1Kenni nka Yesu Krista yinli lana u sermina. Yesu yinni dawuda tukoni u sini, Dawuda yinni Ibrayima tukoni u sini. 2lbrayima ke nkumu Isaka. Isaka ke nkumu Yakuba. Yakuba ke kumu Juda ii fema. 3Yuda ke nkumu Perez i Zara. Tamar ke ye ncaba u kwena. Perez ke nkumu Esiron. Esiron ke nkumu Aram.44Aram ke nkumu Aminadab. Aminadab ke nkumu Nason. Nason ke nkumu Salmon. 5Salmon ke nkumu Bowaz. Bowaz ke nkumu Obed. Ruti ke ye pikwe nna. Obed ke nkumu Isayi. 6lsayi ke nkumu Yosube Dawuda. Yosube Dawuda ke nkumu Solomani. Nkwe i kwe nna yeni uri ciya tin ntiyan.7Solomani ke nkumu Robowam. Robowam ke nkumu Abiya. Abiya ke nkumu Azaf. 8Azaf ke nkumu Jozafat. Jozafat kumu Joram. Joram ke nkumu Oziyasi.9Oziyasi ke nkumu Jowatam. Jowatam ke nkumu Akaz. Akaz ke nkumu Nkumu Ezekiyasi. 10Ezekiyasi ke nkumu Manase. Manase ke nkumu Amon. Amon ke nkumu Joziyasi. 11Joziyasi ke nkumu Jekoniyasi ii fema. Nko u lese nke Babiloni caba uyan fagana Israyel caba u kun nni pi pripe pi taa i pe pininaki.12Ncaba u liba u praa u sɔrɔ pata Babilonɛ, nka Jekoniyasi kumu Salatiyɛl. Salatiyɛl kɛ nkumu Zorobabɛl. 13Zorobabɛl kɛ nkumu Abiyudi. Abiyudi kɛ nkumu Azɔr. 14Azɔr kɛ nkumu Sadɔk. Sadɔk kɛ nkumu Akim. Akim kɛ nkumu Eliyudi.15Eliyudi kɛ nkumu Eleyazar. Eleyazar kɛ nkumu Matan. Matan kɛ nkumu Yakuba. 16Yakuba kɛ nkumu Yusufu. Yusufu kɛ Mariyama puwɔɔ. Yesu na nkwɛ awala isee a Krista ni Mariyama kɛ nkumu. 17Nusa pise u wasitu yibɛ nkan san inasuna nka nfɛɛ Ibrayima yɛ siniki i Dawuda. Nkɔ usɔrɔ nusa pise u wasitu yibɛ nkan san i nasuna nka nfɛɛ Dawuda yɛ siniki i Israyɛl pisee u pri nlese apata ipɛ Babilonɛ. Nusa pise u wasitu yibɛ nkan san i nasuna nka nfɛɛ nkuma nlese nsiniki i Krista kumuni lese.18Cee Yesu Krista kumuni fagana i kwɛ nna Mariyama klee utuguye. 19Yusufu yeni nikammiyan, i ye usi ɛ pa yɛsɛ Mariyamu yinnanbɔ liba u yinkebɔ. Nkafi, nka imɔnɔ iyi Mariyamu liya apuwɛ usummanebɔ.20U yinu nka ubɔka nki, kunni i mɛlɛkɛnan nwunan tuku ukɔye woyeni upa mɔnɔn ise :" Dawuda kobe Yusufu, i mi yini npa nansi npalɛ Mariyamu belesibɔ, ikinkabɔ Ceni uniinkammiyan nka wan kuso iyi. 21Ipe kobe i kumuni, wan iyannan a Yesu, ikinkabɔ, isɛkɛ peliba ukɔka ipa fe pɛyɛ pi weyemini. "22Nkumman ntoni uyammini yani nkafini, tumunitaya i manan kununi nkwɛ kwinnan, nkumman npafi npa yisini. I mɔnɔn yeni. "Cipe nkwɛ puwɛ kɔmini ise iyanyibɔni ipe kusso u loni, ipa kumu kobe nkwɛribɛ. 23Kobeni i yinan kɛpeta a Emanuwɛli, nka u ko nkakɛ a Ceni ki sini nkini."24Yusufu yɛ n cemi lese nkuman yeni, kununi i mɛlɛkɛ nan umanan ye nka ise wɔrɔmani, nka iyammu yani. Nka i bele Mariyama si. 25I kinkabɔ, Yusufu kɔmini isebɔ fɔ ipapa ipa kumu kobe. Yusufu wan kobeni yinanni a Yesu.
1Yesu kummu Bɛtilenɛmu, Zuda pɛra usi, nkumman nlese nne, Erɔdi kɛye nka upɛra u yɔsube, i kumu lesenkummanyeni, wensumman ncese yini kɔrɔnnan u pɛra usini, pa ta Zeruzalɛmu, 2Pa pi ita : « zuwifuw man u yɔsube nkwɛ kummu kɛrɛkɛni, kɛnan i ye? ti pa i basini nkafini ti yan i wusupi yini u yini tumuyɛ kɔrɔnnanke» 3Yɔsube Erɔdi yɛ nna nka u manne lesenkumman yeni, ise ipɛ Zeruzalɛmuni caba pitoni uliba pi wunuman ntapɛ tulan.4Erɔdi yile sarakanfeman u yinke caba ipɛ sariyan u karamuman pi toni u minikunni pa pi pɛ yɛ a Ceni u tuni nni isunkan i kummukɛ. 5Pi pukoki i seni :« isunkanni i kummu Bɛlihɛmu, Zude pɛra usi, ikinkabɔ tumunitaya nkwɛribɛ kɔn ye sɛmminannki : 6"Bɛlihɛmu nka Zude pɛra ubokose nka kwemi ntoni uka titinani nka yɔsube ipe faki, ipa waka i nifiyamman ncɛyɛ Isirayɛli cabani"».7Nka userebenke, Erɔdi yile wesummama miye nkini, ipa pi pɛyɛ :« a yan wusupiyeni lese wemi ye?» 8Nka u serebenke i nan wunkura pi kleni ipa mɔnɔn pɛyɛ :« a ta Betihɛmu a pa ta apa wɛ pitiyanni, sahuu. A ta a yɔnyi apuke apa mɔnɔn be, nkafini npafi npa ta i yanyi npa nan pawunan ikle.»9Yɔsube i kwisi lese nkumman i kwinnan u manni, nka pi tuku wunkura. U yini pɛyɛ ciyanki, pi yanye wusu piye nka yi upa yini pɛyɛ kɔrɔnnankeni, pi yɔnyi pi yinke boni. Kobe piye ye tiyenka yeni, wusupiye ufɛ pi yinke upa ta ypa yini nka u tiye ukuni. 10Pi yan lesenkumman yeni, pi wunuman nkammi ncaki.11Pi yile kunni, pi yan piti liyɛnan yi i kwɛnan Mariyamu. Pi kurukuni pi nanfe kobe ikle. Nka userebenke pi kwa pi sɔmanni, pi nan sanunanni ipɛ wusulanan ipɛ wi yanka lemini kammini kobe ikleni. 12Ceni u mɔnɔn kwinsummanni upe, woyeni api puke yini nka u wunkura upo pa fɛ Erɔdi yebo. Nka uwunnanki, pi lo wunkura nwunnan pa ta pi bokonki.13We summan u fa userebenke, kununi i mɛlɛkɛnan nwunan tiki ukɔ yusufu ye wo yeni. I mɔnɔn yusufu yeni :« ɛ i wunso i ta i kobe ipɛ kwɛnan ɛzipiti bokonki, ikinkabɔ, Erɔdi pe kobe i tiye uwiyani, a yi liyeni. ɛ wakanka utiyenki fɔ i pa lesenkumman ye i manan ise. 14Yusufu wunso utulanki i ta i kobe ipɛ kwɛnan Ezipiti boko nki. 15Pi waka yan yeni fɔ Erɔdi pa pa i pa ku. Nka u yammini yani nkafini kununi i manan ye kwinnan nkani, nka u pafi upa yisini. I mɔnɔn yeni :« Nyile nkobe Ezipiti bokonkini »16Erɔdi summan lesenkumman ye a wensumman u tulu i kankeboni, isummu u kani ucaki. I tumu i kɔsɔkɔ yamman Bɛtilehɛmuni ipɛ u minannki nbokose to, li pise ncɛyɛ yɛman nku yɛ bomi nkunbɔni pi tototoni, ikinkabɔ ipuwoni yeni a pitiyan ku nkumman nkunnibɔ, upa sini i we summan u manni kwinne.17Nkumman nlesenne, tumunitaya Zeremi manan ye kwinne nkummanni, nkumman nyisini, i mɔnɔn yeni : 18« Fani miyan nwunan yini Arama. Yasa miyan ipɛ kwin fiyamman nmiyan npɛkɛ. Arasɛlikɛ yaka, nkafini ipise utoni pi kunni. Yi upo ɛ pa fulo i nanbɔ nkafini i pise u kunni.19Erɔdi kwa userebenke, u yini Yusufu Ezipiti, kununi i mɛlɛkɛnan nwunnan tiki ukɔ ise woyeni. 20Upa mɔnɔn ise : ɛ wunso i lo kobe ipɛ i kwɛnan pa puke Isiriyayɛli boko nki, nkafini ncɛyɛ ye usi a pa li kobeni, pi toni u kwisi kwani to. 21Nkakɛ i wunso i ta i kobe Isirayɛli boko nki.22Ikinkabɔ i nu i nanka a Arikelayusi wasini Zudenan u yɔsube, i kwɛsi Erɔdi tiyenkini, i nansini, i tulu apa ta ipa tɔni nka utiyenkibɔ. Ceni u mɔnɔn yusufu ye woyeni a yita Galile pɛra usi. Nkabɛ, ita nka utiyenki. 23Ipa ta nwunan ye, nka yinnan a Nazayɛti. Nka u yammini yani, nkafini, tummunitaman u mannan ye kwinne nkummanni nkummanni, npafi npa yisini. Pi mɔnɔn yeni : « pi pe i yileni a Nazarɛtini»
1Nkumman nlese nne, zan i senan nkwɛ i ye liba u batise tiyenka sibe, ipɛ nimi yebɔni, Zude pɛra usi. 2I ye umanne liba upeni : « a puke serebe nke a yini awe yemi ye, nkafini wala usi nyɔsuye nnese ntakani,» 3Tumunitaya Ezayi manan ye puwɛ nkwɛ kwinnanni : « Puwɛ nkwɛribɛ fanneni tiyenka nimi ipɛ sibe niye nka utiyenkibɔni : a Bele kununi i wunkurasi, a yini a cini fakanan u kammi, Zan kɛ nmanan nka yani».4Zan birimi ni ye ni yɔgɔmɛnan u fa, pu yinannan ufa nka ye ikɔ pukone ika, tintɛman ipɛ tuwan npɛ ye i wannikuman. 5Liba ye yina Zurubɛn kuuwannkini ipɛ Zeruzalɛmu ipɛ Zude pɛra tibe ntoni nki pa ta Zan ye. 6Pi tuko ye pi niyeyeni, nka u serebenke Zan pa summan pi batizemi Zurudɛn kuwa unimi.7Zan yan farizinyɛman nka fiyan man ipɛ sadusenyɛman u ka fi yaman pa ye pi kɔ batizeni, i mɔnɔn pɛyeni : « a yakupise, yɛlɛ mɔnɔn amɛyɛ a kwasa Ceni u pi ye nka peni uyinke? 8A wenkamman nyamman, a tikike a puke serebenkeni a la a weyemi nsi. 9A wɔn a wunanki a Ceni ki pe a kɔkɔnibɔ ikinkabɔ Ibrayima kɛ a kwɛsi. Ni u manni amɛyeni, Ceni ki fiyan taabɛi nwasine Ibrayima pise.10Zende bele i kɔni nkafi, npafi i pa ku sibe. Siye wo siye ki pi kamman nwanbɔ, nkumman ntoni nipe kuwoni npa wan wanki, 11« ni a batizeni i nimini, npa tikike a la a wemi nsi a pa puke a serebenke, ikinkabɔ puwenkwɛ pe nserebe nkeni, i yɔsuye nsi nkumman nneni. Npatɔ i fabɛ nfe i pammanni, nsanani npatɔ i ka u yamman. Ipe ti batizeni ipɛ i niinkammiyan ipɛ waan bɛni. 12I wannikuman ntamman suwa ki klemini. I pe i bileman nyan yeni ipa lo npise ipa wanni i taabanki, ipa yanan nkumman nkambɔni i waan nka ki kwisabɔni.»13Nkumman nlesenne, Yesu yini Galileni pɛra usini ipa ta Zan ye Zurudɛn kuwanki, ipa wa ise ɛ batizo. 14Zan ye usini ɛ pa lɛ, kakɛ i mɔnɔn Yesu ye a : « Mankɛ nsunkan npa batizebe. Mi yammi kankinan npa pa be a nbatizemi? 15Yesu mɔnɔn iseni : « yeni u yammi yani ba tintiyan, ikinkabɔ usini tatɔ i Ceni ukwinne nwan yammoninki.» Zan pa summan tulo ise.16Yesu batizenan userebenke, i fɛ nimini. Nka utiyekisuu, wala usinan u kwɛni tibebo. Yesu yan Ceni u niina yɔkani isini nma nma lupiye. 17Mannimiyan nwunan yini wala usini upa mɔnɔn : « Nkobe kwɛ kwinnan kammi nwunni i sɛkɛ kummani. Ikwinnan ukammi nwuni icaki.»
1Nka u serebenke, Ceni u niinkan niyan u yammini Yesu i ta tiyenka sibe ipɛ nimi ni yebɔni, nkafini, sutanan upafi upa fe i kuwo to. 2Yesu yammi kumman wansebo ipɛ tunuman wanse i wannibɔ i nibɛ nimibɔ. 3Sutanan u wɔn i minan nkini upa mɔnɔn ise: I mi Ceni ukobe, mɔnɔn a taabeni nwasi buruman.» 4Yesu pukoki iseni: « puwɛ i pummane i suwe u yewunanbɔ, ikinkabɔ, ibɛ pummanne i ceni ukwinne»5Nka u serebenke, Zeruzalɛmunan nka boko sakasinan, sutana ki ta ise nka uwunanki, ifɛ ita ise Ceni fe baa kwe ukuni. 6Upa mɔnɔn ise : « i mi Ceni ukobe, wɔnki mi cani ikinkabɔ umannan Ceni u kwinneni, i pe i mɛlɛkɛman ntokone npa kami wala usi. Nipɛ mi loni nklemini, nkafini npamman npalɛ taabɛ nfiye.7Yesu mɔnɔn ise :« umanan bɛ Ceni ukwinneni: mi yini npa fe mi kununi Ceni ukuwotubɔ.» 8Nka u serebenke, sutanan kita ise yammo laminan nwunan kunni upa tuku ninani u nanpone nne to ipɛ uwunnanki npumman. 9Ipa mɔnɔn ise: « i mi kurukuni ntu npa yɔ npo nipe kummanni nkumman ntoni nnan mi kle;»10Yesu mɔnɔn iseni:« Wunsekenanni nminanki mita sutanan, ikinkabɔ u mannan Ceni u kwinne nni, mi kununi, mi ceni yɔ nkwɛ ipo npa yammi yammoni nkwɛ kaponi nke. 11Nkumman nlese nne, sutanan u lani u yinuye nka utiye nki. Nmɛlɛkɛman nwunuman pa nka ukammileni.12Yesu yɛ nu nmannan a zan wan baankini, ita galilenan upɛra usi. 13Ikinkabɔ, i tulu ipa tɔni Nazarɛtibɔ, i tani i tɔni kafaramu Galile kuwa unu, Zabulɔn ipɛ Nɛfutali pɛra usi.14itani i tɔni nka utiyenki, nkafini tumunitaya Ezayi manan nkani, nka upafi upa yisini. I mɔnɔ yeni. 15Zabulɔn ipɛ nɛfutali pɛra uliba, kupɛli wiya upɛra usi nliba, galile pɛra ucacaba. 16Liba ncɛyɛ tɔni yin piyentuni, yimilɛya uka kwe ufɛ pɛyeni. Ncɛyɛ tɔni yimpi ye ntuni, yimileeya u fɛ pisini.»17Ulo nkumman nlesenne, Yesu wantu i liba u kalane. I ye u manan liba upeni: « a yini a weyemi ye , a puke serebenke, nkakini, Wala usinan u yɔsuye ntakani.»18Yesu nankani nka ipa yini galile kuwa upɛra usi, i yan nibomi nceseni. Simɔn nkwɛ yinan a piyɛribɛni, pɛkɛye i Fiya Andere, pi jɔɔnan u fuse kuwankini, pe yeni yintakuman upɛkɛye. 19Yesu mɔnɔn pɛyeni :« a yɔ npo. Ni a yammani ninanman u kɔkɔman, ninani u ninaman apa fi ncaba.» 20Nka utiyenki suu, pilani pi yini pi jɔɔman ye pi yɔ ipo.21i ta po wɔnyinke, i yanbo ni bomi ncese nni, ncaba piyeni Zebede pise , ipɛ Zaki i fiya Zan. piye pi jɔɔman nbele beninki ipɛ pi kwɛsi Zebedeni. Yesu yile pɛyɛ. 22Nka utiyenki suu, pi yini beni ye i pɛ pi kwɛsi pa yɔ yesu po.23Yesu ye nankan Galile pɛra usi to ipa zuwifuwman utika tikinibɔman ntu. Ye wala usinan u yɔsuye nkwinkamman nmanne pɛyeni, ipɛ ipa kamman nsuwa pito usiye u yamman. 24Yesu yinan u fɛ nkumman ntibe ntoni nkini fɔ utɔ ufi siribokonki. Nka u wunanki, liba ye ta ise i pi kaman toni: wɔpiliba ipɛ i , ipɛ liba ncɛyɛ kase ntukupɛ pa yirikeni ipɛ futumi yesu ye pi siye u yammani. 25Nifiyamman u yɔ ye i poni. Pisi cese yini Galile pɛra usini ipɛ cese yini boko se kansimanni, ipɛ cese yebe zurudɛn kuwa u serebenke ipɛ Zeruzalɛmu libabɛ.
1yesu yɛ n yan nifiyamman yini, i kati yamme nki ipatɔni. Ikinipise pi wɔ i minan nki ipatɔni. 2I wantu ipi tikani. I mɔnɔnni: 3« liba ncɛyɛ summan a pi sini usini, ncaba uka u kammi pi yini, ikinkabɔ, wala usi nyɔsuye ni pi ciman. 4Liba ncɛyɛ yakani, ncaba uka u kammi piyini, nkafini ceni pe oi summuse ntammani. Liba ncɛyɛ yɔkɔ pi kɔni,5Liba ncɛyɛ yɔkɔ pi kɔni, ncaba uka ukammi pi yinni, nkafini pi pe maansuye nyammani. 6Kwɛmanan u bula ki ncɛyɛ sini, pi ka u kammi pi yini, nkafini, pi summuse ni pe ni pe yipeni. 7Libancɛyɛ pi maciba u yunku kita pisi , pika u kammi pi yini nkafini, Ceni u yukunan ki pe ta pisini. 8Liba ncɛyɛ wunan kwɛmani, ncaba uka ki pe kammile pi yini nkafini, pi pe Ceni u yanyini9Ncɛyɛ wunanan u wiyani , ncaba uka u kammi pi yini, nkafini pi pe yileni a Ceni upise. 10Ncɛyɛ api baka ye pi tikusi u wunan nkini ncaba uka ki kammile, nkafini wala usinan nyɔsuye pi yammani.11« I liba pi a cise, pi a bakaye, pi nifokumi nkuwo asi, a weyemi nyammani, nkafini ani ntikinipise, nka u wunannki, a wunukammilenan u yamman. 12A yammi wunu kammilenan a caki, nkafini apa wala usinan nyɔsuye nyanni, tumuta pise ncɛyɛ fɛ apa summan kumuni nkabɛ a baka pɛyɛ yani.13« A mɛyɛkɛ ninani u kupɛnan, ikinkabɔ nka kupɛnan, ikinkabɔ nka kupɛnan u kammilɛni i nka u fɛ ki , kumman u yamman yini kupɛnanbɔ ? Ki yini i fiyan puwa kammilebɔ. usunkan i fuseni, liba upa u suwa ye . 14A mɛyɛkɛ ninani u yimilɛya. Boko nka yamme ukuni nka ki mi miyenibɔ15Puwɛ tukwɛya u lone ipa tukuni fifemi ntubɔ, ikinkabɔ yu tikani pawunan sini, nkafini upafi upa na u yimilɛya baa ukle liba utoni upafi a yanyi baa utu. 16A we nkamman nyamman, a pa yimilɛya ufe liba upe yani, nkafini pafi patiki sise a wala usi nceni usi.17< yan a npa sariyanan upukonibɔ, walima npa yɛsɛ tummutani pise u kwinnebɔ, nkanka npanika ukobɔ.. Npani nkafini pi mɔnɔn ye a kwinne nkumman sunkan nyammini, nkumman npafi npa yammi. 18Sɛnannki, ni u manni a mɛyeni a u yini wala usinan ye ipɛ i man usinan Ceni u tiki sariyanan nkani, puwa i fa nka usibɔ, nkumman ntoni nsunkanni nwan yammoni.19Nkanka yini, sariyana nka tikini, nka kwinnan puwɔ nkumman ntoni keni, i puwɛ nkwɛ yɔ npabɔ, i usu umanne liba upe api yɔ npabɔ, nkwɛ i fiyan puwoneni ni kwe wala usinan u yɔsuyeni bɔ. Ikinkabɔ, i puwɛnkwɛ yɔ nka u sariyanan upo, i u manne liba upe api yɔ upo, usu i puwoni ni kwe wala usinan u yɔsuyeni. 20Ni u manni a mɛyɛni a yɔnepane sariyanan pa, u ku sariyanan u karamunan ipɛ farizinyɛwman uka ukunnibɔ, afiyan wala usinan yɔsuye nyanbɔ.21« Asumɔnni a u mannan ti kwɛsi yeni, mi yini npa li puwɛ bɔ, ni niman usunkan i piyeni. 22I kinkabɔ ni u manni a mɛyɛni, i puwɛ wo puwo summu uka i boko se, usu sunkan i piye, i puwɛnkwɛ ci i tɛni boko a i kwɛnan, usunkan i piyeni. I puwɛnkwɛ Ci itukoni nkini a i kamman yammiya, usu la wankini23Nkafi, imi lesenkumman ye i saraka nan ufe Ceni nke, mi wuntanan upa yɔkɔni a tukoninkini i summu uka nmeni. 24Tiki mi sarakananba, apata apa ya Ceni. Nka userebenke, , npa puke, npa summan mi sarakanan u nanCeni ukle.25I kwinnan nwunan mikle i mi tɛni boko, kwa mikɔsi a feki, nkafini, apa lɛta ima fakansuse upe, fakansuse upa lɛmi wan baanki. 26Senseni, ni umanni nmeni, mi kwisa fa nka u baankibɔ, npatɛ mi kumu npukone nmebɔ27A nuni, u manan bɛni: mi yini npa yammi laba wemibɔ,. 28Ikinkabɔ, ni umanni amɛyeni,, i puwɛ wo puwɛ ce cibɛni i caki, usu yammi laba wemi i summu i cibɛni i kwisi.29Ncafi, i mi klewɔnan nke i yukupise u wasa fɛni wunkurra upa tɔ imi wan kwinye yamman nki, fiyo mi tokoti tuwola mi sininsi ntiye nwunnan pa i yesiye, nka upuwɔni mi sini utototoni upatɔ i fuse jahanamanaki. 30I mi klewɔnan ki wasa fɛni wunkura upa wammi kwinye mini, usu nku ifu ti tuwolo. Mi sini utiye nwunnan patɔ i yesiye nka upuwɔni mi sini utototoni upa la jahanamanki.31U mannan bɛ boni : i kwinye nkwɛ usi a ipa lɛ i cibɛ, nsunkanni i nan i belesi sɛmman ikle. 32Ikinkabɔ ni u manni amɛyeni: i puwɛ wo puwɛ lɛ i cibɛ, ipa li belesinan, nceni ki jɛnɛyaye npɛ i yamminibɔ, usu i cibɛ i wan laba nwemini. I puwɛ nkwɛ bele cibɛnkwɛ belesinan ukuni, usu yammi laba wemini.33« A yu bɛni, umannan ti kwɛsi yɛni a: mi sunkani mitɔ yɔsube mi kwinne ntoni nki, i mi nan mi nummiyan Ceni ukle kwinnannka ye, kwa mi kɔsi mi yammu nka. 34Ikinkabɔ ni umanni amɛyɛni a yini apa lakɛbɔ, a yini apa lakɛ i wala usinanbɔ, ikinkabɔ Ceni u yɔsu tɔnanan nkakɛ. 35A yini a pa lakɛ i maan usinanbɔ, ikinkabɔ ceni u pamman ntikinanan nkankɛ. A yini a pa lakɛ i Zeruzalemunanbɔ, ikinkabɔ yɔsube kwe i boko nkakɛ.36Mi yini npa lakɛ i kobɔ, ikinkabɔ mi wiyan mi kuyile u kwɛmanne walima u wasa kapuwabɔ. 37A kwinnan u pukone puwɛ nkwɛribɛ ye usunkanni utɔ hɛyɛ walima owo. I puwa wan nka kunni nka u yini sutanan ukle.38« A nuni, umannani a : ɛ puwɛ nkwɛ yɛsɛ u yunkupiye a mi sunkani mi yɛsɛ i kabɛ. Walima i puwɛnkwɛ fe mi yinnan a mi sunkni mi fe ikabɛ. 39I kinkabɔ, ni umanne a mɛyeni, mi yini npa sara kwinyenke i kwinyebɔ i puwɛnkwɛ Ceni mi yipan nka mi kle wɔnannkeni wasi kalinannki ise.40I puwɛnkwɛ usi ɛ pa yilemi faka nsuwe ikle, nkafini ipafi ipa kɔkɔ mi simile, nanbɛmi tɔkɔcɛ nan ikle. 41I puwɛnkwɛ lɛ mikle ami sini i sɔman fakanan nke, npa yammi kiloman kaponi nyuwan ipɛ, kwa mi kɔsi; mi yammi kulo nbomi ipɛ. 42I puwɛ wo puwɛ ya pawunan mikle, nan nka upuwa ikle. I puwɛnkwɛribɛ pa pawunan uliye mikle, mi yini npalɛbɔ43A nuni, u mananni: Yini mi boko i kwinan u kammi mi wu npalɛ mi wu npalɛ mi niye i kwinnan mi wa. 44Ikinkabɔ, ni u manni a mɛyeni, a yini ani yemi u kwinnan u kammi a wu, a Ceni u yaye liba ncɛyɛ a bakayeni. 45A nka u yamman nkafini apafi ayatɔ wala usi nceni u pise, ikinkabɔ isɛkɛ wiye ufe niyemi upe ipɛ ni kamman upe, i ca wala ni kamman upe ipɛ niyemi upe bɛ.46I cɛyɛ kwinnan u kammi a wu kumman afiyan u yan nka nki, hali liba ncɛyɛ lɛnponan nkani pi nkumman nsuwa u yammanbɔ. 47A tukoni nki ncaba u yewunan ufe, kumman a u yamman. Cese upa liya fiyan a yamman? Hali liya Ceni summanman pi nka usuwa u yamman we ? 48A tɔ ni kamman nma a kwɛsinan nkwɛ wala usini.
1A yinni a tiki tanan akɔye.A yini a wasi a Ceni uwukuru ciya kɔɔ tikayenan bɔ. A yanmi nka a kwɔnan yan nsii suwoni kle bɔ. 2Imii puwɔɔ u na, pammi nkɔni i kle miwu buni mi yinke liba upa yɔnyin palɛ mi kle bɔ. Nkaa nubo manama, pi u yammo yaani Ceni fee nbɔmatu i wankuru kumi nle pa fi pa yan sise liba u kle. seseni ni u manni a mɛyeni pi yan pi kɔ u siseni pi kwisi.3Iki nkabɔ i mii puwɔɔ unan panmi nkɔman ukle miyinni kɔɔnan u pa siman mi kle wɔɔnan uyanmini ka bɔ, 4kinakɛni umika.Imiyan muyani mi suna nkwɛ wemi nmikuman nyanyini i kwɔna u wan misini.5A ceni u yaye lesekɛ a tɔ kwinbo manama u suwabɔ. nka nkanmi pi wuni pi yeni Ceni fee nbɔman ntuni i wankuru kumine pa Ceni u yaye, liba utoni pa fi pa pi yanyi. Seseni ni umanni a mɛyeni pi yan pi kɔ u siseni pi kwisi. 6 Iki nkabɔ imi Ceni uyaye, lese nkɛ yile mikle bɔtu mi flo baa mi nu. Mi su nankwɛ mi lani, yɔɔ nka u tiye nki.Mi su nankwɛ wemi nmikuman nyanyi ni, i kwɔna u wan misini. 7 I a ceni u yaye lese nkɛ, a pukone kwin nponi upo ke fi yan bɔ, nma li ya Ceni simama, pi u yamma ̵nankɛni. Pi yanni yaa: a pi kwin nfiyan man npɛkɛ i yinan Ceni u pa yamni pɛye.8A tɔ ncaba u liba u suwabɔ,iki nkabɔ asu sumu a wukanmi ni puma ntoni u fii ayani ikle baa bɔ. 9 A sunkanni aya Ceni yanni yaa: Ti su nankwɛ suwoni mi yinna nsakasi. 10 Mi yɔsuye npa. Mi wunukammile kwinan nyammi mɔnsi nma ki yaman suwo nakɛni.11Nati tenni nwanni kuma ti kle. 12Boso ti kwiyemisi, nma tibee ti caye caba u kwiyemi nbosasi nakeni. 13Miwan tumu kufetu nakibo, nkaka yeni koko tumuye Sutan na u kle. Iki nkabo micunmake yosuye ifakana ikanmile kuwa woo kuwa amiina.14Aturo a a canikunni caba u kwi nyemi nbosasi pikle, asuna nkwe suwoni i akuma nkwiyemi nbosasi akleni. 15lki nkabo aturo aboso a cani kunni ncaba u kwi nyemi sibo, asuna nkwe suwoni i akuma nkwi yemi nbosasi aklebo.16Alu suna lese nke, apanma a yinkama nma kwi bo manama pi uyanma nkenibo. Ncaba pi piyinkama npanmaneni, liba upafii pa suma api suna nkini sen senni ni u mani a meyeni pi yan piko u siseni pi kwisi. 17Malokoni yaa: imi suna u luwo lese nke, saka mi yinkaa miyanmi wiin kanmi yan mikoki misoon. 18Liba u pale sumana ami suna nkini. Fo misuna nkwe milani, i seke i kwona uwan misi.19Amini napore kun akoye nnanani nina ni nkibo, nakama iwunma ni fiyan nye siyeni, nakama pi fiyan ba u kwasani pi win. 20Nka kanmini amini napone kun akoye sisenni suwo. Wunma i nakama i fiyan puwa yesiye an ni yebo, nakama i fiyan boo u kwasa palo puwa an niyebo. 21lki nkabo minapone nitiye nkeni nkaa misumu utoni kiye.22Ninana i yunku pise npeke i sini u tun nkweya. I mi yunku pise nkanmi misini utoni ki yanyi nakini. 23I mi yuku pise nkan mibo, misini u toni ki yinpiyeni. I mi wunna u wasi yinpiye nkuma nyinpiye nyeseni sawu. 24Ninaponi i fiyan yaboni u yanma yike bomi u peebo, iki nkabo kwerebe i kanmile i wunni i ku kwerebe i kanmile i wunni i ku kwerebe kunni, iki nkabo i lakasa kwerebe sini ila kwerebesi. A fiyan yanboni u yanma Ceni nkee apa yanmu napone nnebo.25Nka fiini u mani a meyeni yaa aboko a puma nkwi nabo. Akupa oo wanna a kupa a nniyan? Aboko abri kwin nato, a kuma nbrimi a nwanbo? Kweya u yinmi suwe we? Sini u yinmi brimi nne we? 26A cee wala usi nluupise, nkuma wanni puwa waan punbo. Ni wanni puwa kuwoobo, ni wanni puwa waan taba nkibo, nkuma ntoni u wunna nki asu suwoni upumane ni. Apuwoo lupisene sawu we?27Yere i fiyan cunna u waan i kweya u lamiseni u kuni i bo. 28Kuma nfii apa abri kwina uboka? A cee wopuma nbri wanni fakana. Niyanboni yanma bo, nipuwa yanmabo. 29Nkuma ntoni uwunnaki, yosube Solomani i yosuye ntoni, ibrimi nkanmile fi i wopumani nbrimibo.30Sokoma kuma wusiya nkini wan uto i nka siseni, i Ceni ki nkanmile yani yaa, ibrimi nna akle ikuu sokorma nkuni we? Atuko nsina u san nani sawu. 31Nka nfi aboko a wanni kwina anini kwinabo? Abri kwina kita kan kina?32Liya Ceni sunmama pi nkuma ntoni u wiyani. Asu suwoni sumoni a nkuma ntoni u wiyani. 33A we Ceni u yosuyeni i unasi nyinkenaniba. I nko u yanmi lese nke Ceni ki nkuma npuma ntoni u na akleni u pa wan nkuma nkuni. 34Aboko sisenabo, sisena kini i u wuna nkini, ki u fiyan ni.
1A cese u kwinne nmanne bɔ, a kuman nwkinne npa lɛ mannan. 2Nka fini, a cese u kwinne nmanne nankeni, nkakɛ a kuman ni manne yani a cese ukɔ tamanne suwa nkɛ, nkɔ suwa ka a ka ki tamanne ki.3Siye nka mi boko i yunkupiye nkini, kamman fi mi nkɔ ceke? u fi cinko mi kani, mi yini nkɔ yanyi bɔ. 4Cinko ki mannan nkwɛ yinkupiye nki, mi fiyan u manne mi boko i se kanklan : sipiye nka mi yinkupiye nkini, yini nloye? 5Kwin bo manniya, lo ba cinki ka mi kɔkunto yinkupiye nki. I kɔ yammi, mi fiyan yanyi boni ni sahuu npa lo sipiye ye mi boko iyunkupiye.6A pukamman nfuse puman ntubɔ, pa lɛ wasine nan a po kuwa nwunan si npa yɛrɛ yɛrɛ a mɛnye bɔ. A nuku kuman nfuse yibimi ntu, nkuman kuwa kwa ni, npalɛ nsuwayenan npammanntu bɔ.7A yaye, a bɛ nta yanni. A wiyani, a be ta nanini. A man bɛnkɛla, ki kwa a mɛnye ni. 8Ipuwe wo puwe yaye i yanni; i nkwɛ wiyani i yanyini, i kwɛ man bɛkɛra, ki kwa i seni. 9A si, i kwɛribɛ kobe ya burunan ikle ituloni, lo ta i nɔn i kobe kle burunan u tiyeki? 10Ncabɔ, i kobe ya yinpo, i tuloni i yakwa kobe kle yinpo u tiyeki?11A mɛnyɛ ncɛye yɛsɛni, a siman pu kamman nnanni fakanan a pise u kle, a kwɛsi nan kwɛ wala u sini, i pukamman nnan ni fakanan u simanni nyaaman ukle i ku a kuni wɛ? 12ɔ si liba upa yammi puwa wo puwa a mɛnye, a yammi nkɔ suwa pɛye; nkafini sariyanan, ipɛ tumuni taaman u kwinne npɛ kɛ.13A yile nan kɔrɔpiye nke, nka fini wankura nka ta kunani, u yilenanan ipɛ wunan u sini, u liba u faa. 14Wankura nka ta ninanne nini, u yile nanan ipɛ u wunan ntoni u sanani, ncɛyɛ nkɔ sini, pi sannan ni.15A tuku a kɔ tumunitaman u nifokokuman upe. Pi pe a mɛn ye ni nman nafomi; pi wunuman nni pi tani caniman. 16A pe simanni pi yammini wemi nne ni. A Rɛzɛn man nku wo wuru siye u sini? ncabɔ i ku tɔɔbe tomi siye nki? 17Si kammiyan pi kamman nwanni, siye u wan pi yeemi.18Si kammiyan ifiyan pi yeemi nwan bɔ. Siye ifiyan pi kamman nwan bɔ. 19Siye wo siye pi kamman nwan bɔ, ki kuwoni, a wɔn wanki. 20Nkɔ fakanan nki, a pe tumutaman u nifokokunman u siman ni pi wemi nne ni.21Liba ncɛyɛ nyilene kununi, kunini, pi toninkɛ yileni sisɛnan u yɔsuye nni bɔ; nceeni ki walɔ si Ceni i nu nka u yamman bɔ. 22Nkɔ kupiye usi, nifiyamman i wana ni kununi, kununi, co ti yammi tumutani wemi mi yinɔn si wɛ, ti kaba wɔɔpise ti feni liba u pe, ti yammi we kwemi mi yinnna usi wɛ? 23Nkaki, ni u manne pɛyɛ ni nsiman a mɛnye nyanyibɔ. A wusike nku, a mɛnye weye yamman.24Nkɔ fakananki, puwɛ wo puwɛ yamini nkwinne nne, i wanni yammoni nki, usu i fiyan tamanne i yini kwɛrɛbɛ wutasuwe ni. I fiyan tamanne i yini ni kuni ni yambiya u kunni. 25Wala kwe u pani, kuwo man nyibini npuwo, yan kwe u feni, nkuman ntoni u man bani, u ca nibɔ. Nkafini, u tɔ wanni fakanan u ca ni.26I puwɛ wo puwɛ, yammini kwinne ni nne i wanni yammoni nki bɔ, i fiyan tammanne i yini nkwɛrɛbɛ liya wunta suw nkwɛyi i bani sanan ukuni. 27Wala u ca ni, kuwɔ man npuwo, yannan u pa. Ntoni u pa bɔ u manseni. U cani u yɛsɛ sahuu.28Yesu kwisi liba ni u tika lese nke ni tikini fakanan u ta liba tunan ni, 29Nkafini, i ya liba u tika nman sariya nan u tikini caba pi u yamman nankeni bɔ; i ye pi tika i faganan ni.
1Yesu yɔkoni yamme ukunni lese nkumman yeni, nifiyamman u yɔ iponi. 2Nka u wunnanki, siintiman ki ye puwɛ nkwɛribɛ sini, i yɔ Yesu minannkini i pa kurukuni i lu, i pa mɔnɔn ise: « Kununi, i mi tulu, mi fiya nsiye yamman» 3Yesu tukusini, ipa mɔnɔn ise: « i tuluni a mi siye nyammi.» Nka utiyesuu i siye u yammi.4Nka yesu mɔnɔn ise bo: summan mi kɔtuuni fakanan, mi mɔnɔn puwɛ ye a nyami mi siyenibɔlɛ. Nkafini, ta mi tiki mi kɔ saraka nfeman upo, Musa manan ye sarakanan nka kwinnan, i puwɛ nkwɛ sini timi u siye upa yammi saranan nka kwinnan i sunkan i fiyoni, npa fe nka, npa tuku liba up ami siye u yammini.5Yesu yile lesenkumman kararamu bokonki, solidasiman u kununni nkwɛribɛ wɔ i minan nki, i pa wa ise ɛetɔsi. 6I wani a kununi, nyammo, yammo nkobe i kɔmini kunni, cocobɔ, Futumu kase nisini. I bakani I cani.» 7Yesu mɔnɔn iseni: ɛla i siye u yammani.8Nka kɔsɔkamman u yinkeni u mɔnɔn ise: « kununi yile nklekuni, nsunka inkabɔ, kwinne kapo yewu nyammi nkobe i siyye ki yammoni. 9Yɔsube ncese nkleni, nibɛ kɔsɔkɔ yamman nce kunni. Ni fiyan u manne pɛyeni: mi ta yanye, i tabɛ, npa mɔnɔn kwɛribɛ ye bo: mi pa nannanni, i bɛ pa. Npa mɔnɔn nyammo yammiya ise ya.Yammi kɛni, i yammu nkabɛ. 10Yesu yɛ nu lesenkumman ye nkumman nkwinneni, i fanni. I mɔnɔn i minan nki nliba upeni:« sɛnannki, ni umanni amɛyeni, Isirayɛli pisi usi, puwɛ fi tukosinanni u suwa uyanbɔ.11Ni u manni amɛyeni a nifiyamman pe yinan kɔrɔnnan ipɛ wiye ucapulani, pa pa patɔni suwe ukuni i Ibrayima ipɛ yakuba walasi nyɔsuye nkunni. 12Ikinkabɔ liba ncɛyɛ sunkan ye pi tɔni wala usi nyɔsuyenkunni, ncaba pi waka wele yimpiye ntuni. Ncaba pi pe yakaani pi fanni. 13Nka userebenke,Yesu mɔnɔn kɔsɔkɔ yamman u yinkeni iseni: « mi toko nsini, puwanka mi uponi, nkaki yamman nmeni? Mi ta kunni.» Yesu yɛ nkwisi lesenkumman nkumman nkwinne ntoni manni, kɔsɔkɔ yamman pi kununi i yammo yammiya i siyo u yammini.14Umanni , a yesu fɛni i ta piyɛri klekunni. I tani i fi piyɛri i puwɛ nkwɛ puwɔ kunni, i kɔmini siinliman ukle. 15Yesu tukusi i klemini, i siintiman u kwisi.I wunsoni i yammoni u yamman.16Wɔrɔnannki, liba utani pi fɛ yesuye ikafiyamman, ncɛyɛ wɔpise ni piponi. I kaba wɔpiye pi poni, i kwinponi ipɛ i yammi po ka fiyamman usiyeni. 17Nka u yammi nkafini tummunitaya Ezayi manan kwinne nkummanni, nkumman npafi npa yisini i mɔnɔn yeni: « I yamman ti kase ipa ikwisi i ti bakayeni.18Yesu yɛ yan lesenkumman ye nifiyamman u nɔnkɔ tunni, I mɔnɔn i tikinipise upeni: « Tita kua unɔnsi.» 19Sani pa summan ta, sariyanan u karamuman ncese wɔn i minan nkini ipa mɔnɔn ise: « karamunan, i mi la tiwo tiye, ni yɔne mi poni.» 20Yesu mɔnɔn iseni: « paan ki wɔpuman nka miman nkleni, lupiba ntɔ lupisenkle, ikinkabɔ sanlanan ki puwɛ ikobe iklebɔ.21I tikinikobe unkwɛribe mɔnɔnbo ise: « Kununi yini ntaba npuu nkwɛsi kunan ba.» 22Yesu mɔnɔn: « yɔ npo; yini kunuman npu kunuman.»23Yesu ipɛ itinipise u yile benikini pita. 24Nkumman nlesennne, yaan nkwe u wunsoni fɔ uwa a upa fu beeni.Ufiyeni Yesu ye wɔrɔmanni. 25I tikinipise pi wɔ i minankini pa mɔnɔn ise: « kununi, kɔkɔ tumuyɛ, ce tumuyɛ kwa.»26Yesu mɔnɔn pɛyeni: « kumman nfi apatɔ nansine yani? a tukone si bɔ?» Nka u serebenke ipa summan kosiye yann ipɛ nimi nkuni. Utiyeni u la utannani suu. 27Pito pi nka uca, piwaka ummani macaye: « yɛlɛ puwɛni ? hali nimi ipɛ yaanan ni tulo ise.28Yesu yenfi lese nkumman kuwan nkini, Galile pɛra usi lesenkumman yeni, wɔpi ninanaman u kabomi uyile kuununpulɛni npa i fuwa. Fakanan ye nneni ncaki. Puwɛ ye i fiyan fa ika u uwunkurabɔ. 29Pi wantu i faninan: « kumman ti sininki i ma Ceni ukobe? mi pa tibakaye sani ti baye nnese npasumman fiyan?»30ufiyebɛni yibimi nwunuman wannan wannan yan yeni utiye u tuwo ye ise. 31wɔpiseni nya Yesu: « imi ti kapani, yini titatiyile yiibimini nsi. 32Yesu mɔnɔn nneneni antanyile yiibimi nsi. Nfɛ kwinyemini u bɛbomi nsininta nyile yiibimi nsi. Yiibimi ntoni nkafini nta nyile nimi nyɔkɔna wiyanki, npaku nka utiyenki.33Nkarakuman nkwasani pita piyile baka nwunanki, pa ta pa manan yiibimi nkwinnan ipɛ wɔpininaman ukasɛman liba upe. 34Bokoki i liba pi toni u toni pi fɛ yesu ye. Pifi lesenkumman iseni, pi yɔni ɛ sabali i ta i fɛ pi boko nke.
1Yesu yile beni nwunɛn ni, i ku kuwa ipa puke i kumu nboko nki. 2Liba ncese pa i futumini ise kɔminika usini. Yesu yan u liba u tukosinan yi i nankani, i mɔnɔn futumini ise ni :"Nko be kwa mi karase si, ni weyemi nyafa nme ni.3Nkaki sariya nan u tikini caba, ncese ye "manne pi wu ni" yinini Ceni u yinna yesiye." 4Pi wutanan ye nka yeni Yesu siman nka yeeni iwa :" kuman fi wuta yemi a kuni? 5Kwin boomi ni nsi kawe mannan "kwasibɔ? npa mɔnɔnɔn mi weyemi nyafa nme ni ncabɔ npa mɔnɔn ya : Wunso ci? 6Apa fi simanne a fakanan ki ninannan i kobe ise ni uyinnu mɔn usi ipa yafa liba u weyemi" I mɔnɔn futumi ni seni :"wunso mi lo mi kɔmini ka mi ta kuni."7Yinni ni i wunsoni i lo i kɔmikika i ta kuni. 8Liba u yan nka yi i nankani, pi mansini pi si Ceni u pinani a u nan nkɔ fakanan ninaman u kle. 9Yesu wunke nkɔ tiye nki, i paranika, iyan yinni kwɛrɛbɛ tɔna yɔsu yinkɔ kanani i yinan kɛye a Matiyu. I mɔnɔn ise niya :"yɔɔ npo" Matiyu wunsoni iyɔɔ ipo.10Yesu ta tuwani wannila bɔɔ tuni, yɔsu yinkaman, ipe weye yamman uka fiyamman u yileni pitɔni i tikini pise kaponi wanni la. 11Farizɛn man uyan nka yinni nka pi wa i tikinipise upe :"kam man nfi yinke ni ipɛ yɔsu yinkɔ kaaman i weye yamman wannan kaponi?"12Yesu nu nkani nkakɛ iwaa pɛye ya : "Liba ncɛyɛ coco pi kwinnan siye yamman upe bɔ. Kaaman u pɛkɛ pi kwinnan nki. 13A ta a pi a kɔ kwinnan ni u ko, "nka ni u poni, yukunan tasi kwinnan nkakɛ, sarakanan nkabɔ. Nkafini, npa ninan manmanni cabɔ upe bɔ; npa niyemi u yileni."14Nkaki Yuhana batiseni, i tikini caba u wɔ Yesu kuni pi piyu :"Kuman nfi, tumuye ipɛ farizɛn fiyamman ti sunan u luwo, mi ti kinipise yini sunan u luwo bɔ? 15Yesu pukoki pɛye ni "belesini ipa ncaba uyin kaman ni fiyan paamane ni u yini pɛ kaponi? Lese peni belesini ikɔkunto, ipe ta ipɛ bɔ. Ikɔ yammi pi sunan u luwo ni.16Puwɛ i biri wunan u loni ipa bamu biri siya unu bɔ. Ikɔ yammi kahunan ki kasiya u yɛrayeni. U yɛrɛni tiye kipe sise ni.17Duvɛn piyemi ni fiyan wan manni nsiya nki bɔ. Ikɔ yammi mannan ki yɛrɛ yeni, duvɛn man npisi ni, mannan ki yesiye ni. Duvɛn piyemi ni wan manni nwunan nkini."18U yini Yesu, nkɔ kwinnan nki Yahutu man u yinkeni nkwɛribɛ pa kukukoni Yesu tuni I mɔnɔn ise : "N piribe i ku kɛrɛkɛni, ta mi tiki mi kle isi, i wunsoni." 19Yesu ye wunso i tikini pise ni pi yɔ ipo.20Cibɛ nkwɛrebɛ ye bakaye timan npisi ni kase ne ni u yɛɛ kansan i booni nkakɛ ye. I wɔɔ Yesu ku i serebekeni, i tuku i simile u nanpye si. 21Cibɛ ni mɔnɔn ye ikɔye ni : "I nfi isimile u tuko si, ni coco nan u yanni" 22Yesu wasini i mɔnɔn cibɛ ni se :" Kwaa ni kalase si n piribe, mi tukosinan u nan coco nan mi kle ni." Nkɔ tiponi nki, cibɛ yan coco nan ni.23Yesu fi yini ni i kle kuni iyan nbuuni u wuman ipɛ nisuwa pi fanni mise ni kɛ wa : 24A fɛ a wunsike, nkafini piribe ni iku bɔ, i wɔlɔ manne ni" pi caboni.25Liba u fa u serebeke, Yesu yile bɔɔ tuni. I tuku piribe i kleni, piribe wunso. 26Nkɔ kwinnan ukasi boko u toni u poni.27Yesu fɛ boo yanne ni, i paranika, yintu boomi cese wantu, fanninan ni : Dawuda nusa kobe, mi Yukunan nta tisi". 28Yesu fini ka kuni yintuman ni piwɔ i kuni. I pɛye ni : "A tuko u sini ani fiyan a yinkupise nkwane ni?" Pi wani : Ɛnyɛn ! Kununi ".29Nkɔ yamman, Yesu tuku pi yinkupise ni i mɔnɔn pɛye. U yammi a mɛnye upa sini a tuko sinan." 30Pi yunkupise n kwani, Yesu mɔnɔn ni i kwɔsi pɛye : "A yini puwɛ siman bɔ." 31Pita bookoni u tiibe ntoni nkini pi mannan Yesu kwinnan.32Piye la lese nkɛni, cese pa i wɔɔpi suwe npoponi Yesu yeni. 33Yesu kaba nkɔ wɔɔ piribe i nankani, yini ni wantu i mannann ni. U ta libɔ toni tunan ni piwa : "Kɛni u suwa yammi Israyɛl baa bɔ." 34Farizɛn man ye konni u manne ni : " I wɔɔpise nkabane, wɔɔpise nkununi u kwɔnankin."35Yesu ye boko kwemi i boko kɔrɔpise ntoni u nankammi ipa pi tika pi Ceni u feen bɔɔman ntu. I ye wala usinan yɔsuye nfakana u tika pɛyeni. I i nan coco nan liba u kle pi kase npɛra ipɛ pi liya fakanan u kwinnan. 36I yan ni suwa i mankani, i yukunan u tapi sini, nka fini, pi bakaka pi wuntanan u kuye ni nma kara kuya nanfomi nkuman sibɔ.37I mɔnɔ itikini pise upe ni :" Wɔrɔpuwa nka i kuwoni, u faani, yammo yamman sanan. 38Nkafi a ya wɔɔrɔpu sube, a i tumu yammo yamman pita piku i wɔɔrɔpuwa."
1Yesu yile itikipise ukan i bomi. I nan fakanan pi kleni ba kaba wɔpise, ipɛ ipa yammi kaman u suwa utoni pi siye.2I tumunitani pise ukansan i bomi isenpɛní: « tinti tumunitani kobe i yian nkakɛ a simɔn, pi yileneni a piyɛbɛ, ipɛ i fiya Andere, ipɛ Zebede pise ubɛbomi Zaki ipɛ i fiya Zan. 3I filipu ipɛ Baritelemi, i tama ipɛ Matiyo nkwɛ lɛnpoman nkani, ipɛ tade ipɛ Alife kobe Zaki. 4I simɔn nkwɛ pi yilene a boko upi kammiyan, ipɛ Zud isikariyɔti nkwɛ nu yesu i niye mi uklemini.5Ye yɛ nkwisi Lesenkumman itummunipise u kansan i bomi utumuni, i mɔnɔn pɛye: A ta siyaman nwunuman sininki. A yini a pa ta samari boko yebo. 6Ikinkabɔ, Isirayɛlipise ncɛyɛ nma nanfo wamanni, a la ncaba upe. 7A ta u manni liba upe a wala usi nyɔsuwe nlesenfi,.8A kaman u siye u yamman, a kunuman ayinan suwo, liban cɛyɛ sini utimi a ncaba usiye u yamman, a wɔpise nkabani liba upo, Nnan nkumman nyammini fakanan akle nmani, nkafibɛ ni umanne amɛye a ta a nka u yamman nmani. 9« A tanika a lo sanunan walima yinkɔ manbɔ. 10A lo sɔman bɔ, a lo sibiribomibɔ, a faa bomobɔ, a lo kwelibɔ, ikinkabɔ yammo yammi nkobe i sunkan i sanani.11A fi boko nka wunnki, boko kwe nka wa , boko kɔrɔpiye nkawo i puwɛnkwɛ wuntanan nkammi, a wɛnkwɛ i tiyeni a pa yɔkɔni iklekuni, a waka nka utiyenki fɔ a tani kuwa. 12kuninka a yileniki, a ya Ceni ncaba uliba upe. 13I pitulu apa yɔkɔni, a yammi Ceni yeyenka pɛyeni, nka kituko pisini, ikinkabo ipi lɛ a yɔkanni piklebɔ, a yammi Ceni yayenka pɛyeni, nka ki tukoni pisibɔ.14I libancɛyɛ lɛ a yɔkani piklbɔ, walima i boko nka lɛ amɛyɛ api yammani a kwinne nnebɔ, a fɛnika nka u bɔsɔnsi a pisini ye. Nka u serebenke, apa rɛ nka utiyenki. 15Sɛnanki, ni u manni amɛyeni, pinikuwa usi, sodɔmu caba uboko ipɛ Gomɔri caba u yɛsɛ nankɛni, pi ka ki kuwo u kunni.16« Ikinkabɔ, ni a tumuni nma nanfomi, nsiniki, ikinkabɔ, asumman a kɔ tukuni fakanan, nma yakuman ni nkɔ tuku nankɛni, pi yɔkɔ pikɔni nma jɛnɛtubaman. 17« A summan a kɔtukuni fakanan nkafini liba pi pe a luwo piman uklemini. Pi a nanse i winse pi tinibɔman ntuni. 18Pi pe a tukuni pata a mɛyɛ fakansula ipɛ i yɔsube u kle, nkafini a tɔ ntikinipiseni. Ki wasni fɛni wunkura upa mannan nkwinnan pɛye, ipɛ siya ntise.19I pi pa lesekumman ye pi ta amɛyɛ piman upe, a bɔkɔ a manni kwinne bɔ, ipɛ u manni Fakananbɛ bɔ. Imannan upa lesenkumman ufi a mɛye, a sunkan a pa manan kwinne nkummani, Ceni ki manni a mɛyeni. 20Ikinkabɔ, kwinne nkumman ape nmanni, a kɔkunto kumman npɛbɔ, ikinkabɔ ceni unii nkammiyan nkakɛ pe a basi nmanni.21Liba ncese pe wasani fɛni wunkura pa li pimaciba. Pise ncese pe wunsoni pi wɛnan yɛ. Ipɛ pi kwɛsi yɛ poni po li pɛyɛ. 22I liba pi a bakaye boko nwunan ye , a kwasa a ta boko nwunan ye sense, ni umanni amɛyeni, a kwisa Isirayeli boko u nankan to apa kwisi, puwɛkobe i palɛ pukonemanbɔ. 23I liba pi a baka ye boko nwunan ye. Sɛnannki ni umanni omeyɛniɑIsirayɛli bokose nto nankan puwɛ i kobe i palɛ pukonene bɔ.24Tikinikobe i puwɔ i kununi isebɔ.Yammo yammi nkobe i puwɔ i kununi isebɔ,. 25Tikinikobe ntɔnma i kununi, yammo yammi ntɔbɛ nma i kununi.I liba u yile kunisuwe a Belezebuli, yinna ka pi pe u wan i kununcaba usini, nka ki pe yesiyeni.26« anansine pi yinkebɔ, puwa pini nnanani upa i liya fa welebɔ. Gundonan ye upatɔ iliya welebɔ. 27I manan nka amɛye a pi miyani, amanan nka welelo ipi manan nkumman a yipubɛni, a kali baa ukuni a ba kasini.28Liba ncɛyɛ i fiyan aliye ipɛ pi fiyan puwa yamman a niina usibɔ, a nansi ncaba uyinkebɔ.Puwɛnkwɛ i fiyan sini ipɛ uniina liye, ipa wanni jahanamanakiniɑ nansi nkwɛ yinke. 29Puwɛ i lupi bomi nsukweni npɔpɔ kaponi nkeni? Ikinkabɔ puwa i fiyan cani maanki ti kwɛsi palɛ nsummannebɔ. 30« I puwɛ nkwɛ mɔnɔn liba upe ani i puwɛ, nkwɛsinan nkwɛ wala usini, ni bɛ u manni iseni. a nkwɛni npuwɛ. 31Nkafi, a nansibɔ, a puwɔ lupisene.32« I puwɛ kwɛ mɔnɔn liba uyinke, a yini npuwɛ, kwɛsinnan nkwɛ i walasini, ni be u manni i yuwannki a usuni npuwɛ. 33Ikinkabɔ, i puwɛnkwɛ lɛbe nifiyamman uyinke, ni bɛ usu liya nkwɛsi yinkeni, nkwɛ wala usini.34« A wɔn a wunnan nki a wunan nnan nkakɛ npɛkɛ ninani nkibɔ, npa i wunnannanbɔ, ikinkabɔ sampilaman npɛkɛ npa ipɛ. 35Npani nkafini npafi npa wan kobe ipɛ ikwɛsi ye, nwan cipikɔrɔpiye se ipɛ i kwɛnan, nwan beresi ciya ipɛ i puwo u ye macasi. 36I kɔkle i liba pi pe tani mi niyemi.37« I puwɛ nkwɛ kommi i kwɛnan walima i kwɛsi kwinnan ikɔ wu ipa ku nkunni, usu ifiyanta ntikini kobe be, i puwɛnkwɛ kommi i kobɛ walima i piribe i kwinan i wu ipa kunkunni, usu i fiyan ta ntikibobebɔ. 38I puwɛnkwɛ lo i manni siye i pa yɔnpobɔ, usu sunkan i yɔne npobɔ. 39I puwɛnkwɛ usi ɛ pa yammi wemi ntoni, nkafini i palɛ kwa, usu i kwa, ikinkabɔ, i puwɛnkwɛ ku , nkafini i yɔ nponi, usu niinan kipenan ikle.40« I puwɛnkwɛ tukube amɛyɛ i Caki, bɛkɛ, usu tukube i kammile. I puwɛ nkwɛ tukube i kammile, nkwɛ tumeni, nkwɛ isɛkɛ i tumu i kamile. I puwɛnkwɛ tuku tumuni takobe i kammile, nkafini i tumuni takobe i kammile, nkafini i tumutane nkwɔnanki usubɛ i tumunitaya i kwana usu u yanni. 41I puwɛnkwɛ tuku i manciba i kammile, kammile ukwɔnan nki, usubɛ i kammile usuwa uyanni.42Sɛnannki ni ummanni amɛyeni, ntikinipise ncɛyɛ yitani u sanan liba u sininkini, i puwɛnkwɛ nan niti tamanman pikle, nkafini ntikini pise upɛkɛ, hali utɔ utɔ likuwa nke kapo, usu i kwanan u yanní.»
1YESU kwisi i tigini pise kan san i bomi u cirikene lese nkɛni, iyinni an niyeni itapi boko kwemini itani itigi liba an niye. 2U yinni Yuhana tun yaa anki , inu KRISTA yanmini yanminiweemini . nkɔ u lese nke i tumu i tigini pise ncene YESU yeni . 3Paapiyu yaa " u mana a nkwɛ peeni , maa , ncabɔ ti cee kwɛrɛbɛɛ ?4Nkaa YESU waapɛye yaa :" A nu nka a yan nkayinni ɑ ta a mɔnɔn Yuhana ye yaa: 5a yintuma yanyin ni fun ntumi pi ci ya, kasɛ kuma u sakasi , sinima pi na , kunnuma ni yinsoni, CENI u kwinne ni mani labama u pee . 6Aafi nkwɛ faan nne a lɔɔ npokɔ u sini kwɔɔ nsube .7Yuhana tumu ntama u ta usɔrɔ , YESU wantu i Yuhana kwina u mana liba u peni yaa:" a kuma a ta u ceeki wɔnɔtu? yanna ki sɔkɔmankuma cemi nneni ? 8Kɛrɛkɛni sɛɛ kuma ata uceeki?. Bri kanmi subesɛɛ ? iki nkabɔ ncɛyɛ bri kanma nwanni , ncaba pi yɔsuse u kle kunnumi nni.9Kuma sɛɛ ata u ceeki? tumu ntaya i sɛɛ? ɛɛyɛn , ni u mani a mɛyeni isise .Faa tumu ntayani . 10Akaan nkwɛ kwinna CENI u kwinne ni yaa :" Cee ni ntumuntaya i tunmuni miyinkeni , i pa fanna mi wukurani miyinke , i sɛɛkɛ Yuhana .11Sen nseni u mani amɛyeni puwɛ kunmu nina nfagana nki baa nkwɛ sise fii i Yuhana tunya baa nibɔ , nkuma ntoni u wunaki sinsɛni suwona u yɔsuye u ninan kɔrɔpiye i sise faa Yuhana ni. 12Ulo Yuhana tunya i CENI u kwinne nmani lese u pafi kɛrɛkɛ nake , sinsɛ na u yɔsuye ni fiye i kɔ kwa nani , kɔ kwama u pɛkɛ u fiye .13Tumu ntama utoni isɛna u yanmitumu ntani u pafiYuhana kɔɔ u lese nke . 14ɔɔsi apa tuko usi , Eli na nkwɛ pani kwinna mana yeni , Yuhana kɛye . 15Iyupubɛ ni nkwɛ kle i pa yammini i yammini lɛɛ16"yɛrɛyɛ ni pitanmane itɛnni nliba ? pimana pise ncɛyɛ tɔla foo nki pi pimise ntogone macayeni pi walani yaa: ' " 17Tima kwokomi a mɛyeni , a sɔbɔ tiwan kuyɛma a mɛyeni , a yakabɔ.18Iki nkabɔ Yuhana pani , i wannabɔ i niyanbɔ piwani a wɔpise ni isini . 19Puwɛ i kobepa niiniyan , Liba u wani ɛɛlo nse nfaa ni a yini tanniya, liba u waani a kwinnye tanma u nan isɛkɛ .Nkɔ u wuna nki sɛɛna kina CENI u wunta kanmyan u yammini weemi nleni.20Nkɔsɔrɔ YESU yammi weetatuma bokose nkumɛɛni , i wantu i kwin nyemi manama nkuma nbo kose nliba u peeni nka fiini pi turu pa yinni pi weeyemi yebɔ . i waa ni yaa:" 21Caana ki umeeni , bɛti sayiba iki nkabɔ taa tunnu weemi nkuma yanmi a wunna nki , i nkuma nweemi nyanmi ye tir bokoki i pɛ sitɔn bokoki , kɛrɛɛna kiye i fiyeni pilɛ pi weeyemi u lɔkɔ kɛrɛkɛnakiye i fiyeni pi wan yaan nbrimi pi wan fuumi pi kuumini pi wasi pi yanmini weemi . 22Senseni , ni u mani a mɛyeni ; tir caba i sidɔn caba ukwani sina ki puwɔ nne a ka nkeni23Maya , kapɛrnaum ? mituko u sini a mi yike taa u yanni npafii sisɛni suwona u yɔsuyee ? Owo mii yɔkɔni wɔɔn u sini nkini , iki nkabɔ nyanmi weemi kuma taa a mɛyɛ tuna a kle boko seneni , inkuma nyanmi ye sodɔmɛ boko nki , nkuma ye i waka yeni u pafi tɛn nake . 24Nkaa nfii ni u mani a mɛyeni puwɔɔ nne a kuma nneni sisɛni suwoni.25YESU waankɔ u lese nkeni yaa: "nsu suwana i maa u su , niisise u tiga mi yiinna u sini , nkafii mimi weemi wunta suse i kwin sumama u yinkeni , npa tigini pise u pee . 26ɛɛyɛn , nsu, nka kanni miwun." 27Nsu luupuma ntoni nkle . Puwɛ sima CENI u kobebɔ u kaponi nka nsumɔ .puwɛ sima CENI bɔCENI u kobe i kaponi nka simɔ ikobe i usi ipatgi isu ncɛyɛ yeni baka yeni.28"Apabee a mɛyɛ nacɛye baka yeni , i baka yeni asi a pabee , ni wunna nna u na kleni. 29A wan nmani siye a kunsuseni, alo nfagana , iki ukabɔ nsumu u tanmani , a sumu see ni wunna a yanni. 30Nmani siye u yinmibɔ nsɔma nyinmibɔ .
1Nkɔ leseke, Yesu palɛ yin waye nwunu mɛnni. Kulo kiye i tikinipise ni, nka pi ku yinpise nwunumani pi kaba i ka. 2Farizɛn ma uyan nka yi lesekeni, nka piwa yesu ye ya:" Co puwa nka sini wuni kuwɔ si bɔni, nka mi tikini pise u yamman."3Yesu pukoni pɛyeni : "Klo utuku Dawuda ye tikini pise lesenkɛni, i yammi nka ni a yɔn yi wɛ? 4I yile Ceni u kle bɔɔtuni, i wanni tikani burunan. Puwɛ sunkanye ikɔ burunan uka n Ceni saraka nfeman yehu bɔ.5Ncabɔ a yunyi sariya nanki, a saraka nfzman, wuni kuwa u sariya nan u yesiye ni, Ceni fee ba u yammomi kuwa wo kuwa, pa lɛ sariya nan u fusenan pi kɔkuni? 6Ni u manne a mɛnye ni a kwɛrɛbɛ nnani nkwɛ is Ceni ufe nba nke ni.7Nka ni u poni yukunan tasi nankakɛ, saraka nan nkabɔ a siman ye kwinne ni nkumi, i sariya nan u cani ncɛyɛ kuni bɔ, a tulo a pa u fuseni pi kuni bɔ. 8Nka fini ninannan i kobe ni wuni kuwa u kununi.10Yesu wunsike tiye nkini ita i yile pi Ceni fee nba kwe u tu. 9Yini nkwɛrɛbɛ yemi i klemi nkwa. Liba u pi Yesu ni :" U sini npa yammi ninannan isiye wuni kwɔ usi?" Pi pi Yesu pafi pa yan itukunan.11Yesu pukonki pɛye ni :" Nafo peni mi kle, nkɔ nanfoni u cani panki wuni kuwɔ usi, usu la u fe wɛ? 12Ninanan i puwɔ nanfoni nkeni ke fiyan. Kɛrɛkɛni u si ni npa yammi kwin kammiyan wuni kuwɔ usi."13Nkaki, Yesu mɔnɔn yini ni ise ni ya :" Naaman mi kle ki "yini ni manman i klekini i yan coco nan nman cese. 14Farizɛn man ufɛ ni pi tapi yan manca yi Yesu lini kwinan usi.15Yesu nun nka inankani, ifɛ tiye ni nkin, ni fiyamma u yɔ i poni Yesu nan coco nan pi toni u kle ni; 16i kwɛni i mɔnɔn pɛyeni u kwasi, a pi mɔnɔn puwɛ ye bɔ. 17U yammini yani, Ceni u mannan ye nka Ezayi u pa fiyo i nankeni, nkɔ pa fi yesini. I mɔnɔn ye ni ya.18" Ntuye nyammo yammiya nkwɛ yeni i sɛkɛ kumanni. I kwinnan u kami nwuni sahuu. Nipe nnina u floni ikuni, I pe kwinne nkuni kwinnan u manne liba u peni.19I liya siyanan u yamman bɔ, i fannibɔ. Puwɛ i miyan u nan wusɛmanni bɔ. 20I siye u kɔkɔ ni ka u puwo nne bɔ. I sumukaya nkwɛ yanyibe nfe, i soyo liye bɔ. Ika i tayani fo nan manne nan u pɔ yan wunkura. 21Liba pe pi wuntanan nwan i kuni.22Nkaki, liba u ta i wɔɔpi suwe nkwɛrɛbɛ Yesu yeni, I ni yutuya, itɔ bo npoponi. Yesu nan coco i kleni; i yanyi ipɛ i nan. 23U ta libɔ toni tunan pi mɔnɔn "Dawuda nusa kobe i sɛwɛ?"24Farizɛn man u nu kwinnan ni lese nkwɛni, pi mɔnɔn ni :" yinini i fiyan wɔɔ pise nka ban i panfe liba upe wɔɔpise nkununi Belzebul kwɔɔnan nkini." 25Yesu siman ye pi wutaman ni nka i mɔnɔn ya :" yɔsuye wo yɔsuye, i pɛrɛponi u wuso katinan upo, nkuman nyɔsuye ni yesiye ni. Boko wo boko ncaba kuni wo kuni, yi u liba uwuso manca po, ki yesiye bɛni.26I Sutanan ki u kɔkunto caba u kabane ki u kɔ cakanne ni. U yɔsuye ni tuwa ni kan kinan? 27I ni wɔɔpise nkabane npa nfe liba upe, wɔɔpise nkuni nni Belzebul kwɔnanki, a liba pisɛ nkabane yɛlɛ kwɔ nanki? Pɛyɛkɛ yɛlɛ i kwinnan u kuwo a kuni.28I ni wɔɔpise nkabane Ceni u nii nan u kwɔnan ki, ku tikaye ni, a Ceni u yɔsuye nfi a mɛye ni. 29Ninanan i fiyan yini nkwɛrɛbɛ kle kuni nkwe fakanan ise ni ipa yɛsɛ i klemini npuman kankinan n Ceni i puko nibɔ? I puko ni u sɔlɔ i fiyan yinini i klekuni npuman yesiye ni. 30I puwɛ nkwɛ i bebɔ, i ni nniye i nkwɛ baabesi kammile u yamman bɔ, usu yesiye u yammani.31Nkafini u manne a mɛnye a weyemi ntoni ipɛ Ceni u yinnan u yesiye, ntoni yafa ne ninan piribe ise ni, Ceni unii-kammiyan u yinan u yesiye ki yafa ne u yanyibɔ. 32Ncɛyɛ kwinyemi nmanne ninanan i kobe se pi yafaninan u yan ni; ncɛyɛ nii kammiyan u kwinye u manne piya falinan u yan pi yanyibɔ ninan ni nkibɔ pibɛ u yan sisɛni bɔ.33A mɔnɔn a siye "kammini, u piye u kammi bɛɛni, ncaba a mɔnɔn a siye u kammbɔ, u pise nne ni. 34Yaku pise, a mɛnye cɛyɛ yɛsɛni a fiyan kwin kammiyan u manne kanklan? I puwɛ i sumu "yibi i nkaka, nka i nan ki u manne. 35Ninan kammiyan pu kammiyan u fe i nanpo nkamman nsini. Minan ko bɛ puko ufe i nanpo nkumi nsini.36Ni u manne a mɛnyeni i liba u mannan kwin ko wo kwin ko, pipe piye ka kwinne nkuni wiye ni. 37Sɛnan peta mi kleni ncaɔ kwinne ncani mi kuni upa sini i mi manni kuman.38Kɛrɛkɛni sariyana u tikini caba ncese ipɛ farizɛn man ncese mɔnɔn Yesu yeni: "Kununi ti u poni npa nyammi tikani kwe nwunan ti yinkaki. 39Yesu mɔnɔn pɛyeni :" tɛni nni kuni, suman yamman, tika nika kwe uponi. Tikanika itikaye pɛye n Ceni ki tumutaya Jonasi kabɔ. 40Jonasi yammini kaman tii ipɛ tunuman tii yinpo kuse u wunan ki nankɛni, nkɔ wunanki, ninanan i kobe pe ku tiimi ipɛ tunuman tii mi nyamman mɔn u tuni.41Kwinne nkuni kuwa usi , Ninive liba upe kwinne nkuwoye tɛni ncaba u kuni. Nkafini Ninive caba utukoye pi we yemi Jonasi kwinne nkokini. Kwɛrɛbɛ nnanani i sise u fa Jonasi.42Kwinne nkuni wiye, wiye u siniki nyɔsu ciya pe wunsoni iku kwinne tɛ ni ncaba u kuni. Nka fini ipani, ipa yini mɔn u nanki, ipa yammini yɔsuye Solomani wunta kwinne nne. Kwɛrɛbɛ nnan tɛ ni i sise fa Solomani.43I wɔɔpiribe u fɛ mi nanan ise, kitiye u wiyani tiyɔkɛ puwa yebɔ ni u pa wuni ki nkɔ tiye u yanbo. 44Nkɔ leseke, ki u manne ni ya : "Nyini ba katuni ni pukone ni ni taye. Ki puke neni upa u fi bani u pili puwa ta utu bɔ. 45Nkɔ leseke, ki taani, pukoni ka kipa wɔɔpi sinitomini, nkuman yɛsɛ keni, ni yilene ba ni u tuni, ntɔniye. Nku fakananki, u su wemi ni bo pe yesiye ni u ku titayan nan u kuni. Nka ki ta yaani tɛni nliba u kɔ pɛra.46U yinni Yesu mannan ki liba upe, i kwenan ipɛ i fɛɛman uyini bɔ nu ni. Piyo u poni pa manan ise. 47Yinni kwɛrɛbɛ mɔnɔn Yesu yeni : "Mi kwɛnan ipɛ mi feemanan u yini bɔ nu api u poni pa manan i man."48Yesu pukoki ise m "yɛlɛ i yɛlɛ pɛyɛ nkawɛnan i nfɛɛman?" 49I ta ikle i tikini pise u peni i waya : " Nkwɛnan i fɛɛman u pɛni nnanani." 50I puwɛ wo puwɛ i nakwɛsi suwoni i wu nka u yamman, usu kɛ nkwɛnan ipɛ nfɛɛman?
1Nka u kwa usi, Yesu fɛni ipa ta tuwani kuwa unan unuu. 2Liba utani pi nɔnkɔn tu nka i ta i toni beninke, liba utoni kuwa ununi.3I mannan kwinfiyan man pɛye taamani, i mɔnɔn:" cɛ tumuya nkɛribɛ fɛni i ta yansan wani kuman. 4U yinu wali kuma nyansana, wanni kuman nwunuman tani ncani ikle unkura unɔnsi, lupise npani nlo nkummzn nwani kumman ntɛsini. 5Wunuman tani ncani yammi ya usi, maan ki ye nka utiye nki sahuu bɔ.Ntimisi biyani, nkafini ntanse nyile maan utu sahuu bɔ. 6Wiye upa ufɛ kwani, nkwani nyananbɛ, nkafini ntanse nfi yɔkani sahuu bɔ.7Wunu man tani ncani wulumi nsi niki, nbɛni kaponi i wulumini, wulumi nwunsoni.nfuloni. 8I kinkabɔ, wunuman tani ncani maan uka kammi yan usi.Nka u wanni kuman nkammi ncaki, wunuman wan pise wanse susu, wunuman wanse ti, wunuman wɔn i kansi man. 9" I yi pubɛ nkwɛ kle i patɔ i yammini, usu yammini."10Nka u serebenke, Yesu tikini pise u wɔ.I minan nkini, pa piyu:" kumman nfi npa manni i liba taaman nni?" 11I pukoki pɛyeni:" a fiyan wala usinan u gundonan u yɔsuye nsumman, i kinkabɔ, nka u summan u nan akebɔ. 12I kinkabɔ, ncɛyɛ pua pikle, wunan ki wan nka u kunni, i kinkabɔ i puwa nkwɛ klebɔ, hali ka titinan nka ikle, nka kibe kɔka ikle.13Nkanka yini npatɔ taaman nwan amɛye, i kinkabɔ pi yanyini, pibɛ puwa yanyibɔ, pi yammini, i kinkabɔ pibɛ puwa summannebɔ. 14U wasini yan, tumunitaya Ezayi mannan kwinne nkummanni, ni pe i yesenan i wayeni; pi pe yammani, pibɛ i puwa ko summanibɔ.Pi pe wiyani, pibɛ i puwa yanyibɔ.15Nkafini, pi yipubɛ nkwasi, pi wuntaman ntuni, pi usi apa yanyibɔ.I pi ye yanyi pa yammini, pi ye i pukone pa la pi we yemi, ni ye i pi siye u yammani.16"Amɛyɛ a wunu kammilan u yamman, nkafini wuntaman nkwni, a yi pubɛ nibɛ yammini. 17Senseni, ni umanni amɛyeni, wemi nkamman a yanyini, tummunitani pise u ka fiyamman ipɛ ni wukuruloman uka fiyamman piye usini apa yan nkummani yi, i kinkabɔ pi yukupise nfi tika nsibɔ.Nkumman a yammani nne, pi ye usini apa yammi ne, i kinkabɔ, pi fi nnanbɔ.18" Nmanan wanniki yansan ya i kwinnan amɛye nankɛ taaman nsi, a yini a yipubɛ suwo a yammini, nka uko nke. 19Ncɛyɛ Ceni u kwinne nnan ipɛ pi nko usumman bɔni, ncaba u manan wunkura u kankanneman, wannikumman ncani tibe nkayeni.I pi pa pi nuni, sutanan ki pa nkɔkɔ pikle.20Ncɛyɛ nma yammi mani, wanni kumman ncani tiyenka ye yammi ya usini, nkwɛ i nu kwinne, i lani i tulu nne nka u tiyenki suu i wunu kammilenan. 21I kinkabɔ, nkumman nkwinne nfi tɔnanan u yan i wunnankibɔ, ikɔ yɔkanibɔ.I kwasinan upa, walima i puwɛ nkwɛbɛ i bakaye, nkumman nkwinne nkwinnan nki, i lani i lɛ Ceni.22Wanni kumman nkumma cani wumi nsininki, pi ni puwɛ nkwɛ Ceni u kwinne nna, i kinkabɔ, ninani ubɔkɔni wemi ipɛ nanpo kwinnan, nkumman npɛkɛ liya ikle, Ceni u kwinne fiyan tuwani i wunɔ. 23Nkumman cani maan uka kammi yan lani, nkwɛ i Ceni u kwinne nnani, ipa wanni yammoniki.Wunuman wan pise wanse kansan, wunuman wanse tu, wunuman wɔn i kasiman.24Yesu wanbɔ tanan nwunan pɛyeni, i wani: " wala usi nyɔsuyeni nma kwinye nkwɛribɛ, nkwɛ sunku wanniki kamman i wayeni. 25I yini liba utoni tulanki wwɔlɔmani, i niye i tani i yunku wurumi wanni kumman nsininki, ipa fɛ i pa ta. 26Npa lese nkumman ye nbɛni, nwantu lese nkumman ye i bi yanani, wutumi nfɛ nsini nkini.27Wasuwe i yamma yamman pi tani pi mɔnɔn ise: "wanniki suwa nka kamman npɛyɛ mi yunkuni mi wayenibɔ?" Kɛ wulumini nyini ye nfɛ wanni kammani? 28I pukoki iseni:" niye nkwɛribɛ kɛ nyammi nka u yammoni.Yammo yammi pise u piyu boni, :mi usini a ta ta ta wu wulumini wanni kumman nsiniki?29I pukoki pɛyeni,: owo .A ta wunnibɔ i kinkabɔ a fiyan kanye nsini apa wu wanni kumman ipɛ wulumi kaponi. 30A yini nwunso kaponi, fɔ wanni kumman nkuni lese nne, i kumman nlese npa lese nkumman nfi, ni pe u wanni wanniki kumman upeni api ku pa wulumi pi loye pasumma wanni kumman nkuwo, pa wanni ntaabanki, pa summan wann u wan wulumini pa yan nanni.31Yesu wan bo tanan nwunan pɛyeni:" wala usinan nyɔsuye ni nma mutaridi pise, yinni nkwɛbɛ lo nkumman ipa yunkuni i wayeni. 32Maritadinan i pise nsanan wuni kumman ntoni u pise nneni, i kinkabɔ, u bɛni lesenkumman ye, ki siseni u ku nɔnkɔnanki nwannikumman ntoni u kunni.Ki wasani siye, nupise npa nbɔman nwan nklepise nsi."33Nka userebenke, Yesu wanbo talanan nwunnani:" wala usinan u yɔsuye ni nma lefeman, cibɛ nkwɛribɛ, lo nkumman i pa wanni tukumi nnikuwa ke poni nki ipa kanniɨpa tikini fɔ npa kali."34Yesu mannan nkumman nkwinne liba upe taaman ni.I ye manne ipɛyɛ nCeni i ki taaman bɔ. 35I ye u manneni yan nkafini tumuni ta ya i mannan ye nkani, nka upafi upa yisini.I mɔnɔn yeni:" mi pe manni i pɛyɛ taamani, liba u summan wemi nkumman bɔni, u lo ninanni u beleni lesene, nkumman npɛkɛ ni pe nmanni pɛye."36Yesu wunseke liba uku i pa ta kunni lesenkumman yeni, i tikinipise u wɔn i mi nanki ipa mɔnɔn pɛye:" taanan nka mi mɔnɔn tumuye npa wa a puwɛ nkwɛribɛ ta sɔkɔye u yunku i niye i wayeni, mannan nka u tannan u ko tumuye." 37Yesu pukoki pɛyeni: puwɛ nkwɛ ta wanni kumman nyunkuniɲkwɛsɛkɛ puwɛ i kobe. 38Waye, nkumman npɛkɛ nma ninani.WAnniki suwa, Ceni u liba upɛkɛ ncaba.Sɔkɔyeni, suntanan u liba upɛkɛ ncaba. 39Niye nkwɛ ta sɔkɔyeni u yuku wayeni nni, sutanan nwunakɛ nkwɛ, wanniki kuni lese, ni na ukwisi lese npɛkɛ, wanniku ku lese, nmɛlɛkɛman npɛkɛ.40Pi sɔkɔye u kuwoni pa wan wanki, nankɛni, nka usuwa ki pe yamman ni nani u kwisi lesenne. 41Puwɛ i kobe ipe i mɛlɛkɛman ntummuni, liba ncɛyɛ weymi nyamman pa liba u liyeni, pa liba u fanne pa pi wan manca sini, pi pe ncaba u tu wan yeni pa fe pɛyɛ Ceni u liba u sininki. 42Mɛlɛkɛman ni pe ncaba u liba usuwa u fuse wannkini, pi pe yakani pa faneni. 43Nka userebenke, liba ncɛyɛ yɔ Ceni upo pa tuko u kwinne, ncaba utoni pipe pikɔ fiyeni pa wusummanni nma wiye, pi kwɛsi Ceni u yusɔye nkiyeki, i yipubɛ nkwɛ kle usu nyammini.44" Wala usi nyɔsuye ni nma nan pone nkumman mini, waye nwunuman ye.Kwinye nkwɛribɛ tani ilo mi yuni.I wunan u kammi ni i caki, fɔ i ta i su i klemini npumman ntoni, ipa puke ipata wayeni." 45" Wala usinan nyɔsuye ni nma suuya nkwɛribɛ, nkwɛ nkwɛ nkupise nsunkweni. 46I pani i wunuman yi nkumman kammini, i tani i su i klemini npumman lo ipa fini.47" Wala usi nyɔsuye nni nma jɔɔnan, yintukuya i toko nka wiya nkini, ipa tuku yinse nnusuwa ntoni. 48U yibe userebenke, i yɔnɔni i pa fiyo wiyanki, ipa toni ipa tu yinsenni.Yinse nkumman kammini, i wan nkumman suwankini, yinse nkumman kammibɔni, i fu nkumman.49Nka u kwinnan usuwa kipe yamman ninani u kwisi nnese nneni.Nmɛlɛkɛman ni pe ni yemi u tuwan yeni, i ni ye mi ni. 50Ni pe u niyemi utone wannkini, nka utiyenki, pi pe yakani pi fani.51Nka userebenke, Yesu pi pɛyeni: a pi summan tammanni ntoni.Pi mɔnɔnni a hɛyɛ. 52I mɔnɔn bɔ pɛyeni:" ayiwa, sariyanan u karamuman ncɛyɛ kala pi cakini, wala usinan u yɔsu ye nkwinnan, pi ni nma kunu suwe nkwɛ puwunnan ipɛ pu siya u yan i wayeni." 53Yesu yɛ nkwɛsi lesenkumman ye nkumman ntoni ukalaneni, i wunseke yanyeni.54I pata i boko nke, nka utiyenki, i yile Zuwifuwman u tikini baa utuni.Liba ncɛyɛ yeye nka utiyenki, ncaba utoni pi u cani to pi waka u manneni:" haan! I yini i wunta kammi yan u kwinne kɛ? I we kwe mi nnfe kɛ?" 55Mini zinan i kobe i sɛwɛ ? I fiya i sɛ Zaki ye wɛ ? Ipɛ Yusufu ipɛ Simɔn ipɛ Zude wɛ? 56I fɛman pi nannani bokoninki wɛ? I yan wenkwemi ipɛ fakanani kɛ? 57Pi wuntaman npɛkɛ yini pi tuko Yesu sibɔ, Yesu mɔnɔn pɛyeni:" tumunitaya i sise u yan tibe ntoni nki, fɔ i boko nki nliba ipɛ i kunnu nliba usininki." 58Yesu fi wekwemi nyamman nka utiyenkibɔ, nkafini pi tuko Ceni usibɔ.
1Nkumman nnesele, Galinan upɛra usi nyɔsube, i nu Yesu kwinnan. 2I mɔnɔn i tikinipise upeni:" nkwɛ batize Zanni i senseni sɛkɛ.Isɛkɛ nwunso, nkanka yini ipatɔ wekwemi nyan man."3Senseni, Erɔdi tuku ye Zanni, i pa puka ipa wɔn baanki, i fiya Filipu cibɛ Erɔdiya kwinnanki. 4Nkafini Zan ye u manne iseni:" mi sunkan npa bele usibɔ." 5Erɔdi ye usini ɛ pa li Zan, i kinkabɔ i ye nansine Zuwifuwman u yinkeni, nkafini pi toni ye Zan puwoneni tumuni tani kobe.6Nkumman ntoni u wunnan nki, Erɔdi kumuni pi ye u yɛ fuwanan u fɛtuman nsanwele tunan nki, Erɔdiyadi piribe i wunsoni, i sɔn liba ncɛyɛ yeye nka utiyenki pi yunwannki.U kammi Erɔdi wuni i caki. 7Nkakɛ i lakɛ a i ya puwo puwa ikle, a yu nan i kleni.8I kwɛnan manan kwinnan nka ise, nkankakɛ i lo ipa mɔnɔn ipa mɔnɔn Erɔdi ye i wanni:" nan Zan kwɛ liba u batizeneni iko nkle suwa nki. 9Yɔsuye i yinka u pamani. I kinkabɔ i lakɛ nifi yamman u yinkeni, nkafi i tulu.10Nka u wunanki, nkakɛ i tumu kwɛribɛ ɛ ta i ku An koo baanki ipa i ka. 11Pi ku Zan koni pa wɔn suwa nwunan ye, pa pa nɔn cipekle nkwɛ i lobɛni i pa ta unan i kwɛnan nkle. 12Zan tikinipise pi ta i kuunan utoni pi puu.Nka userebenke, pi ta u fakanan u manni Yesu yeni.13Yesu yɛ nu lesenkumman ye Zan lini kwinnan, i i wunseke nka utiyenkini, i yile beeninki i kɔni i pata tiye nwunan ye.I kinkabɔ, liba u summan ntalese nni, pi yini bokonki pa ta pafɛ ise. 14Yesu yɛ nfɛ lesenkumman ye beeninkini, i yan nifiyamman, i yukunan uta pisini, i yammi pi kamman usiye.15Sanannki, tikinipise u wɔ i minannkini pa mɔnɔn ise:" piye nwani a pa cani, ti tiye nkayeni, u kambɔ, mi wunkura unan liba ukle pa pa bokosenne wɛ, nkafini pafi pa fi wanni kumman pi kɔ ye wɛ?"16Yesu pukoki pɛyeni:" usini patɔ la tiye nwunan yebɔ, a nan suwe pikle a kɔkunto." 17Pi mɔnɔn iseni:" buru npuwoni man susu ipɛ yinse pise bo ni nan tikle." 18Yesu mɔnɔn pɛyeni: " a pa i pɛ nannanni."19Nka userebe nke, i mɔnɔn liba u peni a pi tɔni sɔka usi.I lo buru puwoni man nka susumani ipɛ yinse pise bomini, i pa yini i yinka suwo wala usi ipa ya Ceni, ipa puwoni ipa nanni, i tikinipise ukle, tikinipise upa kwani nifiyammanni upe. 20Pi toni u wanni pi yinko to, pi lo wanni kumman nsomi pi yibi wawa kansan i bomi. 21Liba ncɛyɛ wunni, kwinyemi piye ni liba bukomi kansan i bomi i liba wanse kansan.22Nka u kwinnan u yamman userebenke, Yesu mɔnɔn i tikini pise upeni, api yile i yinke beeni nki pi ta kuuwa, userebenke, sani ipa summan wunkura unan liba uklepa ta. 23Yesu nan wunkura liba ukle i kwisi lese nkumman yeni, i kali yamme u kunni nkafi, ipa ya Ceni, piye caniu yinu yanye. 24U fiyeni beeni utiye utiwoye i maan usinan nfanan uklebɔ, nkafini, yaanan ye pi fuwani.25Sanan u waye a upa kwani lesenkumman yeni, Yesu ci niimi nkunni, i pa pa pɛye. 26Tikinipise u yan Yesu cinikayi niimi nkunni, pi wuntaman nfɛ f,o pi wala a kunn nlaminan nkakɛ, pi wantu i fanninan. 27Nka utiyenki suu, Yesu manan i pɛyɛni i i pa wa:" a kwa a yimisi, bɛkɛ, a nansibɔ."28Piɛri mɔnɔn Yesu ye boni:" kununi i ki man senseni, mɔnɔn a ni pa nme nimi nkuni." 29Yesu mɔnɔn iseni:" mi pa", Piɛri wunso beeni nkini ipa ci nimi nkuni, i pa pa Yesu ye. 30Nka Piɛri yan a yaanan u fakanan usi i nankani, nansine ntukuni, i wantu i yɔkanan nimi ni, nka u wunnanki, i fanni a:" kununi,babesi."31Nka utiye nki suu, Yesu tukuni ipa mɔnɔn ise:" mi tuko nsi wɛ, kumman nfi npa nansine?" 32Pi yile lesenkumman ye beeni nkini, yaanan u yini. 33Tikinipise u sommi ncɛyɛ ye beeni nkini, pi kurukuni Yesu tuni pa u maani ise: " sensen sensen, mi Ceni ukobe."34Pi ku kwani pa ta Zene Zarɛti pɛra usi. 35Ncaba utiye u liba u summan Yesu i nankani, pi tummu libani api ta tibe ntoni nki, pi mɔnɔn a Yesu pani.Pi lo pi kaman utoni pi pa i pɛyɛ ise. 36Pi ya Yesu ni a i yini tuku i simele u numansi.Kaman ncɛyɛ tukuni sini pi toni u siye u yammini.
1Farisiɛn man ncese ipɛ sariya man u tikini caba cese yini jerusalɛm pata YESU ye . pi piyu ni ya : " 2kamman fi mi tikinipise u pa ti nusa ye wesɛman n yesiye? pi kle mi nsaka pa siman wannan bɔ" 3YESU pukoki yɛyeni:" A mɛnye ya? kan man nfi a pa CENI u kwinne nyesiye a we sɛmman nkɔki ?4CENI u wani a yɔkɔ mi kɔni mi kwɛnan ipɛ mi kwɛsi tu .I mɔnɔn boomi , i puwɛ wo puwɛ mannan kwinye i kwɛnan ncabɔ i kwɛsi ye , a u su sunkan i liye ni . 5A mɛnye awaani a kwɛrɛbɛ mɔnnɔn i kwɛsi ncabɔ , kwɛnan ye a yi fiyan ye basi i nanpone nku man ni , a yi nanni CENI , 6Nkɔ lese ke fakanan i pa ba i kwɛsi yeni bɔ . ayɔ a wesɛman npo .7Kwin boo manni man . Esayi yammi tumuta nye nkuman a kokini , u siini . I wa ni . 8Liba ni pi pi kɔ yɔkani ntu ipi nan lokoni pi samuse ntuwo i be ni. 9pi feeni , ko u si bɔ . pi tikini kuman ntoni ni ninan pise kuman .".10YESU yile liba ni mɔnɔn pɛye : " kayi ayipubɛ ni a pa siman kɛni u ko . 11puwa nka ninannan i u wan i u upa yɔkani i funanki, nkɔ puwa ki ninannan i ye bɔ .Nka fa i nankeni, nkakɛ i ye .12Yesu tikini pise u ɔ i kuni papiyu ya : " Mi siman mi a mi kwinnan ni u ka farizɛn man u sumuse ni?" 13I pukoki pɛye ni : "Siye wo siye, nka nkwɛsi ti mu bɔni ki kuwoni." 14A yini pɛye. Yuntuman utuku yuntuman u yinka. I yintuya i tuku i tɛ yintuya i kweni patɛ ciya pibɛɛ boomi la cani pankini."15Piyɛri mɔnɔn ni "tiki taanan ni uko tumuye." 16Yesu waa ni : "A mɛnye bɛɛ fɔ tɛni a yan baa wuntanan wɛ? 17A siman ɛ puwa ka yile ninan piribe inu kita i funanki ni nkɔ sɔlɔ, ita sisanan nkin.18Nka fa i nuni nkaki yinan i sumu nkeni, nkakɛ iye. 19Nkuman fa ninannan i nuni, nkakɛ wuta kuni ninan nliye, i sumanye, wiye nafokokuwo ininanman u yinnan u yesiye. 20Npɛkɛ ninanan iye npa wanni, kle puwo bɛ ki mi ye bɔ."21Yesu fɛ tiye ni nkin ipa ta Tyr ipɛ Sidɔn ninanki. 22Kanan ciya nkwɛrɛbɛ tɔni ye nko, tiye nkini, ipa Yesu ye ni i fanniya : "kununi Dawada nusa kobe, mi yukunan nta nsi. Wɔɔpiribe n piribe isini, ki i bakaye i fakanan ni." 23Yesu kuni ika bɔ. I manan puwa ise bɔ. I tiki nipise u wɔ i kuni piyɔ ɛ mannan i cibɛ ni ipa liya fanni pi kuni.24Yesu pukoki pɛye ni : "A tumbe puwɛ ye bɔ, n Ceni ki Israyɛl liba bɔ, ncɛyɛ wa nman nanfomi ni." 25Cibɛ ni wɔɔ Yesu kuni, i kunu kuni i tu ipa yɔ: kununi baabesi." 26Yesu mɔnɔn ise niya :"npa pisi pise u suwe puman ntu, usini bɔ."27Cibɛ waani :" sinse nankɛ, kununi, nkuman ntoni u wunanki, i pise wannan, sukuru pɛrɛman nkuman pise ni pi tuni, puman ni fiyan nkuman ntuwanni." 28Yesu pukoki ise ni : "cibɛ mitukosinan u sini sahuu. U yammi nme u sini imi wuka nka" I piribe i yan coco nan nkɔ tiponi nkini.29Yesu fɛ ye ni ita Galile kuwɔ nu. I kali yambe nwunan kuni itɔni. 30Ni wuwa fiyamman ye pɛ ipi kaaman ni; panpo suse yuntuman, ncɛyɛ fakanan sanan, nponpomi, i kaa fiyan tise pi tiki kaaman ni Yesu panman ntuni, inan coco nanpi kleni. 31Liba u yan les nkɛ a nponpomi manne ni yutuman piyanyi, panpo suse pi ciya liya faka suse fakanan u yan, u ta pɛ tunan pi si Israyɛl Ceni u yinnan.32Yesu yile i tikinipise i mɔnɔn pɛye ya:"nyuku nan ta liba ni usi ni, pi ku tii ni nkakɛ tɛni i be nwanikuman pi klebɔ. Ni u si npa toko pi klotuku nka bɔ, palɛ ta caman. 33I tikini pise u piyu niya : " Ti fiyan wan ni kuman nyan nani wɔɔ nan utu kankcan ta nani, ni suwa u kle paa yinko?" 34Yesu mɔnɔn ni " burunklamman a kle?" Pi pukoki ise ni : "buruman sinite ipɛ yinpise nwunuman." 35I mɔnɔn ni a liba ntɔni.36Nkɔ sɔlɔ ilo buru sinitomi ni ipɛ yinpise ni, nan fe Ceni u kle ipuwoni i nan ni i tikinipise ukle pa kwani liba upe. 37Liba utoni u wanii pi yinko. Tikini pise u mini wanni kuman nsomi tuni wawa sinito. 38Ncɛyɛ wanni ye ni piye kwiye mi pukomi kansan ciman i pise ki bɔ. 39Yesu yini liba nkɔ sɔlɔni i yile beeni nki ni ita Magadan ninan nki.
1Farisiɛn ana ncese i saduseɛn ma ncese wɔɔ Yesu kunni. Piye u sini paa cee i kuwo pi mɔnɔ iseni ɛɛyanmi weemi nwunnu ma nkuma yinni suwo nii pi taani tunnani. 2Nka Yesu mɔnɔ pɛɛ ye yaa :« witani lese nke a walani a wala peebɔ, iki nkabɔ suwon amikini,3Sanna nlese nke, a wani a walani a wala ya na kii yinsoni tɛnni, ikinkabɔ suwona umikini u pa u yii. A suma suwona u faganani, iki nkabɔ a fiyan kɛrɛkɛni nlese nkoo u suma nebɔ! 4Tɛnni suma yanana yanma i nina yemi pi yanmini wee mi nwiyani, yanmini weemi itika pɛye. Ceni iki tumu ntaaya Jonasi kuma yanmini weemibɔ.»5Yesu tigini pise u laa kuwɔɔ usɔnrɔ lese nkɛni, pi taama nwa yeni, pi lo burumabɔ 6Yesu mɔnɔ pɛyeni yaa :« a tugu a ko farisiɛnma i saduseɛn ma u buru mane». 7Itigini ipise u mɔnɔ macayeni yaa :« nka fii i pa mana nkani tilo buruma ti kle minibɔ» 8Pi ye nkɔ u mane lese nkɛni, Yesu sumɔni ikwisi, i wani yaa :« kuma nfii nanana macaye a lo burumabɔ? a tugo nsina u sana ni sawu.9Wutama akle baa wɛ? nkwa buru sunsun mini liba pukomi kan san ma u peni, a yibi wa nwama nkuma i buru puwoni ma nsomini, u wa a wunni? 10Npuwo buru sini ntomini liba pukomi. Kan sanama upɛni, a yibi wa nwama nkumani, a taana u wa nneni?11kuma nfii a suma a buruma nkwina nka ye nmɔnɔbɔ, a tugu a ko farisiɛn ma i saduseɛn ma u buruma nne. 12Nkɔɔ u wuna nki, itigi pise u simɔ yeni a buruma nkwina nka i ye u manebɔ. Nka yeni a pi sukani pi tugu pikɔ farisiɛn ma i saduseɛn ma u tigini fagana nke.1314Yesu fii nika Sesare Filipe nii naki, ii tigini pise lese nkɛni yaa :« ceese walani a makɛ yuhana tunya ceeseni a makɛ Eli, ceeseni a makɛ Jeremi ncabɔ tumu ntaya nkwɛrɛbɛ.» 15Yesu pipɛ booni yaa :« nyiin a mɛyɛ sɛɛya, akle bɛɛyɛrɛ?» 16Nkaa Simɔn piyɛri waa i se yaa :« makɛ Krista Ceni kanmiyan u kobe.»17Nkakɛ Yesu waa ise :« Jonasi kobe Simɔn, makɛ kwɔ nsube iki nkabɔ nkwɛ tigi nkɔ u sɛɛna nmeni nina npiribe isɛbɔ, nsu na nkwɛ suwoni isɛkɛ. 18Nii u mani nanani a makɛ Piyɛri nkɔ u ko ukakaɛ, a yanmiya ni n Ceni fee nbaa u yeni u yanmi yani u sini. Kwa ki fiyan puwa yanma u sibɔ.19Nii nsisɛna u yɔ suye nkolo npise n na mikleni, i mituru pwa wo puwa ye maa u sibɔ, puwɛ i turoke sisɛni suwobɔ, i mi turu puwa woo puwa ye maa u sibɔ, ti turoke bɛɛ sisɛni suwoni. 20Nkɔ usɔrɔ, Yesu kwɔɔsi itigini pise u peeni a pi mono puwɛ ye ɛsɛkɛ Kristabɔ.21Ulo nkɔ ulese nke Yesu kwɛmaki itigini pise u peeni, yaa :« nsukan ni ntaa Jerusalɛm, kasɛma ibelema u yinke caba i sɛɛ nmanima utigima pi nbakaye an niyeni sawu pi nliyeni. Nkɔ u wunnaki nkwa u sɔrɔ kuutini usi ni yinsoni.» 22Piyɛri yilo kan nkanna u sini yaa :« i wantu u mana i seyaa : a owo tisu, Ceni usan nkɔ unaa nme. Nka kii mifiyebɔ» 23Nkɔ uwunna nki Yesu wasini i mɔnɔ Piyɛri ye yaa :« yinsike ukuni sitannani, nwemi nyɛsɛ lana nka mi u wiyani, miwun ntana ki Cenibɔ, mi wun ntan ki kaponi i Ceni u kaabɔ nina ma u pɛkɛ ki i pɛ»24Yesu mɔnɔ itigini pise u peeni yaa :« puwɛ woo puwɛ usi ipa yɔɔ npo, usu nlo iliini siye i yɔɔ npo usu ncee ikɔ u kanmilebɔ. 25Puwɛ woo puwɛ usi ipa kɔkɔ iikwɛyatu usu iikwɛya u fiyebɔ i puwɛ woo puwɛ ku npo, usu pee ikwɛya ufiye sɔrɔni 26kuma ki u kanmile ninanase ipayan ninani u puma ntoni mi fii mi kwɛyabɔ? kuma ninana ifiyan u na Ceni u kle nka nka ifiyan ikwɛya u fiyeni?27Puwɛ ikobe pee ii kwɛsi fayana nkini ipɛɛ mɛlɛkɛ mani i nkɔ u yanmi lese nkɛ, iliba u toni u ka nka pomi u yintimina u na pi kleni u pa sini ipi yanmini weemi. 28Sen nseni ni u mani a mɛyeni a mɛyɛ a nanani, cese ikwa njeni i piyan puwɛ ikobe i yɔsuye peeni bɔ
1Kupise siriponi nfa userebenke, Yesu i ta i yan Piɛri ipɛ Zaki ipɛ i fiyan Zan Zan yammu lamminan ukuni. 2Nka utiyenki, Yesu fakanan u wayeni a upa wa pi yi, i yinka yinka ki wusummaneni nma wiye, i birimi nwasi yeni ka fɔkumman parapara.3Nka uti poni nki, tikinipise ubɛ bomi u yan Musa yi ipɛ Eli ni i maani i Yesu. 4Nkafi, Piɛri mɔn Yesu yeni:" kunnuni, u kammini tatɔ i waka nannanni, i pe tokonpise nyeni, tokopise ti nme : mi ka kapo, Musa ka kapo, i Eli ka kapo."5U yini Piɛri nka umannanki, yɛlɛya nwunnan yini wala usini upa u fulo pɛyɛni.Man ni mi yan nwunan yininka u yimilɛya nkini upa wa:" kummani i sɛkɛ nkobe nkwɛ kwinnan u kammi nwunni.Nwuntanan u kobe isɛkɛ, a yɔ ipo a yammi ise." 6Tikinipise timini pi nu a ka u kwinnan lese nkumman yeni, pi kommi pi tummi pi yinkammani manki, nkafini, pi nansi yeni pi caki. 7Yesu wɔ pi nannki, i pa tuku pɛsi i pa mɔnɔn:" a nansibɔ, a wunso." 8Pi yini pi yukupise suwo lesenkumman yeni, Yesu yewunan nkakɛ pi yɔnyi.9Pi yɔkɔnika pa yini wala usi, i kwɔsi, ipa wa pɛye:" wemi nkumman a yanyi yamme nkini, a yini apa mannani puwɛ yebɔ, fɔ i puwɛ i kobe ipa i wunso i kwa userebenke." 10Yesu tikinipise u pi yuni:" kumman nfi sariya u karamuman upa wa a Eli sunkani ipa kɔkɔya i yinke?"11I pukoki pɛyeni:" sensen senseni, Eli sunkanni ipa kɔkɔya i yinke ?" 12Ni u manni amɛyɛni, Eli pani i kwisi, i kinkabɔ pi fi summannebɔ, liba uyammi pi kammile wu nkwinnan i sini.Nka u faka npo nke, pi pe puwɛ i kobe i bakayeni." 13Tikinipise upa summani a Zan nankɛ ye liba u batizeneni ɛ kwinnan nkakɛ pi u manne.14Yesu ipɛ i tikinipise timini ufi lese nkumman, kwinye nkwɛribɛ pa kurukɔni i tuni ipa mɔnɔn. 15" kununi,mi yukunan nta nkobe isi nkafini yiriki nkase npɛkɛ isi.Lese wo lese ni wunsone iponi npa i fuseni, nfuni wanki ipɛ nimini ke fiyan. 16Npɛse mi tikinipise upeni, i kinkabɔ pi fi i siye u yamman bɔ." 17Yesu mɔnɔnni:" a tɛni nliba, a yɛsɛni, a tukone, nka amɛyɛ nkɔsini nbaka? A pa i kobeni nannanni." 18Yesu koso wɔpiribe u kuni, ipa kabɔ i kobe isi i pa toko, nka utiyenki suu i siye u yammini.19Nka userebenke, Yesu tikini pise pi wɔ i pikɔnanni, pa pi yu:" kumman nfi ti fi yɔpiseni nkabanebɔ?" 20Yesu mɔnɔn pɛyeni:" a tukone nsibɔni, nkafi, sɛnanki, ni u manni amɛyeni, a tukosinan u sise u fiye i mutaridi pise uka, a ye i fiyan u manne yamme nkeni, a u wunso ufɛ nannanni, upa ta tiye nwunan ye.Nka ki ye i yammani, puwa ye apa lɛ ta fiyan u yamman bɔ. 21I kinkabɔ, wɔpiribe u suwa ki fiyan kabane puwɛ ise nCeni a lu sunan a pa ya Ceni nibɔ.22Kuwa nwunansi, tikinipise u mini macaku Galileni, Yesu mɔnɔn pɛyeni:" pi pe puwɛ i kobe i luwo niyemi uklemini. 23Pa liya, kumman ti i kwa userebenke, ipe wunsoni."24Yesu ipɛ i tikinipise pi fi Kafaranamu lesenkumman yeni, liba pi piklemi nfuse macakunni pa nan pumman nkumma Ceni u fe nba kwe nka tuni, liba ncɛyɛ ye nkumman nkani, pi pani pi pi Piɛri:" a karamunan i puwa wan suwa nki wɛ? 25Piɛri pukoki ni:" hɛyɛ, i manni." Piɛri kunni lesenkumman yeni, Yesu timisini i mɔnɔn:" Simɔn, mi wuntanan u wa a kinnan kwinnan i nki? Yɛlɛ nsunkan i sara wusurunan walima lɛnponan fakasuse ukle? Pi pise walima pi liba ncese?26Piɛri mɔnɔnni:" liba ncese kɛ." Yesu mɔnɔn iseni:" nka u ko nkakɛ, pi pani ka, boko pise upalankibɔ. 27I kinkabɔ, kɔbanɛ nwuntanan u ka ko upalɛ yileni libani usumuse nni, nkafi, lo mi loni mi ta ika kuuwanki mi ta mi fu.I mi timisi mi tuku yiinse nkumman, mi kwa unanni npa wɛni ki, mi yinkɔman nfiye u wunannki ni, npa pa npa wanni macakuni, nkumman ipɛ mi kuman, npa nannipikle.
1Nkumman nles nne, Yesu tikini pise unɔ i minannki pa piyu : « wala usi nyɔsuye yɛlɛ, ukunnuni?» 2Yesu yile piti liyɛɛnonni ipa tununi pi sininki. 3Ipa mɔnɔn ise :« Sensen sense, ni u manni a mɛyɛni, a wusi a wuntaman tubɔ, npa wasi nma pise ukummanbɔ, a fiyan yilenne wala usini u yɔsuyenibɔ.4Nkafi, ipuwɛ nkɛ yɔkɔ i kɔni ipa wasi pitiyanni, usu ifiyan wala usinan u yɔsuye nyammani. 5I puwɛnkwɛ tuku kobehi i suwa i kammile, bɛkɛ i tukobɛ. 6Ipise ncɛyɛ tuko nsi, ipuwɛ wasi fɛni wunkura ipa yɛsɛ pi kummi, sani usu palo ika uyamman, i taakwe nwunan buko i kusiwannki, ipa fu ikɔ kuoɛli wiiyaki, nka kipuwɔ nne ye isini.7Ninani u liba ncɛyɛ wasi fɛni wunkura pi yɛsɛ nifiyamman ukummini, ncaba uka ki yesi yeni, ikinkabɔ, puwɛ nkwɛ pe ta nka ufɛni wunkura, usi ka ki pe yesi yeni. 8I mi kleponi, walima mi paponi ki wasa fɛni wunkura upa wammi kwinyenki, ku mi fu ti tuwola, nkafini mikle poni uku nka ki puwone, npatɔ i yileni wanki, wannka ki kwisabɔ i mi klenbomi walima i mi pan bomi.9I mi yunkupise nwasa fɛni wunkura upa wanni kwinyenki, fiyo mi fu ti tuwona. Mi yile arijananannki yukupiponi, u puwɔni npatɔ i yile jahanamananki i mi yunkupi bomi.10A summan a kɔ tukuni fakanan, asi puwɛ nyini ipa ci pitiyanbɔ, ikinkabɔ ni umanni a mɛyeni, a pi mɛlɛkɛman ni Ceni u yinke arijananki ni lese ntoni nki. 11Puwɛ i kobe ipani nkafini ipafi ipa kɔkɔ liba ncɛyɛ wani.12Ki a wuntammani, i nanto wanse susumi ni nkwɛkle, nki i wunuman wa, nanfo suweni i pe nafomi wanse nansu i kansiman i nafomi sinansumanni i nyinan ye ipala ipa wɛ kaponi nni wɛ? 13Ni u manni a mɛyeni, i pa lesenkum man ye, i yan nka unanfo poni, i wunan ki kammileni uku nafo wanse nansu i kansiman i nafomi sinansumani nkuni. 14Nka ufaka npani nkibɛ, a kwɛsinannkwɛ wal usini, yusi a piseni usi, puwɛ pa waba.15I mi tukoni nkini nyammi weyemi, mi ta, mi ta mi co, nkafini npafi npa manan ise, ma ipɛ ise kaponi. Ifi mi ka u nan i pa tulu mikanke, mi ba usu sini. 16Ikinkabɔ, i lɛ i yammini mi kwinne nnebɔ nnebɔ, wan niponi walima nibomi ni timi upafi upa fenka ukwinnannki.17I lunu ncaba umanni kwinne nnebɔ, manan ukankebɛbɔ, puwo usini i liya Ceni summan, walima liba ncɛyɛ lɛnpaman nkani.18Senseni ni u manni usi, ni bɛ u liya wala usini. A tulu puwa wo puwa ye maani usi, ni be i tulo ke wala usini. 19« senseni, ni u mannibo amɛyɛni, i ni bomi u sini a sininki pa ya Ceni puwa wo puwa kwinnannki u yinni tummu yɛ maani usi nannani, nkwɛsi nannkwɛ wala usini yu nan tikleni. 20I ni bomi walima ni timi u fu maca pa wan maca kuni pa ya Ceni, ni pi sininki.»21Piyɛri wɔ Yesu minannkini ipa mɔnɔn ise :« kununi, i ntukoninkini, i waka cani nkunni kwa wo kwa, nsunkan npa yafa ise kekinan? mi sunka mi yafa ise ke sininto?» 22Yesu pukoki iseni : « Ayi ni u manni nme a ke sinintobɔlɛ, ke sinintomi ntikiyibɛ wɔni kansiman23Ikinkabɔ wala usi nyɔsuye ni man yɔsube nkwɛribɛ. I ye usini ɛ pa tuku inanpone nfakanan i yammo yammi pise. 24U yina puwoninannki, pi pa i yammo yammi nkobe nkwɛribɛni, nkwɛ sunkan ye ipa sara yinkɔ fiyammanni. 25Yɔsubeni i yanni a yammo yamminkobeni i fi yan ntoni u yan i pa nanni iklebɔni, i wani a tuku yammo yammi kobe ipɛ i cibɛ ipɛ i pise ipɛ i sɔman ntoni a pa suuni to, nkafini apafi a sara ikummu26Yammo yammi nkobeni i kuruni i pa yɔ, a i yinko ca, a ibe i kumu utoni u nan ikle. 27I kununi i yakunan uta i sini, i wa ise ɛ yini i kumuni ye28Yammo yammi kobeni i fɛ i kununi iklekuni lesenkuman yeni, i yan i boko yini, nkwɛ i sunkanyeni i nan i kumu, i tukuni i bami i kusuwanni i caki, fɔ i wanni minse ni kanye, i pa mɔnɔn ise; kɛ yinkɔman ni ye. 29I boko i yɔkɔ i kɔni i tuni i pa yɔ : tamman mi summu ntu, ni pe mi yinkɔman nnanni.30Ikinkabɔ, yammo yammi nkobeni, i tukuni i wɔn baanki, i pa mɔnɔn ise ɛ nan i kummubɔ, a yi fe baankibɔ. 31I manciba ncese piyannka yini nka u kunni pɛyebɔ, ncaba u niina u lɛ pikle u caki pi tani pi mɔnɔn pikununi ise.32Nka u wunanki, a pi kununi i wa api ta pi yile yammo yammi nkobeni pi pa ise. Pitani pi yile yammo yammi nkobe, i pa lesenkumman yeni, pi kununi i mɔnɔn i seni : yammo yammi ya ye, nwayeni a mi yini nkummu ye, nkafini mi yabeni. 33Nyukunan uta misi nankɛni, mi sunkan yeni mi yukunan u ta mi boko isi yani bɛ.34I kunnuni i summu ukani u caki, i wan yammo yammi nkobe baankini, i mɔnɔnni a i kumu utoni unan i klebɔ, a i mi febɔ.» 35Nka userebenke, Yesu manan kɛni ipa wɔn ukunni :« Nkwɛsi nan nkwɛ wala usini, nka ibe a yamman yani, a tulo a pa yafani a ma ciba upe a summuse ntonibɔ.
1Yesu kwisini ka liba u tika, ifɛ galile ni i pa ta jude ni nannanki nka jurdɛn kuwɔ salɔni. 2Ni suwɔ u yɔ i poni, i nan coco nanpi kaaman ukle.3Farizinɛman ncese wɔ i kuni pi piyu pa siman nka yi manne ni . Pi waniya: « u sinni puwɔnan ipa li i gibɛ i belesinnan? 4Yesu mɔnɔn pɛyeni: A yan nkɔ tiye yi wɛ: Nkwɛ bele peni, i yammi pɛni kwiyei i cibɛ u lo kapi titiyan.5Nkafi kwiyeni pe i kwɛsi ipɛ i kwɛnan ye yinan ye ni, iwa i kɔni i cibɛ si pi pe tani ninanan kapo. 6Nkaki pi ta yini boo bɔ, pi ta ni kapo. Ceni u yammi nka kapo, puwɛ nna ki bɔ?7Farizinyɛ man u piyu ni :« kamman fi mɔnnɔn ɛ nkwɛ i belesinan u liye, ɛ yamman belesinan usisemminan ba i mɔn i cibɛ kle ipa si man i yinan. 8Yesu wa ni ya: « Musa mannan nkɔ kwinnan a sumuse nkwasi u kokini, ki ye yamman yani titiyan bɔ. 9Ni u manne a menye nkani ɛ puwɛwo puwɛ yini i cibɛ ki sumanye nkokibɔ, i bele kwɛrɛbɛsi, i sumanye nyamman i kwɛni.»10I tikinipise u mɔnɔn ise ni ya: I ki kɛni belesinan u fakanan, liya belesinan u puwɔ wɛ ? 11Yesu mɔnnɔn pɛyeni: a liba utoni i fiyan nkɔ yamman bɔ, fɔ i Ceni u nan u faganan nkwɛ kile ? 12Cese kumune i liya belesinan ni ukoka a kwiye ni bɔ.. Cese kammiman liba cese koki. Cese lɛ belesinan l ni, sisɛn nan u yɔsuye nkoki. I nkwɛ tulo liya belesinan nke, i tuluke13lida upɛ i pise yesu yeni ipa tiki klemi pi kuni, ipa ya Ceni pɛye. Tikinipise ye kosiye pi kunni. 14Yesu mɔnnɔn pɛyeni:« A yini pise pi pa be, a liya pi kle bɔ, nkafini, sisɛnan u yɔsuye n mannan pɛyeni.» 15I tiki i kle pi kuni, Nkɔsɔlɔ,, ita.16Yinni kwɛrɛbɛ wɔɔ yesu kuni i papiyu: « Kununi kwin kammiyan we n sunkan nyammu npa yan Ceni u nii kammiyan?» 17Yesu mɔnnɔn ni: kamman mi npiye kwin kammiyan u kwinnan? pu poni nka kammiye. I mi usi npa yan nii kammiyan, yɔɔ Ceni u sariya nɔn po.18I pi Yesu ni: sariya nan we nka? yesu mɔnnɔn ni :« mi li ni mananan mi yami sumanye bɔ, miwibɔ, mi yami nifoko u tikaye nan bɔ. 19Yɔko mi kɔni mi kwɛsi ye tu imi kwɛnan. Mi yinimi booko i kwinnan u kammi mi wu nman mi kɔkunto20Kamminan ni mɔnnɔn ni ɛ yammi nkuman toni nifɛ, a kuman nwaka boo. 21Yesu mɔnɔn i se ni: « mi usi npa yisini, tamisu mi klemi ni npuman mi kwa nyinkɔman ni pɔmikɔ mɔn pe nkaki mi nanpone nyan wala usini.Nkɔ sɔlɔ mi pa mi yɔ npo. 22Kanminan ni i nu nka: nankani, i sumu kani, ita fini, nanpone ni ye i kleni.23Yesu mɔnɔn i tikinipise u pe ni siseni, ni u manne a menye ni naponi i yileni Ceni u yɔsuye ni, u kwasini. 24Ni u manne a mɛnye ni, nyɔminan u yileni santeni u panke, u puwɔ ni nanponi ipa fi Ceni u yɔsuye.25Tikinipise u nu nkani u tapɛ tunanni pi ye u manne ni : « I ki yanne, yɛlɛ i fiyan kɔka» 26Yesu ce pɛni ipa mɔnɔn ya : « ninan piribe i fiyan u yamman bɔ, Ceni fiyan wemi ntoni nki. 27Piyɛri pi yesu ni:« Ce te yini wemi toni yeni ta yɔ mipo: tika ki ta kanklan?28Yesu mɔnɔn ise ni: « siseni, ni u manne a menye ni, ninanni ki ta ka wunan lesekɛni, ninanan i kobe pe tunani i yɔsubeni usini. A menyɛ ncɛyɛ yɔ iponi, a pe tuwani yɔsu ben kansan i bomi nsini, a pa ku Isiriyɛli pi kansan i boomi u kwinne nni.29I puwɛ wo puwɛ, nkwɛ yini i kuniye, ncabo i nukammipise, ncabɔ inu cipise, ncabɔ i kwɛsi, ncabɔ i kwɛnan, ncabɔ i pise, ncab,o i wye nkoki,u supe nsuwɔ ka fiyamman nyanni, ipa yan bo ni nan, nka ki kwisa bɔ ni. 30Yinke caba fiyanman pi tani sɔrɔ ncaba sɔrɔ caba fiyamman u wasi yinke caba.
1" cee sin sɛnna u yɔsuye a manna waa sube nkwɛrɛbɛ ni , i sunkanni ipata ya ma yamanuw yai pa tokɔ pɛ i waa yeni. 2Pisini a iyinkɔ man na pikankapo yibɛ ne ni , nkɛta pi kuu poni uyanonyammi nfiyeni . itoko pɛ waa yenni .3Wieutiminika a ; ifɛɛ ni i yan ce nsee tɔnnaa si kwe utuni , ncabaa ye puwa yanmabɔ. 4I ma nɔn pɛyeni yaa :" a mɛyɛbɛɛ a taa yami yammoni nwa ayen ni , ni yammo nyami nfiye nna a kle u fakanan nkni.5N ca ula a iwaa yeni bɛɛni .wie utimini kaa lese nkɛni ; waa sube i fɛɛ boni iyance vsee ncɛ ncɛ yɛpi yammoni nki bɔni , i tɔkɔpɛboo i waa ye nnini, fɛɛ boo tɔɔnankinii yami nkɔɔ usuwa. 6I fɛɛ b bɔ wulɔna u poni i yan ca nsee ncɛyɛyammoni pi si bɔni .ipi ncaba niya a :" kamma nfii a taa wiee a yammi yammoni bɔ . 7Ncaba u waa i seni yaa :"nka fini puwɛ lotumu yamoni nki bɔ . imɔnɔ ncabɔ u peeni yaa :"a ta bɛ ayanmi.8" Yamoni u yɔkɔni lese nkɛni, nka waasube imɔnɔ we nfenni seni yaa " gile yama yamini pisee mina pi yamoni u fiiye pikle uwɔtu ku wo caba u pee u pa fii wɔn yin nkle ncaba u pee . 9Ncɛyɛ wɔn yanmonitu wulɔnakini , ncabɔ u wɔɔni , pi toni u yo yinkɔ .Fɔkɔ ka nka pomini . 10Ncɛyɛ pa tinti yanni , kiye piwuna nkini a pi kuma ni ye iyinkɔ fɔkɔ ka'nka pomi 'npɛna ncabɔ u klebɛɛ .11Yinkɔ fɔkɔ ka nka pomi nna pikle ina nkani , nkaa pima nɔ u tu nkwinne wa sube ise nka a pi waa yaa 12.Ncɛyɛ laaselebe nkeeni pi yanmi yammo' nsawna le se poni uwuna nkibɔ ; miwɔn pi fiiye itikuma kaponi , iki nkabɔ tumuyɛkɛ nyanmi yanboni wutana . tika bakaye i wiye tikɔ sini .13Nkaa waa sube i waa ninna nponi ise yaa:" nnana , nyanmi liyasini kwina misibɔ .Ti sini u si imaa a kuponi u yanmoni wutana .Tika bakaye i wiye tikɔ sini .Nkaa wa a sube i waa ninan nponi , ise yaa :" nnana , nyanmi liyasini kwina misibɔ .Ti sini u si imaa akuponi u yanmoni u fii ye niitani yii nkɔ fɔkaka powɛ? 14Kɛrɛkɛni sɛɛ , ncɛyɛpa yonmoninki selebenkeni, bɛkɛ ukanki nwun npawɔn yanmoni u fiiye a kuma nkaponi .15nkɔ uwunanaki sɛɛnaki nkle npa yanmi nwuun nkan mini kwinna i yinkɔma wɛ , kuma fii mi' ncee ki imi yunnkupieye ukan nkanna nkwin kan miyan u kunni? 16Nkɔ ufagana nki ncɛyɛ yinke , yinne cabani pɛyɛ kɛ i ta sɔrɔ ncaba , .17YESU yela a Jerusalɛm ina nkani , ilaaye iytigini kaasan iboomini . pi laa lese nkɛɛninkaa i mɔnɔ pɛyɛ yaa. 18A cee , ti laa Jrusalɛm ni puwɛ ikobe iyini lenni belema isɛɛna u kleni. pi wanne a ni ɛ su nkan ikwani , 19Pi iluwo liya CENI sumama u klemini ni, pi fakamani . Pi manse i yau piseni pi i manse siye usini . i yinsonni.20Nkɔ u sɔrɔ, nkaa zebede ciya nkwɛ yɛbɛ wɔɔ YESU kun ipi bomi . nkaa a u cibɛ kurukuni YESU tu ɛɛkan mi isi . Nkaa YESU piyu yaa a kun pa i u po? 21nkaa i waa YESU ye yaa :" Npi boomi u pɛɛni , yinni nina poni itɔni mi kle mi yɔsuye nni sinsɛnni ."22Nkaa YESU waa i see yaa;" Puwanka asukan a yɔɔni, a su mɔbɔ . nii iniyan bakaye nnii kuwa nkɛni , aafiyan niyaan kini?" 23Nkaa yesu waa ucibɛ ise yaɛɛyɛn, afiyanni yan nnikuwa nkini . a patɔni nkɔɔna i kle wɔɔnake , bɛɛ nkɔ u maniyabɔ. nsubele nkɔtiye ncɛncɛ yeni , pɛyɛkɛ ki i na pi kle ." 24YESU tiki ni pisee uka kaansan ma unu lese nkɛɛni nkaa pisu muse nkaa cese u pe sawu.25Nka nfii YESU yele pitoni i mɔnɔ pɛye yaa:" asumɔni aninani u liba pi ninani u tugoye ipi fakanani . U nina nkwemi pi pifakana u tiga pɛyeni .Nkaa aka kita yani bɔ . 26I kwɛrɛbɛ usi ipatɔ nina nkwee asiniki, usu ntɔ cese u yanmo nyamiya. 27I nkwɛ usi i patɔ yinkeni asiniki , usu ntɔ cese u yammo nyamiya. 28NKɔɔ u wuna nki , puwɛ i kobe pa liba u pa yanni yanmoni i seebɔ , i sɛɛkɛ npa yanmoni u yanma liba u pee , ina i kwɛyani i pa fii i pa kɔkɔ nina fiiyaanma sinsɛni suwo.29pi fɛɛni ka Jeriko , nina nfiiyaanma yɔye YESU poni . 30Yintu bomi ye tɔnla wunkura u nuni pinuu lese nkwɛ a YESU kɛfani , nka pi fanni piwa yaa :tisu Dawuda nusa kobe miyunkuna nta tisi ! 31Iiba ye wala pɛyeni api yinni tiyanmini , nkɔ u wunnaki pi fanni boni pikuu tin ntin kɔɔ u kunni pi waa yaa : Dawuda nusa kobe miyunkunna nta tisi32Nka YESU yiini i yile pɛ i pipɛ yaa:" kun pa ɔɔsi npa yanmu a mɛye?" 33Nka pi waa i seyaa :" tisu ti u sini taa yanyin bɔ." 34Nka YESU yunkunna u taa pisi nka i tugu pi yunku pise nkwani . nka pi yɔɔ YESU po.
1YESU i p;e imaciba , pi taka ye b;elifaze , oliru siye nyamme uminanki , utiye utiye i zeruzal;emuna bɔ .I tumutikinipise u ka bomini . 2I pa mɔnɔn pɛye :" ta wɔnyinke bokoninki , ala fiin i pɛ ukobe nfiye bukoni . a buki apɛ ka nannani , 3I puwɛwɛribɛ pi a mɛyɛ , a mɔnɔn u su ye a kunani i wuntanan ki usini , nka utiyenki suu , pi a yinanni a tuku a pa i ka "4Nka u yammini yani , nka upafi u pa yisini , 5i mɔnɔn yeni :" a mɔnɔn siyaɔn caba u pe , a pi yɔsube ipe pani , i yɔkɔ ikɔni i pa kali fiipiye usu ."6tikinipiseni pitani pi yammu nma YESU mɔnɔn ye pɛye nankɛni . 7Pi pa i fiini ipɛ u piyeni pa tiki pi birimi usi .YESU pa tɔni birimi nkunni ,birimi . 8Nifiyamman pi wan birimi wunkura nki, lese pi sibe nwibɛ nkuwo pi nwanni9Nifiyamman ncɛye ciya YESU pomi , i pɛ ncɛye i kuwoni , ncaba piye feneni pa wala a :" ti mi yinnan usiseni Dawuda kobe ! manan nkwɛ mi pe kununi i yinan usini CENI nwan barikinan nme .CENI u yinnan nsi arijananki ." 10Yesu yɛ nyile lese nkuman ye zeruzalɛmuni , boko utoni u kɛnni , piye maca piyeni , hɛlɛ kwinyeni . 11Pi ye maca piyeni tumunitaya YESU kɛ i yinni Nazarɛtini .Galile pɛra usini .12YESU yile lese nkuman ye CENI febakwe utuni , i ka suman i pɛ fiiman i fepɛ nkumman ntibeni, i tusu liba ncɛyɛ yinkɔman nbuwa ye pi tabaliman lupi summan u tɔ sikummanni mannkini to . 13Nka userebenke i mɔnɔn pɛyeni a u mannan CENI u kwinne a:" nkuuni ki tani CENI u yalanan . ikinkabɔ a mɛyɛkɛ nyammu nankaman u tiye ." 14Yintuman i pɛ ncɛyɛ pi fiyan liya sahuubɔ pi ta fa yesu YESUcenife nkakwe utuni .YESU pafi i pa yammi i pi siye .15Sarakanfenan u yinke caba i pɛ sariyananan u karamuman i pi yan lese nku man ye nkumman nwekwemi n yammini kumman yini , ipɛ pise ye fanneni pa wala a:" Ti fe u nan mikle Dawuda kobe ." pi summuse nkani ncaki . 16Pi pi YESU a :" mi nu piseni u kwinne wɛ? " YESU pukoki pɛyeni : hɛyɛ a tiki ye amɛye CENI u kwinne nsi a yanyiwɛ a : mi wan CENI u yakwinne pise i pɛ piti liyɛnnan unuu?" 17I sɛ nkwisi lesen kumman nkumman nkwinne ntoni nmanneni, i yini pɛyɛ yeni i pɛ fɛ boko u wunananki i pa ta saan betani .18wɔrɔnan u po YESU ye pukoneni i patɔ la zeruzal,emu , kulo. 19I yan toroman nsiye yi wunkara u kankanneni , i wɔ u minannkini i pa co , ikinkabɔ, YESU mɔnɔn siyeni nkeni:" u kwisi yani miyini i pise nwan mi yanyibɔ nkumman nlesenne siye u kwani.20Tikini pise u yan nka yini , pi cauni pi caki , pi piyuni , u wasi kankinan toroman nsiye u pa kwa tiponi nki . 21YESU pukoki pɛyeni :" senseni , ni u manni a mɛyeni , a tuko nkwinne nsi , a tuko nsi a kɔ piyenibɔ , nka byammu toroman nsiye usini , a fiyannka usuwa u kwinkwe u yammanni .A yɛlɛ pe ka fiyamman nyamman aku kɛni u kuni. Hali amɔnɔn yamme ni nke ⱳunso mi ta nnananni , npata npa cani kupɛli wiiyanki , nka ki yammani . 22A tuku nsi , ya puwa wo puwo CENI ukle , ipe unan akleni."23YESU ta CENI febankwe utuni . i waka liba utikake , sarakananman u yinke caba ipɛ zuwifuwman u kasɛman pi pani pi piyu :" wemi nkumman mi yamma ni , yɛlɛ nka u wunkura mikle , hɛlɛ nan nka u yammi nfakannan mikle ?" 24YESU pukoki pɛyeni :"nibɛ a piyeni i puponi u kwinnan . A pukoki be nkumman nlese nne nkwe nan wunkura nkle npa fiyan wemi nyammoni , ni bɛ u manni amɛyeni .25Yɛlɛ ntumumuye Zan ɛ pa i batize liba , CENI nka walima liba u pɛkɛ ?" 26Ikinkabɔ pi manca piye , ipɛ pi manca nkwani mancnu a :" I ti pukoki i se a CENI nkake , iti piye a kumman nfi talɛ tukakɛ , iti piye a kumman nfi talɛ tukoni isi , Ikinkabɔ i wa bɛ a liba upɛkɛ ti sunkanni ti nansi CENI u yinke ikinkabɔ liba utoni pi tuko sini a Zan ye tumuni ta ya . Nkafi , pi pikoki YESU yeni :" Ti summanbɔ ." i mɔnɔn bɛ bɔ pɛyeni :" 27ikinka ,puwɛ nkwɛ nan wunkura nkle , upa yammi wemi ntoni , ni bɛu wanni a mɛyebɔ .28YESU pi ba pɛyeni :" kawe a wuntanan u kwinnan kɛni ? . Pibomi ye yimi n kwɛribɛ kɛni, i mɔnɔn tintini iseni ,: tɛni ni usini a pa tanya yammi yammoni wayeni. 29Tintikɔbeni i wa i seni :" Mi fiyan tabɔ , lese cumanne ipuke i serebe nkeni i lo wunkura i ta wayeni . 30pi kwɛsi i tabɔ pibokɔ ise i pa mɔnɔn nkwɛ isebɛ :hɛyɛ baba , ni pe tani , ikinkabɔ ifi tabɔ .31Pibokomini usininki , hɛlɛ nyammi pi kwɛsi wuntanan u kwinnan ?" Pi pukoki iseni a tintini .YESU mɔnɔn pɛyeni :" ni u mani a mɛyeni a senseni , lɛnpakaman ipɛ laban ciman , pi yileni a yinke CENI u yɔsuyeni . 32Ikinkabɔ Zan pa a mɛyeni ipa itiki a mɛyɛ kwinkamman nyammini nke , a tulu isebɔ , ikinkabɔ , ncɛyɛ lɛnpo man nkani ipɛ laba ciman pi tuluseni . A yan nka yini , a tulu a pa wasi asumuseni apa tuko isibɔ.33YESUmɔnɔn bo pɛyeni ; "A yammibɔ taanan nwunanyeni wa suwenkwɛribɛ tummu ɛrɛwayeni . i kankan tu i togonan i cipan i pa bele i ɛrɛnma ipɛ nimi nfɛninan . i pa yii bɔlaminan nyinkoyeni ise , i nanni yammo yammiya nkwɛribɛ kɛ . nka userebenke i ta tɔɔ. 34ɛrɛzɛman npalesenkuman ye nfini , i tumu i yammo yamma ɛrɛzɛman n yinkoyeni iseni api ka i kwanan pi pa i ka .35Yammo yammi i tuku liba ncɛyɛ a tummu pɛyɛni, pisi kwɛribɛ i liyuu , i tuku kwɛribɛ i mɔn i pɛ ipa tammi kwɛbɛ i taabɛ , 36Wasuwe i tumubɔ i yammo yammani u ka fiyamman pi ku tinticaba ukunni ; ɛrɛzɛman nyinkoyeni i tukubo pɛyɛ i yamman pɛ nman i yammi tinticaba nakɛni. 37I pa kwisani i tumu i kobe ise , i ye yanni : pi pe nkobe i siseni .38Ikinkabɔ yammo yammi pise u pɛ nyɔnyi lesenkumman yeni :" kummanni i pe i cɛnan uloni a pa ti tuku ta tiyu ta wasi i cɛnan tika . 39Pi tukuni pita ise wɔbɛntu pita pi liyu ."40YESU pi pɛyɛni :" kɛrɛkɛni i wa suwe i pa lese nkuman ye , kumman yu yamman i yammo yammi i pise usi! 41Pi puko iseni :" uwasini fakanan i yukunan ki ta n caba u niyemini usibɔ, i pe pi liyeni, i pa nan i waye yammo yammi pise nlese kle , ncɛyɛ pe i kwan ɛ ɛrɛzɛman n puloni lese nne ."42Nka userebe , YESU mɔnɔn iseni :" Nka manan CENI u kwinne nni , a nu nkumman a yan yi we?: baa u yini caba u lɛye taakamiyan nkani nka u taankapa wasa taa kammiyan , nkanka npa loni u pa wan baa u nɔnkɔnannki . nka u kwinnan u mannan kununi isini , u wasini kwinkwe ti yawannki.4344YESU mɔnɔn pɛyeni : ni u manne a mɛye nankɛni a CENiu wala usi nyɔsu ye nsummanni bɔ , ni pe ka ka a kleni npa nan siya ntise nkle ɲcaba pi pe we kamman nyammani i puwɛnkwe cani taani ukuni , i su nankunankuman ni puwoneni ; i kinkabɔ i taani u cani bɛ puwɛ nkwɛ kunni , ki usu wiyani .45Sarakaaaanfenan ipɛ farizinyɛmanu kwisi lese nkumman ye yammini YESU taaman nne pi kwisini , pi summɔnni a pi kwinnan nkakɛye YESU u manne . 46Pi ye fɛni wunkura u wiyani nkafini , pa fi pa tuku YESU ikinkabɔ , piye nasiye nifiyamman u yinkeni , ikinkabɔ pi toni u puwo ye YESU ni tumuni taya .
1Yesu yiniye Ceni febakwe utuni, i pata, itikini pise uwɔ iminan nkini pa manan ise Ceni febaakwe u yini fakanan u kwinnanki. 2Yesu mɔnɔn pɛyeni :" A yukupiseni kuununi u yini fakanan usikɛ? Sensen ni u manni a mɛyeni a kuwa nwunnansi, taa ifiyan waka uboko ukunni nnanibɔ, ntototoni ni kasiyeni."3Yesu tani itɔni olivuye siye u yamme ukunni, itikinipise u wɔ i minanani nkini pa mɔnɔn ise :" ka we pe utikaye i mi pani lese npa nfi. Ninani u kwisi lesene?" 4Yesu pukoki pɛyeni : "A summan a kɔ tukuni fakanan nkafini puwɛ palɛta awase. 5Ikinkabɔ, ni fiyamman pe pa pa tiki nyinan pisi pa wala a pɛkɛ Ceni u tuninni liba, pa fu nifiyam man.6A pe kɔsɔkɔman n miyan nnan, ipɛ kɔsɔman nfɛni fakanan. A wuntaman nkɛnbɔ. U wasini fakanan nkuman nwemi npatɔ i yamman, i kinkabɔ ninani u kwisini lese npɛ babɔ. 7Siya ntise nwunuman pe wunsoni ntɛni siya man nponi. Boko nwunan pe wunso ni bokose nwunuman poni. Kulo pipe ta tibe nwunuman liba usiki maan kibe ta cemini tibe nwunumanye bɛni. 8Nkumman ntoni ni petani bakaye nwantu lese, nma cibɛ i kuso ki wunsone ipo nankɛni.9Pipe a bakayeni, pipe a liye, liya Ceni summan pi toni pipe a kuwo ufetuni. 10Nkumman nlesenne, ni fiyamman pe Ceni uwunkura uliya, pipe ta miyeni pa kwinyemi nyamman macasi, pi weni ki liya maca wu. 11Ni fiyamman pe wunsoni pa nifokummi nkuwo a pini tummuni taman, pipe ni fiyamman ufuseni.12Weyemi nipe fakanan yanni fɔ nifiyamman pipe Ceni ipɛ maciba u kwinnan uliya piwusi. 13Ikinkabɔ i puwɛnkwɛ yɔkɔ i kɔni fɔ ipata ipafi u lannki, nkwɛ i kɔkani. 14Ceni ukwinne ni peta nanni ninani utibe ntoni nkini, nkafini liya Ceni summan pafi pa summan Ceni, nka userebenke ninani upa summan kwisa.15Tummunitaya Daniyɛli manan ye puye nka nka pe ta we yemi nyammanni, apa lesenkumman a yɔn Ceni febakwe u tisakasi la, liba ncɛyɛ kummani nkalaneni pisunkanni pi summan nko, 16nkumman nlese nne liba ncɛyɛ Zude pɛra usini ncaba n kwasa pi ta yammulase. 17Nka upa ki yamman upa fi puwɛ kwɛ baa ukunni, usu nyini ipa yɔkɔni ipawa i yileneni ibaa utuni ɛ palo u wunnan nki nsɔ manbo. 18Ufi nkwɛ yayeni usa yini ipa wa ɛ pe i simiri laminan ulonibɔ.19Nkumman nlese nne ciman ncɛyɛ i kusumini ipɛ i pise ncɛcyɛ kleni, ncaba pipe bakayeni pi caki. 20A yan Ceni nkafini nka u yanan upalɛ yamman wunne nnese nne, walima wuni kupiye usi. 21Kipeta bakaye fiyamman, nkumman suwa nyammi n yanyi ulo ninani u wantu lesene, fɔ upata ika itɛnan, ipɛ nka ubaka u suwa ki yini i fiyamman u yanyibɔ. 22I puwa ye wo nkumma nbakaye nsibɔ, puwɛ ye ifiyan kɔkɔbɔ, ikinkabɔ, ncɛyɛ ntu pɛye ipa wasi pɛyɛ, cabani ncaba u kwɔnanki wunuman ni wo bakayeni nsini.23I puwɛ nkwɛbɛ mɔnɔn a mɛyɛ nkumman nlesene: "A ceni utuninni i nannani, walima i wa : i isɛni yanye, a tuku isibɔ, ikinkabɔ liba ncese pe nifokumi nkuwoni, 24pawa apɛyɛkɛ Ceni u tuninni caba. Cese pe bo nifokumi nkuwoni pa mɔnɔn a pɛyɛkɛ tumunitaman. Pipe we kwemi nyammoni pa liba u fuse. Ceni u tuliba ncɛyɛ ye ipa wasi pɛyɛ i kɔkunto cabani ipiye fiyan piyebɛ i ncaba ufuseni. 25Wemmi nkumman pe yammoni nmanan nkumman a mɛyɛye nkwisi.26Ipi pa pi mɔnɔn amɛyɛye a Ceni u tuni nni i tiye nka nimi ipɛ sibe niyebɔni, a yimi a pata nka utiyenkibɔ. A mɔnɔn a m,eye ɛ mi tiyeni nkini, a tuko isibɔ. 27Wala ki cemine nankɛ kɔrɔnnan nke upa wusumani wiye u capula nankɛni, nkabɛ puwɛ i kobe i panika kipe tayani. 28I pu kunnan ki tiye wo tiye numi nimaca fuwa nka utiye nkini.29" I kumman nlese nbakaye nfe, wiye kipe kwisani, yiminan ki yini u yimilɛya ufebɔ, wusupise ni yinnan wala usini npa cani, ipɛ wala usi nyɔsube pita yirike sini.30Nkumman nksenne, puwɛ i kobe ipa u kwinne tiki wantu i tikayenani, kipe tikaye wala usi upa summan pa maan usi. Liba utoni pi yakani pi caki, pipe puwɛ i kobe i yanyi pe wala usi ipɛ i fakanan i yimilɛya. 31Ipe i mɛlɛkɛman ntumuni ipɛ buuni u ka kweni, itu liba ncɛyɛye ipa wasi pɛyɛ i cabani, ipe tanina utototoni nkini ipa wan pɛyɛ mancakuni.32" A summan wenini n fakanan apa tammanni i toroman nsiye u fakanan. U klepise nwantu lesen kumman ye i wuloni npa wibɛ nfe, a summan a ca u takani. 33Nka u faka nponinki, apa lesenkumman ye a yan nkumman yamman a summan a puwɛ i kobe ipa nnese nfini nkwisi, i wunkura usini.34Senseni, ni u mani amɛyeni, tɛni nliba pi kwisa kwatobɔ, wemini apa lɛ yamman bɔ. 35Wala ipɛ nmaan ni fani, ikinkabɔ nkwinne ni fa bɔ.36" Puwɛ summan u kuwa ipɛ nlesesebɔ. Hali mɛlɛkɛnan ipɛ Ceni u kobe, puwɛ summaɔn bɔ, fɔ Ceni ukaponi.37Wemi nkumman yammiye nuhun ka uwi yenkini nka usuwa kipe yamman bɛ, ipuwɛ i kobe i pane se kɛ nfi. 38Ikinkabɔ, sani nimi nka kwemi npa summan pa, liba ye wanniki fiyamman pa, liba ye wanniki fiyamman nwananni pi tamman nniyan, ipɛ pi belesiman nyamman fɔ upa ta upafi Nuhun yileni beenkwenki. 39Pi wuntanan kiye puwa yebɔ, fɔ nimi npɛ npa pi toni. Nkabɛ puwɛ i kobe i pani kwinnan kipeta yani.40Ki kwinyemi bomi u yinan wayeni, kwɛrbɛ ilani i yini katilanye. 41Ki ciboni u yinan tukumi nnanmineni, kwɛribɛ i loni i yini kwɛribɛ ye. 42Nkafi a bele a kɔ a yinko, nkafini a summan a kununi i pani kuwabɔ.43A summan a kunu suwe i summanye nankanan i palese tulanan nki, i ye yileni baa utu ipa kɔminibɔ isan weleni. 44Nkafini, nka asunkan a pa bele akɔ apa yinko yani, ikinkabɔ a wuntaman ni lese nkaman yebɔni, nkumman nne sene nkuman yebɔni nkumman nnesene ke nankɛ puwɛ i kobe pe.45Yammoyami ika kammiyan i wunta suw weye, i kununi i tukuni i yammoni ntoni ukuni nkafini ipa fi ipa nan wanni kumman pi kle nnanni lese nne? 46I kununi i puke ipa i fiyu nka uyammoni uyamman, yammo yammi nkobeni i wunanan u yanni. 47Senseni, ni u manni a mɛyeni, i kununi ipe i wan i nanpone ntoni nkunni.48Ikinkabɔ, i yammo yami ya samani, iki i wuntanki a kununi i lɔkani ipa summan pa. 49Nka u wunanki, i wanta i man ciba u manse, i pa waka wanni kwemi nwananke, i tanni yan nke i tanniman. 50Yammo yammiya i kɔ piye kuwa nkasi ipɛ lese nkumman ye ɛ kununi ipe bɔni, nkumman nles nbɛkɛ i kununi ipe nne. 51Ipe i yammo yammiya i loyeni ipa bakɔ i karamasi wemi nkoki. Ipe yakani ipa fanni.
1Waia usi yɔsuye ni tani nma cipise kansan man ncese wemi ni. pi loye pi tunkwɛmani api la pi puwɔ fulani. 2Ncɛyɛ wutaman ni ye pi kle bɔni pi yeni cipise susu, susu tise ni wunta suse. 3Ncɛyɛ ye liya wunta suse ni, ncabɔ lo pi tunkwɛnman ni ikinkabɔ pi tulu pi lo wiiyan pikuni bɔ. 4Ikinkabɔ wunta suse pi lo pi yunkwɛmani, pa puke pa lo bo wiiyan pa wɔn pi kuni pa ta.5Belesi kwiyeni i lɔkɔni i pa bɔ nka wɔrɔman ntuku cipi kɔrɔpi kansan manni, pi toni wɔlɔ . 6Lesesiniki, fanni miyan nwunan pani: Beresi kwiye isɛni, i peyeni, a wunso a ta fuu.7nkumman nlesenne, cipi kɔrɔpi kansanman ni u wunsoni pi lo pi tankwɛman. 8Ncɛyɛ wuntaman pi kle bɔni pi mɔnnon wunta suse u peni: a ku tumuyɛ a wiiyan u si titi, nka fini ti wiyan u kwisi ni, ti tukwɛman ni nponi a pa ku. 9wunta suse u mɔnɔn pɛyeni : owo! nkafini ti wiiyan ki ti fiyan bɔ. A ta wii sumɔn ukle a ta fi wiiyan.10liya wunta suse u la lesekɛ wiiyan u fiye ni lesekɛni, belesini i pani. wunta suse uyile i belesi kwinye belesi bɔtuni, bɔ nɔn loni. 11Nkɔ selebeke liya wunta suse u puke lese nkuma yeni, pi pani pi man ba pi wa: kununi kununi kwa bati yile. 12nka belesini i pukoki pɛye ya: senseni ni umanne amɛnyeni, nsuman a mɛnyebɔ. 13Nkafi ni u manne a mɛnye a bele a kɔ sahuu, nkafini a siman u kuwa bɔ a siman u lese bɔ.14Ki pe tani yini kwɛribɛ, nkwɛ tɔ ni. I yile yammo yammi pise ni i pa kwa i nanpone ni pɛye a pi nceke. 15I nan sannu kumi pukomi i wanse susumi kwɛribɛ kleni, i nan sannu kumi wanse kansan man kwɛribɛ kle, i nan sannu kumi wanse susumi kwɛribɛ kle u pa sini i pi toni u fakanan. 16Yammo yammiya nkwɛ yan ye sannu kumi pukomi i wanse susumi ni, i kwa i kɔsini i yammi suwe i wan sannu kumi pukomi susumi nkuni bo.17Nkwɛ yanye sanu kumi wanse kansanman ni, i kwa i kɔsini i yami suwe i yan bɛɛ sanu kumi wanse kansanman i wanni nkuni. 18Nkwɛ yanye bɛ sanu kumi wanse susu ni, i ta pan u canini i wan i kunnuni i yinkɔman ki.19Yammo yammi pise u yinke ni i lɔkayenan u serebeke i pani, i yile pɛ, pa fi pa puko i nanpone ni i se. 20Yammo yammi kobe nkwɛ yan ye sannu kumi pukomi i susumi ni, i wɔ i kunnuni ikuni imɔnɔn ise: kununi, sannu kumi pukom i wanse susumi npɛkɛ mi nani nkle , nyan bo sannu kumi pukom i wanse susu mi nkuni, npɛni. 21I kununi i mɔnnɔn i seni: u kammi ni mini yammo yammi kammi yan ipɛ mi ni ni kammiyan. Mi wasini ni kammiyan pu titi nan nki ni nka fi, ni pe pu fiyamman nnan mi kleni npa tukune. mi pa ti yammi wunu kammininan kaponi.22Nkwɛ sannu kumi wanse kansan man ni ikleni, nkwɛ i wɔ bɛni iwa ya: nkununi sannu kumi wanse kansanman npɛkɛ mi nanni nkle, nyan bɛ sannu kumi wanse kansan manni nwanni nkuni, npɛni. 23I kununi i wa i seni ya: u kammi ni yammo yammi kammiyan, mi wasini ninan kammiyan pu kɔlɔ piye nki, ni pe pu kwemi nnan mi kleni npa nceke, mi pa ti yammi wunu kammi yenan kaponi.24kɛrɛkɛni, nkwɛ sannu kumi wanse susuinan ikleni, iwɔni i mɔnnɔ i kununi ni se ya: nkkununi nsimanni a mi ni ninan kwasini, ɛ mi wan puwa tiyekɛbɔ, nka mi puwɔ kuwo ye. 25Nnansi yeni nkakɛ nta nmi mi yinkɔman pan nki, npɛni.26nka i kununi i mɔnnɔn i se: yammo yammi ko, samanni, mi siman ɛ yuku puwa tiye nkɛ bɔ, a ka ni puwɔ u kuwo ye. 27Mi ye ta nyinkɔman ntikani yinkɔ tikinila kammiyan nki, npukoni ka ye la nka nkɔ tiyeki ni.28A kɔkɔ sannu ku wanse susu mi ni kle a nanni sannu ku pukoni wanse susu suwe kle. 29I puwa puwɛ nkwɛ kle wunnan i wɔn u kuni i kleni upa fa bo. I puwa nkwɛ kle bɔ ni, cu nan nka i kle ni ki kɔka i kleni. 30A tuku yammo yammi ye ni a fu wele yinpiye ntu, yaka kakɛ i ta ika.31I puwɛ i kobe pa lese nkɛ ipɛ i mɛlɛkɛman, ipe tuwani iyɔsu beni nki wununkamilenanki. 32Liba u toni pe minne ku i yinkakini, ipe pe pi layeni nman karakuya i nanfomi nlaye nankɛ i punseni. 33Ipe nanfomi nfe klewɔnan keni, i fe punse kɔnan k.34Nkɔ wunanki Yɔsube yu manne i kle wɔnankencaba u peni ya: a pa nsu kwɔnan u pise.Yɔsuye nkuman nbeleni ye amɛnye ninan u beie niese nkeni, a yile nni, a wasini a ciman. 35Ikinkabɔ, klo ki ye ibe lese nkɛni, anan suwe nkleni; liyeni ki ye ibe lese kɛni, a nan nimi nkleni. NI ye cocani lesekɛni a belebeni . 36Brimi ye nklebɔ, a na brimi nkleni .nkeni ni ye kaaseni , ayanmi nsiiyeni . nkeni niye bakini , ata faabeni .37Ncaba unina nkamma pi wala iseni yaa :" ti su , tu yanmi klo ntugunika lese wemi tana suweemi kle , ti yanmi liyeni utugunika yin kɛɛ taana nimi mi kle ,? 38Ti yanmi cocaka kɛɛ taa belemi ti yanmisu suwan ka kɛɛ taa 'na brimi mi kle? 39Ti yanmi ka ka kɛɛ taa yan mi misiye ti yanmi baki nka kɛɛ taa yanmi misiye ,? 40yɔsube i wala pɛyeni yaa :sen nsenni ni umani a mɛɛ yeni ayanmi nkaa nnina kɔrɔpiye nkwɛrɛbɛye bɛkɛ a yanmu be41Nkɔ u yanma usɔrɔ, yɔsube i umani kɔna nke ncaba upeeni yaa: "a yin sike nmanaki , fɔkɔmani , ata wan nki nkɔɔ u wan nka bele sutannake i u mɛlɛkɛmani . 42Klo kiye ibeni , ana suwe nkle bɔ .liyeni kiye ibeni , ananimi nklebɔ . 43niyeni cocani abelebebɔ , brimi ye nklebɔni , ana brimi nklebɔ niye kaseni a yanmi nsiiyebɔ , niye ba nkini , ata faabebɔ .44Pi wala iseni yaa : "ti su , ti yanmi nklo ntuguni ka kɛ ti na suwemi klebɔ ti yanmi liyeni utuguni ka kɛɛ tina nimi mi nkle bɔ , tiyanmi coca nka kɛ tibelemibɔ , ti yan mi su suwan ka kɛ tibelemibɔ , ti yan mi su suwan ka kɛ tina brimi mi klebɔ , ti yanmi kaka kɛ tiyanmimi siiyebɔ , tiyan mi ba ki nka kɛ tita mani i ma bɔ? 45Yɔsube i wala pɛyeni yaa:" sensenni ni umani a mɛɛyeni yaa a yanmi nka nnina nkɔrɔpiye nkwɛrɛbɛyebɔ , a yanmi bebɔ" . 46Ncaba pilaa bakayeni , baka ya nkuma kwisabɔni, nnina kanma pi laa nninanene."
1Yesu kwisa u serebe nke i kwinne nmani, i mɔnɔn itikini pise upeni:" 2A summɔnni a sani kumman bo, kɔka u fɛtuman nsanwele kuwa ki fiyan pipe puwɛ ikobe inuwo niyemi u klemini, nkafini, pafi pa mɔn siye usi"3Nkumman nlese nne saraka nfeman u yinke caba ipɛ kasɛman u mini ye ma caku saraka nfeman u yinkeni pi ka kwe i klekuni, nkwɛ yinnan a kayifuni. 4Pisini usini a pi Yesu tuko miyenkini a liyu. 5Piye u manneni api sunkan pa tuku kɔka u fɛtuman nsanwele wiyebɔ, ɛ kinkabɔ a liba pi liya.6U yini Yesu puwɛ nkwɛ sintima u kase nisi, nkwɛ i sɛkɛ Simɔn i kle kuni Betani. 7Ciman ncese wɔ iminanki, sini pi kammiyan kiye iklemini. Sinini ubele ye itaabɛni nkumman yinan a alabatiri u yipiye iwiiuan nka lemini kammini, ipɛ ika kuwa kwani. U yini Yesu wannila, i pisi wiiyanni i kookini. 8Tikini pise u yɔnyi inankani pi samu u kani pa wa : "kumman nfi ipa yɛsɛ wiiyan nka lemini kammini yani ! 9Piye fiyan usunkwe i yinkɔ fiyamman, nyinkɔman npanan labaman ukle."10Yesu yɛnu nka ukwinnan umanni :" kumman fi apatɔ akase si? Kwinkammi yan nkakɛ i yammu pe pe yani. 11A waka i labaman kwɛle, ikinkabɔ, niwaka amɛyɛ kwelewbɔ.12Cibɛni i pisi wiiyan nsini usi, nkafini ipafi i pa bele nkunnan upuuni kuwa usi. 13Senseni, ni u manni a mɛyeni, ikwinkamman nmanan tiwo tiye ninaninki, cibɛni i yammi nka beni, i kwinnan ki manne nka utiyenki, liba u wuntanan ki waka nkankeni.14Nka u wunnanki Yesu tikini u kansan i boni, nkwɛ yinnan a Zuda Isikariyɔsi, nkwɛ i ta sarakan feman u yinke caba upeni. 15Pa mɔnɔn ise :" Kumman a pe nnan nkle, iba a mɛyɛsi Yesu tuko? " Pinan yinkɔ fɔkuman wɔn i kansiman ikle. 16U lo nkumman nlese nne Zuda ye fɛni wuruku kammiyan uwiyani, nkafini ipafi ipa nu Yesu pi klemini.17Kɔka u fɛtuman nsanwele kuwa usi, Yesu tikini pise u piyu: "Mi usi a ta ta kɔka ufɛtuman nsuwe uwala kɛ mi yinke? " 18Yesu mɔnɔn pɛyeni :"A ta boko nki, puwɛ nkwɛbɛ kle yanye, apamɔn ise, karamu na i wani ɛ lese nfini, a ise ipɛ i tumuni pise pipe kɔkɔ u fɛtuman nwanni kuman nbelesi mi kleni". 19u yammuni nma Yesu mɔnɔn ye pɛye nankɛni. Nkkɛ pi bele kɔka u fɛtuman nwanni kuman ye.20Tunan nki, Yesu ipɛ itikini pise kansan i bomi pi tɔni ye suwe u kunni. 21U yini pɛyɛ wanila, Yesu mɔnɔn pɛyeni :" Senseni, ni umanni a mɛyeni : "senseni, ni umanni a mɛyeni, asi kwɛribɛ pe nuwo niyemi uklemini." 22Tikinipise u suma ukani ncaki, fɔ pitɔni pi lalayene pi pi Yesu a ;"Bɛ, kununi?"23Yesu pukoki pɛyeni :" Puwɛ nkwɛ nu ikle ibe kaponi suwa nkini nkwɛ isɛkɛ pe nan niyemi uklemini. 24Puwɛ ikobe pe kwani nma u manan Ceni u kwinneni nankɛni. Ikinkabɔ, nkwɛ pe puwɛ i kobe i nuwo ni yemi uklemini nkwɛ ika kipe yesiyeni. Usu kumuyebɔni nka ki puwɔne." 25Zuda nankwɛye i luwo pi klemini, nkɛ i piyuni : "Bɛ karamunan?" Yesu pukoki iseni : "Mi kɔkunta kɛ nmɔnɔn."26U yini Yesu suwe ukunni i tikinipise, i lo burunani i ya Ceni ke. Nka u serebenke, i puwokini ipa nɔn i tikinipise ukle, ipa mɔnɔn pɛye : "A kɔ u wannu kɛni nkakɛ nsini."27Nka userebenke, i lo duɛn manni ipa ya Ceni nne ipa nanni pikle i pa mɔnɔn pɛye : "A toni, nni, 28Ikinkabɔ ntiman npɛkɛ kummanni, timan nkumman Ceni usi yanan u yiseni, timan nkumman pe piseni, nkafini liba utoni u weyemi npafi npa puku." 29Ni u manni a mɛyeni ani yini i duvɛnman nni yanbɔ, fɔ kuwankasi nipe duvɛnman nka piyemi nniyan amɛyɛ nkwɛsi yɔsuyeni.30Pi wan lesenkuman ye Ceni nke pi kwisini, pi fɛni pita olivu sibe nyamme nki. 31Nka userebenke, Yesu mɔnɔn i tikinipise upeni a :"Tɛni tulan nki a toni i kwasoni api yinibe ye ikɔ, ikinkabɔ u manan Ceni ukwinneni, i man nafomi nkarakuwa, nafomi ntoni upafi npa kasi . 32Yesu lo manne i ta yɔnyi nka ipa wa :"Iku selenkuman ye npa wunso, pi pe ta a yinke Galile pɛra usini."33Piyɛri mɔnɔn iseni :" Hali i liba uto pi kwasa pi yinnimiye, ni kwasabɔ." 34Yesu mɔnɔn iseni : "Senseni ni u manni nmeni a tɛni tunan nki sani kwifiyan upa summan yaka, mi pe umanni ketii ami summanbe bɔ." 35Piyɛri mɔnɔn iseni :" Hali i sunkan pa ku iman ni u manni yanyi a nlɛmi summani bɔ" tikinipise u somi u mɔnɔn bɛni yani.36Yesu ipɛ itikinipise uta tiye nwunan yeni nka yinan a Zɛtisemane . Imɔnɔn pɛyeni :" A tɔni nananni, ni la wɔ yinke npata npa ya Ceni." 37I taye i Piyɛri ipɛ Zebede pise u bɛboni. I summu u wanta i kaseni, i wunan u kwaman paparapa. 38I mɔnɔn pɛyeni: " Sumu nkase ki niyeni. A waka nannani ibe a yɔnɔbɔ."39I ta yɔnyike cu ipa kurukuni, ipa tammi i yinkani maanki, ipa ya Ceni a :"Nkwɛsi, kɔkɔbe bakaye ni nkle, ika ki fiyan yamma, ikinkabɔ, mi yammi kwinnan nka kammi nkɔkunto wubɔ, yammi nka kammi mi wuni." 40Nka userebenke i pu keni ipa tikini pise uka timi upe, ifi pɛyɛ wɔlɔmani. I mɔnɔn Piyɛri ye : "A fi waka yani ibe Ceni yaye nki sani lese cumani nne wɛ? 41A waka Ceni yaye a wɔ lɔ bɔ, palɛ yile ni kwasiman nni. Kwin kammiyan u yami nwutanan pi kleni, fakanan pɛye pa yammu bɔ.42I wunsike puku ke booko ni i pata Ceni u yaye :" Nkwɛsi, u wasi a ni fiyan nkɔ kɔka kwasiman ni nkle bɔ, mi wu nka nyammi. 43I puke booni i pɛfi pɛ wɔloman ni nkafini, wɔlɔ man ni ye piyini sahuu. 44Yesu yini pɛye ni ipuke i tɛ ya Ceni ke tiini nkɔ fakaponi nki.45Nkɔ sɔlɔ i puke i tiki nipise u peni :"A yini wɔrɔ man nini a yini wunanni? Kɛrɛkɛni lese ntaka ni. Pipe ninannan i kobe i liwo ni yemi u kleminin. 46A wunso tita nkwɛ inuwo pi klemi nnin, i peyeni."47U yini Yesu mannan nki, Zuda man kwɛ ye i tikinipise kansan i boo mini, nkwɛ pa i ni suwa i poni. Saraka nfeman u kunun caba ipɛ kasɛman u pɛkɛ ntumu. 48Yesu luwo ni Zuda mɔnɔn ye pɛye ni :" ni pe nkwɛ fe npa kaaman nklemi, kusuwan nki ni isɛkɛ Yesu. A tuku ."49Nkɔ tiponi nki, Zuda tile Yesu ye ni i nan fe i kle ya :" Mi wutanaya, kununi". Pi mɔnɔn iwan i klemi Yesu kusuwan kin. 50Yesu mɔnɔn ise niya : " nnanan , nka mi usi npa yammu ni, yammu " liba ni u wɔɔ Yesu kuni pa tuku.51Ncɛyɛ ye i Yesu ni, kwɛrɛbɛ fe i sampi laminan ni i ku saraka nfeman u kunini iyammo yammiya i yipan. 52Yesu mɔnɔn nkwɛ se ni :" Wan mi sanpiye u tiye nki. Nka fini liba pi kɔsika u yamman i sanpiye ni nkakɛ papi liye bɛ. 53Mi si man a ni fiyan u manne nkwɛsi yeni ɛ babesi wɛ ? Nkɔ tiponi nki, ifiyan mɛlɛkɛ man npukom fiyamman ntoko neni npa nbabe si. 54Ikɔ yammi, Ceni u kwinne nkuman mɔnɔn a wemi nsunkan ni nyammi, ni yiseni kan klan?"55Nkɔ sɔlɔ, Yesu mɔnɔn nii suwa nke nii :"Apa i sanpi lamman ipɛ kwelemi ni apa tukube, nman ninan niya. Ni ye tuwa ni Ceni u fe bɔ kwe utu ni kuwa wo kuwa npa liba u tika a tukube bɔ. 56Nkɔ yamini tumu nitaaman u mannan nka pi semman nni ni, npa yisini" nkaki tikinipise u toni u kwasa ni pi yunuye ikɔ.57Ncɛyɛ tuku ye Yesu ni pi tɛ se sraka sarina u tikini caba ipɛ kasɛman u mini ye manca ku ye ni. 58Piyɛri yɔ pi poni i yini can kwe pi siniki fɔ pa ta fi sara nfe man u kununi klekuni. I yile ni ipa tɔni i tiye u ce ncaba kaponi ipa ce kwinnan ni ki pe kwisa nankɛ ni.59U fini saraka nfe man u kuni ncaba ɛ zuwifu man u kwin kuwoni caba ye nifoko nwunan wiyani, pa lakasu Yesu si pafi i liye. 60Ni fiyan man pa ni foko mi nkuwoni pi laka sini isi, nfi kwinne nkuwo ye i kuni bɔ; Nkɔ sɔlɔ, ni boomi cese pani. 61Ncabɔ wani yinini i wa ye ni a i fiyan Ceni ufe bɔ kwe u wiyani, i yuni ku tiimi nwunanki"62Saraka nfe man u kununi wunsoni i pi Yesu :"Liba ni pi nka manne mi kwinnan nki. Ni, mi puwa manne usi wɛ?" 63Yesu fulo : nan ni i manan puwa bɔ saraka nfeman u kumuni i mɔnɔn ise ni :" I ki man Ceni u tu nkwɛye ni ipɛ u kobe ni, mɔnɔn tumuye Ceni u koki." 64Yesu pukoki ise ni :" Mi kɔkunto kɛ nmɔnɔn, ni u manne a mɛnye ni ɔ lo kɛrɛkɛni, a pe ninanan i kobe i tɔni ka u yan fakanan u su Ceni u kle wɔnan keni, nkɔ sɔlɔ a pe i pani ka u yanyi paye ntuni."65Saraka nfeman u kununi kwe i sumu kani fɔ i yɛrɛ i simele nki wa ya : "I yɛsɛ Ceni u yinnan ni, i yini puwɛ po a pa ku kwinne nni i kunibɔ. A nu Ceni u yinan u yɛsɛ kwinnan i nu nikɛ ! 66Kamman a wutaman nni kwinnan ni u koki?" Pi puko ki ise ni :"I sunkan ni i ku."67Nkɔ sɔlɔ cese pisi pisi pi nu ciman i yinkaneni, pi mɔn i pi kle kwatumi, cese ni i yipan ni pi mɔnɔn. 68Ceni u ni tuni ni yɛlɛ n mannmi?"69Piyɛri tɔɔni wele kuni. saraka nfeya i yammo nyammi piribe nkwɛrɛbɛ wɔ i kuni ɛ mɔnɔnise ya : «man mi ye i Galile ni yesu ni» 70Piyɛri liyɔ pitoni liyɔ u yinka nkiniya: « mi nka manne ni nsumɔnbɔ.71Piyɛri wunsike yan ne ni ita bɔ nan u pɛra sara nfeya i yammo nyami piribe nkwɛrɛbɛ pa boo ni. Nkwɛ i mɔnɔntiyeni i libɔ u pe ni:« yini ni iye i yesu nazarɛti ni ni» 72Piyɛri mɔnɔn boo ni : « Ceni u koki, nsiman kumani bɔ. »73Yani cu, liba ncɛyɛ ye tiye ni nkini, pi wɔ piyɛri kuni pi wa ya.:« Siseni,mini liba ni nu puwɛ. Mi manni fakana ki u tikayeni» 74Piyɛri wa ni: « I ni nifoko u kuwo, Ceni nyinibe ye bɔ, nsiman yini nyanyibɔ. Nka tiponi nki kifiyan u yakani. 75Nkɔ lese nke, piyɛri wuntanan u yɔkɔni yesu kwinnan nkeni, nkaye i mɔnɔn iseni: «yani kkifiyan u pa yaka, mi u manne ni ke tii a mi simanke bɔ » piyɛri fɛ kuni u sɔlɔ ni i yaka.
1San na nki buru buru, belema u yinke cabɔ i yahutima u toni u sini u sini aa li YESU. 2Pi pukoni pita i see bokɔ sube pilati ye .3juda na nkwɛ luu YESU kleminin , i yan lese nkwɛ a a yesu liye u kwɛmɛni , nka i yunkunauta yesu si nka i lo nkuma nyinkɔ fɔkɔ wɔn i kansima a i npukone belema u kunni ncaba u peni 4Nka i mɔnɔ pɛye yaa:" nyanmiya i se ni " Nka pimɔnɔ i se yaa :" tica kunma nka nki? mica kwinakɛ" nka 5nka Juda pisi nkunma nyinkɔ mani CENI fee nbɔ u tu ma nki i lo yana i ta i wan winyan i kusu wan nki i li i kɔɔ6Nka belema u yinke ncaba ulo nkuma nyinkɔma , nka pi wa yaa :" u sini ta wan yinkɔ mani CENI fee nba u yinkɔmani bɔ i ki nkabɔ timu nfiye npɛkɛ " 7pi sini usini apifi sinni beleya i waye i nyinkɔma pa wasi nkɔ u tiye cacaba u puu nlana, 8Nka nfiia nkuma nwaye nyile nne atima nwaye u pafi tɛn na nke.9Tumu ntaya Jeremi mana ye nkani, u yinsini u fakana nki yani nka pi lo nkuma nyinkɔ fɔkɔ wɔn i kansima, israɛl nusa pise a sini ye nka sini . 10Pilo nkuma nyinkɔma ni pi fi sini beleya i waye nma ti su mɔnɔ bee na nkɛni".11Nkasɛ , pi yin YESU ni bokosube pilate yin ka nki , pi piyu yaa:" maa yahutima u yɔsubee,?nkaa YESU waa i se yaa :" ɛɛŋɛn bɛɛkɛ ". 12Belema u ŋinke caba i kasɛma u luu YESU panna lese nkɛni, nkaa YESU mɔnɔ puwa pɛyebɔ. 13Kɛrɛkɛni nkaa pilate mɔnɔ se yaa:" kwi nle nkuma a ntiga mi kunni mi nna wɛ?" 14NkaYESU mana puwa p:eye Nkɔ u wuna nki bɔ nkaa u taa bokobe su tuna sawu15Fagana kiye boko sube i kle yawoo ya i pa ŋinni ba nki , ni poni wun nkanmini kuwa u wiye " u pasini i liba u wun nkan mini ni . 16Kɛrɛkɛni nkɔ u lese nke , ba nkini nkwɛrɛbɛ ye yeni a Baranabasi17Nkaa pilate pi libayaa :"yɛrɛ ɔɔsi npaŋinnu? Baranabasii ; ncabɔ YESU na nkwɛ ɛɛ i ŋi lene a YESU na Zarɛtini ni ?." 18Pilate sumayeniliba u tuu nne nka nyinni pa luu YESU klemi nni 19U ŋinni Pilate tɔnla kwi nkunila , nkaa i cibɛ i tɔkɔ miiŋan i seyaa:" mi luu mipana nkwɛ i liya kwiye ŋan miya i sɛɛna u kuwo yeni nkibɔ, woyeni ni sawu .20Nkuma ntoni u wuna nki nka belema u kunni ncaba i kasɛma u fan libani a pi ya Pilate a i ŋinni Baranabasi i li YESU. 21Nka a bɔkɔ sube i pi ya pɛbɔ yaa " yɛrɛ ɔɔsi npa ŋin nuu ?" nka pi wa i se yaa:" a Baranabasi . 22Nka a Pilate pipɛ yaa :"YESU na nkwɛ a i yinle nne a KRISTA ni nyanmi kuma i si ?" nka aPilate pipɛya a ;"YESU na nkwɛ a i yinle nne a KRISTa ni nyanmi kuma i si? " nkaa pitoniu wa i see yaa :"23Pilate wani a kwinye we i yammu ? nka pi fanni pi ku tintika ukunni , pi wani:A mɔn siye u si. 24Pilate yan lese nkɛ a fiŋan yini puwa kammile liba u fagana laa i sise lese nkɛni nkaa i win nimi i saka i klemi liba u yunwan ki, i wa yaa :" noan na nina nse nseni nani i tima nna nki bɔ, a mɛyɛ kɛ ki a kle.25Nka liba u toni u waa yaa :" i tima nkwi ye ncani tikunni i ti pisee". 26Kɔɔ u wun na nki , nka Pilate ŋinni Baranabasi , nka a i yinni a ma YESU i yanpise a luu klemini , apa mɔɔ siye u si .27Nka bokɔ sube i kɔsuka yanma pita iYESU ikle kunni, imini i liba u toni kun pi nakɔn tu. 28Nka pi bu YESU birimi i si pi wɔn simiri lamina nwun na i si . 29NKa a pi bele wuru ba nfemi pi wɔɔni YESU kɔ nki .Nka a pi kuru kuni i tu pi cabɔ pi wa yaa :" mibakani sawu yahatima u yɔsube .30"Pi pisi cina YESU sini pilo kweni paa mɔɔ i ka i ka i kɔ nki . 31Pi kwisi i cabeni lese nkɛni , nka pi bu nkɔ u simi fɔka i si paa wanikɔɔ u simele i si , paa mɔɔ siye u si.32Pifɛɛnika nkaa pi sini i sirɛnɛ ni nkwɛrɛbɛ i yinna kɛ a simɔn nkaa pi tigi YESU maani siye i kun ni fagana nke . 33I fi tiye nwun nɛni a nkɔ u tiye u yileneni a Golgota , nkɔ u kɔ nkakɛ a ko utiye . 34Nka pina diwen ma , tan kan ni ma nwunnuma i kle ɛɛnini . Ilɛmini lese nkɛni , nkaa i turu i pa nini bɔ.35Nkaa pima YESU siye u si . Nkɔ u sɔrɔ , nkaa pi yɛrɛ YESU birimi ni pi kwa ni maca ye nkɔ u fakana nki. 36Nkɔ u sɔrɔ , tɔni pi toni pi i wun koye . 37YESU wan nika u kɔ kanni a tuku i kun ni a" kumani i sɛkɛ YESU , yahutuma u yɔsubee .38A ma kwin ye yanma u nii bomi siye u YESU kan kan na nkleni, nina poni ye i kle wɔna nkeni , kaponi i tɔ i kɔna nkle , 39Wunkuru fɛɛma ye pi kumi nCENI nne ni pi YESU cise , 40Piye walani yaa:" a mana nkwɛ u waa amii CENI fee nbɔ kwee u wiyani mi yuni kuu timi nwunna nkini , kɔkɔ mikɔɔ sɛɛ ti ceemi . i mi cenu u kobe sen nseni, , yɔkɔni miŋin sike siyeni u si ti ceemi sɛɛ ."41"Nkɔ u wunna nki belema u kunni ncaba i sɛɛna u kuni caba i kasɛma piye YESU cobe nne ni pi wala yaa:" 42I kɔkɔ liba nceeseni , i yin ni fiyan i kɔɔ kɔkabɔ . i sɛɛ israɛl caba u yɔsube yaa ni ? i yɔkɔni , siyeni u si taa.tugo u si .43Itiki i sumuniCENI u kun ni . i kwi na u kanmi CENI u wu , CENI nkɔkɔ sɛɛ ti cee , i waani ɛɛ sɛkɛ CENI u kobe ." 44Kwiye yamma ncɛyɛ mapɛ siye u si i minna nkini , nkabɛ ncaba piye i ciise yaa ni.45Lese nkwɛ wiye ki kumi nsini kini , nka yinpiye nyile bɔkɔ u toni u po u pa fi lese nwun numɛ . 46Nkuma nlese u taka lese nkɛni , nkaa YESU fan ni i fagana i wa yaa .:" Eli,Eli Lamasaba katani?"nkɔ u ko nkakɛ yaa :" nsuwo nceni , nsuwo nceni , kuma nfi npa yinni be ? 47Liba ncɛyɛ ye yilonyeni , ncaba u nu fan ni miyan lese nkɛni, nka pi wa yaa :" ELI, ii yilene ,"48nkɔɔ u tiponi nki nka nina poni i lo yana i lo yo yoni i luu diwɛn camani i wɔn si laa mina nwunsi inani YESU kle ɛɛ timi nlemini. 49Nka cese u waa yaa:" ntaba , t icee i eli peei kɔkɔ ". 50Nkaa YESU fanni i wuu i yan ntiya .51Nkɔ u lese nke , nkaa CENI fee nba u wunna u bire u yɛrɛ bɔ u lo suwa u ta u tigi sumuni .nka ma u CENI , nkaa yanmi ma nfu. 52Kun nu upupɛ nkwa, CENI u nina kanma yin so. 53Pi fɛɛ puupɛni . YESU yinsoni u sɔrɔ , piyile boko kan ma nni pi tigi pikɔye nii fiyan ma u pe.54faka ntin suse i kɔsukɔ yanma ncɛyɛ ye YESU wun koyeni , ncaba u yan mau CENI n fakana i nkuma ntoni lese nkɛni , nkaa pi pise nfɛɛ sawu , piwa yaa :" se nseni , CENI u kobe i sɛɛkɛ ye . 55Cii fiyanma ye yila lakeni pi nkuma nwemi nceki pi yɔɔ YESU poni pi yinni kalile pa kanmi i si nweni. 56Cese ye ni : mankan dara Mariyama , Yacouba kwɛna i Yusufu kwɛna Mariyama, ipɛ Zebede pise u kwɛna .57Wiye u ta lese nkɛni , nkaa arimateka naponi nkwɛrɛbɛ pani , i yin nakɛ a Isufu , YESU tigini kobe nkwɛrɛbɛ kɛye . 58nkaa i ta i sɛkɛ Pilate i pa yaYESU kun na i kle .nkaa Pilate waa a pinɔɔ i kle.59nkaa i bufu lo YESU kunna i kama kunnu ubri wun na nki , 60Ita i puu i kɔɔ u pu wunna nki, nkɔ u pan u ciye yanmi ya u sini . nkɔ u sɔrɔ , nkaa i lo taa kwe i fulo panni ika , ita . 61mankadala Mariyama i pɛ Mariyama na nkwɛrɛbɛ ye tɔla pɔn nuni.62U sanna nki , wunni kuwa i yinka pamani kuwa u si sanna nki , belema u kunni ncaba i farisiɛn ncɛse ta Pilate ye kaponi. 63Pi waa i se yaa :" ti su, titana u pake sɛni a nifokuya nkwɛ waa ye ɛɛkun , a kuu tinni usi aŋi yinsoni . 64Nka nfii, ti u sini a mimɔnɔ a tigi wun komani pɔn nu u pafi kutimi nyinsena nke , iki nkabɔ itigini pisɛ pipee i kunna u winyeni pa waa ɛɛyin soni . ncaba u nii woma u sɔrɔna kipe yesi yeni u kuu tin kɔu kunni65Nkaa pilate waa pɛye yaa:" kɔsukɔ yanma u pɛni a minna nki a lo pɛ patɔ wun koma.ata ayonmi wemi ntoni pɔn u kun." 66nkaa, pi ta .nka pi bele pɔn nu nta pi tiki fɛna usi , nkaa pi tigi kɔsukɔ yanmani pa pɔn u wun koye.
1Wun ni kuwa u faa u sɔrɔ, kuna kannau wantu kuwa u sanna kwani na magadala mariyama i npɛ Mariyama na nkwɛrɛbɛ ta YESU pan u cekini . 2Nkɔ u tiponi nki, maa u cemi i fagana ni . suwo nceni u mɛlɛkɛ na nwauna yɔkɔni u yinni suwo u pa u koloki taa u loye YESU pɔn nu u tɔniu si.3Nkɔ u tiponi nki mɛlɛkɛ na u yinka wusumana , u birimi nkwɛma yeni nma yafuni. 4Wukoma upise nfɛni , piyiriki sini pi cani pi wasi nma kunnu ma5mɛlɛkɛna u manɔ ciimani u peeni yaa :" amɛɛ lokoni , a nasi bɔ nsumɔni a YESU na nkwɛ amɔɔ siye u sini i sɛkɛ a i wiyani . 6I nnana nibɔ , i yinsoni , nma i manɔ amɛye na nkɛni . 7Nkɔ u sɔrɔ , a tamisi a ta amɔnɔ i tigini pise upee a YESU yinsoni i fɛɛ kunnuma nsini nki, a i laa a yinke Galile , a i yanyin an ni , nkakɛni.8Ciima u timissi pi yinsike pan u nu , pi sumu se nyibiye nqsi nne i zun nkonni leni u kleni.piseu pee . 9Cee, YESU fuupɛni i na fee pikle , i waa .yaa :" ciima u wɔɔ YESU kun ni pi tuku i panma pi fiyoo . 10nka aYESU manɔ pɛye yaa". a nasibɔ . a ta a manɔ ntuyoni nki ncaba upee yaa : a pi ta Galile , pi laa n yanyin an ni yeni ".11U yinni ciima wun nkura usi , faka nsuse ncɛyɛ ye pɔɔ u wun koyeni , cese yile boko nki nka yanmi yeni pi ta pimana nkuma ntoni belema u kasɛma ipi yinke caba u pee. 12nka ncaba u belema i yinke caba u mini macakun , pisini u si , nka pina yinkɔ fiyaama kɔsika yan nmani u kle . 13Nka piwa yaa: " afaka nsuse ni nɔnɔnɔ yaa : a YESU tigini pise u pa YESU kunna u win ye tun nini u yinni pɛ wɔrɔmani.14I yɔsube i nu nka lese nkɛ , ti u feye i kle ti fɔn puwa palɛ yanna aa si :" 15Nka ncaba u wun koma u ka nkuma n yinkɔma pi ta piyanmuu u fakana nki nma a mɔnɔ pɛye na nkɛni , nka u kɔsi yawutima u sin niki u pa fi tɛnna nke . YESU tikini pise uka kan san i kaponi u yinsoni pi ta Galile , YESU mana ye yanne nka kwina pɛyeni nka pitaye.16YESU tikini pise u ka kan san i kaponi u yinsoni pita Galile , YESU manaye yanme nka kwina pɛyɛni nka pitaye. 17Piyan YESU lese nkɛni , nka pi fiyoo, ce nse tuko ye usi a YESU kɛ bɔ .18Nka YESU wɔɔ pikun i mɔnɔ pɛye yaa:" fakana u toni u na nkle suwonau kunni i maaukunni . 19Nka nfii ata ninani u toni u po a ta awasi pɛ ntikini pise , atunpɛ CENIi kobe i kwɛya a yin na.20Kwi nne nkuma nmani amɛɛye ni , atiki pɛ apiyɔɔ nkuma ntoni u po.A cee ni a mɛni kuwa woo kuwa u pa fi ninani u kwisi nlese.
1Kwi nkan ma nkuma Ceni u kobe Yesu Krista kwina u mane ni, u wɔntu ka nkaa kɛni. 2U kaan tumu ntaya Ezayi sɛmmina nkiyaa :"Ceni ntumu ntaya itumuni miŋikeni, paa bele miwun kura. 3Fanni miyan ki ŋinna wɔnɔ u tumiyaa 'abele Ceni u wun kura, abele i wun kuru kɔrɔ pise."4Nkɔ u wunna ki Yuhana tigi ikɔye wɔnɔ u tuni i ye libɔ u tuwanni i umani libɔ u pee api lɛɛ pi wɛɛ uyemi pi tun, pi wee nyemi npafi npa kwisi. 5Zeruzalɛm caba i Jude caba piye taa i sɛkɛ nneni. 6Yuhana ye pitunwan Jurdɛn kuwa nkini. Yuhana brimi nbele ye i yɔkɔmɛna u ŋirimi ni, ikɔɔ wani kiyeni faa. Pan nki ntunwan ititɛma npɛɛye i waan ni kuma.7Iye u mane libɔ u pee ni yaa : " nkwɛ pee nponi, i fakama u faa nkaani. Nsukan ifaa u buwa i pan na nkibɔ, nsukan ikabɔ. 8Ntun a mɛɛ wiya nki, nkwɛ i kɔni pee atunwan Ceni u kwɛya nkini."9Nkɔ u lese nke Yesu pani i yin ni Galile Nazarɛti, nkaa Yuhana tun Yesu Jurdɛn kuwa nki. 10Yesu fɛɛni ka wiya nkini, nkɔ u tiponi nkaa i yan suwona u kwaa i yan Ceni u kwɛya u yɔkɔni isi nma napaka kɔɔka. 11Miyan nwun na ŋin ni suwoni u wayaa:"Makɛ nkobe i se nsemi, mi kwi na u kanmi nwuni utɔcaki."12Nkɔ u tiponiki nka Ceni u kwɛya ula Yesu Krista i se wɔnɔ utu. 13I ŋanmini kuma wanse bo wɔnɔ utu. Sitanna kiye i kuwo u cekini. I ye carima nsini nkini mɛlɛkɛma niye ikɔɔ u kanmi leni.14Yuhana wan u sɔrɔ ba nki, Yesu ŋin soni ita Galile nina nki. I ye Ceni u kwi nne nmaneni. 15Iye walani yaa:" A lese nŋinsini yani, a Ceni u yɔsuye nŋinsini yani alɛ awe nyemi atugo Ceni u kwi nkanma nsi."16Yesu cinika kuwɔ u kan kanna nkes Galile ni nka kɛ i ŋan ŋin tukuma ncese liba bo, Simɔn yɛkɛye ii fiya Andre, piye cɔɔna u fuse kuwa nkini. 17Nka Yesu waa pɛye yaa:"Ayɔɔ npa ni awasani nii wɛɛ ni caba. 18Pillani piŋin ni pi cɔɔnaye pi yɔɔ Yesupo.19Itabo yin keni cu, nkaa i yan Zebede piseye libabo Yakuba yɛ i Yuhana. Piye pi cɔɔma nbama beni nkini. 20Nkaa Yesu ŋilepɛ nkɔ u tiponi nki. Nkaa pi ŋini pisu Zebede ii yammo nyanmaye beni nki piyɔɔ Yesu po.21Yesu yɛ ŋinsoni ii tigini piseni pita Kapɛrɛnaum. Yesu yile Ceni fee nbɔ utu wunni kuwɔ usi i libɔ u tigaye. 22Ilibɔ u tigini fagana u taa liba tunna ni, iye pi tiga i faganani.23Nkɔ u lese nke wɔɔpi sube nkwɛrɛbɛ ye Ceni fee nbɔ utu yeni. Nka ifan niyaa: " 24Iwa akuma mi u wiyani ti kle, Yesu Nazarɛtini? Ncabɔ mipa tiyesi yeni? Mi ninana nkwɛni, nsuma mini, Ceni u sakasini!" 25Nkaa Yesu waa wɔɔ npribe nke yaa: "Fulo mina mifee kobe ni i see." 26Nkaa wɔɔ npribe u cemi kobe sawu, u fanni sawu u fee isee.27Nkaa u taa liba tuna sawu pi pimaja piwa yaa: " kuma kɛni yaani? Liba u tigini fagana wuna nkaa kɛnilɛ ! Imane wɔɔ npisene i fagana ni, ni i numiyan u tukoni. " 28Nkɔ u tiponiki nka Yesu ŋin na u fɛɛ Galile nina ki.29Yesu faa u sɔrɔ Ceni fee nbɔ u tu, ise i yakuba i Yakuba i Yuhana taa Simɔn Andre kle kunni. 30Simɔn ciibɛ ye kɔmila sii ntimɔn u kle ni. Yesu fini kaye ni, nka pimɔn nɔ Yesu ye. 31Nka Yesu wɔɔ iku i tugu ikle i ŋinnun suwo. Nkɔ u tiponi nki nkaa sii ntima u ŋin nu. Nka i yinso i yan mi yanmoni pɛɛ ye.32Wulɔ, wiyee utana u sɔlɔ, nkaa libɔ u ta ipi kaama i wɔɔpi suse Yesu ye. 33Boko u liba u toni ye yi nla yɔn nuni. 34Ncɛyɛ baka ye kafiyaa maa kleni, nkaa Yesu yanmi pi siiye, i kaba wɔɔ npise i fee nii fiyanma upe. I tru wɔɔ npise npamana bɔ, iki nka wɔɔ npise nsumɔni.35Sanna nmi yan nkini, nkaa Yesu ŋinso. Ita wɔɔnɔ utu tiye nwunɛ iya Ceni nye. 36Nkaa Simɔn yɛ tapi wiyɔni ii macuba. 37Pi yɔn ŋin lese nkɛni, nka piwa ise yaa:"Liba pimi wiyaa ni,"38Nka Yesu mɔnɔ pɛye yaa :"tita nnani kan kan na mane nbokose nne, npa fii npa mana Ceni u kwi ne an niyebɛɛ, iki nkabɔ nkaa npaa ni kɔɔ u ko." 39Iye Ceni u kwine nmane pi Ceni fee nbɔma tu Galile nina u toni nkini, ii wɔɔ npise nkabani i nfee libɔ u pee.40Nkaa kasɛkuya nkwɛrɛbɛ ta i kuru kuni Yesu tu i yɔ yaa:"Imi tro, mi sakabesi." 41Nkaa Yesu ŋukuna uta isi, nka i tugusi iwa iseeyaa: "nturu ni sakasi." 42Nkɔ u tiponi nki nka kasa u yin nu i saka si.43Nkɔ u sɔrɔ, nka Yesu ŋin nu ita, imɔnɔ i kwɔsi ise yaa. 44"Cee, mimɔ puwɛ yebɔ, tami tigi mikɔ belema u pee. Bele nka kwina Musa mɔn nɔni, tami fee nkaa mi sakasi na u kaki. Nka kɛ itami boko misakasina u wun na nki."45Ukobe itani i cani biya u wɔsi boki, nkɔ u wun naki Yesu ye fiyaa ŋin ikɔɔ tika ŋin ni boko nki ni ye ŋin nibɔ, nka fii iwaga wele wɔɔnɔ utu. Nka libɔ u yin ni tibe ntoni pita ipa wɔɔnɔ utu.
1Kuman nwunu man fa u sere beke, Yesu puke Kapernaum ni tiba u nu yeni ɛ ye bɔtuni. 2Li fiyan man u miniku he ni fɔ cese ye yini lanan bɔ, hali bɔɔnanki. Yesu mannan Ceni u kwinne pɛyeni.3Nkɔ lese ke liba cese pɛ : futumuni kwɛribɛ i se ni, ni nansuman u pɛkɛ nlo ye. 4Pi fi fɛni wukura u yan pafi Yesu yebɔ. Baa nka Yesu ye u tuni, pi fepan u suwoni, pa yɔkɔ futumi nin nka u pan ke i kɔ minika.5Yesu ncaba u liba utukosinan yi i nanka ni, i mɔnɔn futumi ni se niya : "nkobe, mi we yemi nyafa nme ni." 6Sariya nan u tikini caba ncɛyɛ ye yeni piye pikɔ piye niya : " 7kuman fi yinini ipa manne yeni? I Ceni u yinnan u yesiye ni. Yɛlɛ i fiyan ninan piribe i we yemi nyafane i se, n Ceni ki Ceni u kaponi bo?8Nka tiponi ki, Yesu siman piwun nkuman ni nka i wa yaa :" Kuman fi a kɔ piye a wutaman ni? 9Kwin boomi ni sni, kawe mannan u kwasi bɔ? Mi we yemi nyafa nme ni, ncabɔ npa mɔnɔn boo ya : " Wuso milo mi kɔmini ka mi ci?"10A pafi simanne a fakanan ki ninanan i kobe kleni u yinu mɔn usi, ipa yafa liba u we yemi. " 11Ni u manne nme nipa , wuso, mi lomi kɔminika, mi ci mi ta kuni." 12Yini ni wusoni, i lo kɔ mini ka, i fɛ bɔɔ tu i ta kuni pi toni u yinkani. U taa pi toni tunanni pisi Ceni pi waya:"Ti yan kɛni u suwa yi ti yanyi bɔ."13Yesu puke ni ita Galile kuwɔnu. 14I paranika, i yan Alifɛ Levi tɔnayi y,osu yinkɔ kana. Yesu mɔnɔn ise mi ya:" Yɔɔ npo". Levi wunsoni iyɔɔ ipo.15U yini Yesu wannan Levi klekuni, yɔsu yinkɔ kaaman, i weye yamman bɛpi tɔni i Yesu wannila, i tikini pise ni, ncɛyɛ yɔɔ Yesu po ye ni pi fani pi caki. 16Farizɛnman u yan Yesu yi wannan i yɔsu yinkɔkaman ipɛ weye yamman ni, pi mɔnɔn Yesu tikini pise u peni ya:" Kamman nfi a pa wannan i yɔsu yinkɔ kaman ipɛ weye yamman?"17Yesu nu nka u kwinnan lese nkɛni i mɔnɔn ni ya:"liba ncɛyɛ caco, pi ca kwinnan yini siye yaman upe yini bɔ, kaaman u pɛkɛ pi kwinnan nki. Npa ni namani caba u yi Ceni bɔ, npa weye yamman u yileni.18Yuhana batiseni i tikini pise ye Sunanu luwo i farizɛn man ni. Liba ncese pa Yesu piye ni ya : "Kaman nfi Yuhana tikini pise ipɛ farizɛnman man u tikini pise ye sunan u luwo ni. Mi tiki nipise yini sunan u luwo bɔ? " 19Yesu pukoki yɛyeni ya : Belesini i manciba pi fiyan sunan u luwo ni u yini pɛ i se kaponi? U yini belesini i manciba, pi fiyan sunsan u luwo bɔ.20Kuwa nwunan pe fiyanni belesini ipe fa pi sinikin. I cese fi pisi pi sunan u luwoni. 21Puwe i fiyan biri wunan u lone ipa bamu biri siya unu bɔ. I kɔ u yammi biriwunan ki birisaya u pɛre yeni. U yɛrɛni tiye ki sise ni.22Puwɛ i duvɛn piyemi nwan mani siya nki bɔ. I kɔ u yammi duvɛn man ni manan u yɛre yeni. Duvɛn ma ipe mannan, ntoni i yesiye ni. Duvɛn piyemi wan nani nwunan kin.23Nwunumɛn ni. I tikini pise upala ni ka, piku yipise nwunuman sini pa tɛ ka. 24Farizɛnman u mɔnɔn Yesu ye niya :"co kwinnan sini wuni kuwɔ sibɔni, nka pi tikini pise uyanman, kamman nfi pa nkɔ yamman?"25Yesu puko ki pɛyeni ya:" kudo u tugu Dawuda ni ipɛ ipo ncaba lesenke ni u fi wanni kuman ye pi kubɔ, i yammi nka ni a sumɔn wɛ? 26I yile Ceni u bɔ tuni, saraka nfeman u kununi Abiyatar kɔ u leseke pi wanmitikani burunan usi ise ipɛ itikini pise. Puwɛ sunkan ye ipa wanni kuman ni iki sara feman bɔ?"27Nkɔ u sɔlɔ Yesu mɔnɔn pɛyeni:" Wuni kuwa u yammi ninanan ikokini, ninanan iyammi wuni kuwa u koki bɔ. 28Nkafi ninan i kobe i sense wuni kuwa u kununi."
1Yesu yile boo Ceni u fe bɔ tunni. Yinni kwɛribe ye yemi i klemi nkwa. 2Ncɛye ye yeni, pi ye Yesu cekeni i yini i kase nsiye u yamman wuni kuwɔ si, pafi pa yan fɛni wankura pa fiyu.3Yesu mɔnɔn yinimi i seniya:" wuso mi yinni liba u siniki." 4Nkɔ sɔlɔ mɔnɔ pɛyeniya :"u siini puwɛ pa yammi kwin kammiyan wuni kuwo u si? Ncabɔ i pa yammi kwinye? Ncaba i pa kɔkɔ minanan? Ncabɔ ipa li ninanan?" Pi fulo pi numani.5Yesu sumu kaaka u ce pɛyeni, i yinkɔ panman ye liba ni u sumuse nkwasinan u kokini. I mɔnɔnɔn kayani i se ni ya:" Nanman mi kleki." Yini naman i klekini, i yan coconan. 6Nkɔ u tiye ki farizɛnman u fɛni pita, piyan manca yi, i Herɔde liba ni pi yamman nankɛ pa yan fɛni wankura pafi Yesu liyeni.7Yesu fɛ tiyeni nki i tikini pise pi ta Galile kuwɔ nu. Ni suwɔ u yɔ pi poni. Gese yini Galile ninan kini, cese yini Jude ninanki. 8Ipɛ Jeruzalɛm, Idumɛ ninanki ipɛ Zurdɛn kuwo usɔlɔ yɔkuse, ipɛ Tir i Sidɔn minanki bokose. Ni suwa ni uta Yesu yeni. Nkafini, pinu ye Yesu yammini wemi nkwikan ni.9Yesu mɔnɔn i tikini pise u peni, api tiki wiya u kuni been piye usi ise liba u palɛ i bikiyenan. 10I nan coconan ni fiyanman u kleni. Nkafi, kaaman ye ta i poni, pa fipa itukosi.11I wɔɔ npise nyɔnyi lese nkɛ, ni taman ni npa u manne ya:" mini Ceni u kobe." 12Ise i yɛlɛ nkwɛni, i u manne nne ni u kwasi api mɔnɔn puwɛ ye bɔ.13Nkɔ sɔlɔ Yesu kari u kuni nbeni nkini, i yile ncɛyɛ kammi i wuni paapa ise. 14I tu nikansan i boomi u penipa waka ise ipapi tumuni Ceni u kwinne nmanne. 15I nan faka nan pi kle nipa wɔɔ pise nkabani pa nfe liba upe. 16I tu ni kansan i boomi ncɛyemi pi yinse npɛkɛ kumanni;17Simɔn nkwɛ Yesu yilo a Piyɛr ni ipɛ Zebede pise boomi Yakuba i Yohana, Yesu yilepɛyɛni a Boanɛrjɛs nka ko u manne a pi ni nman wala u kanse, 18ipɛ Andre i Filipe ipɛ Bartɛlɛmi i Matiyu, ipɛ Tɔma i Alifɛ kobe Yakuba, ipɛ Tade i Simɔn Zelote. 19Ipɛ Juda Isikarioti, nkwɛ pe Yesu suwe ni yemi u kleni.20Nkɔ yamman u sɔrɔ, Yesu yɔkɔni kuni nwune ni, ni suwa ki mine ku sahuu, fɔ ise i tikini pise pi fiwannan bɔ. 21Yesu kuni ncaba u nu nka lese kɛni, pi tuku wankwa ni a pi la itukoni. Pi mɔnɔn pi kɔyeni ya:" I wutanan u kɛn ni." 22Sariya nan u tikini caba ncɛyɛ papa yini Jeruzalɛm ni, ncaba u mɔnɔn niya :" Bɛlzebul ke ise, i wɔɔ npise u kabane ipa nfe liba u pe wɔɔpise nkununi u kwɔnankin."23Nkɔ mannan yesu yile pɛni ipa wan taanan pɛye ya:"Sutanan ki fiyan Sutanan ukabane kan kinan? 24Yɔsuye wo yɔsuye i pɛrɛ poni u wunso pɛrɛ tinan upo, nyɔsuye ni yesiye ni. 25Kuni wo kuni ki fiyan tuwa nibɔ.26I Sutanan u wuso ukɔ po, uyɔsuye kwisani." 27Puwɛ i fiyan yilene yini kwɛribe kle kuni fakanan nkwɛ yeni ipa yese iklemi. Ni npuman nCeni i puko i kɔkuntoni bɔ. Nkɔ wunanki, i puko lesekɛ ifiyan yinini i kle kuni npuman ntoni "yesiye ni".28"Siseni ni u manne amɛnye ni liba u weyemi, ipɛ pi Ceni u yinan u yesiye wemi, ntoni ni fiyan yafame pɛyeni, 29I puwɛ nkwɛ yɛsɛ Ceni u nii kammiyan u yinnan, nka ki yafa ni ise bɔ. Nka u weye ki waka i kuni kwelew. 30Yesu mannan ni yani, nka fini piye wanna ni :"wɔɔ piribe iponi."31Yesu kwɛnan i fɛɛman u pani piyini bɔnu pa tumu i yileni. 32Ni fiyanman ye tɔna Yesu minanki nipi yamman ni ise. Cese mɔnɔn ise ni ya :"Mi kwɛnan imi fɛɛman u yini weleni pi mi yunkoni."33Yesu pukoki pɛyeniya :" yɛlɛ i yɛlɛ pɛye nfɛɛman i kɛnanan?" 34Nkɔ u sɔlɔ i ce liba i minan kini i wa ya : "Nkwɛnan i fɛɛman u pɛkɛ nnanani. 35Puwɛ wo puwɛ i Ceni u wu ka u yamman, isɛkɛ nkwɛnan, i fɛɛman."
1Yesu wantuni i liba uklaneni kuwa uminakini. Nifiyanma i minakini. Ipɛ i yereni benikini ipatɔni. Beni ki ye wiya nkuni. Liba cɛyɛ minikuni yeni, pitɔni wiya uminakini. 2Iye pi kalale pufiyanma nsini tonakini. Iye umale pɛyeni.3A yan mini, kwɛribɛfɛni ipa tɔla wannikuma nyukula. 4U yinu wukula, wannikuma nkuma ye ikleni ncani wunkura usini, lupise npani npa npaloni. 5Wannikuma nwunuma cani yanmiya usini, ma ufaye nkɔ utiyekibɔ. Ntimisi biyani, nkafini ma ufaye nkɔ utiyekibɔ, nkafi ntimisi biyani.6Wiye ufɛ lesekɛni, nka nyanna nku, nkafini, tan samma ye nklebɔ. 7Wannikuma nwunuma caniyeni wurumi nsinikini, wurumi nwunsoni nfulo wanni kumani, nfipise nwanbɔ.8Wanni nwuruma cani ma kanmiyankini, nkuma nbɛni fakana ucani sayu, nwanbɛ pifiyanma, wunma wan pi wansetimi, wunnumapɛ nwan pise wansusumi. 9Yesu mɔnɔ pɛyeni, aya iyipumɛ cɛyɛ kle patɛ i yanmani apiyanminilɛ.10Yesu yɛ yiseke libɔ usiniki, cɛyɛ kansan ibɔmini, nka pi piyu tana ukɔ. 11Nkakɛ imɔnɔ pɛyɛyo. Ceni uyɔsuye nkunona una akleni. Ncɛyɛ weleni, puma ntɔtɔtɔni kimale pɛye taman nini. 12Nkafini, pita umana unanni, nka pita uyanyibɔ. Ipɛ piyɔ umana una, nka pita pafanmunibɔ. Ikikabɔ, pi picogo uwasatunni potuku Ceni upo, Ceni upofi upa yafa pɛye.13Umanoniya, a Yesu pi pɛyɛni aya. A pi summa tananni ukowɛ? A yesɛ itamanni ntoni nkɔ usummi kankina? 14Yunkaya, Ceni ukwine npɛkɛ uyunkunni. 15Ceyeni nwukura, kwinna ukwisi mane tiye kɛni, pikwisi una lesekɛni. Nkɔ utiyeki susuni, Sutanna upa ukɔkɔ nka ukwinna ikle.16Nka cogonaki yanmisuye nkwɛ ika, i kwinna unooni itukɔ iwunnu kamlena timasina nke. 17Kasorobɔ tanse ni ikwinnesibɔ, nkafi kwinne ni lɔkaniklebɔ. Ipɛ idege, ipɛ i liba utuku ipo pibakaye, ipɛ pifakamani ikunma nkwinne i lani iyini Ceni uyunkura, iku Ceni usi.18Nceyɛ Ceni ukwinne nna wurumi nsiniki, naba pi ceni ukwinne nno. 19Nka, nina ubɔko, ipɛ napone nkunma nanfan kinnibɔni, ipɛ pafiyanma nbulo npɛkɛ yinna Ceni kwinne fiyan tuwani iwubɔ , npafi npawan pisenibɔ. 20Ma kammisuwe ikakakɛ, inu Ceni ukwinne itukoni sausou, npafi npo wan pise, kifiyan tani pise wɔn ikansima, pise wanseti, pise wansesusu.21Pi mɔnɔniya a Yesu mɔnɔ pɛyeni. Ninana i lanpana uwanni ipa fulo suwani ika, wala ipa tukuni kɔmnikuma ntun? 22Pamini upatɔ ifawelebɔ. Ugundona ye upatɔ iliya fawelebɔ. 23I yipubɛ nkwɛkwɛ kle ipatɛ yammini, usu nyammini dɛ.24Yesu mɔnɔ pɛyeni kwin wunna uwaniya: " kwinne nkuma anani, a tuku akɔ nkuma nkwinne nne. Sɔma nkuma aliba ukwinne ntamane ipɛni, nkuma nsɔma npɛbɛ a kuma nkinne ntanmane ipɛ. Ipɛ wunnuma bɛ iwan akumakuni. 25Ipuwa ki nkwɛ kile, puwa nwunna ina usu kleni upa wan usu kɔkuni, nka i puwa nkwɛ klebɔ, hali ika titina nka ikle, kibɛ ikɔka ikleni."26Yesu mɔnɔ bɔni aya : "ceni usɔsuye nmana wemi nkumani, npɛ makumani kwɛribɛ yunku iwayenini. 27U yinnu wɔlɔmani tunna nki, iwunso tɔnaki kwa okwa wanni kuma nibiyani, nsi kasɔrɔ, isumannfakanabɔ. 28I wanni kumani npulo, 29a kunni ikwanna, wanniki minneni nka nfi yani."30Yesu mɔnɔ boni aya :" tifiyan Ceni usɔsuye ntamane ikuma wo? Ti nkɔ utikaye ta kanmanini. 31Umana mutarde wanni kumanni. I mu sunku ma usi lesekɛ, usana wunkupuma ntoni nkeni. 32Nka, usunku useribeke, nibɛ biyani, nsi fɔ nsisefa sibe nwunnuma. Nkleni nibɛ siseni, fɔ lupise npa nituwani nklemisi npa nbɔma nwan nklemini nsi."33Yesu tiki liba a ikuma ntama nka fiyanma. Yanmini caba ye nkuma nkuma fanmuneni, nkuma pɛye ipitika nkuma nsi. 34I ye mane ipɛyɛ n Ceni iki tomanibɔ. Yi ikalandepise nka i tama mani ntoni nkomane pɛye.35Nka ukuwa usi wɔrɔnaki, Yesu mɔnɔ ikalanpise pɛyeni. A tita kuwa uminaki. 36I yini nifiyan mani, Yesu i kalanpise piye be ponikini. Beni nwunna layebɛ iseni. 37Yan kwe nwunna wusoni, nka nimi nŋile beniki, beni uwakani tuyu upa ɲibi limi nkle.38Yesu ye wɔrɔmani beni useribekeni, kɔ utunkusika ye ukɔtuni. Nka ikalandepise umɔsiya puwa iseya: " karamuna tumuyɛni icani nimini, mimakɔni kitisiwɛ?" 39A nka Yesu wunso imana iyanna imɔnɔ nimineya : " A tanmani ! ipɛ a ŋini !". Nka umanika nanna uŋini nimi ntanmani.40Umɔnɔni a Yesu mɔnɔ i kalandepise upeni:"kumafi opa nasi wo? Kuma ŋini tukosina ki aklebɔ?" 41Nkafi pi toni unasi sau pa mɔnɔ macaye:" A yɛlɛ kumani ŋani, ŋanan ipɛ wiya npa ikwinne nna nani."
1Nkɔ u sɔrɔ, Yesu yɛɛ fi Galile kuwɔɔ u sɔrɔ i tigini piseni, gadala caba ubokoke. 2Yesu fɛɛni ka beni nkini, nkɔ utiponi nki, nka wɔɔpi sube nkwɛrɛbɛ fɛɛ buu nla i pa i fu Yesu.3U ŋin ni itɔni lana nkaye buu nlana. Puwɛye fiyaan i pukone bɔ, puwɛye fiyaan ipukone ikakuu win nsebɔ. 4Aye pukone i kakuu winse lese fiyaan ma nne, iye nkuma nkakuu winse nkuma yeni iipan mani nkuu maa ipisini. Puwɛ fiye itugobɔ.5Iyenakan pulana utoniki iyunmi seni ni tuna itɔna. Iye fan neni i ikɔɔ mase itabɛ. 6Iŋin ni iyan Yesu lake inakani, nka ilo yana ita i kuruku ni i tu.7Ifan ni i waa ise yaa :"Kumami u wiyani nkle, yesu suwo nCeni ukobe? Ni miyayeni yanmu Ceni nkee, mi baka bebɔ. 8Nka fii ipa mana nka ni i summɔ yeni a Yesu i wani a wɔɔ npiseni nfɛɛ kabe ni isee.9Nka Yesu piyu yaa :"mi ŋin na akina?" Nka i wa ise yaa:"nŋin nakɛ a nii fiyaan ma, nka fini tifani." 10Nka nyɔɔ sawu ɛɛkabani ipa feeni nkɔ u nina nkibɔ.11Kɛrɛ kɛni, yibimi nka fiyaan ma ye wan na kuwɔ u kankan na nkeni. 12Nkɔ u lese nke nka wɔɔ npise nya Yesu nwa ise yaa:"togo tumu yibimini ni." 13Anka bɛɛ Yesu turu. Nkɔ u tiponi nki, nka wɔɔpise nfɛɛ uyin ni i see nta nŋinle yibimi ni. Nka yibimi nla yana nta nyile kuwɔɔ utɛni la, nku. Nkuma nyibimi niye ifiyan ni bukomi susu.14Ncabɔ u yibi nkara kuma u loyanani pita pimɔnɔ boko nki i kan nkan nama nnee nbokose ni. Nka libɔ u fɛɛ pita picee nka ŋanmi yeni. 15Pi fiinika Yesu yeni, nkaa piyan u wɔpi sube tɔta, birimi niye i sini, iwun tana tiponiki yeni. Wɔɔ npi fiiyanma ye nina nkwɛsi ni, i sɛkɛ ye. Nkaa pinasi.16Nka yanmi wɔɔ npi sube i si iyibimini, nkaa u yan ŋincaba umana nfakana u toni pɛyɛ. 17Nkɔ u lese nke nka picani Yesu yaye usi a ita i ŋinsike pi kle nina nki.18Yesu yileni ka beni nkini, nkaa u wɔɔ npi sube i yɔɔ ayi usini ɛpa waka ise. 19Nkaa Yesu turu bɔ, nkaa iwaa ise yaa:"imita kun ni. Suwo nCeni u yunkun na uta misi upa ŋanmi kwigwe nka nmeni, tami mana nkuma ntoni mikuni ncaba upee." 20Yesu yanmi kwi ngwemi nkuma uŋin ni iseni, itani imana nkumana ntoni Dekapole nina nki. Ncɛyɛ nu nkuma nkwi nneni utaa pitoni tunani.21Nkaa Yesu pike beniki iwaga kuwɔɔ unu ye, nka libɔ umini ma caku fiyaan pinakɔntu. 22Ceni fee nba u kun ni ncaba ncese pani, iŋin nakɛyaa : aZayirus i yan Yesu ŋin lese nkɛni, nkaa ifu ikɔni Yesu pan ma ntu. 23Iyɔɔ sawu iwaa iseyaa:"npilibe sɛni gwaye. Nimi yayeni, npa mitiki mi kle i si ikwɛya upa pa ise ipa yanmi nina nne bo." 24Nkaa yesu yinso ita i kle kun ni. Nii fiyan ma u yɔɔ ye Yesu poni fɔ piba muni.25Ciibɛ nkwɛrɛbɛ ye yeni, wesemi nkase niye isini yɛma kan san i bomi. 26Ibaga siŋamma u klemini saw. I kle npuma ntoni u kwisi ni. I kase nkwisi bɔ, i kase ye ta ibane na ni kwele wun. 27I nu lese nkɛ a Yesu yeni. Nka i yile libɔ u siniki ita itugu Yesu birimi si isɔrɔ.28Iwɔn ye :"i wun nakini ɛɛfiye ibirimi ntukosi loko yewu, ɛkase ni kwisa ni." 29Nkɔ utiponiki nka iwesemi nyini. Nka isumɔ i sini u si ɛkase nkwisinini.30Nkɔ utiponiki nka Yesu sumɔ a fagana nwun na f ɛɛ iseni. Nka iwasi libɔ u sini iwa yaa:"yɛrɛ ntuku nbirimisi?" 31Nkaa itigini pise u waa i seyaa:"Makɛ yan libɔ bamini yaa misɛ i fiyan wala kan kina a yɛrɛ ntugu mi birimisi? 32Yesu ye i nakan tu caba u cee kini, ipa fii ipa suma u yanmi ya.33Nka yanmi u ciibɛsini, ikɔko sumɔni. Nka u ciibɛ i nasika upa u fuu ikɔni Yesu tu nka yanmi isini i mana ntoni Yesu ye i kwɛma ki. 34Nka Yesu waa ise yaa:"npiribe, mitukosina nka nkwisi imi kase. Mita imi kanmilee, micoco ka nwaka kwele wun.35U ŋin ni Yesu nkɔ u manaki, liba ncese pani pi ŋin ni Ceni fee bɔ u kuni ni i kle kuni, pi wani yaa:" Mi pilibe ikuni i kwisi, kuma nfii mi tigiya i baka ye bo?"36Yesu timi i yin pan pi kwine ntu bɔ. Nka i mɔnɔ Zayirus ye yaa:"Minasibɔ tuko nsiloko." 37Ituru puwɛ pata pipo njeni iki Piyɛr i Yakuba, Yakuba fiyaa Yuhana bɔ. 38Pi fiini ka Ceni fee nbɔ u kunu nni ikle kun ni lese nkɛni, nka Yesu yan liba ye fiyan, piye fanne ni pi nina utima pi yaka.39Nka i yilekun ni i mɔnɔ pɛyɛ yaa:"kunma fii afan neniyani amise nfee i fagana yani? Piribe kubɔ, i wɔɔrɔma ni ni. 40Nka libɔ u caba. Nkɔ u lese nke nkakɛ i fee libɔ u toni bɔ tu piribe i ye ba nka tuni, nka i yile ipiribe isu i piribe inu itigini pise liba tin nkɔ u bɔtu.41Nka ilo piribe ikle nkee iwa ise yaa:"tatita, kumi" nkɔ uko nkakɛ, "pribe, nii umani nmeni, ŋinso." 42Nkɔ u tiponi nki, nka piribe i yiinso i cii. I yɛma ni yeni kan san ibomi. Utaa liba tuna ni sawu. 43Nka Yesu mɔnɔ pɛye ikwɔsi sawu aŋin ni puwɛ suma kibɔ. Mɔnɔ pɛye a pina suwee ikle.
1Yesu fɛ nkɔ u tiye kini, i puman boko nkɛni i taye i tikini pise u ta i seni. 2I yile Ceni u feni bɔ kwe utuni, ipa wantu ipa liba u tika. Nifiyan man u yammini i seni u taapɛ tuman. Piye u manne niya :"I fi kwinne ni kɛ? Wutanan nka nan ikleni, kamman nka? I fiyan kwin kwemini nyamman kankinan? 3Mariyama kobe i Jose i Jude ipɛ Simɔn wɛ? Nkuman wutaman npɛkɛ yini pi tuko isibɔ.4Nkɔ wunanki Yesu mɔnɔn pɛye niya :" Tumutaya sise tibe ntonikini fɔ i kɔkunto boko nke ipɛ i tukoni ki ncaba i klekuni." 5Yesu fi kwikwe yaman tiye ni nkibɔ. I tiki loko i kle kaaman ncese kuni ipa nan coconan pi kle. 6Pi liya tukosinan u ta Yesu tunannie nkɔ sɔlɔ, Yesu ta liba u tika kɛnkɛnnan usi nbokose nne ni.7I yile i tikinipise kansan i boomi ni i tumu pɛye bonbo. I nan fakanan pikle wɔɔpise nkuni. 8I nan tumu tapi kleniya :" Alo pa n Ceni ki kweni bɔ. A lo wanni kuman bɔ. Alo suwa bɔ. Alo yinkɔ man bɛ bɔ. 9A wan faa yew, a wan simiri boomi bɔ."10Imɔnɔn bo pɛyeni :" A yan nanpɔrɔ nanan tiye kɛ, a naka ye fɔ a tani lese npa nfi lese nkɛ. 11I liba ncɛyɛ tulu pika a mɛnyebɔ, ncabɔ pi yammini a mɛnye bɔ, a fani ka a bu a panman ni nfaman, aman nkube mancasi, nka ki ta pɛyeni tika ni ka.12Tikini pise u ta ni pa liba u tika a pi yini pi weyemi nne. 13Pi kaba wɔɔpi fiyamman ni pi feni liba upe pi yammi wiyan kaa fiyamman usi ni pa nan coconan pi kle.14Yɔsube Hɛrode nu yesu kwinnan ni, nkafini Yesu yinnan ufɛ ye tibe ntoni kin. Cese ye wana ni :"Yuhana batiseni, i cemini i fɛɛ kunuman nsiniki, nkafi ipa fiyan kwin kwemi ni nyamman". 15Cese ye bɛ wanani a Eli kɛ cese bɛ a tumuni taya nkwɛribɛ kɛ, nna tiyanni nkwɛribɛ.16Hɛrɔde nu nka lesekɛni i wani :" Yuhanan nan kwɛ nku ikoni isɛ. I cemi ni i fɛ kunuman nsiniki." 17Hɛrɔde tiki ye miyan ni api tuku yuhanan pi puko pi wɔn banki, nka fini Yuhana mɔnɔn ye ise niya : "U sini npa bele mi fiya Filipe kibɛ si bɔ".18Yuhana mannan ye nkani, nkafin, Hɛrɔde bele i kokunto fiya i cibɛ Hɛrɔdiyas sini. 19Hɛrɔdiyas sumu u ka Yuhana tuni iye u poni ipa liyu, nkakɛ i fiyan i liye bɔ, Hɛrɔde koki. 20Hɛrɔde ye nansin Yuhanan yinke ni. Nkafini, i siman ni a Yuhana ni ninan kammiyan, i sakasi. I tukuni sahuu. U yinni Yuhana mannan ki, Hɛrɔde wutanan kanye ni. U kammiye i wu ni ipa yammini ise.21hɛrɔde kumini kuwa u yɛɛfuwanan u wunukammile kanan, Hɛrɔde bere wanni kamman i ni kwemi upe, i kɔsukɔ yamman u yinke caba ip,e Galile likwemi. 22Hɛrodiyas pilibe i yile pɛyɛ b;tuni, ipa sɔ pi yinkaki. I kwinnan u kammi Hɛrɔde wuni ipɛ liba ncɛyɛ i yile bɛni. Nkɔ uyamman, yɔsube imɔnɔn piribe ni se ni : "Puwa wo puwa mi u poni mɔnɔn be, ni u puwa u nan mi kleni."23I lake ni : "I miya puwa wo puwa nkle ni u nan mi kleni, i ki nyɔsuye nkwanika wo ni nnan mi kleni." 24Piribe i fɛni i ta ipi i kwɛnan : "Nta ya kumanɛ." I pukoki i seni : "Yuhana batiseni iko." 25Nkɔ tiyeki, priribe i timisini i ta yɔsube i se i mɔnɔn i seya : " Ni u poni minan Yuhana batiseni i ko nkle suwaki kɛrɛkɛni."26Yusube i yinkɔ u la ni u paanman. I fi nkɔ liyabɔ, ilakɛ u koki, ipɛ liba n cɛyɛ i yilepɛni pi yuwanki. 27Nkɔ u ti poni ki i tumu i kɔsukɔ yammiya nkwɛrɛbɛni ɛ ;t ku Yuhana ko i pɛka. 28I pɛka suwa nkini, i nɔn piribe kle piribe ta u nan ikwɛnan kle bɛni. 29Yuhana tikinipise u nu nka i nanka ni, pita i kunan u loni papu.30Tikinipise u tiki liba nkumaye, ipɛ pa yammi wemi nkuman ni, pipukeni pi mannan ntoni Yesu ye. 31Paaman ipɛ taaman u fayeni fɔ Yesu i tikinipise u yan lese pa wanni bɔ. Nkafiim imɔnɔn pɛye ya :" A pa ti ta wusiya u tiye nwun ɛn ti yanan nan apa fi a pa wuni cu". 32Nka u faganan ki pi kali yambe nkini pi ta u wusiya ki piyanan.33Ni fiyanman yan pitani kayini pi siman pɛ. Ncaba u yalini paa ta nkɔ utiye pi pamman ni pi fɛɛ bokose ntoni nku pa can Yesu ye i tikinipise tiyeni nki. 34Yesu fɛ yambe nki lesekɛ ni i yan bɔ nkɔ ni suwa yini. I yukunan u ta pisini. Nkafini ni suwa ni ki yeni nman kara kuya nanfomi nkuman sibɔni. I wantu ipi tika pu fiyan man sini.35Wiye u wasine nan upo Yesu tikini pise u wɔ i kuni pa piyu :"Wiye u ta ni u kwisi, ti tɔ wɔnan utu. 36Yini liba pi ta kɛn kɛn man nsi bokose ne pa fi pi wanni kuman."37Yesu pukoki pɛye ni :" A mɛnye a nan wanni kuman pikle." Pi mɔnɔn niya : " Ti ta ti fi buruman i yinkɔ fɔkɔman wanse kansan ta nanni pikle"? 38Yesu pukoni bɔ pɛyeni :"burukinan man akle? A ta ceeni" pita nceeke ni pi mɔnɔn ise ya:"buruman susu ipɛ yinse boo npɛkɛye."39Nkɔ sɔlɔ Yesu mɔnɔn pɛye ni api tiki libani sɔkɔ piyeni usi. 40Pi tiki pɛnni liba wanse sinito, sinito i kankansan man. 41Nkɔ sɔlɔ Yesu lo buru susumi ni ipɛ i yini i yinka suwo wala usi i nan fe Ceni ukle. Nkɔ yamman ilo buruman ni i kuni kuni, ipa nani itikini pise ukle api tikini libɔ utu. I kwabɛ yinseni ntoni u kuni.42Pi toni u wanni piyinɔ. 43Buruman i yinse nkuman pa waka ni tikinipise u minikuni pi yibi wawa kansan iboomi ipɛ. 44Ncɛyɛ wanye nkuman nburuman ipɛ yinse ni piye kwiyemi pukomi kansan iboomi i wanse kansan.45Nkɔ tiponiki Yesu mɔnɔn i tikinipise u pe ni u kwasi api yile yambe u wunanki, piku kuwa pi ta i yinke Bɛtisayida yani ipa yini liba. 46I yini liba i nankani ita yambe mwunan kuni, ipa ya Ceni. 47Tunan kapo beni u fi ye kuwa u sinikini. Yesu kɛ mɔn si ikɔ.48Yesu yan a tikinipise ye bakaye i beni u yamman ni nkafini, yamman ye pi fuwani. Kifiyan u yakani lese ne, Yesu wantu i ciya miya u kunni ipa ta i tikinipise u pe. Iye i fa pi kuni. 49Piyan i cinika u kuni nankɛni piyanye ni a ni yimini nkakɛ pi wantu ni pi fanni. 50I pi yinkupise isi, pi nansiyeni. Nkɔ u tiponiki, Yesu maman ipe niya :"A tiki a piseni bɛkɛ. A nansi bɔ."51Nkɔ sɔlɔ, i yile beni nki i pɛni. I tikinipise u nansini sahuu; 52Nka fini, kwikwe nka i yamman buruman snini pi siman fakanan usi , nkafini pi sumuse nkawasi yeeni.53Yesu ye ku kuwa itinipisi ni pata Zɛnɛzarɛti nina nki pirinipi beni ye. 54Pifɛni ka beni nkai, nka utiye u liba u suman Yesu ni. 55Pi yali nkɔ ninanni to. I pinu a i tiye wo tiye ni pi pi kaaman u lone ipi kɔmini kumanni pa ta ip ipɛ ise.56I Yesu ta tiye wo tiye boko kwemini, boko kɔrɔpiseni, ipɛ buguman ni liba yepɛ i kaaman i se ku kɔrɔpise nsini, pa i yaye loko a nan pi tuku i birimi nnanpiye si. Kaaman ncɛyɛ fi u tukosini pi yan coconan.
1Farizɛnman ipɛ sarya nan u tikini caba cese pani pi yini Jeruzalɛm, pi minuku Yesu minanki.2Pi cani piyan a Yesu tiki nipise cese wannan ipi kle puwɔ bɛ ni, ukoka a pi saka pi klemi bɔ. 3Farizɛnman ipɛ zuwifuman ye wannan nceeni ipi sakapi klemi ni nfɛsibɔ, upa sinni ipi susa ye wesɛman. 4Pi pukoni ka pi yinni kuw ki, pi wannan pa lɛ tuwan bɔ. Piye we sɛɛ fi yamman nyammani, nma likuman nsakani fakanan, yidiriman sakani fakanan ipɛ sɔman.5Nkafi, farizɛnman man ipɛ sariya na u tiki caba u pi Yesu : "Kamman fi mi tikinipise ciya ti susa ye we sɛman npobɔ? Kamman nfi pa wannan ipi kle puwɔbɛ?"6Yesu pukoki pɛye ni ya : "kwin boo manniman, Ezayi mannan tumuta kwinne nkuman a ko kini, u sini. I kɔn ni Ceni u mɔnɔn ni :"Nkwinnan u kammi liba ni u nu nanki lokoni. Pi sumuse ntibe ntuwo i be ni. 7Pi nfeni ko usibɔ, nkafini, pi nkuman tika man caye ni, ninan pise sariyanan ka yew."8Yesu mɔnɔn pɛyeni a pi Ceni u sariyanan u yinnanye ni a pi yɔ ninaman u kɔ po. 9I mɔnɔn bo pɛye ni : "A fɛni wankura u yan ni apa lɛ Ceni u sariyanan apa yɔ ninanman u we sɛman npo. 10Musa mɔnɔn ni a ninanan sunkan ni i yɔkɔ i kɔni i kwɛsi ipɛ i kwɛnan tu. I puwɛ wo puwɛ ci i kwɛnan n cabɔ i kwɛsi a sunkanni a liyu usu.11A mɛnye a wani a i kwɛ ye i kwɛnan ncabɔ i kwɛsi basi i puwa ka a i nɔn Ceni u kle. 12Yammani, usu i kwɛsi ncaba i kwɛnan basi i klekika yini bɔ. 13Nkɔ fakanan nki a manca tika we sɛman nsini nankɛni, a Ceni u kwinne nwasani kwin kumi nkuman u koki."14Yesu yile ni suwa boni imɔnɔn pɛye ya :" A toni a yammi yammini apa suman nkwinnan uko. 15Puwɛ puwa wo puwa luwo inanki, ki fiyan i yebɔ, nka faa i nanke ni, nka yinan i sumu usi nkakɛ fiyan i yee. 16[I yipubɛ nkwɛ kile ipa yamini, usu yammini.]17Yesu wusuke ni suwɔ u minanki, ipa ta yileni bɔ tu lesekɛni, i tiki nipise u piyu nkɔ u kwinnan ukoni. 18I mɔnɔn pɛyeni :"A bɛni liya wuta suse? A siman ɛ puwɛ puwaka wannan aki fiyan i yeebɔ wɛ? 19Nkafini, ki yilene i sumu usi bɔ, ki yilene i fuunan nkini, serebeke usu ta sisanan nkini." Nka u fakanan nki Yesu tiki ke i kwinne nmini a puman ntoni fiyan wannani.20I mɔnɔn boo pɛye ni : Puwa ka fa minanan i nuni, nkakɛ i yee." 21Wuta yemi yinan ninanan i sumu nkeni ipɛ sumanye, i wiiye i ninan liye; 22liba ciman u wiya, kɔbanan yammiya, yesiye, canikunan, ninan kuye, ni liya wunan; ninan cise kɔsise i ipɛ liya wuta suye; 23kwin yemi ni ntoni yindan ninanan i sumu nkeni npɛkɛ i yee."24Nkɔ u sɔlɔ Yesu fɛ Yahutu mɔn ukleni pa ta tiri kɛnkɛnnnan u si nbokose nwunumɛn. I yɔkɔni kwɛrɛbɛ kle kuni. I ye u si a puwɛ pa siman a yi nkɔ ukuni nkini bɔ, libɔ pani pi siman itiye. 25Cibɛ nkwɛribɛ ye yeni, wɔɔpise ntɔ i piribe si; I nu Yesu mannan i nanka ni, i yalini itɛ kurukun Yesu tu. 26Cibɛ ni ye Yahutu nan bɔ. I kumi siri kɛnkɛnan usi nboko nwunɛn ni, nka yinna a fenisi ni. I ya Yesu ni a i kaba wɔɔpise i feni i piribe ise.27Yesu wan taanan i se niya :" Yini pise u wanni ba, nkafini, u siini npa lo pise u suwe npa nɔn punɔn kle bɔ. 28I pukoki Yesu ye ye ni ya:" Kununi, Sisenan nkuman pise ni pi tuni punan nkuman tuwan ni."29Nkɔ lese nke Yesu mɔnɔ ise niya" Mi kwinnan ni u koki wɔɔ piribe u fɛ mi piribe i se ni u kwisi, puke mi ta kuni ." 30Cibɛ puke ni i ta kuni. I ta ni ifi piribe kɔmila fifemi nni. Wɔɔ piribe ufɛ ye i seni u kwisi.31Yesu fɛ Tyri ninankin, ipa tafɛ Sidɔn ipa para bokose kansan man nni, ipa siman ta Galile kuwo pɛra. 32Cese ta i npoponi ise ni. Iye fiyan manne sahuu bɔ. Pi ya Yesu ni a tiki ikle yinnini i kuni ipa yan coconan.33Nkaki Yesu yɛman ise ni pi i yammi i ciman i numiya usi. 34Nkɔ sɔlɔ Yesu yini i yinka suwo wala usini ipa wuni i fakanan ipa mɔnɔn ise pi kwinne nni ya :"Efata" uko ka a mi yipan n kwani. 35Nkɔ tipo ni nki, yini yipan u kwani, i numiya u wipiye u buyi ni i wantu i mannan ni sahuu.36Yesu mɔnɔn pɛye ni u kwasi api mɔnɔn puwɛ ye bɔ. I mɔnɔn pɛye ukwasi nankɛni a pi mɔnɔn puwɛ ye bɔni nka pi kabɔ u kwasiye nan yaani. 37U ta liba tu nan ni fɔ pi u manne ya :" I puwa wo puwa yamman, ntoni ukammini ! I npopomi u yipubɛ nkani pi manne."
1Nkɔ uwiyesi, nifiyanma uminikuyeni. Wan nikuma ye pi klebɔ. Yesu mile i kalndepiseni imɔnɔ pɛye : i 2sukuna kita usi, nkafini pi kutini nka nkle tɛni nnani. Wanni kuma ni piklebɔ. 3Iyini pila pikle yani piwannibɔ, pifakana kikwiso wunkura usini, nkafini, cese yininana utuwoni. 4Nka i kalandepise uwa ise ya : kɛna tiwannikuma nyanye tananni cɛbɛni utoni ukle, kwasina utiyeki !5Yesu pipɛyɛni: "buru klanmo akle? Nka piwa iseya a sinito." 6Ayiwa, amɔnɔ pɛye apitɔ man nki. Nkakɛ ico nburu sinitoni iya Ceni nle. Ipuwoni inani ikalandepise ukle, pikwani lifiyanmani upe. Nka i kalandepise ukwani libɔ upe.7Ŋise pise nwunnuma ye pi klebɛni Yesu lodukɔna nkumaneni, inani i kalandepise upe api kwani liba upe. 8Liba utoni uwanni pi ŋiko. I kalandepise pi ŋibi wawa sinitoni wanni kuma nsomi nini. 9Wannimani pitoni piyeni pikomikansan. Umani a Yesu toko pɛyɛni. 10Nkɔ utiyeki suyu, ipɛ pikalandepise u ŋileni beni nwunna pita Dalmanuta bokoke.11Farisiyamma pita pikurukuni Yesu lu. Pi mɔnɔni a Yesu ntiki taamasiyaye nkabakona nwunnaye uŋini wala usi. Pi mɔnɔ nkani pafi pafe Yesu kuwa utu. 12Nkakɛ Yesu cabe ininaki kwa ipa mɔnɔ pɛyeya : kumafi liba upo kabakona u wiyani? Sɛnaki, ni umale amɛyeni, kabakona i yika amɛyebɔ. 13Umɔnɔniya, ɛ wunseke pi minakini i ŋile beniki ita kuwa umitina.1415I kalandepise uwunna uwayeni, pilo wanni kumabɔ. Paye pikle benikibɔ n Ceni iki buru ponibɔ. Yesu mɔnɔ i kalandepise :"upeni api ŋan wuntana kokuni nwemi kuni, ipɛ api tuku pikɔ farisiyan caba u lefemane, ipɛ Hɛrɔdi caba u lefemane."16Pimɔnɔ macayeni ati lo buruma bɔni a nkafi. 17Nka ye pi umaneni Yesu sumɔni ikwisi. Ipi pɛyɛni, kumafi apa kwinnani usuwa umani, alo buruma akunibɔ? Wuntana ka akle apatɛ fammiya nwɛ? A wuntama nkwani borwɛ?18Ŋukupise ntɔ akle aŋanŋiwɛ? Ŋpubɛ ntɔ akle, a nawɛ? A wuntana tuwani puwayewɛ. 19Nlo dukɔwuna buru susumile npanani ni pukomi sinito ikansimɔ upe lesekɛni, wawami klanma a ŋibini ikuma burusomi?" Nka piwa iseya a kansan ibomi."20"Nlo dukɔyuna buru sinitomineni npa pipukomi kansima upe lesekɛni, waw klanma a ŋibini i buruma nsomi?" Nka piwa iseya a sinito. 21Yesu mɔnɔ pɛyeni. Apa fanmunebɔ awuntana yebɔ.22Pifi Bɛtisayida, nkɔ utiyeki liba ncese ta Yesu ŋanŋi, i ŋituya nkwɛrɛ bɛni, piya Yesu ɛ tukusi. 23Yesu tuku ɲituyani iklekeni, itɛse bokɔ uselebeke. Ipisi tima u ɲini iŋikake, itiki iklele iŋikake, ipa piyu:" me puwa ŋanŋiwɛ?"24Ŋituya iŋini iŋika suwoni iwa:" Ni libɔ uŋanŋini ifi miwala a sibe pɛkɛ tiya. 25Yesu tiki iklele ŋinini iŋikokeni boni. I ŋanŋi sau. I kɛnɛyani, iŋanpuma ntoni i feŋikaki sau. 26Yesu ŋinuni itakuni, ipa mɔnɔ iseya. I ŋini ipa ŋile bokokibɔ."27Yesu ipɛ i kalandepise pito Sezare Filipe boko ukankanne. U ŋipɛ sira. Yesu pi i kalandepiseni:" liba piwalani a ŋɛlɛbe?" 28Nka piwa ise, a kwɛkwɛ Batize Yuhanani ɛ sɛkɛ. Ceyeni a Eli kɛ. Ceye bɛni a kilanan nkwɛrɛbɛ kɛ.29Yesu pipɛyɛni:" nka a kle a ŋan ŋɛrɛ? Piyɛri wa iseni: ɛ sɛkɛ Krista. 30Nkak:e Yesu mɔnɔ pɛye a piŋini pa mɔnɔ puwɛyebɔ.31U mɔnɔni : Yesu wantu i kalanpise ukalanleni, ipa mɔnɔ pɛyeŋa: kasɛmo, ipɛ sarafema ukulikina; ipɛ karamunma ncɛyɛ kitikuyonimani pi iliyani. Si se ipe kwani. Kumatimi nseribeke ipe wunsoni. 32I mɔnɔ pɛyeni i kwɛmaki. Piyɛr lɛse wɔŋikeni i kɔsiye ikuni;33Nkafi Yesu wasi i ce i kalandepise, i kɔso Piyɛr kuni: "mita, wuseke mi ta lake nminanki, mini Sitanna ukwɛsi, wuntanna i Ceni uka nikaponi bɔ, liba uka uwuntanaka mikle." 34U mɔnɔni, Yesu ŋile liba ipɛ i kalansepise i mɔnɔ pɛyeŋa:" i kwɛkwɛ upo ipa ŋɔ npo, ilɛ puma ntɔtɔtɔni, ilo imasiye ipa ŋɔ npo."35I ninana nkwɛ usi ipa kɔkɔ i nina, i nina ki kɔka ikleni. Nkafini i kwɛkwɛ nina kɔkɔ ikle nkɔ ukɔsɔn ipɛ Ceni ukwinne nmana ukɔsɔn usu nina ki na usikleni. 36Kuma ku kanmile nina ice ipa ŋan nina upuma tototoni. Sanni i nina upatɔ iwase. 37Kunma ninana i fiyan ubuwaye i kɔkuta nina?38I puwɛ o puwɛ sinsin ibe ipɛ nkwinna uliyamana Ceni ulibɔ ncɛyɛ tɛni sumaye iŋanmani ipɛ djurukɛlama usiniki, ipɛ liba ncɛyɛ dakapɛni, nina i kobe bɛ incaba usiseni i pipa Ceni u nɛmana utu i mɛlɛkɛ kamma.
1Nka Yesu waa pɛye bo yaa:"Se nseni ni umani a mɛye ni ya aliba ncɛyɛ nnaa ni, pi kwa njeni i piyan suwo nCeni u yɔsu pee i fagana ni bɔ." 2Kuu siri pomi nfɔɔ u sɔrɔ, Yesu yile Piyɛr i Yakuba i Yohana ni ita i pɛ yan mi lamina nwuna kuni pi kɔɔ nla. Nka Yesu fakana uwasitu pi yun wan tu. 3Ibirimi nwasi tu nakɛni, puwɛ mɔɔsi ipa tɔ i fiyan puwɔ u kwɛmane u pa fi i Yesu brimi bɔ.4Nkɔ u yan ma u sɔrɔ nka i tigini pise u yan eli i Musa, yi nla i kan kan na nke pimane iise. 5Nkɔ uwuna ki, nka Piyɛr mana i wa Yesu ye yaa :" Tigiya, ti nnani, u kan mini. Tiŋii bɔpi timmini, mika kapo, i Musa ka kapo, i Eli ka kapo." 6Isukan ye imana nka nkani, sumɔ bɔ, nkafi isu ma imani ka bɔni pina siye ni sawu.7pa npa ye nwu numa ŋini suwo ni npa nfulo pɛni. Mani mi yan nwuna ŋin ni nku ma npa payeni nwa yaa:"nkobe nkwɛ kwina kan mi nwuni i sɛkɛ kuma ni, a toni ayan mini isee." 8Nkɔ u tiponi nki, i tigini pise u wɛni pi kan kan na nkeni, pi yan puwɛ ŋin Yesu kaponi u sɔrɔ bɔ.9Pi yɔkɔni ka yan me nklini, nkaa Yesu mɔnɔ pɛye i kwɔsi iwa yaa:"nka ayɔŋin ni, a mɔnɔ puwɛ ye njeni i puwɛ i kobe Cemi i fɛɛ kunu ma nsini nki ni bɔ." 10Nkuma nkwine nwaka kɔni piwuni sawu, nka pi pima cayaa:"Npa cemi npa fɛɛ kunu ma nsiniki nkɔ uko nkaa kawe?11nka tigini pise u pi Yesu yaa."Kumannfii sɛna ukuni caba piwala a Eli sukan ni i paba?" 12Nka i puko ki pɛye iwa yaa:"Se nsena kɛ, Eli sukan ni ipa ba ipɛ i bele wemi ntoni ba bo. Kuma nfii upa kaan apuwɛ i kobe i sukan ni ibaka suwu. Api i liyani? 13Nkuma ntoni u wuna ki ni u mani amɛyeni ya Eli pani i kwi si, libɔ uwasu pikɔ nakɛ ni."14Pifi lese nkɛ tigini pise u soni u pee lese nɛni, nka iyan nii fiiyan ma u nakan pɛtu. Sɛna u kuni caba ye Yesu tigini pise u numa nkwani. 15Libɔ u yan Yesu ŋin lese nkɛni, nka u tapɛ tuna, nka pilo yana pi ta pina fepi kle. 16Nka Yesu pi itigini pise iwaa pɛye yaa:"kuma pi nu kwa na u yan ma i amɛyɛ ukuni?"17Nka kwiye poni u puko ki ise libɔ usini nki i wa yaa:"tigi ya npa mi sɛkɛ nne i nkobeni, nbobo nwɔ npise npɛkɛ isi. 18Iwɔ npise nyin so isi toye wo tiye ni i fusɛni sumu ni, cin fɔkɔ fɔkɔ na ki faa pilibe inuni. I iŋilibɛ nka, isini utoni u kwa. Amɔnɔ mi tigini pise uni api kaba wɔɔ npise isi, pifi nkaba nne. 19"Nka Yesu wa pɛye yaa:Amɛyɛ lokoni, liya tuko nsi caba, lese, kina ma ni nyanma i a mɛyɛ nnani? Ni a wemi nka nkɔsi lese kina ma nwuna ki? Npa imi kobe nna nani."20Nka pi ta i kobe Yesu Yesu ye. Wɔ npise nyan Yesu lese nkɛni, nka nceni kobe sawu. Icani i koloki, cin fɔkɔ na u fɛɛ inu. 21Nka Yesu pi kobe i kwɛ nsi yaa:"Kɛnu fiyu lese wemi?" Nka kobe i kwɛ siwa i se yaa:"U fiyu ni u yin nu pitiyan. 22Lese fiyan me wɔ npise ni i fuseni wanki i nimi ni ni npa fii npa liyu. I mi fiyan kwinɛ, mi yukuna nta tisimi batumu yɛsi."23Nka Yesu wa ise yaa:"Imi i fiyan puma ntoni i fiya yanma tukosi nise ni." 24Nkɔ uti poni nki, nka kobe iminifan ni i su kapo ni piwa yaa:"Ti tukosina u yan mani. Npa mi babesi, mi fee liya tuko nsina nni na neni." 25Yesu yan libɔ u puwo pipa ipɛrɛ lese nkɛni, nka ikoso wɔ npilibe u kuni iwa yaa:" wɔ npiribe nbo nboni sini yao, ni uma ni nmeni nme fɛɛ ise. Mi yile yin ni ise miyan ŋin bɔ.26Wɔ upiribe u fanni ni u cemi kobe u fɛɛ ise. Kobe yeni nma iku, nii fiyan ma waye ni, "ɛɛ kuni," 27Yesu tuku kobe ikleni i ŋin nu suwo. I ŋin soni i yinni.28Yesu yileni ka kun ni, u ŋin nipɛ itigini pise kaponi, nka pi piyu yaa:"kuma nfii tifi wɔ npiri beni u kaba nne ta fiyo kobeni isee bɔ?" 29Nka Yesu pukoki pɛye yaa:" Wɔ npilibe ni kifiyan kaba nne nCeni iCeni yaye nkabɔ."30Pi ŋinsi ke an niyeni pi fɛ Galile nina nki. Yesu ye usi usi libɔ upa suma i tiye bɔ, 31iki nkabɔ iye itigini pise utikani i wala pɛye yaa:"puwɛ ikobe iyile nina nyemi u kle, ni pa liyu. I kwa usɔrɔ kutin ni usi, icemi nne ni." 32I tigini pise u suma ye nkɔ ukobɔ, pinasi nka ufu ipiye nkɔ ukobɔ.33Pifi Kapɛrɛnaum ni Yesu yileni u sɔrɔ kun ni, nka ipi itigini pise yaa:" Kuma nkwine aye nmane wunkurɔ u po?" 34Nka pifulo pinuma, iki nkabɔ piye macapiye wunkurɔ uponi a yɛrɛ sise nfa pitoni sɛ. 35Nkɔ u lese nke nka Yesu tɔni iyile itigini pise uka kansan ibomi iwapɛye yaa:"ikwɛrɛbɛ usi ipa tɔ yinkeni asi, usu sukan ni itɔ sɔrɔni i cese u yanbo nyanmi ya."36Nka ilopiribe nkwɛrɛbɛ i kile nki iyi uni pisini nki, imɔnɔ pɛye yaa:" 37i puwɛ wo puwɛ tugu piribeni isuwa sawu nŋinne ni, bɛkɛ ituku be ka kami yan. Inkwɛ tuku be i nkan milee, bɛ itukube i nkan milee bɔ, ntumu ya isɛkɛ i tugu i kanmilee."38Yuhana mɔnɔ Yesu yeni yaa:"tigiya, tiyan nini nkwɛbɛni, iwɔnpise nkabani ibɔ usi imi ŋinna. Nka timɔnɔ isee ayi nkɔ u yanma bɔ, iki nkabɔ ayiti suwabɔ." 39Nka Yesu wa ise yaa:"Ayin ni apa lɛ ikle bɔ, iki nkabɔ puwɛ i fiyan wi nkwe uyamma iŋinna, nkɔ u sɔrɔ, ipata ipata ipamana kwi nyebe imimana bo bɔ.40Imi yan puwɛ nkwɛ ti nina ye bɔni, ti kan miyakɛ. 41Se nseni ni umani amɛyeniya i puwɛ wo puwɛ na nimi nnikuponi akle apa nini, iki nkabɔ amɛyɛkɛ Krisita caba, nkwɛ i u kwɔna u yanni.42Pise ncɛyɛ tuko nsini, ipuwɛ wo puwɛ yɛsɛ ncabɔ uko, nka puwɔni apukoye te kwee usu kusuwan nki a ta afuu kupɛri wiya nki ni upuwɔni. 43Imi kle kita fɛni wukurua upa wan mi kwi ye yanma nki, kuu. Mi kle poni upa yile sisɛni suwona u yɔsu yeni, nkɔ upuwɔni mikle boo sube upata upa yile wan nki sisɛni wan nka kwisa bɔni. 44Nkɔ, utiye uwun ma ni kwabɔ, uwan kisan nanebɔ.45Imi panna kita fɛni wun kura upa fi i kwi nyenmi nme, kuu mipan po sube u yile sisɛni suwona u yɔsu yeni, nkɔ, upuwɔ mipan boomi nyileni nkee wan nkini. 46Nkɔ uwun ma ni kwabɔ, uwan ki sannane bɔ.47Imi yun kupise nita fɛni wun kura npa fi ikwiye, fiyɔ mifu. Miyunku pi poni u yile sisɛni suwona u yɔsu yeni, upuwɔni miyunku iboomi npa yile wan nki. 48Nkɔ, utiye uwun ma ni kwa bɔ, uwan kisanna nnebɔ.49Libɔ utoni ukube ni ceki i wan ni nma kupɛna kiwan belemi ntoni nki nakɛni. 50Kupɛna ukan mini, u kanmi lena u fɛki ukwisi, kuma ki u kanmile yin ni? Kupɛna ntɔ a si, siyana u waka asiniki."
1Yesu wunso ni i fɛ nkɔ u tiye ki, ipa ta Zude ninanki, Zurudɛn kɔnimi nserebeke. Ni suwa u ta bo minanku i minankini. I wantu boo ni ipi tika nman iye u yamman nakɛni. 2Farizɛnman ncese wɔɔ i kuni pa piyu :" u siini puwɔnan ipa li i cibɛ i belesinan?" Pi mannan nka ni pa siman nka Yesu yi u manne ni. 3Yesu pi bɛ pɛ niya :"Kamman Musa mɔnɔn nko pɛra?" 4Pi puko ki i se niya :"Musa tulu ni a puwɔnan nku belesi kwa u wemman, ipa siman i cibɛ i yinnan."5Yesu mɔnɔn pɛye ni :"A sumuse kwasi nan u kokinan kɛ Musa mannan nka a mɛye." 6I kinkabɔ, ninan u wantu lese nke. Ceni u bele kwiyeni ipɛ cibɛ ni.7Nkafi kwiye ni pe i kwɛsiye i kwɛnan yinnan yeni, ipa lakasi i cibɛ si. 8Pi bɛbooni i wan manca kuni pi wasi kapo. Nkɔ fakananki, pi yini boo bɔ pini kapo. 9Nkafi, i Ceni u lakasi puman nkuman, puwɛ nnani mancasibɔ."10Yesu puke i tikinipise lese nkɛ kuni, pi piyu nkɔ kwinnan booni. 11I mɔnɔn pɛye niya : "I puwɛ wo puwɛ li i cibɛ i belesinan ipa lo kwɛrɛbɛ, usu sumanye nyammani, ibɛ i ci titini i kɛkɛ man nnone ni. 12I cibɛ nkwɛ lɛ i puwɔ ipa lo kwɛrɛbɛ, u cibɛ sumanye nyamman bɛni."13Cese ta Yesu ye ipi pise ni, ipa ya Ceni pɛye. I tikinipise ye kosiyeni u liba u kuni. 14Yesu yan nkayi i nankani i sumu u ka i tikinipise upe ni imɔnɔn pɛye. "Ayini pise pipa be a liya piklebɔ, nkafini, Ceni u yɔsuye, pi sɔmɔn u cakɛ.15Siseni ni u manne a mɛnyeni i puwɛ kwɛ tulu Ceni u yɔsuye nne mna pise u yamman nanke ni bɔ usu i fiyan yilene nni iyanyi bɔ." 16Nkɔ sɔlɔ, Yesu lo piseni kakapo i ya Ceni pɛye.17Yesu taanika, boko nwunɛn, yini kwɛrɛ yalini ipɛ kurukuni Yesu tu ipa mɔnɔn ya :"Kununi kammiyan, nsunkan n yammi kamman npa yan Ceni u nii kammiyan?" 18Yesu mɔnɔn i seni ya :"kamman fi mi yile be a kununi kammiyan, ninan kammiyan ye nceeni Ceni u kaponi nibɔ." 19Mi siman Ceni u sariya nan ni :"mi li ninannan bɔ, mi yammi sumanye bɔ, mi wibɔ, mi yammi ni fɔkɔ u tikayenan bɔ, mi cani puwɛ kunibɔ, mi yɔkɔ mi kɔni kwɛsiye tu imi kwɛnan."20Yinini i pukoki i seni ya : "Kununi nyammi nku man ntoni, u lo npiti lese nke." 21Nkɔ wunnanti Yesu ni i kwinnan u kammi i wu. I mɔnɔn i se ni ya : "Puwa nwunan n yinkɔnan ni pɔmikɔman upe, nkaki mi nanpone nyan suwoni. Nkɔ sɔlɔ mi pa mi yɔ npo." 22Nkɔ u kwinnan u panman yini i yinkani. I sumu kaaka u lani. Nkafin, nanpone niye i kleni sahuu.23Tiki nipise u nankɔn tuye ni. I ce pɛni i waya : "Nanpomi u yileni u kwasi Ceni u yɔsuye nni ni." 24Nkɔ kwinnan u ta tiki nipise tunanni. Yes lo bo kwinnan booni i wa ya : "Nkumu liba i cɛyɛ wutanan nanpone nkuni, ncaba u yileni ki timan sisɛnan u yɔsuye nnin. 25U puwo ni nyɔkɔ minan upa yile santeni u panke, nanponi ipa fi yilene Ceni u yɔsuye ni."26I kwinne ni i tikini pise u taanne tunan ni kwelew, pi umanne manca yeya : "Yɛlɛ fiyan kɔka kɛnni nki?" 27Yesu ce pɛ booni i mɔnɔn ya : "Wemi nwunuman yeeni ninan piribe i fiyan nyamman bɔ, fɔ Ceni u kaponi, nka fini Ceni fiyan wemi ntoni nkini." 28Piyɛri mɔnɔn ise niya :" Co tiyini puman ntoni yenita yɔ npɔ."29Yesu pukoki i se niya : Siseni, ni u manne a mɛnye niya i puwɛ wo puwɛ yini i boko ye ncabɔ i yini i fɛ nukammi man ye, ncabɔ i nucipise ncabɔ i kwɛsi, ncabɔ i kwɛnan, ncaba ipise ncabɔ i waye be i Cenu kwinne nkoki; 30bɔko usi bɔ usu pe nku man toni u tikini yibɛ wanse sususumi nyann ninanni nkini. Ape bokose nyanni, ayan fɛɛman, a yan sɛɛman, a yan punse, ayan pise ayan waye. Kuman ni ntoni nki, ape kwasiman nyanni, sisɛni ape nii nan u yan ni nka ki kwisa bɔni. 31Yinke caba uka fiyanman pe tani serebeke ncaba, kuwo caba pe tani yinke caba."32Yesu i tiki nipise ye wankura u sini, pa tɔ la Zeruzalɛm. I ye pi yinkeni. Tikinipise u wuntaman nkɛnni. Liba ncɛyɛ ye piponi piye nansine ni. Yesu yɛman i tiki nipise kansan i boomi ipi kɔni. Kwinnan nka pe i fiyeni i wantu nkɔ u mannan pɛyeni. 33I mɔnɔn niya : "A co tumuye la Zersalɛm. Nkɔ tiyeki pi ninanan i kobe i luwo saraka nfeeman u kuni ncabɔ kle ipɛ sariya nan a i sunkanni i ku. Nkɔ sɔlɔ pipe inan liba ncese kleni. 34Ncaba pe ta i fakaman pi pisi ciman isi, pi mɔn i yan piye, pi liyu, kuman ti i liye u selebeke i pe wunsoni."35Nkɔ sɔlɔ , Zebede pi boomi Yakuba, ipɛ Yuhanan, pi wɔ Yesu kuni pi mɔnɔn ise ya:" Kununi, nka ti u yaye mi kleni, tu poni mi yammu tumeye." 36Yesu pi pɛni : kamman ɔ si npa yammu a mɛnye?" 37Pi pukoki i se ni ya : "Mi pe tuwani mi yɔsuye ni sise " Wunanki lese nkɛ tulu kwɛrɛbɛ tɔni mi klewɔnan nke ikwɛri bɛ mi kɔnan ke."38Yesu mɔnɔn mɔnɔn pɛyeni : "Puwa nka a u yayani a simɔn bɔ. Bakaye nkuman pe nfiye ni a fiyan nkuman nka akɔsini? Ni pe batise ni nankɛni, ape tulo nkɔ suwa nke ni?" 39Pi pukoki ise niya : " Ti fiyan ni" Yesu mɔnɔn pɛye ni:" kwasiman i bakaye nkuman pe nfiye ni nsuwa ni a fiyeni; 40A pa tɔni nklewɔnan ncabɔ nkanan nke, bɛ nkɔ manniyabɔ. Tiyeni u bele ncɛye, pipo u yanni."41Tiki nipise u somi u nu nka, nankani, pi sumuse nka Yakuba ye i Yuhana ni. 42Yesu yile pɛni i monɔn pɛye :" A siman ni a ninanni nki, liba u yinke caba kunuye nyamman cese kuni ni kwemi, fakanan u tikaye i pɛye ni.43U sunkan upa tɔ yani a sini nkibɔ. I puwɛ nkwɛ usi pa wasi ikɔ ninan kwe a sini nki, isɛkɛ ta yammoni u yamman a tu. 44I puwɛ kwɛ usi ipa kununi, i sɛkɛ ta atoni u weeni. 45Nkafin ninanan, kobe pa, liba pafi yammoni u yamman isebɔ ipa ni liba u wemi npa kammi ipɛ wunanan u niinan ipa nɔn liba u toni pa fiye."46Yesu ipɛ i tiki mipise ipɛ ni suwɔ, pifi Jerikoni. Time kobe Baritime nkwɛ ye yuntuya ni, i tɔni ye wunkura u nuni ipa yaye. 47I nu a Nazarɛtini Yesu kɛ fani, i wantu ni i fanni : "Yɔsube Dawuda kobe Yesu mi yukunan nta nsi." 48Ni fiyamman koso i kuni a : flo i nan. I fanni booni u ku titika ukuni. Dawuda kobe, miyukunan nta nsi.49Yesu yinni i mɔnɔn ya : "A yilo nkle". Piyile yuntuya ni pa mɔnɔn iseya "tiki mi wutanan ni i wani ami pa, wunso." 50I fu i simiri kweni, i woki i yiini. I cini pa Yesu ye.51Yesu piyu ni ya :" Mi u si nyammi kuman nme?" I mɔnɔn ise ni ya : "Kununi nyanyi bo." 52Yesu mɔnɔn i seni :"Mi ta mi yan coc nan mi tukonsinan u kokini." Nkɔ tiponi ki i yinkupise nkwani i yɔ Yesu po.
1Yesu ipɛ iboncaba pitaka Bɛtifaze ipɛ Betani ipɛ Olivu yambe uminonki. Pi tiye ututtoye i Zeruzalɛmu ipɛ ubokobɔ i lumu i kalandepise bomin. 2I mɔnɔn pɛye: A ta ayinke boko nninki. A yileko a finpiye nwuna pukoko yanyinni, puwɛ deli i kalusibabɔ. A buki a pɛka. 3I puwɛ nkwɛribɛ pi amɛyɛ akumafi apa ubuwaye, a pukoki usuye a kununi i makoni kakɛ yinni usi, sanni cu apuwɛ nkwɛribɛ tumuni tɛnɔnye.4Nkɔ uwunanki, pitani pitapifi fipiyeni pukona pa nwunnan nu wunkura uminanki. Nka piwantu ubuwayenan. 5Liba ncɛyɛ nkɔ utiyekini, nka cese pipɛyɛ: kumafi apatɔ fipiyeni ubuwaye? 6Kalandepiseni ujaabi pɛni ma Yesu mɔnɔn ye pɛye nankɛni libani pituruni a pitɛ fipiyeni.7Pila i fipiye Yesu yeni. Pitiki pibirimi unakuni nke. Yesu pa kali usi. 8Nifiyanmo ulɛ pibirimini wunkura usi, cese ku wibɛ wusiyaki piwanni wunkura usibɛ. 9Liba ncɛyɛ Yesu yinkeni, ipɛ ncɛyɛ iseribekeni piye kosiyeni piwa: ti Ceni ufeni ! Ncɛyɛ pe kununni iyinnan usini, Ceni nan fakanan pikle ! 10Ti kwesi Dawuda masayaye nsuwakakɛ i tuwani, Ceni wan fakanan nni. Ti ceni ufeni !11Yesu yile Zeruzalɛmu lesekɛni, ita yileni Ceni febɔ kwe tuni ifu puma ntonini. Nkɔ seribeke, wiye iwayeni ɔpata, ise ipɛ kalandepise kansan ibomi pifɛni pita Betani. 12U sannankwana, Yesu ipɛ kalandepise ufɛnika Betani, nka kulo utuku.13I yinnu tituwolo nkakɛ iyan torosunno usiyeyi, winbɛ ye siyenikini. Nka ita itɛ ico ifiye ipise nyanki, isɛ nwɔ uminanki lesekɛni nko ifi puwa siyeninkibɔ, nkafini toroma nwan lese npɛyebɔ. 14Yesu mɔnɔn siyenikeni : puwɛ yinni ipise iwan nanyinnibɔ nka ikalandepise una kwinnanni.15Yesu ipɛ kalandepise ufi Zeruzalɛmu lesekɛni, piyile Ceni febɔ kwe utuni. Summo ipɛ fima ncɛyɛ utiyekini, i wantu ipi kabananni, i yinkɔbuwani caba ipɛ tabali suse ipɛ lupise nsuma i pitɔka utusuwanni, ipi manse. 16I tulu puwɛ pafɛ Ceni feba kwe utu i sunikumabɔ.17Nkɔ seribe nke, i tiki libani: nba kitani siyaman ntototoni u Ceni yalanan. Nga a yammuni nankama u Ceni yalanan. 18Saraka nfema u yinke caba ipɛ sariya karamuna pinu lesekɛni, nka piwantu i fɛɛrɛna uwiyana pafi pali Yesu. Pi nansi Yesu yinkeni, nkafini i kolanne u kanmiye nifiyanma uwuni. 19Wiye keta lesekɛni Yesu ipɛ tikini pise pifɛ boko kini.20Usannanki Yesu ipɛ kalanpise u fɛniko torosunan usiye udaka tiyekɛni, nka piyan torosunan usiye u kwa fɔtansene. 21Yesu mananye kwinnankani, nka Piɛr wuntanan uyɔnkɔni keni nka, mɔnɔn Yesu: karamunan, ce torosunan usiye nkaye mi dakɔni ukwani.22Yesu mɔnɔn pɛyeni : a tuko 23Ceni usi. Sɛnanki, ni u mane a mɛyeni i puwɛ nkwɛribɛ mɔnɔn hanmeni nke : wunso nnannanni mita micani kɔlɔpanki. usu sigasiga isumusibɔ, i tuko usi a nkaka mananni aki yammani nka kibɛ yammani.24Nkayinni upatɛ umanne a mɛye, aya nkattonka Ceni ukile a tuko usi ɔyanni abɛ uyanni. 25Uyinni amɛyɛ yinnan Ceni uyala, utɔfi kwɛribɛ lo a hɛkɛnan, a yafo usuye, nkafini a kwɛsi Ceni nka wala usini, ipafi ipa yafo a hɛkɛmabɛ. 26A yafa cese upebɔ, a kwɛsi nankwɛ wala usini ibɛ a hɛkɛma nyafanib.27Yesu ipɛ kalandepise pitɔbo Zeruzalɛmuni. I yinni Yesu nankanki Ceni feba kwe utu, sarafema uyinke caba ipɛ sariya karamuna ipɛ kasɛma pitani piyɔnyi. 28Pi pittuni : wemikuma mi yammani, yɛlɛ lu wunkura mitu? Yɛlɛ nnan uyammi seenan mikle?29Yesu jaabi pɛyɛni : nibɛ apiye i kwinponi uye unanni. A jaabibe, nkɔ uwunnanki nkwɛkwɛ lu wunkura ntu npafiyan wemini nyammani nibɛ umoni amɛyeni. 30Yɛlɛ tumu Zan ɛ batise liba, Ceni nka walisa liba upɛ? A jaabi be.31Nkɔ wunnanki, nka pimana pi wuntanan macaye : i ti jaabi a Ceni nkakɛ i tipiyeni a kumanfi ti tuko isibɔ. 32Iti mɔnɔn bɛ a liba upɛkɛ kwinnankeɛ ! Tinansine libɔ uyinkeni, nkafini liba ntoni ye walani Zan yeni tumutaya i seseseseni. 33Okɔ uwunnanki, nka pi jaabi Yesu : Ti sumɔbɔlɛ nan wunkura nkleni npafi wemini nyammani, ni puwa manne amɛyebɔ.
1U mɔnoni Yesu wantu itama nmana pɛyeni. ŋini kwɛrɛbɛ timi rezɛma i lɔnkɔnakini, ipa nankan i lɔnkanlantu i cincɛbɛ ipa cipan ipa fe rezɛma nnimi nfenanan, ipa ŋi kwanan nwunni ŋukoye caba upe. Umanani, ɛ kalifa rezɛmani, cɛdumuya nkwɛribɛ kleni, ipa ta boko nwunnaye. 2Rezɛma npulo lesekɛni nkakɛ i tumu iŋammo yampise rezɛma ntuma upe, ɛ tɛ ka rezɛn pulomi pikle. 3Nka pituku ŋammo yampise pi mapɛ, nka pi kwasa pi pikane i piklekɔma.4Nka lɔnkɔsuwe i tumu ŋammo yampise ncese i tumu pɛyɛbo. Nkakɛ pitanmi pɛyɛ pikumini, pi djuguya pɛyɛ. 5Lɔnkɔsuwe i tumu cesebo, pi lipɛ. Umɔnani, ɛ tumu ŋammoyampise uka fiyanma nceseni. Nka pima cese, pi libɛ cese.6Kobe ikaponi cɛkɛye lɔnkɔsuwe isi, i kannuyebɛ lɔnkɔsuweni sou. I tumu pɛyɛ peni, pitoni uwani a mi wani:" pi kɔni i kobe i boŋanni." 7Nkafini rezɛma utunma umɔnɔ macayeni:" A ucɛ nlaya iyan fani. Apa ti liyu, ciyɛnni tumuyɛkɛ uloni.8Nka pituku i cobe pi liyu pifu lɔnkonan uselebeke. 9Ayiwa , rezen nlɔnkosuwe, kumasɛ i uyamma? Ipani ipɛ ili rezɛnma ntumucaba utotoni, ipa kalifa rezɛnma nlɔnkɔ liba ncese kle.10A kala kɛ sɛminanniki wɛ? Bɔŋicaba pilɛ tabɛ nkuma a kambɔni, palɛ paŋi bani ipɛni, nkɔ uba nka patɔ laba nka suwayebɔni. 11A ce ti kwɛsi kɛ ŋanmi nka yani. Uwasini kabakona tikle. 12Yahutuma u ŋɔsube i tuku Yesu nankɛni, kasɔrɔbɔ pi sumani Yesu wan tamamani pe kanma, nka pi nansiye libɔ uŋikeni. Nkɔ uleseke nka piŋinuye pila.13Nka pi tumu farisiyan caba ipɛ Hɛrɔde caba ncese Yesu ye. Pafi pa tuku i kɔkunta mani kwinne. 14Pipa pi mɔnɔn ise, karamuna tisumɔni a makɛ sɛsuwe, a mi nansinne puwɛ ŋikebɔ, ŋɔsube liba utotoni pi mikleni kaponi, ami liba ukalaneni Ceni uwunkura usi isɛnani. U sini tatɔ i nina usana usalale Ɔrɔmɛ caba u ŋɔsube ise, wala usinibɔ? Ti sunkanni ti sorɔn, wala ti sunkan ta sarɔnbɔ? 15Nkafini Yesu sumanpɛ i kwinbomannani, nka iwa pɛyeya: "Kumanfi a wiyani nnanki? Apɛ waki nkunto u kaponi npa nco.16A nka piti kaponi ise. Nka Yesu pipɛyɛya: "yɛrɛ ye cɔncɔ, nkwɛ inna ukan wanani usini?" A nka piwa iseya:"A Ɔrɔmɛ caba iŋɔsube. 17Nkuma nleseke nka Yesu mɔnɔn pɛye: "Ana ŋɔsube isana ŋɔsube iklele, a na Ceni uka Ceni uklele. Nka umana u kabakoya pɛyɛ sau.18Saduseɛn caba ye umanneni a kunuma ni wunsonibɔ. Cese tapisi pi ŋan Yesu yi pi piyuya: " 19karamuna, Musa kan sɛminani i toko tumuye, i kwinye nkwɛrɛbɛ ku, kasɔrɔ i cibɛ iŋan pisebɔ, i baliwinye nbele icibɛ ipa ŋan ibɔnsɔma ukwinye ise.20Ayiwa, balikwinmi sinito piye kammileni. Titini ibele cibɛsini, iku kamasɔrɔ iŋan pise isibɔ. 21Bamoko ipɛ ibele uci ponisi, iku iŋan pise isebɔ. Tinibɛni nka ikɔ uwasiyani. 22Liba sinito pilo cibɛni puwɛ ŋan pise ucibɛbɔ. U manani a ucibɛ ikuni. 23Ayiwa kunuma nwunsoni usumani, nkwɛ icibɛ, yɛlɛ ita ikwɛ putonusi? Kasrɔrɔ sinitoni pibele usibɛni.24Yesu mɔnɔ pɛyeni:" A wase u sabuna nka kɛwɛ, a fanmu kitabuna nkwinne bɔ. A sumabɛ Ceni u sebayaye wɛ. 25I kunuma npa nwunso, kwinyemi pi cima ubelesibɔ. Cima pinan kwinmi uklebɔ, nka pitani ma wala usi nmɛlɛkɛma.26Kunuma nwunsoni ukɔ upɛlɔ usi, a kalɔw Musa sɛnnaki wusɛpiye u kwinna kiwɛ, a Ceni umɔnɔ Musa yeni:" bɛkɛ Ibrayima Ceni, ipɛ Isaka Ceni, ipɛ yakuba Ceni. 27Ceni ki kunuma ncenibɔ, ncɛcɛ kubɔni pi Ceni nka. A wani sou.28Sariya kalamuna ncese nu nkɔ usɔsɔna u kwinna u mananni. Ti ŋɔyini, a Yesu jaabi Saduseɛn cabasau. I wɔni, Ceni upuyuni:"Tumunkwinne ntoto usi, titika nka kawe? " 29Nka Yesu wa ise:" tumukwinne ntiti nka nka kɛni Isirayɛl ŋanmini dɛ. Tikwɛsi ticeni icɛkɛ ti kwɛsi kapo. Mi sukanni mi. 30Ti kwɛsi Ceni ukwinna usukanni ukanmi miwu i mi sumu utotototni, ipɛ mikɔkuto ipɛ mi wuntana utoni, ipɛ mi fakanan utototoni. 31U boko nkakɛkɛni: nboko i kwinna usukanni u nanmi miyu nma mikɔkuto. Tumucaba mana nkumabɔ.32Ncaba usariya kalamuna pimɔnɔ Yesu yeni:"mi suma sɛnani karamuna. I man nkakani, sɛnakakɛ, nkafini, Ceni kini kapo, puwaye ŋini cenu ukunibɔ. 33Mi kana Ceni imi sumutototoni, imi wuntana utoni, ipɛ mi fakana utoni. Mi boko i kwinne usunkan ukam mihu nma mikɔkunto. Nkɔ a usi saraka ŋannimaleni, ipɛ sarakama ntoni nkeni." 34Yesu ŋanni ɛ jaabibɛ i wunta kammiyanni. I mɔnɔ pɛyeni :"mi tiye utuwo i Ceni umasanyayebɔ. U manani, a puwɛ kwa i ŋiminisi ipa piyu puwa ŋinibɔ.35U ŋini Yesu liba u kalanne Ceni fe nbo nkwe utu, i pi pɛyɛni:"Sariyana u karamuna pu mane kankinan a Krista kɛ Dawuda bok? 36Dawuda kɛ mɔnɔ nina ukwɔ nki a ti kwɛsi kɛ mɔnɔ nkwesiye a mitɔni nklewɔna nke, npa yammi mi djuguma pi panna usi nsapuka. 37Dawuda kɛ Krista ŋilene ɛ kwɛsi. I ye Dawuda boko kankinan? Ŋanmana ukanni lifiyanma uwun sau.38I mɔnɔ pɛye pi kalalekini a tuku akɔ sariya kabamunɔ upe. Pi nankan tɔkɔcɛ lamannini ipɛ liba upa pi nina nkweye nmani kɛrɛna nke nka nka kammi piyu. 39Ceni ufe nba utu fɛtuma nyammun nnanan, ipɛ wanniki kwemi nwannica kanma ntiye utɔnanan u kanmibɛ piwuni. 40Cima ncɛyɛ kuni pi pikle npuma ntoni nka pikleni, u manani apibɛ ciya Ceni yayekini pafi pa tikike apini nina nkamma. Pi pe jalakini a baka pɛyɛ, apa yɛsɛ pisi.41Yesu tɔnni Ceni fe nba kwe utuni, ipa ninfɛman nwanni fakanan nceki suwa nki. I ye liba u nkɔnma nwanni fakanan ucekini. Nanpomi fiyanma ye nkɔn fiyanma nwan suwakini. 42Caba ncima ncɛyɛ puwɔyɛ kuni pi pani pi ŋikɔkɔrɔma nka boni nwan suwaki. Ŋnikɔmani, ni ye ikulo warikunto kunibɔ.43Nkɔ uleseke nka Yesu yile i kalandepise i mɔnnɔ pɛye: "sɛnan nki ni umane mɛyeni, i caba ncima ncɛyɛ puwa ku i piwan nka suwaki, nfa ceye toni ukumani. 44Nka fini, pitoni unan nkumani ntini pinanpone sini. I se i cabane, i nan i kle unu npuma ntototonini. I yini puwa i kuni i patɛ nta wannan ipɛbɔ.
1Yesu fɛnika Ceni femi bɔ kwe utu, nka itigini kobe poni iwa ise yaa:" Tigikiya, cee tabɛni i bani uyini fakana lɛ!" 2Nka Yesu bukoki ise yaa :"Mi yun piye ki bɔkwemini nsin? Taa poni iwaka macaku ni nna nibɔ, ntoni icani.3Uŋinni Yesu tɔba oliviye ŋanme ukunni Ceni fee nbɔkwe uŋin ka nki. Nka Piyɛr i Yakuba i Yuhana i Andre ipa piyu pikɔla. 4Piwani yaa:"Mi nkɔ u ŋan mini lese nkan na tumu ye wɛ? I u ŋanmi nlese nfi yɛrɛ, tika yena we iŋan maba ti ntiyan?5Nkɔ ulese nke nka Yesu wan kwine nnaa tu imɔnɔ yaa:" Atuku akɔ, aŋin ni puwɛ wa a mɛyɛ bɔ. 6Nifiyaan pe nyin neni piwa apɛyɛ kɛ Krista. Pi nifiyaanma waseni.7Mini mise lese nkɛ, awutama nkɛ nbɔ. Fagana nka nkuma nŋanma, nka u kwisinin ka yani bɔlɛ ! 8Liba ncese i yinsani liba nceseponi. Yɔsuye nwunnuma i yinsoni yɔsuye nwunnu maponi. Maa uyilike kita fifiyaan mɛni. Kulo kitayeni nkuma upɛkɛba baye nwan tuna.9Nkayeni atugu akɔ liba pipee aluwo sɛna u kuni cabɔ ukleni. Pilaa amɛyɛ boko sube iyɔsu se ukle nŋin leni. Pila amase Ceni fee nbɔ ma utuni. Pi awan kwi nmana u nuni. 10Yani kuma pa yanmi, fagana nkakɛ Ceni u kwine nmana libɔ upee.11Ipi atugo pa luu amɛyɛ klemi nilese nkɛ, awun numa ntimi amani kuma neebɔ, ikwine nkun ma yɔkɔno awun nki nkun ma nlese nke mana mabɔ, Ceni u kwɛya nkakɛ. 12Tukoni ki tukoni uluwo kle mini ni apa fii apa liyu. Susibe ibɛ nkɔ u suwa u yanma i kobesini. Pise pibɛ i yinsoni pinuyɛ ipi suyɛ poni apa fii apa lipɛ. 13Akwina kiliya libɔ utoni u wun nyin na uponi. Nkɔ uwun na nki ikwɛ fi uka ikɔsi upata upa fi u kwisi la nkwɛ sɛkɛ ikɔka.14Puu yemi nkuma Ceni ulɛni ni yesi ye u ŋan mani, sukan ntɔ tiye nkɛ bɔni, nka ayan yila ye (puwɛ nkwɛ tiyeni usima usu nsumɔlɛ). Nkɔ u lese nke, Jude nina uliba u yan nikima nita yanmise nkuni. 15Nkwɛ ikan ni ukun ni, ifi yɔkani ŋin ni ipa pa i palo puwa nwun nabɔ. 16Nkwɛ wayenin, usu nfi pukone ipa pa ipa lo isimele bɔ.17Kusu tuguma i cima ncɛyɛ wulomi nna pise u kleni, ncaba pibaye nkɔ uwiyeni sawu! 18Aya Ceni nkuma nwemi nCeni iki winne nlese nke nibɔ. 19I ki nkabɔ bakaye ni sise nkɔ u wiyeni sawu, nkuma nabye nnu suwa yami paa ula nina ni un bele nleke upafitɛnna nke bɔ ! Nkuma nbakaye nnusu bɛ yinni i yanmabɔ. 20I suwo nCeni u wuu ye wun na nkupise nnupbɔ puwɛ ye i kɔkabɔ, iwu wunna nnu inina kan ma uyukuna tasina u wun na nkini.21I kwɛrɛbɛ umane amɛye nkɔ ulese nke yaa:" Acce Krista nnana ni, ncaba i yan niye, ni atuko usibɔ. 22Iki nkabɔ Krista nufokuma i tumu ntama unufoko kuma pi ŋinsoni. Pi tigini wemi i taa tunu wemi nkafiyaan. Mani paa fii pa wa liba. Ceni utun nkwɛ yeni i piye ifiyan iwase, piye iwaseni. 23Amɛyɛ lokoni atuku akɔ sawulɛ. Nmana nkuma ntoni amɛyɛni nkwisi.24Nkɔ wiye bakaye nfa usɔrɔ, wiye ki yinpiye nwan ni, ŋinmina ki ŋinmi lɛyɛ ufebɔ. 25Wusupise ni yin na suwoni ncani, suwona u fagana ki cemini. 26Nkɔ ulese nke, pi puwɛ ikobe iŋan pee ifagana papayeni ii ŋinni lɛyani. 27I mɛlɛkɛma ntumu ni npamini ipiseku paŋinni ninani upɛrima nbɛɛ nsasna ni usi, uwantu nina u nake.28Tigayeni nwunna yɛni koro siye : i ukle pise nwantu i wun na lese nkɛ, asukanni asumɔɔ a cɔɔ utakani. 29Nkɔ u wun na nki, ayan nkuma nwemi yamma lese nkɛ, asumɔ alese ntaka ni, ufi nɔnuni ukwisi.30Senseni nii umani amɛyeniya liba ncɛyɛ nina nke kɛrɛkɛni, ncbɔ utoni ki kwa upa yannibɔ. 31Suwona ki kwa mɔɔ fɛɛ, nkwi nne ni faa nyan ŋinbɔ. 32Nka kwasini, puwɛ suma nkuma nlese ikɔ ukuwabɔ. Cenu ukobe i sumɔ bɔ, tisu Ceni ukaponi nka nsuma ukuwa.33Atuku akɔ awaka ŋinna, iki nkabɔ asuma ukuma nlese nfiyan bɔ. 34Ki yanmani nmani ama ŋinni nkwɛrɛbɛ laa tɔɔ, ifɛni ka ina ipuma ntoni i yan bopise ukle api tugu nnee i ŋinke. I yinlepɛni ina piti uŋanmoni pi kle imɔnɔ bɔnu nise ɛɛcee bɔnuna sawu.353637Nkɔ ufakana nki awaka ŋin na, iki nkabɔ ikun nu sube ipee san na nkini wo ipee wulɔna nkini wo ipee kwifima nyaka nlese nke ni wo asumɔbɔ. Ipɛɛ foo amɛyɛni wɔrɔmani bɔ lɛ! Ni nka mani amɛyeni, nibɛ umani libɔ utoni nkeni:a waka ŋin na."
1Pakima ipɛ buruma lefema ni wan nnibɔ nfɛtuma nsunkanyeni nyanmi uyini kubomi nsinni nki. Saraka nfema i yɔnsube ipɛ sariya karamumu piye uwinyani piyanma nankɛ pa tuku Yesu ni yesiyese ukuni pa liyuni. 2U manani a tituku selima ntubɔ, a mankannan upalɛ wunsoni libɔ usininki.3U yini Yesu wannila kasɛku ya Simɔn klekuni Bɛtani, cima ncese paye i sinipiye nwunnanni, ubeleye i ta nka kuwa kwani. Sinnin nka sinan a alabatiri. U yibiye i winyan nka lemini kanmini nka kuwa kwani sau. I kwɔni i pisi winyanni Yesu konki. 4Liba ncɛyɛ ye i yin nkakini nka pi sumu uka ise pi mɔnɔn macaye : "a kuma nfi ipa yɛsɛ winkanmi yan niki yani". 5Ki fiyan sunkwe yeni nkɔma nneni wansekansan i susumi icuma nkuma ni fiyan na labana ukleni. Pi sumu nka cibɛni ice pikoso ikuni.6Nka nfi Yesu mɔnɔn pɛye : api yinnu ye. Kummanfi apa isumu ukase? Kwin kanmiyan nkakɛni a yan muyani. 7A waka i labamani lese ntonikini. A usi opa yanmi kwinkanmiyan pɛye lese-o-lese, a ifiyan uyanma pɛyeni. Nkafini ni i waka a mɛyɛ lese ntonikibɔ. 8I yanmi ikɔ sekonani. I timisini i kanmi nsini uleminini i winyankani nkunna ukɔn usumana nke. 9Sɛnan nki ni umane a mɛyeni, i ceni ukwinne nka kamma nmana nina utiyotiye, cibɛni iyammi nka kani, i kwinna ki maneni, libɔ wuntanan upafi upatɔ ise.10Zuda Isikari nni, i yeni kalan npise ukan iboni, itani i mɔnɔn saraka ncaba u sɔnsube ise, a yusini ipa nan Yesu piklemini. 11I kwinnanni ukanmi pinuni sau. Pi sini usuni a pi nkɔnma nwunnuma nan i kleni. Zuda i kwinye kanmiyan nka yamma ipa nan Yesu pikleminini, i wantu uwin yananni.12Buruma nkuma lefe ni wannibɔni nkuma nfɛtuma ntintin wiye usi, nanfopise ni liye kuwa nkasini nka ma pakima nkuwa. Yesu kalandepise u piyu ni : mu usi atita tiwari pakiman nsuwe nme-kɛ? 13Pisi, Yesu tumu i kalandepise bomini. I mɔnɔn pɛyeni : a pita boko nki. A maca fuwa i kwiyemi nceseyɛni, isinki nimi ikunni, a yɔn ipo. 14I kwinye ila yileni kunnikɛni, a mɔnɔn nkwɛ kulusuwe ise, a karamunan iwani, ise i kalandepise pipe pakima nyamma bankatuni, a nkɔ uba kikɛ.15I bɔ kwe nwunnan tika amɛyeni etasinan nka wunnan pirini. 16A makoni kiyeni nkuma sini, nkuma ntoni ni etasi nanni u wunnankini. A wari pakima nwannikumabe nkɔ u tiye nki nyinke.17Tunanki Yesu ipɛ kalandepise kansan ibomi pita yinleni nkɔ uba kwe utuni. 18U yinnipɛ wannila, Yesu mɔnɔn pɛyɛni : sɛnan nki ni umani amɛyeni, amɛyɛ nceyɛ a wannan ibeni, asi kwɛribɛ inan niyemi uklekini. 19I kalanpise usumu ukani. Pi piyu pilo layeneni : abɛ?20Nka imɔnɔn pɛye. A kansan ibomi usi kwɛribɛ kɛ. Usu i kle u luho ibe sɔponikini. 21Ninnanan i kobe i kwani nma umanan nankɛ Ceni u kwinne nini, nga nkwɛ i nan liba ukleminin, puwɔne usu sini.22U yinni Yesu ipɛ kalanpise wannila. Ilo buru nanni, ilo dukɔnnake. I mananni ɛlo dukɔhuna keni i panɔn i lalndepise ukle, ipa mɔnɔn pɛye : a kɔ nsini nkakɛ kɛni. 23U mananni ɛla dirɛnmoni iya Ceni nne ipa nanni pikle. Pitoni pini nsini. 24I mɔnɔn pɛyeni : ntinma npɛkɛ kumani, tinma nkuma Ceni u toyinnan uyiseni, tinma nkuma i piseni libɔ tototoni kɔtiye kini. 25Sɛnanki, ni umane omɛyeni niyinni i dirɛnma nniyan yinnibɔ, fɔkuwa nkasi nipe divɛn piyemi nniyan Ceni uyɔsuwenne.26Piwan yɛma Ceni nke lesekɛni, pifɛni pita oliviye sibe nyanmo nki. 27Yesu mɔnɔn i kalandepise upeni : a toni ki kwosani a yinmeye. Nka fini umana Ceni ukwinne nini : Ni nanfo kuya i manseni, nanfomi npa kasi.28Yesu lo nnanni i kwinnanni i pa mɔnɔn. Ipa lesekɛ nku npa wunso nila a yinke Galile boko nkeni. 29Piɛr mɔnɔn iseni : hali i libo utototoni upa pikwasa, bekɔni ni kwasabɔ.30Yesu mɔnɔn iseni : sɛnanki ni umani nmeni, tɛni tunan nki yɛrɛ yani kwinfiyan upa yaka kebo, mi umaneni ketiyi a mi sumabebɔ. 31Nka Piɛr kwa inansi i mɔnɔn Yesu : hali i sunkan nku imabɔ, ni kɔni umani a asumaminibɔ. Pi somi utoni nkabɛ pimɔnnɔ yani.32Yesu ipɛ ipɛ ikalanpise pila boko nwunnan serebekeni boko nka yinnan a Zɛtisemane. I mɔnɔn i kalandepise upeni : a tɔni nnannanni, nila Ceni uyalani. 33I la wɔnyinke cu i Piɛr ip Zaki ipɛ Zan. I wuntanan uwantu i kanyenanni. I wunnan i timini. 34I mɔnɔn pɛyeni : sumukase ki i liyeni. A waka nnananni, a wɔlɔbɔ.35Ila wɔnyinkeni i kurukuni iya Ceni a tiye nfi kwanesi isebɔ upalɛta wajibinanbɔ. 36Iwaniya : nkwɛsi, mi fiyan wemi ntonikini kɔkɔbe bakayeni nki. nkafini saganan nfi yammobɔ, fɔmikɔ usagonan.37Umananni ɛ pukeni ipa ikalandepisini upeni ipɛ fipɛ wɔrɔmaneni? Mifi waka yani lese cumane miwɔlɔbɔwɛ? 38A wɔlɔbɔ a waka yani apa ya Ceni nkafini a kuwo upalɛ fetunan. kwin kanmiyan uyamman kiliba uwuntanankini, u yummi nfakanan kibɛ pɛyebɔ. 39I wunseke pi minan nkiboni ita Ceni yala nma i yɔnye tintiyan nankɛni.40I pukeni ipɛ ifipɛ wɔrɔmani, nkafini wɔrɔma ye piyini kwɛni. Pi Cemini pisumma pi ika manni isebɔni. 41Uketini usi, ipuke pɛye lesekɛni, i mɔnɔn pɛyeni : A wɔrɔmaneni awunnanni kweleyukɛ? A lɛni lese nfini lese nfini. Pise ipuwɛ i piribe hɛkɛ yammi ncaba uklemi nnini. 42A wanso ata nkwɛkwɛ i luwo piklemi nnini, ace ipa nka.43U yinni Yesu mana nki, Zuda nankwɛ kalandepise ukansan iboni nkweni, ifi lamma, ipɛ kweremi niye pikleminni. Saraka nfema u kununi ipɛ soriya karamuna ipɛ kacɛma pɛyɛkɛ ntumuye pɛyɛ. 44Yesu janfani Zuda i mɔnɔn ye nifiyanmani upeni : kwinye nkwɛ nife npa wan nkile ikusuwan nkini nkwɛ isɛkɛ Yesu. A tuku ata ise. Atanka a kɔlɔhusu sau. 45Zuda finika, itile Yesu yeni i mɔnɔn ise : karamunan ! Nkɔ userebe nke, nkakɛ i wan iklele Yesu kusuwan nki. 46Nkɔ ulese nke, liba nceyɛ tuku Yesu ni.47Yesu kalandepiribe nkwɛribɛ fe sanpi laminan nwunnanni ipa ku saraka nfema u kununi i yammo yamya i yipan. 48Yesu lo kwinnanni ipa mɔnɔn liba upe : apɛ sanpila nmani ipɛ kweremi apatɔ i tuko, ifi miwala ani cani libɔ ukunni. 49Niye a sinsiki kwa-o-kwa Ceni feba kwe utu npa liba u tinka, a tukubabɔ. Uwasini yani nkanka mana nkwinnanki Ceni ukwinnenini upafi upayisini . 50kalandepise utoni ukwasani piyinnuye ikɔ51Kanmina nkwɛribɛ ye Yesu minankini, birifanina nkaye ipuko ikɔn ika. Liba ncese fɛni nifiyanma usinni nkini patuku. 52Nkafi ibu birifana isi inɔn pikle i kwasa iwa susuwan.53Liba ncɛyɛ tukuye Yesu ni pila ise sarakafema u yɔnsube klekuni. Sara nfema uyinke caba ipɛ kasɛma ipɛ sariya karamuna utototoni pita wan ma cakuni nkɔ utiyekini. 54Piɛr yɔnye piponi nga can kweye pisinikini, ipata yileni saraka nfema uyɔnsube iklekuni. I tɔniye itiye uyukoye cabani wan uminankini ipa kwansi.55Nkɔnfini, sara nfema uyinke caba ipɛ zuwifuma ukitina ukuye caba piye seereya nwiya Yesu kama pafi palitu. Nga piyan puwabɔ. 56Lifiyanma uku nifokomi isini, nga pi kwinne nfita kaponibɔ.57Cese wusoni piku lifokomi pimɔnɔn: 58tinu inuni a liba uyi cenife nba kwe nkani, ayi uwiyani ipayi wunna kuma timi nwunnanki, alibo pi usumanebɔ. 59Nga, nkɔ kwinna upɛrani pi numinse nfita kaponibɔ.60Nkɔ leseke sara nfema uyɔnsube ika kwe iwunsoni ita itɛyini liba usiniki ipa pi Yesu : Liba pi nka ka mane misini, mipuwa mane wɛ? 61Nka Yesu toni siki siki, imana puwabɔ. Saraka nfema uyɔnsube nka kwe ipiyu boni : ma Ceni unina nnɔɔsube Ceni ukobe? 62Nka Yesu wa ise. ɛyɛ bɛkɛ. A ceni ukobe iyantɔna sesube Ceni ukle wɔnankeni nkɔserebe nke ape iyanpe papaye nsinikini.63Saraka nfema uyɔnsube ika kwe idimini iyɛrɛ ikanla sibelenki ipa wa : ti makoni kipuwɛ si yinni tatɛ i jalakinibɔ. 64Anu Ceni uyinni yesiye inankini kɛ ! Kuna a miirene? A toni nwa ɛ sunkanni ili. 65Cese wantu itima npise Yesu sini. A puko apasuma imase, apapihu : yɛlɛ mami? Nkɔ useribeke Ceni febakwe uyukoye caba pi tukuni pini iyipan, pimɔn.66Uyini Piɛr kuni, tɔna cibɛ nkwɛribɛ poni. Cibɛni iye yammoni uyamma saraka nfema uyɔsube ika kwe iklekuni. 67I yan Piɛr ikɔ kwanesi wanke ni, nkakɛ ice Piɛr sayu i mɔnɔn ise : mibɛye i Nazarɛtini Yesu ni. 68Nka Piɛr wa ɛ sɛbɔ : i mɔnɔ ɛ sumɔbɔ. Nsuma mikwinnanibɔ.69Nkɔ seribeke, nkwɛ ciponi iyan Piɛr yi boni, imɔnɔn ncaba ulibape : kwiyeni ini pikwɛribɛ. 70Nka Piɛr wa iyi pikwɛribɛbɔ, nkɔ usɔrɔ ncaba ulibo umɔnɔn Piɛr yeboni: wase kusibɔ miyeni pikwɛribɛ, nkafini mini Galileni.71Nkɔ uleseke, Piɛr lakɛni iwa : iku lifoko amɛye, Ceni nyinbeyebɔ ! Kwinfiyanma nkuma a maneni nsumapayebɔ. 72Nkɔ tiye nki suyu, kwifiyan uyakani ukeboni. Yesu mɔnɔn ye Piɛr yeni : sani kwifiyan upa yaka kebo, mi walani omisumabebɔ. Piɛr wuntana uyɔkɔni nkɔ ukwinnakeni, nka i wantu iyaka.
1Kuwa nwunsi sana nki buru buru, belema ukun ni ncaba i kasɛma i sɛna u kuni caba i wan ni ma uliba umini maca kuni paa yan maca ŋin. Pipuko Yesu nipita ise nina ukan ni pitate kle kun ni. 2Nka Pilate piyu yaa:" maa yahutuma u yɔsube?" 3Belema u kun ni ncaba uyɛsɛ isi nweni ikwi fiyaa mani.4Nka Pilate piyu boyaa:"Mii mani wɛ? Pimi si nweni uye siye ikwine nkumani, mi nnawɛ!" 5Yesu mana puwa pɛyebɔ, nkɔ utaa Pilate tunani sawu.6Fɛni kwatanma nkwatanma, i yahutuma uwaye a Pilate nyin ni, ba nkini nkwɛ iye i yinna ni. 7Nkwɛ awala ise abarabasi ni, piye baki imajuba kaponi ni nkɔ u lese nkeni ncaba uliye nina pikwi yemi nwuna nkini. 8Nka liba uta piya Pilate piwa ise ya ɛtɛ inka yanma ye peyeni ɛyan mi, u suwa pɛyebo.9Nka Pilate wapɛye yaa:" ɔsini a yin ni yahutu ma u yɔsube?" 10Pilate sumɔ yeni a Yesu wee nlɛwun na nyin ni belema u kun ni nca upa yɛsɛ Yesu si nweni. 11Nka belema u kun ni nca u suruku liba bo sawu, apiya Pilate ɛŋinni Barabasi.12Pilate mana i liba boni i wayaa:" nkwɛ awala ise a yahutu ma u yɔsubeni, anyanmi kupa nkɛsi?" 13Nka pi fanni bo piwa yaa:"Amɔsi ye usi!14Nka Pilate pipɛ yaa:"Kuma nkwiye iyan mu?" Nka pifan nibo piku tintin kɔ ukun ni piwa yaa:"Amɔsi ye usi!" 15Nka kanmi ye libɔ uwun ni nka Pilate ye usi ipa yan mu. Nka fii iŋin ni Barabasi ima Yesu i yaan pise, iluu kɔsukɔ yanma uklemi ni, pata pamɔ siye usi.16Kɔsukɔ yanma uta i Yesu boko sube ikle kunni pamini piliba utoni kun ye. 17Nka piwan lomasa birimi Yesu si pibele wurumi nbafeni piwɔn Yesu koki. 18Pana fee sɛ ikle yaa:"Mibakani sawu yahutu ma uyɔsube !"19Piye imase ikweni i koni, picima npise isi, pikuru koni itu nma pi isise. 20Pi kwisi i cabeni lese nkɛni, nka pi bu lomasa simeleni isi pawan ikɔ ko kɔ usime isi. Pifɛni pita ise imani siye usi. 21Sirɛnɛ ni nkwɛrɛbɛ yin ni ka i waye ni, nka kɔsukɔ yanma utigi Yesu mani siye ikun ni fagana nke. Iŋinna kɛ a Simɔ, Alɛkisandre irufus kwɛ nsi kɛ.22Pita i Yesu tiye nwun nɛni nka nkɔ u tiye uyin nakɛ a Golgota, uko nkakɛ, ako utiye. 23Nka pi kan diwɛn mani mirɛ ma pina ni ikle ɛni ni, nka Yesu turu ipa ni ni bɔ. 24Nkɔ usɔrɔ nka pimɔ siye usi, piwan siye pi kwa i birimi ni macaye upa sini ikɔ ufakana, pitoni upa fii upa suma pikɔ u yan ni ka.25Pimɔ siye usi lese nkɛni, u yammi nlese ufiye wiye utimi sawu bɔ. 26Nka fii pa yɛsɛ i si nweni ni, nka pi kɔɔn i kun ni siye usi piwa yaa:"yahutu ma u yɔsube." 27A maye kwi ye yanma u nii bomi siye usi Yesu miina nki ni. Nina nponi ye ikle wɔna nke ni nina uponi itɔ ikɔna nke. 28[Nkɔ uwun na nki nka Ceni ukwine nmɔnɔ ni apuwoni yeni kwiye yanmi ya ni, upa ŋisini.]29Wun kuru fɛma ye pikumi nCeni nne ni pi Yesu cise, piye walani yaa:" ɛn yɛn, mana nkwɛ wala ami Ceni fee nbɔ kweni u wini mi yuni kuu tinmi nwun na nkini yaa, 30kɔkɔ sɛmikɔ kɛɛ. Yɔkɔni mi yin sike siyeki ticee mi !"31Nkɔ uwun naki, belema ukun ni ncaba i sɛna ukuuni caba piyebɛ Yesu jabene ne piwala yaa:" ikɔkɔ liba nceseni, i yin fiyaan ikɔɔ kɔkabɔ. 32Krista, Israyɛl cabɔ uyɔsubee nyɔkɔni siye usi kɛ, tafii ta yɔnŋin tatuko isi kɛ." nibominni amɔpɛ siye usi ikankan nake ni ncaba piye bɛɛ iciseni.33Wiye ufini ka kumi nsini nkini, ŋinpiye nŋile nkɔ unina utoni uponi upɔ ufi lese tinmi ntɛna. 34Nkuma nlese timi nyisi lese nkɛ mi, nka Yesu fee imiyan sawu iwaa yaa:" Eloyim, Eloyim Lama sabaka tani?" Nkɔ uko nkakɛ, n Ceni, n Ceni kuma nfi npa ŋinni be? 35Ncɛyɛ ye yilayeni, ncaba ncese nu lese nkɛi fani miyanni, nka piwa yaa:"Ayini ba tice i Eli pee iyɔkani,36nka ninapani ilo yana ita ilo siilamina nwun na ita i luu diwɛn camani a Yesu ntimi ulemini." 37Nka Yesu fan ni sawu iku. 38Nka Ceni fee nbɔ kwe ubilee u yɛrɛ bo uloo suwo upɔ utigi sumuni.39Faka ntin sube nkwɛ ye yi nla Yesu wiye ufuu nlani, iyan lese nkɛ Yesu faani yani iku ni, nka iwa a sense ni yenii a Yesu yeni Ceni ukobe." 40Ciima ncese ye yii nla lake pi nkuma ntoni ucekii. Ncabaliye ncɛ ncɛni:"Magadala mMariyama, i Yakuba kɔrɔpiye I Jose kwɛna Mariyama, ipɛ Salomɛ. 41Uyin ni Yesu Galile nina nki, ncabɔ uciima uyɔɔ ye iponi pɛɛbasi. Ciifiyaan maye yeni ncɛyɛ yɔɔye ipopata ise Jeruzalɛm ni.42Wiye uta lese nkɛni. Nkɔ uwiyeni wunkoni kuwa, nkɔ uko nkakɛ, ɔɔsanna kwani na nkakɛ wun ni kuwa. 43Arimate Ysufu pani, sɛɛna ukuuni caba uni nakwee nkwɛrɛbɛ kɛye. Ikɔ kunto ye Ceni u yɔsuye nwun koneni. Ikwa ikoni ita iya Yesu kun na Pilate kle. 44Utaa Pilate tun nani ipa nuu a Yesu ku imima ni yani. Nka iyile faka ntin sube ipiyu i Yesu fiye nka imima na.45Inu faka ntin sube i nun miyan lese nkɛni, nka ituru Yesu kuna ukuni Yusufu ye. 46Nka Yusufu fi lefu bre nwu na iyɔkɔ Yesu kun nani ikamɔ nkɔ upan uciye yanmi ya usini. Nkɔ usɔrɔ, nka i koloki taa kwee nwun ifulo panni ika. 47Magadala Mariyama i Jose kwɛna Mariyama ye yiila ni paa Yesu puu ni fakana u ceki.
1Wunni kuma nfɛni, Magadalani Mariyama ipɛ Yacuba kwɛnanMariyama ipɛ Salomɛ pifi puma nkuma lemini kammini apila nwan Yesu kunna usini. 2Pila kaburu ma-nneni kunankan nwunnasini sannanki sannanki buriburini, wiye ufɛleseke.3Piye umane macayeni: yɛlɛ uloniye tikle kaburu unanki? 4Pɛyɛ yini pi yunkupise suwoni nka piyan nkɔn takwe ukoloki uwunseke kaburuna unu.5Pi yile kaburunankini, nka piyan kanminan nkwɛribɛ piyike, i tɔniye i klewɔnankeni, i wanye tɔkɔjɛ fɔka ukalaminan nkaye i wɔn. Pi lansini, pikabakaya sau. 6Nka nfi i mɔnɔ pɛyɛ : A pi nansibɔlɛ. Yesu Nazarɛni nkwɛ a mɔ siyeusini, i yɛkɛ ɛ winyani. I nan nannibɔ, i wunsoni. A puwa tiye nkɛni a cowu nkɔn utiye nki. 7A ta amɔnɔ i kalandepise upe ipɛ Piɛr-bɛ ɛ la ayinke Galelini. ɛ yanyi a yinkupiseni nma i mɔnɔ a mɛye nankeni.8Pi nansi ukwɛkwɛnan, pi yirike pifɛ kaburu nanki pa kwasa. Pi manan puwa puyebɔ, nkafini pi nansiyeni.9Yesu wunso nka ipa wunseke kunuma nsinninki, kunankan uwunnan tintinka usannan nki buriburi, i tiki nkɔ tintinyan Magadal Mariyama yeni. I kabaye wɔnpise sinnitomi nkwɛ i cibɛ iponi. 10Mariyama ta nnɔ kibaru yaye nmane Yesu nankanpo ncaba uminankini. 11Pi yinka upanmaye sau pibɛ yakani sau. Pinu i nanka a Yesu wunsoni, a Mariyama yɔnyini, pi tiko isibɔ.12Pisi nibomi utanika boko nwunnanye, nko Yesu tiki ikɔ pɛye. 13Pi pikeni pi mɔnɔn kalandepise usimi upe, pɛyɛ bɛni. Pi lalɔn usibɔ.14Nkɔ uselebe nke, Yesu tiki ikɔ i kalanpise ukansan ikoponin, piwanniko. I koso pi kunni pi liya tusaninan, usini, ipɛ a pi sumuse nkwasini, nkafini ncɛyɛ yɔnyi i wunsoni uselebe nke pa mɔnɔn pɛyeni pi tko pisibɔ. 15I mɔnɔn pɛyɛni : A ta nina utototoniki, a ta a mana Ceni ukwin kanma liba utototoni nke. 16I kwɛkwɛ tuko isi a batise usu, usu i kɔkani, nka i kwɛ tuko isibɔ i kɔkabɔ.17I ncɛcɛyɛ tuko isi ipɛ i we fiyanma i yanmani : pi wɔnpise nkabani liba usini nyinnan ukɔ upɛ-usi. Pikwin wunnuma nmaneni. 18Pi yakuma ntuko piklemi nnini nipuwa pisibɔ. Puma nkuma ninanan i liyeni, ipi nini, nifiyan puwa yanma pisibɔ. Pi piklemi i tinka kama usini pi yanmi pisiye.19Ti yɔnsube Yesu kwinsi leskɛ mane ipɛyɛni, i wunsoni ita wala usi, itɔnni Ceni uklewɔnan nke. 20Pila pita pimana Ceni ukwinne tibe ntoni. Yɔnsube ipɛ pi wemi ntoni kini, itikibɛ pɛyɛ lesene, nkunma i tikaye api mani kwinne kini sɛna.
1Yesu kwisi lese nkɛ nkumma nkwi nne nmani libɔ upee ni, nka iyile ka Kapɛrnahum.2Faka ntin sube nkwɛrɛbɛ ye yeni, iyanma nyammini kobe nkwɛ kwina kan mi iwun yaa ni, kwa ni iye cocobɔ, iwa yeni cun ipa ku. 3U kun nuni inu Yesu kwin na lese nkɛni, nka iya yahutima u kasɛma ncese apita piya Yesu ɛpa ikwisi iyabo nyan miya i kasee. 4Ncabɔ ufi Yesu yeni pi yɔɔ sawu, pi wani yaa;" Imi yan mi kɛni faka ntin subesee, isukan ikani, 5tikasuwa ukwina ukan mi i wun ni, isɛkɛ nyi ti Ceni fee ni bɔ kwee ni."6Nka Yesu ita ipɛ. Itaka lese nkɛ faka ntin sube ikun ni ni, nka tun mu inama ncese pita pimɔnɔ isee yaa:"Tisu, mibaka mikɔbɔ, iki nkabɔ. 7Nka fii, npata upa Ceni nyan bɛɛ nkani a nsan nani. Mana loko kwin nponi, ki nyanbo nyan miya ikasee nkwisa ni. 8Kun nu ni nkwɛrɛbɛ nkun ni, kɔsukɔ yanma ncese bɛɛ nkle ni. Ni wala cese ye apita, pitani, niwala cese yeni api pa "pi paa ni, nmɔnɔ nyan boyami ya ise ami yanmi kɛni" I u yan mani"9Yesu nu nkwma nkwinne lese nkɛni, nka ntɔɔ tuna. Nka iwasi ncabɔ u libɔ upɛrɛ iwa pɛɛ ye yaa:"Nii u mani amɛye ni yaa : "Ayan tuko nsina ni usuwa ŋin puwɛ kle baa bɔ, ali Israyɛl pise usin niki." 10Tumu ntaa ma upike lese nkɛ pi kun ni ikle kun ni, nka patapi fii yan mayan miya ikase nkwisi.11Tumu ntaa ma upike lese nkɛ pi kun ni ikle kun ni, nka patapi fii yan mayan miya ikase nkwisi. Nkɔ uyanma usɔrɔ, Yesu yinsoni ita boko nwun naye, uyin nakɛ a nayin. Libɔ uwan itigini pise ukunni pita ise ye. 12Pitaka boko nuna lese nkɛni, nka pisini iliba ncese, piye laa ikobe nkwɛrɛbɛ kun naa pubɛ nnee ni. Ukobe poni isɛkɛye inu kle ukobe inu ye bɛɛ ni kun nuciya. Boko u ni fiyaan ma fɛye bɛni pila kobe ikun na upuu nla. 13Yesu yan u ciibɛ lese nkɛni, nka i yun kuna uta isi. Nka iwa ise yaa:" Ami yakabɔ!" 14Nlka iwɔɔ pikun nu nlama uyini. Nka Yesu wa yaa:"Kanmina, ni umani nmeni, ŋinso !" 15Nka iyinso itɔni iwaa tu imuna. Nka Yesu nɔɔ inu kle.16Libɔ utoni unasi nkɔ utiye ukini utaa pɛ tunu sawu, nkapisii Ceni piwa yaa:" Tumu ntama uka kwee iti ki ikɔye tisini. Ceni nkapa libɔ ubasi:" 17Nka Yesu ŋan muuni, nka ukasitoJude ninaki i ukan kan nama nnee nbokoseni.18Yuhana yele tigini pise utani pimana nkuma nwemi ntoni Yuhana ye. Yuhana yele itigini pibomini. 19Itumu pɛ apita pipi tisi yaa:" Awaa akwɛ pee ni, maan, ncabɔ tiwun ko kwɛrɛbɛɛ. 20Nbɔ ufi Yesu ye lese nkɛni, nka piwa ise yaa:" Yuhana na kwɛ libɔ utuwan ni itumu tumuyɛ nmeeni yaa: Awa akwɛ peeni a maan a ncabɔ ati wun ko kwɛrɛbɛɛ?"21Nkɔ ulese nke, Yesu kwisi nii fiyaan ma ukase ni inii fiyaan ma ubakaye, ikaba wɔɔ npise ifeeni libɔ upee ikwaa ŋintuma uyun kupiseni. 22Nkɔ usɔrɔ, nka ipuka Yuhana tigini pise upiye uki pɛye yaa:" Ayan nkaŋin apanu nkani, ata amana nkuma ntoni Yuhana ye yaa:" Aŋin tuma pi yan ŋinni fun tunmumi pi ciya, kasɛ kuma pisa kasi, sinima pina, kunnu ma ni yin soni, Ceni ukwin nne nimani labama upee, 23Payɛsɛ puwɛ nkwɛ ko aloye npo bɔ, usuni kwɔɔ nsube!"24Yuhana tigini pise utɔ usɔrɔ, nka Yesu wantu i Yuhana kwina umana libɔ ubɔ upee yaa:"Kuma ata u ceki wɔɔnɔ utu? Yanna ki wkɛ npiye nka cemi neni. 25Kɛrɛkɛni sɛɛ kuma ata uceeki? Bri kanma nsuyɛɛ? Iki nka bɔ ncɛyɛ bri kanma nwan piyɔsu wan nikuma nwan nani, ncaba pi yɔsuse ukle kunnumi nnini. 26Kuma sɛɛ ata uceeki? Tumu ntaya isɛɛ? Ɛɛyɛn, ni umani amɛye ni ɛɛ sise tumu nta yani.27Nkwɛ kwina kan cenu ukwi ni ni yaa:" Cee, nii ntumu ntaya itumuni mi yin keni ipa bele mi wun kura mi yin ke, nkwɛye ni Yuhana kɛ. 28Nii umani amɛɛyeni yaa: puwɛ kumu baa nina nfakana nki nkwɛ sise fa Yuhana ni bɔ. Nkuma ntoni uwun naki, cenu uyɔsuye nnina nkɔrɔpiye isise faa Yuhana ni."29Lapo kama iliba ncɛyɛ yanmini iseetoni, pitiki keni pi kwɛmaki a Ceni unamini, Yuhana kɛ farisiyɛn ma isɛɛ na ukuni caba ntunpɛ. 30Utiki ma ulɛ cenu nyan mini weemi pi kɔ upɛrɛni, pituru ye patun Yuhana kle.31Yesu wabɛni yaa:" Yɛrɛyɛ ni fiyan tɛn ni nliba utanma nne ipɛ? Yɛrɛ masɛ pimɔnɔ? 32Pimana pise ncɛyɛ tɔna foo nki pipi mi use ntogo nne ma caye piwa la yaa:" tima tuntun ma amɛyeni, asɔbɔ, tiwan kun nu nyɛma a mɛɛyeni, a yakabɔ."33Iki nki nkabɔ libɔ u tunya yuhana pani, iwannabɔ, idiwɛn ma nniiyaan bɔ, awani awɔɔ npise ni isini. 34Puwɛ ikobe paa, iwan na ni iniyan, awani yaa:" Ɛɛ lose nfaani sɛpike itɔ niya, a lapo kamaa ikwin nye yanma unana isɛkɛ. 35Nka nfii sɛɛ na kina Ceni uwun tano ukle uwunkuru cima usini nki."36Farisiyen na ukwɛrɛbɛ ya Yesu ni a Yesu nta iwanni ikle kunni. Yesu ta ikle kun ni itɛɛ tɔni ise suwe ukun ni. Yesu ta ikle kun ni itɛɛ tɔni ise suwe ukuni. 37Suma yanmini ciya nkwɛrɛbɛ ye nkɔ uboko nkini. Inu lese nkɛ a Yesu ye wanna nki ufarisiyen nɛ ɛkle kun ni. Ipa isini piye nwun nani, nkɔ usini ubele ye i ku kwa ntabɛni, uyibi ye i winyan ulemini kan mi yanni. 38Iyaka nika ni ka nka nyini Yesu sɔlɔ ipan ma upɛla. Nka iwan Yesu pan masi iiŋin ni ma, ibɔsɔ nisi iikuyile, itimi ipan ma. Ulemini, iwasi winyan ulemini kan miyan nki ipanmasi.39Farisiyen na nkwɛ yile Yesu wan na nkeni, iyan nkayin lese nkɛ ni, nka imɔnɔ iwun nkiyaa:" Iyin ni ni iye tunmu ntaya cibɛni ntu kurini iye isima ni asuma yanmi ni ciiyakɛ." 40Nkɔ ulese nke nka Yesu la kwina iwa ise yaa:"Simɔn puwa nwun na nkle ni npa mɔnɔ nmee." Nka Simɔnɔ pukoki ise ya:" Tigiya, mɔnɔ!"41Nka Yesu wa yaa:" Kumu nwan Nkwɛrɛbɛ kumusee niye nii bomi u sini. Iwan susumi niye kwɛrɛbɛsini, iwanse boo ikansima ntɔ boko isi. 42Faka na ye pipɛ bomi ukle pa pukonni yinko sube ise bɔ, nka iyin ni pibɛ bomi ukunmu seye. Mana, nkwɛ ikumu nsube ikwina ki ikan mile yɛrɛ wun uku iboko ikuni pibɛɛ bomi usii? 43Nka Simɔn puko ki ise yaa:" Ni upuwo nne niya a kwɛ cumufaa ni ya isɛɛ kɛ." Nka Yesu wa ise yaa:" Mimana sɛɛ na ni."44Nkɔ usɔrɔ, nka Yesu wasi ciibɛ ipɛrɛ imɔnɔ Simɔn yaa:" Miyun kupiye ki ciibɛ ni isini? Nyile mi kle kun ni, mina pan sakasi nimi nkle bɔ, u ciibɛ iwan kɔni npan masi iiyin nimani ibɔ nisi ii ku yile. 45Mi timi nnɔɔ ulemini, nyile kun ni ina nka ni, iyii npan ma nlemin ni utima ni bɔ.46Miwasi win yan nki nkakibɔ, ise lokoni iwasi winyan ulemin ni kan miyan nki upan ma nsini. 47Nka nfii umani nmee yaa:" uciibɛni nima nne nfaana ki utikaye ni ɛɛ kwin nyemi nfaa nankɛ nakɛ a ntoni ukwisi isini. Cunma nkwisi ncɛyɛsini, ki utika yeni api nina nne nsan na ni."48Nka Yesu mɔnɔ nkɔ ulese nke ciibɛni ise yaa:" Mi kwin ye mi nbɔsi sini." 49Itɛɛ suwan nima uwan tu tu umana pi wun nkini yaa: Yɛrɛma sɛ kuma ni? Ipa fiyan kwiyemi nkwi saa bɛ?" 50Nka Yesu mɔnɔ uciibɛ se yaa:" Mi tuko nsina ukɔkɔ mini. Mita yinni nini."
1Nkuma nsɔrɔ tisu tun nii wanse sinnito i kansan i sinnito mi upee ni. Ikɔɔkaye ifiyan boko se nkun mɛɛni, itoko pɛɛ i ŋike yeni boo noo. 2Imɔnɔ pɛyeni yaa:" Wannipuu min ne ufaani, yammo nyanma ufaa ŋin nibɔ. Nka nfii aya wa sube ɛɛtoko yammo nyanma pita pi minni i wan ni puu mani.3Ata ! Nii atunmuni ata nma nafomi ni taa carima nsin niki nakɛni. 4Alo ŋinkɔma nwan ni suwa akle nkibɔ, alo ttɔɔtani suwa bɔ, alo faamabɔ, ayiini bɛ wun kurɔ upo ana fee puwɛ kle bɔ.5Ayile kunni nkɛɛ, awaba tin ntiyan yaa:" A wun na nna ntɔ kun ni ni nki." 6Isan ma apile nkwɛ bɛ yan ye, asun ma nne iwaka ususini, ipuwɛ bɛ yebɔ, asan ma nne ni pukonne amɛɛ yeni. 7Ipuwɛbɛye awaka nkɔ ukun ni nki. Ipina nka akle ye, iki wan nika awan nuu, ini bɛɛ nini kuman akani anini, iki nkabɔ, yan moyanmiya isukan ii ŋin timina ni. Ata ana kɛɛ ɛwasi nne na kun numin nibɔ.8Ayile boko nwun naye, iwuu boko nki ncaba utugu amɛyɛ sa, pii wan ni kuma nkuma tikani atuni, awan ni. 9Kama ncɛyɛ nkɔ uboko nkee ni ayun mi pisii ye amɔnɔ nkɔ ubo nki ncaba upee a cenu u yɔsuye ntaka pɛni.10Ayile boko nwun naye, i ncabɔ u tuku amɛyɛ sawu bɔ, ata amɔnɔ pimaca fuu nnaseni yaa. 11Ufi pi boko umaye nwun numa lakasi afama nsi abɔsɔnisi to pikɔ upɛra nkuma ntoni nki, pisumɔ a cenu uyɔsuye nta pɛni. 12Ni umani amɛyɛ ni yaa;Sodomɛ boko u baka ye nii puwɔɔ nne nkɔ uboko u baka ye nne sin sɛnni cenu ukwin nkuni wiiye ni.13Ca nna ki nmee ni, Kɔrazɛn ! Ca nna ki nmee ni, Betisayida ! Iki nkabɔ taa tuna weemi nkuma yanmi awun nkini ikuma nyan miye Tir i Sidɔn boko nki, kɛrɛkɛn na kiye ifiye ni pi lɛ piwee nyemi ulɔkɔ, piwan ye yaan nbrimini piwan fuumi pi kuumini ulɔkɔ. 14Nka nfii, Tir i Sidɔn bokose ubaye nipuwɔɔ nne sin nsɛn ni cenu ukwin nkuu ni wiyeni nkuu a kuma nkun ni. 15Maya, Kapɛrnaum, miyan ni ami ŋinso ni npata upafi suna nkee? Owolɛ miyɔkani wan usin ni nki ni."16Mɔnɔbɛ itigini pise upee ni yaa:" I nkwɛ yan mini amɛye, bɛɛ kɛ ilɛbee. Inkwɛ lɛbee, ntumuya isɛkɛ usuliyɔ."17Ncabɔ utumu ntama uwanse tin ikan san isinni ntoni uwun kami ni ka upike ni, piwa yaa: Tisu ali wɔɔ npise ni nkɔ yɔkani titu mi yinna ufakana nkini !" 18Nka Yesu mɔnɔ pɛye yaa nyan Sutanna ucani ka yin ni uyinniso, nma wala wusumana. 19Cee, nna faka na akle yakuma nkuni ni inamisee ni, tafii wemi ntoki tipan ma ntu. Puwa ifiyan kwiye ayan ma asibɔ. 20Nkuma ntoni uwun na nki, awun numa nkanmi a wɔɔ npise nyɔkɔ nkɔni amɛyenibɔ, awuuuma nkanmi ayinse nkan sinsɛn ni suwana uyɔsuye nini.21Nkɔ ulise nke, Yesu wun na u kanmini sawu Cenu unina u kwɔɔna na nkini, iwani yaa:" Nsu, suwona immaan usu, nifee unaa mikle ni, iki nkabɔ mimi nkuma nwemini kwin suma ma i wunta suse upeni, npa tigini pisee upee. Ɛɛyɛn, nsu, ikabɔ nka nka nkanmi miwun.22"Puma ntoni ulu nklemin ni nsu kle ni Cenu ukobe nkwɛni, puwe isuma nibɔ, iki nsu kaponi bɔ. Nsubɛɛ nkwɛni, puwɛ isu mani bɔ, iki bɛɛ kobe ikaponi bɔ, i npɛɛ kobe ibɛɛ usi ipa tigi isu nkwɛye."23Nkɔ usɔr,o, nka Yesu wasi itigini pise upɛlɛ imɔnɔ pɛye ipikɔ yaa:" Ani kwɔɔ npi se apu yan ŋin kɔ upɛlɛ. 24Iki nka bɔ ni umane amɛn yeni yaa; tumu ntama uka fiyan ma iyɔsu fiyan ma ye usini pa yan akɔ usuwa ŋin, pi fi uyan ŋin bɔ, piye usini pa nu akuma nsuwaa pi fi nna bɔ."25Nkɔ ulese nke nka sɛɛ na u tigima ncese yinsa pi yin ni pi fee Yesu kuwo tu, piwa yaa:" Tigigu, kuma ni fiyan uyanma npafi npa yan sin sɛn ni suwo na uyɔsuyee?" 26Nka Yesu waa iseyaa:" kumu nkan sɛɛ na usɛmmi na nki? Kuma nka ki mitika usi? 27Nka ukobe iwa ise yaa:" Mi Cenu nkwin na usukan ni ukan mi miwun i sunmu utoni, ikwɛya utoni, imi fakana utoni, imi wun atana utoni ipɛ :" Miboko ikwin na usukan ni ukanni miwun nma mi kɔko kwin na u kanmi miwun na nkɛni". 28Nka Yesu waa ise yaa :" nkwin na upuko nii fakana u ca mi kleni tami yan mi nkaa, mi nina nne nyan ni."29Nkwɛ isɛɛna utigiya iye usini ipana sɛɛ na ikɔ kle. Nka ipi Yesu yaa:"Yɛrɛ masɛɛ nboko?" 30Nka Yesu wa ise yaa:" yin ni nkwɛbɛ yin ni Jeruzalɛm ni itɔ laa Jeriko nka kwin ye yanma utapi cani isi pimɔ piyunku ma isee, iyin ni icani kaye pitaa.31Nkɔ ule seke beleya nkwɛrɛ fɛɛ ye nkɔ uwun kurɔ upa ni. Iyan nkwɛ yin ni lese nkɛni, nka ifɛɛ wun kurɔ upɛrɛ tina. 32Nka ufakana bɛɛ, Levite nii nkwɛrɛbɛ fi an niyenibɛ ni, iyɔŋin, nkwɛ fɛɛbɛ wun kurutina upɛrɛni.33Samaritini nkwɛrɛbɛ tɔ tani ka ufi ise yan niye ni, nka iyun kuma uta isi, 34Nka i wɔɔ ikun ilo diwɛn ma i winyun i yan muu ituku ifini usi ita iyɔkɔni coca nla na nwun nɛ, ipaŋin ni iwun tana isee sawu. 35Ukuu tina san na nki, nka u Samarini ina yin kɔ bomi naporɔni ikle, ɛɛŋinni iwun tana nkwɛ kaaya ise sawu imi yammi nku ise uku yin kɔmani nkun ni npuko ni ka kipee ntoni uma mi kleni.3637Mikle sɛya, nakama ucani yin ni nkwɛ sini ya, nii tinmi ni usi yɛrɛ sɛɛ iboko?" Nka sɛɛna utigiya iwa ise yaa:" A nkwɛ yunkuna ta isini." Nka iwa ise ya. "A mi kɔkuto nta miya mi usuwa bɛɛ."38Uŋinmi Yesu yɛ wun kururɔ upo iitigiki ni pisee, iyile boko nwun nɛ ni. Nka ciibɛ nkwɛrɛbɛ yƙo Yesu ni ikle kun ni ye, iyinna kɛ amarte. 39Fiya nkwɛrɛb:e ye Marte kle ni a Mariyama. Nka itɔni Yesu pan ntu i yan mani ise.40Marte wuntana u toni ukɛnye ikun nu nyan momi nyan ma uponi. Itani i mɔnɔ Yesu ye yaa: " Tisu, nfiya iyin nibe yan momini ikɔɔni, nka ki kwin na nmee wɛ? Mɔnɔise ɛɛpa ibabesi." 41Nka tisu waa ise yaa:" Marte, Marte min mika bakaye min miwunta na ukanye puu fiyaan mani. 42Puu poni uka ninana i upo loko. Nkɔ upuu kan miyan nka Mariya loo, kikɔ ka ikle uyan ŋinbɔ.
1Yesu mɔnɔ itigini pise upe bɛboni yaa:'Napo nwee nkwɛrɛbɛ yeyeni ya, yanmo nyamma u kun nu nii nkwɛrɛbɛ ye ikle ni, nka libɔ u yɛsɛ iŋinna aŋin kun nu nii inapone nyesi yeni. 2Nka ikun nunii iyila iwa ise yaa:" Ni nka naa mikwin na nkimiya nkaa kupa ca? Titugu weemi nfakana, aniŋini i fiyaan waka nna npo nne nku nibɔ?3Nkɔ ulese nke, nka yanmo nyanma ukun nuni iwa iwuuna ki yaa:" Kunma nsun kan nyanomaa baa sawu? Nkun nu nii inloni ye inapo nne nkunni. Nii bɛyin ni ifiyan tumu sebɔɔ. Yaye usise nkeni bɛɛ utɔ nsi. 4Ɛɛyɛn ! Nii nka yanma ni nsumoni, i nyinsike napone nkun ni lese nkɛ, cee nse pa fii pa kabe pi kle kun ni."5Ncɛyɛ la kunmu se nkunnu nii kle ulese nkeni, nka iyile pintoni pika nkapo yibɛ nne. Nka iwa tin tin nise yaa:"Nkun nu nii ikna ma misi? 6Nka ipokoki ise yaa:"Winyɔn uyan mokomi wanse sun sun." Nka iwa ise yaa:" La sɛmmi na mitɔni imimana na mikan winyɔn uyan makomi wanse boo ikan sima." 7Nkɔ usɔrɔ, nka iwa kwɛrɛbɛye yaa:"Maya, mi kun mani nka ? Nka iwa iwa ise yaa:" A yiin butɛma wan se sun sun." Nka iwa ise yaa:" Lomi sɛnmina mi kan yiin ubutɛma wanse naasun ma."8Nkwɛ iyanmo nyanma u kun nu ni nkwɛ inami bɔ ni, nkaa i kunnu nnii inafee ikle, iki nkabɔ, nii na nni uliba pi weemi nyanma macasi iclike nne ni, ukuu yinmin nlɛɛya upise ukunni. 9Ni umani amɛyɛ yaa: awɛ nama akɔsi inapo nne kuma kwisa bɔni yi akuma nkwisi lese nkɛ, patigi mɛyɛni tɔ na kanmi yan nki.10I nkwɛ wasi tuko nsini kwipi titna nki, usu wasi bɛni tuko nsini kwi kwee nki inkwɛ wasi liya tuko nsini kwipi titina nki, usuwasi, bɛni liya tuko nsini kwi nkwee minibɛɛ. 11Nka nfii, awasi nii namani ma napone ni nkɔ upɛrɛbɔ, yɛrɛ inapo nsesenima nna akle apa tuku nne? 12Awasi tukosi caba kwɛrɛbɛ, napone nkwina nkibɔ, yɛrɛ manɛ akuma nna akle?13Farisiyɛnw ma unu akuma ukwine ntoni bɛɛ ina nka ni, nka picabe Yesu, nkafii paa cabe unu napone nkwina ukanmi ye piwun ni.14Yammo nyanmi ya ifiyan yanmoni nyanma kun nu ncaba boomi upee bɔ, iki nkabɔ, kwɛrɛbɛ ikan mile iwunni ikuu kwɛbɛ kunni, ncabɔ ii lakasa kwɛrɛbɛ sini ila ikɔɔ kwɛrɛbɛ si. Afiyan yanmoni uyanma Ceni nke apa yanmu boo napo nne neebɔ. 15Iwaa pɛyeni yaa:" Ncɛyɛ pikɔŋan naamani caba ibɔ uyun wan tunani, a mɛyɛ kɛ, Cenu usima a sumuse ni, iki nkabɔ, puwa nka liba pi usiseni, Cenu ulɛ nkani.16Sɛɛ na itumu ntaa ma usɛna kiye yeni upafi tunya Yuhana pa nnese nke ula nkɔ ulese nke, Cenu uyɔsuye n kwi nkanma niye mane ni, libɔ utoni ye pikɔ kwa nne ni pafii payile nni. 17Suwona imaa kifiyan faani, iki nka bɔ, sɛminpi poni iwo sɛɛna u sɛmina unu bɔ.18Puwɛ woo puwɛ lɛ iciibɛ ipa bele kwɛrɛbɛ si, sumaye npɛkɛ usu nni. I nkwɛ lobɛ nkwɛ ciibɛ suwa suma ye npɛkɛ usu nni.19Napo nwee nkwɛrɛbɛ ye yeni, iye bri kan ma nwanni iyɔsɔ wanni kuma nwan na kuwa waa kuwa. 20Bakaya nkwɛrɛbɛ ye kɔmilaa. Ikle yɔɔn unuu ni, iyin nakɛ a Lazarɛ. Takase niye isini utoni usini. 21Su nkuru pɛrima nkuma ye ŋinna naponi iwanni kɔ usi ni caa ni, npɛkɛ iye usi ipa nwanna puma yee paa itaka se nnimasini.22Ubakaya ipasɛni iku, mɛlɛkɛ ma npani nlo nta ntukunii Ibrayima min na nki. Napo nkwee ipa bɛɛ ni iku, apuu ikun nna. 23Uyinnu bakaye wanki, iyin ni ikosuwoni i yan Ibrayima yin lakela, iyanbɛ Lazarɛ yin ikan nkan na nke.24Nka ifan ni nkɔ ulese nke iwayaa:"Nsu Ibrayima , miyunkuna nta nsi ! Tumu Lazarɛ ita ituu ikle piye u ko nimi nni ipa itanma nnimin ya a ni, iki nkabɔ nbaka nna wan ni usin ni nkinisawu. "25NkaIbrayima wa ise ise yaa:" Nkobe, yɔkɔ mi wuntana nike amiyan mi kuma npukan ma ntoni ninani nkini mikwisi, nkɔ ufakana nki kwin nye nkaye Lazarɛ yɔn ye. Kɛrɛkɛni iŋinka tima nki kɛrɛkɛ ni. 26Upa wan nkuma ntoni ukuni, pu kwee kitisin niki amɛɛ ni, i ncɛyɛ usii payinni nnani tikle pata akle, pi fiyaunbɔ. Ncɛyɛ usi paŋinni bɛ akle pa panana ni, pi fiyan bɔ,"27Nka unaponi iwaa yaa:" Nsu, nimi yaye ni, tunmu Lazarɛ ukwɛ sii kle kun ni, 28nfɛɛma piyeni liba sun sun. Ita i ciilikepɛ, paa lɛ pa nnani bakaye nni ni."29Nka Ibrayima wa ise yaa:" Musa i tummu ntaman ukwinne nipikle yeni, pi yammini nkumman nne ! 30Nka i waya:owo, nkwinsi Ibrayima, i ninnan nponi i kunnan uwanso uta pɛyɛye, pi piwe yemmi nliyani." 31Nka Ibrayima wa ise yaa:" Ipi yammini Musa yɛ kwinne nne i tummuni tamanbɔ, hali i puwɛ nkwɛribɛ wunso ifɛ kunniman i sinniki, pi yamma nni isebɔ.é
1Yesu yile Jeriko ni ifɛ boko u sini nki. 2Ŋinni nkwɛrɛbɛ ye yeni, iyinna kɛ a Zankɛ. Lapo kama u kun nuni napo nkwee kɛye.3Iye usini iyan Yesu yin ipasumɔ, liba ufana ukwɛ kwɛ na ifi iyau yinbɔ nka fiini ikwele yeni. 4Nkɔ ulese nke nka iloyana iba yinke ita ikari koro siye nwunnɛɛ, ɛɛ pafii ipa yan Yesu yin, nkɔ u siye utana kɛye Yesu pee faaye.5Yesu fiinika nkɔ u siye utu lese nkɛni, nka iyinni ikoo suwo icee suwona iyan Zankɛ yin suwo nka iwa ise yaa:" Zankɛ, tinmisi yɔkaani. Uwa nsini fakana, nsuni kanni nyɔkɔni mi kle kun ni. 6Nka Zankɛ tin mii yɔkani, nka iwun kanminni ka kita ise ikle kun ni. 7Libɔ u toni u yan nkuŋin lese nkɛni, nka piwan tu inɔɔ tu nkwine nmana, yaa:" Yin ni nii itani iyɔkɔni kwiyɛ yunmiya ikle kunni !8Zankɛ yinsoni iyini imɔnɔ lisuye nkwa nne nibo nna npɛrɛ poni labama ukle. I ncani kwɛrɛbɛ kunni puwa nwun nɛ, ni npukonne iseni pukoni yinbɛ naa sun." 9Nka Yesu waa yaa:" Kɔka ufi kan ni ni nki tɛnni, iki nkabɔ puwɛni iyebɛni Ibrayima nusa kobe. 10Nkwɛ wayeni, puwɛ ikobe ipani iwiyɔni ipa kɔkɔ."11Uyin ni liba yunmani nkunma nkwi ne nne, nka Yesu wan taana ni pɛɛye, iki nkabɔ pitata lese nkɛ Jeruzalɛm naani, piyaan Yesu Ceni uyɔsuye nii. Nkɔ tikaye nkɔ utiponi nkini. 12Iwani yaa:" Yɔsu kobe nkwɛrɛbɛ laaye niina nwunnɛ ti tuwo nlaani, ɛɛlaa yɔsuye nwiya ikɔyeni ipaa pa.13Itua nikani, nka iyile nii kan sanma iyunma nyun mini pise ukle iwa ɛɛ ye yaa:" Aka ki nne iyini kɔɔmani upa fi npukoni lese nke. 14Ikwin na ukanmiye ilibɔ uwunbɔ, nka pitumu minyan ipo piwa:api usu puwɛni ipatɔni pikun ni. " 15Iyɔsuye nyɔ usɔrɔbɔ, ipike lese nkɛni. Inaye yin kɔma yanmo nyanma ncɛyɛ kle ni, iyile pɛni ipip;" piyan nkunma nkunma, kaki nne nkini ipa isima nnaa.16Tintin niipani iwa yaa:"Nkan nu nii, mi yin kɔponi uyan nyinkɔ kansan mani." 17Nka ikunnu nii iwa ise yaa:"Ukunmin ni, yanmo nyanmi nkan miyan. Miwasini tukosi ni pua titinaki, nka nfi nimi tikani boko kansima nkun ni"18Nka boko iwɔɔ iwa yaa:" Nkunnu nii, mi yin kɔpo uyan yinkɔ sun sunni ni." 19Nka yɔsube iwa nkwɛ se bɛɛ yaa:" Nii mitigani boko sun sun mi nkun ni."20Nkɔ usɔrɔ, yanmo yanmi ya nkwɛrɛbɛ pani iwa yaa;" nkunnu nii, mi yinkɔna nkeni. Nka mɔ pile ukini ntuguni mi yinke. 21Nnasimi yin keni sawu, ikin nka bɔmini niina nkwa nsini. Mitigi puwa nkani bɔni, nka mi ulone. Mitimi laaka nkabɔni, nkaa mipa ukanye.22Nka yɔsube iwa ise ya:" wee ngeni, nii miwee mi nfee yeni upasini inu nkwin nne misima sɛ nka a nini nina nkwasini ni, a utigi puwa nkani bɔ ni, aka ni uloneni, a ntimi laaka nkabɔni, a nka ni ukanyeni. 23Kuma nfii mitigi nyin kɔma ni yinkɔma ntikini laabɔ, npukonii ka upapa ula nyinkɔma i nkun ni nkumabɔ?"24Ncɛyɛ ye yii nlageni, nka imɔnɔ ncabɔ upee yaa:" akɔkɔ iyin kɔma ikle a naa ni yin kɔ kansan supe ikle." 25Nka piwa ise yaa:" ti kun nu nii, yinkɔ kansima ni ikleni ukwisi !"26Nka iwa pɛye yaa;" Nii umani a mɛye ni yaa:" ipuwa nkwɛ kle, wun ina ina ikleni uwaa ikɔ ukun ni puwa nkwɛ kle bɔni, ufiye cun na nka ikle, aka kikɔka ikle ni. 27Nninanyemi kɔni ni, nɛyɛ ye usi npa tɔni pikun bɔni, apa ipɛ nnana ni, apa alipɛ nyun wan nki."28Yesu kwisi nkuma nkwi nne nmani lese nkɛni, nka i fɛɛ piyinke ita ipɛ Jeruzalɛm.29I taka Bɛtɛfajɛ na i Bɛtani naa lese nkɔni, ifi yanme nwunna kan nkan na nkee ni, uyanme uyinna kɛ a oliviye yanmee, nka itunmu itigi ni pitbomi iyin ke. 30Iwani yaa:" Ata ayin ke boko nki, ayile boko nki lese nki, ayile boko nki lese nkɛ, afi npiye nwun na yan wami laa yeni, puwɛ kali nka sibaa nibɔ. Abuki apɛka nna nani. 31Ipuwɛ nkwɛrɛbɛ pi amɛyɛ iwa yaa;" Akuma nfi a u buwage, a mɔnɔ usu ye yaa:" A ukwina ki tisu sini."32Tunmu ni pise ulaa lese nkɛni, Yesu mɔnɔ pɛɛye na nkɛni, nka pi fiyu bɛ yani yewu. 33Uyinni pɛ fii npiye ubuwaye, nka fii nsube iwa pɛye yaa:" Kun nma nfi afii npiye ni ubuwaye?" 34Nka piwa yaa;" Ukwinna ki ti su sini." 35Nkɔ usɔrɔ, pi bu fii piye nkini pilɛka Yesu ye. Piwan pi brimini usini pi kari Yesu usi. 36Itaani kannu, nka libɔ uwan pi brimini wun kɔrɔ usi.37Yesu taka lese nkɛ Jerusalɛm nani, oliviye yanme uyɔkɔ nlaa, itigini pise nii suwa uwun numa nkanmin nika ucani Cenu usise usi ifaka na ni, nka fini piyan wee nfiyan maŋinni wemi nkuma taa pɛ tunna Yesu kleni. 38Piwani yaa:"Ayɔsu be nkwɛ pee tisu yin nneekwɔɔ nsube kɛ ! Wun nna tɔ suwo, sise nyanmi Ceni nkee suwona uti tasuwo maa ni !"39Farisiyen ma ncese yeye libɔ usini nkini, nka ncaba uwa Yesu ye yaa:" Tigiyu, mana imi tigini pisee kɛ. " 40Nka iwa pɛye yaa:" Ni umani a mɛye miyaa, i cɛbɛyɛni uflo pi nuu ma, tabɛ nii faan ni mise ufee ni !"41Yesu taka lese nkɛ Jeruzalɛm nani, nka icee boko iyaka. 42Iwani yaa:" Malokoni, imisumaye wunni wunkura uyan nlese tɛn ni ye ! Umin ni nmee kɛrɛkɛni ukwisi, min yun kupise nii ŋinni uyanŋin bɔ !43Iki nkabɔ kuwa nwun napee ni, a nina nyee min pee pu kwee ucanni pi nakan a mɛtu pibigi amɛɛ yɛni afɛɛ nlana yanbɔ. 44Pii miwiyani, piyɛsɛ min wunna nki ncaba utoni, pitaa poni yin na maca kun ni yebɔ, iki nka bɔ Ceni upa mipasi lese nkɛni, misiki bɔ !"45Yesu yile Ceni fee nbɔ kwee utuni ikaba kaa kima utoni ifee pɛ. 46Iwa pɛɛ yeni yaa:" Ukan ni yaa:" A nkun ni kitani Ceni yaaniba" awasu lokoni caani ncaba umin lana !"47Yesu ye libɔ utiga Ceni fee bɔ utuni kuwa woo kuwa. Belema ukunni ncaba isɛɛna utigima iboko unina nkweemi piye fakana uwiya Yesu sini apa liyuu. 48Pi fi puwa yanma Yesu sibɔ, nka fii ni ikwin nne ntuku ye libɔ utooni ukumini.
1Kuwa nwunnansi, Yesu ye libo u tika Ceni feba kwe utuni, i Ceni ukwin kamman nmanni pɛye. Saraka nfeman u kunnunni ipɛ sariya karammu man ipɛ boko uka sɛmman pita iseni. 2Pi piyu: "wemmi nkumman mi yammanni, yɛlɛ nnu nka uwunkura mitu?" Yɛlɛ nnan nka ufakanan mikle?3Nka i pukuki pɛye:"Nibɛ a piye i kwinponi. 4Yɛle nkummu Zan ɛpa i batise liba, Ceni nka, walima liba upɛ?5Nka uwunnan nki piyan macayini pi mannan pi wuntaman macaye: iti pukoki ise a Ceni nka, itipiyeni a kumman nfi pti tuko Ceni usibɔ. 6I mɔnɔnbɛ a liba upɛkɛbɛ, liba pi ti taman i taabɛni li tummuyɛ, nkafini pi tuko usini a Zan yeni Ceni utummu ntaya.7Nka nfi pi pukoki Yesu ye a pi summan bɔ. 8Yesu mɔnɔ pɛyemi:"Iki nka nkwɛ nan wurkura nkle npa wemmini nyammanni, nibɛ u manni a mɛyebɔ.9Nkɔ userebe nke, Yesu wantu i taananni i wan ni fiyanman upeni. I mɔnɔnni: kwinye nkɛribɛ tummu ɛrɛzɛn wayeni ipa nanni yammo nyamman ncese kle, ita ninan u wunnɛ ita i lɔkɔye nman puwa. 10Ɛrɛzɛnman npɛ nfi lesenkɛni, nka i tummu i yammo yammi ya nkwɛribɛ, yammo yam manni upe ɛ tɛ iko i kumman nkwanan. Nka yammo yammanni utuku yammo yammi yani pi mɔn pa toko klekɔman ɛta.11Wasuweni i tummu bo kwɛribɛ pɛyeni. Pi tuku nkwɛbo pi ciyu mɔn pa toko iklekɔman. 12I tummu i tummu yammo yammi kobe i tini pɛyeni, pi man nkwɛbɛ pi mandimi palo pafu wɔbɛ nsinni nki.13Wasuwe ipasumɔn umanni: kumman ni uyamman? Nkobe nkwɛ kwinnan kammi nwunni ni i kwɛ tummuni, nkafini ipi fiye ikwɛ isise. 14Nka ɛrɛzɛn yammo yamman uyunkupise npɛ nyɔnyi lese nkɛni, nka pimɔnɔn mancaye, kwanni isɛkɛ i nanponne i loya, ti mɔn ti liyu nkafini nanpo nne npafi npatɔ ti kumman.15Pi tuku pi tɛse wɔbɛ isinni nki pa liyu. Yesu pi ni fiyanmanni, wasuwe i kumman yamman pisi? 16Ila ncaba uyammo yamman u liye ipa lo cese ipa tikipɛyɛni i waye nkunni libo upɛ nnu nka lesenkɛni, pi wani: A Ceni kipa ika usuwa tummuyebɔ.17Nka Yesu cpɛ ipa mɔnɔn pɛye: Nka mannan Ceni ukwinnenni, uko kipe ta kumman wo? I mɔnɔnni. Bɔ yinni caba ulɛ taa nkani, nka npa utɔ taa kammiyan, nka pa wan ba uta untuni. 18I puwɛ nkwɛ cani taani ukunni, usu kumman ni puwonneni. I taani ucani puwɛ nkwɛ kunni, kibɛ usu puwonneni.19Sari karammuman ipɛ saraka nfeman u kunni ncaba piye uwiyanni pi yamman nannkɛ pa tuku Yesu nkumman nlesenleni, nkafini pi faamu yeni sahuu a pɛyɛ kɛye Yesu tananni u mannan pisi. Nkafini piye nansinne liba uyinkeni. 20Sarikarammuman ipɛ saraka nfeman u kunni ncaba pi wantu i Yesu cekini sahuu. Nkanfini, pi tummu kosiye si caba ncese ise. Pi yammi pikɔ nman liba ncɛyɛ lo wunkura nni nkafini pafi pa tuku Yesu ikɔkunto manni kwinnenne i pi piye. Piye u wiyanni piyamma nannkɛ pa lu Yesu Ɔrɔmu caba u yɔsube iklekini.21Kosiyesi caba pitamanni i seni: karamunnan, ti summanni, a mi summan tikini fakanni ipɛ manni fakananni, mi liba ufeyebɔ, Ceni uwunkura u sunkan uci nankɛni, mi liba utika usi isɛnnanni. 22Usinni ta itɔ lɛnpo nan u saranne Ɔrɔmu yɔsube ise, nkafini i sinnibɔ."23Nka Yesu summan apini kosiyesi caba. Nka i mɔnnɔ pɛye: 24"A nan nnan nkɔfɔka nwunnan nco. Nka piwa: yɛlɛ yimmini ipɛ ikle utiye nka usi? Pi mɔnnɔni a yɔsube.25Nka u wun nan nki, a mɔnnɔn pɛye: " Ipuwa nka yɔsube ika anɔn yɔsube ikle, a nan Ceni uka Ceni ukle. 26Pi fi Yesu tuko i kɔkunto manni kwinne nnebɔ nnebɔ nifiyan man uyinke nkanfi i man nni fakanan u kaboko pɛyɛ, fɔ pitɔni ki cabeni.27Sadusen caba upɛkɛ ye u manne a kunnuman ni wunsonibɔ. Pisi cese wɔ Yesu minan nkini. 28Pa piyu : " Karamunnan; Musa mɔnɔn tummuyeni : i kwiye nkwɛribɛ belesi ipa ku i yan piribe i cibɛbɔ, ifiya i sunkanni ilo i cibɛ i pa wɛ pise i siya ise.29Nkafini, pise sinnintomi piye kwiye nkwɛribɛ kleni. Siya i bele cibɛ nkwɛribɛ kleni. Siya i bele cibɛ nkwɛribɛ sini. I ku piyan pisebɔ. 30Boko i lo nkwɛ ciponi. 31Nka userebe nke, tinni ipa ilo. Nka uwunna nnki pise sinnitommini utoni pilo cibɛni pitoni uku piwɛ yan piribe i cibɛnibɔ. 32Userebenke cibɛni ipa iku. 33Nka uwunnan nki kunnuman ni wunsonni kuwa nka sini, ucibɛni ita yɛlɛ kwɛ pisi? Nkafini pi ni sinnintommi pi belesini pi yanyi.34Yesu pukoki pɛyeni: tɛni, ninnan usi, liba pi belesi i mancan. 35Nkafini liba ncɛyɛ Ceni upuwo pɛyɛ ni kamman ni ipatɔ ipi yinnan suwo pi kwa userebe nke ipɛ ipa nan sinsɛnan pikle, caba pi belesibɔ. 36Caba pi kwa yinnibɔ, nkafini pipetani nman mɛlɛkɛman. Ceni ki piwoni ipise nkafini u yinni pɛ suwoni pi kwo uselebe nkeni.37Nkafini kunnuman nipe wunsoni Musa kɔkunto mɔnɔnyeni i kwɛmanki siyeni u minnan nkini. I yinle kunnunni i Ibrayima Ceni, ipɛ Isiyaka Ceni, ipɛ Yakuba Ceni. 38Ceni ki kunnuman nCenibɔ, nka fini ncɛyɛ kubɔbi ncaba uceni nka, nkafini Ceni ukle pi kubɔ, pi yinna pi panman nkunni.39Sariya karamuman ncese mɔnɔn Yesu yeni: karamunnan mi kwinnan ukammini. 40Nka userebe nke puwɛ kwa ikɔsi ipa pi Yesu yinni puwa kwinnanbɔ.41Yesu mɔnɔn pɛyeni:ninnannan i fiyan umanne kanki nan a Ceni utuninni isɛkɛ Dawuda kobe i kaboni? 42Dawuda kɔkunto mɔnɔn yɛman nwanni sɛmminan nkini: kunnunni Ceni i mɔnɔ kunnunni: Tɔni i klewɔnan nke. 43Fɔ i yammi mi ni yemmi npanman nni nfabɛ. 44Dawuda kɔkunto yinloni a kunnunni, i fiyan ta Dawuda kaponi i kobe kankinan?4546Yesu mɔnɔn i tikinipise upeni ni fiyanman uyinkeni: A tuku a kɔ sariya karamuman upe. Pi sibiri fɔkumman nka lamman nwan pa nankan, nka nkammi piyu. Pitɔbɛ usi a liba pi fe unan pikle nman ninnan nkwemi nifiyan lasenni. Pi tuwani wɔyinke, ninnan nkwemmi utɔnase, tikini bɔman ntu ipɛ nifiyanlase nwannila, nka u kammibɛ piyu. 47Pɛyɛkɛ ciman ncɛyɛ puwɔyɛ kunni pikle unu npumman ntoni uka pikle . Nka userebe nke, pi lɔka Ceni u yalase liba upafi upa piyanyi pawa apini nikamman. Caba pi piyeni pika upa summan yesiye sahuu.
1U yini Yesu Ceni ufe nnaa kwe utu, i nanpomini pi yinkɔman nwan, Ceni feni fenbaa kwe u suuwa nki. 2Iyanbɛ cibɛ nkwɛribɛ yini nkwɛ puwɔ kuni i yinkɔma wari manbo. 3Nkumman nlese nne, Yesu mɔnɔn pɛyeni :"Sɛnannki, ni u manni amɛyeni, cibɛni i fiyan ikɔtubɔ, ikinkabɔ i wan yinkɔman nkuman suwanni nkini, i kumman nfa liba usommi ukummanni. 4Ikinkabɔ, pi klemi ni fiyan nanpone nkumman ye bɔni, pife wunuman nkumman nsini pa wanni, ikinkabɔ, ise ipɛ i labone ntoni, nkumman ye ikle ipatɔ i wanni kumman nfiye i pɛni, i lan nkumman ntoni."5Nka userebenke, liba ncese ye manne Ceni fe baa kwe u kwinnan nkini, a u yini i taa kammanni, a mansi usi u kammile liba unan ye nkumman a pa nanni Ceni ukle. Nka Yesu wa :" 6A yunkupise ni puwaka sini, kuwa nwanan pe fiyanni, ntaabɛ ntoni ni pe kasiyeni, taabɛ nkasibɛto."7Pi pu Yesu ni :" Karamuman, wemini ni pe yamman lese wemi? Ka we u tikaye a nka ki pe yammonni?" 8Yesu pukoki :" A summan a kɔ tukuni fakanan nkafini, puwɛ palɛ a fuse. Ikinkabɔ ni fiyamman pe pani pa wala a pɛyɛkɛ be, aninani u kwisini lese ntakani. A yini apa yɔ pi pobɔ. 9A yan lese nkumman ye kɔsɔkɔman ipɛ liba pi liya, a pini a pa nansibɔ. Fakanan nkakɛ nka u yamman ninani u kwisini lesenne kekapo."10Nka u serebenke, i mɔnɔn pɛyeni : "Siyamman nwunuman pe wusoni siyamman nwunuman poni. Bokose nwunuman pe wunsoni bokose nwunuman poni. 11Maan usinan kipa ta Cemini. Yaan nkwemi ipɛ kulo nipe yileni ninani utibe nwumon yeni. Wunta kuwo ipɛ tikeye kwe kwemi ipe yinan wala usini.12I kinkabɔ lese caman nne nkumman ntoni npasumman yamman, liba pipe a tukoni pa baka amɛyɛ pi caki. Pipe a tuko pi wan amɛyɛ banki, pi nan a mɛyɛ ninani u yinke caba ukle. Pi ta a mɛyɛ ninani u yɔsube ipɛ u yunkupi kwemi upe. 13Nka ki pe ta fɛni wankura, a pa manan nkwinnan pɛye.14A yini a wuntaman nkumman nne a sunkan apa bɔkabɔ a manni kwinne nne pi yinke. 15I kinkabɔ nipe wunta kammi yan una akle, fɔ aniyemi usi puwɛ ifiyan a tubɔ, walima ipɛ pa puwo a kwinne nnukunni nkibɔ.16Hali a kwɛsiye ipɛ ipɛ a kwɛnan yɛ, ipɛ a tatakoni nki ncaba a manciba, ipɛ a nanman ncese, ncaba pipe a nuwo ani yemi uklemini, asi pali cese. 17Liba utoni pipe a ciseni nkafini, a tuko nkini. 18Ikinkabɔ a kuyilimi kapo puwa icanibɔ. 19A kɔ yɔkanan kipe yinnanni apa yan sinsɛni Ceni ukle.20A yan lesenkumman ye Zeruzalɛmu nan uniyemi upa lesenkun man ye pi nan boko utu lesenkumman ye a sammɔn a u kwisini lese nfini. 21Nkumman nlesenne, liba ncɛyɛ Zude pɛra usini, pi kwasa pita yammuse nni. Ufi nkwɛ Zeruzalɛma nan u pɛra usi, ncaba nkwasa pifɛ. Ncɛyɛ wonan utu, piyini pa mɔnɔn a pi miye Zeruzalɛmu boko nkini . 22Ikinkabɔ, nkumman nelese ni pe toni kwinyemi nsawa npukonenan maca ye. Tummuni tani pise u manan ye nkumman toni, nkumman ntoni ni pe yammoni, ntoni ki yamman.23Nkumman nlese nne, ciman ncɛyɛ i kusumi ipɛ nlɛ pise pise ni pikle, ncaba pipe baka ye pi caki, Isirayɛli pise uto pi yan baka yeni nsi to, ikinka bɔ Ceni ki pe u tika ye pɛyeni a u summu uka pɛyeni. 24Pi pe lese liye i sɛmpi lammani, pi tuku cese pi tapi wasi pɛyɛ yammo yammi pise siyaman nwunuman sininkini. Siyaman nkumman ni nansine Ceni u yinkebɔni, nkumman ni pe Zeruzalɛmunan u yesiyeni, fɔ nu mmiyan nka nan ye pi kle fɔ yisini.25Wile ipɛ yiminan ipɛ wusu pise ntoni ni pe yesiyeto. Kupɛli wiya ki pe ta Cemini, siyaman nwunuman ni pe timan nma waan, nfakonan ki pe kwisani. 26Nifiyaman pe kwani, nkafini pi wuntaman nipe ta ye, nkumman npɛkɛpe yamma manni usi. Wala usi npumman nipe kanye manca tunni.27Nkumman nlese nne, liba pipe i kobe i pani ka u yanyini papaye nsininki, i fakanan ipɛ yimilɛya. 28I nkumman nwemi nwanta i yamman lese nkumman ye, a summɔn a wuntaman ni tuwani a wan wunnan a k,o kwanan u kunni, nkafini a kɔkanle senfini ."29Nka userebenke, Yesu wan taanan nwunan pɛyeni a :" A ce torosu man nsiye ipɛ sibe nsommi. 30A yan lese nkumman nklepise npa nwulo a summɔn a tummu lesepe ifiyanni. 31Nka ufaka nponi nkibɛ, apa lese nkumman ayan nkumman yamman, a summɔn a Ceni u yɔsuye nlese ntakani.32Sense sense, ni u manni a mɛyeni, tɛni nliba ikwasa kwa, nkumman nlese npalɛ fiyanbɔ. 33Wala ipɛ man usinan nipe fani, ikinkabɔ nkwinne ni fabɔ, ni wakaye kwelew.34A summan a kɔ tukuni fakanan, a waka wannan nke yewubɔ, ipɛ i taan niyan, ipɛ nianani wemi nbɔka, apa a wuntaman nkan ye, ikin kabɔ, nina u kwisi lese, a fiyan nsammannebɔ. 35I kinkabɔ nka u kuwa ki pelani upa fi, upa kɔkɔ liba ukle nma yammo yammi kobe i puwa utuko nankɛni.36A kwa akɔsi a Ceni u yaye lese ntoni nki, atɔ nin sahuuman, nkafini apafi apa kɔkɔ nkumman nwemi nkle, ipɛ pa fiyan yeni puwɛ i kobe i yinke."37Kwa wo kwa, Yesu ye liba utika Ceni fe nbaa kwe utuni. I piye npalese nkumman ncani, i fani i ta i tɔni olivu siye u yamme nki. 38Sanan nki buli buli, liba utoni ye ta i fiye Ceni fe nbaa kwe utuni pa yammonni ise.
1Buruman nkumman ni kanebɔni nsanwele nnan, nka yinnan bɛ a kɔka uwunnu kammi nkleni nsanwele nnan, ntakayeni. 2Saraka nfeman ukunni ncaba ipɛ sariya karammuman pi yamman nan nkɛ pa li Yesuni, liba upalɛ summan nni, nkaye pi uwiyani nkafini piye nansi neni a liba pi liyani.3Nka uwunnan nki Zuda nan nkwɛ yinlene a Isikariyoti nkwɛ tikinipise u kanson iboni nkwɛribɛni, Sutanan u wantu i wuntanan u kanye nan nni. 4I ta umanni saraka nfeman ukunnunni iseni ipɛ Ceni feba kwe u yunkoye caba u kunni ncaba a Yesu i yamman ipatuku ni ɛ summan nkani.5Nka ukammi pi wun nan nkini sahuu pi sinni usinni a pi nkɔman uwannu man nna ikleni. 6Zuda tunnunni i wanti i faka nkammiyan u wiyannanni nkafini i pa fi ipa nnu pi kleminni nifiyanman upalɛ summannan.7Buruman nkumman nikannebɔ nni uwunnu kammikle kuwa upa ufi. Bafukipiye u sunkan yeni uli nka u kuwa usi upa tɔ kɔka u wunnu kamminle sarakanan. 8Yesu mɔnɔ Piɛr ipɛ Zan yeni a pita pi bele kɔka u wunnu kammi nlewanni kumman. 9Nka pi piyu: mi upo atita ti yamminni kɛ?10Nka i pukoki pɛye, a yinle nka boko nki, a man ca fuwa i kwiye nkwɛribɛni, i siki nimmi i kunni. A yɔn nkwɛ kwiye ipo, i yinle kunni nkɛ, a yinle ipo ye. 11A pa mɔnɔn ukunnu suwe ise karammunan i wani ise ipɛ ipɛ itikini pise kɔka uwunnu kammin kammi nlenan usuwe uwannan banku utuni, a kikɛ.12I ba kwe nwunnan tika amɛyeni a pe yeni puman nkumman sini ntoni ni utuni. A wari kɔka uwunnu kammi kle nan usuwe nka utiye nki. 13Piɛr ipɛ Zan pi tani. Yesu mɔnɔn ye pɛye nankɛni, nka u yammi yanibɛ. Nka utiye nkinan pi wari kɔka uwunnu kammi nleman u suweye.14Wanni lese npɛ nfi lese nkɛni, Yesu ipɛ i tikinipise kansan iboni utɔni wan nninanni. 15I mɔnɔn pɛyeni: Ni uponi npa wanni kɔka uwunnu kammi nle suwe a mɛyɛ sahuu upa siyani ibakaye. 16Nkafini ni umanne a mɛyeni ni yinni i kɔka uwunnu kammi nle wanni kumman nwunnuman wannan a mɛyɛ yinnibɔ fɔ u wannikuwa uyisinni Ceni uyɔsuyeni.17Nkumman nlese nne ilo duvɛn manni iya Ceni nne i mɔnɔn : A koni i nini. 18Nkafini ni umanni amɛyeni ni duvɛnman nniyan yinnibɔ n Ceni i Ceni uyɔsuye npɛ nfinibɔ.19Nka userebe nke nka Yesu lo buruman inanfe Ceni ukle. I kwani inan nni pikle i mɔnɔn: Nsini nkakɛ kɛni. Nkɛta sara kanan a kammi nle uwunnan nkini. Akɛni uyamman yani apa yinni awuntanan pe. 20Suwe uwannan userebe nke, ilo duvɛnman bɛni, inan fe Ceni ukle nne. I nanni pi kle ipa mɔnɔn pɛye: kummanni npɛkɛ ntimman, Ceni ki siyannan uka wunnan utikanni ikani nka kɛni. Nkumman ntiman nipiseni apa fi apa kɔkɔ.21Puwɛ nkwɛ pe nnuwo niyemi ukleminni, usu wannan ibe nan nni. 22Sɛnnan nkakɛ, ninnannan i kobe ipe kwani nman umannan nankɛni, nkafini nkwɛ i lowo pikleminni, usu ka kiyesiyeni. 23Tikinipise uwantu iman capiyeni a yɛlɛ ita nkwɛ pisini nki.24Tikinipise uwantu i maca piyeni sahuu, nkafini pi usini pa summan nkwɛ pi yinkeni pisini nkini. 25Yesu mɔnɔn pɛyeni: siyaman nyɔsuye i yinke caba pi yinke wemmi nyamman cese usini, ipɛ fakanan ncɛyɛ kleminni, caba pi usini api yinni kammiyan umanni.26Nkafini aka usunkan upa tɔyibɔ. I puwɛ nkwɛ nikwe a sini nki, usu nyammi nkɔ atototoni ufiyaa. Fakanan ki kwɛ klemini, usu nyammi nkɔ a toni uyammo yammi ya. 27I puwɛnkwɛ wannikuman u wala ipa nnan nkwɛ kle, pi bɛponi usi yɛlɛ ninnan nkwe? Wannikuman ni nan nkwɛ kleni, isɛwɛ? Nkafini ni asininkini nman yammo yammi kobe.28Yukunan uta nsini a waka ibe lese nkɛ ni bakaye nkini. 29A nkanfi, nkwɛsi nan yɔsuye nkle nankɛni, nibɛ inan akleni yani. 30Apafi apa wannan, a niyan nyɔsuye nwunnanki, ipɛ apa tɔni yɔsuye ntɔsikum man nsi apa kɔkɔ Isirayɛli pise kansan ibomi.31Yesu mɔnɔnni : Simɔn, Simɔn, Sutanan uwɛ wunkurani nkafini upa cemi nme nman ninnannan i tukumi nyɛnya nankɛni. 32Nkafi iya Ceni nme nkafini mi puke lese nkɛ be, ba mi man cibasi.33Piɛr mɔnɔn iseni kunnunni, hali i sunkan nwan mikunni apa wantumuyɛ kaponi banki, walima alitumuyɛ kaponi, ni tuloni. 34Nka Yesu mɔnɔn ise : Piɛr ni umanni nmeni a yani fwifiyan upa yaka mi unanneni keti amisumanbebɔ.35Nka userebe nke nka Yesu mɔnɔn i tkinipise upe : Ntummu lese nkɛ amɛyɛ npa mɔnɔn a mɛye a yinni apata i yinkɔman a kunnibɔ, ipɛ boko ta nsɔman, ipɛ faabɛ bɔ, kumman a wuntanan u yinni usi apalɛ u yan? Api pukoki ise api wuntanan u yinni nka sini api yan nkani. 36I mɔnɔn bo pɛyeni, kɛrɛkɛsɛ, i yinkɔman nkwɛ kle ɛta. Nka u fakanan nkibɛ, i boko tani sɔman nkwɛ kle, ita. I sanpilamminan nkwɛ klebɔ, isu i wunne nsibele i fiyu.37Nimanni amɛyeni, Ceni u kwinne nmannan wemmi nkumman nkwinan nkini: Pi puwoni kwiye yamman ncese, fakanan nka nkɔ uyamman. Nka uwunnanki, nlese ntokani. 38Tikinipise umɔnɔn iseni:kunnunni, ce sanpi lamman nkabomi. Nka i pukaki pɛye ɔsinni yani.39Yesu fɛni ita olivu cinkokunni nman i ye Ceni uyane ipata nankɛni. I tikinipise uyɔ iponi. 40I sɛ nfi nkɔ uti nki lese nkɛni, nka i mɔnɔn pɛye: A ya Ceni nkafini apalɛ yinleni kufetunan nki.41Nka userebenke, ifɛ pi minan nkini cu ita takupi poni ufunna utiye nki. 42Nkwɛnsi, ni uponi, ami kɔkɔbe pakayeni nki, nkafini nka ni uponi nka nyambɔ fɔ mika nyammi.43Nkumman nlese nne, mɛlɛkɛman nwunnuman yinni walo usinni, npa tiki nkɔ ise, npa nan fakanan i kle. 44Yesu nina ubakayeni fɔ. I wan wunnan Ceni yaye ukunni yintiminan nkafɛ i yinka nkeni utɔ nman timman upa nuwani man usi.45Isɛ kwisi Ceni uyaye lese nkɛni, i wunso i puke tikinipise upe nka ifipɛ wɔrɔmanni Yesu liyeni uklemini. 46I mɔnɔn pɛyeni: kumman nfi apa wɔrɔmami? A wunso a ya Ceni a kuwo upalɛ fetunnan.47U yinni Yesu mannan nki, Zuda nan nkwɛ ye tikinipe u kansan iboni nkwɛribɛni, i sɛkɛ nfɛ nifiyanman uyinke. I wɔ Yesu minnan nkini i yi fe unan ikleni. 48Nka Yesu mɔnɔn ise : Zuda, mi ninnannan i kobe i luwo niyemi uklemini i fenni?49Liba ncɛyɛye i yesuni, wemmi nkumman iyammanni, pɛyɛ summan nka lese nkɛni nka pi pi Yesu:kunnunni, tilo sanpi lamman pipo? 50Pisi kwɛribɛ ku saraka nfeman nkunnunnikwe i yammo yammi kobe i kle wɔnan i yipan. 51Nka Yesu pukoki ise: A yi unanni kɛni nke yani. I tuku yammo yammi kobeni i yipansi i yammu usiye.52Nka userebe nke saraka nfeman u kunni ncaba ipɛ Ceni feba kwe u yinkoye caba ukinni ncaba ipɛ kasɛman ncɛyɛ taye api tukoni, imɔnɔn ncaba upeni: A pa nbo i san pi lammanni i kwelemini nmanni cani liba ukunni. 53Ni a mɛyɛ kuwa Ceni feba kwe utuni lese nkeni, a tukube yebɔ, kɛrɛkɛnan kini a kumman nlese ipɛ yibiye nfakanan nlese.54Pi tuku Yesu ni pi ta ise saraka nfeman u kunnunni nka kwe ikle kunni. Piɛr yɔn piponi iyinni can kwe pisininki ipɛyɛ. 55Liba u wan ye wan kunni usininki ni pa tɔni uminnan nki. Piɛr tani itɔni pi sinninki.56U yinni Piɛr tɔna wan uminanki, yammo yammi ncibɛ nkwɛribɛ yɔnyinni, nka i co i yinkanki ipa wa: kwinyeni ibɛ i yesuni. 57Nka Piɛr wa a cibɛ i fanni: Ɛ summɔn bɔ. 58Lesecu man npɛ fɛni, kwinye nkwɛrikɛ yɔn yinni bɛni i pa mɔnɔn ise. Mibɛni pi puwɛ nkwɛribɛ. Nka Piɛr pukoki ise:"ni pi puwɛ nkwɛribɔ.59Hɛri poni nke fɛ lesekɛni, kwinye nkwɛriɓɛ pukeni i mɔnɔn bo ise, "wase ki usibɔ kwinyeni iye iyesuni nkafini Galile ni sɛkɛ". 60Nka Piɛr pukoni ise:" Nka mi umanneni ni pa nanbɔ. Uyinni pɛyɛ nka umannan nki, nka kwifiyan ufanni.61Kunnunni i wasi i yinkanki ice Piɛr. Piɛr wuntannan uyɔnkɔni i kwinnan nkeni, nka ye i mɔnɔn ise:" yani kwifiyan upa yaka tɛni, mi umanneni fɔketi a mi summanbebɔ. 62Piɛr fɛ weleni i yaka sahuu.63Yesu wunkoye caba piye cabenneni pi manse lese nkɛni. 64Pi pukoye pa summan imanse, ipɛ pa piyu: "Yɛlɛ nmanmi? 65Pi mannan kwiyemi nka fiyanman ise.66Sannan nke kwani lese nkɛni, boko ukasɛman ipɛ sariya karamuman ipɛ saraka nfeman u kunni ncaba pi mini ma cakunni. Pi ta i Yesu pi kwinkunni caba ukle nkafini pafi pa ku i kwinnan nki. 67Pi mɔnɔn iseni: "Ceni u tu nkwɛ yeni i ki man, mɔnɔn tummuye nka Yesu pukoki pɛye, i mɔnɔn amɛye, a tukoni usibɔ. 68Ipi amɛyɛbɛ, abɛ manni ibebɔ.69Nkafini ulo kɛrɛkɛnan nke, ninnanan i kobe i tuwani Ceni fankanan usu Ceni uklewɔ nan nkeni. 70Pi tototoni u mɔnɔnni:"Nka u wunnan nki, ma Ceni u kobe? Nka i mɔnɔn pɛye: a kɔkunto mɔnɔn ɛ sɛkɛ wɛ. 71Nka pi mɔnɔn mancaye:ti capa liba umanni kwinne nsi yinibɔ ta summan i piye yinibɔ, nkafini ti kɔkunto nu i manni kwinnan nni.
1Nka u wunnan nki kwin kunni caba utototoni pilani pi wunso pita i Yesu Pilate kle. 2Pi wantu i Yesu piyeni: "Ti yan kwiyeni tisiyanan nki nliba uko yesiyeni. I liya pi kle a nan lɛnpo nanbɔ Ɔrɔmu yɔsuye ikle. I wani ɛ sɛkɛ Ceni utunni nni, i yinni yɔsuye?3Pilati piyu: ma zuwifiman u yɔsuye? Yesu pukoni iseni:Nka mi wayani. 4Pilati mɔnɔn saraka nfeman ukunni ncaba ipɛ nifiyanmanni: nsumman kɔ usi nkafi tatɔ kwiyenni i piyenibɔ. 5Nka pi puke pi mɔnɔn: i liba utika ti ninnan u nifi yanman utototoni nkeni. Nka liba ukummi npa yesiye. I wantu ika Galile yɔbɛneni fɔ ipapa ipafi ika Zude yɔbɛnne.6Pilati yɛnu Galile nan u yinnan lese nkɛ liba u nuni, nka ipi a sen nsennan a yesuni Galile nni. 7I summanni a Yesu fɛ Ɛrɔdi yɔbɛnne lese nkɛni, nka imɔnɔn pɛye api ta isɛ Ɛrɔdi kle, nkafini Ɛrɔdi ye Zeruzalɛm nka uwiye usini.8Ɛrɔdi yɛ nyan Yesu yi lese nkɛni u kammi iyuni sahuu. I ye uponi ɛ pa yan Yesu yi lese nkumman fɛni, nkafini i nu ye i miyanni. Kiye i wuntanan nkini a Yesu ye i kwinkwe nwunnan yamman i yuwankini. 9I pi Yesu i kwinfi yanmanni nka mannan isebɔ. 10Sara nfeman u kunni ncaba ipɛ sariya karamu man pi ye nka utiye nkini. Piye kwinyemi nman nneni nkafini pafi pa pa yɛsɛ ika.11Ɛrɔdi ipɛ i kɔsɔkɔ yamman pi fe Yesu bulali sahuu pi wan sibiri kammiyan i kusu wan nki. Nka u yamman userebe nke i tokopɛ a pi puke i Yesu Pilati ye. 12Nka ukuwo usi, Pilati ipɛ Ɛrɔdi pi wasi nanman , nkafini pi yeni siyani titiyanbɔ.13Nka Pilati yinle saraka nfeman u kunni ncaba ipɛ zuwifiman u kunni ncaba ipɛ nifiyanman. 14I mɔnɔn pɛye : A mɛyɛkɛ npa i kwinyeni apa mɔnɔn ɛ sɛkɛ liba uko uyesiye. Nkafini i piyu a yinkeni, a mannan kwinne nkumman ɛ sɛkɛ yammi nkumman i patɔ i piyeni, iyan ɛ sunkan i pi yebɔ.15Ɛrɔdi kɔkunto yan pi nnannan isibɔ, nkafini i puko ise bo tummuyeni. Nka uwunnan nki, i yan kwinnan yi nka isunkan iliye nka ukwinnan nkinibɔ. 16Nkafini ni yinnanni a mɔ i golokaminan. Nka userebe nke pa yinnu ipata. 17Ya o ya kɔka uwunnu kummin lenan ulesenne, Pilati sunkan yeni i yinni bankini nkwɛribɛ.18Pi tototoni u fanni:" li kwiyeni, a yinni Barabasi." 19Barabasi wan bankini yeni nkafini kosiye ipɛ liba u liye uklemini.20Pilati ye usi ɛ pa yinni Yesu ni, i mannan i liba boni. 21Nka pi fanni:" A mɔn siye usi ! A mɔn siye usi !" 22Pilati mannan i pɛyɛ keti i wa kwinye we i yammu sɛ? Nka i yammu upafi iliye nkeni, nyan nkayinbɔ. Nkafini, ni yinnanni pi mɔn i golokaminan. Nka userebe nke ipa yinnu ipa ta.23Nka pifanneni a pilati nyinni pi man Yesu siye usi. Pi miyan ufɛni fɔ ufi lakela. 24Nka u wunnan nki nka Pilati wa a nka pi yɔni, nka ki yamman yani. 25Barabasi nankwɛ wan banni ye kosiye ipɛ liba usiye ukle, i yinni nkwɛ nman awiyɔni nankɛni. Nka i nan Yesu piklemini nkafini nka kammi pi wunni pafi pa yammi nka isi.26Pitanika i Yesu, pi fu kwinye nkwɛribɛ i yinni i wayeni. Sirɛnikani n kwɛribɛ kɛ ye, i yinnan kɛye a Simɔn. Nka pi puko ise fankanan ɛ siki Yesu manni siye i pa yɔ ipo.27Nifiyanman uyɔ ye Yesu poni. Cifiyanman yinkaman npanman yeni, ipɛ pi pi summuse nmanse summu nkase ukle nkafii Yesu patɔ bakayeni. 28Nka Yesu wansi iyinka nki ipa mɔnɔn pɛye: " Zeruzalɛmu ciman, a yaka nkafi pa tukubenibɔ. A yaka nkafini a kɔkunto ka ipɛ a pise ka.29Nkafini kuwa uwunnan pe fiyanni, liba pe walani : Ciman ncɛyɛ yan pise piyanbɔ, ipɛ ncɛyɛ ifiyan pise u yannibɔ, ipɛncɛyɛ nan wuloni pise ukle piyan yibɔni, ncaba wunnan nkammi. 30Nka ulesenne, liba pi wanti u mannan yammuse nneni: A cani ti kunni ! 31Ni manneni yani nkafini a kɔkunto uyanyini pi nka yamman sipiyeni usini, si kwanan uka kita kankinan?32Pi ye la i kwiye yamman ukabomini ipɛ Yesu ni pa lipɛ kaponi.33Pitani pifi yammu piye nwunnan kunni nka yinan a koo u ka koani. Nka uti ye nkini nankɛ pi man Yesu siye usiye, kwinye yamman ni ubɛponi ukɔkunto man siye nwunnan sini bɛni, niponi i klewɔnan nke, nipolilan i kɔnan nke. 34Nka Yesu mɔno; : nkwɛsi, mi yunkunnan nta pisi nkafini nka pi uyanmani pi summan nkabɔ. Pi yammi tannan tannan nnan pa kwa Yesu birimini mancaye.35Liba uyinni yeni pi pi ceki, zuwifiman ukunni ncaba piye bɛ Yesu cabe neni. Pi wani: A kɔkɔ liba nceseni, kɔkɔ mikɔsɛ. I kiman mi Ceni utuninni tikitiki, kɔkɔ mi kɔ.36Kɔsɔkɔ yamman yebɛ i cabenini. Pi wɔ i minan nkini a pi vinɛgiriman nan i kleni. 37Pimɔnɔnni: I mi zuwifuwman u yɔsuye, kɔkɔ mikɔ. 38Pi kan pa pa wunnan sini pa tuku i manni siye usi Yesu koo utu: Mankɛ zuwifuwman u yɔsube.39Niye yamman ncɛyɛ manye siye usinibɛni , pisi niponi ye i ciseni: Man Ceni u tuninni wɛ? Kɔkɔ mi kɔ npa kɔkɔ tummuyɛbɛ kɛ? 40Nka kwinye yamman ni i kaponi i kɔso ikunni i wa: Ma nan nkwɛ mi ubapominni, mi nansine Ceni uyinke wɛ? 41Ti sunkan i bakayeni nkafini ti yammi kwinyemini, iseni iyammi kwinyebɔ.42Nka userebe nke nka i mɔnɔn Yesu yeni: kunnunni, i mi pa lese nkɛ mitɔni mi yɔsuye nkunni lesenkɛ, yini mi wuntanan be. 43Yesu pukoki iseni i wa sɛnnan nki, ni u manne nmeni, mi ita ibe tɛni Ceni u waunnan nan nkini.44Wii timminannki, yimbiye npani tibe ntototoni nki lɛriman ti. 45Ceni fe nba kwe usinninki nbile u kuyinni tibebo.46Yesu fanni sahuu: N kwɛsi, ni i ninnan upuko nehmeni. I kwisi umanne lesenkɛni, i ni nnan u kɔkɔni. 47Kɔsɔkɔ yamman u kunnunni i yan kumman nwemmi yinni yani, isi Ceni i wa: wase kusibɔ kwinyeni i yeni ninnan nkammiyan.48Wemmi nkumman yammi yeni, liba ncɛyɛ la pikleni, pi pukani ka pi ye pi summuse nmanseni summu nkase ukle. 49Yesu summan man utoni uyinni ti tuwoni nani pa nkumman nwemmi nceki. Ceni man ncɛyɛ yɔnye Yesu po pa yinni Galile yɔbɛnneni, ncaba yebɛ pisinnikini.50Kwinye nkwɛribɛ ye nkɔ utiye nkini, i yinnankɛ a Yusufu, zuwifuwman ukwinkuninni nkwɛribɛ kɛye. Ni kammi yan kɛye, i ye tulo ipa cani liba ukunnibɔ. 51I tulaye i manciba u kwinne nne ipɛ piyammi nwemminne b i yinnan a Arimate. I ye Ceni u yɔsuye nlese nyinkoni nkini.52I ta Pilati cekini ipa ya Yesu kunnan ikle. 53Nka userebenke, Yusufu ta Yesu kannan u loni siye usini i wan kasangenan nki ipa wan biri fɔkuman usi i wɔn kaburu nan nki. Kaburunan nni u ciye taku lanni. A puu puwɛ kunnan nkɔ utiye nki ayanyibɔ.54Zumanan usinankɛye. Wunni kuwa utakayeni ukwisi. 55Ciman ncɛyɛ yɔye Yesu po pa yinni Galile yɔbɛneni, ncaba uta i Yusufu Yesu kunnan u puninani. Pi kaburu nanyini pa ce Yesu kunnan ntoni upunni fankanan. 56Nka userebenke, pi pukeni pita boko nki.Pi bele wusunan nan ipɛ wi lemini kammiyan. Pi wunni kuwa usise nman uman nan nankɛ Ceni ukwinne nni.
1Nankunnan u wantunan, u sannki bulibuli, ciman u bele wunsunnan nkani, pifɛni ti ta ika kununbubɛne. 2Taa kwe nka ye pi fulo Yesu kunu nbanni i kani pitani pifi taani u loye unu. 3Pi yile kununban nkini, pi yan kununi Yesu ban yibɔ.4Pi wuntaman ntoni nwasitunka u kwinnan ni, pitani pi yan kwinyemi uka bomi yi. Pi birimi niye wusumanne ncaki. 5Cimanni maan nki, kwinyemini u mɔnɔn pɛyeni : " Puwɛ nkwɛ wunsoni, apa nkwɛ i wiyanibo kunuman nsininki kankinan?"6I yini nan nannibɔ, i wunsoni i kwisi. I manan ye kwinnan nka a mɛyɛni upa yinu Galile nan upɛra usini, a yɔkɔ a wuntanani nkanke. 7I mɔnɔn yeni a u wasini fakanan puwɛ i kobe ipatɔ i yuleni kwinye yamman ukle mini, pi mɔn siye usini, a kumman ti i liye u serebenke, i pe wunsoni.8Nka u wunnanki, cimanni u wuntaman nyɔkɔni Yesu kwinne nneni. 9Pi fɛ kununbu bɛnneni, pata, pata pa mannan n fakanan tikipise u kansan i kaponi nke, ipɛ pamanni liba u sommi upe. 10Ncɛyɛ u manni pɛyeni pi yinse npɛni: Zaki kwɛnan Mariyama, ipɛ Zaani, ipɛ Mariyama nkwɛ yini Magidala. I cibɛ nkwɛbɛ ncɛyɛ ye i pɛyɛni ncaba umannan bɛ kwinne Adaman pise upeni.11Timi pise u tuko cimanni upise usibɔ, piye npuwoneni laba nkwinne. 12Nkumman ntoni u wunan nki, Piyɛri wunsoni i kwasa i ta kunu nbubɛne, ifini nka i wɛni, Yesu banki, bili fɔka nkakɛ i yɔnye cana. Wemi nkumman yammi yeni, pi nca, ipikeni ita kunni.13Nka u kuwa usi, Yesu nkwɛ yinnan a Emayusi. Boko u sini ipɛ Zeruzalɛmu ki yeni kiloman kansan i kaponi. 14Wemi nkumman yammi ye toni, pi nkumman nfakanan u manne ma caye.15U yini pɛyɛ manan nki ipɛ maca nu kwanan, Yesu pa wan pi kunni ipa ciya ipɛ kaponi. 16Ikinkabɔ kini ma pi yunkupise npuko yeni, pifi Yesu summanne bɔ.17Yesu pi pɛyɛni:" Kumma nkwinnan a umanne macaye?" Nkumman nlese nne, pi yini. Pi yunku pise npukoyeni. 18Niponi i yinankɛ a kile wopasi, nkwɛ i pukoni:" kwinnan nka yammi ku bomini nsi, u puwɛ ye Zeruzalɛmui palɛ u summanne bɔ, fɔ ma i mi kɔ?"19Yesu pukoni pɛyeni:" Nkanka nma kane?" pi pukoki iseni:" Nazarɛtini Yesu kwinnan manya? I wasi yeni tumuni taya, i yammi we kwemi, ipɛ i pa manan yɔsukwinne Ceni ipɛ liba utoni u yinke. 20I kinkabɔ saraka nfeman u yinke caba ipɛ tiboko u yinke caba, pi liyu. Ncaba u mɔnɔn siye usini.21Ti wantanan ki i kunni a puwɛ nkwɛ sunkanye i kɔkɔ Israyɛli pise, ɛ sɛkɛ ye. Ikinkabɔ wemini nyammi u ku tini nkakɛ tɛni.22Ti kini pise usininki, ciman pi nan nanni. Ncaba pita ye sanan nki bulibuli kulu nbubɛne, pa puke papa, ti uca. 23A piyan kunnan yibɔ. Pi mɔnɔn tumuyeni a mɛlɛkɛnan nwunan kɛ ntiki ukɔ pɛye ipa mɔnɔn pɛye a i wunsoni. 24Ti manciba ncese ta kununbubɛne pata paco, ciman umɔnɔn nan kɛni, nkabɛ pita ufiye yani ikinkabɔ pi yan i kɔkɔnto yibɔɔ.25Nkumman nle se nne, Yesu mɔnɔn pɛyeni:" nni liya wunta suse dɛ ! Abɛ tukone tummuni tani pise u kwinne nsibo. 26U wasi yeni fakanan Ceni u tuninni ipa tɔ ye i kakaye yani i pa summan sise uyan Ceni u kle." 27Nka userebenke, Ceni u kwinne nmanan nkummani i kwinnan nkini, i manan nkumman ntoni i kwɛmanki pɛye, u lo Musa kan kwinne nkummonni fɔ upata upa tiki i tummuni tamman u kan nkuman.28Pi la boko nkayeni, pɛyɛ ntaka nka lesenkumman yeni, Yesu yammi ikɔni nman yusi ɛ pata. 29Nka pi yɔ ɛ waka ye pikle nkafini wiye utayeni ukwisi. Nka u wunanki, nkakɛ i waka i pɛyɛ i pikle kunni.30Wanni lese npɛ nfi lese nkumman yeni, Yesu tɔni ipɛyɛ kaponi wanni lani, i lo nka u burunanni i pa ya Ceni ke ipa kwaki, pɛye. 31Nkumman nlese nne, nka iwa pitu. 32Pimɔnɔn maca yeni :" Lesenkumman ye iye manne i tumuyɛni, ipa Ceni u kwinne nmanni tumuye ipa nkwɛmanne, ti wunnan ukammi yeni? "33Nka utiyenki suu, pi wunsoni pa puke pata Zeruzalɛmu. Pita tummuni ta pise kansan i kaponi ipɛ timinipise u sommi minikuni ipa pi yinkoni ye. 34Ncaba umɔnɔn ni bomini u peni, a kununi i wunsoni senseni. Pi mɔnɔnni ɛ tiki i kɔ Simɔn yeni. 35Nkumman nlese nne, pi bɛboni u yan Yesu yi wunkura usi nankɛni, ipɛ pa summɔn nankɛni wanni lesenkeni, pi manan u fakanan tikinipise upeni.36U yini tikini pise ubɛbomi nkumman nkwinne nmanan nki, pi lani pi yan Yesu yi pi sininki. I mɔnɔn pɛyeni: "Ceni nna i wunnnan akle." 37Pi nansini pi caki nkafini pi ye yanni a kunu nlaminan nwunan kɛ.38I kinkabɔ Yesu mɔnɔn pɛyeni : " kumman nfi apatɔ nansine? Kumman nyini a patɔ a kɔ piye? 39A ce nklemi ipɛ npomman, bɛkɛ sense sense. A tukubesi a ce, a fa ipɛ nsini u yanni u kummile ikinkabɔ nkumman ni kunu nlaminan usibɔ." 40I kwisi lese nkumman ye nka u manni, i tiki i klemi ipɛ i pamman pɛyeni.41Pi wunuman nkammini u caki, pi uca, nka nkakɛ nyini pi tulu pa tuko isi a Yesu kɛbɔ. Nka u wunnanki, Yesu pi pɛyɛni: "Ni wanni kumman nwunuman fiye akle nnannnanni?" 42Pinan yinse nkumman wusuni ikle. 43Ikani, i kani pi yuwan nki.44Nka userebenke, mɔnɔn pɛyeni : "Lesen kumman ye ufiye nkuu babɔni, wemi nkumman manan Musa sari yanan nkini, ipɛ tummuni tanipise u sɛmminan ipɛ yɛman, Ceni u mannan nkwinnan sɛmminan nki, mɔnɔn ye a mɛyeni a u wasini fakanan nkumman ntoni upatɔ i yamman."45Nkumman nlese nne, a nan wunta kammi yan pikleni, nkafini pafi pa summan Ceni u kwinne. 46I mɔnɔn pɛyeni :" U manan Ceni u kwinne nni, liba pipe Ceni u tuninni i baka yeni, pa liyu, ipe wunsoni uku tini usi. 47I kwinne nsunkoni nmɔnɔn siyaman ntoni nke, nkafini pa puke sere pa yini pi we yemi ye, pi weyemi npafi npa puku. Nsunkonan nwantu Zeruzalɛmu.48Ti sunkanni ti tɔ nkumman nkwinne liba upe nkafini, tiyan nkumman yini. 49Nkwɛsi nan i numiyan ɛ pe puwanka nan ti kle, nipe nka utummuni a mɛyeni a waka nka u boko nki fɔ a pa yan yɔsuye nkumman yini Ceni ukle."50Nka userebe nke, Yesu ta itikini pise fɔ Betani pɛra usini. I yini i klemi suwoni ipa ya Ceni pɛye. 51U yinu Ceni u yaye pɛye, i wunseke pi minan nkini, i pa kali wala usi.52Tikinipise u tammini pa i sise. Nka userebe nke, pi puke Zeruzalɛmuni i wunu kammile nanni. 53Nka utiye nki, pi yeta Ceni fe baakwe utuni lesentoni nke pa Ceni u yaye.
1Tumunipise, ipɛ tukoninkinƈaba nƈɛyɛ Zeruzalɛmuni ,iƈaba u nunni a siyanan nki ntise pi tulu Ƈeni u kwinnenneni. 2Piyɛri pukolesenkuman ye Zeruzalɛmuni ,Zuwifiman nƈɛyɛ tuko Yesu sini ,nƈaba upi Piyɛri : 3"mi ta yileni liya tlkiman kakuwa usi ƈaba uklekuni ,npa wanni i pɛyɛ kaponi."4Nkafini kwinnanni u yammi nankɛni Piyɛri wantu i ntoni u mannan Pɛye Kakapo to. 5i wani:<
>
10 Nkafini ni waka i manni,puwɛ i fiyan kwinye u yamman misibɔ,nkafini nifiyamman nkle bokonkini. 11 Pɔli waka ye nka utiyenkini i pa Ƈeni u kwinne nmanni ya kapo ipɛ yiminan kapo.12Galiyɔn tuluye i pa tuku Akayi nankɛ yɔsube Lankan ye lesenkumman yeni.i tukuni i ta isevkwinkunnini ise. 13 i pa mɔnɔn :<>
14 liba nƈɛyɛ yamminkani,nƈaba pi yeni sarakanfeya Seva kobe i sinintoni.15Nka wɔpise nmɔnɔn pɛye:<1«Nkwɛsiyɛ ,ipɛ ntukoniki nƈaba ,nkanni u manni kɛrɛkɛni nkafini i pa fi npa kwɛman nwemini a mɛye,a yammini nne a ƈaki.» 2Pi yan Pɔli manne i pɛyɛ eburu kwinnenni i nankani ,ti ye u tamanni uƈaki sinisiki.3i wani: «nni zuwifunan,nkummu Tarisini,silisi pɛra usi ,ikinkabɔ nyammi npitiye nnanni bokoni nkini.Gamaliyɛli kɛ ntikibe iƈaki ti kwɛsiyɛ wunkura ipɛ pi siriyaman nsi.Nƈeni kwinnan usiyeni uƈaki ,nma a kɔkunto ka ki bɛ nankɛni tɛni. 4Ni ye wunkura wunnan u ƈiman u bakayeni nƈaki,ni ƈese niye ,kwinyemi u wan ƈiman ukunni ,ni ye pi tukoni ni kaku wiise nwan pi si ,npa pi wan baanki. 5Sarakanfeman u yinkeni i ka kwe,ipɛ kasɛman u wan manƈakuni nƈaba fiyan u manneni i ki nifoko nkakɛ walima i sɛnan nkakɛ bɛ.kuwa nwunnan si ,nyan sɛmminan nwunnan pi kleni pi nɔn nkle a nta nɔn titukoninki nƈaba ukle Damasi,i tuku Yesu serebenke nƈaba pɛyɛ zeruzalɛmu ipa baka pɛyɛ.»6«u yinibe wunkura usi ,ntaka ye Damasinan witiminannkini, yimilɛyakwe u yini wala usi upa u nankanbe tu. 7Nfɛni nƈani,manimiyan nwunnan yini wala usi u pa manan i be» :
1Kususumi nfa u serebenke, sarakanfeman u yinkeni ika kwe Ananiyasi ipɛ kasɛman nƈese pa sezare.Kwinye nkwɛribɛ ye pi kle nkwɛ pi basi sɛna ukuwo yeni,i yinankɛ a Tɛritilusi.Pi ta yɔsube i tikini i kleni nkafini pa fi pa pi pɔli. 2Pi yile pɔli pi fɛse ise.Tɛritilusi wan manan tunni ,i mɔnɔn yɔsube i tikinkwɛni a: «manan nkwɛ yɔsube i tikimini i kɔ utiyenkini,wunannan nka tɛni tiki liba u yinkeni, mi kwɔnannkakɛ. Mi wunta kammiyan u yammoni nkakɛ, wefiyanman nwasitunni. 3ti wunnan nnan nkayan tibe ntoni nki ipɛ lesentoninkini,timi tika kwinnanni nkeni,ti siya felikisi.»4Ti kwinnan uko u la lakebɔ,nkafi ni mi yaye,timi yayeni a mi yammini tumuye leseƈuman nne. 5 <
1Be Pɔli nan nkwɛ Yesu Krista, nannanni, i yinleni npatɔ tumutaya, ntuyini apa mannan Ceni ukwinne uka kamna. 2Ceni u mannan nni, tumuta kwinne nka kamma nkumma i kwinne nni, i tumutaye ika u kwɔnan nkini. 3I kobe i kwinnan nkakɛye, i senan kwɛ tuyi Dawuda liba ukleni upa sini i ninan nne.4Nina nka saka sini nta mɔnɔn a kununi Yesu Krista ni Ceni ukobe, i kwa i bɛ i wunsoni userebe nke nka nkakɛ utikaye a Fakanan ki i kleni. 5I yan nɛɛmanan nka u wunan nkini npa wasi tumutaya, nkafini npafi npa ba siya ntiseni pafi pa tiki pi jigikinan Yesu Krista si pa yammini ise, nkafini sise upafi upa tiki isi. 6Yesu Krista yinle liba ncɛyɛni, a mɛyɛ ani ise cese.7Ceni u yinne amɛyɛ ncɛyɛ upa wasi a mɛyɛ iliba ni, a kwinnan ukammi i wunni a tɔbɛ ɔrɔmu boko nkeni, ni lɛtɛnanni u tokonne a mɛyeni. A kwɛsi Ceni ibɛ Yesu Krista nɛɛmanan u nan a kleni.8Ni fonan nceni ukleni Yesu Krista kwɔnan nkini, a tototoni ukɔ u wunan nki, nkafini, a yinan ufi tibe ntoni a tuko Yesu Krista sini. 9Ni yammoni uyamman Ceni nkayeni i summu ntoni npa mannan kobe i kwinnanni, nkakabɛ Ceni u kwinkam mani, i sɛkɛ nsɛrɛnan ani wuntanan uyinan a mɛyeni kwelew. 10Ne Ceni u yaye nkini lese ntoni nkeni. Ni u wiyani ikleni a usini i sagonan, ɛnan wunkura nkle npafi npa ta a yanni kɛrɛkɛni.11Nkafini a ni usini apa yan amɛyɛ ni sahuu, npa mannan ninsakanan u kwinne nwunu man a mɛye nkafini apafi apa yan fakanan. 12N kamman, ni usi apa yini amɛyɛ yani apalɛ usumaye nanbɔ, lese fi yanman nwayeni ani la ye akleni, upafi upa yammi yammo kammi yan a sininki, nman ni u yamman siyanan nki ntise usinki nankɛni.13Nka ni wunkura uyanbɔ. 14Nsunkanni nyammi libo ncese sininki ncɛyɛ yinka u kwani i cɛyɛ yinkaman nkwanibɔ. Ipɛ liya kwinsumman ipɛ kwinsumanman usini nki. 15Nka uwunan nki ukammi nwuni sakuu npa manan Ceni ukwinkaman a mɛyɛ ɔrɔmu caba upe bɛ16Ni sinse i Ceni ukwin kamman nmananbɔ, nkafi fakanan ki Ceni nkumman kwinne nni npɛkɛ, liba ncɛyɛ tuko nsi, ncaba pi kɔkani, u wantu zuwifuman pe tintiya, upapa si yanan nki ntisenne. 17Ceni u kwinne kamman npɛkɛ utikaye a Ceni ki puwɛ ipuwo nneni ni tile nni i jiginan uka uwunnan nki, i waka tile uwunnan nkini jiginan ukan ukwɔnan nki, nman umanan nankɛ Ceni u kwinne nni: "Ninan nkwɛ tileni i wannan tuko nsinan u wunan nkini".18U yinni Ceni wala usi, i summu ki kase liba upeni, ncɛyɛ nansine i yinkebɔni, ncɛyɛ liya wunkuru loman pa sɛnan u miyeni. 19Kafini adaman pise pi fiyan Ceni ukwinne nkumman faamuneni, nka utiki pɛyeni i sakasinani: Ceni nkakɛ ntuku pɛye.20Sɛnan nki, ulo ninan u wantu lesenke, adaman pise pi Ceni u wemi nkumman yannibɔ nyan yini sahuu upsini iyammoni, nka utikaye ɛ sɛkɛ faka nsuye ipɛ ɛ sɛkɛ Ceni. Nka uwunan nki sɛnan u yanni wunkura ki pi kle yiniɔ. 21Nkafini, pi suman Ceni, nka pi tulo pafe nman Ceni, ipɛ pi tulo pa tiki sise iyinan usibɔ. Pi wa pi wuntamaman nni, pi wasini sisi caba pa yɔn yimbiye npo.22Pi pikɔ puwoni kwin sumanman kasɔsɔbɔ pi ni sisiccaba. 23Nɔɔrɔ suwe Ceni nka ki kwabɔni, pi fe nkwɛ i sɛkɛ pife, i puwoni lupise, ipɛ pan nansu puman ipɛ pumman nkuman yan nan nneni man nkini.24Nkafi Ceni u wan pɛyɛ i ninan yemi, pa labonne nyamman pa pikɔ san nanne. 25Piyini Ceni u sɛnanyeni, pa yɔ nifoko upo, pi yɔ pu beleman npa pi tulu pa yɔ puwɛ nkwɛ bele pummanibɔ. Nkwɛ unkan isi lese ntoni nkimi. Amiina !26Nkafi Ceni u wan pi kwana i ninnan nyemmi u wasi pɛyɛ liya sinsi caba pi ciman pi kwinye yannan u yamman i sɛnan yinibɔ. Pi kɔminani i manca. 27Nka uwunan nki kwinyemi pi yini ciman u wiya yinibɔ pi pilɛni kwinyemi utuko nman piciman nka nkammi piwa yani. Pi liya sisi wemi n yamman, pi nsanan nyan ipi kɔkunto, nka usibɛ ipi waseni.28Pi tulu pa summan Ceni bɔ, nkafibɛ Ceni u yini pɛyɛ ipi wuntayemi ye. Nka u fakanan nki, nka pi sunkan pi yammu bɔni, nkankakɛ pi yamman.29Liya wunkuru loni ntoni u fakanan ki pi wunannkini: pi kwinyemmi nyamman, pi wasini ninanyemi iyan a pi fiyan pikɔtuni, pi wunuman nyɛbɛ i manca, manca lini fakanan nka pi wunan nki ipɛ kɔsɔkɔ yammini fakanan nka pi wunan nki, ipɛ cani kunnan, wunu yesiye, ipɛ pa liroko mi nkuwo mancasi pa cani manca kunni. 30Pi manca yini yesiye u manni, Ceni u niyemi upɛkɛ, pi pi kɔsise pi kɔsɔkɔman nkuwo mancasi, pi kwinne nfa, pi fiyan kwin yemini sakuu, pi tulo pa yɔkɔ pikɔni pi kwɛnan yɛ tubɔ. 31Pi wasini kwɛman, i siyani kaponi ukunibɔ, pi kwinnan u kwasini, pi yunkunan kita manca sibɔ.32Pi summan Ceni umanni kwinne, pa nkwanne i cɛyɛbɛn nkumman nsuwa nyamman, ncabo usunkan i kwani, nkumman ntoni u wunnan nki, pibɛ nkumman nyamman, pi tulo ncaba upebɛ
1I mi wasi puwo opuwo, sɛnan kimi kle npatɔ i tɛni boko i piyebɔ. Nkafini i mi nmancibo upiye ikwinan nkani, mi kɔkunto nka usuwa uyammani. Nkafi mi kɔkuntokɛ mi upiye. 2I cɛyɛ nka uwa u yammani, ti summani a Ceni ki usu piyeni upa sini isɛnan.3Man nannkwɛ mi uliba upiyeni pi yammini wemi nni, kasɔrɔbɔ mibɛ nkumman nwemi nyamman, ki mi wunta nan nkini a mi kɔka Ceni upiye ukleni? 4Waliman mi Ceni u kammile, ipɛ usumu tammanan, ipɔɛ u kamminlenan u puwoneni puwa wɛ? Nkafini imi basi u kammile wunan i yunkunan ula misi i mikwinne wemmi npuko.5Mi sumu ukwasinan, ipɛ miliya uka uwunan nki, mi Ceni u summu nkase u wan mi ka usumu nkase ukuni, yani nka usummu kase i pɛ u sɛnan u kuwoye kuwa upafi. 6Isɛkɛ i liba usanan unan pi kle upa sini ipi yammini kumman. 7Liba ncɛyɛ kwa pikɔsi pi yammo kamman iyamman, ncaba pi siseni, pisise utika ipɛ pi kɔkwasinan uwiyani, nina nka ki kwisabɔni nka inan pikle.8Nka i cɛyɛ pi tulo sɛnan nkebɔ pa manca numan nkwani pa waka kwinye nkini, i summu ki kose i caba upeni. 9I cɛyɛ kwinyemi nyam manni, u wantu zuwifuman upe tintiyan, nka userebe nke siya ntinse, bakaye ipɛ summu nkase ika ita pika.10I cɛyɛ kwin kamman nyammani u wantu zuwifuman upe tinitiyan, nka userebe nke siyaman nsommi, ca totoni pi sise ipi yinan suwonan ipɛ wunan nnan uyanni. 11Nkafini ce ki liba utuwanye bɔ. 12I puwo opuwo kwinye ipɛ isumman nusa sariyanan, ncaba uka ki yesi yeni i sariyani kipi klebɔ. Iki cɛyɛ kle, ipi yammi kwinye ncaba pɛ ipiyeni upa sini i sariyanani bɛ.13Kibɛ nman liba ncɛyɛ sariyanani ukwinne nnan, a caba pini wankuru lamanbɔlɛ Ceni ukle, liba ncɛyɛ wunkura u ciyani. Caba pi puwoni wunkuru loman. 14I Ceni u sariyana ki siyananki ncaba ncɛyɛ klebɔ, ncaba pi sariyani u wunkura uciya pika u fakanan nkini, nkafini pi summan Ceni u sariyananbɔ. Pi wasini pi kɔkunto sariyanan.15Nka ku tikayeni api sunkanni a pi yammini, pi summɔni sahuu. Pi waka pikɔ piye usini, ipɛ pasɛnan unan pi kɔkle, nka kutikaye a sariyanan u kwinnan kipisini. 16I sini i kwinne kamman, nka ki yanyi kuwa nkasini Ceni ki liba upiye pi we nyemi nkumman pi yamma miye nkini, Yesu krista ka ukwɔnan nki.1718Man nan nkwɛ mi mikɔ yilene a zuwifuman, npa mi wuntanan utika sariyanan usini, i pɛ npa mi kɔsise mi Ceni ukwinnan nkini. 19Man nan nkwɛ wala a mankɛ yintuya i kweni utukuyani a liba ncɛyɛ yimpiyeni, mi caba ubasi pa pi yinka man nkwani, 20a mankɛ kwɛman ipɛ liya kwin summan man u karamunanni, nkafi summan ipɛ sɛnan usise sise nka i yan sariyanan u wunan nkini.21Ayiwa, man nan nkwɛ liba cese tikani, mi mi tikawɛ ! Mi wala api wiyebɔ, mi wiye. 22Ma nan nkwɛ u manne api we nkummi nyamma bɔni, mi yamman ! Mi umanni a yanni kwinnan u kammi mi wubɔ, a yanni kumman nkwan i kum mani mi nkumman nwiye.23Man nan nkwɛ mi mikɔ sise sariya nan u wunnan nkini, mi Ceni u yinan usiye mi liya sariyana u bonyanan. 24Kafini uman Ceni ukwinne nni: "yinnan u yɛsɛni a yammini weminkɔsɔn siyananki ila ncese sininki".25Tika kakuwɔsi u kammini i mi sariyanan u wan yammoninki, nka imi sariya u wan yammoni mi tika kakuwa usi ki yini puwoneni yinibɔ. 26A tiki puwɛ nkwɛ kakuwa usibɔ i sariyanan uwunkuka u ciya, ɛ puwoni i puwɛ nkwɛ tiki kakuwa usini wɛ ! 27Puwɛ nkwɛ tiki kakuwa usibɔ i sariyanan u wunkura uciyabɔ, manan nkwɛ mi sariya nan uwunkura uciyanibɔ i mi puwonibɔ. Nkafini usɛminan ki mikleni, mi puke mi tiki kakuwa usibɛ28Mi tɔ suwifinan, nka ki u tikaye a ukwisinibɔ, tikabɛ kakuwa usi kibɛ nman mi sini utiye nwunan kuwo nka ye wubɔ. 29Mita Zuwifinan, wunan nki nkwinan nka, tika kakuwa usi, sumu ukwinan nkakɛ, ni nkammiyan kwɔnan nki, kibɛ nman sariyanan ukwinan nkabɔ. U zuwifiman u liba usuwa ki yinan liba uklebɔ, nka ki yinan Ceni ukleni.
1Nka uwunan nki, npatɔ zuwifinan nka u sanan nka kawe? Tika kakuwa usi usanan nka kawe? 2Usanan usi i puman ntonini. Ceni ukwine nnan zuwifiman ukleni.3Nka u wunan nki ipi cese tɔ nikamman bɔ, Ceni u wun kura ki fiyan wase ncaba u kɔsɔnni? 4Owo dɛ ! Hali Adaman pise utotoni u ku lifoko, Ceni ki sɛnan umanne ni, nman u manan nankɛni : «nka u wunan nki sɛnan i yan mi kle mi manni lese nke, mi yan fakanan sɛnan u kuni wiye usi».5I Ceni u kwɛman nan usumanti liya wankuruloni uwunan nki, kuman ti umanni sa ? Uko nkakɛ ɛ eni usuma uka titu nka ki kwiye? Adaman pise pi manne nankɛni nkabɛ ni manne yani. 6Owodɛ ! U wasi yani, Ceni yamman kankinan upa pi ninani u liba !7I nka lifoko, nka uwunan nki Ceni usɛnɛ kisumanni sahu, i sise kibɛ tika i yinan usini, kuman nfi npatɛ puwoni kwiye yammiya? 8Nka u wunan nki cese u manneni: «ti yammi kwinye nkafini kwinkammi upafi upa pa seribe nke». Liba ncese iyinan uyesiyeni a nka nkakɛ ni u manne. Ulibani pi pe piyeni.9Kumman sɛ? Tummuyɛ zuwifiman ti puwɔ cese upeni? Ayi, nkafini nmɔnɔni nkwisi zuwifiman ipɛ siya nan nki ntinse pitoni piyammi kwinyeni. 10Nman uman Ceni ukwinneni nankɛni. Puwɛ nkwɛ lo wankarani, i nannannibɔ, hali ninnan poni.11Wuntanan ki puwɛ kle pisibɔ pisi puwɛ Ceni uwiyanibɔ. 12Pitototoni uwani, pi tototoni u wasini ninnan yemmi, pisi puwɛ kwinkammiyan uyamman bɛ bɔ, hali ninan poni.13Pi wunuman nman tapɛ nkum man wunuman nkuman kwani, pi libo uwase ipi luman, pi kwinneni nman fɔnfɔnan i timman. 14Danganan ipi kwinyemmi npɛ yibi pi numan.1516Pi timisi ninan liye nki. Ipi fɛ tiwo tiye, cɛnnan ipɛ kwinyemmi npɛ pi yinan nkumman ntibeni. 17Pi suman wunan nnan uwunkurabɔ. 18Pi nansinne bɛ Ceni uyinkebɔ.19Ti summɔni a sariyanan ki kawo nka manneni, kimanne liba upeni liba nceyɛ i fakanan utuni, nkafini puwɛ palɛ fiyan puwa manne, ipɛ liba utotoni upafi upa pi Ceni uyinke. 20Nkafi puwɛ i fiyan ta ni wunkuruloya Ceni uyinke sariyanan uka ukwɔ nan nkibɔ. Nkafini ti tototoni uyan kwinye sariyanan uwunnan kini.21Kɛrɛkɛsɛ Ceni utiki keni a ki liba upuwoni nkafini, sariyanan upamman ki kibɔ. Sariyanan ipɛ kiraman u mannan nkani. 22Puwɛ wo puwɛ tuko Yesu Krista si, Ceni ki ncaba upuwoneni wunkuru loman, tuwanyenan ki nka usibɔ.23Nkafini liba utototoni uyammi kwinyemmi, pi tiye utuwo i Ceni uyemmilɛyani. 24Ceni u yunkunan uta pisini i wasi pɛyɛ wunkuru loman Yesu Krista kwɔnan nki, i senan nkwɛ kɔkɔ pɛyɛni.25I cɛyɛ tuko isi ɛ ku pi ka ukɔnsɔni, Ceni upuku pi weyemmi sarakanan, nkafini ise Ceni ipafi ipa tiki wunkuru loni, nkafini ncɛyɛ yammi kwinyemi tintiyani, ipi ncababɔ. 26I munyu lese nke, nka uwunan nki Ceniutiki u wunkuru loni nke kɛrɛkɛni. Libo ncɛyɛ tuko Yesu sini, wasi ncobani wunkuru lomi, nkafini ipafi ipa tiki i wunkuru loni nke.27Adaman pise nkɔ sise kibɛ nnanni kɛrɛkɛ ni? Owo, ki nannannibɔ. Kumman nyammi nka yani? Nman ici sariyanan u wunkurani ? Owo, i tuko nsinan uwunnan nki. 28Nkafi ti upuwoneni a Adaman pise pi puwoni Ceni uka ukwanan nki. Sariyanan ukwanan upaman ki nka nkibɔ29Waliman Ceni kini zuwifiman uyewunan u Ceni? Siyanan nki ntinse u Ceni nkabɛwɛ? ɛyɛn, sinan nki ntise u Ceni nkabɛ. 30Nkafini Ceni ukaponi ye isɛkɛ i nitikiman kakuwo usi upuwoni ni wunkuru loman pijigi uka ukwɔnan nki.31Kibɛ nman ti usi ata fu sariyanan u fakanan ni jiginan u kaponi u kwanan nkibɔ. Owo ! Ti usini a sariyanan kwinan kita wɔyike sahu.
1Kuman ti umanne ti tukonikini Ibrayima kwinnan nki? Kumman i yɔn Adaman pise uka ukwɔnan nki? 2I Ibrayima puwoni wunkuruloya i yammini wemi nkwɔnan nki, i fiyan ikɔ siseni, nga i fiyan i kɔsise Ceni uyinkebɔ. 3Sɛnan nki u man nan Ceni u kwinneni : «Ibrayima tuko Ceni usini nkafi ipuwoni ni wunkuru loya».4I puwɛ nkwɛmi yammoni, nkwɛ i sanan ki puwoni i kwɔnan nki npumanibɔ, usini iseni. 5I puwɛ nkwɛ yammi we kammanbɔ, ipa wan i jiginan Ceni ukuni, isenan nkwɛ tulo ipa puwo ni yemi i ni kammani kaponi, ipɛ nkwɛ puwoneni i ni wunkurulomini kaponini i tukosinan uwun an nki.6I Ceni u puwo liba cɛyɛni wunkurulomanni i ce nkwɛ i yammi wemini bɔ, yɔsube Dawuda nkwɛ yinleneni : 7«liba ncɛyɛ wase pukuni, pi weyemmi ni pi kuni yinibɔ, ncaba wunkammilenan nkini. 8Kununi i laba ncɛyɛ weyemi npuwo neni yinibɔni, nkwɛ wunukamilenan nkini.9Wunu kammi leni nka kwinan manani ki Yeni zuwifiman u yewunan nkebɔ, siyanan ntisi pi kwanan ki kini. Ti kwisi umanneni a Ibrayiman kwisi tukoni Ceni usini, nkafi bɛ i puwoni ni wunkuruloya. 10I puwoni ni wunkuru loya lese wemmi? Lesenkɛ i tikiye kakuwɔ sibɔni walima i tika kakuwɔsinan useribenke? U yammi a patɔ i tika kakuwa usi.11Nka u seribenke, tika kakuwa usi upanan tikleni upatɔ tagamiyɛnan, nka upa tiki ɛ tuko Ceni usi i nan kani, nka Ceni u puwoni ni wunkuru loya u yinu i liya tika kakuwɔsinan useribe nke. Nka uwunan nkibɛ, cɛyɛ pi tiki kakuwɔsibɔni i pi tuko Ceni usi i Ceni puwo ncabani wunkuruloman, Ibrayima wasini pi totoni u kwɛsi. 12I wasibɛni nman ncɛyɛ tiki kaku wɔsini, pi tiki kakuwa usi yewubɔ, pi puwonibɛ Ceni u ninanman ukuni nman ti kwɛsi Ibrayima i yammu nankɛni, ufiyeman i tiki kakuwa usibɔ.13Ceni unan unan Ibrayima kleni ipɛ i liba i yi ninan unan pi kleni ipafi upatɔ pika. Kibɛ nman pi sariyanan utiya nkafibɔ, nkafini Ceni u puwo Ibrayimani ni wunkuru loya nkafi i tuko Ceni usini. 14I nka ki ye yan sariyanan u wunkurulo uwunan nki, tiki kle i be kiye toni fuu, nan u nan ki ye bɛ toni fuunan. Nkafini sumu nkase ki yan sariyanan u wunnan nkini. 15Nka ki fiyan yan sariyanan u tuwanan u wunan nkibɔ. Sariya u yɛsɛ kwinnan kibɛ manne nka utiye nkibɔ16Ayiwa, i Ceni u nan unan kwinan nkɛ, i ka ki yan wan kle ibenan u wunnankini, upafi upa tɔ nɛɛma npuwa, Ibrayiman serebe nke n liba upufi upa yan pi kwanan bɛ nka nki. Liba cɛyɛ sariyanan u wunkura uciya, ncaba uyewunan u kwinnan nkabɔ, liba cɛyɛ pi wantanan u wan Ceni ukunni nman ti toni ukwɛsi Ibrayima, ncaba uka nkakɛbɛ. 17U mannan Ceni ukwinneni : «n wasimini siyaman ntotoni u kwɛsi». Ceni u yinke, tu kwɛsi kɛ iwan i klele Ceni ukunni, i sɛkɛ kunnuman nyinan suwo. Puman nkumman ye ye tintiyanbɔni, i sɛkɛ nbele nkumman.18Puwɛ ye fiyan i klele u tika pumman nkumman kunnibɔni, i sɛkɛ nwan i klemi i kumman. Nka u wunnan nki i wasini siya nfi yamman nkwɛsi, upa sini nma Ceni uman ye nka iseni : «nkakɛ mi liba pi fani yani». 19I kɔlɔ yeni sahuu, i yɛman nfiyeni yɛman nku yebɛ kumuni ukunni. Nka utoni u wunnan nki pi tuko Ceni usi uki piribe unan pikleni, kasɔrɔbɔ pi tiye utuwoye i kwa yinibɔ.20Ceni unan ye i nan pikleni u kwɛsi, nkafi pi nansibɔ pi tiki pi kle ika. I klele uwan Ceni u kunni nka yini ipa yan fakanan ipa tiki sise Ceni usi. I tuko 21usiyeni a Ceni unan unan puwa o puwa ye we kwisi, a wakanan ki iseni ipatɔ uyamma. 22Nka u wunnan nki «i puwo ni wunkuru loya.»23U mannan Ceni u kwinneni: «nka yini i puwoni niwunkuru loya». Kwinanni u mannan ise ikɔbɔlɛ. 24U mannabɛ ti kɔkunto yeni, Ceni ki ti puwoni i ni wunkurulomani nkafini ti tuko Ceni usini i senan nkwɛ yini ti kwɛsi Yesu Krista suwo i kwa useribe nkeni. 25Pi li Yesu ti kwiyemi nyamman ukokini, i wunso ipafi ipa iwasi tumma yɛ ni wunkuru lomma.
1Ti puwoni ni wunkuru loma Yesu Krista kwɔnan nki, wunan nan u yan ti siniki i Ceni Yesu Krista kwɔnan nki. 2I se Yesu Krista kwɔnan nki, ti yan kwanan u wunan nan nkini ipafi ipa wunko yeni. Ti wunnan u kammi Ceni u wunan nan utuni nkafini, ti tukosini ayi tisɔman uyan ni.3Nka nka yewubɔ, ti wunan u kammini ti kɔkunto bakaye utuni nkafini ti tuko usini a, bakaye userebe nke a wunnan nan payeni. 4Kɔ yɔkanan kibɛ pa i fakanan uyan kɔsiye sinan ukuni, i fakanan u yan, jiginan kibɛ i yanni. 5Jiginan kibɛ ifiyan ta u pa yini puwɛ klekɔ manpɔ, nkafini ti kwinan u kammi Ceni uwu nankɛni, ti ti sumu u wan Ceni u nikammi yan ukunni, i nan nka ti kleni.6Sɛnan nki, lese nkɛye fankanan kiye tummu yebɔni, Krista ku li yemmi ukokini nkumma nlese nkeni. 7U kwasini liba cese pa tulu pa ku ni wunkuru loman ukɔtiye nki, ufibɛ cese tulu pa ku ninan kamman utiye nki.8Ceni u tiku tumuyeni a ti kwinan ukammi i wunni. U yini tumuyɛ ti kwinyemmi, Yesu Krista ku tikɔ utiye kini. 9Ti puwo ni wunkuruloma Yesu Krista kwa u kwɔnan nki, wase ki usibɔ, ti bɛ kɔka Ceni u sumukase ukle nka ukaponi u kwɔnan nkini.10nkafini lese nkɛye tiye Ceni u sumu ukaseni Ceni utuluni ta sini i se i kobe i kwa u kwɔnan nki siye usi. Li siyanan nki ise, wase ki usibɔ, ti kɔkani i kobe i kwɔnan nkini nkafini i ninan nkeni. 11Ki yeni nka nkebɔ, ti wunan ki kammi le Ceni a tuni ti kunnuni Yesu Kristat kwɔnan nki, i sɛkɛ yini ta sini i Ceni.12Kwinye u yamman u wantu linan poni iseni ninanni nkini, kwa upabɛ kwinye u yamman u seribe nkeni. Nka ufakanan nkibɛ, kwa ufi liba utototoni nkeni nkafini liba utotoni u yammi kwinyeni. 13U lo nkumma lese nne upa pa upa tiki sariyanan uyan nke, kwinye u kwinan kiye yeni, nga i sariyanan kiyebɔ, kwinye yammiya i piyebɛbɔ.14Kumman ntoni uwunannki, u lo Adaman kɔ ulese nke upatɔ upa tiki i Musa ka u wiye, liba ya kwani, hali i puwɛ yammi kwinye nma Adama yammi kwinye nankɛni, i senan nkwɛ lɛ i pa wan Ceni u kwinan yammoni nkini. Puwɛ nkwɛ sunkun ye ipa pani, Adama kɛye i yimmini. 15Nga kwinye nka yammini, nka ipɛ Ceni u yimmi lɛya ki fiyan tammanebɔ, nkafini i ninan poni i kwinye uyamma ukoki nifiyamma u ku, Ceni u yimmi lɛya uka kifiyan manne bɔ i yammi nka nifi yamma upeni ninan nan nponi i kwɔnan nki, nkwɛ sɛkɛ Yesu Krista.16Ceni u yimmi lɛya ipɛ ninan nponi i kwinye ki fiyan ta kaponibɔ, nkafini ninan poni kwinye u yamma ukoki, Ceni u ku sɛnan nkini, nifi yamman wayebɛni, kwinye fiyamman nyamma useribe nke, Ceni u yunkunan uta pisini a nan sɛnan pikle pafi pa puwoni ini wunkuruloma kaponi. 17I ninan poni i kwinye u yamma ukoki, kwa uyan fakanan, liba ncɛyɛ tulu Ceni u yimmi lɛyake ipa puwo ncaba ni wunkurulomani, ncaba pi kwabɔ pi fakanan u yan Yesu Krista kaponi u kwɔnan nki.18Ayiwa ninan poni i kwinye ukonki, piya u fi nifiyanma upe. Nka ufakanan nki bɛ, ninan poni i kwin kam miyan ukoki, ni fiyamman i puwoni ni wunkuru loman payan ninan. 19Fiyanman uwasini kwinye yamman, ninan poni i liya ukoki, nka ufakanan nki ninan poni i yammi bɛ Ceni wuna kammi le kwinanni, nifiyamman bɛ i puwoni ni wunkuruloman.20Sariyanan utɔni nkafini kwinye upafi upa yan fakanan, nga kwinye uyan fakanan tiye nkɛ, Ceni ki bɛ u yimmi lɛya usise nka utiye nkini. 21Kwinye u yan fakanan liba ukunni, kwa ukɔ kwɔnan nki nankɛni, nka u fakanan nkibɛ, wunkuruloni u kwɔnan nki, Ceni u yimmi lɛya kibɛ i fakanan uyanni u panan ninan nka ki kwinsa bɔni liba ukleni ti kununi Yesu Krista kwɔnan nki.
1Kumman ti u manne wo? Ti sunkani ti waka kwinye yamma nki nkafini Ceni u yimmi lɛya upafi upafipa si? 2Ayidɛ !Ti wasini nman kunu man, kwinyemi uka upɛra usi, ti fiyan waka kankinan kwinye yamma nki? 3Yala ti summani a tummuyɛ ncɛyɛ batise Yesu Krista yinnan usini?4a ti batise ta tɔ kaponi ise i kwa ukwɔnan nki , i kunan ubu ise kaponi bɛni nkafini Krista wunso kwɛsinan Ceni i fukanan u kwɔnan nki nankɛni, ti yammini wemi npafi npa wasitu, npatɔ kawunuman wɛ? 5Nkafini i kaponi ise i kwa u kwa u kwɔnan nki tibɛ i wunsoni ise kaponi.6Ti nu kɔɛni sahuu, a yammi we nsɛman i pɛ Yesu Krista man siye usi kaponi wɛ, nkafini ti yammini we nsɛman npafi npa yini wɛ tummuyɛ bɛni talɛ ta yini kwinyemi nyamma. 7Nkafini i puwɛ nkwɛ ku, usunan yini kwinye yamman nkibɔ.8I tika kaponi Yesu Krista, ti summani a Krista wunsoni. 9Sɛnan nki, tisummɔni a Krista wunsoni, iyini i kwa bobɔ, kwa ki fiyan itu yinibɔ.10Nkafini, i ka lesenkɛni, i kunni nkafini ipafi ipa yan fakanan kwa ukunni lese ntoni nki, kɛrɛkɛsɛ i tɔna i Ceni kaponi. 11Nka ufakanan nki ti puwo ti kɔni i kunnuman kaponi, kwinyemi nkumma npɛra usi, titɔ ni kamman Ceni ukle Yesu Krista ka upɛra usi.12Nka uwunnan nki i sini ki tuwoli, ti tula yini kwinye upa yan yɔnsuye usi yinibɔ. Ti tulu nikokebɔ. 13Ti yini ta nan ti sini we yemmi nklebɔ, ta waka weyemi nyamman nkebɔ. Ti nan tikɔ Ceni ukle. Ti tɔ nman puwɛ nkwɛ ku ipa wunsoni, ti yammi ti sini we kamman nyammunanan. 14Kwinyemi ni fakanan uyan ti kunni yinbɔ. Nkafini ti yini sariyanan uka u wiye nki yinibɔ, ti kɛrɛkɛsɛ yimilɛya uwiye nkini.15Nka uwunan nki, ti waka kwinye yamma nke nkafini ti yini sariya nan uwiye nkibɔ, ,man ti yimi lɛya u wiye nkini? Owodɛ ! 16Ti summɔni a i tinan tikɔ ta tɔ nma ti ki kwelew, ta yammini nke, ti fiyan la usi yinibɔwɛ! I kibe nman kwinye uyamma nka, kipe tani kɔtaye siye. Nkafini Ceni u wunnu kammile kwinnan u yamma kibɛ pa i wunkuruloni.17Ti fe unan Ceni ukleni nkafi ni tiye kwinyemi nyammo nyamman nkobe, ta kɛrɛkɛsɛ, a tiki tumuyɛ nka sini, ti tulu ke iti wunan u tototoni. 18Ti fi tikɔni, ta kɔkɔ tikɔ kwinye i klemini ta tɔ sɛ kɛrɛkɛni wunkuruloni u yammo yammi yawɛ.19Ni manneni nma Adama pise pi manne nankɛni we yemi ipɛ wekumi nyammo yamman, tilɛ Ceni. Kɛrɛkɛsɛ ti tɔ Ceni u kwɛ kwelew. 20Lese nkɛye tiye we yemmi nyammo yammani, ti capaye wunkuruloni nkibɔ. 21Kumman ti yɔ nkumma nwemimi, nkumma sinse nwan tiyi tɛni ! Nkafini u labanan kini kɔtaye siye.22Kɛrɛkɛsɛ ti fi ti kɔni, ti kɔkɔ tikɔ we yemi nkletu tɔ Ceni u yammo yammi pise. Pumman nkumman ti nyan nka nkini, nkakɛ nman sumu tamanan, nka labanan ninan nka ki kwisabɔni. 23We yemmi ntɔnan nkakɛ kɔtaye siye. Ceni ki ninan nka ki kwisabɔni ukwane tumuyeni ti kunnini Yesu Krista kwɔnan nki.
1Tukoni nki ncaba nsummɔni a ti summan san yanan u wemmini. Nkafi ni kwinanni umanni a mɛye. Ti summɔni ɛ ninannan i ninan nke, nkumman nlese nke yewu, nka i sariyanan utu.2Nka ukaponi nke, icibɛ nkwɛ beresi, sariyan ki unan yeni ki u tika ye u cibɛ seni ɛ sunkani i waka i puwɔ fɔ i kuntoko. I puwɔ ipa lesenkɛ i ku, cibɛ ni i ikɔ fiyeni ipa kɔkɔ ikɔ sariyanni ukle. 3I puwɔ kubɔ ipa ta ipa belesi kwinye nkwɛribɛ kle, a i yileni a ci labaya. U fi i puwɔ ku i pa summa ta belesi kwinye nkwɛribɛ kle sariyana ki kunni yinibɔ, i yammi bɛ kwinye bɔ kwin kammi yan nka i yammu.4N kamman nkakɛ ayani, a kɔkɔ akɔ sariyanan ukleni nkafini a wasimi Krista sini usi upuwa nwunan. A wasini i kwɛ kɛrɛkɛni, i senan nkwɛ waso, nkafini apafi apa yammi yammo nkammiyan Ceni nke. 5N mɛyɛbɛ, lese nkɛye ni nko uyan fakanan a kunni, weyemi n yammi nbila kiye tituko sari yanan u kwɔnan nkini, ti yammi yamo nkumini nka utɔnan nkakwani.6Puwa nka yammi ye tumuyɛ yammo yami pise, ti fiyan yammoni uyamma Ceni nke kɛrɛkɛni nkafi ti ɔrɔnyani, ti kɔkɔ kwinyemi nkle. Ti fiyan yammoni u yamma Ceni nke kɛrɛkɛni Ceni uni nkammiyan u kwɔnan nkini, ki ta kaponi iti we nsɛmanbɔ, nka kwinan man sari yanan nkini.7Kumman ti u manni ! Ka u wunan nki sari yanan uwasini kwinye? Ayidɛ Nsumma we yemi fakanan sariyanan u wunan nkini. U manan ye sariyanan nki: << i yunkupise nca mi boko u puwa ye bɔ >>. Ni u summaniye ɛ mi yunkupise nca mi boko u puwa nwunan ya, a kini kiyebɔ. 8U wasini yani, kwinye u kwa ukɔsini u yan fakanan, ipɛ u wan kwinyemi nsi yana nsummu nke sari yanan ukwɔnan nki. Nkafini i sariyanan kiyebɔ, kwinye kibɛ yebɔ.9Tintiyan, Ceni u sariyanan u tɔni ye lese nkɛbɔni, ni ye nina nkeni, nga upa lese nkɛ u likini, kwinyemi ayan fakananani, nkuni. 10Nka ufakanan nke, sariyanan nka sunkan unan wunannan puwɛ nkleni, u wasini nliya.11Nkafini, kwinye u yan wunkura sariyanan u kwɔnan nkini u wabe upa libe. 12Nkafi, sariyanan u kammini, Ceni u mannan nkani, nka ukammi bɛni nkafini ulo wunkurani.13Nka u wunan nki, puwa nka kammini, nkanka nwasi nlipuwa? Ayi dɛ ! Kwinye nkakɛ, puwa nka kammini, kwinye ki puwa nwunan wayani ki yamman nankɛ upa libeni, nkafini upafi upa fi ukɔ upa tiki ukɔye sahuu i kwɛ mannan ɛ sɛkɛ fakanan ki ise sariyanan u kwɔnan nki. 14Ti summɔni a sariyanan u yini Ceni ukleni, nsummɔ bɛni a fakanan ki bebɔ, i kwinye u kle mmini nman yammo yami kobe.15Ne ni usi apa yammuni, nibɛ puwa summanne nka usibɔ, puwa nka kammi uwuni nibɛ nka u yammabɔ, puwa nka kammi n wubɔni nkanka ni u yamman. 16Puwanka kammi nwabɔni inkaka ni uyamman, nka uwunnan nki, ntala nkeni a sariyanan kini pu kammi yan.17Nkafi, puwa nka yammani, nka ni upo apa yammubɔ, kwinye nka nsummu nkeni, nka nka yini npa nka ayamma. 18Nkafini nsummɔni a puwa nka nsummu nkeni, ɔkamibɔ. Kwin kammi yan u yammi nbila kila nsummu nkeni, nka ni fiyan u yamman bɔ.19Ni usi npa yammi kwin kammi yan nkani, ni nka u yamma bɔ. 20Puwa nka kammi nwabɔni, i nkankakɛ ni u yamma, nka ki utikayeni abɛ u yamma bɔ. Kwinye nkakɛ u yamman, bɛ nka u yamman bɔ, nkafini ɛ sɛkɛ nsumma nke. 21Nconi sahuu npa summɔ alese nkɛ ni usi apa yammi kwin kammi yanni.22Nsummu nke Ceni u sariyanan u kwinan u kammi nwunni. 23Nka nsummɔni, puwa nka kammi nwuni, ini usi npa yammi nka, puwa nwuna ntukoni a yammi nkabɔ. Isɛkɛ yini kwinye upa yan fakanan nkunni.24Nini bakaya ! Nsini kini kwa uka, yɛlɛ i kɔka nka ukle? 25Ni i fe unan Ceni ukle isɛnan nkwɛ i u yamman ti kunnuni i kwɔnan nki Kristani ! Ntulu Ceni u sariyanan nkeni, nka sini uliya fakanan uyan nka nwasibe kwinye u yammo yammi kobe.
1Kɛrɛkɛnisɛ, ipuwɛ nkwɛ i Yesu Krista, nkwɛ i piyebɔ. 2Nkafini Ceni uni nkammi ya wunan nan unan Yesu Krista kamman ukleni, i kɔ u kwɔnan nkini, i fakanan uwani sababu nan npa kɔkɔ kwinye ipɛ kwa ukle.3Sariyanan utuwanan ki fiyan nkanan nklebɔ, sini uliya fakanan u yan ukle, Ceni u yammuni inan i kobe, ipa ipa kumu nman kwinye yamman, ipa wasi sarakanan kwinyemi u sana nka uwunnan nki, iyɛsɛ kwinyemi nfakananni. 4Nkafini sariyanan ki wunkuruloni nka poni, tafi ta yammi nka, tummuyɛ ncɛyɛ ciya cini npumma nwunnan nkibɔ, ti ciya Ceni u mina u wunankini. 5Sɛnan nki ncɛyɛ ciya pa sini i cisi usi npumma nwunan nkini usu wuntanan kibɛ waka i sini usi npumma kaponi, nka nkwɛ ciya i Ceni unina kaponi, usu wuntanan kibɛ waka Ceni nkeni.6Npa tulu sini usi npamman nne, u labanan kini kwa, i mi tulubɛ Ceni u ni nkammiyan uka nke u labanan kini wunan nnan. 7Adama pise uni nko ufi ncɛyɛ tuni, ncɛbo pini Ceni u ninan nyemi. Pi tulo Ceni u sariyanan nkebɔ, pibɛ tulo nkebo. 8Nkafini a yini puwɛ i kɔye, i kwinan ki fiyan kammile Ceni uwubɔ.9A mɛyɛ kɔni, amɛyɛ a kɔyebɔlɛ, Ceni unina u sakonan nkakɛ a uyamman, nkafini Ceni u nina ki amɛyɛni. I Krista nina ki i kwɛbɔ, usu Krista kwɛbɔ. 10Ti sini u tiki kwa nkeni kwinyemi nyamma u wunan nki, nka i Krista ti summu nke. Ceni uni nkammi yan ki ti pumman nneni, nkafini Ceni ki ti puwo nneni ni wunkuru lomman.11Ceni nankwɛ yini Yesu Krista suwo i kwa u seribe nkeni, i nina ki tummuyɛ, i kaponi i sɛkɛ i nina unan ti siniyɛnan ukle, i ninkammi a kwɔnan nki, nka i tummuyɛni.12Nkafi n kamman, nkanka ti sunkan ti yammuni, sini usi nyammoni nkabɔ. 13Nkafini, i ti ciya i sini usi npumman, ti kwani, nkafini i ti wasi ti coko nan ta pepepewa, Ceni uni kammiyan u kwɔnan nki, ti pummoni.14I liba ncɛyɛ ciya i Ceni unina kaponi, ncɛba pini Ceni upise. 15Nina nka a yɔnni, nka ki a yinan ye a kɔ ipɛ nansine nnibɔ. Ceni uni nkammi nkakɛ. I kwɔnan nkini ti wasi Ceni upise, ipɛ ikwɔnan nkini ti unanne Ceni nke a baba, ti kwɛsi.16Ceni uni nkammi ki u tikayeni tummuyeni a ti wasi Ceni upise. 17I ti wasi Ceni upise, tibɛ i kwanan uyan Ceni ukleni, Krista ipɛ i tummuyɛ ti u yan kaponi, nkafini i baka ise kaponi, ti bɛ i sise u yan ise kaponi.18Nka uwuntanan nki, sise nka ti u yan sisɛni, ki fiyan tanman nne i tɛni nbakaye koponi bɔ. 19Nkafini Ceni ki sise u wan ti pise usi kuwa nkasini, nina u liya timansinan utoni nyanko nka ukuwa.20Nina ki puwabɔ, nka ki sakonan bɔ, ti bɛleya i sakonan nkakɛ. Nka utoni u wunan ti fiyan ti wuntanan u tikani kaponi. 21Ceni ki fa kwinyeni iseni u nan nina ti pise ukle, ipɛ i nan tiki sise pisi. 22Ti summɔni, a tɛni nina u tototoni ki kwinkammiyan nkeni nman cibɛ nkwɛ kummunneni.23Nina u yewunan nkabɔ, Ceni u ku tummuyɛ u ni nkammiyan, nka i nɔn ti kle tiniyanni, tummuyɛ bɛni ti wunan u timini, tafi ta yan Ceni uyukunan tasinan, ta fi ta tɔ ipise. 24Nkafini ti kɔkɔni, nkakini wuntan wannan. I ti yunkupise nyan puwa nkayi ta summan tukoni upuwa usi, nka ki tukosinanbɔ. Mi yunkupise nyan puwayi u kwisi, mi umani kankinan a kini tuko nsi puwa kankinan? 25Nka ti yunkupise i yan nka yi barbɔ, i ti wan ti wuntanan nka ukunni, ti ti kɔkwani ta fi ta yunko upuwa.26Nka u kakan nkibɛ, Ceni uni nkam miyan kitibasini tiye nkɛ ti fakanan u kwisi yeni. Nkafini ti summan yaye fakananbɔ, Ceni uni nkammi yan nkakɛ tibasi ya fakanan i wankammileni nka fiyan manne bɔni. 27Ceni nankwɛ summan ninan man u summu nke npummani, nkwɛ i summan iti sunkan ika Ceni u ni nkammi yan ukleni, nkafini Ceni uni nkammi yan ki yaye nceni u liba upeni u pa sini bɛ iceni a wunu nka.28Ti summɔni a Ceni ki yammoni ayamman i liba u tototoni ti kamman u ka ukammile u kamman, i pi ya nkumman upa sini i Ceni uka. 29Ceni u tu ncɛyɛ ye tinitiyanni, i mɔnnɔn bɛni a ncaba u yammini fakanan ntɔ nman i kobe nka, nkafini i kobe ipa ipatɔ lifiyan man u siya. 30I man ncɛyɛ kwinan tintiyan, iyilebɛ ncabani, i yile ncɛyɛ piye ki ncaba upe bɔ, ncaba uwasini wunkuru loman, i puwo ncɛyɛni wunkuru lomani, i ti sise pi yinse nsini.31Kumman ti u manne? I Ceni ki tummuyɛ, yɛlɛ i fiyan wunsone ti kamman? 32I cenan nkwɛ i lɛ i kobe ikuni bɔ ipa nɔn kwa ukle ti tototoni u kwinyemi nyamman u wunan nki, ki yamman kankinan ipalɛ pumma ntoni nnan tikle upan wan i kobe i kuni?33Iceni u tu ncɛyɛ ye, yɛlɛ ifiyan ncaba upiye? Ceni ukɔkuntokɛ npuwo pɛyɛni ni wunkuru loman. 34Yɛlɛ i fiyan pi piye? Nkafini Yesu Krista kunni, nka ukaponi nka yewubɔ, i wunsoni, i tɔnan Ceni u yaye tumuye.35Kumman sɛ i fiyan ti laye i Yesu Krista kammile wunan? Bakaye, walima kammanle? Bakaye, walima kulo? Liya puwa yan walima kɔ tuko yenan? Walima a ti liye? 36Upa sini i Ceni u kwinan a i wamiya : << mi kɔsɔn, pi wiye utane ti liye usini, pi ti puwoni nman nanfo liman>>.37Nkumman toni u wunan nki, ti wasini se nyamman sahuu Krista kwɔnan nki, i senan nkwɛ ti kwinan u kammi i wuni. 38Nkafini ki wuntanan nkini a hali kwa yɛlɛ, walima si nlaminan uyan, salima mɛlɛkɛman, walima wɔpise, waliman puman nkumman nina ni nki tɛni, waliman puman nkuman pe taye sinsɛni, walima se nsuse. 39Hali faka nsuse ncɛyɛ wala usini waliman ncɛyɛ manni utuni, waliman Ceni u bele pumman nkummani, puwa nannan ki fiyan ti laye i Ceni u kammile wunan bɔ, pumani ntoni Yesu Krista sababunan nkinankɛ niye.
1U yini Yesu Krista ibe nka ni umanne pɛye sɛnan nkakɛ, lifoko nkabɔ. Ceni umi nkammiyan ki u tikaye beni nka ni umanne pɛyeni a sɛnan nkakɛ. 2Summu nkase kisi sahuu, nnina ki bakaye nkini kwelew.3Nkafini ni usi a nina nfɛ Ceni u weminsi u labe Krista pa, ntukoniki ncaba u kɔsɔn ncɛyɛ siya poni ibe kaponi. 4Ncɛba upɛkɛ nma isirayɛli pise. Ceni u wasi ncabani i pise, i tiki ikɔ pɛyeni, isi ipɛyɛni lese fiyanman nneni, i nan siriyanan pikle ipɛ ipa tiki ikɔ pɛye, inan i naan pi kle. 5Ibrayima ipɛ Isiyaka ipɛ Yakuba kɛ pi kwɛsi. Krista ipɛ pɛyɛ pini kaponi, i kummu i kobe nkwɛribɛ kleni. Ceni ki pumman ntototoni ukunni, sise ntiki i yinna usi lese ntoni aminan.6Kumman ntoni wunan nki Ceni u kwinne nyisini, hali i siyanan nka yini Yakuba si, pi toni pi Isirayɛli pise u tikiliki caba. 7Siyanan nka yini Ibrayima si, pi toni pi fiyan yilenne ɛ pisebɔ, nkafini Ceni u mannan ye iseni << Isiyaka kuwo caba pi yileni mi pise>>.8U ko nka ɛ pise ncɛyɛ kumman sini usi, a ncaba pi Ceni upisebɔ lɛ. Ayi, fɔ i pise ncɛyɛ yan upa sini i Ceni yaye, a caba upɛkɛ Ceni upise bɔ. 9Nkafini Ceni unan unanni : << nansi ni tuwani lese nsuwa nkeni npa nfi kobe Sara kle>>.10Nka nka yewubɔ, Erebɛka yan pi boni ti tukoni nkini Isiriyɛli ni nkwɛ ribɛ kleni. 11Ceni ye usini ɛ manan nkani, nka yammi i nituni caba upe nkafi i nan piseni pikle pi kummuni u tinlika, pi yammi yeba kwin kammin yan ipɛ kwinye pi yanyibɔ. 12I mɔnɔn ɛrebeka yeni i pise u kwinan nkini : «ncɛyɛ sɛmani ncaba pi pe yammoni uyamma fɛmman upeni». I tiku pɛyeni i puwɛ tuwanye upasini usu yammi nwemmi bɔ, fɔ i kɔkunto sakonan. 13Nman umannan Ceni ukwinne nni nankɛni «Yakuba kwinnan u kammi nwuni, ewa wu kwinnan u kammi nwubɔ»14Kumman ti u manne sa? Nka u wunan nki, Ceni u wemi nlo wunkuruwɛ? Ayi dɛ ! 15Sɛnan nki, i mɔnɔn Musa yeni : «Ni usi a yunkunan upa ta puwɛ nkwɛ sini, nyunkunan ki ta usi sini, ni usi a pa puku puwɛ nkwɛ we yemmini, ni i pukoni». 16U wasini yani, walima liba ukɔ kwanan uwunan nki, nkafini fɔ Ceni uyukunan u ta tisi.17U wasini yani bɛ, Ceni u mɔnɔn Ezipiti yɔnsuwe ise i kwinne nni : «ntikimi yɔnsuwe nkunni i ko nkani, nkakɛ iman kɛni npafi npa tiki n yɔnsuye nne, ipɛ yinan upafi upa mannan nina u tibe ntototoni nki.» 18Nkafi, i Ceni ki upo ɛ pa paku puwɛ nkwɛ kwinye mi, isu kwinye npakoni, i bɛ usi ɛ pa kwa nkwɛ summu si, ipɛ nkwɛ isummu u kwa nesini.19Cese i fiyan u manne beni : «kumman nfi Ceni upa tɔ ti piye bo yini? Nkafini puwɛ i fiyan liya Ceni uka nkebɔ». 20Man Adaman kobe, man yɛlɛ npa nu kwanan u yamman i Ceni? Sini ki fiyan umanne u beleya iseni : «kumman nfi npa belebe yani !» 21Man usuwa ki sɔbeleya nkawɛ? I fiyan u man uponi uloneni ipa belebɛ sɔ kammi yan i ka, ifiyan nka u man poni uloneni ipa bele suwa nwunan ika, nka kammi sahuu bɔni.22Ceni ki ye usini ɛ patiki i fakanan ipɛ i summu nkase nke, nka i summu u tamman sɔmanni nneni, nkumman sunkaniyesiye yeni. 23I yammi nkani nkafini ipafi ipa tiki ikammile nke sɔmanni nne, i yunkunan uta nkumman sini. I timi siye ibele nkumman kwɔnan u wansinan uyinneni. 24Nka uko nkakɛ ɛ yile tummuyɛ ncɛyɛni, zuwifuwman upɛ i yinle pɛyɛ i pi kɔbɔ, iyinle bɛ ceseni ncaba u yinibɛ siyiman nsomi n sini nki.25Nman u manan nankɛ Oze caba u sɛmininan nkini «liba ncɛyɛ ye be Ceni uliba bɔli, ni i caba u yamman nliba, i pɛ ncɛyɛ kwinan kammiye nwubɔni, ncaba ukwinan ki kammile nwu kɛrɛkɛni. 26Tiye nkaye u mannan paye : «a mɛyɛ a nlibabɔ». Nka utiye poni nki, ki yinleni a ni nsuwe Ceni upise».27Tumuntaya Ezayi mɔnɔn ye Isirayɛli pise upeni «yali i Isirayɛli pise ufa nma kupɛli waya nnu nta kupise, pi yewunan nkakɛ ikɔka. 28Nkafini kununi i manan kwinan nkani, i nka utototoni u yamma ni iyisuni, wunkurulo nke manni usi». 29Nman Ezayi mɔnɔn ye nankɛ titiyan ni: «ti kununi, se nsuwe i yini pu titinan upatɔ ti kasuwabɔ, ti toni uka ye iyesiyeni nman Sodɔmu ipɛ Gɔmɔri bokose nka».30Kumman ti umanne? Siyantinse nkumma wɛ wunkurulo yibɔni, ncaba u yanni a tuku nsinan nka wan Ceni ukunni, a u tukosinan kiyan Ceni u kwɔnan nki. 31Isirayɛli pise piye u wiyani Ceni ki yamman nankɛ upa puwo pɛyɛlɛ wunkuru lomanni sariyanan ukrwɔnan nki, nka piyan nkabɔ.32Kumman nyammi nka yani? Nkafini yani pa summan wunkuru loni uwiya ni i pi wan pi wuntanan ba Ceni u kunni, pi wiyɔnni ipi yammini wemini. Nkafi pi pamman nkuruka taabɛ nsi. 33U mannan Ceni u kwinneni : «taa nkaliba ufuseni ntiki nka utaani siyɔn, i puwɛ nkwɛ tuko usi nkwɛ i sinsebɔ».
1N kamman, puwaka nsummu nkeni, ipɛ nka ni uwiyani Ceni ukleni Isirayɛli pise upeni, nka nkakɛ nman pi kɔkɔ nkwinan . 2Nkafini ni fiyan u manneni a pi kwa pi kɔsini sahuu, Ceni u kwinan nki pi kwa pi kɔsini sahuu, pi summan Ceni u kwinne sahuu bɔ. 3Wunkuruloni nka yan Ceni u kleni, pi summan pa nkumman nsibɔ, nkafi pi ye wunkuruloni u wiya ni i pi kɔkunto fakanan. Nkafi wunkuru loni nka yan Ceni ukleni, pifi pikɔ yɔkani Ceni nkebɔ pa yanmini Ceni nkebɔ.4Sɛnan nki Yesu Krista kɛ nyisi sariyananni, nkafini i puwɛ nkwɛ tuko Krista, Ceni upafi upa puwo nkwɔni ni wunkuruloya. 5Musa kɔn bɛ wunkurulo ukwinan nkini nka yan sariyanan ufe u wunan nkini : «i puwɛ nkwɛ sariyanan u wunkura u lonne, usu ipumanni u kwɔnan nkini».6Wunkuru loni nka yan jiginan u wunan nkini, i u wiyani mi kleni: «mi wan mi wuntanan nki : « yɛlɛ ikane wala usi?» i mi wan mi wuntanan nki mi uponi a Krista pa puke ipa pa. 7Walima yɛlɛ i yɔnkani pan u yinbiyeni?» Nka kini Krista wunso nkwinan bo.8Kumman bo i manni yini? «mi yibubɛ nnu kwinnani mi nan u mɔnɔn ipɛ ki mi wunnan nkini». Kwinnan nka ti ummanneni, jiginan u kwinan nkakɛ. 9I mi tulu npa mɔnɔn a Yesu ni kunnuni ipɛ npa tuko usi a Ceni u yinusowo i kwa userebe nkeni, mi kɔkani. 10Sɛnan nki, i mi tuko usi mi summu usi, Ceni ki mi puwoni ni wunkuruloya u fe mi nɔnsi, mi kɔkani.11Nkafini u mannan Ceni ukwinne nni : «i puwɛ nkwɛ tuko Ceni usi, usi i sinsebɔ». 12Nkafi, dannan ki zuwifuwman ipɛ siya ntise nsini nkibɔ, pi toni u kunnuni sɛkɛ Yesu Krista, i puwɛ nkwɛ yɔ puwa nkasi i puwa u nan usu kleni. 13Nkafini : «i puwɛ opuwɛ yile kunnuni i yinnan, usu i kɔkani».14Pi yamman kankinan pa ya kunnuni, ipi tuko isibɔ? Piyanman kankinan pa tuko isi, ipi nu i yinnan pi yanyibɔ? Pi yamman kankinan pa nu i yinnan i puwɛ mɔnnɔn pɛyebɔ? 15Pi Ceni u kwinne nmanne kankinan a tumu pɛyɛbɔ? Nma u kan nankɛ Ceni u kwinne nmanne kankinan a tumu pɛyɛbɔ? Nma u kan nankɛ Ceni u kwinne kammani, pi pamman nkammini.16Nkumman ntotoni nwunan nki, liba utototoni u tulu Ceni u kwine kamma nnebɔ. Ezayi mɔnɔn yeni; kunnuni yɛlɛ ntuko Ceni u kwinkamman nci? 17Tuko nsini ki yan yammi ninan nkeni, yamminan ki yan Krista kwine nkleni.18Nkafi nwa, a pi nanwɛ? Pi nu puwa bɔ. Ceni u kwinne ni manne nina u tibe ntototoni nkini, Ceni u kwinne nfi mnani ntibe ntoni nkini.19Nkafi ni u manne, a Isirayɛl liba usummɔ wɛ? Musa mɔnɔn tintiyanni nkwɛ siyanan bɔni ni nkwɛ tune u wan asini. Siyaman nkuman wuntanan ki nklebɔni ni nkumman nsummu nkase u wan a summusini.20Ezayi kwa ikɔsini pi ncaba uyanbe yini. Ncɛncɛye nkwinan uwiyani bɔni, ntiki nkɔ pɛyeni. 21Isirayɛl ka u pɛra usi i wani, i wani: ntimi nklemini witanan sayaman nkuman dankani ipɛ nkumman lɛni ntoni.
1Nwani a Ceni u fu ti libani? Ayidɛ ! Nkafini nibɛni Isirayɛli ni nkwɛribɛ, Ibrayima bɔni Benzamɛn siyani. 2Ceni u suman liba ncɛyɛ tintiyanan, i fu ncababɔ. Eli ya Ceni Isirayɛl boko nke nankɛni biburunan u manan nka u kwinnan nki nankɛni, a tiki a mɛyɛ nka usiwɛ? 3I mɔnɔni a kunnuni a pi li mi tumu tamanni, pa tumu a sara nfeman, nkaponi nkakɛ nwaka pi uponi apa libe.4Ceni u pukoki ise kankinan? I mɔnɔni : ni b pukoni kansan i sinintomi pi nkle nan nminan nkini pisi puwɛ tulu i pa kuru kuni baal tubɔ. 5Nka ufaka nan nkibɛ kɛrɛkɛni pisi cese waka nannani, Ceni utu ncɛyɛ ye upa sini i kɔkunto yimilɛyani.6I Ceni i tu pɛye upa sini u kɔkunto yimi lɛya, u wasi yamini wemibɔ, i ki nkabɔ Ceni u yimi lɛya kiyi tɛ Ceni u yimi lɛyabɔ. 7U wasi kankinan nkanka Isirayɛl u wiyani i yan nkabɔ, Ceni utu ncɛyɛ yeni ncaba upɛkɛ nyan nka. Liba u sɔmi usumu ukwasini. 8Nma u kan nankɛ Ceni ukwine nni Ceni unan wɔlɔma nwanni nina pikleni, ipɛ yunku pise nkuman yanyibɔni, ipɛ yibubɛ nkuman nanbɔni, fa upa tiki tɛnan nke.9Dawuda mɔnɔn bɛni : pi suwe u tika taba nnan nkasi pa wannanni nna ntɔ pi tukuni kakuwa ipɛ pi tukuni wiyan, ipɛ utɔbɛ pi kuyesiye puwa ipi ku lesen nkɛ. 10Pi yunku pise ntu pi fi puwa yanyibɔ, mi puwo pi nukumini lese ntoni nki.11Ayiwa nmɔnɔni : a pi paman nkurukoni fɔ pi cani, ayi dɛ ! Siyaman nsomi nyan kɔka pi wase nwunankini, nkafini npafi pa waka i Isirayɛli. 12Nka uwunan nki i Israyɛli nan u fuse u wunan nkinankɛ ninan u yan wunan nnan, i pi san nanne u yini sayaman nsɔmi nyan wunan nnan, pi yisinan pi kwinkwe uyamman pi ku pi kunni sahuu wɛ.13A mɛyɛkɛ ni manne a mɛyɛ, si yaman nsomi, bɛkɔɛ siyaman nsoni ntumutaya, ni sise utika nyammoni usini. 14Nkafini iki fiyan yaman npa wan pɛyɛ i tɛ siyaman pafi pakɔkɔ.15I pi wase nka yini nina upa sini i Ceni, i Ceni u tuko payɛ, ka u tukoye kita kankinan? Nkitani Ceni u nina u wan kumannenan u wunan nki. 16Nkafini i tinticaba usakasi, somi pi sakasini, i siye utanse nsakasi, uklemi nisakasibɛni.17I siye uklemi nwunu puwo ncani, ma nan nkwɛ ye mi olive nklepiye nwunan ni i mi lakasi nkumman nkle pise nsomi nsininki a pafi apa sini i siyeni npa lakasi ukle pesi nsi. 18Mi yini npa si mikɔ nkumman nklepise nsini nkibɔ, i mi mikɔ sise, summɔ a ma siki siye u tansebɔ, asiye u tanse npɛkɛ nsikimi.19Nma usiye usi nankɛni nkafini npafi npa yan wunan nnan u tiye nki. 20Sɛnan nkakɛ, nkafi upa puwo upa cani man nkini, u tuko Ceni usibɔ ni nkafi, mi waka nnan nani mi tuko u wunan nkini. Mi yini npasi mi kɔbɔ, yini mi nansidɛ. 21I ceni u yukuman uta olivenan usiye klepi usibɔ, i yunkunan kibɛ fiyan ta misibɔ.22Ce Ceni ukammile ipɛ ukwasinan . Ncɛncɛyɛ cani i kwasinan ki fiyan pɛyeni, man kɔni Ceni ukammile nki, nki nkabɔ mi puwobɛni mi cani.23Pɛyɛbɛni ipi waka piliya Ceni tukoni usibɔ, ncaba pi wunan nan uyanni, pi yɛlɛ u a lemini u yanni, nkafini Ceniki fiyan u wunan nan u nan pi kleni, i yami pɛyɛ kawunuman. 24Mi kuni mi fɛ kwinye usiye usi npata npa lakasi wunan nnan usiye usi nkafini mi yammini wemi ipɛ pi yammi wemi ni kaponi, pɛyɛ ncɛyɛ olive nsi kammiyan usini, ncaba pi kɔkunto usiye usini pitɔ kawunuman pitɔ mikunni sahuu wɛ?25Ayiwa n kamman, ni usi apa tɔ nman liba ncɛyɛ pi summan kwinkammi yanni bɔ, ayinibɛ a pa puwo a kɔni nman wuntanan ki ncɛyɛ klenibɔ, Isirayɛl liba ncese summu ukwasini fɔ siyaman nsommi nsi, kɔkɔman u yewunan nyisini.26Nka u wunan nki Isirayɛl caba ntoni pi kɔkani, nma u mannan nankɛni : kɔkɔya i pe pani, i yinanbɛ Siyon ipe Ceni ulia nansi yikenan ufe Yakuba summu nkeni. 27Nkankakɛ ni u yaye pi kle. I pa lese nkɛ ilo pi kwinyemi ye pi yinke lese nkɛ.28Ceni ukwine kamman uko upɛra usi, pini Ceni u juguman ti kɔ wunan nki. Tu wan yenan nka upɛra usi, pi kwinan u kammi Ceni u wuni, pi kɔ kwanan u wunan nki. 29Nkafini, Ceni ki pukone serebe nke u kwanenan ipɛ u yileni ubo fewubɔ.30Lese nkɛye aye Ceni u kwinne ntuko nnebɔ, Ceni u yukunan uta asini, kɛrɛkɛsɛni nka usunkan a mɛyɛni nkafini a kɔkɔni. 31Nka u wunan nki, pi wasini Ceni uliba kɛrɛkɛni, nkafini a yan Ceni uyukunan tasi nankɛni, pɛyɛ bɛli nka pi yan wunannan yani kɛrɛkɛni. 32Ceni u puwo liba ntoni aliya kwin kamyamma, i yunkunan upafi upa ta pi toni usi.33He ! Ceni u nanpone, ipɛ u kwinsummanan u tɛni sahuu ! I miyan usini ki fiyan tibe ntototoni nki, i yunkupiseni fiyan summane npa kwisibɔ. 34Nman u kan nankɛni : yɛlɛ nsumman nceni u wuntanan? Yɛlɛ fiyan Ceni u yinka u tika?35Yɛlɛ nnan puwa nwunan Ceni ukle tintiyan, nkafini i pafi ipa nan u tiye kle? 36Pumman ntototoni nyini Ceni usini, pumman ntototoni ni Ceni uka utuwa nna nkini. Puwa opuwa keye ninani nki Ceni uka nkakɛ, sise ntiki Ceni usi welew. Amina !
1Nkafi nkamman, ni a yaye, Ceni u yukunan tasiye nka uwunan nki. A nan a sini utototoni Ceni ukle nma sarakanan uka kamiyan, a pa sakasi u kammi Ceni u wuni. Nkankakɛ nceni fe u wuta kammi yan. 2A yini a pa a yammini wemi ntan mane i ninani u yammini wemibɔ. A yini a yammini fakanan u wasitu nkafini a wuntanan u wasituni, nkafini a wuntanan u wasituni, nkafiboni, Ceni u sago nkammiyan, i kammile, i yisenan nke tafi ta summan nkabɛ ta lanni.3U pa sini i Ceni u yimilɛya unan nkle ni u manni a toni nke a lalaye nne a yini a pasi a kɔ apa cakibɔ. Ceni u na tuko nsinan nka ti tototoni ti lalaye nneni ti yini ti puwo ti kɔni i hakili suse u pa sini i kobɛ. Ti si utototoni u ti poni nwuna yeni, nkafini ntini nyammoni nyamini fakanan ni kaponibɔ.4Nka uwunan nki bɛ ti fani fiyan, nka ti tototoni tini kaponi u yini tumuyɛ Yesu Krista ye. 5Titoni ti lalaye nne tini nma maca sini usi ntiye nwunan.6Pumman nkuman Ceni u nanni ti kle upa sini u yimi lɛyani, nkuman nsuwa ufani. Ti yammi yammoni kumman. I kibɛ tumutaye ti yammi tumutaye npa sini i Ceni utuko sini ukaponi. 7I kibɛ nma yammo nka ti yammi nka u yammoni. Nkwɛbɛ liba utika, usu ibɛ liba utika. 8I kwɛbɛ i ta Ceni u kwinne nmanni usi i bɛ nmanni. Ikwɛ i ta kwan, usu nyini i bu ikle nki. Ipuwɛ u yamman, i kwa ikɔsi. I kwɛ i yukunan tasinan u yamman usu i uyamman i wunu kammileni.9Kammi wunu n yammi i wunu boyebɔ. Ti fu kwinye, tiyi Ceni u yimilɛya u kammi tiwu. 10Tituku maca nma maca liba. Ti yini ti maca yale kwin kamman n yamman nke.1113Ti kwa ti kɔsi, ti yini ta liya yammo yamman bɔ. A taman a sumu a pafi apa yammoni Ceni nke. 12A yammi wunu kammi lenan nkafini Krista a mɛyɛni, a yɔnko a kɔni a baka lese nke, a wunan nkammi Ceni yaye nki, a kammi tɛmanciba uka, a yini cacaba u kammi a wu.14Ncɛ ncɛyɛ nankan apo pa a baka yeni a Ceni u yaye pɛye, a Ceni u yaye ayini apa cisebɔ. 15A wunu kammilenan u yaman i wunu kammile caba, a yaka i yakaman. 16A wunan ntɔ kapo ayini apa a kɔ sisebɔ. A wan akɔ i ni wunkuruloma, a yini a pa puwo akɔni i wunta susebɔ.17A puko puwɛ kwinye nke. I kwinyebɔ. A yammi we sakasiman liba u tototoni nke. A kɔ pɛra usibɛ wun nan nnan nwaka a sini nki i liba utototoni, ika ki fiyan yamman. 18Nkamman i yini apa yammi a kɔkunto kɔsɔkɔ mabɔ.19A yini a kɔ Ceni ukle nkake i fiyan a kumman npuko nne nki nkabɔ u kanni : << kwinye npuko yenan nyammoni nkakɛ nka, ni u kummu ufunoni, kunnuni i sɛkɛ mɔnnɔn yani. 20I puwɛ mi kwinan u kammi i wubɔ, nan suwe nkwɛ i kle. I liyeni ki usu nan nimmi usu kle, imi yammi nka yani, wan nka mi u wan i kunni. 21Mi yini wunu yesiye upa yan fakanan mi kunnibɔ, yini mi yan fakanan kwinyemi nkunni mi kammile u wunan nki.
1Liba tototoni nyini pi yɔkɔ pikoni fakanan utu, nkinkabɔ fakanan ye upalɛ ta Ceni u fakanan bɔ. Fakanan nka nan nanni Ceni nkakɛ ntiki nkani. 2Nkafi i puwɛ nkwɛ yɔkɔ ikɔni fakanan u tubɔ, Ceni u mannan nkani nka nkakɛ i yɔkɔ ikɔni utubɔ.3I cɛyɛ yɔkɔ pi kɔni Ceni utubɔ ncaba pi cani pi kɔkuni, i cɛyɛ kwin kammi yamma pi nansine yɔsube i yinke bɔ. Fɔ kwinwe yamman. Mi upo apa nansi fakanan uyinke we? Mi bwin kamman nyamman, mi sise uyan ikleni. 4Kunnu ini Ceni u yammo yammiya miko ki yamman nankɛ upa kammini. I mi kwinye u yamma nansidɛ, nkafini i yɔsuye nkweni ki kle kwansanbɔ. Ini Ceni u yammo yammiya, kwinyemi npukoni ni sɛkɛ, i pa mannan Ceni u yesiye kwinye yamma upe. 5Nkafi u wasini fakanan upatɔ i yani Ceni upo, u summu nkase u nansi yinkenan nka ukɔbɔ, nkafini summu nkammi yan uka u kɔsunnan kɛ.6Nkafi abɛ i nna u pukoneni, ikinkabɔ Ceni u nan yɔsuye u yammoyamma ukleni, pi nan pikɔ u yammo ni u kleni. 7Liba utototoni u sunkan i kani, a nan nka pikle. A nan nina u sanan ni nkamma u kle, a nan bɛ salenan sale nkamman ukle. Mi sunkan npa nansi puwɛ nkwɛ yinke nansi usu yinke. Mi sunkan mi yɔkɔ mi kɔni puwɛ nkwɛ tuni yɔkɔ mi kɔni itu.8Puwɛ kummu nfi waka asi n Ceni iki kammile wunan mancanu bɔ. I puwɛ nkwɛ kwinnan kammi i boko i wu usu yisi wunkurani. 9Iki nkabɔ tummu ta nmiyan nka manani. Mi yini npa yammi summeyebɔ, mi li puwɛbɔ, mi yini npa wiyebɔ, mi yunkupise nca puwɛ puwayebɔ. Ipɛ tummuni taman u sommi utoni u nakasi kwinan ni usini: mi boko i kwinnan u sunkanan u kammi mi wu nma mi kwinan u kammi mi kɔkunto wu nankɛni. 10Kammile wunan nka kwinye u yamman nboko isibɔ, nkafi kammile wunan upa sariyanan uyiseni.11Ti yammi nka, nkafini ti summɔni a ti fɛni lese nfini a fɛ wɔlɔmanni nkwisi, nkafini ti yammi tuko sinan Ceni usi lese nkɛni, ti kɔko u tiye utuwo yini kɛrɛkɛni upa ku nkumman nlese nkunni. 12Tunan ku poni a upa la, sannan u kwani lese nfini. Nkafi, ti yini ti yini yimbiye tu nwemi ye, ta wan yimilɛya npamman ti si.13Ti ciya yimilɛya nki nma wiye ki fa nankɛni. Ti tuku tikɔ, kwinye yamma ipɛ nikuye i pɛ summan ye ipɛ liya kwin sumannan ipɛ ti yammini wemi ipɛ tune nke. 14A wan Yesu Krista a kusuwan nki nma asimirirmi. Yini a pa a sini usi npumman nwi yanibɔ.
1I puwɛ nkwɛ liya Ceni summanan u sibɔ, a tuku nkwɛ sahuu, a yini a pa manca numan nkwani liya sakasiman nkunnibɔ. 2I puwɛ nkwɛ tuko usi a yi fiyan pumman ntototoni u wannanni, iki nkabɔ kwɛribɛ tuko usi ɛ fakanan u sannanni, usu wanni pumman nyewunan nka yi nwannan.3I puwɛ nkwɛ nka wannan usu nyini ipa liya wanniya i bulo ufebɔ. I puwɛnkwɛ wannanbɔ usu nyini ipa wanniya i faka mannibɔ. Nkafini Ceni utu tumuyɛni sahuu. 4Ma yɛlɛ npatɛ puwɛ nkwɛribɛ yammo yammi kobe i piye? Yini wo, i cani wo, nkakini i kunnuni i kwinnan. Nkafini ipe yini, nkafini fakanan ki yɔsuwe iseni i patɔ i yinnan suwo.5Puwɛ i kuwa nwunan siseni i ku kuwa nwunan kunni, iki nkabɔ kwɛribɛ kle a kumman ntototoni ni kaponi. Ti toni ti kakapo yibɛle ti tulu ti wuntanan nke nkumma nne. 6I puwɛ nkwɛ i kuwa nka sise usu nsi nka ukuwa yɔsuwe ise. I puwɛ nkwɛ i wannan usu nwan yɔsuwe ise, iki nkabɔ i tiki sise Ceni usi. I puwɛ nkwɛ wannanbɔ iliya wannan ntki sise Ceni usi.7Ti ninani nki ti kɔyebɔ, i tiku tummuyɛ nni tikɔbɔ. 8I ti kubɔ Ceni nkakɛ u li tummuyɛ bɔ. I ti ku yɔsube i klenan kɛ ti laye nkanfi iti kuwo i tilɛ kwa wo tini yɔsuwe ikwɛ. 9Kɛni nka yini Krista pa ku ipa ipa wunso nkakini i pafi ipa tɔ liba ncɛyɛ kunni ipɛ liba ncɛyɛ kubɔni pi toni u kwɛ nsi.10Man koni, kumman nfi npatɔ mi tɛ boko ipiye? Ma bɛni kumman nfi npatɔ mi tɛni boko i sannan nne? Ti tototoni ki pe yeni Ceni u yinke sinsɛni upa pi tummuyɛ. 11U kanni : "yɔsube i wani a nkubɔ. Liba utoni pi kurukuni ntuni. Liba utoni pi Ceni ufe ipi kammanni."12Nka u fakananni ti toni ti toni ti tiyammini wemi npuwoni Ceni u yinke sinsɛni. 13Nkafi, tisi puwɛ nyini ipa pi iboko yini bɔ, ikinkabɔ ti wan ti wunnan nki a tisi a puwɛ i puwa yamma i boko isi nka i wasa i pamman npa kurukoni bɔ fɔ ipa cani bɔ.14N summɔni nkwɛmanki a puwa yi ukɔye i yinibe iyɔsube Yesu. Iki nkabɔ i puwɛ nkwɛ puwo puwa nkani pu liya sakasinan, uyi usu kleni. 15I mi wan nansine nboko ise mi wanni kumman nkamman, mi yini kammile wunnan u wunkurani. Krista ku ncɛyɛ kosɔnni, mi yini npatɔ nka uyesiye u saba bunanbɔ i mi wanni kumman bɔ.16Ti yini ta yɛsiyɛ i kwinkammi yammi yanbɔ. 17Ikinkabɔ Ceni u yɔsuwe ni wuwe ipɛ niyan bɔ. Fɔ wunkuru loni ipɛ summu ntammanan i wunu kammileni Ceni uni nkammiyan u kwɔnan nki.18I puwɛ nkwɛ yammoni u yamman Krista nka u wunan nki, usu kwi nnan u kammi Ceni uwuni. Usu bɛ yini kammiyan uyan Ceni ukleni. 19Nkanfi tiyɔ wunannan upo, ipɛ puwa nka i fakanan uwan ti tɛni boko i kunni.20Mi yini Ceni u yammoni ye wanni puwa u kɔsɔbɔ. Sɛnan nkakɛ puman ntoni nsakasi, iki nkabɔ i puwɛ nkwɛ suwe wasi sababunan upatɔ i tɛni boko ika uyesiye, nkwɛ ika ki yesiyeni. 21Nanman uka ipɛ tanman n niyan ipɛ puwo puwo i wasa sababunan mi tɛni boko i ka upa yɛsɛ, imi ika u yinan ye nka nka nkammi yani.22Tuko nsinan nka mi kleni, tuku sahuu, Ceni uyinke. I puwɛ nkwɛ pu wanka puwo nneni pu kammi yan, i summu uwa ise a ukambɔ, Ceni ki usuni. 23Ikinkabɔ i puwɛ nkwɛ nka wannan i siga siganan, usu wani, nkafini i yammi nka i tukonsi nanbɔ. I puwo wo puwa yammi i tukosinanbɔ nka kini kwinye.
1Tumuyɛ ncɛyɛ ti tuko nsinan usini, liba ncɛyɛ fakanan u sannanni. Ti ba ncaba si pafi patɔ nman tumuyɛbɛ. Ti yini uta ti kɔye nwemi nyammanbɔ. 2Ti toni ti kanka poyibɛ nne ti yammi nkanka ukammi ti boko i wunni i kɔ u kammi la u kamman, nkafini wunan pafi upa wan i fakanan u kunni.3Hali Krista yammi i kɔkun to wunnu kammi le kwinnanbɔ, nma u kan nankɛni : "mi fakaman ncaba u fakamanan u cani nkunni". 4Wemi nkumma kan ye kasɛ mani, nkumman nkan ti tika u kɔsɔni, nkafini ti wuntanan upafi upatɔni ipɛ biburunan u tika ukwɔnan nkini.5Kɔyɔkanan ipɛ summu ntamma ya Ceni ika u wuntanan nnan nka ukaponi suwa a kle upa sini i Yesu Krista yammini wemi. 6Nkafini a tɔni upafi upa tiki sise ti yɔsube Yesu Krista kwɛsi Ceni usi ipɛ summu nponi ipɛ numiyan poni. 7Krista tuku yummuyɛ nankɛ i wunu poni ti tuku maca nka i kwinkomman yani ta tiki sise Ceni usi.8Ayiwa, Krista wasini yahutuwman u yammo yammi ya ipa tiki Ceni unumi poni nke, nkafini Ceni ulo layidunan nka ti liya sinicaba upeni, ipaki ipa yisi nkani. 9Ipɛ siya ntinse npafi npa tiki sise Ceni usi i yukunan tasinan uka u wunnan nki, nma u kan nankɛ : " nkafini mi kwinnan u manne siyaman nsomi nsini nki. Ni sise utika mi yinan usi yɛman nni".10I wa bɛni : " siyaman ipɛ Ceni u liba a yammi wunu kammileni manca kunni". 11I wa bɛni : " a mɛyɛ ciyaman ntoni anan fe Ceni ukle". Liba utoni ntiki sise Ceni usi.12Ezayi mɔnɔn bɛni : " Isayi tanse ni ta nnan nan ni. Ni pe kwɛmanni, npa wunso npa tɔni siyaman nkunni. Siyaman ni pe n jiginan nwan i kunni".13Jigi ntukuya Ceni i nan wanta tammanan utoni i nkleni tuka nsinan ukwɔnan nki, nkafini ti jiginan upafi u pa si sahuu Ceni uni nsaka sinan u kwɔnan nki.14N tukoni nki ncaba, nsummɔni nkwɛmanki a yinko kwasinan nkini ipɛ kwin summan nan utoni a fiyan manca basi i maman i mancani.15Nkafini nkwa nkɔsini npa kan kwinne nwunnu man a mɛye, npa yɔkɔ a wuntananni nkumman n kwinne nne. Nyammi nkoni nkafini Ceni u nan u yimmilɛya nkleni. 16Nkafini npafi npatɔ Krista yammo yammi siyaman nsommi nsini nki, npa yammi sarakanfe tummuta yammoni Ceni u kwin kamman nka upɛra usi, nkafini siya n Ceni summannan upafi upa kammi Ceni uwu. Pi Ceni ukɔ tuwa nnan nkini Ceni u nina upafi upa saka pɛsi.17Nkafi ni fiyan nkɔ sise i Yesu Krista yinanni Ceni u yammoni u yamman ukwɔnan nkini. 18Ni nkɔ kwasi npa manan puwa kwinan usibɔ, i Krista babesi u yamma bɔ, nkafini siyaman npafi npa tuka Ceni u nummi yan. I yammi nka be nmanan ipɛ nyammini wemi n kammanni . 19Ipɛ taamashy ɛnman ipɛ kwin kwemi ipɛ Ceni uni sakasinan u fakanan u kwɔnan nki. Nka u wunan nki bɛ n yammi Krista yammoni, n manan i kwinan i yisimi, u wantu Zerusalɛmu upa fe bokose nkumman u kankan nanman nsini ntoni, fɔ upata upa tiki Iliri boko nke.20Krista yinan uman tiye nkɛbɔni, n kwa nkɔsini nmannan Ceni u kwin kamman nka utiyenki, i ki nkabɔ npalɛ baa u yenan puwɛ nkwɛribɛ kupɛrɛbɛ nsi. 21Nman u kan nankɛ : " Ceni u kwinne nmanan ncɛye bɔni, ncaba pi uyanyini. Ncɛyɛ nu a manan bɔni, ncaba pi usummani".22Nka nki yini fiyan ta fa aklebɔ. 23Kɛrɛkɛ sɛni, i yisi nyammoni bokoseni nneni. U yɛ fiyannan nkakɛ kɛni ni usi apa ta npa fɛ a kle.24I lesenkɛ la Esipaŋe lesenkɛ, nfɛnika, ki wuntanan nkini apa yan mɛyɛyi. I ti yunkupise nyan mancani lese nkɛ, ape ntokone nka u tiye nkini. 25I ki nkabɔ ni la Zerusalɛmuni, npata npa kammi dannan baman nkabɛ.26I kinkabɔ u kummi Masadwanɛ caba ipɛ Akayi bokose u tukosi caba upeni pa wan yikɔman macakuni pa nanni tukosi caba u labaman ukle ncɛyɛ Zeruzalɛm. 27U kammi pi wuni, pi kummuse ni pisi bɛni, nkafini i siyaman ntuku maca Ceni u nansi yinkenan uka upɛra nsi, siyaman nsunkanni nbapɛyɛsi i klenu nupmman.28I nfe nka ukwinnan nki lese nkɛ npa nan nkumman nyinkɔman pikle lese nkɛ ni pe fa akleni npa ta Esipaŋe. 29Nsummɔni a ipa lese nkɛ nfi akle ni pe i Krista kwɔnan u yisini koni.30Ni a yayeni, ntukoni nki ncaba yɔsube Yesu Krista ipɛ Ceni uni nkammiyan uka upɛ ra usi, a kwa akɔsi ababesi, a Ceni yaye. 31Nkafini npafi npa kwisi i Zude caba uboko u liya Ceni sumanman upe, i pɛ ni la i basi pumman nkumman Zeruzalɛmuni, upafi upa kammi nnannanni ntukosi caba upe. 32Nka u fakanan ni fiyan akle i wanu kammilenanni, upa sini i Ceni u sakonan, ipɛ ni wun nnan u yan asini nkini.33Wunni suwe Ceni ntɔ a mɛyɛ. Amiina.
1Ni ti tukoni nkini fɛbɛ yini kammi yan u manne a mɛyeni, sankre caba u egilisi u yammo yammi, nkwɛribɛ kɛ. 2Ti tuku sahuu yɔsube ika upɛra usi, upa sini i tukosi caba u yammini wemi. I makoni ki tisi nka upɛra usini, a bɔsi nkuman ntoni nki, nkafini i ba ni fiyan man sini, i ba nkɔkuntosini.3A nan fe Prisiye ipɛ Akilas kile. Ncaba upɛ nlɛ yammo yamma Yseu Krista ka apɛra usi. 4Pinan pi kɔni ipi nina utoni pafi pakɔkɔbe. Nkaponi nka fakanan uyaye pɛye, siyaman nsini nki bɔ, egilisiman ntototni ni Ceni uyaye pɛyeni a u nan fakanan pi kle. 5Egilisinan nka pi klekuni, ti nan fe nka ukle bɛ, a nan fe i tukuni nkini ikle. Nkwɛ yinan a Epayinɛlɛ, i tintika u yammi yammoni i Kristani tuko sininan uwunan nkini Asini boko nkeni.6Mariyaman nankwɛ yammi yammo nkwe akleni, a nan fe nkwɛ ikle. 7A nan fe Andoronikus, ipɛ Zuniyas kle, ncaba pini ntukoni nki ncaba, tiye bɛ baki kaponi manca kunni. Pi yinse i yini tumutaman usinikini. Pi wasini Krista caba nyinke. 8A nan fe Anpiliya kle, a kwinan u kammi nwuni sahuu yɔsube ika u wunan nki.9A nan fe Urubɛn kle, ini ti tɛ yammo yammiya. Yesu Krista ka uwunan nki. A nan fe nkammiya Sitasis kle bɛ. 10A nan fe Apɛlɛs kle, i yan yini kammi yanni uyinu Krista ye. A nan fe Arisitobulus kunni ncaba ukle. 11A nan fe ntukonikini Hɛrɔdiyon. Narisise kunni ncaba ncɛyɛ ibe tukosinan nki yɔsube i kunni a nan fe ncaba ukle.12Tirifɛnɛ ipɛ Tirifonɛ nan ncɛyɛ pi yɔsube i yammoni u yammani a nan fe ncaba ukle i pɛ nkammile wuni Pɛriside, nkwɛ yammi yammoni yɔsube iseni. 13Yɔsube ntuni ni Rufus a nan fe nkwɛ i kle, ipɛ aba ni nkwɛ i puwonneni, ni fo nan bɛ ncaba ukle ni. 14Asɛnkirite ipɛ Felegɔn ipɛ Hɛrɛmɛs ipɛ Patorobas ipɛ Olɛnpe ipɛtukosi ncaba nsummi ncɛyɛ yeni, tife ki ncaba upeni.15Filologe ipɛ Juli ipɛ Nɛrɛ ipɛ tukoni caba ncɛyɛ ye pi kleni, tife ki ncaba utoni upeni. 16A nan fe mancakle a yini a numma nyibi i cabeni i Ceni uni sakaninan unina. Krista Egilisinan utototoni ki fe unan a kleni.17Liba ncɛyɛ liba u laye pa tukosi caba ufuseni, a yan tukosinan nkani pa anuman nkwani anu, ni a yayeni, ntukoni nki caba, ayini a tuku a kɔ ncaba upe. A la pise. 18Nkafini ncaba uliba usɔman pi yammoni u yamma ti yɔsube Krista yebɔ, fɔ pi kɔkunto wunan nki nyammoni pi liya kwinsumman nsummu u wasine i kwine kamman ipɛ kwinkwɛ maman.19A tuku yɔsube i mumiyan nankɛni, nka u kwinnan ufi liba utototoni nkeni. Nkafi nwunan u kammi a kwinan nki, i ki nkabɔ ni usini a pa tɔ wuntasuse, kwinkamman nkumman npɛra usi, a tɔ ni kwɛman man kwinyemi nka upɛra usi. 20Ceni nkwɛ wunan nnan unanni i sutan u fakanan u yesiye i funi apamman ntu. Ti yɔsuwe Yesu, i yimi lɛya ntɔ ti toni uka.21Ntɛni yammo yammiya Timote a feni i ipɛ ntukoni nki ncaba Lisiyus ipɛ Sosipatɛr bɛ. 22Be Tɛrɛtuyus nankwɛ kan lɛtɛnanni, nibɛ i fonan akle yɔsube nka wunan kini.23Nnanpɔtɔni Gayus fe ki a mɛyeni egilisinan utotoni u nanpɔlɔni isɛkɛ boko uyinkɔ tuku yeni Erasite ipɛ ti balimanan Karitus fe ki amɛyeni. 24Ti yɔsube Yesu Krista yimilɛya ntɔ a mɛyɛ tototo. Amiina.25Ti nan fe Ceni ukle ! Sena ki seni ipatɔ ikɔ kwanan unan tikle upa sini i Ceni u kwin kamman nmanan, nkumma bɛ Yesu Krista kwinan uman nnanni. Nkabɛ i siyani i gundonan utikayenanni, nka miniye sani nina upa summan wantuni. 26Nkafini utiki kɛrɛkɛni. Upasini i Ceni u tummutani kwinne, upa mannani si ya ntototoni nke, nkafini pitɔni upafi upa tuko Ceni usi, upa tuko i miyan.27Ceni u kaponi nka wunta suweni, Ceni u yimi lɛya nwaka ise Yesu Krista Krista kwɔnan nki bada badaa. Amiina.
1Be Pɔl, Krista Yesu tummuni taya, Ceni u sakonan u kwɔnon nki upa sini i yileni ikle, ipɛ ti tukoni kini Sositɛnɛ. 2I sɛmminanni u tokone Ceni u Egilisinan nke nka Kɔrɛnteni, tummuyɛ ncɛyɛ yile ta wasi Ceni u nisakasibɛ Yesu Krista ye ipɛ ncɛyɛ Yesu Krista yinnan u yilene tibe ntoni nkini. Isɛkɛ tummuyɛ ipɛpi tototoni u yɔsube. 3Ti kwɛsi Ceni ipɛ yusube Yesu Krista nnan i yimmilɛya ipɛ ismmutammanan ti kle.4Ni fe unan Ceni ukleni kwelew i yimmilɛya ukɔsɔn, nka nan ti kle Krista Yesu kwɔnan nkini. 5A kwa a kɔsi we ntoni nki nka upɛra usini fɔ utɔ ufi kwinne ntoni nki ipɛ summanan n toni nki. 6I ki nkabɔ Krista sɛrɛ yaye nyisini ti sini nkini.7Nka u fakanan nkibɛ i yini tumuyɛ ti yɔsube Yesu Krista yinkoni nki ikɔkwasinan, Ceni ki pumman nkumman kwaneni puwa. Ye upatɔ iliya fiyan tummuyebɔ. 8Ibɛ i fe unan tikleni nkafi tabele tikɔni, ipa belebo tummuyɛ nkafini a palɛ sikenan uyan tisi u yini tummuyɛ Yesu Krista ye. 9Ceni kini numiyan pa suwe. I sɛkɛ nyinle tummuyɛ tafi tatɔ nma i kobe yɔsube Yesu Krista.10Ntukoni nkicaba ni a yaye ti yɔsube ikɔ kɔsɔn nkwɛ Yesu Krista : ti yammi ti numiya kamponi. Cayenan nfi yan ti sininkibɔ. Yammi ti wunuman kaponi, nka ukonkakɛ a ti yammini weni nsunkanni ntɔ kaponi, ipɛ wunta poni. 11Ntukoni nki ncaba, a manan be Kloe cacaba ncese kleni a nu kwanan ki asinikini.12Ni usi apa manan nkani, nkakɛ nma kɛni : Azi cese walani : "pi Pɔl kwɛ, ncese wa ni Apolos kwɛ. " Acese wabɛ ni Cefas kwɛ". Cese bɛni : ni Kristra kwɛ. 13Krista kwɛni? Pɔl ma e siye usi a kɔsɔni? Pɔl yɛ batise amɛyɛ?14Ni fe unan Ceni ukleni nkafini bɛ nbatise a mɛyɛbɔ n Ceni ki Krisipus ipɛ Gayus bɔ. 15Iki nkabɔ puwɛ nmanɔn a bɛkɛ nbatise a mɛyɛbɔ. 16Sɛnan nkakɛ bɛkɛ batise sitɛfanasi klekun liba. I nbatise cese nka userebe nke, nwuntanan ki yini kebɔ.17Krista tunbe apa pa npa batise libabɔ. I tunbeni a pa nmanan Ceni u kwinkamma, iki liba u wuntanan nkwinnebɔ. Iki nkabɔ Krista manse siye usi upalɛta funan.18U mannan liba upe a Krista man siye usini nka kini kɔnne liba ncɛyɛ kɔkɔ ti kwisini, ti nyanni Ceni ufakanan. 19U kanni : " ni wanta suse u wuntanan u yesi yeni, upa yammi kwinsumman u kwinsummanan funan.20Nka u wu wunan nki wuntasuse pikɛ? Sariyanan ukaramuman pi kɛsɛ? Ceni u tikike a ninani u wuntasuse ni kɔnne wɛ? 21Ceni u tiki ninani wuntanan nka sini ninani ipɛ u wuntanan ufi Ceni u summane bɔ. Nkafi Ceni u mɔnɔn a ki tuko si caba ukɔkani manni siye usi u kwin mannan u kwɛne nkɔsɔn.22Yahutuman pi usi apa yan kwin kwemiyi yamman. Gɛrɛki caba wunta kamman nkakɛ pi u wiyani. 23Krista manse siye usi ti kɔ u manne liba upeni. Nkumman nkwinne nmannan liba upe yahutuman ukle liba uko usiye nka. Siya ntise nkle kɔnne npɛkɛ.24Iki nkabɔ Ceni uyile ncɛyɛni, yahutu man ipɛ siya ntise nkle, Krista kɛ Ceni unan fakanan ipɛ u wuntanan i kle. 25Wunta kammiyan ki yan Ceni ukɔnneni uku liba u cirikenne ukuni. Fakanan ki Ceni uliya fakanan nkini uku liba u fakanan ukunni.26N kamman tummuyɛ ncɛyɛ Ceni u yile tummuyɛni a pi a kɔkunto wuntanan. Liba ncɛyɛ puwonneni wunta suse ninani nkini ncaba ufa a sini nkibɔ fakanan ki ncɛyɛye ncaba ufa asinikibɔ liba ncɛyɛ yinan sini ncaba ufa asibɔ. 27Ninani ki pumma nkumma puwoneni pu kummuni, Ceni utu nkummaneni nkafini ipafi ipa wan sise wunta suse uyi.28Ninani ki pumman nkumman puwo neni a ni sayubɔni, pumman nkumman akɔ tuko nneni, hali pumma nkumman puwa bɔni, Ceni utu ncaba upeni, nkafini pumman nkumman puwoneni, nkumman npafi npalɛ puwa. 29Nkafini Adaman pise si puwɛ palɛ ikɔsise ipa ku Ceni ukunni.30Ti sunkani ti si Ceni u yinan nkafi tatɔ i Krista Yesuni. Ceni unan Yesu tikleni ipafi ipanan wunta kammiyan ipɛ ipa lu wunkuru kwɛ mannan ti tu. Tafi ta yan saka sinan ipɛ ta kɔkɔ Yesu Krista kwɔnan nki. 31Nkafini, i kwɛ i ta i kɔ sise usu pafi ipa i kɔsise nma usu i Yesu Kristani. N ma u kan nankɛ Ceni u kwinne nni.
1Nkamman, nta akle npa mannann Ceni u kwime lesenkɛ a kleni, nta i kwinkwemi ipɛ wunta suyebɔ. 2Nmanɔn yeni a u yinibe a sini nki, ani puwa summani n Ceni ki Yesu Krista bɔ. Ipɛ Yesu Krista manse siye usi.3Nka nka nyini nliya fakanan uyan nnansinka kiye pa i yirike a sini nki. 4Nkwinnan ipɛ Ceni ukwin kamman nmannan nfi kaponi ipɛ ciba u wunta kwinne kwɛmaman bɔ, iki nkabɔ utike i sakasinan ipɛ i fakanan ni Ceni u ni kammiyan u kwɔnan. 5Nkafini a tukosinan upalɛ tuwanan liba u cirikene usibɔ, n Ceni ki Ceni u fakanan bɔ.6Nkumman ntoni uwunan nki wuta kwinne npɛkɛ ti manne tukosi caba uka putomi i sini nki, i kintabɔ iki ninani u cirikene u wemibɔ iki ninani u yinke caba u cirikene bɛ bɔ, nkumman ni kwisani. 7Ceni u cinkene u gundonan nka mini yeni, nka nkakɛ ti u manne. Ceni u nan nka ti kleni tafi tayan u yimilɛyayi, yani nina upa summan wantuni.8Ninani u yinke caba usi puwɛ yan nka u cirikenebɔ. Ipi summan ye nka, piye yɔsube i manse siye usibɔ. 9Iki nkabɔ u kan biburunan nkini : " puwɛ i yunkupise nyan nkayibɔni, i yipubɛ nnu nkabɔni puwa nka yɔkɔni liba u wuntanan nki uyanyibɔni, Ceni u bele nkumman i kammi lewu ncaba upeni.10Nkafi Ceni utiki nkumma tummuye Ceni uni nkammiyan u kwɔnan nki, iki nkabɔ Ceni uni nkammi yan ki pumman ntoni n piyeni ayi Ceni u mini pumman. 11Adama pise usini nki, yɛlɛ summu puwɛ i kwinnan, nCeni i mi kɔkuntobɔ? Nka u wunnanki bɛ, puwɛ summan Ceni u wemmi bɔ, nCeni ki Ceni u kaponibɔ.12Nkankɛ ti yɔnni, nka ki ninani ucabɔ, Ceni uka nkakɛ nka, nkafini Ceni ukwa pumman nkummaye tummuyeni, tafi ta summa nkumman. 13Ti nka umanne i kwinne nkummani, nkumma nfiyan liba nkumman nwuntanan ukammile nkibɔ, n Ceni ki Ceni uni kammi yan uka u tika usibɔ. I Ceni unina utɔni ncɛyɛ wunnan nki, nkumma nwemi ni tika pɛye, Ceni uni nkammiyan nkakɛ i tika pɛye.14Adaman pise u yewunan nka Ceni u ni kammiyan u kwinne ntukonebɔ, iki nkabɔ nkakini kɔnne Ceni uyinke. A fiyan nkumman nsummannebɔ, iki nkabɔ Ceni uni nkammiyan nkakɛ i laye ukwɔnan. 15Ncɛyɛ ciya i Ceni uninani ncaba pi wemmi ntoni summanneni pilani, ikinkabɔ puwɛ i fiyan ncaba u wemmi ncayebɔ. 16Biburunan u wani : " Yɛlɛ nsumman Ceni u wuntanan? Yɛlɛ fiyan Ceni u tika? Iki nkabɔ a mɛyɛ kɔni, Krista wuntanan ki a mɛyɛni, utɔbɛ a wunan nki.
1Sɛnan nki, nkamman nfi manne a mɛyɛ nma liba ncɛyɛ ciya i Ceni uni nkammi yannibɔ, n Ceni ki ninani uwemi nyukuru lomabɔ, nma ipitiyan nkwɛ i Yesu Krista. 2Nnan nan wulomi a kleni. Nfi su kwasinan unan aklebɔ, nkafini a fiyan ye ba nka utubɔ. Hali tɛni a fiyan utubaabɔ.3Nkafini, a ciya tɛni nnina u pumman nponi tintiyanni. Tunne ipɛ kɔsɔkɔman nkumman a sini nkini, nkumman ni ntikaye a ciya tɛni nnina upumman nponi wɛ? A Ceni Fakanan ipɛ Adaman pise ucini fakanan kini kaponi? 4Asi ncese wa : " Ni Pɔl kwɛ", i kwɛribɛ wa bo : " ni Apolosi kwɛ", nka Adaman pise pi ciya yani wɛ? 5Nka u wunan nki yɛlɛ Apolosi? Be Pɔl ni yɛlɛbɛ? Tini Ceni yammo yamman u yesunan, ncɛyɛ tiki tummuyɛ tukosinan u wunkura nkeni upa sini i yɔsube i yammoni unan tikle ti toni u kankapo yibɛne.6Bɛkɛ sunkuni Apolosi pa wansi ikinkabɔ Ceni nkokɛ nbɛni. 7Aka u wunan nki puwɛ nkwɛ yukuni ipɛ puwɛ nkwɛ nwansini, ncaba pi puwabɔ, nCeni Ceni nankɛ nbiyaniɔ.8Puwɛ nkwɛ nyunkuni ipɛ puwɛ nkwɛ nwan sini, ncaba utoni pini kaponi. Ceni ki ncaba utototoni usaranne i sini ipi toni u yammoni pi toni u la layenne. 9Nkafini ti yammi yammoni kaponi i Ceni. Tummuyɛkɛ Ceni u waye ipɛ iba yinan.10Nwan kunni u taani upa sini i Ceni u yimilɛ ya unan nkle, nman bɔyini i wuta suwe. Kɛrɛkɛni puwɛ nkwɛribɛ i fiyan ta u yenonni. Nkafini liba utoni u kankaponi yiɔɛnne pi summan pi kɔ tukuni fakanan pi bɔ yinni fakanan nke nka u kunni. 11Uta nka wansi Yesu Krista kɛ nkwɛ. Puwɛ nkwɛribɛ ifiyan yini puwa wan nka u kunnibɔ.12I puwɛ nkwɛ yi kuni nka ukunni i sɛnanni, wala i yinkɔmanni, wala taabɛ nkumman kuwa kwani, walo sibe walo sɔkɔ laman walo yini u cican man. 13Nkumman ntoni nkakapo yibɛ nne nyammi yammoni nkani, nka ki tikayeni. Nka ki summani Kitinan ukunni weyeni, nkafini ni tikaye i wanni. Liba utototoni ukanka po yibɛne pi yammoni ki tikaye sinsɛ. Ni wan ukle, wan nkakɛ i yanan ukuwoye.14I puwɛ nkwɛ, yammo u wan wan nki u yan nanbɔ, usu ibarajima nyanni. 15I puwɛ nkwɛ yammoni yannan, usu i barajiman nyanbɔ. Nkumman ntoni uwanan nki usu i kɔkani nkafini usu para wankini.16Afi usummanne ani Ceni fe nba kwe wɛ, a Ceni u nina utɔni ti wunan kini wɛ, a Ceni u nina utɔni ti wunan kini wɛ? 17I puwɛ nkwɛ yɛsɛ Ceni feba kwe, Ceni ki usu yesiyeni, nkafini Ceni feba u sakasini, amɛyɛ nkɛ ncaba.18Puwɛ yini ipa fu ikɔbɔ. I puwɛ nkwɛ yan i kɔ wutasuwe asini nki upa sini i ninani u wemi, u yammi a mɛyɛ nman kɔman, nkafini apafi apatɔ wunta suse sahuu. 19Nkafini ninani u wunta kammiye ni kɔnne Ceni u yinke. U kan niburunan nkini : " a tuku wunta suse kakuwa nke, ipi kɔkunto wuntanan." 20U kan bɛni : "yɔsube i summan wantasuse u wunan nki nkani, a caba pi puwabɔ.21Nkafi puwɛ nyini ipa si ikɔ i boko ikwinan nkibɔ, iki nkabɔ pumman ntototoni ni a ciman. 22Pɔl wo, Apolosi wo, Piyɛr wo, ninani wo, puman peni wo, pumman ntoni ni a ciman. 23A Krista caba, Krista tɔ a cababɛ.
1Nka u wunan nkibɛ liba npuwo tummu yɛni Krista yammo yamman ipɛ Ceni u gundonan u tikiye ncaba. 2Yammoni unan ncɛyɛ kleni, ki wiyani ncaba nkleni apitɔ tuko nsi ncaba.3Nka upɛra usibɛni, a ncanni, ikinkabɔ inibɛ canni kwɛribɛ kle piye uka upɛra usi. Nka ki kwinkwe i yinkebɔ. Ni bɛ nkɔ cannibɛbɔ. 4I ki nkabɔ nsummu u pibe puwa kwinnan nkibɔ, nka ki u tikaye a sɛnan ki nkleni bɔ. Puwɛ nkwɛ ipiyeni nkwɛ sɛkɛ nma yɔsube.5Nkafi tiyi ta pi puwɛ bɔ, sani u lese npa summa fiyan, sani yɔsube i pa summan pa nkwɛ i sɛkɛ i yimpiyeni npumman nfe kɛrɛnan nke, ipa tiki liba nsummu nke npummanne wele. Nkumman nlese nne ti toni u sunkan i sise ti lalaye nnemi, Ceni ki nka unan tikleni.6Ntukani nki caba, kwinsɛman nkumma nmanni kɛrɛkɛni nmanan nkummani be i Apolosi ka upɛra usi ti tika u kɔsɔn nkafini tafi ta summan puwa nma nti tikani, n pumman nkumman kan biburunan nkini, puwɛ palɛ ta kuwo nkumman nkunni. Nkafi asi puwɛ yini ipasi ikɔbɔ i puwɔ kwɛribɛ iboko isebɔ. 7Nkafi yɛlɛ npuwɔmi ipa kumi kwɛri bɛ kunni? Kumman mi kle nCeni nɔn mi klebɔ? U nan mi kle kumman nfi npa mi kɔ sise nfimi walo anɔn mi klebɔ?8Ti sako n pumman nkumman ti kleni ti yanni nma pu pomi ! Tummuyɛ ncɛyɛ puwo ti kleni tini kaponi, ti wasini yɔsupomi kasɔrɔbɔ tummuyɛ nwasi tikɔ yani bɔ, ni uponi atitɔ yɔsube senseni, nkafini tafi tatɔ yɔsube kaponi a mɛyɛ ! 9Ki nwuntanan nki a Ceni usi tummuyɛ ncɛyɛ tummuta pise liba upeni, ti wasini nma liba ncɛyɛ pi patɔ ikwani, iki nkabɔ ti wasini ni ceman ninani utototoni u yunkupise ni tisini, mɛlɛkɛman upa wan Adaman pise ukunni.10Tini kɔman Krista kosɔn, nkafini ani wuntasuse Krista ye. Tini liya faka nsuse, iki nkabɔ ti fakanan usini. Ti sise uyanni, tibɛ yɔkanan u yanni. 11Fo upata upafi kɛrɛkɛnan, kulo ipɛ liyeni ubaka tummuyɛni. Ti bakani abɛ ti manse. Tɔna poni ki tisibɔ.12Ti yammoni u yamman iti kɔkunto klemini nkafi ti baka yani. Liba piti cise, ti dukɔnan u wan pɛye. Piyɔnne tipo pi ti bakaye, ti tikɔyɔkani. 13Pi ti yinnan uyesiye, ti kwinkamman nmanne pɛye. Pi ti puwoni nma ninani u pu kummi, nma puwa u kamma, fɔ upata upa tikikɛrɛkɛnan nke.14Ni wemmi nkanne npafi npa sinsi a mɛyɛbɔ nkafini ni manne a mɛyeni apafi summa nkɔ tukuni fakanan nma npise ncɛyɛ kwinnan u kammi nwuni. 15Hali i karamuman liyepo i pukomi susu ye a kle Krista ye, kwɛsi fiyamman kɔni aklebɔ, iki nkabɔ nwasi a kwɛsi Krista Yesu ye Ceni u kwin kamman nmanan u kwɔnan nki. 16Nkafi ni a yaye atɔ nsummaya.17Nkanfi, nkobe nkwɛ kwinan kammi nwunni Timote ni tummuni a mɛye, i tuko yɔsube isini. Nkwɛ i a wuntanan i yɔ kani ncini fakanan nke i kristani, nma ni liba utika nankɛni, tibe ntoni nki egilisiman ntoni nki. 18Asi cese si pi kɔni pi wa ani caye aklebɔ.19Iki nkabɔ uwasi yɔsube i sakonan ni usi apata fa a kle yani lese ncu manne. I fi nka utiye nki, ni nkumman nkwin nkuwemi u puwonibɔ, nCeni kipi sabayayebɔ. 20Iki nkabɔ Ceni u yɔsuye ni manni kwinnebɔ, sebayaye nkwinan nkakɛ. 21Kumma a umanni sa? Ni ta apo i manni siye? Wala nita i kammile wunan i tamanan?
1U mannan tibe ntototoni nkini a kakaleye ni asini nkini, nkaka suwa yamma hali siyaman nsommi nsini nkinibɔni, nkakɛ nman kɛni asi a cese lo pikkwisiyɛ cimanni. 2Liye tikɔ siseni sahuu ! Ti sunkan yeni ti ti yinkaman npammani sahuu, iki nkabɔ nkwɛ yammi nka u kwinanni, i pa kaba ti pa fɛ ti sininki.3Hali ini asiniki sini uka upɛra usibɔ. Puwɛ nkwɛ yammi nka u kwinyeni, nku nka u yaanan nkini nkwisi, nma niye nnannanni. 4I yini a mɛyɛ i yɔsube Yesu ipɛ be i kwɛsi, ti yɔsube Yesu kwɔnan nki, i tɛ tummuyɛni. 5Ti yini nkwɛ i kwiye sitanan u klemini, i sini upafi upa yɛsɛ, nkafini ipɛ i pa kɔkɔ yɔsube Yesu kɔ u kuwa usi.6Sɛnan ki akle apatɔ a kɔ sisebɔ ! A summan a puwa nka tukumi nka nneni a uka titinan u wan tuku kanni man nni aki ntoni u kameni wɛ? 7Puwa nka tukumi nka nneni a fe u kuwotu nce. Nkafini apafi apa tuku kanye wunuman, kani pumma ni nkummaye bɔni, nkafini a saka sini nman tukumi nkumma ni kanebɔni, iki nkabɔ ti yɔsube nanni sarakanan fakannan nke, nkwɛ sɛkɛ Krista. 8Nkafi ti u fɛtuman nyamma, iki nkabɔ utɔ kani puwani u kobɔ.9Nmɔnɔn amɛye nbiburunan nkini a yini a pa sini upaw kunni i liba u ci kumman bɔ. 10I ki nkabɔ tɛni nnina u liba u cikuman upɛbɔ. Ncɛyɛ pi fiyan pi kɔtubɔni, ipɛ canni kunni nliba ipɛ yanniki kumman u kwinan nkabɔ. I caba u kwinan nkakɛye, kiye ntani fakanan apa fɛ ninanni nki.11Nkafini kɛrɛkɛsɛ nka ni umanneni, nkakɛ nman kɛni : puwɛ nkwɛ yilene a ntukoni nki nni ikwɛ i liba ucima u kuwo, wala puwɛ nkwɛ i fiyan ikɔtuboni, wala yanniki kuya, wala niciya, wala tanniya, wala cani kunni nki, ti sini u suyɛ puwa kunnibɔ. A yini apa wanni kaponi usuyɛbɔ. 1213Wele ncaba upiye ki ncekini? A kaba kwinye yammiya nfiya a sini nki.
1I kwinan ki a sini ipɛ tɛni kwinye, a tulo kankinan apata apa feki liya wunkuruloman u yinke? Yala a u kwinnan ufeye liya tukosi caba u yinke wɛ? 2A summan a tukosi caba pi sɛnan u kuwoye sɛnan u kunni wɛ? A sɛnan u kuwoye sɛnan u kunni, a sunkan i kumman nkwipise isɛnan u kuwo yenan we? 3A summan a mɛyɛkɛ i sɛnan ukuwo ye nmɛlɛkɛman nkunni wɛ, apa wasɛ a ninanni u wemi?4Nkafini i tɛni nninan u kwin liya kunni man ni tisiniki i manca, egilisini ki liba ncɛyɛ puwo nnebɔni, yala ti ncaba u utikani kwin kunni caba? 5Ni nka umanneni npafi npa sinsi a mɛyɛ. Ni wunta suwe anininki i fiyan kwinan u yanan u kuwo ye a sininki nmacawɛ? 6Mi tɛni boko iboko i yinleni a pi ku sɛnan nki liya tukosi caba usini nki.7Sɛnan nki piye upa yan ti sini nki, nka ku tikaye a ti wani. Kumman nfi tifiyan uliya wunkuru loni u kwinan uka tikɔsibɔ? Kumman nfi tifiyan cani kunnan uka tikɔsibɔ? 8I ki nkabɔ ncɛyɛ liya pi wunkura ulonebɔni, pa cani akunni, a mɛyɛkɛ ncaba ye. A yamman tɛni manciba usini.9A summan a kwinye yamman pi Ceni u yɔsuye nyan bɔwɛ? A yini apa fu akɔbɔ. Li kummi wo, yanniki kumman wo, ncɛyɛ liba u ciman u kuwo niwo, kwinye wɛman wo. 10Nan nkaman wo, ncɛyɛ yan api fiyan pi kɔtunniwo, kwin yɛsɛman wo, ciman wo, cani kunni nliba wo ncaba usi puwɛ i Ceni u yɔsuye nyanbɔ. 11Tisi nkaye cese yani, iki nkabɔ ti sakasini, ti kini ti nan nkini tafi tatɔ Ceni uni nsakasiman, tipuwoni ni wunkuru loman yɔsube Krista kwɔnan nki ipɛ ti Ceni ukwɔnan nki.12Ni fiyan pumman ntoni u yammani, iki nkabɔ nafanan ki pumman ntonikibi. Ni fiyan pumman ntoni uyammani, iki nkabɔ ni tulo npa yɔkɔ nkɔni puwa tu npa wasi u yammo yammiyabɔ. 13Wanni pumman ni wunan uciman. Funan kibɛni wanni kumman nciman, kini sɛnan. Nkumman ntoni uwunan nki Ceni ki ntoni u kwisani. Puwɛ i sini u yammi upa liba uciman nwiyabɔ. Sini kini yɔsube nca, yɔsube itɔbɛ sini ukubɔ.14Ceni u yini ti kwɛsi suwo kunnuman nsini nkini. Ibɛ ti yinan suwoni ipa fe tummuyɛ kunnuman nsini nki i kɔ u fakannan u kwɔnan nki. 15A fi summanne a sini usi nnankuman ni Krista sini usi u tiye nwunan wɛ? Ayiwa, ni Krista sini utiye nwunan loni npa yammu ci kwinye kuya i sini usi usi npuwa nwunan? Ayidɛ.16A summan a kwiye nkwɛ kɔminani i cibɛ nkwɛ komi nani i kwiyemini, u toni usini kini kaponi wɛ? I ki nkabɔ biburunan uwani : " pi bɛboni pi tani ipi sini kapo." 17I ki nkabɔ i puwɛ nkwɛ sini i yɔsube, usu ipɛ ise pini kaponi ninan nki.18A kwasa manca ci kuwo u yinke. Kwiyemi ntoni usiya nan puwɛ i yammani, nka kini sini ukaponi uka, i ki nkabɔ i puwɛ nkwɛ kɔminani i liba uciman, nkwɛ i cani isini ukunni.19A sini ki Ceni uni nkammiyan u Ceni fenanan nkakitɔna a wunan nkini, Ceni nka nan nka a kle. A kɔkunto cababɔlɛ. A summan nkawɛ? 20Ceni u fi a mɛyɛ ku kwanan nkeni. Nkafi ayini a Ceni usise a sini.
1Sɛmminan nka a kɔn apa toko piye u kwinan nkini, u kumman npɛra usi, kwinye ika u kammi iyini i tuku baa cibɛsibɔ. 2Nkumman ntoni u wunan nki, iki nkakɔ manca cikuwo unan nyini, kwinyemi ntoni ukaka po yibɛnne pi bele ciman si. Ciman utototoni pi kankaponi yibɛnne pitɔ pi puwɔyɛ kunni.3Cibɛ i sunkan i kani i puwɔ nnɔn i kle. Puwɔnan i sunkan i kabɛni cibɛ nyammi nka ise. 4Cibɛ ica i kɔkunto sinibɔ, i puwɔ kankakɛ. Nka u fakanan nki bɛ, puwɔnan i kanka ikɔkunto sinibɔ, i cibɛ i kankakɛ.5Tilɛ mancabɔ, n Ceni ti bɛboni u sini usi ta yini lese cumanbɔ Ceni yaye ukle. Nka useribe nke a puke mancaye, nkafini Sitanan upalɛ fiyan atu nkafi kwe a tuku mancabɔni. 6Nka nmɔnɔn a mɛye npatɔ i wankura uluwo a tunni, tummu tani kwinne npɛbɔ. 7Ni usini a kwiyemi utototoni ntɔ nman pe. Nkumman ntoni u wunnan nki, nkanka sunkan i kwɛniCeni ki nka unan usu kleni. Kwɛribɛ ka ki fakanan u wannɛni, kwɛribɛ nka utɔbo faka nsuwa nwunnɛ.8Ncɛ ncɛyɛ yammi belesiman baabɔni ipɛ ciman ncɛyɛ puwɔ yɛ kunni, ni u manne ncaba upeni a ukammi ncaba upatɔ iwaka nman be. 9Iki nkabɔ ipi fiyan pi kɔtukobɔ, pi belesi bele sinan upuwɔ i pubilani u bakayeni.10Tukosi caba ncɛyɛ belesini, ni u manni ncaba upeni u kwasi, nmanni miyan nkabɔ, yɔsube imanni miyan nkakɛ, i wani : cibɛ ipɛ ipuwɔ pilɛbɔ. 11I cibɛ ilɛyɛ i puwɔ, i belesi yinibɔ, iki nkabɔ i puke ipuwɔ kle. Puwɔnan i yinibɛ i cibɛbɔ.12Nka ni u manni takosi caba usommi upeni nkakɛ nman kɛni, nmanni miyan nkakɛ, yɔsube i manni miyan nkabɔ. I liya tukosi ciya nkwɛ belesi i kwiye nkwɛ kunni, i tulu ipa waka ikle, i yinubɔ. 13Nka u fakanan nkibɛ, i tuko nsi nciya nkwɛ belesi iliya tukosi kwine nkwɛ kunni, ipuwɔ tulu ipa waka ise, pilɛbɔ. 14Kwiye nkwɛ i tuko Ceni usibɔni ibɛ pe tukoni Ceni usi nkafini i tuko Ceni usini. Cibɛ nkwɛ bɛ i tuko Ceni usibɔ i tukoni usi kɛrɛkɛkɛni nkafi i puwɔ tuko Ceni usini. I ki nkabɔ a pise piyetani ciyakasi caba, iki nkabɔ sɛnan nki Ceni uninan ki pɛyɛni.15Nkumman ntototoni u wunnan nki, i liya tukonini i upo ɛpa lɛyɛ i tukonsini, i yammi nka, ika u yammi, kwiye ipɛ cibɛ apuko pɛ manca sibɔ. Ceni u yile tummuyɛni upa tiki tummuyɛ wunni la. 16Tukosi ciya mi summɔni mi mi cibɛ i kɔkani?17Nkumman ntoni nwunnan nki, kunnuni i nan tiye nka ti toni ukle ti calaye nneni Ceni uyibe pɛyɛ upa yini pɛyɛ nankɛni, pi cini fakanan nsini nkabɛ. Ni nkumman ntummuni tani kwinne nmanne eglisiman ntototoni nkini. 18I puwɛ nkwɛ yile ufi i tikini kakuwa usi, usu nwaka yani nkɔtokonke. I puwɛ nkwɛ yile kasɔrɔbɔ ufi ikini kakuwa usibɔ, usu nyini i patiki ikɔni kakɔwɔsibɔ. 19Nkwɛ tikini kakuwa usiwo, ikwɛ tikini kakuwa usibɔwo, nkaki puwabɔ. Ceni utummutani kwinne nwan yammoni nni nka puwo nneni.20Ceni uyile liba utototoni ukankapo yibɛ nne upa yini pɛyɛ nankɛni, pi waka yani. 21Ceni u yilemini upa wammi weyeni? Mi bɔkɔbɔ. Nkɔtoni u wunnan nki, mi fiyan kɔkani, yammi nka yani. 22Iki nkabɔ yɛlɛ yilemi yɔsube ise yɔsube ini kammiyan isɛkɛ. Nka ufakanan nkibɛ ni kammiyan nkwɛ yilemi bɛni, i sɛkɛ Krista. 23I u fi tummuyɛ ku kwanan nkeni. Tiyini tatɔ liba u yammo yammi pise bɔ. 24Nkamman, titoni ukankapo yibɛnne ti yile upa yini tummuyɛ nankɛni, usu nwaka yani Ceni u yinke.25Ncɛyɛ bele sibɔni, nyan puwa kunni kle ncaba ukwinan nkibɔ, iki nkabɔ yɔsɔbe i yukunan uta nsini i wasibe tukosini, nkafi ni wuntanan umanne a mɛye. 26Lese pommini nne, nka kammi nwuni, nkakɛ nma kɛni, a u kammini puwɛ ipa waka yani.27Cibɛ i kle wo? Iki nkabɔ mi yini npa li belesinanbɔ, mi nyammi belesinan wɛ? Iki nkabɔ mi belesibɔ. 28Nkumman ntoni u wunnan nki, imi yammi belesinan, mi yammi kwiyebɔ. I cipe ibelesi i yammi kwiyebɔ. IBelesi caba pi bakaye pisini usi pi ninnan nneni pi caki. Nka ni usi a pa baka nma pɛyɛbɔ.29Nkafi nkamman, kɛni nka ni umanne :" lese ntakani. Ulo kɛrɛkɛnan nke ciman ncɛyɛ kleni, pitɔ nman ciman ni pikleni bɔ. 30Iliba ncɛyɛ yaka pitɔ nnan pi yakabɔ ncɛyɛ wunnuman nkammi bɛni pitɔ nman pi wunu man nkammibɔ; ncɛyɛ fiyeni pitɔ nma puwa piklebɔ. 31Ncɛyɛ pi ka ukammile i ninnani upummani, pi yammi pikɔ nma pi pi fakanan utoni uwan ntubɔ, iki nkabɔ tɛni nninan u pumman ni kwisani.32Ni usi a wuntanan upa kɛnbɔ. I kwɛ yammi belesi manbɔ, usu ntuku i kɔ ninani upumman i yini wuntanan yɔsube ipumma nne nkafini i kwinan upafi upa kammi yɔsube i wu. 33Ncɛ ncɛyɛ belesini, pi yini pi tuku pi kɔ ninani u wemi nne, nkafini a kwinnan upafi kammile a ciman uwu. 34A akɔnan nkumman nbɛboni u sakonan u yamman upo. Nka ufakanan nkebɛ cibɛ nkwɛ i puwɔnan i kunnibɛ, iki nkabɔ i kwɛ belesi baabɔ, usu nyini wuntanan yɔsube ise, nkafini apafi apa sakasi a sini ipɛ a kɔkuntosi. Iki nkabɔ nkwɛ belesibɛ, usu ntaku ikɔ ninani u wemi nne, nkafini i kwinan upafi kammile i puwɔwu.35Ni umanne akɔkunto nafanan u kammani. Ni u manne npafi npa wa a yammi puwa nwunnan fakanan nkebɔ. Ni uponi apafi apa ci wunkuru kammiyan upo, nkafini apafi apa lakasi yɔsube i yammoni usi, puwa nfi a wuntanan ukanyebɔ.36I kwiye nkwɛribɛ yan i biribe iku belesinan ukunni, ɔsinibɔ, ɔwasini fakanan ipatɔ ibelesi, usu nyammi i sakanan, nka ki kwinyebɔ inɔn belesinan nki. 37I ki nkabɔ i puwɛ nkwɛ wuntanan tɔni, imi mɔnɔn a puwɛ usi fakanan nkebɔ, i fakanan ki ise ipatɔ i kɔ nbaye kwinnan uyamman, i n mɔnɔn i kɔkunto wuntanan nki iyi usi ɛpanan i piribe belesinan nkibɔ, kwin kammi yan nkakɛ usu uyamman. 38Nkafi i puwɛ nwɛ nan i piribe belesinan nki, kwin kammiyan nkakɛ i yammu, iki nkabɔ puwɛ nkwɛ nan ikwɛbɔni nkwɛ ika upuwɔni.39I cibɛ nkwɛ belesi, usu lakasi i puwɔ sini n Ceni i puwɔ kunnibɔ. Nkafini i puwoku, ikɔkɔni, kwinye nkwɛ kammi iwu i fiyan belesi usu kunni, iki nkabɔ usu ntɔ tukosi caba usini nki yewu. 40Nkumma ntoni u wunnan nki, nkle i waka yani, ki puwɔnne ikle belesinan nkeni. Ntuko sibɛni a Ceni unina ki beni.
1Nkafini yanniki kwan uka upɛra usi, ti summɔni a ti tɔni u summan kwinanni. Kwinsumman ki puwɛ i wan kɔ sise nkini, iki nkabɔ kammile wunan ki fakanan u nan puwɛ ikleni. 2I puwɛ nkwɛ yan i kɔ ɛ summa kwinan ni, usu summan puwa baabɔ nman i sunkan i pa summan kwinan nankɛni. 3I ceni u kwinnan u kammi puwɛ nkwɛ wu, i kwinnan kibɛ kammile Ceni uwunni.4Nkafini, sannikini kwan u suwe unan uka upɛro usi, ti summɔni a yannika ki puwa ninanni nkibɔ, a Ceni nwunnan ye yini, n Ceni ki Ceni u kaponibɔ. 5Hali i walo usi npumman nwunuman walo iman usi npumman nwunuman ni yilenne a feni pumman, iki nkabɔ pu fiyanman ipɛ Ceni fiyamman yeni. 6Nkumman ntoni uwunnan nki ti kle kɔni, Ceni kini kapo, isɛkɛ ti kwɛsi. Ceni nka bele pumman ntoni, tibɛye Ceni ukɔ tuwa nan nkini. Yɔsube i kaponi nka yebɛ, i kwɛ i sɛkɛ Yesu Krista. Pumman ntoni yeni Ceni uka ukwɔnan nkini, tibɛ ye ikwɔnan nkini.7Nkafini liba utoni usumman nkabɔ. Puwɛ nkwɛribɛ tɛye sanni kumman bele usini, hali tɛni i unanman u kani, i puwoni yanniki kunni nanman. Pi summuse nkakanan u sannanni summuni nipi yeni.8Suwe unannan ki fiyan yamman ti kwinnan upa kammi Ceni u wubɔ. Iti wanni suwebɔ, ki wunan fe ti sibɔ. Ti wannibɛ nka u suwebɛ, ki bɛ puwa wan tikunnibɔ. 9Nkumman ntoni u wunan nki a tuku akɔ nka fini a kɔka u fakanan u fakanan upalɛ ta liya fakanan uyan kuyesiye u kwɔnanbɔ. 10Sɛnan nki, i mannan nkwɛ summan kwinan, i mi boko nkwɛ summan la yinkebɔ i yammi yannika suwe uwannina yannika ba utu, i summu ki kwasiwɛ, fɔ upa wɔn wannika u nan man uka nki wɛ?11Nka u fakanan nkibɛ Krista mi boko nkwɛ fakanan ki isebɔni nkwɛ i kɔsɔn, ika ki yesiye mi suweni u wannan u wunan nkini. 12I a cani a man ciba ukunni yani apa pi summuse nyesiye, Krista kɛ acani i kunni. 13Nkafi, i nanman uka u wunnan nki nka i yinan nboko i ko ipa yɛsɛ, ni nanman uka i yuwan nkibɔ, nkafini nyini nboko ika upa yɛsɛ nka u sababunan u wunnan nkibɔ.
1Ni ninnan nkɔkɔya wɛ? Ni tummatoni wɛ? Nyan Yesu ti kunnuni yiwɛ? Nkafi apa summan kunnunni bɛ nyammi nkawɛ? 2Hali i puwɛ puwobeni tummuni tayabɔ, a mɛyɛ kɔni a sunkanni a puwo beni tummuni taya, i kinkabɔ ayan ntummuni tani wemiyi nkafi apatɔ kunnuni i kwɛni.3Ncɛyɛ nkuwo ucantuni ni ncaba u piye nankɛni nkakɛ nman kɛni: 4sɛnnan ki a kle apatɔ suwe uwannan ipɛ apatɔ limi nni yan wɛ? 5Sɛnnan ki tikle tatɛ tu tukoni nki nciya nkɛribɛ belesi ta tɛse ti kle wɛ, nma tummuni taaman u sommi ipɛ kunnuni i tukoni nki ncaba, ipɛ Piɛr uyamman nankɛni kɛ? 6Iki nkabɔ ipɛ Barnabasi ye wunan ti sunkanni ti yemmi yammoni u yewenan ta tikɔ pummani?7Yɛlɛ la fakasuye i yammoni uyamma wutanan usu payan wunannan ucunan? Yɛlɛ i rezɛnman nlɔkɔman nman i palɛ nka pulomi nwannan? Yɛlɛbɛ nanfomi nkuwan ipalɛ nnanwunomi nniyan? 8A wɔn a wuntanan nki ani nkwinne nta uwan Adaman pise u yammoni uyammini kumannni sariyanan kibɛ nka ukaponi umanneni.9U kan masa sɛmminan nkini:" nanse nkumman fanneni manca kunni, mi yini npa wan jɔnan unan unubɔ." Ceni u mannan nka nanse nbɔka ukɔsɔnni? 10Ti yewunan nka umannan kewɛ? Ɛnyɛn ? U kan ti kɔsɔnni? Cɛtummuya i wuntannan u sunkanni u tɔni ipafi tummuse sahuu. Yi nmanya i sunkanni i ma yimi i wɔn i wuntanan nki ayi wunnuman yanni. 11I Ceni unan pumman nkumman a kle a yikuni a sini nki, a akleminu npumma nwunuman kuwo, akini kwinkwe kɛ?12I sɛnan ki puwɛ nkwɛ kle ipatɔ i puwa nwunnan yan akle, sɛnan ki tikle tatɔ ipuwa yan upa ku pikunni wɛ? Nkumman ntoni uwunnan nki ti wɛ nka usɛnannibɔ, iki nkabɔ ti wemi ntoni nka ki kɔsini nkafini talɛ puwa yamman upafi upa lɛ Krista kwinkumman nkunni bɔ. 13A summan a ncɛyɛ yammoni uyamman Ceni fe ba kwe utuni api wunnan uyanni nka yini bɛ Ceni fe nba kwe utu npumman nsiniwɛ? A summan a ncɛyɛ liba ubasi pa sarakamman nfeni, api pi kwana u yan saraka nfeman nsiniwɛ. 14Nka ufukanan nkebɛ, puwa nka yan Ceni u kwinkamman nyammoni nkini, kunnuni i mɔnɔn a cɛyɛ Ceni u kwinkamman nmenneni, a nka u wunnan nkinan kɛ pi ta pi wannan uyan ki.15Iki nkabɔ nyɔ nka upobɔ. Nisemminan ni ukanne npa toko amɛye nkafini apafi apatɔ nma bebɔ. Puwɛ i patɔ i kɛni u kwin kammiyan u yesiye, kwa upuwɔ nkle kɛni nkeni. 16Kɔsise ki nsi Ceni ukwin kamman nmannilabɔ. Iki nkabɔ u wasi nkleni fakanan. I mannan Ceni ukwin kamman bɔ, nka kiyesiye ni !17Ini fiyan ye uyamma a nma ni usi nankɛni, ni ye barajiman nyanni. Iki nkabɔ a nan nka uyammoni nkle, u wasini fakanan npatɔ ika a yammoni u yamman. 18Nka u wunan nki kumman nbarajiman ni nyan? Nkakɛ nma kɛni a mannan Ceni ukwin kamman n Ceni iki yikɔ kwinanbɔ, ipɛ nifiyan nka yan nkɔkunto ye Ceni u kwin kamman nmannan nkini, ni ka u yinan yeni.19Hali ini ni kammiyan liba utoni ukle, nyammi nkɔni liba ayammo yammi ya, npafi npa yan nifiyanman. 20Yahutuman usiniki nwasi nkɔni yahutuni, nkafini npafi npa yan yahutuman. Ncɛncɛyɛ sariyanan u kammi pi wunni, nyammi nkɔni nma sariyanan u kammi nwu, iki nkabɔ sariyanan u kammi nwubɔ, nkafini sariyanan u kammi ncɛyɛ wunni npafi npa yan ncaba.21Nka u fakanan nkibɛ, sariyanan u kammi ncɛyɛ wubɔni, nyammi nkɔni nma sariyanan ukammi nwubɔ, nkafini sariyanan ki ncɛyɛ kunnibɔni npafi npa yan ncaba. 22Ncɛyɛ fakanan u sannanni, ni ncaba usi nkafi nyammi nkɔ nma nfakanan u sannan nkafini ncɛyɛ pi fakanan u sannanni npafi npa yan ncaba nyammi nkɔni pumman ntoni liba utoni u kɔsɔn, nkafini u wasi fakanan o fakanan npafi npa kɔkɔ ncaba. 23Ni pumman ntototoni u yammi npafi npa mannan Ceni u kwin kamman nkafini npafi npa yan kwanan.2425Ti kɔkunto summani acɛyɛ maca yane yalinani, ncaba utototoni pi yaneni nkafini pi ninan poni isɛkɛ sanan uyan. A yane nkafini apafi apa yan sanan. Ncɛyɛ pi manciba uyane yari nnaseni ncaba pi pi tuko wemi nnusuwa fiyamma yeni, pi nka u yammani nkafini pafi pa yan kɔsise nkwisani i ki nkabɔ, amɛyɛ kɔni uyammanii apafi apa yan kɔsise nka ki kwisabɔni. 26Nkafi ni yaneni nnan i yinka nyanan unan nki ni kɔsɔka uyammani nna puwɛ nkwɛ fakaye nyamman i klekuntoni, kiman yannan nka ni umansebɔ. 27Ni nkɔkunto sini umanse ni fɔ nmuku, nkafini ni nansi neni a palɛ fuse, i kwisi lese nkɛ ukwinne nmanni cese upe.
1Nkamman ni usi a tatɛ ti kwɛsiyɛ kwinan u summan nanbɔ. Pitoni ye ciya panpaye ntoni. Pitoni u cini pa ku kupɛli wiya. 2Pitoni u batise Musa ye ipɛ panpaye ipɛ kupɛli wiya nkeni. 3Ceni ukɔkunto nan wanni kumman nkummanni, pi toni u wanni wunnu manni. 4Ceni ukɔkunto nan ni nikumman nkummani, pitoni u ni nsini, iki nkabɔ siko nka yɔpiponi Ceni u fakanan nkakɛ, pini nimini pipisini pisi. Usiko isɛkɛye Krista.5Nkafini pi ka fiyamman u kwinnan u kammiye Ceni u wabɔ, nka nfi pi ku sanan uka fiyan tiye nki, ncɛyɛ kunni ncaba ufa i cɛyɛ wakani. 6Nka u yammini tafi ta summan pa nkafini ti yuwan upalɛ ca pu ye nke, nma pi yuwan uca pa ye nke nankɛni.7Talɛ yannikuman nkwan nman, nma pisi cese yammu nankɛni, nma u kan nankɛ sɛmminan nkiní" Liba utototoni utɔni pi wanni pi ni nka useribe nke pi wunsoni pi yammi wunnan. 8Tiyini ta liba u ciman ukuwobɔ. Nman pisi cese yammu nankɛni, fɔ pisi ni yemibo i bukomi kansan i sintomi i kansiman uku ku poni usini.9Tiyini ta fe kunnuni ikuwotu nma pisi cese fe i kuwotu nankɛni, fɔ ya kuman npa wulo pɛyɛ upa lipɛyɛni. 10Ti yini bɛ ta mannan nan utu nkwinne, nma pisi cese mannan nan utu nkwinne nankɛni. Ceni u pa yɛsɛ pika upa li pɛyɛni.11Nkumman nwemi ntoni u yammi pisi pafi pa summan kwinnan. Ti kle nina u kwisi nlese nfini, nka u kanni nkafini tafi ta summan tikɔ tukunni fakanan. 12Nkafi, i ki nkwɛ wuntanan nki ɛ yini, usi nsumman ikɔ tukunni fakanan ipalɛ cani. 13Kwasi o kwasinan ki tisi usuwa ufi kwɛribɛ ni ifɛ, Ceni u nummi yan kini kapo. Ti fakanan u yini tiye nkɛni Ceni ki tulo ti kuwo upa fɛtu upa fi nka utiye nkibɔ. Iki nkabɔ ikwasinan utuku tummuyɛ Ceni ki fɛnanan u tika tummu yeni tafi tayan fakanan ukunni.14Nkafi n kamman, i yini ti tuku tikɔ yanniku man nkwan nke. 15Ni manne a mɛyɛni nma wuntasuse. A kɔkunto afe nkwinnan ukuwotance. 16Nimmi nkumman ti nwan likuwa nki ta Ceni u yaye nkunni, nka utika yeni a Yesu Krista timan npɛ a nkumman nkwɔnan nkinankɛ ti kaponi ise wɛ? Buruman nkumman ti npuwone ta kwani mancaye ta wannini nka ku tikaye ati kaponi nyesu Kristani wɛ? 17Buru poni nka ti ulone a piwoki ta kwaki mancaye, tummuyɛ ncɛyɛ fani, ti sini kini kapo, nkafini buru poni nka ti ulone ta kwaki mancaye.18A ce Israɛl liba u fakanan. Ncɛyɛ saraka npumman nwannanni ncaba pi kaponi i saraka nfeya wɛ? 19Kumman ni upo apa mɔnɔn ? Yannika nka mi u kwanni, ipɛ yannika u kɔkunto, yala nkumman ni puwa?20Ayidɛ ! Iki nkabɔ liya Ceni summan pi yanniki kwan nkwɛni, pi wɔpise nkwan pi yini tulo i wɔpisebɔ. A fiyan niyan kunnuni i likuwa nki apa nibo wɔpise nlikuwa nkibɔ. 21A fiyan wannan kunnuni i tabanan usi apa wannibɛ wɔpise ntabanan usibɔ. 22Iki nkabɔ Ceni nkakɛ ti nsi ata wan tunne usi wɛ? Ki ti wuntanan nkini ati wuntanan usi Ceni uka nkeni wɛ?23Pumman nyamman usini ti toni nkeni. Sɛnan nkakɛ, iki nkabɔ nafanan ki pumman ntoni nkibɔ. Ti fiyan pumman ntoni uyammani, iki nkabɔ pumman ntoni nka fiyan wakanan uwan puwɛ ikɔ kunnibɔ. 24Puwɛ nyini ipa wɛ i kɔkunto nafanannibɔ, fɔ iboko i nafanan.25Pumman nkumman sunke sunaseni, a wanni nkumman. Summu nkase ukɔsɔn ayini apa pi nkumman nkwin nan nkibɔ. 26Man ipɛ a kɔkunto pumman ntoni ni yɔsube i ciman. 27I liya tukosini nkwɛ yile a mɛyɛ suwe nke, a upo apa ta, i tiki wanika o kanika a tu a wanni nka. A yini apa pi akɔ a summuse nibɔ.28Iki nkabɔ ipuwɛ nkwɛribɛ umanne amɛye: "kɛni nkakɛ yanni ku nnanman.", a yini apa wanni nkabɔ ncɛyɛ mɔnnɔn a mɛyeni ncaba ukɔnsɔn ipɛ a kɔkunto summuse nkɔnsɔn. 29Mi kɔkunto summu ukɔnsɔnnan ni u manne kebɔ, fɔ puwɛ nkwɛribɛ summu. Nkafi, puwɛ nkwɛribɛ summu upa ku sɛnan nki ntukosinan u kɔsɔn a kumman kɛ nfi? 30Ini Ceni u yaye nsuwe a ukunni npa summɔn u wannan, kumman nfi puwɛ nkwɛribɛ patɔ nyinan uyesiye nka usuwe ukwinnan nki, nkafi npa ya Ceni nsuwe nkeni?31Nkafi, i wanni wo, i ti niyan wo, iti puwo wo puwa yamman, ti yammi nkumman ntoni Ceni u yinnan usise u kɔsɔn. 32Yahutuman wo, siyanan nki ntise u liba wo, Ceni u Eglisinan wo, ti yini tatɔ nkumman ntoni u yɛsicaba. 33Nma ni nkɔ kwane npa yammi liba ntoni u wunnu kammile kwinan nankɛ wemi ntoni nkini. Nkɔkunto fa nka ni uwiyani bɔ, fɔ nifi yamman, nkafini pafi pa kɔkɔ.
1A tɔ nsumman, nman nsumman bɛ Krista. 2Ni fe unan a kleni nkafini a wuntanan a yinan be lese ntoni nkini, Ceni u kwinne nkumman nmanni a mɛyeni nma nmɔnɔn a mɛye nankɛni. 3Nkumman ntoni u wunnan nki, ni usi a summɔn a; kwiyemi ntoni ukunnuni isɛkɛ Krista, a cibɛ yɔsube i sɛkɛ i puwɔ, a Krista kunnuni isɛkɛ Ceni. 4Nkafi kwiye wo kwiye ipɛ ipa yammi tummutaye, ipa yinni ikoni fulonika, i kunnuni isɛkɛ i sannanne.5Cibɛ wo cibɛ i Ceni u yaye ipɛ i patɔ tummuni tani ciya ipa yinni ikoni fulonika, i kunnuni i sannaneni. Ini nma iko u weni. 6I cibɛ iko u fulonibɔ, ikuikosi iki nkabɔ iyan iko ukuwosinan ipɛ iko uwe kita sise nwan iyi, i sunkananni i iko fuloni.7Kwiye i sunkan i ko fulo ninabɔ, nkafini ini Ceni u yimimi ipɛ u yimmilɛya. Cibɛ ini kwiye i a yimmilɛ ya. 8Sɛnnan nki, kwiyeni i kɔmini lese nkɛni i yini cibɛ i sibɔ, nkafini cibɛ sɛkɛ nyini kwiye isi.9Kwiye i belebɛ cibɛ i kɔ u wunnan nkibɔ, iki nkabɔ cibɛ i sɛkeɛ nbele kwiye i kɔsɔn. 10Nka yini cibɛ i ko u sunkanni utikike nmɛlɛkɛ man nkɔsɔn upa tikike ayi fakanan utuni.11Nkumman ntoni uwunan nki kunnuni i kle iki kwiye bɔ, cibɛ i sɛbɛbɔ. Ikibɛ cibɛbɔ, kwiye i sɛbɛbɔ. 12Nkafini cibɛ iyini kwiye isi nankɛni, nka ufakanan nkebɛ sɛkɛ kwiye i kummunne. Pumman ntoni uyini Ceni usini.13A pi a wuntamman, ikinkabɔ u kanni a cibɛ nya Ceni Ceni ufena iko upalɛ fulonan? 14I kwiye nkwɛ kuyile lami, mɔnɔn a Adaman pise u fakanan nka yɛlɛbɔ ti tikini kwinan bɔ i sannan nne u kwinan nka wɛ? 15Nkafini i cibɛ i kuyile u lami, nka kini i sise u kwinan, nkafini kuyili laminan unan cibɛ ikleni apatɔ u fuloni nka. 16Iki nkabɔ ipuwɛ nkwɛ usi ɛ pa yammi nu kwanan, usu nsummɔn a laadanan nwunan tikle nka u kwinnan nkibɔ, kibɛ Ceni u Eglisinan uklebɔ.17U yinibe kwinanni u mannan nki, i a wuntanan u yɔkani kwinan wunan yeni nifiyan fe unan akle bɔ, nkakɛ nma kɛni: a manca minanku kwinkammiyan u kamaman bɔ n Ceni ki kwinye u yamman bɔ. 18U kwinan utitika nkakɛ kɛni.: Umanan beni imiyan lesenke amini mancaku Eglisinan u kwinnan nki, layenan u kwinnan ki a sini nkini. Pɛra nwunansi nitukone usini. 19Ceni u kwin manan u wiye, kwanenan nyammi, nkafini ncɛyɛ tukusi caba u sense caba a sini nkini, caba upafi pa summan.20A yan amini mancaku kunnuni i kwinnan nkabɔ. 21Iki nkabɔ uyini amɛyɛ wannila, ntoni ti lalaye nne ti timansi ti suwe uwan nanni. Kulo utɔ i cese, cese miman i yibi i tamman. 22Kunni ki a kle apatɔ i tuwani ye apa wanni ipɛ apa ni nimi wɛ, iki nkabɔ Ceni ufeniba nka a usannan nne apa wan sinse uyi ukle kɔman wɛ? Api a wantaman kumman nmɔnɔn a mɛye? Nnan fe a kle aka u wunnan nki wɛ? Ntɛ ni fe unan a kle nka uwunnan nkibɔ !23Ntiki amɛyɛ kwinan nka sini, kunnuni isɛkɛ nnan nka nkle i wani: Kunnuni Yesu nu klemini tunan nkɛni i lo burunanni. 24Ipa ya Ceni ke, nka userebe nke, ipa puwo nka u burunanni nki ipa mɔnɔn; kɛni nkakɛ nsini usi nnanman, u nan akɔsɔnni. A kɛni u yamman apa yini a wuntananbe.25Nka a fakanan nki ipa mɔnɔn ya: Likuwani kini Ceni unumiyan wuan, u numi yanni u yiki ntiman nni. A kwisi lesenkɛ niyan likuwani, i yini nka a wantanan nki, nkwinan upafi upa waka a wuntanan nki. 26Aburu nanni ukani, ani likwani nki lese nkɛni, kunnuni i kwa u kwinan nkakɛ i manni fɔ upa fi i pukonenan nke.27Nkafi, i puwɛnkwɛ ka kunnuni i burunan ipa ni i mi nsi i likuwanki, nkafini i yammini wemi nkammi bɔ, kunnuni i sini ipɛ i timmi ni usu cakanneni. 28Nkafi, liba utoni u kankapo yibɛnne pi pi pikɔ, nka u seribe nke npaka u burunanni ipɛ npa ni i likuwanki. 29Nkafini, puwɛ nkwɛ burunanni a ukani usupa ni nimi i likuwankini nkafini usu lo batɛmminanbɔ, usu i piyeni nkafini i ka i burunan usini ipɛ ini i nimmi nsi. 30Nkafi nkafiyamman u wasi liya faka nsuse ipɛ kaman, nka fiyamman uku bɛni.31Itiye sɛnan ukuwoye tikɔkunto sininki, kunnuni ye isɛnan u kuwoye yini ti sini nkibɔ. 32Nkafini kunnuni isɛnan u kuwoye ti sini nkini, ipa nu wunkura titu, nkafini tatɛ piye ikaponi yini i ninanni u liba kaponi yini.33Nkafi nkamman, iti fu manca lesenkɛ tatɔ wannan kaponi kunnuni i tabanan usi, ti yinko manca. 34Ikulo ki i kwɛsi usu nwanni ikle kuni, iki nkabɔ a yini apa mini mancacu apa cani a kɔkunto kunnibɔ. Wemi nsommi nkumman npɛra usi i npa lesenkɛ npa akle, ni nkumman nsommi nfeyeni.
1Nkanfi nkamman, ni usi apalɛ ta liya kwin summanbɔ, Ceni uni nkammi kwane pumman nka upɛransi. 2A summɔn a lesenkɛ a summan Ceni yebɔni aye nankan i yanan yannikiman nkumman ni nanbɔni nponi, nman a yunkupise ntu ye nankɛni. 3Nkafi ni asi, a summɔn a puwɛ wo puwɛ manne Ceni unima uka kammi yan u kwɔnan nki, usu i tulo i pa mɔnnɔn a Yesu dakanibɔ. Puwɛ bɛ i fiyan wala a Yesu ni kunnuni, n Ceni Ceni u ni nkammiyan ukwɔnanbɔ .4Ceni ukwani pumman nkafini Ceni uni nkammiyan nkakɛ nnan puwɛ ikle. 5Yammoni s suwa ufani, nkafini nkumman ntoni kunnuni isɛkɛ ni yamma ise. 6Yammoni u yammi fakanan u fani, nkafini Ceni ukaponi nka ntoni ntoni uyamman liba utoni ukle.7Ceni u nina ki mi tikani upa sini i Ceni u kwankle pumman liba u tototoni u kakapo yibɛne, liba u toni u nofanan u kamman. 8Wuntanan u kwinan unan liba ncese kleni Ceni u ni nkammiyan ukwɔnan nki.9Ceni uni nkanmiyan unan wuntanan cese kle boni. Kaman u siye u yamman u fakanan u nan cese kleni Ceni u ni nkammi yan ukaponi u nkwɔnan nki. 10Kwin kwe u yammini fakanan unan kwɛribɛ kleni. Fakanan unan kwɛribɛ kleni ipa liba u siye u yamman ika. Ninan nka liba ubasi wemi nlayeni unan kwɛribɛ kleni. Kwin fiyamman nmannan u fakanan unan kwɛribɛ kleni. 11Ceni uninan ukaponi nka nkumman ntoni nyamman , u kwa pummanni liba utoni nke pi toni uka nkapo yibɛne upa sinibɛ ipi sakonan.12Nkafini, puwɛ i sini usi ntibe nfani iki nkabɔ usi siponi nankɛni, nkabɛ Krista yani. 13Amɛyɛ bɛni yahutuman ipɛ siyaman nsommi, bakaman ipɛ kɔkɔman, ti toni u batise tafi tatɔ siponi ni nponi nkakɛ tikle. Nka uni nponi ulimi npɛkɛ ti nini.14Ninannan isini ki tiye kapobɔ, ikinkabɔ u tibe nfani. 15Ceni u ni nkammiyan ki walani aki klemibɔ, nkafi aki sini usi ntiyebɔ, nka kutika yeni aki sini usi n tiye nwunnan wɛ? 16I yipubɛ nwabɛ ani yikupisebɔ, a nkefi a ni sini usi ntiye nwunanbɔ, nka ka tika yeni a ki sini usi ntiye nwunanwɛ? 17I sini utibe ntoni ni yunkupise liba ye ta yammini kankinan? U tibe ntoni ye yipubɛ puwɛ ye i liya kwin mannan i fakanan unan kankinan?18Sɛnan nki Ceni uyammi sini utibe ntonini tiye kapo sini usini upa sini i sakonan. 19Isini u tibe ntoni ki tiye kapo, sini u kɔkunto ye ta kɛ? 20Nkafi sini u tibe nfa fiyan, i ki nkabɔ sini u tibe ntoni kini kapo.21Nka u fakanan nki yukupise nifiyan wala klemine: nca puwa nbebɔ ! Kibɛ fiyan wala panman nne: i capuwa nbebɔ ! 22Iki nkabɔ sɛnannki, sini usi nlibe nkumman fakanan sannanni, nkumman nkwinan ni tisi sahuubɔ. 23Sini u tibe nkumman ti npawonneni ani sahuubɔni, ti wuntanan u yinan nkumman nne ni ti ku tibe nsommi nkunni. 24Tibe nkumman ti yan sisi kummanni, ti nkumman ntibe nfuloneni tiku tibe ntoni u kunni. Tibe nkumman ti npuwonneni ani sisi ntibebɔni, ti kwinnan ki nkumman ntibe nsibɔ. Tibe nkuniman ni sisebɔni, Ceni ubele sini upanan beleya nkumman ntibe nkle.25Nkafi kwanenan upalɛ yan sini usi, iki nkabɔ nkumman ntibe ntoni i yini wuntanan mancaye nankɛni. 26I sini u tiye poni kibakayenne, utibe ntoni nka bakaye nne kaponi. I ti poni u yan sise, sini utibe ntoni nwunnuman ni kammile kaponi. 27Tisini ipɛ Krista sini kini kaponi, ti toni ti lalayene tini i sini usi ntiye nwunan.28Nkafi, Ceni u tiki ncese Eglisinan utuni: tintiyan tummuni taman, uboko Ceni u tummuni tapise, u tini karamuman, nkumman nserebe nke kwin kwemi nkumman nka liba usiye u yammani liba upe ipɛ liba ubasi caba ipɛ yinke caba ipɛ liba u kwin mannanman. 29Liba utototoni pi tumuni tapisebɔ. Pitoni utummubɔ. Pitoni pi karamumanbɔ. Pi toni pi kwin kwe yammanbɔ.30Kaman usiye uyamman u fakanan unan liba u toni u klebɔ. Liba utoni pifiyan liba u kwinne nsummane bɔ. Liba utoni fiyan ncese kwinne nbila ufebɔ. 31I ceni unan pumman nkuman a kle a tukuni sahuu. Nkumman ntoni u wunan nki, wunkura nka puwɔ ntoni nkeni, ni u tika a mɛye kɛrɛkɛni.
1Hali imi summan liba u kwinne ipɛ mɛlɛkɛman nkwinne, iki nkabɔ liba u kwinan u kammi nwubɔ nmanni miyan ki tani nman a manni miyan, walo nman kaniman nmiyan. 2Ikinkabɔ, ini tummini taya, nsumman gundoman ntoni u nusuwa, ipɛ pumman ntoni, hali i tukosinan u nusuwo utoni ki nkle nman yan nbe, iki nkabɔ liba u kwinnan u kammi nwabɔ ni puwabɔ. 3Hali i kwa nkle una npumman ntoni nke labaman upe npa wasi labaya, npanan nkɔ apa yannanbe, nkumman ni puwa kammilebe n Ceni iliba u kwinan u kanni nwunni bɔ.4Kɔsyɔkanan ki kammile wunan u wunankini, u bɛni kammi wunan usini, tune ki usibɔ ki ukɔ sisebɔ, kɔpuwɔne ki usibɛbɔ. 5Kammile wunan ki liya siyani wemi nyammanbɔ, ki ukɔkunto nafanan u wiyanibɔ. U summula upa kabɔ, ki kwiye uwan u wunankibɔ. 6U wunan ki fiyan kammile liya sini wemi ntubɔ, sɛnan u wunu kammileni nka kammi u wu. 7Ki ukɔ yɔkani pumman ntoni utuni, ki tukone pumman ntoni usini, u wuntanan ki pumman ntoni ukinni, ki ukɔ yɔkani pumman ntoni nta.8Kammile wunan ki liya puwa yebɔ. Tummuni tani wemi ni kwisani. Liba u kwine nmanan ki pe yeni summanan ki kwisani. 9Ti summan ki tititi. Cunan nka ti u yamman tummutaye nsi. 10I ki nkabɔ i we yisimi npa lesekɛ npa, liya we yisimi nipe kwisani.11U yini be pitiyeni, ni ye maneni pise uka, ni ye wemi nfakanan utukoni nma pise. Ulo nyunkupise nkwani nanke ipa wasi kwiyeni, nyini piti wemi yeni. 12Kɛrɛkɛsɛ kini nma ti pumman nceki yiminan nki, u kwɛmabɔ, iki nkabɔ tipe yanyini ti yunkupi ipɛ ti yunkupise. Kɛrɛkɛsɛni ka titinan nkakɛ nsummɔn, iki nkabɔ ni summani sahuu nma Ceni u summabe nankɛni. 13Nkafini, kɛrɛkɛsɛni pu timi npɛkɛ nwaka, tukosinan ipɛ wuntanan u wan ipɛ kammile wunan, ikinkabɔ ntoni usi kammile wunan nka nka kwe.
1A yɔ kammile wunan upo. A we Ceni u kwani pumman sahuubɛ. A tɔ tummuni taman u nan kle pumman aku pumman ntoni ukunni. 2I puwɛ nkwɛ liba u kwine nwunnuman manne, i manne i libabɔ Ceni nkakɛ nkakɛ, i manne ika, iki nkabɔ puwɛ summan nka nkabɔ. I gundonan u manni i summu usi. 3Iki nkabɔ i puwɛ nkwɛ tumuni taya, usu manne i libani ipa kammi pi ka , ipa tamman pi summuse. 4Puwɛ nkwɛ liba u kwinne nmanneni, u nafanan ki i kɔkunto yeni, iki nkabɔ puwɛ nkw,e tummuni taya, Eglisinan u mankoni nka yu kammile.5Ni usini atɔni nsumman liba u kwinne, iki nkabɔ ni usini a yammi tummuni taye aku liba u kwinne nsummannan ukuni. Sɛnan nki puwɛ nkwɛ tumutaya, nkwɛ ipuwɔ liba u kwinne nsumman nke ni, c Ceni imi nkuman nkwine nko u sammanenibɔ, nkafini Eglisinan upafi upa yan fakanan. 6Nkafini, nkamman, ita akle npa manan liba u kwinne, n Ceni imannan Ceni u kwinne a mɛyebɔ, n Ceni ki summan u kwinebɔ, n Ceni ki tummutaye nkwinnanbɔ, n Ceni i tiki a mɛyɛbɔ, nafanan we ni unan a kle?7Manni kumman nka upɛra usi nman yɛman nwan ipɛ maniku man nmanse, i miyan ki layebɔ, nkumman ni u manneni, nka ki summani kankinan? 8I buni uwo ki yɛman nmiyan u layebɔ, yɛlɛ imi basi npafi npa yammi kɔsɔka? 9Nka u fakanan nkebɛ, a kwinnan u kwɛmanbɔ, a manni kwinne ni yamman kankinan npa summan ! I ki nkabɔ ki nma yannan nkakɛ a manne ika.10Liba u kwinne nfa fiyan ninan nki, u kwinne ye upalɛ ta nsibɔ. 11Puwɛ nkwɛ summan liba u kwinneni, ika manneni, i ni nka unanbɔ, usu itani nma i yini boko nwunan ye nkle, usu klebɛ nibɛ itani nma nyini boko nwunanyeni.12Nkafi, uyini a mɛyɛ Ceni uni nkammiyan upumman nwiyani, i pumman nkuman i Eglisinan u nafani, a wɛ nkumman nkafiyammani. 13Nkafi, i puwɛ nkwɛ liba u kwinne nmanne, usu nya Ceni nkafini ipafi ipa summan nkumman nkwinne nko. 14Ini Ceni uyaye kwinne wununi, ni Ceni uyaye be ipɛ nmeni, nkafini nkɔkunto wuntanan u kwinan kibɔ.15Kuman ni u manni sa? Ni Ceni u yaye be ipɛ nmani, ni bɛ u yaye i wuntananni. Ni sise u tika i yinan usi yɛmani i be ipɛ manni, ni bɛ i yɛman nwan i wuntananni. 16I mi sise utika Ceni usi i mi kɔ, liba ncɛyɛ tɔni ti nifiyamman usini kini, ncaba pi wala kankinan a amiina kanki nan mi Ceni yaye u serebe nke? Iki nkabɔ nka mi umanneni, si summan nkabɔ.17Sɛnan nkakɛ, mi Ceni yaye u kammini sahuu, nkafini ncaba uyan nafanan usibɔ. 18Nife unan Ceni ukleni, nsumman liba ukwineni nku a toni u kunni. Iki nkabɔ, Eglisinan utu u kunni. 19Iki nkabɔ, Eglisinan utu u kammi nwunni npatɔ i kwinne nmanni fiyan i kɔkunto wuntonan nkafini npafi npa tiki liba ncese npa ku liba ncɛyɛ summan cese u kwinneni.20Nkamman, a yini apatɔ nma pise wuntanan a uka upɛra usibɔ. Yesiye uka upɛra usi a tɔ nma pise, nkafini wuntanan uka upɛra usi, atɔ ni wunkuru loma. 21U kan sariyanan u sɛmminan nkini: ni mannan u kwane liba upeni liba ncɛyɛ liba u kwinne nmanneni ipɛ siya ntise n numan nkammile. Hali ipi yammi bebɔ, kunnuni, i kɔ upɛra usibɔ.22Nkafi, liba u kwinne nsummanan ti tikayenan tukosi caba uyinkebɔ. Iki nkabɔ kini tikayenan liya tukosi caba u yinke. Pɛra nwunansi, tummuni taye ni tikayenan liya tukosi caba u yinkebɔ, iki nkabɔ kini nkabɔ kini tikaye nan tukosi caba u yinke. 23Nkafini i Eglisinan Ceni yaye usi, ufibɛ liba utoni pi kwinne nwunu man manni i tukosi caba ncese wala liya tukosi caba ncese yile asini nki pi wab a wuntaman nyɛsɛni wɛ?24Iki nkabɔ i tuko sini nkwɛribɛ ipɛ liya tuko sini nkwɛribɛ yile asini nki, ufibɛ liba utoni utɔ tummuni taman, nka yunan a toni unan nkini, nka ki kosiye i sini upa piyu. 25A wuntanan nka mini nka kifa weleni. Nka u wunan nki ki mi fuseni upa tammi mi yinkani man nki upa ya Ceni upa wa: sɛnan nki Ceni ki a sini nkini !26Nkaman, kumman ti u yamman? A mini lese nkɛ mancaka Ceni yana, kwɛribɛ ikankakɛ yɛman nwan ipa Ceni u yinan u sise, kwɛribɛ ka kini tika, kwɛribɛ ka utɔ liba ubasiman, kwɛribɛ ka utu liba u kwinne nmanan, kwɛribɛ ka kibɛni liba u kwinne nko u summanan. Nkuman ntoni nfi yamman nkafini Eglisinan upafi upa yan yinkenan. 27I liba ncese liba u kwinne nmanne ncaba nyini pa ku niboni ipɛ n timi ukunnibɔ, pi wuseke manca ku. 28I puwɛ nkwɛribɛ ye Eglisinan utubɔ ipatɔ liba u kwinne nanbɔ, usu nfolo i nan. Usu i manni i Ceni.29Ncɛyɛ tumuni tamanni, ncaba usi nibomi ipɛ nitimi nmanan, liba usomi pi nkwinne ncantu. 30Ceni u tiki ncɛyɛ tɔnani kwinne nwunumaye, titini nfulo inan.31A tototoni a fiyan tani tummuni taman a kankapo yibɛne, nkafini pitoni upafi upa kala pa yan kɔ kwanan. 32Tumuni taman ipɛ pikɔkunto sumanan pi pikɔyeni. 33Nkafi Ceni ki pu kummi n Ceni bɔ a n Ceni ki wunan nnan u Ceni bɔ. Kita nankɛ Ceni uni nkammiyan u Eglisiman nta nakɛni.34Nka u fakanan nkibɛ ciman pi manni Eglisiman ntubɔ, nkafini usini patɔ i mannibɔ. Pi sunkanni pici wunkura nma Ceni u mannɔn nankɛni. 35Ipi usi apa summan kwinan nka, pi pi pikɔkunto puwɔyɛ kunni, ikinkabɔ usini cibɛ ipa mannan Eglisinan utubɔ. 36Iki nkabɔ Ceni u kwinne nfɛ a kle yeni? Walo nfi a yewunan u kleni?37I ki puwɛ nkwɛ wunan nki ayini tummuni taya, a Ceni unan puwa nwunan i kleni, usu nsumman a nkan nka npa toko amɛyeni, kunnuni, i manni miyan nkakɛ. 38I puwɛ nkwɛ yan liya kwinsinan nka usi, usu nwaka nka u liya kwinsumannan nki.39Nkafini, nkamman, a tɔ tummuni taye nsi, i yini apalɛ puwɛ kle iliba u kwinne u mannanbɔ. 40Puman ntoni nyammi siyanan nki, a summan bɛ nfeni fakanan.
1Nkamman, Ceni u kwin kamman nkuman nmani a mɛyeni, a tulu nkaman ye ipɛ npa kammi a wunni ni a wuntanan u yɔkani nkumman nneni. 2Nkuman nkwɔnann ninankɛ a kɔkɔ, ufibɛ a tukone nsi nankɛ nma nmɔnnɔn a mɛye nankɛni. I ki nkabɔ a tukosinan kita funan.3Kalane nka nyɔn npa tiki amɛyɛ usini, nka u kwin kwe u titika nkakɛ nma kɛni: Krista ku a we yemi nkwinan nkini, upa sini ibiburunan bɛ. 4Ikunnan upani, i wanso uku tini usini upa sini i birurunan u manni kwine.5I tiki i kɔ Piɛr yeni. Nka u seribe nke, ipa tiki ikɔ i kalon pise kansan i kaponi nke. 6Nka u seribe nke itiki ikɔ i tukoni nki nliba ncese yeni, u lese poni nkeni, pifa ni pokoni i wanse susumi uponi. Pisi pika fiyanman yeni hali tɛni, pisi cese kubɛni. 7U serebe nke i tiki ikɔ i tummuni ta pise utoni nkeni.8Nka usere nke itiki ikɔ nkɔ kunto beni nma piribe nkwɛ kumini lese nfibɔ ipa kummi ni. 9I kinkabɔ bɛkɛ tumuni tapise utoni u sannan nsunkan i yileni a tumutayabɔ, nkafini nyɔ Ceni u Eglisinan u yinke nbakabɛ.10Nkafini nyan nkayini, nka nwasi yani Ceni u yimilɛya u kwɔnan nki. I tikibe yimilɛya nka yeni nka u wasi fubɔ, nkafini nyammi yammoni nka pitoni ukanni. Nkuman ntoni uwunan nki nyammi puwabɔ. Nkafini Ceni u yimilɛya nka ibeni, nkankakɛ nbabesi. 11Nkafi, a nsiwo, a ncaba usiwo, nka kwinan ti u manneni ipɛ ti tuko nkasini, nka u kwinan nkakɛ.12Nkafini ti u manne liba upe a Krista wunsoni ipa fɛ kunnuman nsininki. Nka uwanan nki tisi ti liya u manni kankinan, a kunuman ni wunsonibɔ? 13I kunuman ni wunsonibɔ, Krista wunsobɛbɔ. 14I Krista wunso kununan nsini nkibɔ, Ceni u kwinne nkumman ti manni nlani fuu, titukosinan kibɛ fuu.15Ta fɛ nka ukunni, tiyan fakanan ncɛyɛ yeni i lifoko u sɛrɛ yaye Ceni u kwinan nkini, nkafini ti yammi sɛrɛyaye nka u kwinan nkini, i sɛkɛ nyini Krista suwo kunuman nsini nki. I kunuman ni wunsonibɔ, Ceni u yinu suwobɔ. 16Nkinkabɔ i kunnuman ni wunsonibɔ, Krista wunsobɛ fe wubɔ. 17I krista wunsobɔ, ti tukosinan u lani funan, ti ti we yemini hali tɛni.18Ncɛyɛ fi Krista yeni, ncaba uka yɛsɛ bɛni. 19Iti wuntanan ki Krista ye u yini tumuyɛ ninanni nki tini yunkunan tasi caba itku liba utani u kunni.20Nkafini sɛnan nki, Krista wunsoni ipa fɛ kunnu man nsini nki. Ncɛyɛ kanni, i sɛkɛ nwunso ncaba usi titiyan. 21Kwa u yinle ninanni nki nankɛ ninanan poni i kwɔnan nkini nka u fakanannki bɛ kunnuman nwunsoni upabɛ ninan nponi i kwɔnan nkini.22Liba ntoni pi ye kwa nankɛ Adama kɔ u wunann nkini, nka u faka nponi nkebɛ, liba ntoni pi yini kwabɔ Krista kwɔnan nki. 23Iki nkabɔ ti toni tini iti lese. Krista kɛ tintini, nka u serebe nke ncɛyɛ Krista caba i pani lese nkeni.24Nka ufa userebe nke, kwisini kuwa ki fiyammi, Krista pe yɔsuye ipɛ kunni ye ipɛ faka suye ntoni u kwisani, nka u sere nke ipa nan yɔsuye ikwɛsi ceni ukle. 25Nkafini u wasini fakanan Krista patɔ i tuwani yɔsuye nkunni fɔ Ceni upa wan i ni yemi ntoni i pumman ntu. 26Tiniye nkwɛ i kwa pumman ntoni userbe nkeni nkwɛ sɛkɛ nma kwa u kɔkunto.27Nkafi biburunan u wa: "Ceni u wan pumman ntoni i pamman ntoni. " Iki nkabɔ i mɔnɔn a pumman ntoni ni i pamman ntuni u kwɛmanni a Ceni nka, i kɔkunto pamman ni kini Ceni nka yammi nka. 28I Ceni u wan pumman ntoni i pamman ntu lesenkɛ, nka u serebenke, Ceni i senan nkwɛ i wan pumman ntoni i kobe i pamman ntuni, i kobe bɛ i tulo iseni, nkafini Ceni upafi upatɔ pumman nto usu, ntoni u wunan nki.29i ki nkabɔ ncɛyɛ batise kuman u wunan nkini, ncaba uka ki ta kankinan? Sɛnan nki ufibɛ a kunnuman ni wunsonibɔ kumman liba upa batiseni nka u wunnan nki? 30Ti kɔkunto ya? Kumman nfi ta tɔ tikɔ yesi u wiyani lese ntoni nki?31N kamman, ni kwa u minan nkini kwa o kwa. Sababunan nka yini npatɔ nka u manneni, nkakɛ nma kɛni, a mɛyɛkɛ nwasi nsiman ti kunnuni Yesu Krista. 32Ufibɛ ncakanan caliman Efɛse i pa sini i Adaman liba u fakanan, na fanan we ni u yan nka nki? I kunuman ni wunsonibɔ, ti wanni ti ni, nkafini sisɛni ti kwani.33Ti yini ta fu ti kɔbɔ. Nan yemi upɛkɛ ninan kammile nyesiye. 34Ti yini ti yan wuntanan ta yammi wemi nkumman sini ta yini we yemi ye, nkafini tisi ceseni liya Ceni summan man. Ni nka umanneni npafi npa wan sise a yi.35Liba ncese i piyeni: kunnuman ni wunsoni kankinan? Ninan nsini u nusuwa we ipe ta pɛyɛ? 36Pi wuntaman ntuni, wannikuman nkuman mi yunkuni, ni pe biyani i kubɔwɛ.37Wanni kumman nkuman mi yunkuni ntoni u yɛsɛni, yipise nkuman a yamman nnusuwa nwunan, iki nkabɔ nipe biyani npa wasi siye nkani, siyeni ipɛ wanni kummani ni kaponi wɛ. 38Ceni ki usi a upa yammi u pise nankɛni, ki yammoni yanni. Ipuwa nka i siyani i wanni kuman ntoni nlalaye nne, a nkumma nyamman usini. 39Pu kamman sini u tibe ntoni ni kaponi bɔ. Liba uka ki fakanan nwunan yeni nanfomi nka utɔ fakanan nwunan ye, yise uka utɔ fakanan nwunan ye.40Wala usi npumman ipɛ man usi npumman nkuman nibɛ nnanni, i ki nkabɔ wala usi npumman nyimilɛya kini wunan, man usi npuman nyimilɛya kibɛni wunan. 41Wiye u yimilɛya kini wunan, wusupise iyimilɛya kini wunanbɛ. Hali wusupise i yimilɛya ntoni ni kaponibɔ.42Kunnuman nwunsoni u kwinan nkabɛ ki yani. A kunnu u puwo u yɛnikanka a puwo, iki lesenkɛ ki wunsoni u wunso u kammile. 43Uka ko nka a upuwo, upa u wanso utɔ u kammile. A upuwo lesenkɛ fakanan takebɔ, upa ki wunso u wunso i fakanan. 44A upuwo lesenkɛ nina takebɔ, iki wunsone ki wunsoni i nina. U liya ni nka upu, sɛnan nkakɛ a ki wunsoni i ninani.45Nkafi u kanni : Adaman ninan man u tintini i wasini ni nan nkammiyan. Adaman poni i wasini ninan ipa nina u nan liba ukle. 46Nkumman ntoni u wunan nki, titini i ka nina ye isebɔ, sini wemi npɛye i yamman. Ni nsuwe ipe serebe nkeni.47Tintini iyini maye uwusu beni, ini man Hi boko i yini wala usini. 48Nkwɛ i ni suwa i nankɛ manni, nkwɛ yini man usini nkabɛ i yani. Wala usi nni inankɛni, wala usi ncaba nkabɛ pi yani. 49Nkwɛ yini man nkini nkwɛ i yimini ki tumuyɛ nankɛni, nkwɛ yini wala usi nkwɛ i yimini kibɛ ti kleni nka ufakanan nkeni.50Nkamman, ni kɛni u manneni: sini ipɛ timan ni fiyan mi fiyan ceni u yɔsuye nfiyebɔ. Puwa nka yɛni nka kifibɛ liya pu yɛnan u fiyebɔ. 51A ce ni gundonan umanni a mɛyeni, a toni ki kwabɔ, a iki nkabɔ a toni nina ki ta amɛyeni.52U tiponi nki, yunkupise nfuninan i kwaninan, i buni upa lese nkɛ u wa, ki woni, kunuman a niwunsoni, ni yini yɛsebɔ, nina ki wan nneni upa wunso. 53U wasini fakanan, kunuman niwunsoni, ni yini yɛse yinibɔ, ni wunsoni, ni man nkuman ku yeni, ni pukoneni ntiyenkini npa wunso.54Sini uninan nka yɛyeni upa lesenke u wunso, kwa u nina nka kuyeni upalese nkɛ u wunso. nka u lese nne biburunan u kwinne ni yiseni: fakanan u yan kwa ukumi u wani, u kwisini . 55E, kwa kɛ mi fakanan ki ye? E kwa, kumman mi fiyan u yamman?56Kwinyemi npɛkɛ pa i kwa. Kwinyemi nfakanan ki yinan Ceni usi u sariyanan nkini. 57Iki nkabɔ, sise ntiki Ceni usi, i fakanan u nan ti kle i kunnuni Yesu Krista kwɔnan nkini.58Nkafi nutukoni nki ncaba ncɛyɛ kwinan u kammi nwunni, Ceni u bele tumuyɛli, tafi talɛta tikɔ piman. A ta wɔnyinke i kunnuni i Yammoni utoni, ti summan a ti yammoni ki fiyan fu u yini tummuyɛ i kunnibɔ.
1Yikɔman nkumman minanku npa toko Ceni uni nkamman upeni, pi basinan u wunan nkini, nmanan nka nkuman nkwinan nkini Galasi boko u Eglisinan u liba upeni, ti yammini Fakanan nfi siyani ika. 2Toni ti kankapo yibɛne kunankannan u wantu kupiye u tilika ti wan yikɔman mancakunni ti klekuni, upa sini iti sise nkafini ipa lesenkɛ npa, minankunan upalɛ yan yinkɔman nka upɛra usi nkumman nlesenne.3Ipa lesenɛ npa, liba ncɛyɛ ata pɛyeni, ni sɛmman nnan pikle npa tummu pɛyɛ pataJeruzalɛm mu ipɛ pumman nkumman nkwani amɛyeni. 4Kumani ntoni uko npafi npata, pi pe nkleni.5I pa lesenkɛ nku Masedwanɛ boko, ni fiyan a kle yeni, iki nkabɔ nifa Masedwnɛcboko nkeni. 6Ki wuntanan nkini apa yammi lese cuman asini nki. A kaponi nka yammi wune nlese bɔ, nkafini apafi apa tokobe ntana.7Ni usi apa yan a mɛyɛyi baarbɔ, ni fa lokoni, iki nkabɔ i wuntanan nkini npa yammi lese cuman akle, i kunnuni i tulu. 8Nkumman ntoni u wunan nki, ni waka Efɛse, fɔ pantekɔteman i pafi. 9I ki nkabɔ, bɛkɛ kwemi nnan u kwa nyinkeni, ti ni yemi ufabɛni.10Ufi Timote fiye, a yini ipa nansi puwa yinke a sini nkibɔ, nkafini i Ceni u yammoni u yammani nma nkɔkunto. 11Puwɛ yini ipa san nɔn bɔ, nkafini a bɔsi a toko i wunnan nnan, nkafini ipafi ipa pabe. Ni yinkone i tukoni nki ncabani. 12Ti tukonikini Apolosi ka upɛra usi nyɔ we fiyamma nsini ɛ se ipɛ ntukoni nki ncaba nta pifi be iki nkabɔ iye usi ɛ pata kɛrɛkɛnibɔ. Nkumman ntoni u wunan nki, i yan lese kumman sini ikleni, ipe tani.13A wakaye nnan nanni ti yinke. Ti tɔni itukoninan i nan fakanan ti kleni i pa wan wunan u kunni. 14I yammi pumman ntoni ti siniki i kammile wunanni.15Ntukoni nki ncaba, a sitefanasi ipɛ a kunni nliba nceseni, a pi titika u yammi tukosinan Akayi boko nkeni a pi nan pi kɔni pafi pa Ceni u liba u basi. Ni a yayeni. 16A tile ncaba uliba upe ipɛ liba ncɛyɛ pi basi to yammoni nkini.17Site fanasi ipɛ Fɔrtunatus ipɛ Akayikus nki nsi upalɛ ta nkle pi babesi nkani. 18Pi tmman nsummuni, pi tamman bɛ a kɔkunto summu. A ncaba u liba u suwa u sise.19Azi boko u Eglisinan utoni pi afeni. Akilas ipɛPrisiye pitɔni pi a feni sahuu, kunnuni i kwɔnan nki, ipɛ Eglisinan nka mineku pi kle kunni. 20Ntukuni nki ncaba utoni pi a feni a toni. A nan fe manca kle upa sini i Ceni u ni nkammi u kwɔnan.21Be Pɔl bɛ ni fe unan a kle i kle mini. 22I kunnuni i kwinan u kammi puwɛ nkwɛ wubɔ, usuka yɛsɛ. Maranata, nka uko nkakɛ, ti kunnuni mi pa? 23Kunnuni Yesu i yimmilɛya kipa tummuye. 24U yini ti tɔni Krista Yesu ye a toni u kwinan u kammi nwunni.
1Be Pɔlɔ nakwɛ wasi Yesu Krista tummuni tani kobeni upa sini i Ceni u wuntanan ni, ni sɛmminani u tokone Ceni u liba upe, ncɛyɛ Efɛʒi boko nkini.Tumuyɛ ncɛyɛ wasi ni kammanni Yesu Krista yɔne ponan u kwɔnan nkini. 2Ti kwɛsi Ceni, ipɛ ti kunnuni Yesu Krista yimilɛya ipɛ i wunannan ntɔ tumuye.3Ti tiki cise Ceni usi, i senan nkwɛ i ti kunnuni Yesu Krista kwɛsini. I kammi tikani ipa nan wala usi npumman ntoni tikle Krista kwɔnan nki. 4Nkafini, ise krista kwɔnan nkinankɛ Ceni utu tumuye, ufibaye ni nani ubelebɔ, nkafini tafi tatɔ ni kamman i yinke, pi nanan ki ncɛyɛ sibɔni kammilewu nan u kwɔnan nki.5Ceni u yammi tumuyɛ yeni ipise i kwise, Yesu Krista kwɔnan nki, u pa sini i kɔkunto wuntanan. 6Ti tikisi sise Ceni usi i yimilɛya u kwɔnan nki, nka i yammu tummuye i kobe i wunsoni u kwɔnan nkini.7Ise Krista kwa u kwɔnan nki ti kɔkɔni, ti wase yinibɔ nkafini Ceni u yimilɛya u kwɔnan u yisenan. 8Ceni u yammi nka tummuye i nan summanan utoni ipɛ wunta kammile tikle.9I summan ye nkumman nwe-miniman tintiyanni, kɛrɛkɛni i tiki tumuyɛ neni.I summan ye nkumman nkwin kammani npatɔ Krista kwɔnan nki. 10I summan nkummani nkafini i nwemi nyammini lese nfi lesenkɛ, i pumman nkumman i summani tani nkumman wala usini ipɛ nkumman man usini, Krista ntɔ nkumman ntoni u yɔsuwe.11Ise Krista kwɔnan nki, ti ya kwanan i kleni.Ceni u summan ye nkumman nina u beleni lesenkeni.I pumman ntoni u yammani i pa sini i wuntanan uka.I tu tumuyeni. 12Tumuyɛ ncɛyɛ tiki ti wuntanan tintiyan Krista kunnuni, nkaffini tafi ta sise u tika isi.13Ti nu sɛnanni u kwinnan lesenkeni, nkanka Ceni u kwin kammanni, ti tuko nsini ti kɔkɔbɛ nkwɔnan nki, ti yan Ceni u nii nkammi yanni, nka u tikaye tumuyeni, Ceni u nan ye u nan nka kwinnan nkini. 14Isɛkɛ u tikaye tumuye a ti yan kwanan usi i Ceni kaponi, i ti kɔkɔ lesenkɛ ti kwisi ku wan kasi, nkafini Ceni upafi upa ka tumuyɛ.15Nkanka nyini, u nu lesenkɛ a wuntaman ntiki kunnuni Yesu sini ipɛ Ceni u liba utani u kwinan u kammi ti wunni. 16NCeni u yaye lesenke, ni u yaye amɛyeni ni sise u tika isi a yinan lesen toni nkini.17Ti kunnuni Yesu Krista Ceni, nkwɛ kwɛsi nan i tiye u suni, ni i kwɛ i yayeni ɛ nan i nii nkammi yan akle, nka i summanan u nan ti kleni, ipa kwɛnan i wemi nne a mɛye, a pafi apa caki. 18Ipɛ npa wasi a wuntaman tu, a yile puwanka yamman u kwinnan nkini, a pafi apa summan nka.Pu kamman nkuman i beleni tumuyeni, tafi ta yan nkumman.19Ta summan i fakanan u we-nkwemi ntoni ti kwɛsi kle tumuyɛ ncɛyɛ tuko Yesu sini.Nka u fakananni u kwɔnan nki. 20I yini Krista suwoni ipɛ ipa nan tɔnan tiye ikle arijananki i kle wɔnan nke. 21I tɔnan faka usuwe ɛ yan yibɔni i pɛ yɔsuwe ipɛ kunni ncaba utoni u kunni ipɛ yinan ka i fiyan yilene tɛni nninannkini ipɛ ninan u pumman nyuwan uta yenan, i sɛkɛ nkumman ntoni u kunni.22Ceni u wan pumman ntoni i pamman ntoni i pa tukuni i liba utoni u kunnuni. 23Krista kɔkunto sini.Krista kɔkunto yisini i sini.Ceni ki Krista kɔkunto yeni.
1Tummuyɛ ncɛyɛ ye nma kunu manni Ceni ukle ti kwin yemi ipɛ ti we yemi nkleni. 2Nkumman ye ti yamman ti tiyanni, upa sini i Adaman pise u yammini wemini ipɛ wala usi nwɔpise nyinke caba ukabɛ, ncɛyɛ yammoni u yamman i ni lɛman hali tɛni. 3Tu kɔkunto ti wasiyebɛni nma pɛyɛ, i kumman kammi ti sini u wu nkumman npɛkɛ ti yanman, ipɛ ti tikɔkunto, wuntanan u kammilewu npumman nyamman.Upa sini i ti fakanan, Ceni usumu ye kase ti tuni nma cesebɛ.4I kinkabɔ Ceni u yunkunan tasinan ki kwisabɔ, ti kwinnan u kammi i wunni uta ucaki. 5Nkafi, tumuyɛ ncɛyɛ kuye ti kwinye nkwɔnan nkini, Ceni u yini tumusuwo kaponi i Kristani.Ti kɔkɔ u yimilɛya u kwɔnan nkini. 6Ceni u yini tumu suwo i Kristani, u yammi tummuyɛ kaponi kunnuni ncaba tatɔ ika utuwa nan nki. 7Nkanka yini, i mɔnɔn yeni i pa yisi i yimilɛ yani tumuye lese nkumman pe yeni, nkumman suwa tiklebɔni, i kammile u kwɔnan nki ipɛ Yesu Krista kwɔnan nki.8Ti tuko isi i nankani, nkanka nyini apa kɔkɔ i yimilɛya u kwɔnan nki, ti kɔkunto summanan nka yammi nkabɔ, Ceni nka nan nka tikle. 9I nan nka tikle, ti yammini wemi nkwɔnan nki bɔɲkafini puwɛ plɛ i kɔsisebɔ. 10Ti yan Ceni ukle u ti ye yini i kummi tummuyɛ Yesu Krista kwɔnan nkini, wemi nkamman nyamman ukle, Ceni u man nan nka u lo nina ubele lese nkeni, nkafi tafi ta yan nkumman.11Ti ye nankɛ ti ti yanni, a yɔkɔ a wuntanan ni nkumman nne.A ʒuwifimanbɔ.Zuwifi man pi a yile neni a liya tikisi caba kakuwa usi, pa pi kɔ yileni a kannan nkumman, i kinkabɔ Adaman pise upɛkɛ ntiki pɛyɛ kakuwa usi. 12Nkumman nlese nne, a summan ye Krista bɔ, kwanan ki yebɛ asi, Isirayɛli pise u sini nkibɔ.Ceni u nan ye u nan siyannan nka kwinan nkini, a kwanan kiye nka nkibɔ.Nkaye ti nan nanni yani, wuntanan u wankuni ntiye kiye aklebɔ a summanye bɛ Ceni bɔ.13A tiye u tuwoye i Ceni, i kinkabɔ kɛrɛkɛsɛ a wɔ i minan nki Yesu Krista kwɔnan nkini, i timan npise nan u kwɔnan nki. 14Nkafini i sɛkɛ wunan nan u nan tikle, i senan nkwɛ wan ʒuwifiman ipɛ liba nsommi mancakuni ipa yammi pɛyɛ kaponi, i yɔne ponan u kwɔnan nki ipa nan wunan nna pikle. 15I yammini sariyanan ipɛ i manni kwinne nlɛ.U wasini yani, nkanka yini ipa wan ʒuwifiman ipɛ siya ntise macakuni, ipa yammi pɛyɛ kapo, i siyanna u kwɔnan nki, ipa wan siyanan pi sininki. 16Ipa wan pi bɛboni mancakunni ipa wasi pɛyɛ kapo, ipa si pɛyɛ i Ceni, i kwa u kwɔnan nki siye usi.Nka utiyenki, i yan fakanan maca weni u liya wunnan u kunni ipa kwisi ika.17Ipa wunni kwinnan u manni tumuyɛ ncɛyɛ yinan ti tu wo nani ipɛ ncɛyɛ yinan liya ti tuwo nani. 18I kwɔnan nki, ti kanka po yibɛ u toni ki fiyan Ceni nkini, Ceni u nii nkammi yan u kwɔnannki.19U wasini yani, cacaba yini a mɛyɛbɔ, walima koko nwunan libabɔ, i kinkabɔ a Ceni uka utu wanan nkini, Ceni u liba. 20Tummuni taman ipɛ tummuni toni pise pɛyɛkɛ nwan baani uta, Yesu Krista kɛ baani u ta ipɛ u taabɛ nkumman fankanan ki nni, a yini baani usi npa baa u kɔkunto. 21Ise Yesu Krista kwɔnan nki, baa usoyo i fiyeni sahuu, ipɛ upa summan ta kunnuni Ceni i baa. 22I kwɔnan nki a mɛyɛ ipɛ cese ufi yeni a pa tɔ Ceni ubaa Ceni u nii nkammi yan u kwɔnan nki.
1Nkanka nyini be Pɔli nankwɛ i banki Yesu Krista yɔneponan ukle a mɛyɛ siya ntise a ka ukle. 2Ceni u nan u yimilɛya nka nkleni ipa nu yammo ninka nklekini a kammile uka upɛra usini, a nu nkumman nkwinneni.3I wemi nkumman mini i tikibe nkumman nneni.Nmanan nkumman nkwinne ncunan amɛyeni ifɛ. 4A ntika macaye lese nkumman ye; a summani a nsumman Krista kwinne nkumma mini. 5Nkwin mini man nfi tikaye Adaman pise upe lese nkumman fɛbɔ, i ma i tikini Ceni u tummuni pise ipɛ i tummi taman upe nankɛni Ceni u nii nkammi yan u kwɔnan nkini.6Nka uko nkakɛ siya ntise, Isirayɛli pise pa yan pi kwanan Ceni u wemi nsi, ipɛ nummi yan unan u kwinan nki, ipɛ pa miniku patɔ kaponi Ceni u kwin kamman nkwɔnan nki, Yesu Krista kwɔnan nki. 7Ceni u nan u yimilɛ nkle, i fakanan u kwɔnan nki, upa yamme Ceni u kwin kamman nmana ya.8Benan nkwɛ ni Ceni u tummuni tamman utoni u serebenkeni.Nkumman ntoni u serebe nke, Ceni u nan u yimilɛya nkleni, nkafini npafi npa man nan Krista kammile siyaman nwunuman ye, nan ki kammile nka sibɔni. 9Ceni nankwɛ bele puman ntoni, i mi wemi nkumman ulo ninani ubeleni lesenkeni, npa manan nkumman nfakanan liba upe kwɛmanan nki.10Nkafi, wala utu faka nsuse ipɛ yɔsuse pi fiyan Ceni u wunta kammile u summanne to nankɛni, Krista liba ukwɔnan nki tɛni. 11Upa sini ipɛ i manan kwinne nkumman ulo ninani ubeleni lesenke ni i yammi nka ti kunnuni Yesu Krista kwɔnan nkini.12I ti tuko isi ta tɔ kaponi ise, wunkura unan tikleni ta wɔ Ceni u mina nki i wunta wankunanni. 13Nkafi, ni a yayeni, a yini apa ku a wuntumanbɔ nkabye ukle, nka ni u yamman a ka upɛra usini, nkankakɛ a kɔ sise u wunkura.14Nkafi, ni kurukoni nkwɛsi Ceni u tuni. 15Wala usi npumman ipɛ man ni usi npumman ntoni nyinan ki i kleni. 16I kammile u sini.Nkafi, ni yayeni ɛnan fakanan akle, ipɛ i nan kɔ kwanan akle Ceni u nii nkammi yan u kwɔnan nki.17Nkafini, Krista kwinan upafi upatɔni a wunan nki, a tukosinan u kwɔnan nki, kammile wunan u tiki tiki ka upafi upa tɔni a wunan nki tukosinan, upa caki. 18Nkafi, nan ki Krista kammile nka sibɔni, tumuyɛ ipɛ Ceni u liba utoni ti fiyan nka u summaneni. 19Krista kammile uku summan man ntoni u kunni, ti pe nka u summani, ta yinko Ceni usi.20Pumman nkumman ti nyayeni, watima ta bɔkɔ nkumman yammani, Ceni nankwɛ i fiyan u nan tikleni, hali upa ku nkumman nkunni bɛ i yɔsuye nkwɔnan nki nkuman yammoni u yamman ti wunan nkini. 21Sise upa tiki i kaponi usi, i liba u sini nki Yesu Krista kwɔnan nki, lesentoni nki! Amiina!
1Ni a yayeni, benan nkwɛ ni ban ki kunnuni i kwɔnan nkini, a cini fakanan nsini a yileni uko. 2A yɔkɔ akɔni wemi ntoni ntu, atɔ libancɛyɛ api yaye pa tuluni, a yɔkɔ akɔni, a maca ka kɔsi kammile wunan nki. 3Siyanan nka yan Ceni u nii nkammi yan u kleni, ti kwa ti kɔsi ti waka i nka wunan nnan nki.4Sini u kaponi ipɛ nii nponi nkakɛ nna nna nni, nma a yile amɛyɛ wunta wankuni nponi nki nankɛni. 5Kunnuni i kaponi nkakɛ nnan nanni, tukosi poni nkakɛ nnan nanni, ipɛ batiʒeli nponi nkakɛbɛ nnan nanni. 6Ceni u kaponi nkakɛ nnan nanni, i sɛkɛ liba u toni u kwɛsi, nti toni u kunni, i yammoni u yamman liba utoni u wunan nkini, ipɛ i liba u toni.7I kinkabɔ i nan i yimilɛya ti toni ukle ti lalaye nneni upasi i ti fakanan, Krista nan nka tikleni. 8Umman Ceni u kwinneni; i kanika wala usi, i yammi wunan banki ncaba upeni, ipɛ ipa kɔsi pumman liba utoni ukle.9I kinkabɔ u mannani ɛ kalini, nka uko nkakɛ ɛ yɔkɔni fɔ man utuni. 10I senan nkwɛ yɔkɔni, i kaponi sɛkɛ nkali ipa fɔ wala usi nan u nannkiɲkafini i wemi npafi npa yisi wemi ntoni.11Ise Krista poni i sɛkɛ n yɔkɔ i kɔni liba utu ipa nan i fakanan pikle, cese patɔ tumuni tapise cese patɔ tummuni tamman bɛ, cese patɔ Ceni u kwin kamman nmaniman, cese patɔbɛ Krista liba u ceki ncaba ipɛ karamuman. 12I yammi nkani nkafini, ipa nu wunkura i liba utu pa yammi yammoni, nkafi bɔni Krista sini upafi upa yan fakanan. 13U wasini yani, a toni i fiyan ta kaponi ti tukosinan u kwɔnan nkiɨpɛ Ceni ukobe i summan u kwɔnan nki, i pa wasi nisiya, i pasi fɔ i patɔ puwɛ nkwɛ yibini nma Krista nankɛni.14Nkafi, a yini ta nma pise yinibɔ, ncɛyɛ fiyan yeni kaponi u kunni bɔni, tikini kumman nka kummi ipɛ karamansi nwemi nkumma ni fiyan puwɛ i yesiyeni, nyɛsɛ iko, nma yam mu piye ki ta nankɛ nimi nkunni. 15I kinkabɔ i ti sɛnan umanne kammile wunnan nki, ti fiyan ta wɔyinkeni fɔtatɔ kaponi i Krista ti caki, i senan nkwɛ kunnuni. 16I kwɔnan nki, sini utibe ntoni ni maca tukoni i caki, nbatɔ kaponi.Liba utoni i pi yammo mi, nka u wunan nki isi u wan macakuni ki siseni upa yan fakanan kammile wunan nki.17Nka ni u manne a mɛyɛ npa kwa usini kunnuni i kwɔnan nkini, nkakɛ nma kɛni: a liya nma liya Ceni summan pi cini fakananbɔ pi wunta man n kammibɔ. 18Pi yibi piye ntuni, Ceni ki wunan nnan nka nanni, pi liya kwin summan ipɛ pi summu u kwasinan ukle. 19Sinse ntiye u tuwo ipɛni, nka pi wan pi kɔ laba nwemi nnusuwa ntoni nki, nkumman ni pi fiyanbɔ.20I kinkabɔ nka Krista tiki a mɛyɛ i wemi nsi yanibɔlɛ! 21A nu nkumman nwemini, a tiki amɛyɛ nkumman nsini upa sini i kɔkunto sɛnan. 22Nkafi, ti yi ti we nsɛman ye nkumman ye yesiye ipɛ yuwan uta yenan, nkumman nkwɔnan nkinan kɛye ti wase.23A sunkanni a wasi a wuntaman tu. 24A lo we wunnuman, a patɔ Ceni u yimini, a patɔ ni kwɛman man ipɛ ni kamman, nkumman yan Ceni u sɛnan u kwɔnan nkini.25Nkafini, a yini lifoko kuwo ye! Liba utoni pi lalaye nne pi sɛnan u manni macaye, nkafini ti toni usini ni kaponi. 26A summuse nka macaye, a yini a pa kwin yemi n yammanbɔ, wiye ncapu upa yini a man ciba usumu nkase a wunannkibɔ. 27A nan yilenanan sutanan uklebɔ.28I puwɛ nkwɛ wiye, usu i wiye yinibɔ, i kinkabɔ usu i yammoni u yamman i caki, nkafini npafi a yan i kumman ipa nan wunuman liba ncɛyɛ fiyan pi kɔtubɔni. 29Kwinye nfi fa puwɛ nu asibɔ, nCeni i kwin kammannibɔ, i puwɛ nkwɛ i yammini i basi ipɛ ipa kammi i wuntanan u kwinnan fakanan nwunan suwaye. 30A yini apa Ceniu niina u ka kammi yan usumu u kasebɔ, nkanka u tikaye a tini Ceni upise, ta yinko ti pini kupiye.31Ti yini wunu yesiye ye, ti summu ki kase kwelewbɔ, a summuse ni kasebɔ.I yini kwin fiyamman ye, ip,e wunu yesiye u nusuwa utoni. 32A yukunan ki ta macasi a kwinkamman nyamman macaye, a maca ka kɔsi nma Ceni uka amɛyɛ i kɔsi nankɛni Krista kwɔnan nkini.
1A kwa a kɔsi a yɔ Ceni u pantibe npo, nkafini ani ipise a kwinan u kammi i wunni. 2A yammi wemi ntoni i kammile wunan, nma Krista, i senan nkwɛ ti kwinan u kammi i wunni, ipa nan ikɔ sarakananni i kwinnan nki nka kammi Ceni u wunni nma wusu nan nanni.3Laban wemi, walima ni kuye ipɛ kɔbalɛ nwemi, nkumman nwemi nsuwa nfi yan a sini nkibɔ, nkafini Ceni u liba usunkan pa nkumman nsuwa u yammanbɔ. 4Liya sise cayi wemi, ipɛ kwin kummi ipɛ kwin liya sakasiman nkumman nkammi bɛbɔ.A waka ce ufe nki yewu.5A summɔn a caki a caba nwemmi ipɛ liba ncɛyɛ yini ipɛ kɔbalɛ ncaba pi yileni Krista ipɛ Ceni u yɔsuyenibɔ.Kɔbalɛ nwemi ipɛ yanni ki kwan nkumman ntoni ni kaponi. 6A tulu puwɛ pa kan a mɛyebɔ, i kwin kummibɔ, i kinkabɔ nkumman nuwanka yinan Ceni u summuse npa kase tumuye nkafini ti kwinne nwan yammoni nkibɔ. 7A wan pi kunni a patɔ kaponi ipɛ bɔ.8Tintiyan, a wunuman nkɛnyeni, kɛrɛkɛni, a wunuman nsakasini kunnuni i kwɔnan nki.I puwɛ nkwɛ wunan sakasi, a ciya nma ncaba u liba. 9Nkafini puwɛ nkwɛ kummani: kammile, kwɛmanan ipɛ sɛnwemi. 10Puma nkuman kammi Ceni u wuni, ti kwa ti kɔsi ti yi nkumman nkammi ti wu. 11A yini a pa yipi yeni nwemi nyammanbɔ, tɔnan ki nkumman nnibɔ.A ciyi nkumman ye, a nkumman nwemi nmanni i kwɛmanan liba upe. 12Nkafini, wemi nkumman pi yamman yibi yentuni, nkumman nwemi ni sise cayi wemi.13I kinkabɔ i puwa fɛ wele, nka ki summan neni. 14I kinkabɔ, i kwinnan wo kwinnan fɛ wele u kwisi, nka ki summanneni.Nkanka nyini upa manan: wunso, man nan nkwɛ mi wɔlɔmaneni, wunso mi fɛ kunuman nsini nki, Krista i iyimilɛya ufe nmeni.15A summan a kɔtukuni fakanan a caki, a yini a patɔ kɔman bɔ, i kinkabɔ wunta suse. 16Lese nkumman ti klemini, a kwa a kɔsi a yammi we nkamman, i kinkabɔ yesiye u yan fakanan tɛni nnina u kunni. 17Nkafi, a yini a patɔ liya kwin kammi yan u summan manbɔ, i kinkabɔ a kunnuni i kammilewu nkwinnan u wiyani.18A yini apa yinkoni duvɛman nsibɔ, ni puwɛ i wuntanan u yesiyeni, a yini a yibi i Ceni u nii nkammi yan. 19A maca basi i Ceni ufe ipɛ i yɛman nkumman Ceni u kwinne nni, ipɛ yɛman nwunuman, ipɛ Ceni u nii nkammi yan u nan nkumman tikleni.A yɛman nwan, a sise u tika Ceni usi a summuse ntoni. 20A sise u tika ti kwɛsi Ceni usi ti kunnuni Yesu Krista yinan u kwɔnan nki, lese ntoni nki ipɛ wemi ntoni nki. 21Krista nansi yinkenan ukle a kɔ yɔkani maca tu.22Nkafi, ciman, a yɔkɔ a kɔni a puwɔ yɛtu, nma a u yamman kunnuni ise nankɛni. 23I kinkabɔ kwinye isɛkɛ i puwɔ i kunnuni, nma Krista i liba u kunnuni nankɛni, nka i sini, i wasi nka kɔkɔ yani. 24Krista liba pi pikɔ yɔkani ise nankɛni, nka u fakan poni nke, cibɛ i sunkanni i yɔkɔ i kɔni i puwɔ ye yanibɛ.25Kwinyeni, i kammi a ciman u kwinan a kɔkunto wu, nma Krista kammi i ciba u kwinnan i nu nankɛni, fɔ i nan i kɔkunto niina pi kwinnan nkini. 26Nkafini apafi apa sakasi a batiʒenan u kwɔnan nki nimini i kwinne. 27A liba ntoni, a yunkupise nsunkanni ntɔ pi si, pinanan i fiyan asibɔ ipɛ yipiye ntiye ipɛ baka ye ntiye nkumman ntoni ntɔ asibɔ.A u sini a liba upatɔ ni kwɛmman man, pi nanan upalɛ ta pisi.28Nka u faka nponi nkebɛ, kwinyemi u sunkanni pi kammi pi ciman u kwinnan pi kɔkunto wu nma pi kɔkunto sini u kkammi pi wu nankɛni.I kwinye nkwɛ usi ɛ pa kammi i cibɛ i kwinnan i wu, usu i kɔkunto kwinnan u kammi i wunni. 29I kinkabɔ puwɛ kwinan ki fiyan liya i kɔkunto wubɔ, i kinka i kɔ pumman nenni, ipɛ i tuku i kɔ i caki, nma Krista i liba u yamman nankɛni. 30I kinkabɔ tini Krista sini u tiye nwunan.31Nkanka yini kwinye i kwɛsi ipɛ i kwɛnan yinan yeni, ipa nakasi i cibɛ isi, pi bɛboni pi minekuni patɔ kapo. 32Kwinnanni uko usini u caki, nmannan kwinnnan nkani, Krista liba ipɛ i kɔkunto kɛ u mannan ise. 33Nka u serebenke, a mɛyɛ, a toni a ka kapo yibɛne a sunkanni a yini a ciman u kwinnan u kammi a kɔkunto wu nma a kɔkɔto kwinnan u kammi a wu nankɛni, ciman bɛni pi yɔkɔ pikɔni pi puwɔyɛtu
1Kunnuni i nansi yinkenan upɛra usi, a kwɛsi yɛ ipɛ a kwɛnan sise, nkankakɛ nkammi. 2Yɔkɔ mi kɔni mi kwɛsi ipɛ mi kwɛnan yɛ tu.Nkankakɛ sariyanan utintika, nummi yan upa i kani. 3Nkafini npafi npa sinlamminan ipɛ wunan nan manni usi.4Ti kwɛsiyɛ ipɛ ti kwɛnanyɛ, tumuyɛ bɛni, ti yɛsɛ ti pise usibɔ, fɔ pa liyabɔ, i kinkabɔti wunkuru kammi yan u nuwo pi tu ti manni i pɛyɛ, ipɛ ta pi tika kuni i kammile wu nkwinnan usi.5Yammo yammi pise, a kɔ yɔkani a kunni ncaba utu a caki ipɛ wunu nkammile, a nansine pi yinke nma a u yammon Krista ye nankɛni. 6A nyamman pi yinke yewu a kwin nan upafi upa kammi pi wubɔ, i kinkabɔ a yamman nma Krista yammo yammi npise, a Ceni u wuntanan u yamman a caki. 7A yammoni u yamman pɛye i summu ntammanan, nma a kunnuni i yammoni u yamman nankɛ.A nyamman nfi mi wala a yamman kwɛribɛ yenibɔ. 8I kinkabɔ a kɔkunto summɔni a toni a kaka po yibɛne a yammoni ntɔnan u yan kunnuni ikle, yammo yammi npise u wan kunni ncaba a kunni.9Yinke caba, a nkumman nsuwa u yamman pɛye.A yesiye pisibɔ, nkafini a summɔni a pi yinkeni ipɛ a caba pini kaboni bɛ i kwɛ wala usini ipɛ nkwɛ i puwɛ tu wan ye ipa fiyo puwɛ yebɔ.10Ayiwa, a kɔ kwanisi, kunnuni i kwinnan nki, i yɔsuye nyise nan u kwɔnan nki. 11A lo Ceni u kɔsɔkɔ yammini sɔman ntoni, nkafini apafi apa summɔn apa kwɛman nki apa fu sutannan u karamansi.12Nkafini ti kɔsɔka u yamman i Adaman pisebɔ, i kinkabɔ wɔpise ipɛ nkunni ncaba npɛkɛ ti kɔsɔka u yamman ipɛ, i wala usi nfaka nsuse, ipɛ faka nsuse ncɛyɛ yibiye ntuni, ipɛ nii nkummi nkumman wala usini. 13Nkafi, a lo Ceni u kɔsɔkɔ yammi nsɔman ntoni nkafi i ku sesiyeni u kuwa ufi lese nkɛ, tafi ta yini kaponi u kunni fɔ tafi u kwisina.14A kwa akɔsi i sɛnan u yamman, a kwa akɔsi a caki, ipɛ kwɛman ntɔ a birimi ipɛ a pobirimi npukoni wise. 15A kwa akɔsi i Ceni u kwin kamman nmannan, nkumman nunni kwinneni, nkumman ntɔ nma apamman ni nfabɛ. 16Tukosinan nka akleni, a yammi nka nma kɔsɔkɔ yammi ncaba pi kɔsɔkɔman nyamman i kakuman nkumani apafi apa yɛsɛ sutanan usɔman ntoni i kumman.17Kɔka u bafeni nka kakuwani a fulo nkani a kummi nkunni, ipɛ apalo Ceni u nii nkammi yan sampilami nan nka Ceni u kwinneni. 18A Ceni u yaye kelew a caki Ceni u nii nkammi yan u kwɔnan nki i yaye u nusuwa u toni, a kwa a kɔsi ika a caki, a Ceni u yaye Ceni u liba utoni nke.19A Ceni u yaye nkɔkunto ye, nkafini i usi lesenkɛ a pa man nan Ceni u kwin kamman, npa fi npa yan kɔ kwanan npa mannanni i kwɛnan. 20Nkafi npatɔ Krista kobni ipɛ ni bankini.A Ceni u yaye be, nkafini npafi npa a kwinnan u manni i kɔ kwasinan nma nsunkan npa mananni nankɛni.21Ti tukkoni nkini tisiki, nkwɛ kwinan kammi nwu i cakini, ipɛ i wasini kunnuni iyammoni u manan ya, nkwɛ i kwinan utoni u manni a mɛyeni, nkafini apafi apa summan nkumman bɛ. 22Nkafi, ni tummuni a mɛyeni, nkafini i pafi ipa manan nwemi a mɛye, ipɛ ipa wan a wuntamanni.23Ti kwɛsi Ceni ipɛ ti kunnuni Yesu Krista nnan i wunannan ipɛ i kammile wunan ipɛ tukɔsinan ti tukoni nkini ikle. 24Ti kunnuni Yesu Krista kwinnan u kammi ncɛyɛ wunni ipɛ i kwinnan u kammi pi wu kweleweni, Ceni nnan i yimilɛya ncaba utoni ukle.
1Be poli ipɛ Timote, Yesu Krista yammo yammi pise, ti sɛmminani u tokone a mɛyeni, a mɛyɛ ncɛyɛ Ceni u liba Filipi boko nkini, Yesu Krista kwɔnan nkini, ti toko bɛ a yinke caba ipɛ a basi caba u peni. 2Ti kwɛsi Ceni ipɛ ti kunnuni Yesu Krista, i yimilɛya ipɛ a wunan nnan ntɔ a mɛye.3Lese wo lese i wuntanan u yɔkɔni a mɛye ni Ceni u yaye a mɛyeni. 4I nCeni u yaye a mɛye lesenkɛ, ni u yamman i wunu kammilenan lese ntoni. 5Nkafi, nwantu lese nke nCeni u kwin kamman a mɛyeni, fɔ u pa tiki tɛni, a nbasi, a bɛ a kwanan uloni, nka u yammoni nki. 6Ntukosini a Ceni nka wan yammo n kammi yan ntu ti summusenneni, a Ceni ki waka i tummuyɛni fɔ Yesu Krista pani kuwa usi.7Sɛnan ki nkle patɔ i wuntanan u yɔkani a mɛye le ntoni nki, nkafini a kwinan ki nsumu nkeni.U yinnibe kaso nannki, ni ye Ceni u kwin nkaman nmanne liba u peni n kwɛman nki lese nkɛni, nkafini pafi pa wan pi wuntani i si sahuu, Ceni u nan sise nka nkleni, a lo a ka kwanan ki. 8Ceni ukɔkunto summani a tototoni u kwinnan u kammi nwuni nma a kwin nan Yesu Krista wu nakɛni.9Ni Ceni u yaye u mɛyeni a wan wunan kammi le wunu ukuni kwelew, u summi, u yammi kwin sumanan ipɛ wunta kammi yan u wunan nki. 10Nkafini a pafi a pa summan kwin kammi yan, a patɔ ni kammi yan apatɔ liya ni piman Krista pukoni kuwa usi. 11Ipɛ a pafi apa we kamman sahuu, nka fakanan yan Yesu Krista kwɔnan nki, nkafi sise, ipɛ fe u pafi upa tiki Ceni usi.12Nkamman, ni usi a pa summan nkani, nkakɛ nma nkɛni: kwinan nka fibeni u wasini sababunan nCeni u kwin komma nla wɔnyinke. 13U wasini yani, sɔlidasi man ncɛyɛ yɔsube i klekuni, i pɛ liba u sommi u tototoni, ncaba utoni u summani ani kaso nbaautuni Krista yammoni u u kwɔnan nki. 14N tuko u kwɔnan u wasini sababunan, ti tukoni nki ncaba uka fiyamman u yan kɔkwasinan kunni Yesu Krista kwɔnan nki.Ncaba ula wɔnyinke i Ceni u kwinne nma i liya nansi nyinkenanni.15Sɛnan nki, liba ncese Krista kwin nkamman nmanneni, i tuune ipɛ liya kwin summa nanni, i ki nkabɔ cesebɛ nmanne i kwin summa nanni. 16Ncaba pi u yammi a ni nnanni Ceni u kwin kamman nkwɔnan nki ni. 17I ki nkabɔ i kwɛ wunan u kwɛman manbɔ, i kwɛ i Krista kwin nkamman nmanne i wunu nyesiye, ncaba pi usini a pa wan wunnan npakaye u kunni kaso nbaa utu.18Hali i pi nmanne i wunu nyesiye, walima i wunu nkammile wo, nka ki kwasinanbɔ.Nwunnan u kammini nkafini Krista kwin kamman ni manne wemmi ntoni nkini, nka nfi nila wɔnyinke i wunu kammileni. 19Nkafini ntuko usini, a Ceni yaye ipɛ Yesu Krista nina u kwɔnan nki, nkumman nwemi nkwisini, nCeni ki nfeni.20Nwuntanan ki nkwɛ kunni sahuu ni, i ni i wunkone sɛnan nki, i kwɔnan nki ni sinsebɔ fɔ nsunkanni nyan kɔ kwasi nan, u lo kɛrɛkɛni ipɛ lese ntoni nki, i ni na ki nkle wo, i kuu wo, ni usini apa tiki sise Yesu Krista yinan. 21Nkafini i ni nina nke, ni ninan nke Krista yammoni u kwɔnan nkini, i ki nkabɔ i ku bɛ nka nkakɛ nka u kwananbɛ.22I ki nkabɔ u yinibe ni nan nke, i ni fiyan yammo nkammi yan u yamman bo, nsumman ni nka loni bɔ. 23Nwuntanan ki nbɛboni nkeni, i ki nkabɔ npuwɔ nkle sahuuni, nkankakɛ nman kɛni nfɛ ni nani nki npa ta n pa waka Krista kle. 24I ki nkabɔ i waka nina nke, nkankakɛ npuwɔ akle sahuu.25I ki nkabɔ ntuko usini ani waka aminan nki ni nan nke ni, npa ba a toni si apata wɔnyinke, npafi npa yan wunu kammilenan a tukosinan u kwɔnan nki Yesu si. 26I puke a kle lese nkɛ a fiyan kɔsise u yan Krista kwɔnan nki ni n kwɔsɔnni. 27Nka kwasini, nkakɛ nman kɛni: a Ceni fakanan u sunkan ni u sini i Krista wemi, nkafini ipa lese nkɛ akle, walima i fi pa akle bɔ wo, a pa nu a akɔkwane ni, a pasini apa yammi yammoni i wunta poni, i pi summu nponi Ceni u kwin kamman nkwɔnan nki a tiki a wuntanan aka sini.28A tulu a niyemi upa wan nansine a mɛye wemi npuwa yɛbɔ, a yimi nfi kuwo bɔ, pi summani a pi ka u yɛsɛni, ipɛ a kani kɔka nka yini Ceni ukleni. 29A mɛyɛ ncɛyɛ a Krista cabani, Ceni u nan wunan nnan nka ti kleni, nkakɛ nma kɛni: u yammuni, a pafi apa wan a wuntani i kunni, nka nka yewubɔ, apa yan pakaye nma a yɔ i poni. 30Nkumman nbakaye nkumman a sini, a yam be nkumani, a summɔn hali tɛni, a kumma nbakaye npɛkɛ ni nni bɛ.
1Ijiditukunan i yan Krista ciya upo, i kɔkwanan ki yan i kammiwunan u wunnan nki i siyanan ki ti sini nki Ceni u nina, i kammile ipɛ wunannan ki yan yukunan tasinan ki yan i po nciya nki. 2Ti yini ti wuntaman ntɔkɑponi, kammile wunan nki, ipɛ ti yini ti wunuma ntɔ kaponi, ti sini wemi ntɔni nki nka u wunannki nwunu kammileni kilɑ wɔnyinke sahuu.3Ti yammi puwa i wunu yesi ye bɔ ipɛ kɔsisebɔ, iki nkabɔ ti yɔkɔ tikɔni ta tiku ti maciba upe atipuwɔ pɛyeni. 4Nkafi puwɛ nfi nkɔ puwɔne iboko ise tisibɔ, ti yini ti yɔkɔ ti wuntananni ti manciba upe.5Sɔɔnnan nka ye Yesu Krista sise, nka nfi yan tiklebɛ. 6I senan nkwɛ iceni kaponi, i tulu ipa ce nkabɔ. 7I ki nkabɔ i tuluni i yini nkumman ntoni ye, i pa nma yammo yammi kope nfakanan nki, i yammi ikɔ nma ninnannan liba upuwoni nma Adama kobe. 8I tuluni i yɔkɔ i kɔni i pa yammi Ceni u sakonan, fɔ upata upafi i kwa nke siye usi.9Nkafi, Ceni upa tiki sise ise sahuu, yinan i puwɔ yise ntoni nkeni, nka Ceni unɔn ikle. 10Nkafini Yesu yinnan u kwɔnan nki,pumman nkumman wala usini ipɛ man usini ipɛ man utuni nkumman ntɔni npafi npa kurukuni. 11Ipɛ liba utoni upafi upa mɔnɔn a Yesu Krista ni yɔsube, pa tiki sise ti kwɛsi Ceni usi.12Nnanman a tuko nkwinneni uyinibe a kle, Hali tɛni a ta wɔnyinnke i wunnan wan nkunni, a kɔka u kwɔnan nki ipɛ Ceni u nansi yinkenan sahuu. 13Nkafini Ceni mannan kwinkammiyan nka ni, kiti basi lese ntoni nkini, upa wan nka ubula u yamman tisi, upa nan fakanan tikle.14A yammi wemi ntoni kwin fiyanman nmanan ipɛ nu kwanu nan i yan puwɛ si asibɔ. 15Nkafini apafi apa liya pimman ipɛ nikamman nyɛsɛ ninani u liba u sini nkibɔni, pɛyɛ ncɛyɛ yɛsɛni, ipɛ pilo wunkurabɔni, a tɔ yimilɛ ya pisini nki nman wusupise. 16Pi fiyan kɔka kwinan nka kwɔnan nkini, a manan nka pɛye, i nka u yammi ki ta nkleni basinan Yesu Krista pani kuwa usi, nka u wunnan nki i yammi yammoni nkani ipɛ a pa tulu bakaye nka yeni, nka ki fiyan ta funnan bɔ.17Hali i ntimi nsunkan i pisenan upa wasi sarakanan upa a jiginan u kunni, ki kammile nwuni, ipɛ ki wunu kammile nan unan nkle u ku a tototoni ukunni. 18Nkafi ti yammi wunu kammilenan kaponi.19U wasi ti kunnuni Yesu sagonan, ki nwuntanan nki a pa tumu Timote a mɛye, nkafi ipuke lese nke, nwunan upafi upa kammi a wemi nwunnan nki. 20I kaponi nka bɔka ti kwinan nki nma bebɛ. 21Libani usomi pi wuntanan kipi kɔkunto yeni yewu, pi wuntanan ki Yesu Krista wemi nnebɔ.22A tiki a we nyamma nkammiya nke nankɛni, ti summan nkani. A nan a kɔni, a yammi yammoni i be, nceni kwin kamman nta wɔnyinkenan u kwɔnan nki, nma kobe i yammoni u yamman i kwɛsi ye nankɛni. 23I pa lese nkɛ nyan fakanan nwemi nsi, ki ki wuntanan nkini a pa tumu a mɛye. 24Nwuntanan ki kunnuni i kuni, a Hani lese ncuman nne a ni fiyan ye wɛyeni.25Nwuntanan u wani a upuwɔni npatɔ Epaforaditi tumuni amɛye, isenan nkwɛ wasi ntɛni boko yammoni nkini ipɛ tammiseni nkini. A tumu yeni ipapa nbasi u wasini kwin nkammi yannkle. 26Yi usini ɛpa yan amɛyɛyi wunkuruloni nke, i ki nkobɔ i wuntanan ukɛyɛni a nu i kase nmiyanni. 27Sɛnan nki, i kayeni sahuu, fɔ i waka cu ipa kuu, ikinka Ceni u kwɔnan nki i wunsoni. Nkini nma a yunkunan uta nkɔkunto sini, nkafi pa palɛ wan nsummu ukase ukuni.28Ntimi kankakɛ i tumune, i kinka i puke a pa yɔnyi a wunan upa kammi ipɛ wunan pafi upa wu nsummu nkase unu. 29A tuku i wunu kamileni, i balimayaye kunnuni i kwɔnan nki.Usunni apatɔ i kwɛ i puwɛ i suwa usuwa utuko sahuu. 30Iki nkabɔ iye usini usi ɛpa kuu Krista yammoni u kwɔnan nki, i puwo i kɔkunto ni nani puwabɔ, a fiyan basinan nka suwa yamman bebɔni, nka nkakɛ i yammube.
1Ayiwa ntokoni nki ncaba, a wuna nkammi kununi i kwɔnan nki.Nma nan kwinan nka a mɛyeni, ukwasi be npatɔ ipukone nkumman npobɔ.Kibɛ ti basini sahuu. 2A tuku akɔ puman nne, yammo kumi nyamman, ncɛyɛ tika kakuwa usinan ki sensenanbɔnu. 3I ki nkabɔ ncɛ tiki kakuwa usi senseni, tumuyɛ kɛ ncaba, tumuyɛ ncɛyɛ ti Ceni ufe u ni na u kwɔnan nkini, ti yan kɔsise Yesu Krista kwɔnan nki, tumuyɛ ncɛyɛ ti wuntaman nwan ti kɔkunto kunni bɔni.4I ki puwɛnkwɛ wunan nki ayi fiyan i wunan u wan i kɔkunto kununi, ni fiyan walani, ani bɛ i fiyan u yammani nku i kunni, iki nkabɔ wemi ntoni ni fiyan n wunan uwan nkɔkunto kunni. 5Nkumuni, u ku sintini usi, ntiki kaku wa usini.Ni Isirayɛli kobe n yini Bɛnsamɛ fɛma usini.Ni eburuni, nkwɛsi ipɛ nkwɛnan yɛ eburu ncaba.Ceni u sariyanan u batonan u pɛra usi, ni fariʒinyɛni.6Nkwa nkɔsini yeni npatɔ i Krista liba u baka caba.Kwɛmanan uka upɛra usi, nbato sariya nanni fɔ ntɔ liya piya. 7Nkuman npuman n wasi ye nkleni pu yaklenan, iki nkabɔ kɛrɛkɛni ni nkuman nyan nma ni puwbɔ, Krista kwɔnan nki.8Sɛnan nki, nfi n kunnuni Yesu Krista summane i nankani, nkankakɛ kwin kwe, nka nfi ni nkumman npuman ntoni u yan a ni puwabɔ.Nka nfi ntulu nyan puman ntoni a ni puwabɔ. Ipɛ ni puman ntoni nyan ni nma pu.Kmmi, nkafini npafi Krista. 9Ta tɔ kaponi ise.U wasi nma ntileni Ceni uyinkakinibɔ sariyanan u batonan u kwɔnan nkibɔ.Iki nkabɔ n yɔ i poni nkafini nwan nwuntanan i kuni.Nka u yɔne ponan ki yan wuntanan u wan Krista kunni.Nka u yɔne ponan ki yan wuntanan u kwɔnan nkini Ceni ukleni. 10Nka ni u wiyani, nkakɛ nma kɛni : Krista summanan, ipɛ a pa summan ɛ yan fakanan kwa u kuni, mi baka nma i baka nankɛ ni, ipɛ i nan i ni na nankɛni, n sunkani nnan nina yani nkubɛ nma ise. 11Nkafini npafi npa wunso.12U wasi nma nku npuman ntoni nki npa yan sananibɔ, npa wasi nma puwɛ nkwɛ fiyan i kɔtubɔni, iki nkabɔ ni nkɔ kwasini ni ta wɔnyinke, nkafini npafi npatɔ puwɛ nkwɛ fiyan i kɔtuni, nkafini nkankakɛ Yesu Krista yilebe u yinnan. 13Ntukoni nki ncaba, ki wuntanan nki uni ma puwɛ nkwɛ fiyan ikɔtubɔni, i kinkabɔ pu poni nkakɛ ni uyaman : nku puman nkuman kunni, nwuntanan yini nkuman nto u kunni nkwa nkɔsi i yɔnyinke nta. 14Ni yaneni fɔ yanan unan nki, nkafini npafi npa yan sinsɛnan utɔnan Ceni ki ti yilene nka kwinan nki Yesu Krista.15Tumuyɛ ncɛyɛ ti yan summanan u pa la Krista wunkura usini, ti toni ti sunkanni ti wuntaman ntɔ yani.Utɔ utɔ nma ti wuntaman ni kakanan nwunan suwaye puwa nwunan ye, Ceni ki u kwasi tumayeni. 16Fakanan wo fakanan ye, ti yami wemi nkumani fɔ npa tiki itɛnan ni, ti kwa ti kɔsi ti towɔnyinke i kumman nwemi.17N tukoni nki ncaba, a tɔ nsumman ya, coko nkammiyan nka ti tuku a mɛyeni, a yɔ nka upo nma cese. 18Nmanan kɛni nkwisi a mɛye, lese fiyan man nne, npukeni nmɔnnɔn a mɛye bo ipɛ yiniman, a Krista kwa uko siye usi, ni fiyanman u cini fakanan usini i nkabɔ. 19Kɔ yesiye nka ncaba uyunkone.Pi fuuman npɛkɛ pi Ceni mi.Wemi nkuman sinse nwan piyi, nkuman npɛkɛ pi pikɔsise ipɛ.Pi wuntanan kita nkuman upuman.20Iki nkabɔ tumuyɛ kɔni, ti kwɛni kuni ki wala usini.Tikɔkɔya yɔsube Yesu Krista i yinnan yanyeni ipa pa tumuye, i se nan nkwɛ ti ce kini. 21I sɛkɛ pe tisini kasiyenan uminan ku, upa sini nka wu sumanneni nma ika kinankɛni.Yu- yamman i fakanan ni, fakana ki nka yeni, nkankakɛ i fakanan u yan u ku puman ntoni ukuni.
1Nkofi, nkaman, a mɛyɛ ncɛyɛ a kwin nan u kammi nwuni, ipɛ ni usi a tuku manca nankɛni, nkankakɛ i wasa sababunan n wunan upa kammini, ipɛ wunan pa wan nkunni, a kwa akɔsi sahuu kunnu ni i kwɔnan nkiɲnanman. 2Ni Evodi ipɛ sɛtisi yaye a pi sini nma tukoni nki nciman, kunnuni i kwɔnan nki. 3Mannan nkwɛ wansi ntɛ yammo yam kammi yani, ni mi yayeni a mi ba pɛyɛsi, nkafi ti baka kaponi ipɛ yeni nceni u kwin kamman n yammo ni nkini.Ipɛ klemabɛ i bɛ ntɛ yammo yamman usomi utoni, pi yinan ki Ceni u sɛminan nkini.4A wunuman nkammi lese ntoni nke kunnuni i kwɔnan nki.Hali tɛni ni pukoneni nmɔnɔn a mɛye a wunu man nkammi. 5A tɔ nma liba ncɛyɛ sabalini lese ntoni nki.Kummi i pani lese nta kani. 6A wunuman nkɛn puwa kwinan nkibɔ, iki nkabɔ a Ceni u yaye, ipɛ a ufe, puwa wo puwa ki aka u kammile a yɔ Ceni ukle. 7Nka u wunan nki Ceni nka yimilɛya u ku liba u kwin summanan u kunni, nkankakɛ a kɔka liyan wunta pi ye fiyannan nke Yesu Krista kwɔnan nki.8Nkuman ntoni userebe nke, ne ntukoni nki ncaba, i puman nkuman wasi sɛnan, sise ki nkuman yeni, ipɛ kwɛ mannani, ipɛ sakasinani, ipɛ we kamanni, ipɛ ika i fiyan wunan wan puwɛ i kunni, ipɛ sɔnkammiyan nka i fiyan pa i yin i kammiyanni, nkumman nyewunan ntɔ ti wuntanan nki. 9Wemi nkuman a simini nkwine nkle ipɛ nyammi, a kwa a kɔsi a wan nkuman yammoni nki.Nka u wunan nki Ceni nkwɛ wunannan unan tikle i waka i tumuyɛni.10A fi u tikaye beni kɛrɛ kɛni a nsini, nkafi nwunan u kammini sahuu kunnuni i kwɔnan nki.Ki ma ni u maneni aye wuntanan uyinan bebɔlɛ, aye wuntanan u yinan beni, nkafi u yammi fakanan kiye a mɛyebɔ. 11Kibɛ nma puwa nklebɔlɛ, a nka yini nba manni yabɔlɛ, u yinibe fakanan wo fakanan, nwunan ukammini, nkafini nkanka nsimi. 12Ni fiyan nkɔ tuko nbaka lese nleni, ipɛ i puwa nkle lese nkɛ.Wemi ntoni nki ipɛ fakanan ntoni nki, n wunan u kammini, nwanni nyinko lese ne ipɛ kulo u lese nne. Puwo nkle wo puwo nkle bɔ wo, nwunan u kammini. 13Krista nan nkwɛ fakanan unan nkleni, i kwɔnan nki ni fiyan nkumman ntoni u yammani.14Iki nkabɔ a yammi we kamman sahuu, a lo aka u kwanan nbakaye nsi i basinanni. 15A mɛyɛ Filipi caba a summɔnni sahuu a Ceni u kwin kamman nwantu lese nke, a yewunan nka nbabesi nyammoni ukle Ceni u liba u sini nki n fɛni lese nke nfɛni lese nke Maseduwani pɛra usi. 16U yinibe Tesaloniki, a kammi n kani, nkafini a babesi lese fiyan man n leni. 17U wasi nma basinan nka ni uwiyanibɔ lɛ, ni usi a wunan ba wan a we yamman kamman a sanan uknni.18Kɛrɛkɛni n mankoni u kammi puman ntoni ki nkleni, fɔ u ku nnan ukunni lesenkɛ Epaforaditi pa a basi puman nnan nkleni, nkuman n lese nne nfani ncaki, nka wasi saraka n kammi yanni, Ceni u tulu n kayeni, u kammi i wubɛni ucani. 19NCeni ki a makoni u kammi leni, u pasini u klemini n pu yisiniman Yesu Krista kwɔnan nki. 20Ti kwɛsi Ceni yinnan nsi lesen toni, Amiina.21Puwɛ nkwɛ tuko Yesu Krista, a nan fe ncaba ukle pi lalaye nne.Ti tukoni nki ncaba ncɛyɛ i be nnan nanni, caba pi fe unan akle bɛni. 22Krista po ncaba ncɛyɛ nnan nanni, n caba u toni ki a feni bɛni.Iki nkafe ncɛyɛ fe unan akle sahuu, ncaba upɛkɛ yɔsube i kle kunni. 23Kunnuni Yesu Krista nna i yimilɛya akle.
1Be pɔli ipɛ silivɛn ipɛ timote ti sɛmminan u tokone ceni uliba uliba upeni; ncɛyɛ tesaloniki; amɛyɛ ncɛyɛ wuntanan ti kwɛsi ceni ikunni; ipɛ kunnuni Yesu Krista kunni, Ceni unan wunannan ipɛ u yimilɛya akle.2Ti fe unan Ceni ukle kwelew akɔ upɛra usi, ipɛ i uyaye a mɛye lese ntoni nki. 3A tuko ceni usini a kwa a kɔsi a yammi yammoni ke, yammo kwasinan, kammile wunan u kwɔnan nki nankɛni, ipɛ ti tikɔ yɔkani nankɛ kununi Yesu Krista kwɔnan nkini, ti wuntanan ki keni to ti kwɛsi Ceni uyinke.4ntukoni nki ncaba, tumuyɛ ncɛyɛ kwinan u kammi ceni u wunni,tisummɔnni ɛ tu tumuyeni. 5Ceni kwin kamman nkuman ti manne, tti umanne amɛyeni, nma kwinne nkumman ni puwa bɔni, i ki kabɔ ti u manne nceni uni nkammi yan u fakanan ni. Puman nkumman ti yammi a kammile u wunnan nkiniɑ summan nkummani.6A mɛyɛkɔni, a simi tiyammini fakanan ipɛ kununi i ka bɛ, a tulu Ceni u kwinne nne i wunu kammileni, nka Ceni u nii nkammiyan, u yini a mɛyɛ baka kwemi nsiniki. 7U wasini yan,i ncɛyɛ tuko Yesu sini Maseduwani ipɛ Girɛsi yɔkuse nneni, a wemi nwasini simini kumanpi tɔni ukie.8Ceni u wemi nsi a kleni fɔ Maseduwani ncaba unu umannan ipɛ Girɛsi yɔkuseni. nkanka yewubɔ, ti wuntanan ki wuntanan ki Ceni u kunni nankɛni, ufi tibe ntoni nkini, fɔ ko usi yɛlɛ u mannan usi tiklebɔ. 9Nka fini tifi a kle lese nkɛni, a kammi ye i tumu yɛ nankɛni, i pɛ apa yini yanniki kwan ye nankɛni, apa nii nsuwe Ceni u kaponi u feni, liba utoni pi u manneni. 10Ti yammi nkani ta fi ta ceni ukobe i pukoni ka u yinkoni, i senankwɛ i yinusuwo i kwa u serebenkeni. Yesu kɛ i kɔka Cni u summu nkase nkapeni ukle.
1Ntukoninki ncaba a kɔkunto summɔnni a ti ta akle, u wansi fuunanbɔ. 2sani tafi akle Tesaloniki, pi baka tumiyɛ Sahuu filipi, ti summan nkani. Ti yan kɔ kwanan Ceni ukleni,ta manan ti Ceni u kwinnkamman a mɛye kwasinan usiniki.3Kwinne nkumman ti manne liba u peni, lifoko nkabɔ, watiman ni karamasi nanbɔ, tibɛ puwɛ fusebɔ. 4Ceni u kɔkunto ynni a ti fiyanni, nkafi inan nkuman nkwin kamman nmanan ti kleni, nkabɛ tita nmanni yani nka u fakanan nke. I kakammi puwɛ iwu nka ti u wiyanibɔ, ikinkabɔ Ceni nannkwɛ summan ti wuna nkwinanni, nkwɛ i kanka ti uwiyani.5U wasini yani ti summɔn a ti kwinne nwasi fakaye nkwinne bɔ.Timɔnɔn a mɛye ti kɔkunnto kammile uwannan nkibɔ. Ceni u kɔkunto sumɔnni. 6Ti ya sise puwɛ klebɔ, ti wiyɔnni a klebɔ , ncabɔ puwɛ nkwɛribɛ klebɔ.7Ti fiyan ye yɔsuye nyamman a kunni, nkafini ti ni krista tumuni taman. Ti wunan u kammini tatɔ i waka a sininki nma cibɛ i piribe i tuko nankɛni . 8A kwinan u kwasi ye iklenisahuu, nkafini, ti ye tikɔ bele tikɔ ta mannan Ceni u kwin kamman a mɛye, ipɛ hali u tɔ utɔ ti tiniina unan npafi apa nu nkuman nkwine. Nkafini, a kwinan ye ti summunneni sahuu. 9Ntukonin ki ncaba yammoni nka ti yammu ta ka bakaye ti kɔsini,ti wuntanan ki k. U yinin tumuyɛ a sininki i ti Ceni ukwin kamman nmanne a mɛye, ti yami yammoni tunan u wan tɔnan u kunni; nka fini ti sɔman npalɛ wan kwɛribɛ kunni asi.10Ti kɔkunto summɔnni i Ceniu kɔkuntoɑ mɛyɛ ncɛyɛ tuko Yesu sini, ti cini fakanan u kammi ye asininkini a loye wunkurani, pinanan ki ye tisibɔ. 11Ti sumɔn bɛni a ti tuku a kakaponi nman kwɛsinan i pise u tuko nankɛni. 12Ti manne a mɛyɛni, ti kɔ kwanan u nuwo a tu ipɛ ti u wiyani a kleni , a yini a cini fakanan u sini i Ceni u ka i se nankwɛ ti yilenne, nka fini ta fi ta yile i yɔcuyeni, ipɛ ta yan u yimilɛya yi.13Nkafi ti sise u tika Ceni u kwinne nkumman ti manne a mɛyeni, a tukuni nma ninnaman u manni kwinne bɔ, iki nkabɔ a tukuni nma Ceni u manni kwinne, a yan nkumman sɛnan, nkumman yammoni u yamman ti wunan nkini, tumuyɛ ncɛyɛ tuko Yesu sini.14Ntukoni ki ncaba, Krista liba ncɛyɛ zude yɔkuseni ncɛyɛbɛ Yesu Krista caba ni, a mɛyɛ ipɛ pɛyɛ a fe wunkuru poni nkeni, nka fini ti yan kwasinan ti caka a tɛni tukoni ki ncaba u klemini, nma ncaba u baka zuwifuman uklemi ni nankɛni. 15ncaba u zuwifuman upɛkɛ nni kunnuni Yesu ipɛ tumuni taaman, ipɛ pi baka tumu bɛni, pi kwinnan u kammi Ceni u wubɔ, liba u toni pini pi ni yemi. 16Pɛyɛkɛ liya ti kle ta lɛ Ceni u kwin kamman nmanne lia zuwifiman u pe, nka i wasa kwinkammi yan pa yan kɔkani. U wasi yani, pi wunuman wan pi kwinyemi nkunni. ikinkabɔ u kwisina Ceni u sumu uka pɛyɛni caki.17Ti kie kɔni tukoni nkin caba, ti lɛ mancasi inanka lese ncuman nneni, ti a sini nkibɔ, i kinkabɔ ti wuntanan ki a mɛyeni. Ti yammi wemi ntoni, nkafini a puke ta ta ake, ti usini a yan amɛyɛ yi. 18Nka yini ta tɔla a kle. Be pɔli nwan nka nwunan kini lese fiyamman nneni, sutanan nka liya nkle. 19I ti kununi ipa lesenkɛ i puke, yɛlɛ ti wuntanan ki i kunni, yɛlɛ i ti wunu kammilenan u yamman ise, yɛlɛ ta ti fakanan u yanni suwe nkwɛ ti wunu kammilenan u yan i kwɔnan nkini, tumuyɛ wɛ? 20Sɛnan nki ti sise u yan, ipɛ wunu kammile nan, a kwɔnan nkini.
1Lesenkɛ ti fi yan ye kɔyɔkanan u yan bɔni, ti yanni nma i ti waka i ti kɔ Atɛn ni, nka ki puwo nne. 2Nka fi, ti tumu ti tukoni kini Timote a mɛ, ini Ceni u yammo yammiya Krista kwinkamman nmanan u wunan nki, ti tumuni ipa fi ipata abasi, ipɛ ipa lu wunkura atu, a wuntanan upafi tuwani. 3nkafini, asi puwɛ palɛ liya bakaye nkle, amɛyɛ kɛrɛkɛni, nkafi ti summɔn ni tikwisi a u wasi ni fakanan, pi fi tumiyɛni.4Ti ye a sininki lese nkɛni ti ye u manne a mɛyeni a ti sunkan ni ti baka. 5ni ye fiyan yini puwa ka nkɔsibɔ nka fi, npa tumu Timote, nkafini ipa ta a ceki, i ti wuntanan fiye Ceni u kuni yinin, ipa fi ipa puke ipa pa i kumman nnumiyan. Ni ye nansinni a sutana nyini upa fu amɛye upa yammi u yammo fuunanbɔ.6kɛrɛkɛni, Timote fɛ a kleni ipa pa nnan ti kle. Ipɛ numi kammiyan a kwinnan nkini. I wani a wunta kammiyan ki a kleni, a kwinnan u kammi manca wunni. Ti kwinnan ki a wu nankɛni, i mɔnnɔnni a usini a pa yan tumuyɛ yi sahuu, nma ti usi ayan a mɛyɛ yi nankɛni. 7Nkafi, ntukoni nki ncaba u yinni tumuyɛ kwasiman nni ipɛ bakayeni ti yɔnyi lese nkɛ a wutannan u tiki kununi i sini, hali tɛni, ti yan wunu kammilenin.8kɛrɛkɛn, ti fi yan faka coconan nkeni ti caki. Nkafini ti kwa ti kɔsini ti waka kununi i numiyan u po. 9wunu kammileni nka ti yɔn a kwɔnan, ti summan ti Ceni u fe nankɛ nka u wunu kammilenukle bɔ . 10I ti Ceni u yaye lesenkɛ, tu lan u wan tɔna ukunni, ti wiyanni ukle sahuu a unan wunkura tikle, nkafini tafi ta ta Ceni ipɛ ta ba a mɛyɛsi a wuntanan u wanni.11Ti uwiyani ikle, i senankwɛ i ti kwɛsini ipɛ kunnu ni Yesu kleni, pi nan wankura tikle kuwa nwunnan si tafi ta ta fɔ akle. 12Ti tuku manca nankɛ kammile wunan nkini, ipɛ liba cese ka upɛ usini kunnuni kammi nka i caki nma a kwinnan u kammi ti wu nankɛni. 13I nan fakanan akleni a pa fi a pa tɔ ninan nkamman ipɛ liya pi man ti kwɛsi Ceni uyinke, ti kunnuni Yesu pukoni lesenke i liba utoni
1Kɛrɛkɛni, ntukoni ki ncaba, a sunkan a ci nankɛni a kwinnan u pa summan kammile Ceni u wu, ti tuku a mɛyɛni ti kwisi, a yammini akwisi, ikinnkabɔ tiayaye boni sahuu ti kunnuni Yesu yinnan u kwɔnan nki a ta wɔnyinke iwunnan wankunnan. 2Ti manana mɛyɛ i kwinnan nkani kunnuni Yesu kwɔnan nkini, ti summan nkumanni.3Nka Ceni ku uponi nka nma ti summu u sakasinan, ti we kumi nŋaman bɔ. 4Ti toni ti kakapo yibɛ ti waka i ti ciman siyanan nki Ceni u yinke ipɛ titɔ ninnankamman. 5Ti waka pu bula yamman nke nma liya Ceni summan man pinankɛnibɔ. 6Puwɛ nyini ipa cani i boko i kunni nka u kwinnan nki ipa cani usu kunni bɛbɔ. Iki nkabɔ kunnuni i nkumman nkwinne nsuwa nsananeni nman ti mɔnnɔn ye a mɛye nankɛ ti kwa usini .7Ceni u yile tumuyɛ ta wekumi nyammanbɔ, iyile tumuyɛni tatɔ ni sakasi caba. 8Nkafi, kwɛ tulu nkumman kwinne nnebɔ, usu lɛ puwɛ kwinnabɔ, nkafi Ceni nkakɛ i liyɔ nkwɛ i nii kammiyan unan tikleni.9Ko ku usin nbatɔ isɛmminan utokone a mɛyebɔ, a yamman nankɛ a kwinan upa kammi macawuni, nkafini a simi nkani a kwisi Ceni u kwɔnnan ki. 10nkanka a uyamman ti tukoni nki ncaba upe, ncɛyɛ bɛ Maseduwani yɔkuse ntoni nke ni. Ikinkabɔ ti wiyani akleni a wan wunnan ka u kunni bo. 11A kwa a kɔsi i wunannan u wiyannan, ayini wuntanan akɔkunto weminne, ipɛ a yammoni yamman a kɔye, nma tiwiyɔni ye akle nankɛni; 12Nkafini a cini fakanan u pafi upa sini liba ncese sininki nnafini pafi pa mannan ayini kammiyan. Nkɔ uwunan ki afiyan ta yini bakayebɔ.13Ntukoniki ncaba, liba ncɛyɛ ku, ni upo apa tɔ iiya kwin summan nma pɛyɛ bɔ, nka fini ti summu upaiɛ kase nma liba u somi, wuntanan wankunan ki ncɛyɛ klebɔni. 14I ti tukosi sɛnan nki a Yesu kuni ipa wunso, nka u fakanan ki liba ncɛyɛ ku pipa yinni pi wuntanan Yesu kunni, Ceni ki ncaba u yinan suwoni, pa waka i Yesu. 15Nka ti umanne amɛye, ti yan nka kunnuni ikwinne nnini.Tumuyɛ ncɛyɛ iwaka fɔ upatɔ upa fi kunnuni i pukenenan nkeni,liba ncɛyɛ kunni, ti timansi ta ncaba u yinkebɔ.16I wankura u kammi, nmɛlɛkɛman a yinke nin nkɔsi ye kunni nmiyan ipɛ Ceni u buuni i miyankle, kunnuni i yinan waia usini ipa yɔkɔni. nkumman lesene, liba ncɛyɛ tuko ye Krista sini pa suman kwani, ncaba pi wunsoni batinti yanni. 17Nka serebeke, tumuyɛ ncɛyɛ waka iseni, ti minne kaponi iseni ta ta wala usi, ta ta kunnuni i fuwa. Ti waka iselesentoni nkini. 18Timanca wuntaman nwanni ikuman nkwinne.
1N tukoni nki ncaba, nkuman nwemi ni pe yamman lese nkuman yeni, ki ti wuntanan nki a ta toko sɛmminan a mɛye yinibɔ. 2Ti kɔkunto summɔn sɛnannkini kunni ipe pa kuwa nkasini ki ti mansini u yammi liba pi summani ki kanyanbɔ nma nankanan ipa nankɛ tunankini. 3Lesenkɛ liba pi wala a nkwɛ wunannan unan kle a yi nannanni, nkumman nlese nne kwasinan ki cani pi kunni fɔ pi fɛnannan u yan bɔ, nma cima kumune i wu nkuman ni kɔka i kle nankɛni.4I kinkabɔ ntukoni nki ncaba, a yimbiye ni ncaba, kuwani u patɔ i timansi u pafi apalɛ u summan nman nankanan i pa nankɛni. 5Ti toni kini yimilɛya nki ncaba, wele ncaba.Ti yimbi yeni ncababɔ. 6Nkafi, ti sunkan ta wɔlɔmanni nma liba usomibɔ.Ti summan tikɔ tukuni fakanan, tibele tikɔ ti waka san wele nanke kwelew. 7I kinkabɔ puwɛ i wɔlɔmanne tunan nkini, tan ni man pi pitanni wemi nyamman tunannki ni.8I kinkabɔ tumuyɛ ncɛyɛ yimilɛ yanki ncaba ni, ti summan ti kɔ tukuni fakanan, ti yammi wunta wannan ipɛ ti yammi kammile wunan i man kɔkuwa nka wan kokini, ti wɔn ti kusuwan nki ipɛ ti wan ti wuntanan ti kɔka u kunni nma kaku bafeni. 9I kinkabɔ ti Ceni u wuntanan nki ɔ sumukase u pafi tumuyebɔ, i kinkabɔ ki u wuntanan nki a ta kɔkɔ kunnuni Yesu Krista kwɔnan nkini. 10I senan nkwɛ ku tafi ta kɔkɔni ipɛ ti nii na upafi upa waka tikleni walima i ti ku, tafi ta waka ise. 11Nkafi ti manca wuntaman nwanni, ipɛ ta manca basi, nma ti u yamman nankɛ ti kwisini.12N tukoni nki ncaba, liba ncɛyɛ ti yinke kunnuni i wunkura usini, i pi kɔkwanesi pi manni i tummuyɛ, ti wiyani a kleni a kwa a kɔsi a caba u puwoni a caki. 13A yini pi kwinan u kammi a wu, a akɔ yɔkani pi tu a caki, pi yammoni u wunan nki.wunannan nkwaka a sini nki ipɛ kaponi u caki. 14Ti wiyani akle ntukoni nki ncaba, a man ni i liya wunkulomi, ncɛyɛbɛ nansineni aba ncabasi pi nansine nkwisa, ncɛyɛ fakanan ki pɛyebɔni ti ncaba u basi, ipɛ ti tikɔyɔkani liba u toni utu.15Ti summan ti kɔtukoni fakanan, ti si puwɛ yini ipa kwinye u kummu ufuloni i kwinyebɔ ti kwin kamman nyamman lese ntoni nki macaye ipɛ liba u somi upe. 16Ti yammi wunu kammileni lese ntoni nki. 17Ti yini Ceni yaye yɛbɔ. 18Wemi ntoni nki, ti sise u tika Ceni usi, nkafini nkanka Ceni ku wiyani tikɔ u pɛra usi, u yini tumuyɛ kaponi i Yesu Krista ninnanneni.19Ti yini ta wa Ceni u ni nkammi yan u yammoni nbɔ. 20Ti yini ta tumuni tani kwinne nfaka mannibɔ. 21I kinkabɔ ti wemi ntoni u kuwo cantu, wemi nkumman kammi ti tulo nkumman nne. 22Ti tuku ti kɔ we liya siyaman nne.23Wunni suwe Ceni wunannan ntɔ ncɛyɛ Ceni u ni nkammi kipɛyeni, yesiye ntɔ tisibɔ, ti sini u pɛra usi, ipɛ ti sumu, ipɛ ti wuntanan nki, a summan liba u to u tukuni fakanan,pinanan yini upa yan asibɔ ti kununi Krista pani kuwa usi. 24Ceni nankwɛ yile tumuni, i sɛkɛ yɔsube, i sɛkɛ u yamman.25N tukoni nki ncaba, a Ceni u yaye tumuye. 26A nan fe tukoni nki ncaba utoni ukle a caki ipɛ liba ncese. 27Ni u wiyani a kle u caki kununi i yiman u kwɔnan nki a sɛmminanni nkalan liba utoni u yuwannki. 28Ti kunnuni Yesu Krista yimilɛya ntɔ a mɛyɛ
1Be Pɔli ipɛ Silivɛn, ipɛ Timote ti sɛmminanni u tokone Ceni u ni fiyan man upe Tesaloniki ni, a mɛyɛ ncɛyɛ ipɛ ti kwɛsi Ceni ipɛ ti kunni Yesu Krista cabani. 2Ti kwɛsi Ceni ipɛ ti kunnuni Yesu Krista nnan i wunan nan a kle.3N tukoni nki ncaba ti sunkanni ti sise u tika Ceni usi lese ntoni nki ti kwɔnan nki u kammini.Nkifini ti wuntanan u wanni kunni ni i kunni u caki ipɛ kammile wunan nka ti sininki ni, ti lɛsiseni kita wɔnyinke. 4Ti tikɔsise Krista ni fiyan man u sininki ti kɔ kwasinan ipɛ ti tukosinan u kwɔnan nki, hali u yini tumuyɛ bakayeni u kuwo fetunan utoni nki. 5Nka ku tikayeni a ceni ki pe piyeni, i yammi nkani : nkafini upa yammi a mɛyɛ nin nan man ncɛyɛ sunkan i Ceni u yɔ suyeni ti bakaye puwɛ nkwɛ kwɔnan nki ni.6U sini Ceni upatɔ i baka caba ubakaye. 7Nkafi, a mɛyɛ ncɛ baka yeni, ta nan wunan nan akle nma tumuyɛ.Nka ki yamman ti kunnuni Yesu pukoni lese nkeni, i pe i kɔ tikayeni i yinika wala usi, ipɛ i mɛlɛkɛ ma nkuman fakanan ki nneni. 8I pe ba i wanni i pa saka liba u yinkaman ncɛyɛ summan Ceni bɔni, ipɛ ncɛyɛ tulu ti kunnuni Yesu kwin kamman nnebɔni.9Pi ka ki pe yesiyeni u caki, pi tiye i tuwoni i kunnuni i wunanani. 10I liba ncɛyɛ tiki pi wunta man ti kunni, ti pe pa nka u kuwa usini nkafini ncaba upafi upa yan kɔsise, ipɛ pa yan wunu kammileni i kwinanki, ti kɔkunto tulu a kwinne nneni.11Nkafi ti Ceni u yaye a mɛye lese ntoni nki, nkafini Ceni u yile a mɛye nka kokini, apafi nka u kammile.Ipɛ ipa nan fakanan akle, a tukosinan u kwɔnan nki, a usi apa yammi kwinkaman nkumani, apafi nkuman nyamman. 12Nkafi, ti kunnuni Yesu yinan ki sise a kwɔnan nkini, ipɛ a kɔkunto pafi upa yan sise i kwɔnan nki, upa sini i Ceni, ipɛ ti kunnuni Yesu Krista yimilɛya.
1Nka ti kunnuni Yesu Krista pukoni kwinanni, ipɛ ti mi nanku kwinnan mancakuninan ikle, n tukoni nki ncaba, ti ayayeni. 2A yini puwɛ pa kan a wunta mani bɔ, ipɛ i pa wan nansine a mɛyebɔ, ɛ yan tumuni tani kwinne nibɔ, ipa mannan kwinne nwunu man a mɛyebɔ.Walima i pisi cese manan sɛmminan nwunan kwinan ɔyini tikleni, ipi u manne a mɛye a kunnuni i pukoni lese nfini.3A tuko pi sibɔ, nkafini Ceni ki liya tinti yanni, ni yemi patɔ wunan nan u tikaye, i senan nkwɛ bele i kɔ ni yesiye u kwɔnan nkini. 4I pe wunsoni Ceni feman uto uponi ipa si ikɔ i pata ipatɔnni Ceni fe bakwe utu ipa yammi nkɔ Ceni.5Nmannan ye nkuman nkwinne amɛye lese nkɛni u yinibe akle a wuntanan ki nkakewɛ? 6Nka liya ikle i fiyan i kɔtikaye kɛrɛkɛni bɔni, u lese nfibɔ, u lesenfibɔ, ti usummannibɔ. 7I kinkabɔ puwa nka yɛsɛni u wan i yammoni tuni i kwisi, u wakani puwa nka liya ti kleni, u fɛ i yinke yewu.8Nka u wunan nki, ni ye nkwɛ i kɔtikaye, ti kunnuni i ikɔ yesiye i manni kwinne nkleni, i yammu i wa pewu ipɛ ipani yimilɛyani. 9U wunni nyesiye ki pe pa i sutana u fakanan ni, upa yammi we nkwemi nnusuwa utoni, nkafini ncɛyɛ wunturuko usini, ipa fu ncaba. 10Ncaba uka ki yesiyeni nkafini, pi tulu sɛnan u pa kammi pi wubɔ, pi ye i fiyan kɔka nka kwɔnan nkini.11Nka fi Ceni u yini pi wa pi caki. 12U wasi yani ncɛyɛ tulu sɛnan nke bɔni, ipɛ kwinye u kammi ncɛyɛ wunu, ncaba uka upa yɛsɛ.13N tutoni nki ncaba, a mɛ ncɛyɛ kwinnan kammi kunnuni i wunni, a sunkanan a sise u tika Ceni usi ti kwɔnannanki lese ntoni, nkafini a tu tumuye fɔ tintiyanni, nkafini apafi apa kɔkɔ, a tukosi nan u kwɔnan nki, nkwɛ sɛnan u kunni ipɛ Ceni u ni nkammi yan u kwɔnan nki, i senan nkwɛ i ti yamman Ceni ukwɛni. 14Nkanka i yile tumuyɛ u yinnan ti Ceni u kwinkamman nman u kwɔnan nki, nkafini apafi apa yan ti kunnuni Yesu Krista yimilɛya. 15Nkafi ntukoni nki ncaba, ti tiki a mɛyɛ kwinne nkumman sini, ti manan nkuman a mɛye i ti nanni walima nka ti yammu sɛmminan nki ta toko amɛyeni, a kwa akɔsi u yimilɛ u yanni u caki.16Ti kunnuni Yesu Krista wunannan ipɛ ti kwɛsi Ceni, i senan nkwɛ kammi ti kwinnan i wunni, i ti tikɔ kwanesi kwelew, ipɛ i pa ti wuntamanntikani, i yimilɛya u kwɔnan nki. 17Nkumman nfi a wuntaman nkwanesi, ipɛ ipa nan fakanan akle wemi ntoni nki, yammoni ukwinnan nki.
1Ayiwa n tukoni nki ni ncaba, ti u wi yani a kleni a Ceni u yaye tumuye, nkafini kunnuni i kwinne i pafi fiyan tibe ntoni ipɛ npa yan sise, nma ti ye a sini nki nankɛni. 2Ipɛ Ceni upa kɔkɔ tumuye ni yemi ipɛ ni kummi uklemini, nkafini liba utoni u tulu Ceni u kwin kamman nnebɔ. 3I kinkabɔ kunnuni numi suwe, i nansine nna tumuyeni ipɛ ipa kɔkɔ tumuyɛ kwin yemi nkle.4Kunnuni i kwɔnan nki, ti wuntanan ki a kunni, wɛ akani tikleni, tu yammani ipɛ nkankabɛ tita u yamman. 5Kunnuni nyini a kwinnan u kammi macawu liba u kwinnan u kammi Ceni u wu nankɛni, ipɛ apafi apa akɔ yɔkani nma Krista yɔkɔ ikɔni nankɛni.6Ntukoni nki ncaba, ti a yaye ti kunnuni Yesu Krista yinnan u kwɔnan nkini, a la a tukoni nki caba u liya kamman usi, ncɛyɛ Ceni fakanan usini i ti kabɔni. 7A sunkanati summan nankɛni, a summan nkani a kwisi nkafini ti ye liya yammo yamman asini nkibɔ. 8U yini tumuyɛ a sininki, ti wiyɔni puwɛ kle ɛ pumman tumuyɛbɔ, ti kɔkunto kɛye yammoni u yamman tunan u wan tɔnan u kunni, nkafini tafi talɛta puwɛ kunni sɔyimini man. 9U wasibɛ nman ti sunkanye ikabɔlɛ, ti ye usini a ta tiki amɛyɛ wemi nyammini fakanan usi.10U yini tumuyɛ akle tiye u manne a mɛye lese ntoni nkini ɛ puwɛ nkwɛ tulo yammoni nkebɔ, usu nyini ipa wannan bɛbɔ. 11Ti nuni a liba ncese asini nkini pi tɔ liya yammo yamman, pi tulo pa yammi puwa nCeni ki kwin kummi bɔ. 12Ti u wiyani ncaba u liba ukleni ipɛ ti manni i pɛyɛ ti kunnuni Yesu Krista yinan u kwɔnan nkini, a pi tiki pi wuntamanni pi yammi yammoni pa wɛ pi kɔkunto wannani kummani.13A mɛyɛ, ntukoni nki ncaba, a yini kwin kamman nyamman ye bɔ. 14I puwɛ nkwɛ tulu ti sɛmminanni u kwinne nne bɔ, a yan usu ayini uye, a yini apa yammi siyanan yini ise kaponibɔ, nkafini apafi apa wan sise iyi. 15Nkumman ntoni use rebe nke a yini a pa tuku nma a niyebɔ, ikinkabɔ a manan ise nma a manne a tukoni nki ncaba nankɛni.16Wunni suwe nnan wunnannan akle lese ntoni nki i fakanan ntoni nki.Kunnuni nwaka a toni. 17Be Pɔli fe kwinneni nkanne i kɔkuntoni.Nka ni nkle u tika yani nsɛmminan utoni usi.Nka ni nkanne yani. 18Ti kunnuni Yesu Krista nnan u wunannan a toni ukle.
1Be Pɔli nan nkwɛ Yesu krista tumuni ta kobeni ti kɔkɔya Ceni kwɔnan nki ipɛ Yesu Krista kwɔnan n kwɛ wasi ti wuntanan u wanni. 2Ni sɛmminanni u tokone Timote yeni, manan nkwɛ wasi nkobe I sennse senseni tukosinan u kwɔnan nkini. Ti kwɛsi Ceni ipɛ ti kunnuni Yesu Krista i yunkunan tasinan misi, i nan wunannan ipɛ i yukunan tasinan mi kle.3Ni la lessenkɛ Maseduwani yɔkuseneni, nwi yɔni ye mi kle a mi waka Efɛzi, nkafini ncɛyɛ liya sɛm minan u summan ki pi numan nsini, npa mannɔn pɛye api kwa pi kɔsi pi i sɛmminan u sammanan pafi pa yini tikini kumiye. 4Tiniti wemi nkumman pi nmanne pi kummi nkunni ipɛ liba u tukomi nko, nmannan mɔnɔn pɛye api yini nkumman ye, nkumman nnu kwanunan nka pi yammuni. Ceni u wuntanan u kwinne nifiyan tayanibɔ, ki fiyan ta tukosinan u kwɔnan nkini.5Manan ipɛ u ko nkakakɛ kɛni, nka nkakɛ nma kɛ pa yan kammi le wanan ika yini summu kwɛmanan usini, ipɛ wanta kammi yan usini, ipɛ wantanan uwan kunan uka sensennan nki. 6Libancese liba ncese yɛmani pi yini nka u wunkura pi fu pikɔ i kwin kumi. 7Pi pi kɔ yamman nma sariyanan u karamuman, ikinkabɔ kwinne nkuma pi n manneni, ipi tuko pi kɔsi inkuman nkwinne, pi puwa ko summannebɔ. 8Ti summɔnni a sari yanan u kammini i liba pi u wunkura u ciya.9Tiyibɛ ti summɔn a sariyanan u tikini Liba u kammile u kwɔnan nkibɔ. Nkafini utɔni niyesiyeman ipɛ liya wunkuru loman, niyemi kwinye yamman, liya Ceni u nansine nyinke ncaba ipɛ ncɛyɛ Ceni u yinan u yesi yeni, ipɛ ncɛyɛ Ceni u yinan u Yesiyeni, ipɛ ncɛyɛ pi kwɛsiyɛ ipɛ pikwɛ nan yɛ liyeni, ipɛ pikwɛ nan yɛ liyeni, ipɛ niliman. 10Laboman, ipɛ kwiyemi ncɛyɛ manca wiya nma kwiyeni i cibɛ i wiya nankɛni, liba ncɛyɛ pi manciba u wan yammoni nki fakanan nkeni, lifoko kuman, ncɛyɛ laka pi ko ukuni ipɛ liba ncɛyɛ pi yammini wemi sisiyani i tika uka kammi yannibɔ. 11Nka u tika ki fiye yimilɛ ya suwe Ceni u kwin kamman ni, nkuman manan nan nkleni.12Ni sise u tika ti kunnuni Yesu Krista sini isenan nkwɛ nan fakanan nkleni. I puwobeni ni senseni ipa wanbe i yammoni nki. 13Tinitiyan be nannkwɛ ye iyinnan u yesiye ni, npa liba ncɛyɛ nansine Ceni u yinke ni ucakanneni, ipɛ nkwasiyeni, ikinka bɔ nkumman ntoni u yamman uwunan nki i yunkunan u ta nsini, nkafini nliya tukosinan ipɛ nliya kwinsu ukwɔnan nkankɛ, nkayini npa nkumman n wemi n yamman. 14Ti kunnuni i nan wunan nan nkleni i caki, i nan tukosinan ipɛ kammi le wunnan nkle nka yan Yesu Krista ciya uponan nkini.15Kwinnani kini sɛnan liba utoni u sunkan u tulu ke: Yesu Krista pa ninanni nkini ipafi ipa kɔkɔ kwinye yamman. 16Benan nkwɛ yɛsɛ ye pi toni u sini nkini, i Ceni u yankunan uta nsi, yi usini a Yesu Krista pa tiki i kammile nke ipa yammi tika ye nan liba utoni nke, pɛyɛ ncɛyɛ i tukoni ise pa yan liya nii nkwisani. 17Kammi le ipɛ sise u tika npa fi npa tɔye lese ntoni nki yɔsube Ceni nka kiyanyi bɔni, isenan nkwɛ i kwa bɔni, i senan nkwɛ kaponi ki Ceni. Amiina18Nkobe Timote, ni u manni nmeni nkwɔsi, ami kwa mi kɔsi mi yami yammo kammiyan upa sini i tummuni tani kwinne nkuman manan ye nme nfɛni. 19Manan nkuman i tukosinan, ipɛ sumu nkammi yan. Liba ncese fiyan nkumman nyammanbɔ, nkafi pi cani. 20Imene ipɛ nlɛkisandiri pamman ni nini, nyini ncaba sutana u klemi nni nkafini pafi pasummɔn api sunkan i Ceni u yinan u yesi yebɔ
1Nkle puwa nka ni uwiyani tintiyan liba ukleni nkakɛ nma kɛni; api Ceni uyaye i ya fakanan utoni, ipɛ pi Ceni u yaye liba utoni nke. 2Pi Ceni u yaye kunni ncaba ipɛ faka nsuse upe nkafini tafi ta waka yinka tamanan ipɛ wunan nan nki, tafi tatɔ ninan nkamm an Ceni ipɛ liba uyinke. 3Nka nka kammi, ti kwinnan ki kammile ti kɔkɔya Ceni u wunni. 4I senan nkwɛ usi a liba u toni upa kɔkɔni ipɛ pafi pa summan sɛnanni.5Iki nkabɔ Ceni u kaponi nkakɛ nnannanni ipɛ ninan nponi i sɛkɛ liba u sininki i Ceni bɛ. Nkwɛ sɛkɛ Yesu Krista, nkwɛ ninnan nanni. 6I nan i kɔni sarakani liba utoni upafi upa kɔkɔ. Ceni u tiki ke lese sayani man nleni. 7Nkafi nyileni npa wasi tummuni taya ipɛ Ceni u kwin kamman nmanan ya, npa tiki ciyaman nwunuman pafi pa tuko Yesu si, ipɛ pa summan sɛnan. Sɛnan nkakɛ ni u manne, ni lifoko u kuwobɔ.8Nka nfi ni usi a kwinyemi pi Ceni u yaye tibe ntoninki, pi pi kle nyinan suwo wala usi pa Ceni u yaye ipɛ summu n sakasina, summu nkase ipɛ nu kwanunan nfi ta kibɔ. 9Nka ufaka nponi nkebɛ ni u yaye ciman ukleni a summan pi kɔ pukoni fakanan, pi kɔ pukoni fakanan u sunkanni uco, pi wan birimi n kuman ita pi basini. Pi yini pi yuwan upa ca pi biriminebɔ nma pi kuyilimi nbeleni fakanan, walima pa sanu nbirimi nkuman kuwa kwani. 10Pi kɔpukoni puman nto kwin kammi yan u yamman, nma u sini ciman upe nankɛni pɛyɛ ncɛyɛ wa api nansine Ceni uyinke ni.11Ciman u sunkanni pi yɔkɔ pi kɔni pi fulo pinan pi yammini tika nke. 12Ni wunkura unan cibɛ i pa tiki libabɔ, walima ipa yammi yɔsuye kwinye ikunni bɔ, i sunkani i fulo inan.13Nkafini Adama kɛ Ceni ubele tintiyan, nka userebenke upa summan Awe bele. 14Adama timisi i pa tulu fanne nkebɔ, i ki nkabɔ cibɛ sɛkɛ ntimisi tulo fanne u yinke ipalɛ Ceni u manni kwinne. 15Nkuman ntoni u wannanki, cibɛ i kɔkani nkafini i kumuni u kwɔnan nki, iti wuntanan u waka Ceni u kunni, ti waka kammile wunan nki ipɛ ticini fakanan u sini i Ceni u numiyan.
1I kwinanni ki sɛnan : i puwɛ nkwɛ usi ipa tɔ Ceni u liba uyinkeni usu tu yamma nkammi yan nkini. 2Yinkeni i sunkani i tɔ ninan nkammiyah, pinnanan u sunkan upa yan isibɔ, cipo suwe, wuntasuwe, puwɛ nkwɛ i wemi ntoni u yamman ipa sini. Itɔ puwɛ nkwɛ liya kwinsumanman u tuko sahuni ipɛ ipa liba utika. 3I sunkan ipatɔ tanni yabɔ, walima ni kwasini, ikinkabɔ itɔ puwɛ nkwɛ yukunan tasini. Itɔ kɔsɔkɔ kuyabɔ, walima itɔ puwɛ nkwɛ yinkɔman nkwinan u kammi i wunibɔ.4I sunkanni itɔ puwɛ nkwɛ fiyan i kunni utuko sahuni, ipɛ ipa nu pise wunkuru kammi yan usi, imanan ipɛyɛ pa yammini ise wemi ntoni nki. 5Nkafini i puwɛ nkwɛ fiyan i kunni ncaba uto sahubɔ puwɛ nkwɛ tuko Ceni usi ifiyan nkwɛ tuko sahu kankinan?6Titɔ nma pise ncɛyɛ yile kawunaman usini nkinibɔ. Iki nkabɔ kɔsise upalɛ yileni upa wasi kle tikisi ka sutana u piye u suwa upafi tumuyɛbɔ. 7I tɔ ninnan nkwɛ yini kammiyan ki manne liba ncese nannkini nkafini ipalɛ kɔsannan ne u yan ipa cani sutana u cɔnan nkibɔ.8Krista nifi yamman u yinke caba pi basi caba ninnan nkamman i pɛ liba ncɛyɛ kwinnan u manne pa u yammanni, pi sunkan patɔ tannimanbɔ, walima liba ncɛyɛ tɔnan u wiyani liya wunkuru loni nkini. 9Sɛ nan nka summanne tukosinan a wanni kunan u wunan nki ni, pi sunkanni pi waka nka u kunni i wunta kammi yan ni. 10Usini tatɔ u kuwo ucantu tinitiyan. I pinanan u yan pi sibɔ, nka u wunannki pi fiyan nka u yammoni u wantuni.11I ciman ncɛyɛ usi apa yammi nkumman u suwabɛ, pi sunkanni pi tɔ ci kamman. Pi sunkanni pi summan pi kɔtukuni fakanan picaki, ipɛ pa yammi wunkuru loni wemi sahu wemi ntoni nki. 12Krista ni fiyan man u yinke caba u basi caba i sunkannani itɔ cikapo suwe, nkwɛ ifiyan ikunni utu sahuni ipɛ i pise. 13I puwɛ nkwɛ nka u yammoni u yamman u kammile, usu yini kammiyan u yan i yinke ye nni ipɛ i kwasinan ipa mannan wunta wankuni nwemi, nka ti u yan Yesu Krista kleni.14Ni sɛmminan ntokone nmeni, ki nwuntanan nkini apa pa npa fɛ mi kle yani lese cuman nne. 15Utɔutɔ nlɔkɔbɛ, mi fiyan mi kɔtukuni fakanan u summan nneni, Ceni u nanbɔlɔ ncaba usininkini, ncɛyɛ Krista nifiyamman, nka wasi sɛnan u ko utɔnananni ipɛ u wakani lananni.16Ceni unansi yinkenan kini kwe nkwe ! I yammi ikɔni ninnanan ipa pa, Ceni unii nkammi yan u tiki i kwɛ manan nkini, nmɛlɛ kɛman ntiki keni. I kwinan u manan Siya ntise nsini nkini, ipɛ liba utuko isi ninanni nkini Ceni uloni ki la ise u yimmilɛ ya nki. Puwɛ i fiyan nka u liyabɔ.
1Nii nkammi yan ki u manneni u kwɛmanki a nina u kwisini lese nne, liba ncese i pi wuntanan ula Krista kunni. Pi yammanni ni karamansi caba upeni, ipɛ pa tulu wɔpise ntika nkeni. 2Pi pikɔ yinnani ni karamansi caba ipɛ nifokokuman u klemini pa fan pɛyɛ, pɛyɛ ncɛyɛ sumuse nyibini.3N caba uliba pi umanneni a u sunni puwɛ i pa api sunkan pa wanni wanni kuman nwunumanbɔ. Ikinkabɔ Ceni u bele nku. Mman n wanni kummani, nkwɛyɛluko Yesu sini ipi nwannan, pɛyɛ ncɛyɛ summan sɛnanni, pi tiki sise Ceni usi nkumman nwanni kuman nwanni lese nke. 4Ceni u bele pumman nkummanni, nkumman ntoni u kammini puwa sunka upa fa nkumman nsibɔ, iki nkabɔ ti ya Ceni nkumman nwanni kummanne ta summan nwannan. 5Nkafini Ceni Yaye ipɛ u kwinnan u sakasini.6Imi mitukoni nkini itika nkumman nkwinne nsi, mi tani Yesu Krista yammo yammi ya ika kammi yan. Nkumman bele wunta wankunan uka kammiyan ipɛ tiki kammiyan ukwɔnan nkini. 7Ikinkabɔ lɛ tankummi ipɛ kwinkummi, nkumman fiyan siyani i Ceni u kuman kaponibɔ . Kwa mikɔsi mi nansine Ceni u yinke. 8Ikinkabɔ npa waka sini u fakayenni, pu yan ucunan ki nkankini, ikinkabɔ tɔnan ki Ceni u nansi yinkenan nkini ucaki, siinan ipɛ liya nii nkwa nkuman ntoni ni yan u wunan nkini.9I kwinnanni ki sɛnan, liba utoni u sunkan pi tulu nkayeni. 10Nkafi ti yammoni u yamman ta bakaye ipɛ ta tikɔ kwasi ikinkabɔ nii nsuwe Ceni kini liba utoni ukɔkɔya, nkasɛ i kwɛ tuko isi.11Nkanka mi sunkan mi wiyɔni liba ukle, ipɛ npa tiki pɛyɛ nka usi. 12Mi tulu puwɛ pa san nanmi mi pitiye nwunan nkibɔ, ikinkabɔ tiki wukunru kammi yan pɛye, mi manni fakanan ipɛ mi cini fakanan, ipɛ liba u kwinnan u sunkanni u kammi miwa, ipɛ mi tukosinan, ipɛ mi kwɛmanan ukle. 13Sani npa summan pa, kwa mi kɔsi mi manan Ceni u kwinne nifiyanman usininki mi manan ipɛyɛ, mi tiki pɛyɛbɛ.14Ceni unan fakanan nka nkleni tumuni tani wemi nmanan nke, Ceni u liba u yinke caba pitiki pi klemi misi lesenkɛni, mi tuku mikɔ nkankebɔ. 15Mi sunkanni mi yini pɛyɛ mi sumunke, mi taka pɛyɛ sahu. Nka u wunan nki libo utoni iwalani a mi kwa mi kɔsini. 16Tuku mi kɔ ipɛ mi summan liba utikini fakanan. Kwa mi kɔsi nka u yamman, i ka u yammi, mi mikɔ kɔkani ipɛ npa kɔkɔ mi yammi caba bɛ.
1I mi manni i kasiya lesenkɛ, mi yini npa manan ise nma mi kwɛsi. Summan manni i kammi man nma mi manne i mi sɛman nankɛni, walima mi fɛman. 2Ciman ncɛyɛ kɔrɔni, summan manni fakanan i caba nma mi manne i mi kwɛnanyɛ nankɛni. Ciman ncɛyɛ kɔrɔbɔ summan manni i caba nma mi manne i ncɛyɛ cipi kɔrɔ piseni faka nkammi yan nki.3Ciman ncɛyɛ puwɛ kunni libo pi ncaba usibɔ, suman ncaba u tikuni fakanan mi yɔkɔ mikɔni pitu. 4Ikinkabɔ i mi pise walima mi nusapise ipi ciman ncɛyɛ puwɔyɛ kunni pisi, ncaba u pise upɛkɛ nsunkan pi ba usi pi Ceni unansi yinkenan u kwɛsiye ipɛ pi kwɛnan yeni a pɛyɛkɛ nsunkan pi yini ipi wemi, nkafini nkanka nkammi Ceni u wa.5Ipuwɛ nkwɛ wasi cibɛ nkwɛ i puwɔ kuni ci sahunan, puwɛ ikle ipatɔ i wuntanan u yinan isebɔ, i wan i wuntanan utoni Ceni ukuni. I Ceni u yaye a uba usi tunan uwan tɔnan ukunni. 6Cibɛ nkwɛ puwɔ kunni i wuntanan ki loko i sini ukammile uwunu kammileni ukunni yewu, usu kunni ikwisi hali u yinu nii nan nke.7Nka mi sunkan mi mɔnɔn pɛye nkafini palɛ piyeni, nkankakɛ nma kɛni. 8Puwɛ wo puwɛ wuntanan u yinnan i kunni ncaba upebɔ, usu tukosinan u kwisini. I puwɛ nkwɛ tuko Ceni usibɔ, usu puwɔ nkwɛ iseni.9Cibɛ nkwɛ puwɔ kunni, mi sunkan mi puwo nkwɛni nkwɛ icibɛ i sunkanni i summan ikɔ tukini fakanan i sunkanni itɔ yɛman wanseti nanki, ipɛ itɔ cibɛ nkwɛ belesi ye puwɔ poni ikleni. 10Ipɛ i yini kammi yan nmanan i yammi wemi nkwɔnan nki, itɔ cibɛ nkwɛ lu ipise wunkuru kammiyan usini, itɔ cacaba u beleya. Itɔ Ceni uliba uba caba. Itɔ puwɛ nkwɛ yini i wuntanan labaman upeni i pa pibasini, ipɛ ipa yammi kwinkam man nnusuwa ntoni.11I kinkabɔ icibɛ nkwɛ puwɔ ku i kɔrɔ babɔ, lɛ nkwɛ ikle, nkafini i kwiye bula u tuku lesenkɛ, i Krista kwinnan u puwoneni yinibɔ pi walani a pi belesi boni. 12Ipɛ pi pikɔ piyebo, nkafini pi nan nka pi nɔn tintiyanni pi yɛsɔni. 13Ipɛ u pa wan wunan u kunni bo, wasi liya yammo yamman, pa nankan i nankan kunumi nnu. Nka nka yewubɔ, pi kwinne nfa, pi nan i yileni liba u kwinne ni, pi sunkan pi lu pi nan nkumman yebɔni.14Nkafi ni u manne a cimamman ncɛyɛ puwɔ kunni, ncɛyɛ kɔrɔbɔ, api belesi pa yan pise, ipɛ api yini wuntanan pi kunni ncaba upe, nkafini palɛ tiye unan ti niyemi ukle palɛ kwinyemi nmanni ti kwinan nki. 15Nkafini, cibɛ nkwɛ puwɔ kunni i yini wunkuru kammi yanni, ipa yɔ sutana upo. 16I cibɛ nkwɛ tuko Yesu si, utɔ utɔ a cibɛ nkwɛri i ciman usini nkini i puwɔ ku, ikɔkunto nyini wuntanan u cibɛ ise i yini ipatɔ Krista ni fiyamman ukunni sɔyini manbɔ, nkafini pafi pa ciman ncɛyɛ puwɔyɛ kunni pi basi, puwɛ nkwɛ klebɔni.17Krista ni fiyamman u yinke caba ncɛyɛ pi yammoni u yamman u kammileni, ncaba u sunkan Salaneni pi caki, nkafini nkwɛ liba u tika ipɛ i kwɛ manne ipɛni. 18Ikinkabɔ u mannan Ceni u kwinne nni: rri laba ki pumman n manse, u puko inanbɔ. ɔɔ ipɛ rr yammo yammi ya i sunkan i saraneniɔɔ.19Miyini npa tulu npa Krista nifiyam man u yinke caba u piyebɔ, n Ceni iminu i kwinan umannani kebo waliman nitimi unankinibɔ. 20I puwɛ nkwɛ yammi kwinye pi usu liba utoni u yuwan nki nkafini i cese u yɔnyi, ncaba pi nansineni.21Ni mi yaye Ceni ipɛ Yesu Krista yinkeni, ipɛ mɛlɛkɛman, ami wan wemini ntoni yammoni nki, mi yebɔ. 22Mi yini mi pa yammi fakanan mi tɛni boko isibɔ. Npa wan usu Ceni uyammoni nkibɔ. Mi wan puwɛ kunni apa yammi we yemmibɔ. Waka kwɛmanan nke.23Mi yini npa nimi nyewunan u niyanbɔ, mi duvɛnman ncunan uninan mi kusu kase ipɛ mikase pise nkwɔnan nki. 24Puwɛ i nkwɛribɛ kwin yemi ni summaneni sani kininan upa summan kuwo, iki nkabɔ cese nka ki summane tinti yanni. 25We yamman kamman ni yanyi tiniti yanni, hali i kuman yanyinan kwasi, puwa i fiyan waka yimbiye ntubɔ.
1Yammo yammi pise nyɔkɔ pikɔni pi yinke caba uta pi caki, nkafini puwɛ palɛ Ceni u yinnan u yesiye, ipɛ i pa manan kwinye ti tika u kwinnan nkibɔ. 2Yammo yammi ya u yinke caba ncɛyɛ tuko Yesu si, pi yini pa lɛ pi kɔ yɔkani i tubɔ, nkafini pi tukoni nkini i sɛkɛ, ikinkabɔ, pi yammi yammoni ise pi caki, ikinkabɔ liba ncɛyɛ pi yammoni u tɔna u wannani, ncaba u wasini Yesu yammo yamman userebe nke ncaba, ti kɔkunto pi kwinnan u kammi pi wunni. Tiki liba nkumman nwemi nsi mi nu wunkura pitu.3I puwɛ nkwɛ i tɛni liba u tika i kwinne nwunuman, i kwinne ipɛ ti kunni i kwinne nfi ta kaponibɔ, ipɛ ipi cini fakanan ki kaponi i Ceni u wunkurabɔ, ipɛ tika nka ki siyani i Ceni u nansi yinkenanbɔ, 4usu wasini nma puwɛ nkwɛ i kɔ siseni. I summan puwa bɔ. Nu kwa nuna u kammi i wunni i caki ipɛ i pa kwin fiyamman nmanni, nka i fiyan pa i wunu yeye ipɛ kɔrɔkɔmanni, ipɛ yini yesiye ipɛ weni u liya wunan. 5Nka ki fiyan pa i nu kwanunan liya wuntanan u yan. Ncaba uliba pi summan yini sɛnanbɔ. ki pi wuntamami api nanpone nyan, Ceni u wunkuru ciya u kwɔnan nki, pa tɔ pu kle nsuse.6Puwɛ nkwɛ fiyan ikɔtu, senseni, Ceni u wunkura u cini kwinnan u wasi i kleni yammoni. 7Ti pa i puwa ninani nkibɔ, tibɛ la i puwa bɛ bɔ. 8Nka u wunnanki, iti ti wannan u yan ipɛ ti birimi yan bɛ, nkumman nsunkani nfi tummuyɛ.9Ikinkabɔ i puwɛ nkwɛ usi ɛ patɔ pukle nsuwe, ncaba u yunwan uca ye pumman ni fiye wunta yeyeni, puwa nka puwɛ i yesi yeni ipɛ ipa wan wunkuru ko usini. 10Ikinkabɔ, i puwɛ wari nbula ufa i nansine kwinye u yamman u yinke i pa yan yinkɔmanbɔ. Liba ncese yɔ yinkɔman nponi pi na pi wuntanan Krista po, pi wan baka ye pikɔkunto si.11Ikinkabɔ, man, mini Ceni upuwɛ, tuku mi kɔ nkumman ntoni nke, npa wunkurutoni wemi nyamman, npa nansi Ceni u yinke, npa wan mi wuntananni Ceni ukunni, i mi kammi i kwinnan mi wu, wi yɔkɔ mikɔni ipɛ npa we kamman nyamman liba upe. 12Kwa mi kɔsi i tukosinan nma kɔsɔkɔ yammiya ika kammiyan, kɔsɔkɔ yammi nlase, npa yan Ceni u nii nkammiyan nka ki kwisabɔni, ikinkabɔ, nkankakɛ Ceni u yilemi u yinnan, nma mi yammini wemi nkammiye nankɛni, ni fiyamman u yinke.13Ceni nankwɛ i inina u na pumman ntoni ukle Yesu Krista nankwɛ yini Pɔnsi Piloti yinka nki, i pa manan kwin kamman, ni u manne nme ncaba uyinke. 14A yammoni nka nan mikle, a mi kwa mi kɔsi mi yammu, pilanan nfi yan misibɔ, fɔ upata upa tiki i kununi Yesu Krista pa nke.15Ceni u kaponi nkw:e faka nsuweni, ipɛ dukɔ nkwe suweni, yçsufiyamman u yɔsube, kununi ncaba u kununi, i pe nka u yamman i lese npa nfi lese nkaman ye. 16Nkwɛ i kaponi i sɛkɛ i kwabɔ, i weleni puwɛ i fiyan wa nkwɛ minan nkibɔni. Puwɛ yan Ceni yibɔ, puwɛbɛ i fiyan i yanyibɔ. Sise ipɛ fakanan kini i ciman lese ntoni nki. Amiina.17Mɔnɔn tɛni npu kle suse upe a pi yini pa si pikɔbɔ, ipɛ a pi tiki pi wuntananni nkumman npumman nkumman pe kwinibɔ, ikinkabɔ pi wan pi wuntanani Ceni u kunni, i senan nkwɛ i pumman ntoni u nan ti kle fiyanni, nkafini ti wunuman npafi npa kammi. 18Mɔnɔ pɛye api yammi we nkamman, we nkamman ntɔ pi nan pone. Pi bu pikle mini paba liba ncesesi. 19Nkafi, pi pe nanpone nyan sinsɛni nkafini pafi pa yan nina nka ki kwisabɔni.20Timote, wemi nkumman nan mi kleni, tuku nkamman sahuu. Tuku mi kɔ laba nwemi nne nkumman i fiyan siyani i Ceni u wunkurabɔni, nkwɛ mi puwoneni ɛ summan kwinnan ni, ikinkabɔ i summan puwabɔ. 21Liba ncese yan nkumman nsummanani, nkanka yini pa yini Ceni u wunkura.
1Be poli nan kwe wasi Yesu krista tumunitani kobeni Ceni u kwɔnannkini, i tu beni nkatini npati npa manan Ceni u liya niinkwisini kwinne, i nan i naan a ka kwinnan nkini , ni nka u yan Yesu krista kwɔnan nkini. 2ni sɛmminami u tokone Timote yeni ,mannannkwe wasi ntumuni tani kobe, nkwe kwinnan kommi nwa u cakini ti kwɛsi Ceni ipɛ ti kunnuni Yesu krista yukunan nta mi si , i nan i yimilɛ ya ipɛ ti kunnuni Yesu krista yukunan nta mi si, i nan i yimilɛ ya ipɛ i wannan mi kle.3Ni sise u tika Ceni usini, nkwe ni yammoni u yamman i se i wunnan u toni, nma nfiyu ntukoni nki ncaba nankɛni. Ni Ceni u yaye nmeni tunan u wan tɔnan u kunni . 4i wuntanan u yɔkɔni mi yaka ukwinnannki lese nkumman ye ɲkuman nlese nne, ni u poni a pa yammi yi wunkuru kammi yan upo, nkafini, npafini npa yammi wuhukamilenan . 5nwuntanan ki mi tukosi nan nkeni. tukosinan nka ye mi nupu kwɛnan loyisi ipɛ mi kwɛnan unisifɛ, ntuko usini a nka u tuko sinan u suwa ki mikle.6Les nkumman ye ntiki ye nklemi misini ,Ceni unan fakanan nka mikle, ni mi laki wuntanan u yokani nka nkeni, a mi tuku nka mi caki. 7Nkafini , Ceni u nan uniinsakasinan nka tikle, u nan tikle nkafini tafi ta tɔ nansi ncaba bɔ , nka ki fankanan ti kle , u pa yami tumuyɛ tafi ta summan ti kle , u pa yami tumuyɛ tafi ta summan tikɔ tukuni fakanan .8Mi yini npa sinsi i kununi i kwinnan u mannan bɔ ,mi sinsi i wemi nmannan bɛ bɔ . Be nankwe bannki nka u kwinnan ukle . ikinkabo tulu bakaye nke nma nkɔkunlo , Ceni u kwinkamman n kwɔnan nki . 9I sanannkwɛ kɔkɔ tumuyɛ ipɛ i payile tumuni ipa yammi tummuyɛ i caba , nka u wasi ti we nkammuyɛ nyamman u kwɔnankiwɛ ikinkabɔ ikɔkunto manan kwinne nkummani npɛkɛ ipɛ i yimilɛ ya ukwɔnan nkini ufi ye ninana u wantu ye babɔ. 10U yimilɛ yani unan tikle kɛrɛkɛni ti kɔkɔya Yesu krista pa u kwɔnannki . ti summɔnni a CENI u kwinkamman nkwɔnan nknakɛ YESU krista yɛsɛ kwau fakanan i pa nu miina nka ki kwisobɔni u wunkura ti tu 11CENI u yilebe nkumman nkwinkammannma nkini i pa yamme tumunita ya ipɛ karamunan.12Nkafi , ni baka yeni nkankosi. ikinkabɔ u wasi nkle sinsi kwinnan bɔ , nkafini ntiki nwuntananni nkwɛ kunni, nsumman nkwɛni , ipɛ ntuko usini a wuntanan ki nkwɛ , kunni, fakanan ki seni kuwa usi. 13Kwinkamman nkumman nmanni nimeni,yini mi cini fakanan usini ipɛ.wunta wankunnanupafi ipofi u pa tɔ mi kle ipɛ kammi wunan kumman ti yanni YESU Krista ciya uponi 14. Kwinkamman ntukuni fakanan mi yanni , sum man nkumman ntukuni fakanan mi caki CENI uniinkammi yan ukwɔnan nki nka ti wunnan nkini.15yini mi summɔn a KRISTA serebenke nliba ncɛyɛ azi pɛra usini ncaba utoni pi pɛ yeni 16kunni nliba upe , nkumman ntoni u wunan nki, i fi sinse i kwinnan u manan bɔ 17Nkanka yini i fi lese nkumman ye ɔrɔmu boko nkini lese nkumman yeni , kwa i kɔsini i pa wɛ ntiyeni , fɔ i pa yam be yi 18Kununi i yuku nan ta si nan . i yammi basinan nka be u yini tumuyɛ efɛzi boko nkini , mi kɔkunto mi summan nkani mi ku ti toni u kunni
1Man kɔnni TIMOTE, wan fangana mi kɔye YESU KRISTA, kukammibe u kwaɔnnan ki 2Mi nu nkaka nkle tikani caba fiyanman u yinka kini , non ninan sise caba u kle , ncɛ ye i fi yan cese u tika u sini.3turu bakaye ne man YESU Krista kɔsukɔ yammiya i sinseni . 4I puwɛ nkwɛ yile kɔsukɔ yamman nki, i u si ɛpa yammi yinkeni wuka , I ikɔ kwanne nkɔ u yamma ni nkini iikɔ wan yinni yammoni nwunɛ bɔ . 5sini u si faka nyammiya, i yinkeye nbafeni u yan nceni i yo fɛni wan kuruse nponi bɔ .6Cɛtu ya nkwɛ tulu i yammi yammoni i sɛkɛ bɛ pe wɔrɔpuwa u kuwo . 7ni kwinne nkuman nne, npa suman nkuni , nka fini kununi pe wutaman u nan mi nkle nkuman nkokini.8yɔrɔ mi wutaman ni YESU KRISTAye, nkwɛ ku ipa wunsoni , nkwɛ wasi Dawuda kobe ni , nkwɛ kwinnan nkakɛ ni u manne. 9nkumman nkwin kamman nmanne u koki , ni bakayeni ,pi pukobeni nman kwiye yammiya . nko wunanki , puwɛ fi yan CENI u kwinne nmanna u waseni bɔ . 10Nkafi , ni ntoni u ka nkɔsi , CENI u ni tuwan ni caba u koki ; nka fini , pa fi kɔrɔ YESU KRISTA ukwonnan ki , pa yan sise , nan ki nkaka si bɔni.11Kwinne ni ni sɛnan ti tulu ti ku i kunnuni , i bɛ pe wusoni i seni 12I ti kwa ti kɔsi i se, ti kunune nyamman i seni. 13. I ti pa ti liyɔ, ti tɔ kwin boo man m man , i ta i kwin poni u kunni . nkafini , i fiyan i kɔ liya bɔ .14ninaman a yɔkɔ tananni nkuman nkwinne ne CENI u yinkaki , a kwɔsi , a tuku a kɔ manca kɔ liya nke nko pɛ i sɔsɔli kummini .Ni fa kammile , ki pi yammini caba u fanne bɔ 15kwa mi kɔsi mi tɔ ninan saw na CENI u yinkaki , yammo yammiya kwɛ sisebɔni , kwɛ tilene i manan sɛ nan ni.16Tuku mi kɔ kwin fiyamman ne , nkami bɔ .nkakini , nkwɛ nyamman , u su yilene Liya siyaman nkini 17. ncaba ukwinne cennan u yamm an ni nma tiyemi sini u yesiye nankemi .Imene , ipɛ filɛte , pin ncaba u suwa . 18Ncɛyɛ yinni sɛnan yeni pɔ u manne a kunnu man wusoni nkwisi .PI fan cesɛ nceyɛ lara ceni u si yinnibɔ.19nkuman toni u u fɔ u sselebenke, CENI uwan kwinnan nka tu , kiwanan ye u tiye kini puwɛ fiyan pa wo unu bɔ . tika yenan ni nka u manne ya :"ncɛyɛ kummuni i caba , pɛyɛ kɛ i siman pɛ. Ipɛ ncɛyɛ toni CENI fe , pi toni nna liya siyani weminsi". 20ki man sɔman nhuman be le i senan ni , ncabɔ yinko fɔ kɔman , npɛkɛ loko bɔtu bɔ nkuman bele i siye , i pe manni , ni bɛ ye ni .Cese yammao sakasinan nkini , cese wasi sɔkuni nkuman 21. I puwɛ kwɛ saka i kɔsi , i tuku i kɔ wemi ni ne nmannan nkumman ni, usu i tani sinin kammyan nka saka sini .Ti bi kunumi i wu ka u kammile ni .I bele i kɔ ni i toni kwin kamman ntoni suwa u .koki22tuku mi kɔ kamine nkuman poni, mi wutanan nya mman , mi wan mi wutanan kunnuni i kouni , mi yini i kwinnan u kammi mi wu mi wunanan u wiyani i liba ncɛyɛ wan pi wuntanan kunnuni i kunni , ,iwunnu , sakasinanni . 23lɛ sɔsɔli kummi, mi summɔna kɔsika nka ni u yinan suwo.24nka fini , kunnumi YESU, yammo yammiya sunkan i pa yammi kɔsika bɔ . I sunkan ni liba u kwinnan u kammi i nu ; tɔ bo puwɛ kwɛ i fiyan liba u tika i kɔ yɔkan ni. 25Liba ncɛyɛ tulo ; tikini kuman ne bɔ ni i sunkan ni i tuka ɲcaba u liba , sunkan ni i i tuku , ncaba u liba , i sumu tanmanan. CENI ki fiyan pi ba si ni , pi tuko pi we yemi , pi yini ye ,pa suman sɛnan. 26nka u wunanki , pi pi kɔ fiye ni , pa fɛ sutanan u puko ni kuman ni nka tuku ye pɛye u pa u kammile wunan u yaman i pɛ.
1mi wuntanan nwaka a ninani u kwisini kuwa usi , a lese ni pe kwasini . 2Liba pi pe tani liba ncɛyɛ wunan u yɛsɛni ; yinkɔ kwinnan ki pe kammile pi wuni pi laki pi pe tani liba ncɛyɛ kɔsise u kammi pi wunni . pe ta CENI u yinnan u yesi yeni , pi pe ta yammi ni pi kwɛnan yɛ ipɛ pi kwɛsiye bɔ , pi pe tani liba ncɛyɛ summan kwinkamiyan bɔni , pi CENI u wemi npuwoni bɔ 3.pi pe tani nma liba ncɛyɛ kwinnan kwasini , pi yunkunan ki ta puwɛ si bɔ 4, pi pe tani nma liba ncɛyɛ pimaciba u yinnan u yesi yeni ,i pɛ niyɛsɛman . Kwinkammi yan ki liya pi wunni. Pi pe tani nma liba ncɛyɛ pi ma nciba u lyeni ipɛ summu nsuse .pi pe tani nma liba ncɛyɛ kɔsise u fa pɛ yeni . ninani u kwinnan u wu .5pi pe pikɔ uku CENI u kwinnan yammani nma tiba ncɛyɛ nansine CENI u yinkeni ɨkinkabɔ pipe tuto sɛnan nkebɔ , tiyenka fakanan ki yanyeni. summan mi kɔ tukuni fakanan ncaba u liba usuwa nke . 6ncaba uliba usuwa ki yilene kunumi nni, pa fan ciman pa fi pɛ yɛ .ncaba u ciman u suwa u wasini kwinyemi nyiammo yamman, pu kumi nbula nka pe liya pi kle pa wemi nnusuwa ntoli u yamman. 7pi pu fiyamman nkalane lese ntoli , ikinkabɔ pi fiyan sɛnan usummanne bɔ .8Zannɛsi ipɛ zanbɛyɛsi yɛ lɛ Musa ye nankɛni , nka u faka npoli nki, libani nkabɛ pi sɛnon u liyayani .pi wantaman mkammibɔ, pi wantaman ni kununi si sensebɔ. 9Ikinkabo , pi fi yan ta wɔnyinkebɔ , zannɛsi ipɛ zanbɛrɛsi yɛ ka u wani nankabɔ , nka u faka nponi nkibɛ , liba utoni pi ncaba u kɔne nsummani yani .10Mi kɔkunto mi summan ntika u fakanan , ipɛi lini fakanan , ipɛ nmanan wemi nkummani , ntuko mi caki . nyɔkɔ nkɔni . 11Nbakani npa summon pukone antiyɔsi ipɛ ikoniyɔmu i pɛ lisitɔrɔ , mi summan nkumman ntoni nkimi . nkuman nbakaye nfibeni , ikinkabɔ kununi i kɔkɔbe nkumman ntoni u kle . 12Liba ncɛyɛ usi a pa tɔ kaponi i YESU KRISTA i pa tɔ nman puwɛ nkwɛ nansine CENI u yinkeni , ncaba pi pe bakaye nyianni. 13Liba ncɛyɛ yɛsɛni ipɛ karamasi liba , ncaba pi la wonyinke i pi yesi yeni .pi pe liba u somi u fuseni i pɛ pafu pikɔ .14Ma nlikimi kwinne nkummasimi , ipɛ npa tulu nneni , kwa mikɔsi mi tukuni mi caki , nkafini ncɛyɛ tikimi nkumman nkwinne nsi ,mi summan nkwɛni. 15U lo mi pili lese nne ,mi summan CENI u kwinne , nkumman i fiyan wunta kammile u nan unan mikle ,u wan YESU KRISTA i pa kɔkɔni .16CENI u kwinne ntoni kanni CENI u kɔkunlo fakanan u kwɔnannkini na fan nkwe ki nka nkini nmi liba utika i kumman , i pɛ npa kwisi nifokummi , i pɛ npa tiki liba wankuru kammi yan usi, npa nu wankura pi tu . 17Nkafini CENI u yammo yammi ya ipafi i pa tɔ puwɛ nkwɛ yisini ipafi i pa yammi kwin kamman nsuwa utoni.
1KRISTA pa i pɛ i yo su ye nkoki ni u wiyani mi kle CENI , i YESU yinkaki , nkwɛ i ni naman u kwinne nkuyo ni ipɛ cɛyɛ kunni . 2Manan CENI u kwinne lese ntoni nki , lese kwasiman ipɛ lese liya kwasiman. liba ncɛyɛ wani , mɔnnɔn pɛye ,mi tiki pɛ piwana nanke , mi manan ipɛ ikɔyɔkanan pi tikini lese nke.3Lese nwunu man peni,liba pi pe ta tulo CENI u kwinne nkankuman nne bɔ , pi pe ta tinicaba u wiya , i pi kɔ yeni , u pa sini i pi kammi le wu ka . nkumanpi npo pa nuni , ncaba pi ta nkuman nmanne pɛyeni. 4Pi tulo sɛnanke pa yammini bɔ ɲi fo ko mi pɛkɛ pi ta nyammani . 5Nkuman ntoniki , nma tuku mi kɔ we .mi ntoni nki mi ka bakayemikɔsi,mi yammi mi yammoni sahuu, nka CENI u kwikamman nmannanni .6Be kɔni , nwasini sarakanan CENI u kle nkwisi. lese nfini npa tɔ i fa ninan ni ki 7. Nnammi yammoni u kammile nma kɔsukɔ yammi kammiya kɔsukɔ la .Nfi nyannan u yiri la ni . nwutanan ki kununi YESU si ni. 8kɛrɛkɛni , nfakanan u yan sannan ki n yinko ne ni , nka man nan manne nan u fiye , kunnuni nkwɛ kwinne nkunni ni i ka kammiyan ni, i pe u nan nkle wem nkwisi kuwa u sini . I pe nan nkle ikɔbɔ , ikwe i puko ne nan u yinkone i wunu kammile nan i bɛ pe u nan nkwɛ i kle bɛ ni.9Kwa mi kɔsi ,mi pa be timisi manke . 10Demasi la nsi ninan ni u kammile wunan ukleni ; i la Tesaloniki ni krɛssan la galati yɔkuse ne ni , tite la bɛ dalimati yɔkuse.11LUKA kaponi , nkakɛ i be nnannani .mi pa ka ,mi pa i Marika .Ikwinnan nsini , i pa ba be si nyammomi nni 12n tumu TIgiki EFESI ni. 13I mi pe , lo nsimirikwe nka nyinu Trowasi Karpisi kleni . mi pa CENI u kwinne n semnan , nka kammi nwuni , fa u kuman kɛ.14Funi ALEXANDRI yammi kwi ye fiyan man snini , suwo CENI ka i sannan u nan i kle u pa sini , yammini kaman . 15Man tuku mi kɔ i se i nkafini i tulo , ti kwinne nne bɔ. 16nkwinne nkuwo ye wiye u tintika , piwɛ tulun ipa mannan i pa babe si bɔ ,pi toni u kwasa pi ŋibrye.Ni CENI u yaye pɛyeni a u ya fa pe.17Suwo u kɔkunto kɛ nwake i be ɨpa nan fakanan nkle ,fɔ u pa wasi yani. n fi CENI u kwinne n senan u manne pɛyeni . u wasini yani ,liba som u toni nuni nkɔkɔ cannan u non kleni . 18suwo CENI ,kɔka kwiyemi ntoni u kleni , i wanbe sisɛni nan u yɔsuye ni .Sise ntiki iyinan usi lese ntoni nki . amina.19prisika , i Akilasi , i onessifore kokonu utu ncaba ɲfe amɛyeni . 20ERASITE waka korɛnti ni , nyini TROFIME kase mile ni. 21kwamiko mi pa yani ca u pa ca Ebulus , pidansi , i Linusi , i klodiya i ti kumuliba pi toni mi feni 22. Suwo CENI nwaka i man . CENI nyammi ku kanmile a toni nke.
1
1Malakoni tiki liba, tikini faka nkanami yanki. 2Mɔnɔ kasɛmɔpɛ, apitɔ kɔtuku ma ninasauma. Wuta suse apitɔ libacɛyɛ yisini tukasinaki kanmite wuki kɔyɔkɔna uwunaki.3Mɔnɔ cisɛmape api yini piciya. Sakasinabɔ pitɔ tannimabɔ, mikwine nmanifakana ki wukuru kanmiyan uluwo libɔtu. 4patiki cima pipuwɔyɛ ipi pise utuku fakana. 5Apitɔ cima cɛyɛ wutama kanmini, apitɔ kunu yanba yanma piyukuna kita libɔsi api yɔgɔ pikɔni pipuwɔ yɛtu, Cenu kwine nyina upalɛ fiyan yesiye6Pimana bɛ ikanmi pisɛ apitɔ wuta suse. 7Miyanmi fakana u sukani u tiki u kɔye, wekanma n toniki, tiki liba sɛnake, imukune. 8Mi sukuni mimanna kwiseseni ma nkuma yanbɔni mina u kwanu caba upafi pasinsin ifi kwi ye yan, i pamanɔ tumuye9Mɔnɔ yanbo yanmi pise upe apiyɔkɔ. Pi kɔni, pi kuni cabape piyanmi wemi ntoniki, utɔ i nu kwanunabɔ. 10Apilo pikunu caba ukle puwabɔ, piyini pitɔ tukosi caba wemi ntoni, pafi pasi tikɔkɔya Ceni u kwine wemi ntoniki11Ceni u kan mibe, utiki ukɔye liba utani, ukɔkɔ uwunakini. 12Nkɔ wukanmibeni ki u tikaye tumiyeni a tilɛ Ceni uliya nasi yikena, tilɛ ninani uwukan mini puma, ticiya i wutaponi, isɛna i Ceni u nasi yikena. 13Tiwuka ti Ceni kwe itikɔkɔya, Yesu Kirisita yimilɛya upa, isenakwe tipuwoneni ikuni,14Yesu Kirisita, na ikɔni ipa fetumu tiwe yemi n toni, isaka tiba ncesesi iwasipɛ ikaponu caba, pikwa pikɔsi we kan miyanma utoniki15Mitiki libayani mimana ipɛ mi kaso pisi imi fakana utoni pwɛfimi sanna nebɔ.
1Mɔnɔ pɛye piyɔkɔ pikɔniguyɛ nemana ipiyike caba utu, apituka pinumise, piyanmi fakananca lese ntonike. 2Pi mana kwinye pwɛyebɔ pitɔ kɔsikɔ wɛmabɔ, piyɔkɔ piyɔkɔ pikɔni pitiki pisummu kanma libo utonike.3kikabɔ wuntamaye tikle titiyan bɛbɔ. Tiye bɛni liya numitukoma titɔ niwama tiyeni kɔbanɛ n caba. Tiye ciya wunyeye itunenkini tiweni usunkanni ulɛ libɔ uwu nkafini libɔ kwinna ukamyebɛ tiwubɔ.4Nkafi ti kɔkɔya suwo Ceni ukanmileka ti kɔ pɛrani, utiki ukɔye lesekɛni nkakɔkɔ tumuyɛ. 5Tikwin kanma pɛ kɔkɔtumuyɛ bɔlɛ, iyukunna ka tatisi nkafi ikɔkɔtumuyɛ, ipa wasitumuyɛ niwunuma.6Ipana niwuna tikle Yesu kwɔnaki. 7Sɛna una usɔrɔ tikle, tafi towaka ise lewoo lese.8 Ukɔ kwɛmɛni cɛyɛ turu Ceni keni, mɔnɔ pɛye api kwa pikɔsi. I we kamma nyanma. Ukan mini libɔ upa yan kakan miyanki9Kwinne nkuma manikumabɔni, tuku mikɔne: piye nka koki usibɔni, ipɛ misusa yinninana, ipɛ kɔsukɔma ipɛ kwinne nnamnena macakle, nkuma nloni, nini labakwinne. 10libɔ nwanye eglisinakini mana ipɛ kekapo, kebo nkɔ usɔrɔ mimana ini ipɛbɔ. 11Misumani a caba uliba uwani, pi ini wukula, iwaka kwinye yanmakini iwa ikɔ12 Itumu Artɛmas icabɔ tisike. Nme mi timisi mipabe nikopolis, nkakɛ ni wule nlese nyanmaye . 13Kwa mikɔsi miba karamumasi, Zɛnasi i Apolosi, Pusini apata pikle bɔkake, puwanfi pisannebɔ14Ti tiki tiliba wekanma nyanma usi, pafi ceseca kanmile, pitɔ liba cɛyɛ fiyan pakanmile pikɔyebɔni15Ncɛyɛ ibe nani, pitoni pimifeni, nkwinna ukanmi ncɛyɛ wutukosina uwakini, nna fe ncaɔ ukle. Ceni ukanmile nwaka atoni.
1 Pɔl Yesu Christa itukonikin Timote pikan samnani piktoko pinana ipɛ yammoyamya Filomɔ ye. 2 Ipɛ itukonikitua Afiya, ipɛ itukinikituo Arisipi nakwɛ ibasini kɔsikakini. Ipɛ Ceni upisekwɛ mileku me klekuni apa Ceni ufekaponini. 3 Ceni ukanmile ipɛ yikata manaka yino yipribe yino yipribe ikle yibanotikleni, utɔ itumuyɛ.4Pɔl nifona Ceni ukleni. Nceniyayewo -ceniye ni Ceni uyaye nmeni kweleu. 5Ufibeni, amiwuna ukamiwi ipɛ amituko Yesu Sini ipɛ amiluku cenuupise. 6Ni ceniuyayeni asiyanaka tisiniki amɛyɛni Yesu yeni a ceniyini kitawonyike sou. 7Miwunkamlena ukani nwunakini ipɛ unafakana nkleni ipɛ ulama cenipise usumini8Fakananko nyɔ Yesu kleni nkayiyi npatɔmaleme ameyam nkaka mesunkan meyammuni. 9Ikabɔ be Pɔl nakwɛ, kasia ni baki Yesu yinneni kamlewuna uwunaki niwuyaye mikleni, akobe Onesimɛ10Nimiyaye nkobe Onɛsimɛ kɔpɛrausini nkumu kwɛ Uyinibebakini. 11Lekekuma fɛni ikam puwanmebɔ kɛrɛkɛna undiki ikam puwanbeni ibebɛ. 12Lesekwumani mi fuyeni kɛrɛkɛni mitukuni bebɛni ntukuni. 13Nitokolemeni ntimani kobesɛ. Niye usini ɛwaka ibe ipafi ipa yammoni uyamma nkle mikɔpuwonaki lesekɛ niye winseleni Yesu Yimneni.14Nkabɔ niye wupo npayam pa npalɛ miwuntana upiyebɔ. 15Ni yewupo awekamma nkuma mi yammani ayamma apa minikileniɔ miyamma kiyokanni misumus. 16Nkɔ wunakinakɛ ilamisiba abalesekɛ afimatia apafiapatukumatio kwelemu. Yiyin ita yammo yamkobebɔ itasɛni ninakam ya itukonikini17Iyini itawenibɔ ipuwɔweni upeni. tukonikini kamiyam isɛkɛ Yesu ye. 18ikwi naukami wunifɔta ucaki. 19Ikwina usukani ukamimiwu ukunkuni ninaneni i Yesu ye. Nkafi iminpuwoneni mamiboko. Belema 20mibelenakɛni. Icanimiku ikimikumuki isi mipua ntoniniku. be Pɔl nikɛnukan ne ikleni anni pukone nmeni. Nkumantoni uwunaki. niusi npamanɔ nbe akumukamisi amikunukakɛbɔ. ɛyɛn ntukonikini niusini amiba besi kwinaniki Yesu yineni mitan mansumu Yesu.21Nsumani nkwɛmaki akakaniu wiyani mikleni miuyammabeni mikunkɔwɛni kɔku. 22Ayibanwunanibe kiwunakini apapike amɛye aceniyaye uwuki.23Epafras mifeni tumuyɛkɛbakina ise Yesu yineni. 24Ntɛyamboyami Marka ipɛ Arisitarke ipɛ Demas ipɛ Luka bɛ mifeni. 25Tisu Yesu wunanauwaka a mɛyɛ.
1Titinya, Ceni u manan i ti kwɛsi yɛni tummuni taman u kwɔnannki, ke fiyan i faka nfiyannan nki. 2Ikinkabɔ, pi manan i tumuyɛ kɛrɛkɛni i kobe i kwɔnannki, nkwɛ, i yammu pumman ntoni u kunni ipɛ i bele ninani i kwɔnannki. 3Ceni u tuninni ipɛ i yimini isɛkɛ tikitiki. Ninnani i u pamman nkunni i kwinne nkwɔnannkini inan i kɔni sarakan liba u weyeni npafi npa puku, isɛ nkwisi nka uyamman lesenkumman nkumman yeni, i kali wala usini ipa ta ipa toni Ceni uklewɔnan nke, arijananaki.4Ceni ikobe i yinanan u tiye usi nmɛlɛkɛnan ukankeni, nka i nan yinnan nwunnan ikle u sise fa nmɛlɛkɛman ntoni ukumman pewu. 5Ceni u mɔnɔn nmɛlɛkɛman we ye a :«mini nkobe, tɛnankɛ nkummumi». Ceni u mɔnɔn bɛ nmɛlɛkɛnan ye u yanyi a: «Bɛkɛ ta mi kɛsi, npatɔ nkobe».6Ikinkabɔ, ikobe nkwɛ pa Ceni ubele npumman ntoni u yinkeni, i mɔnɔnni :«Nmɛlɛkɛmanntoni nkurukuni itu to». 7U mannan nmɛlɛkɛman nkwinnan nkini:« yi mɛlɛkɛman ntoni a yammanni yannan, yi i yammo yammi pise utoni u liye»8Ikinkabɔ i mɔnɔn i kobe ikwinnannkini:«Ceni, mi yɔsuye ni waka pamman nkani kwelew! mi yɔsu kweni ki Ceni u wunkura u ciyani.» 9Mi Ceni u wunkura u ciyani, kwinye u yamman u kammi mi wubɔ, nka nwunnanki nka mi Ceni wammi i kɔ u nan wunu kammitenan mi kle uku mi maciba utoni u kanni».10Ceni u mɔnɔn boni:«Man kununi mankɛ n bele maani u tototoni nina u wantu lese nne, wala usinan mi klemi npɛkɛ nbelebɛ. 11Nkumman ntoni ni pe kwisani, ikinkabɔ mankɔni mi waka yeni kwelew. Pi pe kɔrɔseni nma birimi. 12Puwɛ i simele u kunto mancakuni nankɛni, nka mi pe pi yamman yani. Bile ki wasa tu nankɛni, nka pi pe wasa yani. Ikinkabɔ man kɔni, mi waka mi fakanannkeni, mi kwa mi yanyibɔ.»13Ceni u mɔnɔn nmɛlɛkɛman we a :«toni nklewɔnannke, fɔ npa wan mi ni yemi mi pamman ntu?» 14Nmɛlɛkɛman ntoni Ceni nka ni yammoni u yamman ke wa? puwɛnkwɛ pe kɔkɔni, i waka ncaba u tumuninke pa ncaba ubasi wɛ?
1nkafi, iti usi ati ka u pa yɛsɛ wunkura upobɔ, tinu sɛnkwinne nkummanni, fɔ ti tuku nkumman i sɛnan.2Mɛlɛkɛman nman ye kwinne nkummanni, npuwoni yeni kwinkwemi. Ncɛyɛ yɔ ye nponi, baka ye nka sunkan ye ipɛ yeni, pi yan nkani. 3Kununi i manan kɔka kwinnan tintiyanni, ncɛyɛ nuni ipi pa pi kwani si tummu ye, nka kwin kweni, iti puwo nkanibɔ, ti wiyan kɔka kankinan?. 4Ceni u kɔkunto tiki keni a libani u kwinne ntoni ni sɛn nkwinne tikayenan ipɛ kwinkwemi ntoni nnusuwa, ipɛ liba fiyan nka yammani i nan nkumman libaba ukle Ceni uniinkammi yan u kwɔnannki, upa sini i kɔkɔnta wuntanan.5Sinsɛnan nka kwinnan ti u manneni, Ceni u nan nyinke ye nmɛlɛkɛnan klebɔ, 6Ikinkabɔ u mannan Ceni u kwinne ntiye nwunnan ye ni :«ninnannan i sɛ yɛlɛ npatɔ mi wuntanan u yinnan i sɛ?7Mi yammuni i yinlanan ufi i mɛlɛkɛnan u ka bɔ. Mi tiki sise ipɛ mi yimilɛya i sini. 8Mi wan puman ntoni i pamman ntuni» Nka u ko nkakɛ a puwa ye nannanni u pa lɛ ta i yɔsu ye ntubɔ. Ikinkabɔ ti yanni ɛ yɔsu ye nfi tɛni pumman ntononke babɔ.9Ti coni ti yan, a Ceni u yɔkɔ yesuni nmɛlɛkɛman ntu lese cuman nteni. I tuluni i baka ipa ku liba u kwin yemi nkonki, Ceni u yimilɛ ya u kwɔnannki. Kɛrɛkɛni i yan kɔsise ipɛ yimilɛ ya. 10Ceni nankwɛ bele pumman ntoni i kɔkuntoni, i sunkan yeni i yini ti kɔkɔya i pani kwinnan ukoni, i baka ye ukle ni fiyan ukɔkɔni pi pa i yimilɛyanki.1112Yesu nannkwɛ i liba u sakasi Ceni u yinkeni, i wuruko i pa yile liba ncɛyɛ sakani ɛ tukani nki ncaba bɔ, nkafini pi toni u yini ti poni nkini. Nkafi, i mɔnɔn yeni :«Ni ni kwinnan u manni ntɛni cabab upeni, ni sise utika misi mifiyamman usinkini,»13« I sɛkɛ ni nwuntanan utikani isi» I mɔnɔn boni :«Ceni u nan kobe nkwɛ nkleni» 14Nka u wunnannki, Yesu wasini ninanan, i pa i kumman nma liba u sommi, nkafini piseni pi Adaman pise. I yami nkani nkafini, i kwa nkwɔnanki, i pafi i pa yɛsɛ sutanan u wemi, nka kwa u yinni nananni 15Ipɛ ncɛyɛ wasi ye nma yammo yammi npise, kwa u nansi yunke nan u kwɔnannki, ipa fi i pa ncaba16U wasi nmanmɛlɛkɛman npɛkɛ i nbasibɔlɛ, Ibrayiman serebe nke ncaba upɛkɛ i pi basi. 17Nkafi, i sunkan yeni itɔ i tɛni tukoninki ncaba u suwa wemi ntoni nki, nkafini ipa fi i pa wasi sarakanfeman u yinkeni ika kwe, nkwa yunkunan ta liba usini, i pa yammi yammoni Ceni nke, ipɛ ipa wasi finiwunkura liba uwe yemi npafi npa puku. 18Yesu kɔkunto bakani, i yan kuwo fetunan, ipɛ i fiyan pi basini.
1Nka u wunnannki, ntukoninki ncaba, Ceni nankwɛ yile amɛyɛ ipa yammi amɛyɛ ncabani, a yɔ Yesu po nkwɛ i sɛkɛ Ceni u tummuni takobe, ipɛ i sarakanfeman a yinke caba utoni a ka kwe Ceni u wunkura usi, nkwɛ kwinnan ti u manneni. 2Yesu wasini yɔsube Ceni u yinke i yammani utoni nki nma Musa nankɛ yeni. 3Baa u yini i yinnan u yanni i ku i baa yenan u kunni nankɛni, nka u fakanboni nki Yesu yini tiyenka yeni uku Musa ka u kunni. 4Ikinkabɔ bɔman ntoni ni iyini caba, ikinkabɔ Ceni nkakɛ nbele pumman ntoni.5Musa wasini yamman u yini ni wemi ntoninki Ceni u baa utu. I sɛkɛ ye Ceni u numi kammiyan, ikinkabɔ, Krista nannkwɛ wasi Ceni u kobeni i wasini yɔsube Ceni ubaa utu. 6Ti tiki ti wuntamanni pumman nkumman kunni, i ti kwa ti kɔsi ti tiki ti wuntamani ikunni ti caki, ti tani i kunni ncaba.7nka u nunnannki, Ceni u niinkammi yan u mɔnɔnni :«i ti nu i manni kwinne tɛni, 8a yini a pa kwa a sumuse sibɔ, nma ti kwɛsiyɛ lɛ ye nankɛni ti ye nka sibe ipɛ nimi ni yebɔni.9Nka u tiyenki ti kwesi lɛbe Ceni pa fe nkuwo tuni, pi yɔ yini. 10Nkanka nyini nsummu upa ka pɛyɛ, nmɔnɔnni a libani pi wa pi wase nki kwelew, pi lo nyukura babɔ. 11Nsummu u kase ukle nmɔnɔn pɛyeni npa kwa usi a ni tuto pa nwunilabɔ»12Nkumman nlesenne, ntukoninki ncaba, a toni a summan a kɔ tukuni fakanan a yinni a toni upatɔ ni yemi bɔ, liya tukusinan nyini a pa lɛ nii nsuwe Cenibɔ. 13Ikinkabɔ a manni i manca kwa wokwa, hali ika kibe lɔka, nka, manne atɛnani, nkafini we yemi npalɛ puwɛ wan yipu kwanan nki.14Ti wantu i tukosinan nkani, iti waka yani fɔ unannki, nka u wunnki ti tani Krista maciba. 15U mannan Ceni u kwinne nni :«i ti nu Ceni u manni kwinne tɛni, a yini a apa kwa a sumusesibɔ, nma ti kwɛ si yɛ lɛ Ceni nankɛni»16Yɛlɛ nnu Ceni u manni kwinne ipa lɛ, Musa yini liba ncɛyɛ Ezipiti boko nkini ncba upɛkɛ. 17Yɛlɛyɛ Ceni u summu uka pɛye fɔ yɛman wansebɔ, ncɛyɛ yammi we yemi, pi kumman npa waka tiyenka sibe ipɛ i mimi ni tiyenka yebɔni ncaba upɛkɛ. I 18wani yɛlɛyɛ pi yileni i wunni tiyenkibɔ? liba ncɛyɛ lɛni pɛyɛkɛ? 19Nka u wunnanki, tibɛ u yanyini a pi liya tukusinan nkakɛ nyini pifi yilene nka utiyenkibɔ.
1Ceni u nan u numiyanni, a ti fiyan ta i wunni tiyenkini. Ikinkabɔ ti summan ti kɔ tunni fakanan, nkafini puwɛ palɛ waka serebenke. 2Ceni u kwinne nkumman ti nuni, ncaba u nu ye nkumman bɛni. Ikinkabɔ nkammi puwa pɛyebɔ, nkafini pi wan pi wuntanan nkunnibɔ.3Tumuyɛ ncɛyɛ wan ti wuntanan nkunni, ti yileni nka u wunni tiye nkini, Ceni u mannɔn nkwɛ kwinnan nki a :«summu nkase ukle, nmɔnɔnni npa kwa usi, pi yileyini nwunni ti yenkibɔ» Ikenkabɔ wemi ntoni nkwisi bele lesenkumman ye ninani u beleni lese nkeni. 4U mannan Ceni u kwinneni a ninanni ki pe kwisa nankɛni :«Ceni u kwisi u yammomi ntonki, upa wunni u ku sinintoni u wiye usi» 5I mɔnɔnni i kwisi a :«pi fiyan yilene nwuni tiye nkibɔ»6Ikinkabɔ, ncɛyɛ nu ye Ceni u kwinne pi kwisini, ncaba ufi yilenne wunni tiyenkibɔ, nkafini, nma pi wan i kwinne yammoninkibɔni. 7Ceni u man ye lese nwunnu man kwinnan, i pa yile nka a tɛni, u lɔkɔni Dawuda mɔnɔn ye a Ceni u kwɔnannki, nma u pa manni nankɛ serebe nkeni :« a yammini Ceni u kwinne tɛni, a yini a apa kwa a sumuse sibɔ.8I Isirayɛli pise u ye wunni tiyeni nki zuzuwe kwɔnanki, Ceni kiyini i wunni kuwa u kwinnan u mannibɔ. 9Ikinkabɔ wunni kuwa uka kammi yan ki Krista liba u yinkoneni. 10Ikinkabɔ, puwɛkwɛ yile Ceni u wunni ti yenki, u subɛ wunnan i yammoninki nma Ceni ukɔkɔnlo, wunikuwa usi. 11Ti kwa ti kɔsi nkumman nlese nne ti yile nka u wunni tiyenki. Ti summan ti kɔ tukuni fakanan nkafini puwɛ palɛ fiyan yilene nka uti yenki, nma ncɛyɛ tulu pa yammini bɔni.12Ceni u kwinnan kini sɛnan, fakanan ki nni. Sampiye uman bo ni kammit nankɛni, Ceni u kwinne, fakanan ki ni u ku nkunni. Ni yilene puwɛ i summu usi upa fe adaman pise uniina ise, ipɛ npa nu yunkura itu ipa summan cini fakanan. Ni puwɛ i wuntanan ipɛ u wemi ntoni u cantuni u summanni. 13Puwa ye ninani nki Ceni u yunkupise npalɛ ta usibɔ. Ti pe ti kwinne ntoni u manni iseni.14Ikinkabɔ, sarakan feman pi kununi ika kammi yan iti kle, nkwɛ isɛkɛ nma Ceni u kobe Yesu, i fɛ panpa ye nsininkini i pa ta Ceni nke. 15Ikinkabɔ fakanan ki ti saraka nfeman ntoni u yinkini i seni i pa tɔ i ti basi ti baka laseni. I yan kwasiman nma tumuyɛ, ikinkabɔ i yammi kwiyebɔ. 16Nkumman nlese nne, ti wan ti wuntanan ni i kunni, ta wɔ i yɔsube i tɔna i wunta kammite, i yimilɛya u kwɔnannki, nkafini ti yukunan upafi upa ta isi, ipa na i yimilɛya ti kle, i pa ba tumusi ti bakaye nnese nne.
1Saraka nfeman u toni u kunini i fa liba u sini nkini ipa tɔni fe liba u wemini i Ceni, i pa nan saraka npumman ipɛ kunipuman Ceni ukle liba u we yemi npafi npa puku. 2Liba ncɛyɛ summan puwa ipɛ pa waseni, ipafi ipa summan ncaba ubasi fakanan. Nkafini ikɔkunto lɛmi baka yeni. 3Nkafi, i sunkanan i sarakaman nfe Ceni nke, ise ipɛ liba u weyemi nkwinnannki.4Puwɛ i fiyan nka u yinnan usuwa u yanbo, ikinkabɔ Ceni kinka unan i kle nma Arɔn ka u wasi nankɛni. 5Nka u wunnanki, u wasi nma Krista Kɛ nyan saraka nfeman utoni u yinkeni i yinan i kɔsibɔlɛ, Ceni nkakɛ u wɔn isi. Ikinkabɔ Ceni nankwɛ manɔn ise :« Mankɛ nkobe, bɛkɛ nkummi tɛni,»6Ceni u mɔnɔn bɔni :« Man, mi wasini sarakanfe ya lesentoni nki, nma Mɛlikisedɛki ye nankɛni.»7Yesu ye ninani nki lese nkumman yeni, Ceni nankwɛ ye i fiyan i kɔka kwa u klemini, i ya nkwɛ i kwinne ipɛ i yakani. I kɔkunto kɔ yɔkannan ukle, i Ceni yaye utukuni. 8Ise ipɛ i Ceni yaye, i tulu Ceni u wuntanan nkeni i bakaye nwunannki.9Nkanka yini, i wemi ntoni nyisini lesenkumman yeni, liba ncɛyɛ ye yammani i se toni, i wasini ncab utoni u kɔkɔya lese ntoni nki. 10Ikinkabɔ Ceni ukɔkunto kɛ nyammu sarakanfeman u toni i kwinnannki, nma Mɛlikisedɛki. 11We fiyammam ni nkleni npatɔ i manni sarakanfeman utoni ikwinnannki. Ikinkabɔ, ki manni nankɛni i ti summan u yammi ni fakanan bɔ nka ki kwasini, nkafini tila ta summan puwa timansinan nkebɔ.12U lo ninani u wantu lese nne, a sunkan yeni atɔ lese u tikini caba. Ikinkabɔ Ceni u wemi nkumman nkumman summan kwasibɔni, atɔ usi a liba upa a tika nsi bo kwelew. Ani nma pise ncɛyɛ wulomi nniyanni. Afiyanba wanniki yimiyeman ntubɔ. 13Wulo yiya i ni pitiyan, i fiyan kwinkammi yan u tu wan ye i kwinyebo. 14Ikinkabɔ liba ncɛyɛ kɔrɔni, pi fiyan wanniki yimi yeman nwannanni. Nka utɛ pi si inan kani, pi yan wunta kammi yan pa summan kwinye nki ipɛ kwinkammi yan.
1Nka u wunnannki, Krista kwinne nkumman summanan kwasibɔni, ti waka yini nkumman nkunni ta lɛ ta yɔnyinkebɔ, ikinkabɔ ti kwa ti kɔsi ti ta wɔnyinke, yini ta pukone yini kwinne nkumman ti kalani ulɔkɔni npa yinibɔ; ti puke serebe nke ti la ti weyemi nsi, nkumman ni puwa kammile puwebɔ, ipɛ wunta wankunnan Ceni ukunni, 2Ipɛ i batizelinan u kwinnan, ipɛ a pa a klemi ntika usi apa Ceni u yaye, ipɛ i kunuman nwunsoni kwinnan ti yini ta pukone npo. 3Nka tibe ta yani kɛrɛkɛni, i Ceni utu.4Ipuwɛnkwɛ yan Ceni u yimilɛya, Ceni u nii nkammi yan upatɔ isi, 5pɛyɛ ncɛyɛ summan a Ceni u kwinne nkammini, ipɛ pa lɛmi sinsɛni nyɔ suyeni, 6Ikinkabɔ nkumman ntoni uwunnanki, pa lɛ. Ncaba, pi puke pi serebenke pi la pi we yemi nsi, nkaki yini i fi yan yammanbo, ikinkabɔ, pi yammini wemi ni u tikayeni api Ceni ukobe i manseboni ipɛ pa nɔn i liman u klebo.7I wala u ca kwa maan usi, i cɛtumuya i yan wanniki fiyamma nka ku tikayeni a Ceni u nan uyimilɛ man ukle. 8Ikinkabɔ, i wulumi ipɛ sɔkɔman nbɛni i tumunila, nka ki puwa kammilebɔ, u tiye utuwo i dangananbɔ. Utiye ki kwisa yannani.9Ikinkabɔ, manni, u wasi nma nkakini a kwinnanbɔ, ikinkabɔ ti tuko usini, a wunkuru kammi yan usini, nka nma kɔkɔni wunkura. 10Yammonika a yammuni, a pa yammuni, a pa yammi wekamman nkummanni, ipɛ a nka yamman kɛrɛkɛni, Ceni u liba ubasinan, a pa tuku Ceni nke ɛ kwinnan u kammi a wunni, Ceni u kammi, i wunnan ki wase nkumman ntoni nkebɔ.11Ikinkabɔ, ti usini, a toni a kaka po yibɛne, a kwa a kɔsi a waka wunu kammilenan nki fɔ upata upafi ukwisini kuwa usi, nkafini a wuntanan ki nka kunni, a pafi u summane. 12Nkafi, a kalase ni manse bɔ, Ceni u nan unan kwinnan nka yeni, inkwɛ tuko Ceni usi, i pa yɔkɔ ikɔni ipa yan nka, a ncaba u summan yani.13Ceni u nan una Ibrayima kle lesenkumman yeni, i lakɛ i kɔkunto yinnan ikinkabɔ, puwa ye nannanni u sise pa fiyubɔ, ipatɔ lakɛ inka. 14Iwayeni :« ti wunnan u nan mikle, mi serebenke ncaba pi fani fiyan.» 15Ikinkabɔ, Ibrayima yɔkɔo i kɔni i yinko Ceni. Ceni unan unaan ikle kwinnan nka yeni, i nan nka ikle.16I adaman pise u wa a pi lakɛni, ipuwaka si ipi kɔkuntoni, nka u sinan nka pi u yilene pa wasi nka pi tɛni boko, nkafini i nan i nan kwinnan nka yeni, wase upalɛ ta nka usi. 17Nka uwunnanki, Ceni u lakɛ u pa nan u numiyan nkani, i pa tikike i kwɛmanan u fiman upe a wase ki nka usibɔ, a kibe yammanni. 18Nkumman nkwin kwemi nbɛ boni, Ceni ki fiyan nifoko u kuwo nankɛbɔni. Nkafi, tumuyɛ ncɛyɛ wuntanan ki u kunni, nka u sunkani u nan fakanan ti kle u caki, ta tuku nka ukwinnan sahuu.19Nimi nkumman ti kle, fakanan ki nkummani. Nkanka yinan a pa summan tummuye sahuu, ki ti basi uku puwɛ ikunni fɔ tafi Ceni u tiyenki. 20Yesu can tumuyɛ nka utiyenkini, ipafi ipa kɔkɔ tumuyɛ. Isɛkɛ nwasi lese ntoni nke saraka nfeman u yinke caba uka kwe, nma Mɛlikisedɛki ye nankɛni.
1Mɛlikisedɛki kɛ ye salɛmu boko u yɔsube, ipɛ pumman ntoni nyinkeni, Ceni u saraka nfeya Ibrayima pukonika ipa yinni yɔsuwe fiyamman u lila, u fibɛni kɔsɔka u kammi iyi, Mɛlikisedɛki fuuni ipa wan dukɔ kwe ise. 2Ibrayima yan pumman nkumman to kɔsɔkɔ yammila, i lɛni ipa nanni ikle. Mɛlikisedɛki nan u ko nkakɛ :« yɔsube nkwɛ lo Ceni u wunkura» salɛma yɔsube isɛkɛ ye, nka u konkakɛ « yɔsube nkwɛ pa i wunnanni» 3Kwɛsinan yi i klebɔ, tukoni ki ikle, kummuni kuwa ki sibɔ. I kubɛbɔ, sarakanfeya isɛkɛye, i ye sarakaman nfe lesentoni nki ma nma Ceni u kobe.4Ni kwe isɛkɛ ye, ti kwɛsi Ibrayiman pumman nkumman to kɔsɔkɔ yamminani, i nan nkumman njakaman ikle. 5Levi fɛman upɛkɛ ye pi nan sarakaman nfe pi klemini, sariyanan u wani api ka jakaman liba ntoni ukle, ncɛyɛ pi tukoni nkincabani. Ikinkabɔ pi toni u yini Ibryima sini. 6Mɛlikisedɛki ka jakaman nkumman, Ibrayima kleni, ikinkabɔ i levi nnibɔ. Nka userebenke i yammi dukɔwɔnan Ibrayiman yeni, Ceni u na unummiyan nka kwinnan nkini,7Wase ki nka a puwɛnkwɛ dukɔwunan u wanni ɛ puwɔ puwɛnkwɛ a dukɔwunan u wan isenibɔ. 8Levi fɛman ncɛyɛ jakaman nkani, ncaba pi kwani, ikinkabɔ jakaman nkumman ka Ibrayima kleni, u manani nkaya i kubɔ. 9Levi serebenke nliba ncɛyɛ jakaman nkani, ncaba u fe ye jakamanni, pi kwɛsi kwɛsi Ibryima kwɔnannkini, ikifiyan manne yani. 10Ikinkabɔ levi kumman ye lesenkumman yebɔni Mɛlikesedɛki ta i kwɛsi kwɛsi Ibrayima fuwani,11Sariyannannka tikini Isirayɛli pise upeni, pi tɔni ye levi fɛman saraka nfeman u wemi nkunni. I pi yammoni nyisini ye, ko ki ta usi a saraka nfeya nkwɛribɛ pa pa yinibɔ nkwɛ kaponi i Arɔn boni, ikinkabɔ nkwɛ nma Mɛlikisedɛki. 12Ikinkabɔ, i wasatunan u yile saraka nfeman u yammoninki, u wasini fakanan wasatunan u pa tɔ i tileneni sariyanannki.13Saraka nfeya nkwɛ kwinnan manan nnannanni, nkwɛ i kwɛsinan wasi saraka nfeya i yanyibɔ. 14U kwɛmani a kununi i yini Zuda sini. Ikinkabɔ Musa sɛmman nsi puwa utikaye a pi kunni ncaba u kwanan ki sarakanfe ye nsibɔ.15Ikinkabɔ u mannan a saraka nfe ya nkwɛribɛ nannanni itɔ nma Mɛlikisedɛki ye nankɛni, i we mi nkwɛman. 16I tɔni nka u yammoni ukunni i kwɛsi kwɛsi kwɔnannkibɔ. ikinkabɔ i wasini yani, nkafini, fakanan ki iseni ipatɔ i waka niina nke lesentoninki. 17Sense sense, u manan Ceni u kwinneni, i kwinnannkini :« Ma mi wasini lesentoni nki sarakanfe ya Mɛlikisedɛki ye nankɛni.18Nka ki u tikaye a wemi nkumman yamman tintiyanni a ni yini pu wonnenibɔ, a nkwisini. Ikinkabɔ fakanan ki ye nkumman ntoni nkibɔ, nkumman ni puwabɔ. 19Sariya nan ufi ti basi tafi ta ni sahuuman bɔ, ikinkabɔ kɛrɛkɛni, ti wuntanan ki pumman nkumman kunni, npuwɔ sini, nka ufakanan ki bɛ, ti fiyan wa Ceni uminannki kɛrɛkɛni.20Wunnan pa wan nkumman nkunni, Ceni u nan u nummiyan bɛni libani usommi u wasini sarakanfeman, ikinkabɔ Ceni unan u nummiyan puwɛkle pisibɔ. 21Ikinkabɔ Yesu wasi sarakanfeya Ceni nkakɛ nnannka u nummiyan ikle, imɔnɔn : «kununi i mɔnɔnni i pa kwa usi i yini u wasa tubɔ. Mi wasini sarakanfeya kwelew.»22Nka u wunnanki, Yesu tiki siyanan nka ti sininki i Ceni, nka u puwɔ tintika nkeni. 23Ikinkabɔ, tikayenan uka fiyamman u fɛni, nkafini, pi ye kwni. 24U kwɛmanni a kunni i Zuda sini, ikinkabɔ Musa sɛmmiman nsi puwa utika a kunnuni i kwanan ki saraka nfenkinibɔ.25Ikinkabɔ ncɛyɛ toni wɔ Ceni u minnnki i kwɔnannkakɛ, fakanan ki iseni ipatɔ i caba ukɔka tɛni i pɛ sinsɛni, ikinkabɔ i nannanni lesentoni nki Ceni yaye nki. 26Nkwɛ i saranfeman u yinkeni i sɛkɛ i fiyan ti kɔka i kamini pilanan ki isibɔ, i wemi nkwemanni, i weyemi nyamman kaponibɔ, Ceni u yini suwoni i pa ta ise kaponi27Sarakanfeman u yinke caba pi ye sarakaman nfe ni kwa wo kwa, pi ye pikɔkunto weyemi nsarakanan ufe tintiyan, pa summan liba u sommi nkumman nfe. Ikinkabɔ Yesu nan ikɔni sarakanan liba u we yemi nkwinnannkini ke kapo, sarakanan nwunnan sunkan upa fɛ yinibɔ. 28Musa sariyanan u yammi adaman piseni, pi fakanan u kwisito u pa yammi pɛyɛ sarakanfema u yinke caba. Nka userebenke, Ceni unan u nummiyan nka kwinnannkini i yammi nkani ipa wasi Yesu Krista sarakanfeman u yinkeni, i wemintoni u yisini lese nkumman yeni.
1Be piyɛri, Yesu Krista tummunitaya, ni sɛmminan utokone amɛyeni, amɛyɛ ncɛyɛ Ceni u tu amɛyeni ipɛ u yini amɛyɛ cacaneni pɔn pɛra usi ipɛ Galali pɛra ipɛ kapadɔsi, ipɛ Azipɛra usi ipɛ Bitini pɛra usini. 2Ti kwɛsi Ceni u tu amɛyeni ulɔkɔni, ipɛ yammi a mɛyɛ icaba Cenii u niinkammiyan u kwɔnan nkini, nkafini apafi apa yammini, Yesu Krista ye, ipɛ a pa sakasi i timan npisenan u kwɔnan nkini. Ceni u nan u wunnannan ipɛ uyimilɛya a toni ukle.3Ti tiki sise Ceni usi, nkwe ti kununi Yesu Krista kwɛsini! i yunkunan uta tisini ucaki, ipa yammi tummuyɛ niwunuman, ipa nan wunta kammiyan tikle Yesu Krista yinsoni ukwɔnannki, i pa wunso bannki. 4I pɛ ipanan kwanan ti tikle, nkanka ki yesiyebɔni, ki bɛ kɔlɔsebɔni, pɔnɛ ni bɛ fiyanke u yanyibɔ. Nka ki ti yinkone arijananannkini. 5Faka nsuwe Ceni nankwe ti yinko ye nkafini a tukosinan u kwɔnannki, fɔ upa ta u pa fi piye ukuwa nke. Ceni u mannan nka upa tɔ pe yamman ninani u kwisini kuwa usini.6Nka u wunannki, hali u yini a mɛyɛ summu nkase nke lese cuman nne, baka ye nnusuwa ntoni nki, a yammi wunu kammite nan a caki. 7sanunan nka pe kwisani, nka ki wn waanki nankɛ upa suman kwɛmanni, nka u faka nponi nkebɛ, nkabɛ ti bakaye yani bakaye nklemini, nka u puwo sanunan nkeni, ipɛ a pa fi a pa yan sise ipɛ wunannan i Yesu Krista pukone kuwa usi.8A yunku pise ntiki i si a yanyibɔ a kwinnan u kammo i wunni u caki. A tiki a wuntananni i kunni ikinkabɔ a yɔnyi ye babɔ, a wunan nkammi ucaki, wunu kammile nka ki fi yan manne bɔni. 9Ikinkabɔ a kɔkɔni, nkafini a tukosinan u kwɔnannki. 10A sunkan ye a pa yan kɔka, tumunita man u mannnan nka u yimmitɛ ya u kwinnan, ipɛ pi wuntaman nkwinne ntoni nkumman npɛkɛ ye ni nmane.11Krista ye ibakaye nkumman ipɛ sise nka yanni, i niina nkaye pikle, i sɛkɛ ye nkumman nwemi ntika ye pɛye. 12Ceni u tiku pɛyeni a pi wemi npɛ nkumman bɔ. Ikinkabɔ, i ye nkumman nkwinne nmanneni i pa tikini amɛye. A yammini ncaba u tummuni tanipise u kwinne nne nmanan ukle, Ceni uniinkan miyan ukwɔnannki, nkumman yini wala usi npa yɔkɔni pi klemini. U kammi nmɛlɛkɛman nwunni fɔ pitɔ ye usi a pa yan ufɛni fakani yi.13Ikinkkabɔ, a bele akɔ a tɔni a pa yammoni u yinkoni, a tuku akɔ sahuu. Yesu Krista pe yimilɛ ya unan akle, i pani we ye usi nankɛni, a tiki a wuntaman ni i kunni acaki. 14A yammani Ceni nke nma pise ncɛyɛ kammini. A yinni a yuwan ca pumman nkumman kammi a wantanan u wunnibɔ, a u yamman ye nankɛ u yini a mɛyɛ liya kwinsummannki.15Ikinkabɔ a yini a wasi nikamman a yammini wemi ntoni nki nma liba ncɛyɛ yile a mɛyɛni. 16Ikinkabɔ u mannan Ceni u kwinne nti ye nwunnan yeni :" a yini a tɔ nma libancɛyɛ sakasini, nakfini nsakasini". 17Hɛyɛ, tuwan yebɔ, i liba utoni u piye pi kakapo yibɛne pi yammini wemi nkle. Nka u wunnanki, a yini a lo Ceni u wunkura, u yini a mɛyɛ nina ni nki.18A summɔn a kwesiye we nkummi npɛ kɔkɔ a mɛ yɛbɔ, yinkɔman npɛ bɛ bɔ, walima sanunan nka pe kwisani. 19Ikinkabɔ, Krista timan npɛkɛ nkɔkɔ aɛyɛ, nkwɛ wasi nma bafuku piyeni, nka u kamileni, puwa puwa usibɔ.20Nka belee ye a yilene ufi ye ninani ubele yebɔni. Ikinkabɔ nka u yammi kɛrɛkɛni ninani u kwisini lesene a ka ukwɔ nan nkini. 21Ceni nankwe yini Krista suwo i kwo u serebenkeni,upa nan u yimilɛya kle, a tuko isi Krista kwɔnan nkini. A tuko Kristasi nankɛni, nka a tuko Ceni usi yani.22A tulu Ceni usen kwinne nne nankɛni, nkankakɛ nyini a sumuse npa sakasi, nkafini a pafi a pa tuku maca tukoninki i wulu kwɛmannan. A yini a kwinnan u kammi macawu ucaki, a sumuse ntoni. 23Nkafini a wasini ni wunuman, ncɛyɛ yini pu yɛnan usibɔni. Nka u yammi Ceni ukwinne nkwɔnan nkini, kwinkamman npɛkɛ lesentoninki.24Ikinkab:o, " Adaman pise uto pini ma sɔka. Pi numan ni nma siye ufiye mi sɔka ki kwane, u fiyemi nibɛ kwani. 25Ikinkabɔ kunnuni ikwinne ni waka kwelew". Nkumman nkwinne npɛkɛ pa manni a mɛyɛ.
1Nka u wunan nki, a yini karamansi wemi ntoni ye, ipɛ i kwinkummi, i kwinye nnusuwa ntoni, a la nkumman ntoni usi. 2Wulonmi nkammi piti liyɛɛnan i nu nankɛni, Ceni ukwinne ntɔbɛ a kle yani nkafini a pafi a pa ka kulo a kɔsi apa kɔkɔ. 3"Ikinkabɔ abɔkunto summanni a kunni i kammi".4A yini a wɔ kunni i minannki isenan nkwe i taa kammi yanni, laba pi u lɛ nkwɛ nma baa u yini caba pi taa nwunnan liya nankɛni. Ikinkabɔ, Ceni u tuu amɛyeni akwinnan u kwasi iseni. 5Nka u wunnan nki, atɔ nma nka uta usuwa nka kammini, nka pe loni a pa wan Ceni unii nkammi yan ubaa utaankini, ipɛ a tɔ sarakanfeman, anan akɔ Ceni u kle Yesu Krista kulɔnannkini. Nka u kammi ti wunni.6Ikinkabɔ u mannan Ceni u kwinne nwunu man tiyenkini :" Be Ceni nankwɛ tu taakwe uka kammi yan nki nkini, ni utika Siyɔn. I puwɛ wo puwɛ tiki i wuntananni u kunni, usu i sinse i yanyibɔ".7Ikinkabɔ, amɛ yɛ ncɛyɛ tuko yesusi, i wasini taankammiyan fakanan ki taanka ya. Ikinkabɔ, ipuwɛ nkwɛ tuko isibɔ, ncaba ukle, "baa yini caba ulɛ taanka ni nka u taa nka npa wasa taanka fakanankini, nka npa tika baa u nɔnkɔnnan nki". 8Ipɛ, " u wasini taa kammi yan, ipɛ u wan yammoni nkini". Ki liba u fuseni nkafini, pi tuko ukwinnan usibɔ. Nkanka nsini ye i pɛyɛ.9Ikinkabɔ amɛyɛ bɛni a tu amɛyeni a pafi a pa tɔ fakasuwe Ceni u saraka nfeman, ipɛ siyaman nkumman Ceni uniina ki nneni. I kɔkɔ a mɛyɛ yimpi yenkle i pa tiki a mɛyɛ wele ti kwenna nkafini, a pafi a pa manan i kammite u kwinnan. 10Tintiyan, a ye Krista libabɔ, ikinkabɔ kɛrɛkɛni, a wasini i liba. I yukunan u ta asi tintiyanbɔ, ikinkabɔ kɛrɛkɛni i yunkuna uta asini.11Nna nkumman, a mɛyɛ ncɛyɛ pa waka nnani nkibɔni, ni u wiyani akle, a tuku a kɔ a pufiyan bula nke, nka i fiyan ta kaponi i Ceni u kwinne bɔni. 12Nka u wunnan nki, a Ceni u summan usininki, nkafini, hali ipi wa api pe ayinnan Yesi yerni, a wenkamman npa wasi fɛni wunkura pa tiki sise Ceni usi upani wiye usi.13A yɔnkɔ a kɔni ninani u yɔsube utu kunnuni i kwɔnannki. A yɔkɔ a kɔni ninani u yinke caba upe nkafani ninani u wemi pɛyɛkɛ ni piklemini. 14Pɛyɛ i oɛ i pi tɛnimancibɛ, nkafini pi yan fakanan ikle, pafi pa timan kwinye yamman u yinka, ipan tiki pɛni ika utikina. 15Ceni u wuntanan nkake kɛni : « a yammi we nkamman, asi, ncɛyɛ pi summan puwa bɔni ncaba pi manni lanan u yan bɔ». 16A Cini fakanan ntɔ nma puwe nkwɛ summan Ceni, a yini a pa a weyemi nmiyeni, a kɔkɔ a serebenkebɔ. Ikinkabɔ, atɔ nma Ceni u yammo yamman. 17A liba utoni usise, a kwinnan nkammi macawu, a nansi Ceni u yinke, a yɔkɔ a kɔni yɔsube itu.18Ikinkabɔ yammo yammi npise, a yɔkɔ a kɔni senseni a yinke caba upe. Ikinke caba ncɛyɛ nikamman, i ncɛyɛ pi kɔyɔnkani, ayini a pa yɔkɔ a kɔni yewu ncaba upe bɔ, ikinkabɔ ncɛyɛ yɛsɛni a yɔkɔ akɔni bɛ ncaba upe. 19Ipuwɛ i sunkan i baka ye nkabɔ, ɛ ka akɔsi, nka u kammi Ceni u wunni iccaki. 20I pi mi manse, nkafini, mi yammi we nkammanbɔ, ko we nka u baka ye nsi? ikinkabɔ a mi baka ye nkafini mi kwinkamman nyamman ni, mi nkumman nka mi kɔsi Ceni u kwɔnannki, nka u kammi u caki.21Ceni u yile a mɛyɛ nka u yammi nkeni. Nkafini Krista ka baka ye i kɔsi akwinnannki I itki a mɛyɛ wunkura nkeni, a sunkunani a yɔ ipɔ. 22« i yammi kwinye ipa yanyibɔ, karamasi kwinne nfɛ i nu bɛ bɔ». 23Pi cuye lese nkumman yeni, i tulu ipa ci pɛ bɔ. Piye i baka ye lese nkumman yeni, i manan kwinye pɛyebɔ. Ikinkabɔ i yini ika ye Ceni ukle yewu! i senannkwɛ i pe liba u piye i sɛnanni.24I lo a kwinyemi ntoni i kunni siye usini, nkafini ta lɛ ta yini we yemmi yammo yammipise, ti lo cini fakanan uka wuunan, ti wasi ti cini fakanan tu. Nkafini a bɔkɔ i timan npisenan ukwɔnannkini. 25Ikinkabɔ a yeni nma nanfomi, nkumman nankan i nan ukummi nkunni, ikinkabɔ kɛrɛkɛni ti yinka u wasituni, a mɛyɛ ncɛyɛ nkuwanni, nkwɛ tuwani a kuni.
1Ciman, a yɔkɔ a koni puwɔ ye, hali uto uto kwɛribɛ Ceni ukwinne nliya, i pa tutu nne, nkafini a cini fakanan ukammite ukle, ufi ta mannan u yewunan ukabɔ. 2Nkafini pi pe yanni a cini fakanan ukammi, a liba u siseni.3Ayini a pa a kɔ tikaye a birimibɔ, nma mi mi ku yilimi nbele nankɛ, i nkammiteni, npa wan sanunan ipɛ npa wan biri kamman. 4Ikinkabɔ, a tɔ liba ncɛyɛ wuntaman nkammi, ncɛyɛ wuntamn ntɔni, ncɛyɛ kwinnan kwasibɔni. Nkanka nkammi Ceni uwu u caki.5Ciman ncɛyɛ wan ye pi wuntanan Ceni nkunni tintiyan, nka ye ncaba u yammini fakanan ki yani. Pi yɔkɔ ye pi kɔni pi puwɔ yɛ tuni, 6Nma Sara ye nankɛni. I yɔkɔ ikɔni Ibrayima ye ye nankɛni, fɔ i yileni a :« kununi» a kwinkamman nyamman, a nansinebɔ, a tani Sara Cipi kɔrɔ pise.7Kwinyemi, a summan bɛ a ciman u tukuni fakanan, i wunta kammmite, ikinkabɔ, a fakanan u fa pi kani. A ko yɔkani pi tu nkafini, a ka ki kammite kaponi to. A yamman yani, nkafini Ceni yayenka a u yammini, puwa palɛ liya bakle inka u yamman.8Ikinkabɔ, a toni ntuku manca a kammite i wunta poni. A kwinnan nkammi mava wu nma atɛni tukoni nki ncaba, a pa macasi, a yukunan ki ta macasi, a kɔ yɔkanni a manciba upe. 9A yini a kwinye u pukone i kwinye bɔ, walima a pa kwɛribɛ cise upukone isebɔ. Ikinkabɔ, dukɔwu nan nka kɛ mi u wan ikinkabɔ, Ceni nankwɛ yile amɛyɛni, nkafini a pafi a pa yan i du kɔwunan.10« I puwɛnkw,e usi ɛ pa yan siinlaminan, ipɛ ipa waka wunnannki, usu ntuku iko laba nkwinne nmanan nke, ipɛ karamansi kwinne, 11I yini we yemi ye i dukɔwu u wan, i kwa ikɔsi i wunnannan u yiyani. 12Ikinkabɔ, kununi i wuntanan u yinnan ni wunkuru laman upeni, i yupubɛ ntikani pi Ceni yayenkeni, ikinkabɔ i wunsone kwinye yamman u kwinnan nkini.»13Yɛlɛ ifiyan kwinye u yamman a si, uto atɔ a wekamman nyamman. 14Hali utɔ utɔ a baka ye a wenkamman nkwɔnannki, a yammi wunu kammilenan, a nansi puwɛ yinkebɔ, a wuntamman nfi kanyebɔ.15A summɔn a summsuseni a kununi Krista sakasini. A tiki a wuntamanni i kunni, i puwɛ nkwɛ wasi a piman, bele a kɔ lesentoni nki a pa fi a pa fi nkwɛ a aka u kwinnannan nki, 16Ikinkabɔ a usu piye a sunkani a yammi nka upiye i summu ntammanan, ipɛ ikɔ yɔkanan. Wenkamman nkumman a yamma Krista kwɔnannkini, a nnumman yamman i wunu kammite, nkafini ncɛyɛ a yinse nyesiyeni, pafi pa sinsi. 17Pa Baka amɛyɛ a kwin kamman nyamman ukle, inka nka nkammi Ceninuwu, nka u puwɔ npatɔ i baka ye kwinye u yamman uke.18Krista ku Adaman pise u we nyemi nkwinnan nkani, ke kapo, nka u sini. Nkwɛ i ni kammiyan iku liya wunkuru laman ukwinan nkini nkafini i pa fi i pa yammi tummuyɛ Ceni ucaba, pi liya, ikinkabɔ i wunso Ceni uniinkammi yan ukwɔnan nkini. 19Liba u liyu pi pu, Ceni uniinkammiyan u yinu suwoni. 20Pɛwɛ ncɛyɛ lɛ ye Ceni u numiyanni, i yɔkɔ ikɔni, Nuhun Bele Beni, liba ncɛyɛ kɔkɔni pi fabɔ, liba sinti sewu.21Nimini u wasi yeni liba u batizelinan u tika yenan, nka ti kɔka tɛni. Sini u sariyanan nkabɔ; ikinkabɔ, wunta kammite nkakɛ, nka ti to Ceni uke. Ikinkabɔ tumuyɛ Yesu Krista wunsoni u kwɔnan nkini. 22Isenan nkwɛ la arijanana nkini, i pa waka Ceni ukle wɔnan. Mɛlɛkɛman ipɛ faka nsuse, ipɛ ncɛyɛ fiyan pikɔtuni ncɛyɛ nka utiyenkini, ncaba uto uyɔkɔ pikɔ ni iseni.
1Krista bakani, akɔkɔnto nto inka uwuntanan, ikinkabɔ, ipuwɛ nkwɛ baka, nkwɛ i pamman ni yini we yemini yinibɔ. 2Nkaf, uyini tumuyɛ ninani nki, ti Ceni wuntanan u kwinnan u yammanni, ti waka yɔne ti wuntanan u wunninkamite u pumman npobɔ.3A wuntanan u kammite wu npumman nkumman a yammi a fɛ yeni, nkumman ni a fiyanni, nma nkumman laba nwemini, yuwan ucaye pumman, tan niyan, libancɛyɛ wannan ukammi piwuni, tanni, ipɛ kwɛkwiye, nma ncɛyɛ pi summan Ceni bɔni, pu yamman nankɛni. 4Liya Ceni summan pi we kwemi nyamman nankɛni, ikinkabɔ ti tulu nkumman nnebɔ ti ta kaponi ipɛye pi laba nweminibɔ, nkafi pi ti yinnnan u yesiye. 5Pi pe kummanni ntoni u manni Ceni nkeni, senan nkwɛ bele ikɔ ipa tɔ i kunuma, ipɛ ncɛyɛ kubɔni pi toni upiyeni. 6Nkafini, Ceni u kwinkamman nmanan ye kunuman nwunuman yeni, nkafini, npafi npa pi nma liba u sommi. Pi na Ceni u kwin kamman, nkafini, pafi pa waka niina nke Ceni usakanannki u pa sini u nii nsakasinan u kwɔnan.7Puman ntoni nkwisini lese ntakani nka u wunnannki, a tɔ wunta suse, abele a kɔ a tɔni a i yinkoni lese ntoni nki, nkafini, a pa fi apa Ceni u yaye. 8Ikinkabɔ, u tintika a yini a kwinnan u kammi macawa u caki, ikinkabɔ kammi wunnan u kwɔnan nki, we yemi nka fiyamman ipukoni. 9A tuku maca sahun, puwa nfi ta a sininki nma kwsinan.10A kakaponi to a yan nka Ceni u kle toni, ncɛyɛ i pi kɔkɔseni pi wan mancakuni a wan mancakunni a ba mancasi. Nka u wunnannki a yammo nkammiyan u yammiyan i Ceni u yimilɛ yani. I puwɛ nkwɛ i Ceni ukwinne nmani. 11Ipuwɛnkwɛ i yammoni u yamman cse upe, usu yu yamman Ceni unan fakananka ikle utoni, nkafini Yesu Krista kwɔnannki, sise upafi upa tiki Ceni usiwemi ntoni nki. Sise ipɛ fakanan kini i Ciman lese ntoni. Amiina!12Nna nkamman, kwasinan nka sini, nma nkanka nma wanni, a yini u pa kwasi amɛyebɔ. 13Ikinkabɔ a yammi wunu kammite nan nkafini a yan a kwana Krista baka u kwɔnannkini nka u wunnan nki, i Krista pa lese nkumman i yimilɛya, a pa fi a pa yammi wunu kammitenan a pa caki. 14I liba pi a cise nkafini ani Krista caba, uyammi wunu kammitenan. Ikinkabɔ, Ceni u niina ki a mɛyɛni, nkanka i yimilɛyani.15A baka ye nyini upa kwasi a mɛyɛ apa liba u liyebɔ, walima apa anuman nwan cese u kwinne nibɔ. 16Ikinkabɔ, asi inkwɛ bakayeni, nkafini nma i yɔ Krista poni, u tɔ sinse nkwinnan i klebɔ, i tiki sise Ceni usi nka u yamman ukle.1719Liba u pini lese nfini, ki wantu Ceni u liba upeni. I pi ye kipe wantu tummuye, ncɛyɛ liya pi Ceni u Kwinkamman nlukonebɔni, ncaba uka ki pe ta kankinan? 18Ceni u kwinne ni u manneni :« I puwenkwe yammini wemi kammi i nkwɛ i pe piye, ipiye u wasi yammani, nka u wunnanki, ncɛyɛ pi nansine Ceni u yinke bɔni ipɛ kwinye yamman uka ki peta kankinan?»
1Ncɛyɛ krista nifi yamman u yinke asininkini, ncaba upɛkɛ ni pe kɛrɛkɛni, nkɔkunto yinkeni nkwɛribɛ, Krista baka nankɛni, bɛkɛ nka u sɛrɛnan. I pe pa i yimilɛ nkani, ni pe wunan yan nka usini. Ni u wiyani a kleni, 2Ceni ukwa uwunsoni nka kwinna i nɔn akleni, u tuku nka a caki i suman nkwɛmannan ipɛ usini bɛ i Ceni u wuntanan ikinkabɔ, a yini u patɔ fakanan akle. A yamminka u yammoni i wunu kammitenan, canikunnan nfi yankibɔ. 3Nka na aklemini, a yini a pa wasi nka maca bakayebɔ! ikinkabɔ a wunkuru kammiyan uluwo macatu. 4Nka u wunnan, a kununi ika kwe ipa lesen kumman ye, ipe yɔsu bafemi nnan akle, yimilɛya ki nkumman sini.5Ikinkabɔ pise, a yɔkɔ a kɔni kasɛman ipɛ ciɛman wlu. A toni a yɔkɔ a kɔni mancatu. Ikinjabɔ, umannan Ceni u kwinne nni :« i puwɛnkwɛ i kɔ sise i kwinnan ki kammite Ceni u wubɔ. Iknkabɔ iyimitɛ ya unan puwɛ nkwɛ yɔkɔ i kɔni.» 6A kɔ yɔkani ti kwɛsi Ceni nke, nkafini i ti basi lese nfi ikle, i pafi i pa ta i tummuyɛ. 7A yini a bɔkɔ nkwinne ntoni Ceni uuklemini, nkafini i ti basini.8A summan a kɔ tukuni fakanan, a waka Ceni yaye nnki. Ikinkabɔ a niye sutanan ki fanneni nma caanan, ki usini a upa tuku kwɛbɛ u ba upa ka usu. 9A kwa a kɔsi a wan a wuntananni kunnini i kunni a caki, nkafini, i palɛ fiyan a mɛyɛ. A summɔn a kwasinanni u suwa ti tɛ ni manciba usi tiye nwunanyeni.10Ikinkabɔ baka ye nka cuman nfɛni, yimileya usu Ceni nkwɛ yile tumu nkafini, a pa fi apa yan i yimilɛ Yesu Krista si, i sɛkɛ be fakanan unan tikle, i pa nan fakanan a kle, i pa summan amɛyɛ ipa caki. 11Faka ntɔ ika lesenntoni nki. Amiina!12Nkwinneni nfabɔɲkumman ni tummune a mɛyeni, silivɛnkɛ nkan nkumman. Ni puwuneni ntukoninkini i ka kammiyan ni usini apa nu wunkura a tu, npa tuku amɛye a Ceni u yimikɛ usense sensenan nkakɛ. Nmanan nka kwinnan amɛyeni, a klemini ntiki nka sini. 13Ceni ucu ncɛyɛ ye patɔ Babilɔni, ncaba pi a feni. Nkobe Marikibɛ a feni. 14A nan fe macakle a caki. Amɛyɛ ncɛyɛ wasi Krista caba toni, i nan i wunan a tani ukle.
1Be Simon piyɛri benan nkwɛ ni Yesu Krista tummunitayani, ipɛ i yammo yammiya, ni samminanni u tokone amɛyeni, a mɛyɛ ncɛyɛ yan ti wanta wanta wankunan usuwa u ka kammiyanni ti Ceni ip,e ti kɔkɔya Yesu Krista kwɛmanan u kwɔnannki. 2Ti Ceni ipɛ ti kununi Yesu summannan u kwɔnannki, i nan i wanannan ipɛ i yimilɛya ti kle u caki.3Senannki, ti wantanan u yini puwankasi, ta fi ta ciya i nansi nyinkenan Ceni uyinke. Kununi i nan nkumman ntoni tikle i fokanan u kwɔnan nkini, i senannkwɛ yile tumu yɛ ipa nan i yimilɛ ipɛ i fakanan tikle, nkafini tafi ta summan sahuu. 4Nkumman ntoni u kwɔnan nki Ceni u nan ye u nan tikle pumman nkumman kwinnannkini, nkumman nnafanan u cini u caki, ti fi nkumman uyanni nka u kwɔnannki, ti siya i Ceni ta tɔ kaponi ise, ipɛ ta kɔkɔ ninanni upu yemi nkle.5Nkafi, ti kwa ti kɔsi, tukosinan nka akle, a pafi a pa wan kammi u kunni, a wan summan kammile u kunni. 6A pa wan kɔtuko summan ukuni, a pa wanukammite kɔtukuni fakanan u kunni, a pa wan Ceni u nansi ye kenan kɔ yɔkanan u kunni. 7A pa wan mancakwinnan kammite Ceni u nansiyinkenan u kunni, ta fi a summan maca tukuni fakanan.8Ikinkabɔ i kwinne ntoni ni ti summunke ncaki, tifiyan ta liba ncɛyɛ kala se manni ipɛ labaman ti kununi Yesu Krista summannan u kwinnannki. 9Ikinkabɔ i kwinne nloni ni puwɛ nkwɛ sibo usu wasini nman puwɛ nkwɛ i yanyibɔni, i pa waka labaneni yimpi yeni. Nkafini i wunnan u wani a Ceni u puku ye i kwinyemini, nkumman ye i yammini tinti yan.10Ntukoninki ncaba, nkafi a yammi wunu kammitenan, Ceni u tu amɛ ye ipa yile amɛyɛ nka yamman nkini, nka u pafi upa kammi a klemini. A waka nka u yammannki, a fiyan waka a we yeminibɔ. 11Nka u wunannki, a kwinnan ki kammite kununi ipɛ ti kɔkɔ ya Yesu Krista yɔsuye nkumman yesi ye n yanyibɔni.12Ni pe a wantamman n yɔkani, nkumman nkwinne nne lesento nkini hati utɔ utɔ a summan nkumman nwemi ntoni, utɔ utɔ a tuku imanni kwinne i caki. 13Nyanni a usini, u yinibe niina nke, nsunkanni na wantaman nyɔkani lese ntoni nki. 14Nkafini nsummanni a u wakani cu npa i ninani u yinnan, ti kunini Yesu Krista kɛ ntuku nka tumuye. 15Ikinkanɔ, sani nkumman nlese npafi, ni nko kwasini npa manan a mɛyɛ, nkafini i pa lese nkumman ye i la, ntiki a mɛyɛ wemi nkumman sini, nkumman npafi npa waka a wuntanan nki.16Ti manan Yesu Krista yɔsu ye nkamman kwinnan ipɛ i pani kwinnan nka, nka ki tanan u kwinnanbɔ! ikinkabɔ, ti kɔkunto, yunkupise nti i yimilɛ ya usi. 17lese nkumman ye ti kwɛsi Ceni ki yimilɛ ya unan ikle upa kanu wala usini, i waka i yɔsu yeni, i pa mɔnɔnise : "mini nkobe, mi kwinan u kammi nwunni u caki." 18U yini tumuyɛ yambe u kunni, ti nu manni kwinnani nka yini wala usini.19Ti klemi ntiki tumunitaman u manni kwinne si bɛni. Nkumman nkwinne nwasini nma i yimilɛ ya nka nluko, nka wan u fe tulan nkini, fɔ upata upa tiki i sanan u kwanan, i sanan ki pe i kwanan lesenkumman ye,wusupise npa summan yimilɛya u fe tumuye. 20Ikinkabɔ, a summɔn a caki a u yini Adaman pise a sininki, a fiyan Ceni ukwinne, nkɔ u summannebɔ. 21U wasi nma tumunitani kwinne nyini tiklenibɔ, i kinkabɔ Ceni unii nkammi yan nkakɛ nwanni pi konki, pa waka nmanan nke i Ceni u yinnan.
1Ikinkabɔ, tintiyan, tumuniman u ka yemi pi ye liba usininkini. Nka u faka nponi nke, karamu yemi pi bɛ pe ta ti sininkini, pa liba u tika weyemi nsi, ipɛ nifokumi, ncɛyɛ pi kɔ yesiye fɔ pa lɛ pi Ceni, nkwe kɔkɔ pɛ i pa fe pɛ yimpi ye nni, nka u wunnanki, pi pe tani pi ku. 2Nifiyam man pi pe tulo pi kalane nkeni, nka ki pe wasani fɛni wunkura liba upa yini sɛnan u wankura liba upa yini sɛnan u wunkura ye. 3Pi yinko wiya ukle, pi pe nifokummi nbeleni pa yɛsɛ amɛyɛ i nkumman nkafini pi kammile nka pi u wiyani. Ncɛyɛ pe pi piyeni pi bele pi kɔni u lɔkɔni. Pi kɔ u yesiye lese nsommi ntuwo yinibɔ.4I mɛlɛkɛnan nka yammi kwinyemi, Ceni u kɔkunto yini ncaba yebɔ, ikinkabɔ i pe pi pukoni i kaku winsene i pa tikipɛyɛ puukwe nki yimpiye nni i pa yinkɔ pi pini kuwa. 5Ceni u yunkunan u ta tinti caba usibɔ. I toko nimi npapa npa pili liba ncɛyɛ pi nansine Ceni u yinkebɔni ipa yini nuhunniye i kɔ, nkwe ye wunkuru loni u kwinnan u manne ipa u caya ipɛ liba sininto. 6I yɛsɛ Sodomu ipɛ Gɔmɔri boko seni, ipa yanɔn u liba tototo fɔ pi wasi fuumi, ipa tiki ke a nɛyɛ nansine Ceni u yinkebɔni anna pi pe ta yani.7Lɔtinan nkwɛ ye ni kammiyanni, pi ye tuwanan nki i liba ncɛyɛ pi ye i baka yeni pi caki. Nka Ceni u kɔkɔ nkwɛ i kaponi. 8I baka ye pi sininkini, nkafini i ye Ceni u wunkura uciyani, ipɛ ipa pi kwinnne nnan kwa wo kwa. 9Nka u faka nponi nkibɛ kununi ifiyan liab ncɛyɛ lo wunkurani pi kɔka kwasiman nkle ipɛ i pa tiki niyemi, ipa pa i pa pipɛ.10Ncɛyɛ yɔ yannikiman npo, pi wuntanannki npumma nkwɔnani, ipɛ pi sise utika Ceni usibɔni, pi summuse nkwasini, pi numan nsi pi arijananki npumman ncise, nkumman ni puwa pi kle. 11Ikinkabɔ, nmɛlɛkɛman nyilanan ipɛ nfakanan nsi fa pi kummanni, pi yɛlɛ i tulo pa yini kunini i yinka nkibɔ, pa ci arijanananki npummanbɔ.12Ncaba u liba u yammini wemi ipɛ i nanfomi nkumman nwasini kaponi to. Nka pi pe kwasa ta yani n wɔn npumman. Pi ka ki pe yesiye. Pi summan puman nkumman bɔni, pi kwinyemi nmanni npo. 13Baka ye npɛkɛ pe ta pa kwanan ikinkabɔ pi wasini fɛni wunkura pa wan liba ncese baka yeni. Pi laba nwemi nyamman tɔnan nki, nkankakɛ nkammi pi wu. A lese nkumman ye wanniki kwemi nwannan i pɛyɛ, pi laba wemi nyamman, pi wunnu kammilenan u yamman. 14Labane nyamman ubula nka tapi siklewu, pi we yemi nyamman lese ntoni nki. Fakanan ki liba ncɛyɛ yebɔni, pi nccaba u kummi nyesiye. Yinko kwinnan u kammi pi wunni ucaki. Pi ka ki yesi yeni.15Pi yini wunkuru kammi yeni, pa Bɔzɔri kobe Bbalamu wemi nsuwa wu i pa labanwemi n yamman i nkafini i pafiyan yinko man. 16A yan nka u sananni, fiini u manan i seni nkafi, i pa fi i pa yimi i laba nwmi ye.17Ncaba u libani u suwa pi ni nma, kɔlɔnpubɛ, nimi ni nkumman yebɔni, ipɛ nma papaye, yannan kinkumman loneni. Ncaba u kwanan ki pe tani yimpiye. 18Pi kwin kwemi fakanan ki kwinne nkumman ye bɔni nmanni! ncɛyɛ fi fa kwin yemini kɛrɛkɛni, pi ncaba u fanne pi piwan kwinyeyammannki. 19Pi wala ncaba upe a pi sinsɛnan u yanni. Ikinkabɔ pi kɔkunto wasini pu kɔ banɛ nwemi nyamman pi wasi lɛlɛni nyamma yammi npisz. Nkanii puwanka fakanan ufa mi ka, mi wasini u yammo yammi kobe.20Ikinkabɔ, incɛyɛ fi pikɔ pafɛ ninani u we yemini, ti kununi i ti kɔkɔya Yesu Krista fakanan u kwɔnanki, usu puke i yile bo nkumman nwe yemi nyammanki, i pa tɔ nyammo yammiya, i wemi nsomi ni yesiye nku tintikumman nkunni. 21I pi summan ye sɛnan u wunkurabɔ, nka ki yebo i puwɔ ne pisini, pa lɛ Ceni u wunkura, nka kwinnan manan ye pɛyeni. 22Pikɔ u wasini nma tanan ki u manne nankɛni :'' Bunan ki pukeneni u pa wannibo u woni wannikumman".
1Nnanman, nsemminan utumini boko nkake keni amɛye. Nkumman n sɛmman ntoni u wunan nki, ni a wuntaman nyɔkani npa nanbo wunta kammi yan akle. 2Tummuni tani pise u mannan kwinne nkumman pa fɛni, a yini a wuntaman nkumman nne, ti ti kununi ipɛ ti kɔkɔya i kwinne nmanneni, i tummuni tani pise umannan kwinne nkumman a mɛyeni.3A summɔn a i nina u kwinilese npa nfi, lese pi wunsoni pa pi wuntanan u wemi nyamman, pa nu pi yinka. Pa walon : 4" A mɔnɔn a yi pe pukoneni ipa pa wɛ? kese i ye? ti kwesi yɛ kwisi kwani to. Hali tɛni wemi ni nti si yankini u lo ninani u wantu lesenne."5U wasi yani, pi usi apa wan pi wuntaman i kunnibɔ nkafipi wala a tintiyan, Ceni nkakɛ nbele wala usinan, i pa bele maan i pa fewe nimini, npa lakaso macisi i kwɔnannki. 6Nka u faka nponi nkibɛ, nimi npɛkɛ nwannibɛ maani usi npumman ntoni. 7Ikinkabɔ, wala usinan ipɛ maan nka ti u yanyi tɛni, kwinponi nkakɛ ntuku nne, kumman wan pe ntoni yesi ye kwa nwunnan sini. Ikinkabɔ nkumman nloni ni Yeni, npa liba ncɛyɛ pi nansine Ceni u yinke bɔni pi yinkoni ipɛ pi kunu kuwa u wunkoni.8Nnanman, pu poni nwunnan nnan, a yini a wunnan upa wa kebɔdɛ! kununi ikle, kuponi ti kwɛsi kle kini nma yɛman bokomi sininto ikansiman ni ma kuponi. 9I kununi i nan i numiyan nka kwinnan nki, cese wani ɛ taaman nka u kwinnan u yamman nkini. Ikinkabɔ i tamanbɔ i iko yɔkani, a pafi a pa kammi, yusi a puwe pa yɛsɛbɔ, yusini a ti toni u pa puke ti serebenke ta la ti we yemi nsi.10Kununi i pani kuwa, cese u summannibɔ, ipeni nma nankanan i pa wiye nankɛni. Nka i fanninanni. Wala usi npumman ntoni nipe yesiye to ninani ipɛ u wunanki npumman ntoni ni kwisani.11Ikinkabɔ, i kumman npumman ntoni usunkan nkwisi yani, a sunkan a pa ciya kankinan? a nansi Ceni u yinke, a cini fakanan nkammi. 12A pa yinko Ceni ukuwa a pa kwa akɔsi apa yinko kuwani, kuwani upafi upa fi timansinanke. Nka u kuwa usi wala usinan ki pe yannanni to, u wulanki npuman ntoni ni pe yannani to. 13I na i numiyan aka ti kle, a yi pe wala usinan ipɛ maan wunan nka nan ti kleni, ti yinko nkumman. Wenkamman ntiyenki.14Ikinkabɔ, nnaman, nkafi, a bele akɔ a yinko nkumman, a kwɔ a kɔsi pilanan upalɛ yan asi Cni u yinke bɔ; a pafi a pa sini i Ceni kaponi. 15A yan kunnuni i timansi ipa pukebɔ, nka u yammi nkafini apafi apa kɔkɔ. Ti tukoninkini ipɛ i nannan poli toko sɛmminan a mɛye. Ceni a nan summannan nka i kleni, iba a mɛ yɛsi i nkani. 16I kan Sɛmman nkummani, nkumman nkwinne nman yeki, sɛmmanni utibe nwunuman kalene u kwasini. Tiya kwin summan ipɛ fakanan ki ncɛyɛ yebɔni, ncaba pi nkumman ntibe ncantuni pa nko u wasa tu, nma pi ye Ceni u kwinne nko u wasine nankɛni. Pi kɔ yesi ye wemi npɛkɛ pi nyamman.17Ikinkabɔ, nnanman, a mɛyɛ, ti manan a mɛyɛ ti kwisi. A summan akɔ tukuni fakanan, laba ncɛyɛ pi nansine Ceni u yinkebɔni pa lɛ a wuntama nkanyenan. A yini pa yɛsɛ a wuntaman a pa lɛ puwa yanbo. 18Ikinkabɔ a kwa akɔsi a ta yɔnyinke kununi ipɛ ti kɔkɔya Yesu Krista i pɛ i yimilɛya u wemi nyammannki ipɛ a pa kwa a kɔsi i summannan a pa caki. Sise ntiki isi kɛrɛkɛni ipɛ lese nloni nki. Amiina!
1Nkakaye uwantule sɛkeni (nkakɛ tiyonyi, itiyukupisɛ, nkakɛtina, nkakɛtitukusi, nkakɛtiyamu, itifakana utoni Ceni nkinepɛkɛ). 2Tiyan ninanyini ninakatiyoni cenikile ninaka kinpisabɔni kɔnina unkinaka timonnon.3Nkaka tiyɔyin nkaka tinuni katumane aminye apafi apɛtɛ itumi wankuruponi upo tipafi tipasini iceni uprime yesunakwɛ kɔkɔtumini kayokilemini. 4titikanne tinanni akile apafi apawaka wunukan minenike. 5Numiyan ka tinu inuni ka tumane aminye : aceni usakasini a yipiye usibɔ. 6Itiwa aticeni utɔtɔ ticiya yinpiyeni tinifokokuwoni ticiya sɛnɔsibɔ. 7Utɔtɔ ticiya sakasinaki i Ceni i macabacina man ka Ceni usakasinakɛni kitimɔsasi i Yesu timani.8Itiwa a tisakasini nufoko ka tuku sɛnana tinubɔ titikɔfanneni. 9 Utɔtɔ tiya Ceni ɔbɔsɔlumusi Ceni kini numiposube kitibɔsasini i Yesu timani usakatumisi. 10Utɔtɔ tiwa a tisakasini ti utikayeni aka Ceni ki sɛnan umanebɔ kutikayeni atisima ka Ceniukune bɔ
1A yonwɛ kanmile wunaka Ceni no tikileniwe apa fitiyile a Ceni upise. Timabɛni upise. Ukɔ wunakinakɛ nina usumayumiyebɔ comi Ceni usumatumini.
1 Nkamma atukoni nimo ntoniusibɔ. Anima nkweki sau-sau apasima ikaka Cenu Unina ipɛ ikaka Cenu uninanibɔ. ikapa lifokukalamuma ufa duyannakini. 2A Ceni unina usumana nakɛ ni, ninaka utikaye a Yesu pa. Fakini ukɔ nina ka utika ya aka Cenu unina. 3Nina woo nina suma Yesu nibɔ, cenu uninaka nkabɔ. yesu ninakakɛ anu akipeni, akasɛ dunuyanki.4Amɛ yɛ Cenu upise. Cenu unafakana akle lifokokukalamuma kuni ipɛ niyemikuni. Yesu nakwɛ afakini inafakana akle nina utoni ukuni. 5Pi ninakini nkafi nkwakwo pi maneni ninaki kwinne pɛkɛ . Nino kibɛ yammani pɛye. 6Tumuyɛ , tini Cenu uliba, puwɛ woo puwɛ suma cenini iyammani tumiyeni. Nkwɛkwɛ suma Ceninibɔni nkwɛ yammani tumuyebɔ. Tisɛ sumani ikaka sɛna unina ipɛ ilifoko unina.7Nkamma, tiyi tikwinna ukammi macanu puwɛɛ puwɛ iboko ikwinna ukammi iwunaki isɛ Cenu ukwɛ cenusumonbɛni. 8puwɛɛ oo iboko yikwinna ukammi yiwunakibɔ, yisuma Cenibɔ, Cenukini kanlewuna.9Nkafi Cenu Una kanlewuna ake: cenu uloko upiponi dunu yannakini yipafi yipana nina tikle. Nkaka kamlewuna kini tikwinne ukammi Cenu ununi, Cenu ukwinna ukama tinubɔ. 10tikwinno ukam Cenu ununi nkafi yitoko ikobe, yipafi yipa na ikɔ sarakana tiweyemi uwunnaki11Nkamma, Cenu ukwinna ukam tiwuni, tumyɛmɛni tikwinna usukanni ukam macau. 12Puwɛ yam Ceniyi iyayibɔ. Itikwinna ukammi macau, Ceni kitɛ tumuyeni, ipɛ uwunukamleni kikwɛman tisinikin. 13Nka kutikayeni atitukuni, yisebɛni ituku tumiyɛni-ipuke ina inina ti-kle. 14Ipɛ tiyonyini, titukosi a Cenu utuko upiribeni yipafi yipa. Kɔkɔ tumuyɛ duyannaki.15Puwɛoo puwɛ itukosi a Yesu Cennupiribe. Cenukiwakayise yisebɛni ilakasi Cenu usi. 16Ipɛ tiyonyini tituko cenu uwukamlenasi. Ceni kini wunukamlena ikwɛkwɛ lakasi Cenu uwunukamlenasi, ilakasi Ceni usini, ceni bɛlakaseni ipa tɔ usu.17Nkayini iwunukemleno upa kwɛma tisinniki kafi tatukosi sɛna ukuni wiyesi, inakɛni, nkabɛ tiyani dunuyannaki. 18Nasineye Cenu uwukamlenakibɔ, Cenu uwukamlena uka kamyan fakana nasine ukunni. Nasina kutikayeni ami tuko cenu uwunukamlenasibɔ. Puwɛoo puwɛ inase ikasi sau Cenu uwukamlenakibɔ.19Cenu ukwinna ukam tiwuniticannnafi ti wunna kikammile macalu. 20Yi kwɛkwɛ wa a Cenu ukwina ukammi iwuni utɔtɔ yiboko ikwinna ukammi iwubɔ yinni ikwinna ukammi yiwubɔ, Ceni kasɛ yu uyannibɔni ukwinna kasɛ ifiyan kambe iwu. 21Cenu umonon ukwinneni, puwɛoo yiwa a Cenu ukwinna ukammi yiwuni, iboko, ikwinno sunkanna ukambɛ iwu
1Puwɛwo puwɛ tuko Yesu si kini ma iwasini Keni upribe. I Keni ukuna ukamni puwɛwo puwɛ wu Yesu kwinna ki kammile usu wuni. 2Nkɔ uwunanki, tusumaneni a Keni upise pikam macawuni : nkɔ winnaki Keni ukwinna ukammi tiwuni tiwan bɛ ikwinne yammoniki. 3Nkaka Keni ukamlenani nka makɛni : Keni kwinne usunkanni nwaka tinu. Ipɛ tisunkan bɛni tiwani yammoniki nsunkan npa kwasi tumiyenibɔ.4Puwɛwo puwɛ i Keni upribe inyan senan nina ukuni iti tuko Keni usi ti fakana uyam nina ukunni. 5Yɛlɛ nyam fakana nina ukuni wo? Puwɛkɛ tuko usi a Yesu kɛ Kenu upribeni.6Puwɛkwɛ pɛ inimi ipɛ tima ninakini isɛ : Yesu Christa. Isɛkɛ pɛ inimi ipɛ itima. 7Libati mupɛ yini u sɛrɛyaye : a nina ipɛ nimi yitima . 8Nkumabɛ putimi nyc mocaponi.9Itiyan itiyamni libɔ usɛrɛyayele, Kenu usɛrɛyaye nipukumakuni. 10Puwɛwo puwɛ ituko Kenu upribesi yi tuko Kenu usini. Puwɛwoo puwɛ ituko Kenu usibɔni, iwasi Keni lifoko kuya. Ituko Kenu usɛrɛyayesibɔ a Kenu una upribeni belebɔ11Kenu usɛrɛyaye pɛni : lukosina ka kwinsabɔni Kenu una nka tikleni. 12Nkɔ tukosina yipribe sɛ kikle. Ikwɛkwɛ tuko. Kenu upribe usi nkwɛsɛkɛ isisɛnna uyan ikwɛkwɛ tuko Keni usibɔ, nkwɛ isisɛnna uyanbɔ.13Nkan ukuma kwinneni nani akle abafi abasuma ɛkwɛ tuko Kenu upribesi ɛ sɛkɛ isisɛnno uyan. 14Ipɛ, titukasi ɛ tiya nkawoka ikle ubakam iwu ayuna tiklni. 15Nkawoka tuyaye Kenu ukle upa kam itumuy ɛni ibɛ una tikleni.16Ipuwɛ puwɛ yiboko kwinyeki, isukanni iya Kenu usuye, Kenu upafi upa fiyo kwinyeniki ipɛ upa na nina ikle. Kwinye nka ifiyan ninana ilieni nkaka nikebɔ, kwinye nkɛ i fiyan ninana iliebɔni nkaka nike aya Kenu ke. 17Cani ninajuma kini kwinye.18 Puwɛwo puwɛ nɛkɛ Yesu kle usu. Sunkan ipa kwinye yammabɔ. Yesu usunni ipɛ Sutanna kifiyan pa yamma ususibɔ. 19Lisumani atini Kenu ucaba, ipɛ nina utɔ Sutanna uka.20
1Be Eglisina ukasiya ni sɛnmina utokone sibɛni ise ipise ni. Akwinna ukanmi uwu seseni. Bɛ i nkɔbɔlɛ isɛna usumana utoni. 2Sɛna nka itumuyɛ kwelewuni nka yini a kwinna upa kanmi nwu. 3Wunnana iyukunalasina, isumutanmana nka yini Ceni ukobe Yesu Krisita kleni inɔ tikleni sɛna ininane uwunnokini.4Uwunna ukanmini sau npa yan mi pise cese ciya sɛno uwukuka usi, ma tifi tumutakwinne tikwɛsi kle nakɛni. 5Kɛrɛkɛni, cibɛ nimi yayeni atikwinna kanmi macawu. Ni nka kanneni, kwinwunnumabɔ, kwinsɛma nkuma liriye titiyanni npɛkɛ. 6Kanlewuna kinkani, a cinifakana nsini i tumutanikwinne, anu tumutanikwinne nkuma titiyan a tinifakana upa sini ipɛ, npɛkɛ yani7Niwama uka fiyanna fɛni pininaki. Pitro pawa a Yesu pa, ninana ipanifakana kini bɔ. Puwɛkwɛ yani ini niwaya, Yesu cakannisɛkɛ. 8A yini wutana a kɔyelɛ ! Ikikabɔ, yanmoni nka ayanmuni upa wasi nmanibɔ. A barajima npafi npa yisini9Puwɛwoo puwɛ micini fakana usini i Krisita kwinne bɔni Ceni ki misibɔ. Puwɛkwɛ yanmoni uyanma ikuma nkwinne, susube ikobe usu sini. 10I puwɛwoo pupa amɛye, ipa ikuma kwinnebɔ aturu isebɔ, anabɛ fe ikle. 11Ikikabɔ puwɛwoo puwɛ npa na fe ikleni miwasini itɛ ninaye.12Kwin fiyaanma nkleni npa tɔ i mani amɛye, ni usi npa kannibɔ, ni usini a tiyan macayi i ti yuku pibomi ta mana imaca nanki, ti wunukanleni upa yisini. 13Mitukonikiciya, nkwɛ kanmi Ceni uwu kɔni, ipise pi mifeni
1Be Eglisina u kasiya ni sɛnmi npiyeni u tokone nkanmiya Gayus yeni. Mi kwinna ukanmi uwu seseni. 2Nkanmiya nu sini a mi kwa mikɔsi wemi ntoniki. Mi cocka nwaka upasini i misumuke nkwinna. 3Nwunna ukanmini, nkaka fini tiliba ncese pa umani beni ami sɛna uwukura usini, ami ciya sɛna ukuni. 4Puwa nwuna ukanmile upa ku-kɛnukubɔ npa nu apise ciya sɛna ukuni.5Nkanmiya imi puwawoo puwa yanma libɔpe, iki cocabawo mi yanmu sau. 6Pɛyɛkɛ monɔ Eglisinoki a ninone misini sawu. Nimiyayeni amibapɛsi pilɔ ntaki ibasinoko sini Ceni keni. 7Pi wukuru ciya ki i Ceni uyinani. Pi turu paka tiya Ceni sumama ubasinabɔ. 8Tisukanni ti tuku ncaba u liba sawu Tafi tatɔ pimaciba nkɔ sɛna u yanmoniki.9Ntoko sɛmi piye wuna Eglisina keni Diotrɛfɛ kɛye usi ɛpatɔ piyikeni. I ti tuko sawubɔ. 10Inta upa ufɛ akleye, iwemi nkuma yanmani, iweyemi, i nifokomi nkuma kuwo ti sini, niwutana uyina ntonikeni. Nkɔ fiyubɔlɛ, i turo ipa tuku tiliba sawubɔ. Ncɛyɛ usi patuku pɛ sawu iliya pikle, ipi kabani ipife Eglisinaki.11Nkanmiya mi simi yesi yebɔ misimi kakanmiyan. Ninana nkwɛ kwinkanmiyan u yanmani i yini Ceni ukle, i ninana nkwɛ kwinye u yanma i Ceni uyanyibɔ. 12Liba utoni pi Dɛmɛtrius yinikanmiyan umaneni. Sɛna kibɛ i yinikanmiyan umani. Tibɛ iyini kanmiyan u mani. Mi sumoni atisɛrɛyaye minisɛna13Kwin fiyaan ye nkleni npa tɔ imani nme, ni usi npa kannibɔ. 14Ni usini yanicu tayan macayi, tamana i maca naki. 15Sumutanmana utɔ mika. Minama pi mifeni, mina fe ti nama utoni ukle pikakapo mi ukle.
1Be Jud Yesu Chrisita yanmo yanmini kobe, Yakuba fiya, ni sɛmina utokone a amɛyeni, amɛyɛnacɛyɛ eni uyile amɛyɛni, amɛyɛnacɛyɛ ciya eni uwunukan lenakini, amɛyɛnacɛyɛ a Ysu Chrisita yineni. 2Ceni uyukuno nlasi, una sumutanmana akle a kwinna nkanni uwu ke fiyan3niye nkɔkwaneni npa toko sɛmina amɛye ti yanma nakɛ tafi takɔkɔni. Uyinibe fakananiki, uwasi nakɛ-nokɛ nsukanni ntoko sɛminani amɛye, apafi apa kwa akɔsi ikɔsikɔ u yanma tukosinaki. Suwo Ceni una nkɔ tukosinaka uni kanma ukle kekaponi. 4Nina yemi ncese mi asini kini. Pikɔ uyesiye uma Ceni ukwinneni tɛnabɔ. Ceni uliya nasiyike caba upɛkɛ.Pɛyɛkɛ ti Ceni ukwin kanma nwasatu ipi laba nkwinne. Pilɛ Yesu Krisita kaponi nkwɛ iti kunu nni.5Ali a suma nkuma ntoni akwisi ni a wutana uyɔkani, a Yesu kɔkɔ Israɛl piseni ifepɛ Misira boko nki. Ncɛyɛ tukoye Ceni usibɔni Ceni uyɛsɛ pikani. 6Nmɛlɛkɛma iyike coba nkuma palɛ ntɔni laase Ceni ukleni, Ceni upukoni kakuwinseni utikini sesɛni nwan uyineni.7Sodɔm boko i Gomɔ boko ipɛ nkankannamane nkokose nyanmi bɛye nkɔsuwani, pi wasi pikɔni. Labama pi maca wiya, wanka kopɛ upa mana iceye. 8Ncaba uliba bɛ nkɔ usuwa uyanmani, pi pikɔye, pilɛ Ceni uka, pi Ceni u mɛlɛkɛma kanma ncise9Ali mɛrɛkɛ kwe Misiɛl iyanmi kɔsika isutanna Musa kuna ukuni ituru yɛlɛ ipa ci Sutanna bɔ imɔnɔ lokoniya, a Ceni nmana i Sutanna. Ncaba u liba usuma puma nkuma bɔni. Npɛ pi nbula ufe. 10Pi suma puwa nka pikɔ wutanaki nma wɔpumani nkakɛ ipikɔ uyesiye. 11Pika uyɛsɛni, nkafini, pilo kayi wukutani, puwa pikɔni yinnkɔma nponi nma Balam. Pikɔ uyɛsɛni, nkafini, pilɛni kupɛl wiyia nma Korɛ caba.12Pɛyɛkɛta kwinye yanma a wanni leseke. Sise capiyin wannileseke bɔ, pɛyɛkɛ tɔsi a pi wuko ipikɔ, pimana papa yenkuma wala nnibɔ nlaa yannan uponi, pini ma sibe nkuma nimabɔ, pini nma sibe nkuma ku ntanse nfɛ weleni. 13Pi mana kupɛl wikuntumi nkuma fakana kinini, pi pisisimise nfeni ma kupɛl wiya u mise, pi ma wusupise nkuma nankan wala usini, tiyee ubele pɛye wankini14Adama nusa pise usinitoni Henɔk yanmi Ceni utumuta ncaba niyemi upeni, Yesu yɛ peye i mɛlɛkɛ kanma nkuma sumabɔni. 15Npa fe sɛna libɔ usiniki, npa cakanna ncɛyɛ nasine Ceni u yikebɔni, pi yanmi weyemi nkuma Ceni uliya nasi yikena nkini, ipɛ liya Ceni sumama, kwinye yanma umana kwin kwasima nkuma iseni. 16Ncaba uliba pini nɔtun nkwin manima, pi yakani apuma ntoni ntɔ pi cima ipikɔ. Pi ciya pi kanmiku npuma poni, pi nukwe kwinne nmaneni, pi libɔ ufeye pi kle npuma npo.17Amɛyɛ, nkan miwu ncaba, ti tununi Yesu Krisita tumutama umana kwinne nkuma titiyanni a yini a wutana nne. 18Pimɔnɔ amɛyeni, anina ukwisi leseke, a ncɛyɛ liba ufakamaneni apipetayeni, pipeta ciya liya 19Ceni sumanaki pi kanmiwu npuma nponi. Niwanni caba upɛkɛ, liba ncɛyɛ pi puwwbɔni, Ceni unina piklebɔ.21A mɛyɛ, nkanma, a kwa a kɔsi iyiketa tukosina uwunanaki Ceni unina ntɔ a Ceni yayeki. 20A waka Ceni u ninaneni, apa wuko Yesu Krisita panikuwa fɔ iyɔsuyeni.22Ncɛyɛ suma Yesu bɔni a yukuna ntapisi. 23A kɔkɔpɛ a fepɛ wanki. A yukuna nta cesesi atikipɛ wukura nke, pisini uyi birimi nkuma pisini a bapɛsi nbuwa.24 Nkwɛ-kwɛ i fiyan atukoye apalɛ canna, i kaponi nka fiyan ta a mɛyɛ i yɔsuyeni. 25Ceni ukaponi kɔni, ti kɔkɔya Yesu Krisita, ti kununi kwɔnaki sise i Ceni uyimilɛya, i fakana, isena ntiki iyina usi titiyan i kɛrɛkɛni, i kwawo-kwa. Amina.