Vere: Unlocked Literal Bible for 1 Corinthians, 1 John, 1 Peter, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Corinthians, 2 John, 2 Peter, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Colossians, Ephesians, Galatians, Hebrews, James, John, Jude, Luke, Mark, Matthew, Philemon, Philippians, Revelation, Romans, Titus

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Matthew

Chapter 1

1Rababaaza, zeeuwa Yeeso Kweebaaz waza Dauda rəz naa Ibrahim.2 Ibrahim zi daa Ishaaku rez, Ishaaku daaa Yakubu rəz, Yakubu uzi daa Yahuda rez na uri yangiya ulləi. 3Yahuda uzi daa Parisa rəz naa Zaraha ii dinŋu naa Tamar. Parisa daa Hasruna rəz, Hasruna daa Arama rəz,4Arama uzi daaa Aminadab rəz, Aminadab daaa Nason dəz, Nason daaa Salmon, 5Salmon uzi daaa Boaza rəz i dinŋu naa Rahab, Boaza daa Obida rəz i dinŋu naa Rah'uta, Obida dinŋə Yaasa. 6Yaasa uzi dinŋə Dauda gwanz. Dauda uzi daa Suleimanu rəz, i dinŋu naa kiiza Uriya rəz.7Suleimanu uzi daaa Rahabama rəz, Rahabama daaa Abiza rəz, Abiza daaa Asa rəz. 8Asa uzi daaa Yahushafat təz, Yahushafata daa Yuram rəz, Yuram daaa Azariya rəz.9Azariya daaa Yatama rəz, Yatama daaa Ahaza rəz, Ahaza uzi daaa Hezekiya rəz. 10Hezekiya uzi daaa Manasa rəz, Manasa daaa Amuna rəz, Amuna daaa Yusiya rəz, 11Yusiya daaa Yakunya rəz, naa uriyangiya ulləi, bəlla ii tuuni rekarə Babilakrə.12De i tuusipu rekarə Babila, Yakunya dingə Shotilla, Shotilla daaa Zarubabila rəz. 13Zarubabila daaa Abihuda rəz, Abihuda daaa Saduka rəz, Saduka daaa Azura rəz, 14Azura uzi daaa Saduka rəz, Saduka daaa Ahima rəz, Ahima daaa Aliyuda rəz.15Aliyuda uzi daaa Aliazara rəz, Aliazara daaa Matana rəz, Matana daaa Yakubu rəz. 16Yakubu daaa Yusufu ya'za Maryamu rəz, ura dinŋə Yeesoz ura i deru Kweebaaz. 17Diga Ibrahim də, rekarə Dauda rə diggət pu komna na nattət, diga Dauda rə, rekarə rekarə Baabilon diggət pu komna naa nattət, diga tuukarə Babilonak zakarə Kweebaazə diggət pu komna naa nattət.18Dinkaa Yeesorək, gau ri'eri. Maiya ulləz Maryamu, Yusufu zi Ke'lu, nabo kamu oksu naa baara Rumsa Billəs. 19Ya'za ulləz Yusufu, maza oomizzi ii deksu zur bansə te' paa, no̱k ri'ik iu faska lo'ti.20Pii sundume rə, sei malaika gbəsurə ni rudummak, bonge, "Yusufu, waza Dauda rəz, ser kana kama kamkpa Maryamu rə pa, no̱k baara pe' eli ke̱e̱tə Rumsa Billəssə zi. 21Dink waz a də'suku riir Yeeso, kweek mariya ulləi hakkei rə."22Netti bo'rum tele səna yi'is paka Daa Billə dook anabi rə bonge, 23"Gwenən waa nuuz pe'ek baar sə ding waz, sə də'su riir Emmanuwel'' uki, "Bill pu naa aa."24Yusufu we̱e̱ rumrə, sə bo'rə ni malaika dook, ree pe' kiiza ulləz. 25Ama meu kiiziz pa, sei de' ding wazzi sə də'su riir Yeeso.
Chapter 2

1Bəlla i dingən Yeeso Baitalaami a Yahudiyattət, dənna Hiridus pin gwantəl, Sei mari uri iya i me̱e̱ zosii i ke̱e̱tə diga di' rekarə Ursalima sə i doo bonge, 2"Ura i dinŋu ezi pu ara gwanza Yahudaawairəz? No̱k e og zosiya ulləi di', ee bən è zaa nooskurə." 3De Hirudus gwanz gee ri'eri sei baar sugu haa, naa iya ipu yam Uruselimai yas.4Hirudus to̱o̱gəs firissi naa biibaiya marirəi, desi bonge, "I dingk Kweebaaza rooz ara ya?" 5I doosu gee, "Baitalami a Yahudiyaz, no̱k pu biisinən ni anabi doonnak, 6 'Moo, Baitalami, buta Yahidiyattə, apu topa gwaniya Yahudaawairə paa, Moorəzi gwant ke̱e̱tək ura gakp neebaaza mariya Israilai rəz."'7Sei Hirudus der iya i me̱e̱ zosi eyi lo'ti sə ii desi bəlla zosiiyi i gbətənak. 8Sə tomi Baitalami, bonge, "Ri'gən i laatə waa wazzi. Ina kintu i zaa doose, no̱k mii bən n zak sə n noosu."9De i gee gwanz i kam bilaa iik, sei zosiya i ogti di' ei assirə mu'ka sə ree de' ara wazzi piin akrə. 10De i og zosiya eyi zok yagi go'ma.11De i tor gwaagire i oks wazzi naa maiya ulləz maryamu. I gu' dii sə i noosu, i gberə ɓunta iit sə i esu, zinariya naa luban naa yaluwa wenzu rət. 12Bil gbəsi rudumrə bonge, kaina gəə Hirudussə pa, sə i ri'gə ri'gitta iit buta gwanirəttə bila ukarə.13De i ri'gəpu, sei malaika gbəsə Yusufu rudumrə, doosu bonge, "Ruum paa, Pe'em wazzi naa maiya ulləz, sə i ri'gə Masar gamn arkirə sei mina doosun, no̱k Hirudus laak lan wazzi sə bo laasu." 14Tuksa esirə Yusufu pe' wazzi naa maiya ulləz i rigə Masar. 15Sei gau eri haa Hirudus wər. No̱k yi'iska paka Daa Bil doo anabiya ulləz zə, "N der wazza miiz diga Masar."16De Hirudus og mariya ai i yiisu be'ru wi, baar sugu go'ma go, sə tom ina ibdəs yanga yara mariya ipu Baitalami naa iya ipu ɓapsarəi diga wi' ittəi rekarə dii, ni riin bəlla mariya ei i doosunuk.17No̱k yi'iska ina Irmiya anabi doon, 18"Gwera gee zok Ramah, wəra na waggəl go'ma go', Rahila go̱' no̱k yangiya ulləi, mu'us ka'kaa marirək, no̱k yangi i piipa."19De Hirudus wərpu, sei malaika gbəse Yusufu rudumrə Masar doosu bonge,20 "Ruum a pe' wazzi naa maiya ulləz sə i ri'gə buta Isra'ilattə, no̱k mariya i laa ikkpa wazzii i wərapu." 21Yusufu ruu sə pe' wazzi naa maiya ulləz, sə i zaa buta isra'ilattə.22De' gee Arkilawus uzi kwe gwanta daaa ulləzzət Hirudus, ser kamu rekskarə arkirə. De Bil dinsu to' rudumrə. Sei ke̱e̱ rekarə buta Galilittə. 23Sə re̱e̱ gau buta Nazarattə no̱k yi'iska ina anabi doon bonge, i derku maza Nazarattaz.
Chapter 3

1Ru'a eyirə, Yohana ura bo'rə batismaz zaa doosə mari paka Billək doora Yahudiyallə bonge, 2''Pu'un na' no̱k gwanta Billət pu dera." 3Ura ezi zi Ishaya anabi doo bonge, "Gwera der su' doolo rook, 'Go'rəsum bilaa Daa Bil duukak, le̱e̱sən bilitta naa bopsat."'4Yohana tə' neta naa suka gelobarət, sə dog seeg naa wok. Rekaa ullək siiri naa wo̱si. 5sei mariya Uruseliimai naa Yahudiyai yas naa ata ɓapsa wo̱maa Urdunnak, sə i ke̱e̱tə rekarə ullə. 6Sə bo'si batisma womaa Urdunakrə, sə i doo hakkeiya ii.7De' og Farisaawai naa sadukiyaawai gən ipu zakrə ora ullo batisma rekrə, doosi gee ii engbaiya ai rikak ni ai nee doosun ina nog suksa baar a zakas ya? 8bo'on tomtiya i yiikən gee, i pu'sa pu na'ai. 9kai sundo inde timte rə gee apu naa Ibrahim daa aaz, nok a doosuk Bill le'ek len keetə Ibrahim yangi bilirə te.10Nok i gapsa pu bo̱o̱tus te̱ttə dii, kala te'a reu wessa pak i dopsuk sə i koos ra'rə.11 Ni n bo'sun batisma naa maam rekarə ra'siska hakeiya iiy re, ama ura pu zakrə miirə sa'kaz anne an gbi'kəm, koo gwera ullo tagillə n le'ek binsika pa. Uzi bo'su kun batisma naa Rumsa Billəs naa ra'a. 12Kampu keta gbeskarət gwanse na'rə nok n gbeska dokt naa goni i doosiki ra'a ɓampakrə.13Sei Yeeso ruutə diga Galili rekarə Womaa Urdunnakrə, nok sə Yohana na bo'su batisma. 14Ama Yohana iinu ro'oknu bonge, n ii kinka batisma moorə sə gə a zaa mirə a?'' 15Yeeso iisu bonge iim ri'ak, ''Iim ri'ak, nok ina wessanni erə yi'iska go'num tele.'' Sə Yohana iisu.16De' i bo'su batisma sei Yeeso keete maamiro ya'a, sei ora paak gbə'rum nok ur. Sei rumsa Billəs toiitə ullo paa ni goluzzak.17 Sei gwera keete diga paari bonge ''Ura az Waza miirə n euwaz. N gee yaksa zok ur go'ma go.''
Chapter 4

1Sai Rumsa Billəs kam Yeeso rekarə doolo roo, nok sə setan na gwegu. 2Reg una pa ublut zu' ittə, naa tuktə zu' taarə sə wodu gomu. 3Sai səər baaz zaa doosu bonge, na moo waza Billəzzi gə yərəm billa al na yerə bruodi. 4Yeeso bagu bonge, ''Pu biisənin bonge, 'Naa burodi zi tan maz ɓiik pa, sei naa paka keetə Billək.'''5Sei Setan kamu dermiya oomii rə de'su denka gwaaga Billəkrə paari. 6Sei doosu bongee. Naa moo Waza Billəzzi gitəm diiri nok pu biisinən, 'Doosuk malaikaiya ulləi sə ii ina geewa, Naa gbi'kəm i kweeka iirə nattə nok kaa dəu də' bìllə pa.'''7Yeeso doosu bonge, ''Gə pu biisənin, 'Ka gwəg Daa Billa mool pa.''' 8Gəə setan kamu naa rekarə paarik, sə yiisu gwanta dəllət ni kwe'ennak. 9Sə doosu bonge, ''N eska neta at tele mona gu' dii sə mona no̱o̱sə.''10Yeeso doosu bonge, ri'gəm ang! nok pu biisənin a no̱o̱sək Daa Billa mool, gwan muloli a sénk.''' 11De setan daau, sei malaikai i zaa sénu.12De' Yeeso gee i kamsapu Yohana, sei ri'gə rekare galili. 13Daa Nazarat sə re gau Kafanahum, ɓapsa gbenaa Galilikrə reng naa buta Zaabulunat naa Naftali14Inni bo'rum nok yi'sika paka Saariza Bilkəz Isaya dook, 15"Buta Zaabulunat naa Naftalit ɓapsa gbenarə ga'sa Urdunak naa Galili buta Menkirət! 16mariya i gau təgra roi i og oosa, naa iya i gau or werkrəi naa zengsa ulloi iirəi oosa keetək."17Diga bəlla ellirə Yeeso ma' dooka paka Billək sə doo bonge, ''Pu'un na' no̱k gwanta Billət rektitə pu dera."18De' pu ri'gəttə popsa ɓenarə Galili sə og ii uri yanga dowwi ittəke Saminu ura i deru Bitirusaz naa Andarawus ipu mang yansa iisə gbenarə nok ii kangba dukttəiyi19 Yeeso dosi gee, duutine mii nok n yeskən kanba mari. 20Orkiro i de'ette yansa iis sə ii duuw.21De' Yeeso pu ri'gəttə arkiro sei og yanga doowi ii ittəke, Yakubu waza Zabadirəz naa Yohana ɓarkrə naa daaa iiz Zabadi ipu po'ruk yansa iisə sə deri. 22Arkirə i daatə ɓarki naa Daa iiz i duutu.23Yeeso ree ata Galilittə kubrusən gwanirə ro'teya Billəirə, pu dook paka tingka gwanta Billəttə, sə rungbo iya naa kuntai naa iya zok iisi pai mariya eyi rə te'. 24De' paka ullok yas Suriya pat, mari i kamtu iya naa kuntai, naa iya zok ma'səi, naa iya ipu naa kunuwa mairəm, naa iya zaka fo'o̱i naa iya naa zok bo'sunkkai sə Yeeso rungbi. 25Sei bansa mari i duutu diga Galili, Dakafolis naa Uruselima, naa Yahudiya naa gəbən ga'sa Urdunnak.
Chapter 5

1De Yeeso og bansa mariya eyi i dag, sei dəg ge'rə paa, sə gau dii Kubrubaiya ulləi i zaa ullə. 2Sə gbe'rə su' sə kubrusəni bonge, 3''Iya naa sə'səmaiyi iya naa zaamai rumsə, nok gwanta Billət a iiti. 4iya naa sə'səmaiyi iya go' rikakai nok i tapskəntan timte.5Iya naa sə'səmaiyi iya naa tawaliui nok i kin dəl. 6Iya naa sə'səmaiyi iya ipu ge̱e̱k wodurəi naa gbəngba nok go'num, baar daki. 7Iya sə'səmaiyi iya naa yirkui nok i okskən on yirku. 8Iya naa sə'səmaiyi iya timteya ii ooniyi, nok i gwenk gwen Bil.9Iya naa sə'səmaiyi iya i daks zur wessai nok i derki yangiya Billəi.10Iya naa sə'səmaiyi iya i mu'sun, nok go'nummai, gwanta paarit a iiti.11Mooi iya naa sə'səmaiyi mari ina də'ən sə gə i ɓəsə baar, ipu dooruskən bonge ii engka baiyi songbrə paa nok mii. 12Zok na yagən, gəbən namn waag naa yaksa zok nok faasəma iim pu gbi'nən Billə paa. Mariya eyi i bo'sə anabaawaiya dokai ri.13Moi iiyi zimgba dəlləz, ama zimgb na markən naa tingtuma ulləm, naa anni sə i go'kən ya? ama i bo'kunu toms mu'ka pa, sei koska mari i digdəsku.14 Moi iiyi osaa dəllək, dəlla gau paaril gau sə sums zok pa.15Bən i gaps fitila sə i ku'suku naa teebər pa, ama i dengku teebərlə paa nok sina esə oosa iya ipu gwa'rəi. 16noka ri'ik daan oosaa iik na oos ar marirə mu'ka, nok sina og tomtiya eyi a wessai, sə ina noos Daa paariz.17Kai og ni n zaa laksək ina Saari i doo dookairənni pa, n zaa noka n laksəniki pa ama noka n go'rəskini.18 Zəma zə' Npu dooskəndə sei paa naa dii na as pu zanga, koo munə le'ek sə argəs pa dookairə te', sei netat na yi'sapu zok.19Noka ri'ik uza muzo na ka'as dookai səna kubrusən uri som, uzi i derku topa gwanta Billəttə, ama ura kami sə kubrusəniz, uzi i derku gbi'zəz gwanta paarittə. 20N doosən eska timra iil, na arpu eska timra biibai naa Faarisaawairəl pal, bilaa ni i torkən gwanta Billəttə paarit gə piipa.21I gee i doosə mariya ningkai, kai na zu' maz pa, kala ura əu mazaz tospu bissə na'rə. 22Ama npu dooskəndə ura doosə doowiwa bonge mo̱o̱ maza zukaz, i gapsku do'ga marirə té. Naa gə maza doo bonge mo̱o̱ maza zukkazaz tossapu gwaaga ra'rəkrə roo.23Mona pu esək esəka mookrə bagadirə mu'ka, sə a sundə doowi baar na gomu puna moo. 24Daam esəkka mook, bagadii zirə mu' ruum a oks doowi zanga a mu'us geekəntə sə a getə sə a esə esəka mook.25Geekən naa maza tumaz ya, diga n reks or bissə denpa, bo'ta ura tomaz reksa na maza bisbissazzə. Sə maza bisbis ezi na kama dogba seegəi rə na'rə i koska pursinarə. 26Zəma zə' N doosa ni a keetəkənak pipa sei mona tokpu waa weesa i duwaz zanga.27I gee i doosun ka'ina go'ro kima ki'pa.28 Ama geen doosun maza gwen kitakiiz sə gən iika timləz, gapsa puna ur timli rə.29Gebən nora mool na'gona rəl na toska degɓa de'rə ragum nolli a ɗongs. Aska an agau na naa nor mulo, naa zok pat tokən ra'rək.30 Gebən na'go'na naa moorok na toska ton sə a dəu de' gupsum na,a rooi aska an naa a gau naa na' muyo, naa zoka moot pat ora a torkən ra'rək.31Gə̱ə̱ i doo géé, maza nen kiiza ullozzaz a esu rababaaz faska rəz. 32Ama n pu doosukən də neya fas kiiza ullozzaz sina oksu yaarirətə pa tossapu laaka yarirə, gəbən maza kam kiiza fattufan az i gau kiimi pa.33Gebən i doosə mariya i arrənnai kai na gba'tum songbro paapa. Ama gba'tuma Iim na gau a Billəm.34 Ama kai gba'tum zuk pa koo naa ara paak nok ora gwanta ullət gamnakki. 35Koo naa dəl nok ara dənta ullət digənnaki, koo naa Uruselima nok dəlla gwanza gbi'zazzəlli.36Kaa gba'tum naa zura mool pa, nok akale' go'ka suk bukkuk koo wiikək pa. 37Ama paka mook na gakp o̱o̱ na o̱o̱, na ewwe na gau ewwe, dooka na ara eki a keetə Setandəkki.38I gee ingə, "Nor a nolləkrə" nuur bo anulləkrə. 39Ama kai dingkən naa engku ində te'ka pa, aza na bè̱ à laktəka na' go'narək yəsmu a na' ukarək na bè̱40Uza na iya kamkpa bissə mu' nok kwe̱e̱rəkən yaluwa mo̱o̱wak, daksmu a gbə'karəu yam. 41Ura pi'a bo ri'gə mel muzoz ri'gən meeli ittəkə. 42esən ura desənaz, gə kai no'os ura laa gimr irrəz pa.43Ì gee i doo bonge, iim ura i gau ar mukoz, mu'sum umkeereiya mooz. 44Ama n doosun gbaan engka bai, wəərən Bill nok iya i ɓəskən baarai. Sə'sən iya i kamnən su'ui, go'on go'num iya i mu'sunnai rə paa. 45Nok sə i gau yangiya Daa Billa pazzəi, nok pi' ubla sə okum engka baazə naa ura go'numazzə, gə langtitə lan ma̱a̱m mariya i o'pairə naa iya omiyrə.46Sə mona gbaa iya i iyai kotto faasəma pammi a kink ya? Nok iya i kwee sookai ma i bo'rə ri' panaa? 47gə ina de'es uriyangiya mooi tangə, i bo'rə an naa iya i seetəi ya? Ri'zi gəbən menki i bo'ro paya? 48Noka ri'ik to̱o̱ ika gau yi'sini, ni Daa irə Billə paaz gamn wessak.
Chapter 6

1Geen gen ina go'ok tomtiya irrə go'numrəi marirə mu' noka i okənnak pa, ina bo'rə ri' i kink faasəma Daapu irrə paariz pa. 2Noka ri'ik ina esək esəka iik kai Uu! gul ni mariya i mee Billpai i bo'ro ro'tərə, naa gə billittə paa noka mari i zankinik. Zemaze npu doskən i kweespu faasəma iim.3Ina esək esəka iik na' go'ni kai na mee ina na' ukan pu bo'runkpa rən pa.4 Nok esəka iik na gau ina sumsumrən: Daa pu irə ura og ina pu sumsumrən, eskən en laada.5Mo̱na weerək kaa gooni mariya í mee Billpai yak, nok i ii de'ka gwaaga Billəkrə naa billittə paa naa bilitta ɓapsarəttə, sə i wəərə. Noka mari i oknik, zemaze i kweesa pu laadaa ííz.6 Ama mo̱o̱ mona wəərək torum rora roorillə, sə à gbe'es sogna, sə à wəərə Daa Billa mool ura pu sumsum rə, ura og on ina pu sumsumron eska en laada mo̱o̱z. 7Mo̱na pu wəərəkrə kaa gəəgəs ni menki i bo'onnak pa. Í mee inge paka haa eki geekbo gen.8Noka ri'ik kai goo ni íí eki pa, nok Daa mo̱o̱z meesapu ina a iin mona gə de̱su. 9Noka ri'ik wəərən ri'ang, Daa eerə Billa paaz ri'ra mo̱o̱l na no̱o̱s zok, 10Gwanta moot naa zaa, ina bo'rə dəllə roo ang ni i go'on Billə paak.11Èsmee reka wo̱nkak.12 Ra'səsəmee hakeiya eerei, ni éma é ra'səsən iya í go'see ina go'pannak.13 Kaa daayé sə é tor ɓasurə pa, ama keesəmee e̱ngka baaza azzə14Nok mona ra'səsə mari hakeiya ii pa, Daa pu moorə Billə paaz bən ra'səskai ran. 15Ama mona ra'səsə mari hakkeiya ii pa Daa mo̱o̱z bən ra'səska hakeiya mooi pa.16Bən wakatiya mona pu suumairǝz, kaa doks muuga mook pa ni iya i mee Bil paiyak, nok i laks muuga iik, nok sə mari ina og bopu go'ok suumairə. Zəma Npu dooskəndə, í kweesapu faasəma iim. 17Ama mo̱o̱ mo̱na pu suumairə wo̱o̱m waag zura mo̱o̱lə neksəm muuga mo̱o̱k. 18Nok sə kaa yiisə mari apu suumukrə pa, sei Daa mo̱o̱z ura pu sumsumrəz, nok Daaa mo̱o̱z ura og sumsumaz eska faasəma mo̱o̱m.19Kai gbagə ina pissənnan dəllə pa, ara baar naa se'em naa rui i ruurukənnak pa. 20Ama gbagən ina pissənnan Billə paa, ara baar naa se'em le'səkənnak pa. 21Nok ara ina mo̱o̱n pinnak roozi timra mo̱o̱l pu roo.22Nok uli oosaa zokrok, noka ri'ik no̱ra mo̱o̱l na pu oomi zoka mo̱o̱k yas gakp naa oosa. 23Ama no̱ra mo̱o̱l na okum pa zoka mo̱o̱k yam yas punaa təgra, noka ri'ik zoka mo̱o̱k napu naa təgra gə, təgra mo̱o̱k gakp rigaya? 24maza ka no̱o̱s dangwani ittəkəz gə piipa, koo à mu'us muzo koo iik à mùzoz. Koo à winə à muzoz koo à daa à mùzoz, à le'ek no̱o̱ska Bil naa zaudi pa.25Noka ri'ik N pu dooskəndə kaa daamə naa zəngsa anɲas pa, naa ina i rekkan pa. Naa ina i bo'kan naa gə zoka iik yas naa ina i te'kan. Nok zəngs ar rék paya? 26Gwenən noya Billǝ paai i tà' dókt pa bellə p'ka. Í toogus rent werəmrə pa, naa ri'ik pat Daa esi en reka, moi ii i ar nói paya?27Neezi iirə te' noka daamunnak səka le' baka topa diga wi'à ullərə paaya? 28nok an sə i daamə naa neta tegrarət ya? sundum naa buruma wo'som ni dagənnak, kinə toms pa le' go'ka yalən pa. 29Ni n pu dooskəndək koo Sulemaanu naa gbi'kəma ulləm le' sə te' yaləna oon ni neta atak pa.30Bill nale' go'rukawo̱'sa buttəs apu wo̱ngka koo bo'ta as səka do̱o̱s zok, bəllə iya i esə timr oomipai. 31Noka ri'ik kai daame naa ina rekarə koo bo'karən naa neta í te'ek zokrot pa.32Menki ma ipu laak neta ri'attə, Daa iirə billə paaz bən meemen í in yas, nok neta at pat menki i laa, sə Daaa Billəz mee ina i iin tele.33 Noka ri'ik laan gwanta Billət naa eska timra iil zanga. Í eska neta eti yas. 34Kai daamə naa bo'ta pa, bo'ta daamək naa zura gwandəl. kala ubla puna neta go'pat gwandə zullət.
Chapter 7

1Kai ze̱e̱s pa nok iima i ze̱e̱skən pa. 2Nok ze̱e̱ska i ze̱e̱sən urik ii bən i ze̱e̱skənnən ri' naa kera i riinak uki sə riiskənnən.3Noka an sə i gwene ina pu doowirə nollən sə à daak keesəka te'à pu mondək ya? 4nok an sə à doosuk doowi monge n keesa ina pu moorə nollən, sə à daatək à pu mondə nollək ya? 5Moo zaga maz ma'am keeska à mondə nollən zanga, sə a og ar, à kasə pu doowiya moorə nollən sə a keesusu.6Kai iisə zai si ina o̱'mun pa kai kos lu'ulu'uiya ii yaawi rə mu' pa. Nok i digdig gwanirə dentə dii. Sei iyetə i tagəsin.7Orun i eskin, laan i kink, dagɓən sogna i gɓe'riskən. 8NOk ura ooroz kweek kwen, ura laaz kingkin, ura dagɓə sognaz i gɓe'rusku. 9Ura pazzi iirəi te'ka sə waza ulloz oorusu burodi sə esku bilya? 10koo na oro duga sə esku biks ya?11i ben ii mariya i eng ai ma, i esə en yangiya iiy ina wessan, sə Daa iirə pazz esik ina wessan iya i orui rə paya? 12noka ri'ik ina ii mari in abo'sənnan ii ma i bo'sə kən ri'eri, nok ri'eri zi ro'oknaiya Saarirəi.13Torun sognaa waikak rə, nok sognaa gɓi'kak, bilaa angkakbo a rekina werkəkki. Mari geng geng i tor pu roo.14 Sognaa pu waikak, bilaa ben pu waanni, rekarə zengsək, iya i king kai ipu topa.15Gem zura iil oomi na Saariya sogroi, iya i zaa iirə naa woka mairé, ama timla iil go'pa.16 Te' mee zok naa repkpaa yangiya ulləi rək ni iakpən rumb keptə zokrok pii pa, koo inabi vengə zə zakrə pa. 17Ri'eri te' a wessak kees yangiya wessai gebən te' a go'pak keesək yangiya i go'pai.18Nok te' wessak rewe yangiya i go'paipa ben te' go'pak rewe yangiya wessai pa. 19Kala te' a rewe yaangiya wessai pak dopsuk zok, sə i kos ra;rə.20 Nok ri'ik njh i meeki pa yangiya iirəei rə.21Naa maza der ri'ra Billəl Daa Daa sə tork gwanta Billəz piipa, ama sei ina duu inaa Daa mirə paariz iin. 22Mari geng geng i doksə ublaa ekiro, Daa Daa, a bo'ro saarəm na ri'ra mol paya. Naa ri'ra mool sə a kees mai paya, naa ri'ra mool sə é bo'ro neta mesəm ret paya? 23sə n doosiki n meɗe meekən pama, ri'gən ang moi engbai.24Nok ri'ik maza gee paka miirək sə bo'ro puna maza na ɓe'kuzaz, ura wom gwaaga ullok kai rə paak 25de' maam langtə, yə'tə, zaka ruuto sə fo' gwaagirə paa, nok i wom ge'rə paa.26Kala maza gee paka miirək sə kam toms pas puni maza məzaz, ura wom gwaaga ullok waarəttə paaz. 27De' maam langtə sə yi'tə sə zaka ruuto fo' gwaagi haa kas, kaskaa ullok pu gweki.28De Yeeso ɓams doosiki pakkirə sei məsəm kam bansa esi, kubruskənaa ullə ekirə. 29Nok kubrusini ni maza naa gɓi'kəmaz, ni biibai pak.
Chapter 8

1De Yeeso tiitəge'ekirə, bansa mari duu sa'ka. 2Sai bə̱dəz uza zaa ullə sə gu' ullə dii bonge, ''Dangwanz mona ii rumgbəme.'' 3Yeeso yii na' ullə sə pa'u bonge, N iisapu go'sum. Ni unkɓa norak bə̀dəmaroom fasu go'os.4Yeeso doosu bonge kaa doosə maz ina bo'rumman pa. Ama yiim zura mo̱o̱l do'ga tòzzo mu' sə à esə ina Muusa doo Ína nok meegəskəna à go'sapu.5De to̱r Kafarnahum daa Ya'al ula zaa ullə sə oru. 6Sə doo bonge Dangwanz waza miiz pu geek zokro go'mago' 7Yeeso doosu bonge n pu zakrə sə n go'su.8Daa ya'alli bagu bonge, ''Dangwanz n to̱o̱ ara aka torun miirə nuurək pa, ama pagəm tan waza miiz go'suk gon. 9Nok mii maza naa gbi'kəmazzi n pu naa dogba seegéi mində dii,mina doosə az ri'gəm ri'gək. 'Mina de̱r uza na zaa zak,' gəə mina doosə se̱nza miiz bo'om an go'ok.'' 10De Yeeso gee pakki inni məsu, sə doosə mariya i duutúi. ''Zəmazi Npu dooskəndə koo Isara'ila zi, N me'ɗə oka maza naa eska timr ri'az pa.11Npu dooskəndə mari genɲa i tiitək ara diikrə naa nimzəz sə i zaa gau gbaktirə paa, naa Ibrahim naa Ishaku naa Yakubu gwanta Billəttə. 12Ama yangiya gwanta ye'niyai i ɗongski tégrarə ara í go'kun naa təbdəka nu'uk.'' 13Yeeso doosə daa ya'alli bonge, ''Ri'gəm! Ni à esəm timr eki na gapsa ri'.'' wazzi go'os wakatiya ezirə.14De' Yeeso zaa Biiturussə gwa sei oks mai gwa kinarə kunzuz. 15Yeeso pa' na,a ulloi sə kunuwa ewi daau, sə ruu paa ma' osiki rek.16De nim go'rum, sei mari í kamtə Yeeso iya zam fo'o̱i yai, sə ke̱e̱s rumsi naa pak, sə go'os íya zok ísí pai. 17Bo'rum ri'erizi nok yi'iska ina anabi Isaya dook bonge, naa zura gwandəl sə pe' kúnta áát.18De Yeeso og bansa esi ko'su te'ka sədoo bonge, bo ga' rekarə ga'sa gbənaa Galilikrə. 19Sei biibaaz uza zaa ullə sə doosu bonge, 'Lamz, n duuka ara à rekənnakrə tele.'' 20Yeeso bagu bonge, ''Rími ipu naa dura iil, nói yas ípunaa pumsa iis. Ama Waa Maz punaa ar kina pa.''21Sei muzo diga Kubrubaiya ulləirə te'ka doosu bonge, ''Daa, daame n ree iitə Daa miiz zanga.'' 22Ama Yeeso doosu bonge, "Duutume, dààm íya i wərai ina ii zura gwanirəl.''23De Yeeso tor ɓarkrə roo Kubrubaiya ullə i duutu sa' sə í tor. 24Sei bii ruutə gbənaa ekirə, haa maam ruuto yaan gbaska ɓarki, ama Yeeso pu rumrə, 25sei Kubrubaiya ulləi í zaa ullə sə i we̱e̱su naa ruupaa bonge, ''kwe̱e̱mee, Daa é wərk de̱ra!''26Yeeso doosi bonge nok an sə í serum ya? Íi iya í esə timr pai, sei ruu paa sə bi'sə zakaaki naa gbənaaki, sə arki de'es diikadi' 27Sei məsəm kam iya í geei, ''Irəm maza pazzi azya, ura zaka naa maama gbənarəm geesugen pak az ya?''28De Yeeso reks buta Garsinaawai rəttə, ree sai mari uri ittikə i keetə diga gagrə te, i dúúi mu' nok ipunaa ə̱ngkət, nok koo maza səka ark bilaa ekirəz piipa. 29Sə í wo̱o̱ su' paar Bonge, é bo'ok an naa mooya mo̱o̱ waza Billəz? àzaa ɓəskee baalə wakatə nagə bo zaaya?30Eriya gbəəga yéwirək pu eri ne̱e̱urə, ara rook pu mis naa ara ii pin eki. 31Maiya rooi i ree mu' naa ooruka Yeeso inge, "na keetitəbo góka to̱mmee gbəəga éwirəkrə." 32Yeeso doosi bonge, "Ri'gən!" Maiya rooi i keetə sə í re tor gbəəga yéwirə ekirə; Gəbən, gwani yas ire tookən gbaksəra gbənaa ekirə, gwani yas i wər maamirə.33Sei neebai i nog rekarə delleə te'ka, i doo pakki pat, naa ina bo'rum naa iya maiyayan,34 sei dellirə pat i keetə, sə i oks Yeeso, de' i oksu i ooru bonge na daasubo butta iit.
Chapter 9

1Yeeso tor gɓarkrə roo ga' sə zaa gwandə dəllə. 2Sə i kamtu maza naa zok bo'sunkaz, kinarə gwandə gɓəttillə, de' og eska timra iil, sə Yeeso doosə maza naa zok bo'sunk ezi, ''Waza miiz, zok na yaga. I ra'sə sa hakkəiya mooi.''3Sei biibai i doo gwanirə timtirə bonge, maza az pu go'sukboro. 4Yeeso de meemen ina i sundən bonge, nok an sə i sundə neta ə̱ngkəttət iirə timterə ya? 5Anni ar arkarə í ra'səsapu hakkeiya mo̱o̱i koo i doosa bən ruum à ri'gə ya? 6nok an sə i me̱e̱ Waa Maz punaa gbi'kəma ra'səska hakeirəm dəllə roo ang paya? "Sei i doosə ura naa zok bo'sunk ezi, ''Ruum paa àpe' gbəttira mo̱o̱l à ri'gə gwa.''7Sei mazzi ruu sə ri'gə gwandə gwa'8 Bansa esi i og ina eni, sai məsi, í no̱o̱s Billa esə mari gbi'kəmal. 9De Yeeso pu eri sai og maz uza pu eri ura i deru mattaz ara i kween sokkakrə doosu bonge, ''Duutume.'' Ruu pukti sə dúúw.10De Yeeso pu rək rəkarə gwanirə te'ka, sei mariya i kwee sookkai naa mariya naa hakkəiyai ipu rəkrə naa Yeeso naa Kubrubaiya ulloi. 11De Farisaawai i og ri'eri sei i dooso Kubrubaiya ulləi, ''Nok an sə lamza iiz reg reka naa mariya i kwee sookairə te'ka ya naa iya naa hakkeiyairə te'ka ya?''12De Yeeso gee pakki doo bonge, mariya naa kunt pai í laa lami pa, sei iya naa kuntayi i laa lami. 13Ren i sundə sə í mee re'sa paka eki, meen N zaa nok mariya wessai pa, ama nok iya naa hakkei airə paa.14Sei Kubrubaiya Yohanarəi í zaa ullə bonge, nok an sə ée naa Farisaawai é rii sə ii i riipaya? 15Yeeso doosi bonge, iya gwaaka kiimrəi ii gakp naa yirku tun ípu yam naa ya'az ya? wakatə pu zakrə sə pe'siski ya'azzi, sə í go'ok suumai,16Maza ka daks yaluwa peuwaw naa do̱o̱waw piipa, do̱o̱waw taagəska, taakaa gɓekkək sə taagisik.17Mari i took maama inabirə pennan doomanrə pa, ina boro, yemi uak. Sə maa inabir imi kuuk benugiski, ama ina birem yema pemmarə sə gaup oomi.18De Yeeso pu dooski nettirə, sai do̱o̱nz uza zaa sə no̱o̱su, doosu bonge wai kÍiza miiz wər pu. Ama zam á ree à ruusu seu naa ɓii, 19Yeeso ruu pukti sə dúúw sa' naa Kubrubaiya ulləi.20Kitakiiz uza pii ira punaa senuwa kuuska kwa'rəu, wi' komna naa ittikəu. Sə mogruto Yeeso rə sa' sə pa' yaluwa Yeeso rəu. 21Sə sundə gwandə timlə bonge koo mina pogo yaluwa gwandəu tan n go'suk gon. 22Ama Yeeso yer sə gwenu, sə doosu bonge wai naa yaksa zok, nok eska timra mool go'sapu, diga wakatiya ezirə kitakÍiza ezi go'os.23De Yeeso zaa do̱o̱nzirə gwa, sə re oks mariya i urə nettai naa bansa mari gənɲa ipu bongsarə. 24Sə doo bonge, "Ri'gən ang nok waa kitakiizi wərpa ama rus runzi kotto." Ama i mandu nok i mee wərpu.25Se' i kees bansa mariya ipu werarə eyi, De' tor rolli rə roo sə kam na,a ulloi, sei waa kita kiiz ruuto paa.26 Ina bo'ro eni pagn faks delli rtə yas.27De Yeeso pu arkirə ruri uri ittikə Í dúúw sa' Í doo bonge oksimee yirkurə waza Dauda rəz. 28De Yeeso tor gwaagirə sai ruriya ittikə eyi Í zaa ullə Yeeso dosi bonge, Í essə pu timr N le'ek len go'ka ina N iin ya? Í doosu bonge é le'ek Daa Bill.29Sə Yeeso pogo no'a erəi sə doo gəə na gapsən rii ni ii esən timr ak.'' 30Sei nooa ii i gɓərum sə Yeeso gopsi to wessawe' maz kana mee inan pah 31ama mariyei ittikə eyi i dooto ina boorum buttirəro yas32De mariya eyi ipu ri'gəttə, sai maz uza mu'ka ura punaa rúmsa go'pasas, i kamtu Yeesorə, 33de rúmsa go'pa esi kee sai mukaazozi paktə. Sei bansa mari i doo bonge, ina an me'ɗə bo'rumkpa Israilarə pa!'' 34Ama Farisaawai í doo bonge, ''Naa gbi'kəma gwanta mairəmmi sə keesən zam.''35Yeeso koolo dermiya gɓi'kəyai rə naa topai, sə ree mu'ka naa kubruskəna ro'tiya Billəirə, sə doosi paka gwanta Billəttə, sə rungɓo iya naa kuntai somaso'ai.36 De' og bansa mariya eyi, sə ogsi yirku nok ipu gɓérka baallə, i mee ar yena pa nok liplu ni məiyyak,l noi neebaaza pisipazak.37Se doosə Kubrubaiya ulləi, tomtiya go'kairə nok ipu genŋa, ama mariya tomsəi ipu topa. 38Nok ri'zi oorun Daa Bil səna tomtə iya tomsəi.
Chapter 10

1Yeeso der Kubrubaiya ullə komna naa ittəkə eyi, sə esi gɓi'kəma keesəka zamdəm, sə ina go'os kala kunt naa kuni somaso'2Ri'ak ritiya Kubrubaiya ulloi uyi, muzo ura i deru Siman ura i deru Biiturus az, naa Andarawus zeeza ulloz Yakubu, waza Zabadi rəz naa Yohana zeeza ulloz.3 Filibus naa Batalamus, Toma naa Mata ura kwee sookaz, Yakubu waza Halfa rəz naa Tadiyos, 4Simion Zelotes naa Yahuda Iskaroti ura yənguz.5Íya komna naa ittikə eyi Yeeso tomi sə doosi bonge kaina duu ora menki Í pinnakrə pa, bo kaina tor dəlla Samiriyaawai rəllə pa.6 Sai Í ree buta Isra'ilattə ara maiya ulləz pinnak ora yaa tinak. 7Ina pu ri'gəttə bo'sun mari paka Billək doosini gwanta Billət pu zakrə.8Go'sən kuni, sə i ruus mariya i werpui, bəddi ina go'os, sə i nen zamn, i kwee kotto iima i esin kotto. 9Kai tos net suttuns naa kangeeri ɓunarə pa. 10Kaina pe' ɓunaa ri'gəttək pa, koo yalən ittənə koo taggi, koo bəlaa, nok tombaaza Billəz kingkin rəkaa ullək.11Kala della i torunal koo gbilla to topa kinin maza wessaz sei gau sei ublaa i ruukunnakrə.12 Ipu naa toro ini rə gwaamro, go̱'num na tiitə iirə paa, 13ama ina mu'sun kweeka, go'num na gətə iirə paa.14Mariya i kween pai sə gben i moos geeka paka iik kai, ina pu ketarə gwaamrəroo kooma della rool, dagɓisin kela denta iit sə kegi naa gə̱ gwanirə paa. 15Zəmazə' N pu doosukəndə ublaa bissəkkrə, i keesikən dəlla Sodomal naa Gomaral naa dəllirə paa.16Rikak n tomun puni maiyak ora arairə tè, kai gau naa laakaɓe pa ni biga i rompaiyak na gbeng goolik. 17Ama gɓa̱gən tok naa mari, nok i kangɓən doonirə mu' naa ro'tiya Billəirə sə i fo'on. 18Sə i kangɓin doonirə mu'ka naa gwani nok ri'ra miil, sə i yiikən iirə mu' naa menkirəvnok sə ina me̱e̱.19Ama ina kamtən, timra iil kana ruusun paka i pakkak pa, naa ina i dook kan pa, sei Bilero i doosukun ina i doosukan. 20Moi i pakpa, ama rumsa iirə Daa rəssi doosukun ian i pakkan.21Doowiwaa esək doowiwaa sə i eu, naa gebən Daa esək waz. Yanggi i ruusuk do'ga mari digin sə tosi werrə. 22I musukən nok ri'ra miil, ama maza wengs zokkaz uzi sepsək.23 Ina ɓèsən baar della allə nogən rekarə dell ula rə, zemzè n pu doosukəndə bako inge bo do'os della Isra'ilal yas, sei waza Billəz na zaa.24Kubrubaaz lè sə ar lamz pa, gebən senz ar danggwanzza ulloz pa, ina der gwanz maaz i derk yangi bo rigaya.25 Reksapu ora kubrubaaz koo gǝbǝn lamz koo se̱nz ka gau dangwanz pa, ina der dangwanz ba,alzbuba sǝ yangi bǝn i derki rigaya?26Kai i serum pa nok pu bo'sunun sə bərək pàpa, gbang uni pu sumsunun sə su bərpapa.27 Ina n pu doosukəndə tə̀grarən, doon oosa rənaa gə ina wombarən, doon gbərma ro.28Gəbən ser kana kamən nok iya i ik zokkai pa, ama ipu naa gbama i ikɓin zəngsan pa, dikka i serum ura punaa gbama ura wo'suk zok naa zəngs pat rə kam rà'rə roo. 29Ani ittəkə i yingi kobo muzo paya, noka ri'ik uza muzo, naka kas butto naa meekaa Daa iizək pagə. 30Ama sugruma pu iirə zulləm pat pu gè'numum. 31Ser kana kamun pa nok ara an aninin go'karə.32kala maza yirə mariro muuz, mima n yirku Daa mirə Billəz pat zə mù'ka. 33Ama maza mùsaz mirə mùkaz, miima n mùsuku Daa miirə Billo paazo mù.34Kai sundo n kamtə soonum dəllə pa n kamtə gònummi pa, ama sorraki. 35N zaa nok n doosukən daa naa wazak, ben waikiiz naa maiya ulloz naa yera ki' naa mai gunəriya ulloz. 36Maza engasa roz kattək mondo gwa.37Ura ar mee iika daa naa mai, eye pa gben ura ar waz naa wai kiiz əye pa. 38Maza pè vaga rawwa ulloi sə duuye paz puna miipa. 39Ura jengsa ullos wòwon, kingkin.Maza kween az, kwəə miizi, gben maza kwəə miima kwee maza tomtə mizzi. Ura kwee Saariza Billəzzaz essək ka Saarizok naa ura kwee maza wessaz, nok pu wessa, a kink esəka maza wessaz az zak.42Geben maza lè sə esə mariya i toopai ai koo na maama tamnumam topazi, nok Kubrubaazi, zemazè n pu doosukəndə koo naa bilaa pakya sei na kinu koo gònuma ullom.
Chapter 11

1De Ípu eri Yeeso esə Kubrubaiya ullə komna naa ittikə eyi gbi'kəm, ruu diga eri noka ree kubruskən paka Billək tinkkak dərmurək. 2Ama de Yohana pu pusunarə gèè kubruskənaa Kweebaazzək To̱m Kubrubaiya ulləi rekarə ullə,3 Í doosu bonge mo̱o̱zi ura pu zakrəz ya koo éna tos no'a ée ar ukarə somya?4Yeeso iisi bonge kaa, " rən i ree doosə Yohana ina i ogan naa a̱ i geen. 5Ruuri i og on ar, lendi i ri'gə rin, bədi i kinə go'oska, gɓəngai i geegen tò,iya i werai i ruuto naa zengs, i dosodon bo mari paka Billək.6 Iya naa sèsimaiyi iya i deu dè pai nok paka book pai.7Dè tombaiya eyi i kam bilaa iik, Yeeso mà pak naa bansa mariya eyi, Yohana rə paa, i ri'gə wo'̀səroo nok oka anya? Ara eki tele lams naa zaka? 8Iirə gwenk andə ya? koo ura te' yaluna moon paya? Iya te' yalən iya i tè yaluna moon pai i gau gwanirə gwa.9Noka ri'ik irəə gwenk anabizi ya? o! ri'zi n pu doosukəndə, haa ri'gək Saarirə. 10Uzi ura i bii ullo paaz, gwenin n pu tomtuk paka miik rə ində nollo ura gòruskən oraz koo bilaz11N pu doosukən zəmazə' iya kita kiiza azzə dingi rəi tèka ura doorusə Yohana rəz piipa. Koo noka ura pu waa finti gwanta Billəttəz aru an.12 Diaga bəlaa Yohana bòrun batismal haa rikak gwanta biilət pu yaalə, marə bo ipu yaalə wonka.13Anabaawai naa biibai ipu dook pangndə haa, zakarə ru'a Yohana rəi rə. 14Ina iisa pu kweeka ura azzi Iliya ura zakaz.15 Aza punaa tò a gə̱ə̱ rəz na gəə.16Ama naa an sə n kwègəska bəlla alya? goo puni yangga yèkik ipu ar liimoroi, ipu derk doowiya iiyrə.17 Doo bongə, è uusun gul nok ii, i naw waag pa, è gò nok ii i bè gumpa.18Yohana zaa regə rèka pa bòpa, i doosu gəə puna zam. 19Waa maz zaa rəg rən bòbòn yam ingə gweninm rəg baaza az, iya i kwee sookai rə naa iya naa hakəiya airə, məəgəskəna bo diga yangrəmrə.20Sei mà bi'səka dermiya eyi rə, ora i go'on neta mesəmrəttə. Nok i pù na,a pa.21 Ina yirku rənni moo Korasini naa Baseida nok Suur ro tè, eri zi i bòro neta mesəmrət too ika pù na,a ɓa̱la basa yaləndə tè naa tam rə. 22Noka ri'ik n pu doosukəndə ublaa bissəkrə Suur naa Basaida kink ges iirə pa. ̀23Moo Kafarnahum , i noosəka haa rəkarə paaziya? a rek Hades: nok naa Sodmom i bòro neta gɓikən rət ai i artə bòruska nok iit, haa es pu dii haa wongka. 24Nok ri'ik n pu doosukəndə gak gan zuk ublaa Sodom kingkən geska nok ii.25Bəlla eli rə Yeeso ii bonge, " i noosən, Daa,Daa Billa paal naa diil, a sumsuso iya i mə̱ə̱i naa iya i məəgəsənai neta at a yiisə ya yèki:26 O̱ Daa Biil nok ri'zi sə gòsa. 27Anya pat Daa Bill esə pu mində nà,arə, gə̱ə̱ maza meek wazziz piipa. Sei Daa Bill tan, gə̱ə̱ maza meek Daaziz piipa, sei waz naa gebən sei ura wazzi baae kweesuz.28Zan miirə ini pat iya ipu gɓərk baaləi, iya naa gumsai yam, mii bo n eskən ar engəska. 29Pèen vaga raw indè ii məəgəskən mində, i kingk ar engəskaa zengsa issə. 30Nok rawa meu mòpa neta i gummat bo a mo'otti pa.
Chapter 12

1Ublaa engəskarə Yeeso ruu ri'gə keer popsa naa baas, Kubrubaiya ulloi wodu gomi i mà laaka nena tèt sə i regrə. 2Ama dè Bafarasə i og ina eni , i doosu bonge gwenəm Kubrubaiya mooi i bòro ina too bòkarə ubla asawə rə pa.3Ama doosi bonge i me'ɗə zangəka ina Dauda bo'ron paya? de wodu gomu úr naa doowiya ulləi de i ipu ri'gəttə, 4ree gwaaga Billəkrə sə rege rekaa Í ro'on rekak paya? ko̱o̱s dəlmiya ullə naa ri'gət sə torÍ tan.5koo i zangə rababai paya, ubla engəska Toriya buuga Billək rəi, dèes ro'oknai ubla engəskarə naa gòka koo hakəi paya? 6n pu doosukəndə ura ar buuga Billək pu ari.7Ina ka meegəskən mən, mii gə gapta wessatti n laa iirə, màka dònet pa, nok ika og hakəiya ura bòros pa.8 Nok waa maz uzi Daa ubla asawe"9Sei Yeeso ruu daa orki ri'gə ɓàreya buttirəirə. 10Maz uza pii ang naa na,a bò̀sənk, Sei desu i doo bonge gògon ora aka gòsun maz ubla asawe rək rə ya? i desu noka i kangɓun uk doonirə mùuk.11Dosu bonge, rèsi pak neezi irə tèka naka punaa màaz naka kas ubla asawe rə, səka kamu səka keetutu paya? 12den rigazi mara wiiz ar màaz paya? noka ri'ik tooton gòka gònum ubla asawe rə.13Sei dooso mazzi bongə, "yəətəm na,a mooi" yəə na,a. Sei gətə wessa wè ni ura ni piizak. 14Ama Farisaawayi i keetə, i gaptə gapt gwandə paa, ni i igɓunuk.15Dè Yeeso meegəs ri' ruu diga eri, sei mari gənŋa i duuwu sa'ka, go'si gwani pat.16 Sei bi'si bonge, kaina dooso maz pa. 17bo'rə ri' nok ina anabi Ishaya doon bonge,18"Gwenən se̱nza miirə N teeguz! gɓaanzi zaz, ura zok yag neu omiz. N tosusku Rumsa miiz, doosək menki bissa pu zakrəz.19Noos zur pa koo tèg gweraa ullok paari pà pa, koo ura geek gwera ullok bilarə paazi pa. 20Tè a̱ artə kosspuk kò̱suk zok pa, fitilaa ɓàɗə rəmsəkaz i rəmsuku pa, haa gònum rə mù. 21Ullo ri'iilə zi sə menki i kine gɓa̱m."22Sei i kamtu ruz uza ura pak paz punaa zam zokro, gòsu bo, haa ura rooz kine pak, gəə kine og ar. 23Bansa mariya eyi inni məsi, i doo bonge ura azge waza a ge a Dauda rəzzi ya?"24ama dè Farisaawayi dè gee ri'eri i doo bonge, "bòro tomtoya naa gɓi'kəma gwanza mairəz, sə kees zam marirə zokro." 25Dè Yeeso meemen sunduməya iirəi, sei doosi bonge, gwanta gau naa (gaabat) rə tèet gwanta root laalan. Gwaaga bo gau naa gaaba sə markən pak bo piipa , ka gau pa bo.26Setan naka keesək ken Setan, ka markən gaaba ro zi, ka bòro riga sə gwanta root sə ka gau yama? 27nok na naa, gɓikəma mazzəmmi n keesən zam ur yangiya iiy bo, naa gɓikəma neem sə i keesən ya? nok ri'ik gwani sə i ɗèsək pak.28Mii na, naa rumsa Billəs sə mina kee zamn nok ri'ik gwanta Billət zasən pu. 29Gak riga sə maza naa gbamazzə gwa sə afaks neta ullot gwa,at ya sei ina mà dogdusku gwan zanga paya? sə i kink sə i waas neta pu ullo gwa,at.30 Ura puna miiz paz gòro dekəngka (gaaba) na miizi, ura dòsə tooguskarəs paz, faagəs fanzi mùka.31"Nok ri'zi n pu dosukəndə i ràsəskə ran kooneya hakəiya ulloi gòpai, ama naa rumsa Billəs paa i ràsəsku pa. 32Ura gòsə mara wiiz hakəiyaz i ràsuskui, ama mona bòsə rumsa Billəs i ràsəskai pa diga dellə haa paari."33Koo doon tè,a gòok nena ulloi ma a wessa wèekki, tè,a na opak nena ulloi ma i gòpa. Nok tè,a wessak diga nena ulloi sə i mee. 34Ii bigi i ma,ak riga sə i kè paka wessak ya, nok rigaya mariya i engsapuiyi? nok ina timr mùus uni maz doosuka. 35Maza omiz diga gwandə timra gwandə wessa wèelə sə i meegəs maza omiiz, ura naa engkuz bo diga gwandə diga gwandə timra gòpa eliro sə i meegəs maza enggaz.36Paka mondokki keesəka , koo biska mon." 37Paka mondokki keesəka, koo biska mon.38Lamiya biibairə uri naa Farisaawai i iisu bonge lamz è ii oka in rekakikan diga mondo, i laa oka reka koo una diga gwandə, ama yiisi koo una paa assikin diga Saariza Billəz Yunana.39 Sei iisi bonge, yanga Zamanui, engbai, iya i regə hakəiyai, i laa noka i kingkə (alamaa) una rəz ama rèsa uka pii sə maz rèsəki pa, sei dei rèsa Saariz Yunana.40 Nok ni Yunana gò̱tun rù taarə duga rə baalə. Ri'zi waa maz gòok rù taarə tuks naa ubla butto dii.41Ublaa bissək mariya Nenevai naa mariya zamazuwazzəi sə i wòki, nok i yete nok paka Billək Yunana doosik, ura bo ar Yunana uza az.42Ublaa Bissək rə kitakiiz gwanza pa,az ruutuk paa naa mariya zamanuwazzəi, nnok zaka diga bapsa dellek sə geek meegəskənaa Sulemanu rok, ura bo ar Sulemanuz uza az.43Maaza wiizaz na markən naa maz, sei na duupu ata naa maam pat, nok laaka ar engəska. 44Sei dook bonge, n gə̱ə̱ gwaaga n keetənakrə, dè gəə gwa rə oks koo maZ gwa pa, koosung kuk ɓeesən kik.45 Diga eri rə tuuto mai uri ɓansa, i aru an engku ro, sə i tor i gau roo. Maza ezi gapta ullot ar an a doot laakarə, ri'zi gak zamuna eng haa az gakrə"46Pu rekrə mu' naa pak bansa mariya eyirə, sai do'giya ulləz naa do̱o̱wiya ulləi ipu de'narə góka, Ípu laakrə bóka pag naa úr. 47Uza doosu bonge, do'giya mo̱o̱z naa doomiya mo̱o̱i ipu de'narə góka, Í Íisapu pak naa mo̱o̱.48Sei iisə maza doosu ezi, bonge, neezi maiya booz ya, neri doomiya miiya?49 sei yii na,à gwandə Kubrubaiya ulloi ro paa bongə, dògutta miit naa zeiya mii uyaa ai!50 Ura bòro ina Daa mirə paariz iin, uzi doomiya mii, uzi maiya miiz , uzi bo wàkəwiya miiz.
Chapter 13

1Ublaa ekiro Yeeso ruu kee daa gwaagi, ree gapte popsa naa gbena. 2Bansa mari Í dakən wessawè sə Í zaa oksu , haa kam tos ɓarkrə roo sə gau. Bansa mari Í de U' gbənaa ekirə3Sei doorisi net bese bə naa rèsa pankn doo bonge ur uza pii ree ta'ak baak rə. 4Pu wo'ok dokto sei uta kasə wéérerə paa, sei noi i zaa dobdus.5 uta bo kas wéérérə tè ora but dakən pakrə, bala dera ɓu'to nok dur sur pa. 6 Dè burka kaatə sei wò̱ks, dè yiisi ippi omi pa sei kos.7uta kas keptə paa, sei kept bobdusu pat. 8Uta bo kasə buta omittə uta esə (riiba) haa zù gbenaarə uta zù taarə , uta bo zù naa reeta. 9Aza naa tokkaz na gee.10Sei Kubrubaiya ulloi i zaa, i doosu bonge "nok anni sə a doosə pak naa rèsa ya?" 11Yeeso iisi bonge iigə i iisən pu ora i meekənnak ina sums zok gwanta Billəttən, nok iirə gə i iisin pu.12 Nok maza naa innaz i bak suku, haa daktək aza pisi paz bo koo topa, a pisun ma i kweerək.13Ri'zi sə n doosun pak naa rèsa nok koo i og i oogus pa. Koo i kè tò i geegəska pa gə̱ə̱ i meegəskən pa.14 Zemzè paka Sarriz dook Ishaya tiii gwanirə paa, i geek meegəskən pa ves.15Nok timteya marirəi zuksa pu, i zuk pu tongna iin, ge̱e̱ i umsa pu nota iit , i geek i meegəska togn na iin pa. i meegəska pa gwanirə timle, haa i yetək mində sə n gòsi.16Sə̱səm gapsa ində notto nok i og on, naa togna iin bo geek gen. 17zemzè n pu doosukədə Sarri naa mariya omii i yaan oka ina i oggan ama i og pa, ge̱e̱ gee ama i gee pa.18Too beska pak deu ura faa dokta paa.19 Ura gee paka gwanta Billət az sə meegəs pa az, sei engbaaza az zaa gops paka i tà gwandə timlə eki. Uti dokta i tà bilarə paat.20A kasə biləro tèet bo uti, uzi maza gees paka Billək sei kwee naa yaksa zok.21 Ama bo punaa ar màna pa, yangga rù topa ɓes baar, too bəlla koo ɓerka baalək zaa ser kamu ni, sei deu dè kasə.22Dokta kase keptət bo uti, a gee paka Billək, ama neta dellə pèsu zur, haa gau ina zukkan. 23A tà ora wessak ret uti, a gee paka billə sə meegəsən omi, zemazi uzi ura gak wessaz haa gak naa sesəm, kinə (riiba) zù gbenaarə, uta zù taarə uta zù reeta.24Yeeso gəə re'si paka uka doosi bonge, í re'e̱k gwanta Billət naa ura ta' dokta ookapat ò̱'kaz. 25De mari i pu rumro ura mu'súz zaa ta' nen wo̱'o̱s ullo dokta wessattə, ruu ri'gə ina ullən. 26Dokta root ɓú'to sə, réu sə wo̱'o̱s gbətə27Sai séniya ulləi í zaa i doosu bonge, Dangwanz dokta wessatti à ta' moorə ò̱' panaa? nok an sə wo̱'o̱s gbətə ya? 28Sə doosi bonge e̱ngbaaz uzazi zaa kam to̱msa ri'as, séniya rooi i dosou bonge éna ree du'utto wo̱'sa roos sə éna toogusya?29ama doo bonge kai i ree i mà baagəska pa, leege ika baagəs ina n baa roon yam pat.30 I daan na nopoo haa reks bəlaa pèka doktollo. Bəlla pèka rəllə n doosu uri ina mà baaka wo'os sə ina toogus, dogdus zog ɓundəni səna doos, bəlla pèka doktollo bo ina pète ina kamtə mində werkrə."31kamtə rèsa pak uka, gwanta Billə puni sə̀'ek a maz ta gwandə okat. 32sə̀ a root uti yeegəm dokta seetəttə, ama na dag sei na arpu dangti nookarə, haa gak tè haa noi i zaa gak daliitta rooto."33gəə rè pak bonge, "gwanta Billət puni yistik, ni kita kiiza doks naa zuma alkamarəm ɓòrakik taasai taarəkə.''34" Yesoo dosə bansa mari pagn naa rèsa, dosi koo una pa sei naa rèsa.35 Eni bo gak nok paka Sarriz Isaya dook, "na anya pat naa rèsa pak, n dook ina bòrungkan diga màka dəlləkrə."36sei daa bansa mari, ruu tor gwa. Kubrubaiya ulloi bo i zaa ullo inge, ɓessəsimee rèsa paka a rè òka ak."37 Dosi bonge ura wò dokt az uzi waa maz.38 Baaka rook uki gwanta Billət dokta òkapa eti bo uti yangiya gwanta Billəttəi, wòsa roos bo uti yangiya engbaazzəi.39 Engbaaza wò ezi bo uzi Setan . Bəlla kweeka rəllə bo, dəl bamnaki, iya i kweei bo tombaiya Billəi.40Ni i toogusun wòos eki ri'zi bamnaa dəllək. 41Waa maz tomtuk tombaiya ulloi, i tooguska mariya i pi urəi sə i tom ina gòpannai, naa oya i gòro tomsa gòpasai, keesiki gwandə gwantə.42 I mangki rà a rimpakrə. Eri zi i gòok sə i romro sut.43 Erizi iya omi i okuk ni ublak gwanta Daa irəttəzzə. Pat maza naa tò a gəəkarəi na gəə."44Gwanta Billət puni weesa i iis òkassak, ni uza kinək, sə puu iis gəbən. Nok yaksa zoka gwnadək sə ree yiggəs ina pisun pat, sə gee yəu baak uka."45 Haa wongka gwanta Billẹt puni maza naa nà az zak, ura laa wees, wessa wèez naa gbi'kəm. 46Dè kinə wees omi, sei ree yingəs ina pisun pat, sirəə yeu."47Haa wonka gwanta Billət puni yansa i me' du'ros, sə kamtə dukt ɓèseɓə. 48Dè yə paari, sə i goptu sù dùro, sə i gau i teegəs dukta omiit, sə i tos ar to'na rə , a gòpa eti i waagəs.49Ri'zi gak dəl ɓamnarə. Tombai i tiitək sə i zaa kees iya i gòpai a wessairə tèka,50 i ɗongsiki rà a rimə pakrə roo. Eri zi sə i gòok naa romruka sut."51I məəgəs pu an pat ya?" too pat lamza Ataurat na gau waa senza gwanta billəttəz, puni Daa naa gwaagaz zak keetə naa yalina pennan naa doonan diga gwandə gwa. 52Sei yeeso dosi bonge, kala biibazza gau orbaaza rekarə gwanta Billət puni daa naa gwaagaz, keetə naa yalina pennan naa doonnan diga gwnadə gwa. 53Dè Yeeso bams rèsa pagna eni pat, ruu diga eri.54Dè zaa gwanirə dəllə, kubrusən gwanirə ròtiya billərə haa ina roon məsi." inge ora zi maza az kintə lèkaa rìak ya, naa neta gbi'kəmrət ri angya? 55ura azgə waza ura ɓaarə rat azzi panaa? zeiya ulloi bo Yakubu, Yusufu naa Saminu, naa gebən yahuda panaa?56wat kiwitta ullot pat puna aa panaa? too orazi maza az kintə neta məsəmrət ri'ang ya?57sei baar gomi gwandə paa. Ama Yeeso doosi bonge. "Anabi punaa gbi'kəm gwandə gwa pa." 58Go'rə neta naa gbi'kəmman eri pa, nok mùuska eska timra iil.
Chapter 14

1Bəlla elirə, Hirudus Mukadas gəə zakaa Yeeso rək. 2Dosə se̱niya ulloi uraz ge̱ Yohana bo̱'rə batismaz; ruuto gagəllə: nok gbi'kəma bo̱'ro gwandə zokrom.3Nok doo Hiridu kampu Yohana, sə dogu. Tosu pusuna rə nok Hiridiya kiiza dooməya ulloz Filibus. 4Nok Yohana dosusupu, diga ɓa̱la, too ora moo aka kamnu kiimak pa. 5Ii boka ipsu, nok se̱ra bansa marirəs, nok mari i pe̱'eu saariz.6Sei ubla dibgka hiridus kooto, waza Hiridiya nau wa̱ag te'ka eri, Hirudus zok. 7Diga rook gɓà̱'tumsunu do̱so wazzi bonge ina ullo iin pat bò esku.8Do'giya wazzirəz doosu bonge, na doo bo ii zura Yohanaa ura bo'rə batisma rəzzəl. 9Timra gwanzəl la̱a̱ ama nok gba'tuma gba'tumsunúm naa gə iya i gau ullə pourəi í ḇo' yam í regə yam, sei gee bo esku en.10Pi' mari ina ree geptə zura Yohana rə eli pusuna rə. 11Ìi na kamtu zura rool te̱ngrə, i esə waa kita kiizi, urbo kamso̱ do̱'giya ulloz gwa roo. 12Kubrubaiya ulloi i zaa, i pe̱ wé̱səka rook, i əəs, i ri'gə i ree do̱so Yeeso.13Dè Yeeso ge̱e̱, gba̱rkrə roo, ri'ge ora maz pin pak rə, gwan muzo: bansa mari bo dè i gee i kee dermərə te̱, i dùu sa̱akà. 14Ruu keetə, og bansa mari gengga, oksi yərku ro, gò̱os iya naa kunttai.15Dè nimz gò̱ro, Kubrubai i zaa ullo, ora ak door uli, bəl artə asapu; keesəm mariya ai gənəm noka iri'gəkən gwanirə gwaaməttə, noka i yəpsəkən koo zùtəya gwanirəi rekəttak.16Ama Yeeso doosi bonge kai keesi gənəm ri'eri pa; ama esni re̱ka.17 I doosu bonge epu naa una ang pa, sei burodi gbənaarə naa dukt ittərə. 18Dosi bonge kamtən ang mində.19Pi' bansa mari ina gau wòsa yəəsa esi rə paa, pètə burodiya gbənaarə ezi naa dukta ettərə eti. Təg nò paà sei sə̱'sə sei wè̱gəs burodiya ezi esə Kubrubai, Kubrubaiya ulloi bo i esə bansa mari. 20Gwani pat i re̱gə sə baar dagi, i toogus rutəya i seetəi, gbəni komna naa əttəkei paari pa. 21Iya i Ìi rəgəi mù gbənààrə, banda kita ki' naa yangi.22Ɓa̱la dera pi' Kubrubaiya ulloi ina tor gɓarkrə roo, i gà' naa go'ok, nagə kees bansa mari gənəm.23 Dè kee bansa esi, ruu deg bilə paa gwan muzo , nok we̱e̱rək: dè nimz go̱'ro. Pu gwan muzo.24 Ama gɓark pu eri tèka tè dùro, pu yaalə naa ruuka maàmrək gongong. Nok zaka pèru mùka mù:25We̱e̱s tàasə a̱ tukssoz, naa tuks sə zaa irə, ri'gətə maàm rə paa. 26Dè Kubrubaiya ulloi i ogu pu ri'gəttə maàmrə paa, timra iil ruugus, inge dengs usaa as, sei i təg gwera paari nok ser kamsi pu. 27Ama Yeeso pagni ya̱, bonge kpobsun təmtiya eyrəi miizi ser kana kamun pa.28Biiturus iisu bonge Daa Bil, na moozi pi'mə n zaa mo̱oro naa maàrə paak. 29Dosu na zaa, Biturus tiitə gbarkrə roo, ruu ri'ge maàmrə paa, boka ree Yeeso rə. 30Ama dè og zaka ser kamu: ma̱' ɗungkpa, təg gwera Daa Bil keesəmə.31ɓala dera Yeeso yii na'a ulləi, sə kamu doo bonge moo waza a esə timr waa fintizzi, nok an sə a singkən mondə timlə ri'ari ya?'' 32De Yeeso naa Biturus i tor ɓarkirə roo, zaka de'es. 33Iya ipu ɓarkirəi i noosu inge, ''Zəmazə, moo Waza Billəzzi.''34De i ga'gəs, i tiitə dii, buta Zanisarat. 35Dè mariya dəllirəi i meegusupu, i tom buta keer etirə, i kamtu kunz uza; 36i oru naa iisəbo, bo ii poka yaluwa ulləi kotto, iya i pògui i gò'os gwani yas.
Chapter 15

1Sai Farisaawai uri diga Urusalima naa biibai i zaa Yeesorə í doo bonge,2 nok an sə Kubrubaiya mooi Ii ka'as langsiya do'ga mariya rəi ya? nok i nek nat sə í reg réka pa. 3Yeeso bagi bonge ii bən nok an sə i ka'as dookaiya Billəi ya? sə í duu langsiya iirəiya?4Nok Bill doo bonge gbaam Daa mo̱o̱z naa maiya mo̱o̱z, gəə ura pagrə ke̱e̱ku gwandə Daarə koo mairə zema wərk rən. 5Ama i doo inge kooneya doosə Daa naa mái gee neta íka kíne miirət essəkki Billə. 6Úr maza ii gbaaka Daa úlləz paz, bilaa akrə gən paka Billək ina zukannən. Nok langsiya íiyi.7Ii mariya i təg zuttai,rizi sə Ishaya bo'rə anabchi iirə paa. 8Ii Mariya ai i noosə mii naa sut tan, ama timtəya irəi ipu ye'niyi naa mii. 9I noosə kotto, nok ro'oknaya i kubrusini a mari rəi yi'.10Sai de̱r bansa mari sə doosi bonge ke'en to' sə i meegəs. 11Neta tor su'rotti laks maz pa neta keetə su'rottoti laks maz.12Sai Kubrubaiya ulləi í zaa Yeesorə, sə i doosu bonge apu naa meeka pa, Farisaawai í gee yaksa zok naa paka a doo ak pa, baar sugi sun. 13Yeeso bagi bonge kala dokta Daa miirə Billə ta'pat, du'ruska dun zok. 14DaanÍ ri'tan, nok íi ruriya i po' araiyi, nok ruz geesə doowi ruz bila pa, nok gwani yas íkarə kasə dúra múlollo15Biturus iisu bonge po'gisəmee re'sa paka ak. 16Yeeso iisi bonge ii bən haa es i meegisən paya? 17I gə gwenə sə i mee paya? kala ina tor su' rəni sə tii baalən, titigəska haa di'ri sə keegəska.18Ama neta keetə su' rən,keetə timlə zi, neta rooti laks maz. 19Nok diga timlə zi neta go' pat keetə,ikpa zur, kim ruur, de'eska songb seera pak. 20neta ri'atti laks maz .Ama reka rək naa neta neks zok pat uti laks maz pa'.21Yeeso ruu diga eri, ri'gə buta Tayattə naa Sidon. 22Ora eki kitakÍiz uza Kan'aaniyaz ɓapsa dərmirə, sə "Wo̱o̱ su' Paari" Sə doosu bonge ogum yirkuwa miiu mo̱o̱ waza Dauda rə, waza miirə kiizaz kunuwa zam rəu dogdusu pu. 23Ama Yeeso bangnu koo pak muko pa, Kubrubaiya ulləi Í zaa sə Í doosu bonge wa'ak kitakiiza az na ri'gə nok pu duugukunaa wo̱o̱ga su'rə24Yeeso Íisi bonge Í tómtə nok kooneya pa, ama nok maiya Í yaa gwaaka Isra'ilak rəiyi tan Í tómtinéi. 25Ama zaa gu' Yeesorə mu' bonge Daa Po'mé. 26Iisu bonge go' ora Í pe'kən rekaa yangirək Í esəkən yanga zaiyak pa.27Doo bonge, ''Ri'zi Dangwanz, ama yanga zai bən i rege diga ruteya í kadətə Dangwaniya iirə teebəlləirə.'' 28Sə Yeeso bagu bonge, kitakiiz eska timra mo̱o̱l pu waipa, na gapsa ri' ni gwan à esən timr ekik. sei wai kiiza ulləz go'os diga zo̱o̱ra elirə.29Yeeso ruu daa orki rigə ɓapsa gbenaa Gaalilik sə gau ge̱e̱rə pa'. 30Bansa mari i zaa ullə i kamtu lendi, ruri, mukai lendi, naa ii uri iyanaa kuntai gwani pat i kamti Yeeso rə mu' sə rumgbi. 31De bansa mari inni məsi de i og bingai ipu pakrə, naa lendi i go'os, iya i le' rigət pai i ruu rigəttə, naa ruri i og ar. sə i noos Billa Israilal.32Yeeso der Kubrubaiya ulləi sə doosi bonge, ''N oksə on bansa mariya ai yirkurə, nok epu yam ru' taarə i reg una pa. N ii wa'ka ri'eri naa busum pa bo'ta irə me'səm bilarə.'' 33Kubrubaiya ullə i doosu bonge, ara zi à kink buroodi gbi'zəz sə daksək bansa mariya aiya?'' 34Yeeso doosi bonge, ''Ipunaa buroodi rigaziya?'' i doo bonge, ''Buroodi gbansa naa dukt topa.'' 35Yeeso pi' bansa mariya eyi ina gau dii buttə.36Pe' buroodiya gbansa ezi naa dukti, sa'a kaa rə də ii useiko sə we̱'gəs buroodi ezi sə esu kubrubaiya ulləi kubrubaiy ullə boo i esə bansa mari. 37Mariya eyi yas i reg sə bar daksi, i toogəs rekaa worə ru'ti eki gbeni yi'sin gbansa. 38Mari ya i regə rəkkai yara mari mu' narə baanda ki kiitaki' naa yangiwai. 39Sei Yeeso wa' bansa mari ha rigə, sə tor bark rə roo sə rigə buta Magadan dəttə.
Chapter 16

1De Farisaawai naa Sadukaawai i zaa ullə noka i gweknuk, sə i desu bonge, na yiisəbo ni gwanta Billət ni pinnak. 2Sə iisi bonge, kaa naa zur nimz i doo inge dəll okənkpa pa, nok ora paak pu bəkp ɓək.3Gəə naa nit i doo inge ara wo̱nkak okək pa, nok ara paak bipsapu haa ɓamspu ár i meegəsən ni zamanuwaz az ɓamkənnak pa. 4Enkabaiya zamanuwazzəi i laa boka mee ama i yiisiki una pa, assəkin re'saa Yunana rək pa. Sei Yeeso ruu ri'gə daaiyi.5De Kubrubaiya ulləi i gbətə naa kana uka rə ama timr zinsi naa pe'tika burodirə. 6Yeeso doosi bonge, gbagə tók sə i zo' zur nok yistiya Farisaawai naa Sadukaawai rəz. 7De Kubrubai i sundo gwanirə te, sei doo bonge, nok é pe'tə buroodi pa, 8Yeeso meegəsapu sundumeya ii, sə doosi bonge, mooi ii mariya eska timr daksən pai, nok an sə i gau naa sundume ində te'ka enge bo zaa naa burodi paya?9Gwan ri'ak ii megəsin buroodi gbanarə azzi sə kamgə mari mu' gbanrə paya, ruteya i seyi ɓeni rigazi sə i to̱gisi ya. 10Gəbən buroodii gbansa nok mari mu' nare', na riik ɓeni riga sə i pe'ti ya.11Nok an sə ii megəsən paya? n doosən pakka buroodii rəkki pa, nokka ri'ik gbagən tok naa yiisti a Faarisawai naa saadukawai rəs.12 Ri'erizi sə ii megəsən, nok doosubo gbakka tok nok yiisti a buroodii rəzzi pa, ama bona gbagə tok nokka kubruskəna Faarisawai naa saadukiyawai.13De Yeeso zaa buta Kaisariya Filibittə sə des Kubrubaiya ulləi bonge, ''Mari i doo bonge Waa Maz neeziya?'' 14I doosu bonge, uri i doo bonge, Yohana ura bo'rə batismaz, úri í doo bonge, Iliya, úri bo Irmiya, leegə pu anabawairə te'. 15Sə desi bonge moi ii gə inge mii neeziya? 16Siman Biiturus iisu bonge, ''Moozi Kweebaaz, Waza Billə naa zəngs az.''17Yeeso iisu bonge moo ana səsəm azzi Simaan waza Yunanaa rəs, nok kwaal naa gala yiisa ina an pa ama Daa miirə pu pa'a ris. 18Npu doos karə mozi Bitrus, n pu dooskarə n wonk gwaga Billək billərə pa', suknutta haades bən leek sə boonu una pa.19N eska ina gbə'rəka gwanta Billəttən, ina a doks dəllən pu doksənən Billə paa, naa gəbən ina a bins dəllən Billə paa yak pu binsənnən. 20Yeeso pi'Íi sə doosi bonge, kaina doosə maz koo boozi Kweebaaz pa.21Diga arkirə Yeeso ma' dooska Kubrubaiya ullə N rek Urusalima sə n ɓərk baar do̱o̱nirə nattə, do'ga tori naa Biibai Í ikɓe, sə N ruuk ublaa taatəkrə naa zəngs. 22Sai Biiturus kamu kanarə sə əngsu doosu gee, Dangwanz ina an bo'rumkpa naa mo̱o̱pa. 23Yeeso yerə sə doosə Biiturus bonge, ruum miirə popsarə, setan mozi billa miirə dəkɓa de'rəl nok à esə tinm tómsa Billəssəpa, sai neta dəllət.''24Sei Yeeso doosə kubrubaiya ulləi, maza ii dookes muusək zura gwandəl sə peek vaga rauwa ullou sə duye. 25Maza ii zəngsa ulləs zaz kink pa, naa gəbən ura markən naa zəngsa ulləs nok mii kink. 26Anni keesək maz naa kins del təllə, sə markən naa zəngsa ulləs ya? Anni maz esək sə iigəsən zəngsa ulləs ya?27Waa Maz zak naa gbikəmma ullə Daa rəm naa malaikai ulləi tok kooneeya ni bo'rən tomsa ulləs ak. 28Zema n pu dooskən də uri ipu iirə te de'narə ari ii wərk pa sei inaa ogpu Waa Maz zakrə gwanta ullət təm.
Chapter 17

1Ublut bamrə sei Yeeso pe' Biturus naa Yaakubu naa Yahaya so'za ulləz sə kammi yiigrə pa', Gwani muyo.2 sei yessi rə muu, zok naa muuga ullək gau ni ublak, yallena ullən Oo ni ra'ak.3Arkirə sai Muusa naa Iliya i gbəsirə sə í pag naa úr. 4Biiturus bagu bonge Yeeso go'gon aka gau ari mona iise, n go'tuk nu'tə taarə ari, mulo a mondəl, mulo a Muusa rə naa gəbən à Iliya rəl.5De ipu pakrə sei koliya buriyai i gbəsi, sei i gee gwera uka kolirə te, bonge ura azzi Waza miirə N iinu paz, ura zok yagnəuwaz ke'sunu tò' 6De Kubrubaiya ulləi i gee pakki sei kasé naa muuma iim nok ser kamikan go'ma go. 7Sei Yeeso zaa sə təgi sə doosi bonge, ''Ruun paa ser kana kamən pa.'' 8Ama de' i ruu i gwenə ar i og maz pa, sei Yeeso gwan muzo.9De ipu tiitikrə ge'ekirə sai Yeeso pi'i kaina doosə, ''Koo neeya ina bo'rumman pa, sei Waa Maz naa ruutə pu diga roobaamrə. 10Kubrubaiya ulləi i desu bonge, ''Sə bo'rə ga biibai i doo bonge, Iliya zi ma'tək zaka ya?''11Yeeso doosi bonge, zəmazi Iliya zak sə gətən yas. 12Npu dooskəndə Iliya rektəpu i meeu pazi noka ri'ik i bo'su ina baar kweesən, gwan Bilaa mukkokki waa maz ɓərk baar gwanirə nattə.'' 13Arkirəzi sə Kubrubaiya ulləi i meegəsən, paksi Yohana ura bo'rə batismazzə paa.14De ipu bansa mariya eyirə maz uza pii zaa sə gu' gwandə mu' sə geee, 15Daa ogum yirkuwa waza miizəu nok kunuwa bulmuzzəu pu ribdukuro, nok koo bənaya na ruuto mangsu ra'rə koo ma̱a̱mrə, 16N kamtu Kubrubaiya mooirə ama i le'sə i go'su pa.17Yeeso bagu bonge, ''Mooi ii mariya i wəng zulləi sə i esə timr pai, haa bəna sə n gakp naa iiya? haa bənazi n gbak tók iirə ya? kamtunu ang. 18Yeeso bi'su sə zammi kee sə daa wazzi zo̱o̱ra elirə.19Sei Kubrubaiya i zaa lo'ti sə i doo bonge, ''Nok an sə é le' keeska paya?'' 20Yeeso doosi bonge, ''Nok eska timra iil pu topa. Zəma zə' n pu dooskəndə, ina ka esə timra iil ni rentillak ika doosə yiiga ak na ruu səna ɓəə ari, sai ka ɓə́ə́s zura gwandəl, una ka pi səka le'en bo'karə pa. 21Irəm zama ri'ak am ke̱e̱ zuk pa sei naa wəərək naa riika maam.22De Iipu gamnarə Galiili, sai Yeeso doosə Kubrubaiya ulləi bonge, i esək waa maz marirə nattə. 23Sə i ikɓu sə ruutuk ubluta taatəkrə, sei Kubrubaiya ullə i gau naa suksa baar go'mago'24De i zaa Kafarnahum, sei mariya i kwee sookai i zaa oks Biiturus, sei i de̱su bonge, ''Lamza iiz gə essə pu sookya? 25Sei doosu bonge, "Oo." De Biiturus gəə gwa' roo, sei Yeeso desu bonge, Saminu moo à sundo rigazi gwaniya dəlləirəya i kwe̱e̱ sook yangiya dəlləirə ya koo maraginirə ya?''26Biiturus iisu bonge, maraginirə Sai Yeeso doosu bonge na ri'zi gə i pi'sə pu yangiya dəlləi toks. 27Ama ka ena tog mariya i kwee sookai hakeirei pa, rem gbənarə sə à me' galum, dúgáa na ma' kang kpák à ɗa' su'a ullək à oksuk wees roo sə à pe' sə à essə mariya i kwee sookai, à tog à miik naa mo̱o̱k.
Chapter 18

1Zo̱o̱ra elirə kunrubai i zaa Yeesorə sə i desu bonge neezi gbi'zəz gwanta Billəttə ya? 2Yeeso der waizəz sə gapsu gwandə pourə. 3N pu dooskəndə zemazi, i na pu' na' sə ina gauni yanga wai ak pa I tork gwanta Billəttə pa.4Ura yes zura ulləs waani ni yangiwai ak, uzi maaza gbizaz gwanta Billəttə. 5ko neya kwee waz waani muzo riira miilə kwe'ye miizi, 6Ama ura toz muzo yangiya i timr miirəi sə bo'rə hakkeiyat asku an ina maasu bille̱ naaləl dukrə sə ika donsu gbonarə.7Gapk naa yirku nok del, noknrta hakkeirət, doole zi ii kinkkin neta tosək mari sə ii bo̱'rə hakkeiyat. Ama gapk naa yirku ur3a netti zaa nok urak.8 Na' a mook ko də̱'a mook naa toska hakkeirə də̱ə̱səm a koz, aska an sə a tor gwanta Billət naa na' muko, ko də̱ muko, naa ara ii dōnsukuna ra'rək naa na' ittiikə naa də̱ ittiikə.No̱ra mol naa toska hakkeirə wektum sə a dons, aska an sə a tor gwanta Billəttə naa nor mulo, naa ara i dōnsukuna ra'rək naa no̱ ittəi.10Ogən kai ɓə̱ə̱s uzamuzo yangiwaiya airə te' pa n pu dooskən də tómbaya ii ipu pa'ari ko bənaya ipu sink mu'ga Daa miirə paz'zək.11 Nok Waa Maz zaa nok kweeka ina yaan.12I sundo riga uza napu naa mái zu' gbənaarə sə à muzoz na yaa, daatək zu' narkə naa komna naa piti muzopa eyi gída ge'rə sə laak a yaaz paya? 13Na kintupu zema n pu dooskəndə zok yagu nok à muzo ezi, ark an à Í seetə zu' narkə naa komna naa piti muzo paeyi, a í me'də yaakapa eyi . 14Ri'eri iikaa Daa iirə paazəkki pa muzo yangi wai airə te sə ina wo'pa15Dowiya moz a boosa aibei, rem a doosu aibeiya ulləi mo naa ur iin muyo. Naa geesa a gətənpu dowiya moz.16Ama na ge̱e̱sa pa dərəm maz muzo ko ittəi seidə nak, nok kala pak gapk ri'eri.Naa musapu geeka doosəm mairya gwaga Billək rəi, gəbən na musapu geesəka mariya gwaga Billək rəi, yesmu ni menkəz zak naa maza kwee sook sa.18Zəma zi N pu dooskən də ina i doks zok dellə roon pu doksənən Billə pa' in a ii bindis delləro̱n pu binsənən Billə pa' 19 Gəbən n pu dooskən də, ina mari ittiikəi iirə te' paka iik naa rəpu muko dellə ro̱, ina i oorən də Daa miirə Billə pa' boosəkən. 20Nok ara mari ittəi ko tarəi i dakən nok riira miil n pu iirə te'.21Sai Biiturus zaa Yeesorə sə desu bonge, Daa rigazi sə doowiya miiz na go'sə aibə sə n ra'səskúi ya? den gbansa ya? 22Yeeso doosu bonge den gbansa kotto pa ama den gbansa rekarə zu' bamrə naa komnai23Noka ri'ik i riigəska gwanta Billət naa gwanz ii bonge i ge'es zaudiya boorə nattəz sénirə. 24De i ma' go'ka ri' sei i kamtu sénza uza ura pu duuku taalenti zur komnai.25 De le'eu pu tokarə sai Dangwanza ulləz doo bonge, ina yingu naa kiiza ulləz naa yangiya ullə naa ina marən yas. Sə ina togən we̱e̱si26Sei sənza ezi guu' ullə dii, sə o̱ru, dangwanz ɓəssime bar n to̱ka to̱n pat. 27De dangwanza ezi oksə sənza zi yirku, sə faasu sə dásu gimra etti.28Ama sénza ezi kee sə oks doowi sénz ura pu duuku gimra dinari zu' gbənarəllə sə kamu dukro, doosu gee tógmé ina n pu duukarən, 29sai doowi sénz gu' dii bonge oksimé yirku n tóka ton.30Sei sənza maakarə ezi mu'us, sə pee'u sə gbetu pursina rə,sei na to̱ksapu gimra etti. 31Sei dowi səniya ii, i og ina boorum an, sə bar sugii maasin, sə i re̱ i dotə dangwanza iiz ina boorum an pat.32Sai Dangwanza sénza ezirəz deru, sə doosu gee mo̱o̱ ke̱e̱kiza az mii n daasa gimra n pu duuka rəl noka à oorinek. 33a see go' ora à oksəkən doowi sénza mo̱o̱z yirku paya?34Dangwanza ulləs bar sugu, sə pee'u sə esu iya i gbiisku boneirən haa sə naa tog gimra ipu duuku rət. 35Ri'erizi ma Daa aarə Billə paaz bo'səkən ina ra'asə mari laatəra iilpa.
Chapter 19

1De Yeeso ɓamsapu pakki, sei datə buta Galilit, sə za Yaahudiya ɓapsa gbəna urdunak rə.2 Bansa mari gənga i du'u sə rumgbi.3Sei Farisaawai i zaa ullə i gwegu, i doosu gee, go'gon maz na fas kiiza ullə kala aibərə ya?" 4Yeeso iisi sə doosi bonge, i zangə paya úra go'ríz ma'karə go'ti ya'az naa kiiz paya?5Sə doosi bonge, ura go'tiz ma bonge, 'Maz daatək daa naa maiya ulləz sə gakp naa kiiza ullə ii ittikə i gakp zok muko paya? 6Noka ri'ik ipu ittikə pa, i gapsapu zok muko, ina Bill dakssan maz kana mar pa."7Sei i doosu bonge, ''Nok an sə Muusa doose ena esə rababaaza faska kiimrəz, səna ri'gə ya?'' 8Sei doosi bonge, ''Nok we̱mka timteya ii sə Muusa iisə́n ina fas ki'ya iiy, ama pu ri'pa diga ma'karə. 9N pu dooskəndə ura fas kiiza ulləzaz nok aibeya zinarəz pa gəə na kam uza go'rə pu zina. Gəbən ura kam kitakiiza i fasuz urma pu go'ok zinarəzi.''10Sei Kubrubai i doosə Yeeso bonge, "Maz naa Kiiza ulləz gə, go'gon maz kana kam kiiza pa. 11Sei Yeeso doosi bonge, ''Kala mazzi meegəskən kubruskənaak pa sei maza i iinúz. 12Nok gallii i pii iya i dingii gallii diga maiya iirə baalə, uri bo i pii iya mari i yesi gallii, uri boo i pii iya i yes zura iil gallii no̱k gwanta Billət. Maza le'ek kweeka paka akaz na kweek na kwe̱e̱.''13Sei kamtu yangi nok səna pa'si na' naa na wəərisi ama Kubrubaiya ullə i ro'ni. 14Yeeso doo bonge, ''Daan yanga yé'kiyai ina zaa miirə kai ro'ní pa, nok gwanta Billət à gwanirətti.'' 15Sə gbaksi na'rə sə ri'gə.16Sai maz uza zaa Yeesorə sə doo gee, "Kubrubaaz n bo'ok na sə n kinə zəngsa ɓampas ya?" 17Yeeso doosu bonge no an sə à desé ina wessan ya? ura go'oz muzozi mona ii kinka zəng à duuk doka.18Sai mazzi doosu gee dookaiya paiya? "Yeeso doosu bonge, kaa iw maz pa, kaa bo'rə zina pa, kaa ruuro pa, kaa seedəsən songb pa. 19Esəm Daa mo̱o̱z naa maiya mo̱o̱z gbi'kəm, gəbən iim doowiya mooz ni zura moolak20Waa gbamzi doosu gee n duusapu netti yas, anni bən seetə ya?" 21Yeeso doosu bonge mona ii gakpa maza wessaz, rem à yingəs neta à marə yas, sə à esə iya pisi pai. A kink zaudi Billə paa sə à duutə. 22De gbamzi gee ina Yeeso doon ri'gə naa suksa baar, nok úr gwana mazzi.23Sei Yeeso doosə kubrubaiya ulləi, zəma zi n pu dooskən də, gomkp gon sə maza naa zaudis tork gwanta Billəttə.24 Gəbən n pu dooskən də asək an geloba na tor dura zila rəl naa ara maza naa zaudis torkən gwanta Billəttək.25De Kubrubai i gee ri'eri sei mesəm kami, ''Sə i doo bonge neezi seek ya?'' 26Yeeso doosi bonge marirə gə ka bo'rum pa, ama Billə gə koo anya ka bo'rum." 27Sə Biiturus iisu bonge, "É daatə pu koo anya sə é duuta; é kink anya?28Yeeso doosi bonge, ''Zəma zə', Npu dooskəndə iya i duye miiy, dingkaa pekkakrə, waa maz na gau tengsa ullə gbi'kəm rəs i gakp tengtiya komna naa ittikəi, sə bisək me'teya komna naa ittikəi Israilai rəi.29Kala ura datə gwag, ko dowiko watkiiwi, ko daa, ko maai, ko yangi, ko ba'ak nokriira miil, kik inni dən zur komna, naa zəngsa ɓampas. 30Ama uri gənga iya ma'ka rəi i gətək sa', uri gənga iya sa'ai i gətək maaka rə.
Chapter 20

1Gwanta Billət punni maza naa bāākas ura wəə naa dimta nit sə laatə mariya tomseiya ullə baakrəiyak, 2De ii gekənsapu naa mariya tomsei ei, we̱e̱s pene muzo ubla rə.3De keetə wees taaseə sai oks tómbai uri de'narə popsa luumarə kotto. 4Doosi bonge ii bən ren mində baakrə ina toon uni n eskən, sə i ri'gə to̱msirə5Gəbən kee góka wees bamrə naa gəbən wees piti muzo pa, sə bo'rə nio keesin eki. 6De gəə kee nimzəz oks uri de'timkparə kotto sə doosi gee, sə desi bonge nok an sə i de'tim kotto ya?7 Í iisu bonge maz pe'é to̱msopa. sə doosi bonge ii bən ren baakirə.8De ubla wiis sei ura naa baakiz doosə waa gbamza ullə ezi bonge na der tómbaiya eyi sei na ma'i tóka iya i ma' zaka sa'kai, na gə tóg iya ma'karəi. 9De to̱mbaiya i pe'ei ubla nimzəzeyi i zaa togí peeni muzo. 10De tómbaiya i ma'i pé'kai i zaa i mee bonge i tokí ark an à esi ama i ma' tokí pení muzo.11De i togi sei i ma' go̱o̱timə ura naa oogazzə pa, 12Í doo gee tómbaiya i kam to̱ms topai, à togee wees muso naa éya é kam to̱ms ubla bimmai.'13Sai maza naa baakaz bagi bonge, dooei n go'sa aibe pa, nok n toga ina à doks naa mooni koo ri'paya? 14Kweem ina too nka togan à ri'gə, ni gosé minakki sə n tok iya n pe'ei sa'kai ni n tognən iik.15Asee n puna gɓi'kəma nbo'kən ina baar kweesenak paya? koo baar suggasuu go'numa mimrə ya?16 Nokrik iya sa'kai i gətək iya se̱e̱niyai gəbən iya se̱e̱niyai gətək iya sa'kai.17De Yeeso pu ri'gəttə rekarə Urusalima, Sei pe' Kubrubaiya ullə komna naa ittikə eyi, de ipu ri'gəttə doosi bonge. 18Ogən à pu rəkrə Urusalima, sə i assək Waa Maz firissiya gbi'kiyairə naa biibairə na'rə, sə i ze̱e̱susuku bisa wərkrəz. 19Í esku menki sə i bəsku sə i ɗa'kú sə gəbən i ɓaaku vaga raurə, ama ublaa taatəkrə ruutuk.20Sai Maiya yangiya Zabadi rəzzəi , zaa Yeeso rə na yangiya ulləi sə gu' dii gwandə mu'ka sə ooru uan.21 Yeeso desu bonge a ii anya? Iim yangiya miirə ittikə ai Ina gau muzo moorə na' go'narə, muzo bo moorə na' ú'karə gwanta mootə.22Yeeso doosu bonge a mee ina apu oorukron pa, i le'eklen bo'ka naa kəra N bo'kunnak ya? Iisu bonge n i le'eklen.23 Doosi bonge N mee i le'eklen bo'ka naa kəra miik, ama gamn miirə na' gomnarə naa na' ú'karə a miiki sə N esək pa. Ama sei iya Daa miiz iiniy. 24De Kubrubaiya komna eyi i gee pakki sai baar sugi, uriyangiya ittikə eyirə.25Yeeso deri gwandə mu' sə doosi bonge, i meemen gwani i yii gwant naa gəbən gwaniya dəlləi i yiisi gbi'kəm. 26Ama noka ri'ik gakp ri' iirə te'pa. 27Nok ura ii gamna gbizəzzaz, na yər zula ulləl sénz. 28Ni Waa Maz zannak noka i noosukənuk pa, ama nok úr nooskən marík, sə esə zəngsa ulləs nok keesəka mari genɲa29De Yeeso keetə diga Jeriko, bamsa mari gənɲa i duutu. 30Ama rui uri ittəkə ipu gamnarə bilarə paa, de i gee Yeeso pu arkrə, i wo̱o̱ su' ''Dangwanz Waza Dauda rəz, oksəmee yirkurə.'' 31Ama bansa mariya eyi i bi'si bonge ina rəəs. Ama i bag teka gwera paari gee, ''Dangwanz Waza Dauda rəz, ogum yirkuwa eeu.''32Yeeso de' sə deri bonge, ''Mina bo'sun anya?'' 33Í iisu bonge, ''Dangwanz é ii oka ar.'' 34Yeeso og yirkuwa iiu sə pog no'a ii, sə go'si, ni ungkpa norak i og ar sə i dúú.
Chapter 21

1Yeeso naa Kubrubaiya ullə ipu popsa naa Urusalima sə i ree Betafaazi, yiiga zaitunnakrə, sai Yeeso tom Kubrubaiya ulləi ittikə. 2Doosi bonge ren dəlla mu'ka elirə, reksəkaa iik i oksək Gumbaaz pu maanarə eri naa waza ulləz eri, bintən waa Gumbaaza ezi i kamtu. 3Uza na doosun una, doosunu inge, 'Dangwanzi iiwu,' maza rooz etkunnu naa gbaku"4Sei doosi bonge ina i doo anabirəzzənni yi'səka ri'ak. 5''Doosun nuuza Sihiyoonaz, 'Ogum, gwanza mooz pu zakrə moorə, punaa kamska zur vomde rə paa.'''6Sei kubrubai i bo'rə ni Yeesu doosinik. 7I kamtə waa gumbaazi, sə i ummə yallən gumbaazirə paa, sə Yeeso dək, sə gau paa. 8 Bansa mariya eyi gənga i umrə yalləna in bilarə paa ullə mu'ka, uri boo idoptə dansa gbonyi sə i gbakri ullə mu'ka səna digdi.9Sai bansa mari i assə Yeesorə mu'ka wo̱o̱gò sút" "Gee Hosana waza Dauda rəz! ura naa se'səmmazi ura pu zakrə naa ri'ra Daa rəz! Hosana Billə paa!'' 10De Yeeso ree Urusalima mariya dəllirəi i saklə yas, sə i doo bonge, ''Neezi az ya?'' 11Sei iisi bonge, ''Yeeso anabiya Urusalima azzi, buta Galilittə."12Sei Yeeso ree gwaaga Billək rə, re oks mari yingurə gwaaga Billəkrə sə ne̱ni. Sə waagəs gba̱tà̱ iya ipu yingəkrət, naa gəbə boksiya i yingini golii. 13Sə doo bonge gwaaga miik gakp gwaaga wəərəkrək, ama i gwaaga miik ar wo̱o̱naa ruirək. 14Sei ruri naa bədi, i zaa gwaaga Billəkrə, se go'si15Ama firissiya gbi'kiyai naa biibai, de i og neta mesəmrət sə i gee yangi i wo̱o̱go sut gee ''Hosana Waza Dauda rəzzə,'' sei baar sugi. 16 Í doosu bonge, ''A gee gen ina mariya ai i doon ya?'' Yeeso doosi bonge, ''Oo! Ri'ak mooi ii i me'ɗe zangəka paya? waa yangiya woomrəirə su'rozi nooskaa wessak paya?'' 17Ruu daayi ri'gə dəlla Bitaniyallə sə ree kitə ru' taarə.18Ubla gbo'təkarə gə dəllirə sai wodu gomu. Sai oktə rúmb sə ree roo, 19oks rúmbì reu pa dangti kotto. Sai doosə te' rúmbi gee kaa reu gəbən pa, ni eki sai rúmbi kos mu'ka.20De Kubrubai i og inni sei mesəm kami, sə i doo bonge, ''Go'rə riga sə rúmba au kos ri'ak mu'ka ya?'' 21Yeeso bagi bonge, ''zəma zə' Npu dooskəndə ina punaa eska timr, sə tím ina sinkənsəna pa, i bo'ok ina N bo'sə te' rúmba au kotto pa, ama I le'ek len dooska yiig, 'Naa ruu sənarəde ar ɓo'narə,' bo'ruk ri. 22Koo anya ina oorə wəərək rə roo i kinkən.23De Yeeso tor rora Billəllə pu kubruskəndə, sai do'ga mari naa firissiya gbi'kiyai zaa Ullə sə i desu bonge, ''Naa gbi'kəma pammi sə bo'ro neta ri'at ya? neezi eta bilaa rook ya?'' 24Yeeso doosi bonge, ''Mii bən N deskən den des muso, ina Iisé pu sə n doosun bilaa miirə kubruskəna rək.25Batismaa Yohana rəz gə keetə oraya? keetə Billə ya koo marirə ya? Í wi'gəs gwanrə te'ka engə, ana angə keetə marirə dooska bonge nok an sə à esə timr ullə paya? 26Ama ana doo angə keetə marirə, ser kamnaa mariyi nok Í meemen Yohana Saarəzi. 27Í doosə ́ é meepa, úr bo doosi bonge mii bo n dooskə bilaa n bo'run neta ri'at pa.28I og rigaya? maz uza ounaa yangi ittikə, sai ree doosə ura do̱o̱nzaz gee rem a kamtə to̱ms ó'ka, 29sai wazzi bagu gee n rek pa ama sa'kaa roozo sundo sə ree.30 Sai Daa ezi ree waza muzozzo, doosu paka mukok, wazzi iisu gee n rekren Daa, sa'kaa roozə. ree pa.31Waza pazzi yangiya ittikə airə te' sə Í duu paka Daarək ya? Í doosu gee séénza ezi. Yeeso doosi bonge zemazi npu dooskəndə mariya Í kwee sookai naa kima'ki, Í artəkən amn rakarə Gwanta Billəttə. 32De Yohana zaa iirə I naa Bilaa oomək i kwe̱e̱u pa, de mariya I kwee sookai naa kima yaari. Yas naa ri'ik i kwe̱e̱u sə i essə timr ullə pa.33Ke'en to' re'sa pak ukarə, maz uza pii sə də'rə teta innabi rət, sə daasə baabai uri ina gwensəbo, urboo ri'gə genum but utarə ar ye'na sə lo'te haa. Də ɓəlla akpa nenaa te'tirəi. 34Gə tomtə sənza ulləz mariya eirə nok iina etu nen inaabiya ii oosa pui.35Ama baabaiyi ii pe' seniya ulləi ii ɗu' uza, ii eu uza, sə ii toogə urri.36 Gəbən mazza naa baakaz tomtə səni urri ii ar an səniya maakai, baabaiyi ii goosi ni i goosə səniyei, 37Sa̱a̱ka roozə mazzi tomtə wazza gwandəz gwanirə, bonge, leegə i esku gbikəm.38Ama de̱ baabaiyi ii og wazza gwandəz ii doo gwanirə te' ura peek bint az uza az, zan a eu sə bint naa seesa an. 39Ii peu , ii kossu baakirə saaka sə eu.40Ri'ak gə maza naa baak ezi naa zaagə bo'ok baabaiya ai rigaya? 41Mariya eyi Í doo gee zak sə ɓəsək mariya eyi baar sə ibdisi, sə asə baa uri iya i kamtuku42Yeeso doosi bonge, Moi ii I me'ɗə zangəka rababai paya? 'Billa wombai i mu'sal uli billa gau wessal we'el womlə te'kan to̱msa Billəssə. Mo iirə bo ina messəmrrəni.43Noka riik n pu dooskən də, gwanta Billət peesək zok iirə sə ii bəsek menki uri,iya i kamtuku rentei. 44Mazza kasə billirəə paaz kagəsək wekilwee, ama mazza billi kasu rəz namsuku ni zummak.45De firissiya gbi'kiyai naa Farisaawai i gee re'sa pakki i meegəsən pu pakrə iirə paarə zi. 46Ama ina yaa boka kamu, sei i serum bansa mari nok i pe'əu ni anabizak.
Chapter 22

1Yeeso iisi sə doosi re'sa pak uka bonge, 2Gwanta Billət puni gwanz uza ura go'sə waza ulləz naasa Kimrəs. 3Sai tom séniya ulləi gee, ina detə mariya i gbə̱' zok naasa kiimrəs səi, ama i zaapa.4Gəbən Gwamzi tom séni uri gee, doosi n deri eyi, N kwe'gəs pu reka pat. N ɗé'rəsapu ne̱gi naa galət uta pat, N kweesapu net tele, zan naasa kiim rəssə.5Ama mariyei ii pee derka ki oomi pa, uri i rigə oomutta iit'tə, uri boo i gə ar yingu rə.6 Uri boo ii vobdə seniya gwanzə ei, sə i bəsi bar dəksa zur si ii iuwi. 7Sei gwanzi bar gommu sə tomtə soojaiya ulləi, inna ibdəsə ibdəbaya ei ina gabs dəlla iil.8Sə doosə seniya ulləi naasesi goosa pu, ama mariya a derrii ii to̱o̱ pa9. Nokka riik ren billaa go̱kakrə, sə i detə mari ni i oksinik ina zaa naassa kiimi rəssə. 10Seniya ei i ree billi gbikak rə si ii togətə mariya i ogii,mariya oomii naa a oomi pai, ar kiimi yiis naa mara ginni.11Ama de gwanzi zaa koosuk mara ginaya eyirə, sai oks uza ura te' yaluwa naasəu pau. 12Gwanzi desu bonge doowi nok an sə à te'te yaluwa naasə paya? sai mazzi bagu pa.13Sai gwanzi doosə séniya ullə gee, dogdən maza az dent naa nat, sə kosu goka ara tegra rəkkə, ara go'kun wora naa tebdəka bu'ukrə. 14Nok i derk mari genɲa ama i teegiki topa15Sai Farisaawai i kee i dokto ni i kangɓən Yeeso paka ullə doo ekirə paa, 16sei i tomtu Kubrubaiya iirəi naa Hiridussəi, sə i doosə Yeeso bonge, ''Lamz é meemen moo maza oomizzi, gəbən à kubrusunkun pak Billək oomi. A ze̱e̱ mari pa, nok apunaa bé'sum pa. 17Doosumee moo a sundo rigaya? Go'gon ena tog sooka eek Kaisallə ya? Koo go'paya?18Ama se Yeeso meegəsapu əngkuwa iiu sə doo bonge, ''Mooi ii zaga mariya ai nok an sə i ii gwekə miiya? 19Yiisine weesa sokro esi, sə Í kamtu dinari.20Sei Yeeso doosi bonge, ''Muuga neeki naa riira neeli ya?'' 21I doosu bonge, ''Kaisar.'' Sei Yeeso doosi bonge, ''Esən Kaisar ina Kaisaran, Bill bo ina Billən.'' 22De i gee pakki sei zok məsi.23Gwan ublaa ekirə Sadukaawai i zaa oksu, iya i doo gee ruuka roobamrək piipa sə i desu, 24bonge ''Lamz, Muusa doo bonge, maz na wər, səna punaa wazpa, so'o̱za ulləz gəəsək Kiiza ulləs sə dingsu yangi.25Ungwani ipii gbansa, ura se̱e̱ kam kiiziz wər, waz piipa, sə so'oz gəəs kiizi. So'ozi urma wər da̱a̱ wazpa,26 sei so'ozza taazəz kamu reekarə ii gbansa . 27Sa'kaa roozə sei kitta kiizi zaa wər. 28Ri'ak ruukaa roobaam rəkrə gə' kiizi enkən neezi iya gbansa airə tə'ya? de ii yas i kamsupu gə.29Sai Yeeso bagi bomge i mee ina ipu dookron pa, nok i meegəsən rabarai naa gbi'kəmaq Billəm pa. 30Nok ruuka roobaamrək kiim piipa. Gəbən kankpa ki piipa. Nok i pag ni malaikaiya billə paarik.31Ama nok ruuka roobaamrək i zangə ina Bill doosənnan paya, bonge, 32miizi Billa Ibrahimrəl, miizi Billa Ishakurəl, miizi Billa Yakuburəl Bill uli Billa wərk pal. Ama Billa naa zəngsal. 33Mariya eyi i gee pakki, sai kubruskənaa eki məsi.34Ama de Farisaawai i gee, le'sapu Sakuwaai sai í tookən ar muko. 35Uza muzo irə te'ka ura mees bissaz, desu nok səbo gweknuk, 36''Lamz, dookaa pazzi gbi'zəz dookaiyarə te' ya?''37Yeeso doosu bonge à iik Daa Billəz ni iin timra moolak, naa zəngsa moos yas naa sundumiya mooi. 38Uzi dookaa gbi'za naa i seetəirə te'ka.39Dookaiya ittikə i doo bonge, 'Iim doomiya mooz ni a iin zura moolak.' 40dookaiya ittikə airə te'ka pazzi sə i de'es dooka naa kubruskənaa anabawarək ya.''41De Farisaawai i tookən ar muko sə Yeeso desi des usa. 42Bonge, Moo ii i sundo anni Yeesorə paaya? Waza neez ya? I doosu bonge, ''Waza Dauda rəz.''43Yeeso doosi bonge nok an sə Rums doosə Dauda na derə Dangwanz ya? Bonge 44Danwanz doosə Dangwanza miiz, ''Gam miirə na' go'narə sai mina yespu umkeerəiya mooi mondə dəntə di'''45Dauda na der kweebaaz Dangwanz bo̱'ok riga? sə Ii deru waza dauda rəz ya?46 koo maz muzo, sə pagu pa, naa gəbən maza sundə desku unaz piipa.
Chapter 23

1Sei Yeeso pagən bansa mariya eyi naa Kubrubaiya ulləi bonge, 2Lamiya biibairəi naa Farisaawairəi i gau ar gapta Muusa gamnattə. 3Noka ri'ik mina doosun una bo'ruka rən bo'run, nok doodon zi tan kotto kamn to̱ms pa.4I doksə mari gumsa mo'onsas sə i de 'esi bigarə ama gwani i le' yiika nendəz koo topa sə i pe'pa. 5Tomteya Ii rəi i bo̱'ri nok sə mari ina ogbo sə i bo̱'rə dugruma irə yaləndem, sə yalənni na gou dii.6I ii ar gapta gbi'tat ar naasə, naa gəbən ar gapta gbi'tat rora Billəllə. 7Naa gəbən iika de'eska maz ar luumarə, naa gəbən i ii ina derbo lamz.8Ama moo iigə i derkən lamz pa ama kubrubaaza iiz pu muzo iya i seetəi boo doowiyi. 9I derk maz uza dəllə Daa pa, ipuna Daa muzo uzi pu Billə paa. 10Kaina serən lamz pa, nok lamz pii muzo uzi kweebaaz.11Ama ura gbi'za irə te'ez uzi gakp senza iiz. 12ura noos zura ulləllaz, i genkənu dii ura tiiz zura ulləllaz boo i noosuku.13Ina yirkurənni mooi ii lami, naa Farisaawai, dangkaamei, i gusapu gwanta Billət marirə mu'ka, in boo i torkpa, gəbən i daasə iya i torkai sə i torpa.14Ina yirku rənni moo ii biibai naa Farisaawai, dankaamei! nok i kweerə ina tuukuzzən, gwaamut, sə gə i weerə ye'enzəz. Nokka ri'ik i kweek wo'oskaa gbi'kak. 15Ina yirku rənni moo ii biibai naa Farisaawai, dankaamei! i kor gɓəna naa dərme nok keeka kubrubaaz muzo. Na gau muzo i gapsuki ittəi waza ra'rəz haa sə arkə moi.16Ina yirkurənni mooi íí ruri, sə i doo inge konaya gba'təm naa rora Billəl unani pa, ama ura gba'təm naa zinariya rora Billəzəl gba'tuma ullom sai na kamupu. 17Ii ruriya naa mə'əmai, a panni ar gbi'nin ya? koo kangeeriya oos gwaaga Billəz ya?18Ri'eri zi bən ura gba'təm naa ara net ma'antəkas unani pa, ama maza gbba'təm naa essek pu paakas gba'temmi kamku kan.19 Moi ruri, apanni gbi'ninya, essə ya koo ar ma'ka neta oos essəkkat ya?20Ri'erizi ura gba'təm naa net ma'antas gba'təm puna arki naa neta pu paat yas. 21Gəbən ura gba'təm naa buugas, gba'təmpu naa ura pu gamnarə rooz yas. 22Ri'erizi bən ura gba'təm naa ara paakas, gba'təm pu naa teng gwansa Billəz, naa ura gaptə paaz.23Ina yirkurənni mooi biibai naa Farisaawai, dankaamei iya i esə essəka gu'meya soma so'oirəz, i kosapu neta to̱o̱ ika bo'rət ni rababaaza musa rəz doonak, eska timr naa go'num naa kweeka. Neta at uti to̱o̱ ika bo'rə, ika tos koo una munə tə'pa. 24Moi mara rurii, i tu'us wo̱o̱s sə i tum gelloba.25Kak moi biibai naa farisaawai, dankaamei, i neks kuta kəttət naa dendirət sə i da̱a̱ ara te'ek naa səərəu naa diks. 26Moo farisaawaaz ruz, seem neksəka baara dendirəl naa kəttəl zanga sə ara sa'ak nagau naa oosa.27Ina yirkurənni mooi biibai naa Farisaawai naa dankaamei, i gookən gon naa gagga pəriya i taks zokkai, i o̱o̱ gwenkarə goka ama ara te'ek puna zokrəma marirə bumsapum naa nen. 28Ri'erizi bən ii mariya naa go'num nolləiyi ama ipuna keeku naa dankaam timlə.29Ina yirkurənni mooi íí biibai naa Farisaawai naa dangkaamei, i wom gagga anabawairəi sə gə í go'rəz iya i bo'ro gu'numai rəi. 30Sə i doo bonge, ena kapunaa billa do'ga mariya eirə eka doosi kuuska kwaala anabaawairəi pa. 31Ri'zi sə i doo naa zura indəl inge ii yangiya íya í iu anabaawai rəiyi.32Sə i yiis laatəra do'ga mariya ii rəi. 33Moi bigi, moi yanga kome, i bo'ok riga sə gɓisə bisss ra'rəssə ya?34Noka ri'ik, N tomtən anabawai naa mariya i mee sə i meegəsənnai naa biibai. Uri i ɓaaki sə i iwi, uri boo i ɗa'ki endə buumrə sə i neni reekarə dermiya gbi'kiyairə sə i gɓesi baar. 35Nok aibeiya kwaalla iya naa go'numai rə kuus zok delləl.naa gə ində zu'tirə, ma'karə kwaalla biibai rəllə rekarə kwaalla Zakariya waza Berikiyaz zəllə, ura i iwu buug naa ar ma'na nettə te'es. 36Zəmazi npu doosəkəndə,neta at yas bo'rum naa mariya bəlla alləl.37Urusalima, moi ii mariya Urusalimai i ibdə anabawai, gə iya i tomti iirəi i to'gi naa bile, den rigazi keez daksək yangiya ulləi gwandə dentə diiya? ama i mu'us.38 Gwenən i daasən pu gwaaga iirə do̱o̱kak. 39 Npu dooskəndə, i oke gəbən pa, sai ublaa i doon se'səm pu ura zak naa ri'ra Billəllaz.
Chapter 24

1Yeeso keetə Gwaaga Billə ekirə pu ri'gəttə, sai Kubrubaiya ulləi i zaa í yiisu ni womn gwaagək. 2Ama i iisu bonge i og neta at ya? zemazə npu dooskəndə billa seek domerə paal sə gbansək pal piipa.3Pu gamnarə billa Zaitunallə paa, sai Kubrubaiya ulləi í zaa ullə gwani muyo sə i doosu bonge, doosəmee benazi neta zt bo'ringkpa ya? anni yiitək zok getkaa mookrə naa kpamkpaa dəllək ya? 4Sai Yeeso iisi bonge maz geegen maz kana yaasən pa, 5nok mari genɲa i zak naa ri'ra miil, sə í doo bonge "Boozi Kweebaaz" Sə í ye̱s mari genŋa.6I ge̱e̱rək ge̱n ya'am; Naa pang na ya'am rən noka riik timteya ii kai na ruupa, nok sei na boorum pu ri'eri ama gbapsa za dən pa. 7Delme i rukənka, woodu zak naa buut gbamrək at soma so. 8Ama neta eti yas ma'kaa bər baaləkki.9Sə bən i ɓəskən baar sə i ibdən. Mari yas i mu'uskən nok riira miil. 10Sə mari gənga dək də' sə i reg amana a doomei rəz, sə gə i muus doomei. 11Anabawaya songbrəi i keetək sə yaas mari gənɲa.12To̱mteya i go'pai i baktək zok, sə gbakaa mari rək gənga tapsək. 13Ama ura de̱e̱s zok har rekarə gbapsa rəz kink kweeka. 14Paka tingk kak gwantək do̱o̱k zok dəlla yas, nok seidiskəna iya i es timr Billə pai, sə ɓapsa zak.15Noka riik ina og neta go̱o̱pat i doo sə̱rurət, ni saariz Daaniyel doon ak, i dees ara okapa rums sək rə ( Ura zangəs na meegəsən ), 16Too iya ipum buta Yaahudiyat təi ina nog ina gbə yiim rə. 17 Ura pu rollə paariz kana tiitə nok sə boo pe'tə una gwaaro pa. 18Ura pu ookaz bən kana gətə gwaa nok pe̱e̱ka yallu a gbəkarəu pa.19Ina yirkurənni iya ipunaa yangii naa iya ip aaməsək yangirəi ublaa ekirə! 20We̱e̱rin nok nomma im kana za naa niig ko ubla əngəskəna rə pa. 21Bəlla elirə gbərka baar ulla zak, a medə borumkpa pal diga maaka dəl har zakarə ri'ak, gəbən meetək borumkpa pa har dəl gbamna. 22Ina ka ya'rə ru' a ai pa, waa maza ka gbiisəs piipa; Ama nok iya i teegi ai, sə ru'a ai i ya'rik zok.23Ri'erizi uza na doosun bonge Kweebaaza az, koo Kweebaaz aa ezi kái kweepa, 24nok Kweebáiya songbrəi i ruutuk ɓeseɓé, naa anabawaiya songbrəi i zak sə í yiisən neta mesəm ret ɓeseɓe nok səbo yaas mari naa íya í teegí, na bo'runkpa gə.25 N artə n doosunpu neta at nagə bo'rum.26Gəbən ina doosun inge Kweebaaz pu dəllə roo, kai kee sə i ree dəllirəpa, koo Ína doosun gee ogun pu rora roorillə, kai kwe̱e̱pa. 27Ni oosa gbetən dibla Billə sə okəmn paak ri'erizi get kaa waa mazzək zak ri'eri. 28Ara ina wəran pinnak a ok dogbaai roo.29Ama ɓərka baara al na ɓam i təksək ubla, sə' rasa ookək pa, zossi i kaditək diga paari, sə gbiikəma Billəm lamtək.30Sə Waa Maz gbətək o̱sarə paari, sə me̱teya dəlləi yas i gberik guum. sə i ok Waa Maz pu zakrə kollirə te' naa gbam naa gbiikəm. 31Gə tomtək malaikaiya ulləi i uutuk po̱ra sə i daksək iya i teegii diga gbapsa dəllə rekarə gbapsa dəlləi.32Kubrun naa te̱ rumb, ina og neta eti, me̱e̱n wumsa rektapu. 33Riizi bən ina og neta eti, me̱e̱n me̱n rektəpu sugogna rə.34Zəma zi n pu dooskəndə bəlla al ark pa, sei ina yiisapu neta at yas.v 35Ara parik naa diik kpang kpan amoa paka miik kpang pa.36Ama ubla naa bəlla neta attəl Maza meez piipa ko tombaya paarik, ko Waz sei gwan Daa kotto.37Ni boorunən bəlla Nuhu rəllək ri'eri bə gətkaa Waa Mazzək. 38Ni ru'a maama tufanam rək rə ipu bookrə, ipu kamrik kiirə, ipu kesək yangirə kiimrə, haa rekarə ublaa Nuhu to'rən gbark rək. 39Naa me̱e̱ka iik pa haa maama tufanarəm za wo̱o̱si i yas, gətkaa Waa Wazzək zak ri'eri.40Ri'eri zi i oksək mari ettiikə ba'ak rə i pe̱e̱k muzo, i daak muzo. 41Kitakii ettikə ipu nallə i pe̱e̱ku muzo i daak a muzoz. 42Noka ri'ik, gamn naa zo̱o̱ka nok i me̱e̱ ubla dangwanzza iz gətkənak pa.43I bən meen ina an, daa naa gwaagaz naka me̱e̱men bəlla ruuz zakən naa tukz al , ka gau zo̱o̱krə bo'ta ika toru gwag. 44Noka riik, gamn naa gbaksa tok, nok Waa Maz zak bəlla i tammən pallə.45Senza pazzi pu wessa, ɓe'enziz, sə dangwanzza ulləz ka esu kamkpa gwaaga ullə səka esi rek bəlla i inallə ya? 46Senza naa sə'səmazzi ura dangwanzza ulləz naa zaa oksək pu go'ok ri'eri. 47Zəma zə Npu doosəkəndə dangwanza ulləz de'esku ina pisuttə paa yas.48Ama sénza naa ke̱e̱kuz na sundo gwandə timlə, sə doo gee Danwanza miiz naa lo'topu. 49Səna ma' duuka doomiya ulləi to̱msoi, sə íre bo'rutə neta go'pat. 50Dangwanza ulləz getək ubla meen bonge getkən pakrə, zo̱o̱ra gbamzi meen pallə. 51Dangwanza ullə oksuku su ɗa'au, sə esku faasəma ullom naa dangkaamei, erizi sə go'ok naa tebdəka nu'
Chapter 25

1Ri'erizi gwanta Billət ri'gəska naa yang nui komna iya i pe' fitilai, a i nok reeka ura kamkp kiiz pezzaz. 2Uri gbenarə, iya gbenarə ai bo iya i gbe aiyi. 3Yang nui a i mee i ai bəlla pe'en fitilal ai a ii al, a sə e totto waag roo pa. 4Ama yang nui a i ipu gbenarə eyi i totun waag kolumbairə naa fitilaiya ii.5De' ura kankp kiiz pezzaz ezi lo'tə, gwani yas i gbengə rum sə i rus yas. 6 Teteegrə roo sə i gee derka, gəə ura kankp kiiz pezaz ezi keetən i reu.7Yang kita ki'eyi yas i ruuto sə i go'rəs fitilaiya ii. 8Íya mə'niyai ina ka'tubo waa wáág topa, fitlaiya iirəirəi, nok fitilaiya booi i rimsək dera wáág ɓamsubo pu. 9Íya ɓe'niya eyi i doosi bonge, dakskaa ee naa ii pa. noka ri'ik ren i yiptə a iik iya i yingəirə.'10De i ri'gə ar yimnarə sai ura naa kiiz pezza ezi rektitə, iya ipu zo'okrəi i tos, naa ura kam kiiz pezza ezi, sə i gbe'es sogna. 11De Yang núiyi i getə i doo bonge, 'Dangwanz, dangwanz gbe'rəsə mee. 12Ama i iisi bonge, 'Zəma zə' Npu dooskəndə N meen pa.' 13Noka ri'ik gamn naa zo'kaa mok i mee ubla naa zo̱o̱ra zakənnal pa.14Goo puni maza rek but uta rəz, sə der seniya ulləi sə esi gbaaka zaudi a ulləz.15 esə uza talent gbanaarə, uza bo ettəko, ura muzoz bo talenti muzo, kooneya ni gbama ulləm ni pinnak sə ri'gə. 16Ura kwee talatin gbanaarə ezi lo'pa sei ri'gə, yiu sə yingə sə kin baksi talatin gbanaarə.17Ri'eri zi ura kwee talenti ettəkə ezi kintə baksi ittəkə. 18Ama seenzaz kwee talent muzo ezi ree ze' dur buttə dii sə iis, wessa dangwanza ulləz za ullə səs.19Ípu era haa lo'pa sai Dangwanza saniya eyi rəi zappu, sə des kooneya ina esun. 20Ura kwee taalenti gbenaarəz zaa kamntə uri gbanaarə sə doosu bonge, 'Dngwanz talentiya esei gbenaarə eyi n kintə uri bən gbanaarə.' 21Dangwanza ullə ezi doosu bonge Useeko sénza wessaz naa go'nummaz à bo'rusapu go'num, ina waa topandə n de'eska ina gbi'nandə paa.'22sénza kwee talenti ezi zaa sə doo bonge, "Dangwanz taalenti talenti ittikə zi à esei, gwenum n baktə uri paa ittikə. 23Dangwanza ulləz doosu bonge usuko sénza wessaz naa go'nummaz a go'rupu go'num neta waa topattə n de'eska neta gbi'tat, zam a gee tingtəm naa Dangwanza mooz.'24senza kwee talent muzo ezi zaa doo gee, Dangwanz n mee moo maza a gbəə mari baarazzi, a le'len de'eska ara a ta'akrə, bən a toogus ton ara a faan pakrə, 25Mii ser kame nrə sums talenta mooz butto dii. Gwenəm ina moon kwe̱e̱m.26Dangwanza ulləz doosu bonge moo senza a worazzi naa ke̱e̱kùz. A meemen mii maza n de'es ara mn ta'pakrəzzi sə n toogus ara n faan pakrəzi. 27Pii aka esə ura gbo̱u wessaz n getən ak nka kwe̱e̱ ina miin naa baksi.28Noka riik kweerən talenti a ulləz, sə ii baksi ura puna talentii komnaz. Ura una pisu paz ko a pisu waa finti eni i kweerək.29 Noka ri'ik ura punaa in gbi'niz i baksuku ama ura puna in topas i kwerək sə i baksə ura naa in gbi'niz. 30Mangsən ke̱e̱ka senza ezi goka təgrarə, eri zi sə go'ok naa təkpa nu'.31Bəlla Waa Maz zakən naa gbi'kəma ulləm am naa tombaiya ulləi, sə gakp tengwanza ullə gbikəm rəz sə. 32Gwandə mu' mari tele, i to̱o̱kənka, sə massək mari gwanirə te', ni neebaaz massən mai naa bui ak. 33De'sək mai na' go'nirə, ama bui na' u'karə.34Sə gwanz doosuk iya na'narə gee 'Zan iya Daa miiz sə'sənnai pe'en ɓinta Daamirə nok moi iit diga ma'ka gamnaa dəllək. 35Wodu gome i ese rek, ɓə̀ngɓa kame i ese ina bo'karən n zaa ginzəz i kweeyə. 36Npu kandəzəz i tə'se, Npu kunzuz i gwene, Npu pursinarə i zaa miirə.'37Iya naa go'num̈ eyi i iisku bonge, Dangwanz benazi e oga naa wodu sə e esa rekaya, koo naa ɓə̀ngɓa sə e esa ina a bo'kanya? 38gəbən benazi e oga ginzəz sə e tiisaya? koo zok kotto sə e te'saya? bən benazi e oga kunzəz koo pusunarə 39sə e zaa moorəya? 40Gwanz iisiki sə doosi gee, zemazi npu dooskəndə, de i bo'so uza muzo uriyangiya miirə airə te'ka. Koo iya ipu waa topai iirə te'ei miizi i bo'se41Ri'eri zi sə doosək iya ipu ullə na' uki rəi, ' Daan ara n piin ak, i mariya zuk ai, torən ra'a do̱o̱ gbamkpa pipak rə, ara i go'rə nok seetan naa malaikaiya ulləi ak, 42nok wo̱du gome i ese rek pa; gbəngba bo're i ese ina bo̱karən pa; 43N za mara ginzəz i kweye pa; Npu kandizəz i ese yalupa; N kun sə i gbaye, i de̱e̱se pa44Sə ii bən i iisku gee, "Dangwanz benazi e oga naa wodu koo naa ɓə̀ngɓa koo mara ginzəz, koo kandəzəz koo apu kunzuz, koo pusunarə sə e gbaa paya? 45IIsi ki sə dozi gee, zəma zə Npu dooskəndə, i bo'sə koo uza muzo iya yangiya ye'kiya airə te'pa ai, miizi i bo'se pa. 46Iya aiyi i tork ɓərka baara ɓamkpa piipallə.
Chapter 26

1De Yeeso ɓams dooka pangni tele, sei doosə kubrubaiya ulləi; 2''I me̱e̱men naasa ga'ka rəs seitə pu ruu ittə, i kamkp Waa Maz sə i ɓaau vaga raurə.''3Do'ga tori naa do̱o̱niya marirəi i tookən firissa gbi'zazzə gwa' ura i eru Kayafaz. 4I daks sú' naazəz səbo kam Yeeso naa ɓə̱'kú, sə bo iwu. 5Ama i doo bonge, ''Zoora naasəllə pa, bo'ta mari i ruutə pangn soma so' marirə te."6Zo̱o̱ra Yeeso pin Baitanyal ura i deru Saminu bədəzzəz azzə gwa. 7Kita kiiz uza zaa ullo naa waaga wessa we'ek gomkənkarək de̱e̱ngkək, siisu zullə pin rekən rekrək. 8De Kubrubaiya ulləi i og ri'eri, baar sugi sə i doo bonge, ''Anni kamtə laaska waaga ri'akya? 9tqo̱o̱ ika yingəs naa weesa gbi'sas sə ika esə iya zaamai.''10De Yeeso me̱e̱men sundume a ii sə doosi nok an sə i mo̱o̱s kita kiiza az ya? boosə pu tomsa oomis. 11Koo bənaya ipunaa iya naa zaam ai ama ipunaa mii koo bənaya pa.12Waaga kuu mirə zokrə eki, ku nok goorəska iika wərka miik. Npu dooskəndə. 13Zəma zə' Npu dooskəndə, kala ara i do̱o̱k paka tingka ak dəllə yas, ina kita kiiza az bo'rən dook zok ko araya nok sunduka naa ur.''14Uza muzo iya komna naa ittikə airə te, i deru Yahuda Iskaroti, ree firissa gbi'zazzəz 15Se doo bonge, ''I eska rigaya mina eskənnuu ya?" Sə i ge' wees zur naa komanai sə i esu. 16Diga eri sə laa ni eskəniu wak.17Ublaa seenkak ru'a burodiya yisti piipazzə, Kubrubai i zaa Yeesorə i doo bonge, "Arazi a ii ena orus ar nok naasa reka rəl ya?" 18Doosi bonge ren umarə dəllə te, i doosu inge Lamz bonge, "Zo̱o̱ra miil rekttə pu mis, n rek rekaa naasək mooro gwa naa Kubrubaiya mii."''' 19Kubrubaiyi i bo'ro ni Yeeso doosinik, sə i go'rə rekaa naasa ga'karəssək.20De nimz bo'rum sə zaa gau naa Kubrubaiya ullə komna naa ittikə eyi nok reka rek. 21Ipu rek rekarə sə doo bonge, ''Zəma zə' N dooskəndə uza muzo irə te yingəke.'' 22Baar sugi wessa we' sə muzo mu' iirə te' i desu gee, ''Lamz koo miizi ya?''23Iisi bonge ura e tos na' muzo naa mii kəlləz uzi yiikə marirə mu. 24Waa maz ark ni pu biisənən ullo paak. Ama ina yirku rənni ura i esə waa maz ullo na'rəz! ura ezi to̱o̱ ara ika dingnuk pama.'' 25Yahuda ura yinguz doo bonge, ''Koo miizi ya, Lamz''? ''Doosu bonge, ''A doosapu naa zura mondəl.''26Ípu rekrə Yeeso pe' burodi sai ii useeko uwe̱'gusu sə esu Kubrubai sə doo bonge, ''Kween, sə i regə. Zoka miiki.''27Gə pe' kər sə ii useeko, esi sə doo bonge, bo'on ii yas. 28Kwaala miil aa al, dooka rəl, a i kuus nok mari genɲa nok ra'aska hakeiya iiyak, 29Npu dooskəndə mu'ari n gəək sə n bo' maama yangiya inabi rəi pa. Rekarə ublaa N bo'kun a pemmam naa moi ii gwanta minde Daa rəttə.30De í zin gèl, i kee i ri'gə yiiga zaitunakrə. 31Sai Yeeso doosi bonge, ii yas i dekp de' nok mii tuksa assə nok mii, nok pu biisənin bonge, "N vok neebaaz sə máiya i gbə'i arkirəi i faksək. 32Ama sa'kaa roozo Mina ruuto, N artəkən an rekskarə Urusalima.33Sə biiturus doosu bonge, "Koo gwani yas ina kas miigə n kasək pa ves." 34Yeeso doosu bonge zəma zə' Npu dooskarə ko tuksa assə, kə̀ə̀z na gə kwii à sinkənə meeke den taanə.'' 35Biiturus doosu bonge koo ina ikpe naa moo n sinkən meeka pa.'' Kubrubaiya i seetei ii bən i doo ri'.36Sai Yeeso ree ar ukarə i der arki Gesimani. Sə doosə Kubrubaiyi bonge gamn ang Nrə weerətə weerək, 37sai pe' Biiturus naa yangiya Zabadirə ittikə, sə ma' suksa baar naa mo̱o̱ska wessa we' 38Sə doosi bonge, ''Zəngsa miis pu ɓərk baalə wessa we', haa ni N wərk wənnak. Zo'on ang gamn naa gbaksa tok naa mii."39De səə mu' topa sai kas naa muug, sə wəərə sə doo bonge "Daa miiz na bo'runkpa bo'om, daam ɓərka baara al na assisə, ama dei iika miiki dook zok pa, sai a mook. Gə zaa oks Kubrubaiya ulləi Ípu rumro.'' 40Sə doosə Biiturus bonge ''Koo zo̱o̱r mulo i le'ek sə i zo'é paa? Gamn naa gbaksa tok sə i wəərə, nok sə 41kai tor ɓasuro pa. Rums ii in ama zok wəng pa.42Ruu ri'gə den ittinaa roozo, wəərə Bill sə doo bonge, ''Daa miiz na assək pa, sai mina tor pu ɓasuwa auro na gau na à iik.'' 43Gəə gətə zaa oksi ipu rumro nok no'a ii i mo'sapu. 44Gə daayi ruu ri'gə weerəkrə den taanə də gəə pu dook ina see dookrən.45Yeeso gətə Kubrubaiya ulləiro doosi bonge, ''Haa es ipu rumro ipu əngəskarə ya? Gwenən zo̱o̱r rektepu, i essə pu waa maz mariya naa hakeiya yairə na'rə. 46Ruutun à ri'gə, ogun ura essə waa mazaz səətə pu mis.''47Haa es pu pakrə, sai Yahuda ura komna naa ittikə eyirə te'ka, naa bansa mari genɲa i zaa naa fongkai naa gbalət, diga do'ga tori naa do̱o̱niya marirəi. 48Ri'ak ura yəngək Yeesoz doosipu gee, "Ura n ree sə n kuwwaz gwanzi."49Ni ungkpa norak sai zaa Yeesorə sə doosu gee, ''N də'sa Lamz!" sə kuwu. 50Yeeso doosu bonge, "Ungwanz, bo'om ina a zaa bo'okron" sə i kamu.51Sai uza muzo iya ipu naa Yeeso eiyirə, yii na' sə du'to fongkaaza ulləz, sə dops toka lamza gbi'zazzək. 52Sai Yeeso doosu bonge, gennəm fongkaaza moo gwandə samrə, nok maza pe' fongkaazaz i ɓəsku baar naa fongkaaz. 53Í mee inge n puna gbi'kəma nka derən Daa miizak paya? səka tomtə Malaikai gbəəm komna naa ittikəi paya? 54Ina rababai i doon i yi'ik rigaya? sai neta at na bo'rumpu.55Zo̱o̱ra elirə Yeeso doosə bansa mari eyi bonge, í keetə naa fonkai naa gbalət ni í kamkp ruuzak ya? ko benya N gau naa i ro'tiya Billəirə roo, npu kubruskənnində, ama i kame pa. 56Neta eti yas bo'rungkpa nok yi'is rababaiya Saarirəi, eri Kubrubaiya yas í faks Ii ri'gə.57Sei iya i kam Yeesoi i ri'gənu kayaafa Firissə gwa' ara lami naa dooniya dooka rəi i dakənnakrə. 58Ama Bitrus duyi sa'ka aari haa rekarə firissa gbi'zazzə gwa', tor sə gau naa seniya gwanzəi, sə bo og ina bo'rumkan.59Firissiya gbi'kiyai naa mariya í doosə gwanz bisai, ipu laak sedaakoma zagəmrəm Yeeso rə paa nok sə bo iwu.60 Ama i kin una pa, nok i pagrə pan pagrəma songb genɲa, ama sa'kaa roozo uri i ittikə i zaa. 61Í doo gee maza azgə bopu naa gbi'kəma boka waagəsə gwaaga Billə ookapa ak sə boka wom ru' taarə rə.62Domda toz uza ruu paa sə doosu gee, apu naa ina dookarən ya? sə anni ipu dookro mooro lullo anya? 63Yeeso bagnu koo una pa. Domda tozzi doosu bonge n daksa pu naa Billa naa Zəngsal koo moo Kweebaaz waza Billəzzi ya? 64Yeeso iisu bonge, a doopu wessa, npu dooskəndə mu'ka ang, i ok waa maz gamnarə na'gonaa gbi'kəm rəkrə. Gəə pu zakrə koliya paarirəirə te.65Sai Domda tozzi taagəs yaluwa ulləu sə gee, "Doosapu səəra pak, sə gəə á laan an ullo paaya?" Gwenin i geesapu səəra paka dook. 66Í sundo an ullə paaya? í iisu gee úr tooton Ikpa.67Í tu'rusu tutto muugro naa gə í be̱'rú naa nata iit. 68Í doosu gee moozi Kweebaaz ya "Doosmee anni bo'rum ya neezi be̱'a ya?69Biiturus pu gamnarə goka, sə senza kiizaz zaa ullo sə doosu bonge, moo yam ipunaa Yeeso a Galiliz. 70Ama sin gwanirə mu'ka yas bonge, n mee ina a pu dookron pa.71Gəə keetə sognaa gbi'ka ekirə, waa sai senza kiizaz uza zaa ogu, sə doosə iya i̵pu arkirəi gee, maza az úr bən punaa Yeeso nok maza Nazaratazzi, 72Gəbən sin haa naa gba'tum bonge, n mee maza az pa.73Sa'ka roozo de' lo' topa iya i de popsarəi i zaa doosə Biiturus bonge, zəmazi moo yam apu irə te'ka nok meela mooli gbətə. 74Sə ma' de'es naa gba'tungkpa gee, N mee maza azpa ni ungkpa mora kə̀ə̀z kwiitə. 75Biiturs sundo naa paka Yeeso doosu bonge, diga kə̀ə̀z kwii denpa, à sinkine meeke den taanə, sai kee goka sə ree go'to wessa we.'
Chapter 27

1De ar oo, sei do'ga tori naa do̱o̱niya marirəi i doks su' naazi Yeeso rə paa, sə bo ipsu. 2Sei i dogu sə i ri'gunu, i kamu Bilaatussə gwanza gbi'zaz dellirəzzə.3Sei Yahuda ura yinguz de og zeespu Yeeso bissa wərkrəz, sə gən weesa sugtunsa kweetə firissa gbi'sas naa doonirə esi. 4Sə doo bonge, ''N bo'rəpu aibei zoka n esən ura punaa aibe paz ina iu.'' Ama i doosu bonge, an kassee ya? mon gwenum naa zura mool.'' 5Sə mangs weesa sugtunsa esi gwaga Billəkrə, sə kee ree aggə zura gwandəl naa gwera.6Firissa gbi'zaz ində weesa sugtunsa esi sə doo bonge, '' Too ara eka gbagən weesa as ar gbakna weesək pa, nok weesa i kuusən kwaalassi.'' 7Sə i wi'gəs gwanirə te'ka weesirə paa, sə i yiu ar gaggi nok iika mari ginirə. 8Noka ri'ikki sə i der ara eki, ''Ar kwaal'' haa wonka.9Ina annabi Irmiya doon yi'ispu zok, bonge, i pe' weesa sugtunsa zur naa komnai ei a mariya Israilai i geekənnallə, 10sə i esə nok yikkpa ara gaggəllək, ni Daa Bil doosnek.''Sei Yeeso ruu de' gwanza gbi'zazzə mu', sə gwanza gbi'zaz desu, ''Moozi gwanza Yahudaawairəz ya?'' Yeeso iisu bonge, ''Ni doonak ri'zi.'' Ama zoka firissiya gbi'kiyai naa dooni i tuumu doo koo una pa. Bilaatus doosu bonge, ''A gee pagrəma ipu dookrə moorə paa am paya?'' Ama a doo koo una munə pa, məsəm kam gwanza gbi'zaz wessa we'.15Ama bəlla naasəllə ko bənaya gwanza gbi'zaz doksapu fassəkee fan maz muzo a mari i teegəs iya i dogdirəirə te'ka. 16Zoora elirə keeka maz uza pii gbe'narə, i deru Barnabas.17De i tookən ar mukə gwani yas, sə Bilaatus doosi bonge, i ii mina fattən ura paz ya? Barnabas ya, koo Yeeso a i deru Kweebaazaz ya?'' 18Nok meemen i esə Yeeso ullə nok keekuwi. 19Pu gamnarə tensa bissəssə paa sei kiiza ulləz tomte su' bonge, ''Keem bilaa maza naa go'numazzək nok rudumrə te' n ɓər baar haa nok ur.''20Sei firissiiya gbi'kiyai naa dooni i sugrə bansa mariya eyi ina daa Barnabas, ina iu Yeeso. 21Gwanza gbizaz desi bonge, iya ittəkə airə te' i ii mina fattən ura pazya?'' I doo bonge, ''Barnabas.'' 22Bilaatus doosi bonge, ''Mina bo'sə Yeeso ura i deru Kweebaazaz anya?'' Gwani yas i iisu bonge, ''Ɓanu.''Sə doosi bonge, ''Nok anya, anni bo'rə enkurə ya?'' Ama i bag təka gwera paari, ''Ɓanu.'' Zoka Bilaatus ogən i kwesu pakpa, haa bansa mari i ma'tə woogəka sut, pe' maam, sə neks nata ullət bansa marirə mu', sə doo bonge, ''Na'a mii ipu maza naa go'nummazzə paa pa. seesən in.''25Mariya eyi yas i doo bonge, ''Hakkeiya ullə kwa'rəi ina gau erə paa na yangiya eei.'' 26Sə fassisii Barnabas, sə daa Yeeso ina ɓawu.27Sei soozaiya gwanzai i kam Yeeso dakaa gwanzəkrə, sə i daks soozai yas gwandə. 28 Sə tusu i tə'su yaluwa biuwa gwantəu. 29I bobsu meetuwolla kəptəz sə i ku'suu zullə, sə i esu gwalaa gwaani naa doonirək, sə i gau gondə mu' sə i ɓə'su, " Bil na zo'a gwanza yahudaawai rəz.''30I tu'su tuttə, sə i pe' gbalaa sə i zomnu zullə. 31De i ɓə'su, i tus yaluwa ewi sə i tə'su a gwandəu sə i ri'gunu ɓaaka.32I pu keetəkrə sei i sar naa maza Bakuraanis uza i deru saminu, uzi i piu na duutəbo nok sə na gum vaga rau. 33De i reks ara i der golgotakrə' wato "Ara ƙungba zu'terək. 34I esu maama inabirəm i fee naa zogum nok sə bo' ama de gwegə, sei mu'us bo'ka.35e i ɓau sei wog woogəz sə i mas yalləna ullən gonirə te'ka. 36Sei gau eri sə i zo'ou. 37Gwandə zullə paa, i bii biit ina ɓanundə gee, ''Ura azzi Yeeso, gwanza Yahudaawairəz.''38I ɓau naa rui uri ittəi, ura muzəz na' go'narə ura muzəz boo na'ukarə. 39Iya i ar arkirəi i doosu səəra pak sə i rikə zur. 40sə i doo gee mowa a le'ek wa'aska rora Billəi sə a wom ublət taatəz, kweem zura mondəl, na moo waza Billəzzi gə' tiitəm vaga rauwa ewi rə paa.41Ri'eri gəbən lamiya gbi'kiyai i doosu saari pak, naa biibai naa do̱o̱ni i doo bonge. 42Kwee uri ama le' kweeka zura gondəl pa. Na gwanza Israilai rəzzi na tiitə vaga rauwirə sə è esə timr ullə.43Esə timr Billə, Bil naa kweeu r'iak me̱, Bil na kweeu me̱ naa iwu in gə. No̱k ur bən doo bonge, 'Boo Waza Billəzzi.''' 44Gə ruiya i ɓaayi yamai ii bən i doosu irəm paka eki.45Diga bəlla bamrəllə sə təgra gbe'es dəl yas haa rekarə bəlla piti muzollə. 46Bəlla piti muzollə Yeeso wo̱o̱ naa gwera gbi'kak sə doo bonge, ''Eli, Eli, Lama sabaktani?'' uki, Billa miil, Billa miil, no̱k an sə kose ya?'' 47Uri iya ipu de'narə arkirəi de i gee, i doo bonge, ''Pu derk Iliya rə.''48Naa gbaku uza noktə iirə te' pe'tə nee, pu yi'sənzəz maam yaanəm sə aktə rau yiisə sə esu na bo'. 49Uri a i seetəi i doo bonge, ''Daanu gwan muzo. A og koo Iliya naa zaa kweeku kwen gə.'' 50Sei Yeeso gə wo̱o̱ su' naa gwera gbi'kak sə fas zəngsa ulləz.51sei yaluwa gwaaga Billəkrə roo taagəs ittəko diga paari haa diiri, sə but lamrə sə bille i uwa'gəs. 52sə gaggi i gbe'rəm, zong na iya i rəs rumsəirəz i ruu. 53I keerətə gaggirə, de ruutə rumsə, tor della ookapa elirə sə gbəsə mari gənɲa.54Soojai naa iya ipu zo'ok Yeeso rooi i og ara but lamrənak naa neta bo'rum at, ii yas ser kami go'ma go' sə i doo bonge, ''Zəma zə' ura az Waza Billəzzi.'' 55Kita ki' uri iya i duutə Yeeso diga Galilii no̱k sə bo gbaau ai ipu eri de'tə ar ye'na sə i gwenə. 56Iirə te' iiyi Maryamu Magdaliya, Maryamu maiya Yakubu naa Yusufu rəz, naa maiya yangiya Zabadirəi.57De' nimz bo'rum, Maza naa zaudiz uza zaa diga Arimatiya, i deru Yusufu, urbən Kubru baaza Yeeso rəzzi. 58Ree Bilatussə sə orə ina etubo zoka Yeeso rək, sei Bilatus doosi ina esu.59Yusufu pe' zokki sə ɓundus yaluwa okapau liilin deurə. 60Sei tos zokki gagəra a pəlla go'sə gonallə, ara bilerəkrə sə giitətə billa gbi'la eli sogna gaggəllirə sə ri'gə. 61Maryamu naa Magdaliya naa Maryamu a muzoz ipu gamnarə gaggəllirə mu.62Ublaa gbo'təkrə, ublaa go'rəka zokrəs ar, firissii a gbi'kiyai naa Farisaawai i dakən naa Bilatus. 63I doo bonge, ''Moowa naa gbi'kəmas, e sundə ina səərbaaza az doon zoora punaa zəngs as, doo bonge, 'Ru' ina ar taarəkə bo ruutək diga roobaamrə.' 64No̱ka ri'ik doom ina geu gaggəlli haa rekarə ru' taarəkə, no̱k bo'ta sə kubrubaiya ulləi i zaa ruuru sə i doosə mari bonge, 'Ruupu diga roobaairə te',' səərəmeya ɓapsarəi i ark an a seenzaz.''65Bilatus doosi bonge, ''Pe'en soojai. Sə ina ree geu arki ni i le'kənk.'' 66Sə i ree i geu gaggəlli, i bi' na' billirə paa sə se'es soojai ina zo' arki.
Chapter 28

1Ubla əngəskənaa Yahudaawai rək as nittə dii, ublaa seenkak luumarək sei Maryamu Magdaliya naa Maryamuwa muzoz i rəə gwenk gagəllirə. 2De' buta gbam gbi'tat nok tombaaza kweebazzəzaz uzazi ttitə diga paari sə zaa giia billi sə gau paa.3Go̱o̱sa gbətkaa ullək sekəm ni Oosak, yaluwa ulləu bunnin ni talwi. 4Iya i zo' gaggəlli i ninks ser kami i yer ni i wərapuk.5Ama malaikaazi doosə kitaki'a eyi bonge, ser kana kamun pa, n meemen ipu laak Yeesorə zi ura i ɓaau az. 6Pu ari pa, ni doosənin zan i gwenə ara i gbopsunuk. Ri' bən ɓala ya' i doosə kubrubaiya ulləi, "Ruupu roobaamrə, gwenən pu ində mu' artikən an rekarə buta Galilittə." 7Aa eri zi i sə i oku.' Gwenən n doosən pu.8i ruutə naa ɓaku ar gaggəllirə naa ser naa yaksa zok wesawe, i npg noka irə doosukən kubrubai ina bo'rumman. 9Sei i sar na a Yeeso, sə dosi gəə, "N de'sən" iza, i kəu denta ullət sə i noosu. 10sei Yeeso dosi gəə, "Ser kana kamən pa, ri'gən i dosə uriyangi a mii ina ree galili aa erizi i okə.11De kita ki' ei ipu rigəkrə, sei uri iya i zo' arkii i tor dəllə te' sə i doosə firissa gbi'zaz neta bo'rum at tele. 12Se firissii i dakən naa do̱o̱ni sə i zees pakki gwanirə te', sə i esə soojai wees gbi'səs, 13sə i doosi bonge, ''Doosən mari bonge, kubrubaiya 'Yeesorəi' i zaa naa tuks sə i ruur zoka ullək ipu rumrə.'14Paka ak na reks gwanza gbi'zazNazarattazə tokrəparuku sə e keesən gberka baalə.15 De' sozai i kwee wesi i bo'rə ni i doosinik. Paka eki faks Yahudaawairə te' haa zakarə wongka.16Kubrubaiya ulləi komna naa muzoz ai i ri'gə buta Galiliittə, sə i ree yiiga Yeeso doosi rək. 17De i ogu i noosu ama uri i sinkən.18Sei Yeeso səətə mis iirə sə doosi bonge, ''I esepu gbi'kəma paarəm naa a diirəm yas. 19Noka ri'ik ren i kubrusən mariya dərmerəi yas. I bo'si batisma naa riira Daa, naa Wazzəllə, naa Rumsa Billəssəl.20Geesini, ina duu neta N kubrusənən at yas. Gwenən, N punaa ii koo bənaya, rekarə ɓamkpaa dəlləkrə.''

Mark

Chapter 1

1Se̱e̱kaa paka tingka Yeeso kweebaaz waza Billəzzǝk. 2Ni pu biisǝnǝn rababaaza Ishaya Annabiya Billǝzzǝk, "Ogum, N tomsapu tómbaaza miiz na asǝ mu', ura gọ'ruska bilaz,3 "Gweraa der su' doolo rook, gọ'rǝsǝn sǝ i leerǝs bilaa Daa Billǝk."4Yohana zaa, bo̱'rǝ batisma doolo roo sǝ gǝ bo̱'rə wa'aziya batismaa pu'ka na' nok kinka ra'sǝskaa hakkeirǝk. 5Mariya buta Yahuudiya naa a dǝlla Urushalimai yas i ree ullǝ. Bọ'si batisma womaa urdunnakrǝ, de i doo hakkeiya ii. 6Yohana tǝ' yaluwa i siu naa gǝpta geloobarǝt sǝ pa' wok ullǝ seegrǝ, reka regǝg uki zaasi naa wo̱si.7Doo bonge, "Ura arǝz pu zakrǝ miirǝ sa' n reks ara n ka gu'un ullǝ dii sǝ n ka binsǝn taga ullǝ dǝntǝiyak pa. 8N bọ'sǝn batisma naa maam, ama ur bọ'sǝkunuu naa Rumsa Billǝs."9Bọ'rum ru'a eyiro Yeeso keetǝ diga Nazarat buta Galiilittǝ, sǝ Yohana bọ'su batisma womaa Urdunnakrǝ. 10De Yeeso keetǝ maamirǝ te', ara paak gbe'rum sǝ Rumsa Billǝs tiitǝ ni goluzak ullǝ paa, 11gǝ gwera do'tǝ billǝ paa bonge, "Mọọzi waza miirǝ n iiwaz. n gee tingnum naa mọọ wessawe."12Sei Rumsa Billǝs kamu doolo roo. 13 Gau doolirǝ roo ru' zu' ittǝi sǝ seetan gwegu. Gau ar mukǝ naa do̱'neta wo̱'sǝt sǝ malaikaiya Billǝi i bo̱'su ina iin yas.14De i kam Yohanaa bọ'rǝ batismaz Yeeso zaa Galiili sǝ doo paka tingka Billǝk, 15bonge. "Zo̱o̱r gọ'sapu Gwanta Billǝt sǝǝtǝpu mis. Pu'un na' sǝ i esǝ timr paka tingka Billǝkrǝ."16Pu arkrǝ gbonaa Galiilikrǝ og Siman naa zǝǝza ullǝz Andaraawus mẹ'ẹk yansso gbonarǝ, nok íi kamba duktǝiyi. 17Yeeso doosi bonge, "Zan, Duune n yerkǝn kamba mari." 18Naa le'ka sine pa i dạạ yansa iis sǝ duwu.19De Yeeso sǝǝ mu' topa, og Yaakubu waza Zabadirǝz naa Yohana zǝǝza ullǝz ɓarkrǝ te' ipu gọ'rǝsǝk yansa iisǝ. 20Sei deri i dàà daa a iiz Zabadi ɓarkrǝ te' naa tọmbaiya pe'iyai, ii i duu Yeeso.21Sei i ree Kafarnaahum, Ubla ǝngǝskaa Yahudaawai rǝkrǝ tor rora Billǝllǝ sǝ kubrusǝn. 22Mǝsǝm kami naa kubruskǝnaa ullǝk, nọk kubrusǝn ni ura naa gbi'kǝmaz goo Biibaiya ii pa.23Arkirǝ maz uza pii na zam. Wo̱o̱tǝ su',24 "A bo̱'o̱k an naa ee ya Yeeso maza Nazarattaz? A zaa wo̱'o̱skerǝya? N me̱e̱me̱n koo mo̱o̱ ne̱e̱ziya. Mo̱o̱zi maza wessa Billǝz!" 25Yeeso bi'sǝ màazi bonge, "Rǝǝsǝm, keetǝm ullə zokro!" 26De zammi ɓa'su dii, zamaroom wo̱o̱ su' paari sǝ kǝǝtǝ ullǝ zokro.27Mari yas mǝssǝm kami, i deskǝnkǝn gwanirǝ te' bonge, "Anni ri'ariya? Kubruskǝnaa pǝkkak naa gbi'kǝm! Bi'sǝ zam sǝ duu ina doon." 28Ni umkpa norak dooma ullǝ paam yas ar koo araya buta Galiili naa ke̱e̱rattǝ.29Keetǝkaa iirǝ rora Billǝllǝkki gom sei i ri'gǝ naa Yaakubu naa Yohana Siman naa Andaraawus iirǝ gwa. 30Mai guneriya Simandǝz pu kinarǝ kunzǝz, wọsu bọ'su. De i dooso Yeeso paka ullǝk. 31Ree, kamu na'rǝ sǝ ruusu, wọsuwi fasu sǝ ma ọski kiisum.32De nimz bọ'tǝ, ubla pu dǝ'ǝkrǝ, i kamtǝ mariya na kunt somaso'i naa iya zam kamii. 33Mariya dǝllirǝi yas i tookǝn sugognarǝ. 34Rumgbo iya naa kunt somaso'i (ɓeseɓe'i) sǝ kees mai. Ama dạạ mạiyi sǝ i pag pa nọk i mẹẹu mẹn.35Wẹẹ dǝmta nittǝ, ri'gǝ ara maz pin pakrǝ sǝ wẹẹrǝ Bil. 36Siman naa iya ipu yammai i laagu. 37I kinu, i doosu gee, "Konẹẹya pu laagẹkarǝ."38Doosi gee, "A ri'gǝ ar ukarǝ dǝrmeya kẹẹr kẹ'iirǝ nọka riiki seǝ n zan ari." 39Kọọlǝ ata Galiilittǝ sǝ doo paka Billǝk iirǝ ro'a Billǝllǝ sǝ kees mai.40Bǝdǝz uza zaa ullǝ sǝ gu' dii sǝ ooru gee, "Mona iigǝ rumgbume." 41Yeesu oksu yirku, sei yii na' a ullǝk sǝ pa'u sǝ doo gee, "Go'sǝm, n iisapu." 42Ni umkpa norak bǝdǝmmi daau, gọ'ọs.43Yeeso dinsu to' sǝ wa'u. 44Yeeso doosu bonge, "Kaa doosǝ uza koo una pa, ama rem a yii zura mọọl Firissə, sǝ a esǝ ina dọọkaiya Muusa rǝi i doo gọ'ọskarə paan sǝna gau sedaakum a gọ'sapu."45Ama mazzi ri'gǝ sǝ ma' doosǝka koo nẹẹya. Faks dooma Yeeso rǝm haa Yeeso le' sǝ kin zakaa ri'gǝttǝ dǝl ularǝ pa: Sei ri'gǝ doolo roo ara sei mari ina laanukrǝ.
Chapter 2

1Ru' topa de Yeeso gǝtǝ diga Kafarnaahum, mariya arkirǝi i gee ge pu gwa. 2Mari gǝnnga i tookǝn gwaagirǝ haa ar yi'is sugognarǝ. Yeeso kubrusǝni paka Billǝk.3Mari uri narko i gumtǝ maza naa zok bo'sǝnkaz sǝ i kamtu Yeeso rǝ. 4De i kin rektukunu ullǝ pa nọk bansa mariyi, sei i gbe'rǝ rora pin roo eli naa paak sǝ i tiitǝ maza naa zok bo'sǝnk ezi.5Yeeso og eska timra iil, sei dooso maza naa zok bo'sǝnk ezi, "Waz, i ra'sǝssapu hakkeiya mọọi." 6Ama lamiya Muusarǝ rọ'ọknairǝi uri a ipu gamnarǝ rooi i doo gwanirǝ timterǝ, 7"Nok an sǝ maza az doo rii ya? Doosapu sǝǝra pak Billǝ! Nẹẹ ka le' ra'sǝska hakkeiya? Sei Bil kotto!"8De Yeeso mẹẹgǝs ina ipu sumdukrǝ gwanirǝ temterǝn, sei doosi gee, "Nọk an sǝ i sundo ina gọ'panya? 9Anni gom dooska maza naa zok bo'sǝnkaz, 'I ra'sǝssapu hakkeiya mọọi yi gom baar ya koo dooka 'pe'em gbettǝra mọọl a ri'gǝ ya?'10Ama nọk sǝ i mẹẹ Waa Maz punaa gbi'kǝma ra'sǝska hakkeirǝm dǝllǝ." Sei doosǝ maza naa zok bo'sǝnk ezi,11 "Ruum, pe'em gbettǝra mọọl a ri'gǝ gwa." 12Ni umkpa norak mazzi ruu sǝ pe' gbettǝra ullǝl sǝ ar gwanirǝ pourǝ sǝ kee gwaagirǝ. Ii yas inni mǝsi, i nọọs Bil sǝ i doo gee, E meeɗǝ oka una ri'ari pa."13Kee gǝbǝn sǝ ree pou gbonarǝ, bansa mari yas i zaa ullǝ sǝ kubrusǝni. 14De ipu arkrǝ, og Laawi waza Alfarǝz gamnarǝ ar kweeka sookrǝ, sei doosu gee, "Duutume" ruu sǝ duwu.15De Yeesp pu reg rekrǝ Laawirǝ gwa, kweeba sookei gǝnnga naa mariya naa hakkeiyai i reg rek naa Yeesona kubrubaiya ullǝi nọk gǝnnga i duwu. 16de Biibaiya rọ'ọknaiya Muusarǝi iya gǝbǝn Farisaawaiyii i og Yeeso reg rekrǝ naa mariya naa hakkeiyai naa kweeba sookei, i des kubrubaiya ullǝi gee, "Nọk an sǝ reg rek naa kweeba sookei na mariya naa hakkeiyai ya?"17Yeesu gẹẹ ina i doon sei doosi gee, "Mariya ipu kasaka'i i ii rumbaaz pa; sei kuni. N zaa nọk derka iya wessai pa, ama mariya naa hakkeiyai."18kubrubaiya Yohana rǝi naa Farisaawai rǝi i pe'pen riiwa reka rekǝu. I zaa Yeeso rǝ sǝ i dẹsu gee, "Nọk an sǝ kubrubaiya Yohana rǝi naa a Farissawai rǝi i pe'pen riiwa reka rekrǝu sǝ a mọọi i pe' pa ya?" 19Yeeso doosi gee, Iya i gau naa maza kam kiiz pǝzzaz i riirin rek ina pu ɓaiya? Ina pu ɓai i rii pa.20Ama dǝn pu zakrǝ ina pe'sapu ura ya'zaz i riik reka rek. 21Maza boro yaluwa dọọwau naa pouwaz pii pa, nọk ar bonaaki ka bag taaska a dọọkak, taaska rook ka arǝn gbam.22Maza tọ' maama inaabiya pǝmmam ɓunuta dọọtattǝz pii pa, na bọ'rǝ rii maama inaabiya pǝmma emi pu'sǝk ɓunuta root sǝ laa, goptǝra rii, i tọ' maama inaabiya pǝmmam ɓunuta pǝttattǝ."23Ubla ǝngǝskaa Yahudaawai rǝk uka Yeeso pu arkrǝ baasǝm uma rǝ, kubrubaiya ullǝi boo i ma' wo'rǝka renteya rooi sǝ i tǝwi. 24Sei Farisaawai i doosu gee, "Gwenum, nọk an sǝ i bọ'ro ina rọ'ọknai i rọ'ọn ubla ǝngǝskaa Yahudaawai rǝk rǝya?"25Sei doosi gee, "I mẹẹɗa zangǝka ina Dauda bọ'rǝ de busum gọmu ur naa mariya ipu ɓaiyai pa ya? 26Ni ren Gwaaga Billǝkrǝ sǝ pe'en buroodiya i rọ'nurọn mariz sai toriya Billǝi kotto sǝ regu sǝ esnu iya ipu ɓaiyak .27Yeeso doosi gee, "I bọ'rǝ ubla ǝngǝskaa Yahudaawai rǝk nọk maz. 28Rii gǝ Waa Maz uzi dangwanz ubla ǝngǝskaa Yahudaawai rǝkrǝ paa."
Chapter 3

1Geben Yeeso ruu ri'ge rora Billǝlle, maz ura naa na'bo'sink az pu ro. 2I dee i gwenu ko rungbu ku run ya ubla eng'giskaa yahudawarek i ii boka gwene ko bọ'o tuk bon ina hakeiren ya.3Yeeso dosə maza naa na'a bụ,osink ezə, ruutum a de'e marire te'e ang. 4Des mari bonge go'ogon, gọ'oka go'onum ubla engəskaa yahudaawairek ya? koo go'opaya"? Naa kwee zengs ya ko na ips zok ya? ama ii rees.5Yer no'o gweni naa suksa baaraa timte a i wengsing pui, sei doso mazzi leesim na.a mọoi. Lees na,a ulloi sə Yeeso rungɓu, 6sei Farisaawai ii kee ire daks sũ naa Hirudawai sə ii dog ni ii igɓɓunuk.7Sei Yeeso ruu ri'ge naa kubr'baiya ulloi Ɓoonaro. Bans sa mari gengga ii keete diga Galili naa Yahudiya,8 diga Urusalima , Iddo'omiya naa haa Urdun dõ mũũk keer naa Tayak naa Sidon. Bansa ɠɓi'sa esə ii gee ina pũ go'ok ron, yas sǝ ii zaa ullo.9Doo sǝ kubr'baiya ulloi ina kinte ɓark nok bansa mariya,eyi ii daga pu, nok bóta ii rée ru.10 Rungɓo uri gengga, uri bo gengga, iya naa kunt tai i ii boka pogu.11Mariya naa zamn zokroi koo benaya ina ogu i kade ullo mũu, sə i woggo sut. Doo gee "moo" waza Billəzzi. 12Doosə bonge kă ina dọorubo pa13ruu deg gẽere, sə der iya ur ii yay, sə i zaa ulloiu.14 Teege mari komna nna ittikei (iya deri kubr'baiyay). Sə noka i gakɓɓin yammak naa sə tongɓi nok dooka paka Billək.15 Sǝ ina kine ɓama i keesəkən mai-yam,16 tee gi komna naa ittəkei. Ese Simam ri'ir Biturus17Yakubu waza, Zabadi rez, naa Yohana zeeza Yakubu rez,(ura esu ri'ir Buwarzis waa too yanggiya pipsəzzei)18 naa gẽ Andarawus, Filimon, Batalomus, Matta, Toma, Yakubu waza Alfa rez, Tadaawos naa Siman ura naa keeris saz gwande buttos, 19naa Yahuda Iskaroti ura ying'gu kuz20dée ree gwă, sei bansa mari geben i tookən, haa i kine bella i rekǝn rekal pa. 21Dée zeewa ulloi i og ri' eri, ii reebo nok ii mee bonge pu' gwande hakkilloropa. 22Biibai ya i zaa diga Urusalima i dọọ gee puna Ba'alzabuba naa ɠɓikəma gwanza mairezzem, nok umi sə kesən zamn.23Yeeso deri sə rée sə pak gee, Setan ka lẽe-len kesəka Setan ya? 24gwant na markən, gwanta rọọ ka gau pa. 25Gwaag na makrən, gwaga rọọk ka kəne səka gau pa .26Setan na gwaa zura gwandel ka lée səka déepa. Gwanta ullot ka zaa ɓanmnare, 27ama maza ka lée torka maza naa ɓammazze gwa səka ruuruto neta ullo gwa'at piipa. Sei naka doks maza naa 'ɓam ezi zangga səka kin pée ka neta ullo gwa'at.28Zemazi n pu doosəkənde,i ra'səske ran yang mari hakkeiya naa seera pakai,29 ama ura doo seera pak rumsa Billəse paas, ra'asəsku pa nok bóosapu hakkeiya ɓamka piipai, 30Yeeso doo ri'i nok i doo ge, "puna zam".31Maiya ulloz naa zeewi a ulloi i zaa i dée goka . I tom sũ ullo sə ina dẹetu. Pu32 gamnare bansa marire téé, sei i doosu gee " maiya mooz naa zeewi a , moi ipu góoka, i ii oka.33Iisi gee, " Neezi maiya bọọz na zeewiya bọọi ya?"34 Yer nọ' sə gwenə iya i gau sə i kọ'su eiyi sə doo bonge ,"Gwennin, iya aiyi mai naa zeewiya miiy,35 maza bo'oro ina Bill iin uzi mai naa zewwiya miiy.
Chapter 4

1Geben mă, kubruskuna popsa ɠɓenaro, bansa mari i ko'su te' sǝ tor ɓarkroroo sə su' ma' ɠɓena bans sa mariyi dọọs mama ɠɓena rem re te'2 sǝ kubrusini net naa re'sa pak, gee3ke'en to' baabaz uza, ree ta'ak dokto4 uta kase bilare paa, sǝ noi i dobdus, 5uta kas we'rero paa, wa but pii wesssa pa, na dag kos6nok puna yiise omipa,7 uta kase kepte te', ƙepti zakusu doƙtkti puus omi pa ubla na ma'te wọƙs sǝ kos nok yiise i tor dii pa.8Dokt uta kase buta omitte, sǝ ɓu'us okapa, uta zur naa komnat, uta zu' 9tarrei, uta zu' ɠɓenaro, ni' ta'an zokak . Doo gee, maza puna to' a geekaz na gee.10De' Yeeso keegis gwan muzo, sə kubrubai naa mariya ii see ullo puwroi ii desu re'sa paka dook ro.11 Dosǝ gee, ni ii ak ge, ii esin pu megiskǝna gwanta Billot indo natte. 12Ama uri sei naa re'sa pak nik ii gwene gwen, ama ii og pa i gegen ama i gegis pa nok bọta sə i pu' na' sə ra'sisə hakeiya ii.13Do gee, ina meegis re'sa paka ak pa i bo'ok riga sə i megis re'sa paka mu'uk ya?14 babaazi, ta' paka Billək, 15dokta kase bilaro paat, uti iya i gee paka Billk, ama Setan ɠɓake kwerikare16dokta kase werere paa uti iya ii gee paka Billək sə ii kwee naa yaksa zok ai.17 De' yissi ii pisi omipa, ii ɓes baar toppa, de' ɓerka barr zaa, naa geka boone, i lo'o kaskare pa18a kase kepte, uti ii iya i ge pakkii nok iika, 19nok ika neta dellet naa ika zaudi zaa tor iire timle sə kwere pakki sǝ i gau na baka pa.20 A kase bitta ommitte uti iya ii geei pakkii, sə kwee sə esə riibai. Uri zur naa komnai, uri zu' ɠɓenare ni i ta'annak21Yeeso dosi gee, ii kamtik kan fitila sə ii ku'su ɓenzo dii ya? ko ii ɓiis ku tebille dii ya? mona totnu a de'suku ɠɓerpa, 22ina sums zok, sǝ ɠɓeren pan pii pa, apu ɠɓo'raren, se kette ossan ron pan pii pa. 23Ura punaa to' a geekarei na ge24dosə gee, ke'en to' ina ii geen de, too na kera i riisunuk az, uzi ii riisukunu, lege ar ma ura pisuz, 25i kwerik wa a pisun yam26Yeeso doo gee , gwanta Billot puna maza ta' dokta ullot buttozak, 27ruus wee tuks naa ubla, haa dokt button, ama mee ni bo'tenak pa.28 But kees reka naa gwan, măa naa ɠɓems, sǝ bo'rum, sǝ rente i ɠɓete 29net naa oos i kwas gansiz. Nok git osapu30doo gee, naa an sə a ringgiska gwanta Billot ya? naa re' sapaka pakki sə a po'giskin ya?31 puni dokta yaɠɓero kak, waa to dokta tette pattat' te32 na; ɓu'to ar an tetta set dakaro. Me ɠɓetat, noi ii bo'ro pumso roo.33Naa re'sa pag'rəma mim sə doosə pak, sə ina geegis doosə pak pa sei34 naa re'sa pa, ina le'gus gwani muyo sə pugusən kub'rbaiya ulloi pakki.35Ublaikiro nimzizm, doose gee, aree ar ukaroo. 36I date bans kubrbaiya ulooi ii pe' Yeeso, i ri'gunu, de' ipu yam ɓarkre roo. Ipu naa ɓarum uma37 sə zaka wi'ka rutto, mam ruuto gongɓunnogo sə ka' ɓark re roo, ni' ɗumsəkik.38Yeeso pu rumro ɓarkiroroo ɓapsaro, ii weesu gee lamz, à mẹẹ monge á werk dera paya? 39wẹẹ pa, sei bi' se zaka. sə dooso ɓona de'səm. sə zaka de'es, sə arki de'es tan.40Doosə gee, nok an sə i serim ya? ii ese timr paya? 41ser kami go'ma go', sei ii deskən gwaniro tẹẹ, ur nee sə zaka naa ɓona gee su pakri az ya?.
Chapter 5

1Ii zaa ɓapsa mà ma'a ɓonarekre, buta Garisinawai rette, 2keetika kaa Yeeso ro ɓark re roo zi gom. Sei maza naa rumsa go'pa saz, zaa keete ar gagre, sə zaa oksu,3mazzi gau ar gaggre,4 den gengga, ii dogdu naa sargai dente, ɗa'rus sargai yii, sə faksi ura puna gɓama sə bi'tukən maazin piipa.5Tuks naa ubla woogo su' sə gɓamro zoka gwandek naa bileya i pellimai ar gagre naa timro te'. 6De og Yeeso ar ye'na, nòg sə ree ullo sə noosu.7Woo su' naa gɓam, n bó'ok an naa mọóya Yesso waza Daa Biiləz, n ora Billo kaa kɓese baar pa8Yeeso doosu géé keetum!! da̱a̱m mazzi mòò rumsa go'pas.9Desu gee i dera rigara? bagu gee i dere gengga. 10Sei ooru haa kana nennbo orakre pa.11Gɓeema Yewirom ipu neəuro gɓagsilləre, 12Íi ooru gee daa mee e' tork Yewire to'.13 Esi bila ina tor, rumsa go'pa esi date mazzi, sə tor Yewiro te, Íi tor rekare ma' gɓenaro to'. Yewiya roi mul itte14Neebaiyi Íi nog sə Íi re dosə mari ina bo'rum man, delle te' mari gengga Íi keete nok gwenka ina bo'rum man,15 Íi zaa Yeeso re de' oks maza Íi deru gengga ezi gamna re wessa naa yalin zokro, ser kamu go'ma'go16Iya i og ina bo'rum eni naa maza Íi kesusu zam ezi, Íi dooso iya Íi zai ina bo'rum man, naa ina bo'rum naa Yewin, 17mariya Íi zaa arkirei Íi o̱oro Yeeso na dassubo buta bo̱o̱t18Maza zam ye̱du ezi zaa oro Yesso, na̱ tor ɓark ro bo̱ duku, Yeeso Ìisu ara ur dukinik pa̱, 19Yesso dosù gee, geem a̱ doso mariya moi ina Bil bo'san, 20sǝ mazzi sire faks ina Yeeso bo'sun Dikafolis san. Íi pat inni məsi21De' Yeeso ga',ga'sa ɓena naa ɓark, bamsa mari Ìi toonu, pu de'et, te ɓapsa ɓenaro,22uza muzo diga dooniya rora Billele te' i deru Yayirus, sə o̱g Yesso oka ogun sei kas ullo mu', 23sə ooru, bonge waza miire kiizaz werk dera, zaa bi'su na' leege kine go'səka, 24Yeeso de' sə bansa mari ko'su teka25kitakiz uza ɓer baar naa kuruka kwa' haa wi' komna naa ittekei 26bo' bo̱ne haa sə yaps do'ka lamire. Wo̱os we̱sa pisus pat ama go'ospa és,27 geete paka Yesso rok sə Ìi zengɓutu bansa marii ro te' sə pa' yaluwa ulloi28do nee gee koo n pa' yaluwa ullow ma, n go' suk gon.29 De' pa' Yesso kwa' i de'es, sei megis bo' markin puna ina mo'os bon.30Yeeso des bansa mari ne̱e̱ pa'bòya? nokmee gɓam kee pu ullo zokro, 31kubrbaiya Ìi doosu gee a̱ og bansa mari, sə des mongem nee pa'boya nee?32 ama Yeeso gwende ara pou rek sə og maza pa̱u waz33De' kitakizzi meegis ina bo'rum naa uran, nigs sə zaa Yeeso ro naa ser, ə doosə gongga34 doosə gee, wai kiiz rem we̱ssa, eska timra mil a̱ go'sa pu35pu pakkin kitakizziro, mari i keete, do̱o̱nza gwaga Billokreze gwa, wai kiiza ulloz wo'pu, kana mo̱o̱s lamz zuk pa.36Yeeso ke' to' Íi re pa, doso donza gwaaga Bilookrez ge̱e̱ ser kana kama pa esim tir Billəe. 37Íi sə ka'ina duubo pa, sei pe' Biturus naa Yakubu naa Yohana zeeza Yakubu roz.38De' Íi zaa gwaaga donza,gwaaga Billokrozzo Yeeso oks mari gengga weeraro sə Íi wo̱o̱go su' naa yirku.39De' tor gwaaggiro, su baar sugu sə do̱o̱ ge̱e̱, Íi go'on an sə Íi wo̱o̱go sutya, wazzi rus run zi werpa.40 Íi mandu naa ɓesum, sə kees mari pat go̱ka, sə der do'gamriya wazzirei naa mariya renni yammai sə Íi tor rora wazzi pinnallo.41Kam wazzi na'ro sə dooge Talita kumi, ni do̱o̱kak waikiz ruum paa. 42Wazzi ruupa naa gɓaku sə ri'go, puna wi' komna naa ittekei, inni məs mariyi naa yaks zok.43 Ina esu rek na rego, ama ka'ina doso mari ina bo'rim man pa.
Chapter 6

1Yeeso keeto eri sə ree gwande dello kubrbai Íi duwu sa 2 .De' ubla enggiskinaa Yahudawai rek kete kubrisini rora Billəllo iya Íi gewwai zok məsi. "Íi do̱o̱ gee kinte kubruskinak ara ya?" 3"Irim məsəm ma pam a̱ bo'ro ri'am ya?" Urazzi kaapinta waza Maryamu rez, ze̱e̱za Yakubu, naa Yahuda, naa Yusufu, naa Yahuda naa Siman rez pa naa? wat kiwiya ulloi a̱ aipanaa? sei Íi esu aibe4Yeeso dosi gee, saariz kin noosika pa sei gwando dello naa mariya ulloi , 5le' bo'ka ina məsim ronpa, sei na rungɓo kuni.6Ree kubrurskin delmiya Íire yas, eska timra Íll məsu.7Der kubrbaiya ulloi komna naa itteke eyi, sə tomi itteke i' sə esi gɓikkima zama go'pamrem paa, 8do̱o̱se gee ka'inba pe' una ro̱o̱pa, ko̱o̱ rek ko̱o̱ we̱e̱s ziboropa. sei gɓala 9ina te' tag kaina te' yalin ittene pa.10do̱o̱sə ge̱e̱ kala gwaaga Íittonnak gamn roo haa ubla ruukaro. 11Kala ara ina kwenin pak koo Íi ge̱e̱niin pak ina daatik arki dagɓisən ke̱e̱ga ire dentek səna gau sedakom12ikee Ìi doosə mari ina pu'na' aibeiya Íire. 13I ke̱e̱s zam, i wo̱o̱sə kuni wa̱a̱g i rungbɓi.14Hiridus gwanz ge̱e̱ innan ri'ra Yeeso rel yas ar. Uri Íi do̱o̱ Yohana zə ruuto robamro, sə bo'oro neta mǝsəm ret, 15uri Í'i do̱o̱ gee Iliya, uri gebən Íi do̱o̱ saarizzi, sariya doii re te'.16Hiridus do̱o̱ ge̱e̱ "Yohana a̱ n ngebsu zur azzi ruuto zok ya.? 17Nok Hiridus ɓaaw nok Hiridiya kiza gwande ze̱e̱zzez Filibus, Hiridus kamu kiim18Yohana do̱o̱su ge̱e̱ tòò ara ka kamn kizza ze̱e̱zzak pa, 19Hiridus kam Yohana timle haa Ìi igɓɓu, ama kine bila pa. 20Nok Hiridus serum sen Yohana ur maza Íi se'suzzi, sə Íi gɓaaku, na ge̱e̱ Yohana napu kubruskinde baar sugu ben Íi in geeku21Bəl zaa ara Hirirdiya tiisikkin gwanta ɓaara ullol ak, Hiridus bo'sə gwani naa so̱o̱zai naa do̱o̱niya Galilii nasa i dingnuz. 22Waikiza Hiridiyarez zaa naw wa̱a̱g, zok yag Hiridus naa mariya uloi gwanzi dosə wazzi ge̱e̱ "O̱orume ina a̱ iin yas n gbo'sika."23"Gɓa'tumsu ge̱e̱ kala ina inn miiren n eska ko reta gwanta miit"24 wazzi ke̱e̱ re̱e̱ oks maiya ulloz" doosu "N, O̱oruk anya"? mai do̱o̱su ge̱e̱ zura Yohana bo'ro batisma", 25géé naa gɓaku gwanze" O̱oru na "etubo zura Yohana bo'ro batisma tengroro"26Gwanz, zok tapsu ama Ìi gɓaska dokkaa bo'suk pa.27 Gwanz tom soza nare kamte zura Yohana rəl senzzi re gəpte zur, Ara Ì ɓaanuk rə,28 kamtə zura rol təngre sə wazzi esə maiya ulloz, 29kubrubaiya Yohana rei de' Íi ge̱e̱, iza pe' we'sika ro̱o̱k i iis.30Tombaiya roi Íi dakkin Yesso ro Íi doosu ina i bo'ton naa i kubrutin nan. 31Doosə gee zan ess a̱ engis topa, mari gengga ipu zakro ipu ri'gigre, bel pii rekarekre pa.32 Í́i tor ɓark Íi ri'ge gwani muyo ara maz pin pakre.33Mari genga Íi ogi ri'gitte Íi me̱e̱gisi Íi nog naa dent diga delmiro sə Íi arti rekskare, 34de' Yesso tiite o̱o̱g bansa mari, oksi yirkuro, ipu ni maya neebazz piipayak, sə ma' kubriskini net gengga35de' ar wii kurubaiya ulloi Íi zaa ullo Íi doosu ge̱e̱, ara ak mari Íi piipa ubla wiisapu,36 faksimi ina ri'ge delmeya gɓiikiyay naa a̱ to'pa to̱'o̱ro ina yipso zu'te'ya gwanirei rekka Íi rekak.37Yeeso Íi sə ge̱e̱, "mo̱o̱i esni ina Íi rekkan me, Íi doosu ge̱e̱"Ena re yipte burodi rigaya?38 do̱o̱sə ge̱e̱ Íi ge̱e̱ ipu naa burodi rigaya? ren Íi gwenti, de' Íi gwente, Íi do̱o̱ ge̱e̱, burodi gɓenare" naa dukt ittire".39Do̱o̱so bansa mariyyi ina gaudii, wo'sa yiisasse paa,40 Íi gau dii rise ri', riseya zu' gɓennroi naa riseya zu' ittei naa komna ko'oi41 pe̱e̱ burodiya gɓenaro ay naa dukta ittere etti, tég no', Billə paa se'es burodi ina esə bansa mari. Ge̱e̱ pe' dukta ittere eti masi yas,42Gwani yas Íi rege, baar dag43i Íi inde buridiya se̱e̱z naa dukta se̱e̱t ɓeni komna naa ittəkei.44 Mariya Íi rege rek kei mu' gɓenaaro45Lo' pa tos kubrubaiya ulloi ɓarkroroo ina ase mu', rekaero Basaida, gwan faksik bansa mari zangga, 46de' faksi, sei deg yiigro nok we̱e̱rək47 naa zur nimz ɓarki pu ɓenaro te' Yesso pu ɓaksille paa.48De' ogi ipu yaalo nok zaka anni pu gɓam, wees nasse, rigetto gɓenaro paa bo'ro ni arkik, 49De' Íi ogu ri'gitto gɓenaro paa, mee bonge dengs Íi wo̱o̱ su', 50de Íi ogu sər kami pangni kai serum pa minzi51Sei tor ɓarkiro roo sə zaka eki de'es sei zok məsi. 52Nok Íi me̱e̱gisin paka burodizirek pa̱a̱ temteya Íi i mo'sapu.53De' Íi ga'gis go'ri Íi zaa buta zanisarata, Íi dogs ɓarki ga'sa womarə.54De Íi ke̱e̱te ɓarki ro lo'pa sei mari Íi meegis Yeeso zi. 55Íi do'os ata naa nom sə Íi tegde kuna gɓette̱ sə Íi kamti ullo kala ara Íi ge̱e̱n pu rekəndek.56Kala ara torunnak delmiya gɓikiya naa ye'kiyay Íi gɓage kuni billitte paa, Íi O̱oru na daa kunni ina pa'su yaluwa ullow, mariya Íi pa'awai Íi go'os
Chapter 7

1Farisawai Ii to̱o̱kən Yesso naa biibai ya Íi diga Uruselima.2De' Íi og kubrubaiya ulloi Í rege reka Íi ne̱e̱s nat pa.3 Nok langsəzza Farisawai ii naa Yahudawai rez Íi rege reka pa, sei ina ne̱e̱s pu na' wessawe'. 4Farisawai ina ke̱e̱te luumaro, Íi rege koo una pa sei ina ne̱e̱mopu mam zangga. ro'oknaya, Íi duui yay ipu gengga, ni neksika ketta maamro tak, naa yəəm, naa sabdi, naa to̱'nut.5Farisawai naa biibai Íi des Yesso nok an sə kubrubaiya mo̱o̱i Íi duu langsiya do̱o̱'ga mari rei paya, sə Íi rege rek naa na' diks ya?6Doosi ge̱e̱ Ishaya do̱o̱ wessazi Íi dangkaamei, ni pin biisənnin, ge̱e̱' mariya Í7 no̱o̱se naa su' kotto tmteya iirei ipu miire pa, Ì no̱o̱se kotto, Í kubrusun langsiya mari reiyi yas; Ì me̱e̱ inge kubruskəna paka Billək.8Ì ɗongs ro'oknaya Billəi sə Í kam langsəya marirei. 9Dosə ge̱e̱ Ì ɗongs ro'oknaya Billəi sam sə Ì duu langsəza iizz! 10Musa do̱o̱gee mona esə daa naa mai gɓikəm pa a̱ wərk.11nok Ìi Ì d̈o̱o̱ maz na dosə mai naa da̱a hei po'kaa ullok miiro pu zuk.12 kai daw səna bo'sə mai naa da̱a naa mai, ko̱o̱ una13 pa ri'eri sə Ì mu'us ro'oknaya Billəi nok langsiya irei Ì duuyi yay. Naa neta go'rit sə Ì bo'ro.14Der bansa mariya ai sə dosə ke'səne to', Í yas sə Í məgis15 ina tor baalənni séés mazpa, ina ke̱e̱ baalənni séés maz,1617de' Yesso bansa mariya, tor gwa kubrubai ulloi Ì de̱su re'sapaka eki18 Yesso dosə ge̱e̱ Ì bən ipu naa megiskapaya? Ì ipuna meegiska paya in tor diga mazzen go̱okan se̱e̱supa, 19nok tor timle pa, tor ba'te ro̱o̱ sə ar. Naa do̱o̱ma emi Yesso neks kala rek.20Dosǝ ge̱e̱ ina ke̱e̱tte digsa mazzə baalen ni se̱e̱su21 nok diga mazze timlozzi, sundume a̱ Ì go'paiyi Ìi kete, paka zukak, kimmaki', ro̱'or, igɓa zur,22 ningsa, engku, songɓ, ke̱e̱rus, gɓi'kim, mə'em,23 engkətta a̱t ke̱e̱te mazzi timle yas sə seesu.24De' ruu diga eri sə ri'ge buta Tayatte naa Sidon sə ree tor gwa, Ì ara ko̱o̱ maz me̱e̱kənak pa, ama sums zok pa, sei 25kittakiiz uza puna waza kiizəz naa zammaz. kitakiiza ezi sə za̱a̱ kas Yeeso ro dente paa, 26kittakizzi maza Heleniyaz, me̱e̱lla Surofiniyattə O̱oru na ke̱e̱z zam kitakizzire27dosə kitakizzi ge̱e̱ yanggi ina se̱e̱ reka zangga ge go', ama ara Ì pe'kkin rekaa yanggirek sə Ì esən zayak ge go'pa,28 ama Ìisu ge̱e̱ ri'eri bən dangwanz na rek, zai, Ìi zo' ruteya ullo eyi zangga,29dosu ge̱e̱ nok a̱ doosun pu ri'ik, ri'gəm zammi ke̱e̱gissapu moro wazze. 30Gəe gwa' re̱e̱ oks wazzi kitte ge'lepaa. Wazzi zammi ke̱e̱gissapu,31gebən ri'ge re̱e̱ buta Tayatte sə zaa Sidon rekare gɓonaa Galilikre rekare buta Dokapolissatte, 32Ì kamtu ura ge̱e̱ to' paz sə le' pak wessa paz Ì O̱oro Yeeso na ɓag na' ullo paa33se pe'ew ke̱e̱su bansa marire te̱' sə kamu naaziz, sə tos nendi ullo to'ro. De' tu'tut se pog meela ullol, 34sə tég no' Billə paa. Sə gwəne, sə do̱o̱ ge̱e̱ efhata uki do̱ḏ (gɓéérum) 35Yeeso go'rus to'a̱ ulloi, sə de' armukkoro ina kam meela ullol eni pe'sum, sə pag o̱okapa36Do̱o̱sə ge̱e̱ ka'ina do̱o̱so ko̱o̱ mazpa, ama ni do̱o̱səni bonge ka'ina do̱o̱n pà'eki, ri'zi sə pak bagzok. 37Mesəm kami wessa we' sə Ì do̱o̱ ge̱e̱ bo'sapu ko anya wessa. Haa kamte iya Ìi ge̱e̱pai, Ì ge̱e̱, naa iya Ìya Ì pagpaai sə Ìi pag.
Chapter 8

1Ru'a eyi rə bansa mari ipu genŋa, ipu naa ina i rekan pa. Yeeso de̱r kubrubaiya ulləi sə doosi bonge, 2"N og yirkuwa bansəu nok ipu naa mii koo bənnaya ru' taarə ina i rekan pii pa, 3mina wa'ai sə ina kinə rek pa Ì kasəkkan bilarə, mari uri Ì kéétə ar ye'na." 4Kubrubaiya ulloi ì Iisu bongé, "A kink buroodi araya? Irəm do̱o̱ra ri' allə sə mariya ai baar daki ya?5 De̱si bonge ipu naa buroodi rigaya? Ì doosu bonge, gbansa, 6doosi bonge ina gau buttə, sə pe' buroodiya gbansa ezi, de ìi usuko uə'gəs buroodiya ezi sə esi kubrubaiya ulləi ina massi bansa mariiyi.7 I punaa yanga dukt de ìi usuko sə doosə kubrubaiya ulloi ina esə mari gebən. 8Ì reg sə baar da̱gi, Ì toogus re'kaa seek diga rekaa Ì mar ekirə, ɓèni ɓansa yə'niya ye'ei,9 yara mari mu' narezi Yeeso faasi sə i reepu, 10naa lo'ka pa tor ɓark naa kubrubaiya ulləi i ri'gə buta Dalmanutattə,11Sei Farisiyaawai i keetə sə i de̱dusu, i ii oka alaama diga billə paa səbo gwegu. 12Gəə rumsa ullosə diiri sə doo bonge, nok anni sə mariya bellalləi i ii oka alaama ya? Zemazi n pu dooskəndə, alaama uza pii sə i riiskunuu pa. 13Sei ruu sə daai sə tor ɓarkrə gəbǝn, sə ree ga'sa ukarə.14 Kubrubaiya ulloi i zinsapu i pe'te burodi na'rə pa, ipu naa burodiya ar muzoz ɓarkrə roo pa. 15Dinsə to' bonge ina gau naa gbaka naa zo'ka deu pagrima Farisaawai rəm naa gə pagrəma Hirudussəm.16kubrubaiya ulloi Ì wi'gəs gwanire te' koo nok apu naa burodi pakya.? 17Yesso memen sə doosi géé nok an sə ipu wi'gəskindeya noka ipu naa burodi pakya? nok an sə temra Iil wengs ya?18ipu naa no' ama Ì og paya? ipu naa to' Ì geeni paya? 19de' n we̱'gəs burodiya ezi mariya mu ' ɓenarə eyi rə te' ɓeni yə'seniyə naa ruteya burodi Ìi seeyya? Ì doosu bonge Ì see komna naa ittekei20de n we̱'gəs burodiya ɓansa eai mariyamu' nare eyirə te' ɓeni riga yǝ'senyə si Ì pitiya? Ì doosu ɓansa,21 doosi gee haa ri'ak Ì meegis paya?22De' Ì zaa Basaida mariya Ì kamtui ruz sə Ì orə Yeeso na pru23 Yesso kam na' ulloi sə kéésu kur dellə, De tuttut ullo na'rə sə ɓag na' ullə no'ro se desu gee a̱ og'on arya? koo a ok unaya?24de' teg muug paa sə doo gee n og yaramari n ogi Ì goo ni rattak ri'gikrə. 25Sə ɓag na', no'a ulloi rə paa gəbən, sei yara mazzi ɓe're no'a ulloi, no'a uloi Ì ɓe'rəm sə og ar wessawe' 26Yesso wa'au na reepu gwa' sə doosu bonge kana tor delle te'pa.27Yesso kee naa kubrubaiya ulloi dermiya Kaisariya naa Filibiyarə de' ipu ri'gəttə bbilare paa, sei des kubrubaiya ulloi gee. Mari Ì doo bbonge mii neeziya?28 Ì Iisu géé Yohana bo'ro batismazzi uri bonge Iliya uri bonge saariza Billəz .29Géé desi Iigə Ì doo mii neeziya? Biturus Iisu bonge moozi dangwanz30 Yesso bi'sə bonge ka'ina doosə koo mazpa31sei ma' kubruskəeni neta wessat genga do'ga mari Ì mu'sukun naa do'ga tori naa biibai Ì ikɓe ama ruuk ublut taatte.32 Doo netti sumsan piipa. Sei Biturus seesu naaziz sə ma' bi'ruku33Ama yesso yer no' sə gwene kubrubaiya ulloi sə bi'rə Biturus géé esəm miire pourə moo setan a̱ sunde naa neta Billət pa, ama a̱ sunde naa neta mariret34 sei der bansa mari naa kubrubaiya ulloi sə doosə bonge kooneya Ii duuke miiz na mu'us zura ullol na pe' vaga rawaulou səna duubo.35kooneya ura Ii in zengsa ullosas yasək, géé ura yadək zengsa ullos nok miiz na nok paka Billək sumsa pu zengs miirə. 36Anni bagsik mazya səna kine del tele ana səna kink zengsa ullos paya?37anni mazz esə nok zengsa ullosya?38kooneya a̱ zur degu miirez naa paka miikak bella laatərem naa hakeirəm waa maz bən zur deku den ullo na zaa naa gɓi'kəma ullo daarəm naa tombaiya ulloi naa rumsa Oomis.
Chapter 9

1Yeeso do̱o̱si, zemazi n pu do̱o̱s'kənde uri ipu ari de'ete iirə te' iya Ì werk pai sei ina ogapu gwanta Billət zakre naa gbi'kəm, 2Ublut bamro ar, Yeeso pe', Biiturus naa Yaakubu naa Yohana sə i de̱g ge'rə paari muyo. Sei az muga ullok iire mu'ka3Yaləna ullən sekəm sə yere bunnun, burkaa ullok haa ar ko̱o̱ anya burkarə dəlləro̱o̱.4Sei Iliya naa Muusa i gbəsirə mu' ipu pakre naa Yeeso , 5Biiturus doosə Yeeso bonge, "Dangwanz, go'gon ni a pin anŋak, a̱ go'ro nu'te taaree, a̱ go'ro mulo nok mo̱o̱, mulo nok Musa, Mulo nok Iliya.6 Nok Biiturus me̱e̱ ina do̱o̱kan pa kubrubaiya rooi yas ser kamsi.7Sei koli i tiitə sə i gbə'si, sei i gee gwera, ke̱etə kollizzərə te'ka "Waza miinde n iinupazzi, ke̱sunu to'." 8Ni umkpa norak ara i pin ekirə i og ko̱o̱ maz naa iipa sei Yeeso gwan muzo naa ii9De' ipu tiitəkre ge'a ekirə do̱o̱si bonge ka̱ ina do̱o̱sə ko̱o̱ maz ina i ogan pa. Sei ublaa i ogən wa̱a̱ maz ruutən robaamrək. 10Sei i da̱a̱ paka rook gwanirə temterə sə i wi'gəs gwanirə te'ka anni ruukaa robaamrək ya!11I de'̱su "Nok an sə biibai i do̱o̱ bonge sei Iliya na ma'te zaka ya?"12Sei doosi bonge, "Zəmazi Iliya zi ma'ak zaka sə leerəska koo anya: Sə noj an pu biisənən bonge Waa Maz bərk baar gəmbəngə sə i oku ni ur unanik paya? 13 Ama n pu do̱o̱skəndə, Iliya zaa Ìi bo'rə ina goosin ullə paa, ni paka rababaaz doo ullə paak."14De i gətə ara kubrubai uri i pinnakrə, i o̱g bansa mari i ko'sipu, biibai ipu sinkənkarə naa ii.15 De bansa mariya eyi i o̱g Yeeso mesəm kami; i nog i ree ullə sə i də'su.16 Sei de̱s kubrubaiya ulləi i sinkən naa ii ande paa ya?17Sei muzo bansire te' iisu bonge, "Lamz n kamtə waza miiz punaa zama le'nu pakam, 18ara ruusunukrə sei ɓasu buttə, sə kees pokti su'rə, sə təw nu' sə bən kos. N ooro kubrubaiya mo̱o̱i ina ke̱e̱susu, ama i le' pa. 19Sə iisu bonge ìi mariya dənnandəi eska temte i pisən pai, haa bəna sə n gakp naa ii ya? Haa bəna sə n we̱nsək timr naa ii ya? Kamtunu miirə."20Sei i kamtu wazzi. De zama room og Yeeso, ni umkpa no'rak zammi ɓa'su. Sei wazzi kasə buttə sə pokti i keetə su'rə. 21Yeeso de̱s daa ulləz bənnazi sə ina an ma'au ya? "Daa rooz doosu bonge diga dingkaa ulləkrə. 22Ubla ukaro me̱'musu ri'eri ra'rə roo na maarə. Mona le'eklən sə mona bo'rək una, ogum yirku saa po 'e."23Yeeso doosu bonge "Mina le'ek lengə ne̱? ko̱o̱ anya bo'rumka bon ura esə timrazzə." 24Ni umkpa norak daa waazirəz gəə sə doo, "N essəpu timr po'me le'ka eska timr pa miilə." 25De Yeeso og bansa mari ipu noktəkrə íirə, sei bi'sə zammi bonge, "Mo̱o̱ zama à le'en pakpam, n bi'sa ke̱e̱təm ullo kaa gə̱ə a̱ tor ullo zokrə pa."26Zammi kwii sei ɓa̱'as wazzi wessawe' sə keegəs. Mazzi goo ura wəraz, haa mari genŋa i doo bonge wərapu. 27Ama Yeeso kamu na'rə sə ruusu, sə wazzi ruuto paa.28De Yeeso tor gwa', kubrubaiya ulləi i de̱su ɓo'rarə nok anni sə 'e le' keesəka pa ya?29 "Sei doosi bonge "Ne̱ta ri'at kee zuk pa sei naa we̱e̱rəka Bil."30De ̀i ruu eri, i ri'gə i ko̱o̱ naa Galiilik. Yeeso ii koo maz kanaa me̱e̱ ara bo̱ pinnak pa,31 nok pu kubruskən kubrubaiya ulləirə doosi bonge "I esək Waa Maz marirə na'rə, sə i iu. Ina ipsupu, ublut taatə, i ruusku32 ama i me̱e̱gəs paka rook pa gə ser kamikan de̱skarə.33I zaa kafarnaahum de pu gwa' sei de̱s kubrubaiya ulləi bonge, "Ì sinkənkən an ində te' bilarə paa ya?34 "Ì kaapa, nok i sinkən gwanirə te'ka billarə, ne̱e̱zi gbi'zəz iire te' ya?"35Sei gau dii sə de̱r iya komna naa ittəke eyi sə doosi bonge, "Koo ne̱e̱ya na' ii gakkpa waza se̱e̱nzəz sei na gən pu zura ulləl sa'ka se̱niyairə yas,"36Sei pe' waa waz sə de'su gwanirə te' sə pe'eu na'rə, sə doosi 37koo ne̱e̱ya na kwee waza az na ri'ra miil ur bən kwesə pu mii, gə koo ne̱eyaa kweye miiz, kweye mii kotto pa, ama ura tomtəz."38Yohana doosu bonge, "Lamz" e og uza ke̱e̱sək zamrə naa ri'ra mo̱o̱l sə e ro'nu nok duyee pa.39Ama Yeeso doosu bonge, "Kai ro'nu pa nok ne̱e̱ya bo'rə ina məsəmrəm naa ri'ra miilal pag zam miirə paa pa,40nok koo ne̱e̱ya gwaa keerəs naa aa paz punaa aa, 41ne̱e̱ya esən maam ina bo' nok ii mariya ura Bil te̱e̱guzzəi zəmazə' n pu dooskənde, punaa faasima ulləm paa.42Ne̱e̱ya bo'sə yangiya ye'kiya i esə timr miire ai, sə ina kasəi, ar an ina doksu billa naarəl dukrə sə ina kosu gbonarə. 43Na'a mo̱o̱i ina toska sə mona bo'rək hakkei, ɗe'səmi, aska an ara a torkən gwanta Billəttə naa na' mukok, naa ara a torkən ra' a ɓamka piipakrə naa nat ittərək. 44Də' a mo̱o̱k na toska sə a bo'rə hakkei, ɗe'səm, aska an ara a torkən ra'rə naa də' mukə, naa ara a torkən ra'a ɓamna pii pakrə naa dənta mo̱o̱t ittərək.45de' a̱ mook na kangɓakan sə a̱ dew ɗe'səm aska an ara a̱ torkən gwanta Billət na de' mukko, naa ara a̱ torkən ra'rək, ra̱a ɓangɓa piipak naa denta mo̱o̱t itterit.4647Nora mo̱o̱l na toskaton sə mona bo'rə hakkei ke̱e̱səm, aska an ara a̱ torkən gwanta Billəttə naa nor mulək naa ara a torkən ra' a rimska pii pakrə naa no' a mo̱o̱i ittəkik.48 Ara gariya i Ì wərən pakrə gə ra'a iik boo rimkp pak.49I se̱nk koo ne̱e̱ya ni zing mandak.50 Manda ina wessanni, ama na markən pu naa tingtəma ulləm a bo'ok riga sə gəə wessaya? Gamn ni mandak inde te' sə i gbaakən ində te'ka.
Chapter 10

1Yeeso daa arki sə ri'gə buta Yahudaawairəttə, ga'sa womaa Urdunnakrə bansa mari i zaa ullo gəbən sə kubrusəni ni ke̱e̱sənnak, 2Farisiyaawai i zaa ullə səbo gwegu i de̱su "Go̱'go̱n maz na fas kiiza ulləzzak ya? 3Sei íisə gbone "Muusa gə doosən anya?"4 Ì doosu bonge "Muusa iisapu maz na biisə kiiz saatifiketa faksəka kiimrəz səna wa'u."5Yeeso doosi bonge "Nok wengka timteya ii sə Muusa biisən dookaa ezi 6 ama diga ma'ka go'rəka dəllə Bil go'rə yaara maz naa kitakiiz7nok ri'ik maz daak daa ulləz naa maiya ulləz sə mapsə kiiza ulləzzə,8 iya ittekə eyi i gakp zok mukə 9 nok ri'ik ina Bil daksapun maz kanaa mar pa."10De ipu gwaagirə sei kubrubaiya ulloi i de̱su paka ekirə,11 doosi bonge koo ne̱e̱ya fas kiiza ulləz sə kam kiiz uzaz bo'rə zinazi naa ur.12 Koo kita kiiz na daa ya'za ulləz səna ɓəə ya'az uza bo'rə zinazi naa ur.13mari Ì kamtə yangiya ye'kiyai nok səna po'gi ama kubrusbaiya ulləi Ì bi'si, 14De Yeeso og ri' baar sugu iirə sə doosi bonge, "Daan yangiya ye'kiyai ina zaa miirə kai ro'ni pa nok gwanta Billət a̱ iirettə15Zəmazi n doosən ne̱e̱ya kwee gwanta Billət ni yangiya ye'kiyai paz torək gwanta Billəttə pa." 16 Sei pe' yangiya eyi gwandə na'rə sə saasi nat sə sə'si.17De ma' ri'gətta ullət, sei maz uza noktə sə za gu' ullə mu' sə de̱su bonge, "Lamza wessaz n bo'rək an sə n kinə zəngsa ɓampas ya ya? 18Yeeso doosu bonge "Nok an sə a̱ de̱re maza wessaz ya? Ne̱e̱ya wessaz pii pa sei Bil gwan muzə.19 A me̱e̱ dookai bonge, 'kaa iu maz pa, kaa bo'rə zina pa, kaa ruuro pa, kaa bo'rə sedaakumma songbrəm uza rə paa pa, kaa zambə uza pa, noosəm daa mooz naa maiya mo̱o̱z'."20Mazzi doo bonge, "Lamz ne̱tti yas n bo'russapu diga n pu wazzəz. 21Yeeso gwenu naa no'a gbaaakarəi sə doosu una piti munə saa kine p. Yingəsəm ina pisan yas sə a za duuye,22 ama de gee pakki sei zok wəssu sə ri'gə naa gomta baar nok ur gwana mazzi.23Yeeso gwendi sə doosə kubrubaiya ulloi bonge "Go̱mgo̱n baar ara gwana maz torkən gwanta Billəttəkrə sei24 mesəm kam kubrubaiya ulləi paka ekirə ama gəbən Yeeso doosi bonge, yangi ina gombaaranni torkaa gwanta Billəttəkrə 25Na riizi gə Gelooba torkton dura zillarək naa ara gwana maz torkən gwanta Billəttək26Sei məsəm kami i doo gwanirə te' bonge sə ne̱e̱ gbisək ya? 27Yeeso gweni sə doo bonge "Marirə gə! go̱mgo̱n baar, ama Billə mu' koo anya ina bo'rəmkanni. 28 Biiturus pag naa ur doosu bonge e daatə koo anya sə e duuta.29Yeeso doo bonge zəmazi n pu dooskəndə koo ne̱e̱ya ura daate gwaagaz, naa zəi,naa watkiwi, koo mai, koo daa, yangi, koo but, nok mii naa paka tingkak, 30sə kink baka zu' gbanarə zamanuwa azzǝ: gwaak naa zəi naa watkiwi naa mai naa yangi naa but naa bərka baar ru'a ipu zakrə airə kinkkin zengsa ɓampas,31 ama gənŋa iya se̱e̱niyai i gəək sa'ka, a sa'kai ì gəək se̱e̱niyi.32Ipu ri'gittə rekarə Urusaliima Yeeso pu iirə mu'ka məsəm kam kubrubaiya uləi. Iya i duuti sa'kai ser kami sei Yeeso e̱s iya komna naa ittəkei eyi sə ma' dooski ne'ta bo'rəmka naa urat,33sei doo bonge apu ri'gəttə Urusliima i essək Waa Maz firissiya gbi'kiyairə naa biibairə na'rə. Ì ze̱e̱suku bisa wərkrəs sə esku iya i me̱e̱ Bil pairə na'rə. 34 Ì ɓandəsku sə i tu'rusu tuttə sə i ɗa'au sə gə̱ i ipkpu ama ru' taree ina ar ruuk35Yaakubu naa Yohana yangiya Zabadi rəi Ì zaa ullə sə i doo bonge, "E ii enge aka bo'see ina e ooran yas, 36 doosi bonge mina bo'sən anya?37 Ì iisu bonge aka iisee eka gau uza na' rəgnaa mo̱o̱krə, uza na' ukeya mo̱o̱irə gbi'kima moom rə.38 Ama Yeeso iisə bonge "Ì me̱e̱ ina i orukan pa, i le'eklen bo'ka naa kəra mirə n bo'kənakya? koo i le'eklen ɓəska baar naa irəm batismaa miirə i bo'səkeuwazz ya?39 Ì doosu bonge e le'eklen .Yeeso doosi bonge koppa n bo'kuz ii bən i bo'kunbon gə batismaa miirə i bo̱'sewwaz ii bən i bo'sukənnu, 40ama gamnaa miirə na' go'na rəz koo na' ukarəz a̱ miini sə n esək pa ama sei iya i go̱'rə nok íi.41De kubrubaiya komna i seei i gee ri' ba̱a̱r sugi Yaakubu naa Yohanarə paa,42 Yeeso de̱ri gwande popsarə sə doosi i me̱e̱me̱n gwaniya iya i me̱̱e̱ Bil pai ii gə do̱o̱niya iirə gbi'kiyi i yiisi gbam,43 ama gakp ri' iire te' pa, koo ne̱e̱ya ii gakkpa gbi'zəz iire te'kaz gakp se̱nza iiz, 44gə ura ii gakpa sé̱é̱nzəz iire te'kaz, gakp se̱nza Iiz yas.45 Nok Waa Maz nok sə Ì se̱nkunuk pa, ama ur se̱nkən urik, esək zeəgsa ulləs ina kweeka mariren genŋa.46 Ì zaa zeriko, de i daatə zeriko naa kubrubaiya ulləi naa bansa mariiyi , uza pii i de̱ru Batimaawus waza Timaawussəz gau ɓapsa bilarə, 47de gee bonge Yeeso maza Nazarattazzi pu arkrə sei te' gwera sə doo bonge, Yeseo waza Daudarəz, ogəm yirkuwa miiu. 48Uri genŋa Ì bi'sə ruzzi Ì doosu bonge na rəəs, ama bage təka gwera bonge waza Dauda rəz ogum yirkuwa miiu.49Yeeso de' sə doosi bonge ina de̱tu. Sei i de̱tu sə i doosu bonge ruutum, zok na yaga pu de̱rkarə50 sei kos yaluwa ullə gbi'wau, təəgəm sə zaa Yeesorə.51Yeeso de̱su bonge a ii mina bo'sa anya? Ruzzi doosu bonge lamz n ii oka ar.52Yeeso doosu bonge eska timra mo̱o̱l go̱'sapu ni umkpa norak, sei kinə oka ar sə duu Yeeso sə i ri'gə.
Chapter 11

1De i zaa ursaliima, ipu pou Betfaazi naa Bettani yiiga naa te̱ta zaitunnakrǝ, Yeeso to̱m kubrubaiya ullǝi ittǝkǝ 2sǝ doosi bonge, "Ren waa dǝlla aarǝ mu' allǝ. Ina tor i oksǝk waa gumbaaza uza i ma'au dǝkupaz, bintuttunu i kamteu. 3Uza na de̱sǝn bonge "No̱k an sǝ i binsu ya?" doon inge "Daa Yeeso iu in lo'ok pa gǝtkunu."4I ri'gǝ i oks waa gumbaaz maanarǝ goka kaaka allǝ, sei i bintu. 5Mari uri ipu de'narǝ arkirǝ i de̱si bonge, "No̱k an sǝ ipu binsǝk waa gumbaazirǝ ya?" 6I doosi ni Yeeso doosini ina doonak, sei mariiyi yi daai i ri'gǝ.7 Kubrubaiya ittǝkǝ eyi i kamtǝ waa gumbaazi Yeesorǝ sǝ i um yalǝna iin paa sǝ Yeeso na gau paa. 8Mari gǝnŋa i um yalǝna iin bilarǝ paa, uri i um dalǝta i ɓaatǝt. 9Iya i ar mu' naa a i gǝǝ sa'ai i wo̱o̱gǝ sut, Hoosaana! Maza na sǝ̀'sǝ̀mazzi ura zaa riira Daa Billǝlaz.10 Ina Sǝ̀'sǝ̀m rǝnni na gwanta daa a az Daudarǝ zakat! Hoosaana billǝ paa!"11Yeeso tor ursaliima sǝ ree Gwaaga Billǝkrǝ sǝ gwendǝ at. De ar ku'tǝ ri'gǝ Betaaniya ur naa iya komna naa iitǝkkǝ eyi. 12Ublaa buutǝkrǝ de i gǝtǝ diga Betaaniya, busum ma' go̱mkpu.13Og te̱' rumb ar ye'na naa dangs ookapa, re gwen koo bo kink a rewou. De ree oks una pa sei dangs kotto no̱k zoora ullǝ repkpa rǝlli pa. 14Doosǝ te̱' rumbi bonge, "Uza gǝǝk sǝgǝ reg nǝna mo̱o̱irǝ pa." Kubrubaiya ullǝi i geegen ina doo eni.15I zaa Urshaliima sǝ i tor Gwaaga Billkrǝ sǝ ma' nǝnka mariya i yiu naa a i yingǝ net Gwaagi rǝi. Vegrǝs teeburiya iya i gii we̱e̱sazzǝi naa ar gapta iya i yingǝ golirǝi. 16 Daa koo maz uza sǝ torǝn unaa yingurǝn arkirǝ pa.17Kubrusǝni sǝ doosi géé, "Pu biisǝnǝn bonge, 'Gwaaga miik gakp gwaaga we̱e̱rǝka Billək no̱k mari yas' pa ya? Ama i yerpu an wo̱o̱naa ruirǝk wi." 18Firissiya gbi'kiyai naa lamiya Muusarǝ dookairǝi i gee ina doon, sei i yaanu ipkpa no̱k sǝr kamikan ullǝ no̱k bansa mari yas gee tingka naa kubruskǝnaa ullǝk. 19Nimz yas i daa dǝlla gbi'lal.20De ipu arkrǝ naa nit, i og te̱' rumbi wo̱ks haa yiiserǝ. 21Biiturus sunde sǝ doo bonge, "Dangwanz, gwenum te̱' a à kamnu su' ak woksapu."22Yeeso iisi bonge, "Esǝn timr Billǝ." 23Zǝmazi n pu dooskǝndǝ, ne̱e̱ya doosǝk ge' ak, ' Bil na ɓuga na ko̱sa gbonarǝz', na doo naa sinǝm ullǝ timlǝ pa ama esǝ time géé ina bo doon bo̱'rumka bon, Bil bo̱'o̱sku.24No̱k riik n doosǝn, Kala ina i ooro iirǝ we̱e̱rǝkrǝn, esǝn timr inge bo kinikkin, gakp a iin. 25Mona we̱e̱rǝk Bil, doole a ra'sǝssǝk koo ne̱e̱ya ina a kamnu timlən no̱k daa a mo̱o̱rǝ billǝ paaz sǝna ra'sǝssa aibeiya mo̱o̱i.26Ama ina ra'səsə mari aibeiya ii pa, Daa a iirə billə paaz ra'səskən à iiz pa.27De i gǝtǝ Ursaliima gǝbǝn, Yeeso pu ri'gǝttǝ Gwaaga Billǝkrǝ te', Firissiya gbi'kiyai naa Lamiya Muusarǝ dookairǝi i zaa ullǝ.28 I de̱su bonge, Naa gbi'kǝma pammi a bo̱'o̱n neta at ya, gǝ ne̱e̱ esa gbi'kǝma bo̱'karǝn ya?"29Yeeso doosi bonge, "N de̱skǝn de̱s muso. Doosne mii bǝn n dooskǝn gbi'kǝma n bo̱'o̱n nettim. 30Batismaa Yohanarǝz gǝ keetǝ diga Billǝya koo marirǝ ya. Bag ne."31I de̱skǝn sǝ i sinkǝn gwanirǝ te' bonge, "Ana doo ange 'keetǝ paari', dook bonge no̱k an sǝ i esǝn timr paa paya?' 32Ama ana ange 'keetǝ marirǝ', no̱k i serumsen mari, no̱k i kwesapu Yohana saaza Billǝzzi. 33Sei i bag Yeeso bonge, " E me̱e̱ pa". Yeeso doosi bonge, "Mii bǝn n dooskǝn koo naa gbi'kǝma pammi n bo̱'o̱n nettiz pa."
Chapter 12

1Yeeso ma' kubruskǝni naa re̱'sa pak. Doo bonge, "Maz uza baa inaabi sǝ ko'su sǝ ze̱' dura ɓo'ka innabizirǝl. Wom ar oou sǝ esǝ baabai uri baaka eki ina geu. Sei ree ginum ar ukarǝ. 2De zo̱o̱ra apkpa nen tettirǝi go̱'tǝ, tomtǝ se̱nza ullǝz baabaiyirǝ naa kwe̱e̱tǝ nen te̱tti. 3I ɗu'u i ne̱nu gǝǝ na' kotto.4Gǝbǝn tomtǝ se̱nz uza, i bǝsu zullǝ sǝ i ne̱nu naa dǝgsa zur. 5Gǝ gǝǝ tomtǝ uza, ezi i ipsu. I ɗu' uri gǝŋna, i iu uri gǝnŋa.6 Pii na maz uza muzǝ gǝbǝn sǝ tomkpus, waza ullǝ íuwaz. Uzi ura tomsiu ɓamsǝnarǝz. Doo bonge, "Ləəgə i esku gbi'kəm." 7Ama baabaiyi i dookǝn gwanirǝ te', "Ura pe'ek ɓintaz aa az, a ipsu sǝ ɓinta root na seesaa."8I kamu i ipsu sǝ i keesu ba' a ekirǝ sǝ i kosu. 9Ri'ekigǝ ura naa baakaz bo̱'o̱k anya? Zak sǝ za wo̱'o̱s baabaiyi sǝ esǝ uri baaka rook.10I zangǝ ina rababai doon paya? 'Bìlla wombai i mu'us al uli gau kookǝzzǝ. 11An keetǝ Daa Billǝ, ama pu wessa aarǝ mu'." 12I íi kamkpa Yeeso ama i serum bansa mari, no̱k i me̱e̱me̱n pag re̱'sa pakki iirǝ paazi. I faks i daau.13Sei i tomtǝ Farisaawai na Hiriduyaawai uri ina ruusu təraa sarkən pakak. 14De i zaa, i de̱su géé, "Lamz, e me̱e̱me̱n mo̱o̱ una kassa naa paka mazzǝk pa, gǝ a yii be'sǝm marirǝ te' pa. A kubrusǝn paka Billǝ zǝmak. To̱o̱to̱n ara e eskǝn sook Kaisarrǝya koo to̱o̱ paya? Ena tog ya koo enaa tog paya?" 15Ama Yeeso me̱e̱gǝsapu dangkaama iim, doosi géé, "no̱k an sǝ i gwege ya? Ettǝne dinaari n gwentu."16I kamtǝ Yeeso dinaariya rooz. Doosi bonge, "Muug naa goosa ne̱e̱rǝssaa as ya?" I doo bonge, A kaisarrǝs." 17Yeeso doosi bonge, "Esǝn Kaisar ina ullǝn, Bil boo a ullǝn." Mǝssǝm kami naa ur.18 Sei Sadukiyaawai iya i doo bonge ruukaa robaamrək pii pai i zaa ullǝ. I de̱su bonge, 19"Lamz, Muusa biisee bonge 'zǝǝza mazzǝz na wǝr sǝna dàà kiiz, amaa na ding waz pa so̱'oza ullǝz naa gǝǝs kiizi sǝna kinsǝ zǝǝza ullǝz waz.20Uri i pii í gbansa,ura se̱e̱nzaz kam ki' wǝr i ding waz pa. 21Sei ura gbo'uwaz gǝǝsu, wǝr dàà waz pa. Ura taazaz bǝn rii. 22Íi gbansa yas, i ding yangi pa. Sa'kaa roozǝ kitakiizi gǝ wǝr. 23Ubla ruuka robaamrǝ ina ruutǝ, gakp kiiza ne̱e̱rǝzzi ya? No̱k ii gbansa yas i kamsupu kiim.24Yeeso doosi bonge, "No̱k ànni sǝ i yaa, no̱k i me̱e̱ pangna rababai koo gbama Billǝm pa? 25Ina ruu robaamrǝ kamkpa kiiz koo rekaa kiimrǝk pii pa, ama ipu ni malaikaiya biilǝ paa yak.26Ama ruukaa robaamrǝk rǝ paa gǝ i zangǝ paka Muusa bii rabaaza ullǝzzǝ pa ya, ni Bil pagǝn sǝ doo bonge 'Miizi Biila Ibraahim rǝl, naa Billa Ishaaku rǝl,naa Billa Yaakuburǝl?" 27Ur Billa wǝrkirǝlli pa, ama a iya naa zǝngsai rǝi. I yaapu bila."28Muzǝ Lamiya Muusarǝ do̱o̱kairǝi zaa sǝ gee ipu pakrǝn, og Yeeso bagi wessa. De̱s Yeeso, "Do̱o̱kaa pazzi ar a yasai ya?" 29Yeeso iisu bonge, "A araz uzi, Geen Israilaawai, Daa Billa aal pu mulǝ. 30Íin Daa Billa mo̱o̱l naa timra mo̱o̱l, naa zǝngsa mo̱o̱s na sundumeya mo̱o̱i naa gbama mo̱o̱m yas.' 31Ittǝza rooz uzi, 'íim do̱o̱wiya mo̱o̱z ni a íin zura mó̱ndǝllak.' do̱o̱kaa ar eyiz pii pa."32Lamza Muusarǝ do̱o̱kairǝ ezi doosu bonge, "Lamza wessaz! A doopi zǝma ge Bil pu muzǝ, gǝ uzaa goouwaz pii pa. 33Maz na íiu naa timr, naa me̱e̱ka, naa gbam yas sǝna íi do̱o̱wiya ullǝz ni zura gwandǝllak ar an eska hadaaya." 34De Yeeso og ni bagǝn pakki na ɓe'kuk doosu géé, "Apu aari na gwanta Billǝt pa." Diga ekirǝ koo uza sundǝ de̱ska Yeeso pa.35Yeeso pu kubruskǝndǝ gwaaga Billǝkrǝ sǝ iisi doo bonge, "No̱k an sǝ Lamiya Muusarǝ do̱o̱kairǝi i doo bonge Kweebaaz waza Daudarǝzziya? 36Dauda naa zura gwandǝl, yi' naa Rumsa Billǝs doo bonge ' Daa Bil doosǝ daa a miiz, gam na' go̱'naa miikrǝ sei mina wo̱'sapu umkeereiya mo̱o̱i zannga'. 37Dauda na zura gwandǝl de̱ru 'Kweebaaz', bo̱'rǝ ga sǝ gau waza Daudarǝz ya? Bansa mariyi i ke̱' to' naa yaksa zok ullə.38Yeeso ge̱e̱si kubruskǝnaa ullǝkrǝ doosi bonge, "Ge̱e̱nge̱n Lamiya Muusarǝ doõ̃kairǝi iya i íi ko̱o̱lǝka naa yalǝna gbi'nan naa dǝ'ǝska ar luumorǝ te'ek, 39naa gǝ Firissiya gb'kiyai i íi gamna tǝnteya gbi'kiyairǝ Rora Billǝllǝ naa ar naasǝi. 40Gǝ i zambo tuuki, i íi we̱e̱rǝka Bil naa ye'eska pak no̱k mari sǝna okbo. I kink wo̱'o̱skaa gbi'kak.41Sei Yeeso gau popsa ar esǝkrǝ Gwaaga Billǝkrǝ sǝ gwen mari ni ipu me̱'kǝn we̱ēsǝk. Gwana mari gǝnŋa i me̱' we̱e̱s gbi'sǝs. 42Sei tuukǝz uzaa naa zaamaz zaa sǝ me̱' aninii ittǝkkǝ.43Yeeso de̱r kubrubaiya ullǝi ar mukǝ sǝ doosi bonge, "Zǝmazi n pu dooskǝndǝ, tuukuzza az essǝpu ina ar a koone̱e̱n iya i me̱ we̱e̱s in me̱'narǝn airǝ. 44Íi yas i kaa a pisi gǝnngandǝ sǝ i esǝ, ama ur naa zaama ullǝm esǝ we̱e̱sa pisu gamna dəllən yas."
Chapter 13

1De Yeeso pu keetǝkrǝ Gwaaga Billǝkrǝ, muzǝ kubrubaiya ullǝirə te' doosu bongé, "Lamz, gwenum womra naa bile mǝs at." 2Doosu bonge "A og pu womra gbi'ta at ya? I daak bil molǝ a i veksǝk pal ularǝ paa pa."3De i rektə ge'a te̱ta zaitundǝ gəəkǝn naa Gwaaga Billǝkrǝ, Yeeso gau dii sei Biiturus, Yaakubu naa Yohana naa Andaraawus i de̱su ɓo'rarǝ. 4"Doosmee, bǝnnazi sǝ netti bo̱'rumka ya? Anni yiik bǝlla netti pu bo̱'rumkǝndǝn ya?"5Yeeso ma' dooski bonge, "Ge̱e̱nge̱n uza kanaa sǝǝrǝn pa. 6Mari gǝnŋa i zak naa ri'ra miil sǝ i doo 'miizi Yesu' sǝ i yaas uri gǝnŋa.7Ina gee ya'am naa doorǝka su' a ya'amdǝk, kai gbee baar pa, netti doole bo̱'rǝmka, ama ɓamna zaa den pa. 8No̱k dəl ula ruukǝn dəl ula, gwant ruukǝn gwant. But lamrǝmka at ɓeseɓe naa busum. Eni se̱̱e̱kaa ɓerka baalǝkki.9Gamn naa gbaksa tok. I kamkpǝn ar bissǝ sə i ɗu'un Ro'a Biilǝirǝ. I de'ek gomnai naa gwanirǝ mu' no̱k eska sedaakuma miim iirǝ. 10Ama paka tingka Billǝk se̱e̱k dooka zok dǝrmerǝ yas zanŋa.11Ina kamǝn sǝ ina esǝn ar bissǝ kai gbe̱e̱ baar pa. No̱k bǝllirǝ i ge̱e̱skǝn ina i dookan, iiyi i pak pa, ama Rumsa Billǝssi. 12Do̱o̱wi esǝk do̱o̱wi sǝ í iwu,rii daa naa waza ullǝz. Yangi i ruukǝn do̱'ga mariya íi no̱k i ikkpinik. 13Koo ne̱e̱ya mu'uskǝn no̱k ri'ra miil. Ama ura we̱ngs zokaz kink gbiska.14Ina og səǝra ne̱t laks tomsa Billəs na ma'tǝ (Ura zangǝz na me̱e̱), iya ipu Yahuudiyai ina no̱g gettǝ, 15ura pu roolo paaz kana tiitǝ gwa'roo, koo na pe' una roo pa, 16gǝ ura pu wo̱'sǝz kana gǝtǝ pe'ek yalurǝ pa.17Ama ina yirkurǝnni naa iya ipu naa yangii naa iya ipu amǝska yangiya leriyairə! 18We̱e̱rǝn Bil naa gau zo̱o̱ra niikrəllə pa. 19No̱k ɓerka baara gbi'lal pii a me̱'ɗǝ zok pa diga zo̱o̱ra Bil womǝn dǝllakrǝ haa ri'ak, gǝ bo̱'rǝmka bǝn pa. 20Sinaa Bil na ya'rǝ ru'ii pa, maza keekaz pii pa, ama no̱k iya i te̱e̱gii, ya'rǝpu ge̱'ma ru'uyirǝm.21No̱k riik uza na doosa bonge, 'Gwenum, kweebaazi' koo 'Gwenum, aa az!' kaa esǝ timr pa. 22anabaawaiya songbrǝi naa Kweebaiya songbrǝi i gbǝtǝk sǝ i bo̱'rǝ neta mǝssǝmdǝt sǝbo sǝǝrǝ ina i te̱e̱gii. 23Gbagǝn to' n doosǝnpu neeti ɓala.24ama ɓǝrka baari na assapu ru'irǝ, tǝgra kamsǝk ubla, se'raasa okǝk pa, 25zosi i katǝk diga billǝ paa, gbi'kǝma pu billǝ paam lamrǝk.26 Erizi sǝ i og Waa Maz tiitǝkrǝ kolirǝ te' na gbam naa gbi'kəm. 27Roozi sǝ tomtǝk malaikaaiya ullǝi sǝ i toogǝs iya i te̱e̱gii diga ko̱'kiya narkə dəlləirə naa ara dǝl naa billa paal kǝsǝnakrǝ yas.28Kubrun una te̱' rumbrǝ. Ina og na ma'tǝ dangsni, i me̱e̱me̱n inge wumsa rektǝpu. 29Rii gǝbǝn ina og neta n doosǝnat bo̱'rumkarǝ, me̱e̱n inge pu dera pou sugognarǝ.30Zǝmazi n pu dooskǝndǝ, bààsa as ark pa sei neta at yas na bo̱'rum. 31Ara paak naa diik assǝk an, ama paka miik ark pa.32 Ubla na zo̱o̱rǝ paa boo ura me̱e̱z pii pa, koo malaikaiya billǝ paai, koo Waa maz sei gwan Daa kotto.33Gbagǝn tok, gemn! no̱k i me̱e̱ zoora rool pa (Biita do̱o̱t doo géé: Gbagǝn tok! Zo'on sǝ i We̱e̱rǝ Bil no̱k...) 34Pii ni maza ree ginummazak, daa gwaaga ullǝk sǝ tos se̱niya ullǝi ina gbaa gwaagi, koone̱e̱ya naa to̱msa ullǝs. Doosǝ oobaza gwa'az kana rus pa.35No̱k riik zo'on! No̱k i me̱e̱ bǝlla dangwanza naa gwaagaz gǝtkǝnak pa, koo naa nimz, koo naa teteeg, koo kǝ́ǝ́z na kwiitǝ, koo naa nit. 36Na gǝtǝ na gbakǝs, kaa ii sǝna oksa rumrǝ pa. 37Ina n doosǝn an n doosǝn koone̱e̱ya: Zo'on!"
Chapter 14

1Seetǝ ublǝt ittǝrǝ sǝ paska naa naasa reka buroodiya yist pii paz nabo rektǝ. Firissiya gbi'kiyai naa dọọniya marirǝi naa Lamiya Muusarǝ dookairǝi i gwen bilǝta i le'kǝn sǝ i kamǝn Yeeso naa mẹẹkaa marirǝk pak sǝ bo ipnuk. 2Nọk i doo bonge, "Bǝlla naasǝllǝ pa nok bọ'ta mari i ruutǝ gwaar."3De Yeeso pii Bettani Siman bǝdǝzzǝ gwa, pu gamnarǝ arkirǝ, kitakiiz uza zaa ullǝ kamtǝ waaga dǝǝk sǝ gom yipkparǝk. ua'as ina i tọ'ǝn waagin sǝ kuu waagi ullǝ zullǝ. 4Ama uri baar gọmi, i pag gwanirǝ te' sǝ i doo bonge, "Nọk an sǝ laasǝn waagi riin ya? 5Ika yingǝyin ina ka ar dinarii zu' komna naa gbanaarǝi, sǝ ika masǝ iya naa zaamai wẹẹsi." sei i wiirə pak ullə paa.6Ama Yeeso doosi gee, Keen bilaa ullǝkrǝ. Nọk an sǝ i ẹ'u ya? Bọ'rǝsapu ina wessa nọk miin. 7Koobanaya ipu yam naa iya ipu naa zaamai, gǝ ina íí bọ'sǝki gọ'num i kinki kin, ama i kinke mii pa. 8Bọ'rǝsapu ina le'ek bọ'kan: wọọsepu zoka miik waaga i iikǝnek. 9Zǝmazi n pu dooskǝndǝ, koo araya ara i dookǝn paka tingka Billǝk dǝllǝ te'ek, i dook ina kitakiiza az bọ'rǝn nọk sunduka naa ur.10Sei Yahuuda Iskariyooti, muzǝ iya komna naa ittǝkǝi airǝ ree firissiya gbi'kiya sǝ i dog ni eskini Yeesok.11 Zok yag firissiya gbi'kiya eyi de i gee pakki, i dog bo esku wẹẹs. Diga roozi sǝ ma' laaka bilaa eskǝni Yeesok.12Ublaa sẹẹnka buroodiya yist pii pazzǝ bǝlla i bo'rǝn hadayaa ma'za paskarǝz, kubrubaiya Yeeso rǝi i dẹsu bonge," A ii ena re go̱'rə ina a rek paskarǝn araya?" 13Tom ittǝkǝ kubrubaiya ullǝirǝ bonge, "Ren dǝllǝ te', maz uza naa sabdǝra maamdǝl okskǝn, duunu. 14Gwaaga re torǝnnak duunu sa' sǝ i doosǝ dangwanza naa gwaagaz, 'Lamz bonge "Rora maraginirǝ n rekǝn reka buroodiya yist pii paz na kubrubaiya miiyai pu araya?"'15Ge̱e̱skǝn ror ola gbi'lǝl go'rusapu zok, go'rǝn rekki roo. 16Kubrubaiyi i ruu i ri'gǝ dǝllǝ te', i oks koo anya ni doosnik sǝ i go'rə reka ubla paskarǝk.17Naa nimz, zaa iya komna naa ittǝkǝ eyirǝ. 18De i gapsapu ar reka rekrǝ, ipu reg rekrǝ, Yeeso doo gee, "Zǝmazi n pu dooskǝndǝ, uza iirǝ te' ura pu reg rekrǝ naa miiz yingǝke." 19Íi yas baar gbeeni inni, koo nẹẹya dẹsu bonge, "Miizi ya?"20Yeeso iisi bonge, muzǝ iirǝ te' zi ura e ig na' yam kǝr mukǝz. 21Waa Maz wǝrk ni rababai i doo ullǝ paak. Ama ina yirkurǝnni naa ura yingukuz! Ar an inaka dingtu pa."22De ipu reg rekrǝ, Yeeso pe' buroodi sǝ sǝ̀'su sǝ uẹ'gǝsu sǝ esiu sǝ doo gee, "Kween an, zoka miikaa ak." 23Pe' koppa maama inaabirǝm, ii useeko sǝ esiu sǝ i bo' íi yas. 24Doosi bonge, kwaala miirǝ alkawalləu aa al, kwaala i kuusǝk nọk mari gǝnŋak. 25Zǝmazi n pu dooskǝndǝ, n bo'ok maama ne̱na inaabirǝm gǝbǝn pa sei ublaa n bo'kǝn pǝkkǝk gwanta Billǝttǝk."26De i zin gel, i kee i ri'gǝ ge'a tẹta zaitundǝkrǝ.27 Yeeso doosi bonge, "Ii yas i nọk sǝ i daye, nọk pu bisǝnǝn 'N vokp nẹẹbaz sǝ mai i faks.'28Ama ina ruutepu gagǝllǝ, n asǝk mu' rekaro Galiili. 29Biiturus doosu bonge, "Koo íi yas ina kasǝk, mii n kasǝk pa."30Yeeso doosu bonge, "Zǝmazi n pu dooskarǝ, tuksa wo̱nka assǝ kǝ́ǝz nabo kwii dǝn ittǝnǝya, a sinkǝn me̱e̱ke dǝn taanǝ." 31Ama Biiturus bagu bonge, "Koo ina ikkpe naa mo̱o̱ n sinkǝn me̱e̱ka pa." Íi yas i bo̱'rə alkawa rii.32I zaa ara i de̱r Gersamaanikrǝ, sei Yeeso doosǝ kubrubaiya ullǝi, "Gamn ari n we̱e̱rǝtǝ Bil." 33Pe' Biiturus, Yaakubu naa Yohana, sei ma geeka gomba gwandǝ timle. 34Doosi bonge, "Zǝngsa miis mo'sapu naa gombaa ni n wǝrkak, gawun ari sǝ i zo'."35Yeeso sǝǝ mu' topa, kas buttǝ, we̱e̱rǝ Bil gee, na bo̱'rumka pe'sǝse bǝrka baara al. 36Doo bonge, "Daa aka le'len bo̱'ka koo anya, pe'sǝse ɓǝrka baara al, ama no̱k iikaa miik pa, ama iikaa mo̱o̱k."37Gǝtǝ oksi ipu rumrǝ, sei doosǝ Biiturus, "Siman apu rumrǝ ya? A le' zo'ka koo awa muzǝ pa ya? 38Gamn naa gbaksa tok sǝ a we̱e̱rǝ Bil no̱k kaa tor ɓasurǝ pa. Rums gǝ ii in, ama zok mo'sapu." 39Gǝ gǝǝ sǝ we̱e̱rǝ Bil, doo panŋa ni pìin.40Gǝbǝn gǝtǝ za oksi i piipin rumrǝ no̱k no̱'a ii í mo̱'sapu naa rum í me̱e̱ ina í dookun pa. 41Gǝtǝ taaza roozǝ sǝ doosi gee, "I piipin rumrǝ ǝngǝskarǝ ya? daksapu rii! Bǝl go̱'sapu, gwenǝn! I essǝpu waa Maz iya naa hakkeiyairǝ na'rǝ. 42Ruutǝn a ri'gǝ, ogǝn ura eskez rektǝpu mis.43Piipin pakrǝ sei Yahuuda, muzǝ iya komna na ittǝkǝ airǝ rektǝ naa bansa mariya ipu naa fonkai naa dǝgde nattǝi; diga firissiya gbi'kiyai naa lamiya Muusarǝ dookairǝi, naa do̱o̱niya marirǝi. 44Ura esku ezi se̱e̱ doosipu bonge, "Ura i og n kuwuz, gwanzi, kamnu i ri'gununu." 45De Yahuuda Iskariyooti rektǝ, ree Yeesorǝ sǝ doo bonge, Lamz" sǝ kuwu." 46Sei i kamu.47Ama muzǝ iya de' ìirǝ rou fonkaa sǝ ɓaan se̱nza forossa gbi'zazzǝz tokrǝ. 48Yeeso de̱si bonge, "I zaa naa dǝgdǝ naa fonkai kamkperǝ ni mii ruuzak ya? 49N pin naa ii koobonaya Gwaaga Billǝkrǝ sǝ n kubrusǝnak i kame pa. Ama an bo̱'rǝm rii no̱k yi'iska ina rababi doon. 50Iya ipu naa Yeesoi yas i no̱g.51Gbamz uza duwu sa' , tǝ' yaluwa liinin dǝu. i kamu ama seps 52da̱a̱ yaluwi iirǝ na'rǝ sǝ no̱g kandǝzǝz.53I kam Yeeso Domda Tozza Billǝzzǝ gwa ara Do̱'ga Toriya Billǝi naa do̱o̱niya marirǝi, naa Lamiya Muusarǝ Ro̱'o̱knairǝi i tookǝnnak. 54Biiturus boo duwu sa'kasa' ar ye'na ha rekarǝ kaaka ara Domda Tozza Billǝzzǝ gwa sǝ gau ara gyebba gwaagei ipu ǝǝkǝn ra'rǝkrǝ.55Do̱'ga Toriya Billǝi naa iya ipu ɓaiyai i laa sedaakum Yeesorǝ paa no̱k sǝbo iu. Ama i kinu pa. 56Mari gennga i esǝ sedaakuma songbrǝm ullǝ paa, ama sedaakummi duu bila pa.57Uri i ruu sǝ i esǝ sedaakuma songbrǝm ullǝ paa gee,58 "E geeu dookrǝ gee boka wa'gǝs Gwaaga Billǝ ak sǝ boka wo̱m uka ru' taarerǝ." 59Naa riik sedaakuma iim duu bila pa.60Domda tozza Billǝz ruu paa sǝ de̱s Yeeso, "Ina mariya ai i doo mo̱o̱ro paa an, apu naa ina a dookan pa ya?" 61Ama rǝǝs kaa su' pa. Gǝbǝn Domda Tozza Billǝz de̱su gee, "Moozi kweebaaz, waza ura naa sǝ̀'sǝmazzǝ ya?" 62Yeeso iisu gee, "Minzi. I og Waa Maz tiitǝkrǝ kolirǝ te' naa gbi'kǝma gamnarǝ na' go'narǝm."63Sei Domda Tozza Billǝz taas yaluwa ullǝu sǝ de̱s gee, "Rikak a laak sedaakum uma gǝbǝn ya? 64I geesapu sǝǝra papa dook, i doopu gaya?" Íi yas doo gee to̱o̱ na wǝr.65 Uri i ma' tu'suku tuttǝ sǝ i bos muuga ullǝk sǝ i be̱'ru sǝ i doosu gee, "Dootǝm ina bo̱'rǝmkan!" Do̱o̱niya soojairǝi i pe'u sǝ i ɗu'u.66De Biiturus pu gaptǝ kaaka ara gwa'akrǝ, waa kitakiiza gwaagirǝz uza zaa ullǝ. 67Og Biiturus ǝǝk ra'rǝ, sǝǝtǝ ullǝ mis sǝ doosu gee, "Mo̱o̱ bǝn apu naa Yeeso maza Nazarattaz." 68Ama sin sǝ doosu gee, "N me̱e̱ ina a yaan dookan pa."69Se̱nza kiiza arkirǝz ugo sǝ gǝbǝn ma' dooska iya ipu arkirǝi, "Maza az pu íirǝ te'"70 Ama gǝbǝn sin pakki. Lo' topa iya ipu arkirǝi i doosǝ Biiturus, "Zǝmazi apu iirǝ te' no̱k mo̱o̱ maza Galiilizzi."71Ama ma' gba'tǝmka naa dǝ'ǝs gee, "N me̱e̱ maza az koo ina ipu dookrǝndǝ pa." 72Sei kǝ́ǝz puutǝ kwiika. Biiturus sundo naa paka Yeesu doosuk gee, "Wo̱nka kǝ́ǝz nabo kwii dǝn ittǝnǝya a sinkǝn me̱e̱ke dǝn taanǝ." Zok tapsu sǝ go'.
Chapter 15

1Naa dəmta nit do̱o̱niya marirǝi na Do̱'ga Firissi, naa lamiya Muusarǝ dookairǝi naa majaliisaa Yahudaawairəi i dog Yeeso sə i asu mu' o kamu Bilaatussə mu'. 2Bilaatus de̱su bonge, "Mo̱o̱zi gwanza Yahudaawai rǝz ya?" Iisu bonge, "A doosapu." 3Firissiya gbi'kiyai i dogdǝn Yeeso pangn.4Gǝbǝn Bilaatus de̱su, "A bag naa una pa ya?" Geem pangna ipu dogdǝkǝnarǝ am. 5Ama Yeeso bag es pa, inni mǝs Bilaatus.6Bǝlla naasǝllǝ Bilaatus ke̱e̱sapu fassiki pursunaaza i te̱e̱guzzǝ. 7Mariya i ruus gwaar sə i iu zur sə i gbe'i pursunarəirǝ te' uza pii i de̱ru Barabbas. 8Bansa Mari i zaa Bilaatussǝ sǝ i doosu na bo̱'səbo ina ke̱e̱s bo̱'səkuborən.9Bilaatus de̱si bonge, "I íi mina fattǝn gwanza Yahudaawai rǝz ya?" 10No̱k me̱e̱me̱n Firissiya gbi'kiyai i kamtə Yeeso ullə no̱k keerǝssi. 11Ama Firissiya gbi'kiyai i sugrǝ mari ina doo bonge bo ii ina fattǝbo Barabbazzi.12Bilaatus gǝ doosi bonge. "Mina bo̱'rǝ an naa gwanza Yahudaawairǝz ya?" 13I wo̱o̱ sut bonge. "Ɓaanu!"14Bilaatus de̱si bonge, "Laks anya?" Ama i bagə wo̱o̱ka sut paari, "Ɓaanu." 15De Bilaatus i gbopsiki timr, sei fassi Barabbas. Ɗa' Yeeso sǝ esiu ina ɓaau.16Soojai i ri'gunu gwanirǝ ar bissə sə i to̱o̱kən ii yas. 17I tə'sə Yeeso ruktan, sə i siu me̱e̱tuwolla kǝptəz sǝ i ku'su.18 Sei i təksu na' sə i doo bonge, "E də'sa Gwanza Yahudaawairəz!"19I vowu zullə naa gbala sə i tu'rusu tuttə. I gu' dii sə i də'su. 20De i ɓamsapu ɓandəsku, i tussu ruktanzzi sə i assu yaləna gwandən, sə i keenu rekarə ar ɓaanarə. 21I pi' Simana sairinnaz Daa a Alekszanda na Rufussəz keetə waa dəl ularə na gum vaga rauwa Yeeso rǝu.22Soojaiyi i kam Yeeso ara i de̱r Golgootakrǝ (waato ara i de̱r kè̱e̱wa zullek). 23I esu maama inaabirǝ i fǝǝgǝs naa miirram, ama mu'us bo'ka. 24I ɓaau sǝ i mas yalǝna ullǝn na billa wo̱ka wo̱gǝzzǝk sǝbo og ina koo ne̱e̱ya kinkan.25I ɓaan Yeeso ak we̱e̱s piti muzǝ pazi. 26Ullə zullə paa i ɓaa biita bə'səmrət bonge, "Gwanza Yahudaawairǝz."27 I ɓaa rui ittǝkǝ na Yeeso, muzǝz na' go̱'narǝ, a muzǝz boo na' ukarǝ.28Nok yi'iska ina rababai doon bonge "I ge̱'ku iya i duupairə te'."29Iya ipu arkrǝi i rikǝ zur sǝ i doo bonge, "Somo, mo̱o̱wa aka ua'as Gwaaga Billǝk sǝ aka wom ru' taareez, 30gbisəm zura mo̱o̱l sǝ a tiitǝ vaga rauwirǝ!"31Rii gǝ Firissiyaawaiya gbi'kiyai naa Lamiya Muusarǝ dookairǝi i bandǝs bonge, "Gbis uri, ama le' gbiska zura gwandǝl pa.32 Kweebaaz, gwanza Israilaawai rǝz na tiitǝ vaga rauwirǝ me̱, sǝ a og sǝ a esǝ timr." Iya i ɓaai yammai bǝn i iirǝsu leekrǝ.33Diga we̱e̱s komna naa ittǝsǝ, tǝgra gbǝ'ǝs ar haa rakarǝ we̱e̱s taasǝ.34 Yeeso tǝg gwera paari bonge, "Eloi, Eloi, laama sabaktaani?" uni, "Daa Billa miil, Daa Billa miil, no̱k an sǝ a wiye ya?" 35Uri iya de' pourǝi i geeu sǝ i doo bonge, "Ke̱'en to' pu de̱rk Iliyarǝ."36Uza no̱g sǝ' igtǝ sooso maama yaanǝmrǝ sǝ we̱' gbalarǝ sǝ yiisu na bo'. Mazzi doo bonge, "A zo' Iliya na za tiisku gǝ." 37Sei Yeeso tǝg gwera paari sǝ wǝr. 38Laabuleya gwaaga Billǝkrǝz se̱s ittǝzǝ diga paari haa diiri.39Soojaa de' sǝ yer muug Yeesorǝz og ni wǝrǝnak doo bonge, "Zǝmazi maza az Waza Billǝzzi." 40Kitaki uri i pii i de' ar ye'na sǝ i gwen. Iirǝ te' iiyi, Maryaamu Magdaaliya, Maryaamu maiya Yaakubu rǝz naa Soloomi. 41I pin Galiili ak i duu sǝ i gbaau. Kitaki uri gǝnŋa gǝ i za oksu Urshaliima.42De nimz go̱'tǝ, no̱k ublaa go̱'ka zokrǝ no̱k ublaa ǝngǝskaa yahudaawairǝkki.43 Yusufu maza Arimaatiyaz zaa roo, ur maza i no̱o̱suzzi, pu muzǝ do̱o̱niya marirǝ pu bǝlla gwanta Biilǝt zakǝnakrǝ. Kee kaakarǝ sǝ ree Bilaatussǝ sǝ ooro wo'sǝka Yeesorǝk. 44Wǝrkaa Yeesorǝ ya'ak mǝs Bilaatus, de̱r sooja uza sǝ de̱su Yeeso na wǝrpu Zǝmagǝ.45De gee sooja ezirǝ ge zǝma wǝrapu, esǝ Yusufu wo'sǝka Yeeso rook. Yusufu yiu yaluwa linin dǝu. 46Tiis Wo'sǝka Yeesorǝk diga vaga raurǝ sǝ ɓundus naa yaluwa linindǝ ewi sǝ iitu gagǝra i ke̱ diga biilǝllǝ. Sei giis lakkpa bil su' gagǝllirǝ.47 Maryaamu magdaaliya naa Matyaamu maiya Yoosi rǝz i og ara i ìin Yeesok.
Chapter 16

1De ublaa əngəskənarək ar, Maryaamu Madaaliya naa Maryaamu maiya Yaakubu rez, naa Soloomi, i yiu urdiya dəənzaz,íí zaa woosikən wə'esǝkka Yeeso rək.2 Naa nit ii ree gaggillə ublaa i ma'an ge̱'ka ru'a ɓansakairə, ii reks gaggillə zo̱o̱ra ubla gbətənakrə .3Ipu pakrǝ gwanirə te'ka, bonge ne̱e̱zi giisəkaa takpǝza su' gaggǝllǝ az ya? 4Ina gǝ tǝg no', a ii i oks uza giisapu takpǝzzi nok pu gbi'zǝz.5 I tor gaggəllirə roo, i og waa ɓamz uza gapsa pu na' go'onarə, naa yaluwa buwwau zokrə.6 Doosi bonge, "Kai serum pa, i laa Yeeso zi ura keetə Nazarat sǝ i gbagu az. Ruu pu, pu ang pa. Gwen ara i gbagnuk aa àk. 7Ama ii gəən i doosǝ kubu;baiya ulləi naa Biiturus. Aa ində mu'ezi, pu rekrə Galiili. I oksuku roo ni dossǝnənnak.8I keetə gaggəllirə roo naa nom, inni mǝsi i doosǝ koo maz pa, nok ser kamikan.9Naa nit ubla Altinerə de ruu robaamrə, se̱e̱ gbəska Maryaamu Magdaaliya ura i keesusu mai gbansas .10 Ree su doosǝ iya ipu yammai, zo̱o̱ra ipu we̱lǝkkin naa wəra. 11 i gee ruutopu robaamrə səgə bo ogu ama i esǝ timr ina doosin də pa.12Sa'kaa roozo gbese mari uri ittəkə iya ipu ri'gəttəi mu' naa goos osa13 Ire doosǝ kubrubai ya i seettəi, ama i kwee pa.14Yeeso gə gbesə iya kamna muzoz ai, de' ipu rek rekrə sə bi'si we̱ngkaa timr naa ara i esǝn timr iya ii ogui rə pak. Sa'ka ruutun robaamrək15 doosi bonge, "Ren dəllə te', doon paka Billǝk marirə yas, ura esə timraz sǝ i bo'su batisma kink keesəka, 16ura esǝ timr paz i wo̱'suku."17I me̱ẹ̱kən iya i esǝ timr miirǝi naa bo'ka neta at. I keesik mai naa ri'ra mill, i pak naa mẹ̱'te a soma so'i18 i kamrək komi naa nata iit, gə ina bo' una naa ims te'en bo'kəni una pa. I rumgbuk kuni, i go̱'sǝk."19De daa Yeeso ɓams pak naa ii, i pe'su billǝ paari sə gau na' go'naa Billəkrə. 20Kubrubaiyi i faks sǝ i doo paka Billək koo araya, gwan Daa Bil kam toms naa ii sə we̱ngrəs paka i dook naa ne̱ta məsəmrə i bo' rət.

Luke

Chapter 1

1Mari gənŋa i yaan biika netta pu yi'sintət ande te'et. 2Ni i esənaa puk diga ma'karə iya i og naa norai rə naa gəbən, seeniyai i kamtə pakkəi . 3Okaa mikrə gə de' n wi'gəttəpu netti gbo'sirə gbo' diga ma'karə, go'gon n ka bisaa ni bo'rummunak, do̱o̱nza miiz Tiyofolos, 4Sə a mee zəmaa neta i kubrusəna etirə.5Ru'a Hiridus pun gwantə yahudiyattə,Frissa Billəz uza pii i deru Zakariya ura pu gɓaara toriya Billəi Abiza rəirə, kiiza ullə Alisabatu, keetə zeewa tozza Billəz Haruna rəurə. 6Ii ittəko yas i puna aibe Billə mu'pa, i duu dookaiya Billəi yas naa ina Bil doo bonge, na bo'rə zokan. 7Ama i puna waspa, nok Alisabatu ku'mulli, gəbən gwani yas ido'gəsapu.8Ubla ukarə Zakariya pu tomsa ullə Firissəm rə nok ɓaara iili naa toms. 9I təəgu naa billaa wooka woogəzzək, ni langsiya Firissei billə rəz pinnak, na tor gwaaga Billəkrə səna du'tə urdii. 10Bansa mariya ei yas ipu goka, ipu weerək Billə bəlla pun du'kən urdirəllə.11Sei malaika Billəz gbəsurə, de'narə pou naa ara i du'un urdiiyak. 12De Zakariya ogu, zəngs keesu sə sər kamu. 13Ama malaika Billəz, doosu bonge, ''Sər kana kama pa Zakariya, Bil geesa pu weerəka mook, kiiza mooz Alisabatu dinsəka waz ya'aziz, i derku Yohaana.14A geek tingtum naa yaksa zok haa, gəbən mari gənŋa i geek tintum naa dinkaa ullək . 15Noka ri'ik wazzi gakp maza gbi'zaz Daa Billə mu', i yi'suku naa Rumsa ookapas Billəz diga gwandə mairə baalə, kana bo' maama inabirə koo ina ta'as sə bo'rukunpa.16Uzi yetək mariya israilai gənŋa Daa Billa illə, 17uzi assək Daa rə mu', kamkp toms naa Rumsa gbi'kəma pissə Iliyas. Kamtək gamnaa wessak dai naa yangirə te', yetək mari gənŋa iya i gee to' pai sə i yerə mariya wessai. Ri'erizi sə goptək mari sə i gau naa zo'ka nok Bil. kiiza miiz bən do'gəsapu.18Zakariya des tombaazi gee, bo'ok riga sə n mee minge ina an bo'rumkpa ri'ya? mii n do'gəsapu, kiiza miiz bən do'gəsapu. 19Tombaazi iisu gee, miizi Zibiril'lu ura də' Billə mu'uz, sə Bil tomte mina zaa pak naa moo sə mina doosa dooma tingnumam.20 Noka ri'ik de a essə timr paka n doosa ekirə paa pa, a rəəsək, a le'ek pakpa sei ublaa neta n doo at bo'rumunnak bəlla Bil təəgənullə.21Mari ipu zo'ok Zakariyarə. Inni məsi nok lo'tən gwaaga Billəkrək. 22De keetə le'pak naa iipa, yiirisi net naa na' sə i mee bonge Bil yiitupu una gwaaga gwandəkrə, sei yiigisi naa nat kotto le'pakpa. 23De ublaa ullə tomsək ɓam sei gəə gwa'24De ru'a ei i ar, kiiza ulləz Alisabatu pe' baara wazzel, sums zura gwandəl seer gbanaaraə kee goo pa. Alisabatu doo bonge, 25''Gwenən ina Daa Bil bo'rən po'epu ri'ak, sə ogse yirkuu sə pe'ese dəksa zur, marirə mu'.''26Seera bamrattə Bil tom malaika Zibirilu dəlla i der Nazerattallə buta Galilittə. 27Rekarə waa nuuza mee yaari pazzə, Mariyaamu ura Yusufu ke'luz, Yusufu keetə zeeuwa Dauda rəurə. 28Malaikazi zaa Mariyaamurə sə doosu gee, n de'sa moo a naa sə'səm Billə mu'uz, Daa Bil puna moo. 29Paka malaikazirək gbe' Mariyaamu baar, nok mee de'əkaa eki pa.30Ama malaikazi doosu bonge, "Kaa sərəm pa, Mariyamu Bil ge̱e̱ pu tingnum naa moo. 31Gwenum a pe'ek baara wazzəl sə a dingə waz ya'zəz, i də'əsku riir 'Yeeso.' 32Gakp maza gbi'zaz, gəə i derku Waza Billəz ar koo neeya gbi'kəmrəz, Daa Bil esku teng gwansa domdaa ulləz Dauda rəz. 33Gakp gwanta ɓamkpa piipat, yangiya Yaakubu rəirə paa. Gə gwanta ullət ɓank pa.''34Mariyamu doosə malaikazi bonge, ina a doo eni bo'rumkpa rigaya? N meen yaara mazpa ak?'' 35Malaikaazi iisu bonge, "Rumsa Billəs tiitək moorə, gə gbi'kəma Daa Billa paaləm ko'suka, nok ri'ik wazza a dingkuz i derku maza punaa aibe paz, Waza Billəz.36Gwenum Alisabatu zeeuwəza mooz do'gəma ulləmrə ma puna baar ser bamrə, ura i deru ku'muraz. 37Nok ina le' Bil bo'karən piipa. 38Mariyamu doosu bonge, mii senza kiizaz Daa Billəzzi, ina a doon na bo'rum ri' naa mii. Sei malaikaaz ezi ri'gə sə daau.39Dennirə, Mariyamu bo'rə genum, sə ri'gə naa gbaku dəl ularə yiima Yahudaawai rəmrə, 40Ree tor Zakariyarə gwa' sə də'əs Alisabatu. 41De Alisabatu ge̱e̱ də'səkaa Mariyamu rək, sei waza ullə baaləz lamə sə Rumsa Billəz tor ullə timlə.42Sei təg gwera paari sə doo bonge, moo kita kiiza naa sə'səmazzi, kita ki'rə te', gəə Bil sə'sapu waza moorə baaləz. 43Nok an sə maiya Daa Billa miiləz zaa miirə ya? 44Gwenum de n ge̱e̱ də'əskaa mook sei waza miirə baaləz lamə nok yaksa zok. 45Bən ura naa sə'səmazzi, ura esə timr bonge, ina Bil doon bo'rumkpan.''46Mariyamu doo bonge, ''Zəngsa miiz pu noosək Billə, 47gəbən rumsa miis puna yaksa zok, naa Bil Kweebaaza miiz.48Nok sundə naa mii senza n kwén unapaz, diga ri'ak mari pat, i derke mii ura naa sə'səmaz. 49Nok ura naa noosəkazzi ura bo'sə neta gbi'tat. Nok riira ulləl pu noosəndəl.50Ur Billa naa yirkulli iya i sərmuirə paa, diga ma'karə rekarə ɓamkarə, iya i noosəirə paa 51Bo'rəsapu ina məsəmrən , faksapu iya i teǵ zurai naa sundumiya iiyai.52Tiisapu gwani təngwansa iisə. Ama sə tək mariya i tiis zurai. 53Esəpu iya naa zaamai neta wessat, ama nen iya naa na'ai na'kotto.54Esəpu senza ulləz Israi'la, sə ina sundə sə ina yii yirku. 55(ni doosən do'ga mariya aarei yak bonge) ni gwan dossən Daa aaz Ibraahimrə naa yangiya ulləirə haa rekarə ɓapsarə.''56Mariyamu gau naa Alisabatu seer taatə, sə gəə gwandə gwa'. 57De zoora Alisabatu dingkən wazal rektə sei dingə waza ya'zaz. 58Mariya i gau ar mukəi naa zeeuwiya ulləi i ge̱e̱ ni Daa Bil bo'sunu go'numak i do̱'su yaksa zokrə.59De wazzi reks ublut samsaara, mariya i zaa nakɓurəi gee, bo de'su riir ''Zakariya,'' ni Daa gwandəzzak. 60Ama maiya ulləz mu'us gee bo'rumkpa ri'pa, i derku Yohaana.'' 61I doosu bonge, ''Uza pii iirə zeeurə naa riili pa.''62Sə i riisə Daa ulləz naa na' səbo me̱e̱ riira i de'sək wazzil. 63Doosi bonge ina etubo ina bo biiskini paan, biisi riira ulləl Yohaana inni məs mari tele.64Ni umkpa norak, sei su'a ullək gbe'rəm meela ulləl bins zok, sə ma'pak, pu noosək Billə. 65Ser zasə mariya ipu yammai, naa məsəm gə koo araya yiimma Yahudawai rəmrə, mari i doorə pagn nettirə paa. 66Iya i ge̱e̱ pakki i kam gwanirə timterə, i dedəs gee waza az gə na nootə gook rigaya, nok na'a Billəi ipu ullə paa.67Daa ulləz Zakariya yi'is naa Rumsa Billəz sə ma' dooka ina bo'rumkpan bonge. 68Daa Billa Israilairəu na no̱o̱s zok, nok zaa ko̱o̱s mariya ulləi sə keesi.69Təktəpu gulla kweekaal Kweebaazəl diga zeeuwa Dauda rəurə. 70Ni gwan doon anabawaiya ulləi rə su'rək iya ipu ookapai, diga do̱o̱ dook. 71Gə keeskaa umkeereiya aarə diga gbama iya i iyaa pairə na'rə yas.72Doo bonge n bo'rəri sə n yii yirkuwa do'ga mariya aarəu, səna sundə naa doksəkaa ullək naa aibe pak. 73Ni gba'təmsən Daa aaz Ibrahim ak. 74Gee bo keeskaa nata umkeereiya aarəttə sə na noosbo naa serpa. 75Ana gau ookapa naa gəbən mariya na'a íí puna hakkei pai, sə a bo'rə net ni Bil iinak dellə te' yas.76Yer wazzirə sə doosu bonge, waza miiz, moo boo i derka anabi a ura naa Gbi'kəmaz, nok a gakp ura assək Daarə mu'uz sə a go'rəs billutta ullət. 77N essək meeka, naa kinka keeska naa ra'səskaa hakkeiya íírək.78Bo'rumkpa ri' nok daka yirkuwa aarə Daarəu, oosaa ar oonarək diga paari okək aarə pa sə po'aa, 79sə okek mariya i gau təgrarəi naa zenŋəya wərkrəi sə geesaa bilaa a gakpən wessa naa Billak.''80wazzi noo zokrə sə gau naa gbamma Rumsəm. Gau doolə roo haa sei de zoora ullə ma'an toms kaaka allə Israilallə.
Chapter 2

1Do̱o̱ ru'a gwanza gbi'zaz Rommaz, Kaisar Agostus pun gwantəz, esə dooka ina bii mariya buttirə yas. 2Ge'ema emi umi ge'ma seenumam, ru'a Kiriniwus pun gomnaa Suriyak rək. 3Koo neeya na gəə gwandə dellə nok biika riira ulləl.4Yusufu bən ruu diga dəlla Nazerettallə buta Galilittə, rekarə della Beitalaamillə buta Yahudiyattə, ara i dingən Daudakrə nok ur bən zeeuwa Dauda rəuwi. 5I kee nok biika riir naa Mariyamu kiiza ullə ke'luz pu naa baara wazzəl.6De i pu arkirə zoora ullə dinka wazzəl bo'rum. 7Ding waza ullə seenzaz ya'zəz, ɓundusu naa yalləna i ɓundusun yangin sə ɓopsu ɓarka i esən negi rekak rə te' nok i kinə ar tiina pa.8Buttirə neebai uri ipii i kisə kaaka allə, pou Beitalaamirə, sə i zo' negiya iiyi naa tuks. 9Malaika Billəz gbə'sirə, gbi'kəma Daa Billəzzəm okkəs ara i kissən ekirə haa ser kami.10Malaikazi doosi bonge, ser kana kamən pa, n kamtən pu paka tingkak yaksa zokrək marirə yas. 11Wonka della Dauda rəllə i dingsən pu Kweebaaz, ura Daa Bil təəguz Dangwanzaz. 12Ni i meekənak aa ak, i oksək waza lezzaz kinarə ɓarkrə roo i ɓundusu pu naa yallən.13Ni umkpa norak Malaikai uri gənŋa i tiitə sə i zaa dakən sə i noos Bil bonge. 14''Nooskaa na gau Billə ura naa gbi'kəmas, dellə te'bo gabta wessat naa mariya Bil ge̱e̱ tingtum iirə.''15De Malaikaiya eyi i gəə paari, sei neebaiyi i dakən gwanirə te' gee' zan a ree Beitalami a ree gwentə ina bo'rum sə Daa Bil doosa an.'' 16I ruu naa gbaku i ree oks Mariyamu naa Yusufu, naa wazzi pu kinarə te'17De neebaiyi i oksu, sei i doo ina Malaika doosi wazzirə paan. 18Iya i ge̱e̱i məsəm kami ina neebaiyi i doosi. 19Ama Mariyamu kam netti timlə sə gən sundume paa. 20Neebaiyi i ri'gə ipu noosək Billə nok ina i ge̱e̱n naa ina i ogan puni malaika doosinik.21De ublut samsaara bo'rəm i nau wazzi i də'su riir Yeeso, riira Malaika esu ina gə pe' baara wazzirəl.22De' dena Mariyamu naa Yusufu i bo'rəkən ina dokaa Bil esu Musaz keeka wenzu rəu, do'ga mariya Yeeso rəi i pe'u rekarə Ursaliima noka i yiikkunu Billə mu'uk' 23Ni pun biisənən dokaiaya Bil esi Musa rəirə, keeka wenzeurə gee, kita kiiz na dingk waza ullə seenzaz i esku Billə mu'.'' 24I ɗe'ez do'net sə i kuus kwaala goliya gwa'ai ittəko koo goliya woossəi ittəko.''25Maz uza pii Ursalima i deru Saaminu, ura duu Bil naa timr muloz pu zo'ok ublaa i keesəkən Israilakrə Rumsa Billəz puna ur. 26Rumsa bBilləz yiisu pu gee wərək pa, sei na oksapu Dangwanz, Kweebaaz ura Daa Bil teeguz sə tomtukuz.27Ublaa ekirə Rumsa Billəs tiitə ullə paa, zaa gwaaga Billəkrə. De do'ga mariya Yeeso rəi i kamtu sə i bo'rə ina dokaiya Bil esu Musai i doon. 28Saaminu puroo, ruu sə kwee wazzi sə noos Bil bonge, 29Daa Bil, ri'ak gə daam senza mooz na ree oomi, ni a doonak.30N okəsapu ura a tomtu nok keesəka mariz.31 Ura mon atəəgusu mari mu'uz. 32Uzi kamtək oosa rekarə iya i me̱e̱ Bil pairə, naa gbi'kəm rekarə mariya moi Israilairə.33Paka Saaminu doo wazzirə paa eki məs Daa naa Maiya wazzi rəi. 34Saaminu sə'si, sə doosə Mariyamu maiya ulləz gee, ke'en to wessawe' " Wazza az, i gakp nok kaska naa ruukaa marirək gənŋa Israila, mari i pagrək net gənŋa ullə paa. 35Ri'zi sə ina sums zok iirə timtirən gɓətək kaaka allə, moo boo a geek gomba moorə timlə ni fonkaazi bagag.36Kita kiiz uza pii Anabiyazi, riira ulləl Hanatu ur waza Faanuyelləzzi, zeeuwa Aasha rəurə,do'gəsapu pu gwaaga Billəkrə. Ur tukuzzi ya'azza ulləz wərapu, diga i gamn kiim wi' gbansak.37 Gapsapu tuukəm wi' zu'nare naa komna naa narei, gbas zaka noosəka Billə pa tuks naa ubla noos Bil naa mu'uska reka rek naa weerəka Bil. 38Bəlla elirə ur bən ree ora Mariyamu naa Yusufu iirəkrə sə pak Yeeso rə paa naa iya ipu zo'ok ubla i keesəkən Israilaiyakrə yas. Yusufu naa Mariyamu i gəə gwanirə gwa' della Nazerettallə.39Yusufu naa Mariyamu i gbams koo anya neta dookaiya Bil esu Muusai ina duun, i gəə Galili rekarə Nazarat della gwanirəllə. 40Arkirə wazzi noo naa gbam yi'is naa meeka, go'numa Billəm pu ullə paa.41Willəwi' do'ga mariya Yeesu rəi i ree Urusalima, nok naasa sunduka ublaa Bil keetini Masarak. 42De' Yeeso puna wi' komna naa ettikəi ree naasə ni i kéésənak.43De' naas ɓam i keetə bilaa gəəkarə gwa'ak Nazaratak, ama Yeeso de'tə sa' Urusalima, do'ga mariya ulləi i me̱e̱pa. 44I og ni pu marirə te'ek, i ri'gə ubla muko i ogupa i ma' laaku zeewi naa uriyangirə te'45De i ogupa, i gəə Ursalima sə i laau.46 Ublut taatə ar sə i kinu gwaaga Billəkrə te' ganmnarə naa lamiya gbi'kiyai, ke'si to' sə dedisi. 47Iya i geeuwai yas inni məsi nok me̱e̱kaa ullək naa ni baggənak.̃48Do'ga mariya ulləi i ogu, məsəm kami i me̱e̱ ina i dookan pa. Sei maiya ulləz doosu bonge, ''Waz nok an sə a bo'see ri'ari ya? Mii naa Daa mooz epu laakarə.'' 49Iisi bonge, ''Nok an sə i laye ya? I me̱e̱ ara to̱o̱ N gagkpən mində Daarə gwa'ak paya?'' 50Ama i meegəs ina doosin pa.51I gəə Nazeret yam, koo bənaya duu ina i doosun ama maiya ulləz kam neta eti timlə. 52Yeeso noo naa meeka naa daksər, kin kwe̱eka Billə naa marirə.
Chapter 3

1Wi'a Tibaariyas reksən wi' komna naa gbonaarək gwanta buta gbi'ta Roomattət, Bilaatus Babuntus pun gwantə buta Yahudiyattə, Hiridus pun gwantə buta Glilittə, zeewəza ulləz Filibus pun gwantə buta Itturiya naa Tarakumitis attə, Lisana boo pun gwantə buta Abiliyattə. 2Hananiya naa Kayaafa iiyi do'ga Firissiya Billəi, ru'a eiyirə paka Billək zaa Yohaana waza Zakariya rəzzə Doolo roo.3Koolə atta ɓapsa womaa Urdun natrə, sə doosə mari paka Batisma a pu'ka na'rəz zək, naa a ra'səka hakkeirəzzək, gee ina kwee Batisma səna yii i pu'sapu na' hakkeiya iirə i bo'ríirə, i səətəpu mis Billə pourə.4Neta eti bo'rum ni biin zok rababaaza anabi Ishayarəz doo bonge, "Gweraa uzarək dersu' Doolo roo, 'Sə doo bonge, go'rəsən billəta Daa Bil duukənat.5Yi'sən yirkət, waagəsən yiim naa gbakse yas, leesən bilitta ko̱'os yasat, go'rəsən bilətta oopat nayer ookapa. 6Mari yas i og keeskaa Billək.'''7Yohaana doosə mariya i keetə nok səna bo'səbo Batisma eyi gee," Ii enka baiya ri'ai ni komiyak, nee doosən ina nog bissa Billə pu zakrə as ya?8Bo'rən tomtiya i yiik gee i pu'sapu na'ai, kai sundə timtirə gee Ibrahim eezzi pa, nok koo billiya airə te' Bil ka le'len eska Ibrahim yangi.9Nok i gapsapu bootus tə'katə naa diik, tə'a reu sə buruma wessa pam tele i dopsək sə i kos ra'rə.10Sei bansa mariya eyi i desu gee, sə ri'eki é bo'ok anya? 11Sei Yohaana iisi gee, ko neya puna yallən ittənəz naa kaasə ura pisu paz, ura puna rekaz ur bən na bo'rə ri'12Iya i kwee sookai uri i zaa, nok səna bo'səbo Bstismai i desu gee, lamz eegə ena bo'rə anya? 13Iisi gee, kai kwee na ar ina i doosənan pa.14Soozai i desu bonge, eegə e bo'ok anya? Ii gee kai kweerə wees koo neta marirət so̱ngb rə paa pa, pe'en ɓəska baar naa faasəma iim.15Koo neeya pu zo'ok zakaa ura Bil təəguz sə Bil tomtukuzzə, sei i pu sundukrə gwanirə timtirə gee, koo ləəgə uza Kweebazza rooz ya? 16Iisi bonge, "N bo'sən Batisma naa maam, ama ura arez pu zakrə, ura N kwe' sə Nka bins gwe̱tta ullə tagrət paz, bo'səkən Batisma naa Rumsa Billəs naa ra' .17Kamsapu kəta gɓə'karət gwandə na'rə, nok gɓəska dokt naa go̱ni, dokta wessat to'ok werəkrə go̱ni boo i dooski ra'a gbampakrə.18Naa pagrəma emi sə Yohaana doosə mari paka tingkak. 19De' Yohaana bi'sə Hiridus nok kamn Hiridiya kiiza doowirəzzak, naa gə neta enku bo'rot. 20Sei Hiridus gɓə' Yohana pursinarə naa ri'ik sə bagə hakkei a do̱o̱irə paa.21De' pu bo'sək mari gənŋa Batisma rə sei bo'sə Yeeso Batisma, de' pu we̱e̱rəkrə sei ara paarik gbe'rumtə. Sə Rumsa Billəz tiitə ullə paa ni goluzak, 22sei gwéra paktə diga paari gee, moozi waza miirə N Iiuwaz N ge̱e̱ yaksa zok naa moo wessawe.23Yeeso puna wi' zur naa komnai, wakatiya ma'an tomsa ulləsallə. Mari i pe' gee, ur waza Yusufu rəzzi, Yusufu waza Heli rəz. 24Heli waza Matat təz, Matat waza Leevi rəz, Leevi waza Malashi rəz, Malashi waza Zannai rəz, Zannai waza Yusufu rəz.25Yusufu uzi waza Matiyas səz, Matiyas Amos səz, Amos waza Nahum dəz, Nahum waza Esli rəz, urbən waza Naggai rəz. 26Waza Mata rəz, waza matiyas səz, waza simiyon dəz, waza Yuseka rəz, waza Yoda rəz.27waza Yohana rəz, waza Zarubabila rəz,waza Shiyaltiyi rəz, waza Wiri rəz,28 Waza Malik rəz, waza Addi rəz, waza Kosaama rəz, waza Almadarma rəz, waza Er rəz.29 Waza Yosi rəz, waza Aliyema, waza Yorima, waza Matat təz, waza Laawi rez.30Waza Saminu rəz, waza Yahuda rəz, waza Yusufu rəz, waza Yohaana rəz, Aliyakima rəz. 31Waza malaya rəz, waza mainana rəz, waza Matata rəz, waza Natan dəz, waza Dauda rəz.32 Waza Yaasa rəz, waza Obida rəz, waza Buwaza rəz, waza Salmuna rəz.33Waza Aminadab rəz, waza Adini rəz, waza Arama rəz, Hasruna rəz, waza Farisa rəz, waza Yahuda rəz. 34Waza Yakubu rəz, waza Isaku rəz, waza Ibrahim rəz, wazaTera rəz; waza Nahor rəz. Waza Seruk rəz, waza Reyu rəz, waza Feleg rəz, waza Abiru, waza Seelas səz. 35Waza Kainana rəz, waza Aifaksada rəz, waza Seem rəz, waza Nuhu rəz, waza Lamek rəz.36Waza Metusela rəz, waza Anuhu rəz, waza Yaret təz, 37waza Meshalel ləz, waza Kainana rəz. 38Waza Enos səz, waza Stiitu rəz, waza Adamu rəz, Adamu boo waza billəz zi.
Chapter 4

1Yeeso yi'is zok naa Rums, ni gətən womaa Urdunakrə, sei Rums neu rekarə doolo roo. 2Ru' zu' ittə, Setan gwegu. Ru'a eirə regə ko unapa bo' koo unapa, busum kamsupu.3Seetan doosu bonge, "Na moo Waza Billəzzi gə, doosəm billa al nayerə Buroodi.'' 4Yeeso iisu bonge "Pu biisinən, naa buroodi zi kotto sə maz kink zəngs pa.'''5Gə seetan kamu yiig ukarə ar ye'na sə yiisu neta delləz naa gbi'kəma ulləm yas. 6 Sə seitan doosu gee, n eska neta at naa gwanta naa gbi'kəmma ulləm yas, n bo'rəri nok i essessepu bila mina gau gwanta root, nka le'len eska ura gosez. 7Nok ri'ik mona gu' dii sə mona no̱o̱se, yas yerəpu a moon.''8Ama Yeeso iisu bonge, "pu biisinən, a noosək Daa Billa mool, gon muzozi sə a esku gbi'kəm.9Sei seetan ren Yeeso Ursalima rora gbi'la i wommallə, sə doosu bonge, "Na moo waza Billəzzi gitəm diga eri. 10Nok pu biisinnin gee,tomtək malaikaiya ulləi sə ina kweesa. 11I təka paari gwanirə nattə nok bo'ta sə a kasə billə paa.'''12Yeesu iisu bonge, 'A gwek Daa Billa mool pa.''' 13De' Seetan ɓams gweka Yeeso, sei duu rekarə mu'ka topa.14sei yeeso gəə Galiili yi'sənzəz naa Rums, dooma ulləm yas at yanga dermiya eirə. 15Sə kubrusən gwaaga Billəkrə, sə mari gənŋa i zanu.16Ubla ukarə zaa ara dagənakrə ni kèèsən go'karək, tor rollə ubla əngəskənarə, ruupaa nok bo zangək. 17I esu rababaaza Ishaya rəz gbe̱'rə rababaazi sei og ara i biin gee.18" Rumsa Billəz pu miirə paa neksəpu mina doosə mari paka go'ok, mina doo paka mariya i diktiirək gberəka no' mina kees mariya ipu ɓasuu rei. 19Mina doo ublaa Daa Bil bo'kən go'numak.''20Sei gbe'es rababaazi sə esu tombaiya rollirəi sə gau dii, mariya ipu rollirəi i tossu no'rə. 21Sei ma'pak sə doo bonge," paka ak yi'sapu iirə to'rə.'' 22Iya ipu eri məsəm kami nok paka ullə doo wessa eki, sə i dooka gee waza Yusufu rez aa az paa?''23Sei Yeeso doosi bonge, i re'səkeren pak zəma."Moo lamz go'səm mon, ina a bo'tə Kafarnahum an, bo'təmee moondə dellə ang yam.'' 24Puu doosi bonge, ''Zəmazi N pu doosəkəndə anabi no̱o̱s zok gwandə dellə pa.25Zəmazə' N pu doosəkəndə, do̱o̱ ru'a Saarəza Billəz Iliya rəirə, tuuki gənɲa Israila, ru'a maam lanɲənpa wi' taarei naa seer bamrəirə, sə busum gomən wessawe buttirə. 26Naa ri'ik i tom Iliya uzarə pa, sei tuukuza gau Zarifat popsa naa Sidonnaz. 27Bədi bəlla Iliya rəllə, ama i go'os uzapa sei Na'aman a Suuriyaz gwan muzo.''28Mariya rollirəi baar suggi, de i ge̱e̱ ri'eri. 29I ruu i keesu dellə sa', i renu gida yiigrə, iyaanu veksku yirkarə. 30Ama kee gwanirə te'ka sə ri'gə ri'gətta ullət.31De ree Kafarnahum buta Halilittə ubla əngəskənarə, sə tor rora Billəllə sə kubrusən mari. 32Sei kubruskənaa ullək məsi nok i ge̱e̱ paka ullək puna gbam.33Uza puroo naa rumsa mairəz, woosu' paari gee, 34"An kassee naa moya Yeeso a Nazeretas? a zaa wo'sekeerə ziya? N meyamen koo moo neeziya moozi Waza Billəz!"35Yeeso bi'sə maaz ezi gee" Gɓə'səm ri'ak, keem ullə zokrə " sei maaza ezi me'su dii marirə te'ka ama bəssu pa. 36Mari yas inni məsi sə i doo gonirə te'ka gee, irim maza pazzi har sə bi'sə rumsa maairə naa gbi'kəm naa gbam ya? ina kee sə i kee ya?37 No̱k riizi ii maa doom a ulləm dəlmə a pourəi rə.38Sei ke̱e̱ sei tor rollə Simon də gwa. Simon boo guneriya ulləz pu yaa lə naa wo̱o̱su, sə oorə nok ur. 39Sə re də gwandə paa, sə yengsə wo̱o̱suwa ewi, sə markən naa ur, lo̱'pa sei tor tomsə.40Də ubla witə, mari i kamtə Yeeso mariya naa kunt ɓəse be'ei. sə yii na' a ulləi, sə go'si i tele. 41Mai i ke̱e̱ marirə gənŋa. sə i doo bonge,'' Moozi Waza Billəz!'' Yeeso yəngsə! maiyii sə gəə ro'ni pak, nok i me̱e̱gəsa pu uzi Kweebaaz.42De ar oo laa ara mari piin pak sə rə gaptə. mari gəngəng i laagu sə i kinu, iyaa boka ro'nu kana dabo pa. 43Ama doosi gee gapsapu sei mina bo'rə paka Billək dəlme̱ gənggəng uki i tomtine ak.'' 44Sei ree mu' naa dooska mari paka Billək dəlmeya Yahudiya təirə yas.
Chapter 5

1Ri'ak bo'rə sapu də mari i dakən Yeeso rə pourə ipu ge̱e̱k paka Billək rə, pu də'narə popsa badəra Zanisaratəllə. 2Og ɓarəm ittəmə de'narə popsa badəllirə. Mariya i kam duktai i keegəs, ipu neksək yansa iirə kamkpa duktəssə. 3Yeeso tor ɓarka mu'kəkrə ɓarka Biturus sək, sə ooru na bagə səəsəka ɓarki maamrə te' topa, sə gau te' sə kubrusən mari gbarki rə te'ka.4De' ɓams pak sei doosə Siman bonge, ''Ke̱e̱tə təm ɓarka mo̱o̱k ara sur ak rə, sə a me̱' yansa mo̱o̱s,'' 5Siman iisu, sə doo bonge, ''Dangwanz, e kam tomz tuks bo'or ama e kam una pa, ama de a doo pu gə̱' n faksək yansa miis. 6''De i bo'rə ri'eri sei i kamtə dukt haa sə le̱ ei, yansa iis ni taasək tannak. 7Sə i der iya ipu gwani rə pourə ɓark uka rə, sə ina za do̱'su borə. I zaa sə i yi'is ɓarəm mii yas, haa ni i ɗumsək dii.8Siman Biturus de og rii kasə Yeeso rə mu sə doo bonge ''Ri'gəm ari nok mii maza naa aibeszi Dangwanz.'' 9Nok zok me̱e̱su pu, naa iya ipu yam ai yas, naa gə iya ipu yam wo̱o̱ma ekirə roo i pe̱'tii. 10Yakubu naa Yohana, waza Zabadii rəz, kura gwageya Siman dəz. sə Yeeso doosə Siman bonge, ser kana kama pa, nok diga wonka rekarə mu' a kamkp mari.'' 11De i kamtə ɓarka iik kaaka allə sei i daa eri yas sə i duu.12Sə reks haa ara rən dəl ullakrə, ur uza puna kunu a bə̱dəmrəu eri. De' og Yeeso sei kas gwandə mu' sə sə ooru doo bonge, ''Bil, moona Ii gə, neksəme ooka pa.'' 13Sə Yeeso yii na'a ulləi sə pa'u sə doo bonge, ''N Iisapu go̱'səm , ''lo'pa sei bədəmmi ra'səm.14Sə doosu bonge, kana doosə ko maz pa, doosu ri'eri, ''Ri'gəm rigətta moot, a ree yii zura mool tozzə, sə a esə hadaya nok go'oska mook ni Musa doon ak. Nok səna yi'is dooka eki.''15Ama ina bo'rəm eni yas dəl, sə bansa mari i zaa sə boo gee ina kubrusənnan, naa sə boo go'os kuntə. 16Sə ke̱e̱ naazəz ara uza pinpakrə sə we̱e̱rə.17Rəkte təpu ubla uka a kubrus kəndəkrə, ama Farisaawai ipu roo naa lamiya bisəi iya i keetə dəlme soma-so'o̱i, buta Galilittə naa Yahudiya, naa gə iya i keetə dəlmeya Urselima airəi. ''Gbi'kəma Dangwanz zəm puna ur haa sə i go̱'sək.18Sə yar mari uri i zaa ullə, naa gbə̱ə̱tə naa uza ura pu boosən zəz zaz , sə i laa bilàa i torkunuk sə gbou Yeeso rə mu'. 19I kin bila i trorkunuk pa, nok bansa mari aa ai i dag, sei i gbər rollə paa, sə i zu'ttə mazzi gbətətra ulləllə, mariya eyi rə te' Yeeso rə mu'20De Yeeso me̱e̱men sundumeya ii, iisi sə doosi bonge, ''Nok an sə i sinkən ində timterə ya? 21Dooka pakki ar ya, aibei a mooi i ra'səsai pu, ko dooka gee ruum a ri'gə?' Sə ina mee Waa Maz punaa gbi'kəm dəllə sə ra'sək hakkei ai, N doosa ruum, a pe' gbəttira mool a ri'gə gwa'''22De Yeeso me̱e̱men sundumeya ii, iisi sə doosi bonge, '' Nok an sə i sinkən ində timterə ya? 23Dooka pakki ar ya, aibei a mooi i rasəsai pu, ko dooka gee ruum a ri'gə?' 24Sə ina mee Waa Maz punaa gbi'kəm dəllə sə ra'sək hakei, N doosa 'Ruum, a pe' gbettira mool a ri'gə gwa.'''25Lo̱'pa sei ruu paa gwani rə mu' sə pe' gbəttira ulləl kissən eli sə ri'gə gwandə gwa,'' Sə no̱o̱s Bill. 26Koo bənaya zok məsu sə i no̱o̱s Bil. Ser kamu sə doo bonge, ''N og pu neta ar, neta məsum rət wonka.''27De neta eti bo'rəms, sei Yeeso ke̱e̱ goo sə og ura ''Kwee sookaz uza i deru Laawi pu gamna rə ror iimma sookrəm rə sə doo bonge, duutəme.'' 28Sei Laawi ruu da̱a̱ netti yas.29Sei Laawi bo'rə naasa gbi'sas nok Yeeso. Iya i kwee sookai uri ipu roo gənɲa naa mari uri ipu rek reka rə ara i regən rek ak rə. 30Ama Farisawai naa biibaiya eyi ipu doosək kubrubaiya ulləirə gee, nok an sə a reg sə a bo' naa mariya i kwee sookai naa bən iya naa hakei yai ya? 31Yeeso iisi gee, mariya ipu wessai una kassi naa lamz pa sei ko iya ipu naa kunui. 32N zaa nokka iya i puna goonəmai, sə ina pu' na' pa, ama nok derka iya naa hakei sə ina pu' na'33Sə i doosu gee, ''Kubrubaiya Yohana rəi, i riirin riiwa bo'ka maam rəl sə weerə, naa gə kubrubaiya farisawai rəi, i bən i bo'rə rii. Ama kubrubaiya mooi i regə sə i bo'. 34Yeeso doosi bonge, nezi irə te'ka sə ka kam kiiz, sə daks doowiya ya'azəi sə ina rii riiwa rek rəw wak'kateya ya'aza kam kiiz ezi piin erə te'ëzzə ya? 35Bəl ulla pu zakrə i pe'sək pen ura kam kiiz az doowirə te', ru'a eirə zi sə riik riiu.36Yeeso doosi re'sa pak. ''Ko uza muzo sə taaz yaluwa pouwaw sə borən yaluwa dowaw ya, nok yaluwa doowa ewi ka taaz tan səka daa a pouwaw.37Maza to' maama inabirən pəmmam yəəga do̱o̱kak rəz piipa. Nok maama inabirə pəmma emi ka da'titə yəəga dooka eki səka kuus buttə. 38Ama maama inabi rə pəmmam to'zok yəəma pəmmam rə. 39Ura ka bo' maama inabi rə do̱o̱mam sə ka la' a pəmmamaz piipa nok dook gee, maama inabirən do̱o̱ma emi ar an.
Chapter 6

1De bo'rum, ubla əngəskənarə, Yeeso bassə te'ka, sei kubrubaiya ullə i abdə renta Alkama sə i təu, sə i təwi mu'ka mu'.2 Ama Farisawai uri i doo bonge, nok an sə i bo'rə ina go'pan ubla əngəskənarə ya?3Yeeso doosi gee, i zangə ina Dauda bo'rən bəlla busum gomlullə paya? Ur naa mariya ipu yammai. 4Ree gwaaga Billəkrə, sə pe' burodiya ogsus, sə regu , sə esu mariya ullə i ri'gə yammai ina regu, nok burodiya ezi riirin, sei firissii iregu kotto. 5Sə doosi bonge, ''Waa Maz uzi Dangwanza ubla egəskənarəz.6Ubla əngəska uka tottə, sei tor gwaaga Billəkrə sə kubrusən mari. Sei maz uza naa zok bo'sənk na'ukarə. 7De biibai naa farisaawai i gwenu oomi o' nok i ii meeka, koo ləəgə go'sək gon mazzi ubla engəskənarə ya? Səbo kinə bilaa bo də'kunuk. 8Ama meegəsən pu ina i sundən, sə doosi bonge, ura naa na' bo'sənk ezi, ''Na ruutə sə na de' te'eri.'' sə mazzi ruu de' iirə te'ka.9Yeeso doosi gee, n pu deskəndə go'gon ubla engəskənarə, a bo'rə tomsa oomiz ya? koo a bo'rə ina go'pan ya? 10Sei ko'sini nor gwani yas, sə doosə mazzi na yiitə na'a ullək' de yii sei gəə oomi. 11Sei baar sugi gwnai yas. sə i pag gwanirə te' i doo bonge, a bo'ok riga naa maza az ya?12Ru'a eirə sei dək ge'rəpaa, sə weerə gon muzə, weerə Bil haa ar oosu roo. De ar oosapu, sei der mariya ulləi ina zaa. 13Roozi sə təəgə tombaiya komna naa ittəkəi, sə deri tombai.14Ri'tiya kubrubairəi uyi, siman ura i deru Biturus saz, so'za ulləz Andrawus, Yakubu' naa so'za ulləz Yahaya, Filibus, Batalamawus. 15Mata, Tooma, Yakubu waza Halfa rəz, Siman ura i deru Zalotis, 16Yahuza waza Yakubu rəz. Naa Yahuza ura yinguz.17Yeeso tiitə naa ii yiigirə, sə i de' yamma gɓerma allə naa bansa mari diga Yahudiya naa Urusalima, naa gəbən ɓapsa gbənaa Taya naa Sidonak rə. 18I zaa geekurə naa gəbən na go'osbo kunttə somaso, haa naa zama go'pam. 19Ko neya bansa mariya eiyirə te'ka, yaanu, ama go'si yas sə i go'os.20De gwenə kubrubaiya ulləi sə doo bonge, iya naa sə'səmaiyi iya una pisipai, gwanta Billǝt a iiti. 21Iya naa sə'səmaiyi iya woduu gomii i eski rek, i kink, iya naa sə'səmaiyi iya ipu wərarəi nok kink yaksa zok.22Iya naa sə'səmaiyi mari ina mu'sən sə ina yiisən be'səm naa enkuu nok waa maz. 23Zok na yagən nok ipu naa baksiya gbi'zaz billə paa, nok domdaiya iimaa i bo'sə anabawaiya do̱o̱i ri'eri.24Ina yirkurə ii mariya naa na'ai nok i geesapu tintuma iim, 25Ina yirkurənni iya baar dagənai nok woduugonkən, ina yirkurənni iya ipu mandəkrək ri'ak ai nok i go'ok wəra naa wagər.26Ina yirkurənni iya mari i zanənai, nok do'ga mariya ii i bo'sə anabawaya songbrəi rii.27Ama Npu doosəkəndə iya ipu ke'ek to'rəi winən maza mu'sənnaz sə i bo'su ina oomin. 28Sə'sən iya i mu'sənai sə i weerəsə iya i ɓəsən baarai Bil.29N pu doosəkəndə, maz na be'a laktəka na' ukarekrə yesmu a na' go'narək bən, gəbən maz na pe'sa yallu a moou daksumu naa borgoa mooz yam. 30Maz na oora una esmu, maz na pe'es una iirə kai doo bonge, na gətnən pa.31Ina a ii monge ina bo'səbo eni, moo maa bo'səm mari ri'eri. 32Ina bo'sə mariya i bo'sən go'numaiyi, go'num kotto an baksəkən ya? Ko mariya naa hakkeiyai maa i bo'rəbon rii. 33Ina yii go'num naa mariya i bo'rə go'numai tangə, kinək baksi andə ya? Koo mariya naa hakeiyai maa i bo'rə bon ri. 34Ina esə gimr nok mariya i gənkənai kotto gə, i kinək anya? koo mariya naa hakkeiyai maa i bo'rə ri'eri paya?35Ama iin mariya i iin pai, sə i bo'si ina oomin, esni gimr naa gənkəna pa' moi i kink faasəm gbi'mim. 36Gamn naa go'num nok Daa iiz maa puna go'num.37Kai zeesə mari bispa, nok ii maa i zeesəkən pa. Kai ɓə'əz mari pa, moi maa i ɓə'əskən pa. Ra'səsən mari laatəra iil, moi maa i ra'səskən.38Essən mari, moi maa i eskən gənɲa. I riisəkən naa ker go'na haa sə kuurə dii. nok naa kəra i riisə urikki sə i riisəkənən.39Sei gə esi re'sa pak uka gee, Ruz le'eklen sə gèèsə doowi ruz uza bila ya? Na bo'rum ri' gə, gwani yas i kassək dullə. 40Kubribaaz ar lamza ulləz pa, ama na kubrə səna le'oomi le'elen sə gau ni lamza ulləzzak.41Nok an sə a gwenə laatəra doowirəl ya? Ama a og laatəra mondəl paya?̧ Nok an sə a doosək ungwanza mooz monge, də'əm n pe'səssa waa silla morə nollə ya? 42Ama ale' pe'səka te'a mondə nollək paya? Moo Dankaame, pe'səm te'a pu mondə nollək zanga sə no' ina taasa wessa sə a og ar, sə a le' keesəka waa silla ungwanza moozə nolləl.43Nok te'a oomik le'ek sə reu bumbi pa. Gəbən te'a go'pak le'ek rekkpa yangiya oomii pa. 44Nokarik, i le'eklen sə i mee te'a oomik yangiya ulləi rə. Nok mari i au mangoro kəptə paapa.45Maza wessas bo'rə ina oomin, nok sudumiya wessai ipu ullə timlə, ama kobənaya enka baaz bo'rə ina go'pan, nok sudumiya i go'paiyi ipu gondə timlə.46Nok an sə i de̱re dangwaz, dangwanz sə i bo'rə ina n doosənan paya? 47N pu dosəkəndə maza zaa miirə sə gee paka miik, sə kamn toms wessas. 48Mazzi puni wombaaza ze' ar kurka gwaag ullək ka'rə paak, wuugum zaa ɗu' gwaagi, ama kasəpa nok i womsapa oomi.49Am ura ke'to paka miikrə sə bo'rə ina n doon pas. kwe̱'kənkwe̱ naa wo'rirə paa kur wessa pas. wu'gum ruutə, zaka gwaatə ɗu' gwaagi kasə yas go' gwenka pa.
Chapter 7

1Sa'kaa Yeeso gbamsən pu dooka ko anya yas matirə te'ka, ri'gə sə ree tor Kafarnahum.2Senza do'ga ya'al ullarəz iinupas pu kunzuz, ni wərək dərak. 3De do'ga ya'ali gee paka Yeeso rək si tomsu dooniya Yahudaawai rəi, ina doosu na zaa go'su. 4De i zaa Yeeso rə pourə sə ooru wessawe gee, "ura az to̱o̱ to̱n aka bo'su ri'eri. 5Nok ura ii buta eettazzi, gəbən gwanzi womsee rora Billəl."6Se yeeso pu rigəttə na ii reksək gwaagirə dəra, sei do'ga ya'ali tom ungwani ina doosu bonge' Daa Bil kaa ɓəs zura mool baar pa, nok n kwe̱' ara a zakən miirə gwa'ak pa. 7Gwanki bo'rə sə N og N kwe̱' ora N zakkən moorək pa, ama doom pak tan senza miiz go'sək gon. 8Nok mii yam mii maza gbi'zazzi, N puna soozai miirə dii, le'len sə n doosə uza minge zam sə zaa, gə n doosə senza miiz bo'rəm ina ri'an sə bo'rə.9De Yeeso gee ri' sei mazzi məsu, sə yerə bansa mariya i duutu eirə sə doosi gee, koo Israila n kinə maza esə timr ri'an az pa. 10Sei iya i tomtii i gəə gwa' ire oks senza ezi go'sapu.11Sa'kaa roozə Yeeso pu reekrə della i der Niyel allə, kubrubaiya ulləi i puna ur naa gə bansa mari gənga. 12De pu reksəkrə sugokna dellirə, sei i sarə naa maz uza i gəmtupu wərkək, maiya ullə dingə gon muzo gəbən tuukuzzi, mari gənga ipu gaptə naa ur. 13De Daa Bil ogu sə ogsu yirkurə sə doosu gee. kaa go'pa. 14Sei po'gə gbəta wərka eki sə iya i gumtui i de', doosə waa gbamzi gee," ruum paa.'' 15Ura wər ezi ruu paa sə ma'pak, sə gəsnu maiya ulləz.16Sei sər kami yas, sə i ma' noosəka Bil gee," I ruututə pu tombaaz uza aarə te'ka gəbən Bil gwenə mariya ulləi. 17Paka Yeeso rəkn yasapu buta Yahudiyat naa dermiya keerai.18Kubrubaiya Yhohaana rəi i doosu neta eti yas. 19Gəbən Yohaana der tombaiya ulləi ittəko, sə tomi Dangwanzə ina doosu gee," moozi ura zakkas ya, koo ena zo' uza ya? 20De mariya ei i zaa Yeeso rə pourə i doo gee, Yohaana ura bo'rə Batismaz zi tomtee moorə bonge ena detta, "Moozi ura pu zakkrəz ya, koo ena zo' uza ya?21Bəlla elirə go'os mari gənɲa kunta ittə naa mariya rumsa mairə tosirəz, ruri gənga i okə ar. 22Yeesu iisi gee, gəən i ree doosə Yohaana, ina i oggan naa ina i geen. Ruri i okkəsapu ar, lendi ipu ri'gəttə, ipu go'sək bədirə. Gbingai ipu geek to'rə, ipu weesək mariya i wərairə, ipu doosək mariya naa zaamai paka tinkakrə.23 Ura naa sə'səmazzi ura esə timr ina miirə N bo'rəndəz naa sinum pas.24De mariya Yohana tomtii i reepu, sei yeeso ma' doosəka mariya ei pak Yohaana rə paa gee. 25I ree gwe̱nək andə dooloroo ya? woossa zaka lamsas ya? Ama i ree gwe̱nə andə ya? maza tə'yalu ookapas ya? mariya i tə'yalən ookapai gə, ipu gaptə gwanirə mu'ka naa tingtəm. 26Ama i ree gwe̱nə andə ya? saarəz ya? Nn n pu doosəkəndə ar an saarəz.27Ura az uzi i biitə ullə paa gee, " gwenəm npu tomtək tombaaza miizə, moorə mu'ka ura go'rəska bila moorə mu'uz. 28Npu doosəkəndə mariya kita ki' i dingəi rətə' yas, maza ar Yohaanas piipa. Nariik tele ura pu waani gwanta Billəttəz aru an.29De mari yas i gee ri'eri, naa gə iya i kwee sookai i esə timr. Bil pu iya Yohana bo'si Batismairə tə. 30Ama Tori naa biibaiya Yahudaawairəi, sə gwan bo'si Batisma pai i waagəs go'numa Billəm naa zuta gwanirət.31Sə n riigəska mariya dənnandəi naa anya? 32I gookəngo naa yagiya ipu beerəkrəi, ipu pakənkarə gwanirə tə' kai gee, e uusən gul i nau nau pa, e gau wagər i go'pa.33Ri'eri Yohaana zaa regə guraasa pa bo̱' maama inabarəm pa, inge puna zam. 34Waa maz zaa pu rekrə, pu bo'okrə, gə i mu'su ipu dookrə inge, gwenən maza naa sutumbaaraz ura bo' maamma inabirəm kettaz. umgwanz iya i kwee sookai rəz, naa iya naa hakkeiyairəz. 35Ama meekaa Billək pu yi'sək yangiya ulləirə yas.36Ubla ukarə Farisaawaaz uza oorə Yeeso na retə rek naa bo' boorə gwa. Sa'kaa Yeeso tossən pu Farisaawaaza ezirə gwa'az, gau teebullə nok reka rek. 37Kita kiiza naa hakkeiyaz uza keetə dellirə. De ge̱e̱ bonge Yeeso pu Farisaawaaza ezirə gwa' nok reka rek. 38Pe' malla waaga albastarət dəənkak. Ree de' Yeesorə pourə, pu go'okrə ma' nuusəka denta ullət naa meema ulləm. Sə ra'as naa suka gwandək zullək, kugɓusu dəntə sə wo̱o̱su waag dəntə.39De Farisaawaaza detə Yeeso ezi og ri'eri sei sundə gwandə timlə bnge, maza az naka tombaazi ka meegəsme̱e̱n kita kiiza pu pokrəkuro az, ura naa hakkeiyazzi." 40Yeeso iisu bonge, Simon N doosəka una. Bonge lamz doom''41Yeeso doosu bonge, " Maz uza ura esə gimras duu mari uri ittəko we̱e̱s, duu ura muzəz sulei zu' gbonaarə, ura muzəz boo duu sulei zu'ittei naa komnai. 42De i puna we̱e̱ssa i tokkənas pa, sei daasi gwani ittəkə, iya ittəkə eirə te'ka, neezi ark iika mazzirə ya? 43Simon iisu bonge, N pu sundəkrə mində timlə minge ura i daasu wees gbi'səs saz,'' Yeeso iisu bonge, "A doo pu wessa.''44Yeeso yerə kita kiiza ezirə sə doosə Simon bonge, "A og kita kiiza az. N totə moorə gwa' a ese maama neksəka dəntəm pa, ama ur ese, neks dənta miit naa meema ulləm, gəbən ra'as naa suka ullə zullək. 45Moo a kuwe pa, ama ur diga zo̱o̱ra N totən allə da̱a̱ kubdəka dənta miit pa.46Moo a woose waag zullə pa, ama ur woose dənta miit urdi. 47Noka ri'ik ura puna hakkei gənɲa sə i ra'səsui yas ar an gba̱a̱karə, ura naa gba̱a̱ka gbi'kiz ra'susu gbi'ni, ura naa gba̱a̱ka topaz boo i ra'susu topa.48Sei doosə kita kiizi onge, "I ra'səsapu hakkeiya mooi.'' 49Iya ipu gabtə yam naa urai, i ma'pagn gwanirə te' bonge, "Neezi ura ra'az hakkei az ya?" 50Sei Yeeso doosə kita kiiza ezi bonge, "Eska timra mool ke̱e̱sapu ri'gəm naa gapta wessat.''
Chapter 8

1Lo' wessa pa , Yeeso zii dərmiyai gbi'kiyai naa ye'kiyai, sə doosə mari paka Billə tinka gwanta Billəttək. Kubrubaiya ullə komna naa ittəi ai yam. 2Naa kitaki' uri iya i keesi mai sə i go'si kunta iittai iirə te'ka, uza pii i deru Maryamu Magdaliya ura i keesusu mai gbansa gwandə zokrəi. 3Naa Zuwana kiiza Kuuza rəz Tombaaza gbi'zaz Hiridus gwanzəz, naa Suzaana, naa kitaki' uri gənɲa. Iya i ri'gə yammai, kitakiya ei i po' Yeeso naa kubrubaiya ullə naa neta pissit.4De mari ipu tookənkarə gənɲa, dərmiya somaso̱ o̱irə ipu zakrə Yeeso rə, sei Yeeso re'si paka ak bonge. 5Babaaz uza ree faak doktə, depu faak doktirə, sei dokt uta kasə bilarə paa, sə dikdəz zok sə noi i dopdəs. 6Uta kasə buta ka'rə paattə sə ɓu' zo̱o̱ra ɓu'unal kinə yiir pa, sei kos nok puna yiise pa.7Uta kasə kəptə te' i noo yam haa kəpti zaa le'nu daksər. 8Uta kas buta wessattə, nó̱ó̱ pu'us sə kees renti i ar a i ta'nii, uta dən zu'gbonaarə, uta zu'taarei, uta zur naa komnai.'' De Yeeso ɓams dooka neta eti sei təg gwera paari sə doo bonge, ura puna toka geekarəkkaz na ge̱e̱.''9Sei kubrubaiya ulləi i desu ina re'sa pakki doon. 10Yeeso doosi bonge, i essən pu meeka neta gwanta Billə tən, ama mariya i seetəi N doosi naa re'sa pak. Nok koo ina og i meegəska pa, ina ge̱e̱ boo i geegəska pa.11To̱ ina pakki doon áa an, dokta eti utti paka Billək. 12Dokta kasə bilarə paat uti, mariya i ge̱e̱ paka Billəkai, ama sa'kaa roozə Setan zaa pe'es pakki gwanirə timtirə, nok bo'ta sə i esə timr sə i gbissə. 13A kasə buta ka'rə paatət uti mariya ina ge̱e̱ paka Billək, i kwee naa yaksa zokkai, ama i wəngs timr pa, i esə timr zo̱o̱r zo'to topa, gwəka na zaa sei i kasə sə i gəə sa'ka.14A kasə kəptə te'et uti mariya i kwee paka Billək sə i kam tomsai, ama de i ree mu'ka sei gapta dellət naa neta na'rət naa tingtuma delləm ani gbam, haa I le' keesəka renti pa. 15Dokta kasə buta wessattət uti, mariya i ge̱e̱ pakki sə i kwee naa timr muləi, sə wəngs timr sə i dinɲə yangi gənɲai.16Maza gaps fitila sə ku'su ɓenzə diiz koo tosu ar kittə diiz piipa, no̱k ri'ik gapsuku sə denɲə in de'esnarə paa, nok mariya i totək gwaagirəi sə ina og oosa. 17No̱k ina pu sums zok sə keesək zok pan piipa, gəbən apu gbesənnin sə gbe'rək zok pan piipa. 18Geengen ni i ge̱e̱n paka iya i esə zur geeka paka miikrəi yak, i baksəki meeka. Ama iya i ke'to' miirə pai, i sundə bonge bo me̱e̱men nan bən i pe'sək.''19Sei maiya Yeeso rəi naa so'kiya ulləi, i ree ullə ama i le' reksəka ullə pa nok ora mari i dagənak. 20Sei uza ree doosu bonge, ''Maiya mooz naa so'kiya mooi ipu de'narə gokka, i iisapu okka.'' 21Yeeso doosə mariya eyi bonge, maiya miiz naa so'kiya mii iyi mariya i ge̱e̱ paka Billək sə i bo'rə ina bil iin ai.''22Ubla ukarə Yeeso naa kubrubaiya ullə i tor ɓarkrə, doosi gee, aga' ga'saa go'akrə sei i ruu. 23De ipu ga'akrə sei rum pe'u, zaka wiika ruutə gbona ekirə haa maam ma' yi'ka ɓarkirə te' sə ɓarki ii ɗumsəka sə i yirkum wessawe.24I ree i weesu gee," dangwanz, dangwanz a wo'ok dera . Ruu sə bi'sə zaka wiika naa ya'tiya gbonarəi ar de'es kəs. 25Sei Yeeso des kubrubaiya ullə gee, eska timra iil aa palya? sei inni məsi sə sər kami, i deskən gonirə te'ka gee, nee aa az sə bi'sə zaka wiika naa za̱m haa sə i duu doon ya?26Ur naa kubrubaiya ulləi i reks buta Garsinaawai rəttə, ga'saa po'musa Galilirəz. 27De Yeeso keetə ɓarkirə sei maza naa zam az zaa ullə diga dəllirə, lo'sapu kandəzzəz te' yallən pa, gəbən gau gwa'pa sei ar gagirə.28De og Yeeso, sei woo su' sə kasə dii ullə mu'ka, sə tek gwera gee an kassa naa miiya Yeeso waza Billə gbi'zas, n oora kaa ɓəssee baarpa. 29Sei Yeeso bi'sə zammi nakee nadaa mazzi' nok dən gənga ina dokdu naa sarkai sə ina gbe'su, ɗa'rəz sarkaiya eyi nok zama go'pam emi nengu sə kamu doolo roo.30Sei Yeeso desu gee" riira mool neeya? '' sə iisu gee " Gənga nok e dakdan'' ri'erizi nok zam gənga sə tor mazzirə zokrə. 31Zammi oorə Yeeso gee kana tozbo dura surkapallə pa.32Gbo'a yawirək pii gbi'ki arkirə, sə i oorə Yeeso na daabo, bo torək yawiya eirə te' sə ur boo iisi. 33Zammi da̱a̱ mazzi sə tor gboəga yawiya eirə de i tor, sei yawiya rooi i vekkən sə i ree tor gbona rə sə ɗums.34De mariya i neebaiya i nee yawi eyi i og ina bo'rəm eni, sei i nog, sə ree doo ina bo'rəman dellirə naa iya kerrairə. 35De mari i ɗa'gə, i ree sə boo og ina bo'rəman. I zaa ara Yeeso pinnakrə sə i og maza zam kee ullə zokrə ezi te'sapu yallu pu gwaaga Billək, sei sər kami.36Mariya i og ina bo'rəman eyi i doosə uri, ni i keesən mazzi zam sə go'sənak.37 Sei mariya ipu Garinaawairə buttəi naa iya pourəi i oorə Yeeso na ri'gə nadaa buta boot nok sər kami wessa, diga rik Yeeso naa kubrubaiya ulləi i tor ɓarkrə sə i ri'gə.38Maza zam kee ullə zokrəz ezi oorə Yeeso gee, Daa mii nri'gək naa moo, ama Yeeso doosu gee. 39Gəəm mondə gwa sə a doo gbi'na Daa Bil bo'san. Mazzi ri'gə pu noosə billə, sə doosə mariya dellirə ina Yeeso bo'sun yas.40De Yeeso gətə mari i kweu, nok ipu zo'kurə. 41Sei maz uza muzə diga dooniya gwaaga Billək rəirən i deru Yahirus, zaa Yeeso pourə sei gu'dii gon sə ooru na zaa boorə gwa'. 42Nok waza wi' komna naa ittəi pu wərkrə na'rə, gon muzəzi waza ulləz kotto. Ama de Yeeso pu ri'gəttə bansa mari gənga i moosu.43Kita kiiz uza pii arkirə, ura pu kuusək kwa'irəz haa wi' komna naa ittəkoi ibs weesa ulləz yas ar laka tettə not sə ina go'osbo, ama koo uza le' sə go'supa. 44Sei duutə Yeeso rə sa'ka sə pogə yaluwa ulləu, de po'gu sei kuuska kwalla ulləl də'əs.45Yeesu doo bonge'e, nee pa'e ya? Sei iya i ko'sui koo neeya doo bonge n pa'apa, Bitrus bagu bonge, Dangwanz bansa mari gənŋa i ko'saapu ipu zakrə moorə pourə.'' 46 Ama Yeesu doosu bonge, ''N me̱e̱ uza pa'epu nok gbam keepu miirə.''47De kita kiizi meegəsapu le'ek wooka pa sei zaa ullə naa ser, sei gu' dii Yeesorə mu'ka bansa mariya eyirə te'ka tele sə doo ina bo'ru sə pok Yeeson naa gəbən ni go'sənak. 48Ama Yeeso doosu gee, waz eska timra mool go'sapu rem oomi.50De pu dook pakkirə, sei uza diga gwaag doonza gwaaga Billək rəirə zaa doosə doonzi gee, waza wərpu kaa moos lamz pa.49 Ama de Yeeso geu rii, sə doosu gee kaa sərəm pa, esəm timr ruutək.51De zaa gwaagirə, da̱a̱ koo uza sə tor gwaagirə pa, sei Bitrus naa Yahaya naa Yakubu naa maiya wazzirəz naa Daa ullə.52 Mariya arkirəi yas ipu wərarə nok yirkuwa waza wər ezi. Ama Yeeso doo bonge, ina daa wəra, wərwənzi pa rəsrənzi kotto. 53Mari i mandu mutum,nok i me̱e̱men wazzi wərapu.54Ama kam na'a ullək sə deru bonge, ''Waz, minge Ruutum!'' 55Sei zəngsa ulləz gətə, sei ruutə law hi umkpa norak. 56Do'ga mariya ulləi inni məsi, ama Yeeso doosi gee kaina doosə ko neya ina bo'rəmman pa.
Chapter 9

1Sei der kubrubaiya komna naa ittəkə eyi, sə esi gbama keesəka zamrəm, sə gəen ina go'os kala kunu apu marirəu.2 Sə tomi ina doo paka Billək, sə gəbən ina go'os mariya zok iisi pai.3Sə doosi gee, kai pe' una nok ri'gəttə at pa, koo burodi koo wees kai pe' yaluwa i te'kau pa. 4Kala gwaaga i torunak, gamn roo sei bəlaa ina ri'gənnal.5Pat iya i kweetən pai, bəlla ina ruutəkən eli dagɓisən keega irə dentək, nok si ina mee nok sə ina mee seida zi iirə. 6De' i daa arki, i tor dəllə te'ka naa gəbəm dərmiya keerr airə, sə i doo paka Billək sə i go'os mari koo araya.7Ipu eri Hiridus Gwanzi, de' gee neta bo'rum eti sə mesəm kamu, nok mari uri i doogee, Yohana ura bo'rə batismazzi gətə naa zengs. 8Uri boo i doo bonge, anabi Iliya zi gə gbətə, uri bo gəbən i doo bonge, diga malaikairə te'kazi sə gətə naa zengs. 9Hiridus doo bonge, Yohana zipa, nok n gepsapu zura ulləl, too neezi ura i dagunu net gbi'tit ullə paa azya? diga eri sə ree, mu'naa laak, səbo og Yeeso.10De' i gətə i doosu ina i bo'ton pat, sə gə ii ruu naa ur sə i ri'gə yam, dəlla i der Batsaidallə. 11Ama de' bansa mari i gee ara yeeso rennak, sə i duu eri, sə kweei sə doosi pak gwanta Billəttək, gəbən rungbo mariya Ii rungɓukai.12De' ri'ak zur nimz ɓadə pu gorumkpa, sei kubrubaiya komna naa ittəkəi i zaa ullo sə i doosu gee, monaka iisəkee gə aka wa' bansa mariya ai, nok sə ina tor dərmərə te'ka, naa popsa baasəmrə, nok sə ina keni reka, ara i kiskənnakrə, də' ara a pin ak maz pu roopa.13 Ama sə doosi gee, esni ina i rekkan, I iisu pat ina piseen uni, burodi topa gbanaarə naa dukt ittərə, e le'ek sə e yiptə reka sə daksək mariya ai pat pa.14 Yara mari ipu mu' gbanaarə, doosə kuburbaiya ulləi ina doosi ina gau dii, ina gau zu' gbanaarə gba'.15Sei kubrubai i bo'rə ri'eri, mariya eyi pat i gau dii. 16Sei pe' burodi gbenaarə naa dukta ittərə eti sə gwen ara paarik, sə bo'rə se'səm, sə we'gəsi topa to' sə esə kubrubaiya ulləi nok sə ina masə mariya eyi pat.17 Ii pat i rəgə sə dagi, i rəg sə kubrubai i toogə a seen, yi' gbeni komna naa ittəkəi.18Ublaa ekirə Yeeso pu weerək werəkrə gwan muzo, kubrubaiya ulləi ipu yam naa ur. Sei desi bonge, ''Mari i doo bonge mii neeziya? 19I iisu bonge, uri i doo bonge Yohana ura bo'rə batismazzi. Uri bo i doo bonge moo anabi Iliyazi, uri bo i doo bonge anabawaiya do̱o̱irə te'zi sə gətə naa zəngs.''20Sei doosi bonge, ''Íí gə i doo mii neeziya?'' Biturus iisu bonge, ''Moozi Kweebaaz ura Bil tomtuz.'' 21Yeeso dosi pak naa gbam bonge kai na doosə koo neeya pa. 22Sei doosi bonge, ''Waa Maz ɓerk baar nettə gənŋa, do'ga mari i mu'suku naa firissii naa biibai sə i ikkpu. Ublut taatə sə ruutuk naa zəngs.''23Sei doosi íí yas, kooneya duukəz na pe' vaga rauwa gwandəu koo benaya səna duuye.24 Ura i sumsuka zengsaz, yaasək, ama ura i yaasəka zengsaz nok miiz, seek seen.25 Anni sə maz kink dəllə sə yaasə zəngs ya?26koo neeya zur na dəgu nok paka miik, Waa Maz bən zur dəku, zoora gətən gwandə gbi'kəmrəl naa Daarəl naa malaikaiya ooməi. 27Ama N pu doosəkəndə, zəma uri ipu ari de'etə, i werkpa sei ina oksapu gwanta Billət zanga.28Ublutta samsaararə eti de' doosapu paka eki, sei pe' Biturus naa Yohana naa Yakubu, sə i dəg ge'rə paa nok sə i weerək weerəkak. 29De' ipu weerəkrə sei muuga ullək aszok, Yaluna ullən bo sə sekum, naa osaa ɗe'ku ɗe'ek.30Ni umkpa norak, mari ittəkə ipu pakrə naa ur Muusa naa Iliya. 31I yii gbi'kəma ko'səm, sə i pag naa Yeeso nok rekapu a ullək lo'ok pa Urushelimak.32Biturus naa kubrubaiya ipu yamma eyi, ruma gbi'mam pe'si, de' i wee rumrə sei i og gbi'kəma Yeeso rəm, sə gəə i og mari ittəkə de'ettə naa ur. 33De Muusa naa Iliya ipu daak ara Yesso pin eki rə, sei Biturus doo bonge, ''Dangwanz to̱o̱ton ara a pin ak, eka go'rə nu'tə taarə, mulo nok moo mulo nok Iliya mulo nok Muusa.'' Ama bo zəmazə', me̱e̱ ina ur pu dookrəndə pa.34De'pu dook pakkirə sei koliya paarəi i tiitə, sə i gbe'si. 35Sei gwera uka keetə diga kolirə te'ka doo bonge, ura az Waza mindəzzi ura N teeguz, ke'sunu to. 36Zoora gwera ekirəl ɓamsən pakal, sei Yeeso pu eri gwan muzo, i gau kotto i le' dooka una pa, ina i ogandə zoora elirə.37De' ar oos i tiitə ge'ekirə paa, sei mari genŋa i zaa ullə. 38Arkirə maz uza diga bansa mariya eyi rə tə' pag naa gbam, lamz bo'rum una sə a po' waza miiz, gwanzi muzo miirə piisez. 39Zama go'pam kangbusupu sə dogdusupu, zama room yegu naa gbam arkukarə haa pokti i keetə su'ro. Zammi daau yapa sam haa kamtu kan gombaa waanik pa gə daau ɓala pa sam.40 N orə kubrubaiya mooi ina doosə zama go'pa emi na keegəs ullə zokrə, ama i le'pa.41Yeeso iisi sə doo bonge, íí mariya i esə timrpa zamanuwazzə ai, haa bəna sə N gakp naa iiya? kamtun waza moorə ezi ang.42 De' wazzi i kamtu sei zama ullə zokrə emi me'es wazzi buttə dii yegu go'suma. Ama Yeeso bi'sə zama go'pa emi, sə rungɓo waza ezi, sə yii wazzi do'ga mariya ulləirə.43Ii pat mesəm kami go'suma, sə i noos gbi'kəma Billəm. Ama de' ipu mesəmdə naa neta naa neta məsəmrə bo'rum eti, sə doosə kubrubaiya ullə. 44Ina ke' to' oomi ina bo doosi ki andə lo'ok pa i esək en waa maz marirə nattə.45 Ama kubrubaiya i meegəsən ina ullə pu dookrən pa, nok kaina mee ar nutton pa, ser kami ara i deskunuk rə.46Ubla uka kubrubai i ma' sənəm gwanirə te, bonge neezi ar gbi'kəm gwanirə'taya? 47De' Yeeso meegəs ipu go'ok sənəm gwanirə timtərə pe'to waz uza waa finti, sə de'su gwandə pourə,48 sə doosi bonge, kooneya kwee waa waz ni ri'ra miilaz, kwee minzi, naa gəbən maza kwee miiz, kwee ura tomtəzzi. Ura famɗe iirə te'ez uzi ark dakarə.49Yohana iisu bonge, dangwanz, uza doosə kees zama go'pam naa ri'ra mool, sə e doosu enge na daa go'ka nok pu eerə te'pa. 50 Yeeso iisu gee, kai ro'nu pa, maza go'rə keeriz naa moo paz, too a moozzi.51Bo'rumsa pu ri'eri, nok bəl rektitəpu ni ri'gəgəkən paaril, iisa pu bo rek Urushelima. 52Səi tom tombai uri. Sə i tor dəlla Samariyal noka sə i go'os kunuk arak. 53Ama mari aa ai i kweeu pa de' pu ri'gəkrə urushelima.54De' inni bo'rumsapu ri'eri, Kubrubaiya ulləi, Yakubu naa Yohana sə i doosu bonge, a ii ra' na tiitə diga billə paari na wo'si ya? 55Ama yer sə oksi yirku rə. 56Sei i ri'gə dəl ula rə som.58De' ipu ri'gəttə bilarə paa, sei maz uza doosu gee n ii duuka ara a rekənnakrə pat. 57Yeeso iisu gee, "Gbema zai ipu naa du'tə, naa gəbən noya billə paai ipu naa pums a i torkənnas, ama waa maz punaa ar kina pa."̈59Yeeso dosə maz uza na duutub, ama mazzi doosu gee, dwangwanz daamə n rətə gwa n ree iitə daa miiz. 60Ama Yeeso dosu gee daam iya i wer pui ina ii iya i werai, ama moo rem arə doo gwanta Billə koo araya.61Uza gə zaa bonge dangwanz n ri'gək naa moo, ama daame n retə gwa, n rətə gwa n ree wa'tə mariya miirə ipu gwa'ai. 62Yeeso iisu gee kooneya ma'sapu ruusuka ba'ak too ara ka yerkən no'ok sa'ak pa, ri'eri zi gwanta Billət.
Chapter 10

1De' neta eti bo'rumspu, dangwanzzə teegi, zu' taarə naa komnai, sə tomi ittikə i', dərmiya rekənəinak. 2Sə doosi bonge pe'ka tomsa o'os pu tektapa, gə tombai i dak pa. Noka ri'ik ina weerə go'suma Dangwanz pe'ka tomsə o'oz, səna tomtə tombai gwandə o'ka.3Ri'gən gwenən n tomun puni yanga maiyak marirə te'ka. 4Kai pe' ɓunaa weesək koo ɓunaa ri'gəttək koo tag kai de'es koo maz bilarə pa.5Kala gwaaga i torunak, i ma' dooka, oosa na gau gwaagakrə. 6Urbo maza na punaa osaz bo na gau ullə paa, ama oosa na piipa iik na gətə ində. 7Gəbən gwaagirə regən sə i bo' ina i essənan. Nok tombaaz loton faasika, kai duu gwaagak pa.8Kala dəlla i torən sə i kweenən nal, i ri'gən ina i asə iirə mu'un. 9Rungɓuka kuni a irə te'kai, doosini gwanta Billət rektitəpu.10Ama kala dəlla i torunal, sə ina kween pa, ri'gən bilit ittə sə i duu. 11Koo keeg dəllirəu na laksən dent, dagɓisin na gau seedaakum, ama ina mee gwanta Billəttə pa. 12I doosunpu ublaa zeesikarək Sodom ark dəlla al kinka yirkurə.15Iina yirkurənni naa ii mariya Kaisiinui! ina yirkurənni ii mariya Basaidai! neta məs zok sə i bo'rə moo irə dəlmərə at, naka bo'rə zok dəlmiya Taya naa Sidonairə ika pu'sapu na' ɓala ika te' yaləna rəuron sə ika kuu tam zullo.14 Ina yirkurenni moo Taya naa Sidonairə ubla bisəkrə. 13Moo Kafarnahum apunaa meeka arək haa billə paariya? ewe i tiitka diiri naa Hadesak.16Neeya ke' to' moorəz ke'i miirəzi, gə ura mu'saz mu'se miizi, gəbən ura mu'ses mu'us ura tomtezzi.''17Iya zu'taarə naa komna i gətə naa yaksa zok, I doo bonge, ''Daa am zam ɓai bən i duu ina a doon riira moolo.'' 18Sei, Yeeso doosi bonge, ''N og seetan katə billə paa naa oosa. 19N esən pu gbi'kəma dika big naa ta'si naa gbma umkeere seetan le'ek bo'kənən una pa. 20Ama noka ri'ik zoka kana yagən nok zam duun nok ina i doonak pa. Ama zok na yagən nok ri'təya ii ipu biisəni paari.''21Zoora elirə yi' naa yaksa zok Rumsa Billəsə sə doo bonge, ''Npu nooskarə Daa, Daa billa paaz naa diiz nok a sums tomteya mooi iya i ɓe' naa iya i le'ei rə, sə a yiisi mariya i mee una pai, Daa a bo'rə ri nok go'numa moom.''22''Koo anya tele Daa miiz essəsəpu, neya ,mee wazəz pii sei gwan Daa, bən neya mee Daa ziz piipa sei gwan waz. Sei waz gwan iisa pu geeku Daazi.''23Sei yerə kubrubaiya ulləirə sə doosi gwani muyo, ''Iya naa sə'səmaiyi iya i og ina i ogan. 24N doosən neta i og at anabawai i ii oka ina i ogan ama i kin sə i og pa, gəə i ii geeka ina i geen ama i gee pa.''25Sei lamza dookaya Yahudaawairəz zaa ullə noka bo gweknuk, sə doo bonge, ''Lamz, n bo'ok an sə n kin zəngsa ɓampas ya?'' 26Yeeso iisu bonge, anni pu biisənən dookairə ya? a zangə dookai rigaya?'' 27Sə iisu bonge ''Iim Daa Bila mool naa timra mool, naa gbama moom, naa sundəmeya mooi tele, gəbən iim ura i gau ar muko yamaz ni a ii timra moolak.'' 28Yeeso doosu bonge, ''A iipu wessa, rem a ree bo'rə ri'eri, a kink zəngsa ɓampas.''29Ama lamza rooz i boka yii nibo meemen ina bopu dookrə, sə des Yeeso bonge, neezi ura e gau ar mukoz ya?'' 30Yeeso re'su pak gee, maz uza pii pu ri'gətə keetina Urushelimak pu rekrə naa Jerikok, sei tor rui ro na'rə. I tudusu sə i kwee neta pisu ullət yas, sə i vobdu i daau arkirə zengs Billə na'rə.31Sei firist uza pu duuk bilaa ekirə de' ogu kinarə, sei ar ullə pourə ri'gə ina ullən daau eri. 32Ri'eri bən Levi, urma de ogu sei keegəs kanarə sə ar.33Ama mara ginza Samriyaz pu rekrə gənim rə sei duu bilaa ekirə, de' zaa oks mazzi ni pinnak de' og mazzi sei yirku kamu. 34Zaa ara pinnakrə, rəə ullə sə negrusu nogruma ulləm naa maa̱ma inabi rəm, woosu waag sə dogdusu nogrummi, sə gapsu gwandə gumbaazə paa, sə kamu ara tiinakrə, sə baau. 35De' ar oo, pe wees dinarəi ittəkə sə esi maza zo' arkiz, mina gətə sə n toga.36Iya taarəke airə gə, nezi gau armuko naa ura tor ruiro na'rə ezi ya? 37Sei mazzi doosu gee, ura oksu yirku rəz, Yeeso iis gee, mooma rəm arəə bo'ro ri'eri.38De' i pe'bila ipu ri'gəkrə, i zaa dəl ula rə, sei kitakiiz uza i deru Marta kwei gawndə gwa. 39Punaa doowi i deru Maryamu, ura gau Yeeso rə mu'uz sə ke'to' ina Daa bil doonrə.40Marta bo tomsa kiisəm rəs pe'su hakilo, sə zaa Yeeso rə doo ge Dangwanz, Daa Bil una kasa naa doowiya miiz paya, daaye min muzo sə n kam toms, doosumu na do'serə. 41Ama Dangwnz Iisu sə doosu gee, Marta, Marta, hakilo a mooz ruu sə a gber baar naa net gengga. 42In munoni ii zok, Maryamu teegəsapu ina wessan, ne̱e̱ya kweerəkaz piipa.
Chapter 11

1Bo'rum de' Yeeso pu we̱erək Billə ar ukarə sei muzo diga kubrubaiya ulləirə te'ka dooge, Daa Bil kubrusəmee weerək ni Yohana kubrusən tombaiya ulləiyak.2Ina pu weerəkrə doon inge Daa ri'ra mool na noos zok, gwanta moot na zaa.3Esmee ina e rek wonkan na koo benaya. 4Ra'səsmee hakkeiya eerəi, nok ee bən e ra'səsə ran iya i go'see ina go'pamam. Ka daaye sə tor ɓasurə pa.5Yeeso doosi bonge, neezi iirə te' na punaa doowi, səna ree ullə gwa naa teeteeg səna doosu bonge ungwanz ese buroodi taarəkə. 6Nok ri'ak ungwanza miiz zaa pu ginziz miirə gwa, nok n punaa ina n esku sə rəgən piipa. 7Ungwanzi bo naa iisu rollə roo gee, ka' e̱'e pa! e kisəsəpu dii e gbesapu sogna, N le'ek sə n esa unapa. 8N doosun koo na ruutə na eska buroodi nok ungwanz ulləzak pa, ama nok naaskaa mook ruukrun sə esa ina a iin nok keekken dəksa zullə.9Mii bo N doosun oorən i eskən laan i kink, dagɓən i gbe'rəskən. 10Nok ura oorəz tele kweek, gə ura laaz kink, gə ura dagbəz i gbe'rusku.11Aza Daa irə te' sə waz na orə duga sə esku biks ya? 12Koo na desu bal səesku ta'səz ya, bo'rumpa. 13Nok ii engka bai i le'ek len eska yangiya ii neta wessat, an le'ek Daa Billə paaz eska Rumsa Billəs iya i orui rəya?"14Ubla uka de' Yesso kees zama le'en uza pakam, de' zammi kee sei mazzi paktə inni məs bansa pu arkərəs, 15Ama uri diga erə te' i doo bonge, naa gbi'kəma gwanza Ba'alzabuba rəmmi sə kees zamn marirə zokrə.16I mari uri nok i iin gwenka Yeeso gə'na bo'tubo eta mesəmrət sə yiik ur keetə diga Billə. 17Ama de' Yeeso meegəsapu sundəmiya ii, sei dosi gwanta merkək gwandə te'et geekənka piipa waagəska,18Seetan na markən gwandə te'ka, gwanta ullət rek mu'rigaya? N doosunən ak nok inge seetan zin esə gbi'kəma Ba'alzabuba rəmmi n keesən zamam. 19Mii mina keesək zam naa ri'ra Ba'alzabuba sə i iya i duunai gə i kees zam naa gbi'kəma andəm ya? Nok ri'ik ini i gakp iya i zeesək bissai. 20Ama mina kees zam naa ri'ra Billəl gə gwanta Billət rektitə pu ində te'ka.21maza weng naa neta ya'am na'rət zo' gwaaga ullək koo una pok pa. 22Ama maz uza naa na arnu gbam, pe'sək neta pu ullə gwa'at sə ree mar naa mariya ulləi. 23Mariya ungwaniya miirə pai, umkeereiyi, ura po' toogəska mari Billə paz, faksi fanzi.24Rumsa go'pas na keepu mazzə zokrə, koollo dollo ara maam pin pakrə laa ar engəska na kin pa sei doo bonge, N geek mində gwa ara n daatəkrə. 25Na getə oka mazzi ni gwaaga i koosakak, sə i go'rus okapa ara uza gakpinnakrə. 26Sei ree pe'tə zamn una gbansa iya i aru engkurəi, sə ii yas i tor mazzi rə sə i gau roo. zama mazzirəm ark an ni ninkak.27Sei gakp naa dena pu dookən netirə, kita kiiz uza ura pu marirə te'ez teg gwera sə doosə Yeeso gee, "Bil na sə' maiya aməsaz sə no̱o̱saz." 28Sei urbo dosu gee iya naa sə'səmaiyi iya i gee paka Billək sə i duu ina bo doo.29Dena bansa mariya eyi rə i ma' dakənka, doosi gee, ii mariya ri'kak ai, ii engkabai gə, i ii oka ina məsan, n yiiskən ina məsan muno kotto, a Yunana rəm. 30Ni gwan Yunana gamn ina məsan mariya Ninevah rə, ri'zi gə Waa Maz gakp mariya ri'kakai rə.31Gwanza kiizaz, ninka gau gwanta Shebat, de'ek zoora Bil zeesəkən mari bisan sə le'sən, nok zaa diga ar ye'na noka geekə paka Suleimanu dook, sə gə na og, ura ar Suleimanu gbi'kəm az aa az.32Mariya Ninevai i de'ek sə i gok bis naa mariya zamnuwazzəi, nok ipunaa dena Yunana doosini paka Billəkak pa' ri'ak bo ura ar Yunanaz gbi'kəmaz aa az.33"Maza gapsək fitila sə ku'su naa gbenzaz piipa. Sei dei dengku ar de'na rə noka mariya i tork ar gwagərəi sə i okən oosak. 34No̱'a iik iiyi fitila zokrəz. Ama no̱'a ii ina laapu, zoka iik yi'ik naa tegra. Ge̱e̱n ge̱n bo'ta oosaa iik yer tegra. 35Oosaa Billək napu irə sə ar uka naa see tegrarə pa, 36oosaa iik okək ar tele ni ra'a fitilarə okənnak."37De' gbams pangni, sei Farsaawaz uza deru gwandə gwa, na zaa reg reka na bo' sə Yeeso tor sə ree gau dii. 38Farisaawazi hakləsən og Yeeso ma' nekska na' zanga sə reg reka pa, sei inni məsu.39Ama sei Daa Bil doosu gee, moi ii Farisaawai i neks ara gokak tan, ama timtəya ii i yi' naa engku naa sutum baar. 40Moi ii mariya ipu naa sundəmei pai, ura go'rə ara go'kak uzi gəə, go'rə ara rook paya? 41Ama esən iya naa zaamai ina pu kəllə te'en, Bil geek tingtum naa ii.42Ina yirku ronni ii Farisaawai, nok i esən sookai dannga gussei, ama i mu'us bo'ka bisa wessas naa gə i ii Bil pa. Neta ettiti ika bo'rə naa zinska una pa.43"Ina yirkurənni ii Farisaawai, no̱k i ii gapt ata wessa mu'utə ro'təya Yahudaawai dakənkənal Billəmdə, gəbən i ii mari ina esən gbi'kəm ina de'sən ar yingurə. 44Ina yirkurənni naa ii no̱k i goopu gaga i gber pa sə mari i me̱e̱ pa i duu pai"45Gəbən lamz uza diga bisə Yahudaawai rez iisu gee, ina a doon sugəə sun baar eema. 46Sei Yeeso dosi gee "Ii lamiya i mee ro'oknaiya, ii bən ina yirlurənni naa i nok ni geesə mari ina i le'ek an pa inge ina bo'rə naa gbam, ii naa zuta iit boo koo to̱pa po'i ara i bo'kən ina i geesənnan pa.47Ina yirkurənni naa i go'rus gwaaga anabawairək, iya do'ga mariya ii i iwii.48 Sə bo'kaa ri'ik sə yii tungtuma do'ga mari i bo'rən.49Nok inanni meeka Billək doon N tomtək manzaani naa anabaawai, iirə te' gə i yiisəkən ɓərka baar haa ma i wiikən uri iirə te. 50Wi'a airə i pe'ek hakkeiya kwaala anabawaiya i iwii diga ma'ka dəlləi. 51Diga kwaala Habilallə haa zakarə Zakariyallə, ura i iwu ar noosəka Billəkrə oomi rə. N pu doosəkəndə i laak kwaala iyi airə zoora allə.52Ina yirkurənni dooniya bissə Yahudawairəi, nok i zuksa pu mari bilaa me̱e̱ka Billək, íí naa zuta iit i torpa, gə i ro'on uri torka.''53De' Yeeso daa arki, Biibai naa Farisaawai, baar gomi sə i ma' e̱'kəna Yeeso naa des somaso. 54I yaa səna satə pak səbo kamu.
Chapter 12

1De' mari genga i dakən digdəkənkəke gwanirə te' Yeeso ma' pak naa kubrubaiya ulləi gee, "Ge̱e̱n ge̱n zuta iit yisti Farisaawairəzzə, nok dangkaam.2Ina sums zok sə gbetək an piipa, koo a sums zok sə i meek pan piipa. 3Ina i doo tegra rən i geek naa ubla, naa gə ina i womso doowin tikron rollo roon i wook rollo paa dəl yas sə geek.4N pu doosəkəndə, uriyangiya mii, kai serəm iya i ik zok tan ama sa'ka roozo ikp zengs pai pa. 5Ama n geesən ura i serəngbuz: serumum Bil ura naa ipsa zok punaa gbama kosəkənən ra'a gbampak rə, n pu doosəkəndə serummu.6I yingə not sisiit gbanaaro sulei ittəkə pa ya? Naa riik a Bil zins koo muzo irə te'ez piipa. 7I boo koo suka ɓu'tə zuttə rək tele pu ge'sənkək, nok riik ser kana kamən pa I Yeeso iisi gee a bo'rə pu wessa, rem arəə bo'rə ri'eri, a kink zegsa ɓampas. an sisiiti gənga.8"N pu doosəkəndə kala ura doye marirə mu' boo a miiziz, waa maz kweeku tombaiaya Billəirə mu' 9Ama ura sinnə marirə mu'uz, mii Waa maz n mu'usku tombaiya Billəi mu'. 10Gə ura pagrə neta go'pat Waa mazzə paan, i ra'susku, ama ura pak səra pak rumsa Billəssə paaz i ra'susku pa.11Ina kamən ro'ra Billəssə, naa gwani naa iya naa gbikəm ai, kai gbee baar naa ina i dook nok sə i keesən zuran pa, ko ina ii dook an, 12Nok rumsa Billəs ge̱e̱skən ina i dook bəllirən.13Sei uza bansa mariya ei rə te', doosu gee, ''lamz, doosum dowiya miiz na mar ɓinta daa daaseetnaa mii'' 14Yeeso iisu gee, ''maz, ne̱e̱ esə to̱msa ze̱e̱ska bissəz, koo marka ɓintə iirə te'es ya? 15Sei doosə bansi yas, ''Ge̱e̱n ge̱n! kai gau naa sutum baar pa, nok toogəska neta dəllət uni zəngs pa.''16Sei Yeeso riisi rəsa paka ak, gee, ''Gwana maz uza pii sə baa baak, willirə kin ina baan haa. 17Sei doo gwandə timlə gee, 'N book anya? N pu naa ara n de'eskən ina n baan an pa,' 18Sei doo bonge, n me̱e̱me̱n ina n bo'kan. N wa'gəsəka werəma pise an sə n wo̱m a gbinam sə n de'es neta miirə n baat roo. 19N doosək zəngsa miiz, A pu naa rek naa ina kamkpa wi' na wi'in əngəm, regəm, bo'om, geem tingtun.''20Ama bil doosu gee, mo̱o̱ məsa as! wonka tuksassə n pe'sek zəngsa mo̱o̱s neta a toogəs at gakp a ne̱e̱t ya? 21Riizi bo'rumka na ura toogəs neta dəllət ama timra ulləl pu gwanta Billət paa pa.''22Sei Yeeso yer kubrubaiya ulləi rə sə doosi gee, n pu dooskəndə, kai gbee baar zəngsa iisə naa ina rekan, koo zokruma iim na a i te'kan pa. 23Nok zəngs ar an kinka rek, zok ar an kinka yalən.24Gwenən goli: I baa pa, i toogəs p, ama Bil esi ina rekan. 25Mo̱o̱ ii i ar an noi! Zeezi iirə te' bag dəna gakkpən naa zəngsam dəllə no̱k gbeeka baar ya? 26Ina le'ek bo'ka ina to̱pan poa nok an sə i gbee baar a gbinandə ya?27Gwenən ni burum nook, i kam to̱ms no̱k kinka yaləna tə'kan pa. Naa riik n doosən koo Suleimanu naa gwant, naa kima ulləm tele reks ni koo muzo iirə te'ek pa. 28Bil na esə buruma ɓu' wo̱nka bo'ta wəərǝm ootum, eskən ii ina ar a iin pa ya? Mo̱o̱ ii mariya eska timr dag pai!29Kai gbeer baar naa ina i rek koo ina i bo'kan pa, Mariya i me̱e̱ Bil pai iiya i gbeer baar 30kinka irəm nettirə, ama Daa iiz me̱e̱me̱n i ii in netti.31Ama laan gwanta ullət, eskən en neta eti gəbən. 32Kai serum pa ii gbo'a topak, nok Daa iirə paariz pu naa yaksa zoka eskən gwanta ulləttak.33Yingəsən ina pisən nan sə i esə iya naa zaamai naa riik i toogəsək zaudiya bampaz Billə paa. Ara ya'rəkən pakrə, ara ruuz rurukən pak , koo mo'or laksəkən pak. 34No̱k ara i de'sən zaudiya iiz zak, timteya ii i gakp roo.35Dogən seeg pitilaiya ii ipu okəkrə, 36Ni seniya i zo dangwanzza iiz na gətə naasa kiim rəssə, na gətə naa də'əs su' i gbe'rusku naa lakska bəl pa.37Seniya i geek tingtum dangwanza iizə na oksi ipu zo'okrə. N doosən zəmazi, tə'ək yaləna tomsən, gapski dii sə esi rek. 38Noosən koo na gətə naa te'teeg koo ar oonarə seniiyi i geek tingtum naa oksi ina pu zo'krə.39Ama me̱e̱n an ura naa gwaagaz naa me̱e̱me̱n bəlla ruuz zakənaz ka daa səka wa'su gwaak sə ru'u una pa. 40Ii bən gawun naa gbaksa tok, nok Waa Maz gətək zoora i tammunu paazə.41Biturus doosu gee, ''Daa a rii paka ak nok ee ya koo nok mari Yasso?'' 42Sei Daa iisu gee, ''senza pazi pu wessa naa be'ru ya? Uzi ura dangwanza ulləz esək koo anaya ullə na'rə səna kam gwaagi sə esi rek bəlla go'ozzə. 43Senzi geek tingtum dangwanza ulləz naa gətə səna ogsu bo'ruk ina doosundə wessa. 44N doosən zəmazi, gapsək senzi neta ulləttə paa sə gbaa.45Ama senza rooz naa doo gwandə timlə gee, 'Dangwaza miiz gətək ya' pa', səna ma' duka seniya yariyai naa kii'yai yas səna reg na bo' haa na kamu, 46Dangwanza ulləz gətək ubla a tammun pak gəbən bəlla me̱e̱ paz zək.47''Senza me̱e̱men ina Dangwanza ulləz ii na bo'rə ama de'es zok sə bo'rə pa ezi kink ɗa'at wessawe. 48Ama senza me̱e̱ ina Dangwanza ulləz ii na bo'rə pan sə ina to̱o̱ da'kan kink da'at to̱pa, ura i esu gəngas, i iik gənga ullə, ura i esu dag haaz i laak gbinən ullə''49Doosi gee mariya eyi gee, "Zakaa miirə dəllə te'ka nok n kamtikən ra'ak, ika miik ika gapsapu ra'a eki. 50N punaa batisma gombaar n kweekuz, gəbən eki.51N inge n zaa nok kamtəka gamna wessak dəllə te'ya? sam n doosən n kamtən markəbka ki. 52Diga ri'ak mari gbenaaarə gwaaga mu'kakrə te' i markənka i geekənka pa. Mari i taarəkə i bo'ok keerəs naa mari ittəkə, mari ittə kə bo i bo'ok keerə naa mari taarəkə. 53Daa naa waz i mu'səkənka, mai naa wai kiizaz i ruuskən mai gunurə i mu'skənka naa yara ki"54Yeeso dossə bansi: "Ina og koli na ma'tə dibla Billə, i doo inge, maa̱m langtək, boo langə." 55Zaka na keetə diga aari ar ma'ak, bo'rum ri'eri. 56Ina naa bangəmmaiyi i gwenkən ara paak naa dii sei i doosə mari ina bo'runkpan, nok an sə i mee ni i diikən neta bo'rum ri'kak at paya?57Nok ansə i mee ina to̱o̱ ika bo'rən paya? 58Muna pu rek rekarə ar bissə naa umkeeriya mooz yamma ioks bilarə ina bo reks naaa ri pa kankpa ura zeesəska bissazzə, urbo eska ura dog marirəzzə, sə gbe'a ara i gbe'en marikrə. 59N doosən i keek pa,sei ina teegəsapu wessa i laaz koo kobo seetək pa.
Chapter 13

1Bəlla roollo mari gənga ipu roo sə i daoosə Yeeso mariya Galiləi rə paa ni Bilatus tom mari ni i immnən de' ipu ma'kən neta Billət. 2Yeeso iisi gee, i sundə Galilii yawai i iwi ai, i ara an Galiliilaawai i seetəi hakeirə paya? 3Ri'pa ii bən ina punaa pa i weerəkən yas.4Koo ni mari komna naa samsaara i werai bəlla gwaaga noo paari siluwamak kasən sə iwi telek. I sundə i ar mariya i seetə Urushelima hakeirə ya? 5Ri' pa ii bən ina pu'na' pa i werkrən.6Sei Yeeso re'si pak gee, maz uza pii ura rug'tə rumb gwandə ba'rə, gədəmtə kinə nen te'a ekirə pa. 7Sei doosə tombaaaza ullə ba'rə, "Gwenum, wi' taarəkə ri'ak n zaa akp nen te'ak rə ama n kinə pa dopsən nok an sə kweerək ar zuk ya?8"Tombaaza baa arkirəz doosə ura naa baakiz gee, dangwanz, daam rekarə wira zakallə, n pe'suku, but gə n kusuku səks wirallə. 9Na rewo wira zakallə, wessam; na rewo pa səna dops zok."10Ubla esmgəska ukarə Yeeso pu kubruskən mari rora Yahudaawai i dakən allə. 11Sei kitakiiz uza pu roo ura pe' wi' komna naa samsaarai kunu konsu, koo topa le' leekaa paak pa.12De' Yeeso ogu sei deru naa zaa mu'ka sə doosu "Kitakiiz n binsa pu kunuwa moourə." 13Sei pa'au naa na'a ulləi, ni unkpa norak sei lees paa sə ma' noosəka Bil. 14Baar sug doonza gbi'za roli rəz no̱k Yeeso ara rungbun kitakiizi ubla engəska rək, sei doosə mari gee, "Ublut pu bamrəzi kankpa tomsos, nok riik zan ina rungbun ubluta etirə ama kai zaa ubla engəska rə pa."15Daa Bil iisu gee, ii dangkaameya ai, neezi irə te; kees gumbaaza koo zegəza ulləz diga ar maanarə sə kamu ar maamrə ubla engəskarə paya? 16Kita kiizza az urbən waza Ibrahim rəzzi sə seetan dogdu wi' komna naa samsaara, aibəzi pa ina rungbu kunuwa ulləurə ubla engəskarək."17De' Yeeso doo paka eki, sei keeriya ulləi i gee deksa zur, ama mariya i seei zok yagi naa neta məsəmrə bo'rə eti.18Sei Yeeso doo bonge, gwanta Billət gookən naa anya? i kwe'guskunu naa anya? 19Gwanta Billət puni dokta mustattət uza rə ta'at, ullə baakrət, noo, dag sə noi i zaa bo'rəz dalita ulləttə."20Sei Yeeso gebən doo bonge, "N ringəska gwanta Billət naa anya? 21Puni yistiya kitakiiz uza de'əu sə fəu naa zuma alkamarəm taasai taarə haa zummu puutə yasak."23De' Yeeso pu rekrə Urushelima duu dəlmiya gbi'kəyai na tompairə sə kubrusən paka Billək. 22Uza desu gee, "Dangwanz, iya i kweu gə i gakp pu topa?" Yeeso dosu gee, 24Yaanən torka sognaa aapakrə no̱k n pu dooskəndəmari gənga i laak torka ama i le'ek pa.25Nok Daa naa gwaagaz na gbe'es sogna i de'ek goka sə i oorə Daa naa gwaagaz, gbe'rəsəmee sogna; ama iisək gee, N mee ara i keetənnak pa. 26Ri'eri i iisuku gee, e' reg sə e' bo' naa moo, sə e' kubrusən ro'toya Billə rə. Ama gəə bagən gee, 27N mee ara i keetənnak pa, ri'gən ari moi ii engka baiya ai:28I go'ok naa tebdika nu' zoora i ogən Ubrahim naa Ishaku, naa Yakubu, naa anabawai telə, gwanta Billəttə, íí bən i koskən goka. 29I zak diga di', naa nimz, naa aa, naa pa' rekrə tebullə gwanta Billəttə. 30Me̱e̱men, iya sa'kai i gakp iya seeniyai, iya seeniyai i gakp iya sa'kai.31Ni umkpa norak Farisaawaiyi uri i zaa ullə, i doosu bonge, "Ri'gəm ang no̱k Hiridus iya kankpa.32 Yeeso doosi bonge, "Ren sə i doosə dangkaameza ezi, i keesək zam sə N rungbo mari wo̱nka naa bo̱'ta, gəbən, ublaa taatə N gɓaksək to̱msa miis. 33Koo rigaya, N rekrən mu'ka naa ri'gət wo̱nka naa bo̱'ta naa nakwanzə, nok to̱o̱ ara i kweekən anabi ar ye'na naa Urushelimak pa.34Urusaliima, Urusaliima moowa a iu anabawai, sə a to'gə iya i tomtai, dən rigazi sə a toogəska yangiya mooi ni kəəz dakskən yangiya ulləi gwandə bentirə duk ya? Ama i íí ri'pa. 35Gwenən i mu'sapu gwaaga mook, N pu dooskəndə, i oke gəbən pa, sei ublaa i dookən bonge, sə'səm na gau naa ura pu zakrə naa riira Daarəllə.
Chapter 14

1Bo'rum ri' ublaa engəskəskəna ukarə, de' tor gwaaga doonza Farisaawai rəzzə uzarə, nok reka burodi, sei pi'su no'rə mis. 2Gwandə mu'ka boo, maz uza pii dent naa nat puurusapu. 3Yeeso des biibai naa Farisaawai gee, go'gon ina bo'rə ringbukuka ublaa engəskarə ya, koo go'pa ya?4Ama i rees, sei Yeeso kamu sə go'su, sə faasu. 5Sə doosi gee, iirə te'ka puna naa gumba gumsə koo woz sə naka kasə dullə ubla engəskarə səka keesu paya? 6Ama i le' sə i bagu pakki rə paapa.7Sei Yeeso gweni ni iya i dooti naasai ni i teegən ar gapta gbi'ta tak, sei riisi pak gee. 8Maz naa doosa naasa kiimrəs, ka gau naa ara daamrəkrə pa, nok leegə dooto pu ura naa diimaz. 9Ura dootən in ittəkəz yasaz na rəktə, doosəka mona daasə urzi ar gapt moorə eti, sə geek ar gapt topattə naa deksa zur.10Ama ina doosən naas, rəm a gau ar gapta topattə, nok ura doosaz na zaa, leegə doosuka gee vere rəm a gau ar gapta gbi'tattə. Sə mariya i gau ar gaptə yammai yas i nooska. 11Nok koo neya noos zura gwandəl i gengkunu diiri, ama ura gən, zura gwandəl diiriz i noosku.12Yeeso dosə maza dootu naasaz gee, derkən maz reka koo mona derk gini kaa der vereya mooi, koo ungwaniya nooi, koo zeewiya mooi, kura gwaagəiya moorə naa na'ai pa; nok iima noka i derkənak pa, nok gakp ni i toksa puk.13Ama mona derk mara gini derəm mariya naa zaamai naa iya i bərəi, naa lendi naa ruri. 14I kink kən sə'səm de' ipu naa bilaa i toknak pa, noka riik i toka ton ubla dəl bamnarə.15De' muzo iya ipu gamnarə naa Yeeso tengtirə naa Yeesoirə te' gee neta eti, sei doosi gee, sə'səm gapsapu ura ri'gək gwanta Billət təzzə. 16Ama Yeeso doosi gee, maz uzazi bo'rə naasa gbi'sas, sə doosə mari gənga. 17Də' wakatiya naasəlləz rektə, sei tom seniya ulləi ina dootə mariya bo doosi naasai ina zaa,nok i gapsapu koo anya.18Sei gwani yas, i ma'tə kamrəka pakrəm. A seenzaz doo bonge, n kee yipk allə n rek sə n ree gaentə, useni doosum dangwanz kinsəkə reka naasərə pa. 19Se maza muzəzboo doo bonge, n yapsapu ne̱giya baakrəi no̱' gbanaarə n ree gwenkirə kinsəkə reka naasirə pa. 20Uza boo doo bonge, " keek kamkp kiizə n le'ek zaka naasirə pa."21De' senza ezi zaa dosə Dangwanz ullə netti, sei baar sug Dangwanzzi sə doosə sənza ulləz gee, rem dera dərmiya gbi'kiyairə naa ye'niyai rə naa billəttə paa, a kam iya ipu naa gbam pai, naa bədi, naa ruri, naa lendi. 22Sei senzi doo bonge, 'Dangwanz n ɓamsapu ina a doosən, ama haa ri'ak ar pii.23Sei Dangwanzzi doosə sənza ulləz gee, rem bimittə bi' naa dərmiya ye'kiyairə, billəttə, a pa'rəttə mari ina toto nok sə gwaag na yi' 24N pu dooskəndə, mariya n se̱e̱ de̱rki airə te'sə i lellek rekki pa koo topa.25Ri'ak bansa mari ipu gənga ipu ri'gəttə, naa ur, sei yere sə doosi gee, 26koo neya miirə sə mu'us Daa ulləz, naa kiiza ulləz, naa yangiya ulləi, naa a' ki'ai pat, haa naa zengsa ulləs pat le'ek kankpa kubrubaaza miiz pa. 27Koo neya pe' vaga rau sə duutə paz le'ek kankpa kubrubaaza miiz pa.28Neezi iirə te'ka sə iisapu womkpa gwaak sə gagbəs wessa wo'səkaas diga ma'karə, koo le'ek len gbamsəkas paya? 29Nok na ma'sapu womr səna gbams pa, kooneya og womriz loduku lon. 30I dook gee, maza az ma'sapu womr ama gbamsəka le'eu pu gbamskarə.31Gəbən koo pe' gwanz uza rek ya'amrə naa gwanz uza. Diga ma'karə gakp sə wi'gəs koo ur naa soojai mu'komna le'ek len sə gwaa umkeeriya ullə pu kamtək ya'amrə naa soojai mu'zuraz ya? 32Na meemen na le'ek pa, diga ura ezi piti ar ye'na rektitə denpa. Səna tom tombaaz na rəə laatə bila geekənkarək. 33Ri'eri bən kooneyamarkən naa ina pisun pat le'ek sə gau kubrubaaza miiz pa.34Zing manda go'gon tingtum ulləm naa pii gə, ama tingtuma room na kee pu, ni bo̱'kən sə goon zingbak pii ya? 35Punaa tomspa, koo topa go̱'ok nok but pa, go̱'ok səksəs pa, noka riik kuusuk zok. Mari kamkpən to̱msa una pa, kuusuk zok sə mari sə digdəs. Ura na punaa to'a geekarə na gee.
Chapter 15

1Mariya i kweeu sa'kai naa mariya naa hakeiya ai i zaa Yeeso rə i geeu. 2Farisaawai biibai, i wiirə pak gee, maza az bo'rə gwans naa mariya hakei rəi haa sə gə reg reka naa ii.3Yeeso dosi re'sa pak gee. 4Uza muzo iirə te' naka punaa mai zu' gbanaarə sə muzo naa yaa, daatək iya zu'narkə naa pittimuzo pai ne̱e̱ro səgə laatə ma'za yaaz haa sei na kintu a muzo ezi paya? 5Na kintu ko'guttku bigarə naa yaksa zok.6Na zappu gwa, toogusuk doowiya ulləi naa iya ipu ullə pouroi, sə doosi gee; do'sinə yaksa zokrə, n kintə pu ma'za miirə yaa ezi! 7N pu dooskəndə ri'eri zi bo'ok yaksa zok paari, nok maza naa hakei az muzo na pu'na' ar an mariya zu'naa komnai naa pitti muzopai, a i ii pu'ka na' pai.8Nee kitakiizi, naka punaa wessa suktunsas, sə muso naka yaasu, ka gaps fitila sə ka koo gwaag, səka laagu haa sei naka kinsu pu zanga pana? 9Na kinsupu derk ungwaniya ulləi naa iya i gau ar mukoi, sə doosi nee do'osnə yaksa zokrə, nok weesa miirə yaas n kinsapu. 10Ri'erizi n pu dooskəndə, ina yaksa zokrənni tombaiya Billəirə mu' maza na naa hakeiyaz na pu' na."11Yeeso doosi gee, maz uza pii ura punaa yanga yaara mari ittəkə. 12Ura waiyaz doosə Daa gee, matəm ɓint, a esə mii n ka kinən zaudi a moozə te.13Ura waiyaz ezi, de' ru' i ar topa daks neta ullət, ri'gənəm but uta rə ar ye'na, aa eri wo'oto weesa ulləs, yibdin neta toopat naa bo;on ina wessan pa. 14De' gbamz pu neta pisut yas, sə wodu keetə buttirəwessawe, una pisu pa.15Ree laatə toms maza buttirəzzə, sə i esu eska yewi rek. 16Wodi annu gbam haa ii boka rege rekaa yewi rək i regək nok uza esu unaa rekan pa.17De zəngs getu di' sə doo bonge, səniya miirə Daa rəi rigazi ipu naa rek wessawe', ama mii aa n pu wərkrə na'rə wodu ro az. 18N ruuk sə n gee mində Daa rə gwa, sə n doosu Daa n bo̱'sə pu ura paariz hakəi gə n sa'pu. 19N too ara i derkənə waza mooz bən akpa. Ama yermə muzo diga səniya mooi r tə.20Ruutə, zappu gwandə Daa rə, diga piti ar ye'na sei Daa ulləz ogu, sei yirku kamu sei nog rekarə ullə sə ree kuwu. 21Waz doosə Daa ulləz gee, Daa n bo'sə pu ura paaz hakei, gə n sa'pu, n too ara i derkənə waza moozak pa.22Ama Daa ulləz doosə səniya ulləi gee, ina kamtə yaluwa ar ookapa ewi, ina te'su naa gbaku, gə ina te'su ma'az na'rə naa tag dentə. 23Sə ina kamtə negəza n maau gwa sə i suu az ina ɗe'su, ina bo'rə naas. 24Nok doo werapu ri'ak getəpu naa zengs, gəbən yaapu sə kin zok. Sei i ma' yaksa zok.25Wakatiya ezirə, zəəzaz piti o'ka tomso, pu zakapurə sə gee do'kaa bigrimrək naa waag. 26Sei der sənza gwaagirəz muzo sə desu gee, anni pu bo'runkparə ya? 27Sənza rooz doosu gee, doowiya moozi zappu gwa, sə Daa mooz ɗe'susu negəza a nee zok gwa'rooz noka zannpu wessak.28Ama waza rooz mu'us torka, gwa'roo nok suksa baar, Daa ulləz keetə sə ooru. 29Sə waza ullə gbi'za ezi doo bonge, gwenəm wi'a n bo'ri gənŋa naa mooi. N kam toms ni sənzak, a doosə una sə n mu'us bo'ka pa, naa riik koo de' muko a meɗe eskə koo waa berk sə n bo'on naas naa uri yangiya mii pa. 30Ama gwenəm waza mooz wo'oto wessa moos tarabantairə, zaa a ɗe'susu negəza a neeu gwa'az.31Sə Daa doosu gee, waz a punaa mii koo benaya, ina miin a mondənni.32 Ama a tooton ara aka bo'on yaksa zok naa tingtəm ak, nok doomiya moorə az wer, sə ri'ak punaa zengs, yaa ama kinsa pu zok.
Chapter 16

1Yeeso doosə kubrubaiya ulləi gee, maza naa na'az uza pii puna tombaaza ulləz, sə i doosə mazzi gee tombaaza ulləz pu laasku neta zukattə.2 Sei maza naa na' ezi deru sə desu gee, anni N gee morə paa ri'anya? doosə me ni' a kamkpin neta miitak, Nok a gakp tombaaza miiz gəbən pa.3Sei tombaazazi doosə zura gwandə gee, n bo'ok rigaya, de' Dangwanza miiz kees ke ken tomsə paa. N punaa gbama pakrəm pa, zur bo degə dən oorukurə. 4N meemen ina n bo'rukkan, nok ina keesə pu tomsa assə, mari i kweekə kwen gwanirə gwaamittə.5Sei tombaaza der mariya dangwanza ulləz pu duuki giməli yas, sə des ura seenzaz gee dangwanz pu duukarə rigaya? 6Doosu gee waaga zaitun dekki zu' gbenaarə. Sə gee, gamdii, kween rababaaz a bii zu'tə naa komnai. 7Gəbən doosə uza gee, i duuwa rigaya? gee alakama zu'gbenaarə.Sei tombaazi doosu gee kween rababaaza mooz a bii zu' narə.8Dangwanzi zan tombaaza go'pa ezi nok ɓe'kuwa ulləu, ri'erizi yangiya yangiya ri'kakkai i arin an yangiya oosarə ɓe'ku. 9N pu dooskəndə kamən to̱ms naa ina pissin dəllən no̱k po'ka mari. No̱k naa weesa roos səna tomo, Bil səna kween gwanta ulləttə.10Kooneya puna go̱'os kampka neta toppattə paa, le'ek bo'ka toms neta gənɲattə pa. 11Ina go'ro go'numneta go'pattə paa pa, nee iisəkən neta wessattə paa ya? 12Gəbə ina bo'rə go'num wessa uza rəzzə paapa, nee eskən weesa indəs ya?13Koo neya le'ek nooska dangwani ittə yas gə piipa, koo mu'suk a muzoz sə gbaa ura muzoz, koo mu'suk uza sə ḅe'es uza.14De Farisaawaiyi iya i íí wessai i doo bonge, neta eti yas, sə i lodi. 15Sei doosi bonge, i íí nekska zu'təya ii marirə mu'ka, ama Bil meemen timtəya ii.16Dooka naa anabaawai ipu tomsə haa zakaa Yohana rəkrə, diga zoora elirə ipu dook paka gwanta Billəttəkrə, íí boo ipu yaakən torkarə roo. 17Noka ri'ik ar an kinkarə, ara paak naa dəllək le'ek len ɓamkpa, ama paka miik koo muko kassək buttə pa.18Koo neeya na fas kiiza ulləz sə kam kiiz uza som, bo'rusapu zina, gə maza kam kiiza i fasuz, ur bən bo̱'rəpu zina.19Maza naa na'az uza pii, te' yaləna gbi'kəmrəm sə gee tingnum koobenaya naa neta pisut. 20Gə ura naa zaamaz pii i deru Liyazarus gau ullə sogna gwaagrə koo benaya sə oorə oruk, nogrəm yasapu zoka ullək tele. 21Yaan reka rutəya i kadəi, ura naa na'azzə teebulləi, haa sə zai teelə nogruma ullə zokrəm.22I pu ri'eri sei oor baaza ezi wer, sə tombaiaya Billə i pe'eu i kamu Ibrahimrə, maza naa na'az bən zaa wer i iisu. 23Pu gberk baalə ra'rə te' sei teg muug sə og Ibrahim ar ye'na naa Liyazarus ullə mu'ka.24Sə deru gee Daa Ibrahim oksə me yirkuwa miiu, a tomtə Liyazarus na ɗumo nendəza ullə maamrə səna ɗeksə se meelə, nok n pu gberk baalə ra'ak rə te'ka.25Ama Ibrahim desu gee, waz, sundum ru'a a pinni naa zəngsai, apuna neta wessat a iit tele, ama Liyazarus bo ɓətə baar. 26Ama ri'ak bo pu geek tignumrə ari moo bo apu ɓerka baalə te.' Koo naka ri'pa ma, dura surka pal pii arə te' nok iya i íí ga'tika iirəi kaina le'pa, iya eerə bo ikana le' ga'tika iirə pa.27Sei ura naa na'az doo bonge, n pu oorukarə Daa Ibrahim, tom Daa miizə gwa! 28Nok n punaa ungwani yaramari gbenaarə, na ree na dinsi to' nok kaina zaa tor ɓerka baara allə pa.29Ama Ibrahim doosu bonge, ipunaa Musa naa anabawai, ina ke'si to' pa. 30Sei ura naa na'az iisu bonge, ri'pa Daa Ibrahim, uza naka ruutə roobaaamrə, sə naka ree iirə, ika pu' pu na; 31Ama Ibrahim doosu bonge, ina geesə Musa naa anabawai pa, koo maz naka ruutə roobaamrə ika geesupa.
Chapter 17

1Sei Yeeso doosə kubrubaiya ulləi, "N meemen net uta pii sə tosaa hakeirə, kak irəm maza ezi neta eti bo'runkpa ulləz! 2Tooton ika maasu naar dukru sə ika mangsu gbenarə, nok bo'ta sə kubrusən iya ye'kiyai sə ina deu de'3Gwenən zu'tiya indəi. Ur waza mooz na bo'sa ina go'pan, bi'sumu, na meegəs ra'səmui. 4Na bo'sa aibe haa səna reks dən gbansa ubla rə, sə na oorə dən gbansa, sə naa doogə, "N bo'sa pu aibe," dolezi ra'səsəmui."5Kubrubai a ulləsi i doosə Dangwanz, "Baks mee de'eska timr." 6Dangwanz doo bonge, "Ina ka punaa eska timr ni dokta mustatək, ika doosə te' na səə, sə te'a eki ka buks, sə see womarə roo, ka ge̱e̱n ge̱n.7Ama neya, naka punaa senza baasu baak koo neesu maiyaz səka doosu bonge zam ɓala a rek reka ya? 8Koo ka doosu gee, bo'sə me tomsa as na ri'pa n ɗa'ka n eska reka pa sei mona ɓamspu, sə a reg reka sə bo̱' maam.9Iisək se̱nza ullə ezi useiko noka bo'rum tomsa too ka bo'ros ya? 10Ri'zi bən Ii, ina bo'rəsa pu ina i doosən ina bo'sen, i doon inge boo, seeniyi. Ii bo'ok ina i doosənan.11Pu re'gəgrə Uruselima, sə reks ɓapsa naa Samariyawai rə naa mariya Galili. 12De' tor dəl ilarə erizi sə i sar naa mariya komnaiya ipuna beedəmai, i detə uri i setə ullə pourə rə. 13Ama i wootə su' i doo bonge, ''Yeeso Dangwanz, oksəmee yirkurə.''14De' ogi, sə doosi bonge, "Ren i yii zura iil Firissə," De' i ri'gə sei i og i neesəsə pu zongna gwanirən ookapa. 15Uza muzo de' og gwan goosapu okapa, yer gee sa' sə gee noosən Bil. 16Sə zaa tangs zura gwandəl Yeeso rə dentə dii, sə Iisu usuko. Ur maza keetə Samariyazzi.17Sə Yeeso doo bonge, "N go'sən ii komna paya? iya pitti muzo pa ai ipu araya? 18Maza gətə sə noos Billaz pii paya. Sei mara ginza az ya?" 19Sə doosu bonge, "Ruum, a ri'gə. Eska timra mool go'sa pu wessa.''20Farisaawai i des gee, ri'eki gə gwanta Billət zak benaya? Sə Yeeso iisi sə doosi gee, "Gwanta Billət zak ni neta i gwen atak pa.21"Nok i dooskən bonge, "Gwenən aa at' koo aa aa'eti; gwenən, gwanta Billət pu ində te'.''22Sə doosə Kubrubaiya ulləi bonge, "Ublut pu zakrə ara i iikən oka ubla muko a Waa Mazzək ama i okpa. 23Sə i dooskən bonge, "Gwenən aa ezi, gwenən aa az! kai ree pa, kai duuyi pa. 24Ni oosa okən wessak ina veklitə kwalirə paari sə okəm ara diik koo paa ak, ri'eri zi bən Waza Mazzəz zak ubla ukarə.25Ma'karə dooləzi gberka baar somaso, zanga, haa mariya zamanuwazzəi i mu'uskun. 26Ni bo'rum naa Ru'a Nuhu rəi rək, Ri'erizi bo'runɓa ru'a waa maz zakni rə.27 I pu rekrə, i pu bo'ok rə, ipu kamrək ki' rə, ipu keesək yangirə kiimrə, ni ublaa rə toosən ɓark rək, sə maam langtə laks net yas.28Ri'eri zi, ni bo'rum ru'a Lootui rəi rə, ipu rekrə, ipu bo'ok rə ipu woomrəkrə. 29Na gə bo'rum na ru'a Lootui keen Sodom sə ra' keetə billə paa sə zaa doos dəl sə laks net yas.30Ri'erizi sə bo'runɓa ru'a waa maz zakni rə. 31Ublaa ekirə ura pu rora paarilləz kana tiitə sə bo de'ettə net gwaro pa, ri'zi bo ura pu O'kaz kana zappu pa.32Sundun naa Kiiza Lootu rəz. 33Ura ii zura gwandəl az, kink pa, ama ura mu'us zura gwandəl az kink kin.34N pu dooskəndə, tuksa neta eti bo'rungbunas, mari ittikə i kisik kit at muto, i pe'ek uza i daak uza. 35Kitaki iitikə ipu nank naalə yam i pe'ek muzo i daak uza, 36Sei kubrubaiya ulləi i desu gee, "Ina eni bo'rungba araya?"37Yeeso doosi bonge, ara ina weran pinnak erizi dogɓai i tookən.
Chapter 18

1Sə doosi re'sa pak, ni i weerəkən weerikak, kai na gau naa teka zur pa. 2Gee, alkali uza pii dəl ularə ura serəm Bil koos mari paz.3Gə tuukuz uza pii dəllirə, sə gedəmtə ullə, gee, "Po'me a zeesəsə bis naa dommeya miiz. 4"Nok lo' Ii po̱'ku pa, ama sa'kaa roozo topa doosə zura gwndəl gee, koo noka n seerəmən Bil koo n esən maz gbi'kəm pak,5 Ess, noka kita kiiza az ɓesnə baarak, "N po'ku n masuku bissi, nok səkana noosə naa gədətika ullək pa."6Dangwanz gee, "Geen ina alkali a punaa go'num paz doon. 7Ri'eri gə Bil ka bo'rə go'num yangiya ullə teegəi sə i gosu wera tuks naa ubla airə paya? lo'ok lon geekirə ya? 8Npu dooskəndə, kamtək kan go'num iirə naa gbaku, koo naa riik, Waa maz naa zaa oksək on eska timr dəllə ya.9Gə doorusu paka akki iya i yii ni boo bopu omi sə i see mari uri. 10Mari ittəkə irəə gwaaga Billəkrə nok weerək ura muzoz Farisaawazi, ura muzoz bo ura kwee sookazzi.11Farisaawazi de' sə weerə neta gwandəttə paa, gee, "Bil n iisa useiko nok n puni mariya i seetəi, rui iya i bo'rə neta go'pat ai, iya i ruuro ki' koo yaariya mari rə, koo ni ura kwee sookaz pa. 12N rii rek den ittinə luumarə, n esə zaka kala ina n kinəndə yas.13Ama ura kwee sookaz, de' ar ye'na, koo no' bən tegi Billə paa pa, be' gumb sə do gee, Bil gamn naa yirku, mii maza naa hakeiyazzi.' 14N doosən maza ezi ree pu gwaaga okapaa ar an ura muzoz, nok ura noos zura gwandəl az i tiisku, ura tiis zura gwandəl az boo i noosku.15Mariya eyi i kamritə yangi nok səna pa' na' irə paa, ama de' kubrubaiya ulləi i og ri'eri, i bi'ri. 16Ama Yeeso deri gwandə sə doosi "Daan yangiya ye'kiyai ina zaa miirə, kai ro'ni pa. Nok gwanta Billət a iyai retti. 17Zəma zə' Npu dooskəndə ura gen zura ulləl ni waz waiyak pa kink sə tor gwanta Billəttə pa."18Gwanz uza desu gee, "Lamza wessaz, N bo'ok an sə na kinə gwanta Billət ya?" 19Yeeso doosu gee, "Nok an sə a derə wessa ya? ura pu wessaz piipa sei Bil gwan mulo. 20A meemen ro'oknai, kaa ruuro ki' pa, ka iu maz pa, kaa ruuro pa, kaa esə seedakum songb rə pa, noosum Daa mooz naa maiya mooz." 21Gwanz gee, "Neta eti yas n duusapu diga waktiya n piin wazzizal.''22De' Yeeso gee ri'eri, doosu bonge, "Una piti muno ɓes aa duun pan, yingəsəm ina pisan yas, sə a masə iya pisi pai, ri'erizi sə a kink faasəma Billəm paa. Sə a zaa duuye." 23Ama de gwana mazzi gee neta eti zok tapsəsu seem, nok ur maza naa zaudizzi.24De' Yeeso og mazi sei zok tapsusu sə doo bongee, ''Gom gon ara gwana maz torkən gwanta Billəttə! 25Gapsək gan geeloba naa koiɗum torkarə dura zilarəllə naa ara gwana maz torkən gwanta Billəttə.''26Iya i gee pakkii doo bonge, naa ri'erizi gə, "Nee ɓiik ya?" 27Yeeso doosi bonge, ''Neta maz le'ek bo'ka pat Bil bo'ruk bon.''28Biturus gee, "Ri'ak a daatə pu kala anya a een, sə e zaa duuwa." 29Sə Yeeso doosi bonge, "Zəma zə' Npu dooskəndə ura daatə gwaag, koo kiiz, koo zei naa so'ki, koo do'ga mari, koo yangi nok gwanta Billət pa. 30Sə kink gbi'nən dəllə roo ang, koo dəlla zak mu'ka allə, ublaa bo'takrə bo kink zebgsa ɓampas."31De' toogus iya komna naa ittikə eyi gwandə, sə doosi gee, "Gwenən apu ri'gəkrə rakrə Ursaalima, sə neta anabaawai i bii Waa Mazzə paat bo'rumkpa. 32Nok esək zok mariya i esə timr Billəi pai rə na'rə, i ɓe'esku, sə i bo'su neta deg zurat, sə i tu'su tuttə. 33Ina ɗa'au i ikpu, ublaa taatə akrə ruutuk gəbən."34Koo una i meegəs ina enirə pa, nok paka ullək pu sumsənkək iirə, gwanki i meegəsən ina ur doon pa.35Zaa ri'eri, de' Yeeso pu ɓerkrə Jeriko, ruz uza pii gamnarə pou bilarə sə oorə ooruk. 36De' gee bansa mari arkrə sə des gee anni pu bo'runkpa rəya? 37I doosu gee Yeeso a Nazaratazzi pu arkrə.38Sei ruza ezi woo su' sə doo bonge, "Yeeso Waza Dauda rəz oksme yirku." 39Mariya i asə mu'kai i bi'sə ruzzi, i doosu bonge na rəəs, ama bag wooka su', ''Waza Daudarəz, oksme yirkurə"40Yeeso de'es sə doosi ina kamtə mazzi bondə. De' ruzzi pi mis Yeeso desu, 41"A ii mina bo'sa anya?" Iisu bonge "Dangwanz n ii oka ar."42Yeeso doosu bonge, "Kinəm oka ar, eska timra mool go'sa pu" 43Ni unkpa norak ruzzi kin og ar sə duu Yeeso, pu noosə Bollə, De' mari i og inni i noos Bil.
Chapter 19

1Yeeso tor Jeriko sə pu arkrə.2 Eri maz uza pii i deru Zakka, uzi doonza iya i kwee sookairəz, gəə punaa zaudi wessawe.3Yaa i boka og koo neezi Yeeso ya, ama kin oku pa nok bansa mari, gəbən ur maza ye'pazzi. 4Nok riik ɗa'an no mariya eyi rə te'ka, sə ree deg te'rə paa sə bo ohu, nok Yeeso ark erizi.5De' Yeeso zaa arkirə, teg no' paa sə doosu gee, "Zakka tiitəm ya'ya nok wonka n tiik mondə gwa." 6Tiitə naa gbaku sə kweeu naa yaksa zok. 7De' mariya erii i og inni, i pag i doo bonge, "Reepu de'sək maza naa hakeiyazzə."8Zakka ruu paa sə doo bonge, gwenəm Dangwanz n masək neta pisət te'te' sə n esə iya una pisi pai, sə gəə mina kweere uza una, na geskunu haa den nannə. 9Yeeso doosu gee, "wonka kweeka totopu gwaaga akrə, nok urbən waza Ibrahimrəzzi. 10Waa maz zaa nok laaka naa kweeka mariya iiyai rə.11I gee pagn gee, ree mu' naa pak sə doosi re'sa pak, nok pu miss naa Urusalima, haa sə i mee gee gwanta Billət ɓe'tik ɓenyage. 12Sə doo gee naa riik, maz uza ree but utarə ar ye'na nok kweeka gwant sə bo getə sə bo getə.13Der seniya ulləi sə esi weesa i der minasas sə doosi gee, bo'rum neta yingurət mina gə gəttə. 14Ama mariya ullə dəlləi i yu pa i tom su' sa'ka, "E ii ara maza az gakpin arik pa. 15"Bo'rum de' getə zaa kwee gwanti rə, tom su' ina detubo seniya komna esi wees ai ina ina zaa. Sə boo mee bagzi a koo neeya kintə ar yingurə naa weesəz.16Ura seenzaz zaa gwandə mu' sə doo bonge, Dangwanz minasi a esəu az kintə bagsi minasi uri komna. 17Dangwanzi doosu bonge "Usuko senza wessaz, noka a bo'rum go'num ina wessandək n gapska gwanta dəlmiya komna ai rə paa.18Ura ɓesaz zaa gee, n kin minasi gbanaarə a esəu muzo azzə paa. 19Mazzi doo bonge, moo gamn wessa senza oomiiz, 'Moo a gakp gwanza dəlmeya gbanaarə airə paa.'20Ur uza zaa gee, Daa minasi a moorə a esəu az n ɓopsu yalində te' okapai. 21Nok ser mame kan nok moo maza a gom azzi, a pe' ina a gbops pan, sə a ɗe' ina a ta' pan.22Mazzi doosu bonge, n bi'iska naa paka keetə mondə su'rokki sən moo senza a engŋaz, a me̱e̱men mii maza n gomazzi n pa ina n gbops pan, sei n kwaas ina n ta' pan. 23Sə ri'eki an bo'rə sə a ɓops weesa miis banki rə paya, nok mina getə n kaa zaa pe' wessa miis naa bagsi paya?24Mazi doosi gee i de' pourə, kweerin minas a ullə ezi, sə i esu ura naa minas komna ezi. 25I doosu bonge, Daa puna minasi komna26"N doosun ura puna unaz i bagsku una, ama ura pisupaz koo a pisu waa topaz eni bən i kweerək. 27Ama unkeeriya miirə ai, i ii ara n gakpin gwant irə paa pa, kamtini sə e iwi mində mu'ka ang."28De' ɓams dooka paka eki, kam bila deg rekarə Urusalima.29Ipu ri'eri de' zaa dəlla mis i der Betafaji naa betanil iya ipu pou na ge'a teta zaitindək rəttək, sei Yeeso tom kubrubaiya ulləi ittəkə, 30doosi bonge. Ren waa dəlla dera allə npu torkrə, i oksək waa gumbaaz a i meɗe deku paz, bintunu sə i kamtu. 31Uza na desin bone nok an sə ipu binsukurə ya? "Doon sunu inge Daa Bil iiu in."32Iya i tomi eyirə i oks waa gəme ni Yeeso doosinik. 33De' ipu binsuku rə, sei ura naa wa gumbaaz ezi desi bonge, "Nok an sə ipu binsuku rə ya?" 34I doo bonge, Daa Bi iiu in. 35I kamtu Yeeso rə sə i umo yaləna iin waa gumbaazirə paa sə i gaps Yeeso paa. 36De' pu ri'gəttə i umrə yalən bilarə paa.37Ipu reksik rə mis ara ge'a zaitun pin krə, bansa mariya ipu yam eri, i ma' wooguka sut naa yaksa zok ipu noosək Billə nok neta məssəmrə i ogat. 38I doo bonge, ''Gwanza naa sə'səmmazi ura zaa naa riira Billəl az! Gapta wessat billə paari baa gbi'kəm paari!''39Farisaawai uri bansa mariya eyirə ta'ka, i doosu gee "Lamz bi'sum kubrubaiya mooi ina ree." 40Yeeso iisi gee "N doosən, iya ai inaka rees bileya aima ika wogo won sut."41De' Yeeso reksək dera sə og dəlli, go' nok dəlla rool. 42Bonge ina ka meemen dəna andə, ina kamtə gapta wessat an, ri'akgə pu sumsunən iirə notto.43Nok ubla pu zakrə umkeeriya ii i ko̱'o̱skənən ke̱e̱r naa ya'am sə sojai i ko'sən te'ar keeka pii pak. 44I wooskən naa mariya ii tele. I daak bil ula ularə paa pa no̱k i sundo naa dəna Bil zan iirən pa."45Yeeso tor gwaaga Billəkrə, sə ma' nenka iya i yingə net rooi. 46Doosi bonge, ''Pu biisənən, "Gwaaga miik gakp ara noosəka Billək, sə yer ar wooka ruirə."47Yeeso pu kubruskəndə koo bənaya gwaaga Billəkrə, firissii naa biibai naa dooniya marirəi i iiu ikkpa. 48Ama i kinə bila pa. Nok mari yas ipu ke'esku to'rə.
Chapter 20

1Ubla ukarə Yeeso pu kubruskən paka tingkak gwaaga Billəkrə, firissii naa biibai naa dooniya marirəi i zaa ullə. 2I desu bonge, ''Doosme naa gbi'kəma pammi sə a bo'rə neta atya? koo gə neezi esa gbi'kəma room ya?''̧3"Iisi doosi gee, mii bən n deskən des doosne. 4Batisma Yohana rə bo'ru azge keetə pariya koo marirə ya?"5I deskən gwanirə te' bonge, ''Ana doo, 'Keetə billə paa,' dook bonge, 'Nok an sə a esə timr paya? 6Ama ana doo ange, 'Marirə' mari yas i to'gəkaa nok i me̱e̱sapu Yohana anabizi.''7Noka ri'ik i doo bonge, bo me̱e̱ ara keetən akpa. 8Yeeso doosi bonge, "Mii bən n dooskən koo naa gbi'kəma pammi n bo'on nettam pa."9Doosə mari re'sa paka ak gee, "Maz uza pii sə de'rə te'ta inbi rət, sə doosə iya i bo maama inabirəm ai, sə ri'gə but uta rə ar ye'na sə lo'to. 10Sə tomto senza ulləz baabairə nok sə ina etu nen rata inbirət, ama baabaiyi i ɗu'u sə i nenu nat kotto.11Sə gə tom uza urbən gə i ɗu'tu, sei i doksu zur, i nenu gəə na' kotto. 12Gəə tom senza taazaz ezi urbən gə i ɗu'tu sə i ɓe'su, i ɗongsu goka.14Sei Dangwanza naa baak ezi gee, anni n bo'ok naa tombaiaya aiya? n tongb waza mində n iiuwaz, leegə i noosuku. 13Ama de' baabai i ogu, i dogo su' gwanirə te' gee ura pe'ek ɓintaz uza az, nok riik zan a ipsu sə ɓinta root na seesaa an.15Sei i keesu baaka ekirə, sə i ipsu, ura naa baak ezi bo'ok baabaiya eyi rigaya? 16Zak sə wo'os baabaiya eyi, sə esə uri baaka eki, De' i gee ri' i doo bonge, "Bil na ro'on."17Yeeso gweni, sə doo bonge, "Anni ina pu biisənin gee bila womba i mu'us al ulli ark go'ka rəya? 18Kala maza kasə bilirə paaz ka ka'gəs, ama kala ura kasu rə paaz namsək.19Biibai naa firissii i íí biika na gwandə paa wakatiya ezirə nok, i me̱e̱men re'si ííyi pakki, ama ser kami kin mariya eyi rə. 20I gyebdu naa muuz sə i to̱m umkeerei iya i yes zui ni mariya wessai ak sə ina de̱dusu. I íí sə bo kam Yeeso na doo ina go̱'pan gə se bo kamu go̱mnaa Roomannaz rəmu'21I desu bonge, "Lamz e me̱e̱men a doo sə a kubrusən ina wessan, sə gə una kassa naa goosa mazəspa, ama a kubrusən ina Billə zeman. 22Tooton ara eka esəm sook Kaisarə ya koo topaya?"23Ama Yeeso meegəs pu sundumiya iirəi, sə doosi gee, 24"Yiitən weesa roos, muuga neeki naa riira neeli paya? i doo bonge Kaisar."25Sə doosi gee, "Sook esəsən Kaisar ina Kaisar esən Bil, Bil bo ina Billən." 26I kinnu aibe una deu paka pag mariya eirə mu'ka pa, nok riik i rees i ri'gə naa deksa zur.27Saduyiyaawai uri i zaa ullə iya doo bonge ruukaa roobaamrək piipa. 28I desu bonge, "Lamz" Musa biisə ge maz na kam kiiz səna wər na daa kiizii dingpa, uza kank kiizi sə dingsə umdoom wazya?29Uri yangi ipu gbansa, 30ura seenzaz kam kiiz, wer daa waz pa. 31Ura taazaz, ur bən ri'eri daa waz pa, haa gwani gbansa yas i wer i daa yangi pa. 32Sa'kaa roozo bən kitakiizi zaa wer. 33Ubla ruukaa roobaamrəkrə, gə ur gakp kiizza neeza ya?34Yeeso doosi gee, "Yanmariya dəlləi i kamrə ki' sə gə uri i ree kiimrə." 35Ama iya i de'si ookapai bo nok kweeka roobaam a iya i werai rəm, i rek kiimrə gə i kampki kiim pa. 36Werk bən i wer pa es, nok kweekən kwen naa tombaiya Billəi, naa yangiya Billəi i ruusi roobaamrəi.37Ruuka roobaamrək Musa bən yii pu, wo'oso roo, ara derən Daa Billa Ibrahim rəl, naa Biila Ishaku rəl, naa Billa Yakubu rəl. 38Ur Billa iya i wer airəlli pa, ama iya ipu naa zəngsai rəlli, nok ii yas ipu naa ur.39Biibaiyi i iisu bonge, "Lamz a doopu wessa." 40I gəə i desnu una gəbə pa.41Yeeso doosi gee, " Ii i doon kweebaaz waza Dauda rəz aggə i doo riga aiya?" N42ok Dauda naa zura gwandəl bən doo rababaaza neta ɗu'karəttə Zabura gee Daa doosə Daa miiz gamn na' go'na rə. 43Sei mina getəpu umkeerəi ya mooi, ar de'es naa de'a mook. 44Dauda naa zura gwandəl der kweebaaz "Daa sə gazi Ura Bil te̱e̱guz sə yerk waza ulləz ya?"45Mari yas ipu geekurə sə doosə kubrubaiya ulləi. 46Ge̱e̱n ge̱n biibai, iya i ii te'ka yalina gbi'na ɓi'in, sə ina de'es bo ar luumairə, naa gakpa tentiya gbi'kiyai rə ara naasəkrə. 47I kweerə gwaama tuukirəm, sə i weerə werik a lo'ok sə i yaasən goossa iis, i kink bisa gomas.
Chapter 21

1De' Yeeso teg no' sə og maza naa zaudiz pu esək esəkrə ara i esənnakrə. 2Sə og kita kiiza pu tuukuzəz zaz una pisu paz, esə penei ittəkə. 3Sə doo bonge, "Zemazi N doosən, tuukuza punaa una pa az, esə pu ina ar an kooyarə esən yas. 4Gwani yas i esə ina pisin de te. Ama kita kiiza az esə ina pisun yas.5Ni uri i ipu pakrə ootum naa ni i wo̱mn Gwaaga Billək naa bilək naa gə neta ootumrə i bo'rə te'et, ama doosi gee, 6"Naka neta a oga at, wakatə pu zakrə i daak koo bil ularə paa pa, sə i tiisəka paal piipa."7I desu gee, "Lamz neta eti gə bo'rungba benaya? anni bo'rungba neeti nabo rektitə ya?" 8Yeeso iisi gee, "De'sən zok nok ser kana kamən pa uri gənga i za naa ri'ra miil," i dook gee "Miizi ur, nok riik wakatə pu mis kai duui pa." 9Ina gee ya'am naa gwaar ruukunka ində te' ser kana kamən pa. Netta eti bo'runkpa zanga ama gbamba dəl rektitə denpa.10Sə doosi gee, Dəl ula ruukun ya'am dəlularə gwant ruukən gwant uta. 11Ublaa ekirə but gbamtik gbi'tit sə dəl lame, dəlme uya bo wodu a rekrəu, uri bo neta mesəm rət. Neta mesəmrə gbi'ta gbi'it bo'rungba, naa net uta gbi'ta gbi'it diga Billə.12Ama neta eti yas nagə bo'rum, i saasəkən nattə paa sə i gbesən baar, i ɓaakən pusunarə i keetit kən ro'riya Billəirə, sə i sənin nok ri'ra miil. 13Wakatiya ezirə sə i kink bilaa i dooskən paka tinka miirək.14Nok ri'ik zəngs kana ke̱e̱sən pa, go'rusən wakatiya ezi nagə rektitə. 15N eskən en ina dooka rən naa meegəskarən, umkeeriya iirə airə, nok sə kaina le'sən naa sənəm pakoo moirə te'16Keesə kaa diga, do'ga mari, zəi naa so'ki, zəəu naa ungwani i doorukən, haa i ipk uri iirə te' 17Kooneeya mu'uskən nok ri'ra miil. 18Ama koo suka iirə iirə zullo muko sə gberk baar pa. 19Ina wengs zok i kink zəngsa ɓampas.20Ina og Ursaliima ko'ospu zok naa soojai, me̱e̱m wo'oska ullək rektəpu. 21Mariya ipu Yahudiiyal ina nog yiimrə, iya ipu dəllə te'ei bo gamn ama kai daa iya kanarəi sə ina totopa. 22Nok ru'a ai, a gəəskarəiyi nok sə neta pu biisənən at na yi'is zok ni gwan i biin ak.23Ina yirkurənni mooi íí iya ipu 'naa ɓa'tei, ubla ekirə naa iya ipunaa yangi nattəi! nok gberka baar piik dəllirə ubla ekiro. Noka riik dosən urinyagi. 24I ikpən naa fonkai sə i kamun se̱nurə dərmerə yas, menki wo'sək Ursaliima, haa sei zoora menkirəl na yi'ispu zok.25"Neta məs zokat gbetək ubal, se'raasa naa zosirə te'. Dellə te' bo mariya somaso' i geek timgtum pa, i gapk naa se̱r noka dooka maam naa yaasa gbenarəs. 26Ri'erizi bən mari nok i riiki sə i kadə, nok ser naa neta gə i sundukat gbe'se ɓe' a borungbat dəllət. Nok gbi'kəma Billəm lamtək.27I ok waa maz tiitikrə kolirə te' naa gbi'kəm naa yaksa zoka gbi'kak. 28Ama neta eti yas nagə ma' bo'rungba, ruun sə i teg zur sə i gwenə ara paak, nok kweeka iirək rektitə pu mis.29Yeeso ma riisi pak gee, "Gwenən neta pu bo'rungbarət naa te' rumb naa teta seetət yas. 30Ina ma' suktuka dangs i me̱e̱gəs ingə wumsa rektitə pu mis. 31Ri'erizi bən ina og neta at yas na pu bo'rungbarə, me̱e̱men gwanta Billət pu mis.32Zəmazə', N doosən, wakatiya az ark pa sei neta at tele na bo'rumsapu zanga. 33Ara paarik naa diik assək an, ama paka miik assək pa.34Noka ri'ik de'sən zoka iik naa zu'tiya indəi, nok sə timtiya íí kaina gbe'sən baar nok neta i bo'ok sə kam at, naa neta i kink zəngsət, sə ubla eki naa zaa na oksən ipu ni tərak. 35Nok zak zan koo neerəya ura napu dəllə rooz.36Ama gamn naa me̱e̱gəskəna wakatiya koo andəz ya, weerən nok wakatiya aa ezi na zaa, na oksən naa gbam wessawe, sə i gbisə gberka baara apu zakrə allə, sə i kin de'ka Waa Mazzə mu'.''37Ublaa yas pu kubruskəndə Gwaaga Billəkrə nimz yas kee Uruselima sə ri'gə gbaksəra i de̱r Zaitunakrə. 38Mari yas i zaa ullə, nittə dii nok geeka ina pu dookrən Gwaaga Billəkrən.
Chapter 22

1Naasa i rəkən buroodi naa yisti pak rektitəpu mis, naasa i der paskas. 2 Firissii gbi'kiyai naa biibai i daks su' ni i kamkpən Yeeso, nok ser kami kan marirə.3Sei seetan tor timra Yahuza rəllə ura i deru Iskarayoti, pu muzo iya komna naa ittəkə eyi rə te'. 4Yahuza ree sə i daks su' naa firissii naa soojai ni ur eskən Yeesok.5Zok yagi haa i doks bo esku wees tomsa esirə. 6Sei ii, sei laa ara kinkən, ara eskunuk, ara mari i tookən pak.7De ubla naasa burodiya yisti piipa rektitə, ublaa i maam ma'za i kamtu ubla paska rəzak. 8Yeeso tom Biturus naa Yohana sə doosi "Ren i kintə neta e rek paskarət. 9I desu gee, "A ii ena go'rə netti araya?"10Isi bonge "Ina tor dəllə te' i sark naa maza gumtə sabdira maamrəl. Duunu gwaaga torunakrə, 11sə i doosə ura naa gwaagaz, lamz gee rora bo rekin rekal paska rəl naa kubrubaiya booiyal palya?"12Re yiisikin yin rora gbi'lal, i kink ina i iin roo yas, eri zi i kwe'səkaa ina a rekan. 13I ruu i ri'gə dəllə te' i ree oks koo anya pat ni Yeeso doosinik, sei kwergəs neta i rek paska rət.14De' wakatiya rooz bo'rums, Yeeso dakən naa kubrubaiya nok reka rek. 15N ii reka paska az naa ii minagə ɓer baar. 16Ama n doosən i rek rekki pa sei ina yi'sapu gwanta Billət.17Sei Yeeso pe' koppa maama inabi rəm sə iisə Bil usuko, sə doo bonge, kween i mar ində te' 18Nok Npu dooskəndə n bo'ok maama inabirəm pa, sei Gwanta Billət naa zaa pu zanga.19Sei pe' burdi sə iisə Bil useiko sə we'gəsiu sə esiu, sə doo kween sə i bo' ində te'. Sə doo bonge an zoka mii rə n esən nok iiki, dingən bo'ka ri'eri nok sunduka naa mii. De esi zoka ullə ekki pat, 20pe' koopa maama inabi rəm sə doo bonge, "Maama inabi rəm am yii dooka pe'ka Bil go̱'rə naa mariya ulləi kwaala miirə, n kuusiki no̱k iilə.21Nok waa maz ri'gək rin, ni artə bo'rusən puk, ama ina yirkurənni naa ura esku iya iya i iiu pairə na'rəz. 22Waa maz werk ni Bil doonak, 23Sei kubrubaiya ulləi i ma' dediska gwanirə te, koo neezi bo'ok irəm tomsa ri'as ya?24Gə i sinkin gwanirə te' gee neezi ar gbi'kəmrə ya? 25Yeeso doosi gee gwaniya dəlləi i yiisə mari senu naa gbam naa riik i ii mari ina derbo boo abo pu' mariz.26Ama kai i gau ni iik pa, goptur a eki gbi'za iirə te'ez na gau waizəz, doonz na gau ura kam tomsaz. 27Neezi ar gbi'kəmrə ya ura regə rekaz ya, koo ura esə mari rekaz ya, ura gau ar rekrəz ya. Ama n gau iirə te' ni ura sənən azak.28Iya i ii gamna naa mii wakatiya n torun gberka balaə. 29Gapskə gwani ni Daa miiz esə bila mina gau gwanta, 30i rek i bok naa mii gwanta miitə sə i gau teng gwansə sə i zeesə me'tiya komnaa iitikə Israi'la ai bis.31Sei Yeeso doosə Biturus bonge, Siman, Siman ge̱e̱m seetan oorusapu bila sə bo gwegə. 32Ama N weerəsapu Bil nok eska timra mool, kana kasə pa, mona getə miirə po'om doomeiya mooi."33Ama Biturus iisu bonge, "Daa Bil n iispu koo pusunarə a rek yam koo na kam wer bən." 34Yeeso iisu bonge, ''N pu dooskarə wonka kəəz nagə kwii ya a sinkinə dən taanə monge bo meeye pa.''35Yeeso doosə kubrubaiya ulləi, ''Ninka N tomən go'ka wa'azirə naa pe'ka ɓunaa we̱e̱sək pa, naa ɓuna naa tag, una le'ən ya?'' I iisu bonge, ''Ouwo.'' 36Sə doosi bonge, "Ama ri'ak gə ina punaa we̱e̱s naa ɓuna, pe'en gəbən ina punaa fongkaaz pa yingusən yaluwa mooi iiu sə i yiu muzo.37Npu dooskəndə, ina pu biisənən miirə paan yi'sək yin zok, 'I ge'u pu mariya engairə te'.' Ina i doo miirə paan eki bo'rumkpa naa mii.'' 38Kubrubaiya ulləi i doo bonge, ''Dangwanz, gwenəm! Epunaa fonkaai ittikə.'' Doosi bonge, ''Daksapu ri'.''39De i ɓams reka jiibi, Yeeso kee ni keesənak sə ri'gə yiiga Zaitundək, kubrubaiya ulləi i duu sa'. 40De i reks arkirə, sei doosi bonge, ''Weerən Bil nok kai tor ɓasurə pa.''41Yeeso se̱e̱ mu' naa biliya eyi rə topa sə weerə Bil gee, 42"Daa mona iiik gə pe'səsimə ɓerka baala al, kaa duu ina n iin pa, ama bo'rum ina a iin."43Sei malaika diga billə pàà gbəsurə nok sə po'u nok səna de'es zok, noka pu geekən gombarə wessawe'ek. 44Ree mu' naa weerəka Bil naa gbam haa ar ma'ra ullək ɗektə buttə dii ni kwaalak.45De ɓams weerəka Bil sə gəə kubrubaiya ulləi 'rə, oksi yas rumrə nok gomta baara baaləu, 46sei desi bonge, ''Nok an sə i rugo ya? ruun paa i weerə Bil bo'ta i kasə ɓasurə.''47yeeso piipin pakrə sei bansa mari i rektitə, ura atiimu'uz uzi maza i deru Yahudaz, pu muzo diga iya komna nna ittikə eyi rə te' ree sə bo kuu, 48Yeeso desu gee Yahuda a esik waa maz naa so'muka lajtə ya?49De' iya i duu Yeeso i og ina bo'rumman, i doo bonge, "Daa Yeeso ena gwaa naa fonkai ya?'' 50sei uza iirə te' ɓaa senza firissa gbi'zazzəz haa ɗe'su toka na' go'narək. 51Ama Yeeso doosi bonge, ''Dáán gwaar!'' pok toka mazzi rək sə rungbu.52Sei Yeeso doosə firissiya gbi'kiyai naa dooniya marirəi i zaa kamkperə naa gbalit naa fokai ni mii ruuzak ya? 53Koo benaya n gau naa ii Gwaaga Billərə, i kamə. Ama nok wakatiya iizi ara gwanta tegra rət kampkən tomsak.54Sei i kamu i ri'gunu, i rennu firissa gbi'zazzə gwa. Biturus duui sa'ka sa' ar ye'na. 55De' i kwees ra' gwa' roo kaka allə mari i gau ar muko. Biturus bən zaa gau naa ii.56Waa kitakiiza kam toms gwaagirəz ogu gamnarə pourə desu gee, maza az pu naa Yeeso. 57Ama Biturus sin doo bonge, ''Kita kiiz n meeu pa.'' 58I gau topa uza ogu sə mee̱u, sə doo bonge, ''Moo yam apu naa iirə te'.'' Biturus iisu bonge, n pu iirə te'pa.''59I gau ni awa muzok topa, maz uza de' naa gbam sə doo bonge, zəma maza az punaa Yeeso nok maza Galilizzi. 60Biturus iisu bonge, n mee ina apu dookrən pa, sei kəəs kwii.62Daa Yeeso yer sə gwen Biturus. Sei Biturus sundu ina Yeeso doosun gee, "wo̱onka kamin keez nabo kwii ya a sinkinə meeka den taanə." 61Biturus kee goka sə go'to wesawe'.63Mariya i geu Yeesoi i ma' ɗu'ku sə i iirusu leem. 64I doksu muug , sə desu neezy vowa ya? 65Iree mu' naa doorusku pagn na go'pam.66Ar oonarə dooniya marirəi naa firissiya gbi'kiyai naa biibai, i tookən sə kam Yeeso gwanirə mu. 67I doosə Yeeso bonge, "Na moozi Ura Bil teeguz, doosimee." Yeeso iisi bonge, koo mina doosun ma i kweek pa. 68Gə mina desən i iisikə pa.69Ama ri'ak rekarə mu' waa maz gakp naa go'na a Billəkrə mu'. 70Sei ii yas i desu gee, "Moo waza billəzzi ya?" iisi gee, "I doopu wessa." 71Sei i doo bonge, "A laan an seedaakum uma ya? A geesapu diga gwandə Su'ro.
Chapter 23

1Sei bansa mariya eyi pat, i kamtə Yeeso Bilatussə mu. 2Sei ma'au dogdukunu naa pagn gee, "É oks maza az laksik mariya eeirə, doosi bonge kaina esə sook Kaisar pa, gəbən doo bonge, boozi Kweebaaz.3Bilatus desu bonge, moozi gwana Yahudaawai rəz ya? sei Yesso iisu bonge, "Ni gwan a doo ri'eki." 4Bilatus doosə firissiya gbi'kiyai naa bansa mariya eyi bonge, bo oks maza az naa aibəi unarəz pa. 5Ama i ree mu' naa dooka bonge, pu ruusuk timtiya marirəirə. Koo araya buta Yahudiyat naa kubruskənaa ullək, Ma'tə Galili haa zan ang.''6De Bilatus me̱e̱gəspu, sə des bonge ur maza Galilizzi ya. 7De gee bonge Yeeso keetə ara Hiridus pin gwantəkrə, sei tom ina kamu Hiridussə. Nok zoora elirə Hiridus pu gwantə.8De Hiridus og Yeeso zok yagu, wessawe, no̱k diga məsəm rə bo̱'kan. 9Sei Hiridus dedusu ama Yeeso kaa sunu su' pa. 10Doga Toriya Billəi naa biibai i seetə mu' sə i ma'nu dokdukunu pagn.11sei Hiridus naa soojai i ribdu sə i ɓandusu, i te'su yaluwa gwantəu sə i gennu Bilatusə mu. 12Hiridus naa Bilatus umkeereiyi ama ublaa rookrəzi í gau doowuns.13Bilatus daks firissiya gbi'kiyai naa mari yas, 14sə doosi bonge, "I kamtə maza az inge pu ru'guska marirə. N dedusu ində mu' n kinu naa aibə neta i doo ullə paa etirə pa.15Ri' bən Hiridus kintu naa ina too ka iwun zok pa gwanti sə getnu arrək. 16No̱k riik n tosuk ina ɗa'au sə n fasku. 17Doolezi Bilatus fassəki pursunaaz uza naasa paskarəssə.''18Bansa mariya eyi i wo̱o̱ su' wookaa mukok gee, "Ipsəm maza az! A keetee Barnabas!"19 I gbe' Barnbas pusunarə nok ruuka hakilo a marirəz haa sə ikpa maz uza Urushelima.20Bilatus gə doosi pak nok ii faska Yeeso. Ama i mee wooguka sut gee, 21"Ɓaanu, ɓaanu." 22Sə gə doosi taaza roozo bonge, "Nok anya? Aibeya pazzi maza az go'ruz ya? N oksu naa abeiya i reks ara ika ipnukrə pa. nok ri'ik n dingsuku to' sə n fasu.''23Ama i na'as sə i de'su muko, gee sei ina ɓaa Yeeso. Wooguka suta iit arin gbam, 24sei Bilatus ɗe'sisi bisa iis. 25Fassi maza ii iiu na fasuz, waato ura i gbe'eu pusunarə nok ru'ka hakilo a marirəz, haa kamtə ikpa maz uza. Bilatus esÍ Yeeso ína bo̱'rə ina Í ÍÍn.26De' soojai ipu ri'gəkən Yeeso rə, sei i sarə naa maza Sarinazaz riira ullə Saminu keetə waa dəl ularə, i kamu sə i gbaksu vaga rau na duun Yeeso sa'.27Bansa mariya gənga i duu sa' eyirə te'. kitaki' uri i pii i go' sə i weerə su' nok ur. 28Yeeso yere iirə sə doosi gee, "Kitaki a Uruseliami, kai go' nok mii ama go'on nok zu'tiya ii na yangiya ii.29Nok wakatə pu zakrə ara mari i dook gee, "Ina yaksa zokronni naa ku'mi, kitaki' a i meɗe' dingt koo aməska yangi pai! 30"Wakatiya ezirə mari i doosək yiim , "gbe' me̱e̱ sə i iwee!" Sə i doosə gbaksə, " Iisimee." 31No̱k mari ina kame mii n pu ni te' a yiikak kak ri'ang, i kank iya ipu ni te'a kontunkak rigaya!"32Soojai i kam mari uri iitikə naa Yeeso no̱k ikpa.33De' i reks ara i der nenga zurak, i ɓaa Yeeso vaga raurə, i gə i ɓaa iya ittikə eyi naa aibei ai vaga rattə a muzoz na' go'naa Yeeso rekrə, am muzoz na' ukaa Yeeso rekrə. 34Yeeso doo bonge, "Daa ra'səsmi nok i me̱e̱ ina ipu bo'okrən pa." Soojoiya eyi i mas yaluna ullən te' naa bilaa wo̱ka wo̱gəzzəz.35Mari i de' ipu gwenku rə dooni bo ipu doosku səəra pakrə. I doo bonge, "Kwee uri; na kwee zura gwandəl me̱ na ur Kweebaaz Ura Bil tomtuzzi gə."36Sojei bən i səə mis sə i doosu seera pak. I yiisu maama inabirəm yaanimam. 37Sei doo bonge , "Na moo Gwanza Yahudaawai rəzzi gə kweem zura mondol me̱." 38Naa ullə zullək i bii gee, "Gwanza Yahudaawairəz aa az."39Muzo iya i ɓaai yam airə te' doosu seera pak gee: "Moo ura Bil teeguzzi paya, kweem zura mool naa ee me̱!" 40Ama ura muzoz yengsu gee, "Moo a serum Bil paya, de' moo naa ur i zeesən bisa musos gə? 41Aa gə, bo'saa pu wessa, nok apu kink ina too tomtiya a bo'riiirə. Ama ur bo'rə aibe pa."42Sei doo bonge, "Yeeso sundum naa mii mona deg moorə gwantə." 43eeso iisu gee zemazi n pu dooskarə wonka a gapk naa mii ara okapakrə.44De' ubla zaa te'kate' sei tegra gbe'es but ha rekarə awai bamro, 45nok ubla daa okuka, labule a gwaaga Billəkrə ses ittizə.46Yeeso teg gwera naa gbam sə doo bonge, "Daa N pu esək Rumsa miis moorə nattə." De' doo ei'eri sei wər. 47De' doonza sooja Romaz og ina bo'rumman sei noos Bil bonge, zəmazi, maza az maza naa aibezzi pa48De' mariya i tookən arki rəi nok gwensa i og ina bo'rummani i gee gwa naa gomta baar. 49Mariya i meeu ai yas naa kitaki a i duutu diga buta Galiilit, i de' ar ye'na sə i gwen neta bo'rummat.50maz uza pii i deru Yusufu keetə dəl ularə i der Artimatiya buta Yahudiyattə. Ur maza punaa aibezzi pa, pu zo'ok zakaa gwanta Billətək. Pu dooniya i zees bisa Yahudaawai rəssə te'. 51Ama ii ina dooniya Yahudaawai rei i dogən pa.52Ree Bilatussə sə ootə werka Yesso rəkl. 53Sei tiis zoka Yeeso rək sə ɓundusu naa yadiya liilindəz, sə tos gagəra i rag naa billə i meɗe ɓo'kɓa koo uza roo pakrə.55Ublaa rook ubla go'ka zokkirekki, waato jumɓaarə. Ubla engəskaa yahudaawai rək seetə pu topa. 54Kitaki' uri a i duuto Yeeso diga Galiili i duu Yusufu sə i oktə gagəlli naa ni i gbagən zoka Yeeso rəkak. 56Sei i gəə sə i go'tə urdi naa waaga dəək. Amai əngətə ubal Asawe rə ni ro'oknaaz doon ina bo'runnak.
Chapter 24

1Na dimta nit ubla seenka ge'emrəkrə kitaki'a ei i pe' waaga dəək i gorəz sə ri'gən ar gagrə. 2I ree oks i giisapu billa su' gagəllə eli gbopsarə. 3Ama de i tor roo i oks zoka Yeesorək roo pa.4I de' naa sundumerə innirə paa, sei i og mari ittəko naa yalən bunun sə sekə ni oosak de'narə gonirə pourə. 5Sər kam kitaki a ei, i tangs zu'tiya ii dii, sə mariya ei i doosi gee, nok an sə i laa maza naa zənngsaz mariya i wərapuirə te'ka ya?6Pu ari pa, ruu pu, i sundə ina doosən bəlla i pun yamma Galililə paya? 7Doosən gee, waa maz essək zok mariya naa hakkeiyairə na'rə sə i igkpu, sə ruusək zok ubla taatəkrə gəbən.8Sei iya ei i sundə naa ina Yeeso doosin. 9De i gətə gagəllirə sei i doosə iya i seetə komna naa muzəz ei, naa iya ipu yammai yas ina bo'ruman. 10Mariyamu naa Magdaliya naa Yuwana naa Mariyamu maiya Yakubu rəz, mari uri iya i pu yammai, ii i doosə tombai ina bo'ru,mman.11Ama pakki goosi paka zukkak nok i kweepa, gabsi ni səəzak. 12Nokkarik Bitrus ruu paa sə no̱k rekarə gaggəlli rə, to̱ng dii sə tu̱u̱, oks yalləna i ɓundusunun gbəunarə, sei gəə gwa' pu sundumirə gee an bo'rum ya?13Kubrubaiya Yeeso rəi uri ittəko i ruu gon ublaa ekirə ipun reekrə della i der Imawuusallə, diga Ursaliima rekarə roo melli gbansa zi. 14De ipu pakrə gonirə te'ka, neta bo'rum attə paa yas .15De ipu pakə sə i dedəskən gonirə te'ka, sei Yeeso gbosirə gonnirə te'ka sə i toggə yamma. 16Ama no'a ii i le'u oogəska sə i meegusunu pa.17Yeeso doosi gee anni moi mariya ittəko ai i pakrə bilarə paa ipu rigəttə ya? 18Uza muzə iirə te' i deru Kiliyobas, desu gee moo mara ginzi Ursalima sə amee ina bo'ruman paya?19Yeesu doosi bonge, ''An bo'rum ya?'' I iisu bonge, neta bo bo'rum naa Yeeso a Nazerettas tele. Ur anabi. Punaa gbi'kəm pakrə naa tomteya ulləirə, Billə mu' na marirə mu'ka tele. 20Naa ni firissiya gbi'kiyai naa dooniya eerəi rək, i esku sə i agu vaga raurə sə imnuk.21Ama e essəpu timr uzi kweek mariya Israilai, sə ri'ak kee pu ru' taarei, ni inni bo'rumunnak.22Am kitakiya ipu yammai i zaa ina məz zokkan gee, e ree gaggəllə naa nita at. 23De e oks zoka ullək pa, sei e og tombaiya Billəi ittəko, i doosee gee, Yeeso ruupu puna zəngs, sə e gətə e zaa doosə tombai. 24Mari uri eerə te' i ree ar gaggəllə, sə i oks ni kitakiya eyi i doonak ama gon gə i ogtu pa.25Yeeso doosi bonge, kai mooi mariya i mə'əi, sundumiya iirə eska timlə ipu topa, i me̱e̱ ina anabaawai i pagan paya? 26Ina go'onni Kweebaaz ɓerk baar nok netat tele sə tor go'numa Billəm rə. 27Ma'karə diga Musa rə haa rekarə anabaawai tele Yeeso po'gəsini, pakrəma rabaabai i doo ullə paam biisinnən.28De i reksək dellirə dəra, sei Yeeso ruu maa gbakuu sə ar iirə mu'. 29Ama i ooru na kəsə naa boo eri, nok tuks ku'sapu, sei i ri'gə yam naa Yeeso.30Bo'rum ri'eri, de ree gau naa ii ar rekrə nok reka rek. Re gau dii naa ii sə ma' reka rent , sei pe' buroodi sə sə'su sə ka'gəsu sə essiu. 31Sei no' i gbe'rəm, sə meegəs gee uzi Yeeso, sei yaasi arkirə. 32Sei i dookən gwanirə te'ka bonge, ''Eska timra aal po'sapu, zoora pu pakəndellə haa doosaa pak rababaazə roo paya?''33Sei i ruu i gəə ursalima bəlla elirə sə ree oks kubrubaiya komna naa muzəz eyi ar muko, naa uri yam yas. 34I ree doosi gee, zəmazi Dangwanz ruu pu, gəbən gbosə Simon də mu'. 35Sei i ma' dooka ina bo'rum naa ii billarə paan, ni no'a ii gbe'rəmənak naa ni kwe'gəsini buroodi.36De ipu dook pakrəmmi rə gbosirə, pu de'narə gonirə te'ka, sə doosi gee,"N zaa roo." 37Sei i pi'gə sə ser kami, roobaazi.38Sei Yeeso doosi bonge, nok an sə i sərəm ya? Nok an sə sinum ruutə ində te'ka ya? 39Ogən natta miit naa dənta miit, minzi naa zura miil. Pogne nok roobaaz puna neng naa gala ni i ognek pa. 40De doosi pakki sei yiisi natta ullət naa dənta ullət yas.41De ipu geek tinturə naa yaksa zok wesswe sə gəbən inni məsi, sei Yeeso doosi bonge, uza puna ina rekarən ya? 42Sei i esu dugga a boksapu zokkak. 43Sei kwee dugga rook sə təu gonirə te'ka.44Se doosi bonge, ''Zoora a pii yam allə, N doosən don minge ina pu biisinnən dookaiya Muusa rəirən, naa ina anabaawai doon yi'sək zok tele.''45Sei gbe'rəsi timtiya íí sə i me̱e̱gəs ina rababaaz doon. 46Doosi pu biisinnən Kweebaaz ɓerək baar sə wər, ama ruutək naa zənz ublaa taatəkrə. 47Sə paka ra'səka hakkeirək paggək zok naa riira ullə ko araya dellə yas, i ma'ak diga Ursaliima.48Moo íí i gakp seedaakuiya neta attəiyi yas. 49Ogən N pu tomkəndə ni Daa miiz doosnek, ama zo'on dəllə te'ka zanga sei mina tomtən pu Rums diga paari.''50Sei Yeeso ar iirə mu'ka sə i ri'gə yamma haa ma' reksəka Betanya, sei na'a ulləi sə sə'si. 51De pu sə'səkirə sei i pe'su billə paari sə dayi.52Sei i noosu sə l gətə Ursaliima naa yaksa zok wessa we'. 53I dakkən ar muko gwaaga Billəkrə roo sə i noos Bil.

John

Chapter 1

1Se̱e̱karǝ pak pii, pakki boo punaa Bil, pakki boo Billi. 2Paka mukǝ eki pu naa Bil diga se̱e̱karǝ. 3I bo'rǝ koo anya yas naa ullǝk, ina bo'rǝ zok naa ur pan koomunǝ pii neta i bo'rǝttǝ pa.4Ullǝzi zǝngs, zǝngsa roos boo uki oosaa mari yasasrǝk. 5Oosaa rook okǝ tǝgrarǝk, tǝgra le' gbǝ'sǝka pa.6Maz uza pii sǝ Bil tomtu, ri'ra ullǝl Yohana.7 Zaa nok eska sedaakum oosaakirǝ paa nok si mari yas ina esǝ timr. 8Yohana oosaa rooki pa, ama zaa no̱k eska sedaakum oosaakirǝ paa.9Oosaa rook uki a zǝma zaa dǝllǝ te' sǝ okǝska mari yassak.10Pu dǝllǝ roo, i go'rǝ dǝl naa ur, ama dǝl me̱e̱u pa. 11Zaa mariya ullǝirǝ, ama mariya ullǝi i kweu pa.12Ama iya gǝnga i kweuwai, iya i esǝ timr ri'ra ullǝllǝi, essipu bila ina gau yangiya Billǝ. 13Iya i dingi kwaalǝ roo pai, koo naa iika zokrǝk pa, koo gǝbǝn iika mazzǝk pa, ama naa iikaa Billǝk.14Pakki yerǝ maz sǝ za gau aarǝ te'. A okusapu gbi'kǝma ullǝm; gbi'kǝma gwandǝ mumǝ ura keetǝ Daarǝzzǝm, yi'ispa naa go'numa zǝmam. 15Yohana espu sedaakum ullǝ paa, tǝg gwéra sǝ doo géé, "Ura azzi n doosǝn géé, 'Ura pu zagrǝ miirǝ sa'az, are an mii no̱k uzi miirǝ mu'uz.'"16No̱k pun yi'sǝnzǝzzak sǝ a kinǝ go'num, go'numrǝ paa. 17No̱k ro'oknai i eti Muusarǝ, go'num naa gongaakum zaa naa a Yeeso Kweebaazǝk. 18Maza me̱e̱ɗo oka Bil bǝllirǝz pii pa. Sei gwan muzǝ, ura Billiz, ura pu Daa Billǝ gumbrǝz, uzi bo'rǝ sǝ i me̱e̱u.19Sedakumma Yohana esǝ de Yahudaawai tomtǝn toriya Billǝi naa Laawiyaawai ullǝ diga Ursaliima ina de̱ttu géé, "Moo ne̱e̱ziya?" 20Sums koo sin pa, iisi gee, "Mii Kweebaazi pa." Sei gǝ i de̱su, "Sǝ moo ne̱e̱ziya? Mo̱o̱ Iliyazi ya?" Doosi dee, "Mi uzi pa." 21Sei i doo géé, "Mo̱o̱ Saariza Billǝ azzi ya?" Iisi géé, Riizi pa."22Sei i de̱su bonge, "Sǝ mo̱o̱ ne̱e̱ziya? No̱k sǝ e kin ina e doosǝk iya i tomteei. A doo anni mondǝ paa ya?" 23Doosi bongé, "Mii gweraa n de̱r su' doolo rooki: 'Leerǝsǝn bilǝta Daa Billǝt, ni annabiya Billǝz Ishaya doonak.'"24Uri iya Farisaawai tomtii ipu roo.25 I de̱s Yohana géé, "No̱k an sǝ a bo'rǝ batisma ya na mo̱o̱ kweebaazi pa ko Iliya, koo saarǝza Billǝ ezi pa gǝ?"26Yohana iisi géé, N bo'sǝn batisma naa maa. 27Ama ura pu de'narǝ iirǝ te' i me̱e̱u pa zak miirǝ sa'az, n reks ara n binsǝkǝn koo gweta ullǝ tagrǝt pa. 28Neta eti bo'rum Baitanya ɓapsa dǝlla Yahuudiyallǝ ara Yohana pu bo'kǝn batismarǝk.29Ublaa buutǝkrǝ Yohana og Yeeso pu zakrǝ ullǝ sǝ doo géé, "Gwenum waa ma'za Billǝz ura pe'es hakkeiya dǝllǝiyaz!" 30Uzi ura n doowazai ura pu zakrǝ miirǝ sa' are an miiz. 31N me̱e̱u pa, ama no̱k i yiiskunu mariya Israilairǝkki sǝ n zaa n pu bo'ok batismarǝ naa maa.'"32Yohana esǝ sedaakum géé, "N og Rumsa tiikǝkrǝ ni goluzak diga billǝ paa sǝ de' gwandǝ paa. 33N me̱e̱u pa, ama ura tomte mina bo'rǝ batismaz doose géé, "ura a og Rums pu tiitǝkrǝ ullǝ paaz, uzi ura bo'rǝk mari batisma naa Rumsa Billǝssaz!' 34N okusapu yas, n seedǝsapu ura az waza Billǝzzi."36Gǝbǝn ublaa buutǝkrǝ, Yohana pu de'narǝ naa kubrubaiya ullǝ ittǝko,35 I og Yeeso pu attǝkrǝ, sei Yohana doo géé, "Gwenǝn waa ma'za Billǝz!"37Kubrubaiya ullǝ itǝkǝ i gee dookrǝ rii, i duu Yeeso. 38Sei Yeeso yer, og ipu duukurǝ, sei doosi géé, "I ii anya?" 39I iisu géé, Rabbi (Lamz) a gau araya?" Sei doosi géé, "Zan i gwen." I ree i og ara gamnak sǝ i gau yam ublaa ekirǝ no̱k we̱e̱s komna bo'rǝmsapu.40Muzǝ iya ittǝkǝ i gee paka Yohanarǝk sǝ i duu Yeesoi i de̱ru Andraawus, ur waza Simandǝz. Se̱e̱ kin Siman ur waza ullǝz Biiturus. 41Seenkak oks ur waza ulləz Siman sə doosu gee, ''A kintəpu Dangwanz '' (Ura i deru Kwebaaz az) 42Sə kamtu Yeeso rə, Yeeso gwenu sə doo gee, ''moozi Siman waza Yohana rəz i derka Kefas '' ( ma'ana ros Biturus).43Ubla butək rə Yeeso ispu rekrə Galili, oks Filibus sə doosu gee, ''Duutə me.'' 44Ama Filibus maza Baisaidaz zi, dəlla Andrawus naa Biturus səs. 45Filibus kamtə Natana'ilu sə doosu gee, ''Ura Musa bii ro'onairə, naa saari rə, e kintu pu: Yeeso waza Yufusu rəz diga Nazarat.''46Natana'ilu doosu gee, ''Ina weesan keetək ken nazarat ya?'' Filibus doosu gee, ''Zam a gwenə'' 47Yeeso og Natana'ilu pu zakrə ullə, sə doo pak ullə pa, ''Gwenən Israilaza zəmaz songb pu ullə pa.''48 Natana'ilu doosu gee, ''A meye riga ya?'' Yeeso iisu sə doosu geem, '' Filibus nagə deta', wakkateya apu te' rumrə dii, n oga oon.''49Natana'ilu iisu, ''Lamz, moo Waza Billəz zi! moo Gwanza Israilaz zi!'' 50Yeeso iisu sə doosu gee, ''Noka N doosuna N oga o̱n te' rum rə dii; sə a esə timr ya? A og o̱n neta gbita məsərət ar a at yam. 51Sə doosi gee, zəma zi N pu doosən , i og ara Billa paak gbərəm ka , sə tómbaiya Billəi, i ruuk paari, sə i tiitə Waa Maz zə pa.
Chapter 2

1Ruu ta'rə i setə, i book kiim dəlla Kana Galili allə mai a Yeeso rəz pu ro', 2Yeeso naa kubrubaiya ulləi i doosi pu kiimi.3De maama inabirən mbam, sei mai aYeeso rəz doosu gee, '' Maama inabirən ɓampu. 4Yeeso doosu gee, kita kiiz an bo'rə sə a za miirə ya? bəlla miil bo'rəm dəna pa. 5Maiya ulləz doosə tombai gee, bo'on ina doosən an tele.6boom uma pu ɓamrə, ara Yahudawai i bo̱o̱n langsəzza iirə bukuska rək rəz boog mukə pe̱e̱-pen durom muzə. 7Sə Yeeso doosi gee, yi'sən boom mi naa maam , sei i yi'is boom memi paari pa. 8Sə doosə tombaiya eyi , kəmn i kamsə ura naa naaz. Sei i bo'rə ri'eri.9Doonza naasa ezi gwegə maama yerə maama inabirən emi, ama mee ara keetən ak pa. (ama tombaiya i kamtə maama emi i me̱e̱men) . Sei der ura kam kiiz az.10 ''Koneya mar maama inabirə tingnə'mam zanga sə mar a ting pam sa'ka. Ama moo a de'ez a tingnə'mam sei ri'ak ''11A anni Yeeso ma' yiiska mari Kana a Galiliz zə, gə yii gbikəma ulləm, kubrubaiya ulləi i es timr ullə.12Sa'ka roozə zi, Yeeso naa maiya ulləz, naa uriyangiya ulləi naa kubrubaiya ulləi i rigə Kafarnahum i gau eri ruurə te'.13Nok naasa ga'karə Yahudawairəz rektapu, Yeeso boo arpu rekarə Uruselima. 14Oks iya i yingə negi naa mai, naa bui, naa goli, iya i iigəsə we̱e̱sai ipu gbabtə arki rə.15Sei go'rə fobta naa gwet sə neni diga gwaga Billəkrə yas naa mai naa negi ei sə waagəs suleiya i iigəs we̱e̱sai rəi sə ru'gəs teburiya ei. 16Doosə iya i yingə golii keesən netat ara akrə. Daan yeska gwaga Miirə Daa rək ara yingəka net ak.17Kubrubaiya ulləi i sundə pu biisənən, ''Yaara moorə a yaa nok gwaga mook at rege ren timlə.18 Sei dooniya Yahudawai rəi i doo bongə, a riiske riga sə e meya ya? de apu go'ok neta ri'eti gə.'' 19Yeeso doosi gee, N ua'gəsək gwaga Billək, sə n wom ru' taarə.20Sei dooniya Yahudawairəi i doosu gee, i pe' wii zu' itte naa bamrəi ina gə bamz womkpa gwaga Billə eki, a pe̱e̱k ru' taarə tan womkpa rə ta a? 21Ama doosi gwaga Billək gwandə zok rəkki. 22Sa'kaa i ruutunu robamrək , sei kubrubaiya ulləi i sundə doosapu rii, sə i esə timr naa paka Yeeso dook.24De pu Urselima naasa ga'karəssə, bəlla naasa esi rəllə, mari gənga i esə timr riira ulləllə, i og neta bo'rət. 23Ama Yeeso yerdə naa ii pa nok megisini pu. 25Ii ara i dosukunu goosa mazzəz sak pa, nokj megəsapu ina pu te̱e̱n.
Chapter 3

2Farisawaz uza pii i deru Nikodimus, doonza Yahudawai rə. 1Mazzi za Yeeso naa tuks sə doosu, ''Lamz e mepu moo lamza gbizaz zi a ke̱e̱tə Billə, nok maza bo'rək ina məsəm rək ni mook ak piipa sei ura Bil pu na ur az.3Yeeso iisi gee, ''Zəma zəma zi ina ding maz gəbən pa, kink gwanta Billət pa.4 ''Nikodimus iisu gee, maz naa do'gəspu i dingu rigaya? Gəək gwandə mairə baalə dən ittənə sə i dingu ya?''6Yeeso iisu gee, ''zəma, zəma, ina dingə maz naa maam naa rums pa, tork gwanta Billət pa. 5Maza i dingu zokrəz, zokki, ura i dingu rumsə rumsi.7Məsəm kana kama pa Npu dooskarə, ' Sei ina dingə pu gəbən,' 8Zaka gwa ara iin ak rə. a ge̱e̱ gen do̱o̱ka ullək, ama a mee ara keetən ak pa, naa gə ara rekən ak pa. Ri'eri zi bən ura i gingu rumsəs.9Nikodimus i sə doosu gee, ''neta at bo'rəmkpa rigaya?'' 10Yeeso i sə doosu gee, moo lamza Israilarəz haa es a megəs netat paya? 11Zəma, zəma e pag ina e me̱e̱n, sə e esə seidakum ina e og andə haa ri'ak ii mari i kwee dooka ak pa.12Mina doosə mari neta dəllət ina es timr pa, sə mina doosən neta Billə paat ya? 13Ura medə dəka Billə paak piipa, sei ura ke̱e̱tə Billə paak, Waa Maz.14Ni Musa ruuz biks doolə roo, ri'erizi bən i ruusək Waa Maz paa. 15Nok koneya ura esə timr ulləz na kinə zəngsa ɓampas.16Nok Bil gbaa dəl, sə esə Waza gwandə muzəz, nok ura esə timr ulləz kana wər pa ama na kinə zəngsa ɓampas. 17Bil tomte Waza ulləz dəllə nok səna ze̱e̱z dəl pa, ama nok dəl na kinə kweeka ullə. 18Ura esə timr ullə i ze̱e̱sku pa, ama ura esə timr paz i ze̱e̱supu nok esə timr riiri Waza billə muzəz pa.19Gwanki ina kamtə biis, oosa to̱topu dəllə, ama mari i ii təgra naa oosa nok tomteya ii a enku rəu wi. 20Nok koneya ura bo'rə enkuz i oosa pa boo zak oosa rə pa, nok tomteya irə gbika enkurək kana og zok pa. 21Ama iya i kamə tomsa wessa i i zaa zan oosa rə nok sə koneya naa og ka'karə ni tomteya i bo'rə zok Billə mu'22Sa'ka roozə zi, Yeeso naa kubrubai i re̱ buta Yahudiyat a'erizi i gau waa topa sə boosi sə bo'rə batisma, 23Yohana pu bo'rək batismarə Ainon popsa naa Salim nok maam pu arkirə gənga. Mari ipu zakrə ullə pu bo'oski batismarə. 24Nok bəlla roolə i tos Yohana pursinarə pa.25Sei sənəm ruutə kubrubaiya Yohanarəz naa a Yahudawai rəz naasa neksəka rəz. 26I ree Yohana rə i doosu gee, ''Lamz ura pu naa moo ga'sa wooma urdun akrə, ura a esə seidakum ullə paas, gwenəm pu bo'rək batisma rə mari yas i ree pu ullə.27Yohana iisi gee, ''Maz kink una sei ina esu diga paari. 28Ii naa zura il i me̱e̱men n doosən minge, 'Mi Kwebaazi pa' 'Ama n doosə gee, ama i tomtə bako ur.'29Ura kam kiiza pəzzaz ya'za pəzzaz zi. Ama dowiya ya'zai iya ipu de'tə geekrəi, yaksa zokka gbikak kami nok nok gwera ya'zək, noka ri'ik, yaksa zoka miik yi'sapu.30Dolezi ur rek mu' ama mi n ya'rəmkpa.31Ura ke̱e̱tə Billə paaz ar an koneya, ura pu dəllə ro' a dəlləz zi, pak paka dəllək. ura ke̱e̱tə Billə paa pu arə paa yas. 32Esə seidakum ina og an naa ina ge̱e̱n, ama ko maz kwee pa, 33Ura kwee seidakuma ulləm az isapu Bil zəma zi.34Nok ura Bil tomtuz pak pagna Billəm. nok esə rumz naa gweeka pa,35 Daa pu iik Wazzə, esə ko anya ullə nattə. 36Nok ura esə timr Wazzəi kink zəngsa ɓampaz, ama ura mu'us nooka Waz kink zəngs pa. Ama suksa baara Billəl pu ullə pa.
Chapter 4

1De yeeso me̱e̱gəsapu gee Farisawai i ge̱e̱spu ina pu bo'okrən naa ara bo'sən mari kubrubai gənga sə an Yohanak. 2(Ko nokka Yeeso bo'si batisma naa zura gwandəl pa, ama kubrubaiya ulləiyi i bo'ru) 3Da'tə Yahudiya sə gəə sa' gəbən rekrə Galili.4Go'gon ara ka duun Samariya səka arə ak. 5Zaa dəlla Samariyal ara i der Sikal, pou ara Yakubu esə waza ulləz Yusufuk.6Dur maama Yakubu rəm pu arkirə, de' Yeeso yaptə rigəttə za gau dur maami rə pourə, bəlla ɓamrəllə. 7kita kiiza Samariyaz uza zaa kəkp maamrə, sə Yeeso doosu gee, ''Ete maam N bo'ok'' 8Kubrubaiya ulləi i rigə pu dəllə ro' nok yikgba rek.10Sei kita kiiza Samariyawai ezi doosu gee, bo'rə ga sə mo maza yahudawai rəz sə apu de̱sk, miya Samariyawaiziz maama bo'karəm ya?'' Nok una daks Yahudawai naa Samariyawai pa. 9Yeeso iisu gee, mona ka me̱e̱men esəka Billək, naa gə ura pu dooskarə ete maam az, aka desupu,'' Sə ka esa maama zəngs səm.''11kita kiizi iisu gee, ''Lamz apu naa ina kəkpba rən ya nok dur maami surəsun. Sə ara zi a kink maama zəngs emi ya? 12Moo a ar daa a eez Yakubu pa, ko a aru anya, ura esə dur maamiz gwan bən bo' ro', naa yangiya ulləi naa do'net a ullət.''13Yeeso iisu gee, ''Ura bo' maama am az ɓəngba kamgku kan bən. 14Ama ura bo' maama N esək am ɓəngba bo'ruku gəbən pa, riik, maama N esəkum gakp maama səgəm ullə səək rekrə zəngs sə.''16Kita kiizi doosu gee, ''Lamz , esə maami sə ɓəmgba kana kame espa sə ka ina gətə ang n kəu maam pa. 15Yeeso doosu gee, rem a dətə ya'za mooz sə i zaa yam.17Kita kiizi iisu gee, n pu naa ya'az pa, Yeeso doosu gee, a doo pu wessa monge bopuna ya'az pa. 18Nok yaari gbaanarə i kama pu kiim, a i pu ɓai ri'ak az ya'za mooz zi pa. A doo pu wessa.19Kita kiizi doosu gee, ''Lamz , n og moo saarəzzi. 20Daaiya eii i noos Bil yiiga akrə, ama mooi inge Urusalima zi to̱o̱ ara mari ika noosən Bllak.21Yeeso doosu gee, kita kiiz esəm timr mirə, bəl pu zakrə ara i nooskən Daa yiiga akrə ko Urusalima pak. 22Ii i noos ina ii me̱e̱ panni, ee boo e noos ina e me̱e̱n, nok kweeka zak diga Yahudawairə zi.23Bəl pu zakrə, haa rektə pu, ara iya i noos Bil naa zəmai, noosək Daa rumsə zəma. Nok iya ri'ei yi Daa i ina gau mariya i noosək boi. 24Bil rums si, mariya i noosui dolezi i noosku rumsə naa eska timr.26Kita kiizi doosu gee, n mee Daa Bil pu zakrə ura i deru Kwebaaz az, naa zaa ge̱e̱ske net yas. 25Yeeso doosu gee, ''Minzi ura pu paknrə az.''27Bəlla roollə zi sə kubrubaiya ulləi i gəttə, inni məsi ara i oksnu pakən kita kiizək ''Ko maza desu, anni i ya pipa.'' Ko ''Nok an28Sei kita kiizi rigə daa sapdir a ullə maam rəl, gəə dəllə roo. Sə doosə mari. 29Zan i gwen maza doosə neta bo'rət yas. Ura a gakp uzi Kwebaaz páá, ko riga? 30I daatə dəl sə i zaa ullə.31Bəlla roolə, kubrubaiy ulləi ipu pa'ruku rə, gee, ''Lamz regəm rek.'' 32Ama doosi gee, ''N pu rek a N rek ak a i mee pak'' 33Kubrubauiya ulləi i dookən gwani rə te' ''Uza kamtu ina rekan pa ko riga ya?''34Yeeso doosi ge, rek a miik uki bo'ka toms a ura tomtəzzəz, sə N ɓaams. 35Kai doo inge, se'er nettə zi sə peka net a o̱'kat zak paya? N pu dooskəndə , təgən no' pa sə i gwen netta o̱kat, nok go'sapu pe'karə. 36Ura pe' netta o̱'kat punaa faasəm sə toogəs rek nok zəngs a ɓampas, nok sə ura ta'az naa ura pe'ez ina bo'rə yaksa zok yam.37Nok dooka a gee, uza ta' uza boo pe', zəma zi. 38N tomən nok pe'ka ina i kamn to,z paa pan, uri yi i kam toms sə i irə faasəmrə.39De Samariyawai ipu bansi irə dəllə, sə ii kwee pakka ullək, nok pakka kita kiizi dook nok ina ogan sə doo tele, sə doose tele inna n bo'rən. 40Sei samariyawai i zaa ullə, ii dessu naa gau naa bo̱o̱, sə gab ro' ublət ittərə.41Bansi ii esə timr nok paka ullək. 42Ii doosə kita kiizi ri akgə, ''E essəpu timr, nok inna a doon tan pa, nok e maa e degəssapu naa zuttə a ei, ura az Kwebaazza dəlləz zi.43Sa'ka ublət ittərə, sei ruu rigə buta Galilittə. 44Nok Yeeso doosa pu gee, saaris kwee zok gwandə dəllə pa.45De reks butta Galilitə, sei Galiliyawai ii kwe'u, nok ii og inna bo'tə Urusalima an dənna naasən , nok iima irepu naasirə.46Sei gə rigə butta Kan'ana a Galilittə ara yerin maam, ni maam anabin rəm ak, uza pi gbizi, Kakarnahum waza ulləz zok iisu pa.47De gee Yeeso ketə butta Kan'ana a Galilittə sə ree Yeeso rə sə ooru gee, rem a rumgbo waza miz, nok pu wərk rə.48Yeeso doosu gee, inna og nedta məsəm rət pa ii kwee pa. 49''Tombaazi doosu gee, '' Lamz tiitəm a bako waza miiz naa wər. 50Yeeso doosu gee, rem waza moz go'sapu, sei mazzi kwee pakka Yeeso doosu eki, sei riggə.51De pu tiitikrə sei seniya ulləi ii oksu sə i doo gee, waza moz puna zəngs. 52Sə deesi bəlla ma'an geka zok wessal ii iisu gee, ninka ublarə we̱e̱s gbansa sə zok ma'sənkak daau.53Sei daa ulləz megəs bəlla eli sə Yeeso doo gee, ''Rigəm waza mooz puna zəngs,'' nok ni riik ur naa gwaga ullək i esə timr. 54A anni ittəza Yeeso yii ina məsən rən sə datə Yahudiya rekrə Galili.
Chapter 5

1Sa'ka rozzə iidi a Yahudawairəz sə Yeeso re' Urusalima. 2O'ra Urusalimak pu popsa naa sugogna a mairək dura maamrəl pi, ura i der Baitasda naa me̱e̱la Ibraniyawairəl puna yekka gbanaarə. 3Bansa mari gənga i ya naa kuntai naa ru'ri naa iya zok bo'sunkak naa lendi ipu kittə arkirə (ipu zo'okrə inna rugəttə maama emi). 4Ama tombazza Daa Billəz titə maama emirə sə rugəs, ura ma' pa'ka maama emiz sei go'os, nok kala kunu a kinə maz yas go'sək gon.5Maz uza pu kittə popsa dur maamarə nok pu kunziz, haa wii zu, zur naa komna naa samsarai, 6De Yeeso ogu pu kittə arkirə, sei me̱e̱ losapu eri, sei doosu gee, a i in go'səka ya?7Sei kunza ezi iisu gee, ''Lamz n pu naa maz sə tosə maami naa lamə pa, mina yalə sə n tor, uza gəpsə. 8Yeeso doosu gee, rum a pe̱e̱ ar kitta moot a riigə.9Arkirə mazzi go'os sə pe̱e̱ ar kitta ullət sə riigə, ubla eki ubla əngəska ki.10Sei Yahudawai i doosə ura i rumgbu ezi ai wonka ubla əngəska ki to̱o̱ avra aka pe'en ar kitta moot pa.'' 11Sei iisi gee, ''Ura go'ses gwanzi doose, 'Pe'em ar kitta moot a riigə.'''12Ii deesu bonge, nezi maza doosa mona pe̱e̱ ar kitta moot mona riigə ya? 13Sei urra i rumgbu ezi, me koo nezi rumgbu pa, nok Yeeso daa pu arki riigə wo̱kawi arkirə bansa ipu gənga.14Sa'ka roozə, Yeeso ogsu gwaga Billək rə sə doosu gee, ogum, i go'sapu, ka metə bo'ka aibei pa, nok bo'ta gəbən inna haa ar a kinan gəbən. 15Sei mazzi rə doosə Yahundawai gee, Yeeso zi rumgbu,16Ri'eri sə Yahudawai i maa ɓəsək Yeeso baar nok neta bo'rə ubla əngəskarə. 17Yeeso iisi géé Daa a miiz pu tomsə ri'ak, Mii yam, n pu tomsə.'' 18Nokka riiki, Yahudawai ii maau laaka sə boka iiu, nok ka'as pu ro'oknaiya ubla əngəskarək tan pa ama nok doo ge Bil Daa boozi nok daks zura gwandəl pu mulə Bil.19Yeeso issi, doosi gee, zəma zi npu dooskəndə, waz bo'rə unna nok zura gwandəl, sei inna og Daa bo'rən. 20Nok Daa i in Wazza ulləz, si gəbən geesu inna gwan bo'rən tele, gəbən sə geesuku neta haa ar an at, nok sə məsəm na kamən.21Ama ni Daa ru'sən iya i weerə yak, ri'erizi sə waz boo esək zəngs ura iu az. 22Ama Daa zesək koneya pa, ama Daa essapu bis tele Wazzə, 23Nok sə Waz naa kinə nooska ni Daa ak.24Zəma zi ura gee paka miik as, sə na esə timr ura tomtezzə puna zəngsa ɓampaz. Ama assapu ara wərkrəs rekarə zəngs.25Zəma zi npu dooskəndə wakate pu zakrə, haa zaa pu ara ro̱o̱bai i ii geekən gwera Wazza Billəz, iya i gee ai boo i kinək zəngs.26Ni Daa puna zəngsak, rizi bo̱o̱ esə Wazza ulləs sə na gau naa zəngsa gwandəs. 27Daa bən essapu Waz gbikəm , sə ma'ak biska bias nok gwanzi Waza Mazzəz.28Kai gau naa məsəm andə pa, wakkate pu zakrə ara ko̱o̱ ne̱e̱ya ura pu gagəllə rooz ma ge̱e̱k gwera eki. 29Pu keetəkrə iya i kamə tomsa oomis sei, i ruuk naa zəngs, gəbən iya i kamə tomsa goopaz i ruuk bissə muu.30N le̱e̱k bo'ka una naa zura mindəl pa, ni N geen nak, rizi boo n bisək bis, bisa mis boo n pu wessa, no̱k n bisək naa zura mindəl pa ama n duu inna mazza tomtez zən. 31Mina bo'ok seidakuum mində paa, seidakuum a miim gakp wessa pa. 32Uza pii sə esək seidakuum mində pa, N me̱e̱men seidakuum a esə mirə paam pu wessa .33A tomtə Yohaana sə za doo seidakuuma wessak. 34Ama seidaakuuma N kweetə keetə mazzə pa N doosənən neta ak no̱k sə i kinə keeka. 35Yohaana puni pitilaa dookrəz sə ookus, mooi i gakp naa yaksa zok no̱k oosa ullək pu topa.36Riizi boo seidakuum a pissən ar an a Yohaana rək no̱k tomteya mirə Daa essei no̱k sə mina ɓamz, tomteya N bo'rii, i esə seidakuum Daa zi tomte. 37Gwan Daa mirə tomtes essapu seidakuum mirə pa. I medə geeka gwera ullək pa naa gəbən ii me̱e̱ ni goonak pa koo də mukə. 38Paka ak kinə torka irə temtirə pa no̱k i esə timr ura tomtezzə pa.39Ii me̱e̱gəsən rababai no̱k ii me̱e̱ bongə i kink zəngsa ɓampas, rababaiya eiyi bən i esə seidakuum mirə. 40Ama moi i ii zaka mirə sə boka kinə zəngs pa.41Mi N kwee nooska marirə pa. 42Ama N mesapu i puna ika Bil irə temtirə pa.43N zaa no̱k ri'ra mirə Daa rəl, ama i kwe̱e̱ pa, uza na za naa rira ulləl i kwe̱e̱ku. 44I essək timr rigaya, moiya ipu kwe̱e̱k nooska marirək, ama moi i ii nooska ketə Billək pa.45Kai sundə ingə mii N dəkən Daa rə muu pa, maza dəkən az uzi Musa ura i ɓou zəngsa iis ulləz. 46Ina esə timr Musa rə, i esək timr mirə, no̱k uzi bii, biit mirə paa.47Ina esə timr ina ur biində pa, i book riga sə i esə timr paka miik rə ya?''
Chapter 6

1De neta at assə Yeeso rigə ar ukarə pou gbonaa Galilik gə i der arki gbona Tibariyas. 2Bansa mari ipu dukurə no̱k i og neta pu yiikrə iya naa kunui rə paa, 3Yeeso rigə yigrə pa sə gau dii naa kubrubaiya ulləi.4(Ri'ak naasa paskaa Yahudawairək rəktapu.) 5De Yeeso təg muuk sə og bansa mari zakrə, doosə Filibus gee, ''E yik buroodi ara sə iya ai i rek ya?'' 6(Yeeso doo rii no̱k sə boo gwegə Filibus, nok ur naa zura gwandə me̱e̱men ina bo'ok an.)7Fililbus isu gee, ''Buroodi a dinari zu' komnaaz daksək koo ne̱e̱ya sə kinə topa pa.'' 8Kubrubaz uza Andarawus dowiya Siman Biturus rəz doosə Yeeso, 9''Waz uza pii naa buroodi gbanaarə naa dukt ittəkə, ama dak mariya ai ya?''10Yeeso doo gee, ''Doosən mari ina gau dii'' ( no̱k arki wo'os pii haa.) Sə yara mari i gau dii, mari mu' zu' gbanaarə. 11Sei yeeso pe̱e̱ buroodi sə i useiko, sə esə iya ipu gamnarə naa dukt ni i iik. 12De mari baar dagi, sə doosə kubrubaiya ulləi, ''Daksən rukteya i seetəi nok una kana laa pa.13Sə i daks bəəndi komnaa i ittəkəi naa ruktə a buroodi rəi naa dukt a i seetəi. 14De mari i og neta bo'rət, i doo gee, ''Zəma zi ura as saariz zi ura za dəlləz.'' 15De Yeeso megəsapu i ii sə boka kamu naa gbam sə boo ka gabsu gwanz, sə ke̱e̱z zura gwandəl sə rigə yiig rə.16De nimz bo'rə, kubrubaiya ulləi i zaa gbonarə. 17I tor ɓark, i rigə gbonarə rekarə Kafarnahum. (Dennirə tuks kuusapu ama yeeso pi naa ii pa.) 18Zaka gbikak ruutə gwaakrə naa gbam, har maam ru' naa daan gongon gong gbonarə.21De ipu rigəttə melli zur naa gbanaarəi zakarə zur naa komnai sei i og Yeeso pu rigəttə gbonarə pa zakrə popsa ɓarkrə, sə ser kami. 20Se doosi gee, ''Miizi ser kana kamən pa.'' 19Sə i kwe'u ɓarkirə, ipu rii ya' ya' sei ɓark reks pou ga'sarə buta i rekən ak22Ublaa gbotəkrə, bansa mariya ipu də'tə pou gbonarə ei i og ɓark uka se̱ pa sei a mukə, Yeeso boo rigə naa kubrubaiya ulləi pa, ama i rigə gwani muyo. 23Ama ɓarəm uma zaa diga Tibariya popsa naa ara i regən buroodi denna Dangwanz iin useikoz.24De bansa mari i me̱e̱gəs Yeeso ko kubrubaiya ulləi ipu ro pa, i rigə naa zura gwanirəl rekarə Kafarnahum la̱a̱k Yeeso rə.25 De i kinu ga'saa gbonarək, i doosu gee, ''Lamz, a za bonnə an bənnaya?26Yeeso iisi gee, ''Zəma zi ipu la̱a̱kerə, no̱k i og inna məsəm rən pa ama no̱k i rek pu buroodi baar daagən pu. 27Kai kamə tomz no̱k reka la' ak pa, ama regən reka gakp rekarə zəngsa ɓampaz, a Waa Maz eskən no̱k Daa Bil desapu hatimi ullə.''28Sə i doosu gee, ''E bo̱o̱k anya, sə a bo'rə tomsa Billəz ya?'' 29Yeeso iisi sə doo gee, ''A anni tomsa Billəz sə i esə timr ura i tomtuz.''31I doosu gee, ''A yiiske anya, sə e og sə e esə timr morə ya? A bo'ok anya? 30Doga mariya ai i regə manna dooloro', ni pu bisənən, 'Esi buroodi diga paa sə i regə.'''32Sə Yeeso iisi gee, zəma,zəma Musa zi esən buroodi diga paa pa, ama Daa miiz ura esən buroodi a wessas diga Billə paa. 33No̱k buroodi a Billəz titə diga paa sə esə dəl zəngs.'' 34Sə i doosu gee, ''Dangwanz, esme̱e̱ buroodi az koo bənaya.''35Yeeso doosi gee, Miizi buroodi a zəngsəs ura zaa mirəs geek wodu pa, ura gə esə timr mirəz geek gbənga pa. 36Ama N doosən i oge pu ama ii esə timr pa. 37Iya Daa esəi i zak miirə, ura gə zaa mirəz N nenku pa38No̱k N titə diga Billə paa no̱k boka ina mində zullən pa, ama no̱k boka ina ura tomtez zən. 39A anni ina ura tomtez zən ka mina daa ko muzo iya boo esəi rə te' ina laa pa, ama mina ruusi ubla dəl ɓamnarək. 40No̱k a anni ina Daa miz iin an, kala ura gə og Waz sə esə timr ullə king zəngsa ɓampas; gə N ruusku ublaa dəl ɓamnarək.41Sai Yahuawai i goom no̱k ur, no̱k ina doon, ''Miizi burooi keetə diga Billə paaz.'' 42I doo gee, ''Ura azzi Yeeso páá, waza Yusufu rəz, ura e me̱e̱ daa ulləz na maiya ulləz paya? no̱k an sə dook gee, boo keetə Diga Billə paa ya?'''43Yeeso iisi gee, ''Daan goomka irə te'. 44Ura zak mirəz pipa ama sei Daa a tomtez gobtu mirə, gə N ruusku ubla dəl ɓamnarək. 45Pu biisənən saari rə 'Billi kubruskini' ura ge sə kubrə Daa rə zak mirə.46Ura mede oka Daaz pipa, sei ura titə diga Billə, uzi og Daa. 47Zəma, zəma, ura esə timr as puna zənbgsa ɓampas.48Miizi buroodi zəngsəs. 49Dogga mariya ii i regə manna doolo roo, ama i wər pu.50Buroodi as uzi keetə diga Billə paa, maza regus sə kana wər pa. 51Miizi buroodi a naa zəngs as a tiitə diga Billə paaz. Ura regə buroodi as gakp haa ting ting. Buroodi a N eskus zoka miiki, no̱k zəngsa dəlləzs.''52Yahudawai baar sugi gwanirə te' sə i ma' sinəm, gee, '' boorumkpa riga sə maza as eskee zoka ullək sə a regə ya?'' 53Sei Yeeso doosi gee, ''Zəmazi, zəmazi, ina regə zoka Wa Mazzək pa, sə i bo' kwaala ulləl, ipuna zəngs irə pa.54Ura regə zoka miik sə gə bo' kwaala mil puna zəngsa ɓampas. Sə N ruusku ublaa dəl ɓamnarək. 55zoka miik reka zəmak ki gə kwaala mil ina bo'kaa wessak ki. 56Ura rek zoka miiik as sə gə bo' kwaala mil gakp mirə mii boo N gakp ullə.57Ni Daa a naa zəngs as tomtez, sə N gau no̱k Daa, ura reges, gakp no̱k mii. 58A azzi burrodi a tiitə diga Billə paariz. Ni dogga mariya ii i regə sə i wər. Ura regə buroodi as gakkkp haa ting ting.'' 59Yeeso doo netat buugrə depu kubruskundə Kafarnahum.60Kubrubaiya ulləi gənga de i gee inan doon zok, ''Kubruskuna ak puna bone, Ne kweek ya?'' 61De Yeeso me̱e̱men gwandə timlə kubrubaiya ulləi ipu goomukrə neta attə, sə doosi gee, ''Ina an go'sən paya?62Sə rigaya ina og Wa Maz pu dəgrə ara keetən akrə gə? 63Rumsi esə zəngs. Ama zok kinə una pa, paka Npu dookrə ak Rumsi, gə zəngsi.64Haa ri'ak uri ipu irə te' i esə timr pa.'' Yeeso me̱e̱men diga ma'karə iya i esək timr pai naa gə ura yingukus. 65Doo gee, ''No̱kka ri'ikki sə N doosən ura zak mirəz pipa sei ura Daa esus.''66Neta attə sa'ka, kubrubaiya ulləi gənga i gəə sa'ka i rigə yam naa ur pa. 67Sei Yeeso doosə komna naa ittəkə eii, ''Ii yam i rigək paya, koo ri' paya?'' 68Saminu Biturus iisu gee, ''Dangwanz e rek neerə ya? apuna paka zəngsa ɓampas sək, 69e esəpu timr sə gə e me̱e̱ moozi ura wessas Billə.''70Yeeso doosi gee, ''Miizi N teegən paya, komna naa ittəkə, muzo irə te' seitan zi?'' 71Ri'ak pu dookrə Yuhuda waza Saminu Iskarayoti rəzzə pa, no̱k uzi, komna naa ittəkəi rə te' ura yingək Yeeso.
Chapter 7

1Neta etirə sa' Yeeso koolə dəlla Galilil no̱k i torka Yahudiya pa, no̱k Yahudaawai i in ikpu. 2Ri'ak naasa Yahudaawai rektapu naasa ror piiləz.3Sai uriyangiya ulləi i doosu gee, ruum a rigə Yahudiya no̱k sə kubrubaiya mooi ina og tomteya a bo'rii. 4Ura bo̱o̱k in ɓo'ra rəz pipa, i bonge koo ne̱e̱ya na me̱e̱ boo. De a bo'rə bən neta at gə yiim zura mool kaakarə dəllə.5Nok urinyangiya ulləi yam, i esə timr ullə pa. 6Yeeso doosi gee, dənna miil bo'rəm dən pa, ama koo bənaya bəlla iili. 7Dəl le̱e̱k sə mu'sən pa, ama mu'sə pu, no̱k n doo minge tomteya ulləi i go̱o̱ pa.8Moo i rən naasa esi rə, mi N rek naasa esi rə pa, no̱k bəlla mil bo'rəm dən pa. 9De doosi neta eti, kəəsə Galili.10De uriyangiya ulləi i rigən naasa esi rək, ur yam rigə, ama ɓo'ra rə ka'karə pa. 11No̱k uriyangi ipu laaku rə ar naasa esi rə, ipu dookrə gee, ''A paz ya?''12Pagrəm gənga pu ullə pa bansa mariya ei'rə. Uri bonge ur maza wessas zi, uri bonge a'a ''gbagəs gban hakkilo a mari rəs'' 13Na ri'eri, maza ke̱e̱ kaakarə sə doo paka ak ullə pa pipa no̱k i serəm sen Yahudawai.14De i tossapu naasə te' sei Yeeso tor looti ma' kubruskəna . 15Inni məəs Yahudawai bonge, maza az kinə me̱e̱ka ak ara ri'ang ya? Ur boo zangə pa. 16Yeeso iisi gee, kubruskəna miik a mindək kipa, ama a ura tomtes rək ki.17Ura sundə bo'ka ina Bil iin as, me̱e̱k men kubruskəna ak ketə Billə ya ko N pag no̱k naa zura mindəl ya. 18Ura pag no̱k zura gwandəl ak laa gbikəma gwandəm mi, ama ura laa gbikəma ura tomtus zəm, maza ezi puna gonga, gəbən dangkaam pu ullə pa.19Musa esən ro'oknai paya? haa ri'ak koo uza kam ro'oknaiyei pa. No̱k an sə ii ikpe ya? 20Bansa mariya ei i iisu gee, apu naa zam. ne i ikpa ya?21Yeeso ii sə doosi gee, N bo'rə tomz musə sə məsən ii tele. 22Musa esən nakpa, ( No̱k ketə Musa rə zi pa, ama ketə daiya ii rə), sə ubla əngəska i nau maz.23Maz naa kwee nakpa ubla əngəska rə no̱k ro'oknaya Musa rəi ka ina ka'as pa. No̱k an sə baar sugən miirə nokka N rumgbən maz ubla əngəska rək ya? 24Kai zees no̱k oka nōr pa ama zeesən nok goonum.25Uri a i ketə Ursalimai i doo gee, ura azzi i i'u ikpa paa? 26Gwenən, pak kakarə ama i doosu ko una pa i me̱e̱sərə ingee doniya dəlləi i me̱e̱ ura az Kwebaazzi pa', paya? 27A Me̱e̱men ara maza az ke̱e̱tə ak, ama Kwebaaz naa zaa uza me̱e̱k ara ke̱e̱tən ak pa.''28Yeeso təg kwera gwaga Billək rə sə kubrusən sə doo gee, ''I me̱e̱ye me̱n, i me̱e̱men ara N ke̱e̱tən ak, Nza no̱k zura mil pa, ama ura zəmas zi tomte, i bən ii me̱e̱wu pa. 29Mii gə N me̱e̱wu me̱e̱n no̱k N ke̱e̱tə ullə, no̱k gwanzi tomte''30I yaa sə booka kamu, ama ko uza pogu pa, no̱k dənna ulləl zaa dən pa. 31Naa riik uri gəngən bansa mari eirə te', i esə timr ullə i doo gee,'' Ama Kwebaaz naa za bo̱o̱k bən ina məəsən rək sə ar a mazaz zəm ya?'' 32Farisaawai i gee bansa mari ei ipu womrək netti Yeeso rə paa, sei lamiya gbikiyai naa Farisaawai i tom mari ina kamtu.33Sə Yeeso doosi gee, ''Topa ang npu naa ii sə N riigək ura tomtezzə. 34I laake i kinke pa, ara N rekən ak ii le̱e̱k re̱ka pa.''35Yahudaawai i doo gwani rə te', maza az re̱k ara zi sə a le̱e̱k kingku paya? ləəgə rigəg Helinaawaiya i faks airə sə kubrusən Helinaawai ya? 36Paka pakki doo ri'eri ya, i laake ama i kingke pa ara N rən ak i le̱e̱k reka pa.''37Ama ubla ɓamsəna rə ubla naasa gbisassə, Yeeso ruu pak naa gbam gee, ''Ura gbəngba bo'ruz naa za miirə. 38Ura esə timr miirəs ni ridir doon ak, wo̱mutta maama zəngsəm rət səktək ullə''39Ama doo ri'eri rumsa iya essapu timr ulləi kwe̱e̱k assə, i esə rumsi dən pa no̱k i noss Yeeso dən pa.40Bansa mari ei de i gee pakki, ''Ura as saariz zi,'' 41Ama uri i doo gee, ura az Kwebaaz zi.'' ''Ama uri i doo gee, Kwebaaz ke̱e̱tək Galili ya? 42Risir bonge Kwebaaz ke̱e̱tək Baitilami Daudarə zəurə paya? Dəlla Dauda ke̱e̱tən allə.43Sei i kinə markənka ɓansa esi rə no̱k ur. 44Uri ika kamu kan, ama ura pugəs pipa.45Soozai yei i gətə dogga torri rə naa Farisaawai, iya i doosi gee, ''No̱k an sə i kamtu paya?'' 46soozai yei i ii bonge, ''Maza me̱e̱də paka ri'eriz pipa.''47Farisaawai i iisi gee, gə i gbagəsən pu ya? 48Ko iya i zəəs biis airə te'ka uza essəpu timr ullə ya, ko Farisaawai te' ya? 49Ama bansa me̱e̱ bis pa az, i kamni pu su'50Nikodimus doosi gee, ''Ura zaa Yeeso rə do̱kas ke̱e̱tə Farfisaawairə te'. 51''Ko biisa az na zəəska maz pa, sei ina gee gwandə su' rə sə me̱e̱ina i bo̱o̱skən páá? 52I iisu bonge, ''Moo yam a ke̱e̱tə Galili ya? Wiigəsəm sə a gwenə saarəza ke̱e̱tək Galiliz pipa.''53Diga eri koo ne̱e̱ya reepu gwandə gwa.
Chapter 8

1Yeeso rə gə'a Zaitun nakrə. 2Naa nit zaa gwaaga Billək rə, mari yas ii zaa ullə; sə kubrusəni. 3Sei bibai naa Farisawai i kamtu kita kiiz uza i kamu kittə naa yara maz. I də'su te'.4Sei i doo gee, ''Lamz ,i kam kita kiza az pu kittə naa yara maz. 5Ro'oknaiya Musa rəi i doose èna to'gə irim mariya ai, moo a doo an ullə ya?'' 6I doo ri' sə boo gwəgu sə boo kin ina boo dook ullo paan, ama Yeeso ta'as zur dii sə bii biit naa nendəs buttə.7De i ree mu' naa desku sə ruu paa sə doosi gee, '' ura pu naa hakkei pa irə te'es, naa ma'u to'ka naa bil.'' 8Sə gə ta'as zur dii sə ma' biit naa nendəs buttə.9De i gee ri' sei ma' keeka muzə-muzə diga doonza iiz. I daa Yeeso gwan muzə naa kita kiizi ura pu irə te'kas. 10yeeso ruu pa sə doosu gee, ''Kita kiiz, iya i tuumai a paiya? Ura i'waz pipa ya?'' 11Doo gee, ''Pipa Dangwanz'' Yeeso doo gee, ''Mima n ikpa pa. Rigəm rigətta moot, diga wonka kaa metə bo'ka hakkei pa.''12Yeeso gə pak naa mariyei gee, ''Miizi oosa dəllək, ura dutez, rigək təgra rə pa, ama kink o'saa zəngsək. 13Farisawai i doosu gee, ''A esə seidakuum mondə paa a, seidakuma moom zəma zi pa.''14Yeeso isi sə doo gee, ''Ko mina esə seidakum mində pa, seidakum a miim zəma zi, n me̱e̱men ara n keetən ak naa gə ara n rekən ak, ama ii i me̱e̱ ara n ketən nak pa, naa gə ara n rekən ak pa. 15Ipu zeesək bissə naa ika zur, ama mi n zees zura mil pa. 16Ko mina zees bis, bissa miz zəma zi no̱k min naa zura mili pa, ama npu yam naa Daa ura tomtez.17Irə ro'oknairə pu bisənən gee, seidakuma mari ittəkəz zəma zi. 18Mizi npu esək seidakumrə mində pa, Daa boo ura tomtez pu seideke rə.19I doosu gee, ''Daa mooz pu araya?'' Yeeso iisi gee, ''I meye pa sə ika me̱e̱ Daa miz ya, inaka meye pu ika me̱e̱men Daa miz.'' 20Doo paka ak popsa ar de'səkrə de pu kubruskəndə gwaga Billək rə, boo ko uza kamu pa no̱k dənna ullol za dən pa.21Sə bagə doosiki gee, ''N rigək, ii laake ama i kinke pa, i wərk ində hakkei rə pa. Ara N rekən ak boo, ii le'ek rekarə pa.'' 22Yahudawai i doo gee, ''Ikp zura gwandəl ya, sə doon gee ara rekənak è le'ek reka páá?''23Yeeso doosi gee, ''Mooi ii diga butə zi, mii bən diga paari. Ii a dəlləi yi, Mi boo a dəlləzzi pa. 24Uni N doosən ii wərk inde hakkei rə te'. Ina esə timr Mirə Pa, ii wərk ində hakkeirə.25sei i doosu gee, ''Moo neya?'' Yeeso doosi gee, ''N doosən anya tun ma'karə. 26Npu naa net gənga a n doosəkən ak, N zeeskən boo pa. Naa ri'ik, ura tomtez a zəmaz zi neta n geetə ullət, neta atti npu doosə dəllə.'' 27I me̱e̱ pa pu dooski paka Daa rək.28Yeeso doosi gee, ''dənna i ruusək Wa Maz paak sə i meek Miizi, no̱k N bo'rə koo una no̱k min pa ama ni Daa kubrusinek, riizi sə N doo neta eti. 29Ura tomtez, puna mi daake min muzə pa,no̱k koo bənaya N bo'rə ina yaksu zokkan.'' 30De Yeeso pu dook neta attə uri gənga i esə timr ullə.31Yeeso doosə Yahudawaiya i esə timr ullə, ''Ina də paka miikrə iiyi kubrubaiya mii a zəmai, 32ge i me̱e̱k zəma, zəma boo kweekən kwen.'' 33I iisu gee,n ''É zewa Ibrahim rəiyi é meedə senu uri rə pa, no̱k an sə a doo gee, i kweeke ya?''34Yeeso doosi gee, ''Zəma, zəma, npu dooskəndə, ura tomə hakkeiyas senza hakkeirəzzi. 35Senz boo gau gwagrə koo bənaya pa, ama waz gau gan koo bənaya. 36No̱kka ri'ik Waz naa keesən ii gaupu keesənzəz.37N me̱e̱men ii zewa Ibrahim rəi yi, ii iye ikpe no̱k paka miik puna ar gamna irə pa. 38N doo ina N og mirə Daa rən, i boo i bo'rə ina i geetə irə daa rə.''39Ii iisu gee, ''Ibrahim uzi daa az'' Yeeso doosi gee,na ii yangiya Ibrahim rəi yi ika bo'rə tomsa Ibrahim bo'rəz. 40Ama, ri'ak i iye ikpa, maza doosən gonga a geetə diga Billəz. Ibrahim bo'rə ri' pa. 41I bo'rə tomsa ində daa rəz. i doosu gee, ''É i dinye zinarə pa, epu naa Daa muzə: Bil.''42Yeeso doosi gee, ''Na Bil Daa izi, ika iye pu, no̱k n keetə Billə npu ang boo, no̱k n zaa no̱k zura miil pa, Uzi tomte. 43No̱k an sə i meegəs paka miik paya? No̱k i le'ek geeka paka miik pa. 44Ii a daa izeiyi, seitan zi, ii i bo'ka tomsa irə daa rəz. Ur maza i'u zur azzi tun ma'karə, boo deese zəma pa, no̱k zəma pu ullə pa. Na pu dook songb rə, pu dook goosa ulləz sə zi no̱k ur songbazi naa daa a songb rəz.45De Npu dook zəmarə ii esə timr miirə pa. 46Neezi irə te' kame hakkeirə ya? Mina doo zəma no̱k an sə i esə timr miirə paya? 47Ura Billəz geegen paka Billək no̱k ii a Billəi ya pa,''48Yahudawai i iisu gee, ''É doo zəma zi paya? De é doo moo maza Samariyas zi boo apu naa zam'' 49Yeeso iisi gee, ''Mii Npu naa zam pa, Npu noosək Daa miirəz, i boo i noosə pa.''50N laa nooska mində zullək pa, ura pu laakrə pi boo uzi zeesək. 51Zəma, zəma, Npu dooskəndə, kala ura de'es paka miik az, o'gək wərk pa.''52Sei Yahudawai i doosu gee, é meesapu apu naa zam. Ibrahim naa saari i wər pu; Ama moo a doo gee, 'Ura de'es paka mook as o'gək wərk pa.' 53A ar daa az Ibrahim gbikəm pa ura wər as, ko a aru an ya? Saari bən i wər pu. A yes zura mool nezi ya?''54Yeeso iisi gee, ''Mina noos zura mil nooska miik pu zuk; Daa miizi nooskə ura i doo inge Billa iil. 55I boo i meu pa, ama N meu men. Mina ka dook, 'N meu pa,' N yerpu ni ii ak, songbai. Naa ri'ik N meu me̱e̱n boo N de'esden paka ullək. 56Daa iiz Ibrahim i bo'ka og ubla miik; Og sə yaksa zok kamu.57Yahudawai i doosu gee, ''a reks wi' zu' ittəkə naa komna pa, sə a og Ibrahim ya?'' 58Yeeso doosi gee, ''Zəma, zəma, npu dooskəndə, bako Ibrahim, Miizi.'' 59Sə i pee billə inge bo'ka to'gu, ama Yeeso sumz zura ullol keetə gwaga Billək rə.
Chapter 9

1De Yeeso pu arkrə, sə og ura i dingu ruzzəz az. 2Kubrubaiya ulləi i desu gee, ''Lamz, ura pazzi bo'rə hakkei ya, sə i dingn ura az ruzzəz ak, gwan ya koo do̱ga mariya ulləi ya?''3Yeeso iisi gee, koo topa, ''Ur ap gə do̱ga mariya ulləi pa, ama no̱k tomsa Billəz sə yii zok ullə. 4Doolezi a kamkp tomsa ura tomtez zək, naa ubla, tuks pu zakrə ara maz le'kən toms pa. 5N piin dəllək, miizi oosa dəllək.''6De Yeeso ɓams dooka pangn naa an, sə tu' tut buttə, sə fəə tutti naa but, sə woosu butti no'rə. 7Sə doosu gee, ''Rem, a uttə no'a mooi badəra Siliwom allə (A i der tomsənən ak ).'' sei mazi rigə, utti sə gətə naa no'a ulləi i og on.8Ui yangiya mazzi rəi naa iya koo bənaya ipu ogruku rə ar ooruk rəi, ipu dook rə ge, maza az uzi ke̱e̱s gamnarə oorə ooruk paa?'' 9Uri i doo gee, ''Gwanzi'' uri i doo gee, uzi pa, ''I gookən gonzi.'' Sə gwan doosi gee, ''Minzi.''10I desu gee, ''Sə riga zi no'a mooi i gbə'rum ya?'' 11Iisi gee, ''Maza i deru Yeesos uzi fəə but sə woosə no'rə sə doosə gee mina ree utti, sə i gbə'rəm. 12I desu gee, ''Mazzi aa paz ya? iisi gee, ''N me̱e̱ pa.''13I pe'te maza i ogu ruzzəz zi i kamtu Farisawai rə. 14Ubla əngəskarək ki sə Yeeso fəən but sə gbə'rən no'a mazzi rəi ak. 15Gəbən Farisawai i desu ni no'a ulləi i gbə'rənum ak, sə doosi gee, ''Peese but no'rə, n neks ,sə n og ar''16Farisawai i doo gee, ''Mazza keetə Billə zi pa no̱k duu ubla əngəska '' uri i doo gee, maza naa hakkei az ka le' bo'rəka neta məsəm ri'at ya?'' eri sinəm gau gwanirə te'. 17 II gəə i des ruzzi gəbən , gee, ''A doo an ullə pa ya, de gbə'rəsapu no'a mooi ya?'' ruzzi doo gee, ''Ur saariz zi'' 18Haa es Yahudawai i meegis zəma ura az ruzzi pa, naa oka ar a ullək pa, sei de i der go̱ga mariya ura no' i gbə'rumsu ezi rə.19I des do̱ga mariya ulləi gee, ''Ura azzi waza irə i doo i dingu ruzzəz az ya? riga zi sə og ar es ya?'' 20Do̱ga mariya ulləi iisi gee, ''È me̱e̱men waza ezi az, ding zok ruzzi. 21Ni ogun ar es ak è me̱e̱ pa, ura gə gbə'rusu no'z è meu pa desnu gwan, daksapu pak pan naa zura gwandəl.''22Do̱ga mariya ulləi i doo neta eti no̱k i serum sen Yahudawai. No̱k Yahudawai i arte i doosapu gee, ura doo bonge Yeeso Kwebaazzi, i keesku buugrə. 23No̱kka ri'ik ki sə do̱ga mariya ulləi i doon gee, ''Gwan daksapu desnu.''24Dən ittənə i gə i der mazza ruzzi ezi i doosu gee, '' Noosəm Bil. É me̱e̱men maza az ura naa hakkei az zi.'' 25Maza ezi iisi gee, na puna hakkeiya n me̱e̱ pa, mi gə ina n me̱e̱n uni, do̱o̱ mi ruzzi, ri'ak boo n og on no'.''26Sə i doosu gee, ''Bo'sa anya? bo'rə ga sə gbə'rə no'a mooi ya?'' 27Iisi gee, n arte n doosən pu, ama i ke' to' pa, no̱k an sə i ii geeka gəbən ya? Ko i ii gakpa kubrubaiya ulləi paa, i ii in ya? 28I bi'ru gee, ''Moo kubrubaza ulləzzi ama è gə kubrubaiya Musa rəi yi. 29È me̱e̱men Bil pagən Musa, ama ura az gə è ara keetən ak pa.''30Mazzi i sə doosi gee, ina wessanni naa ara i me̱e̱n ara keetən ak pa, haa es sə gbə'rəsə no'a mii. 31È me̱e̱men Bil ke'sə mariya naa hakkei ai to' pa, ama Bil ke'sə ken ura pu noss Bil sə bo'rə neta ullə iit az.33Diga ma'ka gamna dəllə è meɗə geeka maza gbə'rə no' a maza i dingu rurrəz azzə pa. 32Maza az naka keetə Billə pa, ka le' bo'ka una pa'' 34I iisu sə i doo gee, ''I dingən yam hakkeirə, sə apu kubrəskənə rə ya?'' Sə i nenu gooka buugrə.35Yeeso gee ge, i nentupu buug rə sə zaa oksu sə doosu gee, ''A esə en timr Wa mazzə ya?'' 36Iisu, sə doo gee, ''Dangwanz, neezi ya ura nka esə timr ullə ezi ya?'' 37Yeeso doosu gee, ''A oksapu, uzzi pu pakrə naa moo ri'ak az.'' 38Mazzi doo gee, ''Dangwanz n esə pu timr.'' Sə noosu.39Yeeso doo gee, ''No̱k bissi sə N zaa dəllə no̱k iya i og pai ina og, iya i og ai ina gau ruri.'' 40Farisawai iya ipu arkirə yam ai i gee neta doo eki sə i desu . ''É bən éé rurii ya?'' 41Yeeso doosi gee, ''Ina kapu rurii yi, ikapu naa hakkei pa, ama ri'ak i doo gee, 'É og on,' no̱kka ri'ikhakkeiya ii ipu ində paa.
Chapter 10

1''Zəma, zəma Npu dooskəndə, ura tor gbə'ga mai rək sugogna rə pa, sə kotə bila uka rə som az maza az ruuzi. 2Ura totə sugogna rə, uzi neebaaza mai rəs.3Zo'baaza sugognarəs gbe'rusku. mai i gee gen gwera ullok, der maiya ulləi, naa ri'teya ei, sə keesi goo. 4Na keesi goo, rigə irə mu' sə maya ulloi i du'u no̱k i me̱e̱men gwera ullok .5I duuk mara gins pa, ama i noku no̱k i me̱e̱ gwera mara gini rək pa.'' 6Yeeso doosi pak naa re'sa paka ak, ama i meegəs neta pu doosikirə eti pa.7Sə Yeeso doosi gəbən, ''Zəma, zəma, Npu dooskəndə miizi sugogna mai rək. 8Iya i atə mirə mu'ui ruiyi, no̱k mai me'u pa.9Mizi sugogna, koo nezi totə mirə ya, kingkin kweeka, tork sə kee sə gə kinə ara neeu rək. 10Ruuz zaa pa sei no̱k ruur, ikpa, naa wo̱gəska. N zaa no̱kka i kingkin zəngs ak, sə ina kinə gənga.11Mizi Nebaaza wessas. Nebaaza wessas esə en zəngsa ulləs no̱k maya ulloi. 12Ura i tomu ton as boo nebaazi pa, ura uzi naa mai pas, na og gbəma zaaz na pu zakrə fas mai sə nogə. Sei gbəma peesi sə faksi. 13Nogə, nok kam tomsa wessas si no̱k una kassu naa maya ei pa.14Mizi nebaaza wessas, gə N me̱e̱men a mii a mii bən i meye men. 15Daa meye men, mi bən N me̱e̱men Daa N gə N essapu zəngsa miiz no̱k maiyi. 16Npu naa mai uri iya ipu gbəga akrə pai. Iya ai gəbən dolezi N kamtiki i bən i geek gen gwera miik no̱k i gakp gbəga mukok naa nebaaz muzo.17No̱k a eki Daa iine N esəpu zəngsa miiz sə N kinə gəbən. 18Maza peesək zəngsa miiz az pipa, ama n esək naa zura mindəl. Npu naa gbikəma gə N pe'səkən nam, N kweetə paka ak Daa mizə.19Sinəm ruutə yahudawai rə te' no̱k pagrəma emi. 20Uri gən gən irə te' i doo gee, ''Puna zam naa gə ya'si. No̱k an sə i ke'su to' ya?'' 21Uri i doo gee, ''Pagrəma am a ura naa zam az rəmmi pa. Ko ura naa zam az ka gbə'rə gben no'a ruzzəi ya?''22Sei dənna naasa nekska hakkei rək Ursalima rektə. 23Bəlla niig rəllə zi, Yeeso pu rigəttə shirayi gwaga Billək Suleimanu rək rə. 24Sei Yahudawai i ko'su te' sə i doosu gee, haa bənna zi sə a daake təgra rə te' ya? Na mozi Kwebaaz, doosume me̱.25Yeeso iisi gee, ''N doosən pu, ama i kwee pa. Tomteya N bo'rəi, ri'ra Daa mirəzzə roi, i yi seidakuma miim. 26Na riik pat i esə timr pa no̱k i maya miiyi pa.27No̱k maya mii i gee gen gwera miik, N meeyi men gə duye dun. 28N essipu zəngsa ɓampaz az; i meeək wərka pa, ura kweriki mirə na'rə pipa.29Daa mirə esei az ar an koo neya gbikəm rə, gəbən maza le'ek kwerik Daa rə na' rəz pipa. 30Mi naa Daa epu muyo.'' 31Sei Yahudawai i pe' biile no̱k sə bo'ka to'gu.32Yeeso iisi gee, ''N yiisən tomte gənga keetə mində Daa rə. No̱k tomsa passi sə i iye to'guka ya?'' 33Sei Yahudawai i iisu gee, ''No̱k tomsa usa wessas sə é iya to'guka pa, ama no̱k səəra pak, moo mazzi sə a yes zura mol Bil.''34Yeeso iisi gee, ''Pu biisənən irə ro'oknairə paya, 'N doo, ''I mai yi ya'''?'' 35Naa deri mai, ii iya, paka Billək keetə gwanirə (Bən ka'sək rise pa),36 Ii doosə ura Bil te'gus, sə tomtu dəllə roo, 'Səəra pak ya,' no̱kka N doon, 'Mi Waza Billəz ya'?37Mina bo'rə tomsa mindəllə pa, kai esə timr mirə pa . 38Ama mina bo'rə, ko ina esə timr mirə pa, esən no̱k tomsə no̱k sə i me̱e̱, sə i meegəs , Daa pu mirə, mi bən Npu Daa rə.'' 39I yaa sə boka kamu ama gbisə gwanirə na' rə sə rigə.40Rigə rigətta ullot woma Urdun nakrə mu', ara Yohana bo'rə batismaz doka, za sə gau arkirə. 41Mari gənga i zaa ullə i doo gee, ''Yohana Yii ina mə'səm rən pa, ama ina doo mazaz zən də paa yas zəma zi'' 42Mari gənga i esə timr ullə arki rə.
Chapter 11

1Maz uza pii i deru Li'azarus pu kunzuz. Ur maza Baitanyaz zi dəlla Maryamu naa wat kiwi a ulləz Marta. 2Maryamu ura woosək Dangwanz urdi a i der alabastak sə ra'as dənta ullət naa suka ullo zullək, ura ur waza ulləz Li'azarus pu kunzuz.3Sei wat kiwi a ulləi tom su' Yeeso rə gee, ''Dangwanz , ogum, ura a iinu paz pu kuunzuz.'' 4De Yeeso gee rii, sə doo gee, kunu aw a wərk rənni pa, ama no̱k nooska Bil sə gə Waza Billəz na noos zok.''5Ri'ak Yeeso gbaa gban Marta naa wat kiwi a ulləz naa L'iazarus. 6De gee L'iazarus pu kunzuz, Yeeso gabtə ru' ittəkə ara piin akrə. 7Nettattə sa'ka, sei doosə kubrubai, ''A rigə Yahudiya gəbən.''8Kubrubai i doosu gee, ''Lamz a me̱e̱men Yahudawai iipu yakəna to'guka rə apu iik gəka rə bən ya?'' 9Yeeso iisi gee, ''Bəl pu komna naa ittəkə oosa ublaa rək paya? Uza na pu rigəttə naa ubla warəmkpa pa, no̱k pu ogrə naa ubla.10Gəbən napu rigəttə naa tuks warəmkpa no̱k oosa pu ullə pa.'' 11Yeeso doo neta eti, neta etirə sa'ka, sə doosi gee, ''Dowi a az Li'azarus pu rumrə, ama Npu rekrə no̱k sə N weesu rumrə.''12Kubrubai i doosu gee, ''Dangwanz, na pu rumrə gə week wen.'' 13Ama Yeeso paksi wərka Li'azarus sək, ama i gə i me̱e̱ bonge pag paka ruma əngəska rəlli. 14Sei Yeeo doosi kaka allə, ''Li'azarus wərapu.15Npu naa yaksa zok nok ii, no̱k Npu akirə pa no̱k sə i esə timr. A rigə ullo.'' 16Toma ura i deru wa komazaz doosə dowi kubrubai, ''Aa bən a rigə sə a wər naa Yeeso.''17De Yeeso zaa, oks Li'azarus pu gagəllə ublət nazzə. 18Baitanya pu popsa naa Ursalima, ke̱e̱ ken mil komna naa gbanaarə. 19Yahudawai gənga i zaa Marta naa Maryamu rə sə i gau wagər no̱k ur waza iiz. 20De Marta ge Yeeso pu zakrə, kee sə ogsu, ama Maryamu pu gamnarə gwaa roo.21Marta doosə Yeeso, ''Dangwnz mona pu nag dowi a miiz ka wər pa. 22Ko ri'ak n me̱e̱ ko anni a oorə Daa rə eska en.'' 23Yeeso doosu gee, ''Ur waza mooz ruuk run bən.''24Marta doosu gee, ''N me̱e̱men ruuk ruuka roobamrək ubla ɓamna dəllək.'' 25Yeeso doosu gee, ''Miizi ruuka roobamrək naa zəngs; Ura esə timr mirəz na wər yam ruuk run. 26Ura puna zəngs gə esə timr mirə, wərk pa haa ting ting. a esə pu timr andə ya?''27Iisu gee, ''Dangwanz n esə pu timr moozi Kwebaaz Waza Billəz ura pu zakrə dəlləz.'' 28De doo ri'eri sə rigə ree detə wat kiwi a ulləz sə doo gee, ''Lamz pu derka rə.'' 29De Maryamu gee rii, sə ruu paa ɓaala sə ree Yeeso rə.30Yeeso reks dəlli rə dən pa piti ara Marta daatunuk rə. 31Yahudawaiya ipu yam naa ur gwagi rə, iya ipu gabsuku wagəlləi, de i og Maryamu ruu ɓaala sə kee, i duutu i me̱e̱ bonge pu rekrə ar gagəllə sə go'. 32De Maryamu reks ara Yeeso piin akrə de ogu, sə kasə gwandə, sə doosu gee, ''Dangwanz mona pu an dowi a miiz ka wər pa.''33De Yeeso ogu pu go'okrə, naa Yahudawai a i zaa ulləi yam ipu go'okrə. Sei baar sugu gwandə rumsə sə timr ma'su; 34Doo gee, ''I de̱e̱su araya?'' I doosu gee, ''Dangwanz zam a gwenə.'' 35Yeeso go'.36Yahudawai i doo gee, ''Gwenən ni iin Li'azarus ak!'' 37Ama uri i doo gee, ''Ura azzi gbə'rə no'a ruzzəi páá, puna gbama ruuska maza az wərk rə ya?''38Yeeso ree gagəllə, naa baar sugunda gwandə timlən, gagəlli boo kogəlli billə te' pu gbe'eskawi naa bil, 39Yeeso doo gee, ''Pe̱e̱sən billi.'' Marta wat kiwi a Li'azarus səs ura wər as, doosu Yeeso gee, ''Dangwanz, ri'ak gə zokka ullək pu bunkrə, no̱k ru'a ulləi nazzə zi naa wərka.'' 40Yeeso doosu gee, ''N doosa paya, mona esə timr a og gbikəma Billəm páá?''41Sei i pe'es billi, Yeeso təg nora ulləl paa sə doo gee, ''Daa N iisa useiko no̱k a ke̱e̱se to'. 42N me̱e̱men koo bənaya a geye gen, ama no̱k bansa mariya ipu də'tə ari sə N doo neta at sə ina me̱e̱ moozi a tomte.''43De ɓams dooka ri', sei der naa gwera gbikak, ''Li'azarus, keetəm!'' 44Ura wər ezi ruutə nat naa dənta ullət doksənə naa yaluwa wərk rən, muga ullək bən pu doksənən naa adiko. Yeeso doosi ina bindusu na rigə.''45Mari gənga Yahudawai rə te' iya i za Maryamu rəi i og ina bo'rən, i esə timr ullə. 46Ama uri irə te' i ree Farisawai rə sə i doosi neta Yeeso bo'rət.47Sei dogga torri naa Farisaawai daks ɓaar ar mukə i doo gee, ''A book anya? maza az pu bo'rək neta məsəmrək gənga. 48Ana dau ri mari yas i esək timr ullə, Romawai i zak sə i kwee buta at naa mariya ai yas.''49Ama uza irə te' Kayafa domda tozza gbizaz willi rə doosi bonge, ''I me̱e̱ ko una pa. 50I me̱e̱gəs paya tooton ara maz muzə ka wərən no̱k mari, no̱k sə mari yas ikana laa pa.''51Doo pakki naa iika ullək pa, no̱k ur domda tozzi willi rə bo'rə saarəm, bone Yeeso wərk no̱k mari yas; 52Ama dərme kotto pa, ama daagsək yangiya Billəi iya i faks pui ina gau ar mukə. 53Diga ubla ekirə i maa laaka bilaa i ikpən Yeeso.54Diga arkirə Yeeso rigə kaka allə Yahudawai rə p. Ama sei gəə kana uka ɓabsa doolo roo dəl ula i der Ifraimu gau eri naa kubrubaiya ulləi. 55Naasa paska rə Yahudawai rəs rektapu mari gənga dəllə roi i zaa Ursalima diga dəlla iirəllə bako paska no̱k nekska zu'teya ii.56I tir laak Yeeso rə ipu pagrə gwanirə te' ara ipu de'tə gwaga Billək rə, ipu dook rə, ''I vegə anya? zaak naasa assə ya?'' 57Dogga torri naa Farisawai i artə i doosapu ora i ogun Yeesok ina zaa doo no̱k sə boo kamu.
Chapter 12

1Ublut bamrə bako naasa paska rəz, Yeeso zaa Baitanya, ara Li'azarus pinnak rə. Ura Yeeso ruusu diga wərk rəz. 2Sei i bogsu rek arkirə, Marta pu eskirə, Li'azarus boo pu irə te' iya ipu tabullə pa naa Yeeso. 3Sei Maryamu pe̱e̱ urdi a dəəntat a i go'ru naa nard az sə woosə Yeeso dəntə, sə ra'as dənta ullət naa suka ullə zullək. Sei gwagi yi'is naa dəətəma urdirəm.4Yahuda Iskariyoti, muzə kubrubairə te' ura yingus doo gee, 5''No̱k an sə yingək urdi as dinrii zu' taazə naa komna sə ika iya naa zaam am paya?'' 6Doo rii, no̱k daamə naa iya naa zaam am pa, ama no̱k ur ruuzi: No̱k uzi naa bunaa weesək pe̱e̱sək ina i tos roon naa zura gwandəl.7Yeeso doo gee, ''Damu naa de'es ina pisun no̱k wərka miik. 8Apu naa iya naa zaam ai koo bənaya; Ama ipu naa mii koo bənaya pa.''9Bansa mariya Yahudawai i me̱e̱sapu Yeeso pu arkirə sei i za no̱k Yeeso tan pa ama no̱k sə ina og Li'azarus ura Yeeso ruusu diga wərk rəz. 10Sei dogga torri dogdə su' ara i ikpən Li'azarus. 11No̱k uzi Yahudawai gənga i esə timr Yeeso rə.12Ublaa gbə'tək rə bansa mari gənga a zaa naase. De i gee bonge Yeeso pu zakrə Ursalima, 13sei i pe̱e̱ dansa dibino rəz sə i ke̱e̱ i oksu sə i təg gwera i doo gee, ''Hosana! ura naa sə'səm az zi pu zakrə ri'ra Daa Billəz sə, gwanza Israilas.''14Yeeso kin wa vomdə, sə gau pa, ni pu biisənən ak, 15''Ser kana kaməm pa, moo Sihiyona; gwenəm, gwanza mooz pu zakrə, gabtə wa vomde rə paa.''16Kubrubaiya ulləi i me̱e̱gəs neta eti seekak rə pa, ama de i noos Yeeso, sə i sundə gee neta eti pu biisənən ullə pa, gee ei bo'su neta eti.17Sei bansa mariya i esə seidakum dənna ipu yam naa Yeeso ara ruusən Li'azarus gaggəllə, sə gə ruusu diga wərk rə. 18No̱k rii zi sə bansa mari ei i kee sə boo sar naa ur, no̱k i gee yii neta məsəm rət. 19No̱kka ri'ik Farisawai i doo gwanirə te' ''Gwenən, i book ko una pa; No̱k dəl yas ipu duukurə.''20Helinawai uri i pi sə re̱e̱ nooska rə naasə. 21Iya aiyi i re̱e̱ Filibus sə, maza Batsaida a Galiliz, i doosu gee, ''Lamz è ii oka Yeeso.'' 22Filibus re̱e̱ sə doosə Andrawus, Andrawus na Filibus i zaa i doosə Yeeso.23Yeeso iisi, sə doo, bəl zaa pu ara nooskən Wa Mazək. 24Zəma, zəma Npu dooskəndə, sei dokta alkarət na kasəpu buttə sə na wər pa, gakp gwan muzo. Ama wər esək yangi gənga.25Ura i zəngsa ulləz az yaasku, ama ura mu'us zənwgsa ulləz dəllə roo kamkp zəngsa ulləz rekrə zəngsa ɓampas. 26Uza na senke, naa za duye, ara n pinnak senza miiz gakp roo, kala maza senez Daa miiz esku gbikəm.27Ri'ak zəngsa miiz pu ɓəərək baalə. N dook anya? 'Daa, keesəme bəlla allə.' Ama no̱kka goosa assi sə N za. 28Daa noosəm ri'ra mool, ''Sei gwera uka keetə paari sə doo, ''N artə n noosapu, gə n gəə noosək.'' 29Sei bansa mariya ipu dənarə pourəi i gee gwera i me̱e̱ bonge papsəs zi, uri i doo bonge, ''Tómbaaza Billəz zi pu pagnurə.''30Yeeso ii sə doo gee, ''Gwera ak , zaa no̱k mii pa ama no̱k ii. 31Bissa dəlləz pu zakrə ri'ak, ri'ak i keesək gwanza dəlləz.32Mii boo ina ruusə dəllə, N gobtək mari zakarə miirə.'' 33Doo neta eti no̱k riika irim wərka ullə wərkən ak.34Bansi iisu sə i doo, ''É ge ro'onaiya Musa rəirə gee, Kwebaaz gakp haa ting ting, no̱k an sə a doo monge i tək Wa Maz ya? Neezi Wa Maz ya?'' 35Yeeso doosi gee, ''Oosa pu irə zanga, lo'ok pa rigən tun ipu naa oosa, no̱k təgra kana oksən. Ura rigə təgra rəs me̱e̱ ara reekən ak pa. 36Diga ipu naa oosa esən timr oosa rə, no̱k sə i gau yangiya oosa rəi. Paka akki Yeeso doo sə rigə, sə yosi.37Ko naa ri'ik Yeeso bo'rə neta məsəm rət gənga iirə mu' haa naa ri'ik i esə timr ullə pa 38no̱k paka saariz Ishaya doon ak naa yi'is zok; A doon gee, ''Daa Bil neezi esə timr seidakuma aarəz ya? Neezi bən netta Billət gbə'rə ya?''39No̱kka ri'ki i le̱e̱ sə i esə timr pa, no̱k Ishaya doosapu gəbən, 40''Ama gbe'es no'a ii, sə wengs timteya ii;No̱k kaina og naa no'a ii sə pp, sə ina me̱e̱gəs naa timteya ii, sə ina yetə sə n rumgbi.''41Ishaya doo neta eti no̱k og gbikəma Yeeso rən sə doo pagn ullə paa. 42Ama na ri'ik pat dooni gənga i esə timr Yeeso rə, ama no̱k sera Farisawai rəl i kees kaka allə pa no̱k ikana keesi buugrə pa. 43Ama i ii nooska mari rək, naa a ika kinə nooska Billək.44Yeeso təg gwera paari sə doo ura esə timr miirəz, esə timr miirə zi pa, ama esə timr ura tomtez zə. 45Ura pu gwenez, pu gwenək ura tomtezzə.46N zaa naa oosa si dəllə no̱k ura esə timr miiriəz kana gau təgra rə pa. 47Ama ura gee paka miik sə esə timr pa, mizi N zeesku pa, N zaa no̱k zeeska dəl p, ama no̱k kweeka dəl.48Ura muusəs, naa gə ura mu'us paka miik puna ura zeeskus, paka N dook uki zeesku ublaa dəl ɓamnarək. 49No̱k N pag paka mindək ki pa, ama Daa zi tomte ura esə ina N dookan naa ina N pakan. 50Nok N me̱e̱men dokaa ak zəngsa ɓampas si; No̱k neta N doo at ni Daa doosənek riizi sə N doo.''
Chapter 13

1Bako naas ga'karəs de Yeeso mesapu ruuk diga dəllə rekarə Daa rə, gbaa iya ipu yam ai dəllə, gbaayi haa ɓamnarə. 2Setan tor timra Yahuza waza Iskarayoti rəl waza Saminu rəs na yingə Yeeso.3Yeeso me̱e̱men Daa essapu koo anya ullə na'rə, zaa diga Billə, boo gəək Billə. 4Ruutə diga reka rek rə sei tudus neta ullət sə pe̱e̱ yalu sə gbe'es zoka ullək naa ur. 5Sei kuu maam sabdillə, ma' neksəka dənta kubrubaiya ulləi rət, sə ra'si naa yaluwa gbesən zoka ullək rəu.6Sə zaa Biturus Saminu rə, sə Biturus doosu gee, ''Dangwanz a neksike dənt ya?'' 7Yeeso iisu doo gee, ''Ina N bo'rən rikak an a me̱e̱k ri'ak pa, ama sa'ka roozo a me̱e̱k.'' 8Biturus doosu gee, ''A neksək dənta miit pa.'' yeeso iisu, sə doosu gee, ''Mina neksa dənt pa apuna koo una naa mii pa.'' 9Biturus doosu gee, ''Dangwanz , dənta miit tan pa, ama haa nata miit naa zur.''10Yeeso doosu gee, ''Ura go̱o̱ maam as puna iika una pa sei nekska dənta ullət, no̱k pu ookapa; ipu ookapa, ama ii pat pa.'' 11No̱k Yeeso me̱e̱men ura yingukus, uki sə doo, ''Ii pat pa ipu ooka pa pa''12De Yeeso ɓams nekska dənta iit, sei pe̱e̱ neta ullət sə gau dii, sə doosi gee, ''I me̱e̱men ina N bo'sun an ya? 13Ii dere , 'Lamz' naa 'Dangwanz' i doo pu wessa Npu rii. 14Na mii Dangwanzi naa gə Lams, N nekskən dənta iit, go'gon iima ika nekssə zu'teya ii dənt. 15No̱k N riisən pu no̱k sə i bo'rə rii, ni N bo'sən nak.16Zəma, zəma, Npu dooskəndə, senz ar dangwanz ulləz gbikəm pa; tómbaaz ar ura tomtuz gbikəm pa. 17Ina me̱ neta at tele, iya naa sə'səm ai yi ina kamən toms gə. 18Npu dookrə no̱k ii yas pa, N me̱e̱men iya N tegii. Ama no̱k rise na yi'is zok: ''Ura rek buroodi uzi ruuse.'19Npu dooskən neta attə bako neta at bo'rum no̱k na bo'rum, sə i me̱e̱ miizi. 20Zəma, zəma, Npu dooskəndə, ura kwee ura N tomtus kweeye miizi, ura gə kweeye kwee ura tomtez zi.21De Yeeso doo ri sə moos zəngsə, sə bo'rə seida sə doo gee, zəma zə, Npu dooskəndə muzo iirə te' yingike.'' 22Kubrubai i gwenkənkə gwanirə te', i sundə pag neerə pa ya.23Muzo diga kubrubairə te' ura Yeeso iinu paz pu tebullə gbennarə Yeeso rə gumrə. 24Siman Biturus doosə kubrubaazi, ''Doosume pag neerə paa zi ya?'' 25Sei kubrubaazi gəə gbeng Yeeso rə gumrə, sə doosu gee, ''Dangwanz, neezi ya?''26Sei Yeeso iisu gee, ''Uzi N esku longere buroodis,'' De ka pe̱e̱ longere buroodis sə esə Yahuza waza Siman Iskaroyoti rəz. 27De esu buroodi ezi sei setan toru, sə Yeeso doosu gee, ''Ina a i bo'ka an bo'rəm ɓaala.''29Uza muzə irə te' tebullə a me̱e̱ ina Yeeso doosən pipa. 28Uri bonge, ləəgə no̱k Yahuza uzi kam ɓunaa weesək sə Yeeso doosu gee, ''Yiim ina é iin no̱k naas,'' ko boo na esə iya naa zaam ai una. 30De Yahuza kwee buroodi sə kee ɓaala no̱k tuks si.31De Yahuza rigə, Yeeso doo gee, ''Ri'ak Wa Maz noosapu zok, Bil boo noosək zok no̱k ur. 32Bil noosku naa gwan gə noosku ɓaal ɓa. 33Yangiya yekiyai Npu naa ii bəl topa. I laake, ni N doosən Yahudawai ak, 'Ara N rekənnak, i le'ek reeka pa.' Ri'ak N doosən pu ii bən.34Npu eskən ro'oknaiya pəzzaz zəi, gbaan zuteya ii; Ni N gbaanən ak gbaan zuteya ii rii. 35Naa riiki mari yas i me̱e̱k iyi kubrubaiya mii ina pu iik zuteya irəi rə.''36Siman Biturus doosu gee, ''Dangwanz a reek araya?'' Yeeso iisu, '' ara N reekən ak, a le'ek sə a duute pa, ama a duutke ubla ukarə.'' 37Biturus doosu gee, ''Dangwanz no̱k an sə n duutuka wonka paya? n esək zəngsa miiz no̱k moo.'' 38Yeeso iisu gee, ''A esək zəngsa mooz no̱k ya? Zəma, zəma, Npu dooskarə kəəz naa boo kwii a sinkən me̱e̱ke dən taanə.''
Chapter 14

1''Kai moos pa, esən timr Billə, gəbən esən timr miirə. 2Miirə Daa rə gwaa ar gabt pi gəng gən. naka ri'pa, Nka doosun pu, no̱k N rigək N rək bo'oskən allə. 3Mina re bo'tən a, sə N gətək sə N zaa N kamun ara mindəkrə, no̱k ara N pinnak uki ara ii rekən nak.4Ara N rekən nak boo, ii me̱e̱men bila,'' 5Sei Toma doosu gee, Daa am, è mee ara a rekən nak pa, è meek bilaa rook rigaya?'' 6Yeeso doosu gee, ''Miizi bila, miizi zəma, miizi zəngs; Ura rek Daa rəz pipa, sei dei naa kotə miirə. 7Ina ka meye, ika me̱e̱men Daa miiz yam ama ri'ak ii me̱e̱supu i gə i oksupu.8Sei Filibus doosu gee, Daa am géése Daa morə ezi, zəngs naa kisee. 9Yeeso doosi gee, N loosapu naa ii haa ri'ak ii me̱e̱ paya, Filibus? Ai maza oogez, oksapu Daa, nok an sə a doo, monge geese Daa ya?''10A es timr Npu Daa rə, Daa boo pu miirə paya? Paka N doo sunnak keetə mində pa, Daazi pu miirə bo'ok tomteya ulləirə. 11Esən timr miirə Npu Daarə, Daa boo pu miirə, ko esən timr nok tomteya ulləi.12Zəma zi, Npu dooskəndə maza esə timr miirəz tomteya N bo'rii sə ur ma bo'ki, haa sə bo'ok a ar a mirəi no̱k N gə̱ə̱k Daa rə. 13Ina i oorən pat, naa ri'ra miil, N bo'oskən no̱k sə ina noos Daa Wazzə. 14Ko anni ina ii oorə naa ri'ra miil n bo'ok.15Ina iye iin i duuk ro'oknaiya mii, 16mii bən N oorək Daa, sə tomtən po'baaz ura gakp naa iiz haa ting ting, 17Rumsa zəmas, a dəl kinupa no̱k ogu pa, gəbən me'u pa, ii gə i me'u men, no̱k pu naa ii gakp boo irə temtirə.18N daakən wərbaiyi pa, N zak zan irə. 19Se̱e̱te pu topa, dəl oke pa ama ii i oke on. No̱k Npu naa zəngs ii bən i gakp naa zəngs. 20Ublaa reekrə sə i me̱e̱k Npu Daa rə, ii boo ipu miirə, Mii boo Npu iirə.21Ura ge̱e̱ paka miik, sə gə duu az uzi maza gbaayez, maza gbaayez boo, Daa miiz gbaaku gban mii boo N gbaaku gban, N yiik zura miil ullo.'' Sei Yahuda (Iskariyoti pa) doosu Yeeso, 22''Dangwanz an bo'rə sə a yiik zura mool ara ya, sə a yiik dəllə paya?23Yeeso ii bagu gee, ''Maza gbaayez duuk dun paka miik, Daa miiz boo gbaaku gban, N zak ullə sə è gau naa ur. 24Maza gbaaye pa, sə duu paka miik paz. Paka i gee ak a miiki pa, a Daa rək ki uza tomtez.25An pat N doosən diga apu yam. 26Ama po'baaz, Rumsa wessas, ura Daa tomtək no̱k ri'ra miil, kubruskənən koo anya , sə gə sudusən naa ina N doosən an yas. N daan oomi Npu eskən gabta miirə oomittə. 27N eskən ni dəl esən ak pa, kai moos pa ser boo kana kamən pa.28Ii geegen minge N rigək sə N gətə iirə. Ina ka gbaaye gban zok kaa yagən yan,, no̱k N rigək Daa rə no̱k Daa rə ar an. 29Ri'ak N doosən tun bo'rum dən pa, no̱k na bo'rum sə ii esə timr. 30N dook pak uka gən-gən naa ii pa, no̱k gwanza dəlləz pu zakrə, puna gbikəm miirə paa pa, 31Ama no̱k dəl naa me̱e̱ Npu gbaak Daa Daa rə, ni Daa esə gbikəm as N bo'rə ri'. A ruu a rigə.''
Chapter 15

1''Miizi te'a innabi rək, Daa miizzi baabaz. 2Dobsək dalətta pu miirə sə reu pat, dalətta pu miirə sə re at boo, ba'rək haa ar a piit.3Ko ri'ak maa ii mariya neksənii ai yi no̱k N doosənən ak. 4Gamn miirə mii boo N gakp iirə, ni dala le' rekpa retəm no̱k gwan pa, ama sei na gau naa te'a ullok, ii bən i le'ek pa sei ina gau naa mii5Miizi gida te', iiyi dalət,ura gau miirəz, Mii ullo, ura azzi rewo gənga, no̱k naa miirə pa i le'ek rekpa pa. 6Ura pu mirə paz, gau puni dala i dobs sə i togəs sə koso ra'rə roo, sə do' zak. 7Ina pu miirə, paka miik boo pu irə ina o'rə koo anya ii kink.8Eri zi Daa miiz noosək zok, sə ii gakp teta rewo haa at, sə i gakp kubrubaiya mii. 9Ni Daa miiz gbaanek, miima N gbaan rii, no̱kka ri'ik ii maa gamn naa gbaakənka.10Ina kampu ro'oknaiya mii ii gakp miirə gbaaka rə, ni N kamən ro'oknaiya mində Daa rəi sə N gamn gbaaka ullok rə ak. 11N doosən neta at no̱k yaksa zok miik naa gau iirə, sə yaksa zoka iik naa gau yi'sənkak.12Ro'oknaiya miiyi eyi, gbaan yanga doowi ni N gbaanən nak. 13Ama ura puna gbaaka ri'ak pipa, ura ka esə zəngsa ulloz no̱k doowi.14Ii doowiya miiyi, ina duu ro'oknaiya N doosən ak. 15N derkən seni pa, no̱k seni i me̱e̱ ina dangwanz bo'rən pa, N derən doowi, no̱k N doosənpu net yas a N geetə Daa rə.16Iyi i teege pa, ama miizi N teegən minge ren ii esə yangi, yangiya ii boo ina gau naa gbam, no̱kka ri'ik ina ii oorə Daa rən naa ri'ra miil i kink. 17N doosən neta at gbaakən kən.18Dəl naa muusən pu, me̱e̱n muusəpu zanga. 19Ii naka a dəlləi yi dəl ka iin in ni a gwandəl ak ama no̱k N teegən pu dəllə, uki sə dəl mu'sənən ak.20Sundən naa ina i doosənən an, senz ar dangwanz pa, ina ɓəsə baar ii maa i ɓəskən baar, ina gee paka miik ii bən i geeskən. 21Ii bo'oskən neta eti pat, no̱k mii, no̱k i me̱e̱ maza tomtez pa. 22Mina ka zaa doosi neta at pa, ika puna hakkei pa, ama ri'ak ipu naa dooka una irə hakkei rə paa pa.23Maza muusə puz mu'sapu Daa miiz, 24mina ka bo'rə tomteya məsəm rət a uza me'də bo'ka iirə te' pa, ikapu naa hakkei pa, ama i og on sə i mu'usə naa Daa miiz. 25Ama inni pu yi'sənən bilarə, no̱k paka pu bisənkək dookai rə te', ii muusək kotto tan.26Wakateya N tomtəkən ura ra'sikən memrəs diga Daa rə, uzi rumsa wessas, usi keetə diga Daa rə, sə zaa esək seidaakum miirə paa. 27Mooi ma ii essapu seidaakum no̱k apu yam diga ma'karə.
Chapter 16

1N doosənən neta ri'at bo'ta sə i fo'sum. 2I keeskən buugrə roo, ama wakate pu zakrə, ara ura ikpən ak dook gee boo pu kamək tomsa Billəz sə.3I book rii no̱k i me̱e̱ Daa koo mii pa. N doosənən neta ri'at ak no̱k sə napu bo'rumka rə sə i sundu naa ina N doosən nan, 4N doosən neta at ma'karə pa no̱k Npu yam naa ii5Ri'ak N gəək maza tomtez zə. pat naa ri'ik maza deese irə te' N rek arayaz pipa? 6Ama no̱k N doosənpu neta ri'at, sugsa baar yi'sən pu. 7zəma zi N doosən, askən an mina rigə, no̱k mina rigə pa, maza ra'səkən memaz zak pa. Ama mina rigə N tomtukun ton.8Na zaa sə dook pat ina go'pandə paa, naa hakkeirə paa, naa ina wessan də paa, naa bissə paa. 9Hakkeirə paa, no̱k ii estimr naa mii pa, 10Ina wessan də pa, no̱k N rek Daa rə, ii meetək sə ii oge pa. 11Bissə pa, no̱k gwanza dəlləz arte bissapu zok.12Npu naa neta nka doosən at, ama ika me̱e̱ ri'ak pa. 13No̱kka ri'ik, dənna Rumsa Zəmaz zakənnak, neekən nən bilaa zəmak rə, dooskən ina gwandə zullən pa, sei geetə mirə sə dooskən ina bo'rumkpa mu'un. 14Nooske non, nok peetək in miirə sə dooskən.15Koo anya a Daa rən, a miini, gwanki sə N doosən minge peetək in miirə sə doosən.16Bəl topa an ii oke pa, bəl topa ang boo ii oke.''17Sei kubrubaiya ulləi, i pakən gwani te', ''Gee, irəm paka pak sə a paksə ak ya? bəl topa i oke pa gə bəl topa i oke on, no̱k N rek Daa rə ya?'' I doo gee, 18''Anni pu dookrə ya, 'Bəl topa rə ya? È me̱e̱ ina pu dookrən pa''19Sei Yeeso og i i'wu deska sei doosi gee, ''I deskən ində te' 'No̱k N doo minge wakate to'pa i okepa wakkate to'pa boo i oke on ya?' 20Zəma, zəma ,Npu dooskəndə, i go'og sə i gau wagər, naa ri'ik dəl zok yaku; baar sukən ama baar sukənda iil gətək yaksa zokki. 21Kita kiiz gee gomba bəlla baar pu yeknu dingkarən, ama na dingkə waz gə sundə gomba eki pa, no̱k zok yaknu wazza ezi.22Ri'ak iipu suksa baalə, ama mu' ang boo maza kwerik yaksa zoka iirəz pipa. 23Ublaa rookkə i orike unapa, zəma, zəma, npu dooskəndə, koo anya ina o'rə Daa rə naa ri'ra mil eskən. 24Ama ri'ak i des koo una ri'ra milə paa pa; o'rən i eskən no̱k yaksa zoka iik naa yi'is zok25Neta at yas n doosən naa re'sa pak, ama bəl pu zakrə ara N dooskən re'sa pak pa, ama N dooskən paka Daa rək kaaka allə.28Ublaa ekirə i desək ri'ra milə ama N doosən N weerək Daa no̱k ii pa, 27no̱k Daa bən gbaan gban no̱k i gbaaye pu, boo essapu timr N keetə Daa rə. 26N keetə Daa rə, sə N zaa dəllə. Gə N daak dan dəl N rigək Daa rə.''29Kubrubaiya ulləi i doo gee, ''Gwenəm a pu pakrə kaaka allə, a pak naa re'sa pak pa. 30Ri'ak è mesapu a me̱e̱men koo anya, gə a i maz na desa una pa. No̱k a an, e espu timr a keetə Daa rə.'' 31Yeeso iisi gee, ''Ii essapu timr ri'ak ya?32Gwenən, bəl pu zakrə, zəma, rektapu ara i faksəkən, koo neya rekarə gwandə mari rə, i dake min muzə, ama min muzə zi pa no̱k Daa pu yam naa mi. 33N doosən neta at no̱k sə i kinə gabta wessat mirə. Dəllə roo boo ɓərka baar: Ama zok na yagən no̱k le'eskə dəl.
Chapter 17

1De Yeeso doo netti sei təg no' paa sə doo gee, ''Daa am bəl rektəpu, noosəm Waza mooz no̱k sə Wazzi boo na noosa. 2Ni a esnu gbikəm mari rə paak, monge na esə zəngs ura esus zə.3Zəngsa ɓampaz: No̱k sə ina meya, Billa muzə zəmal, naa ura a tomtus, Yeeso Kwebaaz. 4N noosapu dəllə roo tomsa a eses, ɓampu. 5Ri'ak Daa Bill noos me naa mon naa nooska epun yam naa mook bako ma'ka dəl6N yaspu ri'ra mool marirə iya a esei dəllə roo ai. Iiya mooi yi, sə a esei sə i duu paka mook. 7Ri'ak ii me̱e̱men kala ina a esen keetə mondə, 8N doosi pu paka a doosək i kweesapu sə i esə timr moozi a tomte.9N weerə no̱k ii. N weerə no̱k dəl pa ama no̱k iya a esei ai, no̱k a mooi yi. 10Ina miirə a mooni, a mool boo a miini sə i nooske no̱k ii. 11Mi Npu dəllə roo es pa, ama mariya ai ipu dəllə roo, Npu zakrə morə. Daa a wessas, gamn naa ii ri'ra moolə a ese no̱k sə ina gau muyo, nii a pu muyok.12Bəlla Npu yam naa ii al, N kami naa ri'ra mol a a esel. Gbaayi ko, uza muzo irə te' laa pa, sei waza latər rəz no̱k yi'iska rise. 13Ri'ak Npu zakrə moorə; Npu dooskən neta attə dəllə roo, no̱k sə yaksa zoka iik naa yi'is zok. 14N essipu paka mook; ama dəl mu'sipu no̱k ii a dəlləiyi pa, ni mina a dəlləz zi pa.15N weerə no̱k sə a peesi dəllə pa ama sə keesi enku baazə. 16Ko̱k ii a dəlləiyi pa, Ni mii a dəlləz zi pa ak. 17Yim zura mool iirə naa zəma, paka mook zəma zi.19A tomte dəllə roo, Mi bən N tomi dəllə roo, 18N yi' zura mil moorə no̱k ii, no̱k i bən sə ina yi' zura iirəl moorə naa zəma.20No̱k iya ai yi tan sə N weerə pa, ama haa naa iya i esək timr no̱k paka iik. 21No̱k gwani yas ina gau muyo, ni moo Daa a gaun miirək, Mii boo moorə, sə ii boo ina gau arə, sə dəl naa me̱e̱ moozi a tomte.22Go'numma moorə a esən , N essipu, no̱k sə ina gau muyo, ni apu muyok. 23Mii Npu iirə, moo boo apu miirə, no̱k sə ina gau naa dakska zura omil, no̱k sə dəl naa me̱e̱ moozi a tomte, no̱k apu iikirə ni a iinek.24Daa N ii, iya a esei ai ina gau naa mii ara N piin akrə, sə ina og gbikəma mim a'a esən, no̱k a iye pu tun diga ma'ka dəl.25Daa a naa zəngs az, dəl meya pa, ama mi N meya men: Ii me̱e̱men moozi a tomte. 26N meegəsini pu ri'ra mool, N meegəskini no̱k sə gbaaka moorə a gbaanek naa gau iirə, sə N gə gakp iirə.
Chapter 18

1De Yeeso ɓamz doka paka eki, ur naa kubrubaiya ulləi i kee i rigə womaa Kidron akrə, ara i ko'os ak pu arkirə ur naa kubrubaiya ulləi i tor roo. 2Yahuda, ura yingukuz, ur bəən me̱e̱men arki, no̱k Yeeso ke̱e̱sapu rekarə roo naa kubrubaiya ulləi. 3Sei Yahuda zan soojai naa do'ga tori naa Farisawai naa dooni uri i zaa roo naa ra' sissək, naa a neta ya'am rət.4Yeeso ura me̱e̱men neta bo'rumkpan naa ur az, ree mu' sə desi i laa neya?'' 5I iisu gee, ''Yeeso maza Naazarat az'' sə Yeeso doosi gee'' minzi.'' Yahuda , ura yinguz ur bən pu dənarə naa soojai yi.6De doosi ge, ''Minzi'' I gəə sa' sə i kasə buttə. 7Sə gəə desi bən ii laa neya?'' gəbən i doo gee, Yeeso a Nazarat az''8Yeeso iisi gee, N doosən minge,''minzi'' no̱ka ri'ik ina laya miizi gə daan iya ai ina rigə.'' 9Gau ri'zi no̱k yi'iska ina i doo an, ''Iya a esei rə te', ''Uza muzə Yaa pa''10Sə siman Biturus , ura puna fonkaaz na' rəz, keesu sə dops toka senza tozza gbizaz na' go'narək, senza rooz i deru Malkus. 11Yeeso doosə Biturus gee, ''Gənnum fonkaaza mooz.12De bansa mari a soojai rəi naa doonza irəz, naa soojaiya Yahudawairəi i kam Yeeso sə i dogu. 13Ma'ka rookrə i kamu Hanana rə no̱k gwanzi daa gunəzza Kayafa rəz, gwanzi tozza gbizaz wira eli rə. 14Ama Kayafa gwanzi doosə Yahudawai gee, ina to̱o̱ bo'karən uni maz muzə ka wər no̱k mari yas.15Ura i deru Siman Biturus az duu Yeeso sa, ri'erizi bən kubrubaiya ulləi uri i duu, iya me̱e̱niya domda tozzəi uri, sə i tooz Yeeso roori gwaga tozza gbizaz zəkrə. 16Ama Biturus pu de'te' sugogna a gookrə. Sə kubrubaiya ulləi , iya tozza gbizaz meyi ai i kee goo sə i doosə kita kiiza pu zo'og sugognai sə kamtə Biturus roo ri.17Sei senza kiizaz, apu zook sugognaz doosə Biturus gee, ''Moo ɓai apu kubrubaiya ura az zəirə te' páá?'' Sə doo gee, ''Npu roo pa.'' 18Seeni naa soojai ipu dənarə ara ipu əək ra'rə i kwee yente rək , sə yente a ai i rims sə ipu ma'sək zonggn na gwanirən də. Ipu naa Biturus ɓai. Ara ekirə əək ra'rə.19Sei doma tozza gbizaz dees Yeeso ina kubrusən kubrubai a ulloi andə. 20Yeeso iisu gee, ''N pag paka ak pu kaka allə no̱k dəl. Gə N kubrusən koo bənaya buugrə naa gwaga Billək rə ara Yahudawai yas i dakənkən ak rə. Una pii sə N sums pa. 21No̱k an sə a deese ya? Deesəm iya i gee ina N doon ai. I me̱e̱men ina N doo an.''22De Yeeso doo ri'eri, sei sooza uza pu dənarə ara eki rəz ɓe'u gee, ''Ina too aka doosə domda tozz anni ya?'' 23Yeeso iisu gee, ''Mina pag oomizi pa doom ina baar kweesan pakkirə, ama mina pag oomizi no̱k an sə a be'e ya?'' 24Hanana kamu doksənzəz domda tozzə Kayafas rə.27Siman Biturus boo pu də'tə eri pu əək ra'rə. ''Sei i doosu gee ko moo ma apu kubrubaiya ulləi rə te' ya?'' Sən sə doo gee, ''Npu roo pa'' 26Sei senz uza muzo a domda tozzəz, ura zeewiza ura Biturus dopsu tok az zəz, gee, ''N okta on ara i baang net akrə paya?'' 25Biturus sən gəbən, loopa sei kəz kwiitə.28Sə i kam Yeeso Kayafa rə Firatoriyon də ɓaala. Naa niit, ama ii naa zura gwanirə i tor Firatiriyon də pa no̱k səəru, no̱k i ii reka paska. 29Sei Bilatus keetə sə za iirə sə doo gee, ''Bəlla palli sə i kamtən maza az ya?'' 30Sə i ii, i doosu gee, ''Mazz az naka ur maza səərə mari zi pa, eka kamtu moorə pa.''31Sə Bilatus doosi gee, ''In naa zutə a indəi bisnu ni bisa indəs go'on ak.'' Sei Yahudawai i doosu gee, ''Ikpa maz ina oomin ni erə'' 32I doo pagn eni no̱k sə paka Yeeso dook naa yi'is zok, a doo sə na yii irim wərka wərkak.33Sei Bilatus tor Firatoriyon də sə der Yeeso sə doosu gee, ''Moozi gwanza Yahudawai rəz ya?'' 34Yeeso iisu gee, a des ina an no̱k mon ya ko ura i doosa mona dese ya?'' 35Bilatus iisu gee, ''Mi Yahudawaz zi pa, ko rigaya? Mariya mooi naa domda torri i kamta miirə; A bo'rə anya?''36Yeeso iisu gee, gwanta miit a dəllət root tipa. ''Gwanta miit naka dəllət ti, gəə mariya miirəi ika gwaa gwan no̱k sə ika ese Yahudawai rə na'rə pa. Gwanta miit pu ang pa.'' 37Bilatus doosu gee, ''Moo gwanzi ya?'' Yeeso iisu, a doosapu Mi gwanzi. Noka ri'ikki sə i dinge, no̱k eki ki sə gə N za dəllə, no̱k sə N essək seidakum ina zəman də, Koo neya ura pu bilaa wessak rə naa kee to' gwera miik rə.38Se Bilatus doosu gee, ''Anni zəma ya?'' doosu ri'eri, sei kee go̱o̱ bən yahudawai re doosi gee, ''N kam maza az naa aibe uza pa.'' 39Ama ipuna al'ada N fattəkən maz muzo bəlla paska rəllə. I ii mina fattətən gwanza yahudawai rəz ya?'' 40I woogə su' bən gee, ''Maza az pa, ama Barabbas.'' Barabbas boo ruuzi.
Chapter 19

1Sei Bilatus kam Yeeso sə da'u. 2Sei soozai i siu meetawol a kəptəz sə i bobsə Yeeso zullə. 3I zaa ullə sə i doosu gee, ''E dəəsa gwanza Yahudawai rəz!'' sə u be'u naa nata iit.4Sei Bilatus keetə goo bən sə doosigee, ''Npu kamtu kunu rə goo no̱k sə i me̱e̱ mii n oksu naa aibe a una rəz pa.'' 5Yeeso keetə goo; puna naa bulə a kəptəz naa yaluwa gwantəz. Sei Bilatus doosi gee, ''Mazzi uza az!'' 6De dogga torri naa soozai i og Yeeso sei i woogə su; i doo gee, ''ɓaanu, ɓaanu!'' Sei Bilatus doosi gee, ''Kamnu naa zura iil sə i ɓaatu no̱k n oksu naa aibe uza pa.''7Yahudawai i iisu gee, ''Epu naa ro'oknai naa ro'oknaya ai too pu wərk no̱k doo gee boo Waza Billəz zi.'' 8De Bilatus gee pagn na eni, sei ser kamu oomi oo. 9Sə tor Firatoriyan bən sə doosə Yeeso gee, '' A keetə araya?'' am,a Yeeso doosu ko una pa.10Gəbən Bilatus doosu gee, 'A pakne paya? a me̱e̱ monge n puna gbikəmma nka ke̱e̱snam paya? naa gbikəma nka ɓaanam paya ?'' 11Yeeso iisu gee, ''A puna gbikəm ko una rəm mirə paa pa sei dei gbikəma i esan dən diga paari. No̱kka12Naa iika iisunu eki, sei Bilatus yaa sə booka keesu, ama Yahudawai i woogə su' gee, ''Mona keetə maza az, moo dowi a Kaisar ləzzi pa. No̱k koo araya ura yii zura gwandəl boo gwanzai pagrə pan Kaisar lə paa.'' 13De Bilatus gee pagnna eni, keetə tə Yeeso goo sə gau tengsa bissəs sə a i der pavement as naa meela Ibraniyawai rəl boo Gabbata.14Ri'ak bəlla goorəka paska rəlli, wees bamrə zi, sei Bilatus doosə Yahudawai, gee, ''Gwenən, gwanza iz a az!'' 15Sei i woogə su' gee, ''Rigunu, rigunu; Ɓaanu!'' Bilatus doosi gee, mina ɓaa gwanza iz ya? I iisu gee, epuna gwanz pa sei Kaisar. 16Sei Bilatus esi Yeeso gee ina ɓaau.17Se i pe̱e̱ Yeeso sə i keenu goo sə goom vaga rau naa zura gwandəl, haa ara i der gee, ara ''Ɓənga zullək, ama naa Yahudanci i der gee, Golgotha. 18I ɓaa Yeeso ara eki rə, naa yara uri ittəkə, uza na' ukarə uza boo na' gwandə naa go'narə Yeeso boo pu te'19Sei Bilatus bi biit sə ɓaa gwandə zullə paa vaga raurə.Ina biin gee: YEESO A NAZARAT AZ, GWANZA YAHUDAWAI RƏZ. 20Yahudawai uri gənga i zangə biita eti, no̱k ara i ɓaan Yeesok pu popsa naa dəl mis ina i bii naa meela Yahudawaai rəl, naa Romawai rəl naa Helinawai rəl.21Sei dogga torri a Yahudawai rəl i doosə Bilatus gee, ''Kaa bii, 'Gwanza Yahudawai rəz pa,' ama doo gee, 'Miizi gwanza Yahudawai rəz.''' 22Bilatus iisi gee, ''Ina n biis an n biisapu.''23De soozai i ɓaa Yeeso, sə i massə yaluwa ullən, sə i massə yaluwa ewi narkə sə koo neya pe̱e̱, yaluwa ullə ewi yag-yan zi pa, i taa diga paari haa diiri. 24Sə i doo gwanirə te', ''Ka a taas pa ama a woog woogəz sə a me̱e̱ ko nezi na kink ya gə.'' Neta eti borum no̱k sə rababaz na yi'is zok a doo gee, ''I massə yaluwa miirəu gwanirə te', sə i woog woogəz yaluwa miiu rə.''25Ina soozai i bo'rənni maiya Yeeso rən, naa wat kiwi a maiya ulləz, naa Maryamu kiiza Kilofas zəz, naa gə Maryamu magdaliya. Kita kii a ai ipu de'tə popsa naa vaga rawa Yeeso rəw. 26De Yeeso og maiya ulləi naa kubrubaaza inu paz pu de'narə pourə, sei doosə maiya ulləz gee, ''Kita kiiz, gwenəm, waza mooz!'' 27Sə doosə kubrubaaza ulləz, ''Gwenəm, maiya mooz a az!'' Diga bəlla elirə kubrubaazi pe̱e̱u gwandə gwa.28Sa'kaa roozə Yeeso, de me̱e̱sapu koo anya yas ɓampu. No̱k yi'iska rababaz, doo gee, ''Ɓənga bo're bon.'' 29Sabder pu yi'iskawi naa maama inabirəm yaa am arkirə, sə i ig nees naa tee maamirə, sə i təg gwandə su' rə. 30De Yeeso bo' maami, sə doo gee, ''Ri'ak gə ɓampu'' Sei tiiz zura gwandəl sə fas zəngsa ulləz.31Ublaa go'rəka rək, no̱k sə ka ina daa zogn vaga rau rə paa pa ubla əngəska rə (no̱k ublaa əngəska rə ak puna nafu), Sei Yaudawai i oorə bilatus no̱k sə ina ka'gəs dənta iirət sə ina tiisi dii. 32Sei soozai i za i ka'gəs dənta maza seenzaz zət naa ura gbətə a i ɓaayi naa Yeeso. 33De i rektə Yeeso rə, sei i ogs artə wərapu, i ka'gəs dənta ullət pa.34Naa ri'ik, sei sooza uza muzo bagu naa soora, ni umkpa norak sei kwaa naa maam i keetə. 35Ura og neta borum at gau pu seida, seidakuma ulləm boo zəma zi. Me̱e̱men ina doo an zəma zi no̱k sə i esə timr.36Neta borum no̱k sə ina pu biisənən rababazə na yi'is zok, gee, ''Nenga miik ko mukə ka'az zok pa.'' 37Gəbən rababaz uza doo gee, ''I oku on ura i baguz.''38De neta eti as Yusufu a Aritimayas dee ur bən pu kubrubaaza Yeeso rəz zi, ama ɓoora rə, no̱k sera Yahudawai rəl, oks Bilatus gee bona pe̱e̱ zoka Yeeso rək. Bilatus doosu gee, na pe̱e̱. Sei zaa pe̱e̱ zokki. 39Nikodimas bən za, ura seenza zaYeeso rə naa tuks az. kamtə myrrh naa aloes daksənzi mooka rook rəks ren pound zu' gbaanarə.40Sə i pe̱e̱ zoka Yeeso rək si bundus naa yaluwa bunnan naa ina dəə at, ni langsəza Yahudawai rəz i iin wər rəz. 41Ara i ɓaanuk ekirə baaka reesənkak pu pourə: Baaka eki gaggəra pəllal pu roo, dən i tos maz pa. 42No̱k ublaa go'rəka rəkki a yahudawai rək, no̱k gaggəlli pu mis sə i tos Yeeso roo.
Chapter 20

1Ublaa sennka rə niitə dii, or ookəm dən pa, sei Maryamu magdaliya i zaa gaggəllə; i og billi gissapu zok naazəz. 2Sə noktə za Siman Biturus sə naa gəbən kubrubaaza Yeeso iinu paz, sə doosi gee, ''I pe̱e̱sapu zoka Dangwanzək gaggəlli rə, é me̱e̱ ara i bəəsən ak pa''3Sei Biturus naa kubrubaaz uza i ke̱e̱, sə i gaggəlli rə. 4Gwani yas i nog yam; sei kubrubaaz assə Biturus rekska ar gaggəlli rə. 5Də sə og yaluwa i bundusunəu ara ekirə ama tor roo pa.6Siman Biturus ree sa'ka, sə tor gaggəlli rə. sə og yaluwa i bundusənui kottə. 7Naa yaluwa gwandə zullə pau, bəəs zok bees pu yam naa yaluwa bunnan pa ama pu ar bees.8Sə gə kubrubai uri i ree bən, ura seenkak ma' rekska gaggəlli rə. Og sə esə timr. 9Bəlla elirə haa es i me̱e̱gəsən ina rababaz doo Yeeso ruuk run roobairə te' pa. 10Sei kubrubai i reepu gwa gəbən.11Ama Maryamu pu deenarə sugognaa gaggəlli rə sə go', de pu wo'ra rə, sə rəəs sə gwenə gaggəlli. 12Sə og tómbai ettəkə gaptə naa neta bunnan.Ura muzəz zullə pa, ura muzəz dəntə dii ara i gbagən Yeeso rə. 13Sə doosu gee, ''Kita kiiz no̱k sə a go' ya?'' sə doosi gee, ''I pe̱e̱sapu Dangwanzza miiz, n me̱e̱ ara i gbaak nuk pa.''14De doo ri'eri, yer gwandə kanarə sei og Yeeso pu de̱e̱narə gwandə popsarə ama me̱e̱ bonge Yeeso zi pa. 15Sei Yeeso doosu gee, ''Kita kiiz, no̱k an sə a go' ya? apu laagəg neerə ya?'' me̱e̱ bonge ura na baak az zi, sə doo gee, ''Lamz, mona pe̱e̱supu, doosəme̱ ora a de'esnuk, sə n pe̱e̱u.''16Yeeso doosu gee, ''Maryamu.'' Yer sə iisu sə doo gee, ''Rabboni,'' wato ''Lamz.'' 17Yeeso doo gee, ''Ka pa'e pa, no̱k haa es dən n reks paari Daa rə pa; Ama reem uri yangiya miirəi sə a doosi N rigək paari Daa miizə naa Daa izzə, Billa miil naa Billa iil.'' 18Sei Maryamu Magdaliya za doosə kubrubai, ''N ogpu Dangwanz,'' Doosə neta at bə.19De nimz bo'rum, ublaa ekirə ublaa seenka lumma rək, suggog natta kubrubai rət pu gbəsənkək no̱k sera Yahudawai rəl, Yeeso za sə də gwanirə te', sə doosi gee, ''Gamna wessak naa ii.'' 20De doo ri'eri, sei yiisi nata ullət naa kar rek, de kubrubai i og Dangwanz zok yagi.21Yeeso gəbən doosi gee, ''Gapta wessat naa gau naa ii. Ni Daa tomtənek, ri'eri zi bən Npu tomtəndə.'' 22De Yeeso doo ri'eri, sei pipsəsi pips, sə doosi gee, ''Kween Rumsa Billəz. 23Ura i ra'susu hakkei yaz, i ra'susupu; Ama ura i kam hakkeiya ulləi az i kamsapu zok.''24Toma, ura muzə komna naa ittəkə ai rə te' ura i deru wa komaz, pu ire te' pa bəlla Yeeso zan elirə. 25Sei kubrubaiya i seetəi i doosu gee, ''È okpu Dangwanz.'' Sə doosi gee, ''Sei mina og na'a ulləi a i ɓaanu naa kusai, naa gə mina tos nendəza miiz duri i ɓaanu naa kusai ak zanga, sə n kweek.''26Ru' samsara i as gəbən kubrubai ipu ara i tokən akrə, Toma pu yam i ii. Yeeso zaa dənna sugognut pu gbe'eskawi, sə də gwanirə te', sə doo gee, ''Gabta wessat naa ii.'' 27Sə doosə Toma gee, ''Səətəm ari naa nendəza mooz sə a gwenə nata miit. Səətəm ari naa na'a mooi sə a tos miirə kana rə; Ka gau naa eska timr pa, ama esəm timr.''28Toma iisu gee, ''Dangwanz za miiz naa Billa mil.'' 29Yeeso doo gee, ''No̱ka a ognek sə a esə timr ya, iya sə'səm aiyi iya i og pai ama i esə timr ai.''30Sə Yeeso bo'rə neta mə'səm rət kubrubaiya ai rə mu', neta bo'rə eti pu biisənən rababaza azə pa; 31Ama bii neta atti no̱k sə i esə timr Yeeso Kwebaazzi, Waza Billəz, no̱k sə i esə timr, sə i kinə zəngs ri'ra ulləl lə.
Chapter 21

1De neta eti bo'rəm, Yeeso yii zura gwandəl kubrubaiya ulləi rə ɓapsa gbənaa Tibariyak , ri'eri zi sə yii zura gwandəl: 2Ipu yam naa Siman Biturus, naa Toma ura i deru wa komaz, Natanailu a Kana Galiliz, yangiya Zabidirəi, naa kubrubaiya Yeeso rəi ittəi. 3Saminu Biturus doosu gee, ''N reek kamkpa duktə.'' I doosu gee, ''E reek naa moo.'' Sə i ree, i tor ɓark rə, ama tuksirə yas i kam ko una pa.4De ar ootə, Yeeso də ga'sa rə, ama kubrubaiya ulləi i me̱e̱ bonge Yeeso zi pa. 5Sei Yeeso doosi gee, ''Yanga gbami i puna ina i rek an ya?'' I iisu gee, ''Pipa'' 6Sə doosi gee, ''me'en yansa iis na' go'naa ɓarka iirək rə.'' Sei i me' yansa iis ama i lee gopka pa, no̱k dukt gənga .7Sei kubrubaaza Yeeso iinu paz doosə Biturus, ''Dangwanzi'' De Siman Biturus gee Dangwanzi sə gbe'es zoka ullək naa yalu (no̱k pu kandizi), sə kassə gbənarə. 8Sei kubrubai uri i totə ɓarka waikak rə (No̱k ipu popsa buttə, ni melli zu komna) goptək yansa duktəs. 9De rektə ga'sa rə, sei i oks yentiya ra' rəi naa dukt paa naa buroodi arkirə.10Yeeso doosi gee, ''Kamtən uri dukta i kamti airə te' ri'ak.'' 11Sei Siman Biturus dəg, sə goptə yansa esi ga'sarə, yi'sapu na dukta gbitat zu' gbanaarə naa zu' ittə naa komna naa tarukəi 153 Ama naa dakka dukti rət yas yansi taas pa.12Yeeso doosi gee, ''Zan io wees baar '' Kubrubaiya eirə te' ura kinə gbam sə desus pipa, ''Ko ur nezi ya?'' no̱k i me̱e̱sapu Dangwanzi. 13Yeeso pe̱e̱ buroodi naa dukt sə esiu. 14Dənna taanənlə Yeeso ruutən gaggəllə sə yii zura gwandəl kubrubairə.15De i wees baar, Yeeso doosə Saminu Biturus, ''Biturus waza Yohana rəz a iye iin sə ar iya ai ya?'' Biturus iisu gee, ''Dangwanz, a me̱e̱men n iya iin.'' Yeeso doosu gee, '' su'um yanga maya mii.'' 16Puu doosu dənna ittinən də Siman waza Yohana rəz, a iye in ya?'' Biturus iisu gee, a me̱e̱men Dangwanz n iya iin.'' Yeeso doosu gee, ''Gbaagəm tok maya miirəi rə''17Gə doosu dənna taanəndə, ''Biturus waza Yohana rəz, iye iin Ya? Sei Biturus gee tingtum pa no̱k Yeeso desu dən taanə, ''A iye iin ya.'' Sei doosu gee, ''Dangwanz a me̱e̱men koo anya tele, a me̱e̱men n iya iin. ''Yeeso doosu gee, ''Su'um maya mii. 18Zəma zə, Npu dooskarə bəlla a pin naa gbam al a ne' maam sə a dogə seeg, sə a rigə ara a iinnak. Ama mona doogəs, a yiik na' sə uza dogsəka seeg sə kama ara iin pak.''19Yeeso doo ri'eri no̱k sə boka yii ni Biturus wərkən ak no̱k nooska Bil. De doo ri'eri, sə doosə Biturus duutume.20Biturus yerə sə og kubrubaaza Yeeso iinu paz; ura mapsə Yeeso bəlla reka jibi rəl sə doo gee, ''Dangwanz neezi yingəka ya?'' 21De Biturus ogu, doosə Yeeso, ''Dangwanz maza az book anya?''22Yeeso doosu gee, ''Mina minge na gau sei mina gətə gə an kassa ya? duutume.'' 23Paka ak faks uri yangi rə, gee kubrubaaza az wərk pa, boo Yeeso doosə Biturus kubrubaaza az wərk pa pa, na ii na gau sei mina gətə an kassa ya?''24Ura az uzi kubrubaaza bo'rə seidakum neta attə, sə biitə neta at boo a me̱e̱men seidakuma ulləm a zəmam ni. 25Net uta pi gənga sə Yeeso bo'rə ina ka inge i biik ko a pasya ka keetə musə mu, npu dooskəndə ko dəl ka pe̱e̱ rababaiya i biik neta eti pa.

Acts

Chapter 1

1Rababaaza do̱o̱ n biiuwaz, Tiyoofilus, do̱o̱ neta Yeeso bo̱'rə sə kubrusənas, 2zoora i kweenu paarində, sa'kaa esən manzaniya ulləi paka Rumsa Billəssək manzaniya te̱e̱giirə. 3Ura yii zura ulləl naa zəngs sa'kaa ɓərən baarazzə. Ru' zu' ittəkə pi yiik zura gwandəllə íírə, sə doosi pak gwanta Billəttə paa.4De pu iirǝ te' doosi bonge kaina daa Ursaliima pa, ama ina zo' alkawala Daarǝk, ina doo bonge, "I gee diga miirǝ 5géé yohana ura bo̱'rǝ batisma na maan ama ii í bo̱'o̱skunuu naa Rumsa Billǝs ru'a í zakairǝ."6De i tookǝnpu ar mukǝ í de̱su géé, "Dangwanz, zoora allǝzi sǝ a gǝtkǝn Israilaawai gwanta iit ya?" 7Doosi bonge, " Me̱e̱ka zoor naa dǝna Bil shiryon a iini pa a gwandǝnni. 8Ama i kink gbam, Rumsa Billǝs na tiitǝ íírǝ paa, i gakp sedaakuiya mii diga Urshaliima na Yahuudiya, naa samaariya rekarǝ ara dǝl kǝsǝnnakrǝ."9De daa Yeeso doosapu ne̱ta eti, ipu gwenk ara paakrǝ, i pe'su paarisǝ ko̱lǝz gbǝ'su su i ogu pa. 10I pii pin gwenk ni ri'gǝn paarikrǝ, ni umkpa norak mari ittǝkkǝ i de' iirǝ pourǝ na yalǝna bunnan sǝ. 11I doosi bonge, ii mariya Galiilii no̱k an sǝ i de' ang sǝ i gwen ara paarik ya? Yeesowa i pe'su paari az gǝtǝk gǝn ni i ognu dǝkǝndǝ billǝ paari ak."12Sei i gǝǝ Ursaliima diga ge'a te̱ta zaitundǝkrǝ pou urshaliima, ri'gəta luma muzo. 13De i reks, i tor gwa ara i gawunakrǝ. Íiyi Biiturus, Yohana, Yaakubu, Andaraawus, Filibus, Tooma, batilomaawus, Matta, Yaakubu waza Alfarǝz, Siman naa Yahuuda waza Yaakuburǝz. 14Íi yas i daks zur mulǝ sǝ i ree mu'ka naa wǝǝrǝka Bil. Íirǝ te' kitaki' i pii, Maryaamu maiya Yeesorǝz na zeewiya ullǝi.15Ru'a eirə Biiturus ruu sǝ de' uri yangirǝ te' mari ipu zu' bamrǝ bansirǝ sǝ doo bonge, 16"Uriyangi zǝmazi go̱'go̱n ara paka rababairǝk yi'iskǝn zokak, ni Rumsa Biilǝs doon do̱o̱do̱ su'a Daudarǝkrǝ Yahuudarǝ ura ge̱e̱sǝ iya i kam Yeesoi bilakrǝ paak.17No̱k ur do̱o̱ pu aarǝ te' ama kweesapu we̱'gǝra ullǝ to̱msǝl." 18(Ri'ak mazzi yipsapu ar naa we̱e̱sa to̱msa ullǝ go̱'passǝ. Kas zur dii, sǝ baara ullǝl pu'us haa ba'ta ullǝt sups goo. 19Mariya urshaliimai yas i me̱e̱me̱n inni, haa i de̱r arki naa me̱e̱la iil ''Akeldaama,'' uki, ''Ara kwaalǝk.'')20''No̱k pu biisǝnǝn rababaaza gessǝzzǝ géé, Ara ullǝk na see kotto, maz uza naa gau roo pa, uza na kwee gbi'kǝma ullǝm.21No̱k ri'ik to̱o̱to̱n mariya aarǝ te' apu yam diga zoora Daa Yeeso pun to̱msǝ aarǝ te'ek, 22ma'karǝ diga batismaa Yohanarǝzzǝ rekarǝ ublaa i pe'sunu paarikrǝ, iya i gau seedaakui naa aa ruuka robaama ullǝmdǝk. 23I kees mari ittǝkkǝ, Yusufu ura i de̱ru barnabasaz gǝ i dǝ'su riir Yustusaz naa Maatiyas.24I we̱e̱rǝ Bil i doo bonge, Mo̱o̱ Daa Bil, a me̱e̱me̱n timteya marirǝi yas, mariya ittǝkkǝ airǝ ge̱e̱smee ura a te̱e̱guz 25sǝna gǝǝs ar to̱msa Yahuuda laasas sǝna yi'is ara ullǝk." 26I zopsi zogǝz, zogǝz kas Maatiyassǝ, sei i tosu manzaaniya komna naa muzǝz airǝ te'.
Chapter 2

1De ublaa Pentikossǝz zaa, ipu ar mukǝ ii yas. 2Sei i gee vonsa diga biilǝ paari ni zaka wiitak sǝ yi'is gwaaga i pinnak. 3Sei me̱'te uri ni ra'ak i gbətǝ sǝ i tii koone̱e̱rǝ paa ya. 4I yi'is naa Rumsa Billǝs yas sǝ i ma' paka naa me̱'te uri ni Rums esni ina pagag.5Arkirǝ yahudaawai uri i pii i gau urshaliima, mariya i serum Billai, diga dǝrme so̱maso̱'. 6De i gee vongsa eki, bansa mariyi i tookǝn ar mukǝ ei inni mə'si wessawe no̱k koone̱e̱ya geei ipu pakrǝ naa mé̱é̱la gwandǝl. 7Mǝssǝm kami wessawe; i doo bonge, ''Zǝmazi, iya ai yas iya i pag naa me̱e̱la Galiilimmaiyi paya?8No̱k an sǝ e geei pakrǝ naa mé̱é̱la eerǝ dǝllǝl ya? 9Faristiyaawai, naa Madayaawai naa Elamaawai, naa iya Bagadaazai naa Yahuudiya naa kafaddokiyaa Fantas na Asiyaz, 10Firziyaawai naa Bamfiliya, naa Masar naa ata Libiyaa Siiriyaz,naa iya i keetǝ Rommai,11 Yahudaawai naa iya i tor Yahudaawamrǝi, Karitaawai naa Larabaawai yas, e geei dook pakrǝ endǝ me̱'terǝ tomteya gbi'kiya Billǝirǝ paa."12Mǝsǝm kami íí yas sǝ i doo bonge, "Anni ri'ariya?" 13Ama uri i bo̱si gadǝmi bonge, ''I puutǝn wakki."14Ama Biiturus naa iya komna naa muzǝz ai i ruu, tǝg gwera sǝ i doosi bonge, "Mariya Yahuudiyai naa iya i gau Urshaliimai yas, gamn naa me̱e̱ka: ke̱'en to' paka miikrǝ. 15No̱k mariya ai wakki bo̱'ri ni i sundunak pa, no̱k ri'ak we̱e̱s piti muzǝzi kotto.16Ama ina doo zok su'a Joyel anabirəzzənni: 17Bil doo bonge ru'a ɓamnarǝirǝ, n kuutuk Rumsa miis marirǝ yas, yanga yaramari naa kitaki' a íí i dook ina bo̱'rumka mu'un, gǝ yanga gbami naa yanga nuiya íí i rudǝk rudum.18Gǝ zoora elirǝ tombaiya miirǝ yariyai naa a ki'kiyairǝ N kuutǝk Rumsa miis sǝ i doo ina bo̱'rǝmkpa mu'un. 19N yiik neta mǝsǝmdǝt billǝ paa naa dǝllǝ te', kwaal, ra', naa rusa ye̱e̱mrǝm.20Ubla yerǝk tǝgra sǝ se' raasa yerǝk kwaal, ublaa gbi'ka Bil kaasak nabo zaa. 21Bo̱'rumkpa kala ura de̱r ri'ra Daa Billǝl gbiik.22mariya Israilai geen paka ak: Yeeso maza Nazarat, maza Bil essu gbi'kǝm tomteya Bil bo̱'ri naa a ullǝkrǝ indǝ te' ni i me̱e̱nak, 23no̱k ina Bil digtǝ ullǝ paan naa me̱e̱ka gwandǝk i esu, ii boo no̱k i mariya i e̱ngŋaiyi, i ɓaau sǝ i ipsu; 24sǝ Bil ruutu, de pe'supu gombaa ullǝ wǝrkrǝk no̱k wǝrk le' sǝ kamu pa.25Dauda doo ullǝ paa bonge, 'N og Daa miiz koobǝnnaya mindǝ mu', no̱k pu popsa na' go̱'naa miikrǝ no̱k bo̱'ta una lamse. 26No̱k rik timra miil punaa yaksa zok gǝ me̱e̱la miil gee tingnum. Gǝbǝn zoka miik gau naa gbam.27No̱k a daak zǝngsa miis gagǝllǝ pa, koo a daak ura moorə Oomis sǝ bum pa. 28A yiisepu bilǝta zǝngsǝk; a yi'iske naa yaksa zok mondǝ mu'.'29Uriyangi, n dooskǝn pak domda Daudarǝ paa, wǝr sǝ i ìiu, gagǝra ullǝl pu andǝ te' haa wo̱nka. 30Ur anabizi, me̱e̱me̱n Bil gba'tǝmsǝpu bonge ullǝzi sǝ keetǝk ura gakp gwantaz. 31Og eni ɓala sǝ doo ruuka robaama Kweebaazǝmdǝ, "I daatu gagǝllǝ koo zoka ullǝk bum pa."32Gwan Yeeso zi, Bil ruusu, ee yas seedaakuiyi. 33De i tǝgu paari na' go̱'naa Billǝkrǝ de kweetǝ dokaa Rumsa Billǝssǝ diga Daarǝ, kuutǝpu sǝ i og sǝ i gee.34Dauda dǝg billǝ paa pa, ama doo bonge, " Daa doosǝ Daaa miiz, ''Gam na' go̱'naa miikrǝ, 35sei mina yerpu umkeereiya mo̱o̱i ina de'esna dǝnta mo̱o̱tət.'" 36No̱k ri'ik Israilai yas ina me̱e̱ Bil de'supu Daa naa Kweebaaz, gwan Yeeso a i ɓaauwas.''37De i gee ri', pakki vagi timlǝ sǝ i doosǝ Biiturus naa manzaaniya i seetǝi bonge, "Uriyangi, e bo̱'ōk anya?" 38Sei Biiturus doosi bonge, "Koo ne̱e̱ya na Pu' na' ina bo̱'sǝn batisma riira Yeeso Kweebaazǝ no̱k ra'sǝskaa hakkeiya iirǝk, sǝ i kin esǝka Rumsa Billǝssǝk. 39No̱k dookaki iirǝ naa yangiya iirǝi, naa uri gǝnŋa iya ipu ar ye'nai ni Daa Billa aal de̱tkǝnik.''40Naa pangn uma gǝnŋa sǝ doosi pak sǝ bagsi gbam, doosi bonge, "Kween zuta iit diga e̱nka baaza assǝ." 41Sei i kwee paka ullǝk sǝ i bo̱'si batisma, mari mù' taarezi i bag zok ublaa ekirǝ. 42I ree mu' naa naa dakska zur naa geeka kubruskǝnaa manzaarǝk, naa uwe'gǝska buroodi naa we̱e̱rǝka Bil.43Ser kam koo ne̱e̱ya, na gǝ i bo̱'rǝ neta mǝsǝmdǝt gǝnŋa manzaanirǝ na'rǝ. 44Iya i esǝ timrai i dakǝn ar mukǝ sǝ i mar ina pisin gwanirǝ te'. 45I yingǝ neta iit sǝ i mas yas ni koo ne̱e̱ya íik.46Koo bǝnnaya i ree mu' naa sundume muyo Gwaaga Billǝkrǝ sǝ i regǝ rek gwaamdǝ, sǝ i mar rek naa yaksa zok naa tiiska zur; 47i noos Bil sǝ i kin go̱'num marirǝ yas. Daa Bil Bagsi dakaa iya i kinsapu keeskairǝ kala ubla.
Chapter 3

1Biiturus naa Yohana ipu rekrǝ Gwaaga Billǝkrǝ bǝlla we̱e̱rǝka Billǝllǝ. 2Maz uza pii lendǝzǝz diga ullǝ dingtǝ, i kamtu koobǝnnaya sǝ i gbagu sugognaa Gwaaga Billǝ i de̱e Ookapakrǝ sǝna oorǝ oorǝk mariya i tork Gwaaga Billǝkrǝ. 3De og Biiturus naa Yohana torǝkrǝ Gwaaga Billǝkrǝ, oori una.4Biiturus naa Yohana i Pa'susu no'rǝ i doo bonge, "Gwenmee." 5Lendǝzzi gweni me̱e̱ géé i eskubo una. A6ma Biiturus doosu bonge, "Kangeeri koo net suktun pisee pa, ama n eska ina pisen. Ruum paa riira Yeeso Kweebaaza Nazarattazzǝ a ri'gǝ."7Sei Biiturus kamu na' go̱'narǝ sǝ ruusu paa: Ni umkpa norak dǝnta ullǝt naa nǝna ullǝ gbullikiirǝi i kin gbam. 8Gir sǝ lees paa sǝ ma' ri'gǝt; tor naa Biiturus naa yohana Gwaaga Billǝkrǝ pu ri'gǝttǝ naa gidǝmka, sǝ noos Bil.9Mari yas i ogu ri'gǝttǝ noosǝk Billǝ. 10I me̱e̱gǝsapu géé maza gau sugognarǝ dii gwaaga Billǝkrǝ sǝ oorǝ oorǝkkazzi; i yi' naa mǝsǝm no̱k ina bo̱'rǝm naa uran.11Pii pin kamkp Biiturus na Yohanarǝ, mari yas i nog i ree ara i pinnakrǝ naa mǝsǝm. 12De Biiturus og ri', doosǝ mariiyi bonge, "I mariya Israilai,no̱k an sǝ mǝssǝm kamǝn ya? No̱k an sǝ i pa'sǝssee no'rǝ ni eyi e go̱'su naa gbam koo le'kaa eek ya?13Billa Ibraahim, naa Ishaaku, naa Yaakubu, Billa daiya aairǝi, no̱o̱sapu se̱nza ullǝz Yeeso. Uzi ura i esu sǝ i mu'su Bilaatussǝ mu'uz de i fasskuz. 14I mu'us ura Oomi naa gongaakummaz, sǝ i laa ina fassǝn ikkpa zur sǝ i faasǝnuu.15I iu waa gwanza zǝngsǝz: Bil ruusu diga robaamrǝ; eeyi seedaakuiya rooi. 16Ri'ak eska timr ullǝ riilǝ gǝnnaa maza az naa gbam, ura i ogu sǝ i me̱e̱uwaz. Rii, eska timra ullǝ Yeesorǝl essupu zoka ɓaiyak indǝ mu' yas.17Ri'ak uriyangi n me̱e̱ i bo̱'rǝ netti mǝ'ǝmrǝ te'zi ni gǝ do̱o̱niya iiyak. 18Ama neta Daa Bill doo ɓala anabaawaiya ullǝirǝ at, bonge, Kweebaaz ɓǝrk baar yi'sapu ri'ak.19No̱k ri'ik, pu'un na' sǝ i yetǝ sǝ ina ra'sǝssǝn hakkeiya íí sǝ i kinǝ pǝ'kǝm Billǝ mu', 20no̱k sǝ tomtǝk Kweebaaz ura i kaau no̱k iiz, Yeeso.21Uzi ura kwee zok paariz haa sei zoora i gǝnkǝn koo anya a Bil doo anabaawaya ullǝ do̱o̱irǝ. 22Muusa doosapu bonge, "Daa Bil ruusǝk anabi uza ni miik indǝ zeeurǝ te'. I ke̱'e̱k to' ina dooskǝnnandǝ yas. 23Goog koo ne̱e̱ya ura ke̱'ek to' anabizirǝ paz i wo̱'o̱sku vinŋa marirǝ te'.24Rii, anabaawai yas diga Samailarǝ naa iya i gbo'tǝ ullǝ sa'ai, íí yas i doosapu ru'a airǝ paa. 25Ííyi yangiya anabaawai rǝi naa a dookaa Bil bo̱'rǝ naa domdaiya ííyak, ni doosǝn Ibraahim bonge 'Mo̱o̱rǝ zeeurǝ zi sǝ mariya dǝllǝi i kink sǝ'sǝm. 26De Bil ruutǝ se̱nza ullǝz, se̱e̱ tomtu iirǝ sǝna sǝ'sǝn naa yerka koo ne̱e̱ya iirǝ te' diga e̱nkuwa iiurǝ."
Chapter 4

1Biturus naa Yohana i pii pin pakre naa mari, firissii naa doonza Gwaaga Gbi'ka Billəkrəs, naa Sadukiyaawai i zaa ííre. 2I tor gomta baale wessawe' nok Biiturus naa Yohana ipu kubruskən mari Yeesorə paak sə i doo ruukaa ullə robaamrək. 3I kami sə i gbe'i haa ar oonare de nimz bo'sapu gə. 4 Ama mari gənŋa iya i gee pakkii i esə timr; dakaa iya i esə timrairək bag zok rekare mu' gbanaarə.5Ublaa gbo'təkrə, gwani, naa do̱o̱ni naa biibai i tookun Ursaliima. 6Ananiiya, firissa gbi'zaz pu roo, naa Kaifas, naa Yohana, naa Iskadaariya, naa iya zeewiya firissa gbi'kiyai yas. 7 De i gapsapu Biturus naa Yohana gwanire te', i desi, "Naa gbam koo riira neerəlli i bo'on neta ataz ya?"8Sei Biturus yi' naa Rumsa Billəs doosi bonge, "Íí do̱o̱niya marirəi, naa gwani, 9ena des zok wonka nok neta wessa e bo're kunzo paat naa anni sə go'os ya" 10Meen an íí yas mariya Israilai, riira Yeeso Kweebaaz ura i ɓaau sə Bil ruutu roobaamrez, naa uni sə maza az de' ɓai iire mu'.11Yeeso Kweebaaz uzi billa wombai i mu'us, ama uli yer billa kurka roollol. 12 Keeska pu maz uzare pa; nok riira pu dəllə i esə mari sə a gbiikal pii pa."13De i og dooka timra Biturus naa Yohanarəl, sə i me̱e̱gəs í mariya i le' zangəka paiyi, məsəm kami, i me̱e̱gəs Biturus naa Yohana i gapsapu naa Yeeso. 14Nok maza i rumgbuz pu de'narə iire te', ipunaa ina i dook iirə paan pa.15Ama de i doosə manzaaniiyi ina kee goka, i pag gwanire te. I doo bonge, 16 "A bo'ok mariya ai gaya? Nok ina məsəmdə gbi'nan go'rusapu zok ííre na're pu meenun koo neeya gau Ursaliimazzə; a le;ek sinkəna pa. 17Nok paka rook naa bag reka mu' marirə pa, a dingsi to' kaina gəə doosək uza pak riira allə pa." 18I der Biturus naa Yohana ina totə sə i doosi kaina kubrəsun koo bo'ka wa'azi riira Yeesərəllə pa.19Ama Biiturus naa Yohana i iisi bonge, "Go'gon ara e duukunən sə e daa Billak ya? Íí zeesən. 20 Nok e le'ek daaka dooka neta e og sə e geet pa."21De i bag dingsəka Biturus naa Yohana to', i daai i ri'gə. I kin bilaa i ɓəskini baarak pa nok mari yas ipu noosuk Billə nok ina bo'rumman. 22maza i rumgbu ezi ar an wi' zu' ittei.23De i fatti, Biturus naa Yohana i zaa mariya iirə sə i doosi ina firissiya gbi'kiyai naa dooni i dootin. 24De i gee ri', i təg gweta iit Billə sə i doo bonge, Daa Bil, 25moowa a wom ara paak naa dəl naa gbəna, naa ina pu iire te'en yasaz, moowa naa Rumsa moos a doo su'a senza moozə Dauda bonge, 'Nok an sə mari i wiirə pak, sə dəlmeya menkirəi i doorə neta zukat ya?'26I doo inge gwanya dəlləi i keetəpu ya'amrə, gwanya rooi dakənpu ar mukə Yeesorə paa naa Kweebaazə.'27zəma ri', Hirudus naa Buntus Bilaatus, naa menki, naa mariya Israilai, i daks su' mukə se̱nza mooz Yeeso Kweebaazə paa dəlla gbi'la allə. 28I tookən nok sə bo le'en ina na'a mook naa iika mook íí na bo'rəmman.29Rikak Daa Bil, gwenum a iirəm sə a esə se̱niya mooi gbam ina doo paka mook naa gbam. 30Nok mona yii na'a mooi sə a rumgbi, neta məsəmdət bo'rəmkpa bon riira Yeesorəllə." 31 De i ɓams weerəka Bil, ara i pin rook yi'is naa Rumsa Billəs sə i doo paka Billək naa gbam.32Mariya i esə timrai naa dakaa iik ipu timr mulo, zəngs muso; ura doo bonge a pisu bən a bəndənniz pii pa; goptəra ri'ik, i too koo anya ar mukə. 33Naa gbam sə manzaani i doo paka ruukaa Daa Yeesorək roobaamrə, go'numa tektapam gau iire paa yas.34Ura uza le'u iirə te'ez pii pa, nok iya i punaa but, koo gwaamai i yingəs 35 sə i kamtə weesa roos manzaanirə. I massə iya i esə timrai netti, koo neeya ni daksunuk.36Yuusufu, Laawiyaawaaz, maza keetə Siiprusas manzaani i esu riir Barnabas ( uki waza wengs zokaz), 37Yingəs ara ullə pisuk sə kamtə weesa roos manzaanirə.
Chapter 5

1Maz uza i de̱ru Hanaaniya naa kiiza ulləz Safiraatu i yingǝ ara iik uka, 2i kaas we̱e̱sa i yingətin arki esi (naa me̱e̱kaa kiiza ullǝzzək) sə kamtǝ a see topa esi sə gbou manzaanirə mu'.3Ama Biturus doo bonge, "Hanaaniya, nok an sə seetan yes timra mo̱o̱l sə a bo'sə Rumsa Billəs songb a sumtǝto we̱e̱sa a yingǝn arak ya? 4A yingən denpa ak a mondǝkki paya? A yingəsen ak we̱e̱sa roos a mondəsi paya? Nok an sə a sundə irǝm ina an mondə timlǝ ya? A bo'sə mariyi songb pa, ama a bo'sə Billi. 5Hanaaniya de gee pakki sei kasə dii sə wǝr. Mariya i gee innii yas ser kami. 6Yanga gbami i keetə i ɓundusu, sə i gumu i keenu sə iisu7De awai taaruko i ar, kiiza ulləz totto, naa me̱e̱ka ina bo'rumman pa. 8Biiturus doosu bonge, "Doosumee i yingǝte arki ri'eriziya.'' Iisu bong, ''O̱o̱, ri'erizi."9Sei Biiturus doosu bonge, "Nok an sə i daks su' sə i íí gweka Rumsa Daa Billes ya? Gwenəm, iya i iitə ya'za moozai ipu totəkrə sugognarə, ì gumkpa mo̱o̱ bən goka. 10Ara de'en ekirə sei kas Biiturussə mu' se wər, yanga gbami ì toto i oksu wərkǝk; i gumu i keenu se iitu gwande ya'azze popsarə. 11Seera gbi'lal kam iya duu Billai se ì gee neta etii.12Neta məsemrǝt genŋa pu bo'rumkarǝ marire te' manzaanirǝ natte. Ipu ar muko Solomon də allə. 13Ama ura wengs zok sə duui yaz pii pa, naa ri'ik yas, mari ì noosi.14Iya i esə timr Billəi i baktə mu' mu', diga yara mari naa kitaki 15haa i gumrə kuni biləttə sə kamti i gbowi gbetterə, nok Biiturus na zaa atǝ lǝǝgǝ zǝngsa ullǝz saak iirǝ paa. 16Gǝbǝn bansa mari i diga de̱rmeya ke̱e̱r naa Ursaliimairǝ i kamtə kuni naa iya zam dogdii sǝ i rungbi yas.17Ama firissa gbi'zaz ruu paa, naa iya ipu yammai ( iya ɓara Sadukiyaawai rəi); keerəs bo'si 18sǝ i kam manzaani sǝ i ɓaai19Naa ri'ik naa tuks malaikaa Billəz zaa gbe'rǝ sugogna sə keesi, sə doo bonge, 20"Ri'gən, ì de' rora Billəllə sə ì doosə mari paka zəngsək". 21De i gee, i tor gwaaga Billəkrə naa ubla sə i kubrusən. Ama firissa gbi'zaz zaa naa iya ipu yammai sə de̱r ɓa'teya gwaaga Billəkrəi, dooniya mariya Israilairǝi, sə to̱m su' pursunarə ina kamtǝ manzaaniiyi.22Ama soojaiya iya i ree pursinazirəi ì oksi roo pa, i gǝtǝ sǝ i doo bonge, 23"E oks pursinaazi gbe'sənzəz zo'bai de'narə sogognarə, ama de e gbe'rə sogogna e oks koo maz roo pa".24De doonza iya i zo' gwaaga Billəkrəi naa firissii a gbi'kiyai i gee pakki, i moos iire paa i me̱e̱ ni ì inni bo'rummak pa. 25Sei uza zaa sə doosi bonge, "Mariya i ɓaai pursinarə ai ipu de'narə gwaaga Billəkrə se i kubrusən mari".26Iya i zo' pursinai naa doonza soojairəz i ree sǝ ì gǝtni lo'ti nok ser kami bo̱'ta mari ì to'gubo. 27De ì kamti, ì renni majaliisarǝ mu'. Firissa gbi'zaz dedisi sǝ doo bonge, 28"E ro'nun ron enge kai kubrusən naa riira al paya, naa ri'ik ì do'sapu dəlla Urusaliimal naa kubruskəna mooirək, i íí kamtikee kuuska kwa'a, mazazzəi eere paa ya.''29Ama Biiturus naa manazaani ì iisi bonge, "Doolezi e ark no̱o̱ska Bil naa mari.30Billa aarǝ dairǝi ruus Yeeso, ura ì iu vaga raurə paaz.31Bil noosu gwande na' go'narə na gau doonz naa Kweebaaz, səna esə Israilai, pu'ka na' naa ra'səska hakkei. 32Ee seedaakuiyi neta attə, riizi gǝ Rumsa Billə, Bil esə iya i duuwu wai."33De dooniya gwaaga Billəkrǝi ì gee rii, baar sugi ì ii ikkpa manzaaniiyi. 34Ama Farisaawaz uza i de̱ru Gamaanuwel, lamza dookairəz, ura mari yas ì noosuz, ruu paa sə doo ina kees manzaaniiyi goka asə.35Sei doosi bonge, "Mariya Israilai, geen gen naa ina ì ii bo'səka mariya aiyan. 36Zoor ullarə do̱o̱ uza pii ì deru Tudas ruutə pe' zura ulləl unannən, sə mari zu' zur i duuwu. Ì ipsu, mariya Ii duuwu sə i bo'rə ina doonai ì faks.37 Ullə sa'ka, Yahudaa Galiliz ruutə ru'a ge'emrəire sə pe' mari i duuwu sa'ka. Ur bən zaa wo', iya i duwuwai yas i faks.38Ri'ak n pu dooskənde, keen bilaa mariya airekrək daani rii. Tomsa as na a mazzǝssi faksǝk. 39Ama na a Billəssi gə, i le'ek faksəki pa, izaa oksək ipu gwaalǝ naa Billi." Sei i kwee ina doosin.40Sei i de̱r manzaani sə i ɗu'i i ro'ni kainaa pag riira Yeeso rəl pa, i daai i ri'gə. 41I daate majaliisaa ezi naa yaksa zok géé boo bən i ge'bopu, mariya i ɓer baar nok riira Yeesorellə te'. 42Diga rook ubla yas ipu gwaaga Billəkrə naa ziika gwam, i réé mu' naa kubruskəna Yeeso Kweebaazǝk.
Chapter 6

1Ru'a eirə, de ge'ma kubrubairəm ipu daktəkrə mu' mu', sei Yahudaawai iya i gee me̱e̱la Helenaawai rəl i bo'sə Ibrahiyaawai gootəme i kamgbə tuuki pa eskaa rekarəkrə koo bənaya.2Iya komna naa ittekəi i toogus kubrubai sə i doosi bonge, "Go' ara a daakən dooka paka Billək sə e yer massə pa. 3 Nok ri'ik teegun mari gbansa ində te' iya ipunaa go̱o̱sa wessai, i yi' naa Rumsa Billəs, naa me̱e̱gəskəna sə ina kam tomsi. 4Ee boo e rek mu' naa weerəka Bil naa tomsa dooka paka Biiləkrək."5Paka iik tingsə bansa mariiyi. Sei i teegə Istifanus, maza pu naa eska timr sə yi' naa Rumsa Billəs, ur naa Filiibus, Porokoorus, Nikaano, Tiimon, Parmeenas, naa Nikola diga Antaakiya. 6Iya i esə timrai i kam mariiyi manzaanirə mu' sə i weerə Bil nok íí sə i saa nat iire paa.7Paka Billək ree mu', ge'ma kubrubairəm bagtə wessa we' Ursaliimarə, firissiiya gbi'kiyai gənŋa i duu eska timra eli.8Istafanus yi' naa gbama Billəm naa go'num, bo'rə neta məsəmdət marire te'. 9 Ama uri iya Buuga Bille i der Buuga Mariya i Fasiirek, Kairawaniiyaawai naa Masaraawai uri diga Siliisiya naa Aasiyai i ruute sə i sinkən naa Istifanus10Ama i le'es me̱e̱kaa Rumsa pii na Istifanusak pa. 11Sei i woo sə i gou hakkilowa mari urirəz bonge ina doo, "E gee Istifanus dook səəra pakre Muusa naa Billə paa."12Eni ruus timra mari, dooni, naa biibairel, i oks Istifanus sə i kamu i rennu majaliisaa Yahudaawairezze. 13I kamte seedaakuiya songbrəi iya i doo bonge, "Maza az daa dooka pak ara ookapak naa dookaire paa pa. 14 Nok e geeu dookre gee Yeesowa Nazarattaz giisək arki sə as lansiya Muusa daasaiyai." 15 Koo neeya ura pu majaliisazirəs pi'su no'rə sə og muuga ullək ni muuga malaikairək.
Chapter 7

1Firissa gbi'zaz doo bonge, "Neta at zəmaziya. 2Istifanus doo bonge, dai naa uriyangi, ke'esne to' gbi'kəmma Billəm puna daa aas Ibrahim zoora pun Bagadaazallə nagə zaa gau Haran; 3doosu bonge, "Daam Buta moot naa zeeuwiya mooi sə a ri'gə buta N geesəkattə.'4Sei ruu daa buta saldiyaawairet si gapto Haaran; diga eri de daa a ulloz wor, Bil kantu buta a gawun rikak atte. 5 Esu ina binton wi pa. Ama bo're alkawal- koo de Ibraahim pu naa waz den pa- gee bo esuk butti ina bintonwi ur naa yangiya ullo sa'aire.6Bil doosu bonge, zeeuwiya mooi i gakp buta urirəttə topa zanga, mariya buta rootəi i yerki se̱ni sə i ɓəsi baar haa wi' zu' zu' ittei. 7N zeesək buta yesi se̱ni roos bis, sa'kaa roozə i keetək sə i za noose ara akrə.' 8Esə Ibrahim alkawala napkparəz, sei Ibraahim yer daa Ishaakurez sə nawu ublaa samsaarakrə; Ishaaku gau daa a Yaakuburəz, sə Yaakubu gau daa a domdaiya komna naa ittəkəirəi.9Me'teya ai i bo'rə keerəs naa Yusufu sə i yingu buta Masarattə, Bil boo punaa ur. 10 Keesu ɓərka baara ulləllə, sə po'u naa me̱e̱ka Fir'aunarə mu' gwanta Masarat naa gwaaga gwanzəkrə.11Wodu zaa naa ɓərka baar buta Masarat naa Kan'aana rə paa daiya ai i kin reka pa . 12De Yaakubu gee rek pu Masar sə tom domdaiya arə seeniyai. 13Ii gəə dən ittəza roozə Yusufu yii zura ulləl zəiya ulləirə mu'; Fir'auna me̱e̱gəs uriyangiya Yusufu rəi.14Yusufu tom zəiya ulləi ina ree doosə daa ulləz Yakubu na zappu Masar naa zəiya ulləi yas mari zu' taarei naa komnai, naa gbanaarəi yas. 15Yakubu ri'gə Masar sə wer ur naa daiya aarə do̱o̱i. 16 I gumi, i kami Shekem sə i iyi ar gagga Ibrahim yiwi naa net suktənt yangiya Hamon dəirə.17Zoora dokarəl Bil doosə Ibrahim al rèktə mariya Ibrahim rəi i daktə, i yas Masar. 18Gwanz uza attə zok Masar ura me̱e̱ Yusufu paz. 19Gwanza ezi səərə do'ga mariya ai sə ribdə daiya ai wesssawè' i ɗonrəsi yangi nok bo'ta i ɓii20Zoora elirəzi sə i ding Muusa; Pu ookapa Billə mu', i aamusu se'er taatə gwandə daarə gwa. 21De i sumsu, waza kiiza Fir'aunarez pe'u sə noosu ni waza gwandəzak.22Muusa kin me̱e̱ka naa kubrəskənaa Masaraawairək; punaa gbama pak naa tomsəm. 23Ama de reks wi' zu' ittei, gətə gwandə sundumerə sə koos uriyangiya ulləi, yangiya Israilai. 24De og ni i yedin uzak, Muusa kweesu sə go'sə ura i yeduz naa bilaa ikkpa Masaraawaaza roozəz; 25mee bonge uriyangiya booi i me̱e̱kmen gee Bil pu keeskirə boorə na're, ama i me̱e̱ eki pa.26Ublaa gbo'tekrə zaa Israilai rə oksi ro'olə gonirə te'ka' yaani marka sə doosi bonge, uriyangi nok an sə i gwaa ində te'ya? 27Ura bo'sə ura mu'zəz aibe ezi doosu bonge, neezi tosa zeebaaza bissəs eerə te'ya? 28 A íí ikkbee ni a iuwən, mazza masar zakya?''29Muusa de ok ri'eri no̱gə sə yerə maraginz buta Madayanattə ara ree dingən yangi ittei yakrə. 30Wi' i ar zu' ittei, sei malaika gbə'surə doolo roo ge'a Sinaiyakrə, gbo'surə meela ra'rəllə doolo roo.31De Musa og ra'a eki inni məsu, de səətə səbo gwenə, sei gee gweraa Billək ra'ekirə te' bonge, 32'Miizi Daa Billa daiya mooi rəl. Daa Billa Ibrahim rəl, Daa Billa IshaKu rəl, Daa Billa Yakubu rəl. ser kam Musa wessawe' yere muug gweraa ekirə pa.33Daa Bil doosu bonge, tussəm tag, nok ara apin eki, ara naa riisəmmakki. 34 N oksapu mariya mii ipu ɓərk baalə Masar, N geepu woraa iik N zaapu kweekirə, ri'ak zam n to̱mkpa Masar.'35Muusaa i mu'sus i doo gee nee de'sa doonz naa zeeba bisseya ? uzi mazza Bil təəgus nagau doonz naa zeeba bisses, Bil to̱mmu, to̱mbaazzə na'rə, ura gbesə Muusarə dooloroos . 36Muusa keetətən diga masar,bo'rotən neta məsəm rət masar, gbona maama gɓi'mamrə naa dooloroo. 37Gon Muusaa muzəzzi doosə mariya Israilai gee, Bil ruutəkən saarəz ni miik ində te'ka .38Uzi mazza Bil ruututu marirə mu' doolorooz naa to̱mbaazza ulləzzək , Bil pak naa ur ge'a sinaiyakrə gee uzi kwetəkaa paka zəənzsək. 39 uzzi mazza Daiya i mu,su geekarəz i yesu kanarə gonirə te'ka igən temtiya ii masar. 40Bəlla elirəzi sə i doosə Haruuna gee na' go'tuboo waa maarəzza bo asku mu'kas. Muusaa keetaa diga buta masarattə ē me̱e̱ inna bo'runpa.41I go'rə waa ma'aza negəzzəz sə i kamtə net, ma'ant waa ma'azirə, zok yagi nok netta gwanirə i bo'rət. 42 Noka ri'ik Bil yessi kur sə i noos zo'si ni pun biisinən rababaazza anabaawairəzzək, bonge miizi i ese do'netta ma'karət wi'a zu' ittəi airə doolo rooya mariya Israilai?43I kweesapu nuura Molek rəu, naa go̱o̱sa zosuza maaza Ramfan rəz, go̱o̱sa i keps nok nooskas. Mii bən ɗonskən sa'kaa Baabilarəzzə.'44Daiya aai i go're buuga sedaakurek doolo roo, ni Bil doosni Muusare su'rek gee na go're ni a oganak. 45Buuga eki uki daiya aai i kamto buta atte ru'a Joosuwareire. An bo'rem de i tor buta Bil nenun mariya rooiyakre. 46Pii ni ri'eri haa dena Daudarendo, ura kin kweeka Billo mu'us. Zoora elirə si doosu na laaso Bil ar gapt Israila.47Ama Solomon woomsə Bil gwaag. 48Nok ri'ik ura a noosus gau gwaaga wom zok naa na'akrə pa, puni' anabi doonak, 49 Ara billə paak uki ar gamnaa miik, ara buttə diik ar de'səka de'a miik, gwaaga pakki sə i womsəkkeya? Bil doori bonge, ko ara pakki sə mii N əngəskənya? 50Natta mindətti go'rə neta at yas paya?'51Ii mariya i weng zuttirəi, i geepai , koo bənaya i saa Rumsa Billəz, i bo'rə ni do'ga mariya ii i' bo'rək. 52Anabaawaiya paiyi do'ga mariya íí i ɓəsi baar paiya? I ibdəsapu anabaawaya i doo paka zakaa ura naa go'nummazzək, ri'ak i yerəpu umkeerei naa o'baiya ulləi gəbən. 53Ii mariya i kwee dookaiya malaikairə i kamtii, ama i duui pa."54De' gba'te', i gee ri'eri baar suggi wessawe sə i təbdə nu' Istifaanussə paa. 55 Ama ur yi'sənziz naa Rumsa Billəz te'no' sə gwenə ar billəpaa, sə og gɓi'kəmma Billəm, naa Yeeso de'narə na' go'naa Daa Billəz zəkrə. 56Istifaanus doo bonge, n og ara billəpaak gɓe'rəm, Waza Billəz de'narə na' go'naa Daa Billəzzəkrə."58Ama gba'te i wo̱o̱ su' paari, i zukdəs to' sə i zaa ullə naa nom, 57i keesu kur dəllə sa'ka sə i to'gu naa billi, seedaakoi i de'es yalləna iin waa gbamz uzarə mu', riira ulləl Saawulu.59De' ipu to'gə kurə sei Istifanus gu'dii sə woosu' dangwanzzə gee, dangwanz Yeeso kweem zənzsa miis. 60Gu'us ruktiya ulləi dii, sə tek gwera, woosu dangwanzzə gee, dangwanz kana ge' Laatəra eli iirə paa pa, de' doo ri'eri sei kissə dii sə ruggə.
Chapter 8

1Wǝrka ullo eki go'sǝ Shaawulu. Diga ublaikirǝ ɓerka baar ruuto mariya Ì duu Yeesoire Urusaliima; sǝ mariya Ì ese timrai Ì faks buta Yahuudiya naa Samaariyattǝ, ama kubrubai Ì ipu te' pa.2 Mariya Ì duu Billai i ì Istifanus sǝ i gau wagǝra ullol.3Ama Shaawulu bo'sǝ mariya Ì duu Yeesoi ina go'pan; duui gwaamrə gwa' sǝ kam yara mari naa kitaki sə i gbe'i pursunarə.4Naa riik iya i esə timr sə i faksi eyi i ree mu' naa dooka paka Billək. 5Filibus ree dǝlla Samaariyallə sə dootə paka kweebaazək .6De' bansa mariiyi i gee sə i og ina mǝsǝmrǝ Filibus bo'ren, ii yas i gǝn hakillo ina doondə.7 Nok mari gənŋa iya a geuwai rumsa go' pas keetə iirə sǝ go' paari; Sə rumgbo mariya gǝnga iya dǝnt naa nat wǝrai naa lendi. 8 Yaksa zok yi' dǝllirə haa.9Ama maz uza pii dǝllirə i de̱ru Saminu, ura bo'rə neta langsəret sə məs 10Mariya Samaariyai yas, kamkpa diga wazwairǝ naa mariya gbi'kai, i gen hakillo ullǝi; sǝ i doo géé, "Maza az uzi gbi'kǝma Billə i de̱r gbi'məm am." 11 I ke̱'su ke̱n to', nok lo'sapu mǝskirə naa langsiya ullǝi.12Ama de i esə timr paka tingka gwanta Billəttǝ Filibus doosi riira Yeeso kweebaazzǝkrǝ, i bo'si batisma, yara mari naa kitaki yas.13 Samiinu na zura gwandǝl esǝ timr: de i bo'su batisma ree mu' naa gapkpa naa Filibus. De' og neta gbi'ta gbi' i bo'ret, məsu.14De tòmbaiya Ursaliimai i gee Samariyaawai i kweesapu paka Billək, i tòmsi Biiturus naa Yohana. 15 De i rəktə, i we̱e̱rəsi Bil nok sə ina kin Rumsa Billəs. 16Nok haa rekarǝ bəlla elirə Rumsa Billəs zasə koo maz iirə te' pa; i bo'si batismazi naa riira daa Yessorəl kotto.17 Sei Biiturus naa Yohana i saa nata iirǝt iirǝ paa, sei i kwee Rumsa Billəs.18De Samiinu og i kin Rumsa Billəs nok yiika nata tòmbaiyi rǝk, esi we̱e̱s.19 Doosi géé, "Esne mii yam ikomma am nok mina yiisə koo ne̱e̱ya na' səna kinǝ Rumsa Billəs.20Ama Biiturus doosu géé "We̱e̱sa mo̱o̱s na wo̱' naa mo̱nzəz, nok a me̱e̱ mo̱nge bo kink esəka Billək naa we̱e̱s ya? 21 Apu naa geɗal koo una kassa naa paka ak pa, nok timra mo̱o̱l pu wessa Bill mu' pa.22 Nok riik pu'um na' ke̱e̱kuwa mo̱o̱urə se a we̱e̱re Bil lǝǝgə ra'səskaran ina a to̱o̱n. 23Nok n og apu imsa zogossə dogdǝnzǝz naa hakkei."24Samiinu iisu géé, "We̱e̱rǝsəme daa Bil, nok ne̱ta a doo eti kanaa bo'rum naa mii pa."25De Biiturus naa Yohana i esə sedaakum sə i doo paka Daa Billək, i gǝǝ Ursaliima; i doo paka tingkak dermiya ye'kiya Samaariyaawai rəire mu' mu'.26Sei malaika doosə Filibus bonge, "Ruum a ri'gə naa bilaa tii Urusaliima rekarə Gaazakre." (Bilaa ak tor doolo roo.) 27Ruu sə ri'gə. Sei maz uza keetə naa Habashak, maza i bǝruz puna gbi'kem gwanta Kandakaatumrəttǝ, Gwanza kiizǝz Habasaawai rəz. Uzi kamsu zaudiya ullǝz yas. Ree Ursalimak nok nooska Bil. 28Pu gǝtǝkrǝ gapsapu rata keekeya i dogi pirmǝssǝ sa'kairǝ paa pu zangǝk rababaaza anabi Ishayarǝzzǝ.29Rumsa Billəs doosə Filibus, "Ruum paa a kees rata keekeya i dogu pirmessə sa'ka az bila. 30Filibus nog sə ree ullə, geeu pu zangǝk rababaaza anabi Ishayarǝzzǝ, sə doo bonge, "A me̱e̱gəsme̱n ina apu zangəkrə eniya? 31Habasaawaazi bagu bonge, "N me̱e̱k rigaya, sei uza na ge̱e̱sepu." Sei mazzi oorə Filibus na totǝ bo gau keekeya i dogu pirmessə sa'kazzǝ paa.32Ara rababaazǝ Habasaawaazi pu zangǝkrǝk uki, "I kamu ni waa ma'aza i re ɗe'sǝkurǝzak, ni ma' ya'al rǝǝs maza zo̱o̱kuzzǝ mu'uk, gbe'rə su'a ullǝk pa: 33Nok tiiska zura ullǝl i ze̱e̱su bisa wessas pa: Ne̱e̱zi keek ullə baasǝya? Nok i pe'sapu zǝngsa ullǝs diga dǝllǝ roo."34Sei maza i bəru ezi de̱s Filibus bonge, "N oora, anabi pag ne̱e̱rǝ paa ziya? Zura gwandǝllǝ paa ya, koo maz uzarǝ paa ya? 35Filibus ma' pak, se̱e̱ diga rababaaza Ishayarəzzǝ sə doosu paka Yeeso rək.36De ipu ri'gəttə billarə, i oks maam uma; sei maza i bǝru ezi doo géé, "Gwenum, maamaa am! Anni le'ekne kinka batisma ya?" 37Filibus doosu géé "Mona esə timr i bo'sǝkau". Habasaawaazi iisu bonge, "N essəpu timr Yeeso Kweebaaz Waza Billəzzi." 38Habasaawaazi de'es rata keekeya i dogu pərmissə sa'kazze. Ur naa Filibus i ree maammirə, sə Filibus bo'su batisma.39De i keetə maamirə, Rumsa Daa Billəz pe'es Filibus arkirə, maza i bǝru ezi ogu espa, kam bilaa ullǝk ri'gə naa yaksa zok. 40 Ama Filibus gbə'rə dəlla i de̱r Ashdudalallǝ. Ar attirə sə doo paka tingkak dǝrmeya eyirə, haa zaa Kaisaariya.
Chapter 9

1Ama Shaawulu pag punaa suksa baar mariya i duu Daa Billəirə paa, haa naa ikkpa, sə ree firissa gbi'zazzə. 2Sə laa bilaa rekən Damaskus rora Billəllə, nok na oks ura pu bilaa ekirəz yara maz koo kitakiiz, kangɓu sə gɓe'eu pursinarə Uruselima3De pu ri'gəttə, zaa popsa Dimaska, sei oosa diga billə paa okǝs ara pinnak sǝ ko'su te'ka; 4sei kasə buttǝ, sə gee gwera dooskurǝ géé, "Shaawulu, Shaawulu, nok an sə ɓǝse baar ya?"5Shaawulu iisu bonge, "Moo ne̱e̱ziya Daa Bil?" Daa Bil doosu bonge, "Miizi Yeeso ura apu ɓǝsku baalǝz; 6ama ruum paa a tor dəllə te' i dooska ina a bo'kan." 7 Mariya ipu ri'gətte naa Shaawului i de' diikadi', ipu geek gwerarə ama i og koo uza pa.8Shaawulu ruu paa, ama de gbe're no' og ar pa; sei i mau na'rə sə i rennu Dimaska. 9 Ublǝt taatə oko no' pa, gǝ regə pa bo' pa.10Kubrubaaz uza pii Dimaskus i deru Hanaaniya. Daa Bil pagnu rudumrə te' bonge, "Hanaaniya." Sə doo bonge, miiya az Daa Bil. 11Daa Bil doosu bonge ruum, sə a ree bilaa i der gee bilaa Yahudarə gwa, sə a lees ura i deru Shawulu, ura keetə Tarsussaz. Ura pu weerəkrəz. 12Sə rudo maz uza i deru Hananiya pu tottukrə sə yii na' ullə paa, səna oko no'13Hananiya iisə Daa Bill gee n geegen paka mazzikrək, kéékuwa yisə mariya moroi Uruselimai.14Firissa gbi'zaz iisupu bonge maza der riira moollaz tele ina kamu.15 Daa Bil doosu bonge, ri'gəm, ur neta minde tomsət N teegətti, uzi kamkp riira miil iya i me̱e̱parəi naa gwani naa yanga Israila. 16N yiisukuyin ni ɓərkin baar nok riira miilak.17Sə Hananiya ri'gə tor gwaagirə. Sə yii na' ullə paa bonge doowi Shawulu, DaaYeeso gɓə'sarə bilarə apu zakəndə ak, uzi tomte mona oko ar sə Rumsa Billəs na yi'sarə, 18ni umkpa norak sei una keetə, Shawulurə no'rə ni kokik, ruu sə bo'su batisma. 19Regə rek sə kine gɓam. I gau naa kubrubai ru'rə te'ka.20Ni sə doo ak ma' dooka paka Yeeso rək ro'teya Billəirə roo, gee ur Waza Billəzzi.21 Mariya i meuwai ina eni məsi sə i doo bonge maza azzi wo' mariya i der riira al Uruselima paa? zaa ang noka kangɓən mari firissa gbi'zazzə ina gɓe'i. 22Ama Shawulu kine gbama dooka pak sə moos Yahudawaiya i gau Dimaskai sə yiisi Yeeso Kweebaazi.23De bo'rə ru' gənŋa, sei Yahudawai i gagɓəs ni ikpunuk. 24Ama Shawulu me̱e̱gəs daksəka su'a iik, i zo'u sugognarə tuks naa ubla noka i ikpunuk.25 Ama kubrubaiya ulləi i tosu ɓenzə roo, sə i zusu naa windo rək.26De ree Uruselima, Shawulu ii dakənka naa kubrubai, ii pat i sermu sen, i gops timr inge kubrubaazi pa.27 Ama Barnabas pe'tu sə manzaanirə, sə doosi ni Shawulu oktən Daa Bil bilarə paak sə Daa Bil pagnu, sə Shawulu dootə pagn naa gbam Dimaska riira Daa Yeeso rələk28Dakən naa ii ipu torkrə ipu rekrə pag naa gɓam riira Yeeso rəllə. 29Pu gaptə naa Heleniyaawai, ama ii bo ipu yaalə bo iikpu in. 30De uriyangi i gee pakki, sei i kamtu Kaisaariya sə i tomu rekarə Tarsus.31Sei ikiliisiya tele diga Yahudiya, naa Galili, naa Samariya timr kissisi, sə i gau naa sera Daa Billəz, naa po'kaa Rumsa Billəs, sə ikilisiya baktə zok. 32De Biiturus koosə dermerə, sə gə zaa mariya i duu Billairə, i gaupu Luda.33Erizi sə ree oks maz uza ura i deru Iniyasu pu kittə gwandə zedirə paa, wi' samsara puna zok bo'sənk.34 Biturus doosu boge, Iniyasu Yeeso Kweebaaz rungɓusa pu. Ruum paa a pe' zediya mooi diga ri'ik sei ruu paa.35 Mariya i gau Luudai naa Saruunai tele i og mazzi sə i yere Daa Billə.36Kubrubaaz uza pii gau Yafa i deru Tabita wato uni baa yams. Kitakiizi bo'ro bon tomsa oomis, naa go;num rekarə mariya inpisipairə.37 Ru'a eyi rə kuno sə wər, i neeu i gɓou rora paale.38De' Yafa pu popsa Luda sə kubrubai i gee Biiturus pu roo sə i tom mari ittəko ullo i ooru gee zam erə naa lo'ka pa.39 Biiturus ruu sə i ri'gə yam de'reks i kamu rollirə. Tuuki pat i de' ullo pourə sə ipu go'okrə, i yəsu yalina Tabita sipsin, bəlla i pin yammallə.40Biiturus keesi ii pat rollirə, gau dii sə weerə sə yerə we'sikrə doo gee Tabita ruum paa. àà no' de' og Biturus sei ruu paa, 41Biiturus yiisi na' sə ruuto pa sei iya i esə timrai naa tuuki sə esəu naa zengs. 42Paka ak meegəs zok della Yafallə sə i ma' eska tomr Daa Billə, 43waato ru'a eyi rə te'ka pat Biiturus pu gaptə Yafa, gau naa ura i deru Saminu ura suktto wongnaz.
Chapter 10

1Maz uza pii Kaisariya riira ulləl Karniliyas, daa ya'ali ɓaara soojairəi a i der ɓaara Italiyal. 2Ur bən maza wessazzi, maza serum Billazzi ur naa gwaaga ullək tele. Esə en mari esək naa ɓəəu pa, koo bənaya pu we̱e̱rək Billə.3Ubla ukarə we̱e̱s taasə naa nimz, og malaikaa Billəz pu zakrə ullə ni rudummak. Malaikazi doosu bonge, ''Karliniiyus!'' 4Karliniiyus pi'sə malaika no'rə no̱k ser sə doo bonge, ''Gaya dangwanz?'' Malaikap doosu bonge, we̱e̱rəka mo̱o̱k naa esəkaa mo̱o̱rə a esən mariya una pisipaiyak, de'sapu paari, ina sundumerənni Billə mu. 5To̱məm mari ri'ak rekarə Yaafa ina kamtə maza i deru Samiinus, gə ideru Biitrus. 6Tiipu Samiinu tibaazə gwa'. Ura gwaaga ullək pu ɓapsa gbonarək.7De malaikaa pagnu ezi daa arki, Sei Karliniiyus de̱r iya i bo̱'su tomsai ittǝkǝ.8Karliniiyus doosi ina bo̱'rumman yas, sə to̱mi Yaafa.9De' ar oo paa nit utarə ipu ri'gəttə billarə paa, ubla te'kate', i reks pou dǝlla i rekənallə 10sei Biitrus dǝg gwaagrə paa sə we̱e̱rə Bil. sei wodu go̱'mu, ii reka rek, ama mari i bog rekai i kaa dənpa sei no' i riiu.11 Og koli i gbe'rum sə og in una pu tiitǝkrə ni yaluwa ra'səka na'rəuwak dǝlləroo.12Ina eni ro boo, do'neta dǝllət naa noiya i usə paai ipu roo.13Sə gee gwera pagnu géé, "Ruum paa. Biiturus, ɗe'səm sə atəu".14 Ama Biiturus ii géé, "Daa Bil, mii n mə'ɗə tǝkkpa ina go'pan pa.15 Gwera gətə ullə ittǝzza roozə sə doosu géé, "Ina Daa Bil go'rən kaa doo monge go'pa pa". 16Bo̱'rum ri'eri dən taanə sei inni pe'səm sə gəə paari.17De' Biiturus inni gbeeu baar pu sundək ina og ruduma emirəmrə, sei mariya Karniliiyus to̱mtii i dǝ'əs su' gwaaga Biiturussəkrə sə i de' ɗaakarə.18Sə i de̱su géé, ura i deru Biitrus sas gau anya?19De' Biitrus pu sundek ruduma emirə sei Rumsa Billəs doosu géé gwenum mari taaruko ipu laakarə.20 Ruum paa a duyi kaa sə'rəmpa miizi n to̱mti. 21Sei Biitrus ree mariya eyirə sə doosi géé miizi ura i laauwaz i zaa nok anya?22I doo géé do̱o̱nza soojairǝ i de̱ru Karliniiyusaz maza oomi no̱o̱s Billaz, ura i dowu buta Yahudaawai rəttəz yas.To̱mbaaza Billəz doosu géé na to̱m su' mo̱o̱rə mona zaa ullə gwa, səna ge̱e̱ paka mook. 23Biitrus doosi gé́é bo tor gwa roo, sei nittə dii i we̱e̱ sə i ri'gə naa uriyangi uri à i keetə Yaafai i de'etuDe ar oo paa i zaa Kaisaariya. Karliniyus pu zo'kirə,de̱tə zeewiya naa ungwaniya ulləi.25De Biitrus tor, Karliniyus raau sə gu'dii bo no̱o̱sku. 26Ama Biitrus Ruusu paa sə doosu géé, "Ruum paa, mii n kwən no̱o̱ska pa, mii bǝn mazzi".27De' Biitrus pu paknurə, tor sə oks mari gənnga i dakən pu ar muko.28 Doosi géé, "I bǝn i me̱e̱me̱n go' ara Yahudawai i dakskən zur koo i rekən rek naa mariya but utakrəkpa. Ama Bil yiise géé kamina doosə koo maz minge go' pa koo oopak pa. 29Uki bo'rə sə n zaa naa sinum pa, i to̱msəne su' eki. Gwannki sə n de̱sna, a to̱msǝne ana su'unyak".30Karliniyus doo géé "Ru'a i ar narko airə bəllallə n pu weerəkrə we̱e̱z taasə nimzi n ok maz uza de'narə miirə naa yalləl bunnǝn.31Doo géé 'Karliniyus, Bil geesapu we̱e̱rəka mo̱o̱k naa rekka mo̱o̱rə a essə iya una pissipaiyai. Bil sundusapu paka mo̱o̱k. 32Nok riik to̱məm maz rekarə Yaafa na de̱ta maza i de̱ru Samiinus sə gə i de̱ru Biitrussas. gaupu ara ɓapsa gbonarəkrə'.33 N to̱msa dǝ' muko, a geese sə a zaa. Ri'ak epu anng yas Billə mu', sə a gee ina Bil doosa muna doosendə".34Sei Biitrus gbe're su'a ullək sǝ doo gee, "Zemazi n me̱e̱gəsapu Bil təəgə pa. 35Goptǝra riik, koo ne̱e̱ya ura no̱o̱s Bil sə bo'rə ina oominaz, kwekukwen .36A me̱e̱me̱n paka to̱msə mariya Israilaiyak, de' doosi paka tingka gapta wessakre keetə Yeeso kweebaazək ura uzi Daa Billa yasazzǝ. 37Ii naa zura iil bǝn i me̱e̱me̱n neta bo̱'rum Yahudiyan yas, se̱e̱'tə Galili, de Yohanaa bore batisma doo; 38Ina bo̱'rum naa Yeesowa Nazarattaz ni i sə'sunuk naa Rumsa Billəz naa Gbi'kəmmak. Ree mu' naa bo'ka ina oomin naa rungbuka iya seetan pi'tii nok Bil Pin naa urak.39Ee seedaakuiya neta bo̱'rə buta Yahudaawairəttə naa ursalimattə -Yeesowa ́i iu naa bilaa aka vaga raurǝk. 40Mazzizi Bil ruutu ubla taazə, sə yiiu géé i ina meeuwaz,41mari yas pa, ama iya Bil te̱ẽ̃gii, ee yam eya e regə sə e bo' naa ur, de ruutə diga robaamrə.42Doosee e na doosə mari paka Billək ena yiisi ura az, uzi ura Bil te̱e̱guz, bissə mariya ipu na norai naa iya i wəssapuirə paa. 43Ulləzi anabaawai i esə seedaakum, maza duwu naa timr mulləz i ra'səsku ran Hakkeiya ulləi naa riira Yeeso rəl.44Biiturus pu dook pakkirə, sei rumsa Billəs tiitə iya i gee pakkiirə paa. 45Mariya i napsapu gangs sə i duu Billai, a i zaa naa Biiturusai inni məsi. Nok eskaa Billə tiitə mariya i me̱e̱ Bil pairə paa.46Gə i gee mariya eyi ipu pakrə naa me'te somaso sə noos Bil. Sei Biiturus bagə géé, 47"Ura ro'kǝn mamaa bo'səka mariya ai Batisma rəm pii ya? De i kwesapu Rumsa Billǝs ni aak".48 Sə tosi ina bo'si Batisma riira Yeeso rǝllo, I ooru na bo'rə waa ru' eri.
Chapter 11

1De' to̱mbai naa uriyangiya ipu Yahuudiyai i gee gee, mariya i me̱e̱ Bil Pai i kweesapu paka Billək. 2De Biiturus zaa ursaliima, mariya ɓaara iya i nauwai rəi, i bi'ru. 3I doosu géé mo̱o̱ a daks zur naa mariya i naupai sə a regə rek naa ii.4Biiturus ma' po'gəskini pakki sə doosi géé, 5Bopu we̱e̱rək Billə dǝlla zoppallə, ar tonarə , 6bo og ɓenz tiitəkrə, naa net somaso roo bondə paa. Sə gə bo og taaza roozə, Do'net naa noiya billə paai somnaso.7Bo gee gwera, doosəbo géé, "Ruum paa Biiturus, ɗe'səm sə a təu!" 8Sə n doo minge, "Ina puna oosa pan me'ɗe' torka miirə su'rə pa". 9Gwera Billə paak iisə gee, "Ina Bil essan kaa doo monge oopa pa".10 Inni bo'rəm dən taanə sei pe'sum sə gəə billə paari.11Ri'ak, ogən to̱mtəpu mari miirə, diga Kaisariya, ipu de'narə ɗaakaa a pinnakrə.12 Rumsa Billəz gee mina ree naa ii, i sinkən pa, e' ree naa do̱o̱meiya mii mari bamro, Mazzirə gwa. 13Doosee ni ogən To̱mbaaza Billəz de'narə ullə gwa'ak, doosə bo géé bona to̱m mari rekarə zoppa, bona gətən Siimon14. Doosəkən paka keesəkənak mo̱o̱ naa mariya mo̱o̱rə gwa'ai.15De n ma' pak naa ii sei Rumsa Billəz tiitə iirə paa ni tiitən aarə paak ublaa ekirək. 16N sundə naa paka Billək, doo gee, "Yohana bo'sə mari Batisma naa maam; ama i bo'səkǝn Batisma naa Rumsa Billəz".17Nok riik Bil na esipu esǝk ni esnaa aak ublaa a essən timr Yeeso kweebaazekrǝ, mii neezi sə n sinkən Bil ya? 18De i gee pakki, i doo una pa sei i noos Bil sə i doo géé, Gǝbǝn Bil essǝpu pu'ka na' a kinka zəngsǝk mariya i me̱u pairə".19Iya i esǝ timr sǝ ɓərka baara ma'te diga Istifanussə workrǝ sǝ i faks i daa Ursaliimai iya i esə temr eyi i faks rekarǝ buta Fimikiyattə naa Kubrus naa dǝlla Antaakiyallə. I doo paka Yeeso rek Yahudaawairǝ kotto, i dooso uza pa. 20Ama ii uri iirǝ te' mari diga Kubrus, naa kuraane, i zaa Antaakiya sǝ i doosə Helinaawai sǝgǝ i doo paka tingkak Daa Yeeso rək. 21De na'a Billək pii iirə paa, mari gənŋa i kwee pakki, yerə sə i duu Bil.22Doom iire paa ogs mariya i duu Bil Ursalimai sə i tò̱m Barnabas rekarə Antaakiya. 23De zaa ogs essəka Billək pu rekrə mu' zok yagu, sə baksi eska gbam ina de'es timr Billə kotto.24Nok ur maza oomizzi, yi'is naa Rumsa Billəs naa eska timr, mari gənŋa ba'gə zok Daa Billǝ.25Sei Barnabas kee ree Tarsus nok gwenka Bulus. 26 De re ogsu, sei gətnu Antaakiya. Bo̱'rum bǝlla willǝ-wi' i tookən ar mukǝ, sə kubrusən mari gwaaga Billəkrə. I se̱e̱ derka kubrubaiya Yeesorəi Kiristai Antaakiya.27Zoora elirǝ anabaawai uri i zaa diga Ursaliima rekarə Antakiya. 28Muzo iirə te' ura i deru Agabusaz, ruu paa se Rumsa Billǝs ge̱e̱su bonge, bussuma gbi'mam zak dellə yas, inni bo'rum bəlla Kuluudiyas pun gwantəllə.29Nok riik, Kubrubai ni koo neya le'ennak, i dog bo po' uriyangiya ipu Yahuudiyai.30 I bo'rə ri'eri; i to̱mən B arnabas naa Bulus wees do̱o̱niya ii rə.
Chapter 12

1Zoora elirə Hiridus gwanz kam uri sə ɓesi baar. 2Iu Yaakubu zeeuwuza Yohaana rəz na fonkaaz.3De og inni yag Yahudaawai zok, sei ree mu' naa kamkpa Biiturus bəlla naasa buroodiya naa yisti pazzəllə. 4De kamu sei gbe'su pursinarə se te̱e̱gǝ soojai narkǝ ina geu; sundo géé sei naas na assapu sə bo keetuttu marirə mu'5Biturus pu pursinarə, ama mariya Billəi i gau naa we̱e̱rəka Bil ullə paa. 6Ublaa Hiridus keetutukunukrə, tuksəro, Biitrus pu kinarə soojai ittǝkǝrə te' dogdǝnzǝz naa sargai. Iya i zo' sugognǝtta i pu de'narə sə gwenu pursinaa ezi.7Sei malaika Billəz gbə'surə, sei ra' okəs arki. Malaikazi pog Biiturus pussəllə sə we̱e̱su se doo bonge, "Ruum paa ya' ". Sei sargaiya ullǝ na'rəi i po'rəs. 8Malaikazi doosu bonge, "Tə'əm yallən naa ta'ga mo̱o̱i".De' tə'əs, sei malaikazi doosu bonge, "Tǝ'təm yaluwa gbi'wawa mo̱o̱n se a duute".9Sei Biiturus duu To̱mbaazi , sə i kee goka. M̱e̱ géé ina tombaazi bo'rǝ eni zǝmazi pa, me̱e̱ géé bopu rudumrəzi.10 De i ar zo'baaza se̱e̱nzaz, naa a ittǝzzaz, i zaa sugognaa gbi'ka tor dǝllə rookrə, sugogna we̱e̱ssi, sei gbe'rəm naa gwan. sei i kee goo sə tii billarə sei to̱mbaazi daau.11De Biiturus gəə gwandə sundumerə doo bonge, "Ri'ak n me̱e̱sapu, Daa Bil to̱mtəpu malaikaa ulləz sə keese Hiridussə na'rə, naa sundumeya Yahudaawairǝirǝ". 12De me̱e̱gəs rii, sei ree gwaaga Maryaamu maiya Yohaanarəz zəkrə, ura Daa ulləz i de̱ru Markussaz, Mariya i duu Billai gǝnŋa i dakən roo ipu we̱e̱rək Bille.13De ɗu' sugogna, waa kitakiiz uza i de̱ru Rooda, waa se̱nzi zaa ullə sə bo gee koone̱e̱ziya.14 De me̱e̱gəs gweraa Biiturussək, nog naa yaksa zok gbe'rǝ sugogna pa, goptǝra rii, sei gəə gwa' naa nom sə doosə mari géé Biiturus pu de'narə goka sugoknarə. 15I doosu géé, "Mo̱̱o̱ yaasi". Ama ur boo na'as géé Biiturus zi. Sei i doo géé "To̱mbaaza ulləzzi".16Biiturus ree mu' naa ɗu'ka sugogna, de i gbe'rə sugogna sei i ogu, mǝssǝm kami ii yas.17 Sei Biitrus yiisi naa na' sə ka'ri géé ina rəəs, sei doosi ni Bil keetunu pursinarək. Doosi bonge, "Doosən Yaakubu naa doomeiya i seetəi". Sei daa arki, ri'gə ar ukarə.18De ar oo paa Soojai i gee tingka pa koo topa ina bo'rum naa Biiturusandə paa.19 De Hiridus laau ogu pa, sei de̱s zo'baiyi, sə doo bonge, ina ipsi. Sei ri'gǝ daa Yahuudiya rekarǝ Kaisaariya sə gaptə roo.20Hiridus punaa suksa baar haa naa mariya Taaya naa Sidommai. I dakən se i ree ullǝ. I oorə Blastas ura gbo gwanzaz na po' bo. I laa kinka gapta oomit, nok buta iit, kinə rek buta gwanzzi rəttə.21Ublaa i ɗe rekarǝ ullǝk, Hiridus tə' yaləna ullə gwanttən sə gau tengz gwantə sə doosi pak.22Mari i woo su' géé, "Gweraa billəkki a mazzəkki pa". 23 Ni umkpa norak, to̱mbaaza Billəz ɓa'u nok noosən Bil pak; gari i regu haa wər.24Ama paka Billək bagə reka mu' sə yas ar. 25 De Barnabas naa Bulus i ɓams to̱msa iis Ursalima, i pe' Yohaana ura i deru Markussaz.
Chapter 13

1Iya i esə timr Billə Antaakiyaire, anabaawai naa lami uri i pii. Iiyi Barnabas, Samiinu (ura i deru gbama ya'laz), Luukiyas maza Kuraaniz, Maanayan (ura i noo naa Hiridus gwanzaz) naa Shaawulu. 2De ipu no̱o̱sək Billə naa riiwa rekrəu, Rumsa Billəs doo bonge, ''Kaasəsne Barnabas naa Shaawulu, sə ina bo̱'se to̱msa n de̱rnis'' 3Sa'kaa roozə de i ɓams riiwa rekrə ewi, i we̱e̱rə Bil, I saa na' mariiyirǝ paa, i sə'si i wa'i.4Barnaabas naa Shaawulu i duu ina Rumsa Billəs doosin, i ri'gə Saluukiya, diga eri i tor ɓark rekarə Kubrus. 5De ipu dǝlla salimissallə i doo paka Billək ro'teya Billə Yahudaawairəirə. I pe' Yohana Markus se po'i.6De i do̱'o̱s dǝlmeya gbonarə te'ei haa i ree Bafuusa, i oks bookaz uza lamza songrə Yahudawaazza i de̱ru Bayasuuwaz. 7Bookazi daks zur naa gwanza ya'amrəz Sarjiyas Bulus ura punaa me̱e̱kaz. Mazzi de̱r Barnaabas naa Shaawulu nok ii geeka paka Billək. 8Ama Aliimas, Bookaza ezi ( riizi riira ulləl yer zok) sinni; ii ro'okna gwanza ya'amrǝz eska timra uləllə.9Ama Shaawulu ura de̱ru Bulussaz yi'is naa Rumsa Billəs, pi'su no'rə 10sə doo géé, "Moo waza seitandəz, a yi'sapu naa engku naa sǝǝrǝka at. Moo umkereya go'numrəzzi. A me'ɗik sə a daa rugguska bilətta Daa Billət pa ya?11Gwenum na'a Billək pu moorə paa, a yerk ruz. A ok ubla espa haa ru' urirə. Ni umkpa norak una ni loogag tossǝ Aliimas no'rǝ oko pa sə laa maza maakuz. 12De gwanza ya'amrəz og ina bo'rəmman, esə timr sə zok məsu naa kubruskənaa Billək.13Sei Bulus naa doowiya ullə ri'gəttəi i ruutə diga Bafuusa i tor ɓark i zaa Bariyaata buta Bafiiliyat. Ama Yohana daati sə gəə Urusaliima . 14Bulus naa doowiya ulləi i ri'gəttə diga Bariyaata sə i zaa Antaakiya buta Bisiidiyattə. Ubla ǝngəskənaa Yahudawairək sei i tor Gwaaga Billəkrə sə i gau dii. 15De i zangə dookai naa Rababaiya anabaawairǝi, do̱o̱niya gwaaga Billəkrəi i doosi bonge, "Uriyangi ina punaa paka wengrǝskarǝk rekarə mariya airə doon".16Sei Bulus ruupa sə tǝg na' sə doo géé, "Ke̱'en to' mariya Israilai iya no̱o̱s Billai.17Billa mariya Israilairəi te̱̱e̱gə daiya aai do̱o̱ sə no̱o̱s mariya ii dǝna i gabtən Masarattə, naa gbi'kəmma ulləm sə keetətti. 18Wi' zu' ittəi pu buuk tirmlə nok ii doolo roo naa íí.19De wo'sapu mariya mə'te gbansa buta Kan'aanattə sə essi ɓinti. 20Neta bo̱'rəm eti yas ar an wi' zu'zur naa zu'ittei naa komnai. De netti as, Bil essi ze̱e̱ba bissei zakarə zoora Samaila anabiya Billəzzǝllə21Sa'kaa roozə mariyi i íí gwanz sei Bil esi Saawul waza Kishsəz, me̱e̱la Bilyaaminu rəllə, de wi' i ar zu' ittei. 22Bil keesu gwantirə, ruus Dauda na gau gwanza iiz. Daudarəzi sə Bil doo bonge, 'N kinə pu Dauda waza Yaasa rəz, na gau maza N ííuwaz mində timlə, nok səna bo̱'rə ina N íí na bo̱'rən.'23Diga zeewa maza azzəzi sə Bil to̱mtə Israilai Kweebaaz, Yeeso, ni dogǝn bo bo'kǝnak. 24Ina eni ma' bo'rumka bəlla Yeeso zan dənpallə, Yohana se̱e̱ doosǝ mariya Israilai yas paka batismaa pu'ka na'rəz. 25Yohaana pu bamsək tomsa ulləssə doo géé, 'I me̱e̱ inge mii ne̱e̱ziya? Mii ura roozi pa. Ama ke̱'en to,' uza pu zakrə miirə sa'ka, ura koo gweraa ullə tagrək n reks binsəka paz.'26Uriyangi, yangiya Ibrahim rəi, naa iya ipu iirə te' i noos Billai, aarəzi i tomtaa paka kweekarə ak. 27Iiya i gau Ursaliima na gwanniya ii, i meeu, koo i me̱e̱gəskən paka anabawairə i zangə ubla ǝngəskarək pa; Nok ri'ik i yi'is paka anabaawai i dook naa bilaa ikkpa Yeesorǝk.28Koo de i oks ina to̱o̱ ika imnunpa i oorə Bilaatus na iu. 29De i ɓams neta pu biisintǝt ullə paat i tiitutu rauwirə paa se i gbou gagəllə30Ama Bil ruutu diga roobaamrə. 31Ru' gənŋa pu gbəsək iya i zaa yam diga Galiili zakarə Ursaliimairə. Mariyi iiyi seedaakuiya ulləi rikak.32Nok riik epu kamtǝkǝn paka tingka Bil dogsə Daiya aai do̱kakre: 33Bil de'es do̱ka ak aa yangiya iirə, no'ka riiki sə ruututə Yeeso roobaamrə. Ina gǝ pu biisǝnnən rabaaza ittəzə gessəzzə: 'Moo wazza miizi wonka n gapsapu Daa mooz.' 34Naa ruuska ullə i ruusunu robaamrək nok zoka ullə kanaa bumpak, doo géé: 'N eska sə'səma oomi Dawuda rǝm.'35Nok riizi səgǝ doo Rababaaza gessəz uzarə, 'A daak sə zoka ura mo̱o̱re wessazzək bumpa.' 36Nok dǝna Dauda naa baasa ulləs i bo̱'on ina Bil iin, sə wərak, i iiu Daiya ulləirǝ pourə sə bums, 37ama ura Bil ruusuz bum pa.38Nok ri'ik na gau naa me̱e̱ka iik uriyangi, maza azzəzi i doosən paka ra'asǝska hakkeirək. 39Ulləzzi koone̱e̱ya ura esə timraz kink gbiska, ne̱ta dookaiya Muusa rəirət i gbiskunǝn patrǝ.40Nok ri'ik ge̱e̱n ge̱n ne̱ta anabawai i doot kanaa bo̱'rəm naa ii pa: 41 'Gwenən ii mariya i saa mari, gamn naa məsəm sə i wo̱'; Nok Npu bo̱'o̱k to̱msǝ dǝna iində, To̱msa i eskən timr pas, koo uza na doosən.'"42Ni Bulus naa Barnabas i ri'gəkǝnnak, mari i oori géé ina doosubo pangni geben ubla engəskaa yahudaawairǝ kootǝkakrǝ. 43De i faktə, Yahudaawai gənŋa naa iya tor Yahudaawamrəi i duu Bulus naa Barnabas iya i doosi ina reemu' naa bo̱'ka go̱'numma Billəm .44De ubla ǝngəkaa Yahudaawai rək ko̱o̱te, mariya dǝllirəi yas i tookənka nok geeka paka Billək. 45De Yahudaawai i og bansa esi, i yi'is naa keerəs sə i pag ina Bulus doondə paa sə i də'u.46Ama Bulus naa Barnabas i pag naa gbam sǝ i doo géé, ''Go̱'go̱n e se̱e̱k dooskǝn ii paka Billǝk. De i mu'sapu sǝ i yii i to̱o̱ kinka zǝngsa ɓampas pa, es e yerk iya i mee Bil pairǝ.47Riizi Daa Bil doose̱e̱ géé, 'N de'sǝn puni oosak iya i me̱e̱ Bil pairǝ paa, nok sǝ i kam paka kweekarǝk koo araya dǝlle te' yas.'''48De iya mariya i me̱e̱ Bil pai i gee rii zok yagi wessawe sǝ i no̱o̱s paka Daa Billǝk. Mari gǝngna iya i kink zǝngsa bampassai i esǝ timr. 49Paka billək faks attirə yas.50Ama Yahudaawai i sukrə iya i esǝ zur sǝ i no̱̱o̱s Bil wessai, naa do̱o̱niya dǝlləi. I sukus Bulus naa Barnabas sə i neni, i keesi bapsa buttirə. 51Ama Bulus naa Barnabas daggbus kəəga iirə dəntək səna gau seedaakom iirə paa. I ri'gə della Ikooniyallə. 52Iya i esə timr Billəi i yi'is naa yaksa zok naa Rumsa Billəz
Chapter 14

1De ipu Ikooniya,sei Bulus naa Barnabas i tor rora Billǝ Yahudaawairəllə sə i doosə mari pak haa bansa mariya Yahudaawai naa Heliniyaawairǝi i esə timr. 2 Ama Yahudaawai iya i gee to' pai i ru'gus timteya mariya i me̱e̱ Bil pairəi, sə i og uriyangiiyi e̱nkabai wi'.3I lo'tǝ arkirə, sə i pak naa gbam naa gbi'kǝma Daa Billǝm, sə esə seedaakum paka ullǝ go'numrəkrə. Bo'rə naa bilaa eski alaamai naa ina məsəmrən Bulus naa Barnabassǝ na'rə. 4 Ama mari gǝngna dǝllire i markən: ii uri kanaa Yahudaawairǝkrǝ, ii uri boo kanaa to̱mbairǝkrǝ.5De mariya i me̱e̱ Bil pai naa Yahudaayawai yas i yaan do̱o̱niya ii ina yedə Bulus naa Barnabas sə ina to'gi , 6i me̱e̱gǝs sei i nog rekarə Likaaniya, naa Listira naa Daabra naa dǝrmeya ke̱e̱rairǝ, 7arkirə, i dook paka tingkakrə.8Dǝlla Listirallǝ maz uza pii i dinngu lendǝzzǝz ko̱o̱ gwandə dəntə paa, me̱'ɗe ri'gət pa diga i dinngnuk. 9Mazzi gee Bulus pakrə. Bulus pi'su no'rǝ sə og punaa eska timra i go̱'o̱skunuk.10 Sei təg gwera naa gbam sə doosu géé, "Ruumpa a de' naa dǝnta mo̱o̱t." Sei mazzi gir, ruu paa sə ko̱o̱s arki naa ri'gət.11De bansa mariiyi i og ina Bulus bo̱'rən, i təg gwera naa me̱e̱la Likodooniyal sǝ i doo géé "bil tiittǝpu aarǝ ni marik." 12 I de̱r Barnabas géé "Zabsa," ur Bulus boo "Hamiisa," nok uzi maza pagaz. 13Sei tozza Zapsarǝz, ura gwaaga billa ulləkrǝ pu kur dǝllək, kamtə ne̱ga yaari naa buruma tettəm sugognǝttǝ; ur naa bansa mariiyi bo za eski net ma'antət.14Ama de to̱mbai, Barnabas naa Bulus i gee pakki, sei i taagəs yalləna iin sə i nog na gbakǝs goka bansa mariiyirə sə i woo su' paari 15sə i doo géé, "Mariya ai, nok an sə i bo'rə neta ri'at ya? Ee bǝn mariyi naa sundume ni iik. E kamtən paka tingkakki, daan ina ipu bo'rəkrə an sə i noos Bil, ura go'rə ara paak, naa diik, naa Gbona naa neta pu root yasat. 16 Uzi dena arandə da̱a̱ mari ina ri'gə ni goosnik.17Naa riik daa zura ulləl rii sedaakum pii pa pa, na riik yiisǝn go̱'num, Kamtən maam naa wi' a i go̱'o̱i, gəbən esən rek naa tingkaa timterək. 18Naa pangna am, de̱ke̱r sǝ Bulus naa Barnabas i le'en bansa mariya eyi eska net ma'ant iirǝ.19Ama Yahudaawai uri diga Antaakiya naa Ikooniya i zaa sə i səərə bansa esi. I to'gə Bulus sǝ i gou sə i keesu dǝllirə, i me̱e̱ géé wərapu. 20Ama de mariya i duu Billai i de' ullə paa, sei ruu sə tor dǝllə te'. De ar oo paa ur naa Barnabas i ri'gə Darba.21De i doo paka tingkak dəllirə sə i kinə kubrubai gənŋa, i gətə Listira rekarǝ Ikooniya rekarǝ Antaakiya.22 I bag we̱nrəska timra kubrubairəl sǝ ina ree mu' naa eska timr. I doosi bonge, naa ɓərka baara gənŋalli sə a tork gwanta Billəttə.23De i təəgesipu do̱o̱ni kala ar tookǝnkaa iya i esǝ tirmlǝkrek, se i we̱e̱rə Bil naa mu'uska rek, i daai Daa Billa i ese timr ulləzzə.24 Sei i ar naa a Bisiidiyak sǝ i zaa Bamfiiliya.25 De i doo paka Billək Bariyaata sei i ri'gə Ataaliya. 26Diga rook, i tor ɓark rekarə Antaakiya ara i esǝn zur nok go̱'numa Billəm nok to̱msa rikak i ɓamsas.27De i reksapu Antikaaya, i daks mariya i duu Billai ar muko sə i doosi ina Bil bo'sin yas, naa ni gbe'rən sugognaa eska timrlək Mariya i mee Bil pairək. 28I lo'tə aa eri naa kubrubaiyi.
Chapter 15

1Mari uri i zaa diga dəlla Yahudiyal, rekarə Antikaaya se i kubrusən uriyangi, i doo bonge, ''Ina nawun ni dookaiya Musa i doonak pa i gɓiik pa.'' 2Ina anni kamtə sinəm iirə te', íí naa Bulus naa Barnabas. Sei i tom Bulus naa Barnabas naa uri iirə te' rekarə Ursaliima ina ogs manzaani naa dooni sə ina desi pakkirə.3De' mariya Billəi i tommi, si i kóós buta Finikiya naa Samariya, i doosək mari ni mariya i kwee Bill pai gè ni tubukunak sə yag uri zok oomi. 4De' reks Uruselima sei mariya i duu Billai, naa kubrubai, naa dooni i kwee oomi sei i dosi ina Bill bo'sin.5Ama uri, iya ii esə timrai, mari farisaawai , iruu sǝ ii doo gee, sei ina na̱u koneya, gǝbǝn na duu ro'oknaiya Muusa rǝi.6 Sei kubrubaiya Yeeso rei naa do̱o̱niya rorra Billǝllei, sǝ i dakkǝn sǝ i' wi'gǝs pakki.7De' i yaan pakki haa, sei Biiturus ruu paa sə doo gee, uri yangi, i meemen diga ma'karə, Bill teegu iirə te' ina sə ina gee paaka Billək, sə ina esə, ina geek paka Billə sə ina esə timr paa. 8Bill meemen timteya iiy, seedisini esni rumsa Billəs, ni gwan bo'sənaak. 9Bill masa aa naa ii pa, sə neks timteya iiy okapa naa eska gongga.10Noka ri'ik nok an sə a̱ yaan gweka Daa Billya sə i yaan gumsuka kubrubai gumsa mo'osya? ama è es timr, 11nok se'səmma Daa Yesso rəm sə a̱ kine zengsa ɓampas, ni iima i kinnən eki".12sei bansa mariya eyi sei i rees diikadi' sə i ke'so Barnabas naa Bulus. Ni i ipu doosəkin mari pakrək, naa nata mesəm rət.13De i daapu pakki, Yakubu doo bonge, uriyangi ke'səne to', 14sei Biiturus ma' doosiki ni Billa paal ma'an gɓaaka mariya ulləiyak, nok Billa paal ko'os ar sə ara mariya ulləi ni i gɓaanak.15Paka ak pu wessawe' ni paka anabaawairək yak, ni pu biisənən nak, 16sa'kaa roozə n gətək, sə n zaa wom gwaaga Daudarə kasək; gə n ruusuk dooma room. 17Noka mariya i seetəi sə ina laa Daa Bil, waato mariya ipu miirəi. 18Ri'zi ina Daa Bil doon, gwanzi keetətə neta at diga do̱o̱.19Noka ri'ik sunduməya miirəi uyi, kai damə mariya i duu Billai pa iya i getən zura iil Biilə,20 noka ri'ik è biisəki ina daa bo'ka neta go'pat, deu duuka do'oz, naa kimaki', naa tekɓɓa ina naa kwaalan.21 Diga doo iya i kubrusən paka Billək i pii, naa rababaiya Muusarə i zangəi ro'teya Billəirə kala ubla asawe.22Sei kubrubai naa dooniya rora Billəl roi i og' go'gon bo'ka teegə uri diga bondo te'ka sə boka tomi Antakiya, sei i tom Yahuza,(ura i deru Barsaaba), dooniya gwaaga Billək rəi, sə i tomi Antakiya naa Bulus naa Barnaba. 23I bii gee kubrubai, naa dooni naa uriyangi rekarə menkirə, Antakiya naa buta Suriyat naa Kilikiya, de'eskəngka!24De' è gee pu, ii uri iirə te'ka i ruus hakkilo a iiz, naa pang na seerəmrən è doosi ri'pa, 25sei è og go'gon, de' su'a eek pu muko è tongɓən mariya yè'niya èirə. Naa Bulus naa Barnabas iya i gwayiyai.26 Iya i esə zəngsa iis nok Dangwanza aaz Yeeso Kweebaaz.27Nok ri'ik è tomtun pu Yahuza naa Silas, i bən i doosəkəndon neta root naa su'a gwanirək. 28 Nok rumsa Billəs og go'gon, nok too ri'zi. 29Kai pogo neta i ɗe'sə maiyat pa, naa tekɓa gala naa ina i ɗe'espan naa latər, ina daapu neta eti i gak wessa. Gamn kaskas.30I boo de i faksi , i ri'gə Antaakiya i ree toogǝs mari sə esi wasiika. 31De i zangə zok yagi wessawe'. 32Yahuuza naa Silas, naa anabaawaiyi i bagsə mari gbam naa pagrəm genŋa sə i wengrəsi.33De' i bo'ro yanga ru', arkirə sei uri yanggiya ii i faasi kaskas gəəkarə iya i tomtii rə. 34Ama og go'gon bo gau eri, 35Bulus naa Barnabas boop i gaptə Antakiya. naa uri gegga. I kubrusən sə gə i doo paka tingkak danggwanzək naa uri gegga.36De' i lo' topa sei Bulus doosə Barnabas gee ri'ak gə a gəə a kootuto uri yangi dermiya a keetini sə a dootun paka Bilļəkrəirə sə a gwemti ni i piinsak.37 Ama Barnabas ii pe'ka Yohana ura i deru Maekusaz, sə bo rəə yam.38 Sei Bulus gee go' ara a pe'kən Markussak pa , nok gəəpu sa'ka; daataa diga Bamfiliya bəlla kamtoms naa aapa39Sei sənəm ruuto gwanirə te'ka wessawe sə Barnabas pe' Markus, sə i tor ɓark rekə Kubrus. 40Sei Buluis teegə Silas naa sə dayi. Uri yangi bo i esi Daarə rə na'rə. 41Sei koos Siriya naa Silisiya sə wengrəs mariya i esə timrai.
Chapter 16

1Bulus bən, zaa Deeba na Listira ur uza pii tombaaza Yesso rəz gau Litira i deru Timoti, maiya ulloz Yahudaawazi naa daa uloz boo maza Helinawaazzi. 2uri yangiya ulloi i gau Listira naa Ikooniya i zanu wessawe'.3 Sei Bulus ii Timoti na keesbo bilarə sə bo nau nok Yahudaawaya bo pu yamm ai i meemen daa ulloz maza Helenaawazzi ,4De' ipu ri'gəttə delməi ro te'kazi mariya ro'teya duuka Billəirəi sə i doosə ina duu kanaa kubrubaiya Yesso rə naa dooniya uruselima rəi i biin. 5Mariya i duu Billai gè i bagə zok mu'ka mu.6Bulu naa mariya ulloi, i koos demiya Firiziya naa Galatiya nok, rumsa Billəs ro'ni pak, buta Asiyattə. 7De' i rəktitə wəkənaa buta Misayattə, sei iyaa ni i rəkən buta Bitiniyattə ama rumsa Yesso iisi pa.8 Sei i kee buta Misiyattə dii buta Tarwaasattə.9Rodum zasə Bulus, sə og yaramaz uza bəlla roolo gwandə mu' maza Makadooniyaz pu de'narə sə oru bonge ga'tum diga Makadooniya zakarə eerə səna po'bo. 10De'bo og rudummi sei pe' bila rekarə Makadoniya, zemazi eema gwan Billi derə ena zaa doosun paka ullok.11Diga roo, sei a ruu a tor ɓarkrə roo Tarwasa, sei è bagə ri'gət rekaro Samutaraki, de' ar oo sei i kintə ara Niyabolis,12 diga roo, sei è ree Filibi buta Makidoniyattə, della gɓi'lalli arkiro buta Yahudaawai rətti. 13È bo'ro yanga ru dellirə sei ubla enggəskarə, è kee goka ɓapsa womarə è mee enge è kingk ara è noosəkin Billak, sə è gau dii, sə è dooso kitakiya è zaa yammai.14Muzo iya i keesə toz, i deru Lidiya, ura yingə zahaza maza Tayatara, kita kiiza noos Bil pazzi sə Daa Bil gɓe'rə timra ulləl sə me̱e̱gəsən ina Bulus doosun. 15De i bo'su batisma naa mariya ulləi gwa'ai sə oorə, bonge, ''De i me̱e̱pu mii n esəpu timr Billə, zan i tii miirə gwa'.''16Ubla uka ipu rekrə ar weerəka Billək rə, sei i sar naa waa kitakiiz uza ura kamtə toms naa maiyaz, de' bo gwenu haa sə kiinin neta gapta dəllət nok gwenkaki. 17Sei ɗe'wee duuka tan mii naa Bulus sə təg gwera, sə doo bonge, mariya seeniya Billəi, sə doosə kweekaa ullok.18 Bo'ro ri'eri ru'naa ru' haa Bulus baar gomu, sə doosə mai gee n pu doosəkəndo, nok riira Yeeso rəl daan waa kitakiiza az!19De' uriya i gau yammai, i og kingkaa iik de'sapu, sei kam Bulus naa Silas sə gowi haa rekarə su' luumaro mariya i bis bisai ii ree mu. 20De' i kamti bissə mu i doo bonge, mariya ai Yahudaawaiyi sə i ruus hakkilo dəllallə. 21I gee ina pu weesan sə è kankpən tomsanpa, ni éé mariya Romawaiyak pa.22Sə bansa mariyai, i ruun Bulus naa Silas. Sə maza bis,bisai i ruusəserə sə i taagisi yalina iin, sə tusi i daai kotto sei i daai,23 de' i ɗa'ai haa i kami i gɓe'si pusuna rə, sei i doosə mariya i zo' pusuna ina dogi oomi.24 De' urzi gee pakki sei kosi pusunarə roo sə i dogdus denta iit naa sargai.25De' te'teeg doos sei Bulus naa Silas ipu weerəkrə Billə naa zindəka ges, pursənaiya eyi i seetə i ke'si26 to'pa sei but lamo sə diblaa rora pusunarəl eli lamto, ni unga norak sognətti gɓèrum, sə kooneeya sargaiya i dogdusəniyay i bins.27Maza gyeu pusuna ezi weetə og songnut pusunarǝ eti wengga, sei kees wèèga ullok, bo ik zura bondol, ullo okarə mee bongə pursunayyi i nogpu. 28Sei Bulus woo su' naa gɓam sə doogee koo a eu zura mondol pa, epu ari pat29Ur zo'ar der ra' sətorun roo zok ning mu'kamu naa ser, səree kasə Bulus naa Silas sə mu30 sə keetiti goo gwani pat, sə doosi gee Bill naa zo'a n bo'ra an sə n kwe zura mindel ya? 31esum timr Billə, a keek ɓerka baallə moo naa gwaga mook.32I doosu paka Billək naa koo neeya gwade gwa'az, 33sei maza zo' pusuna ezi pe' Bulus naa Silas gwade gwa' sə negri si nogrumma iim, sə i bo'su batidma naa gwaaga ullok pat bəlla elirə. 34Kamti gwadə gwa' de'es reka gwanirə mu zok yagu haa, naa gwaaga ullok pat, nok i esə pu timr Billə.35De' ar oo iya i bisbis eyi i tom mari ina dosə mariya eyi ina ri'gə, 36sei ura zo' pusuna ezi dosə Bulus paka rook, dosu bonge iya i bisnis ay ingə ina ri'gə, ri'ak gə ruutun i ri'gə37Ama Bulus doosə bonge i ɗu'ee marirə te'ka naa aibei uri pa, ee boo é Romaawaiyi, sə i ɗonsə pusunarə, ri'akgə bo nengkee ɓo'rare ne? zemazi, ri'zi pa; sei dei i zak naa zura gwanirəl, sə i keesə.38 Iya naa ɗa'atai i gen pakki gwanirə marirə: i gee ser, noka i geen boo Romaawaiyi;39 izaa oori ina ɓes baar, de' i keesi, i oori ina kee diga dellirə.40Sei i keetə diga pusunaa zirə, sə i tor gwaaga Lidiyakrə: de' i og uri yangi, i doosə paka Billək, sə i ruu i ri'gə.
Chapter 17

1De i atə dermeya Amfibolis naa Aboloniya, sə i zaa della Tasalonikallə. Ara rora duuka Billə Yahudawai rə. 2Bulus ree ire ni keesənak , sə i ma' ziigəs ka pang haa ublut enggəskəna Yahudawai rək den taane, deu rababaaza Billəzzə te'3Pu gɓè'rək rababaaza Billəzzə, sə po'gəsini gee gau dolezi kweebaaz na ɓərpu baar sə gəbən na ruuto gagəllə. Sə doo Yesso a n pu doosəkənnu ro az uzi kweebaaz. 4Sei ii uri, i kwee pakki sə iduu Bulus naa Silas, gebən bansa mariya Heleniyawai rəs, naa kitaki' ki'a gɓi'kiyay.5Ama Yahudaawai uriya i mee Billpai, i ri'gə naa warkiis i pètə yaramari uri su' luumorə sə i daks bansə yam, sə i yaan ruusuka ya'am sə i tor Yasondə gwa', sə i laa ina keetətubo Bulus naa Silas bansa marirə mu'.6 Də i oks mariya eyi pa sei i gopto Yason naa uri yaggəya ulloi, sə i kamti mariya i bəsbəssai deləreirə mu, sə i woogo sut gee mariya ii ruus ya'am dlləi i rəktətepu. 7De Yason tiisə gwandə gwa, sə i mu'us duukaa ro'oknaiya Kaisarrəi, sə i doo bonge, uza pii, boo gwanzi i deru Yeeso.''8De' bansa mariya eyi naa dooniya dəllirəi i gee ina bo'rumman sei baar gomi wessawe'. I9 fasi pa, sei də i kwee wess Yason də naa iya i seetəi.10Tukksa roosə uriyagi i tom Bulus naa Silas ina ri'gə Biiriya, de' i reks arkiro sə iiree tor rora weerəka Billa Yahudaawairəllə.11 Too Yahudaawaiya ai i ar mariya Tasalonikaawai daamrə nok i kwee pakki nat ittərə sə i duugusə rababaiya Billəi kala ubla səi gwene inni pu ri'ya. 12Noka ri'ik uri gegga i esə timr Bikkə haa Heleniyaawai uri kitaki' naa yara mari uri gegga.13Ama de' i gee Yahudaawaiya Tasaloonikai i gee Bulus pu doosuk mari paka Billərə( Biriya) ii sə i sugo banasa mariya eyi sə i laksə timte,14 De' arkiro uri yangi se i toom Bulus rəkarə (Bahar) ama Silas naa Timoti i see sa'ka. 15I keetitə Bulus bilarə i kamu rəkarə Atina, sə tomi rəkarə Silas naa Timoti ina zaa ya'ya sə i ri'gə.16Dèna Bulus rəksən Atinan, baar gomu go'mago, nok oksə koo araya mariya i duu doiyayyi. 17Kala ubla pu wi'gəsək pakrə rora Billəllə, naa Yahudaawi naa ii uri iya i duu Billai naa iya oksə popsa luumo roi,18Haa wongka i uri, Abikuriyaawai naa Sidokiyaawai iya i meegəsən pakkai, i sar yam. i uri i doogə ura woogə su az doo anya"? uri gee uraz doosə mari paka noosuka do'ozzəkki, noka dosən mari paka Billək naa ruukaa Yesso rək diga gaggəllək.19I pe' Bulus sə i kamu Tudu Arasa sə i desu gee doosumee irin kubruskənaa pakki saa kubrusəneeya? 20noka a kubrusənee neta pattat è ii meeka anni ma'naa rooz ya.?21 Noka ri'ik (Apinaawai naa mara gəni a i gau aarəi i laks bəlla iil zuk nok sə ina doosubo ina pənnan naa abo bo'kan.22Bulus ruu sə de', gwaniya Tudu Arasarə te'ka sə dooge moi mariya Atinai n meemingge moi mariya i duu Billaiyi naa bilaa pakya pat. 23De'ipu koolurə sə gwenə ina i go'ron sə i noosun Billan n oks bagadiya iirəz ma'karə net naa biit uya paa gee nok Billa ii mepal i duuri', ura n noosə sə i meu pa ezi uzi sə n pu doosukənnurə.24Billa go'ro dell naa koo anyarəl, uli Billa paaril naa dellel, gau rora aduwa i wommu naa na'allə pa.25 No'rik laa pu'ka naa na̱' a mazzən pa, naa i dookən mongə laan una pak de' uzi esə mari yirku naa essik, naa koo anya pat.26Diga maza moozo sə ɓeetə del sə ina gau dəlləroo naa koosuka gapta iit, naa wongka naa but utarət. 27Nok, ri'ik a laa Daa Bill iikaa ullok rə ina laau nok anya pu arii na koo uza arə te'pa.28Nok uzi saa gau dellə sə a pii dellə ni uri i doon umtak aama a̱a̱ zewwa ulloiwi.29 De' a̱a̱ zewwa Billəwi too ara sə aka riin Bill naa weesak pa naa mara wiiz go'ro naa na' gwandei akpa.30Doogə Bill keesaa neta go'pattə te'ka, Bill doo bongə koo neeya na pu na' 31Nok Bill de'sapu ublaa i zeesəkən bissa wessawe'es, Bill yiisə pu mari maza teeguz de' ruuto pu diga gaggəllə gə.32De' mariya i gee paka ruukarə gaggəllək sə i ruu naa gɓədimi, Bulussə paa naa uri gee, deu pakak rə paa è ii geeka ina a̱ dookan. 33Sa'kaa roozo sei Bulus daai. 34Ama mari uri, i gətə ullo, sə i duu timr mulo, naa mariya Diyonisiyas naa dooniya Tudun Arasai, naa kita kiiz uza i deru Damaris naa ii uri.
Chapter 18

3Sa'kaa roozo, Bulus detə Atina sə ree Koronti, 2Arkiro oks Yahudaawaz uza, i deru Akila maza Fantassazi. Lo'pa zakaa ullok buta Italiyat naa kiiza ulloz Bikisu. Des ro'oknai gee Yahudiyai ina daa buta Romawat.1 Sə Bulus ree iiro, Bulus tom naa ii, nok tomsa roos muso i go'ro nu'tə yam, rə tii ire sə i kam toms yam.4Bulus dingge paka rora noosəka Billəle, Bulus gau timtiya Yahudaawai reinaa mariya i duu Bill pai.5 De' Silas naa Timtawus i zaa Makidooniya, Bulus ree mu naa dooka paka Billək. Haa rikak ree mu naa doosuka Yahudaawai, ina mee kweebaaz uzi Yeeso.6 De' Yahudaawai i mu'us sə i laksu timr. Bulus dagɓis yalina ullon, doosi bongə hakkei ipu ində zullo, mee gee i gɓe'ek mariya i mee Billpairo.7Sei daa arki sə ree gwaaga Titus rə Yustus, ra noos Billaz, gwaaga ullok, pu rora Billəllə mu. 8Sei Kiribus, donza ror Billəz, esə timr Billə naa gwaaga ullok pat ii duu Bill. Mariya Korintus i uri i gee paka Bulusək sə i esə timr Billə sə i neeyi batisma9Billa pall pag naa Bulus tukso doosu gee kaa serum pa, rem mu naa dooka paka miik ka rees pa. 10n pu naa moo, maza ɓe'eskaz piipa nok ipu naa mari gegga delle te'ka. 11Bulus gau dellə roo wir naa seer bamro pu kubruskini paka Billəkre gwanire te'ka12Bəlla Galiyos pun gomna buta Akaya Yahudaawai i ruun Bulus naa timr mulo sə i kamtu bissə.13 I doo bonge, ''Maza az səərə mari sə i noos Bil ni dookai i dook pa.''14De' Bulus ma' pak denpa, Galiyos dosə Yahudaawai aibeiya payi bo'riya, naka paka go'pakki ko naa leeki, i Yahudawa sei n ka ɓəs baar. 15Ama de' pakki, des uri pakkirə paa, rekarə dookaiya iirə sə i wi'gəs te'ka mee ii, gamn naa maza bis bissaz pakkiro paa.16Galiyo doosi ina ruu ina daa ar bissi. 17 I kam Sastanitu doonza rora Billəlləz, sə ina ɗu'uw ror bissiro roo mu'. Ama Galiyo una kassu naa ina i bo'ron pa.18Bulus de' gau arkirə, ru' genŋa, sə wa'vuriyangi sə i ri'gə Siriya, ur naa Biskila naa Akila. 19De' i zaa Afisa, Bulus daa Biskila naa Akila roo. Ama gwan ree rora Billəllə sə wi'gisə Yahudaawai pakrə.20De' des Bulus naa ree mu',naa gaot asoo mu'usl. 21Sei wa'ai gee,sei mina getə ubla ukaro Bill na ii. Sə ruu diga Afisa se tor ɓark.22De' Bulus tii Kaisariya, ruu ri'gə rə de'etə mariya Billəi, sə ri'gə Antakiya. 23De ree gau roo topa, Bulua daa arki sə koss dermiya Galitiyawa naa Fijiyawa, sə duu dermiya sə doosi paka Billək.24Akirə, Yahudaawaz uza i deru Afolos zaa Afisa, ur maza Iskandaariyos sazzi, sə mee paka Billok oomi.25 I kubrusən Afolo paka Bilok wessa, də' meegəsun paka Yesso rək, sə kubrusən mari wessawe, ama ur mee batisma Yaya rəzzi tan.26 Afolos ma'pak naa gɓam rora Billəllo, de' Biskila naa Akila i geu, i pe'eu sə kubrusənu paka Billək oomi,o.27De' ii gəəka buta Akayattə, uri yangi i puusu dosuka pa Billok oomi ni timra ullol kweekənak, i bii rekro mariya Billoyrə, gə' ina kwəəu. Urbo de' reks, rə masə mari esək wessawe rekaro mariya i esə timr Yesso rə naa go'num , 28Də sən Yahudaawai mariya eyiro mu' sə yiisi paka Billokn doogee Yesso uzi kweebaaz .
Chapter 19

1Bǝlla Apoolos pin Korintussak, Bulus ar buta ge'rǝttǝ sǝ ree dǝlla Afiisusallǝ. oks kubrubai uri roo sǝ 2doosi géé, " I kweesapu Rumsa Billǝs ya i esǝn timr ak?" I IIsu géé, "E ouwo, e me̱ɗa geeka una Rumsa billǝssǝ paa pa."3Bulus doosii géé, "I bo̱'sǝn batisma ne̱e̱rǝ riilǝ ya?" I iisu géé, "Batismaa Yohana rǝz." 4Sei Bulus doosi "Batismaa Yohana rǝz a pu'ka na'rezzi. Doosǝ mariyii ina esǝ timr ura zak ullǝ sa;azzǝ, waato Yeeso."5De mariiyi i gee rii, i bo̱'si batisma naa riira Yeesorǝl. 6De Bulus saa nata ullǝt iirǝ paa, rumsa Billǝs zaa iirǝ sǝ i ma' pak naa me̱'te uya sǝ i doo ina bo̱'rǝmka mu'un. 7Íi mari komna naa ittǝkǝzi.8Bulus ree Rora Billǝllǝ sǝ pag na gbam , bo̱'rǝ se'er taatǝ. Ne̱e̱ mari sǝ paari sǝ ddosi paka Gwanta Billǝk. 9Ama de Yahudaawai uri i weng zut sǝ i duu ina to̱o̱n pa sǝ i ma' pagrǝka neta go̱'pat bilaa Kweebaazǝkrǝ bansa marirǝ mu'. Bulus daai ama ne̱e̱ iya i esǝ timrai. Koo bǝnnaya kubrusǝni rora tookǝnkarǝ Tiranusallǝ. 10Bo̱'rǝ rii haa wi' ittǝkǝ, haa iya i gau Aasiyai i gee paka Daa Billǝk, diga Yahudaawai na Heleniyaawai yas.11Bil bo̱'rǝ tomteya gbi'kiyai nata Bulusǝttǝ, 12haa kuni yam i rumgbi, sǝ i kees zama go̱'pam marirǝ ina pe'ina ra'sǝn ar ma'ran Bulussǝ.13Ama Yahudaawai uri i pii bookaiwi i koolǝ attirǝ iya i kam toms naa riira yeesorǝl no̱k zuta gwanirǝt. I dooso iya ipu naa zama go̱'pammai géé, "Naa riira Yeeso a Bulus doo paka uulǝkaz keem." 14Iya i bo̱'rǝ nettii yangi ya Do̱'ga toriya Biilǝiyi i gbansa.15Zammi iisi géé, "Yeeso, e me̱ume̱n, Bulus e me̱ume̱n; ama iigǝ ne̱e̱riyi ya" 16Zama mazzirǝ zokrǝm ruun bookaiyi sǝ le'si, sǝ vobdi. I kee gwaagirǝ kandiwi sǝ i no̱g. 17Inni yas ar koo araya, Yahudaawai naa Helinaawai iya i gau Afisussai. Ser kamni riira daa Yeesorǝl sǝ i noos riili.18Gǝbǝn mariya i esǝ timrai i zaa sǝ i doo sǝ i kwee ina go̱'pa i bo̱'rǝn. 19Gǝnnga iya i duu do̱'zai i kamtǝ neta iit sǝ i du'si marirǝ mu'. De i ge̱' we̱e̱sa nettirǝt reksren Azurfai mu' zu' ittei na gbanarǝ. 20Paka daa Yeesorǝk yas ar ya'.21De Bulus ɓamsapu tomsa ullǝs Afisus sei sundǝ bo ark naa Makidooniya naa Akaayak bona gǝǝk Urshaliima gǝ; doo géé, "Mina reepu roo N rek Rooma.22 Bulus tom kubrubaiya ullǝi ittǝkǝ Makidooniya, Timotaawus naa Arastus iya i po'u. ama gwan see Aasiya ru' topa.23Bǝllirǝ wiita baar ula ruutǝ wessawe Afiisus iya ipu i duu Yeesoirǝ paa. 24Tibaaz uza i de̱ru Domitiriiyus ura tip maarǝza i de̱r Diyaanaz, yingusu tibai sǝ i kin we̱e̱s paa wessawe. 25Sei toogǝsǝ tibaiyi sǝ doosi géé, "Bil na zo'on, i me̱e̱me̱ ni a kinǝn we̱e̱s gǝnnga tomsa assǝk.26I og sǝ i gee ni Bulus parǝn mari Afisus kotto pa ama koo araya Aasiyak sǝ yer mari gǝnnga. Doo géé billa i go̱'rǝ naa na'al pii pa. 27Eki laaska tomsa aasi kotto pa, ama Gwaaga billa aarǝ gbilal, Diyaana yerǝk una wi pa. ' Gbi'kǝma ullǝm wo̱'o̱k, ura mariya Aasiya naa dǝl yas noosuz."28De i gee rii, i yi' naa suksa baar sǝ i wo̱o̱gǝ sut géé, "Gbi'kǝm a Diyaanaa Afisussǝmmi." 29Dǝl yas yi'is naasaklǝka, mari i no̱g i tookǝn ar tookǝnkarǝ. I kams iya i ri'gǝ naa Bulussai, Gayus naa Artimas iya i keetǝ diga makidoniyai.30Bulus ii torka bansa mariyirǝ, ama kubrubaiya ullǝi i ro̱'nu.31 Gǝbǝn do̱o̱niya arkirǝi iya ungwaniya Bulussǝiyi i tomsu naa tor arkirǝ pa. 32Mariyi i doorǝ net somaso', apaiya i doo a iin som no̱k mariiyi i moospu. Gǝnŋa iirǝ te' uri i me̱e̱ ina togǝsin pa.33Yahudaawai i kamtǝ Iskandaariya bansirǝ sǝ i de'su marirǝ te'. Iskandaariya yiisǝ nat no̱k mari ina rǝǝs sǝbo po'gǝsi ina bo̱'rǝmman. 34De i me̱e̱tǝ ur Yahudaawaazi, i bag wo̱o̱ka sut paari awai ittǝkǝ géé, "Gbi'kǝm a Diyaanaa Afisusǝmmi."35De biibaza dǝllirǝz tos bansa mariiyi sǝ i rǝǝs, doosi géé, "Ii mariya Afisussai, Ne̱e̱zi me̱e̱ géé rora dǝlla Afisus uli ar gapta Diyaanaa gbi'za katǝ diga biilǝ paaz pa ya? 36Okaa netti pu sumsunǝn pak to̱o̱ ika rǝǝs ika bo̱'rǝ ina suksa baalǝn pa. 37No̱k i kamtǝ pu mariya ai ar bissǝ i ruiya rora diyaanarǝl koo i doo sǝǝra pak ullǝ paa yipa.38No̱k riik, Dimitiriyus naa do̱o̱mei ullǝ tomsǝi ina pu naa paka i dogǝn uzak, sugognaa ar bissǝk pu woowa, gǝ ze̱e̱ba bis ipu roo. Ina kami roo.39 Ama ina laa unani, pag zok tookǝnkaa a ke̱e̱sǝnanrǝ. 40No̱k eyi i kamkpee no̱k gwara ruu wo̱nkat. Ina le'ek po'gǝska zok pan bote pii pa. " 41De doosapu rii, faks mariyi.
Chapter 20

1De bonsaaki as, Bulus de̱r kubrubaiya ullǝi sǝ wengrisi zok. Sei wa' i ruu ri'gǝ makidooniya. 2Ata rennattǝ wengrǝs zoka iya i esǝ timrairǝk oomi, ree Hilas. 3De bo̱'rǝ se'er taatǝ roo, Yahudaawai i dog bo ipkpu na ri'gǝk Suriya gǝ, sei gǝǝna Makidooniyak.4Iya i keesu bila rekarǝ Aasiyai iiyi Soboatarusa Babiiriz, waza Buurasossǝz, naa arastarkus naa Sankunddus ura keetǝ Tassaliniyaz, naa Gayus Badarbi naa Timotaawus naa Tikikus naa Turufimus. 5Ama mariya ai i asǝ pu eerǝ mu' sǝ i zo'ee Taruwas. 6E duutǝna Filibik de dǝna buroodiya yist pii paz assǝn puk, e rektǝ iirǝ Taruwas de ru' gbanaarǝ ar. E gau eri ru' gbansa.7Ubla Laadirǝ de e tookǝnka ar mukǝ reg buroodi rǝ, Bulus pag na iya i esǝ timrai. Iisapu ruuka ublaa buutǝkkakrǝ, no̱k rii ree mu' naa dooski pak haa teteegrǝ. 8Fitilai ipu gǝnnga rora e gamn elirǝ.9Waa gbamz uza i de̱ru Afitiikus gau windorǝ, rum pe'su. De Bulus pag paka ye'engkak, waa gbamzi piipin rumrǝ, sei katǝ diga dǝgsaa taazǝkro, i pe'u wǝrkǝk. 10Ama Bulus tii sǝ buu ullǝ paa sǝ kuwu. Doosi géé "Kai serǝm pa pu naa zǝngs."11Gǝǝ dǝg paari gǝbǝn sǝ i we̱'gǝs buroodi sǝ i regu. De pag naa ii haa ar oonarǝ ri'gǝ sǝ daai. 12I ri'gǝn wazzi naa zǝngs, timr kissi.13Ee e asǝ mu' naa ɓark, e duuna asussak ara e íín pe'ka Bulus naa ɓarkak. Gwan bǝn ii bo̱'ka rii no̱k ii ri'gǝka na dǝnt.14 De e sar Asus, e pe'u ɓarkrǝ sǝ e ri'gǝ Miltillini.15Sei e ri'gǝ diga eri sǝ e reks dǝlla Kiyussallǝ ublaa buutǝkrǝ. Ar oo e ko̱o̱ saamus, ublaa gbo'tǝkrǝ e zaa Militus. 16Bulus de'es bo duukǝna Afisussak sǝbo gau aasiya no̱k pu naa gbakǝsa reksǝkarǝ Urshaliimak no̱k ubla pentikos, na bo̱'rǝmka gǝ.17Diga Militus tom mari Afisus sǝ de̱r do̱o̱niya iya i duu Yeesorǝi. 18De i za ullǝ, doosi géé, "Ii naa zura ììl i me̱e̱me̱n diga ublaa N se̱e̱n dika dǝ Aasiyak, naa ni N gau naa iik. 19N se̱n Daa Bil naa tiiska zur naa meem, naa ɓerka baara kinel no̱k dankaama yahudaawairǝk. 20I me̱e̱me̱n ni N sumsǝnǝn unaa oomin pak, naa ni N kubrǝsǝnǝn marirǝ te'ek, do̱'ka gwaamak.21 I me̱e̱me̱n ni N dinsǝn to' paka pu'ka na'rǝ Biilǝ naa eska timr Daa a aaz Yeesorǝk diga ii Yahudaawai na Helinaawai.22Ri'ak Rumsa Billǝs pi'epu rekarǝ Urshaliima, N me̱e̱ ina kintǝke roon pa, 23sei gwan Rumsa Billǝssi doose géé ɓǝrka baar naa sargai ipu zo'kerǝ. 24Ama N pe' zǝngsa miis unani ookapa miirǝ pa no̱k sǝ N ɓams nom naa tomsa N kwee da Yeesorǝs, sǝ N gap sedaakuza ullǝz paka tingka go̱'numa Billǝmdǝk.25Ri'ak ogǝn, N me̱e̱me̱n iya N ri'gǝ iirǝ te'sǝ N doo paka gwanta Billǝttǝ ai i og muuga miik gǝbǝn pa. 26No̱k riik, N doosǝn pu wo̱nka, na'a miik pu ookapa kwaala koo ne̱e̱rǝllǝ ya. 27No̱k N sums unaa to̱o̱ N ka doosǝn Billǝ paak pa.28No̱k riik ge̱e̱n zuta iit naa gbǝǝga Rumsa Billǝs gapsǝn ina ne̱e̱k, no̱k sǝ i ne̱e̱ mariya Billǝi ni Bil yiwi naa kwaala ullǝllak. 29N me̱e̱me̱n mina ri'gǝpu, Arai i keetǝ iirǝ te' sǝ i faks gbo'eki. 30N me̱e̱me̱n iirǝ te' mari uri i zak sǝ i doo neta go̱'pat sǝbo kees kubrubaiya bondoi.31No̱k rii, gamn naa gbaksa to', sundǝn wi' taare N daa kubruskǝna koo ne̱e̱ya iirẹ te' na meem pa tuks na ubla. 32Rikak N dagsǝnpu naa Bil, naa paka go̱'numdǝ womkpenak sǝ i kin ɓinta iya i te̱e̱giirǝt.33N kweerǝ uza we̱e̱s koo yalǝn pa. 34Ii naa zuta iit i me̱e̱me̱n ni nata miirǝ at toksǝne ina N iina naa a uri i iindǝk. 35N ge̱e̱sǝn pu bila koo andǝya ni i po'kǝn iya i yawoyak, naa ni i sundukǝn paka Daa Yeesorǝk, paka gwan na zura gwandǝl doo géé, "Eska ar an kweekak."36De doosapu rii, gu' dii sǝ we̱e̱rǝ Bil naa íí. 37I yas i go' haa sǝ i kas Bulussǝ dukrǝ sǝ i kuwu. 38Gǝnnga I gau na gomta baar no̱k ina doon géé, i og muuga book bǝn pa. Sei i keesu bila torka ɓarkrǝ.
Chapter 21

1De e faktǝ naa ii, e tor ɓark rekarǝ dǝlla i de̱r kosallǝ, ublaa buutǝkrǝ e ree Roduusa, diga eri sei Batarah. 2De e kin ɓarka ga'ak Finiikiya, e tor roo sǝ e ri'gǝ.3E reks pou Kubrus, e kéé naa ana' ukerǝk sǝ e ree Suriya sǝ e tii buta taayattǝ, no̱k roozi ɓarka eek tiisǝk gums. 4E kin kubrubai roo, e gap ru' gbansa. Kubrubaiyi i doosǝ Bulus Rumsa Billǝssǝ géé naka ree Urshaliima pa.5De e gau ru' taare, e ruu sǝ e ree mu'naa Ginum. Ii naa ki' a ii naa yangiya ii yas i keetee bila haa sei de e daa pu dǝlli. 6E gu' gii sǝ e we̱e̱rǝ Bil sǝ e wa'kǝnkǝni. Ere tor ɓark, ii boo i gǝǝ gwa.7De e ɓams ri'gǝtta eet diga Taaya, e reks Tunalamayas. Roo e dǝ'ǝs uriyangiya erii sǝ e kis roo tuks musǝ.8 Ublaa buutǝkrǝ e daa dǝlli sǝ e ree Kaisaariya. E ree gwaaga Filibus, ura doo paka Billǝkazzǝ, muzǝ iya gbansa airǝ sǝ e gau naa ur. 9Mazzi pu naa yanga nuiya i me̱e̱ yaari pai narkǝ iya i bo'rə anabchii.10E bo̱'rǝ ru' topa sei mai uza saaza Billǝz, i de̱ru Agabus zaa. 11Zaa eerǝ sǝ pe' ina Bulus dogǝn seegan. Dog seega gwandǝk naa dǝnta gwandǝt naa nata gwanǝt sǝ doo géé, "Rumsa Billǝs doo géé ri'ari zi Yahudaawaiya urshalima i dok Maza naa ina doka seegrǝ an sǝ i esu iya i me̱e̱ Bil pai.'''12De e gee rii, e yas eya e gau arkirǝi e oorǝ Bulus naa ree Urshaliima pa.13 Bulus iisee géé, "I bo̱'rǝ an sǝ ipu kuusǝk meemdǝ sǝ i kamsǝke seran ya? No̱k mii n go̱'rǝsapu zok, ina daa doke sǝ ina iwe no̱k riira Yeesorǝl, sei mina reepu Urshaliima." 14De Bulus ii parǝka pa, e daa sǝ e doo géé, "Ina Bil winǝn na bo̱'rum."15Dǝnni ar, e pe' ɓunuta eet e ri'gǝ Urshaliima. 16Kubrubai uri diga Kaisariya i duutee. De e dǝ'sipu, muyo mu' i doosee ina Bil bo̱'rǝ iya i me̱e̱ Bil pairǝ te' tomsa Bulus kamassǝ.17De e reks Urshaliima, uriyangiya rooi i kweyee naa yaksa zok. 18Ublaa buutǝkrǝ Bulus ree naa ee Yaakuburǝ, ara do̱o̱niya eei yas i dakǝnnak.19 De dǝ'si, doosi muno mu' neta Bil bo̱'rǝ iya i me̱e̱ Bil pairǝ te' naa ullǝ tomsǝk.20De i gee rii, I noos Bil sǝ i doo géé, Ur waz, ogum , mari mu' gǝnnga i Yahudaawairǝ te' i essǝpu timr, i iisapu bo duu ro̱'o̱knaiya Muusarǝi. 21I doosipu pak mo̱o̱rǝ paa géé a kubrusǝn Yahudaawaiya i gau iya i me̱e̱ Bil pairǝ te'ek ina daa duuka Ro̱'o̱knaiya Muusarǝi, naa gǝ ge a doosi ina nau yangiya íí pa, ina duu langsiya do̱o̱i pa.22E bo̱'o̱k anya? I geekgen a zaapu ang. 23Ri'ak doom ina e dooskan: Epu naa mari narkǝ iya i gba'tǝmka.24 Pe'em mariiyi sǝ a neks zura mo̱o̱l naa ii, sǝ a tog we̱e̱sa iis, sǝ ina kǝǝsi zu'a ii. Naa riik koo ne̱ēya dook géé neta i doorǝ mo̱o̱rǝ paa at songbi. I me̱e̱k mo̱o̱ bǝn a duudun Ro̱'o̱knaiya Muusarǝi.25Ama paka iya i me̱e̱ Bil pa sǝ i pu' na' ai, e bii sǝ e doosi ina le'en zuta íit neta at: ina i esǝ do̱'zǝ, naa reka kwaal, na tǝkkpa ina i ɗe'es pan and laaka ki' koo yaari." 26Sei Bulus pe' mariiyi , i ne̱e̱s zuta iit ublaa buutǝkrǝ sǝ i ree Gwaaga Billǝlrǝ, sǝ i doosu dǝna neksǝka rǝn, haa sei de i esǝpu ina koo ne̱e̱ya esǝkan.27De ublǝt gbansa as, Yahudaawai uri i keetǝ Aasiyai i og Bulus Gwaaga Billǝkrǝ sei i sugrǝ mari ina kamu.28 I tǝg gwera sǝ i doo géé, "Mariya Israilai, po'nee, maza azzi kubrusǝn koo araya Aasiya géé langsiya aai, na ara ak yas go̱'pa. Ri'ak maa pe'tǝpu Heliniyaawai sǝ kamti Gwaaga Billǝk akrǝ no̱k laaska ara ookapa ak." 29no̱k i okǝsapu Taarufinas maza Afisussaz naa ur dǝllǝ te', i me̱e̱ bonge Bulus kamtupu Gwaaga Billǝkrǝ.30Dǝl yas saklǝs, mari i noksǝm sǝ i tookǝn ar mukǝ sǝ i kam Bulus. I vegru i keesu Gwaaga Billǝkrǝ te' sǝ i gbe'e̱s sugognǝt. 31Ipu yaakǝn ipkpurǝ, doom re oks do̱o̱za soojairǝz Urshaliimaz gé́é́ gwaar pi dǝllǝ te'.32Sei pe'tǝ soojai i zaa arkirǝ bansa mariyirǝ. De mari i do̱o̱nzi naa soojai, i daa ɗu'ka Bulus, 33Sei do̱o̱nza soojairǝz kamu sǝ tos i dogu naa sargai ittǝkǝ. I de̱s koo ur ne̱e̱ziya naa gǝ ina bo̱'rǝn.34Uri bansa mariya eyirǝ te' i wo̱o̱gǝ sut sǝ i doo net somaso. De do̱o̱nza soojairǝz le'ek dooka una pa no̱k ze̱e̱ka to'a marirǝi , sei pe' Bulus kamu gwanirǝ ar gaptǝ. 35De zaa ara i wom tiikarǝ sugognarǝkrǝ sei soojai i tǝgu no̱k e̱ngkua bansa mariiyirǝk.36 No̱k i duu sa sǝ i doo géé, "Imnu kai daau pa!"37De i kam Bulus ara soojai gamnakrǝ, doosǝ do̱o̱nza soojairǝz bonge, "Mina doosa una ya?" Do̱o̱nzi de̱su bonge, "A pagpan Helinaawam ya? 38Mo̱o̱ maza Masar do̱o̱ ruus gwaar sǝ pe' mariya i íí ruusa gwaarai mu' narkǝ doolo roo pa ya?"39Bulus doosu bonge, "Mii Yahudaawaazi diga Tarsus buta Kilikiyattǝ. Mii waa butea dǝlla wessallǝzzi, n oora daame N paktǝ naa mariya ai." 40De do̱o̱nza soojairǝz esu bila, Bulus de' ara nookrǝ sǝ yiisǝ mari naa na' ina rǝǝs. de i rǝǝsapu, sei pag na Yahudaawam, doo bonge,
Chapter 22

1"Dai naa uriyangiya mii, ke̱'en to' paka N dooskǝn keeska zuraa miilǝk." 2De bansa mariiyi i gee Bulus pakrǝ naa me̱e̱la Yahudaawairǝk, i rǝǝs. Doosi bonge,3Mii Yahudaawaazi, i dinge Tarsus a kiliikiyazzǝ, n kubrǝ zangǝka Gamaaliyellǝ dii. I ge̱e̱se ni Ro̱'o̱knaiya andǝ do̱'ga marirǝi i kubrusǝnaak. Mii maza N íí Billazzi,ni ii yas i íínu ak. 4N yiisǝ iya bilaakrǝi ɓǝrka baar, N ips uri; N dogdǝ yara mari naa kitaki yam sǝ n gbe'i Pursunarǝ.5 Domda Tozza Billǝz naa do̱o̱ni ika esǝ en sedaakum ara n kween wasiikai íírǝ, ̃̃no̱k kamkpa uriyangi a Dimaskussai, mina ree roo sǝ mina dogditi mina kamti Urshaliima.6Bo̱'rǝm de n pu ri'gǝttǝ n reksǝk Dimaskus de̱ra, naa ubla te'ka'te sei oosaa ar a ublarǝk diga billǝ paari za okǝ ko'se. 7N kas dii sǝ n gee gwera dooskerǝ géé, 'Shaawulu, Shaawulu, no̱k an sǝ a ɓǝse baar ya?' 8N de̱s géé, 'Mo̱o̱ ne̱e̱ziya, Daa Bil?' doose géé, 'Miizi Yeeso a Nazarattaz, ura a ɓǝsu baaraz.'9Iya epu yammai i og oosaaki, ama i gee gweraa ura pagnezzǝ pa. 10N de̱s minge, 'N bo̱'o̱k anya Daa Bil?' Daa Bil iise géé, 'Ruum a tor Dimaskus; arkirǝ i dooska ina a bo̱'kan. 11N oko pa no̱k okǝkaa oosaakirǝk, sei iya epu yammai i kamse gbala rekarǝ Dimaskus.12Roo, maz uza pii i de̱ru Hanaaniya, maza serum Billaz ni ro̱'o̱knai i kubrusǝnnak, Yahudaawaiya i gau arkirǝi i me̱ume̱n. 13Zaa miirǝ sǝ de' miirǝ pourǝ sǝ doose géé, 'Urwaz Shaawulu, kweem okaa mo̱o̱k.' Bǝllirǝ N kin oka ar.14Sei doose bonge, 'Billa do̱'ga mariya aarǝz te̱e̱gǝsapu mona me̱e̱ ina bo iin, sǝ mona og maza wessaz, sǝ mona gee gweraa keetǝ boorǝ su' rǝk. 15A gakp sedaakuuza ullǝz marirǝ yas ina a og sǝ a geendǝ. 16Ri'ak a zo' anya? Ruum ina bo̱'sa batisma, ina neksa hakkeiya mo̱o̱i naa de̱rka riira ullǝl.'17De N gǝtǝ Urshaliima, N pu we̱e̱rǝk Billǝ Gwaaga Billǝkrǝ, sei i yiise ina bō'rǝmkan. 18N ogu dooskerǝ, 'Gbakǝm a kee a dáá Urshaliima ya' no̱k i kweek sedaakuma mo̱o̱m miirǝ paa pa.'19N doo minge, 'Daa Bil, gwani i me̱e̱me̱n ni N gbe'en mari pursunarǝ sǝ n ɗu'un iya i esǝ timr mo̱o̱rǝ rora Billǝirǝk. 20Bǝlla i kuusǝn kwaala istifanussǝk N pu de;narǝ roo sǝ n zo' yalǝna iya i iwuirǝ.' 21Ama doose bonge, 'Keem no̱k N tomkpa menkirǝ.'''22Mariiyi i daau sǝ pag ara akrǝ. Ama i teg gwera sǝ i doo bonge, "Ri'gǝnǝn maza az, to̱o̱ ara seekǝn naa zǝngsak pa." 23I pu wo̱o̱gǝk suttǝ sǝ i taagǝs yalǝna iin, naa waaka kǝǝz biilǝ paa, 24sei Do̱o̱nza soojairǝz tom ina kam Bulus ar gbe'narǝ. Tos ina ɗa'u sǝna me̱e̱ ina bo̱'rǝ sǝ mari i mu'sunun.25De i dogdusupu sǝ i maau te' rǝ, Bulus de̱s soojaa de' ullǝ pourǝz, "Go̱'go̱n ara i ɗa'kǝn waa bute a Roommaz diga i kinu laks una pa ya?" 26De soojaazi gee rii, ree do̱oonzǝ sǝ doosu géé, "A yaan bo̱'̱ka anya? Maza waa butea Roomannazzi."27Do̱o̱nza soojairǝ ezi zaa Bulussǝ sǝ doosu, "Doosme, mo̱o̱ waa buta Roomanazziya?" Bulus iisu bonge, "O̱o" 28Dooso Bulus bonge, "Mii n kin gakkpa naa we̱e̱s gbi'sǝs." Bulus doosu bonge, "Ama mii i dingne baalǝ." 29Sei iya i ɗa'kui i kee bilaa ullǝkrǝ. Do̱o̱nza soojairǝ ezi ser kamu de me̱e̱ Bulus waa buta Roomanazzi, no̱k dogdusupu.30Ublaa buutǝkrǝ, do̱o̱nza gbi'za soojairǝz ii me̱e̱ka zǝmaa Yahudaawai i dogdǝn Bulus pakaz. Sei bindusu gwetti sǝ tos firissii naa mariya iirǝi ina tookǝn. Sei kamtǝ Bulus sǝ za de'su iirǝ te'.
Chapter 23

1Bulus pi'sə ɓa'te no'rə sə doo bonge, uriyangi gam gapta wessat Billə mu haa zakarə ri'ak 2Hananiya firissa gbi'zaz doosə iya ipu de'narə popsa naa Bulussai ina vowu su'rə. 3Sei Bullus dosu gee moo dangkaame moma Bil vokɓavon a gau a ii biske naa dookaiya? Apu doosuk marirə ina ɗu'è nok dookaiya?''4Sei iya ipu de' narə arkirəi i doo bonge, firissa gbi'zazzi à de'ku ri'eriya? 5"Bulus gee uriyangi i me̱e̱men ur firissa gbi'zazzi pa, uriyangi. Pu biisənin to̱o̱ ara aka pak ina go'pan doonza moorə marirəi pa"6Bulus de' og ɓaar ula mullo Sadikiyawaiyyi ula mullo Farisawai, sə tég gwera sə pag paari pa ɓaa'teya eyi ro gee uriyangi mii Farisawaazi waza Farisawazzəz. Nok n des timr ruukaa robam rək rə, gwanki ipu biskənerə. 7De' doo ri'eri sei sinəm ruuto Farisawai naa Sadukiyawai rə te' nok bansa esi markən ittesə. 8Nok Sadukkiyawai i doo bonge, ruuka roobamrək piipa, malaikai i piipa, koo rums piipa, ama Farisawai i doo bonge netti pii yas.9Sei sinəmma gɓi'mam ruutə biibai uri iya ipu wakkereya Farisawai rəzzə i ruu paa i singkən wessawe', i doo bonge, è og aibeya mazzazzəi pa. Naa rums usa si koo tombaazi naa doosu pakggə?" 10 De' sinəm baktə mu'mu' doon za soozairəz serum gee bo'ta i segɓusu yeezəz, sə doosə sozai ina ina pe'tu naa gɓam mariya airə te'sə ina kamtu ara soojai rəkrə.11Tuksa buutos sə Daa Bill de Bulus popsarə, sə doo bonge, "Kaa serəm pa ni a seen seedikine Uruselima ak, ri'erizi a seedika Roma"12De' ar òò sei Yahudawai uri i dogo su' sə i gɓa'təm gwanirə te' bo rek pa bo bo'ok pa sei bona ipsa pu Bulus, 13mariya i dogo su' eyi i ar an zu' ittə.14I ree firissa gbi'zazzə naa doonirə sə i doo bonge, "E tosapu zu'teya erəi gɓatəma gɓi'mamrə,. erek koo una pa sei ena ipsapu Bulus15 nok ri'ik ɓa'te ina doosẹ doonza sozairez na kamtu morə, è ii wi'gəska bisa ullos wessawe'. Ée gə è go'rusapu zok, nagə rektə ang".16 Waza wa'kiwiya Bulus sez gee i dog sapu bo iikpu sei re tor ora sozai rekrə sə doosə Bulus17 "Bulus der gɓamz uza sə doosu pe'em waa gɓamza az à kamu doonza sozairəzze mu' puna ina doosukən".18Sei gɓamzi pe' waa gɓamza ezi sə kamu doonza sozairəzzə sə doo Bulus pursunaaza az zi dere, sə doose mina kamtə waa gɓamza az moorə. Puna ina doosukan". 19Doonza sozaire mau na'rə sə kamu ora maz pinpakrə, anni sə à ii doosike ya?20Waa gɓamzi doosu bonge, "Yahudawai i iisapu doosuka mona kamtə Bulus bo'ta ɓa'tirə mu' i wi'gəska paka ullok wessa we'. 21Ama kaa iisəupa nok mari i àr an zu'ittə ipu gebdukurə, i gɓa'təmsapu gwanirə te' bo rek pa, bo bo'ok pa sei bona iu. Koo ri'ak i go'rusapu zok, i zo' iikaa mooki kotto".22Sei doonza sozairəz daa waa gɓamzi ri'ge, doosu gee "kaa doosə maz koo paka n doosa ak pa".23 Dettə gɓami ittəkə sə doosə, pe'en soojai zu' komna ina ri'gə Kaisariya, naa iya naa permei zu' taare naa komnai naa soojai uri pourə zu' komna naa ittəkəi i ruuk bəlla taalel." 24I laasə Bulus do'net uta dekaret sə kangɓu wessa. Filikus gwanza gɓi'zaz zə.25Se biisi rababaaz ri'ang:26 " Diga Kalaudiya Lisiyas rekarə gwanza gbi'zaz Filikus, de'səka. 27Maza az Yahudawayi i kamu gee bo iikpu, sei n ree naa sozai n kwetu de' n gee ur Romawazzi.28N íí me̱e̱ka ina i kamnun, sə i kamtu erə ɓaalə.29 Nok n oks i bo'su songbrəm ɓèseɓe' dookaiya iirəirə paa, n og aibeya ulləz reks ara ika imnuk pa koo ika ɓe'u pursinarə pa. 30De 'i doosu dangkaam pii maza ezirə paa, sə n kamtu moro ya? N doosa iya i kamtu ina ree doo ina i kamtunun morə mu' ɓampu."31Soojaiyi i duu ina i doo eni, sə i pe' Bulus naa tuks i ri'gunu Antibaatiris. 32Ublaa buutək rə sozaiyyi i dete iya naa pirməi ina ri'gunu, gwani boo i getə ar woona rə. 33De' mariya naa pərmə eyi i rəktə Kaisariya i esə gwanza gɓi'zaz rababaazi sə i kam Bulus ullə mu'.34De gwanzi zangə rababaazi, sə des gee ur maza buta arakrə zi ya?: de' gee ur maza Kilikiyazzi, 35sə doo bonge, "N geek gen paka moorək iya i kamtai ina zaa zanga." Sə doo bonge ina tosu ror iimrə.
Chapter 24

1De ru' gbanaare i ar, Hanaaniya doga tozza Billoz, dooni uri naa maza le' pak i deru Taatuulusaz i ree roo. Mariya eyi i kam pak Bulusso paa gomnare.2 De Bulus de' gomnare mu' taatuulas ma' dogdukunu pak si dooso gomna gee, "Nok moo epu naa gapta wessai haa, sunduka bo'taa mooz ge asapu buta eet;3 nok riik naa useeko a bampas e kweesapu kala ina a bo'ren, Bil na zo'a Feliks.4Bo'ta n laksa wakkati, n oora a ke'se to' topa .5 E oks maza az ni kunuk ura tos Yahudaawaire si i ruus gwaar delle yasaz. Uzi aso mariya i duu maza Nazarattaz mu', 6haa yaa bo laksik gwaaga Billo gbi'kak si e kamu.78Mona des Bulus paka akre paa, moo bon a mee ina e dognu pakan."9 Yahudaawaiya i tookennai i dogden Bulus pak gee netti yas zemazi.10Ama de gomna eso Bulus bila na pakto, Bulus bag gee, N me̱e̱gusapu wi' gənŋa a zeesə zen buta at bis, nok ri'ik naa yaksa zok n dooska ina pu miiren. 11A me̱e̱gusapu rikak ru'a i ar an komna naa ittekəi n ren noosken Billə Ursaliimak; 12i okse gwaaga Billə gbi'kakrə. n sin naa koo uza pa, i tos mari sə i ruus gwaar buuma Billəmdə koo dəl ulare pa, 13i le'ek tabbuskina pangna i dogdune an zəmazi pa.14Bilaa i der iya i ɓe' akrək, rii n kamsaa Billa eerə dairel toms. N duusapu dookai naa ina anabaawai i biin.15 N de'sapu timr Billə ni iik; ni i zo' zakaa ruuka roobaamrək a mariya na go'num naa iya i pu naa go'num pairək. 16Ekirə n duu naa timr mulo ni Bil naa maz kinkəne naa aibe pa neta n bo'rəttək17De wi' gengna i as, n zaa po'ok buta miito na esika weesek. 18De n bo're an, Yahudaawai uri diga Aasiya i okse naasa bukuka zokresse gwaaga Billo gbikakre naa bansa mari.19 Mariya eyi i too ikapu moore mu' rikak si ika doo ina pisi miire paan, una na pisi go.20Na rii pa ina dootə ina i kinne n laksan de n de'en majaliisaa Yahudaawairezzek. 21In pu munozi n doo paari iire mu. Paka ruuka robaamrek uki i zeesne bis wonka.'"22I doosopu Feliks bilaa rookre ras, sei tos Yahudaawai ina zo'. Doosi, "Bolla Lisiiyas doonza soojairez zan Ursaliimak n zeesuk bisa iis." 23Sei doonso soojaaz na geu Bulus, ama bo'tu haa pa, geben koo uza naa le'en vereya booz po'ku koo ura za gwenkurez pa.24Ru' topa i ar, Feliks gətə naa Durusiila kiiza ulləz, Yahudaawaaz si tom ina kamtə Bulus si bo gee paka eska timr Yeeso Kweebaazək diga ullə. 25Ama de Bulus doosu paka go'num naa kamska zok, naa bisa zakassək, ser kam Feliks si doosu bonge, "Ri'akgə gəəm mina kintə wakkati n derka gəbən."27Gebon de'es timr ge Bulus eskubo wees, nok rii se' derku si pag naa ur.26 Ama de wi' itteko i ar,Fosius Festus gau gomnaa gees Feliksaz, ama nok Feliks iin Yahudaawai na iibok, nok riikl daa Bulus gbe'enzes.
Chapter 25

1Festus ree buutirǝ, de ru' taare i ar, ruu diga Kaisaariya rekarǝ Urshaliima. 2Do̱'ga Toriya Billǝi na Yahudaawaiya me̱e̱niyai i dogdǝn Bulus Pak Fesutussǝ, sǝ pak naa gbam.3 I oorǝ Festus na po'bo na de̱r Bulus Urshaliima no̱k sǝbo iu bilarǝ.4Ama Festus iisi géé Bulus Pursunaazi Kaisaariya, gǝ boo na zura bool bo gǝǝk roo de̱ra. Doosi géé, 5"Iya i le'ekkai ina ree roo. Una na pii sǝna laks ina kamu bissǝ mu'.''6De gau arkirǝ ublǝt samsara rekarǝ komna, ri'gǝ kaisaariya,ublaa gbo'tǝgrǝ ree gau ar bissǝ sǝ tos ina kamtǝbo Bulus. 7De i zaa, Yahudaawaiya i keetǝ Urshaliimai i de' pourǝ sǝ i kamtǝ panngna i le' keeska zǝmaa roos pam. 8Bulus kees zura ullǝl sǝ doo géé, "N laks una Yahudaawairǝ, koo Gwaaga Billǝkrǝ, koo kaisarrǝ pa."9Ama Festus ii Yahudaawai na iibo, sei issǝ Bulus géé, "A íi reka Urshalima sǝ ina ze̱e̱sa bis neta attǝ paa roo ya?" 10Bulus doosu géé, N de'pu ar bisa Kaisarrǝssǝ mu' ara i ze̱e̱kǝne bisak. N Laas Yahudaawai una pa, ni mo̱o̱ naa zura mondǝl a me̱e̱nak.11Mina ka bo̱'rǝsapu ina go̱'pan koo ina to̱o̱ wǝrkan, n mu'us wǝrka pa. Ama paka i dogdǝnek na wessanni pa, ura eske iirǝz pii pa. N ii Kaisar na de'se bis." 12De Festus pag naa mazaliisa, doo géé, "A ii reka Kaisarrǝ, i kamkpa ullǝ."13Ru' i ar topa, Gwanza Agiriipa naa Benis i zaa Kaisaariya no̱k dǝ'ǝska Festus. 14De pu eri ru' gǝnŋa, Festus yiisu paka bisa Bulussǝk, doosu bonge, "Maz uza pii Feliks daau pursunaazwi. 15De n pu Ursaliima firissii a gbi'kiayi naa do̱o̱niya Yahudaawairǝi i kamtǝ pangna go̱'pan ullǝ paa sǝ i laa ina ze̱e̱su bisa wǝrkrǝs. 16N doosi minge lansǝza Romanirǝzzi eska maz diga i gee ullǝ su'rǝ pa pa, ama i esǝk ura i dognu pak ezi bila na kees zura gwandǝl neta i dogdunutrǝ paa.17De i dakǝntǝ ang, n laks wakati pa, ublaa buutǝkrǝ n de̱ri n sǝ gau ar bissǝ sǝ n tos ina kamtǝ mazzi. 18De iya i doddunu pakai i ruu sǝ i doo neta timr go̱mnit, n og ina naa gbam i kamtǝnun pa. 19Goptǝra riik ipu naa waa sinum uma paka gwanirǝ langsǝzzǝki uza ura i de̱ru Yeeso wǝrapu, ama Bulus doo géé pii naa zǝngsaz. 20N pu sundukrǝ ni wi'gǝzkǝn pakkik , sei n de̱su koo mina kamu Urshaliima sǝ ina ze̱e̱su bis roo nettirǝ paa gǝ.21Ama de Bulus laa ina kambo gwanza gbi'zaz, Kaisarrǝ, N tos ina gbe'su sei mina tomu pu Kaisarrǝ."" 22Agariibas doosǝ festus , "N íí n ka gee paka mazzirǝk." Festus iisu bonge, "Bo̱'ta a geeku."23Ar oonarǝ, agiriibas naa Benis i zaa ni naasik; i zaa naa do̱o̱niya soojairǝi naa mariya gbi'kiya dǝllirǝi. De Festus doosǝ do̱o̱nza soojairǝz, i totun Bulus ara i pinnakrǝ. 24Festus doo géé, "Gwanz Agiriibas, na mariya ipu arii yas. Maza i oug az bansa Yahudaawairǝi i okse Urshaliima naa gǝbǝn ari sǝ i wo̱o̱gǝ sut ge maza az naa see na zǝngs pa.25N og ina bo̱'rǝ sǝ to̱o̱ wǝrkan pa, ama no̱k laan ina kamnubo Gwanza gbi'zazzǝk, n ɗe'es n kamkpu roo.26 Ama n punaa ina wessa sǝ n biisǝk Kaisairan pa. no̱k eki gwanki n kamtunu mo̱o̱rǝk, no̱k sǝ a kinse unaa n biik bisa ullǝssǝ paan. 27No̱k go̱' ara n tomkpun pursunaaz sǝ n dook ina lakssan pak."
Chapter 26

1Agiriibas doosǝ Bulus géé, "A le'eklen keeska zura mo̱o̱l." Bulus lees nata ullǝt sǝ ma' keeska zura ullǝl. 2"Zok yage, ara n dookǝn bisa miis mo̱o̱rǝ mu' wo̱nka neta Yahudaawai ni dogdǝnettǝ, Gwanz Agiriibas, 3no̱k mo̱o̱ maza me̱e̱ lansiya naa de̱sa Yahudaawairǝi wessazzi. N oora a ɓǝs baar sǝ a geye.4Zǝmazi, Yahudaawai yas i me̱e̱me̱n gapta miit diga yanruma miimdǝ mindǝ buttǝ naa urshaliima. 5I me̱e̱yeme̱n diya se̱e̱karǝ gǝ ika doodon geé mi farisaawaazi iya i duu langsi naa beerǝt pa eerǝ bilaa duuka Billǝkrǝ.6Rikak n pu de'narǝ no̱k i ze̱e̱skǝne bis no̱k n de'sǝn timr dokaa Bil Bo̱'sǝ do̱'ga mariya eeiyak. 7No̱ka eki me̱'teya eerǝ komna naa ittǝkǝ ai sǝ i noos Bil naa timr mulǝ tuks naa ubla, sǝgǝ e tammǝn kinka. No̱k tammandeya ezizi sǝ Yahudaawai i dogdǝne pangn, daa gwan! 8An bo̱'rǝ sǝ a sundǝ monge ina bo̱'rǝmka panni Bil na ruus wǝrki ya?9Do̱o̱ n pu naa sundume n bo̱'o̱k net gǝnnga sǝ ro̱'o̱n riira yeeso a nazarattǝz. 10N bo̱' rǝsapu eni Urshaliima; n gbe' mariya oomii pursinarǝ, n kin gbam naa bilaa rook Do̱'ga Toriya Billǝirǝ; Ina ipsi, n doo paka keerǝssǝk iirǝ paa. 11N yiisi ɓǝrka baar koobǝnnaya Ro'a Billǝirǝ sǝ yaa toski sǝ doo sǝǝra pak. Baar suge iirǝ haa, sǝ n duugi haa dǝrmeya gooirǝ.12De n pu bo̱'o̱krǝ rii, n ree Dimaskus naa iikomma n kinǝ Do̱'ga Toriya Billǝirǝm. 13De n pu rekrǝ naa ubla te'kate' ,Gwanza miiz, N og oosaa ar ubla okǝkarǝk diga billǝ paa sǝ ko'se mii naa mariya epu yammai. 14De ee yas e kasǝ dii buttǝ, N gee gwera paknerǝ naa me̱e̱la Yahudaawairǝm. "Shaawulu, Shaawulu, no̱k an sǝ ɓǝse baar ya? Gōmgo̱n ara a dǝkkpǝn kǝwak.15Sei N ii géén 'Mo̱o̱ ne̱e̱ziya daa', IIse géé, 'Miizi Yeeso ura a ɓǝsu baaraz. 16 Ri'ak ruum a de' paa; ina N de̱nan uni no̱k N te̱e̱gǝkǝna sǝ a gau se̱nz naa sedaakuwaa miiz neta a me̱e̱ miirǝ paatǝ naa à a me̱e̱ pa N ge̱e̱sǝka mu'ka anngat; 17N kweeka marirǝ na'rǝ naa iya i me̱e̱ Bil pairǝ n to̱mkpunai ai, sǝ a gbe'rǝsi no' sǝ a yeti diga tǝgrarǝ rekarǝ oosarǝ, naa diga gbama seetandǝmrǝ rekarǝ Billǝ no̱k 18sǝ ina kin ra'sǝskaa hakkeirǝk naa pe'ka ɓinta Bil esit iya N te̱e̱gi naa zura mindǝl no̱k eska timr miirǝi.'19Gwanz Agiriibas, no̱k riik N mu'us ke̱'ka to' naa ina i yiise diga billǝ paa an pa; 20ama N doo paka Billǝk, se̱e̱ka diga iya Dimaskussairǝ, rekarǝ Urshaliima, naa dǝrmeya Yahuudiyairǝ, naa gǝ mariya i me̱e̱ Bil pairǝ. N doosi géé ina pu' na' sǝ ina yetǝ Billǝ, ina bo̱'rǝ to̱mteya i yii pu'ka na'i. 21No̱k ina anni Yahudaawai i kamne Gwaaga Billǝkrǝ sǝ i yaan ikkpe.22Billi po'e rikak sǝ N pii pin de'tǝ no̱k dooska mariya gbi'kiyai naa a i reks una pairǝ neta anabaawai naa Muusa i doo bo̱'rǝmkpan; 23bonge Kweebaaz ɓǝrk baar, sǝ se̱e̱k gakkpa ura i ruusku diga roobaamrǝz sǝna yii oosa Yahudaawai naa menkirǝ.''24De Bulus ɓams keeska zura gwandǝl, festus doo naa gweraa gbi'kak géé, "Bulus mo̱o̱ yaasi; me̱e̱kaa mo̱o̱rǝ gbi'kak yesapu yaas." 25Ama Bulus doosu géé, "Mii yaasi pa, Bil na zo'a Festus; ama N pak paka zǝmak naa we̱nta zok naa sundume. 26Gwanz me̱e̱me̱n neta at; gwanki sǝ n fasǝn zok sǝ N pagǝnnak, no̱k N essǝ pu timr ina pu sumsunǝn netattǝ ullǝ mu'un pii pa; no̱k bo̱'rǝ zok ɓo'rarǝ pa.27A essǝpu timr anabaawairǝ ya, Gwanz Agiriibas? N me̱e̱me̱n a essǝpu timr." 28Agiriibas doosǝ Bulus bonge, "A íi yerke Kirista ri'ak ya?" 29Bulus doosu bonge, "N pu oorǝk Billǝ, koo lo'ok koo lo'ok pa, mo̱o̱ kotto pa, haa naa iya ipu geekerǝ wo̱nka ai, ina goo ni miik ama naa sargaiya pursinarǝ ai pa."30Sei gwanz ruu paa, naa gomna, na Benis ma, na iya ipu gaptǝ naa ii; 31de i keepu i daapu ror bissi, i pak gwanirǝ te' géé, "Maza az bo̱'rǝ una to̱o̱ gbe'ka koo wǝrkan pa." 32Agiriibas doosǝ Festus, "Maza az ka fas fan zok naka laa reka Kaisarrǝ pa gǝ'."
Chapter 27

1De i dogsapu su' i ri'gǝkunu Itaali, i pa'as Bulus naa Pursunai uri do̱o̱nza soojairǝz uza ura i de̱ru Yuliyus diga kompaniya Agostusazzǝ na'rǝ. 2E tor ɓark diga Adramiitiyak, a ga'ak rekarǝ po'musa Aasiyassǝ. sei i ree gbonarǝ. E ree naa Aristaakusa keetǝ diga Tasaloonikaa Makidooniyaz.3Ublaa buutǝkrǝ e tii dǝlla Sidonallǝ ara Yuliyus gbaan Bulus wessa sǝ daau na ree ungwaniya ullǝirǝ no̱k sǝ na kin gbaaka iik. 4Diga eri, e ree gbonarǝ sǝ e ga' ata Kubrusakkǝ ara zaka pin pakrǝ, no̱k zaka ruuseerǝ. 5De e ga' pu ga'saa gbonaa pou Kiliikiya naa Bamfiiliyakrǝ, e zaa Miira dǝl ulaa gbi'la Liikiyak. 6Eri do̱o̱nza soojairǝz kintǝ ɓarka keetǝ Iskandaariya reks Itaaliyak. Tosee roo.7De e ga' lemma ru' gǝnŋa sǝ e reks naa ɓǝrka baar pou kiriidus, zaka dayee sǝ e koo naa bilaa eki pa, sei e ga' naa a Kariitak, pou salmooni. 8E ga' naa a ɓapsarǝk na ɓǝrka baar, sei de e zaa ar ukaa i de̱r ar woonak pou dǝlla Lasaaiyallǝ.9E lo'sapu arkirǝ es, gǝ bǝlla Yahudaawairǝ naasǝz assapu, ga' ka gbona go̱msapu baar es. Sei Bulus dinsi to' , 10doosi géé, Mariya ai, N og ri'gǝta aarǝ a ruukǝnat kamtǝk assara, a gums naa ɓarkrǝs kotto pa, ama naa a zǝngssǝk bǝn." 11Ama do̱o̱nza soojairǝ ezi ar ke̱'ka to' dangwanza naa ɓarkazzǝ, billǝ naa ina Bulus doon pa.12No̱k tiinaa ɓarǝmdǝ eki gó̱ gaptǝ bǝlla tamdǝndǝ pa, ga'bai gǝnnga i esǝ shawaara bo daa arki, enaa kink reksǝka Finiksa eka tii roo. Finiksa ar tiinaa ɓarǝmdǝkki dǝlla Kariitallǝ, pu pa' di naa a' nimz. 13De zakaa keetǝ na a' sǝ ma' gwaaka topato, ga'bai i me̱e̱ ge bo kinsapu ina bo iin. Sei i tǝgs ina i de'sǝn ɓarkak sǝ i ga' naa Kariitak ɓapsa po'mussǝ.14Lo'pa zaka wiita uka i de̱r Urokilidon Keetǝ pa' di' ma' ɗu'kee diga ga'sa arkirǝ. De Lo'pa zaka wiita uka i de̱r Yurokilidonak gwatǝ arkirǝ. 15De ɓarki kamgbǝsaa zok sǝ le' duuka na zakarǝk pa, e daa zaka yeree duunee ara gwaanak. 16E duu naa a ɓapsa dǝlla i de̱r Kaudak, naa ɓǝrka baar a kin sǝ e kees waa ɓark.17De e keetǝ waa ɓarki, e kam to̱ms naa gwèt sǝ maanu ɓarka gbi'kakrǝ. Ser kamsipu géé e supsǝk wa'rǝta Sirtiisassǝ, sei i tiis ankoiya de'sǝka ɓarkrǝi sǝ i gou zok. 18Zaka ribdee wessawe, no̱k riik ublaa buutǝkrǝ i ma' ko̱dǝka gums maamdǝ te'.19Ubla taaza roozǝ, ga'bai i ko̱dǝs neta to̱msǝ ɓarkrǝs naa zuta gwanirǝt. 20De ru' gǝnnga e og ubla naa zosi pa, gǝ zaka wiitaa gbi'kak pu gwaakeerǝ, e kees timra ɓiikarǝk.21De lo'sapu i reg una pa, sei Bulus ruu paa iirǝ te' sǝ doosi géé, "Mariyai, inaka kweesapu ina n doosǝnnan aka ruutǝ diga karittal sǝ aka tor ɓasurǝ naa wo̱'sǝka nettǝ pa. 22Ri'ak koo ne̱e̱ya na we̱ngs zok no̱k zǝngs gǝ wo̱'o̱k pa, ama à ɓarkrǝk.23No̱k pi tuksǝ malaikaa Billəz n duu sǝ n noosuzzǝ de' miirǝ pourǝ 24sǝ doose géé, "Ser na kama pa, Bulus. A de'ek den kaisarrǝ mu', gǝ Bil go'numa ullǝmdǝ essapu iya ipu yammai. 25No̱k riik, mariyai, we̱ngsǝn zok no̱k N essepu timr Billǝ, koo anya bo̱'rǝmka ni doosnek. 26Ama ɓarki wa'ak buttǝ utarǝ paa.27De ru' komna na narkǝ i bo̱'rum, epu ri'gǝttǝ naa gbonaa Adiriyakrǝ. Naa teteeg to̱mbaiya ɓarkrǝi i og ni ipu reksǝkrǝ pou buttǝk. 28I ríi maami, i oks mitai zur, i sǝǝ mu' to̱pa gǝ i ríi, í oks mitai komna na gbanaarǝ.29 Ser kami, i og ni e wa̱'ak bilek, sei i tiis ankoiya de'eska ɓarkrǝi narkǝ diga zura ɓarkrǝllǝ sǝ i we̱e̱trǝ Bil na kamtǝ ar oona ya'.30To̱mbaiya ɓarkrǝ eyi ipu laak ni i daakǝn ɓarkikrǝ, i tiisapu waa ɓark gbonarǝ, sǝ i go̱'rǝ ni i ko̱sǝk ankoiyaɓarkrǝ mu' yak. 31Ama Bulus doosǝ do̱o̱nza soojairǝz naa soojai géé, "mariya ai ina gau ɓarkrǝ te' pa i keek pa." 32Sei soojai i ɗe'rǝs gweta waa ɓarkrǝt sǝ i daau wuus.33Ar oonarǝ Bulus doosi ina reg rek. Géé, "Wo̱nkazi ru' komna naa narkǝ i reg rek pa, i tos una su'rǝ pa. 34N oorǝn regǝn rek no̱k ɓiikaa iik, no̱k koo suka iirǝ zullǝk kasǝk pa." 35De doosapu rii, pe' buroodi sǝ iisǝ Bil useeko sǝ wǝ'u sǝ regu koo ne̱e̱ya pu okurǝ.36Íi yas i kinǝ gbam sǝ i reg rek. 37Ee mari 276 zi ɓarkirǝ te'. 38De i resapu rek daksi, i ya'rǝsǝ ɓarki gums, i ko̱dǝs ɓunuta alkamarǝt gbonarǝ.39De ar oo, i me̱e̱gǝs arki pa, sei i og wa'rǝt uta i dog géé bo kamkp ɓarki roo. 40I ɗe'rǝs ankoiya ɓarkrǝi sǝ i daai gbnarǝ roo. Gǝbǝn i tiis gweta i maan benteya ɓarkrǝ mu'ii sǝ i yer naa wa'rǝtti rǝk. 41Ama i zaa ara gweta maa ittǝrǝ sarǝnakrǝ, sei ɓarki sops buttǝ. Ara mu'uk sopsarkirǝ sǝ de'es yeg pa, ama zoka rook ma' be'ka no̱k gweta maamdǝ eti pu naa gbam.42Soojaiyi i íi ipsǝka pursunaiyi no̱k bo̱'ta i purum maam sǝ i ga' i no̱g. 43Ama do̱o̱nza soojairǝ ezi i kweeka Bulus, sei ro'ni; doosi ge ura le'eklen purumkpa maam sǝ ga'az na gir maamrǝ na ga'gǝs. 44Iya yasai i gbo' sa', uri i dǝg takpa rata ɓarkrǝt, uri boo una som neta ɓarkrǝ te'ettǝ, íí yas ga'gǝs wessa ga'sarǝ.
Chapter 28

1De e ga'gǝs ɓài , e me̱e̱ ipu dǝlla i de̱r Miliitallǝ. 2Mariya arkirǝi i bo̱'see go̱'num, i kweesee ra' sǝ e ǝǝ, sǝ i dǝ'see no̱k maam ɗan koo bǝnnaya ar tawo.3De Bulus pu toogǝsǝk rata du'karǝttǝ, komz keetǝ no̱k ma'ra sǝ bo̱ggbusu na'rǝ. 4De mariya arkirǝi i og do̱' inni bomnarǝ ullǝ na'rǝ, i doo gwanirǝ te' géé, Zǝmazi maza az ura iu zurazzi ura gbisǝ diga gbənarǝzi, naa rii yas bis daau pa."5Ama dagbǝs bigsi ra'rǝ roo koo una bo̱'ru pa. 6I me̱e̱ géé na' rook uk sǝ gba'gǝmka wǝrkǝk no̱k imsa bigsirǝs. De i zo' i og una bo̱'ru pa, i as paka iik sǝ i doo géé ur waa bíl ulali.7Popsa dǝllirǝ ar uka pii a gwanza dǝllirǝz i de̱ru Buubiliyusǝk. Kweeyee sǝ tiisee sǝ esee rek ru' taaree. 8Bo̱'rum daa a Bubiliyussǝs zok iisu pa, wo̱su naa baar yerǝnd kamu. De Bulus ree ullǝ, we̱e̱rǝ Bil, gbag na' a ullǝk ullǝ paa sǝ rumgbu. 9De an bo̱'rum rii, mariya i seetǝ na kunt buttirǝi i zaa sǝ i rumgbi. 10Mariya rooi gǝbǝn i noosee. De epu go'ok zok ri'gǝttǝk, i esee ina e iin yas.11Se'er taatǝ ar, e ruu e tor ɓarka Iskandaariya gau niik arkirǝk. Ina i bii ɓarkirǝn uni Yang Komai. 12De e zaa dǝlla gbi'la i de̱r Siraakunsallǝ, e gau roo ru' ittǝkǝ.13Diga arkirə e tor ɓarkrə rekarə dəlla Rigiyum allə. De e kisə, zaka wiika ruutə diga àà, naa nit sə e reks Butiyoli. 14Arkirə e oks uriyangi uri i ooree ena kisə ru' samsaara naa íí. Naa ri'ik pat e reks Rooma. 15De uriyangiya erii i gee rektəkaa eek sə i zaa nok yeeke haa luuma Abiyusakal, naa ara i der Maciya taarəkəi. De Bulus og uriyangiya ei, iisə Bil usuko, sə kinə gbama zokrəm.16De e reks Rooma, i dàà Bulus na ri'gə gwan muzo naa sooja ura pu gekkpurəs. 17De ru' taarei i ar Bulus der dooniya Yahudaawairəi, de i tookən ar muko, doosi bonge, ''Uriyangi koo noka e bo'rə ina go'pan pa marirə mu' koo langsiya do'ga mariya aairəi, i kamte Roomaawairə na'rə pursinaas diga Ursaliima. 18De i dedəse i íí boka keese, no̱k i okse naa aibeiya to̱o̱ wərkrəs pa.19Ama de Yahudaawai i mu'us kweeka, gabse doolezi bissa miis rek mu' Kaisarlə, ama noka n kamkp mariya aai bissə mu' pa. 20Uki bo'rə sə n íí pakənka naa íí, noka ina Israila de'es timralli sə n pu dogsənzəz sargairə.''21I doosu bonge, ''Ee gə e kwee wasika uza digaYahudiya nok moo pa, urwaza aaz ura kamtee paka mook as piipa, ko doo ina go'pan moorə paa. 22Ama e íí geeka diga moorə, na nok ɓaara alli e me̱e̱men i doo ina go'pamam ullə paa koo araya.''23De de'es ubla mari gənŋa i zaa ara gamnakrə. Doosi paka eki, sə gə esə seedaakum gwanta Billəttə. Íí boka gou hakkilo a íís Yeesorə, rababaaza Musarəzzə naa anabaawairəz, diga naa nit haa nimzə. 24Uri i kwee ina doosin, uri bo i esə timr pa.25De' i geekǝn gwanirǝ te' pa, i faks i dáá arki de Bulus doosi paka ak, "Rumsa Billǝs doopu zəma su'a anabiya ullǝz Ishaya do'ga mariya iirǝ bonge, 26rem mariya airǝ a doosi bonge, ''I geek geekarə ama i ge̱e̱gǝska pa; okarə i ok ama i me̱e̱k pa.27No̱ka timra mariya airǝl mǝ'sapu, 'To'a íí zuksapu. I gbe'sapu no'a íí, Bo̱'ta i oogus naa no'a íí, sǝ i gee naa to', sǝ i me̱e̱ iirǝ temterǝ, sǝ i yetǝ gǝbǝn, sǝ N rungbi.''28No̱k ri'ik me̱e̱n i to̱msǝpu menki kweeka Billǝk, i kweek kwen." 29De doo ri' sei Yahudaawai i wi'gəs pakki gwanirə te'.30Bulus gau wi' itte gwaaga pe' naa we̱e̱sakrǝ sǝ kwee mariya i zaa ullǝi yas. 31Doo sǝ kubrusǝn neta paka Gwanta Billǝttǝk naa Yeeso Kweebaazǝk naa gbam. Koo maz ro'nu pa.

Romans

Chapter 1

1Bulus, senza Yeeso Kweebaazəz der zok no̱k gakkpa manzo, gə i teegu no̱k dooka paka tingka Billək. 2Ura Bil dogo do̱o̱ rababaiya anabawairəirə. 3Waza ulləz ura i dingnu naa goosa zokrəz zeeuwa Dauda rəurə.4Gau Waza Billəz gbi'kəma Rumsa ookapassə naa ruukaa roobaamrək, Yeeso Kweebaaz daa aaz. 5Ulləzi sə a kin go'numa naa gakkpa manzani no̱k ke'ka to'a eska timlək dermerə tele no̱k riira ulləl. 6Dermeya eirə te' ii bən i derən ina gau naa Yeeso Kweebaaz.7Iya ipu Roomanai tele, iya Bil gbaayii, sə deri ina gau mariya ookapai. Go'num naa gau naa ii, naa gabta wessat diga Daa Bil Daa aaz naa Dangwanz Yeeso Kweebaaz.8Seekarə n iisə Billa miil useeko Yeeso Kweebaazə no̱k ii yas, no̱k eska timra iil Yaspu dəl yas. 9Billi seedaakuwa miiz, ura n noosu rumsa miisə paka tingka Waza ulləzzək. 10Naa ni n gbasən derkəna riira iil pak. Koo bənaya weerəka miikrə n oorə Bil na bo'rə n kin rektəka iirə.11No̱k n ii okən sə nka esən esəka rumsək, no̱k səna wengrəsən. 12waato, mii naa ii sə a wengkənkə eska timlə mii naa ii.13Uriyangi ri'ak n ii ara n daakǝnǝn tǝgrarǝk pa, n íí zaka iirǝ, (amma n kin bila dən pa sei wonka), no̱k sǝ n ka kin rente moo iirǝ ni n kinni menkirə te' ak. 14Mii maza Heliniyaawai naa mara gini i duye gimrazzi, iya i ɓe'ei na iya i mǝ'əi yas. 15Miigǝ n go̱'rusapu zok n dook paka tingka Billǝk iya ipu Romanirǝ.16No̱k n pu naa dǝgsa zura paka tingka Billǝkrǝk pa, no̱k gbama Billǝmmi no̱k keeska koone̱e̱ya ura esǝ timraz, se̱e̱ka naa Yahudaawai rekarǝ Heliniyaawairǝ. 17No̱k roozi go̱'numa Billǝm gbətǝ naa eska timr ni pu biisǝnǝnnak, "Ura punaa eska timraz gɓiik."18No̱k suksa baara Billəl yiik zok diga billə paa iya i duu pai naa mariya naa go'num pairə, iya enkuwa iiu le'ni bilaa zəmakai. 19No̱k ina me̱e̱ zok Billə paan pu kaakarə. No̱k Bil po'gəsənipu.20No̱k neta og zok pa ullə paat, gbe'rəsapu kaaka allə diga ma'kaa dəllək, de me̱e̱gəsapu zok neta bo'rə etirə, uni gbi'kəma ɓampa Billəm, no̱k ri'ik a punaa una dookarən pa. 21No̱k koo de i me̱e̱men Bil, i noos riira ulləl pa, koo i iisu useeko. Gobtəra ri'il, i yer mə'i sundumeya iirə, timteya iirə mə'əmrəi i wiisapu.22I pe' zu'a íí ni mariya i ɓe'sapuiyak, amma i yer mǝ'. 23I giigǝs gbi'kǝma Billa wǝr pamrǝ naa goosa maza wǝrazzǝz, naa noirǝs, naa do̱'neta naa dǝnt nattǝt, naa neta pu'lummat.24No̱ka ri'ik Bil faasi naa winkaa iirə timterəmrə naa gabta oopat, zongna íín na gau naa səəru gwanirə te'. 25Iya i giisapu zəmaa Billəz naa songbai, i noos sə i sen neta wom zokat gobtəra ura go'rə koo anyaz, ura noosək zok ting ting az. Na gau ri'.26No̱ka ri'ik, Bil paasi naa neta zukkat naa winka dəl, no̱k kita ki'a íí i giigəs tomsa go'ris naa a go'pas. 27Ri' gəbən yara mari gə i dàà tomsa Bil go'ris sə ina bo'rə naa kita ki' sə i yer winkaa gwanirə te'ek. Yara mari i kisən yara mari, ina go'panni sə ipu kweek ina to̱o̱ naa iin keeka bilaa oomikrəndə.28De i yii ipunaa me̱e̱ka Bil pa, paasi naa sundumeya i dagpai sə ina bo'rə neta go'pat.29I yi'sapu naa ina duupan, na e̱nku, na ningsa, zogra. I yi'sapu naa mu'uskǝnka, ikkpa zur, dingkǝnka, sǝǝrǝme na leek. 30Ii dankaamei, womba mari, iya i mu'us Billai, iya i we̱ng zulləi, iya i no̱o̱s zurai, iya i dogdo e̱nkui, naa iya i duu paka do̱'ga marirǝk pai. 31Ipunaa me̱e̱gǝska pa, iya i hoolo zok paiyi, ipunaa iikǝnka pa, i pu naa oka yirku pai.32I me̱e̱men ina Bil iin, géé iya i bo'rə neta go'pa eti i to̱o̱ wərk, ama neta etiti kotto i bo'rə pa, haa sə i kwee iya i bo'rə nettii.
Chapter 2

1No̱ka ri'ik a punaa ina dookarǝn pa mo̱o̱ maz, mo̱o̱wa a ze̱e̱s, no̱k ina a ze̱e̱sǝ uzan a ze̱e̱sǝ zura mondǝlli. mo̱o̱ bǝn a bo̱'rǝ bon netti. 2Amma a me̱e̱me̱n bisa Billǝs zǝmazi iya i bo̱'rǝ nettiirǝ paa.3Amma me̱e̱m an, mo̱o̱ maza a ze̱e̱sǝ iya i bo̱'rǝ neta etii koo de mo̱o̱ bǝn a bo̱'rǝbonaz. A gbisǝkgbin bisa Biilǝs ya? 4Koo a sundə monge a saaka go̱'numa ullǝm, naa ɓe̱ska baara ullǝl, naa me̱e̱ka go̱'numa ullǝmmi kamtǝk pu'ka na' ya?5Ama no̱k wengka timra moorə mu'us pu'ka na'al apu togəska suksa baara Billəllə mondə zuklə ublaa Bil tiikən go'numa ulləm zeeka bissək. 6Toksək koo neeya na kam tomsa ulləssə: iya i laa nooska pai, gbi'kumrə naa gabta wessat 7ɓamna piipak naa iya i kweerə neta marirəttai i eski zəngasa ɓampas.8Amma iya i ii zu'teya gwanirǝyai, i mu'us eska timrai, i ii go'nǝm pa sǝ i duu ke̱e̱ku, gǝǝskini naa sugsa baara go̱mal naa laaka dǝl. 9Koone̱e̱ya ura bo'rǝ e̱nkaz, ma'tǝk Yahudaawairǝ sǝ menki.10Nooska, eska gbi'kǝm, naa gapta wessat ura bo'rǝ ina wessandǝ, ma'karǝ yahudaawairǝ zakarǝ menkirǝ. 11Bil punaa iika zur pa,12Ni mari gǝnɲa i bo'rǝ hakkei dookai pii pai i wo'ok naa dookai pa, naa uri gǝnɲa i bo'rǝ hakkei dookairə dii i biski bilaa dookairǝkrǝ.13No̱k iya i gee dookaiyi i yii ipu oomi Billǝ mu' pa, amma iya i duu dookaiyi i gbisǝk. 14No̱k menki iya ipu naa dooka pa, zoka gwanirǝk yii sǝ i duu dookai, iiyi dookaa gwanirək, amma ipunaa dookai pa.15Naa eki sǝ tomsa iis yii dookai ipu biisǝnən iirǝ temtirǝ, zǝngsa iis boo usi seedakuum, sundumeya ii i de' koo kweeyi pa. 16Ubla Bil ze̱e̱skǝn neta mari i sumsat ni dooka paka miirǝ tingkakrǝk, Yeeso kweebaazzǝ.17Mona de̱r zura mo̱o̱l yahudaawaz monge bo de' dookairǝ paa sǝ a dangrǝ naa Bil, 18a me̱e̱me̱n ina a iin sǝ a gwegǝ neta somaso'ottə roo de a me̱e̱sapu ni dookaiyi i dook. 19Mona iisapu mon naa zura mool mona maaman ruri oosaki iya ipu tǝgrarǝirǝ.20Ura go'rǝs mǝ'sas lamza iya pǝriyairǝzzi nok dookairǝ a punaa me̱ẹka naa me̱e̱kaa zǝmak.21Mona geesə uza gə a geesək zura mondəl paya? Moowa a doo monge kaina ruurə paz, a ruurək runya? 22Moowa monge kaina ruurə ki' paz, a ruurə runya? Moowa monge do̱'o̱z go'paz a ruurə do̱'zə gwa paya?23Moowa a yii yaksa zok naa sǝggbəme dookairə, a essə Bil se̱nuwi paya? 24Nok ''rira Billəl mu'us duuka zok menkirə nok moo,'' ni pu biisǝnǝnak.25Nok napkɓa pu oomi mona duu dun dookai, amma mona mu'us duuka dookai napkɓa mook pu unanǝn pa. 26Amma ura nau paz na duudun dookai, le'ka napkɓaa ullək gakp napsənzəz paya? 27Asee ura nau paz langsəza ulləzzi bopu duuk doookairə oomi o'. Kaa le'salen moowa naa ro'oknai biisǝnni naa nabkɓaz, amma ga'sapu dookai ya?28Yahudawaaza zǝmaz Yahudaawazi goosa zokrǝssǝ pa, napkɓaa zǝmak napkɓaa kaakarǝ zokrǝkki pa. 29Ura Yahudawaazi timlǝz, yahudawaaza zǝmazzi. Napkɓaa zǝmak pu timlǝ rumsǝ kaka allǝssi pa. Irim maza ri'ezi Billi zanu, mazzi zanu pa.
Chapter 3

1Na riizi gə an Yahudaawaz arən urin ya? Anni boteya napkɓaa rez ya? 2Pu gbi'nen bilət somaso. Seekare, Yahudaawai essəpu zur ina Bil yiisində.3Ga sə Yahudaawai uri ina punaa eska timr paya? Eska timra iire paal yeryen Go'numa Billəm zuk ya? 4Kana bo'rəm ri' pa. Goptəra riil, Bil na kin zok naa zema, koo mari yas songbaiyi. Ni pu biisənənak, "Nok i yiikəna ura naa go'numaz pangna moondə, sə a de'ek mona zaa ar bissə."5Amma go'kapaa aak na yii go'numa Billem, a dook anya? Bil go'pa de pu tosək suksa baara uləllə, ri' pa ya? N pak pu naa sumdumeya marirəi.6Naa bo'rum ri' pa. Na rii Bil zeesək del bis rigaya?7Amma zəmaa Billəs songɓa miimrə kamtə nooskaa ullək, nok an sə i zeesne bis gee mii maza naa hakkeiyaz ya? 8Nok an sə i doo bonge ni kamtən songb sə e doo, sə uri i tabbəsən e doo bonge, "A bo'rə enku sə go'num na zaa." Bis iirə paa wessazi.9Anniya? Epu yaakən keeska zura eeləya? ko topa. Nok e see e dogdəsapu Yahudaawai naa Helinaawai yas ipu hakkeire dii. 10An pii ni bisənnak: "Ura wessaz koo muzo pii pa.11Ura meegəssən naz pii pa. Ura laa Billaz pii pa. 12Ii yas i yesapu kut. I yerpu ina kam toms pan. Ura bo'rə ina wessan naz pii pa, koo muzə pii pa.13Dungna iin gagəlli. Me'teya ii ipu na songb. Imsa bigrəs pu iirə su'rə. 14Suta iit yi'sapu na gomta baar naa kamkpna su'.15Dənta iit gbakə ar kuuska kwa'rə. 16Wo'oska naa bəska baar uni in gapta iit. 17Mariya ai i mee gapta wessat pa. 18Nok ri'ik sera Billəl pu iire no'rə pa."19Rikak a meegəsapu ina ro'onaaz doon, pag iya ipu dookaire diirə. Pu ri' no̱k sə suta iit na gbe'es zok sə dəl yas na as Bil mu'. 20Pu ri no̱k maza le'ek bo'ka go'num naa bilaa kamkpa tomsək az pii ullə mu' pa. Nok dookairəzi sə hakkei i mee zok.21Amma ri'ak, go'numa Billəm meegəsapu zok koo naa dookai pa. dookai naa anabawai iiyi seedakui, 22waato go'numa Billəm yeeso kweebaazə no̱k iya i esə timrai. No̱k wo'oska pii pa.23No̱k mari yas i bo'rsəapu hakkei sə i gas gbi'kəma Billəmrə. 24I keesi na go'numa pu kweeka Yeeso Kweebaazəkrəm.25No̱k Bil esə Kweebaaz Yeeso no̱k toka gimr eska timr ullə kwaalə. Ese kweebaaz ni tabbəskinaa bisa wessassək, 26no̱k zinsapu hakkeiya do̱o̱i ullə buuka timle. An bo'rum no̱k yiika go'numa ulləm dənandə. bo'rəm ri' səbo yii zeesəkzen kooneeya wessa no̱k eska timra Yeesorəllə.27Təka zur pi araya? Keesapu zok. Nok toms ya? Ouwo, amma no̱k eska timr. 28A ɓamsək ange i zeesə maz wessa no̱k tomsa dookaire kamas pa amma no̱k eska timli.29Koo Bil gə Billa Yahudaawairəlli kotto ya? Gə ur Billa menkirəlli paya O̱o̱, naa menki yam. 30Napu ri', Bil pu muzo, keesək iya i nau ai eska timlə naa iya i nau pai eska timlə.31A ipsək dookai no̱k eska timr ya? Na bo'rum ri'pa koo topa. Gobtəra ri'il, a noos dookai.
Chapter 4

1A dook anni Ibraahim, daa a aarə dooz kin zokrən ya? 2No̱k Ibraahim kin keeska naa kamkpa toms, punaa daliilaa təknu zuraz, amma Billə mu' pa. 3Rababai i doo anya? "Ibraahim esə timr Billə, i ge'su ni go'numak."4Ura kam tomsaz gə, toksa roos ge' zok ni go'numak pa, am ni ina pissunnak. 5Amma ura kam toms pa amma esə timr ura kees iya i duu pai yaz, i ge' eska timra uləl.6Dauda bən doo sə'səm pu maza Bil ge'u iya na go'numairəz naa toms pa. 7Doo bonge, ''Iya naa sə'səmaiyi iya i ra'asi aibeiya iiyai, naa iya i gbe'si hakkeiya iiyai. 8Maza naa sə'səmmazzi ura Daa Bil ge' hakkeiya ulləi paz.''9Sə'səma am gə i doo iya i nauwairə kotto ya koo naa iya i naw pai yamya? No̱k a doo bonge, i ge'sə Ibraahim eska timr no̱k go'num." 10I ge' rigaziya? Zoora Ibraahim nawallə ya koo a nawun pallə ya? Nakkpa zipa, amma diga nau pa.11Ibraahim kwee napkɓa. Anni ina gbe'es go'numa eska timlən diga dii pisu nawun dən pak. ina pu te'en uni gau daa a iya i esə timrailəi yas koo ina nau pa. An yii i ge'ki mariya naa go'numai rə.12 Gəbən yii Ibraahim gau daa a iya i nawairei no̱k iya i zaa no̱k napkɓa kotto pa, amma naa iya i duu latəya daa aaz Ibraahim duyiyai. Uni eska timra pisu diga nawun pak.13No̱k dokskaa i esə Ibrahim naa zeeuwiya ulləiyak sə gakkpən pe'ba ɓinteya dəlləiyak zaa dookairə pa ama go'numa eska timləm mizi. 14No̱k iya dookairə naa pe'ba ɓinteiyi, eska timr yerpu zuk gə dokaa eki ipsapu zok. 15No̱k dookai kamtə suksa baar, ama ara dookai pinnak, roozi ka'aska dookai pi.16No̱k dalilaa az an bo'rum naa eska timr, no̱k səna gau naa go'num. Dookaa eki pii no̱k baas yas. Iya i mee dookaiyi kotto baasirə pa, amma naa iya ipu na eska timra Ibraahimdəl. No̱k ur daa aazi yas, 17ni pu biisənənnak, "N gapsapu daa a dərme gənŋai rəz." Ibraahim pu ura de'nuzzə, waato Bil, ura esə zəngs sə do' riika neta og zok naa a og zok pattəz.18Ibraahim de'es timr Billə no̱k bo'tak koo de net gengai ko'su. Sei yer daa a dermerəz ni ina i doonak, "Gakp zeewiya mooi." 19Ibraahim kwee gee zoka book worapu (no̱k punaa wi' zu' gbanaaro). Gə meemen Saraya ku'mulli.20Amma no̱k dookaa Billək, Ibraahim mu'us eska timr pa. Goptəra ri'il, wengs zok eska timlə sə noos Bil. 21Meegəs ina Bil dogon yi'ik yin. 22No̱k ri'ik eni bo'rən i ge'su ni go'numak.23Bii zok rikak no̱k ur kinkən unak pa, 24Bii zok no̱k àà a esə timr ura ruus Yeeso Daa aaz diga wərkrəz. 25Uzi ura i esu no̱k aibeiya aai sə i ruusu no̱k keeska aak.
Chapter 5

1De apunaa kweeka no̱k eska timr, apunaa gabta wessat Daa Yeeso Kweebaazə. 2Ulləzi i kinə torka no̱k de'eska zok rekarə go'numa i dernaamrə. Zok yagaa de'eska zoka Bil esaa no̱k zoora zakandən, apunaa de'eska zok no̱k a markman koo anya nooska Billə.3A enirǝ kotto pa, amma zok na yaga bǝrka baara allǝ te' naa me̱e̱ bǝrka baar kamtǝkan bǝska baar. 4Bǝska baar kamtǝ gweka, gweka kamtǝ zo'kaa mu'un. 5Zo'kaa mu'un esǝ dǝgsa zur pa no̱k ìì yas pu timteya aairə naa gbakaa Billǝk Rumsa i esaassǝ.6Diga a weng denpa zoora wessallǝ Yeeso wǝr nok iya i esǝ timr pai. 7Gomgon ara uza ka wǝrǝn nok ura esǝ timrazak. Lǝǝgǝ nok maza naa go'numaz maz ka es timr sǝka wǝr nok go'num.8Amma Bil yii gbaakaa ullǝk ààrǝ, noka ri'ik haa es a mariya naa hakkeiyaiyi, Kweebaaz Yeeso wǝr nok àà. 9Nok ri'iki i kweyaapu nok kwaala ullǝl nok ur sǝ a gbisǝk sugsa baara Billǝllǝ.10Diga apu umkeereiyi sǝ a geekǝn naa Bil nok wǝrka ullǝ wazzǝk de i geekǝnsapu i ar an reska ullǝ gapta wessattǝ. 11A eni kotto pa, apu naa yaksa zok Billǝ nok Daa Yeeso Kweebaaz ura a kinnu geekǝnka rikakkaz.12Noka ri'ik, ni hakkei i totǝn dǝllǝ maz muzərǝk, bilaa ekirǝzi bǝn wǝrk to̱tǝ no̱k hakkei. Sǝ wǝrk faks marirǝ yas iya i bo'rǝ hakkeiyai. 13Diga dookai i zaa dən pa ara dookai pin pakrǝ.14Naa ri'ik yas, wǝrk kee diga Adamurǝ haa zakarǝ Muusarǝ, naa bǝn iya i bo'rǝ hakkei pai ni Adamu ka'sǝn dookaiyak. Uzi ni goosa ura zakaz. 15Naa ri'ik yas esǝka kottok puni ka'aska bisak pa, amma esǝka eki pu som naa aibeiya aai, amma aibeiya maza muzo azzəiyi i goptǝ mari gǝnŋa wǝrk. Asee no̱k go'numa Billǝm naa esǝka eki nok go'numa maz muzə emi Yeeso Kweebaaz sǝ daktǝ sǝ yas gǝnŋa.16Esǝka eki pu som naa hakkeiya maz muzǝ ai, no̱k bisa i bo'sǝ maza muzǝ ezis usi kamtǝ bisa wǝrkrǝs. Amma esǝka i esǝ eki no̱k aibei gǝnɲa. 17Na no̱k aibeiya maz muzǝi sǝ wǝrk yas ar no̱k uri, asee iya i kinǝ go'numai yas ar emi naa esǝka go'numa Billǝm na kweerǝ ar naa rii timlǝ naa gapta ura muzǝ eziz Yeeso Kweebaaz.18No̱k aibeiya maz muzə azzəi gobtə dəl tele bis, ri'zi tomsa go'numrə maza muzə azzə kamtə mari yas bilaa gbiskarək. 19Ni maz muzə mu'sən duuka ina i doon kamtə mari yas i gau mariya naa hakkeiyai, ri'zi bən naa duuka ina doo maz muzəzzən kamtək kweeka.20I totǝn dookai no̱k aibei ina bagtǝ. Ara hakkei i dagǝnak go'num ark an dakarǝ wessawe. 21Eni bo'rǝn nok ni gapkpa naa aibeiyak wǝrki, riizi bo'ka go'num reksǝk go'numrǝ rekarǝ zǝngsa ɓampas Yeeso Kweebaazǝ.
Chapter 6

1A dook an ri'ak ya? A rek mu' naa bo'rǝka hakkei sǝ go'numa Billǝm na bag zok ya? 2Ouwo, koo topa. Aa à wǝrapu hakkeirǝi a bo'ok riga sǝ a gǝǝ roo gǝbǝn haa ri'akya? 3I me̱e̱ paya aa i bo'saa batisma rekarǝ Kweebaaz Yeeso rǝ i bo'saa batismaa ullǝ wǝrkrǝzi.4No̱k ri'ik i ììsaapu batismarǝ wǝrka ullǝkrǝ, ina an bo'rəm ni i ruusən Kweebaaz diga roobairək naa gbi'kəma Daa rəm, aa bǝn a ri'gǝk naa oosaa zǝngsǝk. 5De a gapsapu muyo wǝrka ullǝkrǝ, a gakp muyo ublaa ruukaa ullǝkrǝ.6A me̱e̱me̱n i ɓaasapu maza aarǝ do̱o̱zaz naa ur no̱k sǝna ra'as zoka hakkeirǝk, no̱k ka ana gǝǝ noosǝk hakkeirǝ pa. 7No̱k ura wǝr irəm wǝrkiz sepsaapu hakkeirǝ.8Ama ana wər Kweebaazə, a essəpu timr aa bən a ruukrun naa ur. 9A me̱e̱men i ruus Kweebaaz diga wərkrə, punaa zəngs. Gə wərk punaa gbi'kəm ullə paa pa.10Wǝrka sǝ wǝrǝn hakkeirǝk wǝr dǝ mukǝ kotto sǝ gau naa Bil. 11Ii bǝn pe'en zuta iit iya i wǝrapu hakkeirǝi, amma ipu naa zǝngs Billǝ Yeeso Kweebaazə.12No̱ka ri'ik kai ii sə hakkei na gau iirə zokrəmrə pa no̱k sə i duukən neta go'pat. 13Kai esə zongna iin neta tomsə hakkeirəz pa, ama neta tomsət no̱k go'num. Esən zu'teya ii Billə ni iya wərpui ama ipunaa zəngs. Sə i esə zongna iin neta tomsa Billəssə go'numrəu. 14Kai ii hakkei sə na gau gwant iirə paa pa, no̱k ipu dookairə dii pa ama go'numrə dii.15Anni bən ya? A bo'rək hakkei no̱k apu dookairə dii pa ama go'numrə dii ya? Kana bo'rum ri' pa. 16Ii bən i mee paya ura i esə zuta iit ni seniyai iiyi seniya ullə ipu duukurəi, ura doolezi i ke'suku to' paya? Ina an zəmazi koo moozi senza hakkei i kama wərkrəi, koo senza go'numrə sə kamaa oosarə.17Ama a iisə Bil useeko! No̱k do̱o̱ ii seniya hakkeirəiyi, ama naa timr mulə sə i gau naa gbaakənka naa kubruskəna ak ni i kamtənnak. 18I keesənpu hakkeirə, i gabsənpu seniya go'numrəi.19Npu pagrə ni maza na gbam zokrə pazak. Ni i esǝn zok neta go'pattǝ naa e̱nkurǝttǝ. Ri'ak esǝn zongna iin neta go'ottə naa ra'sǝskarǝ. 20De ii se̱niya hakkeirǝiyi, i bo'ok riga sǝ i og tomsa oomis ya?21 I kin an nettirǝ ya sǝ zok burnun ak? Ina keetǝk nettirǝn sei wǝrk.22Amma de i ra'sǝsǝnpu hakkeiya ii, ii se̱niya Billǝiyi i gapsapu dokta ra'sǝntat kink zǝngsa ɓampassat. 23Toksaa hakkeirǝs wǝrki, amma esǝka Billǝk zǝngsa ɓampas Yeeso Kweebaazə Daa aaz.
Chapter 7

1Koo i me̱e̱ paya uri yangi (Nok Npu pagrǝ naa mariya i me̱e̱ dookaiyai) nok dookai i gbaagban maz napu na zǝngs gǝ?2Kitakiiza pu kiimrǝz pu doksǝnzǝz dookairǝ gwandǝ ya'azǝ na punaa zǝngs, amma ya'azi na wǝrpu gwera ullǝ kiimrǝk binsapu. 3gǝbǝn ya'za ullǝz na punaa zǝngs sǝna ɓǝǝ kiim umarǝ i de̱rku maza bo'rǝ zinaz. Amma ya'za ullǝz na wǝr, i bindusupu, i de̱rku maza bo'rǝ zinaz pa na ree kiim umarǝ.4No̱k ri'ik uriyangi ii bǝn i wǝrpu dookairǝ rekarǝ zoka Kweebaazǝkrǝ no̱k sǝna de̱rǝn sǝna daksǝn ura ruu wǝrkrǝzzə no̱k sǝ eskǝn renta Billǝ mu'kat. 5Amma de apu zokrǝ te' sǝ hakkei i totǝ zogrumrǝ te', i kees neta oomit rekarǝ wǝrkrǝ.6Amma ri'ak i binsaapu dookairǝ sǝ a wǝrpu neta dogdaa etirǝ gǝ sǝ kam toms naa neta pǝttat naa Rumsa Billǝs, amma naa neta do̱o̱tat7A dook anya? dookai gǝ hakkeiyi ya? A'a, gau ri' pa. No̱ka ri'ik Nka me̱e̱ hakkei pa na no̱k dookai pa. Nka me̱e̱ wiika zok pa, dookai inaa doo "Kaa wii zok pa''. 8De hakkei naa kinka bila kamsapu zok rekarǝ dookairǝ; amma na no̱k bis pa hakkei ika wǝrapu.9Bǝl ularǝ n ɓii no̱k dookai pa, amma de dookai i zaa hakkei kin gbam sǝ n wǝr. 10Dookaiya ika kamtǝ zǝngsai i yer wǝrkǝk miirǝ.11No̱k hakkei kin bila dookairǝ sǝ i sǝǝre sǝ gǝbǝn i iuwe. 12Ri'ak bis pu oomi, dookai gǝbǝn ipu oomi marirǝ yas.13No̱k ri'ik go'ka ina go'on kamtǝke wǝrk ya? Go'rǝm ri' pa. Amma hakkei no̱k sǝ ii yi sǝǝkǝne hakkeiyak rekarǝ ina go'ondǝ kamtǝ wǝrk miirǝ; ri'erizi rekarǝ dookairǝ sǝ hakkei i ga'ak hakkei riika pii pa. 14No̱k e me̱e̱ bis gǝ Rumsa oomissǝ. Amma mii zokki sǝ i yinge se̱nurǝ hakkeirǝ.15Ina n bo'rǝn n me̱e̱gǝs inni pa, gǝ ina n yi gokan uni n bo'rǝ pa. Ina n mu'san uni n bo'rǝ. 16Ama mina bo'rǝ ina n ii bo'kan pa , n yiisǝ bis minge bis pu oomi.17Amma miizi ri'ak n bo'rǝ neta eti pa, amma hakkeiya i gau mirrǝiyi. 18Gǝ n me̱e̱me̱n zoka miik zoka miik gaps ina oomin pa. Iika bo'ka ina oomin pu miirǝ, amma n kin bo'ka pa.19Neta oomi n ii bo'kat n bo'rǝ pa, amma enkuwa n ii pau uwi n bo'rǝ. 20Mina bo'rǝ neta n ii bo'kat pa miizi n bo'rǝ netti pa, amma hakkeiya i gau miirǝiyi i bo'rǝ netti. 21No̱k n oksǝ miirǝ n ii bo'ka ina go'on no̱k enku pu gaptǝ miirǝ.22N gee yaksa zok dookaiya Billǝirǝ naa timra miil. 23Amma n og net ɓeseɓe miirǝ zokrǝ pu biskerǝ timlǝ sǝ kame se̱nurǝ, hakkeirǝ miirǝ zokrǝ te'.24Mii maza yirkurǝzzi! Ne̱e̱ keesǝke zoka wǝrkrǝkrǝ ya? 25N iisaa Bil Useeko rekarǝ Yeeso Kweebaazzǝ, sǝ gǝbǝn n duu bisa Billǝs. Amma kana ukarǝ n duu Bil naa zok.
Chapter 8

1No̱ka ri'ik wo'gǝska pu iya ipu Yeeso Kweebaazǝirǝ pa. 2No̱ka ri'ik gegbuskaa Rumsa zǝngsa kweebaaz Yeesorǝk keese pu mii gegbuskaa hakkei naa wǝrkrǝk.3No̱k ina bis le' bo'ka pan no̱k tapsa zok. Bil tomtǝ waz naa goosa zoka hakkeirǝk no̱k ma'kaa hakkeirǝk sǝ laksǝkǝn hakkeiya zokrǝi. 4Bo'rǝm bis sǝna yi'is aarǝ aa a ri'gǝ irim ri'gǝta zokrǝt pai amma a Rumsǝt. 5Iya i gau naa tomsa zokrǝssai i gǝn timr neta zokrǝttǝ, gǝ iya i gau naa Rumsai i gǝn timr neta Rumssǝttǝ.6Gbaaka zǝngs naa neta zokrǝt wǝrki, amma gbaaka zǝngs naa Rums zǝngsə naa gapta wessat. 7Amma gbaaka zǝngs zokrǝ sǝnummi Billə no̱k pu dookaiya Billǝirǝ pa, gǝ gau ri' pa. 8Iya ipu zokrǝi ipu naa gbama i okǝn Billam pa.9Amma ii ipu zokrǝ roo pa, amma ipu Rumsǝ. Na zǝmazi Rumsa Billǝs gau pu iirǝ. Amma ura puna Rumsa kweebaazǝ pas a ullǝzzi pa. 10Kweebaaz napu iirǝ kana ukarǝ i wǝrapu nok hakkei, kana ukarǝ boo Rums pii na zǝngs no̱k go'num.11Rumsa ullǝ ruus Yeesos napu iirǝ te' ura ruus Kweebaaz wǝrkrǝz esǝk zǝngs zoka morǝk rekarǝ Rumsa ullǝssǝ ura gau moorǝz.12No̱k rii uriyangi, aa à i duwaa gimaiyi amma no̱k zok na gau zokrǝ te' pa. 13No̱k ana gau zokrǝ te' a wǝrk dərazi, amma ana gau naa Rums a ipsapu tomteya zokrǝi, a ɓiik.14Iya gǝnɲa Rumsa Billǝs ne̱e̱yiyai, ii yangiya Billǝiyi. 15No̱k i kwee rumsa se̱nurǝssi sǝ ser kamkpǝn pa, goptǝra ri'il i kwee Rumsa i gakkpǝn yangik, à bo'rǝ sǝ a de̱ru "Abba Daaz!."16Rumsa Billǝs na zura gwandǝl seedaakuzi rumsa aasǝ géé aa yangiya Billǝiyi. 17Na aa yangiyi, aayi naa pe'ka ɓint, kana ukarǝ ɓinta Billǝt, kana ukarǝ boo pe'ba ɓinte naa kweebaaz, no̱k a og ɓǝrka baar naa ur no̱k sǝ kinkǝn gbi'kǝm naa urak.18Npe' ɓǝrka baara rikak al unanǝn pa mina riigǝz naa gbi'kǝma i yiisem.19 No̱k gbaksa toka yangiya bǝllallǝi ipu zo'ok zakaa mariya Billǝirǝk.20No̱k mari ipu suksa baalǝ dii no̱k zu'teya iipa, amma no̱k ura tosis naa de'eska timr 21i keeski diga se̱nu naa bumkparǝ rekarǝ keeskaa gbi'kǝma yangiya Billǝirǝ. 22No̱k a me̱e̱me̱n mari yas i do̱' go̱mbaa ɓǝrka baalǝk yam haa rikak.23Eni kotto pa amma naa aa yas apu zo'ok kinka Rumsa oomissǝ ni apun dǝgskǝna ǝngsǝ andǝ zǝngssǝ, keesǝkaa zokrǝ. 24No̱k naa de'eska timrri sǝ a kin keeska. Amma ina a de'es timr bo'rǝmkpan og zok den pa no̱k ne̱e̱zi de'es timr ina okǝsapundǝ ya? 25Amma ana punaa de'eska timr ina a og denpandǝ a zo'okzon naa ɓǝska baar.26Ri' gǝbǝn Rums po'aa tapsa zoka aakrǝ ni a me̱e̱ wǝrk pa ak, amma Rums naa zura gwandǝl pu oorǝkrǝ ǝngǝska pii pa no̱k aa. 27Amma ura me̱e̱gǝs timra aalaz sǝ gǝ me̱e̱ anni Rums ii ya, no̱k pu oorǝkrǝ no̱k iya i neksii.28Gǝ a me̱e̱me̱n iya i gbaa Billai i go̱'rǝ tomsa wessas, ii yam iya i de̱rii naa go'numai. 29No̱k iya se̱e̱ i me̱e̱gǝsapui gǝ urbǝn artǝ googǝsipu naa goosa ullǝ Wazzǝs sǝna gau Waza se̱e̱nzaz uriyangirǝ te'. A dook an naa irəm neta ri'at ya? Bil napu aarǝgǝ ne̱e̱zi gwaak keerǝs naa aa ya? 30Iya ur de̱rii sǝ ii bǝn me̱e̱gǝsni, iya me̱e̱gǝsnii sǝ nòòsi.31A dook an netattǝ paa ya? Bil napu aarǝgǝ ne̱e̱zi puna keerǝs naa aa ya? 32Ura gǝps Waza ullǝz pa no̱k mari yas no̱k an sǝ le'ek eskǝnaa nettiz pa ya?33Ne̱e̱zi wulluk mariya Bil te̱e̱gii ya? Bil naa zura gwandǝl uzi ze̱e̱sǝk. 34Ne̱e̱zi koskaa ya? Dangwanz Yeeso uzi wǝr haa gǝbǝn ruu diga wǝrkrǝ, pu na' gò'naa Daarǝkrǝ pu oorǝkrǝ no̱k aa mari.35Ne̱e̱zi markaa naa iikaa kweebaazǝk ya? Gbeeka baar ya, koo laaka zok, koo fonkaaz, koo busum, koo ɗantǝm, koo ɓǝrka baar ya? 36Ni pu biisẹnẹnnak, "Nok moozi sǝ i iuwee ubla yas. I yere ni maiya i ɗe'sǝkiiyak."37Neta attǝ yas a àr an iya i le'es arai ura iyaazǝ. 38No̱k n kweesapu n og ina le'ek sǝ maraa naa iika Bil rekarǝ Kweebaaz Yeeso Daarǝn pii pa; koo wǝrk, koo zǝngs, koo malaika, koo gwant, koo neta bǝllallǝt, koo neta zak mu'kat, koo naa gbam, 39koo ye'sǝr, koo surka, koo naa kala neta Bil wo̱mat le'ek pa.
Chapter 9

1N pag songb kweebaazǝ pa, n doo zǝma, sundumeya mii i seede Rumsa Billǝssǝ, 2miigǝ n me̱e̱ gomta baar na gombaa timlǝk pii miirǝ timlǝ.3Nōk n win ika laale naa no̱k kweebaaz pa no̱k uriyangiya mii naa iya zeewiya miiyi zokrǝ te'ei. 4 Ii Israilaawaiyi. I kinsapu gakkpa yangiya Billǝi rət, naa gbi'kǝm, naa doka, esǝka dookairǝk, noosǝka Bil. 5Iiyi naa domdaiya do̱o̱ do̱o̱ kweebaaz keetǝ iirǝ zokrǝ te'ei Kweebaaz ura ar yasaz, Bil sǝ'supu haa tingtin. Na Gau ri'.6Amma pii ni dokaa Billǝk yi'is pak pa. No̱k koo ne̱e̱yazi isra'ilaawairǝ pa amma maza Isra'ilaz. 7Gǝbǝn rii yangiya Ibraahim rǝi yaszi a ullǝi pa. Amma "Ishaakurǝzi zeeuwa iiu keetǝ."8Riizi yangiya zokrǝi yangiya Billǝiyi pa, amma yangiya dokarǝi i ge̱'i ni zeewiik. 9paka akki a dokaakirǝk: "Bǝlla allǝ N zak, N esǝk Saraya waz."10Eni kotto pa, amma sa'kaa roozǝ Rebeeka pe'en baara wazəl naa maz uza daa aaz Ishaaku.11bǝllirǝ yangiyi i ding zok dənpa gǝ i bo'rǝ una wessa koo go'pan pa, no̱k neta Bil iit te̱e̱gǝsapu zokat na de' no̱k gǝǝ tomsa i kamassǝ pa, amma no̱k de̱rkaa ullǝk. 12I doosu bonge ura Zǝǝzaz se̱nk a so'zaz. 13Pii ni i biinak gee, "N ii Yaakubu, Isuwa n mu'supu."14N dook an bǝn ya? Bil pu naa go'num pa ya? Kana gau ri' pa. 15Nok doosǝ Muusa , "N ok yirku ura n oksu yirkuzzǝ, N bo'ok go'num ura n bo'sǝku go'numazzǝ.'' 16Nok ri'ik, nok ura iiz pa koo ura nogaz pa, amma nok Bil ura og yirkuz.17Rababaaz doosǝ Firauna bonge, "Nok irəm daliilaiya aiyi sǝ N ruusa nok sǝ N yii gbama miim moorǝ paa, sǝ ri'ra miil na do' dǝllǝ yas." 18Nok ri'ik yii yirku ura goosuzzǝ, gǝ we̱ngs zura ura goosuzzǝ.19I dooske inge, "Nok an sǝ laa aibeya? Ne̱e̱zi meɗɗa mu'uska ina iin ya"? 20Ina giisǝmrǝn, ne̱e̱ mazzi bag Bil ya? Ina wom zokan doosǝkdon ura womuz géé, "Nok an sǝ a wome ri'ari ya?" 21Womba wo' punaa bilaa womkpən ina tomsǝn una naa wo'a pirbǝk pa ya?22Anni Bil na ii yiika suksa baara ullǝl sǝ gbi'kǝma ullǝm na me̱e̱ zok, amma do'os naa ɓǝska baar neta wo'sattǝ paya? 23Na bo'rǝ rii nok sǝbo yii zaudiya boorǝ darajarǝz neta yirkurǝttǝ a artǝ kurgǝsaa daraajarǝt gǝ? 24Sǝna bo'rǝ rii nok aagǝ, aa à gǝbǝn de̱raai Yahudaawairǝ te' kotto pa, haa naa menki gǝ?25Ni doon Hoosaya rǝk: "N de̱rǝk mariya mii iya mariya miiyi pai, iya iiyai amma i iiu pa. 26Bo'rǝmka i dooski 'ii mariya miiyi pa,' roozi sǝ i de̱rki 'yangiya Billǝ naa zǝngsai.'"27Ishaya go' mariya Israilairǝ paa, "Koo yangiya Isra'ilai inaka dag ni wa'rǝta su' gbonarǝtək, iya ika kees zokai ika pii topa te'. 28Nok Daa Bil ze̱e̱sǝk bisa ullǝs dǝllǝ lo'ok pa. 29Ni Ishaya doo do̱o̱k, "Daa Bil naka daasaa zeeu da' pa, aka yerpu ni Sodomak, gǝ ina yesaa ni Gomaarak."30A dook anni rikak ya"? Nok menki iya i laa go'num pai i kin go'num. I kin go'numa eska timlǝm. 31Amma Isra'ilai iya i laa dookaiya go'numrǝn i kin pa.32Nok anya? Nok i laa naa eska timra pa. Amma noka tomte, sǝ i dǝu dǝk naa billa dǝpkpa dǝ'rǝl. 33Ni pu biisənənnak, ''Gwenən, Npu ɓopsək ge'a kaskarǝk Sihiyoonandə ura pat esǝ timraz zok burku pa.''
Chapter 10

1Uriyangi, iika miirǝ timlǝk naa oorǝka miirǝk Billǝ nok ii, nok sǝ ina kin zǝngs. 2Nok n geesapu iya i yaayan Billǝ mu' amma nok me̱e̱kaa iik pa. 3Nok i me̱e̱ go'numa Daa Billǝm pa sǝ i laa go'numa gwanirǝm, i duu go'numa Billǝm pa.4Nok Kweebaaz uzi yi'sǝkaa bisa go'numrǝs koo ne̱e̱ya esǝ timraz. 5Nok Muusa biin go'numrǝ paak keetǝ bissǝ, ''Maza bo'rǝ go'numa bissǝm seek naa go'num.''6Amma go'numa keetǝ diga eska timlǝm doo bonge, "Ka mona doo moorǝ timlǝ 'Ne̱e̱zi rek billǝ paa ya?' (nok, tiitəkǝn kweebaaz dii); 7kamona doo bonge, Ne̱e̱zi tiik gagǝllǝ ya?''' (nok, ruuska Kweebaaz roobairə).8Amma doo anya? ''Paka rook pu mondǝ popsarǝ, mondǝ su'rǝ, gǝ mondǝ timlǝ.'' Paka eska timlǝk ni pin dookǝn paka tinkakrǝk ak. 9Nok mona doo naa su'a mondǝk sǝ a esǝ timra mool Bil ruusu diga wǝrkrǝ a ɓiik. 10Naa timrri sə maz esǝ timr go'numdə, gǝ na su' sǝ seedǝ zakaa oosarǝk.11Ni rababaaz doonak, "Koo neeya ura esə timr ulləz tork burka zok pa." 12Bila vagsa pii Helinaawairə naa Yahudaawairǝ te' pa, ipu muyo Daa Billǝ. Daa Billa yasaz ze̱e̱ maz pa, ii maza naa zaudiz naa a una pisu paz iya i de̱r ri'ra ullǝlai. 13Koo ne̱e̱ya ura de̱r ri'ra dangwanzǝl ɓiik ɓin.14Iigǝ i de̱rǝk riga ullǝ ya? Iya i esǝ timr ullǝ pai. I esək timr riga ura i geeu paz ya? I geek riga naa lamz paya? 15 I kubruskən riga, sei ina tomipu ya?. Ni pu biisǝnǝnnak, ''Gakp riga naa iya i kamtǝ paka tingkak ya!''16Amma ii yaszi i ke'to' paka tingkakrǝ pa. Ishaya doo bonge, "Daa ne̱e̱ esə timr paka a dookrǝ ya?" 17Eska timr zaa geekarǝ, geeka bǝn zaa nok paka dangwanzǝk.18Amma N doo, ''I gee paya?'' I geegen. ''Gweraa iik reepu koo araya buttǝ, gǝ paka iik reepu ara dǝl kǝsǝnakrǝ.''19Nok ri'ik n doo, Isra'ilaawai gǝ i me̱e̱ pa ya?'' Se̱e̱karǝ Muusa doo bonge, ''N toskǝn mariya naa gomta ba'terǝirǝ te'ka. N gǝ toskǝn maroya i me̱e̱ koo una pairǝ, gə N ɓəskən baar.''20Gǝ Ishaya de' sǝ doo bonge, "N kinsapu zok mariya i laye pai. N gbe'səpu iya i laye mii pai. 21Riigǝs naa Isra'ilai sǝ doo bonge, Ubla yas n gwaak naa mii mariya Isra'ilairǝ, mariya naa we̱nta zutai.''
Chapter 11

1Npu deskǝndǝ, Bil yesǝpu mariya ullǝi kur ya? Ouwo, koo topa! Ai mii naa zura mindǝl bǝn maza Isra'ilazzi zeewa Ibraahimrǝu me̱e̱la Bilyaaminurǝl. 2Bil mu'us mariya ullǝ te̱e̱gi diga do̱o̱i pa. koo i me̱e̱ ina rababaaz doo Iliyarǝ paan paya? Ni kam wǝraa ullǝk Billǝ nok yanga Isra'ilai doo bonge, 3"Daa Bil i ipsapu anabawaiya mooi, i wa'gǝsapu ar ma'na neta dǝǝnta mootət, miizi min muzǝ n see kotto ipu laak zǝngsa miisǝ."4Amma anni Bil bagnun ya? N kaasapu mariya mii mu' gbansa iya i noos maaz ba'al pai." 5Riizi bǝlla allǝ bǝn iya i seei ipu iya i te̱e̱giirǝ nok go'numa ullǝmmi.6Amma na go'numrǝzi, a tomsǝkki pa, na rii pa go'num bǝn gakp go'num pa. 7Anni bǝn Isra'ilai i laa sǝ i kinǝ paya? Amma iya i te̱e̱gii iya i seei i we̱ngs zu'terǝ. 8Ni pin biisǝnǝnnak, "Bil esi rumsa mə'əmrəz, esi no' amma a okarǝi pa, naa to' amma a geekarǝi pa, haa zakarǝ wonka."9Gǝ Dauda doo bonge, "Tomteya ii ina gau gangam sǝna kami, təra na gau ina dǝkkpa dǝ'rǝn, neta root na gǝǝ gwanirǝ zullǝ. 10No'a ii ina ku'us sǝ kaina og pa, konsǝn kuta iit koo ting-ting."11N doo minge ''I dəu də' noka ii kaskǝnak ya?'' Kana bo'rǝm pa. Noka riik kaskaa iik gakp kweekaa menkirək nok sǝna tosi keerǝssǝ. 12Kaskaa iik na kamtǝk zaudi dǝllǝ haa asara iiz menkirǝ, bǝlle dakaa iik Billǝ yi'ikyin ya?"13Amma ri'ak Npu pagnǝndə menki, de mii tombaazi menkirǝ n noos zur tomsa miisǝs. 14Koo naa bilaa pakya n tos zeewa miirǝ zokrǝu keerǝssǝ sǝ n kwee ii uri.15Amma na mu'uska iik na gau geekǝnkaa dǝllǝk, kweekaa iik gǝ gakp riga, naa sei zǝngs robairǝ te' pa naa? 16A oosǝnnan bǝn pu ookapa.Yiise ina pu ookapa, dalǝt bǝn pu rii.17Amma dalǝt uta na kossapu, moo zaitun a wo'sǝz na daks zok ipu rek tingting maa gidarǝm naa dalǝta seetǝt. 18Kaa tǝg zur dalǝttǝ pa, amma mona tǝg zur moozi a kam gida pa, ama yiiseyi kamǝn.19I dook inge, "E dobs dalǝt noka i dakskǝnǝnak." 20Zǝmazi nok eska timr pa iil sǝ i dobsin, moo bo nok eska timra mool apu de'narǝ. Kaa sundǝ haa a tǝg zura mool pa, amma serummum Bil. 21De Bil daa dalǝta seentat pa, moo bǝn daaka pa.22Gwenǝn go'numa Billǝm naa meekaa ullǝm, na' ukarǝ meekaa rook a Yahudaawaiya i kasairǝ, amma na' ukarǝ go'numa Billǝm zaa moorǝ mona gau go'numa ullǝmrǝ. Na ri'pa moo bǝn i dobska23Ii bǝn ina ree mu' na eska timra ill pa ii bǝn i toskǝn te'. Bil le'len gǝtkini roo. 24Moo bǝn a ii doptaz zaituna wo'sǝz roozǝ sǝ i doga zaituna gwa'azǝ ni i kasǝnak bǝlla ta ma dalǝta do̱o̱tat diit. I gǝnkǝn dalǝta gwandǝ wo'ossǝttǝ ya? Sakko maa dalǝta do̱o̱ta diit mo̱o̱ ii Yahudaawai.25Nok n ii daakǝn tǝgrarǝ pa uriyangi. Kai gau mariya i og zu'teya ii ni mariya i me̱e̱gǝsaiyak pa. We̱ngka timr bo'rǝm pu Isra'ila, amma yas pa haa iya bǝlla menkirən i zaa.26Nok riizi Isra'ilaawai yas i gbisǝk ni pin biisǝnǝnnak, "Diga Sihiyoonazi Kweebaaz keetǝk sǝ keesǝk do'oz diga zeeuwa Yaakuburǝurǝ. 27Dokaa miiki naa ii, dǝna N pe'eskǝn hakkeiya Israilaawairǝi."28Paka tingkakrǝ ii ina mu'sǝnnan ni iirǝ, amma kana ukarǝ ni te̱e̱gǝkaa Billǝk, i gbaakǝn nok daiya ii. 29Nok esǝk naa de̱rkaa Billǝk as zok pa.30Ni do̱o̱ i mu'sǝn duuka Billak, amma ri'ak i oksǝnpu yirku nok ara i duun ina i doon pak. 31Yahudaawai i duu ina i doon ri'ak pan, ri'ak amma oksi yirku ni oksǝnǝn ii ak. 32Nok Bil gbe'sapu koo ne̱e̱ya ura duu ina doon pan nok sǝna yii go'numa koo ne̱e̱ya rǝm.33Surka me̱e̱gǝskǝnaa Billǝk pu naa gbam pa! Bisa ullǝs pu naa wi'gǝska pa nok sǝna yii go'numa koo ne̱e̱rǝyam! 34''Ne̱e̱ me̱e̱ timra Billǝl ya? Koo ne̱e̱zi ura doosu pakaz ya?35Koo ne̱e̱zi meɗə eska Bil esǝk noka i geeskunuk ya?''Diga ullǝzi naa gǝ ullǝzi net tele pii. 36Uzi boo gǝka nettirǝk. Nooska gau ullǝzi tingting.
Chapter 12

1Npu oorǝkǝndǝ, uriyangi, nok yirkuwa Billǝm. Yiin zongna iin ina kweenǝn Billǝ mu' uni tomsa iirǝ rumsǝs. 2Kai diisǝ dǝl pa, amma daan goosa iis noka i me̱e̱kǝn ina oominak nok sǝna gau ookapa kweenǝn Billǝ mu'.3N doo minge nok go'numa Bil go'sem ni npu dooskǝndǝ kala maza pu iirǝ te'kazzǝk, amma sundun sundumeya bakarǝi ni Billa pal esǝn koo ne̱e̱ya gboska timrak.4Ni apu naa dalǝt gǝnɲa zoka mukǝkrǝk, dalǝtti tele tomsa iis musǝsi pa. 5Noka riik aa à apu gǝnɲa ai apu muyo kweebaazǝ mu'. Koo ne̱e̱ya punaa tomsa ullǝs.6Apu naa esǝk somaso ni go'numa Billǝm esnaak. Esǝka uzarǝk na anabchizi, na bo'rǝ ina bo'rǝkan naa eska timrra ulləm.7 Uza boo na esəka ullək tomsi, na bo'rǝ toms. Uza naa kubrǝskǝnaki, na kubrǝsǝn. 8Uza naa gopkpa hakkilozi, i gamna doosǝka mari pak, uzarǝk na eskaki na ree mu' naa eskǝna kaa mari pak; esǝka mook na gwanti, bo'om naa eskaa rook, esǝka mook na yirku, esǝm naa yaksa zok.9Iikǝnka kana gau naa do̱o̱t pa. Mu'sən ina go'pan sǝ a kanggbǝs a wessan. 10Ni a iikǝn uriyangik, gbaakǝn indǝ te'. Gbaakǝnkǝn oomi indǝ te'.11Ma'sǝn zok tomsa rumsǝssǝ, kamn tomsa Daa Billǝs sǝ i duwu. 12Eska timra iil na gau naa yaksa zok, ɓǝsǝn baar zok na yagǝn ina pu ɓǝrk baalǝ, de'en naa weerǝka Bil koo bonnaya. 13Masǝn uriyangi ina i ii markandǝn sǝ i gbaa mari yas.14Sǝ'sǝn mariya i ɓǝsǝn baarai, sǝ'sǝmi kai kamni su' pa. 15Zok na yagǝn naa mariya zok yagii, go'on naa mariya ipu wǝrarǝi. 16Gamn naa sundumeya mo̱o̱i, kai sundǝ ina tǝka zullǝn pa. Kween koo ne̱e̱ya sǝ i gau naa sundumeya wessai.17Kai gǝn e̱nku naa e̱nku pa, ama bo'rǝn ina wessan marirǝ nollǝ yas. 18Na go̱'go̱n gamn gapta oomit naa uriyangi yas.19Kai gǝn e̱nku pa, gbaabaiya mii, amma daasǝn gwan Billa, nok pu biisənnən, '''Gǝska a bondǝkki; N gəsək,' Daa Bil doo.'' 20Keerəza mo̱o̱z wodu na go̱mu, esmu reka, ɓǝmgba na bo'ru, esnu maam. Mona bo'rǝ ri'eri a gbe̱e̱supu yenteya gwandǝ zullǝ.'' 21E̱nku kanaa kinǝ ar gapt mo̱o̱rǝ zullǝ pa, amma ne̱nǝm e̱nku naa go̱'num.
Chapter 13

1Kala maza naa zǝngsaz na gau naa eska gbi'kǝm do̱o̱nirǝ, nok gbi'kǝm pii pa sei na keetǝ Billǝ. Iya i gau eyi Billi gapsi. 2Noka ri'ik, maza mu'us eska gbi'kǝmaz pat mu'sapu dookaa Billǝz. Iya i mu'usai i kweek bis gwanirǝ paa.3Mariya gwantǝi i bo'rǝ e̱nkui ina go̱'omdǝ paa pa sei ina go'pan. A ii in gakkpa maza serum do̱o̱ni paz ya? Bo'om ina wessan sǝ a kinǝ zantǝma room. 4Nok ur se̱nza Billǝzzi oomi mo̱o̱rǝ, amma mona bo'rǝ ina oomin pa serummu nok ur rou wǝǝg kotto pa nok ur se̱nza Billǝzzi. Uzi gǝskǝn ura bo'rǝ e̱nkuz. 5Noka ri'ik esǝn gbi'kǝm nok suksa baar kotto pa, amma naa iika indǝk.6Noka ri'ik, i sooson sook nok do̱o̱ni se̱niya Billǝiyi i bo'rǝbon koo bonnaya. 7Togǝm koo ne̱e̱ya gimra ullǝl; sook iya i kwee sookairǝ, toms nok iya i to̱o̱ tomsai; serǝmmǝm ura to̱o̱ serǝmkaz; gbi'kǝm nok ura to̱o̱ gbi'kǝmaz.8Kaa kam uza timlǝ pa, sei gbaakǝnka indǝ te'. Ura ii kuragwaageya ullǝz duusapu dooka. 9Dookai: ''Kaa bo'rə zina pa. Kaa iu zur pa. Kaa bo'rə keerǝs pa,'' dooka uza na pii bǝn i daksipu paka akrǝ: ''Gbaam kuragwaageya mo̱o̱z ni a ii zura mondǝllak. 10Gbaaka bo'rǝ tomsa e̱nkurǝs kuragwaageya ullǝzzǝz pa. Noka ri'ik gbaaka yi'iskaa dookazi.11Noka ri'ik n me̱e̱me̱n bǝlla allǝ ar go'sapu we̱e̱n rumrǝ, ri'akzi kweeka pu andǝ popsarǝ naa a ma'an eska timlǝk. 12De teteeg do̱o̱sapu, ar ook de̱ra, a tus tomteya tǝgrarǝi, a tǝ' yalǝna oosarǝn.13A ri'gǝ ri'gǝta oomit ni naa ublak, naa manti na bo'sum pa, naa laaka ki' koo yaari pa, koo sinkǝnka naa keerǝs. 14Gamn naa Daa Yesu kweebaaz. Kai go'rǝsǝ zok dǝnta kamkpǝn neta go'pattǝ paa.
Chapter 14

1Kween iya yapru eska timlə, kanaa sinkənsən naa pagrəma iim pa. 2Ama ura esə timr oomiz rekrən koo anya, ama ura naa yaprus reg dangta net kotto.3Ura reg koo anyaz kanaa mu'us ura regǝ koo anya paz pa, naa gǝbǝn ura regǝ paz kanaa ze̱e̱s bis ura regǝzzǝ paa pa. Bil kweeku kwen. 4Mo̱o̱ ne̱e̱zi sǝ a le'ek ze̱e̱ska se̱nza en uzaz ya? dangwanza ullǝzzǝ mu' na ii na ɓa'gǝm koo na de', amma i ruuskurun. Gwan Daa Billi ruusku sǝ de'.5Uza ubla uka asu an uka. Uza gwen ublutti kwerkǝnkwen. 6Maza noos ublaz, noos nok Daa Bil. Kala maza regǝz regǝ nok Daa Bil, de iisǝ in Bil Useeko. Ura regə paz mu'us reka nok Daa Bil, ur bən iisə in Daa Bil useeko.7Ura gau aarǝ te' naa gwanaz pii pa. Maza wǝr naa gwanaz pii pa. 8Nok ana gau, a gapsǝ Daa Bil, ana wǝr, a wǝr nok Daa Bil. Koo a pii, koo a wǝr aa Daa Billǝiyi. 9Nok Kweebaaz gapsapu Daa Billa iya i wǝrai naa iya i punaa zǝngsai rəz.10Amma moo, nok an sǝ a ze̱e̱sǝ do̱o̱wi bis ya? Amma moo nok an sǝ a mu'us do̱o̱wiya mooz ya? A de'ek Billǝ mu' ar bissǝ.11Nok Pi biisǝnǝn, Daa Bil doo bonge, "N gba'tǝm naa zǝngsa miis, ''koo ruktuka pakya za gu'uk miirǝ dii, kala me̱e̱la palya noosǝk Bil.12Noka ri'ik koo neeya aarǝ te' dook ina bo'rǝn naa zura gwandǝl Billǝ mu'. 13De pu rii, kaa ze̱e̱skǝnkǝ andǝ te' pa. Goptǝra ri'il a de'es an uza kanaa gau bilaa do̱o̱wi dǝkkpǝn dǝ'ǝk pa.14N me̱e̱ pu timra miil yetǝ Daa Yeesorǝ, ina go'pan pii pa sei mon mona monge go'pa sǝ go'sa pa. 15Na nok rekaki sǝ do̱o̱wi na bǝrǝk timlǝ, i gbaakǝn es pa nok reka mook ka iu ura Yeeso wǝr nok uraz pa.16Noka ri'ik kai daa ina iirǝ oomin sǝna an gbam sǝ mari na womrǝn pa. 17Nok gwanta Billǝt reka naa bo'kaki kotto pa, amma nok go'num, gapta wessat, naa yaksa zok Rumsa Billǝssǝ.18Nok ura kamsə Kweebaaz toms ri'eriz, Bil kweesupu, mari boo i de'supurǝ. 19Napu ri', a laa ina kamtǝk gapta wessat naa ina kamkpa mu'un.20Kai ips tomsa Billǝs nok rek pa. Nok koo anya pu ookapa, ama hakkeiyi ura regǝ sǝ kamtu dǝpkpa dǝ'ǝn. 21Go'gon kaa teu gala koo a bo' wak koo ina laksǝk do̱o̱wi timran pa.22Eska timra pisənnal, apu de'sənzəz iirə te' naa Bil. Ura naa sǝ'sǝmazzi ura timr sinkǝnsu naa ina timr íísu gwanan paz. 23Maza timr sinkǝnsu sǝ regǝz laksapu zura gwandǝl, nok esǝ timr paa pa. Kala ina a esǝ timr paa pan hakkeiyi.
Chapter 15

1Àà apu naa gbama a po'ok iya ipu naa yabrui, kaa po' zu'teya ai kotto pa. 2Koo neeya aarə te' na ii kuragwaageya ullǝz rekarǝ ina bakundǝn.3Nok Yeeso bən íí zura gwandǝl pa, ama pu ni i biinak, "Dǝ'sa i dǝ'nas kasǝ ullǝ zullǝ." 4Ina i biisapu sa'kan yas i bii nok sǝ ana me̱e̱ ɓəska baar naa we̱ngrǝskaa rabaazǝk sǝ ana kinǝ gbam.5Billa ɓǝska baaral naa we̱ngrǝskaz na po'on sǝ i gau naa sundume muyo indǝ te' nok ri'ra kweebaaz Yeesorǝl. 6Na bo'sən ri' nok naa timr mulǝ naa su' mukǝ sǝ i noos Bil Daa a Daa aarǝz Yeeso Kweebaazǝz. 7Noka riik kweekǝn indǝ te' ni kweebaaz kwenǝnnak rekarǝ nooska daa Billǝ.8N doo minge Kweebaaz yer senza gangsəz no̱k səna yii zəmaa Billəz. No̱k yi'iska ina i doosə daiya ii, 9no̱k menki ina noos Bil no̱k yirkuwa ulləu.Ni pu biisənənnak,''Noka ri'ik N zanka menkirə te' sə N noos riira mool.''10Gǝbǝn doo bonge, "Zok na yagǝn ii me̱nki naa mariya ullǝi." 11Gǝbǝn, "Noosǝn Daa Bil ii menki yas; Mari yas ina noosu."12Gəbən Ishaya doo bonge,''Yiise keetək Yaasarə,uzi ura ruutək sə gau gwant menkirə. Menki i de'sək timr ullə paa.''13Billa naa gbamal na yi'sən naa yaksa zok na gabta wessa eska timlək no̱k sə i gau naa gbam naa le'kaa Rumsa Billəs.14Mii naa zura miil i essǝpu timr naa íí uriyangi. Íí naa zura iil i yi'sapu naa bo'rǝka ina wessan, naa me̱e̱ka naa dookǝnka.15Npu biiska netattə naa gbam rekarə iirə no̱k sə i de'es timr gəbən, no̱k esəka Daa Bil esək. 16Esəka rook uki n gakp senza Kweebaaz Yeeso tomu menkirəz, n esək ni firist a paka tingka Billəkak. Mina bo'rə ri' no̱k esəka menkirək na gau ina kweekarən, ni ina ookapa Rumsa Billəssə17Yaksa zoka miik pu Kweebaazə naa neta Billəttə. 18No̱k n ka'gək dooka una pa sei ina Kweebaaz dootə diga miirə rekarə ke'ka to'a menkirəi dookarə naa yi'iskar, 19naa gbama ina yii zokan naa məsəm, naa gbama Rumsa Billəssəm. diga Ursaliima, naa ata ɓapsattət haa rekarə Ilikiikun, n kamkp paka tingka Kweebaazək20Bilaa akrǝzi, iikaa miik n ka kam paka tingkak, amma ara i me̱e̱ ri'ra Yeesorǝl pakrǝ. Nok n womkp ara maz se̱e̱n pakrǝ. 21Ni pin biisǝnǝnak: "Iya paka ullǝk ree iirǝ pai i ok on, naa iya i géé pai, i me̱e̱gəska."22Noka ri'ik n punaa net gǝnŋa a ro'ne rekarǝ iirǝt. 23Ri'ak npunaa ara seese buta iirǝttǝ pa . Wi' gǝnŋa n punaa iika ara n rekǝn iirǝk.24Zoora n rek Asbaaniyaz n íí in okǝn mina pu arkrǝ sǝ i tome ana gapsapu topagǝ. 25Amma ri'ak n pu rekrǝ Ursaliima bo'sǝk mariya i esǝ timrai tomsǝ.26Nok ina yaksa zokrǝnni mariya makidooniya naa Akaaya i too net nok po'ka iya naa zaam iya i esǝ timr Ursaliimairǝ. 27Ina yaksa zokrǝnni zǝma, gǝ i kweesapu gimr. Nok menki i masǝ mari net nok tomsa rumsǝs, doole i kamsǝki toms.28Noka ri'ik mina ɓamsapu sə n tomti a iirə ina gabsapu,. N kootək iirə rekarə Arbaaniya. 29N me̱e̱men mina zan iirək n zak naa sə'səma Kweebaazəm.30Npu oorəkəndə uriyangi no̱k Daa aaz Yeeso Kweebaaz naa iika Rumsək, tosne weerəkrə Billə mu'. 31We̱e̱rən no̱k ləəgə sə n gbisə iya i go'pa Yahuudiyairə na'rə no̱k tomsa miirə Ursaliima ləəgə mariya wessai i kwe̱e̱k kwen. 32Weerən no̱k sə n zaa íírə naa yaksa zok naa iika Billək, sə n əngəska naa íí.33Billa gapta wessattǝl naa gau na ii yas. Na gau ri'.
Chapter 16

1N essǝnpu do̱o̱wiya aarǝ kiizaz Fiibi, ura kam toms ikiliisiyarə Kankiriiyassaz, 2kweenu nat ittǝrǝ nok Bil, ni to̱o̱ mariya wessaiyak. Po'nu naa ina iin yas nok ur bǝn po' mari gǝnŋa haa naa mii yam.3Də'sən Bilkiisu naa Akila, doowiya miirə tomsə Kweebaaz Yeeso rəi, 4iya no̱k zəngsa miiz i mu'us zəngsa iis. N iisi useeko, mii kotto pa haa naa ikiliisiya menkirəi. 5Də'sən ikiliisiya apu iirə gwa'ai. Də'sən ura n iinu pas Abainitus, ura see dooka Kweebaaz Aasiyaz.6Də'səm Maryamu ura ma'as zok tomsə no̱k íí. 7Də'sən Andraniikas naa Yuniiyas zeeuwuza miiz naa iya ipu pursinarə yammai. Iya i meei kubrubairə te' iya i kweesapu Kweebaaz ɓalai. 8Də'sən Ambiliyaatus, ura n iinupaz Daa Billə mu'9Də'səne Urbaanus doowiya aarə tomsə Kweebaazə, naa Istaakis ura n iinu paz. 10Də'sən Abaalis ura i meeu Kweebaazəz na iya ipu Aristobulussə gwa'ai. 11Də'sən Aridiyoona zeeuwuza miiz iya ipu Yarkiisussə gwa'ai iya ipu Daa Billəi12Dǝ'sǝn Tarifaina na Tarifuusa iya ipu tomsǝ Billǝirǝ. Gǝbǝn dǝ'sǝn Barsiiso ura i iiu haaz, gǝbǝn kam toms wessa Billǝ mu'. 13Dǝ'sǝn Rufus ura te̱e̱gǝ zok tomsa Billǝssǝ naa maiya ullǝz naa à miiz. 14Dǝ'sǝn Asinkiriitus, Filiguuna, Harmiisa, Batnibas, Harmaasa naa uriyangiya ipu yammai.15Dǝ'sǝn Filuluguusa naa Juliya, Niriyus naa ur waza ullǝz Ulumbasa naa mariya i duu Bil naa ii yas. 16Dǝ'ǝskǝnkən naa iika naa kupkǝnkaa rumsək. Uriyangiya Billǝ te'i yas ipu dǝ'ǝskǝndə.17Ri'ak npu oorəkəndə, uriyangi, de'sən sundumeya ii naa iya i kamtə be'səm naa dəkpa də' iirə te'eirə. I daagənsənpu kubruskənaa i kubrək. 18Irəm mariya ri'eiyi i duu Kweebaaz Yeeso pa, ama ba'teya gwanirəi kotto. naa su'a tingkak naa paka tinkgkak səərəmrəm sə i yer timteya mariya wessairəi19Nok yiika gapta wessaa ìik reksapu koo ne̱e̱rǝya. N gee yaksa zok naa ii enirǝ paa, amma n ii ì gau naa ɓe'ru ar an e̱nku go'karǝ. 20Billa gabta wessattǝl lo'ok pa ɓuksǝk seetan iirǝ dii. Go'numa Daa Yeeso Kweebaazǝm na gau naa ii.21Timoti ungwanza miirǝ tomsǝz pu dǝ'ǝskǝndǝ. Rii bǝn Lukiiyas naa Yaason, naa gǝbǝn Susibataras zeeuwuza miiz. 22Mii Tartiyas ura biitǝ rababaaza az, n dǝ'sǝn riira Daa Billǝllǝ.23Gayus, ura tiisez naa ikiliisiyai yas ipu də'əskəndə, Arastus, ura kam weesa dəlla gbi'lal pu də'əskəndə, naa Kuwartus urwaza aaz. 24Go'numa Daa aaz Yeeso Kweebaazəm na gau naa íí ting ting. Na gau ri'.25Ri'ak noosək na gau ura naa le'sumaz naa esən gbam paka tingkakrə naa kubruskəna Yeeso Kweebaazək naa rumsa yiiskən me̱e̱kaa sumsuma lo'samrə,26ama ri'ak de i yiisənpu diga rababaiya anabawairəi i yiisəpu dermei yas, naa dookaa Billa ɓampallə, no̱k ke'ka to'a eska timrəu.27Billa me̱e̱ koo anya rekarǝ Yeeso Kweebaazǝ, nooska ɓampak ullə. Na gau ri'.

1 Corinthians

Chapter 1

1Bulus ura Kweebaaz Yeeso deru na gau manzo naa iikaa Billək, naa ur waza ulləz Sostanisu. 2Rekarə ikiliisiya Billəz buta Korintus allə, naa iya Yesso Kweebaaz ra'si okapai, naa iya deri ina gau mariya wessai. Gə epu biisək iya i der riira Daa aaz Yesso Kweebaazzəl koo araya tele, Daa Billa iil naa aal. 3Go'num naa gapta weesat na gau naa ii a Daa Billa aazət naa Dangwanz Yesso Kweebaaz.4Koo bənaya n iisə Billa miil useeko nok moo ii nok go'numa Billəm Kweebaaz Yeeso esənnallə. 5Yerənpu mariya naa zaudii koo andəya, pagrəmrə naa gə meegəskənarə tele. 6Ni do̱o̱ma Yeesorə paamak ri'zi rekarə iirə.7Nok ipunaa esəka Rumsək, noka ipu zo'kən gbətkaa Daa Yesso Kweebaaz zək. 8Leerəskən rekarə ɓapsarə, nok kai gau ina də'ənan pa ublaa Daa Yeeso Kweebaaz zakənakrə. 9Bil punaa doka, ulləzi sə de'rən ina to̱tə dakska zur Waza ulləzzə, Dangwanz Yeeso Kweebaazə.10Ri'ak n oorəkəndə uriyangi, riira Dangwanz Yeeso Kweebaaz zəllə, ii yas i iisapu, markənka kana totə iirə te'pa. Npu oorukəndə daksən zur ar muko naa timra iil naa sundumeya muyoi. 11Mariya kuluwii i dose bonge geekənka pii iirə te'pa.12Ri'ak ina sundumərən uni: Iirə te' koo neeya doo bonge, "Mii a Bulus səzzi," koo "Miiya Afolos səzzi," koo "Miiya Kefas səzzi," koo "Miiya Kweebaaz zəzzi." 13Kweebaaz massəpu zok ya? I ɓaa Bulus nok ii ya? Koo i bo'sən batisma riira Bulus səllə ya?14N iisə Bil useeko nok n bo'sə koo maz batisma iirə te'pa, sei Kirinus naa Gayus. 15Nok uza kana doo bonge i bo'su bo batisma miirə riilə pa. 16(Gə n bo̱'sə mariya Istifanussə gwa'ai batisma. N me̱e̱ pa gə mina bo'sə bon maz uza batisma gə.)17Kweebaaz tomtə nok bo̱'ka batisma pa, ama mina doosə mari paka tingkak. Naa le'kaa meegəskənaa mazzək pa, nok ɓaakaa Kweebaazzək kana gau kotto gbi'kuma ulləmrə pa.18Paka vaga raurək mə'əmi iya ipu wərkrəi. Ama iya Bil pu kweeki rəi gbi'kəma Billəmi. 19Nok pu biisənən, "N laasə me̱e̱gəskənaa iya i meeirək. N gbagəska meekaa iya naa ɓe'kui.''20Ura naa ɓakuz aa paz ya? Biibaaz a paz ya? Ura wəgəsək a paz ya? Bil yerpu Me̱e̱gəskəna dəllət mə'əm paya? 21De dəl naa me̱e̱gəskənaa ullək i me̱e̱ Bil pa, Bil zok yagu kweeka iya i esə timr naa kubruskəna paka tingkak mə'əmrək sə bo kwee iya isə timrai.22Yahudaawai gə i ii oka ina məsəmrən Helinaawai bo i laa me̱e̱gəskəna. 23Aa gə a bo'rə wa'aziya ɓaakaa Kweebaazək, ina dəkkpa də'rənni Yahudaawairə səgə mə'əmi Helinaawairə.24Ama iya Bil derii rə, Yahudaawai naa Helinaawai yas, e doo gbi'kəma Kweebaazəm naa me̱e̱gəskənaa Billək. 25Mə'əma Billəm ar an me̱e̱gəskənaa marirək, yapruwa Billəu bo ar an wengkaa marirək.26Gwenən derkaa Bil denənnak, uriyangi. I der iya naa me̱e̱gəskənaa neta dəllət pa. I der iya naa gbi'kəmaiyi genɲa iirə te' pa. Naa iya ipunaa asalii gənɲa pa. 27Bil teegə neta mə'ənta dəllət sə bo dəgs iya i me̱e̱gəsai zur.. Bil teegə ina naa gbampan dellə sə bo dəgs iya naa gbamai zur.28Bil teegə ina waa fintinsə mu'us zok dəllə roon. Sə gə teegə neta zukkat, no̱k sə bo yes neta wessa we'et ina zukkan. 29Bo̱'rə ri'eri sə maz kana təg zur Billə mu'pa.30Nok neta Bil bo̱'rə eti, sə ipu Kweebaaz Yessorə ri'ak, ura gau me̱e̱gəskəna aarə diga Billəz. Ura gapsapu go̱'numa aam, riisəm, naa kweekaa aak. 31Noka ri'ikki ni rababaaz doog, "Ura təg zuraz, na təg Daa Billə."
Chapter 2

1Mina zaa iirə uriyangi, n zaa naa le'gəska pak koo naa me̱e̱gəskəna pa n doosun neta sumsumt Billət. 2N ii me̱e̱gəskəna una iirə te'pa sei Yesso Kweebaaz, ura i ɓaau az.3Npuna ii yaprurə te', naa sellə, naa zok ningsənk wessa we'. 4Paka miik naa wa'aziya miik punaa paka paarəkarək koo ɓe'ku pa. Gobtəra ri'il, sei dei ri'gəskənaa gbama Rumsəm, 5nok eska timra iil kana de' le'kaa marirəkrə pa, ama naa gbi'kəma Billəmrə.6Naa ri'ik pat e doo paka ləkarək iya ipu i doorəsapuirə, ama me̱e̱kaa dəlla allək pa koo gwaniya dənandəi pa, iya ipu ipu wo'okrəi. 7Gobtəra ri'il, e doo paka zəma me̱e̱gəskəna Billə sumsumrə te'ek, me̱e̱gəskənaa pu sumsənkək do̱o̱i Bil sums bəlla ma'karəllə no̱k gbi'kəma aam.8Iya ipu gwanta bəllal ləi ko uza meepa bəlla elirə ina ka me̱e̱men ika ɓaa Daa Billa naa gbi'kəm rəl pa.9 Ni pu biisənənak, ''Neta nor meɗə okpat, tok meɗə geepat, timr meɗə sunduka pa, neta Bill bo̱'rə nok iya i iiu ai."10Neta atti Bil yiisa Rumsə te'. Nok Rums wi'gəs net yas, naa neta sums zok surunta Billət. 11Neezi me̱e̱gəsən neta sundumerə mazzə timlət ya? sei rumsa pu gwandə timləz ri'erizi maza me̱e̱ neta pu sumsumrə Billət piipa sei gwan Rumsa Billəz.12Ama a kwee rumsa dəlləz pa, ama Rumsa keetə Billəssi, nok ana me̱e̱gəsən esəka Bil esaak. 13E pag neta at naa paka me̱e̱gəskaa mazzək le' gee pak, ama naa geeka Rumsək. Rums gən paka rumsək naa meegəskaa rumsək.14Maza puna rums paz kwee neta Rumsa Billəssət pa, nok mə'əmi ullə. Le' meegəskəna pa nok rumssə zi i meegəs netti. 15Maza puna rumsaz masman koo anya, gwan naa zura gwandəl boo maza zeesukuz piipa. 16"Neezi meɗə meeka sundumeya Daa Billəi ya, haa səka geesu ya?" Sundumiya ai a Kweebaazəiyi.
Chapter 3

1Uriyangi mii, n le' paksəkən ni n paksən mariya naa rumsai ak pa, sei n doosun ni mariya naa go̱o̱sa zokrəi yak, ni yangiya Kweebaazəi. 2Waami n aaməsən, n esən koowa weng auwi pa, nok i reks dən rekarə pa, koo ri'ak bən i reks pa.3Haa es ipu go̱o̱sa zokrəssə. Nok keerəs naa sinəm napu iirə te', asee iyii naa go̱o̱sa zokrəz paya, sə i kam tomsa go̱o̱sa zokrəssi paya? 4Nok uza na doo bonge, "Mii a Bulus səzzi," uza gəbən naa doo bonge, "Mii a Afolos səzzi,'' i gau naa go̱o̱ zokrəssi paya? 5Neezi Afolos ya? Gə neezi Bulus ya? Se̱ni uri tan paya iya i esə timr iirəi, koo neeya ni Daa Bil esnuk.6Mii n ta' Afolos kuurə maam Bil noos. 7Noka ri'ik ura ta'az naa ura kuuro maamaz ipu unarə te'pa. Sei gwan Bil kotto ura noos az.8Ura ta'az naa ura kuuro maamaz ii yas ipu muyo, koo neeya kink faasum ni ur bo'on tomsak. 9Aa doowiya Billə tomsəiyi. Ii baaka Billəkki womra Billət.10Ni go'numa Bil esə mii wombaazam n kur uza woom. Koo neeya naa mee ni womnak. 11Nok ura le'ek kurka bes ni ura kur seenzaz ak piipa, waato Yesso Kweebaaz.12Ri'ak uza na wom womr ara i kur ekirə naa kangeeri, koo we̱e̱sa suktunsas koo bileya i seekəmai ko de'si ko wo'os naa gbams, 13tomsa ulləs gbərk kaaka allə, nok ublaki sə gbərk zok. Nok gbərk rarə. Ra'a eki gwek irəm tomsa koo neeya kammas.14Ura womra ullət de'et kink faasum; 15ura tomsa ulləs doosas, ɓərk baar, ama gwan ɓiik, ni gbitə ra'rəkki.16I mee inge moo ii gwaaga Billəkki paya, Rumsa Billəs pu gamnarə iirə te' paya? 17Uza na laks gwaaga Billək. Bil laksu. Nok gwaaga Billək pu ookapa, moo ii ma ri.18Uza kana seerə zura gwandəl pa. Uza a iirə te'es na sundə boo maza bo ɓe'eszi bəlla allə, na yer zura gwandəl "mə'səs" nok səna gau ɓe'enzəz. 19Nok ɓe'kuwa dəlləu mə'əmi Billə mu. Nok pu biisənən, "Kam iya i ɓe'ei naa ɓe'kuwa iu.''20Gəbən Daa Bill meemen sundumeya ɓe'bairəu zukzi."21Noka ri'ik maz kaza noos zur nok mari, ko anya a indənni yas, 22Koo Bulus, koo Afolos, koo Kefas, koo dəl, koo zəngs, koo werk, koo neta ri'akat, koo a zak mu'kat. Yas a indətti, 23iya Kweebaaz zəiyi, Kweebaaz bo a Billəz.
Chapter 4

1Ri'eri zi too ika pe'aa, seniya Kweebaazəi naa iya zo' sumsənka zəma Billək. 2Haa ri'ak es i ii ura zo' araz naa kam amana.3Miirə gə ina topanni ina ka inge iyii i gweke ko uri iya bis bisai. Nok miima n gwek zura mindəl pa. 4N mee una n bo'rə go'pa mində zullən pa, naa eki pat n yii mii maza wəssas zi pa. Da Bil gwanzi gweke.5Noka ri'ik kai zees bis usa diga bəl za dən pa, nagə gətkaa Daa Billək. Ura ketətək neta pu sumsənta təgrarət sə keetətək sundumeya timterəi. Sə koo neeya kink faasum Daa Billə.6Ri'ak uriyangi, neta mində pa n doosun at n riigəs na zura mindəl naa Afolos no̱k ii no̱k sə i kubrə ina i doo enirə, ''Kai as ina pu biisənən anpa. ''Nok uza iirə te'ka kana təg zur naa kubruska uzaa ulləzək rək pa. 7Neezi ogən ii ipu gbese ɓe' naa uriya? Anni pisa sə i esaa enzi paya? Ina esaa enzi gə nok an sə a təg zur ni i esaa enzik paya? ̀8Diga diima i kinsapu ina i iin! I artə i kinsapu ina na'rə! I kinsapu gwant naa meeka eek pa! Miigə n ii minge i gau gwant, haa sə a gakp gwant na ee. 9Miirə sundumerə gə n mee minge Bil de'saa manzaniiyi ni mariya i zeesipu bissa wərkrəi yak. I yerəpu ni wərkak ina gwenkarə dəllən. Nok i yerəpu ina yiinan dəllə naa malaikairə, naa marirə mu yas.10Ee mə'i nok Kweebaazə, ama i bo mariya i ɓe'eiyi Kweebaazə. Epunaa yapru, ama i bo mariya naa gɓamaiyi. Ii i noosən, ee boo i noosee pa. 11Haa es bən epunaa wodu naa gbəngba, epu kandiyi, ipu du'keerə, gə epunaa gwaam pa.12E kam, toms naa nata endət. Ina də'aa e sə'si. Ina ɓəse baar e wengs zok. 13Ina ribdee e pag naa tiiska zur. E yerpu, sə gə i ogee ni buura dəllək ina səənan koo neerəya.14N biisən ina an nok n dəgskənən zurak pa, ama noka n dooskənən pakak uriyangiya mində n iini pai. 15Ko ina punaa lami mu' komna Kweebaazə, naa ri'ik tele ipunaa dai gənɲa pa. Nok minzi daa iiz Kweebaazə paka tingkakrə. 16Noka ri'ik npu oorukəndə kubrun miirə.17Noka ri'ikki sə n tomtən Timoti, urwaza n iu az eska timr Daa Billəz. Uzi sunduskənən bilətta miirə Kweebaazət, ni n kubrusən ko araya ikiliisiyarək. 18Ri'ak uri yii təka zur ni n zak mooi iirək pa.19Ama n zak zan ri'ak iirə Bil na ii. N wəgəsək sə n og gɓama iya i teg zur eirəm. 20Nok gwanta Billət duu paka su'rək kottə pa, sei naa gɓam. 21Moo ii, i ii anya? Mina zaa naa gbala ya ko gbaakənkarə te' naa rumsa geekənkarəs ya?
Chapter 5

1E geerə gen pangn gbe'se gbe iire paa gee rura ki' pii iirə te'ka, irin goosa pii menkirə te' pas. E gee gen uza iirə te' kisən kiiza daa ulləzəz. 2I təg zur! Askən ika gau naa soou paya? Ura bo'rə irəm neta ri'eti keesək zok mooire te'ka.3Ko noka npu angpa zokrə rook, rumsə npu ang n artə n zeespu bis ura bo'rə ri'eriz, ni n pu erik. 4Ina dakən ar muko riira Dangwanz Yeeso rəllə, rumsa miis pu eri naa gbi'kuma Dangwanz Yeeso rəm n artə n zeesapu ura ezi bis. 5N bo'rə ri'eri sə n esə seetan mazzi nok wo'suka zokrəz, nok sə rumsa ulləs naa kwee zok ublaa Daa Yeeso zakənakrə.6Təka zura iil go'pa. A see i meepa yiistiya topaz uzi yas buurodiya gbi'zaz paya? 7Neksən yiistiya dooza ində zokrəz nok sə i gau ookapa, nok sə i gau ni buroodiya punaa yiisti pazak. De i artə i de'sapu maza aarə naasa ga'karəz Dangwanz yeesorə. 8Noka ri'ik a bo'rə naasa esi naa buurodiya yiistiya doozazzə pa, yiistiya gabta go'pat naa a enkurəz. Gobtəra ri'il a bo'rə naas naa buroodiya yiisti piipaz a bo'ka in timr muloz naa dookaa zəmak.9N biisən rababazza miizə minge kai daks zur naa laaba ki' eipa. 10Ko topa n sundə laaba ki'ei a dəlləi pa, koo iya naa keerəs ai koo iya i kweerə net marirəi, koo iya i noos mai ai, doolezi i kee iire tə'.11Noka ri'ik npu biiskəndə uriyangi kai daks zur naa ura i deru ungwanz ura pu gabta kima ki'rət pa, koo ningbaaz, koo ura duu langsəs, koo ura də'rə mariz, koo bo'baaz, koo ura kweerə net zuk zukaz. Kai regə koo rek naa irəm maza ri'ezi pa. 12Ni rigazi sə n zeesək iya ipu ikiliisiyarə roo pai ya? Gobtəra ri'il, moo iyii i zeesək iya ipu ikiliisiyarə paya? 13Billi zeesək iya ipu aarə pai bis.''Nennən engkabaaz iirə te'ka.''
Chapter 6

1Uza iirə te' na punaa bis naa doomei a ulləz, na kamkp pakki mariya i mee Bil pairə mu ya, to̱o̱ ka kam iya wessai rə mu paya? 2Moo ii gə i mee inge iya wessaiyi i zeesək dəl bis paya? Sə na iiyi i bissək dəlgə, ika le' zeeska pangn na yeenan paya? 3I mee inge aayi a zeesək malaikai bis paya? sakkooma neta zoora attə ya?4Ina le'eklen zeeska bis neta dəllə attə gə, nok an sə i kam iya i mee Bil pairə mu' ya? 5N do̱o̱ ri'eri sə zur na dəgən. Ura ɓe'ez pu iirə te' sə zeesək uriyangi paya? 6Do̱o̱me kam kan doome bissə maza mee Bil pazzə, bissa rooz yaksə yan ura esə timr paz zok!7Ina kam uriyangi ar bissə i kink an paa ya. Askə an ina dàà sə i zambun paya? To̱o̱ ika ɓəs baar sə ina zambun paya? 8I bən i zambə uri paya, iya ei boo uriyangiya indəiyi!9Koo i mee paya iya ipunaa go'num pai i tork gwanta Billəttə paya? Kai esə timr songbrə pa. Kima ki'ei, iya i no̱o̱s langsəs zai, naa zina, naa iya i kisən yara marii, naa kita ki'a i kisən kita ki'i, 10rui, dənka bai, bo'ba wakei, iya i də'rə attai, mariya i zambə marii ura kink gwanta Billət iirə te'ez piipa. 11Riizi ma uri do̱o̱ iirə te'. Ama i neksənpu ookapa i bi'sənpu na' riira Dangwanz Yeeso Kweebaazzəl naa Rumsa Billa aaləz.12''Koo anya tele a mindən ni,'' ama neta etiti tele go'səke miipa. ''Koo anya tele a mindənni,'' ama n gakp sənza koo unarəz pa. 13''I o̱o̱s rək nok baar, baar bən nok rek, ''Bil boo wo'sək won ittənən tele. Ama zok nok kima ki'rəm pa. Gobtəra ri'il, zok nok Dangwanzi, Dangwanz bo esək zok.14Bil ruutə Dangwanz roobaamrə ri'zi bən ruuska roobamrə naa gbi'kəma ulləm. 15Asee i mee inge zongnna iin a Kweebaazənni paya? N pe'ekpen zoka na kweebaazən sə n kamsə tarabantas ya? kana gau ri' pa!16Asee i mee pa ura daks zok naa tarabantaz az i go̱o̱kənpu muyo paya? Ni pu biisənən rababaazə bonge, ''Ii ittəkə i gakp zok muko.'' 17Riizi bo ura daks zok naa Dangwanz az i gaupu muyo Rumsə.18Nogən non kima ki'! ''Kala hakkeiya maz bo'rii tele pa' zoka ullək pa, ama kima ki'e bo'rə hakkei gwandə zokrə.19Asee i mee pa zongnna iin gwaaga Rumsa Ookapassi ura gau iirə te'ez, a i kintə Billə paya? 20No̱k i yipsənpu naa wees. Noka ri'ik no̱o̱sən Bil naa zoka iik.
Chapter 7

1Ri'ak neta n biitattə: ''Go'gon ara maz gakkpən kiiz pinpak.'' 2Nok kima ki' uki bo'rə sə gee, koo neeya na kam kiiza ulləz, kita kiz boo naa ya'aza ulləz.3Yara maz na esə kiiza ulləz ina to̱o̱ kiiman, riizi boo kita kiiz naa esə ya'aza ulləz ina to̱o̱ ya'azan. 4Kita kiiz punaa gbi'kəma ro'kən naa zoka ulləkrəm pa, sei ya'aza ulləz. Ri'zi bən yara maz puna gbi'kəma ro'kən naa zoka ulləkrəm pa sei kiiza ulləz.5Uza iirə te' kana ro'on uza pa, sei naa iika gwanirə te' rekarə zoor ularə. Nok sə i gau naa weerək. Sə gəbən i dakən ində te', nok sə Seetan kana səərən sə i laks pa. 6Ama paka n doosənak nok geekənkaki ama n pi'ən pinzi pa. 7Koo neeya naka puni miik. Ama koo neeya punaa esəka Bill esəu. Koo neeya naa a ullək, ura az naa esəka ak, ura aaezi naa aaeki.8Ina n ogan iya ipunaa kiim dənpai naa tuuki to̱o̱ton ika gau naa kiim pa ni miik. 9Ama ina le'ek kamska zu'teya iirəi pa, ina ree kiimrə, dikka ina ree kiimrə nàà i gakkpən winkak.10Ri'ak iya ipunaa kiimmai dookaa ak a miiki pa, ama Dangwanzi kita kiiz kana markən naa ya,aza ulləz pa, 11(ama na markənpu naa ya'aza, na gau ri' naa riipa ina geekən naa ya'aza ulləz) ura ya'zaz bo kana fas kiiza ulləz pa.12Iya seetəirə miizi npu dookrə, Dangwanzi pa uza na punaa kiiz ura esə timr paz səna ii bo gakp yam, kana fasu pa. 13Kita kiiz bən na punaa ya'za esə timr paz səna ii bo gakp yam kana markən naa urpa. 14Nok ya'za esə timr paz kiiza ulləz pu ookapa ullə mu', kita kiiza esə timr paz ya'za ulləz pu ookapa ullə mu'. Naa ri'eri pa yangiya a i ii gakkpa yangiya ipu okapai.15Ri'zi iirə te' ura esə timr pa ezi na iipu markənka, sei ina markən. Go̱o̱sa ri'esirə te' yara maz koo kita kiiz ura esə timraz pi'ku sə gau ullə paa pa. Bill deeraa ana gau gabta wessat. 16Mooa kiizaz moo a me̱e̱men koo moozi a kweek ya'za mooz paya? Ri'zi bən moo a ya'zaz koo moozi a kweek kiiza mooz paya?17Nok ri'ik koo neeya na gau gapta Dangwanzə esut, naa Bil dennuttə. Ri'zi bən n de'es dookaa ikiliisiyarə yas. 18Uza pii sə i deru ura nau zok paz piiya zoka i deru na esə timraz ya? Kana yii zura gwandəl naupa. Ura nau paz piiya zoka i dennən eska timlək ya? Kana gau naa nakɓpa pa. 19Nakɓpa unani pa, ura nau paz bən unani pa. Ina wessan uni koo neeya na duu dookaiya Billəi.20Koo neeya na de' ara Bil de'sunukrə na esə timr. 21Apu senzəz zoora Bil denna ak ya? A eni kana moosa pa. Ama mona kink kin gbiska bo'rum. 22Ura Dangwanz deru pu senzəz az Dangwanz keesupu senuwa ulləurə. Ri eri bən ura i deru pu keesənzəz az senza Kweebaazəzzi. 23I yipsənpu naa wees, kai gau seniya marirəi pa. 24Uriyangi ni i oksənaa sə i dətnaa eska timlə ak, a de' eri.25Iya ipunaa kiim den pairə gee, npunaa ina dookarən diga Dangwanzə pa. Npu dooskən paka kweekənakrə naa go'numa Dangwanzəm naa eska timr. 26N og to̱o̱ton, maz na gau ni pinnak nok ɓerka baara pu zakrəl.27A punaa gweraa kiimrək dukrə ya? kaa laa ɗa'aska pa. Apunaa gweera kiimrək dukrə paya? Kaa laa kiiz pa. 28Ama mona kamsapu kiiz gə, a bo̱'rə hakkeiyi pa. Ri'zi bən ura ree kiimrə dən paz naa ree kiimrə bo'rə hakkei pa. Ri'zi bən iya ipu naa kiimai ipunaa ɓərka baar somaso gamnaa iikrə, iika miikrə gə n ya'arisən.29Uriyangi npu dooskəndə: bəl seepu topa. Diga ri'ak rekarə mu' iya ipuna ki'ii ina gau ni ki' pisipak.30Iya ipu wərarəi ina gau ni i go̱'pak, iya ipunaa yaksa zokai ni zok yagi pak, iya i yiu unai ni ipunaa unapak. 31Iya ipuna go̱o̱sa dəllasai, kai naa esə gbam paa pa.No̱k go̱o̱sa dəllə as ɓankɓan.32 N ii minge ika gau naa gbagəska zok. Maza punaa kiiz paz na de'ez zok duuka Dangwanzə ni yaknu zokak. 33Yara maza punaa kiizaz na de'es zok gbaaka neta dəlləttə, ni yaksəkən kiza ulləz zokak. 34Timra ulləi markən. Kita kiizia punaa kiim pas ko waa nuz na de'ez timra ulləl Dangwanzə, ni gakkpən oonzəz zokrək naa zəngsək. Ama kita kiiza punaa kiimaz de'es zok neta dəlləttə, ni yaksəkən ya'aza ulləz zokak.35N doosən ri'eri noka n po'kənənnak, noka n gbeskənən paka ak pa, ama noka doosəkən ina wessan ak, noka i duukən Dangwanz naa timr mulək.36Uza na sundə sun bonge bo bo'sə kiiza pu laakurəz ina go'pan, ura kiizaz na assapu wi'a kiimrəi na bo'rə ina goosən, laas pa ina kamkɓən kiim.37 uza naa doo bonge, bo de'sapu wessawe', səna le'len kamska zur na sundumeya ulləi, kiskən waza kiiza pu laakurəz sə rədiiz pa. bo'rəkbon wessa. 38Noka ri'ik, ura kam kiiza lauwaz bo'rəpu ina wessan, ura kamuspa bo ar an bo'rəka wessakrə.39Gweraa kiimrək pu kita kiizə dukrə ya'aza ulləz napunaa zəngs gə. Ama ya'za ulləz na wər gwera eki piipa le'eklen reka kiimrə ura iiu azzə, ama sei ura punaa Dangwanz as. 40Ama miirə iikarə, na gau ri' ark an yaksa zokrə. Miirə sundumerə gə npunaa Rumsa Billəs pa.
Chapter 8

1Ri'ak neta i des nok langsət a me̱e̱man "apunaa meegəskəna a yas.'' Meegəskəna tos ton maz sə təg zur, ama gbaakənk wom won maza. 2Uza na sundə bo meemen una, haa es maza ezi mee ina to̱o̱ ka meegəs an pa. 3Uza naa gbaa gban Bil, maza ezi gwan Bil me'u men.4Ri'ak rekaa ina i de'es langsi rən a me̱e̱men ''langsi pu dəllə roo neta zuk atti'' naa gə ''Bil ula piipa sei Bil mulo.'' 5Urirə dookarə bonge langsi i pii, koo billə paa koo dəllə roo, ''langsi'' i pii gənɲa naa ''dangwani''. 6Ama aarə gə, ''Bil pii mulə Daa, ullə zi net yas, gə a gau ulləzi, naa Dangwanz muzo Yeeso Kweebaaz neta kink zokkat yas, ullozi bo koo anya pat kink zok."7me̱e̱gəskənaa ak tele pu koo neerəya pa. Gobtəra ri'il, nok ii uri do̱o̱ i duudun langsi, sə i regə reka langsirək ni i de'esən langsik. Noka ri'ik rumsa iirə timterəs esi mo'pa.8Rek uki kweeka Billə mu' pa. Ama an regə pa bakskaa unapa, ana regə bo koo una yarəm aarə pa. 9Noka ri'ik geegen keeskaa iirək kana gau ina dəkɓa də'rən iya i esə timr pairə pa. 10Uza punaa rumsa de'eska zokrəspa na oga mona pu rek neta langsirəttə rora langsirəllə. Mooa apunaa meegəskəna ri'isgə, rumsa ulləs tosku sə reg neta eti paya?11Nok meegəskəna mook langsirə paa gbans gban iya ipunaa yaprui, ungwanza Kweebaaz wər nok uraz.12 Ri'erizi i bo'sə uriyangi ina go'pan sə i gbans rumsa iirə i le'en pas, sə i bo'rə hakkei Kweebaazə. 13Na nok rekki sə ɓəsək doomeya miiz baar gə, n rek neta langsirət espa, nok sə mina bo'rə doomeiya miiz na kasə pa.
Chapter 9

1Mii npu keesənzəz paya? Mii manzo paya? N og Yeeso Dangwanza az paya? Mooi ii n doosən paka Dangwanzək paya? 2Na mii manzozi urirə pa, zəmazi iirə gə mii manzozi. Nok mooi ii i me̱e̱men tomsa miis manzozi Dangwanzə.3Ina an uni keeska zura miil iya i gwegeirə: 4Epuna gbi'kuma e kinkən rek naa ina bo'karənnak paya? 5Epunaa gbikəma e ri'gəkən naa kiiza ez ura esə timraz, ni manzaniya i setəi ak, naa uriyangiya Dangwanzəi, naa Kefas paya? 6Koo mii naa Barnabas zi kotto e bo'ok toms ya?7Ura pazzi kam tomsa soojairəs sə kamgbə gwan ya? Ura pazzi ruk nen tetta inabirət sə le' reka a reewət paya? Koo ura pazzi nee neu sə bo' bom paya? Pangna n doo an nok goosa mazzəz zi kotto ya? Rababaaz bən doo ri'zi paya?9Pu biisənən rababaaza Musarə bisəs zə, ''Kaa doksə negəza ba'rəz su' bəlla pu su'kun koourə allə pa.'' Bil gbaa negəzzi kotto ya? 10 Pag aarə paazi paya? I biisaa ayi, nok sə ura baa baakaz naa sundə ina kinkan naa ura su'us naa su' naa eska timr kinka una rəl.11E ta'sunpu neta rumsət moo iirə timterə ak, e kink net moo iirə paya?12Ii uri ina kin esəka akki iirə to̱o̱ e uri paya? Koo naa ri'ik kweek gbi'kəma aam pa. Gobtəra ri'il, apu ɓəsək baalə nok ni koo rigakya kaa le'en paka tingka Kweebaazək reka mu' pa. 13Moo ii gə i meepa inge iya i kam toms gwaaga Billəkrəi i kink rek roo, iya i kam tomsa hadayarək erizi sə i kink faasəma hadayarəm paya? 14Ri'erizi bən Daa Bil doo bonge to̱o̱ iya i wa'azi paka tingkakrə ai ina kamgbi nok paka tingkak.15Mii gə n kinə ko munə ina tooye min te'pa. Gə n bii ina an nok sə ina bo'rə ri'pa. Miirə gə wərk ase an naa ara uza doorəskəne net ɓe'se ɓe'ek. 16Mina bo'rə wa'azi a paka tingkakrək, to̱o̱ ara n ka ɗunsun kur no̱ka ri'ik pa gapsepu ri' miirə. Ina go'panni miirə mina bo'ok wa'azi a paka tingkak pa!17Minaka bo'rə naa sundumeya miiyi, ika toge. Mina bo'rə naa sundumeya mindəi pa, i esepu zəma miirə. 18Anni bən faasuma miim ya? Mina bo'rə wa'azi, n dook paka tingkak no̱k wees pa ri'zi bən zoora npu dookən paka tingkak rəllə, miirə iikarə gə naa faasum pa.19No̱ka mii sənza uza rəzzi pa, n yes zura miil ni senza koo neerəzyak nok sə n gobtə mari gənŋa. 20Yahudaawairə n yerə ni yahudawaazak, nok sə n gobtə yahudaawai, iya ipunaa gbi'kəma bissəmrəi, n yerə ni maza bissəzak noka npu bissək pa ama no̱k sə n keetətə iya ipu bissəi.21Iya ipu bissə pairə n gau ni maza pu bissə pak, na wei bissa Billəs punaa gbam miirə paa pa, ama bissa Kweebaazəz punaa gbi'kəm miirə, nok sə n gobtə iya ipunaa bis pai. 22Iya naa yapruirə n gau naa yapru, nok sə n gobtə iya ipunaa yaprui. 23N bo'rə koo anya yas nok paka tingkak, nok sə n kinə sə'səm.24A see i mee pa ara i nogən nomakrə iya nomrəi koo neeya ii aska doome am maz muzozi kotto kink faasuma i esək am paya? No̱ka ri'ik nogən sə i kin faasum. 25Iya i bo'rə beerətta gbə'səmrəttai i kubrə ɓəska baar naa zuteya gwanirət naa goosa paz səya yas. I gəə i bo'rə ri'eri nok sə boo kinə faasuma laakam, ee gə faasuma laakpam. 26Noka riik mii n nog nom kotto pa ko dəgkpaa miik n dəu zaka pa. 27Ama mii n ɓəs zoka miik baar sə n yerə senz nok sə kan gau n doosəsəpu uri pak, min naa tim zura mindəl i keese.
Chapter 10

1Uriyangi n ii mingə ika mee, do̱'ga mariya ai, koli zi gbe'si gwani yas sə i ga' gbəna. 2Gwani yas i bo'si batisma Muusarə kolirə roo naa gəbən gbənarə. 3Gwani yas i regə rekaa rumsək. 4Gwani bo yas i bo' maama mumom rumsə. I bo̱' maama keetə ge'a rumsə dui sa'akrə, ge'a eki Kweebaazi.5Uri iirə te' genŋa Bil zok yagnui pa, nok wənna iin kodə zok do̱o̱lə roo. 6Neta eti gapsapu riigəskəna aarə, nok sə kaina ɗəngs neta go'pat təpa nii ii i dəngsənak.7Kai gau ni mariya i duu langsiiyak pa, ni uri iirə te' i duunak. Ni pun biisənən bonge, "Mari i gau dii sə i reg i bo̱', sə i ruu sə i nau waag.'' 8Kaa laa ki' ni uri iirə te', i bo'ok ak pa. No̱k a eni mari mu' zur naa taarəi i wər ublaa mukəkrə.9Kai gwegə Kweebaaz ni uri i bo'on ak pa, ha big i wo̱'si. 10Kai gau naa gootəmə pa, ni uri i bo'on ak sə malaika wo'os ar az wo̱'si.11Neta eti bo'rum riigəskənarə aarə paa. I bii neta eti no̱k kubruskənaa aak apu zoora dəl ɓamnarəllə. 12Uza kana doo bo de'sapu pa bo'ta ɓagəm. 13Gwekaa askən gbamak pipa, a keesə gwegna mazak. Gobtəra ri'il, Bil punaa go'num. Daak sə i gwega naa neta arkəna gbamat pa. Ama naa gwekaa eki geeska bilaa a keekən ak, ni a le'kən ak.14Noka ri'ik, uriyagiya miirəi, kai səə langsirə pourə pa. 15N pag naa ii ni mariya i me̱e̱gəsaiyak sə i duugus paka n dook. 16To'naa sə'səma e sə'əs ak, a dakska zur naa kwaala Kweebaazəlli paya? Buroodiya e uwe'gusak a dakska zulli Kweebaazə zokrə paya? 17De' buroodi muzozi, aa apu genŋai zoka mukokrə. An yas a rəgə buroodiya muzozzi;18Gwenən mariya Israilai: iya i regə hadadaya bagadirəiyi paya? 19Anni npu dookrə ya? koo hadaya i esə langsi unani ya?20N doo mingə, neta menkiya i mee Bil pai i esə hadayat, e esə maazi Billi pa. N ii ara i gakp naa mai ar mukək pa! 21I bo'ok to'naa Dangwanzekrə sə gə i bo̱' naa a maazək pa. Ipunaa gamna go'numa i rekən rek ar gabtta Dangwanzəttək naa mairək pa. 22A see haa apu laakaɓerə Dangwanzə səna bo'rə keerəs ya? A annu an gbam ya?23"Net yas a mindətti," ama net yas uti a wessat pa. Net yas a mindətti," ama net yas uti təg maz pa. 24Maz kana go'sə zura gwandəl koto ina wessan pa. Gobtəra ri'il, na bo'sə kura gwaagəya ulləz ina wessan.25Təmn galaa lumarək, kai des pa, nok zəngs. 26No̱k ''Dəl a Billətti naa neta pu root yas.'' 27Uza ura esə timr Billə paz na derən ina za bo regə rək ina iisi sə ina duu, kala ina i kamtən iirə mu'un regən ama kai des pa nok zəngs.28Ama uza na doosən bonge, "Reka ak a ar langsəz zəkki," kai regə pa. Nok eska ura doosən gbi'kəm, naa gə nok zəngs. 29Zəngsa moosi n doo pa ama zəngsa ulləs. No̱k an sə zəngsa usa rəs pa'ak gbiskaa miik ya? 30Mina iisə Bil useeko nok rek nok an sə uza paksəke no̱k rekkiya?31Nok rek, kala ina a regən koo a bo̱', koo ina a bo'rən, bo'on yas nok noosəka Bil. 32Kai gau ina dəgkpa də'rən Yahudaawairə koo menki, koo ikiliisiya Billəz. 33Ni n yaan bo'oskəna mari koo anyak yas, nok ina n kinkən mindən pa, ama nok mari yas. Bo'rə ri' nok sə ina kinə kweeka.
Chapter 11

1Kubrun miirə, ni mii n kubrun Kweebaazək. 2N zanən ak nok i sundəsun naa mii. N zanən ak no̱k i duudun dookaiya mii n doosənən ak. 3Ri'ak n ii minge ika mee Kweebaazi dangwanza marirəz yas, Yara maz uzi dangwanza kita kiizəz, Bil uzi dangwanza Kweebaazəz. 4Yara maz tele ura weerə koo na doo ina bo'rumkpan sə na gbe'es zur saapu Dangwanza ulləz.5Ri'zi bo̱ kita kiiza weerə koo na doo ina bo'rumkpan sə naa zur kottəz saapu Dangwanza ulləz. Kwerkən kwen naa ni i kəsusu zurak. 6Kita kiiz na doksək zura ulləl pa, na ɗe'rəs suka ullək. Na og ɗe'rəska suk ina dəgsa zullən ni ullə koo kəəsəka zur, na doks zura ulləl.7Yara maz kana gbə'əs zur pa, no̱k ur go̱o̱sa gbi'ma billəmmi. Ama kita kiiz gbi'kəma yara mazzəmmi. 8Nok yara maza i go'tu kita kiizə zokrə pa. Gobtəra ri'il kita kiiz keetə yara mazzə zokrə.9No̱k yara maz i go'tu nok kita kiiz pa. Gobtəra ri'il, kita kiiz nok yara maz. 10Noka ri'ikki bo'rə sə minge kita kiiz na doks zura ulləl no̱k səna yii gbi'kəma ya'za ulləzzəm gwandə zullə no̱k malaikui.11Naa ri'ik tele, kita kiiz dogsapu zok yara mazzə, yara maz maa doksapu zok kita kiizə Billə mu'. 12Ni kita kiiz keetən yara mazzək, ri'zi bən yara maz keetə kita kiizə ama net yas keetə Billə.13In naa zuteya indəi gwenən i og: To̱o̱ ton ara kita kiiz ka weerən weerək Billə mu' zur kottok ya? 14Asee koo goosa iis bən yiisən ge yara maz na daa suk sugutsu', ina dəgsa zullənni paya? 15Ri gəbən kita kiiz na punaa suk ye'ənkək, ina yaksa zokrənni paya? nok i esu suka ye'enkak səna gbe'es zur. 16Uza napunaa sinəm ina andə paa, e gə e mee langsa uka pa, sei ikiliisiya Billək.17Ina n doosən andə, n zanən pa. No̱k dakənkaa iik a oomikki pa. 18Ama ma'karəgə i doose i dakən ikiliisiyarə markənka pii iirə te', sə n ma' kweeka pangni. 19Zəmazi ika kin markənka iirə te', nok sə ina kin masək iya naa go'numai rə te'.20Nok ina dakən ində ar muko, i regə buroodiya zoka Billəkrəzzi pa.21Ina pi rekrə koo neeya regə a ullə tengrək uza wodu pu gomgburo, uza bo wak kamsupu. 22Ipunaa gwaama ika regən sə ika bo'on an paya? koo i saa iya i esə timr Billəi sə ipu sinkən iya una pisipai paya? N dooskən anya? Mina zanən ya? N zankən pa!23N kweetə ina an Daa Billə sə n kamtən ii, gə Dangwanz Yesso toksa i yingunus sə pe' buroodi. 24Zoka iisən Bil iseeko, sə uwe'gusu sə doo bonge, ''Zoka miik aa ak, n esən mooi ii bo'rən riang noka i sundəkən naa miik."25Ri'erizi bən pe' to'na sa'kaa roozo sə doo bonge, "To'naa ak a dokaa pəkkaki kwaala miilə. Bo'rən rieri zoka i bo'on ak no̱k sə i sundə naa mii." 26Koo bənaya ina regə buroodiya az sə ina bo̱' to̱'na akrə, ipu sundəkrə naa wərka Dangwanzək nagə gətə.27Noka ri'ik, maza regə buroodiya az sə gə bo̱' to'naa Dangwanzəkrə naa sundəmeya go'pai, bo'rəpu ana go'pan laksəka zok naa kwaala Dangwanzəl. 28Sə koo neeya na rii zura gwandəl zanga, nagə regə buroodi sə na gəə bo̱' to̱'naa ekirə. 29Ura regə sə bo̱' na mas naa sundumeya zok rəi pa, regə sə bo̱' bisa gwandə zulləssi. 30Uki sə bo'rə uri genŋa iirə te' i weng pa uri bo ipu kunuyi, uri bo i wərpu.31Ama ana riigəs zu'teya ai, i biska pa. 32Ama Dangwanzi na bisaapu dinska to' rozi, naa mariya delləi i wo'oska pa.33Noka ri''ik uriyangi, ina dakən nok reka rək zo'on dommei. 34Uza wodu na gomu, naretə rek gwa, kana gau dakən kaa iik səna kamntən bis pa. Ama neta i biitət te' pa, mina zaa n geeskən bila.
Chapter 12

1Esəka rumsəkrə, uriyangi n ii minge kai gau naa təgra pa. 2Ii me̱e̱men zoora ipun duukən langsi rəllə, i səərən sə i duu langsiya i le' pak pai, ɓapsin soou ni baar kweesuk. 3Ri'ak i minge ika mee ura pag Rumsa Billəs səz səka doo bonge, "Yesso go'pa." Ri'eri bən maza ka doo bonge "Yesso Dangwanzi," sei naa gbi'kəma Rumsa Billəsəm.4Ri'ak esək pu soma so, ama Rums pu muso. 5Ɓatə ipu soma so ama Dangwanz muzo; 6tomte ipu soma so, Bil mulo uzi po' koo neeya sə bo'rə tomsa ulləz.7Koo neeya i esupu esəka Rumsək nok səna kamən toms tele. 8Uza i esupu esəka Rumsə ɓe'kurək, naa me̱e̱gəskənaa Rumsək.9Uza i esupu esəka eska timlə Rumsək, uza i esu esəka rungɓuka marirək.10 Uza boo tomteya mə'səm rəi, uza meeka ina bo'rumkpan. Uza esəka me̱e̱gəskəna rumsa wessas naa zaama go'pam, uza boo meeka pak naa me'te soma so' esəka gənkəna pakrək naa me'te soma so'. 11Neta eti yas Rumsa musəs sə kam toms, ni baar kweesuk.12Zok pu muko ama punaa dalət, dalətta root bo a zoka mukok rətti, ri'zi boo naa Kweebaaz. 13Aa yas i bo'saa batisma Rumsa musəssə zoka mukəkre, ko Yahudaawai koo menki, seni ko yangi aa yas bo a Rumsa musəssi.14Zok dalaa mukək kipa, punaa dalət genŋa. 15Də' na doo bonge, ''Mii na' i pa, mii daala zokrək kipa,'' dooka ri'ik massuku naa gakkpa daala zokrək pa. 16Bən tok na doo bonge, ''De mii nolli pa, mii daala zokrəkki pa,'' dookaa ri'ik massuku na gakkpa daala zokrək pa. 17Zok yas na gau nolli, ika ge̱e̱n an pak ya? Zok yas naka tokki ika gbii in naa anya?18Ama Bil go'rə dalətta zokrət ni go'suk.19Zok yas naka daala mukokki, a seetək gə? 20Ama ri'ak dalət pu gənŋa zok bo mukə.21Nor kwe' doosəka na' bonge, ''N wina pa.'' Ko zur kwe' dooska də' bonge, ''Una kasse naa moo pa.'' 22Ri'erizi pa, dalətta i og ni pu zukat uti wessa. 23Dalətta zokrə i og inge tomsa ullət pu topat uti a i esu gbi'kəmat. 24Dalətta aarət pu ookapa una pii sə a bo'oski pa, ama Bil daks zok muko sə esə dalaa kin oompak gbi'kəm.25Bo'rə ri'eri nok markənka kana pii zokrə pa, no̱k sə dalətti na gbaakən gbaakənka mukək. 26Ri'erizi dalaa muko na kunə dalət yas gau ni kunsapuk. Ri'eri zi bən ina zan dala uka dalətti yas uti geek yaksa zok na ur. 27Ii zoka Kweebaazəkki koo neeya bən dalaa ulləkki28Mariya i esə timr Billəirə te' Bil tos uri ina gau manzani ma'karə, ettəz anabawai, taaz mariya i kubrusənai sei iya i bo'rə neta mə'səmrəttai, naa iya na esəka rungbuka marirəi, naa iya i po' marii, na iya duu iya i esə timr Billəi, naa iya i pag naa me'te soma so'oi 29Iya yas manzaniyi ya? I yas anabawaiyi ya? I yas iya i kubrusənaiyi ya? Koo i yas i bo'rə bon neta mə'səmrət ya?A30Ii yas zi i punaa esəka rumgbukarək ya? Koo ii yas i pag pan naa me'te soma so' ya? Koo ii yas i le'len gənkəna pangna me'te soma so'oi ya?́ 31Laan esəka oomik naa warkiis. N geeskəngen bilətta wessawet.
Chapter 13

1Mii naka pag naa me'teya marirəi haa naa a malaikairəi. Ama mina gbaa arpa, n gau puni kəng gbir a do'ollak koo ni googe a doozak. 2Mina puna meeka ina bo'rumkpan koo mina ka mee neta wessa sumsənrət naa meegəska, naa bən minaka puna eska timr wessa we' haa sə minaka doosək billə ina es ina dàà ara i pinnak, sə minaka punaa gbaaka pa mii una ni pa. 3Ko mina ka esə ina pisen nok kamgbəka iya gbam piipai yas, ko mina ka esə zoka miik sə ina doos sə mina punaa gbaaka pa, n kinə ko una pa.4Gbaaka punaa ɓəska baar naa go'num.Gbaak punaa keerəz pa, punaa təka zur pa. Punaa ina go'pan pa, 5təg zur pa. Ii zur pa. Koo baar sugu ya' pa, kam in timlə pa. 6Gbaaka zok yagnu ina enkurən pa. Gobtəra ri'il, sei ina zəman. 7Gbaaka punaa net yas esə timr nettə yas, puna eska timr nettə yas, sə ɓəs bar nettə yas.8Gaaka ɓampa koo bənaya. Anabchi na pii i assək an. Me'te i wo'ok won, me̱e̱gəskəna ark an. 9A me̱e̱ kana ukarə neta bo'rumkpat kana ukarə. 10Bəlla a wessan zaknak, a wessa pan assək.11Zoora n pin waz waizizal, n pag ni waz waiyak, n sundə ni waz waiyak, n do̱o̱ ni waz waiyak, de n rəks maza doozaz, n dàà yangrəm. 12Ni a gwenən daarəngal ak sə a og təgra pa, ama a og muug naa muug. Ri'ak i mee pa pa ubla pu zakrə ara n me̱e̱gəskən wessa we'ek ni i meegəsne wessak. 13Ama ri'ak seetəpu net taatə eska gonga, eska timr naa gbaaka, ama a gbi'na iirə te'en uni gbaaka.
Chapter 14

1De'sən zok gbaakənkarə sə i wengs zok laaka esəka rumsəkrə, a me̱e̱ka neta bo̱'rumkpattə. 2Ura pag naa me'tez pag naa mariyi pa ama pagən Billi. Ura me̱e̱gəsənas piipa nok neta sumsəntatti Rumsə. 3Ura doo neta bo'rumkattas doosə mariyi nok sə ina me̱e̱ səna wengrisi, səna na gapsi wagəllə. 4Ura pag naa meel ullaz yas wom zura gwandəlli, ama ura doo ina bo'rumkanaz wom iya i esə timr Billəiyi.5Ri'ak íí yas n íí minge ika pag naa me'te soma so'. Haa na ar ri'ma n íí minge ika doo ina bo'rumkpan. Ura doo ina borumkpan az ar an ura pag naa me'te soma so'oz (sei uza na gənkən nok sə ikiliisiya na wom zok). 6Ri'ak uriyangi, mina ka pag naa me'te soma so' iirə ika meegis rigaya? Sei mina ka doosən rudumrə ko meegəskənarə koo dooka ina bo'rumkpandə koo kubruskəna paka Billəkrə paa.7Neta naa zəngs pat tele ni gul naa ɓangk inaka ii omiipa, neezi ka me̱e̱ gee ipu uuk, ko ipu du'uk ɓangkrə ya? 8Ina ka piptə pora wessa pa neezi ka go'rə zoka ya'amrək ya? 9Ri'eri bən naa ii. Inaka pag naa meel ulla, ura pazzi ka meegəsən ina i pag an ya? Ika pagrə maz ka me̱e̱gəs pa.10Zəma zə' me'te ipu soma so', dəllə roo me'teya ai yas a go'pal piipa. 11Mina ka gee meel ulla pa, n gau pu mara gingziz geeka pakkirə, ura pag az boo ka gau mara ginz miirə.12Ri'erizi bən naa mooi ii. Zoka i iin oka tomteya Rumsə gbi'kiyai, yaan naa esəka noos ikiliisiyak. 13Noka ri'ik ura pag naa meel ullaz naa weerə sə ina esu esəka gəngkəna pakrək.14Minaka weerə naa meel ulla, rumsa miisi weerə, ama sundumeya mii i bagsə maz una pa.15anni n bo'ok ri'ak ya? N weerək naa rumsa miis gəbən n weerək naa sundumeya miiyi. N zingk gella noosəka Billəl naa rumsa miis. Gə i zing gel naa sundumeya miiyi. 16Naka ri'eri pa, monaka noos Bil na rums, iya ipu te'pai i dook ''Na gau ri''' mona ka pu iik useekorə na mee ina apu dookrən pa?17Koo noka a iisən Bil useeko, doowi a mooz bo una bagə ullə pa. 18N iisə Bil useeko nok n pag naa me'te uri sə n arən yas. 19Mariya i isə timr Billəirə n ii nka doo pangn gbanaarə nok kubruskəna uri naa ara n dookən pangn mul komna na meel ullarək.20Uriyangi, kai gau na sundumeya yangirəi pa. Noka ri'ik ar ukurə a gau naa goosa yangiya leriyairəs, ama sundumeya iirə pe'en goosa doorumrə. 21Pubiisənən, ''N pakən pan mariya ai naa meela go'pal. Naa meela mara ginirəi n pakən mariya ai, naa ri'ik bən i geeke pa, ''Daa Bil doo ri'.22Na ri'ik pat me'te i yii alamazi, mariya i esə timr airə pa, ama mariya i esə timr pairə. Dooka ina bo'rumkpan nok iya i esə timr airə nok iya i esə timr paipa. 23Noka ri'ik mariya i duu Bil ai ina tookən sə ina pag naa me'te soma so' iya ipu gokairə mariya i esə timr pairə, ika doo gee i yerəpu ya'te paya?24Koo neeya nakapu dook ina bo'rəmkpan sə uza iya i esə timr Billə pairə ko mə'əs na totə pakki na pa'u səna kwee i biisku bin naa neta i doo eti yas. 25Neta sumsənta ullə timrlət gbərk, noka ri'ik kasək sə noos Bil. Sə doo bonge, zəma Bil pu moo iirə te'.26Anni bən iirə ya uriyangi? Ina dakən ar muko uza punaa gella nooska Billəl, uza boo kubruskəna paka Billək, uza doo pak, uza boo paka na meel ulla, uza gənkəna pak. Bo'on koo anya sə i wom ikiliisiya. 27Uza na pak pan naa meel ulla, kana ar mari ettəkə ko taarəkə pa, ii bən gbo'sirə gbo, uza boo na gən pakki. 28Uza na pii səna gənkən pakki pa, koo neeya na gau diika di' ikiliisiyarə. Koo neeya naa doosə zura gwandəl na Bil.29Uri ettəkə ko taarəkə ina doo bo'rumkpan iya i seetəi ina ke' to' ina i doosikində. 30Ina do̱o̱sə uza ura pu gamnarəz, sei ura seenza ma' pakaz na gau diika di.31Koo neeya iirə te'ka doo don ina bo'rumkpan muzo mu' no̱k sə uza naa kubrə səna kin po'ka. 32Nok rumsa anabirəz kam zok anabirə dii. 33Nok Bil ,Billa səərəme rəlli pa, ama a gabta wessat təlli. Ni pin ikiliisiya iya i esə timr airə,34Kita ki' ina gau diika di' ikiliisiyarə. No̱k i isi ara i pakənnak pa. Gobtəra ri'il, sei ina duu, ni dookai i dook. 35Ina ii meeka una, ina des yaariya ii gwa. Nok ina dəgsa zullən ni ara kita kiiz pakən ikiliisiyarək. 36Paka Billək ma' iirə ya? Ko iirəzi kotto sə rəktəya?37Uza na sundə ni ur anabizi ko esəka rumsək uka, sei na meegəs, ina npu biiskəndə an keetə Billəzi. 38Uza na sundə neta at pa, ur bən i sundu ku pa.39Riizi bən uriyangi, zəma zə'zi de'sən zok nok kinka esəka dooka ina bo'rumkpandək, gə kai ro'on uri paka naa me'te pa. 40Ina bo'rə net yas bilaa to̱o̱krə ina go'rəs wessa.
Chapter 15

1Uriyangi n ii ika sundusən, paka tingka n doosənnak a i kwee sə ipu duukrək. 2Sə i kinən kweekak, ina kam wessa we' ni n geesənnak, ina kwee páá páá zi pagə.3N dooskən ina an wessa we' ni n kweetənak: ge Kweebaaz wər nok hakkeiya ai ni rababai i doonak. 4Gee i iisu, i ruusu ublutta taatəttə ni rababai i doonak.5Kweebaaz gbəsə Keefas sə gə gbəsə iya komna naa ittəkəi ai. 6Sə gə gbəsə mari zu' zur naa gbanarəi zoora mulləllə, haa ri'ak uri iirə te' i pii uri boo i ruspu. 7Sə gbə'sə Yakubu sə gə manzaani.8Ɓapsaa rookrə gbəse mii, miya n rəks unanən paz gə n topaz. 9No̱k miizi waizəz manzaanirə te'. N rəks ara ika dənne manzo pak no̱k n ɓəs ikiliisiya Billək baar.10Ama no̱k go'numa Billəm sə n gau ni n pinnak, go'numa bo'sem bən ree zuk pa. Gobtəra ri'il, miizi pa go'numa Billə pu miirə. N kam toms naa timr mulə sə n ari ii yas. 11Ri'eri ko mii ko ii, e doo paka Billək sə i esə timr.12Riizi i doo paka Kweebaazə i ruusnu roobaamrək, bo'rə ga sə uri iirə te i doo bonge ruukaa roobamrək pii paya? 13Sə ruukaa roobaamrək na piipa gə, ekigə i ruus Kweebaaz pa; 14ina ruus Kweebaaz pagə, paka Billə aarə a doo ak zuk zi, eska timra al bən zuk zi.15Gauni a doo ina bo'rum Billə pan ak, nok a doosapu Billi ruus Kweebaaz ura boo ruusu paz. 16Nok ina ruus roobai pa, Kweebaaz bən i ruusu pa; 17ina ruus Kweebaaz pa, eska timra iil zukzi haa es ipunaa hakkeiya ii.18Napu ri'gə iya i rus Kweebaazəi i wo̱'pu. 19Naka zəngsə zi kotto sə a esə timr Kweebaazə, mari yas ika gaupu ina yirkurən.20Zoka Kweebaaz i ruusupu roobaamrə, uzi dokta seentat iya i rus airə. 21Ri'erizi de wərk duutə mazzə ri'erizi bən ruukaa roobamrək pu mazzə.22Ni wərk zan nok Adamuk, riizi bən i ruusək koo neeya nok Kweebaaz. 23Koo anya gbo'sirə gbo: Kwebaazi, dokta seentat sə iya ipu Kwebaazəi i ruuski ublaa gətkənnakrə.24Sə ɓapsa zak. Zoora Kweebaaz gəskən Daa Bil gwantal. Na kweerəpu gwant naa gbi'kəm naa gbam. 25Nok gakp gwant sə digt umkeerəiya ulləi gwandə dəntə dii. 26Umkeereza ɓapsarə i wo̱'o̱skuz uzi wərk27Nok ''uzi digt koo anya gwandə dəntə dii.'' Ama naka doon bonge, ''i de'espu koo anya,'' pu kaakarə ur ura de'es koo anya gwandə gbi'kəmrə diiz espu. 28Net yas nakapu gwandə gbi'kəmrə dii, sə ura Wazaz naa zura gwandəl kapu ura net yas pu gwandə gbi'kəmrə diiz. Ina eni bo'rumka no̱k Daa Bil gwanzi koo anya yas.29Naka ri'eri pa iya i neesipu batismai nok roobaam aiya? Ina ka ruus ro̱o̱bai pa ves, nok an sə i bo'sə uri batisma nok ii ya?30 Nok an sə a ɓər baar zoor yas ya?31Uriyangi n ɗuns kur nok mooi Kweebaaz Yeesorə Dangwanza aaz, n espu zur nok wərk kala ubla. 32N kink anya go̱o̱sa mazzəz sə mina gwa ro̱'o̱r naa galətta wo̱'sət dəlla Afisallə, ina ruus ro̱o̱bai pa gə? ''A regə a bo̱' a zo' wərk bo'ta.''33Kaina səərən pa: ''Gabta naa enkabai at uti laks go̱o̱sa wessas.'' 34Pigən rumrə! sə i kam tomsa wessas! dààn bo'ka hakkei. Nok uri iirə te' ipunaa meeka Billək pa. N doo ri' sə zur na dəgən.35Ləəgə uri i de'sək, ''I ruus roobai rigaya, naa irəm zoka pakki i zakən ya?'' 36Moo ii mee pa! Ina i ta'an ɓu'tuk pa sei na wərpu zanga.37Ina i ta'an uni gbətək pa, ama ɓu'tuk doktət. Ni alkamak ko unanən. 38Ama gwan Billi yes kala doga ni goosu gwanak, ni kala doga naa goosa ulləzak. 39Nams a zokrəs a musəs sipa. Gobtəra ri'il, mari naa namsa iis, do'net naa a iis, noi naa iis, dukt naa iit.40Zogruma billə paam pu som a dəlləm pu som. Zogruma noo paarim pu som zogruma noo dəlləm pu som. 41Gbi'kəma ublarəm pu som naa oosaa se' rək, ni gbi'kəma zosirəmak. Zosəz uza ar an uza gbi'kəmrə.42Ri'erizi bən ruukaa roobaamrək. I ruuk zok naa go̱o̱sa bumkpa rəs, ama i ruu naa go̱o̱sa bumpas. 43I ta' naa enku i ruus naa gbi'kəm i ta' naa yapru i ruus naa gbam. 44I ta' naa go̱o̱sa zokrəs; i ruus naa go̱o̱sa rumsəs. Də zoka marəmrək pii, ri'erizi bən zoka rumsək pii.45Ri'erizi bən pu biisənən bonge, ''Adamu maza seenzaz gau maza naa zəngsaz.'' Adamu a ɓapsarəz boo gau naa zəngsa eska rumsəs. 46Go̱o̱sa rumsəs gau ma'karə pa sei goosa zokrəz, sə a rumsəs.47Maza seenzaz gau dəllə, i wo̱mu naa but. Maz ittəzəz ke̱e̱tə Billə paari. 48Ni ura i go'ru naa butas, ri'erizi bən iya i keetə paarii. 49Ni a pe'en go̱o̱sa zoka buttəs ak ri'erizi bən a pe'ek go̱o̱sa ura paaris səs.50Ri'erizi bən uriyangi, npu dooskəndə zok naa kwaal kink gwanta Billət pa. Ri'eri zi ura bumb az pe'ek ɓinta ura bumpazzət pa. 51Gwenən! N dooskən paka sumsənka zəmak: A wərk aa yas pa, ama i yerk yen go̱o̱sa aarə zokrəs yas.52I yerk go̱o̱sa as ri'ak, ni umkpa norak, poraa ɓapsarək na piptə zok. Poraa eki na piptə zok i ruusək iya i wərai sə i yerk go̱o̱sa aarə zokrəs. 53Ri'erizi ura wər az na ruutə zəngsə ura punaa zəngsas boo yerk rekarə zəngsə.54Ura wər az na ruutə zəngsə, sə ura naa zəngsaz naa yer zəngsə, sə ina bii an bo'rumkpa bonge, ''I wo̱'o̱s wərk gbi'kəmrə.'' 55''Wərk, gbi'kəma moom aa pam ya? Wərk,salla mool a palya?''56Hakkei uki salla wərk rəl, gbama hakkei rəm umi biis. 57A iisə Bil useeko, ura esaa gbi'kəm Dangwanza az Yeeso Kwebaazə!58Noka ri'ik uriyangi, de'en wessa we' kai yeg pa. Bo'on tomsa Dangwanzəs koo bənaya, nok tomsa iirə i bo'rə nok Dangwanz as pu kotto pa.
Chapter 16

1Ri'ak ri'erizi paka kweeka neta esəkrət te' ak, ni n doosən mariya i esə timr Gaalatiyai, i bən bo'on rii. 2Ublaa seenka ma'ka lumma rəkrə, koo neeya na sums wa una topa ni kinənnak. Nok mina zaa dakska una piipa.3Mina rektə, ura i kaau az n tomkpu naa rababaaz sə na kam esəka iik Ursaalima. 4Na bo'rum haa sə mii mina rekren sei e ri'gək yam.5N zak zan iirə mina kootə buta Makedoniya attə. No̱k n duutək dəlla Makedoniyallə. 6Ləəgə n lo'oklon koo n ɓamsək niig naa ii nok sə i de'ete ara n rekənakrə.7N ii gwenkən sə n arpa, n ii in gapt naa ii wáá ru'rə te', Dangwanz na ii gə. 8Ama n gakp dəlla Afisallə haa ubla pentikos nagə zaa, 9i gbe'rəsapu bilaa aakapak bo'ka tomsa wessassək, ama umkeerei ipu gənŋa.10Timoti na záá iirə te' ser kana kamu pa, nok pu bo'ok tomsa Dangwanzəz sə, ni n bo'on ak. 11Ko maz kana ɓə'su pa, keetunu wessa sə na gətə mirə. No̱k npu gwenk bilaa ulləkrə na uriyangi. 12Paka doowiya aazək Afolos n ooru wessa we' na záá iirə naa uriyangiya i seetəi. Ama dən sundə zaka pa. Ama zak zan bəlla og to̱o̱lə.13Gamn naa gbaksa tok, de'sən zok eska timra iilə, esən gbam sə i weng ni marik. 14Ina i bo'kan yas bo'on naa gbaaka.15Uriyangi ri'ak i me̱e̱men mariya Istifaanussə gwa'ai yangiya seeniyaiyi dəlla Akaayallə, i esə zu'teya gwanirəi nok tomsa iya esə timrai. Npu oorukəndə uriyangi. 16I gau mariya i duu ina i doon ai, naa iya i do'sáá tomsəi sə i tom naa aa.17N gee yaksa zok naa zaka Istifanuus sək naa Fartunatus, naa Akaikas, nok iya ipu roopai. 18Nok i wees rumsa miis naa iis. Nok sə i gba mariya ri'ai,19Ikiliisiya Asiyairəi ipu də'əskəndə, Akila naa Bilkiisu i də'sən riira Dangwanz zəllə. Naa iya i esə timr iirə gwa'ai. 20 Uriyangi yas ipu də'əskəndə. Də'sən koo neeya naa kukgbənkaa oomik.21Mii Buulus, n biitə də'əskaa ak naa na'a mindəi. 22Ura gbaa Dangwanz paz, ur maza zuk azzi. Dangwanza aaz pu zakrə. 23Go'numa Dangwanza aaz Yeeso rəm na gau naa ii. 24Gbaaka na gau naa ii Dangwanz Yessorə.

2 Corinthians

Chapter 1

1Bulus tómbaaza Yeeso kweebaz naa iikaa Billək naa doowiya aaz Timoti zakarə ɓaara Billəllə, apu Koronti naa mariya wessai á ipu Akayai. 2Gonum naa gapta Oomit, Daa Billa aalət, naa Kweebaaz Yeeso rə.3Usəəko gapsapu ullo paa,ura Billəz,naaDaa aaz Yesso Kweebaz, Daa naa yurkuz ,Billa de'saarəl.4Ura de'saarəz kala gbərka baara allə, noka aama a de'sikən iya i gbərk baarai, naa irəm de'ta Bill de'si naa rət.5Ni aa ma a ɓərin baar Oomi ak, ni kweebaz ɓər ak ri'zi bo ama a da'sək saari, rekarə kweebaazə.6Ama koo a tor gbərka baallə nok wermaa iiki, koo ina wermə ma noka werma iiki, ora gwaa a bəskən baar ak, gbərka baara ē torunnal.7Eska timra eel moi erəi naa gbam, nok ē meemən nii daksən zur naa ee gbərka baar lək nok ri'ik i gbaakənka yirkuro te'.8Uri yangi ē ii ora i məkinak pa' nok bo̱ta i tor ba'suwa ee ē tootən buta Asiyattə. Nok ri'ik ē gettə zok go̱'ma go̱, zəma zə. Haa ina roon ar gbama eem. Haa ē kees timra eel enge ē seek pa.9Haa ē gee ni i zeesəskee bisa ikpa rəs ak, a ennini nok ri'ik kaa esə timra aal andə zullo pa, sei dei Billə ura ruus roobaiyaz.10Uzi keesa wərka gō'pakrə kaakarə, gəbən keesəka kən, uzi gəbən a ii na keesaa haa wonka.11Ii ma po'nəə naa wəərək nok mari gənɠa, si ina ii'sə Daa Bill usuko. Nok ee, nok bəlla i səsinee eel,ii weerək gənɠa.12Do̱o̱ta aat uti timra aal esə en seedaaku, ge gapsaa gapta Oomit dellə naa timr mulo naa Bil, diga iirə pa ɓeekaa aak ni a mara wiizək pa, sei dei no̱k go'numa Billəm.13E biisəkən biita ina zangət si i megəskən pa, sei ina ii zanggən nok n mee i meegəsapu.14Ni gwan ma'karə i meegəsinee puk, kaa i lee'ek go̱'ka do̱o̱t naa ee ni eema e le'ek len go̱'ka naa ii ublaa Daa aaz Yeeso, zaa de'rəmkpi naak.15No̱k n meesapu riik, aa sə n ma'an zakaa irə ak, leegə i kin səsəm dən itti nə.16Iika miikrə n ka kooto irə Maakadoniya, gəbən si i keesə mina rigək Yaahudiya.17Mina sundə bəlla n ii boka ri'ik to̱o̱ n ka go̱'ro neta mara wiizət bo̱'rotya , si n ka ii owwo koo ooya bella mullollo ya? 18Ni gwan Daa Billa seerəme piipak,maza megisinaazzi owwo naa o̱o̱ piipa.19Nok waza Billəz Yesso Kweebaaz ura i doosun paka Billək inni rə paa deu andə zullo mii naa Sillaaz naa Timoti o̱o̱ koo owwo zipa ama ullo timlə o̱o̱ zi.20Nok alkaawaliya Billəi ullo timlə o̱o̱zi nok, ullozi na gaurizi pii. Noka noosəkən Billak.21Ni ura doosaa paka tingka Billək rekarə iirə Kweebaazzə, si ra'sisaa, Bil uli.22Ni gwan be'en gumb ak, bonge aah booyii essa meeka na Rumsa ullos, timtəya aiyrə nok meegiskəna ina bo'ok mu'ka ang an.23Ama n der Bill nok sina gau seedakuwa miirə timləz n mu'us reka Korontiyawa nok n ii ingka dinsən tò.24Gbikəmmi e goro nok eska timra iil pa, e rigə naa ii nok yaksa zoka iik, ni gwan eska timra iillak.
Chapter 2

1Ama ri'ak n duugus mində kanarə, n zak irə gebən naa gbaksa timr pa. 2Nok mii, mina laks timr naa ii, neezi zak sə yapsən timr ya?3N biisən ni n bo̱'rukənnak mina zaa irə, kamina kin suksa baar iya I too zok yagəi n pu Iikirə yas, yaksa zoka miik yaksa zoka iik.4 Nok n biisən naa go̱o̱time naa gə gbakska timr naa gə me'ma miirə go'sumam kana kantəm gomba pa.5Ama maza kamtək gomta baar, kamtək miirə kotto pa, ama na rii gə, na gə sə gapsəkən irə yas pat. 6Ni ɓenka tò a i ɓengsi maza, mari genɠa i go'sapu. 7No̱k ri'ik zeesəka na gau ra'aska naa gə gbaksa timr, noka sə pe'səm naa suksa baar go'suma.8Nok ri'ik, n pu orukəndə marirə te, yiisunu iika. 9Nok ri'ik, sə n biisən nok sə n gwegən, sə n mee koo i yii iikəngka koo ande ya.10Mona ra'səsee kooneya hakei, mii bən ra'səskən maza ezi, ina n re'sapunni ni mii n ra'səsən pu koo anya, è re'sapu moo kweebaazə mù. 11Nok ri'zi, setan kana kinə pa, kana gau ni iya ii mee neta ulləi yattak pa.12Daa Bill gberəsaa pu sogna ublaa n zakən tarsus n bo'kən wa'azi a kweebaazəz. 13Timra miil kis pa, nok n oks ur waza moi iz Titus ari pa. Nok ri'ik, n daati n getə Makadoniya.14Ama n isə Bill usuko, ura kweebaazə koo beneya yeraa pu, nok paka tingkak meen kik koo ara ya.15 Nok ri'ik, a gau pu kweraa tingka Billə mù kweebaazə, gəə naa iya Bill desi pui.16Mariya i artə i wo' pui, daatəm a werk rə zaka werk rə, sə iya ipu naa zengsai i dakənni zengs rekarə zengse.17 Nok ri'ik a gau ni mariya iya i yingə paka Billək nok kinka. Na ri'ik naa oka timr oməi, ni i tomtun Billə mu'uk, è pag kweebaazə te.
Chapter 3

1A ma'sa pu noosəka zura mool bənya? e Ii wassikaa ma'karəz iirə pa, ni mari i meen ak.2 Ii naa zu'təya Ii bən ii waasikaiyai eyi, biisənin erə timtərə, sə e meegisin sə e zangə moi irə te'yas.3 A gapsapu wassikaiya kweebaaz biisini aarə timtə rə, e bii naa ink pa (Sebər) ama naa Rumsa Billəs naa zengsas. I bii Billə paa ama i bii mazzə timlə.4An uni de'ta Oomit naa ser pat Billə mu' keetika rə kweebaazə.5 A puna le'ka una andə zullo pa,Naa no̱ka doosənaa arə te' sə pe' koo anya keetə aarə te. Ama de' gapsapu ri' le'kaa aak keetə diga Billə. 6Billi genaa seniya i meegisin nai, alkawala pezzazə, alkawala az gəbə a biinzazzi pa, ama Rumsa Billəs, nok biit eu inzi, ama rums esə zengs.7Tomkpa tomsa kamtik werkas, ni i biin bilərə paak, zaa naa nooska haa sə Isra'ilai i le'ek sə i og muuga Muusa rək Oomi o' pa, uni no̱k nooskaa pu ullə muug ro ki, nooskaa assak. 8Anni re'sa paka gbi'kəm naa noooska tomsa Rumsə bo'ros ya?9Nok na tomsa ɓa'aska rəs na puna noosik, arazi re'sa paka gbi'kim naa tomsa ooms go'ok ya? 10Sənim piipa, ina i gen noosinin nan doo an, punaa una nooska kik es pa nok ni nooskaa eki assə pu.11Sə a assapu an na punaa nooska, anni re'sa paka gbi'kima ina gapsa pun ting ting kin ya!12 De' apunaa meegiska, apuna de'kaa Oomik. 13Puni Muusak pa, ura doks muuga ullə sə, mariya Isra'ilai i le' ɓapsa oka muuga ullək oomi pa. Reka nosəka ullək pu askəndə.14Sundumiya iirəi i gbe'esapu. Zakarə wongka yaluwa ewi, de'ipu zangik rabaabaza doozzazzə. I gbe'ru pa, nok kweebaazə zi tan i gbe'ru pa. 15Koo wongka ma, Muusa na pu zangik re yaluwa ewi pu iire timtire Ama.16 Ama maz na yerə dangwanzzə muuga ullok taarum pu.17Daa Bil uzi Rums. Ara Rumsa Daa Billes pin ak keeka pu roo. 18Ri'ak pat aa muum doks zok pam, a ok gbi'kima Daa Billem. Aa pat ri'ak naa muuma gbe'es zok pam, a og on nooska Daa Billək. A pu kink aska rə karə nooskaa akrə, diga bilaa akrə rekare bila ukarə ɓes, ni gwan diga Daa Billəz, ura gwanzi Rumsaz.
Chapter 4

1Noka ri'ik de' epunaa tomsa go'numma Billəm rəs, ni gwan a kween yirku ak, zengs keesəsaa pa.2 Una kassə naa neta sumsumrət naa deksa zullot pa, dang kaam rə paa, koo suku me, koo mu'uska kam gbaala paka Billək omi pa, koo yii ina omin kaaka'allə, a yii zutəya aai Billə mu' koo neereya.3Koo paka tingka na pu gbe'sin kik, gbe'es zok aarə pa, ama nok iya i wo' pui. 4 Noka ri'ik maza i duu az gbe'sapu timtəya aii nok nok ri'ik i le'ek oka osa paka tingkak kweebaaz zək pa, apu go'sa rumsa Billəs sək. Nok è doo paka endə zulləkki pa, ama kweebaaz Yeeso danggwanz zək, é naa zutəya ai senniyi nok Yeeso.5Nok è doo paka endə zuləkki pa, ama a kweebaaz Yeeso dangwanz zək, ee naa zùtəya aai seeniyi nok Yeeso. 6Nok Bill gwanzi doo gee, "oosa na oko tegrarə te" sə oko ora timtə rəkrə nok səna esə oosa, meegəska gbi'kəma Billəm Yeeso kweebaaz zəz.7Go'num apu wom zongnən an səna yii a Billəmmi a aami pa. 8Ipu gbeskə baalə billit soma'so, ama naa ri'ik pat i kinə den pa. Ipu seerəkere ama naa ri'ik pat zengs keegəse pa; 9Koo ni gbenə baar ak pat a gau mariya mu'us nai pa; ni mesnəə diik pat ama wo'os pa.10 Koo benaya apu wer erəma Yeeso rək zongdo, nok sə oosa Yeeso rək na okum arə zongdə.11Nok aa apu naa zengs ko benaya apuna kweeka irəm werka Yesso rək, nok sə zengsa Yesso rəs na okum ora zongdə.12 Noka ekiki werpu ri'gəttə are paa, ama zengs pu tomsə aare paa.13Ama apunaa rumsa musəs eska timlə ni pin biisəninnak: "n esə timr, sə n doo" n sə timr sə gəə n doo pak. 14 A meemen ura ruus dangwanz Yesso az gə, ruuska gbai naa ur, sə kama gwandə mu'un. 15Koo anaya yas moozi, nok ni go'num yasən marik, iika useeko paggə pu gbi'kəma Billəmrə.16Kaa gau, sə zok na tapsa pa, koo benaya koo noka zonngna aan gosa marəm rə laasi pat naa ri'ik rumsa aas koo benaya ipu gənkində oka pa. 17Nok waa gberka baara ara loo assəska pa al ulli go'rus nooska gengga gbaam pa assən riigət kənak. Neta nor ogatti i gwenəpa, ama sei neta nor okpat. 18Neta nor ogat pu kaakarə, ama a nor okpat pu timlə.
Chapter 5

1A meemen goosa zongna a gamn dəlləm am a wo'os zok, apu naa zongna Bill woman saa paari. Gwaaga mazzi wom pak, gwaaga zengsa gbam pas paari.2 Nok Zongna andə anni apu peesarə, apu lo'ok rə. I eska ar gapta aat Billə paari nok sə ina teegaa naa zongna arrə paarin. 3Nok ina tè'saapu a gakp kandiyi pa.4De' pu ri' a Ii in ina te'sa, ama noka i toskəna, nok ura punaa zengsaz naa gee ura weeraz.5 Ura go'rusa yerka a ri'ik az Billi gwanzi esaa rums nok oruka ina bo'rungban naa borumgba mu'kan.̃6Noka ri'ik koo benya a gau na zoka, nok ana markən punaa zoka aak, markən puna Bill.7 (Noka ri'ik rigətta ittə na gau a eska timlə, kana gau a mari i okənnak pa). 8Nok ri'ik a punaa eska timr naa gbam, e iisa pu markənka naa zoka aak sə è gau naa dangwanz.9Ni a yer nuk ina a' iin, koo apu zokro te' koo ar ye'na sə a go'su. 10Nok an pat i pi'ka , sə a dakən tengwansa Billəsə, zeesika bissək rə Kweebaazzə mu', nok sə koo neya na kweek faasəma ulləm neta bo'rotto, bo'rə zokrot, koo a go'ot koo a go'pat.11Noka ri'ik, a meemen sera Billəl, a seerə sen mari. Bil oga on ni a pinnak, ni n ogak pu ri'zi sundimiya iirə. 12E yaaanin seerika ki, nok sə i bge'see ni ee mariya wessa we'ei pa. No̱k ri'ik epu eskin, ina i bo'kən segbime naa ee, noka sə i kin ina i iya naa dootai, naa gakpa iik, no̱k ri'ik.13Zengsa aas na kepu nok Billi, ama ena pu Omi endə zengsə nok ii, .14 Nok werka kweebaazzək, sə yii si saa koo anya, noka eki sə maz muzo wer nok iya yasai. 15Nok Kweebaaz wer nok mari yas, nok iya ipunaa zengsa, kai na gau gapta gwanirə, zullot pa, noka ri'ik inaa gau gapta ura wer, sə i ruusuz.16Diga ri'ak rekarə mu' è bisək maz bisa zokros pa, nok ri'ik è ri'gəskən kweebaaz bilaa ekirə. 17Noka ri'ik ura pu kweebaazəz, maza pezzazi. Neta dootat asapu; gwenən getəpu pettit.18Neti eti yas keetə Billə. Gwan ura ge̱e̱kən saa naa Kweebaazaz sə asa gbi'kəma geekənka remmi; 19Bill kweebazzi sə geekəns mari naa zura gwandəl, gəə aibəya zu'teya gwanirə pa, sə de'es sa'a paka geekən karə ak.20Noka ri'ik aayi i kaa nok Kweebaaz, ni gwan Bill derin mari aarək. E pu oorəkəndə nok kweebaaz, "Gəəkənnin naa Bil" 21Yer kweebaaz ma'ka net (Hadaya) ra'aska hakei rət nok aa ura bo̱'rə hakəi paz, nok Kweebaazzəzi a king gwanta Omi billət.
Chapter 6

1De' apu tomsə yam, n oro kai mu'us go̱'numma Billəm rəm səna laapa. 2Nok doo bongee, de' bella ellirə n ke' to moorə, naa ublaa n kweekənnak, ogum, ublaa Omik, ogum ri'iak , ublaa ak ublaa kweekarəkki.3 E de'es ina waarən ɓarə koo uza rə mu, uza rə mu' pa, Nok a ii tomsa aas kana gau ina zukkan nak pa.4De' pu ri'zi meegəsin pu endə zullo nok tomtiya eei, aa seniya Ulloyi kam, ni e kamsən zur ak naa gberka baar naa geeka zok naa ma'aska zok. 5Naa ɗu'ut, naa dogduka, naa gbaagəska na' gberka baalə, naa gəbən ruska piipa, naa wodu. 6Tsarki rə te',meegiskəna naa gbeska baar, naa go'num, rumsa Omissə te' naa gapta Omiit iika rət. 7Aa seeniyaiyi ullə paka zəmakrə, rekarə gbi'kəma Billəttəm. Epunaa fonkaaza go'numrəz na' go'narə naa na' ukirə.8A kam toms naa wessa we' naa wessawe' pa, gbaaka naa zantəm, i de'aa, naa ri'ik pat aa mariya naa eska timr aiyi. 9E kam tomsa ni i meek ak pa, e kam toms ni e werk wennak ama! haa ri'ak epunaa zengns. A kam toms ni mariya i bisiy yak, ama bisa ikpa rəssi pa. 10E kam toms na suksa baar, ama epunaa yaksa zok, ni iya naa zammai ii marinak ni ipu naa unnak pa, sə kinin unnak.11E doosən pu ina an pat zəmazi irə Koronti , naa timtəya a ai i gbe'rum pu. 12Eyi e mu'sun pa, ama iyi i mu'sə. 13Ri'ak naa ser, yerən, ni n pagnən yangik, gberən timtəya ii Omi'o̱.14Una kana daksən naa iya i Ii timpai pa, gamntan ari, iya omipa, iyag naa iya omi paiya? daksəka zura palli pi'sə osa naa tegra ya? 15Geekinka pakki pisə Kweebaaz naa setan ya? anni daks ura esə timras naa gə ura esə timr az paya.16 An daks rora Billəl naa buuga do'ozzək ya? ama aa gwaaga Billəkki ni Bill dook, ni n gakpin irə te'ka te'ek, n pu ri'gittə iirə te', n gakp Billa iil, i gakp mariya mii.17Noka ri'ik "keetin iirə te' a gau naaziz", dookaa Billək, kaa pa' ina seen pa, sə n kween.18. N gakp Daa moi iirə, yanga kita ki' naa yanga yaara mari, dookaa Billək daa paariz.
Chapter 7

1A gbaakən, diga apuna alkawali a neksə zogrima ammrə, ina pi' zoka aak sə se̱e̱n naa rumsa aas. Daan a laa Omin (Tsarki), naa seeraa Billək.2Esmee bila , a go'sə uza ina go'pan pa, e ro'on uza koo ina e pe' ina omin uzarən pa. 3N doo minge, n be'sin bənzi sə n doo ina an pa, nok n doosən pu ɓala, ində timtərə, a biik yam.4N punaa de'rəngkpa moorə sə n dangrə naa moi ii, sə n yi'is naa gbam, n yi'is naa gbam naa yaksa zok, naa ina pat a doon.5De' e zaa Mekadoniya, nok ri'ik, zogromma eem engəspa, e pi' gbeska baar pat e gbii diga te'ka naa ser gwanirə timtərə. 6Ama Bil ura go'rə wəngriske iya i nisə pai, sə wəngrisaa aa, zakaa Titus sək. 7Ama nok zakaa Titus səkki tan pa, sə Bil wəngrisa pu pagrəma nok kwee Iirəm, de' doosəkaa, gbaakaa iikki baar gaomda iil, naa suka gəkpaa iik miirə paa, eska timra iil, naa yaakaa iik,eska timrs iil, nok mii zok yagə haa.8Koo rababaaza miirə n biituz na gomun baar, n yer mees pa, ama na og rababaaza n biituzzi, gomun baar n yer mees pa, baar gomda iil topa zi. 9Ri'ak zok yagə, nok ipin baar gomdok pa, ama nok suksa baara iil kamtəpu pu'kana'. Baar gomda iil yerə pu ar noosək rə, noka ri'ik, una kana yaasin kotto pa. 10Nok suksa baara diga Billəl kamtəl, kamtə ra'səska naa gəbən kinka kweeka, naa erka mees pa. Ama gomta baara pu neta dələttə, uti kamtə werk.11Gwenən eska gbamma Bil esə wessa we'em, naa suksa baar keetə andə te'kal. Anni zi re'saa iirə gbi'kak, i esən gbam paa ak, sə i yii ipunaa ina sarinan paya?, anni re'sa suksa baara iirə gbi'lal, sera iil, naa timra iil, naa eska gbama iim, na gba'kuwa irə i ogau, i go'sapu go'num!, koo andeya tele, i yii zu'teya ii mariya naa hakkei pai, ri'gǝttirǝ te'. 12De' n biitən pu, n biitən bo nok iya sarii pa, koo n biitǝ nok ura saruz pa. N biitǝ nok yaara iit, na reks Billǝ mu'ka.13Noka ri'ik, sə timtəya ei i kween sə bo zak yagə, nok Titus yag zok nok zengsa iis zaa eerə ee pat. 14Nok ina yaksa zokrənni, nok ur iirə n kink daksəka zur pa, naa ina go'pan, naa ina e doon, iirən zema yaksa zoka eek Titus sək, gapsapu zǝma.15Zengsa ulles bo pu irə ara a dookak pat bəlla pu sundukən go'numma iimrə ii pat gəbən ni kweenuk naa ser naa ningka zok. 16N pu yaksa zok go'ma, na eskaa i esnə timra iil ak naa geeka sa'pa, Iirǝ te.
Chapter 8

1E ii ika mee, uriyangi, naa, go'numa gwaagama Billəm Makadoniya. 2Naa gweekaa gbi'kak ɓerka baalək, ipu zaama go'pammrə, dingtǝ net geng geng, esǝk naa faska na'.3Nok n meemen i esǝpu ina a le'ekan, naa iikaa iik. 4Naa ooruka gbi'kak, naa na'aska, ni, naa mariya i duu Billai. 5Ri'zi bo'rum, ni a Iin ak pa, noka ri'ik, i ma' eska zutəya Ii Daa rə na ika Billək.6Noka ri'ik, n po'gusǝn Titus ura ma' kweeka tomsaz, na gbams tomsa go'num rǝ esi indǝ te'ka. 7I be'ettǝ pu koo andǝya pat, naa eska timlǝ, naa pakrǝ te, naa meeka, naa to̱msa go'massǝ te, naa gbaakaa iik nok ee. Nok ri'ik meen i be'es pu tomsa assǝ te. Naa esǝk.8N doon ri'ak, kana goo ni n pi'in pinnaki pa, nok ri'ik, sǝ n gwegǝ eska timra iil, naa yaara mariya i seetǝi rǝ. 9Nok n mee go'numa Daa Yeeso kweebaazǝm, koo og ri'ik ur maza naa ina na'rəzazi, sə gau sə yere maza naa zaamaz, nok zama ulləmrə sə ina kin ina na'rən.10Ri'ak Neta eti rǝ te,n dooskǝn don ina po'kǝnnan, wira arallə i ma'ka go'ka una pa, ama i sundǝ naa go'ka, rekimrə'. 11Ri'ak, sei ɓamsən tomsa i ma'a go'kas, ni gwan i yaan go'ka bəlla aa eli rə, yaan i kamtə gbamska rook, deu le'kaa iikrə.12Ina punaa eska gbam to̱msa assə, ina Ominni, pu kweennin ni, zəmaze gapsa pu Omi, naa ina pisə mazan, naa ina pisa pan pa.13Nok tomsa as , noka n mo'səskə uri, sə uri ina kinə semma pa. Noka ri'ik too aka kinə geekinka. 14Kinkaa iik, bəlla allə, tokski ton ina i Iin, ri'zi bən, nok, kinkaa iik, le'e len bo'oski ina I iin, nok ina kinə geekinka. 15Ni pu ni i biisənnak, maza toogəs neta tuuroz soowa ulləu gbamkpa, ura toogus topaz una pii sə le'eu pa.16Iika usuko Billə ura tor Titus sə, timlə rekimrə, gbaakaa iikrə, ni n punaa ur rekarə Iirə 17Nok kweeka orukaa eki kottopa, zaa iiirə nok iikaa ullək.18E tomu naa doowiya ulləz, ura i zanu gwaaga Billəkrəz, tomsa ulləs dooka paka rababaazək.19 Nok neta at tan pa, haama mariya Billəi i teegutu səna ri'gə naa aa, sə ena kam tomsa go'numrəs noosəka Daa Billəs, sə yii go'numma bo'kam, naa eska zura po'karəl.20Ee nog koo uza kana esəə sal pa, nok go'numa e pe'em. 21Iikaa eeki, e go'ok neta okapat, nok Billə mu' tanpa, ama marirə mu.22É tom doowiya eez naa əə, e gweksupu, e oksu Omi, e oksu bo'ok tomtirə genɠa, ri'ak ma bagə yaar, nok iika gbikak puna ur rekarə iirək. 23De' Titus doowiya miirə ri'gəttəzzi, gə doowiya tomsa miis nok iik, nok doowiya aai i tomti diga gwaama Billm rə, ii bo ina gbi'nanni kweebaazzə. 24Noka ri'ik yiisini gbaakaa iik, iibo, i yiisə mariya Billəi, do̱o̱ta eet nok Ii.
Chapter 9

1Noka tomsa iya naa go'num, Omis too n ka biisin ii. 2N meemen ni gapsinnin rekimrə'ek, ni n go'run yaksa zok mariya Makadooniyai rə mu'. N dooti pu Akaya i gaɓɓisapu diga wira arrallə. Yaara iit tospu uri , i tor tomsə.3N tomtə uriyagi a miiya, bo'ta yaksa zoka eek gau iirə paa zuk, nok iima i gau naa gebsəm, ni i bo'kak. 4Nok na ri'pa, maz uza, na duutə diga Makadooniyaawai rə te', na duutə, gə na oks ana gaɓɓis pa, zur dekkaa, n dook una pa, nok n punaa de'etta Omit Iirə paa. 5Sei n too ton, n ka tomtə uriyangi, ina zaa iirə, bəl na gə bo'rum, ina gaɓɓis, ina i doks ingə bo esəkan. Uni gau ri, nok sə ina gaɓɓis, nok na gau ina se'simrən, ina kwe̱e̱rək zok pa.6Paka rookki, ura ta' topaz, kink topa, ura ta' naa sundumeya sə'səmrəz, kink sə'səm. 7 Koo neya na esə ni i eskən gwandə timlək, ama kana es na gootimə pa, nok Bil Ii in mariya i esə esək naa timr mulloi.8Bil punaa gbi'kəma eskənin ina ar a irə i iin an, nok i gakp naa kinka koo bila pakrəya, i king kin gen genɲa. 9ni pu bisinin ak, "Gə ina pisin an ina masəsə mariya pisi pai" king kaa iik ɓank pa koobənaya.10Ura esə ura ta' dok'taz, gwanzi gəə esə reka nok rek, gwanzi gəə eskən sə bagsən dokta zengsət, esək gəbən sə be'titkən dokt nok ta'ka. Tosək kinkaa go'numrək sə bag.11I eska en koo bilaa pakrəya, nok sə i kin eska gbi'nən, esəka i esə eski, gakp iika usuko zi Billə na'rə.12Nok tomsa go'numrəs as, nok tooka ina iya ookapai rumsəi, I in kotto pa, haa sə bak iika usuko Billə oomi O. 13Nok i gwegən pu, i meegəsənin pu, Tomsa assə, gə i noosək Bil, i noosək Bil nok i yii I Iisapu, naa paka tingkak kweebaazək, gəə i noosək Bil, rekarə eskaa geɠɠak Iirə. na neeya pat. 14Okaa iik gapsi pu, rekimre', gə ipu weerikəskəndə, i go'rə ri' nok go'numma Billa naa gbi'kəm, iirə paal. 15Iika usuko naa gau Billə, naa esəka ullə yiika piipak.
Chapter 10

1Mii Bulus naa zura miil, n pu Orukəndə, rekarə tiisəka zur, naa takpa timra a kweebaazəz, mii maza n weng zur paz, bəlla n pin irə te'el, ama n punaa gbam mina pu irə pourə pa. 2N pu oorukəndə, mina pu iirə pourə, ama n pu okrə, n iik in gamnaa naa de'et, bəlla n pu dingkənkə naa ii, iya i pe' bone apu gapt gapta zokrottə te.3Koo nok apu ri'gətta zokrottə, a pe' ya'am zokro pa. 4 Nok,neta a gwaam ya'am at, a zokrotti pa, noka ri'ik, neta ya'am rə at a Billətti, puna gbi'kəma waagəskən neta Setan dəmmat. I ɓéés ɓén ina kamtə ding kəng kaa kamtə kepsi kak.5Gəbən e waagəska wan, ina kamtə gbesəm naa meekaa Billək, e gə e kam kan sundəmiya paipat,rekarə gbaakənkaa kweebaazə rə. 6E go'rusapu zok iya i ke' to' pai, ke'ka to'a ii, ina gapsapu .7Gwenən ina i de'es dənɠɠa iirə mu'un, uza na gapsa pu boo' a Kweebaazzəzzi, ni boo, gə naa sundusun zura gwandəl, bonge, ni bo a, Kweebaazzəzzi. Aa yam apu ri'. 8Koo mina ii daam, naa gbi'kəm pisaam, a Daa Bil esaam, noka e go'ruskənninak, noka waagəska pa, n geek deksa zur pa.9Kana gau ni n pu piksikəndə na rababaiya miiyak pa. 10Nok mari uri i doo gee, rababai ulləi zemazi naa gbam, ama okarə nollə punaa gbam pa, naa gə paka ullək kwee geekarə paa.11Daan mariya ai ina meegəs, ina a doosən rababai rə roon, bəlla apu ang pal, kwerkənka kwen, ni ana kapu ang, sə aka bo'on ak. 12Ee, bo e daks zur naa maz pa, koo kwe'gəska zura eel, naa iya i noos zura illai, ama ina gwegə zura gwanirəl naa gwani, ipu naa meegəska pa.13A bo'ok daam sə assəkin gbam pa, nika go'onnak, a go'ok daam sə assəkən gbam pa, nok ri'ik, a go'ok ri'zi, ni gwan ina Bil tosaa ana bo'rən, ɓapsaa reks iirək. 14Ama e yii zu'teya eei haa assən gbam pa ni ee reks iirə denpak, ama eyi e ma' reksəka iirə naa paka tingkak kweebaazək.15E yii daam sə assən gbam nok tomsa uri rəssi, nok ri', epu de'eskində nok eska timra iil, na bagə, nok ar tomsa aas na bagə haa, wessa we' keskaa ullək rə.16 E ii ri'' noka e kamkpin paka tinkak, rekarə ata iirə mu'uttə, e yiik daaam nok tomsa uza rə buttos pa.17"Maza go'rə daamaz, na go'rə' Daa Billə"18 Nok maza teg zura gwandəllaz, uzi i zanu pa, noka ri'ik sei ura Daa Bill zanuz.
Chapter 11

1Ina ka iisəke ingə ika gbes baar naa, me'emrə te' topa, nok zəmaze i ɓes ɓen baar naa mii.2 N punaa keerəsa iis, n pu naa keerəsa Billəs rekarə iirə. Nok n pe'sən pu doka kiimrəz ya'az muzo, sə yii ni waa nuuza oomizak kweebaazəz.3Ama ser nok n punaa ser iirə paa, leege ni biks seerin Hauwa'u naa gbakuwa ulləu ak, sə sundəmeya irəi Oomi, i kee i daa tomtəya iirə Oomi kweebaazəi.4 I ra'səsin pak uka, zaa gəəsən Yeeso uza som, na a i kwees pu, koo paka tingkak uka som, sə ina kweepa, gbeska baara iil go'gon.5Nok n mee mingə n pu sa'ka pa, rekarə iya i deri Tombaiya gbi'kiyai rə. 6Koo de' i kubrusəne mii, dooska mari pak pa, le'nə kubruskəna miik pa, naa bilaa pakreya pat, gəbən naa neta ettirə te' edoosun pu ina an.7N bo'rə aibezi de' n noo zura miil pa, nok sə ina noosən akya? de' n doosun paka Billək kotto gə. 8N kweerə neta mariya Billə uri rət, sə n kwee eska iik, nok n bo'səkəni tomsak. 9Bəlaa n pin naa iil, n gəə n oks zura mindəl, nok n moos uza pa, uriyangiya i keetə Makadoniyai, i bo'sə ina n iin, n kees zura mindəl noka, mo'səskənak iika, ana reks te' n densə uza gums pa,n rek mu' naa bo'kaa ri'ik.10Zemze' ni kweebaaz pin miirə timlek, n rəəsək diika di' naa yaksa zoka miik pa, buta Akaayattə pat. 11Sə nok anya? noka n iinin pak ya? Bil mee n bo'rə bon.12Ama ina n pu bo'okrən, n bo'ok ri'zi nok n le'kən iya i Ii laarika, Billa ni aal i iirə, i bo'on yaksa zok n rek mu' naa bo'ka, sə n le'en iya i sundə kwesəka zur naa, aa ina i noosən zuran dəi. 13mariya ri'eyi tombaiya songb rəiyi tombaiya seer baamrəi, i yes zu'təya Ii tombaiya kweebaazəi.14 Nok ina mesəmrənni pa ,nok setan yes zura gwandəl ni tombaaza Oosarəzak. 15Nok ri'ik məspa, seniya ulləi ina yes zu'təya Ii ni tombaiya go'numrəiyaki; ɓapsa iikrə, i kinkin faasəma tomsən.16N doo gəbən, uza kana sundə bongə mii me'essi pa. Mona Ii pe'mə ni me'essak, n teg zur pa. 17Ina n pu dookrə teka zullə naa gbam an, keetə daa Billə paa, ama n pag ni me'essak. 18De' mari genɠa i teg zur zokrə roo, mii bən n teg zur.19Ama gəbən baar na yaksa zok, mariya i me'ei rə iinaa zu'a ii i ɓe'ɓen.20 Gəbən i ɓes baar, naa ura tosən senəu rez, ora uza tegən zur naa be'səm, kam toms naa ii, noka kinkaa gwandək zullək, na teg zur bo arrin an, səna be'en muug rə.21 N pu dookrə, zur degaa pu, noka e le'nee bo'a rə r'ik. Noka riik, uza zok na yagu, n pag ni me'sak, mii bən zok yake yan.22Ii Ibraniyaawai, mii gbai ri'zi Isra'ilaawaiyi ya? mii gbai ri' Ii zeewiya Ibrahimrəiyi ya? mii gbai ri' 23Ii tombaiya kweebazzəiyi ya? (n pag ni n kee mində hakilo rə) n ari an yam, n anni ang bo'ka tomsa iis telə, n ari an torka pusunarə, aa eri pat re'sa piipa, N tor gbasuwa werk reuwrə genɠa.24N kwee foptət zur naa komna naa piti muzo pat den gbenaarə Yahudaawairə na'rə. 25I vobde naa gbalət den taanə. I to'gə naa bile de' muko, n tor ɓasu rə den taanə gbark rə roo, ubla wiisə sə ar Oosə ɓenarə te. 26N tor ɓasurə womuttə roo, ɓasuwa rui rəwrə, ɓasuwa keetə mariya miirəu rə, ɓasuwa menki reu rə, ɓasuwa dəlləu rə, ɓasuwa wo'seu rə, ɓasuwa gbenaareu, ɓasuwa zeewiya song rəi rə.27N oks zura miil n pu tomsa gombaarassə te' ru' genɠa n rus pa, wodu naa ɓengba rə te' wodu a riika maa̱m reu rə te' tam a kandəm reu rə te. 28Og ina eni pat, gums pu miirəkoo benaya, nok gbeesa baara ro'təya Billəi rə pat. 29Nezzi wengpa, sə mii n gau maza weng pa ullə paapa paya? nezi n bo'su, sə deu de' sə una kassə naa ur paya?30̈Mina geek yaksa zok, bo geek nok ina dang ka'nən bendə paa. 31Bil bən daa Kweebaaz Yeeso rəl ura kwee noosəka haa ting tənnaz, meemen n bo'rə songbi pa.32Gwanza kisə gwanta Dimaskat Arisat, pi sə ina zo' dəlla Dimaskal nok sə ina kame. 33Ama n zutə popsənarə gbenzə roo kongza dəlləzzə, sa' n gbis irə na'rə.
Chapter 12

1Gapsapu n go'ok yaksa zok, ama n kin una roo pa, n rek mu' naa rudum, naa Rumtiya Billǝi diga Daa Billǝ. 2N meemen maz uza ura pu Kweebaazəz, ura wi' komna naa narkəi a i assai, koo zokrǝ, koo zok ro roo pa, n meepa, Bill mee i pèsu, paari ora taakak rə.3N mee maz uza koo zokrə roo , koo zoka gook rə, n mee pa, Billi mee. 4Ura i pesu rekarə paari gwanta Billətə, ura gee neta sumsum tat, maz ka le' dooka pat. 5Nok ni ura ezi zi sə n gee yaksa zok, naka nok zura mindəl gə n ka gee yaksa zok pa, sei dei nok yabru a mindəu.6Minaka ii segɓǝme ar, ka gau me'em, nok n dook ina Omin. Ama n nok yaksa zok, noka ri'ik uza sunduk una, a ar ri'eni mirə sə ar og miirən koo gee miirə paan. 7Gǝbǝn n nok yaksa zok, napu ri', ni ruduma genɠam, bota n gau naa teka zur, i esǝ net mindǝ zokrǝ, tombaaza Setan dǝz ɓǝsǝ baar, nok sǝ kan teg zur go'suma pa.8N Orə Daa Bil den taanə nok, səna marə naa ina eni. 9Ama doosə gee, go̱'muma miim daks dan nok ora gbam piipakki, sə i og yiika gbi'kəma miirək, nok ri'ik bən n bak yaksa zok, nok yabruwa miiu sǝ gbam yi'. Nok ri'ik, dikki sinǝsegɓime naa dangka'nima miim, nok gbi'kəma Kweebaazǝm na gau naa mii.10Nok ri'ik, n go'gon nok Kweebaaz, naa yabruwa miiu rǝ te, koo be'səm, koo ɓeeka baar, koo winsa rǝ te' koo mo'oska. Nok koo benaya, mina berǝ n kinkin gbam gǝbǝn.11N bo̱'rə pu me'em kam! ama ini i pi'e sə n bo̱'rə, too ika zanə, nok n yaps iya i deri tombaiya gbi'kiyai, koo noka mii una ni pa. 12I bo̱'rum ang tombaiya Omit ipu irə te, naa yirku, naa neta mesəm rət naa neta gbi'ta gbi'it e bo̱rət. 13Naa bilaa pakki i keks iya i esə timr pairəya? koo mii n reks sə n kaa seen paya? ra'səsee hakəiya ai.14Gwenən n go̱rusapu zok zakarə irə dəna taanandə, n gapskən gumsus pa, nok n Ii unaa iin pa, n pu iikəndə. Nok yangiyi i bo̱sək daai pa, daayi i bo̱'sək yangiya irəi Omi. 15Mii gəə n wo̱sək won ina pisə na'rən yas, Naa bəlla miil naa yaksa zokka Omik nok zengsa iis. Mina bagə iikən gə i ya'rək yan iika miik ya?16Mina kaa mu'sun pagə, asee ika doo inge n go̱səbo gbe̱'kuwi, n kin pu zu'təya irəi naa bila a səri miirək. 17Iya n tomtəi erə ai, n bo̱'sən ina go'pan, naa uza irə te'ya? 18N orə Titus na ree irə, naa doowi uza, Titus bo̱'tən ina go̱'panya? è bo̱'rə ina munən ni paya? è duu bilaa mukokki paya?19I mee inge diga doo gbaakənka eek ekam te irəya? ri'zi pa e pag pu Billə mu, e doopu anya pat noka i kinkin gbam ak.20N seerəmsən bo̱ta n zaa irə, sə n oksən ni n innak pa, bən i oksə gəə ni in I iinakpa, koo i oksək senəm, keeris, suksa baar, iika zur, naa geeka pak pa. 21N serəmsen bo̱ta n getə, sə Billa miil gennə dii irə mu. N serǝmsen bo̱ta suks baar nok mari genɠa iya i go'rǝ hakeiyai, zakare ri'ak, iya pu'na pai diga gamnaa Omikrǝ pa, laaka ki'naa laaka yaari, naa tomteya brekimrǝ'ei, a i bo'ri pa.
Chapter 13

1Dən taazaa az n pu zakrə irə, mari ina de' ittəkə koo taarəkə, pakki de'sapu. 2N doosapu diga sa'ka naa iya i bo'rə hakeiyai, aa iya i seetə bəlla n pu naa ill zakaa ittikək, gəbən n pu dookrə, mina puuto zaka, n ya'riski pa.3N doosun ina an nok ipu laak deeska ina Kweebaaz doo diga miirə su'rə. Ur kookuzzi pa iirə mu' noka ri'ik, ura naa gbi'kəmazzi iirə te'. 4I kpaau yabrurə te' ama puna zengs nok gbi'kəma Billəm, nok a punaa gbam ullə paa, ama a gakp naa ur nok gbi'kəma Billəm arə te.5Gwegən zura Ill gə leegə ina pu naa gwan gə, gwegən zu'təya Ii, I meegəs ingə Yeeso kweebaaz pu irə paa ya? pii sei dei ina ii naa Ii pa. 6N pu de'ka mingə, oksuk i Iisapu.7N pu weerək Billə, minge i oksukun naa hakei pa. Na n orə noka a yiikən a regə gwe'kaaki pa, noka ri'ik, n pu werəkrə go'on ina Omin, koo noka ni a yii a kasə pu gwek'kaakik. 8Nok a le' bo'ka una, a dingkənka zema ze'endə pa, sei dei a bo'ok nok zema.9E gee yaksa zok, nok dang na ka'ee, Ii bo go'on gbam, e pu weerəkrə, gəbən nok gbamsəkaa iik. 10N biisən neta at n pu irə pourə pa, nok bəlla n piik, n gakp ro' baaz pa, n ii kanpa tomsa naa gbikəma Daa Bil esəm noka n taagəskənnak pa, sei dei n wonkpun.11ɓapsarə, uriyangi, zok na yagən, bo'on toms nok wengska zok, geekən ində te' gamn gapta Omit, sə Billa gbakarəl naa gabta Omiital gapk naa ii. 12De'eskən naa rumsa Omis kuk'kpinkarəs.13Mariya i duu Billai i pu.14 Go'numma Daa Yeeso Kweebaaz, gbaaka Billək, naa daksəka zura rumsa Omiisəllə na gau naa Ii.

Galatians

Chapter 1

1Bulus manzo, manzo a keetə marirə koo maz uzare paz, ama diga Yeeso Kweebaazə naa Daa Billə, ura ruusu diga roobaamrəz, 2naa uriyangiya epu yamai tele, rekarə ikiliisiyaiya Galantiyai:3Go'nəm zakarə iirə naa gapta wessat diga Daa Bil Daa aaz naa Dangwanz Yeeso Kweebaaz, 4Ura esə zura ulləl nok hakkeiya ai sə boo ke̱e̱saa zoora e̱nkurəllə, ni Daa Billa aal sundunnak, 5nooska na gau ullə diga ri'ak ting ting. Na gau ri'.6Inni məsse wessa we', de i yese maza derənnaz kur naa gbaku sə i duu paka tingkak uza rəz som. Inni gə məssə nok i yerəpu sə i daa ura derən nok go'numa Kweebaazəm. 7Paka tingkak uka pii som pa. Ama mari uri i pii sə i səərən sə i ii yerka paka tingkaa Kweebaazək.8Koo ee koo malaikai diga billə paa ina doosən paka tingkak uka som naa a e doosənnak, su' kamkpu. 9Ni e doon pììk, npu dookrə bən ''Uza na doosən paka tingkak som naa a i kweeuwaz, su' kamkpu.'' 10Ri'ak gə n laa seedakum mazzə koo Billə ya? N laa yaksəka mari zok ya? Mina bo'rə ina yaksək màri zokan, mii se̱nza Yeeso Kweebaazəzzi pa.11N ii minge i me̱e̱, uriyangi, paka tingka n doo ak a mazzəkki pa. 12N kweetu uzarə pa, maz boo ge̱e̱seu pa. Gobtəra ri'ik, ina Yeeso Kweebaaz yiisenni.13I gee gen gapta miit Yahudawaam rəm, ni n ɓəsən ikiliisiyaa Billəz baar go̱'səma go̱'o̱g, n yaa no̱k sə n wo̱'gəsu. 14Npu rekrə mu' naa Yahudawaam haa n ar doowi gbamiya mii yam, diga mariya miirə. Uki n gau naa warkiis haa langsiya miirə do'ga marirəirə.15Ama de tinsə Bil sə te̱e̱ge diga maiya miizə baalə, sə de̱re go'nəma ulləmrə 16sə yiise waza ulləz nok sə mina doosə meŋnki paka ullək, n gbar de̱ska maz uza pa. 17Gəbən n ree Urusalima iya i gau manzaaniiya se̱e̱niyairə pa. Gobtəra ri'ik n ri'gə Araabiya sə n gətə Dimaskus.18De wi' taarəi i ar, n ree Urusalima nok meeka Kefas si n gabtə naa ur ru' komna naa gbanaarəi. 19Ama n ogtə manzaaniz koo muzə pa sei Yaakubu doowiya Yeesu Dangwanzəz. 20Zəmazə Billə mu', ina n biisənnan n bo'rə songbi pa.21Sə n ri'gə buta Suuriya naa Kiliikiyattə. 22Haa ri'ak ikiliisiyaiya Kweebaazə Yahuudiyai i me̱e̱ye pa. 23I geegen kotto bonge, ''Maza dó̱o̱ ɓəsaa baar az, ri'ak pu bo̱'o̱k wa'aziya eska timlə do̱ka yaan wo̱'o̱skuzzə.'' 24I noos Bil nok mii.
Chapter 2

1Wi' komna naa narkəi i ar n gəə n ree Ursalima naa Barnabas, gə n pe' Titus yam sə e ri'gə. 2N gəə roo nok Billi doose mina ree doosi paka tingka n doosə menki ak. N doo pakki lo̱'ti iya i to̱o̱ nka doosirə, n bo'rə ri'zi nok sə n me̱e̱ n nog nonzi pa koo n nogtə noma kottommi pa.3Koo Titus, ura epu yamaz Helinaawaazi, maza pi'u sə nau az piipa. 4Uriyangiya songbrəi i zaa lo̱'ti nok sə bo gwen kweeka eerə pu Kweebaaz Yeeso rək. I ii boka yeree seni, 5ama e daasi bila koo topa pa, nok zəmaa paka tingkakrək karə gau ina askarənni iirə pa.6Iya i og ni ipu oomi, (koo ina ii ina goo anya una kasse pa Bil yii iika zur pa) iya n doo ipu wessa ei i bakse una pa. 7Gobtəra ri'ik, i og i dəngsepu dooka paka tingkak iya i naw pairə, ni i dəngsən Biturus dooka paka tingkak iya i napsapuirək. 8Billa kam toms Biturus sə nok dooka paka Billək rekrə iya i naw airə, ri'eri zi bən pu tomsə miirə rekrə menkirə.9De Yakubu, Kefas naa Yohana iya i ogi iiyi i wom ikiliisiyai, i me̱e̱gəs go'numa i esəm, sə kweeye dakska zullə mii naa Barnabas. I bo'rə ri'eri zi nok sə ena ri'gə mengkirə sə ii boo ina ree iya i naw airə. 10I doose ena sundə naa iya naa zaamai. Ina mii bən n íí bo'ka ri'eri.11De Kefas zaa Antikaya, n yengru nok bo'rə ina go'pan. 12Mari uri inagə zaa diga Yakuburə Kefas regə ren rek naa mengki, ama de mariya ei i rektə sei dàà sə kees zura gwandəl menkiya eirə te'. Serumsen mariya í bonge sei maz na naupu sənnai.13Ri'eri zi bən Yahudawai uri i duu dankaama emi, Barnabas bən duu dankaama iim. 14Zoka n ogən i duu ina zəma paka tingkakrən pa, n doosə Kefas gwanirə mu', ''Na moo Yahudawaazi sə mona gau gabta menkirət gobtəra gabta Yahudaawai rət, a bo'ok riga sə a pi' mengki riga sə i gau ni Yahudawaiyak ya?''15Ee bən Yahudawaiyi diga dingkarə menkiya naa hakkei aiyi pa; 16Naa ri'ik e me̱e̱men ura kink gbiska tomteya bissəirəz pipa ama na esəpu timr Yeeso Kweebaazə sən. Ee bən e esəpu timr Kweebaaz Yeesorə nok sə e kinə gbiska eska timlə Yeeso Kweebaazə ama no̱k tomteya bissəirə pa. nok tomteya bissəirə ura kink gbiskaz pipa.17Ama ana laa kinka gbiska Kweebaazə, sə ina oksaa aa mariya naa hakkei aiyi, ekigə Kweebaaz se̱nza hakkeirəzzi ya? Ouwo! 18Gəbən minaka puu womka netta n laks do̱o̱t, n gabsapu maza ka'az dookaz. 19Nok bis sə n wər bissə nok sə n gau maza Billəz.20I ɓaye naa Kweebaaz. Miizi npunaa zəngs espa, ama Kweebaazi pu miirə zokrə. Gamnaa n gamn zokrək ri'ak n gau no̱k eska timr Waza Billəzzə, ura iya sə esə zura gwandəl nok miiz. 21N è̱s go'nəma Billəm kanarə pa, nok go'num naka kink zok bissəzi, ekigə Kweebaaz wər kotto zi!
Chapter 3

1Mooi íí Galantiyaawaiya i ɓe'payai! Neezi səərən ya? Oo! Yeeso Kweebaazi ɓaanzəz sə yiiu ində nonlə paya? 2Ina anni kotto n ii minge nka me̱e̱ diga iirə: I kinə Rumsa nok tomsa bissəs ya koo eska timr paka i geekrə ya? 3Mə'əma iim dakpu ri'ang ya? I ma' Rumsə, sə ri'ak i ɓamsək zokrə ya?4I ɓər baar nettə gən gən zuk- zəmazi pu zuk ya?. 5Ura esen Rums sə kam tomsa məsəmrəz iirə te'ez bo'rə rii naa tomteya bissəi koo naa geekaa eska timlək ya?6Ni gwan Ibrahim ''Esən timr Billək i ge'u maza naa go'numazəz,'' 7ri'erizi, me̱e̱n gəbən ura esə timr az tele waza Ibrahim rəs zi. 8Rababaaz doosapu bonge Bil keesək menki no̱k eska timr, doosən mari paka tinka go'numa Ibrahim rəmrək bonge, ''Moorə zi sə dəl yas i kink sə'səm.'' 9Nok ri'ik iya i esə timr ai i kinsapu sə'səm naa Ibrahim maza eska timraz.10Mariya i wengnən to̱mteya bissəiyai su' kamksipu; nok pu biisənən. ''Su' kamsapu koo neeya ura bo'rə ina bii zok rababaaza bissəndə pa tele.'' 11Ri'ak pu kaaka allə neeya gbisək Bil mu' naa tomsa bissəz piipa, nok ura naa go'numaz ɓiik nok eska timr. 12Nok dooka pu eska timlə pa, gobtəra ri'ik, ''Maza kam tomsa dookairəz ɓiik naa íí.''13Kweebaaz dəpsaapu kamkpa su'a bissəkrə gau naa kamkpa su' no̱k àà, ni pu biisənənnak, ''Su' kamsapu ura i ɓaau raurə paaz.'' 14Nok sə sə'səma Ibrhimrəm na gau naa menki Kweebaaz Yeesorə, noka kweekən alkawal Rumsək rekarə eska timlə.15Uriyangi, npu pak naa go̱o̱sa marəmrəz. Mari ina doksapu, ura waagəsək ko bakaz pipa na gapsapu dookazəz. 16Ri'ak i doosə Ibrahim alkawal naa zeeuwa ulləu. Doo bonge, ''Zeeuwa ulləu pa,'' i doo mari gənŋrə paa, ama gobtəra ri'ik maz muzo, ''ama zeeuwa moou,'' Uzi Kweebaaz.17Ri'ak ina npu dookrən uni: Dookaiya i zaa wi' zu' zur naa mulol naa komnai ei 430 i è̱s alkawalla Bil bo'ru do̱o̱ ezi pa. 18Ama ɓint naka zaa no̱k bissi, ekigə ka zaa nok alkawal pa. Ama Bil esə Ibrahim kotto rekarə alkawallə.19Anni sə i esən bis ya? I bagə bis nok aibei, haa sei zeeuwiya Ibrahim rə i bo'sunui alkawallai ina zaa. I ma' kamkpa toms naa gbama bissəm malaikarə naa ura tor aarə te'es. 20Ri'ak ura tor aarə te'ez ar an maz muzə, ama Bil gə mulozi.21Na ri'zi gə bis dingkəndin na alkawalla Billəz ya? Ouwo koo topa! Nok ina esə bisa le' eska zəngsas, sinəm ka pii pa go'num ka zaa nok bissi. 22Noka ri'ik rababaaz gbe'sapu koo anya hakkeirə dii. Bil bo'rə ri' nok alkawala ullə keeskarəz rekarə eska timlə Yeeso Kwebaazə kintə sə esə iya i esə timrai.23Eska timr kweebaaze nagə zaa apu senurə, gbe'e̱sniyi haa gbətkaa eska timləkre. 24Diga ri'ik dookai gapsaapu bila haa sei de Kweebaaz za sə a kin ke̱e̱ska nok eska timr. 25Ri'ak de eska timr zaapu, apu ura geesaa bilazzə dii pa. 26Nok ìi tele yangiya Billəiyi rəkarə eska timr Kweebaaz Yeesorə.27Í yas í bo'sən pu batisma Kwebaazəz, i kweepu Kwebaaz. 28Yahudaawaaz ko Helinaawaaz se̱nz naa ura i keesúz, ko yara maz ko kita kiiz piipa, ii yas ipu muyo Yeeso Kwebaazzə. 29Ina pu Kwebaazə gə, ii zeeuwiya Ibrahim rəiyi pe'ba ɓinteiya alkawalla ezirəz
Chapter 4

1Npu dookrə, maza pe'ek ɓintaz na wazzi, pu ɓes naa se̱nz pa, koo nok netta ɓinttə eti yas a ullətti. 2Ama urbən gaupu ura geesu bilaz naa íya naa go'nummairə dii, sei zoora daa úlləz ɗe'el na go'sapu.3Ri'erizi aa bən zoora á pii ni yangil, í kamaa wessawe' sə i ge̱e̱saa ni a gakpən dəllak. 4Ama de zoor go'tə, Bil tomte Waza ullə kita kiiz dinŋu bissə diiz. 5Bo'rə ri'erizi nok sə bo dops íya ípu bissə dii, nok sə ana gau yangiya ulləiyii.6Nok ii yangiyi, Bil tomte Rumsa gwandə Wazzəs aarə temtirə, ura der, ''Abba, Daaz.'' 7Noka ri'ik moo se̱nzi es pa, moo wazzi, na moo wazzi, moo pe'ba ɓinteya Billəzzi.8Naa ri'ik do̱o̱ i me̱e̱ Bil pa, ii se̱niya i noos maiya unani paiyii. 9Ama ri'ak de i me̱e̱sapu Bil, Bil bən me̱e̱n men, nok an sə ipu gəəkrə sa' neta zuk tomo pattə ya? I ii gəəka se̱niyi ni do̱o̱k ya?10 I pii pin duuk naasa ubluttəs naa se'ra pəttattəs naa níím naa wi'rəi. 11Ser kamne kan ii gooni tomtiya n bo'ri iirə te'ei ípu zukak.12Npu oorukəndə, uriyangi, gamn ni n gamn nak, nok mii bən n gau ni iik. i bo'se aibei unarə pa. 13Ama i me̱e̱men nok zoka iise pak, sə n doosən paka tingkak ma'karə. 14Ko de i me̱e̱me̱n ni goosa miirə zokrəs piinak, i bə'se koo i mu'se pa. Goptəra ri'ik i kweeye ni malaikaiya Billəzak, ni mii Yeeso Kweebaazzik.15Na ri'zi gə yaksa zoka iik aa pakya? Nok n meemen naka ina bo'rungkpanni ika wektətə no'a ii sə ika esei. 16Ri'ak gə n gaupu umkeereya iiz noka n doosnən ina zəmannak ya?17Ipu laakəndə naa timr mulə nok go'nəm pa. Í íí markən naa mii nok sə ina duubo. 18Go'gon kobənaya yaksən zok, nok bo'ruka neta wessat tak. Koo noka ipu naa mii pak.19Yangiya miirə ye'kiyai, nok iiyi sə npu geek baar gomdə, sei paka Kwebaazək na gapsapu iirə timlə. 20N win minge nka pu naa ii, sə aka pag oomi, nok i məse pu.21Doosinə iya ipu naa rəkəma duuka bissəm, i gee ina bis doon paya? 22Pu bisənən bonge, "Ibrahim punaa yanga yaara mari ittəkə, a muzəz waza se̱nza kiizaz dinŋúzzi, a muzə a kiiza gwa'az dinŋúz. 23Ana ka gwene, waza senzə ezi i dinŋ́u marəmrə, a kiiza gwa'azəz í dinŋú alkawallə te'kazi.24Aká le'len dooka neta at re'sa pakrəkrə, kita ki'a ai í goopu ni alkwalli ittikək. A muzəz diga yiiga Sinaaiyakrə, sə ding yanga se̱ni. Uzi Hazaratu. 25Ri'ak Hazaratu uzi goo yiiga Sinaiyal dəlla Araabiyallə; Goopu Urusalimaa ri'ak az, nok úr naa yangiya ulləi ípu se̱nurə.26Ama Urusalimaa paaz pu se̱nurə pa, uzi maiya aaz. 27Pu biisənən, '' Moo Ku'mur zok rə yaga. Dangrəm naa yaksa zok, mo̱o̱ à dinŋe paz nok yangiya kitakiiza í fasuz zəi í ar an à kita kiza naa ya'zaz zəi.''28Ama ii, uriyangi, ni Ishakuk, yangiya alkawalləiyi. 29Zoora elirə ura í dinŋ́u marəmrəz uzi zaa ɓəs ura i dingu rumsə te'ez baar, pu ri'eri haa ri'ak.30Anni rababaaz doo ya? "Nenəm se̱nza kiizaz naa waza ulləz ina ri'gə. No̱k waza senza kiizazəz mark ɓint naa waza kiiza gwa'azzəz pa. i keesuz pa." 31No̱ka ri'ik uriyangi aa yangiya senza kiizaz zəiyi pa, ama aa yangiya kiiza gwa'azzəiyi.
Chapter 5

1Ke̱e̱ska gə Kweebaaz ke̱e̱sapu. De'sən zok, kaina gənnən se̱nurə dii gəbən pa.2Gwenən, mii Bulus, npu dooskəndə minge ina ii sə ína nawən, una bakskən Kweebaazzə pa, koo bilaa pakrə ya.3Npu dooskəndə gəbən ura ii sə í nawwaz gapsapu doole ullə paa duuk dookai.4Iya í gbisən pu dookairə ai, í massən pu naa Kweebaaz; i kink go'numa Billəm pa.5Nok Rumsə zi, naa eska timr, sə a zo' kinkaa go'numrək. 6Ina nawa koo í nawa pa Kweebaaz Yeesorə unani pa, ama eska timli naa gbaaka uni ina aran. 7Ipu rekrə mu' wessa, neezi le'nən duuka gonga ya? 8Paarəkaa ri'eki keetə ura derənazzəzi pa!9Yiisti a waa finti puus pun zuma burodi rəm. 10N tabbəsəm pu Billə mu' n sunduk duuka bila uka ɓes pa, ura ru'gusunaz, koo uzi neeya í zeesku bis.11Uriyangi, gəbən minaka pu dook paka nakkparək rəzi gə, nok anni ri'ak sə ípu ɓəskine baalə ya? Naka ri'zi gə billa kamtə dəkkpa də' naa vaga rawal ka pedəsapu. 12Íya í gbaagəsənnai boo, n wín íka bər zuta gwanirət.13Uriyangi Bil dennən sə keesənən pu se̱nurə dii akgə, kai pe' keekska eki sərə yesən bilaa laatər lək pa. Goptəra ri'ik, po'kə́nkə̀n ində te'. 14No̱k dookai yas i yi'ispu zok dookaa azzə; ''Gbaam bogreya mooz , ni a gbaan zura mondəllak.'' 15Kai gwaarə sə i yerkən deetamenki pa, geen gen kai wo'os zuta indət pa.16Ama ri'gən ri'gəta Rumsət, i se̱'ek bo'ka tomsa zokrəs pa. 17No̱k tomteya zokrəi i mu'us mun tomteya Rumsəi, tomteya Rumsəi bən i mu'us tomteya zokrəi. Íí yas i ge̱e̱kən gwanirə te' pa, noka ri'ik i bo'ok neta ində i iit pa. 18Ama Rums naa duun ipu bissə dii pa.19Tomteya zokrəi ipu kaakarə: Kima ki'ei, gabta rums pipat, winka go'pak, 20nooska doi, tomteya təgra rəi, ro'or zug zuk, sutun baar, keerəz, timr ma'sənk, be'səm, markənka, 21War kiis, yaasa bo'rəka nettəs, naa ruuska ro'or, naa irəm neta goo ri'eti. Npu dingskən to'rə, ni do̱o̱ n dingsənən to'ok, iya i bo'rə neta ri'etii i pe'ek ɓinta gwanta Billəttə pa.22Ama yangiya Rumsəi gbaakaki, yaksa zok, gabta wessat, ɓəska baar, yirku, go'num, naa eska timr, 23tiska zur, naa kamska zok; neta eti yas bis pu ullə paa pa. 24Iya ipu Kweebaaz Yeesorəi i ɓaasapu go̱o̱sa zokrəs naa iika winkaa go'pakrək.25Ana pu gamnaa Rumsəkrə, a ri'gə ri'gəta Rumsət. 26Ka gau naa təka zur pa, ko laakabə andə te'ka, ko mu'uska do̱o̱mei
Chapter 6

1Uriyangi, ina kam uza napu bo'ok hakkeirə, mooi iya ipunaa rumsai doosnu rumsə naa tiska zur. Ge̱e̱m ge̱n zura mondəl, no̱k sə kai naa səəra pa. 2Po'kənkən ində te' naa ri'ikki sə i yi'sək dookaiya Kwebaazəi.3Ura og zura gwandəl unazəzaz, ur boo unani pa, səərə zura gwandəlli. 4Koo neeya na gwenə tomteya gwandə zulləi zanga, səna kinə ina bo'kən do̱o̱tan, sei na riigəs zura gwandəl naa uza pa 5 No̱k koo ne̱e̱ya gumkp gumsa gwandəs.6Ura i kubrusənu pakakaz to̱o̱ ton ika mar ina wessan naa ura kubrusənus. 7Kaina səərən pa. Bil ina ɓandəskarənni pa, no̱k ina maz ta'an, uni gə pe'tək gwa'. 8Ura ta' dokta ullət go̱o̱sa zokrə hakkeirəs, wo̱'o̱k. Ura ta' dokta Rumsətaz, kink zəngsa ɓampas Rumsə.9Kaa yaps naa bo'ka tomsa oomis pa, no̱k ana yaps pa a kink zəngs zoora rool na zaa gə. 10De apu naa bila, a bo'sə uriyangi neta wessat, musamman iya i esə timrai.11Gwenən wasikai gənŋa a n biitənnii naa na'a mindəi. 12Iya i íí yiika go̱o̱sa wessa zokrəs iiyi i pi'in ina nau. I bo'rə ri'eri zi nok géé bo'ta i ɓəsbo baar nok vaga rauwa Kweebaazəu. 13Nok ko iya i napsa pui i duu dookai pa. Ama noka ri'ik i íí ína nau, səbo ɗuns kur nok zoka iik.14Ama karə gau n ii təka zur pa sei vaga rawa Daa ààz Yeeso Kweebaazəurə, okaa miikrəgə no̱k ɓaaka Yeesorək sə n ɗons neta dəllət, mii bən sə neta dəllət kee miirə. 15Mona nau koo a nau pa unani pa, ama ina ar go'karən gə uni dingkaa pəkkak. 16Gabta wessat naa go'num na gau iya i duu dooka azzai, Israilaawaiya Billə zəmai.17Diga ri'ak rekarə mu' uza kana moose pa, nok npu naa se̱'era Yeesorəl miirə zokrə. 18Go'numa Daa Yeeso Kweebaazəm naa gau naa rumsa iiz, uriyangi. Na gau ri'.

Ephesians

Chapter 1

1Bulus, manzoo Kweebaaz Yeeso rəz naa iikaa Billək, rekarə mariya naa riisəm Billə Afisussairə, iya i esə timr Kweebaaz Yeesorəire. 2Go'num na gau naa ii naa gabta wessat diga Daa aaz Bil naa Dangwanz Yeeso Kweebaazət.3 Bil naa Daa aarǝ Dangwanzəz Yeeso Kweebaaz na noos zok, ura sə'saa naa sə'səma rumsa billəssə a keetə billə paa. 4Bil teegaapu ullə diga ma'ka dəl, teegaa sə ana gau ookapa iya ipunaa aibe pa ullə mu'ui.5Bil teegaa nok iikaa ullək sə ana gau yangiya ullei Yeesso Kweebaazǝ, Bo'rə ri'zi naa Iikaa gwandək. 6Tingtuma room umi Bil noos zok go'numa ulləmrǝ ina esaa kotto nok Waza gwandə iinupaz.7Yeeso Kweebaazə a kin keeska nok kwaala ulləl naa ra'sǝskaa hakkeirǝk, a kin nok esǝkaa ullə go'numrək. 8Esee go'numa ulləm gənɲa rekarə aarə nok geegəska naa me̱e̱gəska.9Bil yiisaa sumsuma ullə ɓo'rarəm naa iika ullək Kweebaazzə. 10Nok bəl na go'sapu yiiska sundume a ulləirə daksək neta billə paat naa buttə diit yas Kweebaaze dii.11I teegaa Kweebaazə ana gau pe'ba ɓintei. Sə ana gau naa zo'kaa gwandəkrə, go'rə koo anya naa iika gwandək. 12Bil teegaa ana gau pe'ba ɓintei no̱k sə ana gau iya seeniya i kinə gbaksa tók Kweebaazə, sə a gau no̱k nooska go'numa ulləmrə.13Nok Kweebaazəzi, sə ii boo, i kinə paka zəma, paka tingka kweekaa iikrək, i esəpu timr ullə sə i bi'sən na' naa alkawalla Rumsa Oomissəs, 14Uzi tabbuskaa ɓinta andət anagə kinə, rekerə nooska go'numa ulləmrə.15Nok ri'ik, diga zoora n geen eska timra iil Daa Yeesorək naa gbaaka iik rekarə mariya naa riisəm Billəi, 16N gbas iiska Bil useeko no̱k moo ii pa, naa derka riira iil weerəka miikrə.17N weerə Billa Daa aaz Yeeso Kweebaazəl, Daa naa gbi'kəmaz, na esǝn rumsa me̱e̱gəskarəz naa ruduma me̱e̱kaa ulləkrəm. 18N weerǝ Bil nok no'a iirǝ timləi i geesən ni i me̱e̱kən koo anyak, sə ina mee naa gbakska tók ina i dǝnnənnandə naa esəka go'numa ullə ɓintemrək iya naa riisəm Billəi tele.19Npu weerəkrə sə i mee gbi'kəma ullə kəspam naa gə gbamma ulləm rekarə aarə aa a esə timr ulləi, nok tomsa ullə naa gbamaz. 20Uni gbi'kəma bo'rə Kweebaazəm zoora ruusunu diga roobaairə te' sə gabsunu gwandə na' go'narə paarikrə. 21De'su koo andə paya yas diga gbi'kəm naa gwant, kala riira der zokan Kweebaaz gakp gwant ullə paa, wi'a airə kotto pa, ama naa wi'a zakrə mu'kairə.22Bil de'sapu koo anya Kweebaazə dəntə dii gapsu uzi zur ikiliisiyarə naa koo anya tele. 23Ikiliisiya zoka ullokki, yi'səkaa ulləkki yi'is koo anya yas.
Chapter 2

1Ama moo, a wərpu moorə hakkeirə. 2Hakkeiya airəyi sə ipu ri'gəttə naa goosa do̱o̱ dəlləs naa gwaniya naa gɓi'kəmma zakarəmai, rumsa assi kam to̱ms yangiya i le'su iirə te'ei. 3An yas a gapsapu iya i esə timr pairə te'ka, sə a kam to̱ms naa gbama zokrəm naa ina timr iin, sə a sundə enku sə i goo yangiya i go'pai ni urik.4Ama Bil puna yirku gənɲa naa iikaa ullək wessawe' ni iinaak. 5Dena a wər hakkeirəmrə, sə ruutaa zəngsə yam Kweebaazə nok go'nəm sə i kweeyaa. 6Bil ruusa yam naa Kweebaaz, sə gə gapsa yam ar gapta billə paarittə Kweebaaz Yeeso rə. 7Bo'rə ri'zi nok wi'a i zakkairə sə boo yiisaa gbi'kəma ullə kəspam naa yirkuwa yiisaa Kweebaaz Yeeso rə.8Nok go'numa ulləmmi sə i kweeya eska timlə. Keetə aarə zipa, ama esəka Billəkki. 9Nok go'num keetə tomsə pa noka ri'ik uza təg zur pa. 10Nok an to̱msa gwandə na'rəssi, go'raa Kweebaaz Yeesorə sə a kam tomsa wessas nok to̱mtiya aiyi sə Bil keetaa ana bo'rə diga wi'a do̱o̱irə sə ana kam toms.11Noka ri'ik sundun do̱o̱ ii menkii tomtiya zokrəirə. I derən ''iya i nau pai'' ina i der ''gangsan'' zokro roo na'a marirəi go'ron, 12Nok zoora elirə i markənsapu naa Kweebaaz. Ii mara ginii mariya Israilairə te'ka. Ii giniyi do'kaa alkawalləz. Ipunaa zo'ka una mu'ka ang pa, ipunaa Bil pa dəllə.13Am ri'ak Kweebaaz Yeesorə ninka ipu ar ye'na naa Bil i səətənpu mis naa kwaala Kweebaaz Yeeso rəi. 14 Uzi kamtaa gabta wessat. Gwanzi gən ittənə muno. Gwandə zokrozi sə wa'as ko̱ngza maraaz aarə te'ez. 15Ri'zi, ka'az dookaiya bissəi sə bo'rə maz muzo pəzzəz gwandə, sə kamtə gabta wessat. 16Kweebaaz bo'rə ri'zi sə geekənsə mari sə gau zoka mukokrə Billə rekarə vagaraurə, sə ips be'səm iirə te'.17Yeeso zaa sə doo paka gabta wessattət iya ar ye'nairə naa gabta wessat iya derairə. 18Nok Yeeso uzi essaa billa muko Ruumsə rekarə Daarə.19Nok ri'ik, ii menki i gakp ni genik pa. Gobtəra ri'il, an yas aa mariya riisəm Billəiyi naa mariya Billə gwa' aiyi. 20Ii iya i woomi - woomkpaa Manzaani naa Anabawaiyakki, Kweebaaz Yesso uzi billa gbi'la womratirəl. 21Naa gbi'kəma ulləmmi sə i kur womr ulləzi womrti dakən sə noo sə gau ni gwaaga Billə kak. 22Gwandəzi sə i womun yam ar gapta Billət rekarə Rumsə.
Chapter 3

1Nok ri'ik mii Bulus pursinazza Kweebaaz Yeeso rəzzi nok ii menki. 2Ina ka gee gen gekkpaa go'numa Billəm a i esənnak.3Npu biiskən ina rudum yiisə miin. paka zəma sə sums zokkakki n biisən topa diga ma'karə. 4Ina zangəpu, i le'ek len meegəska paka zəma sə sums zok Kweebaazə paak. 5Ru'a i do̱o̱ eyirə i po'gəsən mari pa. Ama ri'ak i po'gəsən pu naa Rumsa manzaani naa Anabaawairək iya i teegi no̱k tomsa ulləsai.6Paka sums zokkak uki menki bən pe'ba ɓinteiyi, sə gə apu yam zoka ulləkrə, sə a marək koo anya naa ii alkawalla Kweebaaz Yeeso rəz paka tingkakrə. 7Nok n yerəpu senza paka tingkakrə no̱k essəka go'numa Bil esemrə naa gə gbama ullə to̱msəmrə.8Miizi i ese esəka ak, koo nok miizi wa topa mariya naa riisəm Billəi. Esəka eki mina doosə menki paka tingka ge'ka pipaa Kweebaazək. 9Esəka Billək miirə uki mina po'gəsə koo neya ina Bil iin. Ina Roon pu sumskawi Billə wi'a i arairən, ura go'rə koo anyas tele.10Ina roon po'gəsapu zok ikiliisiyairə no̱k gwani naa iya naa gbi'kəmai billə paa i zaa me̱e̱k me̱e̱gəskəna Billək ɓesə ɓe'. 11Ina eni bo'rum zok no̱k yi'iska ina iin a ɓamna piipan Kweebaaz Yeesorə Dangwanza aaz.12Kweebaazə apunaa wengska timr naa bila nok eska timra aal ullə. 13Nok ri'ik kai taps zok no̱k npu ɓərk baalə nok ii pa, uki noosəka iik.14Nok neta etiti sə n gu' rukteya miirə Daa rə mu'ka, 15ura go'rə zeeuwiya billə paai naa a dəllə rooi sə də'si riir. 16N weerə minge eskən koo anya go'numa ulləmrə, sə wengrəsən naa gbam Rumsa ulləssə, ura pu iirə te'essə.17N weerə nok sə kweebaaz na gau iirə timlə nok eska timra iil, nok gbaaka na gau naa yiise iirə timlə. 18Nok ri'ik i le'ek len meeka, ii naa iya naa riisəm Billəi yas, ani sə ye'enak naa gə ni dagən sə surənak, 19nok sə ina me̱e̱ gɓi'kəma iikaa Kweebaazəmrək, nok sə ina yi'sən naa yi'səkaa Billək.20Ri'ak ullə ura le'len bo'rəka koo anyaz, sə bo'rə ar koo anya ina a sunde koo a oorun yas, nok gɓi'kəma ullə kamə toms aarə te'em, 21ulləzi nooska ikiliisiyairə naa Kweebaaz Yeesorə iya dənandəi naa a zakaz ɓamna pipa ting ting. Nagauri.
Chapter 4

1Noka ri'ik ni pursinaaza Dangwanzəzak, n oorən gamn gapta iit na yii derkaa Bil dennənnak. 2N oorən po'kənkən naa kamska zur naa ɓəska baar, sə i kweekən ində te' naa iika. 3yaan sə i kam dakska zura Rumsəl naa gapta oomit.4Zok pii mukə, Rums pi musə, ni i dennaak zo'ka mu'kakrək. 5Daa pu muzo, eska timr mulo, batisma muzo. 6Bil mulo Daa koo anyarəz yas, ura pu paarizzə yas, ullə yas nettə yas.7Aarə te' yas i esaapu koo neeya esəka go'numrə ni Kweebaaz riinak. 8Ni naasi dook: ''Na deg paari, sə geesək bansa senirəz ar senurə, sə esə esək marirə.''9''Anni i doo bonge, ''Dəg paa ya,'' tii haa buttə dii ninka paya? 10Ura tiitəz gə gwanzi dəg paari haa assə paari, səna yi'is koo anya yas.11Kweebaaz esə esək uri gakkpa manzaani, uri boo Anabaawai, uri iya i borə wa'azii, uri boo pastoi naa lami. 12Nok sə ina go'rəz iya ipu ookapai nok tomsa ulləssə, nok woomkpa zoka Kweebaazzək. 13Rek mu'ka naa momkpa zoka ullək sei an yas ana reksapu dakska zura eska timləllə, nok me̱e̱kaa Waza Billəzzək, naa gə iya daksapu me̱e̱kaa Kweebaazzək.14Nok sə ka'ana goo ni yangik gəbən pa, kaina yedaa ni yangək pa, iya koo bənaya i zaa kubruskənarəi, i pe'es timra iil ɓe'kuwa marirəurə naa dankaama iim naa umkeerei.15Gobtəra ri'il, sei a doo ina zəma zə'ən gbaakənkarə, sə a dag te'ka koo andeya nok uzi zur, uzi Kweebaaz. 16Kweebaaz dags zogrəm rə iya i esə timrai yas, zok sə da'kən naa po'ka dalləta zokrət yas naa tomsa dalləttirəs, a bo'rə sə zok dag no̱k womkpa zura gwandəl gbaakənkarə te'.17Noka ri'ik, npu dooskəndə' kai gəə sə i ri'gə ni menkiyak pa nok timra iil puna təgrarə. 18Sundumiya ii pun təgra rək, ginii zəngsa Bil esəssə nok mə'əma pu iirəm, wenka zura iirə timterəm. 19I gee deksa zurpa i yii zu'teya gwanirət neta səəttə, nok səbo tommə neta səəru rət naa ningsa.20Ri'zi sə i kubrutə Kweebaazə pa. 21N mee minge i geepu paka ullək ni i kubrusə ullə paak, ni zəmaa Yesso rəl pinnak. 22I kubrusən ina daa goosa iirə do̱o̱s, ina tus maza do̱o̱zaz. No̱k maza do̱oza̱ rooz pu oomi pa laapu nok sutum baaraz.23Kosən zoka do̱o̱kak, sə i go'rəs goosa timteya iirəz. 24Go'rən ri' pe'en goosa pəssas a i go'tən roos goosa Billəssəs, naa go'numa zəmassəm naa riisəm.25Noka ri'ik daan songb, pagən paka wessak naa maza moorə pourəz, nok aa zeeuwa muwowwi. 26Baar na sugən ama kai bo'rə hakkei pa. Ubla kana wiisən sugsa baalə pa. 27Kai essə Seetan bila pa.28Ura ru̱u̱rəz kana gəə ruulə pa. Ama doolezi kamkp toms, a wessat nata ullət səna kinə baka ina pissundə nok sə ina mar naa iya una pisi pai. 29Noka ri'ik kai dàà səəra pak na keetə iirə su'rə pa. Sei paka wessak nok po'ka uri sə ina kinə gbam, ni i iinak, no̱k paka iik na gau ina po'karən iya i geendəi. 30Kai bə'əs Rumsa Billəz pa, nok ulləzi sə i bi'saa na' rekarə ublaa kweeska rəkrə.31Daan Suksa baar naa zeem naa wiik, bi'irkənka, naa də'əs, naa gə kala neta engkurət yas. 32Gbaakənkən ində te'ka, naa yirku, naa yaafuka ində te'ka, ni Bil ra'səsən ii Kweebaazək.
Chapter 5

1Nka ri'ik gamn kuburubaiya Billəi, ni yangiya ullə gbaaniyai. 2Sə i gau naa iikənka ni Kweebaaz iinaa sə esə zoka ullək no̱k aa, dəətəma hadayaa wessam Billə.3Ama kiima ki' koo ina səərurən, koo iika netta dellət kai sundə iirə te'pa, nok to̱o̱ iya ipu ookapai Billə pa. 4Koo winsa, paka mə'əmrək, koo dakrənka zukkak, nok go'pa. Gobtəra ri'il iisən Bil useeko.5Nok ri'ik i meegəsapu, kima ki', koo ura bo'rə tomsa səərurəu as, koo ura naa ningsas, (naa ura noos maazaz ipu muyo) ii yas ipunaa ɓint gwaanta Kweebaazəttə naa a Billəttə pa. 6Uza kana səərən naa paka zukkak pa, nok neta etitti sə suksa baara Billəl zak yangiya i weng zulləirə paa. 7Kai daks zur naa ii pa.8Nok do̱o̱ ii mariya təgrarəiyi, ama ri'ak ii oosaki Daa Billə. Ri'gən ni yangiya oosarəi yak, 9(nok yangiya nen teta oosarət uti ina wessan, go'num, naa zəma) 10bo'rən ina wessa Dangwanz iin ak. 11Kai daks zur naa neta təgrarəttə roopa, ama doorəmi don. 12Nok neta i bo'rə təgrarən ina dəksa zullənni go' dookarə pa.13Ama Koo anya keetə zok oosarən, gbərk gbən kaaka allə. 14Nok kala neta gbər kaaka allət oosaki. Noka ri'ik doo bonge, ''Weem mooa rumrəz, ruutəm diga iya i wərairə, sə Kweebaaz okək' moorə.''15Noka ri'ik gèèn gèn gapta iit, kai gau ni mə'əi pa ama gamn ni iya naa ɓe'kui. 16Kamən toms naa bəl nok ru' engkuyi. 17Kai gau me'əi pa, ama meen men ina Bil iinak.18Wak kana bo'rənpa, nok kamtə kan neta go'pat. Gobtəra ri'il, yi'sən zok naa Rumsa Oomiz. 19Koo bənaya dookənkən ində te' zaburarə, naa ges naa gessa naa rumsassə, zinən sə i noos Daa Bil ində timlə. 20Koo bənaya iisən Bil useeko neta bo'rət yas, naa Riira Dangwanza aaz Yeeso Kweebaazəllə Daa Billə. 21Esən zu'tiya ii ində te'ka, gɓi'kəmma Kweebaazəmrə.22Kita ki', esən yaara mariya ii gbi'kəm, nok i esə Billi. 23Nok ya'az uzi zur kiiza ulləzzə ni Kweebaaz boo uzi zur ikiliisiyarə, no̱k Kweebaazi kweeku. 24Ama ni ikiliisiya esən gɓi'kəm Kweebaazzək, ri'izi sə kita ki' i esək yariya ii koo andeya.25Yara mari iin ki'a ii ni Kweebaaz iin ikiliisiyak sə esə zokka ullək nok urak. 26Kweebaaz esə zura gwandəl no̱k ikiliisiya sə na gau naa riisəm, nok neksupu naa maam paka ulləkrə, 27nok səbo yii ikiliisiya zura gwandəllə no̱k noosək, naa diks koo wiira pakpa, koo in una pa, ama ookapa naa aibe pa.28Ri'erizi gəbən, gəə yara mari ina gbaa ki'a ii ni zoka indəkak. Koo neeya ura gbaa kiiza ulləzak gbaa zoka gwandəkki.29 Mazza mu'us zoka ulləkaz pipa, ama kangɓə kan zokki gə gbaagban, ni gwan Kweebaaz gbaan ikiliisiyak. 30No̱k aayi dalətta ullə zokrət.31''Noka ri'ik maz daak Daa naa maiya ulləz sə i dakən naa kiiza ulləz, sə i gau zok muko.'' 32Paka gɓi'ka sə sums zokakki zəma ama npu pakrə Kweebaaz naa ikiliisiyarə. 33Koo neeya, na ii kiiza ulləz ni zoka gwandəkak, kita ki' boo ina esə yariya ii gɓi'kəm.
Chapter 6

1Ii yangi, esən do'ga mariya ii gbi'kəm, no̱k pu oomi Daa Billə. 2"Esəm Daa mooz naa maiya mooz gɓi'kəm'' (uni dokaa seenzaz doksənin), 3''nok ri' sə i gau naa sə'səm sə ru'a ii ina ye' dellə.''4Ii Dai kai fiiwəs yangiya ii sə baar na sugi pa. Gobtəra ri'il, dingsini to' sə i bi'si naa paka Dangwanzək.5Seni, duun ina dangwaniya ii a dəlləi naa gɓi'kəm naa ser, naa timra wessal. Esni gbi'kəm ni i esən Kweebaazak. 6Esni gbi'kəm nok oka pa, sə zok na yagi naa ii pa. Gobtəra ri'il, esən gbi'kəm ni seniya Kweebaazəiyak, ura bo'rə ina Bil iin ində timlə. 7Kam toms naa timr mulə, ni ipu seenək Dangwanzək ni marik pa, 8no̱k i me̱e̱men ina maz bo'rə wessan, kweek kwen faasəm Daa Billə, koo senz koo ura i keesuz.9I dangwani, bosən seeniya ii ri' kai ribdi zuk pa. Nok i me̱e̱men Dangwanza iiz naa a iil pu billə paari, iika zur pu ullə pa.10Gbakskarə, gamn naa gbam Daa Billə naa gɓi'kəma ulləmrə. 11tə'ən neta ya'amrə Billət, sə i kinə gɓi'kəma ɓiskarəm yiirəya Seetan dəirə.12No̱k yaama aam a zok naa kwaaləmmi pa. Gobtəra ri'il, a gwant naa gɓi'kəm naa zeeska bissa bəlla təkrarəlləz naa rumsa go'pas billə paari. 13Noka ri'ik pe'en neta ya'amrə Billət, nok sə i le' de'ka ublaa enkubairək, sa'kaa i bo'rəpu koo anyas, sə i le' de'ka naa gbam.14Nok ri'ik de'en naa gbam, zəma naa gau doka seega iik, tarnaa iirə gumbrək na gau go'numa iim. 15Ni i tə'ən taga dentək go'rəs zok nok dooka paka tingkaa gabta wessattək. 16Koo bənaya pe'en goosa eska timləs sə i le' rimsəka ra'a səraa enkabaazək.17Pe'en buleya kweeska zulləz naa fonkaaza Rumsəz, uzi paka Billək. 18Koo bənaya weerən sə i oorə gɓi'kəma Rumsa Billəssəm. Kai gbaspa, zo'on iika ullək gbaska roopa, naa weerək nok iya ipu wessa Billəi.19Weerən nok mii, sə n kinə esəka do̱o̱ka pagrək sə n pag naa sərpa, sə doo sumsuka zəmak paka tingkakrə. 20Nok mii tombaazi dooka paka tingkakrək ura dokdənzəz, nok sə mina pak naa sərpa iirə te', ni to̱o̱n bo'rəka rək.21Nok ii bən sə i mee ni gapta miit pinnak, ni ipu bo'kəndək, Tikiikus doowiya aaz gbaanzaz senza Billəz, doosəkən don koo anya. 22Noka ri'ikki sə n to̱mtu iirə, nok sə i mee gapta eet, sə na wengrəsən timra iil.23Gabta wessat na gau naa uriyangi, naa gbaaka, naa eska timr diga Daa Billə naa Daa Yeeso Kweebaazə. 24Go'num naa gau naa iya i ii Daa Yeeso Kweebaaz naa iikaa ɓampakai.

Philippians

Chapter 1

1Bulus naa Timotawus seeniya Kwebaaz Yeeso rəi rekarə iya i koosi Kwebaaz Yeeso rəi Filibii naa iya i bgaa iya i esə timrai, naa dikoni. 2Go'num naa gau naa ii, naa gabta oomi keetə Bil Daa azzə, naa Daa Billa al Yeeso Kwebaaz .3Npu iisək Billa miil useiko rə no̱k ii, weerəka miik rə koo bənaya, 4Koo bənaya mina pu weerəkrə no̱k i tele, n weerə naa yaksa zok. 5Npu iik useiko rə no̱k daksəka zura iil pakka Billək rə te', diga ma'karə haa ri ak, 6N meegəsapu no̱k anni, sə ura ma' toms oomi iirə te'kaz re̱k muuka haa ɓamsəkarə ublaa Yeeso Kwebaazzək.7Go̱gon ara n geekən ri'eri iirə pak, no̱k ipu mirə timte i tele ii dowi a miiyi go'numma Billəmrə, naa me̱e̱gəska paka Billək. 8No̱k Billi seida miiz, npu naa ningsa a iik i yas, iikaa Kwebaaz Yeeso rəz.9Npu weerək rə akrə, iikənka a iik naa ree muu, me̱e̱ka naa me̱e̱gəska rət tele. 10Npu weerəkrəzi no̱k sə ii gwegə tegəka neta arat. 11Npu weerək rə no̱k sə ii gau mariya wessai, iya naa aibei pai ublaa Kwebaazzək. No̱kka ri'eri zi sə i gau naa neta wessat a i kinə Yeeso Kwebaazzət naa gbikəm.12Ri'ak n ii minge i me̱e̱, uri yangi, neta bo'rum naa miit gabsapu reka muu paka Billək zəma zə, 13No̱kka riik sə doka mirə Kwebaazzək me̱e̱gəsapu zok haa naa soozaiya Firatariyum yas, naa gə mari uri. 14Haa mari uri gənga i kinə gbam wessa no̱k dokaa miik, ii keetə kakarə, sə ii doo paka Billək.15Zəma zə, ii uri, ipu dook paka Kwebaazək rə naa keerəs naa səərəme, uri boo naa sundume a wessai. 16Ii ya i doo paka Kwebaazzə naa iika ai ii me̱e̱men bonge ii gabsə ak zi sə mina təks paka Billək. 17Ama uri boo ii doo paka Kwebaazzək naa iika zur, naa markənka, ii me̱e̱ bonge boopu ɓərke baalə dokaa miikə te'18Sei anya?, koo billa pak ya, i waas-wan ya? ko zəma ya? ipu dook paka Kwebaaz rə, zok yagne yan inna enni, o, zok yakke yan. 19n me̱e̱ ina an gbiske gbin, inna an bo'rumkpa no̱k weerəka iik, naa gə paka rumsa Yeeso Kwebaazəz.20No̱k inna n esən gongan, minge, n geek dəksa zur pa, goptira riil, sə n wegs timr koo bənaya, naa gə ri'ak, n i nooska Kwebaaz naa zoka miik. Npu naa ika Kwebaaz na kinə nooska mirə zokrə koo n se̱e̱k koo n wərk. 21No̱k miirə gə, Kwebaaz zi zəngs, wərk boo bagsi zi.22Ama sə na gakp gan gabta zokrət, sə naa tomsa omis gə, to̱o̱, n me̱e̱ a n kaakən pa. 23Ama ittənən go'gon hakkilo i miis ni ii in nka daa ara ak, nka gau naa Kwebaaz, a eki ki assə mii. 24No̱kka riik gabta mirə zokrə root doolezi no̱k ii.25De n me̱e̱gəsa pu inna eni rə paa gə, n seek sen sə n gau naa ii pat, no̱k reekaa irə muuk, naa yaksa zokka irə eska timlək tək. 26Faasəmma room umi, səgbəme a irrə Kwebaaz Yeeso rəi ii baktək zok no̱k gətkaa miirə iirək. 27Rigən riətta to̱o̱ paka Kwebaazzək at, bo'on ri'eri no̱k ko mina zaa gwekəndə, ko ipu ang pa sə n gee n ii minge n gee enge, ipu yaale naa sudune a muyoi i tele, no̱k eska timra paka Billə rə al.28Kai serum na inna umkeereiya ii i bo'oskən an pa, ina yiisiki wōkaa iik, ama i boo i yi'sikən kweeka iik, inan boo keetə Billə zi. 29Ama ii bo'sən pu go'num, nok Kwebaaz, no̱k eska timr Kwebaazzə tan pa ama haa naa ɓərka baar no̱k ur. 30Ii puna ɓərka baar ni mirə ii og sə i gee npu ɓərək rə haa ri'ak al.

Chapter 2

1N i minge i pokənkə Kwebaazzə, una pii sə na wo̱səkəna diga ikaa ulləkrə iikən kən zəngsə naa yika yirku. 2Yi'sən yaksa zoka miik naa sundumeya omii naa kinka go'numa yam am, ma'an daksəka zur naa zəngs naa sundumeya muyoi.3Kai bo'rə una na ika zur pa ko nooska zur, ama tiisən zur ogən uri i ara pu. 4Kai daamə naa ina ii iin pa ama naa iika uri rək.5Gamn billaa akrə ura pi Kwebaaz Yeeso rəz. 6Ura gau gooka Billək rəs ama yes zura gwandəl i kweekən naa Bil pa ni ina yaware ren. 7Ama pee zura ulləl una pa. Yerə ni senz ak sə gau naa goosa mari rəz. I ogsu deng deng ni mazzak. 8Tiiz zura ullol, tis zura gwandəl sə esə gbikəm haa wərk rə, wərka vaga raurək.9No̱k ri'ik sə Bil esu gbikəm gbimam. sə esu ri'ra ar kala ri'ral. 10No̱k ri'ra yeeso rəl koo rugbe ya pai ya ii guuk dii, rugbeya ipu paai naa a dəlləi naa a dəllə dii. 11Ko me'la palya keesək pak sə doo gee, Yeeso Kwebaaz Dangwanzzi, zakarə nooska Billə rə.12No̱k ri'ik gbaabaiya mii, ni koo bənaya ii esə en gbikəm ko mina pu ang pa, ni ri'ak n pun ang pa ak, bo'on tomsa irə kweekarəz naa ser pa. 13No̱k Billi pu tomsə irə te'ka bo'on sundume naa bo'ka tomsa go'sukun an.14Bo'on koo anya naa gootume pa naa gə ro'or pa. 15No̱k sə i gau mariya i tuumi pai naa gə zəmak, yangiya Billəi naa aibei pai. Bo'on ri' sə i oo ni oosak dəllə roo iya kəəz sə i duu pai zamanu azzəi rə te'16Kamn paka zəngsək naa gbam no̱k sə n kinə ni n nooskən Kwebaaz ublaa ullok rə. angzi sə n meek n nog zuk pa, n ɓər baar zuk pa.17Ko ni i dəksine ni ina marka rə hadaya rə naa gə tomteya irə eska timləi, zok yage, gə zok yage naa ii yas. 18Naa ri'ik bo'on yaksa zok, bo'on yaksa zok naa mi.19Ama minge n tomtək Timoti irə naa loka pa, no̱k sə n kinə gbam mina mesapu goosa iis. 20Npu naa maza zəngsa ès rəkənkə naa ur az pa, sə oksukən yirku naa zəmak as pa. 21No̱k gwani yas i laa kinkaa gwanirə zu'terək, a Yeeso Kwebaazək pa.22Ama i me̱e̱men daraza ullos, ni bo'on tomteya gwandə daa rəi yak, sene paka tingkak rə te'. 23Uzi n de'es zəngsa miiz minge n tomtuku naa lo'ka pa, mina og rigəta i rigət. 24Ama npu naa gbam Billə minge miin naa zura mindəl n zak naa lo'ka pa.25Ama n sundə minge too ton nka puu tomtəkən Abafaroditus, ur ungwanzi, dowiya tomsəs zi dowiya ya'am rəzzi, tombaz, senz no̱k tomteya mii. 26De pi merka ikrə pat moos haa de i gee pu kunziz. 27Zəma kunə haa to'pa ka wər. Ama Bil oksu yirku, gwan muzə pa, ama naa mi, no̱k baar kana sugə baar sugəndə pa'pa.28No̱k ri'ik minge n tomtuku, no̱k ina puu oka zok yakən no̱k gbitəpu yirku rə. 29Kween Abafaroditus naa yaksa zokka gbikak Billə, gwenən daraza mariya ni ur airəi. 30No̱k tomteya Kwebaazəiyi sə ɓadə wərka. es zəngsa ullos no̱k sə boo sene no̱k boka yi'is tomteya i too ika bo'sei ai.

Chapter 3

1Ɓamnarə, uriyangi zok na yagən no̱k Daa, bako mina biitin ina an irə una ni pa mirə. Neta at neekənən. 2Ge̱e̱n gen naa zai. ge̱e̱n gen naa tombaiya i go'pai, ge̱e̱n gen naa mariya i derə arai. 3No̱kka riik eyi gangs, no̱k ayi a noos Bil naa rums. No̱k ayi apu naa səgbəme Yeeso Kwebaazzə, gə aa a gəə sa' zoka akrə pa.4Ko naa riik, mii naa zura mil n də na gbam zokrə uza na le̱e̱k len sunduka naa gbam a ar an. 5I na'we ru' samsarai rə,mariya Israilai rə meela Bilyaminu rəllə, Yahudawaza Yahudawairəz; dooka a bissək mii Farisawazzi.6Keetə mində timlə sə n ribdə mariya i doo Billai. N esə gbikəm bissə npu naa aibe pa boo. 7Ama anni baksike miya n gwenə inni neta zuk atti no̱k Kwebaaz.8Zəma, n gwenə neta at yas ina zukkanni no̱k ara n me̱e̱n Kwebaaz Yeeso Daa miiz. No̱k uzi sə n daa net yas. N gwenə neta zukatti no̱k n iikənkaa Kwebaazək. 9De n gwenə ullə n oks npu naa go'numma mindəm ro'oknairə te'pa. No̱kka riik npu naa eska go'numma omim Kwebaazzə mukə go'numma keetə Billəm puna eska timr. 10Ri'ak n i'u meeka naa gbikəmma ullə ruu tun gagəlləm, naa ɓərka baara ulləl n me̱e̱ mige nka yer ni maza i wəka ullək az. 11Ubla uka miima n gwek gwen ruuka də mukə.12Naa wai n kinsapu neta pa, ko n gabsapu maza omiiz, ama duu naa gbam ko n kink ni Yeeso Kwebaaz kinek. 13Uri yangi n sundə naa timr zura mindəl, n kam dən una pa, Ama una pu munə: N zinsapu ina sa'kan sə n leerəs ina pu mu'kan. 14N kopsəsə ina n sundə rekarə muun no̱k kinka fasuma paari Billəm no̱k Kwebaaz Yeeso.15A yas aa a daksa pui, a sunde bila ak rə: Ama mona sunde net uta bila uka rə som, Bil yiikən i bən. 16Sei ena reksapu sə a rigə bən rigəta attə.17Uri yangi kubrən naa mii, gwenən iya ipu rigəttə wessa naa tomteya mirəi ai. 18I uri gənga ipu rigəttə ni n doosənən ak sə gəbən npu dooskəndə naa meem no'rə ni umkeerəiya vaga rawrə Kwebaazzəi. 19Ɓabsa iik wərki. No̱k bil la iili baar, dunska kura iiki dəksa zur, i sunjde neta dəllət.20A boo ar gabta at pu Billə paa, aa apu zookən kesbaaz Dangwanz Yeeso Kwebaaz. 21Yessək zoggn naa arə gbam pi pan, rekrə zongn naa wessa gwandə gbikəm rə, sə yetən koo anya arə.

Chapter 4

1No̱k ni riik uriyangiya mində n iini pa sə n ningni, yaksa zokka miik naa gwanta miit bilaa ak rə de̱e̱n Daa Billə ungwaniya n iini pai. 2Npu oorək Afodiya rə, npu oorək Sintik rə Daa Billə. 3Sinəm pipa n gə npu orukəndə, dowiya miirə soow rə zəmai po'on kita kii a ai, no̱k e ɓəətə baar yam naa Kilimas naa dowi uri a e bo'tə toms yam ai, iya riitə a ii ipu biisənən rababaza zəngsəs zə.4 Bo'on yaksa zok Daa Billə koo bənaya, gə n npu dookrə bo'on yaksa zok. 5 Mari yas ina og ɓəska baar a iil Daa Bill rektək dera. 6Koo una kana gbeen baar pa naa riik koo anya sei naa weerək, naa ooruk, naa iika useiko, no̱k oorəka iik sə gau naa me̱e̱ka Billək. 7 Go'numma Billəm assapu me̱e̱ka pat ak ama təksək temtiya ii naa sundume a ii Kwebaaz Yeeso rə.8ɓapsa rə, uriyangi, ina pu naa gongan yas naa ina kwee eska gbikəm rən, naa wessan, naa ina ookapan, naa gə ina wessan naa ina kamtə iika pat, naa ina i doo ookawai pan, ara zantəm piin ak bo'on sudume teta ri'attə paa. 9Neta i kubrə sə i kwee, sə i gee, sə i og, gabta miitət, bo'rən neta goo ri'eti. Billa naa go'num al gakp naa ii.10Zok yagə pu wessa we Daa Billə, ɓamskarə i neksapu gbaaka iik mirə. I gwene oomi o wi'a i arai rə, ama i kinə bəlla pooka rəl pa. 11No̱k iika miiki sə i n doo ina an pa, no̱k kwesapu ɓəska baar koo irim go̱o̱sa passə ya. 12I me̱e̱n ni n gakpən iika mindək rə rook, gə n me̱e̱mn ni n kinkən gəngən. Ko bila koo andək ya, n kubrusapu susəma n rekən rek gənga naa a n gakpən naa wo̱dum, naa n gakpən naa ina na'rek naa n gakpən naa zaam ak. 13N le̱e̱n bo'ka koo anya no̱k gwan ura baksə gbamaz.14No̱kka riik pat i dakəs zur naa mii soowa miiu rə te'. 15I me̱e̱ boo, i Filibiyawai, ma'ka paka Billək rə bəlla n daatən Makidoyal, mariya ii uri i pii sə i po'e esəkrə ko kweeka rə sei ii in moirə. 16Ko bəlla n piin Tasaloonika i tomse ton ina bo'ka haazerən ar an də muko. 17N laa esəkki pa. Goptəra riil , n laa ina kamtək baka-baka siga a iizə.18N kweesapu neta eti pat, pise. I kangbe. N kwee neta keetə iirət Abafuroditussə na'rə neta iit. net dəənt a tingə gbiika rət hadaya i kwee sə i go'sə Billat. 19Billa miil eskən en ina i iin pat, naa kinkaa gwandə gbikəmrək Kwebaaz Yeeso rə. 20Ri'ak gbikəm naa gau Bil Daa aazə haa ting ting, naa gau ri.21Də̱ə̱sən mariya i esə timr Kwebaaz Yeeso rə. ungwaniya miirə epu yam ai i pi də̱ə̱skəndə. 22Mariya i esə timr ai pat i pi də̱ə̱skəndə, haa naa mariya Kaisallə gwai. 23Go'numma Dangwanz Yeeso Kwebaazzəm naa gau naa rumsa iis.

Colossians

Chapter 1

1Bulus manzo'a Yeeso Kweebaazəz Bil deru naa Timotaawus ungwanza aaz, 2Rəkarə mariya i es timr Yeeso Kwebaaz zə Kolosiyaawi. Gapta wessat naa go'numa Daaa aaz Billəm rə na gau naa ii. 3É iisə Bil Daaa Daaa aarə Yeeso Kweebaazəz usuko, gə koo bənnaya epu we̱̱e̱rək Billə no̱k moo ii.4E gee gen eska timra iilə Yeeso Kweebaazzə, naa gbaaka iirə mariya Bil te̱e̱gii rək. 5I puna gbaaka eki nok riika baara ina í gbaksən billə paan də. I geesapu riika baara zema'ze'el paka tingkakrəl 6Paka tingka zasən ak, pu dakrə pu yasək dəllə. Pu bo'runkgkpa rə ri'eri iirə te' diga ublaa i ma'an geeka gə sə i kubrun go'numa Billə zəmmammak.7Paka tingka ak uki ni i kubrutən doowiya aarə á iinu pa ar to̱msəz Abafaras sək, ura kamsə Kweebaaz to̱ms wessa no̱k ááz. 8Abafaras doose pu gbaakáá iirə Rumsək.9No̱k gbaaka eki diga ublaa e geenak é gbas we̱e̱rəka Bil no̱k ii pa. Epu oorukrə nok sə i gau naa me̱e̱ka ullək naa me̱e̱gəskaa Rumsək. 10Epu we̱e̱rək Billə nok sə i ri'gə ri'gətta to̱o̱ Daat ko bila a pakrə ya. Epu we̱e̱rəkrə nok sə i ree mu' naa me̱e̱ka Bil.11Epu we̱e̱rək Billə no̱k sə i wengs zok le'ka koo andəya rekarə gbi'kəma ullə nooskarə ɓampam naa ɓəska baaləm. 12Epu we̱e̱rək Billə i ììk usukoa yaksa zokrəs Daarə ura bo'rə sə i kin torka ɓinta iya i esə timr oosa rəirə.13Gbittaa diga gwanta təgra rəssə sə kamtaa gwanta Waza gwandə iinu pazzə.14 Waza ulləzzəzzi sə a kinə dopska naa ra'askaa hakkeirək.15Wazzi uzi go̱o̱sa Billa og zok palləz. Uzi i se̱e̱u womkpa. 16 Nok ulləzi sə wom koo anya, neta billə paat naa a dəllə te'et, a og zok naa a og zok pat. Koo teng gwani koo gwant, koo gwani, koo le'sum, gwanzi wom koo anya no̱k zura gwandəl. 17Uzi zanŋa sə koo anya tele, gə ulləzi net yas daksək zok.18Uzi zura ikiliisiyairəl. Uzi ura se̱e̱nza ma' ruuka roobaamrəz, no̱ka ri'ik uzi naa ara se̱e̱nkak koo andəya tele. 19Zok yak Bil, no̱k koo anya pu yiisəntət ullə, 20səna geekəns koo anya Waza ulləzzə. Bil na kamtə gabta wessat kuuska kwaala ulləl vaga raurəllə. Bil geekəns koo anya rekarə ullə, ko neta dəllət ko neta pu billə paat.21No̱k do̱o̱ íí mara giniyi Billə, gəbən keereiyi timterə roo naa tomteya enkurəi. 22Bo'rə ri'eri no̱k sə bo yiin mariya wessai iya i doo ina go'pan iirə paa pai gwandə mu'. 23Ina pu rekrə mu' naa eska timr, naa de'eska zok naa kepska naa riika baara iirə zəmal paka tinka tingka i geekrə. Paka tingka eki uki i i doosə koo neeya ura pu dəlləz. Paka tingka akki uki mii Bulus n yen to̱mbaaz.24Ri'ak npunaa yaksa zok bərka baar miilə no̱k íí, gə n npu yi'sək ɓərka baara seetə Kweebaazəllə miirə zokrə, no̱k zoka ulləkki ikiliisiya. 25No̱k ikiliisiya sə n gau to̱mbaaz tomsa Bil essəssə no̱k íí, sə n reksən paka Billək. 26Uni sumsuma zəmam i sums wi'a i arairəm ama ri'ak i keetəpu kaaka allə iya i esə timr ulləirə. 27Íírəzi Bil íí keeska gbi'kəma sumsumrəm rekarə menkirə. Kwebaaza pu iirə ezi uzi de'eska zoka gbi'kəma zakamdəz.28Uzi e bo'rə wa'aaziya ulləz, kubrusən koo neeya sə gə i dingsə koo neeya to' naa me̱e̱gəskəna, no̱k e yiik koo neeya wessa Kweebaazə. 29Uki sə n toməm naa yapru pa no̱ka gbaama ulləm pu tomsə miirə.
Chapter 2

1Ni ika mee ni n bərin baar wessa nok iik, nok iya ipu Lawudikiyai, naa i uri gənga a zokrə i medə oka mug pai. 2N bo'rə toms nok sə tiomtə a ii ina me̱e̱ de'eska zoka iiki daksi goonəm rə rekrə zaudi a de̱e̱nu zəngs naa məgəska sum səm a zəma Billəm, wato Kwebaaz. 3Gwandə zi bəəku naa məgəska pu sumə nən yas.4N doosən ri'eri nok uza kana sərim naa pak uka a pe̱e̱sək sundume a ii ak pa. 5ko noka n pu naa ii zokrə ro' pak yas naa riik n pu naa ii rumsə. Ina pu yaksa zokrə nok n okən on ina wessan də na gbaama eska timra ill Kwebaaz zə.6Ni i kween Dangwanz Kwebaaz ak, riigən riigətta iit ni gwan ak. 7De'en naa gbaama gwandən, sə ina woomən gwandə pa', sə i es timr goonəm rə ni i kubrusənən ak, sə i yas ar nok ika useiko.8De'sən zok uza kana sərən pa naa kubruskəna ullək, nok pu zuk lasiya irə marirəi rə, rigəskəna naa net a dəllət pa, ama naa rigəskəna Kwebaaz zək. 9Nok ullə zi sə goonəma Billə zokn rəu gau.10I yiis gwandə, gwanzi zura gbaam rəl yas naa gbikəm. 11Gwandə zi i na'won naa goosa maz'zək rə i dəsən zok ak pa, ama nakpaa Kwebaazək rə. 12I iin naa ur batisma rə, sə gə ulləzi i ruusən rəkarə eska timrlə naa gbikəma Billəm, ura ruusu iya i wər airə.13Noka i wərən hakkeirə te' naa nakpa zokrək, ruusə naa zəngsa gwandə sə gə ra'səsaa hakkeiya ai. 14Sə ra'səsa hakkeiya ai yas. Sə ra'səsa hakkeiya arə bisənən ai, naa ro'oknaiya ipu arə mu'ui. pe̱e̱si yas, sə renni vaga rau rə. 15Sə le'es gbaam naa gbikəma, sə yiisə dəl ka'ka allə, sə kinə le'eska gwanirə pa vaga rau rə.16Nok, sə uza kana zəəsən bis rek rə ko bo'karə pa, ko ubla naasək rə, ko se' a pəkka gbətək ak, ko ubla əngəska rə.17Zəngsa neta zak attək, ama zəma rəki Kwebaaz .18Uza muzo ura i tiska zur zs nooska tombairək kana zəəsən bis, sə na le'nən kinka fasəm pa. Irəm maza ri'ezi tor pu neta og at sə gopsək hakkilo a ulləs sundume azok rəi rə. 19Kamz zullə pa. Nok zullə zi sə zok naa dalət yas dakən naa se'em sə dakən yas; Sə dag naa dagsəra Bil esun.20Ina wər naa Kwebaaz yam nok neta dəllət, nok an sə i gau gapta ni i pu dəllət ya; 21''Kai kam pa, kai gek pa, kai pa' pa.22 Neta eti yas neta laksə atti, do̱kaa naa kubruskəna a mari rək rə. 23Ro'oknai a ei ipu naa megəska zok rək naa diina rək, a i kamtə nok tiska zur, naa ɓasu, naa zok. Ama i go' zokrə pa.
Chapter 3

1Sə Bil naa ruusapu naa Kwebaaz laan neta paat, ar Kweebaaz gamn na' go'na a Billəi rə. 2Sundum naa neta pu paarit, ka sundə naa neta dəllət pa. 3Nok a wərpu, zəngsa moos pu sumskakək naa Kwebaaz Billə. 4Nok Kwebaaz na gbərə, ura pu moorə timlə, i bən i gbərək naa ur gbikəma ulləm.5ipsən neta dəl iit, neta pu dəllət, kima kii, neta go'pat, naa gabta təgra rət, sutum baar uki kima kii. 6Neta ri'eti kamtə kan suksa baar a Billət iya i wən zur ai. 7Irim neta eti rə a gau te'ka ningka. 8Ama dolezi i daak irim neta at, timr ma'ant, suksa baar, sundume a gopai, də'əs naa paka go'pak irə su' rə.9Kai paksə zuta iit songb pa, nok i tus maza do̱zaz naa tomsa ulləz. 10Sə i tə maza pəzzaz, ura i yeru pəzzəz nok meka rə rekarə goosa ura go'rəs. 11Ara ak rə zi Heleniyawai naa Yahudawai, nakpa naa ura nau zok pas, mara gəni, baubawaz naa Sikithuyu senz naa ura i fasus, ama goptəra riik Kwebaaz uzi ko anya, gə pu ko anya rə.13Ii uriyagiya i iinǝnpa Bil te̱e̱gii, Gawun naa oka yirku, go'num' tiiska zur, naa gbe'ka timr. 12Gbaakǝnkǝn inde te'. Uza na punaa ina moosu naa uzan, na ra'sǝsu ni daa à aaz ra'sǝsǝnaak. 14A ar neta attǝ yasan, iikǝnkǝni, uni ina dog mari sǝ i gau muyoi.15Daan gapta wessa a Kweebaazǝk na gau iirǝ timterǝ. Nok gapta wessa atti sǝ i de̱rnǝn zokka mukǝkrǝ. Gawun naaa iika useeko. 16Daan paka Kweebaazǝk na gau iirǝ. Kubrusǝn sǝ i we̱e̱sǝnkini naa zinka ges. Zin gel naa iika useeko iirǝ timterǝ rekarǝ Billǝ. 17Ina bo'rǝndǝ yas, koo pak koo toms, bo'on nok ri'ra dangwanz Yeesorǝk. iisǝn Daa Bil useeko ullǝ.18Kitaki' noosǝn yaariya ii, ni go'on Daa Billǝ mu'uk. 19Yaara mari iin kitaki' a ii, kai zogsirǝ pa. 20Yangi, noosǝn sǝ i duu do̱'ga mariya ii koo andǝya, nok ina tingnanni Daa Billǝ. 21Dai, kai yengrǝ yangiya ii pa, nok bo'ta zok wǝssi.22Se̱ni, duun dangwaniya iirǝ i se̱ni zokrǝi koo andǝya, kai bo'rǝ tomsa oka no'rǝs nok marii okǝnǝnnak pa, ama bo'on gonga indǝ timterǝ. Serǝmmum Bil. 23Kala ina i bo'rǝn, kamǝn ni i kamsǝ Billak, ni mazak pa. 24I me̱e̱me̱n i kweek toksa iirǝ ɓintǝs. Kweebaaz Yeesozi i se̱nu. 25Nok ura bo'rǝ e̱nkuz kin toksa ullǝ e̱nkure bo'rǝs, gǝ be'sum pu roo pa.
Chapter 4

1I dangwani esə seniya ii ina wessan gə i yaksi zok, i maa i me̱e̱ ipu naa dangwanz paa.2Ren muu naa eska gbam we̱e̱rəkrə. Gamn naa zoka we̱e̱rək rək naa ika useiko. 3We̱e̱rə yam nok e, nok sə Bil na gbəərə bila nok paka ki, n doo sum suma zəma Dangwanzəm. Nok a anni sə npu gwettə. 4We̱e̱rən nok sə n le' dooka wessa ni n bo'rək.5Riigən riigətta wessat naa iya ipu gooi, tomən naa bəl. 6Paka ik kobənaya naa gau paka gonəm rək. naa gau paka tingka gekarək, nok sə i mee ni i iisəkən koneyak.7Nok neta at miirə, Tikikus dooskən don ur ungwanza miizi senurə e pu yam Daa Billə. 8N tomtu irə nok a neta etti nok sə i mee ina pu arə paan nok səna gbəsən temtiya ii. 9N tomtu naa Onisimus a n yerdus sə gə n gbaa'uz, boo pu ində te' sə i dooskən ina bo'rum ang.10Aristakus dowiya mirə i ɓaye yam az pu dəəskəndə naa Markus unwaza Barnabas rəz ( uza ullə paazi sə i doosən naa zaa i kwee'u) 11Na gə Yeeso ura i deru Yistusaz iyai yi gani muyo iya napsepu tomsə nok gwanta Billət. i gau pu ra'ask maam rə miirə.12Abafaras pu dooskəndə ur maa pu muzo erə te' gə senza Kwebaaz Yeeso rəzzi . ko bənaya weerən wessa wə, nok sə i gau yiisniyi zəma zə sundumeya Billəi rə. 13N seidusən a boon toms irə pa naa timr mulə. Nok mariya ipu Lawudikiyawai naa Hirafolisai. 14Luka gbaaba rumbaaz naa Dimas ipu dəəskən də.15Dəəsən ungwaniya Lawudikiyai, naa Nimfada, naa mariya i me̱e̱ Bil ullə gwaai.16Bəlla i zangə wasika irə te'el, sei ina zangu mariya i es timr Lawudikiyai rə, megəsən i zangəsapu wasika Lawudikiya.17Doosən Akibas, ''Na gən hakkilo naa tomsa Billə, kweetə boo bo'ok as.18Dəəska a mində na'rəkki Bulus sundum naa sargaiya mii, go'nəm gau na ii

1 Thessalonians

Chapter 1

1Bulus, Silas naa Timotawus rekarə iya i duu Billai Tassolinakawai Bill uzi Daa Kweebaaz Yeeso iika naa go'num na gau naa ii.2Koo bənəya è sundə sun naa weerəka eekrə. 3È daa gɓaska sunduka naa tomsa eska timra iil, naa iika gɓam pak naa gɓasəka timr Daa Yeeso Kweebaaz; rekarə Billə mu'ka.4Uri yangi Bill inn sə təəgən,5 ni paka Billək zan iirək naa dooka tanpa, naa gəbən gɓam rəkaro rumsa oomissə, iima i memen irəm gapta è gapta è gaptət nok iit, noka i gakɓin gan wessa we'ek.6I gau iya i gwegrəi naa dang gwanz ni i kween paka miik naa gɓerka baar naa yaksa zoka rumsa Billəs. 7I gak riisa mariya Makadoniya naa Asiya iya i esə timrai.8Nok ri'zi sə paka dang gwanzək sə keegus rekaro Makadoniya naa Asiyak tan pa, nok eska timra mool rəgənak, nok ri'ik è le'èk dooka una pa.9 gwani naa zura iil i doodon ina bo'rumman, ərim tot kaa e tottunnak iirək; naa yetkaa i yettin i daatə duuka do'ozz sə i duu Bill. noka i noosukən Billa naa zengsal naa timr mulo.10 Sə i zo' waza Billəz ura paariz ura i roosu werkrəz, Yesso ura Keesəka gɓərka baallok rez.
Chapter 2

1Ii naa zuta iit i mee uriyangi zaka è zan iirə ak gau kottopa. 2Ma'ka zakaa eek è gɓii zok wessawè sə i ɓəsəə baar Filibi, ni i meennnak, naa ri'ik pat è de' naa gɓam sə è doosun paka tingkak Billok ora è dingkənin ak.3Ina epu doosukəndə an, song gɓipa gəə neta oopatti pa a̱ seerəmrətti pa.4 Ni gəbən Bill iinak ni esna paka tingkak, saa pag nok mari səna iinak pa. Nok Bill gwanzi gween gween timra aal.5Nok i me'ɗɗin meekapak, è mə'ɗe paka tingra su'pa , iibən i mee ri' koo yiika yalinna zokron ya, gwan Bill ma məəmən,6 koo nok laaka gɓi'kəm marirə, koo diga iirə koo rəakrə urirə, nok ri'ik ina kinə bəl a̱ pe' gɓi'kəmn, eya bo tombaya Kweebaazəi.7Ama è gɓaan naa erəm zəəu è zəwn yangəu naa zura gwandəllak, 8naa ri'ik è gɓaan naa eekəngka, è gee yaksa zok sə è esən paka tingkak tanpa, ama haa naa zengsa iis i gau mariya è iiyyay. 9I bən uri yangi è sundunsun naa gapgta è gau mutto naa iit tuks naa ubla nok sə kay yaa pa, nok koo neeya gumsa pu gums, nok ri'zi sə è doosun paka tingka Billək.10Ii seedaakuiya miiyi, naa gee Bill ni rumsa oomis, a̱ be'es zok pas a̱ yəsininnas iya i esə timrai,11 ni' sarkaa è sarən naa koo neeeya ni daa naa yangiya gwandeyak è doosun pak, sə e wengrəs timtəya iiy ee seedaakoiyi.12 Sə ina ri'ge erəm ri'gəta go'kən naa Billək, ura derən gwadə gwantəz naa gɓi'kəm.13Nok ri'ik epu noosuk Billə gɓaska piipa bəllka ipu kweekən paka Billək eerə su'ro. Waato paka Billək i kweesapu ama ni paka marirə ak pa. Ama ni paka ullokak paka ullok kam toms anrə te', iya i esə timrai.14Ii uri yangi i gau mariya i kubro Kweebaiya Billkəi iya i gau Yahudiya rekarə Kweebaazzə Yesso ii bən i ɓer baar ində zewwirə naa i ɓer baar Yahudaawairə na'rə.15 Iya i eu Daa Yesso naa sariya Billəi, sə i nənee, i go'sə Bill pa ipu naa keerəz. 16I le'ne pak naa mariya i mee Bill pai noka i yi'səkin naa hakkeiyak koo benəya, ama suksa baar tiisurə go'suma.17Aa uri yangi a markən waa topa, ama a̱ okun on rumso èya go'suma ni è okun mumma iimak,18 è ii in zaka iyrə, mii Bulus ama Setan ro'ne pu. 19Ama gɓaka timra aalya, naa tingtəm, naa meetuwal zengsez ti pa, Daa Yesso ree mu'ka rekarə zakarə ullok, 20əəyi è tegnən zur naa sə zok yagəə.
Chapter 3

1Nok ri'ik de' i le'ek do̱o̱ska zok pa, è ogto ika daatə Atina eni muyo.2 È tom Timtawus doowiya aaz senza Bilkəz gəə bo'ro bon tomsa paka tingkak kweebaazək, səna gapsa səna leerəsən eska timra illə. 3Nok sə koo neeya berpa nok ɓerka baara eli, è meemen noka enini sə i teegee.4Zemazi bəla epu naa iil, è doosapu epuna naa ɓerka baar mu'ka bo'rum ri'eri ni è meek.5 Nok ri'ik n la dooska zok pa, n tomtpo not sə n mee eska timra iil, kana gau seer baara seerəsən pa, ɓerka baara aal kana gau zuk pa.6De' Timtawus zaa diga iiro sə kamto paka tingkak, eska timra illə naa ɓaakənka, ni i sundəne wesssak lo'sapu i oge pa, naa mii bən lo'sa pu n ogən pa,7 nok anni uriyangi, ɓerka baara ell naa senuwa è bo'rou è tabsəsən pu timr nok eska timra moirol.8Ri'akgə apu naa zengs ina de' Daa Billə. 9È iisək Bill useekowa pazzi nok ii ya, naa yaksa zoka è bo'ro Billa allə mu' nok ii paya? 10tuks naa ubla ipu werəkrə wessawe sə a kənin oka no'naa no' sə a yiis ina pu iirə timlə pan.11Billa al daa az naa zura gwandəl, naa Daa aaz Yesson na kamtə iirə,12 ii bən kweebaaz naa bagən, sə i bagə ɓaakəngka ində te' naa mari yas, ni è bo'sunən ak. 13Haa səna des timtəya iil mariya i doo kəi pa wessa Billa allə mu', bəlla zaka Daa aaz Yesso Kweebaaz zakən naa mariya ulloi i gətkənak.
Chapter 4

1Diga ɓapsarə epu oorukəndə epu doosukəndə nok Daa Yesso, ni i kubrun diga érek ərim ri'gəta ika ri'gət səna yag Bill zok, ni i ri'gən ak ri'ak bən ipu bo'kən dək bagən bo'ka ri'eri zemazə. 2Nok i meemen dookaa è dosun Daa Yesso rə:3Go̱'noma Billəmmi, oonuma iim a̱ iim ro'nən zu'təya iiy kimma ki'rə,4 nok koo neeya na mee ni i kangɓən kizza ulloz ookapa naa kamska zur. 5Ɗenkarə paa pa (ni mariya i mee bill pai)6 paka ekirə roo maz kana ɓo' səna zambə doowiya ulloz pa, nok Bill gəəsik ettirə yas, ni è see è doosənin puk.7Bill dèeraa nok gapta seet pa, ama gapta ookapat. 8Noka ri'ik ura mu'saz mu'us mazzi pa, mu'us Billi ura esən rumsa ulləz az.9Naa gwaaka uriyangi zəmazi sei uza na bə'tən pupa, koo inn naa zura indəl bən Bill gəssəsin pu gwaakənka. 10 Zemazi ɓaakən naa uriyangi iya ipu Makidooniyai yas, ama epu dook pakrə uri yangi, bo̱o̱n naa ar ri'eri.11 Epu dookən pakrə gamn wessawe sə igɓa tomsa ində mu'us, kamn toms naa neta indət ni è doosunin ak. 12Bo'rum ri'eri sə i ri'gə ri'gəta toot.13Ama uri yangi kai yerə me' nok iya i rusapui pa nok sə kai gau naa suksa baar pa ni éya timte i piipayak.14 Ana esə timr Yesso wer sə ruu roobaamrə, ri'zi bən iya i ruus Yesso Kweebaazzəi Bill kamiki naa ur.15 Noka eni epu doosukənde paka Billəkrə, aa apuna zengsai a artək iya i russa pui ruukarə paa.16Daa Bill naa zura gwandəl tiitək diga paa, naa gwera gɓi'kak naa gwera gwanza tombairəz, naa poraa Billək , iya i werrai kweebaazi əyi i seek ruuka. 17Sə aa apuna zengsai esəm ɓa'rə a see ai naa sə i pe'səka paari kwaliro, sə a oks Daa Bill.18 Noka ri'ik meen koo neeya timr naa paka ak.
Chapter 5

1Ri'ak uriyagi paka Billə naa ubluttəkrə pa to̱o̱ ara aka bisin unak pa,2 inn ma i meemen wessawe, ubla Daarək pu zakrə ni ruuzak naa tuks. 3Mari i dook gee bo̱pu timtərə naa yaksa zok, naa meekapa wo'səka zaskiro ni ubla dingtək ar ɓiska roopa.4Ama uriyangi, ipu tègrarə roopa, nok ri'ik ublaa rook zaskən ni ruuzak pa, inn yas yangiya oosarəi naa yangiya ubla rəi, ii yangiya tègrarəi gebən pa. 5Nok ii yangiya oosa rəiyi naa yanggiya ubla rəi aa yangiya tuksəi yi pa ko yangiya tegrarəi pa. 6Nok ri'ik kaa ri'gə ni uri i russən nakpa, ama a gau naa gɓaksa tok nok kamska zur. 7Nok iya i ri'gə i ruu geə naa tuks ai iya i bo'wakai bo ipunaa tuks8De' aa yangiya ulloi sei a kams zur a esə timr, a gɓaakən, a gau naa, meegəskəna kingka kweeka roo pa.9Daa Bill gapsaa nok baar sugun na ullol pa, ama noj kijnka kweeka Daa Yesso Kweebaazzə. 10Ura wer nok aaz nok koo apunaazengs koo apu rumroa gak naa ur. 11Nok ri'ik wengrəsən zok ində te'ka sə i womp koo neeya ni n bo'rənnak.12È oorə, uriyangi meen mariya i kam toms ində te'kai naa iya i assən mu'ui Daarəi naa iya i geesənnai.13 Gə̱ə̱n è oorə issini diim sə i gɓaai wessawe nok tomsa iis, gamn naa iikənka ində te'ka.14 È zamən ii uriyangi, paarən iya i le' su'ui wengrəsin iya naa sənəm timləi, po'ən iya naa gɓamai, sə i bu'un timr ində te'ka yas.15Mazz kana gəs engka naa engku ində te'ka pa, ama koo benəya gəən naa go'num ində te'ka yas,16 zok na yagən koo benəya.17 Kai daa weerək pa koo benəya.18 iin usuko koo andeya, nok ri'ik iika Daa Billək, Kweebaaz Yesso rə.19Kai issə rumsa Billəs 20Kai bə'es səərum, 21gɓàgən koo anya sə i de' ina wessan də paa. 22mu'sun neta engkuroy yas.23Daa Bill ura naa go'nummaz na neksən wessawe, sə rumsa iis, zengsa iis, naa zoka iik, kana gau naa wiirəka pa. Ubla Daa Yesso kweebaaz zakinakrə. 24Ura naa se'summazzi ura derənnaz naa gə̱ə̱ ura bo'səkənaz.25Uri yangi weerəsəne Bill.26 De'eskənka uriyagi naa kangɓəmkaa rumsək. 27N oorə Bill iirə paa, nok paka tombairək naa reks uriyangirə yas. 28Go'num Daa Yesso kweebaaz na gau naa ii.

2 Thessalonians

Chapter 1

1Bulus, Silas naa Timotaawus rekarə mariya i esə timr Billəi a Tasalonikai daa aazzə naa Yesso Kweebaazzə. 2Go'num na gau naa ii Bill daa aazzə naa Daa Yesso kweebaaz.3̀ E iisək Bill usseko koo benaya nok moi, uriyangi ina tooni eska timr iil pu bakrə nna gɓaaka koo neerəkya irə te' yas. 4Nok ee naa zuta aai è pag naa gɓam iirə paa nok iya i esə timr Billəirə te' nok ɓeska baar naa eska timr, ɓerka baara iilə yas. 5Ina anni uni sedaakumma bisa go'num ma Billəm, naa iika yeskən i dooton gwanta Billət, ura i ɓer baar nok ur az.6Nok Bill og go'num sə eska se'səm naa ee eya i ɓèsən baar ai. 7Nok iya i ɓer baar ai i kink enggəska naa ee iya i ɓesnin baar ai ubla Yesso getkən naa kubrubaiya ulloi gɓi'kəya gɓi'ey, naa ɓama ullom.8 Ra̱'a egəkrə te', gəsik rə iya i mee Bill pairə, naa iya i duu paka tingkak Daa aarəz Yesso rə pai.9I bǝrk baara ɓampal naa gə wo'gəski diga muuga Billərə naa gɓi'kəma ullom.10 Na zaa ublaa rookro iya ookapai i noosuku iya i esə timr Billə i bo'ik neta mesəm rət, ublaa ekiro nok i see i megəs ina è doosi an.11Nok eki koo neeya pu weereək rə nok ii sə Billa érel na bo'ro i too derkaa eki, səna tok sən ina rəə i ii wessan na tomsa eska timləs naa gɓi'kəm. 12Nok sə ri'ra Daa aazəl sə nooszok iirə, iib bən naa ur, nok go'nimma Daa Billa aalləm naa Daa Yesso kweebaaz.
Chapter 2

1Epu oorukəndə uri yangi paka zaka Daa aarəz Yesso kweebaazzə, naa tookənkaa aarə ullo mu' 2naa sundumi timtəya ii kaina lamya pa, zengsa iis kana ruu pa, koo nok rums koo pak ko rababaaza gə̱ə̱ keetə érəz, naa sundumə a ubla Daa Bill zakən ak pu ang.3Uza kana serəm ko Bilaa pak rəya pa. Na zaa, gwanza ruguska ulləz gɓə̀tik ezi.4 Ur umkeerəzi noos zura gwandəl az mu'us ina puna ri'ra Billəl ang, haa gau gwaaga Billək rə sə doogə boozi Bill.5I sundə bəllka i pin yam alpa allə i doosa neta at paya?6 ri'ak i meemen ina punaur ang nok sə kana gɓere diga bəlli go' dən pa.7 Nok ina sumsənan pu gɓə̀tikrə kaaka allə: sei dei ura ro'onnaz pii rək mu' naa ro'okna sei ublaa i esnuk.8Sə ura kaas bis ezi gɓə̀tik , Daa Yesso wo'suku naa pipsaa gwandə zokro, naa gɓerka ullok zakarə sə woosuku. 9Ura zak ulooz pu tomsa Setan es ppa, naa gɓi'kəm yas naa alamai naa neta mesərət song rət. 10Naa seerəme a go'num pini pai nok iya i wook ai, de' i ii gɓaaka kwekaa gɓaaka zemak pa i gɓisikən pak.11Noka ri'ik sə Bill tomtikini meegəskəna pa iirə nok sə ina meegəs song. 12Sə i zeesəki bis, iya i esə timr pai i mu'us meegəskəna ina zeman sə zok yagi engkuro.13Ama koo benaya iisəm Bill useeko nok ii, uriyangiya Bill gɓaay ai nok Bill teegən diga ma'karə, nok neesəka rumsok rə naa iika irə zemak ,14 detən nok paka tingkak aarə nok sə i kine Daa aarəz Yesso Kweebaaz. 15Nok ri'ik uriyangi, sei i de' naa gɓam sə i keerə ina kubruskəna ang koona pakrə naa su' koo rababaazə.16Ri'ak Daa aaz Yesso Kweebaaz, naa Daa Billa aal ura gɓaaz sə ina esaa gɓopsəka timr wessal naa eska timra wessal go'numma ullom rə. 17Naa gɓopsəsən timr səna wemgrəsən zok, koo tomsa passiya naa pak.
Chapter 3

1Ri'ak uri yangi, weerə nok paka daa rək na ree mu' səna noos zok ni pu iik, 2naa gɓak timr iya i go'pai naa mariya iya naa zammai ii yas zi ipu naa rums pa.3Nok Daa go'gon ur wengrəskən sə zo'on rumsa go'passi.4È puna kweeka Daa erə timlə nok ii, iibən səna go'ro ina ree mu'ka naa go'ka neta doosən ina go'rət. 5Daa ona go'rus timtəya iiy, sə i kaa bill naa tabsəka timra Kweebaazəl.6Nopk ri'ak uri yangi è pui doosukəndə naa rira Daa aaz Yesso Kweebaazəl uri yangi keesən zuta iit, sə i ri'gə ri'gəta i kwee érət pa. 7Ii bən i meemen ni ika gwegrənak è yiig zu'teya ey ni worbai i ri'gətək pa. 8Gə̱ è regə kowa mazzeu kotto pa, è kam toms tuks naa ubla noka è mu'sukənnak pa. 9Nok gəə epuna gɓam pa, ama noka è ri'gəskən zu'teya ei sə i gwegrə érə.10Nok bo'ta èpuna naa ii è doosən engə, pat ura kam toms paz ka'ina esu rek pa. 11È gee uri i ri'gə kotto i kam koo una pa iya i todo zuk zuk. 12Nok ri'ik ərim mariya eyi epu doosəkirə, sə epu dinsəki to'ro naa ri'ra Daa Yesso Kwewebaazzəl ina kam toms naa gɓaksəka zur, səna rəg koowa ewi.13Nok ri'ik uri yangi ka'i ke̱e̱s timra iil, timra go'ruka neta oomittə pa,14 koo neya duu paka rababaazə aspa ina gɓaksu tokrə, ka'i tookən naa ur pa sə zok na buru. 15Ama ka'i pe'eu um keerə pa dinsunu to̱ ni zeezak.16Nok ri' Daa gonum rəz na esən go'num koo bənaya naa koo araya, Daa na gau naa ii.17 De'sikaa miik kaa ak, Bulus, naa na'a miiy uni gau alamaa miiz kalan rababaazza i biiwaz. 18Go'numma Daa Yesso Kweebaaz na gau nasa ii ini pat, (na gau ri')

1 Timothy

Chapter 1

1Bulus, manzoo Kweebaaz Yeeso rəz no̱k do̱o̱kaa Billək ura kwe̱e̱yaz Dangwanz Yeeso rə ura a de'esnu timr az. 2Rekarə Timoti rə waza miirə zəma eska timləz: Go'nəm, yirku naa gabta wessat diga Daa Billə naa Kweebaaz Yeeso Dangwanza aaz.3Ni n doosnak a bo'rənak, n ri'gəkən Makadoniya ak minge, gamn Afisa no̱k sə a doosə ii uri kaina kubrusən una ɓəs pa. 4Kaina laas wakatiya iiz geeka səirə naa ge'sa ɓampas, neta eti kamtə kan sinəm, to̱o̱ aka kamtə po'ka to̱msa Billəssə rekarə mu'uk, no̱k eska timr.5Go'ka bissək uki gbaaka diga timra oomillə, naa sundumiya wessai naa gəbən eska timra wessal. 6Mari uri i yerpu diga bilaa oomikrə sə i duu pangna zukan. 7I ii gakpa lamiya bissəi, ama i me̱e̱ ina pu dookrən pa koo ina i de'en paan. 8Ama a me̱e̱men bis bo go'gon ina kamən toms ni dookai i dook.9A me̱e̱men ina an, bis no̱k maza pu wessaz pa, ama no̱k iya i duu dookai pai, naa iya í ru'gus marí, naa iya í duu Bil pai, naa hakkei ai, naa iya ipu na Bil pai, naa iya i doorə səəra pangnai. I kamtə bis no̱k iya i iu dai naa maiyai, naa iya i iu zurai. 10No̱k kima ki'ei, naa iya i kisən yara marii, naa iya i ruurə mari sə i kami senurəi, naa songbai, naa iya i de'sə songbai, naa kala neta pu ke̱e̱rəssə na dookaa oomik. 11Dookaa ak no̱k gbi'kəma paka tingka Billəkrə eki a naa sə'səmak, a í ese amaanak.12Npu iisək Kweebaaz Yeeso Daa aaz useeko rə, ura wengrəsəz, no̱k kweeye pu mii waza wessaz sə tosə tomteya ullləirə. 13Ninka mii maza n pag səəra pakazzi, ura ɓəs mari baaraz, sə ruusə mari, ama naa ri'ik tele i okse yirku no̱k n bo'rə me̱e̱ka miikrə pa naa eska timlə pa. 14Ama go'nəma Daa Billəm tiitə miirə naa eska timr, naa gbaakaa pu Kweebaaz Yeesorək.15Paka tingka ak a duuka rəkki, reksapu koo neeya na kwe̱e̱, səna doo bonge Yeeso Kweebaaz zaa dəllə no̱k kweeka mariya naa hakkei ai, iirə te' boo miizi n laa ves. 16No̱k ri'ikki sə n kinə kweeka, no̱k miirəzi mii a seenzaz, ina yii ɓeska baara Yeeso Kweebaazzəl. Bo'rə ri'erizi sə mina gau ina yiikarən iya i esək timr rekarə zəngsa ɓampassə. 17Ri'ak, Gwanza zooraləz ura wər paz, ura sumsənzaz, Billa gwan mulol naa gbi'kəmal, naa nooska, na gau ullə ting-ting. Na gau ri'.18Npu esək dooka akrə moorə, waza miiz, Timoti, n bo'rə ri'eri no̱k min n doo ina bo'rəmkpa na moon, no̱k a torpu ya'ama oomimrə. 19Bo'om ri'eri no̱k sə a gau naa eska timr naa sundumeya wessai. Mari uri i mu'us ke'ka to' ina enirə sə i dàà eska timra iil. 20Ni Himunayus naa Iskandari, iya n esi səərbaazai no̱k sə ina dinsi to' ina kubrə mu'uska səəra pak.
Chapter 2

1No̱ka ri'ik Ma'karə, npu oorəkrə ina oorə na we̱e̱rək, naa oorək no̱k mari yas, naa iika usuko ina bo'rə ri'eri no̱k mari yas. 2No̱k gwani na iya naa gwant ai yas, no̱k sə a gau gabta wessat, naa gabta kamska zur na gabta Billəttə te' naa gbi'kəm. 3Ri'eri go'gon ina kweekarənni Billə naa kweebaaza aazə. 4N ii mari yas ina gbisə, sə ina reks naa me̱e̱kaa zəmak.5No̱k Bil pu mulo, ura de' aarə te'ez gə pu muzo, Bil naa maz Maza ezi uzi Kweebaaz Yeeso. 6Esə zura gwandəl no̱k dopska mari tele, no̱k seedaakum zoora allə. 7Noka ri'eki, sə min naa zura mindəl i tosə mina gau manzo sə mina doo paka tingkak. N doo zəma. N bo'rə songbi pa, miya n kubrusən menkizzi zəma naa sera Billəl.8No̱kka ri'ikki, n ii yara mari koo araya ina weerə sə ina təg nata ookapat paa naa suksa baar koo sinəm pa. 9Ri'erizi bən, n ii kita ki' ina tə' yaləna to̱o̱n, naa kima to̱o̱m naa kankpa zur. Kaina gau naa sikkpa suka naa kangeeri, naa bileya suktiniyai naa yaləna goman pa. 10N ii ina pə'rə zongn naa yaləna to̱o̱ kita ki'a i gau gabta Billəttəi tomteya wessai rəi.11Kita kiiz na kubrə kamska zok naa təka zur pa koo andəya. 12N iisə ara kita kiiz kubruskən koo naa yii gbi'kəm yara mazzə paa pa, ama na gau naa kamska zok.13Adamuzi i ma' go'tuku, sə Hauwa'u. 14I səərə Adamuzi pa ama kita kiizi i səəru hakkeirə. 15Koo naa ri'ik, i kweeku no̱k dingka yangi, ina ree mu' naa eska timr naa gbaaka, naa gabta ookapat, naa kamska timr.
Chapter 3

1Paka i doo ak a zəmaki: Uza na ii gakkpa gbi'zəz iya i esə timr airə, iisapu tomsa oomis. 2Noka ri'ik ura gbi'zaz iya i esə timr airə na nee zura gwandəl. Nau gau maza kiiz muzəz. Na gau maza kams zuraz naa maza ɓəs baaraz, maza ke' to'oz, maza kwee mara giniz. Doolezi na gau maza le' kubruskənaz. 3Kana gau maza bo' wakaz pa, koo maza mu'us pakaz pa, no̱ka ri'ik, na gau maza naa ɓəska baaraz naa gabta wessat. Gakp maza ii weesaz pa.4Doolezi na le' kamkpa gwaaga gwandək wessa, yangiya ulləi ina noosu na eska gbi'kəm tele. 5Maz na le' kamkpa gwaaga ullək pa, bo'ok riga sə ka le' kamkpa mariya i esə timr Billəi ya?6To̱o̱ ka gau maza pu' na' pəzzaz pa, no̱k sə kana ɗungs kur naa təka zur pa, no̱k sə kana kasə irəm bissa i zeesə səərəbaazaz sə pa. 7To̱o̱ na gau naa dooka wessak mariya i esə timr pairə, no̱k sə kana kasə dəgsa zullə te' na təra səərəbaazəkrə pa.8Ri'erizi bən Dikonii ina gau na goosa go'os, iya naa dangkaam pai. Kaina gau iya i bo' wak ai pa, koo mariya na sutun baarai pa. 9Ina gau mariya i yii eska timr zemai, naa mariya naa sundumeya wessai yai. 10Go'gon ina riyi zanga, ina gə ma' toms no̱k ipuna ne̱e̱ka zur.11Ri'erizi bən kita ki' ina gau naa goosa go'os. To̱o̱ kaina gau ni mariya naa sukumei ak pa. Ama ina gau iya i kweesi pakai naa iya i kams zurai koo andəya. 12Doolezi dikonii ina gau mariya naa kiiz muzo mu'ui, sə ina gbaa yangiya ii naa gwaama iim. 13Iya i bo'rə hidima wessai i kink de'ka naa gbam naa eska timra pu Yeeso Kweebaazəllə.14Npu biiska neta attə, naa sundumeya zakarə moorəi naa lo'kapa. 15Ama mina lo'tə npu biiskarə no̱k sə a me̱e̱ ni a ri'gəskən tomteya moorəi gwaaga Billək rə, uki ikiliisiya Billa naa zəngsal, de'səz naa po'kaa zemak.16Ina sinəm renni pa i yii bonge nooska Billa aal zəmazi naa gbi'kəm,"Gbəttə zura ulləl zokrə roo, Rums neksupu, malaikai í ogu, í ri'gən paka ullək menkirə te' tele, dəl esə timr ullə, sə í pe'su paari ara gbi'kakrə."
Chapter 4

1No̱k ri'ik Rums doosapu kaaka allə bonge, zoora ɓapsarəl mari uri i daak eska timra iil sə i gən sundumeya ii rumsa səərəmerəssə na kubruskəna mairək, 2songb rə roo, naa dankaamrə, sundumeya ii i wengsək.3Ii i ro'kən kiim naa kwe̱e̱ka rekaa Billə go'tək no̱k sə ina mar na iika usuko iya i esə timr airə te' na iya i me̱e̱ zəmai. 4No̱k ina Bil bo'rən yas pu wessa. No̱k ina kwee naa iika usuko tele, to̱o̱ aka mu'us pa. 5No̱k i bukutəpu naa paka Billək naa weerək.6Mona sundəsun uriyangi neta at, a gakp senza wessaz Yeeso Kweebaazə, no̱k i woma wonzi paka eska timlə zəmak naa kubruskənaa a duu wessak. 7Ama mu'sum pangna zukan a kita ki' a dooriyai i iin. Gobtəra ri'il, doksəm zura mol duuka Billə. 8No̱ka ri'ik dokska zok go'gon topa ama dokska zur duuka Billə go'gon koo andəya, no̱k ina Bil doo bo eskaan zoora rikakal naa a zakallə.9Paka ak go'gon kweekarə reksapu ika kwee yas. 10Ina bo'rə sə epu kamkpən tomse ketan, no̱k apu naa de'eska timr Billa naa zəngsallə, ura kees mari yasaz, musamman iya i esə timrai.11Doom paka ak sə gə a kubrusən neta at. 12Ka ii sə koo neeya na sáá gbams moos pa. Gobtəra ri'il, gamn ina kubrukarən mariya i duu Bil airə tele: pakrə, goosə, iikənka, ura i kwe̱e̱su pak as naa riisəm. 13Mina gə zaa, yaksən zok zangəkarə, naa dooka paka Billək, na kubruskəna.14Ka yer esəka i esa anabchirək pa, ara dooniya ikiliisiyarəi i saasəna nat moorə paak. 15Gbaam gban neta at, de'səm zok roo no̱k sə a gau me̱e̱nzəz marirə mu'ka. 16Gbaam zura mondəl na ina a kubrusənan rəm mu' nettirə roo. No̱k sə a kees zura mondəl naa iya ipu ge̱e̱ka rəi.
Chapter 5

1Ka yengsə do̱o̱ns pa. No̱ka ri'ik, doosnu pak ni daak. Do̱o̱sən yanga gbami ni uriyangik. 2Doosən kita ki'a dooriyai pak ni maiya moozak, yanga kita ki' ni watkiwii naa riisəmrə roo telek.3Noosən tuukì, tuukiya zəmai. 4Ama tuukuza puna yangiz koo yanga domdawai, ina ma' yiika ni i nooskən zeeuwa gwanirəu wak. Ina geesən do̱'ga mariya ii, no̱k uni ina Bil geen tingtəmam.5No̱k tuukuzza zəmaz apu gwan muzəz, na de'es timra ulləl Billə. Koo bənaya pu oorəkrə naa weerək tuks naa ubla. 6Ama, kitakiiza ii gabta tingnəmrət wərpu, koo no̱ka punaa zəngsak.7Do̱o̱m paka Billək neta attə, no̱k sə kaina gau iya doo paka go'pak iirə páá pai.8Ama maza le' bo'oska zeeuwa ulləu unapaz, musamman mariya gwandə gwa'ai, sinpu eska timr, dikka ura me̱e̱ Bil paz na ur.9Ina ge' kita kiiza tuukuza reksapu wi' zu' taarəz, kita kiiza ya'az muzəz. 10Ina meeu naa tomteya ullə wessai, koo le'ka kamkpa yangiya ulləirə, koo naa kweekwen mara gini, koo neksə mariya i esə timrai dəntai, koo ura po' mariya i ɓəsi baarai, koo ura wo̱rpaz bo'ka tomteya oomii rəi tele.11Ama tuukiya i do̱'gə pai, kaina ge' zok pa, no̱k ina kasə winkaa zokrək a gau keerəssəs Kweebaazə, i iik in kiim. 12Bilaa ekirəzi sə i toogəsə zuta gwanirət bilətta yaakarət, no̱k i laksapu dokskaa iirə seenzaz. 13I keesapu naa go̱o̱sa wo̱rurəs, i duu gwaam gwaam. I gau gabta wo̱rurətti kotto pa. Ama i gau dangkaamei yi, naa iya doorə pangna to̱o̱yi pandəi, iya i bo'rə ina to̱o̱ ika bo'rə pan i doo ina go'pan.14N ii tuukiya i do'gə pai ina ree kiimrə, sə ina dingə yangi, sə ina kam gwaak, no̱k ka esə səərəbaaz bila dookə paka go'pak enkurək aarə kamkpa tomtiya i go'pairə paa. 15No̱ka ri'ik uri yerapu duuka səərəbaazə. 16Kita kiiz uza ura naa eska timraz na punaa tuuki sei na po'i, no̱k sə toms kana daksə mariya i esə timr Billəirə pa, no̱k iya i esə timr Billəirə ina po' tuukiya zəmai.17Kala doonza ikiliisiya rəz ura pu tomsə wessa, esnu gbi'kəm wessa we', musamman iya i bo'rə wa'azi naa kubruskənaz. 18No̱k rababaaz doo bonge,''Kaa doksə negəza baakrəz su' zoora pu su'kun koourə allə pa,'' gə ''Ura bo'rə tomsaz kink kin toksaa ullək.''19Kaa kwee zagəm do̱o̱nirə paa pa. Sei ina kinə seedaakui ittikə koo taarəkə. 20Bi'səm iya naa hakkei ai marirə mu' no̱k sə ser na kam iya i seetəi.21Npu dooskarə Billə mu' na Kweebaaz Yeeso rə, naa malaikaiya i i teegəi, duum dookaiya ai ka gau naa suksa baar na bo'ka una na yiika be'səm pa. 22Kaa gbakə saasəska uza nat pa. Kaa tor hakkeiya uza rəirə pa. Zo'om zura mool ookapa.23Kaa ree mu' naa bo'ka maam pa. Ama gobtəra ri'il, bo'om maama inabirəm topa no̱k baara mol naa kunta moorət. 24Hakkeiya urirəl ipu kaaka allə, i assəni pu mu'ka ar bissə. Ama uri hakkeiya ii pu duukirə sa'ka. 25Ri'eri bən, ii uri tomteya iirə wessai ipu kaaka allə, ama uri gə i sumsək zok pa.
Chapter 6

1Seniya ipu senurə dii ina gwenə dangwaniya ii i to̱o̱ton eska gbi'kəm tele. Ina bo'rə ri'eri no̱k bo'ta sə i laas riira Billəl, naa kubruskənaa ullək. 2Seeniya dangwaniya ii mariya i esə timraiyi kaina səyi pa no̱k ii uriyangiya ii yi. Gobtəra riil, ina bo'si to̱ms naa wəru pa. No̱k dangwaniya i regən tomsa iisai, mariya i esə timr naa iya i iikən aiyi. Kubrusən gə a yii neta at.3Na gau uza na kubrusən una som sə gə na mu'us kweeka kubruskəna zəmak, waato paka Dangwanz Yeeso Kweebaazzək. Kwe'kən kwen ni i kween kubruskəna Billə pak. 4Maza ezi ura təg zur azzi gə mee una pa. Goptəra ri'il, punaa dingkənka naa sinəm pagrəmrə paa. Pagrəma emi kamtək kan keerəs, naa ruuska ro'or, naa də'kənka, naa sundumeya engkurəi. 5Naa geekənka pa marirə te' iya ipunaa sundumeya oomi pai. I daapu bilaa zəmak. I sundə bonge nooska Bil bilaa kinka zaudirəkki.6Ri'ak duuka Bil naa de'eska timr baksizi gbi'zəz. 7No̱k a zan koo una dəllə pa, a le'ek keeka na koo una pa. 8Goptəra ri'il reka naa yalən na daksa.9Ri'ak iya i laa ina na'rənai i torton ɓasurə, tərarə. I tor ton neta mə'əm rəttə naa winsa go'pak, naa kala ina tos mari sə i kasə hakkeirə naa wo'ka. 10No̱k iika wees, uki gidaa enkuwa koo andəyak. Mari uri no̱k laaka wees sə i kebs eska timra iilə, sə i goptə zura gwanirəl baar gomt gənŋa.11Ama moo, maza Billəz, keem neta attə te' duum ina wessan, duuka Bil, kweeka pak, gbaaka, ɓeska baar, na tiska zur. 12Yaam yaara wessat eska timlə, kam zəngsa ɓampas i dennas a enirəzi sə a esə seedaakum, seedaakuirə gənŋa ina pu wessandə pa.13Npu dooska ina andə Billə mu, ura ɓiis net telez, naa Kweebaaz Yeesorə mu', ura doosə Bilatus Baabunti ina zəmanaz. 14Duum dookai wessa we', kaa bo'rə ina go'panpa, haa getkaa Dangwanza aaz Yeeso Kweebaaz gətkənakrə.15Bil Yiik gbətkaa ullək zoora wessallə, Bil, ura naa sə'səmaz ura gwan muzo na gbi'kəmaz, Gwanza pu gwantəz, Daa Bil ura pu gwantəz. 16Gwan muzo zi ura wərk paz, ura gau oosa maz le' səəka roo pakrə, ura ogəz pipa, ko ura gwenkus pipa. Gbi'kəm na gbama ɓampam na gau ullə. Na gau ri.17Doosəm mariya naa na'ai dəllə te'ei kaina təg zur pa, kaina de'es timteya ii zaudiya ɓamazzə pa. Noka ri'ik, ina de'es timteya ii Billə. Ura esaa zaudiya zəmaz no̱k geeka tingnəma aam. 18Doosəmi ina bo'rə ina wessan ina gau na gbam bo'ka tomteya oomii, ina gau iya i fas na' esəkrəi. 19Ri'zi sə i de'sək zuta gwanirət kurkaa wessat ina zakandə. No̱k sə ina kwee zəngsa wessat.20Timoti, təgsəm ina i esan, kaa səəsə paka mə'əmrək naa sinəma geekənka pipamrə ina der me̱e̱ka songbrəm. 21Mari uri i doo neta eti no̱k i kepsapu eska timlirə. Go'num na gau naa ii.

2 Timothy

Chapter 1

1Bulus, manzo Yeeso Kweebaazəz naa iika Billək, nok alkawalla zəngsəz apu Yeeso Kweebaazəz, 2rekarə Timoti, waza gbaanzaz: go'num, naa yirku, naa gabta wessat diga Daa Billə naa Kweebaaz Yeeso Daa aaz.3N iisə Bill usuko, ura n noosúz diga do̱'ga mariya miirə, naa sundumiya wessai, ni n sundəna weerəka Billa miiləkrə koo bənaya tuks naa ublak. 4Zoka n sundən naa me̱e̱ma moomak, n ii okà, sə n gau naa yaksa zok wessa. 5Í ɗe'essə timr naa eska timra moorə zəmazə', keetə diga babaa mooz Loyis naa maiya mooz Afiniki, gəbən, n me̱e̱ pu moorə.6Nok a anni uki bo'rə sə n sundusəna naa esəka Billək moorə nok yiika na'a mii moorə. 7Nok Bil esaa rumsa selləs pa, ama a gbi'kəmrəz naa kamska zur.8Noka ri'ik zur kana dəga eska seedaakum Dangwanza aazə pa, koo mii Bulus, pursunaaza ulləz. Gobtəra ri'il, gamn zo'kaa ɓərka baalək paka tingkakrə no̱k gbi'kəma Billəm. 9Billi keesaa sə deraa naa derkaa oomik. Bo'rə ri', nok tomsa aas pa, ama nok iika ullək na gə go'numa ulləm. Esaa neta at no̱k Kweebaaz Yeeso diga dəl má'pa. 10Ama ri'ak kweeka Billək yiipu zok no̱k gbətkaa Keesbaaz Kweebaaz Yeeso rəz. Kweebaazzi kamtə ɓamna wərkrək gə kamtə zəngsa ɓampas oosa gɓə'tə diga paka tingkakrək. 11No̱ka anni, i teege no̱k ura bo'ok wa'azi, manzo, naa lamz rekarə menkirə.12No̱k a anni sə n ɓer baar no̱k neta at. Ama zur dəge pa, no̱k n meesapu ura n esə timr ulləz. Gə n me̱e̱men punaa gbi'kəma de'sək ina n esun haa rekarə ublaa ekirə. 13Gbaksəm riika wessak pagna a geeti miirəi, no̱k eska timlə naa gbaaka apu Kweebaaz Yeeso rək. 14Ina wessa Bil esan, gbaam Rumsa Billə gau aarəssə.15A me̱e̱men, iya ipu gamnarə Asiyai yas i yesepu kə́l. Ɓaara roolo Fizalas naa Harmazaanas ipu roo. 16Daa Bil na oksə zeeuwa Onisifaaras yirku, no̱k pu po'kerə koo benaya gə zur dəgu naa do̱kaa miik pursinarə pa. 17Gobtəra ri'il, zoora pin Romanak, laaye wessawe', gə kinə. 18Daa Bil na yiisu yirkuwa ulləu ublaa ekirə. Bilətta po'net tele buta Afisusattə, i me̱e̱men bo wessa.
Chapter 2

1Noka ri'ik moo, waza miiz, de'səm zok go'numa pu Kweebaaz Yeeso rəmrə. 2Neta a gee miirə seedakui gənɲarə mu' dəngsəm mariya wessa í le'ek sə í kubrursən urik gəbən ai.3De'səm zok naa ɓərka baar naa miil, ni sooja oomiz Yeeso Kweebaazəz. 4 Soozeza pu to̱mso sə íg zur neta dəlləttə sə yags do̱nza ulləz zokaz piipa. 5 Ri'zi bən, gə ura pu gbəsəma nomrəmrə sə í bopsuku meetuwallaz piipa, sei na ɓamsapu duuka dookaiya i gapsii gbəssəmmirəi.6To̱o̱to̱n baabaaza kam toms go'sumaz ma'ak pe'ka renteya ullə baakrəi. 7Gennəm sundumi ina n doosa andə paa, no̱k Daa Bil eska en meegəskəna koo andəya tele.8Sundum naa Yeeso Kweebaaz, zeeuwa Dauda rəlləz, ura i ruusu diga roobaamrəz, a anni wa'aziya miirə paka tingkak rəz. 9Ura n ɓer baar haa kam sə i dogə ni keekəzak. Ama paka Billək dogo zok pa. 10No̱k ri'ik n ɓəs baar naa neta at no̱k íya í teegíí, No̱k ííma ína kinə kweekaa Yeeso Kweebaazək, naa nooska ting ting.11Paka ak a zəmakki: "Ana wər yam naa úr, a ruuk yam. 12Ana ɓəs baar, a gakp gwant naa ur. Ana sinnu ur bən sinkənaa.13 Ana gau naa eska timr pa, ur gakp naa eska timr koo benaya, no̱k ur sinkən zura gwandəl pa."14Ɗe'esimi ɗen timr neta attə koo bənaya. Dingsəmi to' Billə mu'ka no̱k sə kaina sinkən pangdə paa pa. No̱k a eni pu zuk pu unarə pa. No̱k wo'sək won iya i geei. 15Yaam sə a yii zura mool Billə mu' maza wessaz, no̱k ura kam tomsaz punaa ina dəgsa zullən pa, ura kubrusən paka zəmak.16Daam pagna zukan sə le'kən duuka paka Billəkan. 17Paka íík gbərk koo araya ni kunuwa wo'səu wak. Íírə te'ka Himinayus naa Filitus. 18Mariya eyi i kéés paka zəmakrə. Í doosapu bonge ruukaa roobaairək bo'rumsapu. Sə í gbaagəs eska timra uri rəl.19Naa ri'ik, kurka womra Billəl naa gbamak de'sapu, punaa bi'ka na'a ai: "Daa Bil me̱e̱men iya ipu ulləi'' gəbən ''Gə maza na der riira Billəl az tele doolezi gakp sə markən naa neta go'pat." 20Gwaaga maza naa na'azzək, neta azurfa naa kangeerizi kotto pa. Bən neta yi'intat naa wómtat pii. Uri no̱k tomsa wessas, uri boo no̱k to̱msa go'pas. 21Uza na nekasapu zura gwandəl no̱k neta go'pat, ur bən ura go'ozzi. Í de'su ɓes, no̱k net tomsa daa naa gwaagazzə, gagbəs zok no̱k to̱msa wessas.22Geemgen naa wingkaa yangrəm rək, laam go'num, eska timr, gbaaka, naa gapta wessat naa íya í der riira Daa Billəl diga timra wessallə. 23Ama mu'sum dessa mə'əmrəs, no̱k a me̱e̱men kamtəkan sinəm.24Senza Daa Billəz to̱o̱ ara ka gwakənak pa. Gobtəra ri'ik gakp wessa naa koo neya tele, na le' kubruskəna, naa ɓəska baar. 25Doolezi naa tiiska zur sə kubruskən íya í sinnui. Ləəgə Bil ra'səski nok me̱e̱kaa zəmakrə. 26I keesək zura íí diga təraa seetan dəkrə, de səərəsipu sə í kam tomsa ullə íís.
Chapter 3

1Ama me̱e̱m neta at: ru'a dəl ɓamnarəi ɓərka baar piik go'ma go. 2No̱k mari í iik zu'teya gwnirəi, íya í íí weesai, nooska zur, səəra pagn, íya naa timra oopalai, íya í ke'sə úri to' pai, íya í íí usuko pai, iya naa riisəm pai. 3Í gakp íya naa gbaaka oomiik pai, íya naa timra wiilalai, íya í doo paka go'pak, íya í kam zur pai, íya í íí ro'or ai, íya í íí ina wessan pai. 4Í gakp íya í yingə marii, íya naa wengka zurai, íya í noos zurai, íya í íí neta dəllət sə ar iika Billai.5Í goo mariya í no̱o̱s Billai, ama i sin sin gbi'kəma ulləm. Kai duu go̱o̱sa mariya ri'eirəs pa. 6Nok uri íírə te' mariya í todə gwaam sə í səərə kita ki'a í ɓə'pai. Kita ki'a ri'eyi í toogus ton do̱o̱rapa hakkei. Í kéé bila nok neta dəllə soma'so. 7Kita ki'a ai Koo bənaya ipu kubrukrə, ama kink me̱e̱ka meegəskəna zəmak rə pa.8Ni Yanisu naa Yambirisu i rúúsən Muusarək. Riizi bən lamiya songbrəi i mu'sən zəmak. Ii mariya í yáápu sundumeya iirəirə. Iya naa eska timra songbrəi. 9Ama í rek mu' pa. No̱k mə'ma iim gbətək gbən kaka allə marirə mu' ni gwan mariya eyi yak.10Ama moo, a duupu kubruskəna miik, naa bo'kaa miik, naa iika miik, na eska timra mil, naa ɓəska baara mil, naa gbaaka miik, 11Ɓərka baara miil, naa ɓasu a miu, naa irəm neta okse miit Antaakiya, naa Ikoniya, naa Listira. N ɓəs baar. Neta etirə tele, sə Daa Bil keese. 12Iya i ii gakkpa mariya wessai tele Yeeso Kweebaazə i ɓəski ɓən baar. 13Ama enkabai naa iya i bo'rə neta go'patai i rek mu' naa engku. I yaasək uri bilaa wessakrə. Ii naa zura gwanirəl i yaapu bila.14Ama moo de'em neta a me̱e̱gəsaputtə sə a esə timr paa naa gbam. No̱k a me̱e̱men ura a kubrə ulləz. 15A me̱e̱men diga zoora a piin waizəzak a me̱e̱sapu paka biisənka neegummak. A anni me̱e̱gəskəna ɓesak no̱k kweeka rekarə eska timra moolə Yeeso Kweebaazə.16Kala paka rababaaza Billəzzək keetə diga Billəzi. Go'gon kubruskəna rə, gə biskarə, gə zeesəska pakrə, naa go'ruskarə, naa kubruskənaa wessakrə. 17Pu ri'eri no̱k senza Billəz gapsapu wessa we', naa gekkpa kala tomsa pu oomissə.
Chapter 4

1Npu eska dooka az Billə mu' naa Kweebaaz Yeeso, ura zeesək bis iya i wərai rə na iya naa zəngsai, no̱k gbətkaa ullək naa gwanta ullət. 2Gamn naa gepsəm sə a doo paka Billək, koo naa tingra koo naa tingra pa, bi'im, le'num, leerəsəm, naa ɓəska baar naa kubruskəna yas.3Ru' ípu zakrə ara mari í ɓəskən baar kubruskənaa oomoikrə pa. Gobtəra ri'ik, í toogəska lamiya í dooski ína í íí geekanan. 4Í ke'ək to' gongarə pa, í ke'ek to' səiya zukkairə. 5Ama moo, gbopsum timr koo andəya yas. Ɓəsəm baar; kam tomsa paka tingkakrə yi'səm tomsa moos.6Miigə ri'ak n keepu bila. Dənna ɓəəkaa miikrən rektəpu. 7N yaasapu yaara oomit n ɓamsapu noma miim, n kampu eska timr. 8Í de'essə pu meetuwalla go'num rəz, a Daa Bill zeezba bissə eskeu ublaa rookroz, mii kotto pa ama na iya i ii oka gbətkaa ulləkai.9Yaam a zaa mirə naa gbaku. 10No̱k Dimas daaye pu. No̱k iika dəllək daaye pu, ri'gə Tassalonika. Karaska boo ri'gə Galatiya, Titus bo ri'gə dəlla Dalmatiyallə.11Luka zi kotto epu yam. Pe'təm Markus sə i zaa yam, nok go'se gon to̱msə. 12Tikiikus boo n tòmu pu Afisus. 13Mona pu zakrə, kweetə yaluwa gbə'karə n daatə Karbuusarə na'rə Tarwaasa au, naa rababai, na gə wongna naa biit am14Iskandari tibaaza ne̱t suktənsəz bo̱'se e̱nku tekta pa. Ama Daa Bil faasku fan tomsa ullə go'rəssə. 15Moo bən tərmu tən, no̱k íi paŋna een pa dii. 16N see n keesən zura miilak, ura de'serəz pii pa. Gobtəra ri'ik, koo ne̱e̱ya i daye. Kaina ge' inan iirə paa pa.17Ama Daa Bil de'serə, sə gə po'e no̱k diga miirə zi dooka paka tingkak na yi'is zok, sə menki yas ina gee. Gbise kəəzə su'rə. 18Daa Bil gbiske diga tomteya e̱nkurəirə, sə gə ne̱e̱ke, sə kamkpe gwanta ullə paarittə. Nooska naa gau ullə ting ting. Na gau ri'.19Də'səme Biriskila, naa Akila, naa mariya Onisifarassə gwa'ai.20 Arastas piti Koranti. Taforimas boo n datu pu kunzuz Militas, 21Yaam a zaa niig nagə zaa. Aubulus pu də'əskarə naa Budis, naa Linas, naa Kalaudiya, naa uriyangi yas. 22 Daa Bil na gau naa rumsa mo̱o̱s. Go'num na gau naa mo̱o̱ ii.

Titus

Chapter 1

1Bulus se̱nza Billəz naa manzo a Yeeso kweebaazəz nok iya esə timr mariya Bil te̱e̱gii naa me̱e̱ka zəmak na iika gapta Billəttə te',2naa iya i de'es timr zəngsa ɓampa Billəssəi, iya pag songb pai, bo'si alkawal diga zo̱o̱ra do̱o̱ləi. 3Gbəttə paka ullə esə mina dook. N bo'rək naa dookaa Bil kweebaaza aazzək.4Rekarə Titus waza zəma eska timra aalləz, go'nəm naa gapta wessat diga Daa Billa aallə naa kweebaaza aaz Yeeso ura kweekaaz.5 No̱ka riiki sə n daata Kariita no̱k sə a ɓams tomsa yiis zok pas, sə a te̱e̱gə do̱o̱ni dermeya gbi'ki airə ni n doosnak.6Doolezi Doonz na gau ura i doo ina go'pan ullə paa paz, Ya'za kiiz muzəz, naa yangiya wessai iya i də'ni ke̱e̱ku koo i kams zur pai pa.7 To̱o̱ ton doonza iya i duu Bil airəz na gbi'kəma ulləm gbaaka gwaga Billəkrəm, na gau ura bo'rə ina go'pan paz. kana gau maza pag pagn zuk zukaz pa koo maza ɓəs baar paz. Kana gbakə suksa baaraz pas, ko bo'̱baaz, ko ro̱'baaz ko sutun baare.8Gobtəra ri'ik na gau maza kwe̱e̱ mara ginis, ura ii ina wessannaz. Na gau maza naa go̱'nummaz, maza naa sundumez, maza kams zuraz.9 Maza kam paka i kubrusunuk ɗenɗennaz nok səna we̱ngrəs uri naa kubruskənaa wessak səna go'rəs iya mu'sui.10Nok iya i kwee pak pai ipu gənga, gon mariya i nabsapuirə te'ka pakrəma iim a zukammi. I səərə sə i yaas mari. 11Zəmazi i to̱o̱ton ro'kənarə nok i kubrusən ina to̱o̱ kubrəskənarə pan, not baksiya dəksa zulləz sə i gbans zeeu yas.12Uza muzə iirə te'ka, ur maza naa ɓe'ruwazzi, doo bonge, "Kiraawai mariya i rumgbo songbeiyi, iya i lapu laatərai, do'neta go'pat, wo̱ri naa sutum baarei. 13Paka eki pu wessa, nok riik go̱'rəsni sə i kinə eska timra wessal. 14Kaa gən timra mo̱o̱l səiya Yahudaawairəirə koo dookaiya mariya i yesə gongaakum kurairə pa.14Kaa gən timra mo̱o̱l səiya Yahudaawairəirə koo dookaiya mariya i yesə gongaakum kurairə pa.15Iya ipu oomii, ko anya pu oomi. Ama iya ipu naa se̱'e̱m sə i esə timr pai ina oomin pii pa. Nok timteya ii naa sunduniya ii i laapu. 16I pe' géé bo me̱e̱me̱n Bil, ama i sinnupu tomteya iirə. I duu ina doon pa. Ura tammən ina oomin iirən pii pa.
Chapter 2

1Ama moo, doom ina wessan paka go'num rəkrə paa.2 Doolezi yara mariya do̱o̱riyai ina gau mariya naa kamska zurai, iya zu'tiya ii ipu oomii, iya naa go'numai, naa gapta wessat, naa eska timr, gbaakaa oomik, naa buuka timr.3Ri'eri gəbən, doosən kitaki a do̱oriyai ina gau gapta wessat ni to̱o̱ kitaki ika gamnak naa kamska zur, ikana sukrə uripa. Ka' ina gau seni bo'ka maama inaabirəmrə pa, ina kubrusen ina wessan4 nok sə ina geesə yanga kitaki sə ina gbaa yaari na yangiya ii.5 Ina gèèsi sə ina gau ki'a naa sundumeya oomii, naa me̱̱e̱kai, iya gbaa gwaama iim sə i geesə yaariya íiyai. ina bo̱'rə rii nok paka Billək kanaa laask zok pa.6Ri'erizi gəbən weenrəsim yanga gbami ina gau naa kamska zur. 7Ko andəya yiim zura mo̱o̱l ina kubrukarənnən, səgə a bo'rə ina zəman kubruskaa mookrə.8 Doom paka wessak sə i bə'əskəna pak, nok sə ura kwee paz na gee dəksa zur, nok pu naa ina dook aarə paan pa.9Se̱ni ina kweesə dangwaniya ii pak ko andəya. Ina yagi zok, ikana sinkən naa ii pa.10 Ikana ruuri una pa. Nok riik ina no̱o̱si sə ina esi gbi'kəm koo andəya tele, sə ina kamtə baksi kubruskənaa Bil kweebaaza aazəkrə.11Nok go'numa Billəm gbotəpu marirə yas, geesaa ana mu'us gapta mairət naa neta dellət. 12Kubrusnaa ana mu'us neta go'pa dellet. Ana gau gapta wessa Billə mu'ut, zamanu a a pinnu azzə, 13sə ana de'es timr kweeka sə'səmrə paa. Ublaa go'numa Daa aarə gbi'zazzəm naa kweebaaza aaz Yeeso rəm gbotkənakrə.14Yeeso esə zura ulləl nok aa səbo kweyaa bissə mu'ka tele, səbo yesaa mariy wessa we'ei bondəi, iya i təəgii, sə i le'eklen kamkpa tomsa wessassai.15Paggəm naa gbam sə a wengris neta at. Go'rəsum naa gbi'kəm tele. Kaa ii sə uza na bə'sa pa.
Chapter 3

1Sundəsini ina noos gwani sə ina esi gbi'kəm, ina kweesi pak sə ina gau naa gbakska tok tomtiya wessairə paa yas.2 Sundəsimi ikana doorə koo mazpa, kaina sinkənpa, ina daa ko neya naduu ina goosun. ka ina noos zur marirə pa.3Nok aa bən do̱o̱, mariya naa sundume pai yi naa mariya i gee pak pai. A yaàpu bila, sə a gau se̱niya geeka tingnum naa ne̱ta dəlləttəi. A gau enkurə te'ka naa ze̱e̱sa. A me̱e̱kənpa sə a mu'uskən andə te'ka.4Ama go'numa Daa Billəm naa a kweebaaza aazzəm gbaaka ullək marirə paak na gbotə.5 Nok tomtiya go̱'numrə a kamiiyi pa, ama nok yirkuwa ulləmmi sə kweyaa. Kweyaa neksəkaa dinkaa pəkkakrə, naa pə'kəma Rumsa Billəssəmrə.6Daa Bil kuutaa Rumsa ulləz gənga keesbaaza aaz Yeeso kweebaazə.7 Bo'rə ri'erizi nok sə ikana zeesaa bispa go'numa ulləmrə, a gakp naa bagsa timr mariya i pe'ek ɓinta zəngsa ɓampassəi.8Paka ak kwesapu zok. N ii minge i doo paka ak naa gbam ne̱ta attə paa, nok iya i esə timr Billəi ina pe' kamkpa tomsa wessa ni gon Bil esni ina kamənnak. Neta at a wessatti, gəbən puna baksi marirə mu'ka yas.9Daan sənumma mə'əmrəm naa neta do̱ka do̱'o̱t naa suksa baar naa dinkənka dookairə paa. Ne̱ta eti pu zuk gəbən bagə una pa. 10Mu'sən koo ne̱e̱ya ura kamtə markənka iirə te'kaz ina dinsupu to', də' mukə koo dən ittənə. 11Me̱e̱m mazzi keepu bilaa wessak, pu bo̱'o̱k hakkeirə sə wo̱'o̱s zura gwandəl.12Mina tomtə Artimas ko Tikiikus mo̱o̱rə, gbatəm a okse Nikopoolis, ara n iin gakkpəna googakrə. 13Tomtən Zinas ura le' zeeska bisaz naa gbaku, naa apoolos ni soou kamkpini unarə pak.14Doole mariya aai ina kubrə ni i kamkpən tomsa wessas sak, sə ina tok neta gbeei baarat ya' ina gau kotto pa.15Mariya epu yammai tele, ipu də'əskarə. Də'səm iya i gbaaa eska timləi. Go'nəm na gau naa ii yas.

Philemon

Chapter 1

1Bulus, pursunaaza kweebaaz Yeesorǝz naa ungwanz Timtaawus rekarǝ Filimon ungwanza e iinu pa tomsǝz, 2naa doowiya kiizaz Afiya, naa ungwanza arrǝ ar ya'amrǝz Afiikus naa mariya i esǝ timr i dakǝn mo̱o̱rǝ gwa'ai. 3Go'num naa gapta wessa Bil daa à aaz naa Kweebaaz Yeesorǝk na gau naa ii.4Koo bonnaya n pu iisǝk Bil useekorə n pu toskəndə we̱e̱rəka Billa miilə. 5N gee paka gbaaka naa eska timra illə daa Yeesorək naa iya i esə timrairə yasak. 6N We̱e̱rə Bil dakska zura iilə eska timləl na ree mu' nok me̱e̱ka kala ina wessa pu iirə te'endə kweebaazə. 7N pu naa yaksa zok haa sə timr tabse nok gbaakaa mo̱o̱k. Nok timteya iya esə timrairəi i kissəpu.8Noka riik, koo de n punaa le'səma n eskəna dokaa kweebaazə sə a bo̱'rə ina n doon. 9Naa riik, nok gbaaka, n ii ooruka - mii Bulus, do̱o̱nz, gə ri'ak pursunaaz nok Kweebaaz Yeeso.10N pu oorukarə no̱k Onisiimus, waza miiz, ura n gau daazəz ullə sargaiya miirəirə. 11Nok do̱o̱ gə pu naa bote uza moorə pa, ama ri'ak pu naa bote áarə. 12N getnupu moorə, ura pu miirə timlə koo bonnayaz. 13N ii n ka kamsu mində ang səka bo̱'se toms nok moo de n pu sargaire nok dooka paka tingka Billək.14No̱k n ii bo̱'ka una naa iikaa mo̱o̱k pa. N ii ara to̱mteya mo̱o̱rə wessai i gakkpən naa gbamak pa, ama na gau naa iikaa mo̱o̱k. 15Ləəgə noka enini sə i markən naa ur ru' to̰pak, no̰k səna gətə mo̱o̱rə naa gapt haa tinŋtinŋ. 16Diga ri'ak gakp se̱nzəz pa, ama ark se̱nz, gakp urgwanza a iikunupazəz. Ura gbaanzəz miirəzzi, mo̱o̱rə gə maa ark an zokrə roo naa Daa Billə.17No̱k riik, na mii ungwanza mo̱o̱rə to̱msəzzi, kweemu ni a kweene miik. 18Na bo̱'sapu unaa go̱'pan, koo a duwudun una, doosme mii. 19Mii Bulus n biisa ina an naa na'a mii: n toka. sei mina doosapu mo̱o̱ a miizi pa. 20Ò̱o̱, ungwanz, bo̱'səme go̱'num no̱k Daa Bil; esəm zəngsa miis əngəska kweebaazə.21N biisəna ak no̱k n me̱e̱me̱n a duudun paka n doosak. N me̱e̱me̱n a bo̱'o̱kbon ark ina n oorən. 22Gəbən laasne ar tiina, no̱k n pu okrə we̱e̱rəka Billa iilə, lo'ok pa gətkəne iirə.23Efaaras, ungwanza miirə gaptə pursunarə no̱k miiz Yeeso Kweebaazə pu də'əskarə. 24Ri'eri gə Markus, Aristaakus naa Dimas naa Lukka ungwaniya miire tomsəi. 25Go'numa daa aaz Yeeso kweebaazəm na gau naa rumsa moos. Na gau rii.

Hebrews

Chapter 1

1Do̱ka do̱' Bil pag naa do̱'ga mariya aai anabawaya ulləirə, dən gənŋa billət soma so̱. 2Ama ru'a airə, Bil pag naa aa Waza ulləzzə, ura de'su pe'ba ɓintezəz koo andə paya tele, ura gə ulləzi sə wom dəllaz. 3Waza ullə ezi uzi dənta oosaa ullə gbi'kəmrək, goosa ullə zəmas, noos koo anya naa gbama ullə pakrəm. De' le' ra'aska hakkei, sə gau na' go'naa ura naa Gbi'kəm paarikrə.4Uza gau naa gbi'kəm malaikairə, ni riira pe'tel punaa gbi'kəm haa ar ri'teya iirəi wessawe'. 5Malaikaa pazzi Bil meɗe doosu bonge, ''Moozi waza miiz,wonka N gapsapu daa mooz'' naa gəbən,''N gakp daa ulləz,ur bən gakp waza miiz paya?''6Gəbən de Bil kamtə Waza ullə seenzaz dəllə roo, doo bonge, "Malaikai yas ina noosu." 7Malaikairə paa doo bonge, "Yes malaikaiya ulləi rumsəs, seniya ulləi ra'a egǝkǝk."8Ama Wazzirə paa doo bonge,''Teng gwanta moot, Bil gakp tingting.Gbala gwanta moot uki gbala wessak.9No̱k a gbaa gban go'num sə a mu'us ina go'pan.No̱ka ri'ik Billa mool, woosapu naa waaga yaksa zokrək haa a ar iya i noo yammai.''10"Ma'karə Daa Bil a kur dəl.Ara billə paak tomsa mondə nattəssi. 11I laak lan ama moo a rək mu'ka, i busək ni yaluk. 12A kooki ni gbette sə i yetək ni yaluk. Ama moo apu ni a pinnak, wi' a mooi i ɓamkp pa."13Ama malaikairə te' neezi Bill meɗə dooka bonge, "Gam na' go'naa miikrə, Sei mina yesapu umkeereiya mooi ar de'səna dənta moot ya"?14Malaikai yas rumsa i tom no̱k ina noose sǝ ina gbaa iya i pe'ek ɓinta iya kweekii paya?
Chapter 2

1De pu zəma dooləzi a genkən hakilo a aaz ina a gee Waza Billǝzzǝ paandə bo'ta sə a daa eska timr lo'ti lo'.2Paka i doo malaikairə su'rək na zəmazi paak naa gapsapu zəmazi. Bil zees bisa ulləs naa go'num iya i mu'us duuka dookaiya ullǝi yai dikka bis yas naa mu'uska geeka pak sə ina kwee toksa ika kweeyak.3Ri'zi sə a gbisək ya? ana dàà oosa gbi'kak ak ya? oosa Daa Bil doosənaa ak, naa seedaakuma iya i gee ai. 4Bil maa seedək naa yiika neta məsəmrət naa gbi'kəm soma so' naa bən eska Rumsa oomis sə mar naa iikaa gwandək.5Bil de'es malaikai ina gbaa dəlla pǝlla womkpal pa, goptǝra ri'il, tos kweebaazi na gbaa. 6Uza doo rababairǝ pakkirǝ paa bonge, "Maza neezi ya, sə aka sundusuz ya? Koo Waa maz, ura a gbaau az ya?7A wom mari i gas malaikairə topa; ama a noosi naa gbi'kəm. 8A es koo anya iirə dii. Bil de'es uzi gakp gwant koo andə paa ya. Eki yii ina seek sa'an pii pa. Ama ri'kak gə a og maz gwant unarǝ paa pa.9Ama e me̱e̱ Yeeso a gbǝtǝ paa ni ura gas malaikairə pa. No̱k ɓǝr baar sǝ wǝr, Bil essupu ara ar yasak. Yerpu Yeeso koo andǝya paa, no̱k Yeeso wǝr nok mari. No̱k Bil oksnaa yirkuki sǝ eni bo'rəm. Go'gon ara Bil yerkǝn Yeeso ri'ik no̱k ɓǝr baar sǝ wǝr no̱k aa. 10Bil uzi wom net yassaz, go̱' no̱k uzi ii neta bo'rǝt yas gau. Yeeso uzi bo'rǝ sǝ Bil Kees mari.11Yeeso,ura kaas mari naazi no̱k Billai, gwan mariya Bil doo ipu oomi ullǝ mu'ui yasai i keetǝ ar mukǝ, Gwan Billǝ. No̱k ri'ik Yeeso gee dǝksa zur derkirǝ uriyangi pa. 12Zinba ges bii gee kweebaaz doosǝ Bil, "N dook riira mool uriyagiya miirǝ te', N zink gella nooska moorǝl ar tookənaa iya i esǝ timrairǝ te'!".13Anabi gǝ bii rababaaz uzarǝ ina kweebaaz doo Billǝ paan: "N hooluku." Gǝbən ar uka rababaazə, Kweebaaz doo iya ipu ni yangiya ullǝiyairǝ bonge, "Mii naa yangiya Bil esəi epu ari." 14No̱ka ri'ik, de iya Bil de̱ri yangiya ullǝiyai mariyi, Yeeso bǝn yerpu maz ni iik. Seetan punaa le'kaa bo'oskǝn mari sǝ i serǝmmum wǝrkak, ama Kweebaaz yer maz no̱k naa wǝrkaa ullǝk naa le'eska wərk yerək seetan maza gbam pii paz. 15Yeeso bo'rǝ ri' no̱k sǝbo fasaa aa yas, sǝ a le'ek daaka sera wǝrkrǝl.16No̱k Yeeso yerǝn mazak, zaa po'ok malaikairəzi pa. Ouwo, no̱ka àà a a kwee Bil ni Ibraahim bo'rǝkki iya ii po'kaai.17 No̱ka ri'ik sei Bil yer Yeeso see ni aak, ni "uriyangik." Gau firist a gbi'zaz og mari na yirkuz sǝ kamsǝ Bil toms naa timr mulǝz no̱k wǝrkən no̱k hakkeiya marirǝi sǝ bo'rǝ bilaa Bil ra'sǝkǝnik. 18Yeeso le' sə po' iya ɓasu i toski hakkeirǝi no̱k ur naa zura gwandǝl ɓǝr baar sǝ tor ɓasuwa hakkeirǝurǝ.
Chapter 3

1No̱ka ri'ik uriyangiya naa riisəm ai, ni derənnak. Sundən naa Yeeso, manzo naa firist a gbi'zaz a dooka hakkeiya aairək. 2Sen Bil naa timr mulə, ura teegus, ni Musa sen naa timr mulə gwaaga Billəkrə. 3No̱k i pe' Yeeso ura wessa naa gbi'kəma nooskarək sə ar Musa, no̱k ura wom gwaagaz punaa noosək sə ar gwaagi. 4Kala gwaag uzazi wom, ama ura wom koo anyas tele uzi Bil.5Musa senza wesazzi Billə gwa, doo don neta bo̱'rumkpat a zaakaz. 6Ama kweebaaz uzi Waza gau koo andəya gwaaga Billekrə. Aayi gwaaga ullək, ana kam gbama am wessa we' naa gapsa to'a kənkarəi.7No̱ka ri'ik puni Rumsa Oomiz doo bonge: "wonka ina gee gwera ullək. 8Kai wengs timtəya íí pa, ni Isaraila i bo'rən sinkənkənak ni gwegnik doolə roo.9Ara daiya íí i gwegnek haa, wi' zu' ittə ipu ok timteya miirəkrək. 10A eni rəzi timra miil laa naa dəna roon. N doo minge, tomteya íí koo bənaya ipu kanarə i mee billəta miit pa'. 11Ni N gba'təm suksa baara mindəirə: 'I tork miirə zəngsarə pa.'''12Geen gen, uriyangi sə timra rumsa go'pas kana kinə zok irə te'pa. Timra yesək Bil kurraz. 13Ama wengrəsən zu'teya indəi wongka naa bo'ta haa ubla uka na pii ina der wonka no̱k sə uza iirə te'ka kana wengs naa səərəmeya hakeirəi pa.14A gapsapu iya popsa naa Kweebaazzəi, ana de' naa gbam ullə diga ma'karə rekarə poorot. 15A enirəzi i doo bonge, ''Wonka ina gee gwera ullək, kai wengs timteya ii pai ni Israila i bo'on toi yandək.''16Sei neriya i gee Bil sə i toriya? iya Musa meetən ya'az diga Masaraawairə paya? 17Naa neezi Bil baar sugu haa ublut zu' ittə ya? Naa iya i bo'rə hakkeiyai, iya wəngna iin kittə doolə roo zi paya? 18Neeyi Bil gba'təm bonge i tork boorə ar əngəskarə pa, naa iya i duu wuw pazzi gə? 19A og noka ri'ik ii kinə torka ar əngəska ulləkrə pa no̱k eska timr piipa.
Chapter 4

1De' i daasapu dokaa torka ar əngəskənaa Billəkrə, a gee sera no̱k uza arə te' kana kasə tor pa. 2A geesapu paka tingkak əngəskaa Billəkrə, ni íí bo'sən Israilaiyak, ama paka rook naa gə iya i geen sə i daa eska timra iil pa.3Aà a esə timrai, a to̱o̱ton əngəskaa Billət, ni doo bonge, "Ni en ɓadəsən pak naa suksa baara miirə ak, i tork əngəska miirəkrə pa.'' Koo naa ri'ik, tomtya ulləi i bampu diga ma'ka dəllə. 4Ar ukarə dosapu paka ublaa əngəskənaa gbansa akrə, "Bil inge ubla gbansa ra'akrə tomtəra." 5Bən doo bonge, "Ii tor engəskənaa boorəkrə pa."6No̱ka ar əngəsən i gbomsusəpu aarə ina tor roori, iya i doosi paka tingkak ai tun do̱ka do̱' i duu pu haa sə kinə torka pa no̱k wengta zur. 7Bil de og ubla uka der "Wongka" ni pagən Dauda rək, de lo'os ni i doosən bonge, "Wongka i naa gee gwera ullək, kai wengs timteya ii pa.''8Joshua naka kami ar əngəskənaa Billəkrə, Bil ka pak no̱k ubla uka dəna mu'ka andə pa. 9 No̱ka ri'ik əngəskəna uka pii Ubla asawe no̱k mariya Billəi.n10Ura kinə torka zengsa Billəssək ur naa zura gwandəl əngəsapu naa tomteya ulləi, ni Bil əngəsənak. 11No̱k ri'ik a bo'rə ina wessan sə a kinə torka zasirə uza kana baz zaka pa sə torka nok wengka zura ulləl go'rən.12Paka Billək paka naa zəngsakki naa gbama ar fongkaz rongkparə ittəkən i mas man rums diga zəngsə, naa le'en mu'səka sundəməya timləi na meegəskaa ullək. 13Billə mu'ka puna sums zokkai piipa. No̱k ri'ik kala anya pu kaaka allə ura ar ge'kən neta bo'tə atrə.14De' a punaa firist a gbi'zaz ura keetə Paariz, Yesso Waza Billəz kams eska timra allə rekarə ullə. 15A punaa firist a gbi'zaz naa ura gə̱ə̱səkaa yirkuwaz azau pa, amma ura ii gweeguz ko bilaya pakreya ni ak, amma hakkeirə paa pa. 16No̱k ri'ik n ruu naa gbam sə a ree ara go'numa Billəkrə, sə naa bo'saa yirkurə sə a laa go'numa po'kaam ana pu laakrə.
Chapter 5

1Kala firissa gbi'zaz i teegu diga marirə te' i teegu səna gau no̱k ii tomteya Billəirə, sə ina esə esək naa hadaya busuka hakkeirək. 2Na gau ura ɓəs baar naa ri'gəta iya i me̱e̱ unapai naa iya i doo səəru de gau naa iya ipu okapai pa. 3Nok a an, gabsapu doole esək en hadaya no̱k hakkeiya ulləi, ni ur bən bo'rən marirək.4Maz kinə gbi'kəm no̱k zura gwandə pal. Gobtəra ri'il, Billi deru, ni Haruna ak. 5Ri'zi bən Kweebaaz pe' gbi'kəm naa zura gwandəl pa sə gau firist a gbi'zaz. Gobtəra ri'il, ama ura pagnus doo bonge,''Moozi Waza miiz;wonka n gaupu Daa mooz.''6Ni doon ar ukarək, ''Moo firist zi haa ɓamnarə gweka ni Malkisadek."7Zoora pin zokrə rook, Kweebaaz de yoo weerəka ullək naa ooruka orək naa wora wessa we'ek naa meem rekarə Billək, ura kweekuz diga wərkrəz. I ge'u, yii zura gwandəl haa ullə. 8 Koo de ur Wazzi kam, kubrə eska gbi'kəm diga i nau ɓe'rurə te'.9De' gapsapu oomi o' bən, sə gau Kweebaaz ɓamkpa piipazak, iya esu gbi'kəm rəi yas. 10Bil desu ni firist a gbi'zaz ri'gəskəna Malkisadek ak. 11A punaa net gənɲa eka doot Yesso rə paat, ama gomgon rekarə, de' i gau naa mo'kaa ròrək.12Bəlla ri'ak kal too ika gapsapu lami, naa lo'kaa irək, gamn mariya kubrəsənai, I ii in uza naa, kubrəsən ina ma'ka meeka Billək, i gapsapu iya ii bommai, rekaa puna gbam pak. 13Ura boo bommaz yaz meegəskən paka go'numrə eki pa, no̱k ur waa wazzi. 14Naa ukarə bo, reka gbam piik, reka mariya re'kiiyi, iya i puna ina go'on naa go'panak, nok i keen kubrəzka sə mee wessa naa keku.
Chapter 6

1Noka ri'ik, kai daa kubrukəna ma'karə paka kweebaazək ekirək, a rekni mu'kak haa ɓapsarəkai gəə sə i kur pokna a timteya roobamrəi pa, naa eska timlə Billə bən. 2Koo naa kubruskəna batismarək, naa pa'ka na,' ruukaa roobaamrək naa zeesəka bissa ɓampas. 3A bo̱'ogbon neta Bil iit.4Naka dookaa iya oosa osən də mukəi, iya lellei esəka paarik, iya i kinə Rumsa Billəz. 5Naa ura ulləz paka Billə tingkak naa gbi'kəma wi'a iirə zakrəi. 6Naa ura, gəə sa'kaz, go'rumkpa ara i mukən gomtitik po'ka na'rək, no̱k gəə sə i ɓaa Waza Billəzzi bən sə i dəksu zur te'kate'7Buta ma' bo'os maama i laasaz koo bonəya, keetətək dokta omit iya i kam tomsi buttərəi sə kwee sə'səma Billəm. 8Ama na bu'tə keptə naa bangsa eli boota pisupa, gbəəgbə baar haa sei i kamkpənu sù, ɓamsənarə doosək don zok.9Ri'zi e doosapu i naa an uriyangiya gbaanai e meesapu i desapu netta wessak te paka kweeka zəngsək. 10 Bil ura timr i zinsuku naa tomteya ii yas pu naa iika i yiisuku no̱k riira ulləi laz, ara i go'sən iya ipu okapaiyak, naa haa ri'ak ipu gò̱'kəndək.11E ii in kala neya naa bage zok naa go'karə naa gbaksa tok wessa we, haa zakarə bapsəkarə.12 No̱k è ii ara i gakpən wərbaiya pa, uma kubrən naa iya i kwee yiisəka dooka re'kak, eska timra iil naa ɓəska baar.13De' Bil go rə doka naa Ibrahim, sə gba'təm naa gwandəl, de uza aru sə gba'təmsku pa. 14Doo bonge, ''N sə'səka naa bən N baksəka zeeuwi.'' 15Bilaa ekirə, Ibrahim de ɓəs baar, kwee yi'səka dokaa ekirək.16Zəma zi mari i gba'təm naa ina arin, gba'təmkpa iirek uki yii gakpa pagrəmrə haa ɓamsənarə. 17A enirə te' Bil i yiisəkən iya i pe'ek ɓinta dokaa kirrətəi, gəə ika bo'ok kana azzok pa sam, haa sə daksən gba'təmkpa. 18No̱k go'num neta ittəmə am a azzok pa an, a ii, Bil meedək sə go'rə songb pa, aa a noktəi sə a kəna ar bo'̀na , a dénaa wessəkənka wessawè sə a kamz ina a batisma to̱o̱ an arə mu'̀ka.19E gbaksapu to', ni anko waa zəngsəz, a de'sapu wessawe, go'mago, uzi bən tor haa yaluwa sugognarəurə. 20No̱k a yii Yeeso artə torkarə, də gapsapu firist a gbi'zaz haa ɓamsənarə ni Malkisadekak.
Chapter 7

1Malkaisad aa az, gwanza Salimaz, firist a Billa naa Gbi'kəmaz, ura oks Ibrahim zoora pu gətkəndə diga ikkpa gwanirək sə sə'su. 2Ulləzi Ibrahim esə muzə komnarə te' neta ulləttə. Riira ulləl ''Malkisadek'' uki ''gwanza go'numrəz. Riira ulləl ula bən uki ''gwanza Salimaz,'' uki, ''gwanza gabta wessattək.'' 3Punaa daa, koo mai pa, punaa domdai pa, i me̱e̱ ublaa i dingnuk pa, koo ubla wərkənak pa. Googon Waza Billəz, sə gau firist ting ting.4Gwenəm gbi'kəma mazazzəm rəm, domda aaz Ibrahim ma esu muzo diga komnarə te' neta kinə ya'am rə. 5No̱kka ri'ik diga zeewiya Lawi rəi iya i kinə gbi'kəma firist rəm i dosu dookairə te' ina kwee eska muzo Komnairə te'ka marirə nattə, uriyangiya iirəi rə, ii bən zeewiya Ibrahim rəiyi. 6Amma Malkisadak ura i mee zeewa ulləu iirə te' pa, kwee muzo komnairə te' Ibrahim rə, sə'su, ura puna alkawal az.7Ina mu'uskarənni pa, bonge a gbi'zaz sə'sək ura topaz. 8Ang mariya i kwee muzo diga komnarə te' mariya i wərk aiyi ubla ukarə. 9Ama dookarə i esəpu seedaakum punaa zəngs. Lawi naa zura gwandəl ura kwee muzo diga komnairə te', ur bən esə a ullən Ibrahimrə. 10No̱k Laawi bən pu diga geeteya domda ulləzzəz dəna Malkisadak sarən naa Ibrahim ak.11Ri'ik naka gbaaka firissək gakkpən zeeuwa Laawi rəurə (no̱k ulləzi mari i kwee dookai) ika toz uza ɓes naa ruutə ni riigəskənaa Malkisadik, sə i geeu ur doka Haruna rək paya? 12Firist naa as pu zok, dookai bən assək zok.13Ura doo neta at ullə paa ezi, keetə meel ularə ɓese, ura maz meɗə kamsu toms bagadirə pa. 14Ri'ik pu kaaka allə, i ding Dangwanza aaz diga zeeuwa Yahudarəzzi, ura Musa meɗə pagna paka firissək pa.15Ina a doon pu yi'təkrə kaaka allə, firist uza ruutuk naa goosa Malkisadek ak. 16Firist a pəzzaz a az gakp naa goosa zokrəz pa, sei naa gbi'kəma zəngsa ɓampassəm. 17No̱k raababaz essapu seedakuum ullə: "Moo firist zi haa dəl ɓamnarə ni goosa Malkisadek rək."18Dookaiya ulləi duuyii i gənni sa'ka no̱k gbama ulləm ya'rumpu naa kinka piipa. 19Dookaiya Musa rəi go'rə koo una pa. No̱k ri'ik i toktutə gbaksa to'a ookapairə, mu' ang no̱k ur saa kink reksəka Billə.20Gbaksa to'a ii i go'runkpa pa sei dei naa gbatəmkpa, no̱k firist a aarəi i gba'təmpa. 21Amma Bil gba'təm de doo Yeeso rə, "Daa Bil gba'təm asək ina ullə timlən pa: 'Moo firist zi haa dəl ɓamna.'''22No̱k gba'təmkpa ak Yeeso gau ura yi'is ina Bil doon. 23Werk ro'on firistii a eyi gakkpa haa dəl ɓamna. a enini bo'rə sə firist ipi gənɲa waato muzo naa muzo uzarə sa'ka. 24 Amma no̱k Yeeso gapsapu haa dəl ɓamnarə, firistii a ulləz bən i bəəsə uza pa ves.25No̱ka ri'ik puna gbi'kəma kweekən iya i səətə Billə mu'kai haa ɓamna dəl, gau naa zəngs haa oorə nok ii. 26Firist a az uzi go' no̱k aa, Punaa hakkei pa pu ookapa ura səəru pisupaz, ko'su diga mariya naa hakkəiyai rə, sə gau ura gbi'zaz haa paari27Ii una pa, ni firistiya i assaiyak, i esə hadaya koobənaya, ma'karə no̱k hakkeiya ii, naa gə a marirəi. Ur bo'rə də muko yas, dənna esən zura gwandəl laakrək. 28Dookai tosapu mariya ina gau firist a gbi'zaz koo de' i gbe'repu, amma paka gba'təmkarək sa'ka, tə'əs Waz ura ii go'ru ookapa haa dəl ɓamna.
Chapter 8

1Ina e ii dookan aa an: Apunaa firist a gbi'zaz ura gau na' go'na gwanta Billəttə paari. 2Ura kamə toms ara ookapakrəz, naa gwaaga Daa rək zəma gabsak, maz pa.3Kala firist a gbi'zaz i tosu toms no̱k yiika esək naa hadaya. Ri'zi gapsapu ullə kamtək kan ina yiikarən. 4To̱o̱ haa ri'ak Kweebaaz nakapu dəllə roo ka gau firist pa ves, de uri i pii iya i yii esəka marirəi ni dookai ii dook. 5I noos neta rigəskənaa paarittət naa zəngsa nettirət, ni Muusa Bil do̱o̱sunuk de pi go'kən gwaaga Billək rək: Bil doo bonge, ''Gwenəm go'rum koo anya wessawe' ni i yiisənak yiigrə.''6Amma ri'ak kweebaaz kwee tomsa ar az no̱k uzi gəəgəska dookaiya oomiir, de' è doosapu paari dookaiya rəi. 7Naka naa doka ma'karə aa eyi i kasə koo unarə pa, ika gee səka laa ittə pa dokairəi.8De Bil og aibeiya marirəi, doo bonge "Gwenən ublut pu zakrə Daa Bil bonge N go'ok do̱kaa pənnan naa mariya Israilai, naa zeeuwiya Yahuza rəi. 9 Gakp ni dokaa N bo'rə naa do'ga mariya iiyak pa; ublaa N kamni nattək sə N keesəni buta Masarrət. Gwanki N daanik, no̱ka a de dokaa miirən rəpa, Bil doo ri', Daa Bil doo ri'.10A anni doka N bo'ok naa mariya Israilai ya, sa'kaa ubluta attə, Bil doo ri'.N tosuk dookaiya mii iirə sundumerə,gə n biiki iirə timterə.N gakp Billa iil,ii bən i gakp mariya mii.11I kubruskən doowi iirə te' naa kura gwaageya ii naa bən kala doowi, i dook bonge, 'Meem Daa Bil.' Gwani yas i meeke, diga waizəz haa rekarə a gbi'zaz iirə tə. 12No̱k N oksiki yirku engka baara iilə, hakkeiya ii n metək sunduka pa.''13Ni doon bonge, "dookaa pəriyai" gən pu a seenkak doonən. Amma ina do̱'gəssan lo'sapu gapsapu ina yaakyan an.
Chapter 9

1Amma koo dokaa seenkak punaa ar nooska dəllə roo no̱k duuka noosəkaa rook. 2 No̱k ror pii okapa no̱k gakkpən rora gokallək i der arki ar go̱'nəm, arkirə ina de'eska fitila rən pii, na tebur, naa burodiya yiikarəz.3Popsa naa yaluwa soknarə ewi ror ula pii, i der ar ookakək. punaa bagadi a zinariya rəz no̱k ina dəətəm rən, naa gəbən sanduki a dokarəz, 4pu gwe'kanən naa zinariya rəllə punaa koora zinariya rəz naa manna, naa gbalaa Harunarə suktə tagsak naa bille a dokarəi. 5Sanduki a dokarəzzə paa, punaa cheriboma naa gbi'kəmaz, gbe'eskanən naa zəngsa yirkurəz, ina an yas e le'ek sə e doosən munə mu' pa.6De' i go'rus neta eti, firistii i tor rora gokallə koo bənaya no̱k langsi. 7Amma firist a gbi'zaz tor rora ittəllə də muko willə, naa kwaal no̱k eskarə, gwandə naa mariya i bo'rə hakkeiyai rə i mee pai.8Rumsa Billəs pu yiikrə gee bila pii amma rekarə ara ar ookarəkrə pa no̱k rora ookapa goka al pii asə. 9Ina an riigəskaki zamanuwa azzə. no̱k pat esək naa hadaya, a wongka e esə at ii ipunaa gbi'kəma i ɓamsək ura wər as gwandə timlə pa. 10Amma ina an rekarənni naa ina bo'karən naa nekska ina zok iin anni, bako a pənnan na za.11Kweebaaz zaa ni firist a gbi'zaz neta wessattə. Sei tor tent a gbi'ta gbi'it a maz go'ri naa na'a ulləi pai, a dəllə roon pan. 12Naa kwaala buirəi naa a yanga negirəi pa, amma naa kwaala gwandəl sə tor ara ar ookakrə də muko no̱k an yas sə a kinə kweeka ɓampakrə.13No̱k naa kwaala buirei naa a yanga negirəi naa kuka maama i zaasapu diga tam dəm iya i markənpu naa Bil no̱k nekska zok, 14Dən riga sə kwaala kweebaazzəl, rekarə Rumsa ɓampassəl esə zura gwandəl naa aibe pa Billə, ra'səs temtiya ai no̱k tomsa wərkrəz sə a noos Billa naa zəngsal ya? 15No̱k a anni, tor te'ka dokaa pəzzazzə. Ri'zi boo, wərk gapsapu no̱k kweeka iya dokaa senkakrəi hakkeiya irəirə, iya i derii boo i kweek alkawalla binta ɓampassəm.16Doka pii ni ina a iinak. Paka ina iindəkrə, no̱k ma'kəna kamkpa toms, doole uza yiik ura go'rəz wərpu. 17Sei ura doo ina iin na wərpu sə ina roon ma' toms. Ma' toms pa ura rooz na punaa zəngs gə.18No̱k ri'ik Bil tos dokaa seenzaz tomsə naa bilaa do'nettə kwaala i wuu firist naa esə hadaya ge. 19Sa'kaa Muusa doosən Israilaawai koo anya ni Bil doon ulle dookairək, pe' kwaala yanga negi rəi naa a buirəi sə daksi naa maam. Ig yaluwa ulləu kwaala eirə sə waa kwaala rool rababaaza bille dookairəi. Sə waki marirə paa. 20Doosi bonge, "Kwaala alli dokaa pəkkak a Bil esən i duukii."21Riizi gəbən, faa kwa'a rooi tentə naa kala anya a i kamən toms arkirən. 22Naa wakəka kwa'a aiyi sə i neksən koo anya. uni ina doo zok Billə dookairə. Kwaal na wuu ina de'es do̱'in, Bil ra'sə hakkeiya mariya ei pa.23Naa bilaa hadaya rək to̱o̱ton ara firist neksəkən neta yii ina kweebaaz bo'rə paarin. Amma Bil neksək neta pu Billə paat naa bilaa ar hadaya iit. 24Kweebaaz tor ara ar ookare marii go'rək pa, goptəra ri'il, tor Billə paa no̱k gakkpa Billə mu' no̱k aa.25Tor arkirə no̱k eska zura gwandəl dən gənɲa pa, ni firist a gbi'zaz bo'rənak, ura tor ara ar ookakrə wir naa wir naa kwaala urirəi. 26Naka a anni gə ka torpu dən gənɲa diga ma'ka dəl. Amma ri'ak də muko zi tan yiik zok dəl ɓamnarə sə pe'sək hakkei no̱k eska zura gwandəl hadaya.27Mari yas i wər də' muko, sa'kaa roozə Bil zeeski bis no̱k hakkeiya ii. 28Riizi gəbən, Kweebaaz za wər də muko, Bil yesu hadaya səna bər baar no̱k mari gənɲa iya i bo'rə hakkeiyai. Gətək dəllə te' ittəza roozə, naa no̱k eska zura ulləl hadaya pa no̱k iya i bo'rə hakkeiyai pa, amma no̱k sə keesəkən iya i zo'uwai.
Chapter 10

1No̱k dookai i yii ina wessa Bil eskaa mu'un pa. Dookai i pii ni zəngsa una sommandən. Mari ina zaa noosək Billə naa hadaya irəm a kala willəz, i meddək gakkpa fem pa. 2Bil na ra'sapu aibeiya iya i kamtə hadayai, i og zura iil iya naa aibeiyaiyi es pa. Ika daapu eska hadaya! 3Zəmaa rooz uzi i esən hadaya kala wir sundusinən ipu naa aibei no̱k hakkeiya ii. 4No̱k ri'ik i me̱e̱gəsapu koo ina esə hadayaa do'nettəz ni nega yaarii koo bui Billə, koo na og kwaala ii wuukrə, eni le'kənaa gakkpa mariya na aibeiyai pa.5Gwanki de Kweebaaz pu zakrə dəllə te', doo bonge, "Esəkki koo hadaya a ii pa. Amma zoka a go'rə no̱k mii. 6Esəka du'ka hadayarək koo hadaya no̱k hakkei uki goosa pa. 7Sə doo bonge, 'Gwenəm, Npu ang, ni pu biisinən miirə paa rababairə mina bo'rə ina a iin.'''8Seekarə doo bonge, "Hadayazi, koo esək, koo esəka du'saput koo hadaya no̱k hakkeiyi a ii pa. I goosa pa ves.'' No̱k irəm hadaya azzi i esə dookairə. 9Sə doo bonge, ''Gwenəm, Mii aa az no̱k bo'ka ina a iin.'' Pe'es kubruskəna seenzaz no̱k go'rəka kubruskəna gbo'təz. 10No̱k a anni sə i neksaa eska zoka Yeeso Kweebaazzək an yas.11Ni firist de'en kala ubla no̱k nooska Bil. Koo bənaya pu esək hadaya munən dən amma a eni le' ra'aska hakkei. 12Amma Kweebaaz esə hadaya də muko no̱k hakkei, pu gamnarə na' go'naa Billəkrə haa ting ting. 13Pu zo'okrə sei ina yerpu umkeereiya ulləi gwandə dəntə di'. 14Naa esək munə gaupu ina wessan haa tingting iya i neksi pui.15Rumsa Billəs gə yiisaa ri', Seekarə doo bonge, 16"A anni dokaa N bo'ok naa ii, ublutta at na ar, Daa Bil doo bonge. N tosək dookaiya mii gwanirə temtirə, gə N biiki gwanirə sundumerə.17N gəək sə N sundə naa hakkeiya ii pa.'' 18Ri'ak ara ra'səska hakkei piinnak, eska hadaya no̱k ra'səska hakkei pipa.19Nok ri'ik ungwaniya miirə eska timləi, no̱k a essapu timr ina Yeeso ɓams andə kwa' a ulləi i kuu nok aa, a le'eklen reka Billə mu' na geeka sera unarəl pa ullə buugrə.20 Essapu bila rekarə Bille mu' ni a gakpen tingting naa urak. Bilaa pəkka eki uki Yeeso, ura wər no̱k aaz. 21Kweebaaz uzi firist a gbi'zaz gau gwant mariya Billeire paa.22 No̱k ri'ik a ree Billə mu' naa timra wessal a esə timr Yeesorə. Uzi yer timteya aai ookapa sə keesaa hakkeirə. Pii ni waa kwaala ulləi aare timterək, ni neksə zongna aan naa maama ookapam.23De Bil bo'rə neta doosaa boo bo'kat yas naa timr mulə, kaa daa duuguska naa dooka ina a esən timran də pa. 24A de'es bo'səkaa bon netti gəbən. Gə a sundə ni koo neeya le'ek sə wengs doowi zok sə a iikənkə sə a bo'rə neta wessat. 25Kaa daa tookənkaa aarək no̱k nooska Daa Bil pa ni uri i bo'onak. Goptəra ri'il, koo neeya aarə te' na bagsə doowi gbam. A bo'rə ri' de a meegəs bəlla Daa Yeeso gətkənal rektəpu dera.26Ana waas naa leek sə ana bo'rə hakkei de a me̱e̱sapu zəma paka Kweebaazek, hadaya po'kaat pii es pa.27 Goptera ri'il, a gau naa sera Bil zeeskənaa bissal, sə gə ɓəsək umkeeraiya ulləi baar, koski ra'a ma' haakrə.28Kala neeya mu'us dookaiya Bil esi Muusai wərk naa oksku yirku pa mari ittəkə koo taarukə ina doo bonge pu ri' ullə paa.29 Ɓəska baara gomalli, amma Kweebaaz waza Billəzzi, gə Billi. Uza na mu'us dokaa dogog mu'usapu kwaala ullə kuusii no̱k uraii mazzi na mu'us Rumsa Billəs, ura gau ulləz, ekigə Bil ɓəsku baar wessawe'.30De a me̱e̱men Bil doo bonge, "Go'ka naa gbama eska mari ina i to̱o̱n no̱k bo'ka hakkeiyan a miini. N ɓəski baar ni i to̱o̱k." A kam a eki. De Muusa bii, "Daa Bil zeesək mariya ulləi." 31Gakp ina yirkurənni maz na tor Billə na'rə!32Sundun naa dəna i seen meekəna oosaa kweebaazək. I wengs timr ɓərka baalə de i ɓər baar, i ree mu' naa eska timr Billə. 33Bəl ularə mari də'ən bansə te', i tosən sə i ɓər baar. Bəl ularə i ɓər baar naa uriya i esə timrai iirə ɓərka baalə. 34Iiyi kottə iya ipu pursunarə no̱k i esən timr kweebaaze'ək paak, amma i bən i kwee naa yaksa zok de iya esə timr pai uri i pe'es ina pisənnan. I kwee rii no̱k ii naa zura iil i me̱e̱men wessa inge ipu naa net Bille paa tingting, neta ar an a i pe'es diga iirət!35No̱k ri'ik zok kanaa wəsən pa ina tosən ɓərka baalə, no̱k ina ree mu' naa eska timr Billə, faaskən wessawe. 36Ren mu' naa buuka timr ullə no̱k bo'ka ina Bil ii ina bo'rən, esken ina doon. 37Annabi bii rababazə bonge Bil doo kweebaazə paa gee, "Ura n doo minge zakaz zak lo'ok pa.38Amma iya miiyi i gau wessai i rek mu' naa eska timr miirə. Na ii sereiyi sə ina daa eska timr miirə, N geek yaksa zok naa ii pa.'' Amma aa mariya i serəmmaiyi pa.39 Amma aa a esə timr ulləiyi no̱k səna keesaa tingting.
Chapter 11

1Eska timr uni tabbəskənaa pisə maz na pu zo'ok unarək. Uni kweeka kinka ina maz og dən pan. 2No̱k a anni sə do'ga mariya aai i kin kweeka no̱k eska timra iil. 3Naa eska timr a mee gee Billi wom dəl naa dooka pak, no̱k ina a ogan bo'tə zok ina piin də pa.4No̱k eska timli sə Habila esən Bil hadaya ar a Kainurəttak. No̱k eska timra elili sə i zanu gee punaa go'num. Bil zanu no̱k esəka kamtək, noka eki, Habila pii pin pakrə koo de wərapu.5Naa eska timli sə i pe'es Enoch paari og wərk pa. "Kin zok pa no̱k Bil pe'supu." No̱k i doo bonge zok yag Bil gee tingnuma ullə inagə pe'su paari. 6Eska timr na pii pa ka bo'rum Bil səka gee tingnuma aam pa, no̱k ura zaa Billəz doole esək timr Bil pii, gə faasfan iya i lauwai.7No̱k eska timli sə Nuhu kwee ina i dinsunu to' bo'rəmkandə diga og pa. Naa eska gbi'kəm naa ser sə wom ɓark no̱k kweeka mariya ullə gwa'ai. Bo'on ri'eki, le'es dəl sə gau pe'ba ɓinteya go'numrəz a zaa eska timləz.8Noka eska timli Ibraahim de Bil deru duu sə ri'gə ara kweekən ɓintakrə. Ri'gə, mee ara rekənnak pa. 9No̱k eska timli sə gau buta dokarə ginirə dəlləttə. Gau nu'terə naa Ishaaku naa Yaakubu,iya ɓinta iit mutə naa urai. 10Bo'rem rii no̱k gwen ina bo'rəmkpa mu'un, kink dəlla gbi'la riibaaz naa wombaaza rooz uzi Bil.11No̱k eska timli sə Ibraahim naa Saraatu i kin gbam pe'ka baalə do'gəma iimrə de i pe' Bil punaa go'num, ura doo boo eski wazaz. 12Rii gəbən diga mazza muzo wərk dəraz sə zeeu gənɲa keetə. I dag ni zosiya Billə paa naa gə ni wa'rəta su' gbənarəttak.13Ii yas i wo'əs i kwee ina Bil dooon pa. Goptəra ri'il, de i og sə i raai diga ar ye'na, i ii maraginiyi dəllə te'. 14No̱k iya i doo netti i gbəs kaakarə bopu laak dəlla bondo zulləllə.15Zəmagə, inaka sundə dəlla i daal gə, ika kinkin bilaa gətkarək. 16Amma ni pinnak, i ii dəlla wessal, waato a Billə paaril. no̱k ri'ik dəgsa zur kam Bil derkirə yangiya Biiləi pa de go'risipu ar gapt paari gə.17No̱k eska timli sə Ibraahim de i gwegu esə Ishaaku. Ura naa yaksa zok kweesapu dokaz es waza ullə muzo təngaz, ura i doo ullə paa gee, 18"Diga Ishaakurəzi i der zeeuwa moou." 19Ibraahim pe'es Bil le'eklen ruuska Ishaaku diga wərkrə. Riika pak wi, kinsupu gəbən.20No̱k eska timli Ishaaku sə'əs Yaakubu naa Isuwa neta zakattə paa. 21No̱k eska timli sə Yaakubu de wərk sə'əs yangiya Yusufurəi. Yaakubu noosi bən gwandə gbalarə.22 No̱k eska timli sə Yusufu de wərk dera dooso yanga Israilai ina pe' nena booi ina pu ruukrə.23Nok eska timli sə Muusa de i dingnu do'ga mariya ulləi i sumsu se'er taatə no̱k i og waza oozzi, i serəm dookaiya gwanzəi pa. 24No̱k eska timli de Muusa nootə mu'us derka waza wai kiiza Fir'aunarəz. 25Goptəra ri'il, teegə ɓərka baar naa mariya Billəi, naa ara geekən tingnuma hakkeirəm ru' topak. 26Teegə degsa zura duuka kweebaazəl naa zaudiya Masarattəz, no̱k pi'sapu no'a ulləi faaskaa mu'ukrə.27No̱k eska timli sə Muusa daa Masar. Serum suksa baara gwanzəl pa, amma wəngs zok naa gwenka ura og zok paz. 28No̱k eska timli sə kwee paska naa waarəka kwa' no̱k ura wo'gəska yangiya i see dingkii naa pok yangiya i see dingki Israilaawairəi pa.29No̱k eska timli sə i ar gbənarə te' wa'rəta kotəntattə paa. De Masaraawai i yaan bo'ka rii, i tums zok yas. 30No̱k eska timli sə konza Jerikoz kas buttə de i kowu ublut gbansa. 31No̱k eska timli sə Rahap tarabantaaz na mariya ipu yammai i wo' pa no̱k kween mariya i zaa gwenk buta Jerikottək sə i gbisənak.32N doo an bən gənɲa ya? Bəl dakske pa mina minge n dook paka Gidiyon, naa Barak, naa Samson, naa Jepta, naa Dauda, naa Saamuyel, anabaawai. 33Iya no̱k eska timr i le'es gwant somaso, i kam tomsa zəmas sə i kwee dokaa Billək. 34I de'es suta kəirət, i ips gbama ra'rem, i seps su' fonkairə, i rumgbə kunt ɓeseɓe', i yer daa yaari ar ya'amrə, sə i tos sojaiya ginirəi i nog.35Kitaki' i kin wərkiya i ruusi robaamrəi. 36Uri i yiisi ɓərka baar, i mu'us ara i faskinik no̱k səbo kin ruuka robaama wessamrə. 37Uri i fo'i sə i mandi, haa uri i dogi naa sargai i kami ara i gbe'en marikrə. I to'gi naa bile. I margəs uri ittkə naa weeg. I de'rəs uri naa fonkai. 38I ɓəsi baara ar gbamal, i og dəl goosi pa, i da'rə wo'sə roo, uri i woo yamuttə naa yiimdə naa du'terə.39Koo de mariiyi yas Bil kweesipu no̱k eska timra iil dən i kin ina dogon pa. 40Bil bo'rə in una wessa no̱k àà, ina koo ana pii pa a gakp oomin.
Chapter 12

1No̱k ri'ik de a ko'sapu zok naa irəm bansa mariya sedaakumrəi, a mangs ina mo'aa sə gənnaa sa' sə hakkei kamaa ya'an. A buu timr lemma sə a nog noma pu aarə mu' am. 2A de'es hakkiloo aaz Yeesorə, ura uzi esaa sə bagsaa eska timraz, ura no̱k yaksa zoka pu aarə mu'uk dooszok na wərka vaga raurə paak, 3moos naa dəgsa zur pa sə gau na' go'naa gwanta Billəttəkrə. Og on ɓərka baara aal.4De i wengsapu zok naa yaara basuwa hakkeirəu, amma i ɓər baar sə i wər pa no̱k mu'uska enku ni Yeeso bo'rək. 5Kai zins paka Solomon pag waza ulləzzə paak pa, a gookən naa a Bil wengrəsən yangiya ulləiyak gee: "Waza miiz ke'em to' Daa moozə na da'a gə, zok naa wəsa daa na da'a pa.'' 6 No̱k koo neeya ura Daa iuwaz da'ku dan, sə go'rəs ura deru a ulləzzaz.7Bil da'ka dan naa laaka mona wengs zok neta go'mat na kina gə. Bil na da'a, kama pu ni daa kamən yangiya ulləiyak. Dai yas i da' dan yangiya ii. 8No̱k ri'ik dən mona meedə kinka da'kaa Billək ni dààn yangiya ulləi yassak pa, moo waza Billə zəmazzi pa. A pii ni yangiya ruuləiyak iya daa ka'iz pii pa.9Daiya aai i daaa apin waanik, a noosi no̱k i bo'on ri'ik. No̱k ri'ik doole a go'ok zok no̱k kweeka Bil Daa aarə rumsəz na dààa no̱k sə a gau wessa. 10Daiya aarə i dingai i dààa bəl topa ni i og go'ok, ama Bil koo bənaya da'aa sə po'aa goosa ullə ookapassə. 11Bəlla Bil da' naan, goo ni unaa geekən yaksa zok paan pa. Goptəra ri'il, goma. Ama sa'kaa roozə a oks a kubrusapu una roo.12No̱k ri'ik, goptəra bo'ka ni a yapsənpu rumsək, esəm timr daakaa Billəkrə aska. 13Rem mu' naa duuka Yeeso no̱k iya i esə timr i weng pai i kink gbam sə i daa duuka bilaa Billək pa. I go'sək rumsə.14Yaan si gau gapta wessat. Bo'om ina a le'kan sə a gau oomi naa koo neya gamn naa riisəm ri'erizi sə a og Bil. 15Geem uza kana daa duuka Bil pa, ura ogsaa yirkurəz goosa go'pas kana bu'tə mooirə te' no̱k uri kaina gəəsa pa. 16Geengen uza iirə te' kana tor laatərlə ni Isuwa yingəsə gbi'kəma ulləm no̱k rekak pa. 17De ii pe'ka ɓinta sə'səmrət mu'ka sei i mu'su no̱k kinə sə pu' na' pa.18Ina zak Billə, i okusapu net gənɲa ni mariya Israilai i ogun ge'a siinaiyakrə. I de ge'a Bil doosi kaina pogo pakrə no̱k gwan naa zura gwandəl tiitə pu roo. I og ra' dookrə naa gbam. 19I gee do'kaa porarək, sə i gee Bil paktə. Ser Kami gwanki i ooru naa paktə naa gwan gəbən pa. 20No̱k Bil doosipu, "Maz koo do'net na pog ge'a eki, doole i ipsku." Ser kam mariyi. 21Zəma, no̱k ser kam Muusa de og ina bo'rum ge'ekirən. Doo bonge, "N ning no̱k ser kamsepu wessawe"22I zaapu Billə mu' ura gau Billə paaz, rekarə "Ursalimaa pəzzazzə." Pii ni domdaiya ii i bo'rən de i zaa noosək Billə Ge'a Sihiyoonakrə Israila, ara i womun Ursalima dəlləzak. I zaapu ara malaikai ge'em pii pai i pun yaksa zokrə ni i tookənnən yammak. 23I kinsapu bansa iya i esə timteya ii, iya i daasi bila ni iya i see dingki sə i bii ri'teya ii Billə paak. I zaapu ara rumsa mariya Billəi i gamn naa go'num nakrə. 24I zaapu Yeesorə, ura de' aarə naa Billə te' naa kwaala ullə wuu de wər vaga raurə paak. Yeeso bo'rə sə Bil ra'səsaa no̱k kwaala ulləl ar an a Habilarəl.25Geengen kai mu'us ke'ka to' Billa pag naa iilə pa. mariya Israilai i gbis bisa Billəs pa de Muusa dinsi to' dəllə te' ang. No̱ka ri'ik aa bən zəma a gbisək pa ana mu'us dinka to'a ipu dinskaarəi diga Billə paai. 26Dəl lamrəm de pag Ge'a Sinaiyakrə. Amma rikak doosaa bonge, "N lamsək dəl gəbən də' muko, sə N lams billa paal gəbən."27paka gee, "Gəbən də' mukok" yii Bil keesək netti dəllə te' sə lams koo anya ina womandə. Bo'ok rii no̱k neta billə paat lamkp pat na see tingting. 28No̱k ri'ik a iisə Bil Useeko no̱k apu gakprə mariya gwanta una lamsəki pairə. A noos Bil sə a iisu useeko no̱k məsəma ullə gbi'ma ullə gbam naa iikarəm. 29Sundun Billa a noosal puni ra'a doos koo anya a oopanak.
Chapter 13

1Ren mu' naa iika uriyangiya moorə eska timləi. 2Kaa zins naa kweeka maragini naa iya ipu ginəmrə paai pa. Mona gbaa maragini, gbaaka maragini mari uri i tiis malaikai naa meekaa iik pa.3Sundun sə i po' iya ipu pursunarəi no̱k i esən timrak, ni ipu yam ɓərək baalə zokrə naa iik. 4Yara mari naa kitaki' a kamkpən kiimai ina gbaakən. Bil wo'sək won iya i gau wessa pa koo i ruurə ya'az koo kiiza uzarəz.5Kai gau naa ninsaa iika weesək koo bənaya pa, gə neta pisənnat na dagsən. Sundun ina Muusa bii bonge Bil doon: "N daaka pa ves; N daak eska pa." 6No̱k ri'ik a dook naa timr mulo ni zinba gel dook, gee, "De Daa Yeeso uzi ura po'ez, Ser kamkpe pa! Marii le'ek bo'oske ina le'kən Bil po'ken pa."7Dooniya iire rumsei i doosipu pak kweebaazə paa. Sundun naa ni i gamn gapta iit sə i gwegrə ni i esən timr kweebaazək. 8Yeeso kweebaaz as zok pa, ni pin rikakkak, koo bənaya pu ri', gə seek ri' tingting.9No̱k ri'ik kai dàà mari uri sə ina gou hakkilowa iiz sə i ese timr net utarə som Billə paa pa, neta məsumdə i kubrə eere pat. Misaali, kai daa una sena bo'rən sə i duu dookai somaso ina i rekandə pa. 10Dookaiyi i po'kən pa. Iya i kam toms ar bagadirəi kaina reg rent roo pa no̱k ara a noosən kweebaazakki. 11Sa'kaa firist a gbi'kiyai i kamtənpu kwaala do'neta i ma' no̱k ra'aska hakkeiyak, mari uri i du' zongna roon ara i gawunakrə sa.12Rii gə Yeeso ɓər baar sə wər sugognaa Ursaliimakrə sa' no̱k yerkənaa mariya ullə Billəiyak. Bo'rə eni naa eska kwaala ulləl ni hadayak no̱k hakkeiya aai. 13No̱k ri'ik doole a rek Yeesorə sə a bii; Doole i daak uri sə i də'aa ni doo i də'nu urak. 14Dəllə te' ang, aa a a esə timrȧi apu naa dəlla gbi'lal ula sə ar Ursaliima pa. Goptera ri'il, apu zo'ok dəlla Billə paa a gakpən tingting allə.15No̱k Yeeso wərən no̱k aak, doole a rek mu' naa nooska Bil koo an bo'rəmya. Uni gakp ina a eskən zuta aat goptəra do'netal. A de'es zok no̱k dooska uri a essəpu timr Kweebaazə. 16Koo bənaya bo'on tomteya wessai no̱k uri sə gə i do' ina pisinnan, no̱k bo'kaa riiki gook ni i esəpu hadaya tinsək Billat. 17Duun dooniya ii sə i bo'rə ina i doosunnan de iiyi iya ipu zo'okəndəi gə. Ubla uka i de'ek Billə mu' no̱k sə dook na kweesapu ina i bo'rən gə. Duuni no̱k sə ina bo're'ə tomsa zo'kən dəz naa yaksa zok, kai bo'rə naa dokska muug pa, no̱k ina tosi sə ina bo're'ə naa dokska muug, eni po'kən pa koo topa.18Weerən Bil no̱k mii naa iya epu yammai. N me̱e̱men dən n bo'rə ina tinsə Bil panpa. Npu yaakrə no̱k ii koo bilaa pakrəya. 19N oorun weerən Bil naa ningska zok səna pe'es neta le'kəne zaka iirət.20Yeeso esaa koo anya, ko'saa, sə neeya ni neebaaza gbi'za bo'sən maiya ulləiyak. Billa gabta wessa timterəz ura ruus Yeeso wərkrə. Naa bo'kaa ri'ik, Bil tabbusnaa dokaa ullə ɓampak naa aa kwaala kuu diga Kweebaazə de wər vaga raurə paak. 21No̱k ri'ik n weerə Bil na esən ina i iin yas sə i bo'rə ina iin, Yeeso Kweebaazə ulləzi nooska ting ting. Na gau ri'.22Uriyangiya miire eska timləi, de wasiikaa az a waanizzi n biisunnuu, n oorən i buu timr naa duuka ina n biisinan no̱k wengsəkən zokan. 23N ii i me̱e̱ Timtaawus, ungwanza aarə eska timləz kee diga pursunarə. Na zaa ari gbaske mina re gwenkəndə.24De'sən dooniya iirə rumsəi naa iya i esə timr ai. Iya ipu Itaaliyai ipu də'əskəndə.25Go'num na gau naa ii yas.

James

Chapter 1

1Yaakubu se̱nza Bil naa Daa a aaz Yeeso Kweebaazəz, rekarə me̱'teya komna na ittəko i fakssairo, N də'sen.2 Uri yangi, pe'en ina yaksa zokrənni ina tor ɓərka baar somaso'rə,3Me̱e̱n gweka eska timra iil kamtək we̱ngska timr.4Daan we̱ngka timra ill na ɓams toms nok sə i gau mariya i tə'sapu, una le'i pai .5Ama uza iirə te' na ii me̱e̱ka, na oorə Bil ura ɓoo paz, esək ura ooruz, ro'̱kən pa.6Ama na oorə naa eska timra sinəm pii pal, nok ura punaa sinəm timləz goopu zaka witaa gbonarə ruurək.7 Maza rooz naa sundo bo kink ina bo laa daa Billən pa; 8 irəm mazzi punaa timte ittee, de' ar muko pa.9Or waza naa zaamaz na də'rum na gbi'kima ulləm, 10ama ura naa na'az boo na tiisək zok nok wo̱'o̱k ni buruma wo̱'som wo̱'o̱nak.11 Nok ubla dəgtə ma'ankək sə wo̱'o̱s kos. Buruma ulləm reks sə ootuma ulləm wó̱' ves. Riizi gəbən mariya naa na'ai i assək.12Maza naa sə̀'səmazzi ura we̱ngs zok gwekaa kirez, kink me̱e̱tuwolla zəngsə a i bo̱'rə alkawal i esku iya i ii Billaiyaz. 13Ina gwek uza naa doo bonge, "Gwekaa ak keetə Billə pa", nok Bil gweg maz naa e̱ngku pa, Bil naa zura gwandəl gweg uza pa.14Ama koo ne̱e̱ya gweg zok naa ne̱ta kimdə səəru sə pe'su timrat.15 Neta kimdə e̱ngkurət na noosapu dingtə hakkei, hakkei na noosapu i kamtə wərk. 16Ka ina səərən pa uriyangiya n íini pai.17Kala esəka oomik keetə paari, tiitə diga Daa a oosarəzzə. Ullo aska zok pii ni zəngnə i adək pa.18 Bil te̱e̱gə eskaa zəngs naa paka zəmak nok sə ana gau ni yangiya se̱e̱niya ullə ne̱ta womattə.19Me̱e̱n an uriyangiya n iinipai. Koo ne̱e̱ya na gbakə geeka pak, na ɓəs baar baka pakkirə, na ɓəs baar suksa baalə, 20nok suksa baara mazzəl bo̱'rə go̱'numa Billəm pa. 21Nok riik tusən ne̱ta hakkeirət yas naa e̱ngkuwa pu koo arayau, tiiska zullə te' i kwee paka i də'ək, ura kees zəngsa iisas.̱22Kai gau mariya i gee pakai kotto pa, duun nok kai səərə zuta iit pa.23 Nok uza na gee paka rook səna bo'rə pa goopu maza gwen muuga ullək daarogallək. 24Gwen muuga ullək, na ri'ge sei zins ni gook. 25Ama maza gwen naa hakkilo dookairəz, dookaiya keeskarəi, sə ree mu naa duuka, gau geebaaza zinssaz pa, mazzi kink sə̀'səm ina bo'rəndə.26Uza na sundo bopu duuk Billə ama ne̱e̱ me̱e̱la ulləl pa, səərə zura gwandəlli, duuka Billa ulləl pu zuk. 27Duuka Billa oomi naa laaatər pal uki, po'ka yanga daani naa tuuki ɓərka baara iilə, naa gə kaŋgbuska zur laatera dəlləllə.
Chapter 2

1Uriyangiya mii, kai duu go̱ngaakumma Daa Yeeso Kweebaaz, Daa a darajarǝz naa be'sum pa. 2Maz uza na ree ara i tookǝnnakrǝ naa yalǝna wessan naa ma'za kangeerirǝz na'rǝ; sə gə ura naa zaamaz na tor naa yaləna wiisapun,3 kai gən hakkilo ura naa yalən ookapa ezirə sə i doosu bonge, "Useni gawum ara wessa akrə," sə gə i dooso ura naa zaamaz, "Moo de'em aa eri," koo "Gawum miirə dəntə dii pa." 4Ina bo̱'rə rii i ze̱e̱s bissi ində te' sə i yer ze̱e̱sba biseiya naa sundumeya i go'pai pa ya?5Ke̱'en to' uriyangiya n iini pai, Bil te̱e̱gə maza naa zaam dəlləz sə yer maza naa na' eska timlə sə pe' ɓinta gwanta Billə i bo̱'sə iya i iuwai alkawalaz pa ya? 6Ama i saasapu iya naa zaamai! Iya naa na'ai iiyi i ɓəsen baar sə i gobdən ar bissə pa ya? 7Iya naa na'aiyi i doo səəra pak ri'ra wessa i de̱rnənnallə pa ya?8Naa riik yas, ina duusapu dookaa Billəz ni i biin rababairə bonge, "Iim doowiya mo̱o̱z ni zura mondəlak," i bo'rəpu wessa.9 Ama ina ii irəm mari uri som, ipu bo̱'o̱k hakkeirə, bis kamsən pu ni iya i ka'as dookaiyak.10Ne̱e̱yaa duu dookai yas ama sə deu də' naaz uzarez pu naa aibeiya ka'aska dookairez! 11Nok Bil ura doo bonge, "Kai ruure ya'az koo kiiza mazzəz pa," gəbən doo bonge, "Kaa iu zur pa." Mona ruure ya'az koo kiiza mazzəz pa ama mona iu zur, a ka'sapu dookaiya Billəi.12No̱k riik pagən sə i bo̱'rə ni iya i ze̱e̱ski bis naa dookaiya faskarəiyai. 13Nok bis zaa naa oka yirku pa iya i og yirku pairə. Yirku le'eslen bis!14Uriyangiya mii, anni go̱' uza na doo bonge bopu naa eska timr, ama toms pu roo pas ya? Eska timr keeskuken ya? 15Misaalu ur waz uzaa ya'zaz koo kiizaz na ii yalən na reka rek nittə ni'ik, 16sə uza iirə te' na doosu bonge, "Rem oomi, ma'sum zok sə a reg rek oomi." Mona esu una ne̱ta iitə pa, anni go̱' roo ya? 17Rii gəbən eska timr naa zura ulləl napu naa toms pa, pu wərkək.18Uza gəbən dook bonge, "Apu naa eska timr, mii pu naa toms." Ge̱e̱se eska timra mo̱o̱re toms roo pal, mii n ge̱e̱sika eska timra miirə naa tomsal. 19A essəpu timr Bil pu muzə, pu wessa, ama mai bən i esə en timr sə i ning enirə paa.20 Mo̱o̱ mə'sas, a ii me̱e̱ka ni eska timr toms napu roo pa pu kottok ya?21Domdaa aaz Ibraahim gə i zanu nok toms pa ya? De esə waza ulləz Ishaaku bagadirək? 22A og pu eska timr naa tomsa ulləs, gə naa toms eska timra ullol kin ina iin. 23Rababaaz yi'is de doo bonge, "Ibraahim esə timr Billə, i ge'u ni maza naa go̱'nummaz." Nok riik i de̱r Ibraahim vereya Billəz.24 A ogpu nok naa tomsi sə maz kin gbiska, naa eska timr kotto pa.25Rii gəbən Rahap taranbantaaz toms gbisu, de kwee tombai sə keesni bila uka pa ya? 26Ni zok rums na pii pa wərkik, rii gəbən eska timra toms pu roo pal pu wərkək.
Chapter 3

1Mari gənŋazi sə i gakkp lami pa, uriyangiya mii. A me̱e̱me̱n a kink bisa gbi'sas gə.2 Nok aa yas a dəu dənt bilət somaso'. Uza na dəu də' paka ulləkrə pa, ur maza wessazzi, ura le' kamska zoka ulləkaz.3Ana tossə pirme labangal iirə suttə i bo'rə ina a iin, sə a yedə zoŋna iin.4 Gwenən gəbən jrigiya maamrəi, koo de pu gbi'ziz sei zaka wiita sə pe'i ama i ru'i naa waa siteeri sə yer ara ru'baaz iin yerkənikrə.5Rii gəbən me̱e̱l pu waani zokrə, ama bo'rə ne̱ta gbi'tat. Gwenən ni yama gbi'kak du'un zok naa waa ye̱ntərak. 6Me̱e̱l pu ni ra'ak, ar gapta hakkeirə gau zokrə te'ek laas zok yas sə gaps ra' bilaa zəngsəkrək. Ur naa zura gwandəl i gaptə ra' diga gwaaga ra'rəkrə.7Kala do̱'ne̱ta wo̱'sət, noi, naa ne̱ta gou baar buttət, naa ne̱ta gau gbonarə te'et maz le' len kangbuka, 8ama ura le' kamgbuska me̱e̱laz pii pa; yi' pu naa e̱nku naa imsa iuwas.9Naa me̱e̱li a no̱o̱sən Daa Bil, gə naa gwanki a kamun mariya i womi goosa Billəssəi su'. 10Sə̀'sum naa kamkpna su' keetə su' a mukəkrə. Uriyangiya mii, kana bo̱'rum rii pa.11Dur maama muməm keesken maama tinŋəm naa a zogəm ya? 12Uriyangiya mii, te' rumb le'len keeska ne̱na inaabi, koo inaabi reptə te' rumbrə ya? Rii gəbən dur maama na mandam le' səkska maama tinnŋəm pa.13Ne̱e̱zi ɓe'enzəz iirə te' naa me̱e̱gəska ya? Mazzi naa yii gapta wessat naa bo'ka tomteya ulləi naa tiiska zura keetə diga hikimarəl. 14Ama ina pu naa keerəsa go̱'pas naa iika zur iirə timterə, kai ka' do̱o̱t sə i pak songb gongarə paa pa.15Hikimaa az a tiitə diga billə paazi pa, ama a dəlləzzi, a rums pi roo paz, a zamrəz.16 No̱k ara keerəs naa iika zur pinnak, roozi sakləka naa to̱mteya i go̱'pai i pii.17 Ama Hikimaa keetə billə paaz pu ookapa, naa gapta wessa iikənkənarət, teg zur pa, yi' naa yirku, naa yangiya wessai, yiisə mari uri be̱'sum pa, doo gonga.18 Ne̱na go̱'numrəi i rug gapta wessat nok iya i bo̱'rə gapta wessatai.
Chapter 4

1Sinkənka naa dinkənkaa iirə te'ek keetə diga araya? Keeto diga e̱nkuwa ində iika zullə pu gwaalə ində te'etə pa ya? 2 I ii, i kinə pa. I iu zur sə i kweerə, ama i le' kinka pa. I gwaarə sə i sinkənka, naa riik i kin pa nok i oorə pa. 3I ooro, i kin pa nok i ooro naa sundumeya i go̱'pai, nok i kamkpən toms bilaa ində e̱nkurəkrə.4 I ruiya yaari naa ki'rəi" I me̱e̱ inge gwans naa dəl mu'uska Billi pa ya? No̱ka riik, kala ura ii gwans naa dəllaz, yesapu zura ulləl keereya Billəz. 5Koo i sundo inge ina rababaaz doon pu rii pa de doo bonge, "Rumsa de'es aarə zokrəs pu keerəssə nok aa".6Ama Bil esə en go̱'num genŋa gwanki sə rababaaz doo bonge, "Bil mu'us iya i təg zurai ama esə go̱'num iya i tiis zurairə."7 Nok riik, esən zuta iit Billə. Mu'sun seetan, no̱kno̱n diga iirə.8Səətən Billə, ur gə səətək iirə. Ne̱ksən nata iit, iya naa hakkeiyai sə ne̱ks timteya ii, iya naa timte ittəkəi. 9Baar na gomun, sə i go! Bitta iit na yer gomta baar wi, yaksa zoka iik na yer yirku wi. 10Tiisin zuta iit Daa Billə mu', təkən paari.11Kai pagrə ne̱t ində paa pa uriyangi. Ura doo una ur waz uzarə koo ze̱e̱sə ur waz bisaz paksapu dookairə sə ze̱e̱s dookaiya Billəi. Mona ze̱e̱s dookai, mooa a duu dookazzi pa.12 Maz muzəzi ura esə dookai sə ze̱e̱s bisaz. Uzi le'ek sə wo̱'o̱s koo kees. Mo̱o̱ ne̱e̱zi sə a ze̱e̱səkə do̱o̱wiya mo̱o̱z bis ya?13Ke̱'e̱n to', iya doo inge, "Wonka koo bo'ta e rek dəlla allə sə e gaptə wir mulə roo, sə e bo̱'tə yingu, sə e kin baksi."14 Ne̱e̱ me̱e̱ ina bo̱'rəmka bo̱'tanya, gə zəngsa mo̱o̱s anniya? Nok a goopu ko̱liya i gbor to̱pa sə i ra'səmmai.15Goptəra riik, doon inge, "Daa Bil na kamee gə, e bo̱'o̱k an naa an. 16Ama rikak ipu təg zulle naa ina i ii bo̱'kan. Təka zura eli e̱nkuwi. 17Nok riik, ura me̱e̱me̱n bo̱'ka ina wessan sə bo̱'rə pan, hakkeiyi ullo paa.
Chapter 5

1Zan rikak iya ipu naa zaudii, go'on paari nok ɓərka baara i torkal. 2Zaudiya iiz womsapu, yaləna iin rəərə́əz resapu.3 Kangeeri naa Azurfaa iiz yerpu ina zukan, kuuska ullok esək seedaakum iirə paa sə reg zoka iik ni ra'ak. I laksapu zaudiya iiz zuk ru'a ɓamnarəirə.4Geen, wo̱raa toksa tombai iya i togi pai rektəpu miirə - toksa iya i pe'sən ne̱ta o'ot gwa i kangbusas reksapu Daa Billə. 5Ipu gapnarə tingnumrə dəllə te' sə i tos zuta iit ne̱ta go̱'pattə. I su'sapu zongna iin nok ɗe'eska.6 I wo̱'o̱s sə i iu maza naa go̱'numaz. Mu'sən pak pa.7Nok riik, gbo'on timr uriyangi haa zakaa Daa Billəkrə, ni baabaaz zo'on ina ta' o' on naa gbo'ka timrak haa sei maama se̱e̱mam naa a bamsənarəm na langtək. 8I bən gbo'sən timra iil, nok zakaa Daa Billək rektəpu.9Uriyangi, kai go̱o̱mo ində te' pa nok i ze̱e̱skən bis. Gwenən, ze̱e̱sba bis pu de'narə sugognarə. 10Misaalu, gwenən ɓərka baar naa we̱ngska zoka anabaawaiya Billə i doosə mari pak ri'ra Billəlləi. 11A de̱r iya i wengs zokai, "Iya naa sə̀'səmai." I gee gen we̱ngska zoka Ayuubarək, gə i me̱e̱me̱n daliilaa Daa Billəz Ayuubarə paa, ni Daa Bil yi' na yirkuk.12Ina ara go̱'karən uriyangi, kai gba'tum naa ara billə paak koo buttə diik, koo naa irəm gba'tumka uka pa. "O̱o̱" a iiz na gau "O̱o̱" "Ouwowa" iiz na gau "Ouwo," nok bo̱'ta bis sarən.13Uza pu ɓərk baalə iirə te' ya? Na we̱e̱rə Bil. Uza pu naa yaksa zok ya? Na zin gella nooska Billəl.14 Uza pu kunzəz iirə te' ya? Na de̱r do̱o̱niya ikiliisiyarəi, do̱o̱niyi ina we̱e̱rəsu Bil sə ina wo̱o̱su waag ri'ra Daa Billəllə. 15We̱e̱rəka maza naa eska timlək go̱'sək kunzi sə Daa Bil ruusu. Na bo'rə hakkei, Bil ra'səskui.16Nok riik doon hakkeiya ii ində te' sə i we̱e̱re Bil nok koo ne̱e̱ya nok sə i go̱'o̱s. We̱e̱rəka Billa ura esə timləz kam kam toms wessa. 17Iliya mazzi ni aak. We̱e̱rə Bil bonge maam naa lang pa wi' taaree naa se'er bamburə. 18Gə iliya we̱̱e̱re Bil, ara paak gbe'rum sə maam langtə buttə sə mari i kin neta o'ot.19Uriyangiya mii, uza iirə te' na kee bilaa zəmakrə sə uza na gətnu, 20maza ezi na me̱e̱ ura gətun maza naa hakkeiyaz neta bo'rə go'pattəz gbisapu zəngsa ulləs diga wərk naa hakkeiya geŋnairə.

1 Peter

Chapter 1

1Biturus Manzo, Yeeso Kwebaazzəz rekarə iya í təgi mara giniyi, iya i teegəi dermeya Butus naa Galatiya, Kappadokiya, Asiya, naa Bitiniya. 2Naa me̱e̱gəska Daa Billək, rekarə rumsa ookapassə, rekarə go'numa ma'ka kwala Yeeso Kwebaazzəm, go'num naa gabta wessat naa dag irə te'ka .3Sə Bil naa Daa Kwebaaz Yeeso naa sə'sa, naa yirkuwa ulləi gbi'waw, naa dingkaa pəkkak, naa ina pau zo̱o̱krən, naa zəngs ruukaa Yeeso Kwebaazzək diga ro̱bamrə. 4Rekarə ɓinta laapat, gakp naa diks pa, gə dò̱gəsək pa, i de'sək Billə paa no̱k Íi. 5Mooi Ii Bil kosənpu, naa gbam rekarə eska timra kweekarəl ura ke̱e̱tək ullə ɓapsarəz.6Ipu naa yaksa zok genŋa, gapsa puirə ri'eri baar sukən, nok kim soma so. 7No̱k sə boo me̱e̱ eska timra ill, eska timra ar an net suktun okarəl ura laa lan ko ina gweegu ra'rə no̱k eska timr, inan bo'rum no̱k eska timra iil kamtək zamtəm naa gbikəm naa nooska gətkaa Yeeso Kwebaazzək.8I ogu pa, ama i ÍÍu. I ogu pa ama i esə timr ullə, Ii boo ipu yaksa zokrə naa ura i aru nooskarəz. 9Ipu kwèèk go'numa eska timra illə, no̱k kweeka zəngsa iiz. 10Anabaawai i doo ina bo'rumkpan kweekarə, no̱k go'numa am gakp a moon.11I laa sə boo me̱e̱ kweeka pu zakrək, naa gə bəlla Rumsa Kwebaazzə ura pu irə te'es zakən az, bo'rum dena pu dooskini rək, bo'rumpu bəlla pu dooskini rəllə, naa ɓərka baara Kweebaazəl, naa noskaa ullə zak sa'kal.12 I doosə Anabawai bonge, ipu noosək neta attə, nok zuteya ii pa, ama no̱k i, dooka neta attə rekarə kamtəka paka tingkak iirə naa Rumsa Omis ura i tomtus diga paariz, neta atti ko malaikai i ii ina yiisi.13No̱kka ri'ik bgobsən hakkilo naa doka sèèga irə timte rəi, de'sən timr go'numrə a i kamtəkən dənna Yeeso Kwebaaz gbərkən ak. 14Ni yangiya omii kai duu tomtoiya irə gatə wi'airə mə̱'ə̱mrət.15Ama ura de̱rənnaz pu okapa, mooi i ma gamn okapa tomtiya irəi tele. 16Pu bisənən gamn naa osa no̱k mii N pu okapa.17I ina deru Daa, ura zə̱ə̱s bis naa bə'səm paz, ama naa tomsa kooneya bo'rossə, sei gamn gabta ginəmrət naa ser naa eska gbikəm.18Me̱e̱n inge, naa azurfa naa net suktun neta laantit sə i keesin pa, naa goosa me'emrə i pe' diga do'ga mariya Iirəs. 19Nok ri'ik i keesənpu naa kwaala Kwebaazzəl omil ni Waa ma'aza puna aibe pazzak.20I teegə Kwebaaz diga ma'ka dəllə, ama ɓapsa dəllə ɓə́tə Iirə, 21Iya i esə timr Billəi no̱k ur, Ura Bil ruusu diga ro̱bamrəz esi nooska nok eska timra iil, gbaksa tóka iik na gau Billə.22De' ri'zi, I neksapu zəngsa Iis Iikənkaa Iikrə te' rekarə gbaakəkaa wessakrə uriyagiya Iírə, nok ri'ik I gbaakən ində te' naa timra wessal. 23De' ri'zi I dinŋən pu pəkkək, naa dokta laa pat, ama naa dokta wessat, rekarə paka Billəkrə.24Ama zok yas pu ni wo'sak, naa gbi'kəma ulləm puni burama wo'osəmmak. wo'os kos kon, burum bən woks sə kadə. 25Paka Daa Billək gakp haa ting ting, paka akki i doosən paka tingkak iirək.
Chapter 2

1No̱kka ri'ik tusun èngku yas, zagum, naa səərume, naa ke̱e̱rəs, naa neta go̱o̱pat yas. 2Ni yangiya leriyai, nignsa naa kamən waama rums səmrə nok ri'izi, sə i kink daka Kwebaazzə, 3Ina gwèg Daa Bil, ura naa go'nəmmazzi.4Zan ullə billa naa zəngs sə mari i mu'sal, ama pu təəgəndəl gbikəmma Billəm rə. 5Ii boo i puni billeya naa zəngsayak, i wo̱o̱mun gwaaga rumsək rə, no̱k sə i gau Firisiya okapai, no̱k sə i esə net ma'anta kweentat Billət rekarə Yesso Kweebaazə.6Nassi néé; ''Gweenən, N de'sapu biila womdəl wessa we'el, a N teegəsa pu ulli te̱e̱gən dəl naa gbikəma Siyonarə te'em, Ura estimr ulləz pat ge̱e̱k dəgsa zur pa.''7Gbi'kəm pu irə iya i estimrai. ''Ama iya i mu'us eska timrai, billa wombai i mu'usal ulli i gənkən billa wessa we'el womlə.'' 8"Naa ''Billa dəkpa də̀'rəl" Naa kà̱'a waarəngɓarək ''I dəu də̱̀' de' i gamn wəngta zur i mu'us duuka pak, sə i deesəsi ina eni rə.9I mariya te̱e̱gəniyai i gée suiyi, naa dakska zura gwanta gbi'ta Firisitosi rət, naa gwant mariya naa rumsai naa mariya billəi, no̱k ree doo neta wessat i dennən daga təgra rə zakarə oosa à es inna məsəmrənak. 10Do̱o̱ i mariyi pa, ama ri'ak i mariya Billəi yi. Do̱o̱ i kinə yirku a Billəu pa, ama ri'ak i kinsapu yirku.11Gbaabaiya mii, i derən ni mara ginik, naa mariya i rigəttəi, nogən winda-windai a zokrəi iya i gwaa ya'am na zəngsai. 12Gamn naa timtiya a wessai me̱nki rə te' no̱k sə ina pag neta go'pat iirə paa, i og on tomtiya iirə wessai sə i noos Bil ublaa zakənnakrə.13Essən gbi'kəm naa ko irəm bissa pasya no̱k Bil, Ko gwanz no̱k uzi gbi'za iiz. 14Naa gəbən gomnai, iya i tomti sə ina bis iya na aibei ai, sə ina zan mariya wessai. 15No̱k ri'zi sundumeya Billəi, rekarə tomtiya arə okapairə, ina bo'rə ri'eri sə zeesək tomteya i oopai, mariya zuk i pagii. 16Ìya kweeniyai, kai yii gabta i kweenən at sə i kamn tomtiya təgra rəi pa, ama gamn ni seniya Billəi yak. 17Noosən mari yas, gə iin yanga doowii. Sərəmn Bil noosən gwanz.18Moi séeni, noosən dangwaniya Íi naa gbikəm yas. No̱k ina i bo'sən wessan də paa, ko naa inna go'pan də paa. 19Ina nooska rənni, nà nok naa sundumiya wessai rekarə Billəi, uza na ɓəs baar me'əmrə te'' 20Baksku anya?, naa na bo'rə ina go'pan sə i ɓəsnu baar ak? Ama ina bo'rə tomsa wessas sə ina ɓəs baar, ina kweeka rənni Billə.21No̱kka ri'eki sə i derən, Kwebaaz ɓər baar no̱k ii. Daasən pu toms duun nateya a ulləi. 22E' geesu go'ka neta go'pattə pa, gəə é geesu səəru ullə su' rə pa. 23Ko mona də'əu, gən də̱'ə̱s pa. De ɓər baar ama gəs pa, ama yii zura ulləl maza bis bis wessazzə.24Gwan naa zura gwandəl, pe̱'e̱s hakkeiya ai gwandə zokrə sə kami vaga raurə, no̱k sə kaina oksaa aibei rə pa ama ana gau zəngsa wessas sə no̱k diga bəruwa ulləurə sə i à go̱'os. 25In yas i yaa ni maiyak, ama ri'ak i gətəpu nebaazə, ura nee zəngsa Íísai.
Chapter 3

1Ri'zi gəbən moi kitaki'a kiimrəi esən gbi'kəm naa yaariya Ii, no̱k uri i esə gbi'kəm naa paka Billək pa, nok sə ina og goosa Ììs, nok goosa Íís səna le̱e̱s naa doka pak pa, 2No̱k sə ina og goosa iirə wessas, naa nooska zu'tiya gwani rəi.3Ri'zi boo nuusa iis kana gau nuusa pe'rəka rəs pa, naa sik-kpa suka iik naa net suktundət naa tə'ka yalina iirə wessan; 4Ama nuusa wessas kana gau nuusa go'kas pa, ama na gau nussa timləs, ̧naa gau naa go'ka Billə mu'5Ri'eri zi kita kii a naa aibei pa do̱o̱i, iya i de̱'e̱s timr Billə, i bo'sə zu'teya gwanirəi nuus, i gau gabta eska gbi'kəm rət naa yariya Íí: 6Ni Saratu doon paka Ibraahim rək, sə deeru Dangwanz: I boo yangiya ulləi yi ri'ak, ina pu tomteya wessai rə, ina gee séra gbərka baaləl pa.7Ni gwan N doosun kita ki'ya kiimrəiyak, Ri'zi bən yaramari, meen, gamn naa kita ki nok ipu naa gbam pa, naa esəka gaptək, bo'on ri' sə ina gee weerəka iik.8Ɓamkarə, i yas gamn goosa iis muzo, naa yirku, naa gbaakənka, naa takpa timr, naa tiska zur. 9Kai gəs enku naa enku pa, naa də̱'ə̱s də̱'̱sə pa; Ama gəskaa iik na gau naa sə'səm, i deerən erizi no̱k sə ina zaa kinə sə'səm.10''Ama maza i gbaaka zəngsaz, sə i ooka ru' a wessai yai, sei na kams me̱la ulləl kana doo ina enku rən pa, do̱wiya ulləi ka ina pak ina zogən pa. 11Naa yetə na daa ina go'pan, na bo'rə ina go'on, naa laa gabta wessat sə gabta wessat na duu. 12No̱k no'a Billəi ipu mariya i bo'rə neta wessat airə paa, to̱ka ullək boo pu gbə'rənkək no̱k oorukaa iik. Ama mu'ga Billək gwagwan naa iya i tomə enkui.''13Neezi ura ruusukənaz ya?, ina pu14 yaara bo'ka ina wssa we'endə ya? Ama ina ɓer baar no̱k go'num, ii mariya naa sə'səmai yi: Kai gee seera Íírə dinka to'rəl pa, gə zəngsa Ììs kana ruu pa.15Ama ində timtirə esən timr Kwebaazzə, ni Daa Bil: Koo bənaya gamn naa zo'ka iya i deskən sə i doosi ina gbagən tok ang, ama naa eska gbi'kəm naa sér. 16Gamn naa rumsa wessas tingsas, nok mariya i de' gapta iit Yeeso Kweebaazə, ina gee deksa zur, nok ipu pak paka gbəmsəm rək rə naa Ii, ni Ii engka baiyak. 17Ama ar an go'karə ri' go'gon a ɓau soow tomssa go'ossə, na sundumeya Billəi yi ri'ang, naa á ɓərkən baar tomtiya i go'pairəi yak.18No̱k Kwebaaz ɓər baar də muko, no̱k mariya naa aibei ai, no̱k sə boo kamti Billə. Ama i ipsu zokrə, sə i ruusu rumsə. 19Rumso sə zi sə ree bo'tə wa'azi, ro'tiya i gbe'ni mari rə. 20Iya i weng zullə do̱o̱i, dənna Bil ɓəsən baar lo'on wi'a à do̱o̱ a Nuhu rəirə, tun pu bo'ok ɓark rə, ara mari ge'nii, a naa zəngsai samsara sə i gbisən maam rək.21Go'gon rə'sa akrə batisma uzi kween ri'ak, paka ra'rəska səru a zok rəu pa, ama wessa we' naa rums zakarə Billək, ruuka Yeeso Kwebaazzək. 22Yeeso pu na' go'neya Billəi a, dəksapu paari i de' malaikai naa gwant naa gbi'kəm gwandə dii.
Chapter 4

1No̱ka ri'ik de Kwebaaz ɓər baar zokrə, aa ma a doks zok, no̱ka ri'ik koo ne̱e̱ya naa ɓəsapu baar zokrə, gbisə pu neta go'pattə 2No̱ka ri'ik maza az gəək sə goosa zokrəz pa, mazi gakp naa duuka mari pa, ama gakp naa iikaa Billək naa gamna ullə dəllək rook.3Yanga mari bəl assapu ar a bo̱'kən ina menkirən yak, ni íik bo'kak, neta go'pat, naa iika neta go'pat naa bo'ra bo'rai naa duuka neta dəllət ni do'ò̱zak naa laka kita ki' 4I sundə, ina pənnanni ipu bo'rəkro, sə i daks zur naa Íí bo'ruka neta etirə pa, sə í gbaagəsi. 5I esək ge'em naa ura pu de'narəz, pu bisək iya naa zəngsai naa roobai. 6No̱ka ri'iki sə i doosə roobai paka Billək, no̱k sə ina ɓii naa Rumsa Billəs.7Ɓapsa koo andəya, rəktəpu, no̱kka ri'ik gamn naa umska zəngs, gamn naa sundumeya weerək rəi. 8Gamna naa iikənka ində te'ka, no̱k iikənka, zə̀' neta go'pat pa 9Kween mara gini wessa, naa wiirika pak pa.10Ni koo ne̱e̱ya iirə te'kaz kinsapu essək, bo'nən toms sə i po'kən, ində te'ka sə i kam amaana a essəkka Billək rəz, ura esaa naa timr muloz. 11Maz napu paka Billəkrə na pag ni mazza bo'rə wa'azi a Billək rə zi, uza napu tomsə na bo'rə naa gbama Bil essum, no̱k ri'zi boo noosək Bil, naa billaa Kwebaaz Yeeso rək nooska rə, na gbi'kəm a gwandəmmi koo bənaya. Na gauri'12Moi iya N pu winkəndəi, kai og ni ɓərka baar na zaa gwekəndək kai og ni ina pənnan ni pa, kai og ni una ni som pu bo'rumkpa rə naa iik pa. 13Ama ina pu ɓərka baalə naa Kwebaaz Yeeso, i gamn naa yaksa zok naa tingtum, naa gəbən gamn naa yaksa zok naa tingtum ublaa i okən nooskaa ulləkak. 14Ina gbaagəsən no̱k ri'ra Kweebaazəl i kinəkkin sə'səm, no̱k Rums naa go'num, naa gə Rumsa Billəs na gau Íirə paa.15Ama uza iirə te' kana bər baar no̱k ikpa zur, ko ruur, ko əngka baar ko laaka naa toska no' pa. 16Ama uza napu ɓərk baalə ura Kweebaaziz nok, zur kana dəgu pa, no̱ka ri'ik na noos Bil naa ri'ra eli.17Bəl go'sapu, ora biis ma'təkən zok yangiya gwaga Billək rəi, naa ora ma'kən naa áak gə, iya i mu'us duuka paka Billək pai ya? 18''Maza wessaz naa gbisə deker ɓasurə, anni bo'rumkpa naa ura mee Bil paz naa maza naa hakkeiyaz ya?'' 19Noka ri'ik iya ipu ɓərka baaləi no̱k tomsa Billəsai, sei ina yii zəngsa Íis Daa Billə ura kamn tomsa oomissas.
Chapter 5

1N pu doosək dooniya irə te'kai pakrə, no̱k miima do̱o̱wi do̱o̱nzi, mii maa seedaako zi ɓərka baara Kweebaazəllə paa, naa mii ma N kinkg kin una noskaa i esək akrə paa. nooska i keetək. 2Noka ri'ik N pu dooskəndə do̱o̱ni, ne̱e̱n gbəəga Billək, a pu irə te'kak, gbaani, gbaa ni gbamrə paa pa, ama noka I Iín bo'kak, naa bo'kaa Billəkrə, gbaani naa kinka zukkak pa, ama naa Iikaa zəngsək.3Kai yii gbi'kəm mariya iirə na'rəi rək pa, nok ri'ik gamn ina kubruskənrən gbə̀ə̀gəkərə. 4Ubla i yiitikən do̱o̱nza nebairəz, maa i kweek ba̱lla wessal laakpal .5No̱ka ri'ik, moi yanga gbammi essən dooga mariya ii gbi'kəm. Kai gau naa wəngtaa zur pa, gbaakən kən ində te' no̱k Bil Ii maza wəng zulləz pa ama go'sə mariya i weng zullə pai ina wessan. 6No̱ka ri'ik tiisən zu'teya ii Billə mu' nossən non bəlla go'su gwanallə. 7Kamtun ina i Iin tele gwandə mu' no̱k uzi gbaan.8De̱'sən zok sə i gau naa zo'ka, no̱k ke̱e̱risa iis setan pu kooləkrə, ni Kə̀ə̀za koolə laa maza təbkuzak. 9De'en i mu'su, de'en naa gbam eska timra illə. me̱e̱n mariya i esə timr dəllə roo ai, me̱e̱n do̱o̱miya iirə i gau gapt yam dəllə ai, Ii bəs ɓən baara i ɓər al.10Ina ɓəssapu baar topa a roozo. Billa og yirku haa al,uzi ne̱e̱n, ne̱e̱ka ɓampak rekarə nooska Kwebaazzə uzi ɓəskən timr, sə de̱e̱sən wessa sə bagsən gbam haa. 11Gwanta ɓampat naa gau ullə paa, haa ting tin. Na gau ri.12N kwesapu Silas, dowiya naa wessas zi, gəbən biisən topa rəkarə ullə, N pu dooskəndə, gəbən n esəpu timr ina n biitən an no̱k go'nəma Billəmmi a zemmam, de̱'e̱n paa ullə wessa. 13Ur kita kiiza i tegu naa ii Babilon az, pu dəsəkəndə, naa Markus waza miiz, pu də'əskəndə. 14Də'əskən ində te'ka naa kukkpaa iika rək, Gabta wessat naa gau naa ii iya ipu Kwebaazzəi tele.

2 Peter

Chapter 1

1Simon Biturus, naa tombaaza Yeeso kweebazəz, rekarə iya i kwee eska timr naa diimairə ni aa a kweennak, eska timr go'nəma Daa Billa aalləmrə naa keesbaza az Yeeso kweebaazəm rə.2 Go'num nagau naa ii, gapta wessat nabagə zok Billə naa Yeeso kweebaaz dangwanza aazzə.3Neta gau naa gbama Billəmat, naa iikaa Billəkak tele i essaa pu naa meekaa Billək, ura gondə gbi'kəmrə naa go'numazzə.4 Enirəzi sə esaa alkawalla gapta gbi'ta diimrəttəz. Bo'rə ri'erizi nok sə ina gau iya i kinək go'ossa Billəssai yak, bəlla i gbittən pu laatəra dellə rolləkrə, neta enkuurət naa keekuurəttə.5Nok a eni yaan, i weens zoka iik, sə i baggə eska timr go'numa iimrə, naa gəbən go;numa meekarəmrə.6 Meekaa iirə bagən kamska zur, kamska zura iilə bagən ɓəska baar, ɓəska baara iilə bagən gapta duuka Billət.7 Duuka Billa iilə bagən po'ka uri yangi, po'kaa iik uri yangirə bagən gbaakənka.8neta at napu iirə, səna noosapu iirə, i kinək ku'me̱ koo iya ipuna yangipai meekaa Yeeso kweebaazəkrə ində te'ka pa. 9Ama ura kinəpas sə gwenə ina gondə pourən tottoz, russapu, timr zinsupu ara i neksunu hakkeiya ullə dooiyakrə.10Nokrik uri yangi yaan sə i go'rəs derkaa iik naa təəgəkaa iik, səna gau zəma ində. Ina bo'rə neta eti i dəwək də'pa. 11Ri'erizi sə i gbe'rəska sugokna torkarə gwanta gbampattə, dangwanza aaz naa keesbaaz Yeeso kweebaazzə.12Nokarik koo bənaya n gak naa gbaksa tok, sə n de'sən timr neta attə paa, koo de i meegəsapu netti , nok i neksənpu aska timlə essak.13 N pu sundəkrə mində timlə minge, go'gon ara n pi'iknən mis nok neta attakrə, de n pu zokrə roogə. 14Nok n me̱e̱men mu'ka ang topa n daakən zoka akrə, ni Yeeso kweebaaz yiisənek.15 Nyaak ni ni nbo'kənak sə i sundə naa neta at miirə sa'ka, mina daan pu.16É duu paka gbə'rurək songrə paapa, é doosən gbam naa gbotkaa dangwanza aaz Yeeso kweebaazək. Ama ee seedaakoiyi ullə gbi'kəmrə. 17Nok kweesa gbi'kəm naa diim Daa Billə, bəlla gwera kamtunu gbi'kəm naa go'num rəllə gee, ura azzi waza mindəs, n iinupas, n ge̱e̱ yaksa zok naa ur wessawe18. É ge̱e̱ gwera eki diga paari, de epu yamma yiiga naa sə'səmakrə.19A puna paka zəmak inna bo'rəmka mu'kandə, i bo'rəpu wessa ina gən timr paagə. Puni Raase okkə təkrarə rook haa ar ootərarək, sə zesəza ar oonarə okkə iirə timtirə. 20Meegəsən naa a'an zanga, nok ina bo'rumka mu'kan ina mazzə timlənni pa. 21Nok inna bo'rumka mu'kan sə zaa naa sundumeya mazzəyai piiapa. Ama mari i kinə diga Rumsa Billə pak naa iissə.
Chapter 2

1Saariya song rəi i zaapu israilairə, lamiya songrəi i zaak iirə, i zaskən naa kubruskənaa gɓorarək, sə i kamtəkən wo'oska naa mu'uskənka, sə gəbən i mu'sək dangwanza keesiz. 2Uri gənga i duuk Bilaa iik, sə i laksək go'numa iim. 3I kweerəkən naa sutumbaara iil, pakrəma iirə zuk zukam rə. wo'kaa iik lo'okpa, bisa iiz pu zakrə.4Bil ko'os tombaiya ulləi iya bo'rə laatərai pa, gboktra riik sə kossi dura təgra rəllə diiri dodəsəkakək haa rekarə ubla bissə. 5Ri'erizi gəbən ko'os dəlla mariya do̱o̱irəl pa. gboktra riik sə ko'os Nuhu gon muzə, ura duu paka Billək wessaz zə, naa mari gbansa iya i ipuna urai. Bəlla kamten maam sə wo'sən iya i duu Bil pa dəlləi yakrə. 6Sə Bil do̱o̱s della Sadomal naa Gomaral naa Ra' sə yesi tam, neta eti gau riigəskənawi iya i duu Bil pairə paa.7Ama Lutu ura naa go'nummaz, keez timra ulləl enkubairə te'ka, sə Bil keesu. 8Nok maza naa go'numaz na gau enkubairə te'ka, koo bənaya suksa moosku nok oggək sə geek neta go'pat. 9Noka riik Bil meemen ni keeskən iya naa go'num ai ɓerka baalə te'ek, naa gəbən ni kamkən iya ipuna go'numpai ubla bissək10Ina eni zəma zi na iya i ree mu naa tomsa zokrəs sə gə i saa iya naa gwantai ipu naa wengta zur naa bo'ka ina goosin, i serəm saaka iya i noosii. 11Koo noka tombai ipu naaa gbama ar a iim am, ama i kamtə paka lakska rək irə pa Billə mu' pa.12Ama doo neta at a puna sundume pat, i go'ri sə ina kami sə in desi. Ii me̱e̱ ina bo̱o̱krən pa, i wo'ok. 13I kink kin fasəma ina i bo'rə go'pan rə, i sundə gee ge̱e̱k tingnum naa ubla, bo gapsə bonyi iya zute' a ii ya'te yi, zok yagi naa tomte irə sərəme̱e̱ rəi wakati aipu naasə naa mo iiz. 14Ipu naa no' a ika kita kii rəi, baar dag ni bo'ka hakkei pa, sə gau iya i de̱e̱s zok pai bo'ka netta go'pattə, i de̱e̱s timte a ii sutum ballə, ii yangiya naa su' kamkp ai yi.15I daa pu bila a wessak, i laa, sə i duu bila Bal'amu waza Basura rəz urfa i bagsi a go'paz. 16Ama kwe̱e̱ biir no̱k hakkeiya gwandəi. Gumbaaza pagpaz bən biisə saariz yasa esi na gweera mazzək.17Mariya ei ipu ni po'me a maam pipai ak ipu kooli a zaka gwayi ai, bəgrfa a gbikak pu zo'ki rə. 18I pag ni i ii paka pak naa wengka zur i səərə mari go̱o̱sa zokrəs sə i səərə mariya i ii gbiska irəm iya i bo'rə netta go'pat təi rə. 19I bo'si alkawal zutə a ii se̱niya hakkei rəi yi, no̱k maz senzzi ina pe̱e̱su timr an də.20Kala ura gbisə bo'rəka netta dəllə ro̱o̱t naa me̱e̱ka 21Daa naa Kwebaaz Yeeso Dangwanz. Dikka pii ma ka esi an, ka ina me̱e̱ bila go'num rək pa, naa a i me̱e̱kən sə i daa ro'oknaiya wessai esi. 22Re'sa paka ak zəma zi irə gee, ''zaaz gətə pu te̱e̱ləska wimra ullət tə, yaauzza i ne̱e̱u maam az gətə pu səkla rə roo.''
Chapter 3

1Ri'ak n pu bisəkən ittəza wasikarəz zə no̱k sə n de̱'e̱n timr, sə n pi sundume a iirə wessai mis. 2No̱k sə i sunde naa ina saari a oomii i doo do̱kan, na gə dokaa Dangwanz az naa Kwebaaz azzə i esə tómbaiya i rən.3Me̱e̱n ma'karə iya i ɓandəs arai i zak ru' a ɓapsa rəirə. I ɓandəska i rek mu' naa ika neta dəllət. 4I do̱o̱k bonge, ''Alkawal a ullə gətkarəz aa pazya? Diga dənna domda a eii i wənnaz, net pu ni pinnak diga ma'ka go'rikarə.''5I waaswan sə i mu'us naa leek, timr zinsipu ara díík naa a páák ke̱e̱tə maamrə, gəbən maamrə zi do̱o̱ do̱o̱ naa dooka a Billək, 6Gəbən no̱k neta goo ri'atti, sə i wo'sən dəl naa maam. 7Ama ara paa na dii ri'ak ak i de̱e̱s no̱k ra' no̱k gwan do̱kaa eki i de̱e̱si no̱k ubla bissək naa iya i duu Bil pai.8Timr kana zinsənən ina an pa , iya n iini pai, no̱k ubla mukə Daa Billə goo ni wi' mul mulək, wi' mul mulo goo ni ubla mukə. 9Daa Bil pu naa mo'ra alkawal a ulləzzə pa ni uri i ogun mo'rak. Goptəra re̱e̱l ɓəs baar naa ii. I ara uza muzo iirə te' wo'kənaz pa, ama koo ne̱e̱ya na pu' na'.10Noka riik, ublaa Dangwanzək zak ni ruuzak. Atta paat assək naa gwera gbikak. Ra' doosək koo anya, gəbən dəl naa tomte a ulləi i ke̱e̱tək.11De netti tele wo'ok won ri'eri, to̱o̱ ika gau irim mariya paiya? to̱o̱ to̱n iika gapta rumsət naa duka Bil. 12Gamn na zo'ka na gbaku haa ublaa Bil zakən ak rə. Ublaa ekirə, i wo'sək atta paarit naa ra' koo anya bəlsək na ma'ka go'ma go'. 13Ama no̱k alkawal a ulləz apu zook ara pəkka paakrə naa dəlla pəllal, ara go'nəm gakpən arə.14No̱ka ri'ik, iya i iini pai, dəl me̱e̱men netta at, yaan yaara iit sə kaina oksən na ser naa aibei ullə mu' pa, naa gapta wessat.15Gəbən pe̱e̱n ɓəska baara Dangwanzəl no̱k kweekaki ni doowiya aarə i iinu paz Bulus biisənən ak naa me̱e̱ka i esnuk. 16Bulus doo pak neta eti rə paa wasikaiya ulləirə paa, nettirə te'ka uta pii gomgən me̱e̱karə, mariya i kams zur pai i yer pagn a iin ni i bo'sə naasi urik, na wo'səka zutta gwanirət.17No̱ka ri'ik, iiya iini pai, de i me̱e̱men neta at gə zo'on zutta iit kaina yaasən naa sərəmə a mariya i me̱e̱ Bil pai rə pa sə i kinə ina oomin pa. 18Ama daga go'num naa me̱e̱ka Daa Billa al naa Dangwanz Yeeso Kwebaaz go'num naa gau naa ur diga ri'ak haa ting-ting sə na gau ri'!

1 John

Chapter 1

1Ni pin ma'karək, ni a geenak, sə a ogunak, ni a sundunak, naa gə ni a go'run naa neta aatak, paka zəngsəkrə paa. 2Noka ri'ik zəngs yiitəpu zok, aa bən a oksapu, a gapsapu seedakum ullə. Epu dooskən paka zəngsa ɓampassə paa. Ni pin Daa rək sə yiitin zok aarək.3Ni e ogən sə e geenak epu doosəkən iirə, nok sə i daks zur naa aa. Nok dakska zura aal puna Daa naa Waza ulləz, Yeeso Kweebaaz. 4Naa gə, neta e biisənən at, nok sə zok na yagən wesawe.5Neta etiti e geetə diga ullə sə e doosən ii: Daa Bil oosaki, təgra pii ullə koo topa pa. 6Ana doo ange bo daksapu zur naa ur sə apu ri'gəttə təgrarə, a bo'rəpu songb a doo paka zəmak pa. 7Ama ana pu ri'gəttə oosarə ni ni gwan pin oosarək, apunaa daksəka zur andə te'ka, kwaala Waza ulləz Yeeso rəi i neksaapu hakkeiya aai yas.8Ana doo bonge bopu naa hakkei pa, a səərə zura andəl, zəma bo pisaa pa. 9Ama ana doosu hakkeiya aai, ur pu oomi ura wessazzi ra'səskaa ran hakkeiya aai sə neksəsaa ina a bo'rə go'pan yas. 10Ana doo angə bo bo'rə hakkei pa yerupu songbai, paka ullək bo pi aarə te'pa.
Chapter 2

1Yangiya Mindəi n pu biisəkən neta attə nok sə kai bo'rə laatər pa. Ama koo neeya bo'rə laatəraz aa gee a keesapu zura aal Daa aazə Yeeso ura naa go'numazzə. 2Gwanzi ura paksəkaa naa laatərəz a aal kotto pa haa naa dəlyas. 3Ri'erizi sə a meek ange bo meegəsapu, ana bo'rə pu ina doosan.4koo neeya ura doo bonge, ''Bo me̱e̱men Billaz,'' sə de'es dookaiya ulləi pa songbaazi, dooma zəmam pisupa. 5Ama maza bo'rə ina Bil doon, zəmazə', iika Billək gapsapu ullə paa. Pi ri'erizi sə a mee ange apu gwandə na'rə. 6Ura doo bonge bo essə pu zok Billəz be'sapu gumb nok kamkpa toms ni Yeeso Kweebaaz kamnak.7Uriyangiya n iini pai, n biisən dookaa pəzzazzi pa, ama dookaiya do'kiyaiyi a i geesipui diga ma'kari. Dookaiya do'kiyai iiyi paka i geek. 8Gə npu biiskən dookaa pəzzazzəz, uki zəma Kweebaazə naa gə iirə, nok təgra pu assəkrə Oosaa zəmak bo pu ookəkrə.9Koo neeya ura doo bonge, bopu Oosarəz sə mu'us ungwanza ulləz pu tegrarə te' ri'ak bən. 10Koo neeya ura gbaa ungwanza ulləzak gakp oosarə te, gə paka dəkkpa də'rək pu ullə pa. 11Ama ura mu'us ungwanza ulləz pu ri'gəttə təgrarə te'ka; nok mee arapu rekəndək pa. Nok təgra gbe'sapu no'a ulləi.12Npu biiskəndə, yangiya mii, nok i ra'səsapu hakkeiya aai nok riira ulləl. 13Npu biiskəndə ii dai, nok i me̱e̱men ura pii diga ma'karəz. Npu biiskəndə, yanga gbami, nok i le'sapu enkubaaz. Npu biiskəndə ii yangiwai, nok i me̱e̱men Daa. 14N biisənpu dai, nok i meu men ura diga pii ma'karəz. Npu biiskəndə ii yanga gbami nok ipunaa gbam, paka Billək gakp iirə te', naa gəbən nok i le'sapu səərbaaz15Kai ii dəl koo neta pu dəllə root pa. koo neeya ura ii dəllaz telə, iikaa Daarək pu ullə te'pa. 16Nok neta pu dəllə te'et yas ni wo'səka zok, wo'səka no' naa gapta go'pat, a Daa rətti pa, ama a dəllətti. 17Dəl naa neta ullət i wo'ok. Ama ura bo'rə ina Daa iin gakp ting ting.18Yangiya mii, zoora ɓapsarə rektəpu dera. Ni i geen bonge umkeereiya Kweebaazəi ipu zakandək, ko ri'ak bən umkeereiya Kweebaazəi genɲa i zaapu. Noka ri'ik a meesapu zoora ɓapsarəl rektəpu. 19I kee andə te'ka, ama ii a aiyi pa. Nok inakapu a aaiyi ika gaupu aarə. Ama de i keepu, a eni yiipu ipu aarə te'pa.20Ama ii ura Oonzaz woosunpu, ii tele i meegəsapu zəma. 21N biitən neta at nok i meemen zəmaki sə n biisən, i me̱e̱men zəma nok songb pu zəmarə te'pa koo topa22Neezi songbaaz ya ama ura sin gee Yeeso Kweebaazi pas ya? Maza ezi umkeereza Kweebaazəzzi, de' sinpu Daa naa Waza gə. 23Kala ura sin Wazaz punaa Daa pa. Ama koo neeya ura kwee Wazaz punaa Daa yam.24Ama iige, ina geesapu diga ma'karən na gau iirə te'. Ina i geesapu diga ma'karən na gapsapu iirə te'ka, ii bən i gakp Wazzə naa gwan Daa re. 25Nok ri'erizi sə doks naa aa doksəkaa zəngsa ɓampassəs. 26Neta at n bii nok mariya i tos uri sə i yaa bilaiyi.27Ama iigə, wookaa i kweetə ullək gapsapu iirə, ii ri'ak i laa maza geeskən unaz pa. Ama ni woosəka iirə paa geeskən koo anya gə zəmazi, songbi pa, ri'erizi bo ni geesən ina gau ullək. 28Ri'ak yangiya mii gamn ullə, nok səna gbə'tə, sə a kinə gbama zokrəm sə zur kana dəgaa naa zakaa ullək pa. 29Ana meemen ange punaa go'num, a meekmen ura bo'rə go'nummaz keete gwandə zi.
Chapter 3

1Gwenən ni iika Daarək arə paak haa i derkaa yangiya Billəi, a gapsapu ri'eri zema. Noka ri'ik, dəl meeya pa, nok meenu pak. 2Yangiya n iinipai, ri'ak aa yangiya Billəiyi, ama haa ri'ak yiitə zok wessawe' ni a gakkpənak pa. a meemen Kweebaaz na gbə'te, a gook ni urak nok a oku gwan ni pinnak. 3Koo neeya ura punaa eska timr ullə paaz oogəsapu zura gwandəl ni ur pin ookapak.4Koo neeya ura bo'rə hakkeiyak bo'rəpu ina go'pan, nok hakkei bo ina go'panni. 5I meemen boo Kweebaaz keetə nok sə bo pe'es hakkeiyi, nok ullə bo hakkei piipa. 6Koo neeya ura gapsapu a ulləzaz bo'rək hakkei pa. Ama ura bo'rə hakkei az me'ɗə oku koo meeku pa.7Yangiya mii, maz kana yaasənpa. Koo neeya ura bo'rə go'numaz maza go'ozzi, ni gwan Kweebaaz go'onak.8 Koo neeya ura borə hakkeiyaz maza səərbaazəzzi, nok səərbaaz bo'rəpu hakkei diga ma'karə. Noka ekiki sə Waza Billəz gbətən zok, nok səbo wo'os tomsa səərbaazəz.9Koo neeya ura i dingu dingka Billəkaz bo'rək hakkei pa nok dogaa Billək gaupu ullə. Gəək sə bo'rə hakkei pa nok dingu pu dingta Billət. 10Ri'erizi bən sə yangiya Billəi naa yangiya səərbaazəi i po'gəs zok. Koo neeya ura bo'rə go'num paz keetə Billə pa, ri'erizi bən ura ii ungwanza ulləs paz.11Paka akki i gee diga ma'karə: gee ana gbaakən andə te'ka, 12Ka'ana goo ni Kainu pa, ura səərbaazəz ura iu ungwanza ulləzaz. Nok an sə a iu ya? Nok tomtəya ulləi i go'pa, ungwanza ulləz bo punaa go'num.13Kana məsən pa, uriyangi, dəl na mu'sun. 14 A meemen a keetəpu diga wərkrə zakarə zəngsə, nok a ii in ungwani. Maza punaa iika paz seek wərkrə. 15Koo neeya mu'us ungwanza ulləzaz o'baazi. Nok i meemen bo o'baaz punaa zəngs ɓampassəs ullə pa.16Ri'erizi sə a meek gbaaka, nok Kweebaaz esə zəngsa ulləs nok àà. Aa bən to̱o̱ton akə esə zəngsa aas nok ungwaniya aai. 17Ama ura punaa neta dəllətaz ok ungwanza ulləz ɓerk baalə sə gbe'es timra ulləl yirkurəl ullə mu'ka bo'ok riga sə iika Billək gakp ullə ya? 18Yangiya mii, kai yii iika pakrə koo meele kotto pa, ama a ii zəmarə naa tomsə.19Ri'erizi sə a meek aa mariya zəmaiyi naa gbakska timteya aai ullə. 20Nok timteya aai ina wo'saa, Bil ar an timteya aai, me̱e̱men koo anya yas. 21Uriyangiya mii, a gau naa iikənka timteya aai ina wo'saa pa, apunaa gbakska tok Billə. 22Gəbən ina a oorən yas a kink kin diga gwandə, nok a duusapu dookaiya ulləi naa neta go'sut tele.23Dookaiya ulləi aa ai, ana esə timr riira Waza ulləzzəz Yeeso Kweebaazəllə, sə ana iikən andə te'ka, gwan ni esnaa dookaiyak. 24 Koo neeya ura duu dookaiya Billəi yak tele seek gwadə, gəbən Bil bo ullə. Ri'erizi sə a meek pu aarə te' diga Rumsa esaa aasə.
Chapter 4

1Yangiya mində n iini pai, kai esə timr rumterə yas pa. Gobtəra ri'il, gwegən rumtə sə i mee rumsa keetə Billəs nok anabawaya songbrəi genɲa i keetəpu dəllə. 2Ri'eri sə a meek Rumsa Billəs rumsa po'gəsas gee Yeeso Kweebaaz zaapu zokrə uzi keetə diga Billə. 3Ama rumsa po'gəsən Yeeso keetə diga Billə paa pa. Rumsa Billəssi pa, umkeereiya Kweebaazəiyi, Ura a gee bonge pu zakrəz, ri'ak bən rektəpu dəllə roo.4Ii a Billəiyi, yangiya mii, gəbən i le'təpu rumtəya ei, nok ura pii iirə te'es ar an ura pu dəllə te'ez. 5Rumtəya dəlləiyi, nok ri'ik ina i doon a dəllənni, dəl bo ke'si ken to'rə. 6Aa mariya Billəiyi. Koo neeya ura meemen Billaz ke'eske ken to'. Ri'eri zi bən ura pu Billəz pa ke'eske to' pa. Ri'zi sə i meek rumsa zəmas naa rumsa songbrəz.7Uriyangi, a gbaakən andə te'ka, nok gbaakənka keetə diga Billəzi, koo neeya ura puanaa gbaakaz keetə diga Billəzi, meemen Bil bo. 8Koo neeya ura puna gbaaka paz mee Bil pa, nok Bil gbaakaki.9Ri'erizi sə gbaaka Billək po'gus zok andə te, Nok ri'ik Bil tomtə Waza gwandə iinupaz dəllə roo, sə ana gau gapta ullət. 10Gbaaka eki bo, nok a gbaan Bil ak pa, ama nok ur gbaanaak, sə tomtə Waza ulləz səna gau toksaa aarə hakkeirəz.11Uriyagiya mii, Bil na iiya in, aa bən a gbaakənkə andə te'ka. 12Maza me'ɗə oka Billaz piipa, ana gbaakən andə te'ka Bil punaa aa, gbaakaa ullək bo gapsapu aarə. 13Ri'eri sə a mee ange apu ullə, ur boo pu aarə te' nok essaapu Rumsa gwandəz. 14Aa bən a okəsapu gə gapsapu seedaakui Daa tomtən Waza ulləz səna gau Keesbaaza dəlləzakrə.15Koo neeya ura po'gəsapu bonge Yeeso Waza Billəzzi, Bil gakp ullə ur bo Billə. 16A meegəsapu a essəpu timr bo gbaakaa Billə gbaanakrə. Bil gbaakaki noka ri'ik koo neeya ura gau naa gbaakaz gapsapu Billəzzi, Bil bo pu ullə.17Ri'erizi, sə gbaaka gau wessawe' aarə te'ka, nok a kink kin gbama zokrəm ublaa bissək, nok ni gwan pianak aa bən apu ri'eri dələ. Ser pii gbaakarə pa. 18Ama gbaakaa wessak keeskən ser, nok ser kam toms naa dingka to'k, ama sere kamsupuz bo punaa gbaakaa wessak pa.19A gbaa nok Bil ma'saa naa gbaaka. 20Uza na doo bonge, ''N gbaa gban Bill'' səna mu'us ungwanza ulləz, ur songbaazi nok kooneya gbaa ungwanza ulləz pu okurəz pa, Kaa le' gbaaka Billa ogu pal pa. 21A kinə dookaiya ai diga gwandə, koo neya gbaa Billaz, gbaak gban ungwanza gwadəs bən.
Chapter 5

1Koo neeya ura esə timr bonge Yeeso Kweebaazi gə i dingu Billə, gəbən koo neeya ura gbaa ura daa az gbaak gban ura keetə ulləz. 2Ri'erizi sə a meek angə bo gbaa gban yangiya Billəi: ana gbaa Bil sə ana duu dookaiya ulləi gə. 3Ri'zi gbaaka Billək: ana duu dookaiya ulləi. Dookaiya ei bo i gom baar pa.4Nok koo neeya ura keetə Billəz le'es len dəl. Nok ri'erizi le'eskaa le'sən dəllak. 5Neezi le'es dəl ya? Ura esə timr gee Yeeso waza Billəzzi.6Gwanzi ura zaa diga maam naa kwaaləz: Yeeso Kweebaaz. Zaa maamrə kotto pa, ama maam naa kwaalə. 7Nok iya i esə seedai ipu taarəkə: 8Rums naa maam, naa kwaal. Iya taarəkə ai i gookənsapu muyo.9Ana kwee seedakuma marirəm, seedakuma Billəm ar an. No̱k gapsapu seedaakum Waza gwandəzzə paa. 10Maza esə timr waza Billəzzəz punaa seedaakum ullə. Ura esə timr Billə paz yerupu songbaaz, nok esə timr seedaakuma Bil esə Waza ulləz zamrə pa.11Seedaakuma room aa am: Bil esaapu zəngsa ɓampas, zəngsa rooz bo pu Waza ulləzzə. 12Maza punaa Waza ulləzaz punaa zəngs. Maza punaa Waza Billə paz punaa zəngs pa.13N biisən neta at nok sə mee bonge bo punaa zəngsa ɓampas, iirəzi iya i esə timr riira Waza Billəzrəi. 14Gwan gbama pisaa diga ma'karən a emi gwan nagə zaa, nok ina a oorun yas naa iika ullək geyaa gen. 15De' a me̱e̱men geya gen ina a oorun tele, a meemen a kinəkin ina a oorun yas.16Koo neeya ura og ungwanza ulləz bo'rək hakkeirəz sə wer dən paz, na weerə, no̱k Bil səna esu zəngs. N doo mariya i bo'rə hakkei sə i wər dən pai. Nok hakkeiya kam wərkrəz pii; n doo minge na oorə nok a eni pa. 17Ina go'pan yas hakkeiyi, ama hakkei pi a kam wərkrəz pa.18A me̱e̱men ura i dingu Billəz bo'rə hakkei pa. Ama ura i dingu Billəs keesku ken engkabairə gə i bo'ku koo una pa. 19A meemen aa mariya Billəiyi, a me̱e̱men bo dəl yas gaupu gwanta enkabairəttə dii.20Ama a me̱e̱men Waza Billəz zaapu essəsaapu me̱e̱ka no̱k sə ana mee ura zəmaz. Gəbən, apu ullə ura uzi zəmaz, naa gə Waza ulləz Yeeso Kweebaaz. Uzi Billa zəmal naa zəngsa ɓampas. 21Yangiya mii, keesən zura iil mairə.

2 John

Chapter 1

1Diga do̱o̱nzə rekarə kitakiiza í te̱e̱guz naa yangiya ulləi, íya n íí zəmai, mii kotto pa, ama naa gə íya í me̱e̱me̱n bilaa zəmakai. 2No̱k gongaakumma pu aarəm gəbən gakp naa aa ting ting. 3Go'num, yirku naa gapta oomit naa iikənkaa zəmak diga Daa Bil, naa Yeeso Kweebaaz, Waza Daa rəz, na gau naa aa.4Zok yage oomi o' nok n oks yangiya mo̱o̱i uri ipu ri'gəta oomittə, ni e kweetən dookaa az Daarək. 5Ri'ak orukki rekarə mo̱o̱rə kitakiiz, n biisa dookaa pəzzazi pa, ama gwan ina i esaa diga ma'karən, nok sə ana gbaakən andə te'ka. 6 Gbaakaa rook uki, ana gau gapta dookaa ullokrət. Dookaa rooz pii ni i geen se̱e̱nkak bonge ana gau ullək.7Nok səərbai gənŋa i keetəpu dəllə, iya i kwee bonge, Yeeso Kweebaaz zaa pu zokrə pai. Iya eiyi iiyi səərbai naa keereiya Kweebaazəi. 8Gwenən ində te'ka, kai wo'os net pa nok an yas a kamsapu toms, ama í eskaa faasəm gənŋa.9Kala ura ree mu' naa gapta pu kubruskənaa Kweebaazəkrə paz, me̱e̱ Bil pa. Ura pu kubrəskənaa ekirǝz boo pu naa Daa naa Waz. 10Kala maza zaa iirə gwa naa kubrəskənaa eki paz, kai kweu pa, kai də'su pa ves. 11Nok maza də'súz yas daksapu zur naa úr ke̱e̱ka tomtiya ulləirə.12N punaa net genŋa à n ka biisat, ama n ii biikakək pa. Ama n pu naa sundumeya n zakni mo̱o̱rə sə a pakən nok sə yaksa zoka aak naa go'. 13Yangiya moorə wa'irəi ipu də'əskarə.

3 John

Chapter 1

1Diga doonzə rekarə Gayus ura n gbaau zəmazə'əz. 2 Moowa n gbaaz, n pu we̱e̱rək Billə minge a kine sə'sum koo andəya naa gbama zokrəm ni rumsa moos punaa gbamak. 3Zok yage wessawe' de ungwani uri i zaa i esə sedaakum paka moorə eska timləkrə. ni a duun bilaa zəmakak. 4Una pii sə yage zok sə ar ni mina gee yangiya mii ipu gapta zəmattəkrə pa.5Moowa n gbaaz, a kam toms uriyangiyarə naa maraginirə naa timr mulə. 6Iya i esə seedaakum gbaaka mookrə ikiliisiyairə mu'i. Go'gon a po'i naa gapta oomit bilaa to̱o̱ duuka Billəkrə. 7Nok ri'ra alli sə i kee goka i kwee koo una menkirə pa. 8Aa bən a kwee goosa mariya ri'eyi rəs ,nok sə a gau mariya i daks zur tomsa zəmassəi.9N biisə ikiliisiya wasiika ama Diyotariifas ura ar koone̱e̱ya iika gbi'kəmrəz iirə te'ka kweyee pa. 10Noka ri'ik mina zaa, n ɗe'esku timr tomtiya ullə bo'rii rə ni laksən ri'teya eei marirə mu', naa pagrəma go'pamak. Eni maa daksu pa, haa maa mu'us kweeka uriyangi, haa sə ne̱ni ikiliisiyairə.11Moowa n gbaaz, kaa kubrə ina go̱'pan pa, sei ina wessan. Ne̱e̱ya bo̱'rə ina wessanaz, maza Billəzzi, ura bo̱'rə ke̱e̱kuz me̱e̱ Bil pa. 12Koone̱e̱ya essəpu seedaakum Dimaatiriyussə paa zəma. Ee bən e esapu seedaakum, i me̱e̱me̱n boo sedaakumma eem zəmazi.13Npu naa neta n ii biisəkat gəngən, ama n ii biikakək pa. 14N pu sundukrə a sarksan ya' sə a pakən.15 Go'num naa gau naa moo. Ungwaniya aai ipu də'əskarə, gəbən reksənəm də'əskaa eek ungwanirǝ naa ri'teya íi.

Jude

Chapter 1

1Yahuuda se̱nza Yeeso Kweebaazəz, naa do̱o̱wiya Yaakuburəz rekarə iya i de̱rii, iya i gbaai Daa Billəi, iya i re̱'si nok Yeeso Kweebaazai. 2Yirku naa gabta oomit, naa gbaaka na bag zok ìirə.3Mo̱o̱ iya n gbaanai n pu yaakrə nok biiskənən paka aarə keeskarəkrə, doolezi n biiskən si n weerən wessa we' nok eska go̱ngaa i esu mariya i duu Billai də mukə kotto baka pii pa. 4Nok mariya uri i ɓo'mutə sə i totə iirə te' iya lo'sapu i biisapu ze̱e̱ska bisa iisai mariya i me̱e̱ Bil pai, iya i yes go'numa Billəm laatərrəl, gəbən i sin doonz naa Daa a aaz, Yeeso Kweebaaz.5N ii sunduskənən koo noka i me̱e̱me̱n ina roonak Daa Bil kees mari buta Masarattə, ama sa'kaa roozə wo̱'gəs iya i esə timr pai. 6Gəbən malaikai iya i kam ar le'suma iim pai, i daatə ar gapta iire matat, Bil dogdisipu sargaire tingting, təgraa ze̱rkenze'ekrə nok ze̱e̱ski bis ublaa bo'takrek.7Pii nik Sodom naa Gomraatak naa delmeya gbi'kiya ke̱e̱r naa íí, iya i tos zuta iit laatəra kima laaka ki' koo laaka yaara marirəmrə, naa iika neta to̱o̱pat. I yesi misaaluwa ni mariya i gee ra'a ɓamna pii payak. 8Ri' gəbən, iya naa irəm rudummii i laas zongna iin, sə i bə'əs iya gwantəi sə i pagrə ne̱ta go'pat iya naa gbi'kəmmairə paa.9Ama koo Mika'iilu, malaikaa Billə gbi'zaz, de pu sinəmrə naa seetan zoka Muusarəkrə paa me̱e̱l sasu sə doo paka ze̱e̱ska bissək ullə paa pa. Goptəra ri'ik, doo bonge, "Daa Bil na yengsa!" 10Ama mariya ai i kamtə laksəka kala ina i me̱e̱gəsən pandə bonge mariya eyi ipu naa goosa do'nettəs, i goptə zura gwanirəl wo̱'ka. 11Ina yirkurənni naa íí! Nok i duu bilaa Kainurək, gəbən i tossapu ɓasuwa Balam rəurə nok kinka bagsi. I wo̱' suksa baalə te' ni Koorak.12Irim iya ri'eyi bəruwi muuzəz naasa iirə gbaakənkarəssə te'. Í bo̱'rə naas naa dəgsa zur pa, i reg sə i yi'is ba'teya íí kotto. Ipu ni koliya maam pi iirə pa zaka yedii. Ipu ni te̱ta go̱o̱grə reupattak, i wərpu, yiiseeya íí i bumsapu. 13Ii zaka wiitaa gbonarə ruurəkki, i kees degsa zuta iiti. Ii zosiya i kooləiyi, i bo̱'ri nok wiirəkaa təgrarək tingtinŋak.14Anuhu maza gbansa diga Adamurəz, doo ina bo̱'rəmkpan mu'un iirə paa bonge, "Gwenən, Daa Bil pu zakrə naa iya naa timte ookapai mù' mù', 15nok ze̱e̱ska bis koo ne̱e̱rəya, sə le'es iya i gee to pai nok tomteya iirə i bo̱'rii i oopai naa gə we̱nra panŋa mariya naa hakkeiyai i doo ullə paak. 16Iya ri'eyi iya naa sinum naa wiira pangnai, iya i íí bo̱'ka ke̱e̱kui. iya i də'rəm naa təka zura íílai, iya i oorə-ooruək nok kinkaa gwanirəkai.17Ama iya n iinən pai, sundun paka manzaniya Daa aaz Yeeso Kweebaazəi i doosun doka. 18I doosən bonge, "Zoora ɓamnaa dəlləkrəl, uri iya naa ɓandəskai i keetək, iya í íí neta i duun Bil pattai. 19Mariya i daks sinummaiyi, ii yangiya dəlləiyi, ipu naa Rums pa.20Ama ii iya n iinən pai, wo̱mun zongna iin eska timra ììlə sə i we̱e̱rə Bil Rumsa Billəssə. 21De' en iikaa Billəkrə sə i zo' go̱'numa daa à aaz Yeeso kweebaaz kamtəkən zəŋsa ɓampassaz.22Oksən iya ipu naa sinummai yirku. Gbisən uri i keesi diga ra'rə. 23Oksən uri yirkurə na ninka zok, yaləna iirə zokrən na gau iirə mu'sunun.24Ura le' sə təgsən diga dəpkpa də'rəz na bo̱'rə sə i de' ullə mu' naa aibe uza pa, naa yaksa zoka gbi'kak 25Billa mulol keesbaaz Yeeso Kweebaaz naa daa à áazə. Gbi'kəm, le'ka, naa nooska na gau ullə diga rikak naa tingting. Na gau rii.

Revelation

Chapter 1

1Anni rudəma Bil yiisu Yeeso Kweebaaz no̱k səna geesə seniya ulləi ina bo'rumkpa de'randə. Tom senza ulləz naa doosə Yonna. 2Yohanna gwesapu paka Billək naa paka ipu dookrə Yeeso Kweebaazə paak neta og attə. 3Iya naa sə'səmaiyi i zangə naa gera paari, naa iya i ke'to paka ina bo'rumkpandə, naa ura gə duu paka pu biisənkəkaz, no̱k zoora rool pu mis.4Mii Yohanna rekarə ikiliisiyaiya gbansa Asiyai, go'num naa gapta wessat diga ura puu, naa ura do̱o̱z, gwanzi gə zak bən, naa gəbən rumsa gbansas gwandə ar gwantə mu'us. 5Gəbən Yeeso Kweebaaz , ura esə timr sə i seiduz ura i see dingku iya i wərairəz naa gwanza gwaniya dəlləi. Iya i ii airə sə keesaa hakkeirə gwandə kwaalə. 6Yerapu mariya naa gwantai, firissiiya gwandə Daa Billəi gwandəzi gbi'kəm naa le'sum ting ting. Na gau ri'7Gwenən, pa zakrə kolirə te'; no' i oku tele, haa naa iya i bagui.Gəbən me'teya dəlləi yas i gakp wagər no̱k ur. O̱o, Na gau ri'. 8''Miizi seeka naa ɓamna,'' Daa Bil doo ri', ''Ura uzi wonka, naa do̱o̱z, na gə ura zakaz, ura ar Gbi'kəmrəz.''9Mii Yohanna doowiya iirə a ɓər baar yamaz gwantə naa ɓəska baara pau Yeeso rəl, gbagsəra i der Batmusal no̱k paka Billək naa gəbən seedaakuma Yeesorə paam. 10Npu Rumsə roo ubla Billəkrə. sei n gee gwera naa gbam mində sa' ni porak. 11Doose bonge, ''Biim ina a og rababaazə sə a tomsə ikiliisiya gbansa airə Afisus, rekarə Simina, rekarə Birgamas, rekarə gə Tiyatira, rekarə Sardisu, rekarə Filadalfiya, naa gəbən rekarə Laudikiya.''12N yerə n iii nka gwen neezi naa gwera pak naa miikya, de n yer n og fitilai gbansa naa kangeeri ara i dognikrə. 13Uza pii fitilairə te' ni Waa ma'zak, punaa yaləna ye'kapa haa diiri, naa kangeeri ko'supu te' gwandə gumbrə.14Zura ulləl naa suka ullək pu seeya ni buusak, ni sakta talwuzzətak gə no'a ulləi ipu na meela ra'rəl ak. 15Dənta ullət sekəm puni weesa i noos ra'rəl ak sə i geekəs i keetitə ra'a tibairək, gwera ullək ni wuguma wuu du'rəmak. 16Punaa zosi gbansa na' go'naa ulləkrə, fonkaaz na sut ittərə keetə ullə su'rə. Muuga ullək okə ni ublak yaarak.17De n ogun n fo'sum ni roobaazak gwandə dəntə, sei gbag na' go'naa ullək miirə paa sə doo bonge, ''Kaa serəm pa. Miizi ma'karə naa ɓamnarə, 18naa gə maza naa zəngsazzə. N wər ama gwenən npunaa zəngs haa ting ting! Npunaa mabudiya wərkrəz naa ar gamnaa roobairək rəz.19No̱ka ri'ik biim ina a ogan, ina ri'ak n naa ina bo'rumkpa mu'kan. 20Ni paka sumsənka zosiya gbansa a ogi miirə na' go'narə ai, naa fitilaiya gbansa naa kangeeri ai: Zosi a gbansa ai malaikaiyi ikiliisiya gbansa airəi, gəbən fitilaiya gbansa ai ikiliisiya gbansa aiyi.''
Chapter 2

1''Rekarə malaikaa ikiliisiya afisus allə biim:'Paka ura kam zosi gbansa n doosai mində na' go'narə naa fitilai a naa kangeeri gbansa ai rəi, ''N me̱e̱men ina a bo'rən, tomsa gbi'sas naa ɓəska baara mool naa de'eska timra mool. N me̱e̱men a kwee mariya naa enkui pa. 2N me̱e̱men a gweksapu iya i doo bonge, boo malaikaiyi ama ipu ri' pa, a oksi ipunaa songb.3N me̱e̱men apunaa kamska timr gə a ɓər baar no̱k riira miil, ama a yaps pa. 4Ama Npunaa an moorə paa a daa gbaaka moorə seenkak. 5Sundum naa ara ɓa gummunak. Pu'un na' sə a bo'rə neta a bo'rə seentat. Mona pu' na' pa, N zak moorə sə N pe'es fitilaa mooz ar de'naa ulləkrə.6Ama apunaa an a mu'us mun ina Nikolaawai bo'rən a mii bən N mu'usan. 7Ura punaa to'os naa gee ina Rums doosə ikiliisiyaiyan. Ura le'es araz, N esku bila na regə diga te'a zəngsəkrə apu firdausiya Billəzzə.'''''8''Rekarə malaikaa Simirnazzə biim:'Paka ura seenzaz naa ɓamnarəz ura wər sə ruutə gəbənaz: 9''N me̱e̱men ɓərka baar naa zaama moon ama apunaa zaudi. Naa gə pagna zuk iya bonge boo Yahudawaiyi, ama iiyi pa. Ama buuga nooska seetandəkki.10Ser kana kamna ɓarka baara kinkal pa. Gwenum! seeta ɗonsək uri iirə te' pursinarə dera no̱k i gweknənnak, i ɓərk baar ru' komna. Gamn naa eska timr haa wərkrə, sə N eskən meetuwolla zəngsəs. 11Ura punaa to'oz naa gee ina Rums doosə ikiliisiyaiyan. Ura le'es araz ɓərk baar naa wərka buutəkak pa.'''''12''Rekarə malaikaa ikiliisiya Birgamassassəbiim:'Ura punaa fonkaaza romat ittərə: 13''N me̱e̱men ara a gamnak ara teng gwanta seetandəz piinakki. Naa ri'ik a kub riira miil naa gbam, a sin eska timra mool miirə pa, koo ru'a Antipas seekuuwa miiz ura naa eska timraz, ura iu zok iirə te'es eri ara seetan gamnakrə.14Ama npunaa net waani moorə paa: Apu naa uri iya i kuw kubruskənaa Balaamrək aki, iya i kubrusən Balak no̱k səna ɗonsə yangiya Israilai bilaa ɗəkkpa də'rəl, No̱k sə ina reg reka i esə do̱'zak sə ina laa naa laatəra kima ki'rəm. 15Ri' gəbən apunaa iya i kwee kubruskəna Nikolaawairəi yak.16Noka ri'ik, pu'un nà'! Ina pu' nà' pa, N zak iirə ya' sə N gwaa ya'am naa ii naa fonkaaza keetək miirə su'rəz. 17Ura punaa to'os na géé ina Rums pu doosək ikiliisiya airən. Ura le'es araz N esku manna i sumsus, sə gə N esku billa bullal naa riira miirə pəllal biisənən billirə paa, riira ura meez piipaz ama sei ura kweez.'''''18''Rekarə malaikaa ikiliisiya Tiyaatirəz biim:'Paka Waza Billəzzə, ura no'a ulləi i goo meela ra'rəl naa dənt ni weesa bipsas doon aa an: 19''Me̱e̱men ina a bo'rən: Gbaaka mook naa eska timra mool naa tomteya mooi naa kamska zura mool, ina a bo'rə ri'akan ar an a à bo'rə seenan.20Ama Npunaa an moorə paa: a dàà Jezebel, kita kiiza der zura gwandəl anabiyaz. Səərə seniya mii naa kubruskəna ullək sə i bo'rə zina faasikanci naa reka i esə do̱'zak. 21N esupu zoor na pu' na', ama ii pu'ka na' tomteya ullə i go'pairə pa.22Gwenən! N ɗonsku naa kunu, iya i bo'rə zina naa urai boo i ɓərk baara gbi'lal, sei ina pu' na' ina i bo'rəndə. 23N ipsək yangiya ulləi ikiliisiyai yas i me̱e̱k bonge Miizi ura gwen sundumerə naa timraz. N esək koo neeya iirə te' ina to̱o̱ ina bo'rən.24Ama iya i seetə Tiyaatirairə, naa gə iya i kwee kubruskənaa ki pai, sə gə i me̱e̱ ina uri i der neta surunta seetandə Npu dooskəndə, 'N de'sən gums usa pa.' 25Naa ri'ik, kuwun paka miik ɗenɗen sei Mina zaa.26Ura le'es araz naa ura bo'rə ina N bo'rə haa rekarə ɓamnarə, N esku gbam dermerə paa. 27'Gakp gwant iirə paa naa gbala wees, uwa'gəski ni denda wopsak.' 28Ni N kweetən Daa miizək, N esku zosiza ar oonarəz. 29Ura punaa to'oz naa gee ina Rums doosə ikiliisiya airən.
Chapter 3

1''Rekerə malaikaa ikiliisiya Sardiisussəi biim:'Paka ura kam Rumsa Billəz gbansa naa zosi gbansa. ''N me̱e̱men ina a bo'rən. Apu naa riira yii apunaa zəngsal, ama moo wərki. 2weetum sə a wengs zok ina seendən, ama a wərk dera no̱k N oks tomteya mooi ɓomsinii Billa miilə mu' pa.3Sundum, ina a gee sə a kween. Duum sə a pu' na'. Ama moona wee pa, N zak ni ruuzak, a meek zoora N zakə moorə pa. 4Ama ri'teya urirəi topa i pii Sardiisu iya i wiis yaləna iin pai. I ri'gək naa mii i tə'ək yaləna bunnan no̱k i to̱o̱ton ri'5Ura le'es araz i tə'əsku yaləna bunnan, gə N ra'sə riira ulləl rababaaza zəngsəzzə pa. N dook riira ulləl Daa miizə mu', naa malaikairə mu'. 6Ura punaa to'os naa gee ina Rums doosə ikiliisiyaiyan.'''''7''Rekarə malaikaa ikiliisiya Filadelfiyazzə biim:Paka ura pu ookapas naa gongaz ura kam mabudiya Daudarəz, naa gbe'rə ura gbe'səkaz pipa, naa gbe'es ura gbe'rəkas pipa. 8''N me̱e̱men ina a bo'rən. Gwenum N de'sapu sugognaa weng az moorə mu' ura gbe'sukaz piipa. N me̱e̱men apunaa waa gbam, naa ri'ik a duuusapu paka miik a sin riira miil pa.9Gwenum! Iya buuga seetandəkrəi i doo bonge boo Yahudaawaiyi ama iyii pa, gobtəra ri'il ii songbaiyi. N bo'ok sə i gu' moorə dii, sə ina mee N iya in. 10De a kamsapu dookaa miiz sə a wengs zok lo'ti, N təkska diga zoora gwekarə pu zakrə dəllə te'el no̱k gweka iya i gau dəllə rooi. 11Npu zakrə ri'ak kamn ina pisan no̱k uza kana kweerəsa meetuwolla mooz pa.12N esək ura le'ez araz de'səz gwaaga Billa miilə, gə keek diga roo pa. N biik riira Billa miilə ullə paa, riira dəlla gbi'lal Billa miilə (Ursaliima pəzzaz tiitə diga billə paa), naa riira miilə pəllal. 13Ura punaa to'oz naa gee ina Rums doosə ro'tiya aiyan.'''''14''Rekarə malaikaa ikiliisiya Lawodiisiyaz biim:'Paka Na gau ri', seedakuwa zəma gbenkarəz, ura gau gwant neta Bil womattəz. 15''N me̱e̱men ina a bo'rən. Gə moo apu tamzəz koo ma'anzəz pa. N win akapu tamzəz koo ma'anzəz! 16Nok apuni yoowak a ma'pa a tau pa, N tu'uska miirə su'rə dera.17Nok a doo monge, 'Npunaa zaudi, npunaa net gənɲa, n ii una es pa.'' Ama a mee monge boozi bo ar zaam, yirku ruurum naa kandumrə pa. 18Ke'em to' ina n dooskandə: Yiwum kangeeriya oomi i suktu naa ra' miirə sə a gau naa zaudi, yaləna sekə sə buron sə a təsə zura mool no̱k bo'ta a yii burka zoka kanduma moom dəm, naa waaga wookarə no'rək no̱k sə a okə oomi.2019geesə ura N gbaau az, N geesi ni gakpənak. No̱ka ri'ik, pu'um na'. 20Gwenum, Npu de'narə sugognarə sə N daggbo. Ura gee gwera miik sə gbe'rə sugognaz N tork ullə gwa' sə N reg naa ur, ur gə naa mii.21Ura le'es arz N esku bilaa gakpən naa mii teng gwansa miitə, ni mii bən N le'sun sə N gau naa Daa miiz ullə teng gwantək. 22Ura punaa to'oz naa gee ina Rums doosə ro'tiya aiyan.'''''
Chapter 4

1De neta at as, n gwen, n og sugogna gbe'rumpu billə paa. Gweraa n see geekak pagne ni porak, doose bonge, ''Zam paa ari, N yiiska ina bo'rumkpa neta at naa as gə.'' 2Ni umkpa norak npu Rumsə sə n og teng gwans billə paa naa uza gaptə paa. 3Ura gau paa ezi goo ni yaspa naa yakutuk. Duragəpz duza ko'oz teng gwanti. Duragəbəza rooz go̱o̱ zumurudu.4Keer naa teng gwanti teng gwant zur naa narkə i ko'os, gə iya i gau paai iiyi do̱o̱ni zur naa narkəi iya i tə yaləna bunnannai, naa meetuwolla kangeerirəz zuttə. 5Ra'a veklək naa gweera ni pipsəzak keetə teng gwantirə. Fitilai gbansa ipu kweekrə teng gwantirə mu', fitilaiya gbansa ei rumsa Billəs gbansazi6Gəbən teng gwantirə mu' gbəna pii ookapa seka ni kiristallak. Keer naa teng gwanti do̱'net uta nattə yi' naa no' sa' na mu'.7Do̱' ina seenan go̱o̱ puni kəəzak, do̱'ina ittəzan go̱o̱ puni negəzak, a taanan punaa muug ni mazak, gə do̱' ina nazan puni vaaluwa usəzak. 8Do̱' ina narkə eyi ii yas ipunaa bente bamrə ba', naa no paa naa dii. tuks naa ubla i dààdooka bonge,''Oomo, oomi, oomiuzi Daa Billa naa Gbi'kəmas uzi do̱o̱, uzi ri'ak, uzi gətək gəbən.''9Koo bənaya do̱' netti i esə gbi'kəm naa noosək, səna iisə ura pu gamnarə teng gwantirə useeko, ura gau ting ting az, 10dooniya zur naa narkə eyi i buu dii ura tengsə ezirə mu'. I gu' ura gau teng gwantirəzzə sə i ɗongs meetuwolla ii ullə teng gwantə mu' sə i doo bonge, 11''Moowa a reksazzi, Daa eez naa Billa eel, kweem gbi'kəm naa noosək naa le'sum.No̱k a wom koo anya, naa iika mook sə i gau sə i wom zok.''
Chapter 5

1Sei n og na' go'naa ura gau teng gwantə ezirə rababaaz bii zok sa' naa mu' gbangnarə. Bodus zok naa koosna gbansa. 2N og malaikaa naa le'sumaz dookrə naa gbam bonge, ''Neezi reksapu sə gbe'rək rababaaza az sə ka'as ina budəs zokanya?''3Koo uza billə paa koo dəllə te' le' sə gbe'rə rababaazi koo zangu pa. 4N og haa no̱k ura kin zok reksapu gbe'rukarə koo zangukurəz pii pa. 5Ama muzo dooniya eirə te' doose bonge, ''Kaa go' pa. Gwenum! Kəəza meela Yahuudas, yiisuka Daudarək le'suz. Uzi le' sə gbe'rə rababaazi naa ina budəs gbansan.''6Teng gwanti naa do̱' netta nattə etirə naa dooniya eirə te', n og Ma ya'al de'narə go̱o̱ ni ipsapu zokak. Punaa gur gbansa, naa no' gbansa iiyi rumsa Billə gbansa tom zok dəllə te' yas. 7Ree kwee rababaazi na' go'naa ura pu gamnarə teng gwantə paa ezirə.8Zoka kween rababaazik, do̱' neta nattə eti naa dooniya zur naa narkə eyi i buu buttə dii Waa ma'zirə mu'. Koo neeya iirə te' punaa gbank naa urdiya yi' taasauwaz, uzi weerəka Billa iya i esə timrairəi.9I zin gella pəllal: ''A reksapu pe'ka rababaazirə sə a gbe'rə ina i budənan.No̱k i de'sa naa kwaala mondəl a yipsəpu Bil mari diga kala meel, pak, mari naadərme. 10A bo'risipu dəl gwant naa firissiya i duu Billa aalai, gə i gakp gwant dəllə roo.''11Sei n gwen sə n gee dookaa malaikai gənɲairək keer naa teng gwanti dakaa iik mu' zu' komna naa gə do̱' netti naa do̱o̱ni dakaa iik mu' zu' komna naa zu' komna. 12I doo naa gweraa gbi'kak bonge, ''Ura reksazzi Waa ma'az ɗe'es zokal sə kwee gbi'kəm, zaudi, me̱e̱ka, naa le'sum, go'num naa nooska.''13N gee kala ina wom zok pu billə paa naa dəllə te' naa gbənarə te'en dookrə bonge, ''Nooska le'sum, naa go'num naa gbi'kəma gwantəm na gau ura pu gaptə teng gwantəz naa Waa ma'az ting ting. 14Do̱ netta nattə eti i doo bonge, ''Na gau ri'!'' Sə dooniya ei i buu dii sə i noosu.
Chapter 6

1N gwen zoora Waa Ma'az gbe'rən ina budus rababaaza munən, n gee muzo do̱'neta nattə etirə dookrə naa gwera do' ni pipsəzak paari bonge, ''Zam!'' 2N gwen, pirmus usa pi buzzəz. Ura dəguz kam taau sə i esu meetuwol. Keetə ni daa ya'alak no̱k səna le'es ar.3De Waa Ma'az gbe'rətə ina budus zok a ittənən, n gee do̱' ina ittəzən doo bonge, ''Zam!'' 4Sei pirmus usa keetə bibzəz ura dəgus i esu bila na pe'es gabta wessat dəllə te' no̱k sə mari ina ipkpən. I esə ura dəgus fonkaaz gbi'zəz5De Waa Ma'azi gbe'rətə ina budus zok taanən, n gee do̱' ina taazan doo bonge, ''Zam!'' N og pirmusa wiisas gə ura dəgus kam ina riikarən riikarən ullə na'rə. 6N gee ina goo ni gwera do̱' ikna nazzən dookrə bonge, ''Kooniksa alkamarəz sule muzo, naa gə kooniksiya buroodirəi taarəkə i gakp sule muzo. Ama kaa pog waak naa maama inabi pa.''7De Waa Ma'azi gbe'rə ina budus zok nazzək n gee gwera do̱' ina naazzən doo bonge, ''Zam!'' 8Sei n og pirmusa waas. Ura dəgus i deru wərk gə hades uzi gbo'u. I essipu bila naa le'sum dəllə yas ina iu mari naa fonkaaza kunurəz naa wo̱du, naa do̱' neta pu dəllə root.9De Waa Ma'az gbe'rə ina budus zok gbanaazan n og zəngsa iya i iwi no̱k paka Billəkai naa seedakuma i dognim bagadirə dii. 10I go' naa gwera gbi'kak paari bonge, ''Haa bənnaziya Gwanza ees moowa naa zəma oomiz, sei mona zeesapu iya i gau dəlləi sei mona gəəse kwaala eel ya?'' 11Kai koo neeya iirə te' i esu yaluwa buwwau, gə i doosi bonge ina zo' topa sei dakaa doomei seniya ii naa uriyangiya iirə yariyai naa kita ki'kiyai na kintə iya i ipkpi ni i ipni iik.12De Waa Ma'az gbe'rətə ina i budus zok bambuzan, n og yakaa buttək gbi'kak pii. Ubla yer wiikək ni yaluwa riiurəwak, gə se' raasa yer ni kwaalak. 13Zosiya billə paai i kadətə dəllə te' ni rum reksən yangiya ullləi gittək zaka naa gwaatə gə. 14Ara billə paak lips ni rababaaza i koosuzak. Kala yiig naa buta maamdə te'et es ara piinnakrə.15Sei gwaniya dəlləi naa mariya wessai, naa dooniya soojairəi naa iya naa zaudii, naa iya naa le'eskai naa koo neeya senz naa ura senzi paz i wo̱o̱ gbonɓirə naa gbakseya yiimrək. 16I doosə yiim naa gbakse, ''Gbə'mee! Sumsumee ur gau teng gwantəzzə mu' naa suksa baara Waa ma'zəz amrə. 17No̱k ublaa gbi'ka iirə suksa baalə rektəpu neezi le'ek de'ka ya?''
Chapter 7

1Sa'kaa ezirə n og malaikai narkə de'narə ka'seya dəlləirə, i kamsapu zakaa dəllək naa gbam no̱k bo'ta zaka gwaa dəllə, koo gbənarə, koo té' ukarə paa. 2N og malaikaa uza zakrə diga dii punaa ina Billa gawal budusan. Wootə su' naa gwera paari rekarə malaikai narkə i esi bila ina bis dəl naa gbəna: 3''Kai bis dəl, gbəna, koo tet pa sei mina gapsəpu seniya Billəi na' ti'teya iirə zanga.''4Naa gə dakaa iya gapsi na'ai: Mu' zu' gbansa naa narkəi 144,000, iya i bi'si diga meela mariya Israilairəi:5mu' komna naa ittəkəi diga meela Yahudarəllə i gapsi na', mu' komna naa ittəkəi diga meela Rabinurəllə,mu' komna naa ittəkəi diga meela Gaddəllə,6mu' komna naa ittəkəi diga meela Asharəllə,mu' komna naa ittəkəi diga meela Naptaalirəllə,mu' komna naa ittəkəi diga meela Manaasarəllə.7mu' komna naa ittəkəi diga meela Simandəllə, mu' komna naa ittəkəi diga meela Leevirəllə,mu' komna naa ittəkəi diga meela Isaakarəllə, 8mu' komna naa ittəkəi diga meela Zabuluunarəllə,mu' komna naa ittəkəi diga meela Yusufurəllə, naa mu' komna naa ittəkəi diga meela Benjamindəllə i gapi na'.9Sa'kaa nettirəz n og doora bansa mariya maz ka le' ge'ki pai diga dərme, me'te, naa mari somaso' ipu de'narə teng gwantirə naa Waa ma'aza mu'. I təsapu yaluna bunnan sə i kam daləta té' dibinorək iirə nattə, 10ipu derk su'rə naa gwera paari bonge, ''Keeska a Billa aali ura gau teng gwantəz naa gə Waa Ma'az!''11Malaikai tele naa dooniya ipu de'narə keer naa teng gwanti yas naa do̱' neta nattə eti i buu buttə dii ura gau teng gwantəzzə mu' sə i noos Bil, 12bonge, ''Na gau ri'! Nooska, le'sum, me̱e̱ka, useeko, gbi'kəm, le'ka naa gbam naa gau Billa aalə ting ting! Na gau ri'!''13Sei uzo dooniya eirə te' dese bonge, ''Iya paiyi i tə' yaluna bunnan aiya, gə i keetə araya?'' 14N doosu minge, ''Bil na zo'a, a me̱e̱men,'' sei doose bonge, ''Iiyi iya i keetə ɓərka baara gbi'lalləi. I dəpsapu yaluna iin sə i yeri buriyi naa kwaala Waa ma'azəz.15Noka ekiki ipu de'narə pou teng gwanta Billəttə, sə i noosu tuks naa ubla gwandə gwa'. Ura pu gamnarə teng gwantə paaz bo'siki nuur. 16I geek wo̱du koo ɓəngba es pa. Ubla ma'ki pa koo ma'ra uka pa. 17No̱k Waa ma'aza teng gwantə te' al gakp neebaaza iiz, sə neei ara dura maamrəkrə, sə Bil ra'sək meema iirə no'rəm.''
Chapter 8

1De Waa Ma'az gbe'rətə ina budus zok gbansan ara billə paak rəəs kəs kəs reeta awa. 2Sei n og malaikai gbansa iya ipu de'narə Billə mu'i naa pot gbana sə i esi.3Malaika uza zaa, kam taasauwa kangeeriya urdirəz na'rə sə de'nu bagadirə. I esu urdi gənɲa no̱k səna weerə Bil naa weerə iya i esə timr airə yas kangeerirəz teng gwantə mu'uszə. 4Yeema urdirəm naa weerəka Billa iya i esə timr airə ruu sə lees Billə u' diga malaikaa zirə na'rə. 5Malaikaa rooz pe' taasauwa urdirə rooz sə yi'su naa ra' diga bagadirə. Sei mangu diiri dəllə te', sei sekəkaa ra'rək, naa do'kaa pipsəzzək naa lamrəkaa dəllək bo'rum.6Malaikai gbansa naa pot gbansa eiyi i go'rə zok no̱k pipkpa potti.7Malaikaa seenzaz piu poraa ullək, sei maama ra'rəm fəəkən naa kwaal gbətə. Mangs zok diiri dəllə te' sə doos rat naa wo̱'os yas8Malaikaa ittəzəz piu poraa ullək sei una ni gbindan yiigag naa ra'a dook mangs zok gbənarə. Ina ar reeta gbənarəz yer kwaal, 9ina ar reeta neta naa zəngs gbənarət wəs, naa gə ina ar reeta ɓurumrən wo̱'gəs.10Malaikaa taazaz piu poraa ullək, sei doora zosus katə diga billə paa okə ni toocik ina ar reeta womut naa badəlləssə. Riira zosuszirəl womwud. 11Ina ar reeta maamrə yer womwud, gə mari gənɲa i wəs diga maama yet zokramrə.12Malaikaa nazzəz piu poraa ullək, ina ar reeta ublarəkan wiis, rii gə ina ar reeta se' raasarən naa zosirən. Ina ar reeta iizan yer wiinən; ina ar reeta ubla naa tuksan punaa oosa pa.13N gwen, sə n gee gweraa vaalurək usukrə billə paari, der su' naa gwera paari bonge, ''Ɓərka baar, ɓərka baar, ɓərka baar, iya i gau dəllə rooi no̱k pota seetə pipkarə malaikaiya taarəkə airə.''
Chapter 9

1Sei malaikaa gbanaarəz piu poraa ullək. N og zosus katə diga billə paa rekarə dəllə te'. I esə zosuzzi mabudiya dura surundalləz. 2Gbe'rə dulli, sei yeem keetə diga dullirə naa gbindan ma'raa ra'rək. Ubla naa zaka i yerə wiikək no̱k yeema suptə dullirəm.3Yeemirə te' zaasi uri i keetə dəllə te', i essipu le'sum ni ta'sək dəllə te' yas. 4I doosi bonge kaina ɓəs wo̱'os koo tè' uka dəllə te' pa sei mariya ipuna na'a Billəi tiilə pai kotto.5I esi bilaa ikkpa mariya eirək pa, ama ina ɓəsi baar haa se'er gbanaarə. Gombaa iirək gook ni a leez ta'an mazak. 6Rua eirə mari i laak wərk ama i kink pa. I wink boka wər ama wərk noki7Zaasiiyi i goo ni pirmiya i go'rəsi no̱k ya'amai. Zu'a iirəi ipunaa una ni meetuwolla kangeerizak, gə muuma iim goopuni muuma marirəm. 8Ipunaa suk ni suka kita ki'rəkak naa nu' ni nu'a kəirəiyak. 9Ipunaa book gumrə ni booka weesək, gə do'kaa iirə beterək puni do'kaa pirmeya ya'amdə gənɲayak.10Ipunaa sallut naa dora ni ta'sik; iirə salluttə ipunaa le'suma ɓəska marirə baar haa se'er gbanaarə. 11Ipunaa malaikaa dura surundəllə ni gwanza iizak. Riira ulləl naa Yahudaawam uli Abaddon, naa Helinaawam boo uli Apoliyon. 12Ya'ama seenam assapu. Gwenəm! Sa'kaa ezirə neta ɓərka baalət ittərə piti zakrə.13Malaikaa bamburə piu poraa ullək, sei n gee gwera keetəkrə diga gulla bagadiya kangeerirəz Billə. 14Gweraa rook doosə malaikaa bambus ezi ura naa poraz bonge, ''Fasum malaikaiya narkə iya i mayi wooma gbi'ka Efrettakrə.'' 15Malaikaiya narkə ei i go'rəsapu zok zoolirə, ublaa ekirə, se' ekirə, i fasi no̱k ikkpa ina ar reeta marirəzan.16Dakaa soojaiya i dəg pirmei mu' mul zu' komna 200,000,000 zi. N gee dakaa iik. 17Riizi n ogən pirmiya rooi miirə rudumrə naa iya dəgii. Booma iirə gumrən pu bimnun, wiinun wi', naa gə maa ruməm. Zu'a pirmiya rooirəm goo puni zu'a kəirəm gə iirə suttə ra' yeem naa yingbək keetə roo.18Ina ar reeta marirəzan iu zok naa neta taatə eti: ra', yeem, naa billa maama rumrəu a pu dookrət a keetə iirə su'rən. 19No̱k le'suma pirmiyayirən pu gwanirə suttə, naa salluttə no̱k salluta iit puni bigag, gə ipu naa zu'a i ɓəsni mari na nogrəm.20Mariya i seetəi iya netti iwi pai, gə i pu' na' tomteya i bo'rirə i pa, gə i daa nooska mai naa do̱'za kangeerirəz naa bile nattət pai neta ok ar pa, gee pak pat, koo rigə pat. 21Koo i pu' na' diga ipkpa zullə pa, naa bo'ka langsi, naa tomteya kima ki'rəm naa bilutta ruurət pa.
Chapter 10

1Sei n og malaika uza gbi'zəz tiitəkrə diga billə paa. Ɓundusaa zok kolirə te', gə dura geps pu ullə paa. Muuga ullək puni ublak, gə dənta ullət de'səza ra'rəzak. 2Kam waa rababaaza gbe'rapu zokaz ullə na'rə sə de'es də go'naa ullək gbənarə paa, də ukii ullək boo buttə paa.3Sei woo su' paari ni kəəz go'nak. De woo su'ki pipsiya gbansa ai i guutə naa gwera iik. 4Zoka pipsiya gbansa ei i woon su' n biik dera, ama n gee gwera uka diga billə paa bonge, ''sumsum ina pipsiya gbansa ai i doon. Kaa bii pa.''5Malaika n ogu de'narə gbənarə naa buttə diiz təg na' go'naa ullək billə paa. 6Sə gba'tum naa ura gau ting ting az, ura wom billa paal naa dəl naa ina pu iirə te'enaz, naa gbəna naa ina pu te'en, sei malaikaazi doo bonge, ''Lo'ka piik pa. 7Ama ublaa malaikaa gbansas pipkpən poraz, ina məsumdə Billə yi'ik ni doosən seniya ulləi anabaawaiyak.''8Gwera n gee diga billə paa eki doose gəbən bonge, ''Rem, pe'em rababaaza gbe'rənza malaikaa de' gbənarə naa buttə paa ezirə na'rəz.'' 9Sei n ree malaikaa roozə sə n doosu na ese waa rababaazi. Doose bonge, ''Kweem rababaazi sə a təwu. Yerk baara mool zokra, ama tink ni wosik moorə su'rə.''10N pe' waa rababaazi diga malaikaazirə na'rə sə n təpsu. ting ni wosik miirə su'rə ama de n təpsu baara miil yer zokra. 11Sei gwera ula doose bonge, ''Doolezi a dook ina bo'rumkpan marirə, dərme, me'te, naa gwanirə paa.''
Chapter 11

1I esəpu gbala mina kamən toms naa ur, ni gbalaa riika nettək. I doose bonge, ''Ruum a riitə gwaaga Billək naa bagadi, naa mariya i noos rooi. 2Ama kaa rii ara gokak gwaaga Billəkrə pa no̱k i essəpu menki, i digdəsək dəlla oomil haa se'er komna naa ittərət.3N esək seedaakuiya mii ittəkə, gbi'kum ina doo ina bo'rumkpan ru' 1,260 i tə'ək basa yalun.'' 4Seedaakuiya ai uyi teta zaitun dət ittərə naa gəbən de'enza fitilai ittəkəi a ipu de'narə Daa dəllə roozo mu'. 5Uza yaani ɓəska baar, ra' keetək iirə su'rə sə wo'os keeriya ii. Kala maza yaani ɓəska baaraz i ipkpə bilaa akrə.6Seedaakuiya ei ipunaa gbi'kuma i gbe'eskən ara paak no̱k maam kana zaapa zoora ipu dookən ina bo'rumkpan dən. Ipunaa gbi'kuma i yerkən maam sə gəə kwaalal sə gəbən ika kamtə ɓasu zoora go'sizzə. 7Ina ɓamsapu seedaakuma iirəm, do̱'neta keetə dullə roo zaa gwaak ya'am naa ii. Le'eski sə ipsiki tele.8Zongna iik kisək bilarə dəlla gbi'lallə (uki ara i der Sodom naa Masar ak) ara i ɓaan Dangwanza iizak. 9Ru taare naa reeta ii uri diga marirə te' ɓa'te, naa me'te somaso', naa dərmeya i og wəngna iik. I iik sə i tosi gaggəllə pa.10Iya i gau dəlləi zok yaki iirə paa haa i bo'rək naas. Haa i tomrə esək gwanirə te'ka no̱k anabaawaiya ittəkəi i ɓəs mariya i gau dəlləi baar ai. 11Ama sa'kaa ru' taarəkə naa topai ənsəma Billəm toskirə, i ruuk sə i de' naa dənta iit. Sera gbi'lal kamkp iya i ogii. 12Sə i geek gwera gbi'lal billə paa dooski bonge, ''Zan paa aari!'' Sə i usuk paari kolirə te'ka, sə gə keeriya iirəi okirə.13Zoora elirə but lamrək wessa we', sə ar uka dəllirə wo̱'sək. Mari mul gbansa i wərk lamrəka dəllə elirə, mariya i seei boo no̱k ser kamnd i noosək Billa paal.14Ɓərka baara ittənən assapu. Gwenən! Ɓərka baara taaləl; pu zakrə ya'.15Sei malaikaa gbansas piu pora ullək, sei gee gwera gbi'kak pagrə billə paa dookrə bonge,''Gwanta dəllət yerpu gwanta Daa aaz naa Kweebaaza ulləzzə. Ura kisək gwant diga ri'akat ting ting.''16Sei dooniya zur naa narkəi iya i gau teng gwansa Billəssə mu' buu muuma iim dii sə i noos Bil. 17I doo bonge, ''E iisa useeko, Daa Billa naa Gbi'kumaz, ura pii wonkaz naa gə ura pii ninkas,nok a pe'sapu gbi'kuma moom sə a ma' kiska gwant. Ura kissə gwans koo andəya tele, ura pii wonkaz naa ura pii ninkaz gə ura zakaz.18Dərmei baar goomi, ama suksa baara mool zaapu.Zoor zaapu ara zeeskən roobai bissək naa gə faasuka seniya anabawai, naa iya i esə timrai, naa iya serum riira mool ai,iya zuk ai naa iya naa gbamai.Zoor zaapu ara a wo̱'sək iya wo̱'os dəllai.''19Sei gwaaga Billə paak gbe'rə zok akwatiya alkawalləz og zok gwaaga Billəkrə. Sei oosa sekəm ak gbe'tə, sə pipsəs i do'rə, sə but lamrə, naa talwiya gbi'kiyai i kadətə.
Chapter 12

1I og alama uza gbi'zi billə paa: kita kiiz uza ɓundus zoka ullək naa ubla, naa se' raasa gwandə dəntə dii, naa meetuwolla zosi komna naa ittəkəi gwandə zullə. 2Punaa baar pu go'okrə nok gomta baar, gəbən ar dingtə,3Gə alama uza yii zok billə paa: Gwenəm! Sei gbama biksa bimnan naa zut gbansa na gə guri komna, gə punaa meetuwol gbansa ullə zullə. 4Sallaa ullək boo poupu dii naa salusiya zosiya paarii haa ɗongti dəllə roo. Gbama biksa rooz pu de'narə popsa naa kita kiiza yaan dingt ezi, nok səna dingtənak sə bo təps waza ullə dingus.5Sei ding waz, waza ya'zaz, ura gakp gwant dərmerə tele naa gbalaa te' weesak. I kweerə waza ulləz rekarə teng gwansa Billəssə, 6sei kita kiizi nog doolə roo, ara Bil kwe' gusəkrə, nok i gbaaku aa eri ru' 1,260.7Ri'ak ya'am ruutə diga billə paari, malaika Mikailu i gwaa naa doora gbama biksa esi; sei gbama biksa esi naa malaikaiya ullə i gwaa. 8Ama gbama biksa rooz punaa gbam wessa sə le'sukənak pa. Noka ri'ik ur naa malaikaiya ullə i kinə ar billə paa pa. 9Doora gbama biksa esi, biksa do̱o̱z ura der seetan az, ura səərə dəl yas az i ɗongsu dəllə roo gwan naa malaikaiya ulləi tele.10Sei n gee gweera gbi'kak billə paa: ''Ri'ak kweeka zaapu naa gbi'kum,naa gwanta aarə Billəm,naa gbi'kuma Kweebaazəm.nok ura ribdə uriyangiya aai ɗongspu zok dii,ura ribdi tuks naa ublaa Daa Billa aalə mu'.11I le'su naa kwaala Waa ma'zək nok paka iirə naa seeidaamak,nok i gbaa zəngsa iis haa wərkrə pa. 12Noka ri'ik zok naa yagən moo iya billə paai, iya i gau rooi.Ama ina yirkurənni iya ipu dəlləi naa gbəna, nok seetan tiitəpu iirə.Punaa suksa baara gbi'lal,nok me̱e̱men zoora ullə seetuz pu topa13De gbama iksa esi me̱e̱sapu i ɗongsupu dəllə roo, sei nengə kita kiiza ding waa yara maz ezi. 14Ama i esə kita kiizi bente ittəkə a gbi'kiya naa gbakui nok səna usə rekarə ara i go'su doolə roo. Ara eki ki gbaanuk wakate muzorə, zoor gənɲa naa zoor topa woonzuz diga biksirə muugrə.15Biksa roos wim maam gwandə su'rə ni womak, nok sə maami naa wo̱'su. Ama dəl po' kita kiizi. 16Dəl gbe'rə su'a ullək sə bo'os womaa gbama biksa roos wim gwandə su'rəm. 17Sei gbama biksi baar go'mu wessawe' naa kita kiizi sə rigə go'ok ya'am naa zeeuwa ullət, iya ipu duuk dookaiya Billəi rəi sə gə i kam kan seeidaama Yeeso rəm. 18Sei gbama biksi de' buttə pou gbənarə.
Chapter 13

1Se i og do̱'net uta pu keetəkrə diga gbənarə roo. Punaa gur komna naa zut gbansa. ullə gurirə punaa meetuwol komna, gə kala zura ulləl punaa riira səəra pakrəl. 2Do̱' ina n ogan goo puna goluzzak. Dənta ullət puni beyarak, su'a ullək puna kəəzak gbama biks esupu gbama ulləm, naa teng gwanta ullət, naa gbi'kuma ulləm sə naa kisə gwans.3Zur mulo diga zu'teya do̱' inni rəi ipspu zok, ama nogruma ulləm go'ospu. Dəl tele inni məsi zoora ipu duukən do̱' nettirəz. 4I noos gbama biks, no̱k essapu do̱'neta eti gbama ulləm. Sə i noos do̱'netti gəbən, ipu dookrə bonge, ''Neezi puni do̱' neta at ya? gə ''Neezi ka gwaa na ur ya?''5I esə do̱'netti su' səna pag paka təka zullək səəra pagrəm. I iisu naa yii gbi'kum se'er zur ittəkə naa ittei. 6Sei do̱'netti gbe'rə su'a ullə sə pagrə səəra pagn Billə paa. Pu dookrə riira ulləllə paa, naa ar gapta ullət, naa gə iya ipu gaptə billə paa.7I iisə do̱'netti naa yaa ya'am naa iya i esə timrai sə gə naa le'si. Gə i essup gbi'kum kala meelə paa, naa mari, naa me'te, naa dəlme tele. 8Iya i gau dəlləi yas i noosku, iya diga gamna dəlləi i bii riira iil rababaaza zəngsəzzə pa, a Waa ma'azək, ura i ɗe'suz9Uza naa punaa to'a geekarəi, naa gee.10Kala maza i pe'ku senurəz, ri'gək senurəzi. Ura gə i ipkpə naa fonkaaz,naa fonkaaz sə i ipkpə. Ina an uni derkaa yirkurək naa ɓəska baar, naa eska timr iya ipunaa riisəmai.11Sei n og do̱'net uta pu keetəkrə diga buttə diiri. Punaa gur itte ni waa ma'azak, sə pag ni gbama biksak. 12Kamkp toms naa gbi'kuma do̱'neta seenzaz ullə mu', tosək dəl naa iya i gau te'ei sə i noos do̱'neta seenzaz, ura i rumgbuz gida nogrəma ulləm rəi.11Sei n og do̱'net uta pu keetəkrə diga buttə diiri. Punaa gur itte ni waa ma'azak, sə pag ni gbama biksak. 12Kamkp toms naa gbi'kuma do̱'neta seenzaz ullə mu', tosək dəl naa iya i gau te'ei sə i noos do̱'neta seenzaz, ura i rumgbuz gida nogrəma ulləm rəi.13Go'rə neta gbi'na məsəmrən, sə bo'rə ra' tiitə dəllə te' diga billə paari marirə mu'ka. 14No̱k alaamaiya i iisu naa bo'rii, səərə iya i gau dəllə rooi. Sə doosi ina go'rə maarəza do̱'netirə no̱k nooskaa do̱'nettirəz ura punaa nogrəma fonkaazəz ama naa ri'ik ɓiik.16I iisu naa esə maarəzə do'nettirəz zəngs no̱k sə maarəzzi na pag səna tos iya i mu'us nooska maarəza rooz tele ina iu zok. 16Pi' koo neeya, iya zukai naa iya naa gbamai, iya naa zaudi, naa iya naa zaam ai, seni naa seni pa, ina kwee alaama na'rə koo tiilə. 17Bo'rumpa uza na yik koo na yingə sei na punaa alaama do'innirəz, nok ge'ema room pu de'ek de'ta riira ulləllə.18Ina anni meeka. Uza naa punaa meeka, na ge' ge'ema do'innirəz. No̱k ge'ema mazzəmmi. Ge'ema room uki zu' zur naa komnai naaa zu' taare naa bamrəi 666.
Chapter 14

1De n og n gwen Waa Ma'az de'nərə billa Sihiyonarə allə. Naa mari mu' zu' gbaanarə naa zu' ittəkə naa narkəi 144,000 iya ipunaa riira ulləl naa riira Daa ulləz gwanirə tiilə. 2N gee gwera diga billə paa wuugə ni maam gənɲa tak naa gwera gbi'kak pipsəs zək. Gwera n geek puni ɓankak ipu du'uk banka iirək.3I zin gella pəllal teng gwantirə mu' naa do'neta narkə ei naa doonirə mu'. Maza ka le' zinka genlis pipa sei mariya mu' zu' gbaanarə naa zu' ittəkə naa narkəirə 144,000 iya i yipti diga dəlləi. 4Iya eiyi i laas zu'teya gwanirəi naa kita ki' pa, no̱k i kam zu'teya gwanirəi naa go'num goosa kimrəssə pa. Iya eiyi i duugə Waa Ma'az ara rennak tele. Iya eiyi i yipti naa goosa marəmrəz pa ama yang teta seenta Billət naa gə Waa Ma'az. 5I oks songb iirə su'rə pa; ipunaa aibe pa teng gwanta Billəttə mu'.6N og malaika uza usukrə billə paa, punaa pangna wessa ɓampan sə doosək iya ipu dəlləi, naa dərme tele, pagn, me'te naa mari yas. 7Sə der naa gwera gbi'kak bonge, ''Serumən Bil sə i noosu. Nok zoora biskən az rektəpu. Noosnu, ura go'rə ara billə paak, naa dəl, naa gbəna, naa ara maam wuutunak.''8Malaika uza, malaikaa ittəzəz sə gə doo naa gwera gbi'kak bonge, ''Katəpu, Baabilaa gbi'zaz katəpu, ura səərə dərme yas ina bo' waka maama inabirəm inaa kima ullə am.''9Malaika uza a taazaz duuti sə doo naa gwera gbi'kak bonge, ''Ura noos do'neta eti naa goosa ulləz yas, na gəə kweesapu alaama ulləz tiilə koo na'rə, 10ur bən bo'ok bon maama ianbiya suksa baara Billəm, ura bo' maamiz i ɓəsku baar na ra', naa bileya ra'rəi Billə mu'ka naa malaikuiya ullə ookapai naa gə Waa Ma'azə mu'ka.11Yeema iirə ɓasurəm ruuk paa ting ting, ipunaa əngəspa pa tuks naa ubla iya i noos do'netti naa goosa ulləz, naa gə ura kwee alaama ullə riilə ezi. 12A an yii ɓəska baara iya naa riisəm ai, iya i duu dookaiya Billəi sə gə i esə timr Yeesorə.''13N gee gwera diga billə paa dookrə bonge, ''Biim ina an: Moo iya naa sə'səmaiya iya i wər Daa Billə.'' ''O̱o̱,'' Rumsi doo, ''no̱k sə ina əngəs tomsa iisə, no̱k neta i bo'rə duutki dun.''14N gwen sə n og kolii buzzaz. Naa uza ni Waa Mazak gabtə kolirə te'. Punaa meetuwolla kangeerirəz gwandə zullə naa kwaanza ro'maz gwandə na'rə. 15Sə gə malaika uza keetə gwaaga Billəkrə sə der naa gwera gbi'kak ura pu gabtə kolirə te': '' Pe'em kwaanza mooz sə a ma' kwaaka. No̱k zoora kwaakarət zaapu, no̱k neta o'ka dəllət oosapu.'' 16Sei ura pu gabtə kolirə te' ezi mangtə kwaanza ulləz dəllə roo, sə neta o'ka dəllət kwaaz zok.17Malaika uza keetə gwaaga Billəkrə paa; urbən punaa kwaanzz ro'maz. 18Gəbən malaiaka uza keetə diga bagadiya ma'ka net dəəntət, ura punaa gbi'kum ra'rə paa. Sə der naa gweraa gbi'kak ura naa kwaanza ro'mazzə, '' Pe'em kwaanza mooz sə a kwaaz nen teta inabirət a i oosapui dəllə, no̱k i oosapu.''19Malaikaa ezi ɗontə kwaanza ullə ezi dəllə sə toogus neta inabiya dəlləz. Sə kuus denza gbi'za i zaan maama inabimrə a suksa baara Billəm. 20I digdəz denza zaaka maama inabirəm emi dəllə sa', kwaal bən kuutə diga denza i zaan maama inabirəm sə wuu haa reks ni salandu a pirməzsəs, meel mu' muzo naa zu' taare 1,600.
Chapter 15

1Sə gə n og alaama uza gbi'zəz a məsəmrəz billo paa: Malaikai gbansa naa ne̱ta ɓəsək mari baarat gbansa, no̱̱k na ne̱ta etiti sə Bil yiik suksa baara ulləl ɓamsənarək.2N og una gbotə ni gbonaa polkum ni daroogallaa se̱kəzzak. de'narə pou gbonaa ekirə iiyi iya i reg nasara do' innirəi naa goosa ulləssə, naa gənŋa iya ipu naa ri'ra ulləlai. Ipu kamnarə naa ɓaŋna Bil esin.3I zinək gella Muusa se̱nza Billəzzəl, gella Waa Ma'azzəl: "Ne̱ta gbi'ta naa məsəmmatti tomteya mo̱o̱i, Daa Billa gbi'lal. Ze̱e̱skaa zəmak naa gongaakum uti bilita mo̱o̱t, Gwanza dəllə yasaz. 4Ne̱e̱zi serəmkpa sə noos ri'ra mo̱o̱l pa ya Daa Bil? Mo̱o̱zi kotto apu wessa. Dərmə yas i zak sə i no̱o̱sa mon muzə, no̱k go̱'num naa tomteya mo̱o̱rə wessa a yiiyai".5De' ne̱ta eti as, n og Gwaaga Billək naa nu'təya seedaakumrəi, i gbe'rumtə billə paa. 6Diga ara ar ookarəkrə malaikaiya i kam ne̱ta ɓəsək mari baarat gbansa i keetə. I tə'tə yaləna bunna sekən sə i yag ne̱ta kimde ni maama zinariyarət gumbrə ke̱e̱rat.7Una muno neta naa zengs eti rə te', esə Malaikaiya gbansa ai i kam seti gbansa naa suksa baar Billəl, iya i gau ting-ting haa ting-ting. 8Gwaaga Billək yi'is naa yeema nooska Billəm naa gəbən gbi'kəma ulləm. Maza le' torka rooz piipa sei dei laaka dəlla gbansa a Malaikai gbansa i kami ai ina yi'sapu.
Chapter 16

1Sei n gee gwera ukaa keetə Gwaaga Billəkrək do' paari naa gbam doosə malaikaiya gbansa eyi bonge, "Rən i kuus ne̱ta gbansa tasauwiya baar sugənda Billəttə eti dəllə."2Malaikaa se̱e̱nzaz ree sə kuus a ullən dəllə; sei do'wiiya i go'pai kam mariya ipu naa lambaa do' indəi iya i noos goosa ulləssai.3Malaikaa ittəzəz bən ree kuus a ullən gbonarə. Gbona yer kwa'; ni kwa'a maza wərazzəyak, sə kala ina punaa zəngs gbonaa ekirən wər.4Malaikaa taazaz re kuus a ullən womut na baderə sə maamətta iit yer kwa'. 5N gee Malaikaa mamrəz doo bonge, " Moo maza zəma naa go̱'nummazzi, moowa do̱o̱ naa rikakkazzi, moowa ookapaz, nok a ze̱e̱sapu ne̱ta at. 6No̱k i kuusapu kwa' a mariya i esə timrai naa anabaawairəi, a essipu kwa' ina bo'i no̱k uni ina i to̱o̱n." 7N gee bagadi bagtə bonge, "Riizi Daa Billa gbi'lal, ze̱e̱skaa mo̱o̱k pu wessa zəma.8Malaikaa nazzaz kuus a ullən ublarə, sə i esu bila na do̱o̱s mari naa ra'.9 I do̱o̱s naa ke̱e̱ka ma'raa rook wessawe, sə i pagrə səəra pak ri'ra Billələ ura punaa iiko ne̱ta ɓəs mari baar etirə paaz. I pu' na' sə i noosu pa.10Malaikaa gbanaazaz kuus a ullən ting gwanta do̱' innirəndə, sei təgra gbə'əs ar gwanta ullət. I təbdə me̱e̱l no̱k gomba.11I doorə səəra pak Billə nok gomba naa nogrum, sə mu'us pu'ka na' ne̱ta i bo'rəttə.12Malaikaa bamburəz kuus a ullən womaa gbi'kakrə, womaa Yufurətussak. Maama womaa rookrəm o̱ks no̱k sə ina go̱'rus billaa gwanza ara ubla gbətənakkrə zakənakrə.13 N og rumsa go̱'pas taasə a goo busiya ipu keetəkrə diraagonrə su'rəi, naa a do' indək naa a anabaawaiya songbrəirə.14 Ii rumsa maiya i bo'rə ina məssəmrəssi. Ipu keekrə sə i ree gwaniya dəlləirə sə i daksi ar mukə no̱k ya'ma gbi'ma ublaa Daa Billəkrəm.15("Gwenəm! n pu zakrə ni ruuzak! ura naa sə'səmmazi ura gau naa zo'kaz, ura punaa yaləna ullən zokrəz no̱k bo̱'ta kee kandəzəz sə i og ina burka zokren ullə. ") 16I kamti ar mukə ara i de̱r Amagedon naa me̱e̱la Ibraaniyaawairəyak.17Malaikaa gbansaz kuus a ullən zakarə. Sei gweraa gbi'kak do'tə Gwaaga Billəkrə naa ting gwanssə sə doo bonge, "I bo'rusa pu!" 18Oosa veklitə, sə do' ni pepsəzzak, sə but lamrəm-lamrəmkaa buttə eki ar an a me̱'ɗəsapu bo̱'rəmkat diga bəlla maz ma'an gapna dəllak, lamrəmka buta gbi'tatti. 19Berniya gbi'zaz markən no' taarə, sə dəlməya iya i me̱e̱ Bil pairəi i kadə sə i ua'gə. Sei Bil sundə naa Baabila, dəlla gbi'lal, sə esə dəlla eli koppa naa maama inaabirə i bo̱'rə diga ke̱e̱ka suksa baarəl.20Kala butta yaagəs, naa gəbən get i me'ɗə kinka pa. 21Biliya gbi'kiyai i wəng haa ai i kadətə diga paa marirə paa. Sei i de' Bill no̱k laaka dəlla talwi rəl, no̱k laaka dəlla rool mo'tuto pu.
Chapter 17

1Muzə diga Malaikaiya gbansa eyirə ura i kam taasauwi gbansai zaa sə doose bonge, "Zam, n yiisəka bisa i biskən tarabantaaza gbi'za gau maamterə paazə. 2 Uzi gwaniya dəlləi i kidəmmunu sə i bo̱'re laatər. Maama inaabiya ullə tarabantaam rəmmi bo̱'rə mariya i gau dəlləi.''3Sei Malakaazi pe' Rumso ri'ginə wo'səroo, sə n og kitakiiz gamna rə do'ina gbi'nan də paa naa ridəya seera pakrəi, do'inni puna zu' gbansa naa gur komna.4 Kita kiizi te' yalina ullən puni wə'likək, naa galuuraa bibzazau sə gəə, pə̱'rə zok naa zinaariya naa bilə i go̱'ma naa lu'u'lu'ai. Punaa kop a zinariya rəz gwandə na'rə, yi'sənzəz naa neta séét, gəbən naa sə̱ə̱ru rət, a kidəmnin go'pat eti. 5Ullə tiilə i bii ri'ra i sum ma'naa rooz az, "BAbilaa gbi'zaz, uzi maiya tarabantai rəz naa neta go'pat dəllət.''6Sei n og kitakiizi kwa'a iya i esə timrai, naa iya i iwi no̱k Yeesoi, i bo̱'rusupu. De' n ogu, məsəm kame Omi o'. 7Ama Malaika rooz doosə bonge, ''No̱k an sə məsəm kama ya? N dooskadon ma'anaa kitakiiza azzəz naa a do' ina gba'andəz, do' ina naa zu' gbansa naa gur komnai.8Do̱' ina à og eni , ri'ak pii pa, ama keetək de̱ra diga dura surkaa ulləl keespallə, sə wo̱'sək iya ipu gaptə dəllə ri'teya Ii i bii zok Rababaaza Zəngsəzzə pai diga ma'ka dəlləi._Məsəm bo̱'o̱ski ina og do̱'inni gəbən gə, pu ang ri'ak pa, ama zak de̱ra.9Ne̱ta at ii hikima nok me̱e̱gəska. Zu' à gbansa eyi, gbakseyi gbansa iya kitakiizi gamni paai. 10Gəbən gwaniyi gbansa. Gawani gbanarə i waarumsapu, muzəzi see, a muzəz boo zaa dən pa, naa zaa gakp waa to'pa.11Do̱'ina pi do̱o̱n, ri'ak pii pan, ur bən gwanza samsarazzi; amma pu gwaniya gbansa eyirə te' boo gə wo̱'o̱k wo̱n.12Gura a ogi komna eyi gwaniya komna i tə'si dən paiyi amma i kweek kwen gbi'kəm ni gwanik a awa muzəm naa do̱' inni. 13Sundumeya ii ipu muyo, gə i esək do'inni gwant naa gbi'kima iim. 14I gwaag ya'am naa Wa Ma'az, ama Waa Ma'az le'eski no̱k ur Dangwanza gwanirəzzi-gəbən iya i de̱ri, sə i te̱e̱gi, iya wessai ipu naa ur.''15Malaikaazi doose bonge, ''Maamətta a og ara tarabantaazi gamnak uki mari naa bansa mari naa iya i me̱e̱ Bil pai naa me'te'16Gura komna a ogi ai, ii naa do̱' inni i mu'sək tarabantaazzi. I tusku sə i daau kandəziz, sə i taagəsku kasaka, sə i do̱o̱su naa ra' yas. 17No̱k Bil gbopsapu iirə timterə ina bo̱'rə ne̱ta boo iit naa eska do̱'inni gbama iim səna gau gwant haa sei pangna Bil doon na yi'sapu.18Kita kiiza i ogu ezi berniya gbi'za gau gwant gwaniya dəlleirə paazzi.''
Chapter 18

1Sa'kaa n ogən ne̱tattaz, gə n og malaika uza pu tiitəkrə diga billə paa. Punaa iiko tektapa haa dəl gə ookum naa darajaa ulləz. 2De̱r su' naa gweraa gbi'kak sə doo bonge, ''Dəlla gbi'la Baabilonnal kasəpu! Yerəpu ar gapta mairət, ar woonaa kala rumsa go'passə naa səəra noi. 3No̱k mariya dərmerəi yas i bo'rəsapu maama inaabiya ullə latəlləm. Gwaniya dəlləi i bo̱'rəpu laatər naa ur. Mariya naa we̱e̱sai naa iya naa gbi'kəmai i geesapu tingtuma ulləm.''4Sei n gee gwera uka diga billə paa doo bonge, ''Keetən diga ullə roo mariya mii, nok kai do̱' hakkeiya ulləi pa, bo'ta ne̱ta ɓəsə mari baaraa ullət tiitəndə. 5 Hakkeiya ulləi i tookənsapu paari. Bil sunde naa tomteya ullə ənkure i go̱'pai. 6Faasupu ni ur faasən urik, toksuku dən ittənə ina bo̱'rəndə paa.7Ni tə'gən zura gwandəl sə geen tingnum eki, esnu ɓərka baar naa gomba. Nok doo gwandə timlə, 'N pu gamnarə ni gwanzak, Mii tuukuzzi pa, n bo'rək riiu pa.' 8Noka ri'ik ubla uka ne̱ta ɓəsku baarat tiitəku: wərk, wagər naa busum.Ra' do̱o̱sku yas, nok Daa Bil ura naa gbi'kəmazzi gəbən uzi ze̱e̱sku bis''9Gwaniya dəllə i bo̱'rə laatər sə i kée billaa nok urai i go'ok naa wo̱o̱ga su' bəlla i ogən ye̱e̱ma ulləmmakrə. 10I də'ək aari nok sərəmkpa ɓərka baara ulləl, sə i dook bonge, "Ina yirkurənni, ina yirkurənni naa berniya gbi'zaz, Baabila, berniya naa gbi'kimmaz! Ɓərka baara mo̱o̱l tiitarə awai toparə te'.''11Mariya gbi'kiya i yiu sə i yingə dəlləi i go'ok sə i kis wagər nok ur, de koo uza yikp ne̱ta ullət es pa. Ne̱ta zinaariya rət, azurfarət naa biliya12 gəlkirəi naa lu'u lu'ui naa leilonna yamzaz, naa huzza, naa garura naa Siliki naa jar alharini naa te̱' a dəəkapak somaso', naa ne̱ta i to̱dəs naa te' a go̱mak, naa a tagularək naa te̱' we̱e̱sa wessas, naa billa naa zaka bəskarəl. 13Naa Kirfa, naa ne̱ta sittarət, naa urdiya ra'rəz naa mur naa lubban naa maama inaabirəm, naa waag, naa zuma alkamarəm , naa ne̱gi, naa mai, naa pirme, naa keekeiya pirmirəi, naa se̱ni, naa zəngteya yanga marirəi .14Ne̱ta a iinpat yas za'apu. Geeka tintuma mo̱o̱m naa ootuma mo̱o̱m yas wo̱'pu, gə a puuk kinka pa.15Mariya gbi'kiya i yiu sə i yingəi sə i kin zaudi nok urai i də'ək aari nok səra ɓərka baara ulləttək, sə i go'ok naa wo̱o̱ga su' a suksa baallək. 16I dook bonge, ''Ina yirkurənni, dəlla gbi'la puna Liilina yawəz naa galuraa bibzazzai naa Alhariniya bibzaz ka go'rəkə nuus naa netta zinariyarə, binniya naa diimai naa Lu'u lu'ui!'' 17 Awa muzo kotto ne̱ta eti yas wo̱'pu. Kala do̱o̱nza jirgiya maamrəzzə naa iya i torui yas, naa mariya kinə reka iik diga tomsa gbonarəzzək yas, i de' aari ar ye'na.18I go' de i og ye̱e̱ma pu do̱o̱kəndəm. I doo bonge, "Dəlla palli goo dəlla gbi'la alya?'' 19I faa kəəg gwanirə zu'tirə, sə i go' naa gbam naa wo̱o̱ka su' naa we̱e̱ra su' bonge, ''Kai, ina yirkurənni naa dəlla gbi'lal, ara mariya naa jirgiya maamrəi yas i kinən zaudik. I wo̱'supu ni umkpa norak.'' 20''Zok na yagən ullə pa, ii mariya i esə timrai, naa manzaanii naa anabaawai, nok Bil kamtəpu bisa iis ullə pa!''21Malaikaa naa gbammaz pe' billa gbi'la gooni naaral sə kosə gbonarə sə doo bonge, ''Bilaa akrəzi sə i kosək Baabila dəlla gbi'lal yirkurə naa gbam, i puuk oku pa. 22Do'kaa ɓanŋ naa ges naa uuka guri naa pipkpa algeetai i geek zok dellirə pa. Maza naa tomsa na'rəs koo irəm a pas ya kink zok dəllirə pa. Í geek do'kaa naalək moorə pa.23Oosaa pitilarək okəek moorə es pa. I puuk geeka gweta mariya i bo̱'rə kiimai moorə pa, nok mariya moorə naa zaudii iiyi yangiya gwaniya dərmerə a səəri naa neta moorə təgrarətai. 24Ulləzi sə oks kwa'a anabaawaii naa iya i esə timrai, naa kwa,a iya i ibdi dəlləirəi.
Chapter 19

1Sa'kaa ne̱ta etirəttə n gee gweraa unaa do'tə diga billə paari ni gweraa mariya gənŋairəyak dookəe bonge, ''Haliluuya. Kweeka, daraaja naa gbi'kəm gapsapu Billa aalə. 2Ze̱e̱ska ullək zəmazi, nok ze̱e̱səpu tarambantaaza gbi'za laks dəl naa latəraz bis. Gəsapu gimra kwa'a se̱niya ulləirəi, iya tarabantaazi kuusii.3I gəə i puu pak ittəzazzə bonge, ''Haliluuya! Yeem keetək ullə haa ting ting.'' 4Do̱o̱niya zur naa narkə ai naa ne̱ta natte Bil wom naa zəngsat i kasə dii sə i noos Bil ura pu gamnarə ting gwanta ulləttəz. Ipu dookrə bonge, ''Na gau rii, Haliluuya''.5Sei gə gwera keetə ting gwantirə bonge, ''Noosən Billa aal, ii se̱niya ulləi yas iya i serəmmusennai, iya naa gbammai naa iya i punaa gbam pai''.6Sei n gee unaa do'tə ni gweraa mariya gənŋairəkak, ni maaməta pu wuutəkrə wo̱mutəmak, gə ni perkaa pepsəzzəkak dookrə bonge, ''Haliluuya! Daa Bil pu gwantə, uzi Billa gau gwant yasaz.7A ge̱e̱ tingtum sə zok na yaga wessawe', sə gə a noosu no̱k naasa wa ma'azzə kiimrək rektepu, gəbən kiiz pəzza ullə go'rəsapu zoka ullə.'' 8I iisupu na tə' nata kimrə oontat, naa lilinna yamzaz ookapaz'' (Nok lilinna ookapazzi tomtiya oomi iya ookakapai rəi).9Malaikaazi doosə bonge, '' Biim ina an: Iya naa sə'səmaiyi iya i dooti naasa wa ma'azzə kiimrəsai''. Sə gə doosə bonge, "Paka Billə zəmazə'ək aa eki''.10 N kisə dənta ulləttə dii sə n noosu, ama doosə bonge, "Kaa bo'rə ripa! Mi bən umgwanza tomsəzzi naa moo naa uriyangiya mooi iya i punaa seedaakumma Yeeso rəm iirə na'rəi noosən Bil, nok seedaakomma Yeesorə umi rumsa anabsimrəm''.11Sei n og ara billə paak gbe'rəmtə sə n gwenə, n og pirməsa bussas. Ura dəg pirməssis i de̱ru gee ura wessa naa gongaz. Gwaa ya'am naa ze̱e̱skaa zəmak. 12No'a ulləi ipu ni me̱e̱la ra'rəllak, me̱e̱tuwalli ipu gəngən ullə zullə. Puna riira maz me̱e̱pal biisəndəl gwandə zokrə sei gwan kotto sə me̱e̱. 13Tə'tə yaluwa i iktə kwa'rə rool sə i de̱r riira ulləl inge Paka Billək.14Soojaiya billə paai ipu duukurə pirmiya buriyairə paa, i tə'tə liilinna yakkpapa buzza ookapaz. 15Fonkaaza rommaz keetə ullə su'rə sə dobdunu dərme, sə gə gakp gwant iirə paa naa gbala we̱e̱s. Digdə ara i ɓo'on maama inabirəmak naa suksa baara go'mago' Billa naa ikoommalləm. 16Puna riir biisəndəl gwandə yalurə naa gwandə longlə: "Gwanza gwanirəz naa Dangwanza dangwanirəz."17N og malaika de'narə ublarə. De̱r noiya i usə paai naa gweraa gbi'kak bonge, "Zan tookəntən yas nok naasa gbi'sa Billəz. 18Zan i təu galaa gwanirək naa galaa dooniya ya'amrəirək naa galaa pirmerək naa iya dəgii, naa galaa mariya yassairək, iya i gapsə gwanii naa se̱ni naa iya naa gbammai naa iya una zaamai''.19N og do̱'inni naa gwaniya dəlləi naa soozaiya ii. Ipu tookənkarə ar mukə nok gwaaka ya'am naa ura dəktə pirməs ezi naa soojaiya ulləi. 20I kam do̱'inni naa anabaawaiya songbrə i bo'rə ne̱ta məsəmdə ullə mu'ut. Naa ne̱ta etiti sə səərən mari sə i noos goosa ulləs. Ii ittəkkək i kosi ra'a gəəga pu kweekrə ekirə roo.21I ips iya i seetəi naa fonkaaza keetə ura dəg pirməssazzə su'rəz ezi. Noi yas i təu galaa iik.
Chapter 20

1Sei n og malaika tiitəkrə diga billə paari. Punaa mabuuɗiya dura surka ullək kespallə naa sargai gwande na'rə. 2Sə kam diraagon do̱ga biksa esi, a uzi seetan koo ibilisaz sə dogu wi' mul. 3Ko̱su dura surkaa ullək kəsəpa elirə roo, sə gbe'e̱s sə ɓóms. Nok sə kana gəə səərək marirə pa, sei wi'a mullai ina assapu. Sa'kaa roozə doolezi i fasku wa bəlla topallə.4Gə n og ting gwani. Iya i gau paai iiyi iya i essipu iikomma ze̱e̱ska bissəmai. Sə gə n og zəngsa iya i gəpdəs zu'teya ii nok seedaakuma Yeesorəm naa paka Billəkai. Iya i mu'us noosəka do̱' inni, naa goosa ulləs naa kweeka alama iirə tiilə naa iirə na'rəi. I gəə i ruutə naa zengs sə i gau gwant naa kweebaaz wi' mul.5Wərkiya i seei i we̱e̱tə pa haa sei wi'a mul eyi ina as. Anni ruukaa robaamre se̱e̱nkak. 6Ura naa sə'səmazzi naa oomizzi ura kinə torka ruukaa roobaamrə se̱e̱nəmamaz. Wərka gbo'tikək punaa gbam iya ri'eyirə paa pa. I yerək firisssiya Billəi naa a kweebaazəi sə i gau gwant naa kweebaaz wi' mul.7Wi'a mul eyi ina ɓampu, i fattək seetan diga pursina ulləzzə. 8Keek goka sə səərə mari ko'kiya narkə delləirə; toogesik Gog naa Magog nok ya'am. I dag ni wa'rəta womarətak.9I ree kaaka ara dəlləkre sə i ko̱'o̱s ara iya i esə timr Billəi i pinnak, dəlla i iinpal. Ama ra' keetə diga billə paa sə za ra'si. 10Seetan ura səəriz i kosu ra' gəəga pu kweekrə ekirə, ara i kosən do̱'in naa anabaawaiya songbrəiyak. I gbiik se̱no tuks naa ubla haa ting ting.11Sei n og ting gwansa gbi'sas bussus naa gə ura pu gaptə paaz. Ara paak naa a diik nog ullə mu' ama me̱e̱ ara i ko̱o̱kənnak pa. 12N og wərki- a gbi'kiyai naa a ye'kiyai de'narə ting gwantirə mu', sə i gberə rababai. Sei i gbe'rə rababaaz uza-Rababaaza zəngsəs. I ze̱e̱sə robai bis ina i bii rababaiya eyirə te'endə.13Gbona keetəttə wərkiya ipu ulləi. Wərk naa Haades i esə wərkiya ipu iirəi sə i ze̱e̱si bis ne̱ta i bo̱'rəttə paa.14 I kosə wərk naa haades badəra ra'rəllə. An uni wərka gbo'ok - badəra ra'rəl. 15Ura i oks riira ulləl rababaaza zəngsəszə paz i kosu badəra ra'rəllə.
Chapter 21

1Sei n og ara paari pəkkak naa dəlla pəllal, nok ara paari se̱e̱nkak naa dəlla se̱e̱ndal i assapu, gbona bən pii pa. 2N og berniya ookapaz, Ursaliimaa pəzza tiitə diga Billəz bille paaz, go̱'rəs zok ni kiiza pəzza i bo̱'su kim nok ya'za ulləzzak.3N gee gweraa gbi'kak diga ting gwansirə dookrə bonge, ''Ogum! Ar gapta Billət pu yanga marirə, gakp naa ii. I gakp mariya ulləi, sə Bil naa zura gwandəl gakp naa ii sə gau Billa iil. 4Ra'səski me̱e̱ma iim yas, gəbən wərk, koo baar gomd, koo wəra, koo ɓərka baar piik pa. Ne̱ta do̱o̱t assapu.5Ura gau teng gwansirə paaz doo bonge, ''Ogum! N gənpu koo anya pənnən.'' Doose bonge, ''Biim ina an nok ne̱ta at ina kweekarə zəmanni.'' 6Doose bonge, "I ɓamsapu ne̱ta at! Mizi Alfa naa Omega, ma'ka naa ɓamka. Ura ɓəngba bo̱'ruz n esku maama zəngsəm kotto naa tog pa.7Ura regə nasaraz, pe'ek ɓinta ne̱ta attəz; sə n gau Billa ulləl, ur boo gakp waza miiz. 8Ama iya i serəmmai naa iya i esə timr pai, naa iya naa səəruwai, naa iya i iu marii, laabaki'ei, naa iya naa yiilai, naa iya i duu do̱'zai, naa songbai ar gapta iit gakp gəəga ra'rə te' koo bənaya. Wərka ittəkəkki.''9Muzə diga malaikaiya gbansa airə te', ura punaa taasauwi gbansa yi'niyi naa ne̱ta ɓəsək mari baarat zaa miirə sə doose bonge, ''Zam ang n yiisəka kiiza pəzza Waa Ma'azzəz.'' 10Sei pe'e Rumsə roo rekarə yiiga gbi'ka ye'enkakrə sə yiisə berniya ookapaz, Ursaliima, pu tiitəkrə diga Billə billo paa.11Ursaliima punaa darajaa Billəsz, se̱kəmkaa ullək goo pu ni billa gomal gəbən ni billa yasfaa ookapaizak. 12Punaa kongza gbi'za ye'enzaz, naa sugognət komna naa ittəkə, naa malaikai komna naa ittəkə sugognəta etirə. Sugognəta rootə ii bii ri'teya me'tiya Israilarə komna naa ittəkəi. 13Naa à di'ik sugognət taatə, Pa' sugognət taatə, aa sugognət taatə Nimz sugognət taatə.14Konŋza berniizirəz punaa de'si komna naa ittəkə, iirə paa uni ri'teya manzaaniya Waa Ma'zə komna naa ittəkəi. 15Ura pagne ezi punaa gbala riinaa zinaariya rək nok riika dəlli, naa sugognəta ullət naa konŋyi a ulləi.16Berniizi wom zok ni soorok; ye'kaa ullək, naa aakaa ullək irəmma mukəkki . Ríí berniizi naa gbalaa riikarək, melli mu' komana naa ittəkəi,( aaka, naa ye'ka, naa nookaa ullək yas kwerkənkwen). 17Sə ge rii konŋza ulləz, kamu 144, riikaa marirəkrə ( uki gə riikaa malaikarək).18I wom kongza ezi naa yasfa naa gəbən zinaariyaa ookapa goo darogallaz. 19I go'rəz kongza ezi kim naa bileya ookapa i gommai. A seendal yasfa, ittəz Saffir, taaz Agat, naz Emeral, 20gbanaaz Oniks, bambuz Sardiyus, gbansaz kirisolat, samsaaraz Beril, pitti muzəz toofas, komnaz Lirisofaras, a komna naa muzəz zasinta, a komna naa ittəkəz Ametis.21Sugognəta komna naa ittəkət, Lu,u lu,uiyi komna naa ittəkəi, kala sugogna mukə i go'rə naa Lu,u lu,u muzə. Bilətta berniizirət zinariyazi yas ni daarangallak. 22N og Gwaaga Billək berniizirə pa, nok Daa Bil naa gbi'kəmmaz naa Waa Ma'az iiyi Gwaaga Billək.23Berniizi ii ubla koo se' raasa səna okusu pa nok oosaa Billək okusu, Waa Ma'azi pitilaa ulləz. 24Derme i gakkpən oosaa berniziirək. Gwaniya dəlləi i kamtək gbi'kəmma iim roo.25 Sugognəta ullet gbe'sək zok naa ubla pa, tuks bən piik roo pa.26I kamtək gbi'kəm naa diima de̱rmerəm roo. 27Ge unaa oopan tork dəllirə pa. Koo uzaa bo̱'rə ina dəksa zullən koo zambukaz torrək dəllirə pa, ama sei iya i biisapu ri'teya ii Waa Ma'azə rababaaza zəngsəzzəi.
Chapter 22

1Sei malaikaazi yiise womaa maama zəngsəmrək, ookapa ni kiristaalak. Wuutə diga ting gwansa Billə naa Waa Ma'azzəkrə, 2duu bilətta dəllirə te'et. Naa bapsəta womaa ekirək, te'a zəngsə reu yangi somaso se'rə se' komna naa ittəkeik pii. Danŋa te'a rookrəi a rungbuka marirəiyi.3Rekarə mu' kankpəna su' piik pa. Ting gwansa Billəs naa a Waa Ma'azzək gakp bernirə roo, sə se̱niya ulləi i se̱nu. 4I og muuga ullək, gə riira ulləl gakp iirə tiilə. 5Tuks piik gəbən pa, i winnək oosaa pitilarə koo ubla rək pa, nok Daa Bil okəski. I gakp gwanta ɓampat.6Malaikaazi doose bonge, "Pangna an a kweekarənni pu zəma. Daa Billa Rumsa anabaawairəssəl, tòmtə malaikaa ulləz səna ge̱e̱sə se̱niya ulləi ne̱ta bo'rəmka ri'ak at'' 7''Gwenəm! N pu gətekrə ya'! Ura naa sə'səmazzi ura duu pangna rababaaza azzəmmaz."8Mii Yohana, miizi n og sə n geetə ne̱ta at. Bəlla n ogən sə n geenazzə, sei n kisə malaikaa doose nettizzə dentə sə n no̱o̱su. 9Ama doose bonge, ''Kaa bo'rə rii pa! Mii bən se̱nzi ni mo̱o̱k, naa uri yangiya mo̱o̱i anabaawai naa iya i duu pangna rababaaza azzəmai. No̱o̱səm Bil!''10Doose bonge "Kaa gbe'es paka ne̱ta bo'rəmka i doo rababaaza azzək pa nok bəl rektəpu. 11Ura punaa go̱'num paz na ree mu'ka kana bo̱'rə go̱'num pa, ura punaa səəruwaz na ree mu'ka naa səəruwa ulləu. Ura puna go̱'numaz na ree mu naa go̱'numa ulləm, ura pu ookapaz na ree mu ookapai.12''Gwenəm! Npu gətəkrə naa gbaku. Faasəma miim pu minde na'rə sə n faasəkən kone̱e̱ya ni ur bo'rən tomsak. 13Miizi Alfa naa Omega, ma'ka naa ɓamska, ina i ma'an puna ɓamna.14Iya naa sə'səmai yi iya i dəps yaləna iin nok səbo kinə billaa reka ne̱n te'a zəngsəkrəi sə gə bo tor bernizirə naa a sugognəttək. 15Zai naa iya naa yiilai, iya i no̱o̱s do̱'zai, naa iya i laa ki' koo yaarii, naa iya iu marii, naa iya i ii bo̱'ka tòmsa go̱'passai ipu goka.16Mii Yeeso, N tomtə malaikaa miiz naa doosa ne̱ta at no̱k iya i duu Billai. Miizi yiisək naa gidaa zeewa Dauda rəurək, zo̱sa ar oonaa okəz.''17Rums naa kiiza pəzzaz i doo bonge, ''Zam!'' Ura geez na doo bonge, ''Zam!'' Kala ura gee ɓəngba sə iiz na zaa na kin maama zəngsə zukam.18N doosə koo ne̱e̱ya ura gee pangna ne̱ta bo'rəmkpa bii zok rabaabaza azzət: Uza na bag una paa, Bil bagsuku ne̱ta ɓəsək mari baar bii zok rababaaza azzək. 19Uza naa ya'rə una pangna bii zok ne̱ta bo'rəmka bii zok rababaaza azzət, Bil ya'rək ina ullə kink diga te'a zəngsəkre naa dəlla ookapa a i bii rababaaza azzə te'en.20Ura ese seedaakum ne̱ta attəz doo bonge, ''Oo! Npu gətəkrə ya'.'' Na gau ri'! Zam, Daa Yeeso! 21Go'nəma Daa Yeesorəm naa gau naa koo ne̱e̱ya. Na gau ri.