma, waa: pɩ ma, anyɩn mbaɖee amawɛɛ aɖʋ alɩbarka ma, pɩ ma atɩ cam Gajakaayarɩtəna ajee ba cee kpeɖe jɩ ashee anyɩn, na ba ye lee ɖulinya ma; 35Aɖʋwaa: Akɔmɔ ɩna kə amʋ ma, ɩshee amʋ ʋjɩʋ njɩ, ʋtunyem ʋkpa amʋ ma, ɩshee amʋ bʋto nnyem; Nkpa anyɩŋgadu ma, ɩcam amʋ gɩsana; 36n'da nkɔlɩ ma, ɩkara amʋ ɩtoko, nna shɛɖɛ ma ɩpɩ atɩ jeɖe amʋ; Nda sarka nɩ ma, ɩpɩ amasul.37Ŋkəŋ na mbaɖee baɖa ɖei ɖei ma, ba tələ ashee nɩ waa: Nɖiyar nka na gɩ ŋə akɩ akɔmɔ ɩ na kəwakɩ na gɩshee akɩ ʋjɩʋ ʋjɩ, yaa nka na gɩ ŋə akɩ ʋtunyem ʋnakə akɩ na gɩshee akɩ bʋto ʋnyem: 38Nka na gɩ ŋə akɩ acam gɩsana atɩgaɖu kokoo ʋɖa nkɔlɩ na gɩshee akɩ ɩtoko ʋkara? 39Nka na gɩ ŋə akɩ ʋnashɛɖe yaa sarka nɩ, na gɩpɩ akasul? 40Ŋkəŋ na gʋyarɩ alə pɩ waa: Ntɩ lə anyɩn ɩja waa: Alesʋra akpala gʋya gʋya ɩ lee ashee ambapa mbaɖe kajala ɖən ma, amʋna ɩ lee ashee.41Ga nɩ kaŋkəm na alə mbaɖee baɖa na gʋpɛnɛ ma, waa: bɔ ma anyɩŋgʋlɔ alɩŋ namʋ gaɖu laalɩ baja; kʋlama ʋtonu ndee bakpeɖe ashee sheetaanɩ n'ɩmalaɩka ma nɩ. 42Aɖʋwaa: Akɔmɔ ɩnakə amʋ ma, kɩ shee amʋ ʋjɩʋ ma jɩ na; ʋtunyem ʋkpa amʋ ma kɩshee amʋ bʋto manyem na; 43Nkpa gɩsana anyɩŋgaɖu ma, kɩcam amʋ na; nɖa nkɔlɩ ma kɩ kara amʋ ɩtoko na; n nashɛdɛ kokoo nɖa sarka nɩ ma, kɩ pɩ atɩ jeɖe amʋ na.44Naa ba nɩ gboo batələ ashee nɩ waa: Nɖiyar nka na gɩ ŋə akɩ akɔmɔ ɩna kə akɩ na kɩɩ shee akɩ ʋjɩʋ na, yaa ʋtunyem ʋkpa akɩ na kɩɩshee akɩ bʋto na kokoo gɩsana, yaa ʋna shɛɖɛ, yaa ʋɖa sarka nɩ, na kɩɩ jeɖe akɩ na? 45Ŋkəŋ na atələ ashee pɩ ntɩ lə anyɩn ɩja waa: Alesʋra nɖee ɩshɩbla kɩ lee ashee bapi bajala mbaɖe na ma, amʋ na kɩɩlee ashee na. 46Bani baɖe ba ce gʋtʋ gʋbɔka ŋgʋdee kʋʋ wəɖa gayala na ma nɩ, ama mbaɖee baɖa ɖei ɖei ma, ba ce ŋŋuro nɖee hɩŋwəɖa gayala na ma nɩ.
Chapter 26

1Ɩpɩ waa Yeesu alee aƒaawi baŋunii boŋo ma, na alə aba kəŋ ja waa: 2<< Ɩyɔ lə waa ɩsaa ɩshile ɩnyɩw naa bajɩ pak ka jɩŋgaarɩ, naa ba təwa arɛ pur aɛshee ba kal gʊyo k'aŋ kʋra laŋ>>3Galaŋ ba saara laaj ka di ba ja na samaa kə ba ŋo no ba wala kaiƒ, ba saara laaja k'adi baja b'aŋdi yar a gafala nɩ. 4na ba man alee ganɔ gadɔŋkɔnɔ waa bari yeesu ʋlugu nɩ naa akǝ nɩ. 5adʋ waaʋba lǝ lǝŋ waa "ɩpaa lee Jɩŋ gaarɩ ka Saa na, naa gaboro ga paa tɩ ta Samaa ba gɩ cɩɩ ca na."6Yeesu de da betanɩ Simɔɔ alaŋ dɩŋ dɩŋ ja a gafala nɩ. 7daa ba Sǝ tebiri Sul mq, ʋsǝmpǝrǝ dǝn apɩ asul na albatǝrǝ k'aŋ sulo arǝŋe na tʋlaarɩ ndee a kaŋkǝr gʋwa ma; na aƒʋr aŋdi laŋ. 8ama aba kǝŋ ja ba ŋǝ gǝŋ ma, na ba cam ʋnŋana naa alǝ waa: "asaara paŋa gaŋ fɔɩ? 9ba tǝba sǝra ayala tʋlaarɩ nde ta bʋŋbɔnɔ n'aa asee ba Shee ba Shɛɛrɛ."10ama Yeesu yɔ na alǝ pɩ waa: "maakɔ laŋ naɩna caarɩɩ ʋsǝmpǝrǝ nde? alee bʋkɔ bʋsoŋ Sono bʋ ashee amʋ. 11Ɩtɩɩ wʋda bashɛɛrɛ naanyɩm baa njǝŋ na, ama kɩɩ wʋda amʋ baa njǝŋ na.12afʋʋr tʋlaarɩ amalaŋ ma lee na Saa ʋshɩle ndee ba fun amʋ ma . 13ŋtɩ lǝǝ anyɩn waa baa ŋka na duulinya nde nɩ ba ta naa na lǝ gali soŋ so no ŋgǝde, ba tǝba lǝ bʋkɔ mbʋdee ʋsǝmpǝrǝ nde aleema."14ʊdən aba kəŋ ja təb na banyɩʋnɩ ba na yɩ da waa yudas iskariot ma acə basaaralaaja k'adi bajja sul. 15Atɩ lə pɩ waa < ɩnii shee amʋ naa ma tʊa nɩ aƒaŋa anyɩn?>> na ba ƒaŋa ɩtanɩ akoo na təb ashee nɩ. 16Təʊa na Saa de na anayɛɛ aŋə aŋƒaanɩ dən atʊa Yeesu aƒaŋa pɩ.17Bodobodo ndee ka wʊd lewɩŋ na ma k'ʊshɩle ʊsəba ka, Yeesu aba kəŋ ja ba ta ba nɩ lə waa ŋka na ʊna yɛɛ waa ʊtaa jɩ pak k'ʊjɩʊ naa gɩ cə ati pɛŋpɛŋɛ gadu ashee akɩ?>> 18Na atələ ashee pɩ alə waa kʊla ma acə mpa nɩ ʊsoro dən sul naa lə waa: aƒaŋa ka lə waa:< tam asəla. tɩ yɛɛ waa amʋŋ na ambakəŋ ja gɩ jɩ pak k'ʊjɩʊ akaa du>> 19A bakəŋ ba lee daa Yeesu alə pɩ ma na ba lee pak k'ʊjɩʋ.20Gɩtəŋshile gɩkpa ma, na asə təbiril sul adəŋ na aba kəŋja təb na ba nyɩʊ. 21Saa ndee ba na jɩ ʊjɩʊ ma, na alə waa <<ɩja ŋtɩ ləə anyɩŋ, ʊdən anyɩŋ gɩ cɩɩ ca nɩ ataa tʊa amʊ ashee. 22Bʊcine ʊpɩɛ yɔgʊʊ na baa ŋa na asəba na taba nɩ waa amʊ naa ndi yar?>>23Na atǝlə waa:<< arɛ ndee amʊŋ na nɩ gɩ kara atʊ gʊnyɛ gʊnyanʊ nɩ ma anaa tʊa amʊashee. 24Arɛ pur taa cə daa ʊŋʊn ʊlə agalei ma. ama ndi ŋcika ashee arɛ ndee atʊa arɛ pur ashee ma maa kəba ŋʊm k'arɛ na maa ɩcɩm awu.>> 25Yudas ndee anaa tʊa nɩ ashee. ma, a lə nɩ waa << amʊ naa, ndi yar?>> na atələ ashee nɩ:<<ʊlə gəŋ aku lapi>>26Daa ba na jɩ ʊjɩʊ ma, Yeesu ta bodobodo, naa anyiŋə naa yʊga ashee aba kəŋja naa naa lə pɩ waa <>27Na atʊa kɔɔ pʊ dɔŋkɔnɔ naa anyɩŋə. naa ashee pɩ na lə pɩ waa nyəm ma anyɩŋ ganɔ; 28Adʊ waa nde lee ka ama kɔnɔ, alkawɩlɩ aƒɔlɩ ndee ɩƒʊr atən waa ɩshɛr bɛrɛ tuutuu ma ba mbɔnɔ ma. 29Ama ŋtɩ ləə anyɩm, kə ma kɔɔ nyəm n'aa nyɩm bʊkana bʊ saŋ ka mbʊde na halɩ ŋƒɔli ndee ma kɔɔ tɩ nyəm n'aa nyɩm a ma a gɩ yarɩ nɩ ma.>>30Ba yɩ da atulo boŋo ma na ba cə oliwie ka gʊbʊnʊ laŋ. 31Ŋkəŋ na Yeesu alə pɩ waa ɩtɩɩ pala mʊ a nyɩm ganɔ gɩtəŋshɩle ŋgɩde adʊ waa ʊŋun lə waa ŋtə ma ƒam ɩbɔri paŋaja naa ɩbɔrɩ ba ram atən. 32Ama ŋta ŋənə, ŋtəma tɔnɔɔ anyɩm acə galilee>>33Ama piɛr lə waa:<< baa maa ba saa ka ba ŋunii ba pala akɩ, kə ma pala akɩ yɔ na.>> 34Yeesu lə nɩ: << ɩja ŋtɩ lə akɩ, gɩjɩ bɔŋɔ ŋgɩ de acɩrɩ atɩ lə waa akʊl ma ʊtaa ƒərɛ amʊ akpala ɩriu.>> 35Na piɛr alə nɩ waa baa maa ma cii na akɩ, kə ma ƒərɛ akɩ ayɔ na.>> na a ba kəŋja mbədee ba saa ma gboo ba lə gəŋ.36Ŋkəŋ na Yeesu na pɩ baƒəl acə gadu ŋgadee ba na yɩda waa gethsemane na a lə a ba kəŋja: << sə ma atɩa naa ma ləŋ gadu atɩ nyɩŋə.>> 37Na atʊa piɛr na sbede ba pur ba nyɩu na asəba na ƒaŋa ʊciŋ pɩɛ ka na ga yoru. 38Galaŋ na alə pɩ waa: << amʊŋŋuro nda ʊciŋ pɩɛ ka nɩ halɩ bʊcənɩ. yide ma atɩa kəurə ma na amʊ gɩƒo nyine.>>39Na akim aləŋ na pɩ cəi naa asəu agayɛ atəm na anyiŋə na lə waa: << ama wʊɛ, ɩta lee ɩlee ka lɩŋ na kɔɔpʊ nde a ma Sul. baa saa apaŋa na kɩ lee daa amʊ ŋsɔlɔ ma na ama daa ʊsɔlɔ ma.>> 40Na akʊa apɩ aba kəŋ ja sul naa aŋə pɩ bəde ba tɩ ƒol ŋkəŋ na alə piɛr maa kɔ? kɩɩ səra kəurə na amʊ gɩƒo nyɩne wakati adoŋ kɔnɔ aa? 41Kəʊrə ma gɩƒonyine naa naa nyɩŋə naa ɩpaa tɩ kpa mbɔnɔ nɩ na. ŋŋuro ŋsɔlɔ ama gʊlɔ gʊci.>>42Na akɔɔ kim acə ŋkpala ŋnɩʊtaja naa nyɩŋə alə waa :<< gʊya, ɩtajɩ waa k'ilee waa kɔɔpu nde aləŋ n'amʊ gadu naa ma paa nyəm nɩ na, a kʊ ciŋ sɔlɔ ka ʊlee.>> 43Na akəwa api cəŋə atɩ wʊda pɩ ba de ba tɩ ƒol; adʊ waa bɩ nyine dʊr na gʊlʊ ci ka. 44Na a kɔɔ pala pɩ acəŋə naa akim acə. naa anyɩŋə ŋkpala ŋriut'aja naa alə daa acee lə ma .45Ka ŋkəm na Yeesu akəwa apɩ aba kəŋja sul naa alə pɩ waa < tɩ ƒol naŋʊra aciŋə aa? ŋə ma tam ndee batəwa arɛ pur adʊ barɩbɔnɔ ba nyɛ nɩ ma acim. 46Yide ma alaŋ naa gɩta. ŋə ma arɛ ndee anaa tʊwa amʊ ashee ma alee boŋo.>>47Saa ndee ana lə bʊlee acəŋə ma, Judas aba kəŋja təb naba nyɩʊ nɩ kʋ dən, na samaa t'uu tuu ma b'a duo na basaara laa ja ka di baja na samaa kə. ba ŋono su akpa . na bʊpɔɔ na 48Arɛ ndee anna təwa Yeesu ashee ma aƒaŋ pɩ alə waa arɛ ndee ŋnə ma kəna ma na ma ʊnɩ na gəŋ ri ma nɩ>>49Ŋkəŋ de kpaarɩ na akəm asəla na Yeesu naa alə waa <<ŋsala akɩ aƒaŋa ka>> na atəwa aga nɔ acim nɩ. 50Yeesu a lə nɩ waa << gʊsoro lee bʊkɔi ʊpi alee ma.>> ŋkəŋ na ba pi tɩ taw Yeesu gʊnyɛ naa arl nɩ.51Ŋkəŋ na mbədee bada na Yeesu bʊdən abɔlɔ a gʊnyɛ naa aka aga pɔɔ naa asər ba saraa laa ja ka di ba ja ba təŋ lee ja a gʊtɔ. 52Na Yeesu alə nɩ waa: < na akaa pɔɔ adʊ k'aa du, adʊ waa mbədelba na lee na gapɔɔ ŋtəma ma ba təba cii gapɔɔ ka bʊce. 53K'ayɔ waa ŋtəma səra ayɩda a ma wɩyɛ atəm malaika legion təb na ba nyɩʊ aa? 54Ama bai na ʊŋun ʊnʊʊ lee na kɩ pɩ daa ɩpɩ waa ma na.?>>55Ŋkəŋ de na Yeesu alə samaa de waa:<<ɩpɩ na ɩbɔlʊ na bʊpɔɔ ɩrl n'amʊ daa ŋlee apɩtɩrɩ na maa? nsə ʊnyiŋu ka gaƒala nɩ baa ŋjəŋ na ƒaŋa. kɩ rl amʊna. 56Alesʊra de pɩ naa andobi mana bʊ ŋun ɩpɩ daa ŋəŋ ma .>> galaŋ a ba kəŋ ja ba ŋunii ba pala nɩ acuu.57Bɛrɛ mbədee ba rl Yeesu ma ba ce na nɩ kaiƒ ba saara laaja k'andi yar sul gadui ba pɔ ŋuŋja na na mpa kə ba ŋoro ba wala ma. 58Piɛr tər a ŋkəm ada gadu ləŋ ka halɩ atɩ kpa ba saara laaja ka ndiyar a gaƒala nɩ. naa asə ba tʊŋa ka sul na yɛɛ waa ade aŋe bʊkɔɩɩ bʊ lee ma.59Ba saraa laaja ka di baja na gʊƒaŋa gʊkalka ba ja ba ŋunɩɩ ba yɛɛ daa ba lee naa alaa ɩsei ka seriya apaŋa na Yeesu naa səra akə nɩ ma. 60Kə ba ŋə gadəŋ awu ɩseika sərlya na ka ŋkəm na ba nyɩʊ ba ɖən ba kpa. 61Naa alə waa <<ʊsoro nde alə waa ŋtə ma səra Gaja kʊ nyɩŋʊ ka gaƒala naa akɔɔ cəjɩ Ɩshile Ɩriu.>>62Ba saraa laa ja k'aŋdi yar ata yide naa lə nɩ waa:< tələ aa?>> baɩ na seria ndee ba laa a ka laŋ ma? 63Ama Yeesu ka lə ga ɖen na na ba saraa laa ja k'aŋɖi yar a lə nɩ waa ŋshee akƖ ganɔ Gaja gƖyarƖ gƖbumbɔnɔ yar laŋ waa aləə atʊ Ɩta jƖ waa akƖ na kristo, Gaja pur.>> 64Na Yeesu atələ ashee nƖ waa: < gƖlopi ʊlə gəŋ. ama ŋtələ akƖ ʊtaatƖ ŋə arɛ pur asə ƖkashƖ ka gʊnyƖ sono laŋ atʊ na pƖ ndəla nƖ alaŋ ma.>>65Ŋkəŋ na ba saraa laa ja k'aŋɖi yar a ƒatər a toko n'aa lə waa:<< a lə ga lee gabɔnɔ alŋ Gaja maa kɔ laŋ na gɩ kɔɔ na yɛ səria ? Ɩŋəaa Ɩrəŋə a ga lee ga bɔnɔ . 66BaƖ na Ɩna ƒaŋa?>> na ba tələ waa:<< asiŋ na bʊcə.>>67Na ba shem a ga yɛ ata bəra. 68N'aa asə nƖ gʊnyɛ n'alə wàà lə aŋdobi bʊ yɔʊ ka ga lei ashee atʊ atʊ, kristo aŋa sə ka akɩ gʊ nyɛ?>>69Piɛɛr ade yɛɛ gaɖu asə atəŋ gakalaŋ, na ga pi sim pi gaɖən ga pi asul naa alə nƖ wàà:<< gboo ʊɖa na Yeesu Galilee ka ja. >> 70Ama aƒərɛ bɛrɛ ba ŋunii ba ŋyii alə waa:<< kə ma yɔ ŋgaɖei ʊna lə ma na.>>71A kəwa na gakukonu ka gʊ saʋ ma na atəŋ lee ja ʊsimpərə ɖən aŋə na lə na shee mbədei ba ɖa ŋkəŋ ma: <<ʊsoro nɖe gboo aɖa na Yeesu naasarɛtƖ ka ja>> 72Na akɔɔ ƒərɛ cəŋə a acaŋ na ma na: < kə ma yɔ ʊsoro ɖe na.>>73Ɩkɔɔ lee cei ma bɛrɛ mbaɖei ba ɖa ŋkəŋ ma ba pƖ a lə piɛɛr waa: gƖ shee Ɩja alə waa ʊlee bʊ ɖən na: aɖʊ waa akƖ bʊlilə ka bʊ ƒaŋa gəŋ.>> 74Ŋkəŋ na aɖa na fərɛ na caŋ na Gaja. kə ma yɔ ʊsoro ɖe na.>> kpaari - kpaari na acƖrƖ a kʊl. 75Na piɛɛr alige bʊleii Yeesu acee lə waa:< atƖ lə waa akʊl ma ʊtaa ƒərɛ amʊ akpala Ɩriu.>> ŋkəŋ na aɖuo naa acə atƖ yu.
Chapter 27

1Gaja gakʋɖa gaka ma, basaraalaja kaɖibaja mpa kə ba ŋono baɖa na yɛɛ gʋfaŋa ɩ ba kə na Yeesu ma. 2Bari nɩ akʋr ɩlɔ, naa ace na nɩ atɩ shee gominantɩ karɛ ɖən ba tɩ yɩda nɩ waa pɔɔsɩ pilaatɩ.3Ŋkələ Yuɖaasɩ aŋə waa ba kə Yeesu agale i ma, na alee nshɩŋyɔ, ńakɔɔ na ɩtampi akoo na təb atɩ shee basaraalaaja na baŋono, 4naa lə pɩ waa: Nlee taalɩ atɔɔ ɖlumyar ashee. Na ba buye nɩ waa: Gani kaawa atʋ na ɩsaa na akasul. 5Na yuɖaasi akɔɔ na ɩtanɩ abəɖa ʋnyiŋu kaafala nɩ.6Na basaraalaaja bapom ɩtanɩ ɖe n'a alə waa: kɩshee gana waa gɩɖʋ ɩtanɩ ɖe gataŋɖu ɖʋka na aɖʋwaa akɔnɔ kɩtanɩ nɩ. 7Bawala a lee asəŋsi aboŋo ma, na ba tɔɔ ɩtanɩ ɖe atɩ shɩ nɖee a na cə bʋbo ma, agawara ba naa fun basana ɩ ba ci ma. 8Galaŋ na ba na yɩɖa gawara gaɖe waa: Akɔnɔ kaawara halɩ nʋrɔŋ.9Ŋkəŋ na ŋgaɖee annabi yeremii abʋŋalə ma, ɩlee; waa batɔɔ ɩtampi akoo na təb nɖee ɩsəm na Ɩsraɛl bapur ma; 10Ashɩ na ndee ana cə bʋbo ma, agawara ɖaa ɩkoyar alə waa: Ma lee ma.11Na ba tɔɔ Yeesu ace na gaminantɩ sul na gominantɩ ataba Yeesu waa: Akɩ na yuda kəbaja bagʋ yarɩ aa? Na Yeesu abuye nɩ waa ganɩ jɩ ʋlə gəŋ kaɖei ɖei. 12Ama mbʋɖee bɔsaraalaaja ba na cən na nɩ ma kabuye pɩ na. 13Ŋkəŋ na Pilaatɩ alə nɩ waa: rəŋə alesʋra gʋya gʋyaɩ ba na cən na kɩ maa? 14Yeesu ka kɔɔ abuye gominantɩ abʋlei bʋŋunii kaaɖən na, ŋkəŋ nɩ́kpa gominantɩ biti.15Baa jɩŋgaari baa apaŋa na kagʋshile gominantɩ laa sarka karɛ ɖən alam. 16Sarka nɩ karɛɖən aɖe ɖa nkəŋ ba tɩ yɩɖa nɩ waa: Barabaasɩ.17Baŋunii bawala ma, na pilaatɩ atabapɩ waa: aŋa na ɩna yɛɛ waa: malaa nɩ a lam, Barabaasɩ yaa Yeesu nɖee ɩna yɩɖa waa: kristo ma? 18Aɖʋwaa bagɩlopi bayɔ waa: Ncəŋyoro njɩ barɩ na Yeesu. 19Pilaatɩ asə ɩkəma kamboi laŋ na cimɩkəma ma, n'akar acə atɩ lə nɩ waa: Gaɖən gapaa tɩ ɖa akɩnnʋsoro ɖei ɖei karɛ ɖe anyɩŋgɩcuca na oo! aɖʋwaa: Ʋrɔŋ ɖe njɩ ɩshɛɩ gʋɖa nɩ ʋsoro ɖe laŋ.20Na basaraalaaja na baŋono bapɩkɩl samaa waa: ataba barabaasɩ laŋ, naa ba kə Yeesu. 21Na gominantɩ ataba pɩ waa: Baŋa nɩna yɛɛ waa ma lam? na batələ waa; Barabaasɩ. 22Na pilaatɩ a lə pɩ waa: Baɩ n'ɩnayɛɛ waa: Ma sara na Yeesu ŋɖee ɩna yɩɖa waa: Kristo ma? na baŋunii balə waa: Bakal nɩ.23Na gominantɩ alə waa: mbɔnɔ mpaŋanjɩ alee? Na ba pɛmpɛŋɛ akuro kəŋkəŋkəŋ waa: bakalnɩ. 24Pilaatɩ aŋə waa: kaasəra pɩ na, samaa pɛmpɛŋɛ na pele ma, n'tɔɔ bʋto, ashire anyɛ baŋyɩɩ n'alə waa: Mmana ɖeiɖei karɛ nɖe agalei nɩ ɩsaa ńanyɩnasul.25Ŋkəŋ na samaa aŋunii atələ waa: Akɔnɔ kaalei gafəɖa atɩnna atɩbapi atɩnɖɩ laŋ. 26Ŋkəŋ na Pilaatɩ alaa barabaasɩ alam; Naa akəɖa Yeesu ɩpɛ, naa atɔɔ nɩ ashee batɩ kal nɩ.27N'ɩsɔja batɔɔ nɩ ace na roma kəbaja bagakəmcəmɖu naa awala asul asər nɩ akal. 28N'afɔdɔ ɩtoko naa akara nɩ ntukupəʋ nrana. 29Na ba lʋ ɩyiwə kaŋfu asiu anɖilaŋ, n'atɔɔ ʋrʋkətɛmʋ aɖʋ agʋnyɛsono nɩ, na bawala acəm bakəwəlaŋ Yeesu aŋyɩɩ na lɛʋ nɩ haa naa bɩɩlɛɛ nɩ lə waa: Gɩtɩ salakɩ Yuɖaa kagʋyarɩ!30Na bashem nɩ atabara, acam na nɩ ʋrʋkʋtɛmʋ akəɖa anɖi. 31Babɩɩlɛɛ nɩ aboŋo ma, na bafɔɖɔ ntukupəʋ nrana naa akara ayɔɔkɔ, naa tɔɔ nɩ acə na ma batɩkal.32Baɖoo na ce ma, na bawa na sirɛɛnɩ kʋsoro ɖən batɩ yɩɖa nɩ waa: simɔɔ, na ba lee nɩ ɖoole acam na Yeesu gʋyokaŋkʋra atoŋo. 33Bakpa Gɔlgɔta kaaɖu ma, kaashɩ na gəŋ waa: ʋriɖikəwa. 34Na ba tɔɔ ana agɩshɩmʋ acəkala na bʋkana ashee nɩ waa: Anyem; Akəm aŋə ma, na'bəla kanyem na.35Bakal nɩ aboŋo ma, nabayʋga ɩtoko naa akəʋ ɩkɔɛ ba ŋə arɛ ɖee atɔɔ agaɖaŋciki ma naa galeiɩ annabi abʋŋa lə ma, ɩlee, waa: ba kəʋ ɩkɔɛ aŋgaɖaŋciki laŋ. 36Baboŋo ma, na basə na jɛlɛ nɩ. 37Na ba ŋɔn kalakɩ laŋ waa: nɖe na ba na yɩɖa waa: Yeesu, Yuɖaa kəbaja bagʋyarɩ.38N'a akal bapɩtɩrɩ banyɩʋ, ʋɖən gʋsono laŋ asaaka gʋpɛnɛ laŋ. 39Mbaɖee ba na fəl ma, baɖe ba tɩ lim nɩ, na fɩnɛ bʋnɔ. 40Na lə waa: Akɩ nɖee ʋlə waa: ʋtaapi ʋnyiŋu kaafala naa, acə jɩ ʋshile ʋriutaja ma, fʋra akʋlɔ akɩɩlopi! ɩtajɩwaa: ʋlafʋalee Gaja ʋpur rəgə gʋyɔkaŋkʋra laŋ.41Basaraalaaja kaɖibaja na babɔŋɔnja, na baŋo no, ba ni gboo baɖa na kiɖe nɩ fɔɩ na lə wao: 42Afʋra basaaka, ama kasəra afʋra agʋlɔ na, ɩtajɩ waa: ʋni na israɛl kagʋyarɩ, arəgə gʋyo kaŋkʋra laŋ naa gɩshee nɩ ɩja.43Aɖa na kantaŋ na Gaja ma; Gaja garəgə nɩ nnyəm ə na gɩ ŋə, ɩta jɩ waa: Gaja gasɔlɔ nɩ. Aʋwaa a lə waa: Amʋ na Gaja ʋpur. 44Na baptɩrɩ maʋ baɖa na lim nɩ gboo.45Tɔɔ na bʋkɔŋkɔŋɔ bʋ koloŋ ace bʋkɔŋkɔŋɔ cɩɩnɩ nkomo ntashee gatəna gaŋunii laŋ. 46Bʋkɔŋkɔŋɔ cɩɩnɩ kasaa na Yeesu akuro kəŋkəŋkəŋ na lə waa: Elii Elii lamasabaatanii? kaashɩ na gəŋ waa: Amɩkoyar amikoyar, mʋ lee ka ʋbəɖa a mʋ. 47Mbaɖee baɖa ŋkəŋ ma, bʋɖən arəŋa ma, n'alə waa: Atɩ yiɖa Elii.48N'ʋɖən acu kpaarɩ atɩ tɔɔ ŋkɩsa apar na gɩpɛ asɔm finɛgrə nɩ acɛkpɛ cɛkpɛ ashee nɩ anyem. 49Ama basaaka baɖe ba tɩ lə waa: Gɩyɩɖe akide ŋə, ɩta jɩ waa: Elii ataa pɩ atɩ fʋra nɩ. 50Na Yeesu akɔɔ akuro kəŋkəŋkəŋ naa cii.51na paatɩɩsaŋ nɖee batəw ʋnyiŋu kaafa gabʋmbɔnɔ nɩ ma, afater akpalanyɩʋ tɔɔ n'alaŋ halɩ atən, gatəna gatatar, abʋnʋ ɩta paɖa. 52Cɩrɩ cɩrɩ kəbɛrɛ ɩ ba bʋŋ afun ma bakufo ɩta tine bakɔɔ aŋənə. 53Baɖoo akufo nɩ ma, n'aɖa ŋkəŋ, Yeesu aŋənə ma, na bayeta akpa cɩrɩ cɩcɩ kampa nɩ bɛrɛ tuutuuma ba ta ŋə pɩ.54Ɩsɔja ɩshɩnʋnyar na mbaɖee baɖa nkəŋ natʋŋa Yeesu ma, ba ŋə ɖaa gatəna gatar, na bʋkɔɩ bʋsara ma, na sampəna ɩbʋmbɔnɔ ɩkpa pɩ, na lə waa: ʋsoro nɖe alafʋ alee Gaja ʋpur. 55Basəmprə tuutuuma ɩ ba tər aŋkəm ɖoo Galilee nakaŋana nɩ ma, baɖe bayiɖe gaɖulɩŋka na kiɖə. 56Basəmprə baɖe kə baɖən pɩ gəŋ Marii magɩdalaa kaja, na Marii Yaakubu na Yosɛfʋ bana, na sebeɖee bapur bana.57Gɩtatəŋshile laŋ n'ʋsorotaŋja dən, batɩ yɩɖa nɩ waa: Yosɛfʋ, aɖe lee Yeesu akəŋja ɖən. 58Acə pilaatɩ sul, atɩ nyiŋə ganɔ waa: Bashee nɩ Yeesu aŋkaŋpa. Na Pilaatɩ ashee nɩ ganɔ.59Na Yeesu alaa ŋkoŋpa, atɔɔ ŋkuro nfɔnɔ par na Yeesu. 60Na'acə na nɩ atɩ ɖʋ ŋkufo nfɔlɩ ako gʋtakʋw ələ nɩ ashee agʋlɔ ma. Nápikil ntala aciʋ ŋkufo kaanɔ n'afəl ashɛʋ. 61Marii magɩɖalaakaja na Marii asaaka basə asəla na bawaor ŋkufo kaanɔ.62Gajɩkʋɖaka ɩɖe lee sabaatɩ kʋshilekpeɖəka, na basaraalaaja na fariisi kəbaja baman ace Pilaatɩ sul. 63Na a lə nɩ waa: Nɖiyar gɩtɩ lige aseirɛ ɖe ŋkələ aɖa ŋŋuro nɩ ma, waa: ʋshile ʋriutaja aɖə ataa kɔɔ aŋənə. 64Galaŋ shee ganɔ batʋŋa ŋkufo alɩ ʋshile ʋri utaja, naa abakəŋja ba paa tɩ nyim aŋkoŋpa, naa a lə samaa waa: Aŋənə aɖoo bakono nɩ na. Ɩni kɩjɩsəi ɩtɩɩ wu ɩsəbaka.65Na Pilaatɩ alə pɩ waa: ɩwəɖa batʋŋaka; kʋla ma atɩ tʋŋa ɖaa ɩna yɛɛ ma. 66Na ba ce ŋkufo kaanɔ ba na na ntala aboŋo ma, na ba sə na tʋŋa.
Chapter 28

1Sabatɩ kaajɩkʋɖaka, gajaka gajaka kutu kutu ɩɖe lee bɔkɔɩ kʋshile ʋsəbaka na gəŋ, Marii Magɩɖalaa kaja na Marii asaaka ba ce batɩ kiɖe ŋkufo. 2Na gatəna gatar nɩkastiɩ; Aɖʋwaa: ɩkoyar a malaɩka ɖən, argə n'alaŋ apɩ tɩ tine ntala n'asə nlaŋ.3Ayaashɩ aɖe tɩ ŋələ ŋələ ɖaa ʋshile ma, ɩtoko ɩɖe kərə pampam ɖaa ʋcitalfuro ma. 4Na mbaɖee bana tʋŋa ŋkufo ma, asampəna ɩkpa pɩ bafəɖa atən atən acii ŋŋuro laŋ.5Ama Malaaɩka a lə basəmprə waa: Anyɩn, asampəna ɩpaa kpa nyɩn na; Aɖʋwaa: Ŋyɔ waa: Yeesu nɖee bakal ma, ʋni n'ɩna yɛɛ. 6Ka kɔɔ aɖa atɩ ya na, anənə ɖaa abʋŋa alə anyɩn ma. Pɩ ma atɩ ŋə gaɖuɩ ba ɖʋ nɩ ma. 7Kʋla ma were atɩ lə abakəŋja waa: Aŋənɔ aɖoo bakono nɩ, aɖa galilee na saa anyɩn, ntɩlə anyɩn waa: Ŋkəŋ na, ɩnɩɩ ŋə nɩ.8Ŋkəŋ na basəmprə bafəl acuu na ce asampəna ɩɖəkpa pɩ, ama bɩ cine ɩɖe kər baɖe ba tɩ yɔbɔ yɔbɔbɔ na ce ba tɩ lə ashee abakəŋja. 9Na Yeesu amana wa na pɩ akur atən aŋyɩɩ na yɛɛ bari ɩkei. 10Ŋkəŋ na Yeesu alə pɩ waa: Asampəna ɩpaa kpa anyɩn na; kʋla ma atɩ lə ambapal waa: Ba tɩ wa na'mʋ galilee ŋkəŋ na baŋə amʋ.11Saa nɖee basəmprə ba tɔɔ ʋnyɩnca na ce ma, na mbaɖee baɖa nat ʋŋa ŋkufo ma, bakpa mpa ŋi, a lə basaraalaaja kaɖibaja bʋkɔɩ bʋ sara ma. 12Basaraalaaja na boŋono ba rəŋə gəŋ ma, na ba yɛe gʋfaŋa, naa ashee ɩsɔja mana ɩtanɩ tuutuuma. 13Alə pɩ waa: Ba lə waa: Baɖa atən nafol ma n'abakəŋja ba pɩ atɩ nyim aŋkompa.14Gominantɩ ata rəŋə gəŋ, gɩtɩ gɩ yɔ ɖaa gɩ lee naa anana ʋcine na gɩ laa anyɩn gʋtɔ gʋbɔka nɩ. 15N'ɩsɔja ba cam ɩtanɩ n'alee ɖaa ba lə pɩ ma na galei gaɖe kantogɩ nce baa ŋkana gaɖu ɩ Yuɖaa kəbaja baɖa ma halɩ n'ʋrɔn.16Nábakəŋja təb n'ʋɖən ɩ ba saa ma, ba ce Galilee gʋbʋnʋɩlaŋ Yeesu acee faŋa pɩ ma. 17Saa nɖee baŋə nɩ ma, na ba kur atən baŋunii aŋyɩɩ. Ama bagɩcuca nɩ baɖən baɖe batilee sika nanɩ.18Yeesu akəm asəla na pɩ ma, na alə waa: bashee amʋ ɩko ɩŋunii alaŋ n'tən. 19Kʋla ma a ce atɩ lee ɩsamaa baŋunii bapra ambakəŋja, məna ma pɩ bʋto na Gʋya, n'ʋpi, na ŋŋuro nsoŋsono ba ŋyɩɖa.20Naa ɩcere pɩ bʋkɔɩ ŋŋɔn ashee anyɩn ma. Kɩɖe ma, nɖa anyɩnasul baaŋjeŋ, halɩ ɖulinya ʋbon kʋshile.

Mark

Chapter 1

1Yeesu -Kristo, Gaja ʋpur a laabaarʋ asoŋsono kʋsəbʋ. 2Ɖaa ba ŋɔn anaba Esaye agʋbɔ nɩ waa kide atɩya, ntəm amatənleeja apɛmpɛŋɛ akʋ nyɩŋca. 3Alʋl ka ʋwələ ʋɖoo n'ʋteru nɩ: na lə waa: pɛmpɛŋɛ ma bdi yar ʋnyɩŋca bɔɖɔ bɔɖɔ ma abʋnyɩŋcapiri.4Yohana aɖoo na ʋteru nɩ, na lee bʋtoməna ka ka waasu, bafʋba nɖawa baməna pɩ bʋto, naa batəɖə pɩ ba mbɔnɔ. 5Yuɖee kaatəna gaŋinii na Yerusalɛm kəbaja ba wala a sul; Baa aŋa aɖetɩ laa ambɔnɔ na lə, aɖe tɩ məna pɩ Yurɖɛ kaato nɩ. 6Yohana ɖe Kara ɩraakum ɩsana katoko narɩm bɛlɛtɩ mpoo kaja aŋsəl.7Aɖe tɩ lee waasu, na lə waa: ʋɖən atʋ na pɩ, ʋniɖe awəɖa ɩkashɩ awu amʋ, kə ma wəɖa ɩko ma kur atən akʋɖa aŋkɔɖɔ kɔɖɔ kʋlɔ na. 8Amʋ bʋto bʋ məna anyɩn, ʋni ŋŋuro nsoŋsono njɩ aməna nanyɩn.9Kasaa ɖe na Yeesu aɖoo na Nasarɛtɩ Galilee kʋtənla nɩ, na Yohana aməna nɩ bʋto yurɖɛɛ kaato nɩ. 10Afʋno bʋto nɩ, na ɖoo ma na anə nɖɩ la ntine, na ŋŋuro nsoŋsono ŋrgə alaŋ ɖaa alikuku ma. 11N'ʋwələ ɖən ʋɖoo nalaŋ, nɔlə waa: Akɩ lee ka mpi asɔlɔka, nɖʋ amʋsɔlʋ akɩ nnɩ nɩ.12Kpaarɩ nkəŋ na ŋŋuro nsoŋsono ntɔɔnɩ Yeesu ace na ʋteru nɩ, 13Na aɖa ʋteru nɩ, ɩshɩle ɩshɩnyɩʋ, na sheetaanɩ atʋŋa nɩ. Aɖe ɖa ibɔrɩ baŋɔnja nɩ, nɩmalaɩka mana ba pɩ na lee nɩ bɔɔta.14Bari Yohana aɖʋ sarka nɩ ma, na Yeesu ace Galilee nɩ, na lee Gaja ka laabaarʋ asoŋsono kawaasu. 15Na lə waa: Alʋwaatʋ akpa boŋo. Gaja kaayarɩtəna gakpa fʋba ma, nɖawa, shee ma laabaarʋ asoŋsono ɩja.16Asara akʋn Galilee katəŋku na ce ma na aŋə Simɔɔ nápar Anɖiree, baɖe batɩ kəw gʋraw təŋku nɩ; Aɖʋwaa: Bʋfɩlɩkəjo pɩ balee. 17Na Yeesu aləpɩ waa: Tər amʋŋkəm naa ma lee anyɩn ɩnaa ri bɛrɛ. 18Na ba mana apala baraʋ kpaarɩ, atər Yeesu atər Yeesu aŋkəm.19Akəm acə ŋyɩɩ cəɩ ma, na aŋə Yaakubu, sebeɖe ʋpur napar Yohana, ba nɩ gboo baɖe baɖa ŋyifoi nɩ na pɛmpɛŋɛ ba gʋraʋ. 20Na ayɩɖa pɩ kpaarɩ, na bamana apala baya sebeɖee na batənleeja ŋifoi nɩ tər Yeesu aŋkəm.21Na ace kapɛrnahum Sabaatɩ kʋshile, na Yeesu afəna akpa sɩnagɔɔgɩ nɩ, na cere bɛrɛ. 22N'ʋcenu ana cere ma, ʋkepɩ garəŋə; Aɖʋwaa: Ana cere bɛrɛ pɩ na kpashe, kɩ ɖa ɖaa babɔŋɔnja ba na cere ma na.23Ʋsoro ɖən aɖe ɖa sinagɔɔgə ɖənɩ, ŋŋuro mbɔnɔ nɖe nɖa na nɩ, na akuro waa: 24Yeesu Nasarɛtɩ kaja, gapaŋa gaɖa ka atɩ nnakɩ gɩ cɩɩca, ʋpɩ pɩ aɖur atʋ aa. N yɔ gʋrɩsʋra ɩ ʋlee ma: cɩnɩcɩnɩ Gaja kaja nakɩ. 25Na Yeesu akpashɛ alə nɩ waa pɔɔakaanɔ naa aɖoo ʋsoro ɖe laŋ. 26Ŋkəŋ na ŋŋuro mbɔnɔ ntugotugo ʋsoroɖe naa aɖoo agʋlɔ nɩ, nɩkashɩ nakuro kəŋkəŋ kəŋ.27Nɩlee baŋunii maamaaci baɖe ba tɩtaba bawor waa: Gapaŋa jɩ gəŋ ngaɖe? ʋceru ʋfɔlɩ: Atɩkpashɛ aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩɖe tɩ nyene nɩ. 28Ŋkəŋ na Yeesu antagi nce baa ŋka na Galilee kɩkarakara baŋunii ni.29Baɖoo sinagɔɔgə nɩ, aɖe nna Yaakubu na Yohana ma, na ba ce Sɩmɔɔ na Aɖɩree ba gafala nɩ. 30Sɩmɔɔ akar anr aɖe tɩ shɛɖɛ gʋshile aɖa atən, na bajɩ ashee Yeesu. 31Na akəm asəla nɩ, naa ari agʋnyɛ nɩ ataa nɩ alaŋ, na gʋshɩle gʋ ma na ɖoo agʋlɔ nɩ kaarɩ. Na ata akaŋa na pɩ.32Gɩtəŋshile laŋ ʋshile ʋna fəɖa ma, na ba pɩ na banyʋŋkʋja baŋɩnii naŋŋuro ɩbɔnɔ baja. 33Na mpá nyunii kasamaa wala agafala kaa kukonu. 34Aɖe tɩ kade bɛrɛ tuutuuma bɩ shɛɖʋ aṣʋra aṣʋra aɖe tɩ kərə aŋŋuro ɩbɔnɔ tuutttma, ade tɩ ble náŋŋuro ɩbɔnɔ ɩpaalə agalei na aɖʋwaa aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩyɔ nɩ.35Njɩ kʋɖɩ futufutu Gaja kaaka na para na ma, ade ta a ɖoo ace gaɖuɩ ʋɖən kaɖa na ma atɩ na nyɩŋə Gaja. 36Simɔɔ nabawar baɖa asul ma ɩbaɖa na yɛɛ yɛɛ nɩ. 37Boŋənɩ ma, na ba nɩ waa: Bɛrɛ baŋunii batɩyɛɛ yɛɛ akɩ.38Na abue pɩ waa: kʋla ma gɩ ce apa ɩfɔle nɩ, naa ma lee waasu ŋkəŋ gboo; aɖʋwaa galaŋ na mpɩ. 39Na ace Galilee ki sinagɔɔgɔ baŋunii nɩ a tɩ lee ɩwaasu, aɖe atɩ kərə aŋŋuro ɩbɔnɔ.40Alanɖɛmja ɖən ace Yeesu sul naa a cəm akəwə laŋ, naa apəla pəla nɩ, n'ʋwələ ʋjala waa: ʋtasɔlɔ, ʋtaasəra akaɖa ama lanɖəma. 41Na Yeesu aŋə ɩshɛɩ, naa bɔlɔ agʋnyɛ afɔm nɩ n'alə nɩ waa: nṣɔlɔ akalanɖəma ɩkaɖa. 42Kpaarɩ na alanɖəma ɩmana akaɖa agʋlɔ gʋ mana apra cɩrɩcɩrɩ.43Na Yeesu akərə nɩ alə nɩ, kaka nɩ, 44naa alə nɩ waa: paa ŋə nakɩ, nyine alə shee ʋɖən na: ama kʋla ace asaraalaaja sul atɩ faŋa nɩ akʋlɔ, naa alaa saraa ashee akʋʋlɔ kʋkaɖʋ ɖaa mnsa aŋən ma, nɩla a səriya.45Ama ʋsoro ɖe, afəl ma, naace atɩ ləjɩgbagaraa na kʋl jɩ na shee baŋa, galakɩ shɛɛ Yeesu ganɔ akpa mpá nɩ baŋǝ nɩ gbagbanaa. Aɖe tɩ ɖa bʋuɩ bɛrɛ kə baɖa na ma.

Chapter 2

1Ɩshɩle ɩtɔrka kaŋkəm na Yeesu akwapɩ kapɛrnawum. Gɩ rəŋə waa ace da afal. 2Na ba wala barɛ tuutuuma ayide Gakukonu gadu kaa tə pina abe tɩ lə pɩ Gaja kaaley.3Barɛ bade batɩpɩ a sul, na barɛ ba nam ba toŋo arɛ dəm bʋmən nɩ ma a pɩ na ma na. 4Daa kəba səra lə nanɩna adʋwaa barɛ ba yɔgɔ ma laŋ na babodo a la akpakʋ atəŋə na Gadu n Gadee ayide ma, na ba rəgə na li ndee laŋ arɛ ndee bʋ məne ma.5Yeesu a ŋe bʋcɩne ma, na alə arɛ ndee bʋ məne ma waa ampi akɩŋbɔnɔ ɩŋʋni ɩtədəkɩ. 6Babɔŋɔnja badəm bade basətəm na ŋu mo ŋumo baŋnɩ nɩ. 7Waa gapaŋajɩ arɛ nde a na lə gəm, atɩ kidé Gaja fɔy aŋanasəra atədə barɛ babɔnɔ na kile Gaja kaŋ dəm dəm na.8Yeesu aŋro nsoŋ npala ayɔ ngade a ba na faŋa bɩcine nɩ ma, na a na taba pɩ waa muleɩ ka ɩna faŋa Gani anyɩnɩcine nɩ. 9Gapaŋa Gadaka kétéré balə arɛ ndee bʋmən ma waa akɩŋ bɔnɔ ntə dəkɩ, kooko palənɩ waa taa aka li na a sara.10Naa ɩyɔ waa arɛ pur awʋda ɩko atəm atəbarɛ babɔnɔ. 11N'shekɩ ɩko alə arɛ ndee bʋmən ma waa ta a təwa a kali na ashɛʋ afal. 12Na amanata atəwa ali adʋo barɛ ba ŋuni bɩ nyɩnenɩ nɩɩ kpa pɩ biti badee batɩ kʋma Gaja na ləwaa kagɩŋə Gule sʋra daa a wa ayɔ na.13Na Yeesu a təbə gatunɔ, na sa ma aŋʋ nɩ a de tɩ kʋ m nɩ, a de tɩ faŋapɩ. 14Ana fəl ma na aŋə alfee upur lefii asə lampo kaatəŋ le du ma na a lə nɩ waa kɔnmʋ na lefii ata a kɔnnɩ.15Daa Yeesu ana jɩʋjɩʋ lefii Gadu ma nbade baja gboo bade ba man asə na jɩ ʋjɩʋ na a bakəŋja adʋ waa bayɔgɔ bak ɔnɩma. 16Babɔ ŋɔnja na Farisi kəbaja baŋə a na ʋjɩʋ na lampo kə ba camja na barɛ ndawa nbɔnɔ baja, na ba na taba akəŋ ja waa mʋ leɩ ka ɩna jɩ na lampo na adawa bɔnɔ baja ʋjɩʋ.17Yeesu arəŋə gəmma na a ləpɩwaa kilee barɛ nbadee ba da na balɔma ba na nɩɛ logotoro na, a ma nbadee bana shɛdɛ ma, kɔmapɩ mayɩda nbadee ba da deɩ deɩ ma na, a ma nbɔnɔ baja.18Yuhana a bakəŋja na Farisi kəbaja ba tɩ kʋr ganɔ, na ba pɩ atɩtaba Yeesu waa muleika na Yuhana a bakəŋja na farisi kə baja bana kʋrganɔ na akəbaja kəba na kʋrganɔna. 19Na Yeesu ana ləpɩ waa aŋgo a ba soro batɔ ba səra akʋr ganɔ tam ndee aŋgo ada na pɩ maa, doo na adana pɩma aŋgo kaa səra akʋr ganɔna.20Ʋshɩle dem ʋtʋnapɩ aŋgo anaa dʋwo ba gɩcɩca ma kaŋkele batəba kɍ ganɔ. 21Ʋɖəm kana pɔɔ nkʋro nfɔlɩ naa atəwa dəra aŋono apɔɔ atrə dadʋɩ naa atəwa dəra.22Ʋdən kana dʋ bʋkana bʋɔfɔɩɩ nbuce nŋono nɩ na a adʋkawaa bʋkana bʋtɩpi nbuce, ama dʋma bʋkana bʋfɔlɩ nbuce nfɔlɩ nɩ.23SAbaatɩ kʋshile dən na Yeesu asara apada ble kaawaranɩ ʋnyɩca laŋ na abakəŋja ba da na dəm ɩyɩwo. 24Na Farisi kəbaja ba na tabanɩwaa mʋleɩka ɩna leɩ bʋkɔɔɩ kɩtaba waa ɩle Sabaatɩ kʋ shile na ma.25Na Yeesu abuye pɩ waa kɩtʋr bʋkɔɔɩ ɖaʋ da alema ayɔaa tam ndee ahɩɛ bʋkɔ bʋ dən na nbadee ba da nanɩ ma. 26Daa ana kpa Gaja kaafalanɩma, na asaaralaja kaŋdiyar Abiyata ʋnyiŋʋ kaŋ kuni adjɩ bodo bodo ndee kɩtabawa ba saralaaja bajɩ nama halɩ ashee nbadee bada nkəm na nɩ ma.27Na aləpɩ waa balee Sabaatɩ na ashee barɛ, kɩle barɛ pɩ bale ashee Sabaati na. 28Arɛ pur aleeka Sabaatɩ kaŋdiyarə.

Chapter 3

1Ne Yeesu akɔtɩ kpa Sinagɔge ni. N'kɩn'na ʋsoro ɖiŋ ɖe daŋ kɩŋ bume na agoŋɛ. 2Beɖe batɩ tʋga ni na nowa ata kaga ushɛgu sabaa ku shilea: beɖebatɩyɛ be cəu na ni.3Ne Yeesu a le guŋɛ gumuna ka yarɛ ta niga gucica. 4Nana taba basa ka ɩshe ganon waa bele n'sono kok n'bɔnɔ sabaatɩ kushile ya? Gɩ ʋga yuku wa gɩfʋra ŋɩworo yaa badur nɩ? Ama ʋɖɩŋ kana le kɩgɩŋ na.5Ye Yeesu asɩŋɛ pi ŋinɛ cɔɔ. Yesʋ ucɩ nɛ piyɛ bagʋfolo gukaŋkra laŋ, na le arɛwa: Bɔlɔ guŋɛ. Abɔlɔ agu ŋɛ ŋɛ alafia nɛ farizɩ ma na. 6Na Farisii ma na bata kpari ado na ba cɛ atɩŋɛ Erodɩ ki baja.7Na Yeesu atɩbɩ kɔɔ təŋku kaŋkaŋ na samaa. 8Tuutuum aɖona Galilé, Jude, Jerusalɛm, Ɩdʋme, Yurdɛ kaato kankɩm, Tiirna siidɔ kɩ kara kara, samaa tuutuma ɖetɩrŋa antogi ne baapi asulu.9Naa le abatɩŋleja ɩsim ewoɖa nyɩfoɩ aŋanasul baatan paŋa, na samaa apacaarɛ ŋima. 10Aɖʋwaa ana too alafia baŋankoja, bɛrɛ baŋuni kpataa bana shɛdɛma bata pɩ asul naa kɩna ni.11Aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩtaŋeni baɖʋ bacim pakəwəlaŋ naa naŋala: Akɩ na Gaja apuru. 12Aɖetʋ kpashɛ na bila nap waa bapaa yɩɖa anyeɖa ma.13Na ba boɖo gɩbunʋ lam; na yɩɖa mbeɖe ana yɛma, na bacʋ asulu. 14Na ala təb-nʋ-nyʋ, waa baɖa na nɩ, 15na atəmpɩ waa bacɩ atɩle la barʋ asonsono, naa akere anwuro bɔnɔ. 16Təb-nɩ baŋɩʋ mbeɖe Yeesu alaa aɖʋna agʋlɔma.17Sɩmɔɔ na ɖʋ ɩyɩɖawa Pɩɛɛrɩ, Jak, Sebede upuru, na Jan, Jak ʋŋɩnka, Bowanɛrjɛs, kaashɩ nagəŋ waa ara bopuru; 18Tomaa, Jak, Alfe upuru; Tade, Sɩmɔɔ, kana kaja; 19na Judasɩ Ɩscarɩyɔtɩ, nɖo anaa tɔɔ Yeesu ashe ma.20Na bashaʋ afal, na samaa akɔɔpɩ acɩŋɩ, kakɔɔ tiŋe gaya waa akɔɔtɩ jɩ ajona. 21Yeesu abaja ba rəŋɩ pʋkɔyə pʋnasarama na papɩ barini waa ana shəgəshəgə. 22Na babɔŋɔnɩ ja, mbeɖe baɖoona Jerusalɛm nelʋwaa: bɛlsebulu ŋŋnro bɔnɔ ndakanani; aŋuro bɔnɔ kogo na kərə aŋuro bɔnɔ.23Yeesu ayiga pɩ, na kɛɛshɩ bulee: Bayɩna shetam anasra kərə agʋlɔ shetanɩ. 24Gɩyaan gɩɖən gɩtayoga agulɔ, ka gʋlɔ ka gɩkɔɔ agana; 25Etajowa gafala geɖen gayoga na agulɔ, kafala kaakɔɔ ɖana.26Kalam Shetanɩ tasra ta, tɩŋɩ acɩna agʊlɔ gutara apaga agulɔ, agɩyarɩ kagɩkɔ ɖana, agele gabon. 27Ʋgim kaasra kpa arɛ kaŋkra agafala agnim amana, na kerɩ ʋsoro kankra akoro boŋgo na, ŋkeena atapɩ gafala gaŋuni naaŋim.28Ɩja ŋtɩlé ŋim, batɩbacɛ ŋim naabɔnɔ alimtɔ ɩŋuni; 29ama ʋɖəŋ talim lworo Nsoŋsono kəba təɖənɩ yɔna, ale ŋbɔnɔ kɩŋuɖa ʋteɖu nama. 30Yeesu təlegəm aɖʋwaa gɩm: Arəŋə na ɩworo bɔnɔ.31Yeesu anar na abapal bakpa. Na bayɩde aka na atɩm bayɩga nɩ. 32Sama tuutuuma asənani na bapitə ləni: ŋə akaŋana na kəbapal bada ŋdonka nɛ yɛki.33Na tele toki waa: aŋana maŋanan, na mbapal? 34Kankəm nabʋŋa kəɖə mbede basə nanima ŋəma amaŋana na mbapal. 35Aduwa arɛ ale Daja ʋsɔlʋ ŋma, karɛleka ampal, aməŋonou, na maŋana.

Chapter 4

1Jeesu a kɔɔ ɖa na faŋa bɛrɛ gatunɔ. Nrɩkulo mbʋbɔnɔ nɖe n wala asul ma ni, naa aboɖo asɔ ŋuƒoi nɩ bʋto laŋ. 2Nrɩkulo ŋŋunii n ɖe n ɖa atən gato kʋpamaŋa. Na a faŋa pɩ ayɔkɔ tuutuuma ʋlugu nɩ na a lə pɩ ʋfaŋu nɩ wàà:3Dʋ ma gʋtɔ! Aduka ɖən aɖoo aɖu. 4Tam (sáà) nɖee a na ɖu ayɔkɔ ma, ayɔkɔɖuka de kɩɖən ɩ ta ƒəɖa ƒəɖa n'ʋnyɩŋca bʋsapi ba ta pɩ atɩ jɩ ayɔkɔ ɖe. 5Ɩɖən ɩ ta ƒəɖa gaɖu gaɖən atala nɩ ama ŋkəŋ gatəna ka yɔgɔ na ma laŋ, naa a ta kpaarɩ adʋwa gatəna ka loŋ na.6Ama, ʋshilé ʋ ɖoo na ɩshɩ ʋtonu akʋ aɖʋwaa ɩlələma ɩ nan ma laŋ. 7kɩɖən gboo ɩ ta fəɖa ɩyiwə nɩ ɩyi wə́ ɩ ta afuro ɩ na kɩ ŋʋm ɩyupi na.8Ɩ sáàka ɩ ta ƒəɖa gatəna gasonsono laŋ naa aŋʋm ɩyuoi nɖee ɩ səŋkəla gɩshɛbʋ ashee ɩpi akae na təb, ɩshiriu n'ɩshɩnʋn gɩɖɔŋkɔnɔ nɩ. 9Ŋkəŋ naa alə wáa, arɛi awʋda atɔ ma, a rɛŋə.10A lə gəŋ ma, mbaɖee ba na kələkələ nɩ ma, na təb nɩnyɩʋ ba səba na taba nɩ aʋləi a lə ma laŋ. 11Na a lə pɩ wáà, anyɩn pɩ Gaja kaayoritəna kashiri aɖa ashee ama mbaɖee ba ɖa aka ma, baa mʋnʋ ɩ na lee ŋkamo nɩ na 12kʋboŋu nɩ, ba ta kiɖe kə ba na ŋə akoɖən na, ama ʋrəŋu nɩ, tɩ rəŋə kə ba na tɩ ashi na aɖʋwaa ba tɩ təɖə pɩ babɔnɔ gɩnyinfɔnɔ laŋ na.13Na a kɔɔ lə pɩ wàà na kɩ tɩ faawɩɩ nde kaashɩ na, bapaŋa kashɩ na ɩ na tɩ faawɩɩ baɖe baŋunii ni? 14Aduka a du galei. 15Baɖən ba ɖa n ʋnyɩŋca gaɖuu ba ɖu galei ma, ba ma na rəŋə jɩ ma na sheetaanɩ a tɩ laa galei gaɖe ba ɖu ma basul.16Baɖən gboo atakəwa nɩ na ba cam ayɔkɔɖuka tam ndee ba rəŋə faawiɩ (galei) ma na ba cam jɩ n ʋcimkərka naɩ. 17Ama kə ba wʋɖa ɩlələmə ma, kə ba səra ba yide cɩŋcɩrɩŋcɩ na, na ɩ ta tɩ kirikiri ɖən baɖé ba tɩ paŋa na ma na jim galei gado laŋ.18Badən, ɔyiwə nɩ na ba cam ayɔkɔɖuka mani ba camka galei (ʋnʋwələ, faawu) 19Ama aŋasul na saamanɩ kɩnawɩya na gɩtansɔlɔka na gɩnyinfɔnɔ kayɔkɔ na galei a pala jɩ ka səra apala bɛrɛ ba rəŋə jɩ na. 20Ama baɖən gaténa gasonsona loŋ na ba cam ayɔkɔɖuka. Bani ba rəŋə ka galei gaɖe acam yɩ atun atoŋo jɩ anə kaŋfaanɩ akoo na təb, ɩshiriu nɩshɩnʋn gɩɖɔkɔnɔ laŋ.21Ba tɩ toŋo ƒətəla ace atɩ ɖʋ ayufoi nɩ koo gakantalɩ katəmɔ? Yaa kɩ lee ba na yɛɛ ba ɖʋ nɩ cɛnɖɛrɛ kagʋnyʋ nɩ na? 22Aɖʋwaa, akoɖən kɩ da ʋlugu nɩ kə ba tɩ ŋə ayɔna ma na. 23Ʋɖən a ta wʋda atɔ, arəŋə.24Na a kɔɔ lə pɩ wáà pɩ wáá lee ma heiƒa na bʋkɔɔ ɩ na rəŋə ma. Ba tə ba faŋa anyɩ ɖaa ɩ lee bɔɔta ma naa apele anyija. 25Aɖʋwaa ba tə ba shee arɛɩ a wʋɖa na ma anyɔn bʋkɔɔ a waʋda ma.26Na a kɔɔ pele wàà, ɩ ɖa Gaja kaayɩrɩtəna sul ɖaa tam ndee arɛ́ ayɔkɔduka atən ma. 27Baa ba naa fol koo na ae kəwərə gɩfonyine gɩjibɔŋɔ na gajaka, ayɔkɔ ɩ tɩɩ ta akpər kə be yɔ ɖaa ga sara ma na. 28Gatəna kagɩlopi ga na pala aŋɔ ɩ na ta naɩ, a tɩ pala ɩ wʋda solo halɩ a tɩ wʋdo ɩpi. 29Ɩyupi ɩ ta ti kim, bade ba tɩ krə ɩ na bʋwəkrə aɖʋwaa tam a kpa ba laa awarɩyɔkɔ.30Naa a kɔɔ pele wáá, mʋ nʋ gɩ na kpaarɩ na Gaja kaayarɩtəna? koo na galei ga paŋa jɩ gɩ na doo na jɩ. 31Ɩ doo gɩŋʋpi kagipi gijanjali ŋgidee ba ta ɖu ji gatəna gɩ na jɩba na wu ma. 32Ama ba ta ɖu jɩ, gɩ na ta ta apra akpərə awu ɩfɔ ɩŋunii awʋda ɩla ɩkaŋkra halɩ ŋdəla laŋ kabʋsapɩ bʋ tə bʋ səra aɖa kabɔ nɩ ŋkən.33Na bʋlei bʋde katuutuuma wáá na a na pɩ na galei na shee pɩ daa karɛ a naa səra a tɩ kaashɩ ma. 34Ka na lə pɩ galei gaɖən a páá kɛɛshɩɩ na ama shee akʋɖa ashee abakənja (abatəmka).35Kushilé, gitenshilé, na Yeesu, a lə pɩ wáá, gɩ fəl na nsaʋ nfɔlɩ. 36Tam ndee a kərə bɛrɛ baŋunii boŋa ma, naa toŋo nɩ akpa na ŋyufoi nɩ gaduu a ɖa ma ayufoi ɩnən ɩ ɖe da asul. 37Gʋsərə g ʋkaŋkra gʋɖən gʋ lee ataa ayɔkɔkɔ abəɖa ŋyufoi halɩ n tɩrŋə boŋo.38Ʋni aɖe a tɩ fol alefeeri laŋ. Na ba ŋənə nɩ ataba nɩ wàà atɩtanɩ yar "kɩ na ɖa akɩ asəmpəna gɩ páà tɩ lee saratɩ aa? 39A ŋənə ma ni, na a bor na gʋsərə naa alə təŋku wáá, ŋʋra ŋən. na gʋsərə gʋ ŋʋra (kaɖa) na gaɖu ga ŋʋra siuu.40Kakəm na lə pɩ wáá " mʋ laŋ na ɩ wʋɖa asampəna gəŋ? Mʋ laŋ na kɩ wʋɖa ʋcine baa cei na? 41Násampəna ɩkaŋkra ɩ kpa pɩ bade ba tɩ taba bawor waa: Aŋa na nde gʋsərə na təŋku ba na lee nɩ bɔɔto.

Chapter 5

1Na basəla təŋku kankim na bakpa Gersa kikaɛkarɛ ni. 2Na Yeesu adoo eŋəfoɩ nima nu soro ɖəm a ɖoo na akufoɩ ni naapiti cəm akəwəlaŋ nŋoro nbonɔ de dana ni.3Arɛde akufo ni na nanaɖa, bawo ʋɖɩŋ kasra akʋrɔ nɩ ɩwɔrɔ. 4Pataɖʋni ɩwɔrɔ na pa kuru ni ɩwɔrɔ aŋə, ama matəɖə ɩwɔrɔ ɩwuni, na təɖə cɛcɛnca, na ʋɖɩŋ kawʋɖa ɩkashɩ asra rinina.5Paatam paŋani na aɖa akufonina, na gebɔno laŋə, naanaŋ ŋala, nafʋ agʋlɔ na tala. 6Aŋ Yeesu goɖo limkɩ ma, naa acu apetə cə akowa lam.7Naaro nəwolo kaŋkra: Gaja gaɖa alalam ma gapaŋa gaɖaka amunakʋ atəgə cəca? Ji suru gaja lam pana ohemena panaa shemʋna. 8Ne Yeesu alemi waa: ɩworo bɔnɔ, do arɛdeni!9Naa taba ni waa: baɩ na baɩolaki? Gɩ yɔgɔ, tutuma. 10Naa ana plapla ni kuyɔgo apalim na ni mpa kankim na.11Gʋbʋnɔ gʋdo sʋl ekruci tutuuma dankiŋ na kur aŋɔ. 12Na aŋuro bɔno anaplapla ni: Na lewaa sheetu ganɔ. Na anuwo bɔnɔ bafilkpa akrucə ni. 13Natopi ganɔ na anwuro bɔbɔ bafilkpa akruce ni. Nikru cə icəɔə arge gʋibɔnɔ lam, naacə təkpa, achiki tənkuni batəmil ba nyɩʋ na bakpa butoni.14Naŋbeɖe pana paŋa ɩkurn chima bocu ashee naa akulʋ ŋgeɖe galeɩma mpani, na apa jalajalani. Na bərə bəcɛ batiŋle ŋgede gapima. 15Na bakpa Yeesu sulu na beŋguə yarɛ ʋro ŋbɔnɔ yaarɛ ase, akara yɔkɔ na acəm, na assampma ɩkpapi.16Ŋbedee beceŋɩ bokɔr bʋlema na passɩba na le ɖaagapi ekurucə lam na arɛ ŋworo ŋgɔnɔ yarɛ lam. 17Na basɩba na plapla Yeesu wa ata ba mpani.18Daa bakpa nabakpa eŋɩfor ni ma, arɛ ʋro ŋbɔnɔ yarɛ ɖetə plapla ni ase na ni. 19Na Yeesu katele tonina, ama na le niwaa: kʋla shaʋ akagʋ na lʋpi bokɔyɛ Gaja na Gaja ale to kima naŋə akishe ma. 20Naafl asɩba nakulmpa ni, appʋ ŋbɔnɔ təb.21Na Yesu akpa na asla gato gasaka gaɖuu sama tuutuuma asə na saani. Na bada gato kankəma. 22Sinagɔge kandiyar ɖem apɩ, batɩɖaniwaa yaru, naŋ Yeesu ma na citicəm akolam Yeesu ayɩ. 23Na plapla ni aɖʋni suru keŋkeŋkəŋ. Ampiga pisimpi ati acii. Pɩ natrə gunyɛ alam na ŋŋɩn alafia naa afɔra. 24Na Yeesu atrakɩm na sama tuutuum anakɔməni napaŋani.25Nkən na usampru uɖem de təle gisəpru kina iɖena ale buja təb-nɩ-nyɩʋ. 26Najɩ ɩshɛ paa logotoro mana banyani, na jɩ itani iwuni, ama kaŋɩ alafia, ama ekɔnə pele na. 27Narəŋə bale Yeesu agale ma na srə na nkəm na akəna na atoko.28Aɖʋwaa adetəlewaa: Ntashʋsra afɔm atɔko ma ntimaŋ alafia. 29Nkɩŋkparɛ na agɩsəmpro ɖʋmana ɩde, na rɩŋə agʋlɔ nyɩ waa ŋə alafia ashe nu ʋshəɖʋ.30Na Yesu ayɔkparewa ʋkashədo agulɔ ni, na kɔɔ sama ni nataba waa: Aŋafɔmka ama toko? 31Na abakinja la ni waa: ɩŋə sama nde ana nanakema nuna taba waa: aŋafɔmka keyaa? 32Na kiɖe agʋlɔ srɩ aŋawaa aŋafɔmka atoko.33Na samprna ɩkpa ʋsʋmprude na ɖana tar napiti cəm Yeesu anye nalo ɩja ɩwuni. 34Ama Yeesu leni waa: Ampi sumpro: Aku cənə fɔrɔki kola fɛɛ naŋə lafia.35Anana le nani ma nɛ bɛrɛ baɖona sinagɔge kandi yaar agafala ni na leni waa: A kapicə akɔcara ɩdɩyaar?36Ama Yesu kaɖʋpi gɩtɔna, na le sinagɔge kandiyaar: Armpəna epakpakina shesheɩ ɩja. 37Katele uɖem akumini aafala na na kile Piɛr na Jak, na Jan, Jak par. 38Na bakpa sinagɔge kandiyaar agafala ni, ŋke ŋna Yeesu anŋe sama aganayu na krukru, na beleshɩ.39Naakpa naa lepi waa: Muleka ɩnashə kamprɩ na krukru? Muleka ɩna Yu? 40Ga pɩsmpɩ gacina, ama anafolfol. Naba siba na leni saari nkena akere bawuni doka, na tɔɔ opiyaar na naar, na mbeɖe bacee kɔmini na bakpa goɖu opi adama.41Naari agunyɛni ale waa: talita kumi kumi, kaa shə waa: gapɩ sɩmpɩ ntileki ta. 42Nkɩŋ kpaarɛ naata, na sɩba nasara, aduwa awuda bəja təb-nɩ-nyɩʋ na bɛrɛ bakpa piti. 43Na Yeesu alepi waa ba tale shewʋ ʋɖəm apayɔ bele geɖe na. Na lɔ beshe ga pisim pi ʋjɩʋ.

Chapter 6

1Yeesu aɖʋwo ŋkəm asnɛʋ ampanɩ na abakəŋja bater aŋkəm. 2Sabaatɩ kʋshɩle adetɩfaŋa Gaja kaaleɩ sinagɔɔgə nɩ, barɛ tuutuuma bade batɩ rəŋə, na bakpabiti naləwaa nkana aŋə nbʋde kabʋja bʋleɩ, ashenɩ, nkana aŋəma maci kalesʋra nde naleɩ. 3Kile kafinta naa mari puraa yaakubu na yose na yudi na simɔ bʋŋono aa, na abanyəka basəmprə kəbada atɩŋnɩnɩ aa nakəba sheɩjana.4Ama Yeesu aləpɩ waa kəbana she andobi dən ɩja agədu na, koo ayarə mana nɩ koo a gafalanina. 5Kaasəra ale mamacidə nakilee atən gʋnyɛ bashɛdɛkabadəm lam naa baŋə səʋci na. 6Ɩtɩdanɩ biti daa kəbana she ɩja na ma Yeesu adetɩkpabʋpapiri nbʋɖee bʋsərpɩma na faŋapɩ Gaja kaaleɩ.7Na ayɩda abakəŋja təbnabanyɩʋ nanatəmpɩ banyɩnyɩʋ na asnepɩ ɩko banakərə aŋvro bɔnɔ. 8Na aləpewaa bapatoŋo akodəm acəna gasanana nakile ʋbɔlʋna, ba paatoŋo babodobodo na ŋaa ʋfələ na baa Gɩtanɩ anyɩ bɛlɛtɩ nɩ na. 9Laama anyɩnakɔkɔdɔ naa ɩpaatoŋo toko banyɩʋ na.10Naaləpɩ waa baa gafalagapaŋanɩ nɩɩ kpa dama gadʋ gadɔnkɔnɔ halɩ ɩpɩtɩshɛʋ. 11Ɩtakpa gadʋ gadən na barɛ kə bacamanyɩm na koo kəbarəŋə na anyɩmna dʋwo mankəm naa akʋŋkʋŋa anyɩnɩkeɩ kaŋtuli naa gənɩ gale səria ashepɩ.12Nabacə atɩlə ndawa nfʋbaka kaaleɩ asheepɩ. 13Bade batɩ kərə aŋʋrobɔnɔ tuutuuma, bade batɩfʋr bashɛdɛka tuutuuma bʋshi bade batɩŋə səʋci.14Gʋya Herodi atɩrəŋə banalə Yeesu agaleɩ ma aŋnyɩda npra batɩkʋma, naanaləwaa Yuhana amənakanabarɛ bʋto aŋənə bakononɩma lana ana kulna nɩ nale maa maaci k alesʋra. 15Badən batɩ lẹwaa Eli na badən batɩlənɩ waa ale andobi dən na daa andobi badən ma.16Ama Herodɩ anarəŋə gən ma na analəwaa Yuhana ndee nsər aŋdi ma akɔɔkaŋənəaa. 17Adʋwaa Herodɩ aceebʋŋapala bari Yuhana adʋnkupɔɔka adʋwaa atʋwaa aparə Filipu akare malan.18Nawaa Yuhana atɩlənɩwaa kɩsəm atʋwa a kapal akar na malam. 19Herodiasɩ acam na Yuhana ʋnyana nayɛɛ akə Yuhana aci. 20Amakasərana a dʋwaa Herodɩ atɩcu Yuhana adʋwaa ayɔnɩ waa alee arɛ ndee a ada deɩ deɩ nada cɩrɩ cɩrɩ ma adetɩ kələkələnɩ, arəŋəgəma nɩleenɩ biti, na anyatra rəŋə nʋcɩŋkərka.21Ʋshile ndee Herodi anajɩ agajɩkalka kajɩŋarɩ ma na ajɩ ashee aŋtəma kɩsɔja kadibaja na galili kə baŋono. 22Herodiasɩ ʋpur ʋsəŋprə akpa nku narɩgʋcəmama na akpagɩnyɩ ne ashee Herodɩ na ʋcɩnkərka na alə gapɩsimpigade waa bʋkɔ nbʋdee anayɛɛ ma ta bamʋ ntəmatsheekɩ.23Na akɔɔ pele acam na mana waa bʋkɔ nbʋdee, ʋnataba mʋma ntəmatokɩ baa ma aŋgɩyarɩ kaŋsa ʋjɩ. 24Badʋwoma na ataba anar waa maakɔnɩ ma tabanɩ na anar alənɩ waa yuhana amənaka na bʋto aŋdi. 25Na alee were akpa Gʋyasul naa ataba waa ntɩyɛɛ ashe mʋ Yuhana Amənakabʋto aŋdi pɛrɛntɩ nɩ nnyəmə de.26Nagʋya ʋcine ʋpɩyɛ ama daa acam namana kakɔɔ nayɛɛ ablana. 27Kpaarɩ na atəm acɔɔmɩ waa acə atɩ pi na Yuhana amənakabʋto aŋdi. 28Na acɔɔmɩ acə atɩlaa yuhana saraka naa atə də aŋdi aɖʋ pɛrɛntɩnɩ acə atɩshee gapisimpi na Gapisimpi gacə atɩshee anar. 29Yuhana abakəŋja barəŋəgəma, na bapɩ atɩtʋwaa gʋlɔ acə atɩfum.30Na Yeesu abatəmka bawala asə Yeesu sul nanaa tam bʋkɔɔ nbʋdee baleɩ ma, na bʋkɔnbʋdee afaŋapɩ ma. 31Na Yeesu a lə pɩwaa təbə ma a pɩ utəru nɩ atɩ ŋʋra ceɩ a dʋ waa ba cəka na ba kəwaka ba yɔgɔ na kə ba ŋə gayɛ bajɩ ʋjiʋ na. 32Na ba cɔ atɩ kpa nyɩfoi nɩ a shɛɛʋ gʋsaʋ gʋfɔk utəru nɩ.33Barɛ tuutuuma ba ŋə pɩ ba na cəma naa ayɔ pɩ na ba pəla ba ŋuni ba cu nɩ keɩ a tɔnɔ pɩ a kpa Gadu ngdee ba na cəma. 34Ba dʋwo nyifɔi nɩ ma na Yeesu a ŋə samaa a bʋnbɔnɔ na ba da nɩ ɩshɛɩ daa ɩbɔɔrɩɩ kə ba wʋda a paŋaka na ma. Na asəba na faŋa pɩ ayɔkɔ ɩbʋnbɔnɔ.35Daa Gakɔŋkɔŋɔ ga tʋro a cə nnyɩ boŋoma naa ba kəŋja ba kəm a səla na nɩ naa naa lə waa atɩya ʋtərunɩ na, na Gakɔŋkɔ ŋɔ ga tʋro boŋo. 36Kərə pɩ ba cə bukoii na apa ɩjala ndee ɩsəla na Gadu ma a cə atɩ snɩ bʋkɔɔɩ ba jɩ ma.37Na Yeesu a bʋye pɩ waa anyɩgilopi shee mapɩ ʋjɩʋ ba jɩ gɩcə atɩ sni bodo bodo ɩdenii ɩshɩnyɩʋ a shee pɩ ba jɩaa. 38Na lə pɩ waa bodobodo bayɩ nɩɩ wʋda na bacə atɩ kɩde naa abuye nɩ waa bodobodo banʋn na bʋfɩlɩ bʋnyɩʋ.39Na aləpɩ waa tɩ ma pɩ atən akuloakulo a ŋɔ itolonɩ. 40Na basə bawor laŋ banʋŋ nʋn Halɩ barɛ ɩnyɩnatəb. 41Na ataa bodobodo banʋn na bʋfilɩ bʋn yɩʋbʋde, naa ataa agayɛ atəŋə na ndila na akʋma Gaja naa adʋ aləbarɩ ka, na ashee a bakəja bayʋga ashee samaa ayʋga bʋfɩlɩ bʋnyɩʋ ashee baŋʋni.42Na baŋʋni bajɩ akʋn. 43Na ba kɔɔpɩ na bodobodo ka kələ bʋsnɛɛ təb na bʋnyɩʋ na bʋfɩlɩ nbʋ dee bʋsaa ma asneenɩ. 44Nbadee bajɩ bodobodo de ma ba pa barɛ kotoku nʋn.45Kparɩ na apam a ba kəŋja a bakpa nyɩfoyi ni atɔnɔ na shɛʋ bɛtɛ si da kagʋsaʋ katam ade agɩlopi ade atɩkərə sama. 46Akərə pɩ boŋo ma na acə gʋbʋnʋ lan atɩ nyɩŋə. 47Gɩtəŋ shile gɩkpama nyifoyi nde nkpa Gato ka gɩcɩɩca boŋa, Yeesu aŋdədə a de naa da atən.48Aŋə waa batɩ sara na nyɩfoyi nafar a dʋwaa gʋsərə gʋfʋba ʋwʋ gɩjɩ bɔŋɔ bʋkɔŋkɔŋɔ bʋ nan kalʋwa tʋ, na a sara bʋtolaŋ na cə atɩ wʋdapɩ, na ade atɩɛɛ afəl balaŋ. 49Ba ŋənɩ asara bʋtolaŋ na cə ma na ba tamwaa ʋkoŋso atʋka na basəba na kuro. 50Adʋwaa baŋʋni ba tɩŋənɩ, na bagɩfolu gɩ na təɖəpɩ, na Yeesu a na ləpɩ waa Amʋ na paamatədə gɩfoluna.51Na akpa na ʋdapɩ nyɩfoyi nɩ ma, na gʋsə rəgʋyide, na ɩle pɩ koro na ba kpa biti. 52Na kəba tɩ kaashɩ mamaci kagʋlesʋra ngʋdee gʋleemana, adʋwaa bɩcine ɩce apiɛɛ.53Badə gato boŋo ma na bapɩ Genesarɛɛ tɩ kaŋpanɩ naana wana ŋarɛ. 54Tam ndee barəgə nyɩfoi n nɩ kparɩ ma na barɛ baŋə Yeesu naa ayɔnɩ. 55Ʋsrəsrə nɩ na barɛ batoŋo basnɛ dɛka na ɩli na pɩ na mana bʋdu nbʋdee ba shɩ na rəŋə waa adama.56Bʋdu bʋdən anakpama, apabʋnbɔnɔ, na apojala, na bʋkoyɩnɩ ba na tɩ bashɛdɛ ka bʋdu nbʋdee barɛ bana walama, bade batɩ nyɩŋə nɩ waa ashɩ pala basnɛdɛka bashɩ fɔm atoko nbadee bashɩ na fɔm nɩ ma ba na ŋə səʋcina.

Chapter 7

1Fariisi kəbaja na babɔŋɔnja baɖoo na yərusalɛm awala ba Yeesu sul.2Na ba ŋə Yeesu abakəŋja baɖə ba na jɩ ʋjɩʋ n'anyɛjɩwa kəba shire banyɛna. 3Fariisi na Yuɖaa kəbaja kə ba ye na jɩ ʋjɩʋ kəba shire banyɛ gɩshɛbɔ ɖaa baŋano ba lə ba gʋshinɩ ma na. 4Ba ta ɖoo na nɖɔŋka taagbaa laŋ shee ba shire banyɛ boŋo naye jɩ ʋjɩʋ, na ba kɔɔ aŋə alesʋra tuutuumaɩ ba gʋpɔ gʋbəla ma, ɖaa ɩkɔɔpʋ kʋraʋ, bʋbo kʋraʋ, nanyaanʋ arukɔ kɩja.5Na Fariisi na babɔŋnja bataba nɩ waa: Mʋlaŋ na kɩbakəmja kə ba na kʋn bʋɩ baŋono ba gʋshile gʋlə gʋlə ma na, baɖe batɩ jɩʋjʋ nanyɛ jɩwa kə ba shire banyɛ na?6na Yeesu abuye pɩ: Mʋnaafiki, Esaye acee bʋŋa lə annabi kabʋlei gɩshɛbɔ anyɩnaleŋ, baŋɔn waa: Samaa nɖe atɩ lee bɔɔta aganɔ nɩ, ama agɩfolu nɩ alɩŋ namʋ gaɖu. 7Abɔɔta analee amʋ ma, fɔɩ na, atɩ cere bɛrɛ bafaŋ kagʋpɔ.8Ɩkɔɔna Gaja kagʋpɔ abəɖa naanaa kʋn bɛrɛ ba gʋshile. 9Na akɔɔ alə pɩ aciŋə waa: ɩkɔɔna Gaja ko mʋra abəɖa yɔgʋ yɔgʋ, naa atoŋo anyu gʋpɔ. 10Aɖʋwaa: Musa a lə waa: cu akawɛ n'akaŋaŋa; Na nɖee alim ayar kokoo anar ma, shee babɔ agʋtɔ acii.11Nanyyɩn ɩna lə waa: ʋɖən ata lə ayar waa maa gʋjɔ ŋgʋɖe kʋ makaŋa nakɩ ama shee ma shee Gaja. 12Kɩ na pala nɩ alee akɔɖən ashee ayar kokoo anar na. 13Ɩtɔɔ ayɩŋgʋshile ɩtɩ ma, akə na Gaja ka lei naa naa lee alesʋra kalesʋra.14Na akɔɔ ayɩɖa samaa aciŋə asul, na aləpɩ waa: ɖʋ ma amʋ gʋtɔ anyɩŋganɔ arəŋə. 15Akɔɖən ɩmana ɩnakpa arɛ agʋlɔnɩ naa ba lə naa: Alee abɔnɔ ma; Ama bʋkɔɩ bʋ na ɖoo na nɩ ma, bʋ na pala baɖe ba lə waa: alee abɔnɔ. 16Ʋɖən ata wəɖa atɔ na rəŋə, karɛ arəŋə gɩshɛbɔ.17Ŋkəlee apala samaa akpa afal ma, nabakəŋja bataba nɩ nkɔlɩ nɖe akəma kaashɩ. 18Na alə pɩ waa: Anyɩn gboo, kɩwəɖa gʋfaŋa ɩtɩ kaashɩaa? Kɩrəŋə waa: Akɔɖən kɩ na kpa arɛ ancəna nɩ naa akpa nɩ ajɩwa na aa? 19Aɖʋwaa: ɩni kɩ na kpa agɩfalu nɩ na, ama ancəna nɩ na na ɩna kpa, naa yetɩ doo agʋlɔ nɩ abəɖa.20Na akɔɔ alə acəŋə waa: Bʋkɔɩ bʋ na ɖoo arɛ aganɔ nɩ ma, bʋ na kpa nɩ ajuwa. 21Aɖʋwaa: acəna nɩ na, arɛ agɩfolu nɩ na afaŋa ɩbɔnɔ, gɩsna kalesʋra, fɔɩfɔɩ kalesʋra, bawor ba ŋŋuro kʋlaʋ. 22Ʋpətəra, gɩlanɩ kʋsɔlʋ, mbɔnɔ kalesʋra, gɩjoto, n yasɛshɛ, gɩnyiŋfɔnɔ, ʋwor kʋciu na ma, gʋlɔfaŋaka, ʋtɛtɛleu. 23Ayɔkɔ ɩbɔnɔ ɖe, gɩfalunɩ na ɩna ɖoo, ina kpa arɛ ajɩwa.24Yeesu atəbə ŋkəŋ ma, nace Tiir na Sdɔɔ kɩ kara kara nɩ. 25Akpa gafala gaɖən nɩ ma, ka na yɛɛ ʋɖən a yɔ na: Ama kasəra alugo agulɔ na. Aɖʋwaa: ʋsəmprə ɖən ʋpur ŋŋuro mbɔnɔ nɖe nɖa na nɩ, a rəŋə Yeesu aɖama, nace atɩ cim aŋyɩɩ. 26Ʋsəmprə de alee grɛkɩ fenisii kaja na. Aɖe tɩ pəlapəla nɩ waa: Akərə ŋŋuro mbɔnɔ ʋpur laŋ. Na Yeesu alənɩ waa.27Pala bapi bajɩ akun naɩ. Aɖʋwaa: kɩ cəm batɔɔ bapi bʋjɩʋ aɖʋ bʋshimpiri na. 28Nʋsəprə ɖe abuye nɩ waa: Nɖiyar gasonojɩ ama, Bʋshimpirɩ bʋtɩ pomfufuri nɖe bapi bajɩ ɩɖoo təbiri laŋ afəɖa ma.29Ŋkəŋ na alənɩ waa: galei gaɖe ʋlə ma laŋ, kʋla ʋʋuro mbɔnɔ nɖoo akapi laŋ. 30Akpa agaɖu afal ma, ʋpi aɖa lii laŋ ŋŋuro mbɔnɔ nɖe nɖoo ʋpi laŋ.31Yeesu atəbə tiie, akɔɔ apɩ siɖɔɔ nace Galilee katəŋku nace dekapola kaatəna nɩ. 32Na ba pɩ na gacɔɔtɔ kaa na səra aləbʋlei na ma, apəlapəla nɩ waa: Atər anyɛ alaŋ.33Na atɔɔ nɩ ace nʋpaŋpaŋa alɩŋ na samaa gaɖu, naa tɔɔ ɩsəwa akara atɔ nɩ, na tɔɔ a tabara gacɔɔtɔ ka gɩɖanʋ. 34Na ataa agayɛ alaŋ naa aŋur nɩkashɩ nálə waa: Efərata kashɩ na gəŋ waa: Tine akatɔ. 35Kpaarɩ natɔ ɩmana atine, agɩɖanʋ gɩkʋɖa aɖetɩlə bʋlei gɩshɛbɔ.36Na Yeesu akaka pɩ ba paa tɩ lə ʋɖən arəŋə na, na alə pɩ cəŋə, na karagayɛ na lə jɩ baaŋkana gbagbara. 37Nɩɩ lee pɩ maamaaci abʋmbɔnɔ, baɖe batɩ ləwaa: Acɔɔ na lee alesʋra ɩsoŋsono nɩ: Na tɩne bʋcɔɔtɔ batɔ baɖe ba tɩləbʋlei.

Chapter 8

1Ɩshilé ɖe nɩ, nrɩkulo mbʋmbɔnɔ n kɔɔ wala acəŋə na kə ba wʋɖa bʋkɔɔ ba jɩ ma na. Na Yeesu a yɩɖa abatəmka naa a lə pɩ wáà. 2Amʋcine ʋ kər a shee ŋkulo nɖe aɖʋwaa ŋə ma ɩshilé ɩriu nɩ gəŋ ba ba n'amʋ ma, na kə ba wʋɖa akodən ba jɩ na. 3N ta kərə pɩ ba kɔɔ shɛʋ babʋdu nakɔmɔ ɩkashɩ kɩ tɩ da ashee pɩ ʋnyɩŋca laŋ na aɖʋwaa badən ba ɖoo na bʋɖu ləŋka. 4Na abatəmka ba bʋye nɩ wáá boɩ na gɩ səra apala ba kʋm na boɖoboɖo ʋteru nɩ atɩya?5Na Yeesu a taba pɩ wáá ɩbodobodo baɩ na ɩ wʋɖa? Na ba bʋye nɩ wàà kulumi. 6Gəŋ ma, n'a pala bɛrɛ baŋunii ba sə atən atɔɔ ɩbɔɖoboɖo kulumi baɖe a ɖʋ albarka naa atɔɔ ashee abatəmka ba yuga ashee nrɩkule.7Baɖe ba kɔɔ wʋɖa bʋfɩlɩ bʋjala, yeesu a ɖʋ albarka boŋo ma a yʋgo bʋ gboo ashe pɩ. 8Ba jɩ akum na ba kɔɔ kulo ɩboɖoboɖo kɩkɔba kulumɩ mbaɖee baa ma ashɛʋ na ma. 9Bɛrɛ baɖe ba cee tə ɖaa kotoku banan ma. Kaŋkəŋ na Yeesu a kərə pɩ ba shɛʋ babuɖu. 10Kpaarɩ naɖe nabatənja ba kpa ŋyufoi ace Ɖalmanult kɩkarakara nɩ.11Na fariisi kəbaja ba kɔɔ pɩ atɩ na lee faawɩɩ na Yeesu na shee ɩja na ba toba nɩ aƒaŋa lama ɖən aɖoo na ndəla laŋ ma. 12Na Yeesu aŋur gɩshɛbʋ naa ataba wáá, mʋ laŋ na saamanɩ nɖe kəbərɛ ba na yɛɛ lama ɖən? N tɩ lə anyɩn ɩja waá, kɩ wʋɖa ba shee saamanɩ nɖe lama dən na. 13Na Yeesu a ɖoo basul afəl a kpa ŋyufoi nɩ ace nsaʋ nsaaka.14Na Yeesu abakẹmja be nyiɍ kə ba tɔɔ ɩboɖoboɖo na a ma ʋɖɔkɔnɔ na ba naa wʋɖa basul ŋyufoi nɩ. 15Na Yeesu a lə pɩ wáá toŋo ma fariisi kəbaja na Erod balefɩn gɩshɛbʋ.16Na Yeesu abakəmja bakʋŋkɔnɔ ba sə na lee faawɩɩ na lə wáá baɖe kə ba wʋɖa bodobodo na ma laŋ na gəŋ. 17Yeesu a tɩ ashɩ ma, na lə pɩ wáá maakɔ laŋ na yɛɛ i yɔ wáá kɩɩ toŋo bodobodo ma laŋ na? Ɩ naa ɖaa kɩɩ wʋɖa laakaarɩ na na kɩ na tɩ ashɩ aa?18Ɩ lee ɩfolu ɩkaŋkra baja pɩ aa? Ɩ wʋda ɩnyine nɩ kɩ na ŋə aa? Ɩ wʋɖa atɔ nɩ kɩ na rəŋə aa? Kɩ wʋda laakaarɩ aa? 19N yʋga ɩbaɖobodo banʋn ashee bɛrɛ ɩkotoku-banʋn ma ɩbodoɖo akələ bʋshɛɩ baɩ na ɩ shɛʋ na ma? Na ba bʋye nɩ wáá təb nɩnyɩʋ?20Tam(ŋkələ) ndee n yʋga ɩboɖoboɖo kulumɩ ashee bɛrɛ ɩkotoku kulumi ma, ɩboɖoboɖo ŋkələ bʋshɛɩ baɩ na shɛʋ na ma? 21Ŋkəŋ na ba buye nɩ wáá kulumi. Na kɔɔ lə pɩ wáá, kɩɩ tɩ ashɩɩ aa?22Na ba ce Betesaɩda a tɩ toŋo afɔnɔrɛ apɩ na Yeesu sul naa ataba nɩ afɔm Yeesu. 23Na Yeesu a ri afɔnɔrɛ agnyɩ naa a toŋo nɩ ce na mpá kaŋkən naa aɖʋ atabara ɩnyine nɩ, apɩ nányɛ atər alaŋ naa ataba nɩ wáá a tɩ ŋə akoɖə n aa?24Na kide naa alə wáá, n tɩ ŋə bɛrɛ ama n na ŋə ŋə ɖaa ayo ɩ na sara ma. 25Na Yeesu a kɔɔ tar anyɛ ɩnyine laŋ, afɔnɔrɛ a kiɖe tee ma, nɩnyine ɩ tine n'a sẹba na ŋə gɩshɛbʋ. 26Na Yeesu a kərə nɩ wáá a shɛʋ agafala nɩ ama a páà kpa mpà nɩ na.27Na Yeesu nabakəmja ba fəl sesaree na Filiipi bampá nɩ. Ʋnyɩŋca laŋ na Yeesu a taba pɩ wáá "Aŋa na ba naa lẹ wáá n lee?" 28Na ba buyo nɩ wáá yuan Batist na baɖən ba lə wáá Elii, Gaja kontəmka dən.29Na lə pɩ anyɩn nɩ aŋa na ɩ nɩɩ lə pɩ wáá n lee? Na Piyɛr a lə wáá ʋ leo Kristo na. 30Na Yeesu a bəla na pɩ wáá ba páá lə gəŋ ashee ʋɖən.31Gəŋ ma na səba na cere pɩna lə wáá, ɩ sim arɛ̀ ʋpur a lee wahala gɩshɛbʋ, baŋona baɖən ba tə ba bəla, basaaraalaaja baɖən na babɔŋɔnja gbaa ba tə ba bə nɩ na yɛɛ abuce ama ɩshile ɩriu abuce kaŋkəŋ a taa kɔɔ ŋənə bakono nɩ(pɩ). 32Ná Səba na lə pɩ bʋlei n'ʋcine ʋdɔŋkɔnɔ ŋkən na Pɩyɛr a rəŋə gəŋ ma, a səba ba shee nɩ mbuye.33Na yeesu a cepra akiɖe abakənja ná alə wáá ɩ lee amʋŋkən sheetaanɩ adʋwaa k'a na rəŋə Gaja kayɔkɔ na, bɛrɛ bafaŋa nɩ ʋ wʋɖa. 34A yɩɖa abakənja na bɛrɛ tuutuuma ma ni, na lə pɩ wáá, ʋɖən a ta naa yɛɛ a pɩ amʋkən, a lə agɩlopi wáá a taa naa, toŋo kpalakɩ naa naa kʋm amʋ.35Aɖʋwaa arri a na cɩ aŋŋuro kibobo ma, a taa lee nji asaara ama nɖe a naa laaboorʋ asoŋsono a taa cam nɩ alam atən. 36Ɩ ta ji wáá arɛ a naa ci ci kaashɩ na mʋ nʋ nɖuunya nɩ atɩya kʋɖaʋ fɛɛ ʋ lee ashee nɩ? 37Mʋ nʋ arɛ a naa sə̂ra ashee a fʋba naŋŋuro?38Aɖvwaa are ndee a na lee nambʋlei ma ɩcifala sina kasaamanɩ na babɔnja bagɩcɩɩca, arɛʋpur agɩlopi ɩcifala ɩ tɩ kpan nɩ a ce ayar agarɩtana nɩ naŋŋuro ɩsono bjo.

Chapter 9

1Na lepi cɩŋə waa: ɩja ŋtɩ le nyɩm, anyim beɖeŋ ni mbeɖeŋ ni mbeɖe baɖa tɩya ma kiciyɔ na, ama batbaŋə Gaja kaayarɩtəna gapɩ nɩ gashə. 2Ɩshili kolo kankəm Yeesu tɔɔ Piɛɛr, Jak na Jan, na bɔpɩ fɩla na gɩsaʋ gʋsaka gəbɔnɔ lam. Ŋkəna a cəpra glɔ na ŋleŋle aʋ ʋshəle. 3Ayɔkɔ ɖe pilipili, na ker pam pam pam akoɖem mana ɖulinya ni ɩker aʋgəm.4Eli na Musa bogo laaba gulɔ faŋapi, bege batə lena Yesu. 5Ŋkena Piɛɛr acam ʋwələ na le Yeesu waa: ŋdiyaar ɩcəm waa giɖa tɩya; gɩyəʋ akuroku ɩrɩʋ ashee Eli. 6Aɖʋwa kayɔ ŋgəɖə ale mana, asampina cekpapi.7Na ŋɖla ŋrəgə supɩ, nu wele ɖem udoo na laŋ: Nələmaa ŋde le ampi solɔka domani gutɔ! 8Ŋke kpaarə abakɩŋja babʋŋa na kɩɖə, na baŋə waa Yeesu anɖon ɖən ɖaka na pi.9Sandə baɖa nə nə rəgə gubunu lama, na Yeesu na alepi waa, bapale ʋɖəŋ bukɔyə baŋə mana hale Arɛpuru atiŋənə ado bakono ni. 10Na botoŋoji ɖa alema, ama ma bada na taba nabawor wa adoo bakono ni kashə jika wabɔ.11Na abakiŋja ba na taba ni waa: muleka babɔwʋnja ba na le naa, ɩsəm ma Eli api bɔŋɔ nɛ? 12Naa tele topi waa: Eli taapi bʋngɔ nɛ, na a pəmpəŋə wuni. Muleka baŋɔn aɖo arɛpuru lam atajɩ shɛ bugunɛ na aya mɔɔci. 13Ama ŋti le nyɩm wa Eli pi, da bawun a lam, na bana ashe ni ɖa bɔsɔlɔ ma, ɖaa becee wɔmgem ma.14Naatakpa abatindja sulu ma, na baŋə sama tuutuu ma asrɩ pi kalə ma, na babɔhun ja adanalena pi. 15Ɖaa sama aŋə Yeesu ma, na piti akpapi, na bacəcə te sab ni. 16Na tabati waa: Gapanga ji ni ma le na pi?17Nu sama ni ʋɖəm atele pi waa: Afaŋgaka ŋpi na ampi kasul ŋwuro ŋbɔnɔŋde coatɔ. 18Baŋkana ʋta ʋɖəbɖa atən; ʋpɩ ɖe cəkrkr anyo, na bɔ aglɔ. Ŋpala akba kənja wabkere nŋuwo ŋbɔnɔ ɖe ama kabasəra na. 19Na Yeesu alepɩ waa: sama gɩfolugɩkaŋkra baja. Hale sa apaŋga ni madana nyəm? Mɔkɔ toŋo nyɩm ale sa apaŋa? Pimana ni na ba kina ni.20Ŋkenə upi aŋ Yeesu ma, na nŋwuro ŋbɔnɔ ntugo tugo ni kashe; na afiga atəm, me pleple na gatəŋa ntafu ɖetidomaa ganɔ. 21Na Yeesu taba gɩya: Ʋle ni ma ɩle aləwatʋ barnəgə? Na tele tɔni wa: ɖoo agipini. 22Ʋdɩŋ nŋwuro də ɖetɩpikili ni na bɖa yaa bʋto ni, yaa kənə acɩ. Ama ʋta sra naale koɖəm atotəmpiti fʋra atʋ ŋə atəshɛ.23Yeesu alepi waa: ʋta sra! ɩwuni itile ashee arɛ ashe ɩjama. 24Kpaarɛ nupi yaarɛ akərɔ alewa ɩshe ɩja! Piti cama atʋm ashe na atən ɖɩfoli ɖukankra. 25Yeesu anŋ sama acutunapi, na kwolo nwuro ŋ bɔnɔ delam, na le waa: kacəatɔ kaŋwuro ŋbɔna ki ŋtɩ leki waa: Adoo upide ni na apakɔ kpa yɔɔna.26Na ndo, nə kuro, na tugo tugo ni ikashə. Nʋpɩ acɩʋro laŋ, baɖe batile waa: opideci. 27Ama Yesu ari agunyɛ ni ata ni na tayɩɖe lam.28Ɖaa Yeesu akpafalma abakənja ɖetita bani bandəŋdəŋ: Muleɩka gagəsra kərə ŋuwuro ŋbɔnɔ ɖena? 29Naa lepi waa: ŋuwo ŋbɔnɔ gusvra ŋgude gana kuru ka na unyɩŋu nukere ni.30Na baɖoo ŋkʋ acə Galile, ama Yeesu kanayɛ uɖem apa yɔɔ na. 31Aɖuwaa atifaŋa abakaŋja, na lepi waa: Batbatitɔ arɛ puru kara bərə banya ni; batbakirɛ acɩɩ, ɩshɩlirɩu kankəm, acima naa aŋnə. 32Ama abakɩŋja kɩbanatə agele kaashəna, asampəna ɖe kikpapi waba taba ni.33Na pa kpa kapɛrnaʋm na akpafalma na taba pi: Gapaŋa ji ina le ɩmucalam? 34Ama na baŋwʋra, aɖʋwa ʋnʋcalam bataba bowor ŋwaa anŋana uwono bagə cica. 35Na aceti sə na yiɖa batb na banyɩʋ beɖe ale pi waa: ʋdən tanɛyɛ atɔnɔ apra akənja bʋgʋnɛ, na apra adɔpla ase banwu ni.36Na atɔ upi jala, atɩ baŋyi, naa toŋoni naa lepi waa: 37Arɛ acam upijala amʋyɩɖa lama acam angilopi nagəm; arɛ acam muma acam ŋde atəma muma.38Na Yohana aleni waa; Afaŋgka gɩŋ uɖən ɖetikere anuwro bonɔ nakiyɩɖa na gɩ bla nani aɖuwa kana kuma təmna. 39Na Yeesu a tələ topi waa: Paama bla na nina, ʋɖən kaɖa waa atɩle mamaci kantəma amɔyɩɖalam naa akankun atɩte ŋbɔnɔ ama lam.40Ŋɖee kanwo atʋ na ma ale taja na. 41Arɛ ato nyɩm buto cɔpə inyɩm ma amɔyɩɖa lam aɖʋwa ɩle Kristo abaja, ŋtəle nyɩmɩja kaarɛ akʋjɔʋ kaguli ayɔna.42Ama arɛ apala ʋivor alima, ʋsəm baɖʋ ni lo atʋ nam kpala, acɛtɩ akaʋ ni teŋku. 43Akʋ nyɛ gta na cɛnaki ŋbɔnɔ ni, teɖe ku; cəm toki waa akpa ŋworo mi. 44Na awʋɖa anyɛ anyɩʋ naa akpa ŋton, ʋtonu ŋde kʋna cɩ yona ma.45Akʋ ɩkeɩ tana cɛnaki ŋbɔnɔ ni, teɖə ku; ɩcəm toki waa akpa ŋworo ni naŋikele, 46na awʋɖa ike anyɩʋ na atikpa ʋtonu ni, ʋtonu ŋde kʋna cɩ yɔna ma.47Ɩta jʋwaa akinyɩnɛ gɩnea tʋtru ki akara ŋbɔnɔ ni, fəklə ji; ɩcəm toki waa akpa Gaja agiyar ni na ginyɩnɛ ɖoŋkɔnɔ, na awʋɖa ɩnyɩnɛ ənyɩʋ, naa batibaɖa bɖa ki ʋtonu ni. 48Goɖu utonu ni kishingə kinə ayɔ nama, na utonu kinɛ ci yɔna.49Baarɛ paŋana atakəm utonu. 50Gatoŋa bule bokɔ busonsono; ama botoŋa ku sana gʋtakar, mʋnʋ ini ətɔɔ ale na bukɔ san. Anyɩŋə lopi ʋama ɖaa bʋtʋŋa ma, na anyɩna bɛrɛ əɖa fɛɛ

Chapter 10

1Yeesu atəbə ŋkəŋ ma, náce yuɖee yurɖɛ kanɖi laŋ, Na samaa abʋmbɔnɔ akɔɔ awa la asul acəŋə, ɖaa ace na lee ma, na akɔɔ asəba pɩ kʋceru. 2Na Fariisi kəbaja baɖa na taataa nɩ ɩlɔ na kəʋ nɩ alaŋ, na taba nɩ waa: ɩshee ganɔ waa: Arɛ abəla akan aaʔ 3Na abʋye pɩ waa: gapaŋaji Musa aŋɔn ashee anyɩn. 4Na ba lə waa: Musa anhee ganɔ baŋɔn ʋsəmbəlaka kagʋbɔ, naa ye bəla nɩ.5Na Yeesu alə pɩ waa: Anyɩŋgaɩfolu gɩkaŋkəna laŋ na Musa ashee anyɩn gʋpɔ gʋɖe. 6Ama, ɖulinya ʋsəbʋ nɩ, ʋsoro n'ʋsəmprə na Gaja ga lee.7Galaŋ na arɛsoro atəbə ayar na anar asə nákar, 8Naa banyɩʋ baɖe bapra gʋlɔ gʋɖɔŋŋkɔnɔ. Kɩ kɔɔ a lee banyɩʋ na. Ama ba pra gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ. 9Galaŋ arɛ ɖən apaa tɩ paɖa na bʋkɔɩ Gaja gakə aman ma na.10Akpa afalma, na abakəŋ ba kɔɔ ataba nɩ galei gaɖe acəŋə. 11Na alə pɩ waa: Arɛ nɖee abəla akar naa atɔɔ afɔlɩ ma, alee gɩsna kagʋlesra nʋsəmprɛ afɔlɩ ɩ atɔɔ ma. 12Ʋsəmprə ɖən ata bla ʋkur atɩ ko ʋoro a fɔli, alee gɩsna kagʋlesvra.13Bapɩ na bapi bajala Yeesu atər anyɛ balaŋ ma. Na Yeesu abakəŋja ba bəla na nbaɖee bapi na bapi. 14Yeesu aŋəba na lee gəŋ ma na abəla na pɩ aləpɩ waa: pala ma bapi bajala bapɩ amasul. Paa ma kəl pɩ ʋnyɩŋca na: Aɖʋwaa: Mbaɖee baɖa ɖaa bapi baɖe ma bajiee Gaja kaayarɩtəna.15Ntɩ lə anyɩn ɩja, waa: Arɛ nɖee katɔɔ agʋlɔ apna ɖaa ʋpijala na ma, kaa kpa Gaja kaayarɩ təna nɩ na. 16Na acam bapi na atər anyɛ bapi laŋ aɖʋpɩ aləparka.17Yeesu asara na ce n'ʋnyɩŋca ma, n'ʋsoro ɖən acu atɩ cim akəwə laŋ aŋyɩɩ na lə waa afaŋaka asoŋsono baɩ na ma cɔɔ alee naa aye ŋə ŋŋuro nɖee kɩ n wʋɖa gayala na ma. 18Na Yeesu a lə nɩ waa: mʋlaŋ na ʋna yɩɖa amʋ waa: Asoŋsono? Gaja ka nɖənɖən galee ka asoŋsono. 19Ʋyɔ gʋpɔ: ka gbɛɖɔ a lee gɩsna na; kagbɛɖɔ a laa akʋwor aŋŋuro na: ka gbɛɖɔ anyɩm na kagbɛɖɔ afʋ ɩsei akʋwor a ndi laŋ na ka gbɛɖɔ amuulee akʋwor na: Nyene aka wɛɛ n'akaŋana.20Na atələ ashee nɩ waa: Afaŋaka, ncɔɔ akʋn kaɖeiɖe tɔɔna ɖoo aŋyyala nɩ. 21Yeesu ataa akiɖe nɩ, n'ʋsɔlʋ, naa alənɩ waa: Gaɖən ɩsər akɩ; kʋla atɩ yala bʋkɔɩ ʋwəɖa ma ɩŋunii kpataa, naa ayʋga bashɛɩrɛ, naa aŋə amaana Gaja sul. Kaŋkəm, pɩ atɩ tər amʋŋkəm. 22Ama ʋsoro ɖe arəŋə gəŋ ma nɩlee nɩ yɔɔ agʋlɔ gʋta cii, na ashɛʋ agaɖufa, aɖʋwaa: awəɖa amaana na tuutuuma.23Yeesu akiɖe asir akal ma, na alə abakəŋja waa: ɩtɩɩ tɩ sɔma ashee mbadee ba wəɖa arisiki ma, ba kpa Gaja kaayarɩtəna nɩ! 24N'ɩkpa abakəŋja biti ɖaa Yeesu a lə gəŋ ma. Na akɔ aləpi waa Ambapi, ɩtɩɩsɔm ashee mbaɖe bawəɖa amaana tuutuuma ma, ba kpa Gaja kaayarɩtəna nɩ. 25Kɩsɔm ashee ɩraakum akul na gɩkəmpi kə gʋkulu na, ama, ataŋja kaasəra akpa Gaja kaa yarɩtəna nɩ na.26Ŋkəŋ na ɩkpa abakəŋja biti paa, baɖe batɩ lə bawar waa: gaŋ ma ma aŋa naa səra aŋə nɖinsono? 27Na Yeesu akiɖe pɩ naa alə waa: ɩsɔm ashee bɛrɛ, ama, kɩsɔm Gaja sul na, aɖʋwaa: Gaja gatɩ lee gəŋ. 28Na Pɩɛɛrɩ a na lə nɩ waa: kiɖe, gɩ pala baamʋnʋ naa ter akiŋkəm a.29Na Yeesu abuye nɩ waa: Ntɩ lə anyɩn ɩja, ʋɖən mana, atəbə agafala, abaŋono, abanyeŋka, ama n'ayar kokoo abʋtənə, 30Na karɛ kaa aŋə ka kpala ɩshɩnʋ, alʋwaatʋ nɖe na saamam n nɖe nɩ, akəbapi, na akəbʋtəna, ɩnawɩya mbaɖe kagɩcɩɩca, saamanɩ nɖee anaatɩ pɩ ma, ataaŋe Gaja kaayarɩtəma. 31Bɛrɛ tuutuuma ɩ ba cee a lee basəbaka ba cee alee bakəŋja ma, batɩba pra batɔnɔka.32Batɔɔ ʋnyɩŋca na Yerusalɛm ma, na Yeesu atɔnɔ ashee pɩ. Na abakəŋja balɔ ɩɖe ci baɖe bater aŋkəm n'asampəna. Ŋkoŋ na Yeesu a wala abakəmja təb-na-ba-nyɩʋ. Naa asəba pɩ kʋləʋ bʋkɔɩ banɩ ba sana na nɩ ma: 33kiɖe ma, atɩya, gɩtɩ ce Yerusalɛm, Batɩ ba n,i arɛ ʋpur ashee basaraalaaja na babɔŋɔnja batɩba kə nɩ acii. Bo tɩ ba ri ni aɖʋ mbaɖee kə ba yɔ Gaja na ma, banyɛ nɩ. 34Batɩ ba bɩɩlɛɛ nɩ na lɔgɔtɩɩ nɩ, ashem nɩ ataba ra, akəɖa nɩ ɩpɛ, naa ba kə nɩ acii; ʋshile ʋriutaja ataakɔɔ aŋənə.35Sebeɖee bapur Yakubu na Yohana ba ce Yeesu sul, naa alə nɩ waa: Nɖiyar gɩtɩ yɛɛ alee bʋkɔɩ gɩ na hiɛ ma. 36Na ataba pɩ waa: Mʋ nʋ ɩnayɛɛ ma lee ashee anyɩn? 37Shee atʋ ganɔ, ŋkelee atɩ pɩ akʋkʋmʋ nɩ ʋɖən asə akʋnyɛsono laŋ n'ʋɖən asə akʋnyɛpɛnɛ laŋ.38Na Yeesu abuye pɩ waa: kɩ yɔ bʋkɔɩ ɩna nyiŋə ma na ɩtɩɩsəna anyem gakupi ŋgaɖee nnɩ ma nym ma, yaa Bʋtomənakoɩ ma məna maa? Nabatələ waa: Gɩtɩgɩsəra. 39Na Yeesu abuye pɩ waa; Gasono jɩ waa: ɩtɩɩ səra anyem gaku pi ɩ nnɩma nyem ma, ɩtu məna bʋtomənakaɩ ma məna ma. 40Ama, ɩtasaa na aŋgʋnyɛpɛnɛ laŋ na gʋnyɛsana laŋ ma, gani kaalee aŋgalei na buɖu bʋɖe ɩɖaɖa ashee mbaɖee bacee ɖʋ ashee ma.41Abakəŋja təb ɩ ba saa ma, barəŋə gəŋ ma, na ba cam ʋnyana na Yaakubu na Yohana. 42Na Yeesu ayiɖa pɩ, naa a lə pɩ waa: Mbaɖee ba ŋə waa: Ba lee Baŋono na aɖibaja nɩsamaa ɩ ba bɔbɔ na bawor, naa kə baŋono ba wu pɩ ma.43Kɩɖa gəŋ anyɩŋgɩ cuca na. Ama arɛ nɖee ana yɛɛ alee asəba ka anyɩŋgɩcuaa ma, shee karɛ apra anyɩnateeeen lee ja. 44Nɖee ana yɛɛ a lee asəba ka ma, shee kanɛ apra, anyɩŋganɔ anyɩnaɖɔmpəla. 45Aɖʋwaa: Arɛpur a pɩ ma, kapɩ waa: balee ashee nɩ na, ama apɩpɩ alee ashee, natɔɔ aŋŋuro ashee acam na bɛrɛ tuutuu ma alam atən.46Ba kpa Yerikoo ka mpa, apaɖa nafɔl na yɛ baɖoo mpa kʋboŋu nɩ aɖe nnoo abakəŋja ma samaa abʋmbɔbɔnɔ ma, ʋsoro ɖən batɩ yɩɖa nɩ waa: bartima ayar na gəŋ Timee, aɖe lee afɔnɔrɛ na lee bara, asə ʋnyɩŋca kʋ paŋpaŋa. 47Na arəŋə waa: Yeesu Nasaretɩ kaja, ana fəl, na asəba na kuro; Ɖaʋɖa, ʋpur Yeesu ŋə amɩshɛɩ aa. 48Bɛrɛ tuutuuma baɖe ba tɩ bəla na nɩ, nalənɩ waa: ŋʋra ŋkəŋ: na akara gayɛ na koro kəŋ kəŋkəŋ waa: Ɖaʋɖa ʋpur, ŋə amishɛɩ.49Na Yeesu ayiɖe naa lə waa: yɩɖa ma nɩ apɩ na ba afɔnɔrɛ waa: ri akʋʋlɔ atayɩɖe atɩ yɩɖa akɩ. 50Náfɔnɔrɛ abəɖa atokopo n'ata kpaka ace Yeesu sul.51Na Yeesu acam ʋwələ, naa ataba nɩ waa: mʋ nʋ ʋna yɛɛ ma lee? Nafɔnɔrɛ a lə waa: ntɩ yɛɛ amɩ nyine ɩtine. 52Na Yeesu a lə nɩ waa: kʋla akʋcine ʋfʋra akɩ. Nɩnyɩne ɩmana atine kpaarɩ atər Yeesu aŋkəm akʋn ʋnyɩŋca.

Chapter 11

1Ba səla Jerusalɛm na atɩ kpa Betfage,na Betani asəla na Olifie kagʋbʋnʋ ma, na Yeesu a təm abakənja banyɩʋ. 2A lə pɩ wáá kʋla ma mpá nɖee ɩ na ŋə anyɩŋyɩɩ waa ma.Ɩ ta kpa ɩ tɩɩ ŋə ba kʋr alaŋ ʋɖəŋ k'a ka na sə na ma, kʋɖa ma nɩ apɩ na ma. 3Ʋɖən a ta taba wáá mʋ lee ka ɩ na lee? Anyɩ lə nɩ wáá, ndi yar Yeesu a wʋda abʋkaate gən ma a taa pala nɩ apɩ atɩya.4Batəmka ba lafɔ kpama na ba ŋə ba tɛʋ abɔrɩ ɖe gaka laŋ a səla na gʋcakɔ gʋɖən sul ma naa akʋɖa nɩ. 5Na bɛrɛ mbaɖee ba ɖa ŋkən kəbodən ba taba pɩ wáá mʋ ɩ na lee gəŋ? Mʋ laŋ na ɩ na kʋɖa abɔrɩ dɩ? 6Da ba lə wáá ɖaa Yeesu aləma. Na ba pala pɩ ba shɛʋ na ma.7Na ba cə nabɔrɩ de ashee Yeesu na ba tɔɔ bayɔkɔ kana abəɖo alɔ na Yeesu a sə alaŋ. 8Bɛrɛ tuutuuma ba tɩ yɛɛ bayɔkɔ n ʋnyɩŋca baɖən ayo kɩla ba sɔ ɩwara nɩ ma. 9Mbaɖee ba tɔnɔ Yeesu na mbaɖee ba na kʋn nɩ ma, baɖe ba tɩ kuro Osana Gaja ga dʋ arɛɩ a tʋ na kristo aŋyɩɖa ma albarka. 10Gaja ga ɖʋ gɩyarɩ ŋgɩɖee gɩ tʋ ma albarka, ataya Daʋda agɩyarɩ. Osana aɖəla alaŋlaŋ kɩja.11Na Yeesu a kpa Jerusalɛm ʋnyiŋu kaafala nɩ. Tam nɖee a tɩ tɔɔ wáá a pɔɔ ŋkəŋ ma, na fəl Betanii na təb nɩnyɩʋ basaaka. 12Gajɩkʋɖaka, akɔmɔ ɩ kpa Yeesu a ɖoo na Betanii ma.13A nə gʋfigiiyo ma naa kim a səla na kʋ ayɔ wáá a taa ŋə akoɖən ama abɔ nɩ abɔ nɩ a ŋə Kɩ lee tam nɖe gʋ na ŋʋm ma na gəŋ na. 14A cam ʋwələ ma, na lə kʋ wáá ʋɖən a páà kɔɔ jɩ ɩkɩyupi ayɔna. Nabakəmja ba rəŋə.15Ba ka Jerusalɛm ma, na Yeesu a kpa ʋnyiŋu kaafala nɩ. N'a səba na kərə mbaɖee ba na yala ayɔkɔ ʋnyiŋu kaŋku nɩ ma na mbaɖee ba na shɩ ma na pikil mbaɖee ba na fʋba ɩtanɩ ma bɩtebirii abəɖa na bayɔkɔ yalaja ɩlikuku ma baboi gboo. 16Na ka pala (tələ) nɖən a toŋo akɔɖən ʋnyiŋu kaŋku nɩ na.17Na Yeesu a faŋa pɩ a lə wáá, kə ba ŋɔn wáá. Aŋafala ga tɩ ga lee ʋnyŋuvkaafa ashee bʋtəna bʋŋunii aa? Ama anyɩn ɩ tɔɔ jɩ apra na bapɩtɩrɩ bagaɖu walaka. 18Basaaraaja tuutuuma na babɔŋɔnja ba rəŋə gəŋ ma, badə ba tɩ yɛɛ ɩlomo ba laa naŋŋuro aɖʋwaa ba tɩ lee asampəna ʋnyaʋ ɖe ʋ kə na bɛrɛ tuutuuma malaŋ. 19Gɩtenshɩle ʋshilé ʋfəɖa ma, na Yeesu a ɖoo mpá.20Gajikʋɖaka, ba na fəl ma, nabakənja ba ŋə gʋfinyɩyo gʋfiniyo gʋ kʋ halɩ na kɩləmə ma. 21Piyɛr a lige bʋkɔɔ bʋ bʋŋa sara ma, na lo Yeesu wáá Rabi ŋə gʋfinyɩyo ʋ bʋŋa lee laalɩ ma gʋ kʋ.22Na Yeesu a cam ʋwə alə wáá naa ma na shee Gaja ɩja. 23N tɩ lə anyɩn ɩja. Ʋɖən a ta lə gʋbʋnʋ ŋgʋɖee wáá doo atɩya ace atɩ fəɖa təŋku nɩ na ka na lee shika nágɩfəlu na, naa ashee agʋlɔ ɩja, bʋkɔɔ a lə ma, ɩ tɩɩ lee.24Laŋ na n na lə anyɩn wáá baa mʋ nʋ ɩ na taba ʋnyiŋu nɩ, shee ma ɩja wáá ɩ wʋɖa bʋ na ɩ tɩɩ ŋə ɩ tɩɩ lee. 25Ɩ ta yiɖe alaŋ na nyiŋ n'ɩjɩ wáá ɩ wʋɖa gaɖən na faŋa n'ʋɖən, təɖə ma nɩ naa anyaya a ɖa alaŋ ma gboo a təɖə anyɩn gboo na anyɩmbɔnɔ. 26Ama na kɩ təɖə na, anyaya gboo ka təɖə anyɩn gboo na.27Ba kɔɔ ce Jerusalɛm na Yeesu a na yee yee ʋnyiŋu kaŋkuni ma, na basaaralaaja, baboŋɔnja na baŋono ba ce asul. 28Naa alə wáá nɩko apaŋa na ʋ na lee alesʋra nɖe? N aŋa ashee k akɩ ɩko ɖe wáá a lee goŋ?29Na Yeesu a lə pɩ wáá n tə ma taba anyɩn galei gboo shee ma amʋ naa ma lə anyɩn nɩko apaŋa na n na lee alesʋra ɖe. 30Yuan asʋna a ɖoo n'alaŋ na yaa bɛrɛ sul? Shee ma amʋ mbuye.31Na ba səba na yɛɛ gʋfaŋa bagɩcɩɩca na lə wáá, gɩ ta lə wáá n'alaŋ, a taa lə wáá mʋ laŋ na kɩ shee nɩ ɩja na. 32Ama gɩ ta lə wáá bɛrɛ sul, kə ba shee samaa ɩja na aɖʋwaa baŋunii ba tɔɔ Juan na ɖaa anɖebi ma ɩlaƒʋja. 33Gəŋ ma na ba bʋye Yeesu wáá, ka gɩ yɔ na nayee a lə wáá, amʋ gboo kə ma lə anyɩɩ nɩko apaŋa na n na le n'alesʋra ɖe na.

Chapter 12

1Kpaarɩ na Yeesu ana kɛɛshɩɩ galeɩ na shee pɩ waa ʋsoro dən atəʋka arɛsɩŋyo naa akəl karaa naa alee gadʋ tʋŋka bʋto naa acəgʋma naakəl naa akaya. 2Na atəbə npa. Ayɔkɔ laaka katam na atəm atəŋleja dən waa Acə nbadee ba hayagawara ma sʋl acə atɩ cam ɩjɩrɛsɩŋpi. 3Na barinɩ akə naa akərə nɩ asnɛʋ anyɛ ɩkɔnɔ.4Na akɔɔ atəm atəŋlejafɔlɩ asneepɩ na bakə nɩ naa alaa aŋdi. 5Na akɔɔ atəm atəŋleja ariutaja na bakənɩ naa akə bafɔlɩ badən tuutuuma a laa aŋʋro.6Ʋboŋʋ nɩ akɔɔ a wʋda ʋpɩ asɔlɔka dən na atən nɩ asnee pɩ na na ləwaa ba tə ba she ampi jiri ma. 7Na ba hayaka gawaara ba nalə banɩnɩ waa ŋəma tɩɩbi yar pɩ ma gɩkənɩ acii naa tii bi apra ataja.8Na barɩnɩ akə nɩ aci naa ataanɩ abəda alən na ga rɛsiŋ wara. 9Nnyɩmə bayɩna rɛsiŋ kaa wara kandiyar a naa aleegəm ataa pɩ atɩ kə nbadee bahaya gawara ma naa təwa ashee barɛ bafɔlɩ.10Kɩtʋr galeɩgade ʋŋɔnnɩ aa ntala ndee ba cəkana aku ba bəda ma nlee kant ala nŋərə. 11Na ndiyarə ʋsɔlʋ nɩ na ɩpragəŋ ɩlee maa maaci ka gʋlesʋra ashee atʋ. 12Bade batɩyɛɛ waa shika, batɩ kaa shɩ waa bade pɩ Yeesu a lə Galeɩ gade ashee na ba təbə nkən ashɛʋ.13na ba təŋ Fariisi kə baja badən na Herodi a baja, a shee Yeesu waa ba cə atɩ tulonanɩ agɩlopi abʋleɩ. 14Na ba pɩ atɩ lənɩ waa Afaŋaka gɩyɔwaa ʋle ɩja, na kana le nʋdən shika na adʋ waa kanakɩde waa arɛ da atɩya na akɩtɩfaŋa Gaja kʋnyʋca na ɩja gəma ɩshe ganɔ waa gɩ səla səsaarɩ laŋpoaa gɩ səla nɩ yaa gɩ paa səlanɩ na? 15Yeesu ayɔɔ ba gɩmʋnafiki na abʋye pɩ: waa mʋleka ɩna taa mʋ ɩlɔɔ? Pɩ ma na dən iie dɔŋkɔnɔ naa na ŋə.16Na ba pɩ na deniie adɔŋkɔnɔ na Yeesu a tabo pɩ waa aŋa a foto na aŋa ʋŋɔnnagən, na ba lənɩ waa se saarɩ ajɩee. 17Na alɔ pɩ waa sheema sesari sesari ayɔɔkɔ naa ashee gaja, Gaja kayɔɔ. Na a galee gade ga kpa pɩ biti.18Sadʋsu kəbaja nbadee ba cee na ləwaa ʋŋəm adʋwo nkufonɩ ma na ma ba pɩ Yeesu suɩ naa naa taba nɩ Galeɩ gade. 19Afaŋaka ŋə bʋkɔ nbʋdee Musa aŋɔn tootʋma ʋdən ataci naa apala akarə ndee kaŋɔnama a parə a naa təwa gɩkoŋka naa təwə ʋŋono a bʋŋʋ ma.20Na ba par bapakulumi asəbaka atʋwa naa aci kawʋda bʋŋʋma na. Na ba par bapa kulumi asəbaka atʋwa naa aci kawʋda bʋŋʋma na. 21Anyɩʋ taja atʋwa gɩkoŋka naa aci pala kaŋʋna gəŋci ariʋtaja gboo gənci. 22Gəŋci barɛ kʋlumi badee ʋdən kaŋɔna baŋkəm na ʋ səprə gboo aci. 23Ʋŋənʋkʋ shile kapaŋa naa atʋwa ʋsəprə? Adʋwaa barɛ kulumi bade batʋwaanɩ.24Na Yeesu abʋye pɩ waa kɩda vliu maa adʋwaa ki na tɩ kaa shɩ ʋŋɔn na kɩ na tɩ kaa shɩ Gaja kɩka shɩ na. 25Bakono bʋŋənʋkʋ shɩle basoro kəba kɔɔ təwa ba səmprə na gəŋci ba səmprə kəba kɔɔ ako ba sorona, a ma ba nəbapra daa ɩmalayɩka mana ma na ndila lan.26Daa bʋkɔɔɩ bʋle bakono bʋŋənʋ na kɩtʋr musa a gʋbɔnɩ ngadee Gaja galə nɩ gʋyo ngʋdee gʋ na cam ʋtonʋ ama kʋ na snɩ ʋtonu na maa amʋna Abraham a Gaja, amʋna ɩsaka a Gaja, amʋna Yaakubu a Gaja. 27Gaja kaa lee bakonoba Gaja na ama aŋʋro baja ba Gaja ba Gaja jɩ. Ɩda ʋtərutəru ʋbʋŋbɔnɔnɩ.28Abɔ ŋɔnja dən adʋnɩ gʋtɔ a bʋliləkanɩ ma na a tam waa Yeesu a cee bʋye sadʋcɩ kaja na na akəm asəla nanɩ naa ataba nɩ waa: bʋkɔ bʋpaŋa bʋ leeka bʋ səba ka? 29Na Yeesu abʋye pɩ waa ŋə ma bʋsə bakə rəŋə ma na ɩsəraɛl atɩŋdiyar Gaja a lee ʋdɔŋkɔnɔ na: 30na sne a sɔlɔ a kɩɩkoyar Gaja na akufolu gɩŋʋni, na akaɩŋro nŋʋni, na akafaŋa ɩŋʋni, na akɩ ka shɩ ɩŋʋ ni. 31Ŋə ma ʋfɔlɩ ʋtaa sɔlɔ akʋwor daa akɩlo pima ŋʋkɔ bʋŋbɔnɔ bʋdən kən bʋ kɔɔ wu a wana.32Na abɔŋɔnja alə nɩ waa ɩcəm afaŋaka ʋlə na ɩja waa Gaja galee ʋdɔŋkɔnɔna na ʋdən ka kɔɔ da kɩ lee ʋ ni na. 33Na asɔlɔ nɩ na akɩɩfolu gɩ ŋʋni, na aka faŋa ɩŋʋni, na akinŋʋro nŋʋni, na akɩ ka shɩ ɩŋʋni a sɔlɔ a kʋwor daa akɩɩ lopima, ɩcəm awu a shile ɩleeka na ɩ sava balaaka. 34Yeesu aŋə waa atələ na gʋfaŋama na a lə nɩ waa k'a lən na Gaja kaa yarə təna na na ʋdən kaa kɔɔ asəra atabakɩ bʋle na.35Yeesu atɩ təwə ʋfaŋʋ ʋnyɩŋʋ kaŋku nɩ na naa lə waa maakɔ lanna babɔŋɔnja bana lə waa Kristo alee daʋda ʋpur na? 36Daʋda agɩlopi nŋʋro nsoŋono nrəŋə nɩ, na alə waa, Gaja ɩko yar alə amʋdi yar waa apɩ atɩ sə aŋgʋnyɩ sonolaŋ halɩ ma wala akɩ bɛrɛ mana apɩ na akɩnnyɩ anyɩ pɩ. 37Daʋda agɩlopi atɩ yɩ da nɩ waa ndiya rashee le baye na na le ʋpur? Na samaa abʋbɔnɔ ade atɩ dʋ nɩ gʋt nʋ ciŋkərka.38Ʋfaŋʋ nɩ na a na lə pɩ waa rima anyɩ ŋbawor na ba bɔŋʋnja nbadee bana yeeyee na ɩja ba balamaka na na sala barɛ bʋ ɖʋ nbʋ dee barɛ bana walama. 39Aŋa na yɛɛ aboyɩɩ ɩsəbaka sinagɔgɩ nɩ na bʋdu səbaka ɩjɩŋgaarɩ kabudu. 40Nbadee bana canna bakoŋka ayɔkɔ ɩfa la nɩ ma na na taŋa taŋa pi nɩ nyʋŋu la moka ma batə ba cəm na pɩ ɩkəma ɩbʋbɔnɔ.41Yeesu ade sənyarɩ boyilaŋ naŋə daa samaa ana kəʋ ɩtanɩ ma bataŋja ba na dʋ ɩtanɩ tuutuuma ma ba na dʋ ɩtanɩ tuutuuma ma. 42Na aŋə gʋna ʋkoŋka dən ashɛɛ rɛ adʋ ceŋji bajala ba nyɩʋ ɩde fələ na ŋasaa ka.43Na yeesu ayɩda abakəŋja naa alə pɩ waa gʋna ʋkoŋka ashɛɛr nde adʋ a wu ŋarɛ baŋʋni. 44Ba saaka ba she daa ŋa sɔlɔ ma a ma ade ashee bʋ kɔɔ awʋda bʋ ŋni nbʋdee awʋda atoŋo na aŋʋr o ma.

Chapter 13

1Yeesu a ɖoo ʋnyiŋu koŋku nɩ ma, natəŋka dən a lə nɩ wáá, nɖiyar, ŋə ntala mpaŋa na gaƒala gapaŋa jɩ gəŋ! 2Na Yeesu a lə nɩ wáá, ʋ ŋə ɩfala ɩbʋmbɔnɔ ɖe aa? Kɩ ɖa atala atalagoŋ na kɩ fəɖa na.3Olifiye kagʋbʋnʋ laŋ atəŋə n'ʋnyiŋu kaafaala jɩ gəŋ. Na Piyɛr, Jakɩ na Juan na Andree gboo ba taba nɩ gbaa ɖaa gəŋ ma. 4Lə atʋ, nnyən gani gaɖe ga pɩ na lama apaŋa na ba yɔ na ma wáá ayɔkɔ do ɩ lee?5Na Yeesu a lə pɩ wáá lee ma nɖən ɖən, páà ma pala ʋɖən a páàpáà anyɩn na. 6Aɖʋwaa baɖən ba tə ba pɩ n'amʋyɩɖa a lə bɛrɛ tuutuuma waa amʋ na.7Anyfaŋa ɩ páà jɩ ŋŋɔ ɩ na ta naa rŋə gʋtara kabulei na ŋkəmprə na aɖʋwaa ɩ sim alesʋra ɖe ɩ pɩ. Ama ɩni gboo kɩ lee ʋboŋu na gəŋ na. 8Gatəna gaɖən ga tə ga na təŋə gatəna gafɔlɩ, garɩtəna gboo ga tə ga təŋə gafɔlɩ gboo, bʋtəna bʋ tə bʋ tor bʋdu tuutuuma na gakɔnja ga tə ga ɖa ɩ nu lee bʋyoro kʋsəbʋ.9Anyɩŋgɩlopi lee ma nɖəɖən Ba tə ba yala anyɩn ashee ɩkəmfala gəŋ ma ta tə ba kə anyɩn sɩnagɔɔgɩ kɩfala nɩ ba tə ba yɩɖa anyɩn ɩkəma gominantɩ sul, ayɩɖa anyɩn bayarɩ su amalaŋ ɩ laa səriya ashee pɩ ma laŋ. 10Ɩ sim ʋsəbʋ nɩ, ba pɩ na laabaarɩ asoŋsona bʋtəna bʋŋunii nɩ.11Ba ta toŋo anyɩn atɩ yala, páà ma lee shika na bʋkɔɔ ɩ nɩɩ lə ma na ama lə ma bʋkɔɔ ba shee anyɩn gakɔŋkɔŋɔ gaɖe nɩ kpaarɩ ma aɖʋwaa kɩ lee anyɩn ɩ nɩɩ lə bulei na ama ŋŋuro nsoŋsono n nɩ lə bulei. 12Gʋŋona gʋ tə gʋ yala gʋpala ashee bʋce, gʋya gʋ tə gʋ yala ʋpi bapi atɔɔ shee baɖe ba wala alee ganɔ asəu babaya akə pɩ ba cii. 13Ba tə ba ŋa anyɩn amaloŋ ama arrɩ a na shɩ yiɖe cɩŋcɩrɩŋcɩ ma, a ɖoo na ndɩ.14Ɩ tɩɩ ŋə ba na pɛmpɛŋɛ bʋ kɔɔ ka bʋ cəm na gaɖuu ɩ səm ma, arɛɩ a na lee ma a lee nɖənɖən gəŋ ma mbaɖee ba ɖa Juɖee ba cu akpa abʋnʋ laŋ. 15Arɛɩ a da ŋku loŋ ma, a páà rŋə a kpa gafala nɩ a tɔɔ akoɖən na. 16Arɛɩ a ɖa awar ma a páà kɔɔ ŋkən atɩ tɔɔ ataka na.17Nɖi ncika ashee ashee basəmprə mbaɖee ba da na acəna ma na mbaɖee ba na nyara bapi ɩshilé ɖe nɩ ma. 18Nyiŋə ma ayɔkɔ ɖe ɩ páà pɩ njisʋɖa kasaa na. 19Adʋwaa kishile, ɖe nɩ kʋcinpɩyka kagʋsʋra gʋ ma na ɖoo ɖaa Gaja ga lee ɖulunya halɩ atɩ kpa ʋrɔŋ ma, na kagʋsʋra ka gʋ kɔɔ ɖa ayɔ na. 20Maa ndɩyar ka faa ɩshilé ɖe na maa ʋɖən ka ɖoo na nɖi na bɛrɛ mbaɖe laŋ ma na gəŋ mbaɖee ba na kʋn nɩ ɖeiɖei ma.21Ʋɖən a ta lə anyɩn wáá Kristo a ɖa atɩya koo a awáá, páà shee nɩ ɩja na. Aɖʋwaa Kristo na aɖebi ɩsəi kəbaja ba tə ba ɖoo. 22Ba tə ba lee maamaci kalee abɔ na bɛrɛ bafaŋa (babakaarɩ) ɩ ta daa gəŋ ma. 23Kɔɔ ma na laakaari n cee tɩ lə ma anyɩn batʋŋaka anyɩngɩlopi anyɩn bʋŋunii.24Asampəna kɩshile de kaŋkən, ʋshilè ʋ tʋʋ mən aŋɔrɔ naŋɔrɔ ka kɔɔ akər na. 25Lŋɔrɩpi ɩ tɩɩ fəɖa na ɖoo nɖəla laŋ naa atugo tugo ɩkashɩ baja mbaɖee ba ɖa ŋkən ma. 26Gəŋ ma ba tə ma ŋə arɛ́ ʋpur a tʋ ŋkomo ŋaŋkra nɩ nɩkashɩ ma n'ʋciŋkərka. 27Gəŋ ma a taa təm ɩmalaika ba tɩ wala ɖulunyan kɩfɩrɩmɩ ɩnan halɩ nɖəla kaayala kaɖisaŋka baja.28Tɔɔ ma gʋfidiiyo kalei akɛɛshɩɩ acere n'anyalɔ. Kɔla ɩ ta tɩ nyɔŋkrə na kabɔ ɩ səbʋtaʋ, ɩ yɔ wáá nɖusʋɖa nsəla səla boŋo. 29Gani kaŋkəŋ ɩ ta tɩ na ŋə ayɔkɔ ɖe, yɔ ma wáà arɛ́ ʋpur a səla na gʋcaŋkɔ.30N tɩ ləanyɩn ɩja, saamaanɩ nɖe k'a fəl naa ayɔkɔ ɖe ɩ páá pɩ na. 31Nɖəla na gatəna ɩ tɩɩ fəl ama abʋlei ka bʋ ƒel na. 32Ama bʋkɔɔ bʋ shee lee ʋshilé na gokɔŋ kɔŋɔ ma ʋɖən ka yɔ na baa ɩmalaɩka ba ɖa nɖəla nɩ ma, ʋpi gboo ko yɔ na she gʋya anyɖənɖən.33Kɔɔ ma na laakaarɩ, na ma na kəwərə kɩfonyine na nyiŋə aɖʋwaa kɩ yɔ sáà nɖee gakɔŋkɔŋɔ gaɖe go naa ko ma na. 34Ɩ nɩɩ ɖa ɖa ɖaa arɛ a ce gasana apala agafala a shee abatənleeja ba naa kiɖe naa ashee baa aŋa antəma a lee ma naa alə gʋcaŋkɔ kakiɖəka a naa kɔɔ na laakaarɩ.35Lee ma laakaarɩ aɖʋwaa kɩ yɔ saa nɖee gafala yar a naa kpa ma na, gɩjibɔŋɔ jɩ aa? Koo n ʋshilé koo njɩkʋɖɩ koo gajaka. 36Lee ma laakaarɩ a páà kpa a wʋɖa anyɩn ɩ na fol ma kpaarɩ na. 37Lee ma laakaari, ŋgaɖee n na anyɩn wáà, bɛrɛ baŋunii pɩ n lə na shee.

Chapter 14

1Paak na boɖoboɖo yi kbaɖʋ levine ka jɩŋaarɩ ɩtɩtɩɩ jə ishile ɩnyɩʋ ɖeni. Basara laja ka ɖi baja, na babɔŋɔnja ilomo ŋde batɔɔ na mana naa ari Yeesu ma. 2Aɖʋwa batənlewa: ɩpatɩle jiŋgaari kushɩle na, naa cukucuku ɩpatɩle sama na.3Saa ŋde Yeesu ada Betani, Sɩmɔ alaŋdɩŋja agafala ni, ʋsəmprə dem kpa tande base na baji aja. Aɖe toŋo kpalaba ŋde ana pɩde, tʋlaaɖə ŋde akankr guya ma, naa atɩɩne kpalaba nekashə, naa frʋ Yeesu andi lam. 4Na badəm bacam anya na: muleka ana pɛɛpɛɛ tʋlaaɖə ɖe? 5Magɩ yalani ɩdenie gɩwa na gʋsaʋ, na ashe bashɛrɛ. Na bacamna ʋsʋprʋ ɖe ʋnya na.6Ama Yeesu lewaa: Palama ni Muleka na ɖʋnɛ wahala? Guleʋ gʋsʋsʋno kʋ ale toma. 7Aduwaa ɩɖana bɛshɛrɛ baa ŋjim, iti sra le əsʋnsʋno topi di solama, ama kɩma ɖa n'anyin nɛ cə nɛ cənɛ. 8Ale bʋkɔyɛ asra ma; asal amo tʋlaarə na bayə fuma. 9Təle nyɩm ɩja, baŋkana bana le labaarʋ sonsona ka leɩ seba le ʋsʋmprʋ de agale.10Yuda ɩscaarɩɔtə, təb-na-ba-nyɩʋ ɖeŋ ni, na cə busara la ja kaɖɩ baja sulu atɔɔ Yesu ashee pi. 11Ba rəŋə gema, ni sana pɩ, na lale waa batə bashe ɩtani na Yuda na yɛ ulomɔ ŋde ana ari na Yeesu.12Baɖoboɖo ŋde kəbaɖʋ levir nama kajiŋaarə kʋshəle tɔnɔka kushəle ŋdɩ ba nafʋ ɩbɔɔrɩ, Yeesu abatəŋja ɖe təle ni waa: ʋkana ʋnayɛ gɩcɛtɩ kpeɖe Paak toki? 13Naatəm abakenja banyɩʋ beɖem naa lepi waa: klama ŋpani ɩtɩ wana ʊsoro ɖem aɖe toŋo buto na ŋbuce, trima ankəm. 14Baa ŋkana akpa, ləma gafala yar: Afaŋaka le waa: Nkana maji jiŋaarə na anbakiŋja?15Ɩkəm atafaŋa nyɩm ʋku laŋaja abumbɔnɔ, na batə aboyɩ na tẹbr mana ŋwuni ŋkəna inikpeɖe Paak ashee mu. 16Yeesu abakinja bafɩlma akpam ŋpa ni naa ŋɩ ayɔkɔ ɖa acee lepi ma; na pa kpeɖe Paak.17Ʋshɛle ʋna fana na ʋtənshəle laŋ, naa abakəŋja təb-nɩ-panyɩʋ. 18Saŋde pɩsə na ji ojo tebr lama, na Yeesu a lewaa: ɩtɩ le nyɩm ɩja, anyi ɩsətra na ji ojo namu ma anyɩnʋ ɖəm tatɔɔ ma shee. 19Bərɛŋɛ gema na bucɩnɛ ʋpʋɛ, na pana leni na sabor waa: Amʋna?20Na atele topi waa: Anyɩn craa anyɩnə ɖem ŋde gina ma gʋnyanʋ naji ma. 21Arɛpuru atafl ɖaa ʋwɔn ʋlema gule a lama. Ama ŋdicika she arɛ ana atɔɔ arɛpru she ma! Maa kəba ŋʋm karɛ na ma ɩɖa sooci.22Saŋ de pada na jijɔ na, na Yeesu atɔ boɖoboɖo; naa nyɩŋə Gaja boŋo ma, naa ayʋkʋr naa atopi naa le waa cama ŋde le aŋlɔ. 23Acɩŋə naa tɔɔ kɔpə; na anyɩŋə Gaja boŋo ma naa topi, na baŋʋni ba nyɩm. 24Naa lepi waa: ŋde leka amɔkɔ nɔ, alikawɩli kaa kɔnɔ ŋde eforo ashee baŋana. 25Ɩtɩ le nyɩm ɩja, kəmɔ kɔ tənyɩm ayɔna bʋrɛsin kabʋ kana yɔna, ale ʋshɩle mati nyɩm ŋfɔlɩ gaja kaayartəna ni.26Bayɩɖa atəlo akɔma Gaja boŋo ma, na ba boɖo oliv kagʋ bɔnɔ lan. 27Na Yeesu alepi waa: Ɩtɩle anyɩn baŋuni alamri aɖʋwaa baŋɔn waa: ŋtimakə ŋɖe anapaŋa ibɔɔri ma, na ɩbɔɔri baram atən.28Ŋtaŋənə ŋtəma kɔɔ tine nyim Galile. 29Na Pɩɛɛr aleni waa: Baaba saka barama tʋn amu krma cuu na.30Na Yeesu ale ni waa: ŋti leki ija alé akul ŋkpala nyɩʋ, ŋtaa wil akpala iriʋ waka yɔmna. 31Na Piɛɛr akɔlə nuwolo kankra: Baa mabucebu amʋnako kɩmablakə kɩɩyɔ na na baŋuni beleɖaageŋ ma.32Kankəm na paman a godu bayiɖa jestsemane ma, na Yesu ale alankanja waa: səmə trya naa ma ce ati nyiŋə. 33Naa atɔwaa Pɩɛɛ, Yakubu na Yohana, na ŋciyaara kasampəna ɖekpani. 34Naa lepi waa: Amʋ ŋŋuro kaglɔ ʋci na yɛna bucə; sematɩa akəwrə gɩfonyine.35Na akəma cinyi, na acɩma tɩm, na aŋɩŋə waa itajʋa alʋwatʋ ŋde ataliŋ nam goɖu. 36Acee tɩ lewaa: amawɛ, baa munu tɩtɩle atoki, lim na mu gakupi! Ama ɩpaa lee na amuciŋ salaka na, ama akoja ule.37Naakɔɔ akpa abakiŋja sulu na naa ŋepi beɖe folfola kacaa asra kawuro gifeŋnyinɛ baa gakɔŋkɔŋ gaɖɔŋkɔnɔ waa! 38Kawuroma gifeŋnyɩnɛ na anyɩgə, mɛɛpati figa ʋtoŋa ŋenima ŋworokankərə ama gulo guci. 39Na akɔlɩm na goɖu cɩŋɛ na aŋiŋɛ gəŋ nɔɔ cɩŋə.40Naakɔpi ciŋə aŋəpi beɖebatifol; aɖuwa gifonyɩnɛ dekicaarɛpi. Kɩbayɔ ɖaa bana batele toni mana. 41N'a kɔɔ pɩ nriutaja acəŋə naa alə pɩ wáá, ɖa ma atən nyimə afol naa aŋʋra. Ɩ goro! Gakɔŋkɔŋɔ ga kə ŋə ma, arɛ ʋpur a doo babɔnja banyɛ nɩ. 42Ta ma gɩ ce ŋə ma arɛɩ a na cam amʋ ma, a tʋ na pɩ asəla gaɖu ma.43Juda təb n'ɩnyɩʋ kʋɖən aɖe tɩ kpa atoŋo na bʋtarpɔɔ n'ɩbɔlʋ basaaraa laaja baɖibaja ba toŋo ashee babɔŋɔnja na boŋono ma. 44Arɛɩ a tɔɔ nɩ ashee ma, a cee shee pɩ lama ɖe, arɛ ma moclee ma, ʋni na gəŋ rɩ ma nɩ ashɛʋ na ma yaa baɩ yaa! 45A kpa ma n'a kim asəla na Yeesu na mulee nɩ a lə wáá Rabi. 46Gəŋ ma n'abaja ba tər banyɩ Yeesu laŋ ari nɩ.47Na mbaɖee ba ɖa ŋkən ma bʋɖən anyɩn agatarpɔɔ asə ndiyar atənja ɖən agʋtɔ atəɖə naa atɔɔ kʋ ashɛʋ na ma. 48Yeesu a cam galei ma naa lə wáá ɩ kpa ɖaa abɔnja sul na ɩ pɩ ma atoŋo na bʋtorpɔɔ n'ɩbɔɔ ɩ tɩ ri n'amʋ. 49Baa njən n na ɖa n'anyɩn pɩ na cere bɛrɛ ʋŋyiŋu koŋku nɛ na kɩ səra ari amʋ na. 50Ama tam ndee ʋŋɔn ʋbon boŋo ma na ɩ no yɛɛ ɩ riamʋ. Ŋkəŋ na, baŋunii ba cu ashɛʋ apala nɩ.51Gapɩ sopi Gadən Gade gakan ŋkʋro akʋn nɩ na acam na nɩ. 52Na alaŋ aŋkuro naa asra nkɔlɩ kɔlɩ.53Bade batɩ cə na Yeesu basaara laaja kadi baja baŋdiyar sul, basaara laaja baŋʋnɩ bade ba wala nkən, na baŋo no na ba bɔŋʋnja. 54Pɩɛɛr a de tər baŋkən na gadʋ lənka halɩ atɩkpa basaara laja kadi baja baŋ diyar a Gaka laŋ na asə asəla na batəŋl eja na shele ʋɩonu.55Ba sara laaja baŋkʋlo batɩyɛɛ gapa ŋaka na ma Yeesu laŋ nayɛɛ bakəni aci na kəba ŋəna. 56Aɖʋwaa badəne batɩ fʋ ɩsheɩ na tər ndi laŋ ama bɩsəɩ kitəŋə na.57Na kəbadən bana fʋɩsheɩ ndilaŋ naləwa. 58Gɩrəŋə alə waa ade ataa pi ʋnyɩŋʋ kaŋkundee barɛ bacə na bayɛ ma naa acə nfɔɩ ndee kɩŋle na gʋnyɛ ɩshile ɩiunɩ. 59Ɩtajɩ waa bɩ shei fʋka kɩ she pɩ ganɔna.60Nkəŋ na a saara laaja ata nkʋloka gɩcɩɩca nana taba Yeesu waa kana lə gadənaa? Bʋleɩ nbʋdee barɛ bana lə akalaŋ maa? 61Gəŋ ma Yeesu a ŋʋra shɛlɛm ka na lə gaɖən na. Na basaaraa laaja bʋdən a kɔɔ taba nɩ acəŋə wáá akɩ na Kristo Gaja gɩyarɩyar ʋpur aa? 62Na Yeesu a tələ wáá aaɩ amʋ na. Na ɩ tɩɩ ŋə arɛ ʋpur a sə gaja ɩkashɩyar agʋnyɩsono loŋ ma a ɖoo na ŋkomo mbʋmbɔnɔ nɩ na pɩ ma.63Ŋkəŋ asaara laaja ɖe a fater ɩtoko naa alə wáá, maakɔ nɩ gɩ kɔɔ hɩŋ səriya laaka aa? Ɩ 64rəŋə ʋrɩpɛɛpɛɛ aa? Maaka nɩ ɩ ɖoo ashee anyɩn? Baa aŋa na atɩ cəu na nɩ waa a sim acii. 65Na baɖən ɖən ba ɖa na shem nɩ atabara asiu agayɛɛ naa naa kə nɩ afɔɔ na lə nɩ wáá faŋa faŋa. Na batənleeja ba cam nɩ na sə sə anyɛ.66Pɩɛɛr aɖa gaka laŋ ma baləfaja banɖɩyar abaawayar ace asul. 67Aŋə Pɩɛɛr asə na shele ʋotonu. Na akiɖe Pɩɛɛr suu. Na abaawayar alə nɩ waa: "Akɩ ʋtɩ kʋn Yeesu Nassarɛtɩ, kaja." 68Na ajigəwʋlʋ ne lewaa: kəma yɔna, kəma tɩka ashe ŋgade ʋna le mana. Naaɖo acə gocicaŋa ni.69Na cɩri akolo. Abawayar, ɖem anŋeni, naale nashe ŋbeɖe baɖa kəma: Nde gloo ada bagə ciica. Naa kɔji dewolo ciŋɛ. 70Cee aciŋa ŋbeɖe baɖa ŋkəma batile Piɛɛr waa gasono ʋɖa bɛrɛ beɖe baga cica ni ʋɖʋwa Galile kaja naki.71Naasiba nacana mana: kəma cee yɔ arɛde agale inale maana. 72Ŋkəde kpaarɩ acɩrɩ amana kulu mkpala nyɩʋ taja. na Pɩɛɛr alige galeyɩ Yeesu ace leni pala ma: Naa acɩrɩ atilewa a kʋlʋ akpala nyɩʋ ma. Ataa alige ma naa asəba nayu.

Chapter 15

1Gajaka gajaka futufutu, na basaraalaaja kaɖibaja ba wala nayɛɛ gʋfaŋ baɖe na ba ŋano, na babɔŋɔnja na yɛɛ gʋfaŋ baɖe na baŋono, na babɔŋɔnja ba sanɖusi kəbaja. Bari Yeesu akʋr nɩ ɩlɔ atɔɔnɩ atɩ shee Pilaati. 2Na Pilaati ataba nɩ waa: Akɩ na Yuɖaa kəbaja bagʋpayarɩ aa? Na Yeesu abuye nɩ waa ka ɖeiɖei n'ʋlə gəŋ. 3Na basaraalaaja kaɖi baja bawala na paŋa na nɩ bʋlei tuutuuma.4Na Pilaatɩ ataba Yeesu acəŋə waa: kaatələ ashee pɩ aa? Kiɖe akpala gʋyagʋya ɩ bana ciu nak ɩ ma. 5Yeesu kakɔɔ abuye pɩ gaɖən na, nɩkpa Pilaatɩ biti.6Baa jɩŋgaarɩ apaŋa na, batɩ laa sarka nɩ karɛ ɖən alam, nɖee samaa ana yɛɛ ma. 7Sarka nɩ karɛ ɖən batɩ yɩɖa nɩ waa: Barabasɩ, babʋŋa aɖʋ ganʋ alee mbɔnɔ alaa ʋɖən aŋŋuro. 8Na samaa ace atɩ na taba ganɔ, bʋkɔɩ ba cee na lee bagʋshile nɩ ma.9Na Pilaatɩ abuye pɩ waa: ɩtɩ yɛɛ ma lam Yuɖaa kəbaja ba gʋyarɩ aa? 10Aɖʋwaa: Pilaatɩ agɩlopi gɩyɔ waa: Ncənyoro ŋji basaraalaaja kaɖibaja bari na Yeesu ashee nɩ. 11Ama basaraalaaja kaɖi baja bapiklə samaa balə waa ba lam Barabaasɩ.12Na Pilaatɩ akɔɔ ataba pɩ waa: Baɩ na masara na nɖee ɩna yɩɖa waa: Yuɖaa kagʋyarɩ ma? 13Na ba kɔɔ akuro a cəŋə waa: kal ma nɩ.14Na Pilaatɩ aləpi waa: mɓɔnɔ mpaŋa njɩ a lee? na ba kɔɔ akuro acəŋə waa: kal ma nɩ! kal ma nɩ! 15Na Pilaatɩ ana yɛɛ alee bʋkɔɩ ba lə ma, na alam Barabaasi; Na shee ganɔ ba kəɖa Yeesu ɩpɛ, na shee ganɔwaa: bakal Yeesu gʋyo kaŋhʋra laŋ.16N'ɩsɔja batɔɔ Yeesu a kpana gasɔjafala nɩ n'ɩsɔja baŋunii ba wala. 17Na ba tɔɔ ɩtoko barana akara Yeesu, naa alʋ ɩwiwə kaŋfu ɖaa ŋyarɩfu ma, atər anɖilaŋ. 18Na baɖa na sala nɩ waa: Gɩ salakɩa yuɖaa kagʋyarɩ!19Nabatɔɔ gɩpɛ ɩ gɩɖa ɖaa ʋnɔɔlɩmɩ ma, akəɖa andi naa ashem nɩ atabara, naa a cəm bakəwəla akur atən aŋyɩɩ. 20Bakiɖe nɩ fɔɩ alɔgɔtɩɩnɩ aboŋo ma, na ba fɔdɔ toko aana nakɔɔ na ɩtoko ashe nɩ, naatɔɔ nɩ acə bakal. 21Ʋsoro ɖən batɩ yɩɖa nɩ waa: Simɔɔ sirɛnɩ kaja, Alɛkɩsaɖina Rufuu ba ya na gəŋ aɖe ɖoo na awar na pɩ ma, na balee nɩ ɖoole a cam Yeesu agʋyo kaŋkʋra atoŋo.22Na batɔɔ Yeesu acə na gaɖuɩ ba na yɩɖa waa: Gɔlgota ma, kaashɩ na gəŋ waa: ʋɖikəwa kaaɖu. 23Na tɔɔ bʋkana ɩ baɖʋ mir ncən ma, ashee nɩ waa: Anyem, na abəla ʋnyem. 24Na bakal nɩ gʋyo kaŋkʋra laŋ, naa akəu ɩkɔɩ baŋə nɖee a tɔɔ atoko ma.25Ɩɖe lee gakɔŋkɔŋɔ gariutaja, saanɖee bakal nɩ ma. 26Na ba ŋɔn kpalakɩ ɖən laŋ akal anɖilaŋ ɩna faŋa waa: Nnɖe na Yuɖaa kagʋyanɩ. 27Na ba kal bapɩtɩrɩ banyɩʋ, ʋɖən gʋnyɛsonolaŋ, asaaka gʋnyɛpɛnɛ laŋ. 28Ɖaa ʋŋɔn ʋlə ma, ɩlaƒʋ alee: waa: Baɖʋ nɩ mnɔnɔ baja bagɩcuca.29Mbaɖee ba na fə ma, baɖe batɩ lim nɩ nafɩnɛ babʋnɔ, nalə waa: woo! Akɩɩ ʋlə waa: ʋtaa pi ʋnyiŋu kaafala, naa acəji ɩshile ɩriu ma. 30Fʋra akʋʋlɔ, akɩɩlopi, naa argə gʋyokaŋkʋra laŋ.31Na basaraalaaja kaɖi baja, na babɔŋɔnja ba nɩ gboo ba na bɩɩlɛɛ nɩ, na lə bawor naa afʋraka basaaka, na kasəra afʋna agɩlopi na! 32Kristo Israɛl kagʋyarɩ argə gʋyo kaŋkʋna laŋ n nyimə gɩŋə naa gɩshee ɩja! Mbaɖee ba kal pɩ gboo ma, ba nɩ miaʋ basẹba na lin ni.33Gakɔŋkɔŋɔ gakoloŋtaja gakə ma, na ŋkomo nshee gatəna gaŋuniila, halɩ bʋkɔŋɔ cɩɩnɩ. 34Gakɔŋkɔŋɔ cɩɩnɩ kaaja nɩ, na Yeesu akuro kəŋkəŋ kəŋ: Eloyi Eloyi lama sabatanii, kaashɩ na gəŋ waa: Amikoyar, amɩkoyar mʋ lee ka ʋbɔɖa amʋ. 35Mbaɖee baɖa ŋkəŋ ma, kəbaɖən barəŋə gəŋ ma, na ba lə waa: Atɩ yɩɖa Elii36Nabʋɖən acu atɔɔ ʋnɔɔlumɩ apar ŋkɩsa asɔm finɛɛgɩ anam ashee nɩ anyem, na lə waa: pala ma gɩkiɖe aŋə ɩtajɩ waa Elii ataa pɩ atɩ rgə nɩ. 37Ama Yeesu akuro kəŋkəŋ naa anyəŋknə. 38Na paatusaŋ nɖee bakəl ʋnyiŋu kaafaala nɩ ma, afatrə akpala ɩnyɩʋ tɔɔ na alaŋ halɩ atə.39Ɩsɔja ɩshɩnʋn banɖiyarɩ a yɩɖe ŋyɩɩ aŋə ɖaa Yeesu aciima, na alə waa: Gasono gasono ʋsoro nnɖe alaʋ alee Gaja ʋpur. 40Basəmprə baɖən baɖe bayɩɖe gaɖulɩŋka na kiɖe kəbaɖən pɩ gəŋ Marii Magɩɖalaa kaja, Marii Yakubu, Josee na Salomee bana. 41Bacee natər aŋkəm na kaŋa na nɩ, ŋkelee aɖa galilee ma, na basaaka ɩ ba yàlà nɩ acee Yerusalɛm ma.42Gɩtəŋshile ʋshilè ʋna ci basəba na kpeɖe Sabaatɩ ma. 43Na Yosɛfʋ arɩmatee kaja akpa, aɖe lee gərma karɛl ana kal na bɛrɛ gʋfaŋa ma. Ʋni gboo atɩ saa Gaja kaayaritəna. Na atɔɔ ʋcine ace Pilaatɩ sul anyiŋə ganɔ Yeesu aŋkompa. 44Nɩlee Pilaatɩ biti ɖaa Yeesu were ma, na ayɩɖa ɩsɔja ɩshɩnʋn banɖiyar ataba nɩ, aci ma ɩlɩŋ.45Ɩsɔja ɩshɩnʋn banɖiyar alə nɩ kɩja ma, na atɔɔ Yeesu aŋkompa ashee Yosɛƒʋ. 46Na Yosɛfʋ ashɩ nkuro nfunka na ma, naa arge Yeesu gʋyo kaŋkʋralaŋ, naa apar nɩ ŋkuro naa aɖʋ nɩ ŋkufo nfɔlɩ bako gʋtakəwa nɩ naa apiklə ntala a cəʋ ŋkufo kaanɔ. 47Marii Magɩɖalaa kaja, na marii Yosee anar baɖe ba yiɖe na ŋə gaɖuu baɖʋ nɩ ma.

Chapter 16

1Sabatɩ a bon ma na Marii magedala kaja na Marii Yakubu na Salomee ba na ba shɩ ɩtʋlaarɩ bakaŋkəra na cə ba cə tɩ pɛŋpɛŋɛ Yeesu agʋlɔ. 2Bɔkɔɩ kʋ shile ʋsebaka Gaja kajaka nkələndee ʋshile ʋ na ta ma na ba cənkufo sul.3Bade ba tɩlə boŋnɩnɩ waa aŋa naá pəkəl ntala shee tʋ. 4Bataa bɩ nyɩne akɩde ma na ba ŋə waan tala nbʋŋbɔnɔ nde ntɩne.5Na bakpa nkufonɩ naŋə gapisopi gadən Gadegasə gʋsonolaŋ akara ja ba fɔnɔ na ba gɩfolu gɩtədə pɩ. 6Na alə pɩ waa paa ma tədə gɩfoluna: Yeesu Nazarɛtɩ kaja ndee bakal naa aŋənə ʋshɩle ʋrɩutaja aɖʋwo ma na ɩnayɛɛ aa? kakɔɔ da atɩyana. Kɩ de ma Gadʋ ngadee ba cee dʋnɩ ma. 7Ama kɔɔ ma cɔ atɩ ləshee aba kəŋja na Pɩyɛɛrɩ waa atɩ saa nyɩn Galili: nkən na ɩnɩ ŋənɩ daa acee lənyɩn ma.8Na ba dʋwo nkufonɩ naa acuu aɖʋ waa asa mpəna na ntərətərə nkpa pɩ, na kəbakɔɔ alə ʋdən gado na gifolu gɩtədə ka laŋ.9Yeesu aŋə nə adʋwo nkufoni Gajaka bɔkɔɩ kʋsəbʋnɩ ma Marii magədalaa kaja ndee ace akərə aŋʋro bɔnɔ kulumima na atɔ nɔ afaŋa agʋlɔ. 10Na a cə atɩ lə laabarʋ de a shee nbadee ba ba cee da na nɩ ma baŋʋni bade bada gakonɩ. 11Ba rəŋə waa ada nŋʋro halɩ aŋənɩ ma kə ba she ya na.12Gəni kaŋkən na akɔɔ afaŋa agʋlɔ ashee barɛ ba nyɩʋ nbadee ba da ʋnyccalan na cə ɩwaralaŋma. 13Na ba kɔɔ apɩ atɩ lə ashee basaaka, ba ni mɩnyaŋʋ kəba shee ɩja acəŋə na.14Ʋboŋʋnɩ na akɔɔ afaŋa agʋlɔ a shee aba kəŋja təb nʋdən bade ba səna jɩʋjɩʋ na anabor na pɩ ba gɩfolu gɩ kaŋkəra, na ba gifolu gɩtərətərə ka, adʋ waa kəba shee nbadee baŋə ʋŋənʋ adʋwoma ɩjana. 15Na akɔɔ lə pɩ waa kʋlamaa acə ndʋlinyan nŋʋni nɩ acə atɩ lə ndi nsono kaa le ashee dʋlinyan aŋʋni. 16Arɛ ndee ana shee ɩja naa ba mə na na nɩ bʋto a laa ma ataaŋə ndi nsono ama arɛ ndee ka shee ɩja na ma ataa ci.17Ŋəma maamaaci ka gʋlesʋra ngʋdee gʋnʋgʋkʋn nbadee ba nəba shee ɩja ma batəba naa kərə aŋʋro ɩbɔ nɔ na amʋyɩ ada, naba təba naa lə gɩkərə gɩfoli. 18Ba təba naa ri ibu: baa badʋ ʋləmə ŋʋce kʋja bʋtonɩ ashe pɩ kəbanyəm aci na. Batəba naatər anyɛ ba shɛ dɛka laŋ naa bana ŋə səʋci.19Ndi yar alə pɩgən boŋo ma na abodo Alaŋ naa asə Gaja ka gʋnyɩ sonolaŋ. 20Na bacə atɩ na lə Gaja kaale bʋdu bʋŋʋnɩ ndiyar ade tɩle na pɩ ntəma bʋkɔɔ bana lɔ maɩde tɩlee na maa maaci a na kʋnpɩ ma.

Luke

Chapter 1

1Gטnaƞa gטɖən Bɛnɛ tuutuuma balee koƞkaani aƞɔn alesטna ibטƞa alee atigicuca ma, 2Ðaa mbaɖee balee səniya baja kpaakpaa טsəbט ni ma, naa bapna galei gaɖe kə ba təƞleeja ma. 3Galaƞ na, amט gboo ƞƞə waa lcəm waa ma yɛɛji kaɖeiɖei ɖaa gasəba ma. Aƞɔn ji ɖaa gatəƞɔ ma ashee aki. Teofil soƞsono. 4Nti yɛɛ waa ayɔ טcnu ɖe טcam ma ka afaa ni.5Nkele nɖee Henoɖu aji giyani juɖee ni ma. Asana laaja nɖe ba na yiɖa waa sakani, aɖe lee basana laaja Abiya abטƞטma ni kanɛ Akan aɖe lee anɔɔ, abטƞטma ni kטsəmprə aƞyiɖa njika waa Eliisabɛti. 6babɛnɛ banyiט batəƞə gaja kaƞyi. Nakטngטpɔ ɖeiɖei na mana baƞunii 7Ama kəba ƞטn טpi na, aɖטwa Elisabɛti alee aƞטmkɔmɔnɛ na, ba bɛnɛ banyiט baɖe ba ye kpən gipila.8טshile טɖǝn sakani alee antǝma nalaa sanaa na shei Gaja, aɖטwaa lcəm nabaƞkulo waa balee 9ɖaa ba na lee bagטshile ma. ɖaa bakiɖe alaa ma טni na icəm na ma, waa aba sanaa, sanaa kaɖubaka Gaja kaƞyi. 10Samaa aƞuni aɖe yiɖe nɖɔƞka na nyiƞə, ga kɔƞkɔƞɔ ngaɖee ni ba laa sanaa tטlaam ma.11Na Gaja ka malaika akul alaƞ ayiɖe sanaa katטlaani kaƞtomo ka gטnyisonolaƞ. 12Sakani agifolu gitɔɖɔ ni na asampəna ikpa ni aƞə Malaika ma. 13Malaika alə ni na "asampə na ipaa kpaki na, sakani. adטwaa akטnyiƞu טcama. Akaka ataaƞטm טaisono ashee aki, naa aɖט ni n'yiɖa waa Yohanɛ.14טpiɖe ataa pi na טciƞkənka na טjaƞ asheeki, naa bɛnɛtutuuma bicine itu kən na abטƞטma. 15aɖטwaa ataa lee anɛ bטmbɔnɔ Gaja kaƞyu, kaa naa nyem bטkana yaa bטkana bטhika na. nƞuno nsoƞsono nturiƞə na ni tɔɔ ɖoo anan aƞcəna ni:16Anaapala Israɛl bapun tuutuuma ba bט yɛ kɔwa api Gaja sul. 17Adaa Sara Gaja kaƞyu na ƞƞuro nsono na Elii ikashi, naa api na baya bicine ba bapi laƞ naa api na bapi bicine ba baya laƞ naa apala ifolu ikaƞhna baja bifolu iburo bawɔɖa ofaƞa daa mbaɖee baɖa ɖeiɖei ma, naa acene apɛmpɛƞɛ samaa ashee Gaja."18Sakari ataba Malaika waa: "Bai na malee ayɔ kuja? aɖטwaa nkpkər gipila boƞo na amaka gboo akpər gipila." 19Malaika atələ ashee ni waa: "Amט na Gabriɛl, nɖee annayide Gajakaƞyu ma. Batəm amט na mapi ati lə aki galisoƞsono 20Nnyimə aa, טtaapəra gaciטatɔ, kaa kɔɔ asəra alə bטlei na Hali טshile nɖee gטlesטra gטde gטlee ma. Aɖטwaa ka shee ya ambטlei bטnibטtilee kalטwatט ma na."21samaa aɖe kpa biti ayiɖe na saa Sakari aliƞ sanaa kaɖulaaka ma. 22ati ɖoo ma, kakɔɔ asəra alə bטlei na, na bati kaashi waa aƞə akɔɖən saraa kaɖulaaka. Na apra gacɔɔtɔ na lə na pi na anyɛ. 23Antəma kishlie ibon ma, na akəwa ashɛט agaɖu24iti lee ishile inyiט ma, na akan Elisabɛɛti aɖa na ncəna. Aɖeti lugo lugo na agטlɔ hali iƞɔrɔ inטƞ, aɖeti lə wa. 25"Kiɖe ma bטkɔi Gaja galee ashee amט ma, akəu ginyine amalaƞ naa alaa bטkɔi bט na kana aamט gicifala bɛnɛ bagicuca ma."26Nkelei ancəna nwəɖa iƞɔnɔ ikoloƞ ma. Na Gaja atəm Malaika Gabriɛl Galilee ka mpa Naasarɛti ni, 27Ashee טpigii kəma yɔ טsono na sul. Aɖe waɖa akɔbi bati ni waa Josɛfט, aɖe lee Ðaafiɖə abטƞטma ni karɛ. טpidii ɖe ayiɖa ijika waa Marii 28Malaika akpa agaɖu naa alə ni waa:"yiɖe n'טciƞkənka aki nɖee Gaja gashee gטjɔɔ ma, ikoyar aɖa akasu." 29Arəƞə gəƞ ma, ikpa ni biti, na ataba waa maƞja nsala nji gaƞ kaashi ajikawaabai.30Malaika a lə ni waa: "Asampəna ipaa kpa akina Marii, aɖטwaa טƞɔ gטjɔɔ Gaja Sul. 31Kiɖe atiya, טtaaɖa na ncəna aƞטm טpi טsoro naa aɖטni n'yiɖa waa Yeesu. 32Ataa lee arɛbטmbɔnɔ, naa yiɖa ni waa nɖee aɖa, alaƞ ma טpur. lkoyan Gaja anaa ashee ni ayar bטmbɔnɔ aƞyaniboi. 33Anaa ji giyam Jakɔbט agafala gaƞuuni laƞ na agiyari ka giwaɖa טbon ayɔna"34"Bai na gטlesטra gטɖe gטlee aɖטwaa ɖטwa kəma yɔ טsoro na?." 35Malaika atələ ashee ni waa:"ƞƞuro nsoƞsono ntiƞrəgɔ akalaƞ naa Gaja kikashi itu siט aki gaƞa na טpi nɖee aƞטm ma, alee ciriciri kupi, naa ba naa yiɖa ni waa Gaja טpur.36Elisabɛti akəbטƞטma ni karɛ טni gboo aɖa na ncəna agipua ni aƞɔrɔkoloƞtaja anookama aɖe ndee alee aƞטimkɔmɔrɛ ma. 37Aɖטwaa akɔɖənimana Gaja kəga səra alee na ma." 38Na Marii alə waa: " nlèe lkoyar atəmleeja na, iƞunii ilee amaaye ni ɖaa טlə ma!" Na Malaika atɔbɔ asul.39Kalטwaa ɖe, na Marii akɔטku ace Juɖee kabטnט laƞ kampa nɖəni nɖa gatəna ni ma. 40Na akpa Sakari agafala ni asala Elisabɛti. 41Elisabɛti amanarəƞə Marii ansalama n'טpi asheט ancəna ni, na ƞƞro nsoƞsono nriƞə ni.42Na akuro n'טwələ טbטmbɔnɔ: Baɖט aki aləbarka basəmprə ba gi cuca, na טpi nɖee aɖa akiƞcəna ni ma, alee aləbarka kטpiט 43Bai na ipi ashee amט waa amט nɖnsonoyar nar ajeɖe amט? 44aɖטwaa akטwələ kansala nshikpa agטtɔ ni ma, n'טpi aɖa amטncəna ni ma, asəba טjaƞ 45Kטsh'ɛkט'shɛ ashee nɖee ashee ya ma, aɖטwaa bטlei mbטɖee ikoyar alə ashee ni ma, bט ti bט lee46Na Marii alə waa: Amטƞuro nti kטma ikoyar, 47Na aƞgasiƞə gati jaƞ na aja ama fטraka.48Adטwaa akɔט gi nyine amalaƞ amט nɖee nlee atəmleeja. Tɔɔ na n nyimə na ce nace bati ba naa lə amט waa kטshɛ kטshɛ. 49Aɖטwaa ikashi iƞuniiyar alee alesטra iƞərə ashee amט. Aƞyiɖa nɖa ciri ciri.50ishɛi iƞəka ibɔlɔ ashee mbaɖee ba na cu ni bטja bטja. 51Afaƞa agטnyɛ kikashi naa akə mbaɖee bawəɖa iciƞbɔnɔ bafaƞa balɔ ma, aram atən.52Apikil ikashi baja ba sə bayar baidaƞ ma, abəɖa atən, naa ataa mbaɖe ba na buro balɔ ma alaƞ 53Mbaɖee akɔmɔ ina kə pi ma. asheepi ayɔkɔ uƞənə naa akərə bataƞja anyɛ ikɔnɔ54ataa alige ishɛi iƞəka awəɖa ma, na api ati nina atəmleeja Israɛl, 55Ðaa alɔ ashee atibaya Abraham na abטƞטma nace nace.56Na Marii a ɖa Elisabɛti sul Hali iƞɔrɔ iriט. Naa aye kəwa a guɖu. 57Elisabɛti a bטƞטma kטshile טkpa ma, na aƞטm טpisoro. 58Bawor na abטƞטma ba rəƞə waa ikayar afaƞa ni agטnyɛ alee ni gטjɔɔ ma, na ba kaƞa na ni ajaƞ59טshile ganaana kטja na ba wala na yɛɛ bapɛƞɛ טpi ma, na ba tɔɔ טpi ayar aƞyiɖa aɖט טpi waa Sakari. 60Na טpi nar alə waa: "Alə, aƞyiɖa njika waa Yohanɛsi". 61Na ba lɛ ni waa: טɖən ka ji gaƞ akəbטƞma ni na.62Na afala טpiyar gטnyɛ ataba ni waa n yiɖa mpaƞa nji a na yɛɛ ba yiɖa טpi. 63Na Sakari ataba kpalaki ba na ƞɔn ilaƞma, na aƞɔn: waa aƞyiɖa n ji gəƞ Yohanɛsi. Na baƞuni bakpa biti.64kpaari aganɔ ga tine, agiɖa, nasəba bטliləka na ɖט Gaja alibarka. 65Asampəna ikpa mbaɖee ba ɖa asərpikal ma, na juɖee ka bטnט laƞ kpataa kə ba ja. Ba ɖe bati lə galeiga ɖe. 66Mbaɖee ba shi rənə galei gaɖe ma, baɖט ji bi cine ni na lə waa: Mטnט טpiɖe a naa ti pra? ikoyar agטnyɛ gטɖa asul.67Na ƞƞuro nsoƞsono nriƞə טpi ɖe ayar Sakari, na a səba na lə aƞnabi ma na ba bט lei, na lə waa: 68"Aləbarka ashee ikoyar, Israɛl a Gaja, ɖaa ajeɖe a samaa na ashi ni alam atən,69Atam afטraka abטmbɔnɔ, atəƞleeja Ðaafiɖ a gafala ni. 70Ðaa ɖooɖooɖon abטƞa alə na abataƞleeja aƞnabi ciri ciri ka baja ba bט nɔ ma, 71Afטraka nɖee a na alaa atט ata ibɛnɛ na mbaɖee ba ƞo atט ma ba nyɛ ni!72Gaƞci afaƞa agטjɔɔ ashee atibaya, naa alige a ciri ciri kalikawili laƞ. 73Ðaa טcam namo nɖee abטƞa acam nama ashee ataya Abraham ma, 74Waa ataa pala nkələ' giɖoo atibɛrɛ ma na banyɛ ma na banyɛ ni ma. gilee ni bɔɔta asampəna ipaa ɖaa na. 75Gi Sara ɖaciri ciri kaasana na ɖei ɖei aƞyu ataaye ni baa njəƞ.76Aki spiki ba tɔ ba yiɖaki waa nɖee aɖa alaƞ ma: a Anabi Aɖטwaa טtaatɔnɔ ikoyar aƞyi na pɛmpɛƞɛ inyiƞca, 77Naa ishee asamaa ayɔ nɖisono na ambɔnɔ kטtəɖu,78Atukoyar ishɛiƞəka kaləbanka, a jeɖe atט ɖaa טshile טna ɖoo alaƞ ma, 79Akaɖa mbaɖee ba sə bטce kaƞkomo ni ma, Naa atəƞə ata naƞa fɛɛ kטnyiƞca laƞ."80טpi aɖe ati kpər akaƞkər ƞƞuro nsoƞsono nɖe nɖa na ni. Aɖe ɖe ɖa טtenu ni hali טshilee aɖoo asaƞa agטlɔ Israɛl asamaa ma.
Chapter 2

1Sesari ogusto akələ' na ashee ganɔ waa batטr bɛrɛ mbaɖee Roma kəbaja ba na kpashɛ ma. 2טtטn טsəbaka ɖe, טlee nkələ' kininiusi aji gigomina sirii ma. 3Baaƞa aɖe, ti ce a mpà ni batטr ni.4Josɛfu gboo ace Nasarɛti Galilee yuɖee, Ðafiɖi a mpa' ni ba yida waa Bɛtɛtɛhɛm ma, Aɖuwaa alee Ðafiɖi a gafala na a bטƞטma ni kanɛ na, 5Na a ce waa ba tטr ni a ɖe nna akɔbi Maru, aɖe ɖa na ncəna.6Ba ɖa nkəƞ ma, na abטƞטma kטshile טkpa. 7Na aƞטm טpisoro, טpur asəbaka, na aper ni akisa aɖט ni gטbɔrisara ni, aɖטwɖ gaɖu gamana ashee pi.8Kagטsaט gטɖe babɔripaƞaja baɖe baɖo lwara laƞ gijibɔƞɔ na tטƞa bibɔrifɔ; 9ikɔyar amabika akul balaƞ na Gaja k'טkmט טkaɖi nkomo asərpi aka; Na asampəna ikpapi.10Na Malaika aləpi wa:" Asampəna ipaakpa anyiƞ na, mpipi malə anyiƞ galisoƞsono ngaɖee gapala samaa aƞunii טcine טkər ma. 11טrɔƞɖe baƞטm nɖinsonoyar 12Ðafiɖi ampa' ni Ðaailee na ayɔ ni ma; itu ƞə טpifɔli bapar ni akisa aɖט ni gטbɔrisara ni ma."13Kpaar na Malaika mana tuutuuma bapi atipele na saaka isɔɔja pi gəƞ baɖe ba ti kטma Gaja na lə waa: 14"טkטmט טtɔ Gaja sul alaƞ, na fɛɛ kטsəט טda atən a shee bɛrɛi asɔlɔ."15Malaika mana bakəna ashɛט alaƞ boƞo ma. na babɔripaja ba lə bawor waai Gice ma Bɛtɛlɛhɛm ati ƞə bטkɔi bטpi ma, bטkɔi ikoyar afaƞaatט giyɔ ma." 16Na ba kəטku ace nkəƞ bakpa ma, naa aƞə Marii na Josɛfט, aƞə טpifɔli aɖe ɖa gטbɔrisara ni.17Ba ƞə ni ma, na ba lə ɖaa bטkɔi ba lə pi טpiɖe aga lei ma. 18Mbaɖee baɖa baɖo nkaƞ arəƞə maamaaci ɖaa babɔripaƞaja ba na lə ma. 19Marii alugo bטƞunii na lige bט טcine ni. 20Kaƞkəm na babɔripaƞaja ba kəwa ashɛט na kטma Gaja na sheeshee ni, ɖaa alesטra iƞuni nɖee ba raƞə naa aƞə ɖaa ba lə pi ma.21טshile, ganaana טpi טpɛƞט kטshile טkpa ma, na badט ni nyi ɖa waa Yeesu, nyiɖa nɖee Malaika acee fapi naa ka gטna gטye aɖa na ncəna ma.22Aɖoo bטƞטma kajiwa ni ma, ɖaa musa a ƞɔn a gטpɔ ni ma, Josɛfט na Marii ba tɔɔ טpi ace Yerusalɛm, bafaƞa ni ikoyar 23Bakטn ka ɖei ɖei ɖaa ikoyan aƞɔn gטpɔ ni ma: Bapi basono basəbaka ba nə ba lee ikoyar. 24Naa a laa Sarra kparkoko banyi na uikuku banyi, ɖaa ba ƞɔn ji ikoyan agטpo ni ma.25טsoro dɔn a ɖe ɖa Yerusalɛm ba ti yiɖa ni waa sime". Aɖe lee ɖei ɖei karɛ atəƞə, a ɖe ti saa Israɛl anyinekoshɛn, ƞƞuro nsoƞsono nɖe nɖa na ni. 26ƞƞuro nsoƞno ncee alə ni waa kaa ka na ci na a taa ƞə kristo afaƞaka.27ƞƞuro nsoƞsono nce na ni טnyiƞu kaafala ni. Yeesu a baja ba toƞo ni akpa na yɛɛ ba lee gטshile ashee ni ɖaa ba ƞɔn gטpɔ ni ma, 28Na simeɔɔ acam ni a nyɛni, adט Gaja aləbarka, na lə waa: 29Ikoyar, nnyəmə, טtaasəra apala akatəmleeja ace ati ƞטra fɛɛ, ɖaa akaalei ga lə ma.30Aɖטwaa a minyine iƞə nɖi nsono טtəm ma. 31Nɖi nsono nɖee טkpeɖe ashee isamaa baƞunii ma, 32fitila nɖee akaɖa isamaa ma, na Israɛl aka samaa טkטmט.33Ayar na nar baɖe ba ti jɛlɛ bטlei i ba na lə טpi ɖe laƞ ma. 34Simeɔɔ aɖט pi aləbarka, naa alə Marii טpi nar: "טpi nɖe bapi nani na, naa tuutuuma bafəɖa tuutuum a bayiɖe alaƞ Israɛl ni, naa ifaƞa bɛrɛ bakpa ntərətərə, 35Akulopi gapɔɔ gati gaciɖa akiƞuro, naa afaƞa tuutuuma ifərə icine ni ma itine."36Anabi טsəmprə bati yiɖa ni waa Aani fanuel טpur, Asɛn abטƞטma ni. Aɖe kpən gipila. Aɖena טkun ba tɔɔ bawor gipigii ni ma bטja kulumi naye pra טkoƞka: 37Aɖa gikoƞka ni hali bטja ishinan na bטnan, kətəbə טnyiƞu kaafala ni na aɖeti lee Gaja kantəma gishilekɔnɔ na gijibɔƞɔ na kטrganɔ na nyiƞə. 38טni gboo akpa nkəƞ kaseeɖe ma na akטma Gaja na lə Yeesu agalei na shee mbaɖee ba na saa yenu alɛm aɖoo nawiya ni ma.39Nkələ nɖee balee bטkɔi baƞɔn ikoyan agטpɔ ni aboƞofee ma, na bakɔkɔ ashɛɖu Nasarɛti Galilee ni. 40טpi aɖe tikpən awəɖa טyɔט Gaja kagטjɔɔ gטɖe gטɖa na ni.41Baa gaja gapaƞaji Yeesu abaja bati ce Yerusalɛm na ji paaki kajiƞgaari. 42Nkələ nɖee awəɖa bטja təb-na bטnyiט ma, na akטn pi, ace bagטshile kajiƞgaari. 43Jiƞgaari kishile ibaƞ ma, na bakəwa ashɛט, ama Yeesu alal Yerusalɛm. Ayar na anar kəbayɔ na. 44Baɖe ba ti tam waa akטn abasor banashɛט, ma na bakט טnyiƞca טshile טpilimə na yɛɛ yɛɛ ni a basono na abaja bugicuca.45Ama, kəbaƞə ni na, na bakɔɔkɔɔ ace Yerusalɛm atiyɛ ni. 46טshile טriutaja na baƞə ni aɖe sə bafaƞaka bagicuca naɖט pi gטto na taba pi bטlei. 47Mbaɖe baɖט ni gטtɔ ma, ilee pi maawaaci agטfaƞ a na mbuye nɖee ana shee ma.48Abaja baƞa ni ma, nukpa pi biti, na anar ataba ni waa: Api, bailaƞ na טsana naatט gəƞ? Kiɖetiya amטƞna a kawɛ giyɛɛ yɛɛ atטcine טpiɛ 49Na alə pi waa: Mטleeka ina yɛɛyɛɛmט? kiyɔwaa isəmma lee amawɛ antəma aa? 50Ama kəbati kaashi ngaɖee a na lə pi ma na.51Na akטn pi ba rgə ace Naarɛti, aɖe ti buro agטlɔ baƞyii. Na anan alugo bטƞunii טcine ni 52Yeesu טyɔט טɖe ti pele, aɖe ti kpən, Gaja kagטjɔɔ gטɖa na ni. Gaja na bɛnɛ bicine ikən na ni.
Chapter 3

1Tiberiyasɩ agaja bəb n'ɩnʋntaja nɩ a lee room kabʋtəŋyarɩkulo Baya ma, na Pɔnsɩ Pilaatɩ a lee Nɖiyar ashee yuɖee kʋtənla, Herooɖɩ Antɩpaasɩ a toŋo Galilee kʋtənla, Filiipu, Herooɖi Antɩpaasɩ ʋŋono, a toŋo Ituree na Trakonii kɩtənla na Lisaniyɔɔsɩ a toŋo Abilɛɛn kʋtənla. 2Basaraalaja babטmbɔnɔ aani na kayiifט ba nkələ, Gaja galə na Yohanɛsi Sakari טpur טteruni3Na ace apa nɖee iɖa akטn yurɖɛɛ ma, na lə pi waa: fטba ma anyinalesטna batɛgɛ anyiƞ bטto naa iƞə anyibɔnɔ kטtəɖu.4Ðaa baƞɔn Anabi isayee agטbɔ ni ma: Akטlka טwələ טti ce טteru ni pɛmpɛƞɛ ma afaƞaka טnyiƞca təƞətəƞə maט.5təkrə ma inyica iƞunii, abטnu na bטtəƞtəƞi bטram atan, təƞə ma nɖee ikoɖo koɖo ma, inyiƞca nɖee waɖo atala ma, ɖimo i. 6Naa baaƞa aƞə nɖisono Gaja sul.7Yohanɛsi aɖe ti lə samaa api asul ana tɛgɛpi bטto ma, waa: Mpɛre kabטsheimebaja aƞafaƞaka anyiƞ wa icuu טnyana טtטma.8ƞטm ma ipi nɖee inafaƞa waa ifטba nɖawa ma pɔɔ ma lə anyinalɔ waa:9Nfalט nɖa ayo kakəmə boƞo: Ayo nɖee ki na ƞטm ipi isoƞsono na ma, bati ba sɔi abəɖa טtonu ni.10Samaa ataba ni, waa: Gəƞ ma bai na gilee 11Na abuye pi waa: arɛ i awəɖa toko banyiט ma ashee nɖee kawəɖa na ma, טɖɔƞkɔnɔ, nɖee awəɖa טjiט ma, alee gəƞ.12Mbaɖee ba na cam lampoo ma, ba ce asul atɛgɛ pi bטto, naa ataba ni waa: טƞono bai na atט gilee? 13Na alə pi waa: Paa ma cam aɖə ɖaa balɔ anyiƞ ma na.14Lɛɔja gboo bataba ni waa: Atט ni, bai na gilee na atələ ashee pi waa: Paa ma lee טɖən tilashi aprə ayɔkɔ na, bטkɔ ba na səla anyiƞ ma, ifana.15Ðaa samaa ace na saa ma, baɖe ba ti taba bicine waa Yahana ka shilee Kristo ao? 16Na Yohana alə baƞunii waa, amט, n məna a nyin bטto, Ama טɖən atט, nɖee awəɖa iko a wu a mט, kə ma səm ma kur atən akטɖa a nkɔɖɔkɔɖɔ kטtɔ na. טni a taa məna a nyin na ƞƞuro nsoƞsono na טtonu.17Atoƞo iƞumka a gטnyɛ ni naƞum a laa ipi aɖט gטwטloƞa ni, ama ataa tiw aƞɔ טtonu nɖee kט na ci na ma ni.18Ðaa Yohana alə laabaarט asoƞsono na ɖט pi ikashi ma na gəƞ. 19Yohana abla na Erooɖu tetraaki apan kar Eroɖiaɖi laƞ na alesטra ibɔnɔ nɖee alee ma. 20Wa akɔɔ a pele ifɔli, ari Yohana aɖט sarkani.21Ðaa samaa ace Yohana a məna pi bטto ma Yeesu gboo a ce Yohana a məna ni bטto: Nkələ n dee Yeesu a ɖoo bטto ni ma, na nɖəla ntine. 22ƞƞuro nsoƞsono nrgə alaƞ ɖaa alikuku ma. N'טwələ ɖən טɖoo na alaƞ waa: Aki na ampi asɔlɔka: Nɖט aki nni ni amטcinsɔlɔka.23Yeesu awəɖa bטja akoo natəh ma, na a səba 'antəma ɖaa ba tam waa ayar na Josɛfט a yar na Heeli, 24Heli yar na Mataati, Mataati ayar na lefi, lefi ayar na Mɛlkii, ayar na yanayi, yanayi ayar na Josɛfט,25Josɛfט ayar na Matatiasi, Matatiasi ayar na Amasu, Amosu ayan na Nahum, Nahum ayar na Eslii, Eslii ayar na Nagayii 26Nagayii ayar na Maati, Maati ayar na Matatiasi, Matatiasi ayar na Semeini, semeini a yar na Yosɛki, Yosɛki a yar na Yoɖa27Yoɖa yar na Yoanan yar na Resaa a yar na Sorobabɛli, sorobabɛli a yar na Salatiɛli, a yar na Nerii, 28Nerii a yar na Mɛlsshii a yar na Aɖii, Aɖii a yar na kosam, kasam a yar Elmaɖam, Elmaɖam a yar na Eri. 29Eri a yar na Yeesu, Yeesu a Yar na Eliesɛr, Eliesɛn a yar na Jorim, Jorim a yar na Matati, a yar na lefii30Lefii a yar na simeɔɔ, simeɔɔ a yar na yar na Yuɖa, Yuɖa a yar na Josɛfט, Josɛph a yar na Jonam, a yar na Eliakim, 31Eliakim a yar na Melea, Melea a yar na Mena, Mena ayar na Matataa, Matataa a yar na Ðafiɖ a yar na 32Isayii, Isayii a yar na Jobɛɖi, Jobɛɖi a yar na Boosu, Boosu a yar na Salmɔɔ, Salmɔɔ a yar na Naasɔɔ,33Nasɔɔ a yar na Aminaɖaabט, aminaɖaabט a yar na Aɖimin, Aɖimin a yar na Annii, Annii a yar na Esromט Esromט a yar na fanɛɛsi, farɛɛsi a yar na Yuɖa, 34Yuɖa a yar na Yaakubu, Yaakubu a yar na Isaaka, Isaaka a yar na Abraham, Abraham a yar na Taraa, Traa a yar na Nakɔɔ, 35Nakɔɔ a yar na Seruusha, Serrushi a yar na Ragoo, Ragoo a yar na felɛki, felɛki a yar na Ebɛr, Ebɛr a yar na Sala,36Sala a yar na kayinam, kayinam a yar na Arfakisaɖi, Arfakisaɖi a yar na sɛɛm, sɛɛm a yar na Nahum, Nuhum a yar na Lamɛɛshi, 37Lamɛɛshi ayar na yar na Matusala, Matusala a yar Enɔɔki, Enɔɔki a yar na Jarɛɖi, Jarɛɖi a yar na Maleleel, Maleleel a yar na Kayinani, 38Kayinani a yar na Enɔɔsט, Enɔɔsט a yar na Sɛɛti, Sɛɛti a yar na AÐam, AÐam Gaja טpur

Chapter 4

1ƞƞuro nsoƞsono nriƞə Yeesu, aɖoo na yurɖɛɛ a toƞo ni a ce na טteru ni 2Ka ji טjiט na Hali ishile ishinyiט, na sheetaani atטƞa ni. Kishile ifəl ma, na akɔmɔikpa ni.3Na sheetaani a lə ni waa: "ta ji waa a ki na Gaja טpur, lə ntala nɖe mpra boɖo boɖa." 4Jeesa abue ni waa: "baƞɔn waa ki lee טjiט kanɖən ɖən ט na shee arɛ ƞƞuro na5Na sheetaani a taa ni alaƞ, afaƞa ni ɖulinya ka bטyarifala bטƞunii kpaari. 6Naa a ləni waa: "Ntəma shee a ki bטyarifala bטɖ k'iko na kטkטmט, aɖטwaa amט na ba shee; ntəma sheee nɖee nsɔlɔ ma. 7Galaƞ ט ta cəm atən amטyu, iƞunii itu lee aki ja.8Na Yeesu a tələ a shee ni waa: "Baƞɔn waa, "ikoyar Gaja a nɖənɖən koƞ na akטma, a lee ni bɔɔta."9sheetaani atɔɔ ni a ce na Yerusalɛm, atər ni טnyiƞu kaafala gabטmbɔnɔ kanɖi laƞa lə ni waa: "ita ji waa טlee Gaja טpur, ta ajim atən: aɖטwaa ba ƞɔn waa 10Ataashe ganɔ i Malaika ma na basaa a ki a təƞə. 11Na banyɛ naa akטkei ט paa ti ka ntala nɖən na.12Na Yeesu atəla ashee ni waa: "ba ƞɔn waa Kagbɛɖɔ atטƞa ikoyar Gaja na. 13Sheetaani atטƞa ni bטyɛ bטyɛ ma, na a bɔagטlɔ a liƞ na ni nai. Titre Yeesu a səba a ntəma Galilee.14ƞƞuro nsoƞsono kikashi irəƞə na Yeesu, na akəwa a ce Galilee, ayiɖa nɖe nti ce, baɖe ba ti lə na sar na bטtəna. 15Aɖe ti cere bɛrɛ sinagɔɔg ni, baɖe ba ti kטma titre Awasu kט Nasarɛti nkəƞ kəbaja kə ba shee ni ija na16Ace Nasarɛti gaɖuu ba toƞo ni a kpər ma, ɖaa a na lee ma, akpa ,sikagɔɔgi ni Saaba k'טshile. Na a ta ayiɖelaƞ na yɛɛ a tטr gטbɔ, 17Na ba shee ni Anabi isayee a gטbɔ. A tinekט ma, na a ƞə gaɖuu ba ƞɔn. Waa18Ikoyar aƞƞuro nɖa n'amט, aɖטwaa a laa amט waa ma lə laaabaarט asoƞsono kaalei a shee bashɛɛrɛ, A təm amט waa ma shee mbaɖee bi cene ipiɛ ma, טciƞkərka, naa akטɖe mbaɖee bטkטr pi ma alam atən, naa bafɔnɔrɛ binyine itine, na mbaɖee i wu pi ma, baɖa fɛɛ. 19Naa a lə gaja ngaɖe ikoyar a gטjoɔ gטpi a shee baaƞa ma.20Kankəm na asiט gטbɔ na akɔɔ na kט a shee atəƞleeja, naa a sə a tən. Mbaɖee baɖa Sinagɔɔgə ni ma, ba cəpra ba bטyɛ atəƞə a laƞ na kiɖe ni. 21Nkəƞ na a səba na lə na shee pi waa: טrɔƞ טƞɔn kaalei gaɖe irəƞə ma, galee 22Baƞunii baɖe ba ti laa səriya na shee ni iɖe kpa pi maa maa ci, gטjɔɔ ka bטlei bט ɖe bט ti ɖoo anɔɔ, baɖe bati lə waa: kilee Josɛfט טpur na gəƞ aa?23Yeesu a lə pi waa: "Biti a paa ɖa na, itu kטɖa טkiט kaalei ƞgaɖe: "Logotora, kiɖe a kטטlɔ a kulopi, kokoo itulə amט waa: lee ɖaa waa ma a kəbטƞטma ni, bטkɔi girəƞ waa טlee iƞunii Kapɛrnahum ma. 24Ama, na akɔɔ apele waa, nti lə anyiƞ. ija, Anabi ɖən mana ba cam ni abטƞטma ni ma.25Nti lə a nyiƞ ija: Bakoƞka tuutuuma ba bטƞa aɖa Israɛl, Elii aƞkələ, saa nɖee nɖila nrim bטja bטriט niƞɔrɔ ikoloƞ naa gakɔƞja ga rgə atən ma; 26nakama kə ba lə Elii a ce ati ɖa bטɖən sul na, na kilee טsəmprə טkoƞka aɖa sarɛpitaa siɖɔn kaatəna ni ma na. 27Acəƞə Balanɖija tuutuuma ba bטƞaɖa Israɛl Anabi Elisee aƞkələ, ama bטɖən a lanɖima ki kaɖa na, na ki lee Namaa Asirii kaja na.28ƞkələi ba rəƞə bטlei bטɖe Sinagɔɔgɔ ni ma n'טnyana טkpa pi paa. 29Na ba ta a yiɖe laƞ a kərə ni bampa ni atutur ni ace na gטbטnט ngטɖee laƞ ba cə bampa ma, na yɛɛ batutur abəɖa atən טworkɔ ni. 30Ama Yeesu a sukul bifɔɔ ni afɔl a pala pi. Yeesu ada Kapɛrnahumu, טceru Sinagɔɔgɔ ni, ƞƞuro mbɔnɔyar aƞə alaafiya, simɔɔ akar anar, na banyטƞkטja. Yeesu ace Galilee ka bטɖu bטɖən.31Ace Kapɛrnahum Galilee kampa ni, naa acere bɛrɛ Sabaa kushile. 32'טcru טkpa pi biti: aɖטwa ana lə lə na kpashɛ33Sinagɔɔgɔ ɖe ni טsoro ɖən ɖe ɖa nkəƞ ƞƞuro mbɔnɔ nɖe ɖa na ni, na akuro n'טwələ טbטmbɔnɔ: 34Yee Gapaƞa ji ט na yɛɛ na tט Yeesu Nasarɛti kaja? טpi pi alii na atט. Nyɔ gטrissטra i טlee ma: Gaja ciri ciri aja.35Na Yeesu a naashi ƞƞuro mbɔnɔ waa: "Pɔɔ akaanɔ naa ɖoo טsoro ɖe laƞ.' ƞƞuro mbɔnɔ mbəɖa טsoro ɖe atən samaa ba gi cuca aɖoo kiƞlee ni mbɔnɔ na. 36Asampɔna ikpa baƞunii, baɖe ba ti lə bawor waa: 'Ma jo galei ji gəi ji gəƞ? A ti kpachɛ aƞƞuro ibɔnɔ nikashi iɖe ti ɖoo." 37Baɖe ba ti lə Yeesu agalei na sər na bטɖu38A ɖoo Sinagɔɔgɔ ni ma, na akpa simɔɔ agafala ni. Gטshile Gטkaƞkra gטɖe gטɖe gטɖa na Simɔɔ akar nar. Na ba nyiƞə ni afטra pi. 39Akim a səb na ni ma, naa a naashɛɛ gטshile, na gטshile gט ɖoo a laƞ kpaari na a ta ayiɖe, a lee ntəma a shee pi.40טshile טfəɖa ma, mbaɖee ba wəɖa banyטkטja na ishɛɖט asura sטra ma, baƞunii ba pi na pi aɖe tər a nyɛ balaƞ a kaɖa bishɛɖט. 41Aƞƞuro ibɔnɔ iɖe ti ɖoo bɛrɛ tuutuuma laƞ na lə waa: "A ki na Gaja טpur." Na a naashɛ aƞƞuro ibɔnɔ ɖe ka palai ilə na, aɖטwa iyɔ waa טni na Kristo.42Gaja gakטɖa ma, na aɖoo ace gaɖuu טɖən kaɖa na ma. Samaa tuutuuma aɖe ti yɛɛ yɛɛ ni, hali ati kpa gaɖu i aɖa ma, baɖe ba ti ba ti yɛɛ bati ni basul, a paa kɔɔ atə bə na. 43Ama na a lə pi waa: "isəm ma lə Gaja kaayarifala ka laabaarט asoƞsono a shee apà Isaaka: Aɖטwaa galaƞna batəm amט." 44Aɖeti lee Waasu Galilee ki Sinagɔɔgə mana ni.
Chapter 5

1Maamaci kabטfili bטrika na yeesu abakəmja beriט k'טyiɖט טshile ɖən Yeesu a yiɖe Genesarɛti kaƞgbagəma kaanɔ samaa ɖe ti nטn ni na yɛɛ a rəƞə gaja kaalei, 2Na aƞə ayifai inyiט ƞgbaƞgəma bטfilikəja baɖe ba rgə na fטga baraט. 3Na a boɖo Simɔɔ a ƞja ni na anyiyə ni a tutur nyifoi bטto ni a liƞ na nprəƞsəmə. Na asə ncən na cene samaa.4A lə bטlei a boƞo ma, na a lə simɔɔ waa: "kəm a ce gaɖuloƞka bטto ni a kəט gטraט ari bטfili". 5Na Simɔɔ a tələ a shee ni waa: "טƞono, gi lee ntəma gijibɔƞɔ giƞunii kuri akɔɖən na: Ama ɖaa טlə ma ntəma kəט gטraט. 6A kəט gטraט ma, naa ari bטfili tuutuuma hali gטraט gט pi ti na rטma rטma. 7Na bafala ba basoro baɖa n'yifoi nsaaka ni ba pi a ti kaƞana pi. na ba pi a laa bטfili ariƞə ayifoi inyiט hali, i pi ti na miɛ bטto ni.8Simɔɔ piɛri a ƞə gəƞə ma, na acəm akəwə laƞ Yeesu aƞyii naa alə ni waa ikoyar, bɔ akטטlɔ a liƞ namט, aɖטwaa mbɔnɔya namט. 9Aɖטwaa asampəna ikpa ni aɖe nna abasoro bטfili tuutuuma ba ri ma laƞ. 10Ba lee baɖɔƞkɔnɔ pi Yakuba Yohana, Sebeɖe bapur pi gəƞ na ba man na lee ntəma na simɔɔ:"Na Yeesu a lə simɔɔ waa Asampəna i paa kpa a ki na; Nnyə bɛnɛ pi טnaa naa ri 11Ba ɖoo na ayifoi atən ma, naa apala iƞunii a tər aƞkəm.12Yeesu akpa mpa nɖən ni ma, טsoro ɖən alaƞdəma kטshɛɖט טɖe siט agטlɔ gטƞunii, aƞə Yeesu ma, na acəm atən ayu anyiƞə ni waa: ataya טtasɔlɔ טtaa səra akaɖa amטshɛɖט maɖa ciri ciri. 13Na Yeesu abɔlɔ gטnyɛ, afɔm ni, naa lə waa nsɔlɔ ɖa ciri ciri kpaari na alaƞɖəma ima na ɖoo agטlɔ ni.14Na alə ni waa, apaa ti lə ashee טɖən na, ama kטla ati faƞa akטטlɔ saraalaaja, naa laa Sara ɖaa Musa aƞɔn ma, naa ilaa səriya ashee pi.15Aƞyiɖa nɖe nti ce baa ƞka, bɛrɛ Samaa ɖe ti pi na ɖט ni gטtɔ na yɛɛ bishɛɖט ikaɖa. 16Ama aɖe ti bɔ agטlɔ טpaƞpaƞa gaɖuu טɖən amana ma, na nyiƞGaja.17טshile ɖən Yeesu a na cere bɛrɛ ma, fariisi kəbaja na gטpɔ kəbafaƞaja baɖoo na a pa a pi Galilee na Yuɖee na yerusalɛm: iko yar ikashi aɖi na Yeesu na kaɖa ishɛɖט.18Bɛrɛ baɖən baɖe ba toƞo ashɛɖɛka ɖən ca ca laƞ bטɖe bט mən ni, baɖe ba ti yɛɛ gaɖuu ba kul na ma, naa akpa na ni Yeesu aƞyu ma. 19Ðaa samaa a paƞ kə ba ƞə gaɖuu ba kpa na ma, na ba boɖo nku ka laƞatine gituturi rgə ni na caca Samaa ba gicuca Yeesu aƞyu.20Aƞə טcine nɖee ba wəɖa ma: na Yeesu a lə waa טsoro, ba təɖə ki akimbɔnɔ. 21Babɔ ƞɔnja Fariisi kə baja baɖa na faƞa bicine ni na lə waa: Aƞa na nɖe kajarɛ atɔɔ gטlɔ na kpaari na Gaja? aƞa naa Sara a təɖə mbɔnɔ na kilee Gaja na?22Yeesu a yɔ bafaƞa ni, na ataba pi waa: Afaƞa i paƞa niwəɖa a nyi nifolu ni gəƞ? 23Gapaƞa gaɖa ka kɛlɛט, ba lə waa: Batəɖə ki a kimbɔnɔ kokoo ba lə waa: Ta ayiɖe alaƞ naa asara? 24Naa iyɔ waa Arɛ טpu awəɖa iko gatə na laƞ waa mbɔnɔ: Na alə ashɛɖɛka waa: n'ti shee aki ganɔ, ta ataa caca ashɛט akaaɖufal.25Kpaari na ama na ta ayiɖe baƞyii, ataa caca nɖee laƞ aɖa ma, naa ashɛט agaɖu akטma Gaja na cee. 26Nile pi biti Baƞunii, baɖe ba ti kטma Gaja: asampəna iɖe kpa pi, baɖe ba ti lə waa: טrɔn gi ƞə maa maa ci. Lefii טyiɖט27Gani kaƞkəm Yeesu adoo ma, na aƞə lampoo yar ba na yiɖa waa Lefii ma, aɖe sə agatəmleeɖu. Na a lə ni waa: tər amטƞkəm. 28Na apala uƞunii naa ata atər aƞkəm.29Lefii a cam ni gisana gishɛbɔ agafala ni, mbaɖee ba na cam lampoo ma tuutuuma na basaaka ba man asə tabiri laƞ. 30Farisi kabaja na babɔƞɔnja baɖa na ƞumoטumo, na lə Yeesu abakəmja waa mטlaƞ na iman na ji טjiט na nyəm na aɖawabɔnɔ baja? 31Na Yeesu, abue pi waa: kilee mbaɖe bawəɖa alaafiya ma, ba na Hiɛ logotoro na, ama bashɛɖɛka 32kə ma pi ashee mbaɖee baɖa ɖeiɖei ma na, ama mbɔnɔ baja.33Na ba lə ni waa Yohana abakəmja na Fariisikəja ba na kטr ganɔ baa saa a paƞa na, na kəbaja bana. Ji na nyem 34Na a tə lə ashee pi waa: itu səra a lə aƞgo aƞgo abasoro waa bakטr ganɔ nkələ nɖee aƞgo ada ba gi cuca maa? 35Ishile ɖən itט na pi ba ni ba laa aƞgo ma, kishile ɖe ba ti ba kטn ganɔ.36Na akɔɔ kɛɛshi galei gaɖən ashee piwaa: טɖənə ka na fatər ƞkuro nfɔlɔ kaƞkisa apara na ƞƞono na, ata fatən a par na ƞƞono shee ifələ fələ37טɖən ka na ɖט bטkana bטkana bטfɔli gakambo gaƞono ni na, a pala bטkana bטfɔli bטti bט pi gabo a lee a saraט. 38Galaƞ shee baɖט bטfɔli, bטbo bטfɔli ni 39טɖə ka na nyəm bטkana bטƞono naa akɔɔ sɔlɔ bטfɔli na. Ana lə lə waa bטƞona bטcəm a wu bטfɔli.
Chapter 6

1Sabaa kטshile ɖən ba na yiɖa waa טshile טnyiטtaja ma, Yeesu a paɖa gawara ni nafəl, na a bakəmja ba fɔɖɔ bilee ki pi na nɔɔ nɔɔ na kəט ba nɔɔ naji. 2Fariisi kəbaja ba lə pi waa: Mטlee ka inalee bטkɔi kishee ganɔ waa ba lee Sabaa kטshile na ma gəƞ?3Na Yeesu a tə lə a shee pi waa: ki tur galei gaɖe Ðafiɖi a lee ma, nkələ akɔmɔ ikpa ni a ɖəna a baja: 4A kpa Gaja kaafala ni, a tɔɔ iboɖo boɖo ba laa saraa a shee Gaja ma aji, na ashee mbaɖee ba tər aƞkəm ma, ama ki shee ganɔ טɖən aji na, basaraalaja ba sim ka ba ji. 5Na a lə pi waa: "Arɛ טpur a lee ka sabaa kanɖiyar."6Sabaa kטsshile טfɔli, Yeesa akpa sinagɔɔgɔ ni acene bɛrɛ.טsoro ɖən a ɖe ɖa nkəƞ bט mən a gטnyɛ gטsono. 7Babɔ ƞɔnja na farisikəbaja ba ɖa na tטƞa Yeesu na yɛɛ ba ƞə ita ji waa ataakaɖa טɖən טshɛɖט sabaa kטshile naa ba ƞə gaciט ka a ciט na ni. 8Ama ayɔ bafaƞa ni, na alə טsoro ɖe bט mən a gטnyɛ ma, waa ta ayiɖe gi cuca. Na ata ayiɖe a laƞ.9Na Yeesu a lə waa:" Nti taba a nyin, ishee ganɔ sabaa kטshile waa ba lee nsono yaa ba lee mbɔnɔ, ba fטra arɛ yaa ba kə ni acii. 10Na a taa a gayɛ nakiɖe pi baƞunii, na a lə טsoro ɖe waa bɔlɔ a kטטnyɛ, na a bɔlɔ, na a gטnyɛ gטƞə alaafiya. 11N'טnyana טkpa pi paa, na ba ɖa na yɛɛ gטfaƞa ɖaa basara na Yeesu ma.12Nalטwatט ɖe na Yeesu a boɖo gטbטnט laƞ anyiƞə na aɖa nkəƞ gijibɔƞɔ giƞuni na nyiƞɔ Gaja 13Gaja gakטɖa ma, na ayiɖa abakəmja naa alaa təb-na-banyiט ayiɖa pi waa batəmka.14Simɔɔ na aɖט nyiɖa waa Piɛɛri, Na a par Anɖiree; Yaakub; Yohana; Filiipu; Bartelemii; 15Matiee; Tomaa; Yaakubu Alfee טpur: Simɔɔ, ba na yiɖa waa selɔɔti, 16Yuuɖi, Yaakuba טpur; Na Yuɖasi Isikariyɔɔti, tɔɔmטshe.17Na ɖenapi ba rigə gaɖu gbagbaraa ni, abakəmja na samaa abטmbɔnɔ ba ɖoo n, Yerusalɛm na apa i iɖa na teƞku kipaƞpaƞ, na tiir na siɖɔn. Baɖe ba pi na ɖט ni gטtɔ na yɛɛ bi shɛɖט ikaɖa. 18Mbaɖee a ƞƞuro ibɔnɔ i na naashɛ ma, ba ƞə alaafiya. 19Baaƞa aɖe ti yɛɛ afɔm ni, aɖטwa ikashi ɖən iti ɖoo a laƞ na kaɖa ba ƞunii bi shɛɖ.20Nkəƞ na Yeesu a taa akiɖe abakəmja naa alə waa: "Nɖi nsono a shee anyin bashɛirɛ, aɖטwaa Gaja kaayar ifala a nyu jie! 21Nɖi nsono a shee anyin mbaɖee ina ci akɔmɔ nnyim ma, aɖטwaa nkuncəna nti ti ɖa ashee a nyin.22Nɖi nsono a shee anyi, bɛrɛ ba ta ƞo anyin, ba ta naa kara a nyin, na lee anyin mbɔnɔ, abəla anyin aɖט arɛ טpur laƞ! 23Yiɖe ma nטciƞkərka, jim ma na jaƞ, aɖטwaa a nyigטjɔɔ gטsəƞkəla alaƞ: Adטwaa gəƞci ba baya basana na Anabi ma na.24Ama nɖi ncika ashee a nyin bataƞja aɖטwaa iji a nyinija boƞo. 25Nɖi ncika ashee anyii iɖa nkuncəna ni ma, adטwaa akɔmɔ itu ti kə anyin! Nɖi ncika ashee anyii inalɛט n nyimə ma, aɖטwaa itiט ti sə bטcee akara gakɔ na yu.26Nɖi ncika bɛrɛ baƞunii ba ta naa kטma anyin na lə anyinsono. Aɖטwaa gəci ba baya ba bטƞa sara na Anabi isəi baja.27Ama ntilə anyini inaɖט amט gטtɔ ma: "sɔlɔ ma anyini ibɛrɛ ma na lɛɛ ma nsono ashee mbaɖee ba ƞa anyin ma, 28Ðט ma aləbarka mbaɖe ba na pər na shee anyin ma, nyiƞə ma ashee mbaɖee ba na ɖט anyin ishɛi ma.29טɖən ata si akטlaƞda gטnyɛ capra טsaaka ashee ni aboƞo si. טɖən ata lee aki təlashi acam akintukupoo, kɔɔ naa ka toko ashee ni. 30טɖən ata nyiƞə a ki shee ni, ba ta pər naki a kəbטkɔ paa taba na.31Bטkɔi ina yɛɛ ba lee ashee anyin ma, lee ma a shee pi gboo. 32Ita sɔlɔ mbaɖee basɔlɔ anyin ma, mטnט iwu na pi Mbɔnɔ baja gboo basɔlɔ ba basɔlɔka. 33Ita naa lee nsoƞsono na shee mbaɖee ba na lee a nyin nsoƞsono ma, mט nט iwu na pi? Mbɔnɔ baja ba ti lee ɖaa gəƞ ma na shee bawor. 34Ita naa nya mbaɖee ba səla a nyin ma, mט nט iwu na pi? Mbɔnɔɔ baja gboo ba ti nya bawor mbɔnɔ baja na ba səla pi kagטsטra.35Ama sɔlɔ ma anyin ibɛrɛ ma na, lee ma nsoƞsono nya ma pi paa ma saa akɔɖən na, anyigטjɔɔ gט ti gט səƞkəla, na ilee nɖee ada a laƞ ma bapur, aɖטwaa acim a shee mbaɖee kə ba yɔn nsala na ma, na mbɔnɔ baja. 36Wəɖa ma ishɛiƞəka ɖaa anyinaya awəɖa ishɛiƞəka ma.37Paa ma cim n'טɖən ikəma na naa ba paa cim na anyun ikəma na; Paa ma kə טɖən a ga lei na, naa ba paa kə a nyin gaja na; waɖa suuru naa ba waɖa na nyin suuru.38Shee ma, naa ba shee anyin: ba ti bafaƞa a yeeye iriƞ na fטr, afטr ashee anyin; Aɖטwaa gטnyanטi ifaƞa na ma, gטni kט bafaƞa na ma a shee anyin.39Na Yeesu akɔɔ kɛɛshi galei gaɖən a shee pi waa Afɔnɔr ataa səra atoƞo טwor afɔnɔrɛ aa? Baƞunii kə bafəɖa gטkulu ni aa? 40Acere ka, ka na wu antəma yar na, ama nɖee acere gishɛbɔ ma, a na ɖa ɖa ɖaa antəmayar ma.41Mטlee ka ט na ƞə gitɔ giɖa a kטwor agi nyine ni ma, na ka na ƞə טlakט טɖa akunyine ni ma na? 42Bai na a lə akטwar waa shee ma laa gitɔ aku nyine ni na ka na ƞə טlakט טɖa akuji ni ma na? Mטnaafiki yar, laa טlakט טɖa aku nyine ni ma, naa a yee ƞə gishɛbɔ a laa gitɔ giɖa akטwor a ginyine ni ma.43Gטyo gטsoƞsono kטט na ƞטm ipi ibɔnɔ na, gaƞ ci gטyo ci gטyo gטbɔnɔ kטט na ƞטm ipi isoƞsono na. 44Baa gטyo gטpaƞa kט na ki pi, kə ba na piɖe fiigə ki pi gטka ka gטyo laƞ na, gəƞ, ci kə ba na piɖe rɛƞsɛɛ inyaƞi laƞ na45Arɛ soƞsono a na ɖoo na ayɔkɔ isoƞsono a gifolu aisoƞsono ni, Arɛ bɔnɔ a na ɖoo na a lesטra ibɔnɔ a gifolu gibɔnɔ ni ɖoo na ma; aɖטwaa bטkɔi bטriƞə a kufolu ni ma, bט na ɖoo akaanɔ ni.46Mט leeka ina yiɖa amט waa atinɖiyar atinɖiyar na ki na lee ɖaa n nlə anyin ma na, 47Ntəma faƞa anyin arɛ nɖee api amasul na ɖט gטtɔ ambטlei na tɔɔ na lee na ntəma ma. 48Aɖa ɖa nɖaa arɛi a na yɛɛi a cə agafala, ako gטkulu akul gטtakəwa laƞ naa ayiu טkukei, טto a nyi aciɖe akpa nku nɖe ni ma, kiƞfaɖa na aɖטwaa ba cə nji gishɛbɔ.49Ama nɖee na rəƞə, na ka na tɔɔ na lee na ntəma na ma, aɖa ɖa nɖaa nɖee acə gafala giyikiɖi laƞ ma, ka yiu טkukei na. Ntubɔlɔ nkpa ncin ma: Gaguni gaɖe gafəɖa iɖe lee asaara abטmbɔnɔ.
Chapter 7

1Yeesu a boƞo abטlei samaa nɖee a na ɖט ni gטtɔ aƞyi ma, na Kapɛrnahum kampa ni.2Isɔja ishinטn ba nɖiyar ɖən aɖe wəɖa atəƞleeja nɖee asɔlɔ paa ma aɖe ti shɛɖɛ na yɛɛ aci. 3Arəƞə Yeesu a galei ma, na atəm yuɖaa kə ba ƞono ba ɖט ni suuru a pi ti kaɖa atəmleeja טshɛɖט ashee ni. 4Ba kpa Yeesu sul ma, naa apla pla ni aɖט ni suuru, na lə ni waa:"a sim akaƞa na ni 5aɖטwaa a sɔlɔ a ta samaa a cə ka sinagɔɔgə."6Na Yeesu atən baƞkəm. Ba səla na gafala ma, na isɔja ishinטn banɖiyar a təm a basoro ba lə ni waa: Afטraka paa bum akטטlɔ na, kə ma sim a kpa a gafala ni na. 7Galaƞ na kə ma sim ma pi aƞgilopi na. Ama lə טwələ ɖən naa amatəmleeja aƞə alaafiya. 8Aɖטwaa amט gboo nwəɖa baƞono na cu. Naa awəɖa isɔja na paƞa, nta lə טɖən waa: Kטla! aɖe ce; nta lə asaaka waa: Pi! aɖe pi; Nta le amaɖɔmpəla; waa lee waa aɖe lee.9Yeesu arəƞə bטlei bטɖe ma, na ayiɖe na jɛlɛ isɔja ba nɖiyar, na capra a lə samaa nɖee atər aƞkəm ma, waa: Nti lə anyin Israɛl aƞunii ni kə ma ƞə טɖən awəɖa טcine טbטmbɔnɔ ɖaa waa ma na. 10Bɛrɛi isɔja banɖiyar atəm ma, ba kɔɔ akpa afal ma naa aƞə isɔja banɖiyar atəmleeja iɖe kaɖa ni aɖe ɖa caƞ caƞ.11טshile טnyiטtaja, na Yeesu a ce mpa nɖee ba na yiɖa waa: Naiim ma ni, Abakəmja na samaa abטbɔnɔ ɖe tər akəm. 12Ba na yɛɛ ba kpa mpa kטsəbט ni ma, baɖe ba toƞo טkono na ce ba tifun, iɖe lee טkoƞka טpur טɖɔnɔ ɖe awəɖa awəɖa ma na gəƞ; Mpa ni kə barɛ tuutuuma baɖe ba tər baƞkəm. 13Afaƞaka, aƞə ni ma, na aɖa n'ishɛɛ, na alə ni waa: paa yu na. 14Na akəm, afɔm aɖakaa. Nabatoƞoka bayiɖe. Na alə waa: Ayifalaki, nti lə ki waa: tayiɖe laƞ. 15N'טkono ata asəlaƞ, asəba bטliləka. Na Yeesu atɔɔ ni ashee anar.16N'ilee pi asampəna, na baƞunii basəba na kטma Gaja na lə waa: Anabi abטmbɔnɔɖən akpa ati gi cuca na Gaja gajede asamaa. 17Yeesu a gelei gaɖe gace baa nka yuɖee ikarakara ni na bטtənai bטɖa asər pi akal ma.18Yohana a bakəmja ba lə ni alesטra nɖee i na sara ma. 19Na ayiɖa a bakəmja banyiט a təm pi Yeesu sul, ba taba ni waa: akina nɖee anaa pi maa, yaa gisaa arɛ fɔli 20Ba kpa Yeesu sul ma, na ba lə waa: Yohana amənakabטto atəm ka atט waa: Akina nɖee a naa pi maa, yaa gisaa arɛ afɔli?21Kasaa ɖe Yeesu aɖe kaɖa bɛrɛ tuutuuma bishɛɖט. Falaƞ falaƞ ma na, mbaɖee aƞƞuro ibɔnɔ ina naashɛ ma, bafɔnɔrɛ tuutuuma binyine itina. 22Na atələ ashee pi waa: kטlama ati lə ashee Yohana bטkɔi iƞə arəƞə ma: Bafɔnɔrɛ binyine itine, falaƞ falaƞ basara, balaƞɖəmja bishɛɖ ikaɖa, bטciט atɔ bati rɛƞə, bakono baƞənə, laabaarט a soƞsono a shee bashɛɛrɛ. 23Nɖi nsono ashee nɖee ka laa atama amalaƞ na ma!24Balaa saiya ashee Yohana amənaka bטto. Saa nɖee Yohana a bakəmja bashɛט aboƞo ma, na Yeesu asəba na lə Yohana a galei na shee samaa: Waa, Mטnט ice a ti ƞə טteru ni? Gטshileƞɔ gטsərə gט na Yee yee maa? 25Gaƞ ma, mטnט ice ati ƞə? טsoro ɖən akara ayɔkɔ iƞərə maa? Kiɖe ma atiya, mbaɖee ba na kara ayɔkɔ iƞərə naa aɖa giƞərə ni ma, baɖa bטyarifala ni. 26Mטnט iye ce ati ƞə? Aanabi ɖən aa? liɛ nti lə a nyin waa: Awu Anabi.27Agalei ji ba cee ƞɔnɔ, waa kiɖe atiya ntəm amatəmka apɛmpɛƞɛ akטnyiƞca akiyu. 28Nti lə anyin, waa: Bɛrɛi basəmprə baƞטm ma, טɖən kalee arɛ bטmbɔnɔ awu Yohana na. Ama nɖee a lee ajala Gaja kaayarifala ni ma, awu ni.2930Samaa arəƞə galei gaɖe ma, anyɔƞna lampoobaja ba lə waa: Gaja gawטɖa ija, na ba tələ Yohana aməna pi bטto. Ama fariisikəbaja na gטpɔ kə bafaƞaja, kə batələ Yohana abטtotɛgɛka na, טnyaט nɖee Gaja ganyaט a shee pi ma, ba bəla ni.31Mטnט ma kɛshii na saama nɖe kə ba rɛ? aƞa na baɖoo? 32Ba ɖa nɖaa bapii ba sə taagbaa bƞ, na lə na bawoor ma na, waa: Gi sim gifenu ashee anyin, ki ri gטcəma na; Gi yiɖa טbeleƞshiu katulo ashee anyin kiyu na.33Aɖטwaa Yohana-amənakabטto pi ma, ka na ji boɖoboɖo na ka na nyem bטkana na, na i lə waa: ƞƞuro mbɔnɔ nɖa na ni. 34Arɛ pur api, na ji na nyem, na ilə waa: Ashi na ji ji na nyem aji gטsoro na lampoobaja na aɖawabɔnɔbaja. 35Ama Gaja ka gטfaƞa gטɖa bapur sul.36Fariisi kaja ɖən ayiɖa Yeesu a pi ti ji טjiט agaɖu. Na Yeesu akpa sariisi kaja agaɖu asə tebirilaƞ. 37Nkəƞ na טsəmprə nɖawa mbɔnɔyar a ɖa mpa nɖe ni ma, arəƞə waa, Yeesu aɖa fariisikaja a gafala ni ma na atɔɔ tטlaari nɖee akƞər gטya ma, aɖe riƞə kpalaba. 38Na ayiɖe nkəm asəla na Yeesu ikei, na a kara gako ayu; afטr a nyinekoi yeesu ikei laƞ na tɔɔ aƞטrט na ma, na tɔɔ tטlaari asal ikeii laƞ.39Fariisikaja ayiɖa Yeesu ma, aƞə gəƞ ma, na alə טcine ni waa: Maa טsono nɖe a alafטlee a na fɔm ni ma, maa ayɔ waa: Nɖawambɔnɔyar na. 40Na Yeesu a cam galei, naa a lə ni waa: Simon, nwəɖa gaɖən ma lə aki. Na waa: Afaƞaka lə.41Nɖee a na nya bɛrɛ itani ma a wəɖa bɛrɛ banyiט ba səla ni טɖa; טɖən ataa səla iɖenii awanyiט na gטsaט, asaaka ataa səla iɖenii inyinatəb. 42Ba bɛrɛ banyiט baɖe kə ba wəɖa a kɔɖən basəla nama, na bacɛpi טɖa. Ka paƞa naa sɔlɔ itaniyar awu? 43Na simɔɔ atələ waa: Ntifaƞa waa nɖee 'טɖa טyɔgטawu ma, na Yeesu a lə wa טcəm ikəma gishɛbɔ.44Na acəpra טsəmprə sul, na lə simɔɔ waa: טƞə טsəmp rə nɖe aa? Nkpa akaafala ni ma, ka shee amט bטto ma shire a mikei na, Ama טni atɛgɛ atɛgɛ anyiekoi amikei, naa ashɛr na aƞטrט. 45Kawa namט amɛט ami laƞɖa na: Ama טni, ɖoo ɖaa nkpa ma kapala amikei kטmɛט na.46Kosal tטlaari amטnɖi laƞ na; Ama aɖe sal amikei 47Galaƞ, nti lə aki, alesטra ibɔnɔ kpataa batəɖa ni. aɖטwaa 'טsɔlט טyɔgɔ paa. Ama nɖee ba təɖə cei ma, shee asɔlɔ cei.48Na a lə טsəmprə waa: Ba təɖə akimbɔnɔ ƞƞunii. 49Mbaɖee na pi ba manə asə tebiri laƞ ma, ba ɖa na taba balɔ waa; aƞana nɖe kagטja gטrisטra na təɖə mbɔnɔ? 50Ama Yeesu alə טsəmprə waa: Akטcine טwəɖa ma טfɔra aki kטla fɛɛ.
Chapter 8

1Kaƞkə na Yeesu ace apa apa na bטpapiri ni, na lə Gaja kaayarifala ka labaarט asoƞsono na shee bɛrɛ. 2Təb na banyiט mbaɖee a laa ma baɖa asul na basəmprə batטrka baɖən aƞƞuro ibɔnɔ ibטƞa anaashɛ naa balɔ ikaɖa ma. 3Marii magɖalaakaja aƞƞuro ibɔnɔ kulumi iɖoo alaƞ ma. Jaani, shusa a na kiɖe Herooɖu amaana ma, akar. Susaana, na basəmprə tuutuuma mbaɖe ba tɔɔ ba maana na kaƞa na ni ma.4Samaa abטmbɔnɔ aɖe wala asul na mbaɖee baɖoo na apa fələ fələ ma, ba pi asul, na akɛɛshii galei ngaɖe shee pi. 5Afטmi ɖən a na ɖu ayɔkɔ gawara ni. Ana ɖu ma, na ipi iɖən ifəɖa טnyiƞca laƞ: Na ba nyi ilaƞ na bטsapi bטsɔm i amən. 6Na iɖən ifəɖa atala ni: ita ma, na ikט, aɖטwaa nfטrטkɔ kiƞyɔgɔ ashee i na.7N'iɖən ifəɖa iyiwa ni: Na iyiwə ita asəu i. 8Na iɖən ifəɖa gatəna gasoƞsono laƞ, ita ma, naa aƞטm ipi tuutuuma. Alə gəƞ aboƞo ma, na alə n'טwələ טbטmbɔnɔ waa: Nɖee awəɖa atɔ ma, arəƞə gi shɛbɔ.9Na abakəmja ba taba ni galei gaɖe kaashi. 10Na abuye pi waa: ishee a nyin ganɔ waa iyɔ Gaja kaayarifala kaciikaƞ; Ama basaaka ma, ilee טkɛɛshi na a shee pi, naa ba ta naa kiɖe ba paa ƞə na, ba ta naa rəƞə ba paa ti kaashi na.11Galei gaɖe kaashi anookama: ipi iɖuka i ni ni gəƞ Gaja kaalei. 12Nɖee ifəɖa טnyiƞca laƞ ma, ba ni pi gəƞ mbaɖee ba rəƞə galei: Na ibɛrɛ api ati laaji bifolu n ba paa ti shee ija naa ba ƞə nɖisono na. 13Nɖee ifəɖa atala ni ma, ba ni pi gəƞ, nkələ ba rəƞə galei, baɖe ba cam ji n'טciƞkarka; Ama kə ba pala ji gayiט ilələmə na, ba ɖe ba fəna atoƞo nai, nawiya ɖən akpa ma, baɖe ba kɔɔ na ji abəɖa.14Nɖee ifəɖa iyiwə ni ma, ba ni pi gəƞ ba rəƞə galei ma, baɖe ba fəl ɖulinya amaana, na arisiki, na aye ka gטfaƞa iɖe səטi ku ƞטm ipi iƞərə na. 15Nɖee ifəɖa gatəna gasoƞsono laƞ ma, ba ni pi gəƞ mbaɖee ba rəƞə galei ma, ba cam ji na טcine טsoƞsono atoƞo ji gishɛbɔ na ƞטm ipi na ce.16Kə ba na kal fətila naa atɔɔ ni akara gbogiti ni kokoo ba kara ni gaɖo kaƞkəmə na; Ama ba na bələ ni na gikalkטɛ laƞ, naa ikaɖa nkomo ashee mbaɖee ba na kpaafal ma. 17Aɖטwaa akɔɖən imana ifərə na kə ba ƞə bט na ma, ashiiri ɖən a mana waa kaatine baaƞa aƞə ni na ma. 18Kɔɔ ma na laakaari ɖaa i na rəƞə ma; Aɖטwaa ba tə ba shee nɖee awəɖa ma, ama nɖee kawəɖa na ma, nɖee a na ɖט na tamaa ma ba ti ba pər i.19Yeesu nar nabaja bapi; Ama kə ba səra bakpa awəɖa ni na aɖטwaa samaa ayɔgɔ. 20Na ba lə ni waa: Akaƞana na akibaja bayiɖe nɖɔƞka, ba ti yɛɛ baƞə a ki. 21Na a tələ ashee pi waa: Amaƞana na ambaja pi gəƞ mbaɖee ba na rəƞə Gaja kaalei lee na ntəma ma.22טshe ɖən na Yeesu akpa n yifoi ni aɖen na a abakəmja, na a lə pi waa: Gice na ngbaƞgəma ka gטsaט gטsaaka. Na ba fəl. 23Bafala bטto na ce ma, na Yeesua cam ɖaa nafol. Na Gasərfɛfɛ gabטmbɔnɔ gaɖən gasəba na wu nikasshi bטto bטta riƞə n yifoi ni, baɖe baɖa inyiƞkimka ni bטce na bטfטna.24Na ba kəm asəla na ni, aƞənə ni alə waa afaƞaka Afaƞaka, gi ti gi cii! Aƞənə ma, na apəwə gטsərə na bטtolaƞ na iƞטra jujuju. 25Na a taba pi waa: Anyinטcine iwəɖa na mט ma, טɖai? Asampəna ikpa pi aɖa biti, baɖe ba ti taba bawor waa:Aƞa na nɖe kagטja gטrisטra ana kpashɛ gטsərə na bטto ina nyene ni.26Akpa Genesaree kaatəna gaɖa asəla na Galilee ma. 27Yeesu a rəƞə ajim atən kpaari ma, טsoro ɖən aɖe ɖa mpa nɖe ni aƞƞuro ibɔnɔ iɖe riƞə na ni. Iɖe liƞna ni ka na kara toko na, ka saƞkɔɔ aɖa gafala gaɖən ni na ama akufo ni na aɖa.28Aטa Yeesuu ma, na akuro n'טwələ טbטmbɔnɔ: Gapaƞa gaɖa ka amטƞ naki atigicuca Yeesu Gaja gaɖa alaƞ ma טpur? Nti ɖט aki suuru paa naashɛ amט na. 29Yeesu aɖe ti kpashɛ ƞƞuro mbɔnɔ nɖe waa nɖoo טsoro ɖe laƞ, aɖטwaa nɖa na ni iliƞ; ba ta ɖטni cɛƞcɛƞ cɛ kokoo iwɔrɔ aɖe təɖəi, ƞƞuro nɖe ntoƞo ni a ce na bטɖu bɛrɛ ba ma na ma.30Na Yeesu ataba ni waa: Bai na bana yiɖa aki? Wa atələ ashe ni waa giyɔgɔ. Aɖטwaa aƞƞuro ibɔno ibɔnɔ tuutuuma iriƞə ka na ni. 31Na aƞƞuro ibɔnɔ inyəƞ Yeesu ganɔ waa: Apaa kərə pi ba ce gatəna katən na.32Gטkurucifɔ gטbטmbɔnɔ gטɖe gטɖe gטbטnטlaƞ na ji. Na aƞƞuro ibɔnɔ inyiƞə Yeesu ganɔ waa apala pi ba kpa ikuruci ni. Na ashee pi ganɔ. 33Na aƞƞuro ibɔnɔ iɖoo טsoro ɖe laƞ akpa ikuruci ni, na gטkurucifɔ gט sasa gטbטnaƞ afəɖa ngbaƞg ma ni amiɛ bטto ni baƞunii.34Mbaɖee ba na paƞa ikuruci ma, baƞə gəƞ ma, nabacu ace mpani na iwaralaƞ atilə ashee bɛrɛ. 35Na bɛrɛ bacu ace ati ƞə bטkɔi bטsara ma. bakpa ma, naa a ƞə טsoro ɖe aƞƞuro ibɔnɔ iɖoo gטlɔ laƞ ma, aɖe sə Yeesu sul akara ayɔkɔ iɖe ɖa ni caƞ caƞ: N'ilee pi asampəna.36Mbaɖee baƞə ɖaa gasana gasana ma, ba lə ɖaa isara naa טsoro ɖe aƞə alafia ma. 37Genesaree kaatəna gaƞunii ni kəbarɛ banyiƞə Yeesu waa aliƞ na pi gaɖu, aɖטwaa asampəna ibטmbɔnɔ ikpa pi. Na Yeesu akpa n yifoi ni, na ba kəwa ashɛɛ38טsoro nɖee aƞuro abɔnɔ iɖoo alaƞ ma, a nyiƞə Yeesu ganɔ waa apala ni aɖa na ni. Ama Yeesu abəla alə ni waa: 39Kטla ashɛט akaaɖufa naa alə bטkɔi Gaja galee a shee ni ma, bטƞunii. Na afəl ati lə mpa ƞƞunii ni bטkɔi Yeesu alee ashee ni ma.40Yeesu akɔɔ ati kpa ma, na samaa acam ni atuuu gishɛbɔ, ɖטwaa basə na saa ni. 41Na טsoro ɖən ba na yiɖa waa Jairusi ma, aɖe lee sinagɔgɔ kanɖiyar. Api ati cəm atən Yeesu aƞyu naa anyiƞə ni waa api agafala ni. 42Aɖטwaa טpur gapisimpi gaɖɔƞkɔnɔ gaɖe awəɖa ma, gawəɖa bטjatəb na bטnyiט gati yɛɛ gacii. yeesu a na ca ma, samaa ɖe ti nטr nטr ni.43טsəmprə ɖən aɖe ti lee gisəmprə imana טyiɖu hali bטja təb na bטnyiט, aji itani iƞunii na iləmfala טɖənka səra aka'טshɛɖט ma. 44Na akəm asəla na Yeesu aƞkəm aƞkəm afɔm atoko. Na akɔnɔ imana ayiɖe kpari.45Na Yeesu a lə waa: Aƞa fɔm ka amט? Bɛrɛ ba na ji giwטlט ma, na piɛri na mbaɖee baɖa asul ma, ba lə waa: "Afaƞaka samaa asərki akal na nטr aki, aki kɔɔ ti lə waa: aƞa fɔmka amט aa? 46Ama Yeesu atələ ashee pi waa: טɖən afɔm amט, aɖטwaa nnɔɖɛ ikashi ɖən iɖoo amalaƞ.47טsəmprə aƞə waa ka kɔɔ səra a lugo agטlɔ na. Naa aɖoo nyin gטlɔ gטɖe gטti tar a lə samaa bטkɔila afɔm ni, naa ama na ƞə alaafiya kpaari ma. 48Na Yeesu a lə ni waa: Ampi, akטcine טwəɖa ma טfטraki, kטla fɛɛ.49A naa na lə ka ka na boƞo na ma, n'טɖən aɖoo na sinagɔgə kanɖiyar agaɖu na lə ni waa: Akapi aci paa kɔɔ carɛ afaƞaka na. 50Ama Yeesu, arəƞə ji ma, na alə sinagɔɔgə kanɖiyar waa: Asampəna ipaa kpa aki na, shee ija, ataafטra.51Ba kpa ma, na pala טɖən akpa na, na ki lee piɛri, Yohana na Yaakubu n'טpiyar na nar na. 52Bɛrɛ baɖe ba ti yu na beleƞshi טpiɖe laƞ. Na Yeesu alə waa: paa ma yu na; ka cii na, ama a na folfol. 53Na baɖa nabulɛɛ ni, aɖטwaa טpi alafטcii.54Na ari טpi agטnyɛ, naa alə nטwələ טbטmbɔnɔ waa: טpiki ƞənə. 55Na aƞƞuro nkɔɔ api, na ama ta kpaari; na Yeesu akakapi waa: Shee ma ni טjiט aji. 56Na ilee npi abaja maa maa ci, na alə pi waa ba paalə ashee טɖən bטkɔi bטsara ma na.
Chapter 9

1Yeesu awala a bakəmja təb-na-banyiט, ashee pi ikashi na iko aƞƞuro ibɔnɔ laƞ, ashee pi ikashi woo bakaɖa ishɛɖט. 2Atəmi pi ba lə Gaja kaayarifala kaalei, naa akaɖa ishɛɖט.3Na alə pi waa paa ma tɔɔ akɔɖən amana na ma na, paa ma tɔɔ טbɔlט na paa ma tɔɔ kotoku na, paa ma tɔɔ טji, kokoo itani, yaa toko banyiט na. 4Gafala ngaɖe ni ikpa ma, ɖa ma nkəƞ; Hali טshile nɖee ishɛטma.5Na bɛrɛ kə ba cam anyin na, ɖoo ma mpa nɖe ni, naa ashɛr a nyinikei kantuli apala na pi səriya. 6Na bafəl ace apa apa na lə laabaarט asoƞsono kaalei na lee maa maaci na kaɖa ishɛɖט.7Erodu tetnaki arəƞa alesטralina sara ma, ka yɔ ngaɖee alə ma na. Aɖטwaa baɖən ba ti lə waa Yohana aƞenə bakono ni; 8Baɖən waa Elii aɖoo ka; na baɖən, waa: Doo ɖoo ɖo ka Anabi bטɖən aƞənə ka. 9Ama Erooɖu aɖe ti lə waa: ntəɖə Yohana anɖi: Geƞ ma aƞana kaja rɛ nna rəƞə aləsטra? Na aɖa na yɛɛ aƞə ni10Batəmka ba kɔɔ akpa ma, naa a lə, bטkɔi ba lee ma, kpataa a shee Yeesu. Na atɔɔ pi, ba ce mpa nɖee ba na yiɖa waa Bɛtisaiɖa ma, kטpaƞpaƞ. 11Samaa arəƞə gəƞ ma, na batən akəm. Na Yeesu a cam pi gishɛbט, naa alə Gaja kaayarifala kaalei ashee pi; Na a kaɖa mbaɖee ba na yɛɛ akaɖa bi shɛɖט ashee pi ma, bishɛɖט.12טshile ט na ci ma, na abakəmja təb-na-banyiט ba kəm asəla na Yeesu naa a lə ni waa: kərə samaa a ce bטpapiri ni a ti yɛɛ gaɖufolka na טjiט aji; aɖטwaa: Gaɖuu gi ɖa waa ma, akɔɖən imana atiya. 13Na Yeesu a lə pi waa: Anyi gilopi shee ma pi טjiט ba ji. Na ba tə lə ashee ni waa: iboɖo boɖo banטn na bטfili bטnyiט bט gi wəɖa, na ka ma shee gi ce atigilopi ati shi טjiט a shee samaa. 14Bɛrɛ mbaɖee ba ye ɖa nkəƞ ma ba pa ɖaa uniili banטni. Na Yeesu a lə abakəƞja waa: ti ma pi atən akulo inyina-tə-təb.15Na ba lee ɖaa gəƞ ma, ati pi atən. 16Na Yeesu atɔɔ iboɖo banטn na bטfili bטnyiט, naa ataa agayɛ alaƞ anyiƞə aɖט alibarka noa ayטkטr a shee abakəƞja bayטga samaa. 17Na baƞunii ba ji akun, na bawala nɖee issa ma, ariƞə bטshɛi təb-na-bטnyiט.18טshile ɖən na Yeesu a yiɖe טpaƞpaƞ na nyiƞə abakəƞja baɖe baɖa a sul, na atabapi waa: aƞana bɛrɛ ba na ɖט na mט? 19Na batələ waa: Yohana amənakabטto; Baɖən Elii; baɖən waa: Dooɖooɖo ki bטɖən aƞənə ka bakono ni.20Na Yeesu a taba pi waa anyin ni? Aƞa na ina ɖט na mט? Na piɛɛri a tələ a shee ni waa; aki na Kristo Gaja gaɖa alaƞ ma טpur. 21Na Yeesu a kaka pi ba paa lə ashee טɖən na. 22Na Yeesu akɔɔlə ashee. Pi waa: Arɛpטr ata ji ishɛi tuutuuma, baƞono, basaraalaaja kaɖibaja, na babɔƞɔnja ba ti ba bəɖa ni, akəni a cii, ama ataa kɔɔ ƞənə טshile טriutaja.23Na alə baƞunii waa: טɖən a ta naa yɛɛ a pi amasul shee karɛ abla agטlɔ, naa a tɔɔ agטyo kaƞkטra, atoƞo baaƞjəƞ atər amטƞkəm. 24Aɖטwaa: nɖee a na yɛɛ a lugo aƞƞuro shee nlii nɖee aƞƞuro n li amalaƞ ma, a taa fטraƞji. 25Aƞfaani apaƞa ɖa ka ashee arɛ aji dulinya nɖe ka riiba naa aƞƞuro nlii kokoo aƞƞuro nɖoo.26Nɖee awəɖa gicifala na mט ambטlei ma, Arɛpur gboo a taa wəɖa na ni gicifala nkələ nɖee anaa ti kɔɔ pi טkטmט nina yar טja na malaaika ciri ciri baja ma. 27Nti lə anyin ija. Mbaɖee baɖa atiya ma, kə ba ɖən kə ba ka na cii na, ba tə ba ƞə Gaja ka giyani.28Alə bטlei bטɖe ishile ganaana ma, na Yeesu atɔɔ piɛɛri, na Yohana, na Yaakubu, na ba boɖongטbטnט laƞ banyiƞə. 29Nkələ nɖee ana nyiƞə ma, na agayɛɛ gטfטba, na itoko ba pra bafɔnɔ pam pam na piɖe piɖe.30Kpaari na bɛrɛ banyiט bakul alaƞ na lə na ni, iɖe lee, Musa naa Elii, 31Ba pi ka טkטmט ni, na lə ni bטkɔ mbטɖee a naa ce Yerusalɛm a ti lee ma.32Ka nkələ nɖe gifonyine gi kpa piɛɛri na a basoro; Ama baƞənə ma, na ba ƞə Yeesu טkטmט na bɛrɛ banyiט baɖa a sul ma. 33Nkələ nɖee bɛrɛ baɖe ba təba Yeesu sul ma, na piɛɛ alə ni waa: Nɖiyar icɔɔ cəm waa gi ɖa atiya nɖe: Naa gi yiu akukurokaƞkra irui, nɖən ashee ki, nɖən ashee Musa, nɖən ashee Elii. Ana lə gəƞ ma, kayɔ ngaɖee a na lə ma na.34Ana lə gəƞ ma, na nɖəla nɖən nrəgə na laƞ asəט pi; Yeesu abakəmja baƞə nɖəla nsiט pi ma, na asampəna ikpa pi. 35Na טwələ ɖən טɖoo nɖəla nɖe ni waa; nɖe alee ka ampi asɔlɔka ɖט ma ni gטtɔ! 36טwələ ɖe טlə aboƞo ma, n'isaa Yeesu anɖəɖəm. Abakəmja ba ƞטra kə ba lə galei gaɖe ashee טɖən na.37Gaja gakטɖa ba rigə gטbטnט laƞ ma, na samaa abטmbɔnɔ ɖən awa na Yeesu. 38N'טsoro ɖən akuro samaa agi cuca waa: Nɖiyar ji suuru akiɖe ampi ashee mט, anɖəɖən na nwəɖa. 39ƞƞuro nɖən nta boɖo ni, aɖe ti kuro; ƞƞuro nɖe nti naa shɛ m yɔgטט ntafo nɖe nti ɖoo na ni, ki na tələ nɖoo alaƞ na. 40ƞnyiƞe akə ba kəmja ba kəmja ba kərə nji, kə ba səra na.41Na Yeesu alə abakəmja waa: טcine טkaƞkra na mbɔnɔ baja anyin, akpala bai na ma ɖa manyin bai na matoƞo anyin, na alə טpiyar waa: pina akapi atiya. 42Ba səla na Yeesu ma, na ƞƞuro mbɔnɔ mbəɖa ni a tən na naashɛni kəƞkəƞ na Yeesu akpashɛ ƞƞuro mbɔnɔ nɖe, n'akaɖa טpi טshɛɖט atɔɔ ni ashee ayar.43Na baƞunii baƞə Gaja kamaamaaci. 44Ðט ma gטtɔ gishɛbטi Batəba ri arɛ pur aɖט Bɛrɛ banyɛ ni. 45Ama abakəmja kə ba ti galei gaɖe kaashi na; aɖטwaa galei gaɖe gasiu pi nkomo bapaakana ti kaashi na; Asampəna ikpa abakəmja kə ba nyiƞə ba taba ni kaashi na.46Na na Yeesu abakəmja baɖa na bɔbɔ na bawor na yɛɛ nɖee alee טƞono bagicuca ma. 47Yeesu aƞə bafana ni ma, na atɔɔ טpijala ɖən ati asul, 48Naa lə waa: Arɛi acam טpi nɖe na amטyiɖa ma agilopi ji acam; nɖee acam amט ma, acam nɖee atəm amט ma. Aɖטwaa nɖee apra ajala anyiƞgicuca ma, טni na טƞono.49Na Yohana ana lə ni waa: Afaƞaka, gi ƞə טsoro ɖən a na kərə, aƞƞuro ibɔnɔ n'kiyiɖa ma; na gi bla na ni, adטwaa kaɖa ati gicuca na. 50Na Yeesu alə pi waa: Paa ma bla na ni na aɖטwaa nɖee ka ƞo atט na ma, aɖaɖa ashee tט.51Nkələ 'alט watט asəla atəbə ɖulinya ni ace alaƞ ma, na Yeesu atɔɔ טcine ace Jerusalɛm. 52Na atəm, bɛrɛ, batɔnɔ ace basam aarija bampà njala nɖə ni ba pɛmpɛƞɛ gaɖufolka ashee ni. 53Ama ba ni babla kə ba cam ni na, aɖטwaa a na ce Yerusalɛm ma, laƞ.54A bakəmja Yakubu na Yohana, baƞə gəƞ ma, na ba lə waa: Nɖiyar טtiyɛɛ giyiɖa טtonu טrəgə n'alaƞ ashi pi aa? 55Na Yeesu acəpra basul, na bor na pi a lə pi waa. kiyɔ ƞƞuroi nɖa n'anyin ma na. 56Aɖטwaa Arɛpur ka pi alii na bɛrɛ baƞƞuro na, ama a pi pi afטra pi. na ba fəl acè mpà nfɔli ni.57Ba kən טnyiƞca na ce ma, n'טsoro ɖən a lə ni waa: Nɖiyar, ntə ma kטn aki baa nka na טkpa. 58Yeesu a lə ni waa: Bט gbəט bט wəɖa bטɖufolka, bטsapi bט na ta alaƞ ma, bט wəɖa gaɖuu atər a nɖi aƞטra ma na.59Na a lə asaaka waa tər amטƞkəm. N'טni a lə ni waa: nɖiyar nti nyiƞəki ganɔ ma ce ati fun ama wɛɛ boƞo nai. 60Ama Yeesu alə ni waa: Pala bakɔnɔ ba fun ba bakono, ama aki kטla ace ti lə Gaja kaayarfala kaalei.61Na arɛ alə waa: Ndiyar ntə ma tən akiƞkəm, ama sheemט ganɔ ma ce ati lee ambaja bai nai. 62Na Yeesu atələ ashee ni waa: Arɛi ari ganyimpiri naa abטƞa na kiɖe nkəm ma, karɛ ka sim na Gaja kaayarifala na.
Chapter 10

1Gani kaƞkə na nɖiyar Yeesu akɔɔ alaa bakəmja ishiriu-na-təb na banyiט a təm pi banyinyiט ba tɔnɔ ace bטɖu na apa nɖee a gilopi a naace ma. 2Na alə pi waa: Ayɔkɔ ibטn ka iyɔgɔ, babטnka kə ba yɔgɔ na. Nyiƞə ma gawarayar atəm na babטnka a gawara ni.3Kiɖe ma, nti təm anyin ɖaa ibɔri ma, akטnakטna kaƞyu. 4Paa ma toƞo na, paa matɔɔ kotoku na, paa matɔɔ akɔɖɔkɔɖɔ na, ipaa ti sala טɖən טnyiƞca laƞ na.5Ita kpa gafala gaɖə ni, lə ma nai waa: Fɛɛ aɖa ashee gafala ngaɖe. 6Fɛɛ kטpi ɖən ata ɖa gafala ni, a nyinafɛɛ ɖe a taa ɖa na na; na ki lee gəƞ na, ataa kɔɔ pi anyinasul. 7Da ma gafala gaɖe ni, ji ma, a nyeem bטkɔi ba shee, a nyin ma; Aɖטwaa atəƞleeja a sim a cam טsəlט. Paa ma ɖoo gafala gaɖən ni a kpa gafɔli ni na.8Ita kpa nɖən ni, na ba cam anyin, ji ma bטkɔi bashee anyin ma, 9kaɖa ma mbaɖee baɖa nkəƞ ma, bishɛɖט, naa ilə pi waa: Gaja kaayarifala gasəla n'anyin.10Am ita kpa mpa nɖən ni, kokoo gaɖט gaɖən na kə ba cam a nyin na.Doo ma akטn mpa nɖe ki nyiƞca na a lə pi waa: 11Gi ti kטƞa anyipa kantuli nɖee mpar na at kei ma, apala n"anyin; Ama yɔ ma waa Gaja kaayarifala gasəla. 12Nti lə a nyin waa: ikəma kטshile, suuru a taa ɖa ashee saɖɔm kampa, awu mpa nɖe.13Nɖi ncika ashee aki Karasin! Nɖi ncika ashee Bɛtɛsaiɖaa! Aɖטwaa biti ka lesטra nɖee i lee anyigicuca ma, maa ilee tiir na Siɖɔn ma ba fטba banɖawaa aɖטwaa batɔɔ ikotoku akara naa asəl balɒ atטƞa. 14Galaƞ suuru ataa ɖa ashee tiir na Siɖɔn ikəma kטshile awu anyin. 15Aki Kapɛrnahum, טyɔ yɔ waa טtaa ɖa alaƞ aa? טtaa rigə bakono batən.16Nɖee ana ɖט anyin gטtɔma, amט na aɖט, nɖee abəɖa anyin ma, amט na abəɖa: Na nɖee abəɖa amט ma, abəɖa nɖee atəm amט ma.17Ba kəmja ishiriu na təb bakɔɔkpa nט ciƞkər ka na lə waa: Atinɖiyar ati nyɔna aƞƞuro ibɔnɔ i nyene atu gi na kpashɛ pi ma. 18Na Yeesu alə pi waa: ƞƞə sheetaani aɖoo alaƞ afəɖa ɖaa gaja gamilɛka ma. 19Kiɖe ma, nshee anyin iko isara ibu nilama, na ibɛrɛ ikashi iƞunii laƞ na akɔɖən ku lee anyin na. 20Ama anyinicine ipaa kər aɖטwaa aƞƞuro ibɔnɔ i nyene anyin ma na; Ama anyinicine ikər aɖטwaa baƞɔn anyi na yiɖa alaƞ.21Ka saa ɖe na ƞƞuro nsoƞsono nrƞə na Yeesu na alə waa: Nti kטma aki, ama wɛɛ ikoyar alaƞ na tən, ɖaa טlugo ayɔkɔ na bayɔka na gטfaƞabaja ma. Naa afaƞa bapi ma. Liƞ, ama wɛɛ , nti kט ma aki ɖaa טsɔlɔ gəƞ ma.22Ama wɛɛ akɔɔ na ayɔkɔ iƞunii ashee amט טɖən ka yɔ טpi na, na ki lee gטya gטyɔ ka na טɖən ka yɔ gטya na, na ki lee טpi na. Na mbaɖee טpi ana yɛɛ afaƞa ma na.23Na abטƞa abakəmja sul, naa lə pi waa: Nɖi nsono anyin bטkɔi ina ƞə waa ma. 24Aɖטwaa anabi ma na tuutuuma bayɛɛ ba ƞ bטkɔi ina ƞə waa ma, kə baƞa na, bayɛɛ bטkɔi i na rəƞə ma, kə ba kəƞə na.25Gטpɔ kanɖiyar ɖən ata ayiɖe laƞ akəu Yeesu alaƞ a na taba ni waa: Asaƞaka, mט sim ka lee na aƞə ƞƞuro nɖee kiwəɖa gayala na ma? 26Na Yeesu alə ni waa: bai na baƞɔn gטpɔ ni? bai m טna tטr 27Na atə lə waa: issim asɔlɔ Gaja ikoyar n'akufolu gi ƞunii, n'akiƞuro טƞunii, n'akikashi iƞunii, n'akטטfaƞa gטƞunii; naa asɔlɔ akטwor ɖaa kulopi ma. 28Na Yeesu alə ni waa טtələ gishɛbט, lee gəƞ טtaa ƞə ƞƞuro.29Ama aɖe, ti yɛɛ ashee agטlɔ ija. Na ataba Yeesu waa: Aƞa na amטwor? 30Na Yeesu a lə ni waa: טsoro ɖən, aɖoo ka na Yeruselɛm arƞə na ce Yerikoo, na afəɖa bapitiri banyɛ ni ma, na baprə ayɔkɔ akə ni bəɖa aci ƞƞuro laƞ31Asaraa laaja ɖən a na fəl טnyiƞca ɖe laƞ ma, naa aƞə ni, na apəl ni afəl. 32Lefiikaja gboo akpa nkəƞ aƞə ni ma, nט ni miaט apɔl ni af'əl.33Ama asamaarija ɖən ana ce טnyiƞca ma, akpa nkəƞ aƞə ni ma, niɖa nishɛט. 34Nàkəm asəla na ni naa apar 'anyiטƞkɔ akisa naa fטr bטshi na bטrɛƞsɛkana naa taa ni atər a garaƞkɔƞkɔƞɔ laƞ a ce na basana bagaɖurəƞəka a ti kiɖe ni. 35Gaja gakטɖa ma, na alaa itani ɖenii banyi 'טfələ ni ashee basana bagafala kanɖiyar alə ni waa: Tɔjט ni gishɛbט, bטkɔi טji ahu kanɖi laƞ ma, nta kɔɔ api ntəmasəla aki agilopi.36Bɛrɛ bariu baɖe ni aƞa leeka lanyiטtaja ashee nɖee afəɖa bapitiri banyɛni ma, 37Na gטpɔkanɖiyar atəla waa: nɖee aƞə ishɛi ma. Na Yeesu a lə ni waa: Aki gboo kטla ati lee gəƞ38Yeesu ana ce טnyiƞca, aɖe nna abakəƞja ma, na baka mpa njala nɖən ni, טsəmprə ɖən ba na yiɖa waa: Marta ma, acam m gisana agafala ni. 39Aɖe wəɖa gטpala gטɖən, ba ti yiɖa ni waa Marii, na api ati sə Yeesu ikei sul na ɖט ni gטtɔ bטlei mbטɖee a na lə ma.40Marta a ɖe ɖa na pəɖəpəɖə nfaltəma, na ace Yeesu sul ati lə ni waa: Afaƞaka, kiɖa ki gaɖən apal apala amט nɖənɖən maa? lə ni ati kaƞa na mט aa! 41Na Yeesu a lə ni waa: Marta, Marta, טti bum na caarii akטlɔ, a yɔkɔ tuutuuma laƞ. 42Gaɖɔƞkɔna galee ka kpataku, Marii a laa ngaɖee galee gaƞərə ma, na kə ba səra apər na ni na.
Chapter 11

1טshile ɖən Yeesu a ɖa na nyiƞə gaɖu gaɖən ma. Aboƞo ma, na akəƞja ɖən a lə ni waa: Nɖiyar, cere atט טnyiƞu ɖaa Yohana a cere a ba kəƞja ma.2Na Yeesu a lə pi waa: lta naa nyiƞə, lə ma waa: A ta ya, nɖee a ɖa alƞ ma. Akiyiɖa nɖà ciri ciri; Akuyari gipi3Shee atט טshile baa טpaƞa na kטjiט; 4Təɖə atט a ti mbɔnɔ ɖaa atט gboo gi na təɖə basaaka banja ma, paapala gi fəɖa ibɛrɛ a kpaca ni na.5Na a lə pi a ciƞə waa: itaji waa: Anyinטɖən a wəɖa gטsoƞo gטɖən, na a cə ati wəɖa ni gajani a lə ni waa: Amטsoro, nyamט boɖo boɖo bariu, 6Adטwaa : Amטsoro ɖən arigəmט gisana, kə ma wəɖa akɔɖən ma shee ni na, 7N'טsoroɖe atələ a shee ni waa: Paa caarɛmɛ na. Gi riƞ gטcaƞkɔ boƞo, amט na abapi gi ɖa atən boƞo. Kə ma kɔɔsəra ata asheeki boɖo boɖo na: 8Nti lə anyin waa; Baa maa ka na yɛɛ ata asheenyin boɖo boɖo na, aɖטwaa טlee טsoro naa naa carɛni ma laƞ, ataa ta asheeki i boɖo boɖo gט ya i ט na yɛɛ ma.9Amט nshee ti lə anyin waa; nyiƞə ma naa ba shee anyin; yɛɛ ma, naa iƞə: kə ma gטcaƞkɔ naa batine asheenyin. 10Adטwaa: Arɛ nɖee a na nyiƞə ma ba ti ba shee ni, nɖee a yɛɛ ma ataa ƞə, nɖee akə gטcaƞkɔ ma, ba ti ba tina ashee ni.11Anyinaƞa טpur na taba ni boɖoboɖo naa a tɔɔ ntala ashee ni? Kokoo a taba ni gafili naa atɔɔ טbu ashee ni? 12Yaa ata taba ni nsəla a taa tɔɔ alama ashee ni aa? 13Anyu ilee barɛbɔnɔ ma, iyɔ ayɔkɔ isoƞsono k'טsheu anyibapi, gəƞ ma anyinaya nɖee a ɖaa alaƞlaƞ ma, kaa shee ƞƞuro asoƞsono mbaɖee bana taba ni maa?14Yeesu akərə jini acəט arɛ ɖən aganɔ ka səra a lə bטlei na ma, jini aɖoo ma, na arɛ ɖe asəba bטlei kטləט, na bɛrɛ ba ɖa na jɛlɛ. 15Ama baɖən kaɖe ba ti lə waa: Bɛlsɛbulu ljini ba nɖiyar ikashi ni a na kərə na ijini mana.16Na baɖən ba na kəט ni alaƞ na lə ni waa lee maamaaci kagטlesטra gטɖoo n'alaƞ gi ƞə. 17Ama Yeesu a yɔ bafaƞa ni ma, na alə pi waa: Giyari ƞgiɖee giyטga kagטlɔ ma, shee gikrə. Na gafala ngaɖee gayטga kagטlɔ ma, shee ga pi.18Ita ji waa: Sheetaani a ti cə na agטlɔ gטtara bai na agiyari ɖa, Adטwaa iti lə waa belselbulu iko ni nna kərə na ijini mana. 19Nta naa kərə ijini na belsebulu, aƞa iko ni anyəbapi ba na kərə na ma? Galaƞ anyəbapi mbacim nanyən ikəma. 20Ama ita jiwaa Gaja kagטnyɛ kט nna na ijini gəƞ ma Gaja kagiyari gi pi anyinasul.21Arɛ ikashiyar a ta toƞo 'agafa gishɛbo bטkɔi awəɖa ma, akɔɖən ku haטi ayɔ na. 22Ama nɖee ashee kɔɔ kəƞkən awu ni ma ata kpa, anaa ri ni na apir na ni amaana a yטga asaanianyɛkɔnɔ. 23Nɖee ka ɖa ashee amט na ma, aƞamט na na nɖee ka kaƞa na mט awala na ma, a na kə kə na ram.24ƞƞuro mbɔnɔ nta ɖoo Arɛ ni, nɖe ncə bטɖukɔnɔ na yɛɛ yɛɛ gaɖuƞטraka. Ka ƞə na ma, aɖe lə waa: Ntə ma kɔɔkəwa gafala ƞgaɖee ni ncee ɖoo ma. 25Akɔɔkpa ma, naa aƞə bashɛr gafala a pɛmpɛƞɛji ma. 26Aɖe kɔɔ kɔɔ ce a ti yɛɛ aƞƞurobɔnɔ kulumi nɖee ikaƞkər awu ni ma, akpa gafala gaɖe ni a ɖa, ko saa ɖe arɛ ɖe a'nɖawa iɖe kɔɔ pɛmpɛƞɛ a pi ibɔnɔ awu nsəbaka.27Saa nɖee Yeesu a na lə bטlei ma, na טsəmprə ɖən a taa טwələ samaa agicuca a lə waa: Nɖinsono ashee nɖee a ɖa na akiƞcəna ma, nɖinsono ashee anye nɖee טnyara ma. 28Na a tələ ashee ni waa: Aai, nɖinsono ashee mbaɖee ba na rəƞə Gaja kaalei na tɔɔji na lee na ntəma ma.29Ðaa isamaa tuutuuma bawala ma, na alə waa saamani nɖe kəbarɛ balee barɛbɔnɔ ma, ba ti taba maamaaci kagטlesטra, kə ba ƞə maamaaci kagטlesטra gטɖən na, na ki lee Yonaasi agטja na. 30Ðaa Yonaasi agטlesטra gט lee maamaaci ashee Ninifi kəbaja ma, gəƞci Arɛpur agטlesטra gט lee maamaaci ashee ashee saamani nɖe kəbarɛ.31Ikəma k'טshile, gטnyɛsonolaƞ kagטtənar gטtטgט ta a yiɖe laƞ a kə saamani nɖe bagalei aɖט waa aɖoo na ɖulinya kaatəna kaayalaji a pi ti rəƞə Gטyà Salomɔɔ agטfaƞa k'טyɔט; Ama טɖən a shee ɖa atiya awu Salomɔɔ ma.32Ninifi kəbaja ba ti ba ta ayiɖe a laƞ ikəma kטshile a kə saamani nɖe kəbaja bagalɛi, aɖטwaa barəƞə Yonaasi a maasu ma, na bafטba nɖawa: טɖən a shee ɖa atiya awu Yonaasi ma.33טɖən ka na kal fitla atɔɔ ni a lugo kokoo atɔɔ gashɛi asiט ni na, ama ba na bələ bələ ni na na gikalkטɛ naa ikaɖa shee mbaɖee ba na kpa ma, 34Akinyine ilee ka טkaɖט ashee akטטlɔ. Akinymɛ ita ɖa gishɛbɔ, akטטlɔ gט na kaɖa kaɖa, Ama akinyine i ta pi, akטטlɔ gט na ɖa nkomo ni na. 35Lee laakaari naa טkaɖט nɖee טɖa n'akima טpaa ti pra nkomo na. 36Ita ji waa akטטlɔ gטɖa טkaɖט ni, n'akaaɖi gaɖən kaaɖa nkomo na, akטטlɔ gטƞunii gט na ɖa טkaɖט ni na, ɖaafitila a na kaɖa nkomo na shee a ki ma.37Yeesu a lə bטlei a boƞo ma, na fariisi kaja ɖən ayiɖa ni waa api a ti ji טjiט agaɖu. Na Yeesu akpa a sə tebiri kaƞkamə. 38Nilee fariisi kaja biti, aƞə waa Yeesu ka shire anyɛ naa ye ji טjiט na ma.39Na Yeesu a lə ni waa, anyən fariisi kəbaja iti raט a nyini kɔɔpט na anyinanyanט kaƞkəm, ama kancin mbɔnɔ n'טpətra urîƞ ka. 40Nyashɛshɛ bajanyən, nɖee alee kaƞkəm ma, kilee aleeka kaƞcən aa? 41Shee ma bashɛɛrɛ nɖee iɖa ncəm ma, naa baamטnט iɖa ciriciri ashee anyən42Ama nɖi ncika ashee anyin fariisi mana, adטwaa: iti səla anyinyiupi nanyinawaryɔkɔ kakpala təb kaƞja naa abəɖa na ganyɛkəm bטkɔi bט lee ɖeiɖei na Gaja kטsɔlט ma, bטkɔi ishee səim ilee na gaɖən gapaa saa na ma na gəƞ.43Nɖi ncika ashee anyin fariisi ma na aɖטwaa isɔlɔ bטɖusəbaka kטsəט isinagɔɔgə ni na yɛ girma kansala itaagbaala. 44Nɖi ncika ashee anyən, aɖטwaa iɖa ɖa nɖaa akufo nɖee inyeƞe ba na sara ilaƞ kəba yɔ waa akufo ni na ma.45Na gטpɔ Karɖi yar ɖer acam טwələ, a lə ni waa. Nɖi yar ט na lə waa ma, טna lim a tטmpi gəƞ gboo. 46Na Yeesu atələ ashee ni waa; Nɖi ncika ashee anyən gטpɔ kaɖibajaa Aɖטwaa iti taa טɖטra nɖee טsɔm טtoƞu, na toƞo bɛrɛ, na ki na yɛɛ iki napi na anyəngisiwa na.47Nɖi ncika ashee anyən adטwaa iti pɛmpɛƞɛ Anabi ma na mbaɖee anyəmbaya babטmbɔnɔ ba kə ma bakufo acə. 48Ita laa səriya anyəmbaya balesטra, naa naa ƞə waa icim, Adטwaa anyəmbaya baɖe ba kə ka Anabi ma na nanyən icə bakufo.49Galaƞ na Gaja k'טyɔט טlə waa: Nti ma təm Anabi mana na batəmka: Ba ti ba kə baɖən ba cii naa anaashɛɛ baɖən. 50Tɔɔ na ɖoo ɖulinya טsəbט ni, ba tə ba taba saamani nɖe Anabi mana mbaɖee bakɔnɔ ifטr atən ma k'טɖa. 51Tɔɔ ɖoo Abɛl akɔnɔ bakə saraa kantano na טnyiƞu kaafala kifɔɔ ni ma; iɛƞ nti lə anyəƞ, bati ba taba Saamani nɖe k'טɖa.52Nɖi ncika ashee anyən gטpɔ kaɖi baja! Aɖטwaa itoƞo טyɔט kasaafi; Anyəƞgilopi ki na yɛɛ ikpa na, naa naa bla na mbaɖee ba na yɛɛ bakpa ma.53Aɖoo nkəƞ ma, na babɔƞɔnja na Fariisi mana ba cam טnyana na pam ni nikashi na yɛɛ a lə bטlei tuutuuma. 54Na taa taa ni ilɔ na yɛɛ galibɔnɔ gaɖən gaɖoo anɔɔ na ba rî ni.
Chapter 12

1Saa ɖe kaŋkəm na ɩsamaa tuutuuma ba wala halɩ na nyɩ bawor, na Yeesu a na ɩə a bakəŋja waa: ɩee ma laakaarɩ na Farɩɩsi kəbaja ba lefir alee mʋnaafiki kaja ma.2Akɔɖən ɩmana ɩlugo kagʋlɔ naa kə ba ŋəɩ na ma, na ashiirɩ ɖən ka ɖa waa kaatine na ma: 3Galaŋ bʋkɔɩ ɩlə nkomo nɩ ma, ba tɩ ba rəŋə jɩ gbagbaraa, na ngaɖee ɩbulobulo nku nɩ ma shee ba kʋl jɩ gɩkuturilaŋ.4Ntɩ lə anyən anyɩɩ ɩlee abasoro ma, waa: Paa ma cu mbaɖee ba na kə gʋlɔ, na kə ba kɔɔsəra a lee akɔɖəna ma. 5Ntəma faŋa anyən nɖee ɩsəm waa: ɩcuu ma. Cu ma nɖee a ta laa arɛ aŋŋuro, awəɖa ɩko a kəʋjɩ nton ma; ɩɩŋ ntɩ lə anyən waa: ʋnɩ səm ka ɩcuu.6Kə ba na yala bʋsapɩ bʋnʋŋ gʋya gʋbʋnakaa? Na kama, Gaja kaanyir ʋɖən na. 7Batʋr anyənaŋʋrʋ ɩŋŋunii maŋja. Galaŋ paa ma cu na ɩwəɖa aŋfaanɩ awu bʋsapɩ tuutuuma.8N kɔɔ tɩ lə anyin acəŋə wàà: Arɛ baa apaŋa a ta lə gbagbaraa ashee bɛrɛ wàà, aɖe a ɖa ɖa ashee amʋ, gəŋci Arɛ ʋpur gboo a naa lə ashee Gaja kɩmalaɩka wàà, aɖe ɖa ashee kavɛ. 9Ama arɛ nɖee a bəla amʋ bɛrɛ baŋyɩɩ ma, amʋ gboo n tə ma bəla ni Gaja kɩmalaɩka baŋyɩɩ. 10Arɛ baa apaŋa nɖee a lə arɛ ʋpur agalibɔnɔ ma, ʋnia taa ŋə ʋtəɖu, ama nɖee a ləm Gaja kaŋŋuro nsoŋsono ma, ʋni kaja arɛ k'a ŋə ʋtəɖu na.11Ba ta cê n'anyɩn ɩsinagɔɔgʋ kɩfala nɩ kokoo baŋono baŋyɩɩ koo aɖi baja sul amalaŋ, paa ma təɖə gɩfolu ashee bʋʋlei lə bʋ naa afɔɖɔ ʋpaŋʋna ma ni ma na, na bʋkɔɩ ɩnɩɩ kɔɔ lə acəŋə ma. 12Aɖʋwaa kasaa ɖe Gaja kaŋŋuro nsoŋsoro ntɩ n cêre anyɩn bʋkɔ mbʋɖee bʋ sim, ɩ lə ma.13Samaa ɖe nɩ na ʋɖen a lə Yeesu waa: Afaŋaka, lə amʋŋono waa, ɩ lee ɖoole na, a yʋga atatiibi naa ashee amʋ amaja! 14Na Yeesu alə nɩ waa: "arɛ akɩ, kə ma ɖa atiya ashee anyinayɔkɔ kɩkəmacimka koo anyinamaa na kʋyʋgʋ na." 15Na Yeesu a lə ashee baa aŋa na waa: "lêe ma garagar, paa ma gôro awʋɖa baamʋkakɔɖɛʋ na! Aɖʋwaa arɛ anɖʋlinya nɩ kʋɖaʋ k'ʋ ɖoo na amaana sul na, baa maa a cɔɔ wʋɖa wʋɖa kʋyɔgʋ."16Na Yeesu a kɛɛshɩɩ galei gaɖen ashee pɩ waa: "ʋsoro ɖen a lee amaanayar na naa awʋɖa bʋwara tuutuuma. N'abʋwara bʋɖe bʋ cɔɔ ŋʋm paa ashee nɩ. 17N'a faŋafaŋa na lə na shee agʋlɔ waa: "Baɩ na ma lêe? Kə ma wʋɖa gaɖu gɩshɛbʋ ma dʋ amɩjiʋ asiya na." 18N'a lə waa: "N yɔ ɖaa ma lêe ma: N tə ma kʋɖa ambʋsakulu naa api amɩjɩʋ ɩŋunii n'amamaa na baŋʋnii aɖʋ ncən. 19Kaŋ kəm, n tə ma lə aŋgʋlɔ waa: Amʋ, nti amaana kʋyɔgʋ ashee bʋja tuutuuma. Ma shêe aŋgʋlɔ ʋŋʋrʋ na ji na nyem naa naa jaŋ gishɛbʋ!20Na Gaja lə ni waa:" ŋyashɛshɛyar, gijibɔŋɔ ŋgiɖe n tə ma câm akɩŋŋuro. Galaŋasiya nɖee ʋ wala aɖʋ ma, aŋa naatɔɔ?" 21Na Yeesu a kɔɔ lə acəŋə waa: "Daa gəŋ ma na ashee arɛ nɖee a na wala amaana na shee agɩlopɩ ma, ama k'a wʋɖa amaana Gaja kaja na!"22Na Yeesu a lə abakəŋja waa: "Galaŋ na n na lə anyɩn ngaɖe: Paa ma fâŋfaŋa yɔgʋʋ ashee ɩ jî naa aɖa ŋŋuro nɩ ma na, paa ma fâŋafaŋa yɔgʋʋ ashee ayɔkɔ. Nɖee ɩ hɩyɛn ɩ kâra anyiŋgʋlɔ laŋ ma na. 23Aɖʋwaa ŋŋuro n lee kpatakɩɩ awu ʋjɩʋ na gʋlɔ gʋ lee kpataku awu ayɔkɔ karaka24Kîɖe ma ɩkaakaa, kə ba na ɖu na , na kə ba na ti na. Kə ba wʋɖa bʋsakulu na, kə ba wʋɖa ijiʋ kaku na. Gaja gaɖe ga tɩ ɖəu pɩ. Anyɩn, anyɩnajirma a yɔgɔ yɔgʋʋ a wu bʋ bʋsapi baja. 25Anyɩnʋfaŋfaŋʋ ɖe k'ʋ səva apele anyɩn ŋŋuro baa cei na. 26ɩ ta jî waa, k'i səva alee bʋkɔ shɩshɩnɩʋ ɖaa gəŋ gəŋ ma na, Maakɔ laŋ na ɩ na faŋafaŋa na shee ayɔkɔ ɩsaaka?27Kîɖe ma ŋŋɔ nɩ kɩcaacaaca ɖaa ba na ta ma, kə ba na lee atəŋkaŋkra na, kə ba na lo ʋkɛkɛɛ na cə n'ʋmɛ na. Ama n tɩ le anyɩn waa, Gʋya Salomoo agiŋunii ni, k'a bʋŋa kava ayɔkɔ ɩsoŋsono ɖaa ɩcaacaaca baɖe ma na. 28Aŋɔ ijala nɖee iɖa awarka ʋrɔŋ naa gacəŋ ba təʋ ɩ ʋtonu ma, Gaja ga ti kara ɩ yɔkɔ ɩsoŋsono nɖee ɩ wu aŋɔ ɖe ma. K'ɩ shee Gaja ɩja gɩshɛbʋ na.29Anyɩn, paa ma ɖa na yɛɛ yɛɛ bʋkɔ mbʋɖee ɩjî koo ɩ nyêm ma na. Paa ma ɖa gʋfaŋa gʋɖe ni na. 30Bɛrɛ mbaɖee kə ba yɔ Gaja na ma, Ba na cu na yɛɛ yɛɛ ayɔkɔ ɖe. Ama ayinaya a yɔ waa, c nɩyɛŋ ayɔkɔ ɖe.31Gəŋ ma, anyɩn, yɛɛ yɛɛ ma Gaja kaayaritəna, ga tə ga pêle anyɩn ayɔkɔ ɖe gboo. 32Anyɩn, aŋgʋbɔvɩfɔjala, paa ma təɖə gɩfolv na, adʋwaa anyɩn a sɔlɔ waa, a shêe anyɩn gayaritəna.33Yala ma bʋkɔ mbʋɖee wʋɖa ma, naa atɔɔ kɩtanɩ alee sakaa. Lêe ma ɩtanfələ nɖee k'l pɛɛpɛɛ na ma, ashee anyɩŋgilopi. Tî ma anyɩnamaana mana Gaja sul, ŋkeŋ k,l lîi na, bapɩtɩrɩ kə ba kîm asəla na ma na, bʋkɔɩ kə bʋjî na. 34Aɖʋwaa gaɖu ŋgaɖee anyɩnamaana aɖa ma, ŋkəŋ na anyɩnifolu ɩ nɩɩ ɖâ gboo.35Câr ma anyɩnɩtoko kanyɛ naa akal anyɩnifələla atɩ ba paa cî na. 36Anyɩn, dâ ma ɖaa batənleeja mbaɖee bʋga a ce shiiyeʋrka naa ba sə na saa nɩ halɩ a ti kpa na kə gʋcaŋkɔ na ba tine kpaarɩ ashee nɩ ma.37Nɖi nsono ashee batən leeja mbaɖee ba ɖa pereb naa bʋga a kpâ awʋɖa pɩ ma. N tɩ lə anyɩn waa, gasono jɩ, a taa câr atoko kanyɛ naa atɩ pɩ atən ashee pɩ ʋjɩʋ ba jî. 38ɩ ta jî waa, bʋga ɖe a kpâ gajanɩ koo njɩkʋɖɩ awʋɖa pɩ ba ɖa pereb gəŋ, nɖi nsono ashee pɩ.39Kɔɔ ma ayɔ ngaɖe gɩshɛbʋ waa, maa gafalaŋa acee yɔ gakɔŋ kɔŋɔ ngaɖee apɩtɩrɩ a naa pî atɩ nyim nɩ ma k'a pâla nɩ a pî gʋcaŋkɔ akpa na. 40Anyɩn gboo, kpêɖe ma anyɩnalɔ na saa, aɖʋwaa arɛ ʋpur taa pî gakɔŋkɔŋɔ ŋgaɖee k'ɩ tâm na ma, na ma.41Na piyɛɛv ablə waa: "Atɩnɖiyar, ʋ na kɛɛshɩɩ galei ngaɖe jɩ na shee atɩnɖəɖən yaa na shee bɛrɛ baŋunii?" 42Na lə nɩ waa: "Batənleeja bakiɖeka apaŋa ɖa ka ɖeiɖei awʋɖa gʋɖa gʋfaŋa naa ʋga a shêe ni waa, a tɔji batənleeja basaaka ashee pɩ ʋjiʋ nɖee ʋ sim ba jî ma? 43Nɖi sono ashee atənleeja ɖe, ɖaa ʋgaa kpa awʋɖa nɩ, a naa lêe ntəma nɖe ma. 44Gasono jɩ , n tɩ lə anyɩn waa, ʋga a taa kɔɔ na amaana aŋunii akava aʋnyɛ nɩ, a naa tɔjɩ.45Atənleeja ɖe a ta naa lə agʋlɔ waa: "Amʋga k'a kanapɩ na" n'a səba na kə batənleeja basaakaa, basoro na kəbasəmprə naa jɩ na nyem nashi. 46N'ʋga a kpâ, ʋshɩlé nɖee atənleeja k'a tam na ma, na gakɔŋkɔŋɔ ŋgaɖee k'a yɔ na ma, awʋɖa nɩ, 'ʋga a taa bɔ atənleeja ɖe agʋtɔ paa naa asara na nɩ ɖaa ba na sara na mbaɖee kə ba ɖa ɖeiɖei na ma.47Atənleeja nɖee a yɔ bʋkɔɩ ʋga a na yɛɛ ma, ama k'a kpeɖe agʋlɔ na, na k'a shiŋ kɔɔ a lee bʋkɔɩ ʋga a na yɛɛ ma na, ʋga ɖe a taa kəɖa nɩ gɩpɛ paa. 48Ama atənleeja nɖee nɖee k'a yɔ bʋkɔɩ ʋga a na yɛɛ na ma, n'a lee bʋkɔ'ɩ bʋ sim ba bɔ agʋtɔ ma, ʋga a taa kəɖa nɩ gɩpɛ cei. Arɛ baa apaŋa nɖee ba shee bʋkɔ mbʋɖee bʋ yɔgɔ ma, ɩ sim a toŋo bʋ gishɛbʋ. Nɖee ba tɔɔ ayɔkɔ kʋyɔgɔ ni ma, ba tɩ lee nɩ təlashɩ a toŋo bʋ gɩshɛbʋ awu."49N pɩ pɩ ma pî n'ʋtonu ɖulinya nɩ. N sɔ lɔ waa, maa ʋ pîɖe boŋo. 50ɩ sim ma câm ʋmənʋlaa ɖən ishɛɩ nɩ, ɩ tɩɩ ɖʋ amʋ ʋcimpɩyɛka nɩ halɩ ʋ tî lêe adur51Anyɩn ɩ na faŋa faŋa waa, n pɩ pɩ ma pî na fɛɛ ɖulinya na aa? Ntɩ lə anyɩn waa, ʋpaɖʋpaɖ. 52Tɔɔ na nnyəmə na ce bɛrɛ banʋn ba ta ɖâ gafala gaɖɔŋkɔnɔ nɩ, ba tə ba pâɖa paɖa, banyɩv na beviu, beriu na banyɩʋ. 53Gʋyà gʋ tʋʋ pâɖa n'ʋpur ʋsoro, ʋpisoro gboo a taa pâɖa n'ayar. Gʋna gʋ tʋʋ pâɖa n'ʋpʋr ʋsəmprə, ʋpisəmprə gboo a taa pâɖa n'anar. Gʋkulona gʋ tʋʋ pâɖa n'ʋprokar, gʋpika gboo gʋ tʋʋ pâɖa n'ʋkulonar.54Na Yeesu a kɔɔ lə ashee samaa tuutuuma ɖe waa: "ɩ ta ŋə nɖəla n ta atʋ na pɩ na gɩteŋshilelaŋ, anyɩn ɩ tɩ lə kpaarɩ waa: "ʋto akaŋkra a taa nyî". ɩɖe lêe ɖaa geŋ ma. 55ɩ ta ŋə waa, gʋsərə gʋ ta awu na gʋnyɩsonolaŋ na pɩ, anyɩn ɩ lə waa: "Njɩsʋɖa n tɩ n ɖâ paa." ɩɖe lêe ɖaa geŋ ma. 56Muunaafiki baja! ɩ ta cêɩ nɖəla na gaɖu kanɖawa, ɩ yɔ bʋkɔ mbʋɖee bʋ nə bʋ pî ma. Bal laŋ na k'l səra ɩɩêu ayɔ bʋkɔɩ bʋ na sara nnyəmə ma na?57Maakɔ laŋ na, anyɩŋgɩlopi k'ɩ na ɩ eu na yɔ bʋkɔɩ bʋ sim ɩ lêe ma na? 58ɩ ta jî waa, akɩ n'ʋɖən ɩ wʋɖa gaɖən, n'a shee akɩ gabʋkəli na yɩɖa akɩ agbanɩ, n'ɩ man asara na ce, lêe koŋkaarɩ ayɛɛ ʋpɛmpɛŋʋ, akɩ na nɩ, ɩ rəŋə n'anyimbawor naa ɩ ye kpâ ŋkəŋ. Apala a taa cê n'akɩ akəm cimja anyɩɩ, naa akəmcimja a tɔɔ akɩ ashee sɔja akɩ ŋku. 59N tɩ lə akɩ waa, k'a ɖôo ŋkəŋ na halɩ atɩ səla akʋɖa ʋŋunii, baa agbɔɔ k'a sâa na."

Chapter 13

1Kasaamanɩ ɖe nɩ, bɛrɛ ba lə Galilee kəba baja bagalee ashee ɖaa Pɩlatɩ acəkəla na bashile ma. 2Na Yeesu a lə pɩ wàà: Anyɩn ɩ yɔ wàà, ba lee ka babɔnja awu Galilee kəbaja basaaka aa ashee ba ji ishɛi ɖaa gəη ma lay aa? 3N tɩ lə anyi wàà aaɩ. na k'ɩ lee tuuba na, anyɩ mbaηunii ɩ tɩɩ lee asaara4Yaa bɛrɛ təb na ganaana silue, mbaɖee laη asike kagʋmana gʋ fəɖa akə pɩ ba ci ma. I na tamtam wàà ba lee ka Jerusalɛm kəbabɔnja babʋ mbɔnɔ baηunii ni aa? 5Aal. N tɩ lə anyɩn na k'ɩ lee tuuma na, ɩ tɩɩ lee asaara anyɩn gboo.6Na Yeesu a tam gakɛɛshile ηgade ʋɖən atəu gʋfigiiyo, atɩpɩ apiɖe kiyupi ama k'a ηə na. 7N'arὲ alə finy kagʋyo yar waa, yə ɩ ɖoo bʋja bʋriu n na pɩ atɩ na yɛɛ ɩyupi akʋʋfigiiyo laη kə ma na yə na akoɖənna ma. Sɔn ma kʋ cam gatəna?8Na gʋFigiiyo yar a lə wàà, Pala kʋ gaja ηgaɖe naa ma ko asir kʋ kal aɖʋ anapəna. 9Gajifɔli gʋ ta ηʋm ɩyupi gani ɩɩə ama na k'a gʋ ηʋm na ʋ taa sɔ kʋ.10Yeesu a cee tɩ Faηa ɩsɩnagɔɔgɩ nɩ sabatɩ kaηkele. 11ʋsəmprə ɖən acee k'a ɖa awʋɖa ɩjinɖi ba bɔnɔ ba pa na nɩ a pra gʋlʋFaaka yar. A wʋɖa gakʋrʋ na k'a na səra ayiɖe alan na.12Yeesu a ηə ni ma, naa yiɖa naa alə waa, akʋshɛɖʋ nɖe ʋ pala akɩ. 13Na Yeesu a tər anyɛ ʋsəmprə ɖe laη kpaari na ata yiɖe naa akʋma Gaja. 14Sinagɔɔgɩ kʋga ʋcina kʋkər na aɖʋwàà: Yeesu acam akiɖe arὲ Sabati kʋshilè ma laη.15Na Yeesu a lə nɩ waa, Munaafiki anyaηana k'a na kʋɖa agaraηkɔηkɔηɔ koo ana ace na nɩ a tɩ nyem bʋto Sabati kʋshilè na? 16Gəy ci gboo Abraham ʋpur, ʋsəmprə nɖee sheetaanɩ ari ɖoo bʋja təb na ganaana ma, k'a səra ηə alaaFiya sabati kʋshile aa?17A na lə alesʋra ɖe ma, ɩcifala ɩ ta kpa mbaɖee k'ɩ cee fana ashee pɩ na ma ama, bɛrɛ baηunii mbaɖee ba ηkəm bɩcine ɩ ta kər ashee ayɔkɔ nɖee Yeesu a lee ma.18Na, Yeesu a lə wàà: Mʋ nʋ Gaja kaayarritəna ga ɖoo na mʋ nʋ (maakɔ, ni) ba kpaari na ma? 19Gaɖoo gɩsʋkɔi arὲ ɖən a bəɖa agakəmwara nɩ naa giɖa apra gʋya gʋbʋmbɔnɔ bʋsapi gaja laη kabʋja bʋ ɖʋ adaηa kɩla nɩ ma.20A kɔɔ lə apele wàà: Mʋ nʋ ma kpaarɩɩ na gaja kaayarrɩtəna? 21Ga ɖoo lefɩη nɖee ʋsəmprə ɖən a tɔɔ acəkəla na boɖoboɖo kʋnarʋ eguwɛ beriu ni halɩ ɩ tɩ fuga atama na.22Yeesu a cee tɩ jeɖe Jerusalɛm kagʋsaʋ kabʋ papiri na kapa na cere pɩ. 23N'ʋɖən a lə ni wàà, Gaja, bɛrɛ cei ba naa lée nɖi nsanka aa? Naa a lə pɩ wàà. 24Cɩ ma ɩbobo a kpa na gʋcaηkɔ gʋjala aɖʋwaa, bɛrɛ tuutuuma ba tə ba yɛɛ ama kə ba səra akpa na.25Tam nɖee gafala yar a naa ta a rəm 'agafala ma, anyin ɩ tɩɩ yiɖe aka na yiɖe aka na yɩɖa Gaja! Gaja! Pala atʋ gi kpa. A taa tələ naa a lə wàà kə ma yɔ anyin na, ƞka na ɩ ɖo o na ma? 26Kasaa ɖe, ɩ tɩ lə wàà: Gi man ajɩ ʋjɩʋ aman anyem bʋto naa naa cere bɛrɛ atɩnyɩnca laƞ. 27Ama a taa lə wàà: N tɩ lə anyin wàà kə ma yɔ gaɖuu ɩ ɖoo mama na. Ləm ma n'amʋ ajalɔ. Anyin mbaɖee ɩ na lee alesʋra nɖee k'ɩ ɖa ɖeiɖei na ma.28ɩ tɩɩ lee bʋbo n'anyoo kər tam nɖee nɖee ɩ nɩɩ ƞə Abraham, Isaak, Yaakubu na anabi ma na Gaja kaayarɩtəna nɩ ma, ama ɩ bəɖa anyalɔ aka. 29Ba tə ba ɖoo na gʋnyipɛnɛ pɛnɛlaƞ, gʋnyɩsono laƞ, gajaka laƞ na gɩntənshile laƞ na ɩ tɩɩ lee ʋciƞkərka ashee pɩ tam nɖee ba naa sə ʋjɩʋ kaatabiri laƞ Gaja kaayarɩtəna nɩ ma. 30Yɔ ma ƞgaɖe: Bakəmja ba tə ba pra basəbaka naa basəbaka ba ba pra bakənja.31K'ɩ lən na, na Fariisi kəbaja ba kpa naa alə ni wàà: kʋla atəbə atiya aɖʋwaa Herooɖ a tɩ yɛɛ a laa akɩƞƞuro. 32Kʋla ma acə atɩ lə ƞə ; n tə ma kər naa akiɖe ɩjinɖi babɔnɔ ʋrɔƞ na gacən na ʋshile ʋriutaja ntə ma saa ambaja. 33Aɖʋwaa k'ɩ sim ba laa anabi ɖən aƞƞuro k'ɩ lee Jerusalɛm kampa nɩ na.34Jerusalɛm! Jerusalɛm! Aki nɖe ʋ na kə anabi baburo na mbaɖee alaaƞƞuro ba təm ashee aki ma baɩ na ɩ na ɖa amʋ ba wala akəbapi ɖaa acɩrɩ a na wala bʋcɩrɩpiri apəra ni ma. Ama k'a sɔlɔ ma. 35ƞə akaafala gapəra fɔi. N ti lə aki wàà k'a kɔɔ ƞə amʋ na hali a li lə wàà Gaja ɖʋ arɛi aɖa ƞƞura kaja kaƞyiɖa laƞ ma.
Chapter 14

1Sabati kʋshile ɖen, Sam ɖe a na ce Fariisi kiga bagaɖʋ ace ji bodobodo ma 2Lɖe pi wa arɛ ɖen de ti shɛɖɛ"d'oendemi" 3Gaɖʋ Yeesu a na taba Farisi kʋga waa ɩcəm bakɩɖe arɛ Sabati kʋshile aa?4Na baŋʋra na kiɖe ni .Nke na Yeesu a fɔn asheɖɛka n'ʋsheɖu ʋpalani 5Naa ta pi waa aŋana wʋɖa ʋpʋrʋ na k'ʋpi afʋɖa lɔkɔ ni Sabati k'ʋshile na apaa lani ma? 6Bʋ ɖen ka seva a shee ni mbʋe ɖen na7Na Yeesu ayiɖe na kiɖe bɛrɛ nbeɖee bayiɖa ma ba na ŋnɔ gaɖu soŋsono ba se ma.N'ke ma a na kɛshi gele shee pɩ 8Ba nɩ ba yiɖa aŋem paa ma na aŋɔ gaɖu soŋso ha kpaa yi na aɖɩwa bɛrɛ soŋsono bate basɛra pɩ 9Avɛ ɖen a yɩɖaŋom ma a na to baha tata shee nɩ mboɩ10Ba nɩ ba yiɖa kɩ kula shee se m'kɛn,arɛ ɖee aŋyiɖa ki ma aha kpa, a ta sɛra lekɩ waa a ce nŋyi. 11Aɖɩwa arɛɖen a na fogo a gʊlɔ ma, a taa feɖa arɛɖeɩ a na jɩba a gʊlɔ ma a toa feɖa arɛɖeɩ ana jiba a gʋlɔ ma a taa fogo.12Gaɖʋʋ Yeesu a le shee arɛ ɖee ayiɖa waa ʋtanaa n'le ʋjiʋ naa na yɩɖa bɛrɛ nbeɖee kbwʋɖa baŋo ma na,aɖɩwa ba te ba sɛra yɩɖa kɩ boo.13ʋtanayɛ alee gʋjȏ a naa le na shee bɛrɛ nbeda kba wuda uka nama, bacərɛ falan falan mana,bacərɛ falan falan mana 14iti sanabɩ aɖuwa kba səra lee bukon nbudu ale sepi mana aɖɩwa usɩle ukunja batcba salaki usulu soŋsoŋo15Arɛden amane acə na Yeesu areŋe bukonbudeɩ a lee ma naa le waa ʋciŋ kərka sə arɛ deɩ anajɩ bodo bodo Gaja kaa Yarɩtəna ma 16Na Yeesu aleni waa arɛ ʋjɩʋ naa ayɩda bɛrɛ tuutuu ma 17Tam ɖeŋ ʋjɩʋ ʋpɛlɛma, naa atəme abatəm leɩja waa basəɩ yɩɖa mbeɖeɩ bayɩɖa ma wa ʋjɩʋ pɛle boŋo18Na ba ŋʋni bada na ɖuni suru.Asəbaka a le waa; nshi gawara ntiyɛɛ maceɩ kuɖe jɩma suutu. 19Na afole ale waa nshe ina mana ntiyə macə kiɖe pii jima suuru. 20Na arɛ folɛ ɖem akɔle waa aɖeɩ kʋr shiiye aɖe ka səra pina.21Batənleja bapii le ni pukanbʋɖei ba le ma na buga acam ʋnyana naa le pi bacəi yiɖa bɛrɛ ʋŋɩmjalem bina mana "basɛrɛ, ba fonorɛ" 22Na batenleja bale ʋga bukɔ tabaten ma gvle ama gadu ganasaa.23Nʋga a le shee abatenleja waa basə ʋpeli bum bonolen acəɩ yɩɖa bɛrɛ tuutuuma bi naa agafala ni garɩŋe 24Aɖɩwa nti le aŋem, buɖem kaji ʋjiʋ na25Bɛrɛ tuutuuma be ɖe ba tər Yeesu oŋkam naa a cəpra na lepi. 26Arɛ ɖeɩ atabi ama sulu na ka oŋo ayar anaɩ bapar,bapuruna agɩlopɩ boo kaa səra le ama tenleja na 27Narɛ ɖem k a tʋɔ aŋkʋra naa kʋm amʋ na k arɛ ka səra lee amatemlejana.28Anyinaŋa anaa cə nku na ka na səra ale ŋkɔŋta kiɖe ɩtaji wàà a taa səra aboŋo na? 29A naa le nkukeɩ kàà səna boŋo nàà, bɛrɛ nbeɖei bana ŋeni ma ba naa na lɛʋ ni na 30Naa lə waa arɛ ɖe asəba gafala gacəka kacəra boŋo na.31Gʋpayarɩ paŋa naa naayɩ ase lei gutara na bɛrɛ na arɛ deɩ awuɖa bɛrɛ akoo na kaa taba aŋo waa ata cəra na? 32Samɩ basaka banaɖa doodoma atasəra Tem arɛ ɖem acəɩ taba baɩ na bale na le fana 33Galama aŋɩnu ɖem ka cəra lee ama tem leɩja na ,naa k'arɛ kapala bukonbu deɩ awuɖa ma na34Butuŋa bʋ saŋ na butuŋa bu beɖa ka jɩvɩme, baɩ na pukɔ lee na san? 35Buɖeɩ bupəra foi asheɩ gatena.Beɖe ba buɖa bu nɖonka .Arɛ dei awuɖa gʋtɔ ma a ɖuu gutɔ

Chapter 15

1Gani kaƞkəm na lampoobaja na aɖawa mbɔnɔbaja ba kim asəla na Yeesu naɖʋ ni gʋtɔ. 2Nkəƞ na Fariisi kəbaja na babɔƞɔnja ba ɖa na ƞumoƞumo na lə bawor waa, טsoro nɖe acam nɖawa mbɔnɔbaja aman na pi na ji ʋjiʋ.3Na Yeesu akɛɛshi galei gaɖən na lə pi waa: 4Anyinaƞa naa wʋɖa ibɔri ishinʋn naa ʋɖən alii, na kaa pala ʋɖən mana ishinʋn ƞƞɔni, na ace ati yɛɛ yɛɛ nɖee alii ma Hali ati ƞə ni na? 5Ata ƞə ni shee ataa ni araga apra laƞ n'ʋciƞkərka.6Akpa afal ma na ayiɖa abasəro na bawor alə pi waa: Pi ma atijaƞ na nʋ, aɖʋwaa: ƞƞə amabɔri ali ma: 7Galaƞ, nti ləə anyin waa: ʋciƞkərka ʋtʋ ti ɖa alaƞ ashee nɖawa mbɔnɔyar aɖɔƞ kɔn afʋba anɖawa ma, awu ʋɖən ma na ishinʋn kə ba hiɛ ʋfʋbʋ na na.8Yaa, ʋsəmprə paƞa naa wəɖa itani kɔbɔtəb, na giɖən gili, kaa kal fitila naa ashɛr shɛr gafala ayɛɛyɛɛ hali atiƞə ji na? 9Ataƞəji, shee ayiɖa abasoro na bawor, alə pi waa; Pima ati jaƞ n'amʋ dʋwaa: ηƞə aƞgitani u gibʋƞa a lii ma; 10Galaƞ nti lə anyin waa: Nɖawa mbɔnɔya ɖən atafʋba nɖawa ʋciƞkərka ʋɖa Gaja ka malaika mana sul.11Nkəƞ na Yeesu a lə waa: ʋsoro ɖən abʋƞa ka wəɖa bayifala banyiʋ 12Nakajala kpataa alə ayar waa: "Amawɛɛ, shee amʋ amaja tiibi kpaari ƞƞiməɖe." Na baya ayʋga a maana a shee pi.13Ilee ishile itʋrka ma, na kajala atɔɔ a mana aƞuni ashɛט mpa gaɖu liƞka. Akpa nkəƞma na atɔɔ itani alee basa basa a ji na aye. 14Aji itani aɖur ma, gakɔƞja akpa nɖe ni, na səba ishɛi kʋjiʋ.15Na acə mpa nɖe ni k'ʋsoro ɖən sul na yɛɛ ntəma alee. Na ba tɔɔ ni acə na awar anaa kiɖe ikuruci. 16Atiyɛɛ aji ikuruci bʋjiʋ ama kə ba shee ni na.17Na טpiɖe asə afaƞa agʋfaƞani, naa alə waa: Batəƞleeja tuutuuma baɖa ama wɛɛ a gawara ni ʋjiʋ ʋriƞə na pi, n'amʋ nɖa atiya na ci akɔmɔ! 18Ntəma kɔɔkɔɔ amawɛ sul naa ma lə ni waa: Amawɛ ntərətərə na gaja naa atərətərə na ki. 19Kə ma kɔɔ səm ayiɖamט waa: Akapi na, tɔɔ amʋ apra akatənleeja."20Na ayifala ata akɔɔkɔɔ ayar sul. Anaa ɖa gaɖukƞka ma, na ayar aƞə ni aƞə ni. Nu ɖa n'ishɛi na yar acu ati wa na ni alee ni atuu a cəra ʋɖɔ. 21N'ʋpi alə ayar waa: "Amawɛɛ ntərə tərə na Gaja naa atərətərə naki, kə ma kɔɔ səm ayiɖa amʋ waa: akapi na."22Na gʋya gʋlə abanleeja: "pima na toko a soƞsono akara ni naa akara ni gisʋkɔi agisəwa ni. Akara ni akɔɖɔkɔɖɔ ikei. 23Nima na ana nɖee asəƞkəla ma, fʋ ma ni gi ji na jiƞgaari. 24Aɖʋwaa ampi abʋƞa cii ma akɔɔpi ƞƞuro ni, abʋƞalii na gi kɔɔ aƞə ni" Na basəba jiƞgari kʋjiʋ.25Kaƞkələnɖe ʋƞono aɖe ɖa a waar ata awar atʋnapi asəla na gafala ma, na arəƞə gʋcəma natulo inatələ 26Na ayiɖa atəƞleeja ɖən atabani waa maakɔ na lee nkəƞ. 27Nàtəƞleeja alə ni waa:"Akapal akpaka na akawɛ afʋ ana səƞkəlaka aɖʋwa aƞə ʋpur nalaafiya ma laƞ.28Na ʋpur ʋƞono acam ʋnyana abəla waa kaa kpa afal na, na yar aɖoo aɖʋ ni suuru. Waa akpa afal. 29N'ʋpurƞono atələ ashee ayar waa: "kiɖe, bʋja tuutuuma bʋnoo n'nalee ntəma na shee aki ma tərətərə naki ayɔ na hali nʋrɔƞ ka shee mט gacipi gaɖən ma ji na jiƞgaari amט nna abasoro ayɔna. 30Ama akapi u apɛɛpɛɛ akamana aƞu ni na bapigii ba yeyeka ma, akpama n'ʋʋ fʋ ana asəƞkəlaka ashee ni31Nayar aləni waa: Api aki ʋɖa mʋ baa saa apaƞa na, bʋkɔi nwəɖa ma akijee 32Ama isəm waa giji jiƞgaari n'ʋcikərka aɖʋwaa akapal nɖe abʋƞa cii na akɔɔ pi ƞƞuro ni abʋƞa lii na gi kɔɔ aƞə ni."
Chapter 16

1Yeesu le"ataŋjaɖɩŋ ce kaʋɖa ɩtəŋkeja ŋbɔnɔ.Nabapi tɩŋleniwa aləŋleeja tɩpɛɛpɛɛ itani 2Kalaŋ ataŋja ɩdayi leleniwa"Dapaŋaji ɩrɩŋɠe banale akalaŋ? Le mʋ ɖa ule ŋtemama, aɖuwaa kaakɔ sɩra tɩŋlejana.3ŋna atənleeja ɖe anataba ɠulɔwa,"Barnama le aɖuwaa amakpaŋ ɠaka tiŋcaŋ ŋtima anɠuɠna ni? kimaʋda ikashi na mʋku akuluna na ŋwʋɖa ijifala na maɠniŋɠa ɩtani. 4ɩ yɔɖa malema, ɩnaa batɩkereŋmu amutɩma nima, bərəbatɩbatɩ camu babu falani5Na ayiɖa ʋɖabaja, na ataba atɔnɔka bayɩ nunasla a muɠa? 6Naa le waa olive kabushi kpalaba ɩshənʋn naa leniwa,tɔɔ akɩbuŋhu kanamana,"sɩ tiŋwere naawʋm ɩshɩnum" 7Natɩŋleja ale afoliwa, ʋɖa bayi niwuɖa? naa lewa,boɖoboɖo kunaru aɠuwə alfa.naana leni"tɔɔ akɩbuŋhuka, anwum ɩshiina8Nuɠa akʋma atəŋleeja ɖe aɖʋwaa atɔnu lomv naa ɩtiŋɩ ikpaka.Aɖuwaa ɖuliɠnani kɩbapi bawʋɖa ilamu ŋɖe banatɔ nɛŋɩ ikpaka naa bawore awufitilani kɩbɩkpɩ. 9Naa muna le nyim waa jimaɠʋsoru naapi naatopi ɖuliɠnani amaa naa taŋɖe amaana kaakɔɔ ɖanama na a batɩŋe uŋwurʋ ŋde kinaboŋʋnama10Arɛ atɩŋɩ bukɔcenima a ɖa bokɔ buyɔɠɔka ni, arə katɩŋɩ bukɔcenima, aɖa bukɔ buyɔ ɠkani boo. 11Nɩ kasra alo ɖulinyani kamana na, aŋan na ʋda nakiʋ ija amana plimani? 12Ɖarɠɩmema nakatitiŋɩ asaka amana ni ka ɖeiɖei, aŋana atɩ she akija?13ʋɖim kaasra ale iɠa banyiʋ baŋtɩma, na ataaŋonɖɩm naasɔlɔɖim,yaa atatɔɔ aɠlɔ acəra nuɖim naa ablaudim.Kiisra le Gajanaa amana kantɩma akɩmana.14Farisi kɩbaja ŋbede basɔlɔ ɠitanima, bariŋɠɩ buhuni naa basɩba na ləʋni. 15Naale pi wa"Inaləɖa itɩŋɠɩma barə bayima, ama Gaja ɠayɔ anyɩŋɠifolu ni.Bukɔɩ bɛrɛbana kumama kiicim Gaja kaayi na16Pukpɔ na an nabɩ mana iceeɖa alə yohana aməna kabuni upeʋni atɔɔna kataŋde Gaja aɠlyarɩtɩma alabaru saŋsono alee ɖuliinya na baaŋana tɩcibobo nayɛɛ akpan cɩme. 17Ama kisɔm shee ŋɖəla na ɠaatəna afəlna gupɔ kaɠisina gidən kaɠifɩl yɔna18Arɛɛ abla akarma naafatɔɔ afɔli ma a lee gɩɩsəna na arɛɩ atɔɔ ʋsəmprə ŋdee ba blama alee gɩsəna19ʋsoro ataŋja dən aceekada nakara itaŋbuŋbɔnɔ kitokona bayaəbi toko bapəlmə naa aɖa ʋcəŋ kerkani baatampaŋanɩ. 20Barayar ɖən bana yəɖawaalasaar na acətiɖa ataŋjade aɠakukonu, anyʋŋkɔde yɔɠɔ aɠulɔlaŋ. 21Naa na yɛɛ abom ʋjiʋ kɩfufurɩ ndee ɩfəda atən atebiri kaŋkəmə ma ɩsəna de tipiti na Jəmpil anyinkɔ22Na itilema ashɛɛrɛ aci ma na malayika mana ba tɔɔnɩ acena Abraham svl.Nataŋjagboo atici na bafumni; 23ɠuɖu ɠeɖe bokono panasə nasaa ada ma na ataa agayɛ alaŋ bakono ni ma na aɠa na rɩŋɠɛ ɠɛyo; ma na aŋə Abraham na Lasare ʋbo laŋ.24Na akuro nayiɠani"Amawɛ Abraham aləwaa baba Abraham ŋəamishɛ naa atəm Lasarasɔm aɠɩsəwa buto nɩ aɖoɖoo aŋɠiɖanʋ la aɖʋwaa ŋda ɠayɔroni utɔnu ni.25Ama Abraham a lewa: ampi liɠəwa a kaayeni bʋkɔ bʋsosoni na Lasare aŋɠə ibɔnɔ.Ama nyimə adatia ʋeiŋkerekani na ki ɖa ɖayoro ni. 26Iniɖe kankim ɠukulu ɠubumbɔnʋ na ŋbeɖe banyɛ basla biya nakasu kɩbasra na,nu ɖem katɩsla, nu ɖim kaasra aslaɖe a pitə su"27Natanja le wa,"Guya Abraham, ŋti nyiŋɠa ki na a tim udɩm amawɛ akafalanyi. 28A ɖʋwa ŋwuɖa boŋmono banum naa bele babatipi ŋyoru kankɩ le nina29Ama Abraham a tele ni"bawɖa musa na aɖebɩ ma na; baba pi bɛrɛɠə na pi" 30Nataŋja a tele"aayiɠuya Abraham ba ukono ɖɩŋ cɩ tiŋle pi, ba tɩbafɔba". 31Ama Abraham tɩ le ni "Ne kɩbɩriŋɠə na Musa na anɖebi mana, baa ukono ɖim aŋənə ka apiti nɛ lɛ kɩbati tɩlə na.

Chapter 17

1Yeesu ləa bakəŋja waa: ɩsɩm waa aləsurade ɩpɩ ama ndi ncika shee arɛndee sul ɩɖ na ma, ma. 2Ata tutun ʋotəw nɩ atərətərə ɩɠɩm ba tɩʋ mkpala ʋdɔ nɩ akəʋ nɩ təŋku nɩ3Anyɩƞgɩlopi lee ma laakaarɩ, akʋwor ata tərə tərə na kʋla atiwəɖa ni alə na ni ata Fʋba nɖawa nɩ. 4Ata tərətərə na ki akpala kulumi ushile naa akɔɔpi ti aʋkɩ suru akpala kulumɩ ɩsəm atəɖə nɩ.5Na batəmka ba lə nɖiyar waa: Pele atʋ ʋcine. 6Na ƞdiyar aləpi waa: ita wʋɖa ʋcɩne ɖaa gisərkɔɩ kagipima itiilə ɩtu lə gʋyo waa gʋɖim na kilə ləmə acəti təw təƞkʋni.7Aƞana awuaa atə ƞleeja anyiƞ gicii ca na ana fʋm yaa na ana paƞa ibɔri, haa ləni saa nɖee aduo na awar ma, pi were ti sə təbəri sul. 8Na kaa lə nɩ waa lee ʋjiʋ ashee amʋ maji, pəƞpəƞɛ akʋlɔ naa ashee amʋ ʋjiʋ maji na nyem baƞo na aki gboo aji naa anyem na?9Kaa sala atəƞleeja aɖʋwaa alee nɖee aɖʋ nɩ maa? 10Anyɩm gboo italee ntəma nɖee ba ɖʋ anyin ma. Ləwaa gilee batəƞleeja fɔi kə baja pɩ bʋkɔ nbuɖee isəm wa gəle ma.11ɩsəm waa ataa cə Yerusalɛm, n'akul na Samarii na Yuɖe. 12Ana yɛɛ akpa gapapiri gaɖəƞ ni ma, n'awa na balaƞ dəƞja təb. Ba pɩ atiwa na nɩ ayiɖe gadalɩƞka 13Na ba taa uwələ n'alə waa: Yeesu afa ƞa ka ƞe atishɛi!14Aƞe pi ma, na aləpi waa: kulama acəti faƞa anyinalɔ basaraalaaja. Banacəma na balɔ ikada. 15Na bagicɩɩca nɩ k'ʋɖən aƞə waa agvlɔ gʋkaɖa ma na akɔɔkəɔ a pɩ kpaari naa laa uwələ alaƞ na kuma Gaja. 16Na acəm atən Yeesu aƞyii naa naa kuma ni. Aɖe lee Samarii kaja.17Na Yeesu alə waa: kɩlee barɛ təb bushɛdu ʋkadakaa? barɛ cuni ɩmbadee basaa ma ni? 18Maa asana anaa kɔɔpɩ atɩ kʋma Gaja aa? 19Na alənɩ waa: ta ayi de alaŋ kʋla akucine ʋcam aki lam atən.20Na fariisi kəbaja bataba Yeesu waa tam apaŋa na Gaja kaɠiyari ɠɩpi, na Yeesu atələ asheepi waa Gaja kaɠiyari kilee bukɔi bana ŋəna ɠinyine wa ma na. 21Ayɔ kəbaləwaa kɩde atɩa yaa kide waa na aduwaa Gaja kaɠiyari ɠida anyiɠiica.22Na alə abakəŋja waa ishile dən itʋnapi ɩtu naa yɛɛ arɛ pur ɩshile ama kuŋɔ nɩ na 23Batəbalə anyɩŋ waa kide atɩa yaa kide waa paa ma cə na paa ma cu nasəna 24Daa ukadu una kada alaŋ na ɠadu ɠaŋunɩɩ ɠakada ma ɠəŋci arɛ pur ushəle ʋtɩ ɖa25Ama ɩsəm ajɩ ishəi kʋyɔɠʋ na Samarɩɩ nde kəbaja babəɖa ni. 26Daa bukɔ nbudee bu Sara a nabi nuhum aŋkələ ma ɠənci arɛ pur ushale ʋnʋʋ tɩsara, 27Bade ba tɩ ji vjɩʋ na nyəm na kʋr hiiye nashee bapur basoro halɩ ʋshile ndee aŋnobi nuhum akpa ŋyifoi ni ma halɩ buto bupiti jɩpɩ.28Bukɔi busara lɔte aŋkəle ma ɠəŋci banaji nanyəm, nashi, nayala, natow nacəɩfala. 29Ama ushɩle ndee lɔte aduo Sodomu kampa ni ma, na utonu na nmɛm pəna kuto uduo na alaŋ apɩ ti shipi.30ɠənshi gboo ushɩle ndee arɛ pur anaa kəwa apɩ ma. 31Ushɩle de arɛ ndee ada ɠikuturɩ laŋ ma ma na arɛ ndee awuda ayɔkɔ nku nɩ ma kaa səra arəɠe akpa nku atɔɔ na, na arɛ ndee ada awar kaa sra akəwa afəwa afal na.32ɩlɩɠe ma lɔte akar laŋ. 33Arɛ ndee anayɛ acam aŋŋuro alam atəm ma ataabəda ŋji na arɛ ndee abəda aŋŋuro ma ataa ŋenji.34ŋtilə anyin ɠɩjɩbɔŋɔ ɠide barɛ baryɩʋ batəbada ɠadolaŋ batəbatɔɔwa udən na pala udən. 35Basimprə banyɩʋ batəba man nakpal batəbatɔɔ udən naa apala udən 36Basoro banyɩʋ batəbada awar batəba tɔɔwa uden naa apala ʋdən. 37Na Yeesu abakaŋja bataba nɩ waa. Nɖiyar, ŋka na gʋlesʋra gʋɖe gʋlee? Na abuye pɩ waa Gaɖuu bʋkɔ bʋci ma, ŋkaŋ na ɩguraŋgu ba na naa.

Chapter 18

1Nkəη na akɔɔ kɛshu galei gaɖən ashee pi, Nafaηa waa: isim Ba naa nyəη baa saa a paηa na, ipaa ti lee gʋlɔcika na: 2Na alə pi waa "Akəmcəja ɖən abʋηa ɖa mpa nɖən ni, Ka na cn Gaja na, ka mai ʋɖən na.3Mpa nɖe ni ʋkoηka ɖən aɖe ce a sul na lə ni waa: kaηa na mט acəm ikəma ashee mʋ amʋ n'na amii bɛɛ. 4Ishile tuutuuma aɖe ti bla kaa kaηa na ni na. Kaηkəm na alə agʋlɔ waa: Baa maa kə ma ni cu Gajɛ na na aηgaja gamana n'ʋɖən 5Na ka ma, isəm ma cim ikəma ʋkoηka n'ɖe naa apaakɔɔ pi aticarɛ am ʋ na.6N'ɖiyar Yeesu apele acəηə waa: Ðʋ ma gʋtɔ arəηə akəmcîmja abɔnɔ a na lə ma 7Gaja ni kaa cim ikəma ashee abasɔlɔ ka ba na kuro gəηshile maa? Kaa lee were ashee pi aa? 8Nti nyən. Ataa cim ikəma ashee pi. Ama saa nɖee arɛpur atipi aηə bawa ɖa na ni ʋcine atən maa?9Nkəη na akɔɔ kɛɛshu galei aɖʋ na bɛrɛi ba na laa balɔ na fələ waa baɖe baɖo ɖeiɖei awu basaaka ma, 10Bɛrɛ banyiʋ ba cə ka ʋnyiη kaafala ni banyiηə-ʋɖən alee Fariisi kaja a saaka atalee lampoo yar11Fariisi kaja ayiɖelaη, na nyiηə na kʋma a gʋlɔ, waa: "oh Gaja nkʋma a ki, kalee mʋ nɖa ɖaa basaaka balee bapitiri, kə ba ɖa ɖeiɖei na, alee sina baja ɖaa lampoo yar nɖe ma na. 12Nti kʋr ganɔ akpalanyiʋ bɔkɔi ni, naa naa shee aki amariiba kakpalatəb kaηja.13Lampoo yar aɖe yiɖe ʋpaηpaηa kataa agayɛ alaη na a ɖe ti kə aηrɛηɛ na lə waa: "oh Gaja ji na mʋ suuru amʋ nɖee nlee mbɔnɔyar ma 14Nti ləə anyin waa: ashɛט agaɖu ma, Gaja gaca m ʋnyiηka cam Fariisikaja ʋnyiηu Aɖʋwaa nɖee a na taa agʋlɔ a laη ma, shee baburo ni atən nɖee a na buro agʋlɔ atən ma shee bataani alaη.15Bɛrɛ ba na pi na bapi bajala Yeesu atən anyɛ balaη, Yeesu abakəηja ba ηə gəηima, na ba səba na bəla na pi. 16Yeesu a yiɖa pi a lə pi waa: "pala ma bapi ba pi amasul paa ma kərə pi na, adʋwaa: mbaɖee baɖa ɖaa pi ma, bajie Gaja kaayartəna. 17Nt lə a nyən ija, arɛi ka cam Gaja kaayari təna ɖaa ʋpijala na ma, kaasər akpa ncəη na.18Gʋpɔkanɖyar ɖən ataba Yeesu alə ni waa: Afaηka asoηsono bai na ma lee naa awəɖa ηηuro nɖee kiηwəɖa gayala na ma? 19Na Yeesu a lə ni waa:"mטlaη naa ʋyiɖa mʋ waa asoηsono? Gja kanɖəɖə a lee ka asoηsono. 20ʋyɔ gʋpɔ: kagbɛɖɔ a lee gisəna na, paa laa arɛ aηηuro na, paa ti nyim na, paa fʋ isəi ʋɖəi a nɖi laη na, nyene akawɛ na akaηana. 21Gʋpɔ kanɖiyar atələ waa:" Nnyene bʋlei bʋɖe bʋηunii ɖoo aηgijala ni.22Yeesu arəηəji ma na elə waa:"Gaɖən ga saa aki a ceηə. Kʋla ati yala aka maana aηunu naa ayʋηɛirɛ טtaa kɔɔ wəɖa amaana afɔli Gaja sul alaη kaηkəm, pi ati tər amηkəm." 23ʋsoro amana yarɖe arəηə gəη ma, nilee ni yɔɔ apiɛ ʋcine aɖʋwaa a lee ataηja abʋmbɔnɔ na.24Yeesu aηə waa ʋcine ʋpiɛ ma, na alə waa isɔm ashee batanja bakpa Gaja kaayaritə na ni. 25Ki sɔm a shee iraakum akul gikəmpi kagטkulu ni na. Atanja waa: sara akpa Gaja kaayartəna ni na.26Na mbaɖee ba na ɖʋ ni gʋtɔ ma, ba ləə waa: "Gəη ma, aηa naa bə ʋfʋrʋ? 27Na Yeesu atələ waa; bʋkɔi bʋsɔm ashee bɛrɛ ma, kisɔm ashee Gaja na."28Na piɛɛr a lə waa:"ηəa gita apala ata baamʋnʋ atər akiηkəm a" 29Na Yeesu a lə pi waa: Nti lə a nyən ija, ʋɖən mana atə bə agafala, kokoo akar, abaηono, ayar mana, na bapur, aɖט Gaja kaayaritəna kanɖi laη, 30Na kaa ηə ka gʋjɔɔ kakpala tuutuuma alʋwaatʋ nɖe ni, n'alʋwatʋ nɖee a naa ti pi ηηuro nɖee kiηwəɖa gayala ni na ma ni.31Yeesu a yiɖa a bakəηja təb-na-banyiט a lə pi waa: kiɖe atiya gitigi ce Yerusalɛm, naa bʋkɔi Anabi mana ba ηɔn aɖט Arɛpur anɖi laη ma, ilee. 32Aɖטwaa ba ti ba ri ni ashee mbɔnɔbaja, naa bakiɖe ni fɔi, a ɖʋ ni nawiya, ashem ni atabara. 33Ba ta kəɖa ni ipɛ boηo, ba ti ba kə ni a cii ama ʋshile ʋriutaja ataa kɔɔ aηənə.34Ama kə ba ti kaashi alesʋra ɖe na, aɖʋwaa galei gaɖe ga naa ɖa pi ηkomo, kə ba rəηə alesʋraɖe a na lə pi ma kaasi na.35Yeesu asəlà na Yerico ma, afɔnɔrɛ ɖən a ɖe sə ʋnyiηca k'ʋpaηpaη na lee bara. 36Arəηə samaa a na fəl ma, Na ana taba waa bapaηa ba na fəl. 37Na ba lə ni waa: Yeesu Nasarɛti kaja a na fə.38Na afɔnɔrɛ a kuro na lə waa, "Yeesu Ðaʋɖa ʋ'pur ηə a mishɛi!" 39Mbaɖee ba tɔnɔ nyii ma, baɖe ba ti bəla na ni waa aηʋra. Nkəη na akɔɔ pɛmpɛηɛ akuro kəηkəηkəη Daʋɖa ʋpur ηə a mi shɛi."40Na Yeesu ayiɖe, ashee ganɔ waa ba pi n'ʋsoro ɖe. Afɔnɔrɛ akpa anyu ma na a taba ni. 41"Mʋnט ʋna yɛɛ ma lee?" Na atələ waa: Nɖiyar aminyine itine."42Yeesu aləni waa:"Akinyine itine, a kʋcine ʋfʋra a ki." 43N'inyine itine kpaari atər Yeesu aηkə na kʋma Gaja. Mbaɖee baɖa nkəη ma, ba ni gboo bakטma Gaja.
Chapter 19

1Yeesu kulu npa ɖeɩ bana yida yaa Jeriko 2Npa ɖee nɩ akpa ma arɛ ɖem de ɖa nkeŋ aji waa "sasc,zachée" Adeɩ lee lampo kʋga naa wɛɖa gitani.3Ade tɩyə waa aŋe Yeesu na kasəra ŋe ni na bɛrɛ ba yɔgɔ ma lam aɖɩwa ade lee arɛ acəlaka na. 4Gaɖuu ngeɖeɩ a bodo gʋyɔ lam na aŋe Yeesu ana fələ ma5Tam deɩ Yeesu akpa gadui ada gɩyɔ lam ma nam taa agayə kɩɖe alam naa a le nɩ waa "sase" rəge werə, aɖɩwa ntiyɛ mapɩ akaaɖɩ 6Naa a rəge were,ce cam ni gisana ʋciŋkarka. 7Baŋe gem ma baɖe bati le waa "acəɩ je ɖe arɛ deɩ ana le ʋbɔnɔ ma"8Sase ayɩɖe"Gaja"kanyi nale waa"ŋe ncee bacɛrɛ ama maana kan sawɩ nijoo nle arɛ ɖen bɔnɔ ntəba sɛla nɩ nsono awʋ nbono ɖeɩ nle ceɩni ma 9Yeesu ale ni waa, aliheevɩ kpa akaaɖʋ ʋrɔm aɖɩwa ʋlee Abraaham ʋpɩvʋ boo 10Aɖɩwa arɛ puru apɩpɩ afura bɛrɛ n'beɖeɩ bale ma11Areŋe bule buɖe ma, asɛla na Jerusalem ma aɖei ti kɛɛshi ge le aɖe yɔɔ waa Gaja kaa yaretɛha ga sela sela boŋɔ 12Are bumbono den acə ga papiri gaɖem ni ba sɛɛ tini giyari, naa ti kɔɔ pi13Na ayɩda bɛrɛ təb a ba tənleeja ni min təb naale pɩ waa cəpva mayɩ ali mati kpa 14Abaja baɖe ba ŋo nɩ, na ba təmbɛrɛ bale ni waa baɖe kəbanayɛ arɛ aji giga cee pɩ na. 15Ʋkɔ kpaʋ ni na ataba abatənleeja bukɔ baa aŋa na asara na gitani n'gɩɖee a pala cee pi ma16Asəba ka pɩ na le ni waa ikayar a kii tani ʋ pala shee mʋ ma gikɔ aŋom mili təb 17Ʋcəm a ma tənleeja ba shee ki apa təb a toŋo .18Anyɩnɔtaja abi na la waa, ikoyar akɩ tani aŋom nilli banumbəlo 19Na ikoyar ale ni waa kula shee tɩwa apa ɩnum20Naa folɩ a kɔɔ pi na le ni waa,ɩkoyar ŋ e a ki tani ʋlomu ma nsə tʋatʋa alugo cəi ki 21Adɩwa nti cu akɩ ʋle arɛ ɖe akancərerɛ ma22Naa ikoyav ale ni waa, acəbule bu n na cim ki ɩkəma ama tənleya abɔnɔ, ʋyo nle arɛ bono na ʋjam angitani aa? 23Mulan na katɩwa aŋgitani benji ni na naa amukɔ ni ma shee la, ni pele muna?24Gaɖu ikoyar alé shee bɛrɛɩ nbeɖe ba yi ɖe nke ma wàà, cam ma na ni gitani giɖe, naa ashee ɖee a yuda mili teb ma 25Na ba le ni waa, ikoyar awuɖa mili təb boŋo26Nti lee aŋme batiba pele arɛ ɖee acee wuɖa ma naa akɔ afaa arɛ ɖee kawuɖa na ma. 27Nnyəmə pii ma na mbawor gakuli, bɛrɛi nbede ba le waa cəna cɛra lee buga na ma kəma pii amu yii28Ale buŋuni ɖuru ma naa Yeesu asara fələ bɛrɛ ni cə npa ɖee ni bana yɩɖa Jerusalem ma29Iti pi waa sami asəla na apa ɖee bana yiɖa waa "Bethphagé na Béthanie"asəlana Gubunu bana yida waa "oliviers" naa atəm a ba tənleeja baŋu 30Na le bi, kula ma gapapɩrɩ ni na acə ati vi garaŋkɔŋ kɔŋɔ pi na mana shee amu n'geɖɩ arɛ kakana sena ma 31Arɛ ɖem a na tabaŋem waa munu ɩnɛ ile na ma? aŋemy le ni waa ikoyar a na yee wa a lo.32Berɛ mbaɖee a təm ma ba cə na nŋe bukon buɖe Yeesu pɩ ma 33Tam ɖee bana kuɖa garaŋkɔŋkɔŋɔ ma na akɔyar a taba pi waa mulan na ina kuɖa? 34Na ba le ni waa ɩkoyar a na yɛɛ. 35Na ba cena ma na shee Yeesu, naa ba foɖo bɩ toko tərə garaŋkɔŋ kɔŋɔ lam na Yeesu aboɖo asə 36Tam nɖee a sə bana cə na bɛrɛ beɖe baa fodo bɩ toko bəɖa ʋŋonhalam37A səla na Jerusalem, gubunu olivien ku rugu ni aba tənleeja tuutuuma beɖee basɛba na kuma ni naanaa kuma gaja gaa ɖa alaŋ ma acə nsono alee ma 38Ʋkɔmʋ ashee gʋyarɩ nɖee a tʋ n'api n'ɩkoyar aŋyɩɖa ma fɛɛ ashee ni atən, fɛɛ ashee ni alaŋ39Farisi kə baja beɖen bada nkem, na ba le ni oga tele shee a kəba tənleeja 40Yeesu ale bi waa, n'ti leŋəm baa tmŋra atala tɩ na kuro.41Tam n'ɖee Yeesu asɛla na mpa ni ma, n'ʋto a kɛpi 42N'iji wàà a kubo ʋyo bukonbuɖe bu na bɩ na alɩheri ma nu le na kaŋne na ma43Aɖɩwa ʋshile ɖen tuti bi akibɛrɛ be ɖee ba pɛɛpɛ aka baa munu. 44Batɛba pɛɛpɛ aŋnona a kalmana ɩŋuni aɖɩwa kayo tem ɖee ba jeeɖe ki ma na45Yeesu kpa ʋnyiŋu kaŋku ni naa na kere bɛrɛ baɖər baɖa na yala ayokɔ ma. 46ŋkəŋ nale pi waa aŋgafala gale ʋnyiŋu kaŋku ji ni tɩwa apra na ba pɩtivi ban ku.48NaYeesu ana faŋyan bɛrɛ ʋnyiŋu kaŋkuni na basaraalaaja, ba tulo yiɖaja na mpa ki k'ʋga ba na yɛɛ na ba le na kəni ma 47Na kəbayɔ na ba lee na kəni ma na, aɖɩwa bɛrɛ beɖe ba ti shee na yeŋe bukon buɖee ana faŋna pɩ

Chapter 20

1ɩ tɩɩ tî pɩ ʋshilè ɖən ishilè ɖe nɩ ɖaa Yeesu a na faƞa tampɩlɩ ni na shee laabari asonsono ma bɛrɛi ba na cu gaja ma, na baƞono ba kɔɔ pɩ. 2Baɖe ba lə nɩ wàà:"lə atʋ n'ɩko apaƞa na, ʋ na lee alesʋra ɖe? Yaa aƞa shee k'akɩ ɩko ɖe?3N tə ma taba anyin ʋtabʋ ɖən gboo. Lə ma amʋ. 4Yuan asʋʋna aɖoo nalaƞ na yaa bɛrɛ sul?5Baɖe gboo ba taƞa taƞa. Gi ta bue wàà n'alaƞ, mƞ laƞ na k'ɩ shee ɩja na? 6Gɩ ta bue wàà, ɖimio aƞunii a taa kara atʋ icifala aɖʋwaa ba shee ɩja wàà juan a lee andebi (anabi) na7Gəƞ ma baɖe ba lə wàà, baɖe kə ba yɔ gaɖuu a ɖoo na ma ma na. 8Yeesu aɖe lə pɩ wàà , Amʋ gboo kə ma yɔ anyin na ma lə anyin n'ɩko apaƞa na n na lee alesʋra ɖe na.9Na tam gakɛɛshile ashee ɖimi wàà: Arὲ ɖən a təu ka gʋfinyo a keɖe kʋ na saa ɩfiyipi n'a təbə ace gatəna gafɔlɩ nɩ. 10Tam akpa ba piɖe ma, n'a təm atənleeja ɖən ace ati piɖe ɩfɩnyɩpi ashee nɩ. ɩfinyərɔn ba ta kə nɩ akərə nɩ anyɛ ɩkɔnɔ.11A kɔɔ təm atənleeja afɔli na ba kɔɔ kə ʋni gboo akərə nɩ anyɛ ɩkɔnɔ. 12N'a kɔɔ təm ariutaja na ba ɖʋ nɩ anyiƞkɔ naa akərə nɩ.13Na gʋfinyɩyo yar a lə wàà bà na ma lee? N tə ma tə ampi nɖee n sɔlɔ gishɛbʋma. K'a yɔ na ba tə ba ɖʋ nɩ gїrma. 14Finyərɔn ba ηə ni ma, na ba lə wàà, ηə ma tiibi yar gɩ laa aηηura na tiibi aprə ataja.15Na ba laa aηuro naa abəɖa nɩ finyə kawara kaηkəη. Nnyəmə bai na gafinyəwara yar a lee? 16A naa pɩ pɩ atɩ pɛɛpɛɛ Finyərɔn naa ati shee bɛrɛ bafɔli finyə. À rəηə gəη mùa na wàà. Gaja ga paa tələ na.17Àma na Yeesu a kiɖe pɩ naa lə wàà: Bʋkɔɔ ba ƞɔn ma, kaashɩ n'apaƞa? Ʋnyiƞu nɖee ba na lee sʋʋna ma ba bəɖa. 18Arɛ nɖee a fəɖa ʋnyiƞu ɖe laƞ ma apɛɛpɛɛ ma, arɛ nɖee a laƞ ʋbyiƞu de ʋ fəɖa ma a pi pi.19Gəƞʋ ma bɛrɛ mbaɖee ba na lee ashilé asʋra asʋra ma, ba yɛɛ ba taʋ nɩ gʋnyɛ alaƞ aɖʋwaa, ba cee yɔ wàà a cee lə gakɛɛshilee gaɖe bani nɩ ama ba tɩ cu ɖimi. 20Na ba ta na kiɖe Yeesu na laakaari. Na ba təm bɛrɛ mbaɖee ba yɔ wàà ba ɖa ɖeiɖei ma. Bani ba nə ba ƞə ʋtərə aFaawɩɩ ni na ba laa nɩ bakəncəja n'ɖi baja banyɛ nɩ.21Na bɛrɛ baɖe ba taba nɩ wàà gi yɔ wàà, ʋ ti lə naa naa Faƞa bʋkɔɔ bʋ təƞə ma. N'ʋɖən ka na naƞa akɩ na ama ʋ tɩ Faƞa gaja kʋnyina n'ɩja. 22ɩ Faƞa wàà gi səla yaa gɩ paa səla lampo a shee səsar na23Ama Yeesu a yɔ banʋpapa na lə pɩ waa: 24Faƞa ma moi arɛ boƞoka. Aƞa aFoto a ɖa ka atoko laƞ Na ba ɩə waa Seesar25Nà lə pɩ wàà shee ma Seesar sʋkɔɔ bʋ lee Seesar abʋja ma naa shee Gaja bʋkɔɔ bʋ lee Gaja kabʋja ma. 26Ashile baja na basaaralaaja a pɩya nɩ samaa aƞyu na27Ba kpa biti ambuye ashee ma ama, kə ba səra alə gaɖən na. 28ɩkoyar a ƞə bʋkɔɩ Moyɩɩsə a ƞɔn ashee a ci n'a wʋɖa aka k'a wʋɖa bapi na, apar a taa tɔɔ akar naa ɩ pala ʋƞono aƞkəƞ ɩ təwə.29Aɖe ye j wàà ba pala kulumi na, wʋɖa, asəbaka akʋr hiyee naa acii k'a wʋɖa bapi na. 30Anyiʋtaja gboo gishɛbʋ. N'ariutaja a tɔɔ nɩ. 31Gəƞ cɩ Sarana baƞunii kulumi ba ci kə ba pala bapi na. 32Kʋboƞu nɩ, ʋsəmprə gboo tɩ cɩ. 33Ba ta tɩ kɔɔ taa pɩ baƞa agʋsaʋ kʋ, ʋsəmprə a naa ɖa? Aɖʋwaa baƞunii kulumi ba bʋƞa tɔ gika ma.34Yeesu a lə pɩ wàà ɖulunya nɖe ni tiya, kəbapi ba tɩ ko na ba tɩ kʋr pɩ hiyee na shee basoro. 35Ama ʋshilé nɖee ba kɔɔ taa pɩ ma, mbaɖee ba nə tɔɔ wàà ba tɔ ba cə gaja laƞ a ti ƞə bakoƞo mbaɖee ba kɔɔ ƞənə ma, kə ba le mpar kəboƞono na ama mbaɖee kə ba wʋɖa baka koo bapi ma na. 36Aɖʋwaa kə ba kɔɔ cii na, ba naa ɖoo ɩmalaika nɩ naa a lee Gaja bapur. Ba lee bɛrɛɩ ba kɔɔ taa bʋce kaƞkəƞ ma laƞ.37Bakono ba ƞənə baa Mohiis a laa Faƞa tam nɖee a yiɖa Abraham Agaja, ɩsaaka agaja na Yaakubu agaja ƞƞɔ kalei laƞ ma. 38Nnyəmə, Gaja k'a lee bakoƞo bagaja na ma, ƞƞuro baja bagaja adʋwaa aɖe Sul ayɔkɔ ɩƞunii ɩ ɖa ƞƞuro ni na.39Atulo yiɖaka baja kəbaɖən ba tə lə wàà, ɩtanɩyar, ʋ lə bʋlei gishɛbʋ. 40Na kə ba kɔɔ səra ba taba nɩ ɩtabʋ ɩfɔlɩ na.41Yeesu wàà: Mʋ laƞ na ba na lə wàà Yeesu a ləə Daʋɖa ʋpur? 42Daʋɖa agɩlopi a lə Som kambʋpa ni wàà, ɩkoyar a lə amɩkoyar wàà, Sə atən aƞgʋnyisono laƞ, 43halɩ ma lee na akəbaworgakuli bɛrɛɩ laƞ a naa nɩ na sara ma. 44Daʋɖa a yiɖa Yeesu "ɩkoyar baɩ laƞ na a lee akapi? "45Tam nɖee Samaa aƞurii a na ɖʋ nɩ gʋtɔ ma, n'a lə abaƞkənja wàà: 46Naa ma na lən n'anyalɔ batuloyiɖaja mbaɖee be na kara ɩtoko balamaka na yee yee naa asɔlɔ ba naa sala pɩ asala nɖee ifəla na basaaka bɩja ma bʋɖu gbagbaraa, asɔlɔ bʋɖutɔnɔka kʋsəu ɩsinagɔɔgɩ nɩ naa asɔlɔ ƞyii kʋsəu ɩjiʋgaarɩ ba ta ɖa ma. Ba na jɩ bakoƞka bɩFala, na shɩ sɔlɔ na lee ɩnyiƞu ɩlamaka 47Ba tə ba ƞə gʋtʋboka gʋbʋmbɔnɔ

Chapter 21

1Yeesu ataa agayɛ alaƞ naa ƞe batanja ba na ɖu bɩ tani gataƞ ɖʋ duka ni ma. 2Na aƞə ukoƞka ashɛrɛ dəƞ gboo aɖu kɔbɔ bujali bʋnyiʋ ma. 3Na alə waa ija ija ntɩlə anyim waa ukoƞka ashɛrɛ nɖe adu itani awu barɛ baƞunii. 4Ba saaka balaa bu kɔi bawuda ma ni na apitɩ ɖu. Ama ʋkoƞka nɖe bʋkɔ mbudee buƞunii awuda ma na apitɛɖu.5Ðaa uɖəƞ alə ɖaa bapɛmpɛƞɛ tɛmpɛli na atala na itanauka ma na aləwaa 6Ayɔkɔ nɖee inaƞəma ʋshile ɖən tʋnapi nɖee kiisaa ntala nɖən nwor laƞ kə ba pi na ma.7Na bataba ni waa nɖiyar njəƞ na alesʋ rade iniile? 8Na Yeesu atələ waa Yɔma anyingʋlɔ Laƞ naa bapaati paapaa anyim na. Aduwaa barɛ tuutuuma batəbapi n'amuƞyiɖa n'amuƞyiɖa na lə waa amʋ na, na ka tam asəla boƞo. Paama kʋnpi na. 9ɩtarəƞe gutara kaƞtogi na gutara kalesura paama cu asampəna na, aɖʋwaa ɩsəm aləsura ɖe ɩsəba api, ama ʋboƞu kilee nyimə na.10ŋkəŋna aləpi waa. ɠatəna ɠadəŋ ɠatiɠata atəŋə ɠawɔr, naa ɠiyari ɠɩdən ɠitəŋə ɠiyari ɠidən. 11ɠatəna ɠatarka ɠabuŋbɔnɔ ɠati ɠati pi ɠəŋci baŋkana ɠakɔŋja na ɠʋmaŋɠa. Aləsʋra isɔŋka tiida ɠəŋci aləsura ɩbʋmɔbɔ nɔ alaŋ.12Alesurade kaŋkəm, batəbari anyɩn batəbanashi anyɩn, batəba cən' anyɩn sinagɔgə ni, adu anyɩɩn sarkani, acən' anyɩn bayari sul naɠominaŋti amuŋyida laŋ 13ɠani ɠani ɠa nəɠa tinə unyinca ashee anyɩn ilə aŋɠale.14ɠalaŋ paa ma faŋafaŋa daa iniile alaa anyinalɔ ma na, 15Aduwaa ŋtəmashee anyɩn bule mbʋdee isem ma na uyɔʋ ndee anyɩn ibɛrɛ mana kəbasəra asir kaŋkəm na ma16Ama batiba ni anyən ashee anyɩmbaya, anyɩmbaŋono, anyɩmbasoro anyɩmbawor naa bakə anyɩn ɠɩcɩɩca nɩ tuutuuma ɩcii 17Barɛ baŋunii batəbaŋo anyɩn amuŋyida laŋ. 18Ama anyɩn ɠuŋʋrʋ ɠudɔŋkɔnɔ kaɠulii na. 19Anyɩnakoŋkaari ni itii cam anyɩn aŋuro.20Itaŋə sɔja mana basər Yerusaləm a kal yɔ ma aləwaa ufədu səla ɠadu 21ɠalaŋ bɛrɛ mbadee ba aa Yudeebacuu ace abunu laŋ naa mbedee bada Yerusaləm kaɠiciica ma bapaa ɖoona, naa barɛ mbadee bada iwara ni ma bapaa kɔwa api mpani na. 22Iniitile unyana uselaka kushile na, ashee bʋkɔ mbʋɖee bacee ŋɔn a ɖʋ ma na.23ƞɖi ƞcika ashee basəmpərə mbaɖee ba ɖa na ƞcəna ma na mbaɖee ba na shee bəpi ƞnye ma aɖuwaa uciƞpiɛka utuuɖa ƞpani na unyana atəƞe samaa de. 24Ba tə ba kəpi na bupɔ ba tə ba nɩpi giɖɔmpəla apa iƞuni ni naa bayoja bataƞataƞa Yerusalɛm nikei hal i bayoja basaa aboƞo.25ilamba batɩbatɩ faŋa ushile n'aŋɔrɔ ni na iŋɔripi ɩfəda atən ucənpɩɛka utʋʋda ɠatəna ɠaŋuni laŋ barɛ batareŋe təŋku akəmprə na kutuɠu kəbayɔ daa balee mana 26Barɛ batəbacii bʋsaŋpəŋce aduwaa bʋkɔ mbʋdee butunapɩ ɠatəna laŋ ma itii wuda ikashi.27Kasaa na baŋə arɛpur arɩɠə ndəla laŋ atu napɩ na ikashi na ʋkʋmʋ ʋbʋŋbɔnɔ. 28Alesura de itati səba na kpa pɛmpɛŋɛ ma anyin ɠulɔ naa ataa anyɩn adi alaŋ adʋwaa anyɩnʋcam alam atəm ʋsəla29Na Yeesu akɛɛshu galei gaɖən waa, itaƞe fɩgi kaguyo na ayo tuutuuma, 30Itasəba na yo abɔ yɔma anyingilopi waa, gʋləma gʋsəba. 31Gəƞci itaƞe alesuraɖe itati kpa yɔma alewaa Gaja kagiyari gisəla.32ŋtələ anyɩn ijaija waa saamani nde kaafəl na, naa alesurade ikpa na. 33Ndəla na ɠatəna ɠatəgafəl ama aŋɠale kaafəl na.34Anyɩn gboo leema laakari, anyɩnicine ipaati da ʋjəu nʋnyem kandəndən laŋ na, na dulɩnya kafaŋa ni na, naa kʋshile upaa wʋdaa anyɩn daa apitirɩ ma na 35Adʋwaa ɩnii pɩpɩŋ daa banakəw gurau duli nya aŋuni nɩ ma.36ɠalaŋ, naa ma na tʋŋa naa na nyi ŋe baa saa apaŋa na, naa iwəda ɩkashi aɖʋwaa aləsura nde itunapi ma ni, naa isəra ayide arɛ pur aŋyii.37Saa nde Yeesu ana cere bɛrɛ ʋnyiŋu kaa fala ni ma, na abodo olif kayo kaɠʋbunʋ laŋ, na nyiŋə 38Na bɛrɛ bapi asul were ɠajaka vnyiŋu kaafala nɩ, na ɖʋ nɩ ɠʋtɔ na rəŋe ucəru.

Chapter 22

1Baɖoboɖo ŋɖe kɩbaɖʋ lerure na ma ,bana iɖawa pakə ka jiŋɠaarɩ a slama. 2Đɩ baja basaraa laaja kaɠɩ baja naɠʋpɔ ka tiyɛ ɖa bana ale a kɩ Yeesu ma, ama baticu ŋklo3Sitani akpa Yudasɩ lsikariɔti, tɩbɩna banyiʋ ni buɖeŋ ni 4Na Yudasi na acɩ Sara baja svl na barɩŋɠə bawor na sɔja mba bika, na yɛ daa banaba le naa ari Yeesu.5Ni sana pi na barɩŋɠə na bawor na basla ni ɩtani 6Naatɩlinaa na yɛ ɖaa ana le na ari Yeesu topima naa ŋkulo ŋpaayɔ na.7Ka boɖoboɖo ka jiŋɠaari ushi le ŋde arɛ ana ni paqve ku sara ŋdeakpama 8Na Yeesu atɩm Pierre na Jean na lewa"kula ti kpɛŋkpɛŋ Paque tooto na ɠipi ji" 9Naba le ni "ŋka na una yɛ waa pɛŋpɛɠa"10Na atɩliti waa, "ŋɩma ɩtakpa ŋpanyi itii wa na wsoro dim atoŋɠa ʋto na ʋsulo, kumani ali ɠafala ŋɠeɖe ni ana akpama 11Na ile ɠafala yar, afaŋɠaka tɩtaba waa ŋkana ŋku paŋɠa ni na ma jɩ Paque ka jɩŋɠaarɩ na ama patɩnleeja?12A taafaŋɠa nyɩm alɩm kanku bumbɔnɔ.uku ŋde bati a boyima ŋka na ɠipɛmpɛŋɠɛ Paque. 13Na cɩtiŋə ayɔkɔ daa a le pima na pa pəpəŋɠə Paque14Na ɠakɔŋkɔŋɠə ɠakima nabisi tebre kaŋkima na abatiŋka 15Baa na lepi waa"Đaa ŋcɔɔ sɔlɔ waa maŋci Paque te m'anyin naa mati cɛ ishee. 16Aɖɩwaa, ŋtile nyɩn, kɩmɔko tiji ni yo naa hak epiiti le krm Gaja aɠayar.17Na Yeesu atɔ kɔpr naa akuma Gaja, na le waa"cam ma tɔpr naa ayoɠa anyɩn bowor. 18ɛɛ, ŋtile nyɩn kɩma kɔnyɩm vigne kipi kabuto yɔna halɩ Gaja aɠayar epi19Na kankim na atɔ boɖoboɖo, na akuma Gaja, na ayoɠa to pi na a le waa,"ŋɖe le ka aŋɠulɔ ba sheyi le.Lema ŋde naliɠe amalan 20Ojo kankim nabatɔ kɔpɩ na atopi naa na le waa,"kɔpɩ ŋɖe aleka amakɔnɔ kali kawili fɔlɩ ɩfuru atonyɩm.21Ama ŋma, bɛrɛ bana bayalam ŋma banyɛ ŋda tibre ŋde lam. 22Arɛ pru ticɛ daa bacɛɛ le palapa ma .Ama ŋdiŋcika shee arɜ ayala ni maa" 23Na basɩba bataba bor baɠɩciica amɠna asra a le ɠim24Na bule bubɔbɔka ɩsiba baɠicica anɠa le ka uwono. 25Na le pi waa,"ŋpa kadi baja bajiɠiyarɩ balam na kpashɛpi, na ŋde ba kpashɛ pi ma naa bayida pi waa bɛrɛ soŋsono.26ɩpaati le kɩm a she nyim na Ama arɛ a le uwono anyɩɠɩ ciica ma apra upi.Naa arɛ ŋde a le kpatakii ma apra atɩŋleeja. 27Gim ma aŋa leka uwono, ŋɖe aɖa uju sul ma yaa ŋɖe ana yuɠa ma? na mu da anyɩn ciica ɖa arɛ ama atɩŋleeja28Anyin ile ŋbeɖe batrɩmu kim ali nu boŋu aminawɛ ni ale nu boŋu 29Kalam na ŋwuɖa ɠiyarɩ anyina lam ɖa Amawɛi atom a ɠiyare ma 30Naa iji naa anyin aŋɖiyarɩ ka tebre lam.31ŋɠiyare le wa"Simon Simon Sitani nyiŋɠɩ waa akanyim ɖabanakɩ anɔɔ ma akuŋakuŋa. 32Ama nnyiŋɩ akaki, ama akucinɛ ŋpati doona ʋnati le tuuba ma naa ci ceti tipele akbasoro ɩkashi33Pierre le ni waa"ŋɖiyar, ŋkpeɖe buŋu waa mi cr naki saraka ni yaa buce ni" 34Na Yeesu a le waa, Pierre ŋtileki aciri kaa kana kulu naa ʋtawəla mu akpala ru wa kayɔm na.35Naa kɔ na lepi waa,"Sanɖe ŋtima anyima kɩmashe nyim itaa ni ma, ifolo na kɔdɔkɔdɔ, akoɖim heya nyɩ maa?Na ba tele ni naa, baa akɔɖim kihiyɛ tum na" 36Naa na le pi waa,"Ama nyi ma arɛ awʋɖa ɠitani ma atɔɔ,arɛ awuɖa ufolo ma atɔɔ daaɠima, na arɛ ɠawuɖa ɠapɔɔ na ma ayala atoko naa ashi ɠapɔɔ.37Aɖuwaa iŋti le nyim, isim lele ɠeɖe ɠele ɠale ɖaaɠim ma "Na ba karanyi ŋbonɔ baja baki ciica na ŋɠeɖe ɠale Aɠaja ma isɩla ʋpɩʋ 38Naba le waa,ŋɖiyar, ŋɩ bupɔɔ binyɩʋ naa na le pi waa,"ɩfana ɠɩm.39Ba doo boŋo ma, na Yeesu afɩl da acee na le ma olive ka ɠu bu nu lam na bakɩŋja batrɩ ankɩm 40Na bakpa kankum ma naa na le pi waa"Nyɩŋɩ ma na əpaatɩpaʋtʋŋʋ ni na"41Na alɩm na pi naalim na pici, naa,acim ikoyi lam, naa n'anyiŋɩ, naa le wa. 42Guya, uta sɔlɔ,lim na mu ishɛiŋɖe.Ama amucɩŋsɔlɔka ʋpaa lee na, ama akʋja ʋlee43Na malayika ɖɩn alɩɠe nalam, na asheene ɩkashɩ. 44Sande ʋcine ʋda ɩyoruni ma, naa ni ŋiŋo ikashɛ ni, na fomo ipra ɖa akɔnɔ ma na sɔrtim.45Anyiŋoə boŋo ma, natayiɖe na ace abakəŋja sul, akpama naa ŋəpi baɖa ucim=pɩɛka nrma, 46Naa na le pi waa"muleka iɠa ɠifonyənini?Tama nyiŋɠə naatɩpaa tɩ ʋkpɩkpil nyiŋa"47Ɖaa akɔɔ nɛ əlma, ŋkloɖim tʋ na pi na yʋdasɩ, abatɩŋja tɩbɩna nyiu ni kuɖəm ɖa ŋklokayi.Na asla na Yeesu, na acɩra ni 48Ama, Yeesu a le ni waa,"Yudasɩ nu cɩrə nu na yala arɛ puura?49ŋbeɖe baɖa asɩrə na Yeesu,bɩŋə pʋkɔyɛ isara ma, naba le waa "ŋdiyar tɩcimpi bʋpɔɔ waa? 50Na buɖem acim sarayɛi atrŋleeja, na ala ɠunyɩsono kaɠutɔ 51Yeesu, acamʋwələ, a le waa"Yiɖema, palama! na kɩna arɛte aɠutɔ, akaɖa ʋshe.52Yeesu akɔɔ le waa basaraalaaja kaɖi bajawaa, ŋbeɖe bana kɩɖe ɠaja aɠafala ma brŋdiyar na bawunu na ba pi tita ala"ɩpi apitro lam na əpə yaa? 53ŋcee ɖana nyim baasa akpanɠana Gaja aɠafala, na kɩtrə bunyɛ amalanna.Ama atɩya na a nyɩŋ ɠukɔŋkɔma ikə, ŋkomo kii kashi.54Nabaari Yeesu boŋgo ma, na ba fil ma ni na bacɛ na ni saraa lakayɛr sul.Na Pierre aɠa godoliŋka na kumpi 55Na baɠu tonu ɠafala kagɩciica na ba mamə asena Pierre asibaɠɩ ciica56Usupro tileeja ɖem aŋeni ase utonu kankim na kiɖeni naa le waa,"Usoro ŋdeboo de dana ni" 57Naa' frɛ na le waa," Usumpro, kima yɔnina" 58Na kankim ʋɖembo aŋeni,na le waa"ule bɛrɛbɛde ni uɖem" Na Pierre a le waa,"usoru, kima le karɛ na"59Buɠonkɔŋ ɠeɖem kankim, nudim bo atana le waa"ija arənde bo bo aɖuwaa a le galilee Gaja. 60Pierre a le waa"kɩnayɔ ŋɠeɖe ina lemana "Sande analeɠima kpaarɛna acirɩ asɩba nakulu61Na ŋdiyar abuŋɠa iŋɖi na akiɖe Pierre.NaPierre a liɠe ŋɠeɖe Yeesu acee le nima"Naa aciiri atikulʋŋ orɔm na taa le waa ka wɔmina akpala inu" 62Na atadoma asiba layu ucim piyaka.63Bɛrɛ ŋbeɖe bcri Yeesu ma na basɩba na lɛʋ ni,na aka ni 64Na bosu aɠaya, na banataba ni bule na le waa"letɩm aŋa kikaki? 65Na baŋa lim ni beɖe naa na bere ni ɠanon66Gajaɠa koɖa ma, ŋpa kɩ baŋuno kaŋklu, kasaaralaja ka ɖi baja na babɔ ŋɔnja na bawala.Na bacɩna Yeesu baŋklonina ba le waa. 67ʋta le Kristʋ, le tum"Ama na tele pi waa,"ntale nyim kii tele na 68ŋta taba nyim bleboo, kii sra tele tomna.69Atɔɔnɩʋrɔɔ arɛ pru taase Gaja ikashe kaɠiŋ ɩnyisono ʋlam. 70Na bawuni ba le waa",kima ile Gaja ɠa pru naa? na tele topi waa,"itii le, ŋle. 71Naa na le waa"kaɖɩ kɔɔ nayɛ seriya na.Atɩm ɠilapi ɠiriŋɠə na aɠanon.

Chapter 23

1Nabata baƞni na toƞɔ Yeesu apina pityatɩ sule. 2Nabana paƞɔ na ni wa bəde baƞ arɛ ɖe anapɛpɛ atinpa na kəiba pa sɩa se sar ayɔkɔ na na na lə a Gilɔ pɩ waa ade na kris Gʋya.3Na pɩlatɩ anatabani waa akinayu ɖa ba guyariaa na Yeesu a lə ni waa a kina lə 4na Pilatɩ a na lə na she nkʋlo na aɖi baja waa kmaƞɔ Gabɔ nɔ Gaɖəm na arɛ ɖena. 5Na babla na lə waa atitaa sama, na fa ƞɔpi Yuda aƞʋni. Doo na Galilinaa sɔa alitia.6Pilati arəƞ Gə ma na ana ta ba waa arɛ ɖe alee Galili ka ja naa. 7Arəƞ waa acee da Hérode a bakm cmja sule na ma na akwa nani Hérode sule tama de Herode Gboo de du Jerusalɛm.8Tam ɖee Herode aƞɔ yee suma na ʋucmkər ka buƞbono ʋukpani aɖuaa ɖoo ɖe atiɛ aƞni ashe bukəyi alə alama, atisa waa ataƞɔ alee ma maci kagule sura Guɖəƞ. 9Adetita ba ni buleyi tutuma, amayee su ka tə lə tunina 10Ba sara ɩaja ba bɔƞmja baɖe ba ɖa nkəm na paƞɔ nani bulee ni kashi.11Herode na abatoƞɔka be deba ləm ni na ile ma be de batileni sari baƞni akara toko api de deka ma na bakoo sheʋu na ni ashe Pilatɩ. 12Herode na Pɩlatɩ ba pra Gusoro ʋushile ɖe noo ba cee ɩe giworga kuli.13Pilatɩ awala ba sara la ja na bakɔ mcɔmja. 14Na sama ana ɩə piwaa ipina arɛ ɖe tom ɖaa arɛ bɔnɔ masama ayiɖe nyeta bani bʋule ayiyi kmaƞɔ nani nbuɖee ɩna lə alama kaɖəm na15Herode boo ka yeƞna ni Ga paƞɔ ka Gaɖə na ni na ɖaa nbʋ ɖee inalɔ ma. Na aye kni acii mana 1617ama ntəma bɔ a gutɔ na la mni.18Baɖe ba she ti kuro baƞuni na lə waa ba kni acii na ba lam Barnabas. 19Barabbas ɩə arɛ ɖə mna acee ɖa nkupɔka ashe buboro buɖəm bu buƞ lee npani ma ashe Guyaɖəm.20Pila koopɛƞ pɛƞ na lə pi na yɛɛ waa aɩam Yeesu. Ba ɖe bati kro waa ba ka ɩni bakaɩni. 21Ba ɖe bati krowaa baka lnibakaɩni 22Na a koo lə pi nriutaja waa nbɔnɔ npaƞɔ ji ale kmaƞɔ alam nnataba waa bakni acii ma na Galam ntəm a bɔ a gutɔ na lamni.23Babəlayi ɖe ni kashi waa she ba ka ləni bukʋuru ɖee kakrə 24Na Pilatɩ anyan təra tʋua waa ngəɖee ba na taba maitile 25Na ba la arɛ nɖee acee ɖa nkupo ashe bu boroma na ɖƞun ɖee bano tabama na ɩa Yeesu na bʋuciim soɩoka.26Ta mə ɖee ba na cə nani ma nabaƞɔ Simən ɖəm cyrene kaja aɖʋuo awarə ma na batoƞɔni nyukura atoƞo atər Yeesu aƞkəm27Bakəƞm bawor tutuma ba soro na kəba snprə baɖe bati kə ba rɛnƞ na na yʋa a la mə. 28Na Yeesu acepra ki ɖe pi na lə waa Jerusalɛm kba smprə pamayu sne muna yu ma she anyiƞgvlɔ na nyibapi2931Aɖua ʋshile tunapiu arɛ tati ɩə waa ʋkumʋ a she baƞʋmkɔmɔrɛ 30Gəma ba tə ba ti na ɩə abʋnʋ waa fə data ɩam. Na ɩə Gabʋni waa suo tu. Gəma arɛ ta ɩe gəm she gʋyo gʋto lo muni ti pi she Gʋyo gʋkuka.32Ba ɖe ba tʋƞn ba pitiri ba nyiu nbe ɖee ba cee mane kə na Yeesu ma.33Tam ɖee ba kpa gaɖu ba na yiɖa waa ʋuri ɖi kwama na ba ka lə ni na bapitiri ba nyiu ba sa ka ʋɖəm Gupɛrɛ ɩamə ʋɖəm gusono ɩam 34Na Yeesu a na ɩə waa ama wɛtə ɖəpi adua kɔ ba yɔ bukɔ bu ɖee banaɩe mana ba ɖee bati yʋga ayɔ kɔ na kə u caca35Sama ɖe yiɖe na kiɖee bakən cinja ba ɖee batɩ le nani waa afʋra ba saka itajia ale Gaja pur na, na afʋra aguɩoboo.36ɩsɔja gboo batilenanɩ nakəm sə la na ni na she ni vinaigre. 37Na na lə ni waa ʋutalee yaɖa kə baja ba guyari fura kulo kilopi. 38Nɔ di ka ɩ mə baɖe baŋn waa nɖe ɩe yaɖa ka Guyari ku.39Apitri ɖəm ba ka ɩə ma na ɩʋmni naɩə waa kalee cnristaa fura kulo na fura tʋm boo. 40Na anyin taja a na ɩə waa kanacu Gaja jiaa akɩ nɖee bakaɩe boo na 41Atə Gaja ɖee na nbʋnʋ ɖee Ginaɩe ma ɩam na ba kaɩə ntʋn ama nɖee kale nbʋnɖəm na42Na a na ɩə na she Yeesu waa ɩige ma ɩam ʋtatɩ pɩ akiŋn yaribo yii ɩa mə 43Na Yeesu a na ɩə ni waa ɩja ʋrɔnɖee ʋuta ɖa na mu aɩijanani44ɩɖee ti lee ga kɔnkɔŋɔ ga koɩonŋɔ taja na nkomo nshe a təm kpataa ali gakɔŋn kɔŋn ciini kaja. 45ʋushile ɖe ti shee nŋɔkomo ɩkpa ku ʋuŋɔi ŋɔu kan ku ka akpa kuɖe ti fatər na gicii caa.46Na Yeesu aŋala na ʋuwəɩə kaŋkra waa amawɛɛ ntwa amʋŋro aɖʋ akanŋni abʋlilə ka bʋɖe ni na anŋkərə. 47Soja ɖəm nŋ bʋkɔ bʋ saʋra ma na na kʋ ma Gaja na ɩə waa arɛɛ nɖe atənŋ.4849Bɛrɛ nbe ɖee baɖa nkəma ba ŋ bʋ kɔyɩɩ bʋ sara nkəm ma bana kɔwaa ma ba ɖe batɩ kə ba rɛŋɔ. Nbaɖee ba yɔ Yeesu ma na kə ba səmprə nba ɖee ba yalani ɖoo Galiili ma baɖee ba yiɖe doo do na kɩɖe aɩə sʋra nɖee ina sara ma.50Arɛɛ ija na nɖawa nsoŋsono yarə na nɖee 51Kifana she Yosɛf arimatə kampani kaja na ashe bʋkɔ ba sarama.52Na a ce tiʋɖa Pilatə a ta ba Yeesu aŋkompa. 53Na a rəgə ni nyʋkʋra ɩam na para para ni na dra a ce ti ɖʋ nkʋfo ba ko gʋtakəwa kbakana ɖʋ arɛ ɖəm na ma ni.54Iɖe ɩe ʋkpe ɖʋ kʋ shile sabaa ɖe tiyɛɛ a sba 55Ba sŋmprə nbe ɖee ba ɖʋwo na Galiili na Yeesu ma ya la Yosɛf a ŋɔ ɖaa ba ɖʋ Yeesu ma. 56Na ba kɔɔ a cee kpe ɖee itʋ ɩarii ma na ba ɖee ba yee tiŋro sobaa kʋ shile ɖaa mʋra a ɩəma.

Chapter 24

1Bʋkɔɩ kʋshilè ʋsshilè ʋsəbaka, a ce ʋnyiƞu gajakajaka atoƞo na Yeesu ɩtʋlaarɩ. 2Ba ƞə wàà ʋnyiƞu ʋ lee na Yeesu aƞkuFo kaƞyu na. 3Ba kpa ncəƞ ma, kə ba ƞə ɩkoyar Yeesu aƞkompa na4ɩ tɩ pɩ wàà kə ba na yɔ ba Faƞa galaƞ ma. ƞə ma bɛrɛ banyiʋ ba kul ba laƞ n'ɩtoko basonsoro (Baƞərə) ma. 5ɩ ji wàà basəmprə , ba cee sə atən n'asampəna ma, na ba sasa babʋyɛ na gatəna ama, na ba tə pɩ wàà: Mʋ laƞ na ɩ na yɛɛ arɛɩ a ɖa ƞƞuro nɩ ma bakona nɩ?6K'a ɖa atiya na, ama ɩ lee kpatakɩɩ. Liga ma ɖaa a lə n'anyin tan nɖee a naa ɖa galilee ni ma. 7Naa naa lə wàà, ɩ sɩm arɛ ʋpur a ɖoo babɔnja banyɛ nɩ ba akal nɩ ƞkʋra a kɔɔ ƞənə.8Basəmprə ba lige bʋlei bʋɖe naa akɔɔ Yeesu aƞkuFo sul. 9N'a lə galei gaɖe ashee bɛrɛ təb wʋɖən na basaaka baƞunii. 10Mbaɖee ba lə ayɔkɔ ɖe ashee Yeesu abaƞkənja ma na gəƞ, Maari Magaɖala ka, Janɩ, na Maari Jaki anar na basəmprə mbaɖee ba cee ɖa n'apɩ ma.11A Faawɩɩ ɖe a ɖoo kʋ na basəmprə kə ba shee nɩ ɩja na. 12Ama na Piyɛɛ a ta acuu ace Yeesu aƞkufo kaaɖu. A sasa agayɛɛ ma, n'aɖe gboo a ƞə akuro ɩfɔnɔ. Na Piyɛr a shɛʋ agaɖu na taba akʋlɔ bʋkɔɔ bʋ lee ma.13ƞə ma, ʋshilè ɖe nɔɔ na Yeesu abaƞkənja banyɩʋ ba ce gapapiri ba na yɩɖa wàà Emoo ma nɩ ga lən na Jerusalɛm ɖaa ɩkilo ɩshiriu ma. 14Na ba lee ɩfaawɩɩ ɖaa ga Sara ma.15ɩ pɩ wàà, tam nɖee ba na lee Faawɩɩ na bɔbɔ na ma ma; Yeesu aɖe kim asəla na pɩ atəwə gasana na pɩ. 16Ama, binyine k'ɩ səra ayɔ nɩ na.17Na Yeesu a lə wàà, Faawɩɩ apaƞa na ɩ na lee na sara na ma? Na ba lee koro Baƞunii apra shɛlɛm. 18Na bʋɖən ba na yiɖa wàà kleopaa ma, a tələ ashee nɩ wàà, akinɖənɖən ʋ ɖa ka Jerusalɛm k'a yɔ bʋkɔɔ bʋ lee ɩshilè nɖe nɩ ma na.19Na Yeesu a taba pɩ wàà, Maakɔ? Na ba lə nɩ wàà Yeesu Nasarɛti kaja laƞ. Nɖee a cee lee anabi akaƞkra Gaja kabʋlei nɩ samaa ɩnyine nɩ ma. 20Na ɖaa basaaralaaja na bakəmcinja ba tɔɔ nɩ ashee ba laa aƞuro naa akal nɩ n'aƞkʋra ma.21Gɩ cee tɩ saa wàà a naa Fʋra ɩsəraɩla.22Ama basəmprə baɖən atɩgɩcuca ba kara atʋ biti abʋmbɔnɔ ace Yeesu aƞkuFo kaaɖu. 23Bapigii kə ba ƞə aƞkompa na. Na wàà ɩjinɖi ba lə baɖee wàà a ɖo ƞƞuro ni. 24Bɛrɛ baɖən ba cee ɖa n'atʋ ma, ba ce Yeesu aƞkuFo sul naa aƞə ayɔkɔ ɖe ɖaa basəmprə ba lə lə pɩ ma. Ama ʋni kə ba ƞə nɩ baa cei na.25Gəƞ ma, na Yeesu oo! Bɛrɛ mbaɖee kə ba wʋɖa gƞfaƞa na ma, naa kə ba na shee ɩja were bʋkɔɔ annabi mana ba na lə pɩ na ma. 26K'ɩ Fana Krist a yalanshɩ ayɔkɔ ɖe laƞ naa aƞə ʋkʋmʋ aa? 27N'a a səba na Mohiis na anabi mana naa a kʋɖa bʋkɔɔ bʋ lee abʋja ma.28Ba səla na mpa', nɖee nɩ ba na ce ma, na ba yɔ wàà ka kə Fəl ace gaɖu ləƞka. 29Ama na ba cee cee nɩ na alə nɩ wàà, ɖa n'atʋ aɖʋwàà gɩjibɔƞɔ gɩ səla na ʋshile ʋ ti Fəɖa. Naa kpa asə na pɩ.30Tam nɖee ba sə tebirii laƞr ma, naa a tɔɔ boɖoboɖo. A kʋma boƞo ma, naa a yiɖa pɩ n'ashee pɩ. 31Na binyine ɩ tine na ba yɔ nɩ. Naa a nyeƞe baƞyɩɩ. 32Baɖe ba tɩ lə wàà atɩFolo kɩ yɔ wàà ɩ shɩ ʋtonu tam nɖee a na lə n'atʋ ʋnyiƞca laƞ naa naa kʋɖa ɩyɔn na shee atʋ ma aa?33ɩ lee ba ta sʋbaa gajikʋɖaka ma, na ba kɔɔ Jerusalɛm naa aƞə bɛrɛ təb n'ʋɖən baɖe na mbaɖee na pi ba, cee bʋƞa awala ma. 34Na lə wàà, ɩkoyar alaFʋ kɔɔ ƞƞuro ni naa a ɖoo sɩmɔɔ kampa nɩ. 35Baɖe ba tɩ lə bʋkɔɩ bʋ pɩ ashee pɩ ʋnyinca laƞ ma. Na ɖaa ba ba yɔ nɩ tam nɖee ba yʋga boɖoboɖo a ɖur ma.36Tam nɖee ba na lə ayɔkɔ ɖe kabʋlei ma, na Yeesu agɩlopi a kpa bagɩcuca naa a lə pɩ wàà, ʋɖaʋ fɛɛ ashee anyɩn 37Asampəna ɩ kpa pɩ naa kə ba kɔɔ yɔ ɖaa ba lee na ma, baɖe ba tɩ tam wàà ba ƞə ƞƞuro nji.38Na Yeesu a lə pɩ wàà, Maakɔ laƞ na ɩ kpa yɛrɛ yɛrɛ na mʋ laƞ na ɩni kajaFaƞa ɩ na pɩ anyɩFolu nɩ na shee anyɩn? 39ƞə ma amanyɛ na amɩkei, aƞgɩlopi jɩ ɩja. Fɔm m'amʋ naa aƞə. Jinɖi k'a na wʋɖa gitaƞkʋpi koo akəwa na. 40A na lə gəƞ ma, naa Faƞa pɩ anyɛ n'ɩkəi.41Ðaa bɩcine ɩ kər na kə ba k'a na shee ɩja na naa naa ɖa biti nɩ ma, naa a taba pɩ wàà, ɩ wʋɖa akoɖən atiya ɩji aa? 42Na ba Faƞa nɩ gaFɩlɩ gakʋgaka na gʋkɔrɔ cei. 43Na Yeesu a cam naa ajɩ bɩnyine nɩ ƞkəƞ.44Na Yeesu a lə pɩ wàà gani jɩ ɩ bʋƞa na lə anyin tam nɖee n ɖa n'anyin ma. N lə anyin wàà, ɩ sim bʋkɔɔ ba ƞɔn amalaƞ Mohiis agʋpɔ (amʋra) nɩ, ananbi mana nɩ na ɩsom nɩ ma ɩ lee.45Naa kaɖa ƞkomo ashee pɩ naa bʋkɔɔ ba ƞɔn ma kaashɩ. 46N'a lə pɩ wàà, gəƞ ma, ba ƞɔn wàà, Krist a taa jɩ ɩshɛɩ ama ʋshilè ʋriutaja, a taa kɔɔ tɩ ƞənə bakono nɩ. 47N'aƞyiɖa ba tə ba Faƞa tuuba aleeka na suuru acamka bʋtəna bʋƞuni nɩ asəba Jerusalɛm.48ɩ lee səriyaa aleesʋra ɖe. 49Ntə ma togo anya laƞ bʋkɔɔ amawɛɛ a cee nyaʋ ma. Ama, ɩ tɩɩ ɖa mpabʋmbɔnɔ nɩ naa ɩ yee wʋɖa gaja laƞ kɩkashɩ.50Na Yeesu aye ce na pɩ Betanii kagʋsaʋ. Ba taa banyɛ ma, naa ɖʋ pɩ albarka. 51ɩ tɩ pɩ tam nɖee a na ɖʋ pɩ alarka ma, a paɖa na pɩ na ba laa nɩ na gaja laƞ.52Na ba lee nɩ bɔɔta naa akɔɔ shɛʋ Jerusalɛm n'ʋciƞkərka ʋbʋmbɔnɔ. 53Baɖe ba shi ti ɖa ʋnyiƞu kaƞku nɩ ba tam apaƞa na na Gaja albarka.

John

Chapter 1

1Vsǝbv ni galei gacee ka ada, na galei ga da gaja sul, galei gade galee ka ga. 2Ga cee ada gaja sul vsǝbu ni. 3Alee ka ayɔkɔ uŋŋunii, akɔdǝn unana yi waa kilee ka na ma. Galei gade galee ka bvkɔi gi shi na ŋǝ iŋunii ma, a kɔdǝn ki saa waa ki lee aleeka na.4Alee ka ŋŋuro, na ŋŋuro, na ŋŋuro nde ncee alee vkadv a shee bɛrɛ. 5Vkadv vti kada nkomo na nkpmo kiŋsǝra asǝu vkadv de na.6Vkadv vti kada nkomo na nkpmo kiŋsǝra asǝu vkadv de na.6 Gaja gatǝm vsoro dǝn bati yida ni waa: Yohana. 7Na api a laa sǝriya ashee vkadv de, naa baa aŋa a shee ija. 8Yohana ka lee vkadv na, ama a pi pi a laa sǝriya ashee vkadv.9Vkadv de vlee ka yaya kvja ndee vna kada bɛrɛ baŋunii ni.10Alee ka dulinya, naa cee da dulinya ni,ama dulinya ka yɔ ni na. 11Api abaja sul, ama asamaa, ka cam ni na.12Ama mbadee ba cam ni mbadee ba shee aŋyida ya ma, a shee pi iko waa bapra Gaja bapur, ba ŋvm pi. 13Ki lee na akɔnɔ na, ki lee na gvrilɔ na, ki lee na arɛvsɔlv na,ama gaja kvsɔlv.14Na galei gade ga pra daa arɛ ma,ada atigicuca. Gi ŋǝ̀vkvmv,vkvmv de vlee aŋcaa ni kvja na, daa vyifalpi soroa dǝŋkɔnɔ adoo na ayar sul api ma, vkvmv ndee vdee yaya kvja ma. 15Yohana alaa ásǝriya, akuro na lǝ waa: Agalei ji ŋcee na lǝ waa: vdǝn atv na pi, advwoá atɔnaɔ amv ada.16Sǝriya ndee Yohana a na laa na shee Yudaa kǝbaja batǝm basaraalaja na lefumana badoo na Yerusalɛm 17api a sul ataba ni waa Aŋanaki? Na a lǝ pi gbagbaraa ka lugo pi na waa: Ade kalee Kristo na. 18Na ba taba ni waa: Gǝŋ ma, aŋanaki?Aki na Elii?Na atǝlǝ waa: Kǝma lee vlee Anabi naa? Na atǝlǝ ashee pi waa:Aal.19Sǝriya ndee Yohana a na laa na shee Yudaa kǝbaja batǝm basaraalaja na lefumana badoo na Yerusalɛm api a sul ataba ni waa Aŋanaki? 20Na a lǝ pi gbagbaraa ka lugo pi na waa: Ade kalee Kristo na. 21Na ba taba ni waa: Gǝŋ ma, aŋanaki?Aki na Elii?Na atǝlǝ waa: Kǝma lee vlee Anabi naa? Na atǝlǝ ashee pi waa:Aal.22Nabalǝni waa:Aŋanaki sà naa gi cê na mbuye ashee m̀badee batǝm a tv ma aa! Aŋanaki ! 23Na atǝlǝ waa:Amvna vwǝlǝ ndee vna kuro vteru ni ma: Pɛmpɛŋɛ ma vnyiŋca ashee ndiyar daa Anabi Esaii ab́vŋa a lǝ ma:24Fariisi kǝbaja batǝmi bɛrɛ badǝn bataba ni waa. 25Itajiwaa kalee Kristo na, ka lee Eliina, kalee Anabi na, mvlaŋ na vna mǝna bɛrɛ bvto?26Na Yohana a tǝlǝ a shee pi waa: Amv ntimǝna bvtoni. Ama, vdǝn a da anyiŋgcuca ki yɔ ni na. 27A cee da námv n yetipi. Kǝ ma caa simbaa cei ma kur atǝn akvdá ankɔdɔkɔdɔ kvlɔna. 28Betanii na a lesva de isara yurdani kaato kagvsav gaduu Yohana amvna bvto alaa ma.29Kaajikvdaka aŋǝ Yeesu atv na pi asul ma, na a lǝ waa: ŋǝ ma Gaja kaaraŋkori ndee ana shɛr dulinya aŋunii kambɔnɔ ma. 30Vni na ncee lǝ waa: Ndee atvnapi ma, awu amv:Advwaa. Acee da námv ŋye pí. 31Kǝ ma bvŋa yɔ ni na, awa naa ba laa ni afaŋa Israɛl laŋ na ;pi ati na mǝna bɛrɛ bvto alaa.32Yohana alaa sǝriya waa:nŋǝŋŋuro ŋrǝgǝ nálaŋ daa alikuku andilaŋ ma. 33Kǝ ma bvŋayɔ ni na, ama ndee atǝm amv mmǝna bvto ma, a lǝ ka waa: Ndee ŋŋuro ŋrǝgǝ ada nadilaŋma vni a naa mǝna bɛrɛ na ŋŋuro ŋsoŋsono. 34Ŋŋǝ naa a laa sǝriya waa. Vni na Gaja vpur.35Vshile vfɔli Yohana na abakǝŋja banyiv bada nkǝŋ ma. 36Na ba ŋǝ Yeesu ana fǝl ma, na alǝ waa:Gaja kaaraŋ kori ganookama.37Yohana abakǝŋja banylv barǝŋǝ alǝ gǝŋ ma,na batǝn Yeesu aŋkǝm. 38Yesu abvŋa ŋkǝm aŋǝ pi batǝn aŋkǝm ma,na ataba pi waa: Mvnv i na yɛɛ?Na batǝlǝ ashee ni waa:Mvnv i na yɛɛ?Nabatǝlǝ ashee nl waa:Ndiyar ŋka na akaadu? 39Na atǝlǝ ashee pi waa:Pi ma atiŋǝ. Na batǝr akǝm atiŋǝ gadul adama.Na ba lal asul ḱvshile de, advwaa:lde kǝ bvkɔŋkɔŋɔ tǝb boŋo.40Yohana abakǝŋja banyiv mbadee batǝr Yesu aŋkǝm ma, ḱvdǝn na ba na yida waa:Andree Simɔɔ Piɛɛr a par nagǝŋ. 41A sǝbaka awa návŋono Simɔɔ, naa alǝ nlwaa: Gi ŋǝ meesi Kristo. 42Na atɔɔ nl a ce na Yeesu sul.Yeesu aŋǝ ni ma, na a lǝ waa: Aklna simɔɔ, Yohana vpur. Batiba naa yida aku ŋntǝmǝ waa:Piɛɛr.43Vshile vfɔk Yeesu a na yɛɛ atǝbǝ a ce Galilee ma na awa na Filiipu naa lǝ nl waa tǝr amvŋkǝm. 44Filiipu alee Bɛtisaldaa kaja na adeŋna Andree na Piɛɛr. 45Filiipu a wa na Natanaɛl naa alǝ ni waa: Ndee Musa aŋɔn gvpɔ ni, na anabi mana ba lǝ a galei ma,gi wa na ni, vni na gǝŋ Yeesu, Yosɛfv vpur Nasarɛɛti kaja.46Na Natanaɛl ataba ni waa:bvkɔ bvŋǝrǝ bvdǝn bvti bv sǝra a doo na Nasarɛɛtiaa?Na Filiipu alǝ ni waa:pi gi ta ati ŋǝ. 47Yeesu a ŋǝ Natanaɛl a tv a sul ma,na alǝ agalei waa Israɛl ḱvpi kpakpa yayakaja anookama mpaapaa ndǝn kinda nani na. 48Na Natanaɛl ataba ni waa: nka ńvyɔ namv? Na yeesu abvye ni a lǝ ni waa: Naa Filiipu ayido akl, ncee ŋǝ a kl fiigi kaŋkǝmǝ.49Na Natanaɛl abuye nl waa:Ndiyar vlafvlee gaja vpur! Israɛl kagvyarl. 50Na Yeesu abuye nl waa:ŋlǝki waa ŋŋǝ akifiigi ka gvyo kaa mana ma laŋ na vshee ya aa? vtaa ŋǝ alesvra ibvnbɔnɔ l wunde ma. 51Na alǝ waa:ya ya nti lǝ aki, vtaaŋǝ ntine naa Gaja ḱimalaika ba naa bodo na rigǝ ɑrɛpur laŋ.

Chapter 2

1Ɩshɩle ɩrlu kan kǝm na ba lee shiiye cana galilee ka npanɩ yeesu nar gboo ada nkǝŋ. 2Na bayɩda yeesu na abakǝŋja gboo shɩɩ ye de ni .3Bʋkana bʋsanka bʋbon ma na yeesu nar alǝ nɩwaa bʋsanka bʋʋbon>> 4Na yeesu atǝlǝ ashee nɩ waa <<ʋsɩŋpǝrǝ gapaŋa jɩ angaja ŋcǝn? ama tam kakana cim na>> . 5Na anar alǝ ashee batǝnleja waa << baa gapaŋa jɩ alǝǝ anyɩn lee ma>>ɩ .6Saade asara ɩkoloŋ de da nkǝŋ ndee yʋʋdaa kǝbaja ba na lo na lee na ba gushile ma. 7Na yeesu alǝpi waa << riŋǝma asara de na bʋto>> gǝŋcɩ bafʋr bʋto asara de ni ariŋe. 8Kakǝm na yeesu alǝ batǝŋ lee ja waa << kǝdǝ ma bʋto bʋde aceti shee shiiye ka ndiyar na ba lee daa gǝŋ ma.9Shllye ka ndiyar akǝm bʋto nbʋdee ba cǝpǝra na bʋkana bʋʋsaŋka ma ama kayɔ gadu ngadee bʋʋduo na ma na ma na (a ma batǝŋleeja nbǝdee bakǝdǝ pi na ma bayɔ daduu bʋduo na ma na ma ) gǝŋci ayɩ da wetaʋharʋ na lǝ nɩ waa. 10Bɛbɛ baŋunu ba na tɔnɔ na bʋkana bʋsanka bʋsoŋsono bʋashee bɛbɛ kakǝm bade bati pina bʋburoka gʋya saa ndee bɛbɛ ba shiboŋo ma ama akɩ ʋlugo bʋkana bʋsan ka bʋsoŋsono hali nyimǝ.11Maa maa cɩ cana galilee kajade aleeka maa maa cɩ asǝka ndee yeesu alee ma afaŋa ka ʋkʋmʋ gǝŋcɩ abakǝŋja ba wʋʋda nanɩ ʋcɩne.12Ka ŋkǝm na arǝgǝ ace kapanɔm adeŋ na anar na bapar na aba kǝŋjo nab ada nkǝŋ ashee ɩshile cel.13Yudaa kǝ baja ba jiŋgaarri bana yɩda waa paak ade sǝla na yeesu abodo ce yerusalɛm. 14Na aŋǝ ʋnyiŋu kagafala nɩ bɛbɛ nbedee ba na yala ɩna na ɩbɔrl na ɩlikuku. ma na ma ɩtaŋfʋbaja gboo bǝde basǝ.15Gaŋci atǝwa ʋlɔ alee gɩɩkpasapi. naa akǝrepi aduo na ʋnyiŋu kagafala nɩ, na ɩbɔrɩ na ɩna naa rama rama bataŋfʋʋbaja bɩtani atǝn na apǝkǝl bltǝɍbiri abǝda . 16Na alǝ alikuku kǝbayalaja < anyɩn ayɔkɔ ɩlǝŋgadu na tia ŋ paama lee ama wʋyǝ agafala gʋfala kagadu na>>17Nkǝn na abakǝŋja balige waa ʋŋʋu lǝ waa << akaa fala abakǝŋkaari ati shi ami>> 18Nkǝŋ na yʋdaa kadi baja ba tǝlǝ ashee ni waa << makɔ nafaŋa waa alsʋra ndee ʋlee ma ɩda deidei>> 19Na yeesu atǝlǝ ashee pi waa << bapi ʋnyiŋu kagafala ŋgade naa mataa ji ayide alaŋ ʋshile ʋriutaja.>>20Na yudaa kadibahja ba lǝ waa << vnyŋu ka gafala ŋgadee bʋja ɩshinyiʋ ni ɩkoloŋ acǝ ma na aki ʋnaata alaŋ ʋshile ʋriutaja aa? >> 21Baa saa paŋa ana lǝ ʋʋnyiŋu ka gafala kagalee ma agʋlɔ ka galei ji ana lǝ. 22Aŋene aduo bakono ni ma kaŋkǝm na abakǝmja bayelige waa acee lǝ bǝde gǝŋ na ba wǝ da na ʋŋʋn ʋcine aciŋe na bʋleii ŋbʋʋdee yeesu acee lǝ pi ma .23Saa ndee ada yerusalɛm pak ka jiŋgari kaŋkǝle ma bɛrɛ tuutuuma ba wvda ka vcine na aŋyida baŋe maa maaci kalesvra ndee alee ma. 24Ama yeesu kafaŋapi agvlɔ na advaa ayɔ pi baŋunu. 25Advaa ki siŋ waa arɛ dǝn alaa baseria ashee ni na advaa agɍilopi giyɔ bukɔ ŋbudee buda arɛ vcine ni ma.

Chapter 3

1vsoro dǝn na ba na yida waa Nikodɛmv, alee Fariisi na, naa a lee Yudaa kǝbaja bandiyar dǝn. 2Na ace Yeesu sul gijibɔŋɔ a lǝ ni waa:ndiyar gi yɔ waa vlee acereka ndee a doo na Gajo sul a pi ma na, advwaa vdǝn kaasǝra alee maamaaci kalesvra ndee vna lee waa ma na, na gaja kaa da a sul na.3Na Yeesu abuye ni waa:ljalja nti lǝ aki waa: na kǝ ba ŋvm arɛ gihɔlina kaa ŋǝ gaja kaayaputǝna na. 4Na Nikodɛinv ataba ni waa:Bal na ba kɔɔ ŋvm arɛ a kpǝr boŋo ma kaa kɔɔ asǝra kǝwa anar ancǝna ni naa ba kɔɔ a ŋvm ni gifɔli na.5Na Yeesu abuye ni waa:ɩjaɩja na kǝ ba ŋvm arɛ na bvto na ŋŋuro ŋsoŋsono na, kaa sǝra akpa gaja kaayarɩtǝna nɩ na. 6Bvkɔɩ bvlee gvrɩlɔ ma, gvlɔ kv, bvkɔɩ bvlee ŋŋuno ma,ŋŋuro ŋjɩ.7Ɩpaa kpa akɩ biti na,nlǝ kɩ waa: shee ba kɔɔ a ŋvm aki gi fɔli ma na 8Gvsǝrǝ gv ti wu daa gvsɔlɔ ma.Vti rǝŋǝ kantò gi, ama ka yɔ gaduu gvdaa ma na.ka saŋkɔɔ ayɔ gaduu gv na ce ma na.Gǝŋci ida a shee arɛ baa apaŋa ba ŋvm ni ŋŋuro ni ma.9Na nikodɛmv ataba waa bai na gvlesvra gvde gv na lee. 10Na Yeesu alǝ ni waa: vlee afaŋaka na Israɛl ni ka ti kaashi alesvra de aa? 11Ɩjaɩja, gi ti lǝ bvkɔɩ gi yɔ ma,naa naa laa sǝriya bvkɔɩ gi ŋǝ ma, ama anyin ki na yɛɛ ɩtǝlǝ ata sǝriya na.12Nta naa lǝ alesvra itǝnaja, na ki shee ɩja na,nta lǝ alesvra alaŋlaŋ kija ba na isheeɩ ija? 13Vdǝn ka bodo alaŋ ayɔ na, na ki lee arɛpur andǝndǝn koŋ arǝgǝka na laŋ api na.14Daa Musa a taa vbu alaŋ vteru ni ma, gǝŋ ci ba taa Arɛpur alaŋ. 15Naa Arɛ ndee ashee ni ija ma awǝda ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma.16Advwaa Gaja gasɔlɔ dulinya ma, awǝda ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma. 17Gaja kaa tǝm vpur a pi ati kǝ dulinya a galei na, ama naa dulinya aŋǝ ndiŋsono afvra. 18Ndee a shee ni ija ma, kǝ ba kǝ a galei na,ama ndee ka shee ni ija na ma,ba kǝ a galei boŋo,advwaa ka shee Gaja vpur vdɔŋkɔnɔ de aŋyida ija na.19Advwaa vkadv vpi dulinya ni ma, na bɛrɛ babla vkadv, naa a sɔlɔ ŋkomo,balesvra ki cim na ma laŋ. 20Advwaa ndee a na lee mbɔnɔ ma, aŋo vkadv na, ka sɔlɔ vkadv na, advwa vkadv vtvvtina ifri. 21Ndee atoŋo ija ma, a na da vkadv ni, naa gaja Kalesura ndee a na lee ma, idoo gbagbaraa ba naa ŋǝ i.22Gani kaŋkǝm na Yeesu ńabakǝmja ba ce Yudee kaatǝna ni. Naa alee ishilenyiv dǝn nkǝŋ amǝna bɛrɛ bvto. 23Yohana gboo ade ti mǝna bɛrɛ bvto enɔni ni acim na salim advwaa bvto bvyɔgɔ nkǝŋ.Bɛrɛ bade ba ti pi asul ade ti mǝna pi bvto. 24Kasaa de kǝ ba ka na dv Yohana sarka ni na.25Nkǝŋ na vbɔbɔv dǝn vpi Yohana abakǝŋja naa Yudaa kaja dǝn bagicuca,adv bagvshile ba na lee na bɔɔta ma kandi laŋ. 26Bakɔɔkɔɔ api Yohana sul ma, naa alǝ ni waa: Ndiyar, nde abvŋapi akasul yurdaani kaato na gvsav gvsaaka,naa v laa sǝriya alaŋ ma,ati mǝna bɛrɛbvto unyimǝ na baaŋa a na ce asul.27Na Yohana abuye pi waa: Arɛ dǝn amana alee akɔdǝn nu ji waa ki lee gaja gashee ka ni na. 28Anyiŋgilopi itu sǝra alaa sǝriya, ncee lǝ anyin waa: Kilee amv na Kristo na:Ama batǝm amv na ,a naa tɔnɔ.29Weetav hanv ajee vsǝmprǝ, weetav harv vsoro a na sǝ vbo laŋ na,narǝŋ weetav harv vwǝlǝ ide kǝr vcine. Galaŋ anii ŋgade gati kǝr amvcine. 30Ɩsǝm a naa ce ŋyu, naa amv ma kǝwa ŋkǝm.31Ndee adoo na atǝn ma a lee atǝnaja na ana lǝ alesvra itǝnaja. 32Ndee adoo na alaŋ ma, adaka baamvnv kandi laŋ. Ana laa sǝriya bvkɔi aŋǝ a rǝŋǝ ma: Ama vdǝn ka cam asǝriya atǝlǝ na. 33Ndee acam asǝriya atǝlǝ ma,a yɔ ka waa Gaja ga wǝda ija.34Advwzz ndee gaja ga tǝm ma, a na lǝ gaja kabvlei adv maakɔ laŋ gaja kaa na faŋa aŋŋuro nfana fana ashee ni na. 35Gvya gvsɔlɔ vpi naa akǝwo na baa mvnv adv anyɛ ni. 36Ndee a shee vpi ija ma,awǝda ŋŋuro ndee kiwǝda gayala na ma, ndee ka shee vpi ya na ma, ndee ka shee vpi ya na ma,kaa ŋǝ ŋŋuro na,ama gaja ḱvnyana vda k ́vnyana vda k ́arɛ laŋ.

Chapter 4

1Advwzz ndee gaja ga tǝm ma, a na lǝ gaja kabvlei adv maakɔ laŋ gaja kaa na faŋa aŋŋuro nfana fana ashee ni na. 2Gvya gvsɔlɔ vpi naa akǝwo na baa mvnv adv anyɛ ni. 3Ndee a shee vpi ija ma,awǝda ŋŋuro ndee kiwǝda gayala na ma, ndee ka shee vpi ya na ma, ndee ka shee vpi ya na ma,kaa ŋǝ ŋŋuro na,ama gaja ḱvnyana vda k ́vnyana vda k ́arɛ laŋ.4Nʼihiɛ ni waa: Akul na Samarii. 5Na akpa mpa ndǝn ni ba na Yuda waa sishaar acǝm na yacɔɔb agawara ŋgadee a shee Yoshɛfv ma.6Yacɔɔb alɔkɔ dǝn a de da ŋkǝŋ,Yeesu adoo na gasa na akpa ide kpa ni, na asǝ lɔkɔ de kaanɔ laŋ, ide ti lee daa bvkɔŋkɔŋɔ bvnvn ma. 7Vsǝmprǝ asamaarija api a li bvto ma, Yeesu a lǝ ni waa:shee a mv bvto ma nyem. 8Ka saa de, a bakǝŋja ba ce mpá ni ba shi vjiv.9Nkǝŋ na vsǝmprǝ asawaarija a lǝ ni waa:Mvlaŋ na aki Yudaa kaja v na taba amv asamaarija bvto a nyem? Advwaa: Yudaa kǝ ba ja na basamaarija kǝ ba na rǝŋǝ na bawor na. 10Na Yeesu a bvye ni waa:Maa vyɔ gaja kagvjɔɔ na ndee alǝ aki waa shee amv bvto ma nyem ma, maa akulopi aki waataba ni bvto naa ashee aki bvto mbvdee bv na shee arɛ ŋŋuro ma.11N'vsǝmprǝ alǝ ni waa:Ndiyar kawǝda galɔkɔsǝwa na lɔkɔ aye loŋ nka n'vnaa ŋǝ ŋŋuro kabvto. 12Vwu ataya bumbɔnɔ Yacɔɔb ndee ashee atv lɔkɔ inde agilopi anyem ka bvto ade na bapur nibɔrrifɔaa?13Na Yeesu atǝlǝ ashee ni wa:Arɛ í anyem lɔkɔ nde kabvto ma, vtunyem vtvvkɔɔ a kǝ ni aciŋǝ, 14ama arɛl anyem bvto mbvdee ma shee ni ma,vtunyem kvvkɔɔkǝ ni ayɔna, ama bvto mbvdee ma shee ni ma, bvti bv pra mbulo ndee ncide a doo na ŋŋuro ndee kiwǝda gayala ni na ma na pi.15N'vsǝmprǝ a lǝ ni waa:ndiyar,shee amvbvto bvde a naa vtuyem vpaa kɔɔ kǝ amv,ma paakɔɔ pi ati li bvto na. 16Na Yeesu a lǝ ni waa: kvta ati yida akakul ipi.17N'vsǝmprǝ alǝ ni waa:Kǝ ma wǝda gvkulo na,na Yeesu a lǝ ni waa:vwǝda ya alǝ waa ka wǝda vkulo. 18Vwǝda bakulo banvn, ndee akinnani ida ŋnyimǝ ma ni ka lee akakul na.Ngadee vlǝ ma ija ni.19N'vsǝmprǝ alǝ ni waa:Ndiyar, nti ŋǝ wa anabina ki. 20Gvbvnv ŋgvde laŋ na atǝbaya ba lee bɔɔta nanyin ilǝ waa:Yerusalɛm na ba na lee bɔɔta.21Na Yeesu a lǝ ni waa: shee ŋgadee nna lǝ aki na ija, waa:Alvwaatr dǝn a taati pi kukɔɔ na lee gvyà bɔɔta gvbvnv laŋ naa, ku kɔɔ na lee bɔɔta Yerusalɛm na. 22Anyun iti lee bɔɔta bvkɔl kiyɔ na ma.Atv gi ti lee bɔɔta bvkɔl giyɔ ma.Adwaa:Ndiŋsono ndoo na Yudaa mana sul na.23Alvwaatv dǝn atvnapi, alvwatv de akpa boŋo,mbadee ba na lee bɔɔta n'ija ma, ba lee gvya bɔɔta n'ija na ŋŋura,advwaa bani pi gvya ana yɛɛ ba na lee ni bɔɔta. 24Gaja ga lee ŋŋuro nŋi, mbadee ba na lee ni bɔɔta ma, isim ba lee ni n'ija na ŋŋuro.25N'sǝmprǝ alǝ ni waa:Gi yɔ waa: Nkǝlǝ meesii ndee ba na yidawaa Kristo ma, kpa a taa kvda baa mvnv lye atv. 26Na yeesu a lǝ ni waa: Amv ndee nna lǝ n'aki waa:ma, amv na.27Ka saa de na abakǝŋja ba kpa. N'ilee baŋunii biti daa a na lǝ n'vsǝmprǝ ma,ama bvdǝ kanyiŋǝ alǝ ni waa: Ga paŋa ji v na lǝ na ni kokoo mvnu v na yɛɛ na ni na.28Kǝŋ na vsǝmprǝ, a pala a bvce, naa a ce mpá ni,a ti lǝ bɛrɛ waa: 29Pi ma ati ŋǝ arɛ dǝn alǝ amv bvkɔi nlee ma, ki shi lee vni na Kristo aa? 30Na ba doo mpá ni ace asul.31Ka saa dǝ abakǝŋja bade bati pam ni waa:Ndiya,ji vjiv aa. 32Ama a lǝ pi waa:Nti yɛɛ maji vjiv ndee ki yɔ ni na ma. 33Nkǝŋ na ashee ni aji boŋo yaabai?34Na Yeesu atǝlǝ a shee pi waa:vjiv ndee ma ji mana gǝŋ waa: shee ma lee ndee atǝm amv ma vciŋsɔlɔka aboŋo nai. 35Ki na lǝ waa: kàkà icim iŋɔrɔ inam ma batiba bvn ayɔkɔ aa? nti lǝ a nyin, taa ma anyiŋbvyɛ akide bvwara bv kpǝr boŋo babvn. 36Ndee ana bvn ma, bati ba sǝlani, a na wala ipi ni na shee ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma, naa ndee adu na ndee abvn ma ba man ada vciŋkǝrǝka ni.37Ŋgade ga lee ija ni waa: Asaaka adu n'asaaka abvn. 38Ŋti tǝm anyin, kvlamace ati bvn basaaka biwara ni gaduu ki fvm na, naa basaaka ba fvm i kpa biwara ni ma.39Basamaarija tuutuuma ba shee Yeesu ya, adv gale i vsǝmprǝ alǝ pi waa: A lǝ amvalesvra iŋunii dee ma laŋ. 40Nkǝŋ na basamaarija mbadee ba ce a sul ma, bapǝlapǝla ni waa:A sǝ ba sul, na a sǝ ba sul i shilee inyiv.41Basamaarija tuutuuma ba shee Yeesu ya, adv gale i 42vsǝmprǝ alǝ pi waa: A lǝ amvalesvra iŋunii dee ma laŋ. Nkǝŋ na basamaarija mbadee ba ce a sul ma, bapǝlapǝla ni waa:A sǝ ba sul, na a sǝ ba sul i shilee inyiv.43Ishile inyiv de kaŋkǝm na Yeesu ayǝbǝ ace Galilee. 44Agilopi abvŋa lǝ waa: Kǝ ba na,nyene anabidǝn abvŋvma ni gishɛbɔ na. 45Akpa Galilee ma,na Galilee kǝ baja mbadee ba ce jiŋgaari Yerusalɛm ma,ba cam ni gishɛbɔ,advwaa ba ŋǝ bvkɔi Yeesu a lee nkǝŋ ma.46Na akɔkɔɔ akana Galilee kaapapiri ni,gaduu atɔɔ bvto a cǝpra bvpra bvkana ma gvpayari isɔja bandiyar vpur ade ti shɛdɛ. 47A rǝŋǝ waa: yeesu adoo na yudee api Galilee ma naace asul,advni suuru waa ace agadu ati fvra vpur ana yɛs acii ma.48Na Yeesu a lǝ waa:Na ki ŋǝ maamaaci kalesvra naki na yɛɛ i shee ija na. 49Na gvpayari isɔja bandiyar a lǝ Yeesu waa:Ndiyar pi were naa ampi aye cii. 50Na Yeesu alǝ vsoro de waa: kvla akapi afvra boŋo. n'vsoro de ashee galeii Yeesu a lǝ ni ma ija, naa afǝl.51Ana shɛv asǝla nàgafala ma,na abatǝŋleeja ba cu a ti wanani a lǝ ni waa:Akapi agvlɔ gvkada ada alaafia. 52Na ataba pi waa: saa apaŋa na agvlɔ gvkada,na ba lǝ ni waa:Galai bvkɔŋkɔŋɔ kulumi, kasaa na vnyǝŋkǝrǝ vkada.53Na vpi de a yar a taa alige saa ndee Yeesu a lǝ ni waa:Akapi afvna ma, na ashee ija ade n na a gafala gaŋunii. 54Biti kagvlesvra gvnyivtajai alee nkǝlǝ adoo na Yudee ace Galilee ma na gǝŋ.

Chapter 5

1Gani kaŋkǝm bajɩ yʋdaa kǝbaja ba jiŋgari dǝn na yeesu acǝ yerusalɛm. 2Ŋgbaŋgǝma ndǝn nda yerusalɛm asǝla na bʋnapi ka gʋcaŋkɔ bana yɩda na hɩbru kagɩja waa bɛtǝsda na ŋwʋda bʋkukonu bʋnʋn ma. 3Bɛrɛ tuutuu ma ŋbǝdee ba nashɛdɛ ma bafɔnɔ rɛ falaŋfalaŋ ma na na ŋbǝdee bʋmǝn pɩ ma bǝde bada atǝn bʋkukonu bʋde nasaa waa batootoo bʋto bʋde. 4Adʋaa gaja a malaika anarǝgǝ saa dǝn nɩ apɩti tootoo bʋʋde arɛ ndee atɔnɔ akpa ŋcǝn saa ndee batootoo bʋʋshɛdʋ paŋa na.5Ŋkǝŋ na usoro dǝŋ ada nʋshɛdu bʋja akoo na tǝb na ga naan na ada. 6Yeesu aŋǝ nɩ ada atǝn ma ayɔ le waa ada nkǝŋ ma ɩlǝŋ na ataba ni waa << ʋtiyɛɛ akɩ gʋlɔ gʋkada kɩ aa ? >> a7Na ʋsoro anyʋŋkʋja de atǝlǝ ashee waa << afaŋaka kǝma wʋda arɛ ndee a naa pǝkǝl mʋ adʋ bʋto ni tam ndee ba tootoo bʋto ma na nta lee koŋkaari na yɛɛ ma kpa bʋto ni ʋdǝn de tɔnɔ mʋ akpa ŋcɩŋ> 8Ŋkǝŋ na yeesu alǝ waa <>9Ŋkǝŋ de kpaari na ʋsorode agʋlɔ gʋkadanɩ na atǝwa agʋlampǝra naa sǝba gasana ɩde lee sabaat kʋshile.10Ŋkǝŋ na yʋdaa kǝbaja balǝ ʋsoro ndee aŋǝ alaafɩa ma waa:<< sabaat kʋshile na kisiŋ waa ata ayɩde alaŋ atʋa akʋ gʋlampǝra na>> 11Ŋkǝŋ na atǝlǝ aheepɩ waa arɛ ndee akada amʋshɛdʋ ma alǝ ka amʋ waa tǝwa akʋgʋlampǝra naa asara>>12Ŋkǝŋ na bataba nɩ waa < ʋsoro ndee alǝ akɩ waa atǝwa akʋgʋlampǝra naa asara ma?>> 13Ama arɛndee ʋshɛdʋ ʋpala nɩ ma kayɔ karɛ na adʋ waa yeesu aduo ba gɩciica bǝrɛ ba yɔgɔ nkǝŋ ma laŋ.14Ka nkǝm na yeesu aŋǝ nɩ ʋnyiŋu ka gafala ni naa lǝ ni waa<< ʋŋǝ waa akʋshɛdʋ pala aki! paakɔɔlee nbɔnɔ na naa bʋkɔ nbʋdee bʋwu gǝŋ ma bʋ paa ti lee aki na . 15Ŋkǝŋ na ʋsoro de acǝtɩ lǝ ashee yʋdaa kǝbaja waa yeesu akide ka ade.17Gani laŋ na yʋdaa kǝbaja basǝba bayɛ yeesu adʋwaa alee alesʋʋra de sabaat kʋshile. 18Ŋkǝŋ na yeesu alǝ pi waa << ama wɛɛ alee ntǝmaŋjɩ halɩ na nyɩmǝ amʋ gboo ŋnǝ malee gǝŋ ci>> 16Galaŋ na yʋdaa kǝbaja banayɛɛ balo aŋfaani de akǝ nɩ adʋwaa kilee sabaat kʋʋshile ndee kashee girma kaŋdǝn dǝn laŋ na ama ayɩda gaja waa ade yar cǝŋǝ atǝwa agʋlɔ na kpaari na gaja.19Ŋkǝŋ na yeesu atǝlǝ ashee pi le waa << ɩjaɩja ʋpɩ kaa sǝra alee akɔ dǝn akɔ na akoŋ yaa aŋe bʋkɔ ŋbʋdee ayar ana lee ma adʋwaa bʋkɔ ŋbʋdee gʋya gʋna lee ma ʋpi gboo ataa lee. 20Adʋwaa gʋya gʋsɔlɔ ʋpl na afaŋa nɩ bʋkɔ nbʋdee ana lee aɩlopi wa gǝŋci anaa saŋkɔɔ faŋa nɩ alesʋra ɩbʋŋbɔnɔ ndee ɩwu daa nde ma naa ɩwa daa nde ma naa ɩda biti nɩ.21Adʋʋwaa daa gʋya a na ŋene bakono naa naa sheepɩ nŋʋro agɩlopl ma gǝŋcɩ ʋpl gboo anashee barɛ nbedee asɔ lɔ ma ŋŋuro. 22Adʋ waa gʋya ka na cǝm na ʋdǝn ɩkǝma na ama akǝ wa na ɩkǝma ɩŋunii ashee ʋpi. 23Naaa bǝrɛ baŋunii bakʋma ʋpl daa ba na kʋma gʋya ma arɛ ndee ka kʋʋʋma ʋpl na ma ka kʋma gʋya ndee atǝm nɩ ma na.24Ɩjaɩja arɛ ndee arǝŋǝ aŋgalee naa awʋdana arɛ ndee atǝm amʋ ma ʋcine; karɛ ataa wʋda nŋʋro nace mace, gǝŋci kǝba dʋnɩ nton na asǝla bʋce nŋuro nɩ.25Ɩja ɩja nti lǝǝ nyɩŋ waa tam atʋnapi gǝŋci akpa boŋo tam ndee bakono barǝŋǝ gaja pur ʋwǝlǝ ma wa naa nbǝdee barǝŋǝ ma bada nŋuro nɩ.26Adʋ waa daa gʋya awʋ nŋuro anɩ ni ma gǝŋci ashee ʋpur waa awʋda nŋuro anɩ nɩ. 27Gǝŋci gʋya ashee ʋpur iiko waa acim ɩkǝ ma adʋwaa ʋnɩ na arɛ pʋr .28Paa ma lee gǝ ni kabiti na adʋwaa tam tʋnapɩ tam ndee nbǝdee bada akufo nɩ ma batǝba rǝŋǝ ʋwǝlǝ naa aduo akufoni . 29Nbǝdee balee nsoŋsoŋno ma batǝbaŋǝnǝ ada nŋuro nɩ ama nbǝdee ba lee nbɔnɔ batǝba ŋǝnǝ ashee ɩkǝ ma.30Kǝ ma sǝra alee akɔdǝm amakɔ daa ŋna rǝra alee akɔdǝn amakɔ daa ŋna jrǝŋǝ ma na, ɩkǝma ndee ŋnacǝ ma ɩda dei dei, adʋ waa kǝ ma na yɛɛ amʋ ciŋsɔlɔ ka na ama ndee atǝm amʋ ma ʋciŋsɔlɔ ka. 31Nta naa na laa aŋgʋlɔ ka sǝrla geŋ ma sǝrla kalee ɩja kaja na. 32Ʋdǝm ada na laa ama sǝrla gǝŋci ŋyɔ ale waa ama sǝrla ndee ana laa ama laŋ ma alee ɩja kaja na .33Ɩtǝm bɛrɛ acǝ yʋʋwana sui na alaa ɩja ka sǝria ashee anyiŋ . 34Kaŋja kǝlǝ sǝria ndee ncam ma kilee n'arɛ na. n'analǝ ŋgǝde ji naa ɩŋǝ ʋlaʋ. 35Yʋwana alee fǝtǝla ndee ana cam naa naa kada ma na na anyiʋcine ʋker tam dǝn ni ashee ʋkadʋ de.36Ama amasǝria ndee n'nalee ma awu yʋwana aja adʋwaa ŋtǝma ndee ama wʋɛ ashee amʋ waa ma lee ma atǝ ma ndee n'nalee ma ɩtilee ama sǝria waa gʋwa gʋtǝm k'amʋ. 37Gʋya ngʋdee gʋtǝm amʋ ma agɩlop gɩlee ama sǝrla. anyiŋ kɩ rǝŋǝ ʋwǝlǝ yaa ayɔ ada ma ayɔ na . 38Agalel kagada anyɩm n'anɩ na adʋ waa k'ɩwʋda na arɛ na arɛ ndee atǝm ma ʋcinena.39Ɩcǝrecǝre ʋŋɔn adʋʋwaa anyɩŋ ɩyɔ waa ŋcǝn na ɩɩnɩɩŋe aljaŋna, ʋŋɔn de ʋna lee a ma serla . 40Na anyɩn k'ɩnayɛɛ ɩpi a ma sul n'aa ɩsǝra aŋe nŋuro na.41Kǝ ma na cam na bɛrɛ amʋ k'ʋmʋ na. 42Ama nyɔ waa k'aɩwʋda gaja k'ʋsɔlʋ anyɩn ni na.43Amʋ npɩ na ama wʋɛ aŋyɩ da ama anyɩn k'ɩcam amʋ na. ama ʋdǝn tapi na agɩlopi aŋyɩda ɩtɩɩcam nɩ . 44Bai na ɩnɩɩ sǝra ashee ɩja, anyɩn mbǝdei ɩnacam anyɩn bawor bʋkʋmʋ ama k'ɩnayɛɛ ʋkʋmʋ ndee ʋdʋʋo na gaja ka andǝn dǝn sui ma naa?45Paa ma faŋa waa ntǝ ma paŋa n'aanyɩm galei ama wʋɛ aŋyɩ ɩna arɛ ɛ dǝn da a naa paŋa n'aanyɩm galei ma musa ndee ɩwʋʋda na ta maa na. 46Maa ɩshee Musa ɩja maa ɩshee amʋ gboo ɩja adʋʋwaa aŋɔn aŋgalei. 47Na k'ɩshee ʋŋɔn ɩja na baɩ na ɩnɩɩ shee aŋgalei ɩja?>>

Chapter 6

1Alesvra de kaŋkǝm, na Yeesu ace Galilee kateŋku kagvsav gvsaaka ba na Yida waa Tiberiyaadi ma. 2Samaa abvmbɔnɔ dǝn dǝ ti kvn ni, ba na ŋǝ maamaa ci ka lesvra a na lee na kada bɛrɛ bishɛdv ma laŋ. 3Na Yeesu cǝpra na gvbvnv kagvsav adenna abakǝŋja na ba sǝ nkǝŋ.4Yudaa kǝbaja bajiŋgaari ba na yida waa: Paaki ma, ade sǝla. 5Yeesu ataa agayɛ akide ma, samaa abvmbɔro dǝn ade tv a sul, na yeesu ataba filiipu waa: Nka na gi ŋǝbodobodo ashi ashee bɛrɛ mbade ba ji? 6Ana lǝ gani ji na yɛɛ arǝŋǝ ŋgadee filiipu alǝ ma.Agilopi ayɔ bvkɔi anaa lee ma.7Nafiliipu abuye ni waa: Ideniyee awanyiv kucaatǝ ba shi ibodo bodo naa baaŋa aŋǝ ceicei na. 8Na akǝŋja dǝn Adiree Simɔɔ Piɛɛr apar alǝ waa: 9Gapisopi gadǝn gatoŋo orji k'ibodobodo banvn na bvfili bvnyiv ku caatǝ bɛrɛ mbade na.10Na yeesu a lǝ maa: lǝ ma pi ba sǝ atǝn.Ŋŋɔ ndeŋyɔgɔ agadu gadu gade. 11Na ba sǝ atǝn bɛrɛ miili banvn.Na Yeesu atɔɔ ibodobodo na anyiŋǝ ayvga mbadee ba sǝ atǝn ma, maa shee pi bvfili ifana pi daa ba na yɛs ma. 12Baji akun ma, Yeesu a lǝ abakǝŋja waa: wala ma ndee isaa ma, gidǝn gi paa saa na.13Na ba wala orji kibodobodo ba ji akun isaa akǝlǝ akǝlǝ ma,bv shɛl tǝb na bvnyiv. 14Bɛrɛ bade ba ŋǝ maamaaci kagvlesvra Yeesu a lee ma,na ba lǝ waa:Nde kajarɛ alafvlee anabi ndee anaa pi dulinya ni ma. 15Yeesu a'ŋǝ waa ba ti yɛɛ ba laa ni, ati ni gi yari ma, na abɔ agvlɔ ace gvbvnɔ laŋ ati da andǝndǝn.16Giteŋshile laŋ vshile vfana ma, na abakǝŋja ba rǝgǝ ace teŋku kaa nɔ. 17Ba kpa ŋyifoi ni na yɛɛ ba sǝla teŋku a ce kaparnahum vshile de ci nkomo nde nshie, Yeesu kaka na wǝda pi na. 18Na gvsǝrǝ gvbvmbɔnɔ gv sǝba na wu teŋku de ti tootoo.19Ba falabvto nace daa umɛta akoo bamana giwa ma, na bataa a ŋǝ yeesu a sara teŋku laŋ atv na pi asǝla na pi.Násampǝna i kpa pi. 20Na Yeesu a lǝ pi waa:Amvna, asampǝna ipaa kpa anyin na. 21Ba na yɛɛ maa a kpa ŋyifoi ni maa, na ŋyifoi mmana kpa m'prǝŋsǝmǝ laŋ gaduu ba na ce ma.22Samaa ndee a saa na teŋku gvsav gvsaaka ma,ba ŋǝ waa ŋyifoi ndɔŋkɔnɔ nsaaka ama Yeesu na abakǝŋja kǝ ba kpa ŋyufoi nde ni na, bafel bandǝndǝn. 23Gaja gakuda, ayifoi isaaka i daa na Tiberiyadi akpa gaduu ndiyar atɔɔ ibodobodo anyiŋǝ ashee pi ba ji ma.24Samaa de aŋǝ waa Yeesu nábakǝŋja ba mana nkǝŋ ma na ba kpa ŋyifoi ni ace kaparnahum ati yɛɛ Yeesu. 25Ba ŋǝ ni teŋku kagvsav gvsaakama, naa alǝ ni waa ndiyar,saapaŋa na vkpa atiya?26Na Yeesu atǝlǝ ashee pi waa:íjaíja nti lǝ anyin, iti yɛɛ amv, ki lee maamaaci kalesvra laŋ na, ibodobado i ji a kun ma laŋ nína yɛɛ amv. 27Paa ma lee ntǝma a shee vjiv ndee vna bu ma na, ama lee ma ntema a shee vjiv ndee kv na bu na vda ashee ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma, Arɛvpur anaa shee anyin, advwaa: Alaŋ na Gaja gadv vshɛmv.28Na ba lǝ ni waa:Bai na gi lee naa alee haja kantǝma? 29Na Yeesu abvye pi waa:Ndee atǝm ma ishee ni ija.30Na ba tǝ lǝ ashee Yeesu waa:Maamaaci kagvlesvra gvpaŋa kv vnaa lee gi ŋǝ na shee ki ija? 31Ati baya ba ji maani vteru ni, daa ba ŋɔn ma, waa:a shee pi alaŋlaŋ k'vjiv ba ji.32Na Yeesu a lǝ pi waa:íjaíja ntilǝ anyin kilee Musa ashee ka a nyun vjiv ndee vdoo nálaŋ ma na ama amawɛɛ a shee ka anyin vjiv íja kv ja ndee vdoo n'alaŋ ma. 33Advwaa:Gaja k'vjiv, vni na gǝŋ ndee vrgǝ n'alaŋ na shee duliŋa aŋunii ŋŋuro ma. 34Na ba lǝ ni waa:Ndiyar shee atv vjiv baaŋjǝŋ k'vja dee a.35Na Yeesu a lǝ pi waa:Amv na ŋŋuro k'vjiv.Arɛi api a masul ma, kaa kɔɔ cii akɔmɔ ayɔ na n'arɛi ashee amvija ma, vtunyem kvvkɔɔ a kǝ ni na. 36Ncee lǝ anyin boŋo,iŋǝ amv ama ki na yɛɛ ishee ija na. 37Mbadee amawɛɛ a shee amv ma, shee ba pi amasul, na ndee api amasul ma,kǝ ma bǝda ni aka na.38Advwaa: kǝ ma rgǝ ńalaŋ api ma lee amvciŋsɔlɔka na ama ndee atǝm amv ma vciŋsolɔka na mpi malee. 39Ndee atǝ amv ma vciŋsɔlɔka na gǝŋ waa:Ma paati bade mbadee ashee mv ma, bvdǝn na, ama, ma ŋǝnǝ pi vshile vkǝŋja kv shile. 40Amawɛɛ vciŋsɔlɔka na gǝŋ waa:Arɛ ndee aŋǝ vpi naa shee ni ija ma, awǝda ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma:Naa ma ŋǝnǝ ni vshile vkǝŋja k'vshine.41Nkǝŋ na Yudaa kǝbaja bada na ŋŋumo ŋŋumo galei gade a lǝ pi waa: Ade leeka vjiv ndee vdoo nálaŋ a pi ma, laŋ. 42Na ba da na lǝ waa: ki lèè Yosɛfv vpur Yeesu na gǝŋaa? giyɔ ayar nárar a' ga tv bai na ana lǝ agvlɔ waa:Ade leeka vjiv ndee vdoo na alaŋ ma.43Paa ma da na ŋŋuma ŋŋumo nányiŋbawor na. 44Vdǝn kaa sǝra api amasul, nu ji waa kilèè amawɛɛ abɔ ka ni, naa amv ma ŋǝnǝ ni vshile vkǝŋja na. 45Annabi mana baŋɔn waa: Gaja ga ni ga cere pi baŋunii. Galaŋ arɛ ndee arǝŋǝ gvyà vwǝtǝ a cam vceru ma,a na pi amasul.46Vdǝn ka ŋǝ gvyà ayɔna, na kilee ndee a doo na gaja sul api ma na.Andǝndǝn aŋǝ ka gvya. 47Ija,ija,nti lǝ ɑnyin, arɛ ndee a shee amv ija ma, awǝda ŋŋura ndee kiŋwǝda gayala na ma.48Amv na ŋŋuro k'vjiv. 49Anyumbaya ba ji maani vteru ni ama baŋunii ba ci.50Atiya na, vjir ndee vdoo n'alaŋ a pi ma, naa arɛ ndee aji ni ma, apaa ci na. 51Amv na ŋŋuro k'v jiv ndee vrgǝ nálaŋ api ma, arɛ dǝn a ta ji vjiv de, ataa da ŋŋuro ni na ce na ce.Na vjivndeen ma shee ni ma, na gaŋ aŋgvlɔ i gv na shee dulinya kǝbaja bada na lɔɔru na bawor na lǝ waa: Bai na nde kajarɛ a shee tv agvlɔ gi ji?52Nkǝŋ na Yudaa kabaja bada na lɔru na bawor na lǝ waa: Bai na nde kajarɛ a shee tv agvlɔ gi ji? 53Na Yeesu a lǝ pi waa:Nti lǝ anyin ijaija na ki ji arɛpur agvlɔ na, na ki nyem akɔnɔ na ku wǝda ŋŋuro na.54Arɛ ndee a ji aŋgvlɔ naa anyem ama kɔnɔ ma,awǝda ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma,naa vshile vkǝŋja k'vshile ma kɔɔ aŋǝnǝ na ma, naa vshile vkǝŋja k'vshile ma kɔɔ aŋǝnǝ ni. 55Agvlɔ gvlee ka ija k'vjiv, n'amkɔnɔ i lee ija ka bvto. 56Arɛ ndee aji aŋgvlɔ, naa anyem amakɔnɔ ma, taada ashee amv,naa ma da ashee ni.57Daa amawɛ alee ŋŋuroyar, ada ŋŋuro ni, naa atǝm amvma, amiav nda ŋŋuro ni a shee ni ma, gǝŋci gboo arɛ ndee aji aŋgvlɔ ma,a da n'amv ŋŋuro ni. 58X vjiv ndee vdoo na laŋ ma,vnookama.Kv da daa maani anyunbaya ba ji acii ma na.Arɛ ndee aji vjiv de ma a taada ŋŋuro ni na ce nace. 59Kapanahum ka sinagɔɔgǝ ni na Yeesu a lǝ bvlei bvde acere na bɛrɛ.60Nkǝŋ na a boja tuutuuna badǝn ba rǝŋ gǝŋ ma, naa a lǝ waa:Nde k'vjvceru vsɔm aŋa naa tǝlǝ ni? 61Yeesu ŋǝ waa: Abalǝŋja gboo ba ti ŋumoŋumo galei gade alǝŋ ma, na alǝ pi waa:Anyin niav iti lee sika aa?62Ita ye ti ŋǝ Arɛpur a na bodo alaŋ gaduu acee da na ni? 63Ŋŋuro nna pala arɛ de da, gvlɔ kvv na fɔɔshii akɔdǝn na.Bvlei mlovdee nna lǝ anin ma bvlee ka ŋŋuro.64Ama badǝn bada anyŋgicuco kǝ ba shee ija na.Advwaa Yeesu a yɔ doo vsǝbv ni mbadee kǝ ba shee ija na ma, na ndee a naa ti yala ni ma. 65Na a lǝ acǝŋǝ waa: Galaŋ na nlǝ anyin waa: vdǝn mana api amasul na mawɛɛ ka shee ni ganɔ na ma.66Tɔɔ na ka saa de na abaja tuutuuma badǝn babɔ balɔ kǝ ba kɔɔ na ce asul na. 67Na Yeesu a lǝ abakǝŋja tǝb na ba nyiv waa:Anyin ni ku shɛv aa? 68Na Simɔɔ Pirɛr atǝ lǝ a shee ni waa:Ndiyar, aŋasul na gi ce? Aki wǝda ka ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma ka bvlei. 69Na gi shee ija naa yɔ waa aki na Kristo ciricinl gaja ka ja.70Na yeesu atǝlǝ ashee pi waa: Ki lee amv nlaaka anyinna, anyin tǝb na ba nyiv bade ni,anyimvdǝ na lee sheetaani a ja. 71Yudaasi isikariyɔɔti Simɔɔ vpur agalei ji ana lǝ gǝŋ Advwaa: Anaati tɔɔ Yeesu ayala.

Chapter 7

1Alesʋra de k'aŋkǝm yeesu yeyee na galilee adʋwaa ka na yɛɛ waa kǝbaja batiyɛɛ waa ba kǝ ni . 2Ŋnylmǝ yʋdaa kǝbaja bʋnyiŋu kagafala k'ajiŋgaari asǝla.3Galaŋ na abaja balǝ ni waa << duo ti a n'aa acǝ yʋdaa naa akǝbakǝŋja ba sǝra ŋǝ akatǝma ndee ʋnalee ma . 4Ltajiwaa arɛ dǝn atyɛɛ waa bayɔ ni ka na lee akɔ ʋlugu ni na. ʋʋta n'aa na lee alesʋra de faŋa akʋgʋlɔ duulinya.5Adʋwaa abaja bagilopi kǝba wʋda na ni ʋcine na. 6Nkǝŋ na yeesu alǝpi waa << ama tam kaka na cim na ama baa tam paŋana anyin aja tam acim. 7Duulinya k'aa sil anyin na ama basil amʋ adʋwaa ŋlee sǝria waa aŋtǝ ma kiŋcǝm na.8Anyim kʋla ma acǝ jiŋgaari kǝma na cǝ jiŋgaari de ma adʋ ʋ waa atam kaka na cǝm na>> 9Alǝpi gǝŋ boŋo ma na alal galile .10Ama abaja ba cǝ jiŋgaari de de ma ka ŋkǝm na ade gboo acɔ kilee gbagba raa ni na ama ʋlugu ni. 11Ŋkǝŋ na yʋʋdaa kǝbaja bada nayɛ yɛ ni jiŋgaari ni<< waa ŋka na ada?>>12Bɛrɛ tuutuu ma bǝde bati ŋumo ŋumo alaŋ bǝdǝn bǝde batilǝ waa << alee arɛ soŋsono na >> basaaka bǝde bati lǝ waa << aal ana paapaa bɛrɛ lǝ waa << aal paapaa bɛrɛ pi>> 13Ama bɛrɛ kǝba na lǝ agǝlei gbagbaraa ni na adʋwaa bati cu yʋʋdaa kǝbaja ba sampǝna.14Jiŋgaari k'agiciica ni na yeesu akpa ʋnyiŋʋ ka gafala ni na faŋa. 15Ŋkǝŋ na kpa yʋdaa kǝdaja biti na balǝ waa << bai laŋ na arɛ nde ayɔ gʋpɔ gǝ ŋ ka cǝrecǝre gʋpɔ ayɔ na . 16Ŋkǝŋ na yeesu atǝlǝ ashee pi lǝ waa a mʋ faŋʋ kʋlee amʋja na ama ndee atǝm amʋ ma ʋja na.17Ʋdǝn ata naa nayɛ ayɔ gaja ʋciŋ sɔlɔka karɛ taa yɔ itaji waa amʋ faŋu duo na gaja sul na yaa aŋgilopi aŋgalei ji ŋna lǝ . 18Arɛ ndee analǝ agilopi k'agalei ma k'arɛ anayɛɛ agilopi kʋkʋmʋ na ama arɛ ndee ana yɛɛ ndee atǝm ni ma ʋkʋmʋ ma karɛ wʋda ɩja naa da deidei .19Aŋdobi Muusa kashee anyiŋ gʋpɔ aa? n'aka ma nqa anyin ʋdǝn katoŋo gʋpɔ na maa kɔlaŋ na ɩna yɛɛ waa ɩkǝ mʋ? 20Ŋkǝŋ na bɛrɛ batǝlǝ ashee ni waa ʋwʋsa jɩɩni aŋa nayɛɛ akǝ kɩ ?>>21Yeesu atǝlǝ naalǝpi waa ŋlee ŋtǝma ndɔŋkɔnɔ dgalaŋ na anyɩn ganɔ ɩkpa biyiti. 22Aŋdobi Muusa ashee nyin ʋpɛŋʋ( kidʋo na Muusa sul na anyin ba ya baya babʋŋ bɔ nɔ sul na) na sabaat kʋshile, ɩna pɛŋɛ bɛrɛ23Arɛ apɛŋɛ saabat kʋshile ma kɩlǝ waa atǝrǝtǝrǝ na muusa agʋpɔ na maakɔ laŋ na ɩna cam n'awʋ ʋnya na adʋʋ waa ŋkide arɛ ataa laŋ saabat kʋshile ma? 24Paa ma kide na arɛ aŋdawa acim ɩkǝ ma na ama cim ma na ɩkǝma ndee ilee dei dei ki ja ma>>25Ŋkǝŋ na yerusalɛm kǝbaja bǝdǝn ba na lǝ waa kɩ lee arɛ ndee banayɛɛ waa bakǝ ma na gǝŋ aa? 26Kide ma analǝ bʋʋle gbegba raan nɩ ma na kǝba sǝra alǝ nɩ gadǝn na ɩ tɩɩ sǝra ji waa adibaja kǝbayɔ k'ɩɩja waa alee kristo naa? 27Ama atʋ gɩyɔ gadu ŋgadee nde aduo na ma na ma ama ŋkǝlǝ kristo anaa pi ma ʋdǝn k'aayɔ gǝdu ŋgadee anaa dʋo na ma na ma na>>28Gǝŋci yeesu ataa ʋwǝlǝ alaŋ ʋnyiŋu kagafala nɩ nafaŋa naa naa lǝ waa anyin ganɔ ɩyɔ naa yɔ gadu ŋgǝdee nduo ma kǝ ma pi ama kɔ na ama ndee atǝm amʋ ma alee ɩja a ma anyɩn k'ɩyɔ nɩ na. 29Amʋ ŋyɔ adʋwaa asul na nduo atǝm k'amʋ>>30Ŋkǝŋ na bayɛɛ waaa bari nɩ ama ʋdǝn k'asǝra ari nɩ ama ʋdǝn k'asra ari ni na adʋwaa atam ka ka n'acim na. 31Ama bɛrɛ tuutuu ma bajwʋʋda na nɩ ʋcine naa na lǝ waa kristo tatɩ pɩ ataa le alǝsʋra ndee ɩwu daa wa maa? 32Fariisi kǝbaja barǝŋe daa bɛrɛ ba na ŋumoŋumo yeesu alesʋra k'agalei ma ŋkǝŋ na ba sara laa ja kǝbaŋno na fariisi kǝbaja batǝm sɔja ma na waa bace tɩ ri nɩ.33Ŋkǝŋ na yeesu alǝ waa tam cei na nda anyin asul gǝnɩ kaŋkǝm naa makǝwa acǝ ndee atǝm amʋ ma sul. 34Ɩtɩɩyɛɛ mʋ kɩɩŋe mʋ na gadu ŋgǝdee ŋnacǝ ma kɩɩsǝra acǝ ŋkǝŋ na.>>35Ŋkǝŋ na yʋdaa kǝbaja bada na lǝ ba glcɩɩca nɩ waa<< ŋka na ʋsoro nde anacǝ na kagɩ sǝra aŋǝnɩɩ na? anaa cǝ grǝk ma na nɩ na acǝ tɩ faŋa atǝbaja ŋbǝdee bada ŋkǝm ma yaa? 36Gapaŋa jɩ galei ŋgadee ana lǝ waa ɩtɩɩyɛ amʋʋ amakɩɩŋe mʋ na; gadu ŋgadee ŋnacǝ ma kɩɩ sǝra acǝna>>37Ʋshile boŋoka jiŋgari kʋshile bʋŋbɔnɔ na yeesu ayide alaŋ naataa ʋwǝlǝ alǝ waa << arǝ ɍ ndee ʋtunyem ʋʋkpa ma api masul tɩ nyem bʋto. 38Arɛ ndee awʋʋda na mʋ ʋcine ma daa ʋŋɔn ʋlǝ ma ani na nŋuro ka gatoo ga naa na cide>>39Ama ŋdǝdee alǝ ma gǝlee nŋuro ndee bɛrɛ nbǝdee bawʋda na nɩ ʋʋcine ba tɩ cam ma na nŋuro nde kɩŋkana pi na adʋwaa yeesu kaka na can ʋkʋ mʋ na40Ŋkǝŋ na arɛ dǝn bɛrɛ ba gɩ cɩ ca nɩ arǝŋǝ abʋlilǝka ma na alǝ waa << arɛ nde ɩja kristo na>> 41Ama bǝdǝŋ waa << galilee na kristo anaa duo na ma n'aa? 42Ʋŋɔn kʋlǝ waa kristo naa lee Daavid ampipi bɛtlɛhɛn David ampa ni naa?43Galaŋŋ n'ʋpadʋdʋ ʋkpa bagiciii ca alaŋ . 44Bǝdǝn bagɩciica basɔlɔ waa bari nɩ ama ʋdǝn ka taʋn gʋnyɛ na.45Ŋkǝŋ na soja bakǝwa api ba saa ra laaja ka ndi yar na faarisi kǝ baja sul ma na bataba pi waa< laŋ no kɩ pɩ nɩ na?>> 46Na soja ma na batǝlǝ ashee pɩ waa ʋdǝn ka lǝ bʋʋlei daa gǝŋ ma ayɔ na>>47Ŋkǝŋ na faarisi kǝbaja << ba lǝ pi waa ba paa paa nyim pi gboo aa?>> 48Ndi yar yaa faarisi kaja dǝn da anaa wʋda na nɩ ʋcine maa? 49Ama bapǝr ashee samaa nbǝdee kǝbayɔ gʋpɔ na ma>>.50Ŋkǝŋ na nikodɛm faarisi kǝbaja kʋʋdǝm ndee aceece tɩ ŋǝ nɩ ma: alǝ pl waa. 51Atʋgʋpɔ gʋti cim na arɛ ndee kɩ ŋǝ na naa arǝŋǝ aganɔ nɩ kagaja na ma ɩkǝ maa? . 52Ŋkǝŋ na batǝlǝ ashee nɩ waa << akɩ gboo ʋlee galilee kaja naa? yɛɛ ʋʋtaa ŋǝ alǝ waa aŋŋdobi dǝn kaduo na galilee ayɔ na>>53Gǝŋci baaŋana akǝwa acǝ agafala nɩ
Chapter 8

1Na Yeesu ace aliifv kayo kagvbvnv laŋ. 2Gaja gajaka n'akɔɔ ace vnyiŋu kaafala ni, na samaa awala asul. Na a sǝ na cere pi. 3Nkǝŋ na Fariisimana na babɔŋɔnja ba pi na vsǝmprǝ dǝn,ba siv ni a na lee gisǝna ma.4Naa ti ni gicuca samaa aŋyu, na lǝ Yeesu waa Acereka, vsǝmprǝ ndǝ gisǝv ni ana lee gisǝna ma. 5Musa a ŋɔn gvpɔ ni waa:Basǝmprǝ daa gǝŋ ma, gi nyin pi atala:Bai na aki shee na lǝ? 6Ba na kǝu ni na alaŋ na yɛɛ ba rǝŋǝ ŋgadee alǝ na baciv nani ma. Ama na Yeesu kur atǝn atɔɔ agisiwa na ŋɔn atǝn.7Ba kara gayɛ na taba ni ma,na ataa agayɛ naa alǝpi waa:Anyin nini arɛi ka lee mbɔnɔ ayɔ na ma, asǝba anyun ni ntala. 8Na akɔɔ kur atǝn na ŋɔn naa gisiwa.9Ba rǝŋǝ gǝŋ ma, nu hav pi paa, na ba sǝba nabɔbalɔ gidǝndǝn a shɛv tɔɔ na baŋono hali bapi laŋ:Nu saa Yeesu andǝndǝn vsǝmprǝ de yide gicuca. 10Ata ayide laŋ ma ka ŋǝ vdǝn na, vsǝmprǝ andǝn dǝn a saa ka, na Yeesu ataba vsǝmprǝ waa. Mbadee ba na civ na ki ma badai kǝ ba lee ki gadǝn na ǝa. 11Na atǝlǝ waa:aai, ndiyar.Na Yeesu a lǝ ni waa:Amv miav kǝ ma lee ki gadǝn na:Kvla paakɔɔ lee mbɔnɔ na.12Na Yeesu alǝ pi aciŋǝ waa:Amv na dulinya aŋunii vkadv, arɛi atǝr amvŋkǝm ma, kaa sara nkomo nu ayɔ na, ama ataawⱳda vkada kaŋuro. 13Nkǝn na faniisi mana ba lǝ ni waa:Vti laa sǝriya na shee akvvlɔ, aka sǝriya ka lee ija na.14Na Yeesu atǝlǝ a shee pi waa:Baa maa nlaa sǝriya ashee aŋgvlɔ ama sǝriya alee ija ni advwaa ŋyɔ gaduu ndoo ma,naa yɔ gaduu nce ma, ama anyin ki yɔ gaduu ndoo ma naa ki saŋkɔɔyɔ gaduuv nna ce ma na. 15Gvrilɔ ki kǝma nuna cim, amvkǝ ma na cim n'vdǝn ikǝma na. 16Ńta cim ikǝma, amikǝma ilee ija ni advwaa:Kǝ ma da amv ndǝndǝ na:Ama wɛɛ ndee atǝm amv ma,ada amasul.17Ba ŋɔn anyiŋgvpɔ ni waa:Bɛrɛ banyiv ba sǝriya alee ija ni. 18Aŋgilopi nti laa sǝriya na shee aŋgvlɔ náma wɛɛ gboo ana laa sǝriya na shee amv.19Na ba ta ba ni waa:nka na akawɛɛ ada: Na atǝlǝ ashee pi waa:Ki yɔ amv na, kisaŋkɔɔ a yɔ amv na, maa iyɔ amv itu yɔ ama wɛɛ. 20Yeesu alǝ bv lei bvde na cere na bɛrɛ vnyiŋu kaafala ni acimna gaduu gvjɔ kadakaa a sǝma, n'vden ka tav ni gvnyɛ ari ni na,advwaa asaa kaka na kpa na.21Na Yeesu a lǝ a cǝŋ waa:Ntǝ ma kɔɔ a shɛv, itu yɛɛ yɛɛ amv, itu cii anyumbɔnɔ ni.Ku sǝna ace gvduu nda ma na. 22Nkǝŋ na Yudaa kǝbaja ba na lǝ waa:Anaa cece ati kǝ agvlɔ yaa,advwaa:Ku sǝra ace gaduu nda ma na?23Na Yeesu alǝ pi waa:Batǝnaja pi ilee, amvnlee alaŋ kaja na, anyi ilee dulinya nde ni kǝbaja pi, amv kǝ ma lee dulinya nde ni kaja na. 24Galaŋ na nlǝ anyin waa: Itu cii anyimbɔnɔ ni na ki yɔ gvrisvra i nlee ma na itu cii anyimbɔnɔ ni.25Na bataba ni waa:Gǝŋ ma, aŋanaki Yeesu bvye pi waa: Ncee lǝ anyin vsǝbv ni. 26Nwǝda bvlei tuutuuma ma lǝ anyindi laŋ, naa cim ikǝma, ama ndee atǝm amv ma, awⱳda ija, ŋgadee nrǝŋǝ asul ma, gani ji nna lǝ dulinya. 27Kǝ ba ti kaasi a na lǝ pi ayar agalei mana.28Na Yeesu alǝ waa: Ita taa arɛpur alaŋ boŋo anii, itu yɔ gvrisvrai nlee ma,na kǝ ma na lee akɔdǝ nám vcŋsɔlɔka na, ŋgadee ama wɛɛ acere amv ma, gani ji nna lǝ. 29Ndee atǝm amv ma, ada amasul, ka pala amv ndendǝn na, advwaa nti lee baaŋjǝŋ bvkɔi bv cim na ni ma. 30Yeesu ana lǝ bvlei bvde gaŋ ma, na bɛrɛ tuutuuma bashee ni ija.31Nkǝŋ na yeesu a lǝ Yudaa kǝbaja i bashee ni ija ma, waa ita toŋo ambvlei, iti lafv alee ambakǝŋja. 32Itu yɔ ija naa ija icam anyin alam atǝn. 33Nabatǝlǝ a shee ni waa:Gilee Abraham bapur pi a kulee vdǝn adɔmpela ayɔ na, bai na vkɔɔ na lǝ waa:ija tu cam atv alam?34Na Yeesu a lǝ waa:ijaija, nti lǝ anyin waa: Arɛi ana lee mbɔnɔ ma, alee adɔmpǝla na. 35Adɔmpǝla ka lee vfalpi na, vpi ndee baŋvm afal ma, alee ka vfalpi. 36Galaŋ vpi atacam anyin alamatǝn itu da fɛɛ.37Nyɔ waa:Abraham bapur bapur pi ilee:Ama iti yɛɛ ikǝ amv ma cii,advwaa ki cam ambvlei anyinifalu ni na. 38Bvkɔi ŋŋǝ ama wɛs sul ma bvnibv nnalǝ,n'anyiina lee bvkɔi irǝŋǝ anyinaya sul ma.39Na ba tǝlǝ ashee ni waa:Ataya na gǝŋ, Abraham a.Na Yeesu a lǝ pi waa:Maa ilafvlee Abraham bapur m'ilee Abraham alesvra. 40Ama nnyimǝ iti yɛɛ i laa amvŋuro amv ndee nna lǝ anyin ija ndee nrǝŋǝ gaja sul ma.Abraham ka lee anyinalesvra nde ayɔ na. 41Anyinaya antǝma ŋji i na lee gǝŋ:Na batǝ lǝ ashee ni waa:Ku lee akǝtǝlpi na, gvyà gvdɔŋkɔnɔ kv giwǝda vni na gǝŋ gaja.42Na Yeesu alǝ pi waa: Maa gaja galee anyinaya, maa isɔlɔmv, advwaa gaja sul na ndoo na ma api kǝ ma pi agilopina,atǝm kámv. 43Mv lee ka, ki na yɛɛ irǝŋǝ aŋgilǝkrǝ na, advwaa kusǝra advgvtɔ arǝŋǝ na. 44Anyinaya na gǝŋ sheetaam, n'ina yɛɛ ilee anyinaya antǝma.Alee arɛ kǝja na doo vsǝbv ni, ka yide ija ni ayɔ na, advwaa kawǝda ija na baa cei.Ata naa fvisǝi a na lǝlǝ daa ada ma,a lee isǝiyar na naa lee ba sǝirɛ baya.45Amv nna lǝ ija ma, na ki na yɛɛ ishee ija na. 46Nta naa lǝ ija anyina ŋa,naa lǝ amv waa: Nlee mbɔnɔ? Na mvleeka na kishee amv ija na? 47Ndee alee gaja karɛ ma,ana dvgvtɔ arǝŋǝ gaja kabvlei, anyin ki na dv gvtɔ na,advwaaki lee gaja abaja na.48Na Yudaa kǝbaja batǝlǝ ashee ni waa: ka gi nyiŋǝ alǝ waa asamaarija naki na, naa gi lǝ waa jindi dǝn ada na ki na. 49Na Yeesu a nuŋo pi waa:kǝ ma wǝda jindi dǝn na,Ama nna nyene amaeɛɛ na, n'anyin i na yɛɛ mv bvlei Na Yudaa kǝbaja batǝlǝ ashee ni waa: ka gi nyiŋǝ alǝ waa asamaarija naki na, naa gi lǝ waa jindi dǝn ada na ki na. Na Yeesu a nuŋo pi waa:kǝ ma wǝda jindi dǝn na,Ama nna nyene amaeɛɛ na, n'anyin i na yɛɛ mv bvlei.50Kǝ ma na yɛɛ angilopi amvkvmv na, vdǝn ada ana yɛɛ ma na cǝm ikǝma. 51Íjaija nti lǝ anyin,arɛi atoŋo aŋgalei ma,karɛ kaa cii ayɔ na52Na Yudaa kǝbaja ba lǝ ni waa:Nnyimǝ gi yɔ waa jindi dǝn ada na ki.Abraham aci anabi mana gboo na ki na lǝ waa:Arɛi ataŋo a kaalei ma kaa cii na. 53Aki vwu ataya Abraham acima? Anabi mana gboo ba ci a.Nka n'vcɔɔtɔɔ akvvlɔ nadv?54Na Yeesu alǝ pi waa:Nta naa kvma aŋgvlɔ, amvkvmv kv lee aŋfaani na.Amawɛɛ n'akvma amv vni ndee ina yida waa:Anyiŋ gaja. 55Naa ki yɔ ni na ma.Amv nshee yɔni:Nta lǝ waa kǝ ma yɔ ni na, nte ma da daa anyin gboo ilee basǝirɛ ma.Ama n yɔ ni naa atoŋo'agalei. 56Anyinaya Abraham vcine vkǝr ana yɛs aŋǝ amv shine ma, aŋǝ ni naa jaŋ na ma.57Nkǝŋ na Yudaa kǝbaja ba lǝ ni waa:kaka na wǝda bvja unyinatǝb na, n'vŋǝ Abraham? 58Na Yeesu alǝ pi waa:Naa ba ŋum Abraham ncee da. 59Nkǝŋ na ba pom atala na yɛɛnyim ni, na Yeesu acu afǝrǝ asukul sukul ba gi cuca adoo vnyiŋu kaafala ni.

Chapter 9

1Saa ndee yeesu ana fǝl ma na aŋǝ ʋsporo ndee baŋʋm nɩ na ŋfɔnɔ ma. 2Ŋkǝŋ na abakǝŋja bataba nɩ waa afaŋaka aŋalee ka mbɔ nɔ ? ʋsoro nde yaa ayar n'anar laŋ na baŋʋm nɩ na ŋfɔnɔ? .3Na Yeesu atǝlǝ waa << kɩ lee waa ʋsoro de yaa ayar na n'anar bʋdǝn lee ka ŋbɔnɔ na ama waa gaja gafaŋa kanŋ tǝma alaŋ laŋ na. 4Ɩsim waa gileeee ndee atǝm amʋ ma atǝma ʋshilée nɩ gijibɔŋɔ gɩtʋ na pl ʋdǝŋ kaasǝra alee ŋtǝma na ma . 5Saa ndee nda duulinya nɩ ma amʋʋ na duulinya nɩ kʋkadʋ .6Yeesu aboŋo alilǝka ma na ashem gʋtabǝra atǝŋ na alee ndɔpǝna na agʋtabǝra naa acɔcɔ ʋsoro ɩnyine . 7Ŋkǝŋ na alǝ nɩ waa << kʋla acǝ tɩ shire akɩ gayɛ siloe ka bʋto nɩ ( kaashi ji waa ciriciri)>> ŋkǝŋ na ʋsode acǝ ti shire agayɛ ma na ɩnyine ɩtine na asǝba na ŋe.8Gǝŋci bawor na bɛrɛ nbǝdee bacee yɔ nɩ waa ana nyǝŋǝ ita nɩ ma ba na lǝ waa << kɩ lee ʋroso ndee ana sǝ na nyǝŋǝ itanɩ ma na gǝŋ aa?>> 9Bǝdǝn waa <<ʋni na>> ba saa ka<< waa kɩ lee ʋnɩ na ama aduo nɩ na>> ama na alǝ pi waa < na>>.10Na balǝ nɩ waa bai na aki nyine ɩtine? 11Na atǝlǝ ashee pi waa arǝ ndee ba na yi da waa yeesu ma alee ka ndɔpǝna naa acɔcɔ ami nyine naa lǝ mʋʋ waa kʋla cǝ ti shire siloe ka bʋto nɩ ŋkǝŋ na amɩ nyine ɩtine>> 12Na bataba nɩ waa << ŋka ada?>> na atǝlǝ ashee pi waa << kǝma yɔ na>>13Ŋkǝŋ na bapina arɛ ndee abʋŋa fɔnɔ ma fariisi kǝbaja sul. 14Ɩde saa waa saabat kʋshile na yeesu alee ndɔpǝɍna atime arɛ de ɩnyine . 15Ŋkǝŋ na fariisi kǝbaja bataba nɩ cǝŋǝ waa bai na ʋlee na akɩ nyine itime na atǝlǝ shee pi waa<< alee ndɔpǝna nji acɔcɔ amɩ nyine. na ŋshire na ŋyimǝ nsǝra naŋe>>16Faarisi kǝbaja bǝdǝŋ ba lǝ waa << ʋsoro nde k'aduo na gaja sul na adʋwaa ka na cu sabaat kʋshile na>> basaaka bǝde ba ti lǝ waa bai na arɛ ŋbɔnɔ yar anaa sǝra na lee maa maaci kalesʋra waa?>> galaŋ na ʋpadʋ pudʋ ʋkpa baɩciica. 17Na ba kɔɔ ʋsoro ndee obʋŋa fɔnɔ ma cǝŋǝ << bai na akɩ ʋʋna lǝ agalei aɖʋ waa atine ka akɩ nyine? >> ŋkǝŋ na ʋsoro de atǝlǝ ashee pi waa < na>> 18Ama babǝla kǝbatǝlǝ alǝ waa abʋŋa fɔnɔ ayɔ na na ŋnyimǝ ɩnyine ɩtine na galaŋ na ba yi da ayar ma na.19Na bataba ayar ma na waa anyɩ ɩŋ mapi ndee ɩlǝ wa ɩŋʋm nɩ na ŋfɔnɔ ma na ge ŋ aa? bal laŋ na ashee na ŋǝ nyɩmǝ? 20Na a yar ma na batǝle waa << gɩyɔ alǝ waa ata pi na gɩyɔ alǝ waa ata pi na gɩ ŋʋm nɩ na ma ŋfɔnɔ. 21Bai laŋ na ashee na ŋǝ ŋnyɩmǝ atʋ kɩgɩyɔ na gǝŋci kɩgiyɔ arɛ ndee atine ɩnyine ma na taba ma nɩ atǝ ataa sǝra atǝlǝ akɔ.22Ayar ma na ba na cu yʋdaa kǝbaja basampǝna ma lay na balǝ gǝŋ adʋ waa adʋ waa yʋdaa kǝbaja bacee lǝ waa arɛ ndee alǝ >> 23Na bakɔɔ ayida ʋsoro ndee abʋŋa fɔ nɔ ma ŋkpala ŋnyiʋ taja naa alǝ waa kʋ ma gaja gɩ yɔ alǝ waa ʋsoro de alee mbɔnɔ yar na>>24Na bakɔɔ ayɩda ʋsoro ndee abʋŋa fɔnɔ ma ŋkpala ŋŋnyiʋ taja naa alǝ waa kʋ ma gaja gɩ yɔ alǝ waa ʋsoro de alee mbɔ nɔ yar na>> 25Na ʋsoro de atǝlǝ ashee pi waa alee mbɔ nɔ yar yaa kalee mbɔ nɔ yar na kǝ ma yɔ na. bʋkɔ budɔ ŋkɔ nɔ bʋ amʋ ŋyɔ nbʋŋa fɔ nɔ ama ŋnyimǝ ŋti ŋǝ>>26Na balǝ nɩ waa << ba na alee akɩ? bai na atine nyine?>> 27Na atǝlǝ ashee pi waa ŋcee lǝ anyim ama kitǝlǝ na! maa kɔ laŋ na ɩnayɛɛ ɩrǝŋǝ acǝŋǝ? yaa ɩna yɛɛ waa ɩlee abakǝŋja pi gboo? ŋ>> 28Na balim nɩ naa alǝ nɩ waa anyɩm pi abakǝŋja ama atʋ gɩlee muusa abakǝŋja pi. 29Atʋ gɩyɔ waa gaja galǝ na muusa bʋlei aduo ma na>>30Ʋsoro de atǝlǝ ashee pɩ naa lǝ pi waa ɩda biti waa kɩyɔ gadu ŋgadee aduo na ma mla na na k'ama na atɩ ne amɩnyine. 31Atʋ gɩyɔ lee waa gaja kaa na rǝŋǝ na mbɔnɔ yar na ama ʋdǝŋ ata tǝŋe na lee ʋcin sɔlɔ ka na rǝŋǝ na ma na.>>32Doo daa duulinya asǝba ma kigɩ ka na rǝŋǝ waa ʋdǝn tine arɛ ndee baŋʋm nɩ na ŋfɔnɔ ma ɩnyine ayɔ na. 33Ɩtaji waa arɛ nde kaduo na gaja sul n,a kaa sǝra alee akɔ dǝŋ na>> 34Na batǝlǝ ashee nɩ waa<< akɩ ndee ba ŋʋm nbɔnɔ nɩ ma naa faŋa tʋaaʋ? >> na batutur nɩ aduo n'aka.35Yeesu ayɔ waa bakǝrǝ nɩ ʋnyiŋ kagafala nɩɩ ma ka ŋkǝm na aŋǝ nɩ naa taba nɩ waa << ʋwʋda na arɛ pur ʋʋcine aa>> 36Ŋkǝŋ na atǝlǝ ashee nɩ waa aŋana nɩ afaŋa ka naa ma wʋda na nɩ ʋcine? 37Ŋkǝŋ na yeesu alǝ nɩ waa ʋŋǝ nɩ ana lǝ n'akɩɩ . >> 38Ŋkǝŋ na ʋsoro de alǝ waa << afaŋka nwʋd ʋcine>> ŋkǝŋ na akʋma nɩ .39Ŋkǝŋ na yeesu alǝ waa ɩkǝma dǝn laŋ na npi duulinya nɩ naa bɛrɛ mbǝdee bafɔnɔ ma baŋǝ naa mbǝdee ba na ŋǝ ma bafɔnɔ>> 40Fariisi kǝbaja mbǝdee dada asul naa arǝŋǝ bʋlee bʋʋde ma na bataba nɩ waa atʋ gboo gɩ fɔnɔ aa? 41Yessu atǝlǝ ashee pi ɩtacee fɔnɔ kɩ wʋɖa mbɔ nɔ na ama ŋnyimǝ anyɩŋ ɩlǝ atʋ gɩtɩŋǝ gǝŋ ma anyɩn mbɔnɔ nda.

Chapter 10

1Ija ija, nti l anyin waa: Ndee ka kpa na gvbɔrifɔ kaa konu na ma,lnaa a bodo na gvbɔrifɔ kaŋkǝri ajim ma, alee opitiri na, a lee ajotorɛ. 2Ama ndee a na kul na gvbɔrifɔ kaakanu ma, a na paŋa ibɔri3Na ndee a na tvŋa gvbɔrifɔ ma, atine ashee ni, ade kpa,ibɔri ba yɔ vwǝlǝ ade yida ibɔri yida a doonapi. 4Adoo na ibɔri baŋunii boŋo ma, ade tɔnɔ baŋyu advwaa ba yɔ bitaniyar vwǝlǝ.5Kǝ ba na tǝr asana dǝn aŋkǝm ayɔ na shee ba cu,advwaa kǝ ba yɔ asana de na. 6Yeesu a kɛɛshu galei gade ashee pi ma kǝ ba ti kaashi na.7Na Yeesu a kɔɔ apele pi gafɔli waa:Nti lǝ anyin ijaija waa:Amv na gvbɔrifɔ kaakukanu. 8Mbadee ba tɔnɔmv api ma, ba lee bapitiri pi galaŋ na ibɔri kǝ ba dv pi gvtɔ na.9Amv na gakukanu. Arɛ ndee akuln'amv ma,ataa fvra, Ataa kpa fɛɛ adoo fɛɛ, naa aŋǝ vjiv. 10Apitiri a ta kpa de nyim, a kǝ abǝda, apɛɛpɛɛ, amv mpipi naa ibɔri ba wǝdo ŋŋuro nlamaka.11Abɔripaŋaja asoŋsono ana shee aŋŋuro ŋji ibɔri. 12Apooleeja ka lee ibɔruyar na, ka jee ibɔrina.Ataŋǝ atusna atvna pi ma, ade cuu apala ibɔri, atusna de kǝ pi aram ari vdǝn. 13Apaaleeja ana cucu alee apaalee ja ma laŋ ka na dv aglɔ ishɛi atɔji ibɔni na.14Amv nlee ka ibɔri paŋaja asoŋsono.Nyɔ amibɔri n'amibɔri gboo ba yɔ amv. 15Amawɛɛ yɔ amv, n'amv miav nyɔ amawɛɛ, nti shee amvŋŋuro amibɔri. 16Nwǝda ibɔri adufɔli, kǝ ba da gvfɔ ŋgvde ni na, ntǝ ma pi napi, ba tǝ ba rǝŋǝ amvwǝtǝ na i pra gvfɔ gvdɔŋkɔnɔ awǝda apaŋaka adɔŋkɔnɔ.17Bvkɔi laŋ amawɛɛ asɔlɔ amv ma, na gǝŋ waa nti shee amvŋŋuro, naa ma kɔɔ ati ŋǝ nji acǝŋǝ. 18Vdǝn kaasǝra a cam nji na, ama amv n na shee nwⱳda iko ma shee, naa kɔɔ wǝda iko ma cam nji bvkɔi amawɛɛ a lǝ amv ma na gǝŋ.19Galei gade laŋ na Yudda kǝ ba ja bayvga bawor. 20Badǝn bade ba ti lǝ waa:Jiŋni dǝn adaka nani, ka kpe na, mvlaŋ na i na dv ni gvtɔ? 21Ba saaka bade bati lǝ waa:Ki lee jiŋni a galei ji tiya na oo,Jiŋni ataa sǝra atine Bafɔnɔrɛ binyin aa?22Kasaa de bade bati ji vnyiŋu kaafala gabvmbɔnɔ kajiŋgaari. 23Yeesu de sana na sir vnyiŋu kaafala gabvmbɔnɔ kiculupi ndee Salomɔɔ ace ma kaamana. 24Nkǝŋ na Yudaa kabaja bawala asul natabani waa:Saa a paŋa na vnaa kada alǝ ashee atv? ita ji waa: Aki na Kristo,lǝ ija.25Na Yeesu a lǝ pi waa: Nlǝ anyin boŋo, ki shee ija na alesvran dee amwɛɛ atǝm amv waa:Na lee ma iti taa sǝriya na shee amv. 26Ama ki shee ija na.Advwaa ki lee aŋgvbɔrifɔ ni kǝbaja pi anyin na.27Amibɔri ti rǝŋǝ amv wǝlǝ, n yɔ pi, ba ti tǝr amvŋkǝm. 28Nti ma shee pi ŋŋuro ndee kiŋwǝda gayala na ma,kǝ ba cii ayɔ na,n'vdǝn kaa sǝra alaa pi aŋgvnyɛ ni na.29Amawɛɛ ndee adv pi aŋgvnyɛ ni ma,awu baa mvnv kpataa.Vdǝn amana a laa pi amawɛɛ agvnyɛni. 30Amv n'amawɛɛ gi lee vdɔŋkɔnɔ na. 31Nkǝŋ na Yudaa kǝbaja ba kɔɔ a pom atala na yɛɛ banyun ni.32Na Yeesu a lǝ pi waa: Wlee amawɛɛ alesvra tuutuuma, afaŋa anyin:Kaa paŋa laŋ na i na yɛɛ inyǝm amv atala. 33Na Yudaa kabaja ba lǝ ni waa: Ki lee gvlesura gvsoŋsono laŋ na gi na yɛɛ gi nyun aki atala na,ama vti fv isǝi,aki ndee vlee arɛ ma, vti tɔɔ akvvlɔ na kparu na gaja.34Na Yeesu a lǝ pi waa: kǝ ba ŋɔn anyingvpɔ ni waa:N lǝ waa:Anyin pi bvja aa? 35Ata yida mbadee ashee agalei ma waa:Bvja gǝŋ ma,vŋɔnde ki sim ba bla ni na. 36Ndee gvyà apɛmpɛm ni ada ciri ciri atǝm ni dulinya ni ma.vni na i na lǝ waa:Ati fv i sǝí;Ngadee nlǝ anyin waa: Amv na gaja vpur ma laŋ.37Ita ji waa: kǝ ma na lee amawɛɛ atǝma na,paa ma shee amv ija na. 38Ita ji waa: Ki shee ija na, alesra ndee nna lee ma laŋ shee ma ija, itu ŋǝ ayɔ waa:Amawɛɛ ada amsul n'amv miav nda a sul. 39Ga ni gade laŋ na, ba ta na yɛɛ bari ni, na afɔdɔ banyɛ ni.40Na Yeesu akɔɔkɔɔ ace Yrdaani kaato kvpaŋpaŋa gaduu yohana asǝba amǝna bǝrɛ bvto alaa ma, naa ada nkǝŋ. 41Bɛrɛ tuutuuma bade ba ti pi a sul,naa naa lǝ waa:Yohana ka lee maamaaci kagvlesvra ayɔ na ama bvkɔi alǝ vsoro nde laŋ ma,ija ni. 42Nkǝŋ na bɛrɛ tuutuuma ba shee Yeesu ija.

Chapter 11

1Saa ndee Yeesu ana fǝl ma na aŋǝ ma na aŋǝ ʋsoro ndee ba ŋʋm nɩ ŋfɔnɔ ma. 2Ŋkǝŋ na abakǝŋja bataba nɩ waa afaŋaka aŋalee ka mbɔnɔ? ʋsoro nde yaa ayar nanar laŋ na baŋʋm ni na ŋfɔnɔ?3Na Yeesu atǝlǝ waa << kɩ lee waa ʋsoro de yaa ayar na n'anar bʋdǝm lee ka ŋbɔnɔ na ama waa gaja gafaŋa kanŋ tǝma alaŋ laŋ na. 4Ɩsim waa gɩlee ndee atǝm amʋʋ ma atǝm ʋshilée nɩ gigjbɔŋɔ gɩtʋ na pɩ ʋdǝŋ k'aasǝra alee ŋtǝma na ma .5Saa ndee nda duulinya nɩ ma amʋ na duulinya nɩ kʋkadʋ. 6Yeesu naboŋo alilǝka ma na asheɍm gʋtabǝra atǝŋ na alee ndɔpǝna na agʋtabǝra naa acɔcɔ ʋsoro ɩnyine. 7Ŋkǝŋ na alǝ nɩ waa << kʋla acǝ ti shire akɩ gayɛ na alǝ nɩ ( kaashi ji waa ciriciri) ŋkǝŋ na ʋsode acǝ ti shire agayɛ ma na ɩtine na asǝba na ŋe.8Gǝŋci bawor na bɛrɛ nbǝdee bacee yɔ nɩ waa ana nyǝŋǝ itanɩ nɩ ma ba na lǝ waa << kɩ ɩ lee ʋsoro ndee ana sǝ na nyǝŋǝ itanɩ ma na gǝŋ aa?>> 9Bǝdǝn waa << ʋʋni na>> ba saa ka << waa kɩlee ʋnɩ na ama aduo nɩ na>> ama na alǝ pi waa << amʋ na>>10Na balǝ nɩ waa bai na akɩ nyine ɩtine? 11Na atǝlǝ ashee pi waa arɛ ndee ba na yi da waa yeesu ma alee ka ndɔpǝna naa acɔcɔ amɩ nyine naa lǝ mʋ ʋ waa kʋʋla cǝ tɩ shire siloe ka bʋto nɩ ŋkǝŋ na ŋcǝ atɩ shire amɩ nyine ŋkǝŋ na amɩ nyine ɩtime >>12Na bataba nɩ waa<< ŋka na ada? >> na atǝlǝ asheepi waa << kǝma yɔ na>> . 13Ŋkǝŋ na bapi na arɛ ndee abʋŋa fɔnɔ ma fariisi kǝbaja sul. 14Ɩde waa saabat kʋshile na Yeesu alee ndɔpǝna atine arɛ de ɩnyine .15Ŋkǝŋ na fariisi kǝbaja bataba nɩ cǝŋǝ waa bai na ʋdee na akɩ nyine itine na atǝlǝ shee pi waa<< alee ndɔpǝna nji acɔcɔ amɩ nyine na ŋshire na ŋnyimǝ nsǝra naye>> 16Faarisi kǝbaja bǝdǝŋ ba lǝ waa << ʋsoro nde kaduo na gaja sul na adʋwaa ka na cu sabaat kʋshile na>> basaaka bǝde ba tɩ lǝ waa bi na arɛ ŋbɔnɔ yar anaa sǝra na lee maa maaci kalesura waa? galaŋ na ʋpadʋ padʋ ʋkpa bagɩcllca.17Saa ndee yeesu akpa nkǝŋ ma na ba lǝ nɩ waa ɩshile inan nɩ gǝŋ bǝŋ bafun lasaa ma. 18Bɛtanɩ k'alǝ na yeesu na ɩkilomɛtǝr tǝb na ba nʊn pɩ. 19Yʊda kǝbaja tuutuu ma bǝde bapl mart na mari sul na nyǝŋ bʊcine bʊŋono abʊce laŋ. 20Mart arǝŋ waa yeesu atʊ napɩ ma na acǝ atɩ wa na nɩ ama marii ade sǝ afal.21Ŋkeŋ na mart alǝ yeesu wàà "ndi yar maa ʊda tɩa na maa amʊŋono k'acll na. 22Na ka ma na jyɔ lǝ wàà baa maa kɔ nɩ ʊtaba gaja ataa lee ashee ke. 23Ŋkǝŋ na yeesu alǝ nɩ wàà a kʊŋono ataa ŋǝnǝ.24Na mart atǝlǝ waa ŋyɔ alǝ waa ataa ŋǝnǝ ciyaa ma kʊshile kǝŋja. 25Yeesu atǝlǝ ashee nɩ wàà amʊ na ʊŋǝnu na ŋŋuro arɛ ndee awʊ da na mʊ ʊcine ma baa maa aci ataa wʊda ŋŋuro. 26Gǝŋci arɛ ndee ada ŋŋuro nɩ naa awʊda n'amʊ ʊcine ma kaa cll yɔ na galaŋ ʊwʊda ʊcine aa?27Na alǝ waa gǝŋci ndiyar nwvda vacine waa aki na kristao gaja pur ndee apɩ duulinya nɩ ma. 28Alǝ gǝŋ baŋo ma na acǝ tɩ yɩda apar marll naa lǝ nɩ waa afaŋka kpa atɩ yɩda kɩ. 29Arǝŋǝ gǝŋ ma na ata ayide laŋ were naa cǝ asul.30Yeesu ka ka na kpo kura nɩ na adʊaa a naa da ga du ngadee mart acǝ tɩ wa na nɩ ma. 31Yʊdaa kǝbaja nbade bada marii sul ŋku na nyekǝrǝ ʊcine ba ŋǝ nɩ ata aduo acuu na cǝ ma na ba tǝr aŋkǝm ba yɔ waa ana cǝ ŋkufo sul na acǝ tɩ yu. 32Marll akpa yeesu sul n'aaŋǝ nɩ ma na acim atǝn aŋyll n'aa le ni wàà ndiyar maa ʊda tia na maa amʊ ŋono ka cii na .33Nkələ nɖe Yeesu aŋə nɩ ana yu, naa yʋɖa kəbaja gboo ba kaŋa na ɩ na yu ma, na ʋcɩne ʋpɩɛ yɔgʋʋ. 34Na Yeesu aləbwaa: "ŋka na ɩɖʋ nɩ?" na atəl shee nɩ waa nɖiyar pɩ tɩ ŋə. 35Yeesu yu.36Ŋkǝ na yʊdaa kǝbaja ba waa ŋǝ ma daa asɔlɔ lazare ma. 37Ama baden bagɩciica nɩ wàà ʊsoro nde ana alee waa ʊsoro nde apaa ci n' aa.38Galaŋ yeesu ʊcine ʊpɩɛ paa ma na afǝl acǝ nkufo sul nkufo ndee ba tǝwa ntala asǝu ka ganɔ laŋ ma na. 39Ŋkǝŋ na yeesu alǝ waa taa ma ntala nde na mart ʊkono lazar par alǝ yeesu waa daa wa ma nkoŋpa ntɩ fǝtǝr boŋo adʊaa ʊroŋ na ɩkoŋpa ntɩ nan. 40Na alǝ nɩ waa kǝma cee lǝ kɩ waa ʊta wʊda ʊcine ʊtaa ŋǝ gaja kʊkʊmʊ aa?41Nkǝŋ na ba taa ntala nde yeesu ataa ɩnyine alaŋ naa lǝ waa gʊya ntl sala ki adʊ waa ʊtɩ rǝŋǝ na mʊ. 42Nyɔ waa ʊtɩ rǝŋǝ baa ŋjǝŋ na ama sama nbǝ dee ba mʊda ʊcine waa ʊtǝm amʊ.43Alǝ gǝŋ ma k'aŋkǝm na ataa ʊwǝlǝ alaŋ nɩ ka shc naa yɩ dala zar duwo pĩ!. 44Nkǝŋ na ukono adʊo bade bakʊr anyɛ na ɩkel naa sǝu agayɛ na ykufo nl ka ykuro na yeesu alǝ pɩ waa kʊda ma nl naa pala nɩ ashɛu.45Galaŋ yʊdaa kǝbaja tuu t'uu ma nbedee bapl marii sul naa ŋǝ daa yeesu alee ma na ba wʊda na nɩ ʊcine. 46Ama badǝn ba kǝwa acǝ fariisi kǝbaja sul atɩ lǝ pɩ ale sura ndee yeesu alee ma.47Galaŋ na basara laaja k'adi baja na fariisi kǝbaja ba wa na ba wor naa lǝ waa bai na gɩ lee arɛ nde ti lee maa maaci ma na. 48Gɩ ta pala nɩdaa gǝŋ ma barɛ baŋunii na ramɛ kǝba ja bapɩ tɩ cam n'atʊ ata tǝ ma na atʊ gatǝ na.49Ka ŋkǝlǝ njɩ arɛdǝn bagɩcii ca nɩ ba na yɩ da nɩ waa caifa alee basaaralaaja ka ndi yar gaja gade ma alǝ pɩ waa 50Anyɩn kɩ yɔ waa ɩsim arɛ dɔŋkɔnɔ acii ashee barɛ ba ŋunii awu daa dulinya aŋunii abo maa.51Ama kɩlee ʊciŋsɔlɔ ka na alǝ na galei gade na daa alee basara laaja ka ndiyar gaja gade ma na ana lǝ galiǝka waa yeesu naa cii ashee gatǝna gaŋunii. 52Kɩ lee gatǝna ka ndǝn dǝn na ama naa gaja ba pur mbadee ba ramatǝŋ ma ba sra wamla gadu gadɔŋ kɔnɔ. 53Galaŋ tʊa n'ʊshɩ le de na yɛɛ daa balee naa akǝ yeesu ma.54Yeesu ka kɔɔ na sara gba gba raa yʊdaa kǝbaja ba gɩcii ca na ama acǝ mpa nfɔli ndee nda asla gadu ba na yɩ da waa efrɛm ma naa ada ŋkǝŋ adǝŋ adeŋ na aba kǝŋ ta. 55Yʊdaa kǝbaja ba jɩŋna ba na yɩ da waa pak ma ade sla bɛrɛ tuu t' uu ma bade ba tɩ cǝ yerusalɛ m ba cǝ tɩ pɛŋpɛŋɛ bagʊlɔ nana jɩŋgarɩ aye kpa .56Ba da na yɛ yɛ yesu naa naa taba ba wor yaa ada ʊnyiŋu k'agafala nɩ yaa bal na ɩna faŋa?Yaa k'apĩ jɩŋgararɩ na? 57Ba sara laa ja ka ndi baja na fariisi kǝbaja ba shee ganɔ waa ʊden ta ga duii yeesu ada ma apɩ tɩ lǝ ba de naa ba cǝ tɩ nɩ.

Chapter 12

1Lsaa lhilè lkaloŋ naa ba ji paaki ma na yeesu a ce betanii, gaɖui lasaari nɖee yeesu a ŋənə ni a doo nkufa ni ada ma, 2Nkan na ba cam ni gisana: marti aɖeti tɔju ni, lasaar de da mbaɖee ba man na Yeesu sa tebiri kaamana ma ba gi cu ca. 3Na marii atɔɔ tubaria akarka guya na kpalaba afur Yeesu ikei laŋ naa atɔɔ aŋuu na shɛr natulaari.4Na Yeesu abakanja buɖan ndee bana yida waa: Yuɖaasi isikaniyɔɔ Yeesu ashee ma ala waa: 5Mulee ka na kə ba sara ayala tulaari ɖe idɖeniyee awanyiu naa ashee bashɛɛrɛ kitani na? 6Ana ma gaŋ na, kilee ana yu bashɛɛrɛ laŋ na, alee apitiri na, ana toŋo ganɔi aɖe ti laa bukɔi asɔlɔ ma.7Ama yeesu a la pi waa: pala mani alee na saa n'shilè ndee bafun amu ma. 8Lwaɖa bashɛɛrɛ baaŋjǝŋ anyinasul, kuŋǝ amu baaŋjǝŋ anyinasulna.9Yuɖaa kǝbaja tuutuuma baraŋǝ waa: Yeesu ada betanii ma, na ba ce nkǝŋ, kilee Yeesu anɖǝnɖǝn laŋna, lasaar ndee Yeesu aŋǝnǝni aɖoo bakono ni ma, laŋ na ba ce ba ŋǝ. 10Na basaraalaja ba laa bɛrɛ atam waa. Ba ce atikǝ lasaar gboo. 11Aɖuwaa alaŋna Yudaa kabaja tuutuuma babɔ balɔ a ce yeesu sul ashee ni ya.12Gaja gakuda ma, samaa abumbɔnɔ a ce jiŋgaari ba naŋ waa: Yeesu ati ce Yerusalɛm ma, 13Na ba ta atɔɔ apapi kabɔ a ce ati waananina kuro waa: Hosaana ! albaraka ashee nɖee atunapi n'ikoyar Israɛl aguyari ayida ma.14Yeesu de sǝ garaŋkɔŋkɔŋɔ gajala laŋ na pi ɖaa ba ŋɔn ma. 15Waa : asampana ipaa kpa aki na siyɔ kupigii: Taa a kiɖe akuupayani, atu kagaŋ asə garaŋkɔŋkɔŋɔ gafa na fanaka laŋ na pi.16Abakamja kə ba ti kaasiri na, ama saa nɖee Yeesu aŋyida nkuma ma, ka saa na baliye ɖaa ba buŋa aŋɔn agalei ma. Naa alesura ɖe i lee ma.17Mbaɖee baŋunii ba ɖa nkaŋ nkǝlǝ Yeesu aŋənə lasaar aɖoo nkufo nni bakono ni ma, ba laa sariya ashee basaaka. 18Na samaa awala Yeesu sul; aɖuwaa ba rəŋə maamaa ci kagulesura i alee ma. 19Nkaŋ na fariisi kəbaja ba na la bawor waa i ŋə waa kusəra pi na, iŋə daa samaa aŋunii a wala a ce a sul maa?20Naa garɛki kəbaja baɖan i ba ce ati lee bɔɔta juŋgaari kasaa ma. 21Ba ce Filiipu bɛtisaidaa galilee ni kaja sul apəla pəla nni a lə ni waa : Uŋono, gi ti yɛɛ gi ŋə yeesu. 22Na filiipu a ce ti la aschee anɖree na baman ace ati lə ashee yeesu.23Na yeesu abuye pi waa: Gakɔŋkɔŋɔ ga cəm waa arɛpur ukumu ulee. 24Lja lja nti lə anyin waa: Na blee kagupi kufəda atan ata na ipi tuutuuma.25Nɖee asɔlɔ aŋŋuro ma, ataa bəɖaŋji, ama ndee aŋo aŋŋuro ma , ataa toŋoŋji a ce na ŋŋuro i kina bon na ma ni. 26Uɖən ata naa lee amuntama shee karɛ atər amuŋ kam na gadu ŋgadee nda ma, amatəmleeja atta ɖa uɖən ata naa lee amuntəma, ama wɛɛ ana kuma ni na.27Amuŋŋuro nkpa ntərətərə aluwatu nde ni. Gapaŋaji nni ma lə? Ama wɛɛ laamu ncən gakɔŋkɔŋɔ ndgade ni aa? Ama galaŋ na mpi hali gakɔŋkɔŋɔ ngade ni. 28Ama wɛɛ kuma akiŋyida n'uwələ dən udoo na alaŋ waa: Nkumaŋji boŋo, ntə ma kɔɔ kumaŋji acəŋə. 29Samaa nɖee aɖa nkəŋ ma, ba rəŋə ma, na balə waa ara akuroka. Na badən ba lə waa: Malaika alə ka na ni.30Na Yeesu alə waa: ki lee amalaŋ na u wələ de u doo irəŋə na, ama anyina laŋ na udoo. 31Nnyəmə na ba cəm na dulinya nde ikama. Nnyəmə na ba cim na dulinya nde kuyarripi ikəma.32Amu ba ta taamu alaŋ boŋ, ntə mabɔ bɛrɛ baŋu nii api na amasul. 33Ana lə gaŋ ma, ana kɛɛstu na ɖaa buce mbuɖee ana t ci ma.34Nkəŋ na samaa a na lə ni waa: gi rəŋə gupɔ gu lə waa : Kristo alee adaka na, na ce na ce a! ba na aki sheekɔɔ na lə waa: isəm ba taa arɛpur alaŋ? aŋana kajarɛpur ɖe? 35Na Yeesu alə pi waa: ukaɖu ɖe u naa ɖa anyiŋgicuca. sara ma ukadu de ni nkələ ukadu ɖe u naa da ma naa nkomo mpaa ti siu uɖən na: aɖuwaa nɖee ana sara nkomo no ma, ka yɔ gaɖuu ana ce ma na. 36ɖaa ukadu de u naa ɖa anyinasul ma, shee ma ija ukaɖu ɖe, naa ilee ukadu de kəbapi. Yeesu alə pi gaŋ abonŋo ma, na ace ati lugo agulɔ napi.37Baa maa daa Yeesu alee maamaaci kalesura baŋy u ba ŋa ma, na kama kə ba shee ni ija na. 38Naa galei i anabi esaye abuŋalə ma ilee : ikayar aŋa shee ka ata waasu ija? Aŋa na Ikayar a gunyɛ gukada a shee?39Kə ba sara ashee ija na, aɖuwaa esaye alə cəŋə waa: 40Aka pi nfɔnɔ; naa apala bifolu ikaŋkar, naa binyine ipaa ti tine baŋa na, ba paa ti ti kaashi naa fuba ndawa naa aɖe afura pi na.41Esaye alə galei gade ma, nkala aŋə yees ukumu ma na a na lə agalei. 42Ama adibaja bade kabadən tuutuuma bashee Yeesu ija, ama kə ba laa balɔ afaŋa na, naa bo paati kərə pi sinagɔɔga ni na. 43Aɖuwaa: ba sɔlɔ bɛrɛ bukumu awu gaja kuja.44Yeesu abuŋakuno alə shee pi waa: arɛndee a shee amu iya ma, ki lee amu ndəndən na ashee ija na ama ndee atəm amu ma gboo na ashee ija. 45Arɛi aŋə amu ma, a ŋə nɖee atəm amu ma.46Mpi dulinya ni na daa ukadu ma, naa arɛ ndee ashee amu ija ma, a paa lal nkomo ni na. 47Udən a ta rəŋə ambulei na ka cambu na kilee amu nnuma cim na ni ikəma na: Aduwaaa ka ma pi ma cim na dulinya ikəma na. Ama ma fura ɖulinya.48Arɛ ɩ abəɖa amu ka cam abulei na ma, awaɖa ɩkəma boŋo; galei ŋgaɖee nləma ga ni ga cîm na nɩ ɩkəma ukaŋja. 49Aɖuwaa kɩ lee amu ŋgilopi ambulei bu nlə na, ama ama wɛɛ, nɖee atəm amu ma, acere amu agilopi daa nni ma lə ma. 50N yɔ waa agupɔ gulee ŋŋuro nɖee kiŋwaɖa gayala na ma. Galaŋ alesura ɖe shee ma lə ɖaa ama wɛɛ alə amu waa ma lə ma.

Chapter 13

1Naa Paaki kajiŋgaarɩ ayekpa, Yeesu yɔ waa alʋwa atʋ akpa boŋo a naa tǝbǝ ɖulinya nɖe nɩ akɔɔkɔɔ ayar sul ma, ashee sɔlɔ abaja ɩɩ baɖa ɖulinya nɩ ma, na apala ʋɖa ashee. 2Saa nɖee ba na jɩ ʋsɔlʋma, sheetaanɩ acee kpeɖe aɖʋ yuɖaasɩ isikariyɔɔtɩ agɩfolu nɩ ɖaa anaa Sara naa atɔɔ Yeesu ayata ma.3Yeesu nɖee acee yɔ waa ayar akɔɔna baamʋɩn a ɖʋ anyɛ nɩ ma, na Gaja sul na a ɖoo na ma apɩ Gaja sul na akɔɔkǝwa ashɛʋ ma. 4Ata ayɩɖelaŋ tebiri kaŋkǝmǝ naa afɔɖɔ a toko naa a tɔɔ gʋrɩmka arɩɩn anǝl ma. 5Naa a tɔɔ gvnyanʋ gʋbɔɖɔka afʋr bʋto ncǝn na sakǝl na abakǝŋja bɩkei, naa tɔɔ gʋrɩmka arɩm ansǝl ma, na shɛr na bɩkei.6Ɩshee tɩ cǝm na simɔɔ pɩɛɛr ma; Na Piɛɛr alǝ nɩ waa: «Nɖiyar akɩ naa sakel a mɩkei aa?» 7Na Yeesu a lǝ nɩ waa: «Bvkɔɩ nna lee nnyɩmǝ waa ma, kɩɩ kana ye akɩ na, ama ɩtɩɩ tɩ yekɩ.» 8Na Piɛɛr a lǝ nɩ waa: «Aaɩ ayɔ nayɔ kaasal amɩ kei na. Na Yeesu a lǝ nɩ waa: «na kǝ ma sakǝl akɩ na kaa ŋǝ akɔɖǝn amasul na.» 9Na Simɔɔ Piɛɛr alǝ nɩ waa: «Nɖiyar, ɩpaa lee ɩkei kanɖǝnɗǝn na, ama anyɛ na ŋɖi gboo.10Naa Yeesu a lǝ nɩ waa: «Arɛɩ aci baŋo ma, ɩkei kanɖǝnɖǝn na ɩhɩɛ waa a sakǝl naa agʋlɔ gʋŋunii cɩrɩcɩrɩ. Ɩɖa cɩrɩ cɩrɩ beŋo, amakɩ lee anyɩmbaŋunii na.» 11Aɖʋwaa Yeesu a yɔ nɖee a naa ɖoo aŋkǝm ma, galaŋ na alǝ waa: «Kɩ lee anyunbaŋunii ɩɖa ka cɩrɩ cɩrɩ na.»12A sakǝl bɩkei boŋo ma, na atɔɔ ayɔkɔ akara, naa sɛ tebiri kaŋkɛmɛ, naa taba pɩ waa: «Bʋkɔɩ nlee ashee anyɩn waa ma ɩye anyɩn aa? 13Ɩna yɩɖa amʋ waa nɖiyar na acereka ma; ka ɖeiɖei nu lǝ gǝŋ nlafʋlee. 14Nta laƒʋ sakǝl anyɩnɩkei, amv n nɖee nlee nɖiyar na acereka ma, gaŋ anyɩn gboo shee ɩnaa sakǝl anɩmbawor bikei. 15Nfaŋaanyɩr pɩ gǝŋ, ɖaa ɩ naa lee na shee anyunbawor ɖaa nlee ashee anyɩn ma.16Ɩja ɩja ntɩ lǝ anyɩn, atǝnleeja ka wu atǝma yar na, na ŋɖee batǝm ma ka wu nɖee atǝm nɩ ma na. 17Ɩta yɔ alesra ɖe na leeɩ ka ɖeiɖei ɩlee albarka kǝbapi. 18Kɩ lee anyɩmbaŋunii pɩ nna lǝ na shee na yɔ mbaɖee n laa ma. Ama ɩsǝm ɖaa ʋŋɔn ʋlǝ ma, ɩlee: «Nɖee ajɩ amʋjiŋ ma, alaa ʋkei cim amʋ.»19Tɔɔ na nnyimǝ ntɩ lǝ anyɩn, naa alesʋra ɖe ɩye ɩkpa, naa ɩta kpa boŋo ɩshee ɩja gʋrɩsʋraɩ n lee ma. 20Ɩja ɩja ntɩ lǝ anyɩn waa: Arɛɩ a cam nɖee ntǝm nɩ ma, amʋ na acam, na arɛɩ acam amŋ ma, acam nɖee atǝm amʋ ma.21Alǝ gǝŋ aboŋo kpaarɩ ma, nɩɩ mana kǝ Yeesu ntǝrǝtǝrǝ aŋŋuro nɩ na alǝ gbagbaraa waa: «Ɩja ɩja ntɩ lǝ anyɩn, anyɩnʋɖǝn ataa tɔɔ amʋ ashee.» 22Abakǝŋja baɖe ba tɩ kiɖe bawor na taba na yɛɛ ba yɔ arɛɩ Yeesu analǝ ma.23Yeesu akǝŋja kʋɖǝn nɖee Yeesu asɔlɔ paa ma, a caŋkǝra na Yeesu. 24Na Simɔɔ Piɛɛr a kǝ nɩ gɩnyine waa: «ataba Yeesu a ŋa na a na lǝ.» 25Na akaŋja nɖee acaŋkǝra na Yeesu ma, ataba nɩ waa: «Nɖiyar a ŋana karɛ?»26Na Yeesu atǝlǝ asheenɩ waa: «Nɖee nnǝma tɔɔ baɖo boɖo asɔm ashee ma, ʋni na. Naa ma na tɔɔ baɖobaɖo a sɔm ashee Yuɖaasɩ Ɩsɩkarɩyɔɔtɩ Sɩmɔɔ ʋpur. 27Yuɖaasɩ a cam kpaarɩ ma, na sheetaanɩ amanakpa nɩ, na Yeesu a lǝ nɩ waa: «Bʋkɔɩ ʋnaa lee ma, lee bʋ kpaarɩ.28Ama mbaɖee na pɩ ba man a sǝ tebiri kaŋkǝmǝ ma, kɩye pɩ bʋkɔɩ laŋ a lǝ nɩ gǝŋ ma na: 29«Baɖen baɖe ba tɩ faŋa waa: Ɖaa ana toŋo ʋtaŋfǝlǝ ma, Yeesu lǝ nɩ na waa a ce a tɩ shɩ jɩŋgaarɩ ka yɔ kɔ, kokoo a shee bashɛɛrɛ akɔɖǝn. 30Yuɖaasɩ amana acam bodoboɖo kaŋkǝlǝ ma, naa mana kǝʋku a ɖoo kpaarɩ nkomo nɖe ntɩ shee boŋo.31Nkǝlǝ Yuɖaasɩ aɖoo ma, na Yeesu a lǝ waa: Nnyɩmǝ arɛpur ʋkʋmʋ ʋlèè, annɩ nɩ na Gaja kʋ́kʋ̀mʋ̀ ʋléé. 32Ɩtajɩ waa: Apalaka na ɣaja kaŋyida nkʋma, Gaja kagɩlopi ga tɩ ga kʋma nɩ, naa a kɔɔ kʋma nɩ acǝŋǝ. 33Ambapi, naa ɖa anyɩnasul ceɩ. Ɩtu yɛɛ amʋ, Ɖaa nlǝashee yuɖaa kǝbaja ma: ku Sǝra ace gaɖuu nna ce ma na, ntɩ lǝ anyɩn gboo nnyɩmǝ.34Gʋpɔ gʋfɔlɩ gʋnookama nna shee anyɩn ma: sɔlɔ ma anyɩmbawor ɖaa amʋ mɩaʋ nsɔlɔ anyɩn ma, anyɩn gboo sɔlɔ ma anyɩmbawor. 35Ganigaɖe ganɩ ga pal baaŋa ayɔ waa ɩlee ambakǝŋja, ɩta sɔlɔ anyɩmbawor.36Na Simɔɔ Piɛɛr a lǝ nɩ waa: Nɖiyar nka nʋʋ na ce? Na Yeesu abuye nɩ waa: kaa kana a sǝra ace gaɖuu nnace nnyǝmǝ ma na, ama ʋtaatɩ tǝr amʋŋkǝm. 37Na Piɛɛr ataba nɩ waa: Nɖiyar, maakɔlaŋ na kǝ ma sǝra atǝr akiŋkǝm nnyumǝ na? Ntɔɔ amʋŋŋuro ashee a kɩ. 38Na Yeesu abuye nɩ waa: ʋtaa tɔɔ akɩŋŋuro ashee amʋɩ ɩja ntɩ lǝ kɩ, acɩrɩ kááka na kʋl na ʋtaa wǝla akpala ɩriu waa ka yɔ amʋ na.

Chapter 14

1Anyɩnɩfolu ɩpaa tǝɖǝ anyɩn na. Shee ma Gaja ɩja naa shee amŋ gboo ɩja. 2Bʋɖu tuutuuma bʋɖa ama wɛɛ a gafala nɩ. Maa kɩ ɖa gǝŋ na, maa n lǝ anyɩn, ntɩ ce matɩ pɛmpɛŋɛ gaɖu ashee anyɩn. 3Ntace, naa tɩ pɛmpɛŋɛ gaɖu gaɖe ashee anyɩn baŋo, ntǝ ma kɔɔkǝwa apɩ, atɩ tɔɔ anyɩn ace na ma. Naa gaɖuɩ nɖa ma anyɩn gboo ɩɖa nkǝŋ.4Ɩyɔ gaɖuu nna ce ma, naa yɔ ʋnyɩŋca. 5Na Tomaa alǝ nɩ waa: Nɖiyar, ku yɔ gaɖuu ʋna ce ma naa; Baɩ na gɩlee a yɔ ʋnyɩŋca? 6Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Amʋ na ʋnyɩŋca, Amʋ na ɩja, amʋ na ŋŋuro. Ʋɖǝm amana akpa ama wɛɛsul na kárɛ ka kʋn námʋ na. 7Ɩta yɔ amʋ, ɩyɔ ama wɛɛ gboo, tɔɔ na nnyimǝ ɩyɔ nɩ naa aŋǝ nɩ.8Na Filipu a lǝ waa: Nɖiyar, foŋa atʋ aka wɛɛ naa ganɩ kanɖǝnɖǝn gafana atʋ. 9Na Yeesu alǝ nɩ waa: Ɖaa nɖa anyɩnasul ma ɩlɩŋ, na ka yɔ amʋ aa Filiipu! Arɛ aŋǝ amʋ ma, aŋǝ ama wɛɛ; Baɩ n'ʋkɔɔ na lǝ waa: faŋa a tʋ ama wɛɛ?10Ka shee ɩja waa nɖa ama wɛɛ nɩ, n'ama wɛɛ aɖa namʋ aa? Bʋlei mnʋɖee nna lǝ anyɩn ma, analee alesʋra ɖe. 11Shee ma amʋɩja, nɖa, ama wɛɛ nɩ, n'ama wɛɛ aɖanámʋ; shee ma ɩja a lesvra ɖe laŋ.12Ɩja, ɩja, ntɩ lǝ anyɩn, arɛ nɖee ashee amʋ ɩja ma, ataa lee alesʋra nɖee nnalee ma gboo, ataa leeɩ kɩbʋmbɔnɔ, aɖawaa ntɩ ce ama wɛɛ sul. 13Bʋkɔɩ ɩnyiŋǝ námʋyɩɖa ma, ntɩ ma lee, naa ba kʋma gʋyà ʋpur nɩ. 14Bʋkɔɩ ɩshɩ anyiŋǝ námʋyiɖa ma, ntɩ ma lee.15 Itaji waa: sɩṣɔlɔmʋ, toŋo ma ama pɔ. 16Naa ma nyiŋǝ ama wɛɛ, ashee anyɩn apǝla ka afɔlɩ nɖee a naa ɖa anyɩnasul na ce nace gayala ga mana ma. 17Ɩja kaŋŋuro nɖee ɖulinya kaa sǝra acamŋji na ma ka na ŋǝ ŋji na, ka yɔ ŋji na; Ama anyɩn, ɩ yɩ ŋjɩ aɖʋwaa: Nɖa anyɩnasul, naa aɖa anyɩn ni nì.18Kǝ ma pala anyɩn gɩkompi na, ntɩ ma kɔɔ pɩ anyɩn asul. 19Ɩta kɔɔ alee cei ɖulinya kaa kɔɔ na ŋǝ amʋ na; Ama anyɩn, ɩtu naa ŋǝ amʋ, aɖʋwaa: Nɖa ŋŋaro nɩ nányɩn gboo ɩɖa ŋŋuro nɩ. 20Kʋshile ɖe, ɩtu lafʋ ayɔ waa: Nɖa ama wɛɛ nɩ nányɩn ɩ ɖa námʋ, námʋ nɖa anyɩn nɩ́ nì.21Nɖee atoŋo aŋgʋpɔ na kʋn kaɖeiɖei ma, kárɛ asɔlɔ kámʋ. Nɖee asɔlɔ amʋ ma, ama wɛɛ ataa sɔlɔ nɩ, ntɩ ma sɔlɔ nɩ, naa afaŋa nɩ aŋgʋlɔ. 22Juuɖi, k ɩlee ɩsɩkarɩyɔɔtɩ na, a lǝ nɩ waa: Nɖiyar baɩ na ʋ naa faŋa atʋ akʋʋlɔ na kaafaa ɖulinya na?23Na Yeesu atǝlǝ ashee nɩ waa: Arɛ nɖee asɔlɔ amʋ ma, shee kárɛ a toŋo aŋgalei, naa ama wɛɛ asɔlɔ nɩ, gɩ tɩ gɩ pɩ asul, aɖa na nɩ. 24Nɖee kasɔlɔ amʋ na ma, ka na toŋo ambʋlei na, bʋlei mbʋɖee ɩna rǝŋǝ waa ma, kǝ ma jee bʋ na ama amawɛɛ atǝm amʋ ma ajee bʋ.25Ntɩ lǝ anyɩn bʋlei mbʋɖe nɖa anyɩnasul ma laŋ. 26Ama apǝla pǝla ŋŋuro nsoŋsono nɖe, amawɛɛ anaa tɩ tǝm ashee anyun námʋ ŋyɩda ma, a taa cere anyɩn baa mʋnʋ nɩ kpaataa naa alige anyɩn bʋkɔɩ lǝ anyɩn ma. 27Mpala fɛɛ kʋɖav ashee anyɩn, mpala ama fɛɛ ashee anyɩn. Kǝ ma na shee ɖaa ɖulinya ana shee ma na. Anyɩncine ʋpaa pɩɛ na, asampǝna ɩpaa kpa anyɩn na.28Ɩrǝŋǝ ɖaa nlǝ anyɩn ma: Ntɩce naa ma kɔɔ pɩ anyɩnasul. Ɩta sɔlɔmʋ, ɩtu san nányɩn ɖaa nna ce amawɛɛ sul ma; Aɖʋwaa: Amawɛɛ awu amʋ. 29Nnyɩmǝ ntɩ lǝ anyɩn bʋlei bʋɖe naa bʋ ye kpa. Naa bʋ takpa boŋo ɩshee ɩja. 30Kǝ ma kɔɔ na lǝ nányɩn fɔɩfɔɩ na; Aɖʋwaa: Ɖulinya kʋ́yarpi atʋ. Ka wǝɖa ɩko amalaŋ na. 31Ama ɩsɩm ɖulɩnya ayɔ waa nsɔlɔ amawɛɛ, naa lee ɖaa amawɛɛ alǝ amʋ ma, ta ma gɩ ce gaɖuƒɔlɩ.

Chapter 15

1Amʊ na gʊ wɩny yo ama wɩyɛ na wɩny ka fʊmɩ. 2Ɩla ndee kɩ na ŋʊm ɩpi na ma ɩŋunii na ana sɔ abǝda na apɛypɛŋɛ ɩpɩ yɔʊʊ.3Anyɩŋ ɩcǝm boŋo bʊleii nbʊdee nlǝ anyiŋ ma laŋ. 4Da ma amʊ nɩ naa amʊ anyɩŋ nɩ daa wɩny ka gʊyo kɩ la kɩɩ sra aŋʊm ɩpi na.5Amʊ na wɩny anyɩŋ pɩ ɩla. Arɛ ndee ada amʊ nɩ naa amʊ gboo nda anɩ ma a naa yʊm ɩpl yɔguʊ, adʊ waa na kǝma da anyɩŋ na nɩ na kɩɩ sra olee akɔdǝn na. 6Na ʊdǝŋ kada amʊ nɩ na shee ba bǝda nɩ doo ʊla ndee ʊkʊ ma, barɛ bade bakulo ace tɩ dʊ ʊtonʊ ʊde shi ʊtonʊ. 7Ɩta da amʊ nɩ na aŋgalei ga da anyɩŋ na nɩ ɩta taba baa maakɔ nɩ ɩtɩɩ ŋǝ.8Ama wɩyɛ ʊkʊmʊ na gǝŋ waa ɩŋʊm ɩpɩ kʊyɔgʊ, naa akɔɔ lee ambakǝŋja. 9Daa gʊya gʊsɔlɔ amʊ ma gǝŋ ci amʊ gboo nsɔlɔ anyɩm, da ma amʊ sɔlu nɩ.10Ɩta toŋo a ma mara ɩda amʊ sɔlʊ nɩ, daa amʊ gboo ntoŋo ama wɩyɛ ɩmara naa ada ʊsɔlʊ nɩ mla. 11Nlǝǝ anyɩŋ bʊlǝsʊra bʊde naa amʊ ciŋkǝr ka ʊkpe.12Ama mara na gǝŋ waa ɩ sɔlɔ anyɩn ba wor daa am nsɔlɔ anyɩŋ ma. 13Ʊsɔlʊ dǝŋ daa arɛ ana pala aŋuro ashee aba soro ma.14Anyɩŋ pl amba soro ɩta kʊn amara ndee nshee anyɩŋ ma. 15Kǝ ma kɔɔ na yɩda anyɩŋ waa batǝŋ le eja na adʊ waa atǝy leeja ka na yɔ bʊkɔ nbʊdee ʊga ana lee ma na ŋyɩda anyɩŋ waa amba soso adʊ waa nfaŋa anyɩŋ baa maa kɔ nɩ ŋrǝŋǝ ama wɩyǝɛ sul ma.16Kɩ lee anyɩy ɩlaa ka amʊ na ama amʊ nall k'aa nyɩŋ naa yɩ d' aa nyɩŋ naa ɩsra aŋʊm ɩpl naa anyɩn lpi ɩda naa baa maa kɔ nɩ ɩtaba gʊya na amʊŋyɩ da ataa shee anyɩŋ. 17Ntɩ lǝ ngǝde na shee anyɩŋ naa ɩsra asɔlɔ anyɩŋ ba wor.18Duulinya ta sil anyɩŋ yɔ ma waa asil amʊ boŋo naa aye sil anyɩŋ. 19Maa ɩlee duuliya kǝbaja pl maa duuliya asɔlɔ anyidaa abaja ma; ama adʊ waa kɩlee duulinya nɩ kǝbaja na ma laŋ na ɩsay kɔɔ jɩ waa nlaa anyɩŋ duulinya nɩ ma galaŋ na duuliya asil anyiŋ.20Lige ma bʊdee nlǝ anyɩy ma:"ntǝyleeja k'ana wu ʊga na" ba ta dʊ amʊ ɩshɛi ba ba tǝ ba dʊ anyiŋ gboo ɩshɛi,maa ba toŋo aŋ galei jɩ maa ba toŋo anyɩŋ galei gboo. 21Batǝ ba lee anyɩŋ ale sura de ama lmaŋ adʊ wao kǝba yɔ ndee atǝm amʊ ma na. 22Maa kǝ ma pi tɩ lǝ na pɩ na maa kǝ ba lee mbɔnɔ na; ama ŋnyɩ mo kǝba sra alaa ba gʊlɔ mbɔnɔ nɩ na.23Arɛ ndee asil amʊ ma asil ama wʊyɛ gboo. 24Maa kǝ ma lee atǝma ndee ʊdǝn k' aleeyɔ na ma ba gɩ cii ca na maa kǝba wʊda mbɔnɔ na ama baŋǝ ɩŋun nii n'aa bǝla asil amʊ gǝŋci ba sil ama wʊyɛ gboo. 25Naa ʊŋʊn ndee ba ŋɔn ba gupo nɩ waa kǝma lee akɔdǝn na ama ba sil amʊ ma ɩpɩ daa gǝy ma laŋ na ale sʊra de ɩ na lee26Saa ndee anyekəre ka ʊcine anaa tɩ pɩ ma, cndee ma tɩ tǝm na ama wʊyɛ sul ma ɩja ka ŋŋuro ndee nduo na a ma wʊyɛ sul maɔ ntɩŋ laa ama sǝriya. 27Anyɩ ŋ gboo ɩtɩɩ lee ama sǝriya adʊ waa ɩda n'amʊ doo ʊsǝbʊ nɩ.
Chapter 16

1Nlǝ anyɩn alesʋra ɖe naa ɩpaa tɩ pɩna nawɩya a shee anyɩn ɩfǝɖa na. 2Ba tɩ ba kǝrǝ anyɩn ɩsinagɔɔgǝ nɩ; Gakɔŋkɔŋɔ gakǝ boŋo ashee mbaɖee ba kǝ anyɩn ɩcii ma, ba naa tam waa ba lee Gaja kantǝma.3Batɩ ba lee ɖaa gǝŋ ma, aɖʋwaa kǝ ba yɔ amawɛɛ na kǝ ba yɔ amʋ gboo na. 4Nlǝ anyɩn a lesʋra ɖe, naa kasaa atatɩ kpa ɩnaa lige waa ncee lǝ anyɩn. Kǝ ma cee lǝ anyɩn ʋsǝbʋ nɩ na aɖʋwaa: Ncee ɖa anyɩnasul ma laŋ.5Nnyimǝ ntɩ shɛv nɖee atǝm amʋ ma sul, anyɩnʋɖǝn kaa kɔɔ ataba nka n'ʋ na ce na? 6Ama nlǝ anyɩn alesʋra ɖe laŋ ma, anyɩncine ʋpɩɛ. 7Ɩshee sɩm waa ma lǝ anyɩn ɩja: Ɩlee aŋfaanɩ ashee anyɩn waa ma kɔɔ a shɛʋ, aɖwaa na kǝ ma kɔɔ a shɛʋ na, apǝla pǝla ka, kaa pɩ anyɩnasul na, ama nta kɔɔ ashɛv, ntɩ ma tǝm nɩ a pɩ.8Ata kpa a naa faŋa ɖulinya bʋkɔɩ bʋlee, mbɔnɔ, na ɖeiɖei, níkǝma. 9Bʋkɔɩ bʋlee mbɔnɔ ma aɖʋwaa kǝ ba shee amʋ ɩja na ma laŋ. 10Bʋkɔɩ lee ɖeiɖei ma, aɖʋwaa ntɩ kǝwa amawɛɛ sul, na ku kɔɔ aŋǝ amʋ na; 11Bʋkɔɩ bʋ lee ɩkǝma ma, aɖʋwaa: Ba cim na ɖulinya nnɖe kʋyarɩpi ɩkǝma boŋo.12Nwǝɖa alesʋratuutuuma ma lǝ anyɩn ma, ama kusǝra taŋa nnyimǝ na. 13Apǝlapǝla ka ata pɩ, ʋnina ɩja kaŋuro, anaa toŋo anyɩn a ce na ɩja kabʋdu bʋŋunii; Aɖʋwaa kaa lǝ agɩlopi agaja na, ama ŋgaɖee arǝŋǝ ma, gɩ ni jɩ a naa lǝ, a taa lǝ anyɩn alesʋra nɖee ɩnɩɩ tɩ pɩ ma. 14Ataa naa kʋma amʋ, aɖʋwaa, amasul na anaa cam alǝ ashee anyɩn.15Bʋkɔɩ amawɛɛ awǝɖa ŋunii ma, amʋ njie; Galaŋ na nlǝ waa a taa cam amasul a lǝ ashee anyɩn. 16Ɩkɔɔ a lee cei ma, kukɔɔ aŋǝ amʋ na; ɩta kɔɔ ale e cei, ɩtu kɔɔ ŋǝ amʋ, aɖʋwaa ntɩ ce amawɛɛ sul.17Nkǝŋ na, abakǝŋja baɖǝn ba na lǝ nashee bawor waa Galei gaɖe ana lǝ waa ma, kaashɩ jɩka waabaɩ? Ɩkɔɔ alee cei ma, ku kɔɔ aŋǝ amʋ na, ɩtakɔɔ ale cei ɩtɩɩkɔɔ aŋǝ amʋ, aɖʋwaa ntɩ ce amawɛɛ sul? 18Na ba na lǝ waa: Ŋgaɖee ana lǝ waa ma kaashɩ na apaŋa? Kɩɩ yɔ bʋkɔɩ ana lǝ ma na.19Yeesu aŋǝ waa ba tɩ yɛɛ ba taba nɩ ma, na alǝ pɩwaa: Ɩ naa tɩ lɔɔru nányɩmbawor galeɩɩ n lǝ maa ɩ kɔɔ a lee cei, kɩɩ kɔɔ ŋǝ amʋna, ɩta kɔɔ lee cei itu kɔɔ aŋǝ amʋ. 20Ntɩ lǝ anyɩn ɩjaɩja waa: ɩtɩɩ kara gako na yu na beleŋshi, ɖulinya de shee tɩ jaŋ na sheʋ: ɩtɩɩ ɖa ʋcɩŋpɩɛka nɩ ama anyɩnʋcɩŋpɩɛka ʋtʋʋ pra ɩcɩŋkǝr ka. 21Ʋsǝmprǝ ata naa yɛɛ aŋʋm ʋpi alaakaarɩ ka na ɖa atǝn na ʋcine ɖe piɛ aɖʋwaa: Bʋŋʋma kayoro laŋ, ama ata ŋʋm ʋpi boŋo, ka kɔɔ na lige gayoro laŋ na, ʋcɩŋkǝr ka ʋna ɖa ashee nɩ, aŋʋ ʋpi boŋo ma laŋ.22Anyɩn gboo nnyɩmǝ anyɩnʋcine ʋfǝnapiɛ: Ama ntɩ ma tɩ kɔɔ aŋǝ anyin naa anyɩɩnncine ʋkǝr, n'ʋɖǝn mana a laa anyɩnnʋcɩŋkǝrka ɖe. 23Kishile ɖe nɩ, kukɔɔ na taba amʋ gaɖǝn na. Ya ya ntɩ lǝ anyɩn, bʋkɔɩ ɩshɩ taba amawɛɛ n'amʋyiɖa ma, taa shee anyɩn. 24Halɩ na nnyimǝ kɩ ka na nyiŋǝ akɔɖǝn námʋ ŋyiɖa na. Nyiŋǝ ma ɩtu ŋǝ, naa anyɩnʋciŋkǝrka ʋlee gɩshǝbɔ.25Nkɛɛshu alesʋra ɖe ni alǝ ashee anyɩn. Saa ɖǝn atv na pɩ kǝ ma kɔɔ akɛɛshɩɩ galei gaɖǝn ashee anyɩ n na, nnɩma naa lǝ amawɛɛ agalei jɩ na shee anyɩn gbagbaraa.26Ka saa ɖe ɩta nyiŋǝ námʋ ŋyiɖa, kǝ ma kɔɔ a lǝ waa ntɩ ma nyɩŋǝ amawɛɛ ashee anyɩn na. 27Aɖʋwaa amawɛɛ agɩlopi asɔlɔ anyɩn gboo ɩsɔlɔ amʋ, ɩshee ija waa nɖoo na Gaja sul na. 28Amawɛɛ nɩ na nɖoo, n'apɩ ɖulinya nɩ; Nnyimǝ ntɩ tǝbǝ ɖulinya nɩ na kǝwa amawɛɛ sul.29Nábakǝŋja ba lǝ nɩ waa: Ɩnu, nnyimǝ ńʋ na lǝ atʋ gbagbara ka kɔɔ na kɛɛshu na. 30Nnyimǝ gɩ yɔ waa ʋyɔ baa mʋ nʋ, na kakɔɔ na yɛɛ ʋɖǝn ataba kɩ gaɖǝn na; Galaŋ atʋ gɩshee ɩja ʋɖoo na Gaja nɩ na apɩ. 31Na Yeesu abʋe pɩ waa: ɩshee ɩja nnyɩmǝ.32Kiɖe ma, saa ɖǝn atʋ na pɩ, na saa ɖe akpa boŋo, ɩtu ram atǝn baaŋa atɔɔ n'ʋja, apala amʋnɖǝnɖǝn; Amaa kǝ ma ɖa amʋnɖǝnɖǝn na aɖʋwaa: Amawɛɛ aɖa amasul. 33Nlǝ anyɩn alesʋra ɖe, naa ama fɛɛ a ɖa anyɩnasul. Ɩtu ŋǝ ɩnawɩya ɖulinya nɩ; Ama, rima anyɩnalɔ, nwu ɖulinaya.

Chapter 17

1Yeesu alǝ bʊlei bʊde boŋo ma na ataa ɩnyɩne alaŋ n'aalǝ waa"gʊya tam cim kʊma ʊpi naa ʊpi akʊma kɩ. 2Daa ʊshee nɩ iiko gʊrɩlɔ gʊŋunii laŋ ma waa ashee mbadee nɩ ma ŋŋuro na cǝ na cǝ aljaŋna k'aŋja3Aljana naa baye yɔ akɩ gaja akɩ ndǝn den na yeesu krito ndee ʊtǝm ma. 4ŋʋtǝma ndee ʊshee amʊ ma. 5Nyɩmǝ guya kʊma mʊ akɩ gɩlopɩ aka sul naa aye lee duulinya m.6Ŋfa ŋa duulinya kəbaja kəbaja mbadee ʊshee amʊ ma akɩy yɩda akɩ cee ka jee pl naa ashee mʊ pɩ na bataŋo akaa lei. 7Na bayɔ ŋnyɩmo waa boo maa kɔ nɩ ʊshee amʊ ma ɩduo na aka sul na. 8Adʊ waa nshee pɩ galei ngadee ʊshee amʊ ma ba cani jɩ naa wʊda ʊcine waa ɩja aka sul na nduo na ma akɩ təm ka amʊ.9Yeesu nyɩ ŋe ashee pi kəma nyɩ ŋe ashee duulinya na ama mbadee ʊshee amʊ ma adʊ waa akɩ jei pɩ. 10bʊkɔ mbʊdee ʊje l ma amʊ njel gǝŋci bʊkɔ mbʊdee ʊje l ma amʊ nje l na ŋna kʊma na ma na. 11Kə ma kɔɔ da duulinya nɩ na ama ,bade duulinya nɩ adʊ waa ntʊ na pɩ aka sul ʊya cɩrɩ yar taŋo pɩ akɩ ŋyɩ da laŋ, nyɩ da ndee ʊshee amʊ ma naa ba lee ʊdɔŋkɔnɔ daa amʊŋ n'akɩ gɩ lee ʊdɔŋ kɔnɔnɔ ma.12ŋkǝlǝǝ ndee gɩ man da ma, ntoŋo pɩ na k'ɩŋyɩ da ndee ʊshee amʊ ma, ntaŋo pɩ akɔ dǝn kɩ dur bʊden na, na kɩ lee ndee a n'aa dur agʊlɔ ma naa ʊŋʊn ʊkpe ma la. 13Ŋnyɩ mǝ ntʊ na pɩ aka sul ama ntɩ lǝ pɩ bʊlee mbʊ de duulinya nɩ naa ba sǝra awʊda amʊ ciŋ ker ka yɔgɔ na pɩ. 14Nshee pɩ a k'aa lei na duulinya asil pɩ adʊ waa kǝba lee duulinya nɩ kəbaja na, daa amʊ gboo ke ma lee duulinya nɩ kaja na ma.15Kǝma lǝ waa a laa pɩ duulinya nɩ na ama asəu a k'ʊʊnyɛ ba laŋ ba bɔŋ ja laŋ. 16Daa amu kɛ lee duulinya nɩ k'aja na ma gǝŋci bade gboo kǝba lee duuliya nɩ kəba ja na. 17Lee pɩ cirl ciri na a k' ɩɩja adʊ waa a k'aa lei ga lee ɩɩja.18Daa ʊtǝm amʊ duuliya nɩ ma na amʊ gboo ntǝm pɩ. 19Ba laŋ na ŋlam amʊ gʊlɔ na bade gbooba lam bagʊlɔ ashee ɩɩja.20Kǝ ma na nyiŋe n' ashee ba ndǝŋ dǝŋ na, ama barɛ mba dee ba rǝŋǝ ba bulee naa awuda na mʊ cine gboo ma. 21Naa baŋunii balee ʊdɔŋɔnɔ daa akɩ gʊya ʊda amʊ nɩ naa amʊ gboo nda akɩ nɩ ma ntɩ nyɩŋe waa bada atʊ nɩ gboo naa duuliŋa ayɔ waa ʊtǝm amʊ.22Nshee pɩ ʊkʊmʊ ndee ʊshee mʊ ma naa ba lee ʊdɔŋkɔnɔ daa akɩ n' amʊ gɩ lee ʊdŋkɔnɔ ma. 23Amʊ ba de nɩ naa akɩ amʊ nɩ naa ba da dei dei alee ʊdɔŋkɔnɔi naa duulinya ayɔ waa akɩ təm k'amʊ gǝŋci ʊsclc pɩ daa ʊsɔlɔ amʊ ma.24Gʊya bʊkɔ mbʊdee ʊshee amʊ ma ntɩ yɛɛ waa bada gadu ngadee nda ma gboo naa ba sǝra aŋe amʊ kʊmʊ ndee ʊshee amʊ ma.25Gʊya auuliya k'ayɔ akɩ na ama amʊ nyɔ akɩ,ɩfaŋa ka waa ʊtǝm amʊ. 26ŋfaŋa pɩ akɩŋ yɩda, ntǝ ma kɔɔ lee daa gǝm ma naa akʊsɔlʊ ndee ʊwʊda na amʊ ma ʊda ba nɩ naa mada ba nɩ nɩ.
Chapter 18

1Yeesu a lǝ a leesʋra ɖe aboŋo ma, náɖen na abakǝŋja bace seɖɩrrɔɔ kaato kʋpaŋpaŋa gʋɖɛɛ gʋɖǝn gʋɖa nkǝŋ na ba kpa gʋɖɛɛ gʋ ɖe n ɩaɖen na abakǝŋja. 2Yudaasɩ nɖee ana yɛɛ atɔɔ nɩ ashee ma, ayɔ gaɖu gaɖe, aɖʋwaa Yeesu nábakǝŋja ba ceetɩ ɖa gaɖu gaɖe. 3Yuɖaasɩ aɖe toŋo ɩsɔja mana na bɛrɛɩ basaraalaaja na Fariisi kǝ baja ba tǝm pɩ baɖe ba toŋo ɩfɩtɩla nɩ́bɔlʋ na ataryɔkɔ ace nkǝŋ.4Yeesu a cee yɔ bʋkɔɩ bʋ nɩ bʋ wǝɖa nɩ ma, na a sara awa na pɩ, ataba pɩ waa: Aŋa nɩɩna yɛɛ? 5Na ba tǝlǝ ashee nɩ waa: Yeesu Nasarɛɛtɩ kaja. Na Yeesu a lǝ pɩ waa: Amʋ nnokama. Yudaasɩ nɖee a na yɛɛ a tɔɔ nɩ ashee ma, aɖe ɖa bagɩcuca.6Nkǝlǝɩ Yeesu a lǝ pɩ waa: Amʋ nnaakama ma, na ba kɔɔ gɩkǝmgɩkǝm afǝɖa atǝn gɩrɛŋgɩrǝŋ. 7Na akɔɔ ataba pɩ aciŋǝ; Aŋa nu na yɛɛ? Na ba lǝ waa: Yeesu Nasarɛɛtɩ kaja.8Na yeesu a tǝlǝ ashee pɩ waa: Naa nlǝ anyɩn waa: Amʋ nnookama. Ɩta lafʋjɩ waa: Amʋ nɩɩ na yɛɛ, Pala ma mbaɖe bashɛʋ. 9Ana lǝ ga nɩ ma, naa galei ɩ ba bʋŋa lǝ ma, ɩ lee waa: Mbaɖee ʋhee amʋ ma, kǝ ma bǝɖa bʋɖǝn na.10Na Simɔɔ Pɩɛɛr ɖe toŋo gapɔɔ ʋpafoi nɩ, na ma na ka gapɔɔ asɔ asaraalaaja abʋmbɔnɔ atǝŋleeja a gʋtɔ gʋsono a sɩr kʋ. Ba tɩ yɩɖa atǝŋleeja ɖe waa: Malɩshuusɩ. 11Na Yeesu a lǝ Pɩɛɛr waa: Kara akaapɔ ʋpafoi nɩ. Kɩsim ma nyem gakupi ŋgaɖee amawɛɛ ashee amʋ maa?12Nɩ́sɔja ma na, bakǝm cɩmja, na Yuɖaa kǝbaja ba ri Yeesu akʋr nɩ ɩlɔ. 13Na ba ce na nɩ Aanɩ gaɖu boŋo naɩ: Aɖʋwaa Aanɩ a lee ka kayiifu ʋyǝʋ, ka iifu alee basaraalaaja banɖɩyar kaaja gaɖe nɩ. 14Kayiifu acee ka akal na Yudaa kǝbaja gʋfaŋa waa: Ɩwǝɖa aŋfaanɩ waa arɛ ɖɔŋkɔnɔ a cii ashee samaa.15Simɔɔ Pɩɛɛr na Yeesu akǝŋja ɖǝn, ba tǝr Yeesu aŋkǝm Akǝŋja ɖe ba cee a yɔ nɩ waa: A lee asraalaaja bʋmbɔnɔ atǝŋleeja na, na baɖeŋna Yeesu ba man akpa asaraalaaja bʋmbɔnɔ a gakalaŋ; 16Ama na Pɩɛɛr ayiɖe aka gakukonu. Na ŋɖee abʋŋa lee asaraalaja bʋmbɔnɔ atǝŋleeja ma, adoo alǝ na ʋsǝmprǝ nɖee akǝl gakukonu ma waa: Apala Pɩɛɛr akpa pɩ..17Nkǝŋ na ʋsǝprǝ nɖee akǝl gakukonu ma, alǝ Pɩɛɛr waa: Akɩ gboo kalee ʋsoro ɖe abakǝŋja kʋ́ɖǝnaa? Na Piɛɛr a lǝ waa: «Aaɩ.» 18Batǝleeja nɩ́sɔja mbaɖee ba na cam bɛɛ akpa na nku ma, ba bʋra ʋtonu na shele aɖʋwaa: Ʋnyǝŋkrǝ ɖe kpa gaɖu, Pɩɛɛr ɖe ɖa basul na shele ʋtonu mɩyaʋ.19Násaraalaaja abʋmbɔnɔ asǝba na taba Yeesu bʋlei abakǝŋja ńʋceru ɩ a na cere. 20Na Yeesu abʋye nɩ waa: Nlǝ na Sama gbagbaraa; naa asaŋkɔɔ acere sɩnagɔɔgǝ na ʋnyiŋu kaafala gabʋmbɔnɔ nɩ gaɖuu Yuɖaa kǝ baja ba na wala ma, kǝ ma lugo gaɖǝn na. 21Maakɔ laŋ na ʋna taba mʋ gǝŋ? Taba pɩ bʋkɔɩ nlǝ pɩ ma, mbaɖee baɖʋ gʋtɔ arǝŋǝ ma, ba yɔ bʋkɔɩ. Nlǝ ma.22A lǝ gǝŋ ma, nísɔja bʋɖǝn ɩ a ɖa nkǝŋ ma, asɩnɩ Yeesu gʋnyɛ a lǝ nɩ waa: Gǝŋ ci atǝlǝ ashee asaraalaja abmbɔnɔ aa? 23Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Ɩta jɩ waa kǝ ma lǝ gɩshɛbɔ na, faŋa mʋ ŋgaɖee kǝ ma lǝ gɩshɛbɔ na ma; ɩta jɩ waa: N lǝ gɩshɛbɔ, mʋlaŋ nʋ́ɩmʋ gʋnyɛ? 24Na Aanɩ atǝm ba ce na nɩ kayiifu asaraalaaja bʋmbɔnɔ sul baɖe bakʋr nɩ ɩlɔ.25Simɔɔ Pɩɛɛr aɖe ɖa nkǝŋ na shele ʋtonu. Na ba lǝ nɩ waa: Akɩ gboo kalee abakǝŋja kʋɖǝn aa? Na ajɩ gɩwʋlʋ a lǝ waa: Kǝ ma lee akǝŋja na. 26Na saraalaaja bʋmbɔnɔ abatǝŋleeja kʋɖǝn a na lǝ Pɩɛɛr agalei saa nɖee a ka gapɔɔ asɩr gʋtɔ ma, na waa: Kǝ ma ŋǝ akɩ nna nɩ gʋɖɛɛ nɩ aa? 27Na Pɩɛɛr awǝla acɩŋǝ. Nácɩrɩ akʋl kpaarɩ.28Na batɔɔ Yeesu kayiifu gaɖu a ce na roma ka gominant‌ɕagakǝmcǝmɖu gajakajaka ba kpa ma naa ayiɖe aka kǝ ba kpa gakǝmcǝmɖu nɩna, naa ba paa tɩ kpa ba lɔ ajɩwa na, naa ba sǝra ajɩ paakɩ. 29Na Pilaatɩ aɖoo awa na pɩ, a lǝ pɩ waa: Gapaŋa jɩ ɩna ciu nʋ́soro nɖe? 30Na ba tǝ lǝ ashee nɩ waa: Maa ka lee arɛbɔnɔ na maa ka g ɩri nɩ a pɩ nákasul na.31Pɩlaatɩ ka ŋǝ gabɔnɔ gaɖǝn na ma, na a lǝ pɩ waa: Tɔɔ ma nɩ anyɩnŋgilopi cim ma na nɩ ɩkǝma ɖaa anyɩŋgʋpɔ gʋlǝ ma. Na Yuɖaa kǝbaja ba lǝ nɩ waa kɩ shee atʋ gan‌ɕwaa: Gɩ kǝ ʋɖǝn a cii na. 32Naa daa Yeesu acee lǝ ma ɩlee, nkǝlǝ a na lǝ pɩ bʋce mbʋɖee a naa cii ma.33Na Pilaatɩ akpa ɩkǝma kaŋku nɩ, naa ayɩɖa Yeesu ataba nɩ waa: Akɩ na Yudaa kǝbaja bagʋpayarɩ aa? 34Na Yeesu abuye n‌ɕwaa: Akulopi ʋnalǝyaa ba lǝ kɩ na aŋgalei? 35Na Pilaatɩ atǝlǝ ashee nɩ waa: Nlee yuɖaa kaja aa? Aka samaa na basaraalaaja kaɖibaja ba rɩ ka kɩ apɩ námasul: Mʋn'ʋlee?36Na Yeesu abʋye nɩ waa: Aŋgayarɩtǝna kaalee ɖulɩnya nɖe nɩ kaa ja na. Maa aŋgayarɩtǝna kaa lee ɖulɩnya nɖe nɩ kaa ja na. Maa aŋgayaritǝna galee ɖulɩnya nɖe nɩ kaa ja jɩ, maa ambakǝŋja ba cǝ gʋtara ashee amv. Naa Yuɖaa kǝbaja ba paa sǝra amʋ na; Ama aŋgayarɩtǝna kaa ɖa atǝn tɩya na. 37Na Pilaatɩ a lǝ nɩ waa: Gǝŋ ma, akɩna gʋyar ɩaa? Na Yeesu atǝ lǝ ashee nɩ waa: ʋcɔɔlǝ jɩ, amʋ nagʋyarɩ ga laŋ na baŋʋm amʋ, mpɩ ɖulinya nɩna ma laa sǝriya ashee ɩja. Arɛ nɖee ɩja kʋpi ma, a na ɖʋ amʋ gʋtɔ.38Na Pilaatɩ ataba nɩ waa: Mʋnʋ bayɩɖa waa: Ɩja? Alǝ gǝŋ aboŋo ma, náɖoo ace tɩ wǝɖa Yuɖaa Kǝbaja naa lǝ pɩ waa: Kǝ ma ŋǝ gabɔnɔ gaɖǝn n'ʋsoro de na woo. 39Ama, ɖaa ɩ ɖa waa: Ba iam sarka nɩ karɛ ɖǝn anyugʋshile paakɩ ka jɩŋgaarɩ kasaa ma, ɩtɩyɛɛ ma lam Yuɖaa kagʋpayarɩ aa? 40Nkǝŋ na bakuro: Aaɩkɩlee ʋni na, ama Barabaasɩ. Barabaasɩ aye lee mbɔnɔyar na.

Chapter 19

1Ŋkǝ na pilat atʊa yeesu acǝ tɩ keda nɩ gɩ gɩ kpasapl. 2Sɔja ma na bata tʊa ɩyiwo alʊ na ŋyari fu naa asǝu yeesu aŋdi naba tǝa toko ara na akara nɩ. 3Na lǝ waa gɩ tɩ sala akɩ yʊdaa kǝbaja ba gʊyari na ba sǝ nɩ gʊnyɛ.4Ŋkǝ na pillat akɔɔ duo aciŋǝ naa alǝ pɩ waa kide ma mpɩ na nɩ ashee anyɩŋ naa ɩyɔ lǝ waa kǝ ma 5Ŋkǝŋ na yeesu mbɔnɔ aduoaka asɔu ɩyɩo k'aŋfu na toko ndee ba kara nɩ ma na pila alǝ pɩ waa ŋǝ ma arɛ. 6Ba sara laaja kaŋdi baja na sɔja ma na ba ŋǝ yeesu ma na ba taa ʊwǝlǝ alaŋ waa "kal ma nɩ kal ma nɩ ŋkǝŋ na pilat alǝ pɩ waa tǝwa ma nɩ ce tɩ kal anyɩn akɔ adʊ waa kǝ ma ŋǝ na nɩ mbɔnɔ nden na.7Yʊdaa kǝbaja batǝlǝ ashee pilat waa gɩ wʊda gʊda gʊda gʊpɔ atʊ gʊpɔlǝ waa, shee acii adʊ waa alǝ waa ade na gaja pur. 8Pilat arǝŋǝ gǝŋ ma na asampǝna ɩkɔɔ kpa nɩ. 9Na akɔɔ kpa ɩkǝma k'aŋku nɩ naa apɛŋɛ ata ba yeesu "ŋka na ʊduo na ma" k'aja saade na yeesu ka lǝ nɩ gadǝn na.10Na pilat alǝ nɩ waa "k'atǝlǝ ashee-amʊ aa k'ayɔ wa nwʊda ɩka shi ndee ma lam na akɩ ma naa saŋ kɔɔ wʊda ɩkashi ndee ma kal na akɩ m'aa? 11Yeesu atǝlǝ ashee nɩ waa ka wʊda ɩkashɩ dǝn a ma laŋ na awu ndee bashee akul na bdi laŋ ma na aki ma alee ka mbɔnɔ awu.12Daa atǝlǝ ashee nɩ gǝŋ ma laŋ na pilat alee koŋ kaari waa ade alam nɩama yʊdaa kǝbaja ba taa ʊwǝlǝ alaŋ alǝ waa ʊta lam ʊsoro de ka lee se sar a na lǝ ʊsoro na arɛ ndee atɩ agʊlɔ aɩ yarl ma a na lǝ se sar a galibɔnɔ. 13Pilat arǝŋǝ ba bʊlei bʊde ma na aduo na yeesu aka naa asǝ ɩkǝma ka mboi laŋ ba na yɩ da na heburu k'aglja waa "gabbatha ma"14ɩde tɩ lee ʊhɩle ndee ba na kpede na saa waa bajɩ pak ka jɩŋgaarɩ ma gakɔŋkɔ ŋɔ gakoloŋ t'aja ka tam na pilat alǝ yʊdaa kǝbaja waa "kide ma ŋǝma anyɩŋ gʊyari!" 15Ŋkǝ na ba taa bʊwǝlǝ alaŋ waa lǝŋ nanɩ gadu lǝŋ na nɩ gadu-kal nɩ nayɩŋ gʊyarɩ na guyo aa ba saa a laa ja ka di baja batǝlǝ waa sesaar lee ka atʊ gʊyarɩ 16Ŋkǝŋ na pilat akǝa na yeesu ashee pɩ woo ba cǝ tɩ kal nɩ guyo k'aŋkʊra laŋ.17Yk ǝŋ na ba tǝ na tǝ wa yeesu aduo aduo na na ma ade toŋo guyo k'aŋkʊra agɩlopi na cǝ gadu ngadei ba na yɩ da waa adi kǝwa gadu ma ba na yɩda na heburu ka gɩja waa golgota. 18ŋKǝŋ na bakal yeesu gʊyo k'aykʊra laŋ adena bɛrɛ banyɩu badǝn ʊden agʊnyi pɛnɛ laŋ yeesu deba gɩciica.19Pilat gboo aŋʊn gʊyo k' aŋkʊra laŋ waa yeesu naasarɛt kaja yʊdaa ka gʊwarɩ. 20Yʊdaa kǝbaja tuutuu ma batʊr ka ʊŋʊn de adu waa gadu ngadee ba ba kal yeesu gʊyo k'aŋkʊra laŋ ma sela na npa nɩ heburu ka gɩja latɩy ka gɩja gɩrek ka gɩja jɩ ba ŋʊn de.21Ba sara laaja ka ndl baja na yʊdaa kǝ baja ba lǝ pilat waa paa ma ŋʊn waa yʊdaa kǝbaja ba gʊwari na ama alǝ lee yʊdaa kǝbaja ba gʊwarl. 22Pilat atǝlǝ ashee pl waa "bʊkɔ mbʊkɔ mbʊdee nŋʊn boŋn boŋo ma nŋʊn"23Sojo ma na ba kal yeesu boŋo ma na ba tǝ wa ɩtoko naa yʊgo bʊ nan baa soja paŋa na acani aja a jaba gboo ɩde saa waa a jaba de kawuda gadu pɔɔka na ma na koko gadu lʊka na ma na tǝ wo aloŋ acǝ atǝŋ. 24Ŋk ǝŋ na ba lǝ bawor waa gɩ paa fat ǝr a jaba de ne ama pola ma gɩ kǝucaa caa naa aŋe arɛ ndee anaa jɩ ma alǝsuna de pala ka na ʊŋʊn ndee ʊlǝ waa ba yʊga ama jaba laŋ ʊkpe ma.25Sojo ma na ba lee ale sʊra de yeesu nar anar ʊŋono ʊsiŋpǝrǝ marll kǝlopas akar na marll magdala basiŋpǝrǝ bǝde bade bayide yeesu aguyo ka ŋkra sul. 26Yeesu aŋǝ anar na a akǝŋja mba dee asɔlɔ ma asǝla na nɩ ma na alǝ anar waaw ʊslŋpǝrǝ ŋǝ aka pl. 27Na alǝ akǝŋja waa ŋǝ a ka ŋana tǝwa na saa de na akǝŋ ja de atǝwa nɩ ashɛu na a gafala nɩ.28Ganl kaŋkǝm daa yeesu ayɔ lǝ waa baa maa kɔ nɩ ɩkpe boyo daa ʊŋɔnʊle atǝwa na ʊsʊbʊ nɩ ma na dǝ waa "ʊtunyem kpamʊ". 29Batt gʊdǝŋ arǝŋǝ asid ka bʊka na nkǝŋ, ŋkǝŋ na ba kara ʊpakʊ asid ka bʊka na bʊde nɩ naa atʊna gɩpɛ naa ataa alaŋ alaŋ a ga nɔ ni. 30Yeesu anyem asid ka bʊka na bʊde ma na alǝ waa gaboŋ na akodo aŋdi atǝŋ naa ashee aŋŋuro.31ƖJɩ waa ʊshile de ʊlee ka ʊshile ndee ba na kpede na saa na sabaat k'ʊshile ma laŋ na yʊdaa kǝba ja ba cǝ tɩ taba ganɔ pilat sul apala ba ti barɛ mbadee ba kal gʊyo k'aŋkʊra ma bɩ kel naa ba sǝra arǝgǝ pɩ atǝŋ adʊ waa k'ɩsim waa bada gʊyo k'aŋkʊra laŋ hali sabaat de alee ʊshile kpatkɩɩ na ashee pɩ. 32Ŋkǝŋ na sɔja ma na bapɩ tɩ tɩ arɛ tɔnɔ ka na anyiʊ taja mba dee ba man kal na yeesu ma bɩ kel. 33Ba kpa yeesu sul ma baŋǝ waa aci boŋo galaŋ na kǝba kɔɔ ti ɩkei na.34K'aŋkǝlǝ njl sɔja dǝn ba gɩ cii ca atǝa ŋcʊra acim yeesu ʊbo kpaarɩ kpaarɩ na akɔnɔ na bʊto bʊ duo. 35Arɛ ndee aŋǝ ma alaa ka ka sǝria gǝŋci asǝria alee ɩja kaja na ayɔ ab waa ade asǝra alee ɩja ka ja na naa anyɩŋ gboo ɩsǝra awʊda ʊwʊda ʊciine.36Naa ʊŋʊn ndee ʊlǝwaa baa aŋ kǝwa ndɔŋkɔnɔ kǝŋ pi na ʊkpe ma laŋ na ale sura de ɩlee. 37Ʊŋun dǝn gboo lǝ waa ba tǝ ba kide arɛ ndee ba cim ma38Ale sura de ka ykem na yosɛf arimayte ka ja ade gboo alee yeesu akey ja na vlugu ni adʊ waa atɩ cu yʊdaa kǝba ja ba sampǝna apɩ pilat sul atɩ taba ganɔ yosɛf apɩ tǝa yeesu aŋkoŋ pa. 39Nicodɛm ndee abʊŋa ce yeesu sul gɩjlɔŋɔ ma gboo api na tʊlaari ndee bacǝkǝla na aloɛs ndee a naa sǝra atǝ daa ɩpɔm ɩshɩnʊn ma.40Ŋkǝŋ na ba taa yeesu aykampa naa apaayjɩ na akuro ndee yʊdaa kǝdaa kǝba ja ba na fuu na bakono ma. 41Ykufo nfɔli fɔli ndee keba ka na fuu ʊkono dǝn ŋcin ayɔ na ma ndeŋ da asǝla na gadu ngadee ba kal yeesu ma. 42Adʊ waa ʊshile nʊdee yʊdaa kǝ ba ba ja ba na kpede ma na gǝŋ naa ŋkufo nsǝla gadu ma laŋ na ba tǝa yeesu acǝ tɩ dʊ ncɩń.
Chapter 20

1Bɔkɔɩ Kʋshile ʋṣǝbaka, Maarii magɩdalaa kaja ace akufo nɩ ŋjɔkʋɖɩ futufutu, akpa ma, naa aŋǝ ntala nɖee ba cɩʋ nkufo kaanɔ ma nɖe mpile pile aɖa gʋsaʋ. 2Na acu ace Sɩmɔɔ Pɩɛɛr na yeesu akǝŋja nɖee Yeesu asɔlɔ awu ma sul, naa alǝ pɩ waa: Ba laa nɖiyar nkufo nɩ na ku yɔ gaɖuu baɖʋ nɩ ma na.3Pɩɛɛr na Yeesu akǝŋja baɖoo ace akufa nɩ 4Na ba bɛrɛ banyɩv ba man acuu ace. Ama Yeesu akǝŋja asaaka ace were were atɔnɔ pɩɛɛr akpa akufo nɩ. 5Na akur atǝn na jeɖe, akɩsa nɖee ba par na Yeesu ma ɩɖe ɖa atǝn. Ama ka kpa nkufo nɩ na.6Sɩmɔɔ Pɩɛɛr atǝr aŋkǝm, akpa ma, naa kpa nkufo nɩ, Na aŋǝ akɩsaɩ ba parapara Yeesu ma, atǝn. 7Na nkuro nɖee ba sɩʋ Yeesu anɖi ma nɖe nɖa gʋsaʋ, ama nɖe ŋpɩlepile aɖa gʋsaʋ afǝlǝ.8Na Yeesu akǝŋja asaaka aye kpa nkufonɩ mɩaʋ, na ba ŋǝ naa ashee ɩja. 9Ka nkǝlǝ kɩ ka na ye pɩ ɖaa ʋŋɔn ʋlǝ waa: Yeesu ataa ŋǝnǝ aɖoo bakɔnɔ nɩ ma na, 10Na Yeesu abakǝnja ba kɔɔkɔɔ ashɛʋ bagaɖu.11Ka ŋkǝlǝ nɖe Marii aɖe yiɖe nkufo kaanɔ aka na yu. Kur atǝn na jeɖe nkufo nɩ. 12N'aŋǝ malaɩka banyɩv baɖe ba kara ayɔkɔ ɩfɔnɔ asǝ gaɖuu ba ɖʋ Yeesu aŋkoŋpa ma, ʋɖǝn sǝ gaɖuu anɖi nɖa ma, asaaka ata sǝ gaɖuu ɩkei ɩɖa ma. 13Na ba taba n‌ɩ waa: Ʋsǝmprǝ, mʋ lee ka ʋ na yu? Na tǝlǝ ashee pɩ waa: Ba tɔɔ amʋnɖiya ma laŋ na nna yu, kǝ ma yɔ gaɖu ba ɖʋ nɩ ma na.14Alǝ gǝŋ ma, na cǝpǝra ma, naa ŋǝ Yeesu aɖe yiɖelaŋ ama ka yɔ waa: Yeesu yiɖeka na. 15Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Ʋsǝmprǝ kɩ, mʋ lee ka ʋna yu? Mʋ lee ka kɩ? Marii ɖe tǝm waa: Nɖee ana tʋŋa akufo ma na, na alǝ nɩ waa: Ʋŋono, ɩta jɩ waa: Akɩ tɔɔ ka nɩ lǝ mʋ gaɖuu ʋɖʋ nɩ ma naa ma ce atɩ tɔɔ nɩ.16Na Yeesu a yiɖa nɩ, Marii! Na acǝpǝra alǝ nɩ na ɛbʋnʋ ka gɩkǝrǝ waa: Rabunii! Kaashɩ na gǝŋ waa: Acereka! 17Na Yeesu a lǝ nɩ waa: Paakana fɔm amʋna: Aɖʋwaa kǝ ma kana boɖo amawɛɛ sul na. Ama kʋla ce atɩ ŋǝ ambasoro, alǝ pɩ waa: Ntɩ boɖo amawɛɛ nɖee a lee anyɩnaya ma, na Gaja na anyɩn Gaja sul. 18Na Marii magɩɖalaa kaja ace atɩ lǝ Yeesu abakǝŋja waa: Aɖe ŋǝ nɖiyar na alǝ nɩ bʋlei bʋɖe.19Bɔkɔɩ kʋshile ʋsǝbaka ɖe, ka gɩtǝŋshile, gaɖuu Yeesu abakǝŋja baɖa ma, ka caŋkɔ ɩɖe rim aɖʋwaa: Asampǝna ɩtɩ kpa pɩ na Yuɖaa kǝbaja, na Yeesu akpa asǝ bagɩcuca, na lǝ pɩ waa: Fɛɛ aɖa ashee anyɩn. 20Alǝ pɩ gǝŋ boŋo ma, na afaŋa pɩ anyɛ n'ʋbo. N'ʋciŋkǝrka ʋpɩ ashee pi bakɔɔ ŋǝ nɖiyar ma.21Na Yeesu alǝ pɩ acǝŋǝ waa: Fɛɛ aɖa anyɩnasul! Ɖaa amawɛɛ atǝm amʋ ma, amʋ gboo ntɩ tǝm anyɩn. 22Alǝ gǝŋ aboŋo ma, naa wu gʋsǝrǝ balaŋ a lǝ pɩ waa: Cam ma ŋŋuro-nsoŋsono. 23Mbeɖee ɩtǝɖǝ bambɔnɔ ma, ntɩŋtǝɖǝ; Mbeɖee kɩ tǝɖǝ pɩ na ma, bambɔnɔ ntɩnɖa.24Nkǝlǝ Yeesu apɩ basul ma akǝŋja Tomaa nɖee ba na yiɖa waa: Ɖiɖim ma, ka ɖa bagicuca na. 25Na bakǝŋja basaaka ba lǝ nɩ waa: Gɩ ŋǝ nɖiyar . Ama na alǝ pɩ waa: Na kǝ ma ŋǝ anyɛ ka kulu na, na kǝ ma kara aŋgɩsǝwa ɩca bakal nɩ ma kakulu nɩ na kǝ ma shee ɩja ayɔ na.26Ɩcǝm ɩshile ganaana ma, Yeesu abakǝŋja ba saŋ wala aciŋǝ aɖa gafala nɩ, arim acaŋkɔ, Tomaa ɖe ɖa nkǝŋ. Na Yeesu akpa asǝ bagɩcuca, na alǝpɩ waa: Fɛɛ aɖa ashee anyɩn! 27Na alǝ Tomaa waa: kim nakusɩwa apɩ, kɩɖe amnyɛ, bɔlɔ akʋʋnyɛ, naa akara amʋbo nɩ: Paa kaŋkǝr gɩfolu na, she ɩja.28Na tomaa alǝnɩ waa: Amʋnɖiyar na aŋ Gaja! Na Yeesu a lǝ nɩ waa: 29Ʋŋǝ amʋ ma, laŋ n'ʋshee ɩja ǝa. Nɖinsono ashee ɩnbaɖee kǝ ba ŋǝ na, naa shee ɩja ma.30Na Yeesu akɔɔ lee maamaaci kalesʋra tuutuuma abakǝŋja baŋyu, ama kǝ ba ŋɔn alesʋra ɖe gʋbɔ ŋgʋɖe nɩ na. 31Ama ba ŋɔn aleʋra ɖe naa ɩshee ɩja waa: Yeesu lee ka Kristo, Gaja ʋpur, ɩta shee ɩja ɩtu ŋǝ ŋŋuro na aŋyɩɖa.

Chapter 21

1Ali sʊra de k'aŋ kǝm kem yeesu alaa agʊlɔ afaya aba kǝŋ ja tiberiad ka teŋku ka ganɔ daa alaa agʊlɔ afaŋ pɩ ma noo k'ama: 2Simon piɛr na tomas ndee ba na yɩda waa didim ma na natanaɛl kana galilee kaja na se bedee ba pur acǝŋǝ na yee su abakǝŋ ja ba nyɩu ba dǝŋ. 3Simon piɛrr alǝ waa "ntɩ cǝ gʊwa" na bade gboo ba lǝ waa"gɩ tɩ gɩ kʊŋakɩ acǝ.4Ga ja ga kʊda ma na ba ŋǝ yeesu ade yide tǝŋku ka ganɔ ama aba kǝŋja kǝba yɔ waa yeesu na. 5Ŋkǝŋ na yeesu alǝ pɩ waa bayi fala ɩwʊda akɔ den arɛ taa jɩ aa na ba tǝlǝ ashee nɩ waa "aaɩ". 6Na alǝ pi waa kǝw ma anyɩn gʊraʊ gʊn yi sono laŋ ɩtɩɩ ŋǝ ŋkǝŋ na ba kǝwba gʊraʊ ama kǝba kɔɔ sǝra ba bɔ na bʊfili kʊ yɔgʊ laŋ.7Ga laŋ na yeesu akǝŋ ja ndee asɔlɔ ma alǝ piɛrr wààndi yar na piɛr arǝŋǝ waa ndi yar na ma na akara atpko atǝnaja c adʊ waa acee fodo ayɔkɔ nɩ na ata ajǝm tǝŋku nɩ. 8Na bakǝŋja mbadee ba saa ma ba kpa ŋyifoinɩ adʊ waa ki lǝŋ na. 9Saa ndee barǝgǝ apl apɩ gɩyɩdɩ laŋ ma naba ŋǝ bʊfili na bodo ɩde tǝr atoŋcʊnu laŋ10Yeesu alǝ pɩ waa laa ma bufɩlɩ mbʊdee ɩri ma cei apɩ na ma na. 11Apɩ n'atǝm arǝŋǝ na bʊfɩlɩ bʊbʊŋbɔnɔ isʊa kulumi na tǝb n'ɩrɩu 153 bʊ fili bʊde bʊyɔgɔ nalɩ gʊtǝyɛ gʊfatǝr.12Na yeesu alǝ pɩ waa: pɩ ma tɩ laa sɔŋtɔ aba kǝŋja bʊdǝn ka taba nɩ lǝ waa "aŋa na akɩ na" ba yɔ lǝ waa ndi yar na. 13Na yeesu atǝa bodo bodo na gafɩlɩ ashee pɩ. 14Daa yeesu aŋǝnǝ aduo bakono nɩ ma ŋkpala ŋriutaja ŋǝŋ alaa agʊlɔ afaya a ba kǝŋn ja ma.15Sɔŋtɔ k'ajkem na yeesu alesimon piɛrr simon yowona pur ʊsɔlɔ amʊ awu daa waa maa na piɛr atǝlǝ ashee ni waa geŋci ndiyar ʊyɔ le waa nsɔlɔ aki na yeesu alǝ nɩ waa deu aŋgʊbɔrifɔ. 16Na akɔɔlǝ nɩ ŋkpala ŋnyɩutaja ba ŋǝ bʊfɩ na bodo bodo lde tǝr atoycʊnu laŋ.17Na ale nɩ ŋkpala nritaja cǝŋǝ waa simon yʊwana pur ʊsɔlɔ amʊ aa ŋkǝŋ na pier vpiɛ daa yeesu a ta ba gǝŋ ma na atǝlǝ ashee nɩ waa ndi yar ʊyɔ baa maa kɔ nɩ ʊyɔ waa nsɔlɔ akɩ na yeesu alǝ ni waa "dǝu amɩ bɔrɩ". 18Ɩja ɩja ʊta da gɩyifala nɩ ʊtaa sra ta ayide laŋ akara k'atoko acǝ n'akl gadu ngadee k'asɔlɔ na ma.19Piɛr a bʊce mbʊdee anaa kʊma na gaja ma na yeesu alǝ gani k'kǝm na alǝ piɛr waa tǝr amʊ ŋkǝm.20Piɛr akide aŋkǝm ma na aŋǝ akǝŋja ndee yeesu asɔlɔ ma ade tǝr b'aŋkǝm arɛ ndee ata ba yeesu saa ndee ba na jɩu ʊkǝŋ ja waa ndi yar aŋa tǝa ki ashee ma". 21Piɛr ŋǝnɩ n'aa lǝ yeesu ndi yar maa kɔ nɩ arɛ nde alee.22Piɛr ŋǝ nɩ n'aa lǝ yeesu "ndi yar" maa kɔ nɩ wàà "nta lǝ waa ada nɩ hali ma kǝwa apɩ ak'aaja ba dai tǝr amʊ ŋkǝm. 23Galei gade jɩ ba da lǝ ba gɩ cɩɩca nɩ waa akǝŋ ja de kaa cii na ɩde saa waa yeesu ka lǝ piɛr wàà akǝ ja de kaa cii na ama kǝwa apɩ a k'aa ja ga dai.24Akǝŋ ja de na laa alǝ sʊra de ka sǝriya na gɩ yɔ alǝ waa aseriya alee ɩja nɩ. 25Alǝ sʊra tuutuu ma na yeesu alee ba ta lǝ waa ba tǝ ba ŋʊn alǝ sʊra de ɩŋuuii duulinya aŋunii agɩ lopi kaa sǝra acam abɔde ɩŋunii na.

Acts

Chapter 1

1Teofiil, nlə aŋgʋbɔ gʋsəbaka nɩ, ɖaa bʋkɔɩ Yeesu asəba alee naa acere bɛrɛ ʋsəbʋ nɩ. 2Halɩ atɩ cem na ʋshile ɩ akɔɔ aboɖo alaŋ ashɛʋ ma, a lə abatəmka na ŋŋuro nsoŋsono mbaɖee alaa ma. 3Ɩshɛɩjika kaŋkəm na alaa agʋlɔ afaŋa waa: Aɖa ŋŋuro nɩ, nafaŋa pɩ alesʋra tuutuuma afaŋa pɩ agʋlɔ ɩshile ɩshɩnyɩʋ, naa naa lə pɩ Gajakaayarɩtəna kalesʋra.4Aɖa badul ma, n'alə pɩ waa: Ba paa tɩ liŋ na Yerusalɛm na, ama basə asaa bʋkɔɩ Gʋya alə waa: Ataa shee ma, ŋgaɖee ncee lə anyɩn, ma. 5Aɖʋwaa: Yohana aməna na bʋto, ama, anyɩn ɩtɩ lə waa ɩlee ɩshile ɩtʋrka ma, batɩ ba məna anyɩn na ŋŋuro nsoŋsono.6Ŋkaŋ na abatəŋka bawala nataba nɩ waa: Nɖiyar nnyimə n'ʋnaapɛmpɛŋɛ Ɩsraɛl agayaritəna aa? 7Na abuye pɩ waa: Kɩ lee anyɩn ɩnɩɩ yɔ ŋkələ yaa saa nɖee Gaya anyaʋ aɖʋ nɩ́ko ma na. 8Ama anyɩn ɩtɩɩ cam ɩkashɩ ɖən, ŋŋuro nsoŋsono ntɩŋ rge anyɩnalaŋ, naa ɩlee amasəriya baja Yerusalɛm nɩ, na yuɖee nɩ, nasamarii nɩ halɩ ɖulinya agatəna kaayala.9Alə gəŋ aboŋo ma, na səba na boɖo alaŋ bataa babʋyɛ na kiɖe alaŋ ma, na nɖəla nɖən nkəl bɩnyɩne. 10Ba naayiɖe ataa babʋyɛ nakiɖe anashɛʋ ma na bɛrɛ banyɩʋ baɖe bakara ayɔkɔ ɩfɔnɔ kanɩ karɩ ba ɖoo n'alaŋ. 11Na lə pɩ waa: Galilee kəbajanyɩn mʋ lee ka ɩ yiɖe na kiɖe alaŋ, Yeesu nɖee ba laanɩ anyɩgɩcɩɩca ashɛʋ na alaŋ waa ma, aɖaa ɩshɩŋə nɩ aboɖo alaŋ ma, gəŋ cí akɔɔ apɩ.12Ŋkəŋ na bakɔɔ Yerusalɛm, n'ace aliifʋ kayo ka kagʋbʋnʋ laŋ gʋɖa asəla na Yerusalɛm ma, ɩɖe tɩ səla na sabaatɩ kʋshile. 13Ba kpa ma, na baboɖo ŋku nlaŋaja nɩgaɖuu ba cee na ɖa ma; mbaɖee baɖa ŋkəŋ ma, na gəŋ Piɛɛr, Yohana, Yakubu, Alfee ʋpur, simɔɔ selɔɔtɩ na yuuɖi Yakubu ʋpur. 14Na baŋunii ba man na nyiŋə awəɖa gaɖɔŋkɔnɔ baamʋnʋ nɩ, na basəmprə, na Marii Yeesu anar na na Yeesu bapar.15Kɩ́shile ɖe nɩ, na Piɛɛr ata ayiɖe laŋ bagɩcɩɩca Bɛrɛ gʋyaɩ baɖa ŋkəŋ ma, na gəŋ ɩshɩkoloŋ na ba lə waa: 16Atɩbaja woo, ɩsəm waa bʋkɔɩ ŋŋuro nsoŋsono mbʋŋa lə ʋŋɔn nɩ, na Ɖaʋɖa ʋwələ, aɖʋ Yuɖaasɩ nɖee atoŋo bɛrɛ ace na ma bari Yeesu ma.17Abʋŋa aɖa atɩ gɩcɩɩca, alee ntəma nɖe yɔ. 18Ʋrɔŋde atɔɔ ambɔnɔ kʋɖasəlaka ashɩ na gawana ace atɩ fəɖa nɖi mpi aɣʋlɔ gʋṭi acʋnʋ ɩdooka. 19Na Yerusalɛm kəbaja baŋunii ba yɔ galei gaɖe. waa: Gawara gaɖe kaŋyɩɖa na bagɩkrə, waa: hakalɩ ɖamaa, kaashɩ na gəŋ waa: Akɔnɔ kaawara.20Ba ye bʋŋa aŋɔn pʋsoomʋ nɩ waa: Agaɖuɖaka gapra ʋteru, ʋɖən apaa kɔɔ ɖa ŋkəŋ na: naa arɛfɔli acam antəma!21Ɩsim waa:Mbaɖee bakʋn atʋ baa saa apaŋa na ŋkələ ɖiyar Yeesu aɖa n'atʋ ma, 22tɔɔ na Yohana abʋtomənaka acim na saa ɖee balaa nɩ atɩgɩcɩɩca naa alee Yeesu ʋŋənu kasəriya ma, apele naatʋ. 23Na ba ce na bɛrɛ banyɩʋ ashee pɩ: Yosɛfʋ ndee ba na yiɖa waa Barsabaasɩ ba tɩ nɩ ŋyɩɖa waa: Yustusɩ, na Matiasɩ.24Na ba nyiŋə waa: Nɖiyar akɩnɖee ʋyɔ bɩfalu ma kɩɖe alaa nɖee ʋnayɛɛ ma. 25Naa na nɩ gɩman ntəma akɩbatəmka baŋja nɖee Yuɖaasɩ abəɖa ace gaɖuɩ ɩfana nɩ ma. 26Na ba kəʋ ɩkʋɛ, nɩ́kʋɛ ɩƒəɖa Matiasɩ laŋ, na Matiasɩ apele na təb n'ʋɖə Yeesu abatɩmka.

Chapter 2

1Ŋkələ nɖee pentekot kʊshƖle ʊkpa ma ba ŋunii bə ɖe ba ɖa ga ɖu ga ɖɔŋkɔnɔ. 2KpaarƖ kpaarƖ na gsərə gʊbʊmbɔnɔ gʊɖən gʊɖuo na alaŋ na ƖkashƖ, naa arəŋə ŋku nɖee nƖ ba ɖa ma. 3Na Ɩɖanʊ ɖaa ʊtonu ma Ɩyʊga ka golɔ naa atər baa aŋa na laŋ. 4Na ba ŋunii ba rəŋə na ŋŋuro ŋsoŋsono naa asəba na lə gƖ kərə gɩ ƒɔlƖ ɖaa ŋŋuro ŋshee pƖ waa ba lə ma.5Ka tam ɖe Yʊdaa kəbaja ba ɖa Yerusaləm ma, na bɛrɛ mbəɖei ba wʊɖa na Gaja ʊcine aɖuo na apa nɖee Ɩɖa ɖuulinya kaa təna laŋ ma. 6Saa nɖee ŋkəmpərə ŋŋʊra ma na sa maa ba wala naa a kpa biti aɖʊ waa baa aŋa na arəŋə ɖaa ba na lə ba gƖ kərə ma. 7Na Ɩlee pƖ soke naa aɖa pƖbiti.na ba lə waa < gasono mbəɖei ba na lə bʊ lee ma kƖ lee galilee kə ba ja pƖ aa?8Maaaa kɔ laŋ na atʋ ganɔ gɩ Shee rǝŋǝ ɖaa ba na lǝ atɩ kɩrǝ ma? 9perses, meɖes, na elamɩtes, na mbǝdes ba ɖa mesopotame, yʋde nɩ, na kappada na pont na asɩe, 10frɩgɩ na pamfƖlƖ, egɩpt na lƖbƖƖ ka gʋsaʋ asǝla na SƖrɛn, ba Sa na mbǝdeɩ ba uo na Rom ma, 11yʋdaa kǝ ba ja na proselɩt ma na, kreta na arab, gɩ rǝŋǝ ba na lǝ Gaja ka ŋtǝma n'ɩkashɩ ma"12Ra ba ŋunɩɩ ba ɖa na kɩde Soke naa aɖa maa maa Cɩ nɩ; na ba na lǝ bawor waa: "kaa Shɩ JƖɩ waa baɩ?" 13Ama badǝn bǝɖe ba tɩ lee pɩ Saarɩ "na lǝ waa" ba nyǝm ʋkana bʋsaŋka ashɩ14Ama pɩɛɛr ta ayɩɖe alaŋ adeŋ na tǝb na ʋen naa ataa ʋwǝlǝ alaŋ naa dǝ pɩ waa "yʋdaa kǝ ba ja, na anyɩŋ ba ŋunɩɩ ɩɖa yerusalɛm ma, yɔ ma ŋgade; ɖʋ ma gʋtɔ urǝŋe ambʋleɩ. 15Aɖʋ waa bɛrɛ mbǝɖe kǝba Shɩ bʋkana ɖaa Ɩ na tam ma na, aɖʋ waa ʋshɩlee ka ga kɔŋɔ ga rɩu ta nɩ na gɩ ɖa.16Ama bʋkɔ mbʋdee aŋdob Joɛl accee lǝ ma na gǝŋ 17ŋkle nɖee ɩ Shɩle ɩkǝŋ ja ɩnɩɩ kpa ma: Gaja galǝ waa, ŋtǝ ma rǝgǝ na amʋ ŋŋuro bɛrɛ ba ŋunɩɩ laŋ. Anyɩŋ bʋ pɩlɩ bʋtɩ bʋ naa na fol aɖa.18Gǝŋ cɩ ama ba tǝŋ lee ja ba soro na ba soro na ba-sɩmpǝrǝ laŋ. ɩshɩle ɖe nɩ na ma rǝgǝ amʋ ŋŋuro, naa ba naa na lǝ aŋɖobɩ ba bʋleɩ. 19ŋtǝ ma faŋa maa maa cɩ ka lǝsʋra Goja ka la na ʋfa gatǝna laŋ. akɔnɔ, ʋtonu kaŋkulokulo kɩ yɔ.20Ushile ʊtʊʊ pəra ŋkomo naa aŋɔrɔapəra akɔnɔ, naa ʊshile ʊbʊmbɔnɔ ʊshile nɖee nɖi yar akəwa api ma. 21Ka ŋkəle ƖtƖƖ tƖ pƖ waa arɛ nɖee ayƖ da ndi yar aŋyƖ da ma ba tə ba cam nƖ alam atəŋ22AnyƖ n israɛl kə ba ja rəŋə ma bʊlee mbʊɖe :Yeesu nasarɛt ka ja arɛ nɖee Gaja ga shee ƖƖja anyƖn gƖ cƖƖ ca nƖ ma, na atə ma Ɩbʊmbɔnɔ nɖei Gaja ka gƖ lopi gƖ lee anyƖn gƖcƖƖ ca nƖ ɖaa anyƖn gƖ lopi Ɩyɔ ma; 23ɖaa Ɩcee ɖa Gaja kʊnyaʊ nƖ ma, na ba tə wa nƖ akara anyƖŋ mbəɖee kƖ na kʊm gʊpɔ na ma, anyƖn a nyɛ nƖ na ɩ kal nɩ gu yo ka ŋkʊra laŋ naa akə nɩ. 24Gaja ga ŋənə nɩ naa a laa nɩ bʊce ka ga yoru nɩ, aɖʊ waa ka bʊ səra atoŋo nɩ na25Aɖʊ waa anɖabi ɖauɖa alə agale: ŋŋə nɖi yar baa saa apaŋa na amʊ ŋyɩɩ aɖʊ waa aɖa amʊ gʊ nyɩ sono laŋ naa ma paa gɩ ɩshɛɛ na. 26Gəŋ ci amʊ cine ʊker na aŋganɔ gaɖa ʊkʊmʊ nɩ, aŋgʊlɔ gboo gʊyʊɖa na Gaja ʊcine.27Aɖʊ waa kaa nyir amʊ ŋŋuro ba kono nɩ na, na kaa shɩmpala aka sɔlɔka abuu na. 28Ʊƒaŋa amʊ ŋŋuro kʊ nyɩŋ ca; ʊtaa rəŋə na amʊ.29Ambaja ŋtə ma sra alə na anyɩm na amʊ cine ʊŋunii anɖobi ɖauɖa agalei aci ba ƒm nɩ aŋkuƒo nɖa atʊ gɩ cɩɩ ca nɩ hali nʊrɔŋ. 30ɖaa acee lee anɖobi naaa acee ayɔ alə waa Gaja ga cee lə waa aɖe taa pala ampipi ŋsə ayarɩ boi laŋ. 31Acee yɔ naa alə ɖaa kristo anaa ŋənə aɖuo ŋkuƒo nɩ ma: ka nyir nɩ ŋkuƒo nɩ na gəci agʊrɩlɔ kʊʊ buu na.32Yeesu ɖe Gaja ga taa nɩ alaŋ atɩ ganɔ gɩ laa səria. 33ɖaa ba taa nɩ alaŋ atɩ nɩ Gaja ka gʊnyɩsono laŋ ma. na ɖaa acee cam ŋŋuro ŋsoŋsono gʊ ya sul naa arəgə ŋjɩ ɖaa ɩŋə naa anaa rəŋə ma.34Aɖʊ waa anɖobi Daʊɖa ka boɖo alaŋ na, ama alə waa nɖi yar lə amʊ nɖi yar, waa sə aŋgʊnyɩ sono laŋ. 35Halɩ ma lee na akɩ ba waru gakuli akɩ ɩkei ka ga ɖu nyɩ ka. 36Galaŋ israɛl ka gaƒala gayɔ gɩshɛbu lə waa Gaja galee nɩ nɖi yar na kristo. Yeesu nɖee ɩkal gʊyo ka ŋkʊra laŋ ma.37ŋkələ nɖee ba rəŋə gəŋ ma na bɩ cine ʊpiɛ na ba lə piɛɛr na bakəŋja mbadei ba saa ma waa gəŋ ma atəba wor bai na gɩ lee?>> 38Na piɛɛr atələ ashee pɩ waa ƒʊba ma a nyɩŋ ɖawa naa ba miɛ anyɩŋ bʊto nɩ na Yeesu krito aŋyɩɖa ashee anyɩŋbɔnɔ kʊtəɖʊ laŋ, naa ɩcam ŋŋuro ŋsoŋsono ka gʊjɔɔ. 39Aɖʊ waa gʊjɔɔ gʊɖe gʊɖa ɖaŋ ashee anyɩn ganɔ na anyɩŋ ba pi naa aɖa ashee bɛrɛ mbaɖei ba ɖa gaɖu ga ləŋ ka gboo ma, acəŋə bɛrɛ tuu ma mbaɖei atɩ nɖi yar Gaja gatɩ yɩ ɖa ma40Na bʊlee tuu tuu ma na ba lee səria naa alə na pɩ waa: << cam ma anyɩŋ gʊlɔ saa ma nɩ bɔnɔ nɖe nɩ>> 41Galaŋ na ba cam a ga lei na ba mɩɛ pɩ bʊto nɩ na kʊshile ʊɖɔŋkɔnɔ ɖe na bɛrɛ daa bʊkuli bʊriu ma ba pele pɩ 42ba ɖe ba tɩ cam apotr ma na bʊ ƒaŋʊ naa naa yʊga boɖo boɖo na ʊcine ʊɖɔŋ kɔnɔ na ʊnyɩŋu43Asampəna ɩɖe tɩ pa bɛrɛ tuutuuma ɖaa apotr ma na ba na lee maa maa ci ka le sʊra ma. 44mbaɖei ba wʊɖa ʊcine ma baɖe ba ɖa gaɖu gaɖɔŋ kɔnɔ, naa aman na aman na lee baa maa kɔnɩ. 45Baɖe batɩ yala ba amaa na ma na naa anaa na yʊga ɩŋunii ɖaa ɩsiŋ waa baa aŋa a cam ma.46Gəŋ ci baa ŋjəŋ na ba na ɖa gʊƒaŋa gʊɖɔŋkɔnɔ nɩ ʊnyiŋʊ ka gaƒala nɩ, naa naa yʊga boɖo boɖo nɩ ɩƒala na sir, gəŋ ci ba na yʊg bʊ jɩ u na ʊciŋ kər ka na ʊcine ʊburo ka; 47Baɖe ba tɩ kʊma Gaja na naa ŋə bɛrɛ ba gʊjɔɔ. nɖi yar ɖe tɩ pele pɩ baa ŋjəŋ na bɛrɛ mbəɖei ba cam alam atəm m.

Chapter 3

1Piɛɛr na Yohana ba ce ʋnyiŋu kaafala gabʋmbɔnɔ nɩ banyiŋe, ɩɖe lee saaɩ ba na nyiŋə ma, bʋkɔŋkɔŋɔ ciɩnɩ. 2Ʋsoro ɖən ɖaa baŋʋm nɩ ma alee falaŋfalŋ na, baɖe batɩ pɩ na nɩ na tɩ ʋnyiŋukaafala kaakonuɩ ba na yɩɖa waa: gʋŋərə ma, waa alee bara. 3Ʋsoro ɖe, aŋə Piɛɛr na Yohana ba na yɛɛ ba kpa ʋnyiŋu kaafala nɩ ma, na anyiŋə pɩ ɩtanɩ.4Na piɛɛr na yohana ba lə nɩ waa: kɩɖə atʋ gɩṣhɛbɔ. 5Nátaa agayɛ nɩ kɩɖə pi, na mən gʋtabara waa batɩ ba shee nɩ akɔɖən. 6Ŋkəŋ na piɛɛr a lə nɩ waa: kə ma wəɖa gɩtanɩ kokoowura ma shee kɩ na, ama mbʋɖee ŋwəɖa ma shee akɩ ma, na gəŋ, na yeesu kristo Nasarɛɛtɩ kaja anyɩɖa ta ayiɖelaŋ asara.7Na ba bɔlɔ gʋnyɛ ataa nɩ ayala alaŋ-kpaarɩ nɩ́kei ɩkʋɖa kʋɖa aɖa ɖei ɖei. 8Na amana səba gasana, na akʋn pɩ baman a kpa ʋnyiŋu kaafala nɩ, a ɖətɩ ta na jɩm, na kʋma Gaja.9Samaa ɖe tɩ ŋə ɖaa ana: Sara na kʋma Gaja ma. 10Baaŋa ɖe yɔ nɩ waa: ʋni na ba tɩ ʋnyiŋu kaafala kaakukonu na lee bara, nɩ́lee baaŋa maamaaci daa ana sara nnyimə.11Ɖaa kashɩ təbə Piɛɛr na Yohana sul na ma, nɩ́lee samaa aŋunii maamaaci na ba cu ace na jɛlɛ salomɔ ɩculpi sul. 12Piɛɛr aŋə gəŋ ma, na alə samaa waa: israɛl kəbaja anyɩn, mʋ lee ka, ɩna lee anyɩn biti? ŋ'ɩ na kiɖe atʋ gəŋ, ɖaa atɩ kashɩ yaa ata ɖeiɖei apala ka na gɩ səra apala ʋroro nɖe asara?13Abraham a Gaja, n'Ɩsaaka na Yaakubu, atɩ baya ba gaja gaɖe gakʋmaka atɩŋleeja Yeesu, nɖe ɩrɩ nɩ awəla nɩ Pilaatɩ aŋyɩɩ ŋkələ Pilaatɩ a na yɛɛ alam nɩ ma. 14Ɩbəla nɖee alee ciri alee ɖeiɖei ma, na yɛɛ mbɔnɔ yar.15Ɩkə ŋŋuro kʋyarɩpi, ama Gaja gaŋənə nɩ; Nátʋ gɩlee kasəriya baja. 16Gɩ wəɖa na anƴɩɖa ʋcine ma, na aŋyiɖa ntaa ʋsoro nɖe ɩna ŋə nɩ ayɔ nɩ ma ʋcine gɩ wə ɖa na aŋyɩɖa ma, ɩkaɖa ka ʋsoro ŋɖe ʋshɛɖʋ kpataa anyɩŋyɩɩ.17Ambaja nnyɩmə anii ncɔɔ yɔ waa: Anyɩn na anyɩnaɖi baja baja ɩsara nyashɛshɛ kaasana. 18Ama Gaja gashee lee antəma, galei a cee lə na annabi mana ma, waa: Kristo anaajɩ ishɛɩ nɩ.19Galaŋ fʋba ma nɖawa, naa bashɛr anyɩmbɔnɔ. 20Naa ŋkələ ɩkoyar aɖooɖoo anyɩnɩ cine ma, ʋkpa Yeesu kristo na batəm ashee anyɩn.21Ɩsəm ataa naa ɖa alaŋ halɩ saa ɩ baamʋnʋ kpataa ɩlee ɖaa gaja ga lə na annabi mana ba bʋnɔ ma. 22Mʋsa cee lə waa: ɩkoyar Gaja gɩ tɩ ga laa annabi ɖən anyɩŋgɩcɩɩca ɖaa amʋ ma, ŋgaɖee alə anyɩn ma, rəŋə ma. 23Ama nɖee abəla ka rəŋə na nɩ na ma, shee balaa nɩ samaa agɩcɩɩca.24Annabi mana mbaɖee ba lə tɔna samuɛl aŋkələ ma, ba lə kɩshile ɖe. 25Anyɩn pɩ annabi mana bapur napur na alɩkawɩlɩ Gaja gakʋr na tɩ ba ya, alə waa Abraham akɩŋyiɖa nɩ na ma ɖʋ ɖulinya abʋŋʋmab ʋŋunii alɩbarka. 26Anyɩn pɩ Gaja gatɩm atəmlee ja waa:apɩ atɩ səbaɖʋ anyɩn aləbarka, alaa baaŋa ambɔnɔ.

Chapter 4

1Pɩɛɛr na Yohana ba naa na lə na samaa ma, na basaraalaaja n'ʋnyiŋu kaafala kanɖiyar na saɖusi kəbaja ba kpa. 2Bɩ cine ɩta pɩɛ aɖʋwaa ba tɩ cere bɛrɛ na Yeesu aŋyɩɖa n'ʋŋənu aɖoo bakono nɩ. 3Na ba ri pɩ akəʋ sarka nɩ halɩ gaja gakʋɖe aɖʋwaaa ʋshile ʋfana boŋo. 4Na ka ma bɛrɛ tuutuuma ɩ ba rəŋə galei gaɖe ma, bacam jɩ ashee ɩja mbaɖe ba cam jɩ ashee ɩja mbaɖe ba cam jɩ ma na gəŋ bɛrɛ miili banʋn.5Gaja gakʋɖa ma, na samaa káɖibaja na baŋono na, babɔŋɔnja bawala Yeerusalɛm. 6Baɖen na Aanib asaralaja baɖiyar, na kaiifʋ, na Yohana alɛkɩsanɖi, na mbaɖee balee basaraalaaja baɖimi ma. 7Na ba pɩ na piɛɛ na Yohana atɩpɩ gɩcuca, naa ataba pɩ waa: ɩkashɩ ɩpaŋ na aŋaayiɖa njɩ ɩlee ataba pɩ waa: ɩkashɩ ɩpaŋa na aŋaayɩɖa njɩ ɩlee gʋlesʋra gʋɖe.8Ŋŋuro nsoŋsono nriŋə pɩɛɛr na alə waa: samaa kaɖibaja na Ɩsraɛl kəbaŋono, 9Gɩ lee nsomo ashee arɛ aŋə alaafɩya ʋrɔŋde ma, laŋ na ba na taba atʋ aa? Na gɩ ləkɔɩ bʋpala naa aŋə alaafiya ma. 10Anyɩŋganɩ yɔ ma, naa israɛl asamaa a yɔ waa: Yeesu Kristo Nasarɛtɩ kaja nɖee ɩkal nɩ naa, Gaja gaŋəŋə nɩ aɖoo bakona nɩ ma, aŋyiɖa nji ʋsoro nɖee ayiɖe anyɩnnyɩɩ waa ma, aŋə nalaafia ayɩɖe caŋ caŋ.11Yeesu alee ka ntala nɖee anyɩn ba cəka ɩkɔɔ nama abəɖa ma, mpra ka ntalaɩ nna toŋ ŋku ma. 12Nɖinsono kɩnɖa ɖən nɩ na; Aɖʋwaa nɖila katən kəba shee bɛrɛ ŋyɩɖa nɖən nnɩɩ nfʋra bɛrɛ ma na.13Ŋkələ ba nə Pɩɛɛr na Yahana ba yɩde nɩɩja nuja ma, nɩ kpa pɩ biti. Ba ye yɔ pɩ waa: kə ba cere ʋyɔʋ ɖən na; Ama ba yɔ pɩ waa ba bʋŋakʋʋn Yeesu. 14Ama ʋsoro ɖe aŋə alaafiya ma, ayɩɖe basul ma, kə bakɔɔ ayɔ ŋgaɖee ba lə ma na.15Na ba lə pɩ waa: were ɖoo ma, at gɩcɩɩca, ŋkəŋə na baɖa na yɛɛ gʋfaŋa na lə waa: baɩ na gɩsara na bɛrɛ baɖe? 16Aɖʋwaa: Yɛrusalɛm kəbaja baŋunii ba ŋə maamaacɩ kagʋlesʋraɩ ba lee ma, nakagɩsəra afɩrɛ na. 17Ama naa galee gaɖe gapaa tɩ ce baa nka samaa agɩcuca na, ɩsəm gɩ bla na pɩ ba paa kɔɔ lə galei gaɖən kokoo ba lee akɔɖən na ŋyɩɖa nɖe na. 18Na ba yɩɖa pɩ, naa bla na pɩ waa: bapaa kɔɔ lə gaɖən kokoo bacere na Yeesu aŋyiɖa na.19Na Piɛɛr na Yohana babuye pɩ waa: Anyɩŋgɩlopɩ cəmɩkəma aŋə ɩtajɩwaa ɩ təŋə Gaja kaŋyɩɩ waa gɩ nyene anyɩn naa apala Gaja. 20atʋ kagɩsəra aŋʋra gɩpaa lə bʋkɔɩ gɩ ŋə arəŋə ma na.21Na bakɔɔ anashɛ pɩ aciŋə ńatam pɩ, kəbakɔɔ yɔ ɖaa ba bɔ bagʋtɔ ma na, aɖʋwaa samaa aunii atɩ kʋma Gaja aɖʋ bʋkɔɩ bʋsara ma, kanɖi laŋ. 22Ʋsoro ɖe aŋə alaafiya ma aɖe wəɖa bʋjaɩshɩnyɩʋ na kaŋkəm.23Ba lampɩ aboŋo ma, na ba ce bábàjá sul atɩ lə pɩ bʋkɔɩ basaraalaaja na baŋono basara na pɩ naa alə pɩ ma. 24Ba rəŋə bʋkɔɩ basaaka ba lə ma, na ba man ataa ʋwələ baŋunii ayinə Gaja a lə waa: ɩkoyar akɩɩ ʋlee alaŋ ńatən, na təŋku, na bʋkɔɩ bʋsh ɩ ɖa ma, 25akɩ lə ka na ŋŋuro nsoŋsono, na ataya Ɖaʋɖa aganɔ waa: Mʋlee ka samaa ana bɔbɔ na bawor Mʋleeka afaŋkono ɩɖa bagɩcɩɩca gəŋ?26Ɖulinyanɩ kəbayarɩ na kəbayarpi baɖʋ ganɔ atəŋə nɖiyar na nɖee afʋr bʋshi anɖi laŋ ma.27Batəŋə akatəŋleeja cɩrɩ cɩrɩ kaja, nɖee ʋƒʋr bʋshi anɖilaŋ ma, Heroodi na pɔɔsɩ Pilaatɩ na mpá nɖe nɩ baɖʋ ganɔ na israɛl asamaa. 28Alee bʋkɔɩ akʋnyɛ ńakʋfaŋa gʋ nyaʋ ma.29Nnyimə nɖiyar, ŋə ɖaa ba na ɖʋ atʋ ɩshɛɩ ma, shee akibatəŋleeja ba lə akaalei nɩ́ja. 30Bɔlɔ akʋŋyɛ, naa bɛrɛ bɩshɛɖʋ ɩkaɖa maamaaci kalesʋra ɩlee na akatəŋleeja cɩrɩ cɩrɩ kaja Yeesu aŋyɩɖa. 31Ba nyiŋə a boŋo ma, na gaɖuɩ bawala anyɩŋə ma, ɩtar, na ŋŋuro soŋsono nriŋə bagaŋɔ na basəba na lə Gaja kaalei nɩja.32Bɛrɛ tuutuumaɩ ba shee ɩja ma, bata wəɖa ʋcine ʋɖɔŋkɔnɔ, ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ. Ʋɖən ka na laa agʋlɔ na fələ na, ʋɖən ka na lə waa amɩja ɩnoo kama na, ama baganɔ bapra ʋɖɔŋkɔnɔ. 33Batəmka baɖe batɩ lee Maamaaci kalesʋra tuutuuma, na Yeesu ʋŋənʋ gʋjɔɔ gʋbmbɔnɔ gʋtaɖa ashee baganɔ.34Aɖʋwaa: Bagɩcɩɩca nɩ, talka karɛ ɖən ɖən kaɖa bagɩcɩɩca na, mbaɖee bawəɖa ɩwara kokoo ɩfata ma baɖə batɩ yala na pɩ na bʋkɔɩ bayala ma. 35Naɖʋ batəmka baŋyɩɩ; baɖe batɩ yʋga ɖeiɖei ɖaa baaŋa ahɩɛ ma.36Yosɛfʋ nɖee batəmka ba ɖʋ ŋyɩ ɖa waa: Barnabaasɩ ma, kaashɩ nagəŋ waa: Nɖee ana ɖʋ ɩkashɩ ma ʋpur, aɖe lee lefii abʋŋʋma nɩ karɛ, aɖa shiipu. 37Na ayalaa gawara, naa tɔɔ kɩtanɩ apɩ na batəmka sul.

Chapter 5

1Ʊsoro dǝn adn ka gǝŋ batɩyda nɩ waa anmasɩ akar na gej safiira ba ni gboo bayala bagawana. 2Na bafaa ɩtam gʊsaʊ alugo akar de yɔ:na tɔɔ ndee ɩsaa ma ace na yeesu abakǝŋja baŋyɩ atɩ dʊ.3Na piɛɛr alǝ rɩ waa ananisɩ mʊleeko shee taanɩ ariŋǝ akufolu gǝŋ taili ʊpaapaa ŋŋʋuro nsoŋsono gǝŋ ngawaraɩ ʊyala ma? 4Maa kǝba yalajɩ na kilee aki jie aa ʊsaŋkɔɔ yala ma kɩ jie aa baɩ na ʊtɔɔ gʊfaŋa gʊde adʊ akɩɩfau nɩ geŋ kɩ lee bɛrɛ pl ʊpaapaa na ama gaja. 5Ananiasc arǝŋǝ bʊlei bʊde ma n'afǝda atǝda atǝn acii kpaarɩ n'asampǝna ɩbʊmbɔnɔ ɩkpa mbadee bada ŋkǝŋ ma. 6Na bayifala ba ta ataa ŋkoŋpa apar nɩ akisa atɩ fun.7Ɩkǝ daa bʊkɔŋɔ bʊ²rin ma n'akar akpa,ka yɔ ŋgadee galee ma na. 8Na piɛɛr ataba nɩ bʊlei waa lǝ amʊ gʊtaŋyaɩ ɩyala anyɩŋgawara ma na gǝŋ aa aa na atǝlǝ waa liŋ daa gɩ yala ma na gǝŋ.9Ŋkǝŋ na piɛɛr alǝnr waa baɩ na ɩdʊ ganɔ atʊŋa ɩkayar aŋŋuro gǝŋ kide atɩya mbadee bafun akakul ma bayɩde gakanu batɩ batɔɔ akɩ afǝl na ma. 10Kpaarɩ kpaarɩ n'amanafǝda atǝn acii: bayifala bakpa ma ade ci boŋo;na ba taa nɩ atɩ fun a cǝm ni ʊkur. 11Asampǝna ɩbʊmbɔnɔ ɩta kpa samaaɩ ada ŋkǝŋ na bɛrɛɩ barǝŋǝ alesʊra de ma.12Maamaaci kalesʊra tuutuuma ɩde tɩ le na yeesu aabatǝŋka banyɛ bade ba wala a salam iculupl kaamana. 13Ʊdǝn ka ce atɩ pele na pɩ na samaa de shee tɩ kʊma ʊnbʊmbɔnɔ.14Bɛrɛ ɩba cam yeesu ma basoro na basǝmprǝ bade ba tɩ pele na ce. 15Bade ba ti pi na banyɩkɩja na dʊ ɩnyɩŋca laŋ naa piɛɛ ata naa fǝl agʊfǝlǝlǝ gʊta siukarɛ ʊshɛdʊ ʊde kada. 16Bade ba tɩ cu na ce àpà ɩsǝla na yerusalɛm ma na banyukʊja na mbadee aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩna taʊ pɩ ma baŋunii ide tɩ kada pɩ.17Ama asaralaja abʊmbɔnɔ nabaja atɩ nyɔna saduusikǝbaja bata ayidelaŋ ncǝnyoro nde kpa pl. 18Na bari yeesu abatǝŋka akǝʊ pl sarka nɩ.19Ama n'ikoyar amalaka atine sarka kagʊcaŋkɔ gɩjiɔŋ alaa pi alam naa lǝ pi waa. 20Kʊla ma ace ʊnyiŋu kaafala nɩ atɩ lǝ m bɛrɛ bada ma. 21Barǝŋǝ ʊwǝlǝ ʊwǝlǝ ndee malaika alǝ pi ma na ba ce ʊnyiŋu kaafala nɩ gajaka jaka atɩ cere bɛrɛ.Na asaraalaaja na abaja bawala ayida israɛl kǝbaŋono ba sǝ ɩkǝma kaadu na batǝm bɛrɛ ba tɩ laa yeesu abakǝŋja sarka nɩ apɩ na ma.22Ɩsɔɔja mabadee ba ce ba laa pɩ ma bakpa ma kǝ baŋǝ ʊden sarka nɩ na ba ce atɩ lǝ astiee pl. 23Waa:gɩ kpa ma sarka kacaŋkɔ ɩde rim gɩstɛbɛ na mbadee ba na tʊŋa ma bayide babʊdutuŋaka gishɛbɔ;ama; gɩtine kɩɩŋǝ ʊdǝn nʊden na.24Ŋkǝlǝɩ ʊnyiŋu kaafala kandiyar na basaraalaaja kadibaja ba rǝŋ ma kǝba kɔɔ ayɔ daa ba lee kakoo ŋgadee gati pɩ ma na. 25N' ʊdǝn apɩ apɩ atɩ lǝ pɩ waa kide maatɩ ya bɛrɛ ɩdʊ sarka nɩ ma bada ʊnyiŋukaafala nɩ na cere samaa.26N'ʊnyiŋu kaafala kandiyar ata ade na ɩsɔɔja atɩ tɔɔ yeesu abakǝŋja shɛlɛm api na ma naa samaa tɩ nyun pɩ atala na. 27Ba kpa na pɩ ɩkǝma kaadʊ ma n' asaralaaja abʊmbɔnɔ ataba pɩ waa: 28Kɩɩ bla nanyun waa ɩpaa kɔɔ cene bɛrɛ na ŋyɩda nde aa ɩpala ŋyɩda nde nriŋǝ yerusalɛm naa acer bɛrɛ na yɛɛ ʊsoro de akɔnɔ ɩkǝwa atɩ ndi laŋ!29Na piɛɛr n'abasoro ba lǝ waa: lsim gɩnyene gaja apala bɛrɛ. 30Atɩ baya bambɔnɔ ba gaja gaŋǝnǝ ka yeesu ndee ɩkǝ nɩ akal nɩ ngʊyo laŋ ma. 31Gaja ga laa nɩatɩ nɩ agʊnyɩsono laŋ n'ayɩda nɩ ʊyapɩpi na afʊraka ashee israel afʊba ndawa acam ambɔnɔ k'ʊtǝdu. 32Atʊ na mbadee la na nyene nɩ pɩ ŋŋuro nsoŋsono ma gɩ lee kasǝri kasǝriya baja.3334Yeesu abakǝŋja ba lǝ pi gǝŋ ma n'ʊnyana ʊkpa pi na ba na yɛɛ ba kǝ pl ba cii Ama fariisi karɛ den ba tɩ yɩda nɩ wa gamaliɛlɩ ade lee ayɔka abʊmbɔnɔ samaa de sɔlɔ agalei gɩstiɛbɔ na ata ayide laŋ gakǝm cimdu na alǝ waa: bafǝna alaa yeesu abakǝŋja ace nʊpaŋpaŋa.35Na alǝ waa: israɛl kebajia anyui lee na laakaaanl daa ɩnayɛɛ isara na bɛrɛ bade ma. 36Adʊ waa ki ka na liŋ na tedaasi atɔɔ agʊlɔ na yɩda akɔden na bɛrɛ bʊsǝwa bʊnan ba tǝr aŋkǝm ba ke nɩ aci na mbadee ba tǝr aŋkǝm ma baram atǝn ɩpna fɔl. 37Ʊni arŋǝm na yudaasi galilee kaja ŋkǝlǝ ba na tʊr bɛrɛ ma na abɔ bɛrɛ adʊ aja ŋkulo nɩ: ʊni gboo aci na mbadee ba ter aŋkǝm ma baram atǝn.38Nyinmǝ nti lǝ anyun kan na bɛrɛ bade na pala ma pɩ shɛlɛm ɩta ji waa bantǝma nde ndoo na bɛrɛ sul na ntɩŋɩɛpiɛ. 39Ama nll saŋkɔɔ ji waa gaja sul na ndoo na ndoo na ma kii sǝra aplɛpɛ njl na paa ma cufɔl kaarɛ acǝ na gaja gʊtara na.40Na ba rǝŋǝ agaja n'ayɩda yeesu abakǝŋja;akǝda pɩ ɩpɛ abala na pɩ bapaakɔɔ cene na yeesu anŋ . 41Yeesu abakǝŋja ba bɔ bagʊlɔ adoo gakǝmcim du ma wilee pɩ ʊciŋkǝrka ʊciŋkǝka ʊbʊmbɔnɔ adʊwaa yeesu aŋyida laŋ na ba naashɛ pɩ akǝ da pɩ lpɛ. 42Baa njeŋ ba tɔ ce ʊnyiŋu kaafala nɩ na ɩfala nɩ nacere bɛrɛ nlǝ pɩ yeesu kriste a laa baanʊ asoŋsono kaalei.

Chapter 6

1Kasaa ɖe na Yeesu abakəŋja bayɔgo na pele, na heleniiti kəbaja baɖa na ŋumoŋumo waa: Hebrə kə baja ba ta naa yʋga ʋjɩʋ ba tɩ laa ba baja na pala, kəba na yʋga ʋjɩʋ nashee pɩ na.2Ŋkəŋ na təb na banyɩʋ ba yɩɖa Yeesu abakəŋja ʋwalʋ, naa lə pɩ waa: kɩsim gɩ pala Gaja kaalei na rəŋə na ʋjɩʋ na. 3Galaŋ atɩ baja kiɖe ma anyɩŋcuca nɩ alaa bɛrɛ kulumi, mbaɖee ba na səriya balaŋ na ŋŋuro nsoŋsono nriŋə na pɩ bawəɖa ʋyɔʋ ma, gɩshee pɩ ntəma nɖe. 4Naa atʋ gɩtəŋə na ʋnyiŋu na Galei kantəma.5Ŋkəŋ na galei gaɖe gakər baaŋa ʋcine. Na ba laa Etiɛnɩ, arɛ, ʋcine na ŋŋuro nsoŋ sono yar, Filiipu, prokɔɔr, Nikanɔr, Timɔnɩ, Parmenasɩ, Nikolasɩ, prɔseliiti Antiɔshɩ kaja. 6Na ce atɩ faŋa pɩ Yeesu abakəŋja, banyɩŋə ashee pɩ atər anyɛ balaŋ.7Gajakaale gaɖe ga tɩ ce baa ŋka, Yeesu abakə tuutuuma baɖe batɩ pele nace Yerusalɛm kamba nɩ, na basaraalaaja tuutuuma gboo bawəɖa ʋcine.8Etiɛɛnɩ, Gaja kagʋjɔɔ na kɩ́kashɩshɩ ɩɖe riŋə na nɩ, aɖe tɩ lee maamaaaci kalesʋra samaa agɩcɩɩca. 9Sinagɔɔgə nɩ kəbarɛ baɖən ba ɖoo na sirɛɛnɩ na alɛksaɖrii, na yuɖa kəbajaɩ ba ɖoo na silisi na asii ma, baɖa na lɔɔrɩ na Etiɛnɩ.10Ama ʋyɔʋɩ Etiɛnɩ awəɖa na lə na pɩ ma, kə ba səra atɩkaashɩ na. 11Nkəŋ na bɛrɛ baɖe ba ta na yɛɛ bʋpaŋaka na lə waa: Gɩ rəŋə ana kpaarɩ na Musa na Gaja ma.12Na ba pikil samaa, na baŋono, na babɔŋɔnja ba ta asiʋ nɩ, ari nɩ ace na ɩkəma kaaɖu. 13Naa afʋ ɩsei ater anɖilaŋ na lə waa: ʋsoro nɖe kapala bʋlibɔnɔkʋləʋ na ata cɩrɩ cirɩ kaaɖu ngaɖe n'atʋgʋpɔ na. 14Aɖʋwaa: gɩ rəŋə a na lə waa Yeesu, Nasarɛtɩ kaja ɖe, ataa pi gaɖu ŋgaɖe n'afʋba gʋshileɩ Musa ashee atʋ ma. 15Mbaɖe ba sə ɩkəma kaaɖu ma, ba taa ba bʋyɛ atəŋə na Etiɛnɩ, ma, agayɛ gaɖe gaɖa ɖaa Malaɩka agayɛ ma.

Chapter 7

1Násaraalaaja ataba waa: Gəŋci ʋlə aa? 2Na Etiɛɛnɩ abuye nɩ waa: Ambaja ambaŋono, ɖʋ ma gʋtɔ! Gaja ɩkoyar afaŋa agʋlɔ ataya Abraham, ŋkələ aɖa Mesopotamii ma, na aye sə shana am; kaŋkəm na alə nɩ waa: 3Təbə akaatəna ńakəbʋŋʋma, naa ace gatəna ŋgadee nɩ, nnɩma faŋa akɩ ma.4Na aɖoo kalɖee kəbaja bagatəna nɩ, naa sə sharaanɩ. Ayar abʋce kaŋkəm na Gaja ga pɩ na nɩ gatəna ŋgaɖee ɩɖa nnyimə waa ma; 5Kasaa ɖe kakana ashee nɩ agaja gaɖu waa akʋkukei ʋnaakama na, ama aɖe shɩtɩ lə nɩ waa: Akɩ naa je gaɖu ŋgaɖe akɩ nakəbʋŋʋma.6Na Gaja ga lə waa: Akəbʋŋʋma bʋ tɩ bʋ tɩ ɖa gɩsana gatəna gafɔli gaɖən nɩ; Naa baɖʋ pɩ gɩɖɔmpəla anaashɛ pɩ halɩ bʋja awanyɩʋ 400 ans. 7Ama samaa nɖee aɖʋ pɩ gɩɖɔmpəla maa, ntɩ ma cɩm na nɩ ɩkəma ɖaa gaja galə ma na gəŋ, kaŋkəm na malaa pɩ apɩ na gaɖu ŋgaɖe atɩya ba naa lee amʋ bɔɔta. 8Ŋkəŋ na Gaja gakʋr na Abraham ʋpɛŋʋ kalɩkawɩlɩ na Abraham aŋʋm isaaka ma, ʋshile ganaana kʋ ja na apɛŋɛ nɩ, n'saaka aŋʋm yaakubu ńapɛŋɛ nɩ, ŋa yadakubu aŋʋm atɩbaya babʋmbɔnɔ təb na banyɩʋ.9Atɩbaya babʋmbɔnɔ ba wəɖa na Yosɛfʋ ncəŋyoro ma naa atɔɔ nɩ ayala bashɛʋ na nɩ Ejibiti. 10Ama Gaja gaɖa asul ɩshɛyɩka nɩ,na alaa nɩ ɩnawɩya nɩ, naa ashee nɩ ʋyɔʋ halɩ aŋə gʋpɔ farahaʋna Ejibiti kagʋpayarɩ sul, n'ʋri atɔɔ nɩ atɩ Gomiŋtɩ Ejibiti nɩ ńgafala gaŋunii laŋ.11Na gakɔŋja gaɖən gakpa Ejibiti na kahana nɩ ɩshɛɩ ɩta goro, atɩ baya kə ba kɔ aŋə ʋǰɩʋ bajɩ na. 12Na yaakubu arəŋə waa: Blee ɖa Ejibitɩ nɩ, na asəba atə nɖɔŋkɔnɔ. 13Nnyɩʋtaja na Yosɛfʋ a laa agʋlɔ afaŋa abaŋano, na farahaʋna a ye yɔ abʋŋʋma.14Na Yosɛfʋ atəm ba ce atɩ tɔɔ ayar ńabʋŋʋma bʋŋunii apɩ na ma, ba ɖe baɖoo bɛrɛ ɩshɩriu na təb nɩ nʋn. 15Yakubu a ce Ejibiti ma, ŋkəŋ na aci na lɩ baya gboo. 16Na batɔɔ nɩ atɩ fun sɩshɛm gaɖuu Abraham ashinulanɩ hemɔɔ bapur sɩshɛm ayar sul ma17Aiʋaatʋ ɩ alɩkawɩtɩ nɖee Gaja gakʋr na Abraham, na Isəla ɩlee ma, na samaa asəba na yɔgɔ tuutuuma Ejibiti nɩ. 18Halɩ cəm na gʋpayarɩ nɖee ka yɔ yosɛfʋ na ma a cam gɩyarɩ. 19Na gaʋpayarɩ ɖe atɔɔ gʋfaŋa gʋbɔnɔ na sara wo ta ɖimi. Anaashɛɛ atɩbaya, halɩ atɩ na yɛɛ baba pi ba paa ɖa ŋŋuro nɩ na.20Kasaa na ba ŋʋm Musa, aɖe cɩm ʋŋəu Gaja kayɩɩ na ba yele nɩ ayar agafala nɩ halɩ ɩŋɔrɔ ɩriu. 21Batɩ tɔɔ nɩ abəɖa ma, na farahaʋna ʋpigii atɔɔ nɩ ayele apra ʋpur.22Ba cere Musa Ejibiti kəbaja bʋyɔʋ, aɖe wəɖa iko abʋliləka ńabaamʋnʋ nɩ. 23Awəɖa bʋja ɩshɩnyɩɩv ma, n'ɩpɩ ʋcine nɩ waa ace atɩ jeɖe abaŋono ɩsraɛl bapur. 24Na aŋə Ejibiti karɛ ɖən a na naashɛ abʋŋʋma nɩ karɛ ma, na acam gaboro naa akə ɛjibiti kaja aci. 25Aɖe shee tam waa: kayɔna abaŋoŋo batɩ ba yɔ waa: ʋni na gaja galaa waa: Anaa tɩ fʋna pɩ ana abaŋono baɖe kəbatɩ kashɩ na.26Kaajikʋɖaka, na gaboro gaɖən gasəba abaŋono ba gɩ cuca, ŋkəŋ na na apaɖa pɩ alə pɩ waa bɛrɛ bad ɔŋkɔnɔ pɩ ɩlee; Mʋlee ka na ɩna naashɛ any ɩnbaworo gəŋ? 27Ama na nɖee ana naashɛɛ ʋwor ma, anuŋo nɩ alə nɩ waa: Aŋatɩ ka akɩ waa: Alee atakəm cimja atɩ gɩcuca. 28Ʋna yɛɛ akə amʋ na, ɖaa galaɩ ʋkə ɛjibiti kaja maa?29Musa arəŋə gəŋ ma, na cu ashɛʋ Madiina kəbaja bagatəna nɩ atɩ ɖa, ŋkəŋ na aŋʋm bapi banyɩʋ. 30Awəɖa bʋja ɩshɩnyɩʋ ma, na malaika afaŋa nɩ agʋlɔ sinayii kagʋbʋnʋ kʋteru nɩ, ʋtamu ʋɖe tɩ cam na gayopiri.31Mʋsa aŋə gəŋ ma n'ɩlee maamaaci kabʋkɔ; Nákəm na səla na ma apɛmpɛŋɛ akiɖe, ŋkəŋ na arəŋ na arəŋə ɩkoyar ʋwələ waa: 32Amʋ na akawɛbʋmbɔnɔ ba gaja, Abrahama Gaja, Ɩsaaka na Yaakubu ba Gaja. Mʋsa agʋlɔ gʋɖe gʋtɩ tar kanyiŋe ataa agayɛ akiɖe na.33N'ɩkoyar alə nɩ waa fɔɖɔ akakɔɖɔkɔɖɔ aɖʋwa gaɖuɩ ʋɖa waa ma ɩlee cɩrɩ cɩrɩ kaatəna nɩ na. 34Ŋŋə amasamaa aɖa Ejibiti najɩ ɩshɛɩ ma, nrəŋə a gako galaŋ na nrəgə apɩ ma laa nɩ. Ŋŋəmə kʋla a ce ntɩ təm akɩ Ejibiti.35Mʋsa ɖa babəla, na lə waa: Aŋa tɩ kakɩ waa alee atɩnɖiyar na ta kəm paɖaja, ʋni na Gaja gatəm waa alee banɖiyan na nɖee anaa laa gɩdɔmpəla nɩ ma, na malaɩka nɖee afaŋa nɩ agʋlɔ ma ʋkaŋnama. 36Alaa ka pɩ Ejibiti nɩ, alee biti na maamaaci ka leɔʋra ɛjibiti kaatəna nɩ, teŋku arana agɩcuca n'ʋteru nɩ halɩ bʋja ɩshɩnyɩʋ. 37Musa ɖe, alɛ ka israɛl bapur waa: gaja gatɩ galaa anyɩŋgɩcuca annabi ɖən ɖaa amʋ ma.38ʋni arəŋə ka malaɩka ana lə na nɩ ŋkələɩ bawala sinayii baɖe n natəbaya ma cam ka ŋŋuro kabʋlee ashee atʋ. 39Atɩ baya kəba cee na yɛɛ ba cəpra bɩfolu akɔɔ Ejibiti, 40Alə arʋna waa: lee Gaja gaɖən ashee atʋ ga naa sara atɩŋyɩɩ; Aɖʋwaa Mʋsa ɖe alaa atʋ Ejibiti kaatəna nɩ ma, kɩɩkɔɔ ayɔ bʋkɔɩ apra ma na.41Ŋkəŋ na ba pil nce acə ana ɖaa nkʋna ma, naa basaraa ashee ncitomo ba lee nabanyɛ ma, najaŋ na jɩ. 42Ŋkəŋ na Gaja ga lam pɩ naa tɔɔ pɩ ashee banaa lee ayɔkɔɩ ɩɖa alaŋ bɔɔta, ɖaa baŋɔn akɔlɩ ka gʋbɔ nɩ waa: Ɩsraɛl kəbaja anyɩn saa nɖee ɩɖa ʋteru nɩ ma ɩbʋŋa tɩ laa saraa na shee amʋ aa?43Ɩnaatɩ lige mɔlɔɔshɩ na ramfanɩ kaŋkʋna kagɩŋɔ rpi. Acitomo ɖe ɩce na lee bɔɔta ma! Ŋtɩ ma kɔɔ ace na anyɩ babilɔɔnɩ kankəm aa?44Atɩ baya babʋŋa awəɖa səriya kaaɖu ɖaa ba lə ashee Musa waa: Alee Kagʋsvra ɩ aŋə ma, 45Atɩ baya ba cam adakaa ɖe halɩ Yosuwee kasaa ɖe na Gaja gakərə ɩsamaaɩ baɖa ŋkəŋ ma, ńɩɖa halɩ atɩ cim na Ɖaʋɖa. 46Na Ɖaʋɖa aŋə Gaja kagʋjɔɔ na yɛe waa acə gaɖuɖaka ashee Yaakubu a Gaja;47Ʋpur salomɔɔ a pɩtɩ cə gafala gaɖe. 48Ama Gaja gaɖa alaŋ ma, kaa na ɖa bʋɖuɩ bɛrɛ ba cə na banyɛ ma na, ɖaa annabi abʋŋa lə ma. 49Waa: Nɖila nlee ka amʋŋyarɩ boi na gatəna ga lee agaɖunyɩka n'ɩkɔyɔm ataba pɩ waa. Gafala gapaŋajɩ ɩna yɛɛ ɩcə ashee amʋ, yaa gaɖuŋʋraka gapaŋaji ɩna yɛɛ ɩyɛɛ ashee amʋ. 50Kilee amanyɛ ɩlee ka ayɔkɔde ɩŋunii aa?51Anyɩn bɛrɛ ɩɖɔkaŋkərka baja anyɩn, anyɩnɩfolu na nyɩnatɔ kɩ lee siriya kija na ma, ɩnaatɩ kan na ŋŋuro nsoŋsono, bʋkɔɩ anyɩmbaya ba lee ma ɩtɩ təwə bantəma. 52Annabi bapaŋa pi anyɩmbaya kəbanaashɛ na? ba kə mbaɖee ba lə ɖeiɖei karɛ nɖe agalei, ńanyn gboo ɩnalee kambɔnɔ. 53Anyɩnɩ ɩcam malaɩka mana bagʋpɔɔɩ banyaʋ ashee ayɩn naa kɩkʋn kaɖeiɖei na ma.54Barəŋə bʋlei bʋlei bʋɖe ma, ńʋnyana ʋkpa pɩ paa bɩ folu nɩ baɖe batɩ fəɖə fəɖə banʋkɔkɔ. 55Ama, ŋŋuro nsoŋ nsoŋsono nɖe riŋɛ Etiɛɛnɩ, ataa agayɛ na kiɖe alaŋ suu, na anə Gaja kʋkʋmʋ. Na aŋə Yeesu ayɩde Gaja kagʋnyɩsonolaŋ ma. 56Na Etiɛen alə waa: kiɖe ma ntɩ ŋŋə nɖila ntine ma, naa ŋə arɛpur ayide Gaja kagʋnyɩsonolaŋ ma.57Ŋkəŋ na ba səba na kuro nacɩʋ batɔ awala asin nɩ. 58Naa abɔnɩ aɖoo na mpa kʋpaŋpaŋa na nyɩn nɩ atala mbaɖee ba lee kasəriyabaja ma bafɔɖɔ bɩtoko aɖʋ ayifala ɖən aŋyɩɩ, batɩ yɩɖa nɩ wo a sooli.59Ba na nyɩm Etiɛɛnu atala ma, na anyiŋə Gaja wa: nɖiyar yeesu cam amʋŋuro! 60Na acima akəwə laŋ, naa akuna kəŋkəŋ waa: Nɖiyar Paa tɔɔ ba taalɩ na! Alə gəŋ aboŋo ma na afol

Chapter 8

1Etɩɛɛnɩ abʋ ce bʋɖe bʋfana sad. kɩshile ɖe nɩ na wɩya abʋmbɔnɔ ata pɩ ashee Yerusalɛn kacɔɔcɩ atɩ nyɔnna yeesu abatəŋka, baram atənace yudee kɩkarakara na samarii. 2Na bɛrɛ ʋcinebaja ba ce atɩ tɔɔ Etiɛɛnɩ atɩ fun, naa ayu agako. 3Sad ade tɩ ram cɔɔcɩ; Nakpa nɩfala nari basoro na basəmpərə na kʋ sarkanɩ.4Baɖee bashee ɩja naa aram atən ma, baɖe ba tɩ lee laabaarʋ asoŋsono keɖei na shee bɛrɛ na ce. 5Nafliipu a ce basamaarɩja bampa nɩ atɩ lee Yeesu kristo awaasu ashee pi.6Saa ndee bɛrɛ tuutuuna, barəŋə naa anə alesʋra nɖee filiipu ana lee, na ba pɛmpɛŋɛ naɖʋ nɩ gʋtɔ gɩshebɔ. 7Aŋŋuro ɩbɔnɔ tuutuuma ɩɖe tɩ ɖoo na lam bɛrɛ, na kuro, bɛrɛ ɩbʋ mən pɩ ma, n'ɩfalaŋfalaŋ mana ba lɔ ɩkaɖa pɩ. 8Ʋciŋkərka ʋbʋmbɔnɔ ʋta pɩ mpa nɖe nɩ.9Ʋsoro ɖən batɩ yɩɖa nɩ waa simɔɔ, aɖe tɩ lee jeŋjeŋbu na lee maamaaci na biti kalesvra najiŋə basamaarɩja binyine. 10Basamaanɩja baŋunii tɔɔ na bapi halɩ baŋono laŋ ba cee naɖʋ nɩ na gʋtɔ na lə waa: Awəɖaka Gaja kɩkashɩ nɖee bana yɩɖa waa: ɩbʋmbɔnɔ ma. 11Baɖe batɩ ɖʋnɩ gʋtɔbaa saa apaŋa na, aɖʋwaa: Acee tɩ jɩŋə bɩnyine ɩlɩŋ na ajeŋjeŋbu kales12Ama, bashee ɩja gajakaayaɩtəna kalaabaan asoŋsona nɖee filɩɩpu alə pɩ na Yeesu kristo aŋyɩɖa ma, na basoro na basəmprə ba məna pɩ bʋto. 13Simɔɔ agɩlopi gboo ashee ɩja, ba məva nɩ bʋto ma, na alalfiliipu sul, aɖe tɩ ŋə maamaaci kalesura ɩna lee ma, ɩɖe kpam biti.14Yeesu abatəŋka baɖa Yeruslɛm, naa barəŋə waa: basamarɩ ja gboo ba cam Gaja kaalei ma, natəm Piɛɛr na Yohana. 15Ba kpa basamaanija bagaɖu ma, naa anyiŋə ashee pɩ, naa banɩ gboo bacam ŋŋro ŋsoŋsonɔ. 16Aɖʋwaa kasaa ɖe ŋŋuro nsoŋsono kɩŋkana rgə bʋɖən laŋ na, ama bashɩ məna pɩ bʋto na yeesu anyɩɖa. 17Ŋkəŋ na Piɛɛr na Yohana batər banyɛ balaŋ na ŋŋuro nsoŋsono nrgə balaŋ.18Saanɖee simɔɔ aŋə waa Yeesu abakəŋja batərbanyɛ ashee pɩ ŋŋuro nsoŋsono ma, na alaa ɩtanɩ ashee pɩ, 19Naa lə waa: shee mamʋ gboo ɩkashɩ ɖe naa arɛɩ matər anyɛ alŋ ma, acam ŋŋuro nsoŋsono.20Ama na na Pɩɛɛr alə nɩ waa: Akutanɩ gɩpra nakɩfɔɩ aɖʋwaa ʋtɩ tam waa: batɩ basəra ashɩ Gaja kagʋjɔɔ ńɩtanɩ. 21Kawəɖa akəɖən atɩ gɩcuca galeɩ gaɖe nɩ na, adʋwaa: Akɩɩfolu kutəŋə na. 22fʋba nɖawa naa apala akujbɔnɔ, anyɩŋə nɖiyar atəɖə akufolu kagʋfaŋa gʋbɔnɔ ɩtɩjɩ waa ɩɖa ʋtəɖu. 23Aɖʋwaa ŋŋə waa: Gɩ lələwa gɩlʋlka gɩ naa ɖa nakɩ akɩmbɔnɔ kaŋdilaŋ.24Na Simɔɔ alə waa: Anyɩŋgɩlopi ŋyɩŋə ma nɖiyar ashee amʋ naa bʋkɔɩ ɩlə ma, kɩɖən ɩpaatɩ wəɖa amʋ na.25Piɛɛr na yohana balaa səriya n'lənɖiyar yeesu agalei aboŋo ma, na ba kɔɔkɔɔ atəŋə na Yerusalɛm naa naa lə laabaarʋ asoŋsono kaalei basamaarɩ ja bapa tuutuuma nɩ.26N'ɩkoyar amalaɩka alə na ƒiliipu waa: Tayidelŋ naa atəŋə na gajakalaŋ ʋca nɖee ʋrgə na Yerusalɛm na ce gasaa ma, ʋterukʋkʋnyɩŋca ɖe laŋ. 27Na ata afəl, kpaari na amana ŋi ɩtiyopiikʋsona ɖən balaa nɩ sai ma, aɖe lee ɩtiyopii kagʋsəŋnarɩ a miniisi nɖee ana tɔjɩ amaana aŋunii laŋ ma aɖe ce yerusalɛm alee bɔɔta. 28Akɔɔ nashɛʋ ma, aɖe sə alɔɔrɛ laŋ na tʋr annabi ɛsaye agʋbɔ.29Na ŋŋuno noŋsono nlə filiipu waa: kəm a ce asəla na lɔɔre ɖe. 30Na filiipu acu atər aŋkəm na rəŋə ana tvr Esaye agʋbɔ ma. Na ataba nɩ: Ɩtɩ ye akɩ bʋkɔɩ ʋnatʋr ma aa? 31Na atələ ashee filiipu waa: Baɩ na ɩye amʋ ńʋɖə kakaŋa ńamʋ na? Na ayɩɖa filiipu akpa alɔɔrɛ nɩ cəm na nɩ.32Mbɔsaʋ kaalei gaɖe ana tʋr ma, ga ni jɩ gəŋ waa: Ba btɔɔnɩ ace nama daa bana ce ńabɔrɩ gaɖufʋka ma daa garaŋkori ŋkori ŋgadee bana sir ɩsana na na kaa bla na ma, koŋana gano alə gaɖən na. 33Agʋlɔlɔroka nɩ, na cim ɩkəma akə agalei. Aɖɩmi mi nɩ aŋa naa alə agalei? Aɖʋwaa balaa aɖulinya gatə na laŋ.34N'ʋsoro ba loa nɩ saɩ ma, alə filiipu waa: jɩ suuru, aŋa agalei jɩ annalə gəŋ? Agɩlopi agalei yaa ʋɖən agaja jɩ ana lə? 35Ŋkəŋ na filiipu acam ʋwələ naa asəba na mbɔsaʋ nɖee ana tʋr ma, kaalei naa alə nɩ yeesu alaabaarʋ asoŋsono kaa lei.36batɔɔ ʋnyɩŋca na ce ma, na ba ŋə bʋto gaɖu gaɖu gaɖən n'ʋsoro ba laa nɩ saɩ ma, a lə waa: Bʋto bʋ nookama, aa? maakɔ na kəl ʋnyɩŋca ba pa məna amʋ bʋto na. 37Na filiipu alə nɩ waa: ʋta shee ɩja n'akɩɩfalu gɩŋunii, itɩi lee. N'vsoro ba laa nɩ saɩ ma, alə waa: nshee ɩja waa: Yeesu kristo alee Gaja ʋpur. 38Na ayɩɖe lɔɔrɛ; na filiipu n'ʋsoro ɖe ba rgə babɛrɛ banyɩʋ akpa bʋto nɩ, na filiipu amənɔ nɩ bʋto.39Baɖoo bʋto nɩ ma, ŋŋuro ŋsoŋsono n laa filiipu anyeŋe, n'ʋsoro ba laa nɩ saɩ ma, kakɔɔ aŋə filiipu na. Ʋciŋkərka ʋbʋmbɔnɔ ʋpɩ ashee ʋsoro ɖe ari n'ʋnyɩŋca ashɛʋ. 40Na filiipu aceatɩɖoo Asɔɔ, ńace sesaree kapa nɩ, na lə laabaarʋno kaalei baa ŋka na.

Chapter 9

1Kasaa ɖe na sad apɛmpɛŋɛ na naashɛ yeesu abakəŋja na kə baɖən baɖe batɩ ci, ńace asaraalaaja abʋmbɔnɔ sul. 2Alə nɩ waa: ʋni ashee aɖe gʋbɔɩ gʋshee aɖe ganɔ akpa Ɖamaasɩ kɩsinagɔɔgə nɩ ari mbaɖee ba na kʋn adiini afɔlɩ ɖe ma, adɛ ari pi basoro na kəbasəmprə akʋʋr ɩtɔ apɩ na Yerusalɛm.3Atɔɔ ʋnyɩŋca na ce asẹla na Ɖamaasɩ ma, n'ʋkaɖʋ ʋbʋmbɔnɔ ɖən ʋrgə nalaŋ naŋələŋələ asər nɩ akal. 4Na afəɖa atən, afəɖa atə ma, ńarəŋə ʋwələ ʋna lə nɩ waa: sad, mʋ lee ka ʋna naashɛ anʋ gəŋ?5Na sad ataba waa: Aŋanakɩ nɖiyar? na nɖiyar atələ ashee nɩ waa: Amʋ na Yeesu ndee ʋno naashɛ ma. Nuyɩmə ɩtɩɩ sɔm ashee kɩ aboɖo asuko yaa baa mʋnʋ n'ɩpɛ sɔɖɔ ka ace ŋyɩɩ. 6Nasampəna ɩkpa nɩ aɖe tɩ tor na lə wa nɖiyar mʋnʋ ʋna yɛɛ ma lee? Naɖiyar alənɩ waa: ta ayiɖe alan akpa mpa nɩ, bati ba lə akɩ bʋkɔɩ alee ma. 7Bɛrɛ ɩ ma ba ni gboo ɩkpa pɩ asampəna; ba rəŋə ʋwələ ama kəbaŋə ʋɖən na.8Sool ata atən ma; ɩnyine ɖe tine ama ka na ŋə na; na bari agʋnyɛ nɩ akpa Ɖamaas kampa nɩ. 9Na asẹ nfɔnɔ ʋshilee ɩriu, ka jɩ na ka nyem na.10Ɖamaasɩ ŋkəŋ yeesu akəŋja ɖən ba tɩ yɩɖa nɩ waa: Ananiasɩ. Na nɖiyar atine afaŋanɩ. Ayiɖa nɩ Ananiasɩ na atələ waa: Amʋ nnookama nɖiyar! 11Na nɖiyar alə nɩ waa: Tayiɖelaŋ, tɔɔ ʋnyɩŋɩŋca nɖee ba na yiɖa waa: Gʋsono laŋ ma, ayɛɛ yudasi agafala, ʋsoro ɖən ba tɩ yɩɖa nɩ waa sɔɔl tarisɩ kaja ada ŋkəŋ. 12Kasaa de sool de tɩ nyiŋə, na Gaja gatine afaŋa ʋsoro ɖən ba na yɩɖa waa: Ananiasɩ akpa atər anyɛ alaŋ naa ɩnyine ɩtine ma na Ananiasi alə waa.13Nɖiyar, nrəŋə na bɛrɛ tuutuuma sanaanɩ nɖee ʋsoro ɖe afaŋa akəbarɛ yerusalɛm ni ma; 14Basaraalaaja basaŋkɔɔ shee nɩ ɩko waa: Apɩ atɩ ri mbaɖee ba na yɩɖa akɩŋyɩɖa ma, akʋr pɩ ɩlɔ. 15Ama nɖiyar lə nɩ waa: kʋla ace ʋsoro ɖe na nlaa, na yɛɛ ma lo nɩ atoŋo amʋŋyɩɩ, n' israɛl bapur baŋyɩi. 16Ŋtɩ ma faŋa nɩ ɩshɛɩ nɖee anaaji amʋŋyida laŋ ma.17Na Ananiasi afɛl atɩ kpa gafala gaɖe nɩ, naa atẹn anyɛ sool laŋ alə waa: Amʋwar, nɖiyar yeesu nɖee afaŋakɩ agʋlɔʋnyɩŋca ndee ʋkʋn atʋ na pɩ ma, atəŋka amʋ naa akɩnyine ɩtine naa ŋŋro nsoŋsono nriŋə ńakɩ. 18Kpaarɩ na akɔɖən ɩɖoo agayɛ laŋ afəɖa ɖaa bʋfɩlɩ kafa ma, n'ɩnyine ɩtine. Nata ayiɖe laŋ na ba məna nɩ bʋto. 19Aji ʋjɩʋ aboŋo ma, n'ɩkashɩ ɩpɩ ashee nɩ. Na sool ada Yeesu abakəŋja sul ɩshilee ɩnyɩʋ dən damaasɩ ka mpa nɩ20Ŋkəŋ na asəba waasu kʋleu sinagɔɔgə nɩ waa: yeesu alee Gaja ʋpur naa. 21Mbadee baɖa ŋkəŋ na rəŋə ma, bakpa biti baɖe batɩ lə waa: kɩ lee ʋsoro nɖee ana naashɛ mbaɖee ba na yiɖa ŋyɩɖanɖe yerusalɛm ma na gəŋ aa? kɩ lee a pɩ atɩya na aribɛrɛ akʋr ɩlɔ ace na basaraalaaja sul aa? 22Baa na kama sool ɩkashɩ ɩɖe tɩ pele na ce, na akara yuɖaa kəbaja ɩ baɖa Ɖamassɩ ma, ntərətərə, na faŋa pɩ waa: yeesu alee ka kristo.23Ɩtilee ɩshile ɩnyɩʋɖən ma, na yudaa kəbaja baɖa Ɖamaasɩ ma, baɖʋ ganɔ na yɛɛ ba kə sool acii, 24Na sool arəŋə bʋkɔɩ ba na yɛɛ basara na nɩ ma. Baɖe batɩ kəl mpú kʋyarɩ kaakonu gajaka na gɩtəŋshile, naa basəra alaa aŋŋuro. 25Awa, gɩjibɔŋɔ gɩɖən jɩ, yeesu abakəŋja batɔɔ gashɛɩ aɖə na nɩ mpa kʋyarɩ kaŋkəm.26Akpa yerusalɛm, ma, na ace atɩ wəɖa basaaka; ama baaŋa aɖe tɩlee na nɩ laakaarɩ, kə ba yɔ waa: Apra yeesu akəŋja na. 27Na barrabaasɩ; atɔɔ nɩ ace na yeesu abɩtəŋka sul, naa alə pɩ, ɖaa sool aŋə nɖiyar ʋnyɩŋca laŋ alə na nɩ, ɖaa asaŋkɔɔ lee woasu na yeesu aŋyɩɖa nɩɩja ma.28Sool ɖe tɩtər baŋkə na ce yerusalɛm, naa naa lə ndiyar agalei na tamaa. 29Aɖe tɩ lə na heniitɩ kəbaja na bɔbɔ na pɩ, na ba nɩ gboo baɖa na yɛɛ ɖaa ba lee na kənɩ a cii ma. 30Bawor ba rəŋə jɩ ma, na batɔɔ nɩ ace na sesaree, waa ashɛʋ tarsɩ.31Kasaaɖe na cɔɔci aɖa fɛɛ yuɖee nɩ na galilee, na samarii, baɖe batɩ ce ŋye na cu Gaja ba baa mʋ nʋ n, ŋŋuro nsoŋsona nɖe tɩ pala bɛrɛ baɖe batɩ pele. 32Piɛɛr ata ace na jeɖe babaja ma, na ace mbaɖee baɖa liɖii ma, sul atɩ jeɖe pɩ.33Ʋsoroɖən batɩ yɩɖa nɩ waa: Enee, aɖe ɖa atən na shɛɖɛ bʋja ganaana bʋɖe bʋ mən nɩ. 34Na Piɛɛr alə nɩ waa: enee, yeesu kristo ataafʋra akɩ; ta ayiɖe laŋ apɛmpɛŋɛ aka lii. Kpaarɩ na ama na ata. 35Liiɖi na sarɔɔ kəbaja baŋə gəŋ ma, na ba cam yeesu.36Yeesu abakəŋja ɩ baɖa jɔpee ma, k'ʋsəmprə ɖən ba tɩ yɩɖa nɩ waa: Tabaita, kaashɩ na gəŋ waa: Ɖɔrkaasi Aɖe tɩ lee alesʋra ɩsoŋsono na lee gʋjɔɔ. 37N'ʋshɛɖʋ ʋrinɩ kasaade aci. Ba cɩ nɩ aboŋo ma, na baɖʋ nɩ ŋku nlaŋaja nɩ.38Liiɖi ka lɩŋ na jɔpee na, na Yeesu abakəŋja ba rəŋə waa: Piɛɛr aɖa ŋkəŋ ma, na ba laa bɛrɛ banyɩʋ a təm ashee nɩ waa: ajɩsuuru apɩ bagaɖu were were. 39Piɛɛr ata atər bɛrɛ bade baŋkəm, bakpa ma, naba toŋo nɩ ace na ŋku nlaŋaja nɩ bakoŋka ba wala na yu, nafaŋa Piɛɛr ɩtoko mbaɖe alʋ ashee pɩ saa ɩ aɖa ŋŋuro nɩ ma.40Na Piɛɛr lə baaŋa waa: Baɖoo, ńacim akəwə laŋ anyiŋə: Naa acəpra atənə ʋkono, na lə waa: tabita ŋənə! Na atine ɩnyɩne, aŋə Piɛɛr ma, na ata asəlaŋ. 41Na abɔlɔ gʋnyɛ ataa nɩ alaŋ. Naa ayɩɖa abaja na bakoŋka naatɔɔ nɩ ashee pɩ, aɖe ɖa ŋŋuro nɩ. 42Na jɔpee kampa ŋŋnnii nrəŋə jɩ, na bɛrɛ tuutuuma ba ca yeesu. 43Piɛɛr aɖa jɔpee ŋkə ɩshɩle ɩnyɩʋ ɖə, gbaŋsama ɖən agafala nɩ.

Chapter 10

1Ʋsoro ɖən abʋŋaka ɖa batɩ yɩɖa nɩ waa: kɔrnɛɛ qɖe lee italii kɩsɔjashɩnʋn banɖiyar. 2Ʋsoro ɖe alee ɖeiɖei karɛ na, na cu Gaja, aɖe na agafala gaŋunii, aɖe tɩ lee samaa gʋjɔɔ na nyiŋəŋ.3Ɩtɩ na kə ɖaa bʋkɔŋkɔŋɔ cɩɩnɩ ma, na aŋə Gaja ka malaɩka akpa agaɖu na lə nɩ waa:kɔrnɛɛ! 4ataa agayɛ akiɖe nɩ ma, asampəna ɩɖe kpa nɩ, na alə waa: Nɖɩyar, baɩ na? Na Malaɩka alə nɩ waa: Akʋnyiŋu n'akʋjɔɔ ʋna lee ma, ɩboɖo Gaja sul na alige akalaŋ. 5Galaŋ təm bɛrɛ jɔpee, batɩ yɩɖa simɔɔ nɖee ba na yɩɖa waa: Piɛɛr ma; 6Aɖa simɔɔ gbaŋsama agaɖʋ, agafala gaɖa asəla na teŋku.7Malaɩka nɖee alə na nɩ ashɛʋ ma, na kɔrnɛɛ ayɩɖa abatəŋleeja banyiʋ na sɔja nɖee atɔɔ agʋlɔ acra na nɩ ma, 8Akɛɛshɩɩ alə ashee pɩ kpataa ma, natəm pɩ ba ce jɔpee.9Gaja gakʋɖa ma, ba tɔɔ ʋnyɩŋca na ce atɩ səla na na mpa ma, Piɛɛr ɖe boɖe ŋku kalaŋ gakɔŋkɔŋɔ gakobŋtaja nɩ, anyiŋə Gaja. 10Akɔmɔ ɩɖe kpa nɩ, aɖetɩ yɛɛ ajɩ ʋjɩʋ. Bana lee ʋjɩʋ na shee nɩ ma, nɩ lee nɩ ɖaa atɩ fol gʋda ma. 11Na aŋə nɖɩla ntine n'aŋə akɔɖən ɖaa gʋraʋ ba na həʋna ɍi bʋfɩlɩ ma, baɖe ba tɩʋ n'ɩlɔ ɩnan ma, ɩɖe rgə na pɩ atən, 12ɩbɔrɩ ɩ ba wəɖa ɩkei ɩnan ma, nɩbu ɩ ɩɖa atən ma, na bʋsapɩɩ bʋ nata na gaja ma.13N'arəŋə ʋwələ ɖən ʋlə nɩ waa: Taayiɖelaŋ kəɩ akur. 14Ama Pɩɛɛr alə waa: Aaɩ nɖyar, kə ma jɩ ajɩwa kɩbɔrɩ ayɔ na. 15N'ʋwələ ʋkɔɔ apɩ ashee ni nnyɩʋtaja waa: Bʋkɔɩ Gaja gaɖʋ aləbarka ma, Paa yɩɖa bʋ waa: Ajiwa na. 16Gʋlesʋra gʋɖe gʋlee halɩ akpala ɩriu, kaŋkəm na ɩye boɖo alaŋ ashɛʋ.17Kasaa ɖe kɩkakana ye Pieer bʋkɔɩ aŋə ma, kaasshɩ na. Ma na bɛrɛ ɩkɔrnɛɛ atɩm ma, bakpa na tabataba Simɔɔ gafala, naa akpa ayiɖe gafalkonu, 18Na taba nʋwələ ʋbʋmbɔnɔ waa: Atɩya na Simɔɔ nɖee ba na yɩɖa waa Piɛɛr ma, aɖa aa?19Piɛɛr ɖe ɖa nafaŋa faŋa bʋkɔɩ laŋ anə ma, na ŋŋuro nsoŋsono nlə nɩ waa: kɩɖe atɩya bɛrɛ beriu baɖən ba tɩ yɛɛ okɩ. 20Tayiɖelaŋ, argə atən, nákʋn pɩ ɩce paa lee sika na, aɖʋwaa amʋ ntəm kapɩ. Na Piɛɛr argə a lə bɛrɛ baɖe waa: 21Amʋ na arɛɩ ɩna yɛɛ ma, gapaŋa ga pɩ ka nanyɩn.22Na babuye nɩ waa: kɔrnɛɛ ɩsɔja ɩshɩnʋn banɖɩyar alee ɖeiɖei karɛ na, na ce Gaja, na malaɩka cɩnɩ cɩrɩ kaja ɖən alə na nɩ, waa ba yɩɖa akɩ apɩ gɩrəŋə ŋgadee ʋna lə ma. 23Ŋkəŋ na Piɛɛr acam pɩ gɩsana ashee pɩ gaɖu ba fol. gaja gakʋɖa ma, n'ata atən baŋkəm, na bawor ɩ baɖa jɔpee ma, bayala pɩ gboo ace.24Ba kpa sesaree Gajɩkʋɖaka ma, kɔrnɛɛ ɖe sə na saa pɩ, na ayɩɖa abʋŋʋma nɩ kəbarɛ n'abasoro gataŋashɩ mana.25Pɩɛɛr akpa ma, na kɔrnɛɛ, ata ace tɩ wana nɩ, akur a Piɛɛr ɩkei nɩ. 26Na Piɛɛr ataa nɩ alaŋ alə nɩ waa: Ta ayiɖe alaŋ avŋ gboo arɛ namʋ.27Aɖe nna nɩ, baɖe batɩ lee faawu, ba kpa gafala nɩ ma, naa ŋə bɛrɛ tuutuuma baɖe bawala asə. 28Anyɩŋgɩlopi ɩyɔ waa: Ma paa tɔɔ arɛ ɖən ayɩɖa waa ajɩwarɛ kokoo kaɖa cɩrɩ cɩrɩ na. 29Galaŋ na kəma lee siŋkiri anyɩŋgaɖutaya kʋ pɩʋ na, galaŋ ntɩ yɛɛ ma yo bʋkɔɩ laŋ ɩtəm bɛrɛ ba yiɖa amʋ ma.30Na kɔrnɛɛ alə waa: ʋrɔŋ ɩshile inan ɩnan ɩnoo kama, alʋwaatʋ nɖe nɩ nɔɔ bʋkɔŋkɔŋɔ cɩɩnɩ nɖa aŋga. Ƒala nɩ na nyɩŋə ma; N'arɛ ɖən aɖe kara toko aŋələŋlə ŋa akpa awəɖa amʋ alə waa: 31Kɔrnɛɛ, Gaja ga cam akʋnyiŋu n'alige akʋjɔɔ ʋna lee ma. 32Təm bɛrɛ jɔpee ba yɩɖa simɔɔ ɩ ba yɩɖa waa: piɛɛr ma; Aɖa Simɔɔ gbaŋsama agaɖu asəla na teŋku. 33Kpaarɩ na ntəm bɛrɛ akasul. Akʋpɩʋ ʋcəm paa. Nnyɩmə atɩɩ noo kama atəganɔ Gaja kaŋyɩɩ gɩtɩ yɛɛ gɩ rəŋə bʋkɔɩ nɖiyar alə akɩ waa: A lə atʋ ma.34Na Pɩɛɛr acam ʋwələ a lə waa: ɩja nyɔ nnyimə waaa: Gaja kaa laa ʋɖən afələ na, 35Ama ɩsamaaɩ ba na cu nɩ na sara ɖeiɖei ma, ba cɩn anƴɩɩ.36Atəm na agalei ashee israɛl bapur, alə pɩ fɛɛ kɩɖaʋ na Yeesu kristo nɖee alee nɖiyar baa mʋnʋ nɩ ma. 37Ɩyɔbʋkɔɩɩ bʋ lee yuɖee aŋunii nɩ ma, asəba na Galilee, Yohana abʋtomənaka na waasu ɩ alee ma. 38Ɩyɔ ɖaa Gaja gafʋr ŋnuro ŋsoŋsono kabʋshi na ɩkashɩ yeesu nasarɛɛti kaja ma, aɖetɩ ce baa ŋkana, na lee nsono na kaɖa bɛrɛ bɩshɛɖʋ bɛrɛ sheetaanɩ akʋr pɩ ma, aɖʋwaa Gaja gaɖa asul.39Atʋ gɩlee səriya bʋkɔɩ alee Yudaa kaatəna gaŋunii nɩ na Yerusalɛm nɩ ma, ba kə nɩ aci akal nɩ gʋyo laŋ. 40Gaja gaŋənə nɩ ʋshile ʋriutaja, naa shee ganɔ waa: Akɔɔ aɖoo gɩ ŋə nɩ. 41Kɩ lee samaa anaa ŋə nɩ na, ama səriya baja mbaɖee Gaja gacee laa ma, atʋɩ gɩman na nɩ ajɩ anƴem naa aye ŋənə aɖoo bakoro bagɩcuca ma.42Na Yeesu alə atʋ waa: Gɩlee waasu ɩsamaa waa: Aɖe na Gaja gatɩ waa: Acəm na aŋŋuno baja na bakono ɩkəma. 43Annabi mana baŋunii balaa səriya waa: Nɖee ashee nɩ ɩja ma, anaa ŋə ambɔnɔ kʋtəɖu na aŋyiɖa.44Pɩɛɛr ana lə bʋlei ma, na ŋŋuro nsoŋsono nrgə mbaɖee baɖa narəŋə bʋlei ma, baŋunii laŋ. 45Mbaɖee ba lee pɩ baŋ balee ɖeiɖei kə barɛ naaba yala Piɛɛr acem, ɩlee pɩ biti ɖaa ŋŋuro nsoŋsono kagʋjɔɔ gʋrgə bayaja laŋ ma.46Aɖʋwaa barəŋə ba na lə ɩkrə ɩfɔlɩ nakʋma Gaja ma. 47Ŋkəŋ na Piɛɛr alə waa: Gɩtɩgɩ səra abla na pɩ bʋtomənaka baɖei ba cam ŋŋuro nsoŋsono goo ɖaa atʋ ma aa? 48Na ashee ganɔ baməna pɩ bʋto na nɖiyar aŋyɩɖa kaŋkəm na ba pɩla pɩla waa akɔɔ asə basul ɩʋshile ɩnyɩʋ ɖən.

Chapter 11

1Yeesu abatǝmka na bawor mbadee bada yudee ma barǝŋǝ waa:bayoja gboo ba cam gaja kaalei. 2ŊKǝlǝ piɛɛ akpa yeesu alɛm na mbadee balee pi baŋ bada didei ma ba na ciu nanɩ. 3Na lǝ nɩ waa ʊkpa ɩjɔfɔlɔ baja nɩ aman na pi ajɩ ʊjɩʊ.4Nŋǝŋ na piɛɛr akɛɛshɩ aslee pi daa gasaana gosa ra ma. 5Na alɔ waa jɔpee kampa nɩ na nda saa ndee n na nyŋǝ ma nii lee amʊ daa gʊda kʊ nafol ma na ŋŋǝ akɔdǝn daa gʊraʊ gʊbʊmbɔnɔ wa bade lǝʊ nɩ kalkʊɛ ɩnan n'ɩrgǝ na laŋ api atɩ cim n'amʊ. 6Nkide gʊraʊ gʊde nɩ nɩ ma n'aŋǝ ɩbɔnɩ bada gatǝ na laŋ gʊwarbɔ n'ɩbu nɩ saʊɩ ba nata na gaja ma asʊra asʊra.7Na nrǝŋǝ ʊwǝlǝ den ʊna lǝ amʊ waa taayide laŋ piɛɛr kǝɩ akur. 8Na nlǝ waa aal ndiyar ajɩyar ajɩwa kaabɔrɩ yaa ɩfɔrɔ kabarɩ gaden kantaŋkɔ kuŋpa amʊ nɔɔ ayɔ na. 9Na nkɔɔ arǝŋ ʊwǝlǝ ʊdoo na alaŋ na lǝ waa bʊkɔɩ gaja ga lǝ waa lcɩm ma paa tɔɔ bʊ ayɩda waa: ajlwa na. 10Ɩlee gǝŋ kalɩ akpala ɩriu naa ye kɔɔ abodo alaŋ ndɩlanɩ.11Kpaarn na bɛrɛ bariu badǝn ba doo na sesaree na yɛɛ amʊ ayide gafala ŋgadee nɩ nda ma kaakonu. 12Na jjuuro nlǝ amʊ waa tǝr bɛrɛ bade ba yalakaat ace na gɩkpa kɔnrɛɛ agafala 13.N'ʊsoro de alǝ nɩ waa tǝm bɛrɛ bace jɔpee ati yida simɔɔ ndee ba na yɩda waa piɛɛr ma. 14Anaa lǝ akɩ bʊkɔc alee naŋǝ ndi nsono wa.15Nsǝba na bʊlei ma na ŋŋuro nsoŋuro nsoŋsononr nrgǝ balaŋ daa nrgǝ atalaŋ ʊsǝbʊ nɩ ma. 16Ŋkǝŋ na ntaa alige ŋgadee ndidee ndyar alǝma waa yatana amǝna na bʊto ama anyɩn.17Ɖaa gaja gashee pi gʊjɔɔ daa ashee atʊɩ gɩshee ndiyar yeesu kristo lja ma ntɩ ma sǝra akǝl gaja aa? 18Ba reŋe gǝŋ ma na ba ye ŋʊra naa akʊna gaja naa alǝ waa:gaja gastiee bayaja bafʊba ndawa naa ba wǝda ŋŋuro.19Mbadee ba ram atǝn ʊnaashɛ katam ŋkǝlǝ etiɛɛnɩ aci ma bace tali fenisii shiipu kaatǝna bʊto bʊ sǝr akal ma na tiyɔɔshɩ atɩ lee waasu ashee yudaa kǝbaja baudǝdǝn. 20kasaa de shiipu na sirɛɛnɩ kǝbaja gboo badoo na atiyɔɔ apɩ na ba lǝ ndiyar yeesu alaabaarʊ asoŋsano kaalei ashee pi. 21Ndiyar agʊnyɛ gʊde gʊda basul bɛrɛ tuutuuma basliee ɩja acam ndiyar.22Galei gade gakpa yeusalɛm kacɔɔci kǝbɛrɛ batɔ nɩ na balaa barnabaasɩ atǝm ase atiyɔɔhe. 23Ba kpaŋkǝŋ naa aŋǝ daa gaja ka gʊjɔɔ gʊda ashee pɩ ma na bɩcine ɩkǝr na ba dʊ pi ikaŋkrɩ waa bawǝda ʊcine ʊdɔŋkɔnɔ naa acra balɔ na ndiyar. 24Adʊwaa alee arɛ soŋsono na ŋŋuro nsoŋsono nrǝŋǝ na nɩ ade wǝda ʊcine paa.Na samaa abʊmbɔnɔ acam ndiyar yeesu.25Na barnabaasi ace tarsɩ ati yɛɛ sool. 26Aŋǝ nɩ ma na atɔɔ nɩ apɩ na antiyɔɔsnɩ na ba da ŋkǝŋ gaja gapǝ lǝmǝ na wala cɔɔc kebarɛ tuutuuma na cere pi.27Kasaa de na annabi mana badoo na yerusalţɛn ace antiyɔɔhl. 28Nabʊ den ba na yida waa agabusɩ ma ata ayide laŋ ŋŋuro nsoŋsono nde rǝŋǝ na nɩ na alǝ waa gakɔŋja gadǝ n gatɩgaǝ gatǝna gaŋunii laŋ gasono nagakɔŋja gade ga kpa saa kʊloodi aji giyarɩ ma.29ŊKǝŋ na yeesu abakǝŋja batɔɔ niya waa baadʊ ndʊ ndʊ daa brkɔɩ baaŋa awǝda ma atogo akaŋa na na baworɩ bada yudee ma. 30Na ba ŋowo ba wala bʊkɔc ba ŋǝ ma krara barnabaasɩ na sool banyɛ nɩ.

Chapter 12

1Kasaa ɖe na gʋyarɩ Erooɖi asəba na naashɛ cɔɔcɩ kə barɛ baɖən. 2Na akə Yaakubu Yohana apar na gapɔɔ galama ka.3Aŋə waa ɩcɩm na yudaa kəbaja ma, na akɔɔ ari Piɛɛr ɩɖe tɩ lee ɩshilee ɩ kə ba na ɖʋ lefiir boɖo boɖa nɩ na ma, kishile. 4Ari nɩ akəʋ sarka nɩ ma, na aɖʋ ɩsɔɔja banan nan bʋɖu bʋnan ba naa tʋŋa nɩ, na yeɛ waabata jɩ paakɩ aboŋo, alaa nɩ aɖoo na samaa bagɩcuca.5Pɩɛɛ aɖa sarka nɩ ma; cɔɔcɩ aŋunii aɖe tɩ nyɩŋə Gaja na shee nɩ. 6Ɩsaa ʋshile ʋɖɔŋkɔnɔ naa Erooɖi alaa piɛɛr aɖoo na samaa agɩcɩɩca ma, baɖe ba kʋr pɩɛɛr ɩwɔrɔ aɖe ɖa ɩsɔɔja banyɩʋ bagɩcuca nafol; Batʋŋaka baɖe ba yɩɖe sarka kaakonu na tʋŋa.7Ŋkəŋ na ɩkayar amalaika akpa sarka nɩ na nkomo nkaɖa kpaarɩ gaɖu gaɖe gatɩ ŋələnələ sarka nɩ. Na malaɩka aŋənə pɩɛɛr alə nɩ waa: Tayiɖe alaŋ were! Nɩ́wɔrɔ baɖoo anyɛ nɩ́kei nɩ afaɖa atən. 8Na malaɩka a lə nɩ waa: Run akabɛlɛtɩ akɩnsəl naa akara akakɔɖɔkɔɖɔ. Na alee ɖaa gəŋ ma. Na malaɩka akɔɔ alə nɩ acəŋə waa: kara akɩtokopeu, naa tər amʋŋkəm.9Na Pɩɛɛr atər aŋkəm, kasaa ɖe kɩkana ye nɩ bʋkɔɩ malaika analee ma na, ɩɖe ɖa nɩ ɖaa atɩ fol gʋɖa kokoo atɩ ŋə akɔɖən ma. 10Baɖoo na ce asəla ɩsɔja basbaka na banyɩʋtaja na bakpa mpa kagʋcaŋkɔ nrukɔ kagʋja ma, na gʋni gʋtine kagʋja baŋyɩɩ; na baɖoo akʋn ʋnyɩŋca ɖən kpaarɩ na Malaɩka anyeŋe apala piɛɛr.11Ŋkələ pɩɛɛr aŋə waa: ɩ ja nɩ ma, na alə waa: Nŋə nnyimə gbagbaraa waa: ɩkoyar atəm a Malaika apɩ atɩ laa amʋ Erooɖi agʋnyɛ nɩ na bʋkɔɩ yuɖaa kasamaa ana yɛɛ namʋ ma. 12Afaŋa faŋa jɩ aboŋo ma, na atəŋə agayɛ na Maari Yohana nɖeee bana yɩɖa waa Maarkə ma anar agaɖu, bɛrɛ tuutuuma baɖe bawala aɖa ŋkəŋ na nyiŋə Gaja.13Na akə gʋcɩŋcaŋa kaakonu ma, n'abaawayar ɖən ba nɩ yɩɖa nɩ waa: Rooɖɩ ma, apɩ atɩ na ɖʋ gʋtɔ. 14Na arəŋə piɛɛr vwələ; ʋciŋkərka nɩ ɖaa anaa tine gʋcaŋkɔ ma, na acuu ace atɩ lə pɩ waa: piɛɛr akpa ayɩɖe gakukonu. 15Na ba lə nɩ waa: Akɩ ʋshɛshɛ gʋya yɔgʋu. Ama na alə pɩ waa: ɩja nɩ.16Na ba lə waa: ka yɔ na amalaɩka na. Kasaa ɖe Piɛɛr ɖe kara gayɛ na kə gʋcaŋkɔ. Batine ma, naa aŋə nɩ, nɩ lee pɩ biti. 17Na Piɛɛr atɔɔ agʋnyɛ afaŋa pɩ waa bapɔɔ babʋnɔ shɛlɛmm, na akɛshɩɩ alə ashee pɩ ɖaa ɩkoyar atəm a Mala ɩka apɩ atɩ laa nɩ sarka nɩ ma, na alə waa: Ba lə ashee yaakubu na bawar, kaŋkəm na ba təbə ace gaɖufɔlɩ.18Gaja gakʋɖa ma, n'ɩsɔɔja bakpa ntərətər na ta ba bawor bʋkɔɩ piɛer apra ma. 19Erooɖi ayɛɛ nɩ baa ŋka kaŋənɩ na ma, na alə waa: babɔ ɩsɔɔja ɩ batɩ pɩ ba na tʋŋa ma batɔ. Kaŋkəm na ace yuɖee ati ɖa seraree.20Erooɖi kabʋŋa na ŋə tiir na siɖɔŋɩ kəbaja gɩnyine na. Na bapɩ wəɖa nɩ waa: Barəŋə na bawor, na ba ce Blasita sul ʋni alee ka gʋya ʋkal na ma karɛ soŋsono waa: Akaŋa na pɩ, na ba rəŋə na bawor aɖʋwaa gʋya agatəna nɩ na ba na ŋə ʋjɩʋ na ji. 21Ʋshile ɖən na Erooɖi akara bayarɩ bɩtoko asə anyarɩboi laŋ na lə gapalei.22Na samaa akuro alə waa: Gaja kʋwələ na, kɩlee arɛ ʋja na! 23Ŋkəŋ ɖe kpaarɩ nɩ́koyar atəm a malaɩka apɩ atɩ kə Erooɖi, aɖʋwaa kashee Gaja ʋkʋmʋ na nɩ́shɛŋɛ baɖən ba jɩ nɩ aci.24Kasaa ɖe Gaja kaalei gaɖe gatɩ ce ŋyɩɩ baa ŋka na, ce. Yeesu abakəŋja baɖe batɩ pele nace. 25Barnabaasɩ na Sool baboŋo ba waasu Yerusalɛ, na bakɔɔ ashɛʋ na ba nyɔnna yohana nɖee baɖʋ nyɩɖa waa maark ma, ashɛʋ na ma.

Chapter 13

1Atɩyɔɔshɩ ka cɔɔcɩ nɩ Annabi mana na bayɔka babʋmbɔnɔ baɖa ka ŋkəŋ: Barnabaasɩ, simɔɔ bana yɩɖa waa Nijɛɛr, lusius sirɛɛnɩ kaja, Manahee, babʋŋa aman pɩ atoŋo aɖe na Erooɖi ma, na Sool. 2Ba na lee nɖiyar antəma ɩ aɖʋ pɩ ma, baɖe batɩ kʋr ganɔ na ŋŋuro nsoŋsono nlə waa: Laa ma Barabaasi na Sool aɖʋ afələ ashee amʋ aɖʋ ntəma nɖee laŋ ŋyɩɖa pɩ ma. 3Bakʋr ganɔ anyiŋə aboŋo ma, na ba tər anyɛ ba laŋ naa apala pɩ bafəl.4Ŋŋuro nsoŋsono ntəm Barnabaasɩ na Sool ba ce selʋsii, ba ɖoo nkəŋ ma, na shiipu kaatəna ɩ bʋto bʋsər jɩ akal ma nɩ. 5Bakpa salamii ma, na ba lə Gaja kaalei sinagɔɔgən yuɖaa kəbaja ɩ baɖa ŋkəŋ ma, Maark aɖe tɩ kaŋa na pɩ.6Basəla gatəna ɩ bʋto bʋsər jɩ akal naa ace pafoosɩ ma, na ba ŋə jejebuyar annabi ɩsəiyar yuɖaa kaja ɖən batɩ yɩɖa na waa: kəl Yeesu. 7Aɖe ɖa kɔmɩɖa abʋmbɔnɔ sergiusu polus ʋsoro gʋfaŋayar sul. Nakɔmɩɖa ɖe ayɩɖa Barnabaasɩ na Sool na yɛɛ waa: Ba lə Gaja kaalei ashee nɩ arəŋə. 8Ama Elimaasɩ jeŋjəŋbuyar aŋyɩɖa kaashɩ na gəŋ, aɖe tɩ kəl kɔmɩɖa waa apaa shee ɩja awəɖa ʋcɩ́ne na.9Na Sool nɖee ba na yɩɖa waa: Pɔɔlɩ ma, ŋŋuro nsoŋsono nrŋə na nɩ ma, ataa agayɛ atəŋə nɩ, naa lə waa: 10ʋsorobɔnɔki, mbɔnɔ nrŋə na kɩ ma, sheetaanɩ ʋpur kɩ, ɖeiɖei kɩ́bɛrɛ, kaapala akɩŋtəmbɔnɔ ʋna kəl nɖiyar ma aa?.11Ŋnyimə nɖiyar agʋnyɛ gʋɖa akalaŋ, ʋtaa fɔnɔ kaa kɔɔ aŋə ʋshile na. Kpaar na ŋkomo nshee ka kɔɔ na ŋə gaɖu na, aɖe tɩ fɔmɔfɔmɔ na yɛɛ bɛrɛ ba toŋo nɩ. 12Kɔmɩɖa aŋə bʋkɔɩ bʋ lee ma, na ashee nɖiyar Yeesu ɩ́ja, aɖʋwaa aŋə Nɖiyar ʋceru.13Pɔɔli ńabasoro barina pafosɩ, n'ace pɛrgɩ pamfilii. Ŋkəŋ na Yohana apaɖa na pɩ akɔɔkɔɔ Yerusalɛm. 14Ba kpa pɛrgɩ ma, na ba kɔɔ atəŋə na Antɩyɔɔshi pisiɖii. Na bakpa sinagɔɔgə nɩ Sabaatɩ kʋshile asə. 15Batʋr gʋpɔ na annabi mlana babʋlei aboŋo ma, na sinagɔɔgə kaɖibaja batəm alə pɩ waa: Atɩ bawor basoro anyɩn, ɩta jɩ waa: ɩtɩ yɛɛ ɩɖʋ samaa ɩkashɩ lə ma, ŋgaɖee ɩwəɖa ma, nnyimə.16Ŋkəŋ na Pɔɔl ataa agʋnyɛ alŋ afaŋa pɩ alə waa: ɩsraɛl kəbasoro anyɩɩ ɩna cu Gaja ma, ɖʋ ma gʋtɔ. 17Ɩsraɛl asamaa nɖe a Gaja ga laa atibaya afələ. Naa a ɖʋ samaa ɖe albarka ŋkələ aɖa Ejibiti kaa təna nɩ ma,natɩ laa nɩ na agʋnyɩkaŋkra. 18Naa aɖəʋ pɩ ʋteru nɩ halɩ bʋja ɩshɩnyɩʋ.19Na aɖur ɩsamaa kulumi kanaha kaatəna nɩ, naa ashee pɩ gatəna gaɖe: Ba jie jɩ. 20Ganikaŋkəm bʋja awanyɩʋ nínyɩnatəb na ashee pɩ bakəmcimja halɩ annabi samɩɛl.21Na samaa ataba waa: Batɩ gʋpayarɩ ashee nɩ, na Gaja gashee pɩ sayul kiisi ʋpur Bɛŋjamɛɛ abʋ ŋʋna a jɩ gɩyarɩ balaŋ halɩ bʋja ɩshɩnyɩʋ. 22Na tɩ bəɖa gʋya ɖe, na alaa Ɖaʋɖa waa ajɩ gɩyarɩ, na alaa səriya alaŋ alə waa:ŋŋə Daʋɖa Ɩsaii ʋpur, ʋni na amʋcine ʋtɔɔ, a naa lee amʋciŋsɔlɔka.23Ɖaʋɖa abʋŋʋma nɩ na, Gaja gacee lə waa: Ataalaa afʋraka ashee Ɩsraɛl, ʋni na gəŋ Yeesu. 24Naa afʋraka aye pɩ, yohana alee nɖawa nfʋbaka na bʋtomənaka kawaasu ashee Ɩsraɛl a samaa. 25Yohana aboŋo antəma ma, n'alə waa: Amʋ nkəm ʋɖən atʋna pɩ, kə ma caa sim makur atən alaa aŋkɔɖɔkɔɖɔ kʋlɔ na.26Atɩ bawor basoro, Abraham bapur, nányɩn ɩ ɩna cu Gaja ma, anyɩn pɩ batəm na nɖinsono kaalee ashee. 27Aɖʋwaa Yerusalɛm na kaɖibaja baja babla yeesu, naa akə nɩ, ba lee bʋkɔɩ Annabi mana balə naa bana tʋr jɩ baa sabaatɩ apaŋa na ma.28Kəba ŋə taalɩ nɖee anafaŋa waa: bakə nɩ acii ma, alaŋ na, na ba lə Pilaatɩ waa: akə nɩ acii. 29Balee ɖaa ba cee lə agaleima, na ba laanɩ gʋyo kaŋkʋrala atɩ ɖʋ nkufo nɩ.30Ama Gaja gaŋənə nɩ aɖoo bakono nɩ. 31Na afaŋa agvlɔ mbaɖee na pɩ ba cə galilee na Yerusalɛm ma, ɩshile tuutuuma, ba nɩ ba lee ka kasəri ya baja samaa aŋyɩɩ.32Nátʋ gɩ na lə, bʋkɔɩ ba cee lə waa: Batɩ ba shee atɩ baya ma, kalaabaarʋ asoŋsono nashee anyɩn. 33Gaja galee ashee atʋɩ gɩ lee bapur ma, naa aŋənə Yeesu, ɖaa ba cee aŋɔn jɩ Ɖaʋɖa antulo nnyɩʋtaja nɩ ma, waa: Akɩ na ampi nŋʋmakɩ ʋrɔŋɖe. 34Aŋənə nɩ bakono nɩ, kaakɔɔ abuu na, ŋgaɖee alə ma, na gəŋ waa: Ntɩ ma shee anyɩn gʋjɔ asʋra asʋra ciri ciri kɩja ɩ nlə waa: Ntɩ ma shee ɖaʋɖa ma, Ajɔɔ ɖe ɩɖa.35Na akɔɔ alə gaɖufɔlɩ acəŋə waa: kaa pala a ciri ciri karɛ abuu 36na.Gɩta kiiɖe, Ɖaʋɖa alee Gaja kantəma aboŋo ma na aci atɩ wəɖa ayar mana, ama abu. 37Ama nɖee Gaja gaŋənə ma, kabuu na.38Gala atɩ baja yɔ ma, waa: N'ʋnɩ na ba lə mbɔnɔ kʋtəɖu kaalei ashee anyɩn. 39Naa arɛ nɖee ashee nɩ ɩja ma, aɖa ɖei ɖei, na lesʋra ɩ musa agʋpɔ kagʋsəra apala arɛ aɖa ɖeiɖei na ma.40Gala lee ma laakaarɩ naa ʋwələ ʋbɔnɔ nɖee Annabi mana ba bʋŋalə ma, ɩpaatɩ wəɖa anyɩn na: 41Anyɩn ɩ ɩna bla ma, ɩtɩlee anyɩn biti, ɩtɩɩ nara: Aɖʋwaa ntɩ ma lee bʋkɔ bʋɖən anyɩyɩɩ, bʋkɔɩɩ baa ba kɛɛshɩ ashee anyɩn kɩshee ɩja na.42Barnabaasɩ na pɔɔl baɖoo nashɛʋ ma, na plapla pɩ waa: Bakɔɔ a pi sabaatɩ kʋshile ʋfɔlɩ atɩ pɛmpɛŋɛ alə ashee pɩ. 43Samaa ɖe nɩ na Yuɖaa kəbaja na mbaɖee bapra yudaa kə baja ma, batər pɔɔl na barnabaasɩ baŋkəm na, baɖʋ pɩ ɩkaŋkrɩ alə pɩ waa: Batɔɔ balɔ acra na gaja kagʋjɔɔ.44Sabaatɩ k'ʋshile ʋfɔlɩ na mpa nwala na yɛɛ ba rəŋ gaja kaa lei. 45Yuɖaa kəbaja ba ŋə bɛrɛ tuutuuma ma, na ncənyoro ŋkpa pɩ na baɖa na bla na pɔɔl na lim nɩ.46Na Pɔɔl na Barnabaasɩ ba lə pɩ ɩ ja waa: Ayɩn pɩ jɩ basəba alə Gaja kaalei gaɖe ashee ńanyɩn ɩbla jɩ atutur jɩ, aɖʋwaa anyɩŋgɩlopɩ ɩŋə jɩ waa: kɩsəm ɩcam jɩ naa gashee anyɩn ŋŋuro nɖee kɩŋwəɖa gayala na ma, atʋ anii gɩtɩ ce mbaɖe kəba yɔ Gaja na ma sul. 47Aɖʋwaa: nɖɩyar alə waa: Akɩ na nɖʋ ntəma nɖe ice na ʋkaɖʋ ashee ɩsamaa, atoŋo nɖinsona kaa lei gaɖe ace na gatəna kaa yala.48Na mbaɖee kə ba bʋŋayɔ Gaja na ma, barəŋə jɩ ma, na bakʋma nɖiyar agalei, na mbaɖee ba cee lee ŋŋuro nɖee kiŋwəɖa gayala na ma kəbarɛ ma, bashee ɩja galei gaɖe. 49Na nɖiyar Yeesu agalei gace baa bagatəna gaŋunii laŋ.50Ama, na yuɖa kəbaja ba tutur basəmprə na mpa kanɖi baja waa: banaashɛɛ Pɔɔl na barnabaasi akərə pɩ baɖoo bampa nɩ. 51Na Pɔɔl na barnabaasɩ ba kəprə bɩkei kantuli, ashee pɩ naa s shɛʋ ikɔɔn, 52Ama, mbaɖee ba cam Yeesu apra abakəŋja ma, ʋcɩŋkər ka ʋɖe rŋə pii na ŋŋuro nsoŋsono.

Chapter 14

1Ɩkɔɔn ŋkəŋ na pɔɔl na barnabaasɩ ba kpa yuɖakəbaja ba sinagɔɔgə nɩ na alə na pɩ na yuɖaa kəbaja na gɛkɩ kəbaja tuutuuma bashee ja. 2Ama yuɖaa kəbaja ɩ ba bla kəba shee ɩja na ma, ba tutur bawor anaashɛɛ mbaɖee banhee ɩja ma.3Baa nakama, na baɖa ɩkɔɔn ŋkəŋ alɩŋ baɖe batɩ lə bʋlei nɩɩja, nakantan na nɖiyar Yeesu, aɖe ti kaŋa na pɩ na laa səriya agalei, maamaaci kalesvra ɩɖe tɩ lee na banyɛ. 4Na mpa nɖe kasamaa ayʋga akpala ɩnyɩʋ baɖən baɖa ashee Yuɖaa kəbaja basaaka baɖa ashee Yeesu abatəmka.5Na bayoja na yudaakəbaja bace atɩɖʋ ganɔ ńaɖɩbaja asəba na tootoo gaɖu anashɛɛ pɩ anyɩm pɩ atala, 6Pɔɔl na barnabaasɩ baŋə gəŋ ma, na ba cə atɩ ɖa likaonii, liisi na Ɖɛdɩ kapa na nakɩ karakara nɩ haa. 7Naa haa nə laabaarʋ asaŋsono kaalei.8Liisi ŋkəŋ na arɛbʋmbɔnɔ ɖən, aaɖe lee falaŋfalaŋ ɖoo ɖaa baŋʋm nɩ ma, kasara ayɔ na. 9Aɖe tɩ ɖʋ pɔɔl gʋtɔ ana lə bʋlei ma, na Pɔɔl akɩɖe nɩ suu, aŋə waa: Awəɖa ʋcine ataa səra aŋə alaafɩya. 10Na alə nɩ n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ waa: Taayiɖelaŋ kpaka akɩ kei laŋ. N'ata ayiɖe laŋ na sara.13Baŋə bʋkɔɩ pɔɔl alee ma, na bakuro na lə na ɩkɔɔn kagɩkrə waa: bʋjabʋtɔɔ gʋrilɔ akpa atɩgɩ cɩɩca oo! 11Nabaɖʋ Barnabaasɩ baŋkʋna kaŋyɩɖa waa jupitɛɛ naa yɩɖa Pɔɔl waa mɛɛrcuu, aɖʋwaa ana lə bʋlei. 12Jupitɛɛ kaŋkʋna, kaŋku nɖa mpa kaanɔ jɩ, nɖe ana pɛŋɛ ŋkʋna nɖe ma, apɩ nɩ́na na kɩsa mpa kaanɔ na yɛɛ bɛrɛ balaa saraa.14Yeesu abatəŋka Barnabaasɩ na Pɔɔl, barəŋə gəŋ ma na bafatər bɩtoko acuu ace samaa agɩcuca, 15na kuro na lə pɩ waa: o bɛrɛ anyɩn, mʋlee ka ɩ na lee gəŋ? Atʋ gboo bɛrɛ pɩ gɩlee ɖaa anyɩn ma aa? na gɩ Pɩ na laabarʋ asoŋsono ashee anyɩn, palama anyɩŋt əma nɖe fɔɩ na ɩlee, cəpra ma atəŋə na gaja ŋŋuro yarɩ alee alaŋ, ńatən, natəŋku na bʋkɔɩ gɩshɩ na ŋə ma. 16Gaja gaɖe gabʋŋa apala baaŋa akʋn ʋciŋsɔlɔ ka.17Kapala səriyakʋlaʋ ɖaa aɖa ma na, Atɩlee nsono, na pala ʋto ana nyɩ gatəna gaɖe gatɩ ŋʋm ʋjɩr tuutuuma, anyɩnʋcine ɖe tɩkər. 18Na bakɛɛshɩ bʋlei bʋɖa, na shee pɩ waa: Ba paa laa saraa ashee pɩ na.19Na yuɖaa kəbaja baɖoo na Antiyɔɔshɩ na ikɔɔn acere samaa na ba nyɩm pɔɔl atala abɔnɩ atɩ bəɖa mpa kʋpaŋpaŋa baɖe batɩ tam waa aci. 20Ama, Yeesu abakəŋja bawala asul ma, na ata ayiɖelaŋ, na ba man akpa mpa nɩ. Gaja gakʋ ɖa ma, na aɖenna barnabaasɩ. ba ɖɛrbɩ.21Ba lee waasu mpá nɖe nɩ ma, na baɖən bacam Yeesu apra abakəŋja ma, na bakɔɔkɔɔ ace liisi, na ikɔɔn halɩ Antiyɔɔshɩ. 22Na aɖʋ Yeesu abakəŋja ɩkaŋkrɩ waa: ɩsəm bakara gayɛ awəɖa ʋcine, na lə pɩ waa: Na nawɩya tuutuuma na gɩkpa na Gaja kaayaritəna nɩ.23Na ba laa baɖən atɩ pɩ waa: Ba lee cɔɔcɩ kaɖibaja bakʋr ganɔ anyiŋə, atɔɔ pɩ aɖʋ nɖiyar Yeesu nɖee bashee ɩja ma, anyɛ nɩ. 24Ba səla pisiɖii ma, n'ace pamfilii. 25Naa alə Gaja kaalei pɛrgə na ce Atalii kampa nɩ. Ŋkəŋ na bakɔɔkɔɔ apɩ Antysh, gauu ba cee tɔɔpɩ aɖʋ 26Gaja kgʋjɔɔ nɩ aɖʋ ntəma ɩ ba lee ma.27Ba kpa ŋkəŋ ma, na ba bawala cɔɔcɩ aŋunii naa akɛɛshɩɩ alə ashee pɩ, bʋkɔɩ Gaja gakʋn na pɩ alee ma, ɖaa atine ʋnyɩŋca ashee ɩsamaa bawəɖa na nɩ ʋcine ma. 28Na baɖa Yeesu abakəŋja sul ɩshile tuutuuma.

Chapter 15

1Bɛrɛ baɖǝn baɖoo na yuɖee apo na cere bawor basaaka waa: << Na kǝba lee pi baŋ ɖaa Musa agʋpɔ gʋlǝ ma na, kǝ ba ŋǝ nɖinsona na.>> 2Na Pɔɔl na Barnabaasi ba bɔ bɔ na pi galei gaɖe, ŋkeŋ na bawor batɔɔ niya waa Pɔɔl na Barnabaasi na baɖǝn ba cǝ Yerusalɛm Yeesu abatǝmka na baŋono sul ati yɛɛ galei gaɖe kanɖi.3Cɔɔci ayala pi acǝ, na ba kɔɔkɔɔ akʋn na ƒenisii ati kpa Samarii na ba lǝ ɖaa mbaɖe kǝ ba bʋŋa ayɔ Gaja na, naa baƒʋba nɖawa ma, ni lee pi ʋciŋkǝrka. 4Ba kpa Yerusalɛm ma, na cɔɔci acam pi gisana, na Yeesu abatǝŋka na baŋono, ba lǝ ɖaa bʋkɔi Gaja gakʋn na pi alee ma.5Ŋkǝŋ na Ƒariisi kǝbaja baɖǝn ɩ bashee ɩja ma, ba ta ayiɖe alǝ waa: ɩsim balee bayoja ɩ baƒʋba nɖawa ma, baŋ naa ba kʋǹ Musa agʋpɔ. 6Na Yeesu aba tǝmka na baŋona bawala aƒaŋ ƒaŋa galei gaɖe.7N'ʋbɔbɔʋ ʋbʋmbɔnɔ ɖǝn ʋkpa ba gɩcuca, na Piɛɛr ata ayiɖelanŋ alǝ waa: Ambasoro na ambawor, lyɔ waa. Gaja ga cee laa anyɩngɩcuca, naa mbaɖee kǝ ba cee yɔ Gaja na ma, barǝŋǝ Gaja ka laabaarʋ asoŋsono aŋganɔ ni, naa ba ni gboo bashee ija. 8Gaja ɩ ga yɔ bɩƒolu ma, alaa sǝriya ashee pɩ, nàshee pɩ ŋŋuro nsoŋsono ɖaa atʋ ma 9Kalaa atʋ aƒǝlǝ na pɩ na, ʋcine ɩ bawǝɖa na Gaja ma, ʋni na apɛmpɛŋɛ na pɩ.10Nnyiwǝ mʋ laŋ na ɩna yɛɛ ɩtʋŋa yaa hkǝu Gaja alaŋ, na yɛɛ ɩtaa ʋɖʋra ɩ atɩ baya na tɩgɩlopi kutoŋo na ma, atǝr Yeesu abakǝŋja bɩɖɔ laŋ?. 11Ama yɔ ma waa: N'atinɖiyar Yeesu agʋjɔɔkʋ atɩnna pɩ gɩ shee ya, aŋǝ nɖinsono.12Mbaɖee bawala ŋkǝŋ ma, baŋʋra jɩjɩjɩ, na Barnabaasɩ na Pɔɔl ba lǝ maamaaci na biti kalesʋra ɩ Gaja gakʋn na pɩ alee mbaɖee kǝ ba bʋŋa yɔ Gaja na ma, bagɩcuca.13Banibalǝ aboŋo ma, na Yaakubu, acam ʋwǝlǝ alǝ waa: atɩbasoro nátɩbawor, ɖʋ mamʋ gʋtɔ. 14Simɔɔ alǝ ɖaa Gaja ga jeɖe ɩsamaa naa a laa bagɩcuca nɩ abaja waa aŋyiɖa nɖa na pɩ.15Gavi gaɖe gamana ƒana na ŋgaɖe Annabi mana ba galei ɖaa ba cee aŋɔn ma: 16Waa " Kaŋkǝm anii, ntɩ ma kɔɔ pɩ atɩ taa Daʋɖa agaƒala gapɩ ma, ntɩ ma pɛmpɛŋɛ jɩ gatǝŋǝ. 17Naa bɛrɛ ɩ basaa ma, ba yɛɛ iko yar, atɩ nnyɔn na ɩsamaa basaaka gboo ba naa yiɖa aŋyiɖa, ŋgaɖee ɩko yan nɖee ana lee baa mʋnʋ ma, alǝ ̀mana gǝŋ. 18Na baa ŋa ayɔ na cǝ na cǝ.19Galaŋ Amʋ nsɔlɔ waa: Gɩ paa yɛɛ na wiyaɖǝn aɖʋ mbaɖee baƒʋba nɖawa ayɔ Gaja ma na. 20Ama, ɩsim gɩŋɔn ashee pɩ, ba paa jɩ ɩsaraa ɩ ba pɛŋɛ akʋna ma, na gɩsina kʋleu, na ɩbɔrɩ ba cika kʋjɩʋ. 21Tɔɔ naɖoo bʋjabʋja, Musu adʋbɛrɛ baa mpa mpaŋanyi ba na lǝ jɩ, aɖʋwaa ba titʋr jɩ ɩsinagɔɔgǝ nɩ baa sabaatɩ apaŋa na.22Na gani gaɖe gaƒana Yeesu abatǝmka na baŋono na cɔɔcɩ aŋunii, na ba laa bɛrɛ bagɩcuca nɩ, atǝm bace antɩyɔɔshɩ, Baɖennapɔɔl na Barnabaasi, na yuuɖi nɖee ba ɖʋ ŋyiɖa waa: Barnabaasi ma, na silaasu , alee grǝma yar na bawor bagɩcuca na. 23Galei ba ŋɔn gʋbɔ gʋɖe nɩ ashee yeesu abakǝŋja na baŋono, na bawori baƒʋba nɖawa aɖa Antiyɔɔshi na Sirii, na Silisi wa gɩtɩsala anyɩn.24Gɩrǝŋǝ ɖaa bɛrɛ baɖǝn baɖoo na atɩgaɖu atiya kilee atʋ gɩ tǝm ka pɩ na, atɩ ɖʋ anyɩn ntǝrǝtǝrǝ na babʋlilǝka. 25Gɩ wala akiɖe galei gaɖe suu, naa alaa bɛrɛ atǝm ashee anyɩn, na atɩbasɔlɔka Barnabaasi na Pɔɔl, 26bɛrɛ baɖe ba tɔɔ baŋŋuro ajel nɖi yar Yeesu Kristo laŋ27Na gɩtǝm yuuɖi na Silaasi, bapɩ atɩ lǝ anyɩn bʋkɔɩ gɩlǝ ma, na babʋnɔ. 28Aɖʋwaa ɩƒana ashee ŋŋuro nsoŋsoro ɖaban na nɖee ʋlee kpataku ma, 29Ɩni nɩ gǝŋ waa: Lee ma laakaari, na ataŋkɔɩ ba pɛŋɛ akʋna ma, k'ʋjɩʋ, n' ɩbɔrɩ bakono k'ʋjɩʋ na gɩsǝna kʋleu, alesʋraɩ anyɩngɩlopi ɩblaɩ na lɩŋ nányɩnalɔ gaɖu ma.30Balee cɔɔcɩ baɩ baɩ ma, na ba ce Antiyɔɔshɩ, naa akara gʋbɔ gʋɖe samaa agʋnyɛ nɩ. 31Batʋr gʋbɔ gʋɖe arǝŋǝ ma, na baŋunü bɩcine ɩkǝrǝ ɖaa bashee pɩ ɩkaŋkrɩ ma laŋ. 32Yuuɖi na Silaasi, Balee Annabi mana pɩ, na ba lǝ bʋlei tuutuuma aɖʋ pɩ ɩkaŋkrɩ.33Ɩti lee ɩshile ɩnyɩʋ ɖǝn ma, na ba pala pɩ bakɔɔ ashɛʋ mbaɖee ba cee tǝm pɩ ma sul. 34( Ama, na Silaasi aŋa waa ɩcǝm naɖe alal basul.) 35Pɔɔl na Barnabaasi baɖa Antiyɔɔshi na cere bɛrɛ, na lǝ nɖi yar a laabaarʋ asaŋsoro kaalei na shee bɛrɛ tuutuuma.36Ɩti lee alʋwaatʋ ɖǝn ma, na Pɔɔl lǝ Barnabaasi waa: Gɩkɔɔkɔɔ ace apa nɖenɩ ati jeɖe atǝ bawor; gɩ lǝ pɩ nɖi yar alaabaarʋ asoŋsono ma, gɩŋǝ ɖaa baɖa ma. 37Barnabaasi ashee sɔlɔ waa anyɔnna yotiana ɩ bana yiɖa waa Maark ma. 38Ama, na Pɔɔl alǝ waa kɩ sǝm batɔɔ nɩ anyɔn na ma na, aɖʋwaa Pamƒilii na abʋŋapaɖa na pɩ, kayala pɩ ace batǝŋleeka nɩ na.39N'ʋbɔbɔʋ ɖen ʋpɩ bagɩcuca halɩ bapɩ atɩ paɖa na bawor. Na Barnabaasi atɔɔ Maark na ba ce shiipu kaatǝnaɩ bʋto bʋsǝr jɩ akal ma nɩ. 40Na Pɔɔl atɔɔ Silaasɩ, na ba nɩ gboo bawor batɔɔ pɩ aɖʋ nɖi yar agʋjɔɔ nɩ. 41Nace sirii kɩkara kara nɩ, na Silisii na ɖʋ ɩcɔɔcɩ mana ɩkaŋkrɩ.

Chapter 16

1Ba kpa Ɖerbi ma, naa ce Listi, Yeesu akǝŋja ɖǝn ba tɩ yɩɖa nɩ waa Timotee, aɖe ɖa ŋkǝŋ, arar ɖe lee Yuɖaa kʋsǝmprǝ ayar ata lee gǝrɛɛk kaja. 2Bawor baɖa listi na kɔɔn ma, baɖe batɩ laa sǝriya asoŋsono alaŋ paa. 3Ŋkǝŋ na Pɔɔl atɔɔn niya waa ; Ataanyɔn na nɩ ba ce atɔɔ nɩ ma; na alee nɩ baŋ aɖʋwaa; Yuɖaa kǝbaja mbaɖee baɖa ŋkǝŋ ma ba yɔ nɩ waa; ayar alee gǝrɛɛk kaja na.4Batakpa baa mpa mpaŋaŋja, aɖe tɩ lǝ pɩ waa, ŋgaɖee Yeesu abakǝŋja na baŋona ba na lǝ Yerusalɛm ma bakʋn jɩ. 5Ɩcɔɔcɩ mana baɖe bawǝɖa ʋcine gishɛbɔ, bɛrɛ baɖe ba tɩ pele baaŋeŋ.6Na ŋŋuro nsoŋsono nbala na pɩ waa ba paa lǝ gaɖen asii nɩ na na basǝba ƒirigii na galaatɩ kaatǝna. 7Ba sǝla naa misii ma, na ba na tɔɔ niya bakpa bitinii na Yeesu aŋŋuro mbǝla na pɩ. 8Na ba sǝla misii, naa ace traasi.9Gɩjibɔŋɔ na Pɔɔl aŋǝ ʋŋǝʋ ɖǝn; Maseɖuanɩ kaja ɖǝn alǝ nɩ waa:<< Ji suuru pɩ Maseɖuanɩ atɩ ƒʋna atʋ>>. 10Ʋŋǝʋ ɖe kaŋkǝm na batɔɔ niya kpaarɩ arina Maseɖuani kʋja, n'iye pɩ waa nɖi yar atɩ yɛɛ waa ba ce ŋkǝŋ atɩ lǝ laabaarʋ asoŋsono kaalei ashee bani.11Bata troasɩ ma, naa atǝŋǝ na samɔɔtɩnaasi, gaja gakʋ ɖa ma , na ba ta Neapoli. 12Naa kpa Ƒiliipu Kampa nɖǝ nɩ, nɖe nlee Maseɖuani kʋtǝŋla ni ma, basana bana kpasɛ pɩ ŋkǝŋ. Na gɩ ɖa mpa nɖe nɩ ɩshile ɩnyɩʋ ɖǝn. 13Sabaatɩ kʋshile na gɩ ɖoo mpá kʋpampaŋa asǝla na gatupiri na yɛɛ gaɖuɩ ba sǝ anyiŋǝ. Na gɩ sǝ, na lǝ na basǝmprǝ ɩ ba wala aɖa ŋkǝŋ ma.14Basǝmprǝ baɖe bʋɖǝn batiyiɖanɩ waa lɩɩɖi aɖe lee akuro ɩrana kafal leeja aɖa tiatii kampa nɩ, aɖe tɩ cu Gaja paa, naɖʋ gʋtɔ ŋgaɖee ba na lǝ ma, na nɖi yar akaɖa ashee nɩ ɩye nɩ gɩshɛbɔ ŋgaɖee Pɔɔl ana lǝ ma, 15Ba mǝna pɩ bʋto aɖenna abʋŋʋma ma, na anyiŋǝ pɩ alǝ waa: << Ɩta jɩ waa ɩshee ɩja waa nyiɖe na nɖi yar kpama aŋgaƒalanɩ, aɖa ŋkǝŋ, aɖeti paŋ atʋ.16Gɩna ce ʋnyiŋu kaaɖu ma, nsookulumǝ kaŋŋuro nɖe nɖa gapisimpi gaɖǝn laŋ aɖe tɩ ŋe ɩnyine na lǝ bʋkɔɩ bʋɖa na bɛrɛma, na cam ɩtanɩ na shee ɩtanɩbaja, na gapɩ atasul. 17Atǝn atɩnna Pɔɔl atɩŋkǝm; Na kʋl na shee bɛrɛ waa bɛrɛ mbaɖe balee Gaja gaɖa alaŋlaŋ ma, abalǝŋleeja pɩ, batǝ ba lǝ anyɩn nɖi nsono kʋnyiŋca. 18Gapisimpi gaɖe galee gǝŋ ɩshile tuutuuma, halɩ ɩpɩtɩ kpa Pɔɔl na acǝpra akpasɛ ŋŋuro mbɔnɔ nɖe waa na Yeesu Kristo aŋyiɖa ɖoo alaŋ. Na mmana ɖoo kpaarɩ.19Ɩtanɩ baja baŋǝ waa: Batamaa aɖoo ka kɔɔ ɖa na ma, na ba ri Pɔɔl na Silaasɩ ace na bakǝmcǝmja sul taagbaa laŋ. 20Bace na pɩ ŋkǝŋ ma, na lǝ bakǝmcimja waa: bɛrɛ mbaɖe batɩ ɖʋ ntǝrǝtǝrǝ atɩmpa nɩ. 21Ba lee Yuɖaa kǝbaja pɩ, na lǝ ashile nɖee kishee atʋɩ gɩlee Roma kǝbaja waa: Gɩkʋn na ma.22Na samaa ata asǝupɩ, na Roma kǝbakǝmcǝmja ba ƒɔɖɔ Pɔɔl na Silaasɩ bɩtoko, naa shee ganɔ waa Bakǝ pɩ. 23Ba kǝ pɩ abaŋo ma, naa tɔɔ pɩ atɩ kǝu sarka nɩ, naa lǝ sarka kanɖi yar waa: akiɖe pɩ gishɛ bɔ. 24Sarka kanɖi yar arǝŋǝ ɖaa ba lǝ nɩ ma, na atɔɔ pɩ atɩ ɖʋ sarko ka ncɩn cɩn naa akal pɩ ŋkǝmǝ bɩkeinɩ.25Gajanɩ, Pɔɔl na Silaasɩ ba na nyiŋǝ na yɩɖa atulo nakʋma Gaja ma, Sarka nɩ kǝbɛrɛ baɖe ba tɩ ɖʋ gʋtɔ narǝŋǝ. 26Na gatǝna gasbʋtar na sarka ɖe kamana ɩpipi ɩŋunii kpaarɩ, acaŋkɔ ɩtiine, ɩwɔrɔ ɩ baɖʋ sarka nɩ kǝbɛrɛ ma, ɩŋunii ɩtǝɖǝtǝɖǝ.27Sarko kanɖi yar aŋǝ acaŋkɔ ɩŋunii ɩtine ma, na aka gapɔɔ na yɛɛ aɖur agʋlɔ, aɖe tɩ tam waa: bɛrɛ baɖoo acu shɛʋ. 28Na Pɔɔl akuro n'ʋwǝlǝ ʋbʋmbɔnɔ waa: Paa lee akʋ lɔ mbɔnɔ na atɩganɔ gɩ ɖa atɩya.29Ŋkǝŋ na sarka kanɖi yar ataba ƒitila, na cu akpa gʋlɔ gʋɖe gʋtɩ tar, acǝm Pɔɔl na Silaasɩ baɲyɩɩ; 30naa laa pɩ aɖoo na ma, naa taba pɩ waa: Nɖi yar baɩ na ma lee naa ƒʋra? 31Na Pɔɔl na Silaasɩ batǝlǝ ashenɩ waa: shee nɖi yar Yeesu ɩja, ʋ taa ƒʋra, akɩ nna akǝbʋŋma.32Na balǝ nɩ nɖi yar Yeesu agalei, na mbaɖee baɖa agaƒala nɩ ma gboo. 33Na atɔɔ pɩ gɩjibɔŋɔ gɩɖe ajene banyʋŋkɔ, na atǝlǝ ba mǝna nɩ bʋto, aɖenna abaja. 34Na tɔɔ pɩ ace na agaƒala nɩ, naa shee pɩ ʋjɩʋ bajɩ, nabɩ cine ɩkǝr aɖe nna abʋŋʋma ɖaa ba shee Gaja ɩja ma laŋ.35Gaja gakʋɖa ma, na bakǝmcǝmja batǝm bɩsɔja ba lǝ saraka kanɖi yar waa: alam bɛrɛ baɖe. 36Na sarka kanɖi yar alǝ Pɔɔl waa: Batǝm bɛrɛ waa ba law anyɩn; nyimǝ ɩtu sǝra aɖoo ashɛʋ fɛɛ.37Ama,na Pɔɔl alǝ iƒirishi baɖe waa: bakǝɖa atʋ ɩpɛ gbagbaraa kǝ ba cǝm nátʋ ɩkǝma na, atʋ ɩ gɩlee Roma kǝbaja ma, naa kǝu atʋ sarka nɩ, na nnyimǝ ba na yɛɛ ba laa atʋ ashiiri ni; Gani kǝ galee na. Ba gɩlopi ba pɩ atɩ laa atʋ. 38Ɩƒirishi ba ce atɩ lǝ ashee bakǝmcǝmja ma, n'ɩkpa pɩ asampǝna aɖʋwaa barǝŋǝ waa: Ba lee Roma kǝbaja pɩ ma 39laŋ. Na ba pɩ atɩ dʋ pɩ gʋɖatǝna apǝla pǝla pɩ, naa laa pɩ sarka nɩ alǝ pɩ waa: batǝbǝ bampa nɩ.40Baɖoo sarla nɩ ma, na ba ce Lɖii agaɖu ba ŋe pɩ naa ɖʋ pɩ ɩkashɩ na ye shɛʋ.

Chapter 17

1Pɔɔl na Silaasɩ basǝla Amƒipolii na Apolonii ma, na ba kpa Tesaloniki, Yuɖaa kǝbaja baɖe bawǝɖa sinagɔɔgǝ ɖǝn ŋkǝŋ. 2Na Pɔɔl akpa sinagɔɔgǝ ɖe nɩ ɖaa acee na lee ma, sabaatɩ bariu a na lǝ na pɩ, ɖaa ba bʋŋa aŋɔn ma.3Aɖe tɩ kaɖa na ƒaŋa pɩ waa shee Kristo ajɩ ɩshɛɩ aŋǝn ʋshile ʋriutaja. Yeesu ɖe nna lǝ anyɩn agalei ma, ʋni na gǝŋ Kristo. 4Na ba gicuca nɩ kǝbaɖǝ ba lee kaŋkaarɩ, atɔɔ balɔ aɖʋ na Pɔɔl na silaasɩ, naa gǝrɛɛkɩ kǝbaja tuutuuma.5Ama , Yuɖaa kǝbaja baɖen ncǝnyoro nɖa na pɩ ma, na ba ce atɩ yɛɛ bɛrɛ alesʋra ɩbɔnɔbaja apele na bagʋlɔ akpa mpá nɩ, na shɩ ŋkǝmprǝ. a ce jasɔn agaƒala nɩ, na yɛɛ Pɔɔl na Silaasɩ baɖoo na pɩ samaa agɩcuca gbagbaraa. 6Kǝ ba ŋǝ Pɔɔl na Silaasɩ na ma, na ba ri jasɔn na bawor baɖǝn ace na bakǝmcǝmja sul mpá nɩ, na kuro waa: bɛrɛ ɩ baɖu ɖulinya ntǝrǝtǝrǝ ma, bakpa atiya na jasɔn acam pɩ adʋ agaɖu. 7Ba bǝla bʋbɔɩ sesari aŋɔn ma, naa naa lǝ waa: Gʋya afɔlɩ ɖǝn aɖa, ʋni na gǝŋ Yeesu.8Bʋlei bʋɖe bʋ bapikil na samaa na bakǝmcǝmja. 9Batǝɖǝ jasɔn na abasor ʋɖa ɖe ma, na ba ye lam pɩ bashɛʋ.10Gɩjɩbɔŋɔ gɩɖe jɩ bawor bashɛʋ na Pɔɔl na Silaasɩ beree bakpa ŋkǝŋ man naa kpa Yuɖaa kǝbaja ba sinagɔɔgǝ ɖǝn nɩ. 11Yuɖaa kǝbaja ɩ baɖa beree ma, ba nɩ baŋja nɖawa n lee nsoŋsono nji a wu tesaloniiki kǝbaja; na ba ni ba cam Gaja kaalei na yɛɛ jɩ, awǝɖa na jɩ koŋkaari baaŋjeŋ, na tʋn ʋŋɔn na yɛɛ ba yɔ ɩta jɩ waa ɩ ji nɩ ba na lǝ pɩ. 12Na tuutuuma ashee ɩja, gǝrɛkɩ kǝ basǝmprǝ aɖi baja tuutuuma na basaro bashee ɩja.13Ama Yuɖaa kǝbaja ɩ baɖa Tɛsaloniiki ma, barǝŋǝ waa Pɔɔl atɩ lǝ Gaja kaalei beree ma, na ba pɩ atɩ ɖʋ samaa ntǝrǝtǝrǝ. 14Nkǝŋ na bawor ba lǝ Pɔɔl waa: Ace teŋku kagʋsaʋ; na Silaasɩ na Timotee balal baree. 15Maaɖee bayala Pɔɔl ma, ba ce na nɩ Atɛnɛsɩ. Naa ye kǝwa, na Pɔɔl atogo pɩ ba lǝ Silaasɩ na Timotee waa bawǝɖa nɩ wene.16Pɔɔl asǝ Atɛnɛsi na saa pɩ ma, akiɖe mpá nɖe ma, n'ʋnyana ʋkpa nɩ paa adʋwaa akʋna ɩkʋŋkɔnɔ ɩɖa ka mpa nɖe nɩ. 17Ŋkǝŋ na akpa sinagɔɔgǝ nɩ na lǝ na Yuɖaa kǝbaja ɩ ba na cu Gaja ma, na lǝ na bɛrɛ ɩ ash wa na ma, ma baaŋjeŋ taagbaalaŋ.18Ŋkǝŋ na bakǝkalaa bʋlei baƒaŋa nɩ kǝbɛrɛ baɖǝn ba na lǝ na Pɔɔl baɖǝn baɖe batɩ lǝ waa. Gapaŋa jɩ alɔǝla bǝla katɔ yar ana lǝ? baɖǝn ba rǝŋǝ ana lǝ Yeesu na ʋŋǝnu kaalei ma, baɖǝn waa bʋja bʋsana kabʋlei bʋ ana lǝ.19Na batɔɔ nɩ ace na bakǝmcǝmja banɖi yar sul, alǝ nɩ waa gɩtɩ gɩ sǝra ayɔ ʋceru ʋƒɔlɩ ɩ ʋna cere ma, aa? 20Adʋwaa ʋtɩ lǝ atʋ ayɔkɔ ɩƒɔlɩ? gɩtɩ yɛɛ gɩ yɔ bʋkɔɩ ɩ nu tɩ pra ma. 21Ateniikǝbaja na basana ɩ baɖa ŋkǝŋ ma, basɔlɔ ba naa lǝ kokoo barǝŋǝ bʋlei bʋƒɔlɩ.22Na Pɔɔl ata ayiɖe laŋ gakǝmcǝmɖu alǝ waa Atɛnɛsɩ kǝbaja anyɩn, ncɔɔ ŋǝ waa: ɩlee aɖiini baja paa. 23Aɖʋwaa n yeeyee anyɩmpa nɖe nɩ, n'akʋma anyɩna koŋkaarɩ, naa ɖoo ntomo nɖǝn laŋ ɩŋɔn waa Gaja ŋgaɖee ku yɔ jɩ na ma! Gasono jɩ, bɔɔta nɖee ɩna lee kɩ yɔ nɩ na ma, ʋni na nna ƒaŋa anyɩn.24Gaja ŋgaɖee galee ɖulinya aŋunii, na bʋkɔɩ bʋɖa ma, alee ka ɩko yar alaŋ na tǝr, ka na ɖa aku nɖee nɩ bɛrɛ ba cǝ na banyɛ ma na. 25Bɛrɛ banyɛ kɩ na lee antǝma na, ɖaa a cɔɔ hiɛ akɔɖǝn ma na, ashee ŋŋuro na baamʋnʋ ɩna ŋur.26Alee ka na bɛrɛ baɖoo na akɔnɔ ɩɖɔŋkɔnɔ nɩ aɖa gatǝna gaŋunii laŋ, n'aɖʋ alʋwaatʋ na bʋ yala ashee pɩ. 27Ɩsǝm maa ba yɛɛ Gaja gaɖe, na bashee na yɛɛ jɩ na ƒɔmɔƒɔmɔ, Gaja gaɖe kaa yelɩŋ n'atʋ gaɖu na.28Ashee ka atʋ ŋŋuro na gɩ ɖa na, na sara, anyɩŋgɩlopi anyɩŋkɔlɩ nɖǝn nlǝ gǝŋvwaa abaja pɩ gɩ lee. 29Galaŋ ɖaa gɩ lee Gaja abaja ma, kɩ kɔɔ asǝm gɩ tɔɔ nɩ na kɛɛshu na wura, yaa ɩtanɩ, kokoo atala ɩ bɛrɛ balǝm na banyɛ ma na .30Gaja kaabʋŋa tɔɔ atɩŋyashɛshɛ katam alee na ntǝma na nnyǝmǝ, ana lǝ baaŋa gaɖuu ʋɖa ma waa ƒʋbanɖawa. 31Adʋwaa alaa ʋshile ɖǝn aɖeiɖei nɩ na yɛɛ acǝm ɩkǝma, nɖee alaa ma anaa cǝm ɩkǝma ɖe, gʋjɔɔ gʋɖe kʋ ashee aƒaŋa agʋnyɛ nɩ bakono nɩ.32Saa nɖee barǝŋǝ alǝ ba kono bʋŋǝnu ma, na baɖǝn basǝba na bulɛɛ Pɔɔl, baɖǝn woo ʋshile ʋƒɔlɩ na gɩ ɖʋ akɩ gʋtɔ. 33Nkǝŋ na Pɔɔl aɖoo apala pɩ. 34Na ka ma baɖǝn ba shee ɩja , bagɩcucanɩ, Ɖeniis bakǝmcǝmja kʋsǝmprǝ batɩ yɩ ɖa nɩ waa Ɖamaris baɖen na basaaka.

Chapter 18

1Pɔɔl atǝbǝ Atɛnɛsɩ ma, na ace Korɛtɩ. 2Yuɖaa kaja ɖǝn batɩ yiɖa nɩ waa Akilasɩ, aɖe lee pɔɔ kajaaɖe ɖoo na italii akpa gɩfɔlɩ, batɩ yɩɖa akar waa Orisil, aɖʋwaa kulooɖi alǝ yuɖaa kǝbaya baɖo Room kampa nɩ. Na atɔɔ agʋlɔ aɖʋ na Pɔɔl. 3Ɖaa bantǝma nlee nɖɔŋkɔnɔ ma, na aɖa bagaɖu na lee ntǝma; baɖe batɩ lee akuroku4Baa sabaatɩ kushile bʋpaŋa na Pɔɔl aɖe tɩ lǝ yuɖaa kǝbaja na gǝrɛk kǝbaja waa bashee ɩja. 5Silaasɩ na Timotee baɖoo na Maseɖuanɩ akpa ma, na ŋŋuro nsoŋsono nlo pɩ, bakara gayɛ na galei gaɖe na lǝ yuɖaa kǝbaja waa yeesu alee ka Kristo. 6Ama Yuɖaa kǝbaja kǝba tǝlǝ ji na, na baboŋo nálutɔ, na Pɔɔl akpǝprǝ ɩtoko alǝ pɩ waa anyɩnakɔnɔ ɩkǝwa anyɩnɖɩ laŋ!kɩkɔɔ lee aŋgalei na, ntɩ ce mbaɖee kǝba yɔ Gaja na ma sul.7Aɖoo ŋkǝŋ ma, nákpa ʋsoro ɖǝn ba na yiɖa waa Justus ma agaɖu, ʋsoroɖe anacu Gaja jɩ paa agaƒala gaɖe ga cra na sinogɔɔgǝ. 8Na Krispus, sinagɔɔgǝ kanɖi yar ashee nɖi yar Yeesu ɩja, aɖe nna agaƒala gaŋunii.Na koronti kǝbaja tuutuuma ɩ barǝŋǝ Pɔɔl awaasu ma, bashee ɩja na ba mǝna pɩ bʋto.9Nanɖɩ yar Yeesu alǝ Pɔɔl gʋɖa nɩ gijibɔŋɔ waa Asampǝna ɩpaa kpa akɩ na; ama kara gayɛ alǝ paa ŋʋra na. 10Aɖʋwaa nɖa akasul, ʋɖǝn amana aɖʋ gʋnyɛ akalaŋ alee akɩ mbɔnɔ, lǝ na pɩ, aɖʋwaa nwǝɖa samaa abʋmbɔnɔ mpɖ nɖe ni. 11Na baɖa ŋkǝŋ Gaja gapǝlǝmǝ niŋɔrɔ ɩkoloŋ, nacere korɛtɩ kǝbaja, Gaja kaalei.12Ŋkǝlǝi Galiyɔ ajɩ gɩ kɔmɩɖa akayi nɩ ma, na Yuɖaa kǝbaya baɖʋ ganɔ atayiɖe laŋ na ciuna Pɔɔl, ace na nɩ gakǝmcǝmɖu. 13Na lǝ waa ʋsoro nɖe atɩ cere bɛrɛ balee Gaja bɔɔta ɖaa gʋpɔ gʋbǝla ma.14Pɔɔl ana yɛɛ alǝ ma, na Galiyɔ alǝ Yuɖaa kǝbaja waa ɩta jɩ waa :<< Mbɔnɔ nɖǝn kaalei jɩ, kokoo gʋlesʋra gʋbɔnɔ gʋɖǝn kʋ, ntɩ ma ɖʋ anyɩn gʋtɔ yuɖaa kǝbaja anyɩn. 15Ama, ɩta jɩ waa ʋbɔbɔ ɖǝn kaalei jɩ, kokoo ayɩɖa ɖǝn, anyɩŋgʋpɔ kanɖi laŋ na, gani gasaa nanyɩnasul. kǝ ma na yɛɛ ma cǝm kɩjɩkǝma na .16Nákǝrǝ pɩ gakǝŋcǝmɖu. 17Na baganɔ bata ari sɔstɛn, sinagɔɔgǝ kanɖi yar akǝ nɩ, gakǝmcǝmɖu, Galiyɔ ka lǝ gaɖǝn na.18Na Pɔɔ aɖa korɛtɩ ŋkǝŋ alɩŋ. Na ye tɩ tǝbǝ bawor sul, ace sirii, aɖenna Prisil na Akilas, baka baɖi aboŋo ma, aɖʋwaa babʋŋa lǝ waa batɩ ba le akɔɖǝn ashee Gaja. 19Ba kpa Eƒɛsɩ ma, na Pɔɔl apala abanyɩʋtaja. Akpa sinogɔɔgǝ nɩ ma, na alǝ na Yuɖaa kǝbaja.20Na bani ba nyiŋǝ nɩ waa asǝ basul ɩshile ɩnyɩʋ ɖǝn. 21Ama katǝlǝ na pɩ, na atǝbǝ basul na lǝ pɩ waa ɩsim ma jɩ jiŋgaari aƒɔlɩ yerusalɛm Gaja gatatǝlǝ ntɩ ma kɔɔ pɩ anyɩnasul na atǝbǝ Eƒɛsɩ.22Ata sesaree ma, na ace Yerusalɛm, asala cɔɔcɩ kǝbaja aboŋo ma, na ace Antiyɔɔshɩ. 23Pɔɔl aɖa Antiyɔɔshɩ ɩshile ɩnyɩʋ ɖǝn, na ce Galatii na ƒirjii na yee yee akpala ɩnyɩ nyɩʋ naɖʋ Yeesu abakǝŋja ɩkashɩ.24Yuɖaa kaja ɖǝn batɩ yiɖa nɩ waa Apolosɩ aɖe lee alɛkɩsanɖirii kaja, alee ayɔka na ʋŋɔn nɩ paa, na yɔ bʋlei kʋlǝʋ. 25Ba cere nɩ na Yeesu agalei ayɔ ji gɩshɛbɔ gɩshɛbɔ, ŋŋuro nsoŋsoro nɖe nɖa na ni, aɖe tɩ lee waasu na cene kaɖei ɖei bʋkɔɩ bʋlee Yeesu agalei ma, ama yohana ! abʋtomǝnaka bʋnba mǝna nɩ. 26Na aɖa sinagɔɔgǝ nɩ, na lǝ bʋlei ƒɛɛ. Akilaasɩ ,a Prisil barǝŋǝ ana lǝ ma, na batɔɔnɩ naa apɛmpɛŋɛ akaɖa Gaja kʋnyɩŋca ashee nɩ.27Ba na yɛɛ bace akayi ma, na bawor baɖʋ nɩ ɩkaŋhrɩ na aŋɔn gʋbɔ ashee Yeesu abakǝŋja waa bacam nɩ gɩsheebɔ. Akpa basul ma, na Gaja kagʋyɔɔ gʋlɔ nɩ akaŋa na mbaɖee bashee ya ma. 28Aɖʋwaa: acɔɔ na yuɖaa kǝbaja pɩ nalaa na ƒaŋa pɩ ɖaa ʋŋɔn ʋlǝ waa Yeesu alee ka Kristo ma.

Chapter 19

1Saa nɖee Apoloosi aɖa Antɩyɔɔshɩ ma. Na Pɔɔl ayee yee ace asii kɩ kɔmin nɩ, akpa Eƒesɩ ma, náwa na Yeesu a bakǝŋja baɖǝn , naa taba pɩ waa. 2Ɩshee ɩja ma, ɩcam ŋŋuto nsoŋsona aa? Na ba buye nɩ waa kucaa arǝŋǝ waa ŋŋuro nsoŋsona nɖǝn nɖa na .3Nátaba pɩ waa bʋtomǝnaka bʋpaŋa bʋ bamǝna anyi? Na waa yohana abʋtomǝnaka . 4Ŋkǝŋ na Pɔɔl alǝ waa yohana amǝna nɖawa nƒʋbaka ka bʋto bʋ , na lǝ sama waa. Nɖee atʋnapɩ aŋkǝm ma, bashee ni ɩja, ʋni na gǝŋ Yeesu.5Ba lǝ pɩ gǝŋ ma, na bamǝna pɩ bʋto na nɖi yar Yeesu aŋyiɖa. 6Ŋkǝlǝ Pɔɔl atǝr anyɛ balaŋ ma, na ŋŋuro nsoŋsona nrgǝ balaŋ, na basǝba na lǝ ɩkǝrǝ ɩƒɔlɩ baɖe batɩ lǝ Anabi mana babʋlei. 7Baɖe ba pa bɛrɛ tab na banyɩʋ.8Kaŋkǝm na Pɔɔl akpa sinagɔɔgǝ nɩ, na lǝ na pɩ fɛɛ. Halɩ ɩŋɔrɔ ɩriu, aɖe tɩ lǝ na pɩ bʋkɔɩ bʋlee Gaja kaayarɩtǝna ma, ka lesʋra , aɖe tɩ kaka mbaɖee ba na ɖʋ nɩ gʋtɔ ma. 9Ama mbaɖee bɩfalu ɩkaŋkrǝ ma, basǝba na ɖʋ basaaka nawiya na bla na bɛrɛ Yeesu ʋnyɩŋca, na babɔ bagʋlɔ apaɖa na Yeesu abakǝŋja, na Yeesu abakǝŋja ba ce ʋsono ɖǝn ba na yiɖa waa tiranuus asukuru ni cere pɩ baanjǝŋ. 10Ɩtɔɔ alʋwaatʋ halɩ bʋja bʋnyɩʋ, ɩpalaka na Asii kǝbaja na Yuɖaa kǝbaja na grɛɛkɩ kǝbaja baŋunii ba rǝŋǝ Gaja kaalei11Gaja gaɖe gatɩ lee mamaaci kalesʋra na Pɔɔl anyɛ. 12Halɩ ba pɩ tɩ na tɔɔ akɩsa na aŋkiti ɩ ɩkǝna Pɔɔl agʋlɔ ma, na tǝr banyʋkʋja laŋ, bɩshɛɖʋ ɩɖe tɩ ɖoo ba lɔ laŋ, aŋŋuro ɩbɔnɔ gboo ɩɖe tɩ ɖoo bɛrɛ balɔ laŋ13Ŋkǝŋ na Yuɖaa kǝbalǝƒaja bɩlǝmaasiri basǝba na tɔɔtɔɔ na yiɖa Yeesu aŋyiɖa mbaɖee aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩɖa balaŋ ma, na lǝ waa; Ntɩ lǝ anyɩnɩ na Yeesu nɖee Pɔɔl ana lee awaasu ma. 14Mbaɖee ba na lee gʋlesʋra gʋɖe ma nagǝŋ asaraa laaja abʋmbɔnɔ ɖǝn ba na yiɖa waa seƒaa.15Na ŋŋuro mbɔnɔ nlǝ pɩ waa Nyɔ Yeesu, naa yɔ gʋrɩsʋra ɩ Pɔɔl alee ma; Ama, aŋa na anyɩn?. 16N'ʋsoro ŋŋuro mbɔnɔ yar ɖǝ, ata asiu pɩ akǝ pɩ gɩshɛbɔ gɩshɛbɔ anaashɛ pɩ ba taa anyʋŋkɔ acu ɖoo gaƒala gaɖe nɩ ŋkɔlɩ nkɔlɩ. 17Na yuɖaa kǝbaja na grɛkǝ kǝbaja ɩ baɖa Eƒɛsɩ ma, barǝŋǝ jɩ, na sampǝna ɩ kpa pɩ na galei gaɖe, na nɖi yar Yeesu aŋyiɖa nkʋma.18Bɛrɛ tuutuuma ɩ ba shee ɩja ma, baɖe batɩ laa bambɔnɔɩ babʋŋa lee ma; na lǝ. 19Na mbaɖee babʋŋa alee jeŋjeŋbu ma, ba pɩ na bajeŋjebukabɔ na ba wala ɩ atɩv ʋtonu samaa aŋyɩɩ: Abɔ ɖe kagʋtaŋya gʋlee gʋbʋmbɔnɔ kʋ ɖoo ɖoo ɖo kɩtanɩ ɩmiili ɩnyɩnatǝb. 20Ŋkǝŋ na nɖiyar agalei ga ce baa ŋkana n'ɩkashɩ na ɩko.21Alesʋra ɖe kaŋkǝm, na pɔɔ akʋr niya na yɛɛ ace yerusalɛm, ataa kul na Maseɖʋani na akayii. Na alǝ waa aɖe takpa nkǝŋ isǝm akpa Rom gboo. 22Na aƒǝnatǝm abayiƒala bayɩʋ ba ce Maseɖuanɩ, Timotee na Eraasɩ, naɖe akɔɔ sǝ Asii nɩ cei.23Ŋkey na nawiya abʋmbɔnɔ ɖǝn asǝba aɖʋ nɖiyar ʋnyɩŋca kanɖi laŋ. 24N'ʋsara ɖǝn batɩ yiɖa nɩ waa Ɖemetirius aɖe lee arɛɩ ana lim ɖianɩ kaŋkʋna, na tɔɔ na ŋaŋa na lee ɖiani kabʋbɔlpi kaku, ŋkǝŋ na ana ŋǝ nɩ tambʋbɔnɔ nasǝla abatǝŋleeja . 25Na awala atǝŋleeje na mbaɖee bayɔ ntǝma nɖe ma, alǝpɩ waa oô atɩbaja anyɩŋgɩlapi ɩ yɔ waa Atʋɖaʋ ƒɛɛ ʋɖoo na ntǝma ɖǝ nɩ na.26Ɩŋǝ arǝŋǝ waa kɩlee Eƒesi kanɖǝn ɖǝn na, ama Asii aŋunii nɩ na Pɔɔl ɖe ana ƒɔɔsi na capra bɛrɛ tuutuuma na lǝ waa ǝʋja ɩ bɛrɛ ba lee na banyɛ ma, kɩ lee bʋja ɩja kabʋja na. 27Jamba nɖee ana yɛɛ apɩ ma na gǝŋ waa kɩ lee atɩntǝma kanɖǝn ɖǝn nnɩ kpʋɖa na, ama Ɖiani kaafala ga nɩ ga pra ƒɔɩ na gafala gaɖe ka gɩyarɩ ɩ baaŋa ayɔjɩ Asii aŋunii nɩ na ɖukinya aŋunii nɩ ma, ɩ paatɩ pra ƒɔɔɩ na28Na bʋlei bʋɖe bʋshee pɩ ʋnyana, na ba sǝba na kuro waa ɖianɩ alee ka abʋmbɔnɔ Eƒɛɛsɩ nɩ!. 29Na mpa ŋŋurii ŋkpa ntǝrǝ tǝrǝ. Na bawala baŋunii ace kɔɔsɛɛtɩ kantomo sul n'ari gaisu na arisɩtankɩ, Maseɖʋanɩ kǝbaja ɩ ba na yala Pɔɔl na lee ntǝma ma, abɔpɩ ace na nkǝŋ.30Pɔɔl ana yɛɛ ace samaa aŋyɩɩ ma, na Yeesu aba kǝŋja ba bla na nɩ. 31Nkǝŋ na Asii kǝbaja ɩ ba lee Pɔɔl abasoro m bani gboo batǝm bɛrɛ ba bla na nɩ apaatɩ ce kɔɔsɛɛtɩ kaaɖu na. 32Baɖǝn baɖe batɩ kuro waa.Ŋgaɖe, basaaka waa waa gaɖu gaɖe gabʋgʋla na lee ŋkǝmprǝ fɔɔɩ fɔɔɩ samaa agɩcuca, bɛrɛ tuutuuma kǝba cɔɔ kɔɔ atɩ yɔ bʋkɔɩ laŋ bawala ŋkǝŋ ma na.33Ŋkǝŋ na ba laa Alɛkɩsanɖɩ aɖoo na gɩcuca aɖʋwaa ana tɔnɔ na Yuɖaa kǝbaja, nalɛkisanɖɩ ataa gʋnyɛ alaŋ alǝ pɩ baŋʋra ŋkǝmprǝ, na yɛɛ alǝ na samaa. 34Saa nɖee ba yɔ waa yuɖaa kaja na ma, na baŋunii ba ma na akuro halɩ bʋkɔŋkɔŋɔ bʋnyɩʋ na lǝ waa Ɖiani alee ka abʋmbɔnɔ Eƒɛɛsɩ kǝbaja nɩ!35Ŋkǝŋ na abɔŋɔnja alǝ samaa aŋʋra shɛlɛm, na lǝ pɩ waa Atɩ basoro Eƒɛɛsɩ kǝbaja, aŋa saaka kayɔ waa Eƒɛɛsi kampa nɩ na Ɖianɩ kaŋkʋna na kaƒala ga ɖoo na alaŋ aƒǝɖa na? 36Ʋɖǝn kaasǝra aƒirɛ na ɩsim ɩŋʋra shɛlɛm, ɩpaa kana lee gaɖǝn kpatakpata na. 37Aɖʋwaa bɛrɛ baɖe ɩri apɩ n'atiya ma, kǝbalee mbɔnɔ nɖǝn kokoo batǝrǝ tǝrǝ na gaɖǝn na, kǝ ba saŋkɔɔ awǝɖa taali n'taɩŋkʋna na.38Ɩta jɩ waa Ɖemetririus nabatǝŋleeja, batɩ yɛɛ ba cǝu n'ʋɖǝn, ɩwǝɖa ɩshilei bana cǝm ɩkǝma ma, na bakǝmcǝmja gboo baɖa, ayiɖa pɩ ɩkǝma gɩɖǝnɖǝn. 39Ɩtasaŋkɔɔjɩ waa Gaɖǝ gaɖa samaa samaa anaa wata alǝ jɩ kaɖeiɖei. 40Ɩtu pɩ na galibʋmbɔnɔ ashee atʋ, bɛrɛ batɩ ba cǝn n'atʋ aɖʋ bʋkɔɩ bʋsara ʋrɔŋɖe waa ma, laŋ, adʋwaa gaɖǝn kaawǝɖa nɖi bʋkɔɩ laŋ ɩ wala atiya ma, gɩ lǝ jɩ na. 41Alǝ gǝŋ abaŋo ma, na lǝ baaŋa aram atǝn ashɛʋ.

Chapter 20

1Wahala ka ŋkəm na pɔɔl atəm ayɩ ɖa ba kəŋja naa akaŋ kər bɩ cine. gani kaŋkəm na anyɩŋə ashee pɩ naa ashɛʊ acə maseduɛn. 2Akə na bʊ papir bʊɖe ma na a kaŋkər bɛrɛ mbaɖee ba wʊɖa ʊcine ma, naa aƒəl acə grɛk. 3Alee ɩŋɔrɩ ɩriu ŋkəŋ ma na Yuɖaa kəbaja ba lee ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ acəŋə atam na nɩ mbɔnɔ saa nɖee ana yɛɛ waa ace sirii ma na anyaŋtəra akəwa akəna maseɖuɛn4Bɛrɛ mbaɖee ba kʊm nɩ halɩ acə asi ma na gəŋ mbəɖe, Sopate pirus beree kaj upur, aristak nɖee alee alee təsalonik kʊpi aŋʊm ka anyɩʊ ta ja ʊcine nɩ ma Gayius Derbe ka ja, timote, ticik na troƒim Asi kʊpi aŋʊm ka. 5Ama bɛrɛ ba ba tɔnɔ acə Troas atɩ na saa atʊ. 6Boɖo boɖo nɖee ka wʊɖa levɛn na ka ŋkəm na gɩ ɖuo ƒilip, na ɩshile ɩnʊn ka ŋkəm na gɩ kpa Troas.7Bɔkoɩ kʊshile ʊsəbaka nɖee gɩ waa waa gɩ yʊga boɖo boɖo ma, na pɔɔl alə na mbaɖee ba wʊɖa ta maa ma ɖaa acee ƒaŋa waa aɖee ataa shɛʊ ka ga jɩ kʊɖa ka ma laŋ na lee na pɩ aƒaa wɩɩ halɩ bʊkɔŋkɔŋɔ təb na bʊnyɩʊ gɩ ji bɔŋɔ. 8Ɩƒətə tuu tuu ma ba ɖa ka ŋku nlaŋaja nɩ gaɖu ŋgaɖei gɩ wala aɖa ma.9Tokparo laŋ na ayiƒala ɖə ba na yɩɖa waa Eticus ma gboo asə ŋkəŋ na gɩfonyine gɩ tʊa nɩ. ɖaa pɔɔl abʊli. lə ka bʊ lama ma, na ɖaa gɩƒonyine gɩ tʊa ayiƒala ɖe ma, na aɖuo na ŋku ŋrir ta ja alaŋ kaŋ ja laŋ aƒəɖa ba cə atɩ taa nɩ ma aɖe ci boŋo. 10Ama pɔɔl arəgə ma na abɔlɔ agʊlɔ a laŋ naa ataa nɩ anyɛ nɩ. naa alə waa paa ma lee biti na aɖa ŋŋuro nɩ>>11Ba kʊa aboɖo alaŋ ma na baba yʊga boɖo naa ajɩ. alə bʊlee tuu tuu. ma halɩ asʊbaa ma ka ŋkəm ma na ashɛʊ. 12Na ba kəwa na ayiƒalaɖe ŋŋuro nɩ naa anyəŋ kərə ʊcine gɩshɛbʊ.13Ama atʊ gɩ kʊm pɔɔl halɩ ace gatunɔ na gɩ bʊr ŋyiƒoi acə tɩ kpa assos, gaɖu ŋgaɖei gɩ cee lə waa gɩ tɩ gɩ yala pɔɔl akpa ma. gəŋ ci aɖe agɩlopi gɩ cee na yɛɛ aɖʊ waa acee na yɛɛ asara ɩkei nɩ . 14saa nɖee gɩ kpa assos ma, na gɩ ta ba nɩ ganɔ ga tunɔ naa aye ce mitilɛn.15Gɩ ta ŋkəŋ ma na gɩ bʊr ŋyiƒoi, naa akpa cios ka gatunɔ ʊshile ʊnyɩʊ ta ja. ʊshile ɖe ka ŋkəm na gɩ kpa samos ka ga tu nɔ, ʊshile ɖe ka ŋkəm na gɩ kpa milet ka mpa nɩ. 16ɖaa pɔɔl acee aƒaŋa waa aɖ ataa kə na Eƒɛs ma, aɖʊwaa ka nayɛɛ aləŋ Asii na; aɖʊ waa atɩ cee cee waa aɖe ata səra aɖe akpa Yerusalɛm paŋtekot k'ʊshɩle.17Milet na atəm bɛrɛ waa ba yɩɖa Eƒɛs ka cɔc kə ba ŋono ashee aɖe. 18Ba kpa asul ma na alə pɩ waa:<< anyɩŋ gɩ lo pɩ ɩyɔ alə waa tʊa na ʊshile nɖee amʊ kei ʊnyɩ asii ma, ɩyɔ ɖaa ŋlo ma tam na anyɩŋ ma. 19Nalee nɖi yar aŋtəma, na ʊcine ʊburo ka na anyinekoi, acəŋə na ɩshɛi nɖee Yʊɖaa kəbaja ba lee ganɔ ga ɖɔŋkɔnɔ na ɖʊ amʊ ma. 20Ɩyɔ alə waa kə ma iugo na anyɩn bʊkɔ mbʊɖei ɩsim ma na, na ɖaa ŋnaƒaŋa anyɩn gbagbara nɩ na acəŋə gɩ ta naa na sir na ɩfala. 21Ɩyɔ ɖaa ŋna lə na yʊɖaa na Grɛk kəbaja ɖaa ba lee naa acəpəra bʊ cine ashee Gaja naa awʊɖa na atɩ nɖi yar Yeesu kristo ʊcine ma.22Ŋə ma ŋnyəmə ŋŋuro ŋsoŋsono ŋtɩŋ kʊr amʊ yerusalɛm, kəma yɔ bʊkɔ mbʊɖee bʊlee amʊ ŋkəŋ ma na. 23Akoŋ yaa ŋŋuro ŋsoŋsono ŋlə amʊ apa nɖee nɩ ɩwɔrɔ na ʊtʊŋʊ ʊna saa amʊ ma. 24Ama kə ma kiɖe amʊ ŋŋuro waa ŋlee akɔɖen ashee amʊ na, aɖʊ waa ŋtɩ boŋo amʊ ŋtə ma ka garɛ ɖaa ncam ŋjɩ nɖi yar Yeesu sul ma, waa ma cɛɛə atɩ laa səria gali soŋsoŋno ŋgaɖei galee Gaja ka gʊjɔɔ ma.25Galaŋ ŋnyəmə, kiɖe ma ŋyɔ alə waa anyɩn ganɔ, anyɩn gɩ cɩɩ ca anyɩn mbaɖee nlee aljaŋna ka waasu ashee ma, kɩɩ kɔɔ aŋə aŋgayɛ na. 26Galaŋ ŋtɩ laa səria ʊrɔŋ ɖe na lə waa kə ma yɔ ʊɖən akɔnɔ ka galei na, 27Aɖʊ waa kə ma lugo na anyɩn Gaja kʊ ciŋ sɔlɔ ka ʊŋunii kʊləu na.28Galaŋ kiɖe ma anyɩn alɔ laŋ na gʊbɔrɩƒɔ ŋgʊɖei ŋŋuro ŋsoŋsono nlə waa ɩ naa kiɖe ma. lee ma laakaarɩ ɩta naa na ɖəu Gaja ka cɔɔc nɖee ashɩ na akɔnɔ na akɔnɔ ma 29ŋyɔ alə waa amʊshɛʊ ka ŋkəm ɩtu səna ba təba kpa anyɩn gɩ cɩɩ ca nɩ na kəba ƒʊra gʊbɔrɩ ƒɔ na . 30Ŋyɔ alə waa anyɩn gɩcɩɩ ca nɩ, bɛrɛ baɖən ba tə ba pɩ tɩ na ƒaŋa ale sʊra bɔnɔ naa anaa ƒaŋa bɛrɛ mbaɖei ba pəra ba bokəŋja ma31Yiɖe ma ɖeiɖei. ligə ma waa bʊja bʊriu nɩ kə ma pala anyɩŋ kʊƒaŋ na anyinkoi gajaka na gɩ təŋ shilə na. 32galaŋ ŋnyəmə ŋkəwa na anyɩŋ aɖʊ Gaja ka gʊnyɛ nɩ, na agʊjɔɔ ka galei ŋgʊɖee gʊsəra alaa anyɩŋ aƒələ, naa ashee anyɩŋ tiibi mbaɖei balaa aƒələ ma ba gɩ cɩɩ ca nɩ.33Kəma lee ʊɖən ɩtanɩ, koko awu, koko ɩtoko na. 34anyɩŋ gboo ɩyɔ lə waa ama anyɛ nɖe nɩ ŋna lee na ŋtəma na kiɖe na aŋgʊlɔ na bɛrɛ mbaɖee ba ɖa na amʊ ma 35baa maa kɔ nɩ na ŋna lee na ƒaŋa anyɩŋ waa ŋtəŋ lee ka nɩ na gɩ səra akaŋa na bɛrɛ mbaɖei ba gʊlɔ gʊci ma naa ɩnaa na lige atɩŋɖiyar Yeesu abʊlei, bʊlei mbʊɖei agɩlopi alə ma:<< albarɩ ka ɖa ʊshee nɩ awu ʊcam nɩ.>>36alə gəŋ aboŋo ma, na acim atəm akəo laŋ naa anyiŋə na pɩ. 37ba ŋunii ba kara gako naa ayu paa, naa atəwa ba nyɛ atər pɔɔl laŋ. 38ba ŋunii bʊcinepɩɛ aɖʊ waa alə waa kəba kɔɔ aŋə aɖe agayɛ na. ka ŋkəm na ba yala nɩ acə gatu nɔ.

Chapter 21

1Napɩ gɩpaɖa nátǝbawoo ma, na gɩtǝŋǝ na cɔɔs, gajɩkʋɖa ka na gɩ ce rooɖǝ ŋkǝŋ na gɩkpa pataraa. 2Na gɩ ŋǝ mɛla ɖǝn ana ce ƒenisiikagʋsaʋ ma, na gɩ kpa mɛla ɖe ni ace.3Gɩta na ŋǝ shiipu kaatǝna ma, na gɩ pala jɩ na gʋnyɩpɛnɛ laŋ, naatǝŋǝ na sirii kʋja halɩ atɩkpa tiir aɖʋwaa ŋkǝŋ na mɛla anaa rgǝ bayaja bayɔkɔ. 4Na gɩ ŋǝ Yeesu abakǝŋja ŋkǝŋ, naa aɖa aɖa basul halɩ ɩshile kulumi. Ŋŋuro nsoŋsono ŋriŋǝ na Yeesu abakǝŋja baɖe ma, na ba lǝ Pɔɔl waa: Apaatɩ ce yerusalɛm na.5Ama ɩshile kumuli kʋ́baŋu nɩ, na gɩ ni ʋnyɩŋca na baŋunii ba yàlà atʋ baɖǝn na babaka na bapur aɖoo na mpá nɩ. Na gɩ cǝm atakǝwǝ laŋ gatunɔ naa anyiŋǝ Gaja. 6Gɩ jabla nátibawoor aboyo ma, na gɩ kpa mɛla nɩ na bani bakɔɔ ashɛʋ bagaɖu.7Gɩ tǝwǝ atɩgasawa aɖoo na tiir ma, na gɩ kpa pitolomaisɩ, na gɩ sala atɩbawor baɖǝn ŋkǝŋ naa ɖa basul ʋshile ʋɖǝŋkɔnɔ na pɩ . 8Gajɩkʋɖaka na gɩ shɛʋ atɩ kpa sesaree. Nókpa ƒiliipu waasu yar agafala nɩ; filiipu ɖe aleeka bɛrɛ kulumi bʋɖǝn na gɩ ɖa agaɖu. 9Aɖe wǝɖa bapigii ɩ kǝ ba yɔ basoro na ma, banam ba ɖǝ ba tɩ lǝ annabi mana babʋlei.10Ɖaa gɩɖa ŋkǝŋ ɩshɩle tuutuuma ma, Annabi ɖǝn batɩ yɩ ɖa nɩ waa Agabus, aɖe ɖoo na yuɖee apɩ. 11Atɩ wǝɖa atʋ. Na atɔɔ Pɔɔl abɛlɛtɩ akʋr anyɛ nikei na lǝ waa: << Rǝŋǝ ma ŋgaɖee ŋŋuro nsoŋsono nna lǝ ma: ʋsono nɖee ajie bɛlɛti nɖe ma, Yuɖaa kǝbaja batɩ ba kʋr nɩ ɖaa bakʋr ba kʋ ma, Yerusalɛm, naatɔɔ nɩ akara mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma banyɛ nɩ.12Gɩrǝŋǝ gǝŋ ma, nátinna mbaɖee baɖa gaɖʋ gaɖe ma, pǝla pǝla Pɔɔl a paa ce yerusalɛm na. 13Na Pɔɔl ataba pɩ waa : << Mʋleeka ɩna yu na yɛɛ ɩpɛɛ amʋcine gǝŋ? Amʋ ŋkpeɖe aboŋo, kɩ lee waa bakʋr amʋ ɩlɔ kanɖǝnɖǝn na, ama ncɔɔ waa: Macii aɖʋ nɖi yar Yeesu aŋyiɖa laŋ. 14Ɖaa Pɔɔl katǝlǝ at ʋpǝlʋpǝlʋ na ma, na gɩ nyantǝra aŋʋra nálǝ waa: Nɖiya ʋciŋsɔlɔka ʋlee.15Kɩ ɩshile ɖe kaŋkǝm na gɩ kpeɖe atalɔ ace Yerusalɛm . 16Yeesu abakǝŋja kǝ baɖǝn baɖa sesaree ma, batǝn atɩ ŋkǝma tɔɔ atʋ ace na ʋsoro ɖǝn batɩ yɩɖa nɩ mǝnasɔn aɖe ɖa shiipu kaatǝna nɩ, alee Yeesu akǝŋjakʋŋa na ɖǝn, na gɩ ɖa agaɖu.17Gɩ kpa yerusalɛm ma, na bawor pɩ atuu n'ʋciŋkerka. 18Gaja gakʋɖa ma, na tɩnna Pɔɔl gɩ ce Yakubu agadʋ, na baŋona baŋunii bawala ŋkǝŋ. 19Asala pɩ aboŋo ma, nálǝ akɛɛshu ashee pɩ antǝma nɩ pɩ bʋkɔɩ Gaja galee ashee mbaɖǝǝ kǝbabʋŋayɔ Gaja na ma.20Baŋunii barǝŋǝ gǝŋ ma, na bakʋma Gaja. Na lǝ nɩ waa: Wuu, ʋŋǝ aa? Yuɖaa kǝbɛrɛ ɩmiili baɩ bashee ka ɩja baŋunii baɖa ashee gʋpɔ kakoŋkaarɩ. 21Aɖʋwaa: barǝŋǝ waa: ʋtɩ cere yuɖaa kǝbaja ɩ baɖǝ bʋkǝmǝ mbaɖee kǝba yɔ Gaja na ma, bagɩcuca waa: bapaa kɔɔ kʋn Musa agalei na, ba paa kɔɔ pɛŋɛ bapisoro na, bapaa kɔɔ kʋn ɖaa gʋshile gʋlǝ ma na .22Baɩ na gɩ sar? Sika ɖǝn amana tuutuuwa taawala, aɖʋwaa batɩ ba yɔ waa ʋpɩ. 23Galaŋ shee alee bʋkɔɩ gɩ nɩ gɩ lǝ akɩ ma, bɛrɛ banan baɖǝn ba lǝ waa batɩ ba lee Gaja gʋjɔɔ. 24Gala pɛmpɛŋɛ akʋʋlɔ naa atɔɔ pɩ ɩce, yɛɛ bataŋjika naa ɩka anyɩnaɖi. Naa ɩfaŋa waa galei ɩ barǝŋǝ akɩnɖi laŋ ma ɩsǝɩ nɩ ama akɩgboo sara ɖaa gʋpɔ gʋlɔ ma.25Ɩtasaa na mbaɖee kǝ ba bʋŋa yɔ Gaja na naa ba shee ɩja nnyǝmǝ ma, gɩtɔɔ asǝŋsi ɖǝn aŋɔn alǝpɩ waa/ Bapaa kɔɔ ajɩ ataŋkɔɩ balaa saraa ashee akʋna ma na, ba paa kɔɔ jɩ akɔnɔ na, ba paa kɔɔ jɩ ɩbɔrɩkono na, ba paa kɔɔ jɩ ajɩwa kayɔkɔ na. 26Nkǝŋ na Pɔɔl atɔɔ bɛrɛ baɖe n'apɛmpɛŋɛ agʋlɔ, Gaja gakʋɖa ma, na akpa ʋnyiŋu kaaƒala nɩ aɖǝn na pɩ, atilǝ ʋshileɩ ba lee gʋshile na gʋjɔɔ ŋgɖee baaŋa alee ma.27Ʋshile kulumi ɖe kʋbaŋu ni, na yuɖaa kǝbaja ɩ baɖa asii ma, ba ŋǝ Pɔɔl ʋnyiŋu kaaƒalanɩ, na ba pikǝl samaa aŋunii, na bata ari Pɔɔl. 28Na kuro waa:<< Atɩbaja israɛl kǝbaja tama oo ƒʋrara ma gaɖu! Ŋǝma arɛ ɩ ana lee waasu baa ŋkana ɖulinyanɩ na ciʋ na samaa ma, na cin na gʋpɔ, na cin na gaɖu ŋgaɖe; Akɔɔ tɔɔ grɛkɩ kǝbaja akpa n'ʋnyiŋu kaaƒala nɩ na yɛɛ akpa cɩrɩ cɩrɩ kaaɖu ajɩwa. 29Aɖʋwaa: << Babʋŋa aŋǝ troƒim Efɛɛsi kaja Pɔɔl sul mpá nɩ, bayɔ yɔ waa: Pɔɔl atoŋo ni na akpa n'ʋnyiŋu kaaƒala nɩ.30Ŋkǝŋ na mpa ŋŋunii nta, na samaa ata acunna baa ŋka. Atɩ ri Pɔɔl abɔnɩ ʋnyiŋukaafalanɩ aɖoo náka, na rim acaŋkɔ. 31Ba na yɛɛ ba kǝ nɩ acii ma, na kantogi ŋkpa Yerusalɛm k akǝmcǝmja nɖee ana paɖa ɩkǝma ma atɔ nɩ, waa : Gaɖǝn gakpa Yerusalɛm kampa nɩ.32Kpaarɩ kpaarɩ na amana cuu atɩ tɔɔ ɩsɔja n'ɩsɔjashɩnʋn kaɖi baja atɩ kpa basul : Ba ŋǝ akǝmcǝmja n'ɩsɔja ma, na bapala Pɔɔl kʋkǝʋ. 33Ŋkǝŋ na akǝmcǝmja akpa bagɩcuca arɩ Pɔɔl akʋr nɩ ɩwɔrɔ banyɩʋ. Naa ataba nɩ gʋrɩsʋra ɩ alee ma, na bʋkɔɩ alee ma.34Ama , samaa agɩcuca nɩ baɖe batɩ kuro baaŋa na agaja, nɖe waa ŋgaɖe basaaka wȧȧ wàà; Akǝmcǝmja kɔɔ atɩ kaashɩ na, aɖʋ ŋkǝmprǝ laŋ, na alǝ ba laa nɩ acena sankanɩ. 35Ŋkǝlǝɩ Pɔɔl argǝ sɩkalee laŋ na pɩ ma, n'ɩsɔja bataanɩ aɖʋ samaa acukucuku laŋ; 36Aɖʋwaa samaa atǝr aŋkǝm, nakuro waa; kǝ ma nɩ acii.37Ba na yɛɛ bakpa na nɩ sarka nɩ ma, na Pɔɔl alǝ akǝmcǝmja waa; Jɩsuuru ntɩ yɛɛ ma lǝ akɩ alei gaɖǝn aa? Nakǝmcǝmja ataba nɩ waa: ʋtɩ rǝŋǝ gǝrɛkɩ kagija aa? 38kalee Ejibtɩ kaja nɖee abǝla gayili atɔɔ akɔŋcǝrǝ baja ɩmuli banan ace na ʋteru nɩ ma na,?39Na Pɔɔl alǝ waa: Yuɖaa kaja n'amʋ, Tarsɩ kaja silisii nɩ, mpa nɖee nwǝɖa ɖarja ma nɩ. Shee amʋ ganɔ ma lǝ na samaa. 40Nakǝmcǝmja ashee nɩ ganɔ, Pɔɔl , ayiɖe sɩkalee laŋ ma, naa ataa gʋnyɛ alǝ samaa waa: Baŋʋra shɛlɛm. Na samaa aŋʋra sʋraɩɩ, na Pɔɔl alǝ na pɩ heebrǝ kagɩkǝrǝ.

Chapter 22

1Ambawor n'amawɛ mana , ɖʋ ma gʋtɔ arǝŋǝ ŋgaɖee nwǝɖa na yɛɛ ma lǝ nnyǝmǝ ashee anyɩn abǝla ashee aŋgʋlɔ ma. 2Ŋkǝlǝ barǝŋǝ ana lǝ na pɩ Ebǝr kagɩkǝrǝ ma, na ba kɔɔ apɛmpɛŋɛ aŋʋra jɩjɩjɩ. Na Pɔɔl alǝ waa;3Yuɖaa kaja nawʋ, tarsɩ na baŋʋm amʋ silisii nɩ; Ama mpa nɖe nɩ na batoŋo amʋ, na gameliɛlɩ sul na ncere ayɔ atɩ baya bagʋpɔ ayɔ kʋ kaɖeiɖei, naa awǝɖa kaŋkaarɩ ashee Gaja ɖaa anyɩn miaʋ ɩwǝɖa ʋrɔŋɖe ma. 4Nnaashɛɛ akǝ baɖǝn ba ci aɖiini ɖe laŋ, akʋr basoro na kebasǝmprǝ akǝʋ pɩ sarka nɩ. 5Asaralaaja abʋmbɔnɔ na baŋono balee sǝriya . Na ba saŋkɔɔ ashee amʋ abɔ aɖʋ Ɖamaasɩ kǝbaja banɖi laŋ nna ce ma tɩ rɩ mbaɖee baɖa ŋkǝŋ akʋr ɩlɔ apɩna Yerusalɛm abɔ batɔ ma.6Ntɔɔ ʋnyɩŋca na ce asǝla na Ɖamaasɩ ma, kpaarikpaari ŋkǝnɖe nace ɖaa miɖii ma, n'ʋkaɖʋ ʋbʋmbɔnɔ ɖǝn ʋrgǝ n'alaŋ napiɖepiɖe asǝr amʋ akal.Na 7nƒǝɖa atǝn, naa rǝŋǝ ʋwǝlǝ ɖǝn ʋna lǝ amʋ waa: Sool, Sool, mʋ lee ka ʋna naashɛ amʋ gǝŋ? 8Na ntǝlǝ waa: Aŋa n'akɩ, nɖiyar? Na alǝ amʋ waa: Amʋ na Yeesu Nasarɛtɩ kaja nɖee ʋna naashɛɛ ma.9Mbaɖee bayala amʋ ma, baŋǝ ʋkaɖʋ ɖe ama kǝba rǝŋǝ nɖee alǝ n'amʋ ma, ʋwǝlǝ na. Ŋkǝŋ na nlǝ waa: Mʋ nʋ ma lee nɖiyar? 10Na nɖiyar alǝ waa: Ta ayiɖe alaŋ, akpa Ɖamaasɩ, ba tɩ ba lǝ akɩ bʋkɔɩ alee ma. 11Nta ma, kǝ ma kɔɔ na ŋǝ gaɖu na, adʋ ʋkaɖʋ ʋbʋmbɔnɔ ɖe laŋ, na mbaɖee ba yala amʋ ma, ba toŋo aŋgʋnyɛ nɩ akpa na Ɖamaasɩ kampa nɩ.12Ʋsoro ɖǝn batɩ yiɖa nɩ waa: Ananiasɩ, ɖe lee ɖeiɖei karɛɩ ana kʋn gʋpɔ gɩshɛbɔ ma, Yuɖaa kǝbajaɩ baɖa Ɖamaasɩ ma, baɖe batɩ laa sǝriya asoŋsono na na shee ʋsoro ɖe, n'apɩ amasul. 13Alǝ amʋ waa: Sool , amʋ wor, akɩnyine ɩtine. kpaarɩ namʋnyine ɩtime nŋe gaɖu.14Na alǝ waa: Atɩbaya ba Gaja ga laa ka akɩ waa: Ayɔ ʋcɩŋsɔlɔka, ayɔ nɖee alee ɖeiɖei ma, naa arǝŋǝ aganɔ nɩ kabʋlei. 15Aɖʋwaa: Akɩ naa lee asǝriya yar bɛrɛ baŋunii Sul, alesʋraɩ ʋŋǝ arǝŋǝ ma. 16Nnyǝmǝ, mʋnʋ ʋnasaa? Ta ayiɖe laŋ, Bamǝnakɩ bʋto, anaa yiɖa nɖiyar aŋyiɖa naa akɩmbɔnɔ ŋŋunii nshɛr.17Nkɔɔ apɩ Yerusalɛm ma, ŋkpa ʋnyiŋu kaafala nɩ na nyiŋǝ ma, nɩɩ lee amʋ ɖaa gʋɖa kʋ nnaƒol ma. 18Na ŋŋǝ nɖiyar n'alǝ amʋ waa: Ɖoo Yerusalɛm nɩ were were, kǝba tǝlǝ aka sǝriya ʋna laa na shee amʋ ma na.19Na nlǝ waa: Nɖiyar, ba gɩlopi bayɔ waa: Mbʋŋatɩ ɖʋ mbaɖee bashee akɩ ɩja ma sarka nɩ na kǝɖa pɩ ɩpɛ sinagɔɔgǝ nɩ a, na. 20Ŋkǝlǝ ba kǝ Etiɛɛnɩ, aka sǝriya yar aŋgɩlopi nɖa ŋkǝŋ aa, ɩɖe ƒana ashee amʋ nna basaaka a; amʋ ntoŋoka mbaɖe ba kǝ nɩ aci ma bɩ toko a. 21Ŋkǝŋ na alǝ amʋ waa: kʋla ntɩ tǝm akɩ gaɖulɩŋka ɩsamaa basaka sul.22Barǝŋǝ abʋlei halɩ atɩ cǝm na ŋgaɖe ma. Na ba taa bɩwǝlǝ alaŋ na lǝ waa:laa ma nɩ atǝn! Gʋrɩsʋra ɖaa waa ma kʋʋsǝm gʋɖa ŋŋuro nɩ na. 23Baɖe batɩ kuro, aƒɔɖɔ bɩtoko, na kǝʋ alaŋ, na nyun mƒʋrʋkɔ alaŋ. 24Na akǝmcǝmja alǝ waa: Ba kpa na Pɔɔl sarkanɩ akǝɖa nɩ ɩpɛ, naa ba yɔ bʋkɔɩ laŋ ba na kuro na cɩu na nɩ gǝŋ ma.25Ba na kʋr Pɔɔl ɩlɔ na yɛɛ ba kǝɖa nɩ ɩpɛ ma, na Pɔɔl ataba ɩsɔjashɩnʋn banɖɩ yar waa: ɩshee ganɔ waa : ba kǝ Roma kaja kǝba cǝm na nɩ ɩkǝma na aa? 26Ɩsɔjashɩnʋn banɖiyar arǝŋǝ gǝŋ ma, na ce atɩ lǝ akǝmcǝmja waa: Baɩ n'ʋnaa lee? ʋsoro ɖe alee roma kaja na oo.27N'akǝmcǝmja a pɩ atɩ taba Pɔɔl waa: Lǝ amʋ ɩja romakaja nakɩ aa? Na Pɔɔl atǝlǝ waa:lɩ. 28N'akǝmcǝmja alǝ waa: Nsǝla ɩtanɩ nɩ tuntunma na ye cam ŋyiɖa nɖe na Pɔɔl alǝ waa: Amʋ gboo, ɖoo ambʋŋʋma nɩ. 29Na mbaɖee ba na yɛɛ bakǝɖa nɩ ɩpɛ ma, babɔ balɔ akɔɔ ŋkǝm, n'akǝmcǝmja aŋǝ waa: Pɔɔl alee Roma kaja ma, n'asampǝna ɩkpa nɩ aɖʋwaa : alǝ ka bakʋr nɩ ɩlɔ.30Gaja gakʋɖa ma,n'a cɔɔ na yɛɛ ayɔ bʋkɔɩ laŋ Yuɖa a kǝbaja ba na ciu na Pɔɔl ma, na kǝmcǝmja alǝ bakʋɖa ɩlɔ, na alǝ basaraalaaja kaɖibaja na yuɖaa kǝba kǝmcǝmja ba wa la: Na ba tɔɔ Pɔɔl atɩ bagɩcuca.

Chapter 23

1Pɔɔl atǝŋǝ agayɛ na yuɖaa kǝbakǝmcǝmja nakɩɖe tɩtɩ tɩ na lǝ waa: Ambawor basoro, n'ʋcine ʋsoŋsono na nsara Gaja kaŋyɩɩ halɩ n'ʋrɔŋ. 2N'asaraa laaja Ananiasɩ alǝ mbaɖee baɖa asǝla na nɩ ma, waa: Ba sǝ nɩ gʋnyɛ ʋlaŋɖa laŋ. 3Na Pɔɔl alǝ nɩ waa; Gaja tɩ ga sǝ akɩ gʋnyɛ gboo, ʋɖa ɖaa ʋyariƒɔnɔ ma! ʋsǝ na cǝm n'amʋ ɩkǝma ɖaa gʋpɔ gʋlǝ ma, ama ʋɖoo gʋpɔ kaŋkǝm alǝ waa ba sǝ amʋ gʋnyɛ.4Na m'baɖee ba yiɖe asǝla na Pɔɔl ma, balǝ nɩ waa: Asaraa laaja abʋmbɔnɔ n'ʋʋ na lim gǝŋ aa! 5Ŋkǝŋ na Pɔɔl alǝ waa: Amʋwor kǝ ma yɔ waa : Asaraa laaja abʋmbɔnɔ na gǝŋ na;Aɖʋ waa : baŋɔn waa;kagbɛɖɔ akɩɖe akasama aɖiyar ƒɔɩ na.6Pɔɔl ayɔ waa: Ba nɩ baɖe bawala ŋkǝŋ ma, saɖusi kǝbaja na ƒariisi mana bacǝkǝla na bawor ma, na alǝ kǝŋkǝŋkǝŋ ashee yuɖaa kǝbakǝmcǝmja waa: Ambawor basoro, ƒariisi n'amʋ alee ƒariisi ʋpur; bakono bʋŋǝnu katamaa laŋ na ba na cǝm n'amʋ ɩkǝma. 7Alǝ gǝŋ ma, na ʋbɔbɔʋ ɖǝn ʋpɩ ƒariisi kǝbaja na saɖusi kǝbaja bagɩcuca, na samaa ayʋga agʋlɔ. 8Aɖʋwaa: Saɖusi kǝbaja ba tɩ lǝ waa:ʋŋǝnu ɖǝn kʋɖa na , na malaɩka na ŋŋuro kɩɖa na, ama ƒariisi kǝbaja ba ni ba yiɖe waa:Ayɔkɔ ɩnyɩʋ ɖe ɩɖa.9Ŋkǝŋ na ŋkǝmprǝ mbʋmbɔnɔ nɖǝn nsǝba, ƒariisi kǝ na babɔŋɔnja baɖǝn batɔɔ galei gaɖe ata nabɔbɔ na bawor, naatɩ lǝ waa: kɩɩ caaŋǝ taalɩ ɖǝn ʋsoro nɖe laŋ na; ka yɔ na ŋŋuro nɖǝn kokoo malaaɩka ɖǝn alǝ ka na nɩ. 10Ɖaa ʋrǝŋu na ma, kʋɖa bagɩcuca na ma, n'asampǝna ɩkpa akǝmcǝmja waa: Bɛrɛ baɖe bapaa tɩ lee Pɔɔl mbɔnɔ nɖǝn na, n'a lǝ ɩsɔja ba ce atɩ laa Pɔɔl bagɩcuca nɩkashe ace na sarka nɩ.11Gijibɔŋɔ na nɖiyar Yeesu aƒaŋa Pɔɔl agʋlɔ alǝnɩ waa: kaŋkǝr akʋʋlɔ; Aɖʋwaa: Ɖaa ʋba sǝriya ashee amʋ Yerusalem ma gǝŋci alaa sǝriya Roma ni.12Gaja gakʋɖa ma, na Yuɖaa kǝbaja baɖǝn baɖʋ ganɔ apǝracam na baa maakɔ nɩ waa; Baɖǝ kǝ ba gbɛɖɔ ba jɩ ʋjɩʋ kokoo ba nyem bʋto na, hali ba kǝ Pɔɔl acii. 13Mbaɖee badʋ ganɔ gaɖe ma, batǝ ɖaa bɛrɛ ɩshɩnyɩʋ na kaŋkǝm.14Ŋkǝŋ na ba ce atɩ ŋǝ basaraa laaja kaɖibaja na baŋono, naa alǝ pɩ waa: atʋ, gɩkpeɖe naa pǝr ashee atɩgʋlɔ waa: ka gɩ jɩ ʋjɩʋ ɖǝn na halɩ gɩ kǝ Pɔɔl acii. 15Galaŋ kʋla ma atɩ lǝ na Yuɖaa kǝbakǝmcǝmja ba laa ʋlomo akǝmcǝmja waa: Apɩ na nɩ anyɩŋyɩɩ, ɖaa ɩna yɛɛ yɛɛ waa: ɩpɛmpɛŋɛ agalei jɩ ayɔ gɩshɛbɔ ma, naa atɩ lǝ waa: Akpa ma , naa gɩ kǝ nɩ a cii.16Na Pɔɔl ʋnyeŋkapur arǝŋǝ bʋkɔɩ ba na yɛɛ ba lee manace atɩ lǝ ashee Pɔɔl. 17Ŋkǝŋ na Pɔɔl ayiɖa ɩsɔjashɩnʋn banɖiyar alǝ nɩ waa: Tɔɔ ayiƒala nɖe ace na akǝmcǝmja Sul, awǝɖa gaɖǝn alǝ nɩ.18N'ɩsɔjashɩnʋn banɖiyar atɔɔ ayifala ace na akǝmcǝmja sul alǝ nɩ waa:Pɔɔl aɖa sarka nɩ ma, alǝ ka waa: Ma pɩ na ayiƒala nɖe akasul,awǝɖa gaɖǝn alǝ kɩ. 19N'akǝmcǝmja ari ayiƒala ayʋnyɛ nɩ abɔ nɩ acǝ n'ʋpaŋpaŋa, ataba nɩ waa: Gapaŋa jɩ ʋwǝɖa alǝ amʋ?20N'atǝlǝ ashee nɩ waa: Yuɖaa kǝbaja baɖʋ ganɔ na yɛɛ banyiŋǝ akɩ apɩ na Pɔɔl yuɖaa kǝbakǝmcǝmja baŋyu ɖaa ʋna yɛɛ yɛɛ apɛmpɛŋɛ agalei jɩ akiɖe ma. 21Paa tɩ ɖʋ pɩ gʋtɔ na aɖʋwaa: Bɛrɛ ɖaa ɩshɩnyɩʋ na kaŋ kǝm ma, baɖʋ ganɔ apǝr ashee balɔ waa: Kǝ bagbɛɖɔ ba jɩ ʋjɩʋ kokoo ba nyem bʋto na hali ba kǝ Pɔɔl acii;nnyimǝ bakpeɖe balɔ aboŋo na saa na akasul kaaja.22Nákǝmcǝmja alǝ ayiƒala waa: Ashɛʋ, apaa tɩ lǝ ŋgaɖee alǝ ashe nɩ ma ʋɖǝn ayɔ jɩ na. 23Nákǝmcǝmja ayiɖa ɩsɔjashɩnʋn kaɖi baja banyɩʋ alǝ pɩ waa: kpeɖe ma, anyina lɔ, bʋkɔŋkɔŋɔ bʋriu bʋta kǝ, tɔɔ ma ɩsɔja gɩwa, n'ɩsɔjaɩ ba na sǝ ɩsuko ma, ɩshɩriu-na-tǝb naa atɔɔ ɩsɔjaɩ ba na nyɩm gʋta ma, gɩwa, naa ace sesaree. 24Naa ba yɛɛ asuko ashee Pɔɔl asǝ, naa ba ce na nɩ shɛlɛm kɔmiɖa ƒeliisi sul.25Naa ŋɔn gʋbo ashee nɩ waa: 26Kulooɖi lisia arɛbʋmbɔnɔ kɔmɩɖa ƒeliisi nsalakɩ! 27ʋsoro nɖe, na yuɖaa kǝbaja ba ri na yɛɛ ba kǝ nɩ acii na ntɔɔ ɩsɔja atɩ laa nɩ banyɛ nɩ, na nrǝŋ waa: Roma kajana.28Na yɛɛ ma yɔ bʋkɔɩ laŋ ba na ciu na nɩ ma , na nce na nɩ bá bà kǝmcǝmja sul ma. 29Na ŋŋǝ waa: Bagʋpɔ kanɖi laŋ na ba na ciu na nɩ, ama, ka lee mbɔnɔ nɖee nna faŋa waa: Acii kokoo baɖʋ nɩ sarka nɩ ma na. 30Na ntɩrǝŋǝ waa: Yuɖaa kǝbaja baɖʋ ganɔ na yɛɛ ba kǝl nɩ akǝ acii, galaŋ na ntɔɔ nɩ atǝm na ma ashee akɩ na lǝ abaciukanama waa: Bagɩlopi ba pɩ akasul atɩ lǝ na kɩ. ɩkɔɔ lee nƒɔlɩ.31N'ɩsɔja ba lee ɖaa ba lǝ pɩ ma, gɩjibɔŋɔ gɩɖe jɩ batɔɔ Pɔɔl ace na Antipatrii. 32Gaja gakʋɖa ma,n'ɩsɔja basaaka ba pala ɩsukobajabaƒǝl na nɩ, n'ɩsɔja basaaka bakɔɔ kɔɔ babʋɖu. 33Bakpa sesaree ma, n'ɩsɔja ɩsukubaja batɔɔ gʋbɔ ashee kɔmiɖa naa atɔɔ Pɔɔl aɖʋ agʋnyɛ nɩ.34Kɔmɩɖa atʋr gʋbɔ aboŋo ma, na ataba Pɔɔl waa: Puroƒɛsɩ apaŋa nɩ na aɖa. Simisii kaja nɩ: 35Naa nɩ waa: Akǝbaciuka nama bata kpaboŋo naa ɖʋ akɩ gʋtɔ. N'ashee ganɔ waa/Baɖʋ nɩ Erooɖi agakǝmcǝmɖu.

Chapter 24

1ɩshele ɩnʋn kaŋkǝm na, Ananiasɩ basaaraalaaja banɖiyar, na baŋono n'ʋsoro ɖǝn batɩyɩɖa nɩ waa: Tɛrlul ayɔ bʋleibʋkʋtǝŋkǝr bace kɔmɩɖasul atɩna ciu na Pɔɔl. 2Bayɩɖa Pɔɔl akpa ma, na tɛrtul asǝba na ciu na nɩ, na lǝ waa: 3Arɛbʋmbɔnɔ ƒeliisi, ʋpala gɩɖa ʋɖaʋ ʋŋǝrǝ ƒɛɛ, n'atasamaa anakʋma ʋpɛmpɛŋʋ nɖee ʋna lee nashee atʋ ma na gɩsaŋkɔɔ ayɔ akǝbʋcǝma.4Naa na paa kɔɔ n'akɩ ŋkǝm na, jɩ suuru, ntɩnyǝŋǝkɩ aɖʋ amʋ gʋtɔ akǝbʋcǝma nɩ, cǝi ŋgaɖee gɩ na yɛɛ gɩ lǝ ma. 5Ʋsoro nɖe alee gʋmaŋga kʋ, na ɖʋ ʋpaɖʋ Yuɖaa kǝbaja bagɩcuca na ɖulinya nɩ, alee ka NAseree ka ɖiini abɔnɔ banɖiyar, 6Apala atʋnyiŋu kaaƒala gakpa ajɩwa, na gɩ rɩ nɩ. Na yɛɛ gɩcǝm na nɩ ɩkǝma ɖaa atɩgʋpɔ gʋ lǝ ma.7Ama akǝmcǝmja lisiasɩ apɩ atɩ cam nɩ atanyɛ nɩ n'ɩkashɩ, 8N'alǝ waa: Mbaɖee bana ciu na nɩ ma bapɩ akasul, galaŋ, akɩɩlopi taba nɩ naa rǝŋǝ bʋkɔɩ laŋ gɩ na ciu na nɩ ma. 9Ŋkǝŋ na yuɖaa kǝbaja baɖʋ ganɔ na ciu na Pɔɔl na lǝ waa: ɩja nɩ.10Kɔmiɖa alɔ Pɔɔl waa: Alǝ bʋlei ma, na Pɔɔl alǝ waa: Yɔ waa: Bʋja tuutuuma, bʋnoo, akɩ na cǝm ɩkǝma na ɩshee samaa nɖe, ama, natamaa abʋmbɔnɔ na nna yɛɛ ma lǝ bʋlei alaa aŋgʋlɔ ncǝn. 11Kɩkana wu ɩshile tǝb-nɩ-nyɩʋ na nce Yerusalɛm ma lee Gaja bɔɔta. 12Kǝba ŋǝ amʋ ʋnyiŋu kaaƒala nɩ na kǝ baŋǝ amʋ sinagɔɔgǝ nɩ na, kǝba saŋkɔɔ ŋǝ amʋ mpa nɩ nna pikil basaaka waa: baɖoo baŋkǝm na. 13Na kǝba sǝra aƒaŋa taalɩ nɖee nlee naa ba na ciu n'amʋ ma na.14Ntɩ lǝ akɩ ɩja waa: Atɩbaya, ba Gaja jɩ nna lee bɔɔtaɖaa ɩsim ma, n'ʋnyɩŋca ɩ ba na lǝ waa gʋmaŋga ma baŋuni bashee ɩja ɖaa gʋpa na annabi mana ba lǝ ma, 15Nwǝɖa na Gaja tamaa ɖee, aɖaa bagɩlopi ma, waa ʋŋǝnu ʋɖa, mbaɖee baɖa ɖeiɖei na mbaɖee kǝ ba ɖa ɖeiɖei nama, 16Gala na nna caarɛ aŋgʋlɔ na yɛɛ ma wǝɖa nɖawa nsoŋsono gawaka na nna gapaa wa amʋ Gaja na bɛrɛ naŋyɩɩ na.17Mmana aƒal bʋja tuutuuma , na ntɩ apɩ, ma lee samaa gʋjɔɔ naa alaa saraa. 18Ŋkǝŋ na yuɖaa kǝbajaɩ baɖa Asii ma, baŋa amʋ ʋnyiŋu kaaƒala nɩ, amʋ ŋpɛmpɛŋɛ aŋgʋlɔ, kɩɩwala ayɩɖe na kɩɩsaŋkɔɔ na lee cukucuku na. 19Maa bani banɩ ba pɩ atɩ na ciu n'amʋ akɩŋyɩɩ ɩta laƒʋjɩ waa: Bawǝɖa gaɖǝn n'amʋ.20Kokoo ba lǝ mbɔnɔ nɖee nlee saa nɖee ŋyɩɖe yuɖaa kǝba kǝmcǝmja sul ma. 21Nakɩlee ŋgaɖee kanɖǝnɖǝn ŋkuro baŋyɩɩ waa: Bakono bʋŋǝnu kaalei laŋ na ba cǝm n'amʋ ɩkǝma ʋrɔŋ ɖe anyɩŋyɩ na.22Celiisi ayɔ aɖiini ɖe kaa lei gɩshɛbɔ ma, na ataa atɩ n'ʋshile ʋƒɔlɩ, naa lǝ waa: akǝmcǝmja lisia ataɖoo na yerusalɛm apɩ boŋo naa yɔ anyɩŋgalei kanɖi. 23Na ashee ganɔ ɩsɔjashɩnʋn banɖiyar waa: atɔɔ Pɔɔl atɩ ɖʋ sarka nɩ, ama apala nɩ aɖa ƒɛɛ, apaa kǝl mbaɖee bana jeɖe nɩ kokoo mbaɖee ba na lee ntǝma na shee nɩ ma ʋnyɩŋca na.24Ɩtɩ lee ɩshile ɩnyɩʋ ma, na ƒeliisi n'akar Ɖursil ba pɩ akar ɖe alee yuɖaa kaja na, na bayiɖa Pɔɔl. Na yɛɛ ayɔ ɖaa ba na wǝɖa ʋcine na Yeesu ma. 25Pɔɔl atɔɔ ɖeiɖei na gʋlɔburoka, n'ɩkǝmaɩ ɩnɩ tɩ pɩ ma kaalei na lǝ ma, n'asampǝna ɩkpa ƒeliisi, na alǝ Pɔɔl waa : Bɔ akʋlɔ aɖoo amasul naɩ, ntatɩ ŋǝ gayɛ ntɩ ma yɩɖa akɩ.26Aɖetɩ saa waa Pɔɔl ashee nɩ ɩtanɩ galaŋ na ana yiɖa nɩ na ce na kǝwa. Na lǝ na nɩ. 27Bʋja bʋnyɩʋ kaŋkǝm, na baƒʋba kɔmiɖa, Pɔrkius ƒɛstus acam ƒeliisi, ama ƒeliisi ana yɛɛ ajɩ na yuɖa kǝbaja ma, n'apala Pɔɔl sarka nɩ.

Chapter 25

1Ƒɛsitusɩ akpa proƒɛŋsi nɩ ma, ʋshile ʋriutaja na ace sesaree na yerusalɛm. 2Ŋkǝŋ na basaraalaaja banɖiyar na baŋono ba wala ace ƒɛsɩtusɩ sul atɩ na ciu na Pɔɔl, Kǝba na yɛɛ ba ŋǝ nɩ gɩnyine na. 3Na bapǝlapǝla nɩ waa: Apɩ na Pɔɔl Yerusalɛm naa ba ŋǝ gayɛ akǝl nɩ akǝ.4Na ƒɛsɩtusɩ alǝ pɩ waa: Pɔɔl aɖa sesaree sarka nɩ aɖe agɩlopi aɖe ataa kɔɔ ace ŋkǝŋ. 5Na alǝ basaraalaaja waa: Ba laa bɛrɛ batǝr aɖe aŋkǝm ace, naa ɩta jɩ waa: ʋsoro ɖe alee mbɔnɔ nɖǝn, baciu na nɩ.6Ƒɛsɩtusɩ aɖa ŋkǝŋ ɖaa ɩshile tǝb ɖǝn ma, basul. Kaŋkǝm na ace sesaree. Gaja gakʋɖa asǝ'ɩkǝma kamboilaŋ ma,n'alǝ bapɩ na Pɔɔl. 7Pɔɔl akpa ŋkǝŋ ma, na yuɖaa kǝbajaɩ baɖoo na yerusalɛm ma ba ta asǝr nɩ akal na ciu na nɩ alesʋra tuutuumaɩ kɩwǝɖa nɖi na ma. 8Na Pɔɔl alǝ alaa agʋlɔ waa: Aɖe ka wǝɖa taalɩ ɖǝn na yuɖaa kǝbaja bagʋpɔ na, kawǝɖa taalɩ na ʋnyiŋu kaaƒala na, kawǝɖa taalɩ na sesarɩ na.9Ƒɛsɩtusɩ ana yɛɛ yuɖa kǝbaja bɩcine ɩkǝr ma, n'alǝ Pɔɔl ʋtɩ yɛɛ ace Yerusalɛm bacǝm n'akɩ ɩkǝma amʋŋyɩɩ aa?. 10Na Pɔɔl alǝ waa: sesarɩ sul na nnǝ mace, ŋkǝŋ na ba cǝm n'amʋ ɩkǝma. Kǝ ma lee pɩ mbɔnɔ nɖǝn na, ɖaa akɩɩl api ʋyɔ jɩ gɩshɛbɔ ma.11Ɩta jɩ waa: Nlee bʋkɔɩ kǝ bʋ ɖa ɖei ɖei na ma, kokoo nlee bʋkɔɩ bʋsǝm na bʋce ma, kǝ ma bǝla waa: Bakǝ amʋ ma ciina , Ama ɩta jɩ waa:bɔkɔɩ ba na ciu n'amʋ ma, kɩ lee ɩja na, ʋɖǝn amana atɔɔ amʋ ashee pɩ ma.shee ma yiɖa sesaarɩ. 12Ƒɛɛsitusɩ, aƒaŋa ƒaŋahi aɖe nna abakǝl ka na ma aboŋo ma, na alǝ Pɔɔl waa: Ʋtaa sǝra yɩɖa sesaarɩ ace aŋyu.13Ɩlee ɩshilee ɩnyɩʋ kaŋkǝm ma, na Gʋpayarɩ agɩrempa n'akara Berenisi bakpa sesaree basala ƒɛsitusɩ. 14Anaa ɖa ŋkǝŋ ɩshɩlee tuutuuma ma, na ƒɛsitusɩ atɔɔ Pɔɔl agalei alǝ ashee nɩ waa: ƒeliisi apala ʋsoro ɖǝn sarka nɩ 15Nce yerusalɛm ma, na yuɖaa kǝba saraalaaja kaɖibaja na baŋo no baɖa na ciu na ni na yɛɛ waa : Bakǝ nɩ acii. 16Nambuye pɩ waa: kɩ lee Roma kǝ baja bagʋshile waa bakǝ arɛ acii, kǝ baŋǝ na ni gabɔnɔ gaɖǝn na, shee baɖʋ nɩ gɩcuca, naa bata naa ciu na nɩ alǝ alaa agʋlɔ alesʋraɩ laŋ ba na ciu na nɩ ma.17Bapɩ ma, kǝ ma pal jɩ galɩŋ na, gaja gakʋɖa nsǝ ɩkǝma, kamboi laŋ ma, na nlǝ bapɩ n'ʋsoro ɖe. 18Ŋkǝŋ na aba ciu ka na ma, basǝba na ciu na nɩ ama kǝ baŋǝ gabɔnɔ gaɖǝn alaŋ ɖaa nna ƒaŋa ma na, 19baɖiini kaalei jɩ baɖo na bɔbɔ na bawor, na nɖee bana yɩɖa waa: Yeesu aci ma, na Pɔɔl waa: Aŋǝnǝ 20baɖa nalɔɔrɩɩ na bawor ma, kǝbakɔ atɩ yɔ ngaɖee bari ma na, na ntaba Pɔɔl waa: Ataa ce Yerusalɛm ba cǝm nɩ nɩ ɩkǝm alesʋra ɖe laŋ aa?21Ama Pɔɔl ayɩɖa alǝ waa: ɩsǝm galei gaɖe gakpa ampɛrɛɛ sul, ŋkǝŋ na nlǝ waa: Baƒǝna aɖʋ nɩ ŋkǝŋ naa ma tǝm na nɩ ashee sesaarɩ. 22Na agɩrɩmpa alǝ waa; Ntɩ yɛɛ ma rǝŋǝ ʋsoro ɖǝ aganɔ nɩ na ƒɛsɩtusɩ alǝ nɩ waa; Gaceŋ ʋtaarǝŋǝ23Gaja gakʋɖa ma, na Agɩrɩmpa n'akar ba kpa ɩkǝma kaaɖu asǝna bɛrɛ tuntuuma bakǝmcǝmja na mpa kǝ baŋono. Na ƒɛsɩtusi ashee ganɔ bapɩ na Pɔɔl. 24Ŋkǝŋ na ƒɛsɩtusɩ alǝ waa: Gʋpayarɩ agɩrɩmpa, n'anyɩn ɩ ɩɖa atɩ ya ma, ɩyǝ ʋroro nɖe agalei ji yuɖaa kǝbaja tuutuuma ba lǝ ashee amʋ yerusalɛm, nakuro waa: kasǝm bapala nɩ aɖa ŋŋuro nɩ na.25Amasul ŋŋǝ ma,kawǝɖa taalɩ ɖǝn bakǝnɩ acii na, agɩlopɩ gboo ayɩɖa ampɛrɛɛ, na ntɔɔ niya ma ce na nɩ ampɛrɛɛ sul. 26Kǝma ŋǝ gaɖǝn anɖilaŋ ma ŋɔn ashee apɛrɛɛ na; Galaŋ na, mpɩ na nɩ anyɩŋyu, laa laa akɩ gʋpayarɩ agɩrɩmpa, naa gɩ yɔ bʋkɔɩ gɩŋɔn ma. 27Aɖʋwaa:Ganɩ gaɖe gashee amʋ ŋkomo waa: Ba ce n'arɛ sarka nɩ kǝ bayɔ bʋkɔɩ alee ma na.

Chapter 26

1Ŋkəŋ na Agrippa alə pɔɔl wàà̀̀:<< ʊta səra alə galei ashee akʊʊ lɔ.>> pɔɔl á bɔlɔ agʊnyɛ naa acam agʊlɔ: 2gʊyà Agrippa ŋŋə aŋgʊlɔ ɖaa nɖi ŋsanŋ ka yar ma anyɩŋ yɩɩ ʊrɔŋ wàà ma lə galee ashee ɖaa ngaɖee yʊɖaa kəbaja ba paŋa na amʊ ma; 3aɖʊ waa aki ʊlee bʊlitab ka ka yɔ ka kpata kɩɩ na nà yʊɖaa kə ba ja ba lə sʊra, galaŋ ŋtɩ nyɩŋə anyɩŋ lee ma suuru arəŋ aŋ ga lei.4Yʊɖaa kəbaja ba ŋunii bayɔ ɖaa ŋjɩ aŋ gɩ yiƒala aŋ ga təna laŋ na Yerusalɛm ma. 5ba yɔ amʊ ɖoo ʊsʋbʋ nɩ na ɩsim ba yɔ alə waa ŋlee ɖaa ƒariisi ka ja ma na, ŋkulo nɖee ŋkaŋkər ata aɖiini nɩ ma.6Ŋnyəmə ŋyiɖe atɩa ba tɩ cim na amʊ ɩkəma, aɖʊ waa ŋtɩ yɛɛ alɩ ka wəlɩ nɖee Gaja galee na atəba ya ma. 7aɖʊ waa nɖe na alɩkawɩli nɖee atʊ bʊŋʊma tə na banyɩʊ ba na saa waa ba cam ɖaa ba na kʊma Gaja paa gajaka na gɩjibɔŋɔ ma. ta maa ɖe laŋ na ba na Yʊɖaa kəbaja ba na paŋa na amʊ bʊlei, gʊya Agrippa. 8maa kɔ laŋ na anyɩn ʊɖən kaƒaŋa lə waa Gaja gatɩ ga səra aŋənə ba kono na?9Tam ɖəŋ nɩ, ŋƒaŋa aŋ gɩlopi waa maa ɩsim wàà ma lee alə sʊra tùù tùù ma atəŋə Yeesu Naasarɛtɩ ka ja. 10ŋlee ɩ Yerusalɛm kampa nɩ. mpɔɔ bɛrɛ mbaɖei ba wʊɖa ʊcine ma túú túú ma ŋku, na ganɔ ŋgaɖee ncam ba saara laa ja kaɖi baja sul ma, ga laŋ ba ta naa kə pɩ amʊ ŋna təŋə pɩ. 11ŋƒaŋa pɩ sananɩ akpala tùù túú ma ʊnyiŋʊ ka bʊƒala bʊŋunii nɩ, na ŋyɛɛ wàà ma lee pi ɖoo lə waa ba lə galibɔnɔ alim. ŋna cam na pɩ na ʊnya na naa naa ɖʊ pɩ sa na nɩ gɩ sana ka mpa nɩ gboo.12Saa nɖee ŋna lee gəŋ ma, amʊ ŋtɩ cê ɖamas na ba saara laa ja ba ashɛ na ɖaa ba lə ma; 13n'ʊshilè, Gʊyàrɩ, kʊ nyɩŋca laŋ, na ŋŋə ʊkaɖʊnɖee ʊkaɖa paa awu ʊshilè ma ʊɖuo na alaŋ, naa akaɖa asir mʊ akal na bɛrɛ mbaɖei ba ɖa na amʊ ma. 14saa nɖee atʊ ganɔ gɩ ƒəɖa atəŋ ma ,na ŋrəŋə ʊwələ ʊɖəŋ ʊlə na mʊ bʊlei, na hɩbru ka gɩ kərə: sɔɔl, sɔɔl Maakɔ laŋ na ʊna n'aashɩɩ mʊ? ɩkaŋ kər shee akɩ wàà atʊ wa akʊkei na cim gɩ keŋpi15Na ŋlə wàà: aŋa na akɩ nɖi yar? na nɖi yar abuye mʊ wàà, amʊ na Yeesu nɖee ʊna naashɩɩ ma. 16Ŋnyɩmə ta ayɩɖe akɩkei laŋ, aɖʊ wàà bʊkɔ mbʊɖee laŋ ŋƒaŋa akɩ aŋgʊlɔ ma na gəŋ wàà, ma kpeɖe akɩ alêe atəŋ lee ja, na aləsʊra nɖee ʊyɔ na mʊ nyɩmə ma ka səriya laa ja, na aləsʋra nɖee ma tɩ̂ƒaŋa akɩ ma. 17Naa maa cam samaa na ba ya ja mbaɖee ma təm akɩ ba sul ma. 18Naaa a cə̂ atɩ tinêe bɩ nyine, naa alâa pɩ ŋkomo, na seetaanɩ ɩkashɩ nɩ, aɖʊ Gaja k'ʊ kaɖʊ nɩ, naa ba ye ŋə ba mbɔnɔ kʊ təɖʊ acâm Gaja sul, na tiibi nɖee ma shêe bɛrɛ mbaɖei ba wʊɖa na amʊ ʊcine naa ŋlaa aƒələ ma.19Galaŋ Gʊyàrɩ Agrippa, kə mabəla Gaja kʊ ƒaŋʊ na; 20Ama asəba na Ɖamaasɩ kəbaja, na Yerusalɛm, na yʊɖee kɩ karà karà nɩ, apələ na ba yaja gboo, ŋlee waasu ashee pɩ wàà ba câpara ba nɖawa naa akim asəla na Gaja, naa naa lee nɖawa ŋcəpəra ka təma ɩsoŋsono. 21Galaŋ na Yʊɖaa kəbaja ba ri amʊ ʊnyɩŋʋ kaaƒala nɩ naa naa yɛɛ wàà ba kə amʊ.22Gaja ga kaŋa na amʊ halɩ ŋnyɩmo, aɖʊ wàà ŋyiɖe alaŋ a laa səria ashee samaa kə ba pi na kə ba ŋono, ashee ɖaa galei aŋɖoba ma na na Muusa ba lə wàà ɩtɩɩ tɩ pɩ ma ; 23Wàà kristo asim aŋə sananɩ naa alee arɛ nɖee anaa səba aŋənə ba kono ba gɩcɩɩ ca nɩ ma na alə ʊkaɖʊ kaale ashee Yʊɖaa ka samaa, na bayoja gboo.24Ɖaa pɔɔl aboŋo a gali lə ka ma, na Fɛstɔsi alə n'ʊwələ kaŋkəra waa:< ʊ ŋaŋtər; Akʊ yɔʊ bʊbɔnɔ ʊkara akɩ, gʊ ŋaŋtəra.>> 25Ama pɔɔl alə wàà<< kə ma ŋaŋtər na, Fɛstɔsi girma bʊbɔnɔ yar; ama n'amʊ cine na ŋna lə ɩja k'abʊ lee na gʊlʊburo ka. 26Aɖʊ wàà gʊyàrɩ ayɔ alee sʋra ɖe laŋ na ŋna lə na nɩ ƒɛɛ, aɖʊ wàà ŋyɔ wàà akɔ ɖən kɩ lugo ashee nɩ na;aɖʊ wàà kə ba lee ɩ ʊlugu nɩ na.27Ʊwʊɖa na nɖobi ma na, ʊcine aa Gʊyà Agripa? ŋyɔ wàà ʊwʊɖa ʊcine. >> 28Na Agripa alə pɔɔl wàà:<<ʊ na yɛ̀ɛ̀ yɛ́ɛ́ wàà apala amʊ ma pəra Kristo kʊpi kpaarɩ gəŋ aa?>>. 29Na pɔɔl alə wàà << ŋtɩ nyɩŋə Gaja,wàà: baa nyɩmə na baa kɩ lee nyɩmə na, ɩpaa lêe a nyɩn ŋɖən ɖən na, ama barɛ mbəɖei ba na rəŋə a ŋgale ʊrɔŋ ma ɩɖa ɖaa amʊ ma gboo, ama ɩpaa lêe ŋku pɔɔ ka k'ɩwɔrɔ nɩ na.30Na gʊyà a ta yiɖe, gomina na Berenisi gboo na barɛ ba ŋunii mbəɖee ba man asə ma; 31sáà nɖee ba na ɖuo ʊwalʊ ka ŋku nɩ ma, ba ɖe ba tɩ lə na bawor wàà: arɛ nɖe ka lêe gʊleu ŋgʊɖei ɩsiŋ na bʊce koo ŋku pɔɔ ka ma na.>> 32Na Agripa a lə Fɛstɔsi waa<< maa kɩ lee waa ʊsoro nɖe ayɛɛ ʊcam lam atəŋ sesar sul na maa gɩlam nɩ.>>

Chapter 27

1Ŋkǝlǝ ba tɔɔ niya na yɛɛ ba ce Italii ma, na ba tɔɔ Pɔɔl na sarkabaja baɖǝn akara ɩsɔjashɩnʋn banɖiyar ɖǝn aɖa agustǝ ʋla laŋ ba tɩ yiɖa nɩ waa: Juliusɩ. 2Na gɩ kpa Aɖiramiɩtɩ ka ŋyiƒoi mbʋbɔnɔ nɩ, nɖe ntɩ ce Asii, na gɩƒǝl, na Aristaakɩ Maseɖʋanɩ kaja áyàlà atʋ ace.3Ʋshile ʋnyɩʋtaja, na gɩ kpa siɖɔɔ: Na Juliusɩ ana tɔjɩ Pɔɔl n'ʋcine ʋsoŋsono ma, ashee Pɔɔl ganɔ waa ace abasoro sul bakaŋa na nɩ. 4Gɩ ɖoo ŋkǝŋ ma, na gɩtǝŋǝ.na shiipukʋja gʋsǝrǝ gʋɖe gʋkaŋkǝr. 5Gɩ sǝla silisii na pamƒilii ka tǝŋku ma, na gi kpa miraa lisii kʋtǝnla nɩ. 6N'ɩsɔjashɩnʋn banɖiyar aŋǝ Alɛkisanɖirii kaŋyɩƒoi n na ce Italii ma, na gɩ kpa ncǝn.7Ɩshile tuutuuma ŋyɩƒoi nɖe nti sara shɛlɛm bʋto laŋ na gɩ ye ti kpa sniiɖi kanɖilaŋ, gʋsǝrǝ gʋɖe gʋkaŋkǝr naɖʋ atʋ ɩshɛɩ kʋʋpala gɩ kpa were na. Na gɩ kul na ce na salmɔɔnɩ. 8Na nawiya abʋmbɔnɔ na gɩ ye tɩ kpa gaɖuu ba na yɩɖa waa: Ŋyiƒoi kaaɖuyiɖeka gaŋǝrǝ gaɖe gaɖa asǝla na lasee kampa.9Alʋwaatʋ tuutuuma akǝƒǝl, atɩ gasana bʋto laŋ, gaɖe gasɔm paa, halɩ ganɔkʋrka kasaa akǝƒol. 10Galaŋ na Pɔɔl alǝ ashee basaaka waa: atibaja waa, ntɩ ŋǝ waa: Atɩ gasana bʋto laŋ gatɩ go lee saratɩ abʋmbɔnɔ, Kɩ lee ayɔkɔ na nyiƒoi kanɖǝnɖǝn na, atʋ bɛrɛ gboo. 11Ama ɩsɔjashɩnʋn banɖiyar karǝŋǝ ŋgaɖee Pɔɔl ana lǝ ma na, naa naa rǝŋǝ na abʋrka na ŋyiƒoi ka kɔyar.12Ɖaa ŋyiƒoi kaa ɖurgǝka gaɖe kaa cǝm ʋnyǝŋkǝrǝ ka saa na ma, na baganɔ ba wala alǝ waa: shee batǝbǝ gaɖu gaɖe ace ƒenisi kaaɖʋyiɖeka, gaɖu gaɖe galee kǝrɛɛtɩ kampa gʋnyɛsono laŋ na gʋnyɩpɛnɛ laŋ, na gajakalaŋ na gɩtǝŋshile laŋ na, gʋnyɩpɛnɛ laŋ, na gajakalaŋ na gɩtǝŋshile laŋ na, naa baɖa ŋkǝŋ ʋnyǝŋkǝrǝ kasaa. 13Ŋkǝlǝ gʋnyɩsono laŋ kagʋsǝrǝ gʋ na wu ma, na babʋrkaŋyiƒoi bashee balɔ ɩja waa batɩ ba sǝra aƒǝl ace kǝrɛɛtɩ.14Batɔɔ na ce ma, na gʋsǝrǝɩ banayɩɖa waa: Erakɩlɔɔ ma gʋkʋɖa kagʋlɔ alam bʋto laŋ. 15Naa apikǝl ŋyiƒoi, kɩnsǝra ŋyiɖe na, ace na gʋsaʋ gʋƒɔlɩ. 16Na gɩtɩ ɖoo kloɖia katǝna bʋto bʋsǝrji akal ma, katǝntǝn, kusǝra gɩtǝŋǝtǝŋǝ ŋyiƒoi ace gaɖuyiɖe ka na, na nawɩya abʋmbɔnɔ.17Ba laa ŋyiƒoi kaŋkɩsa ma, na batɔɔ njɩ akʋr na ŋyiƒoi naa cuna asampǝna waa: Ŋyiƒoi mpaa tɩ cǝm na sirtɩ kaŋƒʋrʋkɔ na, na ba laa akuro ɩŋunii, na gʋsǝrǝ gʋƒǝl na pɩ. 18Ɖaa gʋsǝrǝ gʋce na pɩ gaɖulɩŋka ma, gaja gakʋɖa ma, na ba laa ayɔkɔ na bǝɖa bʋto nɩ .19Ʋshile ʋriutaja na ba laa ayɔkɔɩ ɩsaa ma, abǝɖa na banyɛ. 20Ɖaa ʋshile tuutuuma kǝ ba ŋǝ ʋshile n'ɩŋɔrpi na ma, na gʋsǝrǝ gʋbʋmbɔnɔ gʋnaana wu na kǝ pɩ ma, na ba tamaa aɖoo waa; kǝ ba kɔɔ aƒʋra na.21Kǝ ba jɩ ʋjɩ na halɩ ɩshile gʋya. Ŋkǝŋ na Pɔɔl ata ayɩɖe bagɩcuca naa alǝ pɩ waa: ôô ambasaro maa ɩrǝŋǝ ŋgaɖee nce alǝ waa: Gɩpaa tǝbǝ kǝrɛɛtɩ naa saratɩ na asaara apaa wǝɖa atʋ na. 22N nyǝmǝ ntɩ anyɩn ɩkashɩ baaŋa ari agʋlɔ, atʋɖǝn kaa cii na, ƒaashee ŋyiƒoi kanɖǝnɖǝn nnɩŋlee asaara.23Gaja ŋgaɖee gajee amʋ, naa nnalee antǝma ma, amalaɩka aƒaŋa amʋ agʋlɔ gɩjibɔŋɔ; 24N'alǝ amʋ waa: Pɔɔl, asampǝna ɩpaa kpa akɩ na ɩsem ace sesaarɩ aŋyu, kiɖe atɩya, Gaja gaɖʋ bɛrɛɩ na pɩ ɩɖa ŋyɩƒoi nɩ ma, akanyɛ nɩ. 25Galaŋ ambasaro woo, shee ma ɩja, aɖʋwaa: Nwǝɖa na Gaja ʋcine waa: ɖaa alǝ ma,ɩtulee. 26Ama gɩtɩ gɩlii atɩkul gatǝna gaɖǝn nɩ naɩ.27Ʋshile tǝb-nɩ-nan kagɩjɩ bɔŋɔ, gʋsǝrǝ gʋ sǝprǝsǝprǝ pɩ ace na aɖireatɩ, na batuɖaja ba lǝ gɩjɩbɔŋɔ waa: ɩɖa ɖanɖaa basǝla na gatǝna gaɖǝn ma. 28Bakǝwǝ nɖee ba na ƒaŋa na bʋto ma, na baŋa apra akoo ma; bakɔɔ akǝm ace ŋyu n'akǝʋ ɩƒaŋaka ma, naa ŋǝ apra tǝb-nɩ-nʋn. 29Baɖe batɩ cu asampǝna waa: Bapaa tɩ kal bʋto nɩ katakǝwa ɩƒɔnɔ na, na balaa arʋkɔ nɖee ɩna tǝŋǝ tǝŋǝ na ŋyiƒoi ma, ɩnan abǝɖa naa naa nyiŋǝ waa; Gaja gakʋɖa were were.30Ŋkǝŋ na mbaɖee ba na bʋr ŋyiƒoi ma, ba na yɛɛ ba ɖoo apala ŋyiƒoi, na yɛɛ ba kǝʋ nrʋkɔ mbʋmbɔnɔ bʋto nɩ, 31Ŋkǝŋ na Pɔɔl alǝ ɩsɔɔja ɩshɩnʋn banɖiyar waa na bɛrɛ baɖe kǝ ba sǝ ŋyiƒoi nɩ shɛlɛm na, kǝba ƒʋna na. 32Ŋkǝŋ na ɩsɔɔja batǝɖǝ nrʋkɔ ntaakanayɔkɔ naa apala ŋyiƒoi nƒǝl kagʋja.33Naa gaja gayekʋɖa, na Pɔɔl aɖʋ baaŋa ɩkaŋkrɩ waa: bajɩ ʋjiʋ, na lǝ pɩ waa: ʋrɔŋ ɩshile tǝb-nɩ-nan ɩnoo kama ɩrianyɩnalo kɩjɩ ʋjɩʋ na; 34Galaŋ baa ŋa ajɩ ʋjɩʋ naa ɩwǝɖa alaaƒiya aƒʋra, anyɩnʋɖǝn agʋŋʋrʋ anɖi laŋ kagʋkala aƒǝɖa na. 35Alǝ gǝŋ aboŋo ma, n'atɔɔ boɖo anyiŋǝ Gaja baŋunii baŋyu. Ŋkǝŋ na bayʋkʋr boɖo boɖo anyiŋǝ gaja baŋunii baŋyu. Ŋkǝŋ na bayʋkʋr boɖo boɖo asǝba na jɩ.36Na baŋunii bakaŋkrǝ balɔ ajɩ ʋjɩʋ miyaʋ. 37Gɩ pa bɛrɛ awanyɩʋ nɩshiriu natǝb-nɩ-koloŋ. 38Ba ji ʋjɩʋ boŋo akun gɩshɛbɔ ma, na ba ƒaa ayɔkɔ alaa bǝɖa, abǝɖa blee teŋku nɩ. .39Gaja gakʋɖa ma, kǝ bakɔɔ ayɔ gaɖu na; na ba ŋǝ gaɖʋ gabɔɖɔ ma, na batɔɔ niya waa: Bapiklǝ nyiƒoi nce ŋkǝŋ. 40Ŋkǝŋ na bakʋɖa ŋyiƒoi alam bʋtonɩ , naa kʋɖa ɩlɔ ɩŋunii naa ɖʋ ŋkuro ashee gʋsǝrǝ gʋpikǝl ŋyiƒoi ace na gaɖu yiɖeka. 41Na ba ŋǝ gatǝna gaɖǝn cei shɩshɩnɩʋ na bace atɩ cǝwaa najɩ, ŋyiƒoi kɩŋkɔɔ na sara na, gʋsǝrǝ gǝ na wu kɩkashɩ ma, na ŋyiƒoi kaŋkǝm ɩsǝba na pi.42N'sɔja batɔɔ niya na yɛɛ bakǝ sarkabaja, naa ba paa tɩ ɖoo banyɛ aɖa bʋto acuu na. 43Ama, ɩsɔɔja ɩshɩnʋn banɖiyar a na yɛɛ aƒʋna Pɔɔl ma, na abǝla na pɩ. Na shee ganɔ mbaɖee bayɔ bʋto kʋɖaʋ ma, ba ɖa bʋto atɩ kul gatǝnalaŋ. 44Ɩta saa na basaka, basǝ ɩkpatakʋlaŋ kokoo ŋyiƒoi ka saʋ laŋ naa baaŋa aɖoo na nɖi.

Chapter 28

1Giɖoo na nɖi abaŋo ma, na gɩ ye yɔ waa:Gatǝna gaɖe gajɩ kawaa malta. 2Na ŋkǝŋ ba cam atʋ gɩsana aƒaŋa atʋ babʋcǝma, maa abʋra ʋtonu ashee atʋ aɖʋwaa: ʋto ɖetɩ nyɩ paa, ʋnyǝkrǝ ʋɖetɩ wu.3Pɔɔl akulo ulakʋpi akǝʋ ntɔn ma, n'ʋbu aɖoo ɩlakʋɖe nɩ asǝ n'agʋnyɛ . 4Ŋkǝŋ kǝbaja ba ŋǝ ʋbu ata sǝ na agʋnyɛ ma, na ba lǝ bawor waa: Uaƒʋ ja ɩja ʋsoro nɖǝ alee arɛbɔnɔ na, baa maa acɔɔ ɖoo nɖi ma.5Na Pɔɔl akǝpǝr ʋbu abǝɖa ntoŋ apala sǝ kɩ caa alee nɩ gaɖen na. 6Na bɛrɛ baɖe ba sǝ na saa waa: kayɔ na agʋlɔ aʋtɩ gʋ fuu, kakoo aƒǝɖa acii; ama ba sǝ na saa ɩlɩŋ kǝ ba rǝŋǝ gaɖǝn na ma, na ba cǝpra na lǝ waa: Ŋde kajarɛ alee gaja jɩ.7Ʋsaro ɖǝn batɩ yɩɖa nɩ waa: Piblius, ajɩe gatǝna gaɖe gaŋunii, na acam atʋ gɩsana aƒaŋa atʋ abʋcǝwa. 8Piblius yar ɖeɖa na shɛɖɛ koko n'ʋnyǝŋkrǝ; Ŋkǝŋ na Pɔɔl ace atɩ tǝr anyɛɛ nyiŋǝ ashee nɩ n'ʋshɛɖʋ ʋkaɖa . 9Ŋkǝŋ na ba wala gatǝna gaɖe nɩ kǝbanyʋŋkʋja apɩ na a sul na bɩshɛɖʋ ɩkaɖa. 10Baɖe batɩ dʋ atʋ gʋrɛ gɩshɛbɔ, gɩ na shɛʋ ma, na ba lee atʋ gʋjɔɔ, bʋkɔɩ gɩ na hɩɛ ma.11Gɩɖa ŋkǝŋ nalɩ ɩŋɔrɔ ɩriu, kaŋkǝm, na gɩ ye tǝbǝ akpa alekɩ saɖiri, kaŋyifoi nɖa gatǝna gaɖe nɩ gʋsǝrǝ kasaa ma, nɖe ntice batɩ cere ɩshika mana. 12Gɩkpa sirakus ma, na gɩ yiɖe ŋkǝŋ ɩshile iriu.13Gɩɖoo ŋkǝŋ ma, na gɩ sara ʋshile ʋpǝlǝmǝ kaa sana, akpa regioo kampa nɩ, na gʋnyɩsonolaŋ kagʋsǝrǝ, gʋsǝba halɩ ɩshile ɩnyɩʋ na gɩkpa Pusɔɔl kampa nɩ, 14Na gɩ atɩ bawor baɖǝn ŋkǝŋ na baɖʋ atʋ suru waa; Gɩɖa basul ɩshile kulumiɖǝn.kaŋkǝm na gɩtɩ kpa Room. 15Atɩ bawor ɩ baɖa ŋkǝŋ ma, barǝŋǝ atɩŋto-gi ma, na ba pɩ atɩ wanatʋ Apiusi kagʋya nɩ gaɖuu ba na wala nyem bʋkana ma Pɔɔl aŋe pɩ ma, na akʋma Gaja-Naa akaŋkǝr agʋlɔ.16Gɩ kpa Room ɖe ma, na bashe Pɔɔl ganɔ waa; ataasǝra aɖa anɖǝnɖǝn na sɔja nɖee ana tʋŋa nɩ ma. 17Ʋshile iriu kaŋkǝm na Pɔɔl ayɩɖa yuɖaa kaɖibaja; bawala ma, na atɔɔ ʋwǝlǝ alǝ waa: Ambawar basoro, kǝma lee taali ɖǝn na samaa na, kǝma saŋkɔɔ alee taalɩ ɖǝn n'atɩ baya bagʋshile na, na bari amʋ aɖʋ sarka nɩ yerusalɛm, naa tɔɔ amʋ akara Rooma kǝbaja banyɛnɩ. 18Banɩ bataba amʋ ma, na batɔɔ niya na yɛɛ balam amʋ aɖʋwaa kǝ baŋǝ taale nɖee anaa pala ma cii ma na .19Na yuɖaa kǝbaja babǝla jɩ, n'ɩlee amʋ ɖoole ŋyiɖa sesaarɩ ama kɩ lee nna yɛɛ ma ciu na amasamaa na. 20Bʋkɔɩ laŋ nna yɛɛ maŋǝ anyɩn alǝ n'anyɩn ma na gǝŋ; Aɖʋwaa: Israɛl atamaa laŋ na ba ɖʋ amʋ ɩwɔrɔ amanyɛnɩ.21Na ba buye Pɔɔl waa: Atu kɩɩ ŋǝ gʋbɔ gʋɖǝn gʋɖoo na yuɖee akaalei laŋ na, n'atʋwar ɖǝn ka pɩ atɩ na lǝ akɩmbɔnɔ nɖǝn na. 22Ama gɩtɩ yɛɛ gɩ rǝŋǝ akaanɔnɩ, ŋgaɖee ʋna ƒaŋa ma, aɖʋwaa: Gɩyɔ waa: Baa nka na aɖiini ɖe batɩ bǝla nɩ.23Na ba tɩ ʋshilei ba wa, na bɛrɛ tuutuuma ba wala agaɖu? Na Pɔɔl alǝ pɩ Gaja kaayarɩ tǝna kaalei, na laa na sǝriya galei musa na annabi mana ba gʋpɔ gʋlǝ ma, na kaka pɩ yeesu agalei. Tɔɔ gajaka halɩ gɩtǝŋshile. 24Na baɖǝn ba shee ɩja, galei analǝ ma, na basaaka babǝla .25baɖoo ŋkǝŋ ma,na ba paɖa paɖa kǝba tɩ rǝŋǝ na bawor na,ŋkǝŋ na Pɔɔl alǝ waa: Ŋŋuro nsoŋsono nwǝɖa ɩja ŋkǝlǝ annabi esayee waa: 26Kʋla ace samaa ɖe sul, n'ala nɩ waa: ɩtɩ ɖʋ gʋtɔ ama, kɩ na ŋǝ na, ɩtɩ kiɖe ama kɩ ŋǝ na.27Aɖʋwaa: samaa ɖe agɩƒolu gɩcir; ba cǝʋ ba gɩƒolu naa siu bɩnyine, naa ba paa ti ŋǝ na bɩ nyine na, ba paa tɩ rǝŋǝ na batɔɔ na,ba paa ti tī kaashɩ aƒʋba nɖawa naa ma kaɖa bɩshɛɖʋ na.28Yɔ ma, waa Nɖinsono kalei gaɖe gaja gatǝm na ma ashee mbaɖee kǝ ba bʋŋayɔ Gaja na ma, bani batɩ ba rǝŋǝ. 29Pɔɔl alǝ gǝŋ ma,na yuɖaa kǝbaja baƒǝl atɩ na lɔɔru na bɔbɔ na ba wor.30Na Pɔɔl ahaya gaƒala aɖa ŋkǝŋ halɩ bʋja bʋnyɩʋ aɖe tɩ cam mbaɖee ba pɩ baŋǝ nɩ ma, gɩshɛbɔ. 31Aɖɛe tɩ lee Gajakaayarɩtǝna kaalei na cere bɛrɛ bʋkɔɩ bʋ lee nɖiyar yeesu-kristo agalei ma,ƒɛɛ nawɩya ɖǝn amana.

Romans

Chapter 1

1Pɔɔl Yeesu-Kristo atǝŋleeja, bayɩ‌ɖa nɩ‌ alee atǝmka, aɖu nɩ‌ afǝlǝ waa: A lǝ Gaja kalaabaarʋ‌ asaŋsono, 2Nɖee Gaja ga cee lǝ kaale ɖooɖooɖo na annabi mana na cɩ‌rɩ‌ kʋ‌ŋɔn ma, 3Ŋgaɖee galee ʋpur baŋʋ‌m Ɖaʋ‌ɖa abʋ‌ŋʋ‌ma nɩ‌ ma,4Naa bayɩ‌ɖa nɩ‌ na ŋŋuro ɖacɩ‌rɩ‌ cɩ‌rɩ‌ kɩ‌ kashɩ‌ waa: Gaja ʋ‌pur, ʋ‌ŋǝnu aɖoo bakono nɩ‌ laŋ, Yeesu-Kristo atɩ‌nɖyar, 5Agʋ‌jɔɔ kʋ‌gɩ‌ ŋǝ na bayɩ‌ɖa atʋ‌ waa: Batǝmka, naa gɩ‌ pala mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, ba wǝɖa na nɩ‌ ʋ‌cine na cu nɩ, 6Bagɩ‌ cuca nɩ‌ Yeesu-Kristo ayɩ‌ɖa anyin gboo ma,7Mbaɖee baɖa Rom, balee Gaja abasɖɔka ba yɩ‌ɖa pɩ‌ balee ɖacɩ‌rɩ cɩ‌rɩ kǝbɛrɛ ma; Gaja galee ataya na atɩ‌nɖi yar Yeesu-Kristo bagʋ‌jɔgʋ‌ɖa n'anyɩ n'8Ntɩ‌ kʋ‌ma Gaja na Yeesu-Kristo aŋyɩ‌ɖa, aɖʋ‌ anyɩ‌nʋ‌cine ɩ‌wǝɖama, ɖulinya aŋunii ayɔʋ‌. 9Aɖʋ‌waa: Gaja ɩ‌ nna lee antǝma ma, n'ʋ‌pur alaa baarʋ‌ asoŋsono, balee sǝriya waa:Ntɩ‌ lige anyɩ‌nalaŋ baaŋjǝŋ. 10N'tɩ‌ nyiŋa baa ʋ‌shile b'ʋ‌paŋa na, waa: ɩ‌lee Gaja k'ʋ‌ciŋsɔlɔka na aŋfaanɩ‌ ma pɩ‌ atɩ‌ jeɖe anyɩ‌n..11Ncɔɔtɩ‌ yɛɛ waa mpɩ‌ anyɩ‌nasul naa aƒaŋa anyɩ‌n gʋ‌jɔɩ‌ gʋ‌pala ɩ‌toŋo gɩ‌shɛbɔ ma, 12Kokoo naa atɩ‌ ganɔ gɩ‌ ŋǝ ɩ‌kaŋkɩ‌rɩ aman awǝɖa ʋ‌cine ,am n'anyɩ‌n ma.13Kǝ ma nayɛɛ ɩ‌nyir waa: Ntɩkpeɖe na yɛɛ ma pɩ‌ anyɩnasul atɩ‌ ŋǝanyɩn na ma ŋǝ akɔɖǝn aca ma anyɩnasul ɖaa ɩ‌samaa basaakasul ma, ama halɩ‌ na nnyimǝ ɩnaa tɩ barasɛɛ amʋ‌. 14Nji Grɛkɩ‌ kǝbaja ʋ‌ɖa, nalesʋ‌rabɔnɔ baja, na bayɔka na n'yashɛshɛ baja. 15Galaŋ ntɩ‌ yɛɛ ma pɩ‌ atɩ‌ lǝ anyɩ‌n laabaarʋ‌ asaŋso na kaalei anyɩ‌nɩ ɩɖa Room ma.16Aɖʋ‌waa: kǝ ma wǝɖa laabaarʋ‌ asoŋsonokɩ‌ cifalana, ɩ‌lee Gaja kɩ‌ kashɩ‌ ɩbʋ‌mbɔnɔ kanɖi nsono njɩ‌ ashee m'aaɖee bashee ɩ‌ja ma na, ashee yuɖaa kǝbaja ʋ‌sǝbʋ‌ nɩ‌, na Grɛkɩ‌ kǝbaja gboo . 17Aɖʋ‌waa na nɩ‌ na Gaja kaɖeiɖei loa afaŋ ʋ‌cine n'ʋ‌cine, ɖaa baŋɔn waa: ʋ‌cine ɩ‌ ɖei ɖei yar awɛɖa ma, ʋ‌nʋ‌ʋ‌ pala aɖa ŋŋuronɩ‌.18Gaja kʋnyana ʋrgǝ nalaŋ ashee bɛrɛɩ bana lee alesʋra ɩbɔnɔ na ƒɔɩƒɔɩ najɩwa kalesʋra na mbaɖe balugo ɩja ma, 19Aɖʋwaa bʋkɔɩ baaŋa ayɔ na Gaja ma, baƒaŋapɩ, Gaja gakaǰa asheepɩ.20Aɖʋwa Gaja kaɖeiɖei nɖee kǝ ba na ŋǝ na ma, ɩkashɩ nɖee kɩwada gayala na ma, ɖaa alee ɖulɩnya ma, gɩ ta taa akiɖeɩ. Ba lee bɛnɛka ba jɩ na pɩ sunru ma na, 21Aɖʋwa ba yɔ Gaja, n'abǝla ʋyɔʋ, n'abǝla kǝ ba kʋma nɩ na; baƒaŋa nɩbali, na bɩƒolunɩ kagʋƒaŋa gʋshee ŋkomo.22Ba tɩ kʋma balɔ waa, Bawǝɖa gʋƒaŋa, ama nya shɛshɛ njɩ bawɛɖa; 23Na batɔɔ Gaja kʋkʋmʋ kʋ naci na ma, na na kɛshɩɩ na bɛrɛ ba cika, bʋsapɩ, ɩsaʋ, n'ɩbu.24Galaŋ na Gja gapala pɩ ɖa ajɩwa kalesʋra nɩ, a ɖʋ bagɩnyinƒɔnɔ laŋ, batɔɔ balɔ na lee ƒɔɩƒɔɩ kalesʋra; 25Batɔɔ Gaja kɩɩja aƒʋb n'ɩsǝi, ɖaa ba ni ba lee Gajaɩ gawaɖa alɩbarka nace nace ma, na ba cǝpra na lee ayɔkɔ bɔɔta.26Galaŋ na Gaja gapala pɩ baɖa yɛrɛ yɛrɛ: Aɖʋwaa: ba ba ka ba cǝpra na lee bʋkɔɩ kɩ sǝm ba lee na ma, na lee; 27Basoro gboo, babǝla ɖaa ɩsǝm ba lee na ba baka ma, naa ,naa lee bʋkɔɩ kɩsǝm na ma, basɔlɔ mbɔnɔ kalesʋra nabɔbawor basoro alesʋraɩ kɩcɩm na ma, ba tɩ ba cam balesvra ɩbɔnɔ na bʋliu k'ʋɖa.28Ɖaa baƒaŋa nɩ kǝ ba na yɛ́ɛ́ ba yɛ̀ɛ̀ Gaja na ma na Gaja gapala pɩ ajɩwa kalesʋra nɩ, na bʋkɔɩ kɩsǝm na nɩ,29Bʋkɔɩ kɩɖa ɖeiɖei na ma, ɩrŋǝ na pɩ, ɩni nɩ gǝŋ mbɔnɔ kʋleʋ, asɔlɔ gɩtanɩ awu baamʋnʋ, awǝɖa gɩyɔɩ; Gɩnyiŋƒɔnɔ, bawor baŋŋuro kʋlaw, Gaboro, gɩ joto, awǝɖa mbɔnɔ atǝŋtǝŋ; 30Kɔrɔmɔtɔ, saawara, arɛbɔnɔ, nakʋmabalɔ, naƒaŋa balɔ, naɖʋ balɔ gaɖuu kǝbatǝ na ma,na lɩm basaaka bambɔnɔ, kǝ bacu babaya na, Gʋƒaŋa gʋnyɩm pɩ aƒǝl, 31Kǝ ba lee barɛŋǝrǝ na, kǝ ba na yu ashee ʋɖǝn na, kǝ ba na ŋǝ ʋɖǝn ʋshɛɩ na.32Gaja kɩ kǝma ɩɖa ashee pɩ, kɩlee waaba na lee alesʋra ɖe ma, kanɖǝnɖǝn na, amaba tɩ kʋma mbaɖee ba na lee ɩ ma.
Chapter 2

1Galaŋ akɩrɛkɩ, gʋsʋra gʋpaŋakʋ ʋlee, akɩɩ ʋna cǝm na basaaka ɩkǝma ma, kǝ ba jɩ na kɩ suusu na; aɖʋwaa: ʋna cǝm a basaaka ɩkǝma ma, ʋtɩ kǝ akaalei boŋo, ɖ'ʋshɩ na cẹm na basaaka ɩkǝma ma, akɩ gboo ʋtɩ lee alesʋra ɖe. 2Gɩyɔ waa Gaja kɩkǝma ɖe banɩba cǝm na mbaɖee ba na lee alesʋra ɖe ma, ɩja kanɖi laŋ na.3Gapaŋa jɩ ʋnaƒaŋa, ô Arɛkɩ, akɩɩ, ʋnacǝm nabasaaka ma, akɩ gboo ʋtɩ lee alesʋra ɩbɔnɔ ɖe, ʋtaa sǝra aƒɔɖɔ Gaja kɩkǝma nɩ aa ? 4ʋtɩ jǝba na Gaja k'arisiki na abʋcǝma bʋtɩ pikil akɩ aaaaaaaaƒʋba nɖawa aa?5Ama, ɖaa akuƒolu gɩcɩr kɩɩna rǝŋǝ bʋleɩ nama laŋ, ʋtɩ wala ʋnyana naɖʋ n'ʋnyana kʋshileɩ Gaja cǝm aɖeɩdeɩ kɩkǝmama na shee akʋlɔ, anaa sǝla baaŋana atǝma k'ʋɖa; 6Ana sǝla baaŋana atǝma k'ʋda; 7Naa shee ŋŋuno nɖee kɩŋ wǝɖa gayala na ma mbaɖee bawǝɖa koŋkaarɩ na lee nsono na yɛɛ bʋcǝma, ʋkʋmʋ na nɖee kɩ na ci na ma;8Ama, mbaɖee babǝla kǝ ba nyene ɩja na, naƒaŋa balɔ na alesʋra ɩbɔnɔ ma, Gaja k'ʋnyana ʋɩʋɖa ashee pɩ. 9Gaja gatɩ ga pɩ na gʋtɔ gʋbɔka n'ɩshɛɩjɩka ashee bɛrɛɩ baɖa ashee mbɔnɔ na lee mbɔnɔ ma, yuɖaa kaja boŋo naɩ, na Grɛkɩ kaja gboo !10Ʋkʋmʋ, ŋŋǝrǝ, naƒɛɛ ashee nɖee ana lee nsono na, asǝba ashee yuɖaa kaja bono naɩ, naa Grɛkɩ kaja gboo ! 11Aɖʋwaa Gaja kaa na laa ʋɖǝn na pala na, 12Mbaɖee saɩ gʋpɔ kʋʋkana na naa ba lee mbɔnɔ ma shee ba ci gʋpɔ kʋʋɖa na, naa mbaɖee balee mbɔnɔ saaɩ gʋpɔ gʋɖa ma, gʋpɔkʋba cǝm na pɩ ɩkǝma.13Kɩlee mbaɖee ba na ɖʋ gʋpɔ gʋtɔ ma, ba na ɖa ɖeiɖei Gaja kaŋyɩɩ na, ama, mbaɖee ba na tɔɔ gʋpɔ na lee na ntǝma ma, baɖa ka ɖeiɖei. 14Mbaɖee kǝ ba bʋŋayɔ Gaja na, kǝ ba wǝɖa gʋpɔ na ma, ba ta naa sara ɖaa gʋpɔ gʋlɔ ma, gǝŋ ma, ba lee gʋpɔ kʋ gǝŋ ashee bagɩlapi, baa maa kǝ ba wǝɖa gʋpɔ na15Ŋkǝŋ ma batɩ ƒaŋa waaa Ba ŋɔn gʋpɔ bɩƒolu nɩ, ba laakaarɩ atɩ laa sǝrɩya nashee pɩ, na gʋƒaŋa gʋtɩ bǝla na pɩ baaŋjǝŋ baaŋjǝŋ. 16Amalaabaarʋ asbŋsono nɩ bʋkɔɩ bʋnɩbʋtɩ ɖoo ʋshɩleɩ Gaja gacǝm na bɛrɛ ɩkǝma alesʋraɩ balee ŋkomo nɩ na Yeesu-Kristo aŋyɩɖa ma na gǝŋ.17Akɩnɖee ʋna yɩɖa akʋʋlɔ waa yuɖaa kaja, ʋsǝ gʋpɔ laŋ, na kʋwa akʋlɔ waa: Gaja karɛ na kɩ ma, 18ʋyɔ ʋcɩŋsoloka, nakʋma alesʋra aƒǝlǝƒǝlǝ, baceeakɩ gɩpɔ nɩ; 19Akɩɩ na paapaa akʋʋlɔ waa: Akɩ na ƒaŋa baƒɔnɔrɛ ʋnyɩŋca ma, wa akɩlee ka ʋkaɖʋ ashee mbaɖee baɖa ŋkomo nɩ ma, 20Nyashɛ shɛ baja ba cere ka, nacere bajoro, aɖʋwaa: ʋwǝɖa gʋpɔ kʋla na kʋyɔʋ na kɩɩja ma.21Akɩɩ ʋna cere basaaka ma mʋlaŋ na ka na cere akʋlɔ na, akɩ nɖee ʋnalee waasu waa: Ba paa nyim na ma gatʋbaɩ na ʋna nyim ! 22Akɩnɖee ʋna lǝ waa: Ba paa lee gɩsǝna ma, ʋtɩ lee gɩsǝna ! Akɩnɖee ʋbǝla akʋna ma, ka na leeɩ aa?23Akɩ nɖee ʋtɔɔ nakʋma n'ʋakʋlɔ ma, ka na nyene Gaja na, ʋti ɖoo gʋpɔ kaŋkǝm na tǝrǝṭǝrǝ na kʋ ! 24Akalaŋ mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, batɩ kiɖe Gaja ƒɔɩ, ɖaa ʋŋɔn ʋlǝ ma.25Baŋ k'ʋleʋ ʋcǝm, ʋta tɔɔ gʋpɔ alee na ntǝma; Awa ʋta tǝrǝtǝrǝ na gʋpɔ, akabaŋ ɩ ʋlee ma, apra nɖee kǝba lee nɩ baŋ na ma. 26Ɩta jɩ waa nɖee kǝ ba le nɩ baŋ atɩ sara ɖaa gʋpɔ gʋlǝ ma, gǝŋ ma kalee baŋyar na gǝŋ aa? 27Nɖee kǝ ba lee nɩ baŋ agʋlɔ nɩ na ma, ata naa sara ɖaa gʋpɔ gʋlǝ ma, gǝŋ ma, kaa ciu nakɩɩ ʋlee baŋ naa naa tǝrǝtǝrǝ na gʋpɔ maa? ʋye wǝɖa gʋpɔ na baŋ aa !28Yuɖaa kaja ɩja kaja, kɩlee gʋlɔ nɩ kaja nɖee balee nɩ baŋ agʋlɔnɩ ma na. 29Ama, yaɖaa kaja ɩjayar ʋninagǝŋ ,ɖee ba lee nɩ baŋ agɩƒolu nɩ na Gajakaŋŋuro kɩ lee gʋbɔ gʋŋɔn ka kaja na. Ʋni ʋj'ʋkʋmʋ kʋɖoo na bɛrɛ sul na ama, Gaja sul.
Chapter 3

1Gǝŋma, riiba apaŋa na Yudaa kaja awǝɖa, riiba apaŋa ɖaka ashee baŋ kʋ‌ḷeu? 2ɩ‌lee aŋfaanɩ‌ abʋ‌mbɔnɔ ɖaa ba sǝba akaɖa Gaja kaalei ashee pɩ‌ ma.3Heimaakɔ! ɩ‌tajɩ‌ waa: Babaɖǝn kǝ bashee ɩ‌ja na, bagɩ‌falu gɩ‌ cirka gɩ‌tɩ‌gɩ‌ sǝra akal Gaja gapaa ɖa ɖeiɖei aa? 4Gani galɩ‌ŋgaɖu! Baaŋa ayɔ Gaja waa a lee kaɩ‌ja yar bɛrɛ batalee ɩsǝi, ɖaa ʋ‌ŋɔn ʋ‌lǝma, waa: Naa baa ŋa ayɔ akuja akǝbʋ‌lei nɩ‌, naa ŋkǝlǝ bacim na kɩ‌ ɩ‌kǝma ma, aɖoo ncǝn.5Ama, ɩ‌taji waa:Ɖaa ku ɖa ɖeiɖei na ma, ɩ‌pala Gaja gaɖa ɖeiɖei, gapaŋa ji gɩ lǝ?Gaja kaawaɖa ɩ‌ja ŋkǝlǝ ʋ‌nyana ʋ‌sheɖe ma aa? Cntɩ‌ lǝ ɖaa bɛrɛ ba na lǝ ma. 6Ganigalɩ‌ŋ gaɖu! baɩ‌ na Gaja gatɩ‌ cǝm na ɖilinya ɩ‌kǝma gǝŋ?7Ɩta jɩ‌ waa amʋ‌nʋ‌sanʋ‌ ʋ‌palaka na Gaja kɩ‌ya ɩ‌kaɖ a n'ʋ‌kʋ‌mʋ‌, mʋ‌laŋ na bakɔɔ acǝm nanʋ‌ ɩ‌kǝma ɖaa mbɔnɔyar ma 8Mʋ‌lee ka na ku na lee mbɔnɔ naa nsono mpɩ‌ na, ɖaa baɖǝn ma na, batɩ‌ au n'atʋ‌, na yɛɛ waa: Gɩ‌lǝ aa? Bani baɖe bagalei gaci.9Gʋ‌rɩ‌sʋra gʋpaŋa kʋ gɩlee:Gɩɖa ɖeiɖei aa? Aaɩbaa cei aɖʋwaa: Gɩjɩ aboŋo waa: Yuɖaa kaja na Grɛkɩ kaja mbʋnɔ kanɖi laŋ na baɖa. 10Ɖaa baŋɔn ma ,waa: Ɖei ɖei kaja ɖǝn kaɖa na, baa ʋɖɔŋkɔnɔ;11Ʋɖǝn ka caa awǝɖa gʋfaŋana, ʋɖǝn ka na yɛɛ ka na yɛɛ Gaja na,Baŋunii bali, baŋunii bapra babɔnɔ. 12Ʋɖǝn ka caa na lee nsono na, baa ʋɖɔŋkɔnɔ;13Bagɩwolpi gɩ lee ŋkufo ntineka ŋjɩ, ba gɩɖanʋ gɩtɩ paapaa; Ʋbu abʋshemebʋ ɖa bannʋbɛbɛ laŋ; 14Babʋnɔ nɩ ʋpǝr nashee ʋɖa ka, na lǝ bʋlɩbɔnɔ;15Batɩ cu were were na fʋr bɛrɛ ba kɔnɔ; 16Mbɔnɔ na asaara ɩɖa bʋnyiŋca laŋ; 17Kǝ ba yɔ fɛɛ k'ʋnyɩŋca na; 18Gaja kasampǝna kɩɖa baŋyu na.19Gɩyɔ waa: Galeiɩ gʋpɔgʋlǝ ma, gʋlǝlǝ ashee mba ɖee baɖa ashee gʋpɔ gʋɖe ma,naa bʋnɔ bʋŋunii bʋpɔw, naa bɛrɛ baŋunii bayɔ waa: Basǝirɛ pɩ balee Gaja kaŋyu. 20Aɖʋwaa ʋɖǝn kaasǝra atoŋo gʋpɔ naa ɖa ɖeiɖei aŋyu na, aɖʋwaa:Gʋpɔ gʋ na pala gɩ na yɔ mbɔnɔ.21Ama, nnyǝmǝ gʋpɔ kʋkɔɔ aɖa na, na Gaja kaɖeiɖei nɖee ana laa sǝniya na shee gʋpɔ na Annabi ma a ma, 22Ɩlee Gaja ka ɖeiɖei na ashee mbaɖee bawǝɖa na Yeesu-Kristo ʋcɩne na ba shee nɩ ɩjama baŋunii.Aɖʋwaa: kalaa ʋɖǝn afǝlǝ na.23Aɖʋwaa: Baŋunii balee mbɔnɔ, galaŋ nakǝ ba kɔɔ aŋǝ Gaja kʋkʋmʋ na; 24N'tɔɔ ɩŋunii cɛ pɩ faala waa:Ba ɖeiɖei na gʋjɔɔ, n'ʋcam alamatǝn nɖee ʋɖa Yeesu-Kristo nɩ ma.25Ʋni na Gaja galaa, waa: Agʋlɔ gʋlee ka saraa ashee mbaɖee ba wǝɖa ʋcine na akɔnɔ ma, naa afaŋa aɖeiɖei, aɖʋwaa abʋŋa pala kabɔ batɔ bambɔnɔ ba lee ma na, alʋwaatʋ ɖe nɩ atɔɔ tam ajɩsuuru. 26Na yefaŋa aɖeiɖei alʋwaatʋ nɖe ni ,ɖaa anaa pala baɖa ɖeiɖei baŋunii, aɖʋ mbaɖee bawǝɖa na Yeesu ʋcine maɖeiɖei.27Are ataa sǝra akʋma agʋlɔ aa? gani kaa ɖa na Nagʋpɔ gʋpaŋa? N'lesʋra kagʋpɔ aa? Aaɩ, ama n'ʋcie wǝɖaka kagʋpɔ. 28Gɩŋǝ waa: Arɛ aɖeiɖei kʋɖaʋ, ʋɖoo na' ʋcine awǝɖa ma na, kɩlee na gʋpɔ alesʋra na.29Yaa Gaja galee Yuɖaa kǝbaja banɖǝnɖǝn, ba Gaja? ka lee mbaɖee kǝba yɔ Gaja na ma, ba Gaja aa? lɩŋ alee Gaja asheepɩ gboo, 30Gaja gaɖɔŋkɔnɔ ga ɖa ka, anaɖʋ ɖeiɖei nɖee balee nɩ baŋ ma, na nɖee awǝɖa ʋcine ama, kǝ ba lee nɩ baŋ na ma.31Atʋcine gɩwǝɖa malaŋ, gɩ kɔɔ na gʋpɔ abǝɖa aa? Gani galɩŋ gaɖu, gɩtɩ lǝ gboo waa: Gʋpɔ gʋcǝm.
Chapter 4

1Ga paŋa jɩ gɩ lǝ, ataya Abraham, gʋlɔ nɩ na acam aa? 2Ɩta jɩ waa: Abraham alesʋra ɩpala ka na acam, ɖeiɖei, gǝŋ ma, ataa naa kʋma agʋlɔ a, kɩ lee Gaja kaŋyuna 3Baɩ na ʋŋɔn ʋlǝ? Abraham ashee Gaja ɩja, na alee ɖeiɖei korɛ.4Gɩta kiɖe, arɛ atalee ntǝmo shee basǝla nɩ ʋɖa, kɩkoɔ alee gʋjɔɔ kʋgǝ na, ama asim na ma; 5Na nɖee ka lee ntǝma nɖǝn na, naa ashee nɖee ana ɖʋ mbɔnɔ yar ɖeiɖeima, gǝŋ ma, ʋcine ʋɖʋka nɩ ɖeiɖei.6Ŋkǝŋ na Ɖaʋɖa ana kʋma,ŋŋǝrǝɩ nɖa ashee arɛɩ ka lee akɔɖǝn ashee Gaja na, na Gaja gatǝɖǝ nɩ ma: 7Nɖinsono ashee arɛɩ batǝɖǝ nɩ naa shɛr ambɔnɔ ma! 8Nɖinsono ashee arɛ nɖee ɩkoyar katɔɔ ataalɩ na ma,9Ŋŋǝrǝnɖe nɖaɖa ashee mbaɖee baleepɩ baŋ, yaa nɖa gboo ashee nɖee kǝ balee nɩ baŋ na ma?Gɩtɩ lǝ waa: Abraham ʋcine awǝɖa ma, ʋɖʋka nɩ ɖeiɖei 10Baɩ na gasora na bakʋmanɩ, Alee baŋ boŋo ma, yaa saa nɖee kaka na lee na ma? ka saa ɖe kaka na lee na.11Acam baŋ kʋlen ma, ɩlee ɖeiɖe kʋshɛmʋ nɖe awǝɖa ʋcine naa bashɛ nɩ saa nɖee kaka na lee baŋ na ma, naa alee mbaɖee kǝbalee pɩ baŋ na naa bawǝɖa ʋcine ma baya, na bani gboo ba lee ɖeiɖei kǝbɛrɛ 12Kashɩ na gǝŋ waa: Abraham alee ko m'caɖee ba lee pɩ baŋ ma, baya aryɔnambaɖee kɛ ba lee pɩ baŋ na, naa, bana sara ɖaa Abraham asora ma, ɖɔa awǝɖa ʋcine ŋkǝlǝ ka kana lee baŋ na ma.13Aɖʋwaa kɩ lee gʋpɔ laŋ na ba lǝ waa: Anaa lee ɖulinya aŋunii katiibi yar aɖenna abʋŋʋma na, ama, ʋcine na aɖeiɖei laŋ. 14Ɩta jɩ waa: Gʋpɔ laŋ na baŋǝ tiibi gǝŋ ma, ʋcinekʋwǝɖʋ kʋ kɔ aɖa na, nabʋkɔɩ ba lǝ waa: Ba tɩ bashee ma, kɩ kɔ aɖa na, 15Aɖʋwaa: Gʋpɔ gʋtɩ pɩ nʋnyana, na gaɖuu gʋpɔ kʋʋɖa na ma , ʋtǝrutǝnu kʋɖa gboa na.16Galaŋ na tiibi baja bawǝɖa ʋcine, naa ɩlee na gʋjɔ,naa naa bʋkɔɩ ba lǝ waa:Batɩ ba shee pɩ na ba bʋŋʋ ma, ma, ɩɖa ashee pɩ, kɩ lee mbaɖee baɖa gʋpɔ kʋla laŋ ma, ba nɖǝnɖǝn na, ama, anyɔnna mbaɖee bawǝɖa ataya Abraham ʋcine kagʋsʋra ma, alee ka ataya atɩganɔ ɖaa ʋŋɔn ʋlǝ ma. 17Waa: Akɩ lee ka ɩsamaa tuutuuma baya.Alee ataya nɖee ashee ɩja ma, aŋyu, Gaja ɩ gana shee bakon o ŋŋuro, naa naa yɩɖa ayɔkɔ ɩ kɩ cee ɖa na ma, ɩɖoo apɩ ɖaa ɩcee ɖa ma.18Abraham awǝɖa tamaa kǝŋkǝŋkǝŋ baamaabaɩ na, ashee ɩja, galaŋ na apra ɩsamaa tuutuuma baya, ɖaa ba cee alǝ ashee nɩ ma, waa:Akǝbʋŋʋma, bʋtɩ bʋtɩ yɔgɔ. 19Ʋcine nɖee awǝɖa ma, kagʋlɔ kʋʋbǝglǝ na, ka saŋkɔɔ akiɖe waa: Nkpar gɩpǝla na, aɖʋwaa: kasaaɖe aɖe wǝɖu bʋja ɖaa ɩshɩmɩn ma, n'kar Sahara kaa kɔɔ aŋʋm bapi na,20Kalee Sika na baacei bʋkɔɩ Gaja galǝwaa gatɩ galee ashee nɩ ma na, ama aɖe wǝɖa ʋcie paa, na kaŋkǝr agʋlɔ, nakʋma Gaja, 21Aɖe wǝɖa na Gaja tamaa, waa:Bʋkɔɩ alǝ waa: Ataa lee maa, ɩtulee. 22Galaŋ na ba lǝ waa: Alee ɖeiɖei karɛ.23Ama, kɩlee anɖǝnɖǝn laŋ na ba baŋɔn waa:Aɖa ɖeiɖei na; 24Atʋ,ata laŋ, atʋgbca baɖʋ atʋ‌ ɖeiɖei, atʋɩ gɩshee ɩja nɖee a ŋǝnǝ aɖoo bakano nɩ ma, atɩnɖiyar Yeesu, 25Nɖee batɔɔ nɩ ashee, atɩmbɔnɔ kanɖilaŋ, naa aŋǝnǝ aɖʋ atʋ ɖeiɖei ma.
Chapter 5

1Baɖʋ atʋ ɖeiɖei atʋɩ gɩwǝɖa ʋcine ma,atɩnna Gaja gabora kaakɔɔ aɖa na, natɩnɖiyar Yeesu-Kristo. 2Na nɩ na gɩwǝɖa awǝɖa gʋjɔɔ, ŋgʋɖee nɩ gɩtaŋo gɩshɛbɔ ma, na gɩ na kʋma atɩgʋlɔ na sáá na Gaja kʋkʋmʋ.3Nagɩ saŋkɔɔ na kʋma atɩgʋlɔ ɩshɛjɩka nɩ, na yɔwaa:Atɩshɛɩjɩka, ɩtɩ pɩ na gʋlɔgʋrika, 4Na gʋlɔgʋrika gʋna pala gɩ jɩ caa caa ɩnawɩyanɩ, na caa caaɖe apɩ na tamaa. 5Natamaaɖe ka na paapaa na, aɖʋwaa: Gaja kʋsɔlʋ ʋrŋǝ atɩ folu nɩ, na ŋŋuro nsoŋsono nɖee bashee atʋ ma.6Aɖwaa ŋkǝlǝ gɩfar atalɔma, alʋwaatʋ acǝm ma, na Kristo aci ashee mbɔnɔbaja. 7Ʋɖǝn ataatǝlǝ acam ɖeiɖei karɛ abʋce a ciiaa? Ayɔna ʋɖǝn ataatalǝ acam nsono yar abʋce acii.8Ama, Gaja gafaŋa atʋ ʋsɔlʋ, aɖʋwaa ŋkǝlǝɩ gɩlee mbɔnɔ baja ma,na Kristo aci ashee a tʋ. 9Ganigaɖe laŋ, nnyɩmǝ baɖʋ atʋ ɖeiɖei n'akɔnɔ, gɩtɩ gɩ sǝra aŋǝ nɖinsono, aɖoo Gaja kʋnyana nɩ.10Aɖʋwaa ŋkǝlǝ gɩwargakuligɩ ɖa ma, na ʋrǝŋu nama ʋpɩ, n'ʋpur abʋce, ɖaa ʋrǝŋu nama ʋɖama, gɩ tɩgɩŋǝ nɖinsono na aŋŋura. 11Kɩlee gani kanɖ ǝnɖǝn na, ama, na Gaja kaŋyɩɖanjɩ na kʋma n'atɩ gʋlɔ na Yeesu-Kristo aŋyɩɖa na ni na nnyǝmǝ gɩŋǝ ʋrǝŋu nama.12Galaŋ arɛɖoŋkɔnɔ apala ka na mbɔnɔ mkpa ɖulɩny a nɩ, na mbɔnɔ mpɩna bʋce,nabʋce bʋbɔlɔ kagʋlɔ asiu bɛrɛ baŋunii, aɖʋ waa baŋunii ba lee mbɔnɔ. 13Aɖʋwaa:Atɩ cǝm na gʋpa kasaa mbɔnɔ ncee ɖa ɖulɩnya nɩ. Ama gʋpɔkʋʋɖa na ma, kǝ ba na lǝ ʋɖǝn waa: Alee mbɔnɔ na.14Nakama tɔɔ na Aɖam, halɩ Musa aŋkǝlǝ, bʋce bʋ bɔlɔ ace, atɩ nyɔnna m'baɖee kǝ ba lee Aɖam abɔnɔ kagʋsʋra na ma, nɖee gʋsʋra anaatɩ'pɩ ma. 15Ama gʋjɔɔ faala kagʋja gʋɖǝn kʋʋɖa ɖaa ʋtǝrutǝruma na; Aɖʋwaa: ɩtajɩ waa: Arɛɖǝŋkɔnɔ ʋtǝrutǝru ʋpala tuutuuma ci, gǝŋ ma,Gaja kagʋjɔɔ ɩ gʋɖoo na Arɛɖɔŋkɔrɔ su' ma, Yeesu-Kristo, gʋce tuutuuma laŋ.16Gʋjɔɔ gʋɖǝn kʋʋɖa ɖaa: nɖe alee mbʋno ma na, Arɛɖɔŋkɔnɔ anɖilaŋ na mbɔnɔ mpɩ na mbɔnɔ nɖɔnkɔnɔ nɖe baaŋa agalei, na gʋjɔɔ ŋgʋɖee bashee faala ma, gʋ pɛmpɛŋɛ tuutuuma. 17Ɩtaji waa: ʋɖɔŋkɔnɔ ambɔnɔ mpɩkanabʋce, gǝŋ ma, m'baɖ-ee ba cam ɖeiɖei kagʋjɔɔ ma, batɩba ɖa ŋŋuro nɩ na Yeesu-Kristo anɖǝnɖǝn.18Galaŋ ɖaa mbɔnɔ nɖɔŋkɔnɔ ŋkǝ bɛrɛ baŋunii bagalǝɩ ma, gǝŋ ci, ʋɖɔŋkɔnɔ ɩ aɖa ɖeiɖei ma; aɖiɖei ɩ a na shee ŋŋuro ma, ataabɔlɔ ace bɛrɛ baŋunii laŋ. 19Aɖʋwaa: Ɖaa Areɖɔŋkɔnɔ ka nyene na ma, na tuutuuma, bapra mbɔnɔ baja, gǝŋ ci gboo ʋɖɔŋkɔnɔ ʋnyenu ʋpala tuutuuma baɖa ɖeiɖei.20Asaa waa: Gʋpɔ gʋpɩ ma, na mbɔnɔ n yɔgɔ, ama, gaɖuu mbɔnɔ n yɔgɔ ma, ŋkǝŋ na gʋjɔɔ gʋ yɔgɔ awu, 21Naa ɖaa mbɔnɔ mpala bʋɖa ma, gǝŋ gboo gʋjɔ gʋɖa na pɩ na ɖeiɖei nɖee ana shee ŋŋuro nɖee kɩŋwǝɖa gayala na, naa nɖaYeesu Kristo atɩ ŋɖɩ yar nɩ ma.
Chapter 6

1Gapaŋajɩ gɩ nɩ gɩlǝ? Gɩ naaɖa mbɔnɔ nɩ naa gʋjɔɔ gʋyɔgɔ aa ? 2Gani gapaa pala na ! Atʋɩ gɩ cɩkɩkɔɔ aɖa mbɔnɔ nɩ na ma, baɩ na gɩkɔɔ ɖa mbɔnɔ nɩ acǝŋǝ ? 3Ɩnyǝr waa: Atɩ ganɔɩ bamǝna bʋto na Yeesu Kristo nɩ ma, abʋce nɩ na bamǝna atʋ aa ?4Nanɩ na baman atʋ aƒun ʋmǝnʋ nɩ abʋce nɩ, naa ɖaa Kristo aŋǝnǝ aɖoo bakono nɩ na gʋya ʋkʋmʋ ma, atʋ gboo gɩṭɩ sara ŋŋuro nƒɔlɩ nɩ kaasana. 5Gasono ɩtajɩ waa: Na nɩ gɩpra gʋyo gʋsʋra gʋɖɔŋkɔnɔ abʋce nɩ, gɩtɩ gɩ ɖa ɖaa gǝŋ ma, ʋŋǝnu nɩ.6Yɔma, waa: Atɩ gʋlɔ karɛŋono ɖe ban na nɩ akal, naa mbɔnɔ kagʋlɔ gʋpaa kɔɔ ɖa na, naa gɩ paakɔɔ apra mbɔnɔ kǝbaɖɔmpla na 7Aɖwaa: Nɖee aciboŋo ma, ka kɔɔ na lee mbɔnɔ na.8ɩtajɩ waa: Na Kristo gɩ man acɩɩ, atʋ gɩshee ɩja waa: Na nɩ gɩtɩ gɩ man aɖa ŋŋuro nɩ, 9Yɔ ma waa: Kristo aŋǝnǝ bakono nɩ ma, kaa kɔɔ acɩɩ na,bʋce kǝ bʋ bʋ kɔɔ awǝɖa iko alaŋ na.10Aɖʋwaa: Acima, mbɔnɔ kaŋdɩ laŋ na acɩ, mkpala nɖɔŋkɔnɔ nɖe ashee baŋunɩɩ; Akɔɔ apɩ aɖa ŋŋuro nɩ ma, aɖa ɖa ashee Gaja. 11Galaŋ anyɩgɩlopi tɔɔ ma anyɩŋgʋlɔ waa: ɩci mbɔnɔ kandɩlaŋ, Ama, ɩɖa ŋŋuro nɩ ashee Gaja na Yeesu Kristo12Mbɔnɔ mpaa kɔɔ aɖa anyɩngʋlɔ gʋcika gʋɖe ni na, n'ɩpaa kɔɔ anyene gʋlɔ gʋɖe kagɩ nyɩŋƒɔnɔ na. 13Paa ma kɔɔ atɔɔ anyɩngʋlɔ ashee mbɔnɔ na, ɖaa mbɔnɔ kayɔkɔlokama na; Ama, tɔɔ ma anyɩngʋlɔ anyɩŋgɩlopɩ ashee Gaja, ɖaa ɩci ada ŋŋuro nɩ ma, tɔɔ ma anyɩnalɔ ashee Gaja, galo anyɩn ɖaa ɖeiɖei kayɔkɔ loka ma. 14Mbɔnɔ kɩnkɔɔ awǝɖa ɩko anyɩnalaŋ na, aɖʋwaa kɩkɔɔ ɖa ashee gʋpɔ na, ama gʋjɔɔ kʋ ɩɖashee.15Gɩkɔɔ nalee mbɔnɔ, aɖʋwaaku kɔɔ aɖa ashee gʋpɔ na gʋjɔɔ kʋ gɩɖa ashee aa ? Gaja gapaa pala na ! 16Kɩyɔ waa: ʋtatɔɔ akʋʋlɔ aɖʋ n'ʋɖǝn ɖaa aɖɔmpla ma na nyenenɩ, ʋnapra nɖee ʋna nyene ma aɖɔmpla naa, kayɔ na mbɔnɔɩ nna pala arɛ aɖa ɖeiɖei ma aa ?17Ama, ʋkʋmʋ ashee Gaja, ɖaa ɩbʋŋa alee mbɔnɔ kǝbaɖɔmpla, na nnyǝmǝ ɩnyene na nyɩnɩƒolu gɩ ŋunii ʋceru ʋŋǝrǝ ɩ ɩcam ma. 18Ɩɖoo mbɔnɔ ka gɩ ɖɔmpla nɩ, aɖa ɖeiɖei ka gɩ ɖɔmpla nɩ.19Ntɩ lǝ ɖaa arɛ ʋlǝʋ ma, aɖʋ anyɩngʋlɔcɩka laŋ, ɖaa ɩbʋŋa aɖʋ anyɩngʋlɔ gɩɖɔmpla na lee ajɩwa na mbɔnɔ akpa mbɔnɔ nɩ ma, nnyǝmǝ ɖʋ ma anyɩngʋlɔ ɖeiɖei kagɩɖɔmpla nɩ halɩ ɩtɩ kpa cɩrɩ cɩrɩ nɩ. 20Aɖʋwaa: Ŋkǝlǝ ɩɖa mbɔnɔ kʋlalaŋ ma, anyɩŋgaja ga mana nabʋkɔɩ bʋlee ɖeiɖei ma. 21ɩpi ɩpaŋa n'ɩnaŋʋm nnyǝmǝ ? ɩpi nɖee ɩnakara anyɩn gɩciƒala ma. Aɖʋwaa ayɔkɔ ɖe kaayala jɩ gǝŋ bʋce.22Ama, nnyǝmǝ iɖoo mbɔnɔ kagɩɖɔmpla nɩ, apra Gaja abaɖɔmpla, ɩpi nɖee ɩnu ŋʋma nagǝŋ cɩrɩ cɩrɩ kɩja na ʋboŋu nɩ, ŋŋuro nɖee kɩŋwǝɖa gayala na ma. 23Aɖʋwaa mbɔnɔ kʋɖa nagǝŋ bʋce; Ama, gʋjɔɔ ƒaala ka gʋjaɩ Gaja ga na shee ma, na gǝŋ ŋŋuro nɖee kɩŋwǝ ɖa gayala na, na Yeesu Kristo atɩnɖiyar.
Chapter 7

1ɩnyir nyir, aa ? ambawor, mbaɖee ba yɔ gʋpɔ ma, na nna lǝ nama, waa: Gʋpɔ gʋtɩ kpashɛ arɛ aɖulinya aŋunii.2Gaŋci, ʋsǝmprǝ ata ko, gʋpɔ gʋtɩlǝ nɩ waa: Aɖa n'ʋkur saaɩ aɖa ŋŋuro nɩ ma: Ama, ʋkur ata cii gʋpɔ kʋʋkɔɔ awǝɖa ɩko alaŋ na. 3Ʋkur ata ɖa ŋŋuro nɩ kacii na, naa ce atɩ ko arɛƒɔlɩ, baɖe ba yɩɖa nɩ waa: ʋsǝmprǝ gɩsǝnayar; Ama, ʋkur atacii, gʋpɔ kʋʋwǝɖa ɩko alaŋ na, atace atɩ ko arǝƒɔlɩ, ka lee gɩsǝna na.4Gaŋ cɩ gboo, ambawor, anyɩn gboo Kristo agʋlɔ nɩ ɩci gʋpɔ kanɖi laŋ naa ɩpra arɛƒɔlɩ abaja, nɖee anǝrǝ bakono nɩ ma, ŋkǝŋ na gɩ ŋʋm ɩpi ashee Gaja. 5Aɖʋwaa ŋkǝlǝ gɩɖa gʋnɩlɔ nɩ ma, mbɔnɔ kalesʋra nabʋkɔɩ gʋpɔ gʋbǝla na ma, ɩda atalɔ nɩ nataataa aʋtʋ gɩŋʋm bʋce kɩpi.6Ama, nnyǝmǝ, ku kɔɔ aɖa gʋpɔ gʋɖe ni na, gɩcɩ ashe gʋpɔ gʋɖe, n'anyǝmǝ gɩna lee ŋŋuro nfɔlɩ kantǝm kikɔɔ alee gʋbɔŋɔnkaɩ gʋ na kpǝr gɩpɩla mama.7Gǝŋma gɩlǝ waa: Bai? gʋpɔ gʋlee mbɔnɔ a aa? Aaɩ gani galɩŋ gaɖu! Ama, gʋpɔ gʋpalaka n yɔ mbɔnɔ.Aɖʋwaa: Maa kǝ ma yɔ gɩ nyinfɔnɔ na, na gʋpɔ kʋʋ lǝ waa: ka gbɛɖɔ awǝɖa gɩnyɩnfɔnɔ na. 8Ŋkǝŋ na mbɔnɔ mmana ri na ma, akʋn na gʋpɔ ka mʋra aŋʋm ɩnyinfɔnɔ asʋra asʋra: Aɖʋwaa: Na mbɔnɔ kunɖa na, shee bʋce bʋcii.9Mbʋŋaɖa ŋŋuro nɩ saa nɖee gʋpɔkʋuɖana ma ama mʋna apɩ ma, na mbɔnɔ nŋǝnǝ, n'amʋ nci. 10Galaŋ mʋna nɖee ana taŋa arɛ awǝɖa ŋŋuro ma, akɔɔ toŋo amʋ acǝna bʋce nɩ .11Adʋwaa: mbɔnɔ mmama kʋn na mʋra apaapaa amʋ akǝmʋ nci. 12Gʋpɔ gʋɖa cɩrɩ cɩrɩ, na mʋra gboo aɖa cɩrɩ cɩrɩ aɖa ɖeiɖei acǝn.13Bʋkɔɩ bʋ cǝm ma, bʋtɩbʋ pala ma cii aa? Aaɩ! Ama mbɔnɔ nna pala, naa mbɔnɔ nye ɖoo namʋ ŋkǝ amʋ na, na bʋkɔɩ bʋ cǝm ma, naa na mʋna, alaa mbɔnɔ aƒaŋa gbagbaraa. 14Fɩ yɔ waa: gʋpɔ gʋlee ŋŋuro njɩ: Ama, amʋ gʋrɩlɔ nɩ na amʋ nɖa, bayala amʋ ashee mbɔnɔ.15Aɖʋwaa: kǝ ma yɔ bʋkɔɩ nna lee ma na, kǝ ma na lee bʋkɔɩ nna yɛɛ ma na, naa naa lee bʋkɔɩ kǝ ma na yɛɛ na ma. 16Ɩta jɩ waa: Ntɩ lee bʋkɔɩ kǝ ma na yɛɛ na ma, kasaa ɖe nyɔ waa: gʋpɔ gʋcǝm.17Nnyǝmǝ kɩkɔɔ alee amʋ nna lee na, ama mbɔnɔ nɖee nɖa aŋgʋlɔ nɩ ma, nna lee. 18Bʋkɔɩ bʋcǝm ma, ncɔɔ ayɔ waa: kǝ bʋ ɖa n'amʋ aŋgʋlɔ nɩ na; Ncɔɔ tɩ yɛɛ ma lee nsono, ama kǝ ma wǝɖa ɩko na.19Aɖʋwaa: kǝ ma na lee nsono nɖee nna yɛɛ ma na.Naa naa lee mbɔnɔ ɩ kǝ ma cɔɔ na yɛɛ na ma. 20ɩtajɩ waa: Ntɩ lee bʋkɔɩ kǝ ma na yɛɛ na ma, gɛŋ ma, kɩ lee amʋ nna lee na, mbɔnɔ nɖee nɖa aŋgʋlɔ nɩ ma, nna lee. 21Ntɩ ŋǝ gʋpɔ gʋɖe aŋgʋlɔ nɩ: Waa: Nata naa yɛɛ ma lee nsono, mbɔnɔ nna ta asǝ n'amʋ.22Aɖwaa: Amʋcɩne ʋkǝn na Gaja kagʋpɔ, ɖaa amʋnnɩ nɩkarɛ ma. 23Ama, ŋkɔɔ tɩŋǝ gʋpɔ gʋɖǝn gʋ na cɩ ɩbobo aŋgʋlɔ nɩ, nagʋpɔ gʋƒɔlɩ amʋrǝŋu nɩ, naa kɔɔ na rɩ amʋ naɖʋ mbɔnɔ kagʋpɔ ŋgʋɖee gʋɖa aŋgʋlɔ nɩ ma.24Aŋgalei gaɖɩshɛɩ ma, aŋa naa laa amʋ gʋlɔ ŋgʋɖe kabʋce nɩ. 25Ʋkʋmʋ ashee Gaja n'atɩnɖɩyar Yeesu Kristo aŋyɩɖa! Aŋgɩlopɩ amvrǝŋu nɩ aɖɔmpla namʋ ashee Gaja kagʋpɔ, na aŋgʋrilɔ gʋlee mbɔnɔ kagʋpɔ kaɖɔmpla.
Chapter 8

1Nnyǝmǝkǝ ba kɔɔ akǝ mbaɖee ba shee Yeesu Kristo ɩja ma, ba galei na. 2Aɖʋwaa: Ŋŋuro kagʋpɔ ɩgʋɖa Yeesu Kristo nɩ ma gʋlaa amʋ mbɔnɔ na bʋce kagʋpɔ nɩ.3Bʋkɔɩ gʋpɔ kagʋsǝra alee na ma, aɖʋwaa: Gʋlo gʋkara kʋ nƒara, na Gaja gakǝ mbɔnɔ kaa lei atǝm ʋpur gʋlɔɩ gʋ na lee mbɔnɔ ma nɩ 4Naa ɖeiɖei kagʋpɔ gʋlee atʋɩ kɩɩkɔɔ na sara gʋlɔ nɩ na, naa gɩ nasara na ŋŋuro ma. 5Mbaɖee ba na sara na gʋlɔ maa, gʋlɔ kalesʋra nɩ ba na lee, na mbaɖee ba na nasara na ŋŋuro ma, ŋŋuro kalesʋra nɩ ba na lee.6Gʋlɔ kantǝma njɩ gǝŋ bʋce, na ŋŋuro kantǝma njɩ ŋŋuro naƒɛɛ kʋɖaʋ. 7Aɖʋwaa: Gʋlɔ katɛɛmleeka nlee gɩwor gakulɩ jɩ ashee Gaja, Aɖʋwaa kɩnna nyene Gaja kagʋpɔ na, na kɩn caa asǝra gboo na. 8Mbaɖee ba na sara na gʋlɔ ma, Gaja keesɔlɔ pɩ na.9Ɩta saa nanyɩn, kɩkɔɔ aɖa gvlɔ nɩ na, ŋŋuro nɩ na ɩɖa, ɩtajɩ waa: Nŋuro nda nanyɩn, ɩtajɩ waa: Kristo a ŋŋuro kɩnɖa n'ʋɖǝn na, kalee Kristo aja na. 10Kristo ata ɖa anyɩna aye nɩ, gasono gʋlɔ gʋlee gʋcikakʋ aɖʋ mbɔnɔ kanɖɩ laŋ, ama, ŋŋuro nɖa ɖeiɖei laŋ.11Nɖee aŋŋuro nŋǝnǝ Yeesu bakono nɩ ma, nta ɖa anyɩna aye nɩ, nɖee aŋǝnǝ Kristo bakono nɩ maa, na aŋŋuroɩ nɖa anyɩn nɩ ma na ashee anyɩ nalɔ ɩkono ŋŋuro.12Galaŋ ambawor, kɩɩkɔɔ aɖa gʋlɔ nɩ gɩ naa sara gʋlɔ kaasana na. 13Ɩta ɖa ashee gʋlɔ ɩtɩɩ cii; Ama ɩtatɔɔ ŋŋuro akǝ na gʋlɔ kalesʋra, ɩtɩɩ ɖa ŋŋuro nɩ,14Aɖʋwaa: Mbaɖee ŋŋuro nɖa napɩ ma, Gaja bapur pɩ Gǝŋ. 15Anyɩn kɩlee ŋŋuro nɖa nnaɖʋ arɛ gɩɖɔmpla nɩ, na kara asampǝna ma, n'ɩcam na, ama, ŋŋuro nɖee ncam atʋ atoŋo na kaŋa n'atʋgɩ yu na gaja waa: Aba Baba!16ŋŋuro nde ntɩba sǝriya na shee atɩŋŋuro waa: Gɩlèè Gaja bapur pɩ. 17Ɩta jɩ waa; Gɩlèè Gaja bapur, gǝŋ ma, gɩlèè tiibi baja pɩ gǝŋ: Gaja katiibi atɩnaa Kristo, atɩnnanɩ gɩta naa jɩ ɩshɛɩ, gǝŋci batɩ kʋma atɩnna nɩ.18Ntaa nakiɖe waa: Ɩshɛɩ nɖee gɩna jɩ nnyǝmǝ waa ma, kɩɩtɩ ƒana n'ʋkʋmv nɖee ʋtʋna pɩ banɩ ba tɩ kʋma atʋ ma na, 19Bʋkɔɩ Gaja galee ɩŋunii ma, ɩtɩ sàà, sáá nɖee Gaja galaa bapur aƒaŋ ma.20Aɖʋwaa Bʋkɔɩ ɩda ɩnunii ma, ɩtɩɩ tɩ praƒɔɩ, kɩlee nakʋcinsɔlɔ ka na, ama na ndee aɖʋ ɩma ʋja. 21Na tamaa abʋmbɔnɔ na ɩnasàà ba laa nɩ ƒɔɩ ka gɩɖɔmpla nɩ, naa ɩpaŋklǝ aŋǝ ɩja ŋkǝlǝ Gaja ga laa bapur ma. 22Gɩta kiɖe, gɩ yɔ halɩ n'ʋrɔŋ waa: Bʋkɔɩ Gaja ga lee ma, ɩŋunii ɩtɩ jɩ bʋŋʋma kaa yoro Kɩshɛɩ.23Kɩlee kanɖǝn ɖǝn na, ama atʋ gboo gɩtɩ gɩwaɖa ŋŋuro kabʋkɔ bʋsǝnaka ma, atʋ gboo gɩ tɩ jɩ ishɛɩ atɩnnɩ nɩ, na sáá atɩ gʋlɔ kʋcam alamatǝn. 24Aɖʋwaa: Gɩ wǝɖa tamaa ma, na gɩ ŋǝ nɖi nsono, gɩ ta kiɖe, tamaa nɖee ba na ŋǝ n'ɩnyine ma, ka kɔɔ alee tamaa na: Bʋkɔɩ gɩ na ŋǝ ma gɩ tɩɩ kɔɔ asǝ na saa bʋ aa? 25Ama gɩta sǝ na sáá bʋkɔɩ kɩɩ na ŋǝ na ma, shee gɩ karagayɛ asaabʋ na suuru.26Ŋŋuro, ntɩ kaŋa n'atʋ atɩnƒara nɩ nanyiŋǝ aɖʋwaa kɩɩcaa ayɔ daa atʋnyiŋu nɩ, bʋkɔɩ ɩsim gɩnyiŋǝ ma na, ama, ŋŋuro ntɩ nyiŋǝ na shee atʋ n'ɩshɛɩjɩ ka nɖee kagɩsǝra akɛɛshɩɩ ma na; 27Na nɖee ana ŋǝ gɩƒolu nɩ ma, ayɔ ŋŋuro kagʋƒaŋ aɖʋwaa: Ɖaa Gaja ga na yɛɛ ma na ŋŋuro nna nyiŋǝ.28Gɩ yɔ waa: Gaja gɩtɩ lee baamʋnʋ ɩŋǝrǝ nashee mbaɖee basɔlɔ nɩ ma, mbadee bayɩɖa pɩ ɖaa a na yɛɛ ma. 29Aɖʋwaa mbaɖee acee aƴɔpɩ ma, akpeɖe pɩ ba ɖa ɖaa ʋpur ma, naa ʋpur alee asǝbaka bʋŋʋma nɩ ashee bawor tuutuuna nɩ. 30Na mbaɖee acee akpeɖe gǝŋ ma, na ayɩɖa pɩ acǝŋǝ; Mbaɖee ayɩɖa pɩ ma,na aɖʋ pɩ ɖeiɖei, mbaɖee aɖʋ ɖeiɖei ma,n'akʋma pɩ aɩɖoo.31Gǝŋ ma gɩlǝ waa: Baɩ, Gaja gataɖa ashee atʋ, aŋa naa ciu natʋ? 32Aɖei ka bǝla ʋpur laŋ alaa nɩ ncǝn na ma, baɩ na kaashee atʋ baamaa kɔ nɩ atɩ n'ʋpur na?33Aŋa naa ciu na mbaɖee Gja ga laa ma? Gaja ga na ɖʋ ɖeiɖei ! 34Aŋa naa kǝ ba galeɩ ? Kristo aci; Gasono, n'akɔɔ aŋǝnǝ, asǝ Gaja kagʋnyɛsono laŋ, na nyiŋǝ na shee atʋ!35Aŋa naa sǝra apaɖa atʋ na Kristo? Ɩshɛɩ jɩ ka yaa asam pǝna, yaa wahala kʋ jɩʋ, yaa akɔmɔ, yaa ŋkɔlɩ kʋ daʋ, yaa jamba, yaa gapɔɔ galamaka? 36Ɖaa baŋɔn ma: Akalaŋ na ba kǝ atʋ gɩna ci baaŋjǝŋ, na ba tọ atʋ apra ɖaa ibɔrɩɩ ba na cena gaɖu ƒʋka ma.37Alesʋraɖe ɩgunii nɩ atɩguwu kana na aɖee asɔlɔ atʋ ma. 38Aɖʋwaa: Nshee ɩja waa: Bʋce kabʋsǝrana, ŋŋura kɩŋsǝna na, malaɩka manakǝ ba sǝra na, baa nɖee ɩwu baamʋnʋ ma kusǝra na, baa maanɖee ɩɖannyǝmǝ ma, nɖee ɩnutɩ pɩ ma, 39ɩkashɩ ɖǝn ɩmana, ʋshemʋlaŋ ʋmana, ʋlaŋ ʋmana, akɔɖǝnɩ ɩɖa ma,kusǝra apaɖa atʋ na Gaja kʋsɔlʋnɖee nɖee ʋɖa atɩ nɖɩyar Yeesu-Kristo nɩma na.
Chapter 9

1Ɩja nɩ malǝ Kristo nɩ, kǝ ma na fʋ ɩsǝi na, amalaakaarɩ atɩ laa sǝriya na ŋŋuro nsaŋsono: 2Ʋcmpɩɛka ʋbʋmbɔnɔ ʋɖa n'amʋ, na aŋgɩfolunɩ gaɖǝn gacɔɔtɩ caarɛ amʋ baaŋjǝŋ.3Ncɔɔtɩyɛɛ mapra laalɩ naa amʋnna Kristo gɩpaɖa ashee ambawar na ambʋŋʋma gʋlɔ nɩ kǝbaja, 4Mbaɖee balee Israɛl kǝbaja ma, bajie ʋcam atoŋo n'ʋkʋmʋ, n'alɩkawɩlɩ na gʋpɔ, nabɔɔta alee ka, 5Bajie ʋleeu ashee, na baya babʋmbɔnɔ ŋgʋɖee nɩ Kristo aɖoo na ma ma, alee nɖee awu baanʋnʋ nɩ ma, Gaja gaɖu alɩbarka nace nace. Ami!6Kɩlee, gɩtɩlǝ waa: Gaja kaalei kaalee na. Aɖʋwaa mbaɖee baŋʋm pɩ Israɛl nɩ ma, kɩlee baŋunii balee ka Israɛl bapur na, 7Naa balee Abraham abʋŋʋma aa, kɩlee baŋunii ba lee ka bapur na; Ama, balǝ waa: Isaaka abʋŋʋma bʋlee ka, akǝ bʋŋʋma,8Kaashɩ nagǝŋ waa: kɩlee gʋlɔnɩ kǝbapi balee ka Gaja Bapur na ama bapiɩbalǝ waa batɩ ba shee ma, baleeka bʋŋʋma. 9Galei ɩbalǝma, ganaakama, waa: Matɩ lǝ waa makɔɔ apɩ na Sahara aɖeŋʋm ʋpisoro.10Acɩŋǝ, gǝŋ ci ɩɖa ashee Rebeka, aɖana ncǝna ashee ataya Isaaka ma; 11Kǝbaka na ŋʋm bapi na, na kǝ ba ka na lee nsono yaa mbɔnɔ na, na Gaja kʋlaʋ ʋlee, kɩlee alesʋra laŋ na, ama, na nɖee ʋcɩŋsɔlɔ kanɩ, ana yɩɖa ma, 12Naba lǝ Rebeka waa: Ʋŋono, ataa pra ajala 'aɖɔmpla ɖaa baŋɔn ma na gǝŋ. 13Waa: Nsɔlɔ yakɔbʋ naa aŋo Esoo.14Gǝŋ ma, gɩ lǝ waa baɩ?Gaja kaa ɖa ɖeiɖei aa? Ganɩ ga lɩŋgaɖu! 15Aɖʋwaa: Ba lǝ Musawaa: Ntɩ ma ŋǝ nɖee ma ŋǝ ma, ɩshɛɩ, naa rǝŋǝ nɖee ma rǝŋǝ ma, agako. 16Galaŋ, ganikaaɖa waa: waa na amʋnnayɛɛ, waa na asaakana yɛɛ na, ama, gaɖoo na Gaja ga na ŋǝ ɩshɛɩ ma, sul.17Ʋŋɔn ʋlǝ farahaʋna waa:Nlàà kɩ na ma faŋa n'amɩ kashɩ naa amʋŋyɩɖa nce baa ŋkana gatǝna gaŋunii laŋ. 18Galaŋ, atɩ ŋǝ nɖee asɔlɔ ma, ɩshɛɩ, naa apalaʋɖǝn anɖi ŋkaŋkǝr.19Ʋtaa lǝ waa: Nfʋ ɩsǝɩ aa? Aŋa naa sǝra afɔɖɔ Gaja k'ʋcɩnsɔlɔ ka nɩ? 20Oo Arɛ kɩ, aŋa nakɩ abla na Gaja? Ncitomo ntɩŋsǝra alǝ bʋbo caja waa: Mʋlaŋ n'ʋcǝ amʋ gǝŋ aa,? 21Bʋbo cǝja kawǝɖa ɩka, acǝ ŋgaɖee baɖʋjɩ afǝlǝ, n'acǝ ŋgaɖee ba naa lo baaŋjǝŋ ma aa?22Gɩlǝ waabaɩ, ɩji waa: Gaja gatɩ yɛɛ gafaŋa naa baaŋa ayɔ ɩkashɩ, gɩ toŋoɩ na suuru abʋmbɔnɔ abuce ɩ ɩlee ʋnyana kɩja banɩ ba tɩ piɩ ma. 23Ɩta jɩ waa: Atɩyɛɛ afaŋa à árisiki ʋkʋmʋ kaja ashee abuce ɩshɛɩŋǝka kɩjaɩ acee akpeɖe ashee ʋkʋmʋ ma, aa? 24Gǝŋ ma, atɩnɖǝnɖǝn na ayɩɖa yuɖaakǝbaja bagɩcɩɩca aa? kayɩɖa mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma,25Ɖaa ba ŋɔn Osee agʋbɔ nɩ ma: Ntɩ ma yɩɖa waa: Ama samaa nɖee kabʋŋa lee ama samaa na ma waa: Amasɔlɔka nɖee kabʋŋa lee amasɔlɔka nɖee kabʋŋa lee amasɔlɔka na ma; 26Gaɖuu ba bʋŋa na lǝ pɩ waakɩlee ama samaa na ma Batɩ bayɩɖa pɩ waa: Gaja ŋŋuro yar bapur.27N'Esaye akuro agʋsaʋ Israɛl anɖi laŋ waa: ɩta ji waa: Israɛl bapur bayɔgɔ ɖaa teŋku kagɩyɩkɩɖɩ ma, gʋsaʋ gʋɖɔŋkɔnɔ gʋnɩgʋ fʋra. 28Aɖʋwaa: Nɖiyar ataa lee were nɩ gatǝna la bʋkɔ anyaʋ ma. 29Ɖaa Esaye abʋŋa lǝ ɖooɖooɖoo ma, waa: Manɖiyar ɩ alee ɩsɔja banɖiyar ma, maa kapala bʋŋʋma bʋɖǝn na ma gɩ ɖaɖanɖaa soɖɔɔmɩ ma, magɩɖaɖaa Gomɔɔrɩ kǝbaja ma.30Gǝŋ ma, baɩ na gɩ lǝ? kǝ ba bʋŋayɔ Gaja na ma, kǝba yɛɛ ɖeiɖei na ma, baɖʋ pɩ ɖeiɖei, ɖeiɖei ʋcine kaja, 31Kasaa ɖe Israɛlɩ ana yɛɛ gʋpɔ kaɖeidei ma, ka ŋǝna.32Maakɔ laŋ, aɖʋwaa: Israɛl ka yɛɛ n'ʋcine na, ama, nalesʋra nɩ ayɛɛ nama asir atɩ kal ntala nɖe nɖʋ pɩ nawɩyama, 33Ɖaa babʋŋa ŋɔn waa: kɩɖe ma, nɖʋ nawɩya kantala siyɔɔ na, ntǝrǝtǝrǝ kanja, ama, nɖee ashee njɩ ɩja ma, ataa ɖoo gɩ cɩfala.
Chapter 10

1Ambawor, bʋkɔɩ aŋgɩfolu na ʋnyiŋu nna nyiŋǝ Gaja na shee pɩ mana gǝŋ waa: Nɖɩnsono afʋra. 2Ntɩ laa sǝriya na shee pɩ waa:Bawǝɖa koŋkaarɩ a shee Gaja, ama gʋfaŋa gʋmana: 3Kǝbayɔ Gaja kaɖeiɖei na, naanaa yɛɛ batɩ baja ɖei ɖei, kǝ ba buro balɔ ashee Gaja ka ɖeiɖei na:4Aɖʋwaa: Kristo alee ka gʋpɔ kʋbon ashee mbaɖee bashee ɩja ma baɖeiɖei kʋɖaʋ. 5Ganijɩ gǝŋ waa: Musa, acee akaɖe ɖeiɖei nɖee aɖa gʋpɔ nɩ ma, waa: Arɛɩ atɔɔ alee na ntǝma ma, ataa ɖa ŋŋuro nɩ6Ama, gɩkiɖe aŋǝ, ɖeiɖei nɖee aɖoo na ʋcinwǝɖaka nɩ ma:Paa lǝ akufolu nɩ waa:Aŋa naa boɖo nɖǝlanɩ argǝ Kristo? 7Kokoo: Aŋa n'akpa atǝn alaa Kristo bakono nɩ aɖoo na ma.8Baɩ na gɩ na lǝ? waa: Galei gaɖa akaanɔ nɩ n'akufalu nɩ, ɩlee ɩja sheeka kaalei gɩ nalee kawaaou ma na. 9Ʋtalǝ n'akaanɔ waa: Ʋyiɖe naYeesu nɖiyar, ʋta shee ɩja akufolu nɩ waa:Gaja gaŋǝnǝ nɩ bakono nɩ, ʋtaafʋra. 10Aɖʋwaa: Ʋtashee ɩja akufolu nɩ, nʋna pra ɖeiɖei kaja, ʋtalǝ nakaanɔ waa: Ʋyiɖe na Yeesu, ŋkǝŋ n'ʋnaa ŋǝ nɖinsono, Ɖaa ʋŋǝnʋlǝ ma na gǝŋ waa:11Nɖee ashee ni ɩja ma, kaaɖa ntǝrǝtǝrǝ nɩ na. 12Ʋpaɖʋ paɖʋ ɖǝn kʋkɔɔ aɖa Yuɖaa kaja na Grɛkɩ kaja bagɩ cuca na, aɖʋwaa: Baŋunii banɖɩyar alee ʋɖɔŋkɔnɔ na, alee arisiki na ashee mbaɖee bana yɩɖa nɩmana. 13Aɖwaa: Mbaɖee bana yɩɖa nɖɩyar Yeesu ma, batɩ baŋǝ nɖɩnsono afʋra.14Baɩ na bayɔ ayɩɖa nɖee kǝ bashee nɩ ɩja na ma? Baɩ na bashee ɩja nɖee kǝ ba rǝŋǝ agalei ayɔ na ma?Baɩ na balee n'arǝŋǝ, n'ʋɖǝn ka na lee waasu na? 15Baɩ na waasu baja balee waasu na kǝ ba tǝm pɩ na? Ɖaa baŋɔn ma, waa: Ŋǝ ma bɩkei ɩcɔɔacǝm ma, waaɖee ba na lǝ loobaam asoŋsono ma, bɩkei!16Ama, baŋunii kǝ ba nyene laabaarʋ asoŋsono na.N'Esaye alǝ waa: Nɖɩyar, aŋa shee kaatawaasu ɩja? 17Galaŋ,ŋgaɖee ʋrǝŋǝ ma, gana pala awǝɖa ʋcine, na ŋgaɖee ʋrǝŋǝma, gaɖaa na Kristo sulna.18Ama, ɩtɩlǝ waanii: kǝ ba nǝŋa aa? Ganɩlaŋ anii, bɩ wǝlǝ ɩcee gatǝna gaŋunii laŋ, na babʋlei bʋce ɖulmya agayala.19Ama, ntɩ waanii: Israɛl karǝŋǝ jɩ aa? ʋsǝbʋ nɩ na Musa alǝ waa: Ntɩ ma pala ɩceɩ gʋcelena mbaɖee kǝba lee samaa na ma, ntɩ ma pala ɩcam ʋnyana na samaa nɖee kawǝɖa gʋcaŋa na ma.20Ŋkǝ na Esaye akuro n'ɩkaŋkɩnɩ alǝwaa: Mpala mɖaɖee kǝ ba yɛɛ amʋ na ma, baŋǝ amʋ, n'afaŋa aŋgʋlɔ mbaɖee kǝ ba taba amʋ na ma. 21Ama, ɩtasaa na Israɛl na alǝ waa: Mbɔlɔ amanyɛ baaŋj ǝŋ ashee samaa nɖee gɩfolu gɩcir kana rǝŋǝ bʋlei na.
Chapter 11

1Ntɩ taba waanii Gaja gabǝɖa asamaa aa? Ganigalɩŋ gaɖu! Aɖʋwaa: Amʋ gboo Israɛl kaja n'amʋ, Abraham a bʋŋʋma, Bɛŋjamɛɛ abʋŋʋma nɩ. 2Gaja kaabǝɖa asamaa na, acee yɔ ni ɖoo. Kɩ yɔbʋkɔɩ ʋŋɔn ʋlǝ Elii aŋkǝlǝ ma, ɖaa ana yu Gaja kaŋyɩɩ Israɛl anɖilaŋ ma: 3Waa: Nɖiyar, ba kǝ akannbi mana, n'api akɩsaraa katowo; Amʋnɖǝnɖǝn saa ka na ba na yɛɛ baboŋo amʋ akǝ aa,?4Ama,mbuye mpaŋa njɩ Gaja ga buye ni? Waa: Nlugo bɛrɛ miili kuluni, kǝ ba cim bakǝwǝ baalɩ aŋyii ayɔ na. 5Ɖaa gǝŋ ma, gboo baɖǝn ba saa, ashee Gaja kʋloʋ afǝlǝ na agʋjɔɔ.6Gǝŋ ma, ɩtajɩwaa: Na gʋjɔɔkʋ, kɩ kɔɔ alee nalesʋra na; Ɩtasaŋkɔɔ jɩ waa:Malesʋra nɩ, gʋjɔɔkʋʋɖa na, alesʋna, kɩkɔɔ alee alesʋra na. 7Baɩ na gǝŋ sa? Bʋkɔɩ Israɛl ana yɛɛ ma kaŋǝ bʋna ama, ʋlaʋ afǝlǝ ʋŋǝ, nabapala basaaka bagɩfolu gɩkaŋkǝr, 8Ɖaa baŋɔn ma, waa:Gaja ga pala ŋŋuro nɖǝn nshee pɩ ŋkomo, naa ba paa ŋǝ na,ba paa rǝŋǝ na,halɩ nʋrɔŋ na Ɖaʋɖa alǝ waar.9Bɩtebiri bapra ɩkpaca, nagʋraʋ gʋri ka, bafǝɖa, ɩsǝla pɩ bʋɖa! 10Bɩnyine ɩshee ŋkoma, ba fɔnɔ, babʋkǝmabʋkaɖo apra bʋkʋŋkʋmi!11Amʋ, waanii, bʋliu ʋpalaka ba fǝɖa aa?Kɩleegǝŋ na! ama, bʋliuɖe, ʋpalaka isamaabasaaka baŋǝ nɖinsono na gʋcele gʋɖa ashee pɩ. 12Gasono, bʋliʋ ɖe, ʋpɩ na arisiki ashee ɖulinya aŋunii,na bʋliuɖe ʋlee arisiki ashee mbaɖee kǝba yɔ Gaja na ma gǝŋ ma, baɩ na ba tɩ yɔgɔ ŋkǝlǝ baŋunii bashee ɩja ma.13Ntɩ lǝ n'anyɩn, anyɩnɩ kɩbʋŋa yɔ Gaja na ma,amʋ na batǝm ashee mbaɖee kǝbayɔ Gaja na ma, ŋkʋma amʋntǝma. 14Ntɩ kiɖe waa: Maa nsǝra, maa ncel gʋcele ashee ambaje naa afʋra baɖǝn.15Ɩtajɩ waa:bʋliu ʋpɩkana ʋrǝŋunama ashee ɖulɩnya gǝŋ, baɩ na ba tɩ kɔɔ acam pɩ? ɩtɩɖa ɖaa bakanoɩ bakɔɔ ashee ŋŋuro ma. 16Geŋ ma, ɩtajɩ waa: ɩpi ɩsǝbaka ɩɖa cɩrɩ cɩrɩ, ɩyɔgɔko gboo ɩɖa cɩrɩ cɩrɩ, ɩtajɩ waa: Ʋlǝlǝmǝ ʋɖa cɩrɩ cɩrʊɩ kɩla gboo ɩɖa cɩrɩ cɩrɩ.17Ama, ɩta jɩ waa: Bapaɖa ɩla ɖǝn abǝɖa, n'akɩɩ ʋlee oliifʋ kagʋyɔ kagʋyɔgʋŋɔnja, ma, batɔ akɩ acǝr bagaɖusǝ ka, waa: Akɩ nɩ yaʋ ajɩ oliifʋk'ʋlǝlǝmǝ na kabʋŋe kalɩ barka, 18Paa kʋma akʋlɔ na kiɖe ɩla ɩsaakafɔɩ na, ʋta naa kʋma akʋlɔ,yɔwaakɩ lee akɩ toŋokaʋlǝlǝmǝ na, ʋlǝlǝmǝ ʋtoŋokakɩ.19Paatɩ lǝ akʋlɔ waa: Bapaɖa ɩla ɩsaaka abǝɖa naatɔɔ amʋ acǝrana. 20Gasʋonojɩ; Bapaɖaɩ abǝɖa, bagɩfolu gɩkaŋkra laŋ na ba paɖa pɩ, nakɩʋɖa, ʋcine nɖe ʋwǝɖa ma, laŋ.Paa wǝɖa gʋlɔfaŋaka na, acu Gaja. 21Aɖʋwaa: Na Gaja kaalaa ɩla ɩfalja apala na,kaa pala akɩ gboo na.22Gɩkiɖe Gaja abʋcǝma , n'ʋnyana; ʋnyanaʋɖa ashee mbaɖee bafǝɖa malaŋ, abʋcǝma bʋɖa ashee aku ʋtoŋo gɩshsbɔ ma, na kɩ lee gǝŋ na batɩ ba paɖa kɩ abǝɖa.23Banigboo bata pala bagɩfolu gcirka, batɩ bakɔɔ acra pɩ; Aɖʋwaa Gaja gawǝɖa ɩkashɩ ataa sǝra alee acǝŋǝ. 24Ɩtajɩ waa: Akɩ ʋlee olifʋkagʋya gʋŋɔŋja ma, batɔɔ akɩ acǝra na gʋfalja, ɩye fǝlǝ na gʋsaaka yɔwaa: batɩ kɔɔ kʋ acǝra naoliifʋkagʋyo kagɩlopi.25Ambawor kǝ ba na yɛɛ waa: Inyir ntǝma nɖe na, naa ɩpaa tɩ tɔɔ anyɩŋgɔlɔ ɖaa mbaɖee bawǝɖa gʋfaŋa awu ba saa ka mana, Israɛl agʋsaʋ, gʋɖǝn gʋfǝɖa bagɩfolo gɩkaŋkǝra laŋ, na mbaɖee kǝba bʋŋa ayɔ Gaja na ma, bani ba kpa ncǝn.26Galaŋ Israɛl aŋunii ataa ŋǝ ʋfʋrʋ, afʋra, ɖaa babʋŋa aŋɔn ma, waa: Acamkalawatǝn ataa pɩ siyɔnɩ, ataa laa yaoob ntǝrǝtǝrǝ nɩ; 27Amalɩkawɩlɩ nɖee ŋkʋr na pɩ ma na gǝŋ,ŋkǝlǝ ma laapɩ mbɔnɔ nɩ ma.28Laabaarʋ asaŋsono laŋ bapra ɩbɛrɛ mana, anyɩnalaŋ; Ama, ɩtasaana ʋlaʋ afǝlǝ, ba lee basɔlɔka pɩ, ba baya laŋ. 29Aɖʋwaa Gaja kaa na lee nshɩŋyɔ, ʋyɩɖʋ ayɩɖa pɩ ma, na agʋjɔɔ laŋ na.30Ɖaa kɩbʋŋa na nyene Gaja na, nijɩwaa: Banigboo bʋnyenu kǝ ba nyene na ma laŋ, na anyɩn baŋǝ anyɩnɩshɛɩ. 31Ɖaa gǝŋ ma, nɔɔ kǝ banyene na, naa wɩshɛɩŋǝka nɖee baŋǝ anyɩ nɩ ja ma, bani gboo batɩ ba ŋǝ bɩshɛɩ. 32Aɖʋwaa:Gaja ga rim bɛrɛ baŋunii aɖʋ ʋŋenu kǝba ŋene na ma nɩ, naa aye ŋǝbɩshɛɩ.33Ô Gaja karisiki kʋloŋ, na agƒaŋa, n’ʋyɔʋ ka gɩcaa asǝra akɛshɩɩ na, kagɩcaa sǝra ayɔ ɩny ŋca na! Aɖʋwaa: 34Aŋa yɔka, Gaja agʋƒaŋanɩ, kokoo aŋa na cere nɩ ?35Aŋa sǝba ka baamʋnʋ kpataa, ajieɩ, ɩɖa ɖa ashee ni, anɖǝnɖǝn ajie ʋkʋmʋ bʋja bʋja! Ami! 36Alee ka baamʋnʋ kpataa, ajieɩ, ɩɖa ɖa ashee nɩ, anɖǝnɖǝn ajie ʋkʋmʋ bʋja bʋja ! Ami !
Chapter 12

1Ntɩ ɖʋ anyɩn, ɩkaŋkɩrɩ, ambawor na Gaja kɩshɛɩŋǝka waa: Ɩtɔɔ anyɩnalɔ alaasaraa nɖee aɖa n’ɩnyine ma, ashee Gaja, ɩni ɩlee ka anyɩnabɔɔta nɖee acǝm awu ma. 2Paa matɔɔ anyɩnalɔ aɖʋ na ʋrɔŋ kasaamanɩ nnɖe na, ama, pala ma, anyɩna baa mʋnʋ ɩƒʋba na gʋƒaŋa gʋŋǝrǝ, na ɩsǝra apaɖa paɖa, ayɔ Gaja kʋcinsɔlɔkaɩ ʋcǝm, alee ʋŋǝrǝ, aɖa gɩshɛbɔ ma.3Na gʋjɔɩ bashee amʋ ma, kalǝbarka, ntɩlǝ anyɩn baŋunii waa: ʋɖǝn apaa tɔɔ na lǝ waa: Awǝɖa ka gʋƒaŋa awu basaaka na, buro ma, anyɩnalɔ aƒana ƒana ɖaa ʋcɩnewǝɖa kaɩ Gaja gayʋga baaŋa ma4Aɖʋwaa: Ɖaa gʋlɔ gʋwǝɖa bʋwǝɖa bʋɖu tǝwǝ tǝwǝ ka ma, naa katǝma ɩƒǝlǝƒǝlǝ kɩlee ɩɖɔŋkɔnɔ na ma 5Gaja ci gboo atʋɩ gɩyɔgɔ waa ma, gɩpra gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ kʋ, Kristo agʋja, na gɩ lee bʋɖu tǝwǝ tǝwǝ ka.6Aɖʋwaa: Gaja gayʋga agʋjɔɔ ashee baaŋanaa, nɖee awǝɖa annabi mana bagʋjɔ ma, aƒaŋaƒana alee ɖaa ʋcɩneɩ awǝɖa ma. 7Nɖee bayɩɖa nɩ waa: Alee ntǝma nɖǝn ma, alee ntǝma nɖe: Nɖee ana cere basaaka ma, akara gayɛ acere. 8Nɖee ana ɖʋ basaka ɩkaŋkɩrɩ ma, akagayɛ aɖʋ. Nɖee awǝɖa na shee ma, ashee n’ʋcine ʋsoŋsono, nɖee ana lee waasu ma, alee gɩshɛbɔ, nɖee anaŋǝ basaaka bɩshɛɩ ma, akanagayɛ n’ʋcɩŋkǝr ka.9Ʋsɔlɔ ʋpaa cǝkla na mʋnaaƒɩki na. Baaŋa aŋo mbɔn. Naatɔɔ agʋlɔ acra na nsoŋsono. 10Na ʋsɔlʋ ʋŋǝrǝ, wǝɖa ma ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ na rǝŋǝ n’anyɩnbawǝr. Na girma, paa ma na lugo n’anyɩnbawor na.11Waɖa ma koŋkarɩ paa ma wǝɖa nƒuŋƒana na. tɔɔ ma, ʋcine alee nɖiyar antǝma. 12Yiɖe ma, n'ʋcɩŋkǝrka, nasaa. Wǝɖa ma suuri, ɩ na wɩya nɩ. Kara ma gayɛ na nyiŋǝ Gaja. 13Wǝɖa ma, nashee anyɩnbawor. Na cam anyɩnbawor gɩsana14Ɖʋma albarka mbaɖee ba na naashɛɛ anyɩne ma, ɖʋmapɩ albarka, paama lee pɩ ƒɔɩ na. 15Ɖa ma, ʋciŋkǝrka nɩ; na mbaɖee bɩ cine ɩkǝr ma. Mbaɖee ba na yu ma, kaŋma na pɩ ayu. 16Wǝɖa ma Gʋfaŋa gʋɖɔŋkɔnɔ nanyɩnbawor. Paa ma yɛɛ bʋkɔɩ bʋwu anyɩn ma na, ama, yɛɛ ma, nɖee ɩna pala arɛ aburo agʋlɔ ma, paama wǝɖa Gʋƒaŋa awu anyɩnralɔ na.17Akʋwor atalee akɩ mbɔnɔ paa sǝla nɩ na.Yɛɛ ma bʋkɔɩ bʋcǝm bɛrɛ baŋyɩɩ ma. 18Ɖaa ɩsɩm ma, ɖa maƒɛɛ bɛrɛ baŋunii baŋyɩɩ.19Paa ma sǝla anyɩbawor ʋnyana na, ambasɔlɔkɔ, ama, Pala ma, Gaja gasǝla anyɩnʋnyana: Aɖʋwaa: Baŋɔn waa: Amʋ, nnɩ sǝla ʋnyana, amʋ, nnɩ ma sɛla vɖa, nɖiyor alǝ ka gǝŋ. 20Ama, akɩbɛrɛ ata na ci akɔmɔ shee nɩ ʋjɩʋ ajɩ; ʋtunyem ʋta na kǝ nɩ, shee nɩ bʋto anyem. Aɖʋwaa ʋta lee gǝŋ ɩɖa ɖa nɖaa ʋkulo atoncʋnʋ kʋtonu na tǝr karɛ anɖi laŋ na. 21Paa pala mbɔnɔ nwu akɩ na, ama, tɔɔ nsono awuna mbɔnɔ.
Chapter 13

1Baa arɛ, baa apaŋa na, Aɖibaja: Aɖʋwaa: Nɖiyar ɖǝn kaɖoo na gaɖa gaɖǝn na kɩlee Gaja sul na, Aɖibaja baɖe Gaja gatɩ ka pɩ. 2Gala nɖee anabǝla n'aɖɩbaja ma, Gaja kʋnyar na, ana bǝla na ma, na nɖee anabǝla n'aɖi baja ma, atɩyɛe gʋtɔ gʋbɔka nashee balɔ.3Kɩlee alesʋra ɩsoŋsono laŋ na batɩ bakǝmcǝmja na, alesʋra ɩbɔnɔ laŋ. Ʋta naa yɛɛ asampǝna ɩpaa kpatɩ na nɖiyar ɖǝn na lee nsono, ataa kʋma akɩ. 4Kamcǝmja alee Gaja katǝŋlee ja na, ashee akʋɖaʋ fɛɛ. Ama ʋta lee mbɔnɔ, shee acuunɩ; Aɖʋwaa: Kɩlee ƒɔɩ laŋ na, anataa agapɔɔ alaŋ na,ɖaa alee Gaja katǝŋlee ja ma, na yɛɛ asǝla ʋnyana naa abɔ mbɔnɔ yar agɔtɔ. 5Galaŋ ɩsǝm ɩnaa nyene pɩ, kɩlee asampǝna na gʋtɔ gʋbɔka, kanɖilaŋ na, ama, ɩsim na.6Galaŋ na ɩna sǝla lampoo. Aɖʋwa: Bakǝmcǝmja baɖe balee Gaja ka mi,iisi mana pɩ paa nalee ntǝma nɖe gɩshɛbɔ. 7Shee ma, baa aŋa na ɩja, sǝla ma, lampoo yar, alampoo, tɩkee yar, atikee, nɖee ba cuu ma, cu ma nɩ, nɖee bashee Gǝrma ma, shee manɩ agǝr ma.8Paa ma, wǝɖa n'ʋɖǝn ʋɖa na, na kɩlee ɩsɔlɔ anyɩŋbawor na, aɖʋwaa: Nɖee asɔlɔ bawor ma, atɩlee ɖaa gʋpɔ gʋlǝ ma, 9Aɖʋwaa mʋra mana baɖe: Waa: Kagbɛɖɔ alee gɩsǝna na, kagbɛɖɔ alaa akʋwor aŋŋuro na, kagbɛɖɔ anyim na, kagbɛɖɔ awǝɖa gɩnyɩŋƒɔnɔ na, na bʋkɔɩ bʋɖa ma, ɩwala wala anyaʋ galei gaɖɔŋkɔnɔ nɩwaa; ɩsɩm asɔlɔ akʋwor ɖaa akɩɩlopima. 10Ʋsɔlʋ kʋ nalee ʋwor mbɔnɔ na; ʋna pala arɛ asara kaɖeiɖei.11Gani gaɖe laŋ anyɩŋgɩlopi ɩ yɔ alʋwatʋ nɖe nɩ gɩɖa waa ma, waa: Alʋwaatʋ nɖe ma, baaŋa aŋǝnǝ agɩfonyine nɩ, Aɖʋwaa nnyǝnǝ na nɖɩnsono nsǝla n'tʋawu ŋkǝlǝ gɩshee ɩja ma. 12Ŋkomo, nnaalɩŋ gaɖu gajakʋparʋ ʋsǝla. Baaŋa apala ŋkomonɩkalesʋna, n'atɔɔ ʋkaɖʋnɩ kayɔkɔ akara.13Baaŋa asara ʋkaɖʋ nɩ kaasana, alɩŋ na, atalɔ ʋjɩʋkunpaashii n'ʋkannyem na basǝprǝ kʋyɛʋfɔɩfɔɩ, n'ajɩwa kalesʋna, bʋboro na cǝnyoro. 14Ama, baaŋa atɔɔ nɖiyar Yeesu-Kristo, akara, gɩpaa rǝŋǝ na gʋlɔ kʋcɩŋsɔlɔka naa akpa gɩnyɩŋfɔnɔ nɩ na.
Chapter 14

1Cam, ma nɖee ʋcine kʋ ka na kpǝn na ma atoŋo nɩ gɩshɛbɔ, paa ma lɔɔru n'anyɩmbawar alesʋra laŋ na. 2Nɖe ashee ɩja galaŋ na ana jɩ baa mʋnʋ,nɖee ʋcine kʋka na kpǝr na ma, laŋ na ana jɩ akǝmbɔ kanɖǝnɖǝn.3Nɖee ana jɩ baamʋnʋ ma, apaa pɛʋ na nɖee ka na jɩ fɔɩfɔɩ na ma, na nɖee ka na jɩ fɔɩfɔɩ na ma, apaa ciin na nɖee anajɩ baa mmʋ ma, ɩkǝma na, Ga ga na cam ɩŋunii. 4Aŋa n'kɩ ʋna ciǝ na asaa ka atǝŋlee ja ɩkǝma? Ata yiɖe laŋ kokoo afǝɖa atǝn gari kaa wakɩ na antǝmayar na ga wa. Ama, ataa ta ayɩɖe laŋ aɖʋwaa: Nɖiyar awǝɖa ɩkashɩ ataanɩ ayɩɖe alaŋ.5Ʋɖǝnatɩ yɔ ɩshile afǝlǝfǝlǝ; nɖǝn aɖe lǝ waa:Iŋunii ɩlee ɩɖǝŋkɔnɔ nɩ. Baaŋa ayɔ ɩja awaɖa, agʋfaŋa nɩ. 6Nɖee ayɔ ɩshile na paɖa paɖa ma, anapaɖa paɖa na nashee nɖiyar, nɖee asaŋkɔɔ na jɩ ma, ana jɩjɩ na shee nɖiyar, aɖʋwaa atɩkʋma Gaja naa ye jɩ, nɖee ka na jɩ na ma, nɖiyar laŋ na abǝla ka na jɩ na, ama, atɩ kʋma Gaja.7Aɖʋwaa: ʋɖǝn kaɖa ŋŋuro nɩ ashee agʋlɔ na, ʋɖǝn gboo ka saŋkɔɔ na ci na shee agʋlɔ na. 8Aɖʋwaa:Gɩɖaŋŋuro nɩ ma, gɩɖaɖa ashee nɖɩyar; Gɩta saŋkɔɔ acii gɩ cii ashee nɖɩyar, Gɩɖa ŋŋuro nɩ gɩcici i, gɩɖa ashee nɖɩyar. 9Kristo aci na akɔɔ aɖa ŋŋuro nɩ ma.Aɖaɖa ashee bakono na ŋŋuro baja.10Akɩ mʋlaŋ n'ʋna cim n'akʋworɩkǝma? yaa mʋlaŋ na ʋnapɛʋ n'akʋwor?Atɩ ganɔ gɩtɩ gɩ cǝ Gaja kaŋyu bacim n'atʋ ɩkǝma. 11Aɖʋwa: ʋŋɔn ʋlǝ waa: Mʋ na ŋŋuroyar nɖiyar lǝ ko gǝŋ, waa:kǝwǝ ɩŋunii ɩtu cim amʋŋyɩ na, bʋnɔ bʋŋunii bʋkʋ ma Gaja.12Galaŋ, baa ŋa ataace agɩlopi atɩlee aŋkɔnta ashee Gaja. 13Ʋɖǝn apaa kɔɔ acim n'ʋwor ɩkǝma na, ɩsim gɩyɛɛ gʋfaŋa ɩ gʋkaŋa natʋ ʋɖǝn apaa kɔɔ pɩ na nawɩya ashee ʋwor, kokoo gɩtǝrǝtǝrǝ na.14Nyɔ ashee ɩja nanɖiyar Yeesu waa: Akɔɖǝn ɩmana n'amʋ ɩlee ajɩwa ma.Bʋkɔɩ bʋlee ajɩwa maa, bʋlee ajɩwa nɩ ashee nɖee alǝ waa bʋlee ajɩwa ma na. 15Ama, ɩtajɩ waa: ʋjɩʋ nɖee ʋna jɩ ma, laŋ n"akwor ʋcine ʋpɩɛ, gǝŋ ma, kakɔɔ na sana n'ʋsɔlʋ na:Akʋ jɩ ʋnajɩ ma, ʋpaa pala nɖee laŋ Kristo acima, akǝwa nkǝm na.16Bʋkɔɩ bʋcǝm ashee anyin ma, bʋ paa pra gɩlɛʋ basaa sul na. 17Aɖʋwaa: Gaja kaayarɩtǝna nɩ, kɩlee ʋjɩʋ n'ʋnyemkan dǝnɖǝn na. Ama, ɖeiɖeikʋɖaʋ, nafɛɛ, n'ʋcɩŋkǝrkaɩ ŋŋuro nsoŋsono nna shee ma.18Arɛɩ ana lee Kristo antǝma ɖaa gǝŋma, ɩtɩ cǝm na shee Gaja na bɛrɛ gboo. 19Galaŋ gɩyɛɛ bʋkɔɩ bʋpɩ na fɛɛ ashee atʋ na gɩ wǝɖa ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ ace ŋyɩɩ.20Ʋjɩʋ laŋ paa ma, pɛɛpɛɛ Gaja kantǝnma, ɩja ɩja baamʋnʋ ɩcɩm: Ama, kɩ cɩm ashee arɛɩ ana jɩ naa ɩpɩ na nawɩya ashee nɩma na. 21Icɔɔ acɩm waa:Arɛ apaa jɩ na, apaa nyem bʋkana na, alaa, agʋlɔ bʋkɔɩ bʋ nɩ bʋ pɩ na nawɩya ashee wor apaatɩ kǝwa ŋkǝm afǝɖa kokoo na wɩya ɖǝn nɩ na.22Ʋcine nɖee ʋwǝɖa maa, toŋo nɩ gɩshɛbɔ Gaja kaŋyu. Nɖɩsono ashee arɛ nɖee ka na kǝ agɩlopi agalei alesʋraɩ ana lee ma nɩ na. 23Ama, nɖee analee sika na bʋkɔi anajɩ ma, agalei gaci, aɖʋwaa kashee ɩja na. Bʋkɔɩ kashee bʋ ɩja na ma, bʋlee mbɔnɔ njɩ.
Chapter 15

1Galaŋ, atʋɩ gɩ kaŋkǝr ma, shee gɩ ri na mbaɖe kǝ ba kaŋkǝr na ma, naa ʋɖǝn a paa laa laaru na shee agʋlɔ na. 2Gɩ laa, laarʋ ashee atɩbawor bʋkɔɩ bʋcǝm na yɛɛ bʋce na atʋ ŋyɩɩ ma3Aɖʋwaa: Kristo ka laa laarʋ ashee agʋlɔ agɩlopi na, ama, ɖaa ba ŋɔn ma, waa: Aluntɔ n'ɩnawɩya nɖee ba na ɖʋ akɩ ma, amalaŋ n'ɩnafǝɖa. 4Ʋtakiɖe, ʋŋɔnɩ babʋŋa aŋɔn ma, atalaŋ na ba ŋɔn, ba cere n'atʋ naa gɩwǝɖa suuru, ʋŋɔnɖe atʋm pɩ ʋ na plapla naa gɩ wǝɖa tamaa.5Gajaɩ ga naɖʋ ɩkashɩ na plapla anyɩn ma, ashee anyɩn ɩkashɩ ɖe, ɩɖʋ anyɩmbawor ɖaa Yeesu-Kristo a na yɛɛ ma. 6Naa ɩwǝɖa ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ aman nakʋma Gaja, atɩnɖiyar Yeesu-Kristo ayar. 7Cam ma, anyɩmbawor gɩshɛbɔ, ɖaa Kristo, acam anyɩn acam anyɩn ashee Gaja k'ʋkʋmʋ ma.8Galaŋ ntɩ lǝ waa: Kristo apra mbaɖee ba lee baŋ ma, batǝŋleeja, naa afaŋa Gaja k'ɩja bʋkɔɩ balǝ waa: Batɩ ba shee babaya ma, 9Mbaɖee kǝ ba bʋŋa ayɔ Gaja na ma, bani batɩ kʋ ma Gaja, ɩshɛɩŋǝkaɩ awǝɖa ashee pɩ ma laŋ, ɖaa baŋɔn ma; waa :Galaŋ shee ma kʋma akɩ ɩsamaa bagɩcɩɩca, shee ma yɩɖa atulo n'kɩŋyɩɖa k' ʋkʋmʋ. Na ba kɔɔalǝ acǝŋǝ waa.10Isamaa, ɖa ma, ʋciŋkǝrka na, n'asamaa! 11Acǝŋǝwaa: Kʋma ma Gaja ɩsamaa baŋunii, shee shee ma nɩ anyɩmbaŋunii.12Ŋkǝŋ na Esaye alǝ waa: Ʋfʋlʋ ɖǝn ,ʋtʋɖoo Isaii abʋŋʋma nɩ, naa jɩ gɩyarɩ Isamaa laŋ; naa ɩsamaa baɖe bawǝɖa na nɩ tamaa.13Gajaɩ gana shee tamaa ma, gashee anyɩn ʋcɩŋkǝn ka na fɛɛ kʋɖaʋ ʋcine nɖee ɩwǝɖa ma nɩ, naa anyɩn-natamaa ayɔgɔ, na ŋŋuro nsoŋsono kɩ kashɩ.14Ɩtasaa n'anyɩngaja, amʋ nshee ɩja waa: Ɩwǝɖa ʋyɔʋ ʋsoŋsono, ɩtusǝra akaŋa n'anyɩn ɩɖʋ anyumbawar ɩkasɩ.15Ama, bʋɖǝn nɩ, ncɔɔ tɩ yɛɛ ma ŋɔn aŋǝnǝ anyɩn ɩlige,Gaja kagʋjɔɩ ashee amʋ 16Waa ma lee Yeesu-kristo aminisi mbaɖee kabayɔ Gaja na ma sul, Gaja kalabaarʋ asoŋsono ka ntǝma ŋŋǝrǝ ɖe, naa mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, bani gboo bapra saraa asoŋsono nɖee aɖa cɩrɩ cɩrɩ na ŋŋuro nsoŋsono ma.17Gǝn ma, ntɩ ma sǝra akʋma aŋgʋlɔ Yeesu-Kristo nɩ, aɖʋwaa: Gaja kantǝma kalesʋraɖe laŋ. 18Aɖʋwaa: Maa kǝ ma, caa ŋɔn alesʋraɖe Kristo a kʋn n'mʋ alee, apɩ na mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, ba tɩ nyene Gaja bʋlei n'alesʋra nɩ, 19N'ɩkashiɩ ɩma lee maamaaci na biti ka lesʋra na Gaja kaŋŋuro kɩ kashɩ, galaŋ,tɔɔ na Yerusalɛm ka mpá nakɩ wor ace ilirii, nlǝ Kristo alaabaarʋ asaŋsono tuutuuma bʋɖu bʋɖu nɩ.20Na ncee koŋkaarɩ alǝ laabaarʋ asoŋsono gaɖuu Kristo ka ce na ma, naa paa tɩ cǝ ʋɖǝn ʋkukei laŋ na, ɖaa ba ŋɔn ma waa: 21Bɛrɛɩ kǝba cee lǝ pɩ na maa, batɩ baŋǝ, na mbaɖee kǝba bʋŋa lǝ pɩ na maa, batɩ ba rǝŋǝ.22Bʋkɔɩ laŋ ɩɖʋ amʋ ɩshɛɩ naa kǝ ma pɩ anyɩnasul na ma, nagǝŋ. 23Nnyǝmǝ, ʋkɔɖǝn kɩ kɔɔ na barsɩɩamʋ gadʋ ŋgaɖe na, ɖaa nce akʋr niya ɖoo ɖe waa:Mapɩ atɩ ŋǝ anyɩn ma,24Ncɔɔ tɩyɛɛ ma ŋǝ anyɩn nta naa fǝl mace Esɩpaanyɩ, nsɔlɔ waa: ɩyala amʋ nta pɩ anyɩnsul ɖaa ɩfana amʋ ma. 25Nnyimǝnɖe waa: Ntɩ ce Yerusalɛm ma tɩ kaŋa na, mbaɖee ba shee ɩja ma,26Aɖʋwaa: Maseɖuanɩ kǝbaja na Akayii ba lee ba gʋlɔtɩlashɩ waa: Shee baɖʋ nɖʋ nɖʋ ashee bashɛɩrɛ mbaɖee ba lee cɩrɩ cɩrɩ kǝbarɛ ɩ baɖa Yerusalɛm ma. 27Bacɔɔtɩ yɛɛ ba lee gǝ, ɩsǝm ba lee ashee pɩ aɖʋwaa bapala ka na ba yɔ bʋkɔɩ ɩlee cɩnɩ cɩnɩ kantǝma ma, banɩ gboo shee ba kaŋa na pɩ alesʋra ɩsaaka nɩ.28Nta ce na gʋjɔ gʋɖe naa aboŋo ntǝmaɖe boŋo, nta naa ce Espaanyɩ ,na mafǝl n'anyɩn gaɖu. 29N yɔ waa: Nta naa ce anyɩn gaɖu, na Kristo alɩbarka abʋmbɔnɔ na n na ce.30Ntɩ ɖʋ anyɩn ɩkashɩ na nɖiyar Yeesu-Kristo na ʋsɔlɔ kaŋŋuro, waa: Ɩkaŋa n'amʋ acǝ gʋtara anyɩŋǝ Gaja ashee amʋ. 31Naa ma sǝra aɖoo Yuɖee kǝbaja bagɩfolu gɩkaŋkna na na gʋjɔɔ ŋgʋɖee nna ce na Yerusalɛm ashee atɩbaja ma, gʋlee gɩ shɛbɔ atɩbaja banyɛ nɩ. 32Naa ma kpa anyɩnasul n'ʋciŋkǝrka, ɩta jɩ waa: Ɩlee Gaja kʋcɩŋsɔlɔka, naa ma ŋǝ ʋcɩŋkǝrka acɔɔ ŋʋna cei anyɩnasul.33Gaja ŋgaɖee gaɖa fɛɛ ma, ga ɖa anyɩnasul! Ami!
Chapter 16

1Toŋo ma, atʋnyeŋka fuebee gɩshɛbɔ alee ka Ɖiakɔnɛɛsi saŋkree kacɔɔcɩ nɩ. 2Cam, ma nɩ gɩ shɛbɔ na atɩ nɖiyar aŋyɩɖa ɖaa ɩsɩmi ashee mbaɖee ba lee cɩnɩ cɩnɩ kǝbarɛ ma, kaŋa ma na nɩ bʋkɔɩ a na yɛɛ anyɩnasul ma, aɖʋwaa: Akaŋa na bɛrɛ tuutuuma, n'amʋ gboo.3Sala ma Prisɩka na Akilaasɩ, ambakaŋaka na ma Kristo a ntǝma nɩ kǝbɛrɛ pɩ gǝŋ. 4Batɔɔ baŋŋuro ajel, acam amʋ alanatǝn kɩ lee amʋ nɖǝnɖǝn na kʋma pɩ na, mbaɖee kǝ ba bʋŋa yɔ Gaja na ma , bɩ cɔɔcɩ, ba na kʋma pɩ 5Salama, Cɔɔcɩ nɖee aɖa bagafala nɩ ma. Sala ma amasɔlɔka Epaɩnɛtɩ, alee ka Kristo arɛ sǝbaka asii nɩ.6Sala ma, Marii, acɔɔɖʋ agʋlɔ ɩshɛɩ amalaŋ. 7Sala ma, Anɖronicusɩ na juniasɩ, ambaja pɩ gǝŋ, bani amʋ ma, ba na kaŋa n'amʋ, ba lee barɩbʋmbɔnɔ pɩ Yeesu abatǝŋka bagɩcuca, batɔnɔ amʋ acam Yeesu. 8Sala ma, Ampiliasɩ, amasɔlɔka nɖiyar Yeesu nɩ.9Sala ma, Urbɛnɩ ata kaŋaka na ma, Kristo cɩntǝma nɩ, na sɩtashiis, amasɔlɔka. 10Sala ma, Apelɛɛɛ, ajɩshɛɩ yɔgʋ Kristo laŋ.Sala ma, Arisɩtobul agafala nɩ kǝbarɛ. 11Sala ma, Heroɖiyɔ, ambʋŋʋma nɩ karɛ.Sala ma, Narsiis agafala nɩ kʋbapɛɩ ba ɖa nɖiyar Yeesu nɩ ma.12Sala ma, Trifɛn na Trifan, ba na lee ntǝma na shee nɖiyar ma. Sala ma, atʋnyeŋka pɛrsiɖǝ, atasɔlɔka alee ntǝma tuutuuma ashee nɖiyar. 13Sala ma, Rufusɩ, nɖiyar asɔlɔka, na nar, alee amaŋa na gboo. 14Sala ma, Asɛŋkritǝ, fle gɔɔ, Hɛnmɛsɩ, Patrobasɩ, Harmasɩ, na atɩbawar ɩ ba ɖa basul ma.15Sala ma, filologǝ na juli, Neree n'ʋŋono na olimpǝ, na cɩrɩ cɩrɩ kǝbajaɩ ba ɖa basul ma. 16Sala ma, anyɩmbawar naburo anyɩnnalɔ gɩshɛbɔ Kristo ɩcɔɔci baŋunii batɩ sala anyɩn.17Ntɩ lǝ anyɩn waa: Ilee laakaarɩ na bɛrɛɩ bana yɛɛ ba pɩ na ntǝrǝtǝrǝ anyɩngɩcɩɩca na yɛɛ ba paɖa paɖa anyɩn n'ʋceru ɩ ɩcam ma.Liŋ ma na pɩ gaɖu 18Aɖʋwaa: Bɛrɛ ɖaa gǝŋ ma, kǝ ba na lee atɩnɖiyar Kristo a n'tǝma na, ama, bancǝna njɩ ba na kǝlǝ; bawǝɖa bʋnɔsaŋkaɩ ba na lomolomo na paapaa na bɛrɛ ma.19Ita saa n'anyɩn ʋnyenuɩ ɩnanyene ma, baaŋa ayɔ nɩ: Ncɔɔ tɩ jaŋ nanyɩngalei, ntɩ yɛɛ waa: ɩwǝɖa gʋfaŋa ayɔ bʋkɔɩ bʋcǝm, na nɖee kɩ cǝm na ma. 20Gaja ŋgaɖee galee fɛɛyar ma, ataakpal sheetaani anyɩnma naŋa nɩ. Atɩnɖiyar Yeesu-Kristo agʋjɔɔ gʋɖa anyɩnna sul.21Timotee, amanyɩʋtaja ntǝma nɩ atɩ sala anyɩn, Lusiusɩ, Jasɔ na Sosipaate gboo, ambaja pɩ gǝŋ. 22Ntɩ sala anyɩn na nɖiyar aŋyɩɖa, Amʋ Tertiusɩ ŋŋɔn ka gʋbɔ ŋgʋɖe.23Gaisu, amarɛbʋmbɔnɔ na cɔɔcɩ aŋunii, batɩ sala anyɩn. Eraasɩ, mpà katantoŋoja atɩsala anyɩn, kartusɩ gboo atɩ sala anyɩn. 24Atɩ nɖiyar Yeesu-Kristo agʋjo gʋ ɖa n'anyɩnganɔ! Ami!25Ndee a naa sǝra ari n'anyɩn ɩtoŋo ɖaa laabaarʋ asoŋsono! ɩkowaasu n nalee na Yeesu-Kristo aŋyɩɖa, ɖaa balǝ ntǝma nɖe nlugo bʋjabʋja 26Naa nyǝmǝ, Annabi mana baɖe bʋ ŋɔn ʋkaɖa ɖaa Gaja ɩ gaɖa nace nace ma, ganyaʋ ashee ɩsamaa, ba nyene nɩ awǝɖa na nɩ ʋcine,27Gaja kanɖǝnɖǝn ga jee gʋfaŋa n'ʋkʋmʋ bʋjabʋja na Yeesu-Kristo aŋyiɖa! Ami!

1 Corinthians

Chapter 1

1Pɔɔl, ba yɩɖa nɩ waa: Alee Yeesu-Kristo atǝmka, na Gaja k'ʋcɩŋsɔlɔ ka, na t'ʋwor sosɩtɛnɩ. 2Ashee Gaja ka Cɔɔcɩ nɖee aɖa korɛtɩ ma, mbaɖee ba pɛmpɛŋɛ pɩ na Yeesu aŋyɩɖa waa: Balee cɩrɩ cɩrɩ kǝbaja, mbaɖee ba na yɩɖa baa ŋka na gaɖu ɩ ba ɖa ma ba nɖiyar Yeesu-Kristo ɩ alee atɩ nɖiyar gboo ma: 3Gaja gashee anyɩn'agʋjɔɔ na atɩ nɖinsonoyar Yeesu-Kristo aŋyɩɖa!4Ntɩkʋma Gaja baanjǝŋ anyɩnɖi laŋ aɖʋ Gaja kagʋɖee ashee anyɩn Yeesu-Kristo nɩ ma. 5Aɖʋwaa: Aɖʋ anyɩn alɩbarka ɩ wǝɖa agalei k'arisiki na k'ʋyɔʋ 6Atɩ anyɩn ilee Yeesu-Kristo a sǝriya ɩja kǝbaja.7Naa gʋjɔ gʋɖǝn gʋ paa sǝr anyɩn na, ɖaa ɩ na saa, saa nɖee Yeesu-Kristo a naa tɩ pɩ ma. 8Ataa ri n'anyɩn halɩ ɩtɩ waɖa, naa gawaka nama gaɖǝn gapaa ɖa n'anyɩn ʋshileɩ Yeesu-Kristo a naa tɩ pɩ ma na. 9Gajaɩ gayɩɖa anyɩn waa: Ɩman n'ʋpur alee ʋɖɔŋkɔnɔ ma, aɖa ɖeiɖei.10Ambawor, ntɩɖʋ anyɩn ɩkashɩ n'atɩ nɖɩyar Yeesuu- Kristo aŋyɩɖa, waa: wǝɖa ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ n'anyɩmbawor, awǝɖa gɩlǝkrǝ gɩɖɔŋkɔnɔ, paa ma paɖa paɖa na, ama, ɩlee ʋɖɔŋkɔnɔ anyɩnnabaamʋŋʋ nɩ. 11Aɖʋwaa; Nrǝŋǝ na koloe kǝbaja waa: ʋbɔbɔʋ ɖǝn ʋɖa, anyɩngɩcɩɩca.12Na baa ŋa, ana lǝ waa: Amʋ, nɖaɖa ashee Pɔɔl n'asaaka aɖa ashee Apoloosɩ, n'ʋɖǝn waa: Aɖa ashee seƒaas, ʋɖǝn acǝŋǝ waa: Kristo na aɖe aɖashee! 13Amʋ waa nii, Kristo ayʋga agʋlɔ aa? Pɔɔl na ba kal gʋya laŋ ashee anyɩn aa? Yaa na Pɔɔl aŋyɩɖa na ba mǝna n'anyɩn bʋto aa?14Nkʋma Gaja ɖaa kǝ ma mǝna anyɩnʋɖǝn bʋto na, nakɩ lee Krispus na Gaius na. 15Naa ʋɖǝn apaa tɩ na lǝ waa: Pɔɔl aŋyɩɖa njɩ ba mǝna n'amʋ bʋto na. 16Na mmǝna sɩtaƒanaasɩ abʋŋʋma nɩ, ga nɩ kaŋkǝm kǝ ma kɔɔ ayɔ ɩtajɩ waa: Nmǝna arɛɖǝn bʋto na.17Kristo ka yɩɖa amʋ waa: Ma wǝna bɛrɛ bʋto ma, ama, ma lǝ laabaarʋ asoŋsono ashee bɛrɛ, kɩ lee na arɛ agʋƒaŋa kʋlǝu na, naa Kristo agʋyo kaŋkʋra mpaa pra ƒɔɩ na.18Aɖʋwaa: Gʋyo kaŋkʋra kawaasu alee ŋyashɛshɛ njɩ ashee mbaɖee bali ma, ama, ɩta saa na mbaɖee ba ŋǝ nɖinsono ma, ɩlee Gaja kɩkashɩ nɩ. 19Ŋkǝŋ na ba ŋɔn waa: Ntɩ ma ɖur gʋƒaŋa baja ba gʋƒaŋa, naa adur asǝŋsibaja basǝŋsi.a 20Gʋƒayar aɖeɩ? Ayɔka aɖaɩ? Nɖee anabɔbɔ na bʋlei ma, aɖaɩ? Gaja kaa tɔɔ ɖulinya ka gʋƒaŋa apra n yashɛshɛ aa? 21Aɖʋwaa: Ɖulinya n'agʋƒaŋa, ka yɔ Gaja na Gaja kagʋƒaŋa na, ɩsheesɔlɔ Gaja ga cam mbaɖee bashee ɩja ma, alamatɩn na waasu aleeka kaŋyashɛshɛ.22Yuɖaa kaja atɩ yɛɛ maamaaci kalesʋra, na Gɩrɛkɩ kaja a na yɛɛ gʋƒa: 23Atʋ gɩshee tɩ lee Kristo ʋkal gʋya kaŋkʋra kawaasu; ɩlee nawɩya ashee yuɖaa kǝbaja naa lee n yashsɛṣḥɛ ashee mbaɖee kǝ bayɔ Gaja na ma.24Ama, mbaɖee Gaja gayɩɖapɩ ma ɩlee Gaja kɩ kashɩ na Gaja kʋ yɔʋ na ashee yuɖaa kaja na Gɩrɛkɩ kaja. 25Aɖʋwaa: Gaja kaŋyashɛshɛ,nwǝɖa ʋyɔʋ awu arɛ agʋƒaŋa, na Gaja kaŋƒara nwǝɖa ɩkashɩ awu arɛ ɩja.26Ambawor taa ma akide anyɩn mbaɖee ba yiɖa ma, anyɩn gɩcuca nɩ tuutuuma kǝ ba wǝɖa gʋnɩƒaŋa kʋ yɔʋ na, kǝ ba saŋkɔɔ awǝɖa ɩkashɩ na ʋɖɛen ka wu ʋwor n'ʋyɔʋ ɖǝn na. 27Ama, Gaja gatɔɔ ɖulinya kaŋyashɛɛ atǝrǝtǝrǝ na ba yɔ ka. Na Gaja gatɔɔ nɖee kɩwǝɖa ɩkashɩ na ma, atǝrǝtǝrǝ na nɖee ɩwǝɖa ɩkashɩ ma.28Na Gaja gatɔɔ nɖee kɩ wǝɖa aŋƒaanɩ ɖulinya nɩ na, na nɖee ba na jɩba nama ma, aɖur na nɖe ɩwǝɖa aŋƒaanɩ ma, 29Naa ʋɖǝn a paa tɩ na kʋma agʋlɔ Gaja kaŋyɩɩ na.30Bʋkɔɩ Gaja galee ma, laŋ na ɩɖa na Yeesu-Kristo ɖe, a lee ka atʋyayɔʋɩ ʋɖoo na Gaja sul ma, na ata ɖeiɖei, ata cɩrɩcɩrɩ kʋɖaʋ, n'atʋ cɛʋ nɖee bacɛ atʋ ma, 31Naa daa ba nɔn ma, waa: Nɖee a na kʋma agʋlɔ ma, a naa kʋma agʋlɔ na nɖiyar aŋyɩɖa.

Chapter 2

1Ɩta saa n'amʋ, ŋkǝlǝ nce anyɩŋgaɖu ma, kɩ lee n'ʋyɔʋ kagɩlǝkrǝ gɩɖǝnjɩ nlǝ nalaa na Gja kasǝriya ashee anyɩn na. 2Aɖʋwaa: kǝ ma yɛɛ ma yɔ akɔɖǝn akɔɔ awu Yeesu-Kristo na, Yeesu-Kristo nɖee ba kal gʋyɔ kaŋkʋra laŋ ma.3Ŋkǝlǝ nɖa anyɩnŋgaɖu ma, na gʋlɔcika kʋ nɖa, asampǝna, gʋlɔ gʋɖe gʋ tɩ tar; 4Ambʋlei n'amawaasu kaɖa ashee, gʋƒaŋa kabʋlei ɩ ba na ƒɔɔshɩ na bɛrɛ ma na, am, ɩlaa aƒaŋa ŋŋuro nsoŋsono k'ɩkashɩ, 5Naa anyɩnvcine ɩwǝɖa ma, ʋpaa tɩ yiu bɛrɛ ba gʋƒaŋa k'ʋyɔʋ laŋ na, ama, ʋyiu Gaja k'ɩkashɩ laŋ.6Nakama, ɩlee gʋƒaŋa ɩ gɩ na lee kawaasu mbaɖee ba tǝŋǝ ma, bagɩcɩɩca, ɩlee gʋƒaŋa ŋgʋɖee kʋɖa ɖulɩnya nɖe nɩ ma na. Atɩ nyɔnna ɖulinta nɩ k'adibaja batɩ ba sheʋ: 7Gaja kawaasu na gɩ na lee, ɩlee ntǝmbʋ mbɔnɔ nɖee nfǝrǝ ma na, Gaja ga cee k'aɖʋ njɩ ashee atʋkʋmʋ,8GVlee gʋƒaŋa ŋgʋɖee ɖulinya nɩ kanɖiyar ɖɛn ka yɔ kʋ na ma na, aɖʋwaa maa ba yɔ gʋƒaŋa gʋɖe maa kǝ ba kal nɖiyar nɖee ajie ʋkʋmʋ ma na. 9Ama, ɖaa ba nɔn ma, waa: Bʋkɔɩ arɛ agɩnyine kɩɩ ŋǝ na ma, n'arɛ agʋtɔ kʋʋŋǝ na ma, na kaa caa pɩ arɛ agɩƒolu nɩ ma, ɩlee ayɔkɔɩ Gaja gacee akpeɖe ashee mbaɖee basɔlɔ nɩ ma na.10Gaja ga pala aŋŋuro ŋkaɖa ashee atʋ. Aɖʋwaa ŋŋro nɖe ntɩ ŋǝ baamʋnʋ, atɩ nyɔnna Gaja kashiiri. 11Arɛ aɖa ma, ayɔ ʋwor rɛ alesʋra kɩ lee arɛ aŋŋuro nna pala ayɔ arɛ alesʋra? Ɖaa gaa gǝŋ ma, ʋɖǝn ka yɔ Gaja kalesʋra na, aŋŋuro n yɔ ka.12Ʋtakiɖe kɩlee ɖulinya aŋŋuro njɩ gɩcam na, ama, aŋŋuro nɖee nɖoo na Gaja sul ma, naa gɩ yɔ ayɔkɔ nɖee Gaja gashɛɛ atʋ n'agʋjɔɔ ma. 13Kabʋlei bʋ gɩ na lǝ, kɩlee na bɛrɛ babʋlɩlǝka kʋyɔʋ na, ama, Gaja kaŋŋuro kʋceru, na lǝ na ŋŋuro kagɩlǝkrǝ nashee nɖee ɩlee ŋŋuro kɩja ma.14Ama, arɛ nɖee kawǝɖa Gaja kaŋŋuro na ma, kaa sǝra atɩ ayɔkɔ ɖe kaashɩ na, aɖʋwaa: Ɩlee nyashɛshɛ ashee nɩ, kaasǝra ayɔɩ na, adʋwaa: ŋŋuro njɩ ba na yɔ na ɩ. 15Arɛ ɩ Gaja kaŋŋuro nda na ma ma, ayɔɩ apaɖa paɖa n'ʋɖǝn kaacǝm na nɩ ɩkǝma na. 16Aɖʋwaa: Aŋa yɔ ka Gaja kagʋƒaŋa aŋa naa sǝra acere nɩ? Amaa atʋ gɩshee wǝɖa Krist 'agʋƒaŋa.

Chapter 3

1Ambawor, ɩta saa n'amʋ, kǝ ma na yɛɛ ma, lǝ n'anyɩn ɖaa Gaja kaŋŋuro nɩ k'ǝbɛrɛ ma na, ama, ɖaa gʋrɩlɔ nɩ, ɖaa bapi kokolo ɩ baŋʋm gɩƒɔlɩ Kristo nɩ ma. 2Bʋnye bʋ nna shee anyɩn, kɩlee ʋjɩʋ ʋsono na, aɖʋwaa: kɩɩ sǝra ajɩ ʋjɩʋ na, kɩɩ c'asǝra na, aɖʋwaa: ɩ naa ɖa na lee gʋrɩlɔ kalesʋra.3Gʋcele gʋɖa anyɩŋgɩcɩɩca, ɩtɩ bɔ bɔ n'anyɩmbawor, galaŋ kɩ naa ɖa gʋrɩlɔ nɩ, na sara ɖaa bɛrɛ ma aa? 4Saa nɖee ʋɖǝn alǝ waa: Amʋ nɖaɖa qshee Pɔɔl n'asaaka, waa: Apolosɩ kɩ lee bɛrɛ banɖawa nɩ na gǝŋ aa? 5Gǝŋ ma, aŋa na Apolosɩ, aŋa na Pɔɔl? Batǝŋleeja pɩ ba lee, ba pala ka n'ɩshee ɩja, daa nɖiyar ashee pɩ ba ntǝma ba lee ma.6Amʋ, ntǝʋ, n'Apolosɩ aŋono bʋto, na Gaja galee ɩta. 7Kɩlee nɖee atǝʋ, kokoo nɖee aŋono ma, alee ka akɔdǝn na, ama Gaja ɩ gapala ɩta ma, alee akɔɖǝn.8Nɖee atǝʋ, na nɖee aŋono bʋto ma, ba lee ɖeiɖei, naa baa ŋa acam antǝma alee ma, kagʋjɔɔ. 9Aɖʋwaa: Atɩnna Gaja gɩman ka na lee ntǝma. Anyɩn pɩ gǝŋ Gaja kaawara, anyɩn pɩ gǝŋ Gaja kaaƒala ɩ acǝ ma.10Ɖaa Gaja kagʋjɔɩ ba shee amʋ ma, ɖaa ayɔka ayiu ʋkukei ma, n'arɛƒɔlɩ apɩ atɩ cǝ ʋkukei ɖelaŋ. Ama, baa ŋa alee laakaari, ʋcɩʋ gʋsʋraɩ a na cǝ ʋkukei ɖe laŋ ma. 11Aɖʋwaa: ʋɖǝn kaa sǝra ayiu ʋkukei ʋƒɔlɩ daban na nɖee Kristo agɩlopi ayiu ma na.12Yaabaɩ yaa, ʋɖǝn ata cǝ ʋkukei ɖe laŋ na wura, kokoo, ɩtanɩ, kokoo atala ɩpiɖe piɖe ka, kokoo ayo, kokoo anyɔ nɖee ba na sɔsɔ naɖʋ ɩsuko ma, kokoo iwa nɩ baa ŋa atǝma, ntɩ ntɩ ɖoo ba ŋǝ njɩ; 13Aɖʋwaa: Ʋshile ɖǝn ʋtʋpala ba yɔ ntǝma gʋsʋra ɩ ʋlee ma, ʋtonu ʋmʋƒaŋa ntǝma nɖe, batɩ antǝma ɖaa nɖa ma.14Ɩta jɩ waa: ʋɖǝn a ntǝma a cǝ ʋkukei ɖe laŋ makʋ shɩ ʋtonu na, ataa cam gʋjɔ. 15Ama, n'ʋɖǝn a ntǝma nshɩ ʋtonu, kaa kɔɔ aŋǝ gʋjɔ na, ama, ataa ŋǝ nɖinsono aƒʋra, ama ɩtuɖa ɖaa arɛ a na ta asǝla ʋtonu n'ʋtonu ʋwur nɩ ma na.16Kɩ yɔ waa: Anyɩn pɩ Gaja kaaƒala, Na Gaja ŋŋuro nda anyɩn nɩ aa? 17Galaŋ ʋɖǝn a ta pi Gaja kaaƒala, Gaja gboo ga tɩ ga pi karɛ mɩyaʋ; Aɖʋwaa: Gaja kaaƒala gaɖe ga lee cɩrɩ cɩrɩ na, anyɩn pɩ gǝŋ gaƒala gaɖe.18Ʋɖǝn apàà páá páá agʋlɔ agɩlopi na: Ʋɖǝn ata naa lǝ anyɩngɩcɩɩca waa: Aɖe wǝɖa ka gʋƒaŋa awu ɖulinya nɖe nɩ, shee karɛ akpa n yashɛshɛ na ye wǝɖa gʋƒaŋa. 19Aɖʋwaa: Ɖulinya nɖe nɩ kagʋƒaŋa gʋ lee n yashɛshɛ njɩ Gaja kaŋyɩɩ. Ba ŋɔn acǝŋǝ waa: Bagʋƒaŋa kʋ a na tɔɔ ataa na kpaca ari napɩ. 20acǝŋǝ waa: Nɖiya, ayɔ gʋƒaŋa baja bagʋƒaŋa, waa: ƒɔɩ na gʋlee.21Galaŋ ʋɖǝn a paa kʋma agʋlɔ na, aɖʋwaa: baa mʋnʋ nɩ anyɩɩjie. 22Pɔɔl naa, Apolosɩ naa, seƒaasɩ naa, ɖulinya naa, kokoo ŋŋuro njɩɩ, kokoo bʋce bʋʋ, yaa ayɔkɔ ɩ nɖa nnyǝmǝ ma naa, yaa nɖee ɩnɩɩ tɩ pɩ ma naa. 23Ɩŋunii anyɩɩjie; Kristo ata jie anyɩn, na Gaja ga jie Kristo.

Chapter 4

1Ŋkǝŋ na baŋǝ n'atʋ waa:Kristo abatǝŋleeja pɩ gɩlee na mbaɖee ba na kaɖa na faŋa Gaja kantǝmaɩ nlugo ma. 2Ngaɖee ga ɖa ma na gǝŋ waa: Ntǝma nɖe kǝbalee ka ba lee njɩ gɩshɛbɔ gɩshɛbɔ ka ɖeiɖei.3Ɩta saa n'amʋ, gani kaa lee amʋ gaɖǝn na saaɩ ɩ na cǝm n'amʋ ɩkǝma kokoo bɛrɛ ba saaka ba na cǝm n'amʋ ɩkǝma ma. Kǝ ma na cǝm nagʋlɔ ɩkǝma na, aɖʋwaa: Kǝ ma wǝɖa taalɩ ɖǝn na, 4Kɩlee gani gapalaka nɖa ɖeiɖei na. Nɖee a na cǝm n'amʋ ɩkǝma ma, ʋni na gǝŋ nɖiyar.5Galaŋ paa ma kana cǝm ɩkǝma na, nɖiyar ata kpa aboŋo a naa kaɖa nɖee ɩfǝrǝ ŋkomo nɩ ma, ɩɖoo gbagbaraa, bʋkɔɩ bʋ ɖa ɩfolu nɩ ma, ŋkǝŋ na baaŋa acam ʋkʋmʋɩ Gaja gashee nɩ ma.6Ambawor, anyɩnnalaŋ na nɖʋ jɩ amʋ n'apolosɩ gɩ kʋnjɩ naa ɩnaa kiɖe n'atʋ, n'ʋɖǝn a paa tilee aɖǝ bʋkɔɩ ba ŋǝn ma na, naa gʋlɔfaŋaka gʋpaa tɩ kpa anyɩn ɩnaa faŋa anyɩnnalɔ na. 7Aŋa na laa agʋlɔ na fǝlǝ na basaa ka? Mʋ nʋ ɩwǝɖa na kɩlee faala na bashee anyɩn na? Ba ta shee anyɩn faala, mʋ laŋ na ɩ na kʋma anyɩna lɔ ɖaa kɩ lee faala na ba shee anyin na ma?8Ɩwǝɖa baa mʋ nʋ aboŋo, ɩpra arisikibaja atʋ ku wǝɖa akɔɖǝ na, ɩsǝba na jɩ ko gɩyarɩ boŋo. Nsɔlɔ waa: ɩjɩ gɩyarɩ gɩ ɖe naa n'anyɩn gɩ man ajɩ! 9Ŋŋǝ waa: Gaja ga tɔɔ atʋɩ gɩ lee Yeesu a ba tǝmka ma, aɖʋ ŋkkǝm gɩ pra ŋkǝm kǝ baja, ba kǝ atʋ gɩ cii, aɖʋwaa: Gɩ pra sake ashee ɖulinya, ɩmalaɩka na bɛrɛ ba tɩjɛlɛ.10Atʋ gɩ pra baŋantǝra Kristo laŋ,ama, anyɩn gʋfaŋa baja Kristo laŋ; Ata lɔ ɩci, ama anyɩnɩja ɩkaŋkǝr.Baa ŋa atɩ nyene anyɩn, ama ba yɛɛ atʋ afar. 11Halɩ na alʋwaatʋ nɖe, gɩ tɩ ciakɔmɔ, ʋtunyem ʋtɩ kǝ, kɩɩ wǝɖa ayɔkɔkaraka na, batɩ naashɛ atʋ, kǝrǝ atʋ kuwǝɖa bʋɖuɖaka na;12Gɩ tɩ leentǝma n'atanyɛ ɩkpa atʋ; Ba tɩ lǝm atʋ ama, gɩ tɩ ɖʋ pɩ alǝbarka; Batɩ naashɛɛ atʋ, gɩ tǝlǝ. 13Ba tɩ jɩ atʋ gɩwʋlʋ, atʋ gɩ tɩ lǝ na pɩ na bʋcǝma; gɩ pra ɖaa aŋɔɩ ba na shɛr na bǝɖa ma, ɖulɩnya nɩ, ba kɔɔ n'atʋ abǝɖa halɩ na nnyimǝ.14Kǝ ma ŋɔn alesʋra ɖe na yɛɛ ma kara anyɩn gɩcifala na, ama, ntɩ yɛɛ ɩyɔ ɖaa ambapi basɔlɔ ka ma. 15Aɖʋwaa: Baa maa ɩwǝɖa bacereka ɩmiili tǝb Kristo nɩ, kɩ wǝɖa baya tuutuuma na, aɖʋwaa: Amʋ nŋʋm ka anyɩn Kristo nɩ na laabaarʋ asoŋsono. 16Ntɩ ɖʋ anyɩn ɩkashɩ, waa:Ɩnaa tɔɔtɔɔ amʋ.17Galaŋ na n'tǝm ampi asɔlɔka Tɩmotee, aɖa ɖeiɖei ndiyar nɩ ma, ashee anyɩn; Ataa lige anyɩn amɩnyɩŋca Kristo nɩ, ɖaa nna cere baa ŋka na ɩcɔɔcɩ baŋunii nɩ ma. 18Bɛrɛ baɖǝn ba tɩ faŋa ba lɔ ɖaa kǝ ma kɔɔ apɩ anyɩn gaɖu ayɔna ma.19Ama, ɩta lee cei ntɩ ma pɩ anyɩngaɖu, nɖiyar ata tǝlǝ, naa ma yɔ mbaɖee banafaŋa balɔ ma, ba bʋlei n'ɩkashɩ ɩ bawǝɖa ma 20Aɖʋwaa: Gaja kaayarɩtǝna kaa lee bʋlei kanɖɛn ɖǝn na ama n'ɩkashɩ. 21Mʋ nʋ na yɛɛ ma pɩ na ma?Ma pɩ n'ʋpɛ yaa mapɩ n'ʋsɔlʋ n'ʋrɩsana?

Chapter 5

1Gɩ rǝŋǝ waa: Gɩsǝna kagʋlesʋra gʋɖǝn gʋɖa anyɩŋ gɩcuca, gʋlesʋra gʋɖe kʋʋcaa aɖa mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, bagɩcuca na; Halɩ ʋɖǝn atɔɔ ayarkar gɩka. 2Na gʋlɔfaŋaka gʋrŋǝ n'anyɩn anyɩnʋcine kʋ caa pɩɛ na galei gaɖe na, naa nɖee alee gʋce gʋɖe ma, ɩlaa nɩ anyɩŋgɩcuca na!3Baa maa kǝ ma ɖa anyɩnasul aŋgɩlopi na nɖa anyɩnasul ŋŋuro nɩ, ncǝm ɩnɩ k'ɩjɩkǝma boŋo ɖaa nɖa anyɩnnasulma, nɖee alee gʋlesʋra gʋɖe ma 4Na nɖiyar Yeesu aŋyɩɖa n'anyɩn n'amʋ, gɩ man nɖiyar Yeesu ɩkashɩ, 5Ɩsǝm gɩ tɔɔ arɛ ɖe ashee sheetaanɩ aɖur agʋlɔ naa aŋŋuro nfʋra nɖiyar Yeesu ʋshile.6Ɩna anyɩnalɔ nɩ fɔɩ. Kɩ yɔ waa:Lefincei shishɩnɩʋ a na pala ŋmana nfugo ata aa? 7Laa ma lefiir aŋono ɖe anyɩŋgɩcuca, naa ɩlee ŋmana nfɔlɩ, lefiir ka anyɩn ni na, aɖʋwaa: Kristo alee ka ata paakɩ nɖee bafʋma. 8Jɩma jɩŋgaarɩ nɖee kǝ ba ɖʋ lefiir aŋono na ma, ɩpaa lee gɩ yɔɩ n'ʋnyana ka ja na,ama, n'ɩboɖoboɖoɩ kɩ ba ɖʋ lefiir na, aɖa gɩshɛbɔ n'ɩja ma.9Ŋŋɔn gʋbɔ ashee anyɩn alǝ waa: ɩpaa tɩ man na gɩsǝna kǝbalesʋra lee ja na. 10Kɩ lee ɩbǝɖa pɩ'kpataa na, ama, lee ma laa kaarɩ na ɖulinya nɖe kǝbɛrɛɩ ba na lee gɩsǝna, kokoo nɖee agoro ɩtaŋyɛɛ ka, na nyɩm, na pɛŋɛ akʋna:Galaŋ ɖoo ma ɖulinya ɖe agɩcuca.11Ŋnyimǝ, bʋkɔɩ nŋɔn ashee anyɩn ma na gǝŋ waa: ɩpaa tɩ man na, nɖee ɩna yɩɖa waa: Anyɩnʋwar naa a na lee gɩsǝna, kokoo agoro ɩtaŋyɛɛ ka yɔgʋ, kokoo atɩ pɛŋɛ akʋna, kokoo atɩ pɩ na gaboro bɛrɛ bagɩcuca, kokoo akaŋshija, kokoo apɩtɩrɩ na, paa ma man n'karɛ ajɩ ʋjʋ na. 12Gapaŋajɩ nwǝɖa na yɛɛ ma cɩm na baɖɔŋkaja? kɩ lee bafalja pɩ ɩnɩɩ cim na maa? 13Mbaɖee balee balee baɖɔŋkaja ma, Gaja ŋgacim na pɩ.Loa ma mbɔnɔyar anyɩŋgɩcuca.

Chapter 6

1Ɩta jɩ waa: Ʋɖǝn n'ʋwor bawǝɖa galei mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma, basul na ɩce atɩ cim ɩkǝma, yaa mbaɖee bayɔ Gaja ma, basul na ɩce. 2Kɩ yɔ waa: Cɩrɩ Cɩrɩ kǝbɛrɛ mba cim na ɖulɩnya ɩkǝma aa? ɩta jɩ waa gasono anyɩn ɩnɩɩ cim na ɖulinya ɩkǝma, gǝŋ ma, kusǝra apɛmpɛŋɛ anyɩmbawar aa? 3Kɩ yɔ waa: Atʋgɩ nɩ gɩ cim na ɩmalaɩka baɖǝn ɩkǝma aa? Kɩ yɔ waa: kukɔɔ aɖa gɩ cim na aye nɖe ɩjɩ kǝma aa?4Ŋkǝlǝ ɩna yɛɛ ɩcim ɩkǝma apɛmpɛŋɛ anyɩmbawor ma, mʋ laŋ n'ɩ na ce mbaɖee kǝ ba wǝɖa aŋfaanɩ cɔɔcɩ nɩ na ma sul? 5Ŋgaɖee nna lǝ waa ma, galee anyɩŋgɩcifala.Gǝŋ ma, ʋɖǝn ka ɖa anyɩŋgɩcɩɩ ca nɩ awǝɖa gʋfaŋa ataa sǝra apɛmpɛŋɛ anyɩmbawor aa? 6Ʋɖǝn awǝɖa galei n'ʋwor ma, mbaɖee kǝ ba yɔ Gaja na ma basul n'ɩ na ce!7Ɩlee galibɔnɔ aboŋo saaɩ ɩwǝɖa n'anyɩmbawor ɩkǝma ma. Mʋ lee ka na kɩ na yɛɛ ɩjɩ anyunbawor bɩshɛɩ na, mʋlaŋ na ʋɖǝn ka na yɛɛ bamuulee nɩ na? 8Ama, anyɩn ɩ na lee bʋkɔɩ kǝ bʋ tǝŋǝ na ma, na muulee anyɩn bawor basaaka!9Kɩyɔɔ waa: Mbaɖee kǝba ɖa ɖeiɖei na ma, kǝ ba kpa Gaja kaayarɩtǝna nɩ na aa? Paa ma paapaa anyɩnalɔ na: Mbaɖee ba na lee fɔɩfɔɩ, nalee gɩsǝna, nakpa akʋ na ma, na mbaɖee ba na yɛɛ bawor ba baka ma, 10Mbaɖee balesʋra kɩ cǝm na ma, bapɩtɩrɩ gboo, mbaɖee ba goro ɩtaŋyɛka yɔ gʋʋ ma, na ba kanshija, ba bʋliyɛɛ ka baja, na mbaɖee bana paa paa basaaka na prǝ ayɔkɔ ma, kǝ ba kpa kpa Gaja kaayarɩ tǝna nɩ na. 11Bʋkɔɩ ɩbʋŋa na lee ma na gǝŋ, ama, nnyǝmǝ ba cɩ anyɩn, pɛmpɛŋɛ anyɩn, aɖʋ n'ɩnyɩn ɖeiɖei na nɖiyar Yeesu-Kristo aŋyɩɖa, na Gaja kaŋŋuro.12Bashee amʋ gano malee ɩŋunii, ama,ɩŋunii kɩ wǝɖa afaanɩ na, ba shee amʋ ganɔ ma lee ɩŋunii, ama kǝ ma tɔɔ aŋgʋlɔ akara baa ŋkana. 13Ɩjɩʋ ʋɖaɖa ashee ncǝna, na ncǝna nɖa ashee ʋjɩʋ.Ama, Gaja gatɩ gaɖur ɩ gɩɖǝn ɖǝn.Ama, gʋlɔ kʋuɖa ashee fɔɩfɔɩ ka lesʋra na.Gʋlɔ gʋɖaɖa ashee nɖiyar na nɖiyar aɖa ashee gʋlɔ.14Na Gaja ŋgaɖee ga ŋǝnǝ nɖiyar Yeesu ma, ataa ŋǝnǝ atʋ gboo n'ɩkashɩ. 15Kɩ yɔ waa anyɩŋgʋlɔ gʋlee Kristo a gʋlɔ kʋ aa? ɩkɔɔasim waa ma tɔɔ Kristo agʋlɔ gʋɖe, na lee fɔɩfɔɩ ɖaa bayee yee ka ma aa?16Aaɩ gani galaŋ gaɖu, kɩ yɔ waa nɖee atɔɔ agʋlɔ aɖʋ na ayee yee ka ma aɖe nna nɩ ba pra gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ na gǝŋ aa? Aɖʋwaa: Balǝ waa:Banyɩʋ baɖe bapra gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ. 17Ama, nɖee atɔɔ agʋlɔ a cra na nɖɩyar ma, aɖe nna nɩ bawǝɖa ŋŋuro nɖɔŋkɔnɔ.18Galaŋ laa ma, anyɩna lɔ fɔɩfɔɩ kalesʋra nɩ.Mbɔnɔ nsaakaɩ arɛ a na lee ma, kɩ nna kpa agʋlɔ nɩ na, ama, nɖee atɔɔ agʋlɔ nalee gʋyeeyee na fɔɩfɔɩ ka lesʋra ma, agʋlɔ kʋ a na lee mbɔnɔ.19Kɩ yɔ waa anyɩŋgʋlɔ gʋlɔ Gaja kaafaala jɩ ŋŋuro nsoŋsono nɖa anyɩn nɩ Gaja gashee ka anyɩn, galaŋ kɩ kɔɔ ajie anyɩnalɔ na aa? 20Aɖʋwaa: bashɩ anyɩn pɩ gʋyakaŋkǝra. Gala kʋma ma Gaja anyɩnnalɔɩ Gaja ga jie nɩ na nyɩnnaŋŋuro.

Chapter 7

1Ɩta saa na ayɔkɔɩ ɩŋɔn ashee amʋ maʋ waa ɩcǝm waa arǝ apaa tɔɔ ʋsǝmprǝ na. 2Ama aa fɔɩfɔɩ ɩpaa ɖa ma laŋ baa ŋa atɔɔ ʋsǝmprǝ naa ʋsǝmprǝ baa a paŋa na awǝɖa ʋʋkur.3Naa ʋsoro alee bʋkɔɩ bʋsǝm ma ashee akana naa ʋsǝmprǝ alee bʋkɔɩ bʋsǝm ma ashe ʋʋkur. 4Ʋsǝmprǝ ka wǝɖa ɩko agʋlɔ laŋ na ama ʋkur a wǝɖa ɩko gǝŋ ci gboo ʋsoro ka wǝɖa iko agʋlɔ laŋ na ama ʋsǝmprǝ awǝɖa ka ɩko.5Paa mqa bǝla n'anyimbawor na, na ki lee saar iɖʋʋ ganɔ arǝŋǝ n'anyunbawor ashee alʋwaatʋ ɖǝn nɩ ma na na ɩɖa ʋnyiŋu nɩ gani kaŋkǝm ɩkɔɔɔ aɖa ashee anyimbawor na saa nɖee ki sǝra ɩri anynalɔ na ma sheetanni apaa tɩ tʋŋa anyɩn . 6Nna lǝ gani ji nakal n'anyɩn gʋfaŋa, ki lee gʋpɔ kɔ gʋɖǝn kʋ nna shee anyɩn na . 7Nsɔlɔ waa Basoro baŋunii ɖa ɖaa amʋ ma ama baa ŋa agʋja gaja gashee nɩ ma gʋfǝlǝ fǝlǝ ʋɖǝn agʋja waa na gʋɖa asaaka agʋja gʋfǝlǝ.8Mbaɖee kǝ ba ka na atɔɔ ba sǝmprǝ kokoo kǝ ba ka na ko basoro na ma na bakoŋka nti lǝ pɩ waa ɩcǝm ba ɖa gǝŋ ɖaa amʋ ma. 9Ama ɩta ji waa kǝ ba sǝra ari balɔ atoŋo ba paatɩ lee fɔɩfɔɩ ɩ na ba nyantǝrako kokoo ba tɔɔ basǝmprǝ ɩcǝm naa balɔ ɩpaa tɩ caarɛpɩ na.ɩ10Mbaɖee ba ko ba soro ma ntɩ lǝ pɩ ama nɖiyar alǝ ka waa ʋsǝmprǝ ɖǝn appa tɩ bǝla ʋkur na. 11Karɛ ata bǝla ʋʋkur asǝ gǝŋ apaa kɔɔ ako ʋsoro afɔli na, kakoo akɔɔkɔɔ ʋkur sul bapɛmpɛŋɛ arǝŋǝ nabawor n'ʋsoro gboo apaa tɩ bǝla akar na.12Mbʋɖee bʋʋ saa ma, kɩ lee nɖiyar a na lǝ na, amʋ nna lǝ ɩtaji waa Atʋwor ɖǝn akar kashee ɩja na na asɔlɔwaa Aɖe nna nɩ batɩ ba sǝ na bawar geŋ ma apaatɩ bǝla nɩ ɩ na. 13Ɩta saŋkɔɔ aji waa : ʋsǝmprǝ ɖǝn ʋkur kashee ya na na kʋsǝmprǝ ɖe asɔlɔ waa Ataaa sǝ na nɩ a paa bǝla ʋʋkur ɖa na. 14Aɖʋwa ʋsoroɩ kashee ɩ ja n ma ba pɛmpɛŋɛ nɩ akar laŋ nʋsǝmprǝ nɖee kashee ija na ma ba pɛmpɛŋɛ nɩ ʋkur ɩ ashee ija malaŋ. Ama anyimbapi ba tɩ baɖa a ji wa nnyǝmǝ ba cum.15Ɩɩta ji waa nɖee kashee ija na ma ʋsoro yaa ʋsǝmprǝ apaɖa na saaka kasaa ɖe kilee tɩla shɩ na gaja gayɩɖa baa ŋa na waa aɖa fɛɛ. 16Aɖʋwaa. Akɩ ʋsǝmprǝ ʋtaa sǝra afʋra a ka kul aa? yaa akɩ ʋsoro ʋtaasǝra afʋra aka ka aa?17Gani laŋ baaŋa asara gasanaɩ nɖi yar ashee nɩ waa asara ma ɖaa ʋyiɖʋ nɖee gaja ga yi ɖa nɩ ma gaŋ ci nna ɩcɔɔ cɩ baŋnunii nɩ waa: Ba sara . Ba ta yiɖa ʋɖǝn waa: 18Alee baŋ karɛ alee baŋ yar karɛ a baŋ nɩ bata saŋkɔɔ ayiɖa nɖeɩ ka lee baŋ na ma karɛ apaa lee baŋǝ na ada gǝŋ . 19Baŋ kʋleu kʋkee gaɖǝn na ka lee baŋ na kɩ saŋk ɔɔ alee gaɖǝn na ama gaja ka gʋpɔ kʋnyenʋ ʋlee ka kpataku.20Galaŋ baa ŋa aɖa nɖawa ɩ acee ɖa naa gaja ga yi da nɩ ma . 21Ʋbʋŋa ɖa gɩɖɔmpǝla nɩ na gaja gayiɖa a kɩɩ paa piɛ ʋcine na , Ama ɩtaji waa ʋtaasǝra aɖoo gɩɖɔm pǝla gɩɖa nɩɩ mana paŋkǝl waa ʋʋtaasǝra aɖoo gɩɖɔm pǝla gɩɖe nɩɩ mana paŋkǝl kpaarɩ aɖoo gɩɖɔmpǝla nɩ . 22Aɖʋwaa: Aɖɔmpǝla nɖee nɖiyar Yeesu a jayɩɖa ma, nɖiyar Yeesu alaa nɩ gɩɖɔmpǝla nɩ na nɖee fɛɛ ashee agʋlɔ naa bayiɖa nɩ ma apra kristo aɖɔ mpǝla. 23Gʋyabʋmbɔnɔ kʋ basti n'anyɩn galaŋ paa ma kɔɔ apra bɛrɛ babaɖɔmpǝla na. 24Galaŋ atʋwor baa apaŋa na aɖa ɖaa acee ɖa naa gaja gayɩɖa nɩ ma.25Ɩta saa na mbaɖee kǝ ba ka ko basoro nza ma, nɖiyar kashee amʋ ganɔ gaɖǝn laŋ na ama ɖaa amʋ nna ŋǝ ma ɖaa ncam nɖiyar ashee amʋ agʋjɔɔ ma ɖa ɖeidei ma. 26Ŋgaɖee nna ŋǝ waa: ɩcɩm aɖʋ nawya ba tʋ ma laŋ arɛ ayantǝra aɖa ɖaa acee ɖa ma.27Ŋgaɖee nna ŋǝ waa cɩm ma aɖʋ nawyaɩ ba tʋ ma laŋ arɛ anyantǝra aɖa ɖaa acee ɖa ma. Ʋcee atɔɔ ʋsǝmprǝ naa, akɩnna nɩ ɩpaa paɖa na ka ka na atɔɔ ʋsǝmprǝ naa paa yɛɛ ʋsǝmprǝ na. 28Lta ji waa ʋtɔɔ ʋsǝmprǝ ka lee mbɔnɔ na ʋsǝmprǝ atako ʋsoro ka lee mbɔnɔ na; Ama batɩ ba ji ɩshɛɩɩ paa baɖulinya nɩ galaŋ na nna yɛɛ ɩɖoo ncǝn .29Ambawor ŋgaɖee nna lǝ na gǝŋ ŋ waa Alʋʋwaatʋ ka kɔɔ alama na tɔɔ na nnyǝmǝ mbaɖee ba tɔɔ basǝmprǝ ma ba tɩ ba ɖa ɖaa kǝ ba tɔɔ basǝmprǝ ayɔ na ma. 30Nambaɖee ba na tu ma ɖaa kǝ ba na yu na ma mbaɖee ba na jaŋ ɖaa kǝ ba na jaŋ na ma mbaɖee ba na shi ɖaa kǝ na shi na ma. 31Mbaɖee ba na lo ɖulinya ɖaa kǝ ba na lo ni na ma aɖʋwaa ɖulinya nɖe gɩ na ŋǝ waa ma ataa shɛʋ.32Nlɩ yɛɛ ɩyɔ waaa anyɩnɩ kɩ tɔɔ basǝmprǝ na na ɩpaa ɖa ʋʋʋbelershi nɩ nɖee ka tɔɔ ʋsǝmprǝ na ma, nɖiyar antǝma nji a nabele nshi na ma , na yɛɛ a nɖiyar ʋciŋsɔlɔ ka. 33Nɖee atɔɔ ʋsǝmprǝ ma ɖulinya kalesʋva nɩ a na belenshi na ma, na yɛɛ a naa rǝŋǝ nakar. 34Gaŋci ɩɖa afǝlǝfǝlǝ ʋsǝmprǝ nɖee ako ʋsoro na nɖee ka ko ʋsoro na ma nɖee ka ko na ma nɖiyar antama nji a nade le vshi na ma naa aŋŋuno nɩ na agʋlɔ nɩ ɩɖa cɩrɩ cɩrɩ nɖee ako ʋsoro ma, ɖulinya kalesʋra nɩ anabe denshi na ma na ma na yɛɛ a rǝŋǝ n'ʋkur.35Nna lǝ ŋgaɖe ji naa ɩkaŋa n'anyin ki lee nna taa anyɩn pɩ ɩlɔ na naa ɩyɔ bʋkɔɩ bʋ cɩm atǝŋǝ naa ɩtɔɔ anyɩna lɔ acra na nɖiyar ɩpaa tɩ lee shika na.36Ʋɖǝn ata ŋǝ waa Akɔbɩ akpǝr na fǝl ni ɖa gicifa la ataasǝra alee ɖaa ʋcine ʋsɔlɔ ma, ataa sǝma atɔɔ nɩ gɩka kasaa ɖe ka lee mbɔnɔ nɖǝn na. 37Ama ʋɖǝn ata tɔɔ niya ʋcine ne ayiɖe na ma waa ataa ri agʋlɔ ɖaa ʋcine ʋsɔlɔ ma na yɛɛ waa akɔɔbi aɖa kǝ ma yɔ gɩsor nɩ na karɛ ɖe alee gɩshɛbɔ. 38Gaŋ ci gboo nɖee atɔɔ akɔbɩ gɩka ma, a lee gƙsh ɛbɔ na nɖee ka tɔɔ akɔbɩ na ma akɔɔ lee gshɛbɔ awu.39Ʋsǝmprǝ ataa ɖa ʋkur gaɖʋ alɩŋ ŋkǝlǝ ʋkun aɖa ŋŋuro nɩ ma Ama ʋkur ata cii ʋnyɩŋca ʋɖa faa waa ako arɛfɔlɩ nɖee vcine ʋsɔlɔ ma ama ɩ lee na nɖiyar aŋyiɖa nɩ . 40Ɩtu cim ashee nɩ ɩtaji waa ataasǝra aɖa gǝŋ ɖaa amʋ nna ŋǝ ma na gǝŋ nshee ɩja waa gaja ka ŋŋuro nɖa ama sul .

Chapter 8

1Ɩta saa na ataŋkɔ ɩ ba laa sara ashee akʋna ma kʋjiʋ gɩyɔ waa gɩcɔɔ atǝŋǝ awǝɖa ʋyɔɔ gɩ yɔ waa gɩcɔɔ atǝŋǝ awǝɖa ʋyɔɔ gɩ yɔ bʋkɔɩ ŋkǝŋ ma ama ʋsɔlʋ ʋna pɛmpɛŋɛ. 2Ʋɖǝn ata shee agʋlɔ ɩja waa Aɖe yɔ ka karɛ kaka na yɔ akɔ ɖǝn na. 3Ʋɖǝn ata yɔ gaja gaja ga yɔ karɛ gboo.4Ɩta na ataŋkɔɩ akʋna saraa ma gɩyɔ ɔ waa ŋkʋnza nlee fɔɩ na ɖulinya nɩ na gaja gaɖɔ ŋkɔnɔ gaɖa ka. 5Aɖʋwaa baa maa ayɔkɔ ɩɖǝn iɖa ba na yiɖaɩ waa bʋja ma ɩɖa alaŋ yaa atǝn ɖaa, bʋja tuutuuma bʋ ɖa na kaɖi baja ma. 6Ɩta saa natʋ gaja gaɖɔŋkɔnɔ ji gɩwǝɖa ʋni na ata ya alee ka baamʋnʋ asul na giɖoo na ma na nɖiyar Yeesu kristo alaŋ na baamʋnʋ ɩɖa natʋ gboo gɩɖa ŋŋuno nɩ.7Sɔja apaŋa na lee nsɔjatǝwa na sǝla na sǝla agʋlɔ? Aŋa na tǝʋ ayo appa ji kɩ pi na? yaa aŋa na paŋa gʋbɔrɩfɔ na kaa nyem bʋnanye na?8Alesʋra ɖe kaaleinnalǝ waa bɛrɛ bʋlǝʋ na nna lǝ aa? dʋpɔ kʋʋ na lǝ ɩ gboo aa? 9Aɖʋwaa Ba ŋɔn mʋsa agʋpɔ ɔ nɩ waa gbɛ ɖɔ akʋr ana aganɔ ʋlɔ ŋkǝlǝ ana lee ntǝma ma na. gaja gboo gɩ tɩ cɩ ɩbobo nashee ɩna . 10Kɩ lee atʋmpɩ ana ǝ na ma aa? lɩŋ atʋʋmpi ana lǝ na ma ata laŋ na baŋɔn waa Nɖee ana fʋm ma afʋm na tamaa na nɖee ana kǝ ayɔkɔ gakulaŋa laŋ ma awǝɖa tamaa gboo bashee nɩ ɩja11Galaŋ akiija nɖee ʋshee ma ʋtu pala nɖee ka wǝɖa ikashi na na kristo aci ashee nɩ ma afǝ ɖa . 12Gaŋ ma ʋlee mbɔnɔ ŋji gǝŋ navʋwor nɖee ɩja ashee naa kɩ ka na kaŋker na ma ʋlee mbɔnɔ nji gǝŋ na kristo . 13Galaŋ ita ji waa ʋjiʋ ɖǝn laŋ na amʋwor ana yɛɛ afǝɖa gǝŋ ma kǝ ma kɔɔ aji ʋjʋ ɖe na naa amʋwor apaa fǝɖa na.

Chapter 9

1Kǝ maɖa ashee aŋgʋʋlɔ aa? kǝ ma lee Yeesu akǝŋ ja aa? kǝ ma ŋǝ atinɖyar Yeesu aa? Anyin gɩlopi ki lee amʋ ntǝma nɖiyar Yeesu aa? 2Ɩtaji waa Basaaka kǝ ba yɔ amʋ waa Yeesu atɩm ka namʋ na amʋʋ nlee atɩm ka anyina sul Aɖʋʋ waa Anyɩn pɩ amʋ ntǝma kʋshɛmʋ nɖiyar Yeesu nɩ.3Ŋgaɖee nna bǝla ashee aŋgʋlɔ na mbaɖee bav na ciu nawʋ ʋ ma va gǝŋ . 4Kɩ wǝɖa ɩko gɩ jɩ anyem aa? 5Kɩɩ wǝɖa ɩko gɩ tɔɔ atʋʋwor sǝmprǝ ɖǝn apra ata ka ɖaa Yeesu abakǝŋja bassaka na nɖiyar Yeesu bapar sefaasɩ bi? 6Yaa amʋ nna baranabaasɩ ku wǝɖa ɩko gɩ lee ntǝma aa?7Sɔja apaŋa na lee nsɔjatǝ̈ṅa nasǝla agʋlɔ? Aŋa na tǝʋ ayo apaa jɩ kɩ pi na? yaa aŋa na paŋa gʋbɔrɩfɔ na kaa nyem bʋʋnanye na? 8Alesʋʋra ɖe kaalei nnalǝ waa bɛrɛ bʋlǝʋ na nna lǝ aa? gʋpɔ kʋr na lǝ ɩ ɩ gboo aa ?9Aɖʋʋwaa ba ŋɔn mʋsa agʋʋpɔ nɩ waa ka gbɛɖɔ akʋr ana aganɔ ʋlɔ ŋkǝlǝ ana lee ntǝma ma na gaja gboo gɩ tɩ cɩ ɩbobo nashee ɩna. 10Ki lee atʋʋmpɩ ana lǝ na wa aa? ɩiŋ atʋmpi a na lǝ na ma ata laŋ na baŋɔn waa nɖee ana fʋm ma a fʋm natamaa na nɖee ana kǝ ayɔkɔ gakulaŋ laŋ ma awǝɖa tamaa gboo bashee nɩ ɩja. 11Gɩta ɖu ayɔkɔ ɩsoŋsono ŋŋuro ki ja anyiŋgɩc ɩɩ ca ɩkɔɔ asɔm ashee atʋ ʋ gɩ piɖe nɖee ɩnabon were ma.12Ɩta ji waa Baɖǝn batɩ ji kalǝbarka anyɩnasul maa ki lee atʋ gɩ nɩ gɩ ji aa? Ama kɩɩ cam nʋɖǝn na gɩ lee ntǝma nji najɩ naa gɩpaatɩ lee nawya ɖǝn ashee Yeesu kristo alaabaarʋ asoŋsono na. 13Kɩ yɔ waa mbaɖee ba nla lee ntǝma ʋnyiŋukaafala ba na lee ntǝna sara kanto mo laŋ ma saraa kantom o laŋ na ba na ji bʋ jʋ aa? 14Gaŋ ci gboo nɖiyar ashee ganɔ mbaɖee ba na lee laabaarʋ asoŋsono kantǝma ma ba ji na laabaarʋ asoŋsono.15Ɩta saa namʋ kɩ lee nna yɛɛ ma taba acam nʋɖǝn ashee aŋgʋlɔ ma laŋ na nŋɔn gǝŋ na Aɖʋʋwaa: ncɔɔ tɩ yɛɛ ma cii ncǝn icim awu waa ʋɖǝn apaatɩ pǝr namʋ ʋkʋmʋ ɖe na. 16Nta na lee laabaarʋʋ asoŋsono kawaadu ki lee ma naa kʋma aŋgʋlɔ na aɖʋwaa ɩlee ɖoole na ashee amʋ na nɖincika ashee amʋ na kǝ ma lee laabaamʋ asoŋsono ɖe na.17Nta sɔlɔ naa lee nʋʋcine ʋsoŋsono ntɩ ma ŋǝ ka gʋjɔɔ ama ɩta ji waa tilashɩ na nna lee gǝŋ ma ba ɖʋ amʋʋ na gǝŋ ntǝma . 18Gʋjɔɔ kʋʋ ma ŋǝ? shee ma lee laabaarʋʋ asoŋ sono kawaasu ashee faala ma paa tɩ taba basǝ la amʋ kʋɖa na ɖaa babaadrʋ asoŋsono kawaasu leeja ma na.19Baa maa nɖa fɛɛ ashee aŋgʋlɔ baamʋnʋ nɩ mpra baa ŋa atǝmleeja, naa ma ŋǝ kariba kʋyɔgʋ tuutuuma . 20Ɩta saa na yuɖaa kǝbaja, mpra yuɖaa kaja naa sǝra ajɩ caacaa yuɖa kabaja gʋpɔɔ baja mpra gʋpɔyar naa ma sǝra ajɩ gʋpɔyar caacaa baa maa kǝ ma lee gʋpɔ yar na naa ma sǝra ajɩ gʋpɔyar caacaa .21Ɩtav saa na mbaɖee kǝ ba wǝɖa gʋpɔ na ma amʋ mpra ɖaa kǝ ma wǝɖa gaja ka gʋpɔ na ma ama kristo a gʋpɔ nɩ na amʋ nɖa naa ma sǝra a ji pɩ caacaa. 22Ŋfar aŋgʋlɔ naa ma ɔ sǝra aji mbaɖee bafar balɔ afʋra baɖǝn. 23Nlee ɩŋunii laabaarʋʋ asaŋsono laŋ naa ma ŋǝ amalǝ barka.24Kɩyɔ waa ba cukaɩ ba na cu tɛɛrɛɛ laŋ ma arɛɖɔŋk ɔnɔ ana ji caa caa aa? cu ma ɖaa gǝŋ ma aji caacaa. 25Mbaɖee ba na cu kabʋrɛ bʋɖe ma batɩ sǝl balɔ ales ʋras ɖǝn naa ba ji caa caa ŋyarifu nɖee nna bu ma Ama atʋgɩtɩ sǝl atalɔ naa gɩ ji caacaa ŋyarl funɖee kɩ nna bu na ma. 26Amʋ ʋ nna cu ma kǝ ma na cu gʋsǝrǝ kaarɛ na ntɩ kǝ aŋgʋlɔ kǝ na kǝ ɖaa gʋsǝrǝ ma na. 27Ama ntɩ caarɛɛ aŋgʋlɔ na ɖʋkʋ watala naa ma paa tɩ lee waasu ashee basaaka bafʋra naa bakɔɔnamʋ abǝɖa na.

Chapter 10

1Ambawor kǝ ma na yɛɛ ɛ ɩnyir waa ati baya basara nɖɖila katǝn na baŋunii bapaɖa teŋ ku a fǝl na. 2Musa nɩ na nɖila na teŋku nɩ na bamǝna baŋunii. 3Nabaŋŋunii baji ʋjɩʋ ʋɖɔŋkɔnɔ ŋŋuro nɩ kʋja . 4Nabaŋunii ba man anyem bʋto ŋŋuro kabʋja aɖʋwaa ŋŋuro kagʋtakǝwa kabʋʋto bʋ ba na nyem bʋɖe gʋ tɩ yala gʋtakǝwa gʋɖe kʋ gǝŋ kristo .5Ama baɖǝn tuutuuma kǝ ba tɩ cɩm ashee gaja na galaŋ na ba ci ʋteru nɩ . 6Gi ta kiɖe alesʋra ɖe ilee lee waa gɩ tɔɔ ayɔ na gʋʋya naa gɩ paa tɩ wǝɖa afaŋa ɩbɔnɔ ɖaa bani ma na.7Galaŋ paa ma tɩ pra ɖaa mbaɖee ba na pɛŋɛ akʋna ma na ɖaa bagɩcɩɩca nɩ kǝbaɖǝn ma na, ba ŋɔn waa samaa asǝ atǝn naji na nyem na ba ta ayiɖe na cǝr. 8Paa ma ɖʋ ʋ anyɩnalɔ fɔɩfɔɩ nɩ na ɖaa ba gɩcuca nɩ kǝbaɖǝn baɖʋʋ balɔ fɔɩfɔɩ kalesʋra nɩ na bɛrɛ miili akoo nɩ riu bafǝɖa atǝn acii ʋshile ʋɖɔŋkɔnɔ nɩ ma na.9Paa ma tʋŋa nɖiyar na ɖaa baɖǝn batʋŋa naa ɩbu boɖoo afǝɖǝ pɩ ba ci ma na. 10Paa ma ŋuno ŋumo ɖaa bagɩcucanɩ baɖǝn baŋumo ŋuno naa bʋce kamlaɩka aɖoo akǝ pɩ baci ma na11Alesʋna ɖe ɩwǝɖa pɩ ma naa gɩ tɔɔ ayɔ na gʋya galaŋ na ba ŋɔn ba cere natʋ gɩ yɔ atʋɩ gɩɖa alʋwaatʋ akǝŋja nɩ ma. 12Galaŋ nɖe ashee agʋlɔ ɩja waa Ayiɖe alaŋ ma alee laakaarɩ apaa tɩ fǝɖana! 13Ʋtʋŋʋ ŋǝ ʋɖǝn kʋɖoo na gaɖu gaɖǝn na kɩ lee bɛrɛ bʋja na na gajaɩ galee ɖei ɖei yar ma kaa tǝlǝ balʋŋa anyɩn ɩwu anyɩnɩkashɩ na Ama ataa kpeɖe anyɩn ɩri anynalɔ saaɩ batʋŋa anyɩn ma naa ɩɖoo ncǝn .14Galaŋ ambasɔlɔka cu ma akunakʋpɛŋʋ. 15Ntɩ lǝ nanyun anyɩnɩɩwǝɖa gʋʋfaŋa ma kiɖe ma galei gaɖe nna lǝ waa ma gɩshɛbo. 16Alɩbarka kaakupiɩ gɩ na nyem ma kaa man na kristo akɔrɔ aa? Naa boɖo boɖo nɖee gɩ na yʋʋkʋr ma kɩ man na kristo agʋlɔ aa? 17Aɖʋwaa Boɖo boɖo aɖɔŋkɔnɔ koŋ aɖa ka atʋɩ gɩyɔgɔ ma gɩ pra gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ Aɖʋʋwaa: Boɖo boɖo aɖɔŋŋkɔnɔ ɖe na gɩ man na ji.18Gɩtaa akiɖe Israɛl bapur gʋlɔ nɩ Mbaɖee ba na ji ntoma laŋ kasaraa ma kǝ ba man na ntoma nɖe aa? 19Gapaŋa ji gɩ lǝ acǝŋǝ ? ɩsaraa kantaŋkɔ ɩ bapɛŋɛ ŋkʋna ma nlee bʋkɔ bʋ ŋǝrǝ aa? Yaaŋkʋʋna nlee ka bʋkɔ bʋ ŋǝrǝ aa? fɔɩ na ɩlee.20Ntɩ lǝ waa ɩsanaa ba na laa ma aŋŋuno ɩbɔnɔ nɩ ba na laa na shee kɩ lee gaja jɩ ba na laa na shee na kǝ ma shee na yɛɛ ɩman naŋŋuro ɩbɔnɔ nɩ ba na laa na shee, kɩlee gaja jɩ ba na laa na shee na kǝ ma shee na yɛɛ ɩman naŋŋuro ɩbɔnɔ na. 21Kɩɩ sǝra anyem nɖiyar Yeesu agakupi naa kɔɔ anyem aŋŋŋuro ɩbɔnɔ kaaja na kusǝra a sǝ nɖiyar a tebiri kaŋkǝmǝ naa kɔɔ a sǝ aŋŋuro ɩbɔnɔ kaja laŋ na . 22Ɩtɩ yɛɛ nɖiyar acel nanyɩn gʋʋcele aa? ɩwǝɖa ɩkashɩ wu aa?23Ɩŋunii ɩɖa ashee amʋ ʋ ama, ɩŋunii kɩ wǝɖa aŋfaam na ɩŋunii ɩɖa ashee amʋ ama ɩŋunii kɩ na kaŋa namʋ na. 24Ʋɖǝn apaa yɛɛ aɖǝnɖǝn ɩja na ama ayɛɛ basaaka bɩ ja gboo.25Bʋkɔɩ ba na yala gʋya nɩ ma jɩ ma paa taba ɩyɔ na. 26Nɖiyar ajie gatǝna gaŋunii na bʋkɔɩ bushɩ ɖa ma . 27Nɖee kalee kristo kʋpi na ma ata yiɖa akɩ waa ace agaɖʋ atɩ jɩ ʋjɩʋ bʋkɔɩ bashee anyɩn ma jɩ ma paa ma taba ɩyɔ na .28Ama ʋɖǝn ata lǝ akɩ waa: ʋjɩʋ nɖe saraa na balaa gǝŋ ma paa jɩ na aɖʋwaa nɖee aɖoo akɩ ɩja ma laŋ nakʋyɔʋ laŋ . 29Nna ŋgaɖe ma, ki lee anyɩnʋʋyɔʋ laŋ na am basaa ka bʋja laŋ Mʋ laŋŋ na amʋɖaʋ shee aŋgʋlɔ namʋyɔʋ ʋpala asana ɖǝn acim namʋ ɩkǝma ? 30Ɩta jɩ waa ŋkuma gaja naa ye jɩ mʋ laŋ na ba kɔɔ najɩ amʋ gɩwʋlʋ na bʋkɔɩ ŋkʋma gaja aboŋo naa ye jɩ ma?31Bʋkɔɩ ɩna jɩ ma bʋkɔɩ ɩna nyem ma bʋkɔɩ ɩna lee ma, lee ma na kʋma gaja. 32Paa ma pra nawɩya ɖǝn ashee grɛkɩ ma na na kakoo yuɖaa kǝɍbaja a yaa b Gaja ka cɔɔcɩ na . 33Gǝŋci nna ci ɩbobo baa mʋ nʋ nɩ na yɛɛ baaŋa ʋcine ʋkǝr namʋ kǝ ma na yɛɛ ami ja na ama basaaka bi ja naa bɛrɛ tuutuuma baŋǝ nɖiɖnsoro afʋra.

Chapter 11

1Naa ma na tɔɔ tɔɔ amʋ ɖaa nna tɔɔtɔɔ kristo ma . 2Ntɩ kʋma anyɩn ɖaa ɩna lige amalaŋ baa mʋnʋ ni ma ɖaa ɩtoŋo ʋʋceru nɖee ncere anyɩn ma. 3Ntɩ yɛɛ ɩyɔ waa kristo alee baroro ba ŋunii ba nɖiyar na basoro ba ŋunii ba lee basǝmprǝ baɖi baja, gaja ga lee kristo anɖiyar. 4Arɛɩasiu anɖi naa naa nyiŋǝ kokoo ati lǝ Annabi ma na ba bʋ lei ma ka nyenne anɖiyar na.5Ʋsǝmprǝ baa apaŋa ata naa nyiŋǝ yaa atɩ lǝ annabi ba bʋ ʋ lei na ka siu anɖi na ka uyenne ʋkur na ɩɖaɖa ɖaa aka ʋɖikɔlɩ ma. 6Ɩta ji waa ʋsǝmprǝ kaa siu anɖi na gǝŋ ma afaa aŋʋrʋ asɩr.ɩta ɖa ʋsǝmprǝ ɩcifala asɩr aŋʋrʋ ma koko aka ʋɖiɔli ma gǝŋ ma asiu anɖi .7Arɛsoro ka gbɛɖɔ asiu anɖi na aɖʋwaa alee ka Gajakraɖookar kʋkʋmʋ nʋsǝmprǝ alee ʋsoro aɖoo ka ʋkʋʋmʋ. 8Aɖʋwaa kɩlee ʋsǝmprǝ nɩ na ba laa ʋsoro na ama ʋsoro nɩ na ba laa ʋsǝmprǝ.9Kɩlee ʋsǝmprǝ laŋ na ba lee ʋsoro na ma ʋsoro laŋ na ba lee ʋsǝmprǝ. 10Galaŋ, umalaɩka mana laŋ ʋsǝmprǝ anaa siu anɖi naa ɩnaa faŋa waa ʋɖǝn laŋ na aɖa.11Baa saa apaŋa nɖiyar aŋyɩɩ maa ʋʋsoro ka ɖa na ʋsǝmprǝ gboo kaa ɖa na nʋsǝmprǝ gboo ka ɖa na ʋsoro kaa ɖa na. 12Aɖʋʋwaa ʋsoro nɩ na ba sǝmprǝ n'ʋsǝmprǝ gboo mlaŋ na ʋsoro aɖa ɩni ɩɖoo na gaja sul na.13Anyɩn gɩlopi kiɖe ma galei gaɖe cǝm waa ʋsǝmprǝ a naa nyiŋǝ ɍ gaja apaa siu anɖi aa? . 14Kɩ anin gɩcifala arɛsoro ata pda aŋʋrʋ itu anɖi laŋ ma aa? 15Ama ɩta nʋsǝmprǝ aŋʋrʋ ɖe ɩlee ʋsǝmprǝ abʋcǝma bʋ Aɖʋʋwaa aŋʋrʋ ɖe ni gaja ga shee nɩ ɩna siu anɖi. 16Ʋɖǝn ata naa yɛɛ aji kagija gɩwʋlʋatu ku wǝɖa gaɖǝn gɩlǝ na gaja kɩ cɔɔcɩ mana gboo.17Ntɩ lǝ anyɩn kpaarɩ ɩyɔ waa kǝ ma na kʋma anyɩn na aɖʋwaa na ama kǝ ba bɔ kanŋamɩ . 18Nrǝŋǝ waa saaɩ ɩwala anyɩnbawor ma ɩtɩ siŋkrǝ baɖǝn na paɖapaɖa na laa wa fǝlǝ fǝlǝ vi yɔ waa ɩɖa gǝŋ. 19Aɖʋwaa ɩsim alesʋnaɩ kɩ cǝm na ma ɩɩda anyɩ ŋgɩcɩɩca naa ɩyɔɩ afǝlǝ ndee ɩ cǝm na nɖee kɩ cǝm na ma .20Saa nɖee ɩna wda ma kɩlee nɖiyan ʋjɩʋ nu na ji na. Ɩ ta wala asǝ tebiri kaŋkǝmǝ baaŋa aɖesǝba na ji ʋjiʋ akɔmɔ iɖe tɩ kǝ ʋɖǝn ʋɖǝn aɖe shi boŋo . 21Kɩ weɖifalani ɩjɩ anyem aa? ɩna jiba na gaja kacɔɔcɩ na naanaa kana mbaɖee kǝbawǝ ɖa akǝɖǝn na ma gɩcɩfala aa? 22Gapaŋ jɩ ma lǝ anyɩn? Makʋma anyɩn galei gaɖe laŋ aa? Aaɩ kǝ ma kʋma anyɩn na23Aɖʋwaa ngaɖee ncere nyer ma nɖiyar yeesu sul na ncam ji, gijibɔŋɔ ɔ ŋgiɖee bari ni wa na atɔɔ boɖoboɖo . 24Naa anyiŋǝ Gaja naa ayʋkʋr naa lǝ waa nɖe ɩlee ka aŋgʋlɔ bayʋkʋr ashee anyin ma cam ma alee na lige amalaŋ.25Ba ji ʋjiʋ aboŋo ma, natɔɔ gakupi na lǝ waa nɖe ilee ka alikawili afɔli namakɔnɔ lee ma na lige amalaŋ ita naa nyem baasaa apaŋa. 26Baa saa apaŋa na ita naa ji boɖoboɖo naa naa nyem ga kupi ŋgaɖe, naama na lǝ nɖiyar abʋce na shee baaŋa na nalɩ akɔɔ apɩ.27Galaŋ ŋɖee aji nɖiyar aboɖoboɖo nanyem agaka pɩ ka ji ka ɖe i ɖei ɖei na ma awǝɖa taalɩ na niyar agʋlɔ n'akɔnɔ. 28Gdaŋ baaŋa atʋŋatʋŋa agʋlɔ gishɛbɔ aboŋo naɩ naye jɩ boɖoboɖo nanyem gakupi . 29Aɖʋwaa nɖee aji n'anyem kɔɔ na laakaam apaɖa paɖa afǝlǝ nɖiyar agʋlɔ na ma karɛ ati yiɖa ɩkǝma na shee agʋlɔ. 30Galaŋ na ɩshɛɖʋ tuutuu ma ɩyɔgɔ anyiŋgicɩɩca na bɛrɛ tuutuuma ba ci gǝŋ.31Gɩ ta naa cǝm natalɔ ɩkǝma, ʋɖǝn kaa kɔ>> acǝm natʋ ɩkǝma na. 32Ama ba ta cǝm natʋ ɩkǝma, nɖiyar aɖe bɔ atatɔ naa bapaa ti ɖulinya agalei anyɔna tʋ na.33Galaŋ abawor ɩta naa wala na yɛɛ ɩji nɖiyar ʋjiʋ naa ma na saa anyimbawor aboŋo naɩ. 34Akɔnɔ ita kpa ʋɖǝn karɛ aji ʋji agaɖu fal naa ɩpaatɩ waa anyinbawor na bɔ ɩkǝma na shee anyinalɔ na . ŋdee ɩsaa ma nta kpa anyɩnasuml ntɩ ma pɛmpɛŋɛɩ.

Chapter 12

1Ɩta saa na ŋŋuro nsoŋsono kagʋjɔɔ, kə ma na yɛɛ, anyɩn ɩ ɩlee ambawor na ɩɖa n yashɛshɛ nɩ na. 2Anyɩgɩlopi ɩyɔ waa ŋkələə kɩyɔ Gaja na ma, ɩpala anyɩnalɔ ashee bʋɖe bʋ tɩ bɔbɔ anyɩn na ce na àkʋna ɩ kɩwəɖa bʋ nɔ na lə bʋlei na ma nɩ, ɖa ɩbʋŋa na sana ma na gə. 3Galaŋ n tɩ lə anyɩn waa: ʋɖən kaasəna alə na Gaja kaŋŋuro waa: Yeesu alee fɔɩ na! N'ʋɖən gboo kaasəna alə waa: Yeesu alee ka nɖiyar! Na ŋŋuro nsoŋsono kɩnɖa na nɩ na.4Ajɔɔ asʋra asʋra ɩɖa ka, Ama ŋŋuro nɖɔŋkɔ nɔ nɖe n na shee. 5Atəma asʋra asʋra, ama nɖiyar aɖɔ ŋkɔnɔ ɖe na. 6Maamaaci kalesʋra afələfələ, ama Gaja gaɖəŋkɔnɔ gʋɖe ga na lee ɩŋunii.7Ɖaa ɩɖa ma, ŋŋuro n yʋga atənna ashee baaŋa waa gɩ lo ɩ ashee atɩ bawor. 8Gani kaŋkəm, ŋŋuro nshee ʋɖən gʋfaŋa gʋsoŋsono ka bʋle; n'ashee ʋɖən ʋyɔʋ kabʋlei, ŋŋuro nɖɔŋkɔnɔ nɖe n na lee gəŋ.9Ʋɖən ʋcine ʋwəɖaka, na ŋŋuro nɖe; ʋɖən acam gʋjɔɔɩ gʋ na kaɖa ɩshɛɖʋ na ŋŋuro nɖɔŋkɔnɔ nɖe: 10Ʋɖən gʋjɔ ɩ gʋ na lee maamaaci kalesʋra; ʋɖən, Annabi babʋlei bʋ ana lə; ʋɖən ayɔ na paɖa paɖa aŋŋʋro na fələ fələ; ʋɖən, ɩkrə ɩfɔlɩ kʋləʋ; ʋɖən, aɖe tɩ kʋɖa ɩkrə ɩfɔlɩ kaashɩ. 11Ŋŋuro nɖɔŋkɔnɔ nɖe n nalee alesʋra ɖe ɩŋunii, na yʋga na shee baaŋana ɖaa ana yɛɛ ma.12Ɖaa gʋrɩlɔ gʋ lee gʋɖɔŋkɔnɔ n'awəɖa bʋɖutəwə təwə ka tuutuuma ma, ɖaa gʋrɩlɔ ka bʋɖutəwə ka tuutuuma bʋɖe bʋ wala a lee gʋɖɔŋkɔnɔ ma, gəŋci gboo ɩɖa Kristo nɩ. 13Atɩ ganɔ kpataa ŋŋuro nɖɔŋkɔnɔ nɖe nɩ na ba məna atʋ bʋto, alee atʋ gɩ pra gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ, yuɖaa kaja na kɩɩ, grɛsɩ kaja nakɩɩ. Aɖɔmpla na kɩɩ, ʋɖa ɖa a shee akʋʋlɔ, ŋŋuno nɖɔŋkɔnɔ nɖe nɩ na ba wala atʋ aɖəu.14Gala anii gʋlɔ k'ʋlee gɩɖɔŋkɔnɔ na, ama, gʋɖa bʋɖu təwə təwə ka tuutuu ma n'awala a lee gʋɖɔŋkɔnɔ. 15Ʋkei ʋta naa lə waa: Kə ma lee gʋnyɛ na ma laŋ, kə ma lee gʋrilɔ aja na, gəŋ kaɖa gʋrɩlɔ nɩ aa? 16Gʋtɔ gʋta naa lə waa: kə ma lee gɩnyini na ma laŋ, kə ma lee gʋrɩlɔ aja na, gəŋ ma ka ɖa gʋrɩlɔ nɩ aa? 17Ɩtajɩ waa gʋrɩlɔ gʋŋunii gʋ lee gɩnyine nka na gɩɖa na ŋə, gɩta naa ŋə baɩ na gɩ lee arəŋə ʋfətrə?18Gaja gashee ɖʋ bʋɖu təwə təwəka bʋɖe gʋrɩlɔ nɩ ɖaa asɔlɔ ma. 19M'ɩjɩ waa: gaɖutəwə ka gaɖɔŋkɔnɔ jɩ koŋ, ŋkana gʋrɩlɔ gʋ ɖa? 20Nnyəmə bʋɖu təwə təwə ka tuutuuma bʋ ɖa ka, n'ɩlee gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ.21Gɩnyine ka gɩ səra alə gʋnyɛɛ waa: kə ma hɩɛ akɩ na: Na nɖi gboo kɩŋsəra alə ɩkeii waa: Kə ma na hɩɛ anyɩn na. 22Ama, na kama , gʋrɩlɔ kabʋɖu təwə təwə ka ɩ gɩ na ŋə waa: kə bʋ na fɔɔshɩɩ na ma, bʋ wəɖa aŋfanɩ paa; 23Bʋɖu təwə ka ɩ bʋ ɖa gʋlɔ nɩ, naa kɩɩ na shee bʋ grma na ma, bʋsheewəɖa aŋfaanɩ abʋmbɔnɔ. Gala bʋɖu təwə təwə ka ɩ kɩɩ na kantan na bʋ na ma; bʋ shee tɩ cam grma abʋmbɔnɔ. 24Ɩta saa na mbʋɖee bʋ lee kpatakɩi ma, kəbʋ kɔɔ na hɩɛ akɔɖən na; Gaja gaɖʋ gʋlɔ kʋ waa bʋɖuɩ bʋ sər ma, ɩlee bʋ aŋfaanɩ.25Naa ʋpaɖʋ paɖʋ ʋpaatɩ ɖa gʋlɔ nɩ na, ama, bʋɖu təwə təwə ka bʋtɔjɩ bʋwor. 26Ɩta jɩ waa gaɖu təwə ka gaɖən gatɩ jɩ ɩshɛɩ, bʋ saaka gboo shee bʋji ɩshɛɩ, gaɖu təwəka gaɖən gata na jaŋ, basaaka bʋŋunii shee bʋja. 27Anyɩɩleeka Kristo agʋlɔ, anyɩŋganɔ ɩlee bʋɖu təwətəwə ka bʋ.28Cɔɔcɩ nɩ, batəmka pɩ Gaja gasəba atɩ, na Annabi mana batər, nriutaja ba ceereka babʋmbɔnɔ, kaŋkəm mbaɖee ba na lee maamaa kalesʋra ma, kaŋkəm, mbaɖee bana kaɖa ɩshɛ ɖʋ ma, kaŋkəm mbaɖee ba na kaŋa na basaaka ma, kaŋkəm mbaɖee ba na lə ɩkrə ɩfɔlɩ ma. 29Baŋunii ba lee batəmka aa? yaa balee annabi mana aa? kokoo ba lee bacereka aa?30Baŋunii batɩ lee maamaaci kalesʋra aa? Yaa batɩ kaɖa bɛrɛ bɩ shɛɖʋ? Baŋunii batɩ lə ɩkrə ɩfɔlɩ aa? yaa batɩ kʋɖa ɩkrə ɩfɔlɩ kaashɩ? 31Cɔɔ ma yɛɛ gʋjɔɔ ŋgʋɖee gʋlee gʋŋərə ma Ntɩ ma faŋa anyɩn ʋnyɩŋca ʋsaŋsono.

Chapter 13

1Gɩ tɔɔ waa; n tɩ lǝ bɛrɛ na ljɩnɖi bɩkrǝ. Ama na kǝ ma wʋɖa ʋsɔlʋ na, n pra gakɔŋɔnɔ ŋgaɖee ga na lee ŋkǝmprǝ ŋkaŋkra ma na. 2Gɩ tɔɔ wá́á , ʋ wʋɖa ʋyɔʋ na gǝ ŋǝ bʋkɔɩ bʋ nʋ tɩ lee ma, naa awʋɖa ʋcine na sǝra na taa gʋbʋnʋ Ama na kǝ ma wʋɖa ʋsɔlʋ na, kǝ ma tǝ akaɖǝn na na. 3Gɩ tɔɔ wáá n tɩ shee bashɛrɛ amaana, na shee aŋgʋlɔ ba tǝʋ ʋtonu ama na kǝ ma wʋɖa ʋcine na, kǝ ma ŋǝ akoɖǝn na.4L 'amour est patient et bon, l'amour n'est pas envieux et ne se vante pas, il n'est pas orgueilleux ou 5grossier. Il n'est 5pas égoïste, il ne se fâhe pas facilement, et ne garde pas le mal. 6Il ne se réjouit pas dans 6l'injustice, mais il 7se réjouit dans la vérité. 7L' amour pardonne tout, il croit tout il espère en tout et supporte tout.8Ʋsɔlʋ k'ʋ na bom ayɔ na ɩ ta wʋɖa bʋkɔɔ bʋ tɩ pɩ ma, bʋ na tɩ fǝl fǝl.Ɩ ta wʋɖa ɩkra, ɩ na tɩ yiɖe yiɖe.Ɩ ta wʋɖa ʋyɔʋ, ʋ na fǝl fǝl. 9Aɖʋwaa gɩ yɔ cei naa wʋɖa bʋkɔɔ bʋ tɩ lee ma kʋyǝʋ cei. 10Ama bʋkɔɔ bʋ cem awaɖa ma bʋ ta pɩ mbʋɖee ka bʋ waɖa na ma, bʋ na shɛʋ shɛʋ.11Tam nɖee nɖa gɩjala ma, n na lǝ bʋlei bʋ ɖaa ʋpɩ, na faŋafaŋa ɖaa ʋpɩ ma, na faŋafaŋa. Tam nɖee n kpǝr boŋo ma, n pala aŋgɩpi kayɔkɔ gʋsaʋ. 12Nnyǝmǝ, gɩ tɩ ŋǝ atalɔ gaŋǝ nɩ ama atǝŋǝ atǝbawor.Nnyǝmǝ n yɔ cei ama n tǝ ma t ɩ yǝ ɩŋunii ɖaa ba yɔ amʋ ma. 13Nnyǝmǝ ayɔkɔ ɩru nɖe ɩŋunii ɩ na, ʋcine, ʋkaŋtam n'ʋsɔlɔʋ ama ayɔkɔ ɩriu kanɖee ɩ wu ma na gǝŋ ʋsɔlʋ.

Chapter 14

1Yɛɛ ma ʊsɔlʊ. naa ayɛɛ ŋŋuro ŋsoŋsono ka gʊ jɔɔ gboo, ama yɛɛ ma anɖobi ba ga lei awu. 2ama arɛ nɖee alə gɩ kərə gɩ ƒɔlɩ ma, ka na lə na bɛrɛ na, ama Gaja jɩ, ʊɖən ka na rǝŋǝ ŋgaɖee a na lǝ ma na. aɖʋ waa ŋŋuro nɩ na a na lǝ Gaja ka maa maa cɩ ka gʋ jɔɔ. 3Ama arɛ ndee a na lǝ anɖobɩ ba bʋlee ma, ana lǝ na bɛrɛ pɩ, na lǝ na pɩ na kaŋkǝr bʋ cɩne, naa naa ɖoo ɖoo b cɩne. 4Arɛ nɖee a na lǝ gɩ kǝrǝ gɩfɔlɩ ma, a na lǝ lǝŋ na Shee agʋlɔ. Ama arɛ nɖee a na lǝ anɖoŋbɩ ba bʋ leɩ na, a na lǝ lǝŋ na Shee cɔɔcɩ.5nnyɩmǝ ŋsɔlɔ wáá a nyɩn ganɔ ɩ naa na lǝ gɩ kǝrǝ gɩƒɔlɩ. ama nɖee ɩ cɩm awu ma na gǝŋ wáá ɩ naa na lǝ anɖobɩ ba b lei. Arɛ nɖee a na lǝ gɩ kǝrǝ gɩ ƒɔlɩ ma (akoŋ yaa ʋ ɖǝn a ta ɖa ŋkǝŋ na kʋɖa kaa Shɩ na Shee cɔɔcɩ yaa). 6Ambaja ba Soro na ba Sǝmpǝrǝ, ŋta pɩ anyɩn asul na lǝ gɩ kǝrǝ gɩ fɔlɩ, aŋfaanɩ a paŋa na ɩ nɩɩ lee a nyɩn. na kǝ ma na lǝ na a nyɩn Gja kʋ faŋʋ ka galee, koko ʋ yɔʋ ka ga lee, koko anɖobɩ ba bʋ leɩ koko cɔɔcɩ kʋ faŋʋ kaa lee na?7Ɩ ta jɩ waa ayʋlʋ nɖee ba na Sɩm ma ka bʋko kɔ b fǝlǝ na b Wor na baɩ na gɩ Sra ay lǝ wáá gʋyʋlʋ ŋgʋɖe kʋ ba na Sɩm? 8Aɖʋ wáá na gʋ yʋlʋ kʋʋ yʋ ga ŋgaɖee ɩ sɩm g yu ma na, baɩ na gɩ Sǝra ayɔ wáá tam a cɩm gɩ pɛŋpɛŋɛ a tʋ gʋlɔ a cǝ gʋ tara?9Ɖaa gǝŋ ma, na a nyɩn gboo ɩ ta naa na lǝ na bɛrɛ gɩ kǝrǝ ŋgɩɖee kǝ ba na nǝŋǝ na ma, baɩ na bɛrɛ baɖe ba rǝŋǝ bʋ lei ama ʋ ɖǝn kaa rǝŋ na.10Sika ama na, ɩ kǝrǝ tuu tuu ma ɩ ɖa ka ɖuulɩnya nɩ. Ama ɩ ŋunii Wʋɖa ka kaa Shɩ.11Ama na kǝ ma rǝŋǝ gɩ ɖe na mpraasana ashee arɛ nɖee a nalǝ jɩ ma, gǝŋ cɩ aɖe gboo apra a sana a Shee amʋ.12Gǝŋ cɩ ɩ ɖa gboo ashee anyɩn. Aɖʋ wáá ɩ tɩ yɛɛ ŋŋuro ŋsoŋ sono ka ŋtǝma were were, wʋɖa ma koŋ kaanɩ na yɛɛ cɔɔcɩ ka ŋyɩɩ kʋ cǝʋ ŋŋuro nɩ 13Arɛ nɖee a na nyǝŋǝ gɩ kǝrǝ gɩ fɔlɩ nɩ ma, a naa na nyǝŋǝ naa naa kʋɖa kaa Shɩ.14Aɖʊ wáá ŋta naa na nyǝŋǝ na gɩ kǝrǝ gɩ ma, a naa na nyǝŋǝ a ma aŋgʋaŋa a ma aŋgʋƒaŋa gʋ yiɖe gaɖu ga ɖɔŋ kɔnɔ.15Baɩ na ma ye lee? Ma nyɩŋǝ nyɩŋǝ na a mʋ ŋŋuro Ma aŋ gʋ yayɔ ka gboo. ŋtǝ ma yɩ ɖa atulo na mʋ ŋŋuro na aŋ gʋ yayɔ ka gboo.16Nɩ ɩja ɩta naa na kʋma Gaja ŋŋuro nɩ k'aŋ ɖǝn ɖǝn, baɩ Ma mtaɖee kǝ ba na rŋɔ Ma ma ba lǝ wáá: "a mi" Ma kǝ ba yɔ bʋ kʋ mbʋɖee ɩ na lǝ ma na?17Gasono jɩ wáá ɩ tɩ Shee gʋ jɔɔ gʋ soŋ sono ka ŋtǝ ma, ama ba saa ka kǝ ba jɩ ka aŋ ƒaa nɩ na.18ŋkʋma Gaja, aɖʋ wáá, ŋtɩ lǝ gɩ kǝrǝ gɩ ƒɔlɩ a wu anyɩn ganɔ.19Ama ɩsɔlɔ wáá, ma lǝ gʋƒaŋa ka bʋ lei bʋ nʋn, cʋʋcɩ nɩ a Shee bɛrɛ, a wu ɖaa bʋ lei ɩkotoku tǝb gɩ kǝrǝ gɩ ƒɔlɩ nɩ ma.20Ba soro na ba sǝmpǝrǝ páá ma lee ba pi gʋ ƒaŋa nɩ na. Ama lee ma ba pi mbaɖee ba yɔ ɩbɔnɔ ma. Ama lee ma ba rɛ ba ŋono a nyɩn aƒaŋa nɩ.21Ba ŋɔn gʋpɔ nɩ wáá: "Bɛrɛ ba sana ba gɩ kǝrǝ na ba ga nɔ nɩ ka bʋ lei bʋ ma lǝ na Samaa nɖe; Na ka ma na kǝ ba rǝŋe na amʋ na" gǝŋ cɩ nɖɩyar a lǝ.22Ga laŋ ɩɖanʋ, kɩ lee ʋƒaŋʋ ashee bɛrɛ mbaɖee ba wʋɖa ʋcine ma na, na kɩ lee bɛrɛ bɖee k ba wʋɖa- ʋcɩne ma na.Ama anɖobɩ ba bʋ lee kɩ lee ʋƒaŋʋ ashee a shee barɛ mbaɖee kǝ ba wʋɖa ʋcɩne na ma, ama ashee mbaɖee ba wʋɖa ʋcɩne ma.23Ɩta jɩ wáá cɔɔcɩ aŋunii a wala naa a naa lǝ gɩ kǝrǝ gɩ ƒɔlɩ, na mbaɖee kǝ ba yɔ kaŋ ɖɩ na ma, na mbaɖee kǝ ba ba wʋɖa ʋcɩne na ma ba kpa, kǝ ba lǝ waa ɩ tɩ ŋaŋtǝr aa?24Ama a nyɩn ga nɔ ɩ ta naa na lǝ anɖobɩ ba bʋ lei, na aɖɔŋka ja koko arɛ nɖee ka wɖa ʋcne na ma akpa, a nyɩn ga nɔ ɩ nɩɩ pala ayɔ ambɔnɔ laŋ, a nyɩn ga nɔ jɩ a naa yɛɛ k'ashɩ25Gǝŋ Cɩ a naa yɔ ʋcɩne nɩ ka ashiiri naa a cɩm atɛm akʋma Gaja naa alǝ wáá ɩ ja nɩ wáá́ Gaja ga ɖa anyɩn gɩ cɩɩ ca.26Baɩ na ɩ nɩɩ lee ambaja anyɩn ganɔ ɩ ta wa, naa a wʋɖa Ɖaƒɩɩɖi a ŋtulo nɖɔkɔnɔ, ʋceru ʋɖɔŋkɔnɔ. ʋƒaŋʋ ʋɖɔŋkɔnɔ, gɩ kǝrǝ koko gɩ kǝrǝ kaashi ɖɔŋkɔnɔ. lee ma ɩ ŋunii na shee Cɔɔcɩ ka anƒaanɩ. 27Ʋdǝn a ta naa na lǝ gɩ kǝrǝ gɩ ƒɔlɩ, ɩlee gɩ ɖǝn ɖǝn, naa ʋɖǝn gboo a naa na laa kaa Shɩ. 28Ɩ ta jɩ wáá arɛ nɖee a naa laa kaashɩ ma a ma na ba ŋra Cɔɔcɩ nɩ naa naa lǝ na agʋlɔ, na a Gaja.29Anɖobi ba bʋli lǝ naa mbaɖee ba Saa ma ba ɖʋʋ gʋtɔ na rǝŋǝ na gʋƒaŋa bʋ kɔɩ ba na lǝ ma.30Ɩ ta jɩ wáá, Barɛ mbaɖee ba sǝ atǝn ma bʋ ɖǝn a wʋɖa ga lɩ ƒaŋa ka gaǝn, Arɛ nɖee a na lǝ bʋ lei ma aŋra a bʋlɩ lǝ ka naɩ.31Baa a ŋa na ataa sna a lǝ Anɖobɩ ba bʋ lei, ɩ ta cɩm k'arɛ a tam naa baa aŋa na a jɩ ka aŋaanɩ naa arɩku. 32Aɖʋ wáá Anɖobɩ ba bʋlɩ lǝ ka ba ja ba ŋŋuro ŋna buro ka gʋ lɔ k ashee Anɖobɩ ma na ba bʋ lɩ lǝ ka baja.33Aɖʋ wáá Gaja kaalee Gaja ga tǝrǝ tǝrǝ ka na, ama ƒɛɛ kʋ sǝn ka ja, ɖaa cɩrɩ cɩrɩ ka cɔɔcɩ aŋunii kaja ma.34Ɩsɩm Basǝmprǝ ba pɔɔ ba ganɔ cɔɔcɩ nɩ. Aɖʋ wáá kǝ ba Shee pɩ ʋnyɩnca wáá ba lǝ ga lei na, a ma ba buro ba lɔ ɖaa gʋpɔ gboo gʋ lǝ ma.35Ba ta naa na yɛɛ ba yɔ a kɔ ɖǝn, ba ta ba ba ba kulo aƒal. Aɖʋ wáá kɩ wʋɖa gɩr ma wáá ʋsǝmprǝ a lǝ bʋ lee cɔɔcɩ nɩ na.36Gaja ka ga lee ga ɖuo na a nyɩn asul naa? Anyɩn nnɖǝn ɖǝn Sul na Ɩsɩm ga uo na ma naa?37Ɩta jɩ wáá ʋɖǝn ayɔ agʋlɔ waa anɖobɩ koko a rǝŋǝ na ŋŋuro ŋsoŋsono, ka rɛ ayɔ wáá ʋŋɔn nɖee ŋŋɔn waa ma ʋ lee ashɛ na aɖʋo na nɖɩ yar Sul. 38Ɩ ta jɩ wáá ʋɖǝn a nyɩr jɩ. Ba nyɩr alaŋ gboo.39Galaŋ ambaja, Sɔlɔ ma anɖobɩ ba bʋlɩ lǝ ka nɩkashɩ, naa ɩ paa bɔla nʋɖǝn wáá a paa lǝ gɩ kǝrǝ gɩ ƒɔlɩ na.40Ama baa maa kɔ nɩ ɩ lee ɖee ɖee ɖaa ɩ Sɩm ma.

Chapter 15

1Nnyɩmə ŋtɩ ligee anyɩm ambaja, Gaja ka galee ŋgaɖei ŋlə ashee anyɩn, ŋgaɖei ɩcam ma na ŋgaɖei nɩ ɩyiɖe ma. 2Gaja ka ga lee gaɖe jɩ ba cam n'anyɩm a lam atən, ɩta taŋo ga lee gaɖe nɩɩ ja ɖaa ŋlə anyɩm ma, Na kɩ lee waa ɩ cam jɩ ƒɔɩ na.3Aɖʊ wàà nɖʊ anyɩn na nɩ, ɖaa bʊkɔ bʊ səba ka kpatakɩɩ mbʊɖee ŋcam ma: Atabɔnɔ laŋ na kristo aci ɖaa ʊŋɔn ʊlə ma. 4Ba ƒum nɩ ma na aŋənə ʊshile ʊriu taja aɖuo bakono banɩ nɩ ɖaa ʊŋɔn ʊ lə ma5Aƒaŋa keeƒas agʊlɔ, na abakəŋja təb na banyɩʊ gboo. 6Kaŋkəm na aƒaŋa bɛrɛ bʊsʊwa bʊnʊn agʊlɔ kpaarɩ. Baɖən bagɩcɩɩca nɩ baɖa ŋŋuro nɩ,ama baɖən ba cî boŋo. 7Gəŋci aƒaŋa agʊlɔ jaak na bakəŋja baŋunii.8Kʊboŋʊ nɩ, a ƒaŋa amʊ agʊlɔ ɖaa ʊpi nɖee ba ŋʊm saa abɔnɔ ma. 9Aɖʊ wàà, amʊ na akəŋja ajala. kə ma sim ba yɩɖa amʊ wàà akəmja na, aɖʊ wàà ŋnaashɩɩ Gaja ka cɔɔcɩ,10Ama na Gaja ka gʊjɔɔ ŋlee arɛ nɖee ŋlee ma, na a gʊjɔɔ ama laŋ kʊʊ lee ƒɔɩ na. ama ŋlee ŋtəma ŋkaŋkəra awu ba ŋunii. kɩ lee amʊ na ama Gaja ka gʊjɔɔ ngʊɖee gʊ ɖa na amʊ mʊ ma. 11Gəŋ ci baa maa amʊ na kokoo ba ɖe pɩ, kiɖe ma Gaja ka ga lee gɩ na lə ma, na ŋgaɖee ɩ cam ma.12Nnyɩmo ba ta naa lə wàà kristo aŋənə aɖuwo bakono nɩ ŋkpala nɖɔŋkɔnɔ, maakɔ laŋ na anyɩn gɩcɩɩca nɩ kəbaɖən basəra a lə wàà, bakɔno bʊŋənʊ ʊ ma na. 13Ama bakono bʊŋənʊ ʊ ta mana, gəŋ ma kristo agɩlopi ka ŋənə na. 14Na kristo ka ŋənə na Gaja ka bʊlei gɩ na lə ma ƒɔɩ na gboo15Acəŋə ba tə ba təwaa atʊ ɖaa Gaja kə ba sheerɛ ma, aɖʊ wàà gɩ laa Gaja ka səriya na lə wàà a ŋənə kristo, ɩ ɖe saa wàà ka lee gəŋ na. 16Aɖʊ wàà na bakono kə ba ŋənə na, kristo a gɩlopi gboo kaŋənə na. 17Maa kristo kaŋənə na aŋənɩcine ɩwʊɖa ma, ƒoɩ na ɩ naa ɖa a nyɩnabɔnɔ nɩ.18Galaŋ mbaɖee ba ci kristo nɩ gboo ma ba lee ƒoɩ. 19Ɩ ta jɩ wàà ɖuulinya nɖe kanɖənɖən nɩ atʊ bɛ̀rɛ̀ gɩ wʊɖa na kristo tamaa gəŋ ma atəgalei ga ɖa ka ɩshɛɩ awu20Ama nnyɩmə kristo aŋənə aɖuwo bakono nɩ asəbaka mbaɖee ba ci ma nɩ 21Aɖʊ wàà arɛ aɖɔŋkɔnɔ laŋ na bʊce bʊpɩ, arɛ̀ aɖɔŋkɔnɔ laŋ gboo na ʊŋənʊ aɖoo ŋkuƒo nɩ ʊpi.22Aɖʊ wàà ɖaa Aɖam laŋ na bɛrɛ ba ci ma gəŋci gboo kristo laŋ na bɛrɛ ba ŋunii ba ŋə ŋŋuro. 23Ama baa aŋa na agaja. kristo atɔnɔka naa bashee mbaɖee ba lee kristo abaja ma, ŋŋuro sàá nɖee a naa akɔɔ apɩ ma,24Kaŋkələ ɩ nɩ lee ʊboŋʊ, kristo a naa kɔɔ na gɩyarɩ ashee ayar Gaja ma, nɖe ɩ nɩɩ lee saa nɖee abaŋo baa maakɔ, na iiko, na ɩkashɩ ma. 25Aɖʊ wàà ɩsim a jɩ gɩyarɩ halɩ aɖʊ a ɩbɛrɛ ma na a naŋa nɩ. 26Bʊce bʊ lee ka ɩbɛrɛ akəŋja nɖee a naa ɖuur ma27Aɖʊ waa << aɖʊ wàà aɖʊ baa maa kɔ nɩ a naŋa ka təntən >> Aɖʊ wàà sàá nɖee a lə wààba kɔɔ na baa maaakɔ aɖʊ aɖe a gʊnyɛ nɩ ma gɩ shee ɩja wàà nɖee akɔɔ na baa maakɔ aɖʊ a gʊnyɛ nɩ ma ka ɖa ŋcim na. 28Na saa nɖee ba tɔɔ baa maakɔ nɩ aɖʊ a gʊnyɛ nɩ ma, galaŋ ʊpi a gɩlopi a taa atɔɔ a gʊlɔ aɖʊ arɛ̀ nɖee atɔɔ baa maakɔ nɩ aɖʊ a gʊnyɛ nɩ ma, ɩ ni ɩnɩɩ pɩ wàà Gaja jɩ baa maakɔnɩ29Gəŋ ma maakɔ ɩ nɩɩ ɖa ashee bɛ́rɛ̀ mbaɖee ba mɩɛ pɩ bʊto nɩ alaa bʊce laŋ ma? Na kono kə ba ŋənə na, maakɔ laŋ na ba mɩɛ pɩ bʊto nɩ a laa? 30Na maakɔ laŋ na gɩ ɖa nɖi ŋcika nɩ baa tam a paŋa na?31Ambaja anyɩn ɩ lee ka amʊciŋkerka atinɖi yar Yeesu nɩ, ntɩ lə ŋgaɖe ntɩ ci baa ŋjən : 32Ɖaa arɛ̀ ma nta cə na ɛƒɛs kɩbɔrɩ baŋɔnja gʊtara, ɩ ta jɩ wàà bakono kə ba ŋənə na?< jɩ naa a ŋəm aɖʊ wàà ga cən gɩ tɩ gɩ cii.33Gɩ pàá paa paa atəbawor na << gʊsoro gʊbɔnɔ gʊ na pɛɛpɛɛ haalɩ asoŋsono. 34Lee ma gɩshɛbʊ naa a ɖa ɖeiɖei paa ma tewə na lee mbɔnɔ na. Aɖʊ wàà baɖə ba ɖa a nyɩn nɩ kə ba wʊɖa Gaja kʊ yɔʊ na ntɩ lə nashee anyɩn iciƒala35Ama baɖən ba tə balə wàà< na bakono ba kɔɔ aŋənə? gʊlɔ gʊ paŋa kʊ ba kɔɔ a pɩ na ma?.>> 36Ɩ lee ŋyɛshɛshɛ baja bʊkɔ mbʊɖee ʊɖu ma bʊ na ci ci boŋo naa aye ta.37Bʊkɔ mbʊɖe ʊ ɖu atən ma kɩ lee ka gɩ lopi gɩ na ɖoo na, ama ɩ tu səra a lee blee ka gɩ pi koko gɩ pɩ gɩɖən. 38Gənci Gaja gashee baa maakɔ ka gʊlɔ ŋgʊɖee gʊsim ma. 39Gʊlɔ gʊŋunii kʊʊlee gʊɖɔŋkɔnɔ na ama gʊɖən gʊ lee arɛ̀ agʊja, na gʊɖən gʊlee ɩbɔrɩ ba gʊja, gʊɖən gʊlee bʊsapɩ ba gʊja, gʊɖən gʊlee bʊƒɩlɩ ba gʊja40A laŋ laŋ kalɔ gboo ɩɖa gəncɩ atən kalɔ ɩɖa. 41Ʊshilè ʊkaɖʊ ʊɖa, aŋɔrɔ ʊkaɖʊ ʊɖa gənci ɩŋɔrɩpi kʊkaɖʊ gboo ʊƒələ gənci gɩŋɔrɩpɩ gɩ ɖən kʊkaɖʊ ʊ saŋkɔɔ aƒələ na gɩ ɖən42Ɖaa bʊkɔ mbʊɖee gɩ na ɖu bʊ na pɛɛpɛɛ na a ta bʊkɔ mbʊɖee kə bʊ na pɛɛpɛɛ na ma, gŋci nɔɔ bakono bʊŋənʊ aɖoo ŋkuƒo nɩ . 43Ba ɖuɩ ma kɩ wʊɖa ʊkʊmʊ na, ama ɩ ta nʊkʊmʊ, ba ɖu ɩ ma kɩwʊɖa ɩkashɩ na ama ɩta nɩkashɩ 44Ba ɖu ɩ na aʊrɩlɔ ama ɩ ŋənə ŋŋuro ka gʊlɔ nɩ. Ɖaa gʊrɩlɔ gʊ ɖa ma, gənci gboo ŋŋuro nɩ ka gʊlɔ gʊ ɖa.45Galaŋ na ba ŋɔn waa: Arɛ asəbaka asəbaka Adam apra arɛ ŋŋuro yar, Na Adam akəŋja ʋni aleeka nɖee ŋŋuro nsoŋsoso nrəŋə nanɩ ma, a na shee ŋŋuro. 46Ama nɖee ɩlee ŋŋuro nsoŋsono ma, kɩlee ɩsəbaka na, nɖee ba pil nce acə ma, kaŋkəm na, nɖee ɩlee ŋŋuro ma ɩpɩ.47Arɛ səbakaɩ ba pil nce acə ma, alee atɩnaja na, anyɩʋtaja alee nɖee aɖoo na alaŋlaŋ ma na. Ɖaa 48atənaja aɖa ma, gəŋ ci batənaja baɖa ɖaa alaŋ laŋ kaja aɖa ma, gəŋ ci balaŋaja ba ɖa. 49Ɖaa gɩ ɖoo atənaja ma, gəŋci gboo gɩtɩ ɖoo alaŋaja.50Ŋgaɖee n na lə ma na gəŋ waa: Gʋrɩlɔ narɛkɔnɔ kɩɩ kpa Gaja kaayarɩtəna nɩ na, na nɖee ɩnabu ma, kɩɩ wəɖa ŋŋuro na ayɔ nayɔ. 51Ashiiri ɖən na n na yɛɛ ma tine akaɖa ashee anyɩnwaa: Atɩ ganɔ ka gɩ cii kpaarɩ na, ama gɩ tɩ gɩ fʋba kpaarɩ.52Bata sɩn gʋyʋlʋ gɔɔkəŋja, kpaarɩ gɩnyine gɩtɩ lə waa gɩ tine ma, ba ta sɩn gʋyʋlʋ gʋkəŋja, Bakono ba tɩ ba ŋənə kə ba kɔɔ abuu na, naa napɩ gɩ man afʋba mpoo. 53Aɖʋwaa: Ɩsim waa: Gʋlɔbuka gʋcam ŋgʋɖee k'ʋn abu na ma, naa gʋrɩlɔ gʋcika gʋ cam ŋgʋɖee k'ʋnaci na ma.54Ŋkələ gʋlɔbuka gʋkara ŋgʋɖee k'ʋnabu na ma, naa gʋlɔcika gʋkara ŋgʋɖee k'ʋna ci na ma, ŋkəŋ na ʋŋɔn ʋna lə waa bajɩ bʋce caa caa. 55Ho bʋce aka caacaa aɖaɩ; ho bʋce bʋkɔɩ ʋ na cə na gʋtara ma, ɩ ɖaɩ?56Bʋkɔɩ bʋce bʋ na ce na gʋtara ma na gəŋ mbɔnɔ k'ʋleʋ, na mbɔnɔ kɩkashɩ nɩ gəŋ gʋpɔ. 57Ama, gɩkʋma Gaja ɩ gapala gɩjɩ caacaa na tɩnɖiyar Yeesu-Kristo ma.58Gani gaɖe laŋ, ambawor basɔlɔka, baaŋa ayiɖe ma, gɩshɛbʋ gɩshɛbʋ kəŋ kəŋkəŋ, na lee nɖiyar antəma na ce na ce, yɔ ma waa: anyɩntəma ɩlee ashee nɖiyar ma kɩtɩ lee fɔɩ na.

Chapter 16

1Ɩtassa na itaŋɖʋʋka ashee atibawor ciri kǝbaja anyin gboo lee ma ɖaa nlǝ korɛnti na galati ki cɔɔ cl ba lee ma. 2Baa aŋa bɔkɔ kʋʋshile ʋsǝbaka ni a naa ɖʋ gʋsaʋ bʋkɔ awǝɖa ataa sǝra ashee ma naa ipaati sǝ nasaa waa ma kpa boŋo nai na3Naa nta kpa ma ŋɔn abɔ ashee ba ce na anyin gʋjɔ ɔ gʋɖe yerusalɛm ashee ba shee ma. 4Ita sǝm waa ma ce aŋgdopi ba ti ba yala amʋ gice .5Ama see ma ce mase ɖuanɩ boŋo nɩ aɖʋwaa ɩhɩs waa ma ce maseɖʋaanɩ. 6Yaa baɩ yaa nti ma lee shile ɩnyiʋ ɖǝn anyinasul kokoo na ɖa anyinasul gʋlǝma gʋkaɖa naa isǝra ayala amʋ ace gaɖu nna yɛɛ ma ce ma.7Kǝ ma na yɛɛ ma kpa anyinasul akǝfǝl anynalaŋ na ama nti yɛɛ ma s anynasul cei nɖijyan ata tǝlǝ. 8Baa ɖa bal ntɩ ma ɖa Efɛɛsi hali pantecoti ka saa . 9Aɖʋwaa gʋcaŋkɔ gʋbʋmbɔnɔ gʋɖǝn gʋtine ishee amʋ ganɔ ama moɛnɛ mana ba yɔgɔ.10Ɩtajiwa timotee akpa anyɩnasul palam aɖa fɛɛ asampǝna ɩpaa kpa ni na, aɖʋwaa. Atɩ lee nɖiyay atǝma ɖaa amʋ ma. 11Ʋɖǝn apaa tɩ tiaʋ nɩ na. Aɖʋwaa: 12Nɩɩ naa ni ɖen na bawor. Ɩti saa na Apolɔsi agaja ma, nɖʋni ikaŋkiri waa alee kaŋkaarl ace anyɩnasu aɖe nna bawor , ama ka sɔlɔ waa Ace nnyǝmǝnɖe na ama saa nɖee anaa ŋǝ gayɛɛ ma.13Wǝɖa ma ʋʋcine gɩshɛbɔ gɩshɛbɔ, lee ma bɛrɩ bawǝɖa koŋkaarɩ ma. 14Bʋkɔɩ ɩshi na lee ɩŋunii ma, lee ma nʋsɔlʋ.15Ntɩ yɛɛ ma lǝ anyɩɩn ɩyɔ waasteefanaa abʋŋʋ ma nɩ ba lee ka basǝbaka Akayii ni, na ba lee koŋkaan na kaŋa ntibawor cipi cirl kǝbaja. 16Galaŋ naa ma na nyenne bɛrɛ ɖaa gǝŋ ma na mbaɖee ba man na lee ŋtǝŋsoŋsono nɖe ma .17Amʋcine ʋkǝr na steefavaasi na fɔntuntusina Akayicusɩ bʋ kpaʋ amasul, aɖʋwaa bari namʋ saa nɖe kiɖana ma, 18Aɖʋʋwaa! ba pala amʋcine ʋɖooɖoo na nyɩnʋʋ ja gboo galaŋ naa wa na kʋma bɛrɛɖaa gǝŋ ma.19Asii kicɔcɔ mana kpata batɩ sala anyɩn Akilaasɩ na prisili, anyɔnna cɔɔcɩ ndee aɖa ba gafala nɩ ma batɩ sala anyɩn gɩshɛbɔ na nɖiyar aŋyiɖa. 20Ati bawor basaaka batɩ sala anyin naa mza na sala anyum bawor nakur atǝŋ gishɛbɔ.21Amʋ pɔɔl nŋɔn ka sala anyunbawor nakur atǝŋ gɩshɛbɔ. 22Amʋ pɔɔl nŋɔn ka na sala anyun. Ɩtaji wa ʋɖǝn ka sɔlɔ nɖiyar na karɛ alee fɔɩ! Maranatɔ. 23Nɖiyar Yeesu agʋjɔɔ gʋɖa anyɩnasu! 24Amʋsɔlɔ ʋɖa anyɩnlŋ na yeesu kristo ayiɖa.

2 Corinthians

Chapter 1

1Pɔɔl, yeesukriston atǝma na gaja kʋcinsɔlɔka natʋwar timotee ashee gaja kacɔɔci nɖee aɖa korɛtɩ natɩba wor cɩrɩ cɩrɩ kǝbajaɩ baɖa akai nɩ ma baŋunii: 2Ataya gaja gɩyarɩ gɩbʋmbɔnɔ yar ashee anyɩn a gʋjɔɔ na fɛɛ kʋsǝʋ na yeesukristo aŋyɩɖa.3Alǝbarka aɖa ashee gaja , atɩnɖiyar isto yeesu -kristo ayar ɩ alee ɩshɛɩ ŋǝka ɍ nʋpǝlʋpǝlʋ kagʋya ma. 4Ana pǝlapǝla atʋ gǝŋ ma natʋ gboo gɩna pǝlapǝla mbaɖee ba naa na jɩ ɩshɛɩ ma.5Aɖʋwaa: kristo ɩshɛɩ nɖee gɩ na jɩ ma ɩyɔgɔ atasul, gǝŋ cigboo ʋpǝlʋpǝʋ nɖee ba lɩ pǝla pǝla atʋ kristo nɩ ma ʋyɔgɔ. 6Atɩgʋ ta cii ɩlee ʋpǝlʋ pǝlʋ na nɖinsono njɩ ashee anyɩn ɩta jɩ waa Gɩ ŋǝ ʋpǝlʋ pǝlʋ ɖǝn anyɩnalaŋ na naa kasuuru alee gɩcǝʋkʋ atoŋo ɩshɛɩjika ɖe. 7Nata tamaa aɖa gɩshɛbɔ aɖʋwaa gɩ yɔ waa Anyɩn gboo ɩta jɩ ɩshɛɩ ɖe ba tɩɩ pɩla pɩla anyɩn mɩaʋ.8Aɖʋwaa kɩɩ na yɛɛ ɩnyir nawɩya abʋmbɔnɔ nɖee awǝɖa atʋ Asii nɩ ma na nawɩya ɖe apɩ halɩ na yɛɛ awu atʋ kɩ caa yɔ waa gɩtɩ gɩ naa ɖa ŋŋuro nɩ na . 9Baɖe ba tɩ tɔɔ atʋ ɖaa bɛrɛɩ kǝ bakɔɔ sǝm baɖa ŋŋuro nɩ ma na naa gɩ paa tɩ kantaŋ natɩgɩlopi na ama gɩkantaŋ na gajɩʋ ga na ŋǝnǝ bakono ma. 10Alaa ka alʋ ncǝn anaa kɔɔ alaa atʋ bʋce bʋɖe nɩ ʋni na gɩ na ɖʋ na tamaa waa ataa kɔɔ alaa atʋ. acǝŋǝ.11Anyɩnʋnyiŋu ɩna nyǝŋǝ nashee atʋ ma naa tuutuuma aŋǝ kagʋjɔɔ akʋma gaja ashee atʋ gboo.12Bʋkɔɩ bʋ lee atʋkʋmʋ ma na gǝŋ atɩ nɖawaɩ gɩɖa na laa sǝriya na gasanaɩ gɩ nasara ɖulinya nɩ anyɩnalaŋ ma, curɩ na ɖeiɖei kaasana gaja ka ŋyɩɩ, kɩ lee na gʋrɩfaŋa na ama na gaja ka gʋjɔɔ. 13Kɩɩ ŋɔɔn akɔɖǝn ashee anyɩn akɔɔ awu bʋkɔɩ ɩ natʋr ayɔ ma na ntɩ yɛɛ ɩyɔ halɩ atɩ waɖa . 14Daa ɩyɔ aboŋo waa : Atʋ gɩlee ka anyɩnʋkʋmʋ ma anyɩr gboo ɩtɩɩ lee atʋkʋʋmʋ ʋstilee nɖiyar yeesu avaa pɩ ma.15Galaŋ ntɩ yɛɛ ma lee koŋŋkaarɩ ace anyɩnasul naa ɩŋǝ ka gʋjɔɔ akpala ɩnyɩʋ. 16Ntɩ yɛɛ ma kul nanɛyunasu ace maseɖuanɩ naa ma ɖoo na Maseɖuanɩ apɩ anyɩnasul naa ɩyala amʋ ace yuɖee.17Nle gǝŋ ma ntɩ yɛɛ ma nuulee anyɩn na aa? yaa niya nɖee nnatɔɔ ma alee gʋrɩlɔɔ kaniya ma lǝ waa lɩŋ na Aaɩ aa? 18Gaja galee ɖeiɖei yar na Galeiɩ gɩ lǝ anyɩn ma kaalee lɩŋ na Aaɩ na.19Aɖʋwaa gaja ʋpur yeesu kristo awaasunɖee amʋ na silfɛ na timotee gɩ lee anyɩngɩcuca ma ka lee lɩŋ na Aaɩ na ama lɩŋ ɩɖaka na nɩ ; 20Aɖʋwaa bʋkɔɩ gaja gaɖʋ waa gatɩ galee ma ɩlee lɩŋ na na gɩ kɔɔ alǝ acǝŋǝ waa Ami na gaja kʋ kʋmʋ.21Nɖee atoŋo atɩ nanyɩn gɩyiu kristo nɩ ma ʋni na gǝŋ gaja. 22Astɛmɛ katʋ nʋshɛmʋ naa aɖʋ ŋŋuro atɩfolu nɩ ŋŋuro nɖe ŋjɩ anaatɩ shee atɩ alʋwaatʋ akǝŋja nɩ23Ntɔɔ gaja galee sǝriya ashee amʋ naa anyɩn ɩɖoo ncǝn galaŋ na ka ma ce korɛtɩ na . 24Kɩ lee gɩ na yɛɛ gɩtʋŋa anyɩʋcine uwǝɖa ma na ama gɩkaŋanyɩn ɩɖa ʋciŋkǝrka nɩ aɖʋʋwaa anyɩ nʋcine uwǝɖa ma ʋyiu gɩshɛbɔɔ.

Chapter 2

1Ntɔɔ niya amʋcine nɩ waa kǝ ma na yɛɛ ma ce anyɩnasul nʋcimpɛ ka na. 2Aɖʋwaa Amʋ ntapala anyɩnʋcine ʋʋta pɩɛ aŋa napala amʋja ʋkǝr na kɩ lee nɖee mplɛ ʋcine ma na?3Nŋɔn gǝŋashee anyɩn naa ntatɩ kpa anyɩnasul ma paa tɩ pala mbaɖee bashee amʋ ʋciŋkǝrka ma bɩcɩne ɩpɩɛ na nwǝɖa n'anyɩn kaja tamaa waa amʋciŋkǝrka ɖe ʋʋlee atɩga nɔ atʋja. 4N'ʋcimpɩɛ ka ʋbʋmbɔnɔ nɩ na nŋɔn ashee anyɩn kɩ lee waa naa anyɩnʋcine ʋpɩɛ na ama naa ɩyɔ ʋsɔlɔ ʋbʋmbɔnɔ nɖee nwǝɖa ashee anyɩn ma.5Ɩta jɩ waa ʋɖǝn lee ʋciŋpɩɛka kagʋlesʋra gʋɖǝn kɩ lee amʋ na alee na anyɩŋganɔ jɩ alee ama. ama ɩkiɖe galei naa ɩpaa tɩ goro na. 6Arɛ ɖe alee gǝŋ ma ɩsǝm ba ɖʋ nɩ gʋtɔ gʋbɔka gʋɖǝn ŋgʋɖee baa aŋǝ waa gʋsǝm ma. 7Gʋtɔ gʋbɔka gʋsʋra gʋɖe shee ɩkiɖe naa jɩ na nɩ suuru atǝɖǝ nɩ naa pǝlapǝla nɩ naa ɩpaa tɩ wu nɩ ʋcine ʋpɩɛ akɔɔ awu gǝŋ na.8Ntɩ ɖʋ anyɩn ɩkashɩ waa ɩfaŋa anyɩnʋsɔlʋ ashee karɛ ɖe. 9Aɖʋwaa nŋɔn nashee matʋŋa anyɩn ayɔ ɩtajɩ waa ɩtɩɩ nyene alesʋraɖe uŋunii.10Ɩtaji waa ltǝɖǝ arɛ ɖǝn ambɔnɔ amʋ gboo ntǝɖǝ karɛ na nɖee ntǝɖǝ ma ɩtaji waa ntǝɖǝ nɩ anyɩn alaŋ na kristo aŋyɩɩ. 11Naa gɩ paa tɩ shee sheetaanɩ ganɔ aboɖo atalaŋ na aɖʋwaa kɩɩ nyir alesʋra laŋ na.12Ŋkǝlǝ ŋkpa traɔsɩ kristo alaabaarʋ asoŋsono laŋ ma baa maa ɖaa nɖiya atine gʋcaŋkɔ ashee atʋ ma kɩ ɖamʋ fɛɛ na aɖʋwaa : kǝ ma ŋǝ amʋʋwor tiitɩ na ma laŋ. 13Galaŋ na nfǝnapala pɩ naɩ naa ce masaɖuanɩ.14Ʋkʋmʋ ʋtǝ gaja gɩyarir la apala gɩ na jɩ caacaa na yeesu aŋyɩɖa asal ʋyɔʋ kʋfǝtǝrǝ ʋsoŋono kristo baa ŋkana! 15Atʋ gɩ lee ka ʋfǝtǝrǝ ʋsoŋono kristo nɩ ashee gaja mbaɖee ba ŋǝ nɖi nsono ma na maɖee ba nɖi nci ma bagɩcɩɩca .16Baɖǝn sul ɩlee ʋfǝtǝrǝ bʋce kʋja na na kǝ pɩ ba na ci baɖǝn sul ɩlee ŋŋuro kʋfǝtǝrǝ na na shee ŋŋuro na ga ɖa gɩshɛbɔ alesʋra de tuutuuna aa?. 17Aɖʋwaa kɩɩ yàlà gaja kaalei ɖaa basakatuutuu ma ba na lee ma na ama nɩ ja nɩ gaja gapara atʋ gɩ lǝ kristo agalei aŋyɩɩ.

Chapter 3

1Gɩkɔɔ asǝba nashee ganɔ atɩ gɩlopi acǝŋǝ aa? yaa gɩkɔ tɩ hɩɛ ɖaa baɖǝn ba na ŋɔn abɔ na shee ganɔ ma yaa nyɩn ɩnu shee atʋ ganɔ? 2Anyɩn ɩlee ka atʋ gʋbɔ baŋɔn atɩfalu nɩ ma bɛrɛ baŋunii ba yɔ kʋ na tʋr. 3Anyɩn gɩlopi ɩpra kristo agʋbɔɩ ba baŋɔn ma atɩntǝ ma nŋɔn ka kɩ lee na bʋcɩcɩbɔto na ama na gaja ŋŋuro yar aŋŋuro kɩ lee atala kɩ kpalakɩ laŋ na ama bɛrɛ bɩfolu kɩkpalakɩ laŋ.4Kɩcja ɖe gɩyiɖe na gaja maa ɩɖoo na kristo sul na. 5Kɩ na lǝ waa atʋ gɩlopi gɩ wǝ ɖa ka ʋyɔʋ alee akɔɖǝnɩ ɩɖoo na atasul ma na Ama atʋ yɔʋ lee ɖe ʋɖoo na gaja sul na. 6Ashee ka atʋ ɩko gɩpra kʋŋɔn na ama na gaja kaŋ ŋuro Aɖʋwaa gʋbɔŋɔnka gɩ tɩ pɩ na bʋ ce ama ŋŋuro ntɩ shee ŋŋuro.7Ɩta jɩ waa ntǝma Ɩ nna pɩ na bʋce ma ba ŋɔn nji atala kɩkpalakɩ laŋ nu pra ʋkʋmʋ halɩ Israɛl kǝbapi kǝ ba kɔɔ tɩ sǝra bakiɖe musa agayɛ laŋ na aɖʋ agayɛ kʋkʋmʋɩ ʋna piɖe piɖe ma laŋ ʋkʋmʋ ɖɖe ʋʋye lee ʋshɛʋ ka na. 8Gǝŋ ma baɩ na ŋŋuro kantǝma kʋkʋmʋ kʋyɔgɔ awu na.9Ɩtajɩ waa ntǝmaɩ nna kǝ arɛ agalei ma kʋkʋ mʋ ʋyɔgɔ gǝŋ ma ntǝma nɖee nna pala arɛ aɖa ɖei ɖei ma kʋkʋmʋ ʋni ʋtʋkɔɔ ayɔgɔawu. 10Galaŋ bʋ kɔɩ bʋcee alee ʋkʋʋmʋ ɖǝn ʋɖa ʋwu nɩ ma. 11Galaŋ nɖee ɩcee alee ʋkʋmʋ nɖee ʋshɛʋ ma gǝŋ ma ʋkʋmʋ nɖee kʋ na bɔn na ma ʋni ʋlee ka ʋbʋmbɔnɔ awu12Ɖaa gɩwǝɖa kaja tamaa ma gɩtɩɖʋ atalɔ ɩkaŋkurɩ. 13Atʋ kɩɩ na lee ɖaa musa ana tɔɔ ŋkuro na kǝl agayɛ naa Israɛl bapur ba paa kɔɔ akiɖe agayɛ ma na ʋkʋmʋ ɖe ʋlee ʋbonka na.14Ama bɩfolu ɩkaŋker kǝ ba tɩ kaashɩ na. Aɖʋ waa halɩ nʋrɔŋ ɖe ŋkuro ɖe nnaa kǝl pɩ ba ta naa tʋr alkawɩlɩ ɩ ka gʋbɔ gʋŋono kɩ na ka ɖa na shee pɩ na aɖʋwaa kristo nɩ ɩ na ŋŋkuro nɖe ŋkaɖa. 15Halɩ nʋrɔŋ ba ta naa tʋr musa agʋbɔ ŋkuro nɖe nnaa tɩ kǝl bɩfolu. 16Ama ŋkǝlǝ ʋɖǝn acam yeesu afʋba nɖawa ma nkuro nɖe ŋkaɖa.17Nɖiyar alee ŋŋuro gaɖuu nɖiyar aŋŋuro aɖa ma baa mʋ nʋ ɩna kaɖa kaɖa . 18Atɩ ganɔ ɩ atɩbʋyɛ bʋkaɖa ma gɩ tɩ kiɖɖe atɩ nɖɩ yar ʋkʋmʋ ɖaa ba na kiɖe gaŋǝ ma natabaa mʋ nʋ ɩna fʋba na yɛɛ ɩɖa ɖaa nɖiyar ʋkʋma na yɛɛ ʋfa na nɖiyar ʋkʋmʋ nɖee ʋɖoo na nɖiyar ŋŋuro ma .

Chapter 4

1Galaŋ ɖaa baɖ ŋǝ atɩ shɛɩ va shee atʋ ntǝwa nɖe gɩ na lee ma , kɩɩ pala atalɔ ɩcii na. 2Na gɩ kɔɔ nakesʋraɩ ɩɖa gɩcifala na nkomo ma abǝɖa ku na sara na maugum kaasana na cǝpracǝpra gaja kaalei na Ama gɩ na lǝ na nɩja na gɩ na bɔ bɛrɛ ba laakaarɩ na pɩ na Gaja sul.3Ɩtajɩ waa atalaabaarʋ asoŋsono aɖa ŋkomo, aɖa ŋkomo njɩ, ashee mbaɖee ba na li ma. 4Mbaɖee kǝ ba shee ɩja na ma ɖulinya nnɖe laaja gakara bagʋfaŋa nfɔnɔ naa ba paa tɩ ŋǝ kristo alaabaarʋ asoŋsonoɩ kʋkʋmʋ ʋna piɖe piɖe aɖa ɖaa Gaja ma na.5Ku na lee atɩ gɩlopi ata waasu na nɖi yar yeesu kristo awaasu na gɩ na lee, na yeesu laŋ na gɩ pra anyɩnbatǝŋleeja. 6Aɖʋwaa: Gaja galǝ ka waa: ʋkaɖʋ ʋkaɖa ŋkomo n'saŋkɔɔ alee ʋkaɖʋ ʋkaɖ ŋkomo atɩfalu nɩ na gɩkaɖa bayɔ Gaja kʋkʋmʋ ʋɖa kristo nɩ ma.7Gɩ toŋo gaja kamaana ɖe abuce nɩ naa gaja kɩkashɩ ɩbʋnbɔnɔ ɖe ɩɖa ashee gaja, ɩpaa ɖa ashee atʋ na. 8Batɩpam atʋ baa mʋ nʋ nɩ, ama kɩ ɖa atʋ bitina gɩtɩjɩ ɩshɛɩ ama kɩɩ bǝ ɖa tamaa na; 9Batɩɖʋ atʋ ɩshɛɩ , ama kuu abǝɖa na Atalɔ ɩci ama kɩɩ lii na; 10Gɩ toŋo nɖiyar yeesu abʋce atalɔ nɩ baanjǝŋ na ce baaŋka na naa yeesu aŋŋuro gboo nɖa ata lɔ nɩ.11Atʋɩ gɩ ɖa ŋŋuro nɩ ma, ba tɩ tɔɔ atʋ na shee bʋce yeesu laŋ , naa yeesu aŋŋuro nɖa ata lɔ ɩcɩ ka nɩ. 12Galaŋ na bʋce bʋɖa atʋ nɩ , na ŋŋuro nɖa anyɩn nɩ.13Ɖaa gɩ wǝɖa ŋŋuro nɖe kʋʋcive ma, ʋtɩ lǝ ʋŋɔn nɩ waa: Nshee ɩja ma laŋ na nna lǝ jɩ ! Atʋ mɩyaʋ gɩ shee ɩja galaŋ na gɩ na lǝ jɩ. 14Yɔ ma waa nɖee aŋǝnǝ yeesu ma, ataa ŋǝnǝ atʋ gboo na yeesu, aŋǝnǝ yeesu ma, ataa ŋǝnǝ atʋ gboo ma yeesu, naa alaa atʋ nányɩn gɩ yiɖe aŋyɩɩ. 15Anyɩnalaŋ alesʋʋaɖe ɩtu lee, na gaja kagʋjɔɔ gʋyɔgɔ nace na gaja kʋkʋmʋ naatuutuuma anaa kʋma.16Galaŋ na gɩna ɖʋ atalɔ ɩkaŋkɩnɩ , baa maa atɩgʋlɔ ŋgʋɖe gɩwǝɖa waa ma gɩtɩ gʋ cii ani, gʋlɔ gʋlɔ gʋfɔlɩ ɩ gɩwǝɖa gʋtɩ gʋfɔlɩ ɩ gɩ wǝɖa ma, gʋtɩ gʋ naa fʋ naa fʋba fʋba baa njǝŋ baa njǝŋ. 17Aɖʋwaa wahala nɖee gɩ na jɩ ʋrɔŋɖe ma, alee abon ka na , ataa kaŋa nátʋ gɩŋǝ ʋkʋmʋ nɖee ʋɖa nace nace kʋwǝɖa gʋsʋra na ma nɩ. 18Aɖʋwaa: kʋkɔɔ kiɖe ayɔkɔ ɩ gɩ naŋǝ natɩnyine ma na ama nɖee ku na ŋǝ waa ma ɩni kɩ na shɛʋ na ɩlee ɩɖa ka nɩ na ce nace.

Chapter 5

1Gɩyɔ waa: Gʋlɔ ŋgɖee nɩ gɩ ɖa, naa gʋlee gʋtǝnaja waa ma, gʋta cii, gɩ kɔɔ awǝɖa gʋlɔ gʋfɔlɩɩ gʋɖa alaŋlaŋ gʋ ni Gaja ga cǝ kakʋ, nagʋlee gaɖuɖaka na ce nace, kɩ lee bɛrɛ ba ce ka kʋ na. 2Gʋlɔ ŋgɖee nɩ gɩɖa waa ma, gɩ tɩ jɩ ɩshɛɩ naa naa yɛɛ gɩ kara gʋlɔ ŋgɖee gʋɖa alaŋlaŋ ma, 3Ɩta jɩ waa: gɩ kara gʋlɔ gʋɖe kɩɩ ɖa ŋkɔlɩ na.4Aɖʋwaa: Atʋɩ gɩ kara gʋlɔ gʋɖe ma, gɩ tɩ jɩ ɩshɛɩ yɔgʋ ɩkpa atʋ, aɖʋwaa: Gɩsɔlɔ gǝŋ, kɩɩ na yɛɛ gɩfɔɖɔ aɖa ŋkɔlɩ na, gɩ tɩ gɩ kara gʋlɔ aɖa naa ŋgʋɖee gʋnacima, ŋŋuro kagʋja gʋkar a njɩ. 5Nɖee alee atʋ gǝŋ ma, ʋni na gǝŋ Gaja, aɖʋ ka ŋŋuro nɖe ashee atʋ.6Gɩ wǝɖa na nɩ tamaa baaŋjǝn, na gɩ saŋkɔɔ ayɔ waa: Ɖaa gɩɖa gʋlɔ ŋgɖe nɩ ma, shee gɩ lɩŋ na nɩ gaɖu. 7Aɖʋwaa: Ʋcine kaasana jɩ gɩ na sara, kɩ lee bɛrɛ bʋŋǝu na, 8Gɩwǝɖa tamaa, naa naa yɛɛ waa gɩcɔɔ atǝbǝ gʋlɔ ŋgʋɖe nɩ naa aɖa nɖiyar agʋja nɩ.9Galaŋ na gɩ na lee kaŋkaarɩ na yɛɛ gɩ ɖa, ɖaa anayɛɛ ma, gɩɖa gʋlɔ ŋgʋɖe nɩ naa, kokoo kɩɩ ɖa gʋlɔ ŋgʋɖe nɩ naa. 10ɖʋwaa: atɩ ɩganɔ gɩ tɩ gɩ ce Kristo ɩkǝma kamboi sul ba cǝm n'atʋ ɩkǝma, naa baaŋa acam ʋsǝlʋ, nsono ŋjɩ ʋlee, mbɔnɔ ŋjɩ ʋlee ŋkǝlǝɩ ʋɖa gʋlɔ nɩ ma.11Galaŋ gɩyɔ nɖiyar acunɩ, galaŋ na gɩ na bɔ bɛrɛ balaakaarɩ; Gaja ga yɔ atʋ, anyɩn gboo anyɩnʋyɔʋ nɩ ɩyɔ atʋ. 12Kɩɩ na yɛɛ gɩ kɔɔ anyiŋǝ anyɩn ganɔ waa:Yɔ atʋ na, ama, gɩshee anyin ganɔ ɩkʋma anyɩnalɔ naa ɩyɔ ɖaa ɩbue mbaɖee ba na kʋma balɔ fɔɩ kanɖilaŋ kɩlee bɩfolu nɩ na ma.13Aɖʋwaa: Nta lee ŋyashɛshɛ yar, Gaja jɩ nlee ashee nta saŋkɔɔ alee gʋfaŋayar anyɩn pɩ nlee ashee. 14Kristo ʋsɔlʋ ʋtɩ pam atʋ kǝŋkǝŋkǝŋkǝŋ, na gɩ na waa, ɩta jɩ waa, ʋɖɔŋkɔnɔ aci ashee baŋunii gǝŋ ma, baŋunii bacika gǝŋ. 15Asaŋkɔɔ acii ma, acici ashee baŋunii, naa mbaɖee baɖa ŋŋuro nɩ ma, bapaa kɔɔ aɖa ashee balɔ na, ama, baɖa ashee nɖee aci ashee pɩ naa akɔɔ aŋǝnǝ ma.16Galaŋ tɔɔ na nnyǝmǝ kukɔɔ ayɔ ʋɖǝn gʋrɩlɔ nɩ na, ɔta jɩ waa gʋrɩlɔ nɩ na gɩ yɔ Kristo, tɔɔ na nnyǝmǝ kɩɩkɔɔ ayɔ nɩ ɖaa gǝŋ ma na. 17Arɛ ɖɛn ata ɖa Kristo nɩ, apra arɛ afɔlɩ. Alesʋra ɩŋono ɩshɛʋ; ɩfɔlɩ ɩɖa ka nnyǝmǝ.18Ɩni ɩŋunii ɩɖoo na Gaja sul na, apala ka Kristo apɩ na ʋrǝŋu na na atɩ nna Gaja atɩgicuca, na ashee atʋ ʋrǝŋunama kantǝma. 19Aɖʋwaa: Gaja gaɖa Kristo nɩ na, na yɛɛ Kristo apɛmpɛŋɛ aɖe agɩlopi na ɖulinya bagɩcuca naa apaa kɔɔ atɔɔ bataalɩ na, n'aɖʋ ʋrǝŋunama kaa lei atʋ nɩ.20Atʋ gɩ na lǝ Kristo antǝma kabʋlei ɖaa a tʋmpɩ Gaja gana kʋn na ma na ɖʋ ɩkashɩ; jɩ ma suuru ʋrǝŋuna ma ʋɖa anyɩn na Gaja anyɩn gɩcɩɩca. 21Nɖee kalee mbɔnɔ ayɔ na ma apala nɩ atɔɔ atɩmbɔnɔ atoŋo naa atʋ gɩpra Gaja ka ɖeidei baja

Chapter 6

1Daa gɩna lee ntəma na Gaja ma gɩtɩ ɖʋ ʋnyɩn ɩkashɩ waa ɩpaapala Gaja kagʋjɔv gʋpaa fəlaanyɩnna. 2Adʋwaa atɩ lə: waa tam ndee ɩsəma n'cam akʋnyɩŋu ndi nsono kʋshile n'cam' akɩ alam atən-nnyɩmə ŋəma ndi nsono kʋshɩle 3baa Gapaŋa nɩna kagɩna shee ntərə kʋ nyɩca na naa Gaja kaŋtəma npaa pra daa gʋcəra mana.4Ama atɩgɩ tʋwa apra bʋkɔɔ ɩtaba waa Gaja kəbatəŋleeja balee ma baa ʋnaashɩʋ nɩ baa batɩ pɩyɛɛtʋ baa nʋcɩŋpɩɛɛka gɩ wʋda suuru. 5Baa ʋkəwʋ nɩ na, baa ɩsaraka nɩna, baa ʋcəprʋ nɩ na, baa atəma nɩna, baa ʋnyɩŋʋnɩna, baa bʋnʋ kʋrʋka nɩ na: 6nacɩrɩcɩrɩ, na ʋyɔʋ, na suuru, Gaja kikashɩ na nŋʋro nsoŋsono, na ɩjakʋsɔlʋ. 7Na ɩja kabʋle, na Gaja kɩkashɩ, na atara yɔkɔ ndee ɩna ce gʋtara ma na ndee ɩna kəlgʋ tara ɩkəma kɩja ma.8Ʋkʋmʋ nɩ, na ʋlaaʋ afələ nɩ, na Gapaŋaka na ma gabɔnɔ na gasono nɩ. Bana nənɩ na daa arɛɛ ana pɩ na laa barʋ ɩja kaja ma. 9Adanaa kəba yɔ nɩ na ma, ashee bayɔ nɩ ada naa acikama, ashee kalee acikana ada batɩyɛɛ bakənɩ acima. 10Daa ɩcimpɩyɛɛ ka baja ma, ama atɩcine ɩna nakər kər baŋjən daa ba shɛɛrɛ ma atɩ gɩtɩ pala barɛ tuutuu ma bade batɩ pəra bataŋja daa kagɩwʋ da akodən na ma ama atɩ gɩtɩ lee alesura ɩŋuni.11Atə bʋnɔ bʋtine ashee anyɩn cɔrɛŋtɩ kəbaja atɩ gɩfolu gɩtine. 12Ka lugo naa anyɩn agɩfoluna ama anyɩɩ lugo ka nanɩ anyɩ gɩja. 13Shee ma atʋ anyɩ gɩja naa manaa lənaa anyɩn daa ambapi ma ŋana ma anyɩ bawor.14Ɩta cə arɛ aŋpa paama səna barɛ nbadee kəbada deɩ na mana. adʋwa a mʋna man ɩja yarɛ na ɩsəii yarə? Yaa mʋdaka fətəla na nkomo kagɩ cɩɩ ca? 15Ʋrəŋʋ paŋa daka Kristo na sheetanɩ bagɩ cɩɩ ca? Yaa ndee ada deɩ deɩ ma na ndee kada deɩ deɩ na ma mʋ na man pɩ. 16Mʋna man Gaja kaŋku na akʋna baja baŋku? atʋŋ gɩlee Gaja nŋʋro yar a Gafalajɩ Gaja Galə gən: ntəma da adjɩ aye napɩ ntəma lee ba Gaja, na batə balee a ma samaa.17Galaŋ na ndiyar Gaja Galə waa: təbə ma barɛ bade sul alən npɩ gadʋ, paa ma fɔn bʋ kɔɔɩ kɩda cɩrɩ cɩrɩ, naa amʋ ma camaanyɩne 18ndiyar akɔɔlɔ cəŋə waa ntəma pra anyɩ naya naa anyɩ ɩpəra am bapi.

Chapter 7

1Amba soro aləkaʋlɩ bade bada ashee anyɩ, Galan laa ma, anyɩ nalɔ n*bʋkɔɔ bʋna kpa nyɩn ajɩ wa ma nɩ, naa yɛɛ cɩrɩ cɩrɩ kaŋdawa naa naa she Gaja jirima na ɩja.2Cam mamʋ anyɩ nɩfolu nɩ, baa arɛ paŋa sul gɩ da deɩ deɩ a, kagɩ pɩɛpɩɛ ʋdən agɩfolu kagɩ jɩ naa nyɩn akodən na. 3Kəma na cənnaa nyɩn ɩkəma na ncee lənyɩ boŋo ɩda atɩ folunɩ, na gɩ man da baaŋjɔn baa bʋbʋ baa nŋʋronɩna. 4Nwʋda na ahyɩn ʋkaŋtam ʋbʋbɔnɔ amʋ cine ʋkər na anyɩn ntɩ dʋnyɩn ɩka shɩ am ɩsaŋ na mʋ baa maa gɩtɩ jɩ ɩshɛɩ.5Nkəle ndee gɩkpa Masedʋwaanɩ kagɩ səra aŋʋra na ama gɩŋə ɩnawɩya mana baŋʋ ni ɩbobo cɩka ɩka ɩde sɩrətʋ atɩ folu detɩtədə tʋ. 6Ama Gaja ngadee Gana dʋ nbadee bana pɩɛɛ ɩcine ma ɩkashɩ ma na na doo do atɩ cine natɩɩtə ʋpɩʋ. 7Kɩlee Tɩɩtə ʋpɩʋ kaŋ dən dən na a doodo anyɩnɩ cine na ama ɩkasɩ ndee ɩcee bʋŋa dʋnɩ ma Gboo laŋ. Atɩləə tʋwaa anyɩnɩ cim pɩɛɛ na ɩfolutədəka ɩlaa səria Galana amʋcine ʋkər paa.8Ɩta jɩwaa aŋgale ganyɩʋ taja Gatɩ tədə a nyɩ nifolu kəma le nshɩ yɔna nɩɩ nyɔ waa galeɩ Gade gatɩtədə anyɩ gɩfolu tam dən ama nlee nshɩ yɔ. 9Ama nnyɩmə nda ʋcɩŋkərka kɩlee anyɩ nʋcɩŋpɩɛɛ ka laŋna adʋwaa anyʋnʋ ciŋpɩɛɛka ʋfʋba anyɩnɩfo lu na ɩfa na ashee Gaja adʋwa kagɩ lenyɩnnbɔ nɔ ndənna. 10Ʋcɩŋpɩɛɛka ndee ʋna fana ashe Gaja ʋna fʋba atɩ gɩfolu Gənilaŋ gɩtɩgɩnə ʋfʋrʋ, na kagɩlee atʋ ciŋpiɛɛ ka kaŋ shɩyɔna. Ama ʋciŋpɩɛɛka ndee kʋna fʋba arɛ agɩfolu nama ʋnapɩnabʋce bʋ.11Kɩɖe ma ɖaa gʋlesʋra gʋɖe gʋpɩɛ Gaja k'ʋcine ma, akpala baɩ na kɩ caarɛ anyɩn na! ba ɩ na ɩcəm kɩkəma, gayoro gapaŋa jɩ kaa yar anyɩn na, asampəna ɩpaŋa nɩ kɩkpa anyɩn na baɩ n'ɩsɔlɔ waa ɩlee kaŋkaarɩ apaŋa gʋtɔ gʋbɔka gʋpaŋa! Ɩcɔɔ alaa afaŋa baamʋnʋ nɩ waa kɩ lafʋ ayɔ galei gaɖe na. 12Nta ŋɔn ashee anyɩn, kɩlee nɖee alin gʋlutɔ gʋɖe ma laŋ na, kɩsan, kɔɔ alee nɖee acam gʋluntɔ ma laŋ na ama, naa anyɩnʋcaarɛ ɩ ɩna caarɛ anyɩnalɔ na shee atʋ ma ɩlee anyɩn gɩcɩɩca naa lee Gaja kaŋyɩ gboo.13Galaŋ atɩcine ɩɖooɖo boŋo. Natɩcine ɩkɔɔ apɛmpɛŋɛ akər ŋkələə Tiitɩ a pɩ ma, n'ataŋŋuno ɩɖa fɛɛ n'anyɩn ganɔ. 14Nta kʋma aŋgʋlɔ aŋyɩɩ anyɩna laŋ gɩ ni kaa lee gabɔnɔ na, ama, ɖaa gɩ cee na lə ɩja baanjəŋ, galaŋ na gɩ kʋma atalɔ Tiitɩ aŋyɩɩ, n'ʋni gboo aŋə kɩɩja.15Acɔɔtɩ laa ʋsɔlɔ nafaŋa akpala gʋya gʋya, aɖe tɩ lige ʋnyenu ɩ anyɩŋanɔ ɩwəɖa na gɩsáná ɩ cam nɩ na cu nɩ na tar aŋyɩɩ ma. 16Amʋcine ʋkər baa mʋnʋ nɩ na ntɔɔ aŋgʋlɔ na ɖʋ n'anyɩn.

Chapter 8

1Ambawor ntɩ yɛɛ ma lə anyɩn, Gaja kagʋjɔɔɩ Masɖuanɩ ka cɔɔcɩ nɩ kəbaja ba ŋə. 2Ɩnawɩya tuutuuma nɖee ɩtʋŋapɩ ŋə ma, kagɩcɩɩca, baa nakama bʋcinkər ka ʋyɔgɔ paa, na bagɩshɛɩ nɛ gɩŋʋm arisiki abʋmbɔnɔ halɩ ba wəɖa gʋjɔɔ gʋlee ka.3Bacɔɔ lee gʋjɔɔ ncɔɔ lee kasəriya, na bʋcinsɔlɔka na ba lee awubʋkɔɩ bawəɖa, 4Na balə atʋ waa atʋ gboo gɩ lee kaŋkaarɩ akaŋa na atɩ bawoɩ cɩrɩ cɩrɩ kəbaja ɩ baɖa Yesrusalɛm ma. 5Kɩ lee waa ʋkaŋʋnama kanɖənɖən ɖaa gɩ na yɛɛ ma na, ama, ba cɔɔ atɔɔ bagɩlopi bagʋlɔ ashee nɖiyar ɖaa ɩsim ma, naa tɔɔ balɔ ashee atʋ gboo ɖaa Gaja gasɔlɔ ma.6Na gɩlə Tiitɩ aɖŋkəŋ abɔŋo ntəma nsoŋsono nɖe alee, aɖʋwaa: Acee ka səba ntəma nɖe. 7Anyɩn gboo ɖaa ɩnalee anyɩn abaamʋ nʋ n'ʋcine wəɖaka, na bʋlei bʋləka, na koŋkaarɩ, aleʋra ɩŋunii nɩ ma, n'ʋsɔlɔɩ ɩsɔlɔ atʋ ma anyɩn miyaʋ lee ma, ntənsoŋsono nɖe.8Kə ma na lə na kpashɛ na shee anyɩn na ama, basaaka baŋə anyɩnakoŋ kaarɩ, nanyɩnʋsɔlʋ ɩjakʋja. 9Aɖʋwaa: ɩyɔ atɩ nɖiyar Yeesu kristo, adei alee arisikiya ma, anyɩnalaŋ na apra ashɛɛrɛ naa anyɩn ɩpra arisiki baja.10Ɖaa n naŋəwaa ɩsim ɩlee ma, aɖʋwaa ɩcɩm ɩlee gəŋ kɩ lee waa ɖaa ɩcee na lee ma na, ama, ɖoo gacokol n'ɩcee kʋr kaniya. 11Lee ma, ntəma nɖe atɩ cəm kaayala, na bʋkɔɩ ɩwəɖa ma, na niya nɖee ɩwəɖa na lee na má mà ɩlee atɩ waɖa. 12Ɩta naa shee n'ʋcine ʋsoŋsono, shee bɛrɛ bacam n'ʋcine ʋɖɔŋkɔnɔ, kə ba lə waa mʋleeka kɩshee ɩwu gəŋ na.13Kɩ lee ba na yɛɛ bakara anyɩn gɩshɛɩrɛ n'akaŋa na basaaka na, ama, baaŋa awəɖa ɖeiɖei. 14Naa ba ni gboo bʋkɔɩ bawəɖa kʋyɔgʋ ma, ɩtɩ kaŋa nanyɩn ŋkələ ɩ ɩnɩɩ tɩ sər anyɩn ma, bakaŋa n'anyɩn ɩlee ɖei ɖei. 15Ʋŋɔn cɩrɩ cɩrɩ kabɔ, ɩlə waa: Nɖee apiɖe tuutuu ma ma, kagoro awəɖa na, nɖee apiɖe cei ma, akɔɖən kɩ sər nɩ na.16Ʋkʋmʋ ashee Gaja, ɖaa aɖʋ Tiitɩ ʋcine nɩ, kakoŋkaarɩ ɖe ashee anyɩn ma; 17Aɖʋwaa Tiitɩ atələ bʋkɔɩ gɩ na yɛɛ ma, atɩ yɛɛ akɔɔ atɔɔ koŋkarɩ afɔlɩ nayɛɛ ace anyɩgaɖu n'ʋciŋsɔlɔ ka.18Gɩtɩ yɛɛ gɩ təm nɩ aɖe nna atʋwor nɖee baaŋa anakʋma, aɖʋwaa: Apalaka na laabaarʋ asɔŋsono ace ɩcɔɔcɩ mànà baŋunii nɩ, 19Ʋni na ɩcɔɔcɩ mánà balaa waa anaa yàlà atʋ nace ɩnyɩŋoa gɩ na lee ntəma nsoŋsonɔ ɩ nlee atɩ nɖiyar ʋkʋmʋ kantəma ma, nalaa na səriya ɖaa gɩnalee n'ʋcine ʋsoŋsono ma.20Ɖaa gəŋ ma na gɩ na lee naa ʋɖən apaatɩ yolo atʋ nabʋkɔɩ gɩcam, naa naa lo ɩ ma na; 21Aɖʋwaa gɩtɩ yɛɛ bʋkɔɩ bʋcɩm ma, kɩ lee nɖiyar anɖənɖən aŋyɩɩ na, ama bɛrɛ baŋyɩɩ mɩaʋ.22Na gɩ lə atʋwor nɖee gɩŋə akoŋkaarɩ alesʋra tuutuuma nɩ ma ayala pɩ aace, na akɔɔ alaa na faŋa akoŋkaarɩ nɩ na yɛɛ waa ʋcine nɖee awəɖa ma atɩ kantan ńanyɩn. 23Galaŋ ɩta saa na Tiitɩ agaja, alee atanyɩʋtaja na nɩ na lee ntəma, anyɩnasul; ɩta saa n'atʋwor asaaka, ɩcɔɔcɩ mbaɖee ba lee Kristo ʋkʋmʋ ma; ba laaka nɩ natəm. 24Laa ma afa pɩ waa ɩsɔlɔ pɩ gɩshɛbʋ n'ja naa ɩcɔɔcɩ bashee ɩja ayɔ waa gɩwəɖa ɩja gɩ kʋma ata lɔ anyɩna sul.

Chapter 9

1Kɩ kɔɔ a hɩɛ waa: Maŋɔn ashee anyɩn bʋkɔɩ ɩkaŋa na Kristo kəbapi Yerusalɛm kəbaja ma na. 2Aɖʋwaa: nyɔ anyɩna niya asoŋsonɔ nɖee ɩwəɖa ma, ŋkəŋ na n na kʋma anyɩn nashee aŋgʋlɔ Maseɖʋanɩ kəbaja baŋyɩɩ, naa lə waa: Akayii kəbaja ba cee akpeɖe boŋ na saa ɖoo gacokol; bakoŋkaarɩ ɖe aɖʋ bɛrɛ tutuu ma ɩkashɩ.3Ntɩ matəm atɩbawar bapɩ anyɩna sul naa, ʋkʋmʋɩ ŋkʋma anyɩn ashee pɩ ma ʋpaa lee fɔɩ na, galaŋ kpeɖe ma anyɩnalɔ, ɖaa nlə ma. 4Kə ma na yɛɛ, waa Maseɖʋanɩ kəbaja bata yàlá atʋ ace anyɩnasul bapaa tɩŋə waa: kɩka na kpeɖe na, naa ka gɩcifala gɩjɩ atʋ kokoo anyɩn na. 5Ŋkəŋ na ntəm ayɩɖa atɩ bawor waa: Bace anyɩnasul, atɩ wala wala gʋjɔɔ ŋgʋɖee ɩ ɖʋ waa ɩshee ma, gʋkpe, naa gʋlee anyɩn ʋciŋka nɩ na ɩshee kɩ lee nʋcimpɩɛka na.6Yɔ ma waa: Arɛɩ aɖu ceima, cei na anaa piɖe arɛɩ aɖu tuutuuma ma, tuutuuma na a naa piɖe. 7Galaŋ baaŋa ashee ɖaa akʋr aniya n'ʋciŋkərka ma, ɩ paa lee təlashɩ kokoo batɩ caarɛɛ nɩ na, aɖʋwaa; Gaja gasɔlɔ nɖee a naa shee n'ʋciŋkər ka ma.8Aɖʋwaa: Gaja gɩtɩ gasəra ashee anyɩn kʋyɔgʋ tuutuuma, naa baanjəŋ ɩnɩɩ shɩ na wəɖo wəɖa baa mʋnʋ nɩ nakə ńanyɩmbʋkaata, naa awəɖa tuutuuma na lee ńalesʋra ɩsoŋsono. 9Aɖʋwaa: Baŋɔn waa: Acɔɔ wəɖa gʋjɔɔ kʋ na shee bashɛɩrɛ ɖaa asɔlɔ ma, abʋcəma bʋ ɖaɖa nace nace.10Nɖee a na shee nɖo baɖuka n'ʋjɩʋ jɩka ma, ataa shee anyɩn naa apala bʋkɔɩ ɩɖu ɩɖu ma ɩŋʋm tuutuuma, ataa pele anyɩna ɖeiɖei kale ʋra. 11Ɩtɩɩ pra arisiki baja anyɩna baamʋnɩ, ashee gʋjɔɔ gʋlee kaɩ wəɖa nalee ma, laŋ na bʋkɔɩ gɩce na ma ashee pɩ ma, bakʋma Gaja.12Aɖʋwaa: anyɩnʋkaŋʋ na ma, ɩkaŋa na Yerusalɛm kəbaja ma, ɩlee ali heeri abʋmbɔnɔ alesʋra tuutuuma nɩ naa baaŋa akʋma Gaja. 13Anyɩnʋkaŋʋ na ma, ʋtɩ laa na faŋa ɖaa ɩna lee ma naa bakʋma Gaja ɖaa ɩna nyene Kristo alaabaarʋ asoŋsono kantəma, n'anyɩngʋjɔɔ ɩwəɖa na lee na shee baaŋa na ŋa ma. 14Batɩ nyiŋə na shee anyin, aɖʋwaa: Bacɔɔ asɔlɔ anyɩn pɩbusu anyɩŋgʋjɔɔ gʋbʋmbɔnɔɩ Gaja galee ashee anyɩn ma laŋ. 15Ʋkʋmʋ ʋtə Gaja ɩkoyar laŋ, agʋjɔɔ kʋʋnabon ayɔna.

Chapter 10

1Amʋ pɔɔlɩ, ntɩ ŋɔn na nyɩŋə anyɩn na Kristo abʋcəmakalɩbarka, ntɩ buro aŋgʋlɔ anyɩŋyɩɩ ntaɖa anyɩngɩcɩɩca, ama, nta mana anyɩnasul aɖa gaɖu lɩŋka ntɩ paŋ anyɩn. 2Ntɩ ɖʋ anyɩn suuru, ŋkələ̀ ma kpa anyɩnasul ma, ɩ paa lee amʋ ɖoole ma cuu ʋpaŋ kaarɛ ɩ baɖən ba na kiɖe atʋ ɖaa gʋrɩlɔ kaarɛ jɩ gɩ na cu.3Gɩ ta naa sara gʋrɩlɔ nɩ, kɩɩ na cɩ gʋrɩlɔ kagʋtara na. 4Aɖʋwaa: Bʋkɔɩ gɩ na cɩ na gʋtanɖma, kɩ lee gʋrɩlɔ kayɔkɔ nɩ gɩ na ci na gʋtara na, ama Gaja katar yɔkɔ nɩ gɩ na ci na gʋtara. Na pɛɛpɛɛ na ɖur ɩkashɩɩ na kpaarɩ na Gaja ma.5Gɩtɩ kə na pɛɛpɛɛ afaŋaɩ ɩ nataakalɔ alaŋ natəŋ Gaja kʋyɔʋ ma, naa naa yɛɛ gɩ pɩ na bɛrɛ bafaŋa ɩnyene Kristo. 6Anyɩnʋnyenu ʋta tɩ kpe aboŋo, gɩtɩɩ bɔ mbaɖee kəbana nyene na ma, batɔ.7Kiɖe ma gɩshɛbʋ! ʋɖən ata naa tɔɔ agʋlɔ waa aɖe lee Kristo aja, ɩsim a lə agʋlɔ agɩlopi waa aɖe lee Kristo aja ma, atʋ gboo Kristo abaja pɩ gɩ lee. 8Nta saŋkɔɔ na kʋma aŋgʋlɔ yɔgʋ yɔgʋ ɖaa ɩko nɖee nɖiyar ashee atʋ waa gɩ cere n'anyɩn, kɩlee waagɩ ɖun anyɩn na ma aa ka gɩja gɩ cifala ka gɩ jɩ amʋ na.9Naa amabɔ n na ŋɔn na shee anyɩn ma, ɩpaa kolo anyɩŋganɔ na. 10Aɖʋwaa baɖən batɩ lə waa: Abɔ kabʋlei bʋkaŋkrə na caarɛ gaɖu: Ama ata ɖa atasul, ka na haʋ atʋ na, abʋliləka bʋɖe bʋ buro.11Arɛ ɩ ana lə gəŋ ma, karɛ ayɔ waa: Ɖaa atɩ bʋlei bʋkaŋkrə gɩtɩ mana anyɩnasul ma aa, gəŋ ci gboo gɩ ta ɖa anyɩnasul atibʋlei bʋkaŋkrə. 12Atɩɩ kɩɩ na yɛɛ gɩtɔɔ atalɔ afana m'ʋɖən na, kokoo gɩ kpaarɩ na mbaɖee ba na shee balɔ ɩja bagɩlopi ma na. Ama, batɩ kɛɛhɩ na bagɩlopɩ ɖaa baɖa ma, bana kɛɛshɩ na ba gɩlopi gəŋ ma aa: Gʋfaŋa kʋʋtə pɩna.13Ɩta saa n'tʋ, kɩ nayɛɛ gɩkʋma atalɔa ɖə gayalaɩ ba ɖʋ ashee atʋ ma na, gayala ŋgaɖee Gaja gaɖʋ ashee atʋ ma, gɩ nɩ jɩ na yɛɛ gɩyɩɖe na ma, ɖaa gɩ sara Halɩ atɩ kpa anyɩnasul ma na gəŋ. 14Kɩɩ na yɛe gɩsəla atɩ gayala na, ɖaa kɩɩ kpa anyɩnasul ma na, Anyɩnasul na gɩ kpa na Kristo alaabaarʋ asoŋsono.15Kɩɩ səla ʋɖən agayala alee baɖən ba ntə ma, na kʋma alalɔ na: Ama, na tama, ɩta jɩ anyɩnʋcine ɩwəɖa ma, ʋtɩ pele na kpər na ce anyɩŋgɩcɩica, ɖaa gayalaɩ baɖʋ ashee atʋ ma. 16Waa gɩ lə laabaarʋ aɖə anyɩŋgaɖu, gɩ paa tɩ kʋma ata lɔ na ba saaka bantəma balee ayala gaduu bayala ma na.17Arɛɩ a na kʋma agʋlɔ ma, akʋma agʋlɔ Kristo nɩ. 18Kɩ lee nɖee ana kʋma agʋlɔma, awəɖa ka aŋfaanɩ na, ama, nɖee nɖiyar ana kʋma ma, awəɖaka aŋfaanɩ.

Chapter 11

1Oh! maa, ɩtɩɩ səra atoŋo amʋŋyashɛshɛ! gasono ɩlafʋ atoŋo amʋ! 2Aɖʋwaa: Ntɩ cel nanyɩn gʋcele Gaja kagʋcele kʋ nna cel nanyɩn, aɖʋwaa njɩl anyɩn pɩ ashee ʋsoro aɖɔŋkɔnɔ, ʋni na gəŋ Kristo ɖaa ʋpigii nɖee aɖa cɩrɩ cɩrɩ ka yɔ ʋsoro na ma.3lige ma, waa: Na gɩyɔɩ jɩ ʋbu apɩ atɩ paapaa na awa, asampəna ɩyɩ kpa amʋ na gaɖɔŋkɔnɔ, waa bapaa tɩ paapaa anyɩn, ɩpaɖa na Kristo na. 4Ʋɖən atakɔɔ apɩtɩ na lee Yeesu afɔlɩ awaasu na shee a nyɩn, ɖaban na nɖee gɩ lee awaasu ashee a nyɩn ma, kokoo ŋŋuro nfɔlɩ ɖaban na nɖee ɩcam ma, ɩtɩ tɩ tələ na shee karɛ gɩshɛbu.5Ntɩ ŋə waa: Ba təmka baɖe ɩna tɔɔ waa ba ŋərə ma, kə ma jɩba baŋyɩɩ na. 6Baa maa abʋliləka nɩ kə ma yɔ kanɖina kɩ lee nɖee awəɖa ʋyɔʋ awu amʋ ma, asul na nɖa na, gɩ saŋkɔɔ akaɖa afaŋa anyɩn kpaa baa mʋ nʋ nɩ.7Yaa mburo aŋgʋlɔ anyɩnasul naa anyɩn ɩ taa alaŋ ma, nlee taalɩ aa? Gaja kalaabaarʋ asoŋsono na nlee ashee anyɩn faala aa? 8Ncam n'ɩcɔɔcɩ basaaka ɖaaba na cam ʋsəlʋ ma, apɩ tɩ kaŋa n'anyɩ. Nkələ ɩ nɖa anyɩn asul naa ɩna Hɩɛ amʋ ma, kə ma pala ʋɖən akaŋa n'amʋ na; 9Aɖʋwaa: Atɩ bawor ɩbaɖoo na Maseɖuanɩ ma, ba shee amʋ bʋkɔi bʋ sər amʋ ma. Nri aŋgʋlɔ baa mʋ nʋ nɩ, ma paa tɩ lee ʋɖʋra ashee ʋɖən na, nsaŋkɔɔtɩ yɛɛ ma toŋo gəŋ.10Na Kristo ɩɩja nɖee ɩɖa amʋ nnɩ nɩ ma, ntɩ lə waa: ʋɖən kaasəra a pɩr n'amʋ ʋni kʋjɩ kʋmʋ akayii ɩkara kara ɩŋunii nɩ na. 11Maakɔ laŋ? kə ma sɔlɔ anyɩn pɩ aa? Gaja kanɖənɖən ga yɔ!12Ama, gəŋ ci n na lee, naa makɔɔ alee gəŋ acəŋə naa mbaɖee ba na yɛɛ batɔɔ balɔ akpaarɩ n'atʋ ma, baɖa ɖaa atʋ ma, ba paa kʋma balɔ na. 13Bɛrɛ baɖe ɩsəi kəbatəmka pɩ ba lee, mpaapaa kəbatənleeja pɩ balee, ba cəpra balɔ apra Kristo abatəmka.14Gani kaalee bitina, aɖʋwaa sheetaanɩ gboo atɩ tɔɔ agʋlɔ apra ɖaa Malaɩka ʋkaɖʋ kaja ma. 15Ɩni kɩ lee gɩsana waa: sheetaanɩ ɩminisi, batɔɔ balɔɔ apra ɖaa ɖei ɖei kɩ minisi ba na lee ma na ama, baaye ataaboŋo ɖaa ba lee bantəma ma.16Ntɩ lə jɩ acəŋə, waa: ʋɖən apaa tɔɔ amʋ ɖaa ŋyasɛshɛyar ma na; Ama cam ma amʋ ɖaa ŋyashɛshɛyar ma, naa amʋ miyaʋ makʋma aŋgʋlɔ cei. 17Ŋgaɖee n na lə, na shee ɩja na yɛɛ makʋma aŋgʋlɔ ma, kə ma na lə ɖaa nɖiyar a na yɛɛ ma na, ama námʋ ŋyashɛshɛ njɩ nna lə. 18Aɖʋwaa: Bɛrɛ tuutuuma ba na kʋma balɔ, amʋ gboo shee ma kʋma aŋgʋlɔ.19Aɖʋwaa: Anyɩn ɩ ɩlee afaŋa baja ma, ɩkɔɔ tɩ cam ŋyashɛshɛ baja. 20Ʋɖən ata tɔɔ anyɩn apra adɔmpəla, ʋɖən ata naa caarɛ anyɩn, ʋɖən ata naa muulee anyɩn, ʋɖən ata naa lim anyɩn ʋɖən ata sə anyɩnɩlanɖa gʋnyɛ, ɩ tɩ tələ na shee karɛ. 21Gɩ cɩfala gɩtɩ kpa amʋ, ma lə waa: Gɩfaŋa anfara. Baa nakama, ʋɖən atatɩ nayɛɛ asheeshee agʋlɔ; amʋ gboo ntɩ ma sheeshee angʋlɔ ɖaa ŋyashɛshɛ yar ma.22Hebree kəbaja pɩ aa? amʋ gboo nlee Hebree kaja na. Israɛl kəbaja pɩ aa? Amʋ gboo nlee Israɛl kajana. Abraham bapur pɩ aa? Amʋ gboo nlee Abraham ʋpur na. 23Kristo ɩminiisi pɩ ba lee aa? Amʋ gboo nlee Kristo aminiisi na awu pɩ amʋ ntəma kʋleu nɩ, bakə amʋ akpala tuutuuma, baɖʋ amʋ ɩsarka nɩ akpala gʋyagʋya. Aɖa bʋce ka jamba nɩ.24Akpala ɩnun nɩ Yuɖaa kəbaja ba kəɖa amʋ ɩpɛ nɖən mana ɩshɩnʋn. 25Akpala ɩriu bakə amʋ ma, nkpala ba nyɩm amʋ atala, akpala ɩriu nɩ gɩ mɩɛ bʋto nɩ, na baɖʋ amʋ gʋkulu nɩ gɩshili kɔnɔ gɩɖən na gɩjibɔŋɔ gɩ ɖən. 26Ɩnyɩŋca ɩcəka akpala tuutuuma, bʋtobʋmbɔnɩ kɩjamba bawəɖa amʋ, ifolu ɩbɔnɔ baja balee amʋ jamba, Amasamaa nɩ kə barɛ balee amʋ jamba, mpà nɩ ba lee amʋ jamba, ʋteru nɩ jamba awəɖamʋ, Təŋku nɩ jamba awəɖamʋ, atɩ bawor ɩsəi baja balee amʋ jamba.27Nlee atəma ɩkpamʋ, gɩfonyine gɩ ma na, akɔmɔ n'ʋtunyem, akʋr bʋnɔ akpala tuutuuma, ʋnyəŋkrə ʋtɩ kə ayɔkɔkaraka ɩmana. 28Kɩɖa ba lə alesʋra Ɩsaaka na, baa njəŋ nshɩ naɖa na faŋa faŋa ɩ cɔɔcɩ ma laŋ na lee ceewa. 29Ʋɖən agʋlɔ gʋta cii amʋ gboo aŋgʋlɔ gʋ na cici ʋɖən atafəɖa taalɩ taalɩ ɖən nɩ, ɩna yar amʋ na paa.30Ɩta jɩ waa gʋlɔkʋmaka gʋɖa, amʋŋfara nɩ na ma kʋma aŋgʋlɔ! 31Gaja ɩgalee atɩnɖiyar Yeesu ayar, alee alɩbarka yar nace nace ma, ayɔ waa: kə ma na lee ɩsəi na.32Ɖamaasɩ kampa nɩ, gʋpayarɩ Aretaasɩ akələ kələ Damaasi kəbaja bampà na yɛɛ ari amʋ. 33Ama, ba na tɔɔ amʋ na adʋ gashɛɩ nɩ nɩ argə n'ʋyarɩ katokporo, amʋnfɔɖɔ banyɛ nɩ.

Chapter 12

1Ɩsəm ma shee shee aŋgʋlɔ aa? ɩni kɩ caa wəɖa aŋfaanɩ ɖən na, ama, ntɩ ma lə bʋkɔɩ nɖi yar akaɖa afaŋa amʋ nyɔ ma. 2Nyɔ ʋsoro ɖən, alee Kristo ajana, ɩlee bʋja təb na bʋnan bataanɩ ace na alaŋ laʋ alɩ jaŋna nɩ, ba taa nɩ na ńagʋrɩlɔɔ? Kəma yɔ na, kaɖa gʋrɩlɔ nɩ na aa? Gaja ga yɔ ka?3Ncɔɔ ayɔ waa: ʋsoro ɖe n'agʋrɩlɔ kʋ acə aa? kəma yɔ na ma ama Gaja ga yɔ. 4Ba taa nɩ ace na, alijaŋna nɩ ma, n'arəŋə bʋlei ɩ kəbashee arɛ ganɔ asər aləbʋ na ma. 5Ɖaa kajarɛ ɖe ma, ntɩ shee nɩ ama, ɩta saa ńam ʋamʋŋfara nɩ na n na shee shee aŋgʋlɔ.6Baa maa nsheeshee aŋgʋlɔ, kə ma lee n yashɛshɛyar na, aɖʋwaa: ɩja nɩ n nalə; Ama nte lee laakaarɩ, naa ʋɖən apaa tɩ ŋə ɖən waa wu amʋ, na kɩlee bʋkɔɩ aŋə ńamʋ kokoo a rəŋə n nalə ma na. 7Naa ma paa tɩ nafaŋa aŋʋlɔ, aɖʋ bʋkɔ bʋ ŋənə ɩ bakaɖa afaŋa amʋ ma na, baɖʋ ɩca aŋgʋlɔ nɩ sheetaanɩ amalaɩka atɩ sə amʋ anyɛ na kəl amʋ ma paa tɩ na faŋa aŋgʋlɔ na.8Akpala ɩriu nɩ n nyiŋə nɖiyar waa atutur nɩ alɩŋ ńamʋ gaɖu. 9Na a lə amʋ waa: Aŋgʋjɔ gʋyɔgo ashee akɩ, aɖʋwaa: Kɩŋfara nɩ na amɩkashɩ ɩna lee katəma, Gəŋ ma shee ma shee shee aŋgʋlɔ na yɛɛnɛɛ amʋŋfara nɩ, naa Kristo ɩkashɩ ɩrgə amaloŋ. 10Galaŋ na n nabelenshi amʋfara nɩ, batɩ yɛɛ amʋ lei, na ciu ńamʋ, naɖʋ amʋ ɩnawɩya, nɖa ʋcimpɩ ɛka nɩ Kristo laŋ: Aɖʋwaa: Ŋkələ nɖa ŋfara nɩ ma kaŋkələ njɩ aŋgʋlɔ gʋ na kaŋkər.11Nlee nyashɛshɛyar, ama anyɩn ɩɖʋ ka amʋ, maa anyɩn ɩnɩɩ shee amʋ ganɔ, aɖʋwaa: Batəmka baɖe, ɩna tɔɔ pɩ waa: baŋərə ma, kə ma jiba baŋyɩɩ baa maa kə ma pa akɔɖən na. 12Amʋtəm kantəma nlee mpiaram na bʋɖu anyɩngɩcɩɩca ńamasuuru, ɩ nawɩ ya tuutuuma nɩ na biti kalesʋra, na maamaa ci kalesʋra. 13Maakɔ nɩ ŋkaŋa nɩcɔɔcɩ basaaka awu anyɩn, na kɩ lee kə matələ malee ʋɖʋra ashee anyɩn ma na? Təɖə ma amʋ galei gaɖe laŋ.14Mkpala nriutaja n naa kama nkpeɖe nayɛɛ ma ce anyɩnasul ma, na kə ma na yɛɛ ma lee ʋɖʋra ashee anyɩn na; Aɖʋwaa: kɩ lee anyɩna maana na nnayɛɛ na, anyɩn gɩlopijɩ n nayɛ kɩ lee bapi ba na wala amaana nashee bayà na, ama bayà ba na wala amaana na shee bapi. 15Ɩta saa ńmʋ ntɩ ma cɔɔ ajɩ ɩtanɩ ɖaa nsɔlɔ ma, ntɩ ma kɔɔ ajɩ ɩtanɩ ɖe anyɩnaŋŋuro laŋ nsɔlɔ anyɩn gɩshɛbʋ gɩshɛbʋ ma, laŋ na anyɩn kɩsɔlɔ amʋ ɖaa ɩsəm ma aa?16Gəŋ ma, kə malee ʋɖʋra ashee anyɩn na, ama rianyɩn pɩ na gɩyɔɩ! 17Taa ma akiɖe bɛrɛɩ ntəm anyɩnasul ma, nlo b'ʋɖən a cam n'anyɩn akɔɖən aa? 18Ntəm Tiitɩ ace anyɩnasul ma, na nlə ʋwar waa ayalà nɩ ace ma, Tiitɩ ɖe atəɖə anyɩn ʋɖa aa? Kɩ lee gasana gaɖɔŋkɔnɔ jɩ gɩsara akʋn ʋnyɩnca ʋɖɔŋkɔnɔ aa?19Ɩtɩ faŋa faŋa waa ɖoo ɖaa gɩ na lə ma, gɩ na lə lə na laa atalɔ ncən anyɩnasul. Ama Gaja kaŋyɩɩ Kristo nɩ, na gɩ na lə; ɩŋunii kpataa atɩ basɔlɔ ka, gɩ na lələ na shee anyɩna baamʋ kaŋyɩɩ kʋceu.20Ntɩ cu asampəna waa ma paa tɩ kpa anyɩna sul ɩpaa ɖa ɖaa n na yɛɛ ma na, naa ɩpaatɩ ŋə amʋ aŋgɩlopɩ ɖaa bʋkɔɩ kɩ na yɛɛ na ma nɩ, asampəna ɩtɩ kpamʋ, ma paatɩ kpa awəɖa nyɩ bʋboro nɩ na, na ncəŋyoro nɩ, n'ɩbɔrɩ ŋɔnja balesʋra, na cim n'anyɩmbawor ɩkəma ɩbɔnɔ, na piɛ anyɩmbawor, na ciu n'anyɩmbawor, na taa anyinalɔ alaŋ, na ɖʋ ntərətərə. 21Ntɩ cu asampəna amʋkpaʋ anyɩnasul Gaja gapaa pala gɩcifala gɩ kpamʋ acəŋə anyɩnalesʋra laŋ ma kara gako na yu bɛrɛ tuutuumaɩ bakɔɔ alee mbɔnɔ naa kəba fʋba balesʋra ajɩwa kɩ ja, fɔɩfɔɩ kalesʋra, gʋlɔjiŋkə n'alesʋra ɩkɩwẹɖa nɖi na ma.

Chapter 13

1Ɩlee ŋkpala nriu taja nji gǝŋ ca ce anyɩŋga ɖu ma bɛrɛ banyɩʋ yaa bariu basǝriya nɍa gɩlee ntǝma. 2Saa nɖee nce anyɩŋgaɖu ŋkpala nnyɩʋtaja ma ncee a lǝ anyɩn ŋkɔɔ tɩ lǝ anyɩu acǝŋǝ ɖe waa mbaɖee balee alesʋra ɩbɔnɔ ɖe ma kǝ ma pala pɩ na.3Ɩtɩ yɛɛ waa Kristo akʋn ńamʋ alə ńanyɩn, aɖeɩ kawəɖa nfara na ma, ama awəɖa ɩkashɩ anyɩng cɩɩca. 4Kristo agʋlɔfarka laŋ na bakal nɩ gʋyo kaŋkʋro laŋ, ama, n nyəmə aɖa ŋŋuro nɩ na Gaja kɩkashɩ atʋ gboo gɩfar atalɔ Kristo nɩ, ama, na nɩ gɩma aɖa ŋŋuro nɩ na Gaja kɩkasɩ na lee anyɩnasul.5Pɛmpɛŋɛ ma akiɖe anyɩnalɔ gɩshɛbɔ aŋə ɩta jɩ waa: ɩ naa ɖa ʋcine wəɖaka nɩ, Tʋŋa ma anyɩna akiɖe gɩshɛbʋ. Kɩ yɔ waa: Yeesu kristo aɖa anyɩnɩnɩ aa? ba ta kɔɔ nányɩn abəɖa ganɩ baasi. 6Ama, ntɩ yɛɛ ɩyɔ gɩshɛbu waa: kə ba kɔɔ n'atʋ abəɖa na.7Baa na kama, gɩtɩ nyiŋə Gaja nashee anyɩn ɩ paatɩ lee taalɩ ɖən na, ɩpaatɩ jɩ waa atʋ gɩ nakʋma anyɩn na, ama, ɩ naa bʋkɔɩ bʋ cɩm ma, naa ɩta saa n'atʋ atɩ galei gacii. 8Aɖʋwaa: kɩɩ wəɖa ɩkashɩ awu ɩja na, ama gɩ na lee na shee ɩja nɩ.9Ŋkələ gɩɖa nfara nɩ ma, kasaa na atɩ cine ɩna kərə; kasaa ɖe, anyɩn ɩwəɖa ɩkashɩ; Bʋkɔɩ gɩ na nyiŋə Gaja na shee anyɩn ma na waa: ɩwəɖa ɩwəɖa nɖawa nŋərə. 10Galaŋ na nna ŋɔn bʋlei mbʋɖe baamaa kə ma ɖa anyɩnasul na, naa ntatɩ kpa anyɩnasul, ma paa kɔɔ apam anyɩn na pəwələ anyɩnalaŋ, n'ɩko nɖee nɖiyar ashee amʋ aɖʋ anyɩŋyɩɩ kʋ ceu, kɩ lee waa: Madur anyɩn na.11Nagaɖee gasaa ma, ambawar, ɖama ʋciŋkərka nɩ, pɛmpɛŋɛ ma anyɩnalɔ, nyəŋkrə ma, anyɩmb awar bɩ cine, na rəŋə nanyɩmbawor, ɖa mafɛɛ, naa Gaja ɩ galee ʋsɔlʋ na fɛɛ k'aja ma, ga ɖa anyɩnasul. 12Sala ma, anyɩmbawor nsala nsoŋsono nakur atən, Kristo kəbaja baŋunii batɩ sala anyɩn.13Atɩ nɖiyar Yeesu-Kristo agʋjɔɔ, 14na Gaja kagʋjɔɔ, na ŋŋuro nsaŋsono kʋɖaʋ na ma ɩ ɖa n'an yɩŋganɔ kpataa!

Galatians

Chapter 1

12Pɔl Yeesu akənja na mbaɖee baŋunii ba ɖa n'amʋ ma Galaatɩ kɩcoɔcɩ nɩ ma.3ʋsɔlʋ n'ʋɖaʋ fɛɛ Gaja kija na atuka yar Yeesu anjaɩ ɖa ashee anyin 4Nɖee ashee aŋʋlɔ ashee atabɔnɔ naa yɛɛ a laa atʋ Gaja gabɔnɔ nnyəmə na Gaja kʋsɔlɔ ma. 5Nsala nɖa ashee na ce na ce gayala ga ma na.6N kpa asampə ɖaa ɩ mana na laa amʋ arɛ nɖee a yiɖa anyɩn na Kristi ɩka ma. 7ŋgaɖe k'a na lə wàà laabaaru afɔlɩ ɖən a ɖa ama bɛrɛ baɖən ba na paapaa anyɩn na yɛɛ ba cəpra Kristi alaabaaru.8Ama baa atʋ kakoo malaɩka na Gaja laŋ a ta pɩ na laabaa ɖən fələ na nɖee gɩ cee pɩ na ma ashee anyin ma, Gaja ga lee nɩ laalɩ. 9ɖaa gɩ shɩ cee alə anyɩn afəl ma, nnyəmə gboo, n kɔɔ tɩ pələ wàà, ʋɖən a ta pɩ na laabaarʋ ɖabanna nɖee ɩ cee cam ma, Gaja ga lee nɩ laalɩ. 10Aɖʋwaa bɛrɛ bʋcinsɔlɔka na n na yɛɛ nnyəmə yaa Gaja? N na yɛɛ yɛɛ ma lee bɛrɛ ba sɔlɔ amʋ aa? ɩ ta jɩ wàà n naa ɖa na yɛɛ bɛrɛ ba sɔlɔ amʋ, kə ma lee Krisrti atənleeja na.11Ambaja n tɩ yɛɛ ma lə anyin wàà laabaarʋ nɖee n pɩ na ma ashee anyɩn ma, k'a lee bɛrɛ fɔɩ baja na. 12Kə ma cam nɩ bɛrɛ sul na gəŋ ci kə ba cere nɩ na. Ama Yeesu Kristi a lə ka ashee amʋ.13ɩ rəŋə amʋɖaʋ yuɖa kəkaja nɩ ɖaa n ŋə gʋfaŋa ashee bʋkɔɔ k'a bʋ shɩ na cɔɔcɩ Gaja kaja na na pɛɛpɛɛ nɩ ma. 14N cee na ce ŋyɩɩ na yuɖa kəbaja a wu amasamaa pɛɛ. N cee na faŋa aŋgʋlɔ kʋ ashee amawɛɛ ma na bɩɖaɖaa.15Ama n'ɩ fana ga wàà ga laa amʋ ɖaa amaŋana ancəna nɩ. Naa yiɖa amʋ na n'ɩko a tɔɔ amʋ wàà ʋpur naa na lə ashee mbaɖee kə ba yɔ Gaja na ma. 16Kə ma lee saawara n'ʋɖən tam ɖe nɩkokoo gɩtaŋkʋpi yaa akɔnɔ na. 17Kə ma boɖo Yerusalɛ mbaɖee ba tɔnɔ amʋ apra batəmka ma sul na. Ama saʋɖiya na n ce naa akɔɔ pɩ ɖamaas.18Bʋja bʋriu kaŋkən na n ce Jerusalɛm atɩ yɔ Sefas na n sə na nɩ ɩshilè təb n'ɩnʋn. 19Ama kə ma ŋə antənleeja ɖən a tələ yuan ɩkoyar apar na. 20N tɩ lə anyɩn bʋkɔɔ n na ŋɔn ma Gaja kaŋyu n'ɩja. Kə ma na lee ɩsəi na.21Acəŋə kə ma sirii na siliisi kagʋsaʋ na. 22Kə ma cee lee arɛ nɖee ba cee yɔ Juɖee kɩcɔɔcɩ. Mbaɖee ba na kʋn Kristi ma nɩ na 23Ama ba na rəŋə rəŋə wàà: arɛ nɖee a cee na naashu atʋ ma a tɩ lə laabaarʋ nɖee a cee na pɛɛpɛɛ ma kaalei. 24A tɩ kʋma Gaja amalaŋ

Chapter 2

1Bʋja təbnʋnan kaŋkəm na nkəwa acə Yerusalɛm amʋ na Barnabas na Tite. 2Gaja gakada afaŋamʋ waa macə ma, laŋ na ncə, na nlə pɩ daa blə Gaja kalabarʋ ba yoja bagɩciica ma, ama ŋnalələŋ ulugu nɩ, nashee barɛ mbədee bawʋda halɩ soŋsono ma mbadee balee adibaja ma. ŋnayɛyɛ waa mayɔ kuja waa amʋ ntəma kiŋfəɩfɔɩ na.3Tite ama nyiʋtaja ndee aleegɩrɩk kaja ma, kɩlee nɩ doole waa apɛŋɛ na, 4Nakama na daa batəm atəbaja ba sheɩrɛ badən uluguni waa bapɩ tɩtʋŋaatʋ daa gɩdafɛɛ Yeesu Kristo nɩ ma. Naa na yɛɛ waa batʋa atʋ pəra gʋpɔ kəba dɔmpəla. 5Kɩɩshe pɩ ʋnyɩnka baaceɩ na. Naa ɩja kagali soŋsono gapaatɩfʋba ashee anyɩm na.6Ama mbadee barɛ bana lə waa baleeka adɩbaja ma. Kəbapɩ na akɔdən ashee amʋna aŋgaja gama na napɩ.Gaja kaa na səŋkər barɛ na. 7Bayɔ alə waa bayɩda amʋ na waa mapɩ tələ laabaarʋ soŋsono ashee barɛ ŋbedee kəbapɛŋɛ na ma, daa bayida pɩer gboo wa apɩ tɩ ləlabarʋ soŋsono ashee barɛ ŋbadee ba pɛŋɛ ma. 8Adʋwaa gaja ŋgadee galee na atənleeja pɩɛr ntəma ashee ŋbadee bapɛŋɛ ma aleeka na amʋ gboo ŋtə ma ashee ŋbadee kəbapɛŋɛ na ma.9Saa ndee baŋə na mʋ Gaja kagʋjɔɔ ma, Yakɔb, pɩɛr, Yohana ŋbadee bayɔ alə waa cɔɔcɩ kaŋdibaja ma, bakara amʋ na Barnabas gʋnyɛ afaŋa waa batələ na atʋ waa gɩtɩgɩsəra acə bayooja sui, na ŋbadee bapɛŋɛ ma gboo sui. 10Na balə atʋ gboo waa gɩlɩge bashɛɛrɛ gboo laŋ, bʋkɔ ŋbʋdee bʋcee da amʋcine nɩ waa ma lee ma na gən.11Kefas apɩ antɩɔk ma na ŋtəŋə abəla na nɩ adʋaa agale gacɩ. 12Barɛ ŋbadee Jak atəm ma batɩlə waa bakpama piɛr detɩ jɩʋjɩʋ na bayoja ama barɛ bade bakpa ma, na apala ʋjɩʋkujɩʋ na bayoja naa aləŋ na pɩ gədu, adʋwaa basaaka bapɛŋɛ malaŋ.13Gənci atəbaja Juif ma na bapele na pɩɛr na Barnabas nalee mʋnaafiki kagʋleʋ. 14Ama daa ŋŋe waa kəbana kʋn laabaarʋ kɩɩja na ma, na ŋlə ashee pɩɛr na barɛ baŋʋnɩ baŋyɩɩ waa:"akɩ ndee ʋlee Juif ma ʋda bayoja baŋdawa na kɩlee na Juif baŋdawa na, baɩ na ʋnaa sra alee bayoja doole waa bada Juif baŋda wa?"15Atʋ ŋbadee gɩlee Juif ka bʋŋʋma naa kɩlee bayoja ŋbɔnɔ baja na ma, 16Gɩyɔ alə waa arɛ aŋtəma ndən kəm pala nɩ ada deɩdeɩ na gʋpɔ na ama ʋcine Yeesu Kristo nɩ gɩpɩ na atʋcine Yeesu Kristo nɩ naa gɩda deɩdeɩ ʋcine Yeesu Kristo nɩ, na kɩlee na gʋpɔ kaŋtəma na.Adʋwaa ʋdən kaa sra ada deɩdeɩ gʋpɔ kaŋtə ma nɩ na.17Ama gɩta naa na yɛɛ Gaja naa gaye lee atʋ deɩdeɩ Yeesu Kristo nɩ. Gəm ma atɩgɩlopɩ gɩlee babɔnɔ, Yeesu Kristo apəra barɛ gɩlee babɔnɔ, Yeesu Kristo apəra barɛ bɔnɔ baja naa? aayɩ 18Gəm ma ŋtakʋa acə gʋpɔ ŋgʋdee ŋpala ma nɩ ŋtərətərə na gʋpɔ. 19ɭtalee gʋpɔ nɩ ŋcɩ ashee gʋpɔ naa ma da ashee Gaja.20Bakal amʋ na Kristo. Kɩlee amʋ ŋdaka na, ama Kristo adaka amʋ ni, gʋrɩlɔ ŋgʋdee nɩ nda ŋnyɩmə ma ŋwəda ʋcɩne na Gaja pʋr ndee asɔlɔ amʋ naa atʋa agʋlɔ ashee amʋ ma. 21Kəmabəda Gaja kagʋjɔɔ na adʋwaa deɩdeɩ kʋdaw ʋtada gʋpɔ laŋ gəm ma Kristo acɩcɩŋgəŋ fɔɩ.

Chapter 3

1Galatə kə baja ɩɛshɛshɛ, aŋaɖookaa nyin ka ɠiɖʋ ɠiɖe? Aɖe bafana nyim Yeesu ayikʋra. 2ŋcɔɔnɛ yɛ mərəŋə ŋɠeɖe anyɩna sul. Lcam ŋŋuro soŋsono na bukpɔ kale sʋra na nucinea ashee na bukɔ irəŋə? 3Ile yashɛshɛ bajapia? Isɛba na ŋworo sonsono ni kina bom na ɠorilɔ ni?4Alɛsʋra ŋde nyi iɖama fɔɛ na? Fɔɛ nàà? Kiile na! 5Galaŋ ŋɖee ashee anyɩn ŋŋoro ma aŋa leka alesʋra ɩbʋŋbɔnɔ anyina ciica, bakilé na bukpɔ yaa batɩŋrəŋə ucine?6Daa "Abraham ashee Gaja ɩja, kalam na Gaja ɠalaŋ na Gaja ka le ni wa aɖaɖeiɖei," 7Rɩŋɠə ma wàà ŋbeɖee ba tele ma balei Abraham bopru. 8Buŋʋŋɔn ceelə pala Gaja ɠa cii le waa atapala ŋbeɖe kubaceeyɔni na ma bakpra ɖeiɖei nucine.Baceele Abraham labarʋ soŋsono:"Nakina ɖulinya aboŋɠo ma buŋuni ŋɖe albarka." 9Galaŋ ŋbede bawuɠa ucine ma baŋə albarka na Abraham ŋɖe aceeʋɖa ucinema.10Bɛrɛɩ bana kaŋtam bukpɔ ka lɛsʋra lam ma, ŋɖi ŋcika ashiepi, aɖʋwaa baŋʋn:"lŋɖicika shee ŋbeɖe kəba ma sara ɖaa bukɔɛ bʋŋuni baŋʋnə ma bukpɔ buŋuni ni ma, na kɩbana cambu na te na ma. 11Nimə iye waa Gaja kana tɩŋə na ashee: "Arɛɛ aɖa ɖeiɖei awuɖa ucinema anaɖa ŋŋoro". 12Gipɔ uɠoo na nucine na, ama "Arɛɛ ana nyine bukpɔ ka lesʋra ɖe ataɖana bukpɔ.13Kristo sheetʋm alamatum ashee na ɠanuɠɔnɔ ashee na bukpo na apra asheetum ɠanuɠɔnɔ yar, aɖʋwaa baŋʋnə waa: "ŋɖɩcɩka shee arɛɛ akəaɠulɔ buyo la ma". 14Gaja ɠa leeɠim waa albarka iɖa Abraham la ma ɛpra ŋbeɖe kɩbayŋ Kristo Yeesu na ma bija, na aɠesraŋə ŋŋono soŋsono abnkɔɛ amale totəm ashee nu ocinɛ.15Atəbaja, ŋti ɖaa bɛrɛ ma. Da ma na kʋr aləkawilɩ, ʋɠɩŋ kasra alee bukɔɛ Gaja ɠa le ona ɩpra fɔɩ na kakoo apele ma aɠoɖim na. 16Nyimə alkavali ashee Abraham na opru pru mana."Kale shee ba pru pru ma na na," Kiba le shee baŋuni na, ama aɖɔŋkɔ nɔ: "ama upru pru," aŋa leka Kristo.17Nyɩma na le ŋɠede. Alka wʋli ŋɖe Gaja ɠa shee pala ma, kibati pɛɛ pɛ iyɔna ashee na bukpɔ nɔ ŋɖe ɩtɩ buja 430 kankim. 18Abraham tiibi tatipi na bukpɔ, kaa kɔ tipii na alkawʋli, Ama Gaja ɠa to Abraham tiibi a shee na alkwʋli.19Maa kɔla la na bukpɔ ɩda? Apele ashee na ŋbɔnɔ kule laŋhalə Abraham abuŋuma ɛpitikpa aɖe ŋɖe alkawʋli ale shee ma, na bukpɔ iriŋə na ɠaɖu ashee na malaɩka mana ŋdee anabaɠa ikɩma. 20Nnyɩmə, isɩm waa ma bapaɖaka bayɔɠɔ ama Gaja ɠalee oɖɔŋkɔnɔ.21Gimma ɠɩpɔ ɠisil alkawʋlɩ naa? Aai, kiile ɠɩɩŋna! Maa ɠupɔ ɠuwʋɖa yikʋ ato ŋŋuro ma aceishee, naa ɖeiɖei ɖeɖe aapi. 22Ama ʋŋɔn isʋ ɩŋwunɩ ŋbɔnɔ kikashə lam.Gimma Gaja alkawʋli na afʋratum ashee na ucine Yeesu Kristo lam ashee na ŋbeɖe bacam tələma.23Ama naa ŋcina Kristo ni ipiipi, ɠɩcee ɖa saraka ni atana ɠʋkpɔ hali nucine itiŋe baŋtana. 24Gimma ɠukpŋ ataki ɠokpra atakiɖeka hali Kristo atipi naa ɩti ɠa ɩtiitɩŋə nu ucine. 25Nyimə bupɔ ʋɖa, kaɠikɔɔ ɖa ʋɖɩm ayiko ni na. 26Adʋwaa anyin baŋuni ilee Gaja bapumi ashee na ʋcine na Kristo Yeesu ni.27Anyin baŋuni ŋbedee bamiɛ butone Kristo ni ma, ikara Kristo. 28ʋcɔɔ ʋɖa Yuda kəbaja mana, yaa Grɛse kə baja mana na, yaa aɖɔmpla mana na, yaa arɛɛ aɖafɛɛ ma, yaa usoro, yaa usɩmprə, aɖʋwaa anyɩn ba uni ile aɖɔŋkɔnɔ na Kristo Yeesu ni. 29ɭtaŋle Kristo abaja, ɠima ile Abraham abɔŋɔma, tiibibaja ɠaabakrʋ alkawʋli.

Chapter 4

1Ntɩ le tam ɖee ɩ ni tɔɔ ni jiwa tiibi wa ale ʋpɩ ma, ka fele na aɖɔmpəla na. 2Bʋkɔ bɛrɛ nbaɖe ba toŋɔ nɩ ma baa le jɩ a na kɔn alɩ tem nɖee ayar ale waa ba kɔɔ na amaana ashee ni ma.3Atʋ boo, tam ɖee ɠiɖa gitla ɠijala ma atigiɖa shee aleʋ nɖʋliŋa ni kɩja. 4Tam acɩm ma, na Gaja ɠatən ʋpʋrʋ na ba ŋɔm ni mʋra lam. 5ɩpɩ ɠəŋ ci sheen a asɛra laa bɛrɛ nbaɖee ba ɖa mʋra ka təmtəm ma.6Aɖɩwa ɩle bapɩ, na Gaja ɠatəm ʋpʋr a gʋfolofolo a ti gɩfolʋ ni. Aɖe ti kʋro ɩkoyar. 7Gəŋ ma nnyəmə ka kɔɔ le aɖɔmpəla na, ama ʋpɩ, a kɩ boo na Gaja ki kasɛ ʋle tɩɩbɩ ya boo na.8Doo ki cee yɔɔ Gaja na ma anyin ti kʋm akʋna. 9Nnyʋmo ɖee ɩyɔ Gaja boŋɔ mʋ lee ka ni kɔɔ na kʋwa akʋna ni?10ɭti kiɖe ɩshɩlè, iŋɔrɔ na bʋja. 11Nti cɩɩ ma lee ntəma fɔi kanja ashee anyin.12Nti nyɩŋə anyɩn, anbaja, ɖa ma na ambo nɖa ma aɖɩwa apəra naa anyɩm boo ɩɖa ma. Ki lee mʋ ʋbɔnɔ na. 13Ama ɩyɔ waa ʋshile ʋsɛba ka npɩ na labarʋ asoŋsono ashee anyɩm ma, 14ɠɩtənkɔbɩ ka gʋlʋcika lan na.15Nka na anyaləbarəka a ɖa? Aɖɩwa ntəma sɛra laa seriya ashee anyɩn, ɩda ji waa ɩ ta ɖa ɖaa gəm ma ɩtɩ sɛra laa anyɩn ɩyɩne shee mʋ. 16Gəm ma npɛra anyɩn nʋwɔr ɠakʋri a shee ɩja nna le anyin ma?17Bɛrɛ baɖen ba ti yɛɛ aleheri tʋʋtʋʋma na shee anyɩm, a ma ki le anya lafiya lan na. Ba na yɛɛ yɛɛ ba paɖa atʋn naa ɩsɛra akʋn pɩ. 18Baa saa paŋana icem ɩna atəma soŋsono kilee təm ɖee nɖa nkəŋ na ma ina le na.19Aɩn bapɩ ba jala, nna ti lɩge gayɔrɔ anyɩn bʋŋʋma kasa kayɔrɔ. Halɩ Kristo ati kpa anyɩn nʋcine ni. 20N sɔlɔ ma ɖa asɛla na anyɩn naa ma foba bʋlɩleka aɖɩwa nɖa ʋshin piyɛka a shee anyɩn gale.21Le ma mʋ, anyɩn baɖee ɩnayɛ ɩɖa mʋra ni ma kɩ na rəŋə naa mʋra a na le ma ? 22Aɖɩwa baŋənə w’Abraham awʋɖa bapɩ banyɩʋ, ʋɖen anar lee aɖonpəla, anyɩʋ taja nar ɖe lee akar. 23Baa gəm kanɖe adonpəla aŋɔn a ɖe lee ʋpɩ ntankɔ ka ja, a saa ka ɖe lee ʋpɩ alɩkawʋli kaja.24Aɖɩwa basɩnpɛro baɖe be le ganʋ ɠaɖon kɔnɔ na. Ʋɖen dɔɔ na (Mont Sinaï) na aŋɔn bapɩ baɖonpɛla, aji waa Agar. 25Nyimo Agar leeka (Mont Sinaï) Arabi Jerʋsalɛm nyʋma kaja, aɖɩwa aɖa ɠiȡonpɛla ni na ba pʋrʋ.26Ama Jerʋsalɛm nɖee aɖa alan ma ale ka gʋna. 27Aɖɩwa baŋɔn “ɩsan na ki ʋsʋmprɔ nɖee kana ŋɔn na ma, kʋro aleheri kʋ kʋrʋ Aɖɩwa avɛ ɖee ka shee ŋɔn na ma bapʋrʋ ba ti ba anyɔɠɔ yʋ nɖee a na ŋɔn ma.28Anyɩn anbaja ni (Isaka) ma ɩle bepɩ alekawʋli kba ja boo. 29ɭde pɩ waa ʋpɩ ɖee ba ŋɔn na gʋlɔ kantakɔma a ɖe tɩ caari nɖee ba ŋɔn na nŋŋɔro soŋsono ma.30Baɩ na ʋŋɔn ʋna le? Kərə aɖonpɛla pʋrʋ ka yɔga tiibɩ na ʋpɩ alekawʋli ka ja na. 31Gəm ma atɩn kagilee ʋsonpɛre aɖonpɛla bapʋrʋ na, ʋsonpɛrɛ nɖee alee alekawʋli mana gɩle.

Chapter 5

1Anyiafɛɛ k'ʋɖaʋ laŋ na Krito akʋɖa anyin alam. Galaŋ toŋo ma gɩshɛbɔ paa ma kɔɔ aɖʋ anyɩnalɔ gɩɖɔmpǝla nɩ na. 2Kiɖe ma, amʋ, pɔl, ntɩ lǝ anyɩn waa: ɩta na lee baŋ, gǝŋ ma Kristo kaa kɔɔ afɔɔshɩ anyɩn na.3Nfɔlɩ aciŋǝ, nlaa serɩya na shee basoroɩ ba na lee baŋ ma, waa ɖoole ashee pɩ waa: Ba kʋn gʋpɔ gʋŋunii. 4Anyɩn ɩ na yɛɛ waa gʋpɔ gʋɖʋ anyɩn ɖeiɖei ma, anyin na Kristo ɩpaɖa. Kɩ kɔɔ ɖa gʋjɔɔ nɩ na.5ɩja nɖee gɩshee ma na, ŋŋuro nsoŋsono gɩtɩ saa, ɖeiɖei k'ʋkaŋtaŋna ma. 6Kristo nɩ, ba lee kɩ baŋ, kǝ lee kɩ baŋ na ɩŋunii fɔɩ na ɩlee. Ama ɩja kʋ 'sheʋ na ʋsɔlʋ ɩlee kpakɩɩ. 7ɩbʋŋa tɩ cu gɩshɛbɔ. Aŋa yɩɖe ka anyɩn waa ɩpaa kɔɔ anyene ɩja na. 8Gɩnyiŋfɔnɔ giɖe ɩ na yɛɛ ɩ lee ma kɩɩ ɖoo na nɖee ayɩɖa anyɩn ma sul na.9Lefir cei ana pala boɖoboɖo kaŋmana fugo 10Na nɖiyar ntɩ kantaŋ n'anyɩn waa kɩɩkɔɔ afaŋa gʋfaŋa gʋɖen afǝlǝ na ngʋɖe na. Arɛɩ ana lɩ n'anyɩn ma Gaja gatɩ ga bɔ agʋtɔ.11Ambaja nta kɔɔ lee baŋ kawaasu, mʋlaŋ na nlee anaashika. Galaŋ anii, gʋyɔ kaŋkʋra kantala nɖee nna sikǝr arɛ ma balaa ŋjɩ. 12Ncɔɔtɩ yɛɛ waa: mbaɖe ba na li n'anyɩn ma, bʋ laa pɩ anyɩŋ gɩcɩɩ ca.13Galaŋ laŋ Gaja ga yɩɖa anyɩn pɩ waa. ɩɖa fɛɛ. Paa ma tɔɔ fɛɛ ɖe aɖa na lee gʋrɩlɔ kalesʋra na. Tɔɔ ma ʋsɔlʋ naa naa kaŋa na anyɩ mbawor gɩ ɖǝn ɖǝn. 14Aɖʋwaa gʋpɔ gʋŋunii gʋ wala alee gaɖɔŋ kɔnɔ waa: "ɩsǝm asɔlɔ akʋwor ɖaa ʋsɔlɔ akʋʋlɔ ma." 15Ama ɩ ta naa naashɛɛ anyɩŋbawor, na fǝɖǝ fǝɖǝ anyɩŋbawor, lee ma laakarɩ ɩ paa tɩ ɖur anyɩna lɔ na16Ntɩ lǝ waa: Sara ma ɖaa ŋŋuro nnayɛɛ ma naa ɩpaa tɩ lee gʋlɔ kalesʋra na. 17Aɖʋwaa gʋlɔ kalesʋra ɩŋo ŋŋuro na ŋŋuro ŋɩŋo gʋlɔ kalesʋra. Baŋo bawor pɩ, gɩ ɖǝn ɖǝn. Galaŋ ngaɖee gaɖa ma na gǝŋ waa paa ma lee anyɩnʋcɩŋsɔlɔka na. 18Ama ŋŋuro nta toŋo anyɩn gʋpɔ k'ʋkɔɔ wǝɖa ɩko anyɩnalaŋ na19Nyimǝ, gʋlɔ kalesʋra gɩ tɩ ŋǝɩ. ɩni nɩ gǝŋ fɔɩfɔɩ na gɩ sǝna kalesʋra, ajɩwa kalesʋra, basǝmprǝ bayɛɛka fɔɩfɔ. 20Akʋnapɛŋɛka, gɩ so, ʋwor kʋnaashɛɛ, ʋwor kʋjɩ ʋ gɩwʋlʋ, nciŋyoro, na yɛɛ aɖʋr ʋwar, na bɔ bɔ na bawor, ʋrɩpaɖʋ, ashiiri babɔnɔ. 21Gɩnyɩnfɔnɔ, bʋkanshiʋ, ʋjiʋ hǝǝm, na lesʋraɖe ka gʋsʋra. Ntɩ ka ka anyɩn ɖaa ncee lǝ ma, mbaɖee ba na ɩee alesʋra ɖe ma kǝ ba ŋǝ Gaja kaayarɩtǝ katiibina.22Ama ŋŋuro kɩpi nɩ gǝŋ ʋsɔlʋ, ʋcinkǝrka, fɛɛ, suuru, bʋcǝma, ʋrǝma, ʋrɩsana, ʋcine, 23ʋsana, na gʋlɔ kʋtoŋu. Gʋpɔ gʋɖǝn kʋʋbǝla alesʋra ɖe na. 24Mbaɖee ba lee Yeesu Kristo a baja ma, ba kalbʋkɔɩ gʋlɔ gʋna na kalesʋra ɩbɔnɔ ɩŋunii.25ɩtaji waa na ŋŋuro gɩɖa ka sara ma ŋŋuro kaasana. 26Gɩ paa wǝɖa fɔɩ kanɖawa, na taa atɩ bawor ba laakaarɩ na cel gʋcele na tɩbawor na.

Chapter 6

1Aŋɔm baja batari arɛ ɖəm waa a tərə tərə anyim nbaɖee ɩɖa nŋro ni ma. Kɔɔ ma na ni Ga nya na ni toŋɔ ma a nyin gʋɩɔ na ɩpa ti kəm maa nyin boo na. 2Toŋɔ ma anyi nʋɖura na anyin baworə ɩta le gəm ɩtɩ kʋm Kristo a mura.3Aɖʋwaa udəm ta na faŋa wa aɖe ɩe akoɖən ni, kaɩekoɖəm na a gʋɩɔ kʋ a na paapa. 4Baa aŋɔna akiɖe aŋntəma nsoŋsono ga ɩam ataʋɖa bʋkɔ nbuɖee a na taa ka giya rima kilee a kparɩɩ na arɛɛ ɖəm na. 5Aɖʋwaa arɛ baa apaŋɔ na ana toŋo an dʋra.6arɛ nɖee ba na faŋɔ Gaja kalei ma a na na yu ga ayɔ kɔ soŋ sono ni na afaŋɔka. 7Pa ma tərə tərə a nyin gʋɩɔna kə ba na ɩe na Gaja Sarɩ na bu kɔ nbʋɖee arɛɛ adʋma buni bʋ ana ɩa boo. 8Arɛ nɖee a təʋ ayɔkɔ na andawa ʋcinbɔ nɔ kuja ma ataa kulop gəmboo. Ama arɛ nɖee a du nŋŋɔro soŋ sono kɩja ma ataa ŋə nŋɔro nsoŋ sono ka aye nɖee kaʋɖa ga ya ɩa na ma.9Gɩ paa pa la nsono kuleʋna aɖʋwaa tam nɖee atunapima gɩtɩgɩ ɩaa na ka gɩ paɩa na. 10Gə ma gitaŋɔ nɖi nsanka giɩee a she nduni nya nŋʋni gɩtəŋɔ ɩee nsono ashee nbaa ɖee ba ʋɖa ʋcine she alikaʋlɩ ma.11Kiɖe ma bulei tutuma nbʋɖee nɔn ashe nyin na angunyɛ ma. 12Nbaɖee ba na yɛɛ ba le nsonana baŋtankɔ ma ɩti le nyim ɖaa ɩpɛŋɛma na ba paa ɖʋpɩ ɩshɛi ashee Kristo aŋ yukura na. 13Aɖʋwaa nbaaɖee boo ba pɛŋɛ ma kə ba na səra na kʋm mura na ama batɩyɛ ɩpɛŋɛ boo na ba na kʋma nyim a nyin tan kɔ ni14ɩpaapɩ ashe mu ma kʋma yɔ na na ki ɩee nɖiyarə Yeesu Kristo aŋ yukura lan na alam na bakal nɖʋniyan nŋʋni ashe mʋ na amʋ ashe nɖuniyan. 15Aɖʋwaa kile nbaɖee ba pɛŋɛ ma na nbaɖee kəba pɛŋɛ na ma na tʋrəna ama nbadee ba na tʋrə ma na gəm nbaɖee ba le gɩfɔlɩ kə baja ma. 16Ashee barɛ nbaɖee ba na kʋm mu ra ma fɛɛ na ɩshɛyi ŋɔka ɩda she pɩ na ɩsraɛl Gaja ka ja.17Nfɔlɩ ʋɖən apa kɔkulo aŋə ganɔna aɖʋaa Yeesu ɩlamba ba ɖa amalan 18Nɖiyarə Yeesu Kristo a gʋjɔɔ gʋɖa shee anyinŋŋɔro am baja amii.

Ephesians

Chapter 1

1Pɔl Yeesu Kristi akənja ɖən na Gaja kʋʋsɔlɔ, Gaja kasamaa nɩ Efɛsɩn nɩ naa ba na Kɔŋ Yeesu n'ɩja ma. 2Gaja kʋkʋmʋ n'ʋɖaʋ fɛɛ ʋ ɖa anya laŋ n'ataya Yeesu Kristi aŋyiɖa.3Gaja kansala nɖa ashee atɩko yar Yeesu. Aɖʋwaa aɖʋ k'atʋ aləbarka, aŋunii buɖu mbuɖuu ba na lee Kristi ʋnyiŋu ma nɩ. 4Gaja ga laa k'atʋ asul ɖoo ɖulunya kʋsəbʋ nɩ naa gɩ ɖa cɩrɩcɩrɩ a paa bəla n'atʋ akoɖən ɩnyine nɩ na.5Gaja ga cee atʋ pɩ bapur na Yeesu aŋyɩɖa, ɖaa alee naa atɩcɩno ɩkər ma. 6Atʋkʋboŋu na gəŋ ʋsheeshu n'ʋkʋmʋ fɔ ashee arɛɛ a sɔlɔ nɩ ma.7Na Yeesu Kristi, gɩ wʋɖa ʋnyɩnca ʋsoŋsono laŋ kʋɖaʋ n'ʋtəɖu abɔnɔ nɖee ɩ fəl boŋo ma ashee 'amaana kaləbarka laŋ. 8A yuga 'aləbarka ɖe atəbaŋunii laŋ na gʋŋafaŋa na ntɩyaashɩ.9Gaja pala n'ʋcɩnsɔlɔka gɩ yɔ bʋkɔɔ bʋ ɖa ŋkomo nɩ ma ɖaa ga sɔlɔ ma na alaa afaŋa na Kristi. 10Kristi aleesʋra ɩ lee gakɔŋkɔŋɔ kaalei jɩ a wala ayɔkɔ nɖee ɩ na gatəna laŋ na nɖəla laŋ ma arɛ ɖɔŋkɔnɔ Kristi laŋ.11Na Kristi, ba laa atʋ ɖaa tiibi baja ma. Gani ga cee lee n'arɛɩ nɖee a na lee aleu ɩŋʋnii na ʋnaʋ nɩ. 12Gaja ga tɔɔatʋ pɩ naa gɩ səla alee basəbaka ba shee Kristi ɩja ma gəŋ ma gɩ tɩ gɩ səra aŋə ʋshesheu.13Na Kristi, ɩ rəŋə ɩja kaalei ma, naa ɩ shee ŋŋuro nsoŋsono ɩja ma, anyɩnsala nɖa efanjil nɩ. 14Ŋŋuro nsoŋsono, n lee tɔlʋma ashee atatiibi halɩ gɩ tɩ cam nɩ aŋunii na gajɩkʋmaka.15Na gani, n rəŋə ba lə anyʋcine kaalei n'ɩkoya Yeesu Kristi n'anyʋsɔlɔ ashee Gaja cɩrɩcɩrɩ kasamaa. 16Kə ma pala ʋnyiŋu Gaja nsala nsheeka ashee na gəŋ cɩ gboo n na nyiŋə na shee anyɩn amɩnyiŋu nɩ.17N tɩ nyiŋə atɩko yar Yeesu Kristi agaja ga shee anyɩn gʋŋofaŋa naa apele anyɩn ʋyɔʋ. 18N tɩ anyɩfolu kɩnyine ɩ kaɖa ŋkomo naa ɩ səra ayɔ ɩja nɖee nɩ a yɩɖa anyɩn ma na aɖaama katiibi Gaja kasamaa aŋunii nɩ.19Amɩnyiŋu nɩ, n tɩ taba ɩ yɔ ɩkashɩ k'ɩ wʋɖa ʋsəbʋ na naa gɩ shee ɩja ma, ashee kɩkashɩ ɩbʋmbɔnɔ nɖee a na lee n'alesra ma. 20N'ɩkashɩ ɖe nɩ, Gaja ga ŋənə na Kristi tam nɖee a ɖa bakono nɩ ma naa atɩ agʋnyɩsono laŋ Gaja laŋ kabuɖu. 21A tɩ Kristi alən na aɖibaja baŋunii, ɩŋa n'ɩkashɩ n'ayɩɖa ɩŋunii ba tam ma. Kristi k'a jɩgɩyarɩ tam nɖe kanɖənɖən ama anyɔn na ɩtam bafɔlɩ nɩ.22Gaja ga ɖʋ ayɔkɔ ɩŋunii Kristi ɩkei nɩ naa ashee nɩ cɔɔcɩ ɖaa gɩŋa ma ayɔkɔ ɖe laŋ. 23Cɔɔcɩ a lee ka agʋlɔ naa rəŋǝ n'ayɔkɔ ɩŋunii.

Chapter 2

1ɩta lee anyim, ɩce acɩ a shee anyim bonɔ. 2Anyim bonɔ ɖe nɩna ɩce na sava nɖʋliŋa ni. ɩɖa ɖaa na ʋpɩ ɖee ka nacʋ ayar na ma. 3Atəbanyʋni gi cee le bɛvɛ nbabee kba shee ijɔ ma na. Ati giti le alewʋ bonɔ, Na atəgʋlɔ kʋjɩn sɔlɔ ka.4Gaja gale atanja sʋvʋ ni na a shee ʋsolʋ nɖee a solɔ aɖen ma lan. 5Atɩɩ cee aci a ti bonɔ ni, na pi na atʋn nɖʋlinya nfoli Kristo ni. Gaja ka gʋjɔɔ lan na ifʋra. 6Gaja gaman ŋənə atʋm naa atii tʋ gadʋ soŋsono Kristo Yeesu ni. 7Ale aleʋ iŋʋni na gacəŋkəŋ naa ati səra faηa atʋ agʋjɔ gʋbʋmbɔnɔ. Ati faηa atʋ pi ngate. A shee ʋsolʋ Kristo Yeesu lan.8Aɖɩwa alehevi lan na isɛra fora shee gʋjɔɔ lan iŋʋnii lee Gaja kʋceeʋ na. 9Ki le ɩjɔ avɛ antima na naa asɛra aŋe a gʋlɔ na. 10Aɖɩwa gile gaja kʋɖoo na, alee na Yeesu-Kristo ma a shee Gaja Kantəma nɖee ale dʋ nyii shee təma na gi sara kʋni.11Lige ma waa ɖoo ki cee ɖa ʋnyɩnla soŋsono lan na. 12Aɖɩwa katam ɖe anyɩn paɖa na kristo. Anyɩn lee basana shee ɩsraɛl. Anyɩn ɖa nɖʋliɳa ni san gaja.13Ama nyɩmo, Yeesu-Kristo lam nbaɖee ba cee lən na Gaja ma bati sɛla na Gaja a shee Kristo akɔnɔ lam. 14Aɖɩwa ale ka a ta fɛɛ. Aɖɩwa ɩnyɩʋ prana giden. Apɩ nkʋ nɖee ncee na padaatʋma. 15Apɛɛpɛɛ mara ɳɔnɔ na alee aja pɩna mana. 16Ale alewʋ ɖee ni na nɖʋliŋa nkɔkɔɔ pɩ Gaja kʋnyɩnca lan a shee abʋce ŋkʋ ra lam.17Yeesu apɩ na fɛɛ a shee anyɩm baɖee icee bʋŋa lan nani ma anyɔna nbaɖe ba cee sɛla na nima. 18Aɖɩwa Yeesu aləbarka lan na ɠisɛla na Gaja.19Atɔɔ anyɩm nbaɖee ɩcee le basara ma kikɔ le na, kikɔ le nɖonka kbaja na, ɩle Gaja ka fala ni kbaja pɩ. 20Bale aŋyɩim pɩ dʋ na batənleeja na anɖebɩ ma na pi. Yeesu-Kristo ɖe le kandiyaɩ. 21Alan nkʋɖe yɩɖe asɛnkɛla na ɩnyɩŋʋ kankʋ ma. 22Alan na anyɩn boo ɩɖa naa Gaja ka, nkʋ ma.

Chapter 3

1Ganigaɖe laŋ, am, Pɔl Yeesu 'asarka nɩ karɛ ashee anyin ɩɩ kɩlee kǝbaja na ma. 2ɩrǝŋǝ Gaja ka gʋjɔɔ kantǝma nɖee ashee amʋ aɖʋ anyɩnalaŋ ma.3ɩt ŋɔn ɖaa bʋkaɖa afaŋa amʋ ma. Ngaɖe ɩlee ɩjau ɩfǝrǝ ma na, galaŋa na ŋŋɔn cei shɩ shɩ nɩʋ gʋbɔ gʋɖǝn nɩ. 4ɩta tʋr jɩ ɩtutɩkaashɩ ɩja nɖee ɩfǝrǝ aɖʋ Kristo laŋ ma. 5Saamanɩ asaaka nɩ, kǝ ba ba kaɖa jɩ ashee bɛrɛ vɛ bapur na. Ama nnyimǝ, ŋŋuro nsoŋsono nkaɖa ashee batǝmka na anabi ma na ɩ basim na ma, na.6ɩja ɖe ɩfǝrǝ ma kaashɩ na gǝɩg wao: Mbaɖee kǝ ba lee yuɖaa kǝbaja na ma bani gboo ba lee tiibi baja pɩ na bʋkɔɩ ba nɩ ba tɩ shee na Yeesu Kristo aɖʋ labaarʋ asoŋsono kanɖilaŋ ma na. 7Aɖʋwaa ma: amʋ mpǝra laabaarʋ asoŋsono Gaja ka gʋjɔɔ ngʋɖee ashee amʋ ma katǝŋleeja na ɩkashɩ nɖee ɩna lee ma8Gaja gashee k'amʋ gʋjɔɔ gʋɖe, baa ɖaa nlee ʋpijala mbaɖee Gaja gaɖʋ afǝlǝ ashee agʋlɔ ma banɩ nɩ. Gʋjɔɔ gʋɖe kʋ gǝŋ shee ma lǝ Yeesu alaabaarʋk'arisiki nɖee kǝ ba sǝra ataa gayɛ akiɖe na ma ashee mbaɖee kǝ ba lee yuɖaa kǝ br ja na ma. 9Shee ma kaɖa ashee bɛrɛ baŋunii bayɔ Gaja k'ʋnyaʋ. Nɖe ɩlee ʋnyaʋ ashiiri kʋja nɖee Gaja ŋgaɖee ga lee ɖulinya ma, alugo na saamanɩ nɖee afǝl boŋo ma.10Nɖe ɩlee gǝŋ, naa ŋnyimǝ na cɔɔcɩ, naa aɖi baja na bapaŋaka baɖa alaŋlaŋa ba yɔ Gaja kanɖawaa, na ʋyɔʋ na alesʋra asʋraasʋra. 11Nɖe anii ɩtɩɩ tɩ lee ɖaa ʋnyaʋ nɖee kʋ wǝɖa gayala ayɔ na, ʋnɩɩ tɩ lee na atɩ nɖiyar Yeesu KRISTO MA.12Galaŋ na Kristo, gɩwǝɖa koŋkaarɩ, n'ɩko, awǝɖa tamaa, a t'ʋcine gɩwǝɖa na nɩ ma laŋ. 13Ɩlaŋ ntɩ lǝ anyɩnnalɔ ɩpaa ci aɖʋ ɩshɛɩ nɖee nna jɩ ma, na ɩshɛɩɖe ɩlee anyɩnʋkʋmʋmʋ na14Galaŋ ntɩ cǝm ama kǝwǝ atǝn ata ya Gaja aŋyɩɩ. 15Nɖee ataŋo bʋŋʋma bʋŋma bʋŋunii alaŋ na tǝn. 16Ntɩ nyiŋǝ nɩ ashee anyɩn a arisikɩ k'ʋkʋmʋ naa ɩruku n'ɩkashɩ, na ŋŋuro nsoŋsono nɖa anyɩn nɩ nɩ.17Ntɩ nyɩŋǝ nɩ ʋcine nɖee ɩwǝɖa ma laŋ Kristo a ɖa anyɩnɩfoluni. Ntɩ nyiŋǝ waa ɩyiʋ awǝɖa ilǝlǝmǝ ʋsɔlʋ nɩ. 18Ɖaa ɩɖa ʋsɔlʋnɩ ma, anyɩn na basaaka ɩ bashee nɩ ɩja ma ɩtɩɩ man ayɔ Kristo ʋsɔlʋ k'ʋbɔɖʋ, k'ʋlamʋ, k'ʋsheme laŋ, na k'ʋloŋ. 19Ntɩ nyɩŋǝ na shee anyɩn ɩyɔ Kristo ʋsɔlʋ k'ʋyɔgʋ, nɖee ʋwu ʋyɔʋ ʋŋuniima. Ɩtɩɩ sǝra a lee gǝŋ naa Gaja ka baamʋnʋ ɩrɩŋǝ n'anyɩn.20N'nyimǝ, nɖee awǝɖa ɩko ataa sǝra a lee alesʋrʋa ɩbʋmbɔnɔ ɩwu baamʋnʋ, ɖaa gɩ na taba kokoo gɩ na nyɩŋǝ, ɖaa ɩkashɩ ɩɖa atɩ nɩ nɩ na lee ma. 21Ajɩe ʋkʋmʋ cɔɔcɩ nɩ, na Yeesu Kristo ɩsaamanɩ baŋunii nɩ na ce na ce ami.

Chapter 4

1Đaa ile ikoyarə nkʋpɔka kə baja ma ntɩ she nyim ʋcine isara ɖei ɖei ka Gasana ashe ʋnyica nɖe elam ba yiɖa nyima. 2Savama na ʋciŋkərə ka ʋbʋ bɔnɔ ka Gasana na suru cam ma anyi ba woorə nʋ sɔlʋ. 3lema koŋkari ale ʋdɔŋ kɔ nɔ nŋŋro nsoŋsono ni asne fɛɛ kʋɖaʋ4Gʋlɔ Gʋdɔŋkɔnɔ na nŋŋronsoŋ sono nda ka ɖaa bayiɖa nyim ʋnyica ɖɔŋkɔnɔ lam na yidena a nyi nʋyidu 5Na ikoyarə dɔŋkɔnɔ daka, ʋcine ʋdɔŋkɔnɔ da ka, ʋmnʋbutoni ʋɖɔ ŋkɔnɔdaka 6Na Gaja ataya ada baa ma kɔnɩ kandi lam na.7Arɛ baa apaŋɔ atɩ nɩ nɩ aʋda alə barika aɖʋ Kristo a gujɔʋ lam 8Daa ʋŋn ʋɩəma tam ndee abodo a ɩam ma na ce ntom acetilə Gaja ka ɩei ashee ntom kəbaja. alee Gʋjɔ ashee sama.9Abodo kashi jiwaa bayi apala arəgə gatənakatən tən aa 10Arɛ ndee arəgə tən ma arɛ de nɔɔ a kɔ ka bodo aɩam sama a ɩe gə ma na asəra ariŋɔ ayɔkɔ iŋ ʋni.11Kristo ayʋga gujaʋ ngʋde ba kəŋja, andobimana, ba laa barʋ sheja, batəŋ ka, na ba faŋɔka 12A le gəm na tɩ nbadee ba na she ija ashe Gaja kantəma ma Kristo a gn ɩɔ kə ba cere cere ka. 13Adana ɩe gəm na gɩpɩtə ʋcine dɔŋ kɔnɔ ɩan. naa giyɔ Gaja purə ada na ɩe gəm aɩɩ gipitɩpra bakan kəra boo ɖaa nbaɖee bariŋ na Kristo ɩkashima.14Ada gəci na gipa kɔɔ da na ba pi ma na oda gəci na gipa kɔɔ da krikri na, ada gəci na gipana fəɩ na asərə kʋfaŋʋ na na barɛ nbaɖee ba ʋɖa gʋfaŋɔn paapa ka gʋja ma 15Ama gitɩgɩ ɩɔ ɩja nʋsɔɩʋ, apeɩe barɛ ɩkashi baa npaŋɔ nina she arɛ ndee aje kandima Kristo 16Kristo atiwaɩa aɩɔ nɖee ina she ija ɖʋ Gaɖʋ Gaɖɔŋkɔ nɔ idawaa iree ne ɩŋʋni ɩcəra na gʋɩɔ gukpərə na da she ʋsɔɩʋ.17Ga ɩam ntɩ nyiŋɔ nyim iko yarə a nyiɖa pa ma kɔ sara ɖaa nko moni kɔbaja ba na Sara na ba faŋɔ fɔyi kijama 18Ba faŋɔ ɩda nkomo ni kija ba ɩe ba sa na pi ashe Gaja ka aye nya she she ɩam na ba gifoɩu gi cərka. 19Kə ba kɔwʋ ɖa icifala ba ɩam balɔ ashe aɩesura nɖee kitəŋɔ na ma ashe yashi ba bɔnɔ.20Ama anyim kiɩe gəmci irəŋɔ Kristo nyi da na 21Nkʋma waa ba faŋɔ nyim aɩam waa ɩsono iŋɔʋni ɩda Yeesu ɩam. 22ɩnila gasana gaŋɔno a nyɩ na na arɛ ndee ana yɛɛ ganʋ cɔcɔ ka ashe npaa pa kandi ɩame ma.23Fuba ma anyi na faŋɔ ashe anyi nŋŋʋro. 24Ka ra ma barɛ nbadee ba da Gaja kuɩa ɩam ma ayɔkɔ fɔɩɩ bale pɩ na ija na dei ija kʋja na ba nyɛ ni ba ba səra ayuga na barɛ nbade ba na yɛɛ boo ma.25Ga ɩama a nyin guɩɔ ʋ təru təru təru ni ɩə ma ija ashe baa arɛɛ na anyi baworə dʋwaa atɩgije atəbawor 26ɩtacam ʋnyana pa ma na ɩe nbɔnɔ na 27paa ma paɩa ʋshile ʋfədaa nyunʋ nyana ɩam na. Paa ma shee jindi unyi cadəmna.28Arɛ nɖee a na nyim nyimo ma kəba kɔɔ tɩ nyim na ama batə ba ɩə ntəma, batəbaɩe ntəma ɖaa ɩsəm ma 29Galibɔ nɔ Gaɖə ga paa duo anyi Ga nɔ nɩna ama bʋɩeɩ nbʋɖee bʋna duwo anyin ga nɔ ni ma bʋ soŋ sono buna na pele na na kaŋɔ na nbaɖee bana rəŋə ma 30Pa ma pɩɛ Gaja kaŋŋuro soŋ son kucinee na aɖʋwaa nɩam na ɩcee rəm ashe ʋshile kənja.31Ashe iləm na anyi gʋlɔ nshiyo, na ale sura ɩbɔnɔ, ʋnyana, bu boro. Na alʋntɔ, na gɩrɩ bɔnɔ ba Gɩ pa ŋɔji. 32Wʋɖa ma na anyin ba worə nɖawa nsoŋsono, wʋɖa ma gifolu ashee anyi ba worə, təɖə ma anyi ba worə ɖaa Gaja gatə ɖə nyin na Kristro aŋyiɖa ma.

Chapter 5

1ɖaa ile Gaja abasɔlɔ kama lema Gaja abatɔ tɔɔka. 2Sara ma kʋsɔlʋ ni ɖaa Kristo asɔlɔ atʋ naa ashee atʋ aɠulɔ, aleeka kʋjɔʋ naa ale sara ɛcɩm na Gaja ma.3Ile Gaja abaja, aɖʋwaa anyɩŋə sulu ki bacaa ale alesura abule bɩɖim na ɖaa ɠisəna na fɔɩfɔɩ,, ba ʋjɩwa, ɠujulu nayɛr aɳɖɩŋdɩŋ ija . 4Baa pamala buleɩ bʋsantəlaka ɖoo na ma yaa ni bɔnɔna, ma buyi lile na ajowa. Kankim bukoɛ icɩm ma Gaja kɩkumɔ.5Aɖʋwaa arɛn nɖe una leɠɩsəna fɔɩfɔɩ, ajiwa yaa ŋpiɛyar kashee waa ŋɖe anapɛɠɛ akʋna ma, kaʋɖa tiibi ɖem arjana ni. 6ʋɖim abaa paapaa nyɛ na ashee na fɔɩfɔɩka buleɩ na kale sura ɖe lam na Gaja ku nyana ana rəɠə bepi ŋbede kɩbana cu bɛrɛna balam. 7Pama ʋɖana pi ɠəɖɩŋ na.8Aɖʋwaa icee lee ŋkomo ni kɩbaja, ama nyima ilee ʋkaɖʋ ni kɩbaja nɖɩyar ni.Kɩɠe ma sara ma ɖaa ʋkaɠʋ ni kɩbepi ma. 9Aɖɩwaa ʋkaɖʋ kipi ilee bucima buŋwu ni, utəŋə ni ijaa . 10Yɛɛma bukɔɩ icim nɖiyar ayi ma. 11Baa ma le ŋkomo ni ka le swu ɖiŋ na bəla mayɩna bənaɩ. 12Aɖuwaa alesura pana le ŋkomo ni ma iwuɖa iji fala awu bele ɠem.13Baɖana le kale sura ɖe kabuleɩ iɖee ɖoo ʋkaɖʋ ni 14Gem na bukɔɩ bɩna ɖoo ɠɩshab ma itiipra ʋkaɖʋ. kalaŋ na bale waa ŋene akiŋɖe una folɩ ma, ta bokono ni, naa Kristo akaɖa ŋkomo asheeki.15Lema lakarɩ ashee na anyina ɖawu ni, ɛkpaa ɖaɖa ɖaa ɠiyashɛshɛ baja ma na, ama ɠaa ɠuya yɔkɔ baja na 16Rima aluwatʋ aɖʋwaa ishile kicɛn na . 17Bama le ɠɩyashɛshɛ baja, ama riŋə ma bukɔɩ bule nɖiyar ʋsɔlʋ ma.18Paa ma anyɩn bukana kʋyɔɠɔ naa ashi na, ni itice uliuni na, ama ŋŋoro- soŋsono irɩŋə na anyɩŋ 19Man ma bawor ayɩɖa təlo akəɖa-nyɛ akʋma aɠiyarɛ Gaja ka ŋŋoro kija, yiɖama atʋlo na akuma nɖiyar. 20Sheema Gaja ʋumʋ baa muni na nɖiyar Yeesu-Kristo anyiɖa ni. 21Ina nyine Yeesu ma nyine ma anyin bawor.22Usimpru, nyɩnɛ ma anyɩn ba hlu, ɖaa nɖiyar. 23Aɖʋwaa usoro leka usəmpru ndiyar ashee usəmpru ɖaa Kristo ale ndiya she cɔɔci ma.Ale ɠulo kacamka lam tɩm. 24ɖaa cɔɔci anyɩne Kristo, ɠim ci basəmpru boo anyɩne babo klu buŋni ni.25Basoro, sɔlɔma anyn baka, ɖaa Kristo asɔlɔ cɔɔc.boo ma, naa atowa aɠʋlɔ shee. 26Naa aɖa ciriciri; naa ale ni iɠa ciriciri ashee na bulo na aɠule. 27Aleɠim naa afaŋa ɠulɔ cɔɔci ʋkʋkaja, kaʋɖa ajɔa na, baa ɛsna ɖim, ba akoɖiŋ kewuɠa, ama iɖa ciriciri baa ŋbonɔ ɖiŋ kiiɖa na.28Gimna bosoro boo, basɔlɔ baabaka ɖaa bosɔlɔ baa ɠula ma.Arɛ asɔlɔ akarma asɔlɔ aɠulɔ. 29Uɠen kaŋʋ aɠʋlɔ yɔ na, ama atəŋ ɠʋɖowu ni na asɔrɔ ni, ɖaa Kristo boo asɔlɔ Cɔɔci. 30Aɖʋwaa ɠilee aɠulɔ kansaʋ ji.31ɖaa ɠim ma arɛ taatəbə ayar na anar, naa atɩmam na kar, naa banyiʋ beɖe bakpra aɖɔŋkɔnɔ. 32ŋtəma ŋɖe usaŋkala, ŋtə le ale na Kristo na Cɔɔci. 33Ama, baa ŋana asɔlɔ akar ɖaa aɠilopi, naa usəmpru anyɩŋə ukru.

Chapter 6

1Bapɩ nyene ma anyɩn baya ɖaa ikoyar ma adʋwaa ɩdaka cɩrɩcɩrɩ 2"nyene akawʋɛ na akaŋana" ilee Gaja kagʋpɔ"gʋsəbaka kʋ na bʋkɔɩ anaalee ma" 3"naa baamaakɔnɩ icɩm ashee ake naa aki ŋŋuro nlama dulinya nɩ".4Anyin ɩɩlee bapi baya ma, paa ma na pala anyin bapi bʋcɩne ʋnaa na piɛ na, cere ma ɖaa isɩm bada ma, na ndɩyar ʋceru.5Adɔŋpəla nyene akɩtanɩ yar, na gir ma ndee adʋwo na anyin gifolu nɩ ma nyene ma pɩ ɖaa ɩnɩɩnyene Kristo ma. 6Paa ma nyene pɩ saandee bana ŋə anyin kandəndən na nyene ma pɩ daa Kristo abadɔŋpəla ma .Lee ma Gaja kʋsɔlu nʋcɩne ʋsoŋsono. 7Lee ma bɔɔta naanyən ʋcəne ʋŋunɩɩ daa ɩnɩɩ lee Gaja bɔɔta ma na kɩlee barɛ na ma. 8Yɔ ma waa bʋkɔ bʋsoŋsono ŋbʋdee arɛ alee ma acam kagʋjɔɔ Gaja sul, baa maa adɔmpəla yaa arɛ ndee ada ashee agʋlɔ ma.9Anyin batanja lee ma gən gboo ashee anyin badɔmpəla. Paa ma naashɩɩ pɩ na ɩyɔ ləwaa ndee ajeɩ badɔŋpəla na bataŋja ma ada alaŋ ɩyɔ aləwaa ka na sɩŋkir na.10Galaŋ kaŋkər ma anyin gʋlɔ ŋdiyar nɩ na ɩkashɩ nɩ 11Karama Gaja kagʋtara kitoko. naa isra yide atəŋe sheetaanɩ.12Adʋwaa atʋgʋtara kʋʋle gʋrɩlɔ na akɔnɔ kagʋja na.Ama ŋkomo nɩ kɩkashɩ baja, aŋuro bɔnɔ kɩkashɩ baja, nkomo nɩ kagiyarɩ baja, naatəŋə aŋuro bɔnɔ ŋdee ɩda alaŋlaŋ ma. 13Galaŋ kara ma Gaja kagʋtara kitoko, naa ɩsra ayide gɩshɛbʋ atəŋe mbɔnɔ ɩshile ɩbɔnɔ nde nɩ. ɩtalee bamakɔnɩ boŋo na ɩyɩ de gɩshɛbʋ.14Galaŋ yɩde ma gɩshɛbʋ. Naa ɩtarəm ɩja kabɛlɛtɩ na deɩ deɩ kagɩfolʋ 15Kara ma ɩja kakɔdɔkɔɖɔ naa naləfɛɛ kagalee. 16Baa saapaŋana toŋoma ucəne daa nrukɔ ma. na bʋkɔ mbʋdee ŋgəsra nadur na ibɛrɛ abʋtapɩrɩ kʋtonu ma.17Səw ma ʋcam alam atən kaŋfu na ŋŋuro kagapɔu ngadee galee Gaja kagalee ma. 18Na ʋnyiŋu baa ʋpa ŋa na naa nyɩŋe na snee barɛ, naa ma na nyɩŋe ŋŋuro nɩ baa saa paŋana, na gʋfaŋa gʋde lee ma laakaarɩ naa na nyɩŋe na shee Kristo kəbapɩ.19Naa ɩnyɩŋe ashee mʋ, waa ntaŋana aŋganɔ Gaja gashee amu galee ŋgadee malə ma.Nyɩŋema waa masra alə Gaja kagʋjɔɔ ashee barɛ 20Galəsoŋsono laŋ na nlee Gaja katəmka ndee ada cɛɛnɩ nɩ ma naa ma sra alə galee gade nʋkaŋtaŋ daa ɩsɩm malə jɩ ma.21Ama naa ɩsra gboo ayɔ daa ŋnalee ntəma ma daa ama lafɩa gboo ada ma ticik amʋwor sɔlɔka na Gaja katəleja ataa le anyin bʋle bʋŋuni 22Galaŋ na ŋnatəm nɩ anyinasul waa iyɔ daa gida atɩa ma, naa abʋro anyin ʋcɩne.23Fɛɛ kʋsəu ʋda ashee atəbaja, na Gaja kʋsɔlʋ na ucɩnei ʋɔluona Gaja, na atəndiyar Yeesu Kristo sul. 24Gʋjɔɔ gʋda ashee barɛ mbadee basɔlɔ atəndiyar Yeesu Kristo ʋsɔlu nacə nacə.

Philippians

Chapter 1

1Pɔlɔ na Timotee Yeesu Kristo a ba təŋ leeja na Yeesu Kristo a baja nba ɖee baɖa Filipə ma a sba na cɔɔ ci kba təŋ təŋ ka na ŋɔ ono 2Gaja ataya na Yeesu Kristo iko yarə ba gʋjoʋ na fɛɛ iɖa ashe nyim.3Ntɩ kʋ ma an Gaja ashee anyi nʋligʋ baatam paŋɔ na. 4Amʋnyiŋʋ baa ʋpaŋ nina nʋ ciŋkə rə ka na nnanyiyɔ na she yin. 5Nti kʋma Gaja ashe ganɔ gaɖŋkɔnɔ na laa barʋ soŋ sono ɖoo ʋbʋni ali aticim urɔm. 6Nshe ija waa arɛ nɖee a sba ntəm a nsoŋsono ayicim ma a taa təwə ntəmaŋɖe ali Yeesu Kristo ʋshile.7Icm ma ɖa gəm na ʋcim kərka ashe anyin baŋʋni aɖʋwaa ntoŋe nyim a mucine ni icee le barɛ nba ɖee gicee bʋŋ manɖa gujonima amʋ kupɔka ka tam na a ma sə riya nʋkamtam tam iaa barʋ kʋja. 8Aɖʋwaa Gaja a mɩ sə riya na gəm waa nsɔlɔnyim ali a mucine nii na Yeesu Kristo anyiɖa.9Na ntiyiŋə anyinʋ sɔ lu ʋ pele na ʋyɔ batam payɔ na na ʋtɩ kashɩ ʋɖa 10Ntiyiŋɔ iyɔ kʋkiɖʋ na ɩa bukɔɔ bu cima ntinyiŋɔ gəm na iɖʋ ija galə ka gapa ɖa Kristo ushile na. 11Acŋɔ na irŋ ipi na ʋyʋ gʋ Yeesu Kristo uja na Gaja kukʋmʋ na ayi da kʋtaʋ.12Nyimo ntiɛɛ iyɔ waa aɩe surɖee ipɩ to muma ice na laa barʋ nyii. 13Đaa amikɔyi ma a mi shi shiri Kristo ni ba tə ba yɔyi na nbaɖee ba na kə ɩe gayarɔ təna ma na arɛ ba paŋɔ na 14Na ambaja ba ɖəm baŋɔ aʋjo ikoyarə sule aɖʋ ama shi shiri le batiɩə gaɩe geɖe na she ija.15ijani badǝm batile na bʋcinsɔlɔ ka badǝm na aʋcele ama badɔm bana yi da kristo na nʋsɔlʋ. 16Nbadee banayida kristo na ʋsɔlʋ ma bayɔ lǝwaa ndatiana a sne laa barʋ kukidʋ. 17Ama badɔm ba tiyido Kristo na yɛɛ ba riiba nafaŋa balɔ nayɛɛ bayɔpi bayɔɔ waa ba nayɛ mʋ na bulei a mishi shirinɩ.18Ama gǝni ceii na gɔm ba bayi na itasɔ!" il ena ʋyolu koo naija kristo ni nɔyida nda galam a mʋyɔ nɔgʋlɔ ɛɛ amʋtmayɔ amgʋlɔ. 19Adʋwaa nyɔwaa inide ile ʋnyinca nato mʋ madʋwo fɛɛ anyinʋŋʋ na Yeesu Kristo nŋro soyson lam na gǝm ɩnɩpɩ.20amgufayɩ na a makoŋ kovi lamna kmaʋdaa kmaʋda akodǝm ki kicifaiana ama nyimo na daa bajǝm ma ngʋlɔni Kristo nnyida amʋŋro ni kooko ombucee kaŋ kǝm. 21adʋwaa kristo aleka amʋŋro na bʋce kbʋle ambʋjana.22Ama itajʋwaa arɛ ajiaye naanta ŋkɔ itiŋm ipina she amʋtǝma gǝmma kɔ ma kɔɔ yɔ bʋkɔi ma ɩa ma na. 23nwʋɖa ʋwʋɖa ʋka ntam bʋɖu bʋ nyuiŋʋ ntifaŋɔ maɖʋwo ɖuniŋna ni na ɖa na Kristo nɖee iləm gaɖʋ ma iso no ni. 24Anyina ɩam ashe ma ɖa ntankɔ ni ashe anyisono kanɖi ɩam.25Aɖʋwaa nshe ija. Nyɔwaa ntə ma aan anyim ashe anyi yɩ kʋcəʋ na anyinʋ nʋ ciŋkərə ka ʋcine ni kʋja. 26Anyim anyim nu cikərka na gəm waa ikʋma anyin gʋ lɔ Kristo ni amala matapele gʋjɔɔ gʋjɔɔ gʋfɔli aminyine ni na nyimo. 27Jima ayee soŋ sono ndee ana shee Kristoa laa barʋ ma lemagǝ na ma pɩtɩ ŋɔnyine koko nakama pɩna marŋɔwaa itoŋɔ laabarʋ nŋro soŋ sono ndɔkɔnɔ ntiyɛɛ ma rɛŋɔ waa itimanale ntma na nŋro soŋ sono ndɔ kɔnɔ ashee ʋcine la barʋ soŋ son kuja.28Anyim pama pata ʋdǝm a naŋɔ ŋme na badee sule ʋdǝm a naŋɔ nyim na badee sule ʋliu na ashe pi ama aŋme ilee ʋcinkǝrǝka ka na ʋdʋwona Gaja sule ma asheŋm. 29Adʋwaa daba sheŋmna kristo lamna. na kilee gishe ni ija kan dɔm dǝm na ashe giji ishɛy ashe ni gboo. 30Adʋwaa gʋtara gʋdɔŋkɔ nɔ kʋ imane acǝ daa amboo ncǝ ma na ɩtɩ rǝŋɔ ŋmo waa dana mʋynʋmo.

Chapter 2

1Nyɔ waa: koŋkaari aɖa na Yeesu aŋyiɖa. Nyɔ waa: Gʋlɔrɩka gʋɖa na'ʋsɔlʋ. Nyɔ waa: ŋŋuro nsoŋsono ntɩ shee anyɩn ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ. Nyɔ waa ɩshɛɩŋəka ɩsoŋsono ɩ ɖa anyɩnasul. 2Shee ma amʋ ʋciŋkərka na anyɩŋgʋfaŋ gʋ lee gʋɖɔŋkɔnɔ. Anyɩnʋsɔlʋ ʋlee ʋɖɔŋkɔnɔ na ŋŋuro nsoŋsono, naa anyu ganɔ ga lee gaɖɔŋkɔnɔ.3ʋɖən a paa lee akɔɖən na faŋ a waa: anɖəŋɖəŋ lee ka kpatakɩɩ na. Ama aburo agʋlɔ atən na ŋə basaaka waa bawəɖa aŋfaa nɩ awu nɩ. 4Paa ma yɛɛ anyɩnɖənɖən a nyɩnɩja na, yɛɛ ma basaaka bija gboo.5Wəɖa ma gʋfaŋa gʋɖɔŋkɔnɔ ɩɩ gʋɖa Yeesu Kristo nɩ ma. 6Aɖa ɖaa Gaja ma, ama ka tɔɔ agʋlɔ akparɩ na Gaja, na, ɖaa bʋkɔɩ acəra na agʋlɔ ma na. 7Ama a yɛɛ agʋlɔ afar, naa atɔɔ agʋlɔ apra atəŋleeja. Aɖoo ma aɖa ɖa ɖaa arɛ ma. 8Abʋro agʋlɔ apəra a nyeneka halɩ bʋce. Gʋyo kaŋkʋra laŋ ka bʋja.9Galaŋ na Gaja gataa nɩ a laŋ, naa ashee nɩ nyɩɖa nɖee nwu ayɩɖa ɩŋunii ma. 10Alèè gəŋ, naa na Yeesu aŋyiɖa akəwə iŋunii ɩcim atən alaŋ n'atən, na gatəna katən. 11Naa ɩkərə ɩŋunii kpataa ɩyɔ waa: Yeesu-Kristo alee ka afʋraka, na Gaja k'ʋkʋ mʋ.12Galaŋ ambasɔlɔka, ɖa ɩ na nyene baaŋjəŋ ma, kɩ lee waa: saa nɖee nɖa anyɩnasul ma na ama nnyəmə nlɩ gaɖʋ ma. Kara ma gayɛ a lee ntəma ashee anyinɖiŋsono na cu Gaja na tar aŋyɩɩ. 13Aɖʋwaa: Gaja gaɖʋka jɩ a nyɩn nɩ nɩ waa: ɩ lee ɖaa asɔlɔ ʋŋərə nɩ ma.14Lee ma ɩ ŋunii paa ma beleŋshi na paa ma ŋumoŋumo na. 15Lee ma gəŋ naa gawakanama ga paa wa a nyɩn na, taalɩ ɖən a paa ɖa na, ɩlee Gaja bapur aɖa ɖei ɖei. Sara ma gəŋ na ɩ naa ŋələ ŋələ ɖa ʋkaɖʋ ma ɖulinya nɩ, saamanɩ abɔnɔ nɖe nɩ. 16Toŋo ma ŋŋuro kaalei gaɖe gishɛbɔ naa ma ŋə ngaɖee ma kʋma na aŋgʋlɔ Yeesu Kristo ʋshile, ka saa na ma yɔ waa: kəma cuu kokoo nlee fɔɩ kantəma na.17Baa maa ntɔɔ aŋgʋlɔ a laa saraa, saraa ɖe aɖʋ a nyɩnʋcine ɩwəɖa nna kantəma laŋ amʋcine ʋkər amʋ-na-nyɩn. 18Đaa gəŋ ma, ɖa ma ʋciŋkərka nɩ, amʋ-na-na-nyɩn gɩ ɖa ʋcɩŋkərka nɩ.19Ntɩ saa waa na ati. Nɖiyar Yeesu aŋyɩɖa, ma təm Timotee anyɩna sul a pɩ naa ma ŋə ɩkaŋkurɩ ayɔ bʋkɔɩ bʋ ɖa anyɩnasul ma. 20Kə ma wəɖa ʋɖən a na faŋfaŋa anyɩnalaŋ ma na. 21Aɖʋwaa: Ba ŋunii ba tɩ kərə kərə bɩ ja kə ba na kərə kərə Yeesu ɩja na.22ɩyɔ 'a aŋfaanɩ , ɖaa ʋpi a na kaŋa na yar na lee ntəma ma, gəŋci alee n'amʋ ntəma laabaarʋ asoŋsono nɩ. 23Ntɩ yɛɛ ma təm nɩ, ama shee ma yɔ bʋkɔɩ bʋɖa ashee amʋ ma gɩshɛbɔ boŋonaɩ 24Ama nwəɖa na nɖiyar tamaa waa kɩɩ lɩŋ na aŋgilopi ntə ma pɩ.25ɩhɩɛ wa ma təm Epafʋraɖii, A lee ka amanyɩv taja ɩbobo nɩ, acəŋə alee ka nɖee a na cam galeɩ na ce na ma, ana kaŋa na mʋ. 26Nkələ nɖee ɩrəŋə waa: Agʋlɔ ma, ʋcine ɖe pɩɛ paa, aɖʋwaa atɩ yɛɛ waa acɔɔ apɩ anyɩnasul. 27Acɔɔshɛɛɖɛ paa na yɛɛ na bʋce, ama Gaja ga ŋə 'ɩshɛɩ. Kɩlee anɖən ɖən ɩshɛɩ na, amɩja gboo naa ma paa jɩ ɩshɛɩ akpala nyɩ-nyɩʋ na.28Nkəʋku na təm nɩ naa ɩta kɔɔ aŋənɩ anyɩnasul, anyɩnʋcɩne ʋkər ɩta saa n'amʋ kə ma kɔɔ na lee sika yɔgʋʋ na. 29Cam ma Epafʋnaɖii na nɖiyar aŋyɩɖa nʋ cɩŋkərka. Nyene ma bɛrɛ ɖaa agʋsʋra ma. 30Aɖʋwaa Kristo antəma laŋ na ayɔ waa a ci. Ka maɩ aŋŋuro na, alee ntəma , nɖee kɩɩsəra alee ashee amʋ na ma.

Chapter 3

1Aŋgalee gaboŋoka ni ambaja anyin ʋcineʋkər atɩndɩyar Yeesu ni.Kəmapala gali gadɔŋkɔnɔ gade kʋŋɔn ashee anyin na gali gade gatɩ galaa anyin 2Leema naŋkəli n'ɩsəna Lee hankəlɩ na batənleja babɔnɔ.Leema nankəlɩ na ʋpɛŋʋ ndee kʋlee ijakʋja na ma 3Adʋwaa atu gileeka ʋpɛŋʋ.Atu ginakuma atagʋlɔ Kristo Yeesu ni, gəŋci kɩɩnadʋ atɩɩcine gʋrəlɔ ni na4Amʋ gboo ma nsəra adʋ amʋcine gʋrɩlɔni ʋɖən ata naa faŋa isim ade adʋ ade ʋcine gʋrɩlɔ ni maa amʋ ŋnəmawu. 5Ba pənŋɛ mʋ na ushile ganaa na kʋja Israel kʋpi, bɛnjamɛ abʋŋʋma, hebrə kd Hebrə ita saana farɩɩsi kəbaja bagʋpɔ6Nnaashɩɩ cɔɔci manakilee na gʋcəra na ita saa na gʋpɔ ndada deidei. 7Ama alesʋra ndee ibʋŋalee isoŋ sono elee kpata ku ma ɩnɩnɩ nŋəwaafɔɩ na Kristo laŋ.8Galaŋ ntəŋə aləsʋrade iŋuniwaafɔɩ daa ɩyɔ atɩndɩyar Yeesu Kristo adidi ma ndee laŋ nbəla alesʋra iŋunu ma.ikide iŋunii daa ifɔrɔ ma naa ma wʋda Kristoʋ 9Naa mada anɩ nɩ kilee na ama deidei gʋpɔ ni kaja na ama ndee giwəda ucine Kristo ni ma, na deidei ndee aduo na Gaja sul ma 10ŋnyimə ntiyɛɛ ma yɔ Kristo na ʋŋənu ki kashi ,na ganɔ gadɔnkɔnɔ kishɛɩ. Ntɩyɛɛ na doo ni Kristo na abʋce ni daa gʋsʋra gʋdən 11Naa amu gboo ma səra aŋənə adoo bakono ni.12kilee waa ncam ayɔkɔde boŋona kilee waa nkanada deidei na ama ntɩ lee koŋkari na cu garɛ waa mari aduwaa amu gboo Yeesu Kristo ari mu. 13Ambaja kəmakʋma waaʋ ntəma kəwa ti ri na ama ntilee akɔdən:naa na nyir bʋkɔ nbʋdee bʋda ŋkəm ma naanaataa na ki de bʋkɔ nbʋdee bʋda ŋyɩɩma 14Nticu garɛ nayɛɛ ma jə ndi, naa cam Gaja kagʋjɔɔ gʋbuŋbɔnɔ ngʋdee guda Kristo Yeesu nɩ ma15Gəŋci atəganɔ nbədee gəkpər awʋda gʋfaŋa gʋdɔŋkɔnɔ ma itasaŋrwa anyin iwʋda gʋfaŋa gʋfɔli gʋdən Gaja gboo gatəgakadaji 16Kajasaa gadu ngadee gisra lee kpa ma gəda ncəm kən17Aŋbaja naa ma na tɔɔtɔɔ mu naa ma na kide barɛ nbədee bana sara atigasana ma 18Barɛ tuutuuma bada nyin gicɩɩca na sara daa Kristo aguyo kaŋkʋra kagi wor gikul ma inbadee nnalə nyin bagale baa saaapaŋa na ma, na nsankɔɔ na le na nyinokoi 19Asaara na batiboŋo na ma na adʋwaa baŋcəna niceka bagaja; bʋkɔɩ bʋti kara pi sicifala ma laŋ na ba na dʋ bʋkʋmʋ.ba na faŋa atən kayokɔ laŋ na20Ama atigadudaka galee alaŋ na daa ginasaa atindiyar Yeesu Kristo ma. 21Ataa cəpəra atʋgʋrilɔ ngʋde gʋda daa ʋkʋmʋ kagʋlɔ ma nɩɩkashɩ nɩ afʋba baamʋnu kpataa apɩ na aŋyɩɩ.

Chapter 4

1Galaŋ ambasoro ambasɔlɔka, ŋcɔɔsɔlɔ waa makɔɔ ŋe nyɩm pele, iti le amuciŋ krɩka na ŋwʋɖa ɠrima, ambasoro kalam ma toŋɠoma ɠishəm Kristo ni. 2ŋtinyiŋɠe Evoɖi naa na ŋtinyiŋɠe sentish bawʋɖa ɠufanɠa ɠəɖɔŋkɔnɔ ŋdiyar ni 3Na akiŋɖe utiŋə ŋtəma nyim ma kaŋɠana basəmprə beɠe aɖʋwaa bakaŋɠa na ŋmu a le ŋtima naa la baarʋ acɩnye, na klemanna amakiŋja ŋbe ɖe basaa ma bayiɖa iɖa ŋwuro ka kʋbɔɔ ni.4ŋtilenyiŋ ɠama uciŋkrəka ni baasapaŋɠa ni Nɖiyar ni, ŋti le nyiŋ cinɠə, ɠama uciŋkrəka 5Na bərə baŋuni baŋə anyinə sɔlu Nɖiyar sla. 6Bamahiɛn akuɖiŋ na.Ama iwuni ni, na unyɩŋɠu nu plapla na Gaja ku kuukuma naa ale Gaja bukɔyɛ buhɩɛ nyim ma. 7Na Gaja uciŋ ɖoɖo ka nɖe inu huya yɔka iwuni ma ititɔŋɠɔ anyinu cinə na anyim kufaŋɠa Kristo Yeesu ni8Atəbaja ŋɠede mələ naa aboŋo ma ŋɠɖe iwuni ilə ijama, ŋɠeɖe iwuni ina kuma bərə ma, ŋɠeɖe iwuni ŋtəŋɠma, ŋɠeɖe iwuni iɖa ciriciri, ŋɠeɖe iwuni basra sɔɔlɔm, ŋɠeɖe iwuni basra kuma ma, buko bunyərə boɖiŋ butaɠa, bukɔ bəɠiŋ bəsinna ukumua, faŋga na anyina ɖini ka lesra lam 9Bukɔi iceɖema, na acaŋ naa arəŋə naa nnə amunyi, lemana ŋtəma.Naa Gaja uciŋ ɖoɖoka iɖana nyim.10ŋɖa uciŋkrəka ʋkuyɔɠɔ .Nɖiyar ni aɖʋwaa nyʋimə isəba nawuɠa namuɠirima.Ija ilike ma lam, Ama nyima kisra akaŋɠana muna. 11Kiile na musɔli na nana lena.Aɖuwaa, ŋceere ɖaa matoŋo anɠlɔ ma baa ɩdabarna. 12Baa kɩnauɖa akoɖəm na ɩyɔɖa misɩm naa ɩyɔɖa bana le na awuɖa.Baarcim naa baa ŋkana ɩceɖe ɖabana ji naa akum ma, naa asɩ kɔmɔ, naa ayɔɖa bana le na awuɖa ku yɔɠɔ na ci. 13ŋdoma sra ale buŋu ni aɖuwaa uɖem tomi ekashə14Nyɩmə ɩle ɠɩshab naa acam amishɛ 15Na anyim filip ka baja iyɔ labar kusubuni, taŋɖe ŋta Maseduan, baa cɔɔci ɖiŋka itanini anyim ɖiŋɖiŋ leka 16Baa ŋda taŋdeda tesalonik ma, itanɠa nam auɠɩmitoɠo tom wa ikaŋɠa nam 17Kile ŋtiyawa batomuna, bukɔ nɛyɛma waa əŋə aŋɩŋəkpaka18ɩcambuŋwi, nauɠa ku yɔɠɔ, na ciŋə.əpafrodit apəna ayɔkɔ itoɠo tuma. Ayɔkɔ ŋde leka tulaari ŋde ana fititr ɠishabma ,na saara ŋde Gaja atele ni icimnani ma. 19Na aŋ Gaja taatonym bukɔɛ bumuni inatabanima na Kristo Yeesu ʋkumu ni. 20Nyim atəŋ Gaja na Goya, ba iɖa ŋcɛ ɩyi atɔnɛ cɩ na kubɔŋɠu ni Ami"Amen"21Salama baa anana Yeesu Kristo ni.Ambasoro ŋbeɖe ba ɖanamuma batəsala anyim 22ŋbeɖe baɖa Gaja nima ba təsala nyim, aciŋə ŋbeɖe baɖa Cesar aɠafala ni ma. 23Atiŋ nɖiyar Yeesu Kristo albarka iɖana anyim ba huni.Ami"Amen"

Colossians

Chapter 1

1Pɔl, Yeesu akənja na Gaja kʋsɔlʋ n'atʋŋono Timotee. 2Na bayɔka na mbaɖee ba na kʋn yee n'ʋcine ʋɖɔŋkɔnɔ a ɖa Kolos ma. 3Ʋkʋmʋ na Gaja ataya afɛɛ a ɖa ashee anyɩn. Gɩ tɩ Gaja atɩkoyar Yeesu Kristo ayar naa naa baa saa apaŋq na na shee anyɩn.4Gɩ rəŋə anyaniya Yeesu Kristo laŋ n'ʋsɔlʋ nɖee ɩ wʋɖa ashee bɛrɛ baŋunii mbaɖee ba ɖa gʋsaʋ ashee Gaja ma. 5Ɩ wʋɖa ʋsɔlʋ ɖe na ashee ɩja nɖee ba ɖʋ na saa anyɩn Gaja laŋ ma. Ɩ cee rəŋə boŋo ba lə ɩja nɖee ɩ ja ɩja kalaabaarʋ nɩ ma. 6Nɖee a pɩ asheee anyɩb ma. Laabaarʋ ɖe a taŋo aləbarka naa a mana waga ɖulunya aŋunii. A ɖa anyalaŋ ɖoo ʋshilè nɖee ɩ rəŋə n'ɩ tɔɔ Gaja kagʋjɔɔ n'ɩja.7Laabaarʋ na ɖaa ɩ rəŋə na Epafraas atʋwor asɔlɔka nɖee a na lee ntəma na Kristi n'ija ma. 8Epafraas a lə atʋ anyʋcine nɩ kʋsɔlʋ.9Ʋsɔlʋ ɖe kanɖi laŋ k'a gɩ pala ʋnyɩŋu ashee anyɩ na ɖoo ʋshilè nɖee gɩ rəŋə gəŋ ma. Gɩ tɩ nyiŋə ɩ wʋɖa ʋyɔʋ ɖaa a sɔlɔ ma na gʋŋɔnfaŋa naa ɩ naa tɩ Gaja kabʋlei kaashɩ. 10Gɩ naa tɩ nyiŋə naa shee anyɩn ɩ naa Sara ɖeiɖei ɖaa ɩkoyar ma na ʋciŋkərka.11Gɩ tɩ nyiŋə ɩ wʋɖa ʋcine baa maakɔ nɩ na, n'ʋciŋkərka naa atoŋo na suuru. 12Gɩ tɩ nyiŋə anyɩn ɩ sala gʋya nɖee a pala ɩ na yɛɛ ɩ ɖa bayɔka nɩ gaɖuu ba yʋgatiibi fətəla nɩ ma.13A laa atʋ ŋkomo nɖʋrka nɩ ace n'atʋ ʋpur asɔlɔka agayɩtəna nɩ. 14N'ʋpur, gɩ wʋɖa ʋtəɖu, ashee atabɔnɔ.15Ʋpi a lee ka gʋya nɖee kə ba na ŋə na ma afoto. A lee ka arɛɩ ba səba aŋʋm bʋŋunii nɩ ma. 16Aɖʋwaa alaŋ ba lee ayɔkɔ ɩŋunii, nɖee ɩ Gaja laŋ ma na nɖee ɩ ɖa gatəma laŋ ma, nɖee ba na ŋə na ma. Baa ayarɩboi nɩ, gərma wʋɖaka, ɩkashɩ, gɩ karacɩ. A lee ka ayɔkɔ ɩŋunii agɩlopi ashee agʋlɔ. 17A cee tɔnɔ ayɔkɔ ɩŋunii a cee ɖa n'alaŋ n'ayɔkɔ ɩŋunii ɩ ɖa.18Cɔɔcɩ a lee gʋlɔ na nɖi. A lee ka, arɛ asəbaka n'arɛ ba tɔnɔ aŋʋm bacika nɩ ma. Galaŋ, a wʋɖa gaɖusəbaka ayɔkɔ ɩŋunii nɩ. 19Gaja ka baa mʋ nʋ ɩ ɖa alaŋ. 20Naa a pɛmpɛŋɛ aŋɔkɔ ɩŋunii na nɩ ʋpur laŋ. Gaja ga tə ga pî n'ʋɖaʋ fɛɛ n'aŋkʋra kakɔnɔ. Gaja ga tẽ ga pɛɛmpɛŋɛ ayɔkɔ ɩŋunii kagɩlopi. Nɖee ɩ ɖa gatəna laŋ ma koo nɖee ɩ ɖa nɗǝla nɩ ma.21Anyɩn gboo, tam ɖəm ɩ cee lee basana pɩ ashee Gaja naa acee ɖa gɩworgakuli ʋfaŋʋfaŋʋ nɩ n'aleu ɩbɔnɔ nɩ. 22Ama nnyəmə a pɛmpɛŋɛ anyɩn n'agʋlɔ kabuce. A lee gəŋ ci, naa ɩ ɖa cɩrɩcɩrɩ, kə ba banyatɔ na, kə ba wʋɖa gaɖən abəla n'anyɩn aŋyɩɩ na. 23Ɩ ta jɩ wàà, ɩ naa wʋɖa ʋcine a naa ɖa ncən, k'ɩ kɔɔ ɖoo laabaru nɖee ɩ rəŋə kaalei ma na, atɩya na laabaarʋ nɖee ba cee lə ashee bɛrɛ baŋunii, ba lee nɖee, gʋya Pɔl a pra atənleeja ma.24Nyəmə, amʋcine ʋ kər na wahala n lee ashee anyɩ ma. Na nnyəmɵ, aŋgʋlɔ gʋ rəŋə na wahala na bʋkɔɔ Kristi n'agʋlɔ kʋsɔlʋ cɔɔcɩ. 25Cɔɔcɩ ɖe kaja na n lee na ʋɖʋra nɖee Gaja ga ashee amʋ ashee anyɩn ma lee Gaja kafaawɩɩ ma. 26Atɩya ɩja nɖee ɩ ɖa ʋlʋgu nɩ ʋɖən k'a yɔ na ɖoo bʋja ɩshɩnʋ gʋya n'ɩsaamanɩ asʋra asʋra ma. 27Bani, Gaja ga na yɛɛ ba yɔ ʋkʋmʋ kaarisiki n'ɩja nɖee ɩ ɖa ʋlugu nɩ mbaɖee kə ba yɔ Gaja na ma ba gɩcɩɩca. Ɩ jɩ jɩ wàà Kristo a ɖa n'anyɩ ʋkʋmʋ nɖee ʋ tʋ ma kʋsaʋ nɩ28Laabaarʋ ɖe na gɩ na pɩ na ma na shee anyɩn. Gɩ tɩ nyiŋǝ arɛ baa apaŋa na naa naa faŋa arɛ baa apaŋa na gʋŋofaŋa naa gɩ səra faŋa Kristi arɛ nɖee a lee ma. 29Laŋ na n na lee ntəma na ci ɩbobo n'ɩkashɩ nɖee ɩ ɖa amalaŋ ma.

Chapter 2

1Ntɩ yɛɛ ɩ yɔ gʋtara gʋbʋmbɔnɔ ngʋɖee n na cǝ na shee a nyɩn na laʋɖisee kǝbaja na basaakaɩ kǝ ba ŋǝ aŋgayɛ laŋ na ma. 2Ntɩ lee ntǝma na shee anyɩn na anyɩnɩfolu ɩŋǝ ɩkashɩ ɩlee ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ aɖa ʋsɔlʋ nɩ na arisiki nɖee a lee tamaa, ntɩashɩ n'ʋyɔʋ nɖee ɩ lee Gaja k'ɩja kashiirima. ʋni na gʋŋǝ Kristo. 3Kristo nɩ na amaana na gʋfaŋa n'ʋyɔʋ ɩlugo.4Ntɩ ɩǝ anyɩn n gaɖe naa ʋɖǝn a paa tɩ lomo lomo a paapaa anyɩ na. 5Baa maa kǝ ma ɖa anyɩnasul ɩtɩ ŋǝ a mʋ ʋna, nɖa anyɩnasul ŋŋoro nɩ. Amʋcine ʋkǝr ɖaa ŋŋǝ a nyɩnabaamʋnʋ ɩtǝŋǝ naa atoŋo ʋcine na Yeesu Kristo gbaŋgbaŋ ma.6Ðaa ɩ cam Kristo nɖiyar ma, man ma asara na nɩ. 7Toŋo ma nɩ gbaŋgbaŋ a yiu ɩlilima. Cə ma ɖaa ba na cə nku ma. Ðama ʋcine nɩ ɖaa ba cere anyɩ ma, naa awəɖa ʋyɔʋ.8Lee ma laakaarɩ ʋɖən a paa taa ɩlɔ arianyɩn na bʋlei ɩ bɛrɛ bana kə bafuŋa nɩ alaa bʋ lee fɔɩ, alee ɖulinya nɩ ka bʋlei kə bʋ fana fana na Kristo abʋja na ma. 9Aɖʋwaa Gaja ka baamʋnʋ ɩriŋə Kristo agʋlɔ nɩ na.10Abaamʋ nʋ ɩriŋə n'anyɩn. Alee ka ɩkashɩ; nɩko ɩŋunii kanɖɩyar. 11Anɩ nɩ na ba lee anyɩn baŋ baŋ nɖee kalee bɛrɛ banyɛ kaja na ma. Ama Kristo aja. 12Anyɩn na nɩ na ba man afun bʋtomənaka nɩ, na nyɩn na nɩ ɩŋənə ʋcine nɖee ɩwəɖa na Gaja kikashe nɖee ɩŋənə Kristo bakono nɩ ma.13Nkələ gɩɖa ata lesʋra ɩbɔnɔ nɩ naa kə ba lee atʋ baŋ na ma gɩci, na nɩ ɩkɔɔ a pɩ ŋŋuro nɩ, na atəɖə atɩmbɔnɔ ŋŋunii. 14Asəla ʋɖa, na ashɛr ʋŋɔn nɖee ʋna ciʋ na atʋ ma. Alaa ɩ ɩŋŋunii naa akal u gʋyokaŋkʋra laŋ. 15Ani ɩkashi n'ɩko awadaɩ nkɔlɩ gbagbaraa naa ajɩɩ bɔɔrɩ awuɩŋŋunii, na gʋyo kaŋkʋra.16Gala, paa ma pala ʋɖən acim n'anyɩn ɩkəma bʋkɔɩ ɩna jɩ kokoo ɩna nyem yaa ɩjiŋgaarɩ, kokoo aŋɔrɔfɔlɩ, kokoo sabaatɩ kanɖi laŋ na 17Ayɔkɔ ɖe ɩlee gʋfələfələ kʋ, nɖee ɩlee ɩɖaka na ce nace ma, ɩni ɩɖa Kristo nɩ na18ʋɖən a paa tɩ cəpra anyɩn ɩkur atən na lee malaika mana bɔɔta na, ba pa tɩ cam na nyɩn caacaa ɩjɩ mana. baɖən ba na fol gʋɖa naŋ ayɔkɔ na na faŋa balɔ. 19Alesʋra ɖe ɩlee gʋrɩlɔ kalesʋranɩ. Alesʋra ɖe kɩɖoo na Kristo nɖiyar nɩ na nɖi n na toŋo gʋlɔ na ɖəʋ kʋ naa bʋɖu təwətəwə ka, bʋ man gʋlɔ gʋtɩ kpər Gaja ga na lee ntəma nɖe.20ɩtajɩ wa anyɩna Krist ɩcɩka ɖʋlɩnya ka bʋ ce, mʋ lee ka ɩkɔɔ na sara ɖoole kaa sana ɖulɩnya nɩ.ɩa tɔɔ na, 21Paa tɔɔ na, Paa fɔm na, paa kəm na. 22Ayɔkɔ ɖe ɩlee bɛrɛ bʋ ceru na bʋ faŋʋ ma ɩɖa ɖa ashee ʋbuu. 23ɩmʋra mana baɖe na bɩ bɔɔta na bɛrɛ bafaŋa ɖe ɩɖa ɖa ɖaa ɩŋərə ma, ba gɩ lopi ba pɔ ɖe kɩ wəɖa aŋfaanɩ ɖən na, ɩlee bʋcɩnsɔlɔka na.

Chapter 3

1ɭtajə waa na Kristo, yɛɛ ma akɔŋdee ɩda alaŋ gadu ngədee Kristo asə Gaja kagʋnyəsono laŋ ma. 2faŋa ma alaŋ laŋ ka yɔkɔ laŋ kɩ lee aʋlɩnya nɩ təa ka yɔkɔ na. 3Adʋwaa ɩcɩ na anyɩnŋuro ŋfərə na yeesu Kristo ada Gaja nɩ. 4Saa ndee Yeesu Kristo atən ŋuro anaa faŋa agʋlŋ ma, anyɩn gboo ɩtɩɩfaŋa ayɩn gʋlɔ ʋkʋmʋ nɩ5Kəma gʋlɔ kale sʋra bɔnɔ atəntɩa ndee ɩlee (gɩsəna, ajʋa, ʋcənsɔlɔka, alesʋrabɔnɔ, nɩ tansɔlɔka ndeeɩlee ŋkʋna kʋpɛŋʋ ma.) 6Alesʋrade napɩ na Gaja kʋnyana, bɛrɛ bapʋr ŋbedee kəbana nyene Gajanna ma. 7Alesʋra de nɩ na anyɩn gboo ibʋŋa nasara, saa ndee ɩbʋŋada ŋcɩm ma. 8Ama ŋnyɩmɛ shee ɩlən na alesʋrade (ʋnyana, gaboro, gʋfaŋa gʋbɔnɔ, aluŋtɔ na bʋlɩbɔnɔ ŋbʋdee bʋnadʋwo anyɩn bʋnɔ nɩ ma.)9Paa ma na lee na anyɩn bawor ɩseɩ na adʋwaa anyɩn ɩpala gʋrəlɔ guŋono na kalesʋra. 10Naa ɩkara gʋrəlɔ gʋfɔlɩ, ŋgʋdee gʋnafʋba ada arɛ ndee adʋnɩ ma andawa 11Galaŋ na kɩ wʋda waa Grɛk na, yaa Juif na, yaa ŋbədee bapɛŋɛ ma, yaa ŋbedee kəbapɛyɛ na ma, barbar yaa scythe yaa adɔmpəla, yaa arɛ ndee ada fɛɛ ma, ama Kristo adadaŋ ashee baaŋa na12Gaja ga siŋkɛr anyɩm asɔlɔ na yɛ waa ɩlee ade abaja, naa ɩburo anyin alɔ, awʋda suuru. 13Kaŋa ma na ayɩn baworə, lee ma anyɩn baworə gʋjɔɔ, vdən atawəda nʋwor galeɩ, tədə ma anyɩn bawor daa ndiyar atədə ayɩn ma. 14Ganɩ gaŋunɩɩ laŋ wʋda ma ʋsɔlʋ ndee ulee cɩrɩ cɩrɩ kʋja ma.15Kristo afɛɛ kʋsəw ʋda anyɩn ucɩne nɩ. fɛɛ kʋsəw de laŋ na bayəda anyɩn gʋlɔ gʋdɔŋkɔnɔ nɩ. Yɔma anyɩn bawor. 16Kristo agalee kʋyɔgʋ ʋda anyɩn nɩ. faŋnma anyɩn bawor na aseŋsi, naa naa dʋ anyɩn bawor ɩkashɩ na psom ma na, na atulo, na aŋuro nɩ katulo yədama atulo ashee Gaja nʋcine ʋdɔŋɔnɔ 17Na ayɩn aləsʋra nɩ, lee ma baamakɔnɩ na atɩŋdiyar Yeesu aŋyəda kʋma ma Gaja gɩyarɩ yar na ayɩda.18Basɩmpərə buro ma ayɩn gʋlɔ ashee anyɩn bakulo, daa ɩsɩm ŋdɩyar nɩ ma 19Baoro sɔlɔ ma anyɩn baka paa ma dʋpə ɩshɛɛ na 20Bapɩ nyene ma anyɩn baya baa maa kɔ nɩ nɩ, adʋwaa ɩcəm ka ndɩ yar suɩ 21Baya paa ma na pala anyɩn bapɩ bʋcɩne ʋnaa na pɩɛ na, naa ɩpaa tɩ bɩɛ pɩ na22Badɔmpəla nyene ma anyɩn ʋga gʋrɩlɔ nɩ kaja baa makɔ nɩ nɩ kɩlee bɩnyɩnenɩ kaŋdədəŋ na ama nʋcine ʋdɔŋkɔnɔ. Cuma Gaja. 23Baa makɔnɩ ɩnalee lee ma na anyɩn ʋcɩne uŋunɩ daa ŋdɩyar nɩɩ na lee na shee kɩlee arɛ na ma. 24ɭyɔləwaa ɩtɩɩcam na ndɩyar tɩɩbɩ anyɩn ʋsəlʋ ndɩyar Kristo ɩnalee nashee 25Adʋwaa arɛ ndee analee ŋbɔnɔ ma batəba səla nɩ ŋbɔnɔ ʋsəŋkɩr ma na.

Chapter 4

1Lɠa, shee ma anyba bɔɖɔmbla bukɔɛ ɩcim ma naa atɩŋo ma iyɔwa anyin boo iwuɖa ʋɠaŋ alam.2Dama ɠishabʋ ʋnyɩŋə ni. Dama ʋnyɩŋə ni na Gaja ʋkumɔ ni. 3Gimam ma nyɩŋə ashee tum boor, naa Gaja ɠa tine ɖɩcamkɔ ashee na abule, naa ale ija ɩɖe iforo ma shee Kristo ma.Gaale ɠaɖe laŋ na ŋɖa iwɔrɔ ni. 4Nyɩŋə ma na masra aɠakaɖa ji la.5Sara ma na asɛnsi na bɔɖɔŋkaja, shima alʋwatʋ. 6Anyɩbule bulee busoŋsono.Anyɩn bulei bule busoŋsono asan ɖaa butʋŋa naa ɩyɔɖaa naa bɩyɔ ɖaa bana buye bɛrɛma.7Na bukʋɛ buŋwuni bule anbuca, Tshikə atafaŋa ni. Ale arɛ sɔlɔka na, atɩŋleeja soŋsono, na aɖopla ɖa mu ma Nɖɩyar ni. 8ŋtɩma ni anyin na ʋul ni iyɔɖa ɠitaba naa apele nyɩn ɩkashi. 9ŋtɩma aɖenna Onesim, atɩŋəka na sɔlɔka, ŋɖe aɖanyiŋə ciica ma. Batiba lee nyin bʋkɔi bɛsara ma kpataa.10Aristark, amu soro saraka ni kaja atɩ sala nyɩn, ɖaa Barnabas annapi Mark (ŋde lam atəm bule bukum pitoo nyin ma). 11Na Yeesu ŋɖei bana yiɖa Justus. Yuda kə baja bɔɖɔŋkɔnɔ ŋbeɖe bapɛŋɛ pima ŋde ana lee na mu ŋtəma ma ashee ɠajaka ayar ɠayar təna kanɖilam ma. Basheemu ikankr paa ɠɩshabu ɠɩshabu.12Epafras atɩ sala ni. Ale anyɩn narɛ udim na Yeesu-Kristo aɠɔmpla. Nacɩɠɩshɛbʋ unyɩn ni na shee anyɩn, na ɩkankər na iɖa Gaja usɔlʋ ni ɠishɛbʋ. 13Aɖʋwaa ŋle aseria yar atəle ŋtəma kaŋ keŋ keŋ na shee nyɩn, ashee Laodise kə baja, na ŋbeɖe ba le she Hierapolis. 14Luk asɔlɔka loɠotoro na Damas batɩsa la nyin.15Salama akəba soro ŋbeɖe baɠa Laodise, na Nɛnfasə, na Cɔɔci ŋɖe aɠafala nyɩna. 16Batatɩtru ɠubɔŋɠiɖe anyɩn ciica ni, palama Laodise ka Cɔɔci boo atruyi, na itru ɠubɔ ŋɠəɖe ɠu ɖoo na Laodise apiima. 17Lema Arshipə, "Ri Ndiyar kaŋtə ma ɠishɛb naa atisra bumyi ɠisheb."18ŋsala ŋɖe ŋŋumi na aŋʋnyɛ, amu Pɔɔl, liɠə ma iwɔrɔ. Naa alɩbarka ɩɖana anyɩn.

1 Thessalonians

Chapter 1

1Pɔɩ na Silifien na Timote, baɖa cɔɔcɩ tɛsalɔnɩsin kaja nɩ, ndee alee Gaja ɩkoyar na Yeesu Kristo ndiyar nɩ ma: Gaja kagʋ na fɛɛ kʋ dʋ ʋda ʋda asneepɩ.2Gɩtɩgɩtə wə gaja kʋ kʋmʋ na shee nyɩn baŋʋ ni naama na ŋʋn nadʋ anyʋnʋ nyɩŋʋni. 3Gɩtɩgɩ naa lige ntəma nɖee anyɩ nʋcin ʋtəma na anyɩ nakoŋkarɩ na nyɩ na koŋkarɩ ashee ndɩ yar Yeesu Kristo Gaja ataya aŋnyɩɩ.4Gɩyɔ lə waa anyɩn Gaja kəba sɔlɔka anyɩn pɩ Gaja galaa ashee ndi nsono. 5Atə Gaja kaali tamka kaalee na bʋle eɩfɔyɩ na ama na Gaja kɩkashɩ na nŋʋro nsoŋono na ʋkaŋtam bʋbɔnɔ adʋwaa kɩ na fərɛ waa gɩbodo anyɩ gɩ cɩɩ ca na anyɩ nɩnɩ na anyɩna laŋna.6Na anyɩn gboo ɩcee lee aŋbakənja na ndiyar abaja, ɖaa ɩcam Gaja kaa ɩeeɩ barɛ tuutuu ma baŋnɩnɩ ma naʋnaasnɩʋ katam nɩɩcam na nŋʋro nsoŋ sono kʋ cɩŋkərka. 7Ɩpəra yaaye ashee nbaɖee ba sheɩja ma baŋʋnɩ masedʋwan kə baja na lashaii kəbaja.8Na kɩ lee waa ɩdiyarl aŋaleeɩ kaŋdən dən laaka Masedʋwan na laa shaii kəbaja na ama anyɩ nʋ cine na Gaja ʋfaŋakaa nyɩ ne alesura ɩŋʋnɩ halɩ kɩkɔɔ səm gɩ ləna. 9Adʋwaa gɩŋə bʋkɔɔɩ gɩ na yɛɛ ma gɩŋəwaa ɩtʋwa anyɩn nɩ cine ashee Gaja naa apala anyɩnakʋna kʋpɛŋʋ nana kʋn Gaja ɩja ka ja nŋʋroya. 10Na naa saa ʋpʋr nɖee aŋənə bakononɩ a dʋwo aboɖo alaŋ ma apɩ tɩfʋra atʋn na ɩkəma ndee ɩtʋ na pɩ ma.

Chapter 2

1Ambaja aynɩn gboo ɩyɔwaa atʋpɩʋ anyɩna sulkuee fɔyɩ na gɩŋə ɩkpaka. 2Daa Gɩjɩ ɩshɛ na asəra acam na Flipu atarayɔkɔ ma ɩyɔ anyɩ Gɩlopi waa gɩwʋda ʋkaŋtan na atə Gaja, na naa lə Gaja kaa leeɩ anyɩn gɩcɩɩca ashee nnyɩn kucəʋ ka bʋcəma.3Adʋwaa atʋnyɩŋʋ kʋlee na ntərə trən kʋlee nɩ kashɩ na kʋlee na ʋpətra na. 4Ama nadaa Gaja ga cəm na atʋ ɩkəma deɩ deɩ kɩja naa ashee atʋ agalee ma Gəŋ ci kagɩle barɛ basɔlɔ tʋna ama Gaja ngadee ga na bʋro atɩ cine ma ga sɔlɔɔtʋn.5Daa ɩyɔ ma kagɩ cam Gale ngadee ganaŋa anyɩn mana. agɩləfana aɖa Gaja kaŋkən na laa asəria na. 6Kagɩ yɛɛ ʋkʋmʋ ndee ʋdʋwo na arɛ koo anyɩnasul koo badən sul ma na ama gɩtɩ le na ɩko da a Kristo a bakəŋja bana lee ma.7Ama gɩrə na anyɩn ʋsana daa atɔjʋ ka ana tɔjʋ bapʋr ma. 8Gɩtɩ yɛɛ waa ata aye nɩ gɩ yide ashee nyɩn, kɩlee ashe anyɩn gaja kaalee kaŋdən dəna ama atɩgɩ lopi atɩŋʋro adʋwaa ɩ kaŋkər gʋya ashe atʋ. 9Atəbaja ɩtɩ lige atɩŋtə ma na ata wahala: Gajaka na gɩ jɩ bɔŋɔ kagɩ na yɛɛ waa gɩ dʋ arɛ dən ɩshɛ na, gɩlə Gaja kaa leeɩ ato nyɩn a.10Ɩlee Gaja kasəriya kəbaja da atʋ gbagɩle səriya kəbaja ashe anyɩn nbadee ɩtələ deɩ deɩ kaasana ma na gawa kana ma Gadən kaawa anyɩn ama. 11Na ɩyɔ gboo ləwaa gɩpəra daa anyɩn baya ma na anyɩn ɩpəra daa atəbapi ma. 12Na gɩtɩ ɖʋ ʋnyɩn ɩka shɩ na pəla pəla anyɩn waa ɩsara cɩrɩ cɩrɩ kaasana ashee Gaja ngadee ga na yɩ da anyɩn agyarɩtəna na ʋkʋmʋ nɩ ma.13Laŋ na gɩ naa na kʋ ma Gaja na shee barɛ nbadee banarəŋə Gaja kaa lee ngadee gɩpala ɩla ɩrəŋə ma kɩlee daa barɛ bagaja ma na ama ɖaa Gaja n Gadee gana cam anɩn nbadee ɩna she ɩja anyɩnʋ ma.14Ambaja ɩpəra Gaja ka cɔɔcɩ ndee ada ashee Yeesu Kristo yudee kaatəna nɩ ma kəbaja. adʋwaa anyɩn Gboo ɩjɩ na anyɩn gʋlɔ ɩshɛ daa jɩfu bajɩ na balɔ ɩshɛɩ ma. 15Jifu bade bakəka ndiyar Yeesu aci na aŋdobi ma na nbadee badʋtʋ ɩshɛ naa kəba cən na Gaja na ma naa ba pəra barɛ bəba ŋoka ma. 16Nakə ba na yɛɛ gɩ lə Gaja kaa leei ashee nbadee kə bayɔ Gaja na mo naa baŋə ʋfʋrʋ na naa bapaa kɔɔ na cɩ ɩ bobo na shee baŋ bɔnɔ na, ama Gaja kʋ nya na ʋripɩ.17Atʋ atəgaja daa gɩpada na atə bawor atalɔ kɩlee na atɩ foluna tam dənɩ ma gɩtɩ gɩkɔɔŋə atə ba wor. 18Gəŋc gboo gɩ nayɛ waa gɩcə anyɩ na sul amʋ pɔl akpala ɩnyɩʋ ama shee taanɩ akəl. 19Aŋa lee ka atʋ kaŋtam na atʋ cɩŋkərk koko atʋkʋ mʋkaŋfʋ? Kɩlee anyɩ npiaa tam ndee atɩndiyar Yeesu analee amaa maa ci maa? 20Ɩɩn anyɩn pɩ atʋkʋ mʋ na atʋ ciŋkər ka.

Chapter 3

1Galaŋ na daa kagɩ cee wʋda suru na ma na gɩ nayɛ waa gɩ da atɩ ŋdən dən ntɛn kaŋpanɩ. 2Gɩtɩ ŋə atapal tɩ mote Gaja kacɔɔmu analə Kristo agale na kaŋa na nyɩn anyɩnʋ cine lan ma. 3Na ʋdən apatɩ piɛɛ ʋcine nawɩya nba de nɩna, a dʋwaa anyɩn gɩlopɩ ɩyɔ waa ganinɩ nagɩda.4Tam ndee gɩ da na anyɩn ma gɩ ceetɩ ləŋyɩn waa ɩna wɩya batəba da daa ba shɩ kpa waa ma ɩceeyɔ boŋo. 5Na kəmatə wa suruna ntəma tən ba lə anyɩ nʋ cɩ ne ma na gɩpaa le fɔyɩ kaŋtəma na.6Ama Tɩmote adʋwa na anyɩ na sul kpatia naa apɩ na laa baarʋ a soŋ sono anyʋnʋ cine kaja na ayɩ nɩ kashɩ na alətʋ waa ile barɛ nbadee gɩ naalɩge anyɩnala ma. nayɛ waa ɩnaŋətʋ daa gɩ na ŋnyɩn ma. 7Atəbaja gɩwa da na anyɩn ʋkaŋtam ashee ɩ na wi ya babʋro atɩcine ashanyɩ nʋcine.8Nnyɩməgɩda nŋʋronɩ ɖʋwaa anyɩn ʋcine ʋkaŋkər boŋo ashe ndiyar. 9Ʋkʋmʋ ʋpaŋa na gɩ səraa a she Gaja adʋ ʋcɩŋkər ka ndee gɩ ʋda ashe anyɩn ma Gaja kaŋ nyɩ. 10Gajaka na gɩjɩ bɔŋɔ gɩtɩ nyɩŋəna atʋ gɩfolu gɩ ŋʋnɩ waa apala gɩŋənyɩn naa apelee nyɩn bʋkɔɔbʋ saa ashee anyɩnʋ cine ma.11Ataya Gajaka gɩlopɩ na atɩndiyar Yeesu ba təŋə təŋə ʋnyɩca a shee tʋ naa gɩ səra kɔɔpɩ anyɩna sul. 12Ndiyar anaa pele anyɩnɩ nɩ na nbadee bada ʋpaŋ paŋa ma ʋcɩŋkərka ndee gɩwʋda naa nyɩn ma. 13Naa bʋro anyɩ nɩfolu gawaka na ma ga dən ga paa wa anyɩ nɩ folu na na cɩrɩ cɩrɩ kaa sana ataya Gaja kaŋ nyɩɩ, na atɩndiya Yeesu amaa ma a cikatam ɩŋʋnida cɩrɩ cɩr na.

Chapter 4

1Kristo kəbapi basoro na basəmprə gɩfa ŋa anyin saa ɩnɩsara aye nɩ naa ɩfana ashee gaja ma, am gənci ɩna sara, kal na anyin gani na ndira Yeesu anyɩda. 2Gənci ɩyƥɔ ʋkal na ma ndee gɩkal na anyi n na ndiyar Yeesu anyida ma.3Bʋkɔɔ gaja gana yɛɛ na anyɩn ma ɩlan anyi na lɔɔ ɩŋʋnɩ ashee nɩ. 4baarɛ paŋa na anyɩ cam nɩ atəwaaka rə na asəra asara cɩrɩ cɩrɩ kaasana ngadee gafana ashee gaja. 5Paa ma napala afaŋa ɩbɔnɔ ɩnaaɖa na anyɩ ɖaa nbaɖee kəbayɔ gaja na ma na. 6Ganilan ʋdan apaayɛ na ʋnyenka səmprə galee kɔɔ ʋnyenka soro Kristo kʋpi galei na, baaʋpaʋ paʋ ndiya atɩ bɔka gʋtɔ gɩcee lənyɩn.7Aɖʋwaa gaja kaa yɩɖa tʋwaa gɩ sara fɔyɩ fɔyɩ ka bʋsana na ama gɩ sara ashee nɩ. 8Ganɩ lan na arɛ nɖee karəŋə ʋkal na ma na ma kɩlee arɛ na abəɖa na gaja jɩ abəɖa nɖee anan shee nyɩn anŋʋro nsoŋsono ma.9Kɩ səm anyɩn Kristo kə ba pi basoro na kə ba səmprə bakɔɔ ŋʋn gʋbɔ asnɩ anyɩn ʋsɔlʋ kaŋɖilan na aɖʋwaa gaja gacee lənyin boŋo waa ɩsɔlɔ anyɩ bawor. 10Ama gəci ɩna sara na maseɖʋwa nɩ ka kristo kəba pi ama gɩtɩ ɖʋnyin ɩkashɩ waa ɩtə wə gən. 11Yɛɛ ma shɛ lɛm kaa sana naa ɩɖʋgɩ nyɩ na tə ma lan. 12Galan nbaɖee kə bale Kristo kə ba pi na ma bana sne nyɩn jɩrima anynbʋ sa na lan na kɩ na kaŋtan na ʋɖəna.13Ba soro na ba səmprə gɩtɩ yɛɛ gɩpala ɩyɔɩja ba kono lan galana kupiyɛ ʋci ne ɖaa ba saaka nbadee kə ba waɖa ʋyɔʋ na ma na. 14Gɩ yɔ waa Yeesu aci na akɔɔ ŋənə aɖʋ wo ba kononɩ gənci nbadee baci na Yeesu anyɩɖa na ashenɩ ɩja ma gaja gata awalapi aɖʋ na Yeesu. 15ɩɩn ŋəma ngaɖe gɩlə ndiyar agalei gadəm nɩ ma: atʋ nbaɖee gɩ nɩ na ɖana nŋʋro naa nɖiyar aye pi ma kagɩ tɔnɔ nbaɖe baci ma afəlna.16Gɩtɩ gɩ rəŋə malaɩka banɖiyar antogɩ ana asəm gʋyʋlʋ gaja kagʋja ma katam nɖiyar agɩlopi gɩtɩ gɩ rəgə na alan, nba ɖee basnee kristo ɩja na aci ma banə batɔnɔ aŋənə bakononɩ. 17Kaŋkən na atʋ nbaɖee gɩ na ada ŋronɩ ma gɩtɩ gɩ man ata ashɛʋ lan na cə ndiyar sul gɩ cətɩ wa na ni naa gɩ ɖa na ndiyar nacə nacə. 18Galan ɖʋ ma anyɩn ba wor ɩka snɩ na gaja kabʋleɩ.

Chapter 5

1Ba soro na kə ba səmprə kɩtabawa baŋʋn alʋwatʋ na ga kɔŋkɔŋɔ nga dee ndiyar ana api ma na. 2Anyɩn gɩlopi ɩyɔ aləwa nɖɩyar ʋpɩʋr ʋnɩ lele ɖaa apitɩrɩ apɩ anyɩ m gɩjɩ bɔŋɔ ma. 3Tam paŋana barɛ batɩ lə waa; ho gɩ cɔɔ ɖafɛɛ n nyɩma : kparɩ ɩtɩɩ pɩɛpɩɛ afəɖa balan ba ʋsəmprə ncəna ya r ma na kə ba səra afɔɖɔ na.4Ama anyɩn ba soro na kə ba səmprə anyɩn kɩ ɖa gɩjɩ bɔŋɔ nɩ na . Na kʋ shɩle ɖe kʋtʋloo anyɩn ɖa apɩtɩrɩ ma na. 5Fətəla nɩ kayɔkɔ ɩŋʋnɩ anyɩ jɩe anyɩ jɩe ʋshilee atʋ kagɩ na sara nko monɩ na kagɩ na sara gɩjɩ bɔŋɔ na. 6Pa ma nafol ɖaa basaka ma na ama na ma nakɩɖe pama nafol na. 7Nbaɖee ba na fol ma ba na fol gɩjɩ bɔ ŋɔ nbaɖee ba na nyəm tuutuuma ma ba na nyəm gɩjɩ bɔŋɔ.8Ama atɩ gɩ lee gaja ka kə baja pɩ ga ɩam paa ma fol na gɩtʋ wa ʋcine na ʋsɔlɔ ɖaa ɩbobo ɩcɩ ka katoko ma gɩ tʋwa ʋfʋrʋ kaŋfu asəʋ na sa na ʋfʋrʋ. 9Gaja ka ayɩɖa atʋwa acən atʋ ɩkəma na ama naa gɩŋə nɖi nsono na atɩ nɖiyar Yeesu Kristo anyɩɖa. 10Yeesu acI ci ashetʋ naa aŋʋvo baja na bakono naa gɩ ɖa nŋʋro nɩ atəganɔ ashe nɩ. 11Galan ɖʋ ma ayɩn bawor ɩkshɩ na ɩwala anyɩn bawor ale ganɔga ɖɔŋkɔn ɖaa ɩna le boŋo ma.12Ba soro na kəba səmprə gɩtɩ nyɩ ŋə anyɩn ngaɖe : she ma barɛ nbaɖee ba ɖa na anyɩn na le ntə ma ale anyɩ baŋono ma jɩrɩ ma, nɖiyar alənyɩn pi gənɩ na ɖʋnyɩn ɩkashɩ. 13She ma pi jɩrɩ ma na ʋsɔlɔ ʋbʋbɔnɔ adʋ bʋkɔɔɩ ba na le ma lan, ɖa ma fɛɛ na ayɩ bawar. 14Ba soro na kə ba səmprə gɩ kɔɔ tɩ nyv ənyɩn ngaɖe : na ma na kə ʋwə lə bafʋŋfarɛ lan; ɖʋma ɛbʋ na ma ɩkashɩ.Kaŋa ma na nbade kə ba wʋɖa ɩkas nɩ na ma təwa ma na pɩ suru.15Lema lakarɩ paa ma səla anyɩn bawor nbɔnɔ naa ma na le nsono na she anyɩ baworɩ ɩŋʋnɩnɩ. 16Da ma ʋcinkər ka nɩ ba tam paŋa na. 17Na ma na nyɩŋə gayala ga mana. 18Ba makɔ nɩ na na ma nakʋ ma gaja bʋkɔɔɩ anayɛɛ na anyɩn ma na gəm gɩle ʋɖə na Yeesu Kristo.19Paa ma nakəl nŋʋro nsoŋsono kaŋtəma na. 20Paa ma nabəɖa anɖobi ma na ba bʋlei na ga nyɩ kəma na. 21Na ma na kɩ ɖe gɩ shɛ bʋ na na laa ɩso ŋsono. 22Na ma na səlnbɔnɔ baa ga paŋa nɩ na.23Gaja fɛɛ kaa ja ga pala gɩjɩ ayɩe a she nɩ na atoŋo anyi ba ŋʋ nɩ na anyi nŋʋro na nyɩn ga səŋə na anyɩn gʋlɔ kagɩ kɔɔ sərə akəʋwələ ɖən naaɖʋ wa nɖiyar Yeesu krɩ ata api. 24Arɛ nɖee ana yɩɖa anyɩ ma a tɩ sara ka ɖeiɖei ataa le gəma toyɩn25Ba soro na ba səmprə nyɩ ŋə ma ashee tʋ. 26Sala ma kristo kə ba pi na aca mpɩ atuu. 27Ntɩ nyɩ ŋə anyɩ na nɖira anyi do tʋr ma gale gaɖe ashee kristo kə bapi. 28Nɖiyar Yeesu Kristo ʋsɔlʋ anyɩna lan.

2 Thessalonians

Chapter 1

1Pɔɩ na siɩvɩn na Timote baɖa tɛsalɔnisɩn ka cɔɔcɩ ndee ada ataya Gaja na Yeesu Kristo ndiyar nɩ ma. 2Gaja kagʋjɔʋ na fɛɛ ada ashee anyɩn na ataya na ndɩyar Yeesu Kristo aŋnyɩ da.3Anyɩna laŋ shee gɩ naa kuma gaja gən fa naka adʋwaa anyɩnʋcine ʋtɩle alesura ɩbʋbɔnɔ boŋo, na baa aŋana ʋsɔlʋ ʋtɩ kaŋ kərə napele. 4Na gɩtɩ kʋ ma anyɩn nashee atəgʋlɔ Gaja kɩ cɔɔcɩ ma na nɩ anyɩ na koŋə karɩlaŋ na anyɩ nʋ cine barɛ n badee bana dʋnyɩn ɩshɛ ma nakulo anyɩn ganɔ naa ɩcam gəma baŋnɩ nɩ. 5Ɩtɩ faŋa Gaja kɩ kəma ɩcəm ka ɩja kɩja naa ɩfaŋa anyɩn waa ɩtɩɩ səra kpa Gaja kayar təna nɩ, daa ɩshɛɩ ndee ɩjɩ ma.6Aʋwaa Gakɩkəma ɩja kija ɩnɩɩ cəm na anyɩ nɩ ɩbɛrɛ mana ɩkəma. 7Na ashee anyɩn nbadee ɩcee ada ɩshɛɩ nɩ ma ʋŋru na atʋ tam ndee ndiyar Yeesu ana adʋwo alaŋ na ɩmalaɩka mana ma na ɩkash. 8Gaja gatəgabɔ barɛ nbadee kəbanakʋn Gaja kaa leɩ na ma bagʋtɔ, na nbadee kəba narəŋə atɩŋdiyar Yeesu agaleɩ na ma nutonu.9Batəba da gayoro ngadee kaa wʋdagayala na ma na batə ba ləna Yeesu ʋkʋ mʋ na ɩka shɩ. 10Tam ndee anaatɩ kə wa pɩ ʋshɩ le de ʋkr mʋ nɩ na nbadee ba she ɩja ma naa atasəria ada na pɩ ma.11Galaŋ na atʋ gboo gɩnanyə na she nyɩn waa Gaja gacən na anyɩn ɩkəma ɩja kɩja na ɩle na ɩkashɩ na ɩyeeyee nbadee bacə m ashe ʋkʋmʋ ma na anyɩnʋ cine kaŋtəmo ma. 12Na atɩ ndiyar Yeesu aŋnyɩda nhʋ ma na anyɩn naade gboo akʋ ma anyɩn na. atə Gaja na ndiyar Yeesu Kristo aŋnyɩ daa.

Chapter 2

1Ba sorolan basəmpəlan atiniyar Yeesu Kristo ata apɩ naa gɩ wala a sul ganɩ lan ŋə ma bʋkɔɔɩ gɩ na yɛ na nyɩne ma 2ʋdən ta lənyɩ nwaa ndiyar ʋshile ʋkpa paama cee cə atɩ bəɖa anyɩŋ di nkəna paama pala ba naŋa anyɩ na batəba səra alənyɩn galee gaɖe gəm daa Gaja kaale koko bʋle nbʋ de bʋ dʋ wo na atasul ma.3Paama pala ʋɖən apaapanyɩn na ɩsəɩ ka bʋle na adʋwaa ʋshɩle de kʋpɩ naa ʋshie ʋbʋnbɔnɔ ʋyepina arɛ bɔnɔ ace faŋa agʋlɔ. 4Ɩbɛrɛ ndee anaa ta nakətɩm Gaja kabʋle ləŋ ma koo na sə Gaja kaŋ boyɩ lan ma karɛ atɩyɩ da agʋlɔ waa Gaja.5Kɩ na lige waa ncee alə nyɩn bʋ le bʋde tam ndee ncee da na nyɩn maa. 6Nnyɩmə ɩyɔbʋkɔɔɩ bʋ na kəl nɩ maa tam ndee ba ce aləm atakpa na ana faŋo agʋlɔ. 7Ba bɔnɔ baŋtəma nsə ba na le ntəma bo ŋo, ama bʋkɔɔɩ bʋcee na kənɩ ma kəbʋkɔɔ laŋ nɩ na galan kaakɔɔ alee akodəna.8Galan batə baŋə arɛ bɔnɔ naa ndiyar Yeesu awʋnɩ gʋ sərə na aga nɔ naa aci na apiɛ piɛ nɩ na ɩkasnɩ . 9Arɛ bɔnɔ ata tʋ napɩ na shee tanɩ ɩkashɩ ataa faŋa ɩkasnɩ ɩŋʋnɩ atana biti ka le sura na paapa barɛ. 10Nbadee bana lima naa balɩ adʋwaa kəba sne ɩja na na kəba sɔlɔ ɩja ndee ɩ nɩ fʋrapɩ ma na.11Galan na gaja gatogo ɩka shɩ ndee ɩna paapapɩ ma ɩna pala bana shee ɩsəɩ ɩja ma. 12Galan nbadee kəba təba ɩja na naa ana le nbɔnɔma batə bakarapɩ biti.13Basoro na kəba səprə ndiyar abasɔlɔ ka she gɩ kʋ ma Gaja anyɩ nalaŋ aɖʋwa Gaja gacee la anyɩn doo ʋsəbʋ nɩ na afʋra anyɩ ma na ɩŋə ʋfʋrʋ na nŋʋro nsoŋsono ndee npala ata aye apəra cɩrɩ cɩrɩ ma, ɖaa ɩshee ɩja malan. 14Ayɩda anyɩn pɩ na ndi nsono ka ale ngadee gɩ lə ashe nyɩn naa ɩŋə atɩndiyar Yeesu Kristo ʋkʋmʋ. 15Galan basoro na basəmprə lema koŋkar atoŋo najɩrɩ ma ʋfaŋʋ ndee gɩ faŋa anyɩ na ʋwələ na gʋbɔ nɩ kʋŋʋn nɩ ma.16Gaja ataya asɔlɔ atʋn naa ashe tʋ ʋcɩŋ do do ka baa njɔn na ʋyɔʋbʋŋ bɔnɔ gɩtɩ taba na atɩ ndiyar Yeesu Kristo agɩlopi. 17Rəŋə na anyɩ nɩ folu nʋ cine ata naa she nyɩn ɩkasnɩ gɩ naa le nso no atə bʋ nyɩn ɩkasnɩ gɩ naa le nso no atəbʋ sana nɩ nabʋlɩ lə ka nɩ.

Chapter 3

1Ngadee gasaa ma ambaja nyɩŋə ma ashetʋ naa naa ndi yar agale gadanacə nakʋma daa gada na anyɩn ma. 2Naa gɩ ɖʋ wo barɛ bɔnɔ ba nyɛ nɩ adʋwaa baŋʋnɩ kəŋa wʋda cine na. 3Ndiya ada deɩ deɩ na na dʋnyɩn ɩkashɩ waa ɩkara gayɛɛ ntəmanɩ.4Gɩwʋda na anyɩn ʋkaŋtam na ndiyar anyɩ da daa ɩnalee ma na dunɩtɩlee bʋkɔɔ gɩ ta banyɩn ma. 5Ndɩyar atəŋə təŋə anyɩnɩfolu atəŋə na Gaja kʋ sɔlʋ na Kristo asuru!6Ambaja gɩtɩlənyɩn na ndɩyar Yeesu Kristo annyɩda waa ɩləm na barɛ nbadee bana le fɔyɩ fɔyɩ ma na daa gɩ faŋa anyɩ ma. 7Anyɩ ngboo ɩyɔ daa ɩnɩle naada daa atʋma adʋwa anyɩgaɖʋ atʋ kagɩ lee daa bafʋŋfa rɛ ma na. 8Ka gɩtaba ʋɖən ʋjɩʋ ndee gɩ na jɩ ma na ama gɩlee ntəma tam alamaɩka Gaja ka na gɩtəŋ shɩle halɩ ɩkpatʋ kagɩta banyɩn kodəna. 9Ɩdawaa gɩtɩ gɩ səra acam naanyɩn gaʋjɔɔ ama kagɩcam na gɩ nayɛ ɩda daa atʋ gʋsoroma.10Tam nɖee gɩceeda anyɩ gale gadee: arɛ ndee ka nayɛ ale ntəma na ma apaji ʋji ʋgboo na. 11Amagɩt saa gɩ lənyɩn ngade: anyɩn nɩnɩ badən bale bafʋŋfarɛ kaba na le akodən na na nayuna ba saaka bɩja. 12Barɛ baɖe gɩtɩ kal napɩ koo gɩtɩ ləpɩ na ndiyar Yeesu Kristo anyɩ da le ma ntəma naa ɩsəra aŋə anyɩ gɩ lopɩ anyɩ nʋjɩʋ.13Basoro na basəmprə kara ma gayɛ na lə nsono paama pɩyɛ ʋcine na. 14Na badən kəba kʋn ngadee gɩ na lə ʋŋʋn nde nɩ na ma tʋwa ma ashe ɩja paa makɔɔ sara napɩ naa ɩcifala ɩkpapɩ na. 15Ama paa matʋwapɩ naa ɩbɛrɛ mana kal ma na pɩ daa Kristo kəbapɩ ma.16Ndiyar fɛɛ kaja ashenyɩn afɛɛ agɩlopi baa njəm baa gapaŋa nɩ na ndiyra ada na atʋn baŋʋnɩ. 17Amʋ pɔl amʋ sala nda ama nyɛ nɩ ŋə ma daa na kə ama bɔ ɩŋʋ nɩ ma. 18Atɩŋ ndiyar Yeesu Kristo ʋsɔlʋ ʋda ashe atə baŋʋni!

1 Timothy

Chapter 1

1Pɔl yeesu kristo atamka ɖaa gaja ganyaʋ na ati nɖi nsono yar yeesu kristo nɖee alee ata tamaa ma. 2A'shee timotee ampi ɩja kaja awaɖa ʋcine ma, gaja ɩ ataya na atɩ nɖisanoyar Yesu Kristo agʋjɔɔ n'ɩshɛɛ ŋəka, n'afɛɛ aɖa ashee akia.3Ntɩ lige akɩ ɩkashɩɩ mbʋŋa aɖʋ aki naa aye ce maseɖʋwaanɩ ma, ŋkələ nɖʋ akɩ ntəma waa aɖa Efɛɛsɩ, maa abəla bɛla bɛrɛ ba ɖən paa cere ʋcerʋ ʋbɔnɔ. 4Ba paa tɔɔ balɔ acra n'alesʋraɩ kɩwaɖa nɖi na ma na ɖoo ɖoo ɖoo kaŋʋmi kabʋlei ɩkə bʋ waɖa gayala na pi na ʋbɔbɔʋ na bawo, ɩni ɖe ki na ce na gaja kantəma ŋyɩɩ awaaɖa ʋcine na.5Glalei gade kandi jɩ gəŋ waa : ɩlee ɩjaɩ ɩɖoo na gɩfolu gɩ soŋsono nɩ,na laakaar aŋərə n'ʋcne ʋwaɖa gɩshɛbɔ kʋja. 6Kabaɖən ba bɔ balɔ alaa alii atəŋə na mbʋ ɖee bʋlee fɔɩ ma. 7Ba sɔlɔ waa balee gʋpɔ kəbafaŋaja, ama kəba yɔ bʋkɔɩ ba na cere ma na, kə ba tɩ kaashɩ bʋkɔɩ ba na lə ma na. 8Ku nyir waa gʋpɔ gʋcɩm na, ama, ɩsəm ba kʋn ka ɖei ɖei.9Yɔ gɩshɛ bɔ gʋpɔ kʋʋɖa ashee nɖee ana sara ɖei ɖei ma na, ama mbɔnɔ baja na lesʋra ɩkono baja mbaɖee ba na təŋə bɛrɛ ma, babusurɛ mbaɖee bagaja gamana na gaja, ɖulinya alesʋra, mbaɖee bana laa babaya na baba na, baŋ ŋuro ma baso. 10Tərətərətərə ka lesʋra, akaŋ lesʋrabaja, bɛrɛɩ bana nyim bawor bɛrɛ, basəirɛ mbaɖe ba na ma nanɖee kɖ‌ɗ‌ḍ‌đfana n'ʋceru ʋsoŋsono na ma. 11Daa gaja kalaabaarʋ asoŋono ʋkʋmʋ kaja nɖinsanka kajaɩ bashe amʋ ma.12ŋkʋma nɖee aɖʋ amʋ ɩkashɩ ma, Yeesu Kristo ati nɖɩ yar nɖee acim amɩ kama waa nɖa gɩshɛbɔ ma. 13Na atɩ amʋ ntəmandenɩ; amʋɩ nbʋŋa alee ɩsəi yar, na ɖʋ basaaka, nawɩya, kə ma bʋŋ a awaɖa suuru na. Ama bashee amʋ gʋjɔɔ ,aɖʋwaa ŋyashɛshɛ nagɩfolu gɩbɔnɔ jɩ mbʋŋa na sara na ma. 14Na atɩnɖiyar agʋriŋə, n'ʋcine ʋwaɖaka n'ʋsɔlʋɩ ʋɖa Yeesu Kristo nɩ ma.15ɩlee galibʋmbɔnɔ jɩ na aŋfaanɩ waa gɩcam jɩ, waa Yeesu Kristo apɩ ɖulinaya nɩ afʋra mbɔnɔ baja, amʋ nlee ka asəbaka. 16Ama ncam gaja kɩshɛɩŋaka, naa baŋə Yeesu Kristo amʋ ɩ nlee kasəbaka ma, ama aye nɩ, asuuru, naa mbaɖee bashee nɩ ɩja ma, bakiɖe n'amʋ aŋəŋŋuno nɖee kɩnwaɖa gayala na ma. 17Ashee gʋyarɩ ɩ gʋɖa nace nace ka na ci na ma, baɖʋ nɩ ŋyɩda n'ʋkʋmʋ, bʋjabʋja ami.18Gʋpɔ ŋgʋɖee nna shee akɩ ma, timotee mpi ɖaa annabi mana ba lə aɖʋ akalaŋ ma, ɖaa ba lə ma ʋtɩ cə gʋtara gʋsoŋsano. 19Naa atoŋ ʋcine ʋŋərə, na laakaarɩ. laakaarɩ ɖe, baɖən ba bəɖa nɩ, na ba mɩɛbʋto nɩ, bʋcine bawaɖa ma ʋlii. 20Ka baɖən pɩ gəŋ imene na alɛkisadi mbʋŋa aɖʋ nɩ sheetaanɩ anyɛ nɩ, naa apaa kɔɔ tee ɩsəi ayɔ na.

Chapter 2

1Ntɩ lə baa mʋ nʋ nɩ, shee baa aŋana a naa nyiŋə na pəla pəla nakʋma gaja na shee bɛrɛ baŋunii. 2Na nyiŋa na shee bayarɩ na mbaɖee balee aɖi baja ma, naa atʋ gboo ataa aye ada fɛɛ alesʋra ɩsoŋsano nɖe ɩsam ma. 3ɩniɖe ɩcun alee ɩŋərə atɩnɖiyar gaja sil. 4Nɖee ana yɛɛ waa bɛrɛ baŋunii baŋə nɖisono naa ba bɔmbɔɖɩ atɩ ɩja5Aɖʋwaa : gaja gaɖɔŋkɔnɔ jɩ, apaɖaka ɩkəma; gaja na bɛrɛ ba gɩcuca, ʋni na gəŋ Yeesu Kristo arɛ. 6Atɔɔ ka agʋlɔ agɩlopi ashee acam na bɛrɛ baŋunii; səriya nɖee balaa ashee nɩ alʋwaa tʋ ma na gəŋ. 7Gani laŋ na ba tɩ amʋ kawaasuyar na atəmka. ɩja nɩ nnlə kə ma na lee ɩsəi na, ma naa cere mbaɖee kə ba yɔ gaja na ma, bawəɖa ʋcine n'ɩja.8Nsɔlɔ waa: bɛrɛ ba naa nyiŋə baaŋka na baɖa, n'ataaa ba nyɛ cɩrɩcɩrɩ kɩja ʋnya na n'afaŋa ɩbɔnɔ ɩpaa ɖa na. 9Nsɔlɔ waa basəmprə ba yɔkɔ ɩkara ɩ naa rgə atən gɩshɛbɔ ɖaa ɩsəm ma, ba paa na jiŋə ba lɔ, nafar baŋʋrʋ, na wura,n'ɩshipi kokoo bakara ayɔkɩ ɩnaki ɖe nyaa ma na. 10Ama ba naa lee alesʋra ɩsoŋsono ɖaa ɩsəm na basəmprəɩ ba na lee gaja kantəma ma.11ʋsəmprə a na ɖʋ gʋtɔ ʋcerʋ shɛlɛm na buro agʋlɔ. 12Kə ma na shee ʋsəmprə ganɔ avere kokoo a naa kpashɛ basoro na, ama shee anaa ŋʋra shɛlɛm.13Aɖʋwaa: ADAM na ba səba alee , naa atɩ lee Awa; 14Kɩ lee ADAM na ba paapaa na, ama ʋsəmpra apala ka ba paapaa nɩ, na apra taa lɩ yar. 15Na kama ataa ŋə nɖinsɔno ɖaa alee gʋ na ma laŋ. Ata kara gayɛ awəɖa ʋcine, aɖa ʋsɔlɔ na cɩrɩcɩrɩ nɩ.

Chapter 3

1Glei gaɖe ɖaa gasəm ma na gəŋ waa ʋɖən atana Yɛɛ waa : Apra pastɛr gəŋ ma, atɩ yɛɛ bʋkɔ bʋsoŋsono. 2ɩsim nɖee alèè pastɛr ma, gawaka nama ga paa da na nɩ na, awaɖa ʋsəmpra ʋɖɔŋkɔ nɔ; a paa lee ajɩrɛ na aɖa gɩshɛbɔ agasa na gada deidei, na cam bɛrɛ gɖ‌ɗ‌ḍ‌đsana, ʋceru ana cere ma, ʋlee ʋŋərə. 3Apaa na goro na nyem bʋkara na, apaa na bor na,ama a naa təɖə bɛrɛ awaɖafee, apaa na yɛ agɩlopi ariiba na.4ɩsəm atoŋo agafala gɩshɛbɔ, na papur ba naa nyene na na sana gɩshɛbɔkaasa na. 5Aɖʋwaa: n'ʋɖən katoŋoagafala gɩshɛbɔ na ataa asəra gaja kacɔɔci aa?6Apaa lee nɖee acam gaja kaa lee gɩfɔlɩ na, naa atɩ na faŋa agʋlɔ afəɖa ibilishi ɩkəma nɩ na. 7ɩsəm baɖɔŋkaja ba naa laa səriya asoŋsono karɛ laŋ , naa apaa tilee gʋcifallen afəɖa ibiliishi ɩkpaca nɩ na.8Diakər gboo ɩisəm aɖa gɩshɛbɔ, ɩlɩŋ n'agʋlɔ n'alesʋra ɩcəm mə na ma. Agoro ʋkaŋnyam na.apaa waɖa gɩjoto na. 9Naa atoŋo ʋcinewaɖa ka kantəma gɩshɛbɔ ɩna laakaari asoŋsono. 10ɩsəm ba tʋŋa pɩ ŋə aboŋo naɩ, naa ba ye asəba ntəma, na kə ba wəɖa gawaka na ma na.11Basəmpra gboo baɖa gɩshɛbɔ ba paa na pɩɛ bawar na, awaɖa nɖawa nsoŋsono atoŋo ʋcinewadaka gɩshɛbɔ. 12Diakar mana, ʋsəmpra aɖɔŋkɔnɔ na awəɖa naa, atoŋo bapur n'agafala gɩshɛbɔ; 13Aɖʋwaa mbaɖee ba na lee ba ntəma ɖaa ɩsəm ma, ba nɩba na ŋə gaɖʋsəbaka na ŋyi awaɖa tamaa abʋmbɔ ʋcine nɩ na Yeesu Kristo.14Ntɩ ŋɔn nashee akɩ nɖʋ tamaa, kɩlɩŋna ntɩ ma pɩ anyɩnasul. 15ɩta jɩ waa: kə ma tɩ pɩ were na ayɔ gasanaɩ anaa sara gaja ŋŋuro yar agafalaɩ galee cɔɔcɩ alee ka ŋkalɩ nɖee ntɔŋɔ ɩja ma.16Naa ntərətərə mpaa tɩ pɩ na, aɖiini kantəma nsəŋkəla; nɖee atɔɔ agʋlɔ apra arɛ ma ŋŋuro nsoŋsono njɩ atəŋtəŋ na ma. ɩmalaɩka ba balee waa asheee yantii kəbaja na ba shee ɩja. alaŋ laŋ ka ɖulinya nɩ na bace ʋkʋmʋ nɩ.

Chapter 4

1ŋŋuro ntɩ lə atʋwaatʋ akəŋja nɩ baɖən ba tɩ ba bəɖa ʋcine ʋwaaɖaka naa atɔɔ balɔ acra n'aŋŋuroɩ ɩna paa paa ma, na ɩiɩŋɖi mana mana bʋceru. 2Na mʋnaafiki na ba cereka ɩsəi baja ba sə pɩ gɩsəna gɩ bɔgɩ lopi baye nɩ . 3Ba tɩ ba ŋɔn waa kɩ cɩm arɛ atɔɔ ʋsəmrə na, bapaajɩ ɩjɩʋ nɖee Gaja galee waa mbaɖee bawəɖa ʋyiɖunama naa bayɔ vja ma, bakʋma gaja naa aye jɩ. 4Aɖʋwaa : bʋkɔɩ gaja galee ma, ɩŋunii ɩcɩm, kɔɖən kɩlee ɩbəɖaka na, ɩsəm bakʋma gaja n'ayejɩa. 5Aɖʋwaa ɩŋunii baɖʋɩ cɩrɩcɩrɩ nɩ aboŋo na gaja kaalei n'ʋnyiŋu. 6ʋta kaɖa alesʋna ɖe ashee atɩbawor ʋtaa lee Yeesu Kristo aminiisi asoŋsono ɖəʋ pʋ n'ʋcinewəɖaka kabʋlei soŋsonoʋ akulopi ʋcere ma. 7Tutur akɔlɩ n'ʋlomulomu kabʋlei kə bʋ waɖa nɖi na ma abəɖa. 8Akɩ wəɖa nɖawa nsoŋsono gʋlɔ fɔɔ sul ka ɩcɩm ama alʋwatʋ cei na gʋɖa kpatakɩɩ awu, batɩ batɩ shee atʋ ka gʋjɔɔ aye nɖee a naa tɩ pɩ ma.9Glei gaɖe galee ɩja nɩ, ɩsəm gɩcam jɩ. 10Gɩtɩ lee ntəma, naa ca kagʋtara aɖʋwaa : gɩtɩ ɖʋ ata tamaa na gaja ŋŋuro yar nɖee alee afʋrakaɩanafʋna bɛrɛ baunii laa mbaɖee bashee ɩja ma.11Doo na bʋlei bʋɖe na acere basaaka. 12Paa pala ʋɖən akiɖe akiyifala fɔɩ na ama ba naa kiɖe n'akʋyiɖu nama, bʋliləkanɩ, akɩnɖawa nɩ, akusɔlʋʋ nɩ, ʋcinewadaka nɩ, na cɩrɩcɩrɩ kanɖawa. 13Halɩ cəm saanɖe ma pɩ ma. Naa na tʋr gʋbɔ naŋə ɩkashɩ awəɖa koŋkaarɩ nafaŋa basaaka.14Gja kʋsheui ʋcam ʋɖa n'akɩ ma paa bəɖa na ganyɩkəma na, annabi ɩmana nɩ n'ʋcam kʋ, n'anyɛtərka v saamaa na baŋono ba lee ma. 15Tɔjɩ ayɔkɔɖe gɩshɛbɔ, tɔɔ akʋlɔ gʋŋunii ashee ntəma nɖe naa akɩŋyɩɩ kʋ ceu ʋɖa gɩshɛbɔ. 16Akɩɩlopi naa tʋŋa akʋlɔ, n'ʋfaŋyɩɩ nɖee ʋna faŋa ma; karagayɛ alesʋra ɖenɩ Aɖʋwaa: ʋta naa sara ɖaa gəŋ ma taa fʋra akʋʋlɔ akɩlopi, naa fʋra mbaɖe bana ɖʋ akɖ‌ɗ‌ḍ‌đ gʋtɔ ma.

Chapter 5

1Paa bor na mbaɖee bakpar gɩpɩla kəŋkəŋ na, ama ɖʋnɩ ɩkashɩ ɖaa ba na gʋyà ɩkashɩ ma; Naa aɖʋ bayifala ɩkashɩ ɖaa atɩbawor ma. 2Basəmŋono ɖaa atɩ ba nà ma, ɩweecɛnɛ mana ɖa atɩ banyeŋka ma, bawəɖa nɖawa ŋŋərə.3Ɖʋ bakoŋkaɩ balee ɩja kəbaja ma, girma. 4Ɩta jɩwaa: ʋkoŋka ɖən awəɖa bapi na mpipi ɩsəm acere halɩ asoŋsono nabʋŋʋma, na alee abaja bɔɔta aɖʋwaa ɩcɩm Gaja kaŋyɩɩ.5Ʋkoŋka ndee alee ɩja kaja ma, naa alaa gʋlɔ afələ ma, atɩɖʋ atama na Gaja aruku gɩshilekɔnɔ na gyibɔŋɔ na pəla pəla na nyiŋə Gaja. 6Ama, nɖee ana lee ʋciŋsɔlɔ ka ma, aciboŋo baa maa ada ŋŋuro nɩ.7Ləpɩ bʋlei alesʋra ɖe, naa gawaka na ma gaɖən gapaa ɖa na pɩ na. 8N'ʋɖən ka na tɔjɩ abaja na, laalaa agafala nɩ kəbɛrɛ, karɛ ɖə abəɖa ʋcine, kasaa ɖe apra nɖee kayɔ Gaja na ma.9Naa baye aŋɔn ʋkoŋka dən aŋyɩɖa ma, shee awəɖa bʋja ɩshiriu, ɩjɩ waa ʋsoro aɖɔŋkɔnɔ na ako. 10Alesʋra ɩsoŋsono ɩɖa na nɩ, anaa tɔji bapi na cambɛrɛ gɩsana, na shire cɩrɩ cɩrɩ baja bɩkei, na kaŋa na mbaɖee ɩwu pɩ ma, na lee alesʋra ɩsoŋsono.11Ama bəla na bakoŋkaɩ balee weecɛɛnɩ mana aɖʋwaa ɖulinya ʋsana ʋtabɔpɩ apaɖa na Kristo, baɖe ba kɔɔtɩ yɛɛ ba kɔɔ ako gaɖufɔlɩ. 12Naa akɔɔ akpa mbɔnɔ nɩ aɖʋwaa: bakɔɔ na bʋyiɖu na ma, ʋsəbaka abəɖa. 13Galaŋ kəba kɔɔ na sə gaɖu gaɖɔŋkɔnɔ na baɖe batɩ kpama kpama nɩfala, nalee ŋkəmprə, kə ba wəda nlee kana, nalee ɩcifaləlesʋra, nalə bʋkɔɩ kɩsəm balə na ma.14Nsɔlɔ waa: ɩweecɛɛnɛ ma na bako basoro ba ŋʋm bapi, natɔjɩ bɩsala gɩshɛbʋ, bapaa tɩtɩne ʋnyɩŋca ashee ɩbɛrɛ anaa ciu natʋ na. 15Aɖʋwaa: basəmprə baɖe kə baɖə ba cəpra abɔ balɔ na kʋn shetaanɩ. 16Ɩtajɩ waa: mbaɖee bawəɖa ʋyiɖuna ma ma, bʋɖən atawəɖa bakoŋka ʋsoro kokoo ʋsəmprə shee anaa tɔjɩ na kaŋa na pɩ, ɩpaalee cɔɔcɩ anɖɩlaŋ na, naa cɔɔcɩ akaŋa na mbaṣee balee bakoŋka ɩja kəbaja.17Baŋono mbaɖee balee bafaŋaka ma, ɩsəm bu səla pɩ gɩshɛbɔ laa laa mbaɖee ba lee waasu na cere bɛrɛ ma. 18Aɖʋwaa: ʋŋɔn ʋlə waa: kagbɛɖɔ afəl áná nɖee ánà nyɩ ɩpi ma na. Ɩsəm ba səla atəŋle eja ʋɖa.19Paa ka na ciu na mbaɖee balee baŋono ma nakakana arəŋə səriya bɛrɛ ba nyɩʋ kokoo bariu na. 20Mbaɖee ba na lee mbɔnɔ ma, bor napɩsamaa aŋyu naa basaaka bacu asampẹna.21Ŋcam nakɩ Gaja kaŋyɩɩ na Yesu Kristo aŋyɩɩ, na malaɩka basɔlɔka baŋyɩ waa akʋn kaɖeiɖei paarə ayiɖe na, paa tɩ lee soocina. 22Paa ceecee atər akanyɛ ʋɖən laŋ na, paa kpa ʋɖən ambɔnɔ nɩ na toŋo akʋlɔ cɩrɩ cɩrɩ.23Paa na nyem bʋto kanɖənɖən na, nye bʋka cei akɩŋcena nakʋlɔshɛɖɛ fɔɩfɔɩ laŋ. 24Bɛrɛ baɖən bambɔnɔ ntɩ ɖoo were baŋə, baɖən baŋja, ŋkəmkəm nɩna ɖoo. 25Gəŋ ci gboo alesʋra ɩŋərə ɩnaɖoo gbagbaraa na nɖe kəm na ma, kɩɩsəra alugo bapaa ŋəi na.

Chapter 6

1Mbaɖee balee batənleejama, bataa nakɩɖe waa ɩsəmba nyene bɩtanɩ baja gɩshɛbɔ naɖʋ pɩ grəma, naa Gaja kaŋyɩɖa n'atʋcenu ɩpaa jɩ gɩcifala na. 2Mbaɖee bawəɖa aɖibajaɩ balee Kristo bapurma, bapaa pala pɩkʋnyenu na, gɩtɔɔ pɩ waa atɩ bawər: ama balee bantəma ɖaa ɩsəm ma, mbaɖee bawəɖa ʋyiɖu nama na atɩ basɔlɔka ma, batɔ balɔ acra na lee nsoŋsono cere alesʋra ɖe naa ashee ganɔbaleeɩ.3Ʋɖən ata naa cere ʋceruɩ ʋlee wəi ma, na ka cra agʋlɔ atɩnɖiyar Yeesu Kristo a bʋlei cɩrɩ cɩrɩ kabʋja n'ʋceru ndee ʋlee nɖawa nsoŋsono na ma. 4Karɛ ɖe atɩfaŋa agʋlɔ yɔgʋʋ, ka yɔ akɔɖən na. Awəɖa yɛrɛ yɛrɛ kʋshɛɖʋ n'ʋbɔbɔʋ, gaduu gʋcele, bʋboro, ʋrɛpɩɛ, na bʋlɩpaŋa ka bʋbɔnɔ, 5fɔɩ kabʋlei, gɩjotorɛ, kə ba wəɖa ɩja na bashee ɩja waa: gɩshɛbɔ kʋleu ʋnapɩna riiba.6Ɖaa ɩɖa ma nɖawa nsoŋsono ntɩ pɩ nariiba abʋmbɔnɔ, n'akʋcine ʋnaakər nabʋkɔɩ ʋwəɖa ma. 7Aɖʋwaa: Anyɛ ɩkɔnɔ nɩ gɩpɩ ɖulinya nɩ gəŋ ci gboo ka gɩsəra atɔɔ akɔɖən ashɛʋ na ma na. 8Gɩtawəɖa ʋjɩʋ n'ayɔkɔkaraka. Ɩni ɩfana atʋ.9Ama mbaɖe ba na yɛɛ waa: ba wəɖa ɩtanɩ ma, batɩfəɖa ɩkpaca nɩ were basɔlɔ ayɔkɔ tuutuumaɩ ɩlee ŋyashɛshɛ na'alesʋraɩ ɩcɔɔ alee ɩbɔnɔ kpaama ɩnatutur bɛnɛ. 10Aɖʋwaa: gɩtanɩ kakɔɖɛɩ ɩlee baa mʋnʋ k'alaamari na atɩgɩcuca nɩ baɖən bawəɖa ɩma, na ba lɩŋ na balɔ ʋcine wəɖa ka, na bakpa ntənə tərə nɩwɩya babʋmbɔnɔ nɩ.11Akɩ nɖee ʋlee Gaja karɛ ma, cu alesʋra naa ayɛɛ ɖeiɖei, nanɖawa nsoŋsono, ʋcine wəɖaka, ʋsɔlʋ, suuru n'ʋrɩsana. 12Cə ʋcine wəɖaka ka gʋtara gʋsoŋsono, naa ari ŋŋuro ɩkɩŋwəɖa gayalana ma, gaŋ na bayɩɖa akɩ, n'ʋŋana akaanɔ alə bɛrɛ tuutuuma ba lee kasəriya.13Ntɩ cere aka Gaja ŋgaɖee gana shee ŋŋuro baa mʋnʋ ma, na Yeesu Kristo nɖee alə pɔŋsɩ pilatɩ aŋyɩɩ ma, waa: toŋo mʋra gɩshɛbɔ. 14Naa aɖa gawaka na ma ga ɖən gapaa ɖa n'akɩ na. Ba paaŋə tualɩ ɖən n'akɩ na halɩ atɩnyar Yeesu Kristo atɩ pɩ.15Ʋpɩʋ kasaa anaa ɖoo ma, Aliheerɩ na anɖənɖən aleeka nɖi yar abʋmbɔnɔ bayarɩ baya, Aɖi baja banɖɩyar. 16Bʋce kəbʋ na kə nɩ na aɖa ʋkaɖʋ nɖee arɛ kaasəra ayɔ akaciikaŋ na ma aɍɛɖən kaasəra ayɔ akaciikaŋ na ma arɛ ɖən kasəra aŋə n'ʋɖən amana anaa səna aŋə ma, ajee ŋyɩɖa nɖʋka nɩkashɩ ɩkɩwəɖa gayala na ma, Ami.17Ləsaamanɩ nɖe ne kə batanja ba paa nafaŋa balɔɔna, ba paa ɖʋ ba tamaa b'arisiki nɖee kẹ ba anɖi na ma na, ama bɖʋ batamaa Gaja ɩga na shee baaʋnʋ tuutuuma waa: gɩja kariiba ma nɩ. 18Le pɩ balee nsoŋsono, bawəɖa arɩsiki aleʋ ɩsoŋsononɩ, bawəɖa gʋjɔɔ gʋlee ka, ba naa shee. 19Ba wala amaana, naɖʋ na saana aye nɖee ana tɩpɩ awẹɖa gaɖu yiu kaga ŋẹrə, kashiya kaaɖu, naa ba səra ari ŋŋuro ɩja kanja.20Ao Timotee toŋo gɩshɛbɔ n'alaa akʋlɔ bʋlibɔbɔkaɩ kə bʋ wəɖa aŋfaanɩ na ma nɩ. 21Na bʋlilɔɔnɩkaɩ bʋle ɩsəi kʋyɔʋ ma nɩ baɖə batɔɔ bʋ apra bantəma, naa ala balɔ ʋcine wəɖaka nɩ. Gʋjɔ gʋ ɖa anyɩnasul!

2 Timothy

Chapter 1

1Pɔlɔ Yeesu Kristo akənja ɖən na Gaja kʋsɔlʋ na Yeesu Kristo alɩka ʋlɩ nŋŋɔro kaja a da na nɩ ma. 2Ashe Timotə anpi sɔlɔka gʋjɔɔ. Na ɩshɛyɩ ŋɔka na fɛɛ ɩɖa ashe kɩ na Gaja a taya na Yeesu Kristo atɩnɖi yarə anyiɖa.3Ntɩ sala Gaja ngaɖee nna kʋm ma na laa karɩ soŋ sono ɖaa ɖo ɖoɖo kə baja ba le ma itɩ lige mʋ na laa ka rɩ akalan Gaja ka na gɩjɩ bɔŋɔ a mɩ ɩnyuŋuni. 4Na lige mʋ aka nyine koyɩ lan nsɔlɔ ma ŋəki na amʋ cine ʋyeekər. 5Ntɩ lige ucine ʋbʋŋa wʋɖa ashee akaŋana bʋŋ bɔnɔ lɔɩs ma gənci a ka ŋana Enisə boo nan shee ɩjaboo waa atɩŋə gəmboo aka lam6Galam na nna lige kɩ a kɔɔ lige Gaja ka gʋjɔɔ nguɖee ntər ama nyɛ akalan na ashe kɩ ma. 7Aɖʋwaa Gaja kaashe tʋŋ nŋŋɔrə asanpəna kanja na ama ɩka shɩ na ʋsɔlu na jirima kanja8Asampəna ɩpa kpa nyin ashe nɖi yarə na amʋ pɔlɔ a saraka ka ja ata səriya la ka na ama le wa ha la mʋ ashe laa barʋ asheka na Gaja kɩ ka shɩlam. 9Gaja ga fʋraatʋŋna ayi datʋ na ɖei kuyɩɖʋ, ale gəma kile atɩŋtəma lan na ama ile na ʋnyoʋ na a gʋjɔɔkʋ ashee tʋŋ ayɔ kɔ ɖe na ata furaka Yeesu Kristo anyiɖa na ayɔkɔ iŋʋni ɩye pɩ. 10Ama nyimo Gaja ka aleheri apɩna Yeesu Kristo atafʋraka ʋpɩʋnina. 11Galan na ba la mʋ nle arɛ nɖee ana lə Gaja kaalei na le akənja na le afaŋaka.12Galan na anboo nnajɩ ɩshɛɛ ɖe boo, ama kəma wʋɖa icifala ɖəm nkən na adʋwaa nyɔ arɛ nɖee nshe ɩja ma na nshe ɩja waa ataa səra toŋo bʋkɔ nbʋɖee nshe ni ma nalɩ ushile ɖe. 13Toŋo na ucine na ʋ sɔlʋ nɖee udo Yeesu Kristo ni ma bule bʋfɔlɩasura asura nbʋɖee ʋrəŋə amasul ma. 14ʋceru soŋ sono nɖee nɖiyarə ashe kɩ ma toŋo ni na nŋŋɔro soŋ sono nɖa naa tʋma kʋka ŋʋna mana.15ʋyɔ alə waa Asii kə baja ba la mʋ nkʋlo nɖe nɩ figɛllə na ɛɛrəmogɛnɛ 16Nɖiyarə aŋə onɛsifɔr kaafala ko ɩshɛɛyɩ aɖʋwa aceetɩ ɖʋmʋɩka shɩ na ka wuɖa amɩ shi shiri kɩci falana. 17Ama tam nɖee acee da rome ayɛ mʋʋ na paa naŋəmʋ. 18Nɖiyarə apalanɩ aŋə ʋtəɖu ashe a gulɔ ʋshile ɖe na ʋyɔ gishɛbʋ ɖaa akaŋa na mʋ efɛ sə ma.

Chapter 2

1Akɩ ampɩ, wʋɖa ʋcine ashee Yeesu Kristo. 2Ʋ rəŋə ɩsəriya tuutuuma amalaŋ, lə ashee bɛrɛ ɩja baja mbaɖee ba naa asəra afaŋa baɖən gboo ma.3Ɖaa Yeesu Kristo asɔja asoŋsono ma. Jɩ n'amʋ wahala abʋmbɔnɔ nɖe. 4Sɔja ɖən k'a kɔɔ na lee akoɖən na tɔɔ ɖulunya nɖe kayɔkɔ wàà, kpatakɩɩ na ɩ ta jɩ wàà a tɩ yɛɛ a na ɖa ʋga ʋcine nɩ na. 5Acəŋə garɛ kacuja ɖən k'a na jɩ na nɩɩ jɩ wàà kapɔ na gɩmʋ6Aƒʋmɩ nɖee a na lee ntǝma paa ma, a sǝm a lee arɛ asǝbaka a na laa awaryɔkɔ ma. 7Faŋa faŋa gɩshɛbʋ ŋgaɖee n na ɩǝ akɩ waa aɖʋwaa ɩkoya a taa pala akɩ a tɩ kaashɩ.8Lige lige Yeesu Kristo nɖee a lee Daʋɖa abʋŋʋma nɩ ɖaa laabaarʋ a ɩǝ ma. 9Nɖee laŋ n na lee wahala halɩ ba tɩ ɖʋ amʋ ɩwɔrɔ ɖaa abɔnja ma. Ama kǝ ba ɖʋ Gaja kaalei ɩwɔrɔ n,a. 10N na lee nɖe k'ɩshɛɩ nɩ ashee mbaɖee ba laa ma na, naa baɖe gboo ba sǝra aŋǝ alǝbarka nɖee a ɖaYeesu Kristo laŋ naa k'a wʋɖo gayala na ma.11Ŋǝ ma galei gaɖǝn:"Gɩ ta cɩɩ na nɩ, gɩ man a ɖa na nɩ. Gɩ tǝ yiɖe ɖeiɖei, gɩ tǝ gɩ man aɖa nɩ. 12Gɩ ta bǝla nɩ, aɖee gboo a taa bǝla atʋ. 13Na k'a gɩ wʋɖa ija, aɖe a taa yiɖe n'ija aɖʋwaa abǝɖa agʋlɔ na."14Na lige pɩ ayɔkɔ ɖeɩŋunii. Lǝ pɩ Gaja kaŋyɩɩ waa ba paa bor bʋlipi laŋ na aɖʋwaa kǝ ba yɔ akoɖǝn na kaa ba tǝ ba lee mbaɖee ba na ɖʋ gʋtɔ ma mbɔnɔ. 15Lee koŋkaarɛ ayiɖe na Gaja n'ja ɖaa apaaleeja k'a lee a wʋɖa ɩcifala na ama naa apɩ na laabaarʋ n'ɩja.16Pala bʋlei mbʋɖee bʋ na lǝn n'arɛ Gaja paa saa apaŋa ma. 17Babʋlei bʋ na ce ce wewere ɖaa mbʋɖabʋɖa ma. Imenee naa filɛt ba ɖa bɛrɛ baɖe nɩ. 18Baɖoo ɩjo kaŋkǝm, na lǝ waa: ʋŋǝnu ʋlee aboŋo naa naa cǝpra mbaɖee bashee ija ma, kǝbaɖǝn19Baa na kama, Gaja kʋyɩu ʋkaŋkra ʋsǝbaka ʋyiɖelaŋ, agalei jɩ ashɛmɛ na ma: Nɖiyar ayɔ mbaɖee ba lee abaja ma; Nɖee ana yɩɖa nɖiyar aŋyiɖa ma, atɩ lɩŋ na agʋlɔ mbɔnɔ. 20Gafala gabʋmbɔnɔ nɩ kɩlee wura nitanɩ kanɖǝnɖǝn kanyanʋ ɩɖa ka na, ama, gʋyo na mbuce gboo ɩɖa, ɩɖǝn ɩɖa ashee aŋfaani kǝ ba na loɩ fɔɩfɔɩ na, ɩɖǝn ba na loɩ baa saa apaŋa na. 21Ʋɖǝn atatoŋo agʋlɔ aɖa cɩrɩ cɩrɩ a taa lee ɖaa aƒaanɩ kabʋkɔ ma, aɖa cɩrɩ cɩrɩ aŋfaanɩ ashee anɖiyar alesʋra ɩsoŋsono nɩ.22Pala gɩyɩfala kalesʋra na yɛɛ ʋcine aɖa ɖeiɖei, n'ʋsɔlʋ na 23bɛrɛɩ ba na yɩɖa nɖiya n'agɩfolu gɩsoŋsono ma Bǝla nyashɛshɛ na fɔɩ kalesʋra, ɩna pɩ na bʋboro.24Aɖʋwaa: kɩ sǝm Gaja katǝŋleeja awǝɖa bʋ boro na; ɩsǝm waa: Awǝda ayɛɛnɛ na basaaka, anaa cere bɛrɛ na suuru; 25ɩsǝm atǝŋǝ tǝŋǝ ɩbɛrɛ mana n'ʋrɩsana na saa Gaja gashee pɩ nɖawa nƒʋbaka naa ba yɔ ɩja, 26naa bakɔɔ apɩ nɖawa nsoŋsono nɩ, naba laa bagʋlɔ sheetaanɩ ɩkpaca nɖee ari pɩ ma nɩ apɩ na pɩ ʋciŋsɔlɔka nɩ.

Chapter 3

1Yɔwa aləwatu akənjani alesʋra sɔŋka ɩtɩɩtɩpɩ. 2Aɖʋwaa bɛrɛ patɩpatɩ na faŋa baalɔ, na asɔlɔ kɩtani kʋŋkɩŋkɩ, na le baserɛ, nafaŋa balɔ, na pɛɛ pɛɛ Gaja anyiga, na kapanacu ba baja na, kəbaʋɖa ʋrɛyɔʋna, na kapanacu Gaja na. 3Bagaja gamananʋ ʋɖem, kapayɔ ɩshee na, na pɛɛpɛɛ bɛrɛ, kabaʋɖa suru na, papɩyɛ bɛrɛ, belez bʋkɔr bəcʋma pɩɩbɛrɛ. 4Nagoo bɛrɛ baŋkə, kabaʋda gfŋga na, gʋlɔ faŋgaka rɩŋa balɔ ni, kabasɔ kaja, na asɔlɔ bʋkɔyɛ bahɩɛ5Ʋtana kiɖe pɩ ʋtalewa paʋɖa ncine na Gaja, abla ŋgeɖe ɩnale ɩkashɩ ma lɩmna pɩ akɔlɔ. 6Kəbaɖəm bani patəkpa afala ni, naari pasɩmprɩ ŋbeɖe bagale kaasɔɔ na kabawʋgo ʋyɔna ma, ʋbɔnɔ ɩrɩŋa na pɩ, pʋceni ɩɖa paa ma kɔ kʋleẅʋ laŋ. 7Patəcere ama kapana yɔ ɩjana.8Ɖaa Jannɛs na Jabrɛs peteŋge Moussa ma lɔɔri nani, kanci gboo kəbɛrɛ bana lɔrɛ na ɩja, beleɩ bɛrɛɩ beɖɩ kiikpe na ma, ŋgeɖe gale ŋuvro ni kaale ma küŋa pi na. 9Ama ba ŋtəma kiiŋce ŋyɩ ayɔna aɖʋwa baaŋa taaŋə baya shəshə, ɩtɩɩtɩ ɖoo ɖaa banyɩʋ basaka ma.10Akɩma ʋkʋn amuceru, na aŋasana, na bʋkɔɩ ŋɖowaa ma le ma, na amuci nei ŋuʋɖa ma, amore sana, amousɔlʋ na ɖaanarɩ aŋgʋlɔ ma, 11na marouya, na mɩshɛ bagomuna. Ɩshɛɛ paŋanɩ kamajɩna Antishe yaa, ɩkɔn yaa listr yaa? Nawɔya paŋana kəma toŋo na? Na ŋdiyarar. 12Aɖuwa ŋbeɖe banayɛ basara gəshɛbʋ Gaja anyɩ gʋhəbʋ Yeesu Kristo ni patə paɖʋ pi ɩshɛ. 13Ama bɛrɛ papɩyɛka na baseere patə bakara gayɛ ŋbɔnɔ ni na apaapa bərɛ na apaapaa babəlɔ.14Aki ga bkɔʋ ʋcere ma ni, na awʋɖa ʋcine elam ma, aɖʋwa ʋyɔ arɛɩ acere ki ma; 15Kalaŋ ʋyɔ kajaka bʋler ɖoo akɩja la ni ŋwɔn ɖe kufaŋa nucine wʋɖaka Yeesu Kristo ni naa aŋə ŋdi sono.16Ɔwɔn ɖe ɩwuni ɩdo na Gaja sul na, naa sim waa becere bərɛ ɩja faŋa arɛ goɖu alima naa yɔ aŋbɔnɔ naa apɛŋ pɛŋɛ ni. 17Naa Gaja karɛ aɖa ɖeɩɖeɩ naa aɖa gɩ shɛbʋ naa awuɖa bʋkɔɩ asra ale na ŋtəma.

Chapter 4

1alaŋna Gaja kanyɩ na Yeesu Kristo aŋyɩ ata cəm əkəma na nanwʋro baja na bokono. Ana pɩtɩ jɩgɩyaarə ŋtɩ ləki bɩnyene ni waa: 2Le gajaka lee, riku paa ʋnʋŋca ɖaa kɩɩda na, bla na pɩ, bɔbatɔ, gupi ɩkasshɩ na akʋceru ni.3Saa ɖɩŋ tʋna pi, bərɛ kəba kɔɔ sra atoŋo cɩrɩcɩrɩ kʋceeru, na; patəbana ayɛ bana rəŋə alamerɩ ka le sʋra batəbana ayɛ bana acere pi pʋkɔɩ bagɩlo pi ba na yɛma. 4Kaba sɔlɔ bana rɩŋə ija na, naa bɔsɔlɔ apere. 5Ama, baa gorɔ ayɔkɔ ɩwuni na, rikulɔ aji ɩshɛ, le labaarʋ sonsono kaale kantəma, le ŋtəma ŋɖee Gaja ka ɖʋkɩ ma.6Aɖʋwa amou amalama ŋɖa ɖaɖa bʋto ŋbuɖee bafẅ atɩm, amʋshaʋ kushile təbɔŋo. 7Ŋci kʋtara gusono, ŋboŋo gasana; ŋtoŋo ʋcine ŋdee ŋwuɖa ma. 8Nyɩma atə amʋsʊlʊ negeŋ ɩja kanyarə fu ija kanja; ndɩyaar, atɩngəka ɩtəcɩŋkəma: ɩja kanfu ŋde Ndiyaar tatəshenu ʋshile ŋdee aɖʋma, kilee amʋŋɖe ɖe na, amʋ ŋbeɖee bawʊɖa nani tama ma ashe ʋpɩʋ kʋshile ma.9Le koŋkaarə api masul ɩshile ŋde ni; 10Aɖʊwaa Demas abəɖamu ashee ma ɖulinya ni kaayɔkɔ kʋsɔlʋ, na afil Tesalonikə. Kresens ace Galasi, Tiiti gboo ce Dalmasi.11Lutassə anɖəŋɖəŋ saaka namʋ. Tɔɔ Maark akʋ nani əpi, aɖʋwaa atakaŋga namʋ ale ŋtəma. 12Ŋtəm Tishik Ɛfɛzə. 13Ʋtatʋna pɩ atʋa ŋtoko poo ŋdee mpala Troas arpusɩ agafala ni. Piina abogboo, laala ɩder pelena apo ma.14Aleskandrə, anwɔrɩ alee mu ŋbɔnɔ paa. Ndiyaarə taasala ni bʋkɔr alema. 15Le nani lakarɩ, aɖʋwaa ablana tʋbuleɩ gɩ nəle ma. 16Pacim namʋ əkəma ma ʋɖəŋ kakanga na mu na, ama banwuni babaɖamu. Gɩyaaryar apatɔji ale na ŋtəma na.17Ndiyaar kaŋaka kanaamʋ asheemʋ ɩkashi, na masra lee wazu na ŋbeɖe kəbayɔ Gaja nama na bereŋə. Alagamʋ Guuni aganɔ ni. 18Atatɩlamʋ ŋbonɔ ɩwuni ni, atam camʋ lam atən acena mu alaŋ kaa yarə təna ni Ajee ʋgʋmʋ bʋja bʋja, nace Amɩ!19Sala Priska na Akilasɩ, na Onesifɔrə abʋŋʋ ma. 20Erastə alal Korintə, na Trafim agʋlɔ ŋpala ni Milee. 21Piwere na gusere guyeɖoo. Ɛbulus, Pudens, Linus, Klodia, na atboworə batsala kɩ. 22Naa ndiyaar aɖana kə na gujɔʋ gʋɖa naa ni!

Titus

Chapter 1

1Pɔl, Gaja atənleeja, Yeesu Kristo akinja amʋ wɔŋka gbɔ ŋgoɖe. Beshemu ŋtəma wama le, naa ŋbeɖe Gaja asimkrima basra awoɖa ʋcine, naa ayɔ ɩja, naa aɖana ŋworo ɖa Gaja gasɔlɔma. 2Geɩcɩ panasa waa paŋə ɩworo ŋɖee kɩnɛ boŋ ayɔna ma. Gaja ŋgeɖe kaanali isee na ma. 3Tam ŋɖe aɖʋma aka na agulɩna aka le geɖe tam naa ashee pɩ ŋusro ŋde kinwʋɖa gayala na ma. Ama nyenina atiŋɖi sonoyaar Gaja Afraka gadʋ naamasra faŋga agale.4Ampi sɔlka Tɩɩtɩ gɩwʋɖa ʋcine ɖɔŋkɔnɔ: Gaja kakʋjɔʋ naa fɛɛ iɖa sheeki ɩɖoona Gaja gʋya sul na Yeesu Kristo atafəraka! 5Ŋpalakɩ krɛɛtʋwaa aboŋgo pɛŋpɛŋɛ pʋkɔyɛ pəsaama, paa ŋpa paŋa aatɩ bawono ɖaa ŋfaŋa kɩma.6Ɩtaŋa arɛɛ gawaka na ma na gadən kaa wanɩ na ma, arɛɛ ŋdee awʋɖa ʋsəprə ʋɖɔŋkɔnɔ, pawʋɖa pepɩɩm ŋbadee panacu barɛ na, papaa naŋə pɩ waa baɖa fɔɩfɔɩ kaŋɖawa nina naa papaa naŋə pi waa gabawʋɖa jirima. 7Aɖʋwa afaŋaka Gaja katɩ kani ale antɩma Ale arɛŋdee kawaka na ma na geɖəŋ kaawa na ma, naa apaa na faŋa aglɔ na, apaa le arɛɩ ana cam ʋnyana ma na, apaa le areɩ ale bʋkaŋɩja, apaa le krikri karɛ na, apaa na paa paa bərɛ na cɩna.8Alee arɛɩ ŋdee ana cambassa na ana, alee bərə bosoŋ sono bwsoro, arɛɩ ŋdee ana faŋa gɩshəbʋ naye le ma, na alee arɛɩ atɩŋəka, alee arɛɩ ŋdee atəŋ ashee Gaja ma, na ari agʋlɔ. 9Ɩsɩm atoŋo gale ŋgaɖee kɩna faŋa ma anyɛ nyɩʋ, ʋgama ʋyɔʋ naa awʋɖa ʋcine na asra faŋa bafɔli ŋbeɖe kabayɔ agale gɩshəbʋ na ma naa atɩŋə pɩ.10Ŋbeɖe bapɛŋɛ pɩ mani tʋtʋʋma baɖeŋ baɖa kabana cuna kabana cuna nɛ leser. 11Ɩbɛrɛ beɖe pɔɔma babʋ nɔ ŋbeɖe pa na cɩra ɩfala ɩwuni ma, beɖe tɩfaŋa na cam na faŋa bʋkɔɛ kɩcɩma na ma naŋə ɩkpaka bʋkɔɛ kɩsɩm waa pafaŋa na ma.12rɛɛtɩ baja ni ka anɖebi a lewaa basseerɛ, ɩbɔrɩ bapiyɛka, ʋfufana baja ŋbeɖe bana faŋa ojo ka dəŋdəŋ la. 13Ka seriya lerja, kala na abori na pi gɩshəbʋ naa galam naa bawuɖa ʋcine ʋsonsono.14Na papaa tʋa balɔ na gona yuda kəbaja bapərə na paa ma na kʋn bʋnyaʋ na.15Lɩwuni ɩɖa cɩrɩ cɩrɩ ashee ŋbaɖe baɖa cɩrɩ cɩrɩ ma; ama gaɖən kaaɖa cɩrɩ cɩrɩ ashee ŋbaɖe baɖa ajʋa ni ma na, ba gʋfaŋa na pʋyɔʋ kpajʋa. 16Batilewa bayɔ Gaja, ama baŋɖawa ni batɩbẹɖa Gaja, mbusu kə baja, ŋbere kabana cu barɛ na ma, kəbana sra ale ŋtə soŋsono.

Chapter 2

1Akɩma le ɩgeɖe gaseŋna Gaja agale na. 2Ŋbaɖee bakper gepla ma batɩnə ɩnyɩne, baale grima ka baja, bale bərɛɩ bawʋɖa gʊfaŋa ma, aɖa cɩrɩ cɩrɩ na awuɖa ʊcɩne naa asɔlɔ basalaka naa ariku.3Ləwaa basɩŋwono bʋgaʋ ba ayeni, pa paa pɛɛpɛɛ boworo na, pa paa na goro na nyẹnna, naa bana cərə bɛrɛ ʋceru sonsono. 4Ŋkəŋna basra acere wɛcɛnɛ ma na basɔlɔ babakul na bapɩ. 5Pa paa gro nɛ küge alesəra ma nana, na bayɔ rɩ bagʋlɔ, naa banaa lee afal təma, naa buler bərɛ basonsono, naa banaa anyene babaklo, naa ʋɖem apaa pɛɛpɛɛ naa ʋɖeŋ apaa tɔɔ kajaka le aprafɔr na.6Ɩtalee na bayɩfala lema pɩ waa barɩ balɔ. 7Ɩsəm waa akɩlopi ale ŋtəma sonso ne na afaŋa pi, akʋfaŋʊ ʊnafaŋa bərɛ ma ʊɖa eɩrɩ, asɩn na ma. 8Ale cɩrɩcɩrɩ kaale, ŋgeɖe ŋbɔno ɖeŋ kɩɩwana na ma na ma, naa gɩcɩfala arɩ ata ɩbərɛ ma na, naa pa paa le ga lee gabɔnɔ atala na.9Le batənleja ba na nyɩni bitani baja, naa bale pɩ ŋsono ɩwuni ni, ale ɩja yaar na acɩm na Gaja ga le ɩwʋɖa anfani. 10Naa apaa nyɩm akoɖeŋ na, ama naa bətɩŋə ɖerɖer, ŋkəə na bətɛ bakʋma Gaja Afʋraka agale.11Aɖʊwaa Gaja gabala bərɛ baŋə agʋjɔʋ. Gʋjɔʋ gʊɖe ni na bərɛ baŋə ɩɖɩ sono. 12Apala geŋ nafaŋa tʋ bʋkɔɛ ʋcene gʋsɔlɔ na ma, na ɖʊlinya ni kayɔkɔ kʋsɔlʋ, ŋkene girɩ atalɔ naa asɩna gʋya yɔka naa atən woro ŋtəŋə na Gaja ka le. 13Bʋkɔɛ ɩsəm waa gɩle ma na geŋ na saa ʋshɩle kenja kʋshɩle kushile gena ataya Yeesu Kristo atafʊraka agɩyaar gɩbʋmbɔnɔ gudo.14Atʋwa agʋlɔ ashee na afʋra təm ma, ŋbɔnɔ ɩwʋni ni, naa pratʋ bərɛ beɖe anɖeŋ ɖeŋ koŋ Abaja, na gepe ɩkashe waa bale ŋtam sher ni.15Tʋwa gele geɖe gaŋʋni ale shee baŋuni rikʋ lɔ naa le na ŋbe ɖee bana goki kʋtɔma na aka ɩko paa pala ʋ geŋ akigeki fɔɩ na.

Chapter 3

1Lige Kristo kəba pɩ waa boburo balɔ kəɖɩ bajasul na bakɩŋʋiŋja. 2Paama pɩyɛ ʋɖen na, paama yɛ bʋleɩ na, ɩsɩm waa botoŋo bʋcine bəɖəna basaaka basam.3Aɖaʋwoa atəgboa gɩbɔŋa le ɩyɛ shɛshɛ ka baja pɩ, gili onɩnca. Gɩbɔŋa le bɔgɔm pla pɩ, naa le pʋkɔɩ atẹcɩne na pʋkɔɩ gɩsɔlim. Ɩbɔŋɔ le babɔnə pɩ naa awuɖa gɩnyɩfɔnɔ. Bərɛ batə nwotʋ na atʋm gboo gɩna ŋwa atə bawor.4Ama tanɖe gaja ŋgeɖee gale Atafʋraka ma abʋcema na ʋsɔlʋ, 5afʋra atʋm. Kɩle waa gɩle ŋtəma sonsono mala na atatʋ na. Aɖʋwaa aŋə galaŋ na alatʋ. Afʋratʋ akulə na bʋto ŋbəɖe Gaja kanworo cɩrɩ cɩrɩ ɩle waa gɩpra bɛrɛ bafɔli ni. Ɩlegeŋ waa gɩɖa ŋwʋra fɔlini.6Aɖʋwaa Gaja gakumna Atɩŋdiyar Yeesu asuwatʋ Aŋworo cɩrɩ cɩrɩ. 7Aleegəŋ waa gɩkul na ʋsɔlʋ laŋ naa gɩpra bɩtəŋge ka anye naa asheetʋ ŋuworo ŋɖee kɩɩwʋɖa gayala na ma.8Geler geɖe gesɩm waa baɖʋ ni ɩja. Ŋtɩyɛ waa akankrə ɛlaŋna ŋbede bawʋɖa ʋcine Gaja lam ma, bakara ŋɖi le ŋtəma ŋsonsono ɖaa ɩsɩm ma. Ŋŋan ɩnɩcŋka na awʋɖa anfani shee bərɛ.9Bala balɔ ale sora fɔɩ kɩja lam, baya babəmbɔnɔ bayɩɖa, galam na bʋleɩ bʋɖe bule butɛtɛ le. La kʋlɔna buro na Musa agəpɔ kabule kʋbɔbɔ. ɩɩwʋɖa anfani ɖeŋna, kɩɩ wʋɖa riba ɖeŋna. 10Bɔkʋlɔ na arɛɩ ana cɩra bərɛ ma le ni ŋgeŋ ɛnyɩʋ taja na abɔkʋlɔ. 11Yɔwaa gʋʋrɩ svra ɖa gemə gʋlee gʋrɩbɔnɔ kʋ, ambɔnɔ ŋtɩfaŋa waa kaẅʋɖa ɩja na.12Ŋtatəm Artemas yaa tɩchikə akasul, kẹʋkʋ were apɩtɩ wuɖa amʋ Nikopolisi; ŋke ŋna maɖa gʋsere katam. 13Shee gasana gagɩtani Zenaasɩ ŋɖe ale bʋpɔ kanɖɩyar ma Apolosɩ na akogem ɩpahɩɛ pena.14Ɛsəm waa atəbaja bacere alesʋra sonsono kuleʋ na basəra ale bərɛ ɖa ɩsɩmma lnipala bawʋɖa anfani.15Mbeɖe baŋuni baɖa amasuluma patə sala kɩ sala mbeɖa bawʋɖa naatʋ ʋcine ma Gaja ale anyɩm ba ŋuni gujɔu.

Philemon

Chapter 1

1Pɔl Yeesu Kristo 'asrkayar n'atʋsoro ashee Filemɔɔ atosɔlɔka ntəma ni 2N'atʋnyeηka Afia, naa Arishiip na cɔɔci nɖee aɖa akaafala ni ma 3Ataya Gaja n'atinɖiηsonoyar Yeesu-Kristo bashee anyin fɛɛ kʋsəʋ na gʋjɔ.4Nti kʋma Gaja baaηjəη naa lige akataη amʋ nyiηu ni; Nna rəηə ʋcine nɖee na nɖiyar Yeesu ma. 5Na ʋsolʋ nɖee ʋwʋɖa ashee basaaka ma: naa təganɔ gaɖɔηkɔnɔ gaɖa ɖeiɖei gishɛbɔ. 6Aɖʋ iyɔ nsono k'ʋleʋ anyiηgicuca, ashee Yeesu Kristo. 7Aɖʋwaa: amʋsoro, akʋsɔlɔ ʋshee atv ʋciηkə aɖʋwaa: amʋsoro, akʋsɔlɔ, ʋshee atv ʋciηkə aɖʋwaa ʋshee Kristo kəbapi ikaηkiri na baaηa agifolu giɖooɖoo.8Galaη ishee mʋ ganɔ fɛɛ waa ma lə aki bʋkɔi isəm alee 9Ama nti nyiηəki amʋ Pɔl nkpər gipəla na ce nnyime nɖe nlee Yeesu-Kristo asarkayar na aɖʋ ʋsɔlʋ kanɖi laη10Nti nyiηə a ki na onesiimu apra ampi sarka ni tia. 11Ðoo ma ka na lee a ki aηfaani ɖən na, ama nyimə ati lee ntəma na shee atʋ amʋ na ki. 12Ntəma kɔɔ na ni akasul, alee aηgʋlɔ kagʋ saʋ. 13Maa ntəma pala aɖa amasul, maa anaa lee ntəma ashee amʋ aɖʋ akaa nɔ sarka nɖéé ni nɖa ma, aɖʋ labaarʋ asoηsono kanɖilaη.14Ama kə ma na yɛɛ ma leee akɔɖən ipaa lee akʋsɔlʋ ni na. 16Kə ma yɛɛ ma lee aki təlashi alee nsoηsono nɖe na. 15Galaη n'nyimə ka kɔɔ lee aɖɔmpəla na awəɖa aηfaani n'nyimə awu aɖɔmpəla alee atʋwor asɔlɔka na, amʋ nsɔlɔni gishɛbɔ, isim aki asɔlɔ ni awu gəη. Aɖʋwa a lee arɛ na gboo ɖaa atʋ ma Acəηə alee Kristo kʋpi na gboo.17Galaη ʋta naa faηa waa:Nlafʋ lee akʋsoro cam ni ɖaa vnaa cam amv. 18Ita ji waa alee a ki taali ɖən kokoo aji aki ʋɖa, ɖʋni amʋkɔtani. 19Amʋ Pɔl nna ηɔn bʋlei mbʋɖe na ηgʋ nyɛ, amʋ nnəma ti səla. Kə ma na yɛɛ wa lige aki waa: Aki gboo ʋwəɖa ʋɖa asəla amʋ ma, ʋni na gəη akiηuro. 20Galaη amʋsoro lee ntəma nɖe ashee amʋ atinɖiyar laη lə amʋ na Yeesu-kristo aηyiɖa waa ʋtaa lee ashee amʋ21Nti ηɔn na shee aki nyɔ waa ʋtaa ɖaa gʋma ashee amʋ. Nsəηkɔɔyɔ waa ʋtaa lee awu ɖaa gəη ma. 22Pɛmpɛηɛ gaɖufolka ashee amv. Galaη n'tisàà anyinʋnyiηu. Kuliη na ntə ma pi anyinasul23Epafʋrasi ati sala anyin, amʋ na ni gi ɖa ka sarka ni Yeesu Kristo laη 24Maark gboo ati anyin, Arsitaaki na Ðemaasi, na Lukaas, ba lee n'amv ntəma ma. 25Nɖiyar Yeesu Kristo aɖv anyin aləbarka.

Hebrews

Chapter 1

1Gaja gabʋŋa lə natɩbaya akpala asʋra asʋra tuutuuma, na annabi mana babʋnɔ. 2Ama, alʋwaatʋ akəŋja nɖe nɩ, ʋpur aganɔ jɩ ana lə natʋ, ʋpur ɖe na atɩ waa anaa lee baamʋnʋ kpataa katiibi yar, na nɩ na a lee ɖulinya. 3Alee ka Gaja kʋkʋmʋɩʋna piɖe piɖe aɖa ɖaa Gaja ma, agalei jɩ atoŋabaa mʋnʋ kpataa naa ashɛr na mbɔnɔ, na asə Gajakagɩyarɩ kagʋnyɛsono laŋ ŋŋuro nɩ alaŋ laŋ.4Awu malaɩka mana, na ba shee nɩ ŋyɩɖa nɖee nwu ayɩda ɩŋunii. 5Aɖʋwaa: Gaja kaa lə malaɩkaɖən waa: akɩ lee ka ampitɔɔ n'ʋrɔŋ dmʋ nŋum kaakɩ na, kasaŋkɔɔ alə malaɩka ɖən waa: Amʋna akawɛɛ na, akɩ na ampi na.6Ŋkələ ana yɛɛ akɔɔ apɩ na ʋpur asəbaka ɖe ma, na alə waa: shee malaɩka baŋunii bakur atən aŋyu alee nɩ bɔɔta. 7Aɖe, nɖee alee mabɩka baɖən ɖaa gʋsərə ma, baɖən ɖaa ʋtonu kɩ ɖanʋ ma.8Ama, na a lə ʋpur waa: hoo Gaja akuŋyarɩboi nnɩnɖa ɖa nace nace; Akʋyarɩrukutɛmʋ ʋlee ɖeiɖei kʋja na: 9Ʋsɔlɔ ɖeiɖei naa ŋo mbɔɔ; Galaŋ anii, hoo Gaja akukoyar Gaja gafʋn akɩ tulaarɩ ʋciŋkərka kaja ʋwu akasaara mana.10Acəŋə: Akɩ nɖiyar akɩlee ka alaŋ natən, ɩlee akanyɛ kantəma njɩ. 11Ɩni ɩŋunii ɩtɩɩ shɛʋ ama, akɩ ʋɖa nace nace ɩtu kpər ɖaa toko anacima. 12Ʋtaa carɩ ɖaa ba na car bʋkɔma, afʋbaɩ; Ama, akɩ, ʋlee aɖaka na alee ʋdɔŋkɔnɔ ɖe, kəbʋjɩkalka ka bʋ bon ayɔ na.13Na Malaɩka apaŋa n'ʋlə waa: pɩ atɩ sə aŋgʋnyɛsono laŋ, halɩ mawala kɩbɛrɛ mana aɖʋ akɩ kei nɩ anyɩ pɩ? 14Malaɩka baɖe kəɖelee aŋŋuno ɩ ɩnalee Gaja kantəma atəm pɩ balee nɖisono kantəma ashee mbaɖee ba nɩ ba jɩ katiibi ma aa?

Chapter 2

1Galaŋ anii, shee gʋtɔɔ atalɔ acra na bʋkɔɩ gɩ nənə ma, naa gaɖən ga paa tɩtɔɔ atʋ aliŋ na gaɖu na.2Ɩtajɩ waa: galeiɩ malaɩka baləma, gasono gasono galaʋ alee, na mbɔnɔ kʋleu nagɩfalu gɩcər ka kʋɖa ʋɖá ʋɖà batɩ basəla. 3Gəŋ ma, ba na gɩsəra aɖoo ncən, gɩtakɔɔ na nɖinsono mbʋmbonɔ kaalei abəɖa na ganyɩkəma, nɖiyar asəbaka aləji aɖʋ aɖʋ aʋvyɛ ashee mbaɖee barəŋə ma. 4Na Gaja gakaŋa naoɩ a laa səriya, na maamaaci na bitɩ kalesʋra, naŋŋuro nsoŋsono kagʋjɔɔɩ ayʋga ɖaa ʋcinsɔlɔ kaʋnayɛɛ ma.5Gɩta kiɖe, kilee malaɩka nana pɩ Gaja gakɔɔ na ɖulinya afɔlɩ nɖee gɩ na ləkaalei waa: ma, ashee na. 6Ʋɖən alaa ka səriya ɖe gəŋ na lə waa: Aŋana arɛ naa a naa tige alaŋ, aŋana arɛpur, naa anaa tɔjɩ nɩ?7Ʋlee nɩ na ajɩba alʋwaatʋ ajala dən malaɩka baŋyɩɩ, n'ʋtɔɔ ʋkʋmʋ ashee nɩ aɖʋ nɩ gɩrɛ. 8N'ʋwala baa mʋnʋ aɖʋ aŋyɩɩ ɩkei nɩ, n'ʋkɔɔ na ayɔkɔ ɩŋunii ashee nɩ, Gaja kaa sʋlnɩ akɔ ɖɔn na baa na ka ma, kɩ kana na ŋə waa Gaja gakɔɔ na baa mʋnʋ aʋ aŋyɩɩ na.9Yeesu ɖe ɖo abʋro agʋlɔ ajɩba agʋlɔ malaɩ mana baŋyɩɩ, gɩtɩ ŋə nɩ nnyəmə waabashee nɩshʋmʋ ataa anɖialaŋ aɖʋ nɩ gɩrɛ, a ɖʋ bʋce kɩshɛɩ ndee ajɩ ma laŋ, na Gaja kagʋjɔɔ kʋ ajɩbʋce kɩshɛɩ ɖe ashee bɛrɛ baŋunii. 10Nɖee ajɩe baamʋnʋ nabaamʋnʋ ɖe ɩɖama, ɩcɩm ashee nɩ waa atoŋo bapɩ a cena ʋkʋmʋ nɩ apɛmpɛŋɛ pɩ ba pra nɖi nsono kəbayarɩpi.11Aɖʋwaa nɖee a ɖa cɩrɩ cɩrɩ cɩrɩ ma, apɛmpɛŋɛ ka basaaka aɖʋ pɩ cɩrɩ baŋunii baɖoo n'ʋɖɔ ŋkɔnɔ sul. 12Galaŋ na gɩcifala kɩɩkpa nɩ ana yɩda basaaka waa aɖe bawor ma na. Nalə waa: Nlɩ ma kʋl akɩŋyɩɖa ashee amba wor, naa ma kʋma akɩ samaa agɩcɩɩ ca.13Nakɔɔ alə acəŋə waa shee ma tɔɔ aŋgɔlɔ ashee akɩ, acəŋə waa: Amʋʋ nnookama amʋ na bapiɩ Gaja gashee amʋ ma. 14Galaŋ bapi gboo batɩjɩ gʋlɔ nakɔnɔ kalɩbarka agɩlapi gboo alee naa asəra naa abʋce kalɩbarka aɖur ndee atoŋo bʋce kɩkashɩ ma, ʋni na gəŋ sheetaanɩ. 15Naa afɔɖɔ mbaɖee baɖa bʋce kasampəna nɩ b'aye nɩ, aɖa kagɩɖɔmpəla nɩ manɩ.16Aɖʋwaa: kɩ lee malaɩka mana pɩ ana yɛɛ akaŋa na mana na, ama Abraham abʋŋʋma nɩ kəbɛrɩ. 17Galaŋ na atɔɔ agʋlɔ apra ɖaa bɛrɛ ma, aɖa bawor nɩ, naa asəra apra asaraa laaja ɩshɛɩ ŋəkayar nɖee ana lee Gaja kanbəma ɖeiɖei ma, naa ashɛr samaa aŋuvii ambɔnɔ; 18Aɖʋwaa batʋŋa nɩ ŋə ɩshɛɩ jɩka nɩ, ataa səra akaŋa na mbaɖee batʋŋapɩ aŋə ma gboo.

Chapter 3

1Galaŋ atɩ bawor cɩrɩ cɩrɩ kəbaja, anyɩn ba yɩɖa alɩjaŋna nɩ kʋyɩɖʋ ma, yɔ ma Yeesu Kristo, natəmka, n'asaraa laaja abʋmbɔnɔ nɖee gɩ na lə agalei nashee ya ma. 2Yeesu nɖee ayiɖe na nɖee atɩ nɩ, ɖaa atɔɔ Musa atɩ nɩ agafala nɩ ma. 3Aɖʋwaa: Yeesu Kristo ɖe asəm n'ʋkʋmʋ ʋbʋmbɔrɔ nɖee ʋwu Musa ʋja ma, nɖee acə gafalama, ʋni na ba na kʋma, awəɖa ka aŋfaanɩ awu gafala. 4Baa gafala gapaŋa jɩ gawəɖa kacəja, ama nɖee alee baamʋnʋ ma, ʋni na gəŋ Gaja.5Ɩta saa na mʋsa, asara ɖeiɖei Gaja kaafala nɩ ɖaa atəŋleeja anasara ma, n'alaa səriya ba tɩ lə ma; 6Ama, risto ashee k alee ʋpur asəbaka agafala nɩ n'atʋ gɩ lee agafala, ŋgaɖee gasaa ma na gəŋ waa: shee gɩtoŋo kəŋkəŋ atatamaa nɖee gɩ wəɖa na kʋma n'atalɔ ma gɩshɛbɔ.7Galaŋ na ŋŋuro nsoŋsono nnaatɩ lə ʋrɔŋɖe waa: ɩta naa rəŋə ʋwələ, 8paa ma kaŋkər anyɩnɩfalu ɖaa ʋterunɩ ɩbla n'amʋ gɩyili atʋŋa amʋ aŋə ma na.9Ɖaa anyɩŋ baya batʋŋa amʋ, yɛɛ baŋə annŋkəm ma; baŋə amalesʋra halɩ bʋja ɩshunyɩʋ. 10Ŋkəŋ na ncam na saamanɩ ɖe ʋnyana, naa lə waa: Bawəɖa gɩfolu gɩlika. Kəbayɔ amɩnyɩŋca na. 11Ŋkəŋ amʋnyana nɩ, acamnama waa: kəba kpa ʋŋʋrʋ nɖe nɩ nkpeɖe na shee pɩ ma nɩ na!12Galaŋ ambawor, baaŋa ari agʋlɔ, ʋɖən a paatɩ wəɖa gɩfolu gɩkaŋkra gɩbɔnɔ aɖoo Gaja ŋŋuro yar aŋkəm na. 13Ama, naa ma naɖʋ anyɩn bawor ɩkashɩ baa njəŋ, baa maa ɩlɩŋ baɩ na: ʋrɔŋɖe! naa ʋɖən agɩfolu gɩpaalɩ kaŋkər mbɔnɔ nnaa lə nɩ na.14Aɖʋwaa: Atɩnna Kristo gɩpra ʋɖɔŋkɔnɔ, ɩsəm gɩtoŋo gɩshɛbɔ ata tamaa nɖee gɩcee awəɖa ʋsəbʋ nɩ ma, atɩ waɖa. 15Bakɔɔ alə acəŋə waa: ʋrɔŋɖe ɩta naa rəŋə ʋwələ, paa ma kaŋkər anyɩnɩfolu ɖaa ɩbʋŋa cəpra atəŋə amʋ ma na.16Daa barəŋə ʋwələ aboŋoma, bapaŋa ba cepra ka atəŋə nɩ, kɩ lee mbaɖee Musa alaapɩ Ejibitɩ nɩ aɖoo na ma, ma aa? 17Bapaŋa pɩ Gaja gacam na pɩ ʋnyana halɩ bʋja ɩshɩnyɩʋ, kɩ lee mbaɖee ba lee mbɔnɔ; naa bafoda acii ʋteru nɩ bakompa ɩsal na gaɖu ma aa? 18Bapaŋa pɩ acam na ma, waa kə ba kpa aɖe ʋŋʋrʋ nɩ na, kɩ lee mbaɖee kəba nyene nɩ na ma aa? 19Gɩkide aŋə, kə ba səra akpa ʋnʋrʋ ɖe nɩ na aɖʋ bagɩfolu gɩkaŋkra laŋ.

Chapter 4

1Galaŋ gɩwəɖa asampə naa ɖaabaɖʋ waa ʋŋʋrʋ de nɩ kʋ kpaʋ ʋɖa ma, ʋɖən a paa tɩ lee fereŋshi apɔɔ ŋkəm na. 2Aɖʋwaa laabarʋ asoŋsono ɖe kaalei balə atʋ ma, ba lə ashee pɩ gboo; ama galei baləpɩ ma, kə ba tɔɔ jɩ alee na ŋkɔŋta na aɖʋwaa mbaɖee ca rəŋə jɩma kəba wəɖa najɩ yaraɖa ashee jɩ ɩja na.3Atʋɩ gɩshee ɩja ma, gɩtɩ gɩ kpaʋŋrʋ de nɩ, ɖaa alə ma, waa: Amʋnyana nɩncam na ma waa kə ba kpa amʋŋʋrʋ nɩ na! alə gani ji naa antəmaɩ alee tɔɔ ɖoo ɖulinya ʋsəbʋ nɩ ma ʋlee. 4Aɖʋwaa: alə ʋshilee kulumi kaalei gaɖu gaɖən wa antəŋleeka nɩ, n'ʋshile kulumi kʋja asə atən aŋvra. 5Nákɔɔ alə a cəŋə waa: kəba kpa aɖe ʋŋʋrʋ nɩ na.6Ɩnaa ɖa ashee baɖən waa. Ba kpa ʋŋʋrʋ ɖe nɩ, ama, mbaɖee bacee ɖʋ ashee pɩ waa ba kpa ma, kə ba cee ɖʋ ashee pɩ waa ba kpa ma, kə ba səra akpa na aɖʋwaa kəba ŋyene na. 7Na Gaja gakɔɔ atɩ ʋshile ʋfɔlɩ ʋrɔnɖe akʋn na Ɖaʋɖa na lə waa: baamaa ɩlɩŋbaɩ na, ɖaa ba lə n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ: ʋrɔnɖewaa: ɩtanaa rəŋə ʋwələ paa ma kaŋkər anyɩnɩ folu na.8M'ƴɩwaa jɔsuwee ashee pɩ ʋŋʋrʋ, ko bakɔɔ alɛ ʋŋʋʋkaalei ʋshile ʋɖən na. 9Sabaatɩ kʋŋʋrʋ ɖən ʋ naa saa ashee Gaja kasamaa. 10Aɖʋwa nɖee akpa Gaja kʋŋʋrʋ ɖe nɩ ma, shee karɛ aŋʋra antəma alee manɩ, ɖaa Gaja gaŋʋra antəŋleeka nɩ ma. 11Galaŋ gɩfɔɔsiɩ atalɔ akpa ʋŋʋrʋ ɖe nɩ, n'ʋɖən apaa tɩ fəɖa asara gasana abɔnɔ ɖaabasaaka kəba nyene nama, nɩ na.12Aɖʋwaar Gaja kaalee gasansan awu gapɔɔ bʋyɛ bʋnyɩʋ kaaja gasɔɖɔ sɔɖɔ ka, gatɩ kpa ŋŋuro na gasəŋəna bʋɖuɩrərene nɩkəwa ɩna wa ma, ayɔgɩlu kagʋfaŋa na cəm na jɩ ɩkəma. 13Akɔɖən kɩ lugo waa nɖee alee baa mʋnʋ kpataa ma apaa ŋəɩ na, ɩŋunii ɩɖa ɖa gbagbaraa nɖee gɩ nɩ gɩ ce aŋyɩɩ atilee atɩ ŋkɔŋta nŋunii ma.14Galaŋ ɖaa gɩwəɖa asaraalaaja abʋmbɔnɔ nɖee aboɖo alaŋ shee nɖəla nɩ ma, ʋni na gəŋ Yeesu Gaja ʋpur, galaŋ shee gɩtoŋo ɩja ɩ gɩshee na lə kaalei ma gɩshɛbɔ. 15Aɖʋwaa: kɩlee asaraalaaja banɖiyar nɖee kaa səra ayu atɩ gako afʋra atʋ ma, na gɩwəɖa na; gɩta kiɖe, batʋŋanɩ alesvra ɩŋunii nɩ, ama ka tərətərə alee mbɔnɔ nɖən ayɔ na. 16Gɩkəm asəla na tamaa, gʋjɔɔ kaŋyarɩboi sul, naa baŋə atishɛɩ gɩŋə gʋjɔɔ bafʋra atʋ ŋkələ ɩhɩɛ atʋ ma.

Chapter 5

1Aɖʋwaa: asaraalaaja abʋmbɔnɔ nɖee ba laa nɩ bɛrɛ bagɩcuca atɩ nɩ waa. alee nɖiyar ma; ana lee Gaja kantəma, na laa saraa nashɛr bɛrɛ bambɔnɔ. 2Ataa səra alee arɛɩ awəɖa ʋtəɖu na mbaɖee balee balika na ŋyashɛshɛ baja ma.Aɖʋwaa: aɖe gboo awəɖa nfara. 3Aŋfara nɖe laŋ na, agɩlopi gboo ana laa saraa na shɛr ambɔnɔɩ ana lee ma, ɖaa ana laa sara na shee samaa ma.4Ʋɖən ka natɩ agʋlɔ kaja aŋfaani ɖe, na kɩlee gaja gayɩɖa ka nɩ, ɖaa ayɩɖa Arɔɔ ma na. 5Na Kristo gboo katɩ agʋlɔ a yɩɖa agɩlopi waa basaraa laaja banɖi yar na, ama, nɖee ayɩɖa nɩ waa: Akɩ na ampi, amʋ nŋʋm ka akɩ ʋrɔŋ ɖee ma, a sul n'acam.6Ɖaa ba lə gaɖufɔlɩ ma: waa, Akɩ lee ka asaraa laaja baaŋjəŋ, ɖaa Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ ma.7Saaɩ aɖa agʋrɩlɔ nɩ ma, anyiŋə nakuro nama, na fʋr anyɩne koi, na pəla pəla nɖee anaa səra alaa nɩ bʋce nɩ ma, na bacam ʋnyiŋu aɖeiɖei laŋ. 8Baa maa ɖaa alee Gaja ʋpur ma, aburo agʋlɔ anyene acam ɩshɛɩ ɖe ajɩɩ.9Galaŋ na apra ɖeiɖei yar, bataa anɖi alaŋ apra mbaɖee ba na nyene ma, banɖinsona nɖee kɩŋwəɖo gayaba na ma yar. 10Gaja gatɩ ka nɩ waa: Asaraa laaja banɖiyar ɖaa Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ ma. 11Gɩ wəɖa gɩtɩ gɩ tə tuutuuma alesvra ɩsɔmka ɖe kanɖi laŋ aɖʋwaa: kɩ na ye anyɩne were na.12Anyɩnɩ ɩnɩɩ cee apra kəbacereja ɖoo ma, ɩkɔɔ tɩ hɩɛ waa: bafaŋa anyɩn Gaja kaa lei kalesʋra ɩsəbaka, ɩkɔɔtɩ hiɛ bʋnye kɩ ka na kpər yɩ ʋjiʋ na. 13Aɖʋwaa: nɖee anaa na nyarabʋnye ma, kaka na yɔ bʋlei ɩ ba na pala ade deiɖei ma na: Aɖʋwaa: Anaaɖa gɩkokolinɩ. 14Ama, ʋjɩʋ ʋɖa ɖa ashee barɛŋono, mbaɖee ba ceu ji ayɔ jɩ na paɖa paɖa jɩ ayɔ nsono na mbɔnɔ ma na.

Chapter 6

1Galaŋ na, gɩfənapala galeiɩ gana kaɖa Kristo abaa mʋnvɩ ɩnakaɖa ʋsəbʋ nɩ ma, n'atəŋə na ŋgaɖee gakaŋa n'atʋ gɩɖa ɖeiɖei ma, kɩɩ yiu ʋyiu ʋfɔlɩ nɖee ʋpɩ na nɖawa ŋfʋbaka ŋfɔlɩ nako nlesʋra awəɖa na Gaja ʋcine mana. 2Na bʋtomənaka kagʋshile, nanyɛ kʋtər bɛrɛ laŋ, na bakono bʋŋənu, n'ɩkəma cəm ka nɖee kɩwəɖa gayala na ma. 3Gaja gata tələ, bʋkɔɩ ɩsəm gɩ lee ma, na gəŋ.4Aɖʋwaa: ɩsɔm ashee mbaɖee ɩbʋŋa akaɖa ashee pɩ naa ba kəm alaŋ kagʋjɔɔ ayɔ naa ŋə ŋŋuro nsoŋsono nlee napɩ ntəma ma, 5naa ba kəm Gaja kaalei gasoŋsono na kɩkashɩ nɖee ɩnɩ ɩtɩ pɩ, 6naa bakɔɔ afəɖa ma, ɩsɔm waa bakɔɔ apɛmpɛŋɛ pɩ bakɔɔ afʋba nɖawa, aɖʋwaa bagɩlopɩ bakɔɔ na kal Gaja ʋpur na gɩfɔlɩ nakara na gɩ cifala.7Aɖʋwaa: ʋto ata naa nyɩ gatəna gaɖən la naŋono jɩ, n'ɩnaŋʋm ayɔkɔ ɩsoŋsona na shee bafʋm ka ɩɖe tɩ lee Gaja kalɩbarka; 8Ama, ɩta naa ŋʋm ɩpɩ ɩbɔnɔ, baɖe baleeɩ laalɩ n'ak əwɩ ʋtonu nɩ.9Ɖaa gɩ na lə waa: atɩ basɔlɔka, gɩtɩ saa ɩ lee alesvra ɩŋərə nɖee ɩpala ɩŋə nɖinsono ma. 10Aɖʋwaa: Gaja kaa yɔ anyɩr anyɩntəma ɩlee ma n'anyɩnʋsɔlʋ ɩlaa afaŋa ashee aŋyɩɖa ma, na ntəmaɩ ɩlee ashee cɩrɩ cɩrɩ kəbaja ma na.11Gɩtɩ yɛɛ waa: Baaŋa awəɖa koŋkaarɩ ari agʋlɔ atoŋo tamaa abʋmbɔnɔ ɖe atɩ waɖa. 12Naa ɩpaatɩ kɔɔ na abəɖa na, ama ɩkiɖe na mbaɖee ba wəɖa ʋcine ma, atɔɔtɔɔ ba gasana akara gayɛ, aɖʋwaa: Ba nɩ ba tɩ jɩ katiibi.13Ŋkələ Gaja galə waa ataa lee ashee Abraham ma maa anaa cam nɩ nɖee awu nɩ ma na, ama Gaja gacam na agɩlopi, naa waa. 14Gasono, ntɩ ma ɖʋ akɩ alibarka, naa ma pala kəbʋŋʋ ma bʋyɔgɔ. 15Ŋkəŋə na Abraham, akara gayɛ, n'acam bʋkɔɩ balə waa batɩ ba lee ashee nɩ ma.16Bɛrɛ bata lə waa ba cam nama, ba na cam na nɖee awu pɩ ma na, n'ʋcam na maɖe ʋnafaŋa waa: ataa lee bʋkɔɩ a lə waa ataalee ma. 17Galaŋ na Gaja gara yɛɛ alaa afaŋa atiibi baja nɩja ayiɖe na ma, galaŋ na acam nama. 18Naa na lesra ɩnyɩʋ ɖe, gɩ ŋə waa Gaja kaa na lee ɩsəina, ŋkəŋ nagɩ na ŋə ɩkashɩ ɩbʋmbɔnɔ, acuu akpana nɩ ari tamaa ɖe ba lə ashee atʋ ma.19Tamaa ɖe, gɩwəɖa nɩ boŋo, apatər n'atʋ ɖaa mmana nnyɔŋkəra; Nɖee mpaɖa paatɩɩsaŋ ma. 20Gaɖuu Yeesu akpa apɩ na bʋkɔ bʋfɔlɩ, alee ka asaraa laaja abʋmbɔnɔ, ɖaa Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ ma.

Chapter 7

1Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ, salɛm kagʋpayarɩ ɖe, alee ka Gaja ga ɖa a laŋ laŋ ma; asaraalaaja, n'ace atɩ wa na Abraham ŋkəle Abraham ace atɩ jɩ bayarɩ gʋtara akɔɔ atʋ na pɩ ma, naɖʋ nɩ albarka. 2N' Abraham alaa nkpala təb kaŋja bʋkɔɩ ajɩ gʋtara nɩ ma kpataa ashee ni, Mɛlɩkɩse ɖɛkɩ ɖe aŋyɩɖa kaashɩ na gəŋ waar ɖeiɖei kagʋpayarɩ, acəŋə waa: Salam kagʋpayarɩ, kaashɩ na gəŋ acəŋə waa fɛɛ kagʋpayarɩ. 3Aɖa ma, kawəɖa gʋya na, kawəɖa gʋna na, ka saŋkɔɔ awəɖa ɖimi na, kawəɖa waa ʋrɔŋ na asəba na kawəɖa aŋŋuro kaayala na, na batɔɔ nɩ ɖaa Gaja ʋpur ma, Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ ɖe apra asaraa laaja nace nace.4Gɩ taa akɩɖe ɖaa ʋni de Abraham nɩakpal a təb kaŋja ma, alee arɛbʋmbɔnɔ. 5Lefii bapur ba lee kagʋshile baja ɖaa gʋpɔgʋlə ma bawəɖa ka ɩko ba cam akpala teb kaŋja, samaa and abʋŋʋma nɩ ma; 6Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ ɖe kalee Lefii aɖimi na, ama, acam nkpalatəb kaŋja ndee Abraham ashee nɩ na, naa ɖʋ Gaja ga na lee nashee baaŋa ma, albanka.7Naa gɩ paa tɩ cəpra galei gaɖe na, nɖee alee ʋŋono ma, a na ɖʋ ajala alnarka. 8Mbaɖee ba na cam nkpala təb kaŋja ma, ba tɩ ci; Ama, nɖee bashee akpalatəb kaŋja ma, ba laa səriya waa ʋni alee ŋŋuro yar na. 9Lefii nɖee ana cam nkpala təb kaŋja ma, ʋni gboo asəla nkpala təb kaŋja Abraham nɩ; 10Aɖʋwaa: Lefii ɖe aɖa Abraham nɩ ŋkələ Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ a ce atɩ wa na Abraham ma.11Maa ɩlafʋjɩ waa: Ɖei ɖei alafʋ ɖa Lefii mana baɖini nɩ, ɩkɔɔ ahiɛ waa: Asaraa laaja afɔlɩ ɖən akɔɔ aɖoo ɖaa mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ agʋsʋna ɖaa Arɔɔnɩ a lə ma aa? 12Ɖaa gʋshile kabaamʋnʋ ɩfʋba ma, gəŋci gʋpɔgʋfʋba.13Nɖee ba na lə agalei waa ma, a lee ɖimi afɔlɩ karɛ na, arɛ ɖən ka lee ntəma saraa kantomo laŋ a yɔ na; 14Gasono atɩnɖiyar aɖoo na Yuɖaa abʋ ŋʋma nɩ na, ɖimi nɖee Musa ka lə gʋshile kaalei aɖʋ na pɩ na.15Ɩkɔɔ alee aliheeri abʋmbɔnɔ ŋkələ asaraa laaja afɔlɩ Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ agʋsʋra gʋɖoo ma. 16Nɖee kɩlee gʋrɩlɔ ka gʋtɩka nɩ na, ama, naa ɩlee ŋŋuro nɖee kɩ nna bon na ma kɩkashɩ ma. 17Aɖʋwaa: baba səriya ashee nɩ waa: Akɩ na asaraa laaja na ce na ce ɖa Mɛlɩkɩseɖɛɛkɩ ma.18Gʋpɔ gʋŋono gʋɖe kəba kɔɔ nalo kʋ na aɖʋwaa: kʋwəɖa ɩkashɩ na, gʋfar kagʋlɔ. 19Aɖʋwaa gʋpɔ k'ʋna pɩ na ɖeiɖei na, ama, gɩŋə tamaa aŋərə nɖee anaakaŋa natʋ gɩkim asəla na Gaja ma.20Gani gaɖe, bacam nama aɖʋ. 21Lefii mana, batɩ pɩ basaraa laaja ama, kə ba cam nam na, Yeesu apra asaraalaaja, nɖee acam nama ma ʋnina gəŋ Gaja, ka lee nshɩŋyɔ na, na a lə nɩ waa: Akɩ na asaraalaaja nace nace, ɖaa Mɛlɩseɖɛɛkɩ ma.22Yeesu ayɩɖeka ashee alɩkawɩlɩ nɖee alee aŋərə awu ma. 23Acəŋə, basaraalaaja tuutuuma baɖa, ama, bʋce kə bʋ pala pɩ baɖa nace na ce na. 24Ama Yeesu, ʋni aɖa nace nace, n'awəɖa gɩsaraalaaja ŋgɩɖee kɩɩ na fʋba fʋba na ma.25Galaŋ na, anaa səra afʋra mbaɖee ba kəm na səla na Gaja na Yeesu ayɩɖa ma, aɖa ka ŋŋuro nɩ na ce na ce nanyiŋə na shee pi. 26Ɩsəm gɩwəɖa asaraalaaja abʋmbɔnɔ ɖaa ʋniɖe ma, cɩrɩcɩnɩ kaja, kawəɖataalɩ ɖən na, gʋjɩwa gʋɖən kʋɖa nanɩ na, apaɖa agʋlɔ na mbɔnɔ, acəŋə, na balaa nɩ ashɛʋ na laŋ, laŋ.27Kahiɛ alaasaraa ashee agɩlopi ambɔnɔ naa laa ashee samaa na; ɖaa basaraalaaja ba na laa ɩsaraa na shee balɔ ma na, aɖʋwaa: Atɔɔ agɩlopi jɩ alaa saraa ashee baaŋa kpataa nkpala nɖɔŋkɔnɔ nɖe gabon. 28Aɖʋwaa: Gʋpɔgʋtɩ ka gɩsaraalaaja baŋfara nɩ; Ama, galei ɩ ba cam nama ma, ganɩ jɩ ba lee na gʋpɔ, gatɩ ka Gaja ʋpurɩ alee ɖeiɖei yar ma baaŋjəŋ baaŋjəŋ.

Chapter 8

1Ŋgaɖee galee kpatakɩɩ gɩ na lə ma, ga ni jɩ gəŋ waa: Nnyəmə, gɩ wəɖa asaraalaaja abʋmbɔnɔ, asə Gaja kaŋyarɩboi kagʋnyɛsono laŋ alaŋ laŋ ma. 2Alee ka Gaja ka saraa kaalaaɖu kaminiisi nɖee Gaja gatɩ kɩ lee bɛrɛ batɩ ka nɩ na ma.3Baa asaraalaja abʋmbɔnɔ apaŋa na, batɩ waa, anaa laa saraa, ʋni gboo ɩlee ɖoole ashee nɩ mɩyaʋ alaa saraa ashee agʋlɔ. 4M'yɩ waa: Kristo anaa ɖa gatəna laŋ kaa lee asaraa laaja na, aɖʋwaa: Mbaɖee bana laasara ɖaa gʋpɔ gʋləma, baɖa. 5Bani baɖe ba na lee bɔɔta alaŋaja kagʋfələfələ ɖaa bafaŋa Musa ŋkələ ana yɛɛ a lee alkawɩlɩ nasəriya kaɖakaa ma, na ba faŋa nɩ nɖee aɖa alaŋ Gaja sul ma, waa: Alee kagʋsra nɔɔ.6Nnyəmə, Kristo acam ntəma mbʋmbɔnɔ nɖee nẅu baamʋnʋ ma, na apra apɛmpɛŋɛ ka bɛrɛ na Gaja bagɩcuca kalɩka wɩlɩ aŋərə nɖee awu kpata ma, ʋni na batɩ anaa lee bʋkɔɩ lə waa batɩ lee ma, anaa tɔjɩ. 7M'ɩjɩ waa: Alɩkawɩlɩ asəbaka ɖe, aɖa ɖeiɖei, maa kə bakɔɔ afʋba afɔlɩ na.8Aɖʋwaa: ŋkələ Gaja ga ŋə Israɛl aŋfara afar agʋlɔ ma, na Gaja ga lə waa: Ntɩ ma fʋba alɩkawɩlɩ afɔlɩ na Israɛl na Yuɖaa ba gafala. 9Kɩɩ kɔɔ alee alikawɩlɩ aŋono nɖee mbʋŋa akʋr na bábà ya, ʋshilei nri banyɛ nɩ alaa pɩ Ejibiti kaatəna nɩ aɖoo na ma, ma na; aɖʋwaa: kə ba riba lɔ ayiɖe amalɩkawɩlɩ ɖe nɩ na, n'amʋ gboo kə ma kɔɔ alɩgə balaŋ balaŋ na, ɖaa nɖiyar alə ma na gəŋ.10Ama, alɩkawɩlɩ nɖee ma kʋr na Israɛl agafala ma, ʋni na gəŋ waa: ɩshile ɖe kaŋkəm ɖaa nɖiyar alə ma waa: ntɩ ma ɖʋ ama pɔ baŋŋuro nɩ, ntɩ ma ŋɔni bifolu nɩ; Naa mapra Gaja ashee pɩ, naa ba pra amasamaa.11Kasaa ɖe ʋɖən kaa kɔɔ acere ʋsoro na nɩ ba man aɖa ma na, ʋɖən kaakɔɔ acere ʋwor nataba nɩ waa: ʋyɔ Gaja aa? na, aɖʋwaa: baŋuni batɩ batɩ ba yɔ amʋ, tɔɔ na bajala halɩ nɖee alee ʋŋono kpataa ma; 12Aɖʋwaa: ntɩ ma təɖə pɩ bambɔnɔ, kə ma kɔɔ alige balesʋra ɩbɔnɔlaŋ ayɔ na.13Aləgəŋ alikawulɩ afɔlɩma, nalə alɩkawɩlɩ asəbaka waa: Apra aŋono; Nɖee ɩlee ɩŋono akpər gɩpɩla ma shee ɩnana, kɩɩ kɔɔ ɩɖa na.

Chapter 9

1Alɩkawɩlɩ asəbaka ɖe, ʋnigboo awəɖa ɖaa ba na lee abɔɔta, gasaraa laaɖu atən kaaja ma. 2Gasaraa laaɖu gaɖe nɩ, kancən na ba cə cɩrɩ cɩrɩ kaa ɖu, naɖʋ kɩ lʋwaatʋ, nɩ tebiri laŋ ba naa tər ɩboɖo boɖo mana ma.3Paatusaŋ kaŋkəm na ba cə cɩrɩ cɩrɩ kaa cɩrɩ cɩrɩ cɩrɩɖu. 4Ntomoɩ laŋ ba na laa ɩsara ma, na bajiŋəŋjɩ na wura, nalɩkawɩlɩ kaɖakaa bajiŋə nɩ na wura gboo. Alɩkawɩlɩ kaɖakaa ɖe nɩ wura ka gʋnyanʋ gʋbʋmbɔnɔ gʋ ɖən gʋ ɖa kancən, maanɩ kʋjɩʋ ʋɖe ɖa ncən, Arʋʋna ʋbɔlʋɩ ʋna pɩ ashɛ ma, ʋ ɖe ɖa ncən, nalɩkawɩlɩ kɩkpalakɩ ɩɖe ɖa ncən. 5Aɖakaa ɖe ka laŋlaŋ, na ba laa ʋkʋmʋ kɩ malaɩka banyɩʋ asiu Aɖakaa ɖe ka gɩ ka na kɛɛshɩɩ ɖaa ɩ ɖa nnyəmə ma na.6Alesʋra ɖe ba ɖʋ ɩni, ba saraabaja ba ɖe batɩ kpa kaaɖusəbaka baaŋjəŋ na lee bantəma; 7Gaɖunyɩʋtaja basaraalaaja banɖiyar, anɖən ɖən ana kpa ŋkəŋ, ŋkpala nɖɔŋkɔnɔ gaja gapilimə nɩ, ka na kpa ŋkəŋ ka toŋo abɔrɩkɔnɔ ɩ alaa saraa ashee agʋlɔ, na samaa ambɔnɔ ma na.8Ŋŋuro nsoŋsono ntɩ kaɖa na faŋa ʋnyɩŋca cɩrɩ cɩrɩ ɩja kʋja kʋ ka na kaɖa afaŋa na, aɖʋwaa Aɖakaa asəbaka anaa ɖa ma laŋ. 9Ɩlee gʋfələ fələ kʋ alʋnaatʋ nɖe nɩ gɩɖa nnyəmə waa ma nɩ, bɛrɛ ba naa na laa ɩsaraaɩ kusəra apɛ mpɛŋɛ atabɔɔta kabaamʋnʋ ɩɖa ɖei ɖei na. 10N'ɩjɩ, n'akana, nalɔshireka na, ɩniɖe ɩlee gʋrɩlɔ kalesʋra nɩ, ba ɖʋ na saa na sàɩ baƒʋba baamʋnʋ ma.11Kristo, apɩ ɖaa basaraa laa ja banɖiyar ma, aɖʋ alesʋra ɩŋərə nɖee ɩnɩɩ tɩ pɩ ma; ahoo gasaraalaaɖui galee ɖei ɖei ija kaaja ŋgaɖee kɩlee bɛrɛ ba cə ka na banyɛ na ma, kaashɩ na gəŋ waa: kɩ lee ɖulinya nɖe nɩ kaja na. 12Nakpa kaa cɩrɩ cɩrɩ ɖu nkpala nɖɔŋkɔnɔ nɖe gabon, kɩ lee na bʋcukori na bʋnakori kakɔnɔ na, ama, n'agɩlopi akɔnɔ nɖee ɩna pɩ na mbɔnɔ kʋtəɖu na ce nace ma.13Ɩta jɩ waa: Anakoro na bʋcikori, na gana kɔɩ ka tʋŋaɩ bafʋr ma, u səra afʋra arɛ ashɛr ambɔnɔ Gaja kaŋyɩɩ. 14Gəŋ ma, Kristo, akono nɖee ɩlee ŋŋuro kɩja na ce nace, ma, nagɩlopiɩ gawaka nama gaɖən kaaɖa na nɩ, na ma, kɩɩ səra apɛmpɛŋɛ anyɩnakoŋlesvra, naa ɩnaa lee Gaja ŋŋuoyar bɔɔta! 15Galaŋ na alee apaɛmpɛŋɛ ka atɩ alikawɩlɩ afɔlɩ nɩ, naa ɖaa bʋce bʋ pɩ atɩ shɩ mbaɖee bacee alee mbɔnɔ alɩkawɩlɩ asəbaka nɩ ma, mbaɖee bayɩɖa pɩ nnyəmə ma, ba tɩ cam amaana nɖee kawəɖa gayala na ma baceeɖʋ waa bashee pɩ ma.16Aɖʋwaa: baba ŋɔngʋbɔ aɖʋ, nɖee aŋɔnkʋ ma, a bʋce naɩ. 17Gʋbɔŋɔnkaɖʋ gʋɖa ma, saaɩ arɛ aci ma, na gʋ na wəɖa aŋfaani, nɖee a ŋɔn kʋ ma, ata naa ɖa ŋŋuro nɩ, kʋʋ na wɛɖa aŋfaanɩ na.18Galaŋ, akɔnɔ nɩ ba kʋr n'alɩkawɩlɩ asəbakaɩ ba tɩ wa. 19Musa, alə gʋpɔ ka baa mʋnʋ ashee samaa aboŋo fee ma, natɔɔ bʋna kori, na bʋcikori ku kɔnɔ na bʋtorana, na tɔɔ kʋca ba lee nɩbɔrɩsana ma, asɔm akɔnɔ ɖe nɩ amer alɩkawɩlɩ kambʋcar, naa mer samaa. 20Naa alə waa: nɖe ɩlee alɩkawɩlɩ kakɔɩ Gaja ga lee ashee anyɩn ma.21Na amer gasaraalaaɖu na kanyanʋ laŋ ɩŋunii nɖee ba na lee na bɔɔta ma. 22Ɖaa gʋpɔ gʋtaba ma, akɔnɔ ɖe ɩpala ka baamʋnʋ ɩ ɖa cɩrɩ cɩrɩ, aɖʋwaa: n'akɔnɔ kɩfʋr na ʋtəɖu ʋmana.23Ɖaa ɩ sim kpatakɩɩ ma na gəŋ, aɖʋwaa alesʋra nɖee ɩlee ɩlaŋaja ma kagʋfələ fələ kʋ gəŋ ɩtənaja, ɖaa ɩsɩm ba pɛmpɛŋɛɩ ma na gəŋ, alesʋraɩ ɩɖa alaŋ ma, saraa aŋərə na ba na pɛmpɛŋɛ nau. 24Aɖʋwaa: Kristo ka kpa gasaraa laaɖu bɛrɛ ba cə n'anyɛ atɔɔtɔɔ ɩja kaa ja na, ama, akpa nɖəla nɩ alaŋ naa asəra ayiɖe Gaja kaŋyɩɩ ashee atʋ.25Kɩ lee baa saa apaŋa na a naa tɔɔ agʋlɔ na laa saraa laŋ na akpa ŋkəŋ na, ɖaa basaraalaaja banɖiyar ana kpa gasaraa laaɖu baa gaja gapaŋa jɩ nakɔɔ ɩsana ma na. 26Maa ataa naa jɩ kɩshɛɩ ɖe akpala gʋya gʋya gʋya ɖɔɔ daa ɖulinya asəba ma, ama, nnyəmə alʋwaatʋ aboŋo ka nnɖe nɩ, ŋkpala nɖɔŋkɔnɔ njɩ akpa naa akə mbɔnɔ kabʋsheme nasaraa nɖee a laa ma.27Ɖaa ɩɖa waa: Arɛ acii mkpala nɖɔŋkɔnɔ, naa baye cim na nɩ ɩkəma ma. 28Na Kristo, atɔɔ agʋlɔ akulɔ bɛrɛ tuutuuma bambɔnɔ, naa akɔɔ aɖoo, mbɔɔnɔ nɖən mpaa kɔɔ aɖa na nɩ na, ashee mbaɖee baɖʋ na nɩ tamaa na yɛɛ nɖisono asul ma.

Chapter 10

1Aɖʋwaa: Gʋpɔ gʋlee ɩŋərə nɖee ɩnɩɩ tɩ pɩ ma kagʋfələ kʋ, kʋlee ɩja na, gʋshɩ fəna ɖa ɖa naɩ kagʋ səra alee akɔɖən na, mbaɖee ba na kəm na səla na Gaja ma, bɩsaraaɩ ba na laa na she ba lɔ baa Gaja gapaŋɔ ma kɩɩ səra aɖʋ pɩ ɖei ɖei na. 2Kɩsəm maa ba pala kʋlaʋ aa? Aɖaʋwaa: mbaɖee ba na lee kabɔɔta na pɛmpɛŋɛ ba lɔ ma, maa kə ba kɔɔ naligə ba mbɔnɔ laŋ na. 3Ama ba na lige bambɔnɔ laŋ ma, na ba naa na laa ɩsaraa baa gaja gapaŋa jɩ. 4Aɖʋwaa: Anakara na bʋcikori kakɔnɔ kɩɩ səra ashɛr mbɔnɔ na.5Galaŋ na saaɩ Kristo akpa ɖulinya nɩ ma, alə waa: kasɔlɔ saraa na kasɔlɔ gʋjɔɔ gʋɖən na, ama, ʋlee mapra gʋlɔ gʋɖɔŋkɔnɔ. 6Kasɔlɔ ɩsaraalaa ka na, kasɔlɔ gʋshile kɩsaraa naa mbɔnɔ nshɛr na. 7Ŋkəŋ na nlə waa: kiɖe, ntʋnapɩ, ô Gaja ma lee akʋciŋsɔlɔka ɖaa baŋɔn aŋgalei gʋbɔ nɩ.8Ʋsəbʋ nɩ na a lə waa: ka hɩɛ ɩsaraa laaka na, kasɔlɔ gʋshile na kaɔlɔ gʋjɔɔ na, kasɔlɔ ɩsaraalaaka ashee mbɔnɔ na, ɖaa ba na lee gʋpɔ kanɖi laŋ ma na. 9Na akɔɔ alə acəŋə waa: ntɔɔnapɩ ma lee akʋcɩŋsɔlɔ ka. Ŋkəŋ na akə gʋlesʋra gʋtɔnaka natɩ gʋnyɩʋtaja. 10N'ʋciŋsɔlɔka ʋsoŋono ɖe na Yeesu atɔɔ agʋlɔ alaa saraa, mkpala nɖɔŋkɔnɔ apɛmpɛŋɛ n'atʋ11Ɩta saa na basaraalaajaɩ ba na laa saraa baɖɔŋkɔna baɖe baanjəŋ baanjəŋ ma, kɩɩsəra ashɛr bambɔnɔ ayɔ nayɔ na. 12Ɩtasaa na Kristo, ʋni alaa saraa mkpala nɖəŋkɔnɔ nɖe mbɔnɔ kanɖi laŋ ma, nasə Gaja kagʋnyɩsɔno laŋ na ce nace. 13Na saa a ɩbɛrɛ mana ba pɩ ɩkei nɩ anaa sara ba laŋ. 14Aɖʋwaa: Asaraa aɖɔŋkɔnɔ ɖe a laa ma, apɛmpɛŋɛ bɛrɛ tuutuuma nce nace.15Ŋgaɖee ŋŋuro nsoŋsono nlə gboo ma na gəŋ; Aɖʋwaa: Alə waa: 16kiɖe ma, alɩkawɩlɩ afɔlɩ nɖee nna kʋr na pɩ ma, ɩshile ɖe kaŋkəm ɖaa nɖiyar alə ma, waa ntɩ ma ɖʋ amapɔ bɩ folu nɩ, nakɔɔ apele acəŋə waa: Ntɩ ma ŋɔnɩ baŋŋuro nɩ.17Na, kə ma kɔɔ alige bambɔnɔ laŋ ayɔ na bɩ taalɩ gboo. 18Galaŋ gaɖuu mbɔnɔ kʋtəɖu ʋɖa ma, saraa alaka ashee mbɔnɔ kaɖa na.19Galaŋ anii, atɩ bawor, na Yeesu akɔnɔ kalibarka laŋ ʋyɩnca ʋtine faa gɩ kpa gasaraa laaɖu. 20N'ʋnyɩnca ʋfɔlɩ nɖee alaa ashee atʋ ma, gɩ kul na paatɩɩsaŋ, kaashɩ na gəŋ waa, agʋlɔ. 21Aɖʋwaa: gɩwəɖa asaraalaaja abʋmbɔnɔɩ nɖee bati Gaja kaafaala nɩ ma. 22Gɩ kim asəla na nɩ n'ɩja kagɩfolu, naa atʋcine ɩ gɩwəɖa ma, ʋɖa gɩshɛbɔ, gɩ jənə atɩfolu alaa alesʋra ɩbɔnɔ, na gɩcɩ atalɔ na bʋto bʋŋərə.23Gɩtoŋo ata tamoa ɖe gɩ wəɖa ma, gɩshɛbɔ, aɖʋwaa nɖee aɖʋ waa ataa lee ma, alee ɖeiɖei yar na. 24Gɩ naa tɔji atɩ bawor, na ɖʋ atɩ bawar ɩkaŋ kɩrɩ ʋsɔlʋ nɩ gɩ naa lee alesʋra ɩsoŋsono. 25Gɩ paa kə atɩŋkulo aram, ɖaa baɖən bagʋshile ma na; Ama, gɩnaa ɖʋ atɩbawor ɩkaŋkɩrɩ ɩŋərə, ɖaagɩ naŋə waa: ʋshile ʋsəla boŋo ma.26Gɩta kɔɔ na lee mbɔnɔ naciŋsɔtɔka, ɖaa ɩja kʋ yɔʋ nɖee gɩ cam ma, gəŋ ma saraa ɖən ka kɔɔ aɖa ashee atɩ mbɔnɔ nɖe kʋtəɖu na. 27Kasaa ɖe ɩkəma ɩbʋmbɔnɔ ɩkaŋkəra n'ʋtonu ɩɖa ka na saa mbaɖee bʋfolu ɩcir ma.28Arɛ nɖe kanyene Musa agʋpɔ na ma, bɛrɛ banyɩʋ kokoo beriu batalaa kasəriya, shee karɛ a cii kə baŋə ɩshɛɩ na. 29Gʋtɔ gʋbɔka gʋkaŋkra gʋpaŋa kʋ ɩŋə waa: Gʋsəm babɔ nɖee akɩɖe Gaja ʋpur fɔɩ ma, naa asaraaɩ alaa afʋr akɔnɔ akʋr nalɩkawɩlɩ ma, ka tɔɔ ɩ ayɩɖa akɔɖən na ma, naa aka galei na gʋjɔɔ kaŋŋuro ma?30Aɖʋwaa: Gɩ yɔ nɖee alə waa: Mʋ nnɩ ma səla ʋɖa, amʋ nnɩ ma yʋga baaŋa agʋjɔ! N'akɔɔ alə acəŋə: Nɖiyar anaa cəm na asamaa ɩkəma. 31Ɩsɔm paa waa: Arɛ afəɖa Gaja ŋŋuro yar agʋnyɛ nɩ.32Naa ma na lige ɩshile ɩsəba, bakaɖa ashe anyɩn nɩkara gayɛ acə kagʋtara ajɩ ɩshɛɩ ma. 33Naa ɩtɔɔ anyɩnalɔ ajel ajɩ ka gɩci fala naabaɖʋ anyɩn ɩshɛɩ, naa ɩkaŋa na basaaka ajɩ kɩshɛɩ ɖema. 34Aɖʋwaa ɩŋə mbaɖee baɖa sarka nɩ ma bishɛɩ, nɩtələ n'ʋciŋkərka ba pɩr n'anyɩn anyɩn ɩmaana ma, yɔ ma waa: ɩwəɖa ɩmaana baŋərəɩ kəba na bon na, aɖa baanjeŋ ma.35Galaŋ paa ma bəɖa anyɩnʋyiɖunama nɖe ɩwəɖa naa Gʋjɔɔgʋbʋmbɔnɔ banɩ batɩ yʋga ashee anyɩn naa ɩtɔɔ anyɩnalɔ acəra nama ma na. 36Aɖʋwaa: ɩhɩɛ waa: ɩkara gayɛ, naa ɩta lee Gaja kʋciŋsɔlɔ ka aboŋo, ɩcam bʋkɔɩ aɖʋ waa ataa shee anyɩn ma. 37Ɩsaa cei, alʋwaatʋ shɩshɩnɩʋ: Nɖee anaa pɩ ma, akpa, kaa liŋ na.38Amajal aɖa ɖei ma, ʋcinei awəɖa ma, ʋn'ʋfʋra nɩ; Ama at abɔ agʋlɔ n'amʋ, kə ma kɔɔ aɖʋ na nɩ na. 39Atʋ, kɩɩ lee mbaɖee ba na bɔ balɔ na li ma na, ama, gɩ lee mbaɖee bawəɖa ʋcine na cam aŋŋuro na lam atən ma na.

Chapter 11

1ʋcinewaɖaka ɩlee bʋkɔɩ ʋshee ɩja ayiɖe nama awaɖa amaa na bʋkɔɩ ka na ŋəbʋ n'ɩnyine na ma. 2ŋkaŋ na ba laa sariya ashee baŋpno ɖooɖooɖo kabaja. 3N'ʋcinewaɖaka ɖe na di yɔ waa: galeiji gaja galee na ɖulinya, bʋkɔɩ gi naŋə waa ma, kilee nɖe ba na ni nyine ma, na balee nama na.4N'ʋcinewada ka na abɛli alaa saraa aŋərə nɖee awu kayi aja ma, ashee gaja; nabakʋma ni waa: Alee ɖeiɖei yar, aɖʋwaa:Gaja gakʋma asaraa; baa maa ɖaa aci aboŋo ma abɛlu ʋcimewaɖa ka, ʋnaa ti ləbʋlei.5ɛnɔɔkɩ ʋcinewaaɖa ka laŋ na gaja ga laanɩ ace n'asul bʋce bʋ paa ka nɩ na, kaba kɔɔ aŋə nɩ na, naa ba ye laa nɩ, acam sariya waa alee arɛ soŋsono na gaja kaŋyu. 6Naka wəɖa ʋcine na kaacam gaja kaŋyu na, aɖʋwaa: Mbaɖee ba na kim na səla na gaja ma bashee ɩja waa: gaja gaɖa, gaja gaɖe ga na səla mbaɖeeba na yɛɛ nɩ ma ʋɖa.7Nuhum awaɖa ʋcine ma, na bafaŋa nɩ bʋkɔɩ kaŋəbʋ ayɔ na, nabʋ na yɛɛ bʋ lee ma, na ka sampəna ɩkpa nɩ, n'akal ŋyifoi afʋra abʋŋʋma acambʋ alam atan, na ba ɖur ɖulinya aŋunii napra ɖeiɖei ka tiibiyar nɖee bawaɖa n'ʋcine ma.8Abraham awada ʋcine ŋkələ bayiɖa ni ma, na anyene naa atəbə ace gaduɩ ajɩkatiibi ma, n'atɔɔ ʋnyŋca atəŋə na gaɖuu kayɔ ayɔ na ma. 9N'ʋcine wada ka na ace atɩ sətiibi kaatəna ni, gatənaɩ galee gasana ma nɩ, naa aɖa akuroku nɩ Isaaka na yacɔɔbʋ gboo, ba nɩ ba man tiibi ɖe aji. 10Aɖʋwaa: ba tɩ saa mpa ndee Gaja kagɩlopi ga yiu k'ʋkukei na gaja gaɖe galee mpa nɖe ka caja ma.11Nʋcine waada ka na sahara baa maa ɖaa akpar gɩpɩla ma, awəɖa mpipi aɖʋwaa ashee ɩja nɖee alə nɩ waa ataalee ashee nɩ ma. 12Galaŋ ʋsara aɖɔŋkɔnɔ akpar gipila aboŋo ma, aŋʋm samaa tuutuuma ɖaa ɩŋɔrpi ma, ɖaa gɩ yikidi ɩ gɩɖa teŋku kaanɔ ma13Bawaɖa ʋcine ɖe halɩ apɩtɩci, kə bacam bʋkɔɩ ba lə waa batɩ ba shee pɩ ma na, ama ba ŋəɩ asalɩ gaɖulɩŋka, naa ayɔ waa basana pɩ balee alee banyɩncaceja gatəna laŋ. 14Mbaɖee baŋɔnji ma batɩ kaɖa na faŋa waa: Gaɖu galee badimi kaaɖu ma, na ba na yɛɛ.15Maa baŋə gaɖuɩ baɖoo na ma ma, maa ba kawa ŋkaŋ. 16Ama, nnyima batɩ yɛɛ gaɖuɩ galee gaŋərə awu ma, ganɩ jɩ gəŋ gaja sul alaŋlaŋ kaaja galaŋ na gaja kaa cii gɩcifala bana yiɖe nɩ waa: Atɩkoyar ma na, aɖuwaa: Apɛmpɛŋɛ mpa nsoŋsono pɩ.17Nʋcine wadaka na Abraham atɔɔ ʋpu Isaaka nayɛɛ alaa saraa ŋkələ gaja gatʋnɩ aŋanɩ aŋəma, n'atɔɔ ʋour aɖɔŋkɔnɔ ɖe alaa saraa ade ndee balə waa batɩ ba lee ashee nɩ ma. 18Na ba lə Abraham waa: Isaaka nɩ na akɩ mpipi nɖoo na ma. 19Acɔɔ atəŋə ayɔ waa : gaja gatɩ ga ŋənə ʋpur ɖebakono nɩ ashee ni: ʋŋənu kʋshilee ataa kɔɔ aŋənɩ aciŋə.20Nʋcine waaɖa kana, Isaaka aɖʋ yacɔɔbʋ na esoo albarka bʋkɔɩ ba nɩ ba tɩ pra ma. 21Nʋcine waaɖaka na, saa ndee yacɔɔbʋ anayɛɛ acii ma, n'aɖu yosɛfʋ bapur albarka acim ʋbɔlʋ kandi laŋ alee gaja bɔɔta. 22Nʋcine wadaka na saaɩ yosɛfu anayɛɛ acii ma, alə ɖaa Israɛl Bapur banɩ batɩ ɖoo ɛjibiti nɩ ma, n'aləpɩ ɖaa banɩ ba sara n'akaŋkəwa ma.23Nʋcinewaɖaka na Musa abaja ba tɔɔ nɩ alugo halɩ ɩŋɔrɔ ɩriu, aɖʋwaa acɔɔ cam , bʋcama kə ba cuu ŋgaɖee gʋpayarɩ alə ma na. 24Nʋcinewaɖaka na, saa nɖee Musa akpər ma, abəla waa bapaa kɔɔ ayida aɖe waa farahaʋna ʋpur, ʋpigi ʋpur na. 25N'asɔlɔ waa: Aɖe nna gaja ka samaa ba jɩ ɩshɛɩ ɩcəm awu waa: Aɖe ajaŋ na mbɔnɔ alʋwaatʋ ajala ɖən nɩ. 26Na akiɖe waa: Aɖe ajɩ kristo agɩcifala ɩlee arsiki abʋmbɔnɔ na awu Ejibiti kɩmaana baŋunii aɖʋwaa: Ataa agayɛ na kiɖe gʋjɔɔ gʋbʋmbɔnɔɩ gʋ ɖa ma.27Nʋcinewaɖaka na Musa atəbə Ejibiti nɩ, asampəna kɩkpa nɩ na gʋpayarɩ faranaʋna ʋnyana na, naa yiɖe na ma, ɖaa ati ŋə Gaja ɩ ka ba na ŋə nɩ nyine na ma. 28Nʋcinewadaka na baji gʋshile paakɩ kajɩŋgaarɩ naa atɔnɔ acɔcɔ babʋkukanu naa bʋce ka malaɩka apaa kana Israɛl bapur ba bayifalpi soro na.29Nʋcinewaɖaka na basala teŋku arana nɩ ɖaa gatəŋkɔnɔlaŋ na ba na sara ma, ama Ejibiti kabaja ba na yɛɛ ba səla ma, na teŋku akulo pɩ baŋunii ashɛʋ na ma. 30Nʋcinewaɖaka na yerikoo kʋyarɩ ʋbʋmbɔnɔ ʋfəɖa saaɩ basara asir nɩ halɩ akpala kulumi ma. 31Nʋcinewaɖa na, ʋsəmprə ayeeyeeka rahabɩ ka man na mbɔnɔ baja acii na, aɖuwaa acam mbadee bapɩ atɩ kide gadu ma gɩsana gɩshɛbɔ.32Gapaŋa ji makɔɔ alə acəŋə? Aɖʋwaa :aʋwaatʋ ka na yɛɛ atə amu ma lə jeɖeɔɔ, baraakɩ samsɔɔ, jɛftee, ɖafiɖ, samɩɛlɩ, na Anabi mbaɖee. 33nʋcinewaɖaka na ba jɩ bʋyarɩtana gʋtara, naa atɩ ɖeiɖei kalzsʋra, n'acam bʋkɔɩ balə waa: ba ti ba shee pɩ ma, naa apɔɔ ɩguuni ba bʋ nɔ. 34N'aɖur ʋtonu ki kashɩ, naa afɔɖɔ ba na yɛɛ ba sɔ pɩ bʋpɔɔ ma, bɩshɛɖʋ ɩkada, baleka batan caja babumbɔnɔ, bakərə ɩsɔja basana ba cu.35Na basamprəɩ ba bakul bacima bakɔɔ aŋə ba ba kul ba ŋənə aɖoo bakono nɩ ma, baɖʋ ba ɖən ɩshɛɩ na ba bla waa kabaɖoo ɩshɛɩ ɖe nɩ na, naa ba ŋə ʋsaoŋsano, 36Baɖʋ baɖən wɛɛwɛɛ, okaɖa pɩ ɩkpasəpi, akʋr baɖən ɩwɔrɔ, aɖʋ baɖən ɩsarka nɩ. 37Aka baɖən atala baci, akir baɖən na karakara, aɖʋ baban ɩnawɩya, aka baɖan na bʋpɔɔ bʋ lamaka, ka ba wada gaɖʋ saka gaɖɔŋkɔnɔ na, ɩce n'ɩrama kapoo nɩbapɔɔ na kara baɖe batɩ ɖʋ pɩ ɩnawɩya na naashɛ pɩ. 38Dulinya aŋo pɩ na, baɖe batɩ yee baaŋkana nasir, ʋteru nɩ abʋnʋlaŋ atakəwələnɩ, baɖe ba ti kpa akulu nɩ gatəna katən.39Bani bade bʋcine bawaɖa ma, balaa səriya ashee pɩ, ama kə ba cam bʋkɔɩ balə waa: Batɩ ba shee pɩ ma na. 40Gaja gaɖu bʋŋərə bʋɖən na saa na atiganɔ naa banɩ ba paatɔnɔatʋ aɖa ɖeiɖei asaa atʋ na.

Chapter 12

1Ɩta saa natʋ, samaa abʋmʋbɔnɔ sir atʋ akal alee səriya, galaŋ baa ŋa akɔɔ na ʋɖʋra abəɖa na mbɔnɔɩ kɩŋsɔm natʋ kʋ jabla na ma, naa gɩ cuu koŋkaarɩ kaarɛ́ɩ batine ashee atʋ ma. 2Gɩtəŋə atɩbʋyɛ̀ na nɖiyar Yeesu nɖee ahɩɛ atʋcinewəɖa ka ma, ʋciŋkərka laŋ na atələ aji gʋyo kaŋkʋra kɩshɛɩ, ajɩ gɩcifala, ama nnyəmə asə Gaja kaŋyarɩboi kagʋnyɛsono laŋ. 3Gɩtaa akide nama, nɖee atɩmbɔnɔ kʋleʋ laŋ na abla nagʋlɔ ʋciŋsɔlɔka, naa anyɩnalɔ ɩ paatɩ ci anyɩmcine ʋpaa tɩ pɩɛ na.4Yɔ ma waa: kɩ kana cɩ ɩbobɔ halɩ akɔnɔ ɩɖoo anyɩnalɔ laŋ abla na mbɔnɔ na. 5Ɩsaŋkɔɔ anyir ɩkashɩ ɩ baɖʋ anyɩn ɖaa gʋyà gʋ na ɖʋ bapur ɩkashɩ ma: waa Ampi, paa bla nɖiyar agʋtɔ gʋbɔka na, ata naa bor nakɩ akʋʋlɔ gʋpaatɩ ci akʋcine ʋpɩɛ na. 6Aɖʋwaa: Nɖiyar ana bɔ nɖee asɔlɔ ma lagʋtɔ kʋ, naa naa kəɖa bapur gɩpɛ.7Cɩʋmakʋ atoŋo gʋtɔ gʋbɔka, Gaja gatɔɔ anyɩn pɩ waa bapur; yaa ʋpi apaŋa ɖa ka ayar ka na bɔ agŋtɔ na? 8Na kə ba bɔ anyɩnatɔ, ɖaa babɔ baaŋa agʋtɔ ma na, gəŋ ma, kɩ lee bapur ɩja kəbaja na, akətəlpi nɩ lee.9Gɩta kiɖe atɩbayaɩ baŋʋm atʋ ma, kə bapala atatɔ kʋbɔʋ na, na gɩ nyene pɩ gəŋma kɩ səm waa gɩ nyene ataya nɖee ajie ataŋŋuro ma, naa ashee atʋ ŋŋuro aa? 10Atibaya babɔ atatɔ ashee ɩshile ɩnyɩʋ ɖən ɖaa basɔlɔ ma; Ama, Gaja gashee t ɩbɔ atatɔ na yɛɛ atɩbʋcəma, naa gɩ ɖaa cɩrɩ cɩrɩ ɖaa ɖee miaʋ ma. 11Gasono, gʋtɔ gʋbɔka kʋʋ na pɩ n'ʋciŋkərka na, ʋcimpɩ ɛka na gʋ na pɩ nam, ama kəm kəm na gʋ na tɩ ŋʋm ɖei ɖei na fɛɛ kɩ pi na shee mbaɖee ba bʋŋa abɔ batɔ ma.12Galaŋ toŋo ma gɩshɛbɔ anyɩnanyɛ ɩpaatɩ ci na, ɩpaatɩ kpa anyɩna kəwə na. 13Sara ma ɩnyɩŋca ɩtəŋə ka laŋ naa nɖee ɩna kogo ma ɩpaatɩ cala na, ama ɩyiɖe gɩshɛbɔ.14Ɖa ma fɛɛ n'anyɩnbawor, nayɛɛ nɖawa nsoŋ sono, na nɖawa nsoŋsono nɖe kɩnɖa na ʋɖən kaa ŋə nɖiyar agayɛ laŋ na. 15Naa ma na tɔjɩ anyɩnbawor n'ʋɖən a paa tɩ sul agʋlɔ gaja kagʋjɔɔ na; Naa ʋcinpiɛ ka kʋ lələmə ʋɖən ʋpaa tɩ ɖoo na mbaɖee balee babəɖa ka ma sul, aŋʋm ntərə tərə anyɩn gɩcɩɩca, na ɩwaa bɛrɛ tuutuuma na. 16Ʋɖən apaa tɩ lee gʋbɔnɔ ŋgʋɖee kɩsəm arɛ alee na ma, ɖaa Esoo atɔɔ agɩŋono ayala ma na. 17Ɩŋə ɖaa atɩ ɖa na yu na yɛɛ ba ɖʋ nɩ albarka ma, ama babəɖa nɩ, baa maa ɖaa afʋr anyinekoi na yɛɛ nama na lee nshɩŋyɔ ma; Agako gaɖe ayu ma kaa kɔɔ akan na.18Anyɩn ki kim asəla na yɛɛ ɩfɔm gʋbʋnʋ ŋgʋɖee ʋtonu ʋsir ku akal, kokoo nɖila ndʋr ka nsin jɩ ma kokoo gʋsərə gʋkaŋkra. 19Yaa ayʋlʋsinka ɩbʋmbɔnɔ ɩna yu ma, kokoo bʋleeɩ mbaɖee barəŋə ma, ba lə waa ba paa kɔɔ alə na pɩ na ma. 20Aɖʋwaa ʋwələ ɖe ba na rəŋə ma, kʋ na cər na pɩ na kə basəra atoŋo nɩ na: Yaabaɩ yaa abɔrɩ ɖən ata kə na gʋbʋnʋ gʋɖe shee ba nyɩm nɩ atala akə nɩ acɩ. 21Gʋlesvra gʋbʋmbɔnɔ gʋɖe gʋlee ma, na Musa alə waa: Asampəna ɩkpa amʋ, aŋgʋlɔ gʋtɩ tar.22Ama, anyɩn siɔɔ ka gʋbʋnʋ kʋ ɩkɩm asəla nama, Gaja ŋŋurayar agafala, Yerusalɛm alaŋ aja, nɖee ɩmalaɩka mana bawala na lee bɔɔta ma. 23Samaa nɖee ba ŋɔnbayɩɖa alaŋ laŋ Gajaɩ galee aŋŋuro ɩŋunii ɩ ɩɖa ɖei ma, kakɔyar na baɖa gɩshɛbɔ ma. 24Yeesu sul ɩpɩ, alee alɩkawɩlɩ afɔlɩ kapɛmpɛ ŋɛka, n'akɔnɔɩ afʋr ma, Akɔnɔ ɖe ɩtɩ lə bʋlei na wu Abɛl ɩja.25Galaŋ paa ma tɩ bla ʋrəŋu nɖee ana lə nanyɩn ma na: Aɖʋwaa: Nabaŋona kə basəra afɔɖɔ nɖee ana lə alesʋra ɩɖe lee gatəna laŋ ma, agʋnyɛ nɩ na, atʋ gboo gɩ ta bla kɩɩ rəŋə nɖee ana lə na laŋ ma na, gɩtɩ gɩ səra afɔƒɔ anyɛ nɩ aa? 26Aɖeɩ ʋwələ ʋnatar galəna ma, akɔɔ alə acəŋə aɖʋ waa: kɩ lee gatəna kanɖən ɖən na aɖe alee gatar na, nɖila gboo ntɩntar.27Galei gaɖe gatɩ laa na aŋa ɖaa anaa fʋba baa mʋnʋ kpataa acəpraɩ, aɖʋwaa ba leeɩ na ɩfəna ɖa naɩ naa nɖee kɩ nafʋbana, ɩlee ɩɖa ka na ce na ce ma ɩni ɩɖa. 28Galaŋ gɩ cam gɩ yanɩɩ ku na bon na ma, ɩlee ʋyɔʋ nɖee gɩyɔ Gaja gɩleenɩ bɔɔta asoŋsono ma na. 29Ga naa nyene nɩ na cu nɩ, wəɖa asampəna aɖʋwaa: Gaja gaɖe galee lee ɖaa ʋtonu ma, na shɩ baa mʋnʋ.

Chapter 13

1Rumakʋ aɖa ʋsɔlʋ ʋŋərə nɩ. 2Paa ma nyir gɩsana kʋ cam laŋ na; Aɖʋwaa Gɩsana gɩ cam ka gɩɖe nɩ na baɖən ba cam ɩmalaɩka, ma kəba yɔ waa malaɩka mana pɩ ba cam gɩsana na.3Naa ma na lige sarka baja laŋ, ɖaa anyin gboo ɩɖa sarka nɩ na ma; mbaɖee ba na naashɛpɩ ma, ɖaa anyɩn na pɩ na ba na naashɛɛ ma. 4Baaŋaa anayene ʋsəmprətɔka ka mʋra, naa ʋsəmprə tɔɔka ɖe ka lii laŋ ajɩwaa ɩpaa ɖa na, adʋwaa: Gaja gatɩ ga cim nɩkəma mbaɖee ba na lee gɩsəna na fɔɩ fɔɩ ka lesʋra ma.5Paa ma goro asɔlɔ gɩtanɩ kəŋ kəŋ kəŋ na; rəŋə ma na bʋkɔɩ ɩwəɖa ma; Aɖʋwaa: Gaja ga lə waa: kəma pala akɩ ajɩ ɩshɛɩ na, kəma bəɖa akɩ na. 6Na tama avmbɔnɔ na gɩ lə waa: ɩkoyar a na kaŋa namʋ, asampəna kɩɩ kpaa amʋ na; mʋ nʋ amʋwor arɛ alee amʋ?7Ligema anyɩnaɖɩbaja mbaɖee ba lee Gaja kawaasu ashee anyɩn malaŋ; Taa ma akiɖe ɖaa bayee aboŋo ma, tɔɔtɔɔ ma, tɔɔtɔɔ ma bɩcineɩ bawəɖa ma. 8Yeesu Kristo, alee ʋɖɔŋkɔnɔ ɖe na galaɩ, n'ʋrɔŋ, atɔɔ nace na ce.9Paa ma pala ɩcerusana asʋra sʋra ɩlii nanyɩn na; Aɖʋwaa ɩsəm gɩfolu gɩtoŋo Gaja kagʋjɔɔ gɩshɛbɔ, kɩ lee ɩjɩʋ jɩka nɩjɩʋ səl ka nɖee kɩwəɖa aŋfaanɩ ni na ma baɖee batɔɔ balɔ acra naɩ. 10Gɩwəɖa saraa kantomo nɖən, mbaɖee ba na lee kantəma ma, kə ba wəɖa ɩko bajɩ saraa ɖe na. 11Ɩbɔrɩɩ bafʋ naa asaraalaaja abʋmbɔ atəŋə kakɔnɔ akpa na gasaraalaaɖu aɖʋ mbɔnɔ kʋ təɖu kanɖilaŋ ma, mpá kaŋ kəm na ba na tɩvɩ ʋtonu.12Galaŋ na Yeesu gboo, naa ajene samaa na agilopi akɔnɔ, ajɩ ɩshɛɩ mpá kaŋkəm. 13Galaŋ gɩ ɖoo ace atɩ wəɖa nɩ mpá kaŋkəm, akaŋa na nɩ ajɩ gɩcifala. 14Aɖʋwaa: kɩɩwəɖa gaɖuɖaka na ce na ce aatəna laŋ atɩya na, ama gɩtɩ yɛɛ ŋgaɖee ga nɩ gatɩ pɩ ma.15Gɩ naa kʋma Gaja ʋyiɖu mana na laa saraa natɩwələ nashee shee anyɩɖa. 16Paa ma pala gʋjɔɔ kʋ leu na, Aɖʋwaa: Kaja saraa ɖe na Gaja ga na yɛɛ. 17Naa ma na nyene mbaɖee ba na cere anyɩn bʋro ma, anyɩnalɔ baŋyɩɩ, aɖʋwaa: Batɩ tɔji anyɩnaŋŋuro laŋ lee ŋkɔnta, bʋro ma na ba lee n'ʋciŋkərka, ba paa na jɩ ɩshɛɩ anyɩna laŋ, kɩɩ le anyɩn aŋfaanɩ na.18Nyiŋə ma ashee atʋ, gɩ shee ɩja waa gɩ wəɖa laakaarɩ asoŋsono, na yɛɛ gɩ naa saro gɩshɛbɔ baa mʋ nʋ nɩ. 19Ntɩ kaka anyɩn na lə anyɩn waa ŋtɩ kaka anyin na lə anyɩn waa ɩlee gəŋ naa ɩshee amʋ ganɔ ma səra apɩ anyɩnasul were.20Gaja fɛɛ yar ŋɖee aŋənə Pastɛɛ nɖee ana paŋa ɩbʋrɩ alaa nɩ bakono nɩ ma, na lɩkawɩlɩ nɖee kawəda gayala na ma, ʋni na gəŋ atɩ nɖiya Yeesu, 21Anaa shee anyɩn ɩko naa ɩsəra alee alesʋra ɩsoŋsono ʋciŋsɔlɔ ka kɩja, alo anyɩn ɩlee alesʋra ɩŋərə, na Yeesu-Kristo, nɖee awəɖa ʋkʋmʋbʋja bʋja bʋja ma! Ami!22Ntɩ nyiŋə anyɩn waa: ɩtoŋo ɩkashɩɖʋka nnɖe kabʋlei, Aɖʋwa: Nŋɔnbʋ na ketere. 23Yɔ ma waa: Balam atʋwor Timotee: atopɩ were, amʋ nna nɩ gɩtɩ gɩ pɩ atɩ ŋə anyɩn.24Salama mbaɖee ba nacere anyɩn ma, na cɩrɩ cɩrɩ kəbɛrɛ. talii kəbaja batɩ sala anyɩn. 25Gʋjɔɔ gʋɖa ashee anyɩnganɔ! ami!

James

Chapter 1

1Amʋ Yakubu Gaja na ndiyar Yeesu Kristo batənleja, ntɩ sala Gaja kasam ndee ada baa nka na ma ɖʋni nya aŋʋ ni ma. 2Ambaja basoro na basəmprə ɩtado na wiya ba apaŋa nɩ na anyɩnʋ cineʋna akər. 3Ɩyɔ ɩtajɩ wa anyɩnʋcine ʋ pa atən ɩn wiya ma na nɩ nde ʋnɩ ata she anysəʋci.4Galan ɩsə bakara gayɛ halɩ gayala katam ɩtɩ da cɩrɩ cɩrɩ na kɩɩ aniyɩ akodəna. 5Anyɩnɩ nɩ ʋdən kaẅʋda gʋfaŋan anyɩŋə gaja naa Gaja gashe nɩ gʋfa ŋa adʋwa Gaja gana she ma kaana kə ʋwələna.6Ama ɩsəm ataba nʋcine apaa le shɩka na arɛ nde eana le shika ma aɖa da na tənku ana shede na la ntafoma. 7Ʋnɩkajarɛ apaa yɔwaa ade ta aŋə akodən ndiyar sul na. 8Ale arɛ ndee kayɔ ala ʋpelina ʋdə ade cə nyɩ ndən ade; kəwa nkən.9Kristo kʋpɩ ndee ale ashɛrɛ kɔɔ ajɩbama ata asəra da nʋ ciŋkərka, adʋ waa Gaja ga she nɩ jɩrima kaaɖʋ. 10Kristo kʋpi ndee awʋ da gɩta nɩ ma ɩsəm ʋcine ʋkər adʋ waa Gaja ga na pəra na nɩ na ʋpi adʋwaa ataŋja kana ləm na ada da na cacaca kagʋyo gʋbɔnɔ ma. 11Ʋshile ʋnatata na kaŋjisu da batɩ je gʋyo cacaca ba na fəda nana bəɖa abʋ cəma gənci ʋshiledə ba shɛr ataŋja na atəma ɩŋʋni.12Arɛ ndee adawana la nɩ ma ana dafɛɛ tam ndee banə bafaŋa ajɩr ima ma batə ba wʋda nŋʋra gʋjɔʋ dee Gaja gashee arɛ ndee anafaŋanɩ ʋsɔluma. 13Ʋdənta na yɛɛ ale nbɔnɔ kɩsəm alə wa a Gaja gana pəkəl mʋ male nbɔnɔ na Gaja ka wʋda nbɔ nɔ kʋcine na na kaa na pəkəl ʋɔ ale nbɔ nɔ na.14Ba arɛ paŋa na ana le nbɔnɔ njɩna ʋcin sɔlɔka ndeeʋda ʋcine nɩ ma. 15Ama ʋta she na le gəm nbɔnɔ njɩ ba na ŋʋ na shee tʋadʋwaa nbɔnɔ ntagoro nna pɩ na bʋce bʋ. 16Am baja basoro na basəmpə ba sɔlɔka pama natərə tərə anyɩ baworna.17Bʋkɔɔɩ bʋŋʋnɩ bʋ shɩ na pɩma ɩsononɩ ayɔ ɩoŋsono ndee ɩna dʋwona alan ma Gaja nga dee ga le ʋshile na ɩŋɔripi ma na asulu ʋfʋ bʋ ʋma na gadʋ nyekrə kʋdana. 18Gaja ga nayɛ ga she tʋ nŋʋro na ɩja kaa leɩ galan atɩ gɩ le ka ʋkɔ mɔ nɩ ale etʋn ma.19Am baja basorna basəmprə basɔlɔka ɩsə m ɩyɔ nga de: ba aŋana ada were na rəŋə ama kɩnarəŋə wore na kɩ nacam ʋyana were. 20Arɛ nɖe acam ʋnya na ma kanale ɩsono Gaja kaŋ nyɩ na. 21Galan bəda ma bʋkɔɔ ba na kpajɩ wa ma nabʋkɔɔ bʋle ɩbɔnɔ ma cam ma nʋciŋkərka Gaja kaalee ngadee adʋ a she anyɩn na afʋ ranyɩn ŋʋroma.22Paa ma na rəŋə barɛ ba bʋlena ama lee ma bʋkɔɔ anata ba anyɩ ma anyɩ gilopi ɩtatərə tərə. 23Nɩɩ arɛ nɖe ana rəŋə Gaja kaa lee na ka na tʋ wa nale na ntəma na ma: ŋəma bʋkɔɔ a dʋwoma: adʋ wo arɛ ndee ana kɩde agayɛ gaŋənɩ na na ŋə agʋlɔ da ada ma. 24Adetɩ kɩde ama atatəbə bə a de nyɩr nyɩ mede da ada ma. 25Ŋəma arɛ dən ana cere na la karɩ ɩʋnyaʋ ʋsoŋ son ʋ nala arɛ ma aderi galega de narəŋə gale kana nyɩna adetɩle da gale galəma arɛdee ata dafɛɛ bʋkɔɔ anale ma nɩ.26Ʋdən ta nafaŋa wa aɖe ale Kristo kʋ pɩ asoŋno ma nakale agɩ ɖan ʋkaŋ diyar na agʋlɔkʋ nana paa pa na daa anakʋn agaja ma fɔyɩna. 27Ŋəma gasana gasoŋ sono ngaɖee ɩsəm gɩsara Gaja kɩnyɩnela ma na nakide bakoŋpi na bakoŋka ba wahala nɩ paa ma pala di ni nya kayɔkɔ ɩkpanyɩn ajɩ wana.

Chapter 2

1Ambaja basoro na basəmprə ɩtɩsne Yeesu Kristo atɩnɖiyar na kumani galan paama na la barɛ nafələ fələna. 2Gɩtʋwa ʋkɛɛ shɩ ɖən. Arɛɖən apɩ gaɖʋ ngaɖee ɩnawala ma naaɖʋ gɩ səkɔɔɩ sika kɔkɔ kagɩja, ayɔkɔ akara ma ɩɖe cəm gɩshɛbʋ ashɛɛrɛ gboo apɩ ʋwalude na akara ayɔkɔ ɩbɔnɔ. 3Ɩtɩshe ndee akara ayɔkɔ ɩsoŋ sona ma jiri ma na nalə nɩ waa ʋnɩ asə atɩya ga dʋ gasoŋsono nɩ. Anyɩtɩlə ashɛrɛ waayɩ de alan koko astən amɩkeyɩ nɩ. 4Ɩta naa sara gəm gəma kɩ na paɖa paɖa anyɩn baworaa? Kɩna cəm ɩkəma na ʋcine ʋbɔnɔ aa?5Ambaja basoro na basəmprə rəŋə ma Gaja kaa na laa ba shɛrɛ dʋ ninya kɩ nyi ne nɩaa nayɛ ashe pɩ amana ʋcine ka ja atiyɛ baŋə gayarɩtəna ngadee Gaɖa ashe nbadee ba ʋda ʋsɔlʋ ashenɩ ma. 6Ama nyɩn anyɩtɩ la bashɛrɛ nafələ aŋana nyaŋa anyɩn? Aŋa nacena anyɩn bʋkəncə ndu kɩlee ba tanja aa? 7Bataŋja na le na ayɩ da soŋso no ndee Gaja ga she nyɩn ma saria.8Abɔ cɩrɩ kɩja ɩtɩ ləwaa: sɔlɔ akʋ wor daa vsɔlɔ akʋ lɔma, Gayarɩ təna kʋ nyaʋ nagən ɩta kʋnʋ nyaʋ de ɩtɩ sara gɩsɛbʋ. 9Ama ɩta naa la barɛ na fələ fələ nbɔnɔ njɩ ɩna legəm na mʋsa agʋpɔ gʋtʋgʋ kəda anyɩn adʋwaa kɩkʋn ʋnyaʋna.10Hɩɩ arə ndee arəŋəʋ nyaʋ ʋŋʋ nɩ na kakʋ ʋdɔŋkɔnɔ na gəma kakʋn ʋnyaʋ uŋʋnina. 11Gaja galə waa: paa kaŋtan na arɛ ana le fɔyɩfɔyɩ ma na ʋta naa le gən ʋnakə arɛ na gəm ʋta na le gən ʋna ɖʋwo gʋbɔ kaŋkən nagəm.12Ləma na asara daa barɛ nbadee banə ba cənna ɩkəma ndee ɩna la arɛfɛɛ ma. 13Ɩkəma kʋshɩle nbadee kəba na ŋə bawor bɩ shɛɩ na ma kəbaŋə bɩ shɛɩ na ama baa Gaja gatɩ cəm ɩkəma atɩŋə arɛ ɩshɛɛɩ.14Ambaja basoro na basəmprə, ʋdən ata səra ləwaa: nshe gaja ɩja, naka nasara gəm kaa sanan kashɩ jewaa bayɩ gəma ʋcine de ʋtɩ səra fʋra arɛaa. 15Gɩkɛɛshɩ ʋsoro koko ʋsəmprə kəba wu da ayɔkɔ kara ka na, kə bawuda ʋjɩʋ baa nje na. 16Na anyɩ nini ʋdən aləpɩ waa: "kʋla mafɛɛ! kɔmacə atɩ kara anyɩ na yɔkɔ, na nʋjɩʋ ma!" bʋle bʋde kashɩ jɩ waa bayɩ nakɩshe pɩbʋkɔ ɩtaba mana. 17Ʋcine kaja ma ɩdɔŋkɔnɔ nɩ ʋta na a she Gaja ɩja, ba kanale na, akʋcine ʋci.18Ʋdən ataa səraləwa: akɩ ʋwʋda ʋci ne amʋ nwʋda yashɩ, ntə na a ləwaa faŋa mʋ daa akʋcine ʋna le ntə ma na amʋ mafaŋa kɩ na amayashɩ waamʋcine ʋdaa. 19Ʋshe akʋlɔ ɩja waa Gaja ga dɔŋkɔnɔ gada kaa ʋwʋda ɩja adʋwa aŋʋro ɩbɔ nɔ ɩtɩ sheɩja na bade batɩ le asampəna. 20Kayɔ akoɖən na, ʋtɩyɛ ɩjaa waa ʋcine na kana sara ka sana na kashɩ dyɩ.21Ataya bʋbɔnɔ Abraham bayɛ na Gaja gale ayɔnɩ waa ada deɩ deɩ kɩle tam ndee atʋwaa upu isaka ashe ma? 22Ɩŋə ʋcine ʋda agasana nɩma, na nbadə ba na dʋnɩ gʋtɔma. 23Gala bʋkɔ abɔ cɩrɩ cɩrɩ kɩja ɩna ləma ɩjanɩ adʋwaa Abraham ashe Gaja ɩja, lan na Gaja gayɔnɩ gboo wa ada deidei na na yɩ danɩwaa ʋsoro. 24Ɩtɩ ŋə Gaja gatɩ yɔarɛ ada deideɩ ma na agasana na ʋcine.25Rahab ndee ana le Guyeye ma, gənci gboo Gaja gaŋə nɩ waa aɖaɖeɩɖei adʋwaa bʋkɔɩ ale ma acam ɩsəraɛl kəba ja nbado ba na pɩ nala barʋ ma na akaŋa napɩ afaŋapɩ ʋnyɩca ʋfɔlɩ ma 26hɩɩ na ʋŋur kʋda na gʋ lɔ gʋci gənci nanda wakinda na ʋcine kʋɖa na.

Chapter 3

1Ambaja basoro na basəmprə, paa ma na faŋa ɩŋʋnɩ na, ɩyɔwaa atʋ nba dee gɩ nafaŋa anyɩ ma kəbakɔɔ acəm natʋ ɩkəma nʋyana na daa basaaka ma na. 2Atəbaŋʋ gɩtɩtərə tərə arɛdən ta na ləbʋleɩ naka na tərtərə na oɖa ɖeɩ ɖeɩ na gəm ale agʋlɔ kaŋdiyar nagən.3Gɩtadʋ nrʋcɔ bʋ bɔɔrɩpiri ka bʋnɔnɩ gɩ nayɛɛ waa banakʋ ndeɩ deɩ gɩtɩgɩ səracerepɩ balɔnɩ. 4Ŋəma nyɩfoyɩ nbʋnbɔnɔ ɩsəŋkəla ma ama gʋsərə gʋna pəkəl njɩ, ama Gayu pirijɩ bana pəkəlnjɩ nɖe ntɩcə Gadʋ bana cə na ndjɩ ma.5Gɩdanʋ gɩle gʋlɔkaŋ saʋ nɖənjɩ ama nde ntɩlə bʋli bʋŋbɔnɔ, gɩcampi gɩjala gɩ na təʋ gudo gʋbʋnbɔnɔ. 6Gɩdanʋ gɩ da da na gɩcampɩ ma nkən na nbɔnɔ nɖa, atə gʋlɔ nɩ na nda nana pɩɛpɩɛ atəgʋlɔ atɩ gɩdanʋ gɩnadʋ ʋtonu ata ayenɩ tʋwana bʋŋʋma halɩ bʋce ʋtonu de ʋna ɖʋwona wa hala kadʋ kagɩlopɩjɩ.7Barɛ batəba səra pala ɩbɔrɩ baŋʋnɩ bana kʋn deɩ deɩ, bʋ sapɩ, ɩbɩ, bʋfɩlɩ. 8Ama ʋdən kaasəra apalagɩdanʋ gɩ kʋn deɩ deɩ na bʋ kɔ bʋbɔnɔ bʋ kəbʋ na sə gadʋ ga dɔŋkɔ nɔ na naa le bʋkɔɔ bʋ na pɩ na bʋcema.9Na gɩdanʋ gɩtɩyɩda ntʋlo na she ndiyar na ataya, na gɩdanʋ gɩtɩ lebʋlɩ bɔnɔ nashe barɛ nbade Gaja gale na afoto ma. 10Aləbarɩka na ʋpər ʋtɩ ɖʋwo ncən basoro na basəmprə kɩfa na na.11Gəma gato gadɔnka gatə gasəra ashe bʋto bʋsanka na bʋlʋlkaa? 12Fiigi kagʋyo gʋtəgʋ səra aŋʋ olivaa? Gʋrɛɩnsinyo gʋtɩ g ʋsəra aŋʋn fiigi kagʋyoaa, gənci gato gasanka kaa səra a she bʋto bʋtʋŋa ka bʋjana.13Arɛ gʋfaŋa yarɖən da anyɩn gɩcɩɩ caa yaa ayɔka ɖən ɖa anyɩn gɩcɩɩ caa yaa ayɔka ɖən da anyɩgɩcɩ ca, she afaŋa andawa nsoŋ sono naga sana ga soŋsonon na gʋfaŋa. 14Ama ɩta toŋo anyɩnɩ cɩnenɩ gʋcele gʋlʋlka, nayɛɛ waa gɩ na da basaa ka baŋnyɩ paa ma na lə bʋleɩ nbʋdee15Gʋfaŋa gʋde kʋdʋwona alan na Gatəna gajɩe, barɛ bajɩe na nŋvro nbɔnɔ njɩ gəm. 16Barɛ ba tanale nciŋyoro na nayɛɛ waa bada nyɩ ashe bawor ma fɔyɩ fɔyɩ da ncən na gən, na nda wa nbɔnɔ gboo. 17Ama alan kagʋfaŋa gʋ na she ʋcine ʋsoŋsono na, adʋwa gʋna pɩna fɛɛ na ʋcinkər ka adetɩyɛɛ ana wala atʋn ade rəŋə na bʋcə ma, na na ŋʋn ndawa nsoŋsono, kana pada pada barɛ na na kana le ɩsəyina. 18Nbadee banayɛfɛɛ ma bana yɛfɛɛ akələ kələ pɩ daa ayɔkɔdʋka ma na ɩpi ndeɩna ŋʋn ɩja ma.

Chapter 4

1Nkana bʋboro bʋna dʋwo? Nkana ɩbobo ɩna dʋwo anyɩni nɩ? kɩlee na afaŋa ɩbɔ nɔ nde aɩda anyɩna lɔnɩ maa? 2Anyɩ tɩyɛ akodən ama kɩ na ŋə na, galan anyɩ tɩyɛ ɩkə arɛlaa nŋʋro, ɩwʋ da neɩŋ yoro na kɩ səra aŋə bʋkɔ ɩnayɛ ama kɩ ŋə bʋkɔɩ ɩna yɛ ma na, adʋ waa kɩ nata ba Gaja na! 3Anyɩ tɩtaba ama kɩ na ŋəna yɔma waa kɩ natabadeɩ deɩ na, nata ba taba nayɛ anyɩnʋ cisɔlɔka ʋbɔ nɔ.4Ɩtɩ paa pa Gaja kɩyɔ ngadena: ɩta sɔlɔ dʋnɩŋa, ɩŋo Gaja jɩ gən amɛndee asɔlɔdʋ nɩ nya ma ale Gaja kaŋo kana. 5Kile akodən lana abɔ ndee ɩda ɖeɩ deɩ ma naləwaa Gaja gasɔlɔ nŋvro ndee nda na atʋ ma.6Ama Gaja gana atɩ leatʋ gʋjɔʋ gʋ bʋn bɔnɔ acəŋə, na abɔ cɩrɩ cɩrɩ kɩja ɩtɩ ləwa, Gaja gatɩ da na nbadee ba nafaŋa balɔma gboo na acəm ashe bapi. 7Galan shema Gaja jɩrɩ ma, lama anyɩ nalɔ aŋro bɔnɔ nɩ naa ɩcu nyɩ.8Səlama na Gaja naa Gasəla na nyɩn anyɩ nbade e ɩle abɔnɔ bajama cima anyɩ na lɔ, shɛrma anyɩ nɩ folu nde kɩwʋ da ɩja na ma. 9Dama ʋcɩnpɩ ɛka nɩ, nadʋ ʋci pɩɛka kɩtoko na na yu tʋwa ma anyɩ gɩlɛʋ apəra na gako, na a nyɩ nʋcinkər ka a pəra na ʋcin pɩɛka! 10Jɩbama anyɩn gʋlɔ ashee ndɩyar na ata nyɩn alan.11Ambaja basoro naba səmprə Kristo kəbapɩ, paa ma ma na lə ga nʋ bɔnɔ nashe anyɩ bawor na arɛ ndee ana lə Gabɔnɔ ashee ʋsoro koo ʋsəmprə ma, koo acəm na nɩ ɩkəma ɩbɔnɔ ʋnyaʋ nɩ ma, na cəm na ʋnyaʋ ɩkəma ma, ʋta na cina ʋnyaʋ ɩkə ma kana kʋna ba təba cim nakɩ ɩkəma. 12Gaja kaŋ dən dən ga na shee ʋnyaʋ, na Gana cəm ɩkəma ʋnɩ ana fʋra ana kə, ama akɩ nɖee ʋna cəm na akʋ wor ɩkəma ma aŋanakɩ.13Nnyɩ mə le ma la karɩ anyɩ nba dee ɩna lə waa: ʋrɔn koo Gacə gɩ tɩ gɩcə npa nde nɩ a cətɩ le gʋfala Gaja gadən ma naa gɩŋə gɩ ta nɩ ma. 14Ama kɩyɔda ɩnajɩ aye ma na ɩda na ndɩ la njala ndee nda tam dən ɩnɩ ma na kəba kɔɔ naŋəna ma.15Bʋkɔ ɩsəm ɩləm nagəm waa ndiyar ata nayɛ gɩtɩgɩ da aye nɩ nagɩle da anayǝ ma. 16Ama aayɩɩ ɩtɩfaŋa anyɩ nalɔ Gaja ka a le kaŋ nyɩ kɩcəm na. 17Arɛ ndee ayɔ nsono kʋɩeʋ na ka le na ma atasəra le nbɔnɔ.

Chapter 5

1Nnyɩ mə anyɩn batanja lema lakarɩ, na ma nayu nakuro adʋwa gʋɖʋ gʋ ngʋ ɖee gʋnʋgʋpɩ anyɩ na lanma. 2Anyɩna ama na abʋ ɩshɛŋɛ batɩjɩ anyɩ ɩnayɔ kɔ karaka. 3Anyɩ na sikakɔkɔ na anyɩgɩ ta ɩkə akoncara, na akoncara ɖe ɩtɩli na atʋ gʋlɔ ɖaa ʋtonu ma. nɖʋ nv nyan ntɩ bon ama atɩ gɩ natɩyɛ ama na natɩ.4Na anyɩtɩ toŋ batənle ja bɩta nɩ nɖee ba la ayɔkɔ ashe anyɩn ɩwara lan ma, bade batɩyu baga ko gaɖe gaɖe gatɩkpa gaja ka gʋtɔ nɩ nɖiyar akaŋkəra. 5Atən ɩda na batanja ɩle bʋkɔ bʋcəm na anyɩn ma ɩjv ʋjɩ ɖaa ɩnayɛ ma ta nɖee baɖən ba na cima. 6ɩcəm na nbaɖee kəba yɔkaa le na ma ɩkəma na ɩkəpɩ baci nakəba frəny na.7Ambajo basoro na ba səmprə tʋwama suru nɖiyar atu na pɩ, kɩ ɖe ma bafʋmɖ‌ɗ‌ḍ‌đ ba na tʋwa suru na nasaa bayɔkɔ laa tʋwa na ʋsəbʋ halɩ ʋshike kənja. 8Anyɩn gboo tʋwama suru na ʋcine nɖiyar atʋnapi asəla.9Ambaja basoro na basəmprə paa ma nayu basaka bagaja lan na naa gaja gapaa cəm na anyɩn ɩkəma na aɖʋwa akəmja aɖa anyɩn bʋkʋkonu. 10Ambaja basoro na basəmprə nɖo bi aɖee balə bʋle na nɖiyar anyɩɖa ma bajɩ ɩshɛɩ nɩ na suru da ma ɖaa pɩ ma gboo. 11Kɩ ɖe ma bar nbadee bada ɩshɛɩ nɩ ma gɩtɩ ləwaa ɩɖa pi fɛɛ, na ɩrəŋə jɔbʋ suruyar agaleɖ‌ɗ‌ḍ‌đ aa iyɔ bʋkɔ nɖiyar asnee nɩ ʋboŋʋ nɩ ma. hɩ nɖiyar awʋɖa ʋcəʋkʋ na ɩshɛɩ ŋəka.12La la anyɩn ambaja basoro na basəmprə paa ma na cam na ma na, paa manayɩɖe na she barɛ na alam na gatə na na ayɔkɔ ɩfɔlɩ, lə ma waa hɩɩ ɩtale hɩɩ aayɩ ɩtale aayɩ kata m gaja kacəm na nyɩn ɩkəma na13Anyɩcəm nɩ ʋɖən adən atɩjɩ ɩsheɛɩ aa? she anyɩ ŋə. ʋɖə, ada ganyana nɩ aa? she ayɩɖa ntʋlo ashe nɖiyar. 14ʋɖən atɩ shɛɖɛ aa? she ayɩɖa cɔcɩ nɩ kə baŋono naa ba fʋrnɩ bʋshɩ na anyɩŋə ashenɩ na ndiyar anyɩɖo. 15Bata na nyiŋə na ɩja ʋnyɩŋʋ ɖe ʋtʋ fʋra ashɛ ɖɛ ka nɖiyar taa ta nɩ alan na ata wʋɖa nbɔnɔ gaja gatə gatə ɖə nɩ.16Galan yɔma anyɩ na bɔnɔ ɩɖən n nyɩɩ, nyɩŋəma ashe anyin bawor na ɩŋəsəʋci barɛ bʋnyɩŋʋ na ɩja ʋkaŋkər paa. 17Elii acee le arɛ na da atʋgboo ma na akara gayɛ anyɩŋə wa ʋto a paa nyɩna na ʋto kanyɩ atənaha lɩ bʋja bʋrɩʋ na nsaʋ. 18Na akɔɔ nyɩŋə acəŋə nɖən na nɖɩ la nshe gatə na ʋto na gatəna saŋʋm ayɔkɔ.19Ambaja basoro na basəmprə, anyɩ nɩ nɩ ʋɖə, ta səra api ɩja nɩ aa ʋsoro koo ʋsəmprə ʋɖən ta səra akəwapɩ na nɩ aa. 20She ɩyɔ ngaɖe: ɩtajɩ waa ʋdən atɩ laa nbɔnɔ yar ɖən ʋnyɩn ca ʋbɔ nɔ nɩ ayɔwa ana fʋra nɩ nana bʋce gəm ganilan gaja gata təɖə abɔnɔ baja tuutuuma.

1 Peter

Chapter 1

1Pɩɛɛr Yeesu-Kristo atəmka, ashee mbaɖee ba ram na bʋɖu ace pɔɔŋ, Galaatɩ, kapaɖɔɔsɩ, Asii, na Bitinii, 2Banɩ ɩ Gaja Ataya, alaa pɩ ʋyɔʋ saa nɖe atʋ napɩ ma, aŋŋuro nǰɩ apɛmpɛŋɛ napɩ ba nyene, naa ba nɩ gboo ba ŋə bɩja Yeesu-Kristo akɔnɔ nɩ ma: Gʋjɔɔ na fɛɛ kʋɖaʋ ɩyɔgɔ ashee anyɩn.3Aləbarka aɖa ashee, Atɩ nɖiyar Yeesu-Kristo, Ayar, ɩshɛɩŋəka ɩbʋmbɔnɔnɩ, acəpra atʋ aŋʋm atʋ gɩfɔlɩ ashee ʋkantan ŋŋuro kʋja na Yeesu-kristo ʋŋənu aɖoo bakono nɩ ma. 4Ashee tiibi nɖee ka na bu na, ka na kpa ajiwa na, kokoo bolo na, ba ɖʋ nɩ ashee anyɩn alaŋ laŋ. 5À shee anyɩn na Gaja kɩ kashɩ, balugo n'anyɩnʋcine ʋwəɖaka nɖi nsono kʋja, ma, ʋnina bakaɖa na ma aƒaŋa alʋwaatʋ akəŋja nɩ.6Ɩni ɩlee ka anyɩnʋcɩŋkərka. Baa maa ɩ ɖaa ʋcimpiɛka alʋwaatʋ ajala nɩ, ɩnawɩya asʋra asʋra nɩ, 7Ɖaa batʋŋa anyɩnʋcine ʋwəɖaka ɩ ʋlee ʋŋərə awu wura nɖee a na pɛɛpɛɛ ma naa ba tʋŋa nɩ n'ʋtonu aŋə ma, Bʋkɔɩ ɩtɩ ɖoo ashee anyɩn ma na gəŋ ʋsheesheu, n'ʋkʋmʋ, na n'yɩɖa nɖʋka ŋkələə Yeesu-Kristo a naa tɩ kɔɔ aɖoo pɩ.8Ʋni ɩ ɩsɔlɔ ama kɩ ŋə nɩ ayɔ na, ɩshee nɩ ɩja ama, kɩ ŋənɩ ayɔ na, ɩtɩ jaŋ ʋjaŋ na, ɩtɩ jaŋ ʋjaŋ nama ʋkʋmʋ kʋ ja ʋbʋmbɔnɔ ɩ kə ba səra akɛshɩ ʋ na ma. 9Aɖʋwaa: ɩtɩɩ cam anyɩnaŋŋuro kanɖi nsono k'ʋcine ʋwəɖaka kʋɖa. 10Annabi mana balə babʋlei kəna gʋjɔ gʋɖe bacee ɖʋ ashee anyɩn ma, na ba tɔɔ bálʋwaatʋ a yɛɛ yɛɛ na kʋnyɩŋca.11Na yɛɛ bayɔ kalʋwaatʋ na saa nɖee Yeesu aŋŋuro nsŋsono nɖo nɩ nɩ na lə pɩ ɩshɛɩ nɖee Kristo ajɩ na ʋkʋm nɖee ʋnɩɩtɩ pɩ ma. 12Na ba kaɖa alə pɩ waa: kɩlee ba ni pɩ ba shee na, ama anyɩn, mbaɖee ɩyʋga alesʋra ɖe kawaasu, na ba pɩ atɩ lə na ŋŋuno nsoŋsono ba təm n'laŋ ashee anyɩn, nɩmalaika ba na yɛɛ baɖəŋ ajeɖe.13Gala anii rum ma ɩgbaja ɖaa ɩrəŋəjɩ ma, toŋo gɩshɛbɔ naa awəɖa ʋkantan gʋjɔɔɩ ba pɩ na ma ashee anyɩn, ŋkələ Yeesu-Kristo atɩ kɔ aɖaa apɩ ma. 14Ɖama ɖaa Bapi ɩ na nyene ma, paa ma kɔɔ asara gɩnyiŋfɔnɔ kaasana ɩ ɩbʋŋa na sara ŋkələ ɩɖa n yashɛshɛ nɩ ma na.15Ama, nɖee ayɩɖa anyɩn ma, alee cɩnɩ baja anyɩngasana nɩ, ɖaa ba ŋɔn ma. 16Shee ɩɖa cɩrɩ cɩrɩ aɖʋwaa: Nɖa cɩrɩcɩrɩ. 17Ɩta naa yɩɖa gʋya nɖee acim baaŋa na ŋa ɩkəma, naa kana kaŋa ʋɖən apala ʋɖən na ma, sarama awəɖa sampəna, ŋkələ gɩ naa ɖa atʋnyɩnca ʋcə ka nɩ ma.18Yɔ ma waa: kɩlee ayɔkɔ ɩbuka nɩ, kokoo ɩtanɩ ɩbuka, yaa wura abʋka na ba shɩ nanyɩn alam atən, ɩbʋŋa nasara fɔɩ kaasana ɩ jɩ anyɩn ba ya batiibi kaasana fɔɩ kaaja nɩ ma na. 19Ama, na Kristo akɔnɔ ɩŋərə, ɖaa garaŋkori ŋgaɖee kaa wəɖa gawaka na ma na ma.20Ʋni na bacee aɖʋ afələ na baye lee guliny a ma, na balaa nɩ afaŋa alʋwaatʋ akəmja nɖe nɩ gɩɖa waa ma nɩ. 21Ʋni na gɩkʋn nama ashee Gaja ɩ ga ŋənə bakono nɩ ashee nɩ ʋkʋmʋ ma ɩja, naa anyɩnʋcine ɩwəɖa ma, nányɩnʋk antən ʋɖa Gaja laŋ.22Acɩ ataŋŋuro gɩ naa ŋene nɩja na gɩwəɖa ʋsɔlɔ ɩja kʋja, gala sɔlɔma, anyɩnbawor kəŋkəŋkəŋ n'anyɩnɩfolu ɩŋunii. 23Aɖʋwaa baŋʋm anyɩn gɩfɔlɩ, kɩlee na nɖo nɖee n na bu ma na, ama, na nɖo nɖee kin nabu ayɔ na ma, na Gaja kaalei ŋŋurokaajaɩ gaɖa nace nace ma.24Aɖʋwaa: Gʋrɩlɔ baa gʋpaŋakʋ gʋɖaɖa ɖaa gʋŋɔ ma, ʋkʋmʋ ʋta ɖa ɖa gʋŋɔ ka caa caaca ma gʋŋɔ gʋta kʋ, ka caa caaca aɖe kala afəɖa. 25Ama, ndiyar agalei gaɖaɖa nace nace Galei gaɖe jɩ ba lee laabaarʋ asoŋsono ka waasu ashee anyin gəŋ.

Chapter 2

1Galaŋ bəɖa ma gɩyɔɩ na ɖibi ɖibi kalesʋra n'ʋrɩpaɖʋ ńanyɩmbawor, na gɩnyɩŋfɔnɔ n'anyɩmbawar babʋlibɔnɔ na. 2Yɛɛ ma bʋ nye ŋŋuro nɩ kabʋja ɩ bʋ lee cɩrɩ cɩrɩ, ɖaa bapi kokoli bana yɛɛ ma naa ɩkʋn na nɩ akpər ashee anyɩndi nsono. 3Ɩta kəm aŋə waa ndiyar a cɩm.4Kəm ma asəla na nɩ, alee ka ŋŋuro kantala ɩ bɛrɛ bakɔɔ na ma, abəɖa ma, nshee kalee ntala ŋŋərə Gaja kaŋyɩɩ, na alaa njɩ ashee agʋlɔ. 5Anyɩn gilopi ɩɖa ɖa ɖa atala ŋŋuro kɩja ma wala ma anyɩnalɔ ɩlee ŋŋuro kəbaləfaja bagafala, naa ɩnaa laa saraa ŋŋuro nɩkəbajaɩ ba cɩm na Gaja na Yeesu-Kristo ma.6Aɖʋwaa: Ba ŋɔn ʋlə waa: kiɖe, nɖʋ ntala nŋərə ɩ balaa ma siyɔ nɩ, ncəkətala; Arɛ nɖee ashee njɩ ɩja ma, kɩɩ ɖa nɩ ŋkomo ayɔna.7Ɩlee ŋyɩɖa nɖʋ ka ashee anyɩn ɩ ɩshee ɩja ma, ɩta saa na ɩfolu cinka baja, nlee ntala ndee ba cəka ɩfala ba kɔɔ na ma abəɖa ma, mpra ka nɖee ntaŋa ncəkələ nɩ ma, na ntala nɖee nnakara bɛrɛ ntərətərə na pala bɛrɛ baɖe batɩ ka nafəɖa ma na. 8Ba sana na ka ɩŋɩ kəba shee galei ɩja na, ba nipɩ ba ye ashee.9Ɩtasaa ńanyɩn, ɩlee mbaɖee balaa afələ nɩsankɔɔ alee bayarɩ pɩ, sama cɩrɩ cɩrɩ kaja mbaɖee bashɩpɩ alam atən ma, naa ɩlə nɖee a yɩɖa anyɩn ɩɖoo ŋkomo nɩ akpa ʋkaɖʋ ʋŋərə nɩ ma abʋcəma kalesʋna. 10Anyɩn mbaɖee kɩbʋŋa alee samaa na ma, nnyɩmə anyɩn pɩ Gaja kasamaa, anyɩnɩ ɩshɛɩŋəka kɩbʋŋa ɖa ashee anyɩn na ma, ɩ cam ɩshɛɩ ŋəka.11Atɩ basɔlɔka, ntɩ ɖʋ anyɩn ɩkashɩ, anyɩn mbaɖee ɩlee basana alee banyɩŋca cəja gatəna laŋ ma, waa: ɩbɔ anyɩnalɔ na gʋrilɔ kagɩnyiŋfɔnɔɩ gɩ na cə gʋtara n'atɩ ŋŋuro ma. 12Wəɖa ma Haalɩ nsoŋsono mbaɖee kə ba yɔ Gaja na ma baŋyɩɩ, naa gaɖʋ ɩ ba na yɛɛ ba ciu nanyɩn ɖaa alesʋna ɩbɔnɔ baja ma ma, ba ŋə anyɩnalesʋra ɩsəŋsono, naa ŋkələ Gaja gajeɖe pɩ ma bakʋma Gaja.13Nɖɩ yar laŋ naa ma na buro anyɩnalɔ aɖi ba jaɩ batɩ pɩ ma baŋyɩɩ ɖaa ba tɩ Gpayarɩ ma. 14Ɖa ba tɩ gominantɩ a naa bɔ alesʋra ɩbɔnɔ baja tɔ ma, naa naa kʋma aləṣʋra ɩsoŋsono baja ma. 15Aɖʋwaa: ɩlee Gajakʋcɩŋsɔlɔ ka, ɩta naa lee nsono, anyɩŋsono nɖe ɩ na lee ma, nnɩ pɔɔ n yashɛshɛ baja na mbaɖee kəba wəɖa gʋfaŋa na ma ba bʋ nɔ. 16Ɖaa ɩɖa ashee anyɩnalɔ ma, muugum ka gʋlesʋra gʋɖən gʋ paa fərə nanyɩ ɩnaa lee mbɔnɔ na, ama anyɩnɖawa nlee Gaja kəbatəŋleeja ba nɖawa. 17Nyene ma bɛrɛ baŋuni. Naa asɔlɔ anyɩmbawor; cu ma Gaja, Naa anyene gʋpayarɩ.18Batənlee ja bʋro ma, anyɩnalɔ baa mʋ nʋ nɩ anyɩn ɩtanɩ baja baŋyɩɩ, kɩ lee mbaɖee ba lee basosono asanbɛrɛ ma banɖən ɖən na ama mbaɖe basɔmbɛrɛ ma gboo. 19Aɖʋwaa ɩlee gʋjɔ kʋ anaa jɩ ɩshɛɩ ɖoole kɩ ja ńʋcine ʋsoŋsono ashee Gaja, ʋtanaa jɩ ɩshɛɩ kɩ təŋə na ma. 20Ʋkʋmʋ paŋa ʋɖa ka saa nɖee ʋlee gʋlesʋra gʋbɔnɔ gʋɖə naa ba na bɔ akatɔ ma? Ama, ʋtatoŋo ishɛɩ ɩjɩ ka ɖe akara gayɛ na lee nsoŋsono, ɩlee gʋjɔɔ kʋ Gaja kaŋyɩɩ.21Galaŋ na ba yɩɖa anyɩn, aɖʋwaa Kristo gboo ajɩ ɩshɛɩ, naa apala ashee anyɩn ɩkɩɖe nama, naa ɩkʋn ambɔlɔ. 22Aɖeɩ ka lee taali ɖən na, ńaganɔ nɩ mbɔnɔ nɖən kɩnɖoo na: 23Balim nɩ, ama ka səla gʋluŋtɔna, bafaŋa nɩ sanaani, ama, ka lɔɔlɔɔ agʋlɔ na. Ama, ńakɔɔ na ma ashee nɖee ana cim ɩkəma kaɖeiɖei ma;24Atɔɔ ka atimbɔnɔ agɔlopi atoŋo gʋyo laŋ, acii mbɔnɔ kandi laŋ ma, n'atʋ gɩ ɖa ŋŋuro nɩ ashee dei ɖei, agʋlɔ cʋra cʋra kʋ ɩŋə ńalaafɩya. 25Aɖʋwaa: Gɩ bʋŋa ɖa ɖa ɖaa ɩbɔrɩ ɩ baram na gaɖu. Ama nnyəmə ɩkɔɔ apɩ pastɛr na nɖee anatʋŋa aŋŋuro ma sul.

Chapter 3

1Ba səmprə nyene ma anyɩn bakulo, naa n'ʋɖən ka na nyene Gaja kaalei na, anyɩn nɖawa nsoŋsono laŋ ɩjɩ nɩ caa caa apaa ka na rəŋə galei na bábà ka bagasana laŋ. 2Bata ŋə anyɩŋɖawa ɖaa ɩtoŋo anyɩnalɔ na laa aləsʋra nɩ ma.3Na ki wəɖa alɔ laŋ kʋjiŋu, n'aŋʋrʋ ɩfar ka, na ɖʋ ɩlaalɩ, na wura kɩ shishiri kokoo ɩtoko ba piɖe piɖe ka ɩ ba na kana ma. 4Ama bʋkɔɩ bʋlee ʋjiŋu gʋlɔnɩ ma, ɩni ɩfərə gɩfolunɩ na, ʋjiŋu nɖee kʋ na bu na ma, ʋni ʋɖoo na yaashɩ asoŋsono ndee asan aɖa shɛlɛm, ɩ ni ɩlee ka gʋyakaŋkra Gaja sul.5Gəŋci ɖoo ɖoo ɖo kə basəmprə cɩrɩ cɩrɩ kə baja ɩ bawəɖa tamaa na Gaja ma; banye ne ba ba kul. Ɖaa sahara anyene ʋkur Abraham naa naa yɩɖa nɩ waa: 6Amʋnɖi yar alaŋ na ba na lə waa: ɩlee bapur, ɩta naa lee bʋkɔi bʋ cim ma, paa ma tɩ kara anyɩnalɔ ntərətərə naa asampəna ɖən ɩkpa anyɩn na.7Anyɩn ɩ ɩlee bakulo ma, wəɖa ma asəŋsi n'ʋyɔ ʋ anyɩn na nyɩnbako tɔɔ pɩ ɖaa mbaɖee kə ba wəɖa ɩkaŋkɩrɩ na ma. Dʋ ma pɩ ŋyɩda ɖaa mbaɖe na pɩ ɩnɩɩ man ajɩ Gaja ka gʋjɔ ŋŋuro ka gʋja katiibi. Ɩlee gəŋ naa akɔɖən ɩ paa tɩ kəl anyɩnʋnyiŋu na.8Kaŋkəm anyɩnganɔ wəɖa ma gʋfaŋa gʋɖɔŋkɔnɔ na ganɔ gaɖɔŋkɔnɔ, ńanyɩnbawor, ʋsɔlʋ ɩja kʋja ʋɖa ɩɖa ɩnaa ŋə anyɩmba wor bɩshɛɩ na buro anyɩnalɔ. 9Paa ma səla anyɩmbawor mbɔnɔ na, paa ma səla anyɩmbawor aluntɔ na, ɖʋ ma alɩbarka, aɖʋwaa: gaŋ na bayɩɖa anyɩn naa ɩjɩ alibarka katiibi.10Ʋɖən a ta naa yɛɛ asɔlɔ aye naa a ŋŋuro nlama, shee karɛ ari agɩɖanʋ na aganɔ na paapaa kabʋlei nakalesʋra. 11Karɛ alɩŋ ńagʋlɔ mbɔnɔ, naa lee nsono, karɛ a yɛɛ fɛɛ kʋɖaʋ atər kaŋkəm. 12Aɖʋwaa: Nɖi yar ɩnyine ɩɖa mbaɖe batəŋə ma laŋ, atɔ gboo ɩtɩ rəŋə b'ʋnyiŋu, Ama, mbaɖee ba na lee mbɔnɔ ma, atɩ təŋə pɩ.13Ba na ɖʋ anyɩn nawɩya saa nɖee ɩkara gayɛ na lee nsono ma. 14Gita kiɖe, ʋta naa jɩ ɩshɛɩ ʋtəŋʊ kanɖi laŋ, ʋŋə ndi nsono. Paa ma cu pɩ asampənɩ paa ma saŋkɔɔ akpa ntərətərə nɩ na;15Na ma na kʋma nɖi yar Kristo anyɩnfolu nɩ kpede ma, na bəla ńabəla ńanyɩnalɔ a ma ńʋrɩsana baanjəŋ, ʋɖən ata naa yɛɛ ataba anyɩn tamaa nɖee ɩwəɖa ma, kaashɩ. 16Naa ɩwəɖa nɖawa nsoŋsono, naa gaɖu ɩ bana yɛɛ baciu ńanyɩn ɖaa ba na ciu n'alesvra ɩbɔnɔ baja ma, mbaɖe banaŋə anyɩna ɖàà Kristo nɩ ma, gɩcifala gɩjɩpɩ. 17Aɖʋwaa: ʋta naa jɩ ɩshɛɩ, nɩɩ jɩ waa Gaja kʋci nɔlɔka na, nalee nansono, ɩcɩm awu alee mbɔnɔ.18Kristo gboo ajɩ ɩshɛɩ ŋkpala nɖɔŋkɔnɔ ashee mbɔnɔ baja aɖeɩ alee atəŋə ma ashee mbaɖee kə ba təŋə na ma naa atɔɔ atʋ acə na Gaja sul, ba kə nɩ aci gʋlɔ nɩ, ama na ŋŋuro nkɔɔ apɩ na nɩ aye nɩ. 19Ace tɩ lee waasu ashee mbaɖe baŋŋuro ɩɖa sarka nɩ ma. 20Bani ɩ bɩfolu ɩbʋŋa acir, ŋkələ Gaja ka suuru ajɩ na pɩ, ŋkələ Nuhum a na kal ŋyifoi nɖee nɩ bɛrɛ ganaana ba ŋə nɖinsono aɖaa naɖi bʋto nɩ.21Bʋto bʋɖe bʋɖe bʋ ɖoo bʋtomənaka bu, kɩ lee mbʋɖee bana la gʋlɔ nɩ kajɩwa mana, ama ɩlee ʋyiɖu nama na nɖawa nsoŋsono ashee Gaja, na nnyimə ɩnafʋra a nyɩn gboo na Yeesu-Kristo. 22Asə Gaja kagʋnyɛsono laŋ ɖoo ɖaa aboɖo alaŋ laŋ ma, n'ɩmalaɩka n'alaŋlaŋ kaɖi baja bakaŋkra, n'ɩkashɩ ndee iɖa alaŋ ma ŋunii kpataa ɩkur atən aŋyɩɩ.

Chapter 4

1Gəŋ ci kristo gboo ajɩ ɩshɛɩ gʋlɔnɩ, anyɩn gboo rɩm ma, nagʋfaŋa gʋɖɔŋkɔnɔ gʋɖe kɩgbaja, aɖʋwaa: Nɖee anajɩ ɩshɛɩ gʋlɔ nɩ ma, aboŋo na mbɔnɔ kʋleu. 2Naa apaa kɔɔ aɖa bɛrɛ bagɩnyɩnfɔnɔ nɩ na, ama, Gaja Kʋsɔlʋ nɩ, alʋwaatʋʋ ndee asaa ashee nɩ waa aɖa gatəna laŋ ma.3Ɩfana gəŋ, ɖaa gɩbʋŋa na sara na lee mbaɖe kəba yɔ Gaja na ma bʋcinsɔlɔ ka, na sana ʋripaɖʋ kaasana, gɩnyɩnfɔnɔ, ʋkanyem, ɩjɩbɔnɔ n'ʋnyem, n'akʋna ɩbɔnɔ k'ʋpɛnʋ. 4Paa ma tɩ pala alesʋna ɩsanaɖe ɩtutur anyɩn akulo afəl na ma,ɩshi anyɩn naa ba naa ciu n'anyɩn na. 5Batɩ ba ce atɩ lee ŋkɔnta balesʋra ashee nɖee akpeɖe abaŋo na yɛɛ cim n'ɩkəma ŋŋuno baja na bakono ma. 6Aɖʋwaa: Balee laabaarʋ asoŋsono kawaa su ashee bakono gboo, naa ɖaa ba cim napɩ ɩkəma ɖaa bɛrɛ baɖa Gaja gana yɛɛ ma, na aŋŋuro.7Baa mʋ nʋ kʋboŋu ʋsəla, wəɖa ma, asəŋsi na nɖawa nsoŋono na kara gayɛ na nyiŋə. 8Baa mʋ nʋ kpataa nɩ wəɖa ma ʋsɔlʋ ʋŋərə n'anyɩnbawor, aɖʋwaa: ʋsɔlʋ ʋɖa ma, ʋtɩ sin mbɔnɔ laŋ tuutuuma. 9Naa ma na cam anyɩnbawor gɩsana, ʋŋumoŋumo ʋpaa ɖa na.10Ɖaa bɛrɛ ba soŋsono mbaɖee bana yʋɖa Gaja kajɔɔ asʋra asʋra ma, baaŋa atɔo gʋjɔ ŋgʋdee a cam ma, akaŋa na basaaka. 11Ʋɖən ata naa lə bʋlei, baa maa nɖee ana lə Gaja kabʋlei ma: ʋɖən ata naa lee antəma karɛ alee ɖaa Gaja gashee nɩ ɩkashɩ waa alee ma, naa baa mʋnʋ nɩ bakvma Gaja Yessu-Kristo nɩ, aɖʋwaa ajee ʋkʋmʋ, nɩkashɩ bʋja bvja na ce nace ami.12Ambasɔlɔka,ɩpaa lee anyɩ biti, ɖaa gʋlesʋra gʋfɔlɩ ɩ gʋwəɖa anyɩn gɩsana ɖaa boɖoboɖo kaŋku ɩna wur na yɛɛ ɩtʋŋa ɩtŋa anyɩn aŋə ma na. 13Ɖama ʋjaŋ nɩ, na lə waa Kristo ɩshɛɩ nɩ gɩ na jɩ gəŋ, naa anyɩn gboo ɩɖa ʋcinkər ka nɩ, n'ʋjaŋ ŋkələ ʋkʋmʋ ʋnʋtɩ ɖoo ma. 14Bata naa lim anyɩn Kristo aŋɩɖa laŋ yɔ ma waa: ɩɖoo naɖi, aɖʋwaa: Ŋŋuro ʋkʋmʋ kanja nɖa anyɩnalaŋ, Gaja kaŋŋuro nɖa n'anyɩn.15Ʋɖən apaa tɩ najɩ ɩshɛɩ alaa bɛrɛ baŋŋuro ma na, kokoo, anyim, kokoo mbɔnɔ yar na, kokoo ʋɖən agalei gawaka nɩ na. 16Ama ʋɖən ata naa jɩ ɩshɛɩ,alee Kristo kʋpi ma la, gɩcifala gɩpaa kpaa nɩ na, ama anaa kʋma Gaja ŋyɩɖa nɖe laŋ.17Aɖʋwaa: Nnyəmə na Gaja kɩ kəma ɩsəba na Gaja kaafala, ɩtajɩ waa: Atʋ mpɩ ɩkəma ɩsəba na ma, baɩ na mbaɖee kə ba na nyene Gaja ka laabaarʋ asoŋsono na ma, ba boŋo na ma? 18Ɩta jɩ waa: ɩnyinkipi nɩ nɖee atəŋə ma, aɖoo na ndi, gəŋ ma, mbusu yar na mbɔnɔ baja baɩ na balee? 19Galaŋ mbaɖee ba ba jɩshɛɩ na Gaja kʋcinsɔlɔ ka ma, bakɔɔ na baŋŋuro akara ndee awəɖa ʋyiɖu nama alee baa mʋ nʋ kpataa ma, anyɛnɩ nalee nsono.

Chapter 5

1Ɩkashɩ nɖee nna ɖʋbaŋɔnɔ ba ɖa anyɩngɩcɩɩca ma, amʋ gboo ʋŋono namʋ ɖaa ba ni ma, nlee səriya Kristo ɩshɛɩ ɖee ajɩ ma, n'ʋkʋmʋ nɖee ʋnʋʋtɩ pɩ ma. 2Paŋa ma Gaja kagʋbɔrɩfɔ ŋgʋɖee gʋɖa n'anyɩn ma, ɩpaa lee naɖoole na, ama n'ʋciŋsɔlɔka ɖaa Gaja gasɔlɔ ma, ɩpaa na yɛɛ n'ɩkpaka na ama, n'ʋcineɖʋka: 3Gɩ paa napaŋ pɩ na haʋ pɩ na ama, gɩ naa kaŋa na pɩ, gɩ lee bakiɖeka nanna, ashee gʋfɔ gʋɖe kʋpaŋʋ. 4Naa ŋkələ pastɛr mana banɖiyar atɩ ɖoo apɩ ma kasaa ɖe ɩtɩ cam nyarɩfu ʋkʋmʋ kanja ndee kɩnnabu ayɔ na ma.5Anyɩn mbaɖee balee bayifala ma buro ma anyɩ nalɔ baŋono baŋɩɩ, anyɩn napɩ anyɩnʋma nɩ tɔɔ ma gʋlɔburo ka akara aɖʋwaa: Gaja kaa na yɛɛ mbaɖee ba na faŋa balɔ ma na ama ati lee gʋjɔɔ mbaɖee ba na buro balɔ ma. 6Buno anyɩnalɔ antən Gaja kagʋnyɛ ɩkasɩ kagʋja sul. Naa alʋwaatʋ ɩsim ma ataa anyɩn alaŋ. 7Naa ɩrgə anyɩna sika sika kafaŋa atər alaŋ, aɖʋwaa: Agɩlopi ataa tɔji anyɩn.8Ɖa ma gɩshɛbu naa naa tʋŋa anyɩnalɔ anyɩnaɩbɛrɛ sheetaani atɩsoosoo ɖaa gnnni ma, na yɛɛ maa aŋana anə ari akur. 9Tɔɔ ma anyɩnʋɖu nama kʋcine ma, abəla na nɩ, yɔ ma waa: ɩsɛɩ ɖe kagʋra kʋ ba nadʋ anyɩnbawor ɖulinya nɩ.10Gaja ɩ gajee ajɔɔ ɩŋunii ma, naa ayiɖa anyɩn Yeesu Kristo nɩ ʋkʋmʋ nɖee kʋwəɖa gayyala na ma, ɩta jɩ ɩshɛɩ alʋwaatv ajala nɩ cei agɩlopi ataa pɛmpɛŋɛ anyɩn, n'ayɩu anyɩn, aɖʋ anyɩn ɩkashɩ, ataa lee ʋɖən kaasəra cəpra anyɩn na. 11Ajee ɩkashɩ ɩŋunii bʋja bʋja. Ami!12N'amʋwar Silɩfɛɛ nɖee nna ŋə waa: Atoŋo ʋcine ma, na nna ŋɔn bʋlei mbʋɖe cei na ɖʋ anyɩn ɩkashɩ, na lə anyɩn ɩja waa: Gaja kaajʋjɔɔ ŋgʋɖee ɩtɔɔ anyɩnalɔ acra nama na ma, gʋlee ku ɩja gʋja. 13Cɔcɩ nɖee balaa pɩ afələ baɖa Babilɔnɩ ma batɩ sala anyɩn, Maakɩ ampi gboo atɩ sala anyɩn. 14Sala ma anyɩmbawor, narɩ na ma, nsala ʋsɔlʋ kanja fɛɛ aɖa ashee anyɩnɩ ɩɖa Kristo nɩ ma.

2 Peter

Chapter 1

1Simɔɔ Pɩɛɛr, Yeesu Kristo atənleeja na atəmka, ʋtɩŋɔnɔ na shee mbaɖee baɖa ʋcine ɖaa atʋma, naa Gaja ka ɖeɩɖeɩ na Yeesu Kristo ayɩɖa. 2Agʋjɔʋ na afɛɛ yɔgɔ shee anyɩm, gekɔn na ʋyɔʋ ŋde kɩwʋɖa gaja na Yeesu Atəɖɩyaar.3Yeesu Kristo wʋɖa gaja ɩkashɩ naa sheetʋ ɩwuni, naa gɩwʋɖa ŋwʋro na gɩle bʋkɔɩ Gaja ʋcine ʋsɔlɔ ma. Agayaar təna na ɩkashɩ ɩwunɩ, palaŋ na gɩyɔ Gaja ŋde ayɩɖatʋ wa gɩle a baja. 4Kalanŋ na aleetʋ gujɔʋ, gubɔŋbɔnɔ ŋguɖee aɖʋwaa ataale ashee tʋma, ɩcẹm paa. Gɩtawʋɖa Gaja ka gɔv ma asra ɖoo ɖʋlinya ka baja banyɛni na awʋɖa Gaja kanɖa wa.5Geni geɖe laŋ, garama gayɛ na apele anyɩna ʋcine ɩkashɩ, ɩkashɩ laŋ ɩyɔʋ, 6naa apele ʋyɔʋ laŋ glɔrɩka, glɔrika laŋ ɩnyɩŋkɩŋ ka laŋ gajakucu, 7apele gaja kucu lam Kristo ka baja kʋsɔlʋ na Kristo ka baja kʋsɔlʋ lam bərɛ banwuni pʋsɔlʋ.8Aɖʋwaa alesʋra ɖe taɖa ma anyɩm ɩtuce nyɩ. Ŋkəna anyɩna təma ɩpeŋ peŋa ace ŋyɩ na ɩboŋo sɔlɔ anyɩndiyar Yeesu Kristo. 9Ama ŋdee kawʋɖa bʋna ma kanaŋə goɖʋlaŋ ka aɖaɖa ɖaa afɔnarɛ ma Anyɩr waa bashɛr ambɔnɔ ŋɖee abʋŋa lema.10Galaŋ ma ambowor anyɩnɛ konkarɩ afaŋa waa Gaja gayɩɖa kaa nyɩm, kala ma ɩta na aleegiŋ kɩɩ teɖe teɖe Gaja kʋniŋca lam ayɔ na. 11Galaŋ ma gaja gatẹ ka shee anyɩm ganɔ naa kpa agayar təna ŋgeɖee kaano ayɔna ma nɩ. Geni jigiŋ Atẹɖiyar Yeesu Kristo atafʋraka aja.12alaŋ ma baa ɩɩyɔ ɩja kale boŋo na akankrə ŋcin ma na lige nyɩn pi na. 13Ŋŋewaa ɩsəm waa malige nyɩm taŋdee ŋɖa ŋworo nima ŋtəlee gaŋ waa əpaafol ɩlana. 14Kalama ɩscə matəbə ɖulinya ni ɖaa atəŋdiyay Yeesu Kristo alemʋ ma. 15Kalaŋ na nale koŋlaarɩ na amafaŋa anyɩm bʋkɔɩ ile taŋdee kəmakɔ tɩɖana ma.16Kile a perəcɩka laŋ na kɩna kʋna mana na faŋa nyɩm yesu ɩkashɩ na Adɖʋwaa atəgɩlopɩ gɩŋa ʋkʋmʋ. 17Aɖʋwaa gɩɖa atʋwatʋ ŋɖee gajagɩyar yar aɖʋni yɩɖa na atra nima Gaja ŋgeɖe gaẅʋni ɩwʋni ma: "Nɖee lee ka Ampi sɔlɔ ka alana ŋɖʋ amu sɔɔlʋ ʋwuni." 18Atə gilopi gɩrəŋə ʋwele ɖe ɖoo laŋ. Kalaŋ ma atəm na ni gemanka aɖa gʋbɔnɔ gude laŋ.19Galeʋ ŋgeɖe anɖebi ma na balema ɩja ni. Shee ma ɩja geleʋ geɖe laŋ. Ɩɖa ɖa ɖaa fɩtɩla ŋɖee ana kaɖa ŋkomo halɩ Gaja gatẹ kʋɖa. Na asʋbaa kaŋɩwor pɩ gɩɖoo anyɩnɛ gɩfoloni. 20Yoma gɩshɛbʋ: ʋɖeŋ ma na waa yɔɔ kʋga geleɩ ŋgeɖe bawoŋ ɖoo na Gaja sul ma na ka asra kʋɖa na agʋfaŋa nina. 21Aɖʋwaa kile anɖebɩ ma na bafaŋa ka na awunji na. Ana kajaka ŋuʋro cɩrɩ cɩrɩ riŋa kʋna pi na bawun.

Chapter 2

1Annabi ɩsəɩ baja baɖoo nabʋdu, gəŋci gboo bafaŋka ɩsəi baja baɖoo anyɩngɩcɩɩca n'pɩ n'ʋceru vbɔnɔ nɖee ʋna ɖur gaɖu ma, batɩba jɩ kɔɔ na nɖiyar ndee acəmpɩ alam atən ma agalei abəɖa naa babɔ ʋliu aɖur na bagʋlɔ. 2Bɛrɛ tuutuuma batɩbatər baŋkəm bʋliu ɖe nɩ balesʋra laŋ ba tɩ ba na jɩ gɩwʋlʋ n'ɩja kʋnyɩŋca. 3Bagɩtansɔlɔka laŋ batɩ ba paapaa anyɩn, na lomo lomo, natam bʋlei mbʋɖee kʋbʋwəɖa aŋfaanɩ na, bagɩlopi balama, ama, bagʋtɔ gʋbɔka gʋcee akpeɖe boŋo nasaa pɩ mbusu ntɩŋfəɖa balaŋ.4Ama Gaja kaapala ɩmalaɩka mbaɖee ba lee mbɔnɔ ma bagʋtɔ kʋbɔʋna, ama, apikil pɩ akəʋ nkomo nɩ akʋrpɩ ɩwɔrɔ ba naajɩ ɩshɛɩ nasaa nɩkəma kʋshile. 5Ka pala ɖulinya aŋono agʋtɔ kʋbɔʋ na, ama, ɩta jɩ waa: Afʋna Nuhum, nɖee ana lee ʋtəŋu təŋu kawasu aɖe nna abaja ma aleeka ɖeiɖei yar, ŋkələ̀ apala bʋto bʋjɩ mbɔnɔ kaɖlinya ma. 6Ɩtajɩ waa apala soɖɔm nagomɔriya kapa ɩcam ʋtonu apra atʋŋa, banɩ ɩ balee mbɔnɔ baja ma, atɩ yɛɛ tɩ yɛɛ waa batɔɔ akiɖe nama.7Ata saŋkɔɔ cam lɔɔtɩ ɖeiɖeiyar alamatən, lɔɔtɩ ɖe ʋcine kʋna kərə na bʋkɔɩ mbɔnɔ baja ba na lee ma na. 8Aɖʋwaa ʋni ɩ atəŋarɛ aɖa bagɩcɩɩca ma, atɩjɩ ɩshɛɩ alesʋra ɩbɔnɔɩ anaŋə ba na lee baajəŋ ma, aŋŋuro nɩ kɩɖa nɩ fɛɛ na balesʋra ɩbɔnɔ laŋ. 9Naɖiyar atɩ laa mbaɖee bana lee bɔɔta n'ɩja ma, ɩnawɩya nɩ, naa aɖʋ mbɔnɔ baja gʋsaʋ na saa n'ɩkəma kʋshilé acim na pɩ ɩkəma.10Ɩta goro na mbaɖee ba na sara gʋrɩlɔ nɩ asɔlɔ ajɩwa n'ɩfɔrɔ kalesʋra ma, bakɔɔ na bʋkɔɩ bʋlee ɩkɔma abəɖa. Awəɖa gɩnyɩŋkpakpa na faŋa balɔ yɔgʋ, asampəna kɩ na kpa pɩ n'ʋkʋmʋ kʋlim na. 11Ɩmalaɩka mbaɖee bawu awəɖa ɩkashɩ paa ma, kə ba na ciu n'ʋkʋmʋ na lim nɩ, Gaja kaŋyɩɩ na.12Ama, banɩ baɖa ɖa ɖaa ɩbɔrɩɩ kəba wəɖa gvfaŋa na ma, aɖa baŋyashɛshɛ nɩ, ɖaa ɩbɔrɩ mbaɖee ba na taa kpaca na ri na kə ba cii ma, batɩlim bʋkɔi kəba yɔ na ma, batɩ ba tɩ lim bʋkɔɩ kəba yɔ na ma, batɩ ci ɖ'ɩbʋrɩ baɖe ma. 13Bʋkɔɩ basəla pɩ ma na gəŋ gʋtɔ gʋbɔka balesʋra ɩbɔnɔ ɩ balee makanɖilaŋ, gɩshɩlɩkɔnɔ jɩ baŋə waa ɩcəm na pɩ ba naalee bale sʋra ɩbɔnɔ de, Bɛrɛ ŋyashɛshɛ n'ajɩwakale sʋra baja, ɩta man na pɩ najɩ ʋjɩʋ, baɖe ba ɖa na paapaa balɔ. 14Bɩ nyine ɩɖa basəmprə kʋ yɛʋ laŋ, na lee ɩsna, basɔlɔ mbɔnɔ kʋleu, basəmprə ɩkə ba wəɖa ʋyɔʋ na ma, ba ni pɩ ba na caarɛɛ. Naa awəɖa gɩtaŋ kuri yɔgʋ yɔgʋ, mbusu nɖaka na saa pɩ.15Batəbə ʋnyɩnca ʋtəŋəka laŋ, alii akʋn Balaam bɔsɔɔ ʋpur, nɖee asɔlɔ acam mbɔnɔ kʋɖa ma. 16Ama, ambɔnɔ ana yɛɛ alee ma laŋ arəŋə garaŋkɔŋkɔŋɔ gabor na nɩ ńarɛ ʋwələ n'aye pala gajaresana ɩ asara na ce ma.17Bɛrɛ baɖe baɖa ɖa ɖaa, tɔkɔ nɖee kawəɖa bʋto na ma, ɖaa nɖɩla nɖee gasər fɛfɛ ga pikil ma: nkomo mbʋmbɔnɔ n na saapɩ. 18Ba wəɖo mpaapaa kabʋleibʋ na paa paa, na bʋlei bʋkɔnɔ baɖe ba tɩ bɔ basəmprə ɩ ba fɔɖɔ basʋro banyɛ nɩ aɖa ʋliu nɩ ma; 19Baɖe ba tɩ lə pɩ waa oh batɩ baɖa ashee balɔ fɛɛ, ama, bagɩlopi baɖe baɖa mbɔnɔ ka gɩdɔmpəla nɩ kə ba yɔna, Aɖʋwaa: Bʋkɔɩ bʋwukɩ ma bʋ na ɖʋ akɩ gɩɖɔmpəla.20Ɩtajɩ waa balaakɩ ajɩwanɩ nɖən ayɔ, na nɖiyar Yeesu Kristo aŋyɩɖa kʋ yɔʋ, n'ʋkɔɔ pɛmpɛŋɛ akpa ncən acəŋə, karɛ anɖawa n na pra mbɔnɔ nji awu nsəbaka. 21Maa kəbayɔ ɖeiɖei k'ʋnyɩnca na, maa ɩcɩm awu, waabayɔ cɩrɩ cɩrɩ k'ʋnyɩnca nɖee ba shee pɩ ma. 22Ŋkɔlɩ nɖee ba bʋŋa akə nlee ɩja ma, n wəɖa pɩ, waa: Bʋkɔɩ asna awəgə abəɖa ma, akɔɔ ce atɩ najɩ, n'ʋkuruci nɖee ba cɩ ni aɖa mam mam ma, akɔɔ akpa gʋɖɔpəna nɩ.

Chapter 3

1Amba sɔlɔka, gʋbɔ gʋnyɩʋtaja nŋɔn na shee anyɩn. Abɔ ɩnyɩʋ ɖe ni, ntɩ kaka anyɩn na yɛɛ ɩŋəna anyɩna cɩrɩ cɩrɩ kagʋfaŋa nɩ. 2Naa ɩnaa lige alesʋra ɩ Amabi mana babʋŋa lə, atɩ nɖiyar n'atafʋraka agʋpɔ kaa lei ŋgaɖee.3Batəmka ba cere anyɩn ma, yɔma baamʋnʋ nɩ waa: Alʋwaatʋ akəŋja nɩ, mbaɖee ba na bɩlɛɛ ma, batɩ pɩ nalee saarɩ, na sana bagɩnyɩnfɔnɔ kaasa, 4Naa Yeesu alə waa: aɖe taakɔɔ apɩ aa? ʋpɩʋ ɖe ʋɖaɩ? Aɖʋwaa: Doo ɖaa atɩbayaya ba ci ma, baamʋnʋ ɩɖa kaɖawa ɖoo ɖaa bashɩ leeɩ ma.5Banyɩr waa: Gaja kaaleijɩ ba lee na nɖəla na gatəna, bʋto nɩ na balaa gatəna, 6N'alesʋraɩ ɩbʋŋa ɖa ɖoo kaɖulinya nɩ ma, bʋto bʋjɩka ɩŋunii, 7Galei gaɖe nɔɔ na baɖʋ na saa ɩkəma kʋshile batɩʋ na gatəna na nɖɩla na bɛrɩbɔnɔ ʋtonu.8Ama, ambasɔlɔka gaɖɔŋkɔnɔ gaɖa ka, kɩ sim ɩnaa nyɩr, waa: Gaja kaŋyɩɩ, ʋshile ʋɖɔŋkɔnɔ ʋɖa ɖa ɖaa bʋja miilima, nabʋja miili bʋɖa ɖa ɖaa ʋshile ʋɖɔŋkɔnɔ na. 9Nɖiyar kaapalka bʋkɔɩ alə waa ataa lee ma k'ʋleʋ na. Ɖaa baɖən basŋee ɩja ma na, ama, a na tɔɔ n'anyɩn pɩ suuru, ka yɛɛ ʋɖən a cii ɩnara na, ama atɩ yɛɛ waa: Baaŋa afʋba nɖawa.10Nɖiyar ʋshile ʋʋtɩpɩ ɖaa apɩtɩrɩ ma; kʋshile ɖe nɖəla ntɩŋwərə wərə, na bʋkɔɩ bʋshɩɖa ma, ɩŋaŋa naa gatəna na bʋkɔɩ bʋ ɖa alaŋ ma ɩshɩ ʋtonu.11Ɖaa ayɔkɔɖe ɩnɩɩ ŋaŋa ma, Baɩ səmka anyɩngasana kaɖeiɖei kʋɖaʋ ʋɖa, 12Aɖʋwaa: ɩtɩ cee cee na Yɛɛ waa: Nɖiyar ʋshile ʋkpa were were, ɩshile ɩ ʋtonu ʋcam ashɩ aŋaŋa baamʋnʋ ma! 13Ama gɩtɩ saa bʋkɔɩ aləɖʋ ma naɩ, nɖəla nfɔlɩ na gatəna gafɔlɩ, gaɖuu ɖeiɖei aɖa ma.14Galaŋ, naa aye kpa, atɩ basɔlɔka, baaŋa aɖʋ agʋlɔ gawaka nama gaɖən gapaa wəɖa anyɩn na, ɖa ma cɩrɩ cɩrɩ na fɛɛni halɩ akpa awəɖa anyɩn. 15Shee ma ija waa: Atɩ ndiyar asuuru alee anyɩnʋɖoo na nɖi njɩ, ɖaa atasɔlɔka atʋwor pɔɔl aŋɔn ashee anyɩn ma, n'ʋyɔʋ n nɖee awəɖa ma. 16Bʋkɔɩ ana ŋɔ abɔ ɩŋunii nɩ ma na gəŋ, kokoo atɩ lə alesʋra nɖee ɩɖən asɔm ʋrəŋu ma, na mbaɖee balee n yashɛshɛ baja na mbaɖee kətɩ kaashɩ gɩshɛbʋ na ma bana koɖo koɖoji ɖaa ʋŋɔn ʋsaa ka ma, na shee bagʋlɔdur ka.17Ama, anyɩn ambasɔlɔka, nlə anyɩn boŋo ri ma anyinalɔ naa ipaa tɩ tərə akʋn nbɔnɔ baja bɩnyɩŋca naa kɔɔ na ʋcine wəɖaka na Gaja abəɖa na. 18Ama, naa ma na kpər n'atɩnɖiyar n'atafʋraka Yeesu-Kristo agʋjɔ n'ʋyɔʋ nɩ. Aɖʋwaa: Ajie ʋkʋmʋ, tɔɔ na n nyimə na ce na ce! Ami.

1 John

Chapter 1

1Bukɔɩ bucele butɔnɔka ma, ɩcee rɩŋɠe ni na tɩɠe nyine bukɔɩ ɠikɩɠe ni ɠəsham, na aŋɠonyɛ kənamana ashee na Gaja kabule. 2ŋworo boo tifaŋɠa, na ɠiŋeni, na ɠɩnala seriya na sheeni.Gina le nyim ŋuro ŋɖekɩ na bon na ma kabule, ŋɖe ɩɖana Guya ma na afaŋɠa tum ma.3Bukɔɩ ɠiŋə na arəŋə ma ,ɠetile nyim boo na ɩmamɖa naa tum.Na atumɠisoro ɠiɩɖana Guya n'ʋpru Yeesu-Kristo 4Geti wum kayakɔ nəshee nyim boo na atum cɩŋkrəka ʋtəŋə.5Nyɩma ɠelei ɠirenɠa asuluma na ɠina le nyim:Gajaɠa leka ʋkaɖu na ŋkomu kiɖana nyina. 6Gita na lewa ɠimam ɖana ni naa akɔɔnasa ra ŋkamo ni ,ɠilishee na keɠena tomo ɩjana 7Ama ɠita na ʋkaɖu nyi ɖaa aɖa ʋkaɖu nyima,ɠima na atɩmawor, n'ʋpru Yeesu-Kristo akɔnɔ ishɛr atim ŋbɔnɔ iŋunii.8Gitaŋ le waa kaɠe wuɠa ŋbɔnɔ na ɠiti paa paa atɔŋɠʋlɔ, na ɩja kəɖana tum na. 9Ama ɠitala atəbɔnɔ lə, aɖiŋɠə aɖa ɖei ɖei atɔɔ accɛɛtum naa shɛr atɩm bɔnɔ atɩm kiɖa ciriciri na bukɔɩ ile ŋbɔnɔ ma. 10Gita lewaa kaɠewuɠa ŋbɔnɔ na, ɠiti leni waa ale ashɛrɛ, na abule kiɖana tɩm na.

Chapter 2

1Ambapi bajala, ntɩ ŋɔ ayɔkɔ de nashee anyɩn naa ɩpaakɔɔ alee mbɔnɔ na. ama, yaabaɩ yaa ʋɖən ata tərə tərə alee mbɔnɔ, gɩwəɖa akəm cəmja Gaja sul, Yeesu Kristo ɖeiɖei yar. 2Atɔɔka agʋlɔ alaa saraa ashɛr n'atɩmbɔnɔ, kɩlee atɩ nɖənɖən atɩja na, ama ɖulinya aŋunii anja gboo. 3Gɩ tatoŋo agʋpɔ gɩshɛbʋ gɩsɛbʋ, gəŋma, gɩgɩ laƒʋyɔ nɩ.4Nɖee ana lə waa aɖe yɔ nɩ naa katoŋo agʋpɔ na ma, alee asəirɛ, ɩja ki ɖa na nɩ na. 5Ama, nɖee atoŋo agalei ma, Gaja kʋsɔlʋ ɩja kʋja, ʋlaƒʋɖa asul: kəŋ na gɩ na yɔ nama waa nanɩ gɩ man aɖa. 6Nɖee alə waa: Nanɩ baman aɖa ma, shee anaa sara ɖa Yeesu-kristo agɩlopi asara ma.7Atɩ basɔlɔka, kɩlee gʋpɔ gʋfɔli kʋ nna ŋɔn na shee anyɩn na, ama gʋpɔ gʋŋono ŋgʋɖee ɩcam ʋsəbʋ nɩ ma; Gʋpɔ gʋŋono gʋɖe kʋ gəŋ, Galei ŋaɖee ɩrəŋə ma. 8Baa na kama, ɩlee gʋpɔ gʋfɔlɩ kʋ n na ŋɔn na shee anyɩn, bʋkɔɩ bʋɖa na nɩ alee ɩja ma, bʋɖa anyɩnɩnɩ gboo, Aɖʋwaa: ŋkomo ntɩkaɖa, n'ʋkaɖʋ ɩja kʋja ʋsəba naɖoo boŋo.9Nɖee ana lə waa: Aɖe ɖa ʋkaɖʋ nɩ n'akɔɔ na ŋo ʋwor ma, karɛ anaɖa ŋkomo nɩ. 10Nɖee asɔlɔ ʋwor ma, aɖa ʋkadʋ nɩ, kɩ na səkir nɩ afəɖa mbɔnɔ nɩ na. 11Ama, nɖee aŋo ʋwor ma, anaa ɖa ŋkomo nɩ, na sara ŋkomo, kayɔgaɖuɩ a nace ma na, adʋwaa ŋkomo nkara nɩ nfɔnɔ.12Ntɩ ŋɔn na shee anyɩn, aɖʋwaa: Aŋyɩɖa laŋ, batəɖə anyɩmbɔnɔ. Ntɩŋɔ, na shee, baya, aɖʋwaa: Ba yɔ nɖee a cee ɖa ʋsəmbʋ nɩ ma. 13Ntɩ ŋɔn, na shee, baya, aɖʋẅaa: Ba yɔ nɖee a cee ɖa ʋʋwaa: ɩ jɩ ayɔɩ gʋtara. Ntɩ ŋɔn na shee, bapibajala, aɖʋwaa: ɩyɔ n nɖee alee gʋy. 14Ntɩ ŋɔn na shee, anyɩn bàyà, aɖʋwaa: ɩ yɔ nɖee acee ɖa ʋsəbʋ nɩ ma, ntɩ ŋtɩ ŋɔn na shee anyɩn bayifala, aɖʋwaa: ɩkaŋkər bɛrɛ, Gaja kaalei gaɖa nanyɩn, n'ɩji ayɔɩ gʋtara.15Paa ma sɔlɔ ɖulinya na, ńayɔkɔɩ ɩɖa ɖulinya nɩ ma na, ʋɖən ata sɔlɔ ɖulinya, karɛ atayà ʋsɔlʋ kʋ ɖa na nɩ na: Aɖʋwaa: 16Bʋkɔɩ bʋ ɖa ɖulinya nɩ ma na gəŋ gʋrɩlɔ kagɩnyɩŋfɔnɔ, na bʋkɔɩ ana ŋə ma, kagɩnyɩŋfɔnɔ, aye kagʋlɔfaŋaka, ɩnɩ kɩɖoo na ataya sul na, ama, ɖulinya sul n'ɩɖoo. 17Ɖulinya ńagɩnyiŋfɔnɔ ɩtɩɩ shɍʋ, ama nɖee nalee Gaja kʋcɩŋsɔlɔka ma, ʋni aleeka nɖee aɖa na ce na ce ma.18Anyɩnɩ ɩtee bapibajala ma, alʋwatʋ akəŋja anookama, ɖaa ba lə ɩrəŋə waa: Kristo a ɩbɛrɛ atʋ ma, Kristo a ɩ bɛrɛ ma na tuutuum a baɖa n nyimə; ŋkəŋ na gɩŋə waa: Alʋwaatʋ akəmja nagəŋ. 19Atɩ gɩcɩɩca na baɖoo na ma, ama, kə ba cee lee atɩbaja na: Aɖʋwaa: maa balee atɩbaja maa baɖa n'tʋ, ama ɩ ni ɩ pɩ gəŋ naa ɩɖoo baŋə waa: kɩ lee baŋunii balee ka atɩbaja na.20Ɩta saa n'anyɩn, Gaja kaŋŋuro nɖa n'anyɩn, Kristo ashee ka anyɩn, bʋkɔɩ laŋ ɩyɔ ɩja ma na gəŋ. 21Kə ma na ŋɔn na shee anyɩn waa: kɩyɔ ɩja na, ama, ɩyɔ ɩja, aɖʋwaa: ɩsəikɩ na ɖoo ɩja nɩ na.22Aŋa na ɩsəiyar? Nɖee ana jɩ gɩwʋlʋ waa: Yeesu ka lee Kristo na ma, ʋniɖe alee ka Kristo a ɩbɛrɛ, ʋniɖe atɩ jɩ gɩwʋlʋ na gʋyà ńʋpi. 23Arɛ nɖee ajɩ gɩwʋlʋ n'ʋpima, kawəɖa gʋya na; nɖee ashee ʋpi ɩja ma, ashee gʋyà gboo ɩja.24Galaŋ bʋkɔɩ ɩrəŋ tɔɔ n'ʋseeeebʋ nɩ ma, ɩɖa n'anyɩn ɩta jɩ waa: bʋkɔɩ ɩcee arəŋə ɖoo ʋsəbʋ nɩ, ɩɖa n'anyɩn, gəŋ ma, anyɩn n'ʋpi ɩman aɖa, na gʋya gboo. 25Bʋkɔɩ alə waa ataa shee atʋ ma na ŋŋuro nnɖee kɩŋwəɖa gayala na ma. 26Nŋɔn na shee anyɩn, aɖʋ mbaɖee ba na li n'anyɩn ma laŋ.27Ɩta saa n'anyɩn, Kristo ashee anyɩn aŋŋuro aŋŋuro nɖe nɖa anyɩnɩ nɩ. Galaŋ kɩkɔɔ a hiɛ ʋɖən acere anyɩn na. Aɖʋwaa ŋŋuro nsoŋ sono nɖe nɩncere anyɩn baamʋ nʋ bʋkɔɩ ŋŋuro nnɖe n na cere ma ɩlee ɩja nɩ kɩlee ɩsəi na, galaŋ anyɩn na Kristo ɩman alee ʋɖɔŋkɔnɔ ɖaa ŋŋuro ncere anyɩn ma. 28Ambapi yiɖe ma na kristo, naa ŋkələ̀ aɖoo apɩ ma, gɩwəɖa tamaa, naa alʋwaatʋ ata cəm, gɩcifala gɩpaa jɩ atʋ, naa gɩlɩŋ nanɩ gaɖu na. 29Ɩta lafʋ yɔ waa: A lee ka ɖei ɖei yar, gəŋ ma, nɖee a na sara ɖeiɖei kaasa na ma, alee Gaja ʋpur.

Chapter 3

1Kɩde ma ʋsɔlʋ ndee gʋyà awʋda naatʋ, naa baye yɩda atʋ waa Gaja pur ma galaŋ gəŋcɩ atʋ gɩlee, dulinya kayɔɔ atʋ na, adʋwaa kayɔ gʋyà na. 2Atəbasɔlɔka ŋnyɩmə atʋgilee Gaja bapur pɩ ,na bʋkɔu gɩ tɩ da ma kɩkanakada na.Gɩyɔwaa Kristo atatɩfaŋa agʋlɔ gɩtɩgɩda daa ada ma . 3Arɛ ndee awʋda ʋcɩne de ma anaa nada cɩrɩ cɩrɩ daa ade gboo ma.4Arɛ ndee anaa na lee nbɔnɔ ma kana nyene gʋpɔna adʋwaa mbɔnɔ kʋleʋ ɩlee gʋpɔ kaŋkəm k'ʋɖoo na. 5ɩyɔwaa Kristo afaŋa agʋlɔ naa ashɛr atɩmbɔnɔ, anɩ nɩ ŋbɔnɔ nmana . 6Arɛ ndee ada anɩ nɩ ma ka na lee nbɔnɔ na arɛ ndee anaa na lee ŋbɔnɔ ma ka ŋənɩ na gəŋcɩ kayɔ nɩ na.7Ambapɩ basɔlɔka, paama pala ʋdəŋ alu naa nyəm na arɛ ndee analee deede ma ada deede daa Kristo agɩlopɩ gɩ da deede ma. 8arɛ ndee analee ŋbɔnɔ ma alee sheetanɩ aja na adʋwaa shetanɩ alee ŋbɔnɔ jɩ ʋsʋbʋ nɩ. galaŋ na Gaja pur apɩ apɛɛpɛɛ shetanɩ antəma.9Arɛ ndee alee Gaja karɛ ma kanalee ŋbɔnɔ na, adʋwaa Gaja kɩkashɩ da anɩ nɩ. kaa tələ da ŋbɔnɔ nɩ na, adʋwaa alee Gaja karɛ na. 10Galaŋ Gaja gafaŋa bapur afələ na sheetanɩ abaja. arɛ ndee kanalee dee na ma kalee Gaja karɛ na gəŋcɩ arɛ ndee kasɔlɔ ʋwor na ma.11Galaŋ galeŋgadee ɩrəŋə ʋsəbʋ nɩ ma na gəm: waa gɩsɔlɔ atəbawor, 12Kɩlee daa kaɩn alee sheetaanɩ aja na kə ʋwor ma na. maa makɔlaŋ na akə nɩ? adʋwaa aŋtəmaə nlee ŋbɔnɔjɩ ʋwor aɳja ŋlee nsoŋso no.13Dulɩnya taŋoonyɩm paa ma lee biti na. 14Gɩyɔ aləwaa gɩdʋwo bʋce nɩ akpa nŋuro ni adʋwaa gɩsɔlɔ atə bawor, arɛ ndee kawəda ʋsɔlʋ na ma ada bʋce nɩ. 15Arɛ ndee aŋo ʋwor ma alee arɛ ndee ana kəbarɛ ma na. na ɩyɔ aləwaa aljaŋna kada ashee arɛ ndee ana kə barɛ ma na.16atʋgɩyɔ ʋsɔlu adʋwaa Kristo atəwa aŋuro ashee atalaŋ; atʋgboo ɩsɩm gɩ təwa atəŋŋuroŋ ashee atəbajalaŋ 17Arɛ ndee awʋda dulɩnyanɩ karɩsɩkɩ naa ŋe uwor ana gəshɛɩ naa bəla kakaŋananɩ na ma baɩ na Gaja kʋsɔlʋ ʋnada na nɩ? 18Ambapɩ basɔlɔka, gəpaasɔlɔ atəbʋlələka na atəgɩdanʋlaŋfɔɩ na ama gɩsɔlɔ nɩɩ ja na atalesʋra.19Nkən na gɩyɔ aləwaa gɩda ɩja nɩ, na gɩ na kaŋtaŋnanɩ atəcine ni. 20Atəgɩfolu gɩtakə atəgalee Gaja gasəŋkəla awu atəcɩne, gəŋcɩ ayɔ bamaakɔnɩ. 21Ambasɔlɔka, na atəfolu kagəkə atəgalee na gɩwəda ʋkaŋtam na Gaja. 22Na baa maakɔ nɩ gɩtabanɩ ataashee tu adʋwaa gɩtoŋo agalee nagɩnalee ʋcɩŋsɔlɔka.23Agʋpɔ gunoo ka ma waa gɩshee ʋpur Yeesu-Kristo ɩja naa na sɔlɔatəba wor, daa agɩlopɩ gɩsɔlɔ atʋ ma 24Arɛ ndee atoŋo Gaja kagʋpɔ ma ada na Gaja gəŋcɩ Gaja gada na nɩ galaŋ aŋŋuro ndee nda naatu ma laŋ na gɩyɔwaa ada naatu.

Chapter 4

1Basɔlɔka basoŋsono, pàà ma shee aŋuro ɩŋunii ɩja na. Ama pàà bəla aŋuro baŋunii na naa ɩ səra ayɔ ɩ ta jɩ wàà, ɩ lee Gaja kɩja aɖʋwà, anabi ɩsəi kəbaja tuutuuma ba cə ɖulunya nɩ. 2Na ŋgaɖee, ɩ tɩɩ yɔ Gaja kaŋuro. ŋŋuro baa mpaŋa n yɔ Yeesu Krist anɖənɖən ma, n n pɩ na ntaŋkɔ njɩ naa a ɖoo na Gaja sul. 3Na ŋŋuro nɖee k'ɩ n yɔ Yeesu Krist na ma, k'ɩ n ɖoo na Gaja sul na. ŋŋuro nɖee k'ɩ n lee Yeesu kanja na, ɩ rəŋə kaalei ma, n kpa baŋa a ɖa ɖulunya nɩ.4Bapi, ɩ lee Gaja bapur pɩ, ɩ faŋa pɩ aɖʋwaa arɛɩ a ɖa anya laŋ ma, a səŋkəla awu nɖee a ɖa ɖulunya nɩ ma. 5Ba lee ɖulunya kəbaja pɩ na bʋkɔɔ ba na lə na ɖulunya ma, ɖulunya a tɩ ɖʋ pɩ gʋtɔ. 6Gɩ lee Gaja kəbaja pɩ. Arɛɩ a na cu Gaja ma, a tɩ ɖu atʋ gʋtɔ. Nɖee k'a lee Gaja kaja na ma, k'a na ɖʋ atʋ gʋtɔ na. Na ŋgaɖee, gɩ yɔ ŋŋuro ɩja kanja na ŋŋuro nlika.7Basɔlɔka basoŋsono, gɩ sɔlɔ atəbawor aɖʋwaa ʋsɔlɔ ʋsɔlʋ ʋ ɖa Gaja sul na. 8Arɛ baa apaŋa na, a waɖa ʋsɔlʋ ma a lee Gaja kaja na naa ayɔ Gaja. Arɛ nɖee wʋɖa ʋsɔlʋ na ma, k'a yɔ Gaja na aɖʋwaa Gaja ga lee ʋsɔlʋ na.9Galaŋ, Gaja k'ʋsɔlʋʋ ʋ ɖoo atəgɩcɩɩca. Gaja ga təm ka ʋpur aɖɔŋkɔnɔ ɖulunya nɩ naa alaŋ gɩ ɖa ɖulunya nɩ. 10ŋgaɖe laŋ n'ʋsɔlʋ, k'l lee gɩ cee sɔlɔ Gaja na ama ga sɔlɔ atʋ naa atəm ʋpur a pɩ tɩɩ lee atəmbɔnɔ ka wala.11Basɔlɔka basoŋsono, ɩ ta jɩ wàà ga sɔlɔ ɖaa wàà ma, ɩ sim gɩ sɔlɔ atəbawor. 12ʋɖən k'a ŋə Gaja ayɔ na. Gɩ ta sɔlɔ atəbawor, Gaja ga tə ga ɖa n'atʋ na kʋsɔlʋ ʋ tʋʋ cəm gɩshɛbʋ. 13ŋgaɖe, atʋ gɩ yɔ wàà gɩ ɖa nɩ, aɖee gboo a ɖa n'atʋ aɖʋwaa ga shee atʋ kaŋuro. 14Na gboo, gɩ ŋə naa atələ wàà gʋya a təm ʋpur a pɩ tɩ lee arɛ a cam ɖulunya ma.15Arɛ baa aŋaŋa nɖee a yɔ wàà Yeesu a lee Gaja ʋpur ma, Gaja ga ɖa na nɩ n'aɖe na Gaja. 16Gɩ yɔ naa aŋə ʋsɔlʋ nɖee Gaja ga wʋɖa ashee atʋ ma. Gaja ga lee ʋsɔlʋ na, na arɛ nɖee a ɖa ʋsɔlʋ. ɖe nɩ ma, a ɖa na Gaja na Gaja gboo ga ɖa na nɩ.17ŋgaɖe laŋ, ʋsɔlɔ ɖe ʋ cəm gɩshɛbʋ naa gɩ shee ɩkəmaciŋka kʋshilé ɩja aɖʋwaa ga ɖa ma, gəŋ ci gɩ ɖa ɖulunya nɩ atɩya. 18ʋsɔlʋ nɩ asampəna k'ɩ ɖa na. Aɖʋwaa, ʋsɔlʋ ʋsoŋsono ʋ na kərə asampəna nɩ, asampəna ɩ lee gʋtɔ gʋbɔka ma. Arɛ baa apaŋa na a na lee asampəna, k'a cee wʋɖa ʋsɔlʋ ʋsoŋsono na.19Gɩ sɔlɔ aɖʋwaa Gaja ga səba ka asɔlɔ atʋ. 20ʋɖən a ta lə wàà "N sɔlɔ Gaja" , ama naa aŋo arɛ ɖən, a lee asəirɛ. Aɖʋwaa, arɛ nɖee k'a sɔlɔ arɛ nɖee a ŋə ma na, k'a səra asɔlɔ Gaja ŋgaɖee ŋə na ma na. 21ŋə ma gboo bʋkɔɔ gɩ cam ɖaa ʋceru a sul ma. Arɛ nɖee asɔlə Gaja ma, ɩ sim ba sɔlɔ arɛ gboo.

Chapter 5

1Arɛ baa aŋaŋa nɖee a yɔ wàà Yeesu a lee Krist ma, a ɖoo na Gaja sul na. Na arɛ baa apaŋa na a sɔlɔ gʋya ma, ɩ səm asɔlɔ ʋpur nɖee a ŋʋm. 2Gani laŋ gɩ yɔ wàà gɩ sɔlɔ gaja bapur ɩ sim gɩ lo ʋceru. Gɩ ta sɔlɔ Gaja naaa naa lo ʋceru. 3Aɖʋwaa, ŋə ma ʋsɔlʋ ashee Gaja ɩ sim gɩ toŋo ʋsɔlʋ ɖe. Na ʋsɔlɔ ɖe kʋsɔn na.4Aɖʋwaa arɛɩ a ɖoo na Gaja sul ma, a taa ce ɖulunya nɩ. Na nɖinsono nɖulinya nɩ. 5Aŋa pala ka nɖulinya n nfʋba? ʋni na gəŋ arɛ nɖee ashee.6ŋə ma arɛɩ a pɩna bʋto n'akɔnɔ ma: Yeesu Kristi. K'a pɩ na bʋto kanɖənɖən ama a pɩ na bʋto n'akɔnɔ gboo. 7Aɖʋwaa basəriya laaja ba pa bariu. 8Ayɔkɔ ɩriu nɖe ŋŋuro, bʋto n'akɔn ba tɩ lə na fana.9Gɩ ta naa cam bɛrɛ basəriya, Gaja kaja a səŋkəla ka awu. Aɖʋwaa saja kasəriya a na laa nɩ na na shee ʋpur. 10Baa arɛ apaŋa na, a na shee Gaja ʋpur ɩja ma, a wʋɖa səriya agɩlopi laŋ. Nɖee k'a na shee Gaja ɩja na ma a lee n'agʋlɔ asəirɛ aɖʋwaa k'a shee ɩja səriya nɖee Gaja ga laa upur laŋ ma na.11ŋəma səriya: Gaja ga shee atʋ pɩ ŋŋuro nɖee k'ɩ na bon na ma, Gaja ga shee ɖulunya kʋɖaʋ n kʋ na bon na ma na. N'ʋɖaʋ ɖe ʋ ɖa ʋpur nɩ. 12Arɛ nɖee a wʋɖa ʋpi ma, a wuɖa ŋŋuro.13N ŋɔn ayɔkɔ ɖe nɩ ashee anyɩn naa ɩ yɔ wàà, ɩ wʋɖa ŋŋuro nɖee k'ɩ n wʋɖa gayala na ma, anyɩn mbaɖee ɩ na shee Gaja ʋpur ɩja ma, 14ŋə ma gboo ɩja nɖee gɩ wʋɖa na nɩ ma. Gɩ ta taba nɩ akoɖən n'ʋcinsɔlɔ, a tɩ rəŋən'atʋ. 15Gɩ ta yɔ gboo wàà, a tɩ rəŋə n'atʋ, baa maakɔ nɩ gɩ taba nɩ, gɩ yɔ wàà, gɩ wʋɖa bʋkɔɔ gɩ taba nɩ ma.16ʋɖən a ta ŋə arɛ ɖən a lee mbɔnɔ nɖee k'ɩ lee bʋce na ma a nyəŋə ashee nɩ. ɩ wʋɖa mbɔnɔ nɖee n na lee bʋcema. Kə ma lə wàà ɩ sim nyəŋən ashee nni na. 17Mpaapaa n lee mbɔnɔ njɩ ama mbɔnɔ nɖen k'ɩ n na lee bʋce na.1819Gɩ yɔ wàà arɛ baa apaŋa na a na Gaja sul ma k'a na lee mbɔnɔ na. Ama arɛ nɖee aɖoo na Gaja sul ma a lee nɖɩnsaŋka, na gʋya yɔka yar ɖən k'a səra a leenɩ mbɔnɔ na. Gɩ yɔ waa gɩ lee Gaja kəbaja pɩ na ɖulunya aŋunii a sə gʋyayɔka laŋ na.20Gɩ yɔ wàà Gaja ʋpur a pɩ pɩ atɩ shee atʋ gyayɔka naa a ŋə arɛɩ a lee ɩjayar ma. 21Acəŋə gɩ ɖa ɩja yar laŋ na, nʋpur Yeesu Kristi. ʋni na ɩja kaaja na ŋŋuro nɖee k'ɩ nwuɖa gayala na ma. Bapi lən ma n'anyalɔ akʋnà.

2 John

Chapter 1

1Doʋ a lɩ apɩɩ elɩ a kavɛ na ba pʋvʋ, nsɔlɔ ɩja nɩ, kɩ lee a mon nɖenɖen ni na aŋona nbeɖee ba sɔlɔ ɩja ma. 2Ashee ɩja ɖee ɩ ɖa na aŋoma ni ɩkɔɔ ɖa na aŋom na cɛ na cɛ ma. 3ʋkʋmʋ, nsɔnɔ, fəə a ɖa shee aŋm na Gaja ɩkayar nyiɖa na Yeesu Krisyo ɠuya pʋvʋ n'ɩja nv sɔlʋ nɩ.4ɩsan na mv aɖɩwa nŋe avɛ ɖen a ke bapɩ ni a na sava ɩja nɩ ma,na ɩsheru nɖee ɠɩcam Gaja sʋlu ma. 5Nnyəmə ntɩ kɩ, ʋsɩpve kɩ lee yaa ʋɩevu fɔlɩ ɖen na ama nɖee ɠɩ cee cam ɖɔɔ ʋsubu ni ma, nfaŋu nɖee ba cee faŋa tɔm ɖɔɔ ʋcəbu ni ma, a le waa ɠisɔlɔ atəbʋpv 6ʋsɔlʋ ɖei ʋtaba ba sava ɖaa ʋcevu ɖee ʋle ma. ʋcevu ɖee ʋle nɖee cam ɖoo ʋcebu ni ma na ɠəŋ cɩ ɩ sim ɩsava.7Adɩwa bɛvɛ bɔnɔ tʋʋtʋʋma ba pɩɩ nɖulʋnya ni na kba avɛ bɔnɔ be ɖee bajɔ nti Kristo 8Ama lee ma nɖemɖem ma anyɩn tema npaa pva fɔyɩ na, naa ɩ tɩ jam ʋsʋlʋ soŋsono.9Avɛ ba apaŋana ana ce ɖooɖo ma na k'avɛ ka na veŋe Kristo ʋfaŋnu na ka yɔ Gaja na. Avɛ ɖee a ɖa Kristo ʋfaŋnu ni a wʋɖa ɠʋya na ʋpɩ. 10Nɩ jɔɔ avɛ ɖen pɩ aŋya sʋlʋ na k'avɛ apɩ n'ʋfaŋnu fɔlɩ ɖee paa ma pala nɩ akpa aŋyɩm ɠaɖu na paa ma sala ni boo na. 11Avɛ dei a na sala nɩ ma a kaŋna na nɩ lee nbɔnɔ.12Nwʋɖa bʋle tʋʋtʋʋma ma ŋɔn cee ŋem ma, a ma k ma sɔlɔ ma ŋɔn ɠʋbɔ lan na. Ama nsɔlɔ mapɩ aŋya sʋlʋ naa ata alehevi a le soŋsono 13Bepɩ, Elɩ tɩ sava anyɩn.

3 John

Chapter 1

1Baŋono na basɔlo"Gaius" nsɔlɔ ɩja ni ma. 2A ma sɔlɔ ka, ntɩ nyiŋɔ na shee ki alafɩya a ɖa shee a kʋlɔ na a kɩ nŋro. 3Aɖɩwa ɩsana amʋ a shee ɩja nɖee bɛrɛ ba na la waa ʋti kʋn ma. 4Alɩheerɩ shee amʋ nveŋe waa anba pi ba tɩ sava n'ɩja lan.5Ama sɔlɔka n'tɩ lə ɩja shee a tə bepɩ naa ba Sara ma. 6Be ɖe ba ti pii na le ʋnyiŋu kaŋku ni ʋwuɖa shee bɛrɛ ma.Naa Gaja ga sɔlɔma. 7Aɖɩwa iyɩɖa ɖee lan na ba ɖʋwɔ, baa ma tʋwa akɔɖen nbaɖe kəbayɔ Gaja ma sulu na. 8Naa gəm kə bɛrɛ ba sim ka gɩ naa cam, naa gɩ lee batən leeja n'ija lan a shee pi.9Nŋɔm gubɔ shee ʋnyiŋu kaŋku,ama"diotrəfes' a sɔlɔ ma ka tʋro na 10Nta tɩ kpa, ntəba lɩgə ntənbonɔ nɖe a lee ma.11Ama sɔlɔ ka paa doo ɩbɔnɔ na.Berɛ nbe ɖee ba na le nbɔnɔ ma na a ma nbe ɖee ba na lee nsono ma.Arɛ ɖee ana le nsono ma aɖa Gaja kʋnyɩca lam na nɖee a na le nbono ma ka ɖa Gaja kʋnyiɩa lam na. 12Demetrius aŋne serɩya aŋnunɩ nija kanɖi laa atəm boo giti laa serɩya aɖɩwa anyim boo iyɔ waa a ta serɩya a lee ija ni.13Tam ɖe nceba ŋɔn gʋbɔ ni ma, nyʋɖa bʋle tʋʋtʋʋ ma ma le ma 14Wʋɖa nɩya ntə ma pɩ atɩ jeɖe aki asəla ɩshile.Kasa gʋtɩ təŋɔ a tə bawor naa lə bʋle. 15Ntɩ nyɩŋɔ Gaja gata ki lafia.atə basorotɩ a kə baja batɩ sala kɩ.

Jude

Chapter 1

1Yʋɖe, Yeesu-Kristo atənleeja,Jaak avɛ, a shee n’baɖe ba le Gaja kə basɔlɔ ka ma na ba toηo pɩ shee Yeesu-Kristo. 2Fɛɛ na Gaja kʋsɔlʋ ʋpele anyɩm3Ba sɔlɔ ka, n cee tɩ le ɩkashɩ m’aŋɔn too anyɩm a shee a ta leheri ɖonkɔnɔ lam. Maa nta cee aŋɔn gʋbɔ a shee anyɩn naanyiŋə aɳyin i ci ibobo a shee ʋcɩne nɖe ʋ ma shee ija ma. 4Adɩwa beɖen ba nyɩm akpa anyɩn ncəm. Bɛvɛ beɖee ba le nbaɖee bari ma na. Nbaɖee kba na shee Gaja ɩja ma nbaɖee ba na bela ikoyar Yeesu-Kristo ma.5Nnyəmə nti ma lige anyɩm waa ɩkoyar afʋra Ejibiti k bɛrɛ yɔ kan ken na a pɛɛpɛɛ bɛrɛ nbaɖe kba shee nɩ ija na ma. 6Anyɔn na malaɩka nbaɖe kba ba la bʋjɩ sɔlɔ ka na.Gaja garɩm pɩ nkʋ a shee alə ʋshɩ le nɖee ba na a cɩm na pi ɩkəma.7ɭɖɑ ɖaa na apa ɖen ba na yɩɖa waa (Sodome, Gomorrhe) na npa nɖa sela na pɩ ma, baɖe batɩ le aleʋ nɖee kɩsɩn ba le nɖʋlɩnya nɩ na ma.Na ba tɔ ba pa ɖee shee nʋ kɛshi na nton ɖʋlɩnya kʋ bom nɩ ma. 8Kan keŋ beɖe ba ti kpajɩwa ba gʋlɔ naanaa pɜɜpɜɜ nbeɖee ba ɖa ʋnyɩnca soŋsonɔ lan ma.9Baa tam ɖee malaɩka Mishɛl a na ɳnɔ jindi bonɔ Moïse a gʋlo ma. Ka nyiɳɩ le ni gali bonɔ na, ale nɩ na waa ikoyar abɔ akʋtɔ. 10A na bɛvɛ baɖe baɖe ba ti lim nbʋȡee kba yɔ na ma, bʋkɔ bʋ na pɛɛpɛɛ pɩ ma na gen. 11Nbono shee pɩ aɖɩwa ba sara (Caïn) ʋnyɩnca lan na Balaam.12Baɖe ba tɩ jɩ jingarɩ ecifala ma na.na. Jijʋ a shee bancəna kʋrʋnyʋ lan,Baɖe ba ɖa ɖaa na gʋyɔ ngʋɖee gʋyɩ ɖɩ ka gʋna ɳnɩn na ma. 13Ba ɖa naatinkʋ nɖee a na kʋlokʋlo ma, naa a ȡʋwɔ ɩŋɔrɩpɩ nɖe nkomo na shee ma.14Enoch kʋlʋmɩ kaja Aɖam a bʋnyʋma ni, ale waa ‘’kɩɖe ma ikoyar apɩ na bɛvɛ cɩricɩri ma’’. 15Ba pɩ pɩ ba le nɖʋlɩnya kaale. Ba pɩ pɩ a kɔɔ na bɛrɛ baɖe ba le nbonɔ na ʋnyɩnca soŋsono lan. 16Ba lee bɛrɛ nbaɖe ba na ŋne ba lɔ na na, nbaɖee ba na shʋ na yɛ bʋ jɩʋ ma na.17Ama anyim anba sɔlɔka, naa ma na lɩge gale ngaɖee batənleeja ɩkoyar Yeesu-Kristo ba cee le anyɩm ma. 18Baa mʋnʋ kʋboŋʋ nɩ, ɩti wiɖa sarɩ keba ja ba ɖen. 19Sama ɖee a tiyɛ bɜrɜ kʋyʋgʋ, jindɩ ba soŋsono kəbaɖa ba lan na.20Ama anyɩm abasɔlɔka, mna ma anyɩgɩlɔ pɩ bʋtoni na anyɩ ɩja kʋshee ni, nii nyiŋe nɳɳʋro soŋsono. 21Ta ba ma Gaja kʋsɔlʋ ni saa gʋjɔ ngʋɖee gʋnʋ shee nyɩm nŋŋʋro lanlanya ikoyar Yeesu-Kristo anja ma.22Nbaɖee kəba shee ɩja kicɛbɔ na ma naa ma naŋə bi cɛɛ. 23Fʋra ma nbaɖee ba na cee ʋtonʋ ni ma.Paa sɔlɔ ayɔkɔ nɖee ikpa jɔɔ ma na.24Nyɩmo, a shee nɖe ka pa anyɩ ɩkon ʋnyinca bonɔ ma na. 25An ɖen ɖeŋ, Gaja ngaɖee ga na fʋra tʋn ma, a kʋle na Yeesu-Kristo ati ikoŋar ʋkʋmʋ giyarɩ, ʋsəʋ nɩ kashi shee galaɩ, ʋrɔŋ, na cee na cee. Amii.

Revelation

Chapter 1

1Yeesu-Kristo ʋkaɖʋfaŋa ɩ Gaja gashee nɩ afaŋa abatəŋleeja alesvra ɩ ɩnutɩ pɩ ma, na atəm na a malaɩka ashee Yohana. 2Yohana alee Gaja kaalei na Yeesu-Kristo kasəriya bʋkɔɩ aiŋə ma. 3Nɖi nsono ashee nɖee ana tʋr galei naa basaaka ba na rəŋ annabi kabʋlei, naa atoŋo gɩshɛbɔbʋkɔɩ baŋɔn ma! Aɖʋwaa: kalʋwaatʋ asəla boŋo.4Yohana aŋɔn ashee ɩcɔɔcɩ kulumi mbaɖee baɖa Asii nɩ ma: gʋjɔɔ na fɛɛ ɩɖoo na nɖee aɖa, na cee ɖa, naa atʋnapɩ ma, a sul ashee anyɩn, n'aŋŋuro kulumi ɩ ɩda aŋyariboi kaŋyɩ ma. 5Na Yeesu-Kristo ɖeiɖei kasəriya yar, alee ka nɖee basəba aŋʋm bakono nɩ ma, naa lee ɖulinya aŋunii kəbayari banɖiyar! Asɔlɔ atʋ, natɔɔ akɔnɔ ashɛr natɩmbɔnɔ, 6Atɔɔ atʋ apra, Gaja kaayarɩtəna nɩ, kəbasanabaja ashee ayar ajɩye ʋkʋmʋ nɩkashɩ bʋjabʋja nace nace!7Ŋə ma nɩ! atʋ ka gəŋ, ɩnyine ɩŋunii ɩtɩɩŋə nɩ atʋ ma, atinyɔnna mbaɖee bakalnɩ ma; Ɖuliŋ agatəna gaŋunii kɩɖimi batɩ ba naa beleŋshi alaŋ. 8Amʋ na Alfaa na omega, ɩkoyar Gaja, nɖee aɖa na cee ɖa, na atʋnapɩ ma; ɩkashɩ ɩŋuniiyar.9Amʋ na Yohana, anyɩmwor nɖee na nɩ man najɩ Gaja kaayaɩtəna kishɛɩ akara gayɛ na ruku Yeesu-Kristo nɩ ma, ncee aɖa patɩmɔɔsi kaatəna ɩbʋto bʋ sir jɩ akal ma nɩ, Gaja kaalei laŋ, na Yeesu asəriya laŋ. 10Sabaatɩ kʋshile na ŋŋuno nsoŋsono nrŋə namʋ, na nrəŋə ʋwələ ʋbɔmbɔnɔ ɖən amʋ ŋkəmɖaa gʋlʋgʋ sənka gʋbʋmbɔnɔ kʋwələ ma. 11N'ʋwələ ɖe ʋlə waa: Bʋkɔɩ ʋnaŋə waa ma, ŋɔn bʋ gʋbɔ gʋɖən nɩ, naa atogo ashee ɩcɔɔcɩ kulumi, Efɛɛsɩ, sɩmiirni, pɛrgaamɩ, Tiyatiirɩ, sarɖɛɛsɩ, filaɖɛlfii, naa Laʋɖisee.12Mbʋŋa na yɛɛ ma ŋə ayɔ ʋwələ nɖee ʋna lə n'amʋ ma, mbʋŋ akiɖe ma, na nŋə wurakɩfɩla kulumi. 13Wura kɩfɩtila kulumi ɖe nɩ, kagɩcɩɩca nanŋə ʋɖən ɖaa arɛpur ma, aɖe kara jabakatoko alamaka naa mm wura kabɛlɛtɩ aŋrɛŋɛ laŋ.14Anɖilaŋ kaŋʋrʋ ɩɖe kər ɩfɔnɔ ɖaa gʋfufu ma akən ɖaa ʋcitalʋfuro ma; ɩnyine ɩɖe ti mɩlɛ mɩlɛɖ'ʋtonu ma, 15Ɩkei ɩɖe kim pii ɖaa ba narɩ nrʋkɔ nton ma, aɖa ɖaa aɖoo na ʋtonu kaŋku nɩ ma; ʋwələ ʋɖe ɖa ɖaa gatubʋmbɔnɔ ga na ciɖe na tugo ma. 16Agʋnyɛsononɩ, ɩŋɔrɩpi kulumi ɩɖe da ncən, gapɔɔ gasɔɖɔsɔdɔka bʋyɛbʋnyɩʋ kaaja gaɖe gatɩ ɖoo aganɔ nɩ; agayɛ gaɖe gatɩ ŋələ ŋələ ɖaa ʋshile ʋnakaŋkər paa ma.17Nŋə nɩ ma, na nfəɖa aŋyɩɩ ɩkei sul acii ŋŋurolaŋ, na atər agʋnyɛ amalaŋ naa lə waa asampəna ɩpaa kpa akɩ na! 18Amʋ nlee ka asəbaka, na aboŋaka, na ŋŋuro yar mbʋŋa acii; Na nnyəmə nkɔɔ aɖaŋŋuro nɩ bʋja bʋja. Ntoŋ bʋce na bʋce kaafala ka saafɩ.19Ŋɔŋ ayɔkɔ ɖe ʋŋə ma, na nɖee ɩɖa ma, na nɖee ɩnutipi kəmkəm ma. 20Ɩŋɔrpi kulumi kantəma nɖee ʋŋə aŋgnyɛsoni nɩ ma, na wura kɩfɩtɩla kulumi. Ɩŋɔrpi kulumi ɖe ɩni nɩ gəŋ cɔɔcɩkulumi kɩmalaɩka mana wura kɩfɩla, ɩni nɩ gəŋ ɩcɔɔcɩ kulumi.

Chapter 2

1ŋɔn ashee Efɛɛ ka cɔɔcɩ kamalaɩka: kɩɖe ma, nɖee atoŋo ɩŋɔrpi kulumi a gʋnyɛɛsonà nɩ, naa ana sara wura kɩfɩtɩla kagɩ ca ma ana lə ma. 2Nyɔ akalesʋra ʋna lee ma, nyɔ akɩntəma, na koŋkaari nɖe ʋwaɖa ma, nyɔ waa kaasəra atoŋo mbɔnɔ nɖe baja; Mbaɖee ʋŋəpɖ‌ɗ‌ḍ‌đ waa balesura kɖ‌ɗ‌ḍ‌đ cəm na naa ba na yvɖa ba lɔ waa: lamka n'ʋŋə pɖ‌ɗ‌ḍ‌đ waa basəɩrɛ pɩ balee ma.3Naa ʋwaɖa koŋkaarɩ na jɩ ɩshɛɩ amʋŋyɩɖa laŋ ka kɔɔ ŋkəm na ma. 4Ama ŋgaɖee kə ma na yɛɛ n'akŋ‌ɲ‌ṅ‌ṇ‌ñ‌ɴ na ma na gəŋ waa ʋpala akʋsɔlʋ ʋsəbaka. 5Galaŋ lige gaduu ʋfəda ma, naa afʋba nɖawa, na akɔli alee akɩntəma nsəma nsəbaka : apala ntɩ ma pɩ atɩ laa akafɩ tɩla agaɖu sarka, akonsaa yaa ʋfʋba nɖawa.6ŋgaɖee ga saa cum ashee akɖ‌ɗ‌ḍ‌đ ma na gaŋ waa ʋŋo nikolayii mana, balesʋra gboo kə ma na yɛɛ alesʋra ɖe na. 7Nɖee awaɖa atɔ ma, barəŋə ŋɖaɖee gʋɖa gaja ka paraɖiisi nɩ ma.8ŋɔN ashee suniiruni ka cɔɔcɩ ka malaɩka: ŋə ma ŋgaɖee asəbaka n'aboŋo analə ma, nɖee acee acii waa akɔɔ pɩ ŋŋuro nɩ ma. 9Nyɔ wahalanɖee ʋnajɩ ma, na gɩshɛɩrɛ ɩ ʋwaɖa ma, naka ma (ataŋja na kɩ) na ʋcɩu na ma nɖee, mbaɖee na bana yɩda balɔwaa: yuɖaa kəbaja na kə ba balee yuɖaa kəbaja na ma, ama,sheetaanɩ agʋcu, caŋa nɩ kə banɛ pɩ ba lee ma.10Paa cu asampəna nɖee ajɩ ma na, kɩɖɩe atɩya ɩbiliishi ataa rɩ anyɩn baɖən nɩ akəʋ sasrka nɩ atʋŋa anyɩn aŋə, ɩtɩ jɩ ɩshɛɩ halɩ ɩshile təb. yɩɖe gɩshɛ bɔ halɩ akɩbʋshile, naa ma shee akɩ ŋŋuro kaŋyarɩfu. 11Arɛ nɖee awəɖa atɔɔ ma, arəŋə ŋgaɖee ŋŋuro nna lə na shee ɩcɔɔcɩ manama,Arɛ nɖee ajɩ kacaacaa ma, kaa kɔɔ ajɩ bʋce bʋnyɩʋtaja kishɛɩ na.12ŋɔn ashee pɛrɩgaamɩ ka cɔɔcɩ kamalaɩka: rəŋə ma ngaɖee nɖee aganɔnɩ gapɔɔ bʋyɛ bʋvyɩʋ kaaja ga na ɖoo ma,ana lə ma: 13Nyɔ gaɖuɩ ʋɖa ma, nsaŋkɔɔ ayo waa: ŋkəŋ na sheetaanɩ amboi nɖa. ʋtoŋo amʋnyɩɖa, na kabəɖa n'amʋ ʋcine na, baamaa ʋshileiɩ antipaasi ama səriyayar ɖeiɖei kaja ba kə nɩ aci anyin gaɖʋ ma, gaɖuu sheetaanɩ aɖa ma.14Ama, gadən gaɖa kə ma na yɛɛ n'akɩ na ma, ganɩ jɩ gəŋ waa : bɛrɛɩ baɖa nakɩ ma, ba toŋo balaamʋ a ɖiini ɩ acere balaakɩ waa aɖʋ ntərətərə Israɛl bapun waa bajɩ ataŋkɔɩ ba pɛŋɛ akʋna ma, naa na lee gɩsəna. 15Akɩ gboo ʋwəɖa bɛrɛɩ ba na lee nikolayii kalesʋra ma,baɖa na kɩ.16ƒʋba nɖawa, apala ntɩ ma pɩ akasul atɩ cə na pi gʋtana na bʋyɛbʋnyɩʋ kaapɔɔɩ ga na ɖoo aŋganɔ nɩ ma. 17Arɛɩ awəɖa atɔɔ ma, arəŋə ŋgaɖee ŋŋuro nna lə na shee ɩcɔɔcɩ ma; Arɛ nɖee ajɩ caacaa ma,ntɩ ma shee ni naam nɖee aƒərə ma, naa makɔɔ ashee ni ntala nƒɔnɔ karɩ karɩ,ntala nƒɔnɔ nɖe laŋ baŋɔn ŋyɩɖa nƒɔlɩ, ʋɖən kaayɔ ŋyɩda nɖe na,nakilee nɖee bashee ntala nɖe ma na.18ŋɔn ashee tiyabiir ka cɔɔcɩ ka malaɩka; rənə ma ŋgaɖee gaja ʋpur ana lə ma, nɖee ɩnyɩne ɩna mɩlɛ mɩlɛ ɖ'ʋtonu naa ɩkei ikim pii ɖaa nrukɔ ɩ barɩ nton ma; 19Nyɔ aka təma,ayɔ akʋsɔlʋ, ayɔ ʋcine nɖee ʋwəɖama, akuntəma ɩ ʋna lee kaɖeiɖeima, ʋkana gayɛ na lee akatəma, ɩkəma nɖe ɩkɔɔ ayɔgɔ awu ɩsəbaka.20Ama, bʋkɔɩ kə ma na yɛɛ n'akɩ na ma na gəŋ ʋpala ʋsəmprə Yesabɛl, atɩ yiɖa agʋlɔ waa annabi, nacere na paapaa ambatəŋleeja, batɩ lee gɩsəna,na ji ataŋkɔɩ ba pɛŋ ɛ akʋna ma. 21Nshee ni a lʋwaatʋ waa: Aƒʋba anɖawa,ama, ka na yɛɛ aƒʋba agɩsəna ana lee ma na.22Kiɖe atɩya, ntɩ ma ɖʋ nɩ lii ɖən laŋ,naa ma təm wahala abʋmbɔnɔ ɖən awəɖa mbaɖee na pɩ ba na lee gɩsəna kalesʋna ma, na ba pala balesʋra na. 23Ntɩ ma pala bapur ba cii bʋce bʋsono : naa ɩcɔɔci baŋunii bayɔ waa: Amʋ nna ŋə bʋkɔɩ bʋɖa arɛ agasələ nɩ, n'arɛ agɩƒolu ni ma, naa ma səla baaŋana alesʋra.24Anyɩnganɔɩ ɩlee tiyatiir kəbaja ma, naa kɩtələ bʋcenuɖe na ma, naa kɩ yɔ sheetaanɩ ashiiri na daa ba na yiɖa na ma, ntɩ lə anyɩn waa: kə ma tɔɔ ʋɖʋna dən atoŋo anyɩn na. 25ŋgaɖee gaɖa ma na gəŋ waa: ŋgaɖee ɩwəɖa ma toŋo ma ji gɩshɛbɔ halɩ ma pɩ.26Arɛ nɖee atoŋo ambʋlei gishɛbɔ atɩ waɖa ajɩ ka caacaa ma, ntɩma shee nɩ awəɖa ɩko ɩsamaa mana laŋ. 27Ataa paŋa ɩsamaa baɖe n'ʋrukutəmʋ ɖaa ba na pii mbuce ma, ɖaa am gboo ncam ɩko amawɛɛ sul ma. 28Naa ma shee karɛ gajaka kagɩŋɔrpi. 29Are nɖee awəɖa atɔ ma, arəŋə ŋgaɖee ŋŋuro nna lə na shee ɩcɔɔɩ ma!

Chapter 3

1ŋɔn awshee sarɖɛsɩ ka cɔɔcɩ kamalaɩka : rəŋə ma, ŋgaɖee awəɖa gaja kaŋŋuro kulumi na ɩŋɔrpi kulumi ma; Nyɔ akɩntəma, ʋtɩ ƒaŋa waa ʋwəɖa ŋŋuro, asaa waa ʋci. 2Yɔ akʋʋlɔ, naa apɛmpɛŋɛ nɖee ɩ sada na yɛɛ ɩci ma; aɖʋwaa: akalesʋra ki kpe gaja kaŋyɩɩ na.3Naa na ligə bʋkɔɩ ʋcam arəŋə ma, naa atoŋo gishɛbɔ, na ka natʋŋa na, ntɩ ma pi ɖaa apitiri ma, kaa yɔ saa nɖee ma pɩ akalaŋ ma na. 4Ama, sarɖɛɛsɩ ni, bɛrɛ baɖən kə ba kpa bɩtoko ajɩ wa na;batɩ bakara ɩtoko baƒɔnɔ naa am nna pɩ gɩ man na sara aɖʋwaa basim na ma na.5Arɛ nɖee ajɩ kagʋtara ma, ataa akara ɩtakaƒɔnɔ; kə mashɛn aŋyɩɖa ŋŋuro kagʋbɔ nɩ na. Ntɩ ma lə aŋyiɖa amawɛɛ na ɩmalaɩka mana sul. 6Arɛ nɖee awəɖa atɔma, arəŋə ŋgaɖee ŋŋuro nna lə na shee ɩcɔɔcɩ mana ma.7ŋɔn ashee ƒilaɖɛlƒii ka cɔɔcɩ kamalaika: ŋgaɖee cɩnɩcɩrɩ yar alə ma, ganookama, ɩjayar, nɖee atoŋo Ɖaʋɖa asaaƒɩ ma, nɖee atatine, ʋɖəv kaasəra arim na, ata rim, ʋɖen kaasəra atine na: 8Nyɔ akɩntəma ʋna lee ma, kiɖe atɩya, akɩkashɩ kɩ yɔgɔ na, n'ʋtoŋo aŋgalei, kabəɖa amʋŋyɩɖa na ntine gʋcaŋkɔ akiŋyɩɩ ʋɖən kaasəra arim kʋ na.9sheetaanɩ agʋ cɩŋcaŋa nɩ kəbɛrɛ ɩ ba na yiɖa ba lɔ waa Yuɖaa kəbaja na kə baλee yudaa kə baja na naa ba na ƒʋ ɩsəi ma, ntɩ ma pala bapɩ atɩ cəm atən bakəwə laŋ akɩŋyɩɩ, naa ba yɔ waa: nlafʋsɔlɔ akɩ. 10Ɖaa ʋtoŋo aŋgdei awəɖa kakoŋkaari ma laŋ, ntɩ ma tɔjʋ akɩ saa nɖee anaa tɩ pɩ ɖulɩnya nɩ atʋŋa bɛnɛ ɩ baɖa gatəna laŋ ma. 11Ntʋnapɩsəla. Toŋo gɩshɛbɔ n'ʋɖənapaatɩ cam kɩ ŋyarifuna.12Arɛ nɖee ajɩ kagʋtanama, ntɩ ma lee apra gɩcul pi gaja kaaƒala nɩ, karɛ kaakɔɔ aɖoo ayɔnɔ; ntɩ ma ŋɔn gaja kaŋyiɖa alaŋ, na gaja kampa alaŋ Yerusalɛm aƒɔli nɖee ana rgə nalaŋ adoo na gaja sul ma, na amʋŋyiɖa nƒɔlɩ. 13Arɛ ɩ awəɖa atɔ ma,arəŋə ŋgaɖee ŋŋuro nna ləna shee ɩ cɔɔcɩ ma na ma.14Ŋɔn ashee laʋɖisee kacɔɔcɩ kamalaɩka: ŋgaɖee ami alə ma,ganookama, nɖee ana laa səriya ya ka ja yar bʋkɔɩ gaja lee ɖulinyani ma, 15Nyɔ akɩ ntəma.Nyɔ waa ka ɖoo ɖoo na, ka saŋkɔɔ asʋɖa na. 16Ɖaa ʋgoro na lee shiŋaa shiŋa, ka ɖooɖoo na kasʋɖa na ma laŋ, ntɩ ma wagə aki aŋganɔ nɩ abəɖa.17aɖʋwaa: ʋtɩ lə akʋʋlɔ waa : ʋwəɖa ɩtanɩ, alee atanja, na lə waa: kə ma kɔɔ ahɩɛ akɔɖən na, ama, kashee yɔ waa ʋɖɩshɛɩ yɔgʋʋ alee ashɛɩnɛ na, alee aƒɔnɔ rɛ na, aɖa ŋkɔlɩna. 18Ntɩ cere aki waa: ashɩ wura soŋson nɖee barɩ nɩ gɩ shɛbɔ nton ma,amasul, naa apra atanja, awəɖa ɩtoka baƒɔnɔ akara naa apaa tɩ ɖa ŋkɔlɩ baŋə akɩ na, ashɩ juro akəŋə akɩ nyine naa anaa ŋə gishɛbɔ.19Galaŋ ƒʋba nɖawa, naa wəɖa kaŋkaarɩ. Aɖʋwaa mbaɖee nsɔlɔ pɩ ma, ntɩ bɔ batɔ na cere pɩ. 20kiɖe ma atɩya, ŋyide gakukonu na kə gʋcaŋkɔ arɛ nɖee arəŋə amʋwələ n'atine gʋcaŋkɔ ashee amʋ ma, ntɩ ma kpa aɖa na karɛ, naa karɛ gboo aɖa n'amʋ.21Arɛ nɖee aji gʋtara ma, ntɩ ma pala asə amʋŋya rɩboilaŋ, ɖaa amʋgboo njɩ gʋtara naa aɩmʋn na nɩ gɩ man asə aŋŋarɩ boi laŋ ma. 22Arɛ aɖee awəɖa atɔ ma, arəŋə ŋgaɖee ŋŋuro nna lə na shee ɩcɔɔcɩ mana ma!
Chapter 4

1Alesʋra ɖe kaŋkəm, ntaa aŋgayɛ na kiɖe ma, ba ɖe ba tine gʋcaŋkɔ gʋɖən nɖila nɩ, ʋwələ ʋsəba kaɩ nsəba arəŋə ma, ʋɖe ɖa ɖaa gʋyʋlʋ gʋsɩnka gʋbʋmbɔnɔ, n'ʋwələ ɖe ʋlə waa boɖa atɩya naa maƒaŋa akɩ alesʋraɩ alesʋraɩ ɩnɩ tɩ pɩ ma. 2Kpaarɩ na ŋŋuro mmana ataa amʋ. na ŋŋə ŋyariboi nɖən nɖɩlanɩ, ŋyarɩboi nɖe ʋɖən aɖe sə ŋlaŋ. 3Nɖee asə mboi nɖe laŋ ma, aɖe tɩ ŋələŋələ ɖaa jasɩpee na sarɖʋanɩ kantala ma, Ŋyarɩboi nɖe gʋmɛnɛɩ gʋda ɖaa Emerooɖɩ ma gʋɖe gʋ sir ŋjɩ.4Acəm na ŋyarɩboi nɖe, ayarɩboi akoo-ni-nam ɩɖe ɖa, ayarɩboi akoo-nɩ-nan ɖe laŋ, bɛrɛ baŋono baŋono akoo-nɩ-nan baɖe ba sə ɩ laŋ akara ɩtoko baƒɔnɔ, baɖi laŋ wura kayarɩƒu nɩ ba siu. 5Ŋyarɩboi nɖe nɩ, ɩtɩ mɩlɛ mɩlɛ ɩwələ ɖe tɩ ɖoo na kuro ɖaa ara a na kuro ma, ɩɖe nɩ ɩƒɩtɩlaɩ ba lee gaja kaŋŋuro kulumi ma, ɩɖe tɩ cam gishɛbɔ.6Ŋyarɩboi nɖe kaŋyu teŋku kabʋto bʋɖən bʋɖa ɖaa karaʋ ma, aɖa ɖaa Kristaalɩ ma, bʋ ɖə bʋɖa nyarɩboi nɖe nɩ naa asir ŋjɩ akal, aŋŋuro baja ba nan baɖe ba wəɖa ɩnyine asir balɔ nyɩɩ na nkəm na ba nnɩ nɩ.7Asəbaka aɖe ɖa ɖaa guuni na,anyataja aɖe ɖa ɖaa ganakori ma, ariutaja aɖe ɖa ɖaa arɛ ma,anataja aɖe ɖa ɖaa asaʋ nɖee anta na gaja ma. 8aŋŋuro baja ba nam baɖe, baaŋa aɖe wəɖa apra ɖaa asaʋ ma, ɩkoŋ koŋ, ɩnyine ɩɖe rinə na pɩ asir akal na ba nnɩ nɩ. Baɖe bati lə baa saa apaŋa na, gɩshilikonɔ na gɩjibɔŋɔ waa: cɩrɩ cɩrɩ cɩrɩ na nɖiyar gaja ɩkashi ɩŋunii yar, nɖee acee ɖa, naa ɖa, naa atʋnapɩ ma!9annuro baja,ba ta naa kʋma, na shee shee, na lee bɔɔta nɖee asə ŋyarɩboilaŋ aɖa ɖoo ɖoo ɖo bʋja bʋja ma, 10Mbaɖee ba lee baŋono baŋono ma, baɖe ba kur atən nɖee asə ŋyarɩbai laŋ ma, aŋyɩɩ alee bɔɔta alee ka nɖee aɖa ŋŋuro ni ɖoo ɖoo ɖo bʋja bʋja, na pɩ, na batɩ ne bɩ wura kayarɩƒu akəʋ aŋyu na lə waa: 11<<ʋsəm na ma, atɩnɖiyar, n'atɩ gaja gɩyarɩyar, waa acam ʋkʋmʋ, na ʋsheesheʋ n'ɩkashɩ; aɖʋwaa: akɩ lee ka ayɔkɔ ɩŋunii, n'akʋciŋsɔlɔka na, ʋleeiɩ na ayɔkɔ ɖe ɩɖa.
Chapter 5

1Na ŋŋə nɖee asə ŋyarɩboi nɩ ma, agʋnyɩsɔnɔ nɩ mbʋpa ba ŋɔn kancən na kaŋkə ma, na kʋr ɩnbʋpa nɖe na gaja kashiiri nana kulumi. 2Na ŋŋə malaɩka kashi yarɖən,aɖe tɩ kuro na lə n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ waa: aŋasim ka waa ataasəra akʋɖa ashiiri atine mbʋpa?3ʋɖən amana alaŋ, n'atən, na galəna kalən aline mbʋpa akiɖe ncən. 4Na ŋkara gako na yu paa, ɖaa ʋɖən kasim ataa səra atine mbʋpa kokoo akiɖe ncən na ma. 5Ŋkəŋ na ʋnono ɖən a lə amrɩ waa: paa yu na: kiɖe Yuɖaa ka guuni nɖee alee Ɖaʋɖa abʋŋʋma nɩ ba kɔɔ na nɩ abəɖa ma,ajɩ caacaa anaa tine mbʋpa naa akʋɖa ashiiri mana kulumi ɖe.6Ŋkəŋ na ŋŋə ŋyarɩboi ka gɩ cɩɩca aŋŋuro baja banan na baŋana baŋana bagɩcɩɩca gaja kaaraŋkori, gaɖe ga da ɖaa bacee ƒʋjɩ ma. Gade gawəɖa ayʋlʋ kulumi n'ɩnyine kulumi, ɩnyine kulumi ɖe, ɩɖe lee gaja kaŋŋuroi atəm gatəna gaŋunii laŋ ma. 7Na acə atɩ cam mbʋpa nɖe,nɖee asə ŋyariboi nɩ ma, agʋnyɛ nɩ.8Acam mbʋpa nɖe ma, na aŋŋuro baja banan na boŋono-baŋono bakur atən gaja karaŋkori kanyu,baɖe batoŋo ayʋlʋ ɩsɩnka naa atoŋo ɩkɔɔpʋ wura kəbaja ɩtʋlaanɩ baɖe ba rŋə ncən, ɩtʋlaarɩ ɖe nɩ gəŋ ʋnyiŋu ɩ cɩrɩcɩrɩ kəbɛrɛ ba na nyiŋŋə ma.9Baɖe batɩ yiɖa ntulo nƒɔli waa: ʋsim acam gʋbɔ naa akʋɖa ashiiri mana bakʋr ma; Aɖʋwaa: ba ƒʋ akɩ n'ʋtɔɔ akakɔnɔ ashɩ na bɛrɛ,ɩɖimii, ɩkərə ɩŋunii, isamaa baŋunii, arɛkərə ɩŋunii;ashee gaja. 10N'ʋtɔɔ pi apra basaraalaaja kəba yarpɩ ashee gaja, naa ba ɖa gatəna laŋ.11Ŋkɔɔ ataa aŋgayɛ na kiɖe ma, na nrəŋə ɩmalaɩka tuutuuma bɩ wələ, n'aŋŋuro baja, na baŋono baŋono uniili akulo akulo, kə ba səra atʋr bagʋya na. 12Baɖe ba tɩ lə n'ʋwəle ʋbʋmbɔnɔ waa: Garaŋkariɩ baƒʋ ma, asim acam, ʋkʋmʋ, ɩkashɩ, n'ʋyɔʋ, na ŋyɩɖa kʋɖʋw, n'ʋsheeshee ʋ13N'ayɔkɔ ɩ ɩshiɖa alaŋ na gat əna laŋ, na gatəna katən na təŋku nɩ, na bʋkɔɩ bʋɖa ɩŋunii ma, nrəŋə ɩlə waa: Nɖee asə ŋyarɩboi laŋ ma na garaŋkori bajie ʋkʋmʋ, ŋyɖakɖʋw, n'ɩkashi bʋjabʋja! 14Na ŋŋuro baja banan ba tələ waa.ami! na baŋono-baŋono bakur atən alee nɩ bɔota.
Chapter 6

1Nnakiɖe ma, na garakori atine ashiiri asəbaka,na ŋrəŋə aŋnuro baja banan bʋdən alə n'ʋwələ ʋbumbɔnɔ ɖaa ara ana kuro ma,waa: pɩ. 2Ŋkiɖe ma,na ŋŋə asuko aƒɔnɔ. Nɖee aboɖo alaŋ ma, aɖe toŋo gʋta, na shee nɩ ŋyarɩƒu, n'ace etɩ cə gʋtara, ajɩ gʋtara.3Akɔɔ atine ashiiri anyɩʋtaja ma na ŋŋə ŋŋuro yar anyɩʋtaja alə waa: pɩ. 4N'asuko nɖee aɖa ɖaa arana ma aɖoo. Nɖee aboɖo asə alaŋ ma, na bashee nɩ ɩko waa: Alaa ʋɖaʋƒɛɛ gatəna laŋ naa bɛrɛ ba kə bawor, aƒʋ bawar na bashee nɩ gapɔɔ galamaka bʋyɛ bʋnyɩʋ kaaja.5Atine ashiiri ariutaja ma, na ŋŋuro yan ariutaja alə waa: pɩ, ŋkide ma, n'aəuko aɖono adoo. Nɖee asə alaŋ ma, aɖe tono nsərnyɛ agʋnyɛ nɩ. 6Na ŋrəŋə ŋŋuro baja banan bagɩcuca ʋwələ ʋna lə waa: faŋa blee ɖeniye aɖɔŋkonɔ, n'afaŋa orji beriu ɖeniye aɖɔŋkɔnɔ; Ana, paa lee mbɔnɔ bʋshi na bʋkaŋnyem ka na.7Atine ashiiri anataja ma, na aŋŋuro yar anantaja aləwaa; pɩ. 8ŋkide ma, n'asuko nɖee aɖa ɖaa aƒɔnɔ ma, aɖoo. Nɖee asə alaŋ ma, na shee nɩ nyɩɖa waa: bʋce, na bʋce kaaƒala gayala nɩ, na bashee nɩ ɩko waa: Akə gatəna kaasapɩ kəbɛrɛ, na gapɔɔ bʋyɛ bʋnyɩʋ kaaja, n'akɔmɔ, na gʋmaaŋga, ɩbɔrɩ baŋɔnja gboo bakə bɛrɛ gatəna laŋ.9Batine, ashiiri anʋntaja ma, na ŋŋə bɛrɛ ɩ babʋna akə pɩ a laa baŋŋuro Gaja kaalei laŋ na mbaɖee bana səriyar ma saraa kantomo kaŋəmə. 10Baɖe batɩ kuro na lə waa: nɖiyar cɩrɩ cɩrɩ n'ɩjayar saa apaŋa n'ʋnaa cim na bɛrɛ ɩ baɖa antən ma səla atʋnyana ataba mbaɖee baƒʋr a takɔnɔ atən ma, ʋɖa. 11Na bashee pɩ ɩtoko bafɔnɔ baaŋana aja; na ba lə pɩ waa baƒəna na ŋʋra alʋwaatʋ cei kaja acəŋə, halɩ ba ba war ɩ basaa bakəpɩ boŋo nai ma, ɖaa ba kəpɩ baci ma.12Nna kide ma na batine ashiiri akaloŋtaja; Na gatəna gatar níkashɩ paa, n'ʋshile ʋshee nkomo ajiu ɖaa ʋƒələ ɖono kɩsana, aŋɔrɔ ata kim daa akɔnɔ ma. 13N'ɩŋɔrpi ɩwərə wərə a laŋ aƒəɖa atən ɖaa ƒɩɩgi kagʋyo gʋna kʋ naa kɩpi ɩbolo akala na ƒəɖa atən ma. 14Nɖɩla ntɩŋcar kagʋlɔ ashɛʋ ɖaa ba na car gʋla mpəna; Abʋnɔ ɩtəbə kabʋɖu ɖaka.15Kasaa ɖe na ɖulinya nɩ kəbayarɩ, na kəbaŋono, isɔja kaɖi baja, batanja, ɩkashɩbaja, ba ɖɔmpla, na mbaɖee baɖa ashee balɔ ma, batɩ ba cuu na ƒərə abʋnʋ nɩ n'atakəwələ nɩ. 16Naa ba naa lə abʋmʋ n'atakəwa waa: ɩkrə asiu pɩ, naa bapaa kɔɔ aŋə nɖee asə ŋyarɩboi nɩ na,na bapaa ŋəgaraŋkari kʋnyana na. 17Aɖʋwaa: ʋnyana ʋmbʋbɔnɔ kushile ʋkpa ka gəŋ aŋa naa sera ayiɖe?
Chapter 7

1Gani kaŋkəm,na nŋə Malaɩka banan ba yide dulinya ikalkʋɛ ɩnan nɩ ma; na bari gatəna gaŋunii ka gʋsərə, naa gʋpaa kɔɔ awu gatən laŋ na, gʋpaa kɔɔ awa teŋku laŋ na, gʋpaa kɔɔ awu gʋyo gʋɖən lan na. 2Na nŋə malaɩka aƒɔlɩ, aɖe tɩ boɖo ʋshile laŋ aɖe toŋo Gaja ŋŋuro yar ʋshɛmʋ; Na akuro n'wələ ʋbʋmbɔnɔ na ləɩnalaika ba nan mbaɖee bashee pɩ ganɔ waa ba lee gatəna na teŋku mbɔnɔ ma, na a lə waa: 3Paa ma kana lee gatəna,nateŋku n'ayɔ mbɔnɔ na, halɩ gishɛmɛ Gaja abatəŋleeja babʋyɛ koko ri aboŋo naɩ4Na nrəŋ gʋrɩya ɩ ba shɛmɛ ma, ba ɖoo bɛrɛ uniili ɩshɩnyɩʋ n'nan, israɛl bapur bɩdimi baŋunii. 5Yuɖaa aɖimi, ɩniili tən-na-banyɩʋ pɩ bashɛmɛ; Rubɛn a ɖimi, umili təb-na-banyɩʋ; Gaaɖɩ a ɖimi, ɩmiili təb-na-banyɩʋ; 6Asɛr aɖimi, ɩmiili təb-na-banyɩʋ, nɛƒtalii aɖimi ɩmiili tən-na-banyɩʋ, manasee aɖimi ɩmiili təb-na-banyɩʋ;7Simeyɔɔ aɖimi ɩmiili təb-na-banyɩʋ; leƒii adimi, ɩmiili təb-na-banyɩʋ; Isakaarɩ aɖimi ɩmiili təb-na-banyɩʋ; 8Sabul ɔɔ aɖimi, ɩmiili təb-na-banyɩʋ: Josɛƒ aɖimi, ɩmiili təb-na-banyɩʋ; bɛŋjamɛɛ aɖimi, ɩmiili təbna-banyɩʋ pɩ bashɛmɛ9Gana kaŋkəm, ntaa na kiɖe ma, na nŋə samaa abʋmbɔ no ɖǝn, ʋɖən kaasəra atʋr bagʋrɩya na, baɖe balee ɩsaamaa tuutuuma, ɩɖimi mana, bɛrɛa cəmə acəmə, ɩkrə ɩŋunii. Baɖe ba yiɖe Gaja kaŋyarɩboi na gaja kaaraŋkori baŋyu, akara ɩtoko baƒɔnɔ atoŋo apapi kabɔ banyɛ nɩ. 10Baɖe batɩ shɩ ɩyyɩbubuɩ na kuro na lə waa: Atɩ nɖi nsono nɖoo na Gaja gasə ŋyarɩboi nɩ na Gaja kaaraŋkori ma sul.11Malaɩka mana, na baŋono boŋono, n'aŋŋuro baja banan bayiɖe ŋyarɩboi sul, akur asiu atən bacəna laŋ alee Gaja bɔɔta, 12Naa alə waa: Ami! ʋshee sheʋ, n'ʋkʋmʋ, n'ʋyɔʋ, na nsala kʋsheʋ, n'ʋɖʋw nama, n'ɩko, n'ɩkashɩ, ɩɖa ashee Gaja nace nace Ami !13Ŋkəŋ na ʋŋono ʋŋono ɖən ataba amʋ waa: bɛrɛ baɖe bakara nabaƒɔnɔ waa ma, bapaŋa pɩ gəŋ, na ŋka na ba ɖoo na ma? 14Na ntələ ashee ni waa: Nɖiyar , akɩ yɔ kaa. na alə amʋ waa: bɛrɛɩ na wɩya abʋmbɔnɔ awəɖa ma na gəŋ, baƒʋga bitoko, naa acɔcɔ na gaja kaaraŋkori kakɔnɔ.15Galaŋ na basəra ayiɖe Gaja kaŋyariboi sul,batɩ ba na lee nɩ bɔɔta gajaka na gɩteŋshile agafala nɩ. na nɖee asə ŋyariboi nɩma, ataa siu pɩ na kələ pɩ. 16Akɔmo kɩɩkɔɔ akə pɩ na, ʋtunyem kʋkɔɔ akəpɩ na, ʋshile kʋkɔɔ atɩʋ pɩ na , ŋjisʋɖa gboo kɩŋkə pɩ na. 17Aɖʋwaaʋ: Gajakaaraŋkori ɩgaɖ ŋyarɩboi kagɩuca nɩ ma ataa naa paŋa pɩ na ce na ŋŋuro kabʋto sul, naa Gaja ga naa shɛr banyineko babʋyɛ laŋ.
Chapter 8

1Atine ashiiri kulumi kaja ma, na gaɖu gaŋʋra lemm, ɖaa gakɔŋkɔŋɔ kaŋsaʋ ma. 2Na nŋə Malaɩka mana kulumi ba yiɖe Gaja kaŋyɩɩ ma, na ba shee pɩ ayʋlʋ ɩsɩnka kulumi.3Na malaɩka aƒɔlɩ , apɩatɩ yiɖe saraakantomo sul, aɖe toŋo tʋlaarɩ awəka kaakʋɛ wura kaaja; na bashee nɩ ɩtʋlaa rɩtuutuuma, naa akəman na cɩpɩ cɩpɩ kəbɛrɛ bɩnyiŋu atəʋ ʋtonu alaa saraa wura kantomo saraa kaŋja nɖee nɖa Gaja kaŋyɩɩ ma laŋ. 4Na tʋbarɩ ɖe kɩ́yo ɩboɖo alan, anyɔn na cɩrɩ cɩrɩ kəbɛrɛ bɩnyiŋu malaɩka agʋnyɛ nɩ gaja kaŋyɩɩ. 5Na malaɩka atɔɔ tʋlaarɩ kaakʋɛ na laa ʋtonu saaa kaŋto ma laŋ arŋə gakʋɛ gaɖe nɩ abəɖa gatəna laŋ. N'ɩwə lə uutuumo, ɩɖoo ɖaa ara ana kuro ma, na mɩlɛ na.gatəna gatar.6N'ɩnalaɩka kulumi mbaɖee batoŋo ayʋlʋ ɩsɩnka ma, bapɛmpɛŋɛ balɔ na yɛɛ ba sun ayʋlʋ. 7Malaɩka asəbaka asɩn agyʋlʋ ma, na ɩcilalʋ n'ʋtonu ɩda n'akɔnɔ, ʋƒʋʋ gatəna laŋ; Na gatəna kaasapɩ gashɩ ʋlonu ayoɩ ɩɖa gatəna laŋ ma kaasapɩ gashɩ ʋtanu, aŋɔ itdo ɩŋuníi ishɩ ʋtonu.8Malaɩka anyiʋtaja asin agʋyʋlɔ ma, N'akɔɖən ɖaa gʋbʋnʋ ma, ɩɖoo n'alaŋ akim pii ɖaa ʋto numa, aƒəɖa teŋku nɩ, na tenku kansaʋ kaasapɩ gapra akɔnɔ. 9Na ayɔkkɔ ɩ ɩɖa teŋku nɩ ma, kaasapɩ ɩŋnii ɩci ɩmɛla mana kaasapɩ gboo ɩpɛɛpɛɛ.10Malaɩka arintaja asɩn agʋyʋlʋ ma, na gɩŋɔrpi gɩbʋmbɔnɔ gɩɖe gɩ kim pii ɖaa ʋtonu ma, gɩfəɖa gatəna laŋ katoɩ ɩna ceɖe ma, kaasapɩ laŋ. 11Gɩŋɔrpi gɩ ɖe kaŋyiɖa njɩ gəŋ waa: asɛnti, na gatəna laŋ kato kaasapɩ ɩpra abɩsɛtɩ, bɛrɛ tuutuumaɩ banyem kabʋto ma, na ba ci, aɖʋwaa: ato ɖe ɩpra ɩlʋkualʋl.12Malaɩka ariutaja asɩn agʋylʋ ma, n'ʋshilé kaasapɩ ɩshee ŋkomo, aŋɔnɔ kaasapɩ gashee ŋkomo, n'ɩŋɔrɔpi kaasapɩ ishee ŋkomo, n'ʋshiè kaasapɩ ishee ŋkomo, gijibɔŋɔ gboo ɖaa gəŋ ma.13Nna kiɖe ma nrəŋə asaʋ kaŋkra akəw nɖila kagɩcɩɩca laŋ na lə n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ waa: nɖi nci ka, nɖi nci ka, nɖi nci ka ashee bɛrɛɩ baɖa gatəna laŋ ma, aɖʋwaa: Ayʋlʋɔɩ Malaɩka bariu ba na yɛɛ ba sin ma laŋ.
Chapter 9

1Malakaka anʋntaja asn agʋyʋ ʋ ma, na nŋə gɩŋɔrpi gɩ ɖən gɩ ɖoo n'alaŋ afəɖa atən ma. Na ba shee nɩ gʋkulu gʋbʋmbɔnɔ kagʋlcaŋkɔ kasaaƒi. 2Na atine gʋkulu gʋbʋmbɔnɔ gʋɖe. N'ɩyɔ ɩbʋmbɔnɔ ɩɖoo gʋkulu gʋde nɩ ɖaa nɖəma kiyɔ ma, n'ɩyɔ ɖe isiu ʋshile na gaɖu gaŋunii, ga ta shee ŋkomo3.Natərma ɩɖən ɩta ɖoo ɩyɔ ɖə nɩ asiu gatəna gaŋunii laŋ, na ba shee atərima ɖe gʋsheme ɖaa ɩlama bawəɖa gatəna laŋ ma. 4Na ba lə atərma ɖe waa: bapaa tɩ lee mbɔnɔ aŋɔɩ ɩda atən ma na, ɩpaa lee mbɔnɔ, ayo na yɔkɔ mbɔnɔ na, ama, bɛrɛ banɖən koŋ mbɔnɔ, mbaɖee kʋbashɛmɛ pɩ Gaja kʋshɛmʋ na ma.5Kəba shee pɩ ganɔ bakə bɛrɛ ba cii na, ama, ba naashɛɛ hala ɩŋɔrɔ ɩnʋn; ʋnaashɛɛ nɖee ba naashɛɛ ma na gəŋ waa ɖaa alama a na təʋ arɛ naa ɩyor ni ma. 6Kasaa ɖe bɛrɛ batɩ ba yɛɛ bʋce, ama kə baŋə bʋ na; batɩ ba sɔlɔ waa: bacii, ama, bʋce bʋtɩ bʋ cuu a lɩŋ na pɩ gaɖʋ.7Atərma ɖe batɩ baɖa ɖaa ɩsuko ɩ bana kpeɖe pɩ ba cə gʋtara ma baɖi laŋ wura kayarɩƒu ɩɖa ka, babʋyɛ bʋta ɖa ɖaa bɛrɛ babyɛ ma. 8Atərma ɖe kaŋʋrʋ ɩtaɖa ɖaa basɩmprə baŋʋrʋ ma, banyiwə ɩtaɖa ɖaa guuni anyi wə ma. 9Baɖe ba wəɖa gʋtara kanrʋkɔ ɩ ba na kəl nrɛŋɛ ma, barɛŋɛ laŋ, bápəra ɩɖe tɩ yu ɖaa gʋtana kalɔrɛ nɖee ɩsuko tuutuuma ba na bɔ ma.10Bíshelu ɩɖe ɖa ɖaa ɩlama kɩshelu ma, bɩsheluɖe nɩ na gʋsheme gʋɖa ba lee na bɛrɛ mbɔnɔ hali ɩŋɔnɔ ɩnʋn. 11Bagʋpayari guɖe gʋlee gʋkulu gʋbumbɔnɔ ka malaɩka, gʋkulu gʋɖe kʋ ba na yɩda na hebrəka gɩ ja waa: abaɖɔŋ, na grɛki kagɩja waa: apolɔɔnɩ. 12Nawɩya asəbaka aƒəl: kaŋkəm acəŋə, nawəya banyɩʋ baƒɔlɩ batʋ acəŋə.13Malaɩka akdoŋtaja, asin agʋyʋlʋ ma, na nrəŋə ʋwələ ɖən ʋɖoo na kantomo wura kaŋja nɖee nɖa Gaja kaŋyɩ ma, 14Na lə Malaɩka akdoŋtaja gʋyʋlʋ ma, waa: kʋɖa ɩmalaɩka banan mbadee bakur pɩ Eƒrataa kaato laŋ ma. 15N'ɩmalaɩka ɩ ba toŋo gakɔnɔŋɔ, n'ʋshi le, n'aŋɔnɔ, na gajikalka ma, kʋɖa pɩ alam, naa ba kə bɛrɛ ɩ baɖa gatəna laŋ ma kaasapɩ.16ɩsɔja kagʋriya ɩ ba sə ɩsuko laŋ ma, baɖoo bɛrɛ umilinyɔɔ awanyɩʋ. 17Na nŋə ɩsuka tuutuuma, mbaɖee basə ɩsuko ɖe laŋ ma, baɖe ba kara atar yɔkɔ ɩɖe kim pii d'ʋtonu ma,ada ɖaa buruu ma, ada gʋsʋra da keleŋ caŋa ma,ɩsuko ɖe baɖi ɩɖe ɖa ɖaa ɩguuri baɖi ma; batʋnɔ nɩ ʋtonu na minɛmpəna ɩnaɖoo.18Na bɛrɛ gʋyaɩ ba ɖa gatəna laŋ ma, kaasapɩ, ba ci na ʋtonu na mmpəna ndee ɩna ɖoo ɩsuko babʋno nɩ ma. 19Aɖʋwaa: ɩsuko baɖe bikashi ɩda babʋnɔ nɩ na bɩshelu nɩ na; bɩshelu ɩɖe ɖa ɖaa ʋbu ma, awəɖa nɖi, ɩni nɩ ana lee na bɛrɛ mbɔnɔ.20Bɛrɛ basaa kə ba cii na ma, ba bəla kə ba ƒʋba nɖa wa nabalesʋra na, kə ba pala aŋŋuro ɩbɔnɔ n'akʋna na wura, n'ɩtanɩ, n'arukɔ, n'atala, n'ayo kʋpɛŋʋ na, ayɔkɔ ɖe kɩ na ŋə na, kɩ na sara na. 21kə ba pala gɩso kantəma na mbɔlɔ, na gɩsəna kalesʋra ba na lee ma, n'ʋpətəra na.
Chapter 10

1Na ŋkɔɔ aŋə malaɩka ɩkashi yar ɖən, a rgə n'alaŋ na pɩ ma, nɖəla nɖe par nɩ ɖaa ŋkuro ma, gʋmɛnɛ gʋɖe gʋɖa anɖi laŋ, ɩkei ɩɖe kim pii ɖaa ʋtonu ma. 2Mbʋpa ŋjala nɖe nɖa agʋnyɛ nɩ, atine. Na atɔɔ ʋkei ʋsono anyɩ teŋku laŋ na tɔɔ ʋkeipɛ atər gatəna laŋ.3Nákuro n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ, ɖaa guuni ana kempə ma, akuro gəŋ ma, n'ara akuro asʋra kulumi. 4Ara asʋra asʋra kulumi ɖe bakuro ma, nna yɛɛ ma ŋɔn galei ɩ ara baɖe bakuro aləma, na nrəŋ ʋwələ ʋ ɖoo na alaŋ na lə amʋ waa: lugo galei gaɖe ana bakuro a lə ma, paa ŋɔn galei gaɖe na.5Na maalaɩka ɖe, nŋə ayiɖe teŋku na gatəna laŋ ma, a taa agʋnyɛsono alaŋ. 6Naa acam na nɖee aɖa ŋŋuro nɩ bʋja bʋja,naa a lee laŋ, na bʋkɔ ɩ bʋ ɖa teŋku alaŋ n'atən n'ayɔkɔ ɩ ɩɖa gatəna na bʋkɔ ɩ bʋshɩ ɖa ma, na lə waa: Alʋwaa tʋ kakɔɔ asaa alama na. 7ʋshilee malaɩka ɖe na kaja asən agʋlʋ ma, kʋshile ɖe na Gaja kantəma ɩ annabi mana ba bʋŋa lə, nlee.8N'ʋwələ ɩ ʋɖoo na alaŋ alə n'amʋ ma, ʋkɔɔ a lə acəŋə waa: kʋla ace atɩ cam mbʋpa malaɩka ɖe ayɩɖe təŋku na gatəna laŋ ma, agʋnyɛ nɩ. 9Nce malaɩka ɖe sul,atɩ lə nɩ waa: cam naa acaʋ nji amən; ntɩŋlul ƒʋɖɩ cʋɖɩ akɩncəna nɩ, ama, ntɩŋsan tɔŋtɔŋ akaanɔ nɩ ɖaa gʋkɔrɔ ma10Ncam mbʋpa njala nɖe malaɩka agʋnyɛ ɩ, acaʋ ma nɖe nsan ɖaa gʋkɔrɔ ma aŋganɔ nɩ, ama, n mən ŋjɩ ma, amʋŋcəna nɩ ɩɖe lʋl cʋdɩ cʋɖɩ. 11N'ʋɖen alə amʋ waa: shee alə annabi mana babʋlei ashee ɩsamaa tuutuuma, na bɛrɛ akərə akərə naa lə ashee bayarɩ.
Chapter 11

1Na bashee amʋ gɩpɛ gɩƒaŋa ka nama, na ba lə amʋ waa. kʋla atɩ faŋa Gaja kaafala na sanaa kantomon na bɛrɛi baɖa nalee bɔɔta ncən ma. 2Ama, paa faŋa kʋɖɛɖɛ nɩ na, pala kanɖɔŋka, paafaŋa ŋəŋ na, aɖʋwaa ba pal gaɖu gaɖe jɩ ashee mbaɖee kə yɔ Gaja na ma, naa ba nyɩ cɩrɩ cɩrɩ kampa hatɩ ɩŋɔrɔ ɩshɩnyɩʋ nɩ́nyɩʋ.3Ntɩ ma shee amasəriya baja banyɩʋ ɩko batɩba kara ɩkotoku balɔlaŋ naa ba naa lə annabi mana babʋlei, ɩshile miili n'aawanyɩʋ-nɩ shɩriu. 4Sərɩya baja baɖe pɩ gəŋ oliifʋ kayo ɩnyɩʋ na wura kɩfɩtɩ la kɩkalʋɛ ɩnya nɖee ɩɖa gatəna gaŋuni kɩ̀ko yar aŋyɩɩ ma. 5Ʋɖən ata naa yɛɛ alee pɩ mbɔnɔ, ʋtanu ʋtonu ʋɖe ɖoo ba bʋnɔ nɩ ashɩ kəbɛrɛ, ʋɖən ata naa yɛɛ na pɩ mbɔnɔ, gəŋ ce ba na kə karɛ acii.6Bawə ɩko batɩ ba səra arim nɖəla ʋto apaanyɩ na halɩ ba annabi katəŋlee ka kɩshile; ba wəɖa ɩko batɩ ba səra aƒʋba bʋto bʋpra akɔnɔ, naa ba pala anyʋŋkɔ asʋra ɩrgə gatəna laŋ ɖaa basɔlɔ ma. 7Bata laabasəriya aboŋo, abɔrɩ nɖee aɖoo gʋkulu nɩ ma, ataa cə n'apɩ gʋtara, aji pɩ, akə pɩ ba cii.8Naa baŋkompa ɩjel mpa mbʋmbɔnɔ kagɩcɩɩca, mpá nɖe kaŋyiɖa kashiri na gəŋ waa: saɖɔɔm na ejibiti. gaɖuu bakal banɖiyar ŋkura laŋ ma. 9Naa ɩsamaa nɩ kəbɛrɛ, ɩdimi mana, ɩkrə tuutuuma, bɛnɛ asɔra asʋra, batɩ ba da na jɛlɛ bakompa halɩ ɩshile ɩriu na gʋsaʋ, kə ba tələ baƒun pɩ na.10Balaŋ ɖulin nɩ kə bɛrɛ batɩ ba ɖa ʋjaŋ ʋbʋmbɔnɔ n'ʋciŋkənka nɩ, naa ba lee ba ear gʋjɔɔ, aɖʋwaa: annabi banyɩʋ baɖe ba pala ɖulinyani kəbɛrɛ baji ɩshɛɩ yɔgʋʋ. 11ɩshile ɩriu na gʋsaʋ kaŋkəm, ŋŋuro ntɩ nɖoo na Gaja sul apɩ ashee pɩ, naa bakɔɔ aŋənə ata ayiɖe bɩ kei laŋ; naa asampəna ɩbʋmbɔn ɖən ɩkpa mbaɖee ba yi ɖe na kiɖe pɩ ma. 12Naa ba rəŋə ʋwələ ɖen, ʋlə pɩ waa: boɖo ma, atɩya! naa ba boɖo alaŋ nɖəla nɩ, bíbɛrɛ mana baɖe yiɖe na ŋə pɩ.13Kasaa ɖe na gatəna gatar n'ɩkashi, naa apà ka kpala təb ɩƒəɖa; bɛrɛ umiili kulumi ba cii gatəna kʋtar ɖe nɩ, ŋkəŋ na, mbadee basaa ma, ba cuu Gaja ga ɖa alaŋ alaŋ ma, na kʋma ni. 14Nɖi ncika nnyɩʋtaja nƒəl, nriutaja ntʋna pɩ asəla.15Malaɩka kulumi kaja asɩn agʋyʋlʋ ma. na ɩwələ ɩbʋmbɔnɔ ɩlə waa: dulinya aŋunii kagɩyarɩ ba kɔ naji a shee ɩko yar na nɖɩyar Yeesu-kristo; anaa ji gɩyarɩ gɩɖe bʋja bʋja.16Ŋkəŋ na baŋono ɩ ba sə ba yarɩboɩ nɩ Gaja kaŋyɩɩ ma, ba kur atən bancəna laŋ alee Gaja bɔɔta. 17Na lə waa: gɩtɩ kʋshɩ ɩŋunii yar akɩɩ ʋɖa naa acee ɖa ɖaa ʋtɔɔ akɩkashɩ ɩbʋmbɔnɔ acam na gɩyarɩ ma.18Ɩsamaa ba taa akalaakaarɩ nʋcam na pɩ ʋnyana, nnyǝmǝ alʋwaatʋ akpa acim na bakono baŋunii ɩkǝma naa sǝba akǝbatǝnleeja annabi mana na mbaɖee ba lee cɩrɩcɩrɩ kabɛnɛ bapi na kǝbaŋono, naa aɖur mbaɖee ba na ɖur gatǝnama.19Na ba tine ʋnyiŋu kaaƒala alaŋ kaaja, alaŋ kaaja nalɩkawɩlɩ kaɖakaa aɖoo ʋnyiŋu kaafala ni. Gaɖu gaɖe gatɩ mɩlɛ milɛ ara asʋʋva aʋra ɩɖe tɩ kuro gatǝna gaɖe gati tar acitalʋʋ iɖe tifǝɖa .
Chapter 12

1Na maa maa ci bʋmbɔnɔ ɖən aɖoo n'ɖəla nɩ: ʋsəmprə ɖən ʋshile ɖe par nɩ ɖaa ŋkɩro ma, aŋɔrɔ ɖe ɖa ɩkei nɩ nyarɩfu ɩŋɔrpi təb-nɩ-nyɩʋ kaŋja nɖe ntən anɖi laŋ. 2Aɖe ɖa na ncəna, na bʋŋʋma bʋri nɩ, aɖe tɩ rəŋə bʋŋʋma kaayoro.3Na maa maaci afɔlɩ ɖən a kɔɔ aɖoo nɖəla nɩ; abɔrɩ ɩ ana shem ʋtonu bana yiɖa waa: Đragon ma arana, aɖe wəɖa aɖi kulumi n'ayʋlʋ təb, anɖilaŋ bayarɩ baɖambana aɖe rəm. 4Na atɔɔ agɩshelu aƒʋr atən. n'abɔrɩ ɖragon ɖe ace atɩ yiɖe ʋsəmprə ana yɛɛ anyʋm ʋpi ma, aŋyɩɩ, nasaa ʋsəmprə ata nʋm, akur ʋpi ɖe kpaarɩ.5Na aŋʋm ʋpisoro, ʋpisoro ɖe, anaa naa paŋa ɩsamaa baŋunii n'ʋrukutɛmʋ. Na ba mama ataa ʋpi ɖe ace na Gaja sul, na ce na nɩ aŋyarɩboi laŋ. 6n'ʋsəmprə ɖe acu ace ʋteru ni, gaɖuu Gaja gacee akpeɖe ashee nɩ ma, na aɖa ŋkəŋə ba naa ɖəʋ nɩ halɩ ishile miili-nawanyɩʋ n'ɩshile ɩshiriu.7Na gʋtana gʋta alaŋ nɖəla nɩ. Malaɩka nɖee bana yɩɖa waa: Mikaɛl ma, aɖen na abaja, baɖe batɩce gʋtara na ɖragon, na ɖragon n'abaja ba ni gboo ba ɖe ba ti cə gʋtara na mikaɛl. 8Ama ɖragon n'abaja ba jɩ pɩ gʋtara kəbakɔɔ atɩ ŋə gaɖuɖaka alaŋ nɖəla nɩ na. 9Na ba pikil ɖragɔɔ abʋmbɔnɔ ɖe, ʋbu ɖooɖoo ɖo ka jaɖe, ʋri na ba na yiɖa jini kokoo ɩlɩlɩm yaa shedaanɩ, nɖee ana paa paa gatəna gaŋunii ma, na ba pikil pɩ aɖen na ɩmalaɩka mana ba rgə gatəna laŋ.10Na nrəŋə ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ ɖən ʋɖoo na laŋ alə waa: ŋyəmə nɖi nsono nkpa, naa ɩkashɩ, na gaja kagɩyarɩ n'ɩko aɖe nna akristo: Aɖʋwaa: bapiki nɖee ana ciu na atɩ basoro gaja kaŋyu gɩshilekɔnɔ na gɩjibɔnɔ nma, abəɖa.11Baji nɩ caacaa, Gaja kaaraŋkari akɔnɔ na galeiɩ batoŋo na laa səriya ma laŋ, ba bla kəba aɔlɔ baŋuro na kə ba sɔlɔ baŋuro na kə cuu bʋce na. 12Ga laŋ, alaŋ ɩɖa ʋcɩŋkərka nɩ, mbaɖee baɖa alaŋ ma gboo. Nɖi nci ka ashee gatəna na teŋku! Aɖʋeaa sheetaanɩ argə anyɩnasul n'ʋnyana ʋbʋmbɔnɔ, aɖʋwaa atʋwaatʋ kakɔɔ ayɔgɔ na.13Đragɔ ɖe aŋə waa: ba pikil nɩ abɛɖa gatəna laŋ ma, na atən ʋsəmprə nɖee aŋʋ ʋpisoro ma, aŋkəm. 14Na ba shee ʋsəmprə ɖe asaʋ abʋmbɔnɔ apra ata gɩsaʋja aca ʋteru nɩ gaɖuu ba cee akpeɛ ashee nɩ aɖa nŋkəŋ ba naa ɖəʋ nɩ, alʋwaatʋ kalʋwaatʋ n'alʋwaatʋ kaŋsaʋ ma,aɩŋ n'ʋbu ɖe.15N'ʋbuɖe awaaga bʋto ɖaa ntubɔlɔ mbʋmbɔnɔ ma, ʋsəmprə ɖe aŋkəm, na yɛɛ waa bʋtobʋjɩ ʋsəmprə ɖe. 16Na gatəra gapaɖa acam ʋsəmprə ala matən amən ntubɔlɔ mbʋmbɔnɔɩ ɖragɔɔ awəgə na yɛɛ na yɛɛ waa bʋkulo ʋsəmprə e ma. 17Nadragɔɔ acm n'ʋsəmprə ɖe ʋnyana, naa ce atɩ cə n'ʋsəmprə e abʋŋʋma kəbɛrɛɩ basaa atoŋo gaja kaalei na Yeesu asərɩ ya kʋlaʋ ma 18gʋtara
Chapter 13

1Na ace atɩ yiɖe teŋku kagɩyɩkɩɖɩ laŋ. na ŋkɔɔ aŋə abɔrɩ ɖən aɖoo teŋku nɩ ma, aɖe wəɖa aɖi kulumi n'ayʋlʋ təb, ayʋluɖe laŋ ayarɩƒu təb, adi kulumi ɖe laŋ baɖe ba ŋɔn ŋyiɖa nɖee nna ƒʋ ɩsəi ma. 2Abɔrɩ ɖe nŋə nŋə ma, aɖe da daa atabuyarɩ ma, anaŋa ɩɖe ɖa ɖaa abɔrɩ ɩba na yɩda waa: ursɩ ma, aganɔ gaɖe gaɖa ɖaa guuni aganɔ ma. Na ɖraagɔɔ ashee nɩ ɩkashɩ na aŋyarɩboi, n,ɩko ɩbʋmbɔnɔ.3Na nŋə anɖi nɖən, nɖe nɖa ɖaa bakənji nci ma: Ama ɖaa bakəŋjɩ bʋce ma, kanyʋŋkɔ nci. na gatəna gaŋunii kəbɛrɛ batər abɔrɩ ɖe aŋkə na jɛlɛ nɩ. 4Naa naa lee ɖragɔɔ ɖe bɔɔta na lə waa: ashee abɔrɩ ɖe ɩko; baɖe bate abɔrɩ nɖe gboo bɔɔta na lə waa: aŋa ƒanaka n'abɔrɩ nɖe aŋa naa sərs acəna nɩ gʋtara?5Na ganɔ gapɩ ashee nɩ ɖaa arɛ ma, abɔri ɖe aɖe tɩ kʋma aglɔ, naa naa ƒʋ ɩsəi; Bashee nɩ gana alee gəŋ halɩ ɩŋɔrɔ ɩshinyɩʋ ni nyɩʋ. 6Aɖetɩ ŋana aganɔ a lə bʋlei na kiɖe Gaja fɔɩ na lim Gaja kaŋyɩɖa, na Gaja kaaɖu ɖaka na mbaɖee baɖa Gaja su alaŋ ma.7Na bashee nɩ ganɔ acə na cɩrɩ cirɩ kəbɛrɛ gʋtana, naa ajɩ pɩ gʋtana.Na bashee nɩ ɩko ɩɖimi baŋunii laŋ, ɩsamaa baŋunii laŋ n'arɩəmə laŋ. 8Ŋkəŋ na, bɛre ɩ bada gatəna laŋ naa kəba ŋɔn bayɩɖa doo ɖulinya ʋsəbʋ nɩ ŋŋuro kagʋbɔ na gaja kaaraŋkori ɩ bafu ma, baŋunii baɖe bate lee abɔri ɖe bɔɔta.9Arɛ ɩ awəɖa atɔ ma, arəŋə gɩshɛebɔ. 10ɩta ji waa: ida waa batɩ ba kə ʋɖən na gapɔɔ shee bakənɩ. Nnyəmə na cɩrɩ cɩrɩ kəbɛrɛ bakara gayɛ atoŋo gɩshɛbɔ awəda ʋcine.11Ŋkəŋ na ŋkɔɔ abɔrɩ ɖən aɖoo na gatəna nɩ, aɖe wəɖa ayʋlʋ ɩnyɩʋ ɖaa nraŋkoro ma, naa naa lə bʋlei ɖaa ɖragɔɔ ma. 12Aɖe wəɖa abɔrɩ asəbaka a ɩko aŋyɩɩ, aɖe tɩ lee gatǝna gaŋunii kəbɛrɛ, baɖe batɩ lee abɔrɩ asəbaka ɩ awəɖa ɩnnyʋŋkɔ bʋce kaŋja naa nnyʋkʋ nɖe nci ma bɔɔta.13Aɖe tɩ lee maamaa ci kalesʋra nabiti kalesʋra, na lee ʋtonu ʋde tɩ rgə nɖəla nɩ alaŋ na pɩ gatəna laŋ, na pɩ gatəna laŋ,bɛrɛ bade batɩ kiɖe. 14Ade tɩ too ɩ abɔrɩ asəbaka ashee nɩ nalee na maamaaci kalesʋra na paapaa na gatəna laŋ kəbɛrɛ baŋunii abɔrɩ ɖe aŋyɩɩ, na lə bɛrɛ baɖa agatənaaŋn ma waa: ba cə ncitomo nɖoo ɖaa abɔrɩ ndee awəɖa bʋce kanyʋŋkɔ ɩ ba kə nɩ na akɔɔ aɖa ŋŋuro nɩ na.15Na ba shee nɩ ganɔ a lee ncitomo nɖe nlə bʋlei, naa ncitomo nɖe nlə bʋlei, naa mbaɖee kə ba na ee ncitomo nɖe bɔɔta na ma bakəpɩ ba cii. 16N'abɔri ɖe bɛrɛ, bapɩ laŋ baŋoro laŋ, bataŋja, bashɛrɛ, baɖɔ mpəla na mbaɖee baɖa ashee ba ɔ ma, bacam lamba banyɛsono na babʋyɛkokori laŋ. 17Kasaa ɖe arɛ nɖee kawəɖa lamba ɖe na ma, karɛ kaashi na kaa yala na, na kawəɖa abɔrɩ ɖe alamba na, lamba ɖe ʋnina gəŋabɛrɛ ɖe aŋyiɖa.18ɩsim gɩ ʋyɔʋ, arɛ ɩ awəɖa gʋƒaŋa ma, alee ŋkɔnta abɔrɩ ɖe aŋyɩɖa.Aɖʋwaa: arɛ ɖən aŋyɩɖa ŋjɩ na ka gʋ ya 666 ɩkoloŋ, koloŋ, koloŋ.
Chapter 14

1Nta na kiɖe ma, naa ŋə Gaja kaaraŋ kori ade yiɖe siyɔɔ kagʋbʋm la aɖe nna bɛrɛ ɩmiili ɩshɩnʋn-nɩ-shinyɩʋ-nɩnan mbaɖee baŋɔn aŋyida na ayar aŋyɩɖa babʋy ekokori laŋ ma. 2Na nrəŋə nɖəla nɩ ʋwələ ɖən ɖaa gatubʋmbɔ na ga na tugo ma, ɖa ara ana kuro kəŋkəŋkəŋ ma; ʋwələ ɖe ʋɖe ɖa ɖaa ba na kə jɛŋjɛlɛ ma.3Baɖe ba tɩ yɩɖa ntulo nƒolɩ ŋyariboi sul na ŋŋuro baja ba nan sul.ʋɖən kaacaa asəra acere ntuloŋɖe ayɔ njɩ na, na kɩ lee bɛrɛ ɩmiili ɩshɩnʋn-nɩshɩnyɩʋ-nɩ-nan mbaɖee bashɩpɩ alam atən ma na. 4Ba nɩ pɩ gəŋ bɛrɛ ɩ kə ba tɔɔ balɔ akpa ajɩwa na basəmprə na ma, aɖʋwaa kə ba yɔ ʋsoro na kə ba yɔ ʋsəmprə na, baɖe batɩ kʋn Gaja kaaraŋkom na ce baa ŋka na. ba shɩpɩ bɛrɛ bagi cɩɩca nɩ, ɖaa bʋkɔ bʋsəba ka ma, ashee gaja na garaŋkori; 5Na ba bʋnɔ nɩ kə ba na lee ɩsəi na, gawaka na ma kaa ɖa na pɩ na.6Na nŋə malaɩka afɔlɩ aɖe toŋo babaarʋ asoŋsono nɖee kawəɖa gayala na ma, na kʋl na shee bɛre baɖa gatənalaŋ ma, nashee ɩsanaa, ɩɖɩni, ɩkrə ɩŋunii, n'arɩcəmə. 7Aɖe tɩ lə n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ waa: baaŋa a uu Gaja akʋma nɩ, aɖʋwaa: ɩkəma kalʋwaalʋ, akpaboŋo; lee ma bɔɔta nɖee alee nɖəla, na gatəna, na teŋku, na atoi ɩɖa gatənalaŋ ma.8Na malaɩka anyɩʋtaja atən, na lə waa: aƒəda, babɩlɔɔni abʋmbɔnɔ,atɔɔ agɩsəna a ka lesʋra kabʋkana akəŋəisamaa ma!9Na malaika aniutaja atr, na lə n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ waa : ɩta jɩ waa ʋɖən atɩ lee abɔrɩ na acitomo bɔɔ ta, shee korɛ acam lamba ayikoro laŋ na agʋnyɛ sono laŋ. 10Naa karɛ anyem gaja kʋnyana ndee bakpede nɩ kəba cəkla akɔɖən aɖʋ gakupi nɩ na ma. Naa anaa anaa jɩ ɩshɛɩ ʋtonu nɩ, cɩrɩcɩrɩ kɩ malaika mana baŋyɩɩ na garanŋkoria baŋyɩɩ.11Mbaɖee ba na lee abɔrɩ na ancitomo bɔɔta ma, n'arɛɩ acəm alamba kaŋyiɖa ma, kə baŋʋra na kɩwaɖa ʋshɩle na, kɩwaɖa gɩjibɔŋɔ na, bɩshɛɩjɩka kɩyɔ ɩnu naa boɖo alaŋ na bʋja bʋja. 12ŋgaɖe gatɩ lige cɩrɩcɩrɩ kəbɛrɛ ɩ batoŋo gaja ka gʋpo ma, bakaragayɛ atoŋo gɩshɛbɔ awaɖa na Yeesu ʋcine .13Na nnəŋə ʋwala ɖən alaŋ nɖəla nɩ, na la waaŋɔn nɖi nsono ashee nbaɖee bana cɩ na nɖiyar aŋyiɖa ma, ŋgaɖee ŋŋʋro nlə ma nagəŋ naa baŋʋra bantəma balee ma nɩ aɖʋwaa: Ba lesʋra ɩtɩɩ yola pɩ.14Ntaa nakiɖe ma, naaŋə nɖəla nfɔnɔ nɖəla nɖe nɩ ʋɖən aɖe səncən ɖaa arɛ ʋpur ma, anɖilaŋ ŋyarɩfu wura kaŋja nɖe ntər anɖilaŋ, aɖetoŋo gawəkrə. 15Na malaika ɖən aɖoo ʋnyiŋʋ kaafala nɩ akuro n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ na lə nɖe asə nɖəla nɩ ma, waa: kəwə akaa wəkrə akər aɖʋwaa ahʋwaatʋ akpa boŋo, adʋwaa gatəna gaŋunii kayɔkɔ ɩkpər boŋo. 16Nanɖee asə nɖəla nɩ ma, anyɩn agawakrə gatəna laŋ na ba kər baa mʋ nʋ gatəna laŋ.17Na malaika afɔlɩ aɖoo ʋnyiŋu kaafala alan nɖəlanɩ atoŋo gawakrəɩ gasaŋ gɩshɛbɔ ma. 18Na malaika ndee awaɖa ɩko ʋtonu laŋma, aoo sara kantono nɩ, na lə na ndee atoŋo gawakrə asaŋka ma n'ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ waa: nyɩm akawakrə gasaŋka naa akər acacaʋɩ ɩkim.19Na malaika akəʋ agawakrə gatəna laŋ. Naa akər gatəna laŋ kayɔkɔ ɩŋunii akəw gaja kʋnyana katasa nɩ. 20Na ba bəɖa tasaɖe mpa kaŋkəm: nakɔnɔ ɩɖoo tasaɖe nɩ ciɖe halɩ nsukobabʋce , naciɖe halɩ ɩmɛla miili n'ɩshikoloŋ.
Chapter 15

1Na ŋkɔɔ aŋə nɖəla maamaaci abʋmbɔnɔ afɔlɩ acəm ʋkiɖu; ɩmalaɩkakulumi, baɖe batoŋo anyʋŋkɔ asʋra kulumi ɩkəŋja ba nɩba ce naa Gaja kʋnyana ʋlee.2Na nŋə akɔɖən daa gbɔ gʋtobyar ma, ɩɖe cəkla n'ʋtonu, mbaɖee bajɩ abɔrɩ ɖe na acitomo na aŋyiɖa caacaa ma, bayiɖe təŋkugʋbɔ gʋtoloyartaŋ atoŋo Gaja kayʋʋlʋ sɩnka.3Baɖe batɩ yɩɖa Musa Gaja katəŋleeja antuto na lə maa: Akaləsʋra ɩsəŋkəlapaa n'acəm ʋŋən Gaja nɖiyar ɩkashɩɩŋunii yari akɩŋyɩŋca itəŋə alee ya, ɩsama baŋunii bagɩyarɩ yar! 4Aŋa na kaacuu akɩakʋma akɩŋyɩda na? aɖʋwaa akɩ nɖənɖən alee ka cɩrɩ yar. Ɩsamaa baŋunii shee bapɩ atɩ kur atən akiŋyɩɩ, aɖʋwaa akalesvra ɩsoŋsono ʋlaaɩ aƒaŋa.5Gani kaŋkəm ntaa aŋgayɛ akiɖe ma, n'aŋə ʋnyiŋu kaafala alaŋ kaaja, gaɖuu səriya kaɖakaa aɖa ma, ɩɖe tine nɖəla nɩ. 6Na Malaɩka kulumi mabaɖee batoŋo anƴʋŋkɔ asʋra kulumi ma, baɖoo ʋnyiŋu kaafalanɩ, akara ɩtoko bapiɖe piɖeka naa arum ɩbɛlɛtɩ wura kəbaja barɛŋɛ laŋ.7Naŋŋurobaja banan bʋɖən ashee ɩmalaɩka kulumi baɖe ɩkɔɔpʋ kulumi wura kabaja Gaja ɩgaɖa ŋŋuro bʋja bʋja ma, ʋnyana ʋɖe rəŋə ɩkɔɔpʋ baɖe nɩ. 8N'ʋnyɩŋu kaafala alaŋ kaaja garŋə ɩyʋ, Gaja kʋkʋmʋ n'ɩkashɩlaŋ; ʋɖər kaasəra akɔɔ akpa ʋnyiŋu kaafala nɩ na, hal anyʋŋkɔ asʋra kulumi nɖee ɩmalaɩkakulumi batoŋo ma, ɩlee.

Chapter 16

1Nanrəŋə ʋwələ ʋbʋmbɔnɔ ɖən ʋɖoo na ʋnyiŋu kaafala alaŋ kaaja nɩ, ʋɖe tɩ lə unalaɩka kulumi kʋlama, ace atɩ fʋr Gaja kʋnyana kɩkɔɔpʋ kulumi gatəna laŋ.2Na Malaaɩka asəbaka ace atɩ fʋ akɔɔpʋ gatəna laŋ. Na nnyʋŋkɔ mbʋmbɔnɔ nɖən nrɩ bɛrɛɩ ba wəɖa abɔrɩ alamba nalee nɩ bɔɔla nacitamɔ ma.3Na malaɩka anyɩʋlaja ace atɩ fʋn aja kɔɔpʋ teŋku nɩ. Na təŋku abʋto bʋpra akɔnɔ ɖaa ʋkuro akɔnɔ mɔ, nayɔkɔɩ ɩɖa təŋku nɩ ma, nayɔkɔɩ ɩɖa təŋku nɩ ma, ɩnyunii ci.4Nariutaja aƒʋr aja kɔɔpɔɔ atoɩ ɩɖagatəna laŋ ma, atubɔlɔ ɩŋunii ɩpra akɔnɔ. 5Na nrɛŋə bʋlo ka malaɩka ana lə waa: ʋtəŋə, akɩe ʋɖa nacee aɖa ma; ʋlee cɩrɩ cɩrɩ yar, aɖʋwaa: Ʋcim ɩkəma ɖe. 6Aɖʋwaa: Ba pala akəbatəŋleeja cɩnɩ cɩrɩ kəbaja na annabi mana bakɔnɔ ɩfʋr atən, galaŋ na ʋshee pɩ akɔɔnɔ waa banyein: Basəmba nyem. 7Na nrəŋə saraa kantomo nlə waa: lɩŋ nɖiyar Gaja ɩkashɩ ɩŋunii yar, akɩkəma ɩlee ya atəŋə.8Na Malaɩka anan taja afʋr aja kɔɔpʋ ʋshilèlaŋ n-ʋshilè ʋpra ɖaa ʋtonu ma, nashɩ bɛrɛ; 9N'ʋshilè kanjisʋɖa nshɩ bɛrɛ nasəŋa səŋa pɩ, ŋkəŋ na basəba na kiɖe laŋ ma, na babla kəba fʋba nɖawa akʋma Gajana.10Malaɩka anʋtaja ace atɩ aja kɔɔpʋ abɔrɩ ɖe aŋyarɩbɔi laŋ. N'bɔrɩ ɖe agayanɩtəna gashee ŋkɔmo kpataa bɛrɛ baɖɛ batɩ fəɖə fəɖə banʋkɔkɔ na bɩɖanʋ ɩɖetɩyor pɩ. 11Ŋkəŋ na bɛrɛ na lim Gaja gaɖa alaŋ laŋ ma, aɖʋ waa: Anyʋkɔ na kaayorɔ ɩ ɩnacaarɛɛpɩ malaŋ ama, babla kə bafʋba balesʋra ɩbɔnɔ na.12Akoloŋtaja ace atɩfʋr akɔɔpʋ efrataa kaato bʋmbɔnɔ nɩ, nakabʋto bʋ mər, naa bapɛmpɛŋɛ ʋnyɩŋca ashee bayarɩɩ badoo nagakalaŋ apɩma. 13Na nŋə ɖragɔɔ n'abɔrɩ, ncsəi kannabi babʋnɔ nɩ aŋŋuno ɩbɔnɔ riu ɩɖe ɖa ɖaa aromo ma. 14Ɩɖe lee aŋŋuno ɩbɔnɔ ɩ ɩnalee maamaaci kalesʋra ma, aŋŋuro ɩbɔnɔ ɖe ɩɖetɩ ce gatəna laŋ kabayanɩ sul, na wala pɩ na saa na Gaja ɩkashɩyar ʋshilé bacə nanɩ gʋtara.15kiɖe ma atiya, ntʋ na pɩ ɖaa apɩtɩrɩ ana pɩma nɖi nsono ashee nɖee ana tʋŋa agʋlɔ, ka pa la ɩtaka bakpa ajɩwa na ma, naa apatɩ sara ŋkɔlɩ ba ŋə aŋkɔlɩ gɩcifala gɩkpa nɩ na. 16Na bawala pɩ ace na gaɖuu bana yɩɖa Hebnə kagɩkrə waa: armageɖɔɔ ma.17Malaɩko kulumi kaja afʋr aja kɔɔpʋ alaŋ alaŋ gʋsərə nɩ, n'ʋwələ ɖən ʋɖoo ʋnyiŋu kaafala nɩ nalə waa: ɩlee hoŋo! 18Gaɖu gaɖe gatɩ mɩlɛmɩlɛ, ara asʋra asʋra ɩɖe tɩkuro, gatəna gaɖe galɩtar, ʋtar ɖe ɖaa ga na tar ma, ɖoo ɖaa arɛ aɖa gatəna laŋ ma, kaatar gəŋ ayɔ na. 19Na mpabʋmbɔnɔ nyʋga yʋga akpala ɩriu, n'ɩsa maa basaaka bapa ɩfəɖa, na Gaja galige babilɔɔnɩ laŋ, asəla nɩ ʋnyana ʋbʋnbɔnɔ kabʋka na.20Nabʋtənaɩ bʋto bʋsər bʋkaɩ mabʋliŋe kəbʋlkɔɔ$$$ aɖa na, abʋnʋ gboo kɩkɔɔ aɖa na. 21Na gɩcitalʋ gɩʋmbɔnɔɩ gɩdʋr ka gɩɖoo n'alaŋ nɖəla nɩ afəɖa bɛrɛ laŋ; Na bɛrɛ basəba na kide Gaja fɔɩ nalim Gaja, adʋ gɩcilalʋ gɩɖe kanyʋkɔɩ gɩ na ma ma laŋ Aɖʋwaa ɩ lee nnyʋŋkɔ mbʋmbɔnɔ njɩ.

Chapter 17

1Na unalaɩka kulumi bʋɖǝn nɖee atoŋo ɩkɔɔpʋ kulumi ma apɩ atɩ na lǝ n;am waa: Pɩ naa maƒaŋa akɩ ɩkǝmaɩ bacǝm na ayee yee ka abʋmbɔnɔɩ asǝ ato laŋ ma 2Gatǝma gaŋunii kǝbayarɩ babɔnɩ na atɔɔ agyee yee kǝnta kabʋkana a kǝŋǝ bɛrɛ ɩ baɖa gatǝna laŋ ma, ba Shi.3N'taa amʋ ŋŋuro n acena ʋteru nɩ, na nŋǝ ʋsǝmprǝ ɖǝn asǝ sbɔrɩ arana ɖǝn laŋ, awaɖa ʋkiɖufʋɩ kayɩɖa tuutuuma, aɖe waɖa aɖi kuluni n'ayʋtɩ tǝb. 4Ʋsǝmprǝ ɖe aɖe kara ayɔkɔ ɩrana, aɖe ɖʋ wuna ʋkatala kɩ, Shishiri na kɩ Shipi apɛmpɛŋɛ agʋlɔ. Aɖe toŋo kɔɔpʋʋ wura kaja, Ajɩwa, n'ɩbɔnɔ, n'agʋyee yee kalesʋra ɩɖe riŋǝ kʋpʋ ɖe nɩ. 5Agayɛkokori laŋ nabaŋɔǝn ŋyɩɖanɩ nɖe nɖee ashiiri kaŋyɩɖa; babilɔɔnɔ, abʋnbɔnɔ, bayee ka na gɩsǝna kalesʋra bagʋna.6Nanŋǝ ʋsǝnprǝ ɖe aɖe Cɩrɩ Cɩrɩ kǝbɛrɛ na Yeesu asǝriyabaja bakɔnɔ ashi. Nŋǝ nɩ ma, n'ɩkpa amʋ biti. 7Na Malaɩka alaba amʋ waa: Mʋlaŋ na ʋkpabiti? ntɩ ma lǝ akɩ ʋsǝmprǝ ɖe ashiiri n'abarɩ ɖe asǝalaŋ awaɖa aɖi kulumú n'ayʋlʋ tǝb ma.8Abɔrɩ ɖe ʋna ŋǝ waama, kakɔɔ aɖa na. Ataatɩ ɖoo na gkulu gʋbʋmbɔnɔnnɩ, naa aceʋliunɩ. Bɛrɛɩ baɖa gatǝna laŋ naa kǝba baŋɔn bayɩɖa ŋŋuro kagʋbɔ nɩ ɖoo ɖulinya ʋsǝbʋ nɩ ma, bata naa ŋǝ abɔrɩ ɖe ɩtɩ lee pɩ maamaaci, aɖʋwaa abɔrɩ ɖe acee ɖa, na kakɔɔ at ɖa na, n'akɔɔ aɖoo acǝŋǝ malaŋ.9Ŋgaɖe galee nɖe awǝɖa gʋfaŋa awǝɖa ʋyɔʋ ma, aɖi kulumiɖe, ɩni nɩ gǝŋ abʋnʋ kulumi nɖee laŋ ʋsǝmprǝ ɖe as ma. 10Kaashɩ na gǝ acǝŋǝ waa: Bayarɩ kulumɩ: Banʋn ba ƒǝɖa boŋo, ʋɖǝn aɖe, nɖee asaa ma, kaka na p na alwaatʋ asaa cei.11N'abɔrɩ ɩ abʋja ɖa naa kakɔɔ atɩ ɖa na ma, ʋnɩ na gǝŋ gyarɩ gʋriutaja, alee bayarɩ kulumi nɩ kʋɖǝn atɩ ce atɩ li.12Ayʋlʋ tǝb ɖe ʋŋǝ ma ɩ ni nɩ gǝŋ bayarɩ tǝb kǝbaka na cam gɩyarɩ na, ama, batɩ batɩ shee pɩ ɩko ɖaa gyarɩ ma, gakɔŋɔ gaɖŋkɔnɔ aɖe nna abɔrɩ ɖe. 13bawǝɖa gƒaŋa gʋɖǝŋkɔnɔ kʋ, batɩ bakɔɔ na b'ɩko na b'kashɩ ashee abɔrɩ ɖe. 14Batu ba cǝ na Gaja kaanaŋkori gʋtana, na garaŋkori gboo ga cǝ na pɩ gʋtara ajɩ pɩ aɖʋwaa: Alee ka nɖiyar banɖiya na bayarɩ baya, mbaɖee bayɩɖa pɩ ma, na mbaɖee be laa pɩ aƒǝlǝ na mbaɖee bayiɖe gshɛbɔ nss bs ɖs ns Gaja kaaraŋkori ma, banɩ gboo batɩ bajɩ gʋtara.15Na Malaɩka alǝ amʋ waa: Atobɔlɔ nɖee ʋŋǝ ʋsǝmprǝ ayeeyee ka asǝ ɩ laŋ ma, ɩni nɩ gǝŋ, ɩsamaa tuutuuma arɩkrǝ, arɩcǝmǝ, n'ɩkrǝ tuutuuma.16Abɔrɩyʋlʋ nɖee ʋŋǝma, n'abɔrɩ batɩ ba ŋo ʋsǝmprǝ ayeeyee ka, na akǝnɩ aƒɔɖɔ ayɔkɔ asaa nɩ ŋkɔlɩ aƒatǝr nɩ ajɩ antaŋkɔ, atǝw nɩ ʋtonu. 17Aɖʋwaa: Gaja gaɖ ka pɩ balee gʋƒaŋa gʋɖe gǝŋ. Baman gʋƒaŋa gʋɖɔŋkɔnɔ, naa bakɔɔ na bɩyar ashee abɔrɩ ɖe, talɩ agaja kaalei galee.18Ʋsǝmprǝ ɖe ʋŋǝ ma, ʋni na gẹŋ mpabʋmbɔnɔ nɖee njɩ gɩyar, gatǝna gaŋunii kǝbayarɩ laŋ ma, na gǝŋ.

Chapter 18

1Gani kaŋkəm na nŋə malaɩka ɖən angə n'alaŋ aɖe wəɖa ɩko ɩbʊmbɔnɔ, na ʊkʊmʊ ʊkaɖa ɖulinya aŋunii. 2Nàkuro n'ʊwələ ʊbʊmbɔnɔ, na lə waa; Aƒəɖa aƒəɖa Babilɔɔvɩ abʊmbɔnɔ aƒəɖa, apra gaɖuu aŋŋuro ɩbɔnɔ ɩnaa ɖa ma apra aŋŋuro ɩbɔnɔ kaaɖu ƒərə ka, gaɖuu ɩsaʊbabɔnɔ ba na wala na ɖa ma; 3Aɖʊwaa: ɩsamaa ba nyem ʊnyana n'gɩsənakale sʊra kabʊkana, na gatənalaŋ kəbayarɩ ba tɔɔ balɔ a lee agɩsəna kalesʊra, na gatənalaŋ kəbaƒal lee ja bawəɖa na nɩ arisiki n'ɩkashi n'abʊ cəma4Na rrəŋ ʊwələ ʊƒɔlɩ ʊɖoo n'alaŋ na lə waa: Ɖoo ma, agɩcɩɩca amasamaa, naa ambɔnɔ mpaaa ti waa anyɩn na, naa anyʊkɔɩ ɩnu wəɖa nɩ ma, ɩpaa kəna nyən na. 5Aɖʊwaa: ambɔnɔ nyɔgɔ yɔgʊʊ halɩ aboɖo alaŋ nɖɩ anɩ, na Gaja galige ambɔnɔ laŋ. 6səla maɩ, bʊkɔɩ all ma, səlamanɩ kakalanyɩʊ kɔɔpʊ nɖe ni aƒʊr ma, ƒʊr ma kakpalanyɩʊ ashee nɩ.7Akʊma agʊlɔ, aɖʊ agʊlɔ ɖarja nɩ naas'hɛɛ man akara nɩ bʊce. Aɖʊwaa: Atɩlə agɩƒolunɩ: waa, nsəsə ɖaa gʊsəŋnarɩ ma lee ʊkoŋkana, nakə ma səbʊce ayɔna. 8Galaŋ anii ʊshilè ʊɖɔŋkɔnɔ n'anyʊŋkɔ ɩwəɖa nɩ, bʊce, bʊsəka, akɔwɔ, naa ʊtonu ʊshɩ nɩ. Aɖʊwaa: Nɖiyar Gaja ɩ anayɛɛ cəm na nɩ ɩkəma ma, awəɖa ɩkashɩ.9Nkə na gatəna laŋ kəbayanɩ ɩbatɔɔbalɔ aɖʊ n'agɩsən lee kakalesʊr n'abʊcəma ma, batibakar agakona yu, na beleŋǝhialaŋ, bataŋǝ antombʋra kɩyɔ ɩtoŋo alaŋma. 10Naa bacuu ayiɖe goɖulɩŋka, nakpa asampǝna gʋlesʋra guɖe gʋpaa wǝɖa pɩ no, naa ba naa lǝ waa: Maŋjanɖiŋcika nɩɩ gǝŋ; Maŋjanfincikanjɩ. Babilɔɔnɩ, mpámbʋmbɔnɔ, ɩkoshɩ kampá. gakɔŋkɔŋɔ gafɔŋkɔnɔ nɩ n'akʋtɔ gʋbɔka gʋ kpa.11Naa galǝna laŋ kǝbafa leeja bakana gako na yu asǝ bʋce, 12Babilɔɔnɩ laŋ, aɖʋwaa ʋɖǝn kakɔɔ na shɩ bagʋfala kayɔkɔna. Bacayɔkɔɖǝn gǝŋ ɩwura, ɩtanɩ karʋkɔ, atala wur kɩja, ɩshɩpiɩŋǝrǝ, akuro ɩsoŋsonam akuro ɩnana, akuro ɩpieɖepiɖe ka, ayo asʋra asʋra nɖee ɩnakamɩshɩ ma, n'ayɔkɔ asʋra asʋra, abʋmʋnyǝwǝ kayɔkɔ, ayo asʋra asʋra ɩbalee na ayɔkɔ ŋǝrǝ ma, nɖeeba lee na ɩkaraʋ ma, nɖee balee na arʋkɔ ma, 13Sinamɔm katʋlaarɩ, aromaatɩ kaja, ɩtʋlaarɩ baŋǝrǝ ɩtʋlaarɩ bawǝka, bʋkana, bʋshi, ʋnarɩ ʋsoŋsono Bafoboɖo kʋnarʋ, ɩna, ɩborɩ, ɩsuko, ɩsukokulɔɔre, Bonɩsǝmprǝ na basoro balɔ.14Ɩyupiɩ akɩŋŋuno ncɔɔ asalama, ɩstɛɛ, nɖee ɩleeɩŋǝnǝ ma, ɩli kaakɔɔ aŋǝɩna.15Bayɔkɔ yalajaɩ bawǝfa nakɩ arisiki ma, bace atɩ yiɖe ɖooɖoo, nacu asampǝna waa: wahala ɖǝn upaa tɩ wǝɖa pɩ na, Batɩ banaa yu asǝ bʋce, 16Naanaa lǝ waa: Nɖincika, mpa bʋmbɔnɩ ŋkara ayɔkɔ ɩŋǝrǝ ma, akuro ɩrana, ɩpiɖepiɖe ka, akara wura kayɔkɔ nawura katala asʋr a asʋra, nɛ Shii ɩŋǝrǝ ma, gakɔŋkɔŋọ gaɖɔŋkɔnɔ nɩ, akamaana aŋurii apra fɔl 17Mbaɖee bana bʋr ayifoi ɩbʋmbnɔ ma, mbaɖee ba na ɖabʋtoʋ nace baa ŋkana ma, mbaɖee balee batuɖaja babʋmbɔnɔ, nalotǝŋku ma, batɩ bayiɖe gaɖulɩŋka,18Bata ŋə antobʊranakɩyɔ ɩtoŋo alaŋ ma; Batɩ ba naa kuro na lə waa: Mpa mpaŋa nƒana ka n'ampabʊmbɔnɔ nɖe? 19Nabakulo npʋrʋkɔ aɖʋ baɖilaŋ, nayu asǝ bʋce nakura nalǝ waa: Nɖincika nɖincɩka mpabʋmbɔnɔ ɩ mbaɖee ba wǝfa ayifoi ɩɩbʋmbɔnɔ teŋku laŋ awǝɖa ná mpa nɖe anisikima, gakɔŋkɔyɔ gaɖɔkɔnɔnɩ mpra fɔɩ. 20Nɖǝla nɩ kǝbaja anyɩnʋcire ʋkǝr mpanɖe laŋ, anyɩnɩ ɩlee Cɩrɩ Cɩrɩ kǝbɛrɛ ma, Batǝmka, Anabi ɖa ma ʋcŋkrkanɩ. Aɖʋwaa: Gaja ga cǝm ɩkǝma akaŋa anyuɩ boŋo.21Nkǝŋna Malaka ɩkashayar ɖǝn atɔɔ ntala nɖee nɖa ɖaa, nkpala nnyaŋanáyɔkɔ ma, akǝʋ teŋkunɩ naa lǝ waa: Gaŋci bataa Babilɔnɩ mpabʋnbɔnɔ akʋ n'ɩkashɩ amɩɛ, kǝba kɔɔ aŋǝni ayɔna. 22Kǝba kɔɔ arǝŋǝ bacǝmcǝr ja bantogi akqqɖu ayɔna ɩkʋlʋ sɩnka ayʋlʋ sɩnka, kǝbakɔɔ atǝma na gʋnyɛ kaleeja ayɔna, kǝbakɔɔ arǝŋǝ bakpal ka kabantogɩ akaɖu ayɔna.23Ƒɩtɩlakaakɔɔ akaɖa ŋkomo akaɖu ayɔna, aɖʋwaa: Ʋtɔɔ akusokadesʋra apaapaa na gatǝna laŋ kǝbayayabja. 24Aɖʋwaa: Agaɖuji annabi mana na cɩrɩ cɩrɩ kǝbɛrɛ na mbaɖee bakǝ pɩ ba Ci ma, bakɔnɔ ɩƒʋʋr.

Chapter 19

1Kaŋkǝm na nrǝŋǝ samaa abʋmbɔnɔ ɖǝn ʋwǝǝ ʋɖoo n'alaŋ ma, na lǝ waa: Aleluya atɩɩkoyar Gaja, aje nɖinsono, n'ɩʋkʋmʋ, n'ɩkashɩ, 2Aɖʋwaa: Ɩkǝma ɩlee ɩja nɩ, atǝŋǝ: Acǝm na ayeeyeeka abʋmbɔnɔ ɩkǝma atɔɔ agɩsǝna kalesʋra awa gatǝma gaŋunii, ɩkoyar sǝla abatǝŋlee jabakɔnɔ ɩ ba cʋr ma kuɖa.3Nabakɔɔ a lǝ acǝŋǝ waa; Aleluya. ayeeyeekaɖe antombʋna kɩ yɔ, ɩtu naa boɖo alaŋ bʋjabʋja 4Na baŋono baŋono n'aŋŋuro baja banan balrgǝ bayarɩ boi laŋ akúratǝn alee Gajabɔɔta alǝ waa: Ami, Aleluya5N'ʋwǝlǝ ɖǝn ʋɖoo na yarɩboi laŋ alǝ waa: Anyɩnɩ ɩlee' abatǝŋleeja ma, kʋma ma, at'ɩkoyar bapilaŋ baŋono laŋ6Na nrǝŋǝ ʋwǝlǝ ʋbʋmbɔnɔ ɖǝn, ɖaa gatubʋmbɔnɔ ganatogo ma, na lee ɖaa ara ana kuro ma, ʋɖe tɩ lǝ waa: Aleluuya, Atɩnɖɩyar Gaja kashɩ iyunii yarcacam gɩyarɩ ɖɩŋunii.7Baaŋa ata ʋciŋkǝnka n'ʋjaŋ nɩ, na kʋma nɩ, aɖʋwaa akpeɖe ttiye ashee Gaja kaararŋkori, na aŋgo akpeɖe agʋlɔ, 8Na ba kana nɩ, ɩtoko baŋǝrǝ bapiɖe piɖe ka gɩshe bɔ, ʋtoko bapiɖe piɖe ka ɖe nɩ gǝŋ alesʋra soŋno ɩ ɖe Cɩrɩ Cɩrɩ ma.9Na Malcɩka alǝ amʋ waa: Nɔn, nɖiɩsono ashee mba ɖee ba yɩɖo pɩ Gaja kaaraŋkari kajɩŋgaarɩ ma, Na alǝ amʋ waa: Bʋlei mbʋɖe bʋlee Gaja yayar abʋlei bʋ. 10Na ŋkur atǝn nayo malee nɩ bɔɔta ma, na alǝ amʋ waa: paa lee gǝŋ na, Amʋworʋ n'akɩ gɩna lee ntǝma n'akǝbawor basaaka Yeesu asǝriyabaja. Lee Gaja bɔɔta. Aɖʋwaa Yeesu asǝriya alee annabi mana baŋŋuro nji.11Na nŋǝ nɖǝlantine, n'asukofɔnɔ aɖoo. Nɖee aboɖo alaŋ ma, baɖe batɩ yɩɖa nɩ waa: Ɖeiɖei n'ja yar, aɖetɩ Cǝm ɩkǝma na ɖeiɖei. 12Ɩnɩyine ɩɖetɩpiɖe piɖe ɖaa ʋtonu ma; Anɖi laŋ ayarɩfu asʋra asʋra ɩɖe tǝr, nabaŋɔn ŋ yɩɖanɖǝn alaŋ ʋɖn kaasǝra ayɔ atʋr ŋyɩɖanɖe na, ma kɩlee agɩlopi na, 13Aɖe kara tokoɖǝn akɔnɔ ɖe wa nɩ. Baɖe batɩ yɩɖa nɩ waa: Gaja kaalei.14ɩsɔja ɩ baɖa alaŋ ma, bari gboo baboɖo ɩsukobafɔnɔlaŋ akara ayɔkɔ ɩfɔnɔ Cɩrɩ Cɩrɩ kɩja atǝr aŋkǝm. 15Aganɔ nɩ gapɔɔ galamaka bʋyɛ bʋnyɩʋ kaaja gaɖe gatɩ ɖoo ncǝnɩ samaa gʋtara, Aɖetɩ paŋ ɩsama n'ʋyarɩ rukutǝmǝ naa naa nyɩ na Gaja ɩkashɩyar ʋnyana. 16Baɖe ba ŋɔn atoko n'agʋsɔ laŋ waa: Bayarɩ baya na nɖiyar banɖiyar.17Na nŋǝ Malaɩka ɖǝn aɖǝ yeɖe ʋshile laŋ. N'akuro n'ʋwalǝ ʋbʋmbɔnɔ, waa: Pʋsapubʋnata na gaja ma, bʋŋunii wala ma apɩ atɩ jɩ agaja kajɩŋgaarɩ, 18Naa ɩjɔ bayarɩ bantaŋkɔ, ɩjɩ ɩ sɔjakaɖibaja bantaŋkɔ, ɩjɩ ɩkashɩbaja bantaŋkɔ, ɩjɩ isuko na mbaɖee bana boɖo pɩ ma bantaŋkɔ, mbaɖee baɖa ashee balɔ ma, bapi na kǝba ŋno.19Ŋkəŋ na abɔrɩ na gatəna laŋ kəbayarɩ, na bɩsɔja bawala na yɛɛ ba cə gʊtana na nɖee asə asuko laŋ aɖe na ɩsɔja ma. 20Nabari abɔrɩ na annabi ɩsəɩyar, nɖee alee maamaaci kalesʊra abʊrɩ aŋyɩɩ ma, apaapaa ka mbaɖee ba cam abarɩ naa lee bɔɔta ncitomo ma. Na baa kəʊ banyɩʊ baɖe ʊtonu na mmɛmpəna nɩ.21Na ba kə basaaka na gapɔɔɩ ganaɖoo na nɖee asuko laŋ ma aganɔ nɩ; Bʊsapi bʊɖw bʊtiji bantaŋ kɔ.

Chapter 20

1Kaŋkəm na nŋə malaɩka ɖən argə n'alaŋ ma, aɖe toŋa gʊkulu gʊbʊmbɔnɔ kasaaƒɩ n'ɩwɔrɔ abʊmbɔnɔ agʊnyɛ nɩ. 2Na ari ɖragɔɔ, ʊbubʊmbɔnɔ ɩ, ba na yiɖa waa ɩbiliishi yaa sheetaanɩ ma, akʊr nɩ uwɔrɔ halɩ bʊja miili. 3Akəʊ nɩ gʊkʊlu nɩ, arim anana alaŋ naa apaa kɔɔ apaapaa ɩsamaa na, halɩ bʊja miili bʊfəl kaŋkəm na ba laa ni, alʊwaa ajala ɖən cəi.4Na nŋə ayarɩ boi na mbaɖee basə ɩlaŋ ma, bashee pɩ ɩko waa ba cəm ɩkəma. Na ŋkɔɔ aŋə mbaɖee, ba pɩ alaa baŋŋuro Yeesu agalei laŋ na Gaja kaalei laŋ ma, na mbaɖee kə ba lee abɔrɩ na ncitomo bɔɔta na kə ba saŋkɔɔ acam lamba babʊyɛkokor laŋ na banyɛ laŋ na ma, bakɔɔ aŋənə api ŋŋuro nɩ, naa baɖe n na kristo bajɩ gɩyarɩ malɩbʊja miili5Bakonoɩ ba saa ma, kə ba ŋənə na, halɩ bʊja miili. ʊŋənu, ʊsəbaka na gəŋ. 6Nɖinsono na cɩrɩcɩrɩ ashee mbaɖee basəba aŋənə ʊŋənu ʊsəbakaɖe ma Bʊce bʊnyɩʊtajaka bʊ kɔɔ akə pɩ na; Ama, batɩ bapra Gaja na kristo bábà saraalaaja naa na pɩ ba ɖa gɩyarɩ nɩ halɩ bʊja mïili.7Bʊja mïili ɖe bʊtaƒəl, batɩ balaa sheetaanɩ sarka nɩ. 8Ata ɖoo, ataa ce atɩ paapaa gatəna kɩlkalkɔɛɩnan nɩ kəbɛrɛ Gɔɔgna Magɔɔg, awala pɩ akpeɖe pɩ gʊta na, Bagʊrɩya gʊɖa ɖaa təŋku kagɩyɩkɩɖɩ ma.9Baɖe bawaga gaɖu a siu gatəna, asir cɩrɩcɩrɩ kəbaja na mpa nsɔlɔ ka akal. Ama ʊtonu ʊtʊʊ ɖoo n'alaŋ ashɩ pɩ. 10Naa bakəʊ sheetaanɩ ana paapaa pɩ ma ʊtonu na mmɛmpəna nɩ gaɖuu abɔrɩ na annabi ɩsəiyar ba ɖa ma, naa ba naa jɩ ɩshei gajaka na gɩteŋshile bʊja bʊja.11Na ŋkɔɔ aŋə ŋyanɩboi nƒɔnɔ nɖee asə nlaŋ ma , na gatəna na nɖəla ɩnyeŋe aŋyɩɩ kɩ kɔɔ awəɖa gaɖu ɖa ka na. 12Na nŋə bakono, bapi na kəbaŋono bayiɖe ŋyariboi sul ma. Na ba tine abʊpa, na batine mbʊpa nƒɔlɩ ŋŋuro kambʊpa. Na ba cəm na bakono ɩkəma ɖaa baŋɔn abʊpaɖe nɩ.13Na teŋku alaa abakonoɩ abʊŋajɩ ma ashee na bʊce na bʊce kaaƒala ba laa babkono ɩbakə ma ashee: Naba cəm na baaŋa ɩkəma bʊkɔɩ alee ma. 14Na ba tɔɔ bʊce na bʊce kaaƒala akəu ʊtonu kaaƒala nɩ, ŋkəŋ na ba na yɩɖa waa bʊce bʊnyɩʊ tja. 15Nɖee kəba ŋɔn aŋyɩɖa ŋŋuro kagʊbɔ nɩ na, shee bakəu nɩ ʊtonu nɩ.
Chapter 21

1Na nŋə nɖəla nƒɔlɩ na gatəna gaƒɔlɩ, nɖəla nŋono nagatəna gaŋono ɩstɩɛʊ təŋku gboo ka kɔɔ aɖa na. 2Na ŋkɔɔ aŋə mpa nƒɔlɩ curɩ curɩ kanja Yerusalɛm aƒɔlɩ aɖe ngə n'alaŋ aɖoo na Gaja sul napɩ, baɖe bapɛmpɛŋɛ nɩ ɖaa ba na kpeɖe weetaʊ na ce na ʊkuna agaɖu ma.3Na nrəŋə ʊwələ ʊbʊmbɔnɔ ɖən ʊɖoo na ŋyarboi nɩ, na lə waa: kiɖe ma, Gaja kaaɖu ɖa ka aɖən na bɛrɛ Ataa ɖa bɛrɛ sul, na bɛrɛ baɖe balee asamaa, naa Gaja kagɩlopɩ. 4Ataa naa shɛr banyɩnekoi, bʊce kabʊkɔɔ aɖa na, bʊce bʊsə ka kabʊkɔɔ aɖa na, gayoro gboo kaakɔɔ aɖa na, aɖʊwaa: Alesʊra ɩsəbaka kɩɩkɔɔ aɖa na.5Na nɖee asə ŋyarɩboi nɩ ma, alə waa: nnyəmə ntɩ lee alesʊra ɩƒɔlɩ. Na a lə waa: Ŋɔn bʊleibʊɖe aɖʊ waa: Bʊlee ɩjanɩ. 6N'alaŋ amʊ waa: Alesʊra ɖe ɩlee boŋo Amʊ na alƒaa na omega, ʊsəbʊ n'ʊboŋu. Nɖee ʊtunyem ʊkpa nɩ ma, karɛ apɩ mashee nɩ ŋŋuro kabʊto kambulo7Nɖee acɩ kɩbobo atɩ waɖa ma, ataa jɩ katiibi; Naa lee Gaja ashee nɩ náɖe alee ampɩ. 8Ama, mbaɖee bafar balɔ abuu ma n'ɩfolucir ka baja, mbusu kalesʊra baja, baɖee, ba laa bɛrɛ baŋŋuro ma, alesʊra ɩbɔnɔ baja mbaɖee ba na bʊ mbɔlɔ ma n'akʊna baja, na basəirɛ, gaɖuu batɩ ɖa ma na gəŋ ʊtonu nɩ na mnɛnpəna nɩ ŋkəŋ ɩlee ka bʊce bʊnyʊtaja.9N'ɩmalaɩkakulumi bʊɖən nɖee atoŋo ɩkɔɔpʊ kulumi aniŋə anyʊŋkɔsʊra kulumi apɩ amasul atɩ lə amʊ waa pɩ atɩya naa ma faŋa akɩ weetaʊ Gaja kaaraŋkorɩ akar. 10N'ataa amʊ ŋŋuro nɩ ace na gʊbʊnʊ gʊshemekalaŋ naa afaŋa amʊ cɩrɩ cɩrɩ kampa yerusalem afɔlɩ argə n'alaŋ aɖoo na Gaja sul na pɩ ma, aɖe wəɖa Gaja kʊkʊ mʊ.11Aɖe tɩ ŋələ na pɩɖe piɖe ɖa wura katala ɩŋənə ma, aɖa ɖaa yaaspɩpi kawuna kantala ma, aɖa ɖaa kristaa lɩ ma . Awəɖa ʊyarɩ ʊmbʊmbɔnɔ ʊɖe sheme laŋ. 12Awəɖa acaŋkɔ təb-nu-nyai, acaŋkɔɖe kabʊkonu ɩ malaɩka təb-na banyɩʊ bayiɖe ka, baɖe baŋɔn ɩsraɛl aɖɩmimana təb-na-banyɩʊ kəbɛrɛ bayiɖa kabʊkonu: 13Naggaka laŋ bʊkukonu bʊriu, na gɩtərshile laŋ bʊkukonu bʊriu, na gʊnyɛsono laŋ bʊkukonu bʊriu,nagʊnyipɛnɛ la bʊkuxonu bʊriu.14Mpákʊyarɩɖe, ʊɖe wəɖa ɩkukei təb-nɩ-nyiʊ, baɖe baŋɔn Gaja kaanaŋkorɩ abatəmka təb-na-banyɩʊ bayɩ. 15Nɖee ana lə n'amʊ ma, aɖe toŋo wuna kʊlɔ bana faŋa na ma, ma, na yɛɛ afaŋa mpá nɖe kʊlamʊ na kabʊkanu, na kʊyarɩ.16Mpà nɖe kʊlamʊ na kʊbɔɖʊ ɩɖe ɖa ɖeideiɩworla. Na atɔɔ ʊlɔʊ faŋaka ɖe afaŋa, naa ŋə ɩɩnɛɛtrɛ miili təb-na-nyɩʊ, kʊtamʊ; nakʊbɖʊ, na kshemelaŋ ɩɖe ɖa ɖeiɖei. 17N'afaŋa ʊyarɩ de kʊshemelaŋ nʊlɔ, naaŋə ɩmɛta miili kulumi na bʊ səwa bʊnyɩʊ xɩsaa akɔɖən gɩyɛɛ aɖʊ18Bata ŋə antobʊranakɩyɔ ɩtoŋo alaŋ ma; Batɩ ba naa kuro na lə waa: Mpa mpaŋa nƒana ka n'ampabʊmbɔnɔ nɖe? 19Nabakulo npʋrʋkɔ aɖʋ baɖilaŋ, nayu asǝ bʋce nakura nalǝ waa: Nɖincika nɖincɩka mpabʋmbɔnɔ ɩ mbaɖee ba wǝfa ayifoi ɩɩbʋmbɔnɔ teŋku laŋ awǝɖa ná mpa nɖe anisikima, gakɔŋkɔyɔ gaɖɔkɔnɔnɩ mpra fɔɩ. 20Nɖǝla nɩ kǝbaja anyɩnʋcire ʋkǝr mpanɖe laŋ, anyɩnɩ ɩlee Cɩrɩ Cɩrɩ kǝbɛrɛ ma, Batǝmka, Anabi ɖa ma ʋcŋkrkanɩ. Aɖʋwaa: Gaja ga cǝm ɩkǝma akaŋa anyuɩ boŋo.21Nkǝŋna Malaka ɩkashayar ɖǝn atɔɔ ntala nɖee nɖa ɖaa, nkpala nnyaŋanáyɔkɔ ma, akǝʋ teŋkunɩ naa lǝ waa: Gaŋci bataa Babilɔnɩ mpabʋnbɔnɔ akʋ n'ɩkashɩ amɩɛ, kǝba kɔɔ aŋǝni ayɔna. 22Kǝba kɔɔ arǝŋǝ bacǝmcǝr ja bantogi akqqɖu ayɔna ɩkʋlʋ sɩnka ayʋlʋ sɩnka, kǝbakɔɔ atǝma na gʋnyɛ kaleeja ayɔna, kǝbakɔɔ arǝŋǝ bakpal ka kabantogɩ akaɖu ayɔna.23Mpa nde kɩŋhyɛ ʋshilee ʋkaɖa lpa nɖe na kɩŋhiyɛ aŋɔrɔ akaɖo mpa nɖe na; Aɖʋwaa gaja kʋwʋ ʋnakaɖa mpa nɖe ʋkaɖʋ ɖe ʋni na gəŋ garaŋkori. 24ɩsamaa ɩtu naa sara n'ʋkaɖʋ ɖe, naa gatəna laŋ kəbayarɩ ba pi na bʋkʋmʋ na kʋma. 25Kəba naa rɩm kacaŋkɔ ʋshile ɖən ayɔ na Aɖʋwaa gɩji bɔŋɔ gɩmana ŋkəŋ.26ɩsamaa ba nɩ ba na pi na ʋkʋmʋ mpa nɖe ni. 27Ajɩwa kabʋkɔ bʋɖən ka bʋkpa mpa nɖe nɩ na, na nɖee aɖa mbɔnɔ kanɖilaŋ n'ɩsəi kanɖi laŋ ma, kə ba kpa mpa nɖe nɩ na, shee mbaɖee baŋon bayiɖa ŋŋʋro na garaŋkorɩ bagʋbɔ nɩ ma ba nɖən ɖən ba nɩ ba kpa ncən.

Chapter 22

1Na afaŋa amɩ goto ŋgaɖee ga na Shee ŋŋuro ma, gaɖe ga tɩ piɖe piɖe ɖaa kristaalɩ kawura ma, gaɖe gaɖoo na Gaja kaŋyarɩboi nɩ na agaraŋkori bagɩ cuca na ciɖe. 2Mpá kagɩ cuca, na kɩpampaŋa, ŋŋuro kagʋyo gboo gʋɖe gʋɖa nkǝŋ, na ŋʋm baa aŋɔrɔ apaŋa na, halɩ ɩŋɔrɔ tǝb-na-banyʋ, gʋyogʋɖe kabɔ ɩɖe tɩ ƒʋna ɩsamaa baɖe ba tɩ kaɖa na bɩ Shɛɖʋ.3Mbusu nɖǝn kɩŋkɔɔ aɖa na. Gaja kaŋyanɩboi na agaraŋkori baɖa mpá nɖǝn nɩ: Abatǝŋlee ja ba tɩ ba naa lee 'antǝma aŋyu naa naa ŋǝm baaŋjǝŋ, 4Aŋyɩɖa ntɩnɖa babʋyɛkokori laŋ. 5Ŋkomo kɩŋkɔɔ aɖa na, kǝ ba kɔɔ ahɩɛ ƒɩtɩla bakaɖa n'aŋkomo na, kǝba hɩɛ ʋkaɖʋ ɖǝn na, aɖʋwaa: Gaja ganɩ ga naa kaɖa pɩ. Naa baɖa bʋja bʋja nace nace.6na malako alɔ amʋ waa: Bʋɖe bʋ lee ɩja nɩ; koyar Gaja annabi mano baŋŋuroyar atǝm ka amalaka aƒaŋa 'abatǝŋleeja alesʋra nɖee ɩnu tɩ pɩ asǝla ma. 7Kiɖe ma, ku lɩŋna ntɩ ma pɩ-nɖinsoro ashee nɖee atoŋo annabi kalɔʋleic baŋɔn gʋbɔ ŋgʋɖe nɩ ma.8Amʋ Yohana, nrǝŋǝ kaaŋ alesʋraɖe. ɖaa nrǝŋǝ aŋǝ ma, na ŋkur atǝn malaɩkaɖe aŋyu na yɛɛ ma lee nɩ bɔɔta ma, 9Na alǝ amʋ waa: Paa lee gǝŋ na, Nlee akʋwor ntǝma yar na, n'kaɩbasoro annabi mana, na mbaɖee batoŋo gʋbɔ ŋgʋɖe kabʋlei ma, lee Gajabɔɔta.10Na malaɩka alǝ amʋ waa: Paa lugo annabi katʋlei ɩ bʋɖa gʋbɔ ŋgʋɖe nɩ ma na, aɖʋwaa ka lʋwaatʋ asǝla boŋo. 11Nɖee kaɖa ɖeiɖei na ma, akara gayɛ, nɖee aɖa ajɩ nɩ ma, akara gayɛ na ɖa ajwanɩ; Na nɖee aɖa ɖeiɖei ma, akara gayɛ aɖa ɖeiɖei nɩ, nɖee aɖa Cɩrɩ Cɩrɩ nɩ ma, akara gayɛ aɖa Cɩrɩ Cɩrɩ nɩ.12Kɩɩ lɩŋ na, ntʋnapɩ, ntoŋo aŋgʋjɔ gaɖa n'amʋ na Yɛɛ ma sǝla baaŋa antǝma kʋɖa. 13Amʊ na alcaa na omega, asǝbaka n'akǝŋja, ʊsəbʊn'ʊb- oŋu.14Nɖi nsono ashee mbaɖee baƒʊga bɩlakoma, naa ba waɖɩ ɩko aj ŋŋuro kagʋyo kɩpi, naa bakulna mpá kabʋkukonu akpa mpá nɩ. 15Mbaɖee banalee gɩsǝns kslesʋra ma, na mbaɖee ba na bʋmbɔlɔ na paa paa basaaka ma, na mbɔnɔ baja, na nbaɖee ba nalaa bɛrɛ baŋŋuro ma, n'akna baja, na mbaɖee basɔlɔɩsei na lee kantǝma ma, batɩ ba bǝɖa pɩ aka.16Amʋ Yeesu, amʋ ntǝmka ama ma malaɩka, aƒaŋa anyɩn alesʋraɖe ɩcɔɔcɩ nɩ. Amʋnanɖee babǝɖa ma, amʋ na, ɖaʋɖa abʋŋʋma nɩ kaja, gajaka kagɩŋɔrpiɩ gɩ na oiɖe piɖe ma.17Ŋŋuro na aŋgo balǝ ka waa: Pɩ. Nanɖee arǝŋǝ ma alǝ waa: Pɩ. Na nɖee Ʋtunyem ʋkpa nɩ maa apɩ; Nɖee a na Yee, ŋŋuro kabʋto ma, batɩ bashee nɩ ƒaala.18Ntɩlǝ baa aŋana waa: Arɛɩ arǝŋǝ annabi kablei gʋbǝ ŋgʋɖe nɩ ma: ʋɖǝn ata pele akɔɖǝn, Gaja gɩtɩ ga pala anyʋŋkɔsʋraɩ baŋɔn ncn ma, ɩwǝɖa nɩ, 19Ʋɖǝn ata saŋkɔ aƒaa akɔɖǝn, ann'abi kabʋlei gʋbɔŋgʋɖe nɩ, Gaja galaa nɩ ŋŋuro kagʋyo na Cɩrɩ Cɩrɩ kampa kabʋlei ba ŋɔn gʋbɔ ŋgʋɖe nɩ ma nɩ.20Nɖee aɖʋ gʋnyɛ alesʋra ɖe laŋ ma, alǝ ka waa: lŋ, kulǝŋna ntʋnapɩ. Ani. Pɩ nɖiyar Yeesu. 21Nɖiyar Yeesu agʋjɔɔ gʋɖa anyɩnasul.