Bible

Matthew

Chapter 1

¹Авраамдан база Давидтен укталган Иисус Христостуң ада-өгбе даңзызы бо-дур. ²Авраам Исаактың ачазы турган. Исаак – Иаковтуң, Иаков – Иуда биле ооң акы-дуңмаларының ачазы турган. ³Иуда – Фарес биле Зерахтың (а оларның авазы – Фамар), Фарес – Хецроннүң, а Хецрон Арамның ачазы турган.⁴Арам – Аминадавтың, Аминадав – Наассоннуң, а Наассон Салмоннуң ачазы турган. ⁵Салмон – Воозтуң ачазы (а Воозтуң авазы – Раав) турган. Вооз – Овидтиң ачазы (а Овидтиң авазы – Руф) турган. Овид – Иессейниң, ⁶а Иессей Давид хаанның ачазы турган. Давид – Соломоннуң ачазы (а Соломоннуң авазы – Урияның кадайы) турган.⁷Соломон – Ровоамның, Ровоам – Авияның, а Авия Асафтың ачазы турган. ⁸Асаф – Иосафаттың, Иосафат – Иорамның, а Иорам Озияның ачазы турган.⁹Озия – Иоафамның, Иоафам – Ахазтың, а Ахаз Эзекияның ачазы турган. ¹⁰Эзекия – Манассияның, Манассия – Амостуң, а Амос Иосияның ачазы турган. ¹¹Иосия – Иехонияның болгаш ооң дуңмаларының өгбези турган. (Оларның чурттап турган үезинде израиль чонну Вавилонче көжүрүп үндүрген чүве-дир.)¹²Израиль чонну Вавилонче көжүрген соонда, Иехония Салафиилдиң ачазы апарган, а Салафиил Зоровавелдиң ачазы турган. ¹³Зоровавел – Авиудтуң, Авиуд – Элиакимниң, а Элиаким Азорнуң ачазы турган. ¹⁴Азор – Садоктуң, Садок – Ахимниң, а Ахим Элиудтуң ачазы турган.¹⁵Элиуд – Элеазарның, Элеазар – Маттанның, а Маттан Иаковтуң ачазы турган. ¹⁶А Иаков Иосифтиң ачазы турган. Ол Иосиф болза Христос деп адаткан Иисусту божаан Марияның ашаа боор. ¹⁷Ынчангаш Авраамдан Давидке чедир шупту он дөрт салгал, Давидтен израиль чонну Вавилонче көжүрүп үндүргенинге чедир база он дөрт салгал болгаш израиль чонну Вавилонче көжүргенинден Христостуң төрүттүнгенинге чедир база-ла он дөрт салгал солушкан.¹⁸Иисус Христос мынчаар төрүттүнген. Ооң авазы Марияны Иосиф-биле дүгдеп каан чүве-дир. Ынчалза-даа олар өгленчир бетинде, Марияның Ыдыктыг Сүлдеден иштелгени билдине берген. ¹⁹Ооң душтуу боор Иосиф чөптүг-шынныг кижи турган болгаш, Марияны улус мурнунга бак атка киирбес дээш, кымга-даа дыңнатпайн, дүгдээшкинни бүдүү соксадыр деп шиитпирлээн.²⁰Ынчалзажок ол ынчаар бодап алган турда, Дээрги-Чаяакчының төлээзи ооң дүжүнге көзүлгеш, мынча дээн: «Давидтиң оглу, Иосиф, Марияны кадай кылып аарындан кортпа. Чүге дээрге ооң иштинде Чаш төл Ыдыктыг Сүлдеден боттанган-дыр. ²¹Мария оол уруг божуп алыр, а сен Ону Иисус деп адап аар сен, чүге дээрге Ол Бодунуң чонун бачыттарындан камгалаар-дыр».^22-23(Дээрги-Чаяакчының Бодунуң медээчизин дамчыштыр: «Көрүңер даан, арыг кыс иштели бергеш, оол уруг божуп алыр, Ону Эммануил деп ат-биле адаарлар» – деп чугаалаан чүүлү ынчаар боттанган-дыр. А Эммануил деп ат «Бурган бистиң-биле» дээн уткалыг.)²⁴Иосиф оттуп келгеш, Дээрги-Чаяакчының төлээзиниң дужааганын ёзугаар, Марияны кадай кылып алган. Ынчалза-даа Иосиф, кадайы оглун божуваан шаанда, ооң-биле эр, херээжен харылзаа кылып көрбээн. Иосиф оолду Иисус деп адап алган.

Chapter 2

¹Иисус Ирод хаанның чагырган үезинде Иудеяның Вифлеем хоорайга төрүттүнген. Элээн болгаш, Иерусалимче чөөн чүктен мерген угаанныг чурагачылар келген. ²Олар: «Иудейлерниң чаа төрүттүнген Хааны кайыл? Бис Ооң сылдызы үнгенин чөөн чүкке көргеш, Аңаа мөгейип келдивис» – дээннер. ³Ону дыңнааш, Ирод хаан болгаш Иерусалимде хамык улус катай-хаара дүвүреп үнген.⁴Ирод Бурганның дээди бараалгакчыларын болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларын дөгерезин чыып алгаш: «Христос каяа төрүттүнер ужурлугул?» – деп айтырган. ⁵Олар аңаа: «Иудеяның Вифлеемге – деп харыылаан. – Чүге дээрге Бурганның медээчизиниң номунда мынчаар бижээн-дир: ⁶„Иудея черинде турар Вифлеем, сен Иудеяның чагырга турар хоорайларындан чүнүң-биле-даа дора эвес сен, чүге дээрге Мээң израиль чонумну кадарар Чагырыкчы сенден үнер-дир“».⁷Ирод ынчан мерген угаанныгларны бүдүү келдирткеш, сылдыстың чырып үнген үезин ылавылап алган. ⁸Ол оон мерген угаанныгларны Вифлеемче чорудупкаш: «Ынаар баргаш, Чаш төл дугайында бирден бирээ чокка билип алыңар. А тып алгаш, менче дыңнадыптар силер, мен база Аңаа мөгейип чедер мен» – деп чагып каан.⁹Хаанны дыңнап алгаш, олар чорупкан. Мерген угаанныгларның чөөн чүкке көрген сылдызы, Чаш төлдүң турган чериниң кырынга доктаай бергижеге чедир, оларның мурнунга чырып бар чораан. ¹⁰Сылдысты көргеш, оларның өөрээнин чүге деңнээр!¹¹Олар бажыңче киргеш, Чаш төл биле Ооң авазы Марияны көрүп кааш, доңгая кээп дүжүп, Аңаа мөгейгеннер. Оон боттарының эртине сугар аптаражыын ажыткаш, белектерин: алдынны база ладан, мирра деп чаагай чыттыг чүүлдерни Олче сунуп бараалгааннар. ¹²Оон мерген угаанныглар дүжүнде Бургандан «Иродче барбаңар» деп кичээндириг алгаш, боттарының чуртунче өске оруктап чана бергеннер.¹³Мерген угаанныглар чоруй барганда, Иосифтиң дүжүнге Дээрги-Чаяакчының төлээзи кирип, мынча дээн: «Тур, Чаш төлдү болгаш Ооң авазын алгаш, Египетче дезивит. Сеңээ сагындырбаан шаамда, аңаа артар сен, чүге дээрге Ирод Чаш төлдү дилеп тыпкаш, узуткаар деп турар-дыр». ¹⁴Иосиф туруп келгеш, Чаш төлдү Ооң авазы-биле кады алгаш, дүне Египетче чорупкан. ¹⁵Ол аңаа Ирод өлгүжеге дээр чурттап турган. Дээрги-Чаяакчының Бодунуң медээчизин дамчыштыр: «Бодумнуң Оглумну Египеттен үндүр кыйгырып алган мен» – дээн сөстери ынчаар боттанган чүве-дир.¹⁶Мерген угаанныгларга мегеледип алганын билгеш, Ирод аажок килеңнеп үнген. Хаан оларның чугаазындан билип алганы үени барымдаалап, Вифлеемде база ооң чоок-кавызында ийи харлыг болгаш оон бичии эр хиндиктиг чаштарны дөгерезин өлүрерин шериглеринге дужааган.¹⁷Иеремия медээчини дамчыштыр Бурганның мынча дээн чүвези ынчалдыр боттанган:

¹⁸«Рамада алгы-кышкы, ажыг-шүжүгнүң ыы-сыызы дыңналып тур. Рахил ажы-төлүнүң ажыын ажып ыглап, хөңнү чазалбайн тур, чүге дээрге оларны ышкынган-дыр!»

¹⁹Ирод өлүп каарга, Дээрги-Чаяакчының төлээзи Египетте Иосифтиң дүжүнге кирген. ²⁰Ол мынча дээн: «Тур, Чаш төлдү Ооң авазы-биле кады алгаш, израиль черже ээп чанывыт. Чаш төлдүң өлүмүн күзээннер ам чок апарган-дыр». ²¹Иосиф тургаш, Чаш төлдү Ооң авазы-биле кады алгаш, израиль черже чорупкан.²²Ынчалза-даа Иудеяда Иродтуң орнунда ооң оглу Архелай хааннай берген деп дыңнааш, ынаар баарындан сезинген. Дүжүнде сагындырыг алгаш, Иосиф Галилея черинче чорупкан. ²³Ол ынаар баргаш, Назарет деп хоорайга чурттай берген. Дээрги-Чаяакчының медээчилерин дамчыштыр Христос дугайында: «Ону назорей деп адаар» – дээн сөстери ынчалдыр боттанган чүве-дир.

Chapter 3

¹Ол хүннерде Иудеяның ээн кургаг ховузунга Иоанн Медеглекчи чедип келгеш, суртаалдап эгелээн. ²Ол: «Бачыдыңар миннип, Бурганче эглиңер! Дээрниң Чагыргазы чоокшулап келген-дир» – деп чугаалап турган. ³Иоанның дугайында Исайя медээчи мынча деп чугаалаан турган: «Ээн кургаг ховуда алгырган кижиниң үнү дыңналган: „Дээрги-Чаяакчыга оруктан белеткеңер! Ооң эртер кокпаларын дорттап бериңер“».⁴Иоанн теве дүгүнден кылган хептиг болгаш белинде хөм курлуг турган, а чиир чеми шартылаа болгаш ховунуң ары чигири болган. ⁵Улус аңаа ынчан Иерусалимден, бүгү Иудеядан болгаш Иордан хемниң чоок-кавызында суурлардан кээп турган. ⁶Боттарының бачыттарын ажыы-биле билинген улусту Иоанн Иорданның суунга суп турган.⁷Аңаа сугга суктурары -биле хөй фарисейлер болгаш саддукейлер кээп турарын көргеш, Иоанн оларга мынча дээн: «Силер, чылан сыскындылары! „Бурганның кел чыдар килеңинден чайлай бээр бис“ деп, силерни кым сагыш алындырды? ⁸Бурганче ээлгениңерниң херек кырында үре-түңнелин көргүзүңер! ⁹Чүгле: „Бистиң адавыс – Авраам “ – деп сөстер-биле боттарыңарны аргалаарын семевеңер! Бурган бо чыдар даштардан-даа Авраамга ажы-төл чаяап шыдаар дээрзин силерге чугаалап тур мен.¹⁰Балды ыяштарның дөзүн кезеринге белен-дир. Эки чимис бербестээн ыяштарны одура шапкаш, отче киир октаптар. ¹¹Бачыдыңар миннип, Бурганче ээлгениңерниң демдээ кылдыр, силерни сугже суп тур мен. Ынчалза-даа менден күчү-күштүг Кижи мээң соомдан чоруп олурар. Мен Ооң идиин-даа тудуп алгаш чоруурунга төлеп чок мен. Ол силерни Ыдыктыг Сүлдеже, отче сугар-дыр. ¹²Тараа үрезинин саваңдан арыглаар айыыр шагда-ла Ооң холунда-дыр, Ол тараа үрезинин үүжелей урар уургайынга чыып алыр, а саваңны өшпес отка өрттедиптер».¹³Иисус ол үеде Галилеядан Иордан хемче, Иоаннга сугга суктуруп аар дээш, чедип келген. ¹⁴Иоанн баштай Ону соксадып: «Мен харын Силерге сугга суктурар ужурлуг мен. Силер чоп меңээ келдиңер?» – деп турган. ¹⁵Ынчалза-даа Иисус: «Бо удаада ындыг болгай аан. Бурганның бисти кылзын деп күзээн бүгү чүвезин ынчалдыр күүседир бис» – деп харыылаан. Ынчаар орта, Иоанн чөпшээрешкен.¹⁶Сугга суктуруп алгаш, Иисус хемден үнүп кээри билек, дээр аңгайтыр ажыттына берген. Оон Иисус Бодунуң кырынче көге-буга дег бадып орар Бурганның Сүлдезин көрүп каан. ¹⁷Ооң соонда дээрден үн дыңналган: «Бо дээрге Мээң ханы ынак оглум-дур, Ол Мээң сеткилимге кирер-дир!»

Chapter 4

¹Ыдыктыг Сүлде ынчан Иисусту эрликке күткүттүрери-биле ээн кургаг ховуже аппарган. ²Дөртен хүн база дөртен дүн дургузунда шээрленгеш, Иисус аажок аштай берген. ³Ынчан Аңаа күткүкчү эрлик чедип келгеш: «Сен шынап-ла Бурганның Оглу болзуңза, бо даштарга хлеб болу бээрин дужаавыт» – дээн. ⁴Иисус мынча деп харыылаан: «Бижилгеде: „Кижи амытан чүгле хлеб-биле эвес, а Бурганның чугаалаан бүгү чүвезиниң ачызында амыдыраар болгай“ – деп бижээн-дир».⁵Эрлик ынчан Ону ыдыктыг хоорай Иерусалимче аппаргаш, Бурганның өргээзиниң кырының эриинге тургускаш, мынча дээн: ⁶«Сен Бурганның Оглу болзуңза, черже шурай бер. Чүге дээрге Бижилгеде: „Ол Бодунуң төлээлеринге Сени чагып каарга, олар Сени, будуң дашка тептикпезин дээш, холдары-биле көдүрүп аарлар“ – деп бижээн-дир».⁷Иисус аңаа: «Бижилгеде оон ыңай: „Дээрги-Чаяакчы Бурганыңны шеневе!“ – деп база чарлык болган болгай» – деп харыылаан. ⁸Эрлик ооң соонда Ону дыка бедик дагже үндүре бергеш, бо делегейниң хамык күрүнелерин бүгү өндүр-чаагайы-биле көргүскеш: ⁹«Доңгая кээп дүжүп, меңээ мөгеер болзуңза, бо бүгүнү Сеңээ бээр мен» – дээн.¹⁰Иисус аңаа: «Ырап чор, эрлик! Бижилгеде: „Чүгле Дээрги-Чаяакчы Бурганыңга мөгейип чор, чүгле Аңаа бараан бол“ – деп бижээн-дир» – деп харыылаан. ¹¹Эрлик ынчан Ону каапкаш барган. Оон Иисуска дээрниң төлээлери чедип келгеш, Аңаа бараан болуп турганнар.¹²Иоанны кара-бажыңче киир октапканын дыңнааш, Иисус Галилеяже ээп келген. ¹³Ол Назаретти каапкаш, Галилея хөлүнүң эриинде, Завулон биле Неффалимниң черинде турар Капернаум хоорайга чурттай берген.¹⁴Бурганның Исайя медээчини дамчыштыр чугаалаан сөстери ынчалдыр боттанган:

¹⁵«Завулоннуң база Неффалимниң чери, Иордан хемниң ындында, далайже баар орукта өске чоннар чурттаан Галилея!

¹⁶Караңгыга чурттап орган чон өндүр улуг чырык көрүп кагды, өлүмнүң хөлегези бүргээн черге чурттаан улуска чырык чайыннап келди».

¹⁷Ол үеден бээр Иисус мынча деп суртаалдап эгелээн: «Бачыдыңар миннип, Бурганче эглиңер! Чүге дээрге Дээрниң Чагыргазы чоокшулап келген-дир».¹⁸Бир-ле катап Галилея хөлүнүң эрии-биле эртип бар чыткаш, Иисус ийи алышкыны: Пётр деп адаткан Симонну база ооң дуңмазы Андрейни көрүп каан. Олар балыкчылар турган болгаш, четкилерин хөлче салып турганнар. ¹⁹Иисус оларга: «Мени эдериңер. Силерни кижилер тывыкчылары кылып каар мен» – дээн. ²⁰Алышкылар четкилерин каапкаш, ол дораан Ону эдерип чорупканнар.²¹Улаштыр бар чыткаш, Ол өске ийи алышкыны: Зеведейниң оглу Иаков биле ооң дуңмазы Иоанны көрүп каан. Олар ачазы Зеведей-биле кады хемеде четкилерин септеп органнар. Иисус оларны кый депкен. ²²Алышкылар ол дораан хемезин-даа, ачазын-даа каапкаш, Ону эдерип чорупканнар.²³Иисус бүгү Галилеяны эргий кезип, синагогаларга улусту өөредип, Дээрниң Чагыргазының дугайында Буянныг Медээни суртаалдап база кандыг-даа аарыг-аржыктан улусту экиртип чораан. ²⁴Ооң дугайында дамчыыр чугаа бүгү Сирияга тарай берген. Янзы-бүрү аарыг-човалаңга алыскан, күштүг аарышкыдан хинчектеткен, букшуураан, тыртар болгаш чартыктаан кижилерин улус Аңаа эккеп туруп берген. Иисус оларның шуптузун экиртип турган. ²⁵Галилеядан, Он-хоорайдан, Иерусалимден, Иудеядан болгаш Иорданның ол чарыындан келген мөөң чон Ону эдерип чораан.

Chapter 5

¹Мөөң чонну көрүп кааш, Иисус дагже үне берген. Ол орта олуруп аарга, өөреникчилери Ооң чанынга чедип келгеннер. ²Иисус оларны өөредип, мынча дээн:

³«Сагыш-хөңнү ядарааннар амыр-чыргалдыг, чүге дээрге Дээрниң Чагыргазы оларныы боор.

⁴Муңгарап ыглааннар амыр-чыргалдыг, чүге дээрге Бурган оларны аргалап каар.

⁵Биче сеткилдиглер амыр-чыргалдыг, чүге дээрге чер-чуртту салгап алырлар.

⁶Чөптүг-шынныг чорук кылыксааш, аштап-суксаан чүве дег, кызып чүткээннер амыр-чыргалдыг, чүге дээрге Бурган оларның ындыг күзелин бүрүнү-биле хандырар.

⁷Өскелерге өршээлдиглер амыр-чыргалдыг, чүге дээрге Бурган оларга өршээлдиг боор.

⁸Арыг чүректиглер амыр-чыргалдыг, чүге дээрге Бурганны көөрлер.

⁹Амыр-тайбың нептередикчилери амыр-чыргалдыг, чүге дээрге Бурган оларны ажы-төлүм деп адаар.

¹⁰Чөптүг-шынныг чоруу дээш, истедип-сүрдүргеннер амыр-чыргалдыг, чүге дээрге Дээрниң Чагыргазы оларныы боор.

¹¹Мени эдергениңер дээш, улус силерни бак сөглээр, истеп-сүрер болгаш канчаар-даа нүгүлдээр болза, амыр-чыргалдыг силер.

¹²Ол дээш өөрүп-байырлаңар! Чүге дээрге аажок улуг шаңнал силерни дээрге манаар. Силерниң мурнуңарда чурттап чораан Бурганның медээчилерин база ынчалдыр истеп-сүрүп турганнар».¹³«Силер – кижи төрелгетенниң дузу силер. Дус ажыг эвес апарза, ооң амданын чүнүң-биле дедир эгидерил? Ол ам чүге-даа херек чок апаар база ону чүгле улус таптай бассын дээш, үндүр октаары артар. ¹⁴Силер – бүгү делегейниң чырыы силер. Даг кырында турар хоорай ажытталып шыдавас.¹⁵Кым-даа болза чырыткыны кывыскаш, сава-биле дуй базырбас, харын бажыңда хамык улуска чырызын дээш, ону колдуга салып каар. ¹⁶Ачылыг ажыл-херээңер көзүлзүн база улус Дээрде Адаңарны алдаржытсын дээш, силерниң чырыыңар улус мурнунга база ынчалдыр чырызын».¹⁷«Мени ыдыктыг хоойлуну азы Бурганның медээчилериниң өөредиин күш чок болдурар дээш келген деп бодаваңар. Мен оларның өөредиин күш чок болдурар эвес, а боттандырар дээш келген мен! ¹⁸Алыс шынны чугаалап тур мен: дээр биле чер-ле хевээр турар болза, ол бүгү боттанмаан шаанда, ыдыктыг хоойлудан чаңгыс-даа эң хензиг үжүк, чаңгыс-даа шыйыг читпес.¹⁹Ынчангаш айтыышкыннарның эң бичиизин-даа үрээр болгаш өскелерни база ынчаар кылырынга өөредир кижи Дээрниң Чагыргазынга адактың адаа боор. А айтыышкыннарны күүседир база өскелерни ынчаар өөредир кижи Дээрниң Чагыргазынга өндүр улуг боор. ²⁰Силерге чугаалап тур мен: фарисейлер болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларындан артык чөптүг-шынныг чурттавас болзуңарза, Дээрниң Чагыргазынче кирбес силер».²¹«Бурунгу өгбелеривиске: „Кижи өлүрбе! А өлүрүкчүнү шииткелге онаар-дыр“ – деп чугаалаанын дыңнаан силер. ²²А Мен ам силерге: „Өске кижиже килеңнээн кижи безин шииткелге төлептиг“ – деп тур мен. Кым өске кижиге: „Чөгенчиг хей!“ – дээрил, ону дээди иудей Чөвүлелге шиидип болур. Кым: „Мелегей!“ – дээрил, ону тамының оду-биле кезедип болур.²³Сен өргүл салыр бедигээшче Бурганга өргүлүң аппаргаш, өске кижиниң сеңээ бир-ле хомудалын сактып келзиңзе, ²⁴өргүлүңнү бедигээш мурнунга каапкаш, баштай ол кижи-биле барып эптежип ал. Оон дедир келгеш, ам-на Бурганга өргүлүң кыл.²⁵Сени буруудаткаш, шииткел черинче аппар чыдар кандыг-бир кижи бар болза, ооң-биле орук ара эрте дээре эптежип ал. Оон башка адаанчың сени шииткекчиге эккээр, а шииткекчи сени таңныылга хүлээдиптерге, ол сени кара-бажыңче киир октаптар. ²⁶Алыс шынны сеңээ чугаалап тур мен: өреңни сөөлгү көпеекке чедир төлеп бербээн шааңда, оон үнүп шыдавас сен».²⁷«„Кады чурттаан эжиңге өскерилбе“ – деп чугаалаанын дыңнаан силер. ²⁸А Мен силерге херээженче туралап кайгапкан кижи-ле ооң-биле сагыжында өскерлипкени ол деп чугаалап тур мен.²⁹Оң карааң сени бачытче чыгаар болза, ону ушта казып, октавыт! Бүгү мага-бодуңну тамыже киир октадырының орнунга, ооң бир кезээнден адырлыры сеңээ дээре. ³⁰Оң холуң сени бачытче чыгаар болза, ону одура шаап, октавыт! Бүгү мага-бодуңну тамыже киир октадырының орнунга, ооң бир кезээнден адырлыры сеңээ дээре».³¹«„Кадайы-биле чарлып турар кижи чарлыышкын херечилелин аңаа бээр ужурлуг“ – деп чугаалаан-дыр. ³²А Мен болза кадайының самыыраанындан өске кандыг-бир чылдагаан-биле оон чарлып турар кижи ону ашаанга өскерлиринче албадапкан боор деп чугаалап тур мен. А ол ышкаш бодунуң ашаандан чарылган херээженни кадайланып алган кижи база ашак-кадайның аразында шынчы чорукту үрээни ол».³³«Бурунгу өгбелеривиске: „Аксы-даңгырааңны сагып чор. Дээрги-Чаяакчының мурнунга аашкынган чүвеңни күүсет“ – деп чугаалаанын дыңнаан силер. ³⁴А Мен силерге шуут-ла даңгыраглаваңар деп чугаалап тур мен: дээр-биле-даа, чүге дээрге ол Бурганның дүжүлгези-дир; ³⁵чер-биле-даа, чүге дээрге ол болза Бурганның бут салыр ширтээ-дир; Иерусалим-биле-даа, чүге дээрге ол өндүр улуг Хаанның хоорайы-дыр;³⁶бодуңнуң бажың-биле-даа, чүге дээрге чаңгыс-даа дүгүңнү ак азы кара кылып шыдаар эвес сен. ³⁷Чүгле ылап „ийе“ болза, „ийе“ деп, ылап „чок“ болза, „чок“ деп чоруңар. А аңаа немей чугаалаан бүгү чүве – эрликтен келген боор».³⁸«„Карак дээш карак, диш дээш диш“ – дээнин дыңнаан силер. ³⁹А Мен силерге мынча деп тур мен: бузуттуг кижиге удурланма. Оң талакы чаагыңче дажыпкан кижиге солагай талазын база дөгеп бер.⁴⁰Хөйлеңиң хунаап алыр дээш, чаргы-чаалы үндүрген кижиге тонуңну база уштуп бер. ⁴¹Сени ооң-биле кады муң базым эртип, аңаа дузалаарынче албадапкан кижи-биле кады немей база бир муң базымны эрт. ⁴²Сенден диленген кижиге бер, сенден чегдинген кижиге бербес мен диве.⁴³„Чаныңда кижиге ынак бол, а дайзыныңны көөр хөңнүң чок бол“ – деп чугаалаанын дыңнаан силер. ⁴⁴А Мен ам силерге мынча деп тур мен: дайзыннарыңарга ынак болуңар, силерни истеп-сүргеннер дээш, мөргүңер. ⁴⁵Ынчангаш Дээрде Адаңарның ажы-төлү боор силер. Ол Бодунуң хүнүнге бузуттуг-даа, буянныг-даа улустуң кырынга деңге хүннээрин чарлык бооп, эки-даа, бак-даа улусче чаъзын деңге чагдырып турар болгай.⁴⁶Чүгле силерге ынак улуска ынак болзуңарза, чүү дээш шаңнал алыр силер? Үндүрүг хавырыкчылары база ынчалдыр кылып турар эвес бе? ⁴⁷Чүгле боттарыңарның чоок улузуңар-биле мендилежип чоруур болзуңарза, онзагай чүнү кылып чорууруңар ол? Өске чоннар улузу база ынчалдыр кылып турар эвес бе? ⁴⁸Ынчангаш Дээрде Адаңарның болбаазыраңгайы дег, ындыг болбаазыраңгай бооп көрүңер».

Chapter 6

¹«Көрдүңер бе, улус-ла силерни көрзүн дээш, чөптүг-шынныг херектерни улус мурнунга кыла бербеңер: ынчалзыңарза, Дээрде Адаңарның шаңналын албас силер. ²Ынчангаш ядыыларга хайырлал берип тура, ийи арынныгларның, улус оларны мактазын дээш, синагогалар болгаш кудумчуларга кыла бээри дег, хөйге чарлаттынмаңар. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: олар бодунуң шаңналын пөктүр ап алганнар-дыр.³А сен чединмес кижиге дузалап туруңда, оң холуң чүнү кылып турарын солагай холуң билбезин. ⁴Сээң ол хайырлалың чажыт болзун. Ынчан бүгү чажыт чүвени көрүп турар Адаң сени шаңнаар».⁵«Мөргүп тура, синагогалар болгаш кудумчу белдирлеринге туруп алгаш, кижи бүрүзү оларны көрзүн дээш, мөргүүрүнге ынак ийи арынныглар дег болбаңар. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: олар бодунуң шаңналын пөктүр ап алганнар-дыр. ⁶А сен мөргүп тура, өрээлиңче кире бергеш, эжииң хаап алгаш, көзүлбес Адаңга мөргү. Ынчан бүгү чажыт чүвени көрүп турар Адаң сени шаңнаар*. ⁷А мөргүп тура, өске чоннар улузу дег, артык сөстер этпеңер. Олар хөй шуугаарывыска, Бурган бисти дыңнап каар деп кордаарлар.⁸Оларга дөмей болбаңар, чүге дээрге Адаңардан дилеп четтикпейн чыдырыңарда-ла, Ол силерге чүү херегин билир. ⁹Мынчаар мөргүп чоруңар: „Дээрде Адавыс! Сээң адың алдаржызын!

¹⁰Сээң Чагыргаң чедип келзин. Дээрге дег, черге база Сээң күзел-сорууң чогуп бүтсүн.

¹¹Амыдыраар хлеб-тараавысты биске бөгүн хайырла.

¹²Биске өрелиг улусту өршээгенивис дег, өре-ширевисти база биске өршээ.

¹³Бисти күткүлгеге алыспас кылып көр, ол ышкаш бузуттугдан бисти адырып көр. ¹

¹⁴“Улустуң үүлгедиглерин өршээр болзуңарза, Дээрде Адаңар база силерниң үүлгедиглериңерни өршээр. ¹⁵А улустуң үүлгеткен багын өршээвес болзуңарза, Дээрде Адаңар база силерниң үүлгедиглериңерни өршээвес».¹⁶«Шээрленип тургаш, ийи арынныглар дег, хөлүе берген чорбаңар. Олар боттарының шээрленип турарын улус көрзүн дээш, арын-шырайын ажаавастар. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: олар бодунуң шаңналын пөктүр ап алганнар-дыр. ¹⁷А сен шээрленип тура, бажың дүгүн эдип, арның чуп ал. ¹⁸Шээрленип турарыңны чажыт бүгү чүвени көрүп турар Адаңдан өске кым-даа билбезин. Ынчан чажыт бүгү чүвени көрүп каар Адаң сени шаңнаар».¹⁹«Бодуңарга эртине-байлакты черге чыгбаңар, аңаа ону үзүт-ховаган үгдередип кааптар, дат тудуп чиптер база оорлар бажыңче шургуп киргеш, оорлап аппаар. ²⁰Эртине-байлааңарны дээрге чыып алыңар, аңаа ону үзүт-ховаган-даа, дат-даа чивес база оорлар-даа шургуп киргеш, алгаш барбас. ²¹Чүге дээрге эртине-байлааңар кайда болдур, чүрээңер база ында боор.²²Мага-боттуң чырыткызы – карак ол-дур. Ынчангаш карактар-ла кадык болза, бүгү мага-бодуңну чырык дола бээр. ²³А карааң четпестээн болза, бүгү мага-бодуңну караңгы бүргээр. Ынчаарга, сенде бар чырык караңгы апарган болза, ол караңгы кайы хире дүмбей деп! ²⁴Кым-даа ийи дээргиге хары угда бараан бооп шыдавас: чок-ла болза бирээзин көрбес, а өскезинге ынак боор азы бирээзинге кызып бараан болгаш, өскезин тоовас боор. Силер база Бурганга болгаш акша-мөңгүнге хары угда бараан болуп шыдавас силер.²⁵Ынчангаш силерге чугаалап тур мен: амыдыраар дизе – чүнү ижер-чиирил деп; мага-бодуңарга – чүнү кедерил деп сагыш човаваңар. Амыдырал чүгле аъш-чемден хамаарышпас, а мага-боттуң чаагай чоруу чүгле хептен хамаарышпас. ²⁶Дээрниң куштарын көрүңер даан: олар тараа тарывас, дүжүдүн ажаавас, аңмаарже шыгжавас-тыр, ындыг-даа болза, Дээрде Адаңар оларны ашкарып-чемгерип турар-дыр. А силер куштардан оранчок үнелиг болгай силер!²⁷Силерниң араңардан кайыңар ол бүгү дээш сагыш човааш, назынын оода-ла бир шак хире узадып шыдааныл? ²⁸Хеп-даа дээш чүге сагыш човаар силер? Шөлде лилия чечектерниң канчаар өзерин көрүңер даан: ажылдавас, аргыттынмас болгайлар. ²⁹Ынчалза-даа Соломон хаан безин бодунуң бүгү өндүр-чаагайы-биле ол чечектерниң оода кайы-бирээзи дег кеттинип көрбээнин силерге чугаалап тур мен.³⁰Шөлде бөгүн бар, а даарта суугуже киир октаптар оът-сигенни безин Бурган ынчалдыр хепкерер болганда, силерни кайы хире хепкерер деп бодаар силер, биче бүзүрелдиглер! ³¹Ынчангаш сагыш човаваңар база: „Чүнү чиир бис?“, „Чүнү ижер бис?“ азы „Чүнү кедер бис?“ – деп туруп бербеңер.³²Өске чоннар улузу ол бүгү дээш хөлзеп чоруур. А Дээрде Адаңар силерге ол бүгү херек дээрзин билир. ³³Чүнү-даа мурнай Бурганның Чагыргазынга башкартырын кызыңар, Бурганның чөптүг-шынныг деп санаан чүвезинче чүткүңер. А Ол силерге арткан бүгү чүвени бээр. ³⁴Ынчангаш даартагы хүн дээш сагыш човаваңар. Даартагы хүн боду дээш боду сагыш човаар: хүн бүрүзүнде бодунуң ажаанзыралы баш ажыг боор».

¹Чүге дээрге чагырга, күчү-күш база алдар Сеңээ кезээ мөңгеде хамааржыр-дыр. Аминь.

Chapter 7

¹«Кымны-даа шиитпеңер, Бурган ынчан силерни база шиитпес. ²Чүге дээрге өскелерни канчаар шиидер-дир силер, Бурган силерни база ынчаар шиидер, а кандыг хемчээл-биле хемчээп бээр силер, Бурган силерге база ынчаар хемчээп бээр.³Бодуңнуң карааңда чудукту эскербейн чыткаш, эжиңниң караанда чартыны чүге эскерип каар сен? ⁴Бодуңнуң карааңда чудук бар хиреңде, эжиңге канчап: „Карааңда чартыны ап кааптайн“ – дээр сен? ⁵Ийи арынныың ол-дур! Баштай бодуңнуң карааңда чудукту уштуп каавыт, эжиңниң караандан чартыны канчаар уштурун ынчан көрүп каар сен.⁶Ыттарга ыдыктыг чүүлдер каап бербеңер, хаваннар мурнунга ак шуру эртине чашпаңар. Оон башка ыттар эглип келгеш, силерже халдап кээр, а хаваннар эртинеңерни таптай базып кааптар».⁷«Дилениңер, Бурган силерге бээр; дилеңер, тып аар силер; эжикти соктаңар, Бурган силерге ажыдып бээр. ⁸Диленген кижи бүрүзү алыр, дилээн кижи бүрүзү тып алыр, соктаан кижи бүрүзүнге ажыдып бээр. ⁹Оглу хлеб айтырарга, силерниң араңардан кым олче даш сунарыл? ¹⁰А балык айтырарга, кым чылан сунуп чыдарыл?¹¹Бузуттуг-бак-даа тургаш, ажы-төлүңерге буянныг белек берип билир болзуңарза, дээрде Адаңар Оон диленген улуска кайы хире эки чүүлдерни бербес деп! ¹²Ынчангаш силерге улус кандыг хамаарылгалыг боорун күзээр-дир силер, боттарыңар база улуска шак ындыг хамаарылгалыг болуңар. Моисейниң хоойлузунуң база медээчилерниң өөредииниң алыс утказы мында болдур ийин».¹³«Тар эжик дамчыштыр кириңер, чүге дээрге өлүм эжии алгыг, а ынаар чедире бээр орук делгем, хөй улус ол орук-биле бар чыдар. ¹⁴Ынчалза-даа мөңге амыдыралдың эжии тар, а ынаар чедире бээр орук кызаа, ону тып чедип кээр улус эвээш».¹⁵«Меге медээчилерден кичээниңер. Олар силерже хой кежи эштип алган чедип кээр, а херек кырында араатан бөрүлер боор. ¹⁶Оларны кылган ажылының үре-түңнелинден танып аар силер. Харагандан виноград чимизи азы тенниг оотпактан фига чимизи чыыр ийикпе? ¹⁷Шак ынчаар эки ыяш чаагай чимис бээр, а багай ыяш багай чимис бээр.¹⁸Эки ыяш багай чимис берип шыдавас, а багай ыяш эки чимис берип шыдавас. ¹⁹Эки чимис бербестээн ыяштарны кескеш, отче киир октаптар. ²⁰Ынчангаш ындыг улусту кылган ажылының үре-түңнелинден танып аар силер.²¹Мени: „Дээрги! Дээрги!“ – деп турар кижи болган-на Дээрниң Чагыргазынче кирип шыдавас, а чүгле Мээң Дээрде Адамның күзел-соруун күүседип чоруур кижи кирер. ²²Шииткел хүнүнде Меңээ хөй улус: „Дээрги! Дээрги! Силерниң адыңардан суртаалдавайн келдивис бе? Силерниң адыңар-биле буктарны үндүр сывыртавайн турдувус бе? Силерниң адыңар-биле дыка хөй кайгамчык чүүлдерни кылбадывыс бе?“ – дижи бээр. ²³Мен ынчан оларга үзе сөглээр мен: „Мен силерни кажан-даа билбес чордум. Бачыт үүлгедикчилери, Менден ыраңар!“»²⁴«Ынчангаш Мээң бо сөстеримни дыңнап турар база херек кырында сагып чоруур кижи бүрүзү бодунуң бажыңын даш кырынга тудуп алган угаанныг кижиге дөмей. ²⁵Чаъс кудуп, хемнер дажып, хат-шуурган киткээш, бажыңны хөме тавараан. А ол бузулбаан, чүге дээрге ооң таваан дашта салган-дыр.²⁶Ынчаарга Мээң сөстеримни дыңнап турар, ынчалза-даа херек кырында сагывас кижи бүрүзү бодунуң бажыңын элезин кырынга туткан сээдең кижиге дөмей. ²⁷Чаъс кудуп, хемнер дажып, хат-шуурган киткээш, бажыңны хөме тавараан. А бажың коргунчуг дааш-биле буступ кээп дүшкен».²⁸Иисус ол чугаазын доозуптарга, чыылган чон Ооң берген өөредиин кайгап ханмаан. ²⁹Чүге дээрге Ол улусту ном-хоойлу тайылбырлакчызы ышкаш эвес, а эрге-чагырга ээлээн кижи ышкаш өөредип турган.

Chapter 8

¹Иисус дагдан бадып кээрге, эңдерик хөй чон Ону эдерип чорупкан. ²Аңаа кежи аарыг кижи чедип келгеш, Ооң мурнунга дис кырынга олура дүшкеш: «Дээрги! Күзээр-ле болзуңарза, мени арыглап каап шыдаар силер» – дээн. ³Иисус холун сунуп, ол кижиге дээскеш, мынча дээн: «Күзеп тур мен, арыгланы бер!» Кеш аарыы дораан-на ол кижиден сойлу берген.⁴Иисус ынчан аңаа мынча дээн: «Дыңна, бо дугайында кымга-даа чугаалава. Бурганның бараалгакчызынга барып көстүп каг. Ооң соонда Моисейниң хоойлузунда айытканын ёзугаар Бурганга өргүлден кыл. Сен ол өргүлүң-биле экирээниңни улуска херечилеп көргүскен боор сен».⁵Иисус Капернаумга чедип кээрге, чүс шериг баштыңы Аңаа чоокшулап келгеш, дуза дилээн. ⁶Ол мынча дээн: «Дээрги, мээң бир чалчам бажыңымда чартыктааш, аажок хинчектенип чыдыр». ⁷Иисус аңаа: «Мен ам баргаш, ону экиртип каар мен» – деп харыылаан.⁸Чүс шериг баштыңы мынча дээн: «Дээрги, бажыңымның эргинин Силерге артадырынга төлеп чок кижи-дир мен. Чүгле дужаап көрүңер: мээң чалчам ынчан экирий бээр. ⁹Мен бодум чагырга адаанда кижи-дир мен, бодумнуң чагырган шериглерим база бар. Оларның бирээзинге „Бар“ дээримге, бар чыдар; өскезинге „Бээр кел“ дээримге, чедип кээр; чалчамга „Мону кыл“ дээримге, кылып каар болгай». ¹⁰Иисус ындыг чугаа дыңнааш, кайгай берип, Ону эдерип чораан улуска мынча дээн: «Израиль чондан кымда-даа мындыг улуг бүзүрел барын көрбээнимни чугаалавас аргам чок-тур!¹¹Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: чөөн база барыын чүкте чурттардан келген хөй улус Дээрниң Чагыргазынга Авраам, Исаак болгаш Иаков олар-биле кады дойлаар олуттарны ээлептер. ¹²А Дээрниң Чагыргазын салгаар ужурлуг турган улус дүмбей караңгыже үндүр сывыртадып аар. Аңаа чүгле ыы-сыы болгаш диштер кыжыраажы дыңналыр». ¹³Иисус оон чүс шериг баштыңынга: «Чана бер. Бүгү чүве сээң бүзүрелиң ёзугаар болур» – дээн. Чүс шериг баштыңының чалчазы ол дораан экирий берген.¹⁴Иисус Пётрнуң бажыңынга келгеш, ооң кат-иези халыын аарыгдан изип-хып чыдарын көрүп каан. ¹⁵Ол чыткан херээженниң холунга дээптерге, эъдиниң изии дораан чавырлы берген. Экирээн кижи туруп келгеш, Иисуска бараан болуп эгелээн.¹⁶Кежээ дүшкенде, Аңаа хөй букшуураан улус эккелгеннер. Ол Бодунуң сөзү-биле буктарны үндүр сывыртааш, хамык аарыг улусту экиртип каан. ¹⁷Исайя медээчини дамчыштыр: «Ол бистиң човалаңывысты Боду чүктеп, бистиң аарыгларывысты ап алды» – деп медеглеттинген сөстер ынчаар боттанганы ол.¹⁸Ону долгандыр турар мөөң чонну көрүп кааш, Иисус өөреникчилеринге хөлдүң ол чарыынче эжиндирип кеже бээрин дужааган. ¹⁹Аңаа бир ном-хоойлу тайылбырлакчызы чедип келгеш: «Башкы, кайнаар-даа баар болзуңарза, Силерни эдерер мен» – дээн. ²⁰Иисус: «Дилгилер үңгүрлүг болур, дээрниң куштары уялыг болур, а Кижи амытан Оглунга кум кыннып аар чер безин тывылбас-тыр» – деп харыылаан.²¹Ооң өске өөреникчизи Аңаа: «Дээрги! Баштай ачамны барып хөөржүдүп каарын чөпшээреңер» – дээн. ²²А Иисус аңаа мынча деп харыылаан: «Мени эдер! Өлүглер боттарының өлүг кижилерин хөөржүдүп тургай аан».²³Иисус хемеже олуруптарга, өөреникчилери Ону эдерип олурупкан. ²⁴Хенертен хөлге күштүг шуурган эгелеп, чалгыглар хемени хөме шаап эгелээн. А Иисус удуп чыткан. ²⁵Өөреникчилери Ооң чанынга келгеш, Ону оттурупкаш: «Дээрги! Бисти камгалаңар, дүжүп өлдүвүс-ле!» – деп алгыржы бергеннер.²⁶Иисус оларга мынча дээн: «Биче бүзүрелдиглер, чүге ындыг кортук силер?» Ол оон туруп келгеш, хат биле сугну томаарыыр кылдыр чагырарга, шуут-ла ыржым-шыпшың апарган. ²⁷Улус кайгаанындан аайын тыппайн турган: «Хат биле суг безин Аңаа чагыртып турар, бо чүү адам Кижил?»²⁸Иисус хөлдүң ол чарыында Гадара черинче кежип кээрге, чевег-куйлардан Аңаа уткуй букшуураан ийи кижи үнүп келген. Олар аажок айыылдыг боорга, кым-даа ол оруктап чоруурундан сестир турган. ²⁹«Бурганның Оглу, Силерге бистен чүү херегил? – деп, олар алгыржып үнген. – Силер бисти доктааткан хуусаа бетинде хинчектээр дээш бээр келдиңер бе?»³⁰Олардан ыракта бир кодан хаван одарлап чораан. ³¹Буктар Иисустан дилеп, ээрежип эгелээннер: «Бисти бо улустан үндүр сывырар болзуңарза, кодан хаванче чорудуп көрүңер!» ³²Иисус оларга: «Барыңар!» – дээн. Буктар улустан үнгеш, хаваннарже кире бергеннер. Ол дораан кодан хаван чүмү-биле кадыр элден хөлче шурай бергеш, дүжүп өлүп калган.³³Хаван кадарчылары дезип ыңай болган. Олар хоорайга баргаш, болган бүгү чүүлдү, букшуурааннар-биле чүү болганын база, чугаалап четкеннер. ³⁴Хоорайжылар ынчан дөгерези Иисуска уткуй үнүп келгеннер. Ону көрүп кааш, оларның чурттаан черинден чоруй баарын Оон дилеп эгелээннер.

Chapter 9

¹Иисус хөлдүң ол чарыынче хемелиг эжиндирип кеже бергеш, Бодунуң чурттаан хоорайынче ээп келген. ²Ынчан элээн каш кижи Аңаа боттарының чартыктаан эжин дөжээниң кырынга көдүрүп эккелген. Иисус оларның бүзүрелин көргеш, чартыктаан кижиге: «Дидим бол, оглум! Бачыттарың өршээттинген-дир» – дээн.³Ынчан ном-хоойлу тайылбырлакчыларының чамдыызы иштинде мынча деп бодаан: «Бо кижи Бурганны дорамчылааны ол!» ⁴Иисус оларның бодалдарын билир болгаш, мынча дээн: «Силерниң чүректериңерде чүге ындыг бак сагыш барыл? ⁵Чүү беленил? „Бачыттарың өршээттинген-дир“ – дээри бе азы: „Туруп келгеш, чорувут“ – дээри бе? ⁶Ынчаарга Кижи амытан Оглу чер кырынга бачыттарны өршээр эргелиг дээрзин билип алыңар...» – Иисус ынчан чартыктаан кижиге мынча дээн: «Туруп келгеш, дөжээңни алгаш, бажыңыңче чорувут».⁷Ол кижи туруп келгеш, бажыңынче чорупкан. ⁸Чыылган чон ону көргеш, коргуп-сүртеп, ындыг эрге-чагырганы кижи амытанга хайырлаан Бурганны алдаржыдып турган. ⁹Иисус ол черден ыңай чорупкаш, Матфей дээр кижини көрүп каан. Ол кижи үндүрүг хавырар черинге бодунуң ажылын кылып олурган. Иисус аңаа: «Мени эдерип чорувут» – деп чугаалаан. Матфей туруп келгеш, Ону эдерип чорупкан.¹⁰Ооң соонда Иисус бир-ле катап Матфейниң бажыңынга чемненип олурда, аңаа хөй үндүрүг хавырыкчылары база өске-даа бачыттыг кижилер чыглып келген. Олар Иисус болгаш Ооң өөреникчилери-биле кады чемненгеннер. ¹¹Фарисейлер ону көргеш, Иисустуң өөреникчилеринден: «Силерниң Башкыңар чүге үндүрүг хавырыкчылары-биле база бачыттыг улус-биле кады чемненип олурарыл?» – деп айтырганнар.¹²Ону дыңнап кааш, Иисус мынча дээн: «Эмчи кадык эвес, а аарыг улуска херек болгай. ¹³Баргаш: „Өргүлдү эвес, энерелдиг бооруңарны күзеп тур мен“ – дээн сөстерниң утказын билип алыңар. Мен бо делегейге „Актыг, бачыт чок бис“ дээр улусту эвес, а бачыттыг улусту кый дээр дээш келген мен!»¹⁴Ооң соонда Иисуска Иоанның өөреникчилери келгеш: «Чүге бис база фарисейлер үргүлчү шээрленир улус бис, а Силерниң өөреникчилериңер чүге шуут ынчанмазыл?» – деп айтырыг салганнар. ¹⁵Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Күдээ оол олар-биле кады турар шагда, куда доюнга ооң эштери оолдар кудараар деп бе? Ынчалза-даа күдээ оолду олардан чарып аппаар хүннер чедип кээр, чогум-на ынчан олар шээрлени бээр.¹⁶Кым-даа эрги хепке чаа пөстен чамашкы салбас, ынчаар болза, чамашкы эрги пөстү чыырылдыр тыртыптар, а ойбак оон-даа улуг апаар.¹⁷Кым-даа чаа дүшкен араганы эрги көгээржикче кутпас. Ынчаар болза, чаа арага көгээржикти деже тептер, ынчан арага-даа төктүп каар, көгээржик-даа сандан үнер. Чаа араганы чаа көгээржикче кудар херек, ынчан арага-даа, көгээржик-даа бүдүн-бүрүн артар».¹⁸Иисус олар-биле чугаалажып турда, Аңаа бир дарга кижи чедип келгеш, дис кырынга олуруп, мөгейгеш: «Мээң уруум өлүрүнүң кырында тур, ынчалза-даа Силер чедип келгеш, холуңарны аңаа дегзип көрүңер – ол дириг артар» – дээн. ¹⁹Иисус өөреникчилери-биле кады ону эдерип чорупкан.²⁰Хенертен он ийи чыл дургузунда ханы төктүп аараан херээжен кижи Иисустуң артындан чедип келгеш, Ооң хевиниң ужунга дээй каапкан. ²¹Ол иштинде: «Ооң оода-ла хевинге дээпсимзе, экирий бээр боор мен» – деп бодаан. ²²Иисус эргилгеш, ону көрүп кааш: «Кызым, дидим бол! Бүзүрелиң сени экиртип-камгалап кагды» – дээн. Шак ол өйден бээр демги херээжен кадык апарган.²³Иисус дарганың бажыңынче кирип келгеш, шоор ойнакчыларын база аймап-хөлзээн чонну көрүп каан. ²⁴Ол: «Үнүп чоруңар! Бо уруг өлбээн, а удуп чыдар кижи ышкажыл» – дээн. Ынчаарга улус Ону кочулап эгелээн.²⁵Хамык улусту албадап үндүрүптерге, Иисус уругнуң өрээлинче киргеш, ооң холундан тудуп аарга, ол туруп келген. ²⁶Болган чүүл дугайында дамчыыр чугаа ук черни бир кылдыр тарай берген.²⁷Иисус оортан чоруптарга, ийи согур кижи Ону эдерип: «Давидтиң Оглу, бисти кээргеп көрүңер!» – деп кыйгырып чораан. ²⁸Иисус бажыңче кире бээрге, согурлар Аңаа чоокшулап келген. Ол: «Силерге Мээң дузалап шыдаарымга бүзүреп тур силер бе?» – деп айтырган. Согурлар: «Ийе, Дээрги!» – деп харыылааннар.²⁹Иисус ынчан оларның карактарынга деггеш: «Бүзүрелиңер аайы-биле ынчалдыр болгай аан» – дээн. ³⁰Ол-ла дораан оларның карактары көре берген. А Иисус оларга: «Кым-даа Мени кымыл дээрзин билбес болзун» – деп аажок шыңгыы чагып каан. ³¹Ынчалза-даа ол ийи кижи чоруй баргаш, Ооң дугайында чугааны чоок-кавыга тарадыпкан.³²Олар оон чаа-ла чоруп турда, кезек улус Иисуска букшуураан, үнү чок кижи эккелген. ³³Букту үндүр сывырыптары билек, үнү чок кижи чугааланып эгелээн. Улус кайгап-харап: «Израильге ындыг чүвени улус кажан-даа көрбээн!» – дижип турган. ³⁴А фарисейлер: «Иисус буктарны оларның ноянының күжү-биле үндүр сывырып турар-дыр» – деп турганнар.³⁵Иисус бүгү хоорайларны, суурларны эргий кезип, синагогаларга улусту өөредип, Дээрниң Чагыргазының дугайында Буянныг Медээни суртаалдап база кандыг-даа аарыг-аржыктан экиртип чораан. ³⁶Чыылган мөөң чонну көргеш, Иисус улусту кээргей берген, чүге дээрге олар, кадарчызы чок хойлар дег, канчаар-даа харык чок база могап-турупкан болганнар.³⁷Ол өөреникчилеринге мынча дээн: «Ажаар дүжүт хөй, а ажылдаар улус эвээш-тир. ³⁸Ынчангаш дүжүт ажаалдазының Ээзинден дилеңер: Ол шөлдерже ажылдаар улустан ам-даа чорутсун».

Chapter 10

¹Иисус Бодунуң эң чоок он ийи өөреникчизин чыып алгаш, оларга буктарны үндүр сывырар база кандыг-даа аарыг-аржыктан экиртир эрге-күштү берген.²Он ийи элчинниң аттары бо-дур: оларның баштайгызы боор Пётр деп адаткан Симон биле ооң дуңмазы Андрей, Зеведейниң оглу Иаков биле ооң дуңмазы Иоанн, ³Филипп биле Варфоломей, Фома биле үндүрүг хавырыкчызы Матфей, Алфейниң оглу Иаков биле Фаддей, ⁴Симон Кананит биле сөөлүнде барып Христосту садыпкан Иуда Искариот.⁵Иисус он ийи элчинин чорудуп тура, мындыг айтыышкын берген: «Өске чоннар улузунче -даа, Самарияның хоорайларынче-даа барбаңар. ⁶Хамыктың мурнунда израиль чоннуң азып читкен хойлар дег улузунче барыңар. ⁷Баргаш: „Дээрниң Чагыргазы чоокшулап келген-дир!“ – деп суртаалдаңар.⁸Аарыг улусту экиртиңер, өлүглерни катап диргизиңер, кеш аарыглыг улусту арыглаңар, буктарны үндүр сывыртаңар. Халаска алган силер – халаска бериңер. ⁹Орукче үнерде, бодуңарга алдын, мөңгүн, чес чоостар албаңар. ¹⁰Орукче үнерде, диленир хап-сава-даа, солуттунар хеп-даа, кедер идик-даа, даянгыыш-даа албаңар, чүге дээрге ажылдаан кижи амыдыраар аъш-чеминге төлептиг боор.¹¹Кандыг-бир хоорайга азы суурга чедип келгеш, ында төлептиг кым барын билип алгаш, чоргужеге чедир ооң бажыңынга туруңар. ¹²Ол бажыңче кирип келгеш, ээлерин мендилеңер. ¹³Олар силерниң мендиңерге төлептиг болза, күзээн амыр-тайбыңыңар орта артып калзын, а төлептиг эвес болза, аңаа күзээн амыр-тайбыңыңар чогуп бүтпезин.¹⁴А кандыг-бир кижи силерни хүлээп албас база сөзүңерни дыңнавас болза, ол бажыңдан азы хоорайдан чоруп тура, будуңарда довуракты-даа кактап кааптыңар. ¹⁵Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: ол хоорайга көөрде, Содом биле Гоморрага безин шииткел хүнүнде өршээл улуг боор».¹⁶«Дыңнаңар, Мен силерни кокайлар аразынче хураганнарны дег чорудуп тур мен. Ынчангаш чыланнар дег кажар, көге-бугалар дег кем чок болуңар. ¹⁷Улустан кичээниңер. Олар силерни шиидери-биле дээди Чөвүлелдерге хүлээдип, синагогаларга эриидей бээр. ¹⁸Мен дээш силерни чагырыкчылар болгаш хааннар мурнунга эккеп тургузуптар, ынчан оларга база өске чоннар улузунга Мээң дугайымда херечилээр силер.¹⁹Олар силерни эккээрге, чүнү база канчаар чугаалаарыл деп сагыш човаваңар. Чүнү чугаалаарыңар силерге ол шакта илерей бээр. ²⁰Чүге дээрге силер эвес, а Адаңарның Сүлдези силерни дамчыштыр чугаалай бээр.²¹Акызы дуңмазын, ачазы ажы-төлүн өлүрери-биле бериптер. Ажы-төлү база ада-иезинге удур тура халааш, оларны өлүрери-биле бериптер. ²²Хамык улус Мен дээш силерни көрбестей бээр. Ынчалза-даа эчизинге чедир шыдашкан кижи камгалалды алыр. ²³Силерни бир хоорайга истеп-сүре берзе, өскезинче дезиптиңер. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: Израильдиң хамык хоорайларын эргий кезип четтикпээниңерде-ле, Кижи амытан Оглу чедип кээр.²⁴Өөреникчи башкызындан бедивес, а чалча дээргизинден бедивес. ²⁵Өөреникчи башкызынга деңнешсе, сеткили ханар, а чалча дээргизинге деңнешсе, сеткили ханар. Бажың ээзин Веелзевул деп адаар болза, ооң өг-бүлезиниң улузун оон-даа дора кылдыр адавас бе?²⁶Ынчангаш олардан кортпаңар. Көстү бербес хире чажыт чүү-даа чок база илерей бербес хире бүдүү чүү-даа чок. ²⁷Мээң силерге караңгыда чугаалаан чүвемни хүннүң чырыында чугаалаңар, силерниң кулааңарга сымыранган чүвемни шупту улуска дыңналдыр медеглеңер.²⁸Кижилерден кортпаңар: олар мага-ботту өлүрзе-даа, сеткилиңерни өлүрүп шыдавас. Сеткилиңерни-даа, мага-бодуңарны-даа тамыже киир октааш, узуткап шыдаар Бургандан коргуңар. ²⁹Ийи бора-хөкпешти бир чес чоос-биле садып албас ийикпе? Ындыг-даа болза, Адаңарның күзел-соруу чокта, оларның чаңгызы-даа черже кээп дүшпес. ³⁰А силерниң бажыңар дүгүн безин санап каан болдур ийин! ³¹Ынчангаш кортпаңар: силер эңдерик хөй бора-хөкпештен үнелиг силер!³²Мени улус мурнунга ажыы-биле хүлээп көөр кижи бүрүзүн Мен база Дээрде Адамның мурнунга хүлээп көөр мен. ³³А Менден улус мурнунга ойталаар кижиден Мен база Дээрде Адамның мурнунга ойталаар мен».³⁴«Мени бо делегейже амыр-тайбың эккээр дээш келген деп бодаваңар. Амыр-тайбың эвес, а аңгылажыг хылыжы эккээр дээш келген мен. ³⁵Мен оглун ачазындан, уруун авазындан, кеннин кунчуундан аңгылаар дээш келген мен. ³⁶Кижиге өг-бүлезиниң улузундан өжээнниг дайзыннар турбас апаар.³⁷Ава-ачазынга Менден артык ынак кижи Меңээ таарышпас. Оглу-кызынга Менден артык ынак кижи Меңээ таарышпас. ³⁸Бодунуң шаажылал ыяжын чүктевес база Мени эдерип чорбас кижи Меңээ таарышпас. ³⁹Бодунуң амы-тынын камгалап алыксаан кижи амы-тынын ышкынып алыр. Ынчаарга амы-тынын Мен дээш ышкынар кижи амы-тынын тып алыр.⁴⁰Силерни хүлээп аар кижи Мени хүлээп ап турары ол, а Мени хүлээп аар кижи Мени айбылап чоруткан Адамны хүлээп ап турары ол. ⁴¹Бурганның медээчизин, медээчи-дир сен дээш, хүлээп аар кижи медээчи кижинии дег шаңнал алыр. А чөптүг-шынныг кижини, чөптүг-шынныг-дыр сен дээш, хүлээп аар кижи ооң алыры дег шаңнал алыр.⁴²Бо ынай, кошкак улустуң бирээзинге, Мээң өөреникчим болганы дээш, аяк ишти-даа соок суг кудуп бээр кижи бар болза, ол бодунуң шаңналын канчап-даа чидирбес дээрзин силерге чугаалап тур мен».

Chapter 11

¹Бодунуң он ийи өөреникчизинге суртаалдап дооскаш, Иисус Галилеяның хоорайларынга улусту өөредири-биле база суртаалдаары-биле улаштыр чорупкан. ^2-3Кара-бажыңга чыткан Иоанн Христостуң кандыг ажыл-үүле кылып турарын дыңнааш, Олче бодунуң өөреникчилерин: «Чедип кээр ужурлуг Кижи Силер силер бе азы өскезин манаар бис бе?» – деп айтырары-биле чорудупкан.⁴Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Көрүп база дыңнап турар чүвеңерни Иоаннга дамчыдып чедиңер: ⁵согурлар каракталып, аскактар кылаштап, кеш аарыглыглар арыгланып, дүлейлер дыңнап, өлгеннер катап дирлип, ядыыларга Буянныг Медээни дыңнадып турарын чугаалаар силер. ⁶Меңээ бүзүрелин чидирбес кижи амыр-чыргалдыг боор».⁷Иоанның өөреникчилери чоруй баарга, Иисус чонга ооң дугайында чугаалап эгелээн: «Ээн кургаг ховуже чүнү көөр дээш барып чордуңар? Хатка чайгаткан кулузунну бе? ⁸Ындыг эвес болза, чүнү көрүп чордуңар? Каас-коя хептиг кижини бе? Ынчалза-даа каас-коя хептиг улус хааннар ордуларынга чурттаар болгай.⁹Чүнү көөр бис деп бодадыңар? Бурганның медээчизин бе? Ийе, медээчини. Харын силерге чугаалап тур мен: ол – медээчиден-даа артык кижи-дир. ¹⁰Бижилгеде ол дугайында Бурганның: „Көр даан, Мээң төлээм Сээң мурнуңда орукту белеткеп берзин дээш, ону Сени мурнай чорудуп тур мен“ – дээн кижизи ол-дур.¹¹Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: чер кырынга чурттап чораан бүгү улустуң аразында Иоанн Медеглекчиден артык бедик кижи чок. Ынчалза-даа Дээрниң Чагыргазында эң чөгенчиг кижи оон улуг боор. ¹²Иоанн Медеглекчиниң суртаалдап эгелээн хүннеринден эгелээш, амдыгаа чедир Дээрниң Чагыргазынга удур халдаашкын чоруп келген база хөй улус Чагырганы күш-биле эжелеп алыксап турар.¹³Бурганның хамык медээчилери болгаш ыдыктыг хоойлу Иоанның кээр мурнунда ол бүгүнүң дугайында өттүр билип медеглеп турганнар. ¹⁴А хүлээп аар деп бодаар болзуңарза, Иоанн дээрге чедип кээр ужурлуг Илия ол-дур. ¹⁵Дыңнаар кулаа бар кижи дыңназын!¹⁶Бо салгалдың улузун Мен кымның-биле деңнээйн? Олар базаар шөлүнге олуруп алгаш, бир чамдыызы өскелеринге мынча деп алгырышкан бичии уруглар олчаан-дырлар: ¹⁷„Бис силерге лимбилеп бердивис, а силер самнавадыңар. Бис силерге кажыыдал ыры ырлап бердивис, а силер ыглашпадыңар“.¹⁸Иоанн чедип келгеш, аъш-чем чивес, арага ишпес боорга, олар: „Букшуураан“ – дижир-дир. ¹⁹Кижи амытан Оглу чедип келгеш, чемненир, ижер боорга, олар: „Көрүңер, чазый, арагачы хей-дир, үндүрүг хавырыкчылары болгаш бачытка борашканнарның өңнүү-дүр“ – дижир-дир. А мерген угаан бодунуң ажыл-херээ-биле шынзыттынар».²⁰Оларның аразынга дыка хөй кайгамчык чүүлдерни кылырга-даа, бачыттар үүлгедиринден ойталаваан хоорайларның чурттакчыларын Иисус ынчан буруудадып эгелээн: ²¹«Хоразин, ат болур сен! Вифсаида, ат болур сен! Силерге көргүскеним дег кайгамчык чүүлдер Тир, Сидон хоорайларга болгулаан болза, олар шагда-ла бачыттарын миннип, качыгдалдың самдар хевин кедип, баштарын хүл-биле бызаарлар ийик. ²²Ынчангаш шииткел хүнү кээрге, силерге көөрде, Тир биле Сидонга безин өршээл улуг боорун чугаалап тур мен.²³Капернаум, сен база-ла дээрге чедир көдүрлүрүн кордадың бе? Чок, тамыже дүңдерлип дүжер сен! Чүге дээрге сеңээ көргүскеним дег кайгамчык чүүлдерни Содомга база кылган болза, ол хоорай бөгүнге чедир турар ийик. ²⁴Ынчангаш шииткел хүнү кээрге, сеңээ көөрде, Содомга безин өршээл улуг боорун силерге чугаалап тур мен!»²⁵Иисус ол өйде мынча дээн: «Ачай, дээр биле черниң Дээргизи! Бо чүүлдерни мерген угаанныглар болгаш эртем-билиглиглерден чажыргаш, чаштарга көргүскениң дээш, Сени алдаржыдып тур мен! ²⁶Ийе, Ачай, Сээң күзел-сорууң ындыг болган. ²⁷Бүгү чүүлдү Адам Меңээ хүлээдип берген. Адазындан аңгы кым-даа Оглун билбес, Оглу болгаш Оглунуң ону айтып бээрин күзээн улузундан өске кым-даа Адазын база билбес».²⁸«Могап турупкан, аар чүък чүктээн улус дөгере Меңээ келиңер! Мен силерге тамчык-дышты хайырлаар мен. ²⁹Мээң чагыгларымны бодуңарга хомут дег кеткеш, Менден өөренип алыңар, Мен биче сеткилдиг болгаш чөпшүл чүректиг мен, ынчангаш чуртталгаңарны тамчык-дыш бүргей бээр. ³⁰Чуге дээрге Мээң чагыгларым хомуду чиик база Мээң чүдүртүр чүъгүм аар эвес.

Chapter 12

¹Ол үеде, амыр-дыш хүнүнде, Иисус тарып каан шөлдү таварты бар чыткан. Ооң өөреникчилери аштааш, сыпта тараа баштарын үзе соккаш, ууштап чий бергеннер. ²Фарисейлер ону көргеш, Аңаа мынча дээннер: «Көрүңер! Силерниң өөреникчилериңер амыр-дыш хүнүнде ыдыктыг хоойлунуң хораан чүвезин кылып турлар».³Иисус ынчан олардан айтырган: «Боду-даа, кады чораан өөрү-даа аштай бээрге, Давид хаанның чүнү кылганын номчуваан силер бе? ⁴Ол Бурганның өргээзинче киргеш, ооң боду-даа, кады чораан улузу-даа чип болбас, а чүгле Бурганның бараалгакчылары чиир ужурлуг ыдыктаан хлебти чипкен болгай.⁵Амыр-дыш хүнүнде Бурганның бараалгакчылары Бурганның өргээзинге ажылдап, оозу-биле ол хүннү сагывайн турарын, ынчалза-даа буруулуг диртпезин Моисейниң хоойлузундан номчуваан силер бе? ⁶А мында Бурганның өргээзинден-даа артык чугула Кижи барын чугаалап тур мен.⁷Бижилгеде: „Өргүлдү эвес, энерелдиг бооруңарны күзеп тур мен“ – дээн сөстерниң утказын билген болзуңарза, буруу чок улусту буруу шаппас ийик силер. ⁸Ийе, Кижи амытан Оглу – амыр-дыш хүнүнүң-даа Дээргизи-дир!»⁹Ол черден чорупкаш, Иисус демги фарисейлерниң синагогазынга кирип келген. ¹⁰Аңаа када берген холдуг кижи турган. Фарисейлер Иисустан: «Амыр-дыш хүнүнде улус экиртирин ыдыктыг хоойлу чөпшээрээр бе?» – деп айтырганнар. (Херек кырында олар Ону буруудадыр эвин бодап турганнар.)¹¹Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Силерниң кайы-бирээңер хойлуг турган, а оозу амыр-дыш хүнүнде оңгарже кире берген дижик. Ол баргаш, хоюн ушта тыртып албас чүве бе? ¹²А кижи хойдан оранчок үнелиг! Ындыг болганда, амыр-дыш хүнүнде буян кылырын чөпшээрээн-дир».¹³Иисус оон када берген холдуг кижиге: «Холуң бээр сун» – дээн. Ол холун сунуп бээрге, оозу ол дораан, өскези дег, кадык апарган. ¹⁴А фарисейлер үнгеш, Иисусту канчап чок кылырын сүмележи бергеннер.¹⁵Иисус ону билип кааш, оортан чоруй барган. Эңдерик хөй чон Ону эдерип чорупкан, а Ол хамык улусту экиртип каан. ¹⁶Ынчалза-даа Иисус экирээннерге Ооң дугайында улуска чугаалаарын хоруп каан. ¹⁷Бурганның Исайя медээчини дамчыштыр мынча дээн сөстери ынчаар боттанган чүве-дир:

¹⁸«Мээң шилип алган Чалчам бо-дур. Мээң ханы ынак Кижим, Мээң сеткилимге кирер Кижи – Ол-дур. Мен Ону Бодумнуң Сүлдем -биле бүргээр мен. Ол өске чоннар улузунга чөптүг шииткелди медеглээр!

¹⁹Ол алгырбас база кырышпас, улус Ооң үнүн кудумчуларга дыңнавас.

²⁰Чөптүг шииткелди тиилелгеже эккелбээн шаанда, Ол шала сынган хыыргыышты сыйбас, имистелген чырыткыны өжүрбес.

²¹Хамык чоннар Ооң адынга идегээр».

²²Ооң соонда Иисуска артында согур, артында үнү чок букшуураан кижи эккелгеннер. Иисус ону экиртип каарга, ол чугааланып база көрүп эгелээн. ²³Улус аажок кайгап: «Бо Иисус Давидтиң Оглу бооп болур бе?» – деп айтырып турган.²⁴Фарисейлер ону дыңнааш: «Буктарны Ол чүгле оларның чагырыкчызы Веелзевулдуң күжү-биле үндүр сывырып турар-дыр» – дээннер. ²⁵Иисус оларның бодалдарын билир болгаш, мынча дээн: «Иштинден аңгыланып эгелээн күрүне бүрүзү үр болбайн буураар, аңгыланчып, кырышкан хоорай азы өг-бүле бүрүзү бүдүн турбас.²⁶Эрлик боду эрликти үндүр сывырар болза, ол боду бодунга удур месилдешкени ол-дур. Ооң күрүнези бүдүн туруп шыдаар бе? ²⁷Мен Веелзевулдуң күжү-биле буктарны үндүр сывырып турар болзумза, силерниң өөреникчилериңерге буктарны үндүр сывырар күштү кым берип турарыл? Ынчангаш өөреникчилериңер боттары силерни шииткей аан.²⁸Ынчалза-даа Мен буктарны Бурганның Сүлдези-биле үндүр сывырып турар болзумза, Бурганның Чагыргазы силерге ылап-ла келгени ол-дур. ²⁹Мөге-шыырак кижини баштай хүлүп албас болза, кым ооң бажыңынче кирип, эт-хөреңгизин оорлап шыдаарыл? Чүгле хүлүп алгаш, ол ооң бажыңын үптеп шыдаар. ³⁰Мээң-биле кады эвес кижи Меңээ удур база ол ышкаш Мээң-биле кады чыгбас кижи төтчеглеп турар.³¹Ынчангаш силерге чугаалап тур мен: улустуң кандыг-даа бачыды база бак сөгленири өршээттинер, ынчалза-даа Ыдыктыг Сүлдени бак сөглээри өршээттинмес. ³²Кижи амытан Оглунга удур сөс сөглээн кижи бар болза, ону өршээп болур, ынчалза-даа Ыдыктыг Сүлдени бак сөглээр кижи ам-даа, кажан-бир шагда-даа өршээл албас.³³Ыяшты эки деп санаар болзуңарза, ооң чимизи база чаагай боор, а ыяшты ирик деп санаар болзуңарза, ооң чимизи база багай боор. Ыяшты чимизинден танып аар. ³⁴Чылан сыскындылары! Бузуттуг-бак хиреңерде, канчап буянныг чүве чугаалаар силер? Кижиниң чүрээнде чүү бар болдур, ол ооң аксындан үнер болгай. ³⁵Буянныг кижи буян шыгжаан черинден буянын уштуп кээр, а бузуттуг кижи бузут шыгжаан черинден бузудун уштуп эккээр.³⁶Шииткел хүнү кээрге, шупту улус эдипкен хоозун сөзү дээш харыы тударын силерге чугаалап тур мен. ³⁷Сөзүңнү барымдаалап, сени агартыр азы шиидер».³⁸Ынчан чамдык ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер Иисуска: «Башкы, Силерниң биске кандыг-бир кайгамчык демдектен көргүзериңерни күзеп тур бис» – дээннер. ³⁹Иисус мынча деп харыылаан: «Бузуттуг болгаш бачыттыг салгал! Бадыткал демдээн негезиңерзе-даа, Иона медээчини дамчыштыр бергенинден өске демдек көрбес силер. ⁴⁰Ионаның далай амытанының хырнынга үш дүн-хүннү эрттиргени дег, Кижи амытан Оглу база черниң ханы дүвүнге үш дүн-хүн дургузунда турар.⁴¹Ниневияның чурттакчылары шииткел хүнүнде бо салгалдың улузу-биле кады турупкаш, оларны буруудады бээрлер, чүге дээрге ниневийжилер Ионаның суртаалын дыңнааш, бачыдын билингеннер-дир. А ам мында Ионадан-даа артык улуг Кижи бар-дыр!⁴²Мурнуу чүктүң кадыны Шииткел хүнүнде бо салгалдың улузу-биле кады турупкаш, оларны буруудады бээр, чүге дээрге ол кадын Соломон хаанның мерген угаанныг өөредиин дыңнаар дээш, черниң өске кыдыындан кээп чораан-дыр. А ам мында Соломондан-даа артык улуг Кижи бар-дыр!»⁴³«Бук кижиден үне бергенде, амыр-дыш дилеп, суг чок черлерге тояап-тояап, дилээн чүвезин тыппайн баар. ⁴⁴Ол ынчан мынча дээр: „Каапканым эрги бажыңымче дедир чана берейн“. Оон демги кижиже ээп келгеш, чурттап турган черин аштап-ширбип, эдип-чазап каанын база ооң ээн турарын эскерип каар. ⁴⁵Бук ынчан чоруткаш, бодундан-даа каржы өске чеди букту эдертип эккелгеш, ол кижиже кирип, аңаа чурттай бээрлер. Ынчан ол кижиниң сөөлгү байдалы мурнунда турганындан-даа дора апаар. Бо салгалдың бузуттуг улузу-биле база ындыг болур».⁴⁶Иисус чон-биле чугаалажып турда, Ооң авазы биле дуңмалары бажың даштынга чедип келгеннер: олар Ооң-биле чугаалажыр бодаан чүве-дир. ⁴⁷Бир кижи Аңаа: «Аваңар биле дуңмаларыңар даштын Силер-биле чугаалажыр бодап келген-дир» – дээн.⁴⁸А Иисус ол кижиге: «Мээң авам база ха-дуңмам кымнар болур чүвел?» – дээн. ⁴⁹Оон Бодунуң өөреникчилеринче холу-биле айыткаш, мынча дээн: «Мээң авам база ха-дуңмам бо-дур. ⁵⁰Дээрде Ачамның күзел-соруун күүседип чоруур кижи бүрүзү Мээң ха-дуңмам база авам боор болгай».

Chapter 13

¹Ол хүн Иисус бажыңдан үнгеш, хөл эриинге барып олуруп алган. ²Ону эңдерик хөй чон үглеп кээрге, Ол хемеже олуруп аар ужурга таварышкан, а хамык улус эрикке турган.⁵Чамдыызы сай-даштыг, хөрзүнү чуга черже кээп дүшкен. Ол үрезиннер удатпайн өзүп үнүп келген, чүге дээрге хөрзүн кылын эвес болган. ⁶Ынчалза-даа хүн хүннеп келгеш, өзүмнерни өрттендир шонуптарга, ханы дазыл тыртпаанындан, олар кадып калган. ^3-4Иисус угаадыглыг чугаалар дузазы-биле оларга хөй чүве чугаалап берген. «Тараа чажыкчызы тараа үрезини чажып үнүп келген – деп, Ол эгелеп алган. – Чажыкчы үрезинин чажып турда, ооң чамдыызы орук кыдыынга кээп дүшкен – куштар ужуп келгеш, ол үрезинни соктап чипкен.⁷Чамдыызы тенниг хонакче кээп дүжерге, ол тенниг хонак сырый өскеш, оларны боой базырыпкан. ⁸А бир чамдыызы үнүш-дүжүткүр хөрзүннүг черже кээп дүшкеш, чашканындан чүс, алдан база үжен дакпыр хөй дүжүт берген. ⁹Дыңнаар кулаа бар кижи дыңназын!»¹⁰Иисустуң өөреникчилери чоокшулап келгеш, Аңаа айтырыг салганнар: «Силер улусту чүге угаадыглыг чугаалар дузазы-биле ойзуп өөредир силер?» ¹¹Иисус мынча деп харыылаан: «Силерге Дээрниң Чагыргазының чажыттарын билип алырын хайырлаан-дыр, а оларга ону хайырлаваан-дыр. ¹²Кымда чүве барыл, аңаа оон-даа хөйнү эгээртинмес кылдыр бээр. А кымда чүве чогул, ооң бар чүвезин безин хунаай бээр.¹³Олар көрзе-даа, эскербес, дыңназа-даа, дыңнавас база угаап билбес боорга, оларга угаадыглыг чугаалар чугаалап турар мен. ¹⁴Исайяның дараазында өттүр билген медеглели олар-биле ынчалдыр боттанганы ол-дур: „Дыңнааш-даа, угаап билбес-тир силер, көргеш-даа, эскербес-тир силер.¹⁵Бо дээрге чүректери дашталып калган, кулаан кумнап, караан хаптап алган чон-дур – оон башка караа-биле көрүп, кулаа-биле дыңнап, чүрээ-биле угаап билиптер турган ийик; оон башка олар Менче чедип кээр ийик, а Мен оларны экиртир ийик мен“.¹⁶А силерниң карааңар көрүп, кулааңар дыңнап турар – амыр-чыргалдыг-дыр силер. ¹⁷Силерге алыс шынын чугаалап тур мен: Бурганның хөй медээчилери болгаш чөптүг-шынныг улус силерниң көрүп турар чүвеңерни көрүксээн-даа болза, көрбээннер база силерниң дыңнап турар чүвеңерни дыңнаксаан-даа болза, дыңнавааннар».¹⁸«Ынчангаш тараа чажыкчызы дугайында угаадыглыг чугааның тайылбырын дыңнаңар. ¹⁹Дээрниң Чагыргазының дугайында медээни дыңнап олура, ону угаай албас кижи турар болза, эрлик чедип келгеш, ооң чүрээнде чашкан медээни оорлап аппаар. Орук кыдыынче чашкан үрезин ол-дур.²⁰А сай-даштыг черже чашкан үрезин дээрге медээни дыңнаан дораан-на, ону өөрүшкү-биле хүлээп алыр кижи-дир. ²¹Ынчалза-даа ол кижи бодунда дазыл чок болгаш, турум эвес боор. Ооң соонда медээ ужун бергелерге азы истеп-сүрүүшкүнге таваржы бээр болза, ол-ла дораан күткүттүрүп, өскээр чайгыла бээр.²²Тенниг хонакка чашкан үрезин дээрге медээни дыңнап турар, ынчалза-даа амгы амыдыралының ажаанзырал-човаа база байлакшыл дуурайы медээни боой базырыптарга, ооң үрезини дүжүт бербес кижи-дир. ²³А үнүш-дүжүткүр хөрзүннүг черге чашкан үрезин дээрге медээни дыңнааш, угаап шыдаар кижи-дир. Ындыг кижи чашканындан чүс, алдан база үжен дакпыр хөй дүжүт бээр».²⁴Оон Иисус оларга база бир угаадыглыг чугаа чугаалап берген: «Дээрниң Чагыргазы бо үлегерге дөмей болуп турар. Бодунуң шөлүнге эки үрезин тарып алган кижи турган. ²⁵Дүне, хамык улус удуп чыдырда, ооң дайзыны келгеш, кызыл-тас аразынга бок үнүш тарып каапкаш, арлы берген. ²⁶Оон кызыл-тас сыптары өзүп үнгеш, кулакталы бээрге, бок үнүштер база үнүп келген.²⁷Шөлдүң ээзинге чалчалары келгеш: „Дээрги! Силер шөлге эки үрезин тарыдыңар чоп. Ында бок үнүш кайыын келген чоор?“ – дээннер. ²⁸Ээзи оларга: „Бир дайзынымның үүлгеткен херээ-дир ол“ – дээн. Чалчалары аңаа: „Бис баргаш, бок үнүштү чулуп кааптаалы бе?“ – дээннер.²⁹Ол ээ кижи: „Хей боор, бокту чулуп тура, кызыл-тасты база чулуп кааптар силер, хоржок. ³⁰Кады өскейлер аан. Дүжүт ажаар үе кээрге, тараа кезикчилеринге мынча дээр мен: ‘Баштай бок үнүштү кезип, чыггаш, моожалай баглааш, өрттедиптиңер, а кызыл-тасты аңмаарымче ажаап калыңар’“ – деп харыылаан».³¹Иисус оларга улаштыр өске угаадыглыг чугаа чугаалаан: «Дээрниң Чагыргазы бир кижиниң шөлүнге тарып алганы горчица үрезининге дөмей. ³²Ол хамык үрезиннерниң эң бичиизи-даа болза, өзүп үнгеш, бүгү-ле чемниг үнүштерниң эң улуу апаар. Ол ыяш дег улгады бээр, дээрниң куштары безин аңаа ужуп кээп, ооң будуктарынга уя тудар».³³Иисус оларга база бир угаадыглыг чугаа чугаалаан: «Дээрниң Чагыргазы херээжен кижиниң дыка хөй далганга холааш, бүгү далган хөөй бергижеге чедир булгап турары ажыткыга дөмей-дир».³⁴Иисус ол бүгүнү чонга угаадыглыг чугаалар дузазы-биле чугаалаан. Ол чүнү-даа тайылбырлаарда, угаадыглыг чугаалар чокка чугаалап көрбээн. ³⁵Бурганның бир медээчизиниң: «Аксымны угаадыглыг чугаа-биле ажыдайн, өртемчейни чаяаганындан бээр чажыт чүвени медээлээйн» – дээн сөстери ынчалдыр боттанганы ол-дур.³⁶Иисус оон чонну тарадыпкаш, бажыңче кире берген. Ооң өөреникчилери Аңаа чоокшулап келгеш: «Шөлде бок үнүш дугайында угаадыглыг чугааны тайылбырлап берип көрүңерем» – дээннер. ³⁷Ол мынча деп харыылаан: «Эки үрезин тараан кижи дээрге Кижи амытан Оглу -дур. ³⁸Шөл – бо делегей-дир, эки үрезин – Дээрниң Чагыргазынга хамааржыр улус-тур, а бок үнүш – эрликтиң улузу-дур. ³⁹Оларны тараан дайзын – эрлик-тир. Дүжүт ажаалдазы – бо делегейниң төнчүзү-дүр, тараа кезикчилери – дээрниң төлээлери-дир.⁴⁰Бо делегейниң төнчүзүнде база бок үнүштү бөлгеш, отка өрттедири дег болур. ⁴¹Кижи амытан Оглу Бодунуң төлээлерин чорудуптарга, олар Ооң Чагыргазындан улусту бачытче чыгап база бузут үүлгедип турганнарның дөгерезин аңгылай үскеш, ⁴²оттуг суугуже киир октаптарлар. Ол улус аңаа ыглап-сыктап, диштерин кыжырадыр. ⁴³А чөптүг-шынныг улус Адазының Чагыргазынга хүн дег чырыыр. Дыңнаар кулаа бар кижи дыңназын!»⁴⁴«Дээрниң Чагыргазы шөлде хөөп каан эртинеге дөмей. Ону тып алган кижи база катап чажыра хөөп кааш, аажок өөрүп чоруткаш, бодунда бар шупту чүвени садыпкаш, эртине хөмген шөлдү садып алган. ⁴⁵Дээрниң Чагыргазы оон ыңай бо үлегерге дөмей бооп турар. Чараш ак шуру эртине дилээн садыгжы турган. ⁴⁶Ол үнелиг борбак ак шуру көрүп кагза, ону холга киирип алыр дээш, бодунда бар шупту чүвени барып садыптар.⁴⁷Дээрниң Чагыргазы оон ыңай бо үлегерге дөмей бооп турар. Хөлче киир кааптарга, эңмежок хөй янзы-бүрү балык туттунган четки турган. ⁴⁸Четки дола бээрге, балыкчылар ону эрикче ушта тырткаш, олургулапкаш, эки балыкты аргаан хааржакче чыып алган, а багайын үндүр октапкан.⁴⁹Бо делегейниң төнчүзү кээрге, база ындыг боор. Дээрниң төлээлери келгеш, бузуттугларны чөптүг-шынныг улустан аңгылай үскеш, ⁵⁰оларны оттуг суугуже киир октаптарлар. Аңаа ыы-сыы, диштер кыжыраажы дыңналыр».⁵¹Иисус өөреникчилеринден: «Бо бүгүнү билдиңер бе?» – деп айтырган. Олар: «Ийе» – деп харыылааннар. ⁵²А Иисус оларга мынча дээн: «Ынчангаш Дээрниң Чагыргазының дугайында медээге бүзүрээн кандыг-даа бижээчи чүү-хөө шыгжаар өрээлинден эрги-даа, чаа-даа эт-сеп ужулган бажың ээзинге дөмей-дир». ⁵³Угаадыглыг чугааларын чугаалап дооскаш, Иисус оортан чоруй барган.⁵⁴Ол Бодунуң төрээн хоорайынга чедип келгеш, улусту синагогага өөредип эгелээн. Дыңнааннар шуптузу кайгап-харап: «Ооң ындыг мерген угааны база күжү кайыын келгенил? – дижип турганнар. – ⁵⁵Ол дээрге бызаңчы кижи оглу эвес ийикпе? Ооң авазын Мария дээр, а дуңмаларын Иаков, Иосий, Симон болгаш Иуда дивес чүве бе? ⁵⁶Ооң кыс дуңмалары база мында, бистиң аравыста эвес чүве бе? Ол бүгү Аңаа кайыын келгенил?»⁵⁷Ынчангаш Ону хүлээп көрбээннер. Ынчан Иисус оларга: «Бурганның медээчизи каяа-даа алдар-хүндүлүг боор, ону чүгле бодунуң хоорайынга база бажыңынга үнелеп көрбес чүве» – дээн. ⁵⁸Улуста бүзүрел чогундан Ол аңаа хөй кайгамчык чүүлдер кылбайн барган.

Chapter 14

¹Галилеяның ынчангы чагырыкчызы Ирод Иисустуң дугайында дыңнап кааш, ²дүжүметтеринге мынча дээн: «Иоанн Медеглекчи ылап ол-дур. Ол өлүглер аразындан катап дирилген-дир! Ынчангаш ындыг кайгамчык чүүлдер кылып шыдаар-дыр!»³Ооң мурнуу чарыында Ирод Иоанны тудуп хоругдааш, бодунуң акызы Филипптиң кадайы Иродиаданың ужун кара-бажыңче октаптарын дужааган. ⁴Чүге дээрге Иоанн аңаа: «Ол херээженни кадайланыр эргең чок» – деп чугаалап шаг болган чүве-дир. ⁵Ирод ону өлүрер бодаан, ынчалза-даа Иоанны Бурганның медээчизи деп хүлээп көөр чондан корткан.⁶Ирод төрүттүнген хүнүн байырлап турда, Иродиаданың уруу аалчылар мурнунга самнааш, Иродтуң сеткилинге аажок таарышкан. ⁷Ынчангаш ол уругга: «Чүнү-даа дилээр болзуңза, дөгерезин бээр мен» – деп даңгыраглаан.⁸Авазынга хөөктүрткен уруг мынча деп дүжүрген: «Меңээ ам дораан Иоанн Медеглекчиниң бажын калбак тавакка салгаш, эккелиңер». ⁹Хаан муңгарай берген. Ынчалза-даа аалчылар мурнунга аазаан аксы-сөзүн ээлээр дээш, уругнуң күзелин хандырарын дужаагаш,¹⁰Иоанның бажын кезип эккээри-биле кара-бажыңче улус чорудупкан. ¹¹Тавакта салган башты эккелгеш, уругга хүлээдирге, ол ону авазынга аппарып берген. ¹²Иоанның өөреникчилери чедип келгеш, ооң мага-бодун ап алгаш, ажаап кааннар. Оон баргаш, Иисуска ол дугайында дыңнатканнар.¹³Иисус ону дыңнап кааш, чааскаан турары-биле, оортан ээн черже хемелиг эжиндирип чорупкан. Ынчалза-даа улус ону билип кааш, хоорай-суурларындан үнгеш, Ону эдерип чорупкан. ¹⁴Иисус хемеден дүжүп кээрге, Ону хөй чон манап турар болган. Ол улусту кээргей бергеш, аарааннарны экиртип каан.¹⁵Кежээ дүшкенде, өөреникчилери Аңаа чедип келгеш: «Бо чер ээн-дир, шак база орайтаан-дыр. Улусту тарадыптыңар, чоок-кавы суурларже баргаш, аъш-чемден садып алзыннар» – дээннер.¹⁶Иисус оларга: «Улусту тараткан херээ чок. Силер оларны чемгериңер» – деп харыылаан. ¹⁷Өөреникчилери Аңаа: «Бисте мында чүгле беш хлеб биле ийи балыктан өске чүү-даа чок-тур» – дээр болганнар. ¹⁸Ол: «Ооңарны бээр эккелиңер» – дээн.¹⁹Иисус оон чонга оът кырынче олурарын айыткаш, беш хлеб биле ийи балыкты алгаш, дээрже көрүнгеш, аъш-чем дээш, Бурганга өөрүп четтирген. Ол ооң соонда хлебти кезектей үзе тырткаш, өөреникчилеринче дамчыткан, а олар чонга үлеп берген. ²⁰Шупту улус ону чигеш, тода берген. Өөреникчилер чем артыы-биле он ийи аргаан хааржакты долдуруп алганнар. ²¹Херээженнер болгаш бичии уругларны санаваска, 5000 эр кижи чемненген чүве-дир.²²Иисус оон дораан-на Бодунуң өөреникчилеринге: «Хемеге олурупкаш, хөлдүң ол чарыынче эжиндирип кеже бериңер» – деп дужааган. А Боду чонну чандырар дээш артып калган. ²³Чонну тарадыпкаш, Иисус чааскаан мөргүүрү -биле дагже үне берген. Кежээ дүшкен, Ол аңаа чааскаан турган. ²⁴А өөреникчилериниң хемези ол өйде эриктен ыракка чораан. Ынчан хат көдүрлүп келгеш, чалгыглар хемени часкап турган.²⁵Даң аткалакта, Иисус оларже хөлдүң суун кырлап чорупкан. ²⁶Ооң суг кырлап чоруурун көргеш, өөреникчилери медээжок кортканындан: «Хей-сүнезин-дир!» – деп алгыржы бергеннер. ²⁷Иисус ол-ла дораан олар-биле чугаалажы берген: «Орталаныңар, Мен-дир мен, кортпаңар!»²⁸Харыызынга Пётр мынча дээн: «Дээрги, бо Силер болзуңарза, меңээ база Силерже суг кырлап чеде бээрин дужаап көрүңерем». ²⁹Иисус: «Бээр кел!» – дээн. Пётр хемеден дүшкеш, Иисусче углай суг кырлап базыпкан. ³⁰Ынчалза-даа хаттың күштелгенин көргеш, ол коргуксап, сугже дүжүп эгелээш: «Дээрги, мени камгалаңар!» – деп алгырыпкан.³¹Иисус ол дораан холун сунгаш, Пётрну тудуп алгаш: «Бүзүрелиң бичезин. Чүге чигзинериң ол?» – деп чугаалаан. ³²Олар хемеге олуруптарга, хат соксай берген. ³³Хемеге орган улус дөгере Аңаа мөгейгеш: «Силер ылап-ла Бурганның Оглу-дур силер!» – дээн.³⁴Олар хөлдү кежир эжиндиргеш, Геннисаретке эрикче үнүп келгеннер. ³⁵Тус чер улузу ол дораан Иисусту танып кааш, Ооң келгениниң дугайында медээни чоок-кавыны бир кылдыр тарадыпкан. Иисуска хамык аарыг улусту эккелгеш, ³⁶оода-ла Ооң хевиниң эдээнге дээрин оларга чөпшээрээрин дилеп турганнар. Аңаа дегген кижи бүрүзү экирий бээр болган.

Chapter 15

¹Иисуска ынчан Иерусалимден фарисейлер болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары чедип келген. ²«Силерниң өөреникчилериңер чүге ада-өгбениң ёзу-чаңчылын тоовазыл? – деп, олар айтырган. – Чүге чемненир бетинде холун чугбазыл?» ³Иисус мынча деп харыылаан: «А силер чүге ёзу-чаңчылыңар сагыыр дээш, Бурганның айтыышкынын тоовайн турар силер?⁴Ол чугаалаан ийик чоп: „Ачаң биле аваңны хүндүлеп чор“ база „Ава-ачазын бак сөглээр кижини өлүмге онаар херек“. ⁵А силерниң чугааңар ёзугаар ава-ачазынга: „Менден алыр ужурлуг чүвеңерни Бурганга өргүүрүм ол-дур“ – дээр кижи турар болза, ⁶ооң ада-иезин хүндүлээри албан эвес бооп турар-дыр. Ынчаар кылгаш, боттарыңарның ёзу-чаңчылыңар дээш, Бурганның сөзүн хажыдып турар-дыр силер.⁷Ийи арынныглар! Силерниң дугайыңарда Исайя медээчи Бурганның өмүнээзинден шын-на чугаалаан-дыр: ⁸„Бо чон Мени сөс кырында хүндүлээр, а сеткил-чүрээ-биле Менден ырак. ⁹Оларның Меңээ мөгейиишкини хей чүве-дир, чүге дээрге оларның өөредии – чүгле кижилер чогааткан сагылга-дүрүмнер-дир“».¹⁰Чонну кыйгырып алгаш, Иисус мынча дээн: «Дыңнааш, билип аарын кызыңар. ¹¹Кижини аас дамчып кирип кээр чүве бужартатпас, харын аксындан үнер чүве бужартадыр».¹²Өөреникчилери ынчан Аңаа чедип келгеш: «Силерниң сөстериңер фарисейлерни хорададыпканын билир силер бе?» – деп айтырганнар. ¹³Иисус оларга: «Кандыг-даа тарымал үнүштү, ону Дээрде Адам тарып олуртпаан-на болза, дазылы-биле тура соп кааптар. ¹⁴Оларже сагыш салбаңар. Олар дээрге согурларны чедип чоруур согурлар ышкажыл. А согурну согур кижи чедер болза, олар ийилээ оңгарже кээп дүжер» – деп харыылаан.¹⁵Пётр Аңаа харыылап: «Биске бо угаадыглыг чугааны тайылбырлап берип көрүңерем» – дээн. ¹⁶«Таанда-ла силер ам-даа билип шыдавааныңар ол бе? – деп, Иисус айтырган. – ¹⁷Силерниң аксыңар дамчып кирер чүве хырныңарга баргаш, оон мага-боттан үне бээр деп билбезиңер ол бе?¹⁸А аксыңардан үнер чүве чүрээңерден кээр. Ол харын кижини бужартадыр. ¹⁹Чүректен бузуттуг бодалдар, өлүрүкчү чорук, кады чурттаан эжинге шынчы эвес чорук, самыыраар чорук, оор чорук, нүгүл, бак сөглеттинер чорук үнер. ²⁰Кижини бужартадыр чүүлдер ол-дур. А холун чугбайн, аъш-чем чиири кижини бужартатпас».²¹Иисус оортан Тир биле Сидоннуң чоок-кавызында черлерже чорупкан. ²²Аңаа ол черлерниң чурттакчызы бир хананей херээжен ыыткыр мынча дээн: «Дээрги, Давидтиң Оглу! Мени кээргеп көрүңер! Уруум букшуурааш, ат болду». ²³А Иисус аңаа харыылап аксындан сөс үндүрбээн. Ооң өөреникчилери Аңаа чоокшулап келгеш, дилеп эгелээннер: «Бо херээженни ыңай чорудуп көрүңер. Ол үргүлчү бистен чыда калбайн, кулаавысты коңгалап-ла чор!»²⁴Иисус оларга: «Мени чүгле израиль чоннуң азып читкен хойларынче чоруткан чүве» – деп харыылаан. ²⁵Херээжен кижи чоокшулап келгеш, Иисустуң мурнунга дис кырынга олура дүшкеш: «Дээрги, меңээ дузалаңар!» – дээн. ²⁶Ол: «Уругларның аъш-чемин хунаап алгаш, ыттарга каап бээрге, кайын боор» – деп харыылаан.²⁷«Ийе, Дээрги, ынчалза-даа ыттар безин ээлериниң столундан кээп дүшкен тогланчылар чиир болгай» – деп, херээжен чугаалаан. ²⁸Иисус ынчан аңаа мынча дээн: «Херээжен, сээң бүзүрелиң улуг-ла-дыр. Дилээң боттаныр-дыр». Таптыг-ла ол өйде ооң уруу экирий берген.²⁹Иисус оруун уламчылап, Галилея хөлүнүң эриин дургаар чорупкан. Ол дагже үнгеш, орта олуруп алган. ³⁰Аскак-бүскек, согур, бертик-бежел, үнү чок база өске-даа аарыгдан аараан улузун эккеп, мөөң чон Аңаа кээп туруп берген. Олар аарыг улузун Иисустуң буттарының баарынче эккеп салырга, Ол аарааннарны экиртип турган. ³¹Үнү чоктарның чугаалап, бертиктерниң экирип, аскактарның кылаштап база согурларның каракталып турарын көргеш, хамык чон кайгап-харап, Израильдиң Бурганын алдаржыдып турган.³²Бодунуң өөреникчилерин кый деп алгаш, Иисус оларга мынча дээн: «Бо улусту кээргээр-дир мен: олар Мээң чанымга үш хонук турду, а ам чиир аъш-чеми артпаан-дыр. Мен оларны аш хевээрзин моон чорудар хөңнүм чогул, олар орукка харыксырап каар». ³³А өөреникчилер мынча дээннер: «Бис моон, ээн черден, ынча хөй чонну тоттуруптар хлебти канчап тывар бис?» ³⁴Иисус: «Силерде чеже хлеб барыл?» – деп айтырган. Олар: «Чеди хлеб болгаш элээн каш бичии балык бар» – деп харыылааннар. ³⁵Иисус хамык улуска черже олуруптарын дужааган.³⁶Ол чеди хлеб биле балыктарны алгаш, Бурганга өөрүп четтирген соонда, хлебти кезектей үзе тырткылааш, өөреникчилеринге үлеп эгелээн. А олар чонга үлеп турган. ³⁷Улус ону шупту тоткуже чиген болгаш арткан кескиндилерни чыггаш, чеди аргаан хааржакты долдуруп алган. ³⁸Херээженнер биле бичии уругларны санаваска, 4000 эр кижи чемненген чүве-дир. ³⁹Чонну тарадыпкаш, Иисус хемеже олурупкаш, Магаддаан деп черже эжиндирип чорупкан.

Chapter 16

¹Ол черге Иисусту фарисейлер болгаш саддукейлер үглеп келгеш, Ону шенээр сагыштыг, дээрден кайгамчык демдектен көргүссүн деп туруп бергеннер. ²Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Хүн ажар шакта: „Кызыл хаяа бар, даарта аяс боор-дур аа“,³а даң бажында: „Дээр хүрең-кызыл, агаар чүдерээр-дир“ – дижир силер. Дээрже көргеш, агаарның кандыызын билип каар хиреңерде, бо үениң демдектерин ылгап шыдавас-тыр силер. ⁴Бузуттуг болгаш бачыттыг салгал бадыткал демдээ манап турар де. Ынчалза-даа оларга Иона медээчини дамчыштыр бергенинден өске демдек турбас». Иисус ынча дээш, оларны каггаш, чоруй барган.⁵Иисустуң өөреникчилери ол чарыкче эжиндирип кеже бергеннер, а аъш-чем алырын уттупкан болганнар. ⁶Иисус оларга: «Дыңнаңар, фарисейлер биле саддукейлерниң ажыткызындан кичээниңер» – дээн. ⁷Олар аразында ону сайгарып: «Бис хлеб албаан боорувуска, ынча дээн эвеспе» – дишкен. ⁸Иисус оларның чүнү чугаалашканын билир болгаш, мынча дээн: «Биче бүзүрелдиглер, хлеб албаан бис дижип чоондуңар?⁹Амдыгаа дээр билип чадааныңар ол бе? 5000 кижини беш хлеб тоттуруптарга, чем артыы-биле чеже аргаан хааржак долдуруп алчык силер? ¹⁰А 4000 кижини чеди хлеб тоттуруптарга, чем артыы-биле чеже аргаан хааржак долдуруп алчык силер?¹¹Мээң чугаам хлеб дугайында эвес деп канчап билбес улус силер? Фарисейжи болгаш саддукейжи ажыткыдан кичээниңер!» ¹²Ол хлеб хөөдер ажыткыдан эвес, а фарисейлер болгаш саддукейлерниң өөредиинден оларны кичээндирген-дир деп өөреникчилери ынчан билип каан.¹³Филипптиң Кесариязының чоок-кавызынга чедип келгеш, Иисус өөреникчилеринден айтырган: «Улус Кижи амытан Оглун кым деп билип турар-дыр?» ¹⁴Олар: «Чамдык улус Силерни Иоанн Медеглекчи, өскелери – Илия, а бир чамдыызы – Иеремия азы Бурганның өске-бир медээчизи дээр-дир» – деп харыылааннар. ¹⁵Иисус олардан: «А силер Мени кым деп бодаар силер?» – деп айтырган. ¹⁶Симон Пётр: «Силер – Христос, дириг Бурганның Оглу-дур силер» – деп харыылаан.¹⁷Иисус аңаа мынча дээн: «Иоанның оглу Симон, амыр-чыргалдыг-дыр сен, чүге дээрге ону сеңээ улус эвес, а Дээрде Адам илереткен-дир. ¹⁸Ынчангаш Мен сеңээ мынча деп тур мен: сээң адың – Пётр, даш болур. Оон ол даш үндезинге Меңээ бүзүрээн улустуң ниитилелин тудуп үндүрер мен, тамының күштери ону базып шыдавас.¹⁹Мен сеңээ Дээрниң Чагыргазындан дүлгүүрнү бээр мен, черге хүлээн чүвеңни дээрге база хүлүп каан боор, а черге хостап салган чүвеңни дээрге база хостап салыпкан турар». ²⁰Иисус оон өөреникчилеринге Ону Христос-тур деп кымга-даа чугаалавазын шыңгыы чагып каан.²¹Иисус ол үеден эгелээш, Бодунуң өөреникчилеринге Ол Иерусалимче баар, баштыңнарның, Бурганның дээди бараалгакчыларының болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларының холундан хөй хилинчекти көрүп эртер ужурлуун база Ол аңаа өлүртүп каар, ынчалза-даа үшкү хүнде катап дирлип кээр дээрзин ажыы-биле чугаалап эгелээн. ²²Пётр Ону кыдыынче кый депкеш, Аңаа чөрүже берген: «Дээрги! Канчап ындыг боорул! Ындыг чүве Силер-биле болбас ужурлуг!» ²³А Ол Пётрже көрнүп келгеш, мынча дээн: «Менден ырап чор, эрлик! Сен Мени оруумдан астыктырып тур сен, чүге дээрге бодалдарың Бурганныы эвес, улустуу-дур».²⁴Иисус оон Бодунуң өөреникчилеринге мынча дээн: «Мени эдерер дээн кижи бар болза, ол бодунуң күзел-бодалындан ойталазын база бодунуң белдир-ыяжын чүктеп алгаш, Мени эдерзин. ²⁵Бодунуң амы-тынын камгалап алыр дээн кижи амы-тынын ышкынып алыр, а амы-тынын Мен дээш ышкынган кижи амы-тынын тып алыр. ²⁶Бүгү делегейни холунга киирип-даа алгаш, амы-тынын оскунар болза, ооң ол кижиге ажыы чүл? Амы-тынын дедир эгидер дээш, ол кижи чүнүң-биле төлээрил?²⁷Кижи амытан Оглу Бодунуң Адазының өндүр чырыынга бүргеткен, Бурганның төлээлери-биле кады чедип келгеш, кижи бүрүзүн ооң кылган ажыл-херээниң аайы-биле шаңнаар азы шиидер. ²⁸Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: мында турар улустуң аразында, өлбейн чыткаш-ла, Бодунуң Чагыргазын хүлээп алгаш чедип келген Кижи амытан Оглун көрүп каар улус бар-дыр».

Chapter 17

¹Алды хүн эрткенде, Иисус Пётрну, Иаковту болгаш ооң дуңмазы Иоанны эдерткеш, чүгле ол үш кижи-биле кады бедик дагже үне берген. ²Аңаа, олар көрүп турда, Ооң хевир-шырайы өскерли берген: арны хүн дег чырып, а хеви чырыктан өңгүр апарган.³Хенертен оларга Моисей биле Илия көстүп келгеш, Иисус-биле чугаалажып эгелээн. ⁴Пётр Аңаа мынча дээн: «Дээрги, мында турарывыс эки-дир! Күзээр болзуңарза, үш чадырдан тип берээли: бирээзин – Силерге, өскезин – Моисейге, база бирээзин – Илияга».⁵Ол ынча деп турар аразында, чырык булут көжүп келгеш, оларны шыва апкан. Булут аразындан үн дыңналган: «Бо дээрге Мээң ханы ынак Оглум-дур! Ол Мээң сеткилимге кирер-дир! Ону дыңнап чоруңар!» ⁶Үннү дыңнааш, олар аажок сүртеп, черже доңгая кээп дүшкеннер. ⁷Иисус оларже чоокшулай бергеш, холун дегзип: «Кортпаңар, тургулаңар!» – дээн. ⁸Олар долгандыр көргеш, Иисустан өске кымны-даа көрбээннер.⁹Олар дагдан бадып олурда, Иисус оларга шыңгыы чагып каан: «Кижи амытан Оглу өлүглер аразындан катап дирилбээн шаанда, маңаа көрген чүвеңер дугайында кымга-даа чугаалаваңар!» ¹⁰Өөреникчилери ынчан Оон: «Чүге ном-хоойлу тайылбырлакчылары Илия Христосту мурнай кээр ужурлуг деп турарыл?» – деп айтырыг салганнар.¹¹«Хамык чүвени чурумчудуп, аайлаар дээш, Илияның мурнай кээр ужурлуу чөп болгай – деп, Иисус харыылаан. – ¹²Илияның шагда-ла чедип келгенин силерге чугаалап тур мен. Ынчалза-даа улус ону танывайн баргаш, кара туразында аажылап, бак көрген. Кижи амытан Оглу база шак ынчалдыр олардан хилинчек көөр». ¹³Ооң Иоанн Медеглекчиниң дугайында чугаалаанын өөреникчилери ынчан билип каан.¹⁴Олар чонче ээп кээрге, бир кижи Иисусче чоокшулап келгеш, Ооң мурнунга дис кырынга олура дүжүп: ¹⁵«Дээрги, мээң оглумну кээргеп көрүңер! – дээн. – Ол тыртып аарааш, хинчектени берди: үргүлчү отче, сугже шураар-дыр. ¹⁶Мен ону Силерниң өөреникчилериңерже аппардым, ынчалза-даа олар ону экиртип чадашты».¹⁷Иисус харыы кылдыр: «О, бо салгалдың бүзүрел чок, будалган улузу! Силер-биле чеже мынчап чоруур мен?! Силерни чежеге дээр шыдажып кээр мен?! Оолду Менче эккелиңер!» – дээн. ¹⁸Иисус букту хоруптарга, ол оолдан үне берген, а демгизи ол-ла дораан каң-кадык апарган.¹⁹Иисус чааскаан турар өйде, өөреникчилери Аңаа чедип келгеш: «Бис чүге ол букту үндүр сывырып шыдавадывыс?» – деп айтырганнар. ^20-21Ол мынча деп харыылаан: «Силерниң бүзүрелиңер биче болган-дыр. Алыс шынны чугаалап тур мен: силерде оода-ла горчица үрезини хире бүзүрел бар болза, бо дагга: „Туружуңдан көже бер“ – дээр болзуңарза, ол көже бээр ийик, силерге кылып болбас хире чүү-даа турбас ийик».²²Олар шупту Галилеяга кады турар өйде, Иисус өөреникчилеринге мынча дээн: «Кижи амытан Оглун удавас улус холунга тудуп бээр-дир. ²³Ол улус Ону өлүрүп каар, ынчалза-даа үшкү хүнде Ол катап дирлип кээр». Өөреникчилери аажок муңгарай берген.²⁴Олар шупту Капернаумга чедип келгенде, Пётрга Бурганның өргээзиниң үндүрүүн хавырар улус чедип келгеш: «Башкыңар үндүрүг төлээр бе?» – деп айтырган. ²⁵Пётр: «Төлээр!» – деп харыылааш, бажыңче кире берген. Ол чүнү-даа чугаалап четтикпээнде, Иисус баштай айтырыг салган: «Сен чүү деп бодаар сен, Симон? Бо делегейниң хааннары кымдан албан-үндүт хавырар ийик? Бодунуң ажы-төлүнден бе азы өске улустан бе?»²⁶Пётр: «Өске улустан» – деп харыылаан. Иисус: «Ынчаарга бодунуң ажы-төлүн үндүрүгден хостааны ол-дур – деп түңнеп каан. – ²⁷Ынчалза-даа эрге-чагырга улузун хомудатпаалыңар. Хөлче баргаш, сыырткыыжың шывадааш, бир дугаар туттунган балыкты ушта шелгеш, аксын ажыдывыт. Оон бодуң дээш-даа, Мен дээш-даа үндүрүг төлээринге четчир чоосту тып алгаш, ийилдиривистиң үндүрүүвүстү төлеп каг».

Chapter 18

¹Ол өйде Иисуска өөреникчилери чедип келгеш: «Дээрниң Чагыргазында кым эң чугулал?» – деп айтырыг салганнар. ²Иисус бир чаш уруг кый деп алгаш, ону оларның аразынга тургускаш, ³мынча дээн: «Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: амгы байдалыңардан өскерли бербес болзуңарза база бичии уруглар дег апарбас болзуңарза, Дээрниң Чагыргазынче кирбес силер.⁴Ынчангаш бодун томаарткаш, чаш уруг дег апарган кижи Дээрниң Чагыргазынга эң чугула кижи боор. ⁵Мындыг чаш уругну Мээң адымны бодааш, хүлээп ап турар кижи Мени база хүлээп ап турар. ⁶А Меңээ бүзүрээн ындыг бичии улустуң кайы-бирээзин бачытче чыгапкан кижи турар болза, ооң мойнунга дээрбе дажы баглааш, далай дүвүнче киир октаптары безин ол кижиге эки салым боор ийик.⁷Күткүлгелери дээш, бо делегей ат болур! Ол бүгү күткүлгелерниң кээри албан, ынчалза-даа оларның кээриниң чылдагааны болган кижи ат болур! ⁸Холуң азы будуң сени бачытче чыгай берзе, ону одура шаап, октавыт! Ийи холдуг азы ийи буттуг чорааш, мөңге отче киир октадыр орнунга, мөңге амыдыралче чаңгыс холдуг азы чаңгыс буттуг киргени дээре.⁹Карааң сени бачытче чыгай берзе, ону ушта каскаш, октавыт! Ийи карактыг чорааш, тамының одунче киир октадыр орнунга, мөңге амыдыралче чаңгыс карактыг киргени дээре».^10-11«Көрдүңер бе, бо бичии уругларның чаңгызын-даа дора көрбеңер. Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: оларны карактаан дээрниң төлээлери Мээң дээрде Адамның чанында доктаамал турар.¹²Чүү деп бодаар силер? Чүс хойлуг кижи оларның бирээзин чидирипсе, арткан тозан тозун дагларга каапкаш, читкен хоюн дилеп чоруппас бе? ¹³А тып алганда, читпээн тозан тозунга бодаарга, демги хою дээш өөрүшкүзү улуг боор деп силерге алыс шынны чугаалап тур мен. ¹⁴Дээрде Адаңар база шак ындыг: бо бичии уругларның чаңгызы-даа чиде бээрин Ол күзевейн турар».¹⁵«Эжиң сеңээ удур бачыт үүлгеткен болза, өске улус дыңнавайн турда, хомудалың барып сөгле. Ол сени дыңнаар болза, ону бодуңче ээлдирип алганың ол. ¹⁶А ол сени дыңнавас болза, бир азы ийи кижиден эдертип ал, чүге дээрге кандыг-даа херекти бадыткаар дизе, ийи азы үш херечиниң өчүү херек.¹⁷Оларны база дыңнавас болза, Бурганга бүзүрээннер ниитилелинге чугаала. Бүзүрээннер ниитилелин-даа дыңнавас болза, аңаа өске чон кижизинге азы үндүрүг хавырыкчызынга дег хамаарылгалыг бол.¹⁸Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: черге чүнү хүлүүр-дүр силер, ону дээрге база хүлүп каан болур; а черге чүнү хостап салыр-дыр силер, ону дээрге база хостап салыпкан болур. ¹⁹База катап чугаалап тур мен: силерниң ийиңер черге кандыг-бир чүвени эп-сеткилдиг дилеп, мөргүүр болза, олар чүнү-даа дилезе, Дээрде Адам шуптузун бээр. ²⁰Чүге дээрге Мээң адымны хүндүлээр дээш ийи азы үш кижи каяа чыглырыл, Мен база аңаа турар мен».²¹Пётр ынчан Иисуска чедип келгеш, айтырыг салган: «Дээрги, меңээ удур бачыт үүлгедир эжим бар болза, мен ону чеже удаа өршээр ужурлуг мен? Чеди бе?» ²²Иисус аңаа мынча деп харыылаан: «Чок, чеди эвес, а чеден катап чеди удаа.²³Дээрниң Чагыргазы дараазында үлегерге дөмей. Бодунуң чалчаларындан өре-шире негеп, санажыр дээн хаан турган. ²⁴Хаан санажып эгелээрге, 10 000 шоодай мөңгүн акша өрелиг бир кижини эккелген. ²⁵Өрелиг кижиниң төлээр харык-шинээ чок боорга, хаан ооң бодун, кадайын, уруг-дарыын база бар-ла эт-хөреңгизин өрезин дуглай садыпсын деп дужааган.²⁶Чалча хаанның буттарынче доңгая кээп дүшкеш: „Хензиг-ле манап көрүңерем! Төндүр төлеп бериптер мен!“ – дээн. ²⁷Хаан чалчазын кээргей бергеш, ооң хамык өрезин өршээгеш, салып чорудупкан.²⁸А ол чалча оон үнгеш, аңаа чүс мөңгүн чоос өрелиг бодунуң бир чалча эжинге таваржы берген. Ол эжин боой тудуп: „Өрең төле!“ – деп негеп эгелээн. ²⁹Өрелиг эжи дис кырынга олурупкаш, аңаа сөгүрүп: „Хензиг-ле манап көрем! Төлеп бериптер мен!“ – деп чаннып эгелээн.³⁰Ынчалза-даа демгизи манаксавайн, өрелиг эжин аппаргаш, өрезин эгиткиже, кара-бажыңче суктуртуп каан. ³¹Ол бүгүнү көрген өске чалчалар аажок хөңнү баксырааш, чүү болганын хаанынга дамчыдып четкеннер.³²Хаан ынчан демги чалчазын кыйгырткаш, мынча дээн: „Өөдежок чалча! Мен хамык өреңни дилээң ёзугаар өршээвежик мен бе?! ³³Сени өршээп кааным дег, эжиңни база өршээр ужурлуг эвес сен бе?“³⁴Килеңнээн дээрги ол чалчаны аңаа хамык өрезин эгитпээже эриидээри-биле кара-бажыңче суктуртуп каан. ³⁵Шуптуңар эш-өөрүңерни сеткилиңер ханызындан өршээвес болзуңарза, Дээрде Адам силерни база ынчалдыр аажылаар».

Chapter 19

¹Чугаалап дооскаш, Иисус Галилеяны каггаш, Иордан хемниң ол чарыында Иудеяның черлеринче чорупкан. ²Мөөң чон Ону эдерип чораан, а Ол аңаа улусту экиртип турган.³Чамдык фарисейлер Иисуска чедип келгеш, Ону шенээр сагыштыг, айтырыг салган: «Эр кижи кандыг-даа чылдагаан-биле кадайындан чарлып болур бе?» ⁴Харыызынга Ол мынча дээн: «А силер Чаяакчы эң эгезинде эр биле кыс кижини чаяаган дээнин номчувааныңар ол бе?⁵Оон мынча дээн болгай: „Эр кижи ада-иезин каапкаш, кадайы-биле катчы бээр, олар ам ийи эвес, а чаңгыс мага-бот апаар“. ⁶Ынчангаш олар ам ийи эвес, а чаңгыс мага-бот боор-дур. Бурганның каттыштырган чүвезин кижи чарып болбас ужурлуг».⁷А олар Оон айтырыг салган: «Ынчаарга Моисей чүге эр кижиге кадайынга чарлыр дугайында бижик бергеш, ону чандырыптар деп чарлык болганыл?» ⁸«Чүректериңер доң дош боорга, Моисей силерге кадайларыңардан чарлырын чөпшээрээн-дир – деп, Иисус харыылаан. – Ынчалза-даа эгезинде ындыг эвес турган. ⁹Кадайының самыыраанындан өске, кандыг-бир чылдагаан-биле оон чарылгаш, өске кадай алган кижи ашак-кадайның шынчы чоруун үрээни ол болур деп тур мен».¹⁰А өөреникчилери Аңаа мынча дээн: «Кадайының мурнунга эр кижиниң хүлээлгелери ындыг боор болза, шуут өгленмээни дээре-дир оң!» ¹¹Иисус: «Мээң чугаалаан чүвемни шупту улус эвес, а чүгле Бурганның ындыг арга бергени улус хүлээп ап шыдаар – деп харыылаан. – ¹²Эр улустуң өг-бүле тудуп шыдавазында элээн каш чылдагаан бар: чамдык улус төрүмелинден эр чаяаны чок боор, чамдыктарын өске улус акталап каан боор, а чамдыызы Дээрниң Чагыргазы дээш өг-бүле тударындан ойталаар. Ону хүлээп ап шыдаар кижи хүлээп алгай аан!»¹³Ол үеде Иисус оларга холун дегзип, мөргүзүн дээш, бир улус Аңаа бичии уруглар эккелген. А Ооң өөреникчилери оларны эккелген улусту эрттирбейн турганнар. ¹⁴Иисус ынчан мынча дээн: «Бичии уруглар Меңээ кээп турзун, оларга шаптыктап, эртерин хоруваңар! Дээрниң Чагыргазы олар ышкаш улустуу боор». ¹⁵Иисус оларга холун дээскеш, ол черден чоруй барган.¹⁶Бир кижи Иисуска чедип келгеш, айтырыг салган: «Башкы! Мөңге амыдырал чедип аар дизимзе, мен кандыг буян кылыйн?» ¹⁷«Чүге буян дугайында Менден айтырдың? – деп, Иисус харыылаан. – Чүгле чаңгыс Бурган буянныг. А мөңге амыдыралды алыр дизиңзе, Бурганның айтыышкыннарын сагып чор».¹⁸«А кандыгларын?» – деп, демгизи айтырган. Иисус мынча дээн: «Кижи өлүрбе, кады чурттаан эжиңге өскерилбе, оорлава, мегелеп херечилеве, ¹⁹ада-иеңни хүндүлеп чор, чаныңда кижиге бодуңга бодуң дег ынак бол».²⁰Аныяк эр Аңаа: «Мен ол бүгүнү сагып келдим. Меңээ ам чүү четпейн турары ол?» – дээн. ²¹Иисус аңаа мынча деп харыылаан: « Болбаазыраңгай кижи болуксазыңза, хамык эт-хөреңгиңни барып садыпкаш, акшазын ядыыларга үлеп беривит, ынчан дээрлерге эртине-байлактыг боор сен. А ооң соонда келгеш, Мени эдерип чорувут». ²²Ол сөстерни дыңнааш, аныяк эр муңгаргай чорупкан, чүге дээрге ол аажок бай кижи турган.²³Иисус ынчан Бодунуң өөреникчилеринге мынча дээн: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бай кижиге Дээрниң Чагыргазынче кирери дыка-ла берге! ²⁴База катап чугаалаайн: бай кижиниң Бурганның Чагыргазынче киреринден тевениң тевене үдүн өттүр өде бээри белен».²⁵Өөреникчилери ону дыңнааш, аажок кайгап: «Ынчаарга кым камгалалды ап шыдаарыл?» – деп айтырганнар. ²⁶Иисус оларже топтап көргеш, мынча дээн: «Кижи ону шыдавас, ынчалза-даа Бурганның шыдавас чүвези чок». ²⁷Пётр ынчан Аңаа: «Көрүңер даан, бис хамык бар чүвевисти каапкаш, Силерни эдерип чоруптувус. Ынчаарга биске ол дээш, чүү боорул?» – дээн.²⁸А Иисус оларга мынча дээн: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ам кээр чаа делегейге Кижи амытан Оглу Бодунуң чайынналган дүжүлгезинге саадаптарга, силер – мени эдерген улус – Израильдиң он ийи аймаан шиидери-биле он ийи дүжүлгеге олургулаптар силер.²⁹Мен дээш, бажыңнарын, ха-дуңмазын, ада-иезин, ажы-төлүн азы черин кааптар кижи бүрүзү оон чүс катап хөйнү алыр база мөңге амыдыралды салгап алыр. ³⁰Ынчалза-даа хөй ам баштайгылар бооп турарлар – сөөлгүлер апаар, а ам сөөлгүлер бооп турарлар – баштайгылар апаар».

Chapter 20

¹«Дээрниң Чагыргазы дараазында үлегерге дөмей болуп турар. Бир-ле кижи Бодунуң шөлүнге ажылдаар улус хөлезилээр дээш, эртен эрте үнүпкен. ²Шөл ээзи ажылчыннарга хүнде бир мөңгүн чоос төлээр бооп дугуржуп алгаш, оларны виноград шөлүнче чорудупкан.³Хүн үнгенден бээр үш шак болганда, ол базаарже баргаш, чүнү-даа кылбайн турар өске улусту көрүп каан. ⁴„Силер база мээң виноград шөлүмге барып ажылдаңар. Чогууру-биле төлээр мен“ – деп, ол чугаалаан. Демги улус чорупкан.⁵А ээ кижи үш шак болгаш, оон база үш шак болгаш, базаарже барып, база-ла ынчаар кылгылаан. ⁶Ажыл шагының төнеринге чедир бир шак артканда, ол ынаар база катап чеде бергеш, ында турар улусту көрүп кааш: „Чүге хүннү бадыр чүнү-даа кылбайн тур силер?“ – деп айтырган. ⁷Олар аңаа: „Бисти кым-даа хөлезилеп албады“ – деп харыы бергеннер. Ээ кижи ол улуска: „Силер база виноград шөлүнче барыңар“ – дээн.⁸Кежээ дүшкенде, шөл ээзи бодунуң ажыл башкарыкчызынга мынча дээн: „Ажылдааннарны чыггаш, оларның-биле сөөлүнде хөлезилээним улустан эгелээш, баштайгыларынга чедир санаш“. ⁹Ээ кижиниң сөөлүнде хөлезилеп алган улузу келгеш, кижи бүрүзү бир мөңгүн чоосту ап үнген. ¹⁰Баштай хөлезилеттинген улус ынчан оон-даа хөйнү алыр бис деп бодаан, ынчалза-даа олар база бир-бир мөңгүн чоос алган.¹¹Төлевирин алгаш, олар виноград шөлүнүң ээзинге ажынып: ¹²„Бо сөөлгү улус бир шак ажылдады, бис изиг хүн адаанга хүнзедир ажылдап келдивис, а силер оларны биске деңнээр-дир силер“ – деп турганнар.¹³Ынчаарга ээ кижи оларның бирээзинге мынча деп харыылаан: „Мен сени хомудатпадым, өңнүк. Сен мээң-биле бир мөңгүн чооска дугуржуп алдың чоп. ¹⁴Төлевириң алгаш, чорувут. А мен бо сөөлгү кижиге сеңээ бергеним хирени бериксеп тур мен.¹⁵Акшамны бодум баш билир эргем чок кижи мен бе? Азы мээң экииргээм дээш, адааргаарың ол бе?“ ¹⁶Шак ынчаар сөөлгүлер – баштайгылар, а баштайгылар – сөөлгүлер апаар».¹⁷Иерусалимче бар чыткаш, Иисус он ийи элчинин улустан өскээр аппаргаш, оларга мынча дээн: ¹⁸«Дыңнаңар, Иерусалимче чоокшулап кел чор бис. Аңаа Кижи амытан Оглун Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларынга тудуп бериптер. Олар Ону өлүрер кылдыр шииткеш, ¹⁹Ону дорамчылазын, эттеп-эриидезин база хере шапсын дээш, өске чоннар улузунга тудуп бериптер. Ынчалза-даа үшкү хүнде Ол катап дирлип кээр».²⁰Иисуска ооң соонда Зеведейниң кадайы оолдары-биле кады келгеш, мөгейип бараалгааш, Оон бир чүве дилээн. ²¹Иисус оон: «Чүнү күзеп турарыңар ол?» – деп айтырган. Демги кадай мынча дээн: «Силерниң Чагыргаңарга ийи оглум: бирээзи – оң талаңарга, а өскези – солагай талаңарга оруп аарын аазап көрүңер».²²Иисус: «Чүнү дилеп турарыңарны билбес-тир силер. Мээң ам ижерим дашканы ижип шыдаар силер бе?» – деп харыылаан. Олар: «Шыдаар бис» – дээннер. ²³Иисус оларга мынча дээн: «Мээң хилинчээмниң дашказын ижер силер, а кымның Мээң оң азы солагай таламга олурарын хайырлаары Менден хамаарышпас: аңаа Адамның айтып кааны улус орар». ²⁴Ону дыңнааш, арткан он элчин демги ийизинге хорадап үнген.²⁵Ынчалза-даа Иисус оларны кый деп алгаш, мынча дээн: «Өске чоннарның чагырыкчылары боттарының улузун дарлап турарын, а даргалары оларны бастып турарын билир болгай силер. ²⁶А силерниң араңарга ындыг чүве турбазын! Силерниң араңарда алдар-хүндүлүг болуксаар кижи бар болза, чалчаңар болзун. ²⁷Силерниң араңарга бир дугаар болуксаан кижи бар болза, кулуңар болзун. ²⁸Чүге дээрге Кижи амытан Оглу база-ла улус Аңаа бараан болзун дээш эвес, харын Боду бараан боору-биле база Бодунуң амы-тынының өртээ-биле хөй улусту хостап аар дээш келген болгай».²⁹Иисус өөреникчилери-биле кады Иерихондан чоруп турда, оларны мөөң чон эдерип чораан. ³⁰Орук кыдыынга орган ийи согур кижи оларның чаны-биле Иисустуң эртип бар чыдарын дыңнааш: «Дээрги! Давидтиң Оглу, бисти кээргеп көрүңер!» – деп алгыржып үнген. ³¹Улус согурларны кончуп: «Ыыттаваңар!» – деп соксадырга, олар оон-даа ыыткыр алгыржыр болган: «Дээрги! Давидтиң Оглу, бисти кээргеп көрүңер!»³²Иисус доктаай дүшкеш, оларны кый депкен. Ол: «Менден чүнү кылып берзин деп күзеп тур силер?» – дээн. ³³Олар Аңаа: «Дээрги, бистиң карактарывыс көстүп келзин» – деп харыылааннар. ³⁴Иисус кээргей бергеш, оларның карактарынга холун дээскен. Согурлар ол-ла дораан көре бергеш, Ону эдерип чорупканнар.

Chapter 21

¹Олар Иерусалимге чоокшулап келгеш, Елеон дааның чанында Виффагия суурга чедип келгенде, Иисус ийи өөреникчизин бурунгаар айбылапкаш, ²оларга чагып каан: «Мурнуңарда суурже барыңар. Аңаа баргаш, ол дораан кыс элчигенни болгаш ооң чанында аныяк элчигенчигешти баглап каан турарын көрүп каар силер. Оларны чешкеш, Меңээ эккелиңер. ³А кандыг-бир кижи силерден бир чүве айтырза: „Олар Дээргиге херек апарды“ – деп харыылаңар. Оларны ээзи доп-дораан салыптар».^4-5Медээчиниң аксы-биле: « Сион -кыска мынча деңер: „Көр даан, Хааның сенче кел чыдыр. Биче сеткилдиг Хааның элчиген, ажылчын элчиген оглу мунуп алган кел чыдыр“» – дээн сөстер ынчаар боттанганы ол.⁶Өөреникчилер чоруткаш, бүгү чүвени Иисустуң чугаалаан аайы-биле кылганнар. ⁷Олар элчигенчигешти иези-биле кады эккелгеш, хевин оларга чонай салгаш, Иисусту олуртупканнар. ⁸Эңдерик хөй чон хевин Ооң мурнунда орукка дөжей сала берген, а өскелери ыяш будуктарын сыккаш, орукка чада салып чораан.⁹Ооң мурнунга база соонга бар чыткан эңдерик хөй чон ыыткыр алгыржып турган: «Осанна! Давидтиң Оглунга алдар-мактал! Дээрги-Чаяакчының өмүнээзинден кел чыдар Кижи алгадып-йөрээтсин! Осанна! Өрү дээрде Бурганга алдар-мактал!» ¹⁰Иисус Иерусалимче кирип кээрге, бүгү хоорай хөлзеп үнген. Улус: «Бо Кымыл?» – деп айтыржып турган. ¹¹А мөөң чон: «Бо дээрге Бурганның медээчизи Галилеяның Назарет чурттуг Иисус-тур» – деп харыылаар болган.¹²Оон Иисус Бурганның өргээзиниң иштинче киргеш, ында садыг-наймаа кылып турган хамык улусту үндүр сывыртапкаш, акша солукчуларының столдарын болгаш көге-буга сатканнарның баартактарын аңдара октагылапкан. ¹³Иисус оларга мынча дээн: «Бижилгеде: „Мээң өргээм мөргүл өргээзи деп адаттырар“ деп бижиттинген болгай, а силер ону дээрбечилер уязы кылып алган-дыр силер!» ¹⁴Согур болгаш аскак-бүскек улус Бурганның өргээзинге Аңаа чедип кээрге, Ол аарыг улусту экиртип каан.¹⁵Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары Ооң кылып турган кайгамчык чүүлдерин көргеш база Бурганның өргээзинде бичии уругларның: «Осанна!* Давидтиң Оглунга алдар-мактал!» – деп алгыржып турарын дыңнааш, килеңней берип, ¹⁶Аңаа: «Оларның чүү деп турарын дыңнап тур сен бе?!» – дээннер. Иисус оларга: «Ийе – деп харыылаан. – Силер Бижилгеде: „Бичии уруглар болгаш эмер чаштарның аксындан алдар-макталды үндүрүп аар сен“ дээнин кажан-даа номчувааныңар ол бе?» ¹⁷Иисус оон оларны каапкаш, хоорайдан Вифания суурже чоруй баргаш, аңаа хонуп алган.¹⁸Эртенинде, хоорайже чанып ора, Иисус аштай берген. ¹⁹Орук кыдыында фига ыяжын көрүп кааш, Ол аңаа чеде берген, ынчалза-даа бүрүлерден өске чүнү-даа тыппаан. Ол ынчан ыяшка: «Моон соңгаар сеңээ кажан-даа чимис үнмес болзун!» – дээн. Фига ыяжы дораан-на кургап калган.²⁰Өөреникчилер ону көргеш, кайгап: «Фига ыяжы канчап ындыг дүрген кадып калды?» – деп айтырганнар. ²¹Иисус мынча деп харыылаан: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бүзүрээр-ле, чигзинмес-ле болзуңарза, фига ыяжы-биле болган чүүлдү кылыр хамаанчок, бо дагга безин: „Турулгаш, далайже дүже бер!“ – дээр болзуңарза, шак ынчаар бүде бээр. ²²Бүзүрээр-ле болзуңарза, мөргүп тура, дилээн чүвеңерниң дөгерезин алыр силер».²³Иисус Бурганның өргээзинче кирип келгеш, улусту өөреди бээрге, Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш чоннуң баштыңнары Аңаа чедип келгеш, айтырыг салганнар: «Сен бо бүгүнү кандыг эрге-чагырга-биле кылып тур сен? Сеңээ ол эрге-чагырганы кым берди?» ²⁴А Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Мен база силерге бир айтырыг салыйн. Меңээ харыылаптар болзуңарза, силерниң айтырыыңарга база харыылаар мен.²⁵Иоанның сугже сугар эргези Бургандан келген бе азы кижилерден бе?» Олар аразында сүмележи берген: «Бис: „Бургандан“ – дизивиссе, Ол: „Ынчаарга силер чүге Иоаннга бүзүревээниңер ол?“ – дээр болгай. ²⁶А: „Кижилерден“ – дээр дээш, чондан коргар-дыр бис, чүге дээрге хамык улус Иоанны Бурганның медээчизи деп санаар болгай». ²⁷Олар Иисуска: «Билбес-тир бис» – деп харыылааннар. Ол ынчан мынча дээн: «Мен база бо бүгүнү кандыг эрге-чагырга-биле кылып турарымны силерге чугаалавас мен».²⁸«А ам мындыг чүүл дугайында чүү деп бодаар силер че? Ийи оолдуг бир кижи турган-дыр. Бирги оглунга баргаш, ол мынча дээн: „Оглум, бөгүн баргаш, виноград шөлүнге ажылдап көр“. ²⁹Оозу баштай: „Барбас мен“ – дээн, а ооң соонда өскээр боданыпкаш, чорупкан. ³⁰Ачазы өске оглунга баргаш, база-ла ынча дээн. Демгизи: „Баар мен, дээрги“ – деп харыылаза-даа, барбайн барган.³¹Оларның кайызы ачазының аайындан эртпээн-дир?» Олар: «Биргизи» – деп харыылааннар. Иисус ооң соонда оларга мынча дээн: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: үндүрүг хавырыкчылары болгаш самыын-садар херээженнер Бурганның Чагыргазынче силерни мурнай кирер. ³²Чүге дээрге Иоанн силерге шын орук айтып, баштай чедип кээрге, силер аңаа бүзүревээн-дир силер. А олар Иоаннга бүзүрээн болгай. Ол бүгүнү көргеш безин, дөмей-ле бачыдыңар миннип, Бурганче ээлбээн база аңаа бүзүревээн-дир силер».³³«Ам өске угаадыглыг чугаадан дыңнаңар. Бир кижи бодунуң ээлээн черинге виноград тарып алган. Ол ону долгандыр кажаалааш, чимизин сы бастырар уургай каскаш, таңныылдаар суурга тудуп каан. Ооң соонда ол виноград шөлүн ажаакчыларга ачылалга берипкеш, боду өске чуртче чоруй барган. ³⁴Дүжүт ажаар үе кээрге, ол бодунуң үлүүн алыр дээш, виноград ажаакчыларынче чалчаларын чорудупкан.³⁵Ынчалза-даа олар ооң чалчаларын тудуп алгаш, бирээзин эттеп, өскезин өлүрүп кааннар, а үшкүзүн даш-биле соп каапканнар. ³⁶Шөл ээзи ынчан оон-даа хөй өске чалчаларын ыткан, ынчалза-даа виноград ажаакчылары оларны база шак ынчаар аажылааннар. ³⁷Адак соонда ээ кижи оларже бодунуң оглун чорудупкаш: „Мээң оглумну албан хүндүлеп көөрлер“ – деп бодаан.³⁸Ынчалза-даа виноград ажаакчылары ооң оглун көргеш: „Бо-даа салгакчызы-дыр! Ону өлүрүп каапкаш, өнчүзүн олчалап аалы“ – дээннер. ³⁹Олар ону сегирип алгаш, виноград шөлүнден үндүре бергеш, өлүрүп кааннар.⁴⁰Чүл че, шөлдүң ээзи чедип келгеш, виноград ажаакчыларын канчап кааптарыл?» ⁴¹Олар Аңаа: «Ол хортаннарны каржызы-биле узуткааш, шөлүн дүжүт ажаар өйде ооң үлүүн бээр өске ажаакчыларга ачыладып каар» – деп харыылааннар.⁴²Иисус оларга мынча дээн: «Силер Бижилгеден номчувааныңар ол бе кай: „Тудугжуларның херекчок дээш октапкан дажы эң чугула даш апарган. Дээрги-Чаяакчы ынчалдыр кылган, ону көөрү биске кайгамчык-тыр!“⁴³Ынчангаш Бурганның Чагыргазын силерден хунаап аарын база „дүжүдүн“ бээр чонга бериптерин силерге чугаалап тур мен. ⁴⁴Кым ол дашче кээп ужарыл, чуурулдур ужуп аар, а кымче ол даш кээп дүжерил ону чылча базып каар».⁴⁵Иисустуң угаадыглыг чугааларын дыңнааш, Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш фарисейлер Ооң оларның дугайында чугаалап турарын билип кааннар. ⁴⁶Олар Иисусту тудуп хоругдаар деп барганнар, ынчалза-даа Ону Бурганның медээчизи деп хүлээп турар чондан кортканнар.

Chapter 22

¹Иисус оларны угаадыглыг чугаалар дузазы-биле өөредирин уламчылап, мынча дээн: ²«Дээрниң Чагыргазы дараазында үлегерге дөмей. Бодунуң оглунуң куда доюн кылган бир хаан турган. ³Ол чалаан аалчыларынче чалчаларын ыткан, ынчалза-даа чалатканнар келиксевейн барган.⁴Хаан өске чалчаларын ыдып, оларга чагып каан: „Чалаан улузумга чугаалаңар: ‘Дойга белеткелим доозулду, семиртир азыраан молдургаларым, шарыларым соп алдым, бүгү чүве белен. Куда доюнче моорлаңар’“.⁵Ынчалза-даа чалаттырганнар тоовайн, боттарының ажыл-херектерин кылып, тарай бергеннер. Бирээзи шөлче үнүпкен, өскези садыглаар черинче чорупкан, ⁶а чамдыктары ооң чалчаларын сегирип алгаш, дорамчылап өлүрүп каапканнар. ⁷Хаанның килеңи хайынгаш, шериглерин ыдарга, олар өлүрүкчүлерни шаажылааш, ол улустуң хоорайын өрттедипкеннер.⁸А ооң соонда хаан чалчаларынга мынча дээн: „Куда доюнга хамык чүве белен-дир, ынчалза-даа чалаан улузум алдар-хүндүге төлеп чок болган-дыр. ⁹Ам орук белдирлеринче баргаш, таварышкан улустуң шуптузун дойже чалаңар“. ¹⁰Чалчалар ынчан кудумчулар кезип үнгеш, таварышкан-на чонну: эки-даа, бак-даа улусту чыып эккелгеннер. Аалчылар дойлаар черни долдур ээлепкен.¹¹Хаан аалчыларын көөрү-биле үнүп келгеш, байырлалда кедер хеви чок кижи көрүп каан. ¹²Ол аңаа мынча дээн: „Өңнүк, сен бээр канчап байырлал хеви чок кирип келдиң?“ Оозу ыыттаваан.¹³Хаан ынчан чалчаларынга: „Ооң хол, будун хүлээш, дашкаар, улус ыглажып, диштерин кыжырадып турар караңгыдыва, үндүр октаптыңар “ – деп дужааган. ¹⁴Чалаттырганнар хөй, а шилиттингеннер эвээш болдур ийин».¹⁵Фарисейлер ынчан үне бергеш, Иисусту, сөзүнге сылдаглап, канчап тудуп алырын дугуржуп эгелээннер. ¹⁶Олар Иисусче боттарының өөреникчилерин иродианнар-биле катай чорудупканнар. «Башкы! – деп, айбылаткан улус чугаалаан. – Силерни шынчы база Бурганның алыс шын оруунга өөредип чоруур кижи деп билир бис. Кижилерни ылгай көрбес болгаш, оларның эрге-ажыынга бараан болбас-тыр силер. ¹⁷Ынчаарга Силерниң бодалыңар чүл, биске чугаалап көрүңерем: императорга үндүрүг төлээр ужурлуг бис бе азы чок бе?»¹⁸Иисус оларның кара сагыштыын билгеш, мынча дээн: «Ийи арынныглар, Мени чүге шенеп тур силер? ¹⁹Үндүрүг төлээр чоозуңарны Меңээ көргүзүңер». Аңаа мөңгүн чоос эккеп бээрге,²⁰Иисус олардан: «Мында кымның чурук-дүрзүзү база ады бар-дыр?» – деп айтырган. ²¹Олар: «Императорнуң» – деп харыылааннар. Иисус ынчан: «Ынчаарга императорга – императорнуун, а Бурганга – Бурганныын бериңер» – дээн. ²²Ындыг сөстер дыңнааш, оларның аксы хак деп, Иисустан ырап чоруй барганнар.²³Ол-ла хүн «Өлген улус катап дирилбес» дижир саддукейлер Иисуска чедип келгеш, айтырыг салган: ²⁴«Башкы, Моисей биске: „Кандыг-бир эр кижи ажы-төл чок тургаш, өлү бээр болза, ооң дуңмазы дулгуяк чаавазы-биле өгленгеш, бодунуң өлген акызының үре-салгалын уламчылаар ужурлуг“ – деп чугаалаан-дыр.²⁵Бистиң аравыска чеди алышкы чораан дижик. Улуу кадайлангаш, ажы-төл арттырбайн, өлүп калган. Ооң кадайы улуг чуржузунга кадай бооп арткан. ²⁶Ийиги, үшкү дуңмазы болгаш шупту чеди алышкы-биле база ындыг болган. ²⁷Адак соонда ол кадай база мөчээн. ²⁸Хамык өлген улус катап дирлип кээрге, херээжен кымның кадайы боорул? Алышкылар ону чеделээн кадайланып чорааннар болгай».²⁹Харыызынга Иисус мынча дээн: «Соора барган-дыр силер, чүге дээрге Бижилгелерни-даа, Бурганның күчү-күжүн-даа билбес-тир силер. ³⁰Катап дирилген улус кадай-даа албас, ашакка-даа барбас, харын Бурганның дээрде төлээлеринге дөмей болур.³¹А өлүглер аразындан катап дирлиишкинге хамаарыштыр Бурганның силерге: ³²„Мен – Авраамның Бурганы, Исаактың Бурганы болгаш Иаковтуң Бурганы-дыр мен“ – дээнин номчуваан силер бе? Ол – өлүглерниң эвес, а дириглерниң Бурганы-дыр». ³³Улус Иисусту дыңнааш, Ооң берген өөредиин магадап ханмааннар.³⁴Фарисейлер Иисус Бодунуң харыызы-биле саддукейлерниң аксын дуй шаапкан деп дыңнааш, чаңгыс черге чыглып келгеннер. ³⁵Ынчан оларның бирээзи, ном-хоойлу тайылбырлакчызы, Иисусту шенеп, айтырыг салган: ³⁶«Башкы, ыдыктыг хоойлуда эң чугула айтыышкын кайызыл?»³⁷Ол мынча дээн: « „Бодуңнуң Бурганың Дээрги-Чаяакчыга бүгү-ле чүлдү-чүрээңден, бүгү-ле сеткил-сагыжыңдан, бүгү-ле угаан-сарыылыңдан ынак бол“. ³⁸Бо дээрге бирги болгаш эң чугула айтыышкын-дыр.³⁹А ийиги айтыышкын аңаа дөмейлешкек: „Чаныңда кижиге бодуңга бодуң дег ынак бол“. ⁴⁰Бо ийи айтыышкында бүгү ыдыктыг хоойлу болгаш медээчилерниң өөредии туттунуп турар».⁴¹Ону долгандыр чыглып келген фарисейлерден Иисус айтырыг салган: ⁴²«Бурганның шилип алган Христозун чүү деп бодаар силер: Ол кымның Оглул?» Олар Аңаа: «Давидтиң Оглу-дур» – деп харыылааннар.⁴³Иисус оларга мынча дээн: «Ынчаарга Давид Бурганның Сүлдезинге башкарткаш, чүге Ону Дээргим деп адааныл: ⁴⁴„Дээрги-Чаяакчы мээң Дээргимге мынча дээн: ‘Дайзыннарыңны буттарың адаанга эккеп салбаан шаамда, Мээң оң таламга олур’“.⁴⁵Бир-тээ Давид Ону Дээргим деп турар болганда, Христос канчап Давидтиң Оглу боорул?» ⁴⁶Кым-даа Аңаа удур чаңгыс сөс-даа эдип шыдаваан. Ол хүнден эгелээш, кым-даа Аңаа кандыг-бир айтырыг салып дидинмээн.

Chapter 23

¹Иисус ынчан чон-биле база Бодунуң өөреникчилери-биле чугаалажы берген. ²Ол мынча дээн: «Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер Моисейниң салгакчылары-дыр. ³Силер бүгү чүвени оларның айыткан аайы-биле кылыңар, ынчалза-даа оларның ажыл-херээн өттүнмеңер, чүге дээрге олар өөредип турар чүвезин боттары сагывас-тыр.⁴Олар угдунмас аар чүъктү улустуң эгиннеринге чүктедип турарлар, а боттары чаңгыс салаазын безин шимчедип, улуска дузалажыр хөңнү чок-тур. ⁵А кандыг-бир чүве кылза, чүгле ат чолуп кылырлар, оларның хаваанда болгаш холунда Бижилге шыгжаан хапчыгаштары калбарып, а шыва тонунуң салбакталчак хаажылары узап бар-ла чыдар.⁶Олар найыр-дойларга база синагогаларга хүндүткелдиг дөрге орарынга ынак. ⁷Олар улус чыглыр шөлдерге амыр-менди дыңнаарынга база улуска: „Башкы!“ – деп адаттырарынга ынак.⁸А силерни „башкылар“ деп адавазын, чүге дээрге силерде чүгле чаңгыс Башкы бар, а силер шупту акы-дуңмашкы силер. ⁹Черге кымны-даа „ачай“ деп адаваңар, чүге дээрге силерде чүгле чаңгыс Дээрде саадаан Ада бар. ¹⁰Силерни „башкарыкчы“ деп адавазын, чүге дээрге силерде чаңгыс Башкарыкчы – Христос бар.¹¹Силерниң араңарда эң чугулаңар чалчаңар болзун. ¹²Бодун өрү көрдүнер кижи дора көрдүрер, а бодун боду дора көрген кижи өрү көдүртүр.¹⁵Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Чаңгыс-даа бол кижини иудей шажынче ээлдирип аар дээш, далайны кежип, черни эртип турар-дыр силер, а ээлдирип алгаш, ону бодуңардан ийи катап дора бужар амытанче хуулдуруптар-дыр силер. ^13-14Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Силер улустан Дээрниң Чагыргазын дуглап, боттарыңар-даа ынаар кирбес, ынаар кириксээннерни-даа киирбес-тир силер.¹⁶Согур баштакчылар, ат болур силер! Мынча деп турар-дыр силер: „Кандыг-бир кижи Бурганның өргээзи -биле даңгыраглаар болза, ол чүү-даа дивээн-дир, а Бурганның өргээзинде алдын-биле даңгыраглаар болза, ол аазаашкынын күүседир ужурлуг“. ¹⁷О, согур сээдеңнер! Чүү чугулал: алдын бе азы ол алдынны ыдыктаан Бурганның өргээзи бе?!¹⁸Оон ыңай мынча деп турар-дыр силер: „Кандыг-бир кижи өргүл салыр бедигээш -биле даңгыраглаар болза, ол чүү-даа дивээн-дир, а аңаа салган өргүл-биле даңгыраглаар болза, ол аазаашкынын күүседир ужурлуг“. ¹⁹Согурлар! Чүү чугулал: өргүл бе азы ол өргүлдү ыдыктаан бедигээш бе?!²⁰Өргүл салыр бедигээш-биле даңгыраглаар кижи ында салган өргүл-биле база даңгыраглап турары ол-дур. ²¹Бурганның өргээзи-биле даңгыраглаан кижи ында чурттаан Бурган-биле база даңгыраглап турары ол. ²²Дээр-биле даңгыраглаан кижи Бурганның дүжүлгези болгаш ында саадаан Бурган-биле база даңгыраглап турары ол-дур.²³Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Мята, койнут болгаш тмин деп оъттарның дүжүдүнүң оннуң бир кезиин берип-даа турзуңарза, ыдыктыг хоойлуда эң чугула чүүлдерни: шын шииткелди, энерелди болгаш шынчы чорукту херекке албас-тыр силер. Баштайгызын кылыр ужурлуу шын, а сөөлгүзүн кылырын база утпаза эки. ²⁴Согур баштакчылар! Ымырааны шүүп кааптар, а тевени ажырыптар-дыр силер!²⁵Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Аяк-тавааңарның даштын аштап-арыглап-даа турзуңарза, ишти-хөңнүңерни чазый-харам чорук база бузут долган-дыр. ²⁶Согур фарисей! Баштай аяаңның иштин аштап-арыглап ал, ынчан ооң дашты база арыг боор.²⁷Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Агарты чугайлаан чевеглерге дөмей-дир силер: оларның дашты чараш ышкаш, а иштин өлүг сөөктер база янзы-бүрү бужар чүүлдер долган! ²⁸Силер база ындыг силер: даштыңардан көөрге, Бурганга шынчы улус ышкаш көстүр силер, а ишти-хөңнүңерни ийи арынныг база кем-буруулуг чорук долган.²⁹Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер, ат болур силер! Ийи арынныглар! Бурганның медээчилеринге чевег тураскаалдары тудуп, чөптүг-шынныг улустуң чевеглеринде тураскаалдар каастап: ³⁰„Ада-өгбевистиң үезинде чурттап чораан болзувусса, медээчилерниң ханын төгеринге олар-биле кады киришпес ийик бис“ – деп турар-дыр силер. ³¹Силер ооң-биле, „Медээчилерни өлүрүп чораан улустуң салгакчылары бис“ деп, боттарыңарга удур херечилээниңер ол-дур.³²Ындыг болганда, уламчылаңар-ла, ада-өгбеңерниң эгелээн чүвезин эчизинге чедириңер-ле! ³³Чыланнар база чылан сыскындылары! Тамыже дүжүрер шииткелден канчап ойлаар силер!³⁴Мен силерже медээчилерни, мерген угаанныгларны, башкыларны чорудуп тур мен, а силер оларның чамдыызын өлүрүп база хере шава бээр силер, өскелерин синагогаларыңарга эриидеп база хоорайдан хоорайже сывыртай бээр силер. ³⁵Кем-буруу чок Авелдиң ханындан эгелээш, өргүл салыр бедигээш биле Бурганның өргээзиниң аразынга өлүрүп кааныңар Берехияның оглу Захарияның ханынга чедир, чер кырынга төгүлген бүгү чөптүг-шынныг улустуң ханы дээш, шииткелди чүктээр силер. ³⁶Алыс шынны чугаалап тур мен: ол бүгү кеземче бо салгалга дүжер!»³⁷«О, Иерусалим, Иерусалим! Бурганның медээчилерин өлүрүп турар база сенче чорутканнарны даш-биле соккулап каар хоорай! Куштуң бодунуң чаш төлдерин чалгынының адаанга чыып аары дег, Мен чеже катап Иерусалимниң чурттакчыларын чыып аарын күзедим, ынчалза-даа силер ону күзеведиңер! ³⁸Ол-дур, силерниң өргээңер ээн кагдынар-дыр. ³⁹„Дээрги-Чаяакчының өмүнээзинден кел чыдар Кижи алгадып-йөрээтсин!“ – дей бээриңер шаг-үе келбээн шаанда, Мени ам черле көрбезиңерни чугаалап тур мен».

Chapter 24

¹Иисус оон Бурганның өргээзинден үнгеш, бар чыдырда, өөреникчилери Аңаа чоокшулап келгеш: «Бурганның өргээзиниң тудугларының чаражын!» – деп барганнар. ²Иисус оларга мынча дээн: «Бо бүгүнү көрүп тур силер бе? Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: маңаа туружундан шимчевээн даш безин артпас, шупту тудуглар үрегдеттирип-буступ каар».³Иисус Елеон даанга чааскаан олурда, өөреникчилери Аңаа чедип келгеш, айтырыг салганнар: «Ол айыыл-халап кажан боорун биске чугаалаңарам. Силерниң чедип кээриңерни болгаш бо делегейниң төнчүзүн кандыг демдек бадыткаарыл?» ⁴Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Кандыг-даа улуска дуурайладып аарындан кичээниңер. ⁵Чүге дээрге хөй-ле кижи Мээң адым тудуп: „Мен – Христос -тур мен“ – деп келгеш, эңдерик улусту мегелеп кааптар.⁶Чоокта дайын-чааның шимээнин болгаш ыракта дайын-чаалар дугайында чугааларны дыңнап каар силер. Ындыг-даа болза, кортпаңар. Ол бүгү болур ужурлуг, ынчалза-даа бүгү чүвениң ылаптыг төнчүзү ол эвес-тир. ⁷Ийе, бир чонче өске чон, бир күрүнеже өске күрүне халдай бээр. Чер болганга аш-чут база чер шимчээшкиннери болур: ⁸ол бүгү, божаан херээженниң эъдиниң аарыы дег, хилинчектиң чүгле эгези-дир.⁹Силерни ынчан хилинчектээр дээш, улуска тудуп берип, өлүрүп эгелээр. Мээң адым ужун бүгү кижи төрелгетен силерни көөр хөңнү чок апаар. ¹⁰Эңдерик улус бо моондакты ажып шыдавастап, бот-боттарын сатчып база көрүшпестеп эгелээр. ¹¹Хөй меге медээчилер ынчан тыптып келгеш, эңмежок улусту мегелеп кааптар.¹²Бузут ынчалдыр нептерээрге, эңдерик улустуң ынакшылы соой бээр. ¹³Ынчалза-даа ол бүгүнү эчизинге чедир шыдашкан кижи камгалалды алыр. ¹⁴Дээрниң Чагыргазының дугайында бо Буянныг Медээни бүгү делегейге, хамык чоннарга медеглээн турар, бүгү чүвениң төнчүзү чүгле ооң соонда кээр».¹⁵«Ол дугайында Даниил медээчиниң чугаалааны, ыдыктыг черде турар хоозуралдың бужар чудун көрүп кагзыңарза (номчуп орар кижи шын угаазын!), ¹⁶Иудеяда чурттаан улус дагларже дезипсин. ¹⁷Бажыңының кырынга турган кижи, эт-севин алыр дээш, бажыңынче дүжүп кирбезин. ¹⁸Шөлге ажылдап чораан кижи, идик-хевин алыр дээш, бажыңынче ээп келбезин.¹⁹Ол хүннерде иштиг-сааттыг болгаш эмер чаш уруг-дарыглыг улус ат болур! ²⁰Кыжын азы амыр-дыш хүнүнде деспес дээш мөргүңер. ²¹Бо делегейни чаяаганындан бээр, амдыгаа чедир кажан-даа болбаан база моон соңгаар кажан-даа болбас коргунчуг хилинчек ол үеде болур. ²²Бурган ол хүннерниң санын кызырбаан болза, амылыг кижи бүрүзү менди үнмес ийик. Ынчалза-даа Бодунуң шилип алганы улус дээш, Бурган ол хүннерниң санын кызырар.²³Силерге ынчан кандыг-бир кижи: „Көр, Христос бо-дур!“ азы „Ол бо-дур!“ – дээр болза, аңаа бүзүревеңер! ²⁴Чүге дээрге боттарын „Христос мен“ дээр азы „Медээчи мен“ дээр улус тыптып келгеш, болдунар-ла болза, Бурганның шилип алган улузун безин мегелээр дээш, өндүр улуг бадыткал демдектери болгаш кайгамчык чүүлдер көргүзер. ²⁵Дыңнаңар, Мен силерни баш бурунгаар сагындырдым.²⁶Ынчангаш силерге: „Көрүңер, Христос ээн кургаг ховуда-дыр!“ – дээр болза, ынаар барбаңар азы: „Көрүңер, Ол мында, дуу бажыңда чаштынып турар-дыр“ – дээр болза, бүзүревеңер. ²⁷Чөөн чүктен кызаш дээш, барыын чүкке чедир кызаңнаан чаңнык дег, Кижи амытан Оглу ынчалдыр ээп кээр. ²⁸Кайда сек чыдарыл, аңаа сек чиир куштар чыглып кээр».²⁹«Ол хүннерниң айыыл-халавы болуп эрткен дораан-на, хүн караа өжер, ай чырытпастай бээр, сылдыстар дээрден кээп дүжер база дээрниң күчү-күштери сириңейнип, божаңнай бээр.³⁰Кижи амытан Оглунуң кээриниң демдээ ол үеде дээрге көстүп кээр. Күчү-күжү биле өндүр чырыынга бүргеткен, дээрниң булуттарын кырлап кел чыдар Кижи амытан Оглун көрүп кааш, чер кырында хамык аймак-чон кажыыдап база ыглажып эгелээр. ³¹Ол, трубаны ыыткыр этсип, Бодунуң шилип алган улузун чырык черниң дөрт чүгүнден, өртемчейниң бир кыдыындан өске кыдыынга чедир чыып эккелзин дээш, Бодунуң төлээлерин чорудуптар».³²«Фига ыяжындан үлегер-чижектен алыңар: ооң будуктары хөөп, бүрүлери частып кээрге, чай удавас дүжер дээрзин эндевес болгай силер. ³³Шак ынчалдыр, ол бүгүнү көргеш, Кижи амытан Оглу мырыңай бо, эжик аксында келген дээрзин билип алыңар.³⁴Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ол бүгү чүве боттанмаан шаанда, бо салгалдың улузу өлүп читпес. ³⁵Дээр биле чер эстип-хайлы бээр, а Мээң сөстерим эстип-хайылбас».³⁶«А ол хүннүң база шактың кажан кээрин кым-даа: дээрниң төлээлери-даа, Оглу-даа билбес – чүгле Бурган Ада Боду билир.³⁷Нойнуң үезинде болуп турганы дег, Кижи амытан Оглунуң чедип кээр хүнүнде база ындыг боор. ³⁸Ол хүннерде, суг халавының мурнуу чарыында, Нойнуң бажың-хемезинге олурупканы хүнге чедир, улус-чон ижип-чип, кадай ап база ашакка барып келген болгай. ³⁹Суг халап келгеш, оларның шуптузун узуткап каггыжеге чедир, олар чүнү-даа угаап бодавааннар. Кижи амытан Оглу чедип кээрге, база шак ындыг боор.⁴⁰Ийи кижи ынчан шөлде ажылдап турар болза, бирээзин алгаш баар, а өскезин арттырып каар. ⁴¹Ийи херээжен дээрбеге тараа дээрбелеп турар болза, бирээзин алгаш баар, а өскезин арттырып каар. ⁴²Ынчангаш одуг-сергек болуңар, чүге дээрге Дээргиңерниң кандыг хүнде чедип кээрин билир эвес силер.⁴³Мону база билип алыңар: бажың ээзи дүнекиниң каш шакта оор кээрин билир турган болза, ол удувас ийик база бодунуң бажыңын оорлаттырбас ийик. ⁴⁴Ынчангаш силер база белен болуңар, чүге дээрге Кижи амытан Оглу силерниң манаваан шагыңарда чедип кээр».⁴⁵«Шынчы болгаш сарыылдыг чалча кандыг болурул? Бажың ээзи бир чалчазын өскелериниң бажынга салгаш, оларга аъш-чемни чогуур үезинде бээр кылдыр томуйлап каан дижик. ⁴⁶Ээзи чедип келгеш, ооң ынчалдыр ажылдап турарын көрүп каар болза, ол чалча амыр-чыргалдыг. ⁴⁷Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ээзи ону бүгү ээлээн чүвезиниң бажынга олуртуп каар.⁴⁸А ол чалча ойлук чок болуп, бүдүү иштинде: „Мээң дээргим ам дораан келбес-ле болгай“ – дээш, ⁴⁹өске чалчаларны эттеп-соп, а боду чилбиленип, арагачылар-биле пактай берген дижик. ⁵⁰Ындыг чалчаның ээзи ооң манавааны хүнде база бодавааны шакта чедип келгеш, ⁵¹ону чула кезеткеш, ийи арынныг улус-биле дөмей кылдыр аажылаар. Аңаа ыы-сыы үнер база диштер кыжыраажы дыңналыр».

Chapter 25

¹«Ол хүнде Дээрниң Чагыргазы мындыг үлегерге дөмей. Үс куткан деңнерин туткаш, күдээже уткуштур үнүпкен он кыс турган. ²Оларның бежи угаанныг, а бежи мелегей чүве-дир. ³Мелегей кыстар деңнерин ап алза-даа, немей кудар үзү чок болганнар. ⁴А угаанныг кыстар деңнери-биле катай саваларда үзүн база ап алганнар.⁵Күдээ оол саадай бээрге, бүгү кыстарның бажы согаш кыннып, удуй бергеннер. ⁶Дүн ортузунда: „Көрүңер, күдээ кел чор! Ону уткуп үнүңер!“ – деп кыйгы дыңналган.⁷Ол дораан хамык кыстар тура халышкаш, деңнерин кыпсып эгелээннер. ⁸Мелегей кыстар угаанныгларынга: „Үзүңерден бичииден бериңерем, деңнеривис өжүп тур“ – дээннер. ⁹А угаанныг кыстар: „Чок, бербес бис, оон башка үс силерге-даа, биске-даа четпейн баар. Ооң орнунга садыгжыларже баргаш, садып алыңар“ – деп харыылааннар.¹⁰Олар үс садып ап чоруур аразында, күдээ чедип келген. Белен турган беш кыс ооң-биле кады куда доюнче кире бээри билек, оларның соондан эжикти хаапкан. ¹¹Ооң соонда арткан кыстар чедип келгеш: „Дээрги! Дээрги! Эжииң ажыдып көр!“ – дээннер. ¹²А ол: „Чок, силерни билбезим ылап шын“ – деп харыылаан. ¹³Ынчангаш серемчилелдиг болуңар, чүге дээрге Кижи амытан Оглунуң чедип кээр хүнүн-даа, шагын-даа билбес болгай силер».¹⁴«Ынчан ырак чуртче чоруп тура, бодунуң чалчаларын кый деп алгаш, эт-хөреңгизин оларга карактадып каан кижи-биле болганы дег болур. ¹⁵Ол бир чалчазынга – беш, өскезинге – ийи, а үшкүзүнге – бир шоодай мөңгүн акша берип каан. Кижи бүрүзүнге ооң шыдаар шаг-шинээн барымдаалап бергеш, боду чорупкан. ¹⁶Беш шоодай мөңгүн алган кижи ол акшаны дораан саарылгаже кииргеш, немей бешти ажылдап алган.¹⁷Ийи шоодай мөңгүн алган кижи база ийини немей ажылдап алган. ¹⁸А бир шоодай мөңгүн алган кижи баргаш, оңгар каскаш, дээргизиниң акшазын ынаар хөөп каан.¹⁹Үр үе эрткен соонда, чалчаларның дээргизи ээп келгеш, оларга карактадып каан акшазы дээш, харыы тударын негээн. ²⁰Беш шоодай акша алган кижи келгеш, немей база бешти эккелген. Ол мынча дээн: „Дээрги, силер меңээ беш шоодай акша берген силер, а бо мээң немей ажылдап алганым беш шоодай акша-дыр“. ²¹Дээргизи аңаа: „Кончуг эки-дир, сен эки болгаш шынчы чалча-дыр сен! Сен бичии херек башкарарынга шынчың көргүстүң, ам сеңээ улуг ажыл-херек дагзыр мен. Мээң өөрүшкүм үлежип көр“ – дээн.²²Ийи шоодай акша алган кижи база чедип келгеш: „Дээрги, силер меңээ ийи шоодай акша бээриңерге, немей база ийини ажылдап алдым“ – дээн. ²³Дээргизи аңаа: „Кончуг эки-дир, сен эки болгаш шынчы чалча-дыр сен! Сен бичии херек башкарарынга шынчың көргүстүң, ам сеңээ улуг ажыл-херек дагзыр мен. Мээң өөрүшкүм үлежип көр“ – дээн.²⁴Ооң соонда бир шоодай акша алган кижи чедип келгеш, мынча дээн: „Дээрги, мен силерни каржы-хажагай кижи деп билир мен: тарываан-даа чериңерден ажаап аар, чашпаан-даа чериңерден чыып аар болгай силер. ²⁵Мен силерден сезиндим, ынчангаш акшаңарны черге хөөп кагдым. Акшаңар бо-дур, ап ап көрүңер“.²⁶Дээргизи аңаа: „Сөлгүжок бак, чалгаа чалча! Тарываан-даа черимден ажаап аарымны, чашпаан-даа черимден чыып аарымны билир ышкажыл сен. ²⁷Ындыг болганда, мээң акшамны саарылгаже киирер турган-дыр сен, мен ынчан ээп келгеш, акшамны орулгазы-биле катай алгай эртик мен.²⁸Ооң бир шоодай акшазын хунаап алгаш, он шоодай акшалыг кижиге бериптиңер. ²⁹Чүвези бар кижиге оон-даа немей бээр, ол ынчан артыкшылдыг боор, а чүвези чок кижиниң бар бичии-даа чүвезин хунаап алыр. ³⁰Бо сөлгүжок бак чалчаны дашкаар, улус ыглап-сыктап, диштерин кыжыраткан караңгыже үндүр октаптыңар “ – дээн».³¹«Бодунуң өндүр чырыынга бүргеткен Кижи амытан Оглу хамык төлээлеринге үдеткен чедип келгеш, Бодунуң чайынналган дүжүлгезинге саадаптар. ³²Ооң мурнунга бүгү чоннар чыглып кээр. Ол улусту, кадарчының хоюн өшкүзүнден үзери дег, ийи кезекке үзүп аар. ³³Ол хоюн – оң талазынга, а өшкүзүн – солагай талазынга бөлүп аар.³⁴Хаан ынчан оң талазында турарларга мынча дээр: „Мээң Адамга алгадып-йөрээткеннер, бээр келиңер! Өртемчейни чаяаганындан бээр силерге белеткээн Дээрниң Чагыргазын салгап алыңар. ³⁵Чүге дээрге Мен аштап турумда, силер Мени чемгерип кагдыңар; суксап турумда, силер Мээң суксунум хандырдыңар; чер кезип чорумда, силер Мени хоргададып алдыңар; ³⁶чанагаш турумда, силер Мени хепкерип кагдыңар; аарып чыдырымда, силер Мени ажаап-карактап келдиңер; кара-бажыңга чыдырымда, силер Меңээ ужуражып турдуңар “.³⁷Чөптүг-шынныг улус ынчан Аңаа мынча деп харыылаар: „Дээрги, кажан бис аштап туруңарда көргеш, Силерни чемгерген улус боор бис, суксап туруңарда көргеш, суксунуңар хандырган улус боор бис? ³⁸Чер кезип чоруңарда көргеш, хоргадал берген улус боор бис; чанагаш туруңарда көргеш, хепкерген улус боор бис? ³⁹Кажан бис аарып туруңарда көргеш, Силерни ажаап-карактаан улус боор бис; кара-бажыңга чыдырыңарда көргеш, ужурашкан улус боор бис? Кажан ынчалган улус боор бис?“ ⁴⁰Хаан оларга мынча деп харыылаар: „Алыс шынны чугаалап тур мен: Мээң бо эң бичии дуңмаларымның бирээзинге ол бүгүнү кылганыңар дээрге-ле ону Меңээ база кылганыңар ол-дур“.⁴¹А ооң соонда Хаан солагай талазында турарларга мынча дээр: „Менден ырап чоруңар, каргыштыг хейлер! Эрликке болгаш ооң төлээлеринге белеткээн мөңге отче барыңар. ⁴²Мен аштап турдум, а силер Мени чемгербедиңер; Мен суксап турдум, а силер Мээң суксунум хандырбадыңар; ⁴³Мен чер кезип чордум, а силер Мени хоргадатпайн бардыңар; чанагаш турдум, а силер Мени хепкербедиңер, аарып турдум база кара-бажыңга чыттым, а силер Менче сагыш салбадыңар“.⁴⁴Олар ынчан мынча дээр: „Дээрги, кажан бис Силерниң аштап, суксап азы чер кезип турганыңарны, чанагаш чорааныңарны, аарып азы кара-бажыңга чытканыңарны көргеш, Силерге дузалаваан улус боор бис? Кажан ынчалган улус боор бис?“ ⁴⁵Хаан оларга: „Алыс шынны чугаалап тур мен: Мээң эң бичии бо улузумнуң бирээзинге ол бүгүнү кылбааныңар дээрге-ле ону Меңээ база кылбааныңар ол-дур“ – деп харыылаар. ⁴⁶Олар ынчан мөңге кеземчеже чоруптар, а чөптүг-шынныг улус мөңге амыдыралды алыр».

Chapter 26

¹Иисус ол чугаазын төндүргеш, Бодунуң өөреникчилеринге мынча дээн: ²«Хосталыышкын байырлалынга чедир ийи хүн арткан-дыр, Кижи амытан Оглун садыпкаш, белдир-ыяшка хере шаварын билип алыңар».³Ол өйде Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш чоннуң баштыңнары Бурганның дээди бараалгакчызы Каиафаның ордузунга чыглып келгеш, ⁴Иисусту дуюкаа тудуп аарын болгаш өлүрүп каарын дугуржуп алганнар. ⁵Олар: «Чүгле байырлал үезинде ынчап болбас. Оон башка чон хөлзээзин үндүрүп болур» – деп дугурушканнар.⁶Иисус Вифанияга, кежи аарыг чораан Симоннуң бажыңынга турган. ⁷Ол чемненип чыдырда, үнелиг чаагай чыттыг үс куткан алебастр доңгалыг херээжен Аңаа чоокшулап келгеш, үзүн Ооң бажынче кудуп, чаап берген. ⁸Ооң өөреникчилери ону көргеш, хорадап үнгеннер: «Ындыг чарыгдалдың ажыы чүл? ⁹Ол үстү хөй акшага садыпкаш, ядыыларга үлеп берип болур турган болгай!»¹⁰Иисус ону билгеш, оларга мынча дээн: «Ол херээженни дүвүретпейн көрүңер, Меңээ эки херек кылган кижи-дир! ¹¹Ядыылар силер-биле үргүлчү кады турар, а Мен силер-биле үргүлчү кады турбас мен.¹²Мээң мага-бодумче чаагай чыттыг үзүн кудуп бергеш, ол Мени орнукшударынга белеткеп кагды. ¹³Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бүгү делегейге, Буянныг Медээни суртаалдаан чер бүрүзүнге, улус бо херээженниң кылган херээниң дугайында чугаалажып, ону сактып чоруур».¹⁴Он ийи элчинниң бирээзи боор Иуда Искариот ынчан Бурганның дээди бараалгакчыларынга четкеш, чугаа кылган: ¹⁵«Иисусту силерге садыпсымза, меңээ чүнү бээр силер?» Олар аңаа үжен мөңгүн чоос санап бергеннер. ¹⁶Оон бээр-ле Иуда, Иисусту садыптар дээш, эптиг таварылга дилеп эгелээн.¹⁷Хаарган далганнар байырлалының бирги хүнүнде өөреникчилери Иисуска чоокшулап келгеш, айтырыг салганнар: «Хосталыышкын байырлалының кежээки чемин Силерге каяа белеткеп бээр бис?» ¹⁸Ол мынча дээн: «Хоорайда айтып бээрим кижиге баргаш: „Башкы: ‘Мээң үем чоокшулап келди. Мен Хосталыышкын байырлалын өөреникчилерим-биле кады сээң бажыңыңга байырлаар мен’ – дээр чүве-дир“ – деп чугаалаңар». ¹⁹Өөреникчилери Иисустуң оларга чугаалаан аайы-биле кылгаш, байырлалдың кежээки чемин белеткеп кааннар.²⁰Кежээ дүшкенде, Ол он ийи элчини-биле кады чемненири-биле олурупкан. ²¹Кежээки чемни чип ора, Иисус: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: силерниң бирээңер Мени садыптар-дыр» – дээн. ²²Аажок муңгараан өөреникчилер удаа-дараа айтырып эгелээн: «Ол мен эвес-ле боор мен аа, Дээрги?»²³Харыызынга Ол мынча дээн: «Мээң-биле кады чаңгыс тавактан чем чип турар кижи Мени садыптар-дыр! ²⁴Бижилгеде ол дугайында бижээни дег, Кижи амытан Оглу оруун эртер ужурлуг, ынчалза-даа Ону садыптар кижи ат болур! Ол кижиниң шуут төрүттүнмээн боору эки ийик!» ²⁵Ону садыптар дээн Иуда ынчан: «Мен канчап ол боор мен, Башкы?» – деп айтырган. Иисус аңаа: «Бодуң ынча деп тур сен» – деп харыылаан.²⁶Олар чемненип олурда, Иисус хлебти алгаш, Бурганга өөрүп четтиргеш, ону үзе тыртып, өөреникчилеринге бербишаан, мынча дээн: «Алгаш, чиңер, бо дээрге Мээң мага-бодум-дур».²⁷А ооң соонда Ол дашканы көдүргеш, Бурганга өөрүп четтиргеш, ону өөреникчилеринге сунгаш, мынча дээн: «Дөгереңер ижиңер, ²⁸бо дээрге хөй улустуң бачыттарын өршээри-биле төгерим, чагыг-керээ чарар Мээң ханым-дыр. ²⁹Силерге чугаалап тур мен: Адамның Чагыргазынга силер-биле кады чаа арага ижер хүнүм келбээн шаанда, Мен ам моон соңгаар виноград арагазы ишпес мен».³⁰Олар ыдыктыг ырны ырлашкаш, Елеон даанче чорупканнар. ³¹Иисус ынчан оларга мынча дээн: «Бижилгеде: „Кадарчызын соп каарымга, кодан хой тарай маңнажы бээр“ – деп бижээни дег, силер шупту бо дүне Менден ойталаар-дыр силер. ³²Ынчалза-даа катап дирилгеним соонда, Мен Галилеяга мурнай чедип келгеш, силерни аңаа манаар мен».³³А Пётр Аңаа: «Улус Силерден шупту-даа ойталаар болза, мен кажан-даа ынчанмас мен!» – деп харыылаан. ³⁴Иисус аңаа: «Алыс шынны сеңээ чугаалап тур мен: бо дүне-ле, аскыр-дагаа алгырар бетинде, Менден үш катап ойталаар-дыр сен» – дээн. ³⁵Пётр: «Силер-биле кады өлүр-даа апаар болзумза, Силерден черле ойталавас мен!» – дээн. Өске өөреникчилер база ынча деп аашкынар болганнар.³⁶Иисус оон өөреникчилери-биле кады Гефсимания дээр черге чедип келгеш, оларга мынча дээн: «Маңаа олуруңар, Мен ол аразында дөө ынаар барып, мөргүп алыйн». ³⁷Ол Пётрну база Зеведейниң ийи оглун эдертип алгаш, качыгдап, ундарап эгелээн. ³⁸Иисус ынчан оларга мынча дээн: «Качыгдал мээң сеткилимни өлүмнүү-биле карартыр базып тур. Маңаа туруңар, Мээң-биле кады сергелеңнеп, удуваңар».³⁹Иисус олардан элээн ырай бергеш, черге доңгайып чыдыпкаш, мөргүп эгелээн: «Ачай! Болдунар-ла болза, хилинчектиң бо дашказы Менден чайлай берзин! Ындыг-даа болза, бүгү чүве Мээң эвес, а Сээң күзел-сорууң ёзугаар болзун». ⁴⁰Иисус өөреникчилеринче ээп келгеш, оларның удуп чыдарын көргеш, Пётрга мынча дээн: «Силер Мээң-биле кады оода чаңгыс шак иштинде сергек болуп шыдавааныңар ол бе? ⁴¹Күткүлгеге алыспас дээш, серемчилелдиг болуп, мөргүңер. Сеткил-сагыш – сергек, а мага-бот – суларгай болгай».⁴²База катап ырадыр кылаштай бергеш, Иисус мынчаар мөргүй берген: «Ачай! Хилинчектиң бо дашказы Менден чайлаттынмайн, ону Мен албан ижер ужурлуг болзумза, Сээң күзел-сорууң чогуп бүтсүн!» ⁴³Ол ээп кээрге, өөреникчилери ам база удуп чыткан: оларның карактары шимдинип турган. ⁴⁴Оларны каапкаш, катап ырадыр кылаштай бергеш, Иисус биеэги-ле сөстери-биле үшкү удаа мөргүй берген.⁴⁵Иисус оон өөреникчилеринче ээп келгеш, оларга мынча дээн: «Силер ам-даа удуп дыштанмышаан силер бе? Дыңнаңар, шак-үе келген-дир, Кижи амытан Оглун бачыттыглар холунга тудуп берип турар-дыр. ⁴⁶Тургулаңар, чоруулуңар! Саттыныкчы мырыңай бо келди, көрүңер!»⁴⁷Иисус ынча дээри билек, он ийи элчинниң бирээзи боор Иуда чедип келген. Иуда Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш чоннуң баштыңнарының чорудупканы, хылыштар, моңнар-биле чепсегленген хөй улус эдертип эккелген. ⁴⁸Саттыныкчы оларга: «Ошкап каарым кижи Иисус ол боор – деп демдек айтып, – Ону тудуп алыр силер» – деп дугуржуп алган турган.⁴⁹Иуда ол-ла дораан Иисуска чеде бергеш: «Амыр-менди-ле, Башкы!» – дээш, Ону ошкап каан. ⁵⁰А Иисус аңаа мынча дээн: «Өңнүк, чүнү кылыр дээш келген ийик сен, ону кыл». Чепсектиг улус ынчан чедип келгеш, Иисусту тудуп алганнар.⁵¹Иисустуң чанынга турганнарның бирээзи хылыжын ушта тырткаш, Бурганның дээди бараалгакчызының чалчазының кулаан одура шаапкан. ⁵²Иисус аңаа мынча дээн: «Хылыжың хыннап ал! Хылыш көдүрген кижи боду хылыштан өлүр чүве. ⁵³Азы сен Мени Адамдан дилег кылып шыдавас деп бодадың бе? Ол Меңээ он ийи түмен ажыг дээрниң төлээлерин чорудуп бээр турган ийик! ⁵⁴А ындыг таварылгада Бижилгелер канчап боттанырыл? Ол бүгү шак ынчаар боттаныр ужурлуун бижээн-не болгай!»⁵⁵Иисус ынчан чыылган чонга мынча дээн: «Силер чүге Мени тудуп аарда, хылыштарлыг, моңнарлыг чедип келдиңер? Кай, Мен дээрбечи-дир мен бе? Мен хүннүң-не Бурганның өргээзинге улус өөредип турдум, а силер Меңээ хол дегбедиңер чоп. ⁵⁶Медээчилерниң бижилгелери боттанзын дээш, бо бүгү болуп турар-дыр». Өөреникчилери ынчан Ону каапкаш, дезе бергеннер.⁵⁷Иисусту тудуп алган улус Ону Бурганның дээди бараалгакчызы Каиафага эккелген. Ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш чоннуң баштыңнары ында шагда-ла чыглып келген болган. ⁵⁸(А Пётр Бурганның дээди бараалгакчызының бажыңының хериминге чедир Иисусту бүдүү эдерип чедип келген. Ол ынаар киргеш, хамык херектиң төнчүзүн көөрү-биле таңныылдар аразынга олуруп алган.)⁵⁹Иисусту өлүрүп шиидер дээш, Бурганның дээди бараалгакчылары база бүгү дээди иудей Чөвүлел Иисуска удур меге херечилелдер тыварын оралдашкан. ⁶⁰Меге херечилел кылган улус хөй-даа турган болза, олар Ону буруудадыр чылдак тыппаан. Адак сөөлүнде ийи меге херечи келгеш: ⁶¹«„Бурганның өргээзин үрегдеп-бускаш, ону үш хүн дургузунда катап тудуп тургузуп шыдаар мен“ – деп турган кижи бо-дур» – дээннер.⁶²Бурганның дээди бараалгакчызы ынчан туруп келгеш: «Чүге харыылавайн тур сен? Бо улус сеңээ удур чүнү херечилеп турары ол?» – дээн. ⁶³Ынчалза-даа Иисус ыыттаваан. Бурганның дээди бараалгакчызы Оон айтырган: «Дириг Бурганның мурнунга биске чугаалап көр, Сен – Христос, Бурганның Оглу сен бе?» ⁶⁴Иисус аңаа: «Силер бодуңар ынча дидиңер – дээн. – А Мен силерниң шуптуңарга чугаалап тур мен: моон соңгаар Кижи амытан Оглун Күчүлүг Бурганның оң талазында олурар база дээрниң булуттарын кырлап чоруур кылдыр көөр силер».⁶⁵Бурганның дээди бараалгакчызы ынчан кеткен хевин ора соп каапкаш, мынча дээн: «Ол Бурганны дорамчылап тур! Биске ам херечилерниң херээ чүл? Силер шупту Ооң Бурганны дорамчылаанын дыңнадыңар! ⁶⁶Кандыг шииткел үндүрер силер че?» Харыызынга олар: «Ол буруулуг-дур, өлүр ужурлуг-дур!» – дээннер.⁶⁷Ооң соонда олар Ооң арнынче дүкпүрүп, эттеп эгелээннер. Өскелери Ооң артындан чаактарынче дажып: ⁶⁸«Христос, Сени кым дажыпты? Өттүр билип медегле!» – деп турганнар.⁶⁹А Пётр бажың даштынга херим иштинге олурган. Бир чалча херээжен аңаа чоокшулап келгеш: «Сен база Галилея чурттуг Иисус-биле кады турдуң чоп» – дээн. ⁷⁰Ынчалза-даа Пётр хамык улус мурнунга оон ойталап: «Чүнү соора эдип турарың ол?» – дээн.⁷¹Ол үнер эжикче чоруптарга, ону көрүп каан өске чалча херээжен ында турган улуска мынча дээн: «Бо кижи база Иисус-биле кады чораан чүве». ⁷²Пётр база катап ойталап: «Ол Кижини билбес мен» – деп даңгыраглаан.⁷³Элээн үе эрткенде, орта турган улус Пётрга чоокшулап келгеш: «Сен ылап-ла оларның бирээзи-дир сен, чугаалаар аяныңдан-на илдең-дир» – дээннер. ⁷⁴Пётр ынчан база катап аашкынып, чыгаанга кирип эгелээн: «Мен ол Кижини шуут билбес мен!» Ол өйде аскыр-дагаа алгыра берген. ⁷⁵Пётр Иисустуң: «Аскыр-дагаа алгырар бетинде, Менден үш удаа ойталаар-дыр сен» – дээн сөстерин сактып келген. Ол ооң соонда үнгеш, ишкирнип ыглай берген.

Chapter 27

¹Эртен эрте Бурганның дээди бараалгакчылары, чоннуң баштыңнары дөгере чөвүлежип чугаалашкаш, Иисусту өлүрер деп шиитпир үндүргеннер. ²Олар Ону хүлээш, чагырыкчы Пилатка аппарып хүлээдип бергеннер.³Иисусту садыпкан Иуда Ооң шииттирип алганын көргеш, кем-буруузун миннип, Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш баштыңнарга үжен мөңгүн чоозун эгидип бергеш: ⁴«Буруу чок кижини садып, бачыт үүлгеттим» – деп турган. А демгилери: «Биске ол кандыг хамаанныг чүвел? Ол сээң херээң-дир» – деп харыылааннар. ⁵Иуда чоостарын Бурганның өргээзинге тө чажыпкаш, чоруй баргаш, моңну берген.⁶Бурганның дээди бараалгакчылары чоостарны чыып алгаш: «Бо акша хан өртээ болган төлээде, ону Бурганның өргээзиниң акша-мөңгүн чыыр хааржаанга суп болбас» – дээннер. ⁷Олар сүмелешкеш, ол акша-биле «Дой сава кылыкчызының шөлү» дээр, даштыкы улусту хөөржүдер черни садып аарын шиитпирлээннер. ⁸Ынчангаш бөгүнге дээр ол шөлдү «Ханныг шөл» деп адап турар.⁹Иеремия медээчини дамчыштыр баш бурунгаар чугаалаан медеглел ынчаар боттанган: «Олар израиль чоннуң Ол дээш доктааткан өртээ – үжен мөңгүн чоосту ап алгаш, ¹⁰Дээрги-Чаяакчының меңээ дужааганы дег, „Дой сава кылыкчызының шөлү“ дээш берипкеннер».¹¹Иисусту чагырыкчының мурнунга тургузуп каан. «Сен – иудей хаан сен бе?» – деп, Пилат Оон айтырган. Иисус: «Силер бодуңар ынча дидиңер» – деп харыылаан. ¹²А Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш баштыңнар Ону буруудады бээрге, Иисус оларга кандыг-даа харыы бербээн. ¹³Пилат ынчан Аңаа мынча дээн: «Дыңнавайн тур сен бе? Сеңээ удур буруудадыышкыннарның хөйүн көрбес бе?!» ¹⁴Ынчалза-даа Иисус чагырыкчыга харыылавайн барып, ону аажок кайгаткан.¹⁵Чагырыкчы Хосталыышкын байырлалында чоннуң шилээни бир херектенни хостап бээр чаңчылдыг турган. ¹⁶Ол үеде Варавва дээр билдингир херектен кара-бажыңга чыткан чүве-дир.¹⁷Улус чыглып кээрге, Пилат олардан айтырган: «Мен силерге кымны хостап берейн? Кайызын хостап алыксап тур силер: Варавваны бе азы Христос деп адаар Иисусту бе?» ¹⁸(Иисусту адааргаан сагыш-биле аңаа тудуп эккелгенин Пилат билип турган.) ¹⁹Пилат шииткел үндүрер бедик черге олурда, ооң кадайы аңаа сөс дамчыттырыпкан: «Ол кем-буруу чок кижи-биле үрелдешпе! Мен бо дүне дүжүмде Ол дээш аажок човаг-хинчек көрдүм».²⁰Ынчалза-даа Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш баштыңнар чонну Иисусту өлүрүп шиидерин, а Варавваны хостаарын дилээр кылдыр көгүдүп каапканнар. ²¹Чагырыкчы олардан: «Бо ийи кижиниң кайызын хостап берейн, кымны дээр силер?» – деп айтырган. Улус шупту: «Варавваны!» – деп алгырган. ²²Пилат оларга мынча дээн: «А Христос деп адаар Иисусту канчаайн?» Шуптузу аңаа: «Ону хере шаап шаажылаңар!» – дээр болган.²³Чагырыкчы: «Чогум чүү дээш? Ол кандыг кемниг херек кылганыл?» – деп айтырган. Ынчалза-даа олар улам ыыткыр алгыржып-ла турган: «Ону хере шавыңар!» ²⁴Пилат чүнү-даа кылып шыдавазын база үймээн-даа үнер чыгыы апарганын көргеш, суг алдыртып алгаш, чон мурнунга холдарын чуггаш: «Мен бо кижиниң өлүмү дээш буруу чок мен, бодуңар харыылаңар» – дээн.²⁵Ынчаарга чон: «Ооң өлүмү дээш кеземче бистиң база ажы-төлүвүстүң кырынга дүшсүн» – деп харыылаан. ²⁶Пилат ынчан улуска Варавваны хостап берген, а Иисусту кымчылааш, хере шавары-биле аппаарын дужааган.²⁷Пилаттың шериглери ынчан Иисусту чагырыкчының ордузунче аппарганнар. Ону долгандыр бүдүн батальон хире шериг чыглып келген. ²⁸Олар Ооң хевин ужулгаш, Аңаа хааннар кедер хүрең-кызыл тон кедирип кааннар. ²⁹Оон тенниг харагандан оваадай өрээш, Ооң бажынга кедиргеш, оң холунга даянгыыш тудускаш, Иисусту дорамчылап, Ооң мурнунга дискектенип ора дүшкеш: «Иудей хаан алдаржызын!» – деп кочулап пат болганнар.³⁰Олар Олче дүкпүрүп, даянгыыш-биле бажынче соп пат болганнар. ³¹Иисусту дорамчылап мага хангаш, хүрең-кызыл тонну ужулгаш, Ооң Бодунуң хевин кедиргеш, хере шавары-биле алгаш чорупканнар.³²Орук ара оларга Киринея чурттуг Симон деп кижи таваржы бээрге, шериглер ону Иисустуң белдир-ыяжын көдүрер кылдыр албадапканнар. ³³Голгофа азы «Баш сөөгү» деп адаар черге чедип келгеш, ³⁴олар Иисуска бир-ле ажыг чүүл холаан арага бергеннер. Ол шенеп көргеш, ишпейн барган.³⁵Иисусту белдир-ыяшка хере шаап кааш, шериглер Ооң хевин алыр дээш үлүг тыртып, аразында үлежип алганнар. ³⁶А ооң соонда олар Ону кадарып олуруп алганнар. ³⁷Иисустуң кем-буруузун айтып: «Иудей хаан Иисус бо-дур» деп бижээн самбыражыгашты Ооң бажының кырынга кадап каан турган.³⁸Ооң-биле кады өске ийи дээрбечини база: бирээзин Ооң оң талазынга, а өскезин солагай талазынга хере шаап каан. ³⁹Эрткен-дүшкен улус Ооң талазынче баштары-биле дорамчылалдыг айтып, кочулап турган: ⁴⁰«„Бурганның өргээзин үреп-бускаш, үш хүн дургузунда тудуп тургузуптар мен“ – деп турдуң чоп! Бодуңну Бодуң камгала! Бурганның Оглу шын болзуңза, белдир-ыяштан дүжүп кел!»⁴¹Бурганның дээди бараалгакчылары, ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш баштыңнар демнежип алгаш, база-ла Ону кочулап турганнар: ⁴²«Өскелерни камгалап турган, а Бодун камгалап шыдавас де! Израильдиң хааны де! Ол белдир-ыяштан дүжүп келзин, бис ынчан Аңаа бүзүрей бээр бис!⁴³Ол Бурганга ынанып турду. Ынчангаш Ол Бурганга эргим болза, Бурган ам Ону камгалап алзын! Ол Бодун Бурганның Оглу мен деп турду чоп!» ⁴⁴Ооң-биле кады хере шаптырган дээрбечилер база Ону бак сөглеп турган.⁴⁵Хүн үнгенден бээр алдыгы шактан тоску шакка чедир бүгү чер кырын дүмбей караңгы шыва апкан. ⁴⁶А тоску шак үезинде Иисус: «Эли, Эли, лема савахфани?» («Мээң Бурганым, Мээң Бурганым, чүү дээш Мени кааптың?» – дээни ол.) – деп ыыткыр алгырыпкан. ⁴⁷Чоогунга турган улустуң чамдыызы ону дыңнааш: «Ол Илияны кый деп тур» – деп турган.⁴⁸Оларның бирээзи дораан маңнап чеде бергеш, суг сиңирер губка ап алгаш, ону ажыг виноград арагазынга өттүрүп алгаш, өрген бажынга кедиргеш, ижиртири-биле Иисусче сунган. ⁴⁹Арткан өөрү: «Адыр! Ону камгалаары-биле Илияның кээр-келбезин көөр-дүр» – деп турганнар. ⁵⁰Иисус база катап ыыткыр алгырган соонда, Ооң амы-тыны үстү берген.⁵¹Ол өйде Бурганның өргээзинде аскан көжеге үстүнден адаанга чедир ийи чара орлу берген. Чер сириңейнип, хая-даштар буступ калган. ⁵²Чевеглер ажыттынып, Бурганның хөй-ле улузунуң өлүг мага-боттары катап дирли берген. ⁵³Олар чевеглеринден үнгеш, Иисустуң катап дирилгениниң соонда ыдыктыг хоорайга чедип келгеннер. Оларны хөй улус суглуг караа-биле көрген.⁵⁴Чүс шериг баштыңчызы база Иисусту таңныылдап турган шериглер чер шимчээшкинин болгаш өске-даа бүгү болган чүүлдерни көргеш, аажок сестип: «Ол ылап-ла Бурганның Оглу-дур!» – деп турганнар. ⁵⁵Орта хөй херээженнер база ол бүгүнү ырактан хайгаарап турганнар. Олар Иисуска бараан бооп, Ону Галилеядан үдеп келген улус чүве-дир. ⁵⁶Херээженнерниң аразынга Мария Магдалина, Иаков биле Иосийниң авазы Мария база Зеведейниң оолдарының авазы турган.⁵⁷Кежээ дүшкенде, Аримафея чурттуг Иосиф деп бай кижи чедип келген. Ол база Иисустуң өөреникчизи турган. ⁵⁸Ол Пилатка келгеш, Иисустуң мага-бодун дилеп алган. А Пилат мага-ботту аңаа бээрин дужааган.⁵⁹Мага-ботту дүжүрүп алгаш, Иосиф ону арыг пөс шывыг-биле ораагаш, ⁶⁰хаяда оя шаап алганы бодунуң чаа чевег-куюнга орнукшудуп каан. Чевег-куйнуң аксын, улуг даш чууп эккеп, дуглап кааш, Иосиф чоруй барган. ⁶¹А Мария Магдалина болгаш база бир Мария чевег-куйнуң дужунга олуруп калганнар.⁶²Пятницаны солуп кээр даартазында хүндүс Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш фарисейлер Пилатка келгеш, ⁶³мынча дээннер: «Хайырааты! Ол мегечи дириг тургаш: „Үш хүн эртерге, катап дирлир мен“ – деп чугаалаанын сактып келдивис. ⁶⁴Ынчангаш үшкү хүнге чедир чевегни кадарар айтыышкындан бериңер. Оон башка Ооң өөреникчилери чедип келгеш, мага-ботту оорлап аппаарлар, а оон чонга: „Ол өлүглер аразындан катап дирилди“ – деп чарлай бээрлер. Ол сөөлгү меге баштайгызындан-даа дора болур».⁶⁵Пилат оларга: «Таңныылдардан берейн. Баргаш, бодуңар баш билип кадарыңар» – деп харыылаан. ⁶⁶Олар чоруткаш, таңныылдар тургузуп, дашка таңма баскаш, чевег-куйну кадарып эгелээннер.

Chapter 28

¹Амыр-дыш хүнү эрткенде, улуг-хүннүң даң бажында, Мария Магдалина болгаш база бир Мария чевег-куйну көөрү-биле чедип келгеннер. ²Хенертен күштүг чер шимчээшкини болган: Дээрги-Чаяакчының төлээзи дээрден дүжүп келгеш, чевег-куйга кээп, дашты чууй идипкеш, ооң кырынга олуруп алган.³Ооң хевир-шырайы чаңныкка дөмей, а хеви хар дег ак болган. ⁴Оон корткаш, таңныылдар сириңейнип, өлүг-даа дег кээп дүшкеннер.⁵Дээрниң төлээзи херээженнерге мынча дээн: «Силер кортпаңар. Хере шаптырткан Иисусту дилеп чедип келгениңерни билир мен. ⁶Ол мында чок. Силерге Ооң чугаалап турганы дег, Ол катап дирли берген. Бээр келгеш, Ооң чыткан черинче көрүңер даан. ⁷А ооң соонда дүрген чоруткаш, Ооң өөреникчилеринге барып: „Ол өлүглер аразындан катап дирилгеш, силерни мурнай Галилеяга чеде бээр. Ону аңаа көрүп каар силер“ – деп дыңнадыңар. Силерге Мээң чугаалаар дээн чүвем бо-дур».⁸Олар чевегден дүрген-не үне халышкаш, коргуп-иргип-даа, аажок өөрүп-даа, ол бүгүнү Иисустуң өөреникчилеринге чугаалаар дээш чүгүржүпкеннер. ⁹Хенертен Иисус Боду оларга уткуй бо келген. Ол: «Амыр-менди-ле!» – деп мендилээн. Херээженнер чоокшулай бергеш, доңгая кээп дүшкүлээш, Ооң буттарындан кужактап, Аңаа мөгейип турганнар. ¹⁰Иисус ынчан оларга мынча дээн: «Кортпаңар! Баргаш, „Галилеяже чоруптуңар“ деп Мээң ха-дуңмамга чугаалаңар. Олар Мени аңаа көрүп каар».¹¹Херээженнер орукка бар чыдырда, таңныыл шериинден элээн каш кижи ол бүгү болган чүүлдү Бурганның дээди бараалгакчыларынга дыңнадып, хоорайга чедип келген. ¹²А демгилери баштыңнар -биле кады сүмелешкеш, шериглерге хөй акша бергеш, ¹³оларга мынча дээннер: «„Ооң өөреникчилери дүне када келгеш, бис удуп чыдырывыста, мага-ботту оорлап аппарган-дыр“ – деп хамык улуска чугаалаңар.¹⁴А ол херектиң сураа чагырыкчының кулаанга чеде берзе, сагыш човаваңар: силерге багай чүү-даа болбас кылдыр бис ооң-биле дугуржуп каар бис». ¹⁵Шериглер акшаны ап алгаш, айыткан аайы-биле кылганнар. Ол чугаа иудейлер аразынга калбаа-биле нептерээш, бөгүнге дээр артып калган.¹⁶А он бир өөреникчи Галилеяже, Иисустуң чеде бериңер дээн даанче чорупканнар. ¹⁷Орта Ону көрүп кааш, олар Аңаа мөгейгеннер, ындыг-даа болза, чамдыктары чигзинигге алзыпкан.¹⁸Иисус чоокшулап келгеш, олар-биле чугаалажып, мынча дээн: «Дээрге база черге бүгү эрге-чагырганы Меңээ берген-дир. ¹⁹Ынчангаш барыңар, Аданың, Оглунуң болгаш Ыдыктыг Сүлдениң ады-биле бүгү чоннарны сугже суп, оларны Мээң өөреникчилерим боор кылдыр ээлдириңер.²⁰Силерге Мээң бүгү айтыышкыннарымны сагыыр кылдыр оларны өөредиңер. Мен кажан кезээде, бо делегейниң төнчүзүнге чедир силер-биле кады мен».

Mark

Chapter 1

¹²³1 Бурганның Оглу Иисус Христос дугайында Өөрүнчүг Медээ мынчаар эгелээн:2 "Көр даан, Сээң орууңну белеткезин дээш, Мен Бодумнуң төлээмни Сени мурнай чоруттум"- деп, Исаия Медээчиниң бижээни ышкаш,3 "Ээн кургаг ховуда: "Дээргиге оруктан белеткеңер, Ооң оруун дорттап бериңер" - дээн Үн кыйгырып турган.⁴⁵⁶4 Иоанн ынчаар чедип келген. Ол улуска бачыттарын миннип, өршээл алганының демдээ кылдыр сугга суктурарын өөредип чораан.5 Бүгү Иудей черниң болгаш Иерусалимниң чурттакчылары аңаа кээп турганнар. Олар бачыттарын минниирге, Иоанн оларны Иордан хемге сугга суп турган.6 Иоанн теве дүгүнден кылган хептиг болгаш хөм курлуг чораан, чиир чеми шартылаа база ховунуң ары чигири болган.⁷⁸7 Иоанн ол улуска: "Менден улуг күчү-күштүг Кижи мээң соомдан чоруп олурар. Мен доңгайгаш, Ооң идииниң шидиишкинин безин чежеринге төлеп чок кижи-дир мен.8 Мен силерни сугже суп тур мен, а Ол силерни Ыдыктыг Сүлдеже сугар" - деп чугаалап турган.⁹¹⁰¹¹9 Ол хүннерде Галилеяның Назарет хоорайдан Иисус чедип келген. Иоанн Ону база Иордан хемге сугга суккан.10 Иисус сугдан үнүп ора, дээрниң ажыттына бергенин база Ооң кырынче көге-буга дег бадып орар Сүлдени көрүп каан.11 Ол үеде дээрден: "Сен Мээң ханы ынак Оглум-дур сен, Мээң Өөрүшкүм Сенде-дир" - дээн Үн дыңналган.¹²¹³12 Ол-ла дораан, Сүлде Ону ээн, кургаг ховуже эдертип аппарган.13 Иисус эрлик-буктуң шенеп турганы, ээн, кургаг ховуга дөртен дүн-хүннүң дургузунда, аң-мең аразынга чурттап турда, дээрниң төлээлери Аңаа бараан болуп турганнар.¹⁴¹⁵14 Ооң соонда Иисус Галилеяга келгеш, Бурганның Чагыргазының дугайында Өөрүнчүг Медээни суртаалдап турган. Ол үеде Иоанн хоругдаттырган.15 Иисус: "Доктааткан үе келген-дир, Бурганның Чагыргазы чоокшулаан-дыр: бачыдыңар миннип, Бурганче эглиңер, Өөрүнчүг Медээге бүзүреңер! - деп чугаалап турган.¹⁶¹⁷¹⁸16 Иисус Галилея далайның эрии-биле эртип бар чыткаш, Симон-биле ооң дуңмазы Андрейни көрүп каан. Олар четкилерин далайже салып, балыктап турганнар.17 Иисус оларга: "Мени эдерип чоруптуңар, Мен силерни кижилер тывыкчылары кылып каар мен"- деп чугаалаан. 18 Олар ол-ла дораан четкилерин каапкаш, Иисусту эдерип чорупканнар.¹⁹²⁰19 Иисус элээн ырап чоруй, хемеде четкилерин септеп олурган Зеведейниң оглу Иаковту база ооң дуңмазы Иоанны көрүп каан.20 Иисус оларны кыйгырыпкан. Олар ачазы Зеведейни ажылчыннары-биле хемеге каапкаш, Ооң соондан чорупканнар.²¹²²21 Олар Капернаумга чедип келгеннер. Чүгле суббота хүнү дүжүп кээри билек, Иисус синагогаже кирип, улусту өөредип эгелээн.22 Улус Ооң өөредиин магадаан. Чүге дээрге Ол ном-хоойлу тайылбырлакчылары ышкаш эвес, а эрге-чагырга ээлээн кижи ышкаш өөредип турган.²³²⁴²⁵²⁶23 Ол синагогага букка алыскан кижи турган.24 Ол кижи: "Че, Сеңээ бистен чүү херегил, Назарет чурттуг Иисус? Сен бисти узуткаар дээш келдиң бе? Сени билир мен. Сени кымыл дээрзин база билир мен. Сен Бурганның Ыдыктап алган Кижизи сен!"- деп алгырган.25 Ынчалза-даа Иисус: "Ыыттава! Ол кижиден үне бер!"- деп дужааган.26 Ынчан, бук ол кижини силгипкеш, ыыткыр алгырып үне берген.²⁷²⁸27 Аңаа турган улус коргуушкунга алзып, бот-боттарындан: "Бо чүү деп чүвел? Кандыг-бир чаа өөредиг бе? Ол буктарны дужаап каарга, олар Аңаа чагыртып турар"- деп айтыржып турганнар.28 Иисустуң дугайында дамчыыр чугаа бүгү Галилеяга дораан тарай берген.²⁹³⁰³¹29 Удаваанда Иисус, Иаков, Иоанн синагогадан кады үнгеш, Симон биле Андрейниң бажыңынга чедип келгеннер.30 Симоннуң кат-иезиниң халыыдап аарып чытканын Иисуска дораан чугаалаан турган.31 Ол аңаа чедип келгеш, ооң холундан туткаш, тургуза чедерге, туруп келген. Халыын аарыг ол дораан чиде берген. Симоннуң кат-иези оларга бараан болуп эгелээн.³²³³³⁴32 Аарыг-аржык, букшуураан кижилерни Иисуска эккеп эгелээн. Хүн ажып, кежээ дүшкенде,33 хоорайның бүгү чурттакчылары ол бажың эжиинге чыглып келген.34 Иисус улустуң янзы-бүрү аарыгларын экиртип, эвээш эвес буктарны кижилерден үндүр сывыртаан. Иисус буктарга Ооң дугайын чугаалаарын хоруп каан. Чүге дээрге олар Ол кымыл дээрзин билир турган.³⁵³⁶³⁷35 А Иисус даңгаар эртен тургаш, мөргүүрү-биле ээн черже чоруй барган.36 Симон болгаш ооң-биле кады турган улус Иисусту дилеп чорупканнар.37 Кажан олар Ону тып алгаш: "Улус шупту сени дилеп тур"- деп чугаалааннар.³⁸³⁹38 Ол: "Өске суурларже база бараалыңар, ында улусту база өөредип кѳрейн. Мен ол дээш келген болгай мен"- дээн.39 Ол бүгү Галилеяны эргип-кезип, синагогаларга өөредип, буктарны үндүр сывыртап чораан.⁴⁰⁴¹⁴²40 Иисуска кеш аарыг кижи чедип келген. Ол Иисустуң мурнунга, дискек кырынга олура дүшкеш: "Бир эвес, күзээр болзуңза, мени арыглап көрем"- деп аажок дилээн.41 Иисус ону кээргеп, холун сунуп, аңаа деггеш: "Күзеп тур мен, арыгланы бер!"- деп чугаалаан.42 Ол ынча дээниниң соонда, кеш аарыы чиде берген, ол кижи арыгланган.⁴³⁴⁴43 Иисус ол кижини чорударда дораан-на шыңгыы кичээндирген:44 "Көрдүң бе, кымга чүнү-даа чугаалава. Бурганның бараалгакчызынга баргаш, Моисей чүү дээн ийик, ону аппарып бер. Ол оларга өөредиг болзун!⁴⁵45 Ынчалза-даа демги кижи үнген дораан чүү болганын улуска чугаалап эгелээн. Ынчангаш Иисус хоорайже хостуг кирип шыдавас апарган. Ол улус чок черлерге чораан-даа болза, Аңаа чон кайыын-даа кээп турган.

Chapter 2

¹²1 Каш хонук эрткенде Иисус катап база Капернаумга келген. Ону улус бажыңында деп билип каан.2 Ынчан эжик чоогунда безин кижи турар чер чок кылдыр хөй улус чыглып келген. Иисус оларга Өөрүнчүг Медээни чугаалап турган.³⁴3 Ол үеде аңаа чартыктаан кижини дөрт кижи көдүржүп эккелген.4 Кижиниң хөйүнден эртер арга чок боорга, Иисустуң турган бажыңының дээвиирин адыргаш, чартыктаан кижизин чыткан дөжээ-биле катай Ооң мурнунче бадырып эккелген.⁵⁶⁷5 Иисус оларның бүзүрелин көргеш: "Оглум, сээң бачыттарың өршээттинген-дир"- деп чартыктаан кижиге чугаалаан.6 Аңаа олурган ном-хоойлу тайылбырлакчыларының чамдыызы мынча деп бодааннар:7 "Чүге Ол Бурганны дорамчылап турарыл? Бургандан өске, кым бачыттарны өршээр эргелигил?"⁸⁹8 Иисус оларның бодалдарын Сүлдези-биле билип кааш: "Чүге чүректериңерде ынчаар бодап олурар силер?"9 Чартыктаан кижиге чүү дизе экил?: "Бачыттарың өршээттинген-дир" -- дээри бе? Азы: "Тургаш, дөжээңни көдүрүп алгаш, кылашта" -- дээри бе?¹⁰¹¹¹²10 Ынчалза-даа Кижи амытан Оглу бо черге бачыттарны өршээр эргелиг деп билип алыңар" -- дээш, чартыктаан кижиге:11 "Тургаш, дөжээңни көдүрүп алгаш, чана бер деп чугаалап тур мен"- дээн.12 Ол кижи хамык улус көрүп турда, ол-ла дораан тургаш, дөжээн алгаш, үне берген. Шупту улус кайгап ханмайн, магадап: "Мындыг чүвени кажан-даа көрбээн бис"- дижип, Бурганны алдаржыдып турганнар.¹³¹⁴13 Иисус катап база далай эриинге барган. Ооң соондан чеде берген хөй чонну Ол аңаа өөредип турган.14 Иисус орук ара үндүрүг хавырар черде олурар Алфейниң оглу Левийни көрүп кааш: "Мени эдерип чорувут!"- дээн. Левий тургаш, Ооң соондан чорупкан.¹⁵¹⁶15 Левийниң бажыңынга Иисус өөреникчилери-биле чемненип, дыштанып турда, Ону эдерген хөй улустуң аразынга үндүрүг хавырыкчылары болгаш бачыттыг улус база бар турган.16 Иисустуң үндүрүг хавырыкчылары база бачыттыг улус-биле кады чемненип турарын ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер көрүп кааш, Ооң өөреникчилеринден: "Ол чүге үндүрүг хавырыкчылары-биле база бачыттыглар-биле чемненип турарыл?"- деп айтырганнар.¹⁷17 Иисус ону дыңнап кааш: "Эмчи кадык эвес, аарыг улуска херек. Мен "бачыт чок мен" дээр улусту эвес, а бачыттыг улусту өршээл алыры-биле кыйгырар дээш келген мен"- деп оларга чугаалаан.¹⁸¹⁹18 Иоанның өөреникчилери болгаш фарисейлер шээрленип турар үеде, чамдык улус: "Иоанның өөреникчилери болгаш фарисейлер шээрленип турда, Сээң өөреникчилериң чүге шээрленмейн турарыл"- деп, Иисустан айтырганнар.19 Иисус оларга: "Кажан душтук оол чанында турда, Ооң өңнүктери канчап шээрленирил? Амдыызында душтук оол кады турда, олар шээрленмес.²⁰²¹20 Кажан душтук оолду олардан чарып алгаш баарга, ынчан оларның шээрленир хүннери база келир.21 Кым-даа эрги хепке чаа пөстен чамашкы салбас, чүге дээрге чаа чамашкы эрги хепти чыыра тыртыптар, а ойбак оон-даа улуг апаар.²²22 Кым-даа чаа дүшкен араганы, эрги көгээржикче кутпас. Чүге дээрге чаа арага көгээржикти деже тептер, ынчан арага-даа төктүп каар, көгээржик-даа сандан үнер.²³²⁴23 Бир-ле катап Иисус амыр-дыш хүнүнде тараа тараан шөлдү таварып эртип бар чыткан. Өөреникчилери тараа бажын ууштап чий бергеннер.24 Ынчан фарисейлер: "Көрүңер, амыр-дыш хүнүнде кылбас ужурлуг чүүлдү олар чүге кылып турарларыл?"- деп, Иисустан айтырганнар.²⁵²⁶25 Иисус оларга: "Боду база кады чораан өөрлери аштай бергеш, Давид хаанның чүнү кылганын кажан-даа номчувааныңар ол бе?26 Бурганның дээди бараалгакчызы Авиафар турган үеде, Давид хаан Бурганның өргээзинче киргеш, Бурганның бараалгакчыларындан өске кым-даа чивес ужурлуг ыдыктаан хлебти чигеш, кады чораан улузунга база берген болгай"- деп чугаалап берген.²⁷²⁸27 Оон ыңай: "Бурган кижини амыр-дыш хүнү дээш эвес, а амыр-дыш хүнүн кижи дээш чаяап каан.28 Ынчангаш Кижи амытан Оглу - амыр-дыш хүнүнүң база Дээргизи-дир"- деп, Иисус немеп каан.

Chapter 3

¹²1 Иисус катап база синагогага чедип келген. Аңаа холу кургап калган кижи турган.2 Бир эвес, Иисус ол кижини амыр-дыш хүнүнде экиртиптер болза, буруудадыр дээш, чамдык улус хайгаарап турган.³⁴3 Иисус холу кургай берген кижиге: "Бээр , ортузунче үнүп кел"- дээш,4 хайгааракчылардан: "Амыр-дыш хүнүнде чүнү кылырын чөпшээрээнил? Экини бе азы багайны бе? Амы-тынны камгалаарын бе? Азы узуткаарын бе?"- деп айтырган. Олар ыыт чок.⁵⁶5 Иисус улусче килең-биле эргий көргеш, оларның чүректериниң каржызы дээш аажок муңгарап, демги кижиге: "Холуң бээр сун"- дээн. Ол кижи холун сунуп берген. Холу ол-ла дораан кадык апарган.6 Фарисейлер үнгеш, Иродтуң талалакчылары-биле Иисусту канчаар өлүрерин дугуржуп эгелээннер.⁷⁸7 Иисус Бодунуң өөреникчилери-биле далайже чорупкан. Оларның соондан Галилеядан, Иудеядан,8 Иерусалимден, Идумеядан, Иорданның ол чарыындан болгаш Тир, Сидон девискээрлеринден келген хөй улус база эдерип бар чыткан.⁹¹⁰9 Сыңмарлашкан хөй чон аразынга кыстырбас дээш, Ол Бодунга хеме белеткеп бээрин өөреникчилеринге чагып каан.10 Иисус дыка хөй кижини экиртип каан. Ынчангаш аарыг-аржык улус Аңаа дээптерин бодап, Олче чүткүп-ле турган.¹¹¹²11 Ону көрүп каан санында-ла, букшуураан кижилер Ооң мурнунга доңгая кээп дүшкүлээш: "Сен - Бурганның Оглу-дур сен"- деп алгыржы бээр болган.12 Ынчалза-даа Иисус оларга Ону кымыл дээрзин чугаалаарын шыңгыы хоруп турган.¹³¹⁴¹⁵¹⁶13 Ооң соонда Иисус дагже үне бергеш, күзээн-не улузун кыйгырарга, олар Аңаа чедип кээп турганнар.14 Иисус оларның аразындан, улусту өөредип шыдаар, Боду-биле кады чоруп болур он ийи өөреникчини шилип алгаш,15 эрлик-букту үндүр сывырар эрге-күштү берген.16 Иисустуң шилип алганы он ийи өөреникчизи бо-дур: Пётр деп адап алганы Симон,¹⁷¹⁸¹⁹17 "Диңмирээшкин оолдары" деп адап алганы Зеведейниң оолдары Иаков биле Иоанн.18 Андрей, Филипп, Варфоломей, Матфей, Фома, Алфейниң оглу Иаков, Фаддей, Симон Кананит болгаш19 сөөлүнде барып Иисусту садыптар Иуда Искариот.²⁰²¹²²20 Олар чанып кээрге, чон катап база хөйү-биле чыглып кээрге, Иисус болгаш Ооң өөреникчилери чемненир безин чай албайн барганнар.21 Ол дугайын Иисустуң чоок төрелдери дыңнап кааш, Ону алыр дээш чедип кээрге, чамдык улус: "Ооң угааны сээдеңнээн боор" дижип турган.22 А Иерусалимден келген ном-хоойлу тайылбырлакчылары: "Иисуста буктарның чагырыкчызы Веелзевул бар-дыр. Ол ооң күжү-биле буктарны үндүр сывыртап турар-дыр"- деп чугаалап турганнар.²³²⁴²⁵23 Иисус оларны кыйгырып алгаш, угаадыглыг чугаалар ажыглап, тайылбырлап эгелээн: "Эрлик канчап боду бодун үндүр сывыртаарыл?24 Бир эвес, күрүне аңгылажып эгелээр болза, ындыг күрүне быжыг туруп шыдавас.25 Бир эвес, өг-бүле аңгылажып эгелээр болза, ол өг-бүле буступ дүжер.²⁶²⁷26 Эрлик боду бодунче тура халып, аңгыланы берген болза, быжыг туруп шыдавас, ооң төнчүзү келгени ол.27 Мөге-шыырак кижини баштай хүлүп албас чүве болза, ооң бажыңын канчап үптээрил? Баштай ол кижини хүлүп алгаш, ооң соонда бажыңын үптеп болур.²⁸²⁹³⁰28 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: улустуң шупту бачыттары база канчаар-даа бак сөгленип, карганыры өршээттинер.29 Ынчалза-даа Ыдыктыг Сүлдени бак сөглээр кижи бар болза, ол кижи өршээл албас, а кезээ мөңгеде шииттирер.30 Олар: "Иисуста бук бар-дыр"- деп турган боорга, Ол ону өжегерээн чугаалаан.³¹³²31 Иисустуң авазы база дуңмалары чедип келгеш, бажыңче кирбейн, Ону кыйгырыптарын дилээн.32 Иисустуң чанынга эвээш эвес улус олурган. Аңаа келгеш: "Сээң аваң болгаш оол, кыс дуңмаларың даштын Сени кыйгырып тур"- деп чугаалаан.³³³⁴³⁵33 Иисус оларга: "Мээң авам болгаш дуңмаларым дээрге кымнарыл ол?"- деп удур айтыргаш,34 Ону долгандыр олурган улусту эргий көргеш: "Бо-дур, Мээң авам болгаш дуңмаларым.35 Кым Бурганның күзел-соруун күүседип чоруурул, ол улус Меңээ: авам болгаш дуңмаларым болур"- деп чугаалаан.

Chapter 4

¹²1 Иисус катап база далай эриинге чонну өөредип эгелээн. Ону долгандыр дыка хөй улус тырлып келгенинден, Ол хемеже олурупкан. Хеме далайга, а бүгү чон далай эриинге турган.2 Иисус угаадыглыг чугааларны ажыглавышаан, Бодунуң өөредиин тайылбырлап турган:³⁴⁵3 "Дыңнап көрүңерем. Бир катап үрезин чажыкчызы үрезинин чажып үнүпкен.4 Кажан ол үрезиннерин чажып турда, чамдык үрезиннер орук кыдыынче кээп дүшкүлээн. Кушкаштар ужуп келгеш, чыып чип турганнар.5 Бир чамдыызы чуга хөрзүннүг, даштыг черге дүшкүлээн. Удавайн олар өзүп үнгүлеп келген. Чүге дээрге хөрзүн ханы эвес болган.⁶⁷6 Кажан хүн изиде бергенде, дазылы ханы эвес болгаш үнүп орган өзүмнер кадып калган.7 Чамдык үрезиннер тенниг чашпан аразынче дүжерге, чашпан сырый үнгеш, оларны кызып каапкан, ынчангаш эки дүжүт бербээн.⁸⁹8 А өскелери байлак хөрзүннүг черже дүшкүлээн. Олар мандып өскеш, эки дүжүттүг болган. Бир чамдыызы үжен катап, өскелери алдан катап, оон өскелери чүс катап хөйнү берген.9 Иисус оларга: "Дыңнаар кулаа бар кижи дыңнап алзын"- дээн.¹⁰¹¹¹²10 Хөй чон тарап, Иисус чааскаан артканда, Ону долганып келген улус-биле он ийи өөреникчи ол угаадыглыг чугааның утказын айтырганнар.11 Ол: "Силерге Бурганның Чагыргазының чажыттары билдингир-дир, а өскелерге ону угаадыглыг чугаалар дузазы-биле дамчыдар.12 Ынчангаш олар караа-биле көргеш-даа эскербес-тир, кулаа-биле дыңнааш-даа угаап билбестер-дир. Угаап билиптер турган болза, олар Бурганче чүткүп, Ооң өршээлин алыр ийик"- деп харыылааш,¹³¹⁴¹⁵13 Иисус олардан: "Бо угаадыглыг чугааны билбейн тур силер бе? Өскелерин канчап билип алыр силер? - деп айтыргаш:14 "Үрезин чажыкчызы дээрге Бурган Сөзүн чугаалап турар кижи-дир.15 Орук кыдыында кээп дүшкен үрезиннер дээрге Сөстү дыңнап турар улус-тур. Кажан олар Сөстү дыңнап алганда, эрлик ол-ла дораан чүрекче кирип чыткан Сөстү оорлап аппаар.¹⁶¹⁷16 Чуга хөрзүннүг, даштыг черге кээп дүшкүлээн үрезиннер дээрге Бурганның Сөзүн дыңнааш, өөрүшкү-биле хүлээп алыр улус-тур.17 Ындыг-даа болза оларның дазылы ханы эвес болганындан үр туруп шыдавас. А кажан Бурганның Сөзү дээш истеп-сүрүүшкүннер, бергелер келирге, олар дораан Оон ойталай бээрлер.¹⁸¹⁹²⁰18 Тенниг чашпанныг черге тараан үрезиннер дээрге база Бурганның Сөзүн дыңнап турар улус-тур.19 Оларны амгы амыдыралының ажаанзыралы, байлакшылының дуурайы болгаш өске-даа күзелдери чардыктырып кааптар. Ынчангаш дүжүт чок артар улус-тур.20 А байлак хөрзүннүг черге дүшкүлээн үрезиннер дээрге Бурганның Сөзүн дыңнааш, ынчаар күүседип, амыдыралын чаартып турар улус-тур. Оларның чамдыызы үжен катап, бир чамдыызы алдан катап, өскелери чүс катап дүжүдүн эккээр.²¹²²²³21 Чырыткыны сава-биле дуй базырар дээш азы орун адаанга салыр дээш эккээр ийикпе? Ол дээш эвес, а бедик черге салыр дээш эккээр эвес бе?22 Көстүп келбес хире кандыг-даа чажыт чүве чок, база билдинип келбес хире бүдүү чүве чок.23 Кымның дыңнаар кулаа барыл, дыңнап алзын!²⁴²⁵24 Иисус оларга мынча дээн: "Дыңнап турар чүвеңерге кичээнгейлиг болуңар. Кайы хирени хемчээп бээр силер, силерге ол хирени хемчээп бээр, база оон-даа хөйнү немей бээр.25 Кымда чүве барыл, аңаа оон-даа хөйнү немей бээр, а кымда чүве чогул, ооң бар чүвезин безин хунаай бээр" дээн эвес ийикпе.²⁶²⁷²⁸²⁹26 Оон Иисус мынча дээн: "Бурганның Чагыргазы черже үрезин чашкан кижиге дөмей-дир.27 Дүне кижи удуур, хүндүс одуг-сергек болур. Ынчалза-даа үрезинниң канчаар өзүп үнүп орарын билбес,28 чүге дээрге хөрзүн боду-ла үрезинден: баштай көк өзүмнү, оон тараа бажын, дараазында баш долдур арбын тарааны чайгаар өстүрүп чыдар.29 Кажан тараа быжа бээрге, демги кижи кадыырлыг чедип кээр. Чүге дээрге тарааның дүжүдүн ажаар үениң келгени ол".³⁰³¹³²30.Иисус оон ыңай мынча дээн: "Бурганның Чагыргазын чүнүң-биле дөмейлээрил? Азы кандыг угаадыглыг чугаа-биле чуруп көргүзерил?31 Черже тарып турда, бүгү-ле үрезиннерниң эң-не бичиизи горчица үрезининге ол дөмей-дир.32 А кажан өзүп үнүп келгенде, бүгү чемиштиг үнүштерниң эң-не улуу апаар. Ооң будуктарынга дээрниң куштары уя тудуп алыр болгай".³³³⁴33 Иисус шак ындыг хөй угаадыглыг чугаалар-биле улуска Бурганның Сөзүн, оларның дыңнап шыдаар шаа-биле чугаалап турган.34 Угаадыглыг чугаа чокка оларга чүнү-даа чугаалаваан. Кажан өөреникчилери-биле чүгле боттары артканда, оларга тайылбырлап берип турган.³⁵³⁶³⁷35 Ол хүннүң кежээзинде Иисус оларга: "Далайның өске талазынче кеже берээлиңер"- деп чугаалаан.36 Олар чонну чорудупкаш, Иисустуң хемезинге олурупканнар. Оларның соондан өске хемелер база эжиндирип кел чыткан.37 Күштүг шуурган эгелей берген. Чалгыглар часкаарга, суг хемени долуп келген.³⁸³⁹38 А Иисус хемениң артыы талазында бичии шөлге, сыртыкка бажын салгаш, удуй берген. Өөреникчилери Аңаа баргаш: "Башкы! Бистиң далайже дүжер деп барганывыс Сени дүвүретпейн турары ол бе? - деп оттура бергеннер.39 Иисус тургаш, хатты хоруп кааш, далайга: "Ыыттава! Сокса!"- деп чугаалаан. Хат оожургаан. Шыпшың дүшкен.⁴⁰⁴¹40 Иисус: "Чүге кортуңар? Азы силерниң бүзүрелиңер чогу ол бе?"- деп айтырган.41 Өөреникчилери аажок корткан, девидээн: "Кымыл Ол, хат-даа, далай-даа Аңаа чагыртып турар"- деп бот-боттарындан айтыржып турганнар.

Chapter 5

¹²1 Олар далайның ол чарыында Гадара чуртче эжиндирип кеже бергеннер.2 Кажан Иисус хемеден дүжүп кээрге, Аңаа уткуй, чевеглиг куйдан бир кижи үнүп келген. Ол аза-букка алыскан кижи болган.³⁴3 Ол кижи хөөржүдүлге куйларынга чурттап турган. Ону илчирбе-биле безин кым-даа хүлүп шыдаваан.4 Чүге дээрге каш-даа катап хүлүп, кинчилеп каарга, илчирбени үзе соп кааптар, кинчини буза шааптар болган. Ону кым-даа томаартып чадашкан.⁵⁶5 Ол кижи дүн-хүн-даа чок чевеглер, тейлер аразынга алгырып-кышкырып, ыяш-дашка бажын моңнап чоруур турган.6 Ырактан Иисусту көрүп кааш, ол Аңаа маңнап чеде бергеш, Ооң мурнунга олура дүжүп мөгейгеш:⁷⁸7 "Силерге менден чүү херегил, Иисус, Дээди Өрүкү Бурганның Оглу? Сенден дилеп тур мен, мени хилинчектеве!"- деп алгырган.8 Чүге дээрге, Иисус аңаа: "Аза-бук, ол кижиден үне бер"- деп чугаалапкан турган чүве-дир.⁹¹⁰9 Иисус оон: "Сээң адың кымыл?" дээрге ол кижи: "Мээң адым дүк-түмен, чүге дээрге бис дыка хөй бис"- деп харыылаан.10 Аза-буктар оларны ол чер-чурттан үндүр сывырбазын Иисустан ээрежип дилээн.¹¹¹²¹³11 Даг эдээнге бир кодан хаван оъттап чораан.12 Аза-буктар: "Бисти бо хаваннарже чорудувут, оларже кире берээли"- деп, Иисустан дилээн.13 Иисус чөпшээрежиптерге аза-буктар ол кижиден үнгеш, хаваннарже кире бергеннер. Ийи муң хире бир кодан хаван шупту кадыр элден далайже шурай бергеш, дүжүп өлгүлей берген.¹⁴¹⁵14 Хаван кадарчылары оон чоруткаш, болган таварылганың дугайында чоок-кавы хоорай-суурларга чарлап турганнар. Чүү болганын көөр дээш, чурттакчы чон чыглып кээп турганнар.15 Олар Иисустуң чанынга чедип келгеш, хөй аза-буктарга алыскан кижи хевин кедип алган, угааны орталаны берген олурарын көргеш, улус коргуп турган.¹⁶¹⁷16 Аза-букка алыскан кижи болгаш хаваннар-биле чүү болганын көрген улус ол дугайын чугаалап берип турганнар.17 Ынчан чурттакчы чон, оларның чурттундан чоруптарын Иисустан дилээннер.¹⁸¹⁹²⁰18 Кажан Иисус хемезинге олуруп турда, аза-буктардан адырылган кижи Ооң-биле кады чоруурун Иисустан дилээн.19. Ол аңаа: "Чана бергеш, Дээрги-Чаяакчының чүнү кылганын, кандыг өршээл хайырлаанын шупту улуска чугаалап бээр сен"- дээш чөпшээревээн.20 Ол кижи чана бергеш, Он деп хоорай девискээринге Иисустуң ооң бодунга чүнү кылганын улуска чугаалап-ла турган. Бүгү чон кайгап, магадаан.²¹²²²³²⁴21 Иисус катап база ол чарыкче хемелиг кежип кээрге, хөй чон чыглып келген. Ол далай эриинге турда,22 Синагога даргаларының бирээзи Иаир Аңаа чедип келгеш, Иисусту көрүп кааш, Ооң мурнунга кээп дүшкеш:23 "Мээң уруум өлүп чыдыр. Бажыңымга баргаш, уруум өлбес кылдыр, аңаа холуң дегзип, экиртип каап көрем"- деп аажок ээрежип дилээн.24 Иисус ооң-биле кады чорупкан. Хөй чон Иисусту бүгү талазындан кызып, Ооң-биле кады чоруп олурган.²⁵²⁶²⁷25 Ол черге он ийи чыл дургузунда ханы төктүп аараан херээжен кижи турган.26 Эвээш эвес акша-хөреңгини чарыгдап тургаш, хөй-ле эмчилерге чеже-даа эмнеткен. Кадыкшылы экиживээн, улам дорайтаан.27 Иисустуң дугайында дыңнап кааш, улус аразы-биле чүткүп эрткеш, Ооң хевинге дээй каапкан.²⁸²⁹28 "Бир эвес мен, оода-ла Ооң хевинге дээпсимзе, экирий бээр мен"- деп ол боду бодунга чугааланып боданган.29 Ооң ханы ол-ла дораан төгүлбейн барган. Аарыының эттине бергенин билип каан.³⁰³¹³²30 Ол аразында Иисус Бодундан күш үне бергенин эскерип кааш, хөй чонче эргий көргеш: "Мээң хевимге кым дээпти?"- деп айтырган.31 Өөреникчилери Аңаа: "Сени долгандыр тырылган чоннуң кызып турарын көрүп тура-ла, "Меңээ кым дээпти"- деп, ол чүңүл?32 Ынчалза-даа Иисус кымның дээпкенин билип алыр дээш долгандыр көрүп туруп берген.³³³⁴33 Бодунуң кадык апарганын билип каан, демги херээжен кортканындан сириңейнип, Ооң чанынга чеде бергеш, доңгая дүжүп, шынын Иисуска чугаалап берген.34 Иисус аңаа: "Кызым! Сээң бүзүрелиң сени аарыыңдан экиртип каан-дыр. Амыр-тайбың чорувут, кадык бол!"- деп чугаалаан.³⁵35 Иисус ооң-биле чугаалажып турда, синагога даргазынга, ооң бажыңындан келген улус: "Сээң урууң өлүп калды. Башкыны хей черге дүвүретпе"- дээннер.³⁶³⁷³⁸36 Ынчалза-даа Иисус оларның медээзин дыңнааш, ол-ла дораан синагога даргазынга: "Кортпа, чүгле бүзүре!"- дээн.37 Пётр, Иаков болгаш Иаковтуң дуңмазы Иоанндан өске кымның-даа Ооң-биле кады чоруурун Иисус чөпшээревээн.38 Иисус синагога даргазының бажыңынга чедип келгеш, ында улустуң дүвүреп, качыгдап, ыыткыр ыглажып турарын көрген.³⁹⁴⁰39 Иисус бажыңче кирип келгеш: "Чүге качыгдап ыглажып турар силер? Бо уруг өлбээн, анаа удуп чыдар кижи-дир" дээрге40 аңаа турган улус Ону кочулап, катыржы бергеннер. Иисус оларның шуптузун үндүр ойладыпкаш, уругнуң ада-иезин болгаш Ооң-биле кады келген үш өөреникчизин артырып алгаш, уругнуң чыткан өрээлинче кире берген.⁴¹⁴²⁴³41 Ол уругнуң холундан тудуп алгаш: "Кызым, сеңээ чугаалап тур мен, туруп кел!"- деп чугаалаан.42 Уруг ол-ла дораан туруп келгеш, кылаштап эгелээн (Ооң хары он ийи чедип турган). Ону көрген улус аажок кайгап, магадаан.43 Болган чүүл дугайында кымга-даа чугаалавазын Иисус оларга шыңгыы дужаагаш, а уругну чемгерерин айыткан.

Chapter 6

¹²³1 Иисус оон Бодунуң төрээн хоорайынга келген.Ооң соондан өөреникчилери чедип келген.2 Амыр-дыш хүнүнде Иисус синагогага өөредип эгелээн. Ону дыңнаан хөй улус кайгап-харап: "Аңаа ындыг чаяалга кайыын келгени ол? Аңаа ындыг мерген угаанны кым бергенил? Ооң холу-биле кайгамчык чүүлдер канчап болуп турарыл?3 Ол Марияның Оглу Иаковтуң, Иосийниң, Иуданың болгаш Симоннуң акызы, бызаңчы кижи эвеспе? Бистиң аравыста Ооң кыс дуңмалары база бар эвес ийикпе?- дижип, Аңаа бүзүревейн турганнар.⁴⁵⁶4 Иисус оларга: "Алдар ат чок медээчи турбас, ону чүгле бодунуң чону, төрелдери база бажыңында улузу үнелеп көрбес боор чүве"- деп чугаалаан.5 Иисус аңаа кандыг-даа кайгамчык чүүл кылып шыдаваан. Чүгле элээн каш улуска холун дээскеш, экиртип каан.6 Ол оларның бүзүрел чогун кайгаан. Оон Иисус чоогунда суурларже барып, улусту өөредип турган.⁷⁸⁹7 Иисус он ийи өөреникчизин кыйгырып алгаш, оларга буктарны чагырар эргени бергеш, ийилеп-ийилеп чорудуп турган.8 Иисус оларга: "Орукче үнерде, даянгыыштан өске чүнү-даа албаңар: хап-савага аъш-чем-даа, куруңарга акша-даа сукпаңар.9 Бөдүүн идиктериңер кедип алыңар, солуп кедер хеп база албаңар.¹⁰¹¹10 Кандыг бажыңче кирип келген-дир силер, ол черден чорбаан шааңарда, аңаа чурттап турар силер.11 А кандыг-бир черге силерни хүлээвес азы тооп дыңнавас болза, ол черден чорууруңарда, идииңерниң довураан кактап кааптыңар. Ынчаар кылыры, оларга удур херечи болур"- деп чагып каан.¹²¹³12 Олар чоруткаш, улуска бачыдын минниириниң дугайын өөредип,13 хөй буктарны үндүр сывырып, хөй аарыг кижилерни олива үзү-биле чаап, экиртип чорааннар.¹⁴¹⁵14 Иисустуң ат-сураа үнүп келгенде, Ооң дугайын Ирод хаан база дыңнап каан. Улустуң чамдыызы Иоанн медээчи дирлип келген-дир, ынчангаш Ол кижиде кайгамчык чүүлдер кылыр күш бар-дыр дижип турганнар.15 Чамдык улус Ону: "Илия-дыр"- деп, а өскелери эрте бурунгу медээчилер дег, кончуг медээчи-дир - дижип турганнар.¹⁶¹⁷16 Кажан Ирод улус чугаазын дыңнааш: "Ол дээрге мээң бажын кестиртип каапканым Иоанн болган-дыр. Ол өлүглерден дирлип келген-дир"- деп турган.17 Ооң мурнунда, Ирод кады төрээн акызы Филипптиң кадайы чораан, ам бодунуң кадайы апарган Иродиада дээш, Иоанны туткаш, кара бажыңче киир октапкан чүве-дир.¹⁸¹⁹²⁰18 Чүге дээрге Иоанн аңаа: "Сен акыңның кадайы-биле чурттавас ужурлуг сен"- дээн турган. 19 Иродиада Иоаннга хорадааш, өлүрер арга дилээш, тыппаан.20 Чүге дээрге Ирод Иоанны ыдыктыг, шынчы кижи деп билир болгаш, оон коргар, ынчангаш камгалап турган. Ирод ону күзелдии-биле дыңнаар, ооң аайы-биле дыка хөй чүвени кылган.²¹²²21 Бир катап Иродиадага таарымчалыг байдал тургустунган. Ирод төрүттүнген хүнүнде, кежээки байырлалынче бодунуң чагыргазында турар баштыңнарны, муң шериг баштыңнарын, галилей баштыңчыларны база чалап алган.22 Иродиаданың уруу чедип келгеш, танцы-сам көргүскеш, Ирод-биле кады дойлап-хөглээн улустуң сеткилинге кирген. Ынчан хаан ол уругга: "Күзээн-не чүвеңни менден диле, сеңээ ону бээр мен.²³²⁴²⁵23 Чүнү-даа дилээр болзуңза, шуптузун бээр мен. Бодумнуң күрүнемниң чартыын безин сеңээ бээр мен"- деп улус мурнунга аазап каан.24 Ол уруг авазынга келгеш: "Чүнү дилээр мен?"- деп айтырган. Авазы аңаа: " Иоанн медээчиниң бажын диле"- деп харыы берген.25 Уруг дораан хаанга келгеш: "Ам дораан калбак тавакка Иоанн медээчиниң бажын каап эккелзин!"- деп негелде кылган.²⁶²⁷²⁸²⁹26 Хаан дыка муңгараан, ынчалза-даа аазаан сөзү дээш, ооң-биле кады дойлаан улустуң мурнунга уругнуң негелдезинден ойталаваан.27 Хаан ол дораан бодунуң шериинге Иоанның бажын эккээрин дужааган.28 Шериг кижи кара-бажыңга баргаш, Иоанның бажын одура шапкаш, калбак тавакка салгаш, уругга эккелген. А уруг авазынга аппарып берген.29 Иоанның өөреникчилери ону дыңнап кааш, ооң мага-бодун алгаш, хөөржүдүп кааннар.Беш муң кижини тоттурганы³⁰³¹³²30 Өөреникчилер шупту Иисуска ээп келгеш, чүнү кылып, чонну канчаар өөредип турганын Аңаа чүнү-даа артырбайн чугаалап бергеннер.31 Иисус оларга: "Чүгле боттарывыс шөлээн черже чорупкаш, бичии дыштанып алыылыңарам"- деп чугаалаан. Чүге дээрге барып-кээп турар чоннуң хөйүнден оларның чемненир безин чайы чок турган.32 Олар чүгле боттары хемеге олурупкаш, шөлээн черже чорупканнар.³³³⁴33 Оларның эжиндирип бар чыдарын чон көрген. Элээн каш кижи оларны танып каан. Аңаа чоогунда хоорайларның улузу турган болгаш эрик кыры-биле халышкаш, оларны мурнай ол чарыкка чеде бергеннер.34 Иисус хемеден дүжүп келгеш, ында чыылган хөй чонну көргеш кээргей берген. Чүге дээрге олар кадарчызы чок хойлар ышкаш болган. Оон оларга хөй-ле чүүлдерни айтып берип, өөредип эгелээн.³⁵³⁶35 Элээн үе эрте бергенде, Иисустуң өөреникчилери Аңаа чоокшулап келгеш: "Бо ээн чер-дир. Шак база орайтаан.36 Хамык улусту тарадывыт, олар чоруткаш бо чоокта суурлардан аъш-чемден садып алзыннар"- дээннер.³⁷³⁸37 Иисус оларга: "Силер оларга чемден бериңер"- деп харыылаан. Оон олар: "Бис баргаш, ийи чүс динарийге чем садып эккеп, оларны чемгерер ужурлуг бис бе?"- деп удур айтырганнар.38 Ол: "Барып көрүңерем, силерде каш хлеб бар-дыр? Олар барып көргеш: "Беш хлеб болгаш ийи балык бар-дыр"- деп харыылаан.³⁹⁴⁰⁴¹39 Бо улустуң шуптузун ногаан шык кырынга бөлүктей олурткулаптыңар"- деп, Иисус чугаалаан.40 Хөй чон бир бөлүкке-ле бежен азы чүс кылдыр олургулапканнар.41 Иисус беш хлеб биле ийи балыкты тудуп алгаш, карактарын өрү дээрже углай көргеш, аъш-чем дээш Бурганны алгап-йөрээгеш, хлебти буза тырткылааш, улуска үлезин дээш, Бодунуң өөреникчилеринге тутсугулап берген. Ийи балыкты база шак-ла ынчаар улуска үлээн.⁴²⁴³⁴⁴42 Шупту улус тоттур чемненген.43 Хлеб болгаш балык артынчылары-биле он ийи аргаан хааржакты долдуруп алганнар.44 Хлеб чиген улустуң аразындан беш муң хирези эр улус болган.⁴⁵⁴⁶⁴⁷45 Ооң соонда дораан, Иисус Бодунуң өөреникчилеринге хемеге олурупкаш, өске талада Вифсаидаже кеже бээрин дужаап кааш, чонну Боду тарадып, чорудуп турган.46 Чонну чорудупкаш, мөргүүрү-биле Иисус дагже үнүп келген.47 Кежээ дүшкенде хемеде өөреникчилери далай ортузунга бар чыткан. Ол Боду далай эриинге чааскаан артып калгаш,⁴⁸⁴⁹⁵⁰48 өөреникчилериниң хатка удур, сөөлгү күжү-биле эжиндирип чоруурун Иисус көрүп каан. Даң аткалакта, Ол далай кырынга кылаштап бар чораан. Өөреникчилериниң хемезинге чоокшулап келгеш, чаны-биле эрте бээр деп бодаан.49 Далай кырында кылаштап чоруур Иисусту өөреникчилер шупту көрүп кааш, хей-сүнезин деп бодааш, кортканындан алгыржы бергеннер.50 Иисус: "Оожургаңар, Мен-дир мен. Кортпаңар!"- деп оларның-биле дораан чугаалажы берген.⁵¹⁵²51 Иисус хемеге олуруптарга, хат оожургай берген. Олар аажок кайгааннар.52 Ооң хлеб-биле кылганы кайгамчык чүүлдү билбээни дег, бо удаада база билбейн барганнар. Чүге дээрге оларның чүректери ажык эвес болган.⁵³⁵⁴⁵⁵53 Олар ол чарыкче кежип, Генисареттиң черинге чедип келгеннер.54 Хемеден дүжүп кээрге-ле улус Иисусту дораан-на танып каан.55 Ол улус чоок кавы девискээрни эргий халчып, Иисустуң кайда турарын дыңнажып алгаш, аарыг улузун чыткан дөжээ-биле катай Аңаа эккеп туруп бергеннер.⁵⁶56 Иисус каяа-даа кээрге: хоорай, суурга-даа -- кудумчуларга Ооң мурнунга аарыг кижилерин эккеп салып, Ооң хевиниң эдээнге дээптерин чөпшээрээрин дилеп турганнар. Ооң хевинге дээпкен кижи бүрүзү эккирип турган.

Chapter 7

¹1 Иисустуң чанынга Иерусалимден келген кезек ном-хоойлу тайылбырлакчылары биле фарисейлер чыглып келген.²³⁴2 Олар Иисустуң өөреникчилериниң чамдыызының холун чугбайн чемненип, хлеб чий бергенин эскерип кааш, чемелей бергеннер.3 Чүге дээрге фарисейлер болгаш иудейлер шупту ада-өгбезиниң чаңчылдарын шыңгыы сагып, холун эки чугбаан шаанда, чем чивес турган.4 Садыг-саарылга черинден келгеш, холун чугбаан шаанда, чем чивес турганнар. Оларның шыңгыы сагып, күүседир ужурлуг дүрүмнери дыка хөй турган: аяктарны, дөмбүңнерни болгаш хүлер саваларны чууру бир янзы.⁵5 Ынчангаш фарисейлер болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары: "Чүге Сээң өөреникчилериң ада-өгбезиниң ёзу-чаңчылын сагывайн турарларыл? Олар чүге холдарын чугбайн чемненип, хлеб чип турарларыл? - деп, Иисустан айтырганнар.⁶⁷6 Ол тургаш: "Ийи арынныглар, силерниң дугайыңарда Исаия медээчи Бурганның өмүнээзинден: "Бо улус Мени аксы-биле хүндүлээр, а чүректери Менден ыракта-дыр"- деп шын-на бижээн-дир ийин.7 "Мени ынчаар хүндүлээри хей чүве-дир. Чүге дээрге оларның оозу кижилер чогааткан сагылга-дүрүмнер-дир.⁸⁹¹⁰8 Аяк-саваны канчаар чуурун айыткан база оон-даа өске кижилер чогааткан дүрүмнерни сагыыр дээш Бурганның айтыышкыннарын сагывайн, шуут каапкан эвес ийик силер бе? 9 Силер боттарыңарның чогаадып алган өөредииңерни улуска өөредир дээш Бурганның чагыг керээзин тоовайн баарыңарга эки-дир бе?" - деп чугаалаан.10 "Моисей: "Бодуңнуң ада-иеңни хүндүлеп чор. Ада-иезин бак сөглээр кижини өлүмге онаар .¹¹¹²¹³11 Кым-бир кижи адазынга азы иезинге: "Сеңээ чүнү бээр мен, берги дег чүвемни Бурганга бериптим" - дээр болза, ол кижиниң билип турары-биле,12 ада-иезинге чүнү-даа бербес, дузалашпас боор-дур.13 Шак ынчаар Бурганның Сөзүн, чагыгларын хажыдып, бодуңарның чогаадып алган дүрүмнериңер-биле солуп турар-дыр силер. Ындыг чүүлдерни хөйнү кылып турар силер"- деп чугаалааш,¹⁴¹⁵¹⁶14 Иисус шупту улусту кыйгыргаш: "Мени шупту дыңнаңар база билип алыңар!15 Кижиже кирип турар чүү-даа чүве ону бужартатпас, харын оон үнген чүве ону бужартадыр.16 Кымда дыңнаар кулак барыл, дыңнаар кижи дыңнап алзын!"¹⁷¹⁸¹⁹17 Иисус чонну каапкаш, бажыңче кирип кээрге, өөреникчилери демги угаадыглыг чугааның утказын Оон айтырганнар.18 Ол: "Таанда, силер ам база чүнү-даа билбээниңер ол бе? Канчап билбес силер? Кижиже кирип турар чүве ону бужартатпас,19 чүге дээрге ооң чүрээнче эвес, ишти-хырнынче киргеш, үне бээр.Чем бүрүзү арыг болур"- деп, Иисус тайылбырлаан.²⁰²¹²²²³20 Ол оон ыңай: "Кижиниң бодундан үнүп турар чүве харын, ону бужартадып турар.21 чүге дээрге, кижиниң иштинден, ооң чүрээнден үнер чүүлдер: багай бодалдар, самыыраар чорук, ооржу база өлүрүкчү чорук,22 кады чурттаан эжинге өскерлири, хоптактаныры, каржыланыры, кажарлаары, сула салдынары, адааргаары, бодун өрү көрдүнери, мугулай чорук база Бурганга удурланыры.23 Бо бүгү кижиден үнүп турар чүүлдер кижини бужартадып, арыг эвес кылып каар.²⁴²⁵²⁶24 Иисус оон чоруткаш, Тир хоорайның чоогунга келген. Ооң ында келгенин улустуң билип кааптарын Ол күзевээн. Ынчалза-даа аңаа, Ооң билдинмейн артып каары болдунмаан.25 Чүге дээрге букка таварткан уруглуг ие кижи Ооң кайдазын сураглап тургаш дыңнап алган.Ол херээжен келгеш, Ооң мурнунга дискек кырынга олура дүшкен.26 Ол херээжен Сирияның Финикия чурттуг өске чүдүлгелиг кижи турган. Ооң уруунче кире берген букту үндүрүп бээрин Иисустан аажок дилээн.²⁷²⁸27 Иисус аңаа мынча дээн: "Баштай ажы-төл тоттур чемнензин, чүге дээрге ажы-төлдүң хлевин алгаш эниктерже октап болбас!"28 Херээжен Аңаа: "Ийе, Дээргим, ол шын. Ынчалза-даа эниктер ажы-төлдүң чиген хлевиниң тогланчыларын стол адаандан чыып чиир болгай"- деп харыылаан.²⁹³⁰29 Иисус аңаа: "Сен ынчаар чугаалаптарыңга бук сээң урууңдан үне берди. Чоруп болур сен"- деп чугаалаан.30 Ол бодунуң бажыңынга чедип келгеш, орунда чыдар уруундан буктуң үне бергенин билип каан.³¹³²31 Иисус Тирниң чоок-кавызындан чоруткаш, Сидоннуң девискээрин таварты эрткеш, катап-ла Галилея далайга Он хоорай талазындан чедип келген.32 Аңаа үнү чок кижи эккелгеш, Иисустуң ол кижиге холун дегзип, эккиртип каарын дилээннер.³³³⁴³⁵33 Иисус ол үнү чок кижини улустан ырадыр аппаргаш, Бодунуң салааларын ооң кулактарынче суккаш, дүкпүрүпкеш, ооң дылынга дээй каапкаш,34 дээрже көргеш, улуг тынгаш: "Еффафа" азы "Ажыттына бер"- деп чугаалаан.35 Ол-ла дораан, үнү чок кижи дыңнап база тода чугаалап эгелээн.³⁶³⁷36 Иисус аңаа турган улуска ол дугайын чугаалаарын хоруп каан. Чеже-даа хоруп каан турган болза, олар болган чүүлдү улуска чугаалап, чарлап, тарадып турганнар.37 Улус шуут-ла кайгап-харап: "Ооң кылып турары шупту чүвези -- эки-дир: дүлей улус дыңнай берген, үнү чок улус чугаалап турар апарган"- деп чугаалажып турганнар.

Chapter 8

¹²³⁴1 Ол хүннерде Иисустуң чанынга чыглып турган дыка хөй улустуң чиир чеми артпайн барган. Иисус өөреникчилерин кыйгырып алгаш, оларга мынча дээн:2 "Меңээ бо улус кээргенчиг-дир, Мээң-биле үш хүн туруп келдилер. Оларда ам чиир чем артпаан-дыр.3 Бир эвес оларны чандырыптар болзумза, олар орукка суларап каар, чүге дээрге оларның чамдыызы ырактан келген".4 Ооң өөреникчилери: "Мындыг ээн черге бо улустуң шуптузун чемгериптер хире хлебти кайыын тывар бис?"- деп кайгай бергеннер.⁵⁶5 Иисус олардан: "Силерде каш хлеб барыл? - деп айтырган. Олар: "Чеди"- деп харыылааннар.6 Иисус хамык улуска черже олуруптарын чарлаан. Оон чеди хлебти алгаш аъш чем дээш, Бурганга өөрүп четтиргеш, оларны кезектей үзе тырткылааш, өөреникчилеринге дамчыдып берген. Олар хлебти чонга үлээн.⁷⁸⁹¹⁰7 Оон ыңай элээн каш улуг эвес балыктар турган. Оларны база алгап-йөрээгеш, үлептерин чугаалаан.8 Олар шупту тоттур чемненип алгаш, чеминиң артынчылары-биле чеди аргаан хааржакты долдуруп алганнар.9 Чемненген улустуң саны дөрт муң хире кижи болган. Иисус оларны чорудупкаш,10 Бодунуң өөреникчилери-биле хемеге олурупкаш, Далмануф девискээринге эжиндирип келген.¹¹¹²¹³11 Фарисейлер Иисуска келгеш, Ооң-биле маргыжып эгелээннер. Ону шенеп, дээрден кайгамчык демдектер көргүзерин негеп турганнар.12 А Ол хандыр улуг тынгаш: "Бо үениң улузу чүге бадыткал демдектери негээрил? Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бо салгалдың улузунга бадыткал демдээ бердинмээн"- дээн.13 Иисус оларны каапкаш, хемезинге олурупкаш, өске талаже эжиндирип кеже берген.¹⁴¹⁵14 Ооң өөреникчилери хлеб алырын уттуп алган. Хемеде чүгле чаңгыс хаарган далган бар болган.15 Иисус оларга: "Фарисейлерниң болгаш Иродтуң ажыткызындан кичээнип көрүңер"- деп айыткан.¹⁶¹⁷16 Өөреникчилери: "Ол чүү дээри ол? Бисте хлеб чок боорга ынча дээри ол ирги бе?"- деп боттарының аразында сайгарып эгелээн.17 Ону билип кааш: "Силер чүге араңарда хлеб чогун сайгарып турарыңар ол? Ам-даа билбээниңер ол бе? Ам-даа угаап шыдаваан силер бе? Таанда чүректериңер ам-даа ажык эвес чүве бе?¹⁸¹⁹18 Карактарыңар бар-дыр, көрбейн тур силер бе? Кулактарыңар бар-дыр, дыңнавайн тур силер бе? Сагынмайн турарыңар ол бе?19 Кажан Мен беш хлебти беш муң кижиге үлептеримге, чем артынчызы-биле каш аргаан хааржакты долдуруп алчык силер?- деп айтырган. Олар Аңаа: "Он ийи"- деп харыылааннар.²⁰²¹20 А кажан Мен чеди хлебти дөрт муң кижиге үлеп бергенимде, чем артынчызын каш аргаан хааржакка чыып алчык силер? - деп айтырарга, олар: "Чеди"- деп харыылааннар.21 Таанда-ла ам-даа билип шыдавааныңар ол бе? - деп база катап айтырган.²²²³22 Олар Вифсаидага чедип кээрге, Иисуска согур кижи эккелгеш, аңаа холун дегзип экиртип каарын дилээннер.23 Согур кижини Ол холундан чедип алгаш, суурдан үндүре берген. Оон ооң карактарынче дүкпүрүпкеш, Иисус холдарын аңаа дегзип алгаш, чүнү көрүп турарын оон айтырган.²⁴²⁵²⁶24 Ол кижи көрүп туруп-туруп: "Эрткен-дүшкен улусту көрүп тур мен. Олар ыяштарга дөмей-дир"- деп чугаалаан.25 Иисус катап база холдарын ооң карактарынга дээскеш, экиртип каан. Ооң соонда согур кижи шупту чүвени тода көрүп эгелээн.26 Иисус ол кижини чандырып тура: " Суурже кирбе, кымга-даа чугаалава"- деп чагып каан.²⁷²⁸27 Иисус Бодунуң өөреникчилери-биле Филипп облазының суурларынче чорупкан. Ол орук ара чоруп оргаш: "Мени улус "Кым" - деп билип турарларыл? - деп өөреникчилеринден айтырган.28 Олар: "Чамдык улус Иоанн медээчи деп билип турар, а чамдыызы - Илия дээр. Өскелери эрте бурунгу медээчилерниң бирээзи деп бодап турарлар"- дээн.²⁹³⁰29 Иисус олардан: "А силер Мени Кым деп бодап тур силер?"- деп айтырган. "Сен -- Христос-тур сен" -деп, Пётр харыылаан.30 Иисус оларга Ооң дугайын кым-бир кижиге чугаалаарын хоруп каан.³¹³²31 Ооң соонда Иисус оларга: "Кижи амытан Оглу хөй хилинчекти көрүп эртер дээрзин: Ону баштыңнар, дээди бараалгакчылар, ном-хоойлу тайылбырлакчылары хүлээп көрбес, оларга өлүртүп каар болгаш үш дугаар хүнде катап дирлип кээр" - деп өөредип эгелээн.32 Иисус ол дугайын ажыы-биле чугаалаарга, Пётр Ону кыйгырып алгаш, оон ойталаарын сүмелеп эгелээн.³³³⁴33 Иисус көрнүп келгеш, Петрну хорувушаан: "Менден ырап чор эрлик, сен Бурганныын бодавайн, а кижиниин бодадың"- дээн.34 Иисус оон, Бодунуң өөреникчилерин болгаш улусту кыйгыргаш: "Бир эвес Мээң-биле кады чоруур күзелдиг кижи бар болза, бодундан ойталазын, бодунуң белдир ыяжын чүктеп алгаш, Мени эдерип чорупсун.³⁵³⁶³⁷35 Чүге дээрге амы-тынын камгалап алыр дээн кижи, ону чидирип алыр, а кым Мени дээш база Өөрүнчүг Медээ дээш амы-тынын чидирип алырыл, ол ону камгалап алыр.36 Бир эвес бир кижи бүгү делегейни холга киирип алза-даа, бодунуң амы-тынын чок кылып алыр болза, ооң ол кижиге ажыы чүл?37 А амы-тынын эгидер дээш, ол чүнүң-биле төлээрил?³⁸38 Бо шынчы эвес, бачыттыг салгалдың аразынга чурттап чорааш, кым Менден болгаш Мээң Сөстеримден ыядыырыл, Кижи амытан Оглу Бодунуң Адазының өндүр чырыынга бүргедип алган, дээрниң төлээлери-биле кады келгеш, ол кижиден база ыяды бээр.

Chapter 9

¹²³1 Иисус оларга: "Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: мында турар улустуң чамдыызы өлүрүнүң мурнунда Бурганның чагыргазы күчү-күжү-биле келгенин билип каар"- деп немей чугаалаан.2 Алды хүн эрткенде, Иисус Пётрну, Иаковту база Иоанны эдерткеш, бедик дагже үнүп келген. Олар аңаа көрүп турда-ла, Иисустуң хевир-шырайы өскерли берген.3 Ооң хеви чайынналчак ак боорда, черге кандыг-даа чурукчунуң будуп шыдавазы, карак чылчырыктаар маңган ак, хар дег апарган.⁴⁵⁶4 Оларның мурнунга Илия биле Моисей көстүп келгеш, Иисус-биле чугаалажы бергеннер.5 Пётр Иисуска: "Башкы! Биске маңаа эки-дир. Үш чадырдан кылып берээли: бирээзин Сеңээ, бирээзин Моисейге, үшкүзүн Илияга"- деп чугаалаан.6 Пётр аажок корга бергеш, чүнү-даа чугаалаар аайын тыппайн, ынча депкен.⁷⁸7 Хенертен булут көстүп келгеш, оларны дуй апкан. "Бо Мээң ханы ынак Оглум-дур. Ону дыңнап чоруңар!"-дээн үн булут аразындан дыңналган.8 Олар дораан-на, долгандыр көрзүнгеш, Иисустан өске кым-даа чогун билип кааннар.⁹¹⁰9 Дагдан бадып ора, Иисус оларга: "Кижи амытан Оглу өлүглерден дирилбээн шаанда, ам чаа көрген чүвеңерни улуска чугаалавас силер!"- деп чагып каан.10 Олар бот-боттарындан: "Өлүглерден дирлип деп чүл ол?"- деп айтыржып чораан-даа болза, ол чагыг-чарлыкты күүсеткеннер.¹¹¹²¹³11 Олар оон: "Ном-хоойлу тайылбырлакчылары чүге баштай Илия келир ужурлуг деп турарларыл?"- деп айтырганнар.12 Иисус оларга: "Шупту чүвени белеткеп аайлаар дээш, Илияның мурнай келири шын, ынчаарда Кижи амытан Оглу хөй хилинчекти көрүп эртер, улуска дора көрдүрер"- деп, Ооң дугайында бижилге чугаалап турар.13 Ынчангаш Илия шагда чедип келген, ооң-биле чүнү күзээнил, ынчаар кылганнар деп бижилгеде ооң дугайында бижээни дег болган"- деп харыылаан.¹⁴¹⁵¹⁶14 Иисус чедип келгеш, өөреникчилериниң чанында хөй улусту болгаш оларның-биле маргыжып турар ном-хоойлу тайылбырлакчыларын көрүп каан.15 Хөй улус Иисусту көрүп кааш, шуут кайгап-харап, амыр-менди солчуп чеде бергеннер.16 Ол: "Оларның-биле чүнү маргыжып турдуңар?"- деп өөреникчилеринден айтырган.¹⁷¹⁸¹⁹17 Чон аразындан бир кижи: "Башкы, мен Сеңээ букка алыскан, үнү чок оглумну эккелдим.18 Кажан бук ону туткаш, черже октаптарга, диштери кыжырткайнып, аксындан көвүк төктүп эгелээрге, көжүп каар-дыр. Сээң өөреникчилериңден ол букту үндүр сывырыптарын дилээримге, олар шыдавас-тыр"- деп харыылаан.19 Иисус: "О, бүзүрел чок салгал! Чежеге чедир силерниң-биле мынчап чоруур мен? Чежеге чедир силерни шыдажып кээр мен? Ол кижини Менче эккелиңер! -деп чугаалаан.²⁰²¹²²20 Иисуска ол кижини эккелгеннер. Бук Иисусту көрүп кааш-ла оолду силгипкен. Ол оол черже кээп дүшкеш, тыртып эгелээрге, аксындан көвүк төктүп чыткан.21 Иисус ооң ачазындан: "Кажандан бээр ынчап барганы ол?"- деп айтырган. "Чажындан-на"- деп ол харыылааш,22 "Бук ону өлүрер дээш, хөй катап отче, сугже киир октап шаг болган. Бир эвес сен шыдаар болзуңза, бисти кээргеп, дузалап көр"- деп дилээн.²³²⁴²⁵23 Иисус аңаа: "Бир эвес шыдаар болзуңза, бүзүре! Бүзүрээр кижиниң кылып шыдавас чүвези чок"- деп чугаалаан.24 Оолдуң ачазы: "Бүзүреп тур мен, Дээргим! Мээң бүзүрелимниң өзеринге дузалап көрем"-деп ыыткыр чугаалаан.25 Ынчан Иисус кел чыдар хөй улусту көргеш, аарыгның ээзи аза-букту хоруп, аңаа: "Үнү чоктуң болгаш дүлейниң ээзи, Мен сеңээ дужаап тур мен: "Бо кижиден үне бер, ооң соонда ол кижиже катап кирбес сен"- деп дужааган.²⁶²⁷26 Аарыгның ээзи аза-бук кыпсынчыдыр кышкырыпкаш, оолду курулдур силгипкеш, оон үне берген. Оол өлүг кижи дег чыдар боорга, улустуң хөй кезии: "Бо-даа өлген-дир"- деп турган.27 Ынчалза-даа Иисус оолдуң холундан туткаш, тургуза тыртарга, ол туруп келген.²⁸²⁹28 Иисус бажыңче кирип келгенде, өөреникчилери Ооң-биле чүгле боттары арткаш: "Ол аза-букту бис чүге үндүр сывырып шыдаваанывыс ол?"- деп айтырганнар.29 Иисус оларга: "Ындыг хевирлиг аза-буктарны чүгле мөргүп тургаш, үндүр сывырып болур"- деп харыылаан.³⁰³¹³²30 Олар оон чоруткаш, Галилеяны таварып эрткен. Кым-бир кижиниң Ону танып кааптарын Иисус күзевээн,31 чүге дээрге Кижи амытан Оглун улус холунга бериптерге, Ону өлүрүп каар болгаш өлгениниң соонда, үш дугаар хүнде Ооң дирлип келирин өөреникчилеринге угаадып, чугаалап чораан.32 Ынчалза-даа олар Ооң чугаазының утказын билбээннер, а айтырарындан дидинмээннер.³³³⁴³⁵33 Иисус Капернаумга келген. Ол бажыңга кирип келгеш: "Орук ара чүнү сайгаржып чордуңар?"- деп өөреникчилеринден айтырган.34 Олар ыытташпааннар, чүге дээрге орук ара оларның кайызы эң кол болурун сайгаржып чорааннар.35 Иисус он ийи өөреникчизин кыйгырып алгаш: "Кым кол кижи болуксаарыл, ол кижи шуптуңарның бичиизи дег, чалчаңар болзун.³⁶³⁷36 Иисус бичии кижини эккелгеш, оларның ортузунга тургузуп каан.Оон ону кужактап алгаш: 37 "Кым бо дег, ажы-төлдүң бирээзин Мээң адым-биле хүлээп көөрүл, ол Мени база хүлээп ап турар. Кым мени хүлээп алганыл, ол чүгле Мени эвес, а харын Мени айбылап чоруткан Адамны база хүлээп ап турары ол-дур"- деп чугаалаан.³⁸³⁹38 Иоанн Иисуска мынча дээн: "Башкы! Силерниң адыңар-биле буктарны үндүр сывырып турар кижи көргеш, ону кылырын хоруп калдывыс, чүге дээрге ол кижи бистиң-биле кады эвес-ле болгай".39 Иисус аңаа: "Ону хоруваңар, чүге дээрге кым Мээң адым-биле кайгамчык чүүлдер кылып турарыл, ол ооң соонда Меңээ удур, багай чүве чугаалай бербес-ле болгай.⁴⁰⁴¹40 Кым биске удур эвезил, ол кижи бистиң-биле кады болур.41 Христос деп Мээң адымны эдилеп чорууруңар дээш, силерге кым бир аяк суг бээрил, ол кижи шаңналын чидирбес деп алыс-шынны чугаалап тур мен.⁴²⁴³⁴⁴42 Меңээ бүзүрей берген-даа болза, бүзүрели бичии кижини бачытче чыгапкан кижи турар болза, ооң мойнунга дээрбе дажы баглааш, далайже киир октаптары безин аңаа эки салым болур ийик.43 Бир эвес холуң сени бачытче чыгай бээр болза, ону одура шаавыт. Ийи холдуг чорааш, тамының өшпес одунга өртенириниң орнунга, мөңге амыдыралче чаңгыс холдуг киргени дээре,44 а тамының курттары өлүп төнмес, чалбыыштыг оду кезээде өшпес.⁴⁵⁴⁶45 Бир эвес будуң сени бачытче чыгай берзе, ону одура шаавыт. Ийи буттуг чорааш, тамының өшпес одунга өртенириниң орнунга мөңге амыдыралче чаңгыс буттуг киргени дээре, 46 а тамының курттары өлүп төнмес, чалбыыштыг оду кезээде өшпес.⁴⁷⁴⁸47 Бир эвес карааң сени бачытче чыгай бээр болза, ону казып каавыт. Ийи карактыг чорааш, тамының өшпес одунга өртенириниң орнунга Бурганның чагыргазынче чаңгыс карактыг киргени дээре,48 а тамының курттары өлүп төнмес, чалбыыштыг оду кезээде өшпес.⁴⁹⁵⁰49 Чүге дээрге кижи бүрүзүн от-биле "дузаар".50 Дус - эки бүдүмел, ынчалза-даа ол ажыг эвес апаар болза, ооң амданын чүнүң-биле дедир эгидерил? Силерде дус бар болзун, араңарда эптиг-найыралдыг амыдыраңар".

Chapter 10

¹²³⁴1 Оон Иисус Иорданның ол чарыында Иудеяның черлеринче чорупкан. Аңаа чон катап база чыглып келген. Оларны чаңчыккан аайы-биле Иисус өөредип эгелээн.2 Фарисейлер Ооң чанынга чоокшулап келгеш: "Ашаа кадайындан чарлып болур бе?"- деп, Ону шенеп айтырганнар.3 Иисус олардан: "Моисей силерге чүү деп айыткан ийик?" - деп удур айтырган.4 Олар: "Чарлыышкынның чагаазын бижип бергеш, чарлып болурун Моисей чөпшээрээн"- деп харыылааннар.⁵⁶5 Иисус оларга: "Чүректериңер каржызы кончуг боорга, Моисей силерге ындыг айтыышкынны бергени ол-дур.6 Ынчалза-даа чаяалганың эгезинде, Бурган эр биле кыс кижини чаяаган.⁷⁸⁹7 Ынчангаш эр кижи ада-иезин каапкаш,8 кадайы-биле катчы бээр, олар ам ийи эвес, чаңгыс мага-бот болу бээр.9 Ынчаарга Бурганның катыштырып каан чүвезин кым-даа чарбас ужурлуг"- деп чугаалаан.¹⁰¹¹¹²10 Иисустуң өөреникчилери бажыңга кирип келгеш катап база ол дугайын айтырган.11 Иисус оларга: "Бодунуң кадайы-биле чарлып алгаш, өске херээжен-биле өгленип алган кижи ашак-кадайның шынчы чоруун бузуп алган кижи-дир.12 Бир эвес, кадайы ашаандан чарылгаш, өске ашакка барып алыр болза, ол база ашак-кадайның шынчы чоруун бускан болур"- деп чугаалаан.¹³¹⁴13 Иисус оларга холун дегзип кагзын дээш, Аңаа бичии уругларны эккээрге, Ооң өөреникчилери оларны эрттирбейн турган.14 Иисус ону көрүп кааш, хорадаксап: "Бичии уруглар Меңээ кээп турзун. Оларга шаптыктаваңар, чүге дээрге Дээрниң Чагыргазы олар ышкаш улустуу боор.¹⁵¹⁶15 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: "Бурганның чагыргазын чаш уруг ышкаш хүлээп албас кижи ынаар кирбес"- деп чугаалаан.16 Иисус бичии уругларны кужактап алгаш, оларга холун дегзип, алгап-йөрээп каан.¹⁷¹⁸¹⁹17 Иисус оон улаштыр чоруурунга белеткени бергенде, Ооң чанынга бир кижи халып келгеш, дискек кырынга олура дүшкеш: "Буянныг Башкы! Мөңге амыдыралды алыр дизимзе, чүнү кылыйн?"- деп айтырган.18 Иисус аңаа: " Мени чүге буянныг деп турарың ол? Бургандан өске кым-даа буянныг эвес"- деп харыылааш,19 мынча дээн: "Ыдыктыг чагыгларны билир болгай сен: "ашак-кадайның шынчы чоруун буспа", "өлүрбе", "оорлава", "мегелеп херечилеве", "хомудатпа", "ачаң, аваңны ханы хүндүле".²⁰²¹²²20 Ол Аңаа: "Башкы! Бо бүгүнү бичиимден-не сагып келдим".21 Иисус ол кижиже ынакшыл-биле көргеш: "Сеңээ чаңгыс чүүл четпес-тир: баргаш, сенде чүү-ле бар-дыр, шуптузун садыпкаш, ооң өртээн ядыыларга үлеп беривит -- ынчан дээрлерге эртине байлактыг болур сен. Оон Мени эдерип чорувут.22 Ооң чугаазындан, ол кижиниң хөңнү баксырап, муңгаргай чорупкан. Чүге дээрге ол аажок бай кижи турган-дыр.²³²⁴²⁵23 Иисус аңаа турган улусту эргий көргеш: "Байларның Бурганның чагыргазынче кирериниң бергезин"- деп, өөреникчилеринге чугаалаан.24 Ооң ол сөстери өөреникчилерин аажок коргудупкан. Ынчалза-даа Иисус: "Ажы-төл! Бодунуң байлакшылынга идегээр кижилерниң Бурганның Чагыргазынче кирери дыка-ла берге!25 Бай кижиниң Бурганның Чагыргазынче киреринге көөрде, тевениң тевене үдүнден эрте бээри белен"- деп өөреникчилеринге катап база чугаалаан.²⁶²⁷²⁸26 Олар шуут-ла кайгап-харап: "Ынчаарга камгалалды кым ап болурул?"- дижип, бот-боттарындан айтыржып турганнар.27 Иисус оларже көргеш: "Улуска ол болдунмас, а Бурганга берге эвес, чүге дээрге Бурганның шыдавас чүвези чок"- дээн.28 Ынчан Пётр Аңаа: "Бо бис шупту чүвевисти каапкаш, Сени эдерип чоруптувус"- деп чугаалап эгелээрге,²⁹³⁰³¹29 Иисус: "Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Мени дээш, Өөрүнчүг Медээни дээш бодунуң бажыңын, ада-иезин, дуңмаларын азы ажы-төлүн, азы черин каапкан кижи бүрүзү30 истедип, сүрдүрер-даа болза, амгы бо амыдыралынга-ла, оон чүс катап хөй бажыңны, ха-дуңманы, аваларны, ажы-төлдү база черлерни алыр, а келир үеде -- мөңге амыдыралды алыр.31 Дыка хөй баштайгылар бооп турарлар -- сөөлгүлер апаар, а сөөлгүлер бооп турарлар -- баштайгылар апаар.³²³³³⁴32 Кажан олар Иерусалимче чоктап орда, Иисус өөреникчилериниң мурнунга чораан. Оларның соондан чоруп орган улус аажок коргуп-сүртеп чораан. Иисус он ийи өөреникчизин кыйгырып алгаш, Боду-биле чүү болурун катап база чугаалап эгелээн: 33 "Иерусалимче чоктап олурарывыс бо-дур, Кижи амытан Оглун Бурганның бараалгакчыларынга болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчыларынга бериптер. Ону шииткеш, өлүмге онаагаш, дүрзү-бурганнарга чүдүүр улус холунга бериптер.34 Олар Кижи амытан Оглунче дүкпүрүп-каккырып дорамчылаар, эттеп-эриидээш, өлүрүп каар.Ынчалза-даа Ол үшкү хүнде дирлип кээр "- дээн.³⁵³⁶³⁷35 Ынчан Зеведейниң оолдары Иаков биле Иоанн Аңаа чедип келгеш: "Башкы! Бистиң дилээвисти күүседип бээриңерни күзеп тур бис"- дээн.36 Иисус: "Мээң чүнү кылып бээримни күзеп тур силер?"- деп айтырган.37 Олар Аңаа: "Алдарлыг Чагыргаңга, бирээвис Сээң оң талаңга, бирээвис солагай талаңга олурар арганы биске берип көрем"- деп дилээннер.³⁸³⁹⁴⁰38 Ынчалза-даа Иисус оларга: "Мээң ам ижерим дашканы ижип шыдаар деп силер бе? Мээң ам шыдажып эртерим хилинчекти эртип шыдаар деп силер бе? Чүнү дилеп турарыңарны билбес-тир силер"- деп чугаалаан.39 Олар: "Шыдаар бис"- деп харыылааннар. Иисус оларга: "Мээң ам ижерим хилинчектиң дашказындан, силер база ижер силер. Мээң ам көрүп эртерим дег хилинчекти силер база көөр силер.40 Ынчалза-даа Мээң оң, солагай таламга кымнарның олурары Менден хамаарышпас. Аңаа Бурганның олурзун деп айтып кааны улус олурар.⁴¹⁴²41 Ону дыңнааш, арткан он өөреникчи Иаков биле Иоаннга хорадай бергеннер.42 Иисус оларны кыйгырып алгаш: "Силер, билир силер, чоннуң чагырыкчылары оларны чагырып турар, а даргалар база оларның кырында эрге-чагыргалыг.⁴³⁴⁴⁴⁵43 Ынчалза-даа силерниң араңарга ындыг болбазын: силерниң араңарга "Кол кижи" болуксаан кижи, шуптуңарга чалча болзун.44 Силерниң араңарга бир дугаары болуксаан кижи, шуптуңарның кулу болзун.45 Чүге дээрге Кижи амытан Оглу Аңаа бараан болзун дээш эвес, харын хөй улуска бараан болур дээш база оларны Бодунуң амы-тыны-биле садып ап, хостап алыр дээш келген"- деп чугаалаан.⁴⁶⁴⁷⁴⁸46 Оон олар Иерихонга келгеннер. Кажан Иисус Бодунуң өөреникчилери болгаш хөй чон-биле Иерихондан кел чыдырда, орук кыдыынга Тимейниң оглу, согур, ядыы Вартимей олурган.47 Назарет чурттуг Иисус кел чыдарын дыңнап кааш: "Иисус Давидтиң Оглу! Мени кээргеп көр!"- деп алгырып эгелээн.48 Хөй улус ону ыыттавас кылдыр албадаарга-даа, Вартимей улам ыыткыр: "Давидтиң Оглу! Мени кээргеп көр!"- деп алгырган.⁴⁹⁵⁰49 Иисус тура дүшкеш: "Ону кыйгырыптыңар!" - дээрге, "Иисус сени кыйгырып тур. Кортпа туруп кел"- деп согур кижини кыйгыра бергеннер.50 Вартимей тура халааш, даштыкы хевин уштуп октапкаш, Иисуска чеде берген.⁵¹⁵²51 Иисус оон: "Сеңээ чүнү кылып бээримни күзей-дир сен?"- деп айтырган. Согур кижи Аңаа: "Башкы! Мен көрүксеп тур мен"- деп харыылаан.52 Иисус аңаа: "Бар че, сээң бүзүрелиң сени экиртип калды"-деп чугаалаан. Вартимейниң карактары ол-ла дораан көре бергеш, Иисусту эдерип чорупкан.Он бирги эге

Chapter 11

¹²³1 Иисус өөреникчилери-биле кады Иерусалимге Елеон дааның чанында Виффагия биле Вифания дээр суурларга чоокшулап келгеш, ийи өөреникчизинге мынча дээн:2 "Мурнуңарда суурга баргаш, баглап каан турар, кижи мунуп көрбээн, аныяк элчигенге таваржы бээр силер. Ону чежип эккелиңер.3 Бир эвес кым-бир кижи: "Ону чүге чеже бердиңер деп айтырар болза, "Элчиген Дээргивиске херек апарды, Ол ону дораан эгидип бээр"- деп харыылаар силер.⁴⁵⁶4 Олар баргаш кудумчуда, херим аксында баглап каан, аныяк элчигенни көрүп кааш, чеже бергеннер.5 Аңаа турган улус: "Аныяк элчигенни чүге чеже бердиңер? Ону канчаарыңар ол?- деп айтыра бергеннер.6 Өөреникчилер Иисустуң ынча дээнин чугаалаарга, оларны чорудупкан.⁷⁸⁹¹⁰7 Олар аныяк элчигенни Иисуска эккелгеш, боттарының хевин чонак кылдыр салып бээрге, Иисус элчигенни мунуп алган.8 Хөй-ле кижи боттарының хевин, чамдыктары ыяштарның будуктарын сыга тырткылааш, Ооң оруунга чада салып чорааннар.9 Иисустуң артынга, мурнунга кылашташкан улус: "Осанна! Дээргиниң ады-биле чоруп орар Кижи алгаг-йөрээшкинниг!10 Дээрниң эң-не бедиинде, Осанна! Дээргиниң ады-биле кээп турар, бистиң адавыс Давидтиң Чагыргазы алгаттырып-йөрээттирзин!"- деп алгыржып чорааннар.¹¹¹²11 Кажан Иисус Иерусалимге келгеш, Бурганның өргээзинде бүгү чүвени ылавылап көргүлээш, үе орайтаан боорга, Ол Бодунуң он ийи өөреникчизин эдерткеш, Вифанияже чорупкан.12 Дараазында хүнде олар Вифаниядан үнүп турда, Иисус аажок аштай берген.¹³¹⁴13 Ол ырактан чөкпүр бүрүлүг ыяш көрүп кааш, аңаа чимис бар болур ужурлуг деп бодаан. Иисус аңаа чеде бергеш, бүрүлерден өске чүнү-даа тыппаан. Чүге дээрге чимис ажаар үе ам-даа келбээн.14 Ынчан Иисус ыяшка: "Сээң чемижиңни моон соңгаар кым-даа, кажан-даа чивезин"- деп чугаалаан. Ооң ынча дээнин өөреникчилери дыңнаан.¹⁵¹⁶15 Оон олар Иерусалимге келгенде, Иисус Бурганның өргээзинче киргеш, ында садыгжыларны болгаш садып алыкчыларны үндүр сывыртап, акша солукчуларының столдарын, көге-буга садыгжыларының сандайларын аңдара октагылапкан.16 Бурганның өргээзин таварты бараан-сараан дажыглаарын хоруп каан.¹⁷¹⁸¹⁹17 Иисус оларга: "Мээң өргээмни бүгү чоннарның мөргүүр өргээзи болур"- деп бижип каан эвес ийикпе? А силер ону дээрбечилер уязы кылып алган силер"-деп турган.18 Ону дыңнааш, Бурганның бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары Иисусту канчап өлүрерин боданып эгелээннер. Бүгү чон Ооң өөредиин магадап, хүлээп ап турар боорга, олар Оон коргуп турар болган.19 Кежээ дүшкенде, Иисус хоорайдан үнүп чоруй барган.²⁰²¹20 Эртенинде олар чимизи чок ыяштың чаны-биле эртип бар чыткаш, дазылынга чедир кургай бергенин көрүп кааннар21 Пётр ол ыяштың дугайын сактып келгеш: "Башкы! Көрем, Сээң каргапканың ыяш кургай берип-тир"- деп, Иисуска чугаалаан.²²²³22 Оон Иисус мынча дээн:23 "Бурганга бүзүреңер! Алыс шынны силерге чугаалап тур мен, бир эвес, бир кижи бо дагга: "Көдүрүлгеш, далайже кире бер!"- дээш, бодунуң чүрээнге бичии-даа чигзинмес болза, ол ынчаар бүде бээр деп бүзүреп турда, шынап-ла ынчаар бүде бээр.²⁴²⁵²⁶24 Ынчангаш, силерге чугаалап тур мен: мөргүлүңерге чүнү дилээр-дир силер -- бүзүреңер, алыр силер -- ол силернии болур.25 Кажан мөргүп тура, өршээңер. Дээрде Алаңар силерни өршээзин дээш, силерге буруулуг кижини өршээңер.26 А бир эвес, өршээвес болзуңарза, Дээрде Адаңар, силерниң бачыдыңарны база өршээвес.²⁷²⁸27 Олар катап база Иерусалимге келгеннер. Иисус Бурганның өргээзинге турда, дээди бараалгакчылар, ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш баштыңнар Аңаа чоокшулап келгеш:28 "Кандыг эрге-биле Сен ону кылып тур сен? Кым Сеңээ ындыг эргени берди? - деп, Оон айтырганнар.²⁹³⁰29 Иисус оларга: "Мен силерге бир айтырыг салыйн. Бир эвес, харыылаптар болзуңарза, Мен ону кандыг эрге-биле кылып турарымны силерге чугаалап бээр мен"- дээш,30 "Иоанның сугга суп турган эргези дээрлерден келген бе, азы кижилерден келген бе? Харыылап көрүңерем" - дээн.³¹³²³³31 Олар боттарының аразында сүмелешкеш: "Бир эвес, "дээрлерден" деп чугаалаар болзувусса, Ол бистен: "Ынчаарга, силер аңаа чүге бүзүревээн силер?" - дээр.32 "Кижилерден келген"- деп чугаалаар дээш улустан кортканнар, чүге дээрге шупту улус Иоанны "ёзулуг Медээчи"- деп санаар турган.33 Ынчангаш олар Иисуска: "Билбес бис"- деп харыылааннар. Ынчан Иисус оларга: "Мен база кандыг эрге-биле ону кылып турарымны силерге чугаалавас мен"- деп харыылап берген

Chapter 12

¹²³1 Иисус оларга угаадыглыг чугаа чугаалап эгелээн: "Бир кижи виноград тарып алгаш, долгандыр херимнээш, виноградты сы базар оңгарын каскаш, суурга тудуп каан. Ол оозун виноград ажаакчыларынга хүлээдип бергеш, боду чоруй барган.2 Виноградты чыыр үези келирге, дүжүдүн эккээри-биле ол бодунуң чалчазын виноград ажаакчыларынче чорудупкан.3 Ынчалза-даа олар чалчаны тудуп алгаш, эттеп-эттеп чүнү-даа бербейн чорудупкан.⁴⁵4 Ынчан виноградтың ээзи катап база оларже өске чалчазын чорудупкан. Олар ол чалчаны дора көрүп, базынчактааш, бажын чара шапкаш, чорудупкан.5 Ынчаарга ол оон өске чалчазын чорудуптарга, ону өлүрүп кааннар. Виноград ээзи оон-даа өске чалчаларын чорудуп турган. Чамдыызын эттеп-эриидеп кааптарлар, бир чамдыызын өлүргүлеп кааптар болган.⁶⁷6 Виноград ээзиниң дың чаңгыс, ынак оглу турган, адак сөөлүнде: "Мээң оглумдан ыядып човай бээрлер боор"- дээш, оларже оглун чорудупкан.7 Ынчалза-даа виноград ажаакчылары бот-боттарынга: "Бо дээрге ооң салгакчызы-дыр. Ону барып өлүрүп кааптаалыңар, ынчан ооң салгал дамчыыр өнчү-хөреңгизи бистии болур"- дигеннер.⁸⁹8 Олар ону туткаш, өлүргеш, виноград шөлүнден үндүр октапканнар.9 Виноград ээзи ынчан чүнү канчаарыл? Ол келгеш, виноград ажаакчыларын өлүргеш, а виноградының шөлүн өске улуска бериптер.¹⁰¹¹¹²10 Бижилгеден номчувааныңар ол бе? "Тудугжуларның херекчок дээш октапкан дажы эң чугула даш апарган.11 Дээрги-Чаяакчы ынчаар кылган, ону билип алыры кайгамчык-тыр".12 Иисустуң угаадыглыг чугаазы оларның дугайында деп билгеннер. Олар Ону тудуп алыксааш-даа, улустан корткаш, Ону каапкаш чоруй барган.¹³¹⁴¹⁵13 Ооң ол чугаазы дээш чамдык фарисейлерни болгаш Иродтуң талалакчыларын Иисусче чорудупканнар.14 Олар Иисуска чедип келгеш: "Башкы! Бис Сээң чөптүг болгаш кижилерни ылгап, кым-бир кижиге таарымчалыг болур дээш кызып туруп бербезиңни билир-дир бис. Чүге дизе кандыг-даа байдалда улусту Бурганның алыс шын оруунче углаарын өөредип турар-дыр Сен.Императорга үндүрүг төлеп болур бе азы чок бе? Бис төлээр бис бе азы чок бе?"- деп айтырганнар.15 Иисус оларның ийи арынныын билир болгаш: "Чүге Мени шенеп турарыңар ол? Меңээ мөңгүн чоостан эккелиңерем "- дээн.¹⁶¹⁷16 Олар мөңгүн чоосту эккелген. Иисус ынчан: "Бо мында кымның чуруу, дүрзүзү бар-дыр, база кым адын салган-дыр?"- деп олардан айтырган. Олар Аңаа: "Императорнуң"- деп харыылааннар.17 Иисус оларга: "Ынчаарга императорга -- императорнуун, а Бурганга -- Бурганныын бериңер"- деп чугаалаан. Олар Ооң харыызын дыңнааш, кайгап, магадааннар.¹⁸¹⁹18 Ооң соонда Иисуска "өлүглерден дирилбес"- деп бадыткап турар садукейлер чедип келгеш, Иисустан:19 "Башкы! Моисей биске мынча деп бижээн болгай: "Бир эвес акызы өлү бээрге, ооң кадайы төл чок артар болза, ооң дуңмазы акызының кадайын алгаш, салгалын уламчылаар ужурлуг"- дээн.²⁰²¹²²²³20 Чеди алышкы чораан. Бир дугаары өгленип алгаш, өлүп каарга, төлү чок болган.21 Акызының кадайынга ийи дугаары өгленгеш, база өлген, ажы-төлү чок болган. Үш дугаары-биле база ындыг болган.22 Ону кадайы кылдыр чеди алышкы шупту алгаш, чаңгызы-даа төл артырбаан. Алышкыларның соонда кадайы база өлген.23 Кажан олар шупту дирлип келирге, ол кайызының кадайы болурул? Чүге дээрге алышкылар чеделээн аңаа өгленгеннер болгай"- деп айтырганнар.²⁴²⁵24 Иисус оларга: "Силер бижилгени-даа, Бурганның күжүн-даа билбес болгаш будалып турарыңар ол-дур.25 Өлүглерден дирилгеш, олар кадай-даа албас, ашакка-даа барбас, дээрниң төлээлери ышкаш болур.²⁶²⁷26 Өлүглерден дирлип келириниң дугайында, Бурганның тенниг чадаң ыяш иштинден: "Мен Авраамның, Исаактың, Иаковтуң Бурганы-дыр Мен"- дээнин номчувааныңар ол бе?27 Ол өлүглерниң эвес, дириглерниң Бурганы-дыр. Ынчангаш силер, көңгүс шын эвес билип турар-дыр силер, саддукейлер!"- деп чугаалаан.²⁸²⁹³⁰³¹28 Оларның маргыжын дыңнап турган ном-хоойлу тайылбырлакчыларының бирээзи, Иисустуң оларга берген харыызының экизин дыңнааш, Ооң чанынга келгеш: "Айтыышкыннарның эң чугулазы кайызыл"- деп айтырган.29 Иисус аңаа: "Эң чугула бир дугаар чагыг бо-дур: "Дыңна Израиль! Бистиң Бурганывыс -- дың чаңгыс Дээрги-Чаяакчы-дыр.30 Бодуңнуң Дээрги-Чаяакчы Бурганыңга чүрээңниң ханызындан, сагыш-сеткилиңниң арыындан, угаан-бодалыңның шынчызындан болгаш бар-ла күжүң-биле ынак бол!"- ол-дур, бир дугаар ыдыктыг чагыг.31 Ийиги чагыг: "Чаныңда кижиге бодуңга бодуң дег ынак бол! Олардан чугула чагыг чок"- деп чугаалаан.³²³³³⁴32 Ном-хоойлу тайылбырлакчызы Аңаа: "Эки чугааладың, Башкы! Бурган чаңгыс, Оон өске кандыг-даа Бурган чок"- деп шынын сөгледиң.33 Оон ыңай Бурганга чүрээниң ханызындан, сагыш-сеткилиниң арыындан, угаан-бодалының шынчызындан бар-ла күжү-биле ынак болуру база чанында кижиге бодунга боду дег ынак болуру -- өргүлдерниң бүгү хевирлеринден улуг болур"- деп чугаалаан.34 Иисус ооң угаангыр чугаазын дыңнааш: "Бурганның Чагыргазындан ырак эвес-тир сен"- деп, аңаа чугаалаан. Ооң соонда Аңаа кым-даа айтырыг салып дидинмээн.³⁵³⁶³⁷35 Иисус Бурганның өргээзинге өөредирин уламчылап тура: "Ном-хоойлу тайылбырлакчылары чүге "Христосту Давидтиң Оглу"- деп турарларыл?36 Давид боду Ыдыктыг Сүлдеге бүргеткеш: "Дээрги-Чаяакчы мээң Дээргимге: "Дайзыннарыңны Сээң буттарың адаанга эккеп салбаан шаамда, Мээң оң таламга олур"- дээн болгай.37 Ынчаарга Давид боду Ону Дээргим деп адап турар болза, Христос канчап Давидтиң Оглу болурул?"- дээн. Хөй чон Иисусту күзел ханыышкынныг дыңнап турганнар.³⁸³⁹⁴⁰38 Иисус чонну улаштыр өөредип, мынча дээн: "Ном-хоойлу тайылбырлакчыларындан кичээниңер, олар узун хептиг кылаштаарынга болгаш чон чыылган черлерге, улустуң оларны мендилээринге ынак болгайлар.39 Олар синагогаларга мурнунга олурарынга, байырлалдарда мурнуку одуругга чыдарынга ынактар.40 Олар дулгуяк херээженнерни когараткаш, оон карак чаап, үр мөргүүр улус-тур. Оларны эң-не шыңгыы кеземче манап турар.⁴¹⁴²41 Иисус улустуң өргүлге салып турар акша-мөңгүнүн көөр дээш, өргүл салыр хааржактың дужунга барып олуруп алган. Дыка хөй байлар, хөйнү салып турган.42 Оон ядыы дулгуяк херээжен келгеш, бир акша хире үнелиг ийи мөңгүн чоос салган.⁴³⁴⁴43 Иисус өөреникчилерин кыйгырып алгаш: "Силерге алыс шынны чугаалап тур мен, бо дулгуяк, ядыы херээжен эң-не хөй өргүлдү салды.44 Чүге дээрге шупту улус боттарының артыкшылындан салып турду, а ол ядыы хирезинде, бодунуң амыдыраар ужурлуг акшазындан салды.

Chapter 13

¹²1 Иисус Бурганның өргээзинден үнүп орда, Ооң бир өөреникчизи Аңаа: "Башкы! Көрүңер даан, кандыг бажыңнар-дыр, кандыг даштар-дыр!"- дээн.2 Иисус аңаа: "Бо улуг бажыңнарны көрүп тур сен бе? Маңаа даштан дашче чүү-даа артпас. Шупту буступ каар"- деп харыылаан.³⁴3 Иисус Елеон даанга Бурганның өргээзиниң дужунга олурда Пётр, Иаков, Иоанн база Андрей чедип келгеш, Оон мынча деп айтырганнар:4 "Ол бүгү кажан болурул? Кандыг бадыткал демдектеринден билип алыр бис? Биске чугаалап бериңерем"- дээн.⁵⁶5 Иисус оларга мынча дээн: "Кымга-даа мегелетпес дээш, боданыңар!6 Чүге дээрге "Христос Мен-дир мен"- деп, Мээң адым тудуп, хөй-ле кижи чедип келгеш, улусту мегелээр.⁷⁸7 Кажан силер дайынчылар болгаш дайын дугайында чугаалар дыңназыңарза, кортпаңар.8 Бир чонче өске чон база бир күрүнеже өске күрүне халдай бээр. Чер болганга чер шимчээшкиннери болгаш аш-чут болур. Ынчалза-даа ол бүгү, божаан херээженниң эъдиниң аарыы дег, хилинчектиң чүгле эгези-дир.⁹¹⁰9 Кичээнгейлиг болуңар! Силерни шиидери-биле дээди Чөвүлелдерге хүлээдир база синагогаларга эттеп-эриидээр. Мээң дугайымда херечилеп, чагырыкчылар болгаш хааннар мурнунга турар силер.10 Баштай бүгү чонга Өөрүнчүг Медээни чугаалаар ужурлуг силер.¹¹¹²¹³11 Кажан силерни шиидери-биле тудуп апарза, чүнү чугаалаарын баш удур боданмаңар. Чүнү чугаалаары ол үеде билдине бээр, чүге дээрге бодуңар эвес, а Ыдыктыг Сүлде чугаалай бээр.12 Акызы дуңмазын, ачазы ажы-төлүн өлүмче бериптер. Ажы-төлү ада-иезинче халдап, оларны өлүрүп каарлар.13 Мээң адым дээш бүгү улус силерни көөр хөңнү чок болу бээр. Ол бүгүнү шыдашкан кижи камгалалды алыр.¹⁴¹⁵¹⁶14 Кажан хоозуралдың бужар чудун көрүп кагзыңарза, ооң турбас ужурлуг черинге келириниң дугайында Даниил медээчиниң бодунуң номунда бижээнин номчаан кижи билип каар. Ынчан Иудеяга турган улус дагларже дезипсин.15 Бажыңының кырынга турган кижи эт-севин алыр дээш оон дүжүп, бажыңынче кирбезин.16 Шөлге ажылдап турган кижи идик-хевин алыр дээш бажыңынче барбазын.¹⁷¹⁸¹⁹²⁰17 Ол хүннерде иштиг-сааттыг болгаш эмер чаш төлдүг улус ат болур.18 Ол бүгү болуушкун кыжын болбазын дээш мөргүңер.19 Чүге дээрге Бурганның делегейни чаяаган үезинден бээр бо хүнге чедир болуп көрбээн база моон соңгаар кажан-даа болбас, ындыг коргунчуг айыыл-халап ол хүннерде болур.20 Бир эвес Дээрги-Чаяакчы ол хүннерниң санын кызырбаан болза, амылыг кижи бүрүзү оон менди үнмес ийик. Ынчалза-даа Бодунуң шилип алган улузун бодааш Дээрги ол хүннерниң санын кызырып берген.²¹²²²³21 Ынчан, кым-бир кижи силерге: "Христос мында" азы "Ол дүгде" дээр болза, бүзүревеңер!22 Чүге дээрге Бурганның шилип алган улузун мегелээр дээш, оларга янзы-бүрү бадыткал демдектер болгаш кайгамчык чүүлдер көргүзер, "Христос-тур мен", "Бурганның медээчизи мен" дээр улус тыптып кээр.23 Силер кичээнгейлиг болуңар!Силерни сагындырып кааным ол.²⁴²⁵²⁶²⁷24 Ол хүннерниң бүгү айыыл-халавы болуп каапкан соонда, хүн караа өжер, ай чырытпастай бээр,25 сылдыстар дээрден кээп дүжер база дээрниң күчү-күштери сириңейнип божаңнай бээр.26 Ынчан өндүр улуг күчү-күжү-биле алдарга бүргеткен Кижи амытан Оглунуң булут кырында кел чыдарын улус көрүп каар.27 Ол Бодунуң шилип алган улузун өртемчейниң бир кыдыындан өске кыдыынга чедир дөрт чүктен чыып эккелзин дээш, Бодунуң төлээлерин чорудуптар.²⁸²⁹28 Чимис үнер ыяш силерге үлегер болзун: кажан ооң будуктары чымчап, бүрүлери бүүректелип частып эгелээрге, удавас чай дүжер деп билип каар силер.29 Шак-ла ынчалдыр ол бүгүнүң боттанып эгелээнин билип кагзыңарза, кижи амытан Оглунуң келири удавас деп сактып алыңар.³⁰³¹³²30 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: ол бүгү бүтпээн шаанда, бо салгалдың улузу өлүп читпес.31 Дээр биле чер чиде бээр, а Мээң сөстерим читпес.32 Ол хүннүң, ол шактың кажан кээрин кым-даа билбес, дээрниң төлээлери-даа, Бурганның Оглу-даа, чүгле Бурган Ада Боду билир.³³³⁴33 Серемчилелдиг болуңар, белен туруңар. Чүге дээрге ол хүннүң кажан кээрин билбес силер.34 Ол дээрге бажыңын чалчаларынга ээледип кааш, кижи бүрүзүнге кылыр ажылын айтып бергеш, хаалгачыга: "Одуг-сергек таңныылдап олур"- деп айтыышкын бергеш чоруй барган ээзин манаан чалчаларга дөмей-дир.³⁵³⁶³⁷35 Ынчангаш силер база одуг-сергек болуңар! Чүге дээрге бажың ээзиниң кажан келирин билбес-ле болгай силер: та кежээ, та дүн ортузунда, та аскыр дагаа алгырар үеде, та хүн үнүп олурда чедип келир.36 Ол хенертен ээп келгеш, удуп чыдарыңарны көрүп кагбазын.37 Ынчангаш силерге чагаан чагыымны шупту улуска база чугаалап тур мен: "Одуг-сергек болуңар!"

Chapter 14

¹²1 Хосталыышкын болгаш хаарган далганнар байырлалынга чедир ийи хонук арткан турган. Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш ном-хоойлу тайылбырлакчылары Иисусту кажарлап тудуп алгаш өлүрүп каарын бодап турганнар.2 Чон аразынга хөлзээзин үндүрбези-биле байырлал үезинде эвес деп чугаалашканнар.³⁴⁵3 Ол үеде Иисус Вифанияга, кеш аарыглыг Симоннуң бажыңынга турган. Иисус дыштанып, чемненип олурда, арыг, улуг үнелиг нард үнүштен кылган, чаагай чыттыг үс куткан алебастр сава тудуп алган херээжен кижи ол бажыңга чедип келген. Ол савазын ажыткаш, үстү Иисустуң бажынче кудуп эгелээн.4 Чамдык улус: "Чаагай чыттыг, үнелиг үстү ынчаар чарыгдаан ажыы чүл?"- деп аразында чугаалажы бергеннер.5 "Үш чүс динарийден-даа улуг өртекке садыпкаш, акшазын ядыыларга үлеп берип болур турган"- деп чугаалажып, ол херээженге таарзынмайн турганнар.⁶⁷⁸⁹6 Иисус оларга: "Соксаңар, ону чүге хоруп турарыңар ол? Ол меңээ эки чүве кылды.7 Чүге дээрге силерниң чаныңарга ядыылар кезээде бар болур. Кажан күзээр силер, ынчан оларга дузалап болур силер. А Мен силерниң-биле кады турбас мен.8 Мээң мага-бодумну үс-биле чаап, Мени орнукшударынга ол белеткеп берди.9 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бүдүн делегейге, Өөрүнчүг Медээни каяаа суртаалдаан болдур, ооң Меңээ кылган ажыл-херээн улус, чон сактып чугаалажыр.¹⁰¹¹10 Он ийи өөреникчиниң бирээзи Иуда Искариот Иисусту садыптар дээш Бурганның дээди бараалгакчыларынче чорупкан.11 Ону дыңнааш, олар амырап, акша бээрин аазаан. Ол Иисусту тудуп бээр, эптиг байдалды дилеп эгелээн.¹²¹³¹⁴12 Хаарган далганнар байырлалының бирги хүнүнде, хосталыышкын байырлалында чиир хураганны дөгерер мурнунда, өөреникчилер: "Байырлалдың кежээки чемин каяа белеткээрин күзээр сен"- деп, Иисустан айтырган.13 Ынчан Ол Бодунуң ийи өөреникчизинге: "Хоорайга баргаш, суглуг кувшин туткан кижиге ужуражы бээр силер. Оон ол кижини эдерип чоруптар силер"-деп чагааш чорудупкан.14 Ол кижиниң кирген бажыңының ээзинге: "Өөреникчилерим-биле кады хосталыышкын байырлалының кежээки чемин чиир өрээливис кайдал? - деп, Башкывыс айтырып тур"- деп чугаалаңар.¹⁵¹⁶15 Ол силерге кырында каътта, аайлап белеткеп каан улуг өрээлди көргүзер. Аңаа хосталыышкын байырлалының кежээки чемин белеткээр силер".16 Өөреникчилер хоорайга баргаш, Ооң чугаалаанын ёзугаар ол бажыңны тыпкаш, айыткан өрээлинге кежээки чемни белеткеп каан.¹⁷¹⁸¹⁹17 Кежээликтей Иисус аңаа, он ийи өөреникчизи-биле чедип келген.18 Кежээки чем үезинде Иисус өөреникчилеринге: "Силерге алыс шынны чугаалап тур мен: Силерниң бирээңер, Мээң-биле кады чемненип олурар кижи, Мени садыптар-дыр"- деп чугаалаан.19 Өөреникчилер муңгарап: "Мен эвес ирги мен бе?"- деп соңнуг-мурнуг Иисустан айтырып эгелээн.²⁰²¹20 Иисус оларга: "Он ийи кижиниң бирээзи, Мээң-биле чаңгыс тавактан чемненип олурар кижи ол-дур"- деп чугаалаан.21 Бижилгеде Ооң дугайында бижээни дег, Кижи амытан Оглу ынчаар чоруп олурар, а Ону садыптар кижиге хилинчек, ооң орнунга, ол кижинин төрүттүнмээни дээре.²²²³²⁴²⁵22 Олар чемненип олурда Иисус хлебти алгаш, алгап-йөрээгеш, үзе тырткылааш, үлеп тура: "Тудуңар чиңер. Бо дээрге Мээң мага-бодум-дур"- деп чугаалаан.23 Ооң соонда ол дашканы көдүргеш, алгап-йөрээгеш, оларга эргий сунган. Шупту өөреникчилери ишкилепкен.24 Иисус оларга: "Бо дээрге хөй улус дээш төгерим, чагыг-керээ чарар, Мээң ханым-дыр деп чугаалаан.25 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Бурганның Чагыргазынга чаа арага ижер хүнүм келбээн шаанда, Мен ам моон соңгаар виноград арагазы ишпес-тир мен"-дээн.²⁶²⁷26 Олар ыдыктыг ырларны ырлашкаш, Елеон даанче чорупканнар.27 Иисус оларга: "Кадарчызын өлүрүп каарымга, хойлары тарай халчы бээр"- деп бижээни дег, силерниң бүзүрелиңер чиде бээр-дир.²⁸²⁹28 Ынчалза-даа ол бүгүнүң соонда, Мен чүгле дирлип келгеш-ле, Галилеяга силерни мурнай чеде бээр мен.29 "Бир эвес шупту улус бүзүрелин чидириптер-даа болза, мен бүзүрелим чидирбес мен"- деп, Пётр чугаалаан.³⁰³¹30 Иисус аңаа: "Алыс шынны сеңээ чугаалап тур мен: бо дүне аскыр дагаа ийи катап алгыргалакта, сен Менден үш катап ойталаар-дыр сен"- деп харыылаан.31 Ынчалза-даа Пётр улам шынзыдып: "Бир эвес мен Сээң-биле өлүр-даа апарзымза, Сенден ойталавас мен"- деп турган. Өске өөреникчилер база шупту ынчаар чугаалап турганнар.³²³³³⁴32 Кажан олар Гефсимания деп адаар черге чедип келгенде, Иисус Бодунуң өөреникчилеринге: " Амдыызында Мен мөргүп турумда, силер маңаа олуруңар"- деп чугаалаан.33 Пётр, Иаков болгаш Иоанны Ол эдертип алган. Ону ундарал, хөлзээзин хөме ап чораан.34 Ол: "Мээң сагыш-сеткилим өлүмнүү-биле муңгагдаан. Силер маңаа олуруңар, удуваңар!"- деп, өөреникчилеринге чагып кааш,³⁵³⁶35 Ол кезек бурунгаар кылаштааш, черже кээп дүшкеш, " Бир эвес болдунар болза, хилинчектиң ол үе-шагы Оон чайлай берзин дээш, мөргүп чыткан.36 Иисус мынчаар мөргээн: "Ачай! Мээң Адам! Сээң шыдавас чүвең чок. Хилинчектиң бо дашказын Менден чайлады берем. Ынчалза-даа Мээң күзелим-биле эвес, Сээң күзел-сорууң чогуп бүтсүн!³⁷³⁸³⁹37 Иисус өөреникчилеринге чедип кээрге, олар удуп чытканнар. Ол Пётрга: "Симон! Сен удуп калдың бе? Сен бир шак иштинде удувайн барып шыдавас сен бе?- деп айтыргаш,38 "Шенелде үезинде туруштуг боор кылдыр, удувайн мөргүлдеңер. Мага-бот кошкак-даа болза, Сүлде күштүг болгай".39 Иисус база катап ырай бергеш, ол-ла мөргүлүн катаптап мөргээн.⁴⁰⁴¹⁴²40 Иисус эглип келгеш, ам база оларның карактары шимдинип, удуй берген чытканын көрүп каан. Олар Аңаа чүнү чугаалаар аайын тыппаан.41 Иисус үш дугаар чедип келгеш: "Силер, ам-даа удувушаан силер бе? Дыштанмышаан силер бе? Болзун! Кижи амытан Оглун бачыттыгларның холунга хүлээдиптер үе-шагы келген-дир.42 Туруңар, чоруулуңар, Мени садыптар кижи мырыңай чоокшулап келген-дир.Иисусту тудуп хоругдааны⁴³⁴⁴⁴⁵⁴⁶43 Иисус ону чугаалап турда, он ийи өөреникчиниң бирээзи Иуда чедип келген. Ооң-биле кады селеме, ча-согун туткулап алган улус келген. Оларны дээди бараалгакчылар, ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш баштыңнар чорудупкан.44 Иуда: "Баргаш, Кымны ошкаптар-дыр мен, Ол кижини туткаш, таңныыл хайгааралы-биле аппаар силер"- деп, ол улус-биле дугуржупкаш,45 Иуда келген дораан, Иисуска баргаш: "Башкы, Башкы"- депкеш, Ону ошкапкан.46 Ынчан олар Иисусту хоругдаар дээш, тудуп алганнар.⁴⁷⁴⁸⁴⁹⁵⁰47 Аңаа турган бир кижи хылыжын ушта тырткаш, дээди бараалгакчының чалчазының кулаан үзе шаапкан.48 Ынчан Иисус: "Силер Мени тудуп алырда дээрбечи дег, чүге хылыш-селемелиг чедип келдиңер?49 Хүннүң-не Бурганның өргээзинге силерни өөредип, кады турдум чоп? Силер Мени тутпайн турдуңар. Ындыг-даа болза, Бижилге ёзугаар ынчаар болгай аан"- деп чугаалаан.50 Ынчан Иисустуң өөреникчилери Ону каапкаш, тарай маңнажы берген.⁵¹⁵²51 Чанагаш мага-бодун шывыг-биле ораанып алган аныяк оол чааскаан Иисустуң соондан бар чыткан.Дайынчылар ону тудуп алган.52 Ол оол шывыын октапкаш, чанагаш хевээр дезе берген.⁵³⁵⁴53 Иисусту дээди бараалгакчыга эккелген. Ында шупту дээди бараалгакчылар, баштыңнар, ном-хоойлу тайылбырлакчылары чыглып келген болган.54 Пётр Иисустуң соондан бичии ыракка эдерип чорааш, дээди бараалгакчының иштики хериминиң иштинче кирип келген. Ол чалчалар чанынга, одагга чыннып олуруп алган.⁵⁵⁵⁶55 Дээди бараалгакчылар болгаш бүгү синедрион Иисусту өлүрүп шиидип болур барымдаалыг херечилел дилээш, тыппааннар.56 Аңаа удур хөй улус херечилеп турза-даа, оларның херечилээн барымдаалары дүүшпейн турган.⁵⁷⁵⁸⁵⁹57 Чамдык улус Аңаа удур меге барымдаалар берип:58 "Бис Ооң: "Мен бо кижи холу-биле тудуп каан өргээни бузуп каапкаш, кижи холу-биле тутпаан өске өргээни үш хонук иштинде тудуптар мен"- деп турганын дыңнадывыс"- дижип турган.59 Ол херечилел барымдаа чок болганындан база дүүшпес болган.⁶⁰⁶¹⁶²60 Ынчан дээди бараалгакчы улус мурнунче үнүп келгеш, Иисустан: "Чүге Сен харыы бербес Сен? Бо улус чүге Сеңээ удур херечилеп турарларыл?"- деп айтырган.'61 Иисус ыыттаваан, харыы бербээн. Дээди бараалгакчы катап база Оон: "Сен Христос Сен бе? Бурганның йөрээп каан Оглу Сен Сен бе?"- деп айтырган.62 Иисус мынча деп харыылаан: "Ийе, Мен-дир Мен. Кижи амытан Оглунуң Күчүлүг Бурганның оң талазында олурарын база дээрниң булуттарынга бүргеткен кел чыдарын көөр силер".⁶³⁶⁴⁶⁵63 Ынчан дээди бараалгакчы кеткен хевин ора соп октапкаш, мынча дээн: "Биске ам херечилерниң херээ чүл?"64 Ооң Бурганны дорамчылаанын силер шупту дыңнадыңар. Кандыг шииткел үндүрер силер?ӨОлар шупту Ону буруулуг деп санааш, өлүмге төлептиг деп чугаалаан.65 Чамдык улус Олче каккырып-дүкпүрүп эгелээн. Иисустуң карактарын дуй шарып алгаш: "Өттүр көрүп медегле"- дээш, Ооң арны-бажынче шашкылап турганнар. Чалчалар безин Ону эттеп турган.⁶⁶⁶⁷⁶⁸66 Пётр артыккы херим иштинге турда, аңаа дээди бараалгакчының чалчазы херээжен чедип келгеш,67 Одаг кыдыынга чыннып турган Пётрну көрүп кааш, ону топтавышаан: "Назареттен келген Иисус-биле сен база кады турган сен"- деп чугаалай берген.68 Пётр: "Ону билбес мен, чүнү чугаалап турарыңарны билбейн тур мен"- деп удурланып, мурнуку херим иштинче чугааланмышаан үнүп орда, аскыр дагаа алгырыпкан.⁶⁹⁷⁰69 Демги чалча ону катап база көрүп кааш, чанынга турган улуска: "Бо кижи оларның бирээзи-дир"-деп чугаалааан.70 Пётр база катап удурланган. Бичии болганда аңаа турган бир кижи Пётрга: "Сен, шынап-ла, оларның бирээзи-дир сен, чүге дээрге сен база Галилеядан болгай сен"- деп чугаалай берген.⁷¹⁷²71 Пётр оларны бүзүредир дээш: "Мен Ол Кижини силерниң чугаалап турар Кижиңерни билбес мен"- деп даңгырак берип эгелээн.72 Ынчан аскыр дагаа ийиги удаа алгыра бээрге, Иисустуң: "Аскыр дагаа ийи дугаар алгырарының бертинде, сен Менден үш удаа ойталаар-дыр сен"- дээнин дораан сактып келгеш, ыглап бадырыпкан.

Chapter 15

¹²³1 Эртен эрте дээди бараалгакчылар, баштыңнар, ном-хоойлу тайылбырлакчылары база ниити чөвүлел шиитпир үндүрген. Олар Иисусту хүлүп алгаш Пилатка чедире берген.2 Пилат Оон: "Сен иудей Хаан Сен бе?"- деп айтырган.Иисус Аңаа: "Сен бодуң чугааладың"- деп харыылаан.3 Иисуска удур хөй буруудадыышкынны дээди бараалгакчылар деткип үндүрүп турган.⁴⁵4 Ынчангаш Пилат Оон: "Сен, чүге харыылавайн турарың ол? Сеңээ удур буруудадыышкын кайы хире хөй-дүр көрзүңзе?5 Иисустуң ам база чүнү-даа харыылавааны Пилатты аажок кайгаткан.⁶⁷⁸6 Ол байырлалда Пилат чоннуң дилээ-биле бир херектээнни хостаар ужурлуг турган.7 Үймээн үезинде бодунуң талалакчылары-биле өлүрүүшкүн кылган Варавва ол үеде хоругдалга чыткан.8 Пилаттан бир херектээнни хостаар кылдыр дилеп турган хөй улус чыглып келген.⁹¹⁰¹¹9 Пилат олардан: "Иудей Хаанны хостап бээримни күзээр силер бе?"- деп айтырган.10 Дээди бараалгакчыларның Иисуска адааргааш, Ону садыпканын Пилат билип турган.11 Ынчалза-даа Варавваны хостап бээрин Пилаттан дилээр кылдыр дээди бараалгакчылар улус-биле бүдүү дугуржуп алган турган.¹²¹³12 Пилат олардан: "Силерниң иудей Хаан деп адап турарыңар демги Кижини канчаар шиидеримни күзеп тур силер?"- деп айтырган.13 Олар: "Ону хере шаавыт! "- деп алгырышкан.¹⁴¹⁵14 Пилат: "Ол кандыг багай чүве кылганыл?"- деп айтырарга, чыылган чон улам күштүү-биле: "Ону хере шавыңар!"- деп алгырышкан.15 Пилат чыылган чоннуң күзелин хандырар дээш, оларга Варавваны хостап берген, а Иисусту кымчылааш, хере шавары-биле алгаш баарын дужааган.¹⁶¹⁷¹⁸16 Шериглер Иисусту Пилаттың ордузунда улус хүлээп алыр өрээлге эккелген, аңаа бир полк шериг база чыглып келген.17 Олар Иисуска хүрең-кызыл шыва тон кедиргеш, тенниг оотпактан оваадай өрээш, Ооң бажынга кедиргеш: 18 "Иудей Хаан, өөрүп-хөгле!"- деп алгыржып, Аңаа байыр чедирген улус өттүнүп, кочулап эгелээннер.¹⁹²⁰²¹19 Олар ыяштар тудуп алгаш, Иисустуң бажынче хаккылап-соккулап, Олче каккырып-дүкпүрүп, Ооң мурнунга дискек кырынга олура дүжүп, Аңаа тейлээн улус өттүнүп, кыжырып-каттыржып, дорамчылап турган.20 Иисусту дорамчылап хыы-хангаш, Ооң хүрең-кызыл тонун ужулгаш, Бодунуң хевин кедиргеш, хере-шавары-биле алгаш чорупканнар.21Ол үеде Александр биле Руфтуң ачазы, Киринея чурттуг Симон шөлден кел чыткан. Кажан ол Ооң чаны-биле эртип бар чыдырда, ону Иисустуң белдир ыяжын чүктээр кылдыр албадапканнар.²²²³²⁴22 Иисусту Голгофа азы "Баш сөөгү"- деп адаар черге эккелгеннер.23 Аңаа смирна холаан арага бээрге, Ол ону ишпээн.24 Шериглер Иисусту белдир-ыяшка хере шаап кааш, Ооң хевин төлге октааш, үлежип алганнар.²⁵²⁶²⁷²⁸25 Кажан Ону белдир-ыяшка хере шаап каанда, үшкү шак турган.26 Ооң буруузун бижиир ужурлуг самбыражыгашка: "Иудей Хаан"- деп бижип кааннар.27 Иисустуң оң-солагай талазында ийи дээрбечини база хере шаап каан турган.28 "Кемниг-херек үүлгедикчизи"- деп санаттырган (Ис.53:12) Бижилгениң сөзү чогуп бүткен.²⁹³⁰29 Эрткен-дүшкен улус Иисусту бак сөглеп, дорамчылал-биле баштарын чайып, кочулап: "Ээй! Сен Бурганның өргээзин үрегдеп-бускаш, үш хүннүң дургузунда тудуп үндүрүптер Мен"- деп турдуң чоп!30 Бодуңну Бодуң камгала! Белдир ыяштан Бодуң дүжүп кел!"- деп турганнар.³¹³²31 Дээди бараалгакчылар, ном-хоойлу тайылбырлакчылары база Иисусту кыжырып-каттыржып, боттарының аразында: "Өске улусту камгалап турган, а Бодун камгалап шыдавас бе?32 Израильдиң Хааны Христос белдир-ыяштан ам дүжүп кээр болза, ону көргеш, бүзүрей бээр бис"- деп чугаалажып турганнар. Иисус-биле кады хере шаптырган ийи дээрбечи безин Ону бак сөглеп турган.³³³⁴³⁵33 Хүн үнгенден бээр, алдыгы шактан тоску шакка чедир бүгү чер кырын дүмбей караңгы шыва апкан.34 А тоску шак үезинде Иисус ыыткыр алгырып: "Мээң Бурганым! Мээң Бурганым! Чүге Сен Мени кааптың!?- дээн.35 Чоогунга турган, ону дыңнаан улустуң чамдыызы: "Дыңнаңарам, Ол Илияны кыйгырып тур"- дишкен.³⁶³⁷³⁸36 Оларның бирээзи маңнап чеде бергеш, губканы уксуска өттүргеш, чиңгежек ыяш бажынга кедиргеш, Иисуска ижиртири-биле сунуп тура: "Адыр! Ону белдир-ыяштан дүжүрүп алыр дээш, Илияның келир-келбезин көөр бис"- деп, ол кижи чугаалаан.37 Ыыткыр алгырыпкан соонда, Иисустуң амы-тыны үстү берген.38 Ол өйде Бурганның өргээзиниң иштинде азып каан көжеге үстүнден адаанга чедир, ийи чара орлу берген.³⁹⁴⁰⁴¹39 Иисустуң чиге мурнунга турган чүс шериг баштыңчызы Ооң канчаар өлгенин көргеш: "Бо Кижи ылап-ла Бурганның Оглу турган-дыр!"-дээн.40 Болган чүүлдү ырактан хайгаарап турган херээженнер аразынга Мария Магдалина, бичии Иаков биле Иосийниң авазы Мария база Саломия турганнар.41 Иисус Галилеяга чоруп турда, олар база Ону эдерип чорааннар. Иерусалимче Ооң-биле кады чедип келген өске-даа херээженнер база турган.⁴²⁴³⁴⁴42 Суббота хүнүнүң мурнунда кежээ43 Дээди иудей чөвүлелдиң алдар-хүндүлүг кежигүнү боор, Бурганның Чагыргазының келирин манап чоруур, Аримафея чурттуг Иосиф дээр кижи чедип келгеш, Пилатче дидим базып кире берген. Ол Пилаттан Иисустуң мага-бодун аңаа бээрин дилээн.44 Иисустуң ындыг дүрген өлү бергенин дыңнааш кайгап-харап, демги чүс шериг баштыңчызын кыйгыртып алгаш, Ооң кажан өлгенин айтырган.⁴⁵⁴⁶⁴⁷45 Чүс шериг баштыңчызындан, Иисустуң шынап өлгенин билип алгаш, Пилат мага-ботту Иосифке бээрин чөпшээрээн.46 Иосиф чуга пөс садып алгаш, Иисустуң мага-бодун дүжүргеш, ол пөзү-биле ораап алгаш, хаяда оя хаккан чевег-куйга орнукшудуп каан. Чевег-куйнуң аксын улуг даш чууп эккелгеш, дуглап каан.47 Мария Магдалина, бичии Иаков биле Иосийниң авазы Мария Иисусту кайда орнукшудуп каанын көрүп алганнар.

Chapter 16

¹²1 Амыр-дыш хүнү эрткенде, Мария Магдалина бичии Иаков биле Иосийниң авазы Мария база Саломия Иисустуң мага-бодун чаап каар дээш чаагай чыттыг үстер садып алганнар.2 Олар неделяның бирги хүнүнде, эртен эрте, даң хаяазы чырып орда, чевег-куйже чорупкан.³⁴3 Орук ара: "Чевег-куйнуң аксын дуглаан дашты кым биске чайладыр чууктап бээрил?- деп аразында чугаалажып чорааннар.4 Чедип келгеш олар аажок улуг дашты кыдыынче чууктап каанын көрүп каан.⁵⁶⁷5 Чевег куйнуң иштинче кире бергеш, ооң оң талазында ак хеп кеткен аныяк оолдуң олурарын көрүп кааш, аажок кортканнар.6 Ол оол: "Кортпаңар. Силер Назарет чурттуг, хере шаптырган Иисусту дилеп тур силер бе? Ол мында чок. Ол дирлип келген! Ооң чыткан чери бо-дур.7 Ам баргаш Пётрга болгаш өске-даа өөреникчилерге: "Ооң силерге чугаалааны дег, Ол силерни мурнай Галилеяга чеде бээр. Ону аңаа көрүп каар силер"- деп дамчыдыңар"- дээн.⁸8 Олар шуут кайгап, чевег-куйдан үнгеш, кортканындан маңнажып чорупкан. Орук ара кымга-даа, чүнү-даа чугаалавааннар.⁹¹⁰¹¹9 Неделяның бирги хүнүнүң даң бажында, Иисус катап дирлип келгеш, бир дугаарында, ынчан бир-ле чеди бугун үндүр сывырып бергени Мария Магдалинага көзүлген.10 Ол оон чоруткаш, качыгдап ыглашкан, Иисус-биле кады чоруп турган улуска:11 "Иисустуң дирлип келгенин көрдүм"- деп, Мария чугаалаарга, олар аңаа бүзүревээн.¹²¹³12 Оон Иисус суур кирип бар чыткан ийи өөреникчизинге, өске хевир-биле ужурашкан.13 Олар дедир эглип келгеш, арткан өөреникчилерге чугаалаарга, олар база бүзүревээн.¹⁴¹⁵¹⁶14 Ооң соонда Иисус он бир өөреникчизи чемненип олурда көстүп келгеш, Ооң дирлип келгенин көрген улуска бүзүревээннери дээш база ажык эвес чүректери дээш оларны чемелээн.15 Оон оларга: "Бүгү делегейни эргий кезип, бүгү кижи төрелгетенге Өөрүнчүг Медээни суртаалдаңар.16 Бүзүрей бергеш, сугга суктурар кижи камгалалды алыр, бүзүревес кижи -- шииттирип алыр.¹⁷¹⁸17 Бурган бүзүрээн улусту дамчыштыр кайгамчык демдектерни көргүзер: Мээң адым-биле буктарны үндүр сывырар, өске дылдарга чугаалаар,"18 чыланнарны тудуп алырга, оларны шакпас, хораннап каан чемни чиртиптерге, олар өлбес, аарыг кижиге холун дээртип алгаш мөргүүрге, ол сегип туруп кээр"- деп чугаалап берген.¹⁹²⁰19 Ооң соонда Дээрги Иисус дээрже көдүрлүп үнгеш, Ада Бурганның оң талазында саадап олуруп алган.20 Иисустуң өөреникчилери тарай бергеш, барган черлеринге-ле Өөрүнчүг Медээни суртаалдап чораан. Каяа-даа, кайызы-даа суртаалдап чорда, Дээрги-Чаяакчы оларны деткип, бадыткал демдектерин көргүзүп берип турган.

John

Chapter 1

¹²³1 Эң эгезинде Сөс турган. Сөс Бурган-биле кады турган болгаш Сөс Бурган болуп турган. 2 Ол эгезинде-ле Бурган-биле кады турган. 3 Бүгү-ле бар чүве ол Сөстү дамчып чаяаттынган, чүү-даа чүве Ол чокка чаяаттынмаан.⁴⁵4 Чаяаттынган бүгү чүвеге ол Сөс амыдыралдың үнер дөзү турган, а ол амыдырал кижи төрелгетенге чырык апарган. 5 Чырык караңгыны чырыдып турар, а караңгы Чырыкты хөме ап шыдаваан.⁶⁷⁸6 Бурганның айбылап чорутканы Иоанн деп аттыг кижи турган. 7 Ол кижи Чырыктың херечизи болур дээш база шупту улус ону дамчыштыр бүзүрезин дээш чедип келген. 8 Иоанн боду Чырык эвес турган, а Чырыктың херечизи болур дээш келген кижи турган.⁹9 Ол Сөс бо делегейге чедип келгеш, кижи бүрүзүн чырыдып турар ёзулуг Чырык болган.¹⁰¹¹10 Ол Чырык Ооң Бодун дамчыштыр чаяаттынган делегейде бар турда-ла, делегей Ону танываан. 11 Ол Бодунуң албаты чонунга чедип келген, а олар Ону хүлээп албаан.¹²¹³12 А Ону хүлээп алган база Ооң адынга бүзүрээн бүгү улуска Ол Бурганның ажы-төлү болур эргени хайырлаан. 13 Ол ажы-төл бойдустан-даа, кижилерниң хандыкшылындан-даа, эр кижиниң күзээшкининден-даа төрүттүнмээн, а Бургандан төрүттүнген болур.¹⁴¹⁵14 Демги Сөс Кижи апаргаш, авырал болгаш алыс шынны көргүзүп, бистиң аравыска чурттап турган. Бис, Адазының эр чаңгыс Оглунуң ышкаш, Ооң алдарын көрген бис. 15 Иоанн Ооң дугайында херечилеп, бүгү чонга мынчаар чарлап турган: «Мээң соомдан чедип кээр Кижи менден арта бээр, чүге дээрге Ол мээң мурнумда-ла турган-дыр деп чугаалап турганым Кижи ол-дур.¹⁶¹⁷¹⁸16 Биске херек бүгү чүве Ында бар, шуптувус Ооң авыралын бажывыс ажыр четтирип келдивис. 17 Бурган Бодунуң хоойлузун биске Моисейни дамчыштыр берген, а авырал биле алыс шын Иисус Христосту дамчыштыр келген. 18 Бурганны кым-даа, кажан-даа көрбээн. Чүгле Адазының чүрээнде, эр чаңгыс Оглу биске Адазын көргүскен болгай».¹⁹²⁰²¹19 Иерусалим чурттуг иудейлер, Бурганның бараалгакчыларын болгаш левиттерни «Кым сен?» - деп Иоанндан айтырзын дээш чорудупканнар. Иоанның мынчаар херечилээн:20 Иоанн дорт харыы бээринден ойталавайн, ажыы-биле мынча дээн: «Мен Бурганның шилээн Христозу эвес мен».21 Олар оон: «Кым сен? Илия сен бе?» – деп айтырганнар.Ол: «Чок» – дээн. «Медээчи сен бе?» - дээрге, «Чок» – деп, Иоанн харыылаан.²²²³22 Олар ынчан: «Чогум кым сен? Бисти айбылап чорудупкан улуска чүү дээр бис? Бодуңну кым мен дээр сен?» - деп айтырганнар.23 «Исайя медээчиниң чугаалааны: „Дээрги-Чаяакчыга оруктан белеткеңер!“ – деп, ээн кургаг ховуга алгырган үн мен» - деп, ол харыылаан.²⁴²⁵24 Айбылаттырган улус фарисейлер турган. 25 Олар Иоанндан: «Сен Бурганның шилээн Христозу-даа, Илия-даа, Бурганның аазааны медээчи-даа эвес болзуңза, улусту чүге сугже суп турарың ол?» - деп айтырганнар.²⁶²⁷²⁸26 Иоанн оларга: «Мен улусту сугже сугар мен, ынчалза-даа силерниң араңарда билбезиңер бир Кижи бар-дыр, 27 Ол мээң соомдан чедип кээр. Мен Ооң идииниң шидиишкинин безин чежеринге төлеп чок амытан-дыр мен» – деп харыылаан.28 Бо чугаа Иоанның улусту сугже сугар черинге – Иордан хемниң чанында Вифанияга болган.²⁹³⁰³¹29 Өске хүнде, Иоанн олче кел чыдар Иисусту көрүп кааш мынча дээн: «Бо дээрге Бурганның Хураганы-дыр! Ол делегейниң улузунуң бачыдын чайладып аппаар. 30 Ооң дугайында: „Мээң соомдан чедип кээр Кижи менден арта бээр, чүге дээрге Ол мээң мурнумда-ла бар турган-дыр“–дээним демги Кижи ол-дур. 31 Мен Ол ылап кымыл дээрзин билбес турдум, ынчалза-даа израильчилер Ону танып алзын дээш, улус-чонну сугже сугары-биле келген мен».³²³³³⁴32 Иоанн мынчаар херечилээн: «Дээрден көге-буга дег бадып келгеш, ол Кижиниң кырынга артып каар Ыдыктыг Сүлдени көрдүм. 33 Мен Ол кымыл дээрзин билбес турдум, ынчалза-даа улус-чонну сугже суксун дээш, мени айбылаан Бурган: „Сүлде Олче бадып келгеш, Ооң кырынга артып каар кижи көрзүңзе, улусту Ыдыктыг Сүлдеже сугар Кижи ол болур эвеспе“- дээн. 34 Мен ону көрген болгаш, „Ол Кижи – Бурганның Оглу-дур“ дээрзин херечилеп тур мен».³⁵³⁶35 Даартазында хүндүс Иоанн катап база бодунуң өөреникчилериниң ийизи-биле кады турган. 36 Эртип бар чыдар Иисусту көрүп кааш, Иоанн: «Бурганның Хураганы бо-дур!» – дээн.³⁷³⁸³⁹37 Иоанның ол сөстерин дыңнааш, ооң өөреникчилериниң ийизи Иисусту эдерип чорупкан.38 Иисус хая көрнүп келгеш, оларның Бодунуң соондан чоруп олурарын көрүп кааш: «Силерге чүү херегил?» – деп айтырган.А олар: «Башкы, Сен кайда чурттап турар Сен?» – деп айтырганнар.39 «Бараалыңар че, көрүп аар силер» – деп, Ол харыылаан. Олар эдерип баргаш, Иисустуң кайда чурттап турарын көрүп алгаш, кежээ дүшкүже Ооң чанынга турганнар. Ынчан он шак үези турган.⁴⁰⁴¹⁴²40 Иисустуң дугайын Иоанндан дыңнааш, Ону эдерип чорупкан ийи кижиниң бирээзи Симон Пётрнуң дуңмазы Андрей болган. 41 Андрей бодунуң акызы Симонну тыпкаш: «Бис, Бурганның шилээни Христосту тып алдывыс» - дээн. 42 Андрей Симонну Иисуска эккелген. Иисус Симонче көргеш: «Сен - Иоанның оглу Симон. Ам Кифа деп адаттырар сен» – дээн. (Ол дээрге «Даш» азы грек дылда «Пётр» дээни ол.)⁴³⁴⁴⁴⁵43 Дараазында хүн Иисус Галилеяже баарын күзей берген. Ол Филиппти тып алгаш: «Мени эдерип чорувут» дээн. 44 Филипп база Андрей биле Пётрнуң хоорайы – Вифсаидадан келген. 45 Филипп Нафанаилди тып алгаш: «Медээчилерниң болгаш Моисейниң хоойлузунда бижээн Кижини тып алдывыс. Ол дээрге Назарет чурттуг Иисус, Иосифтиң оглу болду» -деп чугаалаан.⁴⁶⁴⁷⁴⁸46 А Нафанаил: «Назареттен өөделиг чүве тыптыр деп бе?» – деп айтырарга, Филипп аңаа: «Баргаш, бодуң көрүвүт» – деп харыылаан.47 Олче кел чыдар Нафанаилди көрүп кааш, Иисус ооң дугайында: «Ынай-даа оп-меге чок, ёзулуг израильчи бо-дур» -дээн.48 Нафанаил: «Сен мени канчап билир сен?» – деп, Оон айтырган.⁴⁹⁵⁰⁵¹49 Нафанаил Аңаа мынча дээн: «Башкы! Сен – Бурганның Оглу-дур Сен, Сен - Израильдиң Хааны-дыр Сен!».50 Иисус аңаа: «Мен сеңээ: „Мен сээң инжир ыяжының адаанга турганыңны көрдүм“ дээримге, Меңээ бүзүреп турарың ол бе? Оон-даа артык, өндүр улуг херектерни көре бээр сен» - дээн. 51Оон улаштыр: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: дээрниң аңгайтыр ажыттына бээрин база Бурганның төлээлериниң өрү үнүп турарын-даа, Кижи амытан Оглунче дүжүп бадып турарын-даа көрүп каар силер»- деп чугаалаан.

Chapter 2

¹²1 Үшкү хүнде, Галилеяның Кана хоорайга куда болган, Иисустуң авазы база келген. 2 Иисус биле Ооң өөреникчилерин база кудаже чалаан турган.³⁴⁵3 Арага төне бээрге, авазы Иисуска: «Оларның арагазы чок-тур»-дээн. 4 Иисус аңаа: «Ол Меңээ кандыг хамаан чүвел? Мээң үем ам-даа келбээн» - деп харыылаан.5 Авазы арага кудукчуларынга: «Ооң айыткан аайы-биле кылыңар» – дээн.⁶⁷⁸6 Иудейлерниң арыгланып чунар ёзулалын сагыырынга ажыглаар саваның ийи-үш ишти хире ишкир, алды даш доскаар аңаа турган. 7 Иисус арага кудукчуларынга мынча дээн: «Доскаарларга сугдан долдур кудуңар». Олар доскаарларның эриинге чедир, сугну кудуптарга, 8 Иисус: «Ам ускулааш, куда доюнуң башкарыкчызынга аппарып бериңер» – дээн. Олар аппарып бергеннер.⁹¹⁰9 Ол араганың кайыын келгенин башкарыкчы билбес, ону чүгле суг ускан чалчалар билир. Башкарыкчы араганы амзап көргеш, күдээни кый деп алгаш: 10 «Шупту улус баштай эки арагазын кудар, улус эзирий бээрге, оон багайын кудар болгай. А сен эки араганы мынчага дээр шыгжап турган-дыр сен» - деп чугаалаан.¹¹11 Иисус Галилеяның Кана хоорайга кайгамчык чүүлдериниң баштайгызын ынчаар кылгаш, Бодунуң алдарын көргүскен. Ынчангаш Ооң өөреникчилери Аңаа бүзүрей берген.¹²12 Ооң соонда Ол, Ооң авазы, дуңмалары болгаш өөреникчилери Капернаумга келгеш, элээн каш хонук турганнар.¹³¹⁴13 Иудейлерниң Хосталыышкын байырлалы чоокшулап орган. Иисус Иерусалимге келгеш, 14 акша солукчуларының болгаш көге-бугалар, хойлар, бода мал саткан улустуң Бурганның өргээзинде олурарын көрүп каан.¹⁵¹⁶15 Иисус хендирден кымчы өрүп алгаш, садыг-саарылга кылган хамык улусту болгаш хойларны, бода малды Бурганның өргээзинден үндүр ойладыпкан. Акша солукчуларының столдарын аңдара октап, акшазын тө чашканнап каапкан. 16 Көге-буга саткан улуска: «Ооңарны моон ырадыңар! Мээң Адамның өргээзин садыг-саарылга чери кылбаңар!» – деп, Иисус чугаалаан.¹⁷¹⁸¹⁹17 Ооң өөреникчилери Бижилгеде: «Сээң өргээңни хүннээн сеткилим, Мени чиир» - дээнин сактып келгеннер.18 Ону көрген иудейлер: «Ынчаар кылыр эргең барын кандыг демдек-биле биске шынзыдар Сен?»-деп айтыра бергеннер.19 Иисус оларга: «Бурганның бо өргээзин бузуп кааптыңар, Мен ону үш хүн дургузунда катап тургузуптар Мен» – деп харыылаан.²⁰²¹²²20 Иудейлер Оон: «Бурганның бо өргээзин дөртен алды чыл иштинде туткан-дыр, а Сен ону үш-ле хүн дургузунда катап тургузуптар Сен бе?!»-деп айтырганнар. 21 А Ол Бурганның өргээзи деп тура, Бодунуң мага-бодунуң дугайында чугаалаан. 22 Иисус өлүглер аразындан катап дирлип келгенде, өөреникчилери Ооң бо сөстерин сактып келгеш, Ооң чугаалаан чүвезинге база Бижилгеге бүзүрей бергеннер.²³²⁴²⁵23 Иерусалимге Хосталыышкын байырлалынга тургаш, Иисустуң кылып турары кайгамчык чүүлдерин көргеш, хөй улус Ооң адынга бүзүрей берген. 24 Ынчалза-даа Иисус Боду улуска бүзүревейн барган, чүге дээрге кымның кандыызын билир. 25 Кым-бир кижи дугайында, Аңаа чугаалап бээрин хереглевес, ол кандыг кижил дээрзин Боду билир.

Chapter 3

¹²1 Фарисейлер аразынга иудей даргаларның бирээзи , Никодим деп аттыг кижи турган. 2 Ол кижи дүне Иисуска келгеш: «Башкы! Сени Бургандан келген Башкы-дыр деп билир бис. Бир эвес, Бурган чок болза, Сээң кылып турарың кайгамчык чүүлдерни кым-даа кылып шыдавас»-деп, Аңаа чугаалаан.³⁴3 Иисус аңаа: «Алыс шынны сеңээ чугаалап тур мен: катап төрүттүнмээн кижи, Бурганның Чагыргазын көрүп шыдавас» – деп харыылаан.4 Никодим: «Кырый берген кижи канчап катап төрүттүнерил? Таанда-ла иезиниң иштинче киргеш, катап төрүттүнүп кээр бе?» - деп, Оон айтырган.⁵⁶5 Иисус мынча деп харыылаан: «Алыс шынны сеңээ чугаалап тур мен: Ыдыктыг Сүлдеден болгаш сугдан төрүттүнмээн кижи Бурганның Чагыргазынче кирип шыдавас! 6 Кижи мага-боттуң амыдыралын ада-иезинден алыр, а Сүлдеге башкарткан амыдыралды , Бурганның Сүлдезинден алыр.⁷⁸7 Мээң сеңээ: „Силер катап төрүттүнер ужурлуг силер“ – дээнимни элдепсинип кайгава. 8 Ыдыктыг Сүлде күзээн черинге тынып чоруур, Ооң үнүн дыннаар сен, ынчалза-даа кайыын келгенин, кайнаар барганын билбес сен. Ыдыктыг Сүлдеден төрүттүнген кижи бүрүзү-биле база шак-ла ындыг болур».⁹¹⁰¹¹9 Никодим: «Ол канчап ындыг болурул?» – деп, Оон айтырган.10 Иисус аңаа мынча дээн: «Сен - Израильдиң башкызы , ону канчап билбезиң ол? 11 Алыс шынны сеңээ чугаалап тур мен: бис билир чүвевисти чугаалап, көрген чүвевисти херечилеп турар бис, а силер бистиң херечилээнивисти хүлээвес-тир силер.¹²¹³12 Мен бо делегейге хамааржыр чүүлдүң дугайында чугаалаарымга, бүзүревейн тургаш, дээрге хамааржыр чүүлдүң дугайын чугаалаарымга, канчап бүзүрээр силер? 13 Дээрге турган, оон дүжүп келген, Кижи амытан Оглундан өске, кым-даа дээрже көдүрлүп үнмээн.¹⁴¹⁵14 Ээн кургаг ховуга Моисейниң чыланны өрү көдүргени дег, Кижи амытан Оглу база шак ынчаар өрү көдүртүр ужурлуг. 15 Чүге дээрге Аңаа бүзүрээн кижи бүрүзү өлбес, мөңге амыдыралдыг болур.¹⁶¹⁷¹⁸16 Аңаа бүзүрээн кижи бүрүзү өлбезин, харын мөңге амыдыралдыг болзун дээш, Бурган Бодунуң эр чаңгыс Оглун берипкен. Ол бо делегейниң улузунга ол хире ынак болган-дыр. 17 Бурган Бодунуң Оглун бо делегейже айбылап чорударда, бо делегейни шиидер дээш эвес, харын Ону дамчыштыр бо делегейни камгалаар дээш чоруткан. 18Аңаа бүзүрээн кижи шииттирбес, а бүзүревээн кижи – шииттирер. Чүге дээрге Бурганның дың чаңгыс Оглунуң адынга бүзүревээн-дир.¹⁹²⁰²¹19 Бо делегейге чырык чедип кээрге, кижилер ол чырыкка көөрде, караңгыга ынак болган. Чүге дээрге оларның кылган херектери каржы. 20Каржы херек кылып турар кижи бүрүзү чырыкты көөр хөңнү чок. Кылган херектери билдинмезин дээш, чырыкче келбес. 21 Алыс шынның аайы-биле кылып чоруур кижи, кылган херектери чырыкка көзүлзүн дээш, чырыкче кел чыдар, чүге дээрге оларны Бурганның аайы-биле кылган».²²²³²⁴22 Ооң соонда Иисус Бодунуң өөреникчилери-биле кады чурттап, улусту сугже суп турганы Иудеяның черинче чедип келген. 23 Иоанн база ол өйде Салимниң чоогунда суу элбек Енон деп черге улусту сугже суп турда, улус аңаа хөйү-биле кээп, сугже суктуруп ап турган. 24 Ол үеде Иоанны кара-бажыңче сукпаан турган.²⁵²⁶25 Ынчан Иоанның өөреникчилери-биле иудейлер аразынга арыглаашкын ёзулалының дугайында маргыш үнүп келген. 26 Олар Иоаннга чедип келгеш: «Башкы, Иорданның ол чарыынга кады турганыңар база Ооң дугайында херечилеп чугаалааныңар Ол Кижи база улусту сугже суп тур, а хамык улус Олче кээп туруп берди» - дээннер.²⁷²⁸27 Иоанн мынча деп харыылаан: «Бир эвес аңаа дээрден бербээн чүве болза, кижи бодунга чуну-даа ап шыдавас. 28 «Мен Христос эвес-тир мен, ынчалза-даа мени, Ону мурнай чоруткан» – дээнимни боттарыңар бадыткап болур силер.²⁹³⁰29 Күдээ дээрге душтуктуг кижи-дир, а ооң өңнүү дээрге күдээниң үнүн кичээнгейлиг дыңнап турар, эриин ашкан өөрүшкүлүг кижи ол-дур. Ол өөрүшкү ам бо менде долуп келди. 30 Ол ам өзер ужурлуг, а мээң – бичиилеп чидерим-дир».³¹³²³³31 Кым өрүтен келгенил, ол кымдан-даа улуг, а кым черге хамааржырыл – ол чернии болур, чернии дег чугаалаар. Кым дээрден кээрил, Ол, бүгү улустан өндүр улуг. 32 Ол көрген, дыңнаан чүвезин херечилеп турар, ынчалза-даа кым-даа Ооң херечилээнин хүлээвес-тир. 33А кым Ооң херечилээнин хүлээп алганыл, ол кижи, алыс шын Бурганны бадыткап турары ол.³⁴³⁵³⁶34Бурганның айбылап чоруткан Кижизи Бурганның Сөзүн чугаалаар, чүге дээрге Ыдыктыг Сүлдени Бурган хемчээл чокка берип турар. 35Адазы Оглунга ынак болгаш бүгү чүвени Ооң холунга берген. 36 Оглунга бүзүрээн кижи мөңге амыдыралды алыр, а Оглунга бүзүревес кижи амыдырал көрбес, харын Бурганның килеңи ол кижиге артып каар.

Chapter 4

¹²³1 Кажан Иисустуң Иоаннга бодаарга, хөй өөреникчилер хаара тудуп, улусту сугже суп турары фарисейлерге дыңналы берген. 2 Иисус Боду эвес, чүгле Ооң өөреникчилери улусту сугже суп турган. 3 Ынчангаш, Ол Иудеяны каггаш, катап Галилеяже чорупкан.⁴⁵4 Самарияны таварып эртери Иисуска чугула турган.5 Ол Самарияның Сихарь деп хоорайынга чедип келген. Ол хоорай Иаковтуң бодунуң оглу Иосифке берген черинден ырак эвесте турар.⁶⁷⁸6 Ында Иаковтуң кудуу бар. Орукка могап-шылай берген Иисус кудук чанынга дыштанып олуруп алган. Кажан алды шак чедип турда, 7 Самария чурттуг херээжен суг узуп алыр дээш чедип келген. Иисус аңаа мынча дээн: «Сууңдан Меңээ берем», 8 чүге дээрге ооң өөреникчилери чем садып алыр дээш, хоорайже чорупкан турган.⁹¹⁰9 Самарий херээжен Оон мынча деп айтырган: «Сен иудей кижи, канчап самарий херээжен менден ижер суг дилээриң ол? Иудейлер самарийжилер-биле чугаалашпас болгай». 10 Иисус: «Сен Бурганның бээр белээн болгаш Кым сеңээ: „Сууңдан Меңээ берем“ – деп турарын билген болзуңза, бодуң-на Оон дилей бээр ийик сен, а Ол Сеңээ дириг сугну бээр» – деп харыылаан.¹¹¹²11 Херээжен Аңаа мынча дээн: «Дээрги! Сенде дириг суг кайыын келди? Сээң суг узар чүң-даа чок-тур, а кудук ханы. 12 Бо кудуктуң суун, биске ону артырып берген өгбевис боду, ажы-төлү болгаш мал-маганы ижип чораан. Таанда, Сен канчап Иаковтан арта берген болдуң?»¹³¹⁴13 Иисус мынча деп харыылаан: «Бо сугну ижер кижи дагын суксай бээр. 14 А Мээң аңаа бээрим сугну ижер кижи кажан-даа суксавас. Мээң аңаа бээр суум ооң чүрээнге мөңге амыдыралче агып баткан суг бажы болу бээр».¹⁵¹⁶15 Херээжен Аңаа: «Дээрги, моон соңгаар кажан-даа суксавас база бээр суглап келбес кылдыр, меңээ ол сууңардан берип көрем» - дээн.16 Иисус аңаа: «Ашааңны барып кый деп алгаш, бээр чедип кел» – дээн.¹⁷¹⁸17 Херээжен Аңаа: «Ашак чок мен» – деп харыылаан.Иисус аңаа мынча дээн: «Ашаам чок деп, сен шынын чугааладың. 18 Беш катап ашакка барган-дыр сен. А ам олуртуп алган кижиң сээң ашааң эвес-тир. Сээң ол чугааң ылап шын болду».¹⁹²⁰19 Херээжен Аңаа мынча дээн: «Дээрги! Сени Медээчи дээрзин көрүп тур мен. 20 Бистиң ада-өгбевис бо дагга мөгейип чораан, а силер мөгеер чер чүгле Иерусалимде дээр-дир силер».²¹²²21 Иисус аңаа мынча дээн: «Меңээ бүзүре, бо дагга-даа, Иерусалимге-даа мөгейбейн, Бурган Адага мөгеер үе кел чыдар-дыр. 22 Силер, самарийжилер, чүү чүвеге мөгейип чорууруңарны билбес-тир силер, а бис иудейлер чүү чүвеге мөгейип чоруурувусту билир бис, Бурганның камгалалы - иудейлерден кээр.²³²⁴23 Ынчалза-даа ёзулуг мөгейикчилерниң Бурган Адага алыс шындан болгаш Сүлдеден мөгеер үези кел чыдар, харын-даа келгени бо-дур. Чүге дээрге ындыг мөгейикчилерни Ада Бодунга дилеп чоруур. 24 Бурган дээрге Ыдыктыг Сүлде-дир, Аңаа мөгеер улус, алыс шындан болгаш Ыдыктыг Сүлдеден мөгеер ужурлуг».²⁵²⁶25 Херээжен Аңаа: «Христос деп аттыг Камгалакчы (Мессия) бо делегейге кээр ужурлуг деп билир мен. Ол чедип келгеш, биске шупту чүвени тайылбырлап бээр» - деп Аңаа чугаалаан.26 Иисус: «Ол – Мен-дир мен, сээң-биле чугаалажып турар аан» – деп, харыылаан.²⁷27 Ол үеде Иисустуң өөреникчилери чедип келгеш, Ооң херээжен кижи-биле чугаалажып турарын көргеш, кайгай бергеннер. Ынчалза-даа кым-даа: «Сеңээ чүү херегил?» азы «Ол херээжен-биле чүнү чугаалажып турдуң?» - деп айтырбаан.²⁸²⁹³⁰28 Ынчан самарий херээжен суглаар савазын каапкаш, хоорайже чорупкан. Ол улуска мынча дээн: 29 «Кылган бүгү чүүлүмнү меңээ чугаалап берген, Кижини барып көрүңерем: Ол Христос эвес ирги бе?» 30 Улус хоорайдан үнгеш, Иисусче чорупкан.³¹³²³³31 Ол өйде Иисусту: «Башкы, чемнениңер!» - деп өөреникчилери дилээн.32 А Ол: «Мээң аъш-чемим бар, силер ооң дугайын билбес силер» – деп харыылаан.33 Ынчаарга өөреникчилери: «Кым-бир кижи Аңаа чем эккеп берген ирги бе?» – деп бот-боттарындан айтырышкан.³⁴³⁵³⁶34 Иисус оларга мынча дээн: «Мээң аъш-чемим дээрге Мени айбылап чоруткан Адамның күзел-соруун күүседири болгаш Ооң ажыл-херээн төндүр кылыры. 35„Ам дөрт ай эртерге, дүжүт ажаар“ – деп чугаалажыр эвес ийик силер бе? А Мен силерге чугаалап тур мен: карактарыңар хере көргеш, тараа шөлдеринче көрүңерем, олар кайы хире алдын-сарыг апарып, тараазы бышкан-дыр. 36 Тараа ажаакчызы бодунуң шаңналын алырда, мөңге амыдыралга херек дүжүттү база ап турар, ынчангаш тараа чажыкчызы-даа, дүжүт ажаакчызы-даа деңге өөрүүр.³⁷³⁸37 Чүге дээрге бо таварылгада: „Бирээзи тарыыр, өскези ажаар“ дээни шын. 38 Мен силерни боттарыңарның тарываан шөлүңерниң дүжүдүн ажаап алзын дээш чоруттум. Аңаа өске улус ажылдап каан, а силер оларның ажылының дүжүдүн үлежип турарыңар ол-дур».³⁹⁴⁰39 «Кылган бүгү чүүлүмнү Ол меңээ чугаалап берди» – деп херечилээн самарийжи херээженниң чугаазы-биле ол хоорайдан элээн хөй самарийжилер Иисуска бүзүрей берген. 40 Ынчангаш самарийжилер Иисуска келгеш, Ооң аңаа турарын дилээннер. Иисус аңаа ийи хүн турган.⁴¹⁴²41 Иисустуң чугаазын дыңнааш, оон-даа хөй улус Аңаа бүзүрей берген.42 А демги херээженге олар мынча дээн: «Бистиң бүзүрей бергенивис ам чүгле сээң херечилээниңден эвес, Иисусту боттарывыс дыңнааш, Ол езулуг бо делегейниң Камгалакчызы – Христос-тур деп билдивис».⁴³⁴⁴⁴⁵43 Ийи хүн эрткенде, Ол оон чоруткаш, Галилеяга келген. 44 Бодунуң төрээн чуртунга Бурганның медээчизин хүндүлевес дээрзин Ол Боду чугаалап турган. 45 Иисус Галилеяга чедип кээрге, ол черниң улузу Ону хүлээп алган, чүге дээрге олар Иерусалимге болган байырлалга Ооң кылганы кайгамчык чүүлдерин шуптузун көрген болган.⁴⁶⁴⁷46 Сугну арагаже хуулдурупканы Галилеяның Кана хоорайга Иисус катап база чедип келген. Ол үеде Капернаум хоорайга хаанның бир дүжүмединиң оглу аарый берген турган. 47 Иисустуң Иудеядан Галилеяже чедип келгенин ол дыңнааш, өлүп чыдар оглун эккиртип бээрин Оон дилээн.⁴⁸⁴⁹⁵⁰48 Иисус аңаа мынча дээн: «Кайгамчык демдектерни көрбээн шааңарда, силерниң чаңгызыңар-даа бүзүревес ийик бе!»49 Хаанның дүжүмеди: «Дээрги! Оглум өлбейн чыдырда, барып көрээли!» – дээн.50 Иисус: «Чана бер, сээң оглуң кадык-тыр» – деп харыылаан.⁵¹⁵²51 Орук ара ону чалчалары уткуп алгаш: «Оглуң кадык апарды!» – дээннер.52 «Каш шак үезинде оглум чүгээртеп эгеледи?» – деп, ол чалчаларындан айтырган. Олар аңаа: «Дүүн, чеди шак үезинде, ооң эъдиниң изии сериидей берди» – деп харыылаан.⁵³⁵⁴53 Иисустуң аңаа: «Сээң оглуң кадык-тыр» – дээн шагында оглунуң экирий бергенин адазы билип каан. Ынчан ол боду, өг-бүлези шупту бүзүрей бергеннер. 54 Иудеядан Галилеяже чанып келгеш, Иисустуң кылганы ийиги кайгамчык чүүл ол болган.

Chapter 5

¹²³⁴1 Ооң соонда Иисус Иерусалимге келген. Аңаа иудей байырлал болган. 2 Иерусалимде Хой хаалгазының чанында, серилеп каан, беш кирер черлиг, еврей дылда Вифезда дээр эштир чер турган. 3 Ында согур, аскактаан, чартыктаан хөй аарыг улус чыткылаан. Олар сугнуң хөлзеп дойлу бээрин манап чыдар, 4 чүге дээрге ангел чедип келгеш, сугну хөлзедип, доюлдуруптар. Ооң соонда баштай кирген кижи кандыг-даа аарыг болза, ол аарыындан эттинип сегий бээр.⁵⁶5 Оларның аразынга үжен сес чыл аараан бир кижи чыткан. 6 Кажан Иисус ол кижини көрүп кааш, ооң ынча үр үеде аарып келгенин билир болгаш: «Кадык болурун күзеп тур сен бе?» – деп оон айтырган.⁷⁸7 Аарыг кижи: «Дээргим, суг чалгып дойлу бээрге, мени сугже суптар кижим чок кижи-дир мен. Сугга чедип чадап турумда, өске бир кижи мени мурнай кире берген боор-дур» - деп, Аңаа харыылаан.8 Иисус аңаа: «Тургаш, дөжээңни алгаш, кылаштап чорувут!» – дээн.⁹9 Аарыг кижи ол дораан кадык апаргаш, дөжээн алгаш, кылаштап чорупкан. Ол хүн амыр-дыш хүнү - суббота турган,¹⁰¹¹10 ынчангаш иудейлер кадык апарган кижиге: «Бөгүн – суббота, амыр-дыш хүнү-дүр. Сен дөжээң көдүрбес ужурлуг сен!» - дээннер.11 Ол кижи: «Мени экиртип каан Кижи меңээ: „Дөжээңни алгаш, кылаштап чорувут“ – дээн болгай» – деп оларга харыылаан.¹²¹³12 Ол кижиден: «Сеңээ: „Дөжээң алгаш, кылаштап чорувут“ – дээн кижи чогум Кым чүвел?» – деп айтырганнар. 13 Кадык апарган кижи Ол чогум Кымыл дээрзин билбес болган, чүге дээрге Иисус ол дораан аңаа турган чон аразынче ажытталы берген.¹⁴¹⁵14 Ооң соонда Иисус Бурганның өргээзинге демги кижиге ужуражы бергеш : «Сен ам кадык апардың. Сээң-биле оон-даа дора чүве болу бербезин дээш, моон соңгаар бачыт кылба» - деп чагып каан. 15 Оон ол кижи иудей чагырыкчыларга баргаш, ону экиртип каан кижи Иисус-тур деп чугаалаан.¹⁶¹⁷¹⁸16 Ынчангаш иудейлер субботада - амыр-дыш хүнүнде ындыг чүүлдер кылганы дээш, Иисусту истеп сүрүп эгелээннер.17 Ынчаарга Иисус оларга: «Ону Мээң Адам кылып турар , Мен база кылдым» – дээн. 18 Иудейлерниң Ону өлүрер күзели улам куштели берген. Чүге дээрге Ол чүгле амыр-дыш хүнүн хажыткан эвес, Бодун Бурганга деңнеп, Бурганны «Мээң Адам» деп адаан.¹⁹²⁰19 Ынчаарга Иисус оларга мынча дээн: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Бир эвес, Адазының кылып турарын көрбес болза, Оглу Боду Бодунуң адындан чүнү-даа кылып шыдавас. Адазы чүнү кылырыл, Оглу база ону кылып турар. 20 Адазы Оглунга ынак болгаш, Бодунуң кылып турар бүгү чүвезин Аңаа көргүзер болгай. Оон артык, улуг херектерни Оглунга көргүзерге, улам-на кайгап магадаар силер.²¹²²²³21 Адазының өлүглерни диргизип, амы-тынны берип турары дег, Оглу база күзээн улузунга амы-тынны бээр болгай. 22 Адазы кымны-даа шиитпес, ынчалза-даа бүгү шииткелди Оглунга берген болгай. 23 Бүгү улустуң Адазын хүндүлээри дег, Оглун база хүндүлээр. Оглун хүндүлевес кижи Ону айбылап чоруткан Адазын база хүндүлевейн турар-дыр.²⁴24 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Мээң сөзүмнү дыңнап турар болгаш Мени айбылап чоруткан Адамга бүзүрээр кижи бүрүзү мөңге амыдыралды алыр база шииткелге онаашпас, өлүмден амыдыралче шилчий берген болур.²⁵25 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: өлүглерниң Бурганның Оглунуң үнүн дыңнап каар үе-шагы кел чыдар, харын-даа ол хүннүң келгени бо-дур, кымнар Бурганның Оглунуң үнүн дыңнап каарыл - дирлип кээр.²⁶²⁷26 Адазы Боду канчап амыдыралдың үнер дөзү болган-дыр, Оглу Боду амыдыралдың үнер дөзү болур арганы Оглунга берип каан. 27 Оон ыңай шиидер эргени база Оглунга берген, чүге дээрге Ол – Кижи амытан Оглу.²⁸²⁹28 Ону элдепсинмеңер, чүге дээрге кажан хөөрлерде чыдар бүгү улус Бурганның Оглунуң үнүн дыңнап кааш, тура халчып кээр үениң келгени бо-дур. 29 Ынчан буян кылып чораан улус катап дирлип келгеш, амыдыраар, а бачыт кылып чораан улус катап дирлип келгеш, шииттирер.³⁰³¹³²30 Мен чүнү-даа Бодум кылып шыдавас Мен. Канчаар дыңнап турар Мен, ынчаар шиидер Мен. Мээң шииткелим чөптүг болур, чүге дээрге Мен Бодумнуң күзел-соруум-биле эвес, а Мени айбылап чоруткан Адамның күзел-соруун күүседир Мен.Иисустуң дугайында херечилел31 Бир эвес Мен Бодумнуң дугайымда Бодум херечилээр болзумза, Мээң херечилээним шынныг эвес. 32 Мээң дугайымда, Мени херечилеп турар өске кижи бар. Ооң Мени херечилеп турары алыс шынныг дээрзин билир Мен.³³³⁴³⁵33 Силер Иоаннче улус чорударыңарга, ол алыс шынның дугайында херечилээн болгай. 34 Ынчаарга кижилерниң херечилели Меңээ херекчок-даа болза, силерни камгалалды алзыннар дээш чугааладым. 35 Ол чырып кыпкан чырыткы-дыр, а силер ооң чырыынга, үр эвес үеде, өөрүп амыраарын күзээр силер.³⁶³⁷³⁸36 Ынчалза-даа Менде Иоанның херечилээнинден-даа артык күштүг херечилел бар. Ол дээрге Адамның Меңээ кылдырган херектери, Мени херечилеп турар. Мээн кылып турарым, ол херектер Адамнын Мени айбылап чорутканын база херечилеп турар. 37 Мени айбылап чоруткан Адам Боду Мээң дугайымда херечилээн. А силер Ооң үнүн кажан-даа дыңнаваан силер, Ооң арнын кажан-даа көрбээн силер. 38 Силерге туруп болур, Ооң Сөзү чүрээңерде чок, чүге дээрге Кымны Ол айбылап чорутканыл, Аңаа бүзүревес-тир силер.³⁹⁴⁰39 Бижилгени өөрениңер, мөңге амыдыралды бижилге дамчыштыр алыр деп бодап турар болгай силер, А ол бижилге база Мээң дугайымда херечилеп турар болгай. 40 Ынчалза-даа амыдыралды алыр дээш, Меңээ чедип кээрин күзевес-тир силер.⁴¹⁴²41 Кижилерден алдар-хүндү манавас Мен, 42 силерни билир мен: силерде Бурганга ынакшыл чок.⁴³⁴⁴43 Мен силерге Мээң Адамның ады-биле чедип келдим, а силер Мени хүлээвес-тир силер. А бир эвес, өске-бир кижи бодунуң ады-биле чедип келзе, силер ону хүлээп аар силер! 44 Кажан дың чаңгыс Бурганның алдарын дилевейн, а бот-боттарыңардан алдар дилеп тургаш, канчап черле бүзүрей бээр силер?⁴⁵⁴⁶⁴⁷45 Чок, Мени Адамның мурнунга силерни буруудадыр дээш келген деп бодаваңар. Силерни боттарыңарның аажок идегеп турарыңар Моисей буруудады бээр. 46 Моисейге ылап-ла бүзүреп чораан болзуңарза, Меңээ база бүзүрей бээр ийик силер, чүге дээрге ол Мээң дугайымда бижээн болгай. 47 Силер ооң бижээн чүвезинге бүзүревейн тургаш, Мээң силерге чугаалаан чүвемге канчап бүзүрээр силер?»

Chapter 6

¹²³1 Ооң соонда Иисус Галилея далайның өске талазында, Тивериаданың чоок-кавызынче чорупкан. 2 Дыка хой улус, Ооң соондан чоруп орган, чүге дээрге Ол аарыг кижилерни экиртип, кайгамчык чүүлдерни кылып турда, көргеннер. 3 Иисус даг кырынче үнгеш, аңаа Бодунуң өөреникчилери-биле кады олуруп алган.⁴⁵⁶4 Иудей Хосталыышкын байырлалы чоокшулап орган. 5 Иисус эргий көргеш, Бодунче хөй чоннуң кел чыдарын көрүп каан. Ынчан Ол Филипптен: «Оларны чемгерипки дег хлебти кайыын садып алыр бис?»-деп айтырган. 6 Чүнү кылыр деп турарын Иисус билир, ындыг-даа болза ону шенээр дээш айтырган.⁷⁸⁹7 Филипп Аңаа: «Оларның кижи бүрүзүнге бичиини-даа бээр дизе, ийи чүс мөңгүн чоос-биле хлеб сатса, четпейн баар-дыр» – деп харыылаан.8 Иисустуң өөреникчилериниң бирээзи – Симон Пётрнуң дуңмазы Андрей Аңаа: 9 «Мында бир оолда беш арбай далганының хлеви болгаш ийи балыкчыгаш бар-дыр. Ынчалза-даа мынча хөй чонга ол чүү боорул?» -деп чугаалаан.¹⁰¹¹¹²10 Иисус: «Улусту черге олуртуптуңар» – дээн. Ол кезек чер терең оът-сигенниг болган. А олургулапкан улус беш муң хире эр кижи турган. 11 Иисус хлебти алгаш, аъш-чем дээш, Бурганга өөрүп четтиргеш: «Олурган улуска үлеңер» – дээш, өөреникчилеринге тутсугулапкан. А өөреникчилер олурган улустуң шуптузунга үлеп турган. Балыкты база ынчаар үлээн. Кым чежени күзээнил, ол хирени берип турган. 12 Улус тода бээрге, Иисус Бодунуң өөреникчилеринге: «Чүү-даа черге артпазы-биле, арткан бузундуларны чыып алыңар» – дээн.¹³¹⁴¹⁵13 Өөреникчилер улус чемненген соонда беш арбай хлевиниң арткан бузундуларын чыггаш, он ийи аргаан хааржакты долдуруп алганнар.14 Ынчан улус Иисустуң кылганы кайгамчык чүүлүн көргеш: «Бо делегейге кээр ужурлуг Ол Медээчи ылап-ла Бо -дур!» – дижип турганнар. 15 Кажан улустуң Ону туткаш, хаан кылып аар дээш, келир деп турарын Иисус билип кааш, катап база дагже үне берген .¹⁶¹⁷¹⁸16 Кежээ дүжүп келгенде, Иисустуң өөреникчилери далай кыдыынче бадып келгеш, 17 хемеге олургулаппкаш, өске талазында Капернаумче эжиндирип чорупканнар. Караңгылай берген, а Иисус оларга келбээн. 18 Күштүг хат хадып келген, далайның чалгыглары улгады берген.¹⁹²⁰²¹19 Олар чээрби беш азы үжен стадий (5 км) хире ырадыр эжиндире бергеш, хемеже чоокшулап, далай кырында кылаштап кел чыдар Иисусту көрүп кааннар. Олар корга берген. 20 Ол оларга: «Мен-дир Мен. Кортпаңар!» – дээн. 21 Олар Ону хемеге олуртуп алырын күзээн - хемези ол дораан, оларның эжиндирип бар чытканы эрикке чеде берген.²²²³22 Даартазында далайның ындыы чарыынга артып калган чон, Иисустуң өөреникчилериниң олурупканы хемезинден аңгыда кандыг-даа хемениң аңаа турбаанын болгаш Иисустуң Бодунуң өөреникчилери-биле кады хемеже олурбаанын база Ооң өөреникчилериниң боттарының эжиндирип чорупканын көрген. 23 Ол аразында Тивериададан өске хемелер эжиндирип келген. Ол хемелер Дээргиниң хлебти алгап-йөрээгени, улустуң хлеб чип олурганы черниң чоогунда болган.²⁴²⁵24 Кажан Иисустуң-даа, Ооң өөреникчилериниң-даа ында чогун чон көрүп кааш, хемелеринге олургулапкаш, Иисусту дилеп, Капернаумче эжиндирип келген.25 Иисусту далайның өске талазындан тып алгаш, Оон: «Башкы! Кажан Сен бээр чедип келдиң?» – деп айтырганнар.²⁶²⁷26Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: силер кайгамчык чүүлдү көргеш эвес, а тоттур хлеб чиген болгаш, Мени дилеп турарыңар ол-дур! 27 Эстип-хайлы бээр аъш-чем дээш эвес, Кижи амытан Оглунуң бээри, мөңге амыдыраар, аъш-чем дээш кызып чүткүңер. Бурган Ада Ында Бодунуң таңмазын салган болгай».²⁸²⁹28 Ынчан олар: «Бурганның ажыл-херээн кылыр дээш, чүнү канчаар бис?» – деп, Оон айтырганнар.29 Иисус: «Бурганның ажыл-херээ бо-дур: Ол Кымны айбылап чорутканыл, Аңаа бүзүреңер» – деп харыылаан.³⁰³¹30 Ынча дээрге, олар Оон мынча деп айтырганнар: «Сеңээ бүзүрей бээр кылдыр, кандыг демдекти биске көргүзер Сен? Чүнү кылып шыдаар Сен? 31Бижилгеде: „Оларга дээрден баткан хлебти берген“ – деп бижээни ышкаш, бистиң ада-өгбевис ээн кургаг ховуга манна деп чемни чип турган болгай».³²³³³⁴32 Иисус мынча деп харыылаан: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: силерге дээрден хлебти Моисей эвес, а дээрден алыс шын хлебти Мээң Адам берип турар. 33 Кым дээрден келгеш, бо делегейге амыдыралды хайырлаарыл, Бурганның хлеви Ол болур болгай».34 Ынчан Аңаа мынча дээннер: «Дээрги! Ындыг хлебти биске үргүлчү берип туруңарам».³⁵³⁶³⁷35 Иисус оларга мынча дээн: «Мен - амыдыралды бээр хлеб-тир Мен. Меңээ келген кижи кажан-даа аштавас. Меңээ бүзүрээн кижи кажан-даа суксавас. 36 Мен силерге чугаалап турдум, силер Мени көрген силер, ынчалза-даа бүзүревес-тир силер. 37Адамның Меңээ берген бүгү чүвези, Меңээ келир. Меңээ келген кижини, ойлатпас Мен,³⁸³⁹⁴⁰38 чүге дээрге Мен, дээрден дүжүп кээрде, Бодумнуң күзел-соруумну күүседир дээш эвес, а Мени айбылап чоруткан Адамның күзел-соруун күүседир дээш келдим. 39 Мени айбылап чоруткан Адамның күзел-соруу болза, Ооң Меңээ берген улузундан кымны-даа өлүмге бербейн, чуну-даа чидирбейн, сөөлгү хүнде оларны катап диргизери. 40 Мээң Адамның күзел-соруу – Оглун көргеш, Аңаа бүзүрээн кижи бүрүзүнге мөңге амыдыралды бээри. Мен ол кижини сөөлгү хүнде катап диргизер Мен».⁴¹⁴²41 Иисустуң: «Мен дээрге дээрден дүжүп келген хлеб-тир Мен» – деп чугаалааны дээш, иудейлер Аңаа хорадай берген. 42 Олар мынча дээн: «Ол дээрге ачазын-даа, авазын-даа билиривис, Иосифтиң оглу, Иисус эвес чүве бе? Канчап черле Ол: „Мен дээрден дүжүп келдим“ – дээрил?»⁴³⁴⁴⁴⁵43 Иисус оларга мынча деп харыылаан: «боттарыңар араңарда хорадап, ажынарын соксадыңар. 44 Мени айбылап чоруткан Адам кандыг-бир кижини хаара тутпас чүве болза, кым-даа Менче кээп шыдавас. Мен ол кижини сөөлгү хүнде катап диргизер Мен. 45 Медээчилерниң номнарында мынчаар бижээн: „Оларның шуптузун Бурган өөредип каар“. Адамны дыңнааш, Оон өөренип алган кижи бүрүзү Меңээ чедип кээр.⁴⁶⁴⁷46 Ынчалза-даа кым-бир кижи Аданы көрген дээни ол эвес-тир. Чүгле Ол, Бургандан келген Кижи - Ол Кижи Аданы көрген. 47Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Меңээ бүзүрей берген кижи, мөңге амыдыралдыг болур.⁴⁸⁴⁹48 Мен - амыдыралды бээр, хлеб-тир Мен. 49 Силерниң ада-өгбеңер ээн кургаг ховуга манна чип турдулар, ынчалза-даа өлгүлей берген.⁵⁰⁵¹50 А дээрден дүжүп кээр хлеб ындыг эвес: ону чиген кижи кажан-даа өлбес. 51 Мен - дээрден дүжүп келген, дириг хлеб-тир Мен. Ол хлебти чиген кижи кезээ-мөңгеде чурттаар. Мээң бээрим хлеб дээрге, бо делегейниң улузу амыдыразын дээш, берип турарым, Мээң мага-бодум ол-дур».⁵²⁵³52 Ынчан иудейлер аразында маргыжа берген: «Ол Кижи канчап бисти чизин дээш, Бодунуң Мага-Бодун берип шыдаар чүвел?» 53 Иисус оларга мынча деп чугаалаан: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бир эвес Кижи амытан Оглунуң Мага-Бодун чивес болзуңарза, Ооң Ханын ишпес болзуңарза, ынчан силерниң бодуңарга амыдырал турбас.⁵⁴⁵⁵⁵⁶54 Мээң Мага-Бодумну чиир база Мээң Ханымны ижер кижи мөңге амыдыралдыг болур. Мен ол кижини сөөлгү хүнде катап диргизиптер Мен, 55 чүге дээрге Мээң Мага-Бодум – ёзулуг чем, а Мээң Ханым – ёзулуг суксун. 56 Мээң Мага-Бодумну чиир болгаш Мээң Ханымны ижер кижи Менде бар болур, а Мен ооң чүрээнде бар Мен.⁵⁷⁵⁸⁵⁹57 Мөңге дириг Адамның Мени айбылап чорутканы ышкаш, Мен Адамда чурттап турар Мен, Мени чиир кижи база шак ынчаар Менде бар болур. 58 Дээрден дүжүп келген хлеб ындыг-дыр. Ол силерниң өлгүлей берген ада-өгбеңерниң чип турган манназы дег эвес: бо хлебти чиир кижи мөңге амыдыралдыг болур».59 Иисус ону Капернаумнуң синагогазынга өөредип тургаш чугаалаан.⁶⁰⁶¹60 Иисустуң элээн хөй өөреникчилери ону дыңнааш: «Кандыг кончуг бодал чок сөстерил! Кым ону дыңнап шыдаарыл?» - дижип, хыйланы бергеннер.61 Иисус Бодунуң өөреникчилериниң хорадап турарын билир болгаш: «Силерге ол хораданчыг-дыр бе? – деп айтырган.⁶²⁶³62 А Кижи амытан Оглунуң ооң мурнунда турган черинче көдүрлүп үнүп бар чыдарын көрүп кагзыңарза, чүү болурул че? 63 Амыдыралды Сүлде бээр, а кижиниң күжү бичии-даа ажыглаттынмайн турар. Мээң силерге чугаалаан Сөзүм – амыдыралды бээр Сүлде ол-дур.⁶⁴⁶⁵64 Ындыг-даа болза, араңарда бүзүревес улус база бар-дыр». Иисус эгезинден тура-ла, кымның Аңаа бүзүревезин база кымның Ону садыптарын билир турган болгай. 65 Ол улаштыр мынча дээн: «Ынчангаш, Мээң Адам кым-бир кижиге ындыг арга бербес болза, кымның-даа Менче кээп шыдавазын силерге чугааладым».⁶⁶⁶⁷⁶⁸⁶⁹66 Оон эгелээш, Иисустуң өөреникчилериниң хөй кезии Ону каапкаш, Ооң-биле кады чорбастай берген. 67А Иисус он ийи өөреникчизинден: «Силер база чоруурун күзевейн тур силер бе?» – деп айтырган.68 Симон Пётр Аңаа: «Дээрги! Кымга баар улус бис? Мөңге амыдыралды бээр сөстер Сенде-дир. 69 Бис Сеңээ бүзүрей бердивис, Сени дириг Бурганның Оглу – Христос-тур деп билип алдывыс» - деп харыылаан.⁷⁰⁷¹70 Иисус: «Мен силерни он ийи кижини шилип албажык мен бе? А силерниң бирээңер - эрлик-тир!» - дээн. 71 Ол дээрге он ийи өөреникчиниң бирээзи, Иисусту садыптарын бодап турган, Симоннуң оглу Иуда Искариоттуң дугайын чугаалаан.

Chapter 7

¹²1 Ооң соонда Иисус Галилеяны эргип чорупкан. Иудейлер Ону өлүрер деп турар боорга, Ол Иудеяже баарын күзевээн. 2 Иудейлерниң Чадырлар байырлалы чоокшулап орган.³⁴3 Иисустуң дуңмалары Аңаа мынча дээннер: «Бо черден чоруткаш, Иудеяже барып көрем, Сээң кылып турар ажыл-херектериңни ында өөреникчилериң база көрзүн. 4 Бир эвес кым-даа бодунуң билдингир боорун күзээр болза, ажыл-херээн бүдүү кылбас болгай. Сен ындыг ажыл-херектерни кылып турар болганыңда, Бодуңну бүгү делегейге көргүс!»⁵⁶⁷5 Ооң дуңмалары база Аңаа бүзүревейн турган.6 Иисус дуңмаларынга мынча дээн: «Мээң үем ам-даа келбээн-дир. А силерге кажан-даа үе турар. 7 Бо делегейниң улузу силерни көөр хөңнү чок болу бербес, а Мени көөр хөңнү чок-тур, чүге дээрге Мен ооң ажыл-херектериниң каржы-багайын херечилеп турар мен.⁸⁹8 А силер байырлалче барыңар. Мен амдыызында ол байырлалче барбас Мен, чүге дээрге Мээң үем ам-даа келбээн».9 Кажан Иисус оларга ону чугаалааш, Ол Галилеяга артып калган.¹⁰¹¹10 Ынчалза-даа, дуңмалары байырлалче чеде бергенде, ынчан Иисус аңаа ажыы-биле эвес, бүдүү чедип келген. 11 Иудейлер байырлал үезинде Ону дилеп, «Иисус кайдал?» – деп, айтырып чоруп турганнар.¹²¹³12 Чон аразынга Ооң дугайында маргыштыг хөй чугаа үнген: Чамдыызы Ону: «Буянныг кижи-дир»-дижип, өскелери: «Чок, Ол чонну будап турар-дыр»-деп удурланыр болган. 13 Ындыг-даа болза, иудей эрге-чагыргадан корткаш, кым-даа Ооң дугайында ажыы-биле чугаалавас болган.¹⁴¹⁵¹⁶14 А байырлал орту кирип чорда, Иисус Бурганның өргээзинге кирип келгеш, өөредип эгелээн. 15 Иудейлер элдепсинип: «Каяа-даа өөренмээн хирезинде, Ол Бижилгени кайыын билип алган чоор?» – деп айтыржып турганнар.16 Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Мээң өөредиим – Мээңии эвес, а Мени айбылап чоруткан Адамныы чүве.¹⁷¹⁸17 Кым Ооң күзел-соруун күүседирин күзеп чоруурул, ол кижи билип каар: Бо өөредиг Бургандан келген бе азы Мен Бодум Бодумнуун чугаалап турар-дыр Мен бе?18 Бодунуң адындан чугаалап чоруур кижи бодунга алдар чедип алыксаар. А Ону айбылап чоруткан Адазынга алдар күзеп чоруур Кижи – Ол алыс шын, Ында меге чуве чок.¹⁹²⁰19 Моисей силерге ыдыктыг хоойлуну бербээн чүве бе? Ынчалза-даа силерниң чаңгызыңар-даа ыдыктыг хоойлуну сагывайн чоруур-дур. Ынчаарга чүү дээш, мени өлүрер деп бардыңар?»20 Чыылган чон: «Сенче бук кирген эвес бе? Кым Сени өлүрер дээн чүвел?» – деп харыылаан.²¹²²21 Иисус улаштыр мынча дээн: «Мен чаңгыс-ла кайгамчык чүүл кылдым, а силер шупту кайгап калдыңар. 22 Моисей силерге кыртыжап демдектээрин айтып берген, херек кырында ол Моисейнии эвес, а бурунгу өгбелерни дамчып келген, а силер кижилерни амыр-дыш хүнүнде-даа кыртыжап демдектээр-дир силер.²³²⁴23 Моисейниң хоойлузун хажытпас дээш, кижини амыр-дыш хүнүнде кыртыжап демдектеп болур турда, Мен кижини амыр-дыш хүнүнде бүрүнү-биле кадык кылып каарымга, чүге Меңээ хорадап турарыңар ол? 24 Ужур эдерип шиитпеңер, а чөптүг шииткел-биле шиидиңер».²⁵²⁶²⁷25 Ол үеде Иерусалимниң чамдык чурттакчылары мынча деп турганнар: «Бо Кижи - өлүрер дээш, дилеп турар Кижизи Ол эвес чүве бе? 26 Бо-дур, Ол Боду ажыы-биле чугаалап тур. Аңаа чүнү-даа чугаалавайн турлар: Ол шынап-ла Христос-тур деп, таанда-ла даргалар билип каан эвес бе? 27 Ол кайыын келген, Ону билир-дир бис. Кажан Христос кээрге, Ооң кайыын келгенин кым-даа билбес ужурлуг».²⁸²⁹28 Иисус ынчан Бурганның өргээзинге өөредип тура, ыыткыр мынча дээн: «Мени база Мээң кайыын келгенимни билир-дир силер бе? Мен Бодумнуң адымдан келбээн Мен, ынчалза-даа силерниң билбезиңер Мени айбылап чорудупкан – Алыс Шын бар. 29А Мен Ону билир Мен, чүге дээрге Мен Оон келген Мен, Ол Мени айбылап чорудупкан».³⁰³¹³²30 Ынчан Иисусту тудуп хоругдаарын күзээн-даа болза, кым-даа Ону тутпаан, чүге дээрге Ооң үези ам-даа келбээн болган. 31 Чон аразындан дыка хөй кижи Аңаа бүзүрей берген. Олар: «Кажан Христос келгеш, таанда-ла, Бо Кижиниң кылганындан хөй демдектер көргүзер деп бе?» – дижип турганнар.32 Чон аразында Ооң дугайында ындыг чугаалар чоруп турарын фарисейлер дыңнап кааш, Бурганның дээди бараалгакчылары-биле катчып алгаш, Ону тудуп хоругдаары-биле улус чорудупканнар.³³³⁴33 Иисус оларга: «Мен ам силер-биле ындыг-ла үр эвес кады турар мен, оон Мени айбылап чоруткан Адамче чоруптар Мен. 34 Мени дилей бээр силер, ынчалза-даа тыппас силер. Мен каяа турар-дыр мен, силер ынаар чедип кээп шыдавас силер» - дээн.³⁵³⁶35 Ынчан иудейлер бот-боттарындан айтыржып: «Биске тывылбайн баар хире, Ооң кайнаар баар деп турары ол? Тоо быдаргай чурттап чоруур, өске чоннарны өөредир дивээн бе? 36 Ооң: „Мени дилей бээр силер, ынчалза-даа тыппас силер“ база „Мен каяа турар-дыр Мен, силер ынаар чедип кээп шыдавас силер“ – деп чугаазының ужур-утказы чүл?» – дижип турганнар.³⁷³⁸37 Байырлалдың сөөлгү, өндүр улуг хүнүнде Иисус туруп келгеш, ыыткыр үн-биле мынча дээн: «Кым суксай-дыр, Меңээ келгеш, ижип алзын! 38 Бижилгеде чугаалааны ышкаш, кым Меңээ бүзүрээрил, ол кижиден дириг суглуг хем агып үнер».³⁹39Аңаа бүзүрей берген улустуң алыры Ыдыктыг Сүлдениң дугайында Ол ынчаар чугаалаан: оларда Ыдыктыг Сүлде ам-даа чок турган болгай, чүге дээрге Иисус ам-даа алдаржываан.⁴⁰⁴¹⁴²40 Иисустуң ол сөстерин дыңнааш, чон аразындан дыка хөй улус: «Ол ёзулуг Медээчи дээрзи ылап-тыр!» – дишкен.41 Өскелери: «Ол Христос-тур!» - дээн. А бир чамдыызы: «Христос канчап Галилеядан чедип кээр чүвел? 42 Христос Давидтиң үре-салгалы болур, Давидтиң хоорайы Вифлеемге төрүттүнер деп Бижилгеде чугаалаан эвес чүве бе?»- дижип турган.⁴³⁴⁴43 Чон аразынга Иисус дугайында бодалдарының аайы-биле аңгылажыг үнген. 44 Чамдык улус Ону тудуп хоругдаар дей берген, ынчалза-даа кым-даа Аңаа дегбээн.⁴⁵⁴⁶45Ынчангаш, айбылаан улузу дедир чедип кээрге, дээди бараалгакчылар болгаш фарисейлер олардан: «Чүге силер Ону тудуп эккелбедиңер?» – деп айтырган.46 Олар: «Ол Кижиниң чугаалап турары ышкаш, кым-даа кажан-даа чугаалап көрбээн» – деп харыылаан.⁴⁷⁴⁸⁴⁹47 Фарисейлер оларга мынча дээн: «Таанда-ла, силер база мегелеткениңер ол бе? 48А даргаларның азы фарисейлерниң аразындан Аңаа бүзүрей берген кижи бар-дыр бе? 49 Бо чон Хоойлуну билбес-тир, ынчангаш каргаттырган».⁵⁰⁵¹⁵²50 Оларның бирээзи болур, Иисуска дүне кээп турган Никодим олардан: 51 «Ол кижиниң өчүүн дыңнап, ооң чүнү үүлгедип каанын билип албайн чыда, шииткел үндүрерин бистиң Хоойлувус чөпшээрээр чүве бе?» – деп айтырган.52 Олар аңаа харыы кылдыр: «Сен база Галилеядан келген эвес ийик сен бе? Бижилгени өөрен, ынчан Галилеядан медээчи келбес дээрзинге бүзүрей бээр сен» – дээннер.⁵³53 Оон олар шупту бажыңнарынче тарап чангылай берген.

Chapter 8

¹²³1 Иисус Елеон даанче чорупкан. 2 Эртен эрте Ол катап база Бурганның өргээзинге келген, шупту чон база Ынаар кел чыткан. Иисус аңаа олуруп алгаш, оларны өөредип эгелээн. 3 Ол үеде ном-хоойлу тайылбырлакчылары болгаш фарисейлер ашаанга өскерлип турган херээженни туткаш, Иисуска эккелген. Олар ол херээженни чон ортузунга тургускаш,⁴⁵⁶4 Иисуска мынча дээннер: «Башкы! Бо херээжен ашаанга өскерлип турда, ону тудуп эккелдивис. 5 Моисей биске, ындыг улусту даш-биле соп кааптарын хоойлуда айыткан. А Сен чүнү чугаалаар Сен?» 6 Олар Иисусту буруудадыр чылдагаан тып алыр дээш, шенеп турганнар. Ынчалза-даа Иисус, доңгайып алгаш, оларже кичээнгей салбайн, салаазы-биле довуракка бир-ле чүве бижип орган.⁷⁸7 Олар Оон салдыкпайн, айтырып туруп бээрге, ковайып келгеш: «Силерниң араңарда бачыт чок кижи кымыл, ол кижи бир дугаарында бо херээженни даш-биле соп эгелезин»- дээн. 8 Оон Ол катап-ла доңгайып алгаш, довуракка чүве бижиирин уламчылай берген.⁹¹⁰¹¹9 Ону дыңнаан улустуң арын-нүүрү оттуп, чаңгыстап тарап эгелээн, баштай эң улуглары чоруй барган. Иисус-биле чон ортузунга турган херээженден өске, кым-даа артпаан. 10 Иисус бажын көдүргеш, ол херээженден өске кижи чогун көргеш, аңаа: «Херээжен! Сени буруудаткан улус кайыл? Кым-даа сени шиитпээни ол бе?» – деп айтырган.11 Ол: «Кым-даа шиитпээн-дир, Дээргим» – деп харыылаан.Иисус аңаа: «Сени, Мен база шиитпейн тур мен. Чоруй бар, моон соңгаар бачыт кылба» - дээн.¹²¹³12 Иисус катап база чонга: «Мен – бо делегейге Чырык-тыр Мен. Кым Мени эдерерил, ол кижи караңгыга азып чорбас, амыдыралында чырык бар болур»-деп чугаалаан.13 Ынчан фарисейлер Аңаа: «Сен Бодуңнуң дугайыңда Бодуң херечилеп турар-дыр, Сен. Ынчангаш Сээң херечилээниң алыс шынныг эвес-тир»- дээннер.¹⁴¹⁵¹⁶14 Иисус мынча деп харыылаан: «Бир эвес Мен Бодумнуң дугайымда Бодум херечилеп турар-даа болзумза, Мээң сөстерим алыс шынныг. Чүге дээрге Мен кайыын келгенимни болгаш кайнаар чоруй баарымны билир Мен, а силер Мээң кайыын келгенимни болгаш кайнаар чоруй баарымны билбес силер. 15 Силер кижи шаа-биле шиидер-дир силер, а Мен кымны-даа шиитпес-тир мен. 16А бир эвес Мен шиидер болзумза, Мээң шииткелим алыс шынныг, чүге дээрге Мен чааскаан эвес Мен: Мени айбылап чоруткан Адам Мээң-биле.¹⁷¹⁸17 Силерниң хоойлуңарда ийиден хөй кижиниң херечилээни алыс шынныг деп бижээн болгай. 18 Бодум Бодумнуң дугайымда херечиледим, Мени айбылап чоруткан Адам база Мээң дугайымны херечилээн-дир».¹⁹²⁰19 Ынчаарга олар Оон: «А Сээң Адаң кайдал?» – деп айтырган.Иисус мынча деп харыылаан: «Силер Мени-даа, Мээң Адамны-даа билбес силер. Бир эвес, Мени билир турган болзуңарза, Мээң Адамны база билген турар силер». 20 Иисус ону Бурганның өргээзинге, өргүл шыгжаар чер чанынга өөредиг берип тургаш чугаалаан. Кым-даа Ону тудуп хоругдаваан, чүге дээрге Ооң үези ам-даа келбээн болган.²¹²²21 Иисус оларга: «Мен чоруй баар Мен. Силер Мени дилей бээр силер, бачыттарыңар-биле өлүр силер. Силерниң барып шыдавас чериңерже, чоруй баар Мен» – деп катап база чугаалаан.22 Иудейлер ынчан мынча дижи бергеннер: «Ооң ол чүзүл: „Силерниң барып шыдавас чериңерже, Мен ынаар чоруй баар Мен“ – деп, таанда, Ол Бодун Боду өлүрер дээн эвес бе?»²³²⁴23 Иисус оларга мынча дээн: «Силер алдыыртан силер, а Мен үстүүртен Мен. Силер бо делегейден силер, Мен бо делегейден эвес Мен. 24 Ынчангаш Мен силерге: „Бачыттарыңар-биле өлүр силер“ – дидим. Бир эвес Мени Ол-дур деп бүзүревес болзуңарза, бачыттарыңар-биле өлүр болгай силер».²⁵²⁶²⁷25 Олар Иисустан: «Сен чогум Кым Сен?» – деп айтырганнар. Иисус мынча деп харыылаан: «Кым Мен дээрзин эгезинден-не Бодумну үргүлчү адап турдум. 26 Силерниң дугайыңарда чугаалаар, силерни шиидип болгу дег, чүвем-не хөй. Ынчалза-даа Мени айбылап чоруткан Адам алыс шынныг, Оон дыңнаан чүвемни бо делегейге чугаалап чоруур-дур Мен». 27 Ол иудейлерге дээрде Адазының дугайын чугаалаарга олар билбээннер.²⁸²⁹³⁰28 Ынчангаш, Иисус оларга мынча дээн: «Кижи амытан Оглу өрү көдүрлүп үнерге, ынчан Мени Ол-дур деп, Бодумнуң адымдан чүнү-даа кылбайн чоруурумну билип каар силер, ынчалза-даа Мээң Адам Мени канчаар өөреткенил, ынчаар чугаалап чоруур-дур Мен. 29 Мени айбылап чоруткан Адам Мээң-биле. Адам Мени чааскаандырзымны кагбаан, чүге дээрге Мен кезээде Аңаа таарымчалыг чүүлдү кылып чоруур Мен». 30 Кажан Ол ону чугаалаарга, хөй кижи Аңаа бүзүрей берген.³¹³²³³31 Ынчан Иисус Аңаа бүзүрей берген иудейлерге мынча дээн: «Бир эвес Мээң өөредиим ёзугаар чурттаар болзуңарза, силер ёзулуг Мээң өөреникчилерим болур силер. 32 Силер алыс шынны билип аар силер, ол алыс шын силерни хостуг кылып каар».33 Олар Аңаа: «Бис – Авраамның үре-салгалы бис, кажан-даа, кымның-даа кулдары болуп чорбаан бис. „Хостуг апаар силер“-деп, Сен канчап ынча дээр Сен?» – дээннер.³⁴³⁵³⁶34 Иисус оларга мынчаар харыылаан: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: бачыт кылган кижи бүрүзү бачыттың кулу болур. 35 Ынчалза-даа кул бажынга кезээде туруп шыдавас. Оглу кезээде турар. 36 Ынчангаш, Оглу силерге хосталганы бээр, ынчан ёзулуг хостуг болур силер.³⁷³⁸37 Мен силерни Авраамның үре-салгалы деп билир мен, ындыг-даа болза, Мени өлүрер деп тур силер, чүге дээрге Мээң сөзүмнү хүлээвес-тир силер. 38 Мен Адамдан көрүп алган чүвемни чугаалап турар Мен, а силер бодуңарның адаңардан көрүп алган чүвеңерни кылып турар силер».³⁹⁴⁰⁴¹39 Олар: «Бистиң адавыс – Авраам» – деп харыылааннар.Иисус оларга мынча дээн: «Бир эвес силер Авраамның ажы-төлү турган болзуңарза, Авраамның ажыл-херээн кылып чораай силер. 40А силер ам Мени, Бургандан дыңнааным алыс шынны силерге чугаалап берген Кижини – өлүрер деп тур силер: Авраам ындыг чүве кылбаан. 41 Силер бодуңарның адаңарның ажыл-херээн кылып чоруур силер».Ынча дээрге олар Аңаа: «Бис сурас болуп төрүттүнмээн бис. Бистиң чаңгыс Адавыс, Бурган – Ол-дур»-деп удурланы бергеннер.⁴²⁴³⁴⁴42 Иисус оларга: «Бир эвес силерниң Адаңар Бурган турган болза, Меңээ ынак болгай силер, чүге дээрге Мен Бургандан үнгеш, мында келдим. Мен Бодум Бодумнуң адым-биле чедип келбээн Мен, ынчалза-даа Ол, Мени чоруткан. 43 Мээң сөзүмнү чүге билип албайн турар деп силер? Чүге дээрге Мээң сөзүмнү дыңнап шыдавас-тыр силер. 44 Силерниң адаңар – эрлик, ынчангаш силер бодуңарның адаңарның күзелдерин күүседип чоруур силер. Эрлик - эң эгезинден-не, алыс шынны хүлээп көрбээн, кижи өлүрүкчүзү чораан, чүге дээрге ооң бодунда алыс шын чок. Кажан ол мегелеп тура, бодунуун чугаалап турар, чүге дээрге ол – мегечи, нүгүл-мегениң адазы – ол-дур.⁴⁵⁴⁶⁴⁷45А кажан Мен алыс шынны чугаалап турумда, Меңээ бүзүревес-тир силер. 46 Силерниң кайыңар, шын эвес-тир дээш, Мени буруудадырыл? Бир эвес Мен силерге алыс шынны чугаалап турар болзумза, чүге Меңээ бүзүревес силер? 47 Кым Бурганга хамааржырыл, ол кижи Бурганның сөзүн дыңнап турар. Силер дыңнавас-тыр силер, чүге дээрге силер Бургандан эвес силер» - деп харыылаан.⁴⁸⁴⁹48 Оон иудейлер Иисуска: «Сени „Самариядан келген, бук кире берген кижи-дир“- деп, бис меге чүве чугаалап турган-дыр бис бе?» – дээннер.49 Иисус мынча деп харыылаан: «Менде бук чок, ынчалза-даа силер Мени баък атка киирип тур силер, а Мен, Адамны хүндүлээр Мен.⁵⁰⁵¹50 Мен, Бодумга алдар дилевейн турар Мен: Дилеп Тывар болгаш Шииткекчи бар. 51 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Кым Мээң сөзүмнү күүседип чоруурул, ол кижи кажан-даа өлүм көрбес».⁵²⁵³52 Иудейлер Аңаа мынча дээннер: «Сенде бук барын, бис ам билдивис. Авраам болгаш медээчилер өлү бергилээн, а Сен: „Мээң сөзүмнү күүседип чоруур кижи кажан-даа өлбес“ – дээр-дир Сен. 53 Таанда Сен бистиң өгбевис, өлү берген, Авраамдан кончуг сен бе? Ол ышкаш өлү бергилээн медээчилерден база кончуг сен бе? Бодуңну Кым мен деп көргүзер бодап тур Сен?»⁵⁴⁵⁵⁵⁶54 Иисус мынча деп харыылаан: «Бир эвес Мен Бодум Бодумну алдаржыдар болзумза, Мээң ол алдарым чүү-даа эвес-тир. Силерниң: „Бистиң Бурганывыс“- дижип турарыңар, Мээң Адам, Мени алдаржыдып турар. 55 Силер Ону билип албаан силер, а Мен Ону билир Мен. А бир эвес, „Ону билбес Мен“ дээн болзумза, силер ышкаш мегечи болур-дур Мен. Ынчалза-даа Мен Ону билир болгаш Ооң Сөзүн күүседип чоруур Мен. 56 Силерниң адаңар Авраам, Мээң хүнүмнү көөр дээш, өөрүп турган. Ол ону көрген, өөрүп амыраан».⁵⁷⁵⁸⁵⁹57 Ынчан иудейлер Аңаа мынча дээннер: «Сээң харың бежен безин четпээн-дир, а Сен Авраамны көргениң ол бе?» 58 Иисус оларга мынча дээн: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Авраамның мурнунда-ла, МЕН БАР МЕН». 59 Ынчан олар Ону согар дээш, даштар сегирип алганнар, ынчалза-даа Иисус көзүлбейн барган. Ол оларны өттүр кылаштааш, Бурганның өргээзинден үнгеш, ажытталып чоруй барган.

Chapter 9

¹²1 Кажан Иисус чоруп оргаш, төрүмелинден согур кижини көрүп каан. 2Ооң өөреникчилери: «Башкы! Бо кижиниң согур төрүттүнген чылдагааны чүдел? Кым бачыт кылганыл: ол боду бе азы ооң ада-иези бе?» – деп айтырган.³⁴⁵3 Иисус мынча деп харыылаан: «Ол боду-даа, ооң ада-иези-даа бачыт кылбаан-дыр, ынчалза-даа Бурганның ажыл-херээ аңаа көзүлзүн дээш, ындыг болган. 4 Амдыызында хүн ашпаанда, Мени айбылап чоруткан Адамның ажыл-херектерин кылыр Мен. Кажан дүн дүжерге, ынчан кым-даа ажылдап шыдавас. 5 Бо делегейге турар үемде, Мен – бо делегейге Чырык-тыр Мен».⁶⁷6 Ону чугаалааш, Иисус черже дүкпүрүпкеш, чараазы-биле довуракты хоюткаш, оозу-биле согур кижиниң карактарын чаап бергеш, 7 аңаа: «Баргаш, Силоамның эштир хөөлбээнге чунуп каавыт» - дээн. Ол кижи барып чунуп каапкаш, караа көстүр апарган чедип келген.⁸⁹8 Ынчан ооң кожалары болгаш ону согур деп билир улус: «Орта чоор бе? Улустан диленип олурар кижи бо бе, кай?» - деп турганнар.9 Чамдык улус: «Ийе, ол-дур» – дишкен.Өскелери: «Ооң-биле дөмей кижи-дир» – деп удурланган.Ол кижи боду: «Мен-дир мен» – деп улуска чугаалап турган.¹⁰¹¹¹²10 Олар оон: «Сээң карактарың канчап көре берди?» - деп айтырган.11 Ол: «Иисус деп аттыг бир кижи хоюткан малгаш-биле карактарымны чаап бергеш: „Баргаш, Силоамның эштир хөөлбээнге чунуп каавыт“ – диди. Мен баргаш, чунуп кааптым, оон караам көре берди»- деп харыылаан.12 Олар: «Иисус кайыл?» – деп айтырганнар.Демгизи: «Билбес мен» – дээн.¹³¹⁴¹⁵13 Согур чораан ол кижини фарисейлерге эккелген. 14 Иисустуң чараазы-биле малгаш хоюткаш, ооң караан ажыдыпканы хүн амыр-дыш хүнү - суббота турган. 15 Фарисейлер база-ла ооң караа канчап көре бергенин ол кижиден айтырып эгелээннер.Ол мынча дээн: «Иисус мээң карактарымны малгаш-биле чаап берди, чунуп каапкаш, көре бердим».¹⁶¹⁷¹⁸16 Ынчан чамдык фарисейлер: «Ол Кижи Бургандан эвес-тир, чүге дээрге амыр-дыш хүнүн - субботаны сагываан-дыр» – дээннер.Өскелери: «Ынчаарга бачыттыг кижи канчап ындыг кайгамчык чүвени кылып шыдаарыл?» – дижи берген. Олар аразында маргыжып эгелээн. 17Согур турган кижиден база катап: «Ол сээң карааңны көөр кылып каан-дыр. Ооң дугайында бодуң чүнү чугаалап болур сен?» – деп айтырганнар.Ол: «Ол - Медээчи-дир» – деп харыылаан.18 Согур чорааш, караа көстү берген кижиниң ада-иези келбээн шаанда, иудейлер бүзүревейн,¹⁹²⁰²¹19 олар кээрге: «Согур төрүттүнүп келген деп, чугаалап турар оглуңар бо бе? Ам канчап көре бергени ол?» – деп айтырганнар.20 Ооң ада-иези: «Бо дээрге бистиң оглувус-тур, ол согур төрүттүнүп келген деп билир бис, 21 ынчалза-даа ам канчап көре бергенин, ооң карактарын кым ажыдып бергенин билбес бис. Улуг апарган кижи-дир, боду чугаалап берзин, ооң бодундан айтырыптыңар»-дээннер.²²²³22 Иисусту Христос деп хүлээп көрген кижини синагогадан үндүрер дугайында шиитпирни иудей эрге-чагырга хүлээп алган боорга, ооң ада-иези иудейлерден корткаш, ынчаар харыылааннар.23 Ынчангаш ооң ада-иези: «Улуг апарган кижи-дир, бодундан айтырыптыңар» – дээни ол.²⁴²⁵24 Согур чораан кижини ийиги удаа келдирткеш, аңаа: «Бурганны алдаржыт. Ол Кижи - бачыттыг дээрзин, бис билир бис» – дээннер.25 Согур чораан кижи: «Ооң бачыттыын билбес мен, чаңгыс-ла билир чүвем: мен согур чордум, а ам көре бердим»-деп харыылаан.²⁶²⁷26 Олар оон: «Ол сени канчапты? Сээң карааңны канчаар ажыдыпты?»-деп катап база айтырган.27 Согур чораан кижи оларга: «Мен силерге дем-не чугааладым, а силер дыңнавас чордуңар, ам чүнү дыңнаксап тур силер? Азы боттарыңар база Ооң өөреникчилери болуксап тур силер бе?» – деп харыылаан.²⁸²⁹28 Олар ону куду көрүп: «Сен-не Ооң өөреникчизи-дир сен, а бис Моисейниң өөреникчилери бис! 29 Бурганның Моисей-биле чугаалашканын билир бис, а бо Кижини, Ооң кайыын келгенин-даа билбес бис» – деп алгыржы бергеннер.³⁰³¹30 Караа көстүүр апарган кижи оларга мынча деп харыылаан: «Ол мээң караамны ажыдыпты, а силер Ооң кайыын келгенин билбезиңер, элдептиг-дир. 31 Ынчалза-даа Бурган бачыттыгларны дыңнавас деп билир бис, ындыг-даа болза, кым Бурганны хүндүлээрил база Ооң күзел-соруун күүседип чоруурул, ол кижини дыңнаар.³²³³³⁴32 Төрүмелинден согур кижиниң караан кым-бир кижи ажыдыпкан деп, кажан-даа, кым-даа дыңнаваан. 33 Бир эвес Ол Бургандан келбээн турган болза, чүнү-даа чаяап шыдавас ийик».34 Олар аңаа: «Бүрүнү-биле бачыттыг төрүттүнген бодуң, сен бисти өөредир сен бе?» – дээш, ону үндүр ойладыпканнар.³⁵³⁶³⁷³⁸35 Иисус ол кижини үндүр ойладыпканын дыңнааш, ону тып алгаш: «Сен Бурганның Оглунга бүзүрээр сен бе?» – деп айтырган.36 Ол кижи: «Дээрги, а кымыл Ол, Аңаа бүзүрей бээр мен?» – дээн.37 Иисус аңаа: «Сен Ону көрген сен, Сээң-биле чугаалажып турар Кижи Ол-дур» – дээн.38 Караа көре берген кижи: «Дээрги, бүзүреп тур мен!» – дээш, Аңаа мөгейип каан.³⁹⁴⁰⁴¹39 Иисус: «Мен бо делегейже согур улус көрзүн дээш, а карактыглар согурара берзин дээш, шииткел кылып келген Мен» – деп чугаалаан.40 Ону дыңнааш, Ооң чанынга турган фарисейлер: «Таанда, бис согур бис бе?» – деп айтырганнар.41 Иисус оларга: «Бир эвес силер согур турган болзуңарза, бодуңарга бачыт чок турар ийик силер. Ынчалза-даа силер, „көрдүм“ дээр-дир силер, ынчангаш бачыдыңар бодуңарга артып каар»-деп харыылаан.

Chapter 10

¹²1 «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: хой кажаазынче эжиктен эвес, а өске черден кирер болза, ол кижи – оор болгаш дээрбечи-дир. 2 А эжиктен кирер кижи – хойларның кадарчызы ол-дур.³⁴3 Таңныыл аңаа эжикти ажыдып бээр, хойлар ооң үнүн дыңнап турар. Ол бодунуң хойларының адын адап кыйгыргаш, сүрүп үндүре бээр. 4 Ол бодунуң хойларын үндүр сүрүп алгаш, оларның мурнунга чоруур, а хойлары ооң соондан чоруур, чүге дээрге ооң үнүн таныыр.⁵⁶5 Хойлар өске үннү эдербес, чүге дээрге өске кижиниң үнүн билбес». 6 Бо угаадыглыг чугааны Иисус оларга чугаалап берген, ынчалза-даа Ооң чүнүң дугайында чугаалаанын олар билбейн барган.⁷⁸7 Иисус катап база оларга мынча дээн: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Мен – хойларга эжик-тир Мен. 8 Мээң мурнумда кээп турганнарның дөгерези – оорлар болгаш дээрбечилер-дир, ынчалза-даа хойлар оларны дыңнавайн барган.⁹¹⁰9 Мен – эжик-тир мен: Кым Мени дамчып кирерил, ол кижи камгалалды алыр. Ол кирер, үнер, оъттаар черни тып алыр. 10 Оор чүгле оорлаар, хоозурадыр, өлүрер дээш кээр. А Мен оларга амыдыралды, артыкшылдыг элбек амыдыралды бээр дээш келген мен.¹¹¹²¹³11 Мен – эки кадарчы-дыр мен: эки кадарчы бодунуң хойлары дээш, амы-тынын бээр. 12 А хөлези алган кижи, кадарчы эвес, хойлар аңаа өске. Кажан ол кел чыдар бөрүнү көрүп кааш, хойларны каапкаш, дезе бээр. А бөрү хойларны оорлап, тарадыр ойладыптар. 13 А хөлези алган кижи дезе бээр, хойларже сагыш салбас, чүге дээрге хөлезиленген.¹⁴¹⁵¹⁶14 Мен – эки кадарчы мен. Мен Бодумнуун билир мен, Мээңии Мени билир. 15 Адамның Мени билири ышкаш, Мен Адамны ынчаар билир Мен, хойларым дээш, амы-тынымны бээр Мен. 16 Менде бо кодандан эвес, өске хойлар база бар – Мен оларны база бөлүп эккээр Мен. Олар база Мээң үнүмнү дыңнаар, ынчангаш чаңгыс коданга, чаңгыс Кадарчы турар.¹⁷¹⁸17 Адам Меңээ ынак, чүге дээрге, катап ону хүлээп аар дээш, Бодумнуң амы-тынымны берип турар Мен. 18 Менден ону кым-даа хунаавайн турар, ынчалза-даа Мен ону Бодум берип турар Мен. Менде ону бээр эрге бар, ону катап хүлээп алыр эрге база бар. Мен бо чагыгны Мээң Адамдан алдым».¹⁹²⁰²¹19 Ооң бо чугаазын дыңнааш, иудейлер аразында катап база маргыжып үнген. 20 Оларның дыка хөйү: «Ол-даа букшуураан-дыр, угааны база сээдеңнээн-дир. Чүге Ону дыңнаар силер?» – дээннер.21А өскелери: «Букшуураан кижиниң чугаазы эвес-тир бо. Бук согурарган улустуң караан көөр кылып шыдаар эвес?» – деп турганнар.²²²³²⁴22 Ынчан кыш, Иерусалимге Чаартылга байырлалы келген. 23 Иисус Бурганның өргээзинге, Соломоннуң галереязынга кылаштап турган. 24Иудейлер Ону долганып келгеш: «Бир эвес, Сен Христос болзуңза, биске ажыы-биле чугаала, чежеге дээр бисти шенеп кээр Сен, аайын тыппайн тур бис» – дээннер.²⁵²⁶25 Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Мен силерге чугаалап турдум, ынчалза-даа силер бүзүреведиңер. Мээң Адамның ады-биле кылып турарым ажыл-херектер база Мени херечилеп турар. 26 Ынчалза-даа силер бүзүревес-тир силер, чүге дээрге силерге чугаалааным ышкаш, силер Мээң хойларым эвес-тир силер.²⁷²⁸27 Мээң хойларым Мээң үнүмге дыңнангыр, оларны Мен билир Мен. Олар Мени эдерип чоруур. 28 Мен оларга мөңге амыдыралды бээр Мен, ынчангаш олар кажан-даа өлбес, кым-даа оларны Мээң холумдан ушта соп шыдавас.²⁹³⁰³¹29 Оларны Меңээ берген Мээң Адам, өндүр улуг, ынчангаш кым-даа оларны Мээң Адамның холундан хунаап ап шыдавас. 30 Мен база Адам – чаңгыс».31 Ону соп кааптар дээш, иудейлер аңаа база даштар сегирип алган.³²³³32Ынчаарга Иисус: «Мен дыка хөй буянныг ажыл-херекти Адамның адындан силерге көргүстүм. Оларның кайызы дээш, силер Мени даштар-биле согар деп турарыңар ол?» – дээн.33 Иудейлер Аңаа мынча деп харыылаан: «Буянныг ажыл-херээң дээш Сени согар диведивис. Харын Бурганны дорамчылааның дээш база Сээң, анаа кижи хиреңде, Бодуңну Бурган Мен деп турарың дээш, Сени даштар-биле согар деп тур бис».³⁴³⁵³⁶34 Иисус оларга мынча дээн: «Силерниң ыдыктыг хоойлуңарда: „Мен: ‘Силер - бурганнар-дыр силер’ – деп чугааладым“ – деп биживээн чүве бе? Бижилгени хажыдып болбас. 35 Ынчаарга, Бурганның Сөзү бар улусту Ол бурганнар деп адап турар-дыр. 36 Силер канчап черле Адазының ыдыктааш, бо делегейже айбылап чорудупканы Мени: „Мен – Бурганның Оглу Мен“ – дээним дээш, „Бурганны дорамчылаан“ деп семээр силер?³⁷³⁸³⁹37 Бир эвес Адамның Мени кылзын дээн ажыл-херээн кылбайн турар болзумза, Меңээ бүзүревеңер! 38 А бир эвес, Меңээ бүзүревейн-даа турар болзуңарза, Мээң кылып турарым ажыл-херектеримге бүзүреңер! Адамны – Менде, а Мени – Адамда деп ынчан билип кааптар силер». 39 Олар ынчан Ону катап база тудуп аарын күзей бергеннер, ынчалза-даа Ол оларга көзүлбейн барган.⁴⁰⁴¹⁴²40 Иисус оон база катап Иорданның ол чарыынче, ооң мурнунда Иоанның улусту сугже суп турган черинче чоруй баргаш, аңаа артып калган. 41 Хөй улус Аңаа кээп, Иоанның кандыг-даа кайгамчык чүүл кылбаанын, ынчалза-даа Иисус дугайында чугаалап турган чүвезиниң шын болганын чугаалап турганнар. 42 Ынчангаш ол черге хөй улус Иисуска бүзүрей берген.

Chapter 11

¹²1Лазарь дээр бир кижи аарый берген. Ол Мария биле Марфа угбашкыларның суурундан, Вифания чурттуг кижи турган. 2 А Мария дээрге Дээргини чаагай чыттыг үс-биле чаггаш, Ооң буттарын бажының дүгү-биле чодуп берген херээжен ол-дур. Лазарь ооң акызы турган..³⁴3 Угбашкылар Иисуска мынча деп сөгледипкен: «Дээрги! Силерниң ынак кижиңер аарый берди».4 Кажан Иисус ону дыңнааш, мынча дээн: «Бо аарыг өлүмге чедирбес, ынчалза-даа Бурганның алдары дээш, Бурганның Оглун алдаржыдар аарыг-дыр».⁵⁶⁷5 Иисус Лазарьга, Марфага, ооң дуңмазынга ынак турган. 6 Кажан Иисус Лазарьның аарый бергенин дыңнааш-даа, аңаа ийи хүн турган. 7 Ооң соонда Ол өөреникчилеринге: «Иудеяже ам бараалыңар» – дээн.⁸⁹8 Өөреникчилери Аңаа: «Башкы! Иудейлер Сени чоокта чаа-ла даштар-биле согар деп турду, а Сен ам база ынаар баарың ол бе?» – дээннер.9 Иисус мынча деп харыылаан: «Хүнде он ийи шак бар эвес чүве бе? Хүндүс кылаштап чоруур кижи илдигип кээп дүшпес, чүге дээрге ол бо делегейниң чырыын көрүп чоруур.¹⁰¹¹10 А дүне кылаштап чоруур кижи илдигип кээп дүжер, чүге дээрге ол кижиниң чырыы чок-тур». 11 Иисус оон: «Бистиң өңнүүвүс Лазарь удуй берген-дир. Мен ынаар, ону оттурар дээш баарым ол-дур»-деп немеп каан.¹²¹³¹⁴12 Ооң өөреникчилери Аңаа: «Дээрги! Бир эвес ол удаан болза, экирий бээр-дир» – дээннер.13 Иисус ооң өлгенин чугаалаан, а олар анаа уйгу дугайын Ол чугаалаан деп бодааннар. 14 Иисус ынчан оларга дорту-биле чугаалаан: «Лазарь өлген-дир.¹⁵¹⁶15 Силерниң бүзүрей бээриңер дээш, Мээң аңаа турбаанымга өөрүп тур Мен, че, ам аңаа бараалыңар».16 Ийис деп база аттыг, Фома ынчан өөреникчилерге: «Баргаш, бис база Ооң-биле кады өлү берээли» – дээн.¹⁷¹⁸¹⁹²⁰17 Кажан Иисус аңаа чеде бергеш, Лазарьны хөөржүткенден бээр дөрт хүн эрткенин билип алган. 18 Вифания Иерусалимден ырак эвесте, он беш стадий (Бир стадий 230,4 метрге дең) хире черге турган. 19 Ынчангаш хөй иудейлер Марфа биле Марияның кажыыдалын үлежип чедип келгеннер.20 Марфа Иисустуң кел чыдарын дыңнап кааш, Ону уткуп чорупкан, а Мария бажыңынга артып калган.²¹²²²³21 Ынчан Марфа Иисуска: «Дээрги! Бир эвес Сен маңаа турган болзуңза, мээң акым өлбес турган. 22 Ынчалза-даа Сен Бургандан чүнү-даа дилээр болзуңза, Ол Сеңээ ам безин бээрин билир мен» – дээн.23 Иисус аңаа: «Сээң акың дирлип кээр-дир» – дээн.²⁴²⁵²⁶24 Марфа Аңаа: «Сөөлгү - диргизер хүнде, ооң дирлип кээрин билир мен» – дээн.25 Иисус аңаа: «Мен – диргизер болгаш амыдыралды бээр Мен. Меңээ бүзүрээр кижи, өлү-даа бээр болза, дирлип кээр. 26 Меңээ бүзүреп чоруур кижи, кажан-даа өлбес. Бүзүрээр сен бе?» – дээн.²⁷²⁸²⁹27 Марфа Аңаа мынча дээн: «Ийе, Дээрги! Делегейже чедип кээр ужурлуг Бурганның Оглу, Христос – Ол Сен-дир Сен-деп, бүзүрээр мен».28 Ону чугаалааш, ол бодунуң дуңмазы Марияны бүдүү кый деп алгаш: «Башкы мында, Ол сени кыйгырып тур» – дээн. 29 Мария дыңнай сал-ла, далаш-биле тура халааш, Аңаа уткуй чеде берген.³⁰³¹³²30 Иисус суурже кирбээн, Марфаның Ону уткуп алган черинде хевээр турган. 31 Мария-биле кады бажыңга ону оожуктуруп орган иудейлер ооң далаш-биле, үне бергенин көргеш, ону эдерип чорупканнар. Олар ону хөөрге барып ыглап аар дээн деп бодааннар. 32 А Мария Иисустуң турган черинге чеде бергеш, Ону көрүп кааш, Ооң мурнунче кээп дүшкеш, Аңаа мынча дээн: «Дээрги! Бир эвес Сен маңаа турган болзуңза, акым өлбес турган».³³³⁴³⁵33 Иисус ооң ыглап турарын база ооң-биле кады келген, ыглашкан иудейлерни көргеш, Боду база сеткилинден кажыыдап, хөлзей берген.34 Оон Ол: «Силер ону кайда хөөржүдүп кагдыңар?» – деп айтырган.Иудейлер Аңаа: «Дээрги! Бараалыңар, көрүптер Сен» – деп харыылааннар.35 Иисус ыглай берген.³⁶³⁷36 Иудейлер ынчан: «Көрүңер даан, Ол аңаа кайы хире ынак турган-дыр?» – дижип турганнар.37 А оларның чамдыызы: «Ол согур кижиниң караан көөр кылып каан болгай, бо кижини база өлбес кылып каар ирги бе?» – деп турганнар.³⁸³⁹⁴⁰38 Иисус, ишти-хөңнү көдүрлүп, хөөрге чедип келген. Ол дээрге аксын даш-биле дуглап каан куй болган. 39 Иисус: «Дашты ап кааптыңар» – дээн. Өлген кижиниң дуңмазы Марфа Аңаа: «Дээрги! Чыдый берип-тир, чүге дээрге мөчээнинден бээр дөрткү хүн-дүр» – дээн.40 Иисус аңаа мынча дээн: «Бир эвес, бүзүрээр-ле болзуңза, Бурганның алдарын көөр сен – деп, Мен сеңээ чугаалаважык мен бе?»⁴¹⁴²41 Өлген кижиниң чыткан куйунуң аксында дашты ап каапканнар. Иисус карактарын дээрже көргеш, мынча дээн: «Адам! Мени дыңнап турарың дээш, Сеңээ өөрүп четтирдим. 42 Мени үргүлчү дыңнап турарыңны билир Мен. Ынчалза-даа Сээң Мени айбылап чорутканыңны мында турар улус билгеш, бүзүрей берзиннер дээш, ынча дидим».⁴³⁴⁴43 Ол ыыткыр үн-биле: «Лазарь! Куйдан үн!»-деп кыйгырган. 44 Өлген кижи үнүп келген. Ооң холдарын, буттарын хөөржүдүлге пөстери-биле, арнын аржыыл-биле дуй шарып каан болган. Иисус улуска: «Ону чежиптиңер, хостуг кылаштазын!» – дээн.⁴⁵⁴⁶45 Марияга келген хөй иудейлер, Иисустуң чүнү кылганын көргеш, Аңаа бүзүрей бергеннер. 46 Оларның чамдыызы, Иисустуң чүнү кылганын фарисейлерге барып чугаалапкан.⁴⁷⁴⁸47 Ынчан дээди бараалгакчылар база фарисейлер дээди Чөвүлелин чыггаш: «Чүнү канчаар бис? Ол Кижи хөй-ле кайгамчык чүүлдер кылып туруп берди. 48 Ону ол хевээр арттырып каар болзувусса, шупту улус Аңаа бүзүрей бээр. Ынчан римчилер келгеш, бистиң чонувусту-даа, эрге-чагыргавысты-даа, эжелеп аарлар»-деп чугаалажы бергеннер.⁴⁹⁵⁰49 Оларның бирээзи, ол чылын дээди бараалгакчы турган Каиафа өөрүнге мынча дээн: «Силер чүнү-даа билбес болгаш, 50 чүү болуп турарын база билбес-тир силер: бүгү чон кырлырының орнунга, чон дээш, чаңгыс кижиниң өлгени дээре».⁵¹⁵²⁵³51 Иисустуң чон дээш өлүрүн, ол чылын дээди бараалгакчы турган Каиафаның аксы-биле Бурган Боду чугаалаан. 52 Чүгле иудей чон эвес, а Бурганның тоо-быдараан бүгү ажы-төлүн чаңгыс черге чыыр дээш, ынчаар болур ужурлуг турган.53 Ол хүнден эгелээш, Иисусту өлүрерин олар шиитпирлеп алганнар.⁵⁴⁵⁵54Ынчангаш Иисус иудейлерниң аразынга ажыы-биле көзүлбес апарган. Ол Бодунуң өөреникчилери-биле кады, ээн кургаг хову чоогунда Эфраим хоорайже чоруй барган.55 Иудейлерниң Хосталыышкын байырлалы чоокшулап орган. Бүгү чурттан хөй улус арыглаашкын ёзулалы кылыр дээш, байырлал мурнунда Иерусалимге чедип келген.⁵⁶⁵⁷56 Олар Бурганның өргээзинге чыглып, Иисусту дилеп, бот-боттарындан: «Силер чүү деп бодаар силер? Байырлалга Ол келбес ирги бе?» – деп айтыржып турганнар. 57 Дээди бараалгакчылар болгаш фарисейлер: «Бир эвес Иисустуң кайда турарын билир кижи бар болза, оларга дыңнадыр ужурлуг, Ону тудуп хоругдаар»-деп айтыышкынны тарадыпкан.

Chapter 12

¹²³1 Ооң өлүглерден диргизип кааны Лазарьның чурттап турганы Вифанияга Иисус Хосталыышкын байырлалынга чедир алды хүн артканда чедип келген. 2 Ында Аңаа кежээки чем белеткеп каан. Ооң-биле кады хөлестеп чыткан улустуң аразынга Лазарь база олурган, а Марфа оларга бараан бооп турган. 3 Мария арыг нардтан кылган үнелиг, бир литр хире чаагай чыттыг үстү алгаш, Иисустуң буттарын чаггаш, бажының дүгү-биле чодуп берген. Чаагай чыт бажың иштин долуп келген.⁴⁵⁶4 Ынчан Ооң өөреникчилериниң бирээзи, Ону садыптарын күзей берген, Симоннуң оглу Иуда Искариот мынча дээн: 5 «Чүге бо чаагай чыттыг үстү үш чүс мөңгүн чооска садыпкаш, акшазын ядыыларга үлеп берип болбас турганыл?». 6 Ону Иуда ядыылага сагыш салгаш эвес, а ооржу болганындан чугаалаан. Акша шыгжаар ниити хааржакты чүктеп чораан болгаш, акшаны бүдүү уштуп аар турган.⁷⁸7 Иисус мынча дээн: «Аңаа дегбеңер! Ол Мени орнукшудар хүнге чедир үстү шыгжап чораан-дыр. 8 Ядыылар силер-биле үргүлчү кады турар болгай, а Мен силер-биле үргүлчү турбас Мен».⁹¹⁰¹¹9 Ооң ында турарын хөй иудейлер билип алгаш, чүгле Иисус дээш эвес, Ооң өлүглерден диргизипкени Лазарьны көөр дээш, чедип келгеннер. 10 Бурганның дээди бараалгакчылары ынчан Лазарьны база өлүрер деп шиитпирлээн. 11 Чүге дээрге ону дээш, иудейлер хөйү-биле Иисуска чедип кээп, Аңаа бүзүреп турганнар.¹²¹³12 Даартазында, байырлалга келген хөй чон Иисустуң Иерусалимче кел чыдарын дыңнап кааш, 13 олар пальма ыяштың бүрүлүг будуктарын тудуп алгаш, Аңаа уткуштур үнүпкеш:«Осанна! Дээрги-Чаяакчының ады-биле кел чыдарИзраильдиң Хааны чагыглыг, йөрээлдиг!» – деп алгыржып турганнар.¹⁴¹⁵14 Иисус аныяк элчиген тып алгаш, ону мунуп алган кел чыткан. Бижилгеде: 15 «Сионнуң кызы, кортпа! Көр даан, сээң Хааның элчиген оглу мунган кел чор» – деп бижээни ышкаш болган.¹⁶16 Ооң өөреникчилери ону баштай билбээннер, ынчалза-даа, кажан Иисус алдаржый бергенде, ынчан, Ооң дугайында канчаар бижээнил, Аңаа ынчаар кылганын сактып келгеннер.¹⁷¹⁸¹⁹17 Лазарьны чевег куйдан үндүр кыйгыргаш, ону өлүглер аразындан диргизип турган өйде, Ооң-биле кады чораан чон, Ону херечилеп чугаалажы берген. 18 Ол кайгамчык чүүлдү Ооң кылганын чон дыңнаан болгаш, Ону уткуп үнүп келген. 19 А фарисейлер бот-боттарынга: «Чүнү-даа кылып шыдавазыңарны көрүп тур силер бе? Бүгү делегей Ону эдерип чоруп олур» – дижип турганнар.²⁰²¹²²20 Байырлалга мөгейип келген чоннуң аразынга өске чоннар улузу база бар болган. 21 Олар Галилеяның Вифсаида чурттуг Филиппке чеде бергеш, оон дилег кылып: «Дээрги! Бис Иисусту көрүксеп тур бис» – дээннер. 22 Филипп чоруткаш, ол дугайында Андрейге чугаалаан, а ооң соонда Андрей биле Филипп ийилээ баргаш, Иисуска дамчытканнар.²³²⁴23 Иисус оларга мынча деп харыылаан: «Кижи амытан Оглунуң алдаржыыр үези келген. 24 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: кызыл-тас үрезини хөрзүнче кээп дүшкеш, өлбес болза, чаңгыс үрезин бооп артар, а өлү берзе, элбек дүжүттү бээр.²⁵²⁶25 Бодунуң душазынга ынак кижи, ону чидирип аар, а бодунуң душазын бо делегейге артырар хөңнү чок кижи, ону мөңге амыдыралга белеткеп аар. 26Меңээ бараан болган кижи Мени эдерзин! Мен кайда турар-дыр Мен, Мээң чалчам база ында болур. Меңээ бараан болган кижини Мээң Адам алдаржыдар.²⁷²⁸²⁹27 Мээң сеткилим аажок хөлзеп тур! Чүнү чугаалаар Мен? Адам! Мени ол шактан хостап көр! Ынчалза-даа, Мен ол шак дээш келген Мен! 28 Адам! Сен Бодуң адыңны алдаржыт!»Ынчан дээрден: «Алдаржыттым, ам-даа алдаржыдар Мен!» – дээн үн дыңналган.29 Аңаа турган, ону дыңнаан чон: «Ол диңмирээшкин-дир» – дээн. А өскелери: «Аңаа дээрниң төлээзи чугаалаан-дыр» – дижип турганнар.³⁰³¹30 Иисус оларга мынча дээн: «Ол үн Меңээ эвес, ынчалза-даа чонга чугаалааны ол-дур. 31 Ам бо делегей шииттирген. Ам бо делегейниң чагырыкчызын үндүр сывырыптар.³²³³32 Ынчан Мени черден көдүрүп үндүре бээрге, шупту улусту Бодумче хаара тудар мен». 33 Ооң кандыг өлүм-биле өлүрүн угаап билзиннер дээш, Иисус оларга ынчаар чугаалаан.³⁴³⁵³⁶34 Ынчангаш чон Аңаа мынча деп харыылаан: «Христос мөңге турар деп, ыдыктыг хоойлудан дыңнаан бис. Кижи амытан Оглу көдүрлүп үне бээр ужурлуг деп, канчап чугаалаар Сен? Кижи амытан Оглу дээрге Кымыл Ол?»35 Оон Иисус оларга мынча дээн: «Чырык ам-даа хензиг өйде силерниң-биле кады турар. Караңгы силерни бүргевезин дээш, амдыызында чырык турда, чырыкка чоруңар. Чүге дээрге кым караңгыда чоруурул, ол кижи кайнаар бар чыдарын билбес. 36 Амдыызында, силерде чырык турда, чырыкка бүзүреңер - чырыктың ажы-төлү болур силер». Ону чугаалааш, Иисус олардан ырап, көзүлбейн барган.³⁷³⁸37 Оларның мурнунга чеже-даа кайгамчык чүүлдерни Ол кылган, олар Аңаа бүзүревээн. 38 Исайя медээчиниң: «Дээрги-Чаяакчы! Бистен дыңнаан медээзинге кым бүзүрээнил? Дээрги-Чаяакчының күчү-күжү кымга ажыттынганыл?» – дээн сөзү ынчаар боттанган.³⁹⁴⁰39Олар бүзүреп шыдаваан, чүге дээрге, Исайя мынча дээн: 40 «Бо чон боттарының карактары-биле көрбес,Чүректерин дашталдырып алган. Мен оларны эмнеп болур Мен,Олар Мени херекке албас, чүрээнден угаап билбес-тир».⁴¹⁴²⁴³41 Кажан Ооң алдарын көргеш, Ол дугайында Исайя ынчаар чугаалаан.42Ындыг-даа болза, чагырыкчылар аразындан хөй улус Аңаа бүзүрей бергеш, фарисейлер оларны синагогалардан үндүрүп турар боорга, ажыы-биле чугаалавайн турганнар. 43 Чүге дээрге Бурган мурнунга көөрде , улус мурнунга алдаржыырынга ынак болганнар.⁴⁴⁴⁵44 Иисус ыыткыр мынча дээн: «Меңээ бүзүрээн кижи, Меңээ эвес, Мени айбылап чоруткан Адамга бүзүрээн. 45 Мени көрген кижи, Мени айбылап чоруткан Адамны көрген.⁴⁶⁴⁷46 Мен – чырык-тыр Мен. Бо делегейже Меңээ бүзүрээн кижи бүрүзү, караңгыда аспазын дээш келген Мен. 47 Бир эвес Мени дыңнааш, бүзүревес кижи бар болза, Мен ол кижини шиитпес Мен, чүге дээрге Мен бо делегейни шиидер дээш эвес, а камгалаар дээш келген Мен.⁴⁸⁴⁹⁵⁰48 Менден ойталаар база Мээң сөзүмнү хүлээвес кижиниң шииткекчизи бар - Мээң чугаалаан сөзүм ол болур. Ол ону сөөлгү хүнде шиидер. 49 Мен Бодумнуун чугаалавадым, ынчалза-даа Мени айбылап чоруткан Адам, чүнү чугаалаар, чүнү чарлаар чагыын Меңээ берген. 50 Ооң чагыын Мен билир Мен – ол дээрге мөңге амыдырал. Ынчаарга Адам Меңээ канчаар чугаалааныл, Мен ону чугаалап тур Мен».

Chapter 13

¹²1 Хосталыышкын байырлалының мурнунда, Иисус бо делегейден Адазынче чоруур үезиниң келгенин билир, ынчангаш бо делегейде Бодунуу боор улуска ынак болгаш оларга ынакшылын эчизинге чедир көргүскен. 2Кежээки чем үезинде, эрлик Симоннуң оглу Иуда Искариоттуң чүрээнге Иисусту садыптар бодалды киирипкен.³⁴⁵3 А Иисус Бодунуң Бургандан келгенин, ам Бурганче чоруурун болгаш Адазы бүгү чүвени Ооң холунга бергенин билир, 4 Ол тургаш, Бодунуң даштыкы хевин ужулгаш, чоттунар аржыылды куржанып алган. 5Оон чунар савага суг куткаш, өөреникчилериниң буттарын чуп, куржанып алган аржыылы-биле чодуп эгелээн.⁶⁷⁸⁹6 Кажан Иисус Симон Пётрга чедип кээрге, ол Аңаа: «Дээрги! Мээң буттарымны Сен чууруң ол бе?» – дээн.7 Иисус аңаа: «Мээң чүнү кылып турарымны сен ам билбес сен, а сөөлүнде билип каар сен» – деп харыылаан.8 Пётр Аңаа: «Мээң буттарымны кажан-даа чугбас Сен!» – дээн.Иисус: «Бир эвес сээң буттарыңны чугбас болзумза, сенде Мээң-биле тудуш, чүү-даа чок болур» – деп харыылаан.9 Симон Пётр Аңаа: «Дээрги! Ынчаарга мээң чүгле буттарымны эвес, а холдарымны, бажымны база!»-дээрге,¹⁰¹¹10 Иисус мынча дээн: «Чуур кижиниң чүгле буттарын чуур, чүге дээрге ооң бүгү боду арыг. Силер база арыг силер, ынчалза-даа шупту эвес». 11 Ол Бодун садыптар кижини билир болгаш: «Арыг силер, шупту эвес» – дээн.¹²¹³¹⁴¹⁵12 Оларның буттарын чуп бергеш, Бодунуң хевин кедип алгаш, Иисус катап база хөлестеп чыдыпкаш, оларга мынча дээн: «Силерге Мээң чүнү кылганымны билип тур силер бе? 13 Силер Мени Башкы, Дээрги деп адаар-дыр силер, ол шын, чүге дээрге Мен – Ол-дур Мен. 14 Ынчаарга бир эвес Мен, Дээргиңер болгаш Башкыңар силерниң буттарыңар чуп бергенимде, силер база бот-боттарыңар буттарыңар чугжуур ужурлуг силер. 15 Мээң силерге кылган чүвемни, шак ынчаар кылзыннар дээш, Мен силерге үлегерим көргүстүм.¹⁶¹⁷¹⁸16 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: чалча бодунуң дээргизинден арта бербес, айбылаткан төлээ база ону айбылап чоруткан кижиден арта бербес. 17 Бир эвес ону билир болзуңарза, ынчаар күүседип тургаш, аас-кежиктиг болур силер.18 Силерниң шуптуңарның дугайын чугаалавадым. Кымны шилип алганымны билир Мен. Ынчалза-даа Бижилгениң: „Мээң-биле хлеб чип орган кижи, Менче таваңгайын көдүрдү“- дээн сөстери чогуп бүтсүн.¹⁹²⁰19Ынчан, кажан ол бүгү болуп турда, Мени – Ол-дур деп бүзүрей берзиннер дээш, силерге ол дугайында ам эртежик чугаалап турарым бо. 20 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Мээң чорударым төлээмни хүлээп аар кижи Мени хүлээп ап турары ол, а Мени хүлээп алган кижи Мени айбылап чоруткан Адамны хүлээп ап турары ол».²¹²²21 Ону чугаалаан соонда, Иисус аажок хөлзеп, мынча дээн: «Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: силерниң бирээңер Мени садыптар-дыр».22 Кымның дугайында Ооң чугаалаанын өөреникчилери аайын тыппайн, удур-дедир көрүшкеннер.²³²⁴²⁵23 Иисустуң онза ынак өөреникчизи Ооң хөрээнге чыткан. 24 Кымның дугайын чугаалаанын айтырзын дээш, Симон Пётр ол өөреникчиже имнепкен.25 Ол Иисустуң хөрээнче улам чыпшынгаш: «Дээрги! Ол кымыл?» – деп айтырган.²⁶²⁷26 Иисус: «Хлеб кескиндизин шыгыткаш, кымга бээр-дир Мен, ол кижи болур» – деп харыылаан. Оон, кескиндини шыгыткаш, Симоннуң оглу, Иуда Искариотче сунган. 27 Кажан Иуда ол кескиндини тудуп аарга, эрлик ынаар кире берген. Ынчан Иисус аңаа мынча дээн: «Чүнү кылыр сен, дүрген кыл».²⁸²⁹³⁰28 Ынчалза-даа Иисустуң чүге ону чугаалаанын, хөлестеп чытканнарның аразындан кым-даа билбээн. 29 Иудада акша сугар хааржак бар болганда, оларның чамдыызы, Иисус аңаа байырлалга херек чүве саттырган азы ядыыларга бир чүве бээр болган-дыр деп, бодааннар. 30 Иуда Искариот кескиндини апкаш, дораан үне халаан. Дүн дүшкен.³¹³²³³31 Кажан ол үне бээрге, Иисус мынча дээн: «Ам Кижи амытан Оглу алдаржый берди, Бурган Ында алдаржаан. 32 Бир эвес Бурган Ында алдаржаан болза, Бурган Ону Бодунда алдаржыткан, ам дораан ол болур. 33Ажы-төл! Мен ам силерниң-биле кады үр турбас Мен. Мени дилей бээр силер. Ынчалза-даа Мээң иудейлерге чугаалааным ышкаш, силерге база чугаалап тур Мен, Мен кайнаар чоруй баар-дыр Мен, силер ынаар чедип шыдавас силер.³⁴³⁵34 Чаа чагыгны силерге берип тур мен: бот-боттарыңарга ынак болуңар. Силерге Мээң ынаам ышкаш, силер база бот-боттарыңарга ынчаар ынак болуңар. 35 Бир эвес силер бот-боттарыңарга ынак болзуңарза, силерни Мээң өөреникчилерим деп улус шупту оон билип аар».³⁶³⁷³⁸36 Симон Пётр Оон: «Дээрги! Сен кайнаар баарың ол?» – деп айтырган.Иисус аңаа мынча деп харыылаан: «Мен кайнаар баар-дыр Мен, сен Мээң-биле ам ынаар барып шыдавас сен, ынчалза-даа сөөлүнде Мээң соомдан чедип кээр сен».37 Пётр Аңаа: «Дээрги! Чүге мен Сени ам эдерип шыдавазым ол? Мен Сени дээш, амы-тыным бээр мен!» – дээн.38Иисус мынча деп харыылаан: «Мени дээш, амы-тының бээр сен бе? Алыс шынны сеңээ чугаалап тур мен: аскыр-дагаа алгырып четтикпээнде, Менден үш катап ойталаар-дыр сен!»

Chapter 14

¹²³1«Силерниң чүректериңер муңгарап хөлзевезин! Бурганга бүзүрээриңер дег, Меңээ база бүзүреңер! 2 Адамның бажыңында чурттаар өрээлдер эмгежок. Ол ындыг эвес турган болза: „Мен силерге турар чер белеткээр дээш, чоруурум бо-дур“дээр ийик Мен. 3 Ам чорупкаш, силерге турар чер белеткеп кагзымза, дедир чедип келгеш, Мээң турар черимге турзуннар дээш, силерни база Бодумче ап алыр мен.⁴⁵⁶⁷4 А Мээң кайнаар чоруй баарымны болгаш ол орукту билир болгай силер».5 Фома Аңаа: «Дээрги! Кайнаар чоруптарыңарны билбес-тир бис. Ол орукту канчап билип алыр бис?» – дээн.6 Иисус мынча деп харыылаан: «Мен дээрге орук, алыс шын база амыдырал-дыр мен. Чүгле Мени таварты дээрден башка, кым-даа Адамга кээп шыдавас. 7 Бир эвес Мени билир болзуңарза, Адамны база билген болур силер. Амдан эгелеп, силер Ону билир силер, харын-даа Ону көрген силер».⁸⁹8 Филипп Аңаа: «Дээрги! Адаңарны биске көргүзүңерем, биске ол-ла четчир» – дээн.9 Иисус аңаа мынча дээн: «Мен силерниң араңарга мынча үр болдум, а сен Мени билбезиң ол чүве бе, Филипп? Мени көрген кижи Адамны көрген болур. Сен канчап-ла: „Адаңарны биске көргүзүңерем“ – дээр сен?»¹⁰¹¹10«Мени – Адамда, а Адамны – Менде дээрзинге бүзүревейн тур сен бе? Силерге чугаалап турар сөстеримни Бодумнуң адымдан чугаалавайн турар Мен. Менде бар Адам ажыл-херектерни Боду чаяап турары ол-дур. 11 Мени – Адамда, а Адамны – Менде деп, бүзүреңер. Мээң сөстеримге бүзүревейн турар болзуңарза, Мээң кылганым ажыл-херектерге бүзүреңер.¹²¹³¹⁴12 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Меңээ бүзүрей берген кижи Мээң кылып турарым ажыл-херекти база кылып шыдаар, харын-даа оон артык кылдыр кылыр, чүге дээрге Мен ам Адамче чоруй баар Мен. 13 Силер Мээң адым-биле, Адамдан чүнү-даа дилээр болзуңарза, Оглун дамчыштыр Адам алдаржызын дээш, ону шуптузун күүседир мен. 14 Бир эвес Мээң адым-биле чүнү-даа дилээр болзуңарза, Мен ону күүседир Мен».¹⁵¹⁶¹⁷15 «Меңээ ынак болзуңарза, Мээң айтыышкыннарымны күүседир силер. 16 Кезээ-мөңгеде силер-биле кады болуп, хөңнүңерни чазап чоруур Ыдыктыг Сүлдени Адамдан дилээр Мен, Ол силерге бээр. 17 Алыс шынның Сүлдези – Болчукчу - Ол-дур. Ону көрбес, билбес болганда, бо делегейниң улузу Ону хүлээп ап шыдавас. А силер Ону билир силер, чүге дээрге Ол силерниң чүрээңерге турар.¹⁸¹⁹²⁰18 Силерни өскүссүреди кагбас Мен, харын силерже ээп кээр Мен. 19 Ам бичии болгаш, бо делегейниң улузу Мени оон ыңай көрбейн баар, ынчалза-даа силер Мени көөр силер. Мен дириг Мен, ынчангаш силер база өлбес силер. 20 Ол хүн кээрге, Мени – Адамда, силер – Менде, а Мени – силерде дээрзин билип каар силер.²¹²²21 Кым Мээң айтыышкыннарымны билип алганыл база оларны сагып чоруурул, ол кижи Меңээ ынак болур. Кым Меңээ ынагыл, ол кижиге Мээң Адам база ынак. Мен база ол кижиге ынакшып, аңаа Бодумну көргүзер мен».22 Искариот эвес, өске Иуда: «Дээрги! Силер Бодуңарны бо делегейниң улузунга эвес, а чүге чүгле биске көргүзер деп турар силер?-деп Оон айтырган.²³²⁴23 Иисус аңаа мынча деп харыылаан: «Кым Меңээ ынагыл, ол Мээң сөзүмнү күүседип чоруур. Адам ынчан аңаа ынак апаар, оон Адам-биле кады, ооң-биле чурттай бээр бис. 24 Меңээ ынак эвес кижи Мээң сөстеримни күүсетпес. А силерниң дыңнап турар өөредииңер болза Мээңии эвес, а Мени айбылап чоруткан Адамныы-дыр.²⁵²⁶²⁷25 Силер-биле кады турар болгаш, Мен ону силерге чугааладым. 26 Адамның силерге Мени дээш чорудуп бээри Болчукчу – Ыдыктыг Сүлде силерни хамык чүвеге өөредип каар база Мээң силерге чугаалааным бүгү чүвени силерге сагындырар.27 Мен силерге амыр-тайбыңны арттырдым. Бо делегейниң бээри дег эвес, Мен Бодумнуң амыр-тайбыңымны силерге бердим. Силерниң чүректериңер хөлзевезин база кортпазын.²⁸²⁹28 Мээң силерге: „Силерден чоруптум, оон силерже катап ээп кээр мен“ – дээнимни дыңнадыңар. Силер Меңээ ынак турган болзуңарза, Мээң ам Адамче чоруптарым дээш, өөрүүр ийик силер. Чүге дээрге Адам Менден өндүр улуг болгай. 29 Ынчангаш ол бүгү боттаны бээрге, Мээң чугаалаан чүвем шын дээрзинге бүзүрезиннер дээш, ол бүгүнүң дугайында, боттанырының бетинде-ле, силерге чугаалап бердим.³⁰³¹30 Мен ам моон соңгаар силер-биле чугаалашпас мен, чүге дээрге бо делегейниң чагырыкчызы чоокшулап кел чор. Ооң Мени баш билир эргези чок, 31 ынчалза-даа Адамга ынаамны бо делегейниң улузу билип алзын дээш, Мен ам Адамның айыткан чүвезин кылыр мен. Тургулаңар, моон чоруулуңар!»

Chapter 15

¹²1 «Мен – алыс шын виноград сывы Мен, а Мээң Адам – виноград ажаакчызы. 2 Мээң чимис үнмес будуктарымны Ол одура кезип кааптар. А чимис үнер будук бүрүзүн, оон-даа хөй дүжүттү берзиннер дээш, Ол арыглап кааптар.³⁴3 Мээң силерге өөреткен сөзүмнү дыңнааш, билип алгаш, ам арыгланы берген силер. 4 Силер – Менде бар болуңар, а Мен силерде бар болур Мен. Будук сывынга турбас болза, чүгле боду дүжүт берип шыдавас. Ол ышкаш, силерде Мен чок болур болзумза, силер база дүжүт берип шыдавас силер.⁵⁶⁷5 Мен дээрге Сып Мен, а силер – будуктар силер. Кым Менде барыл, Мен база ол кижиде бар Мен, ол ынчан элбек дүжүттү бээр, чүге дээрге Мен чогумда чүнү-даа кылып шыдавас силер. 6 Кым Менде чогул, ол кижини будук ышкаш одура шааптар, ынчан ол кургап каар. Ындыг будуктарны чыггаш, отче октаптарга өрттенип каар.7 Бир эвес силер Менде бар болзуңарза, Мээң сөстерим силерде бар болур, ынчан күзээн-не чүвеңерни дилеңер, алыр силер.⁸⁹8 Хөй дүжүттү эккээр болзуңарза, Адам алдаржыыр, а силер Мээң өөреникчилерим болур силер. 9 Адамның Меңээ ынаа дег, Мен база силерге ынак Мен. Мээң ынакшылымга бүргедип амыдыраңар!¹⁰¹¹10 Мен Адамның чагыгларын сагып, күүседип чорааш, Ооң ынакшылынга бүргедип чор Мен. Силер база Мээң чагыгларымны сагып, күүседир болзуңарза, Мээң ынакшылымга бүргедир силер. 11 Мээң өөрүшкүм силерде бар болзун дээш, а силерниң өөрүшкүңер долу болзун дээш, Мен ону силерге чугааладым.¹²¹³12 Мээң силерге чагыым бо-дур: Мээң силерге ынаам ышкаш, бот-боттарыңарга ынак болуңар. 13 Бодунуң эш-өөрү дээш амы-тынын бээр кижиниң ынакшылындан артык күштүг ынакшыл чок.¹⁴¹⁵14 Мээң чагыгларымны күүседип чоруур болзуңарза, Мээң өңнүктерим болур силер.Иисус болгаш бүзүрээн кижи15 Мен ам силерни кулдар деп адавастай бердим, чүге дээрге кул кижи дээргизиниң чүнү кылып турарын билбес болгай. Мен силерни өңнүктерим деп адап алдым, чүге дээрге Адамдан дыңнааным бүгү чүүлдү силерге чугаалап бердим.¹⁶¹⁷16 Силер Мени шилип албаан силер, Мээң адым-биле Оон чүнү-даа дилээр болзуңарза, Адам силерге дөгерезин бээр кылдыр, маңаа артып каар дүжүдүн берзиннер дээш, силерни Мен шилип алдым. 17 Мээң силерге чагыым бо-дур: бот-боттарыңарга ынак болуңар!¹⁸¹⁹18 Бир эвес бо делегейниң улузу силерни көөр хөңнү чок болза, силерни мурнай Мени көөр хөңнү чок болганын сактып чоруңар. 19 Бир эвес силер бо делегейден турган болзуңарза, ол бодунуң улузунга дег, силерге ынак болур, ынчалза-даа Мен силерни бо делегейден шилип алдым, ынчангаш бо делегейге хамаарышпас силер, ол дээш бо делегей силерни көөр хөңнү чок болур.²⁰²¹²²20 „Чалча бодунуң дээргизинден арта бербес“ – деп силерге чугаалаан сөзүмнү сактып чоруңар. Бир эвес Мени истеп, сүрүп турар болза, силерни база истеп, сүре бээр. Бир эвес Мээң сөстеримни сагып чораан болза, силерниин база сагыыр. 21 Ынчангаш Мээң адым дээш, ол бүгүнү силерге кылыр, чүге дээрге Кым Мени айбылап чорутканын олар билбес. 22 Бир эвес Мен келбээн болзумза, оларның бачыттыын чугаалаваан болзумза, буруудавас, а ам оларда бачыды дээш агартынар чүве чок.²³²⁴²⁵23 Мени көөр хөңнү чок кижи Адамны база көөр хөңнү чок. 24 Бир эвес өске кымның-даа кылып шыдавазы ажыл-херектерни, оларның аразынга Мен кылбаан болзумза, бачыды дээш буруудавас турганнар. А ам көрдүлер, Мени-даа Адамны-даа көөр хөңнү чок-тур. 25 Ынчангаш оларның ыдыктыг хоойлузунда: „Мени чылдагаан чок черге көөр хөңнү чок апарганнар“- деп бижээни чогуп бүтсүн.²⁶²⁷26 Кажан Адамдан кээп турар алыс шынның Сүлдезин, Ыдыктыг Сүлдени, Адамдан Мен силерже чорудуптарымга, Ол Мээң дугайымда херечилээр. 27 Силер база Мени херечилээр силер, чүге дээрге эң эгезинден-не Мээң-биле кады турган силер».

Chapter 16

¹²1 «Мен ол бүгүнү силерни ыятпазын дээш чугааладым. 2 Силерни синагогадан үндүр ойладыптар. Силерни өлүрген улус ооң-биле Бурганга бараан болуп турарывыс ол деп бодай бээр, ындыг үе база чедип кээр.³⁴3 Олар силерни ынчаар аажылай бээр, чүге дээрге Адамны-даа, Мени-даа билбес-тирлер. 4 Ынчалза-даа ол үе чедип кээрге, ооң дугайында Мээң силерге чугаалап турганымны сактып келзиннер дээш чугаалап турарым бо.⁵⁶⁷5 Ам Мени айбылап чоруткан Адамче чоруур Мен, а силерниң кайыңар-даа: „Кайнаар баарың ол?“ – деп, Менден айтырбас-тыр. 6 Ынчалза-даа Мээң чугаам дыңнааш, силерниң чүректериңерни муңгарал дола берген-дир. 7 Мен силерге алыс шынны чугаалап тур мен: Мен чоруй баарымга, силерге эки болур, чүге дээрге, бир эвес Мен чорбас болзумза, Ыдыктыг Сүлде силерге келбес, бир эвес чоруптар болзумза, Ону силерже чорудуптар Мен.⁸⁹¹⁰¹¹8 Кажан Ол келгеш, бо делегейниң бачыдын илередип, алыс шынның болгаш шииткелдиң дугайында көргүзер: 9 Меңээ бүзүревези дээрге бачыт. 10Мен ам Мээң Адамче чоруурум ол, силер ам Мени көрбейн баар силер дээним – алыс шын. 11 Бо делегейниң чагырыкчызы шииттирген.¹²¹³¹⁴12 Оон-даа хөй чүвени силерге чугаалап болур, ынчалза-даа ам ону угаап, билип шыдавас силер. 13 Кажан Ол, алыс шынның Сүлдези келгеш, силерни алыс шынга өөредир, чүге дээрге Ол Бодунуң адындан чугаалавас, а чүгле дыңнаан чүвезин силерге дамчыдар болгаш ам болур чүүлдү чугаалап бээр. 14 Ол Мени алдаржыдар, чүге дээрге чугаалаар бүгү чүвезин Менден дыңнап алгаш, силерге дамчыдар.¹⁵¹⁶15 Адамда бар бүгү чүве Менде, ынчангаш Менден дыңнап алгаш, силерге чугаалап бээр. 16 Мен ам Адамче чоруптар болгай Мен, көңгүс дораан, силер Мени көрбейн баар силер, оон үр болбайн, катап көре бээр силер».¹⁷¹⁸17 Ооң өөреникчилериниң чамдыызы ынчан бот-боттарындан айтыржып: «Ооң биске: „Көңгүс дораан силер Мени көрбейн баар силер, оон үр болбайн, катап көре бээр силер“база „Мен Адамче чоруурум бо-дур“ – деп, чүнү чугаалап турары ол? 18 Оон ыңай: «Чүнүң дугайында: „Көңгүс дораан“ – деп, турары ол? Ооң чүнү чугаалап турарын билбес-тир бис» – деп чугаалажып турганнар.¹⁹²⁰²¹19 Оларның чүнү айтырар деп бодаанын Иисус билир болгаш мынча дээн: «Мээң: „Көңгүс дораан, силер Мени көрбейн баар силер, оон үр болбайн, катап көре бээр силер“ – дээш, чүнү чугаалаанымны бот-боттарыңардан айтыржып тур силер бе? 20 Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: силер ыглажып, кажыыдай бээр силер, а бо делегейниң улузу өөрүй бээр. Силер муңгараар силер, ынчалза-даа силерниң муңгаралыңар өөрүшкүже шилчий бээр. 21 Херээжен кижи божуур деп баргаш, муңгарай бээр, чүге дээрге ооң хилинчек көөр үези келген-дир. Ынчалза-даа чаш төлүн көрүп кааш, өртемчейге кижиниң төрүттүнгени дээш өөрээнинден, хилинчээн уттуптар.²²²³²⁴22 Силер ам ындыг муңгаралга алыскан-дыр силер, ынчалза-даа Мен силерни база катап көрүп каарымга, силерниң чүрээңер өөрүй бээр, а ол өөрүшкүңерни кым-даа силерден хунаап ап шыдавас. 23 Ол хүн кээрге, Менден чүнүң-даа дугайында айтырбаңар. Алыс шынны силерге чугаалап тур мен: Мээң адым-биле, Адамдан чүнү-даа дилээр болзуңарза, Ол силерге бээр. 24 Мынчага дээр Мээң адым-биле, чүнү-даа дилевээн силер. Дилеңер, алыр силер, өөрүшкүңер эгээртинмес долу болур.²⁵25 Амдыгаа дээр Мен силерге угаадыглыг чугаалар дузазы-биле чугаалап келдим. Ынчалза-даа силерге Адамның дугайында, угаадыглыг чугаалар чокка, ажыы-биле чугаалаар үем келди.²⁶²⁷²⁸26 Ол хүн кээрге Мээң адым-биле дилээр силер. Силерниң дугайыңарда Адамдан дилээр Мен деп чугаалавайн тур Мен. 27 Адам Боду силерге ынак болгай, чүге дээрге Мээң Бургандан келгенимге бүзүрей бергеш, силер Меңээ ынак апардыңар. 28 Мен Адамдан үнгеш, бо делегейде келдим, ам бо делегейни каапкаш, катап база Адамче чоруурум бо-дур».²⁹³⁰³¹29 Ооң өөреникчилери Аңаа мынча дээн: «Силер ам кандыг-даа угаадыглыг чугаа чокка, ажыы-биле дорт чугаалап тур силер. 30 Сээң хамык чүвени билириңни, Сенден айтырыг салырын хереглевезиңни ам билдивис. Ынчангаш Бургандан келгениңге бүзүрей бердивис». 31 Иисус оларга мынча дээн: «Ам бүзүрей бердиңер бе?³²³³32 Силер шуптуңар Мени чааскаандырзымны каапкаш, чүк санай, тарай маңнажы бээриңер үе бо келди, мырыңай келгени бо-дур. Ынчалза-даа Мен чааскаан эвес Мен, чүге дээрге Адам Мээң-биле. 33 Менде амыр-тайбың силерге бар болзун дээш, бо бүгүнү Мен силерге чугааладым. Бо делегейде качыгдал силерни манап турар, эрес-дидим болуңар: Мен бо делегейни тиилээн Мен!»

Chapter 17

¹²1 Ону чугаалааш, Иисус карактарын дээрже углай көргеш, мынча дээн: «Адам! Сээң Оглуң Сени алдаржытсын дээш, Бодуңнуң Оглуңну алдаржыдар үең чедип келди. 2 Бүгү кижи төрелгетенни чагырар эргени Аңаа берген болгай Сен. Сээң Аңаа хүлээдип бергениң улузуңга мөңге амыдыралды Ол берзин.³⁴⁵3 Мөңге амыдырал дээрге, Сээң айбылап чорутканың Иисус Христосту болгаш дың чаңгыс алыс шын Бурганны, Сени билип алыры 4 Сээң Меңээ дааскан ажыл-херектериңни күүсеткеш, Мен Сени чер кырынга алдаржыттым. 5 Бо өртемчейни чаяар мурнунда-ла, Меңээ турган Бодуңнуң алдарың-биле Сен ам Мени алдаржыт.⁶⁷⁸6 Сээң бо делегейден алгаш, Меңээ хүлээдип берген улузуңга Сээң адыңны ажыдып бердим. Сээң сөзүңнү олар угаап билди, олар Сээң улузуң, Сен оларны Меңээ хүлээдип бердиң. 7 Сээң Меңээ бергениң бүгү чүүл шупту Сенден келген дээрзин билип алдылар. 8 Чүге дээрге Сээң Меңээ чугаалаан сөстериңни оларга дамчыдып бердим. Сээң Мени айбылап чорутканыңга, Мээң Сенден келгенимге бүзүреп, алыс шынны билип алгаш, олар бо сөстериңни хүлээп алдылар.⁹¹⁰¹¹9 Мен олар дээш мөргүп тур мен. Бо делегейде шупту улус дээш эвес, а чүгле Сээң Меңээ берген улузуң дээш мөргүп тур мен, чүге дээрге олар Сээң улузуң болгай. 10 Меңээ хамааржыр бүгү улус – Сээңии, а Сеңээ хамааржыры – Мээңии болгай. Мен чүгле оларның аразында алдаржый бердим. 11 Мен ам бо делегейде эвес мен, Мен Сенче чоруптум, а олар бо делегейге артып каар. Ыдыктыг Адам! Бистиң тудуш чаңгызывыс дег, олар база Бистиң-биле тудуш чаңгыс болзун дээш, Бодуңнуң Меңээ бергениң улусту Сээң адың-биле кадагалап көр.¹²¹³¹⁴12 Мен бо делегейге олар-биле кады тургаш, оларны Сээң адың-биле камгалап чордум. Бижилгениң сөзү боттанзын дээш, өлүп чидер чолга онаашкан чаңгыс кижиден аңгыда, оларның кайызы-даа өлүп читпеди.13А ам Мен Сенче чоруурум бо-дур. Мээң өндүр улуг өөрүшкүм оларга бар болзун дээш, бо делегейге тургаш-ла, ол бүгүнү чугааладым. 14 Мен оларга Сээң сөзүңнү дамчыттым, бо делегейниң улузу оларны көөр хөңнү чок апарган, чүге дээрге Мээң бо делегейден эвезим дег, олар база бо делегейден эвес болгай.¹⁵¹⁶¹⁷15 Сээң оларны бо делегейден алгаш баарыңны дилевейн тур мен, харын оларны бачыттан камгалаарыңны дилеп тур мен. 16Мээң бо делегейден эвезим ышкаш, олар база бо делегейден эвес-тирлер. 17Оларны Бодуңнуң алыс шының-биле ыдыктап көр: Сээң сөзүң - алыс шын.¹⁸¹⁹18 Мени бо делегейже айбылап чорутканың ышкаш, Мен база оларны шак ынчаар бо делегейже айбылап чорудуптум. 19 Олар база Сээң ылап шын улузуң болзун дээш, Мен Бодумну бүрүнү-биле Сеңээ бараан болур кылдыр хүлээдип берип тур мен.²⁰²¹20 Чүгле олар дээш эвес, харын оларның өөредиин дамчыштыр Меңээ бүзүрей бээр бүгү улус дээш мөргүп тур мен. 21 Олар шупту чаңгыс демниг болзуннар: Адам, Сээң Менде, Мээң Сенде барывыс ышкаш, олар база Бисте бар болуп, Бистиң-биле чаңгыс демниг болзуннар. Бо делегейниң улузу Мени Сээң айбылап чорутканыңга бүзүрезин.²²²³22 Сээң Меңээ берген алдарыңны Мен оларда берип каан Мен: Бистиң чаңгыс демниг болганывыс ышкаш, олар база чаңгыс демниг болзуннар. 23 Мен – оларда, а Сен – Менде. Сээң Меңээ ынааң ышкаш, Сен бо делегейниң улузунга ынак болгаш, Мени айбылап чорутканыңны билип шыдаар кылдыр, оларның чаңгыс эви дээди деңнелге чедер болзун.²⁴24Адам! Бо өртемчейни чаяар мурнунда-ла, Сен Меңээ ынак турдуң, ынчан-на Меңээ бергениң алдарымны Сээң Меңээ берген улузуң көрзүннер дээш, оларның Мээң турар черимге, Мээң-биле кады турарын күзеп тур мен.²⁵²⁶25 Чөптүг-шынныг Адам! Бо делегейниң улузу Сени билбейн-даа барган болза, Мен Сени билир Мен. А олар Сээң Мени айбылап чорутканыңны билип алганнар. 26 Сээң Меңээ ынакшааның дег, ынакшыл оларга бар болзун дээш, база Мээң оларда бар болурум дээш, Мен Сээң адыңны оларга ажыдып берген мен, ам-даа ажыдар мен».

Chapter 18

¹²³1 Мөргүл соонда, Иисус Бодунуң өөреникчилери-биле кады Кедрон суунуң ол чарыынче чоруй барган. Ол Бодунуң өөреникчилери-биле кады, ында сесерликче кире берген. 2 Ол черни саттыныкчы Иуда билир, чүге дээрге Иисус Бодунуң өөреникчилери-биле аңаа бо-ла чыглыр турган. 3 Иуда ынаар, деңнерлиг, чырыткыларлыг таңныылдарны, ок-чепсектиг шериг отрядын дээди бараалгакчылардан болгаш фарисейлерден алгаш чеде берген.⁴⁵4 Иисус Боду-биле чүү болурун билир болгаш, оларже уткуй үнгеш: «Кымны дилеп чор силер?» – деп айтырган.5 Олар: «Назарет чурттуг Иисусту» – деп харыылааннар. Иисус оларга: «Мен-дир Мен» – дээн. Саттыныкчы Иуда олар-биле кады чораан.⁶⁷6 Иисус оларга: «Мен-дир Мен» – деп чугаалаптарга, олар аткаар баскаш, черже доңгая кээп дүшкеннер.7 Иисус катап база олардан: «Кымны дилеп чор силер?» – деп айтырган.Олар: «Назарет чурттуг Иисусту» – дээннер.⁸⁹8 Иисус мынча деп харыылаан: «Силерге: „Мен-дир Мен“- деп чугааладым. Бир эвес Мени дилеп чоруур болзуңарза, бо улуска дегбейн, салып чорудуптуңар», 9 Ооң: «Меңээ берген улузуңдан кымны-даа чидирбедим» – дээн сөзү ынчаар боттанган.¹⁰¹¹10 Симон Пётр хылыштыг чораан. Ол оозун ушта тырткаш, дээди бараалгакчының чалчазының оң талакы кулаан одура шаапкан. Чалчаның адын Малх дээр. 11 Ынчалза-даа Иисус Пётрга мынча дээн: «Хылыжың хыннап ал. Адамның Меңээ бергени дашканы, таанда Мен ишпес Мен бе?».¹²¹³¹⁴12 Ынчан шериглер, муң шериг баштыңчызы база иудей бараалгакчылар Иисусту туткаш, Ону хүлүп алганнар. 13 Олар Ону баштай Аннага чедире бергеннер, чүге дээрге Анна дээди бараалгакчы Каиафаның каты турган. 14Ол дээрге иудейлерге, бүгү чон дээш, чаңгыс кижиниң өлү бергени дээре деп, сүмелээн Каиафа ол турган.¹⁵¹⁶15 Иисусту Симон Пётр-биле өске-бир өөреникчи эдерип чораан. Ол өөреникчи дээди бараалгакчы-биле таныш турган, ынчангаш ол Иисус-биле кады дээди бараалгакчының хериминиң иштинче кире берген.Пётрнуң Иисустан ойталааны(Мф. 26:69-70; Мк. 14:66-68; Лк. 22:55-57)16 А Пётр даштыгаа, эжик артынга туруп калган. Оон дээди бараалгакчы-биле таныш, демги өөреникчи үнүп келгеш, хаалгачы уруг-биле чугаалашкаш, Пётрну иштинче киире берген.¹⁷¹⁸17 Хаалгачы уруг Пётрга мынча дээн: «Сен база Ол Кижиниң өөреникчилериниң бирээзи эвес ийик сен бе?» Пётр: «Чок» – деп харыылаан. 18 Ол үеде, соок боорга чалчалар болгаш таңныылдар одаг салып алгаш, чыннып турганнар, Пётр база оларның-биле чыннып туруп алган.¹⁹²⁰²¹19 Дээди бараалгакчы Иисустан, Ооң өөреникчилериниң болгаш өөредииниң дугайында айтырып, байысаай берген. 20 Иисус аңаа: «Мен улуска ажыы-биле чугаалап турдум. Мен иудейлерниң чыглыр черлеринге: синагогага болгаш Бурганның өргээзинге өөредип, чажыт чүнү-даа чугаалавадым. 21 Чүге Мени байысаап тур сен? Оларга чүнү чугаалаанымны, дыңнаан улустан айтыр. Мээң чүнү чугаалаанымны, олар билир» – деп харыылаан.²²²³²⁴22 Иисус ону чугаалаптарга, чанынга турган бараалгакчыларның бирээзи Ооң чаагынче дажыпкаш: «Дээди бараалгакчыга канчаар харыылап тур Сен?» – дээн.23 Иисус аңаа: «Бир эвес Мен шын эвес харыылаан болзумза, чүнү шын эвес чугааладым, бир эвес, шын харыылаан болзумза, Мени чүге дажыырың ол?» – дээн.24Анна хүлүглүг Иисусту дээди бараалгакчы Каиафаже чорудупкан.²⁵²⁶²⁷25 Кажан Симон Пётр чылынмышаан турда, улус оон: «Сен Ооң өөреникчилериниң бирээзи эвес ийик сен бе?» – деп айтырган.Ол ойталап: «Чок» – дээн.26 Дээди бараалгакчының база бир чалчазы, Пётрга кулаан одура шаптырткан кижиниң төрели: «Мен сени сесерликке, Ооң-биле кады туруңда көрген эвес ийик мен бе?» – дээн.27 Пётр база катап ойталаан, ол үеде аскыр-дагаа алгыра берген.²⁸²⁹³⁰28 Иисусту Каиафадан рим чагырыкчының ордузунга эккелген. Эртен эрте турган. Хосталыышкын байырлалының чемин чиир дээш, арыг эвес апаарындан корткаш, олар ордуже кирбээн. 29 Пилат оларга уткуй үнүп келгеш: «Силер Бо Кижини чүү дээш буруудадып тур силер?» – деп айтырган.30 Олар аңаа: «Бир эвес Ол чүнү-даа үүлгетпээн болза, Ону сеңээ эккелбес турган бис» – деп харыылааннар.³¹³²31 Пилат оларга: «Силер Ону боттарыңар хоойлуңар ёзугаар шиидиңер, Ону дедир алыңар» – дээн.Иудейлер аңаа мынча дээн: «Кымны-даа өлүрүп шиидер эргевис чок», 32 Иисустуң Бодунуң кандыг өлүм-биле өлүрүн баш удур чугаалаан сөстери ынчаар күүсеттинер ужурлуг.³³³⁴³⁵33 Ынчан Пилат ордузунче дедир киргеш, Иисусту кый деп алгаш: «Сен иудей Хаан Сен бе?» – деп айтырган.34 Иисус: «Ону сен бодуң ынча дидиң бе азы Мээң дугайымда өске улус сеңээ чугаалады бе?» – деп удур айтырган.35 Пилат мынча дээн: «Мен иудей-дир мен бе? Сээң чонуң база дээди бараалгакчылар Сени меңээ эккелдилер. Чүнү үүлгеткен кижи сен?»³⁶³⁷36 Иисус мынча деп харыылаан: «Мээң Чагыргам бо делегейден эвес. Бир эвес Мээң Чагыргам бо делегейден турган болза, Мээң албаттыларым Меңээ болчуп, Мени иудейлерге бербес дээш, демисежир ийик, ынчалза-даа ам Мээң Чагыргам моон эвес».37 Пилат Оон: «Ынчаарга Сен черле Хаан Сен бе?» – деп айтырган.Иисус аңаа: «Мени Хаан-деп, сен бодуң чугаалап тур сен. Мен ол дээш, төрүттүнген Мен, Мен бо делегейге, алыс шынны херечилээр дээш келген Мен. Алыс шындан үнген кижи бүрүзү, Мээң үнүмнү дыңнап турар»-деп харыылаан.³⁸³⁹⁴⁰38 Пилат Иисустан: «Алыс шын деп чүл?» – деп айтыргаш, катап база иудейлерже үнгеш: «Мен Бо Кижиниң кандыг-даа кем-буруузун тыппас-тыр мен. 39 Хосталыышкын байырлалы кээрге, силерниң чаңчылыңар ёзугаар бир херектенни хостап бээр ужурлуг мен. „Иудей Хаанны“ хостап бээримни күзээр силер бе?»-деп олардан айтырган.40 Ынчан олар катап база: «Ону эвес! Варавваны!» – деп алгыржы бергеннер. Варавва дээрбечи кижи турган.

Chapter 19

¹²³1 Ынчан Пилат Иисусту аппаргаш, кымчылаарын айыткан. 2 Шериглер тенниг харагандан дээрбек өрээш, Ооң бажынга салгаш, хааннар кедер хүрең-кызыл хепти Аңаа кедиргеш, 3 олар: «Иудей Хаан, өөрүп-хөгле!» – дижип, Ооң чаактарынче дажыгылап турганнар.⁴⁵⁶4 Пилат база катап үнүп келгеш, иудейлерге: «Бо Кижиниң кандыг-даа кем-буруузун тыппаанымны билзиннер дээш, мен Ону силерниң мурнуңарже үндүрүп келдим» – дээн. 5 Ынчан Иисус тенниг харагандан өрээн дээрбектиг база хааннар кедер хүрең-кызыл хептиг үнүп келген. Пилат оларга: «Ол Кижи Бо-дур!» – дээн.6 Кажан дээди бараалгакчылар болгаш таңныылдар Ону көрүп кааш: «Хере шавар! Ону хере шавыңар!» – деп алгыржы бергеннер. Пилат оларга мынча дээн: «Ону алгаш, боттарыңар хере шавыңар, чүге дээрге мен Ооң кем-буруузун тыппадым».⁷⁸⁹7 Иудейлер аңаа: «Бисте хоойлу бар, бистиң хоойлувус ёзугаар, Ол өлүр ужурлуг, чүге дээрге Ол Бодун Бурганның Оглу Мен дээн-дир» – деп алгырышканнар.8 Кажан Пилат ону дыңнааш, коргары дам барган. 9 Ол өргээзинче катап киргеш, Иисустан: «Кайыын келген Сен?» – деп айтырган. Ынчалза-даа Иисус аңаа харыы бербээн.¹⁰¹¹10 Пилат Аңаа: «Мээң-биле чугаалажыр хөңнүң чогул бе? Сени хере шавар-даа, салып чорудар-даа эргениң Менде барын билбезиң ол бе?» – дээн.11 Иисус: «Бир эвес өрүтен сеңээ бербээн болза, Мээң бажым билир кандыг-даа эрге сеңээ турбас, ынчангаш кым Мени сеңээ садыпкан ийик, ол кижиниң бачыды улуг болур» – деп харыылаан.¹²¹³12 Ону дыңнааш, Пилат Ону хостап салыптар арга дилеп эгелээн. Ынчалза-даа иудейлер: «Бир эвес Ону хостап салыптар болзуңза, сен императорнуң өңнүү эвес-тир сен. Бодун хаан кылган кижи бүрүзү – императорнуң дайзыны!»-деп алгыржып-ла турганнар.13 Пилат ол сөстерни дыңнааш, Иисусту дашкаар үндүртү бергеш, Лифостротон, еврейлеп Гаввафа деп адаар, шииткекчиниң олудунга олуруп алган.¹⁴¹⁵¹⁶14 Ол хүн Хосталыышкын байырлалының мурнунда, пятница хүнү, алды шак үези турган. Пилат иудейлерге: «Бо-дур, Силерниң Хааныңар!» – дээн.15Олар: «Тут! Тут! Ону хере шаавыт!» – деп алгыржып турганнар.Пилат олардан: «Силерниң Хааныңарны хере шавар бе?» – деп айтырган.Дээди бараалгакчылар: «Императордан өске хаан бисте чок» – деп харыылааннар.16 Ынчан ол Ону хере шавар кылдыр оларга хүлээдип берипкен. Олар Ону алгаш барган.¹⁷¹⁸17 Бодунуң белдир-ыяжын чүктеп алгаш, Иисус «Хавак» азы еврей дылда «Голгофа» дээр черге чедип келген. 18 Аңаа Ону хере шаап каан. Ооң-биле кады ийи кижини база ол-бо талазынга хере шаап каан. Иисус ортузунга турган.¹⁹²⁰19 Пилат самбырага бижик бижиткеш, белдир-ыяшка кададып каан. Ында: «НАЗАРЕТТЕН ИИСУС – ИУДЕЙ ХААН» – деп каан болган. 20 Ол бижикти дыка хөй иудейлер номчаан, чүге дээрге Иисусту хере шапкан чер хоорайдан ырак эвес турган. Ол бижикти: еврей, грек, рим дылдарда бижээн.²¹²²21 Иудей дээди бараалгакчылар Пилатка: «Сен аңаа: „Иудей хаан“ деп биживе, а „Мен иудей Хаан Мен деп адаттынган“-деп бижи» – дээннер.22 Пилат: «Чүнү бижээн мен, ону бижидим» – деп харыылаан.²³²⁴23 Кажан Иисусту хере шапкан соонда, шериглер Ооң хевин алгаш, дөрт аңгы үлежип алганнар. Ооң даарашкы чок, бүдүнү-биле аргаан хөйлеңин база ап алганнар. 24 Олар бот-боттарынга: «Ону ора сокпаалы, ооң орнунга кымныы болур эвес дээш, үлүг тыртаалы»-деп турганнар. Бижилгениң: «Хептеримни аразында үлежип алганнар, хөйлеңимни алыр дээш үлүг тыртып турганнар»-дээн сөстери чогуп бүткен. Шериглер ынчаар күүсеткен.²⁵²⁶²⁷25 Иисустуң белдир-ыяжының чанынга Ооң авазы, авазының кыс дуңмазы, Клеопаның кадайы Мария болгаш Мария Магдалина олар турган. 26 Иисус авазын база ооң чанынга турган Бодунуң онза ынак өөреникчизин көрүп кааш: «Херээжен! Сээң оглуң ол-дур!» – дээн. 27 А өөреникчизинге: «Сээң аваң бо-дур!»-дээн. Оон бээр-ле демги өөреникчи Марияны бажыңынга тургузуп алган.²⁸²⁹³⁰28 Ооң соонда Иисус, бүгү чүвениң доозулганын билир болгаш, Бижилгениң сөзү боттанзын дээш: «Суксаарымны!»-дээн. 29 Ооң чанынга, долу ажыг арагалыг сава турган. Шериглер губканы ажыг арагаже суккаш, өрген бажынга кедиргеш, Ооң эрнинге чедире берген. 30 Кажан Иисус ажыг араганы амзааш: «Боттаны берди!» – дээш, өлү бээрге бажы халаш дээн.³¹³²³³31 Ынчалза-даа ол хүн пятница, иудейлер, суббота хүнүнде белдир-ыяшка мөчү-сөөк артырбас, а суббота - улуг байырлал хүнү турган. Ынчангаш олар шаажылаттырган улустуң чодаларын сый шапкылааш, дүжүрүп алырын Пилаттан дилээннер. 32 Шериглер Иисус-биле хере шаптырткан улустуң баштай бирээзиниң, оон өскезиниң чодаларын сый шаап кааннар. 33 Кажан олар Иисуска чеде бергеш, Ооң өлгенин көрүп кааннар. Олар Ооң чодаларын сыкпаан,³⁴³⁵34 ынчалза-даа шериглерниң бирээзи чыда-биле Ооң быктын өттүр шанчыпкан, ол-ла дораан хан биле суг төктү берген. 35 Ол бүгүнү көрген кижи, ооң дугайын херечилээн, ооң херечилели алыс шынныг. Ол силерни бүзүрезиннер дээш, алыс шынын чугаалаанын билир.³⁶³⁷36 Бижилгениң: «Ооң сөөктери сыйылбас» дээн сөстери ынчаар боттанганы ол. 37 А Бижилгениң өске черинде мынча деп турар: «Олар өттүр шанчып алганы Кижиже көөрлер».³⁸³⁹38 Ооң соонда Иисустуң өөреникчизи-даа болза, иудейлерден корткаш, оозун чажырар, Аримафея чурттуг Иосиф Пилаттан Иисустуң мага-бодун дүжүрүп алыр чөпшээрел дилээрге, Пилат чөпшээрээн. Ол баргаш, Иисустуң мага-бодун дүжүрүп алган. 39 Иисуска дүне кээп чораан Никодим база чедип келгеш, чүс фунт (дөртен беш килограмм хире) деңзилиг мирра биле алоэ холуксаалыг чаагай чыттыг үс эккелген.⁴⁰⁴¹⁴²40 Олар Иисустуң мага-бодун алгаш, иудейлерниң өлген кижи орнукшудар чаңчылын ёзугаар, Ону чаагай чыттыг үс сиңирген хөөржүдүлге пөстери-биле шарып кааннар. 41 Иисустуң хере шаптырткан черинге сад турган. Ол садта кымны-даа ажааваан чаа куй бар болган. 42 Иудей пятница хүнү, куй база чоок боорга, Иисусту аңаа ажаап кааннар.

Chapter 20

¹²1 Субботаның эртенинде, ам-даа караңгы турда, Мария Магдалина чевег-куйга чедип келген. Куй аксын дуглаан дашты чайладыр чууп каанын көрүп каан. 2 Ол маңнап чоруткаш, Симон Пётрга база Иисустуң онза ынак өөреникчизинге баргаш: «Дээргивисти чевег-куйдан алгаш барган болду! Ам Ону кайда салганын билбес бис» – дээн.³⁴⁵3 Пётр биле ол өөреникчи дораан үнгеш, чевег-куйже чорупкан. 4 Олар кады маңнажыпкан, ынчалза-даа Ооң ынак өөреникчизи Пётрдан дүрген маңнааш, чевег-куйга баштай четкен. 5 Ол доңгайып бакылааш, чыткан пөстерни көрүп кааш, чевег-куйже кирбээн.⁶⁷6 Ооң соондан Симон Пётр маңнап келгеш, чевег-куйже кире халаан. Ол ында чыткан хөөржүдүлге пөстерин көрүп каан, 7 Иисустуң бажынга чораан орнукшудулга аржыылын пөстер-биле кады салбайн, дүргеш, аңгы салып каан чыткан.⁸⁹¹⁰8 Ынчан баштай маңнап келген өөреникчи база чевег-куйже кирип келген. 9 Ол көргеш, бүзүрей берген. Бижилгеде: «Иисус өлүглерден катап дирлир ужурлуг»-дээнин олар ам-даа билбээн болгай. 10 Өөреникчилер чана берген.¹¹¹²¹³11 А Мария чевег-куй чанынга ыглап турган. Кажан ыглавышаан, чевег-куйже бакылапкаш, 12 дээрниң ак хептиг ийи төлээзин көрген. Олар Иисустуң мага-бодунуң чыткан черинде, бирээзи Ооң бажының, а өскези буттарының талазында олурар, дээрниң ак хептиг ийи төлээзин көрүп каан. 13 Олар оон: «Херээжен! Сен чүге ыглап тур сен?» – деп айтырган.Ол оларга: «Мээң Дээргимни алгаш барган-дыр. Ам Ону кайда салганын билбес-тир мен» – деп харыылаан.¹⁴¹⁵14 Ол ынча дээш, хая көрүнгеш, Иисустуң ында турарын көрүп каан. Ынчалза-даа ол Ону танываан. 15 Иисус оон: «Херээжен! Сен чүге ыглап тур сен? Кымны дилеп чор сен?»-деп айтырган. Айтырыг салган кижини сесерлик ажаакчызы деп бодааш, Аңаа: «Дээрги! Бир эвес Ону көжүрген болзуңза, Ону кайнаар аппарып калдың, чугаалап бер, мен Ону барып ап алыйн» – дээн.¹⁶¹⁷¹⁸16 Иисус: «Мария!» – депкен.Ол хая көрүнгеш, Иисуска еврейлеп: «Раввуни!» («Башкы»)- дээн.17 Иисус аңаа: «Меңээ дегбе, Мен ам-даа Адамче көдүрлүп үнмээн болгай мен. Мээң ха-дуңма улузумга баргаш: „Мээң Адамче база силерниң Адаңарже, Мээң Бурганымче база силерниң Бурганыңарже көдүрлүп үнерим ол-дур“-дидир»-деп чугаала дээн. 18 Мария Магдалина өөреникчилерге чеде бергеш, Дээргини көргенин чугаалааш, Иисустуң сөглеткен сөзүн дамчыткан.¹⁹²⁰19 Субботаның эртенинде кежээ, кажан Иисустуң өөреникчилери, иудейлерден коргуп, эжиктерин дээктеп алгаш олурда, Иисус кирип келген. Оларның ортузунга туруп алгаш: «Силерге амыр-тайбың»-деп чугаалааш, 20 Иисус Бодунуң холдарын болгаш быктын оларга көргүскен. Дээргизин көргеш, өөреникчилери аажок өөрээн.²¹²²²³21 Иисус катап база оларга: «Силерге амыр-тайбың! Адамның Мени айбылап чорутканы дег, Мен силерни база айбылап чорудуп тур Мен»-дээн. 22 Ону чугаалап тура, оларже үрүпкеш: «Ыдыктыг Сүлдени хүлээп алыңар. 23 Кымның бачыттарын өршээр силер, ооң бачыттары өршээттинер, а кымныын өршээвес силер, ооң бачыттары хевээр артып каар» – дээн.²⁴²⁵24 Кажан Иисус кээп турда, он ийи өөреникчиниң бирээзи, Ийис деп шолалыг Фома оларның-биле кады турбаан. 25 Өске өөреникчилер аңаа: «Бис Дээргини көрдүвүс!»-дээн. Ынчалза-даа ол: «Бир эвес Ооң холдарында кадаглардан балыгларны көрбээн шаамда, ол балыгларга салаамны дээспээн шаамда, Ооң быктында балыын холум-биле тутпаан шаамда, бүзүревес мен!» – деп харыылаан.²⁶²⁷26 Сес хүн эрткенде, Ооң өөреникчилери, ам база бажыңга турда, Фома оларның-биле кады турган. Кажан эжиктер дээктиг турда, Иисус кирип келгеш, оларның аразынга туруп алгаш мынча дээн: «Силерге амыр-тайбың!» 27 Оон Фомага: «Мээң холдарым бо-дур, көр даан. Холуңну бээр сун, салааң-биле быктымда балыгны тудуп көр. Бүзүрел чок болба, харын бүзүрээр бол».²⁸²⁹28 Фома Аңаа: «Мээң Дээргим, мээң Бурганым!» – деп харыылаан. 29 Иисус аңаа мынча дээн: «Сен бүзүрей бердиң, чүге дээрге Мени көрдүң. А кым Мени көрбейн, бүзүрей бээрил, ол кижи – аас-кежиктиг».³⁰³¹30 Иисус бо номда бижиттинмээн оон-даа өске, дыка хөй кайгамчык чүүлдерни Бодунуң өөреникчилериниң мурнунга кылган. 31 Иисус – Бурганның Оглу, Христос-тур деп бүзүрей бергеш, мөңге амыдыралды Ооң ады-биле алзыннар дээш, бо чүүлдү силерге бижээн.

Chapter 21

¹²³1 Ооң соонда Иисус Бодунуң өөреникчилеринге Тивериада далайның кыдыынга катап база көзүлген. Ол мынчаар болган: 2 Симон Пётр, Ийис деп шолалыг Фома, Галилеяның Кана чурттуг Нафанаил, Зеведейниң оолдары болгаш Ооң өске ийи өөреникчизи кады турганнар. 3 Симон Пётр оларга: «Балыктапкаш кээйн» – дээн. «Бис база сээң-биле баар бис» – дээннер. Олар дораан хемеге олурупканнар, ынчалза-даа ол дүне чүнү-даа тутпаан.⁴⁵⁶4 Кажан даң адып келгенде, Иисус эрик кыдыынга турган, ынчалза-даа өөреникчилери Ону танываан.5 Иисус олардан: «Оолдар! Кандыг-бир чиптер чемиңер бар бе?» – деп айтырган. Олар Аңаа: «Чок» – деп харыылааннар.6 Ол оларга мынча дээн: «Четкиңерни хемениң оң талазынче киир салыптыңар, оон тудуп аар силер». Олар четкизин салыпкаш, туттунган балыктың хөйүнден ону ушта тыртып чадап кааннар.⁷⁸⁹7 Ынчан Иисустуң онза ынак өөреникчизи, Пётрга: «Дээргивис ол-дур!» – дээн. Симон Пётр, Дээргивис ол-дур дээнин дыңнап кааш, хевин белинге куржай шарааш, далайже шурай берген. Чүге дээрге ол чанагаш турган. 8 А өске өөреникчилер балыктыг четкизин сөөртпүшаан, олардан ийи чүс кыры дурту (тозан алды метр) хире ырак эвесте эрикче хемелиг эжиндирип чорупкан. 9 Кажан олар эрикче үнүп келгеш, кыпсып каан одагны болгаш ында салып каан балыкты база хлебти көрүп кааннар.¹⁰¹¹10 Иисус оларга: «Ам чаа туткан балыыңардан эккелиңерем» – дээн. 11 Симон Пётр баргаш, улуг балыктар-биле долдунган четкизин эрикче үндүр сөөртүп эккелген. Балык чүс бежен үш болган, ынчалза-даа ол хире хөй-даа болза, четки орулбаан.¹²¹³¹⁴12 Иисус оларга: «Бээр келиңер, чемнениңер» – дээн. Өөреникчилериниң аразындан кым-даа Оон: «Сен Кым Сен?» – деп айтырарындан дидинмээн. Чүге дээрге Дээргизи дээрзин, олар билген. 13Иисус келгеш, хлебти алгаш оларга үлеп берген. Балыкты база ынчаар үлээн. 14 Бодунуң өлүглерден дирлип келгениниң соонда, Иисустуң өөреникчилеринге үшкү удаа көзүлгени ол.¹⁵¹⁶15 Кажан олар чемненип каапканда, Иисус Симон Пётрдан: «Иоанның оглу, Симон! Оларга көөрде, Сен Меңээ аттыг ынак сен бе?»-деп айтырган. Пётр Аңаа: «Ийе, Дээрги. Мени Сеңээ ынак деп, билир Сен» – деп харыылаан. Иисус аңаа: «Мээң хураганнарымны кадарып чор» – дээн.16 Иисус ийиги удаа: «Иоанның оглу, Симон! Сен Меңээ ынак сен бе?» – деп база катап айтырган. Пётр Аңаа: «Ийе, Дээрги. Мени Сеңээ ынак деп, билир Сен» – деп харыылаан. Иисус аңаа: «Мээң хойларымны кадарып чор» – дээн.¹⁷¹⁸17 Иисус оон: «Иоанның оглу, Симон! Сен Меңээ ынак сен бе?» – деп үшкү удаа айтырган.. «Меңээ ынак сен бе?» – деп, оон үш катап айтырган дээш, Пётр муңгарай бергеш: «Дээрги! Сен бүгү чүвени билир Сен. Сеңээ ынаамны-даа билир Сен» – деп чугаалаан.. Иисус аңаа: «Мээң хойларымны кадарып чор. 18 Алыс шынны сеңээ чугаалап тур мен: Кажан сен аныяк тургаш, куруңну бодуң куржангаш, туралаан чериңче чоруптар сен, а кажан кырый бергеш, холдарыңны көдүрүптериңге, өске кижи куруң куржап бергеш, сээң күзевээн чериңче алгаш баар».¹⁹19 Ону Пётрнуң кандыг өлүм-биле Бурганны алдаржыдарын угаадыр дээш чугаалаан. Иисус ону чугаалаан соонда аңаа мынча дээн: «Мени эдерип чор!».²⁰²¹20 Пётр хая көрнүп келгеш, кежээки чем үезинде Ооң хөрээнче ээккеш: «Дээрги, Сени кым садыптар-дыр?» – деп айтырган, Иисустуң онза ынак өөреникчизиниң Ооң соондан бар чыдарын көрүп каан. 21 Ону көрүп кааш, Пётр Иисустан: «Дээрги! А ол чүү?» – деп айтырган.²²²³22 Иисус аңаа мынча дээн: «Бир эвес, Мен келгижемге чедир, ооң артып каарын күзээр болзумза, сеңээ ол кандыг хамааныл? Сен Мени эдер!»23 Ол өөреникчи өлбес-тир деп чугаа, акышкыларның аразынга тарай берген. Ынчалза-даа Иисус өлбес деп, аңаа чугаалаваан, ындыг-даа болза, «бир эвес, Мен келгижемге чедир, ооң артып каарын күзээр болзумза, ол сеңээ кандыг хамааныл?»-дээн.²⁴²⁵24 Ол өөреникчи бо дугайын херечилеп бижээн, ооң херечилели алыс шынныг деп, билир бис. 25 Иисус өске-даа ажыл-херектерни хөйнү чаяап турган, шуптузун тодаргай бижиир болза, бижиттинген номнар бүгү делегейге сыңмас деп бодаар мен. Аминь.

Acts

Chapter 1

³Дыка хой шынзыдылгалар таварыштыр Бодунун хинчектенип олгенинин соонда Бодун дириг Мен деп коргускен. Иисус дортен хонук иштинде оларга коступ Бурганнын Чагыргазын чугаалап турган. ^1-2Феофил Иисус эн эгезинден эгелээш дээрже унер хунунге чедир чуну кылып база чуге ооредип турганын бир дугаар номумда сенээ бижидим' кажан Ол кодурлуп тургаш Ыдыктыг Сулде таварыштыр Оон шилип алган эчиннеринге даалганы берген болгаш.⁴Иисус элчинерин чыып алгаш' Ол оларга даалга берген: "Иерусалимни кагбайн' ынчалза- даа Адамнын чуну аазаны'база Менден чуу дыннаанынарны мананар' ⁵ынчангаш Иоанн сугга суп турган' а кезек хонуктар эртерге Ыдыктыг Сулде биле долдуртунар силер".⁶Ынчангаш ында чыылганнар Оон айтырып турганнар:" Дээрги' бо уеде Сен Израильдин Хаанашкынын тургузар сен бе?". ⁷Иисус оларга харыылаан:" Адамнын артырып каан эрге-чагыргазын болгаш уе хуусаазын силер билбес силер' ⁸Кажан силерже Ыдыктыг Сулде бадып кээрге' ынчан кучу- кушту хулээп алгаш. Ынчан Иерусалимге' бугу Иудеяга, Самарияга база чернин кыдыынга чедир Мээн херээчилелим болур силер".⁹Иисус ону чугаалаан соонда' олар коруп турда Ол кодурлуп уне бээрге булуттар аразынга козулбейн барган. ¹⁰Ынчан Иисус кодурлуп турда, олар кичээнгейлиг дээрже коруп турда' хенертен оларнын мурнунга ак хептиг ийи эр кижи коступ келгеш ¹¹чугаалааннар: «Галилейжилер, чуге мында туруп алгаш дээрже коруп тур силер? Силерден дээрже уне берген Иисус, шак-ла мындыг хевирлиг чедип кээр, дээрже уне бергени ышкаш».¹²Ынчан элчиннер Елеон дандан Иерусалимче ээп келгеннер, ол даг Иерусалимден элээн кааш километр ырак турган. ¹³Олар чедип келгеш, кырыккы орээлче уне бергеш анаа турганнар: Петр, Иаков, Иоанн, Андрей, Фома, Варфоломей, Матфей, Иаков Алфей, Симон Зилот, Иаковтун дунмазы Иуда анаа артып калганнар. ¹⁴Олар биле чамдык херээженнер Ииисустун иези Мария база Оон дунмалары биле шупту чангыс демниг моргуп турганнар.¹⁵Ол хуннерде чыглып келген чус чээрби хире оореникчилернин аразынга Петр туруп келгеш чугаалаан: ¹⁶«Акы-дунма! Болур ужурлуг турган, Ыдыктыг Сулденин бижилгеде Давид таварыштыр Иуданын садыптарын база Иисусту тудуп хоругдаарыннын медээглээни чогуп боттаныырын.¹⁷Иуда бистин бирээвис турган, ол ажыл-херээвиске база киржип чораан. ¹⁸Ынчан ол шын эвес акшазы биле чер садып алган, кажан ол андарлы бээрге хырны чарлып ижин-шойунчузу уштуна берген. ¹⁹Ол дугайында Иерусалимнин чурттакчыларга билдингир аппарган. Ынчангаш ол черни оларнын торээн дылында «аккелдама» азы ханныг чер дээр.²⁰«Ыдыктыг ырларда бижиттингени ышкаш оон бажыны куруг болзун, анаа чурттаар кижи-даа чок болзун, база оон орнун оске кижи ээлеп алзын».²¹Ынчангаш Дээрги Иисус бистин биле кады турар уе, ургулчу аравыска чораан оске бир кижиден шилип алыр ужурлуг бис. ²²Ол кижи Иоаннын сугга суп турар уезинден эгелеп, Иисустун бистин мурнувуска дээрже кодурулгенинге чедир аравыска чоруп турган, Иисустун катап дирилгенин бистин биле кады корген херечилел болзун». ²³Олар ийи кижини Варсавва деп аттыг Иуст деп шолалыг Иосифти база Матфийни саналданнар.²⁴Элчиннер: « Дээрги, кижи-бурузунун чурээн билир сен, бо ийи кижинин кайзын шилип алганынны база ²⁵Бодунун турар ужурлуг черинче чорупкан Иуданын орнунга кым элчин бооп, бараан болур ужурлуун коргус»-деп моргуп турганнар. ²⁶Олар улуг шилип даш октаарга улуг Матфийге онаашкан. Ол арткан он бир элчинге он ийизи деп санатыра берген.

Chapter 2

¹Беженги хуннун байырлалында чангыс эп-сеткилдиг дем биле олар шупту кады турганнар. ²Хенертен дээрден дааш дынналган, куштуг хат хадаан ышкаш. Оларнын турган бажынынын иштинге дааш-шимээн долдуртуна берген. ³Оларга оттуг дылдарга домей бир-ле чуулдер элчинерге козулген соонда кижи бурузунун кырынга турупкан. ⁴Шупту Ыдыктыг Сулде биле долдуртунгаш Сулденин бергени биле оске дылдарга чугааланып эгелээннер.⁵Ол ойде Иерусалимге иудейлер база янзы буру Бурганга могейер чоннар турган. ⁶Кажан ол дааш шимээн унерге, чыылган чон холзеп эгелээн, чуге дээрге элчиннернин оларнын дылында чугаалап турганып дыннап каан. ⁷Олар магадап кайгап аразында чугаалажып турганнар: «Бо чугаалап турар улус галилейжилер эвес бе?⁸Бистер чуге кижи бурузу бодувусдун торумелинден билир дылывысды дыннап тур бис? ⁹Парфинчилер, мидийжилер, эллатчилер, месопатиянын чурттакчылары, иудейжилер, капатокийжилер, понтадан, ассиянын ¹⁰Фригия биле панфилиянын база египедин, ливиянын киринея чоогунда девискеринин улузу, римден келгеннер, иудейлер болгаш прозолиттер, ¹¹критиянар, аравитянар – бис шупту оларнын Бурганнын ондур бедик кылган ажыл-херээн шупту дыннап тур бис».¹²Шупту элдепсинип, аайын-тыппайн: «Бо чуу бооп турарыл?»-бот-боттарынга чугаалап турганнар. ¹³А оскелери оларны кыжырып: «Олар арага ижип алганнар»-деп турганнар.¹⁴Он бир оореникчилернин бирээзи Петр туруп келгеш ыыткыр оларга чугаалаан: «Акы-дунма иудейлер, база шупту Иерусалимнин бугу чурттакчылары! Мээн созум дыннап билип алынар, ¹⁵силернин бодаанынар ышкаш олар эзирик эвес, чуге дээрге ам душтекинин уш шак.¹⁶Медээчи Илиянын медээлени дег: ¹⁷Бурган чугаалаан: “соолгу хүннерде бодумнуң Сүлдемни бүгу улусче догер мен. Силерниң оолдар, кыстарыңар оттур билип медеглей бээрлер, аныяктар Бургандан аажыыдышкыннар алырлар, кырганнар оттур корген душтер коорлер.¹⁸Ол хуннерде Мээн эр-кыс чалчаларымче бодумнун Сулдемни синниктир догер мен. Олар оттур билип медеглей берлээр. ¹⁹Мен кайгамчыктыг чуулдерни оруку дээрге база адаанга черге демдектер боор: ханы, оду болгаш дургектелген ышты коргузер мен.²⁰Дээргиниң ондур-улуг болгаш алдарлыг хуну кээр бертинде хун караңгылап, ай-хан дег кыза бээр. ²¹Дээргини кыйгырган кижи бүрүзү камгалалды алыр”.²²Израильде акы-дуңма! Бо сөстерни дыңнаңар: “Силер боттарыңар билир силер Бурган Ооң дугайында херечилеп күчү-күжү, кайгамчыктыг чуулдери база демдектери биле Назарет чурттуг Иисус, кижи бооп ол таварыштыр Бурган силерниң араңарга көргускен. ²³Бурганның бодап алган бодалы болгаш шиитпири биле Ону садыпкаш, а силер Ону бачыттыг улуска хүлээдип белдир-ыяшка хере-шаап олүртүп каан силер. ²⁴Ынчалза-даа өлүм Ону тудуп шыдавас, чүге дээрге Бурган өлумнүң илчирбезин үзе шаап Ону диргискен.²⁵Ынчангаш Давид Ооң дугайында чугаалаан: “ Мен үргүлчү Дээргимни мурнумга көрүп чордум, мени кээп дүжүп чайгылбазын дээш, Ол мээң оң таламда кады чоруур. ²⁶Ол дээш мээң чүрээм өөрүп, мээң дылым алгап-йөрээп, база мээң мага-бодум идегел биле оожургалды алыр,²⁷Мээң сагыш-сеткилимни караңгы тамыга кагбас сен, бодуңнуң ыдыктыг кижиңге мага-ботуң ириирин көргуспес сен. ²⁸Сен меңээ амыдыралче орукту билип алырын берген сен. Сен мени өөрүшкүң биле Бодуңнуң мурнуңдан долдурар сен.²⁹Акы-дуңма! Улуг өгбевис Давид дугайында дидим чугааларын чөпшереңээр: Ооң өлгенин база хөөржүткенин, болгаш ооң чевээ бо хунге чедир бисте бар. ³⁰Ол медээчи болгаш билир турган, Бурган аңаа даңгыраглап аазанын, Ол Хритосту ооң бирээ салгакчызы кылдыр салып кааш, ооң эрге-чагыргазынга олуртуп каар. ³¹Баштай ол Христостуң өлүглерден дирлиирин чугаалаан, Ооң караңгы тамыда амы-тыны артпаан база Ооң мага-боду ирип баскыраваан.³²Бурган Ол Иисусту өлүглерден диргискен, бистер аңаа шупту херечилер бис. ³³Ынчангаш Бурганның бодунуң күзели биле Ону үндүре берген, Адазынның аазааны Ыдыктыг Сүлдени силер хулээп көрүп дыңнап турарыңар ол тур.³⁴Давид дээрже көдүрүлбээн, ынчалза-даа боду чугаалаан: “ Дээрги мээң Дээргимге чугаалаан: мээң оң таламга олур, ³⁵амдызыында сээң дайзынарыңны сээң буттарың адааңга эккелбээн шаамда”. ³⁶быжыг билип ал, Израильдиң бүгү чону, Бурган силерниң хере-шаапканыңар Дээрги Иисус Христос биле чуну кылганын”.³⁷Кажан олар Ону дыңнааш оларның чурээктери сагышсырап аарып эгелээн. Петр биле өске элчиннерге чугааланнар: “ Чуну канчаптар бис акы-дуңма”. ³⁸Петр оларга харыылаан: “ Бачыттыңар миннип, кижи бүрүзү Иисустун ады биле сугга суктуруп бачыттарыңар дээш өршээлди алзын, ынчан силер Ыдыктыг Сүлдениң белээн алыр силер. ³⁹Чуге дээрге аазаашкын силерге база силерниң ажы-төлүңерге, и шупту ырак-чоок, кымны бистиң Дээрги Бурганывыс кыйгырар-дыр оларга хамааржыыр”.⁴⁰“Бо самыраан салгалдан, камгаланыңар”-деп өске сөстер биле хөй херечилеп оларны шынзыткан. ⁴¹Ол үеде кым Ооң сөзүн күзелдии биле хүлээп алганыл сугга суктуруп турганнар. Ол хүн үш муң хире кижи каттыжып келгеннер. ⁴²Олар үргүлчү элчиннер биле өөренип чугаалажып база сактыышкынның хлевин чип моргүп турганнар.⁴³Кижи бүрүзүнүң сагыш-сеткилинге коргуушкун база элчиннер Иерусалимге хөй кайгамчыктыг бадыткал демдектер кылып турганнар. ⁴⁴Шупту бүзүреннер кады база шупту бүгү чүүлү ниити турган. ⁴⁵Боттарының өнчү-хөреңгизин садыпкаш шупту кижи бүрүзүнүң херек чүүлдерин үлежип турганнар.⁴⁶Хүннүң-не Бурганның өргээзинге олар чаңгыс демниг чыглып, аьш-чемни өөрушку болгаш бөдүүн ажык-чуректерлиг бажыңнарынга сактыышкыннын хлевин чип ⁴⁷Бурганы алдаржыдып база бүгү чон оларга ынак турганнар. Дээрги хүннүң-не камгалал алганнарны церковьче немеп турган.

Chapter 3

¹Тос шакта моргүүл шагында Петр биле Иоанн кады Бурганның өргээзинче бар чыткан. ²Аңаа төрумелинден аскак кижи турган. Ол Бурганның өргээзинче кирген улусдан дилензин дээш хүннүң-не “Кайгамчыктыг каас” деп адаар хаалга мурнунга эккеп олуртуп каар турган. ³Өргээниң мурнунга Петр биле Иоанны көрүпкааш олардан дилени берген.⁴Петр биле Иоанн олче көрнүп келгеш, Петр чугаалаан: “Бисче көр”. ⁵Ол оларже кичээнгейлиг көрнуп келген, чүге дээрге олардан бир-ле чүүлдү алыр мен деп идегээн. ⁶Петр чугаалаан: “ Моңгун-алдын менде чок, менде чүү бар сеңээ берип тур мен, Назаретден Иисустун Христостуң ады биле тургаш кылаштай бер” дээн.⁷Ол ооң оң холундан алгаш тургузупкан. Хенертен ооң дискектери база даваңгайлары быжыга берген. ⁸Ол тура халааш кылыштап эгелээн. Оларның биле өргээже кире бергеш, каяа кылаштаан аңаа өрү шуурап Бурганы алдаржыдып турган.⁹Бүгү чон ооң кылаштап база Бурганы алдаржыдып турганын көргеннер. ¹⁰“Чараш” деп аттыг хаалганың мурнунга диленип олурган бертик кижини шупту улус танып каан, ооң биле чүү болганы кижилерни кайгадып база коргуушкун биле долдурупкан.¹¹Экирий берген аскак кижи Петр биле Иоанны эдерип чораан, ынчангаш ону кайгаан чон Соломоннуң Галареязы дээр галареяже оларже халчып келгеннер. ¹²Петр ону көргеш чонга: “ Израильчи чон! Чүге бо дээш кайгап тур силер? Чүге бисче көруп тур силер? Бо кижини кылаштай бергени бистиң бодувустуң күжүвүс биле база Бурганга бердингенивис биле кылыпкан чүве дег.¹³Авраамның, Исаактың, Иаковтуң база бистиң адаларывыстың Бурганы, силер кажан Пилат Ону хостап салыр деп турда, садыпканыңар база ойталаныңар Бодунуң Чалчазы Иисусту ынчаар алдаржыткан. ¹⁴Ынчалза-даа силер ыдыктыг болгаш чөптүг шынныг кижиден ойталап өлүрүкчүну хостаарын негээн силер.¹⁵Силер амыдырал Чаякчызын өлүрген силер, ынчалза-даа Бурган Ону өлүглерден диргискен, а бистер Ооң херечилери бис. ¹⁶Ооң адынга бүзүрели силерниң көрүп билип турар бо кижини быжыглаан. Иисусдан бүзүрел аңаа бо эккиришкинни хайырлаан (берген).^17-18Ынчалза-даа мен билир мен акы-дуңма, силер-даа силерниң баштыңчыларыңар-даа ону билбези биле кылганнар. 18. Бурган бодунуң шупту медээчилерин дамчыштыр баш-бурунгаар Христос хинчектениир ужурлуун чугааланы ышкаш шак-ла ынчаан кылган.¹⁹Ынчангаш силерниң бачыттарыңар өршээтинзин дээш бачыттарыңар миннип Бурганче эглиңер. ²⁰Дээргиден кээр өөрүшкүлүг үе келзин, Ооң шилип кааны Иисус Христоту силерже чоргузуп берзин,²¹Бурганның делегейниң Чаяарындан эгелээш Бодунуң ыдыктыг медээчилерин дамчыштыр дээрниң хүлээп база шупту чүвениң катап тургустунарынга чедир чугааланы. ²²Ынчан Моисей ада-өгбелеривиске чугаалаан болгай: “Силерниң Дээрги Бурганыңар силерге медээчини мен ышкаш силерниң араңардан бээр”. Ол силерге чүнү чугалаар-дыр Ону дыңнаңар. ²³Ол медээчини дыңнаваан кижи бүрүзү чон аразындан аңгылап узуткадырар.²⁴Шупту медээчилер Самуилден эгелээш база өскелер, ооң соонда-даа турганнар, бо хүнерни өттүр медеглеп турганнар. ²⁵Силер медээчилерниң база Бурганның адаларыңар биле чарган чагыг-дугуржулганың төлдери силер. Авраамга Ол: “ Сээң салгалыңга шупту чоннар алгап-йөрэдирер”-дээн. ²⁶Бурган бодунуң оглу Иисусту өлүглерден диргискеш база эгезинде силерже Ону чоргускан, чүге дээрге силерни алгап-йөрээп база каржы херектериңерден ойталазын”дээш.

Chapter 4

¹Кажан олар чон биле чугаалажып турда, оларга баралгакчылар, бурганның өргээзиниң таңныылдар даргазы база саддукейлер чедип келгеннер. ²Элчиннер чону Иисусту таварыштыр өлүглерден дирлип кээриниң дугайында өөредип база суурталдап турары дээш олар таарзынмайн хорадап турганнар. ³Кежээки үе турган болгаш олар элчинерни туткаш эртенге чедир хоругдаары биле тудуп берген. ⁴Сөстү дыңнаан улустуң хөй кезии бүзүрей бергеннер. Шупту беш муң хире кижи чедип турганнар.⁵Эртенинде Иерусалимге оларның баштыңчылары, даргалары, ном-хоойлу тайбырлакчылары, ⁶дээди баралгакчы Анна, Каиафа, Иоанн, Александр база дээди баралгакчылардан өскелер чыглып келгеннер. ⁷Петр биле Иоанны ортузунга тургускаш: “Кандыг күш биле база кандыг ат биле силер ону кылдыңар”-деп айтырганнар⁸Ынчан Петр Ыдыктыг Сүлде биле долдуртунгаш оларга чугаалаан: “ Чоннуң удуртукчулары база Израильдиң баштыңнары! ⁹Бир эвес аарыг кижиге кылган херээвис дээш, канчап ооң экижий бергени дээш байысап турар болза, - ¹⁰кижи бурүзүнге база бүгү Израиль чонга, силерниң хере-шаапканыңар база Бурганы өлүглерден база диргискени Назарет чурттуг Иисус Христостуң ады биле база Ол, силерниң мурнуңарда аскак кижини каң-кадык кылдыр эмнээн деп билип алыңар.¹¹Ол дээрге силерниң база тудуп турганарның ойталаны ынчалза-даа азыгның өзээ болган даш ол тур. ¹²Өске кым-даа база дээрниң адаанда даа кижилерге камгалалды бээр ындыг ат чок”.¹³Петр биле Иоанның дидимин көргеш, оларның эртем билиг чок бөдүүн улус дээрзин эскергеннер. Олар кайгавышаан база Иисус биле чоруп турганар деп танып турганнар. ¹⁴Оларның экиртип каан кижизин чанында турарын көргеш оларга удур чүнү-даа чугаалап шыдавааннар.¹⁵Ынчан фарисейлер оларны синедриондан үне бээрин дужаагаш, боттары аразында сүмележип эгеленнер. ¹⁶“Бо кижилерни канчаар бис? Бүдүн Иерусалимниң чурттакчыларынга оларның кайгамчыктыг кылган чүүлдери билдине берген болгай, бис ону болбаан деп шыдавас бис. ¹⁷Моон соңгаар чон аразынга ону таратпазы биле, оларны ол аттың дугайында моон соңгаар кымга-даа чугаалавазын кыжанып хоруп калыңарам. ¹⁸Олар Петр биле Иоанны кыйгыргаш Иисустуң адының дугайында моон соңгаар кымга-даа чугаалавазын база өөретпезин дужаганнар.¹⁹Ынчалза-даа Петр биле Иоанн оларга: “Ботарыңар бодап корүңердаан, Бурганың мурнунга Бургандан артык силерни дыңнаары чөптүг шын болур бе? ²⁰Бис чүнү көргенивисти база чүнү дыңнанывысды чугаалавайн барып шыдавас бис”- деп харыыланнар.²¹Баштыңчылар кыжанып тургаш-даа, оларны салыпканнар, чүге дизе оларны кезедир арга тыппаннар, чон база болган чүүл дээш Бурганы алдаржыжып турган. ²²Ол кайгамчык экириишкин алган кижиниң хары бези дөртен ажыг болгай.²³Кажан Петр биле Иоанны салыптарга ботарының улузунга келгеш дээди баралгакчылар биле баштыңчыларның оларга чүнү чугаалап турганын шуптузун чугаалап бергеннер. ²⁴Элчинер ону дыңнааш чаңгыс үн биле ыыткыр Бурганга: “Дээрни, черни, далайны база ында бар бүгү чүвени чаяаган Дээрги Бурган! ²⁵Сен бистиң адавыс, сээң чалчаң Давиди дамчыштыр Ыдыктыг Сүлде биле: “ Өске чоннар улузу чүге хөлзеп турарыл, база чоннар хоозун чүүлдер кылырын бодап турарларыл?

²⁶Чернин хаанары база чагырыкчылар каттыжып алгаш, Дээрги Чаяакчыга база Оон шилип алган Христоска удурланып турлар.

²⁷Шынап-ла бо хоорайда чыглып Сээң ыдыктыг чалчаң, Сээң чаапкан ыдыктыг Иисуска, Ирод, Понтий Пилат өске чоннар улузу база Израиль чон, ²⁸шагда-ла Сээң күзел сорууң, Сээң холуң биле баш бурунгаар көрүпкаан шитпиириң болур ужурлуг.²⁹Дээргивис ам оларның бистерге кыжаныышкынын көрүп көр, Сээң сөзүңнү коргуш чок сууртаалдар күшден чалчаларың биске хайырла, ³⁰Сээң ыдыктыг чалчаң Иисустуң ады биле эмнээшкин, кайгамчык чүүлдер база бадыткал демдектери бооп турар үеде холуң сунуп дузалап көр”. ³¹Оларның моргүүлүннүң соонда оларның чыылган чери сириңейни берген. Шупту Ыдыктыг Сүлдеге бүргедип дидими биле Бурганның Сөзүн чугаалап турганнар.³²Бүзүреннерниң хөй кезии чаңгыс эп-сеткилдиг турган. Кым-даа бодунуң өңчү хөреңгизин мээң дивейн турган, а шупту ниити бооп турган. ³³Элчинер Дээрги Иисус Христостуң дирилгенин күштүү биле херечилеп турган болгаш, кайгамчыктыг авырал элбээ биле шуптузунга турган.³⁴Оларның аразында чединмес кижилер турбаан, чүге дээрге кым черлерлиг база бажыңнарлыгыл садыпкаш, ол акшазын эккеп, ³⁵элчиннернин мурнунга салып турганнар. Кижи бүрүзүнге кайы хире херегил ол хирени үлеп берип турган.³⁶Кипр чурттуг бир Иосия дээр левит турган, элчинер ону Варнава деп адап алганнар, оң утказы: “Деткикчи”. ³⁷Ооң бодунуң шөлү турган. Ол ону садыпкаш акшазын элчинерге эккеп берген.

Chapter 5

¹Анания деп өске кижи бодунуң кадайы Сапфира биле эт-хөреңгизин садыпкаш ²акшазының чартык кезиин чажырыпкан. Ооң кадайы ону билир турган. Арткан кезиин ол элчинерге эккеп берген.³Ынчан Петр чугаалаан: “Анания! Чер саткаш алган акшаң чамдыызын чажырыптар база Ыдыктыг Сүлдени мегелептер кылдыр эрлик чүге чүрээңни ынчаар чагырып алганы ол? ⁴Сен ол черниң ээзи эвес сен бе? Ону садар бертинде сеңии турбаан чүве бе? Сээң садыпкаш алган акшаң сээң эргеңде эвес чүве бе? Чүрээңде чүге ынчаар кылыр деп бодап алдың? Сен кижилерни эвес, а Бурганы мегелээн сен”. ⁵Кажан Анания ол сөстерни дыңнап кааш өлүг кээп дүшкен. Ону дыңнаан шупту улус аажок корга берген. ⁶Оолдар ону орнукшударынга белеткеш оон үндүргеш хөөржүдүп каанаар.⁷Ооң соонда үш шак эрткенде ооң кадайы чедип келген. Ол чүү болганын билбээн. ⁸Петр оон айтырган: “Меңээ чугаалап көрем, чериңерни ол хире өртекке садыптыңар бе?”. “Ийе, ынча өртекке”- деп харыылаан.⁹Ынчан Петр аңаа чугаалаан: “Чүге силер Бурганның Сүлдезин шенээр деп дугуржуп алдыңар? Бо эжикде сээң ашааңны хөөржүдүп чораан улус кирип олур. Олар сени база үндүрерлер”. ¹⁰Ол-ла дораан ооң мурнунга кээп душкеш өлуп калган. Оолдар кирип келгеш ооң өлуп калганын көрүпкаан. Олар ону үндүргеш ашааның чанынга хөөржүдүп каннар. ¹¹Ону дыңнаан улусту база бүгү церковьту улуг коргуушкун хөме апкан.¹²Чоннуң аразынга элчинерниң холу биле хөй-ле бадыткал демдектер база кайгамчык чүүлдер болуп турган, шупту чаңгыс эп-сеткилдиг Соломонуң галилеязынга турганнар. ¹³Өскээртен оларга каттыжарын кым-даа дидинмээн а чон оларны алдаржыдып турган.¹⁴Хөй-ле бүзүрээн эр-херээжен кижилер Дээргиже кээп турганнар. ¹⁵Эртип чыткан Петрнуң хөлегези оода-ла кым бир кижиге дээптер кылдыр, аарыг кижилерни кудумчуже үндүрүп, орун-дөжээ биле чыдырып турганнар. ¹⁶Ол чоок кавыда хоорайлардан аарыг, букшураан кижилерни Иерусалимче эккеп турганнар. Олар шупту экирип турганнар.¹⁷Ынчан баралгакчы база шупту, кым садукейлерниң шын эвес өөредиинге хамааржыыр улус адааргаш, ¹⁸элчинерни туткаш хоорайның кара-бажыңынга хоругдап кааннар.¹⁹Ынчан дүне када Дээргиниң төлээзи кара-бажыңның ээжиин ажыткаш үндүре бергеш оларга чугаалаан: “Чорупкаш, өргээге барып чонга амыдыралдың шупту сөзүн чугаалаңар”. ²⁰“Барыңар Бурганның өргээзинге туруп алгаш бо амыдырал сөзүн бүгү чонга чугаалаңар”. ²¹Олар дыңнааш эртен Бурганның өргээзинче киргеш өөредип турганнар. Дээди бараалгакчы биле кады турганнар Израильдиң баштыңчылар боор оолдарын чыггаш, элчиннерни эккери биле кара-бажыңче бараалгакчыларын чорудупканнар.²²Ынчалза-даа айбылаан улузу кара-бажыңга кээрге элчиннер чок болган. Олар оон ээп келгеш чүү болганын дыңнадып: ²³“ Кара-бажыңга кээривиске хаалгазы дуглап каан хевээр, таңныылдар эжик аксында турар болду. Ынчалза-даа ажыдыпкаш, оон кымны-даа тыппадывыс”-деп харыылааннар.²⁴Ону дыңнааш Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш таңныылдар даргазы болган чүүлдүң аайын тыпаннар. ²⁵Оон бир кижи келгеш оларга:” Кара-бажыңнап каан улузуңар Бурганның өргээзинде чонну өөредип турлар”-деп дыңнаткан.²⁶Ынчан таңныылдар даргазы улузу биле кады чоруткаш элчинерни эп-чок биле эккелген. Улуска даш биле сокдуруп кааптарындан корткаш, оларга хол дегбээннер. ²⁷Элчинерни синедрионга эккелгенде дээрги бараалгакчы олардан айтырган: ²⁸“ Силерге бис ол адың дугайында өөретпезин шыңгыызы биле дужааган эвес ийик бис бе? Ынчалза-даа силер өөредиңерни бүдүн Иерусалимге тараткаш, Ооң өлүмү дээш база бисти буруудадыр дыр силер”-дээн.²⁹Петр болгаш өске элчиннер мынча деп харыылаан: “ Кижилерге эвес, а чаңгыс Бурганга чагыртыыр ужурлуг бис. ³⁰Бистиң адаларывыстың Бурганы, силерниң белдир ыяшка хере шаап өлүргениңер Иисусту, катап диргизип кагды. ³¹Бурган Ону оң талакы холу биле Израиль чон бачыдарын миннип, Бурганче эглип өршээл алзын дээш, Бурган Иисуст өрү көдүрүп у Баштыңчы болгаш Камгалакчы кылдыр өрү көдүрген. ³²Ол бүгүнүң херечирели-бис дир бис, база Аңаа чагыртыыр улуска Бурганның бергени Ыдыктыг Сүлде ол тур”.³³Ону дыңнаан улус килеңнеп хорадап оларны өлүрер деп барган. ³⁴Синедрионга бүгү чоннуң хүндүлеп турары Гамалиил деп аттыг ном-хоойлу тайбырлакчызы туруп келгеш элчиннерни кезек када даштыгаа үндүре бээрин дужааган.³⁵Оон ол: “Израильдиң чону! Бо кижилерни канчаарын баштай боданып көрүңер ³⁶Мооң мурнунда маңаа Виезда деп кижи көстүп келгеш, бодун өндүр улуг кижи кылдыр көргузуп турду, аңаа дөрт чүс хире кижи каттыжып алды, ынчалза-даа ол өлүртүп каарга, аңаа дыңнап турган улус дөгере тарап чиде берди. ³⁷Ол кижиниң соонда чизелээшкин үезинде галилея чурттуг Иуда көстүп келгеш, бодунче хөй чону хаара тыртып алды, ынчалза-даа ол өлген, ону дыңнап турган улус, база-ла тарай берген.³⁸Ынчангаш силерге чугаалап тур мен: “ Ол улуска дегбейн салыптыңар. Бо херек кижилерден болза буурап дүжер, ³⁹а Бургандан болза силер ону үреп шыдавас силер. Бурганның удурланыкчылары болбазы биле, силер база кичээниңер”.⁴⁰Олар ону дыңнааш элчинерни кыйгырып алгаш, оларны эттеп согарын дужааган. Иисустуң адынның дугайында чугааларыын хорааш оларны хостап салыпканнар. ⁴¹Элчинер синедриондан үнгеш, Дээрги Иисустуң ады дээш хилинчек көргенинге өөрүп чорааннар. ⁴²Хүннүң-не Бурганның өргээзинге база бажыңнарга Иисус Христос дугайында Өөрүнчүг Медээни соксаал чокка өөредип база чугаалап турганнар.

Chapter 6

¹Бүзүрээн улустуң саны улам көвүдеп турда, оларның аразында грек дылдыг иудейлер тус черниң иудейлеринге хомудап эгелээннер. Оларның дулгуяк херээженерин хүннүң-не кыдыглап турарын чугаалап турганнар.²Ынчан он ийи элчинер хөй өөреникчилерин кыйгырып алгаш чугаалааннар:” Бурганның Сөзүн суртаалдаарын каапкаш аъш-чем үлелгезинге киржи бээривиске багай. ³Акы-дуңма араңардан Ыдыктыг Сүлдеге бүргеткен мерген-угаанныг бүзүрелдиг чеди кижини шилип алыңар, оларга бис бо ажыл-херекти дагзып каар бис. ⁴А боттарывыс үргүлчү мөргүп, Бурганның Сөзүн тарадып тураалы”.⁵Ол санал бүгү чыылган кижилерге таарышкан, ол ажыл-херекке Ыдыктыг Сүлде болгаш бүзүрел биле долдунган Стефан деп кижини, Филиппти, Прохорну, Никанорну, Тимону, Пармени, өске чоннар улузундан бүзүрээн Антиохия чурттуг Николайны шилип алган. ⁶Оларны элчинерниң мурнунга тургузуптарга, олар хол салып мөргүлдеп каан.⁷Бурганның Сөзү нептереп Иерусалимге өөреникчилерниң саны аажок көвүдеп турган. Бурганның бараалгакчылары безин бүзүрей берген.⁸Бурганның авыралы болгаш күжү биле долдунган Стефан чон аразынга кайгамчыктыг чуулдерни болгаш демдектерни кылып турган. ⁹Либердинчилер дээр синагогадан чамдык кижилер, киринейжилер, александрийжилер база киликиядан, ассиядан кижилер Сиефан биле маргыжа бергеннер.¹⁰Ынчалза-даа олар ооң Ыдыктыг Сүлдеге база мерген-уганнынга башкарткан сөзүнге удурланып шыдаваннар. ¹¹Ынчан олар улусту: “Бис ооң Бурганга болгаш Моисейге удур багай сөстер чугаалап турарын дыңнадывыс”- дээр кылдыр көгүдүп алганнар.¹²Олар чону база баштыңчыларны, ном-хоойлу тайбырлакчыларны аңаа удур кылдыр олче халдааш тудуп алгаш синедрионче эккелгеннер. ¹³Оларның меге херечилери: “ Бо кижи бо ыдыктыг черни база хоойлуну баак сөглерин соксатпайн турлар”-деп турганнар. ¹⁴Ооң Назарет чурттуг Иисус бо черни үрегдеп Моисейни биске дамчыткан чаңчылдарны өскертиптер деп турганын дыңнадывыс”. ¹⁵Синедрионга олурган шупту улус ооң арнынче көргеш ооң арны дээрниң төлээзиниң арны дег чырып келгенин көруп каан.

Chapter 7

¹Ынчан дээди бараалгакчы оон айтырган:” Ылап-ла ындыг?”. ²Стефан харыылаан:” Акы-дуңма база адалар! Дыңнаңар! Бистиң өгбевис Авраам Хараанче көжүп кирер бертинде Бурган аңаа Месопотамияга аңаа көзүлгеш чугаалаан: ³”Бурган аңаа мынча дээн, бодуңнуң чериңни база төрелдериңни каапкаш, Мээң айтып берим чуртче чорувут”.⁴Ынчан Авраам Халдей черден үнгеш Хараанга чурттай берген. Ооң адазының өлгениниң соонда Бурган Авраамны силерниң бо чурттап турар чериңерже көжүрген. ⁵Ол Авраамга өнчү кылдыр улдуң хире-даа черни бербээн, ынчалза-даа ол өйде Авраамга ажы-төл турбаан даа болза, Бурган бо чуртту аңаа болгаш ооң үре салгалынга ээлер чер кылдыр бээрин аазаан.⁶Бурган Авраамга чугаалаан: “Ооң салгалдары өске черге көшкен улустар болур, дөрт чүс чыл иштинде өске чонга чагыртып базымчага болгаш кулданышкынга чурттаар”. ⁷Ынчалза-даа Бурган оларны кулданыыр чонну Мен шиидер мен дээн. Ооң соонда олар ол чурттаан чоруй баргаш бо черге Меңээ бараан болурлар”. ⁸Бурган Авраамга кыртажып демдектээр чагыгны берген. Авраамның оглу Исаак төрүттүнерге сески хүнде кыртыжап демдектээн. Исаакдан Иаков төрүттүнген, а Иаковдан он ийи улуг өгбелер төрүттүнген.⁹Ол улуг өгбелер адааргалдан Иосифти Египетче садыпкан. Ынчалза-даа Бурган Иосиф биле турган. ¹⁰Ол ону шупту муңгаралдардан хостап, аңаа мерген-угааны база Египетиң хааны фараоннуң эки хамаарылгазын берген. Фараон ону бүгү Египетиң болгаш бодунуң бажыңының удуртукчузу кылдыр тургузупкаан.¹¹Ооң соонда бүгү Египетке болгаш Ханаанга аш-чут болгаш улуг түрегдел эгелээн, бистерниң ада-өгбелеривис аьш-чем тыппайн турганнар. ¹²Кажан Иаков Египетте хлеб бар деп дыңнап кааш ада-өгбелеривисти ынаар бир дугаар чорудупкан. ¹³Кажан олар ийи дугаар кээрге Иосиф акыларынга бодунуң дугайында ажыткан, ынчан фараон Иосифтиң торелдерин билип алган.¹⁴Ооң соонда Иосиф бодунуң ачазы Иаковту болгаш чеден беш кижи санныг бүгү төрелдерин ээкелдирип, улус чорудупкан. ¹⁵Иаков Египетке чедип келгеш, аңаа ол база бистиң өгбелеривис өлгүжеге чедир чурттааннар. ¹⁶Оларның мага-боттарын Сихемче дедир аппаргаш, Авраамның Эммор деп кижиниң оолдарындан мөңгүн биле садып алган, Сихем деп черге чевегге орнукшудуп кааннар.¹⁷Кажан Бурганның Авраамга берген даңгыраглаан аазаашкыны күүсеттинер үези чоокшулап кээрге, Египетте чоннуң саны өзүп көвүдеп турган. ¹⁸А Египетти ол аразында Иосифти билбес чаа удуртукчу чагыра берген. ¹⁹Ол бистиң чонну каржы-дошкун аажылап, ада-өгбевисти кызагдап, ол чаа төрүттүнген чаштарны безин үндүр октаарынче албадап, оларны өлүмче ыдалап турган.²⁰Ол үеде Бурганның мурнунга тааржыр чараш Моисей деп чаш-төл төрүттүнген. Үш айлынга чедир адазының бажыңынга ону азырап өстүрген. ²¹Кажан чаш төлдү октаар ужурга таварышканда, ону фараоннуң уруу тып алгаш, бодунуң оглу дег кижизидип каан.²²Моисей Египеттиң бүгү-ле мерген угаанын шиңгээдип алгаш, ажыл-херекке, чугаа-сөске аажок салым-чаянныг кижи болган. ²³Кажан ол дөртен харлапкаш, ол бодунуң Израильдиң чонунга, акы-дуңмазынга барып ужуражыр деп шиитпирлеп алган. ²⁴Кажан оларның бирээзин буруу чок черге хомудадып турарын көрүп кааш, ол кижиге болчуп, египет кижини өлүрүп каан. ²⁵Бурган ооң холу биле еврейлерге камгалалды берип турар деп билип каар боор деп ол бодаан, ынчалза-даа олар ону билбейн барган.²⁶Эртенинде оларның чамдыызы чокшуп турда ол чедип келгеш оларны эптешдирерин кызыткан. “Силер ха-дуңмашкы улус дыр силер. Чүге бот-боттарыңапны хомудадып турар силер?”. ²⁷Ынчалза-даа эжин хомудаткан кижи Моисейни ыңай идипкеш: “ Кым сени бистиң даргавыс болгаш шииткекчивис кылып каан чүвел? ²⁸Азы дүүн египет кижини өлүргениң дег, мени база өлүрериң ол бе?”-дээн.²⁹Ону дыңнааш, Моисей мадиан черже дезипкен. Ол аңаа өске черден келген даштыкы кижи болуп чурттай бергеш, ийи оолдуг апарган. ³⁰Дөртен чыл эрткен соонда, Синай даг эдээнде ховуга, Моисейниң мурнунга хып турар чадаң ыяш чалбыыжынга Дээрги-Чаяакчының төлээзи көстүп келген.³¹Ону көрүп кааш, Моисей аажок кайгап, топтап көөрү-биле чоокшулап келгеш, Дээргиниң үнүн дыңнап каан: “Мен-сээң ада өгбениң Бурганы, Авраам, Исаак болгаш Иаковтуң Бурганы-дыр мен”. Моисей кортканындан сириңейнип, чадаң ыяшче караан көдүреринден дидинмээн.³³Дээрги аңаа мынча дээн: “ Будуңда кеткен идииң уштуп ал, базып турар чериң-ыдыктыг чер дир. ³⁴Египетте Мээң чонумну хилинчээн көрүп тур мен, оларның уе-човуурун дыңнап тур мен. Мен оларны хостаар дээш бадып келдим: ынчангаш чоокшулап кел, Мен сени Египетче айбылап чорудуп тур Мен”-деп чугаалаан.³⁵Ол Моисей болза еврейлерниң:” Кым сени дарга болгаш шииткекчи кылып каан чүвел?” – деп чугаалааш, хүлээп көрбээни база аңаа чадаң ыяшка көзүлген төлээзин дамчыштыр оларга дарга база хостакчы кылдыр Бурганның чорудуп бергени кижи ол болган. ³⁶Египетиң черинге Кызыл далайга база дөртен чыл дургуузунда ээн кургаг ховуга кайгамчык чүүлдер болгаш көскү демдектер кылып тургаш, еврейлерни Египетен үндүре берген Моисей ол болган. ³⁷Израиль чонга: “ Бурган бодуңарныңна акы-дуңма чонуңар аразындан мен ышкаш Медээчини тургузуп каар. Ону дыңнаңар”-дээн.³⁸Ээн кургаг ховуга чыылган чонга Бурганның төлээзиниң Синай дагга аңаа ажыдып берген чүүлүн чугаалаан кижи ол болган. Дириг сөстерин биске дамчыдып бээри биле хүлээп ап тура, өгбелеривис биле кады турган кижи ол болган. ³⁹Ынчалза-даа өгбелеривис аңаа чагыртырындан ойталап хүлээп көрбээннер база сеткилинде Египетче эгли бергеннер. ⁴⁰Олар Ааронга мынча деннер: “ Бисти баштаар бурганардан кылып бер, бисти Египетен үндүрүп эккелген демги Моисейни канчап барганын билбес дир бис.⁴¹Ол хүннерде олар бугажык хевирлиг дүрзү-бурган кылып алгаш, аңаа өргүл салгаш, ботарының холу биле кылган чүүлүнүң мурнуңга өөрүп хөглеп турганнар. ⁴²А Бурган өгбелерисден хаяа көрнү бергеш, оларның сылдыстарының ак-шериг бурганчыдып, каапкаш барган, медээчилерниң номунда бижээни дег:” Израиль чон! Ээн кургаг ховуга дөртен чыл тургузунда Меңээ янзы-бүрү өргүлдер кылган ийик силер бе?⁴³Силер Молохтуң чадырын бурганыңар Ремфанның сылдызын-мөгээр дээш, кылып алганыңар дүрзү-бурганнарны ап алгаш чордуңар чоп. Ынчангаш Мен силерни Вавилон ындынче шөлүптер Мен”.⁴⁴Ээн кургаг ховуга өгбелеривиске херечилел майгыны турган. Ону Бурганның Моисейге берген айтыышкыны езугаар база аңаа көргүскен үлегери биле кылган. ⁴⁵Ада-өгбелиривис ол майгыны Моисейден хүлээп алгаш Нуннуң оглу Иисустуң башкарылгазы биле өске чоннарның черинге эккелгеш ол черни эжелеп алганар, чүге дээрге Бурган бистиң ада-өгбелеривистиң арнындан үндүр сырыпкан, демги майгын ол чуртка Давидиң хаанан үезинге чедир турган. ⁴⁶Бурган олче ээ көрүнген Иаковтуң Бурганынга өргээ тудар чөпшерелди дилеп турган.⁴⁷А Ооң ол өргээзин Соломон туткан. ⁴⁸Ынчалза-даа Дээди Өрүккү Бурган кижи холу биле туткан өргээлерге чурттавас, ол дугайында Бурган медээчизин таварыштыр дамчыштыр чугаалаан:

⁴⁹”Дээр Мээң дүжүлгем, чер-бут салыр ширтээм. Меңээ кандыг өргээ тудуп берип шыдаар силер? -деп, Дээрги –Чаяакчы чугаалаан. Мээң дыштаныр черим каяа туруп болурул?

⁵⁰Ол бүгүнү Мээң холум чаяагаан эвес чүве бе?”⁵¹Чөрүү дедир чүректери болгаш кулаа биле арыг эвестер! Силер үргүлчү-ле ада-өгбелериңер ышкаш Ыдыктыг Сүлдеге удурланыр дыр силер. ⁵²Ада-өгбелериңерге истедип сүртүрбээн медээчи турган ийик бе? Олар ооң мурнунда актыг-шынныг кижиниң келирин медеглээн улусту өлүрүп турдулар. Ам силер ону садып Ооң өлүрүкчелири апардыңар. ⁵³Силер хоойлуну дээрниң төлээлерин таварыштыр хүлээп алгаш даа аңаа чагыртбайн бардыңар”.⁵⁴Ону дыңнааш оларның чүректери чарлыыр чазып аңаа хорадап турганнар. ⁵⁵А Стефан Ыдыктыг Сүлдеге бүргетипкеш, дээрже топтап көргеш, Бурганның Өндүр чырыын болгаш Ооң оң талазында турар Иисусту көрүпкаан. ⁵⁶Стефан: “ Мен ажык дээрни болгаш Бурганның оң талазында турар Кижи Оглун көрүп тур мен”-дээн.⁵⁷Олар ынчан кулактарын дуглап дыңзыдыр алгыржып, оон Стефанче шупту халдай бергеннер. ⁵⁸Олар ону хоорай даштынче үндүргеш даштар биле соп эгелээннер. Ону бурудаткан херечилер ботарының хевин Савл дээр аныяк оолдуң бударынның баарынга кадартып салып кааннар.⁵⁹Олар Стефанны даш биле соп турда:” Дээрги Иисус! Мээң амы-тыным хүлээп ал”. ⁶⁰Оон дискектенип олуруп алгаш: “ Дээрги! бо бачытты дээш оларны буруудатпайн көр”-деп чугаалаан соонда Стефанның амы-тынны үстү берген.

Chapter 8

¹Савл Стефанны өлүргенин чөпсүнген чүве-дир. Ол хүнде Иерусалимниң христиан ниитилелге удур аажок улуг истеп-сүрүүшкүн эгелээн болгаш, элчиннерден өске бүзүрээн улустуң шуптузу Иудея биле Самарияже тарап чоруй барган. ²Бурганга бердинген улус Стефанны, ооң ажыын ажып ыглажып ажаап кааннар. ³А Савл бүзүрээннерни чок кылыр дээш сүрүп эгелээн. Ол бажыңнарны эргий кезип, эр, херээжен улусту тудуп хоругдааш, кара-бажыңче киир октап турган.⁴Истеп сүрүүшкүнден дескен улус барган-на черлеринге Өөрүнчүг Медээни өөредип турганнар. ⁵Филипп Самарияның хоорайынга келгеш, Христос дугайында өөредип эгелээн.⁶Чыылган чон Филипптиң чугаазын дыңнааш база ооң кылып турары кайгамчык чүүлдерин көргеш, олче шупту кичээнгейлиг ооң чугаалаан чугаазын дыңнап турганнар. ⁷Чүге дээрге хөй-ле букшуураан улустуң буктары алгы-кышкы-биле үнүп, хөй-ле чартыктаан, бертик-бежел улус экирип турган. ⁸Ол хоорайның чурттакчылары ол дээш өөрүп турганнар.⁹А ооң мурнунда-ла ол хоорайга Симон дээр кижи чурттап чораан, ол бодун өндүр улуг кижи мен деп чугаалап, илби-шидизи-биле самарий чонну кайгадып турган. ¹⁰Бүгү улуг-биче улус ону дыңнап: «Бо кижиде Бурганның Өндүр улуг деп адаан күжү бар-дыр» – деп турганнар. ¹¹Ол үр үе иштинде илби-шидизи-биле кайгадып турганы биле, улус ону дыңнаар турган.¹²Ынчалза-даа Бурганның Чагыргазы болгаш Иисус Христостуң дугайында суртаалдаан Филиппке бүзүрей берген соонда, хөй эр, херээжен улус сугга суктуруп турганнар. ¹³Симон база бүзүрей бергеш, сугга суктуруп алган. Ол үргүлчү-ле Филипптен чыда калбайн эдерип, ооң кылып турганы өндүр улуг кайгамчык демдектерин көргеш, магадаар болган.¹⁴Самарияның чурттакчылары Бурганның медээзин хүлээп алганын дыңнааш, Иерусалимге турган элчиннер оларже Пётр биле Иоанны чорудупкан. ¹⁵Петр биле Иоанн келгеш, чаа бүзүрээн улус Ыдыктыг Сүлдени алыр кылдыр, олар дээш мөргүй бергеннер. ¹⁶Чүге дээрге бүзүрээннер Дээрги Иисустуң ады-биле сугга суктуруп-даа алган болза, Ыдыктыг Сүлде оларның кайызынче-даа бадып келбээн турган. ¹⁷Ынчан оларга холдарын дээскен, оон олар Ыдыктыг Сүлдени хүлээп алган.¹⁸Элчиннер улуска холдарын дегзирге-ле, Ыдыктыг Сүлдениң бадып кээп турарын көрүп кааш, Симон элчиннерге: ¹⁹«Холдарым дээскеним кижиже Ыдыктыг Сүлде бадып кээр кылдыр, меңээ база ындыг күштен бериңерем» – деп акша сунуп турган.²⁰А Пётр аңаа мынча дээн: «„Бурганның белээн акша-биле садып ап шыдаар мен“- деп бодапкан болзуңза, акшаң сээң-биле кады эстип чиде берзин! ²¹Бистиң бараан болуушкунувуска киржир үлүг-хууң чок-тур, чүге дээрге сээң чүрээң Бурганның мурнунга шынчы эвес-тир. ²²Ол бачытың дээш, бурууң билин база Бурганга мөргү, канчап билир, Ол ындыг бодалдарыңны өршээр чадавас. ²³Ажыг хоранныг адааргал иштиң долганын база кара сагышка туттурганыңны көрүп тур мен».²⁴Симон ынчан: «Силерниң чугаалааныңар ышкаш, мээң биле ол чүүл болбас кылдыр, мен дээш Дээргиге мөргүп көрүңер» – деп харыылаан.²⁵Олар ол черге боттарының херечи болган бүгү чүвезин улуска чугаалап, Дээргиниң сөзүн тарадып, Иерусалимче ээп келгеннер. Орук ара олар Самарияның хөй-ле суурларынга Өөрүнчүг Медээни медеглеп чорааннар.²⁶А Филиппке Дээргиниң төлээзи мынча дээн: «Тургаш, дъүш үезинде Иерусалимден Газа баар ээн орукче чорувут». ²⁷Ол дораан чорупкан. Ынчан бир-ле эфиоп кижи-Эфиопияның кандакиязы дээр кадынның ызыгууртан дүжүмеди болгаш кадынның эртине-байлааның кадагалакчызы – Бурганга мөгейип, Иерусалимге четкеш келген соонда, ²⁸ол-ла орук-биле чанып олурганнар. Эфиоп бодунуң чуузазынга саадапкаш, Исайя медээчиниң номун номчуп чораан.²⁹Ыдыктыг Сүлде Филиппке мынча дээн: «Чуузага чеде бергеш, ооң чаны-биле базып олур». ³⁰Филипп чуузага чеде бергеш, дүжүметтиң Исайяны номчуп турарын дыңнап каан. «Номчаан чүүлүңерниң утказын билип турар-дыр силер бе?» – деп, Филипп айтырган. ³¹«Бир кижи тайылбырлап бербес болза, канчап билип алыр кижи мен?» – деп, демгизи харыылааш, чуузага кады олурарынче Филиппти чалаан.³²Ооң Бижилгеден номчуп олурган черинде мынча дээн болган: «Дөгерери-биле аппар чыдар дөтпе-хураган дег, дүгүн кыргыыр дээн хойнуң үн үндүрбези дег, ол аксын ажытпаан.

³³Ону дора көрүп, чөптүг шииткел кылбааннар. Ооң салгалының дугайында кым чугаалап шыдаарыл? Ону чер кырынга амылыг арттырбаан болгай».

³⁴Ол Филипптен: «Айтып берип көрем, медээчи мында кымның дугайында чугаалаан чоор: бодунуң дугайында бе азы өске кандыг-бир кижи дугайында бе?» – деп айтырган. ³⁵Филипп ынчан тайылбыр кылып, Бижилгениң ол черинден эгелээш, Иисус дугайында аңаа чугаалап берген.³⁶Чоруп ора, олар сугга чоокшулап кээрге, Евнух мынча дээн: «Көрем, суг бо-дур. Мээң сугга суктуруп аарымга чүү шаптыктап турарыл?». ³⁷Филипп харыылаан:” Бир эвес чүрээң ханызындан бүзүрээр болза ынчан болур. Евнух “Иисус Христос Бурганның Оглу бүзүрээр мен” деп чугаалаан. ³⁸Ол чуузазын доктаадырын дужааган. Оон Филипп биле евнух сугну сүзүп кире бээрге, Филипп ону сугже суккан.³⁹Олар сугдан үнүп кээрге, Ыдыктыг Сүлде Евнухче бадып келген. Дээргиниң төлээзи Филиппти алгаш баарга. Евнух бодунуң оруун өөрүшкү-маңнайлыг уламчылап чорупкан, а Филиппти ооң соонда черле көрүп көрбээн. ⁴⁰А Филипп Азот хоорайга чеде хона бергеш, оон Кесарияга чеде бергижеге чедир, таварып эрткени бүгү хоорайларга Өөрүнчүг Медээни суртаалдап чораан.

Chapter 9

¹Ол аразында Савл Дээргиниң өөреникчилеринге кыжанып, оларның амы-тынынга чедерин бар шаа-биле күзеп турган. Ол Бурганның дээди бараалгакчызынга чеде бергеш, ²Дамаскының синагогаларынга көргүзери-биле бижээн чагааларны дилеп алган. Иисустуң өөредиин эдерген улусту Савл Дамаскыдан тып алыр болза, оларны эр-херээжен дивейн, хүлүп-шарааш, Иерусалимче эккеп болур деп чөпшээрелди чагааларда берген болган.³Савл Дамаск хоорайже чоокшулап бар чыдырда, хенертен ону дээрден чырык хөме чырыдыпкан. ⁴Ол черже кээп ушкаш: «Савл! Савл! Мени чүге истеп-сүрүп тур сен?» – дээн үн дыңнап каан.⁵Ол: «Силер кым силер, Дээрги?» – дээн. Үн: «Мен – сээң истеп-сүрүп турарың Иисус-тур мен – деп харыылаан. Мээңе удур демисежири сеңээ берге боор. ⁶Савл кортканындан сириңейнип Дээрги меңээ чүнү кылырын дужаар Сен-дээн? А ам туруп келгеш, хоорайже чорувут. Аңаа баарыңга, сээң ам чүнү кылыр ужурлууңну улус чугаалап бээр». ⁷Ооң биле кады эдерип чораан улус көжүп калган турган: олар үннү дыңнааннар, ынчалза-даа кымны-даа көрбээннер.⁸Савл черден туруп келген, а карактарын ажыдыптарга, ол чүнү-даа көрбес болган. Ынчангаш ооң-биле кады чораан улус ону холундан четкеш, Дамаскыже эккелгеннер. ⁹Ооң карактары үш хүн дургузунда согур хевээр турган, ынчан ол чүнү-даа ижип-чивээн.¹⁰Дамаскыга Анания дээр өөреникчизи турган. ¹¹Дээрги аңаа ажыдыышкын кылып: «Анания!» – дээн. Оозу: «Дээрги, мында мен!» – деп харыылаан. Дээрги аңаа мынча деп айыткан: «Бо дораан Дорт дээр кудумчуга бар, оон Иуданың бажыңындан Тарс хоорай чурттуг Савл дээр кижини айтыр, ол ам ында мөргүп турар-дыр. ¹²Савл Менден ажыдыышкын алган: чедип келгеш, холдарын аңаа дээскеш, ооң карактарын экиртип бээр Анания дээр кижини көрген».¹³Анания харыылаан: «Дээрги, мен ол кижи дугайында база Иерусалимде Сээң улузуңга удур ооң кылганы эңдерик дерзии үүлгедиглериниң дугайында хөй улустан дыңнаан мен. ¹⁴А бээр кээрде, ол Сээң адыңга бүзүрээр бүгү улусту тудуп хоругдаар эргени Бурганның дээди бараалгакчызындан дилеп алгаш, чедип келген-дир». ¹⁵Ынчаарга Дээрги аңаа: «Ынаар бар, чүге дээрге ол кижи – Мээң шилип алган чепсээм-дир. Ол Мээң адымны өске чоннарның, хааннарның болгаш израиль чоннуң мурнунга медеглээр. ¹⁶Мээң адым ужун ооң ам кайы хире хилинчек көөрүн Бодум аңаа көргүзер мен» – дээн.¹⁷Анания чорупкаш, ол бажыңче кире бергеш, Савлга холдарын дээскеш: «Дуңмам Савл! Бээр кел чоруңда, сеңээ уткушкан Дээрги Иисус сээң карактарың катап көре берзин дээш база Ыдыктыг Сүлде сени бүргезин дээш, мени сенче чорудупту» – дээн. ¹⁸Ол дораан Савлдың карактарындан балык казырыы дег чүве адырлып кээп дүшкен соонда, ооң согуру эттине берген. Ол туруп келгеш, сугга суктуруп алган. ¹⁹А ооң соонда Савл чемненип аарга, күжү катап эглип келген. Савл Иисустуң өөреникчилери-биле кады Дамаскыга каш хонган.²⁰Ол синагогаларга Иисус дээрге Бурганның Оглу дээрзин дораан суртаалдап эгелээн. ²¹Ону дыңнаан улус шупту кайгап: «Иерусалимге Иисуска бүзүрээн улусту чок кылырын күзеп турган кижи ол эвес чүве бе? Оларны хүлүп-шарааш, Бурганның дээди бараалгакчыларынче аппаар дээш, ол бээр кел чораан эвес чүве бе?» – деп турганнар. ²²А Савлдың чугаазы улам күштелип, улам барымдаалыг болу берип, Иисус дээрге Христос дээрзин ол шынзыдарга, Дамаскыда чурттаан иудейлер удурланыр аайын тыппайн турган.²³Элээн үр үе эрткенде, иудейлер ону өлүрер деп, дугурушканнар. ²⁴Ынчалза-даа Савл оларның ол сагыжын билип каан. Олар ону өлүрер дээш, дүн-хүн дивейн, хоорай хаалгазын кадаргаш турупканнар. ²⁵А Савлдың өөреникчилери дүне када келгеш, ону аргаан хааржакка олурткаш, хоорай ханазының кырынче көдүргеш, ооң артынче бадырыпканнар.²⁶Савл Иерусалимге келгеш, Иисустуң өөреникчилеринге каттыжып аарын оралдашкан. Ынчалза-даа олар шупту ооң өөреникчи апарганынга бүзүревейн, коргар болганнар. ²⁷Варнава ынчан ону эдертип алгаш, элчиннерге келгеш, Савлдың орукка чорааш, Дээргини көргенин, Дээрги ооң-биле канчаар чугаалашканын база Иисустуң ады-биле ооң Дамаскыга кайы хире дидим суртаалдаанын оларга чугаалап берген.²⁸Савл олар-биле кады артып калгаш, Иерусалимге чоруп, Дээргиниң ады-биле дидим суртаалдап турган. ²⁹Ол грек дылдыг иудейлер-биле чугаалажып тургаш, олар-биле маргыжыпкан, а олар ону өлүрер деп барганнар. ³⁰Бүзүрээннер ону билип кааш, Савлды Кесарияже аппаргаш, оон Тарсче чорудупканнар.³¹Бүгү Иудеяга, Галилеяга база Самарияга христиан ниитилелге амыр-тайбың дүжүп, ол быжыгып олурган. Бүзүрээн улус Дээргини хүндүлеп, Оон коргуп чурттаар боорга база Ыдыктыг Сүлде оларны сорук киирерге, өөреникчилерниң саны көвүдеп турган. ³²Бир-ле катап Пётр шуптузун эргип чорааш Лиддада чурттаан бүзүрээн улуска чедип келген.³³Ол аңаа мунчурап аарааш, сес чыл дургузунда дөжээнден турбайн чыткан Эней дээр кижини тып алган. ³⁴Пётр ол кижиге: «Эней! Иисус Христос сени экиртип тур. Тургаш, дөжээңден дүрүп кел» – дээн. Эней ол-ла дораан туруп келген. ³⁵Лидда биле Шароннуң бүгү чурттакчылары Энейниң экирээнин көргеш, Дээргиге бүзүрей бергеннер.³⁶Иоппия хоорайга Иисустуң бир кыс өөреникчизи турган. Ооң адын Тавифа азы «Элик» дээр турган. Ол буянныг херектер кылып, ядыыларга хөй дуза чедирип турган. ³⁷Ол хүннерде Тавифа аарааш, өлген болган. Ооң мага-бодун чуггаш, бажыңының кырыкы өрээлинче салып кааннар.³⁸А Лидда Иоппияның чоогунга турган, ынчангаш бүзүрээннер Пётрнуң Лиддада келгенин дыңнааш, олче ийи кижи чорудупкаш: «Дораан биске чедип келиңерем!» – деп дилээннер. ³⁹Пётр олар-биле кады чорупкан. Ол чедип кээрге, ону кырында өрээлче киире бергеннер, а бүгү дулгуяк херээженнер ону үглеп келгеш, олар-биле кады турган үезинде Эликтиң даарап берген хөйлеңнерин болгаш өске-даа хевин ыы-сыылыг көргүзүп турганнар.⁴⁰Пётр оларның дөгерезин өрээлден үндүрүпкеш, дис кырынга олура дүшкеш, мөргүп эгелээн. Оон өлген кижиже эргилгеш: «Тавифа, туруп кел!» – дээн. Ол херээжен карактарын ажыдып келгеш, Пётрну көрүп кааш, ковайып келген. ⁴¹Пётр олче холун сунгаш, тургузуп алган. Оон ол бүзүрээннер болгаш дулгуяк херээженнерни кый депкеш, Тавифа дирлип келгенин оларга көргүскен. ⁴²Ол болуушкун бүгү Иоппияга билдингир апарган болгаш, хөй улус Дээргиге бүзүрей берген. ⁴³А Пётр Иоппияга элээн хөй хүн чурттаан. Ол алгы-кеш эттээр Симоннуң бажыңынга турган.

Chapter 10

¹Кесарияга Корнилий деп аттыг, рим шеригниң Италий дээр батальоннуң чүс шериг баштыңчызы кижи турган. ²Ооң боду-даа, өг-бүлези-даа Бурганны аажок хүндүлээр, Аңаа бердинген улус турган. Ол ядыыларга хөй-ле дузалап, Бурганга үргүлчү мөргүүр кижи турган.³Бир-ле катап, хүн үнгенден бээр тоску шак үезинде, Бурган аңаа ажыдыышкын кылган. Аңаа чедип келгеш: «Корнилий!» – дээн Бурганның төлээзин ол тода көрүп каан. ⁴Корнилий корга берип, олче көрүнгеш: «Дээрги, чүү ирги?» – дээн. Бурганның төлээзи: «Мөргүлдер болгаш ядыыларга дузаңны Бурган сактып келген. ⁵Ам Пётр деп адаткан Симонну эккээр кылдыр Иоппияже улустан айбылавыт. ⁶Ол кижи далай эриинде бажыңныг алгы-кеш эттекчизи Симон сугда турар-дыр» – деп харыылаан. Ол сен болгаш сээң бүгү өг-бүлең камгалалды алыр сөстерни чугаалаар.⁷Корнилий-биле чугаалашкан Бурганның төлээзи чоруй баарга, ол бодунуң ийи чалчазын болгаш бодунуң чанынга турар хүлээлгелиг, Бурганга бердинген бир шеригни кый деп алган. ⁸Ол чүү болганын, чүве арттырбайн, чугаалааш, оларны Иоппияже чорудупкан.⁹Даартагы хүннүң дүъш үезинде, ол улус хоорайга чоокшулап кел чыдырда, Пётр бажың кырынче мөргүп үне берген. ¹⁰Ол аштааш, чемнениксей берген. Чем хайнып турар аразында, аңаа Бургандан ажыдыышкын келген. ¹¹Пётр аңгайтыр ажыттына берген дээрни база дөрт ужундан агаарга тудуп алгаш, черже бадырып олурар улуг пөске дөмей бир-ле чүвени көрүп каан. ¹²Ол пөсте янзы-бүрү дөрт даванныг-даа, соястаар-даа дириг амытаннар база дээрниң куштары бар болган.¹³Оон бир-ле үн дыңналып, аңаа: «Пётр, туруп келгеш, оларны дөгергеш, чи» – дээн. ¹⁴Ынчалза-даа Пётр: «Черле хоржок, Дээрги! – деп харыылаан. – Мен кажан-даа бужар, арыг эвес чүве чип көрбээн мен». ¹⁵Үн ынчан база катап чугаалааш, аңаа мынча дээн: «Бурганның арыглап каан чүвезин арыг эвес дивейн чор». ¹⁶Үш удаа ынчанган соонда, пөс катап дээрже көдүрлүп үне берген.¹⁷Пётр Бургандан ол чүү уткалыг ажыдыышкын болганын аайын тыппайн турда, Корнилийниң айбылаан улузу Симоннуң бажыңы кайдазын айтырып четкеш, хаалга чанынга доктаай бергеннер. ¹⁸Олар: «Пётр деп аттыг Симон мында бар бе?» – деп ыыткыр айтырганнар.¹⁹Пётр Бургандан ажыдыышкын дугайында боданып турар аразында, Ыдыктыг Сүлде аңаа мынча дээн: «Симон, сени үш кижи дилеп тур. ²⁰Доп-дораан адаанче дүже бер. Олар биле иудейлерниң аразында кандыг-даа ылгал кылбайн, ол улус-биле кады чорувут, чүге дээрге оларны Мен чоруттум». ²¹Пётр адаанче дүжүп келгеш, ол улуска: «Дилеп турар кижиңер мен-дир мен. Кандыг херектиг келдиңер?» – дээн.²²Олар мынча деп харыылаан: «Бисти Бурганга бердинген база Оон коргар, бүгү иудейлерниң хүндүлээри Корнилий дээр чүс шериг баштыңчызы кижи чорутту. Аңаа Бурганның ыдыктыг төлээзи силерни бодунуң бажыңынче чалап алгаш, чугаа-сөзүңерни дыңнаарын дужааган-дыр». ²³Пётр ынчан оларны бажыңче чалааш, аалчыларын ашкарып-чемгерген. Даартазында хүндүс Пётр олар-биле кады чорупкан, Иоппиядан чамдык бүзүрээннер база ону эдерип чорупканнар.²⁴Оон бир хүн эрткенде, олар Кесарияга чедип келгеннер. Корнилий төрелдерин болгаш чоок эш-өөрүн чыып алгаш, оларны манап турган.²⁵Пётр бажыңче кирип олурда, Корнилий ону уткааш, ооң мурнунче кээп дүжүп, мөгейген. ²⁶Ынчалза-даа Пётр ону көдүргеш: «Туруңар! Мен анаа кижи-дир мен» – дээн.²⁷Оон ол Корнилий-биле чугаалашпышаан, бажыңче кирип келгеш, ында хөй улус чыылганын көрүп каан. ²⁸Пётр оларга мынча дээн: «Иудей кижиниң өске аймак-чон улузу-биле харылзажыры база оларның бажыңынга кирери хоруглуг дээрзин билир силер. Ынчалза-даа Бурган меңээ „Кымны-даа бужар, арыг эвес деп болбас ужурлуг сен“-деп айыткан. ²⁹Ынчангаш мени чалап, улус кээрге, удур чүве чугаалавайн, чедип келдим. Мени чүге келдирткениңерни ам айтырып көрейн».³⁰Корнилий мынча дээн: «Мен дөрт хүн бурунгаар, бо өйде, бажыңымга шээрленмишаан мөргүп олурган мен, тоску шак үези турган чүве. Хенертен мээң мурнумга чайынналчак чырык хептиг кижи көстүп келген. ³¹Ол мынча дээн: „Корнилий, Бурган мөргүлүң дыңнаан-дыр база ядыыларга дузалааныңны бодап турар-дыр. ³²Ынчангаш Пётр деп аттыг Симонну сүрдүрүп, Иоппияже улустан чорудувут. Ол далай эриинде бажыңныг алгы-кеш эттекчизи Симон сугда аалдап турар-дыр“. ³³Мен ол дораан силерни сүрдүрүп, улус чорудуптум, чедип келгениңер кончуг эки-дир. Дээрги силерге: „Чугаала“ – деп дужааган бүгү чүвезин дыңнаар дээш, бис ам шупту мында, Бурганның мурнунда турарывыс бо-дур».³⁴Пётр ынчан чыылган улуска чугаалап эгелээн: «Бурган улусту ылгай көрбес дээрзин ам-на билдим. ³⁵Кандыг-даа чоннуң иштинден Ону хүндүлээр база чөптүг чорукту барымдаалаар улус Ооң сеткилинге кирер-дир.³⁶Бурганның израиль чонга чорудуп бергени медээ дугайында билир силер. Амыр-тайбың дугайында Өөрүнчүг Медээзин Ол бүгүдениң Дээргизи Иисус Христостуң аксы-биле медегледи. ³⁷Иоанның суртаалдааны сугга суктуруушкун соонда, Галилеядан эгелээш, бүгү Иудеяга чүү болуп турганын билир силер. ³⁸Бурган Назарет чурттуг Иисусту шилип алгаш, Ыдыктыг Сүлде биле күштү Аңаа хайырлаан. Бурган Иисус-биле кады болган, ынчангаш Иисус буянныг херектер кылып, эрликтиң салдарынга алыскан улустуң дөгерезин экиртип, чер болганга чоруп турган.³⁹Бис Иисустуң иудейлер чуртунга база Иерусалимге кылып турган бүгү чүүлдериниң херечилери бис. Ону шаажылал ыяжынга хере-шаап өлүргеннер. ⁴⁰Ынчалза-даа Бурган Иисусту үшкү хүнде катап диргискеш, Ону улуска көстү бээр кылыпкан. ⁴¹Бүгү чон эвес, а бис, Бурганның баш удур шилип алган херечилери, Ону көрдүвүс. Ол катап дирлирге, Ооң-биле кады аштанып-чемненип турдувус.⁴²Ол биске улуска суртаалдаарын база дириглерни-даа, өлүглерни-даа шиитсин дээш, Бурганның салып кааны шииткекчи – Ол Боду дээрзин херечилээрин дужааган. ⁴³Бүгү медээчилер Ооң дугайында херечилеп, Аңаа бүзүрээн кижи бүрүзүнүң бачыттарын Ооң ады-биле өршээрин бадыткап турганнар».⁴⁴Пётр ону чугаалап турда-ла, ооң суртаалын дыңнап турган бүгү улусче Ыдыктыг Сүлде бадып келген. ⁴⁵Пётр-биле кады келген кыртыжап демдектеткен бүзүрээннер Бурганның Ыдыктыг Сүлдени өске чоннар улузунга белек кылдыр бергенин көргеш, кайгааннар.⁴⁶Чүге дээрге олар дыңнаарга, демги улус билдинмес дылдарда чугаалажып, Бурганны алдаржыда берген чүве-дир. Пётр ынчан мынча дээн: ⁴⁷«Бо улус Ыдыктыг Сүлдени бис ышкаш алды чоп! Ындыг болганда, оларның сугга суктурарын хоруп болур бе?» Пётр оларга Иисус Христостуң ады-биле сугга суктурарын дужааган. Оон демги улус Пётрдан ам-даа каш хүн иштинде олар-биле артарын дилеп турганнар.

Chapter 11

¹Өске чоннар улузу база Бурганның медээзин хүлээп алганын элчиннер болгаш Иудеяда бүзүрээн улус дыңнап каан. ²Ынчангаш, Пётр Иерусалимге чедип кээрге, чамдык кыртыжап демдектеткен бүзүрээннер ону буруудады берген. ³Олар: «Сен кыртыжап демдектетпээн улус бажыңнары кирип, олар-биле кады чемнендиң» – деп турганнар.⁴Пётр ынчан болган чүүлдү бирден бирээ чокка чугаалап эгелээн: ⁵«Мен Иоппия хоорайга мөргүп олургаш, Бургандан ажыдыышкын алдым. Дөрт ужундан туткаш, дээрден бадырып олурар улуг пөске дөмей бир-ле чүве көрдүм. Ол чүве меңээ чоокшулап кээрге, ⁶ынаар бакылапкаш, азырал болгаш черлик дөрт даванныг-даа, соястаар-даа дириг амытаннарны, азырал эвес куштарны көрүп кагдым.⁷Оон меңээ: „Пётр, туруп келгеш, оларны дөгергеш, чи“ – дээн үн дыңнап кагдым. ⁸Мен: „Черле хоржок, Дээрги-Чаяакчы! Мен кажан-даа бужар азы арыг эвес чүве чип көрбээн мен“ – деп харыыладым. ⁹Дээрден үн база катап чугаалады: „Бурганның арыглап каан чүвезин арыг эвес дивейн чор“. ¹⁰Болган чүүл үш катап катаптады. Оон ол бүгү дээрже катап көдүрлүп үне берди.¹¹Таптыг-ла ол өйде бистиң аалдап турганывыс бажыңга Кесариядан менче чоруткан үш кижи чедип келди. ¹²Ыдыктыг Сүлде меңээ ол улус биле бистиң аравыста кандыг-даа ылгал кылбайн, олар-биле кады чоруурун айытты. Бо алды бүзүрээн ха-дуңмавыс база мени эдерип чорупту, оон бис Корнилийниң бажыңынга чеде бердивис. ¹³Ол биске бодунуң бажыңынга Бурганның төлээзин көргенин чугаалады. Бурганның төлээзи аңаа: „Пётр деп аттыг Симонну сүрдүрүп, Иоппияже улустан чорудувут. ¹⁴Сени болгаш бүгү өг-бүлеңни камгалаар сөстерни ол сеңээ чугаалап бээр“ – дээн болду.¹⁵Мен чугаалап эгелээримге, Ыдыктыг Сүлде, эгезинде бисче ышкаш, оларже база бадып келди. ¹⁶Мен ынчан Дээрги Иисустуң: „Иоанн улусту сугже суп турган, а Бурган силерни Ыдыктыг Сүлдеже сугар-дыр“ – дээнин сактып келдим.¹⁷Ынчангаш Дээрги Иисус Христоска бүзүрей бээривиске, биске бергени белээн Бурган өске чоннар улузунга база берген болганда, Аңаа удурланыр хире чүү ындыг кижи мен?» ¹⁸Ону дыңнааш, олар оожургай берип, Бурганны алдаржыдып: «Өске чоннар улузу база мөңге амыдыралды алзын дээш, Бурган оларга база бачыттарын миннип, Бодунче эглип кээр арганы хайырлаан-дыр» – дижип турганнар.¹⁹Стефан өлген соонда эгелээн истеп-сүрүүшкүннерден дескеш, тарай берген бүзүрээннер Финикия, Кипр болгаш Антиохияга чеде бергеннер. Олар Буянныг Медээни чүгле иудейлерге медеглеп чорааннар. ²⁰Ындыг-даа болза, оларның Кипрде болгаш Киринеяда чурттаан чамдыызы Антиохияга келгеш, Дээрги Иисус дугайында Буянныг Медээни өске чоннар улузунга база медеглеп турганнар. ²¹Дээрги-Чаяакчының күжү олар-биле кады болуп, дыка хөй улус бүзүрээш, Дээрги-Чаяакчыже эгли берген.²²Ол дугайында чугаа-соот Иерусалимниң христиан ниитилелинге дыңналырга, олар Антиохияже Варнаваны чорудупкан. ²³Варнава ынаар четкеш, Бурганның ол улуска көргүскен авыралын көргеш, аажок өөрүп, Дээрги-Чаяакчыга сеткилдиң ханызындан бердинер база шынчы боор кылдыр оларны сорук киирип турган. ²⁴Чүге дээрге ол болза Ыдыктыг Сүлдеге база бүзүрелге бүргеткен, буянныг кижи дир. Дыка хөй улус Дээргини эдерип, Аңаа бүзүрей берген.²⁵Варнава оон Тарсче Савлды дилеп чорупкаш, ону тып алгаш, Антиохияга эккелген. ²⁶Олар аңаа христиан ниитилелге бүдүн чыл дургузунда артып калгаш, дыка хөй улусту өөредип турганнар. Иисуска бүзүрээн улусту эң баштай Антиохияга христианнар деп адай берген.²⁷Ол өйде Антиохияже Иерусалимден Бурганның медээчилери чеде берген. ²⁸Оларның бирээзи, Агав дээр кижи, туруп келгеш, Сүлдеге башкарткаш, бүгү делегейге улуг аш болурун медеглээн (ол аш-чут Клавдий императорнуң үезинде болган чүве-дир).²⁹Бүзүрээн кижи бүрүзү ынчан бодунуң шыдаар шаа-биле Иудеяда акы-дуңмаларынче дузаламчы чорударын шиитпирлээн. ³⁰Олар ынчалдыр кылгаш, чыып алган акшазын Варнава биле Савлды дамчыштыр Иудеяда христиан ниитилелдиң удуртукчуларынче чорудупканнар.

Chapter 12

¹Барык ол өйде Ирод хаан христиан ниитилелдиң чамдык улузун истеп-сүрүп эгелээн. ²Ол Иоанның акызы Иаковту хылыш-биле шанчып өлүрерип каан.³Иудейлерге ол чорук тааржырын көргеш, Пётрну база тудуп хоругдап алган (ынчан Хаарган далганнар байырлалының хүннери турган чүве-дир). ⁴Ирод Пётрну тудуп хоругдааш, ону кара-бажыңче киир октааш, ээлчег бүрүзү дөрт кижилиг болур дөрт бөлүк шеригге ону ээлчежип кадарарын дужааган. Чүге дээрге Ирод Хосталыышкын байырлалының соонда ону шиидери-биле чон мурнунче үндүрүп кээр бодаан.⁵Пётрну кара-бажыңга суккаш, кадартып каан, а бүзүрээннер Петр дээш Бурганга аажок мөргүп турганнар. ⁶Иродтуң ону чон мурнунче үндүрүп кээр деп турганы хүннүң бүдүүзүнде дүне Пётр ийи илчирбе-биле демирледип алгаш, ийи шериг аразынга удуп чыткан, а кара-бажыңның эжиин таңныылдар кадарып турган.⁷Хенертен Дээрги-Чаяакчының төлээзи чедип келгеш, кара-бажың иштин чайынналдыр чырыдыпкан. Дээрниң төлээзи Пётрнуң быктынче идип, ону оттурупкаш: «Дүрген тур» – дээрге, илчирбелер Пётрнуң холдарындан кээп дүшкен. ⁸Дээрниң төлээзи Пётрга: «Куруң куржангаш, идииң кедип ал» – дээрге, ол кеттинип алган. Оон дээрниң төлээзи: « Хевиң кеткеш, мээң соомдан чорувут» – дээн.⁹Дээрниң төлээзиниң кылып турар хамык чүүлү херек кырында болуп турарын билбейн, Пётр ону эдерип үнүп келген. «Дүш көрген боор мен» деп, ол бодап чораан. ¹⁰Бирги болгаш ийиги ээлчегниң таңныылдарының чаны-биле эрткеш, олар хоорайже үнер демир хаалгага чедип келгеннер. Хаалга боду-ла ажыттына берген, а олар үнүп келгеш, бир кудумчу дургаар кылаштап чорупканда, дээрниң төлээзи хенертен чоруй барган.¹¹Пётр миннип келгеш, мынча дээн: «Ам ылап шын билдим: Дээрги Бодунуң төлээзин чоруткаш, мени Иродтуң холундан база иудей чоннуң мени манап чоруур шииткелинден камгалаан-дыр». ¹²Пётр долгандыр көргеш, Марк деп ады база бар Иоанның авазы Марияның бажыңынче чорупкан. Аңаа хөй чон чыылгаш, мөргүп турган чүве-дир.¹³Пётр хаалганы соктаптарга, Рода дээр чалча кыс дыңнаалап үне халаан. ¹⁴Ол Пётрнуң үнүн танып кааш, өөрээнинден хаалганы ажыдарын-даа уттупкаш, дедир хире халааш: «Пётр хаалга аксында тур!» – дээн. ¹⁵Улус: «Сээң угааның анаа эвес-тир» – дээннер. А ол: «Мээңии шын» – дээш турар болган. Улус аңаа: «Ол болза ону карактаан дээрниң төлээзи боор» – дээннер.¹⁶Ол аразында Пётр хаалганы соктап-ла турган. Хаалганы ажыдыпкан улус ону көрүп кааш, аажок кайгаан. ¹⁷Оларже ыыттаваңар деп холу-биле айыткаш, Пётр Дээргиниң Ону кара-бажыңдан ону канчаар үндүргенин чугаалааш: «Ол дугайында Иаковка база өске-даа бүзүрээн улуска дыңнадыңар» – дээн. Оон үнгеш ол өске черже чоруй барган.¹⁸Хүн үнүп кээрге, шериглер аразынга улуг хөлзээзин үнген: кым-даа Пётр-биле чүү болганын билбес болган. ¹⁹Ирод ону дилеп эгелээш, тып чадаан болгаш таңныылдарны байысаагаш, оларны шаажылаарын дужааган. Ооң соонда Ирод Иудеядан Кесарияже чорупкаш, аңаа артып калган.²⁰Ол үеде Ирод Тир биле Сидоннуң чурттакчыларынга аажок килеңнээн турган. А олар хаанның кол чалчазы болур Власт дээр кижини бодунуң талазынче элдирип алгаш, чаңгыс эп-сеткилдиг хаанга чеде бергеш, эптежип алырын дилээннер, чүге дээрге оларның чуртун аъш-чем-биле Иродтуң чурту хандырып турган чүве-дир. ²¹Ужуражыр кылдыр доктааткан хүнде Ирод хаан хевин кеткеш, дүжүлгезинге саадапкаш, чыылган чонга чугаа чугаалаан.²²А чон: «Ол дээрге кижиниң эвес, а Бурганның үнү-дүр!» – деп алгыржып эгелээн. ²³Ирод Бурганны алдаржытпайн барган, ынчангаш Дээргиниң төлээзи ол дораан ону узуткап, курттарга диригге-ле чиртип, өлүп калган.²⁴А Бурганның сөзү улам күш кирип, нептереп турган. Варнава биле Савл оларга онааган даалганы күүсеткеш, Марк деп өске ады база бар Иоанны эдертип алгаш, Иерусалимче ээп келгеннер.

Chapter 13

¹Антиохияның христиан ниитилелинге Бурганның медээчилери болгаш башкылар: Варнава, Нигер деп өске ады база бар Симеон, Киринея чурттуг Луций, Ирод чагырыкчы-биле кады кижизиттирип өскен Манаил болгаш Савл олар турганнар. ²Олар Дээрги-Чаяакчыга бараан болуп база шээрленип турда, Ыдыктыг Сүлде мынча дээн: «Варнава биле Савлды, Мээң оларга кыйгырганым ажыл-херээнче меңээ аңгылап бериңер». ³Медээчилер болгаш башкылар ынчан шээрленип, мөргүп алгаш, Варнава биле Савлга холдарын дээскеш, оларны чорудупканнар.⁴Ыдыктыг Сүлдениң айбылап чорутканы ийи элчин Селевкияже бада бергеш, оортан Кипр ортулукче эжиндирип чорупканнар. ⁵Олар Саламин хоорайга келгеш, аңаа иудей синагогаларга Бурганның сөзүн өөреткеннер. Иоанн Марк база олар-биле кады чоруп, дузалап турган.⁶Олар ортулукту өттүр эрткеш, Паф хоорайга келгеннер. Аңаа оларга караң көрнүр еврей, меге медээчи Вариисус таваржы берген. ⁷Ол Римден томуйлаан ортулук чагырыкчызы Сергий Павелдиң чоок кижизи турган. Чагырыкчы угаанныг кижи болган. Ол Бурганның сөзүн дыңнаксааш, Варнава биле Савлды келдиртип алган. ⁸Ынчалза-даа Элима (ол атты очулдурарга, «Караң көрнүр кижи» дээн уткалыг) дээрзи чагырыкчыны бүзүрелден ойталадыыр деп турган.⁹Савл (ооң Павел деп ады база бар турган) ынчан Ыдыктыг Сүлдеге бүргедипкеш, ол Элимаже топтап көргеш, мынча дээн: ¹⁰«О, кара сагыштыг, хай-бачыт биле долган, эрликтиң оглу, бүгү-ле буянныг чоруктуң дайзыны! Дээргиниң шын оруктарындан улусту чайладырын черле соксавас сен бе?¹¹Дыңнап көр, Дээргиниң холу сенче көдүрүлген-дир, ам согурара бергеш, элээн үеде хүн чырыы көрбес сен». Ол дораан дүмбей караңгы Элиманы хөме аптарга, ол оруун баштап бээр кижи дилеп, ыңай-бээр кылаштап эгелээн. ¹²Болган чүүлдү көргеш, Дээрги өөредиин кайгап-хараан чагырыкчы бүзүрей берген.¹³Павел болгаш ону эдерген улус Пафтан эжиндирип чоруткаш, Памфилияның черинге эрикче дүшкеш, Пергия хоорайга келгеннер. Аңаа Иоанн олар-биле чарылгаш, Иерусалимче чана берген. ¹⁴А олар Пергиядан оруун уламчылап үнгеш, Писидияда Антиохия хоорайга чедип келгеш, амыр-дыш хүнүнде синагогаже кирип, аңаа олуруп алганнар. ¹⁵Моисейниң хоойлузу болгаш медээчилерниң номнарындан номчулгалар кылган соонда, синагога даргалары оларга мындыг сөс дамчыткан: «Акы-дуңма, силерде чонну быжыктырар медээ бар болза, чугаалап көрүңер».¹⁶Павел ынчан туруп келгеш, чүве чугаалаар дээнин холу-биле айыткаш, мынча дээн: «Израиль чон база Бурганга мөгеер өске улус, мени дыңнаңар! ¹⁷Бо израиль чоннуң Бурганы бистиң өгбелеривисти шилип алган. Бистиң чонувус Египетке чурттап турда, Бурган оларны өстүрүп-көвүдеткеш, Бодунуң холунуң күжү-биле ол чурттан үндүре берген. ¹⁸Дөртен хире чыл дургузунда Ол ээн кургаг ховуга оларны шыдажып келген.^19-20Бурган Ханаанга чеди аңгы өске чонну хыдып каапкаш, оларның черин израиль чонга дөрт чүс бежен чыл иштинде өнчү кылдыр берип каан. Ооң соонда Самуил медээчиниң үезинге чедир Бурган оларга баштыңчылар берип келген.²¹Ооң соонда чон бодунга хаандан бээрин дилээрге, Бурган оларга Вениаминниң аймаандан үнген Кистиң оглу Саулду берген. Саул дөртен чыл чагырган. ²²Оон Бурган ону дүжүлгеден дүжүргеш, оларга хаан кылдыр Давидти берген. Ол дугайында Бурган: „Мээң сеткилимге кирер кижини -Иессейниң оглу Давидти тып алдым. Ол Мээң күзел-соруумну күүседир“ – деп херечилээн.²³А Бурган, Бодунуң аазааны дег, Израильге Давидтиң салгалындан Камгалакчы Иисусту хайырлаан. ²⁴Иисустуң чедип кээриниң бетинде, Иоанн бүгү израиль чонга бачыттарын миннип, Бурганче ээлгениниң бадыткалы кылдыр оларның сугга суктурар ужурлуун суртаалдап турган. ²⁵Бодунга даандырган ажыл-херекти төндүрүп тура, Иоанн мынча дээн: „Силер мени кым деп бодап тур силер? Чок, манап турар Кижиңер эвес-тир мен. Ол мээң соомда кээр, а мен Ооң идииниң шидиишкинин безин чежеринге төлеп чок мен“.²⁶Акы-дуңма, Авраамның салгакчылары база силерниң араңарда Бурганга мөгеер өске улус! Бисче камгалалдың бо медээзин чоруткан-дыр! ²⁷Иерусалимниң чурттакчылары болгаш оларның даргалары Иисусту танывайн барган. Олар Ону шииткеш, амыр-дыш хүнү кээрге-ле, номчуп турар медээчилерниң номнарында сөстерни ындыг янзылыг боттандырганы ол.²⁸Ону өлүмге шиитки дег, кандыг-даа буруу Оон тыппаан-даа болза, олар Пилаттан Ону өлүрерин дилеп турганнар. ²⁹Ооң дугайында Бижилгеде баш бурунгаар чугаалаан бүгү чүвени боттандырган соонда, олар Иисусту шаажылал ыяжындан дүжүргеш, чевег-куйга салып кааннар.³⁰Ынчалза-даа Бурган Ону өлүглер аразындан катап диргизиптерге, ³¹ол бүгүнүң мурнунда Ооң-биле кады Галилеядан Иерусалимге келген улуска Иисус хөй хүннер дургузунда чедип кээп турган. Ам олар-израиль чоннуң мурнунга Ооң херечилери-дир.³²Бурган бистиң өгбелеривиске берген аазаашкынын оларның ажы-төлү болур биске, Иисусту катап диргискеш, күүсеткен деп турар Буянныг Медээни силерге медеглээнивис бо. ³³Ол дугайында ийиги Ыдыктыг ырда мынчаар бижээн: „Сен – Мээң Оглум сен, Мен бөгүн Сээң Адаң апардым!“ ³⁴Ооң мага-боду кажан-даа иривезин дээш, Иисусту өлүглер аразындан катап диргискениниң дугайында Бурган мынчаар чугаалаан: „Мен силерге Давидке аазааным ыдыктыг база ынаныштыг ачы-буянымны бээр мен“.³⁵Өске Ыдыктыг ырда Ол мынча дээн: „Сеңээ бердинген Чалчаңның ирий бээрин болдурбас сен“. ³⁶Давид бодунуң үезинде Бурганның күзел-соруун чогудуп, бараан болуп турган, оон мөчээн. Ону ооң өгбелери-биле кады хөөржүдүп каан, ооң мага-боду ирий берген. ³⁷А Бурганның катап диргискен Кижизи ириишкинден чайлаан!³⁸Ынчангаш, акы-дуңма, бачыттарыңарны өршээрин Иисус Христосту дамчыштыр медеглээнин билип ап көрүңер. ³⁹Бүзүрээн кижи бүрүзү Моисейниң хоойлузун ёзугаар агартынып шыдавазыңар бүгү чүве дээш, Иисус Христостуң ачызында агартыышкын алыр.⁴⁰Медээчилерниң: „Шоодукчулар, кичээниңер! Кайгап-хараңар база чиде бериңер.

⁴¹Чүге дээрге улустан дыңнааш-даа, бүзүревейн баар чүүлүңерни чурттап чоруур үеңерде бүдүрер мен“ – деп чугаазын ёзугаар болур бүгү чүве силер-биле болу бээринден кичээниңер!»

⁴²Павел биле Варнава синагогадан чоруп турда, дараазында амыр-дыш хүнүнде база-ла ол дугайында чугаалап бээрин улус олардан дилээн. ⁴³Чыыш тараан соонда, хөй иудейлер база Бурганга мөгеер прозелиттер Павел биле Варнаваны эдерип чорупканнар. А олар улус-биле чугаалажып, Бурганның авыралынга артып каарын оларга бүзүредип турганнар.⁴⁴Дараазында амыр-дыш хүнүнде Дээрги-Чаяакчының медээзин дыңнаар дээш, барык бүдүн хоорай чыглып келген. ⁴⁵Ынча хөй чон көргеш, иудейлерниң ишти ирип, Павелдиң чугаалап турар чүвезинге удурланып, ону бак сөглей бергеннер.⁴⁶Павел биле Варнава ынчан дидими-биле мынча дээн: «Бурганның медээзин бир дугаар ээлчегде силерге суртаалдаар ужурлуг бис. Ынчалза-даа силер ону хүлээп көрбейн баргаш, боттарыңарны мөңге амыдыралга төлеп чок кылып турар болганыңарда, ам ол медээни өске чоннар улузунга медеглээр бис. ⁴⁷Чүге дээрге Дээргиниң биске берген айтыышкыны ындыг-дыр: „Камгалалым чер-делегейниң ужу-кыдыынга четсин дээш, Мен Сени бүгү чоннарга чырык кылып кагдым“».⁴⁸Ону дыңнааш, өске чоннар улузу өөрүп-байырлап, Дээрги-Чаяакчының медээзин алдаржыдып турганнар. Мөңге амыдыралга баш бурунгаар шилиттинген бүгү улус бүзүрей берген. ⁴⁹Дээргиниң сөзү ол чуртка тарай берген.⁵⁰Ындыг-даа болза, иудей чүдүлге хүлээп алган алдар-хүндүлүг херээженнер болгаш хоорай даргалары иудейлерге күткүттүргеш, Павел биле Варнаваны истеп-сүрүп эгелээш, оларны ол черден үндүр ойладыпканнар. ⁵¹Павел биле Варнаваны ынчан ол улуска удур херечилел кылдыр буттарының довураан кактапкаш, Икония хоорайже чоруй барганнар. ⁵²А өөреникчилер өөрүшкүге база Ыдыктыг Сүлдеге бүргеткен турганнар.

Chapter 14

¹Иконияга Павел биле Варнава, өске черлерге кылып турганы дег, иудей синагогаже киргеш, барымдаалыы кончуг кылдыр суртаалдаарга, дыка хөй иудейлер база өске чоннар улузу бүзүрей бергеннер. ²Ындыг-даа болза, бүзүревейн барган иудейлер өске чоннар улузунга христианнарны бактап, нүгүлдээш, оларга удурланган.³Павел биле Варнава аңаа элээн үр үеде артып калгаш, Бодунуң авыралын херечилеп, элчиннерниң холу-биле кайгамчык демдектер кылып турган Дээргиниң дугайында дидими-биле медеглеп келгеннер. ⁴Хоорайның чурттакчылары ийи үстү берген: чамдыызы иудейлерни, а өскелери элчиннерни деткээн.⁵Өске чоннар улузу болгаш иудейлер боттарының даргалары-биле кады элчиннерге удур сүлчээлежип, оларга хора чедирер деп база оларны даш-биле соккулап каар деп барганнар. ⁶А элчиннер ону билип кааш, Ликаонияның Листра биле Дервия деп хоорайларынче база оларның чоок-кавызынче дезип чоруй барганнар. ⁷Олар аңаа Өөрүнчүг Медээни нептередирин уламчылааннар.⁸Листра хоорайга төрүмелинден бертик, кажан-даа кылаштап көрбээн, буттары бастынмас кижи турган. ⁹Павел улусту өөредип турда, ол кижи база дыңнап олурган. Павел топтап көргеш, ол кижиде экирип болгу дег бүзүрел барын көрүп каан. ¹⁰Павел ыыткыр үн-биле: «Дээрги Иисус Христостуң ады биле, сеңээ чугаалап тур мен: Бодуң бударыңга дорт туруп кел!» – дээн. Ол ол-ла дораан тура халааш, кылаштап эгелээн.¹¹Улус Павелдиң чүнү кылганын көрүп кааш, ликаон дылга: «Кижи хевирлиг апарган бурганнар бисче бадып келди!» – деп алгыржып эгелээн. ¹²Олар Варнаваны Зевс деп, а хөй нуруузунда чугааланып турган Павелди Гермес деп адап алганнар. ¹³Хоорай даштында Зевс бурганның өргээзи бар чүве-дир. Ооң бараалгакчызы хоорай хаалгазынга бугалар биле өрээн дүрүг чечектер эккелгеш, чон-биле кады элчиннерге өргүл кылыр деп барган.¹⁴Элчиннер Варнава биле Павел ону дыңнап кааш, муңгараанындан идик-хевин ора соп каапкаш, чон аразынче кире халааш: ¹⁵«Улус-чон! Бо канчап бардыңар? Силер-биле дөмей кижилер-дир бис! Силерге Өөрүнчүг Медээ медеглеп келдивис. Бо хоозун дүрзү-бурганнарны каапкаш, дээрниң, черниң, далайның база оларда бар бүгү чүвениң Чаяакчызы, дириг Бурганче эглириңерни күзеп тур бис. ¹⁶Эрткен үе-шагда Бурган чон бүрүзүнге бодунуң оруу-биле чоруурун чөпшээрээн.¹⁷Ынчалза-даа буянныг үүлезин кылып, Бодунуң дугайында үргүлчү херечилеп келген. Ол силерге дээрден чаъсты болгаш дүжүткүр өйде дүжүттү берип, а ол ышкаш аъш-чемни силерге хайырлап база чүректериңерни өөрүшкү-биле долдуруп келген» – деп алгыржы бергеннер. ¹⁸Олар ындыг сөстер-биле безин чонну оларга өргүл кылырындан арай боорда доктаатканнар.¹⁹Ынчалза-даа Писидияда Антиохия болгаш Икониядан иудейлер келгеш, чонну элчиннерге удур кылдыр чайгылдырыпканнар. Түңнелинде олар Павелче халдай бергеш, ону даш-биле соп эгелээннер. Оон ону өлген деп бодааш, хоорайдан үндүр сөөртүп каапканнар. ²⁰А кажан Антиохияда бүзүрээннер ооң чанынга чыглып кээрге, ол туруп келгеш, дедир хоорайже чоруй барган. А даартазында хүндүс ол Варнава-биле кады Дервияже чорупкан.²¹Олар Өөрүнчүг Медээни Дервияга суртаалдааш, хөй өөреникчилерлиг апарганнар. А оон Листра, Икония база Писидияда Антиохияже ээп келгеннер. ²²Аңаа олар өөреникчилерин быжыктырып, бүзүрели чайгылыш чок болур кылдыр сорук киирип: «Бис Бурганның Чагыргазынче кирерде, хөй хилинчекти көрүп эртер ужурлуг бис» – деп турганнар.²³Павел биле Варнава чаа христиан ниитилел бүрүзүнге удуртукчулар томуйлааш, мөргүп, шээрленген соонда, Дээргиге бүзүрээн улусту Ооң авыралынга хүлээдип бергеннер. ²⁴Элчиннер оон чоруткаш, Писидияны таварып эрткеш, Памфилияга келгеннер. ²⁵Бурганның сөзүн олар Пергияга суртаалдап дооскаш, Атталия хоорайже чедип келгеннер. ²⁶А оон боттарының ам эчизинге чедирип кааны ажыл-чорудулгазын кылыр дээш, Бурганның авыралы-биле оортан айбылаттырганы хоорай-Сирияда Антиохияже эжиндирип чорупканнар.²⁷Олар дедир ээп келгеш, христиан ниитилелин чыггаш, Бурганның оларны дамчыштыр кылган бүгү ажыл-херээниң дугайында база Ооң өске чоннар улузунга бүзүрелдиң эжиин ажытканын чугаалап бергеннер. ²⁸Оон олар Иисуска бүзүрээн улус-биле кады аңаа элээн үе дургузунда турганнар.

Chapter 15

¹Антиохияга Иудеядан бир-ле улус келгеш, бүзүрээннерни өөредип эгелээн: « Моисейниң ёзу-чаңчылын ёзугаар кыртыжап демдектеттирбес болзуңарза, камгалал ап шыдавас силер». ²Павел биле Варнава ол улус-биле чөпшээрешпээннер, ынчангаш кончуг изиг маргылдаа үнген. Бүзүрээн улус ынчан ол айтырыгны элчиннер-биле база христиан ниитилелдиң удуртукчулары-биле чугаалашсыннар дээш, Павел биле Варнаваны база бүзүрээннерниң чамдыызын Иерусалимче чорудупкан.³Олар христиан ниитилелдиң даалгазы-биле Финикия болгаш Самарияны таварты эртип бар чыткаш, өске чоннар улузу Бурганче эглип турарын чугаалаарга, ол черлерде чурттаан бүгү акы-дуңма аажок өөрээн. ⁴Иерусалимге кээрге, оларны христиан ниитилел, элчиннер база удуртукчулар эвилең-ээлдек хүлээп алган. Павел биле Варнава Бурганның оларны дамчыштыр кылган бүгү чүвезин чугаалап бергеннер.⁵Фарисейлер бөлүүнге хамааржыр чамдык бүзүрээн улус туруп келгеш, мынча дээннер: «Өске чоннар улузу ам кыртыжап демдектеттирер ужурлуг, ол ышкаш Моисейниң хоойлузун сагыырын олардан негээр херек». ⁶Элчиннер болгаш удуртукчулар ол айтырыгны чугаалажыр дээш чыглып келгеннер.⁷Үр маргышканының соонда, Пётр туруп келгеш: «Акы-дуңма, өске чоннар улузу Өөрүнчуг Медээни мээң суртаалымдан дыңнааш, бүзүрей берзиннер дээш, Бурган бистиң аравыстан эң эгезинде-ле мени шилип алганын билир силер. ⁸Бурган кижилерниң чүректерин билир болгай, өске чоннар улузунга база Ыдыктыг Сүлдени, биске бергени дег өске чоннар улузунга берген, оларны хүлээп көргенин Ол көргүстү. ⁹Бурган олар-биле бистиң аравыста кандыг-даа ылгал кылбайн турар, харын оларның чүректерин арыглап алган-дыр, чүге дээрге олар бүзүрей берген-дир.¹⁰Ынчаарга бистиң-даа, өгбелеривистиң-даа уур харык чок болганы аар-чүъктү бүзүрээннерниң оорга-мойнунче чүдүргеш, Бурганны чүге шенеп турар силер? ¹¹Ынчалза-даа бис база олар ышкаш, Дээрги Иисустуң авыралын дамчыштыр камгалал алырывыска бүзүрээр бис».¹²Бүгү чыыш ыыт-шимээн чок барып, өске чоннар улузунуң аразынга Варнава биле Павелди дамчыштыр Бурганның кылганы кайгамчык демдектер дугайында ол ийиниң чугаазын дыңнап турганнар.¹³Олар чугаазын доозуптарга, Иаков чугаалап эгелээн: «Акы-дуңма, мени дыңнаңар! ¹⁴Бурган эң баштай өске чоннар улузунче ээ көрүп, Бодунуң адын хүндүлээр кылдыр, оларның аразындан улусту шилип алганын Петр биске чугаалады.¹⁵Ол дугайында медээчилерниң бижээн сөстери база ооң-биле дүгжүп турар-дыр:

¹⁶„Оон Мен ээп келгеш, Давидтиң буступ дүшкен чадырын катап тургузар мен. Мен ону бузундулардан чыып тургускаш, эде тудуп, чаартыр мен.

¹⁷Ынчан өске кижилер база бүгү чоннар Мээң адым оларның аразынга чарлатынар деп Дээрги Чаяакчы чугаалаан. ¹⁸Ол бүгүнү шаг-шаандан бээр билдингир кылып каан Дээрги ынча деп турар-дыр“.¹⁹Ынчангаш Бурганче эглирин күзээн өске чоннар улузунга шаптык катпас ужурлуг бис деп санап тур мен. ²⁰Харын-даа оларга дүрзү-бурганга өргээн аъш-чем чииринден, самыыраарындан, бооп өлүрген дириг амытаннар эъдинден база хандан ойталаар дугайында чагаа бижиир ужурлуг бис. ²¹Чүге дээрге Моисейниң хоойлузун хоорай бүрүзүнге суртаалдаар база амыр-дыш хүнүнде -ле синагогаларга номчуур улус шагдан бээр бар болгай».²²Элчиннер болгаш христиан ниитилелдиң удуртукчулары бүгү ниитилел-биле кады боттарының аразындан каш кижи шилээш, оларны Павел биле Варнавага кошкаш, Антиохияже чорударын шиитпирлээннер. Олар бүзүрээн улус аразында удуртукчулар болур Варсава деп атыг Иуда биле Силаны шилип алганнар. ²³Олар-биле кады мындыг уткалыг чагаа чорутканнар: «Антиохия, Сирия болгаш Киликияда турар өске чоннар уктуг бүзүрээн акы-дуңмавыс силерге элчиннерден болгаш христиан ниитилелдиң удуртукчуларындан изиг байыр!²⁴Бистен адырлып чоруй барган чамдык улус бистен кандыг-даа даалга албайн, боттарының чугаазы-биле силерни дүвүредип, угаан-бодалыңарны хөлзедип турарын дыңнадывыс. Олар силерни Моисейниң хоойлузун сагып кыртыжып демдектедир чугаалап турарлар. Бистер оларга ындыг даалга бербээн бис. ²⁵Ынчангаш бис шупту чыглып, чаңгыс эп-сеткилдиг дугурушканывыстың түңнелинде, аравыстан каш кижи шилээш, биске эргим Варнава биле Павелди кады силерже чорударын шиитпирледивис. ²⁶Ол ийи кижи болза Дээргивис Иисус Христостуң ады дээш бердинген улус тур.²⁷Ол ышкаш Иуда биле Силаны чоруттувус, олар силерге бижээн чүвевисти аас-биле база дамчыдарлар. ²⁸Ыдыктыг Сүлде болгаш бис дараазында айытканывыс эргежок чугула чүүлдерден өске чүү даа сагырын негевейн тур бис:

²⁹дүрзү-бурганнарга өргээн аъш-чем чииринден, хандан, бооп өлүрген дириг амытаннар эъдинден база самыыраарындан ойталаңар, бодуңарга күзевес чүүлүңерни өскелерге база кылбаңар. Бо бүгүнү сагыыр болзуңарза, шын кылып турар-дыр силер. Эки туруңар!»

³⁰Айбылатканнар Антиохияга келгеш, ында бүзүрээн улусту чыггаш, чагааны хүлээдип бергеннер. ³¹А демгилери ону номчааш, деткимчелиг медээге аажок өөрээннер. ³²Иуда биле Сила ийи боттары Бурганның медээчилери турган болгаш, акы-дуңмазынга хөй суртаал кылып, оларны деткип база бүзүрелин быжыктырып турганнар.³³Олар аңаа элээн болган соонда, акы-дуңмалары оларны амыр-тайбың биле, оларны элчиннерже чорудупканнар. ³⁴Сила аңаа артып каарын шиитпирлээн, а Иуда Иерусалимче ээп келген. ³⁵А Павел биле Варнава Антиохияга чурттап турганнар. Олар өске хөй улус-биле кады өөредиг берип база Дээргиниң Сөзүн суртаалдап турганнар.³⁶Элээн үе эрткенде, Павел Варнавага: «Дедир чоруткаш, Дээрги-Чаяакчының медээзин суртаалдап турганывыс бүгү хоорайларда акы-дуңмавыска барып чедип, оларның канчаар чурттап олурарын көрээлем» – деп санал киирген. ³⁷Варнава Марк деп ады база бар Иоанны эдертип алыр бодаан. ³⁸Ынчалза-даа Памфилияга оларны каапкаш, бо ажыл-херекти олар-биле кады уламчылаваан боорга, Павел Маркты алган херээ чок деп санаан.³⁹Ол дээш, оларның аразынга маргыш үнүп кээрге, Павел биле Варнава чарлырын шиитпирлээн. Варнава Маркты эдерткеш, Кипрже эжиндирип чорупкан. ⁴⁰А Павел Силаны шилип алгаш, бүзүрээннер ону Бурганның авыралынга хүлээдип бээрге, орукче үнүпкен. ⁴¹Ол Сирия болгаш Киликияны эргий кезип, христиан ниитилелдерни быжыктырып чораан.

Chapter 16

¹Павел оруун уламчылап, баштай Дервияга, оон Листрага чеде берген. Аңаа Тимофей деп аттыг христиан кижи турган. Ооң авазы – еврей сөөктүг христиан херээжен, а ачазы – грек кижи чүве-дир. ²Тимофейниң дугайында Листра болгаш Иконияда бүзүрээннер ону эки кижи деп херечилээннер. ³Павел Тимофейни эдертип алыр бодаан, ынчангаш аңаа кыртыжап демдектээр ёзулалды кылдыртып берген. Чүге дээрге ол чер чурттуг иудейлер шупту Тимофейниң адазы грек сөөктүг дээрзин билир турган.⁴Ооң биле кады чораан улус хоорайларны эргий кезивишаан, элчиннер болгаш удуртукчуларның Иерусалимге доктаадып тургусканы-өске чоннардан үнген христианнар чүнү сагыыр ужурлугул деп шиитпирни бүзүрээннерге дамчыдып чораан. ⁵Ынчангаш христиан ниитилелдерниң бүзүрели быжыгып, оларның саны хүннүң-несанай көвүдеп турган.⁶Павел болгаш ону эдерген улус Фригия биле Галатия таварты чорупканнар, ынчалза-даа Ыдыктыг Сүлде Асияга Бурганның медээзин суртаалдаарын оларга чөпшээревээн. ⁷Мисияның кызыгаарынга чеде бергеш, олар Вифинияже чоруптар бодаан, ынчалза-даа Иисустуң Сүлдези соксадып каан. ⁸Ынчангаш олар Мисияны таварып эрткеш, Троада хоорайга келгеннер.⁹Аңаа Павел дүне када мындыг дүш көрген: Македония чурттуг бир-ле кижи кээп турупкаш, оон: «Македонияга келгеш, биске дузалап көр!» – деп дилеп-тир. ¹⁰Ол дүш көрген соонда, Бурган бисти Өөрүнчүг Медээни Македонияга медеглезин дээн-дир деп түңнээш, доп-дораан ынаар чоруптарын шиитпирлээн бис.¹¹Троададан Самофракия ортулукче, а даартазында хүндүс Неаполь хоорайже эжиндире бердивис. ¹²А Филиппыга-ол Македонияның ол кезээнде бирги колония кол хоорайынга келгеш, аңаа элээн каш хүн турдувус. ¹³Амыр-дыш хүнүнде хоорай даштында хем кыдыынче үнгеш, иудейлер мөргүүрде, үргүлчү аңаа чыглыр боор деп бодаанывыс черге келдивис. Аңаа олуруп алгаш, ында чыылган херээженнер-биле чугаалажы берген бис.¹⁴Аңаа Фиатира хоорайдан келген, улуг үнелиг пөстер садыгжызы Лидия деп аттыг Бурганга бүзүрээр херээжен турган. Дээрги ооң чүрээн Павелдиң чугаазынга бүзүрээр кылдыр ажыдып берген. ¹⁵Лидия болгаш ооң өг-бүлезиниң улузу сугга суктурган соонда, ол бистен: «Мени Дээрги-Чаяакчыга ылап-ла бүзүрээн деп бодаар болзуңарза, бажыңымга келгеш, аңаа туруп ап көрүңер» – деп дилээн. Ол бодунуң күзелин чедип алган.¹⁶Бир-ле катап улустуң мөргүп чаңчыккан черинче бар чорувуста, орук ара биске өттүр билириниң бугунга алыскан чалча кыс уткужуп келген. Ол өттүр билип чугаалааш, ээлеринге хөй олча-ажык эккеп турган чүве-дир. ¹⁷Чалча кыс Павелдиң база бистиң соовустан кылаштап: «Бо улус-Дээди Өрүкү Бурганның чалчалары-дыр! Олар силерге камгалалдың оруун медеглеп турар!» – деп алгырып чоруп берген. ¹⁸Ол хөй хүннер улаштыр ынчаар алгырып келген. Павел анчыгзынып, хая көрүнгеш, ооң бугунга мынча дээн: «Иисус Христостуң ады-биле сеңээ дужаап тур мен – бо кыстан үне бер!» Бук ол дораан кыстан үне берген.¹⁹Ооң ээлери ынчан олча-ажык алыр идегели читкенин көрүп кааш, Павел биле Силаны сегирип алгаш, төп шөлде хоорай даргаларынче күш-биле аппарганнар. ²⁰Оларны рим шииткекчилерге эккелгеш, мынча дээннер: «Бо улус иудейлер-дир, олар бистиң хоорайывыска хөлзээзин үндүрүп, ²¹бистиң, рим хамаатыларның, хүлээп көрбезивис азы күүсетпес ужурлуувус чаңчылдар суртаалдап турлар».²²Чыылган чон база Павел биле Силага удур болган. А шииткекчилер оларның хевин ужулдургаш, шывык-биле эриидээрин дужааганнар. ²³Оларны хөй катап эриидеп, кара-бажыңче киир октапканнар, а таңныылдар даргазынга серемчилелдиг кадарар айтыышкын бергеннер. ²⁴Ындыг айтыышкын алгаш, ол оларның буттарын аар доора ыяшка чыпшыр демирлээш, кара-бажыңның иштики өрээлинге шоочалап каан.²⁵Дүн ортузу чедип турда, Павел биле Сила мөргүп база Бурганга йөрээлдер ырлап турганнар, а өске хоругдаттырганнар оларны дыңнап олурганнар. ²⁶Хенертен күштүг чер шимчээшкини эгелээн болгаш, кара-бажыңның таваа безин сириңейни берген, ол дораан ооң шупту эжиктери ажыттынып, хамык хоругдаттырганнарның илчирбелери кошкап, адырлы бергилээн.²⁷Таңныылдар даргазы оттуп келгеш, көөрге, кара-бажың эжиктери ажык турар боорга, хоругдаттырганнар дезе берген-дир деп бодааш, бичии-ле болза хылыш-биле шаштына бер часкан. ²⁸Ынчалза-даа Павел ыыткыр үн-биле: «Бодуңга хора чедирбе! Бис шупту мында бис!» – деп алгыра берген.²⁹Таңныылдар даргазы чырыткы эккелдиргеш, кара-бажыңче кире халаан. Кортканындан сирилевишаан, ол Павел биле Силаның мурнунче кээп дүшкен. ³⁰Оон ол оларны үндүре бергеш: «Дээргилер, камгалал алыр дизе, мен чүнү кылыйн?» – дээн. ³¹«Дээрги Иисуска бүзүре. Ынчаар болзуңарза, бодуң болгаш өг-бүлең камгалал алыр силер» – деп, олар харыылаан.³²Павел биле Сила ол кижиге база ооң өг-бүлезиниң улузунга Дээрги-Чаяакчының медээзин суртаалдап бергеннер. ³³Кара-бажың даргазы оларны ол-ла дүнеки шакта аппаргаш, балыгларын чуп бергеш, ол дораан боду база бүгү өг-бүлези сугга суктуруп алган. ³⁴Оон оларны бажыңынга эккелгеш, аъш-чем салып хүндүлээн. Бурганга бүзүрээни дээш, ооң боду болгаш өг-бүлезиниң шупту улузу өөрүп турган.³⁵Хүн үнүп кээрге, шииткекчилер боттарының албанында турар улузун: «Ол ийи кижини хостаңар» – деп сөс чедирери-биле чорудупканнар. ³⁶Кара-бажың даргазы ол айтыышкынны Павелге дамчыткан: «Шииткекчилер силерни хостазын дээш, менче улус чорутту. Ынчангаш ам моон үнгеш, амыр-тайбың чоруптуңар».³⁷Ынчалза-даа Павел оларга мынча дээн: «Бисти, рим хамаатыларны, шииткел үндүрбейн, чон мурнунга эттеп турдулар, оон кара-бажыңче киир октаптылар. А ам олар бисти бүдүү салыптар деп турар де? Чок! Олар боттары кээп, бисти моон үндүрзүннер». ³⁸Хоорай албанында турар улус ол сөстерни шииткекчилерге дамчыдарга, олар Павел биле Сила рим хамаатылар дээрзин дыңнааш, корга бергеннер. ³⁹Шииткекчилер чедип келгеш, оларга буруузун билингеш, кара-бажыңдан үндүре бергеш, хоорайдан чоруй баарын дилээннер.⁴⁰Павел биле Сила кара-бажыңдан үнгеш, Лидияның бажыңынга чеде бергеннер. Олар аңаа акы-дуңмазы-биле ужуражып, оларны сорук киирип кааш, оруун уламчылап чорупканнар.

Chapter 17

¹Элчиннер Амфиполь болгаш Аполлонияны таварып эрткеш, ында иудей синагога турган Фессалоника хоорайга келгеннер. ²Павел чаңчыккан аайы-биле синагогаже кире бергеш, үш амыр-дыш хүнүн улаштыр Бижилге дугайында иудейлер-биле чугаалажып,³Христостуң хилинчекти көрүп эртер, а оон катап дирлир ужурлуун тайылбырлап база шынзыдып келген. Оон Павел: «Ооң дугайында силерге медеглеп турарым Иисус – Христос ол-дур» – деп чугаалаан. ⁴Иудейлерниң чамдыызы, Бурганга мөгеер гректер болгаш эвээш эвес ызыгууртан херээженнер, бүзүрей бергеш, Павел биле Силага каттыжа бергеннер.⁵Ынчалза-даа бүзүревээн иудейлер адааргааш, сөлгүжок бак, дүржок кижилер тып, хөй улус чыып алгаш, хоорайга хөлзээзин үндүргеннер. Олар Иасоннуң бажыңынга келгеш, Павел биле Силаны чыылган улус мурнунче үндүре бээр дээш, дилеп турганнар. ⁶Ынчалза-даа оларны тып чадааш, Иасонну база элээн каш өске бүзүрээн кижини хоорайның чагырыкчыларынче алгаш чорупканнар. Олар: «Делегейни бир кылдыр хөлзээзин үндүрген бо улус ам мында келген-дир! ⁷А Иасон оларны хүлээп алган-дыр. Олар шупту императорнуң чарлыктарынга удурланып: „Иисус дээр өске хаан бар“ – деп турарлар-дыр» – деп алгыржып турганнар.⁸Ону дыңнаан чон база хоорай чагыргазы дүвүреп үнген. ⁹Олар оон Иасонну болгаш ооң өөрүн торгаал төлээринче албадааш, салып чорудупканнар.¹⁰А бүзүрээн улус Павел болгаш Силаны дүн дүжүп кээри билек, Верия дээр хоорайжыгашче чорудупканнар. Аңаа келгеш, олар иудей синагогага барган. ¹¹Верияның улузу Фессалониканың улузундан эки мөзүлүг болган: олар медээни күзелдии-биле хүлээп алгаш, Павел биле Силаның алыс шынны чугаалап турарынга шынзыгар дээш, хүннүң-не Бижилгени шинчилеп турганнар. ¹²Хөй иудейлер, а ол ышкаш эвээш эвес алдар-хүндүлүг ызыгууртан эр, херээжен гректер бүзүрей бергеннер.¹³Ынчалза-даа Фессалониканың иудейлери Павелдиң Верияда база Бурганның сөзүн суртаалдап турарын дыңнааш, ынаар чеде бергеш, чонну күткүп база хөлзээзин үндүреринче ыдалап эгелээннер. ¹⁴Бүзүрээн улус ынчан Павелди ол дораан далай кыдыынче чорудупкан, а Сила биле Тимофей аңаа артып калган. ¹⁵Павелди үдээннер ооң-биле кады Афины хоорайга келгеш: «Сила биле Тимофей эң дүргени-биле менче чедип келзиннер» – дээн Павелдиң айтыышкынын дамчыдып, дедир чаныпканнар.¹⁶Павел эштерин манап, Афиныга чоруп тургаш, хоорайны дүрзү-бурганнар дола бергенин көргеш, сеткил-сагыжы аажок аараан. ¹⁷Ол синагогага иудейлер болгаш хүннүң-не төп шөлге аңаа таварышкан улус-биле чугаалажып турган.¹⁸Бир катап чамдык эпикурийжи болгаш стоик философтар ооң-биле маргыжа берген. Чамдыктары: «Бо хоозун чугаалыг чүнү чугаалаар деп турар ирги?» – дээннер. Өскелери: «Ол кижи өске черлер бурганнарын суртаалдап тур ышкаш» – дээр болганнар, чүге дээрге Павел оларга Иисустуң дугайында база Өөрүнчүг Медээни, Ооң катап дирилгениниң дугайында медеглээн чүве-дир.¹⁹Олар ону эдертип алгаш, ареопагка эккелгеш, мынча дээннер: «Силер чүү деп ындыг чаа өөредиг суртаалдай бердиңер, ону билип шыдаар бис бе? ²⁰Бир-ле элдеп, дыңнап көрбээнивис чүүл чугаалаар-дыр силер. Ынчангаш ол чүл дээрзин билип алыксап тур бис». ²¹(Афинының чурттакчылары база ында чурттаан өскээртен келген улус хөөрежип азы кандыг-бир чаа чүүл дыңнап, үе эрттиреринге туралыы кончуг турганнар.)²²Павел ареопагтың мурнунга турупкаш, мынча дээн: «Афинының чурттакчылары! Силерниң бүгү ажыл-херектериңерге бурганнар хүндүлээринге сундулууңарны көрүп тур мен. ²³Чүге дээрге мен хоорайны кезий кылаштааш, силерниң ыдык чүүлдериңерни топтап көрдүм. „Билдинмес Бурганга“ деп бижээн өргүл салыр чер безин тып алдым. Билбес хиреңерде, Аңаа мөгейип турарыңар ол билдинмес Бурган дугайында силерге медеглээр бодап тур мен.²⁴Делегейни база ында бар бүгү чүвени чаяаган Бурган дээр биле черниң Дээргизи болганда, Ол кижи холу-биле туткан өргээлерге чурттавас. ²⁵Ол чүү-даа чүве хереглевес болгаш, улустуң Аңаа бараан боорун-даа бодавас, а Боду шупту улуска амыдыралды, тынышты база арткан бүгү чүүлдү берип турар.²⁶Улус черни бир кылдыр чурттазын дээш, Ол чаңгыс кижиден бүгү кижи төрелгетенни тывылдырган. Ол бүгү улуска чер кырынга чурттаар үелерни, тодаргай девискээрлерни айтып берген. ²⁷Улус Олче баар оруун дилеп тыпсын, Аңаа канчап-чооп-даа болза чоокшулазын база Ону тып алзын дээш, Бурган бүгү чүвени кылган, а херек кырында Ол бистиң кижи бүрүзүнге чоок болгай.²⁸Ооң ачызында чурттап, шимчеп база амыдырап чоруур болгай бис. Ол дугайында силерниң чамдык шүлүкчүлериңер: „Бис – Ооң үре-салгалы бис“ – деп чугаалаан-дырлар. ²⁹Ынчангаш бис Ооң үре-салгалы болганывыста, Бурганның бодаралын кижиниң уран чаяанын база чогаадыкчы бодалын ёзугаар даштан оя соктаан азы алдын, мөңгүнден кылган кандыг-бир дүрзү-бурганга дөмейлей бодавас ужурлуг бис.³⁰Бурган бүгү улуска алыс шынны билбес чораан үезин соонга каапкаш, ам чер болганга бачыдын миннирин дужаап турар-дыр. ³¹Чүге дээрге Ол Бодунуң шилип алган Кижизин дамчыштыр бо делегейни чөптүү-биле шиидер хүнүн доктаадып каан. Бурган Ону өлүглер аразындан катап диргискеш, Ону шилип алганын бүгү улуска көргүскен».³²Өлүглер аразындан катап дирлириниң дугайында дыңнап кааш, оларның чамдыызы Павелди шоодуп эгелээн, а өскелери: «Ол дугайында силерден соонда бир дыңнаар бис» – дээннер. ³³Ынчангаш Павел олардан чоруй барган. Ынчалза-даа чамдык улус бүзүрей бергеш, ооң талазынче шилчип алган: оларның аразында Ареопагтың кежигүнү Дионисий, Дамар деп аттыг херээжен болгаш өскелер-даа бар болган.

Chapter 18

¹Павел ооң соонда Афиныны каапкаш, Коринф хоорайже чоруй барган. ²Ол аңаа Понт девискээринге төрүттүнген Акила дээр кижиниң бажыңынга чеде берген. Акила бодунуң кадайы Прискилла-биле кады чоокта чаа Италиядан келген турган, чүге дээрге Клавдий император хамык иудейлерге Римден үнүп чоруурун дужааган чүве-дир. ³А оларның кылып турар ажылы ооңуу-биле дөмей – майгыннар даарап турар боорга, Павел артып калгаш, олар-биле кады ажылдай берген.⁴Ол амыр-дыш хүнү кээрге-ле, синагогага иудейлер болгаш гректер-биле оларны бүзүрелче ээлдирерин кызыдып турган. ⁵Сила биле Тимофей Македониядан кээрге, Павел бодун суртаал кылырынга бараалгадып, Сүлдеге кыйгырткаш иудейлерге «Иисус дээрге Христос ол-дур» дээрзин херечилеп турган. ⁶А олар аңаа удурланып, бак сөглээр боорга, ол бодунуң хевинден доозунну тө силгипкеш, оларга мынча дээн: «Силерниң ханыңар бодунарның баштарыңарда! Мээң ам силер дээш, харыысалгам чок. Амдан эгелээш, өске чоннар улузунга суртаалдап чоруурум ол-дур».⁷Павел синагогадан үнгеш, бажыңы ооң чанынга турган Бурганга мөгеер бир кижиже чорупкан. Ооң адын Тит Иуст дээр чүве-дир. ⁸А синагога даргазы Крисп бодунуң өг-бүлезиниң улузу-биле кады Дээргиге бүзүрей берген. Павелди дыңнаан Коринфиниң хөй чурттакчылары база бүзүрээш, сугга суктуруп алганнар.⁹Бир-ле дүне Павелдиң дүжүнге Дээрги аңаа чугаалаан: «Кортпа! Чугааңны уламчыла база ыыттавайн барба. ¹⁰Мен сээң-биле кады мен, кым-даа сеңээ хора чедирип шыдавас. Бо хоорайда Мээң улузум хөй деп билип ал» – дээн. ¹¹Павел ол хоорайга улусту Бурганның медээзинге өөредип, бүдүн чартык чыл дургузунда турган.¹²Ахаия девискээринге чагырыкчызы Галлион дээрзи турар өйде, иудейлер Павелге удур бөлүглежип алгаш, ону шииткел черинге эккелгеннер. ¹³Олар мынча дээннер: «Бо кижи улусту хоойлу-дүрүмге дүүшпес кылдыр Бурганга мөгееринче бүзүредип тур».¹⁴Павел аксын ажыдып чадап чыдырда-ла, ону буруудаткан иудейлерге Галлион мынча дээн: «Иудейлер, кандыг-бир хоойлу-дүрүм үрээшкини азы кем-херек үүлгедиишкини болган болза, силерни дыңнаар чылдагаан меңээ тургай эртик. ¹⁵Ынчалза-даа мында өөредиглер, аттар база ыдыктыг хоойлуңар дугайында чугаа чоруп турар болганда, боттарыңар сайгаржып алыңар. Мен ол айтырыгга шииткекчи болбас мен».¹⁶Оон оларны шииткел черинден үндүр сывырыпкан. ¹⁷Олар ынчан шупту синагога даргазы Сосфенни шииткел чериниң мурнунга эттей бергеннер, ынчалза-даа Галлион ынаар хензиг-даа сагыш салбаан.¹⁸Павел Коринфиге элээн каш хонгаш, эш-өөрү-биле байырлажып чарылгаш, Сирияже эжиндирип чорупкан. Прискилла биле Акила база ону эдерип чорупкан. Павел эжиндирип чоруур бетинде, Бурганга берген даңгыраан күүсеткен болгаш, Кенхреяга бажын дөңгүрертип каапкан. ¹⁹Эфес хоорайга эжиндирип келгеш, Павел Прискилла биле Акиланы каапкаш, боду синагогаже чорупкаш, иудейлер-биле чугаалажып эгелээн.²⁰Олар ону олар-биле кады ам-даа артып каарын дилээннер, ынчалза-даа ол чөпшээрешпээн. ²¹Чоруп тура, Павел мынча дээн: «Бурганның күзел-соруу ындыг болур болза, мен ээп кээр мен». Оон ол Эфестен эжиндирип чорупкан.²²Кесарияга эрикке дүшкеш, ол Иерусалимге келгеш, ында христиан ниитилелдиң амыр-мендизин айтыргаш, Антиохияже чоруй барган. ²³Антиохияга элээн тургаш, Павел аян-чоруун уламчылап, Галатия биле Фригияның хоорайларын дургаар таварып эрткеш, хамык өөреникчилерниң бүзүрелин быжыктырып чораан.²⁴Ол өйде Эфеске Аполлос дээр еврей чедип келген. Ол Александрияга төрүттүнген, Бижилгени эки билир, аажок чечен кижи чүве-дир. ²⁵Аполлос Дээрги-Чаяакчының айтып-сургаан оруун эки билип алгаш, хайнып-хөлзээн сеткилинден чугаалап, боду чүгле Иоанның суртаалдааны сугже суктурарын билир-даа болза, Иисустуң дугайында шынчы сөс-биле өөредип турган. ²⁶Ол синагогага дидими-биле чугаалап эгелээн. Прискилла биле Акила ону дыңнап кааш, бажыңынче чалап эккелгеш, Бурганның оруун аңаа оон-даа долузу-биле тайылбырлап бергеннер.²⁷Аполлос улаштыр Ахаияже чоруур деп баарга, бүзүрээннер ону сорук кииргеш, ында христианнарга «Бо кижини хүлээп алыңар» деп чагаа чорудупканнар. Ол ынаар чеде бергеш, Бурганның авыралының ачызында бүзүрей берген улуска улуг дузазын көргүскен. ²⁸Чүге дээрге Аполлос Иисус – Христос-тур дээрзин Бижилгелер-биле шынзыдып, хөй чон мурнунга иудейлерниң аксын аажок күштүг барымдаалар-биле дуй шаап келген.

Chapter 19

¹Аполлос Коринфиге турган өйде, Павел янзы-бүрү иштики, бедигээш девискээрлер таварты эрткеш, Эфеске чедип келген. Ол аңаа элээн каш бүзүрээннер тып алган. ²Павел олардан айтырган: «Бүзүрей бээриңерге, Ыдыктыг Сүлде силерже бадып келди бе?» Олар: «Бис ындыг Ыдыктыг Сүлде барын оода дыңнаваан бис» – деп харыылааннар.³«Ынчаарга сугга суктурганыңар силерге кандыг уткалыг болду?» – деп, Павел айтырган. «Иоанның сугже суп турганы дег, ындыг болду-ла» – деп, олар харыылаан. ⁴Павел мынча дээн: «Иоанның сугже сугары-бачыдын миннип, Бурганче эглири-биле сугга суктурары -дыр. Иоанн улусту бодунуң соондан кел чыдар Кижиге – Христос Иисуска бүзүрээринче кыйгырып турган».⁵Ол улус ону дыңнааш, Дээрги Иисустуң ады-биле сугга суктуруп алганнар. ⁶Павел улуска холдарын дегзирге, Ыдыктыг Сүлде оларже бадып келген. Олар ынчан билдинмес дылдарга чугаалап, өттүр билип медеглеп эгелээннер. ⁷Олар шупту он ийи хире кижи турган.⁸Павел синагогага үш ай иштинде дидими-биле суртаалдап, иудейлер-биле чугаалажып, Бурганның Чагыргазының дугайында алыс шынны бадыткап келген. ⁹Ынчалза-даа оларның чамдыызы бүзүрээринден ойталааш, Дээрги-Чаяакчының оруун чон мурнунга бактап турган. Павел ынчан оларны каапкаш, өөреникчилери-биле кады чоруткаш, Тиранн дээр кижиниң хуу өөредилге черинге хүннүң-не суртаалдап турган. ¹⁰Ынчалдыр ийи чыл уламчылап келген, а Асияда чурттаан бүгү иудейлер болгаш гректер Дээрги-Чаяакчының медээзин дыңнап кааннар.¹¹Бурган Павелди дамчыштыр анаа эвес кайгамчык чүүлдер кылып турган. ¹²Ынчангаш ооң аржыылдарын болгаш баартыктарын безин аарыг кижилерге дегзирге, оларның аарыы экирип, буктары олардан үнүп турган.¹³Чер кезип, буктар үндүр сывырып чоруур чамдык иудейлер база букка алыскан кижиге Дээрги Иисустуң адын адап: «Павелдиң суртаалдап турары Иисустуң ады-биле бо кижиден үне бер» – деп дужаарын шеней бергеннер. ¹⁴Бурганның дээди бараалгакчызы иудей Скеваның чеди оглу ынчап турган чүве-дир.¹⁵Ынчалза-даа бук оларга мынча дээн: «Иисусту билир мен, Павелди база, а силер кымнар силер?» ¹⁶Оон букка алыскан кижи чеди алышкыже халый бергеш, оларга күш дөгеп, чула эттеп кааптарга, олар бажыңдан шалдаң-чанагаш, балыг-бышкын үне халышканнар. ¹⁷Эфесте чурттаан бүгү иудейлер болгаш гректер ол дугайында дыңнап кааш, аажок кортканнар, ынчангаш Дээрги Иисустуң адын хүндүлээри дам барганнар.¹⁸Хөй бүзүрээн кижилер чедип кээп, бачыттыг херектерин ажыы-биле миннип турган. ¹⁹А хөй караң көрнүр кижилер боттарының дүрүг номнарын чыггаш, хамык улус көрүп турда, өрттедипкен. А өрттеткен дүрүглерниң ниити өртээн санап көөрге, бежен муң мөңгүн чоос хире бар болган! ²⁰Дээрги-Чаяакчының медээзи шак ынчалдыр калбаа-биле нептереп, күш кирип олурган.²¹Ол бүгү болуп кааптарга, Павел Сүлдеге башкарткаш, Македония биле Ахаияны таварты Иерусалимче чоруурун шиитпирлээн. Ол мынча дээн: «Иерусалимге барганым соонда, Римге четкен турар ужурлуг мен». ²²Павел Македонияже Тимофей биле Эраст дээр ийи дузалакчызын чорудупкан, а боду элээн үе дургузунда Асияга артып калган.²³Ол үеде Дээргиниң оруунга удур күштүг үймээн үнген. ²⁴Димитрий дээр ус-дарган кижи мөңгүнден Артемида бурганның өргээзиниң бичиилеткен дүрзүлерин кылып турган. Тус черниң ус-шеверлери ону кылышкаш, хөй орулга ап келгеннер. ²⁵Димитрий мөңгүн-биле ажылдаар шеверлерни болгаш өске-даа усчуларны чыып алгаш, мынча дээн: «Эш-өөр! Бо ажыл силерге эки олча-ажык берип турарын билир силер.²⁶Павел дээр кижи чүгле Эфеске эвес, а бүгү Асияга дыка хөй улусту бистен хая көрнү бээр кылыпканын көрүп база дыңнап тур силер. Ол Павел кижи холу-биле кылган бурганнар – ёзулуг бурганнар эвес болур дээр-дир. ²⁷Ол чорук чүгле бистиң ус-тывыжывыстың чаагай ат-сураан чидирип турары-биле эвес, а өндүр улуг бурган Артемиданың өргээзи ат-сураан чидиреринге чылдагаан бооп турары-биле озалдыг-дыр. Асияның база бүгү делегейниң чону мөгейип турар шак ол бурган алдарын чидирер-дир».²⁸Ону дыңнааш, олар аажок хорадап: «Эфесте Артемида өндүр улуг!» – деп алгыржып эгелээннер. ²⁹Хоорайны хөлзээзин хөме апкан. Бүгү улус Павелдиң Македониядан эдертип эккелген эш-өөрү Гаий биле Аристархты тудуп алгаш, хоорайның улуг, ажык театрынга сөктүп келген.³⁰Павел база чон мурнунга үнүп кээр дээрге, бүзүрээннер ону ынатпаан. ³¹Асияның чамдык алдар-хүндүлүг дүжүметтери-ооң эштери, олче улус ыдыпкаш, театрже барбайн көөрүн дилээннер. ³²Ол аразында театрда чыылган улустуң чамдыызы-бир чүве, өскелери-бир өске чүве алгыржып турган, чүге дээрге ында корум-чурум чок болуп, улустуң хөй кезии чүге чыылганын-даа билбес болган.³³Иудейлер Александр дээр кижини чон мурнунче албадап үндүрүпкен. Ол чонга тайылбыр кылыр бодааш, холу-биле улус оожургадыр шимчээшкин кылган. ³⁴Ынчалза-даа ол иудей кижи дээрзин билип кааш, шупту улус бир үн-биле: «Эфесте Артемида өндүр улуг!» – деп кышкыржы берген. Олар ийи шак хире алгыржып келген.³⁵Хоорай бижээчизи чонну арай боорда оожуктургаш, мынча дээн: «Эфестиң чону, бистиң хоорайывыс-өндүр улуг Артемиданың өргээзиниң база ооң дээрден кээп дүшкен ыдыктыг дажының кадагалакчызы дээрзин чер кырында билбес кижи бар бе?! ³⁶Ол кымга-даа маргыш чок барымдаа-дыр. Ынчангаш силер оожургап, бодамча чок хөделбес болзуңарза эки. ³⁷А силер дээрге Артемиданың өргээзин-даа оорлаваан, бурганывысты-даа бак сөглевээн бо ийи кижини бээр эккелдиңер чоп.³⁸Димитрий болгаш өске-даа ус-шеверлер кандыг-бир кижини буруудадып турар болза, бисте ону сайгарып шиидер, уштап-баштап турар кижилер-даа бар-дыр. Бот-боттарын аңаа буруудатчып турзуннар. ³⁹А өске кандыг-бир айтырыыңар бар болза, ону чоннуң хоойлу ёзугаар чыыжынга шиитпирлээр херек. ⁴⁰А ам бөгүнгү болуушкуннар дээш, үймээн үндүргенинге буруудаттырар айыыл биске кыжанып келди. Ындыг хөлзээзин дээш, агартынар арга бисте чок-тур». Ынча дээш, ол чыышты тарадыпкан.

Chapter 20

¹Хөлзээзин төне бээрге, Павел христианнарны кыйгырткаш, оларны сорук киирип, чүве чугаалааш, байырлажып чарылган соонда, Македонияже чоруй барган. ²Орук ара ол чер болганга бүзүрээннерни суртаалдары-биле быжыктырып чораан. Оон ол Элладага чедип келгеш, ³аңаа үш ай болган. Ооң Сирияже эжиндирип чоруурунуң мурнуу чарыында иудейлер аңаа удурланыыр деп турарын билип кааш. Ынчангаш ол дедир Македония таварты эртерин шиитпирлээн.⁴Павелди Верия чурттуг Пиррниң оглу Сосипатр, Фессалоника чурттуг Аристарх биле Секунд, Дервия чурттуг Гаий, Тимофей база Асия чурттуг Тихик биле Трофим олар үдеп чораан. ⁵Олар баштай үнүпкеш, бисти Троадага манап турганнар. ⁶А бис Хаарган далганнар байырлалының соонда Филиппыдан эжиндирип үнгеш, беш хонук эрткенде, Троадага өөрүвүске катчып алгаш, аңаа чеди хонган бис.⁷Улуг-хүнде эп-сеткилдиң чемин үлежип чиир дээш, чыылган бис. Павел чыылган улуска суртаалдап турган. Ол даарта эжиндирип чоруур деп турган болгаш, дүн ортузу чедир чугаалап келген. ⁸Бистиң чыглып келгенивис үстүкү өрээлге хөй-ле чырыткылар хып турган.⁹Павел суртаалын дыка үр уламчылап келген болгаш, соңга караанга олурган Эвтих деп аныяк оол бажын согайтып, уйгузунга бастыргаш, үшкү каъттан чайлып кээп дүшкен. Ону көдүрүп кээрге, ол өлүг болган. ¹⁰Павел дүжүп келгеш, оолду куспактап алгаш: «Муңгараваңар, ол тынныг-дыр!» – дээн.¹¹Ол үстүнче үне бергеш, чемни үлежип чигеш, дыка үр, даң аткыже, чугаалап келген, а оон чоруй барган. ¹²Аныяк оолду бажыңынга дириг хевээрзин эккелгеннер, а шупту улустуң сагыжы ажый берген.¹³Бис корабльга олурупкаш, Ассче эжиндирип чорупкан бис. Аңаа Павелди ап алыр ужурлуг турган бис, чүге дээрге боду ынаар кургаг черлеп чоруй баар дээш, ол ынчаар айыткан. ¹⁴Павел биске Асска таваржы бээрге, ону корабльче ап алгаш, Митилина хоорайже эжиндирип чоруптувус.¹⁵Оортан даартазында хүндүс эжиндирип үнгеш, Хиос ортулуктуң дужунга келгеш, оон бир хүн эрткенде, Самос ортулукка доктаадывыс. База бир хүнзээш, Милит хоорайга эжиндирип келдивис. ¹⁶Павел Асияга саадап, үе чидирбес дээш, Эфестиң чаны-биле эрте бээрин шиитпирлээн, чүге дээрге Иерусалимче далажып бар чыткан. Ол ынаар, аргалыг-ла болза, Беженги хүннүң байырлалында чеде бээрин күзээн.¹⁷Павел Милиттен Эфесче улус чоруткаш, Эфестиң христиан ниитилелиниң удуртукчуларын кыйгырткан. ¹⁸Олар чедип кээрге, ол мынча дээн: «Асияга мээң келгеним баштайгы хүнден-не үргүлчү силер-биле кады канчаар чурттап турганымны билир силер. ¹⁹Мен Дээрги-Чаяакчыга караам чажын эңдере төп, иудейлерниң кара сагыштыындан салым-хуумга таварышкан шенелделерни ажып эртпишаан, биче сеткилдиг бараан бооп келдим. ²⁰Силерге ажыктыг болгу дег бүгү чүүлдү суртаалдап, силерни хөй улус мурнунга база бажыңнар кезип, коргуш чок өөредип келдим. ²¹Бачыдын миннип, Бурганче эглириниң база Дээргивис Иисус Христоска бүзүрээриниң дугайында иудейлерге-даа, өске чоннар улузунга -даа медеглеп келдим.²²А ам, Ыдыктыг Сүлдениң айытканы-биле, мени ында чүү манап турарын билбес-даа болзумза, Иерусалимче чоруур ужурлуг мен. ²³Чүгле Ыдыктыг Сүлдениң хоорай бүрүзүнге меңээ сагындырыг кылып, Иерусалимге мени хилинчек болгаш хоругдал манап турарын чугаалап келгенин-не билир мен. ²⁴Ынчалза-даа амы-тыным меңээ кандыг-даа үне чок, чүгле бодумнуң эртер оруумну, Дээрги Иисустуң меңээ даандырган бараан болуушкунун эчизинге чедирген болзумза-Бурганның авыралының дугайында Өорүнчүг Медээни улуска дыңнаткан болзумза!²⁵Араңарга аралажып, Бурганның Чагыргазын суртаалдап турганым улустан чаңгызыңар-даа мени моон соңгаар көрбезин билир мен. ²⁶Силерниң кайы-бирээңер өлүмче бажы-биле баар болза, ол дээш, буруум чогун бөгүн силерге медеглеп тур мен. ²⁷Чүге дээрге Бурганның күзел-соруун силерге долузу-биле коргуш чок суртаалдап келген мен.²⁸Бодуңарны база Ыдыктыг Сүлдениң силерге хүлээдип берген кодан хоюн хайгаарап көрүп чоруңар. Бурганга бүзүрээннер ниитилелиниң кадарчылары бооп көрүңер, ону Ол Бодунуң ханын төккеш, бөлүп алган болгай. ²⁹Мен силерден чоруй баарымга, каржы бөрүлер чедип келгеш, коданны черле өршээвес дээрзин билир мен. ³⁰Бүзүрээннер оларны эдерзин дээш, алыс шынны соора өөреди бээр улус силерниң араңарга безин тыптып кээр.³¹Ынчангаш сергек болуңар! Мээң үш чыл дургузунда, дүне-хүндүс караам чажын төп, силерге могаг-шылаг чок сагындырып келгенимни сактып чоруңар. ³²Мен ам силерни Бурганга болгаш Ооң авыралдыг медээзинге хүлээдип тур мен. Ол сөзу силерни быжыктырып база Бурганның ыдыктаан бүгү улузунга аазаан өнчүнү силерге берип шыдаар.³³Мен кайыңардан-даа алдын, мөңгүн, идик-хеп алырын күзевээн мен. ³⁴Бодумнуң база эш-өөрүмнүң хереглээр чүвезин бо ийи холум-биле ажылдап ап келгенимни билир силер. ³⁵Чүнү-даа кылып турган болзумза, бодумнуң үлегерим-биле бис ажылдаар ужурлуг, Дээрги Иисустуң сөстерин сактып, кошкак улуска дузалажыр ужурлуг бис дээрзин силерге көргүзүп келген мен. Ол: „Алырынга көөрде, бээри-амыр-чыргалдыг“ – дээн болгай».³⁶Павел ынча дээш, шупту улус-биле кады дис кырынга олурупкаш, мөргүп алган. ³⁷Шупту улус ыглап-сыктап, ону куспактааш, ошкап турган. ³⁸Ылаңгыя ооң: «Моон соңгаар мени көрбес силер» – дээн сөстери оларны муңгарадыпкан. Оон Павелди корабльга чедир үдеп кааннар.

Chapter 21

¹Бис олар-биле арай деп чарылгаш, баштай дорт-ла Кос ортулукка, даартазында хүндүс Родос ортулукка эжиндирип четтивис, а оортан Патара хоорайже чорупкан бис. ²Финикия баар корабль тып алгаш, аңаа олурупкаш, улаштыр ынаар эжиндирип чоруптувус.³Кипр ортулукту мурнуу талазы-биле оюп эрткеш, Сирияже углапкан бис. Оон Тир хоорайга туруп алдывыс, чүге дээрге корабльдың чүъгүн аңаа дүжүрер турган. ⁴Аңаа бис өөреникчилер тып алгаш, чеди хүн иштинде олар-биле кады турдувус. Ыдыктыг Сүлдеге долдуртунгаш, олар Павелге: «Иерусалимче барба» – деп турганнар.⁵Аңаа турар үевис төне бээрге, улаштыр чоруптувус. Бүзүрээн улус шуптузу кадайлары болгаш ажы-төлү-биле кады бисти хоорайдан үндүр үдеп келген. Аңаа, далай эриинге, дис кырынга олурупкаш, мөргүп алдывыс. ⁶Удур-дедир байырлажып чарылган соонда, корабльга олурупкан бис, а олар бажыңнарынче чана берген.⁷Эжиндириишкинни уламчылааш, Тирден Птолемаида хоорайга кээп, корабльдан дүшкеш, ында чурттап турар бүзүрээн ха-дуңмавыстың амыр-мендизин айтыргаш, олар-биле кады бир хондувус. ⁸А даартазында хүндүс оон чорупкаш, Кесарияга келгеш, чеди дузалакчының бирээзи болур суртаалчы Филипптиң бажыңынга доктаадывыс. ⁹Ооң ашакка барбаан дөрт кызы өттүр билип медеглээр улус болду.¹⁰Бис аңаа элээн хөй хонганывыста, Иудеядан Бурганның медээчизи Агав дээр кижи келген. ¹¹Ол биске келгеш, Павелдиң курун алгаш, ооң-биле бодунуң хол-будун хүлүттүнгеш, чүве чугаалаан. Ооң сөстери бо-дур: «Ыдыктыг Сүлде: „Бо курнуң ээзин Иерусалимниң иудейлери мынчалдыр хүлээш, өске чоннар улузунга хүлээдир-дир“ – деп тур».¹²Ону дыңнааш, бис база аңаа чурттап турган улус Павелден: «Иерусалимче барбайн көр» – деп ээрежип дилеп эгелээн бис. ¹³Ынчалза-даа Павел биске: «Силер чүге ыглап-сыктап, чүрээм чара соп тур силер? Мен чүгле хүлүдүп алырынга эвес, а Дээрги Иисустуң ады-биле Иерусалимге өлүртүрүнге-даа белен мен» – деп харыылаан. ¹⁴Ооң шиитпирин өскертип шыдавазывысты билгеш, оожургай берип: «Дээрги-Чаяакчының күзел-соруу-биле болзун!» – дээн бис.¹⁵Ол хүннер эрте бээрге, бис дөгертингеш, Иерусалимче чоруптувус. ¹⁶Бистиң-биле кады Кесария чурттуг чамдык бүзүрээн улус база чорупкан. Олар бисти баштайгы өөреникчилерниң бирээзи, Кипр чурттуг Мнасонга эккээрге, ооң бажыңынга туруп алган бис.¹⁷Иерусалимге кээривиске, бүзүрээн акы-дуңмавыс бисти эвилең-ээлдек уткуп-хүлээп алган. ¹⁸Даартазында хүндүс Павел-биле кады Иаковче чорупкан бис. Христиан ниитилелдиң шупту удуртукчулары ында чыылган болган. ¹⁹Павел оларны мендилээш, ооң бараан болуушкунун дамчыштыр өске чоннар улузунга Бурганның чүнү кылганын чүве арттырбайн чугаалап берген.²⁰Олар ону дыңнааш, Бурганны алдаржыткаш, Павелге мынча дээннер: «Акывыс, Иисуска бүзүрээн муң-муң иудейлер барын билир сен, олар шупту Моисейниң хоойлузун шыңгыы сагып чоруур улус-тур. ²¹Иерусалимниң иудейлеринге бир улус сээң дугайыңда: „Өске чоннар аразында чурттаан хамык иудейлерни Моисейниң хоойлузундан ойталаар кылдыр өөредип, оларга боттарының ажы-төлүн кыртыжап демдектевезин база бистиң чаңчылдарывысты сагывазын сүмелеп турар кижи-дир“ – дээн-дир.²²Бис ам канчаар бис? Олар сээң келгениңни дыңнап кааш чыглып кээр болгай ²³Ынчангаш бистиң сүмелээн аайывыс-биле кылып көр. Бистиң аравыста Бурганга даңгырак берген дөрт кижи бар-дыр. ²⁴Оларны алгаш, арыгланыр ёзулалды кады эртип ал база олар ёзу-чаңчыл ёзугаар баштарын дөңгүрертсин дээш, ооң чарыгдалын төлеп бер. Ынчан сээң дугайыңда дыңнаан чүвезинде шын сөс чогун, а сени ыдыктыг хоойлувусту сагып чоруур кижи-дир дээрзин шупту улус билип каар.²⁵А өске чоннарның бүзүрээн улузунга хамаарыштыр алыр болза, шиитпиривисти оларга дыңнадып, чагаа бижээн бис. Оларга дүрзү- бурганнарга өргээн эът чииринден, хандан, бооп өлүрген дириг амытаннар эъдинден болгаш самыыраарындан ойталаарын саналдаан бис». ²⁶Павел ынчан ол дөрт кижини ап алгаш, даартазында хүндүс олар-биле кады арыгланыр ёзулалды эртип алган. Оон ол Бурганның өргээзинче киргеш, кажан арыгланыр хуусаа төнерин база оларның кижи бүрүзү дээш, кажан өргүл салырын чарлап чугаалаан.²⁷Арыгланыр хуусааның чедиги хүнү эртип турда, Павелди Асия чурттуг иудейлер Бурганның өргээзинге көрүп кааннар. Олар ону сегирип алгаш, шупту улусту хөлзедип: ²⁸«Израильчилер! Дузалажыңар! Бо дээрге чер болганга улусту бистиң ыдыктыг хоойлувуска, чонувуска база Бурганывыс өргээзинге удур өөредип чоруур кижи-дир. А ам ол гректерни Бурганның өргээзинге эккелгеш, ыдыктыг черни бужартаткан-дыр» – деп алгыржы бергеннер. ²⁹Олар Павелди ооң мурнунда Эфес чурттуг Трофим-биле хоорайга кады чорда көрген болгаш, Павел ону Бурганның өргээзинге эккелген боор деп бодаан чүве-дир.³⁰Бүгү хоорай хөлзеп эгелээн болгаш, чүк бүрүзүнден улус маңнажып кээп турган. Олар Павелди сегирип алгаш, Бурганның өргээзинден үндүр сөөрткеш, ол дораан ооң хаалгаларын хаап алганнар. ³¹Олар ону өлүрер деп барганнар, ынчалза-даа бүгү Иерусалим хөлзеп үнген дугайында медээ рим муң шериг баштыңынга чеде берген.³²Баштың ол дораан шериглерин болгаш чүс шериг баштыңчыларын алгаш, чыылган чонче чорупкан. Улус муң шериг баштыңын база шериглерни көрүп кааш, Павелди эттерин соксай бергеннер. ³³Муң шериг баштыңы ынчан Павелге чоокшулап келгеш, тудуп хоругдааш, ийи илчирбе-биле демирлээрин дужааган. Оон ол чыылган улустан: «Бо кымыл, чүнү үүлгеткен кижил?» – деп айтырган.³⁴Чыылган чоннуң чамдыызы бир чүве, өскелери оон аңгы чүве алгыржыр болган. Ындыг хөлзээзин, шимээнден ол тодаргай чүнү-даа билип чадааш, Павелди шериглер чурттаан бажыңче аппаарын дужааган. ³⁵Павелди чадага эккээрге, шериглер ону шуут-ла көдүрер ужурга таварышкан – чоннуң хорадап, олче чүктүп турары дээш. ³⁶Хөй чон ону эдерип: «Аңаа өлүм!» – деп алгыржып чораан.³⁷Павелди шериглер чурттаан бажыңче киирип бар чыдырда, ол баштыңга: «Силерден бир чүве айтырып болур бе?» – дээн. Оозу мынча дээн: «Сен гректеп билир ышкажың чүл. ³⁸Ындыг болганда, чоокта чаа үймээн үндүргеш, дөрт муң дерзии тура халыкчыны ээн кургаг ховуже аппарган египетчи сен эвес бе?»³⁹А Павел: «Мен – Киликияда Тарс хоорай чурттуг еврей, билдингир хоорайның хамаатызы мен. Чон-биле чугаа кылырын чөпшээреп көрүңерем» – деп харыылаан. ⁴⁰Демгизи ынчан чөпшээрээрге, Павел чадага туруп алгаш, холу-биле чонга «Оожургаңар!»-деп медээ берген. Хамык улустуң шимээни чидерге, ол еврей дылга чугаалап эгелээн.

Chapter 22

¹«Акы-дуңма болгаш адалар! Ам бодумну агартып, чүү дээримни дыңнап көрүңер». ²Павелдиң еврей дылга чугаалай бергенин дыңнааш, олар улам-на оожургай берген.³«Мен – Киликияның Тарс хоорайга төрүттүнгеш ол-ла хоорайга кижизиткен еврей мен. Мээң башкым Гамалиил чүве, ол мени өгбелеривистиң ыдыктыг хоойлузунга ыяк быжыг билиглиг кылдыр өөреткен. Мен, бөгүн силер бүгүде ышкаш, Бурганга чүткүлдүг бараан бооп чор мен. ⁴Мен Иисустуң өөредиинге бүзүрээн улусту өлүреринге чедир истеп-сүрүп, эр-даа, херээжен-даа улусту тудуп хоругдааш, кара-бажыңнарже киир октап чордум. ⁵Ону Бурганның дээди бараалгакчызы-даа, дээди иудей Чөвүлел-даа бадыткап боор. Харын-даа олардан Дамаскыда чурттаан акы-дуңма иудейлерге хамааржыр чагаалар алгаш, демги улусту тудуп хоругдааш, Иерусалимге кезедири-биле эккээр дээш, ынаар чорупкан мен.⁶Ынаар бар чыткаш, Дамаскыга чоокшулап олурумда, дүъш үезинде дээрден хенертен чайнап келген чырык карактарым чылчырыктадыпкан. ⁷Черже кээп дүшкеш, меңээ: „Савл! Савл! Мени чүге истеп-сүрүп тур сен?“ – дээн үн дыңнап кагдым. ⁸Мен: „Силер кым силер, Дээрги?“ – дидим. Ол: „Мен дээрге истеп-сүрүп чорууруң Назарет чурттуг Иисус-тур мен“ – деп харыылаан.⁹Мээң кады чораан улузум ол чырыкты көрген, ынчалза-даа мээң-биле чугаалашкан үннү билип албаан. ¹⁰„Дээрги, мен чүнү кылыйн?“ – деп айтырдым. Дээрги-Чаяакчы меңээ: „Ам туруп келгеш, Дамаскыга бар, кылыр ужурлуг бүгү чүнү кылырыңны аңаа шуптузун чугаалап бээр“ – дээн. ¹¹Чырыктың чайыннаажындан мээң карактарым согурара берген боорга, кады чораан өөрүм мени холумдан четкеш, Дамаскыга эккеп каан.¹²Бурганны дыңнап база ыдыктыг хоойлувусту сагып чоруур, ында чурттаан иудейлерниң хүндүлээр Анания дээр кижи ¹³меңээ чедип келгеш: „Дуңмам Савл, карааң көре берзин!“ – дээн. Ол-ла дораан мен ону көрүп кагдым.¹⁴Ынчан ол меңээ чугаалаан: „Өгбелеривистиң Бурганы сени Ооң күзел-соруун билип алзын дээш, чөптүг-шынныг Кижини көрзүн дээш база Ооң сеңээ чугаалаан сөзүн дыңназын дээш шилип алган-дыр. ¹⁵Чүге дээрге бүгү улус мурнунга Ооң дугайында херечилеп, көрген база дыңнаан чүвеңни чугаалаар-дыр сен. ¹⁶Ам чүнү манап ор сен? Тургаш, сугга суктуруп ал, Дээрги Иисустуң адын кый дээш, бачыттарыңдан, арыгланып ал“.¹⁷Мен оон Иерусалимче ээп келгеш, Бурганның өргээзинге мөргүп тура, Иисустан келген ажыдыышкын көрүп кагдым. ¹⁸Ол меңээ: „Ам бо дораан Иерусалимни каггаш чорувут, чүге дээрге бо улус Мээң дугайымда херечилээриңни хүлээп албас-тыр“ – диди.¹⁹А мен Аңаа: „Дээргим, бо улус Сеңээ бүзүрээннерни тудуп хоругдаар база эттеп-согар дээш, синагогалар кезип чоруп турганымны билир болгай. ²⁰Сээң херечиң болур Стефанның ханы төктүп турда, мен база аңаа тургаш, ону деткип, өлүрүкчүлерниң хевин кадарып турдум“ – деп харыыладым. ²¹Иисус ынчан меңээ: „Чорувут, Мен сени ырадыр, өске чоннар улузунче чорударым ол-дур“ – диди».²²Ол сөстерге чедир олар ону дыңнап турган, а ынча дээри билек: «Ону өлүр! Ооң чурттаан херээ чок!» – деп алгыржып эгелээннер. ²³Олар алгыржып, хевин ора соп октап, агаарже довурак чажып турганнар. ²⁴А муң шериг баштыңы Павелди шериглер чурттаар бажыңче аппаарын база олче чүге ынчаар алгырышканын билип алыр сорулга-биле ону эриидеп тургаш, байысаарын дужааган.²⁵Ынчалза-даа ону эриидээр дээш хүлүй бээрге, Павел чанында турган чүс шериг баштыңчызынга: «Шииттирбээн рим хамаатыны эриидээри дүгжүр чүве бе?» – дээн. ²⁶Чүс шериг баштыңчызы ону дыңнааш, муң шериг баштыңынга четкеш ооң дугайында дыңнаткан. Ол айтырган: Чүнү канчаар деп тур сен, бо кижи Римниң хамаатызы”.²⁷Муң шериг баштыңы Павелге чедип келгеш: «Сен ылап-ла рим хамааты сен бе?» – деп айтырган. Ол: «Ийе» – деп харыылаан. ²⁸Муң шериг баштыңы мынча дээн: «Мен ол хамааты эргени хөй акша-биле садып алган мен». А Павел: «А мен ындыг болуп төрүттүнген мен» – дээн. ²⁹Ону байысаар деп турган улус ол дораан соксап кааннар. Рим хамаатыны демирлеп алганын билип кааш, муң шериг баштыңы база корга берген.³⁰Даартазында хүндүс муң шериг баштыңы иудейлер Павелди чогум чүү дээш буруудадып турарын билип алыксааш, Бурганның дээди бараалгакчыларын база бүгү дээди иудей Чөвүлелди чыылдырарын дужааган. Ол Павелдиң илчирбелерин адыргаш, оларның мурнунга эккеп тургузупкан.

Chapter 23

¹Павел Чөвүлелди эргий кайгааш: «Акы-дуңма! Мен бо хүнге чедир Бурганның мурнунга хүлээлгемни арыг арын-нүүр-биле чурттап чор мен» – дээн. ²Бурганның дээди бараалгакчызы Анания ынчан ооң чанынга турган улуска ооң эриннеринче кагарын дужааган. ³А Павел аңаа мынча дээн: «Бурган сени кагар эвеспе, агартыр чугайлаан хана. Сен мында мени ыдыктыг хоойлу ёзугаар шиидер дээш олурар-дыр сен, ол хиреңде-ле ыдыктыг хоойлуга чөрүштүр мени кагарын дужаап турар-дыр сен!»⁴Павелдиң чанынга турган улус аңаа: «Бурганның дээди бараалгакчызын канчап дора көөр сен?» – дээннер. ⁵А Павел: «Акы-дуңма, буруулуг болдум, ол-Бурганның дээди бараалгакчызы дээрзин билбедим. Шынап-ла, Бижилге: „Чонуңнуң удуртукчузун бак сөглеве“ – деп турар болгай» – деп харыылаан.⁶Оларның чамдыызы саддукейлер, а өскелери фарисейлер дээрзин Павел билип каан, ынчангаш ол дээди иудей Чөвүлелге ыыткыр үн-биле мынча дээн: «Акы-дуңма! Мен фарисей кижи оглу, фарисей мен, өлүглерниң катап дирлиринге идегелим дээш, шииттирип турарым бо». ⁷Ол ынча дээрге, фарисейлер биле саддукейлер аразынга маргылдаа үнгеш, чыыш ийи чарлы берген. ⁸Чүге дээрге саддукейлер өлүглер аразындан катап дирлири-даа, дээрниң төлээлери-даа, сүлде-сүнезиннер-даа чок дээр, а фарисейлер ол бүгүге бүзүрээр турган.⁹Оон алгы-кышкы үнген. Фарисейлер бөлүүнден чамдык ном-хоойлу тайылбырлакчылары туруп келгеш, маргыжа бергеннер: «Бо кижиде багай чүү-даа көрбейн тур бис. А ооң-биле сүлде-сүнезин азы дээрниң төлээзи чугаалашкан болза чүл?» ¹⁰Маргылдаа күштүг алгыш-кырышче шилчий бээрге, рим баштың оларның Павелди үзе-чаза соп кааптарындан сезингеш, шериглеринге ынаар баткаш, ону шериглер чурттаар бажыңче алгаш баарын дужааган.¹¹Дараазында дүне Дээрги Павелге чедип келгеш: «Павел, дидим бол, чүге дээрге Мээң дугайымда Иерусалимге херечилеп турганың дег, Римге база херечилээр сен» – дээн¹²Хүн үнүп кээрге, иудейлер аразында дугурушкаш, Павелди өлүрбээн шаанда, чүнү-даа ижип-чивес бооп даңгыраглааннар. ¹³Сүлчээге дөртен ажыг кижи киришкен.¹⁴Олар Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш баштыңнарга баргаш: «Павелди өлүрбээн шаавыста, чүнү-даа ижип-чивес бооп даңгырагладывыс. ¹⁵Ынчангаш силер дээди иудей Чөвүлел-биле кады ооң херээн катап көөр-дүр деп чылдагааннааш, ону силерге эккээр кылдыр муң шериг баштыңынга сөстен чедириңер. А бис ону бээр эккел чыдырда-ла, өлүрүп каарынга белен боор бис» – дээннер.¹⁶Сүлчээ дугайында Павелдиң кыс дуңмазының оглу (чээни) дыңнап кааш, шериглер чурттаар бажыңче киргеш, ол дугайында аңаа дамчыдыпкан. ¹⁷А Павел чүс шериг баштыңчыларының бирээзин кый деп алгаш: «Бо оолду баштыңыңче аппарам, ол аңаа бир чүве чугаалаар деп тур» – дээн.¹⁸Демгизи оолду муң шериг баштыңынга эдертип эккелгеш, илеткээп чугаалаан: «Хоругдаттырган Павел мени кый деп алгаш, бо оолду силерже аппаарын диледи, чүге дээрге ол силерге бир-ле чүве чугаалаар дээн-дир». ¹⁹Баштың ол оолдуң холундан туткаш, өскээр чедип аппаргаш: «Меңээ чүнү чугаалаар бодадың?» – деп айтырган.²⁰Демги оол: «Иудейлер ооң херээниң тодаргай истелгезин чорудар чылдагаан-биле Павелди даарта дээди иудей Чөвүлелге чедирерин силерден дилээр бооп дугуржуп алдылар. ²¹Ынчалза-даа оларны дыңнаваңар, чүге дээрге дөртен ажыг кижи кедегде манап турар. Олар ону өлүрбээн шаанда чүнү-даа ижип-чивес бооп даңгыраглааш, ам силерниң айтыышкыныңар манап, белен турарлар-дыр» – деп харыылаан.²²Баштың ол оолга: «Меңээ чугаалаан чүвеңни кымга-даа чугаалавас сен» – деп дужаагаш, ону чорудупкан. ²³Баштың оон чүс шериг баштыңчызы ийи кижини кыйгырткаш, оларга: «Кесария чоруур кылдыр ийи чүс чадаг шеригден, чеден аъттыг шеригден база ийи чүс адыгжыдан белеткеңер. Хүн ашкандан бээр үшкү шакта үнеринге белен туруңар. ²⁴Павелди Феликс чагырыкчыга бүдүн-бүрүн чедирер кылдыр, аңаа мундурар элчигеннерден белеткеңер» – деп дужааган.²⁵Ол ышкаш мындыг уткалыг чагаа бижип каан: ²⁶«Онза хүндүткелдиг чагырыкчы Феликске Клавдий Лисий байыр чедирип олур. ²⁷Бо кижини иудейлер сегирип алгаш, бичии-ле болза өлүрүп каар частылар, ынчалза-даа мен шериглерим-биле келгеш, чүге дээрге ол рим хамааты дээрзин билип кааш ону камгалап кагдым.²⁸Ону буруудадып турар чылдагаанны билип алыр дээш, мен ону дээди иудей Чөвүлелге эккелдим. ²⁹Аңаа удур буруудадыышкыннар оларның боттарының ыдыктыг хоойлузунга хамааржыр дээрзин, ынчалза-даа өлүмге онаагы дег азы кара-бажыңга олуртку дег буруу ол кижиде чок дээрзин ылавылап көрдүм. ³⁰Ол кижиге удур сүлчээ барын дыңнааш, мен ону ол-ла дораан силерже чорутканым бо. А ооң буруудадыкчыларынга аңаа удур херекти силерге киирерин дужаадым».³¹Шериглер дужаалды күүседип, Павелди ап алгаш, ону ол кежээ-ле Антипатридага эккелгеннер. ³²Даартазында хүндүс аъттыг шериглер Павелди Кесарияже алгаш чорупкан, а артканнары чурттаар бажыңынче ээп келген. ³³Кесарияга келгеш, Феликс чагырыкчыга чагааны тывыскаш, Павелди хүлээдип бергеннер.³⁴Чагааны номчааш, чагырыкчы Павелдиң кайы девискээрден келгенин айтырган. Ол Киликиядан келген деп билип алгаш, ³⁵Феликс: «Буруудадыкчыларың чедип кээрге, сээң херээңни дыңнаар мен» – дээн. Оон ону Иродтуң ордузунга хоругдалга тударын дужааган.

Chapter 24

¹Беш хүн эрткенде, Бурганның дээди бараалгакчызы Анания чоннуң чамдык баштыңнары-биле база Тертулл дээр хоойлучу-биле кады Кесарияга келгеш, олар Павелге удур буруудадыышкынын дугайында чагырыкчының мурнунга илереткеннер. ²Павелди кый дептерге, Тертулл ону буруудадып, эгелээн: ³«Хүндүткелдиг Феликс! Силерниң алызын бодаан башкарылгаңар ачызында бистиң чуртувус амыр-тайбыңга бүргеткен чурттап турарын база бистиң чоннуң амыдыралы экижээнин көрүп тур бис. Ол бүгүнү кажан-даа, каяа-даа улуг өөрүп четтириишкин-биле хүлээп көөр бис.⁴Ам силерни оон ыңай шүүдедип турбазы-биле, бистиң кыскажак түңнээшкинивисти дыңнаарындан чажам дивезиңерни дилеп тур мен. ⁵Бис бо кижи корум-чурум үрекчизи дээрзин илередип алдывыс, ол-бүгү делегейге иудейлер аразынга үймээн үндүрүкчүзү-дүр база назаретчилерниң аңгыланган бөлүүнүң удуртукчузу-дур. ^6-8Оон ыңай ол Бурганывыс өргээзин безин бужартадыр сагыштыг турду, а бис ону тудуп алгаш бодувустуң хоойлувус-биле шшидерин күзедивис. 7. Ынчалза-даа муң шериг баштаңчызы Лисий ону бистен күш биле хунаап алгаш, сенче чоргузупкан. Ү. Ону буруудатып турар бистерни сенче баарын дужаады. Ам бодуң байысаагаш, бистиң ону чүү дээш буруудадып турарывысты билип ап боор сен».⁹Иудейлер ол бүгүнү шын деп бадыткааш, буруудадыышкынны деткээннер.¹⁰Чагырыкчы аңаа чугаалаарын айтырга, Павел мынча деп харыылаан: «Хөй чылдар дургузунда бо чонну шын шиидип келгениңни билир мен, бодумнуң херээмни өөрүшкү-биле камгалаар-дыр мен. ¹¹Иерусалимге мөгейиг кылып келгенимден бээр, он ийи хүнден үр болбаанымны билип ап боор силер. ¹²Мээң буруудадыкчыларым Бурганның өргээзинге кандыг-бир кижи-биле маргыжып турганымны азы синагогага болгаш хоорайның өске-бир черинге улусту үймээнче ыдалап турганымны көрбээннер. ¹³Олар мени ам буруудадып турар чүвезин херек кырында бадыткап шыдавас-тыр.¹⁴Ындыг-даа болза, оларның „шын эвес“ деп турары өөредиг ёзугаар ада-өгбевистиң Бурганынга бараан бооп турарымны миннир-дир мен. Ыдыктыг хоойлу болгаш медээчилерниң номнарында бижиттинген бүгү чүвеге бүзүрээр мен. ¹⁵Бурган Бодунга шынчы-даа, шынчы эвес-даа улусту катап диргизер дээрзинге олар боттары идегээри дег, мен база ындыг идегелдиг мен. ¹⁶Ынчангаш Бурганның болгаш улустуң мурнунга кезээде арыг арын-нүүрлүг болур дээш, шыдаар шаам-биле чүткүп чоруур мен.¹⁷Чонумнуң ядыы улузунга ачы-дуза үлеп бээр дээш, хөй чыл соонда, ээп келгеним ол. ¹⁸Арыгланыр ёзулалды кылганым соонда, Бурганның өргээзинге кээп, өргүл салып турумда, мени тып чедип келген чүве. Улус-даа үйметпээн, шимээн-дааш-даа үндүрбээн кижи мен. ¹⁹А ол ышкаш Асиядан келген элээн каш иудей аңаа турган чүве. Мени буруудадыр барымдаалары бар болза, силерниң мурнуңарга чугаалаар ужурлуг улус ол-дур.²⁰Азы мени дээди иудей Чөвүлелге байысаап турда, кандыг буруумну истеп тыпканын мында келген улус чугаалап берзин. ²¹Байгы-ла буруум-аңаа тургаш: „Өлүглер аразындан катап дирлиринге бүзүрелим дээш, бөгүн мени шиидип тур силер“ – деп алгырганымда бооп чадавас».²²Ону дыңнааш, Феликс херекти дыңнаарын соңгаарлаткаш: «Силерниң херээңерни муң шериг баштыңы Лисий кээрге, сайгарып көөр мен. Мен ол өөредиг дугайында эки билип алыр мен» – дээн. ²³Ол чүс шериг баштыңчызынга: «Павелди хоругдалга тудуңар, ынчалза-даа аңаа элээн хосталгадан бериңер база ооң эш-өөрүнге ол дээш сагыш човап кээрин хоруваңар» – деп дужааган.²⁴Элээн каш хүн эрткенде, Феликс еврей сөөктүг кадайы Друзилла-биле кады чедип келген. Ол Павелди келдирткеш, Иисус Христоска бүзүрел дугайында ооң чугаазын дыңнап эгелээн. ²⁵Ынчалза-даа Павел чөптүг чорук, кижиниң бодун өйлээр ужурлуунуң база Бурганның ам кээр шииткели дугайында чугаалап эгелээрге, Феликс корга бергеш: «Амдыызында чоруй бар, чайланы берзимзе, келдиртиптер мен» – дээн.²⁶Ооң кадында Павел аңаа хээли саналдаар ирги бе деп, Феликс идегээн чүве-дир, ынчангаш бо-ла ону кыйгыртып эккээр, ооң-биле чугаалажыр турган. ²⁷А ийи чыл эрткен соонда, Феликсти Порций Фест солуп келген. Иудейлерниң күзелин хандырар дээш, Феликс Павелди кара-бажыңга арттырып каан.

Chapter 25

¹Чагырыкчы апарганының соонда үш хүн эрткенде, Фест Кесариядан Иерусалимче чорупкан. ²Иерусалимге Бурганның дээди бараалгакчылары, иудейлерниң даргалары Фестке келгеш, Павелге удур буруудадыышкыннарын хүлээткеш, оон дилег кылып: ³«Биске хайыралыыңның демдээ кылдыр Павелди Иерусалимче чорудуп көр» – деп турганнар. А боттары ону орук ара өлүрүп каарын дугуржуп алганнар.⁴Ынчаарга Фест: «Павелди Кесарияда хоругдап каан, а бодум база удавас ынаар чеде бээр мен. ⁵Баштыңчыларыңарның чамдыызы мээң-биле кады баргаш, ол кижи кандыг-бир херек үүлгеткен болза, ону буруудатсыннар» – деп харыылаан.⁶Иерусалимге сес-он хүн тургаш, Фест Кесарияже ээп келген. А даартазында хүндүс шииткекчиниң олудун ээлепкеш, Павелди эккээрин дужааган. ⁷Павел чедип кээрге, Иерусалимден келген иудейлер ону долгандыр турупкаш, хөй-ле аар кем-херек үүлгеткен деп буруудадып эгелээннер, ынчалза-даа буруудадыышкыннарын шынзыдып шыдавааннар. ⁸А ол бодун агартынып, мынча дээн: «Мен иудейлерниң ыдыктыг хоойлузунга -даа, Бурганның өргээзинге -даа, императорга-даа удур кем-херек үүлгетпээн мен».⁹Фест иудейлерге эки кижи бооп көстүр бодаан, ынчангаш ол Павелден: «Сеңээ удур буруудадыышкыннар ёзугаар сени аңаа шиидейн, Иерусалимче баар сен бе?» – деп айтырган. ¹⁰Павел, аңаа харыылаан: «Мен императорнуң эрге-хоойлузунуң адаанда мен, мени шиидер ужурлуг чер бо-дур. Иудейлерге бак чүнү-даа кылбаан мен, ону эки билир сен.¹¹Мен кем-буруулуг база өлүмге төлептиг чүүл үүлгеткен болзумза, өлүрүнден ойталавас мен. Ынчалза-даа бо улустуң мени буруудадып турар чүүлдери меге болза, кымның-даа мени оларга тудуп бээр эргези чок. Ынчангаш императорнуң бодунуң шиитпирин негеп тур мен!» ¹²Бодунуң чөвүлели-биле чугаалашкаш, Фест: «Императорнуң шиитпирин негээн болганыңда, императорже чоруур сен» – деп харыылаан.¹³Элээн үе эрткенде, Агриппа хаан биле ооң дуңмазы Вереника Фест чагырыкчыга байыр чедирип, Кесарияга келгеннер. ¹⁴Олар аңаа элээн хөй хүн болганда, Фест Павелдиң херээн хаанга мынчаар тайылбырлаан: «Мында Феликс турда-ла хоругдаттырган бир кижи бар. ¹⁵Мен Иерусалимге турумда, Бурганның дээди бараалгакчылары болгаш иудейлерниң баштыңнары ону буруудаткан чүве. Олар ону шиидерин негеп турду. ¹⁶Мен оларга буруудаттырган кижини буруудадыкчыларының мурнунга тургузуп, таварыштырбайн база аңаа камгаланыр арга бербейн, өлүмге шиидери рим ёзу-дүрүмге таарышпас дээрзин чугааладым.¹⁷А ол иудейлер бээр чедип кээрге, мен соңгаарладып турбайн, даартазында-ла шииткекчиниң олудунга саадапкаш, демги кижини эккээрин дужаадым. ¹⁸Ооң буруудадыкчылары туруп келгеш, мээң олардан дыңнаар бодааным чаңгыс-даа буруудадыышкын кылбадылар. ¹⁹Харын олар ооң-биле оларның чүдүлгезиниң дугайында база бир-ле өлүп калган Иисус дугайында кандыг-бир маргылдаа үндүрдүлер, а Павел ол Иисус дириг дээрзин шынзыдып турду. ²⁰Бо херекти шиитпирлээр аайын тыппайн: „Иерусалимге баргаш, аңаа шииттирерин күзээр сен бе?“ – деп, оон айтырган мен.²¹А Павел ооң херээн Август император көөр кылдыр маңаа арттырарын негээш турар боорга, ону императорже чорудуптар арга тывылгыже, хоругдалга хевээр тударын дужаадым». ²²Агриппа Фест чагырыкчыга: «Мен бодум база ол кижини дыңнаксап тур мен» – дээн. Фест: «Эртен дыңнаар сен» – деп харыылаан.²³Даартазында хүндүс Агриппа биле Вереника байырланчыы кончуг байдалдыг шииткел черинче кирип келгеннер. Олар-биле кады шериг баштыңнары болгаш хоорайның алдар-хүндүлүг улузу келген. Фест Павелди эккээрин дужааган. ²⁴Оон Фест мынча дээн: «Агриппа хаан болгаш мында моорлап келген бүгү улус! Иерусалимге база маңаа эңдерик хөй иудейлерниң ону буруудып: „Ооң чурттаан херээ чок! “ – деп алгыржып турганы кижизин көрүп тур силер.²⁵Ынчалза-даа мен ол кижини өлүрүп шиитки дег чүнү-даа тыппайн баргаш, ол боду императорнуң шиитпирин негээн болганда, ону Августче чорудар деп шиитпирледим. ²⁶Ынчалза-даа менде ооң дугайында дээрги императорга бижиптер хире тодаргай чүү-даа чок-тур. Ынчангаш бо сайгарылганың соонда бижипки дег чүве билип алыр дээш, ону силер бүгүдениң, ылаңгыя Агриппа хаан силерниң, мурнуңарга үндүрүп эккээрин дужаадым. ²⁷Мен бодаарымга, хоругдаттырган кижиниң кем-буруузун айытпайн чорудуптары шын эвес».

Chapter 26

¹Агриппа Павелге: «сенээ арагтрынар арга берип турар-дыр» - дээн. Павел ынчан холун кодуруп медээлээш, бодун камгалаан чугаазын эгелээн: ²«Агриппа хаан! Иудейлернин хамык буруудаадышкынарынга удур бодумну камгалап, богун силернин мурнунарга турар аргалыг болганымны асс-кежик деп санап тур мен. ³Артында-ла оларның хамык езу-чанчылдарын болгаш маргылдаалыг айтырыгларын кончуг эки билир болгай силер. Ынчангаш мени шыдамыккай дыннаарынарны дилеп тур мен.⁴бичиимден бээр чер-чуртумга база Иерусалимге канчаар чурттап келгенимни иудейлер шупту эки билир. ⁵Олар мени шагдан тура таныыр болгаш, чудулгевистин эн щынгыы чанчылдарын, дурумнерин сагып, фарисей болуп келгенимни, күзээр-ле болза, бадыткап шыдаарлар.⁶А богун Бурганнын огбелеривиске берген аазаашкынынга идегелим дээш, шииткел черинде тур мен. ⁷Бистиң он ийи аймаавыс ол аазаашкынның бүдерин манап, дүн-хүн дивейн, Бурганга бараан бооп турар. Шак ол идегелим дээш, иудейлер мени буруудадып турар-дыр, о, Агриппа хаан! ⁸Бурганның кижилерни өлүглер аразындан катап диргизиптер аргалыын чүге бүттүнер аргажок чүве кылдыр бодаар силер?⁹Мен бодум база Назарет чурттуг Иисуска удур болдунар-ла бүгү чүүлдү кылыр ужурлуг мен деп бодап чордум. ¹⁰Мен ол бүгүнү Иерусалимге кылып, Бурганның дээди бараалгакчыларындан эрге алгаш, Ооң хөй ыдыктыг улузун кара-бажыңче киир октап турдум. А оларны өлүрүп каарга, мен ону деткип турган мен. ¹¹Шупту синагогаларга оларны хөй катап хилинчектеп, Иисусту бак сөглээринче албадап шаг болган мен. Оларга удур аажок килеңнеп, өске хоорайларга безин оларны истеп-сүрүп турган мен.¹²Бир катап шак ол сорулга-биле Бурганның дээди бараалгакчыларындан бүрүн эрге болгаш даалга алгаш, Дамаск хоорайже бар чыткан мен. ¹³Дүъш чедип турда, орукка чорааш, хенертен дээрден чайыннаан, хүнден-даа чырыткылыг чырык көрүп каан мен, Агриппа хаан. Ол чырык мээң база мээң-биле кады чораан өөрүмнүң карактарывысты чылчырыктадыпкан. ¹⁴Бис шупту черже кээп дүшкен бис, оон меңээ еврей дылга: „Савл! Савл! Мени чүге истеп-сүрүп тур сен? Сени сүрген кымчыже бажың чайгаш, хей-ле бодуңга хора чедирер сен“ – дээн үн дыңнап каан мен.¹⁵Мен: „Кым силер, Дээрги?“ – деп айтырган мен. Ынчан Дээрги меңээ мынча деп харыылаан: „Мен дээрге истеп-сүрүп чорууруң Иисус-тур мен. ¹⁶Бут кырынга туруп кел. Мен сеңээ көзүлгеш, сени бараан болукчум кылдыр шилип, Мени көргениңниң болгаш сеңээ ам-даа көргүзер чүүлүмнүң херечизи шилип алдым. ¹⁷Сени иудей чонуңдан база өске чонарже сени ам оларже чорудуптарым өске чоннар улузундан камгалаар мен. ¹⁸Оларның бачыттары өршээттинзин дээш, а ол ышкаш Меңээ бүзүрээниниң ачызында Бурганның ыдыктаан чонунуң аразынче кирзиннер дээш, сен оларның карактарын ажыдар база дүмбей караңгыдан-чырыкче, эрликтиң чагыргазындан-Бурганче ээлдирер сен“.¹⁹Ынчангаш, Агриппа хаан, дээрден ажыдыышкынга удурланыр аргам чок болган. ²⁰Баштай Дамаскыга, а ол ышкаш Иерусалимге, оон бүгү Иудеяга база өске чоннар улузунга суртаалдай берген мен. Олар бачыттарын миннип, Бурганче ээлзиннер дээш база ылап-ла ындыызын бадыткаар ажыл-херектерден кылзыннар дээш, суртаалдап турган мен. ²¹Ооң ужурунда иудейлер мени Бурганның өргээзинге сегирип алгаш, өлүрер деп турганнары ол-дур.²²Ынчалза-даа Бурган меңээ бөгүнге чедир дузалап турар болгаш, ам мында бүгү чоннуң-улугнуң-даа, бичениң-даа мурнунда туруп алган, херечилеп тур мен. Медээчилер болгаш Моисейниң өттүр билип медеглээнинден өске чүнү-даа чугаалавайн тур мен: ²³Христос хилинчекти көрүп эртер база өлүглер аразындан эң-не баштай катап дирлип кээр, Ол иудейлерге болгаш өске чоннар улузунга чырыкты эккээр деп чугаалап тур мен».²⁴Павел ам-даа агартынып турда, Фест ону ыыткыр үн-биле: «Сээң угааның солуудаан-дыр, Павел! Хөй эртем-билииң сени сээдеңнедипкен-дир!» – деп үзе кирипкен. ²⁵Павел: «Мен сээдеңневээн мен, хүндүлүг Фест, чугаалап турар чүвем алыс шынныг-даа, угаан-сарыылдыг-даа– дээн. ²⁶Хаан ол бүгүнү эки билир, ынчангаш ооң-биле хостуг чугаалажып болур мен. Чүү-даа чүве ооң кичээнгейиниң кыйыы-биле эртпээн деп бодаар мен, чүге дээрге бо бүгү чүүлдер хамык улус мурнунга болган болгай.²⁷Агриппа хаан! Бурганның медээчилеринге бүзүрээр силер бе? Мен билир мен – бүзүрээр силер». ²⁸Агриппа Павелге: «Сен мени база ындыг дораан христиан кижи кылып алыр бодадың бе?» – дээн. ²⁹Павел: «Ол хуусаа үр-даа, кыска-даа болган болза, чаңгыс силер эвес, а бөгүн мени дыңнап турар бүгү улус, чүгле бо илчирбелер чокка, мен дег болу бээриңер дээш, Бурганга тейлеп тур мен» – деп харыылаан.³⁰Хаан, а ооң-биле кады чагырыкчы, Вереника база олар-биле кады олурган шупту улус ынчан туруп келген. Олар үнгеш, аразында мынча деп чугаалажы бергеннер: «Бо кижини ону хоругдагы дег азы өлүргү дег чүү-даа чүве кылбаан-дыр». А Агриппа хаан Фестке: «Ол кижи боду императорнуң шиитпирин негевээн болза, ону ам хостап болур турган-дыр. Ынчангаш чагырыкчы ону кесарьже чорудар-дыр» – дээн.

Chapter 27

¹Италияже эжиндирип чоруптарын шиитпирлээнивис соонда, Павелди база өске-даа чамдык хоругдаттырган улусту императорнуң тускай батальоннуң чүс шериг баштыңчызы Юлийге хүлээдип берген. ²Адрамит хоорайдан Асияның эриктеринче эжиндирип үнүпкен корабльга олурупкан бис. Бистиң-биле кады Фессалоника чурттуг македончу Аристарх чораан.³Даартазында Сидон хоорайга эжиндирип келген бис. Юлийниң Павелге хамаарылгазы кижизиг болган. Ол Павелдиң хереглээн чүвезин тып берип, сагыш човаашкынын көргүзер дээн эш-өөрүнге баргаш кээр арганы аңаа берген. ⁴Бис оортан далайже үнгеш, дедир хаттар хадаанындан Кипрни хаттардан ыжыктаан талазы-биле эжиндирип эрттивис. ⁵Киликия биле Памфилияның эриктерин чуй чалгып чыдар далайны кежир эжиндиргеш, Ликияның Мира хоорайга келген бис. ⁶Аңаа шериг баштыңчызы Италияже эжиндирип бар чораан Александриядан келген корабль тып алгаш, бисти аңаа олуртупкан.⁷Хөй хүннер иштинде удур хат хадаанындан оожум эжиндирзе, арай боорда Книд хоорайның чанынга эжиндирип келген бис. Удур хаттар хадаанындан оруувус уламчылап чадааш, Салмон чоогу-биле Крит ортулуктуң хаттардан ыжык талазын дургаар эжиндирип чораан бис. ⁸Улуг күжениг-биле ооң кыдыын дургаар эжиндиргеш, Ласея хоорайдан ырак эвесте Эки Өртээлдер дээр черге келген бис.⁹Хөй хүннерни чидирген болгаш, эжиндирери озалдыг апарган, эң чугула иудей шээрлешкин хүннери эрткен турган. Ынчангаш Павел мынча деп сагындырган: ¹⁰«Дыңнаңарам! Бистиң аян-чоруувус чүгле корабль биле чүъкке эвес, а улуска база улуг бергедээшкиннер болгаш айыыл-халап-биле эртерин көрүп тур мен». ¹¹Ынчалза-даа чүс шериг баштыңчызы Павелди дыңнавайн, корабль ээзи биле башкарыкчының сүмезин эдерген.¹²Ук өртээл аңаа кыштаарынга таарышпас боорга, далайжыларның хөй кезии оортан далайже үнгеш, болдунар болза, Критте Финик өртээлге четкеш, кышты аңаа ажарын шиитпирлээн. Финик дээрге мурнуу-барыын база соңгу-барыын чүктерже углай ажык чыдар өртээл турган. ¹³Мурнуу чүктен оожум хат хадыырга, «Биске херек чүве чогум-на ол-дур» дээш, далайжылар якорун көдүргеш, Криттиң эриин дургаар эжиндирип чорупканнар.¹⁴Ынчалза-даа удаваанда ортулуктан бисче «соңгу-чөөн чүктүң хады(Эвроклидон)» деп адаар күштүг шуурган хөме хадып келген. ¹⁵Корабль шуурганга алзып, хат удур чоруп чадап каан. Бис ынчан чалгыгларга чагыртып, олар бисти кайнаар углай-дыр, ынаар октадып чоруп берген бис. ¹⁶Клавда дээр бичии ортулуктуң ыжык талазы-биле эжиндирип эртип бар чыткаш, аңаа камгалал хемезин арай боорда быжыглап алдывыс.¹⁷Ону өрү көдүргеш, корабльдың адаа-биле чоон хендирлер өттүргеш, куржай шарып алган бис. Сирт деп элезинниг сыык черге хептели бээринден сезингеш, корабльдың парустарын дүжүрүп каапкаш, хат база чалгыглар аайы-биле чоруп берген бис. ¹⁸Шуурган шыдажыр аргажок күштелиирге, даартазында хүндүс корабльдың чүъгүн дүжүр октап эгелээн бис.¹⁹А үшкү хүнде дериг-херекселдиң кезиин улус боттарының холдары-биле корабльдан дүжүр октапкан. ²⁰Хөй хүннер дургузунда хүн-даа, сылдыстар-даа көрбедивис, а күштүг шуурган уламчылап турган. Адак соонда камгалал алыр кандыг-даа идегел ышкындырган.²¹Улус дыка үр чүнү-даа чивээн турган. Павел ортузунга туруп келгеш, мынча дээн: «Силер мээң сүмем дыңнап, Криттен эжиндирип үнмес турган-дыр силер, эш-өөр. Ынчанган болза, бо хамык айыыл-халапка, чидиригге таварышпас ийик бис. ²²Ынчалза-даа ам сорук кириңер: силерниң кайыңар-даа өлбес-тир, а чүгле корабль бустур-дур.²³Эрткен дүне мээң мөгейип, бараан бооп чоруурум Бурганның төлээзи меңээ келгеш барды. ²⁴Ол меңээ: „Павел, кортпайн көр. Императорнуң мурнунга турар ужурлуг сен, ол дээш, Бурган Бодунуң авыралы -биле кады эжиндирип чорууруң бүгү улуска амы-тынны хайырлаар-дыр“ – диди. ²⁵Ынчангаш сорук кириңер, эш-өөр. Мен Бурганга база бүгү чүвениң Ооң чугаалаан аайы-биле болурунга бүзүрээр мен. ²⁶Бисти кандыг-бир ортулукче үндүр октаптар ужурлуг».²⁷Он дөрткү дүн дүшкенде, чалгыглар бисти Адриатика далайынга чайгап чораан. Дүн ортузунда далайжылар чоогувуста бир-ле чер барын билип кааннар. ²⁸Олар сугнуң тереңин хемчээрге, дөртен хире метр болган. Элээн болгаш, катап хемчээрге, үжен хире метр болган. ²⁹Бисти хаяларже үндүр октаптарындан корткаш, далайжылар корабльдың артыы талазындан дөрт якорь бадыргаш, хүн дүрген-не үнүп келзин дээш, мөргүп турганнар.³⁰Олар корабльдан дезерин оралдажып, корабльдың думчуундан якорь бадырган улус болуп, камгалал хемезин сугже дүжүре бергеннер. ³¹А Павел чүс шериг баштыңчызы болгаш шериглерге: «Олар корабльга артпас болза, силер дириг артар деп бодаваңар» – дээн. ³²Шериглер ынчан хемени тудуп турган чоон хендирлерни үзе шааптарга, ол далайже кээп дүшкен.³³Даң адар душта Павел хамык улуска чемненип алыры эки боор деп чугаалап эгелээн: «Бөгүн силерниң дириг үнер дээн манаашкыныңарның он дөрткү хүнү-дүр. Ол үе иштинде чүнү-даа чивээн болгай силер. ³⁴Ынчангаш чемненип аарыңарны сүмелеп тур мен. Амы-тынныг артар дизиңерзе, ол силерге эргежок чугула, кайыңарның-даа бажындан чаңгыс-даа дүк черже кээп дүжүп читпес». ³⁵Павел ынча дээш, хлебти алгаш, бүгү улустуң мурнунга Бурганга өөрүп четтиргеш, үлежип, чий берген.³⁶Улус шупту сорук кирип, чемненип алган. ³⁷А корабльга шупту ийи чеден алды кижи турган бис. ³⁸Тоттур чемненген соонда, кызыл-тасты далайже дүжүр октап, корабльды чиигедип эгелээн бис.³⁹Даң адып кээрге, далайжылар элезинниг эриктиг мугулдур көрүп кааннар, ынчалза-даа чүү деп чер дээрзин билбес болганнар. Олар, болдунар чүве болза, корабльды сыык черге кадалдыр олуртуптарын шиитпирлээннер. ⁴⁰Якорьларны өру көдүргеш, корабльды башкарар эшкииштер быжыглаан хендирлерни одура кезипкеш, хат корабльды аппаары-биле бичии парус көдүргеш, эрикче эжиндирип чорупкан бис. ⁴¹Корабль элезинниг шенекке үскеш, сыык черге кадалы берген. Думчуу хандыр кадалгаш, шимчевейн барган, а артыы талазын күштүг чалгыглар буза шаап эгелээн.⁴²Хоругдаттырганнардан чаңгызы-даа эштип чорупкаш, дезе бербезин дээш, шериглер оларның шуптузун өлүрер деп шиитпирлеп алган. ⁴³Ынчалза-даа чүс шериг баштыңчызы Павелдиң амы-тынын камгалаар дээш, оларның ол сагыжын күүседиринге шаптыктап каан. Ол эштип билир улусту сугже баштай шурай бергеш, эрикке чедир эштирин дужааган. ⁴⁴Арткан улуска калбак ыяштар болгаш корабльдың бузундуларындан туттунгаш, амы-тынын камгалаарын айыткан. Ынчалдыр хамык улус эрикке чеде берген, кым-даа дүжүп өлбээн болган.

Chapter 28

¹Эрикче бүдүн-бүрүн үнүп келгеш, ортулуктуң ады Мелит дээрзин билип алган бис. ²Ооң чурттакчылары бисти экииргээ аажок уткуп-хүлээп алганнар. Чаъс чаап эгелээш, соой бээрге, олар одаг салгаш, бисти чалап алганнар.³Павел куспак долдур чээрген чыггаш, отче киир октап турда, чалбыыштан дескен чылан союп үнгеш, ооң холунга астына берген. ⁴Павелдиң холунда халаңнаан чылан көргеш, ол чер чурттуг улус аразында мынча дээннер: «Чигзиниг чок, бо кижи өлүрүкчү турган боор, чүге дээрге ол далайга дүжүп өлбезе-даа, хай-бачыт дээш өжээн негээр бурган ону дириг арттырбады».⁵Ынчалза-даа Павел чыланны отче дүжүр силгиптерге, ол аңаа кандыг-даа хора чедирбээн. ⁶А улус ону ыжып эгелээр боор азы өлүг кээп дүжер боор деп бодаан. Ындыг-даа болза, үр манап келгеш, ооң-биле кандыг-даа айыыл-халап болбаанын көргеш, сагыш-бодалын өскертип: «Ол кижи-бурган-дыр» – дижи бергеннер.⁷Ол черден ырак эвеске ортулук чагырыкчызы Публийниң ээлел чери турган. Ол бисти бажыңынче чалааш, үш хүн дургузунда хүндүлеп келген. ⁸А ол үеде Публийниң ачазы халыын аарыы болгаш кыжыктан аарааш, дөжээнден турбайн чыткан чүве-дир. Павел ооң өрээлинче киргеш, мөргүп алган соонда, аңаа холдарын дээскеш, экиртип каан. ⁹Ол болуушкунну көргеш, ортулукта чурттаан өске-даа аарыг кижилер чедип кээп, экирип турганнар. ¹⁰Олар өөрүп четтиргенин илередип, биске хөй-ле хүндүткел көргүскеннер, а кажан улаштыр эжиндирип чоруур деп турувуста, олар бисти орукка эргежок чугула херек бүгү чүве-биле хандырдылар.¹¹Үш ай эрткенде, Александриядан келгеш, ол ортулукка кыштаан «Ийис бурганнар» дээр корабльга эжиндирип чорупкан бис. ¹²Оон Сиракузы хоорайга келгеш, аңаа үш хүн турдувус.¹³Оон эжиндирип үнгеш, Ригияга келдивис. Даартазында хүндүс мурнуу чүктен хат хадый бээрге, ийиги хүнде Путеолы өртээлге эжиндирип келдивис. ¹⁴Бис ол черден бүзүрээн акы-дуңмавыс тып аарывыска, олар бисти аңаа чеди хүн хире олар-биле кады турарын дилээннер. А ооң соонда ам-на Римге келдивис. ¹⁵Хоорайда акы-дуңмавыс бистиң дугайывыста дыңнап кааш, мырыңай Аппийниң шөлүнге база Үш Шайлааракка уткуп үнүп келгеннер. Оларны көргеш, Павел Бурганга өөрүп четтиргеш, сорук кире берген.¹⁶Римге кээривиске, Павелди бир шериг кижиге кадарткаш, аңгы чурттаарын чөпшээреп каан. ¹⁷Үш хүн эрткенде, Павел иудейлер аразында эң алдар-хүндүлүг улусту чыып алган. Олар чыглып кээрге, ол мынча деп чугаалаан: «Акы-дуңма! Бистиң чонга база ада-өгбелеривистиң ёзу-чаңчылдарынга удур үүлгеткен чүвем чок-даа болза, мени Иерусалимге тудуп хоругдааш, рим эрге-чагырга улузунга хүлээдип берген. ¹⁸Олар мени истеп байысаагаш, өлүрүп шиитки дег чүү-даа чүве үүлгетпээн боорумга, хостап салыр деп турдулар.¹⁹Ынчаарга иудейлер аңаа удурланыр боорга, императорнуң шиитпирин негээр ужурга таварыштым, ындыг-даа болза, бодумнуң чонумга удур кандыг-даа буруудадыышкын менде чок. ²⁰Силерге ужуражып, ол дугайында чугаалажыр дээш, бөгүн силерни чыылдырып алдым, чүге дээрге мени бо илчирбе-биле Израильдиң идегели дээш демирлээн-дир».²¹Олар аңаа: «Бис Иудеядан сээң дугайыңда кандыг-даа чагаалар албаан бис, оон келген акы-дуңмавыстың чаңгызы-даа сээң дугайыңда биске дыңнатпаан, багай чүү-даа чугаалаваан. ²²Ындыг-даа болза, үзел-бодалың дугайында сенден боттарывыс дыңнаксап тур бис, чүге дээрге улус чер болганга ол өөредигге удурланып турарын дыңнаан бис» – дээннер.²³Оларның Павел-биле дугуржуп алган хүнүнде оон-даа хөй иудейлер ооң чурттап турган черинге чедип келгеннер. Павел эртенден кежээге чедир Бурганның Чагыргазының дугайында оларга тайылбырлап база херечилеп, Моисейниң хоойлузу болгаш медээчилерниң номнарынга үндезилээш, Иисустуң дугайында оларга шынзыдып келген. ²⁴Чамдык улусту ол бодунуң сөстери-биле бүзүредип шыдаан, а өскелери бүзүревейн барган.²⁵Олар аразында маргыжып эгелээш, тарап чоруур деп турда, Павел оларга түңнел сөстерин чугаалаан: «Ыдыктыг Сүлде Исайя медээчиниң аксы-биле ада-өгбелериңерге алыс шынны чугаалап каан-дыр:

²⁶„Барып, бо чонга: ‘Дыңнааш-даа, угаап билбес-тир силер, көргеш-даа, эскербес-тир силер’ – деп чугаала.

²⁷‘Бо чоннуң чүректери дашталып калган, ол кулаан кумнап, караан хаптап алган. Оон башка олар караа-биле көрүп, кулаа-биле дыңнап, чүрээ-биле угаап билиптер турган ийик; оон башка олар Менче эглип кээп кээр ийик, а Мен оларны экиртир ийик мен’ – деп чугаала“.²⁸Ынчангаш Бурган Бодунуң камгалалын өске чоннар улузунче чорутканын база олар ону дыңнап каарлар. ²⁹Кажан ону чугаалаарга иудейлер аажок маргышпышаан чорупканнар»³⁰Павел Римге, хөлезинин боду төлеп турганы бажыңга бүдүн ийи чыл иштинде чурттап, аңаа ужуражып келген кижи бүрүзүн хүлээп ап турган. ³¹Ол Бурганның Чагыргазын дидими-биле, шаптаразын чокка суурталдап, Дээрги Иисус Христостуң дугайында улуска өөредип келген.

1 Corinthians

Chapter 1

¹Христос Иисустуң элчинни боору-биле Бурганның күзел-соруу ёзугаар кыйгырткан, Павелден база дуңмам Сосфенадан— ²Коринфиде Бурганга бүзурээнер ниитилелиниң церковунга, Иисус Христос дамчыштыр ыдыктааш, Дээргивис Иисус Христостуң адын адап кыйгырткан бүгү улуска, каяа-даа чорза: ³бистиң Бурган Адавыстан болгаш Дээрги Иисус Христостан келген авырал база амыр-тайбың силерге доктаазын.⁴Иисус Христостуң силерге берген, Бурганның силерде бар авыралы дээш бодумнуң Бурганымга үзүк- соксаал чокка өөрүп четтиргеним илередиир-дир мен. Олдан силер сөс бүрүзү база билиг бүрүзүнден баяан болгай силер. ⁶Чүге дээрге Христостуң херечилели силерге канчаар-даа аажок бадыткаттынган,⁷Дээргивис Иисус Христостуң чедип кээрин манап турар үеңерде, силерде четпес деп чүве кандыг-даа ачы-буянныг белектерде чок-дыр, ⁸Дээргивис Иисус Христостуң чедип кээр хүнүнде шуут кем-буруу чок улус болзун дээш, Ол силерни эчизинге чедир деткип быжыктырар. ⁹Бистиң Дээргивис, Бурганның Оглу Иисус Христос-биле харылзаалыг болзуннар дээш, силерни кый деп алган, Бурган аазаан сөзүнге шынчы болгай.¹⁰Акы-дуңма! Бистиң Дээргивис Иисус Христостуң ады-биле, силерниң шуптуңарның чаңгысты чугаалап, араңарда ангылажыг чок болуп, ынчалза-даа чаңгыс сүлдеге катчып, база чаңгыс үзел-бодалдыг бооруңарны силерден аажок дилеп тур мен. ¹¹Чүге дээрге, боттарыңарның араңарда маргыжып турарыңарны, мээң дуңмаларым, Хлояның өг-бүлезинден билип алдым.¹²Мен силерниң"мен Павелдиң мен", "мен Аполлостуң мен", "мен Кифаның мен", "а мен Христостуң мен"деп чугаалажып турарыңарны, мону бижикседим. ¹³Таанда Христос кезектерге чарлы берген бе? Таанда Павел силер дээш хере шаптырган бе? Азы силер Павелдиң ады-биле сугга суктурганыңар ол бе?¹⁴Крисп биле Гаийден өске, силерниң кайыңарны-даа сугга сукпааным дээш, Бурганымга өөрүп четтирдим, ¹⁵ынчангаш кым-даа мээң адым-биле сугга суктурган мен деп чугаалавазын. ¹⁶Ынчалза-даа Стефаның кады-төрээнерин сугже суккан мен. А оон кандыг-бир кижини сугже суп турганымны, сагынмас-тыр мен.¹⁷Христос мени сугже суксун дээш эвес, а Өөрүнчүг Медээни өөретсин дээш чоруткан болгай, Христостуң белдир-ыяжының күжү читпезин дээш, өөредиимде чечен-мерген сөстер ажыглатынмаан.¹⁸Чүге дээрге белдир-ыяшка чүү болганының дугайында өлүмнүң оруу-биле бар чоруурларга мелегей чүүл боор, а биске, камгалалатырганнарга, Бурганның күчү-күжү боор. ¹⁹Бижилгеде: "Мерген угааныгларның мерген угаанын чок кылыр мен, сарыылдыгларның сарыылын күш чок кылдырар мен" дээн болгай.²⁰Мерген-угааныг кайыл? Ном тайбырлакчызы кайыл? Бо делегейниң билбес чүвези чок кижизи кайыл? Бурган бо делегейниң улузунуң мерген угаанын угаан чок кылдыр көргүспээн ийик бе? ²¹Бурганның мерген угаанының бодап каанын езугаар, бо делегей бодунуң мерген угаанын дамчыштыр Бурганны билип шыдавас боорга, Бурган бүзүрээннерни Буянныг Медээниң "мелегейи-биле"камгалаарын күзээн.²²Чүге дээрге Иудейлер база кайгамчык демдектер негеп турарлар, а эллиннер мерген угаан дилеп турарлар, ²³а бис Христостуң белдир-ыяшка өлүмүн суртаалдап турар бис, ол Медээ иудейлерге тептиге бээр эртинмес-моондак бооп турар, элиннерге--мелегей чүүл боор.²⁴А кыйгырткан иудейлер болгаш эллиннерге Христосту, Бурганның күчү-күжүн болгаш мерген угаанын өөредип турар бис. ²⁵Чүге дээрге Бурганның мелегейи кижиниң мерген угааныгдан мерген, база Бурганның кошкаа кижилерден күштүг.²⁶Кыйгырткан, акы-дуңма, көрүңерем, кым-дыр силер: эвээш кезииңер силерден мерген-угаанныг, эвээш кезииңер ыкүштүг, эвээш кезииңер ызыгуурлуг өг-бүлеге хамааржыр. ²⁷Ынчалза-даа, мерген угаанныгларны ыяттырар дээш, Бурган бо делегейге сарыыл чок дирткен чүүлдү шилип алган, а күштүг чүүлдү ыяттырар дээш, бо делегейге кошкак дирткен чүүлдү шилип алган.²⁸Үнелиг деп санаттырар чүүлдү күш чок болдурар дээш, бо делегейге дорамчылаткан, баък көрдүрген база үне чок дирткен чүүлдү Бурган шилип алган. ²⁹Бо бүгү Бурганның мурнунга кандыг-даа кижи мактанмазын дээш болган.³⁰Олдан база силер Христос Иисуска башкарты берген силер, Бурганның мерген угаанны биске Ону дамчыштыр боттанган, а ол мерген угаан бисти актыг болгаш ыдыктыг кылып кааш, бачыттардан хостаан, ³¹бижилгеде: "Мактаныр бодаан кижи чүгле Дээди-Чаяакчының дугайында мактанзын! "деп бижээни дег болзун.

Chapter 2

¹Акы-дуңма, кажан мен силерге кээп чорааш, Бурганның херечилелин чечен чугаа-биле, онзагай мерген угаан-биле өөредиир бодап келбээн мен, ²чүге дээрге силер-биле кады тургаш, Иисус Христостан аңгыда база белдир-ыяшка өлүмүнден аңгыда чүнү-даа билбес болурун шиитпирлээн мен.³Мен силерге аарып тургаш келген болгаш аажок девидеп, коргуп турган мен. ⁴Мээң сөзүм болгаш өөредиим кижиниң мерген угаанныг бүзүренчиг сөстеринде эвес, а Сүлдениң күчүзүн көргүскен, ⁵ынчангаш силерниң бүзүрелиңер кижиниң мерген угаанынга эвес, а Бурганның күчү-күжүнде.⁶Бис мерген угаанны бүзүрел талазы-биле өзүп чедишкеннерге өөредип турар болгай бис, ⁷ынчалза-даа мерген угаан бо делгейден эвес база бо үениң кезек када чагырыкчыларындан эвес, Бурганның бүдүү, чажыт турган мерген угаанын өртемчейни чаяарының бертинде-ле Бурганның бистиң ат-алдарывыска дээш, баш удур белеткеп каанын өөредир бис.⁸Ону бо делегейниң чагырыкчыларындан кым-даа билип шыдаваан, чүге дээрге бир эвес ону билген болза, алдар-аттыг Дээргивисти хере шаппастар ийик. ⁹Ынчалза-даа бижилгеде бижип кааны дег: "Аңаа ынак улуска Бурганның белеткеп каан чүүлүн карак-даа көрбээн, кулак-даа дыңнаваан база кижиниң чүрээ угаап бодаваан-даа".¹⁰А биске Бурган ону Бодунуң Сулдези-биле ажыткан, Сүлде шупту чүвеже өттүр кире бээр болгаш Бурганның безин ханы дүвүн билир. ¹¹Кижиниң чүрээнде сүлдезинден аңгыда, ооң бодалдарын кым билирил? Шак-ла ынчаар Бурганның Сүлдезинден аңгыда, Ооң бодалдарын кым-даа билбес.¹²Ынчалза-даа бис бо делегейге хамааржыр сүлдени хүлээп албаан бис, а Бурганның биске берген чүүлдерин билип алыр дээш, Бурганның Сүлдезин хүлээп алган бис. ¹³Ол дугайында кижиниң мерген угааны өөреткен сөстер-биле эвес, а Сүлдениң биске өөреткен сөстер-биле, Сүлдеден келген алыс-шынны Сүлдениң өөреткен сөстер-биле өөредип турарывыс бо.¹⁴Сеткил-сагыжы-биле чурттап чоруур кижи Бурганның Сүлдезинден келген чүвени хүлээп албас, ол ону мелегей чүүл деп санаар база угаап шыдавас, чүге дээрге ооң дугайын Сүлдениң дузазы-биле сайгарар апаар. ¹⁵Ынчалза-даа Сүлдеге башкаткан кижи бүгү чүвениң дугайында сайгарып шыдаар, а ооң дугаыйнда кым-даа сайгарып шыдавас. ¹⁶Кым Дээрги-Чаяакчының угаанын, ону шиидер дээш билип шыдааныл? А бисте Христостуң угааны бар.

Chapter 3

¹Акы-дуңма, мен силерниң-биле Сүлдеге башкарткан улуска дег чугаалажып шыдавас турдум, биеги кижи бүдүжүнүң күзээшкиннери-биле чурттап чоруур улус-биле дег, Христос-биле харылзаалыг чаш-төлдер дег чугаалажып турдум. ²Мен силерни кадыг чем-биле эвес, а сүт-биле чемгерип турдум, чүге дээрге силерниң ам-даа ону чиир харыыңар чок турган, харын ам безин шыдавас-тыр силер,³чүге дээрге ам-даа бачыттыг бүдүжүңерге чагыртыр хевээр-дыр силер. Бир эвес араңарда адааргал, маргылдаа база алгыш-кырыш бар турда, кижилер дүрүмү сагып, бачыттыг бүдүжүңерге чагыртыр хевээр эвес силер бе? ⁴Кажан бирээңер"мен Павелдиң мен"деп чугаалап, а өскеңер "мен Аполлостуң мен"деп чугаалап турда, бачыттыг бүдүжүңер-биле хевээр эвес силер бе? ⁵Павел деп кымыл? Аполлос деп кымыл? Олар чүгле бараалгакчылар-дыр, оларның ачызында бүзүрээн силер, Дээрги-Чаяакчы оларның кайызынга-даа тускай ажыл херекти дааскан.⁶Мен үрезинни тараан мен, Ароллос суггарып турган, а Бурган өстүрүп каан. ⁷Ынчангаш база тараан болгаш суггарган кижиде- онза чүү-даа чок, а чүгле өстүрүп каан Бурган ачылыг.⁸Тарып турар болгаш суггарып турар кижи чаңгыс сорулгалыг, ынчалза-даа кижи бүрүзү бодунуң кылган ажылы дээш шаңналды алыр. ⁹Бис Бурган-биле чаңгыс ажыл-херек кылып турар бис, а силер Бурганның шөлү, Бурганның тудуу силер.¹⁰Мен, мерген угаанныг тудугжу дег, Бурганның меңээ хайырлаан авыралы-биле үндезинни салып кагдым, а өскези ону тудуп үндүрер. Ынчалза-даа кижи бүрүзү, канчаар тударын көрүп алзын, ¹¹чүге дээрге кым-даа салып каан үндезинден аңгыда, өске үндезин салып шыдавас, а ол үндезинивис Иисус Христос-тыр.¹²Бо үндезинге тудуп үндүрүп турар кижи алдын, мөнген, үнелиг эртине даштар азы ыяш, сиген, саваң ажыглап боор, -- ¹³кижи бүрүзүнүң ажыл-херээ илдең апаар болгаш ол хүн көргүзүптер. Чүге дээрге ажыл-херээңерни от көскү кылыптар, кижи бүрүзүнүң кандыг ажыл-херек бүдүргенин ол от шылгаар.¹⁴Кымның тудуг тудуп турган ажыл-херээ, шылгалданы эрте бээрил, ол шаңналын алыр. ¹⁵А кымның ажыл-херээ орттенип каарыл, ол когарап каар.¹⁶Кай, Бурганның өргээзи бооп турарыңарны база Бурганның Сүлдези чүрээңерде амыдырай бергенин билбезиңер ол бе? ¹⁷Бир эвес кым-бир кижи Бурганның өргээзин узуткап каар болза, ону Бурган шиидер, чүге дээрге Бурганның өргээзи ыдыктыг, а ол өргээ силер-дир силер.¹⁸База кым-даа бодун мегелевезин. Бир эвес силерниң араңардан кайы-бирээңер бо үеде мерген угааныг болуксай берзе, мерген угааныг болур дээш, мелегей апарзын. ¹⁹Бо делегейниң улузунуң мерген угааны Бурганның мурнунга мелегей чүүл-ле болгай, бижилгеде бижээни дег: "Мерген угаанныгларны, оларның-на кажары-биле тудар", ²⁰база оон ыңай: "Дээрги-Чаяакчы мерген угааныгларның бодалдары чүге хей-бус дээрзин билир".²¹Ынчангаш, кым-даа улус-биле мактанмазын, чүгү дээрге бүге чүве силернии-дир: ²²Павел база, Аполлос база, Кифа база, бо делегей база, амыдырал база, өлүм база, база амгы-даа, келир үе-даа--шуптуу силернии-дир, ²³а силер Христоска хамааржыр силер, а Христос -Бурганга.

Chapter 4

¹Ынчангаш, кижи бүрүзү бистерни Христостуң бараалгакчылары болгаш чажыттарын бүзүреп дааскан улус деп санаар ужурлуг. ²Бир-ле чүүлдү бүзүреп дааскан улустан, шынчы чорук негетиннер.³Силер болгаш өске улустуң мээң дугайымда чүү бодап турары мени бичии-даа хөлзетпейн турар. Ийе мен бодумну безин шиитпес мен. ⁴Арын-нүүрүм арыг, ындыг-даа болза агартынмас мен: Дээрги-Чаяакчы мээң шииткекчим ол-дыр.⁵Ынчангаш чогуур үениң бертинде, амдызында Дээрги-Чаяакчы келбээн шаанда шиитпеңер, караңгыда чажыртынган чүвени чырыдыпкаш, чүректерниң күзелдерин көргүзүптер—ынчан кижи бүрүзү Бурганның макталын алыр.⁶Акы-дуңма, силер дээш мен мону, бижээн чүүлден ажыр бодап база бирээңер өскеңерден өрү көрдүнмезин бистен өөренип алзын дээш бодумга база Аполлоска ажыглаан мен. ⁷Кым сени аңгылап турарыл? Ам-даа чүнү албадың, чүң барыл? А бир эвес алган болзуңза, чүве албааның дег, чүге мактаныыр сен?⁸Силер ам тодуп база ам байый берген-дир силер, бис чогувуста хааннай берген-дыр силер. О, силер херек кырында хаанап турган болзуңарза, база биске силер биле хаанаарывыста!¹⁰Христос дээш бис мелегей апарган бис, а силер Христоска башкарткаш мерген угааныг апарган силер. Бис кошкак бис, а силер күштүг силер. Силер алдар-аттыг силер, а бистиң адарывыс баскыраан. ¹¹Ам безин аштап база суксап, эът-кеживис чанагаш болгаш балыг,¹²бис тояп база дора өлбес дээш холдарывыс-биле ажылдап ап чор бис. Бисти баък сөглээрге--бис алгап-йөрээр-дир бис. Бисти истеп-сүрерге—бис шыдажыр-дыр бис. ¹³Бисти куду көөрге—бис мөргүүр-дир бис. Бис бо делегейге бок-чам дег-дир бис, амга дээр шуптузунуң таптай баскан хиринге дөмей-дир бис.¹⁴Мен силерни ыятсын дээш мону биживедим, харын ынак ажы-төлүм дег силерни угаан киир өөредип тур мен. ¹⁵Силерде муң-муң Бургандан кижизидикчилер бар-даа болза, ынчалза-даа адаларыңар хөй эвес болгай. Мен силерни Христос Иисуска башкарты бээриңер дээш, Өөрүнүг Медээни өөреткеним таварыштыр адаңар апарган мен. ¹⁶Ынчангаш силерден дилеп тур мен: мээң Христостан үлегер ап чоруурум дег, менден үлегер ап көрүңер.¹⁷Ол дээш мен Дээрги-Чаяакчыга шынчы мээң ханы ынак оглум Тимофейни силерже чоруттум, чер болганга, христиан ниитилел бүрүзенге мээң канчаар өөредип турарым дег, ол силерге мээң Христос Иисуска башкаткан амыдыралым дугайында бүгү өргээлерге сагындырып чугаалаар. ¹⁸Силерже барып четпейн баарымга, чамдыктарыңар өөрү көрдүнүп турар апарган-дир.¹⁹Ынчалза-даа Дээрги-Чаяакчы-ла күзээр болза мен удавас силерге чеде бээр мен, ынчан демги өөрү көрдүнген улустуң аскы-сөзүнүң чечен-мергенин эвес, а херек кырында күжүнүң бар-чогун шенеп көөр мен, ²⁰чүге дээрге Бурганның Чагыргазы чечен-сөсте эвес, а күчү-күжүнде. ²¹Чүнү күзээр силер? Силерге кижизидер шывыктыг чеде берейн бе азы ынакшыл долган чөпшүл сеткилдиг чеде берейн бе?

Chapter 5

¹Силерниң араңарда самыыраар чорук тывылган деп чугаа-соот дыңналып тур, дүрзү-бурганга чүдүүр улуста безин чок, калчаа-бужар самыыраар чорук силерде бар дээр-дир, та кайыңар соңгу иези-биле холбажы берген-дир. ²Силер менээргениир-дир силер, а ындыг херек үүлгеткен кижинни араңардан үндүрер дээш ыглап-сыктавадыңар.³А мен мага-бодум-биле араңарда турбазымза-даа, сүлдем ачызы-биле силер-биле кады мен, ынчангаш силерниң араңарга тураган-даа дег, ындыг херек үүлгеткен кижини канчаптарын шиитпирлептим: ⁴Иисус Христостуң база бистиң Дээргивистиң ады-биле силерниң чыылган чериңерде, мээң сүлдем-биле, бистиң Дээргивис Иисус Христостуң күчү-күжү-биле ⁵ындыг кижини эрликке хүлээдип берээл, ооң бачыттыг күзээшкиннерлиг мага-боду узуткаттынзын база бистиң Дээрги-Чаяакчывыс Иисус Христостуң шииткел хүнүнде ооң сүлдези камгалал алзын.⁶Силерде мактаныпкы дег чүү-даа чок. Бичии ажыткы, бүгү далганны хөөдүптерин билбес силер бе? ⁷Ынчангаш, чаа далган боор дээш, эрги ажыткыны аштап кааптыңар, силер болза ажыткы холуваан далган-на болгай силер. ⁸Ынчангаш бузуттуг-баък болгаш будалчак чоруктуң эрги ажыткызы-биле эвес, а ак-сеткилдиг болгаш алыс-шынның ажыткы чокка хаарган далганны-биле байырлап чоруулуңар.⁹Мен самыыраан улус-биле харылзашпаңар деп чагаада бижээн мен. ¹⁰Ындыг-даа болза, бүгү самыырааннар-биле база чазый-чилбилер-биле, азы ашка бузурукчулары-биле, азы дүрзү-бурганнарга чүдүүрлер-биле харылзашпаңар дивээн мен, оон башка силерге бо делегейден чоруур ужур таварышкай.¹¹Бүзүрээн акы-дуңманың бирээзи мен дээр хирезинде самыыраар, чазый-чилби азы дүрзү-бурганнарга чүдүүр, нүгүлчү азы арагачы, ашка бузурукчузу хевээр артып калган-биле харылзашпаңар деп, мен ам силерге чагаага бижээн мен. Ындыг кижи-биле кады аъш-чем безин чивеңер. ¹²Ынчангаш(христиан эвес) христиан ниитилелден дашкаар турар улусту шиидер мээң кандыг херээм чүвел? Христиан(христианнарны) ниитилелдиң иштинде турар улусту силер шиидип турар эвес силер бе? ¹³Дашкаар турар улусту Бурган шиидер. Ынчангаш, бужар-баък кижини ниитилелиңерден үндүрүптүңер.

Chapter 6

¹Араңарда бот-боттарыңар маргылдаалыг хиреңерде, ыдыктыгларның эвес, а бүзүрели чок улустуң шииткел кылыр черинге маргылдааңар үзе шиитпирлээрин канчап диттигери силер? ²Кай, ыдыктыглар бо делегейни шиидер дээрзин билбес силер бе? База бир эвес бо делегейни шиидер апарзыңарза, таанда-ла ындыг чугула эвес херектерни боттарыңар шиитпирлеп шыдавас силер бе? ³Таанда-ла, бистиң дээрниң төлээлерин, харын база амыдыралчы айтырыгларывысты шиидеривисти билбес силер бе?⁴А силер, кажан хүн бүрүнүң маргылдаалыг херектерин шиитпирлээрде, христиан ниитилелге кандыг-даа хамаарылга чок улусту шииткекчилер кылдыр томуйлап алыр-дыр силер. ⁵Силерниң ыядыңарга чугааладым, таанда силерниң араңардан, акы-дуңмазы-биле чаргызын чарып шыдаар угааныг кижи тывылбааны ол бе? ⁶Ынчалза-даа акы-дуңмашкылар шииткел черинге билдиржип-дир, ам артында бүзүревээн улус шиидидип турар.⁷Силерге, бот-боттарыңар араңарда чаргылдажып турарыңар куду көрүүшкүн бооп турар-дыр. Хомудап артары силерге оон дээре эвес бе? Силерге, когаралды шыдап эртери дээре эвес бе? ⁸Ынчалза-даа силер боттарыңар, акы-дуңмаңарны безин хомудадып, когарал чедирип, былаай бээр-дир силер.⁹Таанда-ла, Бурганның Чагыргазын чөптүг-шынныг эвес улустуң салгап албазын билбес силер бе? Будулбаңар: самыырааннар-даа, дүрзү-бурганнарга мөгейиирлер-даа, ашак-кадайынга өскерлиирлер-даа азы эр улус-биле холбажыыр эрлер, ¹⁰оорлар-даа, чазый-чилбилер-даа, арагачы болгаш нүгүлчүлер-даа, үптекчилер-даа Бурганның Чагыргазын салгап албастар. ¹¹Силерниң араңардан чамдыыңар шак-ла ындыг чорааннар болгай, ынчалза-даа силер, Дээрги Иисус Христостуң ады-биле база бистиң Бурганывыстың Сүлдезинге арыдыр чугдуруп, ыдыктатырып база агартырган силер.¹²Бүгү чүве меңээ чөпшээреттинген, ынчалза-даа шупту меңээ ажыктыг болбас. Бүгү чүве меңээ чөпшээретинген, ынчалза-даа чүү-даа чүве мени чагырып албас ужурлуг. ¹³Чем хырынга, база хырын чемге херек, ынчалза-даа Бурган ону-даа, өскезин-даа узуткап каар. Мага-бот самыыралга эвес, а Бурганга бараалатынган болгай, а Дээрги--- мага-ботка.¹⁴Бурган Бодунуң күчү-күжү-биле бистиң Дээргивис Иисус Христосту өлүглер аразындан диргискен болгай, ынчагаш бисти база диргизиптер. ¹⁵Кай, силерниң мага-бодуңар Христостуң мага-бодунуң кезектери боорун, билбес силер бе? Ындыг болганда канчап-ла мен Христос-биле харылзаалыг кезектерни ап алгаш, самыын садар херээжен-биле харылзаалыг кылып каар мен? Бо чүве ындыг болбас!¹⁶Таанда-ла, самыын-садар херээжен-биле холбажып турар кижи ооң-биле чаңгыс мага-боттуг апаарын билбес силер бе? Бижилгеде: "Ийи кижи чаңгыс мага-бот апаар"деп чугаалаан болгай". ¹⁷Дээрги-Чаяакчы-биле харылзаалыг апарган кижи, Ооң-биле кады чаңгыс Сүлдеге каттыжа бээр.¹⁸Самыыраашкындан чайлап чоруңар. Кижиниң үүлгеткени кандыг-даа бачыт, мага-бодунга хамаарылга чок боор, а самыыраан кижи бодунуң мага-бодунга удур бачыт кылганы ол.¹⁹Таанда-ла, силерниң мага-бодуңар Бургандан хүлээп алганыңар, силерниң араңарда амыдырай берген Ыдыктыг Сүлдениң өргээзи бооруңарны билбес силер бе? Силер ам бодуңарга хамаарышпас силер. ²⁰Силерни улуг өртек биле садып хостаан болгай. Ынчангаш мага-бодуңар болгаш сүлдеңер-биле, Бурганны алдаржыдыңар.

Chapter 7

¹Эр кижи херээжен кижиге дегбес болза эки деп, чагааңарда бижээн чүүлге хамаарыштыр. ²Ынчалза-даа, самыыраар чоруктан ойлап чоруур кылдыр, эр кижи боду кадайлыг боор ужурлуг база херээжен кижи бүрүзү боду ашактыг боор ужурлуг.³Ашак, кадайыңга эргим-чымчак хамаарылгалыг болур ужурлууң күүсет. База кадайы--ашаанга ынчалдыр күүсетсин. ⁴Кадайы бодунуң мага-бодун чагырар эргези чок, ынчалза-даа ашаа чагырар. Ынчалдыр ашаа бодунуң мага-бодун чагырар эргези чок, ынчалза-даа кадайы чагырар.⁵Бот-боттарыңарга чоок хамаарылгалыг боорундан ойталаваңар, чүгле ийилээн дугуржуп алгаш, мөргүүрү-биле болгаш аш чарлаан кезек үеде эр-херээжен харылзааңар соксадып болур силер, а ооң соонда, бодуңарны туттунуп шыдавазыңарны ажыглап, эрлип силерни күткүй бербезин дээш, катап база кады болуңар. ⁶Ынчангаш, мен ону айтыышкын эвес, чөпшээрел хевирлиг чугаалап тур мен. ⁷Бүгү улустуң мээң-биле дөмей боорун күзээр-дыр мен. Ынчалза-даа кижи бүрүзү боду Бургандан белектиг боор: бирээзи ындыг, өскези өске.⁸Кадайланмаан улус болгаш дулгуяктарга чугаалап тур мен: мен ышкаш, чааскаан чоруур болза, оларга ол эки. ⁹Ынчалза-даа, боттарын туттунуп шыдавас болза, күзээшкинден хөлзеп хайныырының орнунга, оларның өгленип алганы дээр болгай.¹⁰А өгленчип алганнарга мен эвес, а Дээрги-Чаяакчының дужаалы-биле: кадайы ашаа-биле чарылбазын. ¹¹А бир эвес чарлы бээр болза, ол бот хевээр артсын азы ашаа-биле эптежип алзын. Ол ышкаш ашаа база кадайындан чарылбас ужурлуг.¹²Артканнарынга Дээрги-Чаяакчы эвес, мен чугаалап тур мен: кым-бир кижиниң Бурганга бүзүрээн акызы Бурганга бүзүревес кадайлыг болза, база ол ооң-биле чурттаарын чөпшээрежир болза, ынчан ол ооң-биле чарылбас ужурлуг: ¹³база бүзүревес ашактыг кадай, база ол ооң-биле чурттаарын чөшпээрежир болза, оларның-биле чарылбас ужурлуг. ¹⁴Чүге дээрге бүзүревес ашак бүзүрээн кадайы-биле арыгланы бээр, база бүзүревес кадай бүзүрээр ашаа-биле арыгланы бээр. Оон башка силерниң ажы-төлүңер арыг эвес болур турган болгай, а ынчангаш олар ыдыктыг-дыр.¹⁵Бир эвес бүзүревээн ашаа азы кадайы чарлыыр деп барза, чарлып алызыннар. Бо таварылгада акывыс база угбавыс хостуг. Дээрги-Чаяакчы бисти тайбың амыдыралче кыйгырган. ¹⁶Кадайы, бодуңнуң ашааңны камгалап шыдавас мен деп, кайыын билир сен? Азы сен, ашаа кадайыңны камгалапшыдавас мен деп, кайыын билир сен?¹⁷Чугле кижи бүрүзү Дээрги-Чаяакчының аңаа доктаадып бергени, ол дээш кыйгырганы чүүлүнүң аайы-биле кылзын. Ындыг дужаалды мен бүгү христиан ниитилелдерге бердим. ¹⁸Бир эвес кым-бир кижи кыртыжап демдектетирип алган тургаш, кыйгырткан болза оозун чажырбазын. Бир эвес кым-бир кыртыжап демдектетибээн тургаш кыйгырткан болза, бодун кыртыжап демдектетирбезин. ¹⁹Кыртыжап демдектээни-даа, демдектетирбээни-даа чүү-даа эвес-тир, ынчалза-даа шупту чүве Бурганның айтышкыннарын сагыырындан хамааржыр.²⁰Кижи бүрүзү кыйгыткан үезинде турган байдалынга хевээр артып кагзын. ²¹Бир эвес сен чалча кылдыр кыйгырткан болзуңза, хөлзеп-дүвүреве, ынчалза-даа хосталып шыдаар болзуңза, дээрезин ажыгла. ²²Чүге дээрге Дээрги-Чаяакчыга кыйгырткан кул, Дээрги-Чаяакчыга хостуг боор. ²³Силерни аар өртек-биле садып алган. Кижилерге кулудар болбаңар. ²⁴Акы-дуңма, силерден кижи бүрүзү кыйгырткан үеңерде турган байдалыңарга хевээр артып калыңар.²⁵Кажан-даа өг-бүле тутпаан улуска хамаарыштыр Дээрги-Чаяакчыдан келген айтыышкын менде чок, а Дээрги-Чаяакчының энерелин алгаш Аңаа шынчы болганым дег сүмем бердим. ²⁶Ынчангаш, мен кижиге аргалыг болза ындыг байдалга артып каарын саналдадым.²⁷Кадайың-биле бадылгалыг болзуңза--чарлырын бодава. Бир эвес кадай чок артсыңза--кадай дилеве. ²⁸Ындыг-даа болза, бир эвес кадайланып алзыңза-бачыт үүлгетпээн боор сен. База бир эвес аныяк кыс ашакка барып алза--бачыт үүлгетпээн боор. Ынчалза-даа ындыглар мага-бодунга муңгаараар, а силер меңээ кээргенчиг-дир силер.²⁹Акы-дуңма, силерге мен бо мындыг чүүлдү чугаалап берейн: үе эвээш карткан, чүге дээрге кадайлыглар кадай чок дег болуңар, ³⁰база ыглап-сыктааннар ыглавааннар дег болуңар, база өөрээннер өөрүвейн турарлар дег, садып ап турарлар чүвези чок дег, ³¹база бо делегейниң ажыл-херектертинче дүлдүне берген улус оларны кылбайн турар улус дег болзун, чүге дээрге бо делегейниң үези эрте бээр.³²Кандыг-даа сагыш човаашкыннар силерни шүүдетпес боорун күзеп тур мен. Кадайланмаан кижи Дээрги-Чаяакчының ажыл-херектери дээш база Дээргиниң күзелин хандырар дээш сагыш човаар, ³³а кадайлыг кижи хүн бүрүнүң амыдыралы дээш, кадайының күзелин хандырар дээш сагыш човаар. Кадай чок кижи-биле кадайлыг кижиниң аразында ылгал бар бе: ³⁴ашак чок херээжен, мага-боду болгаш сагыш-сеткили арыг болзун дээш, Дээрги-Чаяакчының ажыл-херээниң дугайында сагыш салып, Дээргиниң күзел-бодалын күүседир, а ашактыг херээжен хүн бүрүнүң амыдыралы дээш база ашааның күзелин хандырар дээш сагыш човаар.³⁵Силерни кандыг-бир чүүлдерге кызагдаар дээш эвес, бодуңарга ажыктыг болзун дээш, ынчалза-даа өскээр чардыкпайн, Дээрги-Чаяакчыга кезээде болгаш канчаар бараан боор ужурлуг силер ынчаар, өскээр чардыкпайн, шаптараазын чокка бараан болуруңарны дээш, мен мону чугаалап тур мен.³⁶Бир эвес кым-бир кижи бодунуң назы четкен уруунуң чааскаан чурттап артып каары аңаа таарымчалыг эвес байдалда деп санаар болза, ынчан канчаар күзей-дир ынчаар кылзын, ол бачыт кылбас. Ындыглар ашакка барып алызыннар. ³⁷Ынчалза-даа кым чайгылыш чок база ындыг күзел чок, а кым бодунуң күзелдерин чагырыптар харыктыгыл, бодун арыг хевээр кадагалап алырын күзезе, ол эки кылган-дыр. ³⁸Ынчангаш, бодунуң уруун ашакка берип турар кижи эки кылып турар, а ашакка бербейн турар кижи оон-даа эки кылып турар.³⁹Ашаа дириг чорда, кадайы ооң-биле тудуш харылзаалыг боор. Бир эвес ооң ашаа чок апаар болза, ол күзээн кижизинге барып ап болур, чүгле ол Дээрги-Чаяакчыга бүзүрээн кижи боор ужурлуг. ⁴⁰Ынчалза-даа мээң сүмем-биле дулгуяк хевээр артып каар болза, ол улам амыр-чыргалдыг боор, а мен бодаарымга, Бурганның Сүлдези база мээң-биле кады ышкажыл.

Chapter 8

¹Өргүлге салган чем дугайында, биске билдингир болгай, чүге дээрге бис шупту билиглиг бис. Ынчалза-даа билиг кижини адыыргак кылып каар, а ынакшыл быжыктырар. ²Бир эвес бир-ле чүүлдү билир мен деп бодаар бир-ле кижи бар болза, ол херек кырында чүнү билир ужурлуун, ам-даа болур-чогууру-биле билбези ол. ³Ынчалза-даа Бурганга ынак кижиге, Бургандан билиг келген-дир.⁴Ынчангаш, дүрзү-бурганнарга өргүп салган чемни канчаар ажыглаарының дугайында билир бис, бо делегейде дүрзү-бурган чүү-даа эвес, база чүгле Чаңгыс Бургандан өске, кандыг-даа бурган чок. ⁵Дээрде азы черде бурган деп адаар, хөй бурганнар болгаш дээргилер бар, ⁶ынчалза-даа бисте чаңгыс Бурган Ада, бүгү чаялганың Ону дамчыштыр бар апарганы, Ону дамчыштыр амыдырап чоруурувус чаңгыс Дээрги Иисус Христос олар бар.⁷Ынчалза-даа улустуң шуптузунда шак ындыг билиг чок: чамдык улус ам-даа арын-нүүрү-биле дүрзү-бурганнарны бурганым деп хүлээп ап, дүрзү-бурганнарга өргүп салган чем чип, ынчангаш оларның ам-даа быжыкпаан кошкак арын-нүүрү бужартап турар.⁸Аъш-чем бисти Бурганче чоошкулатпас: чүге дээрге, кажан чемненип-даа тургаш, бис чүнү-даа шиңгээдип албас бис, база кажан чемненмейн-даа тургаш, чүнү-даа чидирбес бис. ⁹Ынчалза-даа кичээниңер, силерниң хостуу-биле чемненириңер бүзүрели быжыкпаан улусту бачытче күткүде бербезин. ¹⁰Ам-даа чегей билиглиг, быжыкпаан кижи шыырак билиглиг сээң дүрзү-бурганга мөгеер черде өргүлге салган аъш-чем чип орарыңны көрүп кагза, ол кижи дүрзү-бурганга өргээн эътти чий бээр кылдыр ооң арын-нүүрүн" быжыктырып" шыдааның ол боор бе?¹¹Сенден кошкак, база Христостуң ол дээш өлгени кижини сээң билииң өлүмге чедире бээри ол-дур. ¹²Ооң быжыкпаан арын-нүүрүн балыглааныңар биле бүзүрээн ха-дуңмаңарга удур бачыт үүлгеткеш, Христоска удур бачыт үүлгедип турарыңар ол-дур. ¹³Ынчангаш, аъш-чем мээң мээң бүзерээн акы-дуңмамны бачытче күткүп турар болза, ону бачытче киирбес дээш, моон соңгаар кажан-даа эът чивес мен.

Chapter 9

¹Таанда мен элчин эвес-тир мен бе? Таанда мен хостуг эвес-тир мен бе? Таанда мен Иисус Христосту, бистиң Дээргивисти көрбээн кижи мен бе? Таанда-ла, силерниң Дээрги-биле болганыңар, мээң херээм эвес чүве бе? ²Бир эвес мен өскелерге элчин эвес болзумза, харын силерге элчин мен, чүге дээрге мээң элчин деп таңмам-- силерниң Дээрги-Чаяакчы-биле амыдыралыңар-дыр.³Мени буруудадып турар улуска удур мээң камгалалым мында. ⁴Таанда бисте аъш-чем чиир, суксун ижер эрге чок бе? ⁵Азы өске элчиннер ышкаш, эдертип алгаш чоруур дуңмалыг-кадайлыг, Дээргиге бүзүрээн акы-дуңмалыг, база Кифада дег эрге бисте чок бе? ⁶Азы чүгле мен база Варнава ажылдавас эргелиг улус бис бе?⁷Кандыг дайынчы боду-бодун азыравышаан хүлээлгезин эттирерил? Кым, виноград олуртуп тура, ооң чимизин чивезил? Кым, кодан-хоюн кадарып чорааш, хоюунуң сүдүн ишпезил? ⁸Таанда мен бо дугайында кижиниң көөр аайы-биле сайгарып база чугаалап турар мен бе? Таанда Ыдыктыг хоойлу база ооң дугайында чугаалавай турар чүве бе?⁹Моисейниң хоойлузунда: "Тараа бастырып турар шарыга хээрик кедирбе"деп бижип каан ийик чөп. Таанда Бурган шары дээш сагыш-човап турар бе? ¹⁰Азы, ынчанмайн канчаар, ол бистиң дугайында чугаалап турар эвес чүве бе? Ынчангаш, бо биске бижээн-дир, тарааны тарып турар кижи дүжүт ажаап алыр идегел-биле тарыыр ужурлуг, а бастырып турар кижи манаанын алыр идегел-биле бастырар ужурлуг. ¹¹Бир эвес бис силерге Сүлдеге хамааржыр үрезинни тарып каан болзувусса, силерниң чер кырынга хереглээр кежиктериңерни чыып алыр болзувусса, таанда ол хөй болур бе?¹²Бир эвес өскелер силерден деткимче алыр эргелиг болза, таанда бис оон артык улуг эргелиг эвес бе? Бис ол эргевисти ажыглаваан бис, ынчалза-даа Христостуң дугайында Өөрүнчүг Медээниң тарадыырынга кандыг-даа шаптык салбас дээш, шуптузун шыдажып турар бис. ¹³Бурганның өргээзинде бараан бооп турар улус аъш-чем-биле ол өргээден хандыртынып турарын, таанда билбес силер бе? Өргүл салыр бедигээш чанынга бараан бооп турар улус база өргүлге салган чемден үлүг алыр эргелиг. ¹⁴Шак ынчаар, Буянныг Медээни өөредип турар улус амыдыралынга херектиг чүүлдерни ол өөредиглери дээш алыр кылдыр Дээрги-Чаяакчы доктаадып каан.¹⁵Ынчалза-даа мен аңаа дөмей чүнү-даа ажыглавадым. База мону кандыг-бир чүүл алыр дээш биживедим, чүге дээрге мээң чоргаараар чөптүг чылдаанымны узуткаар арганы кандыг-бир кижиге бээриниң орнунга, меңээ өлү бээри дээре. ¹⁶Бир эвес мен Өөрүнчүг Медээни өөредип турар болзумза, мактанмас болгай мен. Бо мээң хүлээлгем-дир, бир эвес мен Өөрүнчүг Медээни өөретпес болзумза, меңээ качыгдал!¹⁷Бир эвес мен мону эки тура-биле кылып турар болзумза, ынчан шаңналдыг боор мен, бир эвес эки тура-биле эвес болза, ынчан чүгле меңээ бүзүрээш берген даалганы күүседип турар боор-дыр мен. ¹⁸Чүү дээш шаңнал алыр мен? Өөрүнчүг Медээни өөретпишаан, база Христостуң дугайында өөредип турарым дээш, бодумнуң эргелеримни өөредиимге ажыглавайн, ону төлевир чокка кылып турар мен.¹⁹Мен шупту чүведен хостуг-даа болзумза, хөй-ле кижини ээлдирип алыр дээш, мен шуптузунга чалча апарган мен: ²⁰иудейлерни ээлдирип алыр дээш, мен иудейлерге иудей ышкаш: ыдыктыг хоойлу хүлээп көөр улусту ээлдирип алыр дээш, мен ыдыктыг хоойлу хүлээп көөр улуска, ыдыктыг хоойлу хүлээп көөр кижи ышкаш:²¹хоойлу-дүрүмден хостугларны ээлдирип алыр дээш, хоойлу-дүрүмден хостугларга, мен хоойлу-дүрүмден хостуг кижи дег турган мен, ындыг-даа болза мен хоойлудан Бурганның мурнунга хостуг эвес мен, ²²а кошкактарны ээлдирип алыр дээш, мен кошкактарга кошкак апарган мен. Оода-ла чамдык улусту камгалап алыр дээш, шуптузунга мен чоок кижи апардым. ²³Бо бүгүнү мен Өөрүнчүг Медээ дээш, ооң киржикчизи боор дээш кылып тур мен.²⁴Маргылдаага шупту маңнажыр, ынчалза-даа шаңналды чаңгызы алырын билбес силер бе? Шаңналды, алыр дээш шак-ла ынчаар маңнаңар. ²⁵Олар шупту дораан оңуп каар шаңнал дээш, шупту чүүлдерден ойталаарлар, а бис мөңгеде оңмас шаңнал дээш, шупту чүүлдерден ойталаар бис. ²⁶Ынчангаш мен эчис-сорулгазы чок кижи дег, анаа-ла хей черне чүгүрбейн чор мен, база чудуруктарым-биле агаар шашпайн тур мен. ²⁷Ынчалза-даа өске улусту өөредип тура, төлеп чок болбас дээш, мага-бодумну чагырып база томаартып чор мен.

Chapter 10

¹Акы-дунма, шупту бистин ада-огбевистин булут адаанга турганнарын, шуптузунун далай оттур кеже бергеннерин, ²шуптузунун Моисейге башкартып булутка база далайга суктурганнарын, ³шуптузунун чангыс-ла ол Сулде хайырлаан чемни чип, ⁴шуптузунун чангыс-ла ол Сулде хайырлаан суксун ижип, Сулдеге башкарткан хаядан аккан суксун ишкеннерин, оларны удеп чораан хая Иисус Христос болганынын дугайында, силерни билиг чокка аттырып каар хоннум чогул.⁵Ынчалза-даа Бурган оларнын хой эвезинге таарзынган, чуге дээрге олар ээн кургаг ховуга узуктатырып каан турганнар. ⁶Оларнын кузээни ышкаш, каржыны бистин кузевээнивис дээш, бо биске улегер болган.⁷Оларнын чамдыктары ышкаш, дурзу-бурганнарга могейбенер, оларнын дугайында бижилгеде бижээн: "Чон ижип-чиири-биле орупкан соонда, ойнап-самнаар дээш туруп келгеннер." ⁸Оларнын чамдыктарынын канчаар алдынганы ышкаш, самыыралдыг чуртталга чурттаваалынар, ынчалдыр олардан чангыс хун иштинде чээрби уш кижи чок болган болгай.⁹Оларнын чамдыызы Христосту шенээш, чыланга шаптыргаш олуртуп каан болгай. ¹⁰Оларнын чамдыызынын хомудап тургаш, хыдыкчыга олуртуп кааны дег хомудап турбанар.¹¹Бо бугу оларнын-биле улеге-чижек дег болган, база биске соолгу уелерде чурттап турарларга сагындырыг болзун дээш бижип каан. ¹²Ынчангаш, кым быжыг тур мен деп бодап турарыл, андарлып батпас дээш, кичээнгейлиг бол. ¹³Силерни тавараан шенелде оске чуу-даа эвес, кижилернин-дир. База Бурган шынчы, кажан-даа силерге куш чедер шаанардан ажа бээр шенелде эртерин чопшээревес, ынчалза-даа шенелде уезинде силерни шыдажып эртсин дээш чиигелдени бээр.¹⁴Ынчангаш, мээн ынак акы-дунмаларым, дурзу-бурганнарга могейеринден чайлап чорунар. ¹⁵Угаан-сарыылдыг улуска дег силерге чугаалап тур мен. Чугаалаан чувемни боттарынар угаап корунер. ¹⁶Таанда ооруп четтирип турарывыс, ачы-буяннын дашказы, Христостун ханы-биле тудуш харылзаавысты коргуспейн турар бе? Узе тыртып турар хлевивис Христостун мага-боду-биле тудуш харылзаавысты коргузуп турар эвес ийикпе? ¹⁷Хлебтин чангыс болганындан, бис чеже-даа хой болзувусса, чангыс мага-бот-тыр бис, чуге дээрге шуптувус чангыс-ла ол хлебтен арыгланып турар бис.¹⁸Израиль чонче корунер даан: оргулге салган аьш-чем чип турарлар, оргул салыр бедигээштин ¹⁹киржикчилери эвес ийикпе? Чуну чугаалап турарым ол? Дурзу-бурган азы дурзу-бурганга салган оргул чеми кандыг-бир уткалыг деп чугаалап турарым ол бе?²⁰Чок, ынчалза-даа оске чоннар улузу, оргул эккелеш, Бурганга эвес, а буктарга салырлар. Ынчалза-даа мен силернин буктар-биле харылзаалыг боорунарны кузевес-тир мен. ²¹Дээргинин Чаяакчынын дашказындан база буктун дашказындан ижип шыдавас силер. Дээрги-Чаяакчыга тураскааткан чемнин база буктарга тураскааткан чемнин киржикчизи бооп шыдавас силер. ²²Таанда бис Дээрги-Чаяакчыны кылыктандырып диттигер бис бе? Таанда Оон куштуг бис бе?²³Бугу чувени менээ чопшээрээн, ынчалза-даа бугу чуве ажыктыг болбас. Бугу чувени менээ чопшээрээн, ынчалза-даа бугу чуве быжыг болбас. ²⁴Кым-даа бодунга ажык-дужук сурбезин, ынчалза-даа оске кижи дээш ажык дилезин.²⁵Шуптузун, базаарда чуну-ле садып турар-дыр, таваар арын-нуур-биле истээшкин чокка чип алынар, ²⁶чуге дээрге чер болгаш ону долдуруп турар чуулдер, Дээрги-Чаякчыга хамааржыр. ²⁷Бир эвес силерни Бурганга бузуревээн кижи чалаза, баар деп бодап алзынарза, оон силерге шупту сумелээн чемин кандыг-даа истээшкин чокка оожум арын-нуур-биле чип алзын.²⁸Бир эвес кым-бир кижи силерге, ол оргулге салган эьт-тир деп чугаалаар болза, силерге ону чугаалаан кижи, база арын-нуур дээш чивенер. Чуге дээрге чер болгаш ону долган чуулдер, Дээрги-Чаяакчыга хамааржыр. ²⁹Силернин эвес, а оске кижинин арын-нуурун бодааш: чуге мээн хосталгам оске кижинин арын-нуурунун шииткели-биле болур, чуге мени ол аьш-чем дээш буруудадырыл? ³⁰Бир эвес мен ооруп-четтиргениишкин-биле чиир болзумза, ооруп-четтирип турарым, ол аьш-чем дээш мени чуге буруудадырыл?³¹Ынчангаш, ижинер, чинер база чуну кылып турар силер, шуптузун Бурганнын алдары дээш кылынар. ³²Иудейлерге-даа, эллиннерге-даа, Бурганнын чоннунга-даа моондак болбанар, ³³ынчангаш мен база шуптузунга бугу чувеге поктуруп, олар камгалалды алзын дээш, ажык-кончааны бодумга дээш эвес, а оскелерге дээш диледим.

Chapter 11

¹Христостун улегер-чижээн эдерип чоруурум дег, мен оттунуп корунер. ²Акы-дунма! Силернин шупту ооредигни сактып база ону эдерип чоруурунар дээш, силерни мактап каайн. ³Ынчалза-даа мону билип аарынарны кузеп тур мен, Христос- эр кижи бурузунге баьш боор, ашаа-кадайынга баьш, а Бурган-Христоска баьш боор. ⁴Бажын шып алгаш моргуур азы оттур билип медеглээр кандыг- даа эр кижи, бодунун бажын баьк атка киирер.⁵База бажын шып албайн моргуур болгаш оттур коруп медеглээр кандыг-даа херээжен кижи, бодунун бажын баьк атка киирер. ⁶Ол домей-ле, бажын тазартыр чулуп алган херээженге домей. Бир эвес херээжен кижи бажын шывар хонну чок болза, ынчан бажын тазартып алзын. Бир эвес херээженге бажы тас азы чулуп кааны ыянчыг болза, ынчан бажын шыптынып алзын.⁷Эр кижи бажын шыпас ужурлуг, чуге дээрге ол-Бурганнын овур-хевири болгаш ат- алдары-дыр, а кадайы-ашаанын ат-алдары-дыр. ⁸Эр кижи херээженден эвес, а херээжен эр кижиден тывылган.⁹База ашаа кадайынга эвес, а кадайы ашаанга чаяатынган. ¹⁰Ындыг-даа болза, Дээрги-Чаяакчыга башкарты бергенде, эр кижге хамаарышпас херээжен-даа, херээжен кижиге хамаарышпас эр-даа турбас.¹²Харын херээжен кижинин эр кижиден тывылганы дег, эр кижи база херээженден торуттуннер. Бугу улус-Бургандан чаяаттынган.¹³Боттарынар бодап-даа корунер даан, таанда бажын шып албаан херээжен кижи Бурганга моргуп болур бе? ¹⁴Бир эвес ашаа бажынын дугун узадыр остурер болза, таанда оон алдар-ады баскыраар дээрзин бойдус боду-ла ооретпейн турар чуве бе, ¹⁵ынчалза-даа бир эвес кадайы бажынын дугун узадыр остурер болза, анаа ат-алдар-дыр, баьш дугун анаа шывыг орнунга бергени ол-дыр? ¹⁶Бир эвес кандыг-бир кижи маргыжыксай берген болза, ынчан бис-даа, Бурганга бузурээннернин ниитилелиде-даа ындыг чанчыл чок.¹⁷Силерни ооредип тура, силернин эки чуулдер дээш эвес, харын багай чуулдер дээш чыглып турарынар дээш силерни мактавайн тур мен. ¹⁸Бирээде, кажан силернин оргээге чыглып тургаш, аранарда ангылажы бээринерни дыннадым, база чамдыызынга бузурээр-дир мен. ¹⁹Силернин аранарга шенетирген улус тыптып келзин дээш, ангылажыг саналдар аайы-биле турбайн канчаар.²⁰Ийиде, силер Дээрги-Чаяакчыга тураскаатан кежээки чемге чыглып келген дег эвес, ²¹кижи бурузу бодунун чемин оскелерни мурнай тондур чииринче далажыр-дыр силер, ынчан бирээзи аш артар, оскелери эзиртир ижип алыр-дыр. Аштанып-чемненип алыр бажын чок силер бе? ²²Азы Бурганнын ниитилелин база ыяды-туренги улусту куду коруп тур силер бе? Силерге чуну чугаалаарыл? Силерни актаар менбе? Мактавас мен.²³Силерге дамчыдып бергеним ооредигни мен Дээрги-Чаяакчынын Бодундан алган болгай мен, Дээрги Иисус Ону садыпкан дуне хлебти тудуп алгаш, ²⁴Бурганга ооруп четтиргеш, буза тырткаш база чугаалаан: "Хулээп алынар, чинер. Бо Мээн силер дээш бериптер Мага-Бодум-дыр. Мону Менээ тураскаадып ынчаар кылып чорунар.²⁵Ынчангаш кежээки чем соонда дашканы кодургеш, чугаалаан болгай: "Бо дашка- Мээн ханым-биле чардынар чаа чагыг керээ-дир. Мону ижип тура, Менээ тураскаал кылдыр кезээде кылып чорунар. ²⁶Чуге дээрге, кажан бо хлебти чип тура база бо дашкадан ижип турар санынарда-ла, Дээрги Иисус ээп келбээн шаанда, Оон олумун медеглеп турарынар ол-дыр.²⁷Ынчангаш, кым бодун толептии-биле алдынмайн, бо хлебти чиирил азы Дээргинин дашказындан ижерил, Дээргинин мага-боду болгаш ханынга удур бачыт уулгеткен дээш буруулуг боор. ²⁸Баштай кижи бодун шугдунуп алзын, оон соонда ол хлебти чизин база ол дашкадан ишсин. ²⁹Кым толеп чок хирезинде ижип-чип турарыл, Дээргинин мага-боду деп чул дээрзин билбезил, ижип-чип тура бодун шииткелге онаар ужурлуг. ³⁰Ындыг бачыттарынар дээш силерде хой кезиинер аарыг база шыдал-шинек чок, база хой кезиинер олуп турар-дыр.³¹Бир эвес бис боттарывысты шиидип турган болзувусса, шииттирбес ийик бис. ³²Кажан бис шиитиргеш, кижилер-биле шиитирбезин дээш, Дээрга-Чаяакчыга кезеттирер бис.³³Ынчангаш, акы-дунма, кежээки чем дээш чыылганынарда, бот-боттарынарны манап алынар. ³⁴А бир эвес кым аштап турарыл, силерге шииткел дээш чыылбазы-биле бажынынынарга чемненип алынар. А оске херектерни, чеде бергеш сайгарар мен.

Chapter 12

¹Акы-дунма, Сулденин ачы-буянныг белектеринин дугайында, силерни билиг чок аттырып каар хоннум чогул. ²Кажан силер Христоска бузуревейн чорааш, оруунардан астыгып, унну чок дурзу-бурганнарга барып турганынарны, силер билир силер. ³Ынчангаш силерге дыннадып тур мен, Бурганнын Сулдезинин башкарылгазы-биле чугаалап турар кандыг-даа кижи, Иисусче каргыштыг сос этпес, база Ыдыктыг Сулдеге башкартпаан кым-даа Иисусту Дээргим деп адап шыдавас.⁴Ачы-буянныг белектер янзы-бурк боор, ынчалза-даа оларны хайырлап турар Сулде чангыс ол-ла. ⁵База бараан болуушкуннары янзы-буру боор, а Дээрги-Чаяакчы чангыс ол-ла. ⁶База Бурганнын улуска салдарынын дээжи янзы-буру-даа болза, бугу чуулду болдуруп турар Бурган чангыс ол-ла.⁷Ынчалза-даа Сулденин кужунун илерээшкини кижи бурузунге ажык-дузаны берип турар. ⁸Бирээзинге Сулдеден мерген-угааннын созун хайырлаар, оскезинге ол-ла Сулден билигнин созун хайырлаар,⁹а оскезинге ол-ла Сулдеден бузурели бээр, оскезинге ол-ла Сулдеден аарыгларны экиртир белекти бээр, ¹⁰оскезинге кайгамчык чуулдер кылыр кушту, оскезинге оттур билип мндеглээр кушту хайырлаар, оскезинге сулделерни ангылар билиринин белээн хайырлаар, оскезинге янзы-буру дылдарга чугаалаарын, оскезинге ол дылдарны билип, тайбырлаарын хайырлаар. ¹¹Шупту бо бугуну чангыс ол-ла Сулде болдуруп, Бодунун херек деп коргенин езугаар кижи бурузунге тус-тузунда берип турар.¹²Мага-бот чангыс, ынчалза-даа хой кезектертерлиг, база шупту олар, олар хой-даа болза, чангыс мага-боттун кезектери база Христос ышкаш, чангыс мага-ботту тургузуп турар болгай. ¹³Иудейлер азы оске чоннар улузу-даа, кулдар азы хостуг улус-даа, шупту чангыс мага- бодувус, чангыс Сулдеге суктурган бис. База шупту чангыс Сулдеден долдуртунган бис.¹⁴Мага-бот чангыс эвес, а хой кезектерден буткен болгай. ¹⁵А бир эвес бут: "Мен бо мага-ботка хамаарышпас мен, чуге дээрге мен хол эвес-тир мен"деп, чугаалаар болза, ынчан ол, ол дээш мага-ботка хамаарышпас апаар бе? ¹⁶База бир эвес кулак: "Мен мага-ботка хамаарышпас мен, чуге дээрге карак эвес-тир мен"деп, чугаалаар болза, ынчан ол, ол дээш мага-ботка хамаарышпас боор бе? ¹⁷Бир эвес бугу мага-бот-карактан буткен турган болза, чунун-биле дыннаарыл? Бир эвес бугу мага-бот кулактан буткен турган болза, чунун-биле чыттаарыл?¹⁸Ынчалза-даа Бурган мага-ботка кезек бурузун оон хулээлгезин, Бодунун кузээн аайы-биле айтып каан. ¹⁹А бир эвес бугу кезектер чангыс аай домей турган болза, мага-бот канчап бар боорул? ²⁰Ынчалза-даа ам мага-ботта хой янзы кезектер бар, а мага-бот чангыс.²¹Карак холга: "Сен менээ херек чок сен", азы ынчалдыр баьш буттарга: "Силер менээ херек чок силер" деп чугаалап шыдавас. ²²Харын, мага-боттун элээн кошкак деп бодаарывыс кезектери, херек кырында эргежок чугула боор, база ²³биске ындыг-ла хундулуг эвес деп бодаарывыс кезектерин хой сагыш-човаар-дыр бис. ²⁴База бистин мага-бодувустун чараш эвес кезектери ыяк шыптынган боор, а чараш кезектерге ону хереглевес. Ынчалза-даа Бурган мага-ботту тургускаш, база эн кошкак кезектеринче улуг сагыш-човаашкынны салган,²⁵мага-ботка ангылажыышкын турбазын дээш, а мага-боттун шупту кезектери бот-боттарынга бир домей сагыш-човаашкын коргуссун дээш, ынчаар кылган. ²⁶Ынчангаш, бир эвес мага-боттун бир кезээ хинчектениир болза, оске кезектери база оон-биле денге хинчектениир - бир кезээ алдар-хунду коор болза, оске кезектери база оон--биле денге ооруп байырлаар. ²⁷Силер-Христостун мага-боду силер, а тус-тузунда--Оон мага-бодунун кезээ силер.²⁸Бурган христиан ниитилелинге, бирээде-элчиннерни, ийиде-оттур билип медеглээрлерни, уште-башкыларны салып каан. Оон соонда, чамдыктарга кайгамчык чуулдер кылыр кушту, аарыгларны экиртир, ачы-дуза чедирер, удуртуп-башкарар, ангы-ангы дылдарга чугаалаар арганы берген. ²⁹Таанда шупту элчиннер боор бе? Таанда шупту медээчилер боор бе? Таанда шупту башеылар боор бе? Таанда шупту кайгамчык чуулдер кылыр бе? Таанда шупту аарыг кижилер эккиртир бе? Таанда шупту билдинмес дылга чугаалаар бе? Таанда шупту ол дылдарны билип, тайбырлаар бе?³¹Эн чугула ачы-буянныг белектерже чуткунер, мен силерге оон-даа тергиин эки орукту айтып бээр мен.

Chapter 13

¹Бир эвес мен кижилернин база дээрнин толээлеринин дылдарынга чугаалап турар-даа болзумза, а менде ынакшыл чок болза, ынчан мен шынгырааш хола база эдискен кинвал-дыр мен. ²Бир эвес менде оттур билип медегдээр арга бар-даа болза база бугу чажыттарны билир-даа болзумза, база менде бугу билиглер бар-даа болза, дагларны солуй салыптар улуг бузурелим бар-даа болза, а ынакшыл менде чок болза, ынчан мен чуу-даа эвес-тир мен. ³А бир эвес мен бодумнун шупту эт-хоренгимни улептер база мага-бодумну отка оргул кылдыр бериптер-даа болзумза, а ынакшыл менде чок болза, ол бугу менээ кандыг-даа ажык-дуза болбас.⁴Ынакшыл шыдамык база буянныг. Ынакшыл адааргавас, ынакшыл оору кордунмес, чоргаарланмас, ⁵бодун хоозун алдынмас, бодунга ажык сурбес, хорадаачал эвес, баьк чуве бодавас, ⁶бузут дээш оорбес, а алыс-шынга ооруур. ⁷Ынакшыл чуу-даа чувени шыдажып эртер, шуптузунга бузурээр, бугу чувеге идегээр база шуптузун шыдажып эртер⁸Оттур билип медеглээри чиде бээр, база билдинмес дылдарга чугаалаарлар ыыташпайн баар, база билигнин херээ чок апаар, а ынакшыл кажан-даа тонуп читпес, ⁹чуге дээрге бистин билиивис долу эвес, оттур билип медеглээривис долу эвес. ¹⁰А кажан будун, долу чуул чедип кээрге, долу эвес чуулдер чиде бээр.¹¹Кажан мен чаш уруг тургаш, ынчан чаш уруг дег чугаалап, чаш уруг дег угаап-бодап турган мен. А кажан мен чедишкен улуг эр апаргаш, ынчан чаш уруг назындан уне берген мен. ¹²Ам бис булургей шил оттур корген дег, тода эвес коруп турар бис, ынчалза-даа оон соонда арындан арынче коржу бээр бис. Ам мээн билиим долу эвес-тир, ынчалза-даа Бурганнын мени билири дег, мээн билиим база сайзырангай апаар. ¹³Ам бо кезээ шагда артып каар уш чуул бар-дыр: бузурел, идегел, ынакшыл, а ынакшыл олардан улуг.

Chapter 14

¹Ынакшылга бургедип алгаш чорунар. Сулденин хайырлаан ачы-буянныг белектеринче, ылангыя оттур билип медеглээринче чуктуп чорунар. ²Кым билдинмес дылга чугаалап турарыл, ол кижилерге эвес, а Бурганга чугаалап турар, чуге дээрге ол Сулденин кужу-биле чажыт чуулдерни чугаалаарга, ону кым-даа билбес болгай. ³А кым оттур билип медеглеп турарыл, ол улусту быжыктырып, сорук киирип, аргалап чугаалап турар. ⁴Кым билдинмес дылга чугаалап турарыл, ол бодун быжыктырып турар. А кым оттур билип медеглеп турар, ол христиан ниитилелди быжыктырып турар.⁵Билдинмес дылга шуптунарын чугаалаарын кузээр-дир мен, ынчалза-даа силер оттур билип медеглээр болзунарза, оон-даа эки, чуге дээрге оттур билип медеглеп турар кижи, оске дылдарга чугаалап турар кижиден бедик боор, оон эрткеш ол христиан ниитилелге канчаар быжыгарын тайбырлап бээр. ⁶Акы-дунма, бир эвес мен силерге чедип келгеш, силерге билдинмес дылдарга чугаалап эгелээн болзумза, силерге кандыг дуза эккээр мен, силер-биле ажыдыышкын-биле-даа, билиг-биле-даа, оттур билип медеглээри-биле-даа, ооредиг-биле-даа улешпес боор-дыр мен.⁷База бир эвес амылыг эвес, лимби азы чадаган ышкаш ун ундуруп турар херекселдер, ангы-ангы уннерни ундуруп турбас болза, кым лимби азы чадаган-биле ойнап турарын-- канчап билип алырыл? ⁸Бир эвес трубадан тодаргай эвес ун унер болза, ынчан чаа-дайынче унер дээш кым белеткениирил? ⁹Ол ышкаш, база силер дылынар-биле билдинмес сос эдер болза болзунарза, ынчан силернин чуну чугаалап турарынарны, канчап билип алырыл? Силер салгын-хатка чугаалаан дег боор силер.¹⁰Чижээ, делегейде чеже ангы сос барыл, база сос бурузунде тодаргай уткал бар. ¹¹Ынчалза-даа мен состернин утказын билбес болзумза, ынчан мен ол дылга чугаалап турар кижиге даштыкы кижи дег боор мен, база чугаалап турар кижи менээ даштыкы кижи дег боор.¹²Бир эвес, силер база ынчаар, Сулденин хайырлаан ачы-буянныг белектеринче чуткуп турар болзунарза, оон-биле христиан ниитилелди быжыктырыг-биле байыдар дээш кызыдынар. ¹³Ынчангаш билдинмес дылга чугаалап турар кижи, ону тайбырлап, очулдурар арганы алыр дээш моргуур ужурлуг. ¹⁴Кажан мен билдинмес дылга моргуп турумда, ынчан мээн сулдем база моргуп-даа турза, ынчалза-даа мээн угаан-сарыылымга дуза чок болган.¹⁵Чуну канчаарыл? Сеткил-хоннум-биле ырлаар мен, угаан-сарыылым-биле база ырлаар мен. ¹⁶Бир эвес сен, Бурганнынын Сулдези-биле алгап-йорээр болзунза, ынчан кандыг бодуун кижи, сээн ооруп четтиргенинге, "шынап-ла ындыг" деп чугаалаарыл, сээн чуу деп турарынны, ол билбес болгай.¹⁷Оорушкун илередип турарын эки-дир, ынчалза-даа оске кижи быжыглал албас-тыр. ¹⁸Бодумнун Бурганымга ооруп четтирдим: билдинмес дылдарга мен силерден хой дылдарга чугаалап турар мен, ¹⁹ынчалза-даа христиан чыышка билдинмес дылга мун-мун состер чугаалаар орнунга, оске улусту ооредиир дээш, утказы билдингир беш состу чугаалаар мен.²⁰Акы-дунма! Угаанынар чаш уругларныы дег болбазын: бузутка хамаарыштыр, чуве билбес чаштар дег, а угаанынар аай-биле, чедишкен улус дег болунар. ²¹Ыдыктыг хоойлуда бижип кааны: "Мен бо чоннар-биле оске дылдарга база оске аастар-биле чугаалажыр мен, ынчалза-даа ынчан база олар Мени дыннавайн баарлар" деп, Дээрги-Чаяакчы чугаалап турар.²²Ынчангаш билдинмес дылдар- бузурээннерге эвес, а бузуревээннерге кайгамчык демдек боор. Оттур билип медеглээри бузуревээннерге эвес, а бузурээннерге кайгамчык демдек-тир. ²³Бир эвес будун христиан ниитилел шупту чыылгаш, база шупту билдинмес дылдарга чугаалай бээр болза, силерже бодуун азы бузуревээн улус кирип кээр болза, бо-даа сээденнеп турар улус-тыр деп олар чугаалавас деп бе?²⁴Ынчалза-даа кажан шупту оттур билип медеглеп турда, бузуревээн азы оске кижи кирип келген болза, ынчан шупту улус ону сойгалаар база шиидер. ²⁵Ындыг хевир-биле, оон чурээнин чажыттары билдинер база ол донгая кээп дужуп, Бурганга могейгеш база: "Ылап-ла, Бурган силернин аранарда-дыр" деп, чугаалаар.²⁶Ынчаарга, чуу болду, акы-дунма? Кажан силер чыглып кээринерге, силерде кижи бурузунде ыдыктыг ыры, ооредиглиг сос, билдинмес дылга чугаалаар белек, Бургандан ажыдыышкын, тайбырлаар белек бар-дыр--бо бугу силерни быжыктырар болзун. ²⁷Бир эвес билдинмес дылга чугаалаар улус бар болза, ам арта ангы база ийизи азы ужу чугаалазын, а бирээзи тайбырлар берзин. ²⁸Бир эвес тайбырлап шыдаар кижи чок болза, билдинмес дылга чугаалаар кижи христиан чыышка ыытава, а Бурганга болгаш бодунга чугаала.²⁹База медээчилер ийилеп аза уштеп чугаалазыннар, а оскелери сайгарзыннар. ³⁰А бир эвес олурганнарнын бирээзинге ажыдыышкын кээр болза, ынчан баштайгы медээчи ыытавайн барзын.³¹Чуге дээрге бугу улус оорензин дээш, база бугу улуска аргалал болзун дээш, шуптунар ээлчег аай-биле оттур билип медеглеп боор силер. ³²Оттур билип медеглээринин Сулдези база медээчилерге чагыртып турар, ³³чуге дээрге Бурган-- корум-чурум чоктун эвес, а амыр-тайбыннын Бурганны, бугу христиан ниитилелдернин ыдыктыглары-биле ындыг болур.³⁴Чыыштарга херээженнер ыыташпас болзун. Оларга чугаалаарын хоруп каан, ынчангаш хоойлунун айытканы езугаар чагыртып чоруур ужурлуг. ³⁵Бир эвес олар бир чувеге ооренип алыксаар болза, бажынынга боттарынын ашактарындан айтырып алзыннар, чуге дээрге херээжен кижиге, чыышка чуве чугаалаары чоптуг эвес. ³⁶Бурганнын Созу силерден унген чуве бе? Азы чугле чангыс силерге келген деп бодаар силер бе?³⁷Кым бодун медээчи азы Сулде-биле сырый харылзаалыг мен деп санаарыл, мээн чуну бижип турарымны билип алызын, чуге дээрге бо Дээрги-Чаяакчынын айтыышкыны-дыр. ³⁸А кым билбейн турарыл, билбес болзун.³⁹Ынчангаш, акы-дунма, оттур билип медеглээринче чуктунер, ынчалза-даа билдинмес дылдарга чугаалаар улусту хоруванар. ⁴⁰Шупту чуве шын база чурум аай-биле болзун.

Hebrews

Chapter 1

¹Бурган хөй катап болгаш хөй янзы аргалар биле бистиң ада-өгбевиске, эрткен үелерде, Бодунуң медээчилерин дамчыштыр чугаа кылып келген болза, ²ам бо сөөлгү хүннерде Бодунуң Оглун дамчыштыр чугаалап келген, Ол Аңаа бүгү өртемчейни чагырар Салгакчызы кылдыр бергеш, Ону дамчыштыр өртемчейни чаяаган. ³Оглу-Бурганның Алдарының чайыналчак чырыткызы-дыр, база Ооң хевириниң кара олчаан овур-дүрзүзү-дүр. Бодунуң Сөзүнүң күжү-биле бөмбүрзекти башкарып олурар. Кижилерни бачытардан арыглааш, дээрлерге кымдан-даа бедикке, дээди Өрүкүнүң оң талазынга барып олурупкан.⁴Бурганның Оглу дээрниң төлээлеринден кайы-хире өндүр бедикил Ооң салгап алган ады оларның атарындан ол хире алдарлыг. ⁵Дээрниң шупту төлээлеринге Бурган кажан бир шагда: «Сен-мээң Оглум сен, Мен бөгүн Сээң Адаң апардым» - деп чугаалааныл, база оон: « Мен Ооң Адазы боор мен, база Ол Мээң Оглум болур».⁶Улуг Оглун өртемчейже эккеп тура, Ол: «Бурганның бүгү төлээлери Аңаа мөгейзиннер» - деп чугаалаан. ⁷Дээрниң төлээлериниң дугайында Бурган: «Сен Бодуңнуң төлээлериңни – сүлде кылып каан, а бодуңнуң баралгакчыларыңны-чалбырааштыг от кылып каан Сен»-чугаалаан дыр.⁸А Оглунга хамаарыштыр: «Бурган, Сээң дүжүлгең кезээ мөңгеде. Чөптүг чорукту демдеглээн даяңгыжың-Сээң чагыргаңның даяңгыжызы.

⁹Сен чөптуг чорукка ынак, а бузуту көөр хөңнүң чок сен, ынчангаш Бурган – Сээң Бурганың сени өске эш-өөруңден, элбекшидир өөрүшкүнүң үзү-биле чаап кагды».

¹⁰База: «Эгезинде Дээрги-Чаяакчы, Сен үе-дүпте-ле чер-делегейни үндезилеп тургустуң, дээрлер база Сээң холуңнуң чаяалгазы.

¹¹Олар чиде бээр, Сен кезээ мөңгеде артып каар сен. Олар шупту хеп ышкаш элеп каар.

¹²Оларны Сен хеп ышкаш дүрүп каар сен, олар өскерли бээрлер. Ынчалза-даа Сен биеэги хевээр сен, база Сээң үең төнчү чок».

¹³Толээлерниң кайызынга Бурган чугаалааныл: «Амдыызында Сээң дайзыннарыңны буттарың адаанга эккеп салбаан шаамда, Мээң оң таламга олур»? ¹⁴Камгалады салгап алыр улуска дуза кылдыр чоруткан шупту бараан болукчу сүлделер эвес ийик бе?

Chapter 2

¹Ынчангаш бис дыңнаан чүүлүвүсден чытып калбас дээш аажок кичээнгейлиг болур ужурлуг тур бис.²Бурганның толээлерин дамчыштыр медеглээн сөс быжыг болганындан, ону хажыткан азы тоомчага албазын чөптүг кеземче онааштырар турган болза, ³ам бис, ол хире улуг камгалалды тоовас болзувусса чөптүг кеземчеден канчап чайлаар бис, ооң шыныын Ону дыңнаан, улус биске шынзыткан ⁴база Бурганның күзел-соруу езугаар, кайгамчык чүүлдер, демдектер, аңгы-аңгы күштер биле база Ыдыктыг Сүлдениң улуска үлээн белектери-биле бадыткаан?⁵чүге дээрге бистиң чугаалап турарывыс ам кээр өртемчейни Бурган төлээлеринге чагыртыр кылдыр бербээн-не болгай, ⁶ынчалза-даа бир-ле кижи, бир-ле черге херечилээн: «Кижи деп кымыл ол, Сен ону чүге бодап чоруур сен? Кижи оглу деп кымыл ол, Сен ол дээш чүге сагыш човаар сен?

⁷Сен ону дээрниң төлээлеринден чүгле хензиг-ле куду деңнелдиг кылып каан сен. Сен ону ат-алдар болгаш мактал-хүндү-биле демдектедиң, сен бодуңнуң холуңнуң ажыл-херээниң кырында ону салдың,

⁸бүгү чүүлдү Ооң бутарының адаанга чагыртың». А бир эвес Аңаа шупту чүвени чагырар эргени берген болзуңза, аңаа чагыртпас чүве чок кылып каан сен. Ынчалза-даа бис амдыызында бүгү чүүлдүң Аңаа чагыртып турарын көрбейн турар бис,

⁹а Иисусту Бурганның авыралы-биле кижи бүрүзү дээш өлүмнү хүлээп алыры биле, кезек када дээрниң төлээлерден куду бадырткаш, ам алдар хүндүге бүргеткенин көрүп турар бис. ¹⁰Бүгү чүүлдерниң Ол дээш база Ооң ачызында бар бооп турары, Кым хөй оолдарын алдарга эккеп, хилинчек дамчыштыр болбаазыраңгай кылып каар ужурлуг турган, камгалалының Баштыңчызы.¹¹чүге дээрге ыдыктап турары-даа, ыдыктадып турарлар-даа шупту чангыс Ададан укталган болгай, ынчангаш Аңаа оларны ха-дуңма дээри ыядынчыг эвес. ¹²Ол дээш: «Сээң адыңны ха-дуңмамга медээлээр мен, чыыш мурнунга Сени алгап-мактап, ырлаар мен»-дээн.¹³А оон ыңай: «Мен Аңаа идегээр мен». А ол ышкаш: «Мен база Бурганның меңээ берген ажы-төлү бо-дыр бис». ¹⁴А ол ажы-төл чангыс хандан база эът-боттан болганда, ол база бүрүнү кижи бүдүштүг болу берген, өлүмнүң чагырыкчызы болур четкерни күш чок болдурар дээш, ¹⁵оларны ооң эргезинден хостуг болдурар дээш оларга дөмей эът-бот апарган. Чүге дизе олар өлүмден корткаш бүгү чурталгазында кулдар болуп чораан.¹⁶Ол дээрлерниң төлээлеринге дөмейлежир дээш келбээн-не болгай, а Авраамның салгалдарынга дузалажыр дээш келген. ¹⁷Ынчангаш улустуң бачыдарын чайладыр дээш Бурганның мурнунга энерелдиг болгаш шынчы Дээди Бараалгакчы болур дээш, Ол бүгү чүүлдерге бодунуң акы-дуңмаларынга дөмей апаар ужурлуг турган. ¹⁸Чуге дээрге Ол, шенелдени Боду шыдап эртип, хилинчекти көрген болгаш, шенелделерге таваржып турар улуска дузалап шыдаар.

Chapter 3

¹Ынчангаш Бурганның дээрже кыйгырганы ыдыктыг чон боор акы-дуңма, Бурганның Төлээлекчизинче болгаш шуптувустуң хүлээп көөрүвүс Дээди Бараалгакчызынче Иисус Христосче бүгү-ле көрүжүңерни угландырып көрүңер, ²Ону салганга, Моисей ышкаш ооң бүгү бажыңынга Ол Аңаа шынчы. ³Ынчалза-даа бажыңны туткан кижи бажыңның бодундан үнелиг боору ышкаш Ол Моисейден артык алдарлыг. ⁴Бажың бүрүзүн бир-ле кижи тудуп каан болгай, бүгү чүүлдүң Тудугжузу-Бурган болур.⁵Моисей Ооң бажыңынга бүгү талазы биле шынчы чалча дег, келир үеде болур чүүлдү херечилээри биле. ⁶ынчалза-даа Христос ооң бажыңында оглу дег болган. А Ооң бажыңы бистер бис, бир эвес төнчүзүнге чедир мактанып турарывыс быжыг туружувусту база идегеливисти дидим кадагалаар бис.⁷Ынчангаш Ыдыктыг Сүлдениң чугаалап турары дег: «Бөгүн Бурганның үнүн дыңнап каан болзуңарза, ⁸ээн ховуга шенелде хүнүнде үймээн үндүрген хүнүңерде дег чүректериңер чөрүл бодурбаңар.⁹Аңаа ада-өгбелериңер Мени шенеп, хынап турганнар, дөртен чыл дургузунда Мээң ажыл-херээмни көрүп келгеннер». ¹⁰Ынчан Мен ол салгалга килеңнеп, мынча дээн мен: «Бо дээрге чүректери үргүлчү будулуп чоруур, Мээң оруктарымны билип албаанулус-тур» ¹¹Ынчангаш килең-биле «Олар мээң амыр-дыжым черинче кирбестер» деп даңгыраглаан Мен.¹²Ынчангаш ха-дуңма, Бургандан болбазын дээш, кичээниңер. ¹³Ынчангаш үе бар турда, силерниң кайыңар даа бачытка мегеледип, дедир барбазын дээш, бот-ботарыңарны деткиңер.¹⁴Бис ам Христос-биле шупту сагыш-сеткиливистен кады болгай бис, чүгле, эгезинде-ле турганывыс дег тура соруувусту кадыгалап, быжыглаар апаар бис. ¹⁵Кажан Бижилге: «Бөгүн Бурганның үнүн дыңнап каан болзуңарза, ээн ховуга үймээн үндүргенниңер дег, чүректериңер чөрүү болдурбаңар», - дээрге¹⁶дыңнааш-даа, удурланып турган улус кымнар ийик? Моисейниң Египетен үндүрүп келген улузу, шупту эвес ийик бе? ¹⁷А Бурган дөртен чыл иштинде кымга килеңнеп келгенил? Бачыт кылгаш, мөчү-сөөктери ээн куруг ховуга чыдып калган кижилерге эвес ийикпе? ¹⁸Ооң амыр-дыжының черинче олар кирбес деп Бурган кымга даңгыраглааныл, аңаа чагыртпаан улуска эвес ийик бе? ¹⁹Ынчангаш, боттарының бүзүрел чогу-биле оларның шынап-ла ынаар кирип шыдаваанын бис көрүп тур бис.

Chapter 4

¹Ынчангаш, Ооң амыр-дыжының черинче кирип болур аазаашкын ам-даа күштүг хевээр турда, силерниң араңардан кайы-бир кижи оон озалдай бербезин дээш, серемчилелдиг болуп көрээлиңер, ²чүге дизе Өөрүнчүг Медээни оларга база, бистерге дыңнатканы ышкаш, дыңнаткан болгай. Ынчалза-даа олар ону бүзүрел чогу-биле херекке албаанындан, дыңнаан Медээзи оларга ажык чок болган.³А бистер, бүзүрээннер, Бурганның: «Мен килеңнээштиң: «Олар Мээң амыр-дыжым черинче кирбестер» - деп даңгыралгадым – дээн черинче кирип турар бис. Бурган ажыл-херээн өртемчейни чаяары-биле дооскан. ⁴Ол дугайында Бижилгениң бир-ле черинде чедиги хүн дугайында: «Чедиги хүнде Бурган ажыл-херктеринден дыштанган» – дээн. ⁵А оон ыңай мында: «Мээң амыр-дыжым черинче олар кирбестер».⁶Ынчангаш, ынаар кирер ужурлуг турган чамдык кижилерге ооң мурнунда Өөрүнчүг Медээни өөреткен турган, ынчалза-даа олар боттарының дыңнангыр эвези биле ынаар кирип шыдаваан болганында, ⁷Ол ам бир хүннү «бөгүн» - деп сөзүн катап база айыткан, Давидти таварыштыр үстүнде чугааланы дег: «Бөгүн, кажан Ооң үнүн дыңнап калзыңарза, чүректериңер каржылантырбаңар».⁸Бир эвес Иисус Навин демги улусту амыр-дыжынче киирген турган болза, Бурган ооң соонда өске хүн дугайында чугаалавас ийик. ⁹Ынчангаш Бурганның чонунга амыр-дыш хүнү күштүг бооп артар. ¹⁰Ооң амыр-дыжының черинче кирген кижи база Бурганның ажыл-херээнден дыштанганы дег, бодунуң ажыл-херээнден дыштанган. ¹¹Ынчангаш, ол амыр-дыш черинче кирер дээш, кызаалыңар, база ол баштайгы кижилерниң дыңнангыр эвези, үлегер чижек болбазын.¹²Бурганның Сөзү дириг болгаш дээштиг. Ол ийи талазы бистиг хылыштан-даа чидиг, сагыш-сеткиливис болгаш сүлдевисче, чүстер биле сөөктернин, угаан-медереливисче, чүрээвистиң бодалдарын, күзел-сагыжын аңгылааже ооң алыс бодунче ханылап кирип шиидип турар. ¹³Бурганның бүгү чаялгазында Оон чаштына бээр чүү-даа чок, харын шупту көскү Ооң карактарының мурнунга шупту чүүл ажык чадагай - Аңаа харыыны бээр бис.¹⁴Ынчангаш, бисте Өндүр улуг Дээди Бараалгакчы дээрлерже эрте берген Иисус Бурганның Оглу бар болганда ажыы-биле чугаалап чоруурувус бүзүреливистен быжыг тутуналыңар. ¹⁵Бистиң Дээди Бараалгакчывыс биске дузалажыптар шаа чок, кошкак эвес, а харын Боду бистер ышкаш, шупту шенелделерни эрткен ынчалза-даа бачыт чок. ¹⁶Ынчангаш, дуза хереглеп турар үевисте авырал база энерелди хүлээп алыр дээш, авыралдың Дүжүлгезинче эрес-дидим кээп туралыңар.

Chapter 5

¹Бурганга дээди бараалгакчы бүрүзүн, улус аразындан шилип алгаш, ол Бурганның мурнунга чонга бараан боор төлээ бооп улустарның бачыттары дээш өргүлдер болгаш белектер салыр кылдыр томуйлаткан, ²ол боду база кошкак кижи болганда, караңгы-дүмбейде азып чоруур бүдүүлүк кижилерге дузалап шыдаар, оларның байдалын билир, чүге дээрге олар дээш сагыш-човап чоруур ³ынчангаш ол өргүлдү чоннуң база бодунуң бачыттары дээш салыр хүлээлгелиг.⁴Ынчангаш, ол хүндүлүг эргени боду бодунга кым-даа ап шыдавас, а Ааронуң Бурганга кыйгыртканы дег, Бурган Боду кыйгырар. ⁵Ол ышкаш Христос база Бурганның Дээди бараалгакчызы боорунуң алдарын Бодунга Боду хүлээп албаан, а Аңаа: «сен Мээң Оглум сен, Мен бөгүн Сээң Адаң апардым» - дээн Бурган ынчаар кылган.⁶Бижилгениң өске бир черинде ол: «Мелхиседек ышкаш, Сен кезээ мөңгеде Бурганның бараалгакчызы Сен»- деп чугаалаан.⁷Бодунуң чер кырынга чуртталгазының хүннеринде Ол Ону өлүмден камгалап шыдаар Бурганга ыы-сыы-биле дилеп мөргүлдеп турган. Иисусту Бурган хүндүлээни дээш дыңнап каан. ⁸ол Бурганның Оглу-даа болза көрүп эрткен хилинчээн таварыштыр, дыңнангыр чорукка өөренип алгаш⁹болбаазыраңгай апарып, Ону тооп дыңнаар бүгү улуска мөңге камгалалдың үнер дөзү болу берген, ¹⁰ынчангаш Бурган Ону Мелхиседекти ышкаш Дээди Бараалгакчызы кылдыр томуйлаан. ¹¹Ол дугайында бис силерге хөйнү чугаалап болур бис, ынчалза-даа силерге тайылбырлаары берге-дир, чүге дээрге дыңнааш-даа билип аар шааңар чок тур.¹²Шагда-ла башкылар болу бээр ужурлуг улус тур силер, ол хирезинде катап база-ла Бурганның Сөзүнүң эге билиглеринге өөредири херек, силерни кадыг чем биле эвес, а сүт биле чемгерер ужурлуг тур. ¹³Сүт-биле чемненип турар кижи бүрүзү, шынның сөзун билбес, чүге дизе ол чаш хевээр-дир. ¹⁴А кадыг-чем-чедишкен улуска, чүге дизе оларның арга-дуржулгазы эки-бакты ылгап өөренген.

Chapter 6

¹Ынчангаш, Христос дугайында өөредигниң эге билиглерин арттырып кааш, чедишкен улуг улус апарып көрээли. База катап эге үндезини салбаалы: өлумче аппар херектер кылбайн, Бурганга бүзүрээлиңер, ²сугга суктурары, улуска хол дегзири, өлүглерден катап дирлири болгаш мөңге шииткел дугайында өөредигни катаптап турган херээвис чок. ³Бир эвес Бурган чөпшээрезе ону база кылыр бис.⁴Бир катап алыс шынның чырыын көрүпкаан, дээрниң ачы-буянын амзаан, Ыдыктыг Сүлде-биле чаңгыс эп-сеткилдиг апарган, ⁵Бурганның буянныг Сөзүн чиген болгаш Бурганның ам кээр чаа өртемчейиниң кайгамчык онзазын билип алгаш, ⁶катап ойталап аткаарлай бергеннерни, база катап бачыттарын миннип ээлдирери болдунмас. Чуге дээрге олар Бурганның Оглун боттарында катап база хере-шаап, Ону кочу-шоотка киирип турары ол-дур.⁷Чаъс сугну бодунче хөйү-биле сиңирип ап турар болгаш ону ажаап турар кижилерге элбек дүжүтту берип турар черни Бурган алгап-йөрээп турар. ⁸А тенниг бок чашпан үнүп турар болгаш кандыг-даа ажык чок чер каргаттырган болур болгаш ооң төнчүзү чугле отка өртедир ол-ла.⁹Ынчалза-даа бис ынчаар чугаалап турзувусса-даа эргимнеривис, силерниң эки байдалда турарыңарга идегеп, камгалалдың оруундан өскээр барбааныңарга ылап бүзүрээр дыр бис. ¹⁰Бурган чөптүг шынныг болгаш силерниң ынакшылыңар-биле, Ооң Ады-биле, ыдыктыг чонунга биеэги хевээр бараан болуп турарыңарны, утпас.¹¹шак ындыг кызымаңарны кайыңар-даа эчизинге чедир көргүзерин күзеп тур бис. Ынчан идегелиңер бүдүн боданыр деп бүзүрелди алыр силер, ¹²черле чалгааравайн, бодуңарның быжыг бүзүрелиңер болгаш тура-сорууңар биле Бурганның аазаан чүүлүн алыр кижилер ышкаш, кызымаккай бооруңарны күзедивис.¹³Кажан Бурган Авраамга аазаашкын берип тура, Ооң дээди, бедик кым-даа чогундан Боду Боду-биле даңгыраглаан. ¹⁴Ол: «Мен сени алгап-йорээп тура аажок алгап-йөрээр мен, база эңмежок көвей үре-салгалдарны өстүрүп бээр мен» - дээн. ¹⁵Ынчангаш Авраам шыдамык чоруу биле аазааның алган.¹⁶Улус бодундан өрү деңнелдиг кижиниң ады биле даңгыраглаар, ол даңгырак чугаалашкан чүүлдү бадыткап, оларның аразында маргылдааның дөзүн үзер. ¹⁷Ынчангаш Ооң аазаан чүүлүн салгакчыларынга аажок тода көргүзер дээш, база Ооң Сөзү өскерилге чогундан Бурган Бодунуң аазаашкынын даңгыраа-биле быжыглаан. ¹⁸Бурганның мегелеп шыдавазы база өскертпес ийи чүүлү: аазаашкын биле даңгырак, бистерге быжыг оожургалды болгаш мурнувусда бар идегеливиске дузалаан.¹⁹Ол идегелди сагыш-сеткиливистиң айыыл-чок быжыг якору дег кадагалап чоруур бис, ол идегел көжеге артында Эң ыдыктыг черже кире бээр арганы биске бээр. ²⁰Бисти дээш Иисус ынаар кирип, оруувусту ажыдып берген. Мелхиседек ышкаш Ол кезээ мөңгеде дээди бараалгакчызы апарган.

Chapter 7

¹Салимниң хааны, Дээди Өрүкү Бурганның бараалгакчызы, шак ол Мелхиседек, Авраам хаанарны тиилеп кааш, чанып орда, ону уткуп алгаш алгап йөрээген. ²А Авраам аңаа шупту олчазының онгу кезээн берген. Ооң адының утказы, бирээде, очулдурарга « чөптүг-шынның хааны» дээн, ийиде Салимниң хааны дээрге «амыр-тайбыңның хааны» дээни ол, ³Ооң ада-иези-даа, ада-өгбези-даа чок. Амыдыралының эгези-даа төнчүзү-даа чок. Ол Бурганның Оглунга дөмей болгаш Бурганның бараалгакчызы кылдыр кезээде арткан.⁴Көруңер даан, бистиң өгбевис Авраамның безин бодунуң олчазының эң экизин берген кижизи кайы хире өндүр бедик-дыр. ⁵Бурганның бараалгакчыларынның хүлээлгезин күүседир Левийниң оолдары, база Авраамның салгалы боор бодунуң акы-дуңмазындан, чондан чагыг-хоойлу езугаар он хуузун алыр ужурлуг. ⁶Ынчалза-даа (Мелхиседекдиң) ол оларның (Левийниң) салгаглындан эвес-даа болза, Авраамнын берген он хуузун алгаш, аазаашкын алган кижини (Авраамны) алгап- йорээп каан.⁷Кандыг-даа маргыш чокка бичиизи улуунга алгап йорээдирер. ⁸А мында бо черде он хууну өлүр тынныг анаа улус алыр, а ында-Ол, Ол дириг деп херечилеп турарывыс алыр. ⁹утказы биле чугаалар болза Левий он хууну ап тура, Авраамның адындан он хууну берген, ¹⁰Кажан Мелхиседек ооң биле ужуражып турда, ол ам-даа (Левий) торутунмээн турган.¹¹Ынчангаш левитерниң Бурганга бараан болуушкуну дамчыштыр болбаазырангай чорукту чедип ап болур турган болза чүге дээрге ону үндезин кылгаш чонга ыдыктыг хоойлуну берген, Аарон ышкаш эвес, а Мелхиседек ышкаш өске бараалгакчы чуге көстүп кээр ужурлуг турганыл? ¹²чүге дээрге ыдыктыг бараалгашкын өскерлир болза, хоойлуну база оскертир ужурлуг.¹³Ам чугаалап турарывыс Ол кижи дээрге, өске төрел бөлүкке хамааржыыр база олардан кым-даа өргүл салып бараалгаваан. ¹⁴Бистиң Дээргивис Иуданын аймаандан чырып үнүп келгенин шупту билир бис, а Моисей ыдыктыг бараалгакчыларга хамарыштыр чуну-даа чугаалаваан.¹⁵база оон-даа билдингир Мелхиседдекке дөмей, ¹⁶мага-боттуң хоойлу-дүрүмүнден эвес, а харын мөңге амыдыралдың күжү боор өске Бараалгакчы көстүп келген. ¹⁷Херээчи бар болгай: «Сен кезээ мөңгеде Мелхиседек ышкаш Бурганнын Бараалгакчызы Сен».¹⁸Биэги чагыг-херээниң кошкаа болгаш ажык чогу дээш күш чок болдурганы биле, ¹⁹чүге дээрге хоойлу чуну-даа болбаазырангай байдалга чедирбээн, ынчалза-даа оон дээре идегел биле Бурганче чоокшулап чоруур бис.²⁰Ынчангаш мында база даңгырак чокка болдунмаан, өске бараалгакчылар дангырак-даа чокка бараалгакчылар апарганнар, ²¹а Ооң дугайында чугаалааны: «Дээрги-Чаяакчы дангыраглап база аазаан сөзү өскерлиш чок»: «Сен кезээ мөңгеде Мелхиседек ышкаш Бурганның Бараалгакчызы боор Сен»,²²ынчан Иисус чагыг-керээниң дээди дагдыныкчызы апарган. ²³Ынчап кээрге ынчангы бараалгакчылар хөй турган, чүге дээрге чаңгыс кижи бараалгап өлүм эрттирбейн турган, ²⁴а Ооң Бурганга бараан болуушкуну мөңге чүге дээрге Ооң бараалгашкыны үзүк-соксал чок,²⁵ынчангаштың Ол Ону дамчыштыр Бурганга келген кижилерни камгалап шыдаар, база мөңге амыдыралдыг болгаш оларга кезээде болчуп, дузалажыр. ²⁶Чогум-на шак ындыг Бурганның Ыдыктыг Бараалгакчызы бистерге херек: ыдыктыг, каржы эвес, кем-буруу чок, бачытыглардан аңгылаттынган болгаш дээрлерден-даа өрү көдүрткен,²⁷өске бараалгакчылар ышкаш, хүннүн-не баштай бодунуң бачыттары дээш, а оон чоннуң бачыттары дээш эвес, Ол ону Бодун өргүлге салып, чангыс катап боорда, кажан кезээде кылып каан. ²⁸Ыдыктыг хоойлу Бурганның дээди бараалгакчылары кошкак талаларлыг анаа улусту салып каан, а ыдыктыг хоойлунуң соонда берген даңгырак сөзү Бурганның кезээ мөңгеде, бүрүнү-биле болбаазыраңгай апарган Оглун салып каан.

Chapter 8

¹Дараазында чугаалаан чүүлүмнүң кол утказы: Дээрлерде Дээди Өрүкүнүң дүжүлгезинде оң талазында саадапкан шак ындыг Дээди Бараалгакчызы бисте бар-дыр, ²кижи тутпаан, а Дээргиниң тургузупканы эң ыдыктыг черинге болгаш ылап шынныг майгынынга Бараалгап турар.³Бурганның дээди бараалгакчызы бүрүзү өргүлдер база белектер эккеп салыр хүлээлгелиг, ынчангаш Ол база ынчалдыр өргүлге салыр чүүлү турар ужурлуг. ⁴Бир эвес Ол черге артыпкаан турган болза, бараалгакчы-даа болбас ийик, чүге дээрге хоойлу езугаар белектер эккеп турар ындыг бараалгакчылар ам-даа бар, ⁵оларның бараан бооп турар ыдыктыг черин дээрде ыдыктыг черниң үлегери-биле туткан, ол ооң чүгле хөлегези боор. Ынчангаш Моисей Бурганга мөгеер майгын тудар деп баарга, Бурган аңаа: «Көрдүн бе, бүгү чүвени даг бажынга сеңээ көргүскен хевири олчаан кылдыр кылыр сен» - деп чугаалаан.⁶Ам Иисус кайгамчыктыг оон-даа эки бараалгашкыны алган, чүге дээрге Ол оон-даа өндүр бедик чагыг-керээниң Дугуруштурукчузу болган, ол эң-не улуг аазаашкыннарга үндезилеттинген болгай. ⁷Баштайгы чагыг-керээ четпес чүүл чок турган болза, өскезиниң херээ чок боор ийик.⁸Ынчалза-даа медээчи оларны чемелеп мынча дээн: «Израильдиң чону база Иуданың чону-биле чаа чагыг-керээ чарар үем кел чыдыр-деп Дээрги чугаалаан,

⁹Оларның ада-өгбезин холундан чедип алгаш, Египеттен үндүре бергеш, олар-биле чарганым дег эвес, өске чагыг-керээ болур. Олар ук чагыг-керээни үрээн болгай, а Мен ол дээш олардан ойталаан Мен»-деп Бурган чугаалаан.

¹⁰«Мен ол хүннерниң соонда Израиль чон-биле мындыг чагыг-керээ чарар Мен – деп-Дээрги чугаалаан, Бодумнун дүрүм-хоойлуларымны оларның угаан-медерелинче киирер мен, оларның чүректеринге бижип каар мен, база оларның Бурганы болур Мен, а олар Мээң чонум болур.

¹¹Моон соңгаар кым-даа бодунуң чоок кижизин, акы-дунмазын сургап: «Дээргини билип алынар!» - деп өөретпес, чуге дээрге олар шупту улуг-бичези чокка, Мени билген турар,

¹²«чүге дээрге Мен оларның кем-буруузун оршээп, бачыттарын моон соңгаар сагынмас мен».

¹³Ол чагыг-керээни «Чаа» деп адааш, баштайгызын эрги деп чарлаан, а эргижиреп элээни узуткатырарынга чоок.

Chapter 9

¹Баштайгы чагыг-керээде Бурганга мөгееринге хамаарышкан дүрүмнер база бо черге ыдыктыг өргээ бар турган, ²чүге дээрге бир дугаар майгын ынчаан туттунган турган, аңаа чырыткы база ыдыктаан хлеб салыр столду тургусускаш ону «ыдыктыг»-деп адаан турган.³Ийиги кожеге артында черни «Ыдыктыгларның ыдыктыы» - деп адаар, ⁴аңаа айдызаар, чаагай чыттыг өргүл салыр алдын бедигээш турган, ооң кырынга бүгү талаларындан алдын-биле шыпкан ыдыктыг аптара турган, ооң иштинде манна деп чемниг алдын саваны, Аароннуң частып келген даянгыыжын база чагыг-керээниң сөстерин оюп бижээн калбак даштарны суп каан. ⁵а аптараның кырынга чалгыннары биле шыва алган өндүр чаагай херувимнер турган, ол бүгүнүң дугайында тодаргайлап чугаалаан аажыы чок.⁶Шак ындыг тургузуглуг майгынның бирги кезээнче Бурганнын бараалгакчылары Бурганга бараан боору биле үргүлчү кирер турган, ⁷а ийиги кезээнче чүгле Бурганның дээди бараалгакчызы чылда чаңгыс катап кирер турган. Ол кирерде, боду дээш чоннуң чүве билбезинден кылган бачыттары дээш өргүүр ханны ап алыр ужурлуг.⁸Ыдыктыг Сүлде ооң биле майгынның бирги кезээ турар шагда, эң ыдыктыг өрээлче кирер орук ам-даа ажык эвезин көргүзүп турар. ⁹Ол бирги кезек амгы үениң хевирин көргүзүп турар, ынаар мөгейип келген кижилерниң арын-нүүрүн кандыг-даа белектер, өргүлдер-биле арыглап, болбаазыраңгай кылып шыдавас деп чувени база көргүзүп турар. ¹⁰Ол өргүл белектери биле катай чем, суксун база янзы-бүрү арыглал чугдунуушкуннары чүгле кижиниң мага-бодунга хамааржыр. Олар шупту чүгле бо езу-чурумну эдип чазаар үеге чедир доктааткан дүрүмнер болур.¹¹А Христос шупту-ла кайгамчык болуушкунарның ачызында Дээди Бараалгакчы болуп чедип келгеш, кижи холу-биле тутпаан, болбаазыраңгай эң-не ыдыктыг черже кире берген. ¹²Ол кирерде чаңгыс катап боорда, кезээ мөңгеде, өшкү-даа инек-даа ханы эвес Бодунуң ханы-биле киргеш, бисти бачыттарывыстан кезээ мөңгеде хостаан.¹³Бир эвес өшкү болгаш инектиң ханын, база инектиң хүлүн бачыттыг кижилерже бичиини чажарга, ону дамчыштыр оларның чүгле мага-боду арыглатыннар турган болза, ¹⁴Мөңге Сүлдениң дузазы-биле Бурганга берген Иисустуң арыг ханы кайы-хире унелиг-дир! Ооң ханы бистиң арын-нүүрүвүстү өлүмге чедирер багай херектерден арыглап, дириг Бурганга бараан болур арганы бээр. ¹⁵Ол ам чаа чагыг-керээниң Дугуруштурукчузу апарган. Ынчангаш баштайгы чагыг-керээ үезинде үүлгеткен бачыттары өршээтинзин дээш, Ол өлү берген болганда, Бурганга кыйгыртканарны Ооң өлүмүнүң ачызында оларга аазаан мөңге салгалдың аазаашкынын алган.¹⁶Өнчү-хөреңгизинге хамаарыштыр чагыг бар болза, ооң ээзинин өлгениниң дугайында бадыткал херек, ¹⁷Чүге дизе ол дириг турда, ооң чагыы күш чок болур.¹⁸Ынчангаш бирги чагыг-керээ база хан дузазы-биле быжыглаттынган турган, ¹⁹Кажан Моисей Хоойлуда айытынган чагыгларны бүгү чонга таныштырган соонда, өшкү-биле инектиң ханын суг-биле алгаш, иссоп-деп үнүш-биле кызыл дүктү катай туткаш, Хоойлунун номун база бүгү чонну ооң-биле бызай чашкаш: ²⁰«Бо дээрге силерни сагып чорзун дээш Бурганның айытканы чагыгның ханы-дыр» - деп чугаалаан.²¹Ол-ла хан-биле Ыдыктыг майгынны база ында Бурганга бараан болурда ажыглаар саваларны чашкан. ²²Хоойлуда айтып турары-биле бүгү-ле чүүлдер хан-биле арыглаттынар, хан төкпээнде өршээл турбас.²³Моон алгаш көөрге черде шак ындыг арыглаашкынар дээрниң чүгле чижээ болуп турар, дээрнии болур чүүлдер оон-даа эки өргүлдү негеп турар. ²⁴Ынчангаш Христос кижи холу-биле туткан ыдыктыг майгынче кире бербээн. Ол чүгле эң-не шынныг, ыдыктыг черни өттүндүр кылып каан турган болгай. А бисти дээш Бурганның мурнунга туруп дээрниң бодунче кире берген,²⁵бирги бараалгакчылар ышкаш өскениң ханы-биле чылдың-на ыдыктыг черже кирип, бодун хөй катап ²⁶өргүүр дээш эвес, а үелерниң төнчүзүнде, бачытты узуткап чок кылыр дээш чаңгыс катап келген. Ындыг эвес турган болза өртемчейни чаяп каандан эгелээш, хөй катап хилинчекти көөр турган ийик.²⁷Кижи бүрүзү чүгле чаңгыс катап өлүр, а ооң соонда Бурганның шииткели болур болганда, ²⁸Шак ынчаар Христос база хөй кижилерниң бачыттарын Бодунга ап, Бодун чаңгыс катап өргүлге берген, ийи дугаар келирде бачыт дээш эвес, а ону манап турар кижилерни камгалаар дээш келир.

Chapter 10

¹Хоойлу база ам келир магалыг чүүлдерниң боду эвес, а хөлегези-дир, ынчангаш ол-ла өргүлдерин чылдың-на эккеп турар кижилерни кажан-даа онзагай кылып шыдавас. ²Өргүлдү эккеп, чаңгыс катап арыгланып алгаш, оон ыңай эккелбестеп, бачыттарын уттуп аарлар. Ындыг турган болза, Аңаа мөгейгеннер чаңгыс катап боорда, кажан кезээде арыгланып, моон соңгаар кажан-даа бачыттарын медереп билбестер ийик. ³Ынчалза-даа ол өргүлдер бачыт дугайында чылдың-на сагындырып турар болганда, ⁴инек болгаш өшкү ханы бачытты узуткап шыдавас.⁵Ынчангаш Христос бо делегейде келгеш мынча дээн: «Сен өргүлдерим биле белектеримни күзеведиң, харын мага-ботту Меңээ белеткеп кагдың.

⁶Бүрүн өртедир өргүлдер-даа, бачыт дээш өргүлдер Сээң сеткилиңге таарышпас-тыр.

⁷ынчан Мен чугааладым: «Бо, сээң кузел-сорууңну күүседир дээш баар чыдыр Мен Бурганым».

⁸Башта Ол чугаалаан: «Эккелген бүгү өргүлдер-даа, белектер-даа бүрүн өртедир өргулдер-даа, бачыт дээш өргүлдер-даа, хоойлу езугаар эккеп турар бачыт дээш өргүлдер-даа Сеңээ күзенчиг эвес-тир» - дээн. ⁹Улаштыр Ол: «Бо, Мен Сээң күзел-сорууңну күүседир дээш чоруптум, Бурганым»-дээн. Ийигизин күштүг болдурар дээш, биргизин херек чок болдурган. ¹⁰Иисус Христостуң мага бодун чаңгыс катап салган өргүлү-биле бис ыдыктаткан бис.¹¹Ыдыктыг бараалгакчы бүрүзү хуннун-не ол-ла өргүлдерин хөй катап эккеп бараалгап турза-даа, ол өргүлдер кажан-даа бачытты узуткап шыдавас. ¹²А Ол бачыт дээш чаңгыс катап өргүлге салгаш, Бурганның оң талазында кезээ мөңгеде олурупкан, ¹³Ооң бээр Ол Ооң дайзыннарын буттарының адаанга эккеп салыптар өйнү манап эгелээн. ¹⁴Ынчангаш Ол ыдыктыг апарып турар кижилерни чаңгыс өргүл-биле кажан кезээде болбаазыраңгай улус кылып каан.¹⁵Ыдыктыг Сүлде база биске ол дугайында херечилеп турар, чүге дээрге:

¹⁶«Мен ол хүннерниң соонда олар-биле мындыг чагыг-керээ чарар мен» - деп Дээрги чугаалаан: «Бодумнуң дүрүм-хоойлумну оларның угаан-медерелинге киирер Мен, оларнын чүректеринге бижип каар мен.

¹⁷Оларнын бачыттарын болгаш кем-буруузун сагынмас Мен». ¹⁸А ол бачыттарны өршээген соонда, олар дээш өргүл салган херээ чок.¹⁹Ынчангаш Иисус Христостуң ханының ачызында ыдыктыг черже чаа дириг орук биле коргуш чок кире бээр аргалыг апарган бис, ²⁰Бодун өргүлге бергени-биле бистиң мурнувуска көжегени ажыдып, амыдыралдың чаа оруун айтып берген. ²¹Бурганнын өг-бүлезин баштап турар Ооң өндүр улуг бараалгакчызы бисте бар дыр. ²²Ындыг болганда, ажыт-чажыт чок чүректерлиг, быжыг бүзүрелдиг, чүректеривисти кем-буруулуг арын-нүүрден бызай чажып туруп арыгланып алган база мага-бодувусту арыг суг биле чуп алган бооп, чоокшулап көрээлиңер.²³Бистерге аазаашкын берген Бурганның шынчызынга идегеп Оон быжыг тутунаалыңар. ²⁴Бот-боттарывыска сагыш-човангыр бооп, ынакшылче база буянныг херектерже бот-боттарывысты деткип көрээлиңер. ²⁵Чыглып, аралажырындан ойталаваалы, чамдык улус аңгыланып чаңчыга берген болгай, боттарывыстың чыыштарывысты кагбаалыңар, сөөлгү хүннүң чоошкулап орарын көргеш улам күштүг деткижилиңер.²⁶Бир эвес бистер алыс шынны билип алгаш, боттарывыстың күзеливис биле бачыт үүлгедирин уламчылаар болзувусса, оон ыңай ол бачыт дээш салыр өргүл ам чок-тур, ²⁷харын Бурганның удурланыкчыларын өрттендир чиптер оттуг, коргунчуг Шииткелди манаары артар.²⁸бир эвес Моисейниң хоойлузундан ойталаан кижини ийи азы үш херечиниң мурнунга кээргел чокка өлүрүп шиидер турган болза, ²⁹Бурганның Оглунуң ханы-биле чарган дугуржулга ачызында ыдыктаткаш, Ооң Оглун катап база дорамчылап, авыралдыг Сүлдени тооваан кижи кайы хире аар кеземчеге таваржыр-дыр?³⁰Кымның: «Өжээн негеп, кезедир Мен!» - дээнин база «Бурган бодунуң чонун шиидер»-дээнин билир бис. ³¹Дириг Бурганның холунга кирери коргунчуг!³²Чаа-ла чүвени угаап билип эгелээн хүннериңерни сактып келиңер даан, бергелерге торулбайн шыдажып эртип ³³кочуладып куду көрүүшкүнге таваржып турзунарза-даа, истеп сүрүүшкүнерни силер ышкаш эртип турар улус-биле кады турган силер ³⁴кара-бажыңче киир октатканнар-биле кады хинчектенип, өнчү-хөреңгиңерни хунаткаш-даа мунгаравайн, оон-даа артык мөңге эт-хөренгинер барынга бүзүреп турган силер.³⁵Ынчангаш эрес-дидимиңер салбаңар, ол дээш өндүр-улуг шаңналды алыр силер. ³⁶Бурганның күзел соруун күүседип, аазаан чүүлүн алыр дээш, шыдамыкай болуңар. ³⁷Үр-даа болбайн, кээр ужурлуг Кижи чедип кээр, - Ол саадал чокка чедип кээр.

³⁸Бүзүрелиниң ачызында актыг-шынныг кижи бүзүрел биле чурттаар, а кым бир кижи чайгылар болза Мээң сеткилимге таарышпас болур.

³⁹А бис дээрге бүзүрелинден ойталааш, өлүп читпес, харын бүзүрелин кадагалааш, камгалал ап турар улус-тур бис.

Chapter 11

¹Бүзүрел дээрге-манап турарывыс чүүлдүң дөзү болгаш көзүлбес чүүлдерниң бадыткалы. ²Бурунгу өгбелеривис бүзүрел таварыштыр бадыткалды алганнар. ³Бузуреливис-биле, ортемчейни Бурганның Сөзү-биле тургустунганы көстуүр чүүл козулбес чүүлден укталганын билип алган бис.⁴Бузурелиниң ачызында Авель Каинге көөрде Бурганга эң эки өргүлдү эккелген. Ол таварыштыр бүзүрели дээш Бурган оон өргүлүн хүлээп алгаш, Авельди чөптүг-шынныг деп чугаалаан, ынчангаш ол өлген-даа болза, бүзүрелиниң ачызында ам-даа чугаалап турар.⁵Бүзүрели-биле Энох өлүм көрбейн, дээрже көжүртү берген: Ону тыппанар, чуге дизе бурган алгаш барган. Дээрже көжүртүр мурнунда Энох Бурганнын сеткилинге таарышкан-деп херечилел алган турган. ⁶Бүзүрел чок болза Бурганның сеткилинге кирери болдунмас, чүге дизе Бурганга келир кижи бүрүзү Ол бар деп база Ону дилеп чоруурларны шаңнал манап турар деп чүвеге бүзүрээр ужурлуг.⁷Бүзүрели-биле Ной, ам-даа көзүлбейн турар чүве дугайында ажыдыышкынны Бургандан алгаш, дыннангыры-биле улуг корабльди туткаш, өг-бүлезин камгалап алган. Оон шак ындыг бүзүрели бо делегейни буруудаткан. Бүзүрээни дээш ону чөптуг шынныг кижи деп чарлаан.⁸Бүзүрели-биле Авраам Бурганнын «бар» дээн черинче чорупкан. Ол черни ол өнчү кылдыр алыр ужурлуг турган-даа болза ол черниң кайда турарын-даа билбес турган. ⁹Бүзүрели-биле Бурганның аазаан черинге, өске черде дег база ол-ла аазаашкынның салгап алган Исаак болгаш Иаков-биле майгыннарга чурттап турган. ¹⁰чүге дээрге ол үндезини боор чурукчузу база тудугжузу-болур Бургандан онза хоорайны манап турган.¹¹Бүзүрели-биле Сарра төл төрүүвес даа турган болза, кыраан назынында ие боор күштү алган, аазаашкын берген Бурганның шынчызын билип турган. ¹²Ынчангаш чангыс кижиден, (артында-ла эът-мага боду олуг чыгыы кижиден) дээрде сылдыстар дег энмежок, далай эриинде элезин дег эңме-дип чок, далай эриинде элезин дег, сан түң чок салгал төрүттүнген.¹³Ол улус шупту аазаан чуулдерни албайн, чугле ырактан көргеш, өөрүп бүзүрелин ышкынмайн өлгүлеп калган: олар боттарының дугайында «Бис бо черде кезек када келген, оске чер чурттуг улус-тур бис» - дижип турганнар, ¹⁴а ынчап деп чугаалары-биле олар чер чурттун дилеп чоруурун коргузүп турар.¹⁵Бир эвес олар келген черни сактып турганнар болза, дедер чана бээр уези бар турган. ¹⁶А олар оон-даа дээре, дээрде чуртче чүктүп турганнар, ынчангаш Бурган олардан ыятпас, харын «мен оларның Бурганы Мен» - деп дээрде хоорайны оларга белеткеп каан.¹⁷Бузурели-биле Авраам шенедип-даа турган чангыс оглу Исаакты оргулче салгал, а ол Бурганнын аазааны төл турган. ¹⁸Бурган анаа: «Сээн салгалын Исаакты дамчыштыр уламчылаар-дыр» - деп чугаалаан. ¹⁹Оон оглун Бурган олуглер аразындан безин катап диргизиптер деп Авраам бузуреп турган, ынчангаш ону олуглер аразындан дедир эгидип алганы ол-дур.²⁰Бузурели-биле Исаак Иаковтуң база Исавтың алгап-йорээп каан. ²¹Бузурел-биле Иаков өлүрде Иосифтиң оолдарын алгап-йорээгеш, даянгыыжыга даяңгаш Бурганга могейген. ²²Бузурели-биле Иосиф чуртталгазынның төнчүзүнде израиль чоннуң Египетен унеринниң дугайында чугаалаан, база бодунун мөчү-сөөгүн канчаарын айыткан.²³Бузурелинин ачызында Моисей торуттунген соонда, ада-иезинге үш ай иштинде чажыртып келген, чуге дээрге олар оон онза чаражын коргеш, хаанын чарлыындан-даа кортпаанар. ²⁴Бузурели-биле Моисей улуг кижи аппаргаш, фараоннун уруунун оглу деп адаттырындан ойталаан, ²⁵ол бачыттың тур када таалалын алырының орнунга, Бурганнын чону биле хилинчек коору дээре деп санаан, ²⁶база Египетин эртине байлаанга бодаарга, Христос дээш дорамчылал коору улуг үнелиг деп санаан, ооң караа алыр ужурлуг шанналче коруп турган.²⁷Бузурели-биле ол Египетен чорупкан, хааннын килени ону коргутпаан, быжыг туруштуг болгаш ол козулбес Бурганче коруп турган. ²⁸Бузурели-биле ол, израильчилернин дун оолдарын дээрниң хытыкчы төлээзи олурбезин дээш, эжик кастыктарын хан-биле чаап кааш, хосталыышкын байырлалын эрттирген.²⁹Бузурели-биле олар кызыл далайны кургаг чер кыры-биле дег эрте бергеннер, а оларны сургеш египетчилер сугга дужуп олуп кааннар. ³⁰Бузурели-биле израильчилер Иерихонну чеди хонук дескинген соонда оон ханалары буступ кээп душкен. ³¹Бузурели-биле самыын херээжен Раав, израиль хайгыылчыларны чажырып камгалааш, бузуревээн улус-биле катай олуртпейн, дириг арткан.³²Оон ынай чүнү чугаалазымза экил? Гедеон, Варак, Самсон, Иеффай, Давид, Самуил база оске-даа медээчилер дугайында чугаалаар дээримге уем чедишпес-тир. ³³Бузурели-биле олар оске курунелерни тиилеп, чоптуг чорукту тургузуп, аазаашкынарны алганнар, олар арзылаңнар аксын дуглап. ³⁴Олар чалбыыштыг отту ожуруп, чидиг хылышка олутпейн, боттарынын кошкаан куш-шыдалынче хуулдуруп, дайын-чага күчүлүг-куштуг апарып, оске чер чурттугларнын ак шериин сывыртап турганнар.³⁵Херээженер боттарынын олген улузун катап дириг хевээр кылдыр ап турганнар, а чамдык улус оларга берген хосталганы хулээп албайн, оон-даа эки амыдыралды алыр тургаш, олчаан дирилбейн хилинчектенип олгеннер. ³⁶Оскелери кочу-шооду, эринделди, а бир чамдыызы дорамчылады, кара-бажынны көрүп эрткеннер, ³⁷даштар-биле соктуруп, ийи-чара хирээледип, хилинчектедип, чидиг хылыштын бизинден олуп, хой ошку кежи-биле шыптынып алгаш, хилинчек турегделди коруп, шыдажып чораанар. ³⁸Будун делегей безин оларга толеп чок кижилер, дагларга, куйларга, элезинниг ээн куруг ховуларга, чернин онгарларынга чаштынып улчуп чораанар.³⁹Бузурелинин ачызында олар Бурганнын макталын алза-даа, аазаан чуулду албааннар. ⁴⁰чугле бистин-биле кады ол кижилер болбаазырангай апаар болганындан ынчаар болган, чуге дизе Бурган бистерге бир-ле эн эки чуулду баш бурунгаар бодап алган.

Chapter 12

¹Ынчангаш, бисти долгандыр бузурелди херечилээн улус бар болганда, бистерге шаптыктап турар бачыттын чъугун ап октапкаш, эртер ужурлуг оруувусту шыдамык туруштуг чоруп ораалы, ²бузуреливистин Баштакчызы база эчизинге чедирикчизи, оорушкунун орнунуга белдир-ыяшка хере шаптырып дорамчылаткаш, ам Бурганнын дужулгезинин он талазында олурупкан Иисусче карак салбайн чоруп ораалы. ³Бачытыгларнын талазындан ол хире дорамчылаашкынны корген оон дугайында бодап чорунар. Ол силернин сагыш-сетикилинер кошкап суларавзынга дузалаар.⁴А силер бачытка удур демиселге, ам-даа бодунарнын ханынарны топ корбээн силер. ⁵Адазынын Оглунга ышкаш, Бурганнын силерге чагаан состерин конгус уткан-дыр силер, а олар силерни сергедип турар болгай: «Оглум, Дээргиниң кижизидилгезин хулээвейн барба. Кажан ол эдин-чазап турда, сагыш-сеткилин мунгаравазын»

⁶Чуге дизе Бурган кымга ынак-тыр, оглу кезедир, база хулээп алган оглу болза ону шыкпыыштаар.

⁷Бир эвес силер кеземче эртип турар болзунарза, бурган силерни оолдары дег аажылап турар-дыр. Адазынын кеземчезин эртпээн оол чок-ла болгай. ⁸Бир эвес силер шупту оолдары болур улустун эртер кеземчезин эртпээн болзунарза силер оолдары эвес, а сурас төлдер бооруңар ол дур.⁹Кажан бистин адаларывыс бисти кижизидип кезедип турда коргар турган боттарывыс, ам Дээрде Адавыстан монге амыдыралды алыр дээш, оон-даа артык коргар ужурлуг эвес бис бе? ¹⁰Торээн адаларывыс бисти боттарынын угаанынын шаа-биле кезек уеде кижизидип чораан, а Бурган Адавыс Боду Ыдыктыг болгаш бисти монге амыдыралга таарыштыр кижизидип турар. Ол ышкаш боору биске эн-не ажыктыг. ¹¹Кандыг-даа кижизидилге амгы уеде биске өөрүшкү эккелбейн турар, харын аарышкылыг кылдыр сагындырар. Ынчалза-даа сөөлзүредир ону дамчыштыр өөредиг эрткен улус Бурганга шынчы чоруктуң амы-тайбың дүжүдүн аажаап алыр.¹²Ынчангаш сула салдынган холдарыңар болгаш сирилээн дискектериңер быжыктырыңар. ¹³аскак бут кадырлы бербезин а эттинзин дээш, дорт орук чорууңар.¹⁴Шупту улус-биле эп-найыралдыг боорун, база ыдыктыг чуртаарын кызынар, ол чокта Бурганны кым-даа коруп шыдавас. ¹⁵Силернин кайынар-даа Бурганнын авыралын ышкынмазын дээш кичээнинер. Аранарга кандыг-даа багай чуве ковудеп, хора чедирбезин, база оске улус оон бужартавазын дээш кичээнинер. ¹⁶Кайынар-даа уш-удурум, чурум чок болбанар, Исав канчап дуң оглу боор Бурганнын кузел соруунче сагыш салбайн, ончу алыр ужурлуг артык эргезин кончуг бичии чемге садыпкан ийик. ¹⁷Билир болгай силер: Исав ачазындан алгап-йорээшкин алырын аажок күзээн, ынчалза-даа ол ону ап чадашкан, чүге дээрге бар шаа биле, ыглап сыктап-даа кызытза-даа, бачыдын миннип шыдавайн барган.¹⁸Оду чайынаан дагга чоокшулап, дүмбей караңгыга, шуурганга чеде бербээн силер, ¹⁹шак ол эдиски үнүн болгаш бир-ле дыңналган сөстер дыңнаан улус дилээннер, ²⁰Оларга «Бо дагга дириг амытан безин дээптер болза, даш-биле соктуруп каар» - дээн состер дыннаар-даа аргажок коргунчуг болган. ²¹Каракка көстүүр чүүл ындыг коргунчуг боорга Моисей база «Кортканындан, сиринейнип тур мен» - дээн.²²Харын силер Сион дагга, дириг Бурганнын хоорайынга, дээрде турар Иерусалимге чоокшулап чеде берген-дир силер. Оорушку байырлыг чыышты чыглып келген, дээрнин энмежок хой төлээлеринге чеде берген-дир силер. ²³Дээрлерде аттарын бижээн эн улуг оолдарнын шииткелинче чеде берген-дир силер. Бугу улустун Шииткекчизи боор Бурганга, чоптуг-шынныг амыдыралдын эчизинге четкен кижилернин сулделеринче чеде берген-дир силер. ²⁴Чаа чагыг-керээнин Дугуруштурукчузу Иисуска база Авельдин ханындан артык эки чугаалап турар, Оон тогулген ханынга чеде берген-дир силер.²⁵Кордунер бе, кажан Бурган чугаалап турда, Ону дыннаарындан ойталаан улус кеземчеден чайлаваан болганда, дээрден медеглеп турар Оон унун дыннавас болзувусса бис мырынай кеземчеден чайлавас бис. ²⁶Ынчан Бурганнын унунден чер сиринейнип турган, а ам Ол «Ам база сириледиптер Мен, чугле черни эвес, дээрни база» - деп аазаан.²⁷«Ам база» - деп состер чуну коргускенил? Силгиптерге божаннавас чуулдер артып калзын, божаңнадыр силгип боор чаяттынган чүүлдер деп чувени коргузуп турар-дыр. ²⁸Ынчангаш тендииш дивес быжыг Чагырганы хулээп ап тура, Бурганга ооруп четтирер ужурлуг бис. Анаа тааржыр кылдыр хундуткел болгаш коргуушкун-биле могейип бараан болуулунар. ²⁹Чуге дээрге бистин Бурганывыс – орттендир чиир от-тур.

Chapter 13

¹Бот-Ботарынарга ынак болунар. ²Аалчыларга хундулээчел боорун утпанар, ынчаар кылгаш, чамдык улус боттары безин билбейн, дээрниң төлээлерин уткуп хундулээнер болгай.³Кара-бажында улусту, боттарынар база олар дег хоругдаттырган ышкаш утпанар, хилинчектенип чоруур улусту, боттарынар база ындыг чувеге таварышкан дег дузалап чорунар, амдыызында ам-даа черде чурттап чоруур болгай бис. ⁴Ог-буле тудары өске улуска хүндүлүг болзун, ашак-кадай харыылзазы арыг- шынчы болзун, самыраар болгаш ашаа-кадайынга өскерлиир улусту Бурган шидээр.⁵Акша-монгунге ынак амыдырал тутпаңар, бар чувенерге сеткилинер ханып чорзун, чүге дээрге Бурган: «Сени черле кагбас Мен, сенден кажан-даа ойталавас Мен» - дээн. ⁶Ынчангаш бис: «Бурган мээн Дузалакчым, корткан херээм чул: кижи менээ чуну кылып шыдаарыл?» - деп дидими-биле чугаалалыңар.⁷Силерге Бурганнын Созун чугаалаан удуртукчуларны утпанар. Оларнын чуртталгазынын тончузун коруп, оларнын бузурели дег бузурелдиг болунар. ⁸Иисус Христос дуун, богун база кезээ монгеде оскерлиш чок.⁹Янзы буру оске ооредиглер-биле будалбанар, чуректеринерни тускай чемнер чиири эвес, а ону сагыыры кымга-даа ажык-дуза чедирбээн болгай, харын Бурганнын авыралы быжыктырзын. ¹⁰Бистернин хууда оргул салыр черивис бар, ыдыктыг майгында бараан болган улус оон чем ап чиир эргези чок. ¹¹Бурганның дээди бараалгакчызы дириг амытаннар ханын бачыт дээш өргул кылдыр ыдыктыг черже кире бээр, а оларның мөчү-сөөгүн чоннуң турлаанның даштынга ортедиптер.¹²Ынчангаш Иисус база улусту бодунун ханы-биле ыдыктаар дээш, хоорай хаалгазынның даштынга хаажылатырган. ¹³Ындыг болганда, Иисустун дорамчылалын улежир дээш, бис база чоннун турлаанын даштынче, олче уткуй чоруптаалы. ¹⁴Мында бистин турум чурттаар хоорайывыс чок, а келир уеде чедип кээр хоорайже чүткүп чоруур бис.¹⁵Ынчангаш Иисусту дамчыштыр Бурганга аксы-созувустун оргулу боор ону мактаан состерни чугаалап чоруул. ¹⁶Эки чуулдерни кылып, оскелер-биле ону улежип чорунар, шак ындыг оргулдер Бурганга таарымчалыг. ¹⁷Удуртукчуларынарны дыннап база оларга чагыртыңар-Бурганнын мурнунга силер дээш харыылаар болгаш, силерни кадагалап, сагыш човап чоруур болгай. Удуртукчулар ол ажыл-херээн аарзынмайн, оорушкулуг күүседир кылдыр чагыртынар. Ынчанмас болза силерге ажыктыг эвес боор.¹⁸Бис дээш моргунер. Бугу чуулдерге бодувусту шын алдынарын кызып чоруур болгаш, арын-нуурувустун арыынга бузурээр бис. ¹⁹Ылангыя Бурган мени силерже дурген чорудар кылдыр моргуурунерни диледим.²⁰Амыр-тайбыннын унер дозу Бурган, бистин Дээргивис Иисусту олуглерден диргискен, хойларнын Дээди Кадарчызы, Бодунун ханы-биле монге Дугуржулганы быжыктырган. ²¹Оон кузел-соруунга таарымчалыг эки чуулдер кылырынга силерни Иисус Христосту дамчыштыр чепселгезин. Анаа кезээ монгеде алдар. Аминь.²²Акы-дунма, чагыг-суменин бо состерин хулээп ап корунер. Бижээн чагаам кыска болгай. ²³Бузурээн эживис Тимофей хосталгаже унгенин билип алынар, ол удавас менээ чедип келзе, силерге ужуражып, оон-биле кады чеде бээр бис.²⁴Силернин бугу удуртукчуларынгарга, Бурганнын бугу улузунга байырдан чедиринер. Италиядан улус база силерге байыр чедирип тур. ²⁵Бурганнын авыралы шуптунарга доктаазын. Аминь.

Revelation

Chapter 1

¹Удавайн болур ужурлуг бүгү чүүлдү Бурганның, Аңаа чалчаларынга көргүссүн дээш, Бурган Иисус Христоска ажыдыышкын берген. Ол Бодунуң чалчазы Иоаннче дээрниң төлээзин таварыштыр, ол ажыдыышкынны, аңаа көргүскен, ²Бурганның сөзүн болгаш Иисус Христостуң бадыткап база бодунуң чүнү көргенин дугайында ол херечилээн. ³Өттүр билген бо медеглелди номчуп турар кижи база ону дыңнап, ында бижээн чүүлдү сагып турар улус амыр-чыргалдыг, чүге дээрге үези чоокшулаан-дыр.⁶Ол Бодунуң Чагыргазын бистен тургускаш, бисти Бодунуң Адазы Бурганның бараалгакчылары кылып кагды. Алдар болгаш күчү-күш кезээ мөңгеде Аңаа доктаазын! Аминь! ^4-5Асия девискээринде чеди христиан ниитилелге Иоанндан байыр: ам бар, черле турган, оон чедип кээр Ооң дүжүлгезиниң баарында турар чеди сүлдеден база шынчы Херечи, өлүглер аразындан катап дирилген улустуң баштайгызы, черниң хамык хааннарының Чагырыкчызы Иисус Христостан келген авырал биле амыр-тайбың силерге доктаазын. Аңаа, Кым биске ынак, Ол бисти бачыттарывыстан Бодунуң ханы-биле арыглады⁷Иисус булуттар-биле бүргеттип алган чедип кээр. Ынчан карактыг кижи бүрүзү, Ону өттүр шанчып кааннар безин, көрүп каар. Ооң мурнунга черде бүгү чоннар Ооң ажыын ажып ыглажыр. Ылап-ла ындыг, аминь! ⁸«Мен дээрге Альфа болгаш Омега-дыр мен, Мен Эгези болгаш Төнчүзү –Мен ам бар мен, черле турган мен, оон чедип кээр мен, Күчү-Күштүг мен» - деп, Дээрги-Чаяакчы чугаалаан.⁹Мен-Иоанн акыңар, Иисус-биле харылзаалыг болгаш, Ооң Чагыргазынга хамааржыр бүгү улуска таваржыр хилинчекти деңге шыдажып эртип турар бирээңер мен. Бурганның медээзин база Иисусту шынныы-биле херечилээним дээш, Патмос деп ортулукче шөлүдүпкен турдум. ¹⁰Дээргиниң хүнүнде Сүлдениң күжүнге башкартыпкан тургаш, артымда труба үнү дег ыыткыр үннү дыңнап кагдым, «Мен дээрге Альфа болгаш Омега-дыр мен, Мен Эгези болгаш Төнчүзү Мен. ¹¹Ол үн мынча дээн: «Көрүп турар бүгү чүүлүңнү номга бижээш, Асияда чеди христиан ниитилелдерже: Эфес, Смирна, Пергам, Фиатира, Сардис, Филадельфия болгаш Лаодикияже чорудувут».¹²Мен ынчан чүү мындыг үн мээң-биле чугаалажып турар чоор деп, хая көрүнгеш, чеди алдын чырыткы көрүп кагдым, ¹³Ол чеди чырыткының ортузунда Кижи Оглунга дөмей Кижини көрүп кагдым. Ол узун эдектерлиг хептиг база хөрээнде алдын кур куржанган болду.¹⁴Ооң бажының дүгү хар дег болгаш дүк дег ак, а карактары оттуң чалбыраажы ышкаш чайнап турду. ¹⁵Ооң буттары эзилдирер суугуда хүлер дег чайынналды, а үнү шапкын агым сугнуң даажынга дөмей болду. ¹⁶Ол Бодунуң оң холунда чеди сылдыс туткан, а Ооң аксындан аажок чидиг хылыш уштунуп органзыг көстүр болду. Ооң арын-шырайы чайыналган чырык хүн дег болду.¹⁷Кажан Мен Ону көрүп кааш, өлүг кижи дег, Ооң мурнунче доңгая кээп дүштүм. Ол оң холун эктимге салгаш, мынча диди: «Кортпа. Мен Баштайгызы болгаш Сөөлгүзү-дүр мен, ¹⁸Мен дириг мен. Өлген турдум, ынчалза-даа: ам кезээ мөңгеде дириг-дир мен! Тамы болгаш өлүмнүң дүлгүүрлери – Менде.¹⁹Ынчангаш көрүп турарың, ам болуп турар болгаш ооң соонда болур хамык чүүлдү бижип каг. ²⁰Мээң оң холумга көргениң чеди сылдыстың болгаш чеди алдын чырыткының чажыды мындыг: чеди сылдыс болза дээрниң чеди төлээзи-дир. Дээрниң ол чеди төлээзи чеди христиан ниитилелге хамааржыр, а чеди чырыткы дээрге чеди ниитилел боттары ол-дур».

Chapter 2

¹«Эфесте христиан ниитилелдиң төлээзинге бижи: Оң холунда чеди сылдыс туткан база чеди алдын чырыткы аразында кылаштап турар Кижиниң медеглээн сөстери бо-дур. ²Силерниң чүнү кылганыңарны, аар-берге ажыл-херээңерни, үр шыдажып келгениңерни билир мен. Бузуттуглар-биле эптеш чогуңарны-даа база боттарын элчиннер бис дижир, ынчалза-даа ындыг эвес улусту хынап көргеш, оларны мегечилер деп тодаратканыңарны-даа билир мен.³Силерниң шыдамыыңар, Мени дээш хөй бергени ажып эрткениңер база ол бүгүден могап-шылавааныңар меңээ билдингир. ⁴Ынчалза-даа силерге удур сагыжым база бар: Меңээ баштайгы ынакшылыңарны ам чидирипкен-дир силер. ⁵Ынчангаш кайыын, аңдарлып дүшкениңни сактып кел! Бачыттарыңарны миннип, эгезинде кылып турган ажыл-херээңерни кылыңар. Ынчанмас болзуңарза, Мен сеңээ удавас келгеш, бачыттың билинмес болзуңза, сээң чырыткыңны туружундан чайладыр идиптер мен.⁶Ындыг-даа болза, Мээң оларны көөр хөңнүм чогу дег, николаиттерниң үүлгедиглерин көөр хөңнүңер чогу силерни эки талазындан көргүзүп кээр-дир. ⁷Дыңнаар кулаа бар кижи бүрүзү Сүлдениң христиан ниитилелдерге чүнү чугаалаанын дыңназын. Мен тиилээн кижиге Бурганның дываажаң-сесерлиинниң ортузунда турар амыдыралдың ыяжындан чимис чиир эргени хайырлаар мен».⁸«Смирнада христиан ниитилелдиң төлээзинге база бижи: Баштайгының болгаш Сөөлгүзүнүң, өлгеш, оон катап Дирилген чугаалап тур. ⁹Мен силерниң хилинчээңерни, ядыы-түреңгиңерни база херек кырында бай-даа болзуңарза ажыл-херээңерни билир мен, Боттарын „иудейлер бис“ дижип турза-даа, херек кырында ындыг эвес, а эрликке чагырткан бөлүк улустуң силерни куду-көрүп, карартып турарын база билир мен.¹⁰Шыдажып эртер ужурлуг хинчектен кортпаңар. Эрлик силерни күткүүр дээш, кара-бажыңче киир октаптар, аңаа он хонук иштинде хинчектенир силер. Өлгүжеге чедир Меңээ шынчы болуңар, Мен оон силерге шаңнал кылдыр мөңге амыдыралды бээр мен. ¹¹Дыңнаар кулаа бар кижи бүрүзү Сүлдениң христиан ниитилелдерге чүнү чугаалаанын дыңназын: Тиилээн кижиге ийиги өлүм хора чедирбес!»¹²«Пергамда христиан ниитилелдиң төлээзинге бижи: Аажок чидиг хылыш Ээзиниң чугаалаан сөстери бо-дур. ¹³Билир мен: эрликтиң дүжүлгези бар черде чурттап турар силер. Мээң шынчы херечим Антипаны эрликтиң чурттаан черинге-силерниң хоорайыңарга өлүрүп каан үеде безин Меңээ бүзүрелиңерден ойталавааныңарны, Меңээ шынчы бооп артканыңарны билир мен.¹⁴Ындыг-даа болза, Мээң силерге удур чугаалаар каш чүүлдерим база бар: силерниң араңардан чамдыыңар Валаамның өөредиин эдерген-дир. А ол израиль чонну бачытче канчаар будаарын Валакты өөредип каан болгай. Олар дүрзү-бурганнарга өргээн чем чип, самыырап турганнар. ¹⁵Мээң көөр хөңнүм чок николаиттерниң* өөредиин эдерип чоруур улус база бар.¹⁶Ынчангаш бачыттарыңар минниңер, ынчанмас болзуңарза, Мен удатпайн чедип келгеш, аксымдан үнүп орар хылыш-биле ындыг улуска удур дайылдажыр мен. ¹⁷Дыңнаар кулаа бар кижи бүрүзү Сүлдениң христиан ниитилелдерге чүнү чугаалаанын дыңназын:”Тиилээн кижини Мен манна деп чажыт чем-биле чемгерер мен. Оон ыңай тиилекчи бүрүзүнге ак дашты бээр мен: ында ону алган кижиден өске, кымның-даа билбези чаа атты бижээн».¹⁸«Фиатирада христиан ниитилелдиң төлээзинге бижи: Карактары оттуң чалбыыжы дег, буттары чайыннаан кылагар хүлер дег Бурганның Оглунуң чугаалаан сөстери бо-дур. ¹⁹Силерниң ажыл-херээңерни, ынакшылыңарны болгаш бүзүрелиңерни, бараан болуушкунуңарны база үр шыдажып келгениңерни билир мен. Эгезинде кылып турганыңардан хөйнү кылып турарыңарны-даа билир мен.²⁰Ынчалза-даа силерге удур сагыжым бар: медээчи мен деп адаттынган Иезавел дээр херээжен-биле эптежип турар-дыр силер. А ол бодунуң өөредии-биле Мээң чалчаларымны мегелээрге, олар самыыраарынче база дүрзү-бурганнарга өргээн чем чииринче сундугар-дыр. ²¹Мен ол херээженге бачыттарын минниир үени бердим, ынчалза-даа ол бодунуң самыыраан амыдыралындан ойталап мининмеди.²²Мен ам ону ооң-биле кады самыырап турганнарны база олар бачыттарын билинмес болза, аажок улуг хинчекиң дөжээнче октаптар мен. ²³Иезавелди эдерген улусту узуткаар мен. Улустуң чүректерин, угаан-бодалын, Шенеп турар Кижи дээрге-ле Мен-дир дээрзин бүгү христиан ниитилелдер билип алзын. Мен кижи бүрүзүнге ооң кылган ажыл-херээн ёзугаар бээр мен.²⁴Фиатирада арткан улуска – шак ол бузуттуг өөредигни эдербейн, эрликтиң ханы чажыттары дижир чүүлдерни шинчилевейн чоруур силерге чугаалап каайн: силерге өске кандыг-даа аар-чүък чүдүрбес мен. ²⁵Чүгле Мен келгижемге чедир силерде бар чүүлдү шыңгыы эдериңер.²⁶Тиилээн база Мээң ажыл-херээмни эчизинге чедир кылып келген кижиге, аңаа чоннарны чагырар эргени бээр мен, ²⁷Мээң Адамдан алган эргем ышкаш, дой савалар ышкаш олар буступ каар, оон оларны демир мерге-биле башкарар мен, ²⁸база Аңаа эртенги сылдысты бээр мен. ²⁹Дыңнаар кулаа бар кижи бүрүзү Сүлдениң христиан ниитилелдерге чүнү чугаалаанын дыңназын».

Chapter 3

¹«Сардисте христиан ниитилелдиң төлээзинге бижи: Бурганга бараалгаан чеди сүлдени чагырган, чеди сылдысты туткан Кижиниң медеглээн сөстери бо-дур. Мен ажыл-херээңерни билир мен. Сен бодуңну дириг мен дээр сен, херек кырында өлүг сен. ²Кичээнгейлиг бол, база өлүм бо чоокшулаан-деп быжыглан. Чүге дээрге, кылган ажыл-херээң ам-даа Мээң Бурганымның мурнунга чедимчелиг эвезин көрдүм.³Сактып кел, чүнү хүлээп, дыңнааныңны, база бачыттың миннип камгала. Ынчангаш, кичээнгейлиг болбас болзуңза Мен сенче, оор ышкаш, хенертен чедип кээр мен. А кайы үеде кээримни билбес сен. ⁴Ындыг-даа болза, Сардисте силерниң араңарда боттарының хевин хирге бораваан каш кижи бар-дыр. Олар Мээң-биле кады ак хептерлиг чоруур, чүге дээрге төлептиин көргүскеннер.⁵Тиилээн кижи ак хеп кетер. Мен ооң адын амыдыралдың номундан кажан-даа балавас мен. Харын Адамның болгаш дээрниң төлээлериниң мурнунга ону хүлээп көөр мен. ⁶Дыңнаар кулаа бар кижи бүрүзү Сүлдениң христиан ниитилелдерге чүнү чугаалаанын дыңназын».⁷«Филадельфияда христиан ниитилелдиң төлээзинге бижи: Давид хаанның дүлгүүрүн эдилээн ыдыктыг болгаш шынныг Ээниң медеглээн сөстери бо-дур. Эжикти ол ажыдыпса, кым-даа ону хаап шыдавас, а хаапса, кым-даа ону ажыдып шыдавас. ⁸Силерниң ажыл-херээңерни билир мен. Ынчангаш кымның-даа хаап шыдавазы эжикти силерниң мурнуңарга ажыттым, чүге дээрге силерниң күжүңер шоолуг эвес-даа болза, Мээң сөзүмнү камгалап база Мээң адымдан ойталавадың.⁹Херек кырында ындыг эвес хирезинде, иудейлер бис дижип мегелээр, эрликке чагырткан бөлүк улус бар-дыр. Мен оларны силерниң мурнуңарга доңгая кээп дүжеринче албадаар мен, олар оон Мээң силерге ынаамны билип алыр. ¹⁰Сен Мээң сөзүмге шыдамыың көргүстүң. Ынчангаш шенелде үезинде, Мен сени камгалаар мен, бо делегейже хөме кээр халаптыг шенелделер үезинде Мен силерни кадагалаар Мен. ¹¹Мен удавас чедип кээр мен. Кым-даа силерден тиилекчилерниң шаңналын хунаай бербезин дээш, бодуңарда бар чүүлдү шыңгыы эдериңер.¹²Тиилээн кижи Мээң Адамның өргээзинге адагаш апаар база оон кажан-даа үнүп чорбас. Мен ол адагашка Бурганымның адын база Бурганым чурттап турар дээрден бадып кээр чаа Иерусалимниң – Бурганымның хоорайының адын бижип каар мен. Аңаа ол ышкаш Бодумнуң чаа адымны бижиир мен. ¹³Дыңнаар кулаа бар кижи бүрүзү Сүлдениң христиан ниитилелдерге чүнү чугаалаанын дыңназын».¹⁴«Лаодикияда христиан ниитилелдиң төлээзинге бижи: Бурганның бүгү чаяалгазының эге дөзү, алыс шынныг болгаш шынчы херечи Аминь деп аттыг Кижиниң медеглээн сөстери бо-дур. ¹⁵Силерниң ажыл-херээңерни билир мен. Силер соок-даа, изиг-даа эвес силер. Шуут соок азы шуут изиг бооруңарны дыка-ла күзээн мен! ¹⁶Ынчалза-даа изиг-даа, соок-даа эвес, а чылбай болганыңарда, Мен силерни аксымдан үндүр дүкпүрүптейн!¹⁷Мынча дээр-дир силер: „Мен бай мен, эртине-байлаам эгээртинмес, меңээ ам чүнүң-даа херээ чок“. Ынчалза-даа кежик чогуңарны, чөгенчиг ядыыңарны, согуруңарны болгаш шалдаңыңарны билбес-тир силер. ¹⁸Байыыр деп бодазыңарза, сүмем бо-дур: от-биле арыглаан алдынны Менден садып алыңар. Силерниң ыянчыг шалдаңыңар көзүлбезин дээш, ак хептен база садып алыңар. Карааңар көрзүн дээш, каракка чаар эмден база садып алыңар.¹⁹Ынак улузумну чемелээш, кезедир мен. Ынчангаш чүткүлдүг болуңар база бачыттарыңар минниңер. ²⁰Бо Мен эжик артында соктап тур мен. Мээң үнүмнү дыңнааш, эжиин ажыдыптар кижиниң бажыңынче киргеш, ооң-биле кады чемненир мен.²¹Тиилээш, Ачамның дүжүлгезинге Ооң-биле кады орупканым дег, тиилээн кижиге Мээң дүжүлгемге Мээң-биле кады орар эргени бээр мен. ²²Дыңнаар кулаа бар кижи бүрүзү Сүлдениң христиан ниитилелдерге чүнү чугаалаанын дыңназын».

Chapter 4

¹Мен ооң соонда көрнүп келгеш, дээрже кирер ажык эжикти көрүп кагдым. Ооң мурнунда мээң-биле чугаалажып турган, труба эткени дег дыңналыр үн меңээ: «Бээр үнүп кел, алызы барып чүү боорун сеңээ көргүзейн» – диди. ²Ол дораан Сүлдениң күжү мени башкара берген. Дээрде, мурнумда турар дүжүлгени база ында саадаан Бурганны көрүп кагдым. ³Ооң арны яшма болгаш рубин деп эртине даштар ышкаш чырып турду, а дүжүлгени изумруд дег челээш шыва алган болду.⁴Ол дүжүлгени дескиндир ак хептерлиг, баштарында алдын оваадайлар кеткен чээрби дөрт ирей олурар чээрби дөрт өске дүжүлге барын көрдүм. ⁵Кол дүжүлгеден кызаңнааштар кызаңайнып, диңмирээшкин диңмиреп, дааш дыңналды. Ооң баарында Бурганның чеди сүлдези болур чеди оттуг кезек хып турду, ол дээрге Бурганның чеди сүлдези.⁶Дүжүлгениң мурнунда кристалл дег өттүр көстүр шилдең далайга дөмей бир чүве бар болду. А хамыктың төвүнде, дүжүлгени долгандыр арты-мурнунда хөй карактыг дөрт дириг амытан турду.⁷Оларның биргизи арзылаңга, ийигизи бугажыкка дөмей, үшкүзүнүң арны кижинии дег, а дөрткүзү ужуп чоруур эзирге дөмей чорду. ⁸Дөрт дириг амытанның кайызында-даа алды чалгын бар, бүгү мага-боду, чалгыннарының адаандан бээр, карактар-биле шыптынган болду. Олар хүндүс-даа, дүне-даа могаг чокка: «Черле турган, ам бар, оон чедип кээр Бүрүн Күчүлүг Дээрги-Бурган-Чаяакчы ыдык, ыдык, ыдык!» – деп ырлажып турдулар.⁹Дөрт дириг амытан дүжүлгеде саадаан мөңге дириг Бурганны алдаржыдып, алгап-мактап, Аңаа өөрүп четтирип ырлаан санында-ла, ¹⁰чээрби дөрт ирей дүжүлгеде саадаан, мөңге дириг Бурганның мурнунга доңгая кээп дүжүп мөгеер чорду. Олар боттарының баштарында оваадайларын дүжүлгениң баарынче салгылааш:

¹¹«Бистиң Дээрги-Чаяакчы-Бурганывыс, алдарны, мактал-хүндүнү, эрге-чагырганы хүлээп аарынга төлептиг сен, чүге дээрге Сен бүгү чүвени чаяаган сен, ынчангаш бүгү чүве Сээң күзел-сорууңга дүүштүр чаяаттынган база амыдырап турар» – деп турдулар.

Chapter 5

¹Мен оон дүжүлгеде саадаан Бурганның оң холунда дүрүг-ном көрүп кагдым. Ооң артыы, иштии талаларын долдур бижээш, чеди таңма-биле аңгылай таңмалаан болду. ²Оон дээрниң бир күчүлүг төлээзин көрүп кагдым, ол ыыткыр үн-биле: «Таңмаларны адыргаш, дүрүгнү чазарынга төлептиг кым барыл?» – деп айтырды.³Ынчалза-даа үстүү, ортаа болгаш алдыы ораннарда дүрүгнү часкаш, ооң иштинде чүү барын көөр кым-даа чок болду. ⁴Дүрүгнү часкаш, ооң иштинде чүү барын көөр төлептиг кижи тывылбас боорга, ишкирнип ыглапкан мен. ⁵Ирейлерниң бирээзи ынчан меңээ: «Ыглава! Давидтиң Дазылы, Иуданың аймаандан үнген Арзылаң тиилээн-дир! Ол чеди таңманы адыргаш, дүрүгнү чазып шыдаар-дыр» – диди.⁶Мен оон дөрт дириг амытан, ирейлер болгаш дүжүлгениң ортузунда турар Хураганны көрүп кагдым. Ону өргүлге салган ышкаш көзүлдү. Хураган чеди мыйыстыг база чеди карактыг (Бурганның бүгү чер-делегейже айбылап чорудупканы чеди сүлделиг) болду. ⁷Ол чоокшулап келгеш, дүжүлгеде саадаан Бурганның оң холундан дүрүгнү ап алды.⁸Ол дүрүгнү ап аары билек, дөрт дириг амытан болгаш чээрби дөрт ирей Хураганның мурнунга доңгая кээп дүштү. Кижи бүрүзүнүң холунда чадаган база Бурганның улузунуң мөргүлү болур чаагай чыттыг чүүлдер-биле долдурган алдын сава бар болду.⁹Олар чаа ырны ырлажы берди: «Дүрүгнү холга туткаш, таңмаларны адырарынга төлептиг сен! Чүге дээрге Сен өргүлге салдырткаш, Бодуңнуң ханың-биле төлээш, янзы-бүрү дылдарлыг аймак, чон, сөөк-язы бүрүзүнден улусту Бурганга дээш хостап алган сен!

¹⁰Сен олардан Бурганывыстың бараалгакчыларының чагыргазын тургускан сен, ынчангаш олар чер кырынга хааннаар».

¹¹Мен ооң соонда көрнүп келгеш, дүжүлге, дириг амытан болгаш ирейлерни хүрээлей турупкан дээрниң дүк-түмен төлээлерин көрүп кагдым. ¹²Олар ыыткыр ырлажып турду: «Өргүлге салган Хураган төлептиг! Ол эрге-чагырганы, эртине-байлакты, мерген угаанны, күчү-күштү, мактал-хүндүнү, алдарны база алгыш-йөрээлди алырынга төлептиг!»¹³Мен ооң соонда өртемчейде амылыг чүве бүгүдезин – үстүү, ортаа болгаш алдыы ораннарда база далайда дириг амытан бүрүзүн дыңнап кагдым. Олар: «Дүжүлгеде саадаан Бурганга база Хураганга кезээ мөңгеде алгыш-йөрээл, мактал-хүндү, алдар болгаш эрге-чагырга доктаазын!» – деп ырлажып турдулар. ¹⁴Дөрт дириг амытан: «Аминь!» – деп харыылады. Ирейлер оон доңгая кээп дүшкеш, Кезээ Мөңгеде Дириг Бурганывыска-мөгейдилер.

Chapter 6

¹Мен оон көөрүмге, Хураган чеди таңманың биргизин адырыпты. Дөрт дириг амытанның бирээзи дээр диңмирээн дег үн-биле: «Чедип кел!» – дээнин дыңнап кагдым. ²Көрүптеримге, мурнумда ак аът турду. Аъттың мунукчузунуң холунда ча бар база аңаа оваадайны тывыскан болду. Ынчангаш ол тиилекчиниң түрүн тыртынып, тиилээр дээш бар чытты.³Хураган оон ийиги таңманы адырыптарга, ийиги дириг амытанның: «Чедип кел!» – дээнин дыңнап кагдым. ⁴Ынчан өске, шилги аът үнүп келди. Ооң мунукчузунга чер кырындан тайбыңны хунаар база улусту бот-боттарын өлүржүрүнче ыдалаар чөпшээрелди тывыскаш, улуг хылышты берген болду.⁵Кажан Хураган оон үшкү таңманы адырыптарга, мен үшкү дириг амытанның: «Чедип кел!» – дээнин дыңнап кагдым. Көрүптеримге, мурнумда дас кара аът турду. Ооң мунукчузу холунда деңзи туткан болду. ⁶Дөрт дириг амытанның аразындан үнген, кижи үнүнге дөмей бир-ле ыыт дыңналып: «Бир хүннүң ажыл төлевири дээш – кызыл-тастың биче хемчээлин, база бир хүннүң ажыл төлевири дээш – арбайның үш биче хемчээлин, а үс биле арагага хора халдатпа!» – диди.⁷Хураган оон дөрткү таңманы адырыптарга, мен дөрткү дириг амытанның: «Чедип кел!» – дээн үнүн дыңнап кагдым. ⁸Көрүптеримге, мурнумда бора аът турду. Ооң мунукчузун «Өлүм» дээр база ону өлүм оранының ара-албатызы эдерип чорду. Дайын-чаа, аш, аарыг-аржык азы черлик амытаннар дузазы-биле черниң дөрттүң бир кезииниң девискээринге өлүрер эргени оларга берген болду.⁹Хураган оон бешки таңманы адырыптарга, мен өргүл салыр бедигээш баарында турар улус көрүп кагдым, оларны Бурганның сөзүн медеглээн дээш база шынчы херечилели дээш, өлүрүп каан турган. ¹⁰Олар ыыткыр үн-биле алгыржып турдулар: «Ыдыктыг болгаш шынныг Чагырыкчы, ам чеже чылзыр сен?! Бисти өлүргени дээш, черниң улузундан өжээн негээр шииткелиң кажан болурул?!» ¹¹Оларның кижи бүрүзүнге ак хеп берди. Христоска база ынчаар бараан болган чалчаларның – олар ышкаш өлүрткен акы-дуңмазының саны доктааткан хемчээл четкижеге чедир, ам-даа элээн манаарын оларга чугаалап кагды.¹²Хураган оон алдыгы таңманы адырыпты. Көрүптеримге, чер коргунчуг шимчей берди. Хүн караа качыгдал хеви дег карарып, ай хан дег кыза берди. ¹³Дээрниң сылдыстары, күштүг хат силгээн ыяштан чиг чимис дүшкен дег, черже кээп дүштүлер. ¹⁴Дүрүг дег дүрүлгеш, дээр ажытталып чиде берди. Даг болгаш ортулук бүрүзү туружундан шимчей берди.¹⁵Черниң хааннары база чагырыкчылар, шериг баштыңчылары, байлар, эргетеннер база арткан улус – кулдар-даа, хостуглар-даа куйларже болгаш дагларда хаялар аразынче чашты бердилер. ¹⁶Олар даглар болгаш хаяларга: «Бисче кээп дүжүңер, дүжүлгеде саадаан Бургандан база Хураганның килеңинден бисти чажырыңар! ¹⁷Оларның килеңиниң өндүр улуг хүнү келген-дир, кым ону шыдажыр харыктыгыл?» – деп чаннып турдулар.

Chapter 7

¹Мен ооң соонда черниң дөрт булуңунда турар дээрниң дөрт төлээзин көрүп кагдым: олар чаңгыс-даа хат черже, далайже азы кандыг-даа ыяшче хадывазын дээш, черниң дөрт хадын тудуп турар. ²Оон дириг Бурганның таңмазын тудуп алган, чөөн чүктен кел чыдар дээрниң бир төлээзин көрүп кагдым. Ол кургаг чер болгаш далайга хора чедирер эргени Бурганның берип кааны дээрниң демги дөрт төлээзин кый деп, ыыткыр алгырды: ³«Бурганывыстың хамык чалчаларын демдектеп, хавактарынга таңма баспаан шаавыста, черге, далайга азы ыяштарга хора халдатпаңар».⁴Бурганның таңмазын базып, демдектээн улустуң саны 144 000 болганын дыңнап кагдым. Олар Израильдиң аймак бүрүзүнден үнген улус болган: ⁵Иуданың аймаандан – 12 000, Рувимниң аймаандан – 12 000, Гадтың аймаандан – 12 000, ⁶Асирниң аймаандан – 12 000, Неффалимниң аймаандан – 12 000, Манассияның аймаандан – 12 000,⁷Симеоннуң аймаандан – 12 000, Левийниң аймаандан – 12 000, Иссахарның аймаандан – 12 000, ⁸Завулоннуң аймаандан – 12 000, Иосифтиң аймаандан – 12 000, Вениаминниң аймаандан – 12 000 кижи болган.⁹Ооң соонда көрүптеримге, мурнумда кымның-даа санап күш четпези мөөң чон турду. Янзы-бүрү дылдарлыг сөөк-язы, аймак, чон улус ында бар чорду. Олар дүжүлгениң база Хураганның баарында ак хептерлиг турдулар, а холдарында пальма ыяш будуктары тудуп алган болдулар. ¹⁰Олар ыыткыр үн-биле: «Камгалал дүжүлгеде саадаан Бурганывыстан болгаш Хурагандан кээр!» – деп алгыржып турдулар.¹¹Дээрниң шупту төлээлери дүжүлге, ирейлер болгаш дөрт дириг амытанны долгандыр турдулар. Олар оон дүжүлгениң баарынче доңгая кээп дүшкеш, Бурганга мөгейип: ¹²«Аминь! Алгыш-йөрээл, алдар, мерген угаан, өөрүп четтириишкин, мактал-хүндү, эрге-чагырга болгаш күчү-күш кезээ мөңгеде бистиң Бурганывыстыы болур! Аминь!» – деп турдулар.¹³Оон ирейлерниң бирээзи менден: «Ак хептер кеткен бо чүү улузул? Олар кайыын келгенил?» – деп айтырды. ¹⁴Мен аңаа: «Дээрги, силер бодуңар билир-ле болгай силер» – деп харыыладым. Ол ынчан меңээ мынча диди: «Бо дээрге коргунчуг хилинчекти көрүп эрткен улус-тур. Олар боттарының хевин Хураганның ханынга чуггаш, агартыр арыглап алган.¹⁵Ынчангаш олар ам Бурганның дүжүлгезиниң баарында турупкан, дүн-хүн дивейн, Ооң өргээзинде Аңаа бараан болуп турарлар-дыр. Дүжүлгеде саадаан Бурган олар-биле кады чурттап, майгын-биле дег шуглаар-дыр. ¹⁶Олар моон соңгаар кажан-даа аштап-суксавас. Хүн-даа, оя чиир изиг-даа оларны өрттендир чиртпес. ¹⁷Чүге дээрге дүжүлгениң ортузунда олурар Хураган оларның кадарчызы апаар база амыдырал хайырлаар суг бажынче алгаш баар. Бурган улустуң караанда чаш бүрүзүн чодуп бээр».

Chapter 8

¹Хураган оон чедиги таңманы адырыптарга, дээрге чартык шак иштинде ыржым апарды. ²Мен ынчан Бурганның мурнунда турар дээрниң чеди төлээзин көрүп кагдым. Оларга чеди трубаны берген болду.³Айдызаар алдын сава туткан бир төлээ келгеш, өргүл салыр бедигээштиң мурнунга туруп алды. Бурганның бүгү улузунуң мөргүлү -биле катай дүжүлгениң мурнунда өргүл салыр бедигээшке кывыссын дээш, аңаа эңдерик хөй чаагай чыттыг чүүлдү берген болду. ⁴Чаагай чыттыг чүүлдүң ыжы Бурганның улузунуң мөргүлдери-биле катай дээрниң төлээзиниң холдарындан Бурганче көдүрлүп турду. ⁵Дээрниң төлээзи оон айдызаар савазын алгаш, ону өргүл салыр бедигээштиң изиг көзү-биле долдургаш, черже шывадапты. Ол дораан черге дааш-шимээн көңгүреп, диңмирээшкин диңмиреп, чаңнык кызаңнап, чер шимчей берди.⁶Чеди труба туткан дээрниң чеди төлээзи этсиринге белеткенип алды. ⁷Бирги төлээ трубазын этсиптерге, хан-биле холушкак долу болгаш от дүшкеш, черниң үштүң бир кезии, ыяштарның үштүң бир кезии база хамык оът-сиген өрттенип калды.⁸Ийиги төлээ трубазын этсиптерге, чалбырааштыг улуг дагга дөмей бир чүве далайже дүже берди. Далайның үштүң бир кезии хан кылдыр хуула берди. ⁹Далайда амылыг амытаннарның үштүң бир кезии кырылган, корабльдарның үштүң бир кезии узуткаттынган болду.¹⁰Үшкү төлээ трубазын этсиптерге, чырыткы дег чалбыышталган улуг сылдыс дээрден хемнерниң, суг баштарының үштүң бир кезиинче кээп дүштү. ¹¹Сылдыстың адын Ажыг чашпан дээр. Сугларның үштүң бир кезии кужурзуг амданныг апарган. Ол ажыг сугну ишкен эңдерик хөй улус өлгүлээн.¹²Дөрткү төлээ трубазын этсиптерге, хүннүң үштүң бир кезии, айның үштүң бир кезии, сылдыстарның үштүң бир кезии узуткаттынган, ынчангаш оларның чырыыр үези үштүң биринге кызырлып калган. Хүннүң үштүң бир дуртунда хүн караа, а дүннүң үштүң бир дуртунда ай биле сылдыстар чырывастаан.¹³Мен оон көрнүп келгеш, шаары дээрде кылыйткан эзирни көрүп кагдым. Ол ыыткыр эдип чорду: «Черде чурттаан улуска халаптыг кара халап келди, качыгдал-ла, качыгдал! Этсиринге белен дээрниң өске үш төлээзиниң трубалары удавас эде бээр-дир!»

Chapter 9

¹Дээрниң бешки төлээзи трубазын этсиптерге, мен дээрден черже кээп дүшкен сылдысты көрүп кагдым. Ол сылдыска тамыже эртер өдүгнүң дүлгүүрүн берген болду. ²Сылдыс тамыны ажыдыптарга, өдүгден ыш, улуг суугудан үнген дег, бүлгүрлүп эгеледи. Ол ыштан хүн караа болгаш дээр кара хөө апарды.³Ыш аразындан эңдерик шартылаа чер кырынче үнүп келди, а оларга скорпионнарныы дег күштү берген болду. ⁴Оът-сигенге, ыяштарга база өске-даа үнүшке хора халдатпазын оларга чугаалап каан. Ынчалза-даа хаваанда Бурганның таңмазы бастынмаан улусту шартылаа шап болур турган.⁵Шартылаага ол улусту өлүрбес, а беш ай дургузунда чүгле аарышкы-биле хинчектээр эргени берген. Ол аарышкы скорпионнар шакканының аарышкызы кара олчаан. ⁶Ол хүннерниң дургузунда улус өлүмнү дилей бээр, ынчалза-даа тыппас, өлүм оларның холунче кирбес.⁷А мөөң шартылаа дайын-чаага белеткеп каан дайынчы аъттар ышкаш көзүлдү. Оларның баштарында алдын оваадайлар дег чүүлдер бар, а арын-шырайы кижи арын-шырайынга дөмейлежир. ⁸Оларның бажының дүгү херээженнерниң чажы дег, а диштери арзылаң азыглары дег. ⁹Шартылааларның хөректеринде демир дег куяк хеп бар, а оларның чалгыннарының даажы дайын-чааже дывыржаан аъттар сөөрткен эңдерик хөй дайынчы тергелерниң даажы дег дыңналды.¹⁰Олар скорпионнарныы ышкаш шагар кудуруктарлыг боорда, улуска беш ай иштинде хора чедирер күш ол кудуруктарда бар болду. ¹¹Тамының ээзи оларның хааны боор, ооң адын еврейлеп Аввадон, а гректеп Аполлион дээр. ¹²Баштайгы халап эрте берзе-даа, ам-даа ийизи кээр ужурлуг турган.¹³Дээрниң алдыгы төлээзи трубазын этсиптерге, Бурганның мурнунда турар өргүл салыр алдын бедигээштиң дөрт мыйызындан үнген үннү дыңнап кагдым. ¹⁴Ол үн труба туткан дээрниң алдыгы төлээзинге мынча диди: «Өндүр улуг Евфрат хемниң чанында бектеп каан дээрниң дөрт төлээзин хоста». ¹⁵Кижи төрелгетенниң үштүң бир кезиин чок кылыры-биле, ол шак, хүн, ай болгаш чыл ужун белен тудуп келген дээрниң дөрт төлээзин хостапты.¹⁶Аъттыг шеригниң саны түмен катап ийи түмен чеде бээр деп дыңнадым. ¹⁷Аъттарны база оларның мунукчуларын Бургандан ажыдыышкынымга көрүп турдум. Олар от ышкаш кызыл, сапфир ышкаш караңгы көк болгаш күгүр дег сарыг куяк шывыгларлыг чорду. Аъттарның баштары арзылаң баштары дег, а оларның аксындан от, ыш болгаш күгүр бүлгүрлүп үнүп турду.¹⁸Аъттарның аксындан бүлгүрлүп үнген үш халап: от, ыш болгаш күгүр кижи төрелгетенниң үштүң бир кезиин кырып кагды. ¹⁹Аъттарның күжү аксында база кудуруунда чоруур болду. Ол кудуруктар улусту шап, хора халдадыр баштарлыг чыланнар дег чорду.²⁰Кижи төрелгетенниң ол халаптарга кырдырбайн арткан кезээ бодунуң үүлгеткен херээ дээш, бачыдын билинмээн. Олар буктарга-даа, көрүп, дыңнап, кылаштап шыдавас алдын, мөңгүн, хүлер, даш болгаш ыяш дүрзү-бурганнарга -даа мөгеерин соксатпааннар. ²¹Арткан ол улус боттарының өлүрүкчү, караң көрнүр, самыыраар болгаш ооржу чоруу дээш бачыдын миннип, Бурганче ээлбээн.

Chapter 10

¹Мен ооң соонда Бурганның дээрден бадып олурар бир күчүлүг төлээзин көрүп кагдым. Ол булутка бүргеткен болду, а ооң бажының кырында челээш чайнап турду. Дээрниң төлээзиниң арны хүн дег, а буттары оттуг чагылар дег болду. ²Ооң холунда ажыдып каан бичежек ном бар чорду. Ол оң буду-биле далайга, а солагай буду-биле кургаг черге туруп алды.³Ынчангаш арзылаң алгызы дег ыыткыр үн-биле алгыра кааптарга, аңаа харыылап, чеди диңмирээшкин диңмирээр болду. ⁴Чеди диңмирээшкин диңмирей кааптарга, мен бижииринге белеткени бердим, ынчалза-даа дээрден мынча дээн үн дыңналды: «Чеди диңмирээшкинниң чугаалаан чүвезин таңмалап, шыгжап ал, ону биживе».⁵Оон кургаг чер болгаш далайда хары угда турар кылдыр көргеним дээрниң төлээзи оң холун дээрже көдүрүпкеш, ⁶дээрни, черни база далайны оларда бар бүгү чүве-биле катай-хаара чаяаган мөңге дириг Бурганның ады-биле даңгыраглады. Ол мынча диди: «Моон соңгаар хуусаа чылзыр деп чүве турбас. ⁷Дээрниң чедиги төлээзи трубазын этсиптерге, Бурган Бодунуң чалчалары – медээчилеринге дыңнадып кааны дег, чажыт бодалын төндүр боттандырар!»⁸Ооң соонда мооң мурнунда дээрден дыңнааным үн база катап меңээ мынча диди: «Баргаш, далай болгаш кургаг черде хары угда турар дээрниң төлээзиниң холундан ажыда салган номну ап ал». ⁹Мен дээрниң төлээзинге чеде бергеш, бичежек номну бээрин диледим. Ол меңээ: «Номну алгаш, чивит. Ону ажырыптарыңга, ол иштиңге ажыг боор, ынчалза-даа аксыңга ары чигири дег амданныг боор» – диди.¹⁰Мен дээрниң төлээзиниң холундан бичежек номну алгаш, чиптим. Аксымга ооң амданы, шынап-ла, ары чигири дег болду. Ынчалза-даа ону ажырыптарым билек, ол иштимге ажыш диди. ¹¹Оон ол меңээ мынча диди: «Янзы-бүрү дылдарлыг хөй чоннар, аймак-сөөктер, база хааннар дугайында Бурганның медээзин ам база катап суртаалдаар ужурлуг сен».

Chapter 11

¹Оон меңээ даянгыышка дөмей хемчээр мерге бергеш, мынча деп чугаалады: «Барып, Бурганның өргээзин база өргүл салыр бедигээшти хемчээ, ында тейлеп турар улусту сана. ²Ынчалза-даа даштыкы шөлдү хемчээве, чүге дээрге ону өске чоннар улузунга берипкен-дир. Олар ыдыктыг хоорайны дөртен ийи ай дургузунда чаза базып кээр.³Оон Мен Бодумнуң ийи херечимге күштү бээримге, олар качыгдал хевин кеткеш, 1260 хүн дургузунда Бурганның медээзин суртаалдап кээрлер». ⁴Ол херечилер дээрге ийи олива ыяжы болгаш черниң Дээрги-Чаяакчызының мурнунда турар ийи чырыткы ол-дур. ⁵Оларга хора халдадыр дээн кандыг-бир кижи турар болза, херечилерниң аксындан от аттыккаш, дайзыннарын өрттендир чиптер. Ынчангаш кым оларга хора халдадыксааныл, ынчалдыр өлүртүп каар.⁶Олар Бурганның медээзин суртаалдап чоруур үеде чаъс чагбазын дээш, дээрни хаар эргени оларга берген. Херечилерде ол ышкаш сугларны хан кылдыр хуулдуруптар база черни кандыг-даа айыыл-халап-биле, кажан күзей-дир, кезедир эрге бар. ⁷Ийи херечи боттарының медээзин төндүр суртаалдаптары билек, тамыдан бир араатан оларже халдаар. Араатан оларны тиилээш, базып каар.⁸Херечилерниң өлүг мага-боттары оларның Дээргизиниң хере шаптыртканы улуг хоорайның кудумчуларынга чыдар. Ол хоорайның ойзу демдектээн ады – Содом азы Египет. ⁹Янзы-бүрү дылдарлыг чоннарның, аймактарның, сөөк-языларның улузу оларның өлүг мага-боттарынче үш чартык хүн кайгап кээр болгаш оларны хөөржүдерин чөпшээревес.¹⁰Оларның өлүрткени дээш, черниң чурттакчылары өөрүп-хөглээр база дойлаар, аразында белек солчур, чүге дээрге ол ийи медээчи кижи төрелгетенге хөй хилинчекти эккелген. ¹¹Ынчалза-даа үш чартык хүн эрткенде, Бурганның чорутканы амы-тын медээчилерже сиңниге берген, оон олар бут кырынга туруп келген. Оларны көрген хамык улус аажок корткан. ¹²Ийи медээчи оон дээрден дыңзыг үннүң оларга: «Бээр үнүп келиңер!» – дээнин дыңнап каан. Олар дайзыннары көрүп турда, оларның мурнунга булут кырынга дээрже көдүрлүп үне бергеннер.¹³Таптыг-ла ол өйде чер аажок күштүг шимчээш, хоорайның оннуң бир кезии буступ калган. 7000 кижи өлген, арткан улус коргуп-сүртеп, дээрде саадаан Бурганны алдаржыдып турган. ¹⁴Ийиги халап ынчалдыр эрткен, ынчалза-даа үшкү халап кел чыткан.¹⁵Дээрниң чедиги төлээзи трубазын этсиптерге, дээрден: «Бо делегейни чагырар эрге ам Дээргивистиң, Ооң шилээн Христозунуң эргезинде апарган, Ол ам кезээ мөңгеде хааннаар-дыр!» – дээн ыыткыр үннер дыңналды.¹⁶Бурганның мурнунга боттарының дүжүлгелеринде олурган чээрби дөрт ирей доңгая кээп дүшкеш, Бурганга мөгейдилер. ¹⁷Олар мынча деп турду: «Ам бар, черле турган Бүрүн Күчүлүг Дээрги-Бурган-Чаяакчы, Сээң өндүр улуг Чагыргаңны Бодуңнуң холуңче ап, чагырып эгелээниң дээш, Сеңээ өөрүп четтирдивис.

¹⁸Бүгү аймак-чоннар килеңнеп турду, а ам Сээң килеңиңниң шагы келген-дир. Өлүглерни шиидер болгаш Сээң чалчаларыңны, медээчилериңни база Сеңээ шынчы улусту, Сээң адыңны хүндүткеп көөр улуг, биче бүгү улусту шаңнаар үе келген-дир. Черни узуткап турарларны чок кылыр үе келген-дир!»

¹⁹Ынчан дээрде Бурганның өргээзи ажыттынып, көстү берди. Чагыг-керээниң аптаразы ында турарын көрдүм. Ооң соонда кызаңнааштар кызаңнап, диңмирээшкин диңмиреп, чер шимчей берди база улуг долу дүжүптү.

Chapter 12

¹Оон дээрге өндүр улуг кайгамчык демдек – хүн кеткен херээжен көстүп келди. Ооң буттарының адаанда ай бар, а бажында он ийи сылдыс-биле каастаан оваадай кедип алган чорду. ²Ол херээжен сааттыг болду. Ооң божуур ай-хүнү үнген, эъди аарыырга, алгырып турду.³Дээрге ооң соонда өске кайгамчык демдек – чеди баштыг, он мыйыстыг аажок улуг кызыл улу көстүп келди. Ооң баштарында чеди оваадай кедирген болду. ⁴Ооң кудуруу дээрден сылдыстарның үштүң бир кезиин дүжүр ширбээш, черже шывадапты. Херээжен божуптары билек, ооң Чаш төлүн сыырыптар дээш, улу ооң баарынга турду.⁵Херээжен бүгү чоннарны демир мерге-биле башкарар Оол божуп алды. Ынчалза-даа Бурган ооң Оглун алгаш, Бодунуң чанында дүжүлгезинче аппарды. ⁶А херээжен ээн ховуже, Бурганның аңаа белеткеп кааны черже дезипти, орта ол дээш, 1260 хүн дургузунда сагыш салып кээр ужурлуг турган.⁷Дээрге ооң соонда дайын эгеледи: Михаил база дээрниң аңаа чагырткан төлээлери улуга удур, а улу бодунуң төлээлери-биле оларга удур демисежип үндү. ⁸Ынчалза-даа улу күш четпейн барып, бодунуң төлээлери-биле кады дээрге турар черин чидирипти. ⁹Бүгү делегейни дуурайлаан, эрлик база удурланыкчы деп адаткан ол аажок улуг улу, шаандагы чылан бодунуң төлээлери-биле кады черже дүжүр октаттырыпты.¹⁰Мен ынчан дээрден ыыткыр үннү дыңнап кагдым: «Ам камгалал келди. Ам бистиң Бурганывыс Бодунуң хаан күжүн көргүстү! Ам Ооң шилээн Христозу Бодунуң эргезин көргүстү! Бурганывыстың мурнунга туруп алгаш, ха-дуңмавысты хүндүс-даа, дүне-даа буруудадып келген буруудадыкчы дээрден дүжүр октаткан-дыр.

¹¹Бистиң ха-дуңмавыс ону Хураганның ханының ачызында алыс шынны херечилээни-биле тиилээн-дир. Олар өлүрүнден-даа чалданмаан, амы-тынын харамнанмаан-дыр.

¹²Ынчангаш өөрүп-байырлаңар, дээрлер база дээрлерниң чурттакчылары! А чер биле далай, ат болур силер, чүге дээрге эрлик силерже бадып келген-дир! Ол хөлчок килеңнээн, чүге дээрге ооң үези көңгүс эвээш артканын билир-дир».

¹³Черже дүжүр октадыпканын билип кааш, улу Оолду божаан херээженни истеп-сүрүп эгелээн. ¹⁴Ынчалза-даа херээженге ээн ховуга турар чер белеткеп каан, ынаар ужупсун дээш, аңаа улуг эзирниң ийи чалгынын берген болду. Орта ону үш чартык чыл дургузунда ажаап-карактап, улудан дестирип кээр турган.¹⁵Улу ооң соонда, херээженни чууй шаап аппарзын дээш, аксындан сугну хемгилештир үндүр бүлгүрүптү. ¹⁶Ынчалза-даа чер херээженге дузалашты: ол бодунуң аксын ажыткаш, улунуң аксындан аккан сугну ажырыпты. ¹⁷Улу херээженге медээжок килеңнээш, ооң артып калган ажы-төлү-биле – Бурганның айтыышкыннарын сагаан, Иисусту шынныы-биле херечилээн улус-биле чаалажыр дээш чорупту.

Chapter 13

¹Улу далай эриинге туруп алды. Мен ынчан далайдан үнүп орар араатанны көрүп кагдым. Ол он мыйыстыг болгаш чеди баштыг, а мыйыстарында он оваадайлыг болду. Ооң баштарында Бурганны дорамчылаан аттар бижээн. ²Мээң көрүп кааным араатан ирбишке дөмей, ооң аспактары адыгныы дег, а аксы арзылаңныы дег чорду. Улу ол араатанга бодунуң күчүзүн, бодунуң дүжүлгезин база бодунуң аажок улуг эргезин дүжүп берипти.³Араатанның бир бажында өлүмнүг балыг-даа бар ышкаш көзүлдү, ынчалза-даа ол балыы экирий берген чорду. Бүгү делегейниң улузу кайгап-харап, араатанны эдерип турду. ⁴Араатанга бодунуң эргезин дүжүп бергени дээш, кижи бүрүзү улуга мөгейди. Улус араатанга база мөгейип: «Бо араатан-биле кым деңнежирил, ооң-биле кым демисежип шыдаарыл?» – дижип турду.⁵Бурганны дорамчылаан, турамык сөстер эдерин аңаа чөпшээрээн болду. Ол дөртен ийи ай дургузунда чагырар эргени алган. ⁶Араатан аксын ашкаш, Бурганны, Ооң адын, Ооң чурттаан черин база дээрниң чурттакчыларын одап, каргап эгеледи.⁷Бурганның улузу-биле чаалажыр болгаш оларны тиилээр эргени база аңаа берген. Ол ышкаш янзы-бүрү дылдарлыг аймак, чон база шупту сөөк-языны чагырар эргени аңаа берген. ⁸Чер кырында чурттаан хамык улус-өртемчейни чаяарының бетинде-ле өргүлге салган Хураганда бар амыдыралдың номунче аттарын киир бижээннеринден өскелери, араатанга мөгейдилер.⁹Дыңнаар кулаа бар хамык улус дыңназын! ¹⁰Тудуп алгаш баар ужурлуг кижини тудуп алгаш баар. Хылыштан калыр ужурлуг кижини хылыш шанчып каар. Ынчан Бурганның улузундан шыдамык чорук болгаш бүзүрел негеттинер.¹¹Мен оон черден үнүп орар база бир араатанны көрүп кагдым. Ол хураганныы дег ийи мыйыстыг, ынчалза-даа улу ышкаш чугаалаар болду. ¹²Ол бирги араатанның өмүнээзинден ооңуу ышкаш бүрүн эргени эдилеп, бүгү бо делегейни база ында чурттаан хамык улусту өлүмнүг балыы экирий берген бирги араатанга мөгееринче албадап турду.¹³Ийиги араатан өндүр улуг кайгамчык чүүлдерни кылды: улус көрүп турда, отту безин дээрден бадырып турду. ¹⁴Ийиги араатанга биргизиниң өмүнээзинден кайгамчык чүүлдер кылыр арганы берген турган. Ынчангаш ол оозу-биле чер кырында чурттаан хамык улусту дуурайлап каапкан. Черниң чурттакчыларынга хылыш-биле өлүмнүг балыглатса-даа, өлбейн барган бирги араатанның дүрзүзүн шуткуурун ийиги араатан дужаады.¹⁵Ийиги араатанга биргизиниң дүрзүзүн тынгарар арганы бээрге, ол дүрзү чугаалаар база аңаа мөгейбээн хамык улусту өлүрүп шиидерин дужаар харыктыг апарды. ¹⁶Ийиги араатан бүгү улусту: улуг, бичии, бай, ядыы, хостуг, кул деп ылгал чокка, оң холунга азы хаваанга таңма бастыртып, демдектедиринче албадай берди. ¹⁷Ындыг демдек чок кижи чүнү-даа садып аар азы садар эрге чок турган. А ол демдек дээрге араатанның ады азы ол атты көргүскен сан болур.¹⁸Борта мерген угаан херек. Угаанныг кым-даа болза араатанның санын санап үндүрүп шыдаар, чүге дээрге ол сан кижи амытанның адынга дүгжүр 666 деп сан болур.

Chapter 14

¹Мен оон көөрүмге, Сион дагда Хураган турду. Хураганның болгаш Ооң Адазының адын хавактарында бижип демдектээн 144 000 кижи Хураган-биле кады турар болду. ²Шапкын агым сугнуң дагжааны дег, диңмирээшкинниң диңмирээни азы хөгжүмчүлерниң чадаганнарга ойнаан аялгазы дег, дээрден дыңналган үннү дыңнап кагдым.³Дүжүлгениң баарынга, дөрт дириг амытан болгаш ирейлерниң мурнунга улус чаа ырны ырлажы берди. Ол ырны чүгле черниң улузундан адыргаш, хостап каан 144 000 кижи өөренип ап шыдаар турган. ⁴Олар дээрге херээжен кижиге дээп көрбээн, боттарын арыг хевээр кадагалап арттырып алган улус-тур. Олар дээрге, Хураган кайнаар-даа баар болза, Ону эдерер улус-тур. Оларны бүгү кижи төрелгетенниң иштинден адыргаш, хостап каан; Бурганга база Хураганга өргүп салган баштайгы дүжүт дег улус ол-дур. ⁵Оларның аксы меге сөстү кажан-даа этпээн, оларда кемниг, бужар чүү-даа чок.⁶Мен оон Бурганның шаары дээрде ужуп чоруур база бир төлээзин көрүп кагдым. Ол төлээ чер кырында чурттаан бүгү улуска: янзы-бүрү дылдарлыг сөөк-язы, аймак-чон бүгүдезинге медеглээр дээни мөңге Буянныг Медээлиг болду. ⁷Ол ыыткыр мынча диди: «Бургандан коргуп, Ону алдаржыдып мактаңар, чүге дээрге Ооң шииткелиниң үе-шагы келген-дир. Дээрниң, черниң, далайның болгаш суг баштарының Чаяакчызынга мөгейиңер!»⁸Дээрниң ол төлээзиниң соондан ийигизи эдерип: «Ол буурады! Өндүр улуг Вавилон буурады! Хамык чоннарны ооң арагазын – ооң самыыралының ажыг арагазын ижеринче албадапкан турган хоорай буурады!» – деп бар чытты.⁹Дээрниң баштайгы ийи төлээзиниң соондан үшкүзү эдерип, ыыткыр мынча деп чорду: «Араатанга азы ооң дүрзүзүнге кажан-бир шагда мөгеер база хаваанга азы холунга ооң таңмазын бастыртып алыр кижи ¹⁰Бурганның килеңиниң дашказынче куткан Ооң хорадаан сагыжының чалаң арагазын ижер. Ындыг кижини дээрниң ыдыктыг төлээлериниң база Хураганның мурнунга отка кыпкан күгүрге хилинчектээр.¹¹Оларны хинчектээн оттуң ыжы кезээ мөңгеде өрү көдүрлүр, ынчангаш араатанга азы ооң дүрзүзүнге мөгейген база ооң ады-биле демдектеткен улуска хүндүс-даа, дүне-даа амыр-дыш турбас». ¹²Ийе, Бурганның улузундан – Бурганның айтыышкыннарын сагыыр болгаш Иисуска бүзүрээр бүгү улустан шыдамык чорук негеттинер.¹³Мен ынчан дээрден мынча дээн үннү дыңнап кагдым: «Мону бижип каг: амдан эгелээш, Дээрги-Чаяакчыга бараан болуп тура, өлген улус – амыр-чыргалдыг. Сүлде мынча деп турар: „Олар ам боттарының аар-берге ажыл-херектеринден дыштанып ап болур, а ажыл-херектери оларны эдерер-дир».¹⁴Мен оон көөрүмге, мурнумда ак булут тур. Ында кижи оглу ышкаш Кижи саадап олур, Ооң бажында алдын оваадай, а холунда чидиг хол кадыыры бар болду. ¹⁵Ооң соонда Бурганның өргээзинден дээрниң өске төлээзи үнүп келгеш, булутта саадаан Кижиже: «Хол кадыырын туткаш, кес-ле, чүге дээрге черде дүжүт быжып, ажаалда үези келген-дир» – деп алгырды. ¹⁶Оон булутта саадаан Кижи хол кадыырын черже карбаш кылгаш, черниң дүжүдүн ажаап каапты.¹⁷Оон Бурганның дээрде өргээзинден өске бир төлээзи үнүп келди. Ол база холунда чидиг хол кадыырлыг болду. ¹⁸Ооң соонда өргүл салыр бедигээштен отту чагырар эргелиг база бир төлээ үнүп келди. Ол чидиг хол кадыырлыг төлээге: «Хол кадыырың туткаш, черниң виноград шөлүнде салбактарны кес-ле, чүге дээрге виноград быжа берген-дир» – деп ыыткыр алгырды.^19-20Дээрниң төлээзи хол кадыырын черже карбаш кылгаш, виноградты ажаагаш, ону хоорай даштында чулук сы базар оңгарже октапты. Виноградты, Бурганның өндүр улуг килеңин көргүзүп, сы базып кааптарга, оортан хемгилештир агып баткан хан аът бажы-биле деңнештир тереңнеп, 1600 стадий черже ага берди.

Chapter 15

¹Мен ооң соонда дээрге база бир өндүр улуг болгаш кайгамчык демдекти көрүп кагдым: чеди халап эдилээн дээрниң чеди төлээзи аңаа көзүлдү. Ол чеди халап халаптарның сөөлгүлери болду, чүге дээрге Бурганның килеңи ооң-биле төнер чүве-дир.²Мен оон от-биле холушкан шилдең далайга дөмей бир чүве көрдүм, а ол ышкаш тиилекчилерни – араатанны, ооң дүрзүзүн база ооң сан-адын тиилээн улусту көрдүм. Олар Бурганның берген чадаганнарын тудуп алгаш, шилдең далай чанынга туруп алгаш,³Бурганның чалчазы Моисейниң ырын база Хураганның ырын ырлажып турдулар: «Бүрүн Күчүлүг Дээрги-Бурган-Чаяакчы, Сээң ажыл-херээң өндүр улуг, кайгамчык-тыр! Сээң оруктарың чөптүг болгаш алыс шынныг-дыр, бүгү чоннарның Хааны!

⁴Сенден кортпас кижи бар бе, о, Дээрги-Чаяакчы? Сээң адыңны алдаржытпас кижи тыптыр бе? Чүгле Сен ыдыктыг сен! Хамык чоннар Сеңээ кээп мөгеерлер, чүге дээрге Сээң чөптүг ажыл-херээңни шупту улус көрүп турар».

⁵Мен ооң соонда дээрде Бурганның өргээзиниң – херечилелдиң майгынының – ажыттына бергенин көрүп кагдым. ⁶Оон Бурганның өргээзинден сөөлгү чеди халапты эдилээн дээрниң чеди төлээзи үнүп келди. Олар чайынналчак ак арыг лён хеп кедип алган, хөректеринде алдын курлар куржанган болду.⁷Дөрт дириг амытанның бирээзи ынчан мөңге дириг Бурганның килеңи долган чеди алдын саваны дээрниң ол төлээлеринге үлеп берди. ⁸Бурганның өндүр чырыының болгаш күчү-күжүнүң ыжы Ооң өргээзин бүргей апкан, дээрниң чеди төлээзиниң эккелгени чеди халап төнмээн шаанда, Бурганның өргээзинче кым-даа кирип шыдаваан.

Chapter 16

¹Мен оон Бурганның өргээзинден үнген ыыткыр үннү дыңнап кагдым. Үн дээрниң чеди төлээзинге: «Баргаш, Бурганның килеңи долган чеди саваны черже тө чажыптыңар!» – диди.²Бирги төлээ чоруткаш, савазының иштинде бар чүвени черже тө чажыпты. Араатанның таңмазы-биле демдектеткен, ооң дүрзүзүнге мөгейген улус коргунчуг болгаш аарышкылыг оюлган балыгларлыг апарды.³Ийиги төлээ савазының иштинде бар чүвени далайже тө чажыпты. Суг өлүг кижи ханы дег хан бооп хуула бээрге, далайда амылыг амытан артпады.⁴Үшкү төлээ савазының иштинде бар чүвени хемнер болгаш суг баштарынче тө чажыптарга, олар хан бооп хуула бердилер. ⁵Дыңнаарымга, суг дээш харыылаар дээрниң төлээзи мынча деп чугаалады: «Ам бар, черле турган Ыдыктыг Бурган, Сээң үндүрген шииткелиң чөптүг-дүр. ⁶Чүге дээрге кижилер Сээң улузуңнуң база медээчилериңниң ханын төккен-дир. Ынчангаш Сен оларга ханны ижиртиптиң. Олар чогуур кеземчени алды». ⁷Мен оон өргүл салыр бедигээштен: «Бүрүн Күчүлүг Дээрги-Бурган-Чаяакчы, Сээң шииткелдериң чөптүг болгаш алыс шынныг-дыр!» – дээн үннү дыңнап кагдым.⁸Дөрткү төлээ савазының иштинде бар чүвени хүнче тө чажыпты. Улусту от-биле оя чиртир эргени хүнге берген болду. ⁹Оларны шыдажыр аргажок от өрттендир чип турду, а олар халаптарны чагырар эргелиг Бурганның адын одап, каргап турдулар. Олар боттарының бачыттарын миннип, Бурганче ээлбедилер база Ооң адын алдаржытпайн бардылар.¹⁰Бешки төлээ савазының иштинде бар чүвени араатанның дүжүлгезинче тө чажыптарга, ооң чагыргазы дүмбейже дүлнү берди, а улус аарыг-хилинчектен дылдарын ызырып турду. ¹¹Олар аарышкызы болгаш балыг-бышкыны дээш, дээрде Бурганны одап, каргап турдулар, ынчалза-даа боттарының бачыттыг оруктарын кагбадылар.¹²Алдыгы төлээ савазының иштинде бар чүвени улуг Евфрат хемче тө чажыпты. Чөөн чүктен кээр хааннарга орук ажыдып, хемниң суу кадып калды. ¹³Мен ынчан бөзүр пагаларга дөмей үш бук көрүп кагдым. Олар улунуң, араатанның болгаш меге медээчиниң аксындан үнүп келдилер. ¹⁴Ол буктар кайгамчык чүүлдерни кылыптар болдулар. Олар чер-делегейниң хамык хааннарын эргий кезип, чаалажыры-биле чыып алыр дээш чоруптулар. Ол дээрге Бүрүн Күчүлүг Бурганның өндүр улуг шииткел хүнүнде боор дайын-чаага белеткел-дир.¹⁵«Дыңнаңар, Мен, оор дег, хенертен кээр мен. Улус мурнунга бужартап, шалдаң үне халып келбес дээш, хевин белеткеп алган, одуг чыдар кижи амыр-чыргалдыг». ¹⁶Буктар хамык хааннарны еврей дылда Армагеддон дээр черже чыып эккелдилер.¹⁷Оон дээрниң чедиги төлээзи савазының иштинде бар чүвени агаарже тө чажыпты. Бурганның өргээзинде дүжүлгеден ыыткыр үн дыңналып: «Боттанган-дыр!» – диди. ¹⁸Ынчан чаңныктар кызаңнап, дааш дагжап, диңмирээшкин диңмирээш, коргунчуг чер шимчээшкини болду. Кижини чаяаган үеден бээр чер ындыг күштүг шимчеп көрбээн! Халаптыг-ла чер шимчээшкини! ¹⁹Өндүр улуг хоорай үш кезекке чарлы берген база бүгү чурттарның хоорайлары буступ дүшкен. Бурган улуг Вавилон хоорайны бодап келгеш, Бодунуң савазындан килеңиниң арагазын аңаа ижиртипти.²⁰Хамык ортулуктар чиде берди, даглар артпады. Дээрден улусче бирээзи-ле бир талант деңзилиг долу дүжерге, улус долу халавы дээш, Бурганны каргап турду, чүге дээрге ол халап шуут коргунчуг болган.

Chapter 17

¹Ооң соонда чеди сава туткан дээрниң чеди төлээзиниң бирээзи меңээ чедип келгеш, мынча диди: «Бараалы, мен сеңээ улуг хемнер чанында олурган сурагжаан самыыраан херээженниң канчаар кеземче алырын көргүзүп берейн. ²Черниң хааннары ооң-биле самыырап турган, а бо делегейниң улузу ооң самыыралының арагазын эзиртир ижип турган».³Мени оон Сүлде башкаргаш, ээн ховуже аппарды. Мен аңаа кызыл араатан мунуп алган херээженни көрүп кагдым. Ол араатан Бурганны дорамчылаан аттар-биле үпчү бодун шыптынган, чеди баштыг болгаш он мыйыстыг болду. ⁴Херээжен кып-кызыл болгаш хүрең-кызыл хааннар кедер хептиг, алдын болгаш үнелиг эртине даш база ак шуру каасталгаларлыг болду. Ол холунда самыыраар чоруунуң бужар-багы болгаш хир-чуду-биле долган алдын савалыг чорду. ⁵Херээженниң хаваанда: «Өндүр улуг Вавилон, бо делегейниң хамык самыырааннарының база бужар-багының иези» – деп чажыт уткалыг атты бижээн.⁶Ол херээжен Бурганның улузунуң база Иисусту херечилеп, Аңаа шынчызы дээш өлүрткен улустуң ханын ишкеш, эзирээн болду. Мен ону көргеш, аажок кайгадым. ⁷«Чүге кайгаарың ол? – деп, дээрниң төлээзи менден айтырды. – Мен сеңээ бо херээженниң база ооң мунганы чеди баштыг, он мыйыстыг араатанның чажыдын чугаалап берейн.⁸Сээң көргениң араатан кажан-бир шагда дириг турган, а ам өлүг. Ынчалза-даа ол тамыдан ам бир катап туруп кээр, оон ылап шын өлүмүнче чоруптар. Аттарын бо делегейни чаяар бетинде-ле амыдыралдың номунче киир биживээн черниң чурттакчылары араатанче көргеш, кайгап каарлар: ол кажан-бир шагда дириг турган, ам өлүг, ындыг-даа болза, катап чедип кээр.⁹Ол бүгүнү билип аар дизе, мерген угаан херек. Чеди баш дээрге херээженниң орары чеди тей-дир, ол ышкаш чеди хаан-дыр. ¹⁰Оларның бежи дүжүп калган, бирээзи ам-даа чагырбышаан, өскези ам-даа келбээн, а чедип келгеш, маңаа көңгүс үр эвес үеде турар.¹¹Кажан-бир шагда дириг турган, а ам өлүг араатан – сески хаан-дыр. Ол баштайгы чеди хаанга хамааржыр база бодунуң өлүмүнче бар чыдар.¹²Сээң көрүп турарың он мыйыс дээрге ам-даа чагырып эгелевээн он хаан-дыр. Ынчалза-даа оларга араатан-биле кады бир-бир шак чагырар эргени бээр. ¹³Олар шупту чаңгыс сорулгалыг, а боттарының күжү биле эргезин араатанга бериптерлер. ¹⁴Олар Хураган-биле чаалажыр, ынчалза-даа Ол Ооң шилээш, кый деп алганы, Аңаа шынчы улус-биле кады оларны базып каар. Чүге дээрге Ол дээргилерниң Дээргизи болгаш хааннарның Хааны-дыр».¹⁵Дээрниң төлээзи оон меңээ мынча диди: «Самыыраан херээженниң олурар черинде хемнер көрген болгай сен. Ол дээрге янзы-бүрү дылдарлыг аймактар, чоннар, сөөк-язылар-дыр.¹⁶Сээң көргениң он мыйыс болгаш араатан боду самыыраан херээженни көрбестей бээр. Олар ону хоозураткаш, шалдаң-чанагаш кааптарлар, ооң мага-бодун сыырып, от-биле чиртирлер. ¹⁷Бурган демги он хаанның чүректеринге, Ооң сөстери бүтпээн шаанда, чагырар эргезин араатанга бээр деп күзелди тывылдырган. Олар ынчалдыр Ооң күзел-соруун күүседир.¹⁸А сээң көргениң херээжен дээрге чер-делегейниң хааннарын чагырган өндүр улуг хоорай ол-дур».

Chapter 18

¹Мен ооң соонда Бурганның дээрден бадып орар өске бир төлээзин көрүп кагдым. Ооң эрге-чагыргазы кончуг улуг база ооң өндүр чырыы черни шыва хаяаландыр чырыдыпты. ²Дээрниң төлээзи ыыткыр алгырды: «Ол буурады! Өндүр улуг Вавилон хоорай буурап дүштү! Ол ам буктарның, четкерлерниң чурттаар чери, чүүл-бүрү арыг эвес куштарның база араатан аңнарның хоргадалы апарган. Чүге дээрге бүгү чоннар ооң самыыралының калчаалыг арагазын пактааннар. ³Черниң хааннары ооң-биле кады будалып, бүгү делегейниң садыгжылары ооң самыын каас-коязындан байып турганнар».⁴Мен оон дээрден өске үннүң мынча дээнин дыңнап кагдым: «Мээң чонум, ооң бачыдынга киришпес дээш база ооң кеземчезинге таварышпас дээш, ол хоорайдан үнүп чоруңар. ⁵Ооң бачыттарының дугайында сураг дээрде чеде берген-дир, а Бурган ооң хамык кемниг херектерин утпаан-дыр. Ооң силерни аажылап келгени дег, аңаа база ындыг хамаарылгалыг болуңар, ооң кылган херектерин ийи дакпыр аар кылдыр эгидиңер. ⁶Ооң силерге берип турган арагазындан ийи дакпыр ажыг араганы ооң дашказынче кудуп бериңер.⁷Ол кайы хире алдарны, каас-коя чуртталганы бодунче хаара тыртып туржук, ынча хөй хилинчекти, ажыг-шүжүгнү аңаа бериңер. Чүге дээрге ол: „Дүжүлгеде кадын ышкаш саадап ор мен! Дулгуяк кадай эвес-тир мен. Кажан-даа ажыг-шүжүг көрбес мен!“ – деп бодунга боду мактанмышаан-дыр. ⁸Ындыызы дээш, ону бир-ле хүн эңдерик айыыл-халап: өлүмнүг аарыг-аржык, ыы-сыы болгаш аш-чут таварыыр. Ол отка өрттенип каар, чүге дээрге ону шиидер Дээрги-Бурган-Чаяакчы күчүлүг-дүр».⁹Ооң-биле кады будалып, мага ханып турган черниң хааннары хоорайны хуюктаан өрттүң ыжын көргеш, ооң ажыын ажып, ыглажы бээрлер. ¹⁰Ооң хилинчээн үлежиринден коргуп, ырадыр туруп алгаш: «Кара халап! О, өндүр улуг хоорай, аа халак! О, күчүлүг Вавилон! Чаңгыс шак иштинде Бурган сени кезетти!» – деп халактаарлар.¹¹Бо делегейниң садыгжылары база ооң ажыын ажып, ыглажырлар, чүге дээрге оларның бараанын ам кым-даа садып албас апаар. ¹²Ам кым-даа оларның алдынын, мөңгүнүн, үнелиг эртине даштарын база ак шурузун, лён пөстерин, хүрең-кызыл хептерин, торгузун база кып-кызыл пөстерин, ховар ыяжын, чаан азыындан янзы-бүрү кылыгларын, үнелиг ыяжын, хүлерин, демирин база маны дажын, ¹³чемге каар үнелиг холуксааларын, чаагай чыттыг айдызаар чүүлдерин, арагазын, үзүн, далганын база кызыл-тазын, бода малын, хойларын, аъттарын база тергелерин, кулдарын база улустуң мага-бодун, амы-тынын хереглевестей бээр.¹⁴Садыгжылар Вавилонга: «Сээң аажок эдилексээниң хамык үнелиг чүүлдер ам сенде чок-тур. Хамык эртине-байлааң, каас-кояң эстип чиде берди, сен ам оларны кажан-даа эгидип ап шыдавас сен» – дээрлер.¹⁵Хоорай-биле садыглажып тургаш, ооң ачызында байый берген садыгжылар ооң хилинчээн үлежиринден корткаш, ырадыр туруп аарлар. Олар ооң ажыын ажып, ыглажып, ¹⁶мынча дээрлер: «Кара халап! О, өндүр улуг хоорай, аа халак! Ол үнелиг чуга лёндан, хүрең-кызыл база кып-кызыл пөстерден каас-коя хептер кедер, алдындан, үнелиг эртине даштардан база ак шурудан каасталгаларлыг турган. ¹⁷Ол хире эртине-байлакты чаңгыс-ла шак иштинде узуткап каапты!» Шупту корабльдар башкарыкчылары, корабльдарда эжиндирип чоруур улус, далайжылар база далай ачызында амыдырап чоруур шупту улус ырадыр турупкан турду.¹⁸Олар хоорайны хуюктаан өрттүң ыжын көргеш: «Бо өндүр улуг хоорай-биле өске кандыг хоорай деңнежирил?» – деп алгыржып турдулар. ¹⁹Олар качыгдалдан баштарын доозун-довурак-биле бызап, ыы-сыызын төп, алгыржып турдулар: «Кара халап! О, өндүр улуг хоорай, аа халак! Далайга эжиндирген хамык улус ооң эртине-байлаа-биле байып чорду. Ол чаңгыс-ла шак иштинде хоозурады». ²⁰Дээрлер, өөрүп-байырлаңар! Бурганның бүгү улузу, элчиннери болгаш медээчилери, өөрүп-байырлаңар! Чүге дээрге силерге кылган хамык бузуду дээш, Бурган ону кезеткен-дир!²¹Ооң соонда дээрниң күчүтен төлээзи хемчээли дээрбе дажы дег улуг дашты көдүргеш, ону далайже киир октапкаш, мынча диди: «Өндүр улуг Вавилон хоорайны база шак ынчаар чылчырылдыр октаптар, ол олчаан ону кым-даа көрбес! ²²Моон соңгаар борта ыраажылар үнү, чадаганнарга ойнаан хөгжүм үнү, лимбилер, трубалар үнү кажан-даа дыңналбас. Хамык ус-шеверлер борта кажан-даа турбас база дээрбе даштарының даажы кажан-даа дыңналбас.²³Чырыткылар борта кажан-даа чырывас, күдээлер болгаш келиннерниң үннери кажан-даа дыңналбас. Чүге дээрге сээң садыгжыларың бүгү бо делегейниң дээргилери турган болгаш, бо делегейде бар чоннарны бодуңнуң илби-шидиң-биле дуурайлаан сен. ²⁴Бурганның медээчилериниң, Аңаа шынчы хамык улустуң база чер кырынга өлүрткен бүгү улустуң ханы дээш буруулуг сен, Вавилон».

Chapter 19

¹Меңээ ооң соонда дээрде турар мөөң чоннуң үннери ышкаш ыыт-шимээн дыңналды. Олар мынча деп ырлажып турду: «Бурганны алгап-мактаңар! Камгалал, алдар болгаш күчү-күш бистиң Бурганывыста!

²Ооң шииткели шынныг болгаш чөптүг. Бодунуң самыыралы-биле черни будаан самыыраан херээженни Ол шиитти. Бодунуң чалчаларының ханы дээш, Бурган оон өжээн негеп, кезетти!»

³Олар база катап ырлажып үндү: «Аллилуйя! Өндүр улуг хоорайның ыжы кезээ мөңгеде ооң кырынче көдүрлүр-даа!»

⁴Чээрби дөрт ирей болгаш дөрт дириг амытан ынчан доңгая кээп дүшкеш, дүжүлгеде саадаан Бурганга мөгейдилер. Олар: «Аминь! Аллилуйя!» – деп кыйгырып турдулар.

⁵Оон дүжүлгеден: «Бурганның хамык чалчалары, Ону алдаржыдыңар! Бургандан коргар улуг-биче улус дөгере Ону алдаржыдыңар!» – дээн үн дыңналды.⁶Оон эңдерик улустуң үннеринге, шапкын агым сугнуң коолаанынга база диңмирээшкинниң диңмирээринге дөмей ыыт-шимээнни дыңнап кагдым. Олар мынча деп кыйгырып турду: «Аллилуйя! Бистиң Бүрүн Күчүлүг Дээрги-Чаяакчы-Бурганывыс хааннай берген-дир!

⁷Өөрүп-хөглээли, Бурганны алдаржыдаалы! Хураганның өгленир үези келген-дир. Ооң душтуу бодун белеткеп алган-дыр.

⁸Аңаа арыг ак чайынналчак хепти кедирген-дир». (А ол хеп – Бурганның улузунуң чөптүг-шынныг ажыл-херээ-дир.)

⁹Дээрниң төлээзи оон меңээ мынча диди: «Бижи: куда доюнче чалалга алган улус амыр-чыргалдыг». Ол оон аңаа немей: «Бо дээрге Бурганның шынныг сөстери-дир» – диди. ¹⁰Мен ооң буттарынче доңгая кээп дүжүп, мөгеер деп чыттым, ынчалза-даа ол меңээ мынча диди: «Ынчанма, мен база-ла, сен дег, Иисусту шынныы-биле херечилээн акы-дуңмаларың дег, Бурганга бараан бооп чор мен. Бурганга мөгей!» (Иисусту шынныы-биле херечилээри – Бурганның медээчилерин сорук киирер чүве ол-дур.)¹¹Мен ажыттына берген дээрни база ак аътты, ооң мунукчузун көрүп кагдым. Мунукчуну Бүзүрелдиг болгаш Шынныг деп адап каан, чүге дээрге Ол чөптүү-биле шиидип база дайылдажып турар. ¹²Ооң караа – оттуң чалбыраажы-ла, а бажында хөй оваадайлар кеткен. Ооң Бодундан өске кым-даа билбес атты Ында бижээн болду. ¹³Ол ханче суп, кызыткан шыва тон кеткен, а Ооң адын «Бурганның Сөзү» дээр.¹⁴Дээрниң ак аъттар мунган база арыг ак чуга хептерлиг аг-шерии Ону эдерип бар чытты. ¹⁵Ооң аксындан чидиг хылыш уштунуп орду. Ол ооң-биле бүгү чоннарны кыргып-хыдыыр. Ол демир мерге-биле оларны башкарар болгаш Бүрүн Күчүлүг Бурганның калчаалыг килеңин күүседип, улустуң оңгарга виноградтан арага үндүр сы базары дег, оларны чылча базар. ¹⁶Ооң дөңмээнде болгаш ак хевинде: «Хааннарның Хааны база дээргилерниң Дээргизи» деп ат бижиттинген болду.¹⁷Мен оон шуут-ла хүн кырында турар дээрниң бир төлээзин көрүп кагдым. Ол шаары дээрде ушкан хамык куштарже ыыткыр алгырды: «Бээрлеңер! Бурганның өндүр улуг доюнче чыглыңар! ¹⁸Хааннарның, шериг баштыңчыларының, бо делегейниң күштүг улузунуң мага-бодун, аъттарның болгаш мунукчуларның мага-бодун, кулдар биле хостугларның, улуглар биле бичелерниң – шупту улустуң мага-бодун хөндеп чиңер!»¹⁹Мен оон араатанны база черниң хааннарын аг-шерии-биле катай-хаара көрүп кагдым. Олар аъттыг Мунукчу-биле база Ооң аг-шерии-биле чаалажыр дээш, чыглып турдулар. ²⁰Ынчалза-даа араатанны болгаш ооң өмүнээзинден кайгамчык чүүлдер кылып турган, араатанның таңмазы-биле демдектеттирген база ооң дүрзүзүнге мөгейген улусту дуурайлап келген меге медээчини тудуп хоругдап кагды. Араатан биле меге медээчи күгүр кыпкан оттуг хөлче диригге киир октаттырыпканнар.²¹Оларның аг-шерии аъттыг Мунукчунуң аксындан уштунуп органзыг көстүр хылышка кыргыдып-хыдыдып алган. Хамык куштар оларның мага-боттарын хөндеп, мага хандыр дойлааннар.

Chapter 20

¹Оон Бурганның дээрден бадып орар төлээзин көрүп кагдым. Ол холунда тамының дүлгүүрүн болгаш аар илчирбе тудуп алган болду. ²Ол төлээ улуну – эрлик база удурланыкчы болур шаандагы чыланны – тудуп хоругдааш, ону илчирбе-биле муң чыл дургузунда кинчилеп кагды. ³Дээрниң төлээзи улуну тамыже киир октааш, үнер черин хаггаш, таңмалап кагды. Ынчаар орта демги улу муң чыл төнмээнде, делегейниң чоннарын оон ыңай мегелээр харыы чок апарган. А ооң соонда ону үр эвес үеде хостаар ужурлуг.⁴Оон мен хөй дүжүлгелер көрдүм. Ында саадааннарга шиидер эргени берген болду. Иисусту шынныы-биле херечилээн дээш база Бурганның медээзин суртаалдаан дээш, бажын кестиртип өлген улусту база көрдүм. Олар араатанга-даа, ооң дүрзүзүнге-даа мөгейбээннер, ооң таңмазын хаваанга-даа, холунга-даа бастыртпааннар. Оларга амы-тынны катап эгидип берген, ооң соонда олар Христос -биле кады муң чыл иштинде хааннааннар.⁵Өлүглерниң бир дугаар катап дирилгени ол-дур. Арткан өлүг улуска муң чыл төнмээн шаанда, амы-тынны катап эгитпээн. ⁶Баштайгы катап дирлиишкинге киржир улус амыр-чыргалдыг база Бурганның чонунга хамааржыр; ийиги өлүм оларны чагырар эрге чок. Олар Бурганның база Христостуң бараалгакчылары болур, Ооң-биле кады муң чыл дургузунда хааннаарлар.⁷Бир муң чыл эрткен соонда, эрликти кара-бажыңындан хостаптар. ⁸Ол чер кырында тоо быдараан Гог биле Магогту дуурайлап чоруп каар. Эрлик оларны чаалажыры-биле чыып аар, олар далай эриинде элезин дег хөй болур.⁹Черниң чүк-чүгүнден сөктүп келгеш, олар Бурганның улузунуң турлаан база Ооң ынак хоорайын бүзээлептерлер. Ынчалза-даа дээрден от дүшкеш, оларның аг-шериин хуюкталдыр чиптер. ¹⁰Оларны дуурайлаан эрликти, ооң мурнунда араатан биле меге медээчини дег, кыпкан күгүр долган хөлче киир октаптар. Олар аңаа дүн, хүн дивейн, кезээ мөңгеде хилинчек көөрлер.¹¹Мен оон кончуг улуг ак дүжүлгени база ында саадаан Бурганны көрүп кагдым. Ооң түрлүг көрүжүнден дээр биле чер ис чок чиде берген. ¹²Мен ынчан дүжүлгениң мурнунда турар улуг, биче өлүг улусту көрүп кагдым. Ажып каан номнар база бар болду. Оон база бир номну – амыдыралдың номун – ажыдып кагды. Өлүглерни оларның кылган херектерин барымдаалап, номнарда оларның дугайында бижээнин ёзугаар шииткен.¹³Далай аңаа чораан өлүг улусту үндүр чалгыпкан. Өлүм болгаш Тамы боттарының өлүг улузун берипкен. Оон оларның кижи бүрүзүн черге кылган херектерин барымдаалап шииткен. ¹⁴А оон Өлүм биле Тамыны оттуг хөлче киир октапкан. Ол оттуг хөл ийиги өлүм болган. ¹⁵Амыдыралдың номунче адын киир биживээн кижи бүрүзүн оттуг хөлче киир октапкан.

Chapter 21

¹Мен оон чаа дээрни болгаш чаа черни көрүп кагдым. Биеэги дээр болгаш биеэги чер чиде берген, далай база оон ыңай чок болду. ²Мен ыдыктыг хоорайны, чаа Иерусалимни, база көрүп кагдым. Ол дээрде Бургандан дүжүп орду база душтуу оолга бээри-биле белеткээн душтук кыс дег шиметтинген болду.³Дээрде дүжүлгеден ыыткыр үн мынча дээнин дыңнадым: «Бурганның турар чери ам улус аразында доктаап турупкан-дыр. Бурган ам кижилер-биле кады чурттай бээр, Ол ам оларның Бурганы, а олар Ооң чону болур. ⁴Бурган кижилерниң караанда чаш бүрүзүн чодуп бээр. Моон соңгаар өлүм-даа, ыы-сыы-даа, ажыг-шүжүг-даа, аарышкы-даа турбас, чүге дээрге бүгү эрги делегей чиде берген».⁵Дүжүлгеде саадаан Бурган ынчан меңээ: «Көр! Хамык чүвени чаартып тур мен!» – диди. ⁶Ол ооң соонда: «Ону бижи, ол болза шынныг болгаш бүзүрелдиг сөстер-дир» – деп немеп кагды. Ол ооң соонда меңээ мынча диди: «Боттанган-дыр! Мен Альфа болгаш Омега, эгези болгаш төнчүзү-дүр мен. Кагып-суксаан кижиге амыдырал хайырлаар суг бажындан халаска ижиртир мен.⁷Тиилээн кижи бо бүгүнү Менден салгап аар. Мен – ооң Бурганы, а ол – Мээң оглум болур. ⁸А кортуктар, шынчы эвестер, бужартааннар, өлүрүкчүлер, самыырааннар, караң көрнүрлер, дүрзү-бурганга мөгеерлер болгаш хамык мегечилер боттарының хуу-салымын күгүр кыпкан оттуг хөлден тып аарлар. Ийиги өлүм ол-дур».⁹Сөөлгү чеди халап-биле долдурган чеди савалыг дээрниң чеди төлээзиниң бирээзи меңээ чедип келгеш: «Дуу ынаар бараалы, мен сеңээ Хураганга кадай боор душтукту көргүзейн» – деп чугаалады. ¹⁰Сүлде мени башкара берген болгаш, дээрниң төлээзи мени кадыр бедик дагның бажынче аппарды. Ол меңээ дээрде Бургандан дүжүп орар ыдыктыг хоорай Иерусалимни көргүстү.¹¹Хоорай Бурганның өндүр чырыы-биле бүргеттинген турган. Ол өттүр көстүр арыг яшма деп эртине даш ышкаш чырып турду. ¹²Ону долгандыр он ийи хаалгалыг улуг бедик хана бар, а хаалгалар чанында дээрниң он ийи төлээзи турар. Хаалгаларда Израильдиң он ийи аймааның аттарын бижээн. ¹³Чүк бүрүзүнде үш-үш: чөөн чүкте – үш, соңгу чүкте – үш, мурнуу чүкте – үш, барыын чүкте – үш хаалга бар.¹⁴Хоорайның ханаларын он ийи даш тавак кырында туткан база Хураганның он ийи элчининиң аттарын даш санай бижээн. ¹⁵Мээң-биле чугаалажып турган дээрниң төлээзи хоорайны, ооң хаалгаларын болгаш ханазын хемчээринге херек алдын мергелиг болду.¹⁶Хоорайны дөрбелчинней туткан, а ооң дооразы узунунга кезе дең. Дээрниң төлээзи мергези-биле ону хемчээрге, ооң узуну 12 000 стадий болду. А дооразы болгаш бедии узунунга кезе дең. ¹⁷Дээрниң төлээзи оон хананы хемчээрге, ооң ажыглааны кижи хемчээлин ёзугаар, хана 144 кыры дурту кылын болду.¹⁸Хананы яшма деп эртине даштан, а хоорайның бодун арыы кылагар шил ышкаш алдындан туткан. ¹⁹Хоорай ханазының турар даш тавактарын янзы-бүрү үнелиг эртине даштар-биле каастаан: биргизин – яшма-биле, ийигизин – сапфир-биле, үшкүзүн – халцедон-биле, дөрткүзүн – изумруд-биле, ²⁰бешкизин – оникс-биле, алдыгызын – сердолик-биле, чедигизин – хризолит-биле, сескизин – берилл-биле, тоскузун – топаз-биле, онгузун – хризопраз-биле, он биргизин – гиацинт-биле, он ийигизин – аметист-биле.²¹Он ийи хаалга он ийи борбак ак шуру болур: бир хаалганы-ла бир борбак ак шурудан кылган. Хоорайның кудумчуларын арыы кылагар шил ышкаш алдын-биле дөжей салган. ²²Хоорайда Бурганның өргээзин көрбедим, чүге дээрге ында Бурганның өргээзи – Бүрүн Күчүлүг Дээрги-Бурган-Чаяакчы биле Хураган олар боттары болур.²³Хоорайга хүннүң-даа, айның-даа херээ чок, ону Бурганның өндүр чайынналчаа чырыдып турар, а Хураган – ооң чырыткызы-дыр. ²⁴Бүгү делегейниң чоннары Ооң чырыының адаанга чурттаар база черниң хааннары боттарының бай-байлаан ол хоорайже эккээр. ²⁵Хоорай хаалгаларын хүндүс кажан-даа хагбас, чүге дээрге дүн орта черле дүшпес.²⁶Чоннарның бай-байлаа болгаш эртинелерин ынаар эккээр. ²⁷Хоорайже чүдек-бужар чүү-даа кирбес, ыянчыг чүүлдер үүлгедикчилери азы мегечилер кирбес, чүгле Хураганда бар амыдыралдың номунда аттарын бижээн улус кирер.

Chapter 22

¹Дээрниң төлээзи оон меңээ амыдырал хайырлаар суглуг хемни көргүстү. Кристалл дег шилдең арыг хем Бурганның база Хураганның дүжүлгезинден үндүр аккан турган. ²Ол хем хоорайның улуг кудумчузунуң ортузу-биле агып бадып чытты. Хемниң ийи эриинде амыдыралдың ыяжы үнген. Ол айда-ла бир катап, чылда он ийи удаа дүжүдүн бээр. Ооң бүрүлерин бүгү чоннарның кадыкшылын эгидеринге хереглээр.³Бурганның каргыжы четкен чүү-даа чүве ол хоорайга артпас. Аңаа Бурганның болгаш Хураганның дүжүлгези турар. Ооң чалчалары Аңаа бараан болуп тура, ⁴Ооң арын-шырайын көрүп каар, Бурганның адын оларның хавактарынга бижээн болур. ⁵Моон соңгаар орта дүн дүшпес. Оларга чырыткыларның азы хүн чырыының херээ чок, Дээрги-Бурган-Чаяакчы оларның чырыы боор, олар кезээ мөңгеде хааннаар.⁶Дээрниң төлээзи меңээ мынча диди: «Бо дээрге шынныг болгаш бүзүрелдиг сөстер-дир. Медээчилерниң угаан-медерелин башкарган Дээрги-Бурган-Чаяакчы удавас болур чүүлдү Ооң чалчаларынга көргүссүн дээш, Бодунуң төлээзин чоруткан». ⁷«Дыңна, Мен удавайн чедип кээр мен! Бо номда бижээн, өттүр билип медеглээн сөстерни сагыыр кижи амыр-чыргалдыг».⁸Ол бүгүнү дыңнап, көрген кижи – Иоанн мен мен. Бүгүдени дыңнап, көрүп дооскаш, ону меңээ көргүскен дээрниң төлээзиниң баарынче доңгая кээп дүжүп, аңаа мөгеер деп бардым. ⁹Ынчалза-даа ол меңээ: «Ынчанмайн көр. Мен база сен дег, сээң ха-дуңмаң медээчилер дег, бо номда бижээн сөстерни сагып чоруур хамык улус дег, шак ындыг бараан болган чалча-дыр мен. Меңээ эвес, Бурганга мөгей!» – дээн.¹⁰Ол меңээ чугаалаан чүвезинге немей: «Сен бо номнуң өттүр билип медеглээн сөстерин чажырып, таңмалава. Ол бүгү боттаныр үе чоокшулаан-дыр. ¹¹Каржы, бак чүүлдер кылып чоруур кижи оозун уламчылазын, чүдек-бужар улус хирге улам борашсын. А чөптүг-шынныг чурттап чоруурлар ынчалдыр чурттазыннар-ла. Ыдыктыг улус ыдыктыг хевээр артсын» – дээн.¹²«Дыңна! Удавас чедип келгеш, шаңналды Бодум эккээр мен. Кижи бүрүзүнге ооң кылганын барымдаалап бээр мен. ¹³Мен Альфа болгаш Омега, биргизи болгаш сөөлгүзү, эгези болгаш төнчүзү мен.¹⁴Амыдыралдың ыяжындан чимис чиир база хоорайже хаалга дамчыштыр кирер эрге алыр дээш, идик-хевин аштап-чуп алган улус амыр-чыргалдыг. ¹⁵А хоорай даштынга бужартап будалганнар, караң көрнүрлер, самыырааннар, өлүрүкчүлер, дүрзү-бурганга чүдүүрлер болгаш мегеге ынакшып, ооң аайы-биле кылып турар улус артып каарлар.¹⁶Мен, Иисус, бо бүгүнү христиан ниитилелдерге херечилезин дээш, дээрден төлээмни чоруттум. Мен дээрге Давидтиң Дазылы база үре-салгалы мен, эртенги чырык сылдыс мен.¹⁷Сүлде -даа, душтук кыс-даа: „Чедип кел!“ – деп чугаалап тур. Ону дыңнап турар кижи база: „Чедип кел!“ – дизин. Суксаан кижи база чедип келзин. Күзээн-не кижи бо халас белекти – амыдырал хайырлаар сугну дозуп алзын».¹⁸Иоанн мен бо номнуң өттүр билип медеглээн сөстерин дыңнап турар кижи бүрүзүнге сагындырып тур мен: бо сөстерге бир-ле чүве немээр кижи тыптып келзе, Бурган олче бо номда бижээн хамык хай-халапты салыптар. ¹⁹А бо номнуң өттүр билип медеглээн сөстеринден бир чүве кааптар кижи тыптып келзе, Бурган ооң амыдыралдың ыяжындан чемненир үлүүн-даа, бо номда бижээн ыдыктыг хоорайга чурттаар үлүүн-даа казып кааптар.²⁰Кым бо бүгүнү херечилээнил, Ол: «Ийе, Мен удавас чедип кээр мен» – деп тур. Аминь! Дээрги Иисус, чедип келем! Дээрги Иисустуң авыралы силер бүгүдеге доктаазын.

Tuva: Bible for 1 Corinthians, 1 John, 1 Peter, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 John, 2 Peter, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Colossians, Galatians, Hebrews, James, John, Jude, Mark, Matthew, Philemon, Philippians, Revelation, Titus

Formatted for Translators

Matthew

Mark

John

Acts

1 Corinthians

Galatians

Philippians

Colossians

1 Thessalonians

2 Thessalonians

1 Timothy

2 Timothy

Titus

Philemon

Hebrews

James

1 Peter

2 Peter

1 John

2 John

3 John

Jude

Revelation